PU na Men EN - vr LER A LES 4
4 PP bows hay NEE I N etg Ar n M AN Fr
Ur ut LH. [d ede tee dt ue d LA w ue A m eal d DCR UE DE WH Th EE "T
fi ik 4 Prarie Adon be pa Wed eh he fh ! Kun LU ia App urd dont I LRL we
ru, ide Ae ls haw uentum iwi ON. TEM N wir » on HN es DAL Que Meo
On was nee Atta ag
bil
Nast danken
« AT the Aet n dust
A] à
PERL
{A ARM C
MSS S HO ve 4 tW qu 7 NA min ni
D Dna ^ n ^ à « Un [ ILE ^ à
A on My oe at ee m n # à m avs Aog ees ig a TARDUS EN
M MT ue MU OP dots ^ A M if ^ CON p PORTO ANS Marta
bib d tina dew res a i 4 4 V ISCH eo capac ip We alte ^ edd anh ne AU HERNE diese ri
m PT Vd d 6M t 4 ide d oe o ie ‘ [ EADEM PU "eu i li 2 (AU an CA M RNC
i j de DU SOS NN A A ete as a a S x M Al DORT era ven did etn A RUNE
^ 4 [E SUN E d m ett * Qn Ida
var (
RUNE URN NN ri
po e dont ARA
ne + MR EL 4 Cd o
V due bey! ET m “ donde ^ iW d e ^ie idet
AST ena eA NE ah: RAUS HU - " LITE bw. Uy i epar
Re IE dct d^) à Heth (0 du um i A ie is D E Mc na
u : “as wid AN ea Nee DOPO V poc
H 3 NP US CRAT MM
IU up AL. EO
a omen be Wat yas Y ie M
S43 Mc d WC del i ^ ^ À iie s E dat
E ier MOTTE HMS us M a AN
E EUM OL i qt 4 à A OPE
ROAR rta + m AR MA
" Pv & CU of MM dde LN don
DER A EE OMC 4 ty i
q AM ut isis end Á Fi rris de
\-i y 7 A de Ce À PCA DOR tty ba and
THE CC NLA A et ty d AP t
4 "n A x
t SCH
node Af ies / n lvi ULM Mat |
V Aa idol CIC 4 "M i REN
EEE USE ee 4 th has Or dtd
"MT y a Ma Ue tte E iv Rf
L r 1 (M V xu. RE aa
nod WU: és d 4 Vedi un DR bakin
Vue ta { é
A oe e um x Y a n :
i aes
m wed
4 J
"TAS vy yr Ma
w IRA
is
A ares al
MANN 4
DA AC VA i
I * ya
‘
[da 8 ala ao do s at vg
a m CREDI aps jn 1
SOT * TA MACON NN INA, E Wake ge i M deli EQUI "i
Wm tosh W dcin N
n NOM Pe Cat " ‘ iba bole =
4 M i ,9t 4 » v ?
ir HOM heu bates) hos C Y
Ww AN NATAT Qi EUNT Mas d : ee E
Be nine holt
LA uA
Ha [4 1
S "e b es
Met 1 TM S
(^
M
:
Sega ce à
NR
PAN H
u AU Ap s J 1
OCDE A! it Dots Meh Ui e M | "
R CAEN A A chy , , i COE à
VAN AUN # babar rM hap a eat) meh P
DA ATWUNEI
da wt
3
4 Do DA 58
PANNE
DONE
M
}
Wr
MA ^V POWTEL zi
pM ll MU 9
CURE NT
"py * CON
à MO AO au NUS "Mu EN ie ji n
1)» A ’ V jV dot fe 4
ja da ede e WANN ORTA “A ANN Wil as Dat lU M (e dde RE
à L in bi 4 ah tad "A L ij
ny a vm) ' AS ID MAN,
A à hs 4 DER, ry A^ dt ay ur he 3
e
fs
T
j ver y A dei
a TU de COND » m a N Bi
Yol o MORD OON
4 x COGO COR
LE]
SNR ARAS 4
À Wiad 4 CRC LME MEME IT
Wish pw ere d una
Peis
Be
phi ee
Or au
Cer bay sta 2 eden
MM Var : x ‘ da AS aa ait nc
a Su arie NM UOCE dus ertet i;
i Kin nsn : inp 4d \ M * DATA des ASE phy
ove qu » 14 P ha T b
pret ge nt ^ Me
tert er uk [ ale ar ea ^" BIER notte
He
| a
Er
ble whee 4
Jis be Sepa het di
Mte REIR pe 367
' lity " ido
td ponen vs
” ee NS
4 CAT ks
Nm
von as
LEUR
ed * Y x Wate uc wet
ODDO. Pus HOT. N T A ae
OO CA RE tas 4 y L Peery o t Ma n 1 ILLUM
he Hy ihe . à dice M ees
MEER n
rue ae erit
n aw a M à D
RAN TW ‘
I ww CU AAA
‘ ha
*
ait VA Barats ie } N
NID UA RARE ^ NL s 4 dw 1 UE
mit vr u an eile “ Wwe a ^ia lie d MAN
\ died! hay) + dem doom M Heu ta
MELLE
* Vot we We er V ione d
\ iS wen dod. qM uda Lu du MAUS PIU
pe EN OL ALT RES | RAR Ru [] We We voe ow da doe
1 d» V: RA NE Be A V1 A RUN Zoe A dris eee ede a
i^ NOR DAR AG RA LEA RE y » ny H ae ot
CTE OC PAPE PAL QUE EE AE BETRETEN à HAL A MM.
(d (8 RI eA i vai le DW ler ie
CARRIER We
US
d i etl we ER,
E sut 4 . 4 x 2 CRE ball Ich j ae Ies
did bb wA UE C RT NT None ^ muon Nm M N (^
JORDAN RER S AURORA Ur LAN x Arh CHERE D Pn Pa
PROTOCOLE SOL. (oe) Wow dide q.d CN ARA S a od aS CA NN NU fes 4
Way 4 44 n DEOR E OC RER RS RSC A EC dowd 4: (ds
TE OVAL Noe PE ran eh TX Á ONE
DE s 404 N EG sd 4 wel dr A ty bet Hibs UN Ark veu
: QA ud M rigen q AI dA MNT (ieu NN (Mw KCN VW LAGEN D
S i4 444 À À [EIE QW 4.4 vt uw [] d iq ha Me they “mh ‘ UA
\ NEN don es MN V n ew MN (^ | Mt kt ^" SN NUN hy À pre
\ LT wi " aia ven y EHEN dein
PORE CR ten \ sk
i QA on ave " the AL ow e d ow
D à Hh NEN INTER
oO fae eh he 404
MELANGES BIOLOGIQUE
TIRÉS DU
BULLETIN
DE
L'ACADEMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES
DE
ST.-PETERSBOURG.
—
Tome IX.
(1833 — 1833.)
(Avec 6 Planches.)
Sr.-PÉTERSBOURG, 1877.
. Commissionnaires de l'Académie Impériale des Sciences:
à ST.-PETERSBOURG: à RIGA: à LEIPZIG:
MM, Eggers & C0, J. Issakof, MN Kymmel; M. Léopold Voss.
et J. Glascunof;
Prix: 2 Roub. 75 Cop. arg. — 9 Mk. 20 Pf.
Imprimé par ordre de l’Académie Impériale des sciences.
Décembre 1877. C. Vessélofski, Secrétaire perpétuel.
Imprimerie de l’Académie Impériale des sciences.
(Vass.-Ostr , 9° ligne, Ne 12.)
TABLE DES MATIÈRES.
Pages.
C. J. Maximowiez. Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Maudshuriae. Decas tertia decima. (Cum 1 tabula.) 1— 30
— IDceas quarta decima sss doses weise: est . 81— 76
——— Bericht über die dritte Zuerkennung des Baer'schen
«Breicesto do AE 25 OP AH IS RER 117—110
J. F. Brandt. Über bisher in Russland gefundene Reste
onm Zeuslodostem. 2: PANNES NRA 111—112
——— Einige Worte über die Eintheilung der Zahnwale
Re duitoceti): ves ees Le Men e fenis statuis dur otal e's 118—116
Dr. K. E. v. Baer. Biographische Nachrichten über den
Embryologen Grafen Ludwig Sebastian Tredern.. 117—180
Prof. A. Famintzin. Die Wirkung des Lichtes auf die Zell-
MET WG rusos vae ee ces he rs d vost niil 181—147
C. J. Maximowicz. Die plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Decas quinta decima............. 148—188
J. F. Brandt. Über die bisher in Russland gefundenen
Reste untergegangener Cetaceen .......:.......... 189—197
Ph, Owsiannikow. Über die ersten Vorgänge der Entwicke-
lung in den Eiern des Coregonus lavaretus. (Mit ei-
DOME a2... oh os ake: ods sees pee re Re des ee eiu ius . 198—212
C. J. Maximowiez. Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Decas sexta decima.............. 218—270
E. Cyon. Über die Fortpflanzungsgeschwindigkeit der Er-
Exeeune im» fRuckenmarke...........4 chr 271—280
C. J. Maximowiez. Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Decas XVII et XVIII............. 281—374
N. Géleznov. La mousse des marais a-t-elle la propriété
d'absorber l'eau liquide et là vapeur répandue dans
Baumospherer 1. coo Wom WE SON MSS Ces d vie wine 375—389
J. Setschenow. Notiz die reflexhemmenden Mechanismen
Demeter gr More PLACE BE 390 —392
C. J. Maximowiez. Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Deeas XIX ow LIT vl rer 393 —452
N
J. Setschenow. Zur Frage über die Reflexhemmungen.... 458—460
J. F. Brandt, Untersuchungen über das Kaninchen (Lepus
cuniculus) in-antiquarisch -linguistischer, zoogeogra-
phischer und paläontologischer Beziehung......... 461—490
Dr. Alex. Brandt.: Zur Kenntniss der weiblichen Sexual-
drüsen der Insecten. Vorläufige Mittheilung....... 491—496
J. F. Brandt, Einige Bemerkungen über die bisher in Russ-
land aufgefundenen drei verschiedenen Arten ange-
hórigen Reste ausgestorbener Nashórner.......... 498—502
À, Famintzin, Beitrag zur Keimblattlehre im Pflanzenreiche 503—514
Ph. Owsiannikow et W. Weliky, Recherches expérimentales
sur quelques propriétés fonctionelles du cervelet... 515—599
L, Cienkowski, Zur Morphologie der Ulotricheen. (Avec
2 planches chromolithographiques.)............... 531—572
A, Famintzin, Über Knospenbildung bei Equiseten. (Avec
üne planche)... sue cm 2... FORERO ERE SE 573—8580
C. J. Maximowiez, Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. (Cum tabula aeri incisa.).......... 581—660
J. Sehmalhausen. Vorlàufiger Bericht über die Resultate
mikroskopischer Untersuchungen der Futterreste ei-
nes sibirischen Rhinoceros antiquitatis seu ticho-
Fhihnus. Lc TE Eat. EFE EDS PA ... 661—666
N, Geleznow. Bdchercher sur la quantité et la répartition
de l’eau dans la tige des plantes ligneuses........ . 667—685
F. W. Woldstedt. Uber eine Sammlung schlesischer Ichnen-® |
MOnIden: „an. Se de LA ide ae aE 687—705
C. J. Maximowicz, Diagnoses plantarum novarum asiatica-
BUMS se sso, ce ace eur Rep ee Beer ee . 707—831
LANGES BIOLOGIQUES
BULLETIN
L'ACADÉMIE IMPERIALE DES SCIENCES
DE
ST.- PETERSBOURG.
——
Tome EX.
LIVRAISONS 1 ET 2.
(Avec 2 Planches.)
St.-PETERSBOURG, 1873.
Commissionnaires de l’Académie Impériale des Sciences:
. A ST.- PÉTERSBOURG:
MM. Eggers & C0, H. Schmitzdorff, J. Issakof et A. Tcherkessof.
A RIGA: A ODESSA: + A LEIPZIG:
M. N. Kymmel. A. E. Kechribardshi. M. Léopold Voss.
Prix: 85 Cop. arg. — 28 Ner.
Imprimé par ordre de l’Académie Impériale des sciences.,
Décembre 1873. C. Vessélofski, Secrétaire perpétuel.
Imprimerie de l'Académie Impériale des sciences.
(Vass.-Ostr., 9° ligne, Ne 12.)
CONTENT,
Pages. —
C. J. Maximowiez, Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Decas tertia decima. (Cum 1 tabula.) 1— 30
——- ——— Decas quarta decima.......,.,.......,.,. . 31— 71
——- Bericht über die dritte Zuerkennung des Baer'schen
Preises. I M IEEE 72—110
J, F. Brandt, Über bisher in Russland gefundene Reste
vor Zeuglodontenz a erreur pe o's wee ene de c'es 111—112
—— Einige Worte über die Eintheilung der Zahnwale
MOT DCE 0 irs ue. eate xen eS one DNO 118—116
Dr. K, E. v. Baer. Biographische heben über den
Embryologen Grafen Ludwig Sebastian Tredern.. 117—130
Prof. A, Famintzin, Die Wirkung des Lichtes auf die Zell-
predium sr Re xi a er e ru ee sr D 181—147
C. J. Maximowiez, Diener: plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Decas quinta decima............. 148—188
J. F. Brandt. Uber die bisher in Russland gefundenen
Reste untergegangener Cetaceen ...,,.....,....,.. 189—197
- Ph, Owsiannikow. Über die ersten Vorgänge der Entwicke-
lung in den Eiern des Coregonus lavaretus. (Mit ei-
ner Tatel.).... 0 BR N sn isle PMR 198—212
C. J, Maximowiez. Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Decas sexta decima.............. 213—270
un
©,
MPG À
SANS
rs —
-
4
;
TOM
T x
APT
Sang”
4
xn
28 Novembre
10 Décembre 1872.
Diagnoses plantarum novarum Japoniae et Man-
dshuriae. Scripsit C. J. Maximowicz.
DECAS TERTIA DECIMA.
Anemone nikoénsis, (Anemonanthea) rhizomate car-
noso tenui horizontali; foliis ciliatis: radicalibus longe
petiolatis subtriternatisectis, segmentulis terminalibus
tripartitis pinnatifidisque, lateralibus pinnatifidis, laci-
nulis lanceolatis incisis; involucralibus 3 petiolatis,
petiolo basi vaginato-dilatato lamina triplo breviore,
trisectis, segmentis cuneato-ovatis acutis terminali
longe lateralibus brevissime petiolulatis pinnatiparti-
tis, laciniis divergentibus pinnatifidis, lacinulis lan-
ceolatis; pedunculo solitario (rarissime binis) involu-
crum duplo superante piloso apicem versus lanato-vil-
loso; petalis extus pubescentibus albis ovalibus; car-
pidiis (sub anthesi) sessilibus anguste ovoideis dense
lanatis stylo glabro brevi superatis, receptaculo semi-
globoso. — À. nemorosa. Tichirin-soo. Soo bokf. X. 32.
Hab. in Nippon mediae alpe altissima Nikkoo
(Tschonoski flor. 1864). Colitur rarius in urbe Yedo,
Aprili florens (Dr. Savatier! 1869).
Ex affinitate À. umbrosae, C. A. Mey., a qua tamen,
Mélangos biologiques. IX. 1
2
DRE
praeter folia multisecta, eximie differt petiolis dilata-
tis, segmentis foliorum petiolulatis.
Variat: petalis obovato-oblongis. — Talem accepi
a bot. Japonico, forsan ex provincia Owari partis me-
ridionalis ins. Nippon ortam.
In folio radicali petioluli primarii longiores quam
totum segmentum primarium, secundarii laterales ter-
minali in quovis segmento duplo breviores. Segmenta
secundaria subtrisecta, laciniae petiolulatae longe cu-
neatae, terminalis tripartita lacinulis pinnatifidis in-
cisisque, laterales pinnatifidae et incisae. Pedunculi
3—5-pollicares. Petala /,—1 poll. longa.
Cardamine L.
Species Asiae orientalis.
Dentariae et Cardamnes genera omni jure jungun-
tur a R. Brown in h. Kew. et Bentham et Hooker
in Gen. pl., confer etiam Celakowski in Flora 1872.
442,
Stolones epigaei filiformes vel nulli. 2.
» hypogaei tenuissimi apice tuberi-
feri. Folia radic. ternatim, caulina pin-
nätim:;secta. » pie eek: een C. tenuifolia Turcz.
2. Folia omnia indivisa vel pedatim 3—5-
secta. Plantae nanae. 3.
Folia omnia pinnatisecta. 4.
3... D. ADIPOOTE NAS cc Bee C. bellidifolia L.
» pedato 3 vel 5-partita v. secta .... C. microphylla Ad.
4. Flores magni, petala calyce triplo ma-
jora. 11.
Flores parvi (5 mill. breviores), petala
calyce duplo longiora. 5.
5. Foliola terna. 6.
» quina vel plura. 7.
6. Siliquae brevissimae 1—3-spermae..... C. paradoza Hee.
» longissimae polyspermae.,..... C. africana L.
7, Petiolus basi nudus. 8.
» »eauripniatus ^. cre C. impatiens L.
ur.
8. Petala purpurea, foliola terminalia triloba C.purpurea Ch.Schtdl.
» alba (rarius variantia lilacina). 9.
9. Tota ovariumque hirta Foliola petiolulata :
subrotunda 21.525. DINERO Feet C. Tanakae Fr. Sav.
Glabrae vel subpilosae. 10.
10. Foliolumterminalelateralibus multo majus C. hirsuta L.
» » » subaequale. C. parviflora L.
11. Segmenta omnia lineäria acuminata inte-
SET TE S e Nate EEE ... C. digitata Richds.
Segmenta rotundata v. oblonga pl. m.
dentata v. serrata. 12.
12. Funiculi filiformes. Segmenta subintegra
y. grosse-pauci-serrata. 18.
Funiculi dilatati. Segmenta argute inciso-
GIBT e Meme edt" P C. macrophylla W.
13. Petiolus basi auriculatus. Stolones foliati C. lyrata Bge.
» » nudus. Stolones nulli vel
nudi. 14.
14. Segmenta 5 acuta sublaciniata..... . . C. yezoënsis m.
» 7—9 obtusa subintegra ..... C. prätensis L.
Species dubia: C. scutata Thbg.
i. C. bellidifolia L. — Rgl.'Pl. Radd. I. 170. c.
Synon. |
Hab. in altissimis alpibus Davuriae et Kamtschat-
cae, nec non similibus locis Americae borealis et Zu-
ropae, et in arcticis.
2. C. microphylia Ad. — Ledeb. Fl. Ross. I. 124.
Hab. in Sibiria orientali: ad Bykowski- Mys, nec
non in Kamtschatka.
Huc pertinere videtur C. pedata, Rgl. Til. Fl.
Ajan. 47, statura, magnitudine omnium partium, flo-
ribusque. omnino congrua, et solummodo diversa foliis
non sectis sed fissis, sed ipse Adams folium caulinum
trilobum vidit. Si ita, patriae addendum: circa Ajan
(Tiling!) :
3. C. digitata Richards. — Led.1. c. 128. c. synon.
Hab. in terrae Tschuktschorum sinu St. Laurentii.
u A ail
Subsimilis sequenti, sed non tuberifera.
4. C. tenuifolia, Turez. Fl. Baic. dah. I. 120. —
Ledeb. 1. e. 130. — Dentaria tenella, Rgl. Fl. Us-
sur. Ne 66.— non Pursh.
Hab. in tota Sibiria et Mandshuria, nec non in in-
sula Sachalin.
Cotyledones hujus speciei ex Turczaninow pla-
nae crassae, folia radicalia trisecta vel in robustiori-
bus saepissime biternatisecta, caulinorum segmenta
plerumque serrata. In D. tenella Pursh. cotyledones
ignotae, folia radicalia simplicia rotundata circiter
5-loba, caulinorum segmenta integerrima, nihilominus
planta tota major, ita ut distincta videatur.
5. C. paradoxa, Hance in Seem. Journ. of bot.
Vii:
Hab. in Chinae meridionalis prov. Cantoniensi
(Sampson!)
Siliquis abbreviatis inter omnes hujus generis in-
signis, ceterum sequenti similis, sed etiam aliis signis
optime distincta. |
6. C. africana, L. — Hook. f. et Th. Praec. ad
fl. Ind. in Journ. Linn. soc. V. 145. c. synon.
Hab. in Kiusiu centrali: ad rivulos sylvarum jugi
Kundsho-san, init. Junii fr. nond. mat. — Praeterea
in montib. Nilagirieis peninsulae Indicae, Ceylona!,
Abyssinia!, Borbonia et Africa australi!
. Unicum habeo specimen, optime tamen in hujus
speciei exempla simili statu collecta quadrans.
7. C. purpurea, Cham. et Schtdl. — Led. l. c.
127. — Rgl. Pl. Radd. I. 174. j
Hab. in Kamischatka nec non in America olim Ros-
sica.
PAR anne
+
8. €. yezoënsis. Glabra robusta, rhizomate repente
elongato pleiocephalo, «caule valido erecto; foliis
omnibus petiolatis quinatopinnatisectis, segmentis ter-
minalibus maximis foliorum radicalium longe petiolu-
latis rotundatis obtuse dentatis vel sublobatis, cauli-
norum cuneato-obovatis antice incisis atque pauci-
grosse-serratis, segmentis lateralibus radicalium ro-
tundatis cuneatis subsessilibus, caulinorum cuneato-
obovatis rhombeis oblongis v. late lanceolatis antice
pauci-incisis vel subtrilobolaciniatis laciniis acutis;
racemis in apice caulis plurimis subcorymbosis, pedi-
cellis sub anthesi patulis flore duplo, post anthesin
patentibus flore triplo longioribus; petalis albis ob-
ovatis cum ungue brevi incluso quam sepala oblonga
triplo longioribus; stylo subulato-conico, stigmate ca-
pitato bilobo, siliquis....
Hab. in Yezo meridionali (Albrecht!): silvis sub-
alpinis prope Mohidzi, fine Maji florens.
C. angulatae Hook. ex Oregon et California speci-
mina authentica non vidi, quae vero comparavi spe-
cimina californica a collectoribus Rossicis olim lecta,
nec non iconem Hookeri, nimis diversa videntur
segmentis foliorum fere semper 3, terminalibus sessi-
libus, omnibus obtusis saepe subintegris vel minus
obtuseque serratis vel inciso-serratis, floribus majori-
bus, unguibus petalorum exsertis, pedicellis 2—6-li-
nealibus (in nostra pollicaribus), attamen huic speciei
‚sine dubio valde affinis. — Fructus ignotus.
9. C. pratensis L. et C. prorepens Fisch. — Le-
deb. I. c. 125.
a. typica hab. per totam Sibiriam et Kamtschatkam,
M ux cs
E
Mandshuriam borealem: in paludibus ad Nemilen (F.
Schmidt) nec non Americam borealem et Ewropam.
8. prorepens: caule basi ascendente radicante, se-
ementis lateralibus latioribus. — C. amara, Rg]. Rach.
Herd. Pl. Pawlowsk. — in Sibiria orientali!, Dahu-
ria! etiam intra fines fl. Mandshwriae: in pratis hu-
midis prope Schilkinskoi Sawod, init. Junii fl. defl.:
in insulis Xurilis (hb. Fisch.! inter innominatas). Vi-
detur oceurrere in America boreali, ex descriptione
Torrey et Gray, frequentius forsan quam typica, et
specimina kurilensia huic americanae magis respon-
dere videntur, sed, mirum sane!, ne unum quidem
exemplum plantae americanae examinare mihi contigit.
10. C. lyrata, Bge. Enum. Chin. 79. — Midzu ta
garashi. Soo bokf. XII. 7.
Hab. in Transbaicalia (Kruhse!) et Davuria orien-
tali (Bunge!), rarissime, China boreali (Bunge!) et
in Japonia: Kiusiu prov. Higo, prope Kumamoto in
paludibus, fine Maji fl. et deflorescens, et Nippon me-
dia (Tanaka! ex Franchet).
Icon laudata stolones non habet. Planta japonica
continentali multo robustior stolonibus crebris ex
axillis caulis ortis.
11. C. hirsuta L. — Benth. Fl. Hongk. 16. —
Hook. f, et Th.]. c. 146. — C. h. et C. sylvatica Lk. —
Ledeb. [ é. 127. — Mig. Prol. 5. 363, ef C. sp:
dubia, ibid.
Hab. in Europa, Asia et America, in temperatis et
subtropicis.
Planta miro modo variabilis.
Vera C. hirsuta: microphylla, staminibus 4, in Eu-
ropa frequens, in America vix non deest, in Asıa ra-
un / sae
rissima videtur: vidi tantum e China meridionali,
Hongkong (Wright!).
. C. sylvatica typica, praecedenti similis, sed foliolis
majoribus, staminibus 6 instructa, in Europa frequens,
occurrit in Himalaya!, Ceylona!, China australi (Velt-
husen! in herb. Schrader), Corea, Port Hamilton
(Oldham! X 47. fl), Japonia: Kiusiu, circa Nanga-
saki frequens, toto anno florens et fructifera, Nippon,
circa Simodam (J olkin!) et Yokohamam, Kamischatka
(C. prorepens Rgl. Pl. Radd. I. 175. quoad pl. kam-
tschaticam) nec non America boreali-occidentali !
Haee crescit saepius erecta, absque vel cum foliis
radicalibus paucis atque parvulis, foliis caulinis nu-
merosis multijugis, segmentis lateralibus majusculis
terminali quidem majore sed non maximo. Talis de-
lineata est v. gr. s. n. Sisymbru Nasturtu. Tané tsuke
bana in Soo bokf. XII. 6.
Obveniunt ubique alia specimina multo flaccidiora
foliolis majoribus, caule humiliore, foliis radicalibus
pluribus majusculis vel maximis lobo terminali per-
magno, sed in Japonia media et boreali: circa Hako-
date (Aprili, Majo fl. et frf. et Augusto, Septembri
iterum fl. fr), in Kamischatka et America boreali-
occidentali multo frequentiora quam genuina fiunt et
varietatem latifoliam sistunt, praeter signa adducta
etiam segmentis lateralibus paucioribus insignia, qui-
bus in borealibus accedit saepe radix evidenter bien-
nis, rosula foliorum radicalium ampla *). Ludit inter-
dum sat crebre pilosa (Simoda!). |
Haec varietas insensibiliter abit in var. kamtschatt-
*) An hue C. occulta Hornem. DC. Prodr. I. 154. e China? Ob-
Stant tamen flores ex autore apetali.
cam Rgl. 1. c. 172. foliolis lateralibus paucis (2— 6)
angustioribus minutis terminali maximo rotundato vel
ovali; vidi e Hakodate (Albrecht!) et Kamtschatka!
Si vero caulis basi decumbit et ibi radicans fit,
qualis occurrit in Sachalino (F. Schmidt Fl. Sachal.
112. s. C. Regeliana), Kamtschatka!, (Rgl. 1. c. 172.
t. V. fig. 1. s. C. angulata var. kamtschatica) et Japo-
nia! rarius (C. Regeliana Miq. Prol. 5.) habemus var.
Regelianam.
Pro C. angulata Hook. haec varietas certe non
sumenda, nam radix non repet (in kamtschaticis ipsa
radix deerat, sed observavi in japonica et ita refert
Schmidt I. c. de planta sachalinensi), flores non ma-
jores quam in C. sylvatica vera et siliquae tenues elon-
gato-lineares, neque lanceolatae fere lineam latae (ex
Nuttall in Torr. et Gray Fl. Nth. Am. I. 84).
In omnibus hisce formis siliquarum directio et
longitudo, stylus brevior vel gracilior ita variant, ut
pro differentiis diagnosticis nil valeant.
12. C. Tanakae, Franchet et Savatier in litt. —
Annua spithamaea gracilis debilis tota sub anthesi
dense hirsuta postea glabrior, subsimplex; foliis longe
petiolatis, radicalibus reniformi-cordatis crenatis, cau-
linis pinnatisectis, inferioribus et summis i—-2-jugis,
mediis 2—3-jugis: segmentis lateralibus oblique ova-
tis distinctissime petiolulatis, terminali majore longe
petioiulato foliis radicalibus consimili vel basi rotun-
dato cuneatove, omnibus grosse pauci-crenatis vel cre- -
nato-serratis superioribus profundius fere lobulatis;
racemo corymboso basi bracteato bracteis foliaceis
conformibus, florente densissimo, fructifero dissito,
pedicellis flore duplo saltem longioribus, petalis caly-
t mot | 9 | En
cem dimidio superantibus obovatis; ovario longe den-
sissime hirto; siliquis in pedicello patulo divergen-
tibus linearibus pilosis, stylo nos latitudine sili-
quae duplo longiore.
Hab. in Nippon: montibus Hakone (Tschonoski!
spec. 1 florens) et loco non adnotato (Tanaka! ex
auct. cit., spec. 1 frf.).
Japonice: iwa ta garashi (Tanaka) i. e. montana.
Praecedenti evidenter proxime affinis, nimis differt
tamen foliis, pube, racemo basi foliato, petalis brevio-
ribus et latioribus, ovario dense hirto, ut conjungi
possit, etsi nunc plantulae rarissimae specimina duo
tantum cognita sint. Habitu similior est sequentis
speciei individuis tenerrimis latifoliis et oligophyllis,
qualia in Mandshuria crescunt, sed jam petiolo basi
nudo abhorret.
13. C. impatiens L. — Mig. Prol. 5. — Hook. f.
et Th. I. e. 146. — Led. 1. c. 128. — Dshiya Nin-
dzin. Soo bokf. XII. 8.
Hab. in Japonia: Nippon, prope Simoda (Jolkin!
fl. frf.) et Yokohama, in pratis, Aprili frf., Yezo, prope
Hakodate, Majo, Junio fl. frf.; Sachalin: latit. 48° et
49° in silvis acerosis (F. Schmidt l. c.); Mandshuria
australi: circa aestuarium S™ Olgae, Junio fl. ult. et
frf. (idem!), et sinum Possjet, inter rupes littoris ra-
rius, variis locis, Julio fl. frf. — Nota est praeterea
e Sibiria Altaica!, Himalaya temperata tota et Europa.
Specimina mandshurica tenerrima et pusilla, flacci-
dissima, tamen erecta, segmentis latissimis, foliis in
caule paucis. In japonicis interdum antherae stami-
num longiorum minores vel cassae.
Mélanges biologiques. IX. 2
14. C. parviflora L. — Led. L-c. — Maxim. Fl.
Amur. 460. — Bge. Enum. Chin. bor. 79. M 31.
Hab. in China: Formosa, prope Tamsuy (Oldham!
N 12. frf.), Pekin (Bunge), in humidis Dahuriae sub-
alpinae hinc inde (Turczaninow), intra fines fl. Man-
dshuricae: prope Schilkinskoi Sawod (Maack!) nec
non Sibiria Aliaica et occidentem versus.
15. C. macrophylla W, — Hook. f. et Th. 1. c.
145. — C. dasyloba, Turcz. — Dentaria m. et d. Aut.
Hab. utraque varietas in tota Japonia: Kiusiu prov.
Higo, in sylvis ad rivulos m. Higosan, fine Junii frf.,
Nippon: Hakone, prov. Nambu, Yezo meridionali fre-
quens; tota Mandshuria, China boreali, prope Pekin,
Dahuria et Transbaicalia, insula Sachalin, nec non in
Himalaya!
C. dasyloba, segmentis 5 longius acuminatis magis
puberis, siliquis angustioribus, in ditione nostra fre-
quentior est quam vera C. macrophylla, planta magis
umbrosa, sed specie vix distinguenda. Segmentorum
numerus, acumen longius vel brevius, pubes et sili-
quae enim variabilia, flores utriusque albi. C. macro-
phylla occurrit rarius pumila, segmentis densis obtu-
siusculis, tota glaberrima — talem habeo ad St. Wla-
dimir Mandshuriae littoralis lectam.
Species incerta.
C. scutata, Thbg. in Trans. Linn. Soc. II. 339. —
C. trifolia, Thbg. Fl. Jap. 260. non L.
Hab. in Japonia (Thunberg).
Diagnoses Thunbergii: foliis ternatis obtusis,
caule subnudo (Fl. Jap.); foliis ternatis scutatis cri-
Ver uiri uus
spis, caule subnudo (Trans. Linn.). Descriptionem ejus
conf. Fl. Jap. l. c.
Species exclusa.
C. sublyrata, Miq.! Prol. 3. est Nasturtium monta-
num, Wall. siliquis solito longioribus et (immaturis)
tenuioribus.
Dontostemon hispidus. Erectus simplex rarius fasti-
giato-ramosus, caule multifolio dense, petiolis foliis
sepalis parce pilis patentissimis rigidis hispidis, et
praeterea, ad folia densius, pube brevissima densa
viscida pubescentibus; foliis petiolatis elliptico-lanceo-
latis utrinque acutis remote dentato-serratis; petalis
calyce duplo longioribus unguiculatis late obovatis
truncatis; siliquis pulverulento-puberulis, stylo cras-
sitie fere stigmatis obscure bilobi.
Hab. in Mandshuria australi: versus cacumen mon-
tis 1300 ped. alti prope fortalitium S"* Olgae, inter
frutices non rarus, fine Junii fl. et vix defl.
Planta 1 — 2-pedalis gracilis annua. Petala profunde
rosea venis obscurioribus crebris ramosis ungue al-
bido.
Simillima Hesperidi trichosepalae Turcz., eujus sili-
quae etiam nondum cognitae, sed haec sepalis exce-
ptis glabra, stamina habet libera (in nostra longiora
connata) et stigma jam sub anthesi patenti-bilobum,
nec non folia argute grosse-serrata. \
Observ. Praeter descriptum, D. pectinatum et D.
dentatum, florae Mandshuricae addenda est quarta spe-
cies hujus generis, D. integrifolius Ledeb., ad Argun,
Schilkam et Amur superiorem in rupibus passim fre-
quens. — D. dentatus, Bge, in tota Mandshuria vulga-
ris, reperitur etiam in Corea, Port Chusan (Wilford!),
archipelago Coreano (Oldham! Ne 56) et in Japoma,
unde in vulcano Fudzi-yama, cum Arabide serrata
Franch. ined., supra limitem fruticum lectum speci-
men unicum typicum florens habeo.
Hesperis lutea. Perennis elata ramosa pilis simplici-
bus subsetoso-pilosa viridis; foliis marginato-petiolatis,
infimis oblongis runcinato-dentatis, ceteris caulinis
ovatis basi cuneatis rotundatis vel truncatis, superio-
ribus ovato-lanceolatis, omnibus acuminatis repando-
dentatis; pedicellis calyce longioribus fructiferis apice
praesertim incrassatis semper erectis; petalorum la-
mina spathulato obovata; stigmate obscure bilobo;
siliqua substipitata fere tetragona pedicello plus duplo
crassiore glabra, cotyledonibus oblique incumbentibus.
Hab. in Mandshuria australi circa sinum S"* Ol-
gae, in pratis ad littus, rarius, med. Junio flor., ibi-
demque ad fl. Wai-Fudin ad pedem rupium secus
aquam passim, fine Junii fl. defl., nec non in eadem
regione sine loci specialis indicatione (Albrecht! fl.,
Wilford! f.), et circa sinum Victoriae: in declivibus
rupestribus lapidosis aestuarii Wladiwostok (May),
fine Augusti frf., et Possjet frequens, medio Julio fr.
immat. In Japonia: in silvis montium Hakone (fr. nond.
mat.).
Species sui juris, habitu propior H. matronali L.,
Siliqua breve stipitata H. podocarpae Boiss., petalis
luteis ob omnibus diversa.
Planta spectabilis 3—4-pedalis. Petala semipolli-
caria, stamina recta, ovarium breviter stipitatum,
stigma fere integrum stylo brevi crassius. Siliqua an-
cipiti-subtetragona, 4—5-pollicaris, valvae carinatae
tricostatae non elasticae, septum hyalinum, funiculi
filiformes liberi. Semina linealia, immarginata, hinc
convexa illinc plana, radicula lateralis, jam per testam
optime distinguenda, cotyledonibus crassiusculis prope
marginem incumbens.
Eutrema Wasabi. Elatum flaccidum glabrum, foliis
radicalibus basi vaginatis longe petiolatis cordato-sub-
reniformibus, caulinis petiolatis inferioribus cordato-
ovatis superioribus ovatis acuminatis, omnibus re-
pando-dentatis; racemo primum subcorymboso demum
longissimo laxo bracteato, bracteis amplis inferioribus
folia suprema aemulantibus vel basi utrinque grosse
1—2-dentatis, summis integris brevissime petiolatis ;
pedicello bracteam superante fructifero deflexo; peta-
lis spathulato-oblongis; siliqua erecta lineari-oblonga
a latere subcompressa tereti stipitata, stylo elongato,
valvis convexissimis torulosis subuninervio-reticulatis,
septo hyalino. — Lunaria? japonica, Miq. Prol. 6. —
Cochlearia officinalis. Wasabi. Soo bokf. XII. 20. —
C.? japonica Franchet et Savatier in Savat. Kwa-
wi. 64.— C.? Wasabi, Sieb. Syn. pl. oecon. n. 286. in
Verh. v. h. Genootsch. v. K. en Wetensch. te Batavia.
XII. 54. — Ej. Toelicht. t. d. ontd. v. Vries. 157.
Hab. in Japoniae insulis Nippon: in sylvestribus hu-
midis jugi Hakone et ad rivulos in alpibus ibidem
(Tschonoski, 1866), in sabulosis Jama-saki, Junio
1868 flor. (Dr. Savatier!), in princip. Nambu in
sylvis (Tschonoski! 1865); Yezo: non procul à Ha-
kodate (Albrecht! 1863), per totum regnum in mon-
tib. altis (Siebold! mser.).
Japonice: wasabi, item kansaé (Kwawi l. c.). Apud
Je ee
Aino: tsi vel kiseseri (Siebold). Utuntur radice et
pedunculis pro condimento (Siebold).
Proximum E. cordifolio, Turcz. F1. Baic. dah. I.
165, quod differt racemis ebracteatis, siliqua brevi
stigmateque subsessili, septo nullo. Semina matura
E. cordifolii ignota. Cum nostra specie forsan subge-
nus proprium constituit (Wasabt), a vero Eutremaie
siliqua tereti, imo a latere subcompressa, valvis non
carinatis, sed obscure 1-nerviis inter semina subtoru-
losis vel torulosis distinctum.
Planta ',— 3-pedalis pallide viridis. Rhizoma no-
doso-tuberosum, folia radicalia plura ad 4 poll. lata
emittens. Caulis florifer infra foliorum rosulam ortus,
lateralis, crebre foliatus, folia pollicaria vel majora,
saepe sublobato-paucidentata. Racemus juvenilis pol-
licaris, fructifer '/,-pedalis. Flos 2° lin. longus albus,
sepala petalis subduplo breviora. Stigma capitellatum
obscure 2-lobum. Siliqua 8 lineas longa, stipite et
stylo linealibus. Semina in quovis loculo 3—5, pen-
dula, l-seriata, lineam longa, teretiuscula, oblonga
laevia. Funiculi breves liberi basi dilatati. Cotyledo-
nes septo contrarii, exacte incumbentes, radicula vix
paullo longior. |
Ovarium ipsum jam a latere compressum est, sub
lente saltem semper latus neque dorsum ostendit,
quam ob causam Miquel ovula biseriata vidit et de-
scripsit.
Angelica Kiusiana. Caule robusto sulcato apice ra-
moso, ramis patentibus ramulisque summis floriferis, his
sub umbella terminali approximatis eamque superanti-
bus; foliis ambitu triangulari-ovatis ternatim bipinna-
tisectis, jugis 3—-4, segmentis subsessilibus oblongis
Sae de
acutis lateralibus basi oblique rotundatis, terminali
basi subeuneato leviter trilobo, omnibus argute sub-
aequaliter serratis petiolisque in vaginam semiam-
plexicaulem angustam sensim dilatatis glabris, foliis
summis ad vaginas reductis; umbellae multiradiatae
radiis unilateraliter pubescentibus; involucri 1—2-
phylli involucellique sub-pentaphylli foliolis oblongis
acutis vaginiformibus, hisce umbellulam dimidiam ae-
quantibus; calycis dentibus brevibus acutis; mericar-
piis ovalibus, jugis tribus dorsalibus acutiusculis sub-
inaequalibus marginalibusque in alam crassam dilata-
tis spongiosis farctis, valleculis 1-vittatis, commissura
4-vittata, vittis a nucleo demum laxo liberis pericar-
pio adhaerentibus.
. Hab. in Japoniae ins. Kiusiu: litore arenoso sinus
Simabarae circa pagum Himi, non procul a Nagasaki,
Julio fructifera. In archipel. Coreano (Oldham! fl.).
Omnibus partibus similis Archangelicae Gmelini
DC., sed valleculae 1- nec pluri-vittatae et juga me-
ricarpii solida. Praeterea folia in nostra crassiora,
argutius, minus grosse et fere regulariter serrata, seg-
menta saepissime oblonga neque ovata, umbellae la-
terales circa terminalem aggregatae neque distantes.
Fructus ceterum minus variabiles quam in A. Gmelini
(Coelopleuro Ledeb.). Hic occurrunt mox ovales, mox
oblongi, mox valde compressi, mox subteretes, albu-
men mox planum, mox et saepissime ventre concavum,
unde fieri potuit, ut Ledebourius fructus tales tere-
tes examinans Coelopleurum distinxerit atque prope
Pleurospermum posuerit. In nostra vero fructus tan-
tum quoad magnitudinem variare observavi, 5- et 10-
lineales nempe.
Aie Le
A.? Keiskei, Miq. Prol. 250. mihi ignota, forsan
eadem cum À. Gmelini DC., ab auctore non visa.
Edosmia Neurophyllum. Radice tuberifera tuberibus
oblongis stipitatis; caule erecto angulato - sulcato;
foliis infimis bipinnati-sectis jugis primariis 4: infimo
bi-, proximo 1-jugo, ceteris simplicibus, foliis mediis
et superioribus 3- ad 1-jugo-pinnatisectis, segmentis
omnium longissime elongato-linearibus acuminatis in-
tegerrimis 3-nerviis nervis lateralibus marginantibus,
rhachi alata; involucro involucellisque sub-5-phyllis
adpressis; calyeis dentibus ovatis acutis persistenti-
bus; fructu ovato, mericarpiorum jugis crassiusculis
acutis, valleculis 1-vittatis, commissura bivittata, car-
pophoro bipartito libero. — Shimu-o-nindshi. Soo
bokf V. 29.
Hab. in Kiusiu jugi centralis Kundsho-san sylvis
Cryptomeriae udis, rarius, Octobri c. fr. mat., nec
non in Nippon meridionali (ex libro laudato).
Optime convenit cum charactere Edosmiae Nutt.,
nunc ad Carum emendatae a Bentham (Gen. pl. I.
891), cujus specimen californicum (£. Gairdneri T. et
Gr.) examinare potui. — Habitus Si, sed valleculae
l-vittatae et foliorum segmenta integerrima longis-
sima.
Duo specimina tantum habeo plantae 3-4 -pedalis
glabrae, in quorum uno folium infimum adhuc prostat,
totum jam emarcidum, bipinnatisectum, cetera omnia
simpliciter pinnatisecta, rhachi Archemorae in modum
alata, segmentis ut in Peucedano ternato Nutt. (Neu-
rophyllo T. et Gr.) ad 10 pollices usque longis, ad 3
lineas tantum latis. Petiolus basi ipsa vix breviter
vaginato dilatatus. Umbellae terminales hermaphro-
i pm MA
ditae, laterales masculae. Petala (alba?) cum lacinia
acuta induplicato-inflexa. Fructus linea parum longior.
Sium nipponicum, (Sisarum D C.) radice crassa prae-
morsa brevi, caule erecto sulcato; foliis pinnati-
sectis infimis 5-jugis segmentis oblongis utrinque acu-
tis inaequaliter serratis, summis 2-1-jugis segmentis
lanceolatis vel linearibus acuminatis argute serratis
serraturis acuminatis patulis; involucro involucellisque
subpentaphyllis reflexis; calycis dentibus inaequalibus
ovatis lanceolatisque persistentibus; fructu ovato me-
ricarpiorum jugis crassis acutis, valleculis 1 — 3 -vit-
tatis vittis inaequalibus, commissura multivittata. —
Saha dzeri, numa dzeri. Soo bokf. V. 20.
Hab. in Nippon media, probabiliter non procul a
Yokohama, unde florens et semina seorsim misit
Tschonoski.
Differt a Sio latifolio L., quocum calyce distinctis-
simo convenit, carpophoro bipartito libero, mericarpii
jugis aeque crassis ac in S. cicutifolio Gmel., segmen-
tis foliorum grossius serratis, a S. cicutifolio, cujus
fructus habet, calycis laciniis elongatis et segmentis
brevibus et latis.
Addo diagnoses duarum specierum ejusdem sectio-
nis emendatas.
S. Sisarum L. Cod. 2024. — Radice fasciculato-
tuberosa, foliis membranaceis pinnatisectis summis
trisectis, segmentis argute serratis, inferiorum cor-
datis ovatisve, superiorum lanceolatis, terminali longe
petiolulato; calycis dentibus obsoletis; fructu ovali-
oblongo, vittis tenuibus numerosis. — Burm. Fl. Ind.
tab. 29. fig. 1. (excl. radice seorsim delineata, quae
Mélanges biologiques. IX. 3
Li M ET
ad S. Nins?). — Thbg. Fl. Jap. 118. — DC. Prodr.
IV.124. — Miq. Prol. 245. — S. sisaroideum D C. 1. c.
Hab. in Sibiria altaica (Ledebour!), Persia boreali
(Szovits!), in Japonia, vix non cultum (Burmanni
icon in Japonia confecta dicitur, Miquel spec. Thun-
bergii vidit, equidem non observavi).
Adducuntur quidem S72 Sisari ab auctoribus anti-
quis stationes, praeter Japoniam et Sibiriam, adhuc
China, Corea et Mongolia, sed quum S. Sisarum,
S. Ninsi et Panacem Ginseng confunderent, nemoque
S. Sisarum unquam in China vel Mongolia vel Korea
invenisset, pro patria rite stabilita habenda sunt huc —
usque tantum loca supra a me adducta. Corea et Man-
dshuria (a patribus saepius cum Mongolia confusa)
alit Panacem Ginseng, eodem nomine vernaculo «nin-
zin» designatam, planta chinensis vero Rumphii
Amb. VI. Auct. 21. fig. 1. videtur Borraginea quae-
dam facie fere Lithospermi cujusdam grandiflori.
S. Ninsi L. Cod. 2025. — Radice fasciculato-tube-
rosa ad collum cauleque ex axillis bulbiferis; foliis ri-
gide membranaceis, primordialibus caulis atque inno-
vationum simplicibus ovatis, inferioribus pinnatisectis
ceteris ramealibusque trisectis, segmentis omnibus
sessilibus vel terminalibus rarius in petiolulum bre-
vem alatum decurrentibus, argute acuminato-serratis,
lanceolatis vel lineari-lanceolatis (in planta culta la-
tioribus); calycis dentibus distinctis; fructu ovali, vit-
tis in quavis vallecula et sub quovis jugo nec non ad
commissuram utrinque in singulas maximas subcon-
tiguas confluentibus. — Kaempf. Amoen. 818. tab.
p. 819., (exclusa radice venali seorsim delin. fig. 4,
quae Panacis Ginseng). — Burm. l. c. quoad radicem
Au ne lan
seorsim adumbratam, e Kaempfero desumptam. —
Mukago nindzin. Soo bokf. V. 28. — S. Sisarum T hbg?
Fl. 118. (ex nomine japonico) — non L.
Hab. in Kiusiu: pratis m. Naga non procul à Na-
gasaki, init. Octobris fr. mat., Nippon: in fruticetis
pratisque cirea Yokohama, sat frequens, fine Augusti
fl., fine Septembris et Octobris frf.
Ipse tantum spontaneum et semper angustifolium —
vidi, segmentis illa S. cicutifolii Gmel, longitudine et
tenuitate aemulantibus, foliis tamen infimis caulis et .
saepe ramorum exceptis quae rotundato-ovata inciso-
serrata. Kaempferi icon vero, ad plantam cultam
delineata, habet segmenta foliorum tam lata ut in
S. Sisaro L., nihilominus hue duxi ob caulem bulbi-
ferum, segmenta terminalia sessilia et fructum bre-
-viorem. Radicis venalis vero figura est Panacis Gin-
seng, ita ut de patria pro Ninsi nostro Corea dubi-
tare liceat.
S. Ninsi, Thbg. l. e. vix huc, sed potius ad Pana-
cem Ginseng ducenda videtur.
Sia carpophoro bipartito calycis laciniis obsoletis
ad Pimpinellae sect. Tragoselinum nuper ducuntur a
Benthamio, sed quum Sisara nostra duo (nipponicum
et Ninsi) calvcis limbo distinetissimo gaudeant vit-
fasque pauciores habeant, melius duxi sub genere
pristino describere. — Ab eodem autore S. cicutifolium
Gmel., e Japonia exul, sed in Mandshuria et Sibiria
orientali frequens, identicum cum S. lineari Michx.
declaratur (Benth. et Hook. Gen. pl. I. 888. sub
Apio sect. Mauchartia), omni jure uti videtur, sed
fructus maturos plantae americanae examinare mihi
non eontigit. |
oe
Lampsana apegonoides, Annua pusilla glabriuscula,
foliis fere omnibus radicalibus lyrato - pinnatisectis,
segmentis ovatis dentibusque paucis acutis apiculatis,
caulino unico abbreviato vel nullo; cauliculis folia
primum vix demum duplo superantibus 1 — 5-cepha-
lis, pedunculis longissimis fasciculato-racemosis basi
bractea oblonga fultis floriferis erectis fructiferis cer-
nuis; involucro cylindrico squamis planis cucullato-
acutis, calyculi squamulis 4 — 5 distinctissimis ovatis
obtusis; achaenio lineari-oblongo apice attenuato ob-
solete striato sericeo-pubescente. —- Ko oni-ta-birako.
Soo bokf. XV. 31. opt.
Hab. in Japoniae oryzetis requietis, uti videtur vul-
garis, v. gr. circa Nagasaki, Martio fl., initio Aprilis
fl. c. fr. mat., eodem loco et tempore etiam ab Old-
ham collecta, N 499.; in Nippon, ex opere citato.
simillima Apogont humili Ell.,a quo genere bene
distinguenda tantum calyculi praesentia achaenioque
haud transverse striolato. — L. parviflora A. Gray
( Yabu ta-birako, Soo bokf. XV. 32. opt.), in sylvis gra-
minosis per totam Japoniam crescens, et varians a
palmari ad tripedalem altitudinem, habet involucra
ovoidea squamis acuminatis, calyculi parvi squamas
pauciores, achaenia late oblonga, acute profunde
striata, apicem versus scabra. — Subsimilis primo
aspectu etiam Crepidi stoloniferae (Ixeridi A. Gray),
quacum similibus locis crescente primum confudi at-
que nimis pauca specimina collegi, nostram pro statu
juvenili illius perperam habens.
Plantula 2 — 7 pollices alta, primum densifolia pe-
dunculis immersis, postea laxior et magis elongata
= Oe —
atque ita in opere laudato delineata, capitulis circa
10-floris luteis.
ULMACEAE
orientali-asiaticae.
Zelkowa Spach.
Z. Keaki Siebold Syn. pl. oecon. n. 170. p. 28.
1830 — sub Ulmo. — Z. acuminata P1. in Comptes-
rendus de l'Acad. de Paris. 1872. I. 1396. — Planera
acuminata, Lindl. Gardn. Chron. 1862. 428. — PI.
japonica, Miq. Prol. 254, (1867.) — Corchorus hirtus,
Thbg. Fl. Jap. 228. — C. serratus, Thbg. in Trans.
Linn. soc. II. 335. — T hbg. Icon. pl. japon. ined.!
Hab. in Nippon; circa Yedo (Veitch ex Ldl.), et
Yokohama, frequens arbor, Aprili fl., Septembri frf.,
in jugo Hakone (Tanaka et Yeutschima!), prope
Kokura (ex Miquel!). Kivsiw (Miquel): circa Naga-
saki in sylvis umbrosis montanis rarius, sterilis tan-
tum observata. |
Sub nomine kea-ki in tota Japonia notissima ar-
bor, ligno magni aestimato pro aedibus et templis.
Foliis acuminatis a planta europaea, me judice ne-
quaquam in species duas dirimenda, statim distin-
guenda, sed valde affinis. Pulchra et vastissima ar-
bor, cortice laevi griseobruuneo.
Nomen Sieboldi omnium antiquius restituendum
est, etsi absque descriptione plantae promulgatum sit,
nam.de specie nulla dubia superesse possunt ob no-
men vernaculum adductum, usum ligni explicatum, et
synonymon C. hirti Thbg. cum? citatum. Thunber-
gii vero planta, ad ramulum sterilem descripta, ut
patet ex icone ejus inedita, addita fructus forma ex
ERUIT ie
verbis incolarum, minime ad hanc, sed ad Carpinum
quemdam forsan spectante, duobus insuper nominibus
iisque inaptis instructa, ex nomine triviali tantum et
forsan ex autopsia herbarii eruenda, melius oblivioni
tradenda est.
Hemiptelea PI.
H. Davidii, Pl. 1. c. 132. et 1496. — Planera Da-
vidii, Hance in Seem. Journ. of bot. VI. 333. —
Planera vel gen. novum. Maxim. Ind. Pekin. in Prim.
fl. Amur. p. 477.
Hab. in China boreali: ad viam inter murum magnum
et m. Inschan detexit Dr. Tatarinow fl. 1847., circa
Pekinum loco speciali non adnotato (Skatschkow!
fr. nond. mat.), prope She-he (Jehol) (David ex Hance
et Planchon).
Unica Ulmacearum ramulis lateralibus frequenter
in spinas validas mutatis.
Ulmus Tourn.
1. U. macrocarpa, Hance l. c. — Pl. 1. e. 1498.
— Ulmus n. sp. Maxim. l. c. 477
Hab. prope Pekinum Chinae borealis (Kirilow!
1843, David ex Hance).
Specimen nostrum fructiferum a descriptione Han-
cei differt tantum foliis triplo majoribus et stipite sa-
marae perigonium persistens subsuperante.
2. U. campestris Sm. et U. pumila L. — PI. sur
les Ulmacées, in Ann. se. nat. III. sér. X. 271. 272.
— Trautv. in Maxim, Fl. Amur. 247.
a. vulgaris PI.
Observata est circa Pekinum Chinae borealis (Skatsch.
ma al
kow!) et ad Sungari inferiorem Mandshuriae (forma
denudata), in Japonia, in ipsa urbe Yedo culta, et in
Mandshuriae australis sinu Possjet (forma suberosa),
sed hucusque tantum sterilis.
8. major Pl. — Trtv. 1. c. 248. — Miq. Prol.
258.
Hab. in tota Mandshuria, ubi secus fl. Amur arbores
vastas sparsas, circa Possjet fruticeta in collibus con-
tinua ad 10 pedes alta format, circa portum Bruce
secus rivulos in sylvis sat frequens crescit (forma de-
nudata). Suberosa occurrit in Mandshuria cum denu-
data, sed rarius, in Japonia (Miquel): insula Yezo,
circa Hakodate (Albrecht!), in Sachalino (Glehn).
y. laevis Pl. — Trtv. l. e. 247.
Hab. in Asia orientali omnium varietatum frequen-
tior: in tota Transbaicalia et Davuria, ad Schilkam
medio Junio frf., in tota Mandshuria trequens, ad
Usuri superiorem fine Aprilis florens, fine Maji fruc-
tif., praesertim denudata, sed ad Amur superiorem
etiam suberosa. In Japonia: silvis Yezo meridionalis
sat frequens arbor, init. Junii fructif. denudata, in
silvis subalpinis jugi Hakone ins. Nippon (florens).
Praeterea in Mongolia, Turkestania, Europa.
. 9. pumila, Ledeb. Fl. Ross. — Maxim. Ind.
Pekin. l. e. 477. -— Fruticosa vel rarius arborea,
dumosa, densissime tenue ramulosa, glabra, foliis
ovato-lanceolatis lanceolatis ovatisve acuminatis sub-
simpliciter serratis, longiuscule petiolatis, stipulis
subpersistentibus firmius membranaceis petiolo bre-
vioribus; perigonio saepissime eciliato. — U. pumila
Pall! Fl. Ross. t. 48. fig. A. B. C.
ox are
Hab. in Transbaicalia, Dahuria et Mongolia fre-
quens, vix non semper fruticosa, in China boreali
circa Pekinum frequens, frutex et arbor (coll. rossici
omnes!), in Mandshuria: ad Amur superiorem, frutex
vel arbuscula humillima, trunco nihilominus crasso
comaque densa, ad fl. Nautu, affluentem Usuri supe-
rioris, et ad fl. Wai-Fudin sinus St. Olgae, in pratis
siccis lapidosis passim, arbores vastae valde angusti-
foliae, fine Junii fructiferae.
Abit in var. y. sed vulgo facile distincta, non spe-
cie tamen. Perigonium occurrit nempe, etiam ex
Trautvettero l. c., saepe ciliatum (in ipsius Pal-
lasii imo speciminibus), samarae emarginatae nec
breviter bifidae (a Planchon U. campestri adscriptae)
occurrunt illis U. campestris simillimae, gemmae fo-
liiferae, ex Planchon in U. pumila supra inflorescen-
tias numerosiores, obveniunt etiam paucae.
Ad Nautu fluvium erescit arborea (ad 1'/, pedem
crassa, 30 pedes alta) in consortio var. v. laevis, sed
loeis siccioribus et apertioribus. Cortex harum arbo-
rum, cum illo var. Y. comparatus, obscurior et pro-
fundius grossiusque rimosus erat. Fructus vulgo or-
biculatus subestipitatus, sed occurrit etiam normalis.
Japonice ex Miquel audit: ya giri.
U. Davidiana, Pl. in Comptes-rendus 1. c. e China
boreali, U. campestri ab auctore valde affinis dieta,
sed disco seminitego ab emarginatura magis remoto
diversa, ceterum vero adhuc indescripta, mihi ignota
est. Moneo tamen, me inter specimina U. pumilae e
Pekino observasse nonnulla, ubi samara breve emargi-
nata etiam discum remotiorem habuit, omnes ceterae
vero partes simillimae erant.
uei DE c Lu
3. U. montana, With. — Pl. Ulmac. I. c. 274. —
Trtv. I. c. 246. |
a. typica.
Hab. in Nippon mediae silvis, verosimiliter Hakone,
ubi frf. foliis subtus praeter axillas barbatas glabris
legit Tschonoski. |
— B. laciniata, Trtv. l. c. — Miq. l. c. 258. —
U. expansa, Rota in Bot. Zeitg. 1855. 469 (ex de-
Sseript.). Hab. in Mandshuria orientali: ad Amur infe-
riorem in sylvis passim, ad ÜUsur? superiorem in sylvis
montanis, nec non ad affluentem ejus Li-Fudin, et
circa sinum Victoriae, ubi observavi in portu Bruce.
In Japonia (Miquel): insula Yezo, silvis subalpinis
prope Mohidzi, fine Maji fructu jam delabente. In
Sachalin frequens (Schmidt et Glehn). Occurrit
praeterea in Rossia europaea (ex Trautvetter I. c.),
nec non in Bohemia (Tausch! hb. boh. 1445. ramus
sterilis cum var. a. editus) et Longobardia (Rota).
Varietas in Asia orientali multo frequentior quam
a., sed inconstans: in eadem arbore enim habemus
folia integra et laciniata.
In tota Sibiria U. montana hucusque desideratur.
4. U. parvifolia, Jacq. — PL. 1. c. 280. — Micro-
plelea parvifolia, Spach. — Sieb. et Zucc. Fl, Jap.
fam. nat. II. 224. — Mig. Prol. 258. — Ulmus
japonica, Sieb. Syn. pl. oecon. p. 28. n. 169.
Hab. in Chinae regionibus temperatioribus (P1an-
chon), in Japonia meridionali: Kiusiu, circa Nagasaki
non rara, init Septembris fl., init. Novembris frf.; in
monte Tara; prope Kumamoto, nec non in Nippon
australi (Buerger ex Miquel).
Mélanges biologiques. IX. 4
Ba
Japonice: aki nire, pro sepibus vivis plantatur,
teste Siebold. 3
Circa Nagasaki arbuscula parva, 15-pedalis, 1— 4
poll. erassa, alibi arbor 3 — 5 pedes crassa.
Pteroceltis gen. n.
Flores monoici. d perigonium 5-partitum, laciniis
concavis, aestivatione valde imbricatis. Stamina 5 la-
ciniis perigonii opposita, antheris introrsis, filamentis
(valde juvenilibus) praefloratione erectis. Germinis
. vestigium nullum. 9 .... Samara subquadrata, 2-alata,
apice leviter emarginata, stigmatibus 2 haud exsertis
coronata, basi perigonii vestigiis incompletis fulta,
medio loculum subglobosum, non compressum, a basi
et ab apice samarae remotum gerens, illumque epi-
carpii tenuiter lignosi in modum tegens, endocarpio
- loculi (drupa) crassiore osseo. Semen pendulum, inte-
gumento membranaceo tenuissimo. Albumen parcissi-
mum, cupuliforme, embryonis apicem sub umbilico et
chalaza huie contigua obtegens. Cotyledones radiculae
superae incumbentes bis complicatae et transverse un-
dulato-subcorrugatae. — Arbor vel frutex inermis
glaber cortice castaneo laevi, lenticellis paucis minu-
tis, foliis alternis, petiolatis, trinerviis, ovatis, longe
cuspidato acuminatis, inaequaliter serratis, stipulis...
demum deciduis, gemmis axillaribus perulatis, inferio-
ribus flores 3, superioribus flores © solitarios emit-
tentibus, autumno praecedente jam formatos, primo
vere verosimiliter prodeuntes, floribus masculis in
racemum compositum sub -octoflorum bracteatum di-
gestis, bracteis perigonioque nec non antheris apice
longe ciliatis, samaris solitariis pedunculatis erectis.
Cuomo Sr
Mélanges biologiques. PIX. \
PTERC
Explic. figur. — Fig. principalis : ramulus
bat, cum folio a ramulo alio desumpto, a pagina i
ut semen pendulum conspici possit, m. vix a. 2,
et postica visus, m. a. 4, idem explicatus, ut co
parte ramuli, m. parum a. 6, flos 6 ex illa, expli
Mélanges biologiques. T. IX.
N
)
PTEROCELTIS TATARINOWII.
Explic. figur. — Fig. principalis: ramulus fructiferus, unus e duobus ubi samara adhuc pedunculo inside-
- bat, eum folio a ramulo alio desumpto, a pagina inferiori delineato, magn. nat. 1. samara demto pariete anteriore,
ut semen pendulum conspici possit, m. vix a. 2, et 3, embryo remotis integumento et albumine, a faciebus antica
et postica visus, m. a. 4, idem explicatus, ut cotyledonum complicatio melius intelligatur. 5, gemma perulata c.
parte ramuli, m. parum a. 6, flos 5 ex illa, explicatus, magis a. 7, Stamen ex eodem.
MA DM
Habitu et structura Celtides refert, sed epicarpium
drupae tenue lignosum et in alas expansum ut in Ul-
mis, jungit arcte igitur tribus Ulmidearum et Celti-
dearum. — Nomen e voce pteron (ala) a Plinio etiam
latine adhibita, et Celtis compositum.
P. Tatarinowii, — Umi sp. nov. altera. Maxim. Ind. :
Pen. 1. c. 471. |
Semel lecta est in horto ecclesiae rossicae Pekin
institutae, Junio mense fructifera (Dr. Tatarinow!
1847.), sed hodie ibidem a cl. Dr. Bretschneider
frustra quaesita. Patria igitur rite nondum cognita,
verosimiliter Mongolia vel China borealis.
Character ad specimina pauca fructifera descriptus,
floris ad gemmas axillares, e quibus tres examinavi,
omnes flores d octonos foventes. Praefloratio igitur
. filamentorum nunc brevissimorum forsan postea ad-
huc mutabitur. |
Celtis Tourn.
1. C. sinensis, Pers. — Bge Enum. Chin. bor.
345. — Bth. Fl. Hongk. 324. — Miq. Prol. 129. —
PI. lI. c. 286. — C. Willdenowiana, R. S. — PI. 1. c.
287. — Sieb. et Zucc. I. c. II. 222. — C. orientalis,
Thbg Fl. Jap. 114. — Sieb. Syn. pl. oec. 28. n. 167.
Hab. in China meridionali (Bentham) et boreali
(coll. rossici!); insula Formosa (Oldham! X 512.513.),
archipelago Coreano (Oldham!) et Corea, circa Port
Hamilton (Wilford!); in Japonia (Buerger!): circa
Nagasaki frequens, medio Aprili flor., Septembri frf.,
Simoda (Wright!), jugo Hakone (Tanaka!), Yoko-
hama, frequens, fine April. fl., fine Sept. frf.
_— 28 —
Japonice: ye-no-ki, vel circa Nagasaki etiam vulgo -
muku. — Fructus maturi fuscorubri dulces.
Arbor, qualis in silvis occurrit, saepius mediocris,
in hortis et ad vias publicas plantata vasta. «Ad vias
per regnum posita singula indicat milliaria: gallae
quas profert sunt tinctoriae.» Sieb. l. c.
2. C. caudata, Hance Advers. in Ann. sc. nat. V.
sér. 5. p. 42. — non Planchon l. c. 294.
Hab. in Formosa, in sepibus vivis rarius, Aprili fr.
immat. legit Oldham ex Hanceo. — Mihi ignota.
9. C. philippinensis, Blanco Fl. de Filip. ed. 2.
139. — PI. I. c. 306. — Benth. I. c.
Hab. in China meridionali, Hongkong (ex Ben-
tham), in Philippinis (Cuming ex Planchon) et Nova
Hollandia tropica (ex eodem). — Non vidi.
Homotoceltis Bl.
H. aspera, Bl. Mus. II. 64. — Miq. Prol. 129. —
Celtis Muku! Sieb. Syn. l. c. et Sponia nudiflora,
Sieb. et Zucc. I. c. II. 223. — Prunus aspera, Thbg
F].201.et ejus icon. ined. (frf.). — Muknoki. Kaempf.
Amoen. 799,
Hab. in Japoniae (Buerger!) insulis Kiusiu (Mi-
quel!) prope Nagasaki, in sylvis montium, rarius,
init, Maji florens, etiam Oldham! Ne 604, 723, 724.,
— et Nippon (Miquel): prope Yokohama in silvis sat
frequens, eodem tempore florens, Septembri fructifera.
Arbor 40-pedalis dense frondens.
Homoioceltis Bl. a Sulp. Kurz in Flora 1872. 447.
ad Galumpitam Bl. ducitur, haec vero simul cum G1-
ronniera pro subgenere Sponiae declaratur, utraque
tamen drupis minutis statim cognoscenda. Indicatur
ns dg is
praeterea species H. asperae peraffinis, pube molli tan-
tum praecipue diversa, nuper in montibus Assam
Indiae boreali-orientalis detecta.
Gironniera Gaudich.
1. G. chinensis, Benth. Fl. Hongk. 325.
Hab. in China meridionali: Hongkong!, provincia
Canton: ad fauces Tsing yune secus North river! et
ad Tsing à shan! (omnes commun. cl. Hance).
2. G.? nitida, Bth. 1. c.
Hab. circa Hongkong, rara (Champion ex auctore
citato). — Non vidi.
Sponia Commers.
1. Sp. timorensis Dne! PI. 1. c. 318. — Sp. Samp-
sont Hance! |. c. 43. — Sp. virgata, PI. 1. c.
Hab. in Chinae prov. Canton, secus West river
(Th. Sampson! comm. Hance), et late diffusa per
archipelagum Malayanum! et Indiam!
Praeeunte S. Kurzio 1. c. Sp. timorensi Sp. vir- —
gatam adjunxi, huic vero speciem a Hanceo stabilitam
nimis affinem addidi.
2. Sp. orientalis Pl. et Sp. argentea, PI. 1. c. 323.
Hab. in insula Formosa, prope Tamsuy (Oldham!
Ne 514+); in archipel. Bonin (Postels!, Wright!) et
late diffusa, ita ut praecedens, in India, cum sequente
vulgatissima, fide Kurz.
Specimina Formosana habent pubem et folia.longe
acuminata Sp. orientalis, profunde cordata et inflo-
rescentias sessiles Sp. argenteae, specimen Postelsii
pubem hujus, folia longe acuminata illius, exemplaria
Wrightii denique folia exacte Sp. argenteae , inflo-
PUN D TRE
rescentiam pedunculatam Sp. orientalis, ita ut utraque
species, ceteris characteribus omnino jam congrua,
jungenda videatur.
3. Sp. velutina, PI. l. e. 327. — Bth. I. c. 324.
Hab. in China meridionali (Millett!): Hongkong
(Wright!, Fortune!), Canton in collibus (Sampson !),
Formosa (Oldham! M 514.). — Occurrit praeterea in
Philippinis (ex Bentham), Banka!, Java!, Malacca!,
Sumatra!, Assam!, Khasia!, Sikkim!
Indumento molli subtus ad folia a praecedente tan-
tum diversa, ex Kurzio non sejungenda.
— ———
ADDETUR
in decade XII. Juglandea omissa:
Eingelhardtia chrysolepis, Hance in Ann. sc. nat.
4° ser. XV. 227., et in Journ. Linn. soc. 1872. 124.
— E. Wallichiana 8. chrysolepis, Cas. DC. in DC.
Prodr. XVI. 2. 141. — E. sp., Benth. Fl. Hongk. 318.
Hab. in China meridionali: Hongkong (Hance!).
(Tiré du Bulletin T. XVIII, p. 275 — 296.)
80 Janvier
11 Février 1873.
Diagnoses plantarum novarum Japoniae et Man-
dshuriae. Scripsit C. J. Maximowicz.
DECAS QUARTA DECIMA.
Lychnis stellarioides. (Bulychnis Fz1.) subglabra viri-
dis erecta; foliis inferioribus ellipticis subito breve
acuminatis, ceteris elongato-lanceolatis longe acumi-
natis, bractealibus minoribus consimilibus; cyma 7 —
13-flora laxissima diffusa, pedicello floris centralis ca-
lycem multiplo, lateralium distincte superantibus; ca-
lyce breviter obconico dentibus ovatis acuminatis bre-
vissime ciliatis, nervis apice arcuatim conjunctis et
anastomosantibus; corolla alba, unguibus linearibus
parum exsertis lamina cuneata basi bidentata apice
bifida lacinia quadam bi-tridentata sublongioribus, ap-
pendicibus oblongis; capsula ovali carpophorum supe-
rante; seminibus planoconvexis anguste marginatis
laevibus. — Sendshiyu ganpi. Soo bokf. VIII. 58.
Hab. in Nippon meridionalis (ex opere citato) et
borealis silvis montanis, unde e prov. Nambu misit
fl. frf. Tschonoski. |
Species omnino sui juris, tantum cum L. flore cu-
culi L. comparanda, sed diversissima, habitu potius
Stellariis quibusdam (holosteae v. gr.) accedens.
Bi. MED wu.
Herba bi-tripedalis foliis 5 pollices longis, pollice
angustioribus, floribus vix pollicaribus.
Nota. L. Wilfordi Maxim. in indice ad calcem
decadis X. — LL. laciniata Maxim. Dec. II. — a Re-
gelio ad specimen unum florens a Wilford lectum
olim sub nomine L. fulgentis var. Wilfordi descripta,
ab optimo b. Rohrbach iterum pro varietate L. ful-
gentis habetur, neglecto examine speciminum com-
pletorum. meorum totiusque meae descriptionis, ubi
praeter alia signa (glabritiem, flores duplo minores,
petalorum lacinias angustissimas aliaque) semina vil-
losa (pilis longis patentibus) describuntur. Quo signo
abunde differt a L. fulgente Fisch., cui semina mi-
nute obtuseque tuberculata. Optima igitur est spe-
cies, ceterum jam habitu diversissimo primo obtutu
distincta.
De ceteris Sileneis sinico-japonicis confer ad Rohr-
bach in Linnaea XXXVI. 664 sq., ubi species 29
enumerantur.
Sequuntur hic Alsineae ejusdem ditionis, nempe
Japoniae, Mandshuriae, Mongoliae et Chinae, ea dili-
mitatione qua in Benthamii et Hookeri Gen. pl.
expositae sunt, exclusis nempe Polycarpeis, quarum
paucae species tantum in China ipsa et quidem au-
straliori occurrunt.
Alsineae
Sinico - Japonicae.
Sagina L.
S. Linnaei Presl. — Fzl. in Ledeb. Fl. Ross. I.
339. — F. Schmidt. Fl. Sachal. 117.
Hab. in Mandshuria orientali, in litore portus
EE a
~
Bruce, ad margines pratorum perfrequens, init. Au-
eusti.fl..c. fr.
Var. maxima, A. Gray. Bot. Jap. 382. (sp. pr.): —
caulibus elatioribus, foliis majoribus, floribus numero-
sioribus majoribus 5 — 10-decandris, pube ad api-
cem totius plantae saepius glanduloso-pilosa. — Miq.
Prol. 11. — S. sinensis, Hance in Seem. Journ. of
bot. VI. 46 — S. procumbens, Thbg. Fl. Jap. 80. —
Möhringiae spec., A. Gray in Perry’s Exped. 309.
— Tswme gusa. Soo bokf. VIII. 32. |
. Hab. per totam Japoniam frequens; in archipelago
Koreano (Oldham!); Korea (Wilford!); Mandshuria
australi, in rupibus litoreis portus Deans Dundas, me-
ridiem versus; Lutschu (Wright!); China: in insula |
ex adverso Amoy (Sampson! commun. Hance).
Forma meridionalis videtur.
Alsine Wahlbg.
1. A. verna Bartl. &. borealis Fzl. 1. e. 349. —
A. verna, Turcz. Fl. Baic. Dah. I. 220. — Hosoha-
tsumé-kusa (i. e. Sagina tenuifolia). Soo bokf. VIII.
39. (opt.)
Hab. in Japonia boreali: principatu Nambu (Tscho-
noski, fl. fr. nond. mat.) et loco non designato (ex
opere laudato). |
Specimina pauca collecta cum baicalensibus con-
grua. Semina in nostris undulato-rugulosa.
. 9. A. laricina Crantz. —Fzl1.1. c. 352. — Maxim.
Primit. 56. — Rgl. Pl. Radd. I, 353.
Hab. in Mandshuria occidentali frequens, usque ad
Amur meridionalem, praeterea in tota Sibiria orientali.
Mélanges biologiques. IX. 5
MEC DER
Ammodenia Gmel.
A. peploides Rupr. Fl. Samojed. 25. — Honkeneja
p. Ehrh. — Fzl. l. c. 357.
8. oblongifolia F zl. — Maxim. 1l. c. 56. -— A. Gray
Bot. Jap 382. — Miq. Prol. 368. — F. Schmidt
Fl. Sachal. 117. | 3
Hab. in litoribus orientalibus Mandshuriae totius
usque ad fines Koreae, in Sachalino et Yezo.
Arenaria L.
1. A. capillaris Poir. — Fzl. 1. c. 367.
a. glabra Fzl. — Rgl. I. e. 366. tab. VIII. fig. 18.
19; — F. Schmidt ies TA.
Hab in Dahuria, ins. Sachalin.
B. glandulosa F zl. — Maxim. 1. c. 480.—Regl. L c.
— Trtv. Cat. Mongol. n. 19. in Acta h. Petrop. I.
Hab. in Mandshuria occidentali, Mongolia et fl.
Baicalensi- Dahurica.
2, A. Meyeri FzL E €. 368. heilt eomm
Hab. in Mongolia et Songaria.
3. A. juncea M. Dieb.— Fzl.1. c. 1. 366.— Maxim.
lee. 5722109 180.
Hab. in Mandshuria occidentali ad Amur superio-
rem et usque ad meridionalem (Kudjurko, ipse), in
ditione fi. Usuriensis loco non adnotato (Przewal-
ski!), in Mongolia, China boreali et Dahuria.
4. A. serpyllifolia L. — Fzl. l. e. 368. — Mig.
Prol. 11. — Thbg. Fl. Jap. 186.
Hab. per totam Japoniam vulgaris, e China prostat
e Ningpo (Oldham!) et insula Formosa (idem !).
a de
Môhringia L.
1. M. lateriflora Fzl 1 c. 371. — Maxim. 1. c.
57. — F. Schmidt. Fl. Amg. Bur. 35. et Fl. Sachal.
117. — A. Gray Bot. Jap. 382. — Miq. Prol. 11.
Hab. in tota Japonia et Mandshuria vulgaris.
2 M. platysperma. Annua diffusa tota rigidulo-
pubescens, cauliculis filiformibus flaccidis apice cymam
foliatam plurifloram gerentibus; foliis bracteisque pe-
tiolatis ovatis acutis mucronatis 3-nerviis; pedicellis
fructiferis cum flore nutante horizontalibus; calycis
5-meri laciniis lanceolatis acutis carinatis carina stri-
goso-ciliata: petalis oblongis capsulaque depresso -glo-
bosa calycem dimidium aequantibus ; seminibus valde
compressis marginatis radiatim striolatis nitidis, stro-
phiola parva. |
Hab. in Yezo: fruticetis circa Hakodate frequens,
medio Junio fl. frf.
Simillima M. trinerviae Clairv., sed seminibus
valde diversa.
Planta '/,— 1-pedalis, omnibus partibus speciei lau-
datae aemula, pubes tamen longior et densior, folia
longiuscule ciliata, semina duplo minora, plano-com-
pressa et margine circumdata et strophiola minuta
papilliformis.
KRASCHENINIKOWIA Turez. reform.
Maxim. Prim. fl. Amur. 58.
Flores dimorphi: alii alares vel apice caulis raris-
sime subpaniculati aperti, alii minores amphigael,
brevius pedicellati, ex axillis infimis orti, subclausi.
Fl. epigaei: Sepala 5 vel 4. Petala 5 vel 4 calyce lon-
giora, integra vel emarginata. Stamina 10 vel 8 levi-
ter perigyna, 5 vel 4 sepalis opposita paullo lon-
giora. Styli 2 vel 3 (4) filiformes, stigmata capi-
tellata. Ovarium globosum vel ovoideo-globosum 1-
loculare pluri (8 —15)-ovulatum, carpellis 2 vel 3
(4) sepalis alternis. Placenta basilaris, fere a basi
divisa in fimbrias tot quot ovula. Capsula (rarius
evoluta) primum in valvas 2 vel 3 (4) ultra medium
dehiscens, quavis valva demum bifida. Semina cum
ilis fl. amphigaei congrua. Fl. amphigaei: sepala 4
vel 5. Petala nulla vel 4 seu 5, minutissima, hya-
lina. Stamina O vel 4 — 5 sepalis opposita vel rarius
10, inania, illis fl. epigaei consimilia, sed semper
sepalis breviora illisque inclusa, interdum in floribus
terrae propioribus sensim deficientia. Ovarium sae-
pius carnosum, ceterum normale. Stylus 1 vel 2,
crassi, ovario breviores. Stigma 1 stylum superans
(vel 2 si styli 2) ovoideum capitatum amplum, vel in
floribus a terra magis remotis 2 vel 3 abbreviata
crassa divaricata. Capsula carnosa vel subcarnosa,
normaliter dehiscens. Semina 3—8 erecta, compres-
siuscula, tuberculata, glochidiata vel laevia. Albumen
centrale farinosum candidum. Embryo periphericus
virescens cotyledonibus incumbentibus. — Herbae pe-
rennes habitu Stellariarum, rhizomate filiformi repente
tubera globosa vel napiformia gerente, cauliculis
erectis vel adscendentibus saepius numerosis, pube
pluricellulari, foliis uninerviis.
Genus a Turczaninowio in charactere seminis glo-
chidiati K. rupestris exstructum, praetervisis floribus
amphigaeis, a me a. 1859. nova specie adauctum et
quoad characteres reformatum est. Regel iterum
ne On
characterem Turczaninowii restituit, meam K. syl-
vaticam vero ob semina non glochidiata pro sectione
nova Séellariae (Pawlowskya), floribus «diclinis» in-
structa, declaravit (Pl. Raddeanae I. 385. 421. t.
IX. fig. 12—16.). Denique Bentham.et Hooker
(Gen. pl. I. 149.) genus, uti a me reformatum erat,
pro sectione Sfellariae sub pristino nomine habent et
addunt, K. rupestrem a St. bulbosa Wulf. verosimiliter -
non differre, et St. Saxifragam Bertol. ad eandem
sectionem probabiliter referendam esse. Styli solitarii
stigmate maximo coronati vero florum inferiorum ab
hisce autoribus, ut etiam a Regelio, omnino prater-
visi sunt, etsi character hic genus nostrum nonnihil
a Stellarus removet et Polycarpeis appropinquat. In
St. bulbosa Wulf. nemo unquam flores amphigaeos
observavit et species ipsa etiam aliis signis a K. ru-
pestri distinguitur. St. Sawifraga denique a Fenzlio
ad Arenariam emendatur pariterque floribus amphi-
gaels caret. |
Clavis specierum mihi notarum.
: Petala integra, folia lanceolata. 2.
» emarginata. 8.
siu 2, semina TAC VIA) s... oce esse see K. heterantha m.
nuo gemina elechidiata ;............-. K. rupestris Turcz.
9. Flores 5-meri, folia linearia.............. K. sylvatica m.
nu A-meri, folia-ovata.. «os dedi n: K. heterophylla Miq.
1. K. rupestris Turcz. Cat. et Flor. Baic. Dah. I.
238. — Fzl. 1. c. 373. — Regel pl. Radd. I. 379. —
Tuberibus subglobosis vel napiformibus, cauliculis de-
bilissimis ramosis vel rarius firmioribus simplicibus,
pube confervoidea pilosulis, demum praeter pedicellos
subglabratis; foliis in petiolum marginatum brevem
attenuatis, infimis subspathulatis acutis, ceteris lan-
uude pea
ceolatis acuminatis reticulato-venosis, adultis ob pilos
evanidos minute papillosis; floribus epigaeis folia su-
perantibus, petalis cuneato-oblongis sepala oblongo-
lanceolata obtusiuscula parum excedentibus; stylis 3;
floribus amphigaeis folio brevioribus 4 — 5-sepalis
apetalis 4 — 5-andris, defloratis arcuato-deflexis; se-
minibus subsenis pilis longis glochidiatis dense ob-
Sessis.
Hab. in flora Baicalensi - Dahurica: in rupibus ad
Bystram minorem!, Urgudei!, nec non prope Schebu-
tui (Turcz.!), in lapidosis ad fl. Oka (Kusnezoff!).
In Mandshuria: jugo Bureico (Radde!, Majo florens).
In Japonia: in montibus Hakone (fl. Tschonoski!).
Stellaria bulbosa Wulf., quam permultis exemplis
ante oculos habeo, huic persimilis, sed habet flores
majores, folia latiora vix acuminata, petala emargi-
nata, flores amphigaei desunt, totaque planta major
est, fructus vero hucusque ignoti.
Specimina pauca japonica cauliculis firmioribus cras-
sioribus, tuberibus angustis longioribus et floribus non-
nihil majoribus ab authenticis paullo recedunt et ma-
gis cum amurensibus conveniunt; florem amphigaeum
juvenilem unicum inter 4 individua collecta florentia
inveni, sine dubio quia basis plantularum nimis brevis
non satis humo sylvestri immersa et protecta erat.
2. K. heterantha. Tuberibus oblongis napiformibus,
cauliculis debilibus subsimplicibus erectis pilis elon-
gatis confervoideis (ad caulem bifariam) pilosis; foliis
petiolatis infimis spathulatis acutis, ceteris lanceolatis
acuminatis, omnibus reticulato-venosis, adultis minute
papillosis; floribus epigaeis folia subduplo superanti-
bus, petalis obovatis acutiusculis sepala ovato-lanceo-
— 39 —
lata acuminata parum excedentibus, stylis 2; floribus
amphigaeis petiolos aequantibus 4—5-sepalis apetalis
4 — 5-andris, defloratis arcuato - deflexis, ovulis sub-
denis; seminibus laevibus.
Hab. in Japoniae insulis Kiusiu: vulcano Wunzén,
alte supra mare, in rupibus, medio Majo fl. fr. juve-
nili, et Nippon: in montibus (verosimiliter Hakone)
defloratum legit Tanaka spec. 1 (vidi in hb. Fran-
chet).
Japonice: watsighai-soo (Tanaka).
Simillima praecedenti, sed 2-gyna et leiosperma.
3. K. sylvatica, Maxim. Prim. tl. Amur. 57, —
St. sylvatica, Rgl. 1. c. — Multicaulis erecta firma,
tuberibus brevibus napiformibus, cauliculis anguste
bifariam villosulis; foliis basi attenuatis elongato-
" lineari-lanceolatis acuminatis 1-nerviis subparallele
reticulato-venosis scaberulis basi ciliatis; floribus epi-
gaeis folio brevioribus vel subaequalibus, rarius apice
in paniculam oligantham approximatis, saepius steri-
libus, etiam fructiferis erectis, petalis cuneato-obova-
tis profunde emarginatis quam sepala ovato-lanceolata
acuminata fere sesquilongioribus, stylis 3; floribus
amphigaeis fructiferis arcuato - deflexis folio multo
brevioribus, solitariis vel in ramulo abbreviato plu-
rimis, 5-meris, infimis apetalis anandris, superiori-
bus petala calyce duplo staminaque illo parum bre-
viora gerentibus; capsula carnosa; seminibus sub-
octonis tuberculatis.
Hab. in Mandshuriae orientalis sylvis montanis ace-
rosis muscosis: ad Amur inferiorem sat frequens, Junio
florens, ad meridionalem in jugo Bureico (Radde!),
in jugo inter Usuri et mare extenso inter fontes flu-
BE ee
viorum Li-Fudin et Da-dso-schu, Majo florens, ad
superiorem decursum fl. Wai-Fudin, fine Junii frf.
Omnium robustissima, habitu fere Stellariae glau-
cae With.
4. K. heterophylla Miq. Prol. 3851. — Tuberibus
napiformibus oblongis, cauliculis basi adscendentibus
erectis bifariam longe pilosis; foliis utrinque pilosis,
margine dense ciliatis demum praeter papillas minu-
tas glabratis penninerviis laxeque reticulatis venis in
nervum marginantem confluentibus, inferioribus spa-
thulatis vel obverse lanceolatis acutis acuminatisve in
petiolum marginatum brevem attenuatis, mediis sum-
misque sessilibus ovatis acutis vel rhombeo - ovatis
breve acuminatis, summis passim verticillato-approxi-
matis; floribus fere omnibus 4-meris fructiferis de-
flexis, epigaeis folio brevioribus, petalis cuneato-obo-
vatis profunde emarginatis quam sepala ovata acuta
rigide ciliata fere sésquilongioribus, stylis 2; floribus
amphigaeis petiolum aequantibus apetalis 4-andris;
capsula 3— 4-sperma; seminibus irregulariter tuber-
culatis. | |
Hab. in archipelago Koreano (Oldham! X 80 frf.),
in Japoniae sylvis montanis, prov. Nambu (fl. defi.)
Planta spithamaea vel humilior, foliis bipollicari-
bus, flore epigaeo 1 centim. magno, amphigaeo 3 mill.
longo.
Stellaria L.
Capsula subindehiscens 1-sperma. Planta elata angustifolia, pa-
. niculis plerisque axillaribus (Schizotechium)
St. monosperma Ham. -
Capsula dehiscens. 2.
2. » | 1—2-sperma, folia subulato-triquetra
densa (Adenonema). .. 5... ee een St. petraea Bge.
14.
15.
16.
CSL AE
Capsula pleiosperma (in n. 6. monosperma), fo-
lia plana (Eu-Stellaria). 3.
. Folia omnia distinctissime petiolata, lamina
cordata vel ovata. 4.
Folia sessilia vel obsolete brevissimeve petio-
lata. 6.
. Cauliculi epigaei horizontaliter reptantes, pe-
dunculi breves axillares, stamina et petala
. bina (confer notulam post n. 8.) ..... St. diandra m.
Cauliculi adscendentes vel erecti, pedunculi ala-
res v. paniculati. 5.
. Sepala acuta, petala calyce longiora ... St. nemorum L.
» obtusa, petala calyce breviora vel illi
SPXRIIOHE3. Le oh ei St. media Vill.
, Petala laciniata....... VER EN .. St. radians L.
» bifida bipartita vel nulla. 7.
Stellato-tomentosa, folia subcordata, petala
nulla..... POUR ETE FEN EUPAROE es St. tomentosa m.
Pubes simplex glandulosa vel nulla. 8.
. Iteratim squarroso-dichotomae. 9.
Simplices vel ramosae ramis erecto-patulis. 10.
. Capsula 1-sperma, pubes brevis simplex St. gypsophiloides Fzl.
» pleiosperma, pubes glandulosa vel ra-
Aus nulla.......... Vents dud ala . St. dichotoma L.
. Folia coriacea vel carnosula (reticulo vix trans-
lucente), bracteae foliaceae. 11.
Folia membranaceä reticulo perspicuo. 18.
. Folia rigida cordato-ovata euspidata.... St. ruscifolia W.
» carnosula ovata oblonga v. lanceolata. 12.
. Capsula calycem aequans..... dec qe v: St. humifusa Rottb.
» » subduplo superans.... St. crassifolia Ehrh.
. Bracteae foliaceae v. herbaceae, flores saepis-
sime alares, 14.
Bracteae scariosae v. scarioso-marginatae, flo-
res saepius paniculati. 15.
Petala calyce breviora, semina laevia... St. borealis Bigel.
» » fere duplo longiora, semina apice
ADD s. Sn eyes "ideoque St. florida Fisch.
Pedunculi alares ramosi plures, axi sterili dis-
tincta, folia triplo longiora quam lata vel
breviora, semina granulata. 16.
Panicula pseudoterminalis, axi sterili obsoleta
vel multo breviore, folia 4-lo saltem longiora
quam lata, 17. !
Elata, folia breve petiolata, capsula calyce fere
duplo longior ........ SEM STAR 22... BE. chinensis Rgl.
Mélanges biologiques. IX. 6
uno OR eae
Humilis multicaulis, folia sessilia, capsula ca-
lyci aeguilonea..........2...0. as St. uliginosa Murr.
17. Folia caulisque scabra, semina laevia... St. longifolia Mühlbg.
» » laevia. 18.
18. Petalorum laciniae lineares. 19.
» » oblongae. 20.
19. Folia elongato-linearia viridia, semina rugosa
St. graminea L.
» oblongo lanceolata glauca QU EE St. discolor 'Turcz.
20. Pedunculi deflorati patentes........... St. glauca With.
» semper erecti elongati....... St longipes Goldie.
Species dubias vide ad calcem.
1. St. nemorum L. 8. Bungeana Rgl. I. c. 386. —
Fzl. 1. c. 376 (sp. pr.). — Maxim. |. c. 58. 469. —
F. Schmidt. Fl, Amg. Bur. 35.
Hab. per totam Mandshuriam in silvis umbrosis
sat frequens, occurrit rarius etiam in salicetis insu-
larum (Uritschi ad Amur super.); in China boreali; in
fl. Baicalensi-dahurica et Altaica.
Desideratur in Japonia, ubi ejus locum tenet simil-
limum Malachium aquaticum Fr., quod iterum in b
ria orientali deest.
2. St. media Vill. — Fzl. l. c. 377. — Benth. Fl.
Hongk. 21. — F. Schmidt. Fl. Sachal. 117. — Miq.
Prol. 11. — Alsine media Thbg. Fl. Jap. 127. — Fan
ru vulgo Fakobi item Fagu Jeta. Kaempf. Am. 896.
— Hakobe. Soo bokf. VIII. 66.
Hab. in China meridionali, introducta (Benth.); per
totam Japoniam in ruderatis, circa domos, in agris
vulgaris, circa Hakodate etiam in litore marino fre-
quens, sed fere absque dubio olim introducta; in Sa-
chalino tantum circa coloniam Japonensium Tunai; in
Mandshuria tota omnino deerat, nuper tantum a Prze-
walski ad amnem Mo primum detecta. In Sibiria
tota vero ubique.
Lu MEN ce
3. St. diandra, (Zu-Stellaria, divis. Petiolares Fzl.)
Cauliculis epigaeis longissimis horizontalibus reptan-
tibus glabris; foliis deltoideo-cordatis cuneo brevi in
petiolum laminam subsuperantem glabrum attenuatis,
juvenilibus utrinque pilosis, adultis papilloso-scaberu-
lis: pedunculis omnibus axillaribus folio brevioribus
glabris, fructiferis arcuato-deflexis; sepalis basi bre-
vissime pilosulis oblongo-lanceolatis acutis subtri-
nerviis praeter costam hyalinis; petalis 2 collatera-
libus minutissimis oblongis integris vel leviter emar-
ginatis; staminibus 2 calyce dimidio brevioribus ad
basin filamenti dense barbatis: altero petalis 2 alterno, -
altero ad latus corollae oppositum. locato; stylis 3 (4);
capsula globosa calycem paullo superante; seminibus
suboctonis vix compressis tuberculatis.
Hab. in montibus Hakone insulae PEON medio
Octobri fructifera. :
St. prostrata Baldw. huic banal nimis differt
caule haud reptante pubescente, petiolis ciliatis, foliis
superioribus brevissime petiolätis, pedunculis elonga-
tis, sepalis ovatis quam petala bifida duplo brevioribus,
staminibus 7 — 8. — Inter omnes Séellarias insignis
est cauliculis pedalibus epigaeis reptantibus, pedun-
culis rite axillaribus et structura abnormi florum, exa-
mine florum decem ceterum optime quoad qu eee
probata. Primo aspectu specimina parvifolia Dryma-
riae cordatae W. simulat).
1) bed praeterea specimina paucissima in Nippon media à
Tschonoski florifera et unum in Kiusiu ad Ko-isi-wara lectum
fructiferum, de quibus i in posterum adhuc innovum sermo faciendus.
Nunc nomine provisorio describam, sed dubito hanc-plantam di-
versam speciem esse a St. diandra, et tunc haec sequentis varietas
peculiaris censenda erit:
vo
Me" den
4. St. radians L. — Fzl. I. e. 378. — Maxim. I. c.
59. — F. Schmidt. Fl. Amg. Bur. 35. et fl. Sachal.
117.
Hab. per totam Mandshuriam et Sibiriam orienta-
lem vulgaris, in Sachalino etiam perfrequens.
5. St. dichotoma L. «. cordifolia Bge. — Fzl. 1. c.
379. —.Maxim. 1. c. 469. 480. — Trtv. u Mongol.
1.20.
Hab. quam glandulosa tam glaberrima in Mandshu-
ria occidentali secus fl. Schilka, Argun et Amur su-
periorem usque fere ad ostium fl. Dseja, in Mongolia,
China boreali, et tota Sibiria a ditione baicalensi oc-
cidentem versus.
B. heterophylla F zl.
Hab. in China boreali, Mongolia et Sibiria.
6. St. gypsophiloides F zl. I. ce. 380. — Maxim. l. c.
480. — Rgl. Pl. Radd. 393. et St. longifolia 8. hispi-
dula Rgl. ibid. 407.
Hab. in Mongolia chinensi et rossica.
Planta Regelii l. c. 407 differt flore majore, sepa-
St. diversiflora. Caule hypogaeo (?) repente cauliculos singulos
palmares v. spithamaeos emittente; foliis omnibus petiolatis cordato-
ovatis ad basin petioli breve villoso-ciliatis, lamina supra pilosula,
demum*papillosa; pedunculis omnibus alaribus, e quovis foliorum
jugo singulis, aliis inordinate inque eodem individuo petiolos vix
superantibus, aliis toto folio plus duplo longioribus; flore decandro,.
calyce St. diandrae, petalis lineari-cuneatis bifidis, in eodem cau-
liculo mox sepala superantibus mox calyce triplo brevioribus; sta--
minibus calycem aequantibus, filamentis basi obsoletissime brevis-
sime villosulis. — Praecedente magis macrophylla et robustior.
Nisi obstarent petioli basi ciliolati, caulis unifariam puberulus,.
petala distincte emarginata et filamenta subglabra, jam nunc forsan
hanc pro typo haberem, St. diandram autem pro surculis hujus au-
tumnalibus, floribus amphigaeis diandris insignibus. Nunc ulterius:
observanda.
SNA de
lis plerisque acutissimis, inflorescentia pauperiore, sed
similes: differentias observavi in St. petraea Bge.
7. St. borealis Bigel. ß. corollina Fzl. 1. c. 382. —
Maxim. l. c. 59. — Miq. Prol. 375. (e Sachalin). —
F. Schmidt Fl. Sachal. 117. — Rgl. Pl. Radd. 1.
395. et St. Fenzlü Rgl. I. c. 383. 399.
Hab. in Mandshuria boreali-orientali, circa sinum.
de Castries, in Sachalin, Sibiria orientali litorali, nec
non in Rossia arctica. !
Omnia fere specimina paullo robustiora caulem tri-
chotomum habent, inter ramos nempe floriferum. Quae
magis multiflora paniculam ferunt et simul petala ca-
lycem aequantia ostendunt, St. Fenzl sistunt,
8. St. crassifolia Ehrh. — F zl. 1. c. 383. — Turcz.
Fl. Baic. Dah. I. 235. — Rgl. l. e. 394.
Hab. in ditione fl. Mandshuricae: in pratis paludo-
sis vel humidis secus fl. Schilka variis locis frequens,
et abhinc boream et occidentem versus late diffusa et
in Americam borealem transiens.
9. St. tomentosa. (Eu-Stellaria divis. Larbreae Fz1.)
Caespitosa, tota griseo stellato-tomentoso-villosa, cau-
liculis basi radicantibus decumbentibus; foliis brevis-
sime petiolatis subsessilibus subcordato-ovatis acutis
vel brevissime subito acuminatis; pedunculis omnibus
alaribus folia duplo superantibus iternodia aequanti-
bus defloratis deflexo- patentibus; calycis sub anthesi
stellato-patentissimi sepalis oblongo-lanceolatis acutis
subtrinerviis extimis 2 herbaceis extus tomentosis,
intimis 2 margine scariosis glabris, quinto ad margi-
nem amplexum scarioso glabro, ad amplectentem her-
baceo et tomentoso; petalis 0; staminibus 10, annulo
perigyno 10-crenato distinctissimo ; capsula ovoidea
de
calycem superante ad basin 6-valvi, sub-8-sperma;
seminibus compressis apice minute papilloso-tubercu-
latis. — Aoi hakobé (i. e. Stellaria caesia). Soo bokf.
VIII. 68. |
Hab. in Kiusiu: cacumine graminoso vulcani Wun-
zen, medio Majo fl. c. fr. immat., et in Nippon (ex
opere citato).
St. saxatilis Ham. in Don Fl. Nepal. 215. (Wall!
X. 634. — Miq.! Fl. Ned. Ind. I. 1054.) differt foliis
ovato-lanceolatis lanceolatisve, floribus in paniculam
solutis majoribus petaliferis, bracteis sepalisque om-
nibus margine scariosis, praeterea omnibus partibus
majoribus. Nihilominus nostrae proxime affinis videtur.
Palmaris vel spithamaea, foliis centimetro minori- .
bus vel paullo majoribus, flore diametro 8 millim.
10. St. humifusa Rottb. — Fzl. 1. c. 384. — Rel.
l. e. 398. — F. Schmidt. Fl. Sachal. 118.
Hab. in Mandshuriae angulo boreali-orientali: prope
ostium fl. Tugur, in insulae Sachalin parte magis bo-
reali, et in S?biria maxime orientali, nec non in arcticis.
Specimina ditionis nostrae ad var. «. oblongifoliam
Fzl. pertinent. fre
11. St. ruscifolia W. — Fzl. 1. c. 385.— Maxim. |
I, c. 59. — Rel. 1. c. 419.
Hab. in Mandshuriae regione boreali-orientali prope
ostium fl. Amur, nec non in Sibiria maxime orientali.
12. St. florida Fisch. — Fzl. 1. e. 385. — Rgl. -
l. c. 418. — F. Schmidt Fl. Amg. Bur. 35.
Hab. in Mandshuria boreali alpina ad fl. Nemilen
et Alyn (Schmidt), in alpibus Davuriae (Turcz.! ex
Regel), in insulis Kurilis et in Sibiria maxime orien-
tali. j : |
xut NE x
B. angustifolia. Glabra, cauliculis diffusis gracilli-
mis, foliis minus densis lineari-lanceolatis longe acu-
. minatis. — Oo ha isumé-kusd (i. e. Sagina grandifolia).
Soo bokf. VIII. 34.
Hab. in Nippon mediae alpibus altissimis ad tor-
rentes in lapidibus (Tschonoski 1864. fl. frf.), in
vulcano Fudzi-yama (Tanaka! fl. fr. nond. mat., vidi
in herb. Franchet).
Accedit ad specimina nonnulla eae 2. apud Fenz-
lium, a vulgari.forma differt cauliculis basi laxis
multo minus foliosis foliisque angustioribus. A simili
St. longipede Goldie distinguitur petalis longioribus,
bracteis anguste scariosis et seminibus papillosis ne-
que laevissimis, nihilominus utraque forsan melius
conjungenda.
13. St. longipes Goldie. — Fzl. 1. c. 886. — Rgl.
l. c. 414. — St. peduncularis Bge. Turez. I. c. 234.
Hab. in ditione fl. Mandshuricae: ad inferiorem
partem fl. Schilka, in pratis sylvaticis circa 30 stadia
infra Gorbiza, perfrequens, fine Junii florens. Prae-
terea in Siberia altaica, baicalensi et orientali, Dahu-
ria et America, arctica. |
14. St. discolor Turcz. Fl. Baic. Dah. I. 230. —
Ext: e. 389.
Hab. in Mandshuria occidentali: ad rupium et mon-
tium radices ad fl. Schilka v. gr. prope Biankino et
Schilkinskoi Sawod (Turcz.!), ad Amur superiorem:
Ulussu-modon, in pratis sylvaticis non rara, Blago-
westschensk, in pratis rarissime, Julio florens.
15. St. glauca With. ex Turcz. En. Chin. bor.
in Bull. Mosc. 1837. 148.
Hab. in China boreali (Turez., non vidi).
Be, ee
B. virens Fzl. ex Regel Fl. Usur. n. 94 a Maackio!
ad Usuri fluvium Mandshuriae lecta, ob folia scabe-
rula basi ciliolata vix huc, sed potius ad sequentem
spectare videtur. — Ceterum species in fl. Baicalensi-
Dahurica communis certe in Mandshuria saltem oc-
cidentali expectanda. In Mongolia (St. graminea var.
Laxmanni Trtv. Cat. Mongol. n. 21.).
16. St. graminea L. — Fzl. L c. 391. — Turez.
Fl. Baic. Dah. I. 232. — Rgl. PI. Radd. I. 405.
Hab. in Mandshuria: ad Amur superiorem, in pra-
tis humidis ad Ust-Strelka, frequens, (a. linearis Fzl.),
prope Olgina (Glehn! — ß. lanceolata F zl.), ad Usuri
fl. prope ostium (non vidi) et ex adverso fl. Ima
(Maack! confer ad Sf. glaucam, supra), circa sinum
St. Olgae (var. ß., F. Schmidt!); in China boreali
(Kirilow!).
Bracteae foliaque in speciminibus mandshuricis ad
oras ciliata, folia margine scaberula (ut in multis
exemplis e Rossia europaea observavi), petala calyce
triente longiora laciniis linearibus. In planta chinensi
folia margine laevia.
St. longipes, glauca et graminea, vix inter se distin-
guendae, verosimiliter erunt conferruminandae.
17. St. longifolia Mühlbg. — Fzl. 1. c. 392. —
Maxim. l. c. 59. — Rgl. Pl. Radd. I. 406. (excl.
var. 8.). — F. Schmidt Fl. Amg. Bur. 35. et fl.
Sachal. 118.
Hab. in tota Mandshuria boreali et subalpina pas-
sim vulgatissima. In Japoniae insula Yezo circa Ha-
kodate et in silvis umbrosis ad pedem vulcani Kuma-
ga-take, Junio fl., Julio fl. frf. In Sachalin et Kurilis,
nec non per Sibiriam, Rossiam mediam alibique.
a PRO uus
18. St. uliginosa Murr. — Fz1.1.0. 398. — Turez.
. Fl. Baic. Dah. 1. 285. — A. Gray. On the bot. of Jap.
382. — Miq. Prol. 11. —Maxim.1. e. 469. — Benth.
Fl. Hongk. 22. — St. Alsine Bge Enum. Chin. n. 51.
— St. unduiata, Thbg Fl. Japon. 185. — ? Arenaria
serpillifolia. Nomino-fusuma. Soo bokf. VIII. 31.
Hab. per totam Japomam, in meridionali vulgatis-
sima in oryzetis requietis, agris, ad vias, in murorum
et rupium fissuris, toto anno florens et fructifera, in
boreali multo rarior fit et praeter stationes nominatas
. paludes muscosas cacuminaque nebulosa montium ha-
bitat, certe spontanea neque introducta censenda. In
China boreali (Bunge!) et meridionali: Hongkong
(Wright!), Formosa (Oldham!). In flora Baicalensi
enumerat Turczaninow.
Var. undulata Fzl. (Thbg sp. pr.) cum genuina pro-
miscue frequens crescit et vix varietas habenda.
Icon citata valde dubia. Figura principalis quidem
simillima, sed flos seorsim delineatus, magnitudine
auctus, petala habet calyce paullo longiora, stamina 7,
stylos 3 longe patentim pilosos! An St. japonica Miq?
19. St. chinensis Rel. Pl. Radd. I. 401. sub Sé.
undulata Thbg excl. synon. |
Hab. in China boreali!
Praecedenti affinis, primo obtutu vero non absimi-
lis speciminibus maximis S7. borealis 8. corollinae Fz.
— CI. Regel pro St. undulata Thbg cum dubio ha-
buit, sed praetermisit, jam Fenzlium 1. c. specimen
hujus authenticum vidisse et pro varietate St. undu-
latae declaravisse. Ceterum apud Regel l. c. jam
optime descripta, praeter semina, quorum nulla men-
tio faeta est. Haec vero in quavis capsula subquina
Mélanges biologiques. IX. 7
— 50 —
ex ovario 10-ovulato, compressa, rotunda, ubique tu-
bereulis (apicem versus sat elongatis) obsessa.
20. St. petraea Bge. — Fzl. 1. c. 394. — Maxim.
l. c. 60. 480.
a. fasciculata Bge. — Rgl. l. e. 422.
Hab. in Mandshuria occidentali, ad rupes et decli-
vitates rupestres fl. Schilka et Amur superioris, variis
locis sat frequens, fine Maji et Junio florens; in Mon-
golia; fl. Baicalensi-Dahurica, nec non Sibiria maxime
orientali.
G. Cherleriae Bge. — Rgl. |. c.
Hab. in Mongolia rossica, Sibiria altaica et maxime
orientali.
Species sat variabilis. Collegi var. a. specimina mox
humilia grandiflora calycis laciniis acuminatis, mox
elata floribus fere triplo minoribus calycis laciniis fere
anguste ovatis acutis, sed inter talia erant simillima
floribus normalibus paullo tantum minoribus onusta.
21. St. monosperma Ham. in Don. Prodr. fl. Nepal.
215. — S. crispata Wall! Cat. 633. — St. paniculata
Edgew. in Trans. Linn. Soc. XX. 35.
Var. japonica. Foliis omnibus petiolatis, pedicellis
bracteis calycibusque glanduloso-pilosis, sepalis ob-
longo-lanceolatis acutissimis, capsula indehiscente. —
Oho-yama hakobe. Soo bokf. VIII. 69. (i. e. Stellaria
montium altorum).
Hab. in Nippon jugi Hakone faucibus rivorum um-
brosis, Octobri fl. ult. et frf.
Convenit cum var. glanduloso-pilosa, quam Edge-
worth sub nomine Sé. paniculatae descripsit, sed se-
pala non obtusa. Vera St. crispata Wall. flores gla-
bros habet duplo saltem majores, sed vidi specimina
xus Ih sun.
etiam floribus aequimagnis et simul glanduloso - pu-
bescentibus gaudentia. |
Capsulam et semina plantae himalaicae, quae sub-
genus Schizotechiwm V zl sistit, examinare licuit in coll.
Strachey et Winterbottom X 3, ubi prior distincte
dehiscens et circa semen laxa, semen vero ut in nostra
constructum erat. In planta japonica vero capsula
membranacea semen utriculi in modum arctissime ob-
tegens, breve trivalvis quidem, sed suturis subobso-
letis et certissime indehiscens! Semen in utraque sub-
slobosum, minutissime striolatum (aciculatum dixit
Edgeworth, quasi acu nempe rimulis tenuissimis le-
viter vulneratum), ceterum laevissimum, castaneum.
Situs embryonis et albuminis normalis, sed embryo
distinctissimus! In omnibus enim aliis Sfellariis a me
examinatis plurimisque ceteris Alsineis teres et ubique
fere aequicrassus est, ita ut non facile videas, ubi sit
radicula; ubi cotyledones, in St. monosperma vero
cotyledones planae oblongae, radicula incumbens au-
tem linearis, fere triplo angustior!
Species incertae.
1. St. japonica Miq. Prol. 11.
In Japonia Siebold et Keiske legerunt. "Vidi
fragmentum sterile ab autore missum.
À St. uliginosa Murr. ex Miquel differt foliis pel-
lucide glandulosis, calycis laciniis lineari-lanceolatis,
petalis calycem paullo superantibus, staminibus quam
petala brevioribus, stylis 3 brevissimis. An huc icon
japonica, a me cum dubio ad St. wliginosam ducta?
2. Stellaria? — Yama hakobe. Soo bokf. VIII. 67.
(i. e. St. montana).
— 52 —
Non absimilis St. mediae Vill. quoad flores et sta-
turam, sed folia arcte sessilia et flores alares solitarii.
Cerastium UL.
.. 1. C. pilosum Ledeb. — Fzl. 1. c. 398. — Rgl.
Fl. Usur. 30. et Pl. Radd. I. 427.
Hab. in Mandshuria ad Amur meridionalem (Maack,
Radde), ad Usuri (Maack), ad lacum Hanka (Ussol-
zeff) — ex Regel. — Praeterea in Sibiria baicalensi,
altaica et uralensi. |
2. C. semidecandrum L. var. herbaceo - bracteata
F zl. 1. e. 405. — Rgl Pl. Radd. I. 431.
Hab. in Japomia: circa Nagasaki legit spec. 1.
Langsdorff!, ibidem ad viam versus Himi ducentem
ipse spec. 1. legi Aprili fl., sed postea frustra quae-
sivi. — Ex insulis Kurilis prostat iterum spec, 1. in
herb. Fischeriano. — Desideratur in tota Sibiria.
Omnia tria specimina ad hanc speciem, neque ad
C. vulgatum L., ducta sunt ob petala linearicuneata in
lobos angustissimos divisa et flores parvos statu gem-
maceo ovatos, nec non ob caulem in meo specimine
annuum; in ceteris duobus radix deest.
3. C. vulgatum L. — F zl. 1. c. 408. — Maxim. I. c.
60. — Rgl.1.c. 482. —M iq. Prol. 10. — F. Schmidt
FT. Sachal. 118. — C. v. et C. viscosum Thbg. Fl. jap.
188. ex Miquel. — C. v., Mimina - gusa. Soo bokf.
VIII. 71. (opt.).
8. glandulosum Koch.
Hab. per totam Japoniam inter frumenta, in hortis
oleraceis, campis, ad vias vulgare, in declivitate mon-
tis juxta Hakodate etiam frequens crescit. In Man-
dshuria tota vulgare. In Sachalino tantum circa do-
al MIN u
mos rossicas Dui, ex Schmidtio verosimiliter nuper-
rime introductum. Praeterea in tota Sibiria.
Lusum hirsutum Fzl. circa Nagasaki legit Old-
ham (s. n. C. viscosi). |
4. C. alpinum L. 8. Fischerianum Rgl. 1. c. 433.
— C. Fischerianum Ser. in DC. Prodr. I. 419. —
F. Schmidt. Fl. Sachal. 118. — A. Gray in Perry's
Exped. 307. — C. vulgatum €. ciliatum Fzl. et C. ri-
gidum Ledeb. in Ledeb. FI. Ross. I. 410. 407.
Hab. in Japonia: Nippon media in pratis alpinis
(Tschonoski! fl), in Yezo: frequens in agris et cam-
pis cirea Hakodate, in pratis ad pedem montis juxta
urbem vulgare, in rupibus altis litoris marini frequens
(foliis ovatis), Majo florens, Junio frf.; in Sachalino; in
Mandshuria austro- orientali alpina: ad Usuri supe-
riorem, secus fl. Dobechu; Li-Fudin, et Da-dso-schu,
in pratis sat frequens, circa sinum Sanctae Olgae in
lucis graminosis, pratis inque rupibus calcareis ad
ipsum introitum, vulgare, in pratis lapidosis circa St.
Wladimir passim, fine Maji, Junio fl.; in eadem re-
gione leg. Wilford!. Praeterea in fl. Paicalensi- Dahu-
rica, Siberia orientali et transiens in Americam bo-
realem.
5. C. arvense L. — Fzl. |. c. 412. — Maxim Il. c.
60. 469, — Rel. 1. e. 444. — F. Schmidt Fl. Amg.
Bur. 35 — Trautv. Cat. Mongol. n. 22.
Hab. in tota Mandshuria, àd declivitates lapidosas
passim vulgare, China boreali et Mongolia. Praeterea
per totam Sibiriam et occidentem versus.
In opere japonico Soo bokf. VIII. 30. s. n. 00-yama
busuma delineata est plantula ad hanc speciem forsan
. pertinens, tunc patriae addenda esset Japonia.
ED p
Malachiwm Fries.
M. aquaticum Fries. — Fzl. l. c. 416. — Miq.
Prol. 11. — St. aquatica Scop. — Benth. Fl. Hongk.
21. c. synon. — Cerastium aquaticum L.— Bge. Enum.
Chin. n. 52. — Turez. Enum. Chin. n. 28. — Stella-
ria media a. decandra Rgl.! 1. e. 389. — non Fzl. —
? Yama hakobe. Soo bokf. VIII. 67. (i. e. St. montana
v. Sylvestris).
Hab. per totam Japoniam, a Hakodate, ubi cum
Stell. media ad vias et margines vulgaris, ad Kiusiu,
usque ad jugum centrale Kundshosan. In China à
Pekino! ad Canton! Hongkong! et Formosam! — Deest
vero in Siberia orientali et Mandshuria rossiea hucus-
que, ubi ejus locum tenere videtur Stell. Bungeana F zl.
Spergularia Pers.
Sp. media Pers. — Ledeb. Fl. Ross. II. 168.
a. heterosperma F zl. L c. — Maxim. l. c. 113.472.
Hab. in litore orientali Mandshuriae a de Castries
usque ad sinum Possjet. In China boreali.
Semina plantae mandshuricae saepissime omnia ala-
ta, sed passim occurrunt etiam exalata.
Spergula L.
Sp. arvensis L. — Rgl. Pl. Radd. I. 446.
Hab. in Nippon media: in arvis circa Yokoska ubi-
que (Dr. Savatier! comm. Franchet), a nullo alio
collectore in Japonia observata, probabiliter nuper
tantum introducta, Deest etiam in omnibus terris vi-
cinis, et in Sibiria ipsa adhuc rara videtur (a G me-
lino et Hauptio tantum observata).
Caryophyllearum computatio.
Alsineis ditionis sinico-japonicae jam nunc a me
enumeratis, Sileneis antea ad collectiones nostras ab
opt. b. Rohrbach (in Linnaea XXXVI) descriptis,
computationem totius familiae brevibus verbis insti-
tuere haud inaptum videtur.
E Sileneis nostris 29, a Rohrbach enumeratis ?)
subtrahendae videntur Silene gallica L. et Saponaria
Vaccaria L., utraque verosimiliter introducta, adden-
dae sunt Lychnis stellarioides Maxim. et Gypsophila
violacea Fzl. (a me circa St. Olgam Mandshuriae col-
lecta), nec non Lychnis laciniata Maxim. (conf. notu-
lam supra) et Dianthus japonicus Thbg., foliis carno-
sis nimis a D. barbato L. in vivo distinetus. Habemus
ita Sileneas 31, et, additis Alsineis hic pertractatis
42 (exclusa nempe Spergula arvensi L., planta vero-
similiter introducta), nec non Polycarpeis in China
ulteriore provenientibus 3 (Drymaria cordata W.,
Polycarpon pusillum Roxb. et Polycarpaea corymbosa
W.)— numerus totus Caryophyllearum erit 76.
Inter quas 76 species adsunt ditioni nostrae pro-
.2) Dianthus barbatus L. cum var. Q. D. japonicus Thbg.; D. si-
nensis L. c. varr.; D. superbus L.; D. Buergeri Miq., dubia species;
Gypsophila acutifolia li.; G. perfoliata L.; G. Oldhamiana Miq.; Sa-
ponaria Vaccaria L.; Lychnis sibirica L.; L. fülgens Fisch. c. varr.
cognata et laciniata; L. Miqueliana Rohrb.; L. coronata Thbg ;
L. Bungeana F. Mey.; L.Senno 8. Z.; Physolychnis apetala Rohr b.;
Silene inflata Sm.; S. gallica L. var. quinquevulnera Rohr b., S. gra-
cillima Rohrb.; S. Maximowicziana Rohrb.; S. Tatarinowii Rgl.;
S. tenuis W., S. foliosa Maxim. c. var. macrostyla Rohrb.; S. aprica
Turez. c. var. firma Rohrb.; S. repens Patr.; S. Olgae Rohrb.;
S. nutans L,; S. Fortunei Vis.; S. japonica Rohrb. et Cucubalus
baccifer L. — Species regioni nostrae peculiares vel endemicae lit-
" teris erectis, species et extra ditionem nostram crescentes litteris
cursivis distinxi.
— $6 —
priae 27, etiam in Sibiriam pl. m. propagatae 13, in
Himalaya simul obvia 1, praeter Sibiriam etiam in
Americam boreaiem migratae 4, ceterae vero 31 late
sunt diffusae. !
Numerus-specierum endemicarum (27) ad illum po-
lydemicarum (49) sese habet igitur ut 35, 52 + 64,
48 (100). — Quoad species endemicas tamen sub-
familia Silenearum divitior est quam illa Alsinearum:
prior habet 18 nostrae ditioni proprias, posterior tan-
tum 9, ita ut Silencarum species endemicae polydemi-
cis minus quam duplo, Alsinearum vero plus quam
4-plo pauciores videantur. Cur res ita sese habeat,
mox manifestum erit, si in singulas ditionis nostrae
provineias inquiramus.
Habemus vero in Mandshuria Caryophylleas 41 et
quidem Sileneas 15 cum endemica 1, Alsineas 26 cum
endemica iterum 1, in Japonia Caryophylleas 41, Si-
leneas 19 (endemicae 8), Alsineas 22 (endemicae 6),
in China Caryophylleas 25, Sileneas 9 (endemicae 3),
Alsineas 13 (endemica 1), Polycarpeas 3 (endemica
0). Japonia igitur, omnium trium regionum maxime
montuosa, est simul omnium ditissima formis endemi-
cis, China, quoad montium elatiorum juga hucusque
nondum investigata, in planitiebus autem sub coelo
fervidiore sitis nostrae familiae minus apta, omnium
minime nota, summam specierum alit parvam, sed in-
ter Sileneas formis peculiaribus gaudet. Mandshuria
denique ubique a montium jugis sat altis cireumdata,
sed in parte interiore in planities vastas effusa, sum-
mam specierum habet quam in Japonia non minorem,
endemicas vero formas paucissimas, et praesertim eam
ob eausam, quia species alpinae Mandshuriae limites
introeuntes simul communes sunt cum regionibus fini-
timis et endemicae haberi nequeunt. Ita v. gr. Alsine
laricina, Arenaria capillaris, Siellaria ruscifolia, St.
discolor jugo Stanowoi sunt propriae et hinc in Sibi-
riam finitimam, illine in Mandshuriam descendunt,
Gypsophila violacea jugo maritimo secus oram orien-
talem Asiae, Sfellaria gypsophiloides Mongoliae pro-
pria est. Quas omnes si pro endemicis enumeremus
numerus Alsinearum Mandshuriae alpes finitimas in-
colentium illisque propriarum vix minor evaderet,
quam numerus .Alsinearum Japoniae propriarum. Hoc
autem. verum videtur, regiones magis boreales divitio-
res esse Alsineis quam Sileneis. |
Character specierum endemicarum nostrarum aut
omnino peculiaris est (Jrascheninikowia , Lychnidis
subg. Hedone), aut affinitas adest plus vel minus
distincte expressa cum speciebus asiaticis vel euro-
paeis (Stellaria tomentosa, Möhringia platysperma, Si-
lene gracillima et aliae), cum americanis vero vix ulla.
Adsunt igitur in Japonia familiae plantarum, ubi affini- |
tas americana vix obvia, ei aliae, ubi valde distincta est.
. Smithia japonica: (Husmithia Bth.) annua, caule sim-
plici filiformi glabro; stipulis tenuiter scariosis semi-
sagittatis infra medium affixis; foliis 5 — 6-jugis ad
rhachin parce setosis, foliolis cuneato-oblongis cum
mucrone subtus glaucis et ad marginem rhachinque
parce setoso-pilosis; racemis 4—5-floris pedunculatis
folio brevioribus; bracteis tenuiter scariosis ovatis
longissime acuminatis pedicellum subsuperantibus,
bracteolis rigide herbaceis lanceolato-elliptieis calycis
Mélanges biologiques. IX - 8
PARU ne
dodrantem aequantibus pectinato-ciliatis; calycis seg-
mento superiore orbiculato bidentato, inferiore fere
duplo angustiore ovali obsolete 3-dentato, utroque
reticulato-nervoso margine pectinato-ciliato ; corolla
...; leguminis inclusi stylo dimidio breviore superati
articulis subseptenis leviter tuberculatis.
Hab. in Kiusiw monte Naga, non procul a Naga-
saki, inter gramina elata, Octobri fructifera.
Pedalis. Calyces 6 — 7 mill. longi, apice virides,
ceterum pallidi, rigidi.
Sat similis Sm. sensitivae Ait. (e China -australi!),
quae vero suffruticosa et ramosa est et calyces mar-
gine glabros habet. Sm. ciliata Bth. in Royle! Himal.,
quae etiam videtur annua, nostrae forsan proxima, sed
differt foliolis subretusis, stipulis abbreviatis, magis
prope basin insertis, calycis segmentis subaequalibus
obovatis, altero bi-, altero tri-dentato. Sm. conferta
Sm., etiam in China australi obvia, racemis sessilibus,
calyce scarioso striato, apice tantum molliterque ciliato
abhorret. Sm. salsugimea Hce (e viciniis Hongkong)
foliis 1 —2-jugis, stipulis, racemis folia pluries supe-
rantibus, bracteolis calyce 4-lo brevioribus digno-
scitur. Cum ceteris speciebus vix comparanda videtur.
‘ LATHYRUS L. emend.
Stylus a dorso complanatus latere interiore pilosus.
Foliola aestivatione convolutiva.
Sectio Orobus Gr. et Godr.
Stylus rectus basi non tortus. — Huc omnes spe-
cies in Asia orientali obviae.
Species japonico-mandshuricae ita disponendae:
Flores ochroleuci. 2.
» purpurei vel pallide rosei. 4.
PEE unilBa.......... dus ieu cha A L. pratensis L.
» 8—4-juga. 3.
9. Calycis dentes inferiores longitudine tubi... (Z. pisiformis Li)
» » » perbreves-...2... L. Davidi? Hee.
4, Petioli apice mucronati. 5.
» » cirrho terminati. 6.
5. Foliola triplinervia dendo dos quA een dite L. vernus Wimm.
» penninervia, stipulae setaceae deciduae Z. Subrotundus m.
6. Caulis pl. m. alatus, stipulae angustae semi-
SIGUEN SRM NA TUA ne L. palustris L.
Caulis teres v. angulatus. Shia en
7. Decumbens. Stipulae vix foliolo minores. FE maritimus Bipell
Erectus. Stipulae foliolo multo minores.... L. humilis Fisch.
1. L. vernus, Wimm.— Orobus vernus L. — Ledeb.
FI. Ross. 1. 688.
— B. alatus, Rgl. Fl. Usur. n. 137.— O. alatus Maxim.
Prim. Fl. Amur. 83. Caule robustiore minus flexuoso
ad angulos distincte alato.
Hab. frequens per totam Mandshuriam, ab ostio
Amur fluvii ad Dahuriam, et secus Usuri fl. et regio-
nem litoralem ad fines Koreae, Majo florens, Julio
fructiferus.
sententiam cl. Regel secutus sum et O. alatum
nunc pro varietate luxuriante O. verni habeo. Semina
quae nunc examinare potui exacte L. verni, nempe .
subglobosa pallide virescenti-brunnescentia.
2. L subrotundus, Glaber elatus ramosissimus, sti-
pulis setaceis demum deciduis, foliis 2 — 4-jugis pe-
tiolo in mucronem setaceum abeunte interdum foliolo
impari terminato, foliolis multicostatis dense reticu-
lato-venosis margine minute denticulatis ovato-sub-
. rotundis subito acuminatis mucronatis; racemis multi-
floris folium aequantibus vel excedentibus longe pe-
dunculatis; calycis gibbi pedicello brevioris dentibus
m ue
brevissimis superioribus obsoletis inferioribus deltoi-
.deis; corolla (ex columna superstite) calycem 4-lo
superante; legumine exserte stipitato oblique lanceo-
lato apice in mucronem deorsum uncinatum attenuato
sub-5-spermo, seminibus globosis. En
Hab. in Mandshuria meridionali circa portum Bruce,
in pratis montium et silvis graminosis, non rarus,
initio Augusti seminibus immaturis. )
Species insignis caule valde ramoso tripedali, sti-
pulis. setaceis mox deciduis, flore longe .pedicellato,
foliorumque forma.
3. L. humilis, Fisch. 1825. in DC. Prodr. II. 378.
sub Orobo 2humili, Ser. — L. altaicus, Ledeb. Fl.
Alt. 1829. — Conf. Maxim. l. c. 82. 481. — F.
Schmidt. Fl. Amg. Bur. n. 99.
Hab. per totam Mandshuriam in silvis frondosis et
acerosis frequens, ab origine Amur fl. ad ostium, et a
borealibus ad fines Koreae (silvis cirea Wladiwostok
et portum Deans Dundas frequens), Majo, Junio flo-
rens, Julio frf. — Occurrit praeterea in Mongolia bo-
reali, et Sibiria a Jakutsk ad Alía? usque.
In opere japonico Soo bokf. XIV. fol. 10. sub
nomine Yotsu ba hagi vel Tani hagi (nempe Hagi
quadrifolio vel seminifero) delineata est herba huie
evidenter valde affinis, attamen diversa stipulis parvis
angustis, foliis in cirrhum simplicem terminatis, flore
minore vexillo angustiore. A Vicia venosa (Orobo ve-
noso W.), cui floribus et stipulis multo similior, magis
diversa foliis. 2-jugis cirrhiferis. Plantam ipsam non
possideo. " m
4. L. maritimus Bigel.— Maxim. I. c. 82. — Mig.
Prol. 233, — F. Schmidt. Fl. Sachal. n. 110. —
I.
Pisum maritimum L. — Ledeb. Fl. Ross. I. 661. —
4P. marit. Hama yendu. Soo bokf. XIII. 12. —- Lath.
pisiformis, Houtt. Pf.-Syst. ed. germ. VIII. 608. t.
65. fig. 1. — non L.
Hab. in litoribus totius Japoniae (habeo e Hako-
date, Nambu, Yokohama, freto Bungo, Nagasaki, in-
sulis Gotto), archipelago Koreano (Oldham! n. 365.),
Korea, prope Portum Hamilton (Wilford! fl. frf.),
litore Mandshuriae (citca sinum Victoriae, St. Olgae,
Wladimiri, De Castries) et secus mare Ochotense et
- Oceanum Pacificum borealem, atque alibi.
Lathyrus japonicus W. Spec. III. 1092. — Orobus
jap., Alefeld in Bonpl. 1861. 143. Ne 16. est varie-
tas nana (2 — 3-pollicaris) et apice villoso- pubescens
L. maritimi. Nam pubes densiuscula et longa subrufa
occurrit etiam in individuis normalibus a me prope
Hakodate lectis, folia infima omnium speciminum non
eirrhifera, sed mucronifera sunt, pedunculus folium —
superat interdum etiam in varietate glabra (e Wla-
dimir et Nagasaki a me allata), ita ut supersit tantum
calyx, ex Alefeld in L. japonico W. longior quam
latus dentibus tubo brevioribus, quum in L. maritimo
ex eodem latior quam longus et dentes tres infimi
tubum superantes sint. At in meis exemplis omnibus
calyx longior quam latus L. japonici, dentes vero
wubum superantes L. maritimi!
5. L. palustris L.
6. pilosus, Ledeb. I. c. I. 686. — Maxim. |. c.
83. — F. Schmidt. Fl. Amg. bur. n. 100., Fl. Sachal.
n. 111. — Miq. Prol. 233. — Foliis jp fo-
liolis oblongis. vel oblongo-linearibus attenuatis vel -
acutis plus minus pilosis.
un ED
Hab. in Japonia (Siebold ex Miquel): cirea Ha-
kodate in fruticetis hic inde, a Julio ad Septembrem
florens; in Mandshuria australi rarius: in pratis hu-
midis circa Possjet passim (ipse vidi), secus Suifun
fluvium (Goldenstädt!), St. Olga (Schmidt!), ad
fl. Wai-Fudin in pratis udis rarus, fine Junii fl., secus
totum fl. Usuri et Amur ubique sat frequens. Prae-
terea in fl. baicalensi-dahurica!, Sibiria maxime orien-
tali!, Kamischatka! et Sachalino!
Valde variat indumento, forma et magnitudime fo-
liolorum, quae occurrunt triplo majora et minora,
obtusa et acuminata, ovato-oblonga et lineari-lan-
ceolata.
Y. linearifolius Ser. in DC. Prodr. II. 371. — Fo-
liis 1—3-jugis foliolis lineari-lanceolatis sensim utrin-
que acuminatissimis, rigidius nervosis, subtus plus
minus pilosis. — Lathyri spec. a Keiske lecta. Miq.
Prol. 238. (?ex descript. manca). — Soo bokf. XIV.
7. — Lath. pal. Maxim. Ind. Pekin. ad calcem fl.
Amur. 470. |
Hab. in Japonia rarus: Nippon (ex libro citato),
Kiusiu (v. Brandt! fl. in hb. Franchet) centrali, in
silva primaeva ad jugum Kundsho-san (sterilis); in
China boreali prope Pekin (Kirilow! comm. Tur-
ezaninow); in Mandshuria australiori, sine loci ad-
notatione (Przewalski!), ad Sungari fl. in deserto
prope Hoton gerin, rarus, fine Julii fl., ad Amur me-
ridionalem, prope Dobraja (Glehn!). Vidi praeterea
e variis locis Sibiriae et Rossiae, Germania et Helvetia
(Schleicher!).
8. myrlifolius. A. Gray. Man. bot. North. U. St.
ed. V. 139. — Caule non vel vix alato, foliolis obtu-
lid = © Man
sis, stipulis latioribus, legumine glabro. — L. myrti-
folius, Mühlbg. — Torr. et Gray. Fl. Nth. Am. I.
2775. — Alefeld. l. e. 145.
Hab. in Japonia: prope Hakodate, initio Julii fl.,
Mandshuria, ad fl. Amur passim, et vidi e Kam-
tschatka!, Rossia (Pskow!) et Hispania (Willkomm!
pl. hisp. exsicc. M 100 s. n. L. palustris caule non
alato).
Vix differt ab a. et ß., qui etiam habent saepe sti-
pulas latas, foliola numerosiora plus minus obtusa
cum mucrone, flores minores et majores, et legumina
glabra.
6. L. pratensis L. — Ledeb. 1. c. I. 683. — Turcz.
Fl. Baic. Dah. I. 348. — Maxim. l. c. 481. — Soo
bokf. XIV. 8.
Hab. in Japonia (ex opere citato), Mongolia bo-
reali!, fl. Baicalensi - dahurica! (ubique vulgaris ex
Turez.). |
Observ. L. pisiformis L., in flora Baicalensi inven-
tus et ab Jenisei occidentem versus in Songaria!, Al-
tai! alibique crescens, in ditione nostra nondum de-
tectus est. Similiimus est sequenti.
7. L. David Hance Sert. chin. VI. in Seem.
Journ. of bot. IX. 130. — L. nova sp. off. pisiformi,
Maxim. Ind. Pekin. in fl. Amur. 470. — Elatus gla-
berrimus, caule sulcato, stipulis semicordatis vel semi-
sagittatis foliolo plus duplo minoribus auricula infe-
riore rotundata vel acuminata integra vel dentata; fo-
liis 3—4-jugis, petiolo inferiorum in mucronem li-
neari-lanceolatum, superiorum in cirrhum simplicem
vel ramosum abeunte; foliolis subtus glaucescentibus
ovalibus rhombeo-ovalibus vel ovali-oblongis utrinque
cou car
obtusis vel apice acutiusculis, mucronatis, reticulato-
venosis; pedunculis multifloris folia demum superanti-
bus; calycis dentibus superioribus brevissime deltoi-
deis inferioribus setaceis tubo multo brevioribus; co-
rolla ochroleuca.demum ochracea; legumine glabro an-
guste lineari utrinque sensim, basi in stipitem exser-
tum, attenuato, oblique reticulato saepeque oblique
sulcato; seminibus ovaliglobosis castaneis, umbilico \,
peripheriae occupante lineari-oblongo vix pallidiore, :
Hab. in Japonia: Nippon, in pratis montium Ha-
kone, unde in Yedo cultus, fine Julii flor., Kiusiu cen-
trali: Kundsho-san, in declivibus graminosis, sat alte
supra mare, Octobri frf.; in China boreali: in monto-
sis prope Pekin (David ex Hance) et occidentem ver-
sus ad montem Bo-chuan -tshan (Tatarinow!, Julio
fl.); in Mandshuria: fruticetis lapidosis circa Possjet
non rarus, medio Julio fl., prope Wladiwostok in silva
frondosa inter fruticeta Lespedezae bicoloris passim,
fine Augusti frf., ad Suifun fl. fine Septembris c. fr.
_(Schmidt!), in flora usuriensi (Przewalski!), ad Amur
meridionalem prope Jekaterino-Nikolskaja, in prato
Quercubus obsito frequens, fine Julii fl.
L. pisiformis L., huic simillimus, praesertim si spe-
cimina gigantea sibirica comparabis, bene tamen dif-
ferre videtur calycis minus gibbi dentibus elongatis,
legumine subsessili apice subito attenuato, semine glo-
boso duplo minore nigro, umbilico parvo '/, partem
peripheriae tantum longo.
Quadripedalis, ramosus, foliolis ad 4 pollices longis,
2'/, poll. latis. Flores magnitudine -L. pisiformis, le-
gumina vero longiora. — |
Observ. E sectione Orobi excludendi sunt, ob sty-
lum circumcirca pubescentem et foliola aestivatione
complicata, Orobus lathyroides L. et O. venosus W., qui
Viciae sectionem Oroboidem Al. Br. in Ind. sem. h.
Berol. 1853. 12. constituunt. Primus sistit Viciam
unyugam Al. Br., secundus V. venosam m. (a V. tri-
juga Al. Br. 1. e. 13. forsan haud diversam). Quum |
utraque in ditione nostra frequens crescat et valde quo-
ad formas ludat, utramque hic exponere venia sit.
Vicia unijuga, Al. Br. 1..c. — Orobus lathyroides
L. — Led. 1. c. I. 688. — Turez. l. c. I. 351. —
Maxim. |. e. 84. 470. 481. — Mig. Prol. 238. —
Schmidt Fl. Sachal. 124. — O. japonicus, Sieb.!
Toelicht. tot de ontd. v. Vries. 155. — Tam utashi.
nanten hagi. Soo bokf. XIV. 9.
In Japonia boreali et media sat frequens, a fine Ju-
nii ad Augustum fl., Augusto ad Octobrem frf., in pla-
nitie atque in sylvis alpinis, v. gr. Fudzi yama. In
tota Mandshuria vulgaris, ita ut in China boreali, Mon-
golia et fl. Baicalensi-dahurica. Occurrit usque in Sa-
chalinum et Sibiriam altaicam.
In Mandshuria et China boreali luxuriat et variat fo-
liolis a lanceolato-oblongo acuto in ovato-rotundum ob-
tusissimum ludentibus, 1—-4-pollicaribus, membra:
naceis vel chartaceis, pedunculis solitariis folium sub-
aequantibus simplicibus vel folium superantibus ramo-
sis (varietas quae ad genuinam sese habet ut O. ramu-
hflorus m. ad O. venosum W.), vel ex una axilla pluri-
bus, quorum alii brevissimi alii elongati vel rarius om-
nes brevissimi subnulli (var. apoda m.), calycis denti-
bus abbreviatis glabris vel subulatis longe ciliatis in-
fimo longiore tubum dimidium superante (in var. apoda).
Mélanges biologiques. 1X. 9
08 =
Semen, quod nondum descriptum videtur, globoso-
ovale, fuliginosum, umbilico concolori fere dimidium
circuitum aequante, ad 4 mill. longum, fere 3 mill.
latum.
Vicia venosa. — Orobus venosus, W. — Ledeb. 1.
c, 689. — Turez. I. 351.
a. Willdenowiana, Turcz. Foliolis omnibus vel in
caule inferioribus elongato-linearibus vel lineari-lan-
ceolatis, racemo simplici, floribus violaceis.
Hab. in Dahuriae alpibus Tschokondo et Alchanai
(Turez.!) sine loco speciali (Treskin!), in Man-
dshuria rara: in silvis frondosis montium circa sinum
Sti Wladimiri non raro, Junio fl., circa portum Wla-
diwostok in silvis graminosis rarius, Septembri fl. ult.
fr. immat.
Specimina circa Wladimir lecta foliolis in caule su-
perioribus ovato-lanceolatis transitum memorabilem
ad B. efficiunt.
8. baicalensis Turcz. Foliolis ovato-lanceolatis ova-
tisve, racemo simplici, floribus violaceis.
Hab. in fl. Baicalensi copiose (Turcz.!), in Dahuria
passim (Turcz.!), in ditione florae Mandshuricae: ad —
Schilkam fl. infra Gorbizam sat frequens, Schilkinskoi |
Sawod, in laricetis humidis frequens, ad litus latit. 44
grad. bor. (Wilford!). In Japonia: Nippon (Itoo Kei-
ske!), Yedo, culta (Savatier!), Kiusiu prope Kuma-
moto in fruticetis montium, Septembri fl. et frf., Hi-
gosan in silvis graminosis, Junio fl.
Specc. japonica ab illis in continente lectis recedunt
foliolis densioribus minoribus et manifestius ovatis
acutis. | |
Y. albiflora T urcz. Major, foliolis ovato-lanceolatis
ge V
ovatisve, racemis simplicibus vel ramosis, fioribus
carneis roseisve. — Orob. ramuliflorus Maxim. l. c.
83. — Schmidt Fl. Amg. bur. 38.
Hab. in silvis ad Baicalem non procul a Bargusin
(Turcz.!); in Mandshuriae silvis frondosis multo fre-
quentior quam var. Q., a Wladiwostok per regionem
sylvaticam inter Usuri et mare extensam ad Amur
inferiorem. Floret a Junio ad Augustum.
‘ Forma Turezaninowii est minor, simplex, man-
dshurica multo major, luxurians, subramosa, pedun-
culis elongatis iterum ramulosis, qualis iisdem locis
etiam in V. wnyuga occurrit. Hanc formam sub no-
mine ©. ramuliflori descripsi, sed signa quibus distinxi
fallacia inveniuntur: calycis dentes elongati etiam bre-
ves fiunt, et elongati occurrunt in typico albifloro,
vexillum ludit a spathulato in obovatum et subrotun-
dum. Calyx variat glaber et rarius dense pilosus.
Observ. Viciis japonicis a Miquel enumeratis ad-
dere possum V. Pseudo-Orobum F. Mey. circa Yo-
kohamam et alibi in planitie Yedoénsi sat frequentem
et V. amoenam Fisch. (jam apud Siebold Toelicht.
tot de ontd. v. Vries 155. nominatam) cum praece-
dente obviam.— In opere Soo bokf. XIII. 50 et 53 de-
lineatae sunt praeterea duae species a me non inven-
tae, prior, V. sativae affinis, sed foliolis integris acu-
tiusculis insignis, posterior, quam ab Itoo Keiske
datam vidi in herb. Sieboldiano (V. Tanakae Fran-
chet et Savatier in litt.), V. giganteae Bge. affinis.
— V. quinquenervia Miq. mihi ignota est.
Apios Fortunei, Subglabra, stipulis setaceis, stipellis
bracteisque obsoletis; foliolis 5 rhombeo-ovatis subito
— 68 —
breviter caudato-acuminatis, lateralibus basi obliquis
cuneatis vel rarius truncatis, terminali submajore basi -
cuneato; racemis laxissimis folia aequantibus; calycis
4-dentati dentibus omnibus brevissimis; corolla vi-
renti-sulfurea alarum lamina rosea, carina alis colum-
naque semel spiraliter tortis; legumine (immaturo)
lineari apice truncato. — odo, Hodo imo. Soo bokf.
XIII. 39. (opt)
Hab. in China boreali (Fortune! A. 44. a. 1845. fl.)
nee non in Japoniae insulis Nippon: montibus Hakone
rarissime (Tschonoski! fl.), tractus Saghami monte
O-yama (Tanaka! in herb. Franchet, fl. c, fr. immat.)
et Yezo: in declivio meridionali montis juxta Hako-
date siti, rarissime, fine Augusti flor.
Japonice: hodo imo. Tuber edule.
Ab A. tuberoso Michx. valde differt. In hac foliola
saepius 7 ovato-lanceolata sensim acuminata, racemi
folio breviores densissimi basi longe nudi, flores duplo
majores intus purpurei, calycis dentes acuti. À. carnea
Benth. (Cyrtotropis Wall.) magis adhuc discrepat
corolla pulchre carnea calycem duplo tantum exce-
dente, calycinis dentibus ovatis, foliolis ovato-oblongis
aliisque signis. Planta nostra est verosimiliter Apios
species «inedita sinensis» quam commemorat Benthàm
in Gen. pl. I. 533.
Caulis alte volubilis, juvenilis brevissime puberu-
lus, mox glaber, filum emporeticum crassus. Folia
petiolata, stipulae nanae, stipellae nullae vel citissime
evanidae. Foliola 6 cent. longa, 4 cent. lata vel paullo
majora, pinnatim 3 — 4-costata, reticulata, firmiter
membranacea. Racemi a basi fere floriferi, floribus
tamen a pedicello, pedicellis a rhachi facile solutis.
xu HAT) eu
Pedicelli longitudine circa calycum, bini vel terni, in-
tervallo floris longitudine à proxime sequentibus re-
moti. Flos 8 mill. longus, corolla calycem 4-lo supe-
rans. Calyx campanulatus, oblique subtruncatus, den-
tibus vix distinetis. Vexillum orbiculatum, basi auri-
culatum, apice breviter cucullatum, alas et carinam
longiorem subaequans. Alae carinaque praeter ungues
breves connata leviter cohaerentes, cum carina semel
tortae, unguibus brevibus. Filamenta alterna longiora,
liberum ipsa basi geniculatum. Antherae isomorphae.
. Stylus medio dilatatus ovarium subocto-ovulatum ae-
quans, glaber, semel tortus. Stigma terminale amplum.
Observ. Ceterae Phaseoleae, in Japomia et Man-
dshuria certe spontaneae, sunt:
Amphicarpaea Edgeworthii Bth. var. japonica Oliv.
in Journ. Linn. soc. IX. 164. — Shuteria trisperma
Miq.! Prol. 239.— Glycine monoica. Yabu mame. Soo
bokf. XIII. 35. — ?Gl. monoica Thbg. Fl. Jap. 283.
— Gl. javanica Thbg. in Trans. Linn, soc. II. 340. —
crescit per totam Japoniam, nec non Mandshuriam a
finibus Koreae ad Usuri ostium et Amur meridionalem.
Dumasia truncata S. Z. Fl. Jap. fam. nat. I. 119.
— No sasanghe (i. e. Phaseolus spontaneus), Kitsune
sasanghe (i. e. Ph. vulpinus). Soo bokf. XIII. 36. —
Circa Yokohama et Nagasaki sat frequens. — D. con-
gestae Grah. apud Wight Ic. 445. (D. villosae DC.
B. pubescenti Thw.!) simillima, sed flores minores et
. foliola fere glabra angustiora subtus glauca.
Atylosia villosa m.— Glycine villosa Thbg. Fl. 283.
et Icon. ined.! — At. subrhombea Miq.! Prol. 239. —
No adzuki (i. e. Dolichos spontaneus), Kitsino mame
BI D.
(i. e. Soja vulpina). Soo bokf. XIII. 38. — In Kiusiu
. et Nippon usque ad Yokohamam.
Glycine Soja S. Z. 1. c. I. 119. — non Benth. —
Gl. usuriensis Rgl. Fl. Usur. n. 146. tab. VII. fig.
5— 8. — Tsuru mame. Soo bokf. XIII. 37.
In Kiusiu et Nippon, ad Yokohamam; in Mandshu-
ria: a finibus Koreae secus Usuri et Sungari fl. ad
Amur meridionalem. |
Gl. hispida m. vocanda est Soja hispida Mch. —
Dolichos hispidus Thbg. et Soo bokf. XIII. 18—21.,
quae in Japonia, China et Japonia ubique colitur, et
a praecedente tantum hispiditate majore, caule erecto
et legumine majore differt, an igitur forsan varietas
culta censenda?
Rhynchosia volubilis Lour. Fl. Cochinch. ed W. 561.
— Tan ki mame. Kin tshi yaku mame. Soo.bokf.
XIII. 33. — Haec in Japonia australi et media, ar-
chipelago .Koreano et China crescit, sed in Japonia
varietates duae distinguendae sunt:
a. typica: foliolis rhombeis acutiusculis subtus to-
mentosis, legumine apiculato, semine minore.
Q. acuminata: foliolis ovatis vel rhombeo-ovatis acu-
minatis, subtus ad venas pubescentibus punctis resi-
nosis distinctissimis, legumine breviter acuminato, se-
mine majore. — Huc forsan: Soo bokf. XIII. 34. —
Circa Yokohama, praecedente frequentior.
Platyosprion ?).
Sophorae subgenus.
Legumen membranaceum planum secus utrumque
marginem anguste alatum hinc inde irregulariter con-
3) Platyosprion — legumen planum.
SM cues
strictum pleiospermum, vel saepe abortu 1 — 2-sper-
mum et tunc aequale, valvis arctissime connatis, in-
dehiscens. — Arbor Sophorae japonicae similis.
Sopkora platycarpa, (Platyosprion) arborea subglabra ;
foliis multijugis stipellatis; foliolis alternis, basalibus
- minoribus ovatis apicalibus sensim majoribus elliptico-
lanceolatis, omnibus petiolulatis acuminatis; racemis
terminalibus compositis in inflorescentiam late pyra-
midalem dispositis ebracteatis; calycis basi stipiti-
formi-attenuati pedicello brevioris leviter 5-lobi lobis
subaequalibus late deltoideis obtusis; vexillo emargi-
nato ceteris petalis aequilongo; legumine nutante sti-
pitato in stylum sensim attenuato oblongo vel lanceo-
lato, bialato, 1 — 5-spermo; seminibus.....
Hab. in Japoniae sylvis ad latus vulcani Fudzi-yama
(fi. fr.) et in principatu Nambu. Tanaka (in herb.
Franchet) specimen juvenile legit in Nippon media.
Japonice: Fudzi-ki (i. e. arbor Fudzi-yamae) vel
yama-éndzu (i. e. Sophora montana seu sylvestris).
Foliis et floribus S. japonicae L. non absimilis, sed
priora latiora, posteriores laxiores et majores et lon-
gius pedicellati, calyx tamen diversissimus basi subito
longe attenuatus, ut in S. heptaphylla L.
. Legumen in genere tam anomalum, ut diu hae-
sitaverim, an ad Sophoram, an ad Cladrastidem spe-
cies nostra ducenda, an pro genere novo declaranda
sit. Attamen legumen compressiusculum margina-
tum vel sat frequenter 4-alatum occurrit in non-
. nullis Sophoris et habitus omnino idem. Cladrastis
autem legumine bivalvi haud constricto et habitu di-
verso gaudet. Si semen, nunc in numerosissimis legu-
minibus collectis casu quodam male evolutum, notum
= FD de
erit et differentias quasdam novas monstrabit, haec
species genus novum forsan constituere debet. Nunc
praetuli pro subgenere declarare inter Sophoram et
Cladrastidem intermedio, eo magis ut, fatente ipso
Benthamio, genera Sophorearum nimis jam multipli-
cata et reducenda sint.
Petioli basi pro gemma recipienda excavati. Folia
5—7-juga. Foliola secus petiolulos et costas puberulo-
villosula, hic serius glabra, membranacea, reticulato-
venosa et circa 9-costata, 2 — 3'/, pollices longa. Sti-
pellae setaceae, petiolulo breviores, demum deciduae,
in foliis nonnullis omnino non evolutae. Panicula laxa
multiflora. Calyx juvenilis tomentellus, demum vix
pubescens, colorätus, infra partem attenuatam cum
pedicello, ut in omnibus affinibus, articulatus: Flores
15 mill. longi, albi. Vexillum rotundatum, reflexum,
apice emarginatum, ungue brevi incluso, cum alis ob-
longis ex angulo infero unguiculatis carinaeque petalis
oblongis liberis aequilongum. Stamina ima basi bre-
vissime connata, apice inflexa, inferiora sensim lon-
giora, antheris versatilibus aequalibus quadrato-ellipti-
cis. Ovarium lineare, utrinque acuminatum, subocto-
ovulatum, stipite calycem, stylo inflexo ovarium dimi-
dium superante. Stigma punctiforme. Legumina ma-
tura chartacea, saepe abbreviata et tunc similia Cla-
drastidis amurensis aemulantia, bene evoluta longiora,
semel usque ter constricta, nidulis seminum utrinque
convexis semipollicaribus. Semina compressa, omnia
(fungo quodam infestata?) destructa.
Observ. Maackia, Rupr. et Maxim. a Benthamio
cum Cladrastide Rafin. conjungitur, et omni jure, ut
RAT VU
mihi videtur. Differt quidem calyce 4- nec5-dentato,
dentibus bilabiato-inaequalibus nec aequalibus, fila-
mentis ipsa basi connatis neque liberis, legumine ad
marginem superiorem tricostato subalulato neque tan-
tum subincrassato, praeterea bracteis deciduis neque
nullis, pedicellis geminatis neque solitariis, gemmis
axillaribus liberis neque basi petioli inflatae innatis,
denique racemis erectis nec pendulis, sed differen-
tiae narratae potius ad species, quam genera distin-
guenda aptae videntur.— Cladrastis ainurensis Benth.
in Gen. pl. I. 554., in tota Mandshuria orientali et in
Korea (Schlippenbach! juvenilem legit) crescens, in
Japonia non deest, sed paullo diversa. Haec est:
Var. Buergeri m. — Buergeria floribunda, Miq.!
Prol. 241. — Amorpha fruticosa, Thbg.? Fl. Jap. 278.
— Foliis etiam adultis subtus adpresse sericeis, folio-
lis numerosioribus saepius ovatis.
Hab. in Nippon: circa Yokohama sat frequens ar-
bor in silvis, Julio, Augusto #., Septembri, Octobri
frf., in jugo Hakone detexit sterilem Savatier! In
Yezo ipse in silvis circa lacum Onoma et prope urbem
Hakodate sterilem legi, Albrecht fl. frf. invenit.
Bauhinia L.
Species Sinico- Japonicae.
. Stamina 10 fertilia. Calyx spathaceo-ruptus B. chinensis Vogel.
» 3 fertilia, cetera sterilia vel nulla.
Calycis limbus valvatus. 2.
2. Calycis tubus cylindricus elongatus, limbo
multo longior. 3.
Calycis tubus turbinatus limbo brevior. 5.
3. Foliola ad basin libera...........:...... B. parvifolia Teysm.
» * ad medium connata. 4. et Binnend.
4. Petalorum lamina ungue brevior, legumen
Intum pubis soe UNUS qe nes B. glauca Wall.
Mélanges biologiques. IX. 10
— 74 —
Petalorum lamina ungue longior, legumen
ancustum cur vabum, s/c Udo do eus ae B. corymbosa Roxb.
5. Foliola acuminata. Calyx minutus ante an-
thesin acute ellipticus 5-fidus........... B. Championi Benth.
Foliola acuta. Calyx ante anthesin subglo-
bosus 5-dentatus e 39:2. aan e #0 B. japonica m.
1. D. (Pauletia) chinensis, Vogel in Nov. Act. Acad.
Leop. Carol. XIX. Suppl. 1. 42. — Walp. Repert. I.
853. — B. variegata 8. chinensis, DC. Prodr. II. 514.
(ex Vogel verosimiliter). — Braam. Icon. Chin. 26.
— Hooker Arn. in Beechey's Voy. 183.
Circa Cantonem Chinae culta, Augusto fl., Octobri
frf. (Vogel). — Vidi icon Braamii.
Flores omnium nostrarum maximi. |
2. B. (Phanera) parvifolia, Teysm. et Binnend.
in Natuurk. Tijdschr. voor Nederl. Ind. XXIX. 257.
. — Hassk. in Flora. 1866. 438. — non Hochst. in
sched. Kotschy pl. Cordof., quae Pauletia.
Hab. in China, ex horto Oxleyano Singapurensi
Javam iransmissa. — Non vidi.
3. DB. (Phanera) corymbosa Roxb. — DC. Prodr.
II. 515. c. synon. — Benth. in pl. Jungh. 264. in
nota. — Benth. Fl. Hongk. 99. in nota ad B. glau-
cam. — Hook. Arn. l. c. 188. | |
Hab. in China meridionali (DC., Benth.) et India
orientali!
Legumine semipollicem lato curvato statim a se-
quente distinguitur, ex Bentham.
4. B. (Phanera) gena, Wall. — Benth. F]. Hongk.
99, e. synon.
Hab. à China meridionali: Hongkong (Hance!,
Wright!) ad Khasiam, Birmam!, Sumatram et Javam.
5. B. (Phanera) Champion, Benth. L. c.
mue QUE
Hab. in China meridionali: Hongkong (Hance!,
Wright!).
6. B. japonica, (Lasiobema Korth.) scandens, ramis
angulatis stipulisque ovatis acutis mox caducis glabris;
foliis (interdum in cirrhos simplices mutatis) juventute
subtus metallice cupreo-sericeis, adultis adpresse parce
sericeo-pilosis, petiolis jugo ambitu rotundato profunde
cordato brevioribus, foliolis oblique ovatis 4-nerviis,
ramorum sterilium ad medium connatis basi apiceque
divergentibus acutiusculis, fertilium ad ?/ connatis
basi et apice subcontinuis apice obtusiusculis; racemis
terminalibus densifloris totis floribusque extus rufo-
sericeis, bracteis minutis ovatis acuminatis, pedicello
ad medium minutissime bracteolato florem plus duplo
superante; calyce ante anthesin subgloboso tubo late
campanulato brevi limbo acute 5-dentato; petalis co-
riaceis calycem plus duplo excedentibus lamina rotun-
data undulata unguem aequante; staminibus fertilibus
3, Sterilibus in glandulam 3 — 5-lobam connatis; sti-
pite ovarii rufo-sericei tubo calycino adnato, stylo
dimidium ovarium aequante; legumine lignoso bivalvi
oblongo apice acuto marginibus incrassato ceterum
plano sub-4-spermo; seminibus. in septa incompleta
quasi involutis compresso-rotundis margine hilo ad
"/, cireumdatis. — Bauhiniae species Mig. Prol. 243.
Hab. in Japonia: locis non adnotatis, verosimiliter
insulae Nippon, sterilem legerunt botanici indigeni,
qui cum Sieboldo! olim, nec non mecum et cum
Savatiero communicaverunt. Ipse legi fine Julii fl.
c. fr. a. praeced. in Kiusiu, in praeruptis litoris prov.
Simabara. | | |
Japonice: ákama kádzura.
Habitus Phanerae, character Lasiobematis. Racemo
simplici, petalis parvis coriaceis, staminum sterilium
indole et legumine inter omnes bene distincta est.
Lamina foliorum ultra 3 poll. lata et longa. Flos
diametro 15—18 millim., petala virescentia, filamenta
glabra viridia, antherae quadrato-ellipticae brunneae.
Legumen ad 4 pollices longum, ultra 1 poll. latum.
Semina diametro 13 mill., testa ossea nigra-castanea,
hilo concolore, omnia hinc nidulantia in semiseptis
concavis spongiosis uno margine liberis.
Nota. Bauhiniae retusae Roxb. et B. scandentis L.,
in Botany of Beechey’s Voyage enumeratarum, folia
singula vel fragmenta tantum collecta sunt, ita ut
utraque species valde dubia Chinae civis censenda sit.
(Tiré du Bulletin, T. XVIII, pag. 371 — 402.)
Bericht über die dritte S URINE ves Baer’-
schen Preises.
Gelesen in öffentlicher Sitzung der Akademie der Wissenschaften
am 17. Februar 1873 von C. J. Maximowicz.
Meine Herren.
Die Preis-Commission, bestehend aus den Mitglie-
dern der biologischen Section, den Herren Akademi-
kern Brandt, Owsjannikow, v. Schrenck, Maxi-
mowicz, Sheleznoff und Strauch, hat, nach ein-
gehender Beurtheilung der eingereichten Arbeiten und
nach Berücksichtigung der Referate über dieselben,
welche von auswärtigen, dazu aufgeforderten Gelehr-
ten eingelaufen waren, die Werke zweicr Verfasser
des ganzen Preises würdig befunden
Da aber nach § 9 des Statuts der Baer’schen Prä-
mie eine Theilung des Preises nur statthaft ist bei
einstimmigem Votum der Commission, in gegenwär-
tigem Falle jedoch zwei Mitglieder derselben sich
gegen eine Theilung aussprachen, so wurde durch
Stimmenmehrheit beschlossen: eines der beiden Werke
bis zur nächsten Preiszuerkennung zurückzulegen. Da
aber ferner, nach $ 19 des erwähnten Statuts, nur
solche Arbeiten concurriren dürfen, welche in dem
Intervall zwischen zwei Concursen veröffentlicht sind,
und das Werk des einen Verfassers schon im Jahre
Mélanges biologiques. IX. 10*
PS
1872 erschienen ist und folglich bei der nächsten
Zuerkennung des Preises nicht mehr berücksichtigt
werden darf; da endlich eine bereits gedruckte und also
öffentlicher Beurtheilung zugängliche Arbeit einer hand-
schriftlichen vorzuziehen ist, — so hat die Commission ~
durch Stimmenmehrheit beschlossen: die Handschriften .
des einen Verfassers bis zum nàchsten Concurse zu-
rückzulegen, und den ganzen Preis der Abhandlung
des Herrn Doctor Russow, unter folgendem Titel,
zuzuerkennen: |
Vergleichende Untersuchungen betreffend die Histiologie
(Histiographie und Histiogenie) der vegetativen und
Sporen-bildenden Organe und die Entwickelung der
Sporen der Leitbündel- Kryptogamen mit Berück-
Siehtigung der Histiologie der Phanerogamen, aus-
gehend von der Betrachtung der Marsiliaceen. Von
Dr. Edmund Russow, Docent der pan an der
Universität Dorpat. }
Das Referat iiber diese Abhandlung ist, auf Ein-
ladung der Commission, von dem Herrn Professor Dr.
Alexander Braun in Berlin abgefasst worden, der
selbst diejenigen Pflanzen eingehend untersucht hat,
welche die Grundlage der Russow’schen Arbeit bil-
den und den Anstoss zu seinen en Untersuchun-
gen gaben.
Ich habe die Ehre, Ihnen dieses Referat vorzu-
tragen.
Die unter obigem Titel zur Veröffentlichung ge-
langte, von der Kaiserlichen Akademie der Wissen-
schaften zu St. Petersburg in den 19°" Band ihrer
2g HE Lo.
Memoiren aufgenommene Abhandlung des Dr. Rus-
sow ist ein Werk von bedeutendem Umfange (207
Seiten und 11 Tafeln) mit einem so vielseitigen und
reichhaltigen Inhalte, dass eine allseitige, kritische Be-
sprechung desselben selbst zu einem grósseren Werke
heranwachsen würde. Es sei daher erlaubt, nur auf —
die wesentlichsten Punkte, namentlich solche von all-
gemeiner Bedeutung, aufmerksam zu machen. Über
den Ursprung und Verlauf der Arbeit giebt der Ver-
fasser in dem Vorwort Auskunft. Die erste Anregung
fällt in die Zeit seines Aufenthaltes in Berlin (1865),
wo er Gelegenheit hatte, den noch unvollständig be-
kannten anatomischen Bau der Früchte von Marsilia
und Pilularia an einer grósseren Zahl von lebenden
und getrockneten Arten zu untersuchen. Später dehnte
sich die Arbeit auch auf die vegetativen Organe der
Marsiliaceen aus. Eine Fülle neuer und unerwarteter
Verhältnisse, welche durch diese Untersuchungen zu
Tage kamen, drängte nothwendig zur Vergleichung
der übrigen Leitbündel-Kryptogamen (Gefässbündel-
Kryptogamen) und endlich wurden zur Gewinnung
allgemeinerer Resultate auch die Phanerogamen in
Betracht gezogen. Zunächst .von der Morphologie
der ausgebildeten Gewebe (Histiologie) ausgehend,
führte das Bedürfniss tieferer Begründung zum Stu-
dium der Entwicklungsgeschichte zurück, durch wel-
ches nicht blos für die Natur des Gewebes, sondern
auch für die Morphologie der äusseren Organe wich-
tige Resultate gewonnen wurden. — Wenn der Ver-
fasser in manchen Punkten nicht zu einem völlig ge-
nügenden Abschluss kommen konnte, so ist dies haupt-
sächlich, wie er selbst vielfach angiebt, der Mangel-
Sue
haftigkeit des ihm in Dorpat gebotenen Materials, na-
mentlich an lebenden Pflanzen aus den verschiedenen
Gruppen der Leitbündel-Kryptogamen, zuzuschreiben;
die Arbeit wird aber gerade dadurch fruchtbare An-
regung zu weiteren Forschungen auf diesem Gebiete .
geben. Es ist ein besonderes Verdienst des Verfas-
sers, dass er, was in der Morphologie unserer Tage
so oft vernachlässigt wird, überall vergleichend zu
Werke geht. Als den leitenden Gedanken seiner Ar-
beit bezeichnet er in den Schlussbemerkungen das
Bestreben, auf dem Gebiete der Morphologie Materia-
lien zum Aufbau der Lehre von der Verwandtschaft
der Organismen zu sammeln, der Erkenntniss des
wahrhaft natürlichen Systems näher zu kommen. Doch
verwahrt er sich ausdrücklich gegen die Annahme, als
hätte er in der von ihm gegebenen Stammtafel der
Leitbündel - Kryptogamen seine Ansichten über den
muthmasslichen genetischen Zusammenhang der For-
mengruppen im Sinne der Descendenz- Theorie abspie-
geln wollen. Bei der äusserst geringen Kenntniss,
welche wir von dem inneren Bau und den Fortpflan-
zungsverhältnissen, der zahlreichen untergegangenen
Gruppen dieser Gewächse haben, hält er ein solches
Unternehmen für verfrüht.
Der erste Abschnitt behandelt die Rhizocar-
peen und zwar vorzugsweise die Marsiliaceen (Mar-
silia und Pilularia), wáhrend die Salviniaceen nur ver-
gleichungsweise beigezogen werden. Stamm, Wurzel, :
steriles und fertiles Blatt und mit letzterem die Bil-
dung der Sporenfrucht nebst den Sporenbehältern und
Sporen werden in morphologischer und entwicklungs-
geschichtlicher (histiographischer und histiogeneti-
c TS uae
scher) Beziehung ausführlich und in erschöpfender
Weise behandelt, was gerade für eine Familie, welche
wie die der Rhizocarpeen anscheinend von allen übri-
gen Leitbündel-Kryptogamen so ganz verschieden ist.
und ihre Stelle an der grossen Kluft zwischen Krypto-
samen und Phanerogamen einnimmt, von besonderer
und nach zwei Seiten hin Gewinn bringender Wich-
tigkeit ist. Bei der Feinheit und Sehwierigkeit der
betreffenden Untersuchungen und der Schwierigkeit
des Verständnisses der Resultate nach blosser Be-
schreibung ist es von Wichtigkeit, dass fast alle we-
sentlichen Punkte durch treffliche Figuren erläutert
sind; auch ist es sehr dankenswerth, dass der Ver-
fasser in einer Anmerkung ausführlich die Methode
auseinandersetzt, vermittelst deren er die Klarheit
seiner Prüparate gewann. |
Im Stamm unterscheidet er Xylem (Holzkörper
oder Holzsystem) und Phlo&m (Bastkörper oder Bast-
system), welches letztere den Ring des Xylems auf
der Aussen- und Innenseite umgiebt. Beide zusam-
mengenommen umschliessen das innere Grundgewebe
(Mark) und werden von dem äusseren (der Rinde) um-
schlossen. Das Xylem besteht vorherrschend aus lei-
terförmigen Tracheiden, in deren Peripherie an fünf
Stellen kleine Gruppen engerer Schraubenzellen (öfters
auch Ring- und Netzfaserzellen) sich finden, deren
Elemente sich früher ausbilden als die weitröhrigen
Tracheiden, weshalb er diese Theile als Protoxylem
bezeichnet. Nägeli hatte früher die fünf Protoxylem-
gruppen minder richtig als besondere Leitbündel-
stränge betrachtet. Auch das Phloëm besteht aus
zweierlei Elementen, das eine aus weiteren Röhren,
Mélanges biologiques. IX. 11
ee i.
welche Russow zuerst als Siebröhren erkannt hat,
das andere aus engeren, einen zusammenhängenden
Ring, sowohl an der äusseren als inneren Grenze des
Phloëms bildend; diese beiden Ringe, welche sich
früher als die weiten Siebröhren ausbilden, werden
von Russow als Protophloém bezeichnet. Er glaubt
in ihnen gleichfalls eine Modification der Siebröhren
zu erkennen, während die analogen Gebilde bei Farn-
kräutern früher für echte Bastzellen gehalten wurden.
Im Umkreis des Xylems sowohl, als des Phloëms fin-
den sich verlängerte parenchymatische Zellen, welche
häufig Chlorophyll und Stärkemehl enthalten. Russow
nennt sie Geleitzellen und erkennt in ihnen einen für
fast alle Leitbündel-Kryptogamen, sowie auch für die
primären Bündel der Phanerogamen charakteristischen
Bestandtheil des Bündelgewebes. Nach aussen sowohl
als nach innen ist das Phloëm von dem Grundgewebe
durch eine Schutzscheide getrennt, welche wie in an-
deren Fällen aus verkorkten, durch wellenförmig ge-
faltete Zellwände charakterisirten Zellen besteht, die :
in jugendlichem Zustand an den radialen Verbindungs-
wänden den bekannten Caspary’schen Fleck unter-
scheiden lassen. Aus der Bildungsgeschichte ergiebt
sich, dass die beiden Schutzscheiden nicht dem Leit-
bündel, sondern dem Grundgewebe angehören, die in-
nere aus der äussersten Zellschicht des Marks, die
äussere aus der innersten Zellschicht der Rinde ge-
bildet. Die Rinde scheidet sich in eine Innenrinde und
in eine mit radial gestellten Lacunen versehene Aus-
senrinde. Der äussere Theil der Innenrinde besteht
aus stark verdickten Sclerenchymzellen, sowie auch
das Mark grossentheils aus solchen gebildet ist. Im
ime E ze
inneren Theil der Innenrinde finden sich zerstreute
Reihen eigenthümlicher dünnwandiger schlauchfórmi-
ger Zellen, welche mit Gerbestoff gefüllt sind. Die
Haut (Epidermis) ist mit Spaltóffnungen und mehrzel-
ligen Haaren versehen, welche dieselbe Beschaffenheit
zeigen, wie die der Blätter und Sporenfrüchte. Zu den
bekannten Sonderbarkeiten der Haare von Marsilia
hat Russow eine neue hinzugefügt, durch die Beob-
achtung, dass die Scheidewände zwischen den unteren
Zellen derselben in der Mitte eben, am Rande aber
. vielfach ausgebuchtet sind, an die Scheidewände, wel-
che die Kammern der Ammoniten trennen, erinnernd.
In Beziehung auf die Histiogenie des Stammes
móge nur kurz erwähnt werden, dass die erste Schei-
dung.des Urparenchyms in Grundgewebe und Pro-
cambium die Auffassung des Leitbündels als eines
ursprünglich zusammenhängenden rechtfertigt. Wich-
tig ist ferner die Beobachtung, dass die Zellen des
Protophloéms durch ihre Ausbildung früher erkennbar
werden, als die Zellen des Protoxylems, ähnlich wie
es Sanio bei vielen Phanerogamen nachgewiesen hat;
doch sind diese Zellen des Protophloëms auch bei den
Phanerogamen nach Russo w keine eigentlichen Bast-
zellen, sondern Siebzellen. |
In ähnlicher Weise werden Wurzel und Blatt be-
handelt; in Beziehung auf erstere ist zu bemerken,
dass die Darstellung der Entwicklungsgeschichte der-
selben im Allgemeinen mit der von Nägeli und Leit-
geb gegebenen übereinstimmt, nur fand Russow auch
hier, abweichend von den Angaben der genannten For-
scher, dass die Protophloëmzellen beträchtlich früher
als die Protoxylemzellen erscheinen. Auch im Phloöm
ANE eee
der Wurzel hat Russo w die Siebróhren entdeckt. Von
besonderem Interesse sind aber die von ihm wieder
aufgefundenen, schneckenförmig zusammengerollten
Zellen in den abweichenden Lufthöhlen der Wurzel
von Pilularia globulifera (Taf. II. Fig. 20); sie wurden
früher von Valentine gesehen, aber in Beziehung
auf ihren Ursprung nicht richtig erkannt. Nach Rus-
sow entspringen sie aus der äusseren Insertionszelle
einer Scheidewand, als deren blosse Verlängerung sie
erscheinen, und vertreten, indem sie in horizontaler
Richtung das Lumen der Lufthöhlen unterbrechen,
die Stelle der bei Marsilia vorkommenden zelligen
Querscheidewände. Weder unter den übrigen Rhizo-
carpeen noch sonst im Pflanzenreich ist irgend etwas
Ähnliches bekannt !).
Auf den Bau der Blätter einzugehen, würde zu weit
führen; es mag genügen zu bemerken, dass der Bau
der Leitbündel derselben in den wesentlichsten Eigen-
schaften mit dem des Stammes übereinstimmt. Für
den Blattstiel nimmt Russow nicht zwei, sondern ein
einziges, zwei nach der Vorderseite divergirende Schen-
kel bildendes Bündel an, mit drei Protoxylemgruppen,
welche sich an der Verbindungsstelle und an den End-
punkten der Schenkel befinden, vom Grundgewebe nach
aussen, wie im Stamm, durch eine Schutzscheide ge-
schieden. Sclerenchym und Gerbstoffschläuche sind
auch hier in ähnlicher Weise vorhanden. Durch die
Nachweisung der Einheit des vom Stiel in die Blatt-
spreite eintretenden Leitbiindels erhält die Betrach-
tung der letzteren als einer aus zwei Paaren von Fie-
1) Ausser etwa in den innern Sternhaaren der Nymphaeaceen.
nach Russow. (D. Referent.)
c UR ne
derblättchen gebildeten Spreite eine Stütze gegen die
Annahme der Entstehung derselben durch wiederholte
Dichotomie. (Vgl. A. Braun, Monatsber. der Akad.
der Wissensch. zu Berlin, 1870.)
Dié Sporenfrüchte der Marsiliaceen, welche, oft in
grósserer Zahl am Grunde des Blattstiels entsprin-
gend, unzweifelhaft als Theile des fertilen Blattes be-
trachtet werden müssen und welche bei Marsilia auch
deutlich nach Art der Blätter Rück- und Bauchseite
unterscheiden lassen, haben einen sehr complicirten
Bau, welcher zuerst von Russow erschópfend unter-
sucht worden ist. Das Gewebe der Schale derselben
zeigt fünf verschiedene Schichten: erstens die Haut
(Epidermis) mit den schon erwähnten eigenthümlichen
Haaren besetzt und mit zweierlei Arten von Spalt-
öffnungen versehen, welche sich selbst bei den Arten
vorfinden, deren Frucht unterirdisch ist (Marsilia
distorta , Pilularia minuta). Die grösseren Stomata,
unter welchen sich eine Athemhóhle befindet, die in's
+ Innere der Frucht führt, nennt Russow echte; die
kleineren, welehe sich über der geschlossenen zwei-
ten Schicht befinden, unechte Stomata. Die zweite
und dritte Schicht, welche den harten Theil der Schale
darstellen , sind aus prismenfórmigen , senkrecht zur
Oberfläche gestellten, sehr dickwandigen Zellen ge-
bildet und zwar die äussere Prismenschicht aus ei-
ner einfachen Zellenlage, die innere, dickere aus
einer doppelten. Die äussere Prismenschicht zeigt
eine eigenthümliche, die Prismen quer durchsetzende,
helle Linie, über deren Entstehung früher verschie-
dene Vermuthungen geäussert wurden. Mettenius
erklärte sie fraglich durch an dieser Stelle vorhandene
— 86 —
Tüpfel-Canäle; Hanstein nahm früher an, dass sie
durch das Zusammenstossen und Verschmelzen zweier
Zellenlagen gebildet werde, während er sie später
durch Einlagerung scheidewandartiger Scheiben zu er-
klären suchte. Russow beweist, theils aus dem Ver-
halten im ausgebildeten Zustande, theils aus der Ent-
wicklungsgeschichte der betreffenden Zellen, dass die
Lichtlinie nur durch verschiedene Dichtigkeit und
Lichtbrechung der betreffenden Theile der Zellen er-
klärt werden kann. Bei verschiedenen Arten der Gat-
tung Marsilia hat er in derselben Zellenschicht noch -
verschiedene andere schwächere Lichtlinien nachge-
wiesen. In einer Anmerkung beschreibt Russow das
Vorkommen eines ähnlichen Lichtstreifens in der aus
prismatischen Zellen gebildeten, äusseren Zellschicht
des Samens zahlreicher Leguminosen (Papilionaceen,
Caesalpiniaceen, Mimoseen), sowie im Samen der Can-
na, der überdies auch noch durch das Vorkommen
der Spaltöffnungen und ins Innere führenden Luftcanäle
an die Fruchtschale der Marsiliaceen erinnert. Die
vierte Schicht besteht aus einer Lage dünnwandigerer,
radial gestreckter, im Jugendzustande chlorophyllrei-
cher Zellen, zwischen welchen sich grosse Intercellu-
largänge finden, in welche die die Prismenschichten
durchsetzenden Athemhöhlen einmünden. Die fünfte
Schicht zeigt 2 — 4 Schichten tangential gestreckter
Zellen, welche theils Chlorophyll, theils Stärke ent-
halten. In dieser Schicht verlaufen die Leitbündel
(Nerven) der Frucht. Das Innere der Frucht wird
durch die Sori eingenommen, welche von mit beson-
deren Leitbündeln versehenen Placenten getragen wer-
den und aus je einer Reihe von Macrosporangien be-
a
stehen, dicht umgeben von Microsporangien. Dazu
kommen endlich noch die Indusien, welche eine die
Sori beider Fruchtseiten trennende Scheidewand bil-
den und das eigenthümliche Gallertgewebe, das, in der
Riicken- und Bauchkante der Frucht gelegen, durch
sein Aufquellen das Aufspringen der Frucht bewirkt
und den mächtigen, wurmförmigen Gallertstrang er-
zeugt, welcher aus der geöffneten Frucht mit den ihm
anhängenden Placenten hervortritt und die Aussaat
der Sporen bewirkt. Mit Hanstein betrachtet Rus-
sow die Gallerte dieses Stranges. als aus dem Zell-
inhalt gebildet gegen Hofmeister, der sie aus der
Haut der Gallertzellen ableitet. Beim Aufspringen zer-
fällt die Sporenfrucht in zwei sich völlig auflósende
seitliche Klappen und in ein kürzeres, von der Rücken-
seite der Frucht sich ablösendes, mit dem Fruchtstiel
in Verbindung stehendes Mittelstück, welches von
Russow als Notobasalstück (Rückengrundstück) be-
zeichnet wird. Diesem Stück, auf dessen Basis sich
die 2 Zähne der Marsilienfrucht befinden, kommt ein
sehr eigenthümlicher, von Russow zuerst beschriebe-
ner Bau zu.
Der Umstand, dass bei den Rhizocarpeen die Spo-
rangien im Inneren eines geschlossenen Behälters ver-
borgen sind, unterscheidet diese Gewächse von allen
übrigen Leitbündel - Kryptogamen, bei welchen allen
die Sporangien äusserlich auf veränderten oder un-
veränderten Blattgebilden oder in den Achseln solcher
entspringen, und erinnert an die Früchte der Phane-
rogamen, welche die Samen im Inneren einschliessen.
Allein auch bei den Phanerogamen ist die aus einem
oder mehreren Fruchtblättern gebildete Frucht ur-
Ama aa
sprünglich geöffnet, so dass die Samen (Eiknospen)
nicht eigentlich als im Innern eines Organs gebildet
betrachtet werden können. Unter den Rhizocarpeen
ist nur bei der Gattung Salvinia etwas Aehnliches be-
obachtet worden, deren Sporenfrucht nach den Dar-
stellungen von Griffith und Mettenius sich erst im
Laufe der Entwickelung allmählich schliesst. Bei den
Marsiliaceen dagegen schien die Frucht den bisheri-
gen Beobachtern von der frühesten Bildungszeit her
geschlossen, so dass die Sporangien im Inneren des
Gewebes derselben ihren Ursprung zu nehmen schie-
nen. Es war Russow vorbehalten, den Schleier dieses
räthselhaften Verhaltens zu lüften und es ist diess für
das wahre Verständniss der Morphologie dieser Fa-
milie eines der grössten Verdienste seiner Arbeit. Die
Verfolgung der Entwickelungsgeschichte zeigte ihm
auf der Bauchseite der noch sehr jugendlichen Frucht-
anlagen zwei Reihen vom Grund nach der Spitze der
Frucht hin kleiner werdender Grübchen oder trichter-
artiger Einsenkungen, deren Zahl der der später auf-
tretenden Sori entspricht. Vom Grunde dieser Grüb-
chen nach innen zu bildet sich durch Auseinander-
weichen der Zellen-ein Canal, der mit den Grübchen
in offener Verbindung steht und welcher von Russow
der Sorus-Canal genannt wird. Auf der von der Mit-
telfläche der Frucht abgewendeten Seite zeigt sich in
diesem Canal eine Reihe hervorragender Zellen, wel-
che sich wie Scheitelzellen verhalten und durch drei-
seitig abwechselnd geneigte Wände theilen. Diese
Zellen sind die Anfangszellen der Macrosporangien,
aus deren Grund später auch die Microsporangien
hervorwachsen. So bilden sich also die Sori keines-
mu ae
wegs im geschlossenen Innern der Frucht, sondern in
eigenthümlichen, der Bauchfläche angehörigen Einsen-
kungen derselben, welche sich erst später verschlies-
sen, ein Verhalten, welches man einigermassen ver-
gleichen kann mit den bei einigen Farnen vorkom-
menden Einsenkungen der Sori in die Blattfläche.
Die Entwickelungsgeschichte der zweierlei Sporan-
sien und der in ihnen zur Ausbildung kommenden
Macro- und Microsporen wird auf’s Genaueste von
Sehritt zu Schritt verfolgt. Macrosporangien und Mi-
crosporangien werden in ähnlicher Weise angelegt.
Die Bildung der Segmentzellen wird abgeschlossen
durch die Entstehung einer die Scheitelzelle horizon-
tal theilenden Wand. In der so gebildeten Centralzelle
entstehen durch weitere Theilung 16 Sporenmutter-
zellen, in deren jeder 4 Sporen angelegt werden. Wäh-
rend in den Microsporangien sämmtliche Sporen (Mi-
erosporen) zur Ausbildung kommen, verdrängt in den
Macrosporangien eine einzige Spore alle übrigen und
wird zur Macrospore. Die Sporenmutterzellen sind
von einer Protoplasmamasse umgeben; ihre weitere
Theilung in Specialmutterzellen, sowie die Bildung
der Sporen in diesen und die Ausbildung der verschie-
denen Sporenhäute ist von sehr complicirter Art und
wird insbesondere für die Macrosporen von Russow
sehr ausführlich dargestellt und mit den Angaben der
anderen Autoren darüber verglichen. Nach der Dar-
stellung Russow’s weicht der Ursprung der äusseren
Sporenhaut, die er als Hüllhaut (Perisporium) bezeich-
net und die einen sehr eigenthümlichen, aus kleinen
Prismen zusammengesetzten Bau hat, gänzlich ab von
der Entstehung des Exosporiums der meisten übrigen:
Mélanges biologiques. IX. 12
u Li
Leitbündel-Krytogamen, mit Ausnahme vielleicht der
Eqüisetaceen.
Ergánzt man den Kreis der von Russow ausge-
führten Untersuchungen durch die Beobachtungen
Hanstein's über die Befruchtung und embryonale
Entwickelung von Marsilia und Pilularia, so erhält
man ein so vollständiges und in's Kleinste ausgeführ-
tes Bild der merkwürdigen Familie der Marsiliaceen,
wie wir es kaum von einer anderen Familie besitzen.
Auf das Unzweifelhafteste ergiebt sich aus den Unter-
suchungen Russow's die innige Verwandtschaft der
Marsiliaceen mit den Farnen. Wenn schon früher die
Einrollung der jungen Blätter bei Marsilia und Pilu-
laria, sowie die Nervatur der Blattspreite der erstge-
nannten Gattung eine solche Verwandtschaft anzudeu-
ten schien, so hat Russow gezeigt, dass auch das
Leitbündelsystem des Stammes und der Blätter nach
demselben Typus wie bei den Farnen gebaut ist und
dass die Sporangien in überraschend ähnlicher Weise
sich durch die Weitertheilung einer einzigen ober-
flachlich hervortretenden Zelle entwickeln, wobei die
Sporenmutterzellen im Inneren einer einzigen Central-
zelle angelegt werden. Die weitere Begründung der
nahen Beziehung der Marsiliaceen und Farne findet
sich in den folgenden Abschnitten.
Im 2. Abschnitt folgt die vergleichende Unter-
suchung der übrigen Gruppen der Leitbündel-Kryp-
togamen, unter denen keine den Marsiliaceen im in-
neren Dau und in der Entwickelungsgeschichte der
Sporangien näher steht, als die der Filices, wenn man
ss D) do
von den Marattiaceen und Ophioglosseen absieht, wel-
che beide Gruppen Russow von den Farnen auszu-
schliessen geneigt ist. Die Leitbündel der Filices sind
im Wesentlichen nach demselben Typus gebaut, wie
bei den Marsiliaceen. Die. Unterschiede sind meist
relativer Art und beziehen sich theils auf die Zahl
und Form der Bündel, theils auf das Vorherrschen
des einen oder anderen Theils derselben. Das Xylem
besteht auch hier aus leiterförmigen Tracheiden, eben-
so treten auch die Protoxylemzellen in mehreren klei-
nen Gruppen in der Peripherie oder auch mehr im
Inneren des Xylemkörpers auf. Die parenchymati-
schen Geleitzellen treten bald als Xylemscheide, wie
bei den Marsiliaceen, bald auch zwischen die Trachei-
den eingeschoben auf. Zuweilen findet sich an der
äusseren Grenze des Xylemkörpers noch ein besonde-
res System zugespitzter verholzter Zellen, die den
echten Bastzellen (die Libriformzellen) vergleichbar
sind. Das Phloëm besteht gleichfalls aus Siebröhren
und Protophloömzellen, auch die Schutzscheide, wel-
che bisher bei den Farnen fast ganz übersehen wurde,
ist von Russow als allgemeiner Charakter derselben
nachgewiesen worden; sie grenzt nicht blos im Stamm,
sondern auch im Blattstiel und in der Wurzel das
Bündelgewebe gegen das Grundgewebe ab. Ihr gesellt
sich zuweilen noch eine weitere aus 1 bis 2 Schichten
starkverdickter, dunkelbraunwandiger Zellen gebil-
dete Scheide bei, welche von Sachs mit der Schutz-
scheide selbst verwechselt wurde, und welche Rus-
sow unter dem Namen der Stützscheide unterschei-
det. Sclerenchym tritt häufig, entweder wie bei den
Marsiliaceen in Form eines vielschichtigen, das Leit-
NND. c
bündelsystem umgebenden Holzcylinders oder auch in
einzelnen getrennten Partien auf. Die Wurzeln der
Farne stimmen in Dau und Entwickelung mit denen
der Marsiliaceen überein, nur fehlen ihnen die den
letzteren zukommenden Luftgánge. Bemerkenswerth
ist noch die von Russow gegebene Eintheilung der
Haare der Filices und die Nachweisung eines bestimm-
ten Verhältnisses im Vorkommen der verschiedenen
Typen derselben zum Bau des Stammes und der Blatt-
stiele. Gegliederte Haare mit den Kammerwänden der
Ammoniten oder besser Ceratiten ähnlichen Scheide-
wänden, wie sie von Marsilia beschrieben wurden, hat
Russow auch bei einigen Cyatheaceen beobachtet.
Bau und Entwicklung der Sporangien sind früher
nur aus der Familie der Polypodiaceen genauer un-
tersucht worden. Russow hat die Untersuchungen
auch auf die Cyatheaceen, Schizaeaceen und Gleiche-
niaceen ausgedehnt; für die übrigen Familien der
Farne fehlte es ihm an lebendem Material. In Bezie-
hung auf die Polypodiaceen stimmen seine Untersu-
chungen mit der von Reess 1866 gegebenen Darstel-
lung überein, mit dem Unterschied, dass er nicht wie
Reess gewóhnlich 12, sondern 16 Sporenmutterzellen
fand, somit 64 Sporen. Nur bei Pteris cretica fand er
32 Sporen, was auf 8 Mutterzellen hindeutet. Die
Entwicklungsgeschichte des Polypodiaceensporangiums
unterscheidet sich von der bei Marsiliaceen beobach-
teten nur dadurch, dass die Urzelle des Sporangiums
sich zuerst durch eine horizontale Wand in 2 Zellen
theilt, von der die untere zum Stiel des Sporangiums
sich umbildet. In der Familie der Schizaeaceen und
Gleicheniaceen dagegen, deren Sporangien ungestielt
VS se
. sind, verhält sich der Vorgang ganz wie bei den Mar-
siliaceen. An die Bildungsgeschichte des Sporangiums
schliesst sich eine sehr genaue Darstellung des weite-
ren Verhaltens der Sporenmutterzellen, ihrer Theilung
in die Specialmutterzellen und die Bildung der Sporen
selbst an, welche um so wichtiger ist, als dieser Theil
der Entwicklung früher von keiner Seite mit hinreichen-
der Gründlichkeit verfolgt worden war. Hervorzuheben
ist dabei die Bildung der von Russo w sogenannten Kör-
nerplatte, welche dem Auftreten der Scheidewand in
der Sporenmutterzelle vorhergeht, das Verschwinden
des primären Zellkerns und das Auftreten neuer Zell-
kerne für dieSpecialmutterzelle. Eine Theilung der Zell-
kerne, wie sie vielfach angenommen wird, hat Russow
weder hier noch anderwärts beobachtet. An der Stelle
des primären Zellkerns fand er öfters bei Farnen, so
wie auch bei Ophioglosseen und bei Equisetaceen ein
' Gebilde, das er unter dem Namen der Stäbchenplatte
beschreibt, welches von Hofmeister zwar schon frü-
her gesehen, aber für einen durch Einwirkung von
Wasser verunstalteten Zellkern gehalten wurde. Die
Sporen der Farne erscheinen je nach der Anordnung
der Specialmutterzellen, in welchen sie sich bilden,
entweder kugeltetraedrisch oder kugelquadrantisch,
von denen er die ersteren auch als radiäre oder drei-
leistige, die letzteren als laterale und einleistige be-
schreibt. Die Verbreitung dieser beiden Formen wird
durch alle Familien der Filices verfolgt und die Wich-
tigkeit dieses Unterschiedes für die Systematik nachge-
wiesen. | |
Die Marattiaceen weichen nach Russow’s Un-
tersuchungen in vielen Beziehungen von allen übrigen
dU DN a.
Familien der Farne ab; ihnen fehlt wenigstens im
Blattstiel die Schutzscheide, während sie im Stamm
wahrscheinlich, in der Wurzel unzweifelhaft vorhan-
den ist, eine Eigenthümlichkeit, durch welche sich
diese Familie an die Ophioglosseen anschliesst. Das
Sclereuchym besitzt niemals die dunkelbraune Farbe,
welche dem der Farne zukommt, und an seiner Stelle
tritt in den verdickten Theilen des Blattstiels und sei-
ner Verzweigungen ein eigenthümliehes Collenchym
auf. Die Wurzeln, welche: von zweierlei Art sind
(Luftwurzeln und Erdwurzeln) und deren Bau genauer
beschrieben wird, unterscheiden sich von denen aller
Leitbündel- Kryptogamen dadurch, dass ihr Scheitel-
wachsthum nicht durch eine, sondern mehrere Schei-
. telzellen fortgeführt wird. Den wichtigsten Unterschied
aber findet Russow in der Bildung der Sporangien,
die er bei Marattia cicutaefolia, wenn auch nicht
lückenlos, doch so weit beobachten konnte, um mit
Sicherheit zu bestimmen, dass ihre Bildung nicht mit
einer einzigen Epidermiszelle beginnt und die Sporen-
mutterzellen nicht in einer einzigen Centralzelle sich
bilden. Ob übrigens nur die Epidermis oder auch das
Mesophyll, wie bei den Ophioglosseen, sich bei ihrer
bildung betheiligt, konnte er mit Sicherheit nicht be-
stimmen, doch findet er Grund zu vermuthen, dass
das Sporangium auch hier ein Epidermoidalgebilde
sei, jedoch nieht mit der Erhebung einer, sondern
zahlreicher verbundener Epidermiszellen beginnend.
Die Marattiaceen würden hiernach die Mitte halten
zwischen den übrigen Farnen und den Ophioglosseen.
Diese Vermuthung Russow’s ist ganz vor Kurzem
durch Luerssen bestätigt worden, welcher Gelegen-
--— 95. c
heit hatte, die Entwicklungsgeschichte des Sporan-
giums von Marattia vollständig zu beobachten. Luers-
sen rechnet daher auch die Sporangien der Marattia-
ceen, ebenso wie die aller übrigen Farne, zu den
Trichosporangien und lässt die Marattiaceen mit den
Farnen vereinigt, während er die Ophioglosseen treunt,
da ihre Sporangien (Phyllosporangien) sich aus dem
Innern des Dlattparenchyms entwickeln. Luerssen
ist jedoch geneigt anzunehmen, dass bei den Marat-
tiaceen ausser den Epidermiszellen auch einige zu-
nächst unter denselben befindliche Parenchymzellen
sich an der Bildung der Sporangien betheiligen und
giebt zu, dass die Marattiaceen als ein Verbindungs-
glied zwischen den Ophioglosseen und den übrigen
Farnen betrachtet werden können. Schliesslich mögen
noch die Sphärokrystalle erwähnt werden, welche
Russow im Parenchym mehrerer Marattiaceen gefun-
den hat und’ von denen er nach dem sorgsam geprüf-
ten mikrochemischen Verhalten derselben vermuthet,
dass sie von einem noch ünbekannten organischen
Stoffe gebildet seien.
DieOphieglosseen weichen in noch höherem Grade
als die Marattiaceen von den Farnen im engeren Sinne
ab, und die Eigenthümlichkeiten derselben sind um so
merkwürdiger, da sich in denselben eine überraschende
Ähnlichkeit mit dem Bau phanerogamischer, nament-
lich dicotyler Gewächse ausspricht. Die beiden Gat-
tungen Ophioglossum und Botrychium zeigen überdies
unter sich im anatomischen Bau nicht unbedeutende
Verschiedenheiten. Der Bau der Leitbündel folgt in
dieser Familie einem ganz anderen Typus als der der
Farne. Das Phloëm umschliesst das Xylem nicht rings-
E ne
um, sondern beide stehen in radialer Richtung neben
einander, wie bei den meisten Phanerogamen, wobei
Protophloëm und Protoxylem sich diametral entge-
genstehen (vergl. Tafel XI. Fig. 21, Bündel aus dem
Blattstiel von Ophioglossum), das erstere auf der nach
der Peripherie, das andere auf der nach dem Centrum
gerichteten Seite. Eine Schutzscheide (im Stamm und
in der Wurzel) ist nur nach aussen als Abgrenzung
gegen die Rinde hin vorhanden, während nach innen
das Xylem mit dem Marke in direkter Berührung
steht. Auch hierin spricht sich wieder eine Ähnlich-
keit mit dem Bau vieler Dicotylen aus. Im Blattstiel,
sowie auch im Stamm von Ophioglossum, fehlt die
Schutzscheide gänzlich; im Stamm (Rhizom) von Bo-
trychium verschmeizen die Leitbündel zu einem Hohl-
oder Maschencylinder, in welchem die Geleitzellen ra-
diale Streifen bilden, die an die Markstrahlen der
Dicotylen erinnern (vergl. Taf. X. Fig. 18). Die Aus-
bildung der Tracheiden des Xylems erfolgt in centri-
fugaler Richtung. Auch die Wurzeln der Ophioglos-
seen zeigen viel Eigenthümliches; sie entbehren nach
Russow’s Angabe, wie die der Marattigceen, einer
Scheitelzelle, doch will er, wie er sagt, die Darstel-
lung der Entwicklungsgeschichte derselben einer ge-
schickteren Hand überlassen. Wurzelhaare, die sonst
bei den meisten Leitbündel-Kryptogamen vorkommen,
fehlen gänzlich.
Die Sporangien der Ophioglosseen bilden sich nicht
- áusserlich auf den Blättern, wie bei den Farnen mit
Einschluss der Marattiaceen, sondern im Inneren der-
selben durch Umgestaltung des Blattparenchyms; sie
sind als umgeänderte Theile des Dlattes selbst, bei
— 97 —
Botrychium als umgestaltete Blattsegmente, zu be-
trachten. Eine vollständige Entwicklungsgeschichte
. des Sporangiums sowohl, als auch der Sporenmutter-
zellen und Sporen von Ophioglossum und Botrychium
wird hier zum ersten Male gegeben.
Unter der Überschrift Lycopodiaceae folgen reich-
haltige Untersuchungen über die später zum Typus
eigener Familien erhobenen Gattungen Lycopodium
(nebst einigen Bemerkungen über Psilotum und Tme-
sipteris), Selaginella und Isoétes, über deren Bedeu-
tung einige kurze Bemerkungen genügen mögen, wo-
bei auf einige erst im 3. Abschnitt (S. 176 und f.)
vorkommende Angaben vorgreifend Rücksicht genom-
men ist. In den Familien der Lycopodiaceen im älte-
ren, weiteren Sinne treten bei grosser Ähnlichkeit der
habituellen Verhältnisse (wenn man von Isoëtes ab-
sieht) höchst merkwürdige Verschiedenheiten nicht
nur im Bau der vegetativen Organe, sondern auch in
den Fortpflanzungsverhältnissen auf, und zwar in der
Weise, dass je nachdem man dem einen oder anderen
Charakter einen grösseren Werth beilegt, die Familie
in verschiedener Weise getheilt werden müsste. In
Betreff des Leitbündelsystems finden sich 3 verschie-
dene Typen. Die Bündel von Selaginella stimmen mit —
denjenigen der Farne im Wesentlichen überein, nur
fehlt die Abgrenzung derselben gegen das Grundge-
webe durch eine Schutzscheide. Die Protoxylemgrup-
pen finden sich an den Kanten des oft plattenartig zu-
sammengedrückten Xylems, die Protophloémzellen bil-
den einen vollständigen Kreis. Bei Isoétes erinnert
die Bildung des Blattbündels an das von Ophioglos-
sum, während der Stamm sehr eigenthümliche Ver-
Mélanges biologiques. IX. - 13
ie GR ‚un
hältnisse zeigt. Ganz eigenthümlich verhält sich Ly-
copodium, bei welcher Gattung eine Übereinstimmung
zwischen Stamm und Wurzel stattfindet, wie sie sonst
nirgends vorkommt, indem auch die Leitbündel des
Stammes nach einem Typus gebaut sind, der sich in
den Wurzeln der verschiedensten Leitbündel-Krypto-
gamen wiederfindet. Das Xylem des Stammbündels
besteht aus mehreren, oft zahlreichen, einfachen oder
verzweigten, im Centrum häufig sich vereinigenden
Platten, welche einen mehr oder weniger regelmässi-
gen Stern bilden. Die Zwischenräume, sowie der
ganze Umfang werden von Phloëm gebildet, welches
durch eine in ihrem Bau eigenthümliche Schutzscheide
gegen das Grundgewebe abgegrenzt erscheint. Mit
den Protophloëmgruppen, welche die Spitzen des
Xylemsterns einnehmen, wechseln regelmässig rund-
liche Protophloömgruppen ab (Taf. XI, Fig. 28). Der
abgerundete Vegetationspunkt des Stammes wird bei
Lycopodium nicht durch eine einzige, sondern durch
zahlreiche Scheitelzellen angelegt. In letzterer Bezie-
hung stimmen die Untersuchungen Russow’s im We-
sentlichen überein mit den neuesten Untersuchungen
sowohl Hegelmaier’s als Strasburger’s, wenn auch
die Darstellung in untergeordneten Punkten etwas
auseinander geht. Bei Isoötes dagegen wächst der
Stamm, wie aus den Untersuchungen Hofmeister’s
bekannt ist, vermittelst einer einzigen Scheitelzelle
und diess war bis jetzt auch die Ansicht über die
Stammbildung von Selaginella; Russow zeigt jedoch,
dass nicht alle Selaginellen sich in dieser Beziehung
gleich verhalten. Während er für eine grössere An-
zahl von Arten, welche sich durch einen spitzigen Ve-
n que
setationspunkt auszeichnen, das Vorkommen einer ein-
zigen Scheitelzelle bestätigt, findet er dagegen bei an-
deren Arten aus der Gruppe der Selaginella Willdeno-
wii (arborescens der Gärten) und Lyallii, welche durch
einen breiteren, stumpferen Vegetationspunkt kennt-
lich sind, nicht eine, sondern mehrere Scheitelzellen,
eine Beobachtung, durch welche der schneidende Un-
terschied der Entwickelung des Stammes von Lycopo-
dium und Selaginella in erwünschter Weise gemildert
wird. Die Sporangien aller Lycopodiaceen beginnen
nicht mit einer Zelle, sondern werden durch die all-
mähliche Erhebung einer ganzen Zellgruppe gebildet.
Bei Selaginella entspringen sie nach Russow’s Dar-
stellung deutlich aus dem Stengel über der Mitte ei-
nes Blattes, werden daher von ihm als stengelbürtig
und achselständig betrachtet; bei Lycopodium dage-
gen (und ebenso nach Hofmeister’s Darstellung bei
Isoötes) auf der Blattbasis selbst, somit blattbürtig.
Auch diese Angaben werden durch die neuesten Un-
tersuchungen von Hegelmaier und Strasburger
bestátigt, doch zeigt Hegelmaier, dass bei Lycopo-
dium Selago das Sporangium nur mit dem untersten
Theil des Blattes in Zusammenhang steht, so dass es
fast mit demselben Recht als achselständig betrachtet
werden kónne, und Strasburger hält sich für be-
rechtigt, die Sporangien aller Lycopodiaceen trotz des
anscheinenden Unterschiedes in der Entstehung als
achselständig aufzufassen. Wenn man die unter den
Phanerogamen so häufig vorkommenden Fälle einer
Verbindung des Achselsprosses mit der Basis des
Tragblattes, namentlich eines mehr oder weniger be-
trächtlichen Hinaufrückens des ersteren an den Stiel
i
des letzteren in Erwägung zieht, so wird man bei der
unläugbar nahen Verwandtschaft der Gattungen Ly-
copodium und Selaginella allerdings geneigt sein, einen
wesentlichen Unterschied in Beziehung auf den Ort
der Entstehung des Sporangiums bei den genannten
zwei Gattungen nicht anzuerkennen. Nach der ange-
führten Stellung der Sporangien würden Lycopodium
und Isoëtes zusammenkommen und Selaginella gegen-
überstehen, während nach der Beschaffenheit der Spo-
ren (einerlei oder zweierlei Sporen) Selaginella und
Isoëtes zu vereinigen und Lycopodium gegenüber zu
stellen wären.
Die Equisetaceen wurden bisher, besonders in
Beziehung auf das Haut- und Grundgewebe, sowie
auf die mannigfaltige Bildung der Schutzscheiden,
die hier in doppelter Form als Gesammt- und Einzel-
schutzscheiden auftreten (Milde, Strasburger,
Pfitzer) genauer untersucht, da gerade diese Theile
des Gewebes die besten Anhaltspunkte zur Gruppirung
und Unterscheidung der Arten boten. Weniger be-
kannt blieb das Stranggewebe, dessen Untersuchung
sich Russow hauptsächlich zum Gegenstande macht.
Es weicht von dem aller übrigen Leitbündel-Krypto-
gamen bedeutend ab und zeigt eine merkwürdige Ähn-
lichkeit mit dem der Monocotyledonen, wie schon
Sachs bemerkt hat, namentlich der Gräser und noch
auffallender mit dem der Gattung Alisma. Die Ver-
änderungen, welche die Bündel nach der Lage in den
Internodien, den Knoten, dem Blatt und der Achse
der Ähre erleiden, werden weitläufig erörtert. Dem
durch frühere Untersuchungen bekannten Verhalten
der ersten Entwickelungsvorgänge an der Vegetations-
as LOT
spitze fügt Russow die Beschreibung der weiteren
Entwickelung des Gewebes im Inneren des Stammes
bei. Er beschreibt ferner die Entwickelung der schild-
förmigen Sporenblätter und der auf ihrer Unterfläche
befindlichen Sporangien, welche nach seiner Darstel-
lung als Hügel oder zitzenförmige Erhebungen des Ge-
webes ihren Ursprung nehmen. Dass dieselben in
ihrer Bildung von einer einzigen Zelle ausgehen, wie
Hofmeister angiebt, konnte er nicht finden. Eben-
sowenig konnte er sich von der Existenz einer Cen-
tralzelle überzeugen, in welcher die Sporenmutterzel-
len sich bilden sollen. In Beziehung auf die weitere
Entwickelung der Specialmutterzellen und Sporen
schliessen sich seine Untersuchungen an die Hofmei-
ster’s an, doch fügt er manche eigene Beobachtung -
bei, ohne jedoch in Beziehung auf alle Punkte zur
vollkommenen Gewissheit zu gelangen, namentlich
bleibt ihm die Natur der Haut, aus welcher die Schrau-
benbánder (Elateren) sich bilden, noch zweifelhaft.
Der 3. Abschnitt enthält zunächst eine gedrüngte
Zusammenfassung der Ergebnisse der histiologischen
Untersuchung der Leitbündel-Kryptogamen und geht
dann zu der Vergleichung derselben mit den entspre-
chenden Verhältnissen der Phanerogamen über. Die-
ser Abschnitt ist unter allen der inhaltreichste und
bedeutendste, indem in demselben auf Grund reicher
eigener Untersuchungen und ausgedehnter Benutzung
. der Leistungen anderer Forscher das ganze Pflanzen-
reich in Beziehung auf die Anordnung und Ausbildung
der verschiedenen Gewebesysteme verglichen und die
— 102 —
sich dabei bietenden Verschiedenheiten in neuer Weise
wissenschaftlich eingetheilt und bezeichnet werden.
Um die Fortschritte, welche die Wissenschaft in die-
ser Beziehung gemacht hat und insbesondere den Stand-
punkt, welchen die Arbeit Russow’s dabei einnimmt,
gehörig zu würdigen, muss man zurückgehen auf die
ersten Anfänge unserer Kenntnisse von den Lagerungs-
verhältnissen der Gewebe und den damit zusammen-
hängenden Wachsthumsverschiedenheiten der Stämme,
welchen namentlich für die Systematik (Desfontai-
nes, De Candolle, Unger und Endlicher, Ad.
Brongniart) ein grosses Gewicht beigelegt worden
ist. Ein Blick auf die tabellarischen Übersichten,
welche Russow 8.159 und 8.186 gegeben hat, mag
zeigen, wie ganz anders sich unsere Vorstellungen von
diesen Verhältnissen nach den neuesten Untersuchun-
gen gestaltet haben und ferner gestalten miissen. Denn
in wie weit die neuen Aufstellungen Russow’s bereits
als wissenschaftfich festgestellt betrachtet werden diir-
fen, wird ohne Zweifel verschiedener Beurtheilung un-
terliegen, aber Niemand wird bestreiten, dass sie für
weitere Fortschritte auf diesem Gebiet als bahnbre-
chend zu betrachten sind.
Die in den vorigen Abschnitten im Einzelnen be-
schriebenen, bei den Leitbiindel-Kryptogamen vorkom-
menden Verhältnisse werden hier in 3 Gruppen zu-
sammengefasst, welche hauptsächlich durch die gegen-
seitige Lagerung des Xylems und Phloéms und die
Stellung der ersten Dauerzellen in denselben bestimmt
werden. In der ersten Gruppe ist das Xylem vom
Phloëm umschlossen, die Protophloémzellen bilden. ei-
nen meist geschlossenen Ring in der Peripherie des
— 103 —
Phloëms. Russow bezeichnet diesen Typus als den
mit concentrischer Anordnung des Phloëms; er findet
sich in den Stämmen und Blattstielen sämmtlicher
Filices, der Marattiaceen, Marsiliaceen und im Stamm
von Selaginella. In der zweiten Gruppe liegen nach
dem Ausdruck Russow’s Phlo&m und Xylem neben
einander (d. h. in radialer Richtung, so dass der Aus-
druck hinter einander treffender wäre), das Xylem im
Stamm dem Centrum, im Blatt der Oberfläche näher,
Protoxylem und Protophlo&m liegen sich diametral ge-
genüber. Russow bezeichnet dies als den Typus mit
collateraler Anordnung (d. i. radial-juxtapponirter) des
Xylems und Phloëms; er findet sich im Stamm und
Blatt von Ophioglosseen und Equisetaceen. Bei der 3'*
Gruppe ist das Xylem in das Phloëm eingesenkt und
von letzterem oft mehrfach durchschnitten. Proto-
xylem und Protophloëm liegen alternirend (tangen-
tial).neben einander an der Peripherie dcs Bündels;
die Ausbildung des Phloöms und Xylems ist centri-
petal. Diesen Typus bezeichnet Russow kurz als den
Wurzelstrangtypus; ihm gehören die Wurzeln aller
Leitbündel-Kryptogamen an und der Stamm von Ly-
copodiym, Tmesipteris und Psilotum.
Der erste Typus ist den Leitbündel- Kryptogamen
eigenthümlich; an den zweiten schliesst sich mit man-
cherlei Modificationen das Verhalten der grossen Mehr-
zahl der Gefässbündel in Stengel und Blatt der Pha-
nerogamen, sowohl Monocotylen als Dicotylen an; der
dritte findet sich wieder in den Wurzeln sämmtlicher
Phanerogamen. Zu diesen 3 Typen kommen noch 3
den Phanerogamen eigene, repräsentirt erstlich durch
die in den Stämmen der meisten phanerogamischen
DA —
Wasserpflanzen auftretenden Leitbündel, welche sich
in ihrem Bau dem 3°” Typus anschliessen und haupt-
sächlich durch die im Centrum der Achse gelegenen,
bald schwindenden Primordialgefässe unterscheiden,
2*% durch die Leitbündel der Cycadeen, in denen das
Xylem und Phloöm zwar collateral ist, wie bei dem
2*" Typus, das Protoxylem aber sich in der Mitte des
Leitbündels befindet und das Xylem eine bezüglich
der Stellung im Organ centripetale, bezüglich des Leit-
bündels centrifugale Entwicklung besitzt; 3'"* durch
die Bündel der Cucurbitaceen, Asclepiadeen und eini-
ser anderer dicotylen Pflanzenfamilien, deren sonst
nach dem Typus 2 gebaute Leitbündel durch das Auf-
treten zweier, durch das Xylem getrennter Phloëm-
körper ee sind.
In einer folgenden Betrachtung ech Russow nach-
zuweisen, dass bei einigen der genannten Typen die
. Leitbündel als combinirt zu betrachten seien, d.h.
wenn nicht durch wirkliche Verwachsung gebildet,
doch den Werth oder die Bedeutung mehrerer Bün-
del besitzend, was durch das Auftreten der ersten
Dauerzellen (des Protoxylems) in 2 oder mehreren
Gruppen angezeigt werde, während bei den ande-
ren Typen die Leitbündel als einfach (gesondert) zu
betrachten seien. Dies giebt ihm Veranlassung zur
Aufstellung zweier grossen Abtheilungen, der der com-
binirten und der einfachen Leitbündel, in welche die .
oben angedeuteten 6 Haupttypen je 3 und 3 vertheilt
werden. Durch weitere Unterabtheilungen zerfallen |
die 6 Haupttypen in 14 Untertypen, welche in der
S. 159 gegebenen Tabelle übersichtlich zusammen-
gestellt sind.
— 105 —
Hierauf geht der Verfasser zu einer genauen Be-
trachtung der Elementarorgane des Bündel- sowohl
als des Grundgewebes mit ihren mannigfaltigen Mo-
dificationen über. Ohne in das reichhaltige Detail
dieser Untersuchungen einzugehen, verdienen wenig-
stens 2 Punkte besonders hervorgehoben zu werden,
erstlich die Behandlung des Scheidengewebes, für wel-
ches er die Bezeichnung Critenchym einführt. Es ge-
hören dazu ausser den eigentlichen Schutzscheiden
die von ihm unterschiedenen Steifungsscheiden und
Stützscheiden, welche sämmitlich wieder als das ganze
Bündelsystem umschliessende Gesammtscheiden oder
als Einzelscheiden der Bündel auftreten können. Das
Vorkommen dieser verschiedenen Modificationen in
allen Theilen des Pflanzenreichs wird nachgewiesen.
Der zweite Punkt von Bedeutung betrifft Russow’s
Auffassung des im Grundgewebe, theils in Form vou
Scheiden, theils in Form von Bündeln vorkommenden
Prosenchyms und Sclerenchyms, welche Vorkommnisse
häufig mit dem Bast verwechselt oder als solcher be-
zeichnet wurden. Russow ist selbst geneigt die den
Gefässbündeln unmittelbar anliegenden primären Bast-
bündel der Phanerogamen dem Grundgewebe beizu-
zählen. |
Der Betrachtung der ausgebildeten Gewebe folgt
die Schilderung der Entwicklung oder allmählichen
Differenzirung derselben. Das verschiedene Verhalten
der Wachsthumsspitzen mit und ohne Scheitelzellen
wird noch einmal im Zusammenhang besprochen. Das
Resultat der eigenen Untersuchungen wird mit den
Darstellungen anderer Forscher, namentlich Sanio’s
und Hanstein’s, verglichen, zahlreiche neue Kunst-
Mélanges biologiques. IX. 14
4
— 106 —
ausdrücke werden für die verschiedenen Stufen der
allmählichen Scheidung der Gewebe begründet, über
welche sich in der S. 186 gegebenen Tabelle eine
Zusammenstellung findet.
Die Schlussbemerkungen enthalten einen Rückblick
auf die durch die neueren Forschungen sowohl im
Gebiete der Fortpflanzungsverhältnisse, als auch in
dem des vegetativen Baues erkannten Analogien zwi-
schen den Phanerogamen und Leitbündel-Kryptoga-
‘men und schliessen mit der Darstellung der verwandt-
schaftlichen Verhältnisse der letzteren unter sich. Zur
Erläuterung derselben dient die S. 194 gegebene ta-
bellarische Zusammenstellung ?).
Der Stamm der Leitbündel-Kryptogamen theilt sich
zunächst in 2 Hauptäste, je nachdem. die Sporangien
ihren Anfang mit einer oder niit mehreren Zellen neh-
men. Den ersten dieser beiden Äste bilden die Fili-
cinae, die eigentlichen Filices mit isomorphen und die
Rhizocarpeae mit heteromorphen Sporen umfassend.
Der zweite Ast theilt sich wieder in 3 ebenbürtige
Äste zweiter Ordnung, welche hauptsächlich durch -
die Beschaffenheit der Leitbündel unterschieden sind:
die Marattinae (Marattiaceae und Ophioglossaceae),
Equisetinae und Lycopodinae, letztere in die Lycopo-
diaceae mit isomorphen, die Selaginelleae und Isoëta-
2) Es haben sich in diese Tabelle einige verwirrende Druck-
fehler eingeschlichen, welche hier Berichtigung finden mögen. In
der untersten Reihe bei Marattiaceae ist zu lesen: Sporen iso-
morph; bei Lycopodiaceae desgl.: Sporen isomorph, dagegen bei
Sclaginellaceae: Sporen heteromorph; bei Filices: isomorph, bei
Rhizocarpeae: heteromorph.
— 107 —
ceae mit heteromorphen Sporen zerfallend Es ist un-
zweifelhaft ein Vorzug der Russow’schen Anordnung,
dass die jetzt beliebte Eintheilung in Isosporen und
Heterosporen, durch welche die Lycopodinen ausein-
andergerissen und die Rhizocarpeen von den Filicinen
entfernt werden, durch dieselbe beseitigt wird; ob da-
gegen die scharfe Trennung der Marattiaceen und
Ophioglosseen von den Farnen naturgemäss ist, dürfte
_ fraglich sein’). |
Das Vorstehende mag genügen, üm einen Einblick
in den Reichthum, die Vielseitigkeit, Tragweite und
Bedeutung der in dem besprochenen Werke nieder-
gelegten Untersuchungen Russow’s zu geben. Der
unterzeichnete Berichterstatter durfte sich wohl ein
Urtheil über dieselben zutrauen, da er sich mit der
Familie, von welcher dieselben ihren Ausgang neh-
men, den Marsiliaceen, nach der systematischen und
biologischen Seite hin, selbst eingehend beschäftigt
: und zu den tiefer eindringenden anatomischen und ent-
wicklungsgeschichtlichen Untersuchungen Russow’s
vor sieben Jahren den ersten Anstoss gegeben hat,
einen Anstoss, dessen Erfolg seine Hoffnungen und
Krwartungen weit übertroffen hat.
Berlin im Januar 1873. ;
Dr. Alexander Braun,
Professor der Botanik und Director
des kónigl. botanischen Gartens.
3) Sie wird übrigens auch von Luerssen angenommen und fin-
det sich auch schon in Sachs’ Lehrbuch, 3'° Auflage, 8. 361. —
(D. Referent.)
i d.e.
Mit dem vorliegenden Referate kónnten wir diesen
Bericht schliessen, wir erlauben uns aber noch einige
Worte. Unsere Commission hat bisher fast immer
entweder mit handschriftlichen Arbeiten zu thun ge-
habt, oder mit solchen, die eben erst im Drucke er-
schienen waren, so dass die darin niedergelegten Be-
obachtungen noch nicht durch spätere Forscher ge-
prüft werden konnten, In dem einen wie in dem an-
dern Falle ist die Aufgabe der Preiscommission eine
sehr schwierige, denn der eigentliche Richter über die
eingelaufenen Arbeiten ist doch weder unsere Com-
mission, noch selbst der von uns zur Begutachtung ein-
geladene Referent, sondern vielmehr diejenigen Ge-
lehrten, welche mit dem Mikroskope in der Hand das
Beobachtete und Beschriebene selbst noch einmal be-
obachten und erst auf Grundlage einer solchen Prü-
tung entscheiden, in wieweit das gegebene Werk in der
That die Wissenschaft bereichert hat und demzufolge
sein Verfasser einer Aufmunterung werth gewesen ist.
Um so angenehmer ist es, einer Schrift zu begegnen,
wo das Urtheil der Commission nicht vor, sondern
erst nach diesem endgültigen Richterspruch gefällt zu
werden braucht. Und ein solches Werk ist das von
Russow. Viele seiner Resultate sind bereits durch
spütere Arbeiten Hegelmaier's, Luerssen's,
Strasburger's bestätigt worden, über andere liegen
sehr anerkennende briefliche Äusserungen von Han-
stein und Sachs vor, und alles dieses bürgt am be-
sten für die Richtigkeit unseres Spruches. Wünschen
wir dem fächtigen Gelehrten noch weitere Erfolge. |
— 109 —
Zum Schlusse halten wir es für eine angenehme
Pflicht, auch der übrigen bedeutenderen Arbeiten
dankbar zu gedenken, welche durch unsere Gelehrten
in den letzten drei Jahren veróffentlicht worden sind.
Auf dem Gebiete der Entwickelungsgeschichte sind
zu verzeichnen: die schónen Untersuchungen Tschi-
stiakoff's über die Entwickelung der Sporangien und
Sporen der hóheren Cryptogamen (1871), Manas-
sein's über Bacterien (1871), Cienkowski's über
die Pilze. der Kahmhaut (1872), Alexandrowicz’s
Arbeit über den Bau und die Entwickelung der Spo-
renbehälter der Myxomyceten, sowie kleinere Auf-
sátze von Sorokin, Rostafinsky; zur Anatomie und
Physiologie: Famintzin's über die anorganischen
Salze als Hülfsmittel beim Studium der niederen
Pflanzen (1871), Batalin’s über den Einfluss des
Lichtes auf die Entwickelung der Blätter (1871), auf
die Form der Pflanze (1872), über Selbstbestäubung
bei Juncus bufonius (1871), Timirjäsef’s Spectral-
analyse des Chlorophylls (1871), Schröder’s (im
Verein mit den auswärtigen Gelehrten Nobbe und
Erdmann) Leistung des Kalium’s in der Pflanze,
hosanoff's über die Schwimmorgane von Desmanthus
natans (1871), Grigorjeff’s Anatomie von Phelloden-
dron amurense (1871)*). In der beschreibenden Bo-
tanik müssen genannt werden die monographischen
. Arbeiten von Bunge über Dionysia, Acantholimon,
Heliotropium, Lindberg’s Arbeiten über Moose,
4) Ganz am Schlusse des vorigen Jahres erschien die wichtige
Abhandlung von Baranetzky: Uber die Periodicität des Blutens
krautartiger Gewächse und die Ursachen derselben (russisch und in
deutschem Auszuge).
= 110 —.
Bruttan’s Flechten Liv-, Ehst- und Kurlands, Ro-
stafinsky’s Prodromus florae Polonicae.
Werfen wir einen Blick auch auf das vorhergehende
Triennium (1868 — 1870) und erinnern uns an die
entwickelungsgeschichtlichen Arbeiten Baranetzky’s,
Cienkowski’s, Fischer’s von Waldheim, Polo-
tebnow’s, Sorokin’s, Sperk’s, Strasburger’s, Ti-
chomirow’s, Tschistjakoff’s, Waltz’s, Woro-
nin’s, an die lange Reihe der Namen auf dem Felde -
der Anatomie und Physiologie, wie Baranetzky, Ba-
talin, Borodin, Borszezoff, Famintzin, Kauf-
mann, Rosanoff,Schroeder, Tschistjakoff, Wol-
koff, an die kolossale Monographie Bunge’s über
Astragalus, die bedeutenden Schriften Karsten’s und |
Nylander’s über Pilze Finnlands, Gruner’s Flora
von Jekaterinoslaw, Lindemann’s Flora von Elisa-
bethgrad, Rogowicz’s Aufzählung der Pflanzen des
Kiewschen Lehrbezirks, Sperk’s Algen des Schwar-
zen Meeres, so können wir wahrlich sagen, dass es
kaum ein Gebiet der Botanik giebt, auf dem bei uns .
nicht bedeutende Arbeiten erschienen wären; die zahl-
reichsten Arbeiten erscheinen aber in Russland auf
dem Felde der Entwickelungsgeschichte der niederen
Pflanzen, wie auf dem Gebiete der Physiologie, und
hier wiederum hauptsächlich über den Einfluss des
Lichtes auf die Pflanze.
— —— 9 M Ü— -
(Aus dem Bulletin, T. XVIII, pag. 449— 472.)
27 Februar
I Marz 19/9.
Über bisher in Russland gefundene Reste von
Zeuglodonten. Von J. F. Brandt.
Hr. Prof. Rogowitsch und Feofilaktow in Kiew
entdeckten vor einigen Jahren im Tertiärgebilde Kiew’s
drei grosse Wirbelkörper, nebst dem Bruchstück ei-
nes vierten, die sie, wie der Dozent der dortigen Uni-
versität, Hr. Paulson, für die eines Zeuglodon er-
klärten. Die genannten Überreste wurden vom Prof.
Rogowitsch in der mineralogisch - paläontologischen
Section der zu Kiew abgehaltenen Versammlung Rus-.
sischer Naturforscher beiläufig dem Zeuglodon cetoi-
des zugeschrieben (siehe Tpyası rperbaro CBE31a pyc-
CKOXB ecrecrBoncrbiTaTeJeii (1871) Kiesp 1873, Otakı.
Munepaaoriu erp. 2). Da ich nun dieselben in meiner
Monographie der fossilen Cetaceen Europa’s nicht
übergehen konnte, so ersuchte ich Hrn. Dozenten
Paulson mir eine genaue Beschreibung davon nebst
bildlichen Darstellungen zu verschaffen. In Folge die-
ses Gesuches erhielt ich von ihm einen von einer
schönen Tafel begleiteten Aufsatz, worin die Reste
einer von Zeugloidon cetoides verschiedenen Art zu-
geschrieben sind. Der Aufsatz wurde als besonderer
- Anhang meiner Monographie der in Europa entdeck- -
— 112 —-
ten Zeuglodontinen mitgetheilt, die einen Theil der
oben erwähnten umfassenden Arbeit über die fossilen
Cetaceen Europa’s bildet. Später- fand ich, dass bereits
Pusch (Polens Palaeontol.) den Wirbel eines Ceta-
ceums beschrieben und abgebildet habe, welchen ich
als den einer vom Zeuglodon Paulsonii verschiedenen
Zeuglodontine erkannte und einem fraglichen Zeuglo-
don Puschii vindizirte, mit dem Bemerken, dass er
auch einem Squalodon angehört haben könne.
— >
(Aus dem Bulletin, T. XVIII, pag. 574.)
x October 1872.
Einige Worte über die Eintheilung der Zahn-
wale (Odontoceti) Von J. F. Brandt.
Bereits im Jahre 1871 gestattete ich mir der Classe
eine kleine Abhandlung über eine neue Classification
der Bartenwale vorzulegen, die im Bulletin T. XVII
p. 113 und in den Mélanges biologiques T. VIIIp.317
erschien. Die Bearbeitung der fossilen Zahnwale Eu-
ropa's, welche die móglichst genaue Einreihung der.
ausgestorbenen Formen in die lebenden erheischte,
sab-Veranlassung die vorgeschlagenen Classificationen
der lebenden Zahnwale, namentlich die Gray'sche,
Flower'sche und Leidy'sche ebenfalls einer Revision
zu unterwerfen. Eine solche erschien um so wün-
schenswerther, da besonders in Folge der Arbeiten
Gervais’s und besonders Van Beneden's über Squa-
‚lodon u. s. w. die früher von den Zahnwalen geson-
derten Zeuglodonten genau genommen nur als eine
Abtheilung der Unterordnung der Zahnwale (Odonto-
ceti seu Cetacea dentata) angesehen werden kónnen,
indem die Zeuglodonten, besonders nach Massgabe von
Squalodon, den Zahnwalen offenbar näher standen als
die Zahnwale den Bartenwalen. Es scheint mir daher
Mélanges biologiques. IX. 15
— 114 —
am zweckmässigsten die Unterordnung der Zannwale
hinsichtlich .ihres verschiedenen Zahnbaues in zwei
grosse Abtheilungen (Tribus ') Homoioodontina seu Del-
phinomorphina und Diaphorodontina seu Heterodontina zu
vertheilen.
Als Homoioodonten bezeichne ich die mit einfachen,
einwurzligen Zähnen von gleicher Gestalt versehenen
delphinartigen Formen. Als Diaphorodonten seu Hete-
rodonten gelten mir die mit verschieden gestalteten,
theils einwurzlichen, mit einer einfachen Krone verse-
henen, theils meist zweiwurzligen, breit- und gezackt-
kronigen Zähnen bewaffneten Zeuglodonten.
Die Homoioodontina lassen sich hinsichtlich ihrer
Sehädelbildung und Zahnvertheilung, wie mir scheint,
in zwei sehr natürliche Familien Hypognathodontidae
und Holoondontidae theilen.
Die Familie der Hypognathodontidae, welche die
nur im Unterkiefer mit oft nur wenigen Zähnen verse-
henen Glieder umfasst, zerfällt nach Maassgabe der
Vertheilung der Zähne und des Schädelbaues in zwei
Unterfamilien: Physeterinae und Ziphünae. ;
Die Familie der Holoodontidae seu Delphinidae ent-
hält diejenigen Homoioodonten, welche mehr oder we-
niger zahlreiche Zähne in beiden Kiefern aufzuweisen
haben. Die überaus zahlreichen Glieder derselben las-
sen sich, besonders nach Maassgabe des Schádelbaues,
in vier Unterfamilien 1. Orcinae, 2. Phocaeninae, 3.
Delphininae und 4. Platanistinae theilen.
Den Platanistinae wurde die letzte Stelle angewie-
sen, weil wenigstens die von Flower seinen Platanisti-
1) Ich gebrauche hierbei das Wort Tribus in seinem ursprüng-
lichen römischen Sinne als Complex von Familien.
Sy
dae zugewiesene Gattung Inia, wegen des von dem der
andern Holoodontiden abweichenden Verhaltens der
Gaumenknochen und der dadurch modifizirten Choa-
nenbildung, ferner wegen der schmalen Augenfortsätze
der Stirnbeine, der verlängerten, schmalen, niedrigen
Schnautze, der sehr langen Symphyse des Unterkiefers
und der innen mit einem Höckerchen versehenen Zähne,
als die am meisten zu den Squalodonten hinneigende
Form zu betrachten sein möchte.
Die Tribus der Diaphorodonten umfasst zwar bis
jetzt nur zwei ?) mit Sicherheit unterscheidbare Gattun-
gen (Squalodon und Zeuglodon), die aber hinsichtlich
des Schädelbaues dermaassen von einander abweichen,
dass sie wohl als Typen zweier Familien Squalodontidae
und Zeuglodontidae anzusehen sind. Die erstgenannte
dieser Familien steht den Delphiniden durch das Ver-
halten ihres Schádels ungemein nah. Die zweite Fa-
milie nähert sich hinsichtlich des eigentlichen Schädels
theils den Balänoiden, theils den Robben, ohne jedoch,
besonders hinsichtlich der Gestalt des Schnautzentheils
2) Van Beneden (Mém. de l'Acod. roy. de Belg. T. XXXV,
1965, p. 73—79) hat zwar nach im linzer Museum befindlicheu Resten
(dem Balaenodon lintianus H. v. Meyer's) eine anfangs (Bullet. de
l'Acad. roy. de Belg. 2* sér. T. VII n. 12. p. 479) als Aulocéte be-
zeichnete, später aber (Mem. de Acad. roy. de Belg. a. a. O.) in
Stenodon umbenannte, dritte Gattung von Zeuglodonten aufgestellt.
Da indessen meinen Untersuchungen zu Folge die linzer Schädel-
reste unverkennbar auf eine eigenthümliche Balaenopteride hindeu-
ten, so habe ich dieselben in meiner Beschreibung der fossilen
Cetaceen einer Gattung Cetotheriopsis zugewiesen, während ich deu
von Van Beneden seinem Stenodon vindizirten Zahn, nebst der
demselben gleichfalls zugeschriebenen Bulla tympani, auf Squalodon
Ehrlichii bezog, wozu ich übrigens spätern Erwägungen zu Folge
auch die früher als zum Schädelfragment von Cetotheriopsis gehörig
angesehenen linzer Wirbel rechnen möchte.
le
und des Unterkiefers, ihre namhafte Delphin-Ähnlich-
keit zu verleugnen. | |
Was die in den vorstehenden Bemerkungen fehlende
nähere Charakteristik der einzelnen Gruppen anlangt,
so ist dieselbe, wegen der fossilen Arten, in meiner
Schrift: «Ueber die fossilen Cetaceen Europa’s» vorzugs-
weise in craniologischer Beziehung geliefert worden.
(Aus dem Bulletin, T. XVIII, pag. 575 — 577.)
28 August
9 September
Biographische Nachrichten über den Embryo-
logen Grafen Ludwig Sebastian Tredern.
Von Dr. K. E. v. Baer.
Als ich im Jahre 1817 bei dem Prof. J. Döllinger
die vergleichende Anatomie betrieb, und auch an den
ersten Anfängen der Pander’schen Untersuchungen
über die Entwickelung des Hühnchens mich bethei-
ligte, lernte ich eine Dissertation über diesen letzte-
ren Gegenstand kennen, die den Titel führte: « Dissert.
inauguralis medica sistens ovi avium historiae et in-
cubationis prodromum, quam pro gradu doctoris sum-
misque in medica et chirurgia honoribus privilegus
et immunitatibus rite capessendis die 4'^ Aprilis 1808
publ. examina subjecit Ludovicus Sebastianus Comes
ab Tredern, Estomia- Rossus, societatis mineralogicae
Jenensis membrum ordinarium ejusque assessor. Je-
nae. 4°». Da Prof. Döllinger diesen Grafen Tre-
dern selbst gekannt hatte, so wollte ich mich näher
nach seiner Persönlichkeit erkundigen, erhielt aber
zur Antwort: «den müssen Sie ja kennen; der ist auch
aus Estland.» Ich war etwas verwundert, niemals ei-
nen solchen Namen gehört zu haben, hoffte aber bei
meiner Rückkehr ins Vaterland die gewünschte Aus-
kunft leicht erhalten zu können. Hätte ich ahnen kön-
nen, dass mir hier die gewünschte Auskunft sehr lange
fehlte, so würde ich wohl früher in Deutschland Er-
kundigungen eingezogen haben.
Es erschien mir nämlich die genannte Dissertation
höchst merkwürdig, als ich selbst in Königsberg mit
der Beobachtung des bebrüteten Hühnchens mich be-
Mélanges biologiques. IX. 15*
1873.
— 118 —
schäftigte. Sie ist merkwürdig nicht nur weil sie zu-
erst nach Haller, und zwar nach einem Zwischen-
raum von 40 Jahren, detaillirte Untersuchungen: über
die Entwickelungsgeschichte bespricht, und dabei viel
ausgedehntere Beobachtungen, als sie selbst darbietet,
ankündigt. Der Verfasser nennt seine Arbeit aller-
dings nur einen prodromus von der Geschichte des be-
brüteten Hühnchens, und giebt auf den 4 ersten Sei-
ten die Kapitelübersichten eines grösseren Werkes,
das er beabsichtigte, das unter Anderen eine Verglei-
chung der Vogeleier überhaupt, ein Verzeichniss der
Monstrositäten, die Chemie des Eies u. s. w. geben
sollte. Eine solche Ankündigung an sich würde nicht
viel Gewicht haben, wenn nicht Einzelheiten in be-
sonderen Paragraphen besprochen würden, welche
eine genaue und bestimmte Beobachtung nachweisen,
mit reichlichen Zurückweisungen auf frühere Arbei-
ten. Die Zurückweisungen gehen sogar auf C. F.
Wolff’s Untersuchungen über die Entwickelung des
Darmkanals, welche doch sonst fast nirgends berück-
sichtigt sind, bis J. Fr. Meckel sie gleichsam wieder
entdeckte und durch eine deutsche Übersetzung 1811
allgemeiner bekannt machte. Am merkwürdigsten aber
erschien mir die Kupferplatte, welche zwar nur in
linearen Umrissen, aber mit solcher Richtigkeit die
dargestellten Theile zeichnet, dass damals durchaus
nichts ähnliches zu finden war und manche Figuren,
wie Z. B. die über die allmähliche Ausbildung des
Schnabels, nur in den neusten Werken sich finden.
Ich musste ein ausgezeichnetes Talent für genaue Be-
obachtung und ein noch entschiedeneres für die Dar-
stellung der Zeichnung anerkennen.
— 119 —
Ins Vaterland zurückgekehrt, war ich also sehr be-
müht, die Spuren vom Leben dieses merkwürdigen
Mannes. aufzufinden, um so mehr, da die Literatur-
geschichte über den Grafen Tredern bisher nichts
weiter ausgesagt hatte, als was man dem Titel der
Dissertation entnehmen konnte. Es war unterdessen
ein sehr ausführliches Schriftsteller - und Gelehrten-
Lexicon für die Provinzen Liv-, Est- und Curland von
v. Recke und Napiersky erschienen'). Die Verfasser
hatten diese Dissertation kennen gelernt, konnten aber
von der Persónlichkeit des Autors kein Wort sagen.
In allgemeineren Werken, wie in der «Biographie uni-
verselle» von Genf und dem grossen Lexicon von
— Callisen ^), wird neben der Dissertation nur noch
eine andere kleine Schrift desselben Verfassers über
Hospitäler (Propositions sur les bases fondamentales
d'aprés lesquelles les hópitaux doivent étre construits.
Paris 1811. 4?) genannt, als Habitilationsschrift in
Paris, ohne näheres Eingehen auf die Persönlichkeit,
weshalb es auch zweifelhaft schien, ob wirklich die
zweite Schrift von demselben Verfasser herrühre. Zu-
vórderst fragte ich in Estland umher, ob Jemand die
Familie des Grafen Tredern kenne. Niemand aber
hatte den Namen gehórt. Am meisten interessirte sich
für meine Nachforschungen Dr. Wetterstrand, ein
Schulmann, der in Estland die biographischen Nach-
richten für das Recke-Napiersk y'sche Schriftsteller-
Lexicon gesammelt hatte. Auch er konnte keine Spur
des Namens Tredern auffinden. Aber er brachte mir
1) Bd. IV. S. 395.
2) Callisen, Medicinisches Schriftstellerlexicon. Bd. 19, S. 367.
— 120 —
die Nachricht, dass vor einer Reihe von Jahren in
Reval, wo abwechselnd ein Theil der russischen Flotte
stationirt, ein Flottofficier sich befunden habe, der
auf seinem Schiffe brütende Hühner hielt, und eifrig
die Entwickelung des Hühnchens beobachtete. Diese
nutzlose Beschäftigung hatte sich im Gedächtniss der
Reval’schen Spiessbürger erhalten, aber der Name war
ihnen entschwunden. Doch war dies das erste Auffin-
den der Spur, wie sich später ergeben wird.
In St. Petersburg wiederholte ich dieselben Nach-
fragen bei den verschiedensten Gelegenheiten, aber
sehr lange ganz vergeblich. Ich wendete mich des-
wegen an die Bewohner der Ostseeprovinzen und er-
liess in der Zeitschrift «das Inland», Jahrgang 1836,
X 15 und X 23 an alle diejenigen, welche in den
Jahren 1807 und 1808 in Jena und Göttingen studirt
hatten, eine Anfrage, ob sie nicht vielleicht einen
Grafen Tredern persönlich kennen gelernt hätten,
da ich annahm, dass derselbe sich doch wohl zu den
übrigen Unterthanen des russischen Reiches gehalten
haben würde; oder ob sie auf anderweitige Weise ir-
gend eine Nachricht über den Verfasser der genann-
ten Dissertation geben könnten. Es erfolgten auf
diese Anfragen einige Antworten, welche sämmtlich
auf falsche Fährten führten. Ein Graf Tredern sollte
ım südlichen Livland besitzlich gewesen sein, was bes-
ser Unterrichtete widerlegten. Einige meinten, der
Name heisse eigentlich Trödern, andere riethen auf
die bekannte preussische Familie der Grafen Re-
dern. Vergeblich suchte ich in den grössten histori-
schen Wörterbüchern, auch in Wappenbüchern und
Adelsregistern, die mir in die Hände fielen, nach den
aoe |) c.
Grafen Tredern. Fe liess sich der Namen gar nicht
finden. |
Endlich kam ich in den Jahren 1839 oder 1840
auf die rechte Spur, indem ich in einer grösseren Ge-
sellschaft in St. Petersburg wieder umherfragte, ob
Niemand von einem Grafen Tredern gehört habe?
und den Namen zufällig mit dem Accent auf der letz-
ten Sylbe ausgesprochen hatte, wogegen es den Deut-
schen so natürlich ist, die erste Sylbe zu betonen, ich
auch wohl zuweilen Treddern gesprochen hatte, wie
ich in Sachsen den Namen gehört hatte. «Ein Graf
Tredérn,» sagte mir eine Dame, eine Tochter des
verdienten Statistikers Storch, «ist im Hause des
Banquiers Rall bekannt gewesen. Die Wittwe dieses
Banquiers lebt noch in Wassili-Ostrow, im Hause
N. N., wo Sie sich näher erkundigen kónnen». Der
Banquier Rall war längere Zeit Hofbanquier, machte
ein grosses Haus und hatte an den Sonntagen offene
Tafel für alle Bekannte. Er wurde aber — ich weiss
nicht durch welche Umstände — bankerott und starb
arm. Ich fand die Wittwe, eine noch kräftige Frau,
in einer sehr bescheidenen Behausung. Sie erinnerte
sich des Grafen Tredern, des Vaters von unserem
Physiologen, sehr gut. Er war, wie sie sagte, als fran-
zösischer émigré nach St. Pind sburg gekommen, und
war von Kaiser Paul sehr gnádig aufgenommen, der
ihm nicht nur einen Unterhalt zugewiesen, sondern
auch seinen Sohn in's Marinecorps und später in die
Flotte hatte aufnehmen lassen. Meine Anfrage, ob der
Kaiser Paul ihn nicht zum Grafen ernannt habe, oder
ob er schon mit diesem Titel nach Russland gekom-
men sei, konnte sie nicht bestimmt beantworten; doch
Mélanges biologiques. IX. 16
aa. »
schien ihr die Ernennung durch Kaiser Paul sehr
möglich. Sie verwies mich auch an einen Dr. Over-
beck, der vor einer Reihe von Jahren Arzt im Marine-
corps gewesen sei. Dieser bestätigte mir, dass er einen
jungen Grafen Tredern im Corps gekannt habe, was
mir um so wichtiger war, da in den Registern des
Seecorps, die auf meinen Wunsch durchgesehen wur-
den, der Name nicht vorkommt. Der junge Tredern
muss daher wohl auf unmittelbaren Befehl des Kai-
sers als ein Externus das Corps besucht haben. Über-
haupt mag der Vater auf anderweitige Weise für einen
manigfachen Unterricht gesorgt haben, denn die Kennt-
niss der lateinischen Sprache, in der der Sohn die Dis-
sertation geschrieben hat, kann er im Seecorps nicht er-
worben haben. Wo hatte er aber das medicinische Stu-
dium betrieben? Er selbst nennt in seiner Dissertation,
die er in Jena vertheidigt hat, ausser Jena noch Göt-
tingen und namentlich Blumenbach, der ihn aufgefor-
dert habe, aus seinem grossen Vorrath von Zeichnun-
gen diejenigen, die sich auf die Entwickelung des
Hühnchens beziehen, stechen zu lassen, der ihm auch
bei Benutzung der Bibliothek und litterärischen Nach-
weisungen behülflich gewesen sein soll. Ich bat also,
das Verzeichniss der Studirenden beider Universi-
täten durchzusehen, ob der Name Tredern darin vor-
komme, erhielt aber sowohl von Jena als von Göttin-
gen die officielle Anzeige, dass ein solcher Name unter
den dortigen Studirenden nicht vorkomme. Von den
Baltischen Provinzen aus befragt, was ich über die
Abkunft des Grafen Tredern aufgefunden hätte,
theilte ich dem Herrn Karl Jul. Paucker nur mit,
dass Tredern Sohn eines französischen refugie sei,
— 123 —
worüber Herr Paucker eine Notiz im «Inland», 1847.
Sp. 74, publicirte. Hierauf bezieht sich auch, was in
den Nachträgen und Fortsetzungen des Schrifsteller-
und Gelehrten-Lexicons von Napiersky und Beise
. Bd. II und was beiPaucker’s Literatur der Geschichte
Liv-, Est- und Curlands, S. 184, sich findet. Da der
Name durchaus nicht einen franzósischen Klang hat,
sondern mir ein deutscher schien, so suchte ich die Fa- -
milie im Elsass, und wendete mich daher an den Prof.
Schnitzler, der mir aber antwortete, dass er mit
Hülfe von Historikern nachgeforscht habe, dass aber,
sowohl im Elsass, als wahrscheinlich auch in Lothrin-
gen, dieser Name völlig unbekannt sei. Auf erneute
Anfrage in Jena, erhielt ich durch die Güte des Prof.
Gegenbauer eine Abschrift vom Protocoll über das
Examen pro gradu doctoris dieses Grafen Tredern,
welches ich hier wórtlich mittheile: «Decano: Christ.
Gottfrd. Gruner: 1808 den 4ten April. Wurde der
Herr Graf Ludwig Sebastian von Tredern aus Estland
pro gradu doct. med. et chir. examinirt und appro-
birt. Nach unserem Candidatenbuche, das mit 1680
anhebt, ist er der erste dieses Standes, der bei unse-
rer Fakultät diesen Gradum angenommen, und durch
seine prompte Antworten viele andere Candidaten be-
schämt, die ex professo Medizin studirt haben.» Zu-
gleich hat Herr Prof. Gegenbauer die Güte, mir
mitzutheilen, dass er den Namen des Grafen Tredern
unter den Mitgliedern der mineralogischen Gesell-
schaft zu Jena gefunden habe, dass aber im Album
academicum, bei nochmaliger Durchsicht desselben,
dieser Name sich nicht gezeigt habe, und dass er da-
her vermuthe, dass Tredern nur zur Erlangung der
en
Doktorwürde nach Jena gekommen sei, und wohl nur
kurze Zeit sich daselbst aufgehalten habe, indem, auf
öffentliche Anfrage in Jena, Niemand sich als sein ehe-
maliger Bekannter gemeldet habe. Eine viel ältere No-
tiz von Oken war mir nicht entgangen. Es sagt näm-
lich.Oken im Decemberheft der «Isis» 1817, Spalte
1531, dass die Dissertation von Tredern bei ihm
gearbeitet worden sei. Er fragt zugleich, warum Tre-
dern nichts von sich hören lasse. Es springt aber in
die Augen, dass schon früher die Hauptsache für die
Schrift gemacht sein musste, da Blumenbach den
Verfasser zur Herausgabe seiner Beobachtungen und
Zeichnungen aufgefordert hatte. _
Es fehlte mir nun immer noch die Nachricht, wo
Tredern seine medicinischen Studien getrieben habe,
mit deren Resultat Prof. Grüner im Namen der Fa-
kultät sich so zufrieden erklärt. Es war unterdess eine
lange Zeit verstrichen. Ich hoffte aber durch öffent-
liche Anfrage im Centralblatt der Literatur noch ei-
nige Personen finden zu können, die sich des Grafen
Tredern erinnerten und sendete zu diesem Zwecke
an das genannte Journal 1867 À 26 eine solche An-
frage. Diese hatte den erwünschten Erfolg. Der Ober-
bibliothekar Ruland in Würzburg hatte die Gefällig-
keit, mir zu schreiben, dass er den Namen des Gra-
fen Tredern als Knabe im Hause seines Vaters sehr
oft habe nennen hören, dass dieser Graf Sebastian
Tredern am 30. October 1804 in Würzburg als
Student inscribirt sei, angeblich aus Liefland, dass er
bei Döllinger und Ruland’s Vater, wahrscheinlich
auch bei anderen, Vorlesungen gehört habe, dass
noch einige sehr alte Personen, namentlich der Justiz-
— 125 —
rath Scheffer, ein achtzigjähriger Greis, sich sehr
wohl des Grafen Tredern als einer sehr liebenswür-
digen Persönlichkeit, des angenehmsten Gesellschaf-
ters und Lieblings der Damenwelt erinnere. Er sei
auch Meister in der Kunst gewesen, einen feinen
Punsch zu bereiten?). |
Nachdem Herr Prof. Stieda in Dorpat sich an
seinen Bruder, Buchhändler in Paris, gewendet und
erfahren hatte, dass die Vornamen des Verfassers der
Dissertation über Hospitäler mit dem Vornamen des
Verfassers der Dissertation über die Entwickelung
des Hühnchens übereinstimmt, mit Ausnahme eines
noch hinzukommenden «Marie», welcher Zuname ohne
Zweifel ausserhalb Frankreich aufgegeben wurde, und
nachdem durch Güte des Prof. Waldeyer in Strass-
burg die Nachricht eingegangen war, der Name Tre-
dern sei im Elsass völlig unbekannt, dieser Name .
finde sich aber in dem Verzeichniss der Emigrirten
aus dem Departement Finisterre, — wendete ich mich
mit Bitten um fernere Auskunft an Herrn Prof. de
Quatrefages. Das genannte gelehrte Mitglied der
Akademie zu Paris hatte die Gefälligkeit, das Exami-
nationsprotocoll aufsuchen zu lassen, das ich in Fol-
sendem mit den kurzen Notizen über den Inhalt der .
Dissertation mittheile:
Extrait des archives de l'Ecole de Médecine à
Paris. |
Trédern (L., Sebastien, Marie) — né le 14 Sep-
tembre 1780 à Brest (Finistere) — Reçu à l’Univer- -
3) Noch jetzt bereitet man in St. Petersburg in einigen Häusern
einen feinen Punsch, nicht aus gewöhnlichem Rum, sondern aus
weissem Arrack. Ob das etwa der Tredern’sche sein mag?
— 126 —
site d'Iéna en 1808 — Admis par décision du Grand -
Maitre de l’Université de l'Empire Français en date
du 21 Mai 1811 à passer le 5° examen et la thèse
avec exemption des 4 premiers examens — 57° exa-
men passé le 19 Juillet 1811, avec note: satisfait. —
Thèse (Propositions sur les bases fondamentales etc.
etc.) soutenue le 20 Août 1811, avec note: satisfait. —
Noms des examinateurs de la Thèse. MM. Petit-Radel,
Thillaye, Richard, Duméril, Sue, Président.
La thèse de M. de Trédern porte le J€ 104 pour
l’année scolaire 1810— 1811; elle est dédiée à J. M.
de Ruzé. Un certain nombre de détails indiquent une
connaissance exacte des hôpitaux de Wurtzbourg et de
Bamberg; on y trouve quelques indications sur la Rus-
sie et St-Pétersbourg.
Die Berufung auf die berühmten Hospitäler von
Würzburg und Bamberg, sowie die Erinnerungen an
Russland, setzen ausser Zweifel, dass der noch einmal
im Jahre 1811 in Paris examinirte Verfasser der
Schrift über die Hospitäler derselbe ist, dem wir bis-
her nachgespürt haben. Da er in seiner Eingabe um
Zulassung zum Examen sich als gebürtig aus dem De-
partement Finisterre bezeichnet, so hat Prof. de Qua-
trefages die Güte gehabt, sich nach Brest zu wenden,
und ein vidimirtes Zeugniss über den Taufact mir zu-
geschickt; auch dieses glaube ich hier mittheilen zu
müssen, da es nicht nur den Geburtstag des Gesuch-
ten, sondern auch seine nächsten Verwandten genau
angiebt. |
à NM e
EXTRAIT
du Registre des Naissances de la Ville de Brest, dé-
partement du Finistère, pour l'an 1780, f° 34.
Le quatorze Septembre, Mil sept cent quatre-vingt,
Louis Sébastien Marie, fils légitime de Messire Jean
Louis Tredern de Lezerec, Lieutenant des Vaisseaux
du Roi, chevalier de l’ordre Royal et Militaire de
Saint Louis, et de dame Louise Magdeleine Sympho-
rose Bigot de Morogues, son Epouse, né ce jour, a
été baptisé par le Soussigné Curé, Les Parain et Ma-
raine ont été Messire Francois Sébastien Bigot de Mo-
rogues, Lieutenant Général des Armées navales, ayeul
de l’enfant, représenté par Messire Vincent Joseph
de Tredern, garde de la Marine, Cousin de l'Enfant,
et dame Claude Marie Thérèse Pauline Bigot de Mo-
rogues, Epouse de Messire Eleonore Jacques Marie
Stanislas Périer de Salvert, Lieutenant des Vaisseaux
du Roi, Sa tante.
Signé: de Trédern, Tredern de Lezerec, Bigot de
Morogues, de Salvert, Mocaër Curé, |
Certifié Conforme au Registre, En Mairie, à Brest
le 19 Mai 1873. L'adjoint Maire délégué
Schwanbek.
Nach diesen Materialien lässt sich die gesammte
Biographie des Louis Sébastien Marie de Trédern
im Zusammenhange übersehen. Sein Vater (geboren
1742, gestorben 1807 in der Bretagne) war unter
der Regierung des Kaisers Paul als Emigrirter nach.
St. Petersburg gekommen und nicht nur gnädig auf-
genommen, sondern hatte auch den Grafentitel erhal-
= As
ten. Wie viel der junge Tredern von allgemeiner
Schulbildung mitgebracht, und ob er eine der allge-
meinen Bildungsanstalten St. Petersburgs benutzt hat,
ist noch nicht nachgewiesen. Später findet man ihn
im Seecorps, jedoch nicht eigentlich als Zögling, son-
dern als Fremden, auf unmittelbaren Befehl des Kai-
sers. Der Vater, selbst ein französischer Marine-
officier, hat offenbar gewünscht, dass auch sein Sohn
sich der Marine widme. Er wird auch Officier der
russischen Marine und steht längere Zeit mit seinem
Schiffe bei Reval. Hier aber entwickelt sich seine
Neigung und sein Talent zum Naturforscher und er
beginnt anhaltende Untersuchungen über die Ent-
wickelung des Hühnchens im bebrüteten Ei, eine Auf-
gabe, die damals ganz vernachlässigt war und in wel-
che ihn weder in Reval noch St. Petersburg Jemand
einführen konnte. Wir finden ihn ferner im Jahre
1804 als Studirenden der Medicin in Würzburg, wo
Döllinger seit einem Jahr Professor der Anatomie
und Physiologie war. Hier werden beide jungen Män-
ner gemeinschaftlich gearbeitet haben und Döllinger
wird ihm die ersten literärischen Nachweise geliefert
haben, die in Reval nicht zu erlangen waren. Später
ist er, jedoch nur kürzere Zeit, in Göttingen gewesen,
hat Blumenbach’s Theilnahme erregt durch seine
Zeichnungen und Beobachtungen und ist von ihm noch
weiter auf die bisherige Literatur verwiesen. Von
Göttingen ist er nach Jena gegangen, wo mit Oken’s
Beihülfe allerdings die Dissertation abgefasst sein
kann, wohin aber schon ein bedeutendes Material
mitgebracht worden sein muss, da Blumenbach ge-
rathen hatte, aus dem grossen Vorrathe von Zeich-
nungen die, welche sich auf das Hühnchen bezogen,
stechen zu lassen. In Jena bestand Tredern das me-
dieinische Examen und nannte auf dem Titel der
Dissertation sich einen Estonia-Rossus, weil er das
ursprüngliche Vaterland verloren hatte und in dem
Adoptivvaterlande in Estland seine naturhistorischen
Untersuchungen angefangen hatte. Als russischer
Staatsbürger nannte er sich auch Graf. Nach einigen
Jahren aber finden wir ihn in Paris, wohin Napoleon 1.
den Emigrirten die Rückkehr gestattet hatte, mit Aus-
nahme einiger, besonders genannten. Seine neue Dis-
sertation, die er nach nochmaligem Examen verthei-
dist, ist jetzt ganz den Hospitälern gewidmet und
der Grafentitel bleibt weg.
Freilich erfahre ich durch Herrn de Quatrefages,
dass Tredern nach bestandener Prüfung in Frank-
reich Arzt der Marine geworden ist, dass man ihn
nach Guadeloupe versetzt hat, wo er ein Hospital
gründete, und auch unverheirathet starb.
Dieser Marinearzt Tredern hat noch einen jüngeren
Bruder gehabt und zwei Schwestern, welche in Frank-
reich verheirathet wurden, und von deren Kindern
die obigen Nachrichten theilweise eingezogen sind.
Endlich habe ich, auch durch Vermittelung des Herrn
Prof. de Quatrefages, einen Brief eines Grafen von
Tredern erhalten, der über die gesammten Verhält-
nisse der Familie Tredern Nachricht giebt. Dieselbe
ist in 2 Zweige getheilt gewesen, von denen der jün-
gere den Beinamen Lézérec hatte, zu welchem unser
Louis Sebastien gehörte. Der Vater desselben, Jean
Louis de Tredern, Capitain der Marine und Inspector
der Marineschule in Brest, hatte mit einem Bruder
Mélanges biologiques. IX. LE
Zum:
an der unglücklichen Schlacht von Quiberon Theil ge-
nommen. Des Physiologen Vater musste deshalb flüch-
tig werden, und zog, wie wir früher berichtet haben,
nach St. Petersburg. Sein Bruder war in der Schlacht
sefallen. Auch unser Physiolog hatte einen jüngeren
Bruder, der etwa vor dreissig Jahren gestorben ist.
Mit ihm ist dieser jüngere Zweig vollständig erloschen.
— Der ältere Zweig und eigentliche Stamm der Fa-
milie ist seit undenklicher Zeit, wie man zu sagen
pflegt, in der Bretagne ansässig, und hat, wenigstens
in den beiden letzten Jahrhunderten, den Grafentitel
geführt, welcher der jüngern Linie nicht zukam. Auch
dieser Stamm ist dem Verlöschen nahe, denn er besteht
nur noch aus zwei Brüdern, die beide bejahrt und kin-
derlos sind.
Ob der Name, der so wenig französischen Klang
hat, eine ursprünglich deutsche oder britanische Fa-
milie anzeigt, habe ich nicht erfahren können.
(Aus dem Bulletin, T. XIX, pag. 67 — 75.)
(UAE y
98 März 1873.
Die Wirkung des Lichtes auf die Zelltheilüng.
Von Prof. A. Famintzin.
Unter den mannigfaltigen Einwirkungen des Lich-
tes auf die Pflanze ist die auf die Zelltheilung eine
der auffallendsten, dabei aber eine der am wenigsten
aufgeklärten. In dieser Hinsicht sind noch wenige
Untersuchungen gemacht worden. Das Verhalten des
Lichts bei der Zelltheilung habe ich zum ersten Male
einer experimentellen Prüfung unterworfen *) und
dabei Resultate erhalten, die mit den Ansichten von
Sachs, welche er aus einer Reihe von seinen Beob-
achtungen zog und in der Beilage zur Botanischen
Zeitung (1873), so wie in der Experimental-Physio-
logie p. 30 und 31 aussprach, nicht übereinstimmten.
Sachs kam zu dem Schlusse, dass «bei den Pflan-
zen im Allgemeinen das Streben sich geltend macht,
die Neubildungsherde dem unmittelbaren Ein-
fluss des Lichts zu entziehen» (siehe Beil. S. 29).
Nachdem er in der Experimental- Physiologie (1865)
—
*) Famintzin, Die Wirkung des Lichtes auf die Zelltheilung
der Spirogyra. Mélanges Phys. et Chim. de l’Acad. de St.-Pétersb.
T. VII. 1868.
— 132 —
dasselbe aussagt (siehe S. 30 und 31), fügt er hin-
zu: «Wenn sich nun dennoch manche Neubildungen
von Zellen an solchen Orten finden, welche dem hel-
len Tageslichte völlig preisgegeben sind, so kann man
entweder annehmen, dass sich die betreffenden Zel-
len von den übrigen bezüglich ihrer Empfindlich-
keit für Licht unterscheiden, oder aber, dass alle
solche Zellentheilungen nur des Nachts vor sich ge-
hen. Die dritte Annahme, dass sie des Lichts gera-
dezu bedürfen, fällt weg, da ich gezeigt habe, dass sie
auch in tiefer Finsterniss sich vollziehen; so ist es bei
der Bildung der Schliesszellen der Spaltöffungen auf
der Blattoberseite von Reseda luteola, Beta vulgaris,
Dahlia variabilis, Phaseolus multiflorus, u. a.» Dieselben
Ansichten werden auch in der 2ten Auflage seines
Lehrbuchs (1868) S. 565 reproducirt: «Die erste
Anlage der Organe, besonders insoweit sie mit Zell-
theilungen verbunden ist, scheint sogar durch Abwe-
senheit des Lichts oder doch durch Beschattung be-
günstigt zu werden....»
In demselben Jahre habe ich meine oben angeführte
Abhandlung publicirt. Ich habe dabei meine Unter-
suchungen nur auf Spirogyra beschränkt und für die-
sen Fall, wie ich glaube, bewiesen, dass die Zellthei-
lung durch das Licht nicht aufgehalten, sondern im
Gegentheil begünstigt wird. Meine Resultate sind in
der letzten Zeit durch Batalin auch für das chloro-
phyllführende Gewebe der Phanerogamen bestätigt
worden, wobei sich, nach Batalin, das Licht mittle-
rer Intensität am günstigsten für die Zelltheilung er-
wiesen hat.
Dessenungeachtet spricht sich Sachs in der 3ten
— 135 —
Ausgabe seines Lehrbuchs (1873) S. 660 folgender-
maassen aus: | |
« Vorausgesetzt, dass assimilirte Reservestoffe vor-
handen sind, kónnen Zelltheilungen also im Finstern
stattfinden; ob es vielleicht specifisch eigen-
thümliehe Fálle giebt, wo das Licht die Zell-
theilung hindert oder befördert, ist nicht si-
cher bekannt.»
«Die Beziehung der Zelltheilung zum Licht», heisst
es ferner auf der S. 669, «wie sie oben im Text dar-
gestellt wurde, ist von Seiten Famintzin’s Missver-
stándnissen ausgesetzt worden.»
Darauf wird der Kritik meiner Arbeit eine ganze
Seite feinen Druckes gewidmet, was, bei der nur sehr
gedrángten Darstellung der wissenschaftlichen Resul-
tate, welche dieses Lehrbuch gestattet, den Schluss
erlaubt, dass die oben genannte Abhandlung die Auf-
merksamkeit des Verfassers in hohem Grade auf sich
gezogen haben muss.
Desto unangenehmer war ich überrascht, meine Ar-
beit missverstanden und die Resultate gänzlich ent-
stellt zu finden.
Den Worten von Sachs nach zu urtheilen, wäre
in meiner ganzen Arbeit nur das einzige Resultat rich-
tig, dass nämlich, «wenn Nährstoffe gebildet sind, die
Zelltheilung im Licht wie im Finstern stattfindet»,
was, wie er hinzufügt, von ihm «5 Jahre vorher, ge-
stützt auf zahlreiche Beobachtungen, erwiesen» sei.
Dass dem nicht so sei und dass sowohl das Ziel als
die Resultate meiner Arbeit ganz andere sind, als
Sachs zu meinen scheint, kann ich folgendermaassen
beweisen.
en
Um die Abhängigkeit der Zelltheilung der Spirogyra
vom Licht und speciell die Angaben von Sachs zu
prüfen, bin ich in folgender Weise verfahren: 1) Spi-
rogyra-Fäden liess ich unter dem Lampenlichte sich
mit Stärke ganz vollfüllen (da ich ebenso wie Sachs
«das Vorhandensein von Baustoffen voraussetzend, nur
die Frage beantworten wollte, ob das Licht auf die
Mechanik der Zelltheilung Einfluss hat»), versetzte
dann mehrere Stücke dieser Fäden theilweise wieder
ins Lampenlicht, theilweise ins Dunkel nnd beobach-
tete nun das Verhalten der in ihnen vorhandenen
Stärke zur Zelltheilung und zum Längenwachsthum
der Zellen.
2) Ich suchte ferner die Zelltheilung, welche‘ bei
den in normalen. Verhältnissen am Tageslichte cul-
tivirten Spirogyra - Zellen gewöhnlich in der Nacht
stattfindet, auf die Tagesstunden dadurch zu versetzen,
dass ich die Fäden während der ganzen Nacht dem
Lampenlichte aussetzte. Sollte meine Vermuthung
richtig sein, dass die Zelltheilung der Spirogyra nicht
deshalb in der Nacht stattfindet, weil, wie Sachs
meint, das Licht der Zelltheilung nachtheilig sei, son-
dern weil sie einer vorläufigen mehrstündigen Beleuch-
tung während des Tages bedurfte, so musste das Expe-
riment gelingen und die Zelltheilung bei den während
der Nacht dem Lampenlichte ausgesetzten Zellen am
folgenden Tage im Tageslichte ebenso rasch wie bei den
am Morgen aus dem Lampenlichte ins Dunkel versetz-
ten Zellen vor sich gehen.
3) Endlich habe ich am Tageslichte cultivirte Exem-
plare der Spirogyra am Abend theilweise ins Lampen-
licht versetzt, theilweise im Dunkel gelassen, um am
folgenden Morgen die in den beiden Fällen während
der Nacht stattgefundenen Theilungen zu vergleichen.
Alle in dieser Richtung angestellten Versuche ga-
ben übereinstimmende und meine Voraussetzungen
vollkommen bestätigende Resultate, die auf den Seiten
28 und 29 meiner Abhandlung zusanimengestellt sind,
und von denen ich hier einige anführen will.
«Der Zelltheilung geht immer die Stürkebildung
in den Zellen voraus. Die Zelltheilung wird aber
nicht ausschliesslich durch letztere bedingt.
Es müssen gewiss durch das Licht vor jeder Zellthei-
lung noch andere Veränderungen in der Zelle hervor-
gebracht werden, die ich jetzt aber noch nicht im
Stande bin genauer zu definiren; diese Vermuthung
gründet sich darauf, dass der Verbrauch der Stärke
ein ganz anderer ist, je nachdem die Zelle im Dunkel
oder am Licht sich befindet. Im Dunkel geht in der
mit Stárke gefüllten Zelle entweder gar keine oder
meistens nur eine einmalige, äusserst selten eine zwei-
malige Theilung vor sich. Die ganze übrige Masse
der in der Zelle vorhandenen Stärke, sie mag noch
so bedeutend sein, wird zum Aufbau der Seiten-
wände der Zelle verwendet. Es findet weiter keine
Zelltheilung, sondern nur ein Längenwachsthum der
Zellen statt. Die Zellen werden 3 bis 4 Mal so lang
als breit. Im Lichte dagegen verhalten sich die Zellen
anders: obgleich der Faden viel rascher wächst, wer-
den sie durch die Theilung auf desto kürzere Zellen
reducirt, je stárker die Beleuchtung ist. So habe ich
an den im zerstreuten Tageslichte cultivirten Fäden
meistens doppelt so lange als breite Zellen sich thei-
len gesehen, unter dem concentrirten Lampenlichte
— 136 —
dagegen meistens schon solche, deren Länge erst ihrer
Breite gleich kam.» «Die Zelltheilung der Spirogyra
kann auf die Tagesstunden verlegt werden; solche
Fäden bieten ein reiches Material, um die Theilung
Schritt für Schritt zu verfolgen, so wie auch, um die Zell-
theilung während der Vorlesung zu demonstriren.»
«Die Zelltheilung der Spirogyra wird also nicht
durch das Licht aufgehalten, wie man bis jetzt ver-
muthete, sondern im Gegentheil durch dasselbe be-
fördert.»
Um die Überfüllung durch Zahlen zu vermeiden,
habe ich in meiner Abhandlung aus den folgenden
Tabellen nur die Zellenzahlen angegeben. Hier will
ich aber einige dieser Tabellen vollständig wieder-
geben, um den verschiedenen Verbrauch des aufgespei-
cherten Materials, je nachdem die Spirogyra-Zellen am
Licht oder im Dunkel verweilen, möglichst anschau-
lich zu machen.
Die Anordnung der Tabelle ist dieselbe wie in mei-
ner Abhandlung. Die erste Columne enthält die Länge
einer jeden Zelle am Anfange des Versuchs; deren
Theilung und Wachsen sind in der entsprechenden
horizontalen Reihe zu suchen. Die Grösse der Zellen
ist in Ocularmikrometertheilungen angegeben, wovon
ein Theilstrich "/, eines Hundertstel-Millimeters ent-
spricht
Das Verhalten der Spirogyra-Zellen am Tageslichte
ist in der auf der Seite 6 u. ff. meiner oben citirten
Abhandlung angebrachten Tabelle zu sehen. Hier will
ich nur das Wachsen von 5, aus der Mitte eines un-
unterbrochen durch das Lampenlicht beleuchteten Spi-
rogyra-Fadens entnommenen Zellen vorführen, indem
— 137 —
alle übrigen fellen sich ganz in derselben Weise
theilten.
Tabelle 1.
5 Zellen aus der Mitte eines im vollen Lampen-
lichte wachsenden Spirogyra-Fadens. (Faden A.) ©
19. Febr. 20. Febr. 21. Febr. | 29. Febr.
BEER ^ | — S eee gE
BARS
6 à ( 31
b 41 i 2l
10 Dt
DIUTIUS
(6 i 31
IAS
E
31
ei | : | 3
| 2 À { 31
05 i jt
10 J EE
2%
| BP | 81
3 ( 31
bs j 22
p
1
( 5 32
we 2T
00:
10 J l 925
| 5 61
Aller pof
: \ 33
E
[9 9)
Melanges biologiques. IX.
— 138 —
19. Fehr. 20. Febr. EG NES E 21. Febr. | 22. Febr.
Late M DORE (SL
( 44 :
{ 61 ne \ 33
| ; | 41 | 33
2 31
9 ! :
a | [8
| 61 || 3 | 33
3 ( 31
s ds
es
p perf Sec aes
; ( 31
| Ls { ES
9 1 ! E
5 2
Jj. ptg \ 34
| 6 | 31
5 { 22
cA
48 | | 1394
|
Die Zelltheilung wird mit der Zeit noch intensiver,
so dass, ungeachtet des sehr raschen Wachsthums des
Fadens, die meisten Zellen eine Lánge von ungefähr
"o — “ho Millimeter aufweisen (bei einer Breite des
Fadens von //,, — 5/,, Millm.) und indem sie kaum
eine Länge von */,,, bis */,,, Millm. erreichen, sich wie-
der theilen.
Die beiden folgenden Tabellen stellen das Wach-
sen und die Theilung der Spirogyra - Zellen im Dun-
kel dar, nachdem sie durch das 48stündige Verweilen
unter dem vollen Lampenlichte mit Stärke überfüllt
wurden.
— 139 —
| Tabelle II.
Spirogyra-Faden im Dunkel. (Faden B.)
21. Januar. | 28. Januar. | 25. Januar, | 27. Januar. | 30. Januar.
13 181 26 29 29
13 17 251 36 36
T 9 15 204 | 214
6 9 15 ısı | 20
ei js 13 17 19
1.9 15 19 29
í 8 14 18 20
Ads 14 17 21
( 8 14 19 92
B 1 ASB 12 15 17
(9 11 12
? 36 3. M5 15 15
(11 fate D 33
1
V 1? ul 15. 16
( 7 11 16 17
BM s 11 15 17
(12 15 17
> | yas 17 18
(11 16 18
i rd u2 16 19
(10 14 15
d di 19 15 16
10 13 15
? He e 12 14
(10 14 15
? H 19 10 11
(10 13 13
1
iP di ul 15 17
1
ih T [10 15 164
— 140 —
21. Januar. | 23. Januar. | 25. Januar. | 27. Januar. | 30. Januar.
10 ( 7 11 151 18
" 101 15 17
T 7 12 17 19
7 12 18 21
11 16 18
1
12 jos iu 16 19
(11 17 18
1 t 1 qua 17 19
(7 11 16 19
pe AGS 12 18 21
11 16 17
s B t 15 17
111 8 13 18 21
8 14 194 22
19 8 13 181 21
8 12 19 21
12 9 14 22 24
8 14 20 22
9 134 20 22
i 81 13 20 23
7 9 131 20 23
61 81 131 20 25
1 1
131 5: 131 20 23
1 14 20 23
61 81 13 181 29
6 81 14 19 22
{ 9 14 18 21
1
a as 13 18 20
61 81 13 171 20
6 81 12 171 20
6 8 10 19 13
7 91 141 201 21
6 9 128 141 141
5 101 13 14 14
3625 | | | | 12202
— 141 —
, VE
“IVNIQIT “LT
Jeuiqoq “IT
8l el ill 01 16
9I eI 401 6 8.
LI cl FOI 01 8
to | 9I el Il 16
a tel ir OI 6 !
wel | el OI 6 TL
HO |) OTe NE Or tL !
ee TOL v1 „al OI
Ho | 9I V1 Tel 6
HA A „sl OT il
108, 191 Tel ral 8 !
167 81 VI eI $9
166 LT PI - GI z
ce 9r fel I 191
‘TenIqay ‘9 | "Jenuee ‘OS | "Jenueg -/c
“IBNUBL "GZ | Jenutf 'ec
(9 uepejg) ‘joyung ur vaiksoatdg
| TH 11948],
"Jenuef ‘LC:
Ur c] 0 | |
; ge T EMT vr G, E ;
1 | ivi OL | 6
20099 AT 5 | B s ines
HIR Ha Dr et - $g & |
CES ie 4 ii aE pcd
reg FE eng & : ein: n =
eco LA er rol TRIN ct |
| ter II ar: pon
age "| caer GT BC B. i =
= E - à LI 16 | io | + }
3 | 4 EOD CB Or UT | niens L
er | í
| Hc | e KL» |. eI : | : | a d
1 Mc | til BOr- | “ail | ie at à
2 45 | gd ci Td | is :
96 Soc | | + ee 81
| i n Eel | | í 1
Kc |^ TOC E is ES. : =
M 18 | zer IT
1 Al ter. | til T 4 D
177 | 0% EST d d i E
E: 1 | Hg Paes: \
& | RE m > mI | EE
ES GZ 6 2 eel ei
67 tec "i | " » Es à
77 0% $61 Li Án : | i e
fee Soe eee nt leo JOIN ee
! Ad 181 eI IT orf 3I 9r
*TLENAQ IH ATI "aMenaqo " $ :
AIL | ‘ICO 7 ‘9 | “IENUUL '08 ‘Tenue Ç :
C'28 | ‘aenueg ‘cz | "Jenuee ‘EG | "Jenue( “TZ
SR PR ln EEE
ie
‘491 U9WU0N93 opuvjg nz SUNTOUT, osrpeuroou ouro uoj[po7z uouopuvjsjuo sunpremg, qo1np qr SUB TOP
JOUI9 ur ssep 'uo[[oZ uojojgo€qooQ ATW UOA uosSriqn uo[ye TOA ounyeusny ouro urIep j9p[mq 9[[oz SATA (x
F99PT | _ | | | | | | _ 6%
G G
wl 9T ral ier] ae ut}
ro GI eT t6r f : Lo C or
LG 87 61 „st {ll or]
v6 $6 IG Tel el tr
196 197 - 66 GT HAN G1) 2 b
TGS 197 1€6 GT Tel z
9c 0% gl eT T de = a
I 86 SI FI Tol OT crie
108 87 181 GT eT IT OTS
86 IC LT el oT OT 30d ex
ra ioe
66 9I FI u OI 18 8 f
- 96 0% GT TII OT 18 er.
166 GG Her TIT 6 T8 j :
196 — 1G 9I eI IT 6 Dee
6 “fi ZI D 0T tg 8 f :
te | 8I Fl 101 . OI 8 Ber.
8 TOS A gl 4 01 OT) :
ZIG | TC 0% 6T ST 91 9T 9T
LG 87 6T ST LI GT GT GT
— 144 —
Am 6. Februar enthielten die Zellen noch sehr viel
Stärke. Seitdem ist aber keine einzige Zelle eine Thei-
lung eingegangen. Alle Zellen ohne Ausnahme haben
aber noch seitdem sehr beträchtlich an Länge zuge-
nommen. | |
Die meisten Zellen gehen, wie aus den letzten 2
Tabellen zu ersehen ist, eine Theilung in den ersten
24 bis 48 Stunden des Verweilens im Dunkel ein.
Der ganze Vorrath von Stärke ist in der Zelle nach
der Bildung der Querwand vorhanden. Nichtsdesto-
weniger hórt die Zelltheilung in diesen Zellen auf, und
der ganze Vorrath der noch vorhandenen Baustoffe
wird auf das Làngenwachsthum der Zellen verwendet.
Vergleichen wir die Längenzunahme und die Thei-
lung der Zelle in den angeführten 3 Fäden, so ergiebt
sich die folgende Tabelle.
Im Dunkel. Am Licht.
Faden C.|Faden B.| Faden A.
Länge am Anfang des Ver-
SUENS EN o eae qi gee 459 | 3621 48
Länge am Ende des Ver-
1110 1 PREMISE aD 14461 112204 | 1394
Die Zahl der Zellen am
Anfang des Versuchs . 281789 5
Die Zahl der Zellen am
Ende des Versuchs. .. 55 64 40
Der Faden A, welcher um vieles rascher gewachsen
ist, als die übrigen zwei, hat in 3 Tagen die 3fache
Länge erreicht und die Zahl der Zellen um das 8-
fache vergrössert. Der Faden B ist in 9 Tagen um
— 145 —
3,2 Mal, der Faden C in 27 Tagen um 3,4 Mal län-
ser geworden. Diese beiden Fäden haben indessen nur
wenig die Zahl ihrer Zellen vergrössert; beim Faden
B ist die Zahl der Zellen auf das Zweifache, beim
Faden C nur bis auf 1,6 gestiegen.
Nach allem Angeführten leuchtet also ein, dass die
raschere Zelltheilung, nicht wie Sachs meint, nur auf
der grösseren Quantität der Baustoffe beruht, sondern
dass der Verbrauch des aufgespeicherten Materials in
den Zellen, je nachdem sie ins Licht oder ins Dunkel
versetzt sind, ein sehr verschiedener ist: bei unun-
terbrochener Beleuchtung — äusserst energische Thei-
lung, im Dunkel — Ausbleiben der Theilung zu einer
Zeit, wo die Zellen doch noch mit Stärke überfüllt
sind, dagegen Verbrauch der Baustoffe fast aus-
schliesslich zum Längenwachsthum der Zellen. —
Diese Beobachtungen bewogen mich, die in meiner
Abhandlung angeführten Resultate auszusprechen und
dies lässt mich auch jetzt dieselben vollständig auf-
recht erhalten.
Anmerkung. Einer gleich oberflächlichen Kritik
ist auch meine Arbeit «Über die Wirkung des Lichtes
auf die Bewegung der Chlamydomonas pulvisculus, Eu-
glena viridis und Oscillatoria insignis» von Sachs un-
terzogen worden. In der 2ten Auflage seines Lehrbuchs
heisst es S. 571: «In Bezug auf die Einwirkung ver-
schiedener Helligkeitsgrade auf die Bewegung der
Pflanzen sind Famintzin’s Angaben (1. c.) über Oscil-
latoria insignis und die den Schwärmsporen ähnlichen
Chlamydomonas und Euglena von besonderem Inter-
Melanges biologiques. IX. 19
— 146 —
esse; diese Organismen bewegen sich nach dem Orte
einer gewissen mittleren Helligkeit hin, indem sie so-
wohl tiefen Schatten, als intensives Sonnenlicht flie-
hen.»
In der 3ten Auflage wird dieser Arbeit nicht mehr
im Texte erwähnt; in der Anmerkung 8. 650 aber
gesagt: «Die von Famintzin (Mel. Biol. St.-Peters-
bourg. T. VI, p. 75) gemachte Angabe, dass sich die
beweglichen Algen, Chlamydomonas pulvisculus, Eu-
glena viridis und Oscillatoria insignis ebenso vom di-
recten Sonnenlicht, wie vom tiefen Schatten hinweg
dem Lichte mittlerer Intensität zuwenden, wird von
Schmidt entschieden in Abrede gestellt;er fand,
dass sie sich immer dem Licht grösserer Inten-
sität, auch directem Sonnenlicht, zuwenden.
Die Beobachtungsmethoden beider Autoren waren in-
dess sehr unvollkommen. »
Indem ich den Grad der Unvollkommenheit meiner
Methode dem Urtheile Anderer überlasse, will ich
hier nur anführen, dass, die Richtigkeit der Beobach-
tungen von Schmidt auch zugegeben, meine Versuche
über die Wirkung des Lichts auf die Bewegung der
eben genannten Organismen nichts von ihrer Be-
weiskraft verlieren, denn auf Seite 84 meiner Ab-
handlung ist ausdrücklich von mir angegeben: «Um
möglichen Missverständnissen vorzubeugen, will ich
hier hinzufügen, dass ich das von mir beschrie-
bene Verhalten der Chlamydomonas und Eu-
glena zum Licht als vollkommen erwiesen nur
für den von mir beobachteten Entwickelungs-
zustand derselben halte; dagegen bleibt mir
bis jetzt ganz unbekannt, ob und wie grosse Ab-
MB
weichungen in diesem Verhalten zum Licht
in anderen Entwickelungszuständen derselben
vorkommen mögen.» Dass sich also in gewissen
Fällen ein anderes Verhalten zum Licht offenbaren
kann, ist also auch von mir schon vermuthet und so-
gar durch zwei Beispiele (Seite 85 und 86) erläutert
worden.
Deshalb kann ich Sachs nicht beistimmen, wenn
er, ausschliesslich auf das Zeugniss von Schmidt sich
stützend, meine Resultate für ungültig erklärt. Übri-
sens sind meine Beobachtungen über Oscillatoria auch
von Borodin an einer von ihm nicht näher unter-
suchten Art wiederholt worden, und seine Resultate
stimmen mit den meinigen vollkommen überein.
(Aus dem Bulletin, T. XIX, pag. 30—42.)
28 Août
9 Septembre 1873.
Diagnoses plantarum novarum Japoniae et Man-
dshuriae. Scripsit C. J. Maximo wioez.
DECAS QUINTA DECIMA.
Vitis leeoides. (Cissus) frutex erectus ramosissimus
amplus, praeter cymas pulverulento-pubescentes gla-
ber; stipulis (citissime caducis) truncato-subquadratis ;
foliis 3 — (1 — 4-) jugo-pinnatis, jugo infimo trifolio-
lato, foliolis longiuscule petiolulatis subtus vix palli-
dioribus, ad axillas venarum inferiorum glandula brevi
concava instructis, ovato-lanceolatis vel lanceolatis
acuminatis, a medio versus apicem pauciserratis, ser-
raturis mucronatis saepe obsoletis; cymis oppositi-
foliis vulgo ramulos novellos terminantibus vel inter-
dum secus ramulum pluribus (rarius in cirrhos bifidos
lignosos mutatis) amplis dichotomis multifloris, pedun-
culo 1 — 2-pollicari insidentibus; petalis 5 (4) ovatis
planis, stylo pyramidali ovarium disco 4 — 5-dentato
immersum longitudine superante; fructu... |
Hab. in Kiusiu: ad fauces rivuli e monte Zidsi flu-
entis, non procul a Nagasaki, in fruticetis, Julio florens.
Affinis V, cantoniensi Seem., quae caule scandente,
— 149 —
»
foliis 1 — 2-jugo-pinnatis, foliolis obovatis vel ova-
tis subtus caesio-glaucis, cymis multo minoribus plu-
rifloris valde differt. V. bipinnata T. et Gr. (cujus me-
rum synonymon videtur V. orientalis Boiss., Cissus
or. Lam.) etiam affinis, sed magis distans.
5 — 8-pedalis. Foliola majora 10 — 12 : 6 — 67,
centim. magna, minora (jugi infimi) 11, —4 : 1, — 3
centim., absque petiolulo 1 — 1,5 centim. longo; to-
tum folium ambitu deltoideum vel ovato-oblongum,
ad 1,5 decim. longum, 15 — 20 centim. basi latum.
Rami lenticellis suberosis parvis asperati, passim cir-
rhis vetustis 2 mill. crassis elongatis instructi , novelli
",— 1 pedales, vulgo intervallo parvo folia 1—2, dein
ramulum floriferum foliis abortivis gerentes cyma
planiuscula ad 10 centim. lata, vel rarius etiam folia in.
ramulo superiora 1 —6 evoluta, valde tamen dimi-
nuta (tota foliolum terminale bene evolutum vix ae-
quantia) quovis tali folio cymam sibi oppositam ge-
rente, tunc vero cymae tantum 5 — 6 centim. latae.
Flos, 2 mill. longus ac latus. Calyx truncatus, petala
- eito soluta, stamina sub disco inserta, ovarium 2-lo-
culare loculis 2-ovulatis. Ovula juxtapposita, adscen-
dentia, anatropa.
Observ. Vitis pentaphylla Thbg. infauste a Mi-
quelio in Ann. Mus. L. B. I. 91. ad V. serianae-
folium Bge (sub Ampelopside) ducitur, est enim, fide
Speciminis et tabulae authenticae ineditae, Gynostem-
ma cissoides Hook). Ad Vitem serianaefoliam vero
pertinet Paullinia japonica Thbg. Fl. 170. et Icon
ined., ut recte habet Miquel.
.1)In graminosis Nippon et Yezo meridionalis sat frequens.
— 150 —
Sanguisorba Al. Br. emend.
Poterium et Sanguisorba L.
Sequentes species in regionibus Asiae maxime orien-
talibus crescunt:
Subgen. Sanguisorba Al. Br.
Spica a basi ad apicem florens, antherae ochra-
ceae, stigma fimbriatum. 2.
Spica ab apice ad basin florens. 8.
2. Filamenta a medio dilatatoplana, stylus lon-
gior, bractea brevior quam calyx........... S. canadensis L.
Filamenta praeter basin tota dilatata, stylus
brevior, bractea longior quam calyx...... ... (S. alpina Bge.)
3. Torus subglobosus amplus. Filamenta teretia
Calyel® Suldednslid Re eee eee cam mics me's . S. officinalis L.
Torus minutus convexus. Filamenta dilatata
calycem valde superantia. 4.
4. Filamenta a medio dilatata sub anthera ochra-
cea attenuata, stylus calycem superans, stigma
Ambriatums. news. RN RO ER OM S, obtusa m.
Filamenta excepta basi tota dilatais apice
truncata, stylus calyce brevior, stigma papillo-
SUR AS ae dis sna SIRE MO dye qu A gei a S. tenuifolia Fisch.
a. Spicae centripetae.
1. S. alpina, Bge in Ledeb. Fl. Alt. II. 142. —
Pilosula, foliolis plus minus petiolulatis vulgo basi
auriculatis truncatis subcordatisve grosse serratis;
spicis cernuis; bracteis pubescentibus flores superan-
tibus vel aequantibus; disco inconspicuo; staminibus
calyce albo-virente ‚triplo longioribus, filamentis basi
filiformi excepta dilatato-planis sub ipsa anthera och-
racea attenuatis; stigmate fimbriato; fructu alato-qua-
drangulo. — S. armena, Boiss! Fl. Or. II. 731.
Hab. in ditione florae Alfaicae nec non in Armenia;
hic comparationis gratia descripta.
Simillima S. canadensi L., quae tamen primo obtutu
— 151 —
spicis crassioribus erectis, bracteis haud exsertis et
indole filamentorum diversa.
2. S. canadensis Torr. et Gray Fl. Nth. Am. I. 429.
— Glabra, foliolis petiolulatis basi cordatis grosse
acute patuleque serratis ; spicis elongatis crassis erectis ;
bracteis calyce brevioribus; disco inconspicuo; stami-
nibus calyce albo cum rubedine triplo vel quadruplo
longioribus, filamentis a medio dilatato-planis sub ipsa
anthera ochracea paullo attenuatis; stigmate fimbriato, |
fructu alato-quadrangulo.
Hab. per Rempublicam Borealiamericanam, boream
versus usque ad Terram novam et Sitkam, meridiem
versus usque ad Georgiam et Oregon.
8. media (DC. sp. pr.). — Foliolis latioribus (ovato-
vel oblongo-cordatis) saepe stipellatis (in «. rarissime),
bracteis pubescentibus; staminibus calyce triplo (ne-
que 4-plo) longioribus; stylo calyce breviore; spicis
brevioribus ochroleucis vel carneis. — S. sitchensis,
C. A. Meyer in Fl. Ochot. 35.
. Hab. in Americae borealis territorio Alaska!; ad li-
tus meridionale maris Ochotensis, circa sinus Mamga
et Alar (Middendorff!); in Japoniae borealis prov.
Nambu, in montibus altis, in consortio S. obtusae, sed
verisimiliter multo rarius (Tschonoski specc. 2. mi-
sit).
Planta asiatica hucusque tantum floribus ochroleu-
cis observata est.
In hortis botanicis Europae olim culta sub nomine
5. mediae L. varietas ß. a planta spontanea non pa-
rum diversa facta est staminibus calycem parum tan-
tum superantibus atque floribus vix non semper pro-
funde rubris, fere atropurpureis.
ee
b. Spicae centrifugae.
3. S. obtusa. Pilis paleaceis rufis praesertim ad folia
crispe pubescens; foliolis semper sessilibus cordato-
ovatis obtuse patentim serratis; spicis cylindricis apice
cernuis; bracteis ovarium vix superantibus ovarioque
obtuse quadrangulo pubescentibus; disco inconspicuo;
staminibus calyce quadruplo longioribus, filamentis a
medio dilatato-planis sub ipsa anthera ochracea paullo
attenuatis; stylo calycem superante; stigmate fimbri-
ato. — Taünutschi soo. Soo bokf. II. 25.
Hab. in Nippon borealis prov. Nambu (fl. leg. Tscho-
noski).
Ab affini S.canadensi 8. media statim differt spica
ab apice ad basin florente, foliolis sessilibus serratu-
ris obtusis, pube, bracteis brevibus, ovario obtuse
angulato.
Radix obliqua recta longissima, apice pluriceps,
illi S alpinae similis. Caulis vulgo pedalis folia radi-
calia parum vel vix superat, folia caulina paucissima
abbreviata, spicae paucae. Flores albi paullo rubedine
suffusi. Spica plus quam bipollicaris. — Characteres
exemplis ultra triginta collectis probati .
4. S. tenuifolia Fisch. — Elata glabra; foliolis ses-
silibus vel petiolulatis argute saepius incumbenti-serra-
tis lineari-oblongis, superioribus elongato-linearibus,
basi cuneatis vel truncatis, infimis interdum oblique
cordatis, saepius stipellatis; spicis cylindricis; brac-
teis calyce brevioribus; disco hemisphaerico; stamini-
bus calyce duplo vel plus duplo longioribus, filamen-
tis planis apicem truncatum versus sensim latioribus,
antheris atris; fructu alato-quadrangulo.
— 153 —
a. alba. Trtv. Mey. Fl. Ochot. n. 117. — Foliolis
latioribus saepe petiolulatis, basi frequentius subcor-
datis; spicis erectis; filamentis apice anthera angu-
stioribus. — S. tenwif. var. grandiflora, Maxim. Fl.
Amur. 94. — S. tenuifolia, Black. Ind. in Hodgs.
Jap. 333. et in Bonpl. X. 91.— Mig. Prol.. 226.
372. — S. media Rgl Til. Fl. Ajan. p. p. — S. yezoen-
sis, Sieb. ex Miq. Prol. 372.— Ware mokö. 300 v
II. 24 (ala, ob filamenta teretia).
Hab. in Mandshuriae montanis silvaticis vulgaris,
Aug. fl., Sept. frf., in Japoniae insulis Yezo, prope Ha-
kodate sat frequens in pratis maritimis aliisque locis,
eodem tempore fl. et frf., et in subalpinis Nippon me-
diae (Tschonoski); Mu in Sibiria orientali,
Dahuria, Kamischatka et Sachalino.
8. purpurea, Trtv. et Mey. I. c. — S. media Rgl.
et Til. 1. c. p. p. — Omnia praecedentis, sed flores
" earnei vel rubri et stamina paullo breviora (calycem
duplo superantia).
Hab. cum praecedente, sed ubique rara.
y. parviflora, Maxim. l. c. 94. — Foliolis radicali-
. bus lineari-oblongis, caulinis angustissimis, omnibus
saepius sessilibus, basi ad summum truncatis; spicis
longissimis tenuibus nutantibus , flore minore, filamento
eximie dilatato anthera latiore. |
Hab. in desertis pratisque siccioribus Mandshuriae
frequentissima.
Bhizoma in omnibus varietatibus lignosum, cras-
sum, pluriceps, curvato-subhorizontale, in radicem
oblique descendentem abiens.— Varietatem a. vidi ra-
rius staminum abortu polygamam.
5. S. officinalis, L. — Glabra, foliolis petiolulatis ob-
Melanges biologiques. IX. 20
— 154 —
longis vel ovatis basi cordatis rarius truncatis, grosse
patule serratis; spicis ovalibus oblongis vel rarius ob-
longo-cylindricis; bracteis calyce brevioribus; disco
maximo globoso-quadrangulo; staminibus calycem non
vel vix superantibus; filamentis teretibus aequalibus,
antheris atris; fructu angulato. — S. carnea Fisch. — |
S. bracteosa, Bess. — S. montana, Jord. — S. poly-
gama Nyl. — S. media C. A. Mey. in Trtv. et Mey.
l. e. —
Hab. in Mandshuria frequens, China boreali et Mon-
golia, Japonia media: circa Yedo et Yokohama fre-
quens in pratis siccioribus, Yokoska (Savatier!), et
boreali: ad fines boreales ins. Yezo (Small!); archi-
pelago Koreano (Oldham! M 222.); Sibiria tota, et
late diffusa per Europam.
Var. cornea Rgl. ined. (Fisch. sp. propr.). — Flo-
ribus carneis. ;
Hab. in China boreali, Mongolia, Songaria, Sibiria,
rara.
Spicae hujus speciei occurrunt interdum subpoly-
gamae, staminibus florum plurimorum non evolutis.
Obveniunt etiam spicae monstrosae, mox apice, mox
basi spiculas adventitias pedunculatas paucifloras sin-
gulas vel plures emittentes.
Ceterae hujus subgeneris species sunt: S. dodecan-
dra Moretti et S. decandra Wall. (mihi ignota).
Subgen. Poterium, Al. Br.
6.5. minor Scop.— Poterium Sanguisorba L., Thbg.
Fl. Jap. 230. — Soo bokf. II. 26.
E Japonia vidi tantum cultam in urbe Yedo, sed
NE M
Thunberg circa urbem Nagasaki crescere asserit.
Dubia florae Japonicae civis.
Potentilla Cryptotaeniae, (Digitatae, multiflorae, Lehm.)
Perennis, caule erecto petiolisque dense patenti-pilosis;
fasciculis sterilibus sub anthesi rarissime evolutis sub-
solitariis foliis subpedato-quinatis instructis; foliis cau-
linis semper ternatis, foliolis ab ovato in ellipticum
(vulgo) et sublanceolatum vergentibus, utrinque acutis
vel rarius apice acuminatis, brevissime petiolulatis, cir-
cumeirca acute serratis, serraturis rariusiterum 1 — 2-
serrulatis, supra subglabris, subtus ad venas dense
vel parcius adpresse pilosis; stipulis alte adnatis, in-
ferioribus lineari-lanceolatis, superioribus ovatis, omni-
bus acutis integerrimis; floribus minutis trichotome
laxe paniculato-corymbosis; sepalis aequilongis acutis,
exterioribus lanceolatis, interioribus ovatis; petalis
disjunctis cuneato-obovatis plus minus emarginatis,
calycem non vel parum vel triente superantibus, lu-
teis; carpellis pilos receptaculi superantibus, longi-
tudinaliter rugosis, stylo sublongioribus. — P. mon-
speliensis, Minamoto soo. Soo bokf. IX. 36.
Hab. in Mandshuria austroorientali circa sinus
Bruce, in vallibus rivulorum frequens, initio Augusti
fl. c. fr. immat., Wladiwostok (Schmidt! fl.) et Possjet,
ad declivia lapidosa non rara, medio Julio fl. pr., in
pratis ibidem frequens, med. Aug. fl. frf. In Japoniae
insulis Yezo, cirea Hakodate, in lucis Oryptomeriae ali-
bique frequens, a Julio in Octobrem florens, et Nip-
pon media, in arenosis uliginosis prope Yokoska (Sa-
vatier! Majo fl. frf.). |
— 156 —
Nomen speciei datum est ob similitudinem quan-
dam foliolorum. cum illis Cryptomeriae canadensis.
Planta sat variabilis, saepissime absque foliis vel fasci-
culis radicalibus ullis inventa, saepeque primo jam
anno florens atque hoc statu tam similis P. norvegicae
var. hirsutae statura, pube, foliorum forma et floribus,
ut vix alio modo quam stipulis alte petiolo adnatis et
-angustis petalisque calycem saepius superantibus. di- .
stinguenda sit. Completorum speciminum examine au-
tem manifesta fit affinitas cum P. elatiore Schtdl e
Transcaucasia, quae tamen petalis albis (ex Boissier),
sepalis angustis, stylis carpello duplo longioribus, fo-
liis semper ternatis, stipulis latis basi adnatis optime
abundeque differt. . |
Caulis apice florifero iteratim (subquinquies) tricho-
tomus, flore uno semper centrali singulo, unde gignitur
panicula sat patens subsquarrosa.
Potentilla centigrana, (Acephalae, boreales, Lehm.) —
Biennis multicaulis demum horizontaliter procumbens,
parce adpresse setulosa; foliis ternatis subtus glauces-
centibus, foliolis omnibus subpetiolulatis cuneato-fla-
belliformibus basi excepta obtuse serratis; stipulis la-
tissime oblique ovatis acutis integerrimis; floribus mi-
nutis omnibus alaribus! semper erectis folia fulcientia
superantibus; sepalis exterioribus ovatis, interiori-
bus lanceolatis, utrisque acutis; petalis disjunctis ob-
ovatis integris flavis, calycem superantibus; carpellis
numerosis receptaculi pilos superantibus, tenuiter
. costatis. — P. reptans var. trifoliolata, A. Gray! Bot.
Jap. 387. — Ko gane itsigo. Soo bokf. IX. 34. (? fig.
mala). |
Folia fere exacte P. millegranae Engelm. et flores
Sin cu ae
similes atque subaequimagni, sed omnes alares, quo
signo nec non.caulibus demum procumbentibus optime
inter omnes monocarpicas distincta.
Varietates distinguo:
a. japonicam: multicaulis densifolia, foliola minus
grosse, obtusius et argutius serrata, serraturis utrin-
que 7—11, sepala exteriora minora.
Hab. in Yezo: ad vias in limosis, in pratis humidis
graminosis circa Hakodate vulgaris, Junio (Small!),
Julio fl. frf. (ipse).
B. mandshuricam: cauliculi pauciores saepe erecti
demum parum decumbentes ; humiles, foliola grossius,
parcius et acutius serrata, TUS RE utrinque 4—8,
sepala exteriora majora.
Hab. in Mandshuria austro-orientali ad fl. Wai Fu-
din, sinum S-tae Olgae affluentem, in limosis silvarum
et ad vias passim, nec non in humosis humidis insu-
larum ejus, fine Junio fl. frf.
Hisce addere licet notulas in sequentes hujus ge-
neris species polymorphas.
P. fruticosa L., cujus formam genuinam, cum planta
europaea congruam, e Nippon mediae et borealis al-
pibus possideo, certo certius, praeter species Leh-
mannianas, jam a Hookero et Thomson ad illam
ductas, includit etiam P. tenuifoliam Lehm., etiam
in CMM chinensi crescentem, et P. davuricam
Nest]. (P. glabram Lodd ). Legi enim genuinam P.
davuricam, albifloram, praeter villos nonnullos par-
cos ad foliorum margines et secus petiolos caulesque
glabram, vix bipedalem, ramosissimam et dumosam, ad
Schilkam inferiorem, prope Schilkinskoi Sawod in pra-
— 158 —
tis humidis raram, — et identicam profecto plantam,
sed flore luteo instructam, eodem loco inter frutices,
nec non ad Amur superiorem, infra Kottomangae fl.
ostium ad declivia rupestria sat frequentem, sesqui-
pedalem, ita ut ne unica differentia supersit inter P.
davuricam et P. fruticosam. Ceterum P. fruticosa ipsa
invenitur mox petalis aureis, mox flavis, P. davurica
vero petalis albis et lacteis. — Praeter variationes enu-
meratas distinguendae sunt in ditione florae nostrae
duae novae: |
Var. Mandshurica: tortuoso-ramosissima; foliis bi-
jugo-pinnatis utrinque longe denseque subtus densius
sericeo-villosis; foliolis ovalibus acutis cum mucronulo,
a se invicem liberis vel jugo summo basi decurrente,
foliolo terminali semper libero; stipulis scariosis pe-
tiolo multo brevioribus; calyce extus villoso sepalis
exterioribus angustioribus simplicibus vel 2—3-par-
titis; petalis calyce duplo longioribus orbiculatis albis.
— In Mandshuria orientali, circà sinum Sanctae Olgae,
ad rupes porphyricas vel calcareas ipsius introitus,
nec non ibidem ad ostium fi. Cruiser, sat frequens,
init. Julii florens. Eodem forsan loco legit Wilford!
A varietatibus arbuscula (Wall. sp. pr.) et rigida
(Wall. sp. pr.), quibuscum foliolorum forma convenit,
differt pube et florum colore, a var. davurica, quacum
flore albo congruit, foliolis latioribus dense villosis.
Var. mongolica: ut praecedens, sed fere glabra et
flores forsan lutei (in sicco quoad colorem dubii). —
In Mongolia chinensi, cum genuina et tenuifolia.
P. fragarioides L.,.ab Alta? per Mongoliam ad Hi-
malayam et a Kamtschatka per Sibiriam orientalem,
— 159 —
Mandshuriam, Chinam borealem, Sachalin in Japoniam
usque meridionalem dispersa, in Asia centrali misera,
in orientali luxurians, cyclo gaudet formarum magno
et, praeter typicam P. fragarioidem, species Lehman-
nianas includit P. Sprengelianam, P. stoloniferam,
nec non ?. japonicam Bl. et P. Gerardianam Lindl.
— Varietates sequentes distinguendae, plerumque, ut
in aliis Potentillis, geographice bene limitatae:
a. typica: minor, foliola 3—9, vulgo 5— 7, acuta -
vel breve acuminata serraturis magnis paucioribus,
stipulae saepissime incisae, flores parvi, petala integra
vel (in Mandshuria) leviter emarginata. — Altai! Si-
biria baicalensis!, Dahuria!, Mandshuria occidentalis
(in desertis), Mongolia!, China borealis!, Himalaya
occidentalis (Royle!) et centralis (Jameson!).
8. flagellaris, Lehm.: stolonifera, cetera praeceden-
tis; petala integra vel emarginata. — Kamtschaika
(ex Lehmann), ins. Yezo, circa Hakodate (ipse).
Planta yezoénsis habet in uno eodemque specimine
folia pinnata vel jugo uno minuto vel subobsoleto vel
ejus loco callis parvis instructa vel denique atque sae-
pius ternata, foliolis ceterum omnibus acutissimis. Ta-
lia specimina optimum transitum praebent ad
Y. ternatam: stolonifera, foliis 1-jugo-pinnatis, fo-
liolis obovatis vel suboblongis acutis vel saepissime ob-
tusis, superne subglabris subtus parce adpresse stri-
goso-pilosis; stipulis saepissime incisis; flore parvo pe-
talis emarginatis interdum pallidius luteis. — In Man-
dshuria orientali, in pratis siccis ad Usuri, prope Dai
Ssitucha et ad ostium fl. Nautu, in consortio var. «.,
sed flore pallidiore insignis, nec non simili loco in val-
libus inter fl. Da-dso-schu et portum St. Wladimiri;
— 160 —
in Japonia tota passim: ad margines silvarum prope
Hakodate, in declivibus graminosis prope Yokohama
et Nagasaki.
Delineata est sub nom. japonico tsuru-ki-shibai in
opere Soo bokf. IX. 43.
8. Sprengeliana (Lehm. sp. pr.): major, caespitosa, |
stolones nulli, foliola 3—5—13, vulgo 7 —9, obtusa,
serraturis minoribus obtusioribus, stipulae integrae,
flores '/, vel paullo majores petalis emarginatis. — In
Mandshuria orientali perfrequens ab ostio fl. Amur
ad limites Koreae, ludit hic floribus vix quam in «.
majoribus, foliolis in eodem specimine obtusis et acu-
tis, et locis ubi montes silvis obtecti in prata sicca
transeunt saepe non facile a var. a. distinguitur. In
Japonia: Yokohama, Hakodate (hic mox flore non ma-
jore quam in mandshuricis, mox autem kamtschaticis
fere aequimagno). In Kamischatka, Sibiria orientali
(Werchojansk, Adams!), nec non prope ostium fl.
Amur (Orlow!) flores triente saltem quam in var. a.
majores profert.
€. stolomfera (Lehm. sp. irj stolonifera , foliola
rotundiora, petala emarginata vel subobcor id folia
radicalia saepe foliola alterna inaequalia ad 9 geren-
tia, cetera praecedentis. — P. japonica, Bl. — P.
fragiformis var. japonica, A. Gray! — P. Gerardiana
Lindl. ex Lehm. Revis. 42. — P. variabilis, Kl. in
Pr. Woldem. Reise t. XI. — Kamischatka!, ins. Sa-
chalin!, Yezo!, Kiusiu, prope Nagasaki (Langsdorff!,
Oldham! s. nom. P. fragiformis var., ipse), in cacu-
cumine jugi centralis Kundsho-san (ipse), in Himalaya
orientali: Sirmur (ex Wallich), Butan (Griffith!
Ne 2118 distrib. Kew).
— 161 —
Planta vernalis omnino var. à. similis (praeter signa
— adducta) et flores habet minores, aestivalis vero luxu-
riat, flores triente majores et folia radicalia spithamaea
(qualia in reliquis varietatibus autumno tantum pro-
deunt) profert, quorum foliola terminalia tria multo
majora, reliqua vero (ad 9) multo minora sunt et magno
intervallo inter se alterna, pari sub jugo terminali sito
rarius reliquis magis minuto. Talia specimina, inter-
mediis ceterum eum normalibus conjuncta, sistunt P.
Gerardianam Lindl. — Etiam in hac varietate flores
. eo majores fiunt, quo magis boream versus progre-
dimur.
&. incisa: magnitudine var. 3., estolonosa, profun-
dius viridis, foliola. 11— 13 obovata obtusa inciso-
serrata, flos mediocris, petala emarginata. — In Man-
dshuria orientali: ad rupes fl. Li-Fudin non procul ab
ostio amnis Tschau-sung.
Omnino similis var. Sprengelianae, sed foliola in mo-
dum P. fragiformis profundius inciso-serrata et solito
numerosiora.
P. grandiflora L. — Ad hanc speciem cum Bun-
geo ducimus P. fragiformem W., vix calycis foliolis
exterioribus obtusioribus et serraturis foliolorum vulgo
multo profundioribus, non semper tamen tute, di-
stinguendam, ab Altai ad Kamischatkam, Mandshuriam
borealem, ins. Kuriles et Sachalin provenientem. Ei-
dem subjungimus cum Trautvettero P. gelidam C. A.
Mey., glabriorem, minorem , floreque minore instruc-
tam, varietate tantum distinguendam, cujus locis jam
notis (Caucaso! Altai!, alpibus Songariae! et Dahuriae!)
addere possumus alpes Nippon borealis (prov. Nambu).
Mélanges biologiques. IX. 21
— 162 —
Alia varietas ejusdem speciei est P. villosa Pall.,
planta arctica, a Regelio omni cum jure jam huc emen-
data. !
P. Wallichiana Del. in Wall. Cat. Ne 1022.— .
Lehm. Nov. stirp. pug. III. 30 (1831) et Revis. Potent.
80. tab, 34. — a Lehmanno caulibus non prostra-
tis et foliolis petiolulatis subpedatis a P. Kleiniana
Wt. Ill. t. 85. differre dicitur. Sed utriusque speciei
figurae citatae fere identicae, foliola petiolulata oc-
currunt quum in figura Wightii tum in ejus specimi-
nibus authenticis, caules vero in planta juvenili sem-
per erecti sunt, ita ut absque dubio P. Kleiniana syn-
onyma censenda. P. anemonaefolia Lehm. Revis. 80.
tab. 63. sistit, monente jam Miquelio, statum ejus-
dem speciei robustum, et ad eandem ducenda est P.
reptans À. Gray Bot Jap. 387. et Soo bokf IX. 35.
(s. nom. o hebi itschigo i. e. Fragariae anguinae majo-
ris). — Vidi specimina Japonica e Yokohama (ipse),
Tsusima (Wilford), Nagasaki (ipse, Oldham s. n. P. -
reptantis), Indica Royleana, Wightiana et Grif-
fithiana, Assamensia a Simons, Sikkimensia a Thom-
son, Ceylonensia a Th waites collecta.
Pomaceae
Sinico-Japonicae.
Confer de generibus Pomacearum observationes
Decaisneanas in Comptes-rendus de l'Acad, d. sc.
LXXIII, séance du 13 Novbre 1871.
Chaenomeles Lind].
Ch. japonica, Lindl. in. Trans. Linn. soc. XIII. 97,
— Cydonia japonica Pers., Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam. |
E ee
nat. I. 132.— Sieb. Syn. pl. oecon. n. 354. — Pyrus
japonica, Thbg. Fl. Jap, 207.— C. Koch in Ann. Mus.
L. B. I. 248. — Mig. Prol. 228. — Buke Kaempf.
Amoen. 844.
Hab. in Nippon: planitie Yedoënsi et jugo Ha-
kone frequens, primo vere florens, Septembri fructi-
fera, per totum regnum ont nec non in China
frequenter culta. Ludit in hortis flore coccineo (Nan-
kin kaido), carneo (Tosimi kaido), albo et pleno. Va-
rietates sponte crescentes observavi sequentes:
a. genuina: frutex ad 4-pedalis (cultus altior) spi-
nosus, flores fructusque brevissime pedunculati sub-
sessiles, calycis laciniae rotundatae integrae subcolo-
ratae tubo fere aequilongae, fructus subglobosus pol-
licaris.
Japonice: Atsuma kaido, suke, ki buki (Thunberg).
8. alpina: spithamaea vel pedalis ramosissima, om-
nibus partibus minor, folia. saepe apice truncata. Ce-
tera praecedentis.
Collecta est in rupibus altissimarum alpium Kiusiu
— interioris, fine Maji fl.
- . [ncolis loci: taki omme.
(. pygmaea: inermis, trunco subterraneo, ramis epi-
gaeis palmaribus vel ad summum spithamaeis, folia ut
in «., sed paullo grossius crenato-serrata, flores inter-
dum longiuscule pedunculati (peduneulo calycem triplo
fere superante), calycis laciniae nonnullae vel rarius
omnes amplae rotundatae foliaceae serratae cum caly-
cibus normalibus in eodem specimine, fructus globo-
sus '/, — °/, pollicis latus.
Crescit in fruticetis cirea Yokohama ins. Nippon
cum «., non rara, floret jam Decembri et Januario.
— 164 —
Var. y. habitu ceteris tam dissimilis, ut pro specie
propria haberem, sed differentiae minime constantes
sunt. Fateor tamen, me transitus inter «. et y. quoad
modum crescendi non observasse.
Cydonia Tournef.
C. vulgaris Pers. — Sieb. Zucc. l. c. —Sieb. Syn.
n. 352. — Pyrus Cydonia L. Cod. 3665.— Thbg Fl.
208. — C. Koch l. c. — Miq. 1. c. — Umbatz vulgo
Marmer, Kaempf. Am. 800.
In Japoniam, fide Kaempferi, a Lusitanis intro-
ducta, unde nomen (marmelo). Habui cultam e Naga-
saki, Yedo et Nippon boreali, Aprili fl.
C. sinensis Thouin in Ann, Mus. XIX. 145. t. 8.
9, — Sieb. Zucc. 1, c. 131 — Sieb. Syn. n. 353. —
P. sinensis Poir. — C. Koch I. c, — Mig. l. c.
Spontanea dicitur in China, unde verosimiliter in
Japoniam introducta, ubi tamen praecedente rariu
colitur. |
Japonice: k'warin, ex Siebold. |
Pirus L.
Poma basi non umbilicata ....... ens cce (Pirophorum) 6.
Poma bast umbilieata 2... eons ci EHE (Malus) 2.
2. Pedunculi crassi breves medio bracteati, calyx
in fructu persistens. 3.
Pedunculi graciles longi ebracteati, styli basi
villosi, calyx (excl. P. spectabili) demum deci-
duus. 4.
9. Costae foliorum paucae arcuatae ........... P. Malus.
Costae foliorum multae rectae ............. P. Tschonoskü.
4. Flos carneus, calyx persistens, folia glabra . P. spectabilis.
Flos albus, calyx deciduus. 5.
5. Folia omnia integra crenatoserrata ........ . P. baccata.
Folia surculorum sterilium lobata..... secs Ts 1070;
= Le MAN
6. Calyx in fructu circumscissus caducus, 7
Calyx persistens, folia argute setaceo-serrata
Piuyehtule tomentosa „urn en er P. sinensis.
7. Folia glaberrima rotundato- at crenulata .. P. Calleryana.
: Folia initio tomentosa subrhombea serrata ... P. betulaefolia.
1. P. Tschonoskii. Arbor magna, foliis ee
acuminatis basi obtusis subcordatis, inaequaliter den-
tato-serratis serraturis basin versus minoribus, superne
elabris subtus tomentosis, utrinque subdecemcostatis
costis rectis; flore..., pedunculo fructifero pomum ae-
quante crasso apice tomentoso, supra medium bi-
bracteato; pomo subgloboso basi leviter umbilicato
toto parce varioloso calyce parvo subimmerso valde
tomentoso laciniis deltoideis obtusis erectis coronato.
Hab. in Mippon: ad pedem Fudzi yama, in pago
Sibá sirí, arbor magna, initio Novembris fructus sin-
suli et folia delapsa collecta.
Folia 5-pollicaria petiolo pollicari suffulta Ariam
quandam in mentem vocant. Pomum pollicare, sub-5-
oculare, loculis tamen 2—3 vacuis, seminiferis sectione
transversa acutis, in pomo uno dissecto monospermis.
Pedunculus cum vestigiis bractearum duarum.
2. P. Malus L. — Sieb. Syn. n. 350. — Sieb.
Eure. ].e. 131.
B. tomentosa, Koch Syn. Fl. Germ. Ed. II. 261. —
Led. Fl. Ross. II. 96. — Miq. et P. praecox Miq. Prol.
228 (p. p.?). |
Hab. in Nippon media, an sponte? (Tschonoski!
1866. fl.), colitur per totam Japoniam rarius: Hako-
date (Albrecht!), Yokohama et Nagasaki (ipse).
- Japonice: rengio vel ringo.
Poma quae vidi viridia, subglobosa, pollice non
multo majora, acida.
u |
3. P. spectabilis, Ait.— Sieb. Zuec. 1. c. — Miq.
Prol. 228.— C. Koch., Dendrol. I. 209.— Malus flo-
ribunda, Sieb. in V. Htte. Fl. d. serres XV. 161. t.
1585. — P. baccata, Thbg. Fl. Jap. 207. — Sieb.
Syn. n. 351. | UN
Hab. sponte, ut dicunt, in China, unde vidi e China
boreali (Fortune! X 9. 1846) eandem formam parvi-
floram, quam Siebold M. floribundam appellavit, circa
Pekin! frequens colitur forma grandiflora, etiam in
Europam jamdiu introducta. In Japonia tantum cul-
tam vidi in Yedo et Nagasaki et quidem parvifloram.
Jap. kaido. Pomum vix edule (Siebold).
Foliis sub anthesi totis glabris subglauco-viridibus,
floribus carneis, calyce persistente a sequentibus, pe-
dicellis elongatis, stylis basi villosis, petalorum colore
nec non foliis glabris a P. Malo 8. tomentosa facile di-
stincta. :
A. P. baccata L. et Aut. fi. Rossicarum.
Hab. in Sibiria baicalensi, transbaicalensi et Dahu-
ria, Mandshuria tota, China boreali et Himalaya tota
Varietates distinguendae tres, inter se formis in- -
termediis conjunctae :
a. sibirica: glabra, foliis vulgo, flore et pomo glo-
boso atrorubro semper minoribus.
Occurrit in Sibiriae regionibus supra laudatis et
Mandshuria continentali, hic (ad Usuri superiorem)
tamen formae obviam veniunt tomento foliorum majo-
rum et calycis floreque nonnihil majore ad sequentem
appropinquantes.
6. mandshurica: juventute ad folia subtus petiolos-
que tomentosula, rarius glabra, tomento saepius per-
sistente, foliis majoribus, flore fructuque triente ma-
per T > — 167 —
_ jore, calyce vulgo plus minus tomentoso, pomo ovali
vel rarius globoso saepe virescente. — P. prunifolia,
Maxim. Ind. Pekin. in Fl. Amur. 471. — non Willd.
- Hab. in Mandshuria austro-orientali: circa sinum
Victoriae ubique, v. gr. Wladiwostok, Deans Dundas,
Guérin, Possjet (ipse), ad Suifun fl. (Goldenstadt!),.
cirea portum Wladimiri, ad fl. Wai-Fudin et Li-Fudin
(ipse), nec non in China boreali, circa Pekinum (gla-
brata). | |
P. prumfoliae W. simillima, sed calyce in fructu de-
ciduo diversa. Fructu carens olim plantam pekinensem
pro P. prunifolia habui. P, prunifolia W. vera, cujus
patria Sibiria a Willdenowio cum dubio laudatur,
spontanea nondum inventa videtur, e Sibiria vero in
herbariis rossicis ne unum quidem specimen unquam
videre contigit.
y. himalaica: glabra, foliis vulgo grossius serratis
(nee crenato-serratis ut in praecedentibus).
Vidi e Nipal (Wallich! n. 681. fl), Kumaon (Stra-
chey et Winterbottom! defl. c. fr. juv.), Gurhwal
(Falconer! fl. frf.), India boreali-occidentali (Royle!
fr. immat.). :
5. P. Toringo, Sieb, Cat. rais. I. 4. (1856) ex .
. C. Koch Dendrol. I. 212. — P. praecox Miq! Prol.
p. p.?—non C. Koch, quae ad P. Mali var. (Dendrol. I.
- 208. sub P. pumila Mill). — P. rivularis Nutt.?, A.
Gray Bot. Jap. 388. — Miq. Prol. 378. — P. specta-
bilis A. Gray! l. c. quoad pl. e Hakodate. — P. Sie-
boldi, Rel. Gartenfl. 1859. VIII. 82. — Crataegus
alnifolia, Miq.! Prol. 228. quoad pl. e Hakodate. —
Rgl, Revis. Crataeg. in Acta h. Petrop. I. 125. — non
— 168 —
S. et Zucc. — P. Ringo, Siebold in Koch. l. c. 210.
212. |
Hab. in Japonia: Yezo, in monte juxta Hakodate,
ad declivia meridionalia circa lacum Onoma, ad mar-
gines silvarum prope Siginope, init. Junii fl., Septem-
bri frf.; in hortis pagi Ono culta sub nomine japonico
san nass’ (Albrecht!) in Nippon boreali (sp. 1. lec-
tum, ex Gray) et media: in collibus non procul a Yo-
kohama et Yedo (ipse), in silvis circa Yokoska (Sa-
vatier!), in jugo Hakone, fine Octobris fr. mat.
Differt à P. baccata folis argutius serratis, surcu-
lorum sterilium lobatis, saepe profunde trilobis, et lo-
culamentis pomorum subosseis, sed habeo prope Ha-
kodate lecta specimina loculamentis cartilagineis et fo-
liis vix lobulatis minus argute serratis, quae jam ad
P. baccatam accedunt. A P. rivulari Nutt. distinguitur
stylis basi lanatis, pomis depresso-globosis neque ova-
libus, calycis laciniis brevioribus obtusiuseulis , petalis
ovalibus neque orbiculatis, floribus umbellatis neque
breve racemosis. À P. Pashia Don denique, cujus var.
irigyna poma aequiparva habet, fructu laevi neque va-
rioloso distat.
Culta arborea est, foliis latioribus minus divisis,
spinis subnullis, spontanea autem fruticem 5 — 15-
pedalem sistit, ramis eo magis tortuosis et spinosis
quo magis folia surculorum sterilium profundius tri-
loba inveniuntur.
6. P. sinensis Lindl. — Dne Jard. fruit. Introd. t.
V. — P. ussuriensis, Maxim. Amur. 102. 471. —
P. communis, Thbg Fl. Jap. 207. — Sieb. Syn. n.
349. — S. Zucc. |. c. I. 131. — PF. c. 8. sinensis C.
Koch. in Ann. Mus. L. B. I. 248.— Mig. Prol. 228.
— 169 —
Hab. in Mandshuria: ad Amur meridionalem, Sun-
gari et Usuri fluvios, ad Suifun fl. (Goldenstädt,
fine Maji fl.), circa sinum Possjet et in Korea ipsa
prope promontorium Lazareff (Schlippenbach!), in
archipelago Koreano (Oldham! frf.). — Colitur fruc-
tus gratia in China et tota Japonia.
Fructus forma et indole ab omni P. communi di-
stinctissima, occurrit in Japonia ex Sieboldo formis
tribus: a. aestivalis: foliis acutis glabris, pomo glo-
boso, 8. autumnalis: foliis acuminatis glabriusculis,
pomis globosis, y. heemalis: foliis subtus ramulisque
rugoso-tomentosis, pomis ovoideis.
7. P. Calleryana, Dne l. c. ad t. 8. sub P. Jacque-
montiana. — P. variolosa, Hance! Herb. n. 1503. —
non Wall.
Hab. in China (Callery ex Decaisne): Amoy (de
Grijs! fl. in hb. Hance); Japonia sine loci indicatione .
(Itoo Keiske! frf. in hb. Siebold).
Foliorum forma praecedentem satis refert, sed tota
glabra et flos fructusque parvi. Pomum pisi mole, sub- :
globosum, basi breviter subattenuatum, apice calyce
deciduo calvum, totum variolosum.
8. P. betulaefolia, Bge, Enum. Chin. 27. — Dne,
1. e. t. 20. — P. Simon Carr. in Rev. hortic. 1872.
28. fig. 3. (ex ipso). |
Hab. in China boreali (Bunge!)
Ex C. Koch in Berl. Wochenschr. 1872. 108. spe-
cies haec pertinet ad P. Achras in China indigenam,
a qua diversae formae Pirorum in Europa cultarum
originem ducunt. Secundum D ecaisne vero (l. c. sub.
tab. 1.) P. Achras et P. Pyraster sistunt P. communem,
Mélanges biologiques. IX. 22
— 170 —
tantum in Europa sponte crescentem, fere ita etiam -
in DC. Prodr. II. 634.
Sorbus L.
Simplicifoliae. 4.
Pinnatae. 2.
2. Stipulae summae maximae corymbum fulcientes,
foliola cauli proxima apicalibus triplo minora.. S. gracilis.
Stipulae minutae, foliola parum inaequalia. 3.
3. Frutex. Calyx in fructu erectus illoque vix an-.
gustior, flos 18 mill. diam. .......... eus... D. Sambucifolia.
Arbor. Calyx in fr. minutus connivens immersus, j
fos diam, TO addo yo Als ya VER D. dti E S. aucuparia. -
4. Folia glabra ..... mimi cote ET sr aes pts CTUM . S. alnifolia.
» '; Subtus albo-tomentosa :..........- v ee S. Aria.
1. S. aucuparia L. — Arbor gemmis lanatis (in var.
glabris); foliis 5—6-jugis, foliolis subaequalibus lan-
ceolatis acuminatis argute serratis subtus discoloribus
plus minus villosis (in var. glabris); stipulis obsoletis
v. minutis; corymbo amplo multifloro; flore diametro
1 centim. ad discum saepissime dense lanato, pomo
globoso miniato calyce minuto connivente subimmerso.
Hab. per Europam et Asiam borealem, in Man-
dshuria tamen calyce foliisque solito glabrioribus vulgo
instructa. In China boreali occurrit var. glaberrima
foliis valde discoloribus (S. d?scolor Maxim. Ind. Pe-
kin. l. c.)
Var. japonica: folis utrinque laete viridibus gem-
misque glabris, floris disco praeter centrum calyceque
extus glabris. — P. americana var. microcarpa, Miq.!
Prol. 229. — non DC. nec T. et Gr. — S. a. ear.
micrantha, C. Koch in Ann. Mus. L. D. I. 249.
Hab. in Yezo silvis subalpinis, variis locis, in Myp-
pon silvis alpium altissimis, v. gr. Fudzi yama, in Tsu-
sima (Wilford!).
— 171 —
Japonice: yama nasi (Siebold) vel ad Fudzi yama:
indshi.. .
Var. japonica est quasi media inter plantam euro-
paeam et americanam, sed priori sane propius accedit
foliorum aspectu, flore aequimagno, fructus colore. À .
. vera S. aucuparia differt tantum glabritie, foliis laete
viridibus subconcoloribus (neque subglaucoviridibus
discoloribus) et disco non toto, sed tantum ad stylorum
basin lanato. Adsunt tamen formae S. aucupariae
in Caucaso gemmis vix apice tantum sublanatis, in
Songaria et Sibiria orientali foliis subtus glabris et
subconcoloribus (var. glabra Trautv. in Enum. pl.
Schrenk.), in Dahuria disco ad centrum tantum lanato,
quae transitum ad var. japonicam efficiunt. Praeterea
calyx plantae europaeae semper magis pubescit quam
in planta asiatica. Adsunt denique etiam in Japonia
lusus duo: alter fronde viridiore foliolis latioribus gros-
sius serratis, alter fronde magis glaucescente minore
foliolis angustioribus, ad genuinam jam magis acce-
dens. Ab hisce omnibus vix satis differt S. americana,
ut docet diagnosis sequens:
S. americana L.: frutex altus vel rarius arbor, gem-
mis subglutinosis glabris; foliis 6— 7 -jugis; folio-
lis subaequalibus lanceolatis acuminatis argute serra-
tis laete viridibus subconcoloribus glabratis; stipulis
obsoletis v. minutis; corymbo amplo multifloro; flore
diam. 7 millim. ad discum saepissime centro tantum
lanato; ealyce glabro; pomo globoso saturate cocci-
neo calyce minuto connivente subimmerso.
2. S. gracilis C. Koch. 1. c. I. 249. — Frutex gem-
mis lanatis; foliis parvis 3—4-jugis, foliolis infimis
cujusvis folii quam apicalia subtriplo minoribus, ellip-
— 172 —
ticis acutis acute serratis concoloribus subtus sericeo-
pubescentibus demum rarissime subglabratis; stipulis
summis foliola infima magnitudine superantibus rotun-
datis inciso-serratis corymbum hemisphaericum pluri-
florum bractearum ad instar fulcientibus quandoque
afoliis; flore diam. 7 mill., disco ad centrum tantum
lanato; calyce. glabro; pomo ovali (coceineo?) calyce
vix connivente haud immerso. — Pyrus gracilis Sieb.
Zucc.! Fl. Jap. fam. nat. I. 181. — A. Gray 1. c.
388. — P. sambucifolia Miq. Prol. 229. — non Ch.
Schtdl. |
Hab. in Kiusiu alpibus: vuleano Wunzén, silva ve-
tusta, alte supra mare, et in fruticetisibidem, Higosan
similibus locis, Junio fl., Augusto fr. immat.
Japonice (ex Siebold): nana kamado, miyama ku-
rumi (?).
Species optima, cum nulla confundenda, jam folio-
rum forma et stipulis supremis auctis bracteiformibus
toto coelo a S. sambucifolia distincta, quacum, planta
ipsa non visa, dubitanter conjunxit A. Gray, et, cum
planta ante oculos, confudit Miquel.
3. S. sambucifolia Ch. Schtdl (sub Pyro). — Fru-
tex gemmis glutinosis pilosis; foliis 4—5-jugis, folio-
lis parum inaequalibus ovato-lanceolatis v. lanceolatis
acuminatis argute serratis viridibus subconcoloribus,
ad costam marginemque pilosulis; stipulis minutis;
corymbo plano plurifloro; calyce glabro; floris dia-
metro 13 millim.; pomo ovali saturate coccineo ca-
lyce amplo erecto exserto diametro fructus vix an-
gustiore.
Hab. in Mandshuria littorali boreali, regione Ocho-
tensi, Kamtschatka, Sachalino, America frigida, nec
— 173 —
non in Nippon media, ubi sine loei indicatione, vero-
similiter in Fudzi yama legit Tanaka (v. sp. in hb.
Franchet).
Japonice: nana kamado (Tanaka).
' Specimen japonicum florens in cum sitchen-
sibus congruum.
4. S. alnifolia, C. Koch. in Ann. Mus. I Bask:
249.— Crataegus almifolia Sieb. Zucc!I. c. I. 130.—
Miq. Prol. 228. excl. pl. Maxim.
Hab. in Mandshuria meridionali circa sinum Vic-
toriae: Port Bruce, in rupestribus, arbusculae soli- -
tariae, Wladiwostok et Possjet, similibus locis, Deans
Dundas in jugo sylvestri, arbor crassa cortice laevius-
culo cinereo, medio Septembri frf. In Japonia: Yezo,
in silvis subalpinis variis locis, fine Maji fl., fine Octo-
bris frf., Nippon: prov. Nambu (Tschonoski!) et
media (Tanaka! in hb. Franchet) _
Japonice: sirá sidé (Siebold), hakarinome, ädzuki
nasi (Tanaka).
5. S. Aria L. var. Kamaonensis W all. ined. — Fo-
lis ovali-ellipticis breve acuminatis acutisve regula- —
riter inciso-serratis serraturis iterum serrulatis basi et
apice diminuentibus, corymbo laxifloro. — S. lanata,
Miq. Prol. 228. — non Don. — S. japonica, Sieb.!
Syn. n. 355.
Hab. in Himalaya (vidi frf. ex. parte occidentali,
Royle!); Japonia: Kiusiu interiore, in sylvis, Julio
c. fr. (Sieb. mss.), jugo Kundsho-san, silvis vetustis, _
fine Maji fl., arbor 20-pedalis, '/, pedem crassa; Nip-
pon, in montibus, ubi fructus salsos vidit venales Sie-
— 174 —
bold I. c., in silvis Nippon mediae tractu Sagami ste-
rilem legit Dr. Savatier!
Japonice: Ura siró-no-ki (Siebold).
Amelanchier Medik.
A, canadensis T. et Gr. var. japonica, Miq.! Prol.
229. — A. asiatica, C. Koch I. c. I. 250. — Aroma
asiatica, Sieb. Zucc. Fl. Jap. I. 87 t. 42.
Hab. in silvis Aiusiu, v. gr. circa Nagasaki, frequens,
init. Aprilis flor., Septembri frf., nec non in silvis mon-
tanis Nippon ad Hakone et Fudzi yama usque, circa
Yokohama culta.
Foliis magis coriaceis, magis ovatis, minus acute
serratis, calycis laciniis longioribus a planta ameriéana
paullulum differt, variat tamen foliis ovatis et oblongis,
serratis et crenato-serratis, adultis glabris et subtus
floccosis.
A. canadensis T. et Gr. et À. vulgaris Mch. (qua-
cum Boissier, Fl. Orient. II. 667. conjunxit À. creti-
cam DC. et À. integrifoliam Boiss.) inter se ita si-
miles, ut melius forsan pro una specie polymorpha
considerandae sint.
Cotoneaster M edik.
C. integerrima Medik. var. vulgaris T rtv. Cat. Mon-
gol. n. 48, in Acta h. Petrop. I. 179. — C. vulgaris
Lindl. — Ledeb. Fl. Ross. II. 92. — Maxim. Ind.
Mongol. 481.
Hab. in Mandshuria: ad declivia rupestria Usuri in-
ferioris, init. Septembris frf., ad Schilkam inferiorem
variis loeis. In Mongolia, fl. baicalensi-dahurica et oc-
cidentem versus. |
— 175 —
. Crataegus L.
1. C. pinnatifida, Bge. Enum. Chin. 26. — Maxim.
Fl. Amur. 101. — Hance, in Seem. Journ. VIII. 313.
— C. Oxyacantha var. pinnatifida Rgl. Revis. Crat.
in Acta h. Petrop. I. 118.
Hab. in Mandshuria, Korea (Schlippenbach!) et
China boreali. |
De differentia a C. Oxyacantha L. et C. cyrtostyla
Fingerh., quibuscum coacervavit Regel, confer ob-
servationes Hancei l. c.
2. C. sangwinea, Pall. — Miq. Prol. 228. — C.
Cosansasi Sieb. hb. ex Miq. — Mespilus Cosansasi
C. Koch in Wochenschr. f. Gaertn. V. 396 et I. c.
I. 249. |
Hab. in Sibiria ab Altai ad Dahuriam, Mongolia,
tota Mandshuria, insula Sachalin. In Japoniam (ex
Siebold) e China (anne potius e Korea) introducta et
culta (Miquel var. glabram m. commemorat).
Japonice: Ko sansasi (ex Siebold), i. e. Crataegus
minor.
9. C. cuneata Sieb. Zucc.! Fl. Jap. fam. nat. II.
130. — Miq. Prol. 228.
Hab. in Keusiw principatu Higo (Miquel) Nippon:
jugo Hakone, et cultam vidi in Yedo.
Japonice: Sansasi vel Oho sansasi, i. e. Crataegus
major.
| Eriobotrya Lindl.
1. E. Japonica Lindl. — Sieb. et Zucc. Fl. Jap.
I. 182, t. 97. — Mig. Prol. 229. 372. — Mespilus
japonica Thbg Fl. 206. — Sieb. Syn. pl. oecon. n. 356.
Hab. ubique tantum culta: in Japonia meridionali
ET —
initio Novembris fl., Majo frf., Yokohama medio De-
cembris fl. In China circa Pekinum (Skatschkoff!)
et per totum regnum chinense proprium. In India
orientali (Royle! Wight!), Java (Miquel!), Mauritio
(Sieber!), imo in hortis Europae meridionalis, v. gr.
Monspeliensi (fl.)
Japonice: biwa, vel in Kiusiu (ex Buerger fide
Miquel l. c. 372) kuskube.
2. E. fragrans Champ. — Benth. Fl. Hongk. 108.
Hab. in China meridionali: Hongkong, rarissime
(Champion). — Non vidi.
Photinia Lindl.
Corymbus peduneulis pedicellisque verticillatis Ph. Benthomiana.
Corymbus pedunculis pedicellisque racemosis. 2.
2. Folia a basi dense argute serrulata. 3.
» a medio apicem versus remotius serrata
vel crenata. 5.
3. Folia subtus glanduloso-punctata............ Ph. prunifolia.
» » non punctata. 4.
4. Glaberrima. Corymbus compositus multiflorus
AMAR MAS TAPER ECC UE S TUM emu Rh Ph. glabra. .
Pl. m. tomentosa. Corymbus subsimplex parvus
pauerflorus « „en eoi scien mann ende Lot Ph. villosa.
5. Styli 4 vel 5. Folia ipso apice serrata........ Ph. Fortuneana.
SAC CA
6. Folia crenata rigide coriacea............... Ph. arbutifolia.
D ODE d uisa sac te dE META AT Ph. pustulata.
1. Ph. villosa D C. Prodr. II. 631. et Ph. laevis DC.
. c. — Mig. Prol. 229. — Crataegus laevis et Or. vil-
losa Thbg! Fl. 204. et Icon. ined. — Stranvaisia di-
gyna Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam. nat. I. 129. et Pho-
tenia serrulata S. et Z. ibid. 131. — non DC.
Hab. per totam Japoniam: Yezo, circa Hakodate
perfrequens, frutex ad 15 pedes altus, initio Junii fl.,.
fine Octobris frf.; forma major glabra et villosa. Nip-
zm ee
pon: circa Yokohama, frequens, forma minor et parvi-
flora, init. Maji fl., medio Novembri frf. Kiusiu: circa
Nagasaki, in quercetis ubique, forma major villosa et
minor glabra et villosa; in jugo Kundshosan, in silvis
alpinis ad rivulos, forma villosa, inter majorem et mi-
norem media, initio Junii fl.; in archipelago Gotto, in
fruticetis, forma minor valde villosa (Dr. Weyrich!
nond. fl.); Tsusima, forma major glabra, sed parviflora
(Wilford!). In Korea: Chusan, forma fructu villoso
(idem! fr. immat.). In China australiore (Senjawin!
in hb. Fischer, fl.), forma, quam var. formosanam sa-
lutavit Hance! (Advers. 13.), a forma glabra (laevi
Thbg.) tantum foliis longius cuspidatis diversa: Tam-
suy ins. Formosae, frutex 15-pedalis, Aprili fl. (Old-
ham! X 99.).
Variat foliis et floribus fere duplo majoribus (in
Yezo) vel floribus foliisque minoribus, posterioribus
magis acuminatis (in meridionalibus) vel foliis majo-
ribus floribus vero minoribus (ibidem). In utraque folia
et calyx sub anthesi occurrunt villosa vel glabrata, ita
ut species a Thunbergio distinctae certe nil nisi
formae. Nam folia fasciculata in Crat. laevi, singula in
Cr. villosa habet auctor, quia posterioris habuit tantum
specimen defloratum brevissimum absque fasciculis fo-
liorum e gemmis lateralibus erumpentium, uti docet
icon inedita et herbarium ejus a me nuper perscru-
tatum.
Ph. villosa D C. in Japonia sistit fruticem altum vel
rarius arbusculam 20-pedalem.
9. Ph. Benthamiana Hance Advers. 14. in Ann. sc.
nat. 5 sér. V. 1866. — Ph. serrulata? Benth. Fl.
Mélanges biologiques. IX. 25
— 178 —
Hongk. 107. in nota ad Ph. prunifoliam Lind). (ex
Hance).
Hab. in China australi (Bentham): Whampoa
(Hance! hb. À 1501.)
À sequente specie valde differt foliis chartaceis
opacis neque coriaceis sublucidis, inflorescentia com-
posite corymbosa neque paniculata, et indumento in
Ph. glabra nullo. Corymbus fere umbellam compo-
sitam mentiens, nam. non solum pedunculi 4—8 in
verticillum approximantur, sed etiam pedicelli saepis-
sime simili modo verticillati. Folia primo obtutu mi-
nime sempervirentia videntur ut in Ph. serrulata, sed
herbacea annua ut in Ph. villosa, cui me judice multo
magis affinis. Differt enim Ph. villosa tantum corymbi
pauciflori subsimplicis pedicellis racemosis et foliis mi-
noribus brevioribus et densius serratis membranaceis.
3. Ph. glabra. — Crataegus glabra Thbg! Fl. 205.
et Icon. ined. — Ph. serrulata Lindl. — DC. Prodr.
II. 631.
Hab. in Japonia, vix spontanea. lnveni semel in
sepibus ad Sigi prope Kamakura, fine Maji fl., et vidi
passim cultam in Yedo et Yokohama, Decembri frf.
In China (D C.) boreali (Fortune!)
Japonice: kanamé ex Siebold hb., qui pro nova
specie habuit.
Frutex japonicus 8-pedalis dense frondens, floribus
albis, a frutice chinensi primo obtutu valde differre
videtur, sed quum dentur transitus (talis v. gr. in
Colla H. Ripul. t. 36.) varietate tantum distinguendus:
a. typica: rami florigeri breviores et duplo tenuio-
res, folia cum petiolo multiplo breviore glaberrima,
vulgo duplo minora, elliptica, utrinque (apice cuspi-
— 179 —
dato-) acuminata, corymbus terminalis, gemmae flora-
les minores flores vero majores (10 mill,), calycis la-
ciniae acutae, petala obovata basi intus pilosa. —
C. glabra T hbg! |
Huc planta japonica et Fortune! A. 3. e China
boreali.
Pomum truncato-globosum coccineum, calyce erecto
discum convexum nudante coronatum, 4 mill. magnum.
Semina 2, anguste ovoidea, compressiuscula.
8. chinensis: major, folia oblonga basi rotundata
apice breve acuminata, petiolo superne villoso 3—4-lo
tantum longiora; corymbus maximus, e terminali axil-
laribusque conflatus, planus; flores 7 mill., calycis
laciniae obtusae, petala orbiculata glabra. — PA. ser-
rulata Lindl. — Fructus ignoti videntur.
Ad hanc: Fortune! A 30. e China boreali et
planta hortorum nostrorum.
4. Ph. prunifolia Lindl. in Bot. reg. XXIII. sub t.
1956. — Benth. Fl. Hongk. 107. — Ph. serrulata 8.
prunifolia Hook. Arn. in Beech. Voy. 185.
Hab. in China meridionali (Bentham): Hongkong
(Hance! fl.). d
Praecedentis varietati «. persimilis.
5. Ph. pustulata Lindl. l. c.
. Hab. in China meridionali, Canton (Parkes ex
Lindley). — Non vidi.
6. Ph. Fortuneana. Foliis oblongoobovatis apice acu-
tiusculo pauciserratis basi in petiolum brevem longe
attenuatis, praeter costam superne glabris, chartaceis;
corymbis basi foliaceis ramulos terminantibus pauci-
floris; floribus longiuscule pedicellatis; calycis glabri
laciniis truncatoorbicularibus margine villosis; petalis
up
rotundatis latioribus quam longis; stylis 4—5; ovarii
apice villoso.
Hab. in China boreali (Fortune! A. 69. a. 1845).
.. Foliorum forma ad praecedentem accedere videtur,
sed corymbis paucifloris et stylis 5 diversa. Hoc ul-
timo charactere Stranvaisiam appropinquat, sed ova-
rium totum inferum et petala cochleiformia rotundata,
vix igitur praefloratione torta ut in illa.
Folia serraturis acutis ad apicem circa sex ad octo,
cum petiolo 2'/ pollices longa, pollice angustiora,
utrinque circiter 8-costata, subtus eximie reticulata
laevia opaca, superne lucida, margine revoluta. Co-
rymbi subdecemflori, e corymbulis 2 — 3 simplicibus,
foliorum apicalium approximatorum axillaribus, con-
flati. Flos diametro 10 millim. Laciniae calycinae re-
flexae. Corolla rotata petalis glabris. Stamina circa
20, alterna breviora, filamentis subulatis. Styli 5,
rarius 4, stamina subaequantes, liberi, stigmatibus
dilatatis obscure bilobis. Loculi ovarii biovulati dis-
sepimentis completis.
7. Ph. arbutifolia A. Gr. On the bot. of Jap. 388.
— vix Lindl. Frutex glaber foliis rigide coriaceis
ovali oblongis crenatis apice emarginatis cum mucrone;
corymbo composito subplano densissimo ; flore...;
fructu ovali stylis e calyce non exsertis, ovarii apice
villoso. |
Hab. in Bonn -Sima, ad latera collium, init. No-
vembris fr. immat. (Wright!). |
Planta californica (Ph. arbutifolia Lindl.) ab hac
(Ph. Wrightiana) differre videtur foliis mueronato-ser-
ratis acutis, corymbo pedunculis pedicellisque race-
mosis (neque e corymbulis composito) denso pyrami-
— 181 —
dali, fructu globoso stylis e calyce exsertis, ovaril
apice dense lanato.
Utraque species vel forma ex foliis similior Rha-
phiolepidi quam Photiniae, sed calyx in fructu totus
persistens et petala (saltem Ph. arbutifoliae) imbricata
rotundata cochleiformia Photimue.
Rhaphiolepis Lindl.
| 1. Ah. indica Lindl. in Bot. reg. t. 468. — Rh.
rubra Lindl. Coll. bot. t. 3. — Rh. phaeostemon Lindl.
ibid. — Rh. salicifolia Lindl. in Bot. reg. t. 652. —
Bth. Fl. Hongk. 107.
Hab. in India orientali (v. sp. ex hb. h. Calcutt.)
et China: Canton (Fortune! Ne 176), Hongkong
(Wright!).
2, Rh. gaponica. Sieb. Zucc.!-El. Jap. I. 162. t.
85. (opt.). — 5. et Z. Fl. Jap. fam. nat. I. n. 63. —
Mig. Prol. 229 (excl. syn. Thbg.) — Mespilus Sic-
boldi, Bl. Bijdr. 1102 (ex Miq.). — Laurus umbellata
Thbe! Fl. Jap. 175, et Icon ined.
Hab. in Japonia meridionali «in montosis ac saxosis
littoribus» (Siebold mser.): Yokohama, in collibus
maritimis, insulis Gotto in collibus frequens (Dr. Wey-
rich!), in montibus circa aestuarium Nagasaki, in
Yakuno-sima (Wright!); archipelago Koreano (Old-
ham!).
Var. integerrima Hook. in Bot. mag. 5510. (opt.) —
Rh. integerrima, Hook. et Arn. in Bot. are 263.
— Rh. Mertensii S. et Z.! Fl. Jap. I. p. 164.
Hab. in regionibus orientalibus, passim cum prae-
cedente: Yokohama, Majo fl., Decembri frf., in collibus
re
circa Simoda (Wright!), in Yakuno-sima (Wright!),
in Donin-sima (S mall!)
Japonice: hama mokokf.
Species quoad foliorum formam sat variabilis. Spe-
cimina occidentalia (Koreana et e Gotto) habent folia
lanceolato-elliptica argute crenata, orientalia (v. gr. |
. e Yokohama) late obovata minus crenata, imo integra
in eodem frutice.
Osteomeles Lindl.
O. anthyllidifolia Lindl. — Sieb. et Zucc. Fl.
Jap. fam. nat. I. 131.— A. Gray,l. c. 388. — O. subro-
tunda C. Koch in Ann. Mus. L. B. I. 250. — Mig.
Prol. 229:
Hab. in Japonia (ex Miquel a botanicis indigenis
sterilis lecta, verosimiliter in meridionalibus): Yedo,
culta, medio Junio fl.; insulis Lutschu (Gray) et Bonin
(Postels!, Small!); in archipelago Hawa: Oahu
(omnes collectores!, ipse!)
Japonice: Tenno m'me vel Iso san soo (ex Sie-
bold et Miquel).
Planta in Y edo culta foliolis rotundioribus et pau-
cioribus gaudet, in illa e Bonin talia et simul norma-
lia occurrunt, in ipsa hawaiiensi foliola numero et
forma variant, ut ipse in vivo observavi, Frutex, qua-
lem vidi in Oahu, bipedalis procumbens, pomo albo
gustu crataegino farinaceo- dulci. Petala alba.
Myriophyllum L.
Species japonicae.
Monoica, foliorum laciniae elongatae capillares. 2.
Dioicum, foliorum laciniae breves vel nullae.... M. ussuriense.
2. Folia floralia omnia pectinatopinnatifida flores
multo super antia .... BUE ERSTEN c TONES M. verticillatum.
Folia floralia integra floribus breviora vel inferio-
rà serrata flores paullo superantia..........., M. spicatum.
— 183 —
1. M. spicatum L. var. muricata: fructu ad quemvis
coccum margine acute muricato.
Hab. in Japoniae fossis et lacubus: prope Yokohama,
Yokoska (Savatier! fl), Simabara et aliis locis fre-
quens. Vidi praeterea ex Afghanistano (Griffith!
distrib. Kew. n. 2442) et Sicilia, prope Palermo ra
daro! fl. sic. exs. n. 471.)
Flore octandro a speciebus indicis differt.
Legi varietatis hujus individuum unum, ubi rami
nonnulli habent bracteas florum femineorum pectina- .
tas, masculorum inferiorum serratas, superiores in-
tegras, plerique rami vero normales ferunt. ©
9. M. verticillatum L. — Soo bokf, VIL. 86. —
Miq.? Prol. 264 (spec. sterile).
8. intermedium Koch. Syn. 270.
Huc icon japonica citata optima, sub nomine:
Kitsune-no-koshi. — Ipse non inveni. |
3. M. ussuriense: dioicum erectum simplex, foliis ter-
nato-verticillatis, mox omnibus breviter pectinato-pin-
natifidis, mox omnibus integris linearibus hie inde dente
uno alterove serratis, mox inferioribus integris reli-
quis breve pinnatifidis; floribus axillaribus verticillatis
hexandris, petalis antherisque oblongis, carpellis. . .
Soo bokf. VII. 87. s. n. kitsune no koshi. — M. ver-
ticallatum var. ussuriensis Rel. Fl. Ussur. n. 183. t.
IV. fig. 2—5. |
Hab. in Mandshuria: in lagunis fluvii Sungatsche et
ad lacum Hanka vel Kenka, Augusto florens (Maack!).
In Japonia: circa Yokohama in lacubus et limosis,
Julio fl., in prov. Nambu, Junio floribus 9.
Fructu nondum noto quoad sectionem incertum ma-
net. Species tenella, vulgo digitalis, JM. scabratum
— 184 —
. Miehx vel M. tenellum Bigel. in mentem vocans ob
folia inferiora vulgo emarcida, si robustius specimini-
bus miseris M. verticillati haud absimile, sed floribus
dioicis, foliis ternato-verticillatis et numero staminum
distinctum. am
Pimpineila calyeina: perennis, ad petiolulos et folio-
rum marginem reticulumque (superne brevissime) sca-
bropilosa vel plus minus glabrata, caule tereti; foliis
longiuscule petiolatis infimis et inferioribus biternati-
sectis: segmentis infimorum ultimis tripartitis laciniis
cuneato-ovatis acutis à medio crenato-serratis, vel om-
nibus illa superiorum aemulantibus, foliis mediis et
superioribus trisectis: segmentis apicem caulis versus
sensim majoribus et angustioribus, rhombeoovatis ova-
to-lanceolatis vel lanceolatis longe acuminatis grosse
patule vel incumbenti-serratis; involucri 1— 2-phylli
foliolis lanceolato-linearibus; umbella subdecemradia-
ta; involucellis subpentaphyllis foliolis illis involucri
similibus brevibus; calycis dentibus lanceolatis per-
sistentibus demum rigidis; fructu subdidymo ab ovato-
oblongo in ovatoglobesum ludente glabro multivittato.
— Dake dzeri, kano tsume soo. Soo bokf. V. 27. |
Habitat in Japonia (hb. Siebold! fl.): Keusiu, prov.
Simabara, fine Septembris fl. et defl., Nagayama non:
procul a Nagasaki, in silvis frondosis vetustis sicci-
oribus, eod. temp. fl., in jugi Kundshosan silvis ve-
tustis frondosis passim frequens, medio Octobri frf. ;
Nippon: tractu Sagami, Augusto fl. (Savatier!), Yoko-
hama, fine Augusti fl. fr. immat., in prov. Nambu
(Tschonoski! fl. defi.).
Japonice: kano tsume soo (Siebold hb., Tanaka
in hb. Franchet), dake dzeri (Soo bokf, Tanaka).
Inter omnes Pimpinellas excellit calyce distinctis-
simo demum rigido et fructo amplo subdidymo.
Habitus insignis. Planta spectabilis, rite evoluta
185%
eximie heterophylla: folia infima ambitu deltoidea fere
triternatisecta laciniis ultimis minutis (1 centim.) crena-
tis saepe obtusis, summa trisecta segmentis maximis
(10 centim.) longe acuminatis serratis. Sed saepe folia
omnia segmenta integra et majuscula vel maxima ha-
bent, vel radicale unum aliquod subtriternatisectnm
cetera semel et bi-ternatisecta. Unde specimina ob-
veniunt aspectu valde diversa. Rhizoma crassum ob-
liguum, ex articulis pollicaribus compositum, quorum
alter altero infra apicem inseritur, apicalis vero in
caulem abit autumno igitur gemma laterali innovan-
dum. Radii inaequilongi, umbellularum submascu-
larum breviores. Flores albi. Fructus pro genere
magni, 3 — 5 millim. longi, mericarpio altero sae-
pius abortivo et tunc toto fructu curvato, maturo
nigro. Habitus nihilominus sect. Petrosciadium Benth.
(genus Edgew.) appropinquans et quidem P. trifolia-
tam Wall. (Helosciadium D C.), foliis tamen inferio-
ribus nec superioribus magis compositis.
. Observ. Praeter hanc speciem in Japonia crescunt
duae Pimpinellae verae:
—.. P. magna L., in Kiusiu interioris jugo Kundshosan,
pratis alpinis, init. Octobris fl. c. fr.
À typica differt foliis longius pubescentibus, caule
saepe obsolete sulcato pubescente. Quibus notis om-
nino accedit ad P. magnam. dissectam Maxim. Fl.
Amur. Fructus occurrunt brevius vel longius ovati.
P. simica, Hance in Seem. Journ. of bot. VI.
1868. 113. — Platyrhaphe japonica, Miq.? Prol. 244.
— Mitsuba gusa. Soo bokf. V. 32.
Hab. in Kiusiu: prov. Higo, monte Mamiwara (Sie-
bold ex Miquel), jugo Kundsho-san, Octobri frf.,
prov. Simabara, variis locis, fine Julii fl., fine Septem-
bris fr. nond, maturis, in monte Tara, fine Augusti fl.
' Mélanges biologiques. IX. | 24
en
China: prov. Canton, Septembri 1866 detexerunt
Sampson et Hance!
Japoniee: Saki boofun (ex Miquel), Mitsuba gusa,
i. e. herba trifoliata (ex Soo bokf).
Affinis P. diversifoliae DC, P. Candolleanae W. A.,
P. Leschenaultià DC., praesertim vero P.? pubescenti
Wall, profecto simillimae, cujus specimen mancum
florens a Hornemanno olim missum vidi, et quacum
ulterius conferenda. Mericarpia multivittata speciem
nostram ad 7ragn sectionem pertinere ostendunt, ha-
bitus vero potius P. diversifoliae aliarumque Petroscia-
du Specierum, et ad hanc sectionem a Hanceo ducta
est. ij
Platyrhaphes descriptio apud Miquel l. c. bene
quadrat, praeter calycis dentes à me non visos. Sed
Miquel (Prol. 253) ad Platyrhaphen laudat iconem
operis Soo bokf, sine designatione paginae quidem,
in toto autem volumine tantum figura a me citata
descriptioni ejus respondet, et in hac icone calyx ma-
- gnitudine auctus seorsim delineatus etiam ne vestigia
quidem dentium calycinorum offert. Calycem in eadem >
specie evolutum vel obsoletum esse, docet inter alias
Angelica polymorpha infra descripta. Ita vix est quod
dubitem, Platyrhaphen huc ducendam esse.
Angelica inaequalis, (Gomphopetalum) Glabrum, caule
gracili striato, apice parum ramoso; foliis petiolo ae-
quilongis tenue membranaceis glabris, vagina elongata
angusta, biternatisectis: segmentis terminalibus pro-
funde. tri- lateralibus bipartitis fere sectis vel subinte-
gris, partitionibus omnibus lanceolatis ovato-lanceo-
latisve acuminatis, basi plus minus cuneata excepta
pinnatilobis inciso-serratisque; foliis summis minutis
ternatis vaginae immutatae lineari insidentibus; um-
bella 5 — 12-radiata radiis valde inaequilongis;
involucro nullo vel 1-folio setaceo; umbellulis sub-
rg
15-floris involucelli plurifolii phylla setacea duplo
superantibus; calycis dentibus deltoideis acutis; peta-
lis. ...; fructibus late ovalibus utrinque bialatis am-
plis densis, mericarpio a dorso valde compresso jugis
— dorsalibus carinatis acutis, lateralibus in alam tenuem
semine duplo latiorem expansis, valleculis minutissime
3 — 4-vittatis, commissura tenuiter 6-vittata.
Hab. in Nippon media: jugi Hakone silvis acerosis
et frondosis, Octobri defl. frf.
Species elegantissima, tenera, tres pedes ad summum
alta, habitu Gomphopetalorum, a quibus tamen vittis nu-
merosioribus (ope lentis validae tantum in sectione tenui
transversali visibilibus) recedit et hoc signo Archan-
gelicas appropinquat, sed toto habitu nimis abhorret.
Umbellae radii, in fructu praesertim, longitudine valde
. jnaequales in mentem vocant illos Angelicae pyrenaeae
(Selini Benth ).
Angeliea polymorpha, (Gomphopetalum) Caule farcto
" striato sub umbella seabropuberulo ceterum glabro;
foliis tenue membranaceis biternato-decompositis, pe- .
tiolulis patentisubrefractis, summis ad vaginas elon-
gato-lanceolatas subinflatas aphyllas vel valde micro-
phyllas reductis, segmentis cujusvis jugi primarii in-
ferioribus bi-tripartitis reliquis integris, basi cunea-
tis vel rarius truncatis, ovatis breve vel longius acu-
minatis, grosse inaequaliter vel duplicato- vel inciso-
laciniatove-serratis serraturis mucronatis; umbellis
15 — 20-radiatis, basi nudis vel phyllo lineari va-
ginaeformi involucratis, radiis striatosulcatis uno la-
tere scabro- puberulis, umbellulis multifloris involu-
cello saepius polyphyllo phyllis setaceis, radiolis
intimis brevioribus; calycis dentibus saepissime obso-
letis vel rarius cito deciduis deltoideis acutis uno
subulato elongato; petalis (albis) longe unguiculatis
obovatis cum lacinula inflexa brevi ; fructu subquadrato,
— 188 —
jugis dorsalibus breviter inaequaliter alatis, lateralibus
in alam membranaceam seminis diametrum superan-
tem dilatatis, valleculis 1-, commissura bivittatis.
Hab. in Nippon mediae jugo Hakone, silvis frondo-
sis vetustis ad rivulos, etiam in silvis acerosis, fine
Octobris fl. c. fr. passim fere maturo, nec non in ma-
ritimis (Tschonoski! fl. defl.). In XKiusiu interiore,
jugo Kundsho-san, in silvis mixtis udis, passim fre-
quens, initio Octobris fl. fr. nond. maturo.
Foliorum forma tam variabilis, ut varietates tres
distingueres, nisi speciminum collectorum copia do-
ceret, alteram in alteram paullatim transire. Una ex
hisce formis non male foliola G. albiflori Turcz. vel
G. viridiflori Turcz. refert, tamen segmenta profun-
dius et magis inaequaliter serrata habet, alia fere illa
Conioselini canadensis T. et Gr. aemulat, tertia seg-
mentis magis acuminatis iterum diversa est. — Planta
vulgo bipedalis vel altior, caule crassiusculo ramoso,
G. albifloro Turcz. proxime affinis.
(Tiré du Bulletin, T. XIX, p. 158 — 186),
- October 1873.
Über die bisher in Russland gefundenen Reste
untergegangener Cetaceen. Von J. F. Brandt.
Da ich durch Hrn. Prof. Suess, der mich zur Be-
nutzung der reichen Sammlungen Wiens aufzufordern
die Güte hatte, veranlasst war, Bemerkungen über die
Cetaceen des wien-linzer Beckens mitzutheilen, die in
den Sitzungsberichten der K. K. Akademie der Wis-
senschaften zu Wien veróffentlicht wurden, so halte
ich mich für verpflichtet, ein Gleiches im Betreff der
in Russland aufgefundenen zu thun. Die Erfüllung
dieser Verpflichtung scheint um so mehr geboten,
da nebst den in Wien und Linz von mir benutzten,
so reichen, Materialien gerade die mannigfachen in .
Russland entdeckten, Reste zu denjenigen Objecten ge-
hóren, welche ich in meiner Arbeit über die fossilen
Cetaceen Europas nach eigener Anschauung genauer zu
charakterisiren und zu deuten im Stande war, so dass
in Folge davon neue oder ungenügend bekannte Gattün-
gen und Arten untergegangener Cetaceen nachgewiesen
oder wenigstens angedeutet werden konnten. (Das Mu-
seum der K. Akademie der Wissenschaften, das des
K. Berginstitutes und der K. Mineralogischen e
Mélanges biologiques. IX, 24*
— 190 —
schaft zu St. Petersburg, ebenso wie das Museum der
Universität zu Helsingfors und das zu Titlis sind es :
namentlich, welche die erwähnten Objecte lieferten.)
Überdies war es ja die K. Akademie der Wissenschaf-
ten zu St. Petersburg, welche die kostspielige Heraus-
gabe meiner dem T. XX der siebenten Series ihrer
Memoiren inserirten, mit 34 Tafeln ausgestatteten,
Arbeit über die fossilen Cetaceen Europas aus ihren
Mitteln bestritt.
Von Cetaceenresten wurden im südlichen Russland .
(bei Kertsch, auf Taman, bei Anapa, ferner bei Nico-
lajew, bei Stawropol und in Bessarabien) häufig mehr
oder weniger belangreiche, zum Theil aus sehr nam-
haften Resten von Schädeln und der Wirbelsäule, so
wie anderen Skelettheilen, bestehende Funde gemacht.
Einzelne Knochen lieferte auch das mittlere Russland,
namentlich das Gouvernement Kiew und Kursk. Über-
dies entdeckte auch Goebel einen Wirbel auf Man-
gischlak. AN |
Die Funde weisen nach, dass im grossen vorzeitli-
chen Ocean, welcher die genannten Länderstrecken —
bis zum caspischen Becken und noch viel weiter nach
Osten überfluthete, Wale der verschiedensten Abthei-
lungen, namentlich aus beiden Unterordnungen dersel-
ben, sowohl aus der der Bartenwale (Balaenoiden), als
auch aus der der Zahnwale (Odontoceti) sich tummel-
ten, deren Gattungen und Arten man bis jetzt unter
den lebenden nicht entdeckte. Es befanden sich dar-
unter als besonders beachtenswerth, ausser den nach
meiner Ansicht einer neuen Unterfamilie der Balae-
nopteriden angehörigen Cetotherinen, auch die einer
eigenthiimlichen Hauptgruppe der Zahnwale zuzuzäh- |
— 191 —
re durch ihren Zahnbau zu den Robben hinnei-
genden, Zeuglodonten.
| Hinsichtlich ihres allgemeinen Charakters schloss
sich demnach die russische tertiäre (muthmasslich
wohl schon selbst die vortertiäre) marine Säugethier-
fauna der des wiener und linzer, ferner der des ant-
werpener Beckens, so wie der Frankreichs und Ita-
liens an. Es gilt dies auch im Betreff des gleichzeitigen
Vorkommens von Sirenien und Phocen.
Dessenungeachtet weisen in artlicher, ja belles
selbst in generischer Beziehung, die in san bis
jetzt gefundenen Überreste von Cetaceen, wenigstens
grossentheils, auch auf solche Verschiedenheiten hin,
die an das Vorkommen eigenthümlicher, localisirter
Arten und selbst Gattungen denken lassen.
So weit die in Russland bisher gemachten Ent-
deckungen von fossilen, der Unterordnung der Bar-
tenwale angehörigen, Resten reichen, kann man diesel-
ben mit Sicherheit bis jetzt nur derjenigen unterge-
gangenen, artenreichen, weit verbreiteten Gattung
zuweisen, welche ich bereits im Jahre 1842, wegen
ihrer gewölbt vortretenden, nicht überdachten Schlä-
fengruben und abgeplatteten Nasenbeine von Balae-
noptera unter dem Namen Cetotherium unterschied
und als Typus einer besonderen Gruppe bezeichnete,
jedoch erst in meiner Classification der Bartenwale
und in der Schrift über die fossilen Cetaceen Eu-
ropas als Grundlage einer besondern, Cetotherinae
.benannten, ausgestorbenen Unterfamilie der Balae-
| erden charakterisirte.
Da das wien-linzer, ganz besonders aber ils ant-
werpener, Becken die Reste mehrerer Gattungen von
— 192 —
untergegangenen Bartenwalen, darunter auch Cetothe-
rinen lieferten, so erscheint Russland, nebst dem bis
jetzt ebenfalls nur Cetotherien nachweisenden Italien -
und Portugal, jedoch vielleicht nur für jetzt, hierin:
gattungsarmer als die genannten Becken, namentlich
weit ärmer als das so reiche antwerpener')..
Aus der Zahl der nach in Russland gefundenen
Resten, meist von mir, aufgestellten Arten der Gattung
Cetotherium möchten im Ganzen als sichere vorläufig
vier (Cetotherium Rathkei J. F. Brandt, Helmer-
seni J. F. Brandt, priscum nob. (= Ziphius priscus
Eichw.) und Mayeri J. F. Brandt) eine, vom Hrn.
Klinder entdeckte, Art (Cetotherium Klinderi Brdt.)
als noch etwas fragliche und zwei (Cetotherium pusillum
Nordm. nebst incertum J. F. Brandt) als noch frag-
lichere anzusehen sein. Wenn nun aber auch Russland
selbst die Gattung Cetotherium keineswegs als eine
ihm eigenthümliche beanspruchen kann, so erscheint
es doch bemerkenswerth, dass die russischen Cetothe-
rien (wegen des verdickten Bogentheils ihrer Lenden-
wirbel, und des queren, sehr engen Rückenmarkkanals
derselben, im Gegensatz zu den in zwei Gruppen zerfal-
lenden belgischen und italienischen), einer eigenen Un-
tergattung (Hucetotherium) angehören, die, wenigstens
gegenwärtig, als die óstlichste, am meisten typische,
d. h. von den Balaenopterinen am meisten abwei-
chende sich bekundet. Die Cetotherien des antwerpener
1) Môglicherweise kónnte indessen diese Armuth an Gattungen
einigermaassen vermindert werden, wenn die von mir nach einem
kleinen Wirbel aufgestellte, aber als eine fragliche bezeichnete,
Gattung Cetotheriomorphus sich künftig als eine solche herausstellen
würde.
e
| : — 193 —
"Beckens (meine Untergattung Plesiocetopsis) und die
italienischen (meine Untergattung Cetotheriophanes)
nähern sich nämlich hinsichtlich des Wirbelbaues weit
mehr den Balaenopterinen als die Æucetotherien. Im
wiener Becken scheinen freilich auch zwei Arten von
Eucetotherien vorgekommen zu sein, von denen wohl die
eine das in Südrussland häufig gefundene Cefotherium
(Hucetotherium) priscum war, wovon übrigens lange
‚vor Eichwald’s Aufstellung des ihm zu Grunde lie-
senden Ziphius priscus, schon G. Fischer v. Wald-
heim, ja anscheinend bereits Pallas, einzelne Wirbel
aus Südrussland vor sich hatten.
Erwähnenswerth ist es übrigens, dass sämmtliche,
bisher in Russland gefundene, Cetotherien, ebenso wie
die des wiener Beckens, eine weit geringere Grösse
als die lebenden Dartenwale besassen, so dass die
srösste Art derselben, Cetotheriwm priscum, vielleicht
kaum mehr als 12 Fuss lang war. Wie manche der
im antwerpener Becken gefundenen, von Van Bene-
den früher zum grösten Theil als Plesioceten beschrie-
benen, Cetotherien beweisen, gab es indessen auch
solche, die hinter den grössern lebenden Baldnopteri-
nen nicht zurückstanden. Auch möchte das Cetothe-
rium Cuvierii, wie sein in Mailand befindliches, gegen
21 Fuss langes, Skelet andeutet, etwa oder fast die
Grösse von Balaenoptera rostrata seu minor erreicht
haben.
Reste delphinidenartiger Zahnwale sind mir aus
Russland von vier sichern Arten bekannt, wovon zwei
nach Maassgabe ihres Wirbelbaues der Unterfamilie
der Phocaeninae einzureihen sind, während von den
beiden andern die eine als besondere Gattung zu den
Mélanges biologiques. IX. 25
— 194 —
Delphininae gestellt wurde, die andere zu den Plata-
nistinae gehörte.
Die aus Wirbeln und Bruchstücken von Rippen be-
stehenden, mit den homologen Theilen der Phocäninen
am meisten übereinstimmenden, Reste vermag ich nur
zwei Arten einer, wegen der verdickten Rippen als
Pachypleurus von mir bezeichneten, Untergattung der
Gattung Delphinapterus als (D. Nordmanni J. F.
Brdt. und Fockii J. F. Brdt.) zuzuweisen. Sie ge-
hörten also einer Gattung an, die noch jetzt in den
Meeren des höhern Nordens einen lebenden, weit ver-
breiteten, sogar in die grossen, ins Eismeer münden-
den, Ströme aufsteigenden, Repräsentanten, den Del-
phinapterus leucas, aufzuweisen hat, den fraglichen
Resten zu Folge also, wie es scheint, früher auch weit
südlicher durch zwei, ihm an Grösse etwa gleich kom-
mende, Arten vertreten war.
Delphinapterus Nordmanni (Nordmann’s Balae-
noptera sp.?), die hinsichtlich der Wirbelgestalt dem
D. leucas näher als D. Fock stehende Art, scheint
sich bis ins Donaubecken verbreitet zu haben, war
also keine auf das südrussische oceanische Becken be-
schränkte Art.
Reste des Delphinapterus Fockii (Balaenoptera spec.
Nordmann e. p.), wovon Oberst v. Fock eine ziem-
lich bedeutende Zahl bei Stawropol entdeckte, schei-
nen auch in der Molasse von Büren, im Canton Bern,
gefunden worden zu sein, so dass auch diese Art nicht
ausschliesslich im russischen Theil des vorzeitlichen
Oceans vorgekommen sein dürfte.
Vom Hrn. v. Klinder wurden bei Nicolajew, aus-
ser den Resten des nach ihm benannten Cetotherium's,
ot ue
auch die namhaften Skelettheile einer kleinen Delphi
nine entdeckt, welche nach meinem Dafürhalten den
Typus einer eigenen, wie es scheint, zwischen Delphi-
nus und Champsodelphis zu stellenden Gattung bildet.
Sie wurde daher von mir mit dem Namen Heterodelphis
bezeichnet, während die Art den Namen des Ent-
deckers (H. Klindert) erhielt.
Bereits v. Nordmann (Palaeontol. Südrusslands) |
beschrieb unter dem Namen Delphinus fossilis bessara-
bicus und Phocaena euxinica fossilis zwei Delphine, wel-
che indessen in Folge der von mir angestellten genauen
Vergleichung der ihnen zu Grunde liegenden, von
Nordmann's eigener Hand bezeichneten , Originale
nur ein und derselben Art angehóren kónnen, die sich
aber, wie die Gestalt der Wirbel nachweist, weder
für einen echten Delphinus, noch auch für eine
Phocaena halten lässt. Sie fällt vielmehr nach mei-
ner Ansicht mit einer Art zusammen, deren Reste
mehrmals in Menge bei Wien gefunden wurden; einer
Art, die ich als Champsodelphis Fuch sii bezeichnet
habe, da sie durch den Wirbelbau meinem wiener
Champsodelphis Letochae ähnelt und wohl auch als Pla-
tanıstine anzusehen ist.
Wenn das aus dem Gouvernement Kursk vom ver-
storbenen Prof. Blasius mitgebrachte Fragment, wel-
ches ich fraglich einem Ziphius Blast vindizirte, wirk-
lich dem Oberkiefer eines Ziphius angehörte, so wä-
ren im Ocean, welcher Russland üherfluthete, ebenso
wie im antwerpener Becken, dann über dem Boden
Englands (Suffolks), und Frankreichs, auch Ziphiiden
vorgekommen.
Dass Zeuglodontinen auch im russichen Theile des
— 196 —
sogenannten vorweltlichen Oceans vorhanden waren,
glaubte man zwar erst durch im Gouvernement Kiew
vor einigen Jahren gefundene, grosse Wirbel nach-
weisen zu können, wovon ich vom Dozenten der Kie-
wer Universität Hrn. Paulson für meine Arbeit über
fossile Cetaceen eine durch schöne Abbildungen er-
läuterte Beschreibung erhielt, weshalb ich sie einem
Zeuglodon Paulsonit vindizirte. In Folge einer Revi-
sion der von mir gemachten Notizen über Cetaceen-
reste fand sich indessen, dass bereits 1837 Pusch
in seiner Palaeontologie Polens den Wirbel eines Zahn-
wales beschrieben und sehr kenntlich abgebildet habe,
der für den einer Zeuglodontine zu halten sein dürfte,
weshalb ich ihn einem, jedoch mit einem Fragezeichen
versehenen, Zeuglodon Puschi vindizirte. Das Frage-
zeichen wurde deshalb beigefügt, weil der Wirbel auch
der eines Squalodons sein könnte. Beachtenswerth ist
hierbei, dass der eben erwähnte Wirbel nach Puseh’s
Versicherung im Jura entdeckt wurde und nicht, wie
manche andere russiche Cetaceenreste, erst in tertiären
Ablagerungen (dem ältern, marinen, Steppenkalk, der
sarmatischen Stufe der wiener Paläontologen). Das
von Pusch behauptete Vorkommen kann indessen
gegenwärtig um so weniger, wie mir scheint, auf-
fallen, da man auch in England die Reste einer Ba-
laenoide (Palacocetus) im Jura entdeckte, da ferner
ein Wirbel, den ich für den einer Cetotherine halten
möchte, aus dem miocänen Leythakalk des wiener
Beckens stammt und wir bereits sogar Landsäuge-
thiere aus der Trias kennen. Es dürfte daher selbst
die Annahme zulässig erscheinen, diejenigen Ceta-
ceenarten, deren Reste bisher allerdings nur sowohl
107 —
-im ältern (sarmatischen), als jüngern (den wiener Con-
gerienschichten analogen) Steppenkalk Russlands ge-
funden wurden ^), hätten möglicherweise über dem Bo-
den Südrusslands schon lange vor der Zeit der Ablage-
rung des ältern Steppenkalkes existirt.
Nach Maassgabe der im jüngern Steppenkalk vor-
kommenden Conchylien, die auf eine Ablagerung des-
selben aus brakischem Wasser hinweisen, lässt sich
aber nicht wohl annehmen, dass Balaeniden, die wir
nur als Bewohner des hohen, nicht brakischen, Meeres
kennen, in einem solchen Element gelebt hätten. Sie
dürften daher wohl eher entweder in brakischen Busen
gestrandet oder bereits als Skeletreste zur Zeit des
Absatzes des jüngern Steppenkalkes in denselben ge-
langt sein.
Delphininen könnten jedoch allerdings auch die
brakischen Gewässer wenigstens besucht haben und
darin verendet sein, da manche in die grössern Ströme
aufsteigen, einige andere sogar constant in ihnen
sich aufhalten.
2) Man vergleiche hierüber ganz besonders die darüber von
T. Fuchs (Verhandl. d. k.k. geolog. Reichsanst. zu Wien 1871 n. 15.
S. 302.) nach von mir ihm eingesandten Materialien mitgetheilten
Bemerkungen.
{Aus dem Bulletin, T, XIX, pag. 241—247.)
3 November 1872.
Über die ersten Vorgänge der Entwickelung in
den Eiern des Coregonus lavaretus. Von Ph.
Owsiannikow.
(Mit einer Tafel.)
Da die Eier aller Knochenfische dem Untersucher
grössere Schwierigkeiten in den Weg stellen, als die
der übrigen Wirbelthiere, so will ich zuerst mit eini- -
gen Worten die von mir angewandte Methode mit-
theilen.
Man kann die Eier in schwacher Lósung von Chrom-
säure oder starker Lósung von chromsaurem Kali er-
härten. Ich ziehe aber die Remack’sche Flüssigkeit
diesen beiden Lósungen vor. Freilich erhárten die
Eier in derselben viel langsamer, haben aber den Vor-
theil, dass sie nicht so brüchig werden, selbst wenn
sie làngere Zeit in derselben aufbewahrt waren. Ich
besitze Eier vom Lachse (Salmo salar) und vom Core-
gonus lavaretus, die in der Remack'sclien Flüssigkeit
über zwei Jahre liegen, und kann aus ihnen so gute
Durchschnitte machen, als ob sie nur einige Monate.
darin gelegen hätten. Ich rathe besonders dringend,
die Remack'sche Flüssigkeit dann anzuwenden, wenn
man gezwungen ist, die Untersuchungen von Zeit zu
v P : \
e re. S or ji
I — PES S rox La. rrt
— 199 —
Zeit einzustellen. Will man aber die Untersuchung
fortsetzen, ehe die Eier in der genannten Flüssigkeit
gehörig erhärtet sind, dann freilich kann man ein-
zelne derselben in die Chromsäurelösung übertragen.
Nachdem die Eier ordentlich erhärtet sind, nehme
ich mit Nadeln die Schalenhaut ab und lege dieselben
in starken Spiritus, worin sie eine halbe bis eine
ganze Stunde liegen bleiben. Zuweilen legte ich die Eier
hernach noch in carminsaures Ammoniak. Durch das
Färben erlangen die Präparate, besonders die geform-
ten oder sich formenden Elemente, eine schärfere Be-
grenzung und stechen dadurch von dem übrigen un-
seformten Dotter deutlicher ab. In allen übrigen
Punkten verfuhr ich in derselben Weise, wie man in
ähnlichen Fällen zu thun pflegt. |
Aus dem Spiritus bringe ich die Eihälfte oder das
ganze Ei in Terpentin, darauf in heisses, mit Öl ver-
mischtes Wachs, das ich auf ein Uhrgläschen giesse.
Endlich schneide ich ein Stückchen Wachs mit dem
Präparate heraus und mache mit einem, mit Terpentin
befeuchteten Rasirmesser feine Schnitte, die dann
wieder in Terpentin kommen, damit das anklebende
Wachs gelöst werde.
Ich untersuchte und bewahrte meine Präparate in
- Canadabalsam, Damarlack oder Nelkenól auf.
Die Bereitung der Präparate bietet bei Knochen-
fischen, wie ich schon oben erwähnt habe, viel grós-
sere Schwierigkeiten dar, als bei andern Thieren, be-
sonders mit der totalen Dotterfurchung, da im letzten.
Falle der Dotter gleichmässiger ist und sich viel bes-
ser schneiden lässt.
Die Literatur über die erste Anlage des Embryo
— 200 — e
bei den Knochenfischen ist noch ziemlich arm. Von
allen Arbeiten, die diesen Gegenstand behandeln, hebe
ich besonders die Untersuchung von Oellacher her-
vor. Die Beschreibungen und Abbildungen sind in
den meisten Fällen so naturgetreu, dass ich beides
bestätigen kann. Von den Untersuchungen über die
Entwickelung anderer Wirbelthiere, namentlich über
das Hühnchen, sind die Arbeiten von Stricker,
Schenk, His und Waldeyer von hohem Werthe.
Die Untersuchung von His ‘), die anfangs in einigen
Punkten grosses Misstrauen erregte, ist unstreitig
eine der ausgezeichnetsten. Sie hat uns ganz neue
Gesichtspunkte eróffnet und ist deshalb gerade als
bahnbrechend zu bezeichnen. Manche Resultate, die
His für das Hühnchen statuirt hat, finden ihre Ver-
werthung ganz in der nämlichen Weise auch bei Kno-
chentischen.
Die meisten in der Nähe von St. Petersburg vor-
kommenden Coregonus laichen in der Mitte des Octo-
bers. Man trifft sie aber laichfähig selbst bis zu Ende
Novembers. Die Eier, die ich zu meinen Untersuchun-
sen benutzte, wurden künstlich befruchtet und der
Entwickelung in einem Zimmer überlassen, dessen
Temperatur zwischen 6 bis 9° R. schwankte. Das
Wasser wurde zwei bis drei Mal täglich gewechselt.
Bevor ich zu der Beschreibung der Entwickelung
der Coregonuseier übergehe, muss ich noch ein Mal
der im höchsten Grade wichtigen, jüngst erschienenen
Arbeit von Oellacher?) gedenken. Dieser tüchtige
1) Untersuchungen über die erste Anlage des Wirbelthierleibes.
Leipzig 1868.
2) Zeitschrift für wissenschaftliche Zoologie. 1872. Bd. 22. Heft
4. 1873. Bd. 23. Heft 1.
ER:
S NS ns
NO ON tags
30) es
. Beobachter hat den Arbeiten seiner Vorgänger die
grösste Aufmerksamkeit geschenkt und manche Sta-
dien mit so erschópfender Genauigkeit beschrieben,
dass ich für gut finde, manche von meinen Beobach-
tungen mit Stillschweigen zu übergehen und nur ein-
zelne Thatsachen hervorzuheben.
Die ersten Veränderungen, welche nach der Be-
fruchtung der Eier eintreten, kommen schon im Laufe
einer halben Stunde oder noch früher zum Vorschein.
Gleich nachdem die Eier ins Wasser gelegt wor-
den, bildet sich eine helle Schicht zwischen der soge-
nannten Dotterhaut und dem Chorion. Manche For- -
scher haben diese Erscheinung nur dem befruchteten
Ei zugeschrieben. Ich kann dieser Meinung durchaus
. nicht beitreten, da ich eine solche Schicht auch bei
nicht befruchteten Eiern gesehen habe.
Das unbefruchtete Ei bietet ein mehr gleichmässi-
ges Aussehen dar. Die Dotterplättchen, die Ölbläs-
chen, die feinsten Dotterpartikelchen sind im ganzen
Ei so ziemlich gleich vertheilt. Ein anderes Aussehen
bekommt das Ei nach vollzogener Befruchtung. Zum
oberen Pol des Eies wandern sehr feine Kórnchen,:
während die Ölbläschen sich zusammenziehen, theils in
einander zusammenfliessen, dadurch gróssere Tropfen
bilden und endlich eine bestimmte Lage unterhalb der
fein granulirten Dotter einnehmen. Die Dotterplätt-
chen füllen den übrigen Theil des Eies aus und tra-
gen dazu bei, dass derselbe (unter dem Mikroskope)
ein grobkörniges Gefüge zeigt. :
Die Andeutung der ersten Dotterfurchung besteht
darin, dass in der Mitte des Keimes anfangs ein schwa-
! ches, fast punktfórmiges Grübchen eintritt, das bald
Mélanges biologiques. IX. 26
ET: pee
él
in eine an Ausdehnung und Tiefe immer zunehmende
Furche übergeht. Diese theilt den Keim in zwei voll-
kommen gleiche Kugeln. Dieselben besitzen, wie auch
schon Oellacher gezeigt hat, einen Kern. Ich muss
nun hinzufügen, dass dieser Kern erst bei der Anwen-
dung einiger Kunstgriffe zum Vorschein kommt, sonst
sieht man ihn gewöhnlich nicht.
Nachdem sich die ersten Kugeln gebildet haben,
theilen sie sich wieder und so weiter, bis endlich der
ganze Keim in eine grosse Anzahl kleiner Zellen zer-
fällt. Die Bildung der ersten Dotterkugeln bietet,
wenn man diesen Process von oben betrachtet, einige
Ähnlichkeit mit der Knospung der Zellen. So hat auch
Stricker die Furchung beim Forellenei betrachtet
und beschrieben. Genauere Untersuchung sowohl der
lebenden Eier, als besonders auch auf den Durch-
schnitten, lehren, dass hier die Zellenbildung nicht
durch Knospung, sondern durch einfache Theilung
vor sich geht. Meine Beobachtungen, die ich theils
am Coregonus, theils am Lachs und mehreren anderen
Fischen angestellt habe, sprechen gegen Stricker und
- bestätigen vollkommen die Angaben von Oellacher.
Somit bildet die Dotterfurchung bei Knochenfischen |
durchaus nichts Abweichendes von dem, was wir bei
andern Thieren mit partieller Dotterfurchung häufig
zu beobachten Gelegenheit haben.
Mehrere Forscher geben, wührend sie von Dotter-
furchung sprechen, an, dass die ersten Stadien der-
selben auch an unbefruchteten Eiern vorkommen
können. Ich habe diesen Punkt ebenfalls in Betracht
gezogen, habe unbefruchtete Eier untersucht, niemals
aber eine normale Furchung beobachtet. Dass hin
PSE et.
— 203 —
und wieder einige Furchen hier oder da vorzukom-
men scheinen, oder dass der Dotter in einige Stücke
zerfällt, ist nicht abzuleugnen, diese Erscheinung hat
aber, bei Knochenfischen wenigstens, nichts mit der
normalen Dotterfurchung gemein. Oellacher giebt an,
dass der Keim nicht gleichzeitig in Dotterkugeln zer-
falle, sondern dass man unter den ersten Furchungs-
elementen auch noch einen ungefurchten Theil antrifft.
Wenngleich ich die ersten Furchungskugeln sowohl
beim Coregonus als auch beim Lachs untersucht habe,
fand ich unter ihnen keinen ungefurchten Theil, der dem
Hauptkeime angehörte. Die Dotterkugeln hatten fast
alle dieselbe Grösse. Ich will damit noch andeuten,
dass bei Knochenfischen der Keim an seiner unteren
Fläche sich nicht langsamer entwickelt, als am oberen
Pol, dass die Furchung vielmehr in der ganzen Aus-
dehnung desselben gleichen Schritt hält. Der Vorgang,
den wir eben besprachen, kann natürlich nur auf den
- Durchschnitten untersucht werden. Aber auch in die-
sem Falle ist es nicht leicht, allemal die obersten
Schichten des Nebenkeimes von dem Hauptkeime zu
unterscheiden. Dieser Umstand könnte zu irrthüm-
licher Deutung des gesehenen Bildes Veranlassung
geben.
Bevor ich die Furchungskugeln verlasse, füge ich
noch hinzu, dass dieselben in allen ihren Theilen, den
Kern ausgenommen, homogen sind. In früherer Zeit hat
man viel Mühe darauf verwandt, an den Furchungs-
kugeln eine eigene Membran, dieselbe, die für einen
sehr wichtigen Theil der Zelle gehalten wurde, dar-
zustellen und zu beschreiben. Nun zeigen aber die
ersten Furchungskugeln der Knochenfische, vielleicht
— 304 —
besser als die der anderen Thiere, dass von einer be-
sonderen Membran hier gar nicht die Rede sein kann.
Später erst, wenn die Furchungskugeln klein werden
und zum Aufbau der Embryonalanlage verwandt wer-
den, bildet sich an ihnen eine äussere consistentere
Schicht, die als Membran aufgefasst werden kann.
Nachdem wir die Furchungskugeln für sich be-
trachtet haben, wollen wir ihr Verhältniss zu dem
Nebenkeime in Augenschein nehmen. So lange die
Zahl derselben unbedeutend ist und die Grösse sehr
beträchtlich, liegen sie auf dem Nebenkeime. Sie bil-
den den oberen Pol des Eies und liegen in einer
mehr oder weniger tiefen Grube. Hat aber ihre Zahl
zugenommen und sind die Elemente klein geworden,
dann rücken die vom Centrum am meisten entfernten
mehr nach unten und umfassen den Nebendotter von
allen Seiten. Der Bildunsdotter, den wir mit His mit
dem Namen Hauptkeim belegen, bedeckt in einem be-
-stimmten Stadium der Entwickelung den Nebenkeim
(den Nahrungsdotter), so wie die Mütze das Haupt
bedeckt. In dem Hauptdotter wurde bei Knochen-
fischen eine Höhle beschrieben, analog der Baer’-
schen Höhle der Batrachier. Eine solche Höhle fand
ich nicht. Ein unbedeutender Zwischenraum, der in
späteren Perioden beträchtlicher wird, kommt freilich
zwischen dem Keime und dem Dotter vor, er kann
aber weder mit der Baer’schen Höhle, noch mit der:
Rusconi'schen verglichen werden.
Die Zellen rücken vom oberen Pol immer mehr
und mehr zum unteren. Wenn sie fast das ganze Ei
überzogen habeh und nun hinter der Nahrungsdotter
durch ein kleines rundes Loch hervorguckt, so hat es
— 205 —
grosse Ähnlichkeit mit einem Ei mit totaler Dotter-
furchung aus der nämlichen Entwickelungsperiode.
Während die Keimhaut überall sehr dünn und glatt
erscheint, sieht man an einer bestimmten Stelle der-
selben eine Verdickung, die äusserlich sich als eine
schwache Hervorwölbung kennzeichnet. Dieselbe geht
von oben nach unten, hat anfangs eine rundliche,
später eine ovale Form. Diese ist nichts anderes als
. die Embryonalanlage und identisch mit dem soge-
nannten Embryonalschilde der übrigen Thiere. Der
Benennung Embryonalanlage hat Oellacher einen
mehr speciellen Sinn gegeben, wir wenden sie aber
in der Bedeutung an, wie sie von früheren Autoren
‚gebraucht wurde.
Die Anlage der Embryonalblätter,
Die Bildung der Blätter, die eine durchgreifende
Bedeutung für spätere Bildungen hat, ist einer der in-
teressantesten Vorgänge. Diese Anlage erfolgt aber
bei verschiedenen Thieren auf verschiedene Weise,
und deshalb sind wir nach der Untersuchung dieses
Vorganges in nur einer bestimmten Thierclasse noch
nicht berechtigt, unsere Resultate zu verallgemei-
nern. Beim Pétromyzon fluviatilis?) habe ich das un-
tere Blatt durch die Einbiegung des oberen Blattes
über den Rusconi’schen After sich bilden sehen,
Beim Acipenser Ruthenus, Frosch und Axolotl entsteht
das untere Blatt durch Abtrennung einer Zellenreihe
vom Drüsenkerne. Bei Knochenfischen glaube ich einen |
anderen Modus der Entwickelung der beiden unteren
3) Die Versammlung der russischen Naturforscher. Bd. II. Mos-
kau 18
a
Blätter annehmen zu müssen. Doch bevor wir ge-
nauer auf die Bildung der Blätter eingehen, muss ich
die Aufmerksamkeit des Lesers auf die sogenannte
. Dotterhaut lenken. Diese wird von einigen als eine
derbe, glashelle, structurlose Membran beschrieben,
von andern gar geleugnet. Ich fand diese Haut alle
Mal sehr deutlich auf den Durchschnitten der in
Chromsäure erhärteten Coregonus-, wie auch Lachs-
eier und mehreren anderen Fischen. Sie umgiebt
den Nebendotter von allen Seiten, legt sich leicht in
Falten und ist fest und durchsichtig. Betrachtet man
den Zwischenraum zwischen dem Haupt- und Neben-
keime auf den Durchschnitten, so sieht man, wie sie
den sich furchenden Dotter von dem Nebenkeime in
Form einer scharf markirten Linie abgrenzt. Dass
die Haut auch auf den Hauptkeim übergeht, wie Oel-
lacher es vom Forellenei behauptet, lasse ich dahin-
gestellt, weil ich dieselbe nie beim Coregonus an dem
Hauptdotter mit derselben Deutlichkeit gesehen habe,
mit welcher man sie auf dem Nebenkeime beobachten
kann. Trotzdem dass die Dotterhaut auf den Chrom-
säurepräparaten glashell erscheint, lassen die stär-
keren Objective dennoch in ihr freilich sehr schmale
und platte Zellen erkennen. Hat man aber Gelegen-
heit, diese Haut frisch oder halb erhärtet zu unter-
suchen, so erscheinen die Zellen natürlich viel deut-
licher. Man sieht Kerne, die von Protoplasma umge-
ben werden.
Es fragt sich nun, wie sind diese Zellen aufzufas-
sen, wie haben sie sich gebildet? Beim Coregonus
habe ich nicht Gelegenheit gehabt, ganz junge Eier
zu untersuchen, habe aber die Eierstöcke der Stich-
re TER
— 207 —
linge untersucht, deren Körper von 15—20 Mm. lang
war. Ich fand, dass das Keimepithel sich in runde,
kleine, kernhaltige, aber nackte, membranlose Zellen
verändert hatte. In dieser Periode bestanden die Eier-
stócke also nur aus Eiern. Auf anderen Präparaten
waren die Eier von einem Netze kleiner Zellen, wie
von Gefässen umgeben. Dieses Netz konnte noch gut
isolirt werden; später bekommt man Figuren dem
Bilde ähnlich, das uns Waldeyer in seinen ausge-
zeichneten Untersuchungen über die Entwickelung der
Eierstöcke gegeben hat. Die Eier liegen in Kapseln,
also in den Graf’schen Follikeln. Sie sind grösser ge-
worden. Stärkere Vergrösserungen zeigen, dass die
peripherischen Schichten des Protoplasma nicht fein-
körnig sind, sondern vielmehr aus zelligen Elementen,
deren Contouren freilich mehr oder weniger verwischt
sind, bestehen. Diese Zellen können, wie ich glaube,
nichts anderes als die Granulosazellen sein. Ich will
hier die Frage über die Entstehung der Granulosa-
zellen und ihre Natur nicht discutiren. Es ist schon
eine im höchsten Grade wichtige Thatsache, dass zel-
lige Elemente .in die Bestandtheile des Dotters ein-
gehen. Ist diese Thatsache einmal festgesteilt, so
haben die zelligen Elemente, die wir in der Dotter-
haut vorfinden, für uns nicht allein nichts Befremden-
des, sondern es wird die Wahrscheinlichkeit, in dem
Dotter auch anderweitig Zellen vorzufinden, sehr gross.
Viele Forscher, wie Rieneck, Oellacher und andere,
haben Zellen theils auf dem Boden der Keimanlage,
theils in dem Dotter an den Durchschnitten der sich
entwickelnden Eier der Knochenfische, namentlich der
Forelle, beobachtet. Unsere Fig. 1 zeigt, dass auf der
— 208 —
Oberfläche des Nebenkeimes des Coregonus ähnliche
zellige Elemente sich vorfinden, wie wir sie in dem
sich furchenden Dotter antreffen. Unten werde ich
den Unterschied zwischen den beiden Zellenarten ge-
nau hervorheben. Trotzdem Oellacher diesen Zellen
grosse Aufmerksamkeit gewidmet hat, ist er doch der
Meinung, dass dieselben dem Hauptkeime angehören.
Seiner Ansicht nach haben diese Zellen von den Fur-
chungskugeln des Hauptkeimes sich abgetrennt und
sind auf den Boden der Furchungshöhle hinabgefal-
len, ja manche sollen sich später in dem Nebenkeime
eingegraben haben. Ich kann in diesem Punkte, den
ich für sehr wichtig halte, Oellacher nicht beistim-
men und halte diese Zellen für identisch mit denjeni-
gen, die His beim Hühnchen in dem Nebenkeime ge-
funden und sich am Aufbaue der Embryonalanlage
betheiligen sah.
Die Meinung mehrerer Autoren, dass unsere Zellen
zu dem Hauptkeime gehören, musste sehr annehm-
bar erscheinen, und es ist nicht leicht, wenn man
selbst auf das Vollkommenste von dem Gegentheil
überzeugt ist, jene Meinung zu widerlegen. Wir
wollen jetzt die Merkmale. jener Zellen des Ne-
benkeimes genauer besprechen. Von diesen Zellen
beim Hühnchen wird angeführt, dass sie Dotterplätt-
chen in grosser Anzahl enthalten. Mir ist aber be-
kannt, dass die Zellen des Keimes vieler Eier mit voll-
kommener Dottertheilung, wie z. B. beim Axolotl,
bei der Flussneunauge, noch viele Dotterplättchen ent-
halten, selbst nachdem sie sich zu Nerven, Muskeln
und anderen Gebilden metamorphosiren. Anderer
Seits haben viele Zellen des Nebenkeimes beim Co-
A >= TEE E "
ERN Mu ics ord es
CIE.
regonus die Dotterplättchen ganz aufgezehrt, und
ihr Inhalt ist ziemlich klar geworden. Auf diese
Weise kann man den grobkörnigen Inhalt der Bil-
dungszellen nicht als charakteristisches Kennzeichen
. dieser oder jener Art der Zellen aufstellen. Die Uber-
zeugung, dass die Zellen in dem Nebenkeime wirklich |
entstehen, drängt sich einem unwiderstehlich auf,
wenn man eine grosse Anzahl von Präparaten durch-
mustert, obgleich man weder ihre Entstehung sehen,
noch ihre Wanderung in den Hauptkeim direct ver-
folgen kann. Wollte man zulassen, dass die im Neben-
keime vorkommenden zelligen Elemente vom Haupt-
dotter sich abgetrennt haben, so ist erstens nicht zu
begreifen, warum sie sich ein Mal in den Dotter ein-
graben und ein anderes Mal etwas später wieder aus
demselben auswandern. Weiter ist zu berücksichtigen,
dass die Membran der Zellen des Nebenkeimes auf
vielen derselben nicht nachzuweisen ist, dass die äus-
seren Contouren durch keine scharfen Linien von dem
Protoplasma abgetrennt sind, während die Zellen des
. Hauptkeimes eine deutliche Membran besitzen. Alle
Kerne in den Zellen des Hauptdotters sind sehr deut-
lich, in den mehr nach unten gelegenen so gross, dass
sie fast die ganze Zelle ausfüllen. Sie fárben sich sehr
intensiv mit Carmin. Anderes findet man in den Zel-
len des Nebenkeimes. Die Kerne sind nur in einzel-
nen Zellen deutlich zu sehen. Sie färben sich sehr
. schwach. In vielen Zellen, deren Inhalt sich gefärbt
hat, sieht man anstatt des Kernes einen oder zwei
weissliche Flecken. Was endlich die Form anbetrifft
will ich noch anführen, dass sie entweder ganz rund,
oder mehr oder weniger langgezogen ist. Sie kommen
Mélanges biologiques. IX. 27
— 210 —
einzeln wie sporadisch, besonders um Öltropfen, oder
gruppenweis vor. Die Grösse ist sehr verschieden.
Neben Zellen, die viel grösser sind als die des Haupt-
keimes, findet man einige, die um vieles kleiner sind,
als jene. Fassen wir alles oben Gesagte zusammen,
so glaube ich zu keinem anderen Schlusse zu gelan-
gen, als diese im Nebenkeime sich findenden Zellen
für Producte desselben zu erklären.
Während wir auf der Fig. 1 die Zellen des Neben-
keimes noch unterhalb der Dotterhaut gesehen ha-
ben, zeigt die Fig. 2, welche einen Querschnitt des
Coregonuseies aus einer etwas späteren Periode dar-
stellt, dass viele Zellen aus dem Nebenkeime ausge-
wandert sind. Sie liegen auf diesem Schnitte oberhalb
der Dotterhaut, unmittelbar unter dem Sinnesblatt.
An einer Stelle haben sie sich in eine sehr regelmäs-
sige Reihe geordnet, so dass sie ein besonderes Blatt
zu bilden scheinen. Jeder unbefangene Beobachter
wird, sobald er nur einige Präparate durchmustert
und die Zellen im Nebenkeime aufgefunden hat, die-
selben im Hauptkeime wieder erkennen und sie für
die des Nebenkeimes erklären. Dem Auge prägen sich
manche Eigenthümlichkeiten ein, die durch Worte
oder Zeichnungen nicht alle Mal wiedergegeben werden
können. So scheint es auch in diesem Falle zu sein.
Fig. 3 zeigt einen Querschnitt aus einer etwas spä-
teren Periode, eines etwa 24 Stunden älteren Embryo.
Der Schnitt ist durch die Mitte des Embryonalschil-
des geführt. Wir sehen hier schon die Anlage aller
drei Blätter. Die Organisation ist noch wenig vorge-
schritten, so dass wir weder die Chorda dorsalis, noch
die Anlage des Nervensystems erkennen können. In
— 211 —
der vorliegenden Abhandlung lag es mir hauptsächlich
daran, zu zeigen, dass die im Nebenkeime sich -
befindenden Zellen dort ihre Bildungsstätte
haben und dass sie bei der Bildung der Em-
bryonalanlage sich direct betheiligen. In ei-
ner spáter zu veróffentlichenden Abhandlung werden
wir genauer betrachten, welche Theile des Embryo
einzig und allein aus den Zellen des Nebenkeimes ge-
bildet werden und welche aus dem Hauptkeime.
Erklárung der Abbildungen.
Die Zeichnungen sind bei starker Vergrósserung
(Oc. 2. Syst. 11. Hartnack) gezeichnet.
Fig. 1 zeigt die Entwickelung des Coregonuseies un-
geführ am sechsten Tage nach der Befruchtung.
a) Furchungszellen des Hauptkeimes. Die äusserste
Schicht besteht schon aus platten Zellen, wäh-
rend alle übrigen noch eckig oder rundlich sind.
b) Die Dotterhaut.
c) Zellige Elemente in dem Nebenkeime (der Nah-
rungsdotter der früheren Autoren).
d) Der Raum, in dem die Öltropfen gewesen sind
und die auf den Durschnitten wie leere Räume
erscheinen.
Fig. 2. Durchschnitt aus dem Ei ungefáhr am sieben-
ten Tage der Entwickelung. Die Zeichnung ist bei
Anwendung stárkerer Oculare gemacht.
a) Die Zellen des Hauptkeimes. Das obere Blatt.
b) Die Zellen des Nebenkeimes. Sie sind aus dem
Nebenkeime ausgewandert, befinden sich über der
rete e Dotterhaut und bilden schon ein » zweites. I
40* x 7 malbiatt:: ae WU toT
- t e) Der Nebenkeim fnit se icd s
b. à geformten Zellen. re Ne
+ - . €) Oltropfen. ve hoy pr SES
— f) Dotterkörnchen.
iy i Fig. 3 zeigt am Querschnitte die Verdickung des mu s.
< ren Blattes, die Anlage des mittleren und unteren. à
| . Die Zeichnung stammt aus einem Ei am achten de
Tage der Entwickelung. - TOM E
yea rn MAus dem Bulletin, T. XIX pag. 295—935). ai os b.
2 * Un 2 : ^ à Se
A KR
EI E y
‘ À 3 ;
LA 5 y
7, 1
er x
= ‘i
we i
d >
A "n See - =
X d^
* p
A Y Le ;
se" : N À
N di d n i 1
3
: # De EN E xx f : à, j
- "T LE i |
SEN E i 24 : :
Y. ^ ^ ~
j ; : Ly t
ae ri = VERT 24
ur
ison. Peter
van
yv
ie von ı
Jn
allogr
pl
(QE X 1
e AC
z [a 1
$ | 5 DES
Nez "Mes: De
5 etia
D ; a
N
N pi
Ao ya
LER V ,
À |
he a N
4»
} k
O
oO |
PRES) Oya Er
DÉS OS E tt f
DS oie
a
; AN
7 Ms
P
9
3; Octobre 1873.
Diagnoses plantarum novarum Japoniae et Man-
dshuriae. Scripsit C. J. Maximowicz.
DECAS SEXTA DECIMA.
Ribes L.
Inflorescentia omnium specierum est racemus, se-
cundum sectiones diversas varie evolutus. In Alpinis
(excl. R. fasciculato), Nigris et Rubris rhachis racemi
elongata, pedicellis numerosis multiplo brevioribus ob-
sessa, in Grossularüs rhachis brevior, pedicelli vero vix
breviores vel imo longiores et parum numerosi, tan-
tum 2—3, vel in multis pedicellus solitarius et tunc
saepe brevis et pedunculo quasi continuus, sed cum illo
articulatus. Limes vero inter pedunculum 2— 3-fiorum
et l-florum autorum nullus, nam in quovis pedun-
culo 1-floro evolvitur interdum flos alter, e contra
pedunculi 2—3-flori reducuntur rarius ad florem sin-
gulum. — Ad basin cujusvis pedicelli disponitur brac-
tea, in Alpinis saepius scariosa et demum decidua, in
ceteris membranacea persistens; in pedunculis 1-flo-
ris ad basin pedicelli solitarii observantur bracteae
duae, quarum altera paullo altius inserta interdum
pedicellum suum proprium rite abortivum emittit, ra-
Mélanges biologiques. IX. DT
— 214 —
rius bracteae imo numerosiores (3 -- 4) ad basin pedi-
celli solitarii colliguntur, superiores minores, ceterum
consimiles. — Pedicelli sectionum trium priorum supra
nominatarum cum flore articulati sunt, articulatione
ad fructus maturitatem vel flore sterili manente facile
soluta: in hisce flos basi sua paullo attenuata vel sub-
pedicelliformi articulo insidens bracteolis duabus
fultus est, quae semper substantià bracteis teneriores
sunt, scariosae et facile deciduae vel omnino obsole-
tae, in speciebus hemisphaerii borealis saepissime mi-
nutae squamaeformés, vel, si longiores, saltem lineares
et parum conspicuae, in stirpibus Americae meridio-
malis frequentius amplae et latae. In Grossularus vero
pedicellus cum flore haud articulatus est, ita ut
fructus cum pedicello cadat, et bracteolae nullae.
Antherarum structura etiam in diversis sectionibus
diversa. In omnibus filamentum basi inseritur, ubi an-
thera pro filamento recipiendo paullulum excavata est,
et connectivum dorsale angustum. Sed in permultis
loculi antherae toto dorso connati sunt, in paucis
praeter filamenti insertionem toti liberi. Parietes
antherarum pro sectione mox firmi, ita ut anthera
etiam post pollinis emissionem firma et dura maneat,
mox teneri, ita ut anthera virginea exsiccata quasi
collabatur. Connectivum, ubi loculi toti connati,
apice mox inconspicuum, mox callo supra loculos non
prominente, sed distincte profundeque excavato termi-
natum, ita ut talis anthera primo aspectu quasi poro
terminali instructa appareat. |
Habemus igitur in inflorescentiae et antherae in-
dole auxilia commoda ad generis subdivisionem, quam
sequentibus proponimus.
re
4 SES
[p um Weir ee’ IR an
AP pe A END :
PERL <<
— 215 —
Folia vernatione plicativa.
Pedicelli cum calyce continui, bracteolae sub flore
znnllac. Peduneuli l—- 3 Hori..<. 0%... Grossularia.
Pedicelli cum calyce articulati ge 2-brac-
teolati (bracteolis interdum obsoletis). Racemi mul-
Kor... N N A Ribesia.
Flores e gemmis propriis absque vel cum folio uno —
alterove diminuto orti hermaphroditi.
Antherarum loculi connati. Folia subtus glan-
. duloso-punctata . ......... dents QN e các a. Nigra.
Antherarum loculi liberi. Folia non glandulo-
Sopuncfata ........ Meier deo ANNIS LM a deae où . b. Rubra.
Flores ex iisdem gemmis cum foliis orti, polygamo-
dioici, ovario masculorum filiformi pedicellum si-
RAA. Des se. RUE Be ae ee 2s €. Alpina.
Folia vernatione convolutiva.............,..,...,.. Siphocalyz.
Petala in Ribesibus nostris omnibus rarissime sube-
venia, vulgo ipsa basi nervus crassus brevissimus, sae-
pius quasi nodus, mox in fasciculum*nervorum ra-
diantium brevium divisus. In À. multifloro Kit., R.
Meyeri et R. rubro var. 3. observavi ad basin ipsam
petali cujusvis nodo illi nervorum impositam quasi
glandulam, quam pro stamine abortivo habere possis,
quae tamen mihi potius epidermidis plica videtur.
Species Asiae orientalis.
Subgenus Grossularia DC. excl. specieb. nonn.
Frutices aculeis infraaxillaribus singulis vel ternis
(5) saepeque aculeis sparsis tenuioribus interdum in
eadem stirpe deficientibus armati vel rarius omnino
inermes, microphylli. Pubes setosa vel mollis, simplex
vel viscidula sive glandulifera. Flores ex iisdem gem-
mis eum foliis, ita ut rami ramulis abbreviatis florife-
ris obsessi circumcirca aequaliter foliati sint. Racemi
1—3-flori pedicellis elongatis saepe pedunculum supe-
rantibus cum flore continuis basi bracteatis. Bracteo-
— 216 —
- Jae nullae. Receptaculum (calycis tubus autorum, conf. -
Payer, Organogénie) campanulatum vel cylindricum,
in 1 specie pelviforme. Sepala reflexa vel patentia.
Petala erecta vel patentia. Stamina exserta filamentis
longiusculis, antheris substantià tenerioribus, loculis
totis connatis. Stylus gracilis ovarii apici pl. m. con-
vexo insidens, apice fissus, ramis gracilibus vulgo di-
vergentibus. Flores majusculi, baccae magnae vulgo
ovales, saepe setosae vel aculeatae flore persistente
coronatae.
Species in America boreali temperata numerosae,
in Asia maxime orientali rarae, in Sibiriae, Himalayae
et Europae alpinis singulis speciebus vigentes, plerae-
que inter se valde affines.
Clavis specierum dichotoma.
Inerme. Receptaculum pelviforme..... R. ambiguum m.
Aculeata. Receptaculum campanula-
tum. 2.
2. Bacca aculeata, aculei sparsi evoluti... A. burejense F. Schmidt.
Bacca glabra, aculei sparsi nulli...... R. grossularioides m.
1. À. burejense, F. Schmidt. Fl. Amg. Bur. 42. tab.
I. I. 3
Hab. in Mandshuria boreali: ad Burejae fl. decur-
sum medium, in silvis montanis (Schmidt! frf.); Ja-
ponia: Fudsi yama, supra silvarum limitem in fru-
ticetis, in consortio R. alpini, medio Novembri frf.
Specimen unicum ab autore collectum simillimum est
R. Cynosbati L., praeter folia paullo majora petiolosque
glanduloso-ciliata, flores solitarios et ramos sparse
aculeatos. Sed aculei sparsi occurrunt saepe etiam in
fi. Cynosbati, flores solitarios ipse vidi in speciminibus
nonnullis cum pedunculis 1 — et 3— floris, et praeterea
statu fructifero (in A. burejensi solo collecto) saepe
SON NEM ux APS à /
E
flores 1 — 2 steriles manent et cadunt atque superest
tantum singulus ob pedicellos ceteros cum flore cadu-
-cos quasi ab initio solitarius. Restat igitur tantum
pubes marginalis parca glandulosa, quam evolutam et
obsoletam ipse inveni in speciei sequentis iisdemque
speciminibus, nec non calyx, ex Schmidtio, in nostro
evidenter major. At calyx in À. burejensi sepala habet
statu fructifero erecta, quum in A. Cynosbati statu flo-
rente reflexa sint, unde prior major (longior) videatur.
— Specimen japonicum collectum, bacca unica foliisque
delabentibus paucissimis superstitibus, fruticulum si-
stit semipedalem e ramis duobus divergentibus perfecte
inermibus constantem. Folia perfecte Cynosbati, sed
cum petiolis pilis glandulosis parcis secus marginem in-
structa. Bacca sordide viridis, setis rigidis apice glan-
dulosis (neque aculeis) obsita. Ob pubem ad ZA. bu-
rejense duxi, hanc speciem vero pro levi varietate R.
Cynosbati habere mallem (quod etiam inerme occur-
rit), sed donec meliora specimina praesto erunt, con-
jungere nolo.
A R. aciculari Sm. (altaico), quocum ab autore
comparatur, R. burejense magis differre videtur foliis
crebrius serratis majoribus, fructu aculeato, stylo sta-
mina superante.
2. R, grossularioides, Ramis acute angulatis gla-
- . bris; aculeis infraaxillaribus ternis validis recurvo-
—. patentibus, medio validiore; petiolis parce glanduloso-
setosis laminam superantibus, lamina rotundata basi
— A truncata vel subcordata, subtus ad origines nervorum
| parce pubera, superne pilis brevibus sparsis paucis
obsita, margine passim parce glanduloso-ciliata, 3—
5-loba lobis obtusis obtuse grosse paucicrenatis; pe-
dum Mélanges biologiques. IX. 28
OTe
duneulis gracilibus parce glanduloso-pilosis 1-floris:
recurvis petiolos aequantibus; bracteis 2 — 4 ovato-lan-
ceolatis lanceolatisque inaequalibus parce ad margi-
nem glanduligeris; pedicello pedunculo breviore caly-
ceque extus glabris; receptaculo campanulato sepala
reflexa oblonga intus ciliato-pubera aequante; petalis
ovatis acutis duplo genitalibus paullo quam sepala bre-
vioribus; antheris ovalibus; stylo cylindrico glabro
apice bifido stamina aequante; bacca ovali glabra pur-
purascente.
Hab. in Nippon boreali: monte Kiso (Itó Keiske!
jn herb. Siebold, steril.), et mediae silvis alpinis
(Tschonoski! fl. frf.), v. gr. Fudzi yama, in silvis
(frf.)
Japonice: suguri (Itó Keiske 1. c.)
R. Grossularia L. et R. aciculare Sm. differunt pe-
dunculis brevibus, sepalis petalisque obovatis rotun-
dato-obtusis, prius praeterea pedunculo calyceque dense
villosis vel glandulosis foliisque utrinque aequaliter
pubescentibus, posterius aculeis sparsis numerosis
floreque minore. Quoad foliorum formam, magnitudi-
nem, pubem et colorem nostrum A. divaricato Dougl.
persimile, sed hoc differt aculeis sparsis vulgo nume-
rosis (in nostro nullis), pedunculis 2 — 3-floris, peta-
lis obtriangularibus, styli pilosi ramis divergentibus.
R. hirtellum Michx, R. oxyacanthoides L., R. Cynos-
bati L. magis jam distant.
Floriferorum et fructiferorum speciminum copia
ante oculos est magna, differentias expositas probans.
Rami vetusti teretiusculi, (epidermide abstersa) atro-
purpurei, floriferi graciles, pedales, acute angulati,
pallide flavidulo-grisei. Folia 2— 3 centim. longa et
OO Le
lata. Flos fere 10 mill. longus, ex sicco cum rubedine
virens. Bacca 10: 15 mill. magna. -
9. R. ambisuum, Semi-ad bipedale tortuosum sem-
per inerme, ramis crassis hornotinis breve dense vis-
cidulo pubescentibus apice foliiferis florigerisque, late-
ralibus paucis brevissimis ; foliis breve petiolatis petiolo
laminaque saltem ad venas dense subviscidulo-villo-
sis, lamina orbiculata vel subreniformi sinu clauso
profunde cordata distincte vel subobsolete 5 — 7-loba
circumcirca crenato-dentata, lobis dentibusque obtu-
sis, utrinque inter nervos parce pubescente et subvis-
cidula, rarius glabrata; pedunculis singulis vel binis
1-floris petiolo brevioribus, erectis, fructiferis recurvis,
viscidulo-pubescentibus; pedicello germine breviore;
bracteis 2 ovatis; flore viridi amplo; receptaculo pel-
viformi sepala patentia ovato-oblonga superante glabro;
petalis lata basi sessilibus truncato-obovatis sepalis
dimidiis longioribus, quam genitalia brevioribus; an-
theris ovalibus; stylo crasso cylindrico integro glabro;
ovarii apice convexo; bacca ovaliglobosa calyce triplo
"breviore coronata pedunculum aequante longe dense-
que glanduloso-setosa viridi. — R. Cynosbati Thbg!
Fl. Jap. 102. — non L. |
Hab. in truncis vetustis caducis arborum in silvis
opacis alpinis «Japoniae australis» (Siebold!): Kiusiu,
m jugo Kundsho-san, medio Junio fructiferum, Nip-
pon: Fudzi yama, Aprili fl., Junio frf., unde cultum in
Yedo et in hortulo meo Nagasaki, Martio florens; e
Nambu Nippon borealis misit Tschonoski fl.
Japonice: tenno m'me (in Kiusiw), tenbai, yasjabi
sjaku, ran bai (Itó Keiske, Midzutani Sugerok
In herb. Siebold).
Be
~
Species loco crescendi et habitu mirabilis, inter
Grossularia sane unica foliis ad apices ramorum con-
gestis amplis floreque subrotato instructa et hisce si-
gnis magis ad Nigra (R. procumbens v. gr.) accedens,
quam ad Grossularia. Ad hoc subgenus tamen sine du-
bio pertinet ob flores singulos ebracteolatos, pedicellos
cum flore non articulatos, antherae parietes tenues
et apicem connectivi callo minuto solido nec pervio
instructum.
Folia firme membranacea, 4 — 6 centim. lata et
longa vel latiora. Calyx diametro 15 millim. lutescen-
tivirens, petala albida. Bacca pro subgenere parva,
magnitudine R. rubri, vix 10 mill. longitudine attin-
gens, vulgo brevior, subglobosa.
Subgen. Ribesia DC. |
Frutices inermes vel rarissime aculeati, aculeis
infraaxillaribus paullo tantum quam sparsi (dum ad-
sunt) validioribus. Pubes varia. Racemi multiflori pe-
dicellis abbreviatis cum flore articulatis ibique bi-
bracteolatis (in R. fasciculato pedunculus brevissimus).
Bracteolae mox conspicuae mox minutae et tunc saepe
obsoletae, rarissime omnino deficientes, vulgo ante
fructum deciduae, saepe tamen persistentes. Recepta-
culum pelviforme, campanulatum vel rarius cylindri-
cum. Sepala et petala patentia, rarius reflexa. Geni-
talia sepalis saepissime breviora. Stylus vulgo crassus,
integer, fissus vel partitus. Ovarii apex in nonnullis
convexus.— Flores saepius parvuli, baccae vulgo glo-
bosae. ; :
Series a. Nigra.
Frutices saepe ampli, inermes, resinoso-odori. Folia
e gemmis propriis ad apices ramorum disposita, ma-
Le M | A
Euh UN S
— 221 —
juscula, pube simplici vel subnulla, punctis resino-
sis subtus conspersa. Flores racemosi e gemmis pro-
priis lateralibus afoliis vel folio uno alterove ad basin
evoluto, accedit rarius racemus singulus versus basin
innovationum terminalium evolutus extraaxillaris. Ra-
cemi multiflori. Flores hermaphroditi, modici, saepe
pubescentes. Receptaculum (in nostris) campanulatum,
rarius pelviforme. Sepala et petala patentia vel raro
reflexa. Filamenta ligulata. Loculi antherae dorso toti
connati, parietibus firmis, connectivo apice pervio
quasi 1-poroso (poro distinctissimo vel in A. nigro
europaeo minuto). Stylus basi saepe conictis vel ovario
apice convexo insidens. — Species in America boreali
nec non meridionali occidentali numerosae, in declivio
Oceanum Pacificum versus saepe speciosae, in Asia
boreali parciores et ex his una in Europam borealem
et centralem propagata.
Racemi spithamaei. multiflori folia fulcientia
si adsunt longe superantes. Bracteolae obso-
Ietae dructus nlgri.........- pss serecsces ue JADONMIEUIR IM.
Racemi 1 — 2-pollicares pluriflori. 2.
. Bracteolae lineares. 3.
Bracteolae ovatae. 4.
3. Receptaculum pelviforme, petala flabellata,
stylus bifidus, folia glaberrima............ R. Dikuscha Fisch.
Receptaculum campanulatum, petala ovata,
stylus integer, folia subtus pl. m. pubera... R. nigrum L.
4. Erectum. Folia subtus albotomentosa, fruc-
tus albus, stylus gracilis integer........... R. graveolens Bge.
Folia utrinque viridia, fructus rubri vel fus-
cescentes. 5.
5. Erectum, stylus gracilis bifidus, sepala ae-
n2
qualiter 5-nervia, bacca rubra............. R. fragrans Pall.
Procumbens, stylus crassus brevis integer,
sepala 1-costata, bacca lurida............. R. procumbens Pall.
4. R. Japonicum. Erectum elatum, foliis longe pe-
tiolatis subtus parce resinoso-punctatis et cinereo-pu-
— 222 —
bescentibus, adultis rarius subtus virescentibns, la-
mina cordata profunde 5—7-loba lobis acuminatis
srosse duplicato-subinciso-serratis, petiolo basi longe
paleaceo - piloso; racemis spithamaeis erectiusculis
valde multifloris pedicellisque bracteas subulatas su-
perantibus erectis cum calyce rotato extus pubescen-
tibus; receptaculo brevissimo, sepalis glandulosis obo-
vatis petala breve unguiculata obtriangularia multo
superantibus; stylo bipartito; bacca nigra epunctata.
Hab. in Yezo meridionali: ad declivia alpestria sil-
vatica vallis prope fodinas plumbeas Idzi Nowatari,
parce, Iunio, Julio fl., Octobri frf. In Nippon boreali:
prov. Nambu (Tschonoski! fl.).
Proximum À. bracteosum Dougl. differt foliis vix
ad costas puberulis subtus viridibus et crebrius punc- .
tatis, profundius cordatis, lobis longius acuminatis,
bracteis spathulatis, receptaculo sepalis triplo tantum
breviore, petalis rotundato-rhombeis, stylo bilobo,
bacca majore valde resinoso-punctata, rore caesio
obtecta. Ceteris partibus vero utraque species persi-
milis.
Frutex sexpedalis, folia magnitudine illorum A.
bracteosi. Sepala pallide ex fusco virentia, petala sor-
dide ochracea.
5. R. nigrum L.—Ledeb. Fl. Ross II. 200 (excl.
. Synon. À. Dikuscha et R. borealis). — Maxim. Prim. fi.
Amur. 119. — Rgl. FI. Usur. n. 204. —F. Schmidt.
Fl. Amg. bur. 43. |
Hab. in Mandshuria: secus Amur fluvium, sed non
usque ad ostium; in silvis ad fl. Nemilen et Amgun
(Schmidt!); ad lacum Hanka (Maack!); ad Schilkam
inferiorem in fruticetis et silvis humidis frequens. In
te
3 :
« ee
CIRE
ne LINE AK
BED T 35.
S RALF
TER
+ Dre
oe
flora Baicalensi-Dahurica!, Sibiria orientali: Kirensk
ad Lenam, Ochotzk (Stubendorff!), Altai, Songaria!,
gubernio Tobolsk (Augustinowicz!), Ural!, terra Sa-
mojedorum!, Lapponia rossica!, Rossia europaea! et
occidentem versus, ubi forsan saepe spontefactum. —
Deesse videtur in Kamtschatka et Sachalino.
Planta sibirica quam europaea miserior, racemi ma-
gis pauciflori, receptaculum sepala fere aequans, haec
ovato-oblonga petala ovata basi vix attenuata duplo
tantum superantia, antherae breviores poro majore,
stylus gracilis, ipsa basi tantum conicus.
Ludit ceterum (ad Schilkam fl., ubi vivum saepe ob-
servavi) foliis subglabris olentibus cortice albido, in
fruticetis siceioribus, foliis vix olentibus, glabratis vel
pubescentibus, cortice albido vel cinereo, in umbro-
sioribus humidis.
6. R. Dikuscha Fisch. in Turcz. Fl. Baic. Dah. I.
445. — Maxim. l. c. 119. — Trautv. et Mey. Fl.
Ochot. n. 139.
Hab. in Mandshuria occidentali; Albasin (Maack!),
Transbaicalia, variis locis (Turezaninow!), in palu-
dibus muscosis Sibiriae maxime orientalis (Stuben-
dorff!, Middendorff!). |
A praecedente bene distinctum: foliis glaberrimis,
floris minoris receptaculo pelviformi extus epunctato,
sepalis late ovatis, petalis triplo calyce brevioribus
flabellato-obtriangulis, antheris rotundatis, stylo nano
bipartito conico, bacca viridi succulenta (sapore À.
nigri, ex Middendorff Sib. Reise IV. I. 692.) vel
azureonigra (unde nomen rossicum: Ribes azureum,
CHHAA cMopomma, sapore baccarum Vaccinii uliginosi
ex Turcz.). Foliorum lobi acuminati vero occurrunt
— 224 —
saepe etiam in Zbesi nigro. — Ledebour cum À. ni-
gro conjunxit, quia a Turczaninow sub nomine R.
Dikuscha errore quodam specimen prioris acceperat.
7. R. procumbens Pall. Fl. Ross. II. 35. t. 65. —
Ledeb. l. c. 198. — Turcz. 1. c. 446.— Maxim.l.e.
117. — Trautv. et Mey. 1. c. 42.
Hab. in Mandshwria boreali: circa sinum de Ca-
stries; ad ostium fl. Alyn (Schmidt!); ad Amur su-
periorem in paludibus; ad Schilkam inferiorem fre-
quens; in fl. Baicalensi- Dahurica!; Siria maxime
orientali (Aldan!) usque ad mare Ochotense (Ajan, Ti--
ling!), nec non in Altai!
Rossice in Dahuria: mochowka i. e. in muscosis
crescens (ex Pallas in sched.)
Floribus purpurascentibus, interdum atropurpu-
reis, minoribus, minus apertis, a simili À fragrante
statim «distinctum. — Calyx semper purpurascit, sed
pilis obtectus saepe griseus videtur. Sepala saepis-
sime costa unica distinctissima percursa, rarius ver-
sus basin occurrunt nervi subobsoleti 1 — 2, quum in
omnibus ceteris Ribesibus nostris et plerisque exoticis
nervi in quovis sepalo quini subaequicrassi, tenues,
mox in ramos divisi. Petala rhombea cum ungue lato
brevi vel longiusculo, vulgo latiora quam longa, inter-
dum ob unguem longiorem longiora quam lata, semper
atropurpurea. Stylus brevis crassus indivisus. Baccae
rufescentes (Sievers in sched.), viridifuscae vel ru-
brofuscae, illis Z. migri duplo majores, sapidissimae
(ex Turezaninow).
8. R. fragrans Pall. in N. Act. Petrop. X. 377. t.
9. — Ledeb. I. c. 197. (excl. var. 8.). — Turez. l. c.
447. — F. Schmidt. c. 42. — Rel. et Til. L c.
-
— 225 —
Hab. in Mandshuria boreali: ad ostium fl. Alyn
(Sehmidt!); in Sibiria maxime orientali: Ajan (Ti-
ling!), inter Ochotzk et Aldan (Turczaninow!), ad
aestuarium fl. Aldan (hb. Pallas!); in Dahuria: in
montibus excelsis lapidosis inter Schilkam et Argun fl.
copiose (Turcz!), in Transbaicalia: in Fupibus alpium
Urgudei et Buchat (Turez!)
Stylus conicus bifidus. Baccae rubrae ex sched.
herb. Pallas, illis R. nigra simillimae ex Turezani-
now, qui autem ipse non vidit. |
9. À. graveolens Bge Suppl. Alt. 19. — Turcz. |.
c. 447. — R. fragrans var. 6. Ledeb. |. c.
Hab. in Sibiria Baicalensi: in alpibus ad fl. Oka
(Turczaninow!), in montibus Ssojuticis (Lessing!)
-in Altai (Salessow!, Schangin!, Gebler!, Bunge!).
Stylus ipsissima basi tantum conicus, ceterum cy-
lindricus, apice integer vel breve bilobus. Quo signo,
nec non bacea albida et foliis subtus albotomentosis a
praecedente distinguendum, eo magis quum transi-
tus inter folia glaberrima R. fragrantis et subtus al-
botomentosa R. graveolentis hucusque a nemine ob-
servati sint.
Series b. Rubra.
Frutices saepe ampli, inermes vel rarius aculea-
tissimi. Folia ut in praecedentibus, punctis resinosis
autem nullis. Pubes simplex vel interdum (praeser-
tim ad inflorescentiam) glandulosa. Racemi multiflori
floribus parvis vel modicis. Receptaculum pelviforme
vel campanulatum. Sepala et petala patentia, raris-
sime reflexa. Genitalia inclusa, in unico ob sepala re-
flexa exserta. Filamenta subulata. Antherae rotunda-
tae didymae, loculis a se invicem liberis, connectivo
Mélanges biologiques. IX. 29
Hop
brevi exappendiculato. Baccae globosae, glabrae vel
rarius setosae. — Species haud numerosae, vix non
omnes in hemisphaerio boreali indigenae. ')
Inermia. 2.
Aculeatissimum, folia setosa............ . R. horridum Rupr.
2. Genitalia e calyce reflexo exserta.......... R. multiflorum Kit.
» inclusa. 8.
3. Bacca. glonduloso-setosa... 2:25:25. 2.57 R. laxiflorum Pursh.
» glabra. 4.
4. Stylus cylindricus. 5. -
». conicus. 6.
5. Pubes setosa et glandulosa, flos atropurpu-
reus, receptaculum campanulatum........ R. Meyeri m.
Pubes mollis, receptaculum pelviforme, flos
VIFIdiS Soy Aa Jo Ske vst el iR Meek Rn "A rubrum L.
6. Truncus erectus ramosus elatus, receptacu-
Lim Camp AQU abi, e. 0 2... nU E eh EE R. petraeum Wulf. _
Truncus hypogaeus repens, rami subsimpli- |
ces humiles, receptaculum pelviforme..... R. triste Pall.
10. À. horridum Rupr. in Maxim. Amur. 117.
Hab. in Mandshuria orientali: circa sinum Hadshi
(Schrenck!); Sachalin: prope fortalitium Tichme-
new ad sinum Patientiae, secus rivulum Czernaja
(Mitzul! 1872. med. Augusto fructu delapso).
A R. lacustri Poir. differt tantum foliis utrinque
rigide et crebre setosis et solito fere duplo majoribus
profundiusque divisis. Sed specimina S?tchensia, a Ti-
lingio nuper accepta folia aequimagna et aeque pro-
funde divisa ostendunt. Racemi, bracteae, pedicelli,
pubes inflorescentiae omnino eadem, neque differt pu-
bes baccae: pili glandulosi, a me olim pro fructibus
R. horridi vindicati, occurrunt interdum etiam in bae- :
cis R. lacustris. Verosimiliter igitur nil nisi varietas.
Sed quum setas foliorum nunquam in R. lacustri vi-
1) Nisi huc ducenda Ribes sp. e N. Granada. Linden. 1107 et
Ribes sp. e Pichincha, Jameson. 621. |
— 227 — —
derim et flores hucusque ignoti sint, melius duxi pro
specie propria enumerare. — Adest utriusque speciei
affinitas etiam cum sequente, ubi etiam fructus setosi
sunt. |.
R. lacustre Poir. ad Grossularia hucusque ducéba-
tur ob aculeorum praesentiam, sed racemi multiflori
subaphylli, pedicelli articulati bibracteolati et anthe-
rarum structura suadent locum inter Rubra, quibus
etiam R. horridum adnumerandum.
11. À. laxiflorum P ursh. — Torr. et Gray Fl. N.
= I. 550.— A. Gray. On the bot. of Jap. 338. —
R. affine Dougl. — Bongd. Veg. Sitcha, 138. —F
Schmidt. Fl. Sachal. 132.
Hab. in Yezo boreali: ad promontorium Soya
(Small ex A. Gray); ins. Sachalin, collibus humidis,
Junio fl., Julio frf. (Schmidt! et Glehn!), prope Ku-
sunai (Mitzul!), nec non in Sitka (Eschscholtz!
Tiling!), Oregon (Scouler!), montibus Scopulosis
(Parry! 1861. s. n. À. prostrati distributum).
Vix a R. prostrato l'Her., quocum a Hookero
conjungitur, distinguendum petalis late flabelliformi-
bus calyceque purpurascentibus (plus minus viridulis
in pl. Parryana et sachalinensi) et stylo bipartito nec
profunde bifido, sed petalorum forma in Ribesibus sat
variabilis, styli autem non revera connati, sed potius
connexi et facile soluti, magis vel minus fissi variant .
(simili modo ut in R. multifior vel in inode pla spe-
ciebus).
Verum À. prostratum a montibus Scopulosis orien-
tem versus ad Terram Novam. et ad Pennsylvaniam
/.— usque crescit.
Planta Stelleri ex Sibiria orientali, a Ledebour et
en ME
A. Gray non sine dubio huc ducta, ex racemis lon-
gissimis erectis, foliis, statura et fructu nigro, de cu-
jus setis omnino tacet Stellerus, potius ad R. brac-
teosum spectare videtur. Sed neutrum ex ipsa Sibiria
vidi. |
12. R. multiflorum Kit. in Schult. Fl. Oestr. I.
433. — Ramis glabris, foliis cordato vel subcordato-
rotundis 3 — 5-lobis inciso-dentatis lobis obtusis acu-
tis vel acuminatis, supra parce pubescentibus demum
glabratis, subtus praesertim ad venas molliter ad-
presse villosis vel subtomentosis, primum canescenti-
bus demum subglabratis virentibus; racemis densiflo-
ris erectis dein nutantibus vel nutantibus demum pen-
dulis rhachi pubescente; bracteis pedicello breviori- :
bus; receptaculo brevi campanulato, sepalis patenti-
bus subreflexis viridibus vel subrubentibus obovatis
ciliatis passim denticulatis; petalis cuneatis truncatis
subaequilongis ac latis, calyce duplo brevioribus; sta-
minibus styloque bifido vel bipartito calyce sublongio-
ribus exsertis; baccis globosis rubris. — Bot. mag.
2368. — R. vitifolium Host Fl. Austr. I. 308. —
R. wrceolatum Tausch in Flora 1838. 720.— R.
Roeseri Orphan. in Boiss. Diagn. — AE. spicatum
Vis. Fl. Dalmat. III. 142. — non Robson. — Neilr.
Nachtr. 206. — R. petraeum var. 8. Bertol. Fl. Ital.
II. 680. excl. syn. Robson.
Varietates distinguo tres:
a. typicum: foliis subtus subtomentosis, lobis obtu-
sis vel acutis, racemis densis nutantibus, mox pendu-
lis, floribus viridibus. — R. multiflorum Kit. — R.
Roeseri Orphan.
Hab. in Italia: Apennino Umbro, Sardinia media
— 229 —
(Bertoloni), Apulia! (hb. Schrader et Mertens),
Dalmatia (Visiani), Croatia (Tausch!, Welwitsch!),
Graecia: Chelmos prope Stygem (Orphanides! FI.
Gr. exs. 213) et diu colitur in hortis Bohemiae ex
Tausch l. c.
- B. urceolatum (Tausch sp. pr.): foliis subtus villo-
sis lobis obtusis vel acutis, racemis magis laxifloris
nutantibus, floribus ex viridi purpurascentibus.
Colitur in hortis Bohemiae (Tausch!).
y. mandshuricum: folis subtus villosis vel subto-
mentosis lobis plerumque tribus acuminatis acutius
dentatis; racemis primum erectis densis dein nutanti-
bus laxiusculis, floribus virescentibus.
Hab. in Mandshuria: montibus Bureicis (Radde!
fl.), ad Usuri superiorem, in jugo silvestri inter Dai
Ssitucha et Wainfu, ad rivulos, nec non circa planta-
tiones P. Ginseng secus ipsum Usuri fluvium, fine Maji
fl. et deflor.; in montium jugo inter fontes fluviorum
Li-Fudin et. Dadso-schu, ad margines silvarum, cum
Jübesi rubro, sat rarum, init. Junii fl. incip. In China
boreali: in montibus a Pekino occidentem versus, ad
rivulos (Tatarinow! fl.) et orientem versus, ante mu-
rum magnum (Fritsche! 1873.)
Varietatem y., in Asia orientali crescentem, post
exactissimam comparationem signis datis tantum dit-
ferre inveni. Styli bitidi et bipartiti, stamina aequan-
tes vel paullo superantes, petala apice rectilineo-trun-
cata et subrotundata, angulis acutis vel obtusis, sepa-
lis duplo vel plus duplo breviora, occurrunt tam in y.
quam-in ceteris varietatibus.
Frutex mandshuricus occurrit 4 — 7-pedalis. Bac-
cas non observavi. !
— 230 —
13. À. petraeum Wulf. in Jacq. Miscell. II. 36.
— Led. Fl. Ross. II. 198 c. syn. — R. Biebersteinii
Berl. in DC. Prodr. III. 282. — R. atropurpureum
C. A. Mey. in Ledeb. Fl. Alt. I. 268. — R. triste :
Turez. Fl. Baic. Dah. I. 444. — non Pallas.
- AR. rubro L. saepe simillimo tute distinguendum
tantum stylo basi late conico neque cylindrico. Om-
mia cetera signa ad dignoscendas has duas species
adducta interdum fallacia inveniuntur, v. gr. foliorum
lobi in À. petraeo acuti vel acuminati tales rarius ob-
viam veniunt etiam in À. rubro, sepala R. petraei ci-
liata variant rarius (in Germania, Altai) haud ciliata,
suberecta sunt in À. petraeo, patentia in R. rubro, sed
post anthesin etiam in hoc eriguntur, receptaculum
subcampanulatum A. petrae?, pelviforme À. rubri post
anthesin posterioris difficillime quoad formam eru-.
endum, denique flores purpurascentes racemis elonga-
tis inveniuntur in À. petraeo non raro etiam subviri-
duli racemis non longioribus quam in À. rubro. Racemi |
erecti occurrunt frequentiores in utroque. — Commode
igitur utraque species statim dignoscenda tantum in
Germania, ubi hic R. rubrum sativum ilic R. pe-
traeum typicum crescit, in Asia autem utrumque tam
variabile, ut formae ae utriusque sibi invicem
ae sint.
Reichenbach FI. excurs. II. 562. À. petraeum
collocat in sectione Botryocarp Kze, cui adscribit
ovarii apicem exsertum, sed styli basis conica non
est ovarii apex, quia farcta neque cava est ovulisque
caret.
Formae A. petraei sequentibus varietatibus subsu-
mendae:
*
— 231 —
&. typicum: foliis subtus ad venas vel totis parcius
pubescentibus, floribus purpurascentibus vel ex pur-.
pureo viridulis.
Hab. in alpibus Huropae a Pyrenaeis! ad imperium
Austriacum!, Caucaso!, Alatau transiliensi (Seme-
_now!), Songaria!, Altai!, fl. Baicalensi- Dahurica!,
Mandshuria, rarius, in faucibus rivulorum secus fl.
Li-Fudin (Usuri affluentem), in silvis, nec non Hi-
malaga orientali (Griffith! 2467. f1.).
Flores saepissime purpurascentes, sed cultum e se-
ininibus sibiricis in horto Petropolitano protulit flo-
res viridulos. Petioli occurrunt basi parce setosi, ra-
rius toti setoso-pilosi (in transbaicalensibus), et api-
cem versus subglandulosi (ibidem), pube laminae molli
tenui, sed folia plantae himalaicae superne pilis cras-
siusculis adspersa, in modum À. Meyer.
Bracteolae ad basin floris, quo signo b. Meyer A.
petracum a suo R. atropurpureo (R. Biebersteinii) di-
stinctum credidit, etiam in priore saepe sunt obsole-
[dO ec
B. tomentosum Maxim. Prim. fl. Amur. 118. n. 300:
foliis subtus cinereo-tomentosis, floribus purpureis vel
rarius ex purpurascente viridulis, saepe nonnihil ma-
joribus et extus parce pubescentibus, —F. Schmidt.
FI. Amg. bur. 43.
" Hab. in Mandshuria orientali: ad Alyn et Burejam
superiorem (F. Schmidt!); secus Amur meridionalem
et inferiorem; ad affluentem Usuri superioris Li-Fu-
- din, in silvis non rarum; inter fontes Li-Fudin et Da-
i
dso-schu ad margines silvarum acerosarum sat rarum;
ad superiorem partem fl. Wai-Fudin, in silvis mixtis,
init. Junii florens; Possjet, ad declivia littoris haud ra-
— 232 —
rum, Julio fr. nond. mat.; in Sachalin, prope Arkai
(F.Schmidt! sub R. rubro); Yezo: ad margines silvae
ad aquaeductum prope Hakodate et alibi, sat IR
medio Majo florens.
In planta japonica flores intense purpurei, racemi
elongati, in mandshurica mox tales (forma 1. Maxim.
l. e.), mox viriduli racemis brevioribus (forma 2. Ma-
xim. l. c.), in sachalinensi tantum flores viriduli huc-
usque observati. In universum forma 1. locis subalpinis,
forma 2. locis frigidioribus vel alpinis propria videtur.
Var. 8. occurrit parum ramosa tripedalis in umbro-
sis alpinis, vel 7-pedalis ramosissima in silvis aper-
tioribus.
14. R. Meyeri: ramosum elatum, ramis graci-
libus fuscocinereis vel fusconigris lucidis, petiolis
basi parce setosis longioribus quam lamina ambitu
cordatoorbiculata 5-loba lobis 3 terminalibus diver-
gentibus acuminatis basales acutos multo superanti-
bus, omnibus incisoserratis serraturis mucronulatis,
superne pilis crassis paleaceis adpressis adspersa, sub-
tus ad nervos parce petiolique apicem densius et lon-
gius setis crassis apice glandulosis obsessa; racemis
basi nudis nutantibus laxifloris glabris, bracteis ova-
tis pedicello brevissimo subduplo brevioribus; flori-
bus intense purpureis, receptaculo breviter cylindrico
calycem erectum ciliatum aequante , sepalis obovatis;
petalis quam sepala duplo brevioribus quadrangulo-
oblongis truncatis eveniis, staminibus styloque cylin-
drico bilobo calyce brevioribus; bacca glabra glo-
bosa. — À. atropurpureum 8. C. A. Mey. in Ledeb.
F1. Alt. I. 268. |
Hab. in Altar, ad fl. Ulegumen magnum (Bunge),
— 233 —
Alatau transiliensi (Semenow!), non procul a Pekino
- Chinae borealis (Tatarinow!fl.).
Simillimum Z. petraeo, sed stylo cylindrico À.
instructum; à priore praeterea petalorum forma, ca-
lyce cylindrico et vulgo pube crassa paginae utriusque
foliorum distinctum videtur.
Folia majora 2'/, minora 1Y, pollices lata et toti-
dem circiter longa. Flos 6 mill. longus.
15. R. rubrum L. Cod. 1627,
a. satwum Rehb. |. c. 562: foliis juvenilibus pu-
bescentibus adultis glabratis lobis saepissime obtusius-
culis, racemis pendulis glabris (in spontefactis rarius
pubescentibus). — S y me in Sowerby. Engl. bot. ed. 2.
II. 41.
Hab. in Huropa media vix non semper spontefac-
tum; vidi e Gallia (Mâcon), Helvetia, Borussia boreali
et orientali, Bohemia, gub. Orel, praeterea e Sibiria
altaica! (Smejof, Ledebour!), Himalaya occidentali
(Royle! — À. rubrum Hook. f. et Thoms. Praec. ad
fl. Ind. in Journ. Linn. soc. II. 89.).
8. silvestre Rchb., Syme 1. c. 43: foliis juvenili-
bus adultisque subtus cinereo-tomentosis vel adultis
racemisque erectis vel cernuis minus multifloris pu-
bescentibus his rarius glabris; foliorum lobis obtusis
acutis vel breve acuminatis. — À. rubrum a. Q. y. et
9. Turcz. Fl. Baie. Dah. I. 4483. — A. r. glabellum
Trautv. Enum. pl. Schrenk. n. 459. —F. Schmidt.
Fl. Amg. bur. 43. — Fl. Sachal. 132.
Hab. in Europa media et boreali (vidi ex Anglia bo-
: reali, Suecia, Polonia, Livonia, Ingria, Lapponia,
terra Samojedorum, gub. Simbirsk, Perm et cet.); in
Caucaso (C. A. Meyer, Hunzcoht); in Sibiria al-
Mélanges biologiques. IX. 30
— 234 —
taica!, alpibus Thian-schan!, Songaria!, Sibiria baica-
lensi! et maxime orientali!, Dahuria!, tota Mandshu-
ria!, Sachalino! et Kamtschatka (Erman!).
Planta europaea folia nunquam tam cinereo-cana ha-
bet ac asiatica, sed occurrunt etiam in Asia individua
foliis imo racemis glabratis, qualia a var. a. tantum
racemo erecto distinguenda.
y. subglandulosum: ut praecedens, sed pubi molli
petiolorum et racemorum admiscentur glandulae pau-
cae subsessiles vel breve pedicellatae, stylus stamina-
que breviora, flores rarius cum rubedine virescentes.
Hab. in Sibiria maxime orientali: inter Alach Jun
et Judomskoi krest (Turczaninow!), ad Nelkan (Stu-
bendorff!); in Mandshuria occidentali: ad Schilkam
inferiorem et in jugo Bureico (Radde!); in America
boreali frigida (Hooker!): Sitka (Tiling!), Saska-
tschawan (Bourgeau !).
8. bracteosum: foliis sublatioribus quam longis lo-
bis obtusis terminali vix prominente, margine ciliatis;
petiolis et interdum basibus nervorum utrinque. pedi-
cellisque puberulis et glandulis breve pedicellatis ad-
spersis; racemis erectis, floribus viridibus, bracteis
obovatis inferioribus pedicellos aequantibus, mediis pe-
dicellos dimidios superantibus, summis duplo brevio-
ribus; pedicellis flore sublongioribus; sepalis depresso-
rotundatis stamina stylumque crassum duplo superan-
tibus; ovarii apice convexo.
Hab. in Nippon boreali: Nambu Techoneckit fl.).
Fere species, sed var. y. nimis similis. Flores viri-
des, rotati. Frutex videtur humilis parum ramosus, :
verosimiliter in alpibus altis crescens.
R. rubrum L. ludit a tripedali ad 10-pedalem alti-
tudinem et speciem unicam generis circumpolarem
sistit.
R. spicatum Robs. in Trans. Linn. soc. III. 240.
tab. 21. (v. sp. a Lindley communicatum), ex Syme
] c. 44. vix non unico frutice notum, ideoque potius
lusus quam varietas censendum, ad À. rubrum L. du-
cendum est ob stamina inclusa et stylum cylindricum,
neque ad À. multiflorum Kit. neque ad R. petraeum
Wulf., ut habent autores nonnulli.
16. R. triste Pall. in Nov. Act. Petrop. X. 378.—
R. melancholicum Siev. ex Pallas. — À. propinquum
Turez. in Bull. Mosc. 1840. 70. — Maxim. I. c.
119. — A. rubrum propinquum Trautv. et Mey. Fl.
Ochot. 138. — AK. rubrum rubellum Rgl. et Til. Fl.
Ajan. 118.
Hab. in Sibiria (Sievers! 1796. in herb. Stephan,
et cultum ex horto Saraevillano in herb. Pallas!)
maxime oriental: Ajan (Tiling!), Ochotzk (Walront!,
Turczaninow!), inter Alach Jun et Judomskoi krest
(Turez.!), ad fl. Utschur (Stubendorff!), Udskoi
(Middend.!); in Sibiria arctica: ad Jenissei inferio-
rem (F. Schmidt) et Boganidam (Middendorff); in
Mandshuria boreali et alpina: ad Schilkam inferiorem
(Radde!), ad fl. Jai prope pagum Pedan, circa Ma-
rünsk et sinum de Castries (ipse), in jugo Bureico
ad Amur meridionalem (Radde!); in ins. Kwrilis
Mnrcz.!).
A Ribesi rubro L. et R. petraeo Wulf. bene diver-
sum. Trunci subterranei repentes emittunt ramos sub-
simplices crassos pedales, rarius bipedales, cortice
laxo papyraceo laminis longis facile secedente quasi
alatos. Tegmenta gemmarum plerumque dorso tomen-
— 236 —
tosa. Folia saepissime latiora quam longa, glabra vel
subtus ad venas vel rarius tota subtus subincanopu-
‚bescentia. Racemi erecti satis pauciflori. Flores pur-
purei vel sordide viriduli. Receptaculum late pelvi-
forme. Calyx rotatus, ciliatus vel nudus, sepalis ro-
tundatis. Petala cuneato-quadrata vel cuneato-flabel-
lata. Stamina atque stylus totus conicus calyce di-
stincte breviora. Baccae globosae rubrae.
Variat igitur simili modo ac À. petraewm, a quo
tantum differt, praeter habitum peculiarem, recepta-
culo pelviformi, calyce rotato, sepalis petalis et geni-
talibus brevioribus et stylo toto neque dimidio tantum
conico, vel brevibus verbis toto flore abbreviato. —
Sed flos tali modo abbreviatus observatur etiam in va-
rietatibus AR. rubri nonnullis. Quaeritur igitur, anne
AR. triste Pall. mera forma alpina et arctica sit R. pe-
traci? — Bongard et Meyer (Fl. Alt. suppl. 35. n.
116), speciminibus Sieversianis examinatis, R. atro-
purpureum C. A. Mey. jam pro varietate A. tristis
Pall. declaraverunt.
Huic opinioni autem si assentimur, vix etiam non pos-
sumus, quin, similitudine perfecta R. rubri Q. formae
foliis subtus subtomentosis cum R. petraei Q. forma 2.
(flore viridulo) in mente habita, etiam R. rubrum L.
cum À. petraeo jungamus illisque À. Meyer? addamus.
Talem vero polymorphiam in genere valde naturali,
ubi cujusdam sectionis species signis levioribus tan-
tum distinguendae, admittere vix fas est. |
Series c. Alpina.
Frutices interdum ampli, inermes vel aculeati. Pu-
bes simplex vel saepius viscido-glandulosa. Rami secus
937 =
totam longitudinem foliati ob flores ex iisdem gem-
mis cum foliis ortos. Folia parvula, rarius (non tamen
in nostris)modica. Flores, in una specie brevissime, race-
mosi, minuti, polygamo-dioici. Bracteae saepeque brac-
teolae amplae scariosae, demum deciduae. Ovarium
floris masculi filiforme, unde pedicelli fl. ^ quasi me-
dio articulati. Receptaculum pelviforme. Calyx pa-
tens. Genitalia brevissima. Antherae latiores quam
longae, didymae, loculis tamen fere totis connatis. —
Species in Asia centrali et occidentali vigentes, unica
Asiae orientali propria, una in Huropam borealem et
alpinam totamque Asiam borealem extensa. Americae
exsules videntur, nisi R. resinosum Purshii, ex Ame-
rica boreali memoratum, sed a nemine postea inven-
tum et merum À. orientalis Poir. synonymon, pro
cive americano sumendum, vel forsan inter species
Americae meridionalis parum investigatas nonnullae
hue ducendae erunt.
Pedicelli ob pedunculum brevissimum haud
exsertum quasi fasciculati.............. RB. fasciculatum S. Z.
Flores distincte racemosi. 2.
2. Inerme. Flores minuti viriduli........... R. alpinum L.
. Aculeata. 5.
3. Folia basi cuneata, flores minuti viriduli.. R. Diacantha Pall.
» » truncata, fl. majusculi rubelli... AK. pulchellum Turcz.
- 17. R. fasciculatum Sieb! Zucc. Fl. Jap. fam. nat.
I. 189. — Miq! Prol. fl. Jap. 264. 366. n. 173. —
Glabratum (vel 8. pubescens) robustum patentim ra-
mosum ramis validis strictis; foliis opacis ad basin pe-
tioli dilatatam longe ciliatis petiolum subaequantibus
basi truncatis aequilongis ac latis 3—5-lobis inciso-
serratisque, lobis late cuneato-ovatis ; floribus glabris
racemo incluso brevissimo quasi fasciculatis, 4 9 — 5
a
longius, 9.1 — 2 brevius pedicellatis, omnibus vix
exsertis; bracteis ovatis pedicello brevioribus; recep-
taculo pelviformi, sepalis ovalibus petala orbiculata
multo superantibus, filamento antherä breviore, stig-
matibus amplis capitatis vix discretis; bacca globosa
coccinea pedunculum vix superante.
Hab. in Japoniae (Buerger! 9 et frf.) alpibus, v.
gr. alpe Nikkoo (fl. d) et colitur in hortis yedoénsi-
bus, medio Martio florens, Julio fructiferum.
Japonice: yabu san dzassi, kihiyodori, shiyoigo (ex
Siebold herb.).
Frutex ad quadripedalis, fructifer foliis bipolli-
caribus, florens semipollicaribus onustus. Folia fere
ila A. alpin L., sed firmiora, laete viridia, lobis et
serraturis obtusioribus, juvenilia subtus ad nervos pu-
bera, demum saepius glabrata. Flores toti viriduli,
illis À. alpini aequimagni, masculi ob sepala longiora
femineis paullo majora. Baccae dulcedulo-mucosae,
amoene coccineae.
8. chinense: petiolis vaginis foliisque subtus mol-
liter pubescentibus, his superne ita ut pedicelli parce
pilosulis.
Hab. in China boreali (Fortune! 1846. M 31.
fl. 3).
De affinitate R. fasciculati silent Siebold et Zuc-
carini, Miquel Grossulariis adnumerat, primus lo-
cum verum, inter Alpina nempe, assignavit C. Koch
in Dendrol. I. 659.
18. R. alpinum L. Cod. 1628. — Gracile parvifo-
lium ramosissimum ramis tenuibus subflexuosis, pe- .-
tiolis basi aequalibus racemisque plus minus dense
glanduloso-pilosis; foliis subtus lucidis (rarissime opa-
— 239 —
cis) ad venas utrinque pilosis, basi truncatis, saepius
longioribus quam latis, 3-lobis inciso-serratisque lobo
medio vulgo productiore omnibus obtusiusculis acutis
acuminatisve; floribus racemosis glabris longiuscule
pedicellatis bracteas oblongas subaequantibus; recep-
taculo pelviformi; sepalis ovatis ovato-oblongisve pe-
tala cuneata subtruncata multo superantibus, filamen-
tis anthera aequilongis vel longioribus; stylo apice
plus minus (interdum fere ad medium) fisso stigmati-
bus capitatis; bacca globosa vel rarius ovali coccinea
pedicellum superante. |
a. europaeum: petiolis racemisque saepissime dense
glanduloso-pilosis , foliorum lobis vulgo obtusiusculis,
bacca globosa vel subglobosa.
Hab. in Europa boreali et media, a Scandinavia ad
Ural et in alpibus meridionalibus, in Caucaso!, Turke-
stania!, circa Baikal et Selengam (Pallas), Kam-
tschatka (Steller).
_ Specimina sibirica nunquam vidi. Si revera in Si-
biria occurrit, forsan ad sequentem varietatem pertinet.
Planta europaea satis variabilis et a Reichenbachio
olim in species plures dirempta est.
8. mandshuricum: petiolis racemisque parcius glan-
duloso-pilosis vel rarius simpliciter pilosis, foliorum
lobis saepissime acutis, flore paullo minore, bacca
ovali.
Hab. in Mandshuriae jugo littorali, plagis magis
. meridionalibus: in vallibus fluviorum Li-Fudin, Da-dso-
schu et Wai-fudin, praesertim versus fontes frequens,
in silvis acerosis vel mixtis, Junio florens, Julio, Au-
gusto frf., nec non in jugis silvaticis circa sinum Vi-
ctoriae: ad Suifun fl. (Schmidt!), in umbrosissimis
— 240 —
silvarum Wladiwostok, secus rivulos in silva frondosa
densa circa aestuarium Deans Dundas, frequens, Au-
gusto, Septembri frf.
A planta europaea parum differt ramis tenuioribus,
glandulis parcioribus et fructus forma, nec non lobis
foliorum acutis. Dantur etiam inter europaea speci-
mina quae his vel aliis partibus simillima, praesertim
in umbrosis alpinis. Neque fructus forma valde con-
stans videtur. Vidi enim baccas fere oblongas cum
ovalibus et rarius globosis in eodem specimine, neque
desunt fructus ovales etiam in europaeis, ita ut Don
(Gard. Syst. III. 186.) fructum imo dicat ellipticum
esse.
Y. japonicum: petiolis racemisque parce glanduloso-
pilosis, foliis utrinque opacis subtus ad venas vulgo
glabris ad axillas membranula obtectas villosulis,
supra sparse pilosis et ad venas puberulis, lobo medio
lateralibus saepe duplo longiore omnibus grosse inci-
sis serratisque: serraturis lobisque omnibus saepis-
sime acuminatis rarius acutis; flore minuto; bacca
globosa. |
Hab. in Nippon mediae silvis subalpinis et alpinis,
v. gr. Hakone, Fudzi yama.
A typico primo aspectu foliis minoribus et magis
laciniatis tam diversum, ut distincta species videatur.
Sed possideo, praesertim in alpinis lecta specimina
non magis quam in var. ß. laciniata, deinde exempla
hortensia europaea ante oculos sunt fere ita laciniata
ut in y. Stylum video ad medium. in ceteris varieta-
tibus apice tantum fissum, filamenta antheras supe-
rantia.
R. laciniatum Hook. f. et Th. (Griffith! distrib.
à gh " (
^ PEE ZW
4 7
— 241 —
Kew. 2465) differt a var. y. calycis laciniis lanceola-
tis acuminatis, antheris sessilibus et foliis subtus gla-
berrimis. R. luridum Hook. f. et Th., mihi ex descrip-
tione tantum notum, et R. glaciale Wall., cujus vidi
specimina a Royle, Thomson, Strachey et Win-
terbottom collecta, valde R. alpino affınia videntur,
differunt praesertim foliis glaberrimis, in A. glacial
majoribus, floribus fuscis vel castaneis aliisque notis.
19. R. pulchellum Turcz. in Ledeb. Fl. Ross. IT.
1. 196. et in Fl. Baic. Dah. I. 442.—Robustum mi-
crophyllum aculeis stipularibus et nonnullis sparsis ar-
matum vel subinerme, subglabratum; petiolis aequali-
bus; foliis superne pube parca molli mox evanida in-
structis postea glaberrimis, utrinque opacis, basi trun-
catis, sublongioribus quam latis vel aequilongis ac latis
trilobis, lobis obtusis medio parum provectiore omnibus
obtusiuscule inciso-serratis; racemis pubescentibus et
subglandulosis; bracteis oblongis flores glabros (ruben-
tes, rarius viridulos) aequantibus; receptaculo pelvi-
formi; sepalis ovatis petala suborbiculata multo supe-
rantibus ; lamentis anthera sublongioribus; stylo apice
fisso stigmatibus capitatis; bacca globosa coccinea gla-
bra pedicellum superante.
Hab. in Transbaicalia ad fl. Czikoi (Turczani-
now!); in Mongolia chinensi (Kirilow!): a Kalgan oc-
cidentem versus in monte Schara hoda, nec non in
vallibus jugi Muni-ula secus fl. Hoang-ho superiorem
(Przewalski! fine Maji fl., Augusto frf.). |
In Transbaicalia humile, in Mongolia meridionali
frutex 4 — 6-pedalis densus ramosissimus, truncis
1, — 4, poll. crassis.
Mélanges biologiques. IX. . al
— 242 —
Valde affine R. alpino L. et R. Diacanthae Pall.,
est quasi À. Diacantha foliis R. alpini instructum.
Proxime affinia sunt etiam R. heterotrichum C. A.
Mey. (Ledeb. Ic. Fl. Alt. III. 235.) bacca lutea pilo-
siuscula, flore extus pubescente foliisque glanduloso-
setosis latioribus quam longis diversum; À. villosum
Wall. (R. leptostachyum Dne in Jacquem. Voy.IV.65.
t. 76.), foliis latioribus quam longis, minus profunde
lobatis lobis rotundatis, flore extus piloso, bacca glandu-
loso-hispida; denique AR. orientale Desf., cujus synony-
mon A. resinosum Pursh (patria America verosimi-
liter ex errore) et cujus varietas videtur A. melanan-
thum Boiss. et Hoh. ex Boiss. Fl. or. II. 816, totum
pube glanduloso-viscida obtectum, Omnia tria inter se
quam maxime affinia et in posterum forsan conjungenda.
A C. Koch (in Ind. sem. h. Berol. 1855. App.
16) R. resinosum Pursh, («dioicum») diversissimum
quidem a À. oriental Desf. («hermaphrodito») dici-
tur, sed postea (Dendrol. I. 656.) etiam pro synonymo
declaratur.
20. R. Diacantha Pall. It. III. 320; app. 722,
Ne 79. t. I. fig. 2. — Robustum humile ramosissimum
parvifolium glabrum, juvenile totum, adultum tantum
infra folia aculeatum vel rarius totum subinerme; fo-
liis utrinque lucidis in petiolum basi aequalem sensim
cuneatis, sublongioribus quam latis, apice trilobis,
lobo medio productiore, atque obtusiuscule inciso-ser-
ratis; racemis glabriusculis; bracteis oblongis flores
glabros viridulos aequantibus; receptaculo pelviformi,
sepalis ovatis vel oblongis petala rotundata ovalia vel
oblonga multo superantibus, filamentis antheram sub-
aequantibus; stylo apice fisso, stigmatibus capitatis ;
BAR
bacca globosa glabra coccinea pedicellum super ante.
— R. saxatile Pall. in N. Act. Petrop. X. 376. — R.
cuneatum Kar. Kir. Enum. Alt. n. 365. — Trautv.
Enum. pl. Schrenk. in Bull. Mosc. 1866. X 2. p. 8.
(R. Diacantha).
Hab. in Sibiria Altaica, ad fl. Irtysch et in deserto
Songarico, Sib. transbaicalensi, Davuria et Mandshu-
. ria, ad fl. Amur superiorem.
Contra opinionem d. Pallas (Fl. Ross. II. 36), plan-
tam tantum in hortis polygamo-dioicam esse, individua
mascula etiam in spontaneis frequenter observavi.
Bacca dulcedula neque tantum mucilaginoso-aquosa.
Calycis lacinias video ab ovato in anguste oblongum
variantes, petala inveni rotundata cuneata rhombea et
oblonga in omnibus formis pro speciebus diversis sta-
bilitis, aculeorum praesentia vero plerumque ab aetate
pendet et in Grossulariis admodum variabilis, ita ut
etiam hic non magis constans inveniatur.
Ribesium computationem
omnium notorum exactam conari non audeo, juvat
autem ad asiaticorum distributionem melius intel-
ligendam de summa specierum totius generis non-
nulla facere verba. Numerus specierum omnium nota-
rum apud varios autores diversus, Bentham et Hoo-
ker v. gr. (Gen. pl. I. 655) habent species ad 56,
Schnizlein (Iconogr. fam. nat. 171.) fere 100,
equidem in herbario horti Petropolitani vidi, inclu-
sis nonnullis nondum rite nominatis atque exclusis
synonymis, varietatibus vel hybridis, circiter 70,
ita ut numerus a Schnizleinio adductus ad verita-
. tem satis accedere videatur. Ex his longe plurimae
— 244 —
crescunt in America utraque et hic praesertim in
Mexico et California secus jugum Andinum ejusque
declivia utraque, ubi non solum species numero-
siores et nobiliores, sed etiam subgenera omnia et
specierum series fere omnes occurrunt, Siphocalyx et
Robsonia huic plagae propria sunt, Grossularia et Nigra
autem hic numerosiora crescunt quam in ulla alia re-
gione. Meridiem versus secus Andium jugum dissemi-
nantur plerumque species e serie Nigrorum, habitu
proprio tamen saepe insignes, boream versus et usque
ad oceanum Atlanticum pervagantur formae minus
numerosae et aspectu saepe viliores e Grossularus,
Nigris et Rubris. — Asia alit species circiter 30, inter
has seriem propriam (R. Alpina), e speciebus 11 pro
majore parte himalaicis constantem; species e parva
serie Rubrorwm in Asia, praesertim boreali et media,
numerosiores videntur quam in America. — Europa
denique habet species 6, e quibus ne una quidem ejus
propria est’).
In Asia ipsa Ribesis species ita diene sunt, ut
in occidentali tantum 6 inveniantur, in central? 18, in
orientali 20, orientem versus igitur numerosiores.
E speciebus 6 in Asia occidentali indigenis unica
tantum (A. orientale Poir.) peculiaris videtur, quae
ipsa nuper cum A. villoso Wall. forsan non immerito
jungitur a Boissier (Fl. Or. II. 817.), 4 sunt species
simul in Europam, Asiam centralem et orientalem,
1 denique in Asiam centralem propagata. Ita etiam
haec regio omnes Ribesium formas ex oriente accepisse
videtur. ^
2) R. carpathicum Kit., species vix nota et valde dubia, R. rubro
L. vel R. petraeo W ulf. nimis affinis videtur.
— 245 —
Ribesia 18 in Asia centrali crescentia componuntur
ex 8 huic tractui propriis: A. aciculare Sm., hetero-
trichum C. A. Mey., villosum W all., laciniatum, luri-
dum et desmocarpum Hook. f. et Th., glaciale W all.,
Griffithi Hook. f. et Th. (e quibus Alpina 6). Cum
Asia orientali communia sunt 5, praeter orientalem
etiam in occidentalem propagata 4 (quibus mox abs-
que dubio À. multiflorum Kit. addendum erit) atque
1 toto occidente etiam effusum.
E speciebus 20 Asiae orientalis ejus propriae sunt
9, Alta attingunt 5, Europam (et Himalayam) 5,
Americae communis est (R. rubro circumpolari excepto)
una, À. laxiflorum P ursh. :
Habemus ita in America sedem familiae praeci-
puam, in Asia finitima et centrali centra secundaria,
ex prima fronte optime quoad formarum affinitatem
ab America diversa, inter se vero valde affinia. Res
autem paullo mutabitur, si arctius in species orienta-
liasiaticas inquiremus.
Singulae regiones Asiae orientalis alunt: China spe-
cies 3, Mongolia 2, Transbaicalia 11, Sibiria Ochotensis
cum Sachalino 9, Mandshuria 12, Japonia 9. Propria
huie regioni sunt: R. ambiguum, grossularioides et ja-
- ponicum in sola Japonia inventa , À. burejense in Japonia
et Mandshuria, R. fasciculatum in Japonia et China,
R. horridum in Sachalino et Mandshuria, R. Dikuscha
et A. triste in Mandshuria, Sibiria Ochotensi et Trans-
baicalia, R. pulchellum in Transbaicalia et Mongolia, —
8 igitur ultimo orienti propria vel saltem communia.
Ex his speciebus endemicis 3 arctissime affines sunt
speciebus americanis, 2 habitu proprio insignes. E re-
liquis, etiam occidentem versus propagatis, 4 majo-
— 246 —
rem affinitatem cum imalaicis ostendunt, ceterae
vero species late propagatae etiam Americae partim
propriae vel americanis similiores sunt ideoque melius
ex praecipua sede generis deducendae.
Ita latus Asiae orientale Americae propius etiam
species numerosiores et characteri americano propio-
res habet, imo pars borealis Asiae centralis (Altai)
aspectu magis americano gaudet quam himalaico. Tota
vero regio nostra vinculum intermedium sistit inter
centrum familiae americanum et himalaicum, sed in
parte sua maritima etiam formas paucas produxit cha-
ractere peculiari donatas.
Ligusticum japonicum. Caule humili crasso flexuoso
sulcato farcto ramoso, sub umbella puberulo ceterum
glabro; vaginis amplexicaulibus inferioribus e latiore
basi attenuatis, ceteris elongato-linearibus apice biau-
riculatis; foliis firmis glabris, inferioribus longiuscule
petiolatis, superioribus vaginae insidentibus, omnibus
ambitu deltoideis biternatisectis vel radicalibus et
summis trisectis, segmentis tripartitis, petiolulis pri-
mariis segmenta aequantibus, secundariis brevibus,
laciniis ultimis lateralibus bi-terminali-trifidis et pas-
Sim insuper bi-tri-lobulatis, omnibus basi subcordatis
vel truncatis ovatis vel terminalibus subrotundis grosse
inaequaliter serratis serraturis acutis molliter mucro-
natis ; umbellis oppositifoliis fructifera a serioribus mas-
culis superata; involucro nullo vel unifolio setaceo, ra-
diis subtriginta intus puberulis, involucellis pleiophyl- -
lis setaceis, umbellulis sub-30-floris, floribus centrali-
bus brevioribus umbellae fructiferae masculis, calycis
m
dentibus deltoideis persistentibus, petalis cuneato-
obcordatis vel emarginatis cum lacinula acuminata in-
flexa, stylis teretibus germine brevioribus; fructu
oblongo basi attenuato subtereti, mericarpiis a dorso
distincte compressis, jugis lateralibus quam dorsalia
latioribus, omnibus crassis obtusiusculis, valleculis
tri-, commissura 6—8-vittatis.
Hab. in Japoniae borealis principatu Nambu, in n
pibus (Tschonoski fl. fr. nond. mat.).
Quoad folia simile L. acutilobo S. Z., sed folia mi-
nus divisa, firmiora, minus profunde serrata, laciniae
latiores.
Planta 1-3-pedalis, imo spithamaea tantum. Radix
napiformis in ramos paucos divisa. Caulis fere digiti mi-
noris crassitie. Folia inferiora ad 9 poll. lata. Fructus
nondum maturi 4 mill. longi, 1'/, mill. lati.
L. acutilobum Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam. nat. II.
203.— Caule gracili elato striato ramoso farcto glabro,
vaginis elongato-linearibus apice biauriculatis; foliis
membranaceis ambitu deltoideis, inferioribus subtri-
ternati-sectis, mediis biternatisectis, longiuscule petio-
latis, summis trisectis sessilibus, segmentis petiolula-
tis petiolulis secundariis et tertiariis longiusculis, qua-
ternariis brevissimis vel nullis, laciniis lateralibus
bi-, terminali trifidis, omnibus lanceolatis acuminatis ar-
gute duplicato-inciso-serratis serraturis acuminatis mu-
cronatis; umbellis oppositifoliis fructifera a serioribus
masculis superata; involucro subnullo, radiis circa 20
latere interiore scaberulis, involucellis pleiophyllis se-
taceis, umbellulis circa 30-floris, floribus centralibus
brevioribus submasculis; calycis dentibus deltoideis
minutis, petalis bilobis cum lacinula acuminata in-
— 248 —
flexa, stylis teretibus germen aequantibus; fructu ob-
longo tereti, mericarpiis vix compressis, jugis dorsa-
libus crassiusculis lateralibus subaequalibus marginan-
tibus; valleculis 3—4-, commissura 4-vittatis. — Sium?
triternatum Mig. Prol. 245. ex descript. — Apium
ternatum Sieb. Syn. pl. oecon. n. 246.
Hab. in Japonia (Siebold! fl. frf.): in vallibus
Nippon mediae circa Yokoska (Savatier! il. et vix
defl.).
Japonice: tóki, uma dzeri, yama dzeri, oho dzeri
(ex herb. Sieboldi, nomina a variis botanicis japo-
nicis speciminibus inscripta). Herba edulis et medici
usus (Siebold I. c.).
Planta 3 —4-pedalis gracilis. Folia caulina infima
plusquam pedalia; segmenta primaria petiolulos suos
aequantia, secundariorum terminale petiolulo suo pa-
rum longius, lateralia duplo longiora, tertiaria plerum-
que sessilia, in foliis mediis et superioribus basi jam
plus minus conflata. Laciniae ultimae 2 — 3-pollices
longae, ',— 1 pollicem latae. Fructus 3'/ mill. lon-
gus, 11/4 mill. latus, teres vel paullo a latere com-
pressus, jugis lateralibus quam dorsalia haud latio-
ribus.
Miquel hanc plantam pro Sto habuit, Ligustoci acu-
tılobi nomine vero (l. c. 248.) salutavit Peucedanum
japonicum Thbg. Fl. 117., diversissimam stirpem, apud
Sieb. Zucc. l. c. 203. seorsim enumeratam. Hoc,
nempe P. japonicum Thbg!, in maritimis Japoniae
meridionalis usque ad Nippon mediam saltem fre-
quens, neque ex habitu neque ex fructu maturo Li-
gusticis adnumerari potest, sed utrum Peucedanis ad-
judicandum sit, etiam adhuc dubium videtur. Jam fa-
$
— 249 —
cies enim a plerisque Peucedanis ob folia coriacea,
glauca, laciniis latis parum serratis, nimis diversa,
etsi accedit ad plantam capensem, inter Burchell-
ianas a museo Kewensi s. nom. P. capensis? Thbg.
distributam. Fructus vero dense hispiduli, minus quam
in aliis Peucedanis compressi, jugis dorsalibus crassis
alaque coriacea praediti, multivittati, a charactere ge-
neris nimis discrepare videntur. Ubi vero consocianda
sit planta peculiaris, quae in Japonia locum Crithme
maritime tenere videtur, ulteriori examini derelinquo.
Tertia Ligustici species in Asia orientali crescens est
L. scoticum L. — Sieb. et Zucc. 1. c. 203. —
Maxim. Fl. Amur, 126. (Haloscias). — F. Schmidt.
Fl. Sachal. 135. |
Hab. in Mandshuria orientali littorali tota, ins. Sa-
chalin, litoribus maris Ochotensis, Kamtschatka, Yezo:
Hakodate, in rupibus maritimis frequens (Wilford!
fr. immat., ipse frf., Albrecht! fl.), Nippon: princi-
patu Nambu (Tschonoski! frf.).
Angelicae sectio Ostericum.
Ostericum Hoffm. et Gomphopetalum Turcz.
Calycis dentes obsoleti vel triangulares conspicui,
in fructu decidui vel rarius persistentes. Petala obo-
vata vel obovato-oblonga vel rarius rotundata, conspi-
cue vel obsolete unguiculata, truncata vel leviter
emarginata, costa non depressa, lacinula inflexa ob-
tusa vel acuta. Fructus a dorso compressus, ala du-
plici plus minus hiante vel rarius subcontigua, mem-
branacea, conspicue cellulosa, disco aequilata vel
latiore, cinetus, juga dorsalia passim anguste alata,
Mélanges biologiques. IX. : 32
— 250 —
saepius carinata vel argute filiformia. Vittae in valle-
culis solitariae vel plures. Semen a dorso compres-
sum, facie planum. Carpophorum bipartitum. — Her-
bae perennes graciles totae saepissime glabrae vel ad
umbellas puberae, radice napiformi mox divisa, foliis
intense viridibus tenue membranaceis bis vel ter ra-
rius quater ternati-vel pinnatisectis, laciniis in ple-
risque latis incisis grosse serratisve, in paucis lineari-
bus integris, involucris involucellisque pleiophyllis vel
prioribus obsoletis, floribus albis vel viridulis, inte-
rioribus et serioribus submasculis. :
Ab Angelicis veris foliis tenuioribus, alis mericar-
piorum tenue membranaceis texturam cellulosam oculo
parum armato vel nudo jam ostendentibns, caule gra-
cili optime cognoscuntur. Accedunt non parum etiam
ad Peucedani sectionem Selinoidem D C., inter quam
et Angelicas veras intermediae sunt. Recedunt tamen
alis saepissime hiantibus nunquam connexis, vulgo
etiam petalis, nec non habitu, ubi hic vero subsimilis |
(conf. spec. infra enumeratas 1 et 2.) fructu ald mani- -
feste duplici cincto abhorrent.-— Texturà manifeste
cellulosáà alarum inter Umbelliferas rarà (observavi
tantum adhuc in Tommasinia Kotschyi Boiss.) semper
facile cognoscendae.
Simili modo ut in Peucedanis species occurrunt val-
leculis univittatis et aliae valleculis plurivittatis, ita
etiam in Ostericis species ceterum persimiles fructu
pauci- vel multivittato gaudent. Sicut has vel illas in
genera duo ob vittarum numerum dividere contra natu-
ram esse vix quisquam negabit, ita me judice etiam
_ Archangelica ab Angelica separari nequit, multo mi-
nus adhuc, cum Benthamio, Conioselini genus sat
hj
naturale partim ad Selina, partim ad Ligustica trans-
ferri potest; habemus in Conioselinis C. Fischeri
fructu multivittato et C. univittatum T cz.?) fructu pau-
civittato inter se tam similia, ut a plerisque autoribus
pro varietatibus unius speciei habeantur et demto
fructu haud distinguendae sint, vittas autem si tam
magni pretii aestimamus, alterum Ligusticis alterum
Selinis adscribere debemus!
Species Asiae orientalis.
Valleculae 1-vittatae. 2.
» 2-3-vittatae. 8.
2. Foliorum laciniae lineares integrae. 3.
» » latae serratae v. incisae. 4.
3. Humilis, foliorum juga secundaria petiolulata A. Florenti.
Elata, juga secundaria sessilia............. A. Maximowiczu.
4. Folia superiora vel omnia semel secta, jugis
infimis tantum iterum sectis vel integris. 5.
Folia omnia bis vel ter secta. 7.
5. Folia ternatisecta, segmenta laciniato-pau-
a STRE UM eo ae bisa ses} ..... A, grosseserrata.
Folia pinnatisecta, segmenta serrata. 6.
6. Segmenta ovata, petala alba............... A. albiflora.
» ovato-lanceolata, petala viridia.... A. viridiflora.
7. Folia ternatim dissecta, juga dorsalia fili-
CONUS de Sats gale yc dau aus vierge A. hakonensis.
. Folia pinnatim dissecta, juga dorsalia alulata A. polymorpha.
8. Segmenta pinnatiloba et incisoserrata....... A, inaequalis.
» SOPEAUD Seb des de ee sua ve A. Miquehana
1. A, Florenti Franchet et Savatier in litt. — Se-
mipedalis vel pedalis glabra subsimplex, vaginis inferio-
ribus parum dilatatis angustis, superioribus inflatis ob-
longis late membranaceo-marginatis; petiolis, praeter
summos breves vel nullos, laminam (radicalium duplo)
superantibus; foliis ambitu deltoideis bipinnatisectis,
3) C. univittatum Turcz. in Japonia boreali frequens et usque ad
jugum Hakone propagatum est.
u
segmentis petiolulatis, infimis cujusvis jugi primarii
bis, mediis semel profunde tripartitis vel ut reliqua
integris, laciniis omnibus elongato-lanceolato-linearibus
vel radicalium lanceolatis; umbella subsexradiata ra-
rissime exinvolucrata: involucri foliis 1—4 quam ra-
dii parum vel duplo brevioribus inaequalibus, basi di-
latatis vaginiformibus apice vel totis filiformibus , invo-
lucellis pleiophyllis filiformibus herbaceis umbellulas
sub-15-floras aequantibus vel subsuperantibus; flori-
bus intimis cujusvis umbellulae submasculis; calycis
dentibus ovatis acutis persistentibus; petalis rotunda-
tis brevissime subito unguiculatis, vix emarginatis,
lacinula inflexa acuminata; fructu quadrato-ovali basi
emarginato, jugo dorsali centrali vulgo filiformi cete-
ris duobus anguste alatis, lateralibus in alam mem-
branaceam nucleo biconvexo duplo latiorem expansis,
valleeulis vitta una latissima, commissura vittis 2 — 3
minutis percursis. — Schirane nindzin. Soo bokf.
V:: 18, !
Hab. in Nippon: in silvis alpinis Fudzi yama, Au-
gusto fl., medio Novembris fructifera (coll. propr.); in
rupestribus umbrosis montium Hakone, fine Julii defl.
fr. nond. mat. (Dr. Savatier!); provincia Nambu (fr.
fere maturis, Tschonoski!).
Sequenti proxima, quae tamen statim differt caule
duplo saltem elatiore, foliorum (duplo majorum) jugis
primariis brevius petiolulatis vel sessilibus, secundariis
lata basi sessilibus vel vix attenuatis, laciniis indivisis,
calycis dentibus caducis, petalis distincte unguicula-
tis, jugis dorsalibus mericarpiorum vittisque aequa-
libus. — Quoad faciem accedit ad Selinum pyrenaeum
Lap. (Angelicam D C.), sed fructu longe diversa.
AT ARR ART RER ER CRE Mee (MIELE Sr EEE ane UE a Se
rl foe x apy ee Lu d Ta CI os
EA à mus i E:
D yy
2. A. Maximowiczii Benth. in B. et Hook. Gen.
pl. I. 916. — F. Schmidt in Maxim. Prim. fl. Amur.
126. (sub Gomphopetalo). — Idem. Fl. Amg. bur. 45.
et Fl. Sachal. 136.
Hab. in Sibiria maxime orientali, Mandshuria bo-
reali et orientali fere usque ad fines Koreae (ad Suifun
fl., Schmidt!) nec non in insula Sachalin.
Petala unguiculata obovata emarginata cum laci-
nula inflexa acuminata.
3. A. albiflora Benth. 1. c. — Gomphopetalum albi-
florum Turcz. in Bull. d. 1. soc..d. nat. de Mosc.
1841. 539.
Hab. in Sibiria, prope Krasnojarsk!
Angelicae pratensi Bieb. (Osterico palustri Hoffm.)
non absimilis.
Petala unguiculata anguste obovata, apice leviter
emarginata, cum lacinula inflexa angusta acuminata
involuta.
4. A. viridiflora Benth. 1. c. — Gomphopetalum v.
Turcz. |. c. et fl. Baic. Dah. I. 500.
Hab. in Dahuriae pratis humidis (Turczaninow!),
in Mandshuria: in deserto circa lacum Hanka, init.
Octobris fructif. (F. Schmidt!)
Petala praecedentis, sed virescentia.
5. A. grosseserrata. Glabriuscula, caule gracili inani |
angulato-striato apice fastigiato-pauciramoso; vaginis
brevissimis subito dilatatis omnibus (praeter summas
interdum) foliiferis; foliis breve petiolatis, membra-
naceis, inferioribus ter, mediis bis, superioribus se-
mel trisectis, segmentis primariis et secundariis petio-
. lulo brevioribus, ultimis in petiolulum cuneato-decur-
~
— 254 —
rentibus, infimorum late ovatis basi integris ceterum
2— 3-lobis et grosse inciso-serratis, ceterorum rhom-
beis acutis vel acuminatis utrinque incisuris profundis
2 — 4, lacinulis grosse 1 — 2-serratis, serraturis om-
nium obtusiusculis cum mucronulo; segmentis foliorum
superiorum brevius petiolulatis tripartitis ceterum si-
milibus; involucri 4— 5-phylli foliolis umbella duplo
triplove brevioribus linearibus herbaceis; umbella 6 —
12-radiata radiis parum inaequalibus angulatis intus
minute scabris, umbellulis involucella setacea subpen-
taphylla duplo superantibus, radiolis intimis breviori-
bus abortivis; calycis dentibus aequalibus ovatis acu-
tis diutius persistentibus; petalis subinaequalibus obo-
vatis truncatis cum lacinula inflexa brevi lata obtusa;
fructu suborbiculato basi emarginato; mericarpiorum
jugis 3 dorsalibus prominentibus acute carinatis, la-
teralibus in alam seminis latitudinem aequantem mem-
branaceam dilatatis, valleculis 1-, commissura 4-vitta-
tis. — Gomphopetalum n. sp. Maxim. Ind. Pekin. 472.
Hab. in China boreali, non procul a Pekino,in mon-
tibus prope coemeterium militare Dun-lin, Augusto fl.
c. fr. nond. mat. (Tatarinow!).
Planta tripedalis gracilis. Radix napiformis fere : a
collo in ramos paucos crassos divisa. Caulis pennam an-
serinam crassus. Petioli infimi lamina breviores. La-
mina foliorum inferiorum spithamaea triternatisecta,
petiolulis cujusvis ordinis centralibus segmento lon-
gioribus, lateralibus subaequalibus vel brevioribus, ul-
timis brevissimis vel nullis. Segmenta ultima late ovata,
terminalia basi cuneata, lateralia basi oblique sub-
truncata vel levius cuneata ultra bipollicaria. Folia
subtus pallidiora, utrinque secus venas obsolete pilis
— 255 —
crassis brevioribus conspersa. Flos diametro 3 mill.,
fructus 4 mill. :
Ab affinibus omnibus statim distincta ob segmenta
foliorum mediorum et superiorum serraturis et incisu-
ris paucis et profundis notata.
6: A. Miqueliana, — Glabra vel basi rarissime crispe
pubescens caule fistuloso sulcato-striato sursum ramoso,
vaginis amplexicaulibus brevibus a basi sensim atte-
muatis, superioribus folia biternata sessilia, summis
folia trisecta sessilia gerentibus, vel nudis oblongis
saccatis: foliis ambitu triangularibus infimis triter-
natisectis, reliquis v. saepius fere omnibus biternati-
sectis vel rarius (petiolulis lateralibus solito breviori-
bus, terminali vero longiore) bipinnatisectis, segmen-
tis primariis petiolulos aequantibus, secundariis multo
superantibus vel superiorum tertiariisque sessilibus,
segmentis ultimis ovatis basi integra cuneatis apice
acutis vel breve acuminatis grosse incumbenti-serratis
serraturis subinaequalibus mucronulatis; involucri
l—3-phylli vel nulli foliolis linearibus; umbellis
9 —9-radiatis, radiis acutangulis secus angulos sca-
bris vel imo cartilagineo-alulatis et scabris, centrali-
bus duplo brevioribus; involucellis subpentaphyllis se-
taceis vel subulatis; umbellulis circiter 15-floris, ra-
diolis radiis consimilibus pariterque inaequalibus; um-
bellis serioribus fructiferam superantibus masculis ; ca-
lycis dentibus distinctissimis tarde deciduis inaequali-
bus acutis ovatis v. deltoideis 1-nerviis; petalis (albis)
Subinaequalibus vix unguiculatis cuneato - obovatis
- truncatis cum lacinula lata obtusissima inflexa; anthe-
ris einereo-marginatis; stylis germine brevioribus basi
crassioribus divaricatis; fructu ovali vel obovato, jugis
— 256 —
dorsalibus carinatis, lateralibus alatis latitudine nu-
cleum aequantibus ; valleculis latis 1 — 3-vittatis, com-
missura 4 — 6 —8-vittata. — Yama dzeri. Soo bokf.
M23: ;
Hab. in Kiusiu interiore: silvis frondosis udis jugi
Kundsho-san, sat rara, init. Octobris fl. fr. immaturo;
Nippon: jugo Hakone, Octobri eodem statu, Godeng,
medio Novembri fl. c. fr. nond. mat., Kanasawa et
Yokohama, in silvis frequens, Septembri fl., Octobri
frf.; provincia Nambu fl. defl. (Tschonoski!).
Proxima À. pratensi M. Bieb. (Osterico palustri
Hoffm.), a qua differt foliis infimis magis compositis,
petalorum lacinia lata plana, vittis numerosioribus et
epicarpio vix a nucleo soluto.
Peucedanum? Steboldi Mig. (Prol. 251.) ex de-
scriptione differt segmentis ultimis minoribus trisectis
neque simplicibus, radiis glabris neque scabris, caly-
cis dentibus parvis obtusiusculis, fructu (valde imma-
turo) oblongo, convenit vero foliorum sectione et for-
ma, umbellis et forsan petalis. Nonnullis notis igitur
non congruit, praeterea ab auctore icon japonica su-
pra citata non laudatur, ita ut de identitate utriusque
plantae multa dubia supersint. — Nomen speciei mu-
tandum videbatur ob Angelicam Sieboldi Miq.
Radix obliqua, napiformis, infra collum mox divisa.
Caulis 2— 3 — 4-pedalis, versus apicem vel a medio
subdichotome ramosus, ramis erecto- patulis. Folia
9 pollices lata et longa, segmenta ultima 1 — 3-polli-
caria, petiolo infimorum laminam aequante. Si caulis. -
primarius deperditur, basi nascuntur rami erecti ad
2-pedales, foliis heteromorphis instructi: segmenta
nempe breviora obtusa et parcius obtuseque serrata.
— 257 —
7. A. polymorpha Maxim. Diagn. pl. nov. dec. XV,
in Bull. Acad. Petersb. XIX. 186.
Descriptionem et habitationem confer 1. c.
8. A. hakonensis, Caule gracili striato, sub et intra
umbellam minute scabro-puberulo, apice parum ra-
moso; foliis petiolo elongato brevioribus membrana-
ceis glabris, radicalibus quater, caulinis infimis ter,
ceteris bis ternatisectis, vagina inferiorum lanceolata
concava, superiorum sessilium oblongo-obovoidea in-
flata, segmentis terminalibus plus minus profunde tri-
lateralibus bi-lobis partitisve vel integris, lobis seu
partitionibus omnibus rhombeo-ovatis ovatis vel ovato-
. lanceolatis acuminatis, basi cuneata vel truncata ex-
cepta grosse incisis mucronato-serratisque; umbella
10—-20-radiata radiis intus puberulis centralibus
brevioribus; involucro nullo vel 1-folio setaceo; um-
bellulis sub-20-floris involucelli plurifolii phylla seta-
cea scabro-pubera vix superantibus; calycis dentibus
obsoletis vel deciduis acutis; petalis (viridibus purpu-
reo-marginatis) brevissime unguiculatis rotundatis eum
lacinula acuminata inflexa; fructibus ovalibus, meri-
carpio a dorso compresso jugis dorsalibus carinatis
parum prominentibus, lateralibus in alam tenuem nu-
cleo latiorem expansis, valleculis 1-, commissura 2-
vittatis. |
Hab. in Nippon mediae jugo Hakone, medio Octo-
bri fl. ult., fine Octobris c. fructu nondum maturo, nec
non in peninsula Idzu, circa Yokoska (Savatier! fl.).
A. inaequali proxime affinis, tamen pube, foliis
longe petiolatis magis dissectis, vaginis superioribus
inflatis, radiis numerosioribus et fructus paucivittati
struetura abunde distincta.
Mélanges biologiques. IX. CA. 33
one —
9. À. inaequalis Maxim. l. c.
Hab. et descript. confer loco citato.
Fructus magnitudine alisque amplis membranaceis
subcontiguis similis Peucedano austriaco Koch.
Mihi ignota.
?10. A. citriodora Hance Sertul. chin. VI. in Seem.
Journ. of bot. IX. 131.
Hab. in China meridionali: ad cacumina montium
Pakwan supra Cantonem, ubi 1869 detexerunt Samp-
son et Hance.
Foliorum laciniis integerrimis (oblongo-lanceolatis)
ad seriem A. Maximowiczi et À. Florenti pertinere
videtur.
De Angelicis veris (.Archangelicá aliisque generibus
huc pertinentibus inclusis), in Asia orientali numero-
sioribus, tractare in mente est, quum species japonicas
mihi dubias a Miquelio promulgatas examinandi dabi-
tur occasio. Jam nunc dicere possum, Japoniam alere
omnes species in terris finitimis, Mandshuria et Sa-
chalino, crescentes et nonnullas Japoniae proprias.
Galiwm L.
Species Asiae orientalis.
Caulis firmus rigide erectus. 2.
» flaccidus tenuis suberectus vel pro-
cumbens. 4.
D. olia iptePyim ie 50 ea te essuie G. boreale L.
» uninervia elongato-linearia. 8. ;
3. Folia octona...... A aee p ce ees G. verum L.
> » quaterna..... een oensseaneen. Wr. meargolium Ture
4. Folia omnia verticillata. 5.
» inferiora opposita stipulata...... G. paradoxum m.
5. Folia uninervia. 6.
DEF APIO VIG. sue lat Ne sees G. obovatum Kth.
— 259 —
6. Margo et costa foliorum subtus retrorsum
aculeolata. 7.
Margo et costa foliorum subtus antrorsum
PÉTER i deor Sn wie G. gracile Bge.
7. Verticilli inferiores vel omnes 6 — 4-
phylli, radix perennis. 8.
Verticilli inferiores vel omnes 8-(rarius
6-)phylli, folia spathulata; radix annua. G. Aparine L.
8. Verticilli omnes 6-(5-)phylli; fructus
longe uncinato-hispidus.. ............. G. triflorum Mchx.
Verticilli inferiores 6-phylli, superiores
vel ramorum 4-phylli. 9.
9. Pedunculi omnes basi foliati axilla-
res. 10.
Pedunculi superiores saltem basi brac-
LIE eee seep aa due «eue Ig G. asprellum Mchx.
10. Pedicelli cujusvis pedunculi subaequi-
longi; folia linearioblonga. 11.
Pedicelli cujusvis pedunculi laterales
Dprevissum vel nulli. iS: e038 See es G. brachypodion m.
Il. Pedicelli deflorati recti. ......,....... G. uliginosum L.
: » » WHER e acu Ra G. trifidum L.
1. G. Aparine L. — Miq. Prol. 276. — A. Gray.
Bot. of Jap. 393. — Benth. Fl. Hongk. 164.— G. so-
roriwn Hcein Walp. Ann. II. 734. — G. pauciflorum
Bge Enum. Chin. n. 199. — G. parviflorum (lapsu ca-
la ) Maxim. Ind. Pekin. 472. — G. strigosum Thbg.
in Nov. Act. Upsal. VII. 141. tab. 4. fig. 1 — 9. —
Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam. nat. II. 174. — Miq. l. c.
276.— G. uliginosum Thbg Fl. Jap. 58. — Yaé mut-
sura, mutsura. Soo-bokf. II. 60.
Hab. per omnem ditionem, praesertim circa domos
et in ruderatis frequens. -
Occurrunt apud nos formae: genuina, robusta, ver-
ticillis omnibus octophyllis, Vaillantii (DC. sp. pr.)
eadem, fructu parcius setoso, strigosa (Thbg sp. pr.),
“macra, elongata, subsimplex, foliis plerisque senis,
pauciflora (Bge sp. pr.), misera, parvula, subsimplex,
— 260 —
verticillis 6-phyllis, quas ultimas duas pro plantis ha-
beo jam aestate citoque enatis, priorem in humidis,
posteriorem in siccis.
2. G. trifidum L. — Yotsuba mugura, varietas. 800
bokf, II. 63. (opt.).
Hab. in Sibiria tota, fl. Baicalensi-dahurica, Man-
dshuria boreali, Sachalino et Japonia: Yezo, prope
Hakodate (Albrecht!), in paludibus ad Kamida et
Arigawa, Nippon (ex opere japonico laudato), nec
non in Europa et America boreali.
Planta japonica et sachalinensis convenit cum ro-
bustiore sitchensi.
3. @. uliginosum L.
Hab. in fl. Baicalensi-dahurica et Sibiria orientali:
Krasnojarsk, Wiluisk, et occidentem versus.
4. G. triflorum Michx. — A. Gray l. c. 393. —
Mig. 1. c. 276. — F. Schmidt. Fl. Sachal. 144. —
Kiku mütsura, himé mütsura. Soo bokf. II. 61.?
Hab. in Japonia: Yezo (Wright ex A. Gray), Nip-
pon (Buerger ex Miquel); Sachalin; Altai; Europa
boreali, passim, nec non America boreali.
A me in Japonia non observatum neque e Japonia
visum. |
5. G brachypodion. (Zugalium) flaccidum subprocum-
bens, caule lucido ad angulos foliisque subtus ad co-
stam parce retrorsum aculeolatis, foliis inferioribus
senis, superioribus quinis et quaternis, ellipticis vel
obovato-ellipticis valide mucronato-acutis, 1-nerviis,
superne versus margines parce antrorsum hispido-pi-
losis; pedunculis omnibus axillaribus folia superanti-
bus, ipso apice semper trifloris, pedicellis crassiuscu-
lis: centrali florem (album) petalis acutis vix, bracteam
E.
— 261 —
haud superante, lateralibus brevissimis vel subnullis,
omnibus erectis; fructu pilis adpressis dilatatis apice
subuncinatis dense hispido. . |
Hab. in Yezo graminosis, v. gr. in monte prope
Hakodate, medio Majo florere incipiens, fine Junii et
Julio fructiferum. | i
-@. triflorum Michx., huic simile, pedicellis elonga-
tis patentibus, foliis omnibus senis, fructu longe unci-
nato-hispido setis patentibus differre videtur. Signum
ultimum, in multis Gals variabile, in @. trifloro con-
stans videtur. |
6. G. gracile Bge Enum. Chin. n. 198. — Turez.
Enum. Chin. n. 97. — Maxim. Ind. Pekin. 1. c. —
G. trachyspermum A. Gray in Perry’s Exped. IT.
313.— On the bot. of Jap. 393.-— Mig. Prol. 276.
— G. miliorhizum Hce in Seem. Journ. of bot. VI.
114. — Yotsuba mutsura. Soo bokt. II. 62.
Hab. in tota Japonia: Hakodate (Albrecht!), Yo-
kohama, Majo, Junio florens, Simoda (Wright!), Na-
gasaki, Junio fl. frf., etiam Oldham! n. 520, Tsusima
(Wilford!); archipelago Zutschu, in muris (Wright!);
in China: circa Pekin (Bunge!, Tatarinow!), prope
Amoy (Sampson!)
G. concinno Torr. et Gray proxime affine videtur.
Foliis antrorsum setosis inter omnes insigne. Cete-
rum variat quoad foliorum formam et fructus indumen-
. tum, nec non petalorum extus pubem parcam setosam,
saepe obsoletam semperque cito deciduam, Fructus
occurrunt fere glabri, setis ad puncta reductis (ita fre-
quenter in Japonia, nec non circa Pekin et Amoy) vel se-
tis dilatatis adpressis apice plus minus uncinatis (planta
japonica) vel denique setis longioribus, fructus diame-
060, 5
tro tamen fere duplo brevioribus, patentibus, tenuio-
ribus (planta pekinensis), pubes foliorum etiam eo di-
stinctior et densior fit, quo fructus longius hispidi sunt.
Radicis fibrae purpureae humectatae chartam tingunt
non solum in G. miltorhizo, sed etiam in G. trachy-
spermo, G. gracili aliisque. Caulis ab initio vel in steri-
lioribus gracilis, subsimplex (ita a Bunge descriptus,
qui tantum plantam vernalem vidit), postea ramosior
et robustior, semper tamen planta tenella.
7. G. asprellum Michx. Fl. bor. am. I. 78. — G.
davuricum Turcz. Fl. Baic. dah. I. 530. — Maxim.
Fl. Amur. 140.
a. typicum: fructu hispido. Huc forsan: Soo bokf.
II. 61., supra cum dubio ad G. ériflorum ductum ob
inflorescentiam axillarem, sed fructus potius G. asprelli,
quod etiam florere incipit ex axillis.
Hab. in Nippon: circa Yokohama frequens, a Junio
ad Octobrem fl. et frf., Yokoska (Savatier!); Yezo: circa
Hakodate in fruticetis graminosis frequens; in Man-
dshwria orientali; Sibiria orientali ad Majam fluvium,
nec non in America boreali.
Planta asiatica nullo puncto ab americana differt,
quoad variationes ejus confer Maxim. l. c.
8. davuricum: fructu glabro.
Hab. in Mandshuria tota frequens, nec non in Da-
huria et Sibiria orientali ad Majam.
Praeter fructus glabritiem a praecedente non distin-
guendum. Versus limites suas occidentales tenerius et
minus ramosum fit, floribus brevius paniculatis vel pas-
sim omnibus axillaribus, sed rite evolutum formae
typicae paniculam ditissimam omnino aemulat.
Birk.
a
8. G. obovatum Kth. —F. Schmidt. Fl. Sachal.
144. excl. syn. Thbg. -
Hab. in Sachalino, Kamtschatka, America boreali-
occidentali.
9. G, paradoxum, (Zugalium) rhizomate filiformi re-
pente ad nodos radicante et stolonifero; cauliculis
adscendentibus simplicibus debilibus flaccidis glabris;
foliis tenue membranaceis 1-nerviis superne margine-
que adpresse parce pilosis, omnibus (summis brevis-
sime) petiolatis et oppositis, infimis orbiculatis emar-
ginatis in petiolum aequilongum subito attenuatis me-
disque multo majoribus ovatis obtusis vel acutiuscu-
lis petiolum superantibus stipulis interpetiolaribus con-
natis subulatis instructis, superioribus et summis in
petiolum brevissimum decurrentibus acutis acumina-
tisve stipulas connatas foliiformes paullo vel duplo mi-
nores gerentibus (quasi 4-nis); cyma terminali (rarius
lateralibus ex axillis summis accedentibus) foliis 2 ab-
breviatis ellipticis stipulisque 2 minutis fulta tricho-
toma pauciflora, pedunculo centrali unifloro, laterali-
bus bifloris vel omnibus 1-floris, florem (album) su-
perantibus; calyce dense setis glochidiatis elongatis
fulvis onusto; corollae lobis elongato-ovatis obtusius-
culis.
Hab. in Mandshuria austro-orientali: ad fontes flu-
vii Wai-Fudin S-tae Olgae sinus affluentis, in silva
mixta, truncis putridis innascens, sat frequens, sed fine
Junii vix florens ideoque paucis speciminibus lectum,
postea vero nullibi visum.
Species valde paradoxa ob folia distinctissime sti-
pulata, stipulis imis submembranaceis, ceteris folia
aemulantibus, sed minoribus, et petiolis elongatis, —
— 264 —
quibus signis inter omnia Galia excellit, etsi facie sa-
tis ad G. obovatum accedit. Folia petiolata Rubiarum,
sed characteres florales certe Galiorum. Stipularum
indoles theoriam de verticillis foliorum Gali enuntia-
tam optime confirmat.
Plantula spithamaea, tenera. Foliorum infimorum
lamina 5 mill., superiorum ad 3 cent. longa. Flos 2
mill. longus.
10. @. boreale L.— Herder. Pl. Radd. Monop.
28. |
Hab. late diffusum per totam Sibiriam, Mandshu-
riam et Mongoliam, quam centralem tam occidentalem
(Przewalski legit formam fructu hispido in betuletis
montium In-schan ad fl. Hoang-ho superiorem).
Var. latifolia Turcz.
Hab. in Sibiria orientali, Dahuria et Mandshuria.
Var. kamtschatica Maxim. Fl. Amur. 141. — G.
rubioides Ledeb. FI. Ross. IT. 410. quoad pl. sibiricam. —
Hab. in Kamtschatka, Sachalino et Mandshuria
orientali, nec non rarius in Sibiria orientali et al-
taica. |
Simillima G. rubioidi L., at omnibus partibus mi-
nor et fructus non vesiculoso-inflatus.
Var. japonica: foliis trinerviis margine et parce
subtus ad costam antrorsum hispido-scabris, ab elliptico
rotundato obtuso in lanceolatum longe acuminatum
ludentibus; pedunculis ex axillis summis terminalique
paniculam paucifloram sparsifloram constituentibus,
bracteis minutis pedicello multo brevioribus vel nullis;
fructu glabro vel adpresse setuloso.— G. boreale Miq.?
Prol. 276 (ex descript. ips — G. boreale. Kinuta
sé. 500 bokf. II. 67.
— 265 —
Hab. in Yezo, circa Hakodate (Albrecht!), Nip-
pon, in silvis Fudzi yama (Tschonoski).
Planta nipponica foliis vulgo valde acuminatis et
panicula sparsa pauciflora ab omni G. boreali diversis-
sima, sed folia.plantae yezoénsis jam illis G. borealis
latifolii similiora. Differt tamen var. japonica pedun-
culis semel vel bis, neque ter vel quater trichotomis
et pedicellis florem fere duplo superantibus neque ae-
_ quantibus.
11. @. linearifolium Turez. Enum. Chin. n, 96.
Hab. in China boreali circa Pekinum (coll. rossici!).
12. G. verum L. — Herder l. c. 32.
Distinguenda in Asia oriental? planta typica: flori-
bus luteis, et lactea: flore lacteo. :
Typicum, quum leiocarpum tum lasiocarpum in omni
ditione vulgare, praeter Japoniam, ubi hucusque tan-
tum prope Hakodate, in pratis, a me inventum.
Lacteum. — G. verum Thbg. Fl. Jap. 59. — Mig.
Prol. 277. — Kahara matsuba. Soo bokf. II. 70.
Hab. in Mandshuria austro-orientali: circa Poss-
jet, in pratis vulgare, in Japomia: Yezo variis locis,
in pratis humidis, mox solum, mox cum lusu floribus
luteis, Nippon: Nambu (Tschonoski), ad pedem
Fudzi yama variis locis. ——
Planta japonica semper lasiocarpa est et saepe cau-
lem foliaque subtus tomentosa habet, ceterum, prae-
ter corollam lacteam, nequaquam a typico G. vero dif-
fert.
Subjungo hie notulas de aliis Rubiaceis sinico-japo-
nicis nonnullis.
Mélanges biologiques. IX. 34
E BB —
Rubia L.
Praeter A. cordifoliam L. ubique vulgarem (ad
quam certe pertinet etiam R. javana DC.) in Japonia
crescunt:
2. R. chinensis Rgl. Fl. Usur. n. 241. tab. VIIL fig.
1. 2.— Rubia mitis Miq. Prol. 276. et Rubia sp.
ibid. ex descriptione. — Formis occurrit duabus:
Foliis late ovatis passim subcordatis acuminatis.
— Rgl. l. e. — R. Munjista Savatier. Livres Kwawi
65. et Kwawi, herb. IV. 28. — Rubia sp. Maxim.
Ind. Pekin, 472. |
Hab. in Mandshwriae orientalis jugo silvatico inter
Usuri et mare extenso, ab ostio fl. Usuri ad fontes et
affluentes ejus, nec non in silvis montanis circa sinum
Victoriae; in China boreali: Pekin (Tatarinow!); in
Japoniae prov. Yamato, ex opere citato.
Foliis anguste ovatis acuminatis. — Miq. |. c.
— Soo bokf. II. 68.
Hab. in Nippon mediae silvis alpinis, in Kiusiu in-
terioris alpibus.
Caule erecto foliisque inermibus et fructu azureo a
R. cordifolia L. abunde distincta.
9. R. tatarica var. grandis F. Schmidt, Fl. Sa-
chal. 143. — Galium jezoënse Miq. Prol. 276.
Hab. in Yezo (spec. 1. legit Sugerok ex Miquel):
prope Hakodate, circa Sawara alibique sat frequens,
praesertim in pratis maritimis. In Mandshuria austro-
orientali: circa sinum Victoriae, variis locis, in ma-
ritimis frequens, ad fl. Suifun, in humidis (Golden-
stádt). In Sachalino.
A Galio tatarico Trevir., Ledeb. Fl. Ross. II. 410.,
— 267 —
a Schmidtio recte ad Rubiam emendato, differt tan-,
tum statura majore.
Asperula L.
1. A. odorata L. — A. Gray in Perry’s Exped.
II. 313. — A. Gray. Bot. of Jap. 393. — Mig. Prol.
277. — Kuruma ba sé, i. e. herba foliis rotatis. Soo
bokf. II. 66.
Hab. in Yezo meridionali, fruticetis humidis, saltibus
silvosis umbrosis inter gramina elata frequens, gregaria,
Majo florere incipiens, Julio fructifera; in Nippon me-
diae alpinis (Tschonoski!). Locus maxime orientalis
hucusque notus erat Altai! et Persiae prov. Ghilan!
Omnibus partibus plantae europaeae et asiaticae
occidentali simillima. Habeo tamen specimina fructi-
fera caulibus ramosis, ramis elongatis, qualia inter
nostratia nondum vidi, etsi rarius breviter ramosa oc-
currunt. — Certe indigena!
2. A. Platygalium. — (Galioides DC.) caule erecto
glabro quadrangulo superne parce ramoso; foliis qua-
ternis v. superioribus passim senis brevissime petio-
latis, infimis rotundato-ovatis, ceteris ovatis vel ovato-
oblongis, omnibus obtusiusculis tri- passim quinque-
nerviis, supra parce subtus ad nervos marginemque
antrorsum hispido-pilosis vel pl. m. glabris, foliis flo-
ralibus oppositis minutis; pedunculis axillaribus et ter-
minalibus bis trichotomis in paniculam oblongam luci-
dam vel subplanam cymaeformem densam dispositis;
pedicellis corolla (alba) campanulata subbrevioribus;
fructu laevi glabro, — Rubia? gracilis Miq. Prol.
2 6.
Hab. in Mandshuria austro-orientali: ad superiores
— 268 —
partes fluviorum Li-Fudin et Wai Fudin in subalpinis
lapidosis silvestribus, ad fl. Da-dso-schu in rupestri-
bus, nec non in saltibus silvosis circa sinum St. Olgae
et in pratis circa aestuarium Possjet, ubique sat fre-
quens, Junio florens; in archipelago Koreano (Oldham!
523. nond. fl.).
Est genuina Asperula neque Rubia, pro qua plantam
Oldhami habuit Miquel. Nomen mutandum erat ob
A. gracilem C. A. Mey., illud Platygalii datum est ob
similitudinem plantae cum @. rubioide vel boreali lati-
folio (e Platygaliis), pro quibus nondum florens facile
sumenda.
Varietates distinguendae duae:
a. alpina: foliis fere semper quaternis ovatis, pa-
nicula subplana densa.
8. pratensis: foliis inferioribus 4-nis, ceteris saepe
6-nis, plerisque oblongis, panicula oblonga effusa. —
Huc planta e Possjet et archipelago Koreano.
Rhizoma repens, ramosum, lignosum. Cauliculi plu-
res, 1—3-pedales. Corolla ante anthesin pallide rosea,
dein alba. |
Uncaria Schreb.
U. rhynchophylla Miq. Cat. hb. Lugd. bat. I. 44.—
Alte scandens, caule foliisque praeter axillas nervo-
rum subtus barbatas glabris; stipulis interpetiolaribus
linearibus bipartitis deciduis; foliis breve petiolatis op-
positis utringue 4 — 5-costatis coriaceis subtus glaucis
ellipticis basi acutis apice subito oblique cuspidatis;
pedunculis supraaxillaribus (in spinas subspiraliter ar-
cuatas recurvas saepe mutatis) simplicibus 1-cephalis
continuis vel 2—3-cephalis et tunc ad ramificationes
articulatis et bracteatis (bracteis nempe e stipulis afo-
— 209 —
liis formatis); calycibus sessilibus; corolla glabra in-
fundibuliformi praefloratione imbricata tubo quadru-
plo limbum superante; antheris subsessilibus oblon-
pis, stylo valde exserto stigmate clavato; fructu late
ellipsoideo 10-costato calycis limbo minuto lobis ob-
tusis coronato septicido hispido-pubescente. — Sava-
tier. Livres Kwawi. 112. — Kwa-wi. Arb. IV. 2.—
Nauclea rhynchophylla Migq.! Prol. 272.
Hab. in Kéusiw: circa Nagasaki in fruticetis, rara,
Julio florens, Octobri fructifera. In provinciis Geschiu
et Tschoschiu, nec non in Yamato (ex Kwa-wi),
Species haec, a Miquelio ad specimina sterilia de-
scripta, simillima est U. sessilifructui hb. Griffith!
2765. distrib. Kew. e «Bengalia occidentali», quae
tantum differt bracteis lanceolatis brevioribus, floribus
brevissime pedicellatis, fructibus ovoideis apice atte-
nuatis, non costatis, calycis limbo multo majore coro-
natis; flores plantae indieae non vidi. Pedunculi spe-
ciei indicae, in racemum aphyllum digesti, ita rarius
occurrere videntur etiam in nostra, sic saltem deli-
neati in icone citata japonica. — An planta Griffi-
thiana a me visa revera sit U. sessilifructus Roxb.
(Fl. Ind. ed. Carey II. 130.) ob fructus breve pedi- |
cellatos illius dubium videtur, nam Roxburgh etiam
in descriptione ait: capsulae sessiles, praeterea folia
dicit: smooth above, soft underneath. An igitur folia
subtus tomentosa, vel tantum attactu mollia ob super-
ficiem quasi velutino-glabram? Don (Gard. syst. III.
471.), qui plantam habuisse videtur, habet tantum:
leaves smooth. Recentiorem descriptionem non vidi,
planta tamen vix rara esse videtur, nam nominata est
in Vogt. Hort. Calcutt. 375, cum patria Assam et
Mélanges biologiques. IX, 35
— 270 —
Khasia, quum Roxburgh tantum habuerit e regione
Chittagong.
Ceterae Naucleeae sinico-japonicae mihi notae sunt:
Adina racemosa Miq. circa Nagasaki!; A. globiflora
Salisb. e Hongkong!; A. polycephala Benth. e China
australi; A. rubella Hance e prov. Cantoniensi!, Ce-
phalanthus occidentalis L. e China boreali! (Fortune
15. a. 1846.) et per australem ad Assam! et ultra;
Anthocephalus indicus Rich.e China (teste Lamarck).
Pseudopyxis Miq.
Ps. depressa Miq. Prol. 353. — Inamori só. Soo
bokf. III. 58.
Hab. in silvis subalpinis Kiusiu: prope Nagasaki,
prov. Higo; Nippon: ad Fudzi yama, in jugo Hakone.
A Miquelio infauste pro Borraginea descripta, ad
Rubiaceas pertinet et a Benthamio et Hookero
Gen. pl. II. 135. inter Paederieas collocatur.
Manettia Mart.
M. cordifolia Mart., sub nomine Kuayen sö in opere
Soo bokf. II. 59. optime delineata, a me in hortis
yedoénsibus rarius culta inventa, verosimiliter a Ba-
tavis ex horto Bogoriensi Japoniam transmissa, neque
pro indigena neque pro efferata planta habenda est,
nam semina haud maturare videntur.
(Tiré du Bulletin, T. XIX, p. 247 — 287),
MÉLANGES BIOLOGIQUES -
TIRÉS DU
"BULLETIN
DE
L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES
DE
ST.- PETERSBOURG.
Tome IX.
LIVRAISON 3.
Sr. PÉTERSBOURG, 1874.
Commissionnaires de l'Académie Impériale des Sciences:
A ST.- PÉTERSBOURG:
MM. Eggers & C9, H. Schmitzdorff, J. Issakof et A. Tcherkessof.
A RIGA: A ODESSA: A LEIPZIG:
M. N. Kymmel. A. E. Kechribardshi. M. Léopold Voss.
Prix: 30 Cop. arg. — 10 Ngr.
Imprimé par ordre de l’Académie Impériale des sciences.
Août 1874. C. Vessélofski, Secrétaire perpétuel.
Imprimerie de l’Académie Imp ériale des sciences.
(Vasse-Ostr., 9° ligne, Ne 12.)
CONTENT.
—
ae Pages.
E. Cyon, Über die Fortpflanzungsgeschwindigkeit der Er-
regung im Rückenmarke......................... 271—280
C. J. Maximowiez. Diagnoses plantarum novarum Japoniae
et Mandshuriae. Decas XVII et XVIII............. 281—374
Gen wd wind
VOR cay ce EN
= December 1873.
Uber die Fortpflanzungsgeschwindigkeit der
Erregung im Ruckenmarke. Von E. Cyon.
Die Ausmessung der Geschwindigkeit, mit welcher
sich der Erregungsprocess durch die centralen Ner-
venmassen fortpflanzt, ist von hohem Interesse so-
wohl fiir die Theorie der Erregungsprocesse, als auch
für die Physiologie der Ganglienzellen. Ich habe es
daher im Jahre 1870 versucht, solche Messungen aus-
zuführen und habe die damals erhaltenen Resultate
in der Gesellschaft der Petersburger Naturforscher
mitgetheilt, in deren Protocollen auch dieselben ver-
öffentlicht wurden. In derselben Sitzung habe ich
auch die von mir benutzten Vorrichtungen demonstrirt
und bei dieser Gelegenheit einen Probeversuch ausge-
führt.
Seitdem habe ich diese Untersuchungen mehrmals
wieder aufgenommen und will hier in Kurzem die
weiteren Resultate derselben vorläufig mittheilen, da
indessen, wie aus der von Rosenthal der Berliner
Akademie der Wissenschaften gemachten Mittheilung
hervorgeht, auch von anderer Seite her dieselbe Frage
in Angriff genommen wurde.
Die von mir benutzten Vorrichtungen werde ich bei
Melanges biologiques. IX. 34*
— 272 —
einer späteren Gelegenheit ausführlich beschreiben,
hier nur die Angabe, dass zur Aufzeichnung der Mus-
kelcontractionen das Marey’sche Myographion benutzt
wurde, dessen Hebel seine Dewegungen auf einer
kreisfórmigen Scheibe aufzeichnete, welche mit grosser
Gleichmässigkeit acht Umdrehungen in der Secunde
ausführte. Die messbare Zeitdauer war also üusserst
gering, und hing deren Werth natürlich von der
Grösse des Radius der aufgezeichneten kreisförmigen
Curve ab. — Zur Reizung des Rückenmarks wurden ver-
schiebbare nadelförnige Electroden benutzt, welche, in
einer constanten Entfernung von einander befestigt,
immer bis zu derselben Tiefe ins blossgelegte Rücken-
mark hineingestochen wurden.
Die zuerst angestellten Versuche hatten zum ein-
fachen Zweck, die Fortpflanzungsgeschwindigkeit im
Rückenmarke selbst zu ermitteln, wenn dasselbe sich in
möglichst normalen Verhältnissen befindet. — Sämmt-
liche Messungen sind an Fröschen ausgeführt, die
eine bis zwei Stunden bei gewöhnlicher Zimmertempe-
ratur aufbewahrt wurden; das Rückenmark wurde
mit möglichst geringem Blutverlust blossgelegt, vom
Gehirne getrennt und während der ganzen Versuchs- -
dauer in feuchter Luft vor Ausdünstung geschützt.
Eine grosse Anzahl solcher auf verschiedenen
Höhen ausgeführten Messungen ergab für das Rücken-
mark eine Fortpflanzungsgeschwindigkeit von 1 bis
3 Meter in der Secunde; die am häufigsten erhal-
tene Geschwindigkeit war 1'/ bis 2 Meter. Im Ver-
gleich zur Fortpflanzungsgeschwindigkeit der Erregung
im Nervenstamm, sind also die für das Centralner-
vensystem erhaltenen Zahlen äusserst gering. Die
— 273 —
Erregung hat beim Durchgang durch die Ganglien-
zellen wahrscheinlich grosse Widerstände zu über-
- winden.
Die erhaltenen. Zahlen können natürlich nur mit
denen, an Nervenstämmen unter denselben Bedingun-
sen conservirter Frösche erhaltenen, verglichen wer-
den. Ich habe daher mehrere Messungen an Nerven-
stämmen vorgenommen und zwar sowohl mittelst des
Helmholz’schen Myographions an ausgeschnittenen
Nerven als mittelst des Marey’schen an nicht ausge-
schnittenen. Für die erste erhielt ich eine Geschwin-
digkeit von 7 bis 11 Meter, für die letzteren von
15 bis 20 Meter in der Secunde. Wie ersichtlich ist
die Fortpflanzungsgeschwindigkeit der Erregung bei
uuseren (meistens sehr kleinen) Fröschen eine ziemlich
geringe. Die Fortpflanzungsgeschwindigkeit ist den-
noch im Rückenmarke etwa um zehn mal geringer
als im nicht ausgeschnittenen Nervenstamm.
Ich will aus diesen Versuchen vorläufig das eine
Ergebniss hervorheben, das nämlich, dass derselbe
Vorgang (die Erregung) so bedeutend verschiedene
Geschwindigkeiten zu seiner Fortpflanzung braucht, je
nach der Mitte, in der diese Fortpflanzung geschieht,
(Für eine andere Bewegungsart ist Ähnliches schon
durch Stefan’s Untersuchungen über die Fortpflan-
zung des Schalls durch Wachs- und Caoutschukstäbe
erwiesen).
Dieses Ergebniss ist insofern von Wichtigkeit, als
es einige Bedenken über die Identificirung der Ner-
venkräfte mit electrischen Kräften beseitigt, welche
aus der relativ geringen Fortpflanzungsgeschwindig-
keit der Nervenerregung entstanden sind.
Melanges biologiques. IX. A 35
— 274 —
Die übrigen Versuche hatten zum Zweck, die Ein-
flüsse, welche diese Fortpflanzungsgeschwindigkeit mo-
dificiren können, zu eruiren. Von Versuchen dieser
Art will ich hier nur auf eine Reihe aufmerksam ma-
chen, die sich mit dem Einfluss des Grosshirns auf
diese Fortpflanzungsgeschwindigkeit beschäftigt.
Der Ideengang, welcher mich bei meinen Versuchen
dieser Art leitete, war folgender. Seit Türk zur Mes-
sung der Reflexthätigkeit die Methode einführte, die
Zeitdauer zu messen, welche vom Moment der Haut-
reizung bis zum Erscheinen der Reflexbewegungen
vergeht, haben die meisten Physiologen stillschwei-
gend diese Methode adoptirt, mit der Voraussetzung,
dass diese Dauer der Stärke der Reflexthätigkeit ent-
spricht.
Als die Thatsache constatirt wurde, dass durch Rei-
zung gewisser Hirntheile (Setschenow) oder irgend
eines Abschnitts des Centralnervensystems (Schiff)
diese Zeitdauer bedeutend verlängert wird — hat man
einfach aus dieser Thatsache geschlossen, dass solche
Reizungen die Reflexthätigkeit als solche hemmen. |
In wiefern eine solcher Schluss zulässig, wurde, so
viel mir bekannt, niemals discutirt, noch weniger
dessen Zulàssigkeit bewiesen. Und doch ist ein sol-
cher Schluss sehr gewagt. Über eine Verstürkung,
resp. auf eine Hemmung der Reflexe konnte folge-
richtig nur auf doppelte Weise Auskunft erhalten
werden: entweder wenn eine gleich starke Reflex-
bewegung durch eine schwächere, resp. stärkere Rei-
zung hervorgebracht werden kann, oder wenn bei
gleichbleibender Stärke der Hautreizung die Inten-
sität der reflectorischen Muskelzuckungen zu-, resp.
aa
abnimmt. Die Türk’sche Methode giebt aber nur
über die Dauer Aufschluss, welche ein Reiz gebraucht,
um von der Haut durchs Rückenmark zu den Mus-
keln zu gelangen, mit anderen Worten, diese Methode
misst nur die Fortpflanzungsgeschwindigkeit
des Reizes durch die peripheren und centra-
len Nervenstücke.
Die von mir benutzte Methode der direkten Mes-
sung dieser Fortpflanzungsgeschwindigkeit gestattete
mir eine bestimmte Entscheidung über die Bedeu-
tung dieser Türk’schen Methode, also auch der mit-
telst ihrer gewonnenen Resultate zu erlangen.
Der Plan der anzustellenden Versuche war direkt
durch die Fragestellung selbst angezeigt: es musste
untersucht werden, ob diejenigen Einflüsse, welche auf
Grund der mit der Türk’schen Methode gewonnenen
Resultate als fordernd oder hemmend auf die Reflex-
thatigkeit betrachtet werden, nicht im gleichen Sinne
auf die Fortpflanzungsgeschwindigkeit wirken.
Ich fiihre hier als Beispiele ein Paar Versuche an,
deren Ergebniss mit der Mehrzahl ähnlicher gleichlau-
tend ist.
) Q = oS 3 a
Ares 9. | 825 | oS 2
=) Os = 3 © T 2 = | = TT E
A a oe ep qi a Ee te
SB |SSES eee | 83.8 |. & 2.2 | Bemerkungen.
a T NO CE num sen
2| ges 2 |$38)|&tkd
> cmt | m og [S] N
I | 0,016 0,008 0,015
10 Millim.
0,004 5)
0,019 7) |
II + 0,006 41 0,0023) 50,013 4) | 6 Millim. Frische Frösche.
| |
|
|
|
— 276 —
Ich habe es vorgezogen, in diesen Versuchen ein-
fach die Zeitdauer anzugeben, welche die Erregung
bedurfte, um eine gewisse Rückenmarkstrecke zu
durchlaufen. Die Strecke wurde gewöhnlich von der
brachialen Anschwellung nach unten gewählt. Im
zweiten Versuch ist die Zahl 2) sofort nach Ausfüh-
rung des Schnitts, 3) einige Minuten darauf, 4) bei
Reizung mit Kochsalz, 5) nachdem das Kochsalz ent-
jernt wurde, erhalten.
Aus diesen und gleichlautenden Versuchen geht
also deutlich hervor, dass Reizung gewisser Hirn-
partien die Fortpflanzungsgeschwindigkeit der
Erregung im Rückenmarke zu verlangsamen,
die Entfernung der Hemisphären dieselbe zu
beschleunigen vermag. Der Einfluss dieser Entfer-
nung ist natürlich so zu deuten, dass durch die-
selbe die Erregung, welche von den Hemisphären
zeitweilig ausgeht, beseitigt wird. Da ähnliche Er-
regungen nicht fortwährend, sondern nur momentan-
weise einwirken, so beobachtet man auch die Be-
schleunigung der Fortpflanzungsgeschwindigkeit nach
Abtragung der Hemisphären viel seltener als die Ver-
minderung derselben bei Reizung der Sehhügel.
Mit anderen Worten, durch Erregungen der
centralen Hirnpartien wird wahrscheinlich
nicht die Reflexthätigkeit alssolche gehemmt,
sondern nur die Übertragungszeit der Erre-
gung verlängert. Da man die auftretenden Erschei- |
nungen zur Genüge aus dieser Verlängerung allein
erklären kann, so fällt natürlich die Nothwendigkeit
weg, ausserdem noch eine unerwiesene Verminderung
der Reflexthätigkeit selbst anzunehmen.
— 277 —
Gegen die Berechtigung des eben gemachten Schlus-
ses lasst sich folgender gewichtige Einwand machen. °
Da ich die Reizungen des Rückenmarkes in der Weise
vorzunehmen pflege, dass die reizenden Electroden
durch die Hinterstränge hindurch zu den Vorder-
strängen geleitet werden, so kann der Verdacht ent-
stehen, ich habe es überhaupt nur mit von den Hin-
tersträngen auf die Vorderstränge reflectirten Erre-
gungen, nicht aber mit direkter Reizung der Vorder-
strange selbst, zu thun gehabt. — Aber abgesehen da-
von, dass es noch durchaus fraglich ist, ob man berech-
tigt ist, solche von den Hintersträngen und der grauen
Substanz aus hervorgerufene Zuckungen als reflectirte
zu betrachten, giebt es einen direkten Beweis für die
Unzulässigkeit des angeführten Einwandes. Zur Rei-
zung des Rückenmarks verwendete ich einzelne hef-
tige Schliessungschläge eines Inductionsapparates :
bekanntlich aber ist die Dauer eines einzelnen Induc-
tionsschlags zu gering, um Reflexwirkungen hervor-
rufen zu können.
Die erhaltenen Contractionen waren also wirklich
durch Reizung der Vorderstränge veranlasst. Es ist
auch nicht einzusehen, warum die durch die Vorder-
stränge hindurchgestochenen Electroden ausser Stande
sein sollten, dieselben direkt zu erregen.
Man könnte diesen Einwand auch dadurch zu be-
seitigen suchen, dass man die hintere Partie des
Rückenmarks abträgt und dann den Reiz direkt auf
die Vorderstränge applicirt. Ich habe aber von einer
ähnlichen Beweisführung abstehen müssen, da mir
schon die ersten Versuche gezeigt haben, wie ein-
— 278 —
greifend eine solche Abtragung der Hinterstränge
auf die Leitungsfähigkeit der Vorderen wirkt. Zur
Veranschaulichung dieser eingreifenden Wirkung will
ich hier nur ein Paar Versuche mittheilen:
a us : > Distanz
Ne ae Hinterstränge | zwischen den
des Versuchs. [Gehirn getrennt. abgetragen. pee Bi
en.
|
III 0,004. Sec. 0,025 Sec. 5 Millimeter.
IV | 0,005 Sec. 0,015 Sec. 5 Millimeter.
Wie man sieht, nimmt die Leitungsfähigkeit der
. Vorderstränge, (wahrscheinlich nur in Folge des ope-
rativen Eingriffs als solchen), bedeutend ab, wenn man
die Hinterstränge entfernt.
Wenn ich aber auch davon Abstand nehmen musste,
direkte Versuche an solchen Vordersträngen zu ma-
chen, so glaube ich schon diese Verminderung der
Leitungsfähigkeit selbst als Beweis gegen den re-
flectorischen Ursprung der Contractionen gebrauchen
zu können, welche in meinen Versuchen bei Reizung
des intacten Rückenmarks erhalten wurden. — Wären
nämlich diese Contractionen reflectorichen Ursprungs,
so sollte man erwarten, dass der Reiz bei intactem
Rückenmarke mehr Zeit gebrauchen wird, um eine
gewisse Strecke des Rückenmarks zu durchlaufen, als
wenn er direkt die Vorderstränge erregt. Die ange-
führten Versuche ergeben aber das Gegentheil.
Wenn die angeführten Versuche also darthun,
dass dieselben Einflüsse, welche als fördernd oder
— 279 —
verzögernd auf die Reflexthätigkeit angesehen wurden,
in ganz demselben Sinne auf die Leitungsfähigkeit
wirken, so können die mit der Türk’schen Methode
angestellten Versuche nicht als beweisend für die
Existenz reflexhemmender Centra angesehen werden,
da, wie schon oben hingewiesen wurde, mit der
Türk’schen Methode hauptsächlich die Übertragungs-
dauer der Erregung gemessen wird. Damit soll nicht
behauptet werden, dass solche reflexhemmenden Cen-
tra gar nicht existiren. Es ist jetzt nur klar, dass
die bisher für die Existenz solcher Centra gelieferten
Beweise kaum beweisend sind, da die zur Messung
der Intensität der Reflexbewegungen benutzte Me-
thode ganz andere Grössen misst. In der nächsten
Mittheilung werde ich über Versuche berichten, wel-
che solche direkte Messungen zum Zwecke hatten,
dann werde ich auf diese Reflexcentra eingehender zu-
rückkommen.
Ich will am Schlusse ‚noch Versuche mittheilen,
welche zum Zwecke hatten, die Zeitdauer zu bestim-
men, die ein Reiz braucht, um vön den hinteren Wur-
zeln zu den vorderen derselben Seite und Höhe zu
gelangen. | |
Bei diesen Versuchen wurden zur Reizung Schlies-
sungschläge eines constanten Stromes verwendet, wel-
che von einer 4 bis 6 Grove’sche Elemente enthal-
tenden Batterie erzeugt wnrden. Als mittlere Zeitdauer
ergab sich die Grösse von 0,002 bis 0,004 Secunden.
Diese Dauer, welche sich auf Querleitung des
Reizes durchs Rückenmark bezieht, scheint durch
peo —
Gehirnabtragungen, resp. Reizungen gewisser Hirn-
theile in gewisser Weise beeinflusst zu werden.
Der Einfluss der Temperaturänderungen auf die
Fortpflanzungsgeschwindigkeit in den Nerven und im
Rückenmarke war der Gegenstand der folgenden auf
dieselbe Weise ausgeführten Versuche. Über diese
Letzteren soll nächstens berichtet werden.
(Aus dem Bulletin, T. XIX, pag. 394 — 400.)
Ei
12
"m Mars 1874.
Diagnoses plantarum novarum Japoniae et Man-
dshuriae. Scripsit C. J. Maximowicz.
DECAS XVII ET XVIII.
Carpesium L.
Specierum mihi notarum synopsis.
Conyzoides. Capitula magna vel majuscula (floribus 150 — 400),
bracteata, ad apices axeos primariae et secundariarum dispo-
Sita. Axes tertiariae capituliferae paucae vel subnullae. Squa-
mae involucri campanulati vel ovoidei exteriores reflexae folia-
ceae.
Flores achaenio (maturo) longiuscule rostrato duplo breviores. 2.
Flores achaenio breve rostrato aequilongi. 4.
2. Squamae involucri omnes apice subfoliaceae, capitula terminalia
et lateralia aequiparva..........,...... C. triste m.
Squamae involucri interiores rigide scariosae,
capitula terminalia lateralibus saepissime
majora. 8.
9. Corolla subcylindrica, folia radicalia et cau-
lina heteromorpha ...... BE Mek ASS AS .... C. pubescens Wall.
Corolla campanulata, folia omnia consimilia C. cernuum L.
4, Capitula terminalia et lateralia. Folia ra-
dicalia (pauca) et caulina infima late ovata
subcordata vel cuneata, cetera oblongo-
PERM CE OAR A stone. on ti iN e ceps C. dwaricatum S. Z.
Capitula axillaria 0. Folia omnia ligulato-
oblonga, radicalia rosulata numerosa..... C. glossophyllum m.
Abrotanoides. Capitula parva (40—100-flora), subebracteata, axibus
Mélanges biologiques. IX. 36
— 282 —
tertiariis numerosis insidentia et secundarias terminantia, qua-
si racemosa, rarius in apicibus ramorum secundariorum solitaria.
Squamae involucri cylindrici vel ovati exteriores vix foliaceae
vix reflexae.
Capitula omnia pedunculata secus ramos vel
caules pauca. 5.
Capitula omnia subsessilia numerosa....... C. abrotanoides L.
5. Folia radicalia multa, caulina subnulla, om-
nia consimilia spathulata............... C. rosulatum Mig.
Folia radicalia (dum adsunt) cordata, caulina
numerosa ovatolanceolata............ . C. tracheliifolium Less.
Sect. 1. Conyzoides DC.
1. €. glossophyllum. Humile pubescenti-villosum ad
basin villoso-hirtum, foliis omnibus lineari-oblongis
acutiusculis vel acutis remote subobsolete vel distincte
serrulatis, radicalibus rosulatis amplis passim latioribus,
rarius obovato-oblongis, basi vix in petiolum brevissi-
mum alatum attenuatis, caulinis paucis duplo saltem
minoribus, basi attenuata sessilibus; capitulis mediocri-
bus 1—8 cernuis caulem ramosque erecto-patulos sub-
afolios terminantibus foliis 1—3 bractealibus capitula
aequantibus vel 2 — 3-love superantibus involucratis;
invelucri campanulati squamis trium serierum exterio-
rum apice foliaceis recurvis, duarum interiorum Sca-
riosis obtusis vel intimis acutiusculis margine dense
lacerato-ciliatis; floribus achaenia matura aequantibus,
hermaphroditis numerosioribus, tubo brevissimo limbo
subcylindrico; achaenio breviusculo basi vix attenuato
apice in rostrum breve crassum areolae terminali ae-
quilatum attenuato.
Hab. in Nippon: circa Yokohama in graminosis syl-
varum sat frequens, Julio fl., Augusto frf.; circa Yo-
koska (Savatier ex Franchet in litt.); Kiusiu: locis
graminosis saltuum sylvestrium Yuwaya prope Naga-
saki, in consortio C. rosulati, sed multo frequentius,
— 283 —
init. Augusti fl. c. fr.; in prov. Simabara, fine Sep-
tembris fl. et frf. |
Uni-ad bipedale, rarissime altius. Rhizoma breve
obliquum praemorsum, fibris numerosis obsessum. Fo-
lia radicalia 4—8, 2—7 (vulgo 4—5) pollices longa,
interdum distinctius serrulata. Caulis ex basi brevi ad-
scendente erectus, totus vel ultra medium simplex et
foliis 3— 6 obsessus, tunc in ramos infimos patentes,
ceteros erecto-patulos elongatos, sed caule ipso brevio-
res, in plerisque aphyllos, vel ubi rami plures evoluti,
infimos foliis 1 — 3 diminutis obsessos, divisus. Capi-
tula 1 centim. q. exc. lata et parum breviora, omnia
terminalia: lateralia nulla in specc. 32 collectis! Squa-
mae involucri extimae lineares reflexae foliaque fulci-
entia pubescentivillosa. Flores in capitulo 150—200,
e quibus 3 quam © duplo numerosiores. Corolla zoe
bra limbo tubum triplo superante, dentes 5 elongato-
triangulares apice parum incrassati, genitalia fl. &
vix exserta. Corolla 9 duplo tenuior et paullo brevior
breviusque dentata, stylo exserto, staminibus cassis
brevibus lineari-clavatis. Achaenium fere 4 mill. lon-
gum, vix 1 mill. crassum, rostrum 0,75 mill. longum.
Afüne sequenti et comparandum cum C. rosulato,
sed capitulo magno et lato, forma foliorum, inflores-
centia diversa aliisque signis distinctum. —Ex indicis
mihi ignotis C. pedunculosum Wall. et C. ciliatum
Wall. differre videntur foliis alienis, radicalibus nul-
lis, prius insuper capitulis ovatis, posterius capitulis
squamisque involucri omnibus erectis.
2. C. divaricatum Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam. nat.
' 1. 187. — Gracile 1 —2 pedale et altius, pubescenti-
villosum vel versus apicem subglabrum; foliis radica-
— 284 —
libus nullis, caulinis infimis longe petiolatis (petiolo
laminam aequante vel superante), cordatis vel late
truncato-ovatis acutis grosse et inaequaliter passim
subduplicato-serratis, caulinis mediis petiolos supe-
rantibus basi cuneatis ovatis vel ovato-oblongis acumi-
natis minus grosse obiterve serratis vel subintegris, ce-
teris ramos fulcientibus ramealibusque breviter brevis-
simeque petiolatis oblongo-lanceolatis lanceolatisve ob-
solete serrulatis vel integris; caule a medio ramoso ra-
rissime simplici, ramis subpatentibns plerumque parce
foliatis saepe iterum brevissime ramulosis; capitulis par-
vulis cernuis subovatis caulem ramos ramulosque (dum
adsunt) terminantibus; foliis bractealibus nullis, brevis-
simis vel capitulum 3—4-love superantibus 1—3 ob-
longis seu spathulatis; involucri squamis extimis pau-
cissimis vel subnullis apice foliatis et reflexis, ceteris
vel omnibus erectis scariosis, exterioribus latioribus
acutioribus, intimis linearibus obtusiusculis; floribus
achaenio aequilongis cylindricis glabris limbo tubum
aequante, % quam @ paucioribus; achaenio crasso
columnari basi vix, apice in rostrum brevissimum cras-
sum attenuato. — C. cernuum Miq. Prol. 362. (pl.
Oldhami!).— Gankubi sö. Soo bokf. XV. 63.— C. pu-
bescens Miq. ibid. (verosimiliter, ex ipso).
Hab. in Japoniae (Siebold!, Miquel!) meridiona-
lis et mediae ruderatis et ad vias sat frequens: circa
Nagasaki, Aug. Sept. fl. frf. (Oldham! n. 430. s. n.
C. cernui var., ipse), in monte Yuwaya non procul ab
urbe, in silvis ad vias frequens, Sept. fl.; in umbrosis
silvarum circa Yokoska, Julio fl. (Savatier! n. 655.),
Yokohama, fine Julii et Augusto fl. :
simile C. cernuo L., sed capitula duplo minora, squa-
— 285 —
mis foliaceis reflexis fere orbata, folia inferiora cor-
data grosse serrata, flores cylindrici. — A C. glosso-
phyllo differt jam foliorum radicalium absentia, foliis
heteromorphis, capitulis (ob lateralia evoluta) nume-
rosioribus, minoribus, aliisque notis.
- Planta sat polymorpha. Si misera (8. pygmaea Miq.)
caulem fert '/, pedalem simplicem, foliis circa 6 longe
petiolatis subcordatis et circa 4 oblongis breve pe-
tiolatis obsessum, capitulum terminale solitarium,
bracteis 2—3 amplis involucratum. In paullo robustio-
ribus axillae foliorum oblongorum ramulos emittunt
pollice breviores nudos, sub capitulo terminali folio
bracteali 1 vel 2 instructos, ita ut adsit caulis apice
racemosus, 3 — 7-cephalus. Saepius tamen rami in
longitudinem 3—7 pollicum elongantur et tunc habent
basin versus saepe folia 1—3, a medio apicem versus
totidem, et ex horum axillis prodeunt ramuli abbre-
viati floriferi caulinis illis brevissimis consimiles. Ta-
lia specimina in silvis frequentia; dum vero planta
obviam venit in ruderatis, robustior et ramosior fit,
rami incipiunt jam ex axillis infimis, et quisque caulem
supra descriptum racemosum repetit. — Folia in-
fima 4: 2 '/ poll. petiolo 3-pollicari, media 5 — 8
poll.: 1 — 8 poll, petiolo pollicari, superiora multo
minora. Capitula 7— 9 mill. lata et longa vel longiora.
Squamarum series circiter 5, extimae ovatae acutius-
culae plerumque scariosae, mediae oblongae, intimae
lineares apice subattenuato saepe paucidenticulatae.
Flores 150 q. exc., e quibus % circiter 40, ceterum
praecedenti similes, sed corolla tenerior nervis fere
obsoletis, stamina cassa fl. © longiora et crassiora,
= 9256
styli nonnihil graciliores. Achaenium fere idem, 3 mill.
longum.
3. C. pubescens Wall. in DC. Prodr. VI.281.
Hab. in Himalaya, unde vidi e Kashmir (Falco-
ner! n. 584. distr. Kew.), Kumaon alt. 7000 ped.
(Strachey et Winterbottom!), Sikkim (T. Thom-
son!)
A praecedente, cui proximum, differre videtur foliis
infimis (quae etiam longe petiolata subcordata) cau-
dato-acuminatis, serraturis multo minoribus et subae-
qualibus, involucri squamis extimis foliaceis numero-
sis, omnibus oblongis et lineari-oblongis obtusiusculis
aequilatis et demum deciduis!, praesertim vero corolla
pilosa quam achaenium maturum duplo breviore. Ce-
tera simillima.
Eodem modo variat ut praecedens ramis nudis 1-ce-
phalis vel foliatis racemosis, pube breviore vel lon-
giore, statura humili vel elata; capitula autem occur-
runt mox illis C. cernui aequimagna, mox illis C. diva-
ricati aequiparva. — Specimina capitulis ad ramorum
apices solitariis sistunt forsan C. pedunculosum Wall.
(DC. 1. c.), a me non visum.
4. C. cernuum L. Cod. 6207. — Robustum, prae-
sertim ad basin pubescenti-villosum, foliis radicalibus
nullis, caulinis omnibus oblongo-lanceolatis vel elliptico-
lanceolatis utrinque acuminatis dentatis, petiolatis;
caule ramoso ramis erecto-patulis vel subpatentibus
plerumque parce foliatis iterumque ramulosis; capitu-
lis amplis caulem ramos ramulosque terminantibus;
foliis bractealibus 1—4 capitula multo superantibus;
involueri squamis oblongis exterioribus foliaceis re-
flexis, interioribus scariosis obtusis vel obtusiusculis;
_— 287 —
floribus numerosissimis, 3 et © aeque numerosis,
achaenio duplo brevioribus, corollae 3 limbo cam-
panulato tubum subtriplo superante; achaenio utrin-
que attenuato rostro gracili.
Vidi e Gallia (Lyon), Sabaudia, variis locis, Pede-
monte, Sardinia (Turino), Apulia, Idria, Crania, Iberia,
prov. Talysch (Lenkoran); Japonia: prope Nagasaki
et Yokohama, fine Aug. fl. frf.; circa Yokoska collegit
Savatier ex Franchet in litt.
Flores in capitulo 250—400.
8.? C. nepalense Less. in Linn. VI. 234. — Hirsu-
to-villosum, exsiccatum nigrescens, capitulis ramulo-
rum 3° ordinis subnullis vel paucis, corolla parce
pilosa limbo % infundibuliformi.
Hab. in Mipalia (W allich ex Lessing); montibus
Nilagwicis, in silvis (Metz! ed. Hohen. n. 1357,,
Wight! distrib. Kew. n. 1639.)
C. nepalensis achaenia matura non vidi, ita ut de
ratione corollae ad achaenium nil dicere possim; ce-
teris signis, praeter adducta, omnino ad C. cernuum
accedit, corollarum forma et pilositate autem C. pu-
bescenti appropinquat, quocum tamen jungi nequit ob
folia homomorpha. An species sui Juris sit, ulteriori
observationi relinquo.
5. €. triste. —Bipedale gracile patentipilosum; foliis
radicalibus nullis, caulinis inferioribus ovato-oblongis
acuminatis in petiolum laminà longiorem apice late
alatum cuneato-attenuatis grosse inaequaliter vel ob-
solete dentato-serratis, superioribus et ramealibus ova-
to-lanceolatis usque linearilanceolatis utrinque acumina-
tis breve petiolatis obsolete denticulatis integrisve; caule
a medio vel apicem versus ramoso ramis erecto-patu-
€
— 288 —
lis, brevioribus praeter apicem aphyllis, longioribus
parce foliatis et iterum brevissime ramulosis; capitu-
lis modicis campanulatis cernuis foliis bractealibus
sub capitulis ramos vel caulem terminantibus 1 — 3
capitulum parum vel triplo usque excedentibus, sub ca-
pitulis ramulos terminantibus subnullis ; involucri squa-
mis ciliatis, extimis totis foliaceis linearibus mediis-
que linearilanceolatis apice foliaceis recurvis, intimis
erectis acutiusculis virescentibus; floribus ad 150 e
quibus 9 duplo numerosiores, flore % achaenium
subaequante, © duplo breviore, limbo tubum triplo
superante 4-dentato hermaphroditorum late infundibu-
liformi genitalibus longe exsertis; achaenio brevi utrin-
que attenuato rostro gracili elongato (vix 4-lo bre-
viore).
Hab. in Yezo: circa Hakodate, prope Siginope aliis-
que locis, in umbrosis, fine Julii florere incipiens, me-
dio Sept. frf.; Nippon: prov. Nambu (Tschonoski!
frf.), alpe Nikkoo (Savatier ex Franchet in litt.),
montibus Hakone (Tschonoski!, fl.). |
Proximum C. divaricato, quocum convenit statura,
modo crescendi, foliorum superiorum forma, capituli
magnitudine, sed a quo abunde differt involucri squa-
mis omnibus virentibus ciliatis, reflexis numerosis, co-
rolla et achaenio.
Sect. 2. Abrotanoides DC.
6. C. tracheliifolium Less. in Linnaea VI. 233.
Hab. in India boreali (Royle!, Falconer!).
Folia radicalia, si unum vel alterum adsunt, cor-
dato-ovata acuminata grosse inaequaliter dentata, longe
petiolata, transeunt in caulina breve petiolata, quo-
rum infima ovata, superiora ovato-lanceolata, omnia
= 989
acuminata et summis exceptis grosse dentata. Ita fo-
lis quodammodo in mentem vocat C. pubescens et
C. divaricatum, sed folia minora et numerosiora. Ca-
pitulorum dispositio etiam fere eadem ac in specimi-
nibus vegetioribus illorum, nempe axes tertiariae ca-
pituliferae evolutae, ita ut rami racemose floriferi
Sint. At capitula tam parva vel fere minora quam in
. €. abrotanoide et subpauciflora (floribus 40 — 45, e
quibus centrales § 10 — 12), ita ut species melius
ad hane sectionem amandanda videatur. — Corollae
glabrae 9 et ¢ subaequilongae, tubus limbo fere
duplo brevior, limbus fl. $ infundibuliformi-cylindri-
cus 5-dentatus, genitalibus vix exsertis, 9 cylindri-
cus. Achaenium sub anthesi breve et crasse rostra-
tum, maturum mihi ignotum, sed verosimiliter non
diversum, quia in ceteris speciebus etiam fere ab ini-
tio jam quoad formam constans. Rationem corollae
ad achaenium, quae maturitate hujus mutatur, non
observavi.
7. C. rosulatum Miq. Prol. 111.— Semi- ad sesqui-
pedale gracile, praesertim basi pubescentivillosum;
foliis radicalibus rosulatis spathulatis (ab ovato in li-
neari-spathulatum ludentibus) obtusis vel acutiusculis,
basi longe attenuatis vix petiolatis, plerumque grosse
dentato-serratis dentibus basin versus majoribus ra-
rius aequalibus; caule tenui versus basin 1—2-phyllo
foliis lineari-spathulatis obsolete serratis, apicem ver-
sus ramis abbreviatis subaphyllis racemoso, rarissime
versus medium ramo longiore 1—3-cephalo instructo;
capitulis 1—5 ovoideo-subcylindricis nutantibus par-
vis subpaucifloris (60 fl.) ebracteatis; squamis invo-
lucri ciliatis extimis paucis brevibus apice foliaceis
Mélanges biologiques. IX. 37
"500
vix recurvis, ceteris erectis scariosis linearibus acu-
tiusculis; floribus $ quam 9 duplo numerosioribus
achaenio duplo brevioribus, limbo cylindrico 4-den-
tato tubum superante, genitalibus vix exsertis; achae-
nio utrinque attenuato rostro tenui fere 4-lo breviore
superato. |
Hab. in Kiusiu: circa Nagasaki in m. Higosan,
init. Augusti fl., in silvosis m. Yuwaya locis lapidosis
umbrosis vulgare, nec non ibidem ad vias gramino-
sas, cum C. abrotanoidi, sed multo rarius, eod. tem-
pore fl., initio Septembris frf.; Nippon: in montibus
Hakone (Savatier ex Franchet in litt.).
Omnium gracilius, habitu C. glossophyll?, sed di-
stinctius rosulatum, pauciflorum, micro- et stenocepha-
lum, ebracteatum, graciliter rostratum cet. Flores
quos examinavi etiam 9 4-dentati, styli rami in ©
saepe inaequilongi, stamina castrata fertilibus non
multo breviora, interdum brevissima, lineari-clavata.
Capitulum fructiferum 7 mill, achaenium maturum
4 mill. longum.
:8. C. abrotanoides L. Cod. 6208.—Robustum 1—
3-pedale pubescens, foliis radicalibus nullis, caulinis
inferioribus breve petiolatis ellipticis utrinque acumi-
natis, superioribus et ramealibus subsessilibus lan-
ceolatis, omnibus serratis vel plerisque integris, ramis
inferioribus patentibus superioribus v. omnibus erecto-
patulis foliatis, ex axillis omnibus ramulos brevissimos
nudos 1 — 3-cephalos vel longiores foliatos ex axillis
iterum capituliferos emittentibus; capitulis ebracteatis
primum erectis dein nutantibus parvis; squamis invo-
lucri extimis paucissimis apice herbaceis, ceteris sca-
riosis, omnibus erectis obtusis vel intimis acutiusculis
— 291 —
ciliato-laceris; floribus ¢ longe numerosioribus achae-
nio fere duplo brevioribus filiformibus, 3 achaenium
subaequantibus limbo tubum superante campanulato
genitalibus exsertis; achaenio utrinque attenuato rostro
gracili vix triplo breviore coronato. — C. Thunbergia-
num Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam. nat. II. 187.— Yabu
tabako. Soo bokf XV. 62.
Vidi ex Apulia, Istria (Tergesto), Forojulio, Caucaso
(Iberia, Talysch), Persia, Kashmir, China meridionali
(Cantone, Formosa) et e Japonia, ubi in ruderatis et
secus vias frequens, circa Hakodate (fine Aug. fl.,
Sept. Oct. frf.), Yokohama (init. Septembris fl.) et
Nagasaki (fine Septembris f.).
Planta europaea, caucasica et himalaica habet folia
caulina et ramealia lanceolata et capitula paullo mi-
nora: C. Wulfenianum Schreb.; chinensis et japo-
nica folia caulina et ramealia elliptico-lanceolata et
capitula majora: C. Thunbergianum 8. Z.; Linnaeo
innotuit e China ab Osbeckio collecta.
Specimina ex Asia orientali occidentalibus multo
vegetiora docent, veram patriam speciel esse in China
et Japonia quaerendam.
Ludit in Japonia mox sesquipedale, tantum apice
ramosum ramis paucis erectis, plantae europaeae con-
simile, vel imo totum simplex, mox ultra tripedale,
ramis inferioribus bipedalibus patentibus. Capitula
occurrunt europaeis aequiparva et duplo majora, pa-
riter ut in europaeis paullo variabilia inveniuntur. Flo-
res circiter 100, e quibus feminei quam hermaphro-
diti fere triplo numerosiores.
C. racemosum Wall. Cat. 3201. p. p., DC. Prodr.
— 292 —
VI. 282., quod non vidi, ex diagnosi, forsan specimen
macrum C. abrotanoidis.
Species a me non visae.
-C. pedunculosum Wall. Cat. n. 3200., DC. 1. c.
281., supra ad C. pubescens Wall. cum dubio rela-
tum.—Hab. in Kumaon.
C. ciliatum Wall. Cat. n. 3214., DC. I. c., capitu-
lis erectis, squamis ciliatis distinctum. — Hab. in Tra-
vancore Indiae.
C. racemosum W all., de quo confer sub C. abrota-
noue supra.
C. Wightianum Benth. in Benth. et Hook. Gen.
pl. II. 225 (sub Otospermo). — Oiospermum Wightia-
num DC., Deless. Icon. IV. tab. 1.—De hac specie
dubius remansi, quia in icone achaenium non delinea-
tum, in diagnosi vero ambiguum est, utrum corolla
achaenio an hoc corolla brevior sit.
Senecionis subgenus
Cacalia Schltz. Bip.
in Flora 1845. 498.
Species orientali-asiaticae.
Folia palmatifida vel-partita ................. S. Zuccarinü.
» deltoideo- hastata vel reniformia. 2.
2; Axildae billbiferae Re Nate uae nent ne etes S. bulbiferus.
» nudae. 3.
9. Folia deltoideo-hastata. 4.
» reniformia. 5.
4, Caulis strictus crassus elatus................. S. sagittatus.
» flexuosus gracilis humilis.............. S. farfaraefolius.
5. Petioli auriculati, squamae involucri 5 ........ S. davuricus.
» auriculis nullis, squamae involucri 8 ... S. adenostyloides.
1. S. sagittatus Schultz Bip. l. c. — Cacalia ha-
stata L. Cod. 6040.
— 293 —
a. pubescens Ledeb. Fl. Ross. II. 626. (s. Cacalia):
Squamae involucri 8—10, capitula floribus 15—20,
panicula angusta macrocephala, folia subtus pubes-
centia. 5
Hab. a Kamtschatka per totam Sibiriam ad Wol-
gam fl. usque et in terrae Samojedorum regione sil-
vatica, in tota Mandshuria a finibus borealibus ad
Koream.
8. glaber Ledeb. 1. c.—Folia subtus glabra, cetera
ut in «., vel capitula (in orientalibus) nonnihil minora
squamis paucioribus (6, 5).—C. hastata A. Gray.
On the bot. of Jap. 395. (verosimil.)
Hab. cum praecedente, rarior. Vidi e Kasan, Ural
boreali, Altai, Sibiria baicalensi et maxime orientali,
Dahuria, Mongolia, Mandshuria boreali, Kamtschatka,
Japoniae ins. Yezo: ad promont. Soya (Small ex
A. Gray), prope Todohiki (init. Septembris f.), Ha-
kodate (Albrecht frf.), nec non in territorio Alaska
Americae borealis.
Specimina asiatica ex ultimo oriente, praesertim
vero japonica, squamis involucri paucioribus, capitulo
paullo minore, foliorum angulis lateralibus interdum
bilobis a magis occidentalibus recedunt et sequenti
speciei quasi appropinquant.
S. sagittatus in Asia omnino locum tenet simillimi
S. suaveolentis Ell. americani.
2. S. farfaraefolius Sieb. et Zucc. Fl. Jap. fam.
nat. IT. 190. (sub Cacalia). — Caule flexuoso gracili
glabro vel intra paniculam furfuraceo-villosulo, (sae-
pissime) humili, foliis pl. m. pilosis ciliatis hastato-
deltoideis, e basi truncata vel cordata in petiolum breve
vel longe cuneato-attenuatis, pl. m. trilobis: lobis la-
— 294 —
teralibus bilobulatis vel bifidis, terminali triangulari
vel lanceolato, omnibus acuminatis et cum intervallis
(saepius grosse) mucronato-dentatis; panicula laxa
oligocephala v. rarius accedentibus lateralibus poly-
cephala; flosculis 5—10; squamis involucri 5—6.
Planta quam maxime variabilis et praecedentis specc.
orientalibus var. 8. tam arcte affinis, ut tute tantum
caule semper flexuoso gracili et saepissime humili
distinguenda, squamarum enim et flosculorum nume-
rus diminutus occurrit rarius etiam in praecedente.
Utraque species forsan in posterum core —
Varietates insignes distinguo tres:
a. rümosa: elata ramosa, ramis omnibus floriferis
paniculam amplam constituentibus, petiolis praeter
basin alatis; foliis amplis basi truncatis argutius et
minus grosse dentatis, lobis lateralibus bilobis vel ra-
rius simplicibus in terminalem triangularem sensim
abeuntibus.
Hab. in Nippon mediae silvis (Tschonoski-fl. frf.)
Statura et foliis aemulatur S. sagittatum Q., sed pa-
nicula, capitula et flores (minores) sequentium.
8. farfaraefolia: simplex humilis, panicula termina-
lis parva, petioli plerumque ipso apice tantum alati,
folia basi pl. m. cordata, antice paucius et grossius
. dentata, lobi laterales fere semper bifidi, a terminali
deltoideo sinu concavo magis distincti. — Cacalia far-
faraefolia Miq. Prol. 113.
Hab. in Japonia (Buerger! comm. Miquel): Mp-
pon, montibus Hakone (Tschonoski! fl), regione -
silvatica Fudzi-yama, alte supra mare, locis humidis
umbrosis, medio Novembri fr. mat.; Kiusiw: monte
Kawara (Siebold! nond. fl.)
de. nd :
— 295 —
y. nipponica (Miq. 1. c. sp. pr.): statura, panicula
et flores ut in Q., folia e basi truncata brevissime vel
non in petiolum nudum attenuata, saepissime distincte
latiora quam longa (transverse oblonga interdum di-
cenda), lobus terminalis lanceolatus a lateralibus
constanter bifidis antice rectis vel concavis distinctis-
simus, dentes pauci et grossi.
Hab. in Nippon meridionali: locis humidis prope
oppidum Kami-yama (Buerger!, misit Miquel)
Kiusiu: prov. Simabara, fine Septembris flor., in silva -
umbrosa versus cacumen vulcani Wunzen, ultimo Ju-
lio nond. fl.
Japonice, omnes varietates: ko-mori-só, i. e. herba
vespertilionis, ob foliorum formam.
Foliis ex prima fronte a var. 8. valde differt, sed
numerosa exempla si ante oculos habes, folia supe-
riora hujus inferioribus illius, folia igfima illius mediis
hujus saepe jam valde similia esse observabis, ita ut,
caeteris omnibus signis in utraque convenientibus,
non sit, cur dubitem ambas esse formas ejusdem spe-
ciei polymorphae.
3. S, bulbiferus (Cacalia). Elatus, caule parce foliis-
que subtus incano-araneoso-tomentosis, axillis supe-
rioribus vel passim inferioribus bulbillos globosos
squamatos gerentibus, foliis caulinis inferioribus et
mediis petiolo brevi immarginato suffultis lamina cor-
dato-deltoidea vel cordato-reniformi basin versus
grosse lobulato-dentata, apicem acutum versus den-
ticulata, dentibus omnibus mucronulatis, foliis supe-
rioribus numerosis minutis acuminato-ovatis petiolo
alato aequilongo suffultis; panicula pyramidali polyce-
phala densiuscula; capitulis parvis subecalyculatis
— 296 —
pulverulento-puberulis; squamis involucri subquinis
pappum album subaequantibus; flosculis 5— 10.
Hab. in Japonia (hb. Siebold! nond. flor., s. n.
tama buki a bot. japon. communicatus): prov. Nambu
(Tschonoski! fl.).
Foliis Adenostylem simulat, capitulis parvis S. far-
faraefolii var. x. similis est, bulborum axillarium prae-
sentia ab omnibus notis facile distinguitur.
Statura, ex exemplis collectis, S. sagittati. Folia
ad 20 centim. longa et lata, cito tamen in superiora
diminuta 2 centim. longa abeuntia. Bulbilli magnitu-
dine pisi, e squamis acutis imbricatis araneoso-sub-
connexis constantes, carnosi. Involucrum 1 centim.
longum.
4. S. davuricus Schltz Bip. 1. c.— Cac. auriculata
DC. Prodr. VI. 329. — Maxim. Prim. fl. Amur.
165.—Trtv. Mey. Fl. Ochot. n. 196.—F. Schmidt.
FI. Sachal. 151.
a. ochotensis: gracilis, folia praeter sum.ua e,sub-
cordata basi deltoidea angulis acuminatis, inter angu-
los grosse vel rarius modice dentata; capitula in ra-
cemum simplicem vel basi compositum disposita spar-
sa; involucrum purpurascens flosculis fere duplo pap-
poque brevius.
Hab. in Davuria orientali, Mandshuria boreali et
orientali (in silvis frigidioribus secus Usuri superio-
rem, circa portus Olgae, Brucei, Wladiwostok, ad fl.
Suifun) et Sibiria ochotensi.
Achaenia matura adhuc ignota.
8. kamtschaticus: robustus, folia summis exceptis
reniformia multilobulato-dentata lobulis breve acu-
minatis, inter lobulos grosse dentata; capitula in ra-
D
:
1
E
E.
E
— 297 —
-cemos compositos disposita paniculam pyramidatam
densam constituentia; involucrum lutescens flosculis
triente brevius pappum sub anthesi aequans; achae-
nium maturum flori aequilongum.—C. auriculata Led.
Fl. Ross. II. 627. quoad pl. kamtsch.
Hab. in Kamtschatka, ad mare Ochotense (Small!),
ins. Yezo, circa Hakodate, in saltubus silvosis fre-
quens, fine Augusti flor. incip., Octobri frf.
A praecedente varietate ex prima fronte distinctis-
"sima foliis triplo usque majoribus non deltoideis, pa-
nicula valde polycephala densissima et involucro fla-
vido, sed adsunt specimina macra, quae jam robu-
stioribus varietatis «. similiora. Nihilominus utraque
forsan specie distincta.
5. S. adenostyloides Franch. et Savat. in litt. (sub
_Cacalia). Gracilis, praeter folia parce ciliolata et pa-
niculam pulverulento-puberulam glaber; caule flexuoso
2—4-phyllo; petiolis nudis; foliis reniformibus prae-
ter sinum circumcirca grosse dentatis, dentibus 5— 7
nervos principales terminantibus majoribus longe, ce-
teris breve acuminatis, omnibus mucronatis; capitulis
cernuis in racemum compositum densiusculum dispo-
; sitis, juvenilibus clausis lanceolatis; involucri flosculis
parum brevioris squamis 3 lineari-oblongis; flosculis
3—4. |
Hab. in Japonia (hb. Siebold! nond. fl., s. n. ka-
ni ko-mori sö a bot. japon. commun.): Fudzi-yama
(Tschonoski! a. 1864. fl. incip., Savatier! fl. e
tembri 1869).
A simili S. davurico differt petiolis basi exaurieu-
.. latis, capitulis 3 — 4-(nec 5 — 7-) floris, ideoque an-
gustioribus (juvenilibus clausis CORDE neque ovoi-
mien URSS RU, 38
— 298 —
LA
deis), squamis involucri 3, neque 5. Ceterum magis
convenit cum var. 8. kamtschatica involucris flavescen-
tibus, panicula densiuscula, floribus involucrum parum
superantibus, var. «. vero in mentem vocat paniculä
vulgo elongata angusta et staturà gracili humiliore.
6. S. Zuccarinii. — Cacalia delphinifolia Sieb. et
Zucc. |. c. 190. (excl. synon. omnibus). — Sieb.!
Aardr. en volk. toelicht. 162. — Miq. Prol. 112.
Hab. in alpinis vel subalpinis totius Japoniae:
Yezo, in saltu silvoso prope Hakodate, cum S. davu-
rico, sed rarior, fine Augusti flor., in montibus circa
Oiwagi, in faucibus rivulorum omnium vallis alpinae
prope Mohidzi, vulgaris, Octobri frf.; Nippon: in sil-
vis umbrosis prope Yokohama, fine Augusti fl. incip.,
in montium Hakone silvis, med. Octobri fl., in Fudzi-
yama, regione silvestri (Tschonoski! fl. c. fr. juv.);
Kiusiu: prov. Simabara, fine Septembris fl., vulcano
Wunzen (herb. Siebold! steril.), in jugo centrali
Kundsho-san, init. Octobr. fl. frf.—In montibus altio-
ribus, verosimiliter Nippon australis, legit Buerger!
Japonice: momidzi só i. e. herba acerifolia (ex
Siebold), circa Yokohama vulgo sintoki.
Specimina yezoënsia varietatem sistunt foliis 3—7-
fidis neque 5 — 7-partitis, serraturis acutis subincum-
bentibus neque acuminatis patentibus, lobis breviter
neque cuspidato-acuminatis.
In exemplis in jugo Kundsho-san collectis capitula
omnia monstrosa, squamis involucri nempe inordinate
multiplicatis capitulum totum replentibus, floribus
nullis. | |
Habitu satis accedit ad Syneilesin palmatam, quacum
a Sieboldo, Zuccarinio et Miquelio confusa est,
2999 —
sed foliorum lobis acuminatis neque fissis primo aspectu
distincta et embryonis structura abhorrens. Cotyledo-
nes enim 2, planae, vasibus aériferis 5—6 distinctis-
simis percursae.
Species exclusae.
€. aconitifolia Mig. 1. e. (nec Bge) est Syneilesis
palmata m. |
C. acerifolia Siebold I. c. (nomen). — Yezo s. n.
jap. momitsi kusa (Sieb.) — Fragmentum sterile e
Yezo herb. Siebold., a me olim visum et delineatum,
folia opposita habuit, juvenilia Aceris in modum pli-
cata, et certe non ad Cacaliam, sed potius ad Acer
septemlobum pertinet, cujus surculi juveniles interdum
folia similia ostendunt. — C. acerifolia Sieb.! in herb.
e Japonia meridionali vero est Ainsliaea acerifolia
Schltz. Bip.
Syneilesis Maxim.
1. S. acomitifoia Maxim. Prim. fl. Amur. 165.
473. tab. VIII. fig. 9—18.—-Elata, foliis subcoriaceis
profunde palmatipartitis, laciniis bipartitis linearibus
vel lineari-lanceolatis serratis; corymbo plano; invo-
lueri squamis sub anthesi parum brevioribus quam flo-
res; pappo rufescente.— Cacalia aconitif. Bge Enum.
Chin. n. 208.-— Senecio? aconitif. Turcz. Enum. Chin.
n. 123. — Senecio Turczaninowii Walp. Repert. II.
654. |
Hab. in China boreali, Mandshuria: in desertis
secus fl. Sungari, Amur meridionalem et Usuri, nec
non similibus locis usque ad fines Koreae; in archipe-
lago Koreano (Oldham! n. 433.)
— 300 —
9. S. palmata: humilis, foliis membranaceis pal-
matifidis vel-partitis, laciniis cuneatis vel lanceolatis.
bifidis vel bilobis inciso-serratis serratisve; corymbo
racemiformi; capitulis parvis; involucri squamis sub
anthesi duplo brevioribus quam flores; pappo lute- :
scente. — Cacalia aconitifolia Miq. Prol. 113. 361.
367, non Bunge.—Senecio palmatus Less. Syn. 392.
—nec Pall.—D C. Prodr. VI. 433.— Arnica palmata
Thbg! Fl. Jap. 319. et Icon. pl. Jap. ined.!
Hab. in Japonia (hb. Siebold! nond. fl.) meridio-
nali: Kiusiu, jugo Kundshosan, silva vetusta grami-
nosa, med. Octobri defl.; Nippon: Simoda (Jolkin!
juvenil.), montibus Hakone altis silvosis, fine Octobris
frf. (Tsclionoski! flor. legit), in urbe. Yedo, culta,
fine Junii fl., fine Septembris fr. immat.; Tsusima
(Wilford! nond. fl.); archipelago Koreano (Oldham!
n. 432. nond. fl.)
Dicitur crescere etiam in Yezo (Siebold! Aardr.
en Volk. toel. l. c.), sed folia 2 juvenilia ab auctore
pro hae specie habita, quae olim vidi, nunc autem in
herb. Siebold Aie quaesivi, vix huc, sed por
ad S. Zuccarinii pertinebant.
Japonice: yaburo gasa i. e. herba pluvialis lacerata,
vel sinico-japonice: tozisan (ex Siebold), apud hor-
tulanos yedoénses: usagi gasa, incolis mont. Hakone:
watána. :
Planta bi-tripedalis. Primo anno prodit e radice, ex
fibris crassiusculis elongatis constante, folium unum
radicale, basi squama hyalina fultum, postea fascicu-
lus foliorum, prima juventute superne pube araneosa
parca mox evanida obtectorum, serioribus consimilium,
sed minorum, diam. 9—20 centim., petiolo longiore.
— 301 —
Secundo anno e rhizomate brevi praemorso saepe in-
distincto, fibris supra descriptis obsesso, surgit caulis
2—3-pedalis florifer, illi S. aconitifoliae similis, sed
gracilior et humilior, foliis 2 — 3 obsessus, quorum .
summum ceteris simile vel simplex, lanceolatum. Folia
sat polymorpha, in spec. ex archipel. Koreano sat iis
speciei praecedentis similia, laciniis tamen latioribus,
in planta japonica ut supra descripta, quoad numerum
et formam laciniarum, divisiones et serraturas varia-
bilia, in planta silvestri utrinque viridia, in culta sub-
tus glaucescentia. Capitula duplo minora quam in
praecedente, et graciliora, in planta culta tamen ae-
quimagna, semper autem in paniculam angustam ne-
que corymbosam disposita. Involucri squamae an-
gustiores. Flores iidem. Achaenium pappo sesqui —
neque duplo brevius. Embryo generis.
Cnicus S chreb.
Specierum Asiae orientalis conspectus.
Species ditionis nostrae ad tria subgenera bene
distincta pertinent, nempe Ærythrolaenam, Cnicum
verum et Breeam. Erythrolaenam, duce Schultzio et |
Benthamio pro mero subgenere sumsi; me judice
vix satis ab Æchenaide differt, species unica japonica
mexicanas magis refert quam asiaticas. Breeae in di-
tione nostra occurrunt species 3, e quibus Cn. pen-
dulus et Cn. segetum nobis proprii sunt, Cn. arvensis
vero ex occidente acceptus et in Japoniam imo nuper
forsan introductus est. Cnici veri species innumeras
et difficillime in series naturales simulque bene defi-
nitas divellendas, etiam in nostra regione ceteris sub-
generibus longe numerosiores, in enumeratione mea,
— 302 —
ut facilius nominentur, invito corde ad sectiones Can-
dollei sat artificiales Eriolepidis et Onotrophes attri-
bui, qua divisione species admodum affınes interdum
longo intervallo separantur, sed pro tempore melio-
rem divisionem invenire non contigit. Discrimen
utriusque sectionis a Candolleo in appendice squa-
marum longiore vel breviore, a floristis europaeis re-
centioribus in foliorum pagina superiore strigosa vel
‘glabra quaesitum est. Sed talis pubes strigosa occurrit
praesertim in speciebus Æriolepidis numerosis Medi-
terraneis (in Persiam usque), ubi simul involucra squa-
mas offerunt non solum perdensas, parvas et arcte ad-
pressas, sed etiam valde numerosas «c multiseriatas,
in Hriolepidibus nostris vero folia superne strigosa
in paucissimis inveniuntur et pubes neque bene ex-
pressa neque semper constans est. Si seriem hane sat
naturalem mediterraneam excludimus, ceterae species
fere omnes, foliis superne haud vel vix strigosis, ad
mentem auctorum recentiorum Onotrophae dicendae,
habent series squamarum vulgo pauciores, squamas
ipsas laxiores et majores, et tales, etsi frequenter
cum praecedentibus crescunt, tamen praesertim Æuwro-
pae mediae et occidentali propriae sunt et in Aszam
borealem et orientalem transeunt. In hoc primo ten-
tamine magis tamen commodum habui, species orien-
taliasiaticas ex squamarum neque appendicum lon-
gitudine in Zriolepides et Onotrophas segregare. In
posterum melius forsan erit, species nostras dividere
in series, ad speciem quandam typicam nominandas.
Tales series naturales ditio nostra offert quinque, ser-
ratuloideos enim, pectinellos et rivulares, cum singula
specie ex oleraceis et heterophyllis.
— 303 —
Stirpes americanae hüjus subgeneris seriem pro-
priam sistere videntur, inter praecedentes quasi in-
termediam, foliis saepius arachnoideis, squamis par-
vulis, minus tamen numerosis quam in prioribus, sed
non tam laxis et paucis quam in posterioribus.
Ditissima Cnicis (et simul Carduis) regio est flora
Mediterranea. Sat numerosae species crescunt etiam
in Europa temperata occidentali. Orientem versus
sensim pauciores inveniuntur, in Asia centrali paucis-
simae, Carduis imo pauciores'). Si tamen ex centro
Asiae oceanum Pacificum versus descendimus, nume-
rus specierum iterum increscit et similis specierum
distributio observatur etiam in America boreali, ubi
in parte centrali paucae, utrumque oceanum versus
magis numerosae.videntur. |
In ditione nostra (Sibiria a Baicale lacu orientem
versus, Mandshuria, Mongolia, China, Japonia, Sa-
chalino et Kamischatka) duas regiones distinguimus,
hic continentalem, illic insularem. In continente sub-
genera Breea et Cnicus et species 9 crescunt, in insu-
lis (cum Kamtschatka) 16, subgenera 3.
Ex 9 continentalibus 3 sunt europaei, 4 endemici,
2 etiam Japoniae communes (praeter Cn. arvensem
forsan introductum), sed ex endemicis certe unus vel
alter in Japonia occidentali nondum cognita olim inve-
niendus (sic Cn. segetum jam in Korea detectus est).
Ex 16 insularibus europaeus est 1 (Cm. arvensis),
in vieino continente obvii 2, endemici 13.
1) Sibiria meridionalis habet C. nutantem L., Mongolia C. leuco-
phyllum Turez. et C. Lomonosowti Trautv., China C. chinensem DC.,
tota Asia orientalis C. crispum. Cnicos vero Mongolia habet nullos,
cetera Sibiria, praeter orientalem, paucissimos. |
— 304 —
Si character stirpium endemicarum respicitur, om-
nes 4 continenti proprias speciebus europaeis sat Simi-
les invenimus, e 13 insularibus vero 1 mexicanae spe-
ciei, 6 europaeis analogas, 7 vero habitu proprio dona-
tas habemus, squamis capituli nempe solito magis elon-
gatis, saepe longissimis. Ita Japonia absque dubio
centrum distributionis proprium constituit, nam et” ex
illis habitu europaeo donatis ne una quidem speciebus
europaeis arcte affinis dicenda est, vix una vicinis asia-
ticis. Praeterea in mente habere debemus, numerum
stirpium japonicarum nunc notarum nondum absolu-
tum esse, vidi saltem in opere japonico infra saepe -
laudato duas vel tres, a collectoribus europaeis non-
dum detectas.
Mentione dignum videtur, squamas involucri im-
moderate elongatas in ditione nostra occurrere etiam
in Saussureis, ea tamen cum differentia, quod squamae
Cnicorum sat constantes videntur, Saussurearum autem :
in eadem specie mox longae mox breves occurrunt.
Subgen. Erythrolaena C. H. Schlitz.
Corolla subgeneris Cmici. Squamae involucri latae reflexae colo-
ratae pectinato-spinulosae.—Gen. Hrythrolaena Sweet.
1. Cn. purpuratus. — Humilis robustus secus caulem
striato-sulcatum apice dense foliaque subtus nec non
juvenilia utrinque parciuscule floccoso-tomentosus; fo-
liis infimis in petiolum brevem alatum attenuatis, ce-
teris cordata basi semiamplexicaulibus, subtus glau-
cescentibus, pinnatifidis, superioribus pinnatilobis, -
lobis porrectis ovato-lanceolatis acutis inaequaliter |
crebre dentatis dentibusque in spinas desinentibus et
parce spinoso-ciliatis; capitulis caulem saepius sim-
plicem ramosque paucos terminantibus singulis 1 —4
2 908
longiuscule pedunculatis amplis nutantibus semiglobo-
‚sis; involucri multiseriati squamis paullatim longiori-
bus glabris scariosis, exterioribus numerosis reflexis
oblongis spinoso- out et crebre spinoso-ciliatis
ex violaceo purpureis, interioribus numerosis elongato-
linearibus acuminatis inermibus purpurascentibus mar-
_gine eroso-denticulatis vel intimis integris .erectis;
corollis tubo fere aequilongis stylisque longe exsertis
apice vix bilobis purpureis pappum sordidum supe-
rantibus; achaeniis obtuse sub-4-angulis anguste. obo-
voideis E us apice margine integro cinctis; pappi
pluriseriati VIAM setis plumosis apice barbellatis.
Hab. in Nippon vulcano Fudzi-yama, in regione
rupestri supra limitem silvarum frequens, init. No-
-vembris fl. et frf. ! |
-. Japonice: Oni azami i. e. Carduus diaboli. Herba
pabulum dicitur cervis gratissimum, radicibus vescun-
tur incolae. |
.- Proxime affinis speciebus Ærythrolaenae mexicanis:
Cn. nivali Less. (sub Carduo), Linden! n. 1220. et
Cn. subcoriaceo Less. (sub Carduo), Schiede! n.
. 187., quibus quoad folia et capituli formam et magni-
tudinem similis, floris vero conformatione aliisque
-.Signis abunde differt et magis subgen. Echenaidis ae-
mulatur, a quo Ærythrolaena vevera tantum capitulis
majoribus et squamis intensius coloratis differre vide-
. tur. Capitulum conicum enim Æ. conspicuae Sweet,
in quo genus superstructum est, in ceteris speciebus
subglobosum fit. 3
Radix, ut videtur biennis, crassa, perpendicularis,
carnosa, praemorsa. Caulis sind !/, — 1-pedalis,
vel ex axillis superioribus parum. ramosus, 2 — 3-pe-
_ Mélanges biologiques. IX. 39
ee
dalis, ramis semper 1-cephalis, pennam anserinam
vel cygneam crassus, strictus, sub capitulo albo-tomen-
tosus, ceterum, praesertim ad basin, saepe glabratus.
Folia infima pedalia, 5 poll. lata, ambitu acuminato-
oblonga, laciniis utrinque ad 5, terminali haud ma-
jore. Folia sequentia sessilia, superiora sensim cor-
data basi semiamplexicaulia, 5 poll. q. exc. longa, 8
poll. q. exc. lata, laciniae utrinque 3 — 4, summa
l'^-pollicaria vix lobata. Spinae lobos dentesque ter-
minantes 2 — 3-lineales, marginales dimidio brevio-
res. Capitulum juventute globosum, adultum diametro
plus quam tripollicare, vel lateralia rarius 2-pollica-
ria, sub anthesi nutans, in fructu fere erectum. Squa-
mae extimae 7— 8 lin., intimae 1'/,-pollicares, priores
spina parum pungente terminatae. Corolla involucrum
parum superans, limbus ad medium fere 5-fidus, la-
ciniae anguste lineares, apice incrassatae, erectae.
Filamenta papillosa. Antherae flavescentes, caudis ova- .
tis apice laciniatis, appendice terminali lanceolata
acutissima, aliae corollas non excedentes, aliae in
alio capitulo dimidia longitudine fere exsertae. Sty-
lus stamina aequans, stigmata praeter apicem coalita,
tota exserta. Receptaculi setae densae, dimidium in-
volucrum aequantes. Achaenium 4—5 mill. longum,
pallide brunneo-cinerascens, lucidum, subteres, ob co-
stas 4 nerviformes (quinta debiliore) quasi subqua- -
drangula. Pappus sordidus, 2 — 3-seriatus, cunctus
deciduus. — Specc. collecta 38.
Subgen. Cnicus.
Corolla filiformis tubo et limbo subaequilongis vel parum inae-
qualibus pappoque statu fructifero non accrescentibus. Squamae in-
volucri viridulae vel obscurae, intimae saepe vel rarius fere omnes
— 507 —
coloratae, margine glabrae vel pubescenti-ciliatae, non tamen pecti-
. nato-spinulosae.
— Series 1. Eriolepis. Squamae involucri extimae intimis 2 — 8-lo
breviores, basi adpressae, apice acuminato vel subulato patentes v.
reflexae.
Capitula ovoidea parva, in racemum spiciformem
angustum elongatum simplicem vel compositum
disposita a2 00a 0 1 0 9 1 e 9 PF 9 9 E ts 9 os FF 8 8 9. aS .Cn. spicatus m.
- Capitula in caule ramisque terminalia, solitaria, ra-
ho
zs
rius binata vel ternata v. breve racemosa. 2.
Capitula sub anthesi nutantia, laciniae foliorum ap-
proximatae, angustae. 8.
Capitula sub anthesi erecta. 4.
.. Folia inferiora pinnatipartita laciniis patentibus
Un. pectinellus A. Gray
Folia inferiora pinnatiloba laciniis porrectis
\ Cn. Weyrichw m.
. Pedunculi tenues subarcuati, squamae intimae obtu-
siusculae violaceae .................... Cn. effusus m.
Pedunculi crassiusculi stricti, squamae intimae acu-
minatae. 5. .
Folia inferiora spinoso-decurrentia, omnia integra
v. pinnatiloba v. rarius fissa, laciniis approximatis
Cn. kamtschaticus Led.
Folia haud decurrentia. Flores purpurei. 6. |
Squamae involucri rigidae strictae patentes, brac-
teae sub capitulo vulgo plures, vix longiores, radix
fasciculato-tuberosa ....................0Cn. dipsacolepis m.
Squamae involucri molles v. vix coriaceae, ad me-
dium reflexae v. rarius erectae, rhizoma crassum
lignosum. 7.
Pedunculi foliati, folia valide spinosa pinnatipartita
laciniis porrectis, squamae membranaceae interdum
COND sof, a mn eds kings acini sss CN. SURULLUS IN.
Pedunculi nudi, folia breve spinosa, ab integro ad
pinnatipartitum ludentia, laciniis patentibus v. re-
flexis, squamae reflexae firmae .......... Cn. nipponicus m.
Series 2. Onotrophe. Squamae involucri extimae intimis 3—5-lo
breviores, adpressae, dorso interdum linea glandulosa notatae.
Acanlis vel rarius brevicaulis, capitula ampla pal-
lida in racemum densum brevissimum approximata,
Myolucrata .... 2 ee cee ccs coe eae vee On, esculentus Siev.
Caulescentes. 2.
. Capitula in caule ramisque terminalia, rarius binata
vel ternata. 5.
— 308 —
Capitula parva ovoidea, terminalia et ex quadam
axilla subsessilia, racemum spiciformem interruptum
compositum constituentia, squamae breves, acutae,
Szene totae COloratae. 5.5... Cn. Buergeri Miq.
. Involucrum basi rotundatum vel concavum. 4.
» De ÉOLDIAAUHM s. pi» Eo Cn. Sieboldi Miq.
. Bracteae reflexae 3—4 re fulcientes et ex-
eedenítes. c. rss aber celine shone .. On. yezoensis m.
Bracteae nullae vel ch indistinctae haud re-
flexae. 5. -
. Folia omnia linearia subindivisa sessilia. 6.
Folia (praeter summa interdum) lanceolata vel la-
tiora, superiora amplexicaulia. ?). 7.
. Rhizoma repens, folia abbreviata basi latiora
Cn. chinensis Champ.
Radix tuberoso ieu folia elongata medio la-
MAGUS c Ue o EIS MAIER CR RS S UA NUI Ms Cn. linearis Benth.
. Folia subtus semper niveo-tomentosa, indivisa vel
. rarissime divisa, laciniis tunc angustis integerri-
mis. 8.
Folia subtus viridia, rarissime cinereo-floecosa. 9.
. Pedunculi nudi, squamae involucri foliaque inermia
Cn. heterophyllus W.
Pedunculi foliati, squamae involucri apice spinulo- he
DAC EE ee Feb. aa ee nee Drs elias Cn. Vlassowianus m.
. Folia indivisa ciliis spinisque subaequilongis paten-
ERDUS rco LOU. Te RE RR e edet Ron hie .... On. serratuloides W.
Folia pinnatifida v.-partita (juvenilia rarius indi-
visa) ciliis adpressis minutis, spinis patentibus sem-
per xaligdiorig 220v RTS eee . Cn. japonicus.
Series 1. Eriolepis.
2. Cn. pectinellus A. Gray. On the bot. of Japan.
395. (sub Cirsio). — Elatus ramosus, rhizomate....,
pube paleaceo-scabra secus caulem foliaque superne
mox glabrata, subtus ad folia. secus reticulum palea- -
ceo-pilosa et praeterea floccoso-tomentosa vel ubique -
praeter pedunculorum apicem fere evanida; foliis in-
ferioribus in petiolum dentato-alatum secus caulem
2) In On. japonici individuis juvenilibus folia rarissime omnia
sessilia, amplexicaulibus nullis, occurrunt, sed nunquam sunt li-
nearia. .
— 309 —
iod spinarum decurrentem attenuatis, ambitu ovatis,
3—5-jugo-pinnatipartitis, laciniis approximatis oblon-
gis lanceolatisve sensim breve acuminatis integris v.
basi dente 1 v. 2. auctis, terminali majore dentata,
mediis brevius petiolatis petiolo alato subintegro,
2—3-jugo-pinnatifidis, lobo terminali ovato maximo, -
superioribus basi angusta sessilibus lanceolatis longe
acuminatis, sensim integrioribus v. integerrimis, laci-
niis dentibusque omnium breve spinosis; ramis sub-
fastigiatis omnibus floriferis, longe nudis, capitulis
nutantibus; involucri semiglobosi sub-7-seriati squa-
mis subulatis, extimis quam intimae erectae vix duplo
brevioribus, brevissime spinulosis, ceteris acuminatis-
simis muticis, omnibus parce arachnoideis v. glabris,
(praeter intimas) recurvato-patentibus; corollae pur-
pureae limbo tubum superante; pappo apice clavel-
lato, brunneo ; achaenio subconcolori compressiusculo
obconico, annulo brevi, areola terminali lanata, necta-
rio cater conico crasso.
Hab. in Yezo (A. Gray): prope Hakodate loco non
adnotato (Albrecht! fl. frf.), in prato paludoso ad
pedem vulcani Kuma-ga-take extenso, sat frequens,
medio Junio fl. c. fr. immat. Nippon (A. Gray) media
(Tschonoski!). — Specc. coll. 11.
Quoad folia inferiora similis speciminibus nonnullis
C. Erisithalis, ceterum species inter japonicas insignis.
Planta Grayana describitur foliis subtus albo-lana-
tis, mea yezoénsis folia habet tantum subtus cinerea,
nipponica vero folia viridia et capitula subglabra
offert. Caulis sulcato-striatus, ad 5-pedalis, folia in-
fima ad 1'),-pedalia, fere pedem lata, cetera sensim
multo minora. Capitula a Gray o pedunculo brevi suf-
— 310 —
fulta destribuntur et ita sunt in exemplis meis nippo-
nicis (pedunculo 1°, pollicari), in yezoénsibus tamen
pedunculo 5-pollicari insident. Involucrum 20 mill.
longum, corolla subaequilonga, pappus vix brevior.
Filamenta dense pubera. Achaenium 3'/, mill. longum.
3. Cn. Weyrichit Maxim. Prim. fl. Amur. 174 (s.
Cirsio). — F. Schmidt. Fl. Sachal. 153. — C. kam-
tschaticum 8. Weyrichit Herd. Pl. Radd. III. n. 197.
Hab. in Sachalino. Vidi spec. 9. 7
A Cn. kamtschatico differre videtur capitulo soli-
tario cernuo, foliis amplis flaccidis subtus floccosis,
laciniis porrectis acuminatis terminali elongata. Flores
rubri.
4. Cn. kamischaticus Led. Fl. Ross. II. 736. (s.
Cirsio). -
a. genuinus Herd. |. c.—Plerumque simplex, folia -
utrinque glabra vel subtus ad costam arachnoidea,
pinnatiloba v. infima rarius pinnatifida, capituli squa-
mae lineares patulo-recurvae, flores (ex Gmelino)
albi, — Card. oleraceus Erm.? Verz. n. 47. (ex patria).
Hab. in Kamtschatka (omn. collectores!).
p? Grayanus. — Glaber elatus ramosus, folia indi-
visa, serrata v. inciso-serrata, capituli squamae linea-
res v. lanceolato-lineares, adpressae vel patulo-recur- .
vae, flores purpurei.— C. kamtschaticum À. Gray l. c.
Hab. in Yezo: Hakodate (Wilford!), ad latera
montium, fine Junii fl. incip. (Small!), circa Arigawa,
cum Cn. pendulo crescens, initio Septembris fl., Idzi
Nowatari, ad rivulos in subalpinis passim frequens,
med. Junio fl. c. fr. fere maturo. — Specc. 18.
Planta yezoénsis vix non specie a genwina diversa, .
— 311 —
est enim magis ramosa, subintegrifolia, glabra, magis
polycephala et haec signa constantia sunt in spec. nu-
qmerosis a variis collectoribus diversis in stationibus
collectis, iterum etiam planta kamtschatica, cujus etiam
specc. numerosa (35) vidi, semper sibi constans est.
Accedit differentia florum, minus quidem certa: in
yezoénsi semper purpurei, in kamtschatica ex Gmelino
albi sunt. Collectores recentiores tamen in schedulis _
de colore nil dicunt, si autem recte huc duco C. olera-
ceum Ermani, qui C. kamtschaticum, plantam fre-
quentem, non enumerat, flores etiam ab Ermano
albi observati videntur.
5. Cn. nipponicus.—Totus glaber, rhizomate obliquo
lignoso crassissimo ramoso fibris crassis lignosis ob-
sito; caule sulcato ramoso vel subsimplici; foliis in-
fimis (rarissime omnibus) 2 — 3-jugo (rarissime 4-
jugo-) pinnatipartitis laciniis reflexis vel patentissimis
oblongis terminali maxima, omnibus breve acumina-
tis serratis spinuloso-ciliatis, spinulis lobos vel serra-
turas terminantibus quam marginales vix majoribus;
foliis ceteris v. omnibus ovato-vel lanceolato-ellipticis
acuminatis, basi attenuata obtusa vel cordata vel sum-
morum petioliformi sessilibus, inaequaliter pl. m.
erosse serratis, interdum basin versus totisve inciso-
lobatis; capitulis caulem ramosque ex omnibus axillis
superioribus provenientes terminantibus (accedenti-
. bus axillaribus remotis breve pedunculatis) erectis,
longiuscule stricteque pedunculatis; involucri cylin-
drico-ovoidei basi plani subseptemseriati squamis ex-
timis ex ovata, mediis e lanceolata pallida basi longe
subulatis pungentibus obscure viridibus, rarissime
erectiusculis, saepissime ad medium reflexis subco-
— 312 —
riaceis puberulo-ciliatis ceterum, intimisque coloratis
undulatis obtusiusculis linearibus, glabris; floribus
(purpurascentibus) tubo limboque vix latiore subae-
qualibus pappum apice subaequalem obscure sordi-
dum superantibus; achaenio compressiusculo obconico
albido vel nigro-striolato areola terminali parva, annulo
obsoleto, nectario subcylindrico. — Hime adzami?
Soo bokf. XV. 41. (capitulo solito minore, squamis
erectis).
Hab. in Nippon boreali prov. Nambu, et media
(Tschonoski! fl. frf.)—specc. examinata 16.
Proximus Cn. kamtschatico $. Grayano et si holo-
phyllus, ut frequentius occurrit, similis, at statim
distinctus involucro haud hemisphaerico, sed breviter
cylindrico-ovoideo, et squamis intimis coloratis undu- -:
latis scariosis minus acuminatis, neque omnibus sub-
concoloribus planis acuminatissimis. Si vero folia
obveniunt pinnatipartita vel-lobata, laciniis runcinato-
reflexis statim distinguendus, etsi magnitudine par-
tium omnino consimilis.
Involucrum pollicem longum. Corolla 18—20 mill.,
pappus 15 mill., achaenium 4 mill. longum.
Adest specimen unicum, habitu et foliis haud in
petiolum longe decurrentibus Cn. nipponici, capitulis
Cn. japonici instructum, ovariis omnibus abortivis,
quod hybridum inter utrumque sistere videtur, On. -
japonico x nipponicum igitur). »
3) Hanc et infra enumeratas formas, etsi vivas non scrutatus sim,
pro hybridis neque pro intermediis sumere debui, quum pl. vel m. -
medium teneant inter species omnibus partibus diversissimas, quum
praeterea semina maturantia saepius pauciora vel plane nulla in ca-
pitulis habeant, quum denique paucis rarisque exemplis inter spe-
cies, quas pro parentibus teneo, inventae sint. In hybridorum no-
— 313 —
Cn. dipsacolepidi x nipponicus, specimine 1 obser-
vatus, est planta, giabritie, foliis basi cordatis laciniis
acuminatis basi neque apice dentatis, caule ramoso,
capitulo longe pedunculato Cn. nipponicwm referens,
involucri squamis elongato-subulatis vero capitulique
pluribracteati structura Cn. dipsacolepidem.
Hab. in Nippon, inter parentes.
6. On. dipsacolepis.— Totus pl. m. crispe paleaceo-pu-
bescens vel subtus ad folia glaber v. rarius totus gla-
bratus; rhizomate obliquo gracili fibris tenuibus ob-
sesso, in radicem fasciculatam e tuberibus linearifu-
siformibus constantem abeunte; caule angulato-striato
apice patule ramoso; lamina foliorum infimorum in
petiolum duplo breviorem vix alatum attenuata el-
liptico-lanceolata vel elliptica, foliis reliquis attenuata
vel in superioribus rotundata basi sessilibus, ovato-
lanceolatis, omnibus argute spinoso-serratis spinuloso-
ciliatisque, rarius integris, saepius inferioribns a basi
ad medium sive totis pinnatilobis lobis bifidis termi-
nali maximo ovato, vel saepe omnibus profunde pin- .
natifidis-partitisve laciniis acutis apice bi -trifido-
dentatis cum dente uno alterove minore ad basin sub-
angustatam, lobis dentibusque omnibus spina brevi
terminatis; capitulis caulem ramosque apice micro-
phyllos terminantibus erectis, foliis 3 vel pluribus
linearibus spinoso-serrulatis capitulum aequantibus
minibus compositis illud speciei, cui planta quoad capitula similior
est, anteposui, illud speciei, cujus foliis appropinquat, postposui,
qua in re secutus sum nomenclaturam in Cirsiis hybridis a Nä-
geli, Grenier et Godron aliisque adhibitam. Prior species pollen
.dedit, posterior semina genuit, proles hybrida capitulo. patrem,
- foliis saepius matrem aemulatur, ex observatione Nägeli (Cirs. d.
Schweiz, in N. Denkschr. d. Schw. Gesellsch. V. 29. sq.).
Mélanges biologiques. IX. | 40
S ME
patentibus v. adpressis arcte suffultis vel rarissime
ob folia involucrantia demissius inserta nudis; invo-
lucri campanulati basi rotundati suboctoseriati squamis
omnibus, praeter intimas tenuiores subcoloratas acu-
tas vel obtusulas, rigidis pl. m. carinatis e latiore
basi sensim lineari-subulatis spinosis margine breve
denseque ciliatis et arachnoideo-connexis, exterioribus
patulis, ceteris erecto-patulis; corolla (rosea) limbo
et tubo subaequilongis pappum sordidum superante;
achaenio lucido compressiusculo obconico cinnamo-
meo ad apicem albido, annulo obscuro, nectario nano
crasse conico. — Cirsw spec. incompl. Miq. Prol. 117.
Hab. in Nippon: circa Yokohama rarus, init. Octo-
bris fl. incip., ad rivulos, in pratis pinguibus plani-
tiei ad pedem Fudzi-yama, init. Novembris fl. c. fr.
mat., similibus locis ejusdem vel vicinarum regionum
(Tschonoski! fl. fr. immat.). Kiusiu: in pratis ad
pedem jugi centralis Kundsho-san inter gramina elata,
init. Octobris fl. frf.—Vidi specimina 39.
Cn, nipponico affinis.
Planta pedalis monocephala et usque 4-pedalis 7-
cephala, stricte erecta, apice tantum. ramosa. Folia
ad 8-pollicaria, in nipponicis integra, lobata vel ra-
rius pinnatifida, in köusianis pinnatipartita, rarius
pauciloba. Involucrum 20 mill. q. exc. longum, co-
rolla cum ovario 22 mill, achaenium 4 — 4'/, mill.
longa. Caudae queni apice in setas breves at-
tenuatae.
7. Cn, suffultus. — Robustus ramosus, rhizomate
lignoso fibris crassis lignosis obsito; caule sulcato prae-
ter apicem floriferum incano-araneosum glabriusculo
-
— 315 —.
2
ramisque ad apicem foliosis; foliis utrinque glabris v.
obsolete parce puberulis ambitu ellipticis lanceola- .
tisve longe acuminatis rotundata attenuataque basi
sessilibus, acumine parce serrato excepto a basi 4—
6-jugo pinnatifidis-partitisve laciniis arcuato-paten-
tibus e latiore basi lanceolatis valde acuminatis vel
ovatis acutis- basin versus antice vel utrinque dente
uno alterove grosso acuminato sive acuto auctis, pa-
tule spinoso-ciliatis et ad laciniarum dentiumque api-
ces validius et longe spinosis, summis capitula fulci-
entibus illaque saepe triplo superantibus subindivisis
lineari-lanceolatis v. linearibus acuminatis; capitulis
caulem ramosque terminantibus brevissime pedun-
culatis axillaribusque subsessilibus v. pedunculatis
erectis, summis cum terminali vulgo binatim aggre-
satis foliis 1 — 3 subtensis, rarissime hic inde nudis;
involueri campanulati basi concavi subsexseriati squa-
mis e latiore basi subulatis spinosis, mox erectis
mox saepiusque apice vel ad medium recurvis, pl. m.
arachnoideo-connexis, intimis erectis longe linearibus
acuminatis cum mucrone; corolla purpurascente pap-
pum sordidum apice subaequalem superante; achae-
nio compressiusculo obconico ex brunnescente albido
areola terminali parva, annulo subindistincto, nectario
crasse conico.
Varietates distinctissimae (species forsan) duae:
a. pexus: folia bractealia numerosiora longiora et
pl. m. divisa, involucri squamae densius arachnoideo-
intertextae, saepissime erectae v. apice tantum re-
flexae, textura tenuiores.
Hab. in Kiusiu: prov. Simabara, fine Septembris
fl. fr. nond. mat., jugo centrali Kundsho-san ad pedem,
RD Ga pe NL eae rca uto
=
in pratis pinguibus, cum Cn. dipsacolepide consociatus,
initio Octobris fl. et defl.—Specc. lecta 28.
Specimina e Simabara folia profundius partita et
magis dentata habent, alpina illis var. 8. similiora.
8. incomptus: folia bractealia 1 v. 2 capitulo vix
vel parum longiora, anguste linearia indivisa vel ra-
rius lanceolata subdivisa, involucri squamae parcius
arachnoideo-connexae, omnes praeter intimas apice
vel ad medium recurvae vel reflexae.
Hab. in Nippon media: in lucis et fruticetis circa
Yokohama, ab Augusto ad Octobrem flor. et frf.; circa
Yokoska semel legit Dr. Savatier! fl. incip., non
procul a Simoda (Kusnezoff! Decembri fl. frf.).— -
Vidi specc. 12.
Quoad foliorum formam accedit ad Cn. japonicum
8. yezoénsem, laciniae tamen non pluri- sed sae-
pissime 1l-dentatae, spinae longiores quam in ullo
specimine illius japonico et folia tota minora, invo-
lucra jam ab initio basi concava neque rotundata,
squamae elongatae subulatae spinosae, neque latiuscule
lineares tantum acuminatae et saepe subinermes.
Capitulum 20 mill, hiemale 15 mill. longum. Fila-
menta puberula, antherarum caudae basi minute bise-
tae. Achaenium 3—4 mill. longum.
Cn. suffultus, circa Yokohama in consortio Cn.
japonici crescens, cum hoc hybridas videtur producere
formas: non deest enim mihi specimen unum foliis
abludens et squamis a basi ad apicem involucri sen-
sius accrescentibus, etsi subulatis et spinosis in-
structum, quod forsan Cn. japonico x ‘suffultum sistit.
8. Cn. effusus, — Sub capitulo arachnoideo-puberu-
T5 |
tar à £z P " -
ML MES T À — >
50%
317 —
lus ceterum glaber, rhizomate obliquo fibris lignosis
validis obsesso; caule angulato-striato superne ra-
_moso: foliis ambitu lanceolatis acuminatis basi angu-
stata vel in petiolum brevem sive brevissimum atte-
nuata sessilibus, 4— 6-jugo-pinnatilobis-fissisve: lobis
anguste deltoideis acuminatis porrectis vel passim
apice subrecurvis, antice vel utrinque dente auctis,
inter lobos parce denticulatis: dentibus lobisque omni-
bus spinosis et adpresse spinuloso-ciliatis, foliis sum-
mis passim indivisis linearilanceolatis longe acumi-
natis; capitulis parvulis caulem ramosque patulos folia
vulgo aequantes graciles terminantibus longiuscule
tenueque pedunculatis (accedentibus interdum axilla-
ribus remotis breve pedunculatis), prinum nutantibus
demum erectis; involucri anguste campanulati basi
. rotundati suboctoseriati squamis extimis ovatis, mediis
lanceolatis, utribusque spinuloso-acuminatis apice re-
flexis. glabris interdum coloratis, intimis linearibus
erectis obtusis v. obtusiusculis cum mucrone violaceis
pareissime arachnoideo-connexis; floribus purpura-
scentibus limbo quam tubus triplo crassiore pappum
apice partim dilatatum obscure sordidum superanti-
bus; achaenio obconico compressiusculo albido areola
terminali parva, annulo distincto, nectario crasse
. conico.
Hab. in Nippon media, in collibus prope jugum
Hakone et alibi (Tschonoski! fl. frf.), circa Yedo,
- Novembri fl. defl. (Siebold! 1861), prov. Nambu
(Tschonoski!). — Specc. 22.
= Proximus Cn. nipponico, sed optime distinctus
folii lobati validius spinosi lobis porrectis (neque
foli partiti laciniis reflexis), involucri squamis bre-
2 8 x.
vius acuminatis et apice tantum reflexis, pedunculis
gracilibus neque strictis. Magnitudo partium vero
fere eadem.
Involucrum 20 mill. longum, flos eum ovario 25 mill.
Cn. effusus cum Cn. nipponico interdum commiscere
videtur, habeo saltem individuum unum omnino inter-
medium, quod pro transitu inter species tam diversas
sumere nequeo:
Cn. effuso x nipponicus: folia basi subcordata ses-
silia et pinnatiloba, lobi 3—4 reflexo-patentissimi vali-
dius spinosi, pedunculi stricti, squamae glabrae, quae
omnia Cn. nipponici, capitulum Cn. effusi.
E Nippon media, cum parentibus lectus.
9. Cn. spicatus, — Rhizomate lignoso obliquo ad col-
lum fibris lignosis validis obsesso, caule 2 — 5-pedali
suleato-striato simplici v. apice ramoso, intra inflo-
rescentiam subtomentoso-incano ceterum glabro; foliis
utrinque glabris ambitu ellipticis basi angustata vel
in petiolum brevissimum attenuata sessilibus 4—5-
jugo-pinnatipartitis, laciniis apicem et basin versus :
decrescentibus mediis linearilanceolatis acuminatis-
simis porrecto-incurvis basi dentibus 2—4 acuminatis
instructis, inter lacinias parce dentatis, terminali li-
nearilanceolata longe acuminata paucidentata, laciniis
dentibusque omnibus spina terminatis et adpresse
ciliato-spinulosis; foliis summis lanceolatis dentatis; ca-
pitulis terminalibus et axillaribus sessilibus singulis
vel binato- ad quinato-aggregatis, spicam simplicem
vel compositam efformantibus erectis parvis; involucri
cylindrico-ovoidei basi obtusi 7 — 8-seriati squamis
pl. m. (intimis semper) violaceis ciliatis, ceterum
US
er ue
glabris v. parce arachnoideo-connexis, extimis ovatis
mediis lanceolatis utribusque acuminatis spinosis acu-
mine reflexo, intimis elongatis erectis linearibus ob-
tusiusculis muticis; flore purpurascente pappum sordi-
dum apice passim dilatatum superante; achaenio com-
pressiusculo obconico angulato-costato castaneo, an-
nulo obsoleto, nectario subcylindrico.
Hab. in Kiusiu: in cacumine graminoso Naga yama,
non procul a Nagasaki, passim frequens, init. Octobris
fl. frf.—Specc. collecta 16.
Crescit forsan etiam in Nippon, si huc ducenda
figura operis Soo bokf XV. 37, s. nom. Yama ad-
zami, oni adzami i. e. Carduus montanus vel diaboli.
A planta Kiusiana tamen differt foliorum laciniis ab-
breviatis et squamis involucri non recurvis. Corollae
- tubus albus, limbus purpurascens. i|
Quoad folia et involucri squamas accedit ad Cn.
effusum , quoad capitula sessilia angustiora ad Cn.
Buergeri, ab utroque inflorescentia et facie propria
bene distinctus.
Involucrum 12 — 15 mill., corolla cum ovario 20
mill., achaenium 4 mill. longa. Squamae involucri mox
subeciliatae, mox saepiusque minute ciliolatae, rarius
infra apicem praeterea spinula brevissima una alterave
immixta praeditae; vidi denique squamam unam uno
latere fere pectinato-spinulosam, et omnes hae varia-
tiones in uno eodemque capitulo!
series 2. Onotrophe.
10. Cn. Bwergeri Mig. Prol. 117. (s. Cirsio). —
Bi- ad quinquepedalis ramosus; radice.... ad collum
fibris tenuibus instructa; caule angulato-striato parce
— 320 —
arachnoideo-floccoso et praeterea versus basin vel in
minoribus toto crispe paleaceopiloso, a medio in ra-
mos floriferos subfastigiato -corymbosos soluto; foliis
superne parce paleaceo-pubescentibus demum, pube
decidua, obsolete puncticulatis, subtus parce arachnoi-
deis, ambitu ovato-lanceolatis lanceolatisve acumina-
tis, basi attenuata semiamplexicaulibus (summis cor-
data basi sessilibus), a basi ad dodrantem 4 — 6-
jugo-pinnatifidis vel-partitis (vel variantibus integris),
laciniis basalibus 2 — 4, rarius omnibus, deltoi-
deis dentiformibus, ceteris lanceolatis subrecurvo-pa-
tentibus antice vel utrinque dente subulato fultis ce-
terum rhachique integris, omnibus, terminali longis-
sime, acuminatis spinuloso-ciliatis apiceque rigide spi-
nosis; foliis bractealibus minutis linearibus passim
indivisis v. basi dilatata dentatis; capitulis erectis
parvis, ad ramorum caulisque apices saepe binatis
sessilibus et secus illos in quadam axilla subsessili-
bus; pedunculis brevissimis rhachique intra capitula
incanis vel rarius pl. m. subglabratis; involucri ovoi-
dei basi obtusi sub-9-seriati squamis pl. m. violaceis,
extimis deltoideo-ovatis, mediis lanceolatis utribusque
acutis brevissima spinula recta vel devia instructis
apice margineque brevissime ciliato lana alba obduetis
passimque intertextis, intimis subito longioribus linea-
ribus obtusiusculis muticis, omnibus adpressis erectis;
corolla purpurascente limbo quam tubus duplo cras-
siore pappum sordidum apice passim dilatatum supe-
rante; achaenio compressiusculo obconico albido
apice ob annulum subnullum rotundato, nectario crasse
conico. |
Hab. in Japomae (Buerger legit, cum Cn. japo-
— 321 —
nico commixtum, specimen 1, ex Miquel) insula
Kiusiu: in monte Tara, fine Augusti fl. incip., ad pe-
dem Neko take, in graminosis ad rivulos, fine Octo-
bris fl. c. fr. fere mat. — Specc. 16.
Radix non collecta, sed quum in ceteris speciebus
a me observatis collum fibris lignosis crassis obsitum
in rhizoma crassum etiam lignosum abeat, fibrae colli
vero tenues propriae sint radici e tuberibus confla-
tae, etiam hic radicem fasciculatam praesumere de-
bemus. Capitulum fere Saussureae elongatae. Involu-
crum ad 15 mill., corolla cum ovario 20 mill., achae-
nium 3 mill. longa. Filamenta puberula, caudae an-
therarum minute bisetae.
Proximus Cn. effuso et habitu sat ee sed ca-
pitula subspicata, neque effusa, angustiora et submi-
nora, squamae regulariter imbricatae acutae rectae,
neque acuminatae recurvae, lanatae neque glabrae, fo-
lia basi cordata neque attenuata, praeter alias diffe-
rentias,
| 8. Albrecht. — Folia (superiora) ovato-oblonga acu-
minata basi rotundata subpetiolata, adulta utrinque
- glabra, grosse inaequaliter, basi grossius, spinoso-den-
tata, rami numerosi strict; capitula axillaria saepe
: fonat.
Hab. in Yezo: circa Hakodate, loco speciali non in-
dicato, summitates floriferas et fructiferas duas legit
am. b. Albrecht! |
Folia inferiora var. 8. desunt. Planta videtur per-
robusta. Pubes praeter parcam in caule evanida. Fo-
lia latiora indivisa. Cetera omnia ut in typo.
11. Cn. Sieboldi Mig. l. e. 116. (s. Cirsio).
: Mélanges biologiques. IX. 41
— 322 —
Hab. in Krusiu: Naga yama, in cacumine grami-
noso, cum Cn. spicato, specimen unicum, init. Octo- |
bris fl. fr. fere mat. — Loco non adnotato legit bo-
tanicus quidam japonicus item specimen 1., ex Mi-
quel.
Capitulo basi turbinato accedit ad Cn. chinensem,
bene observante Miquelio, foliis pinnatifidis, capitu-
lis breve pedunculatis axillaribus refert Cn. Buergeri,
qui tamen capitulo ovoideo sessili duplo minore sta-
tim differt.
12. Cn. japonicus DC. Prodr. VI. 640. (s. Cirsio).
—Miq. Prol. 116. 362.—Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam.
nat. II. 192. — A. Gray On the bot. of Japan.
395.— Carduus acaulis Thbg. Fl. 306. (verosimili-
ter, deest in herbario ejus?) — C. acaulis. No ad-
zami. Soo bokf. XV. 36 (capitulo nimis globoso). —
C. brevicaule A. Gray 1. c. 396. — Hama adzami.
Soo bokf. XV. 39.? (capitulo nimis ovoideo). — C.
Maacku et C. littorale Maxim. Prim. fl. Amur. 172.
173.— C. schantarense Trtv. Mey. Fl. Ochot. 58.
Hab. a regione Ochotens? per Mandshuriam, Japo-
niam, archipel. Zutschu usque in Chinam australem.
Planta valde polymorpha, in regionibus diversis
formas diversissimas induens, omnes vero intermediis
ita conjunctas, ut frustra, saltem in herbario, notis
constantibus distinguere conatus sim. Varietates prae-
4) C. eriophorus 'Thbg F1. Jap. 305. et Carduus pl. obsc. n. 18.
pag. 352 etiam desiderantur in herbario ejus, sed posterior ex de-
scriptione et nomine japonico est Atractylis. — Carduus n. 14 1. c.
adest quidem sterilis, sed vix eruendus. — Planta Kaempferi (Am.
897.) omnino dubia.
As 3938 Be
cipuae, ab auctoribus pro speciebus propriis proposi-
tae vel nunc a me primum observatae, sequentes:
a. typicus: folia subtus viridia, lobus foliorum ter-
minalis lateralibus subpatentibus parce paucidentatis
vix longior, capitulum pollicare, squamae involucri
brevius spinosae, areola glutinifera nulla.
Hab. in Yezo: circa Hakodate, Arigawa alibique
frequens, ab Augusto in Octobrem fl. c. fr.; in Nip-
pon circa Yedo, Yokohama, Simoda, in Kiusiu circa
Nagasaki alibique, in hortis oleraceis, secus vias et
locis incultis frequens, autumno (a Julio ad Decem-
brem) fl. c. fr.; Tsusima (Wilford!), Formosa (Old-
" ham!), circa Canton Chinae australis (Hance!). —
Vidi specc. 35.
Ludit secundum stationes plus minus apertas, loca
meridionalia vel borealia, solum pingue vel macrum,
vix pedalis et orgyalis, pube ad caulem crispa elon-
gata densiuscula et fere nulla, spinis foliorum et squa-
marum validis (in meridionalibus vel apertioribus) et
priorum parvis, squamarum minutis (in borealibus et
umbrosis), foliis superne totis vel secus costam tantum
pube pluricellulari paleacea adspersis vel fere glabris,
squamis mox totis scaberulo-puberulis, mox tantum
margines versus, mox praeterea plus vel minus ara-
neoso-connexis, capitulis solitariis longius pedunculatis
nudis vel folio 1 vel 2 minutis bracteatis, vel acceden-
tibus axillaribus pluribus brevius vel longius peduncu-
latis vel rarius 1—3 ad apicem approximatis.—Planta
juvenilis folia nonnulla interdum fert integra serrata,
cum aliis uno latere lobatis aliisque rite pinnatilobis.
Filamenta ludunt dense puberula et fere glabra imo
glaberrima.
— 324 —
Occurrit albiflorus, C. H. Schltz Bip. in Zoll.
Verz. 126. — Miq. l. c.
8. brevicaulis A. Gray l. c. (sp. pr.). — Ut prae-
cedens, sed caulis pede humilior cum foliis subtus ad
costam arachnoideus vel arachnoideo-villosus, squa-
mae involucri exteriores latiores (ovato-lanceolatae) et
mediae spina validiore jam infra apicem squamae inci-
piente terminatae. — Hama adzami. Soo bokf. XV. 39.?
Hab. in archipel. Lutschu variis insulis (ex A.
Gray) v. gr. Kakai-sima (Wright! fine Novembris fl.
fr. immat.), China australi: Amoy (De Grijs! in hb.
Hance n. 1452 fl. frf.) et verosimiliter in Japonia
(ex opere japon. citato).
Specimina vidi tantum 2 plantae quam maxime
praecedenti affinis, a speciminibus japonicis insuper
folis validius et longius spinosis diversae, sed hac
ultima nota cum exemplis sinensibus convenientis et
specie vix distinctae. — Flores ex adnotatione Wrighti | |
primum albi, stylis purpureis exceptis, dein sordide
purpurei, corolla firma limbo tuboque subaequalibus.
Pappus sordidus aequalis limbi basin superans. Fila-
menta speciminis chinensis hirta, exempli Wrigh-
tiani omnia examinata fere glabra. Achaenium 3
mill. longum, anguste obovoideum (sp. Wright.), 4 _
mill. longum oblongo-obovoideum (sp. Hancei), al- —
.bido-brunnescens, compressiusculum, laeve, obsolete, .
4-gonum, annulo continuo brevi integro, nectario pa-
. rum longiore verruciformi, areola basali punctiformi.
|. — Planta denuo observanda.
Y. yezoénsis: giganteus, folia usque bipedalia laci- —
niis porrectis, dentibus tam magnis ut folia bipinnati-
fida diei possint, capitula 1'/-pollicaria, squamae in- -
= K , * A
‘ Me ELA VL abf UHR ced ur E P4
— 325 —
volucri permultae (non tamen omnes) omnino iner-
mes, pleraeque, neque tantum intimae ut in «., colo-
ss, Cetera var. typicae.
Hab. in Yezo umbrosis prope Hakodate (ipse, Al-
brecht!) et Arigawa. — Vidi specc. 10.
3. intermedius: pubes ut in «., sed densior et lon-
gior, praesertim in caule qui saepe hirtus dicendus,
in foliorum pagina inferiore admiscentur fila parca
araneosa secus costam, laciniae foliorum patentes
apice subrecurvae, capitula ut in «. vel paullo majora,
semper pauca, squamae dorso infra apicem secus co- .
stam areola lineari pl. m. glutinosa instructae.
Hab. in Nippon: circa Yokohama et Kama-kura
ad vias, fossas inque pratis inter frutices frequens,
fine Maji et Junio fl. c. fr., prope Yokohama Augusto
1861 legit Siebold!, montibus Hakone (Tanaka
et Ykutschima! commun. Cosson), Simoda (vere
1855, Yolkin!). — Ante oculos sunt specc. 24.
Ex prima fronte squamis glutinosis et tempore flo- -
rendi vernali a typico differre videtur, sed a Sie-
boldo lectus est Augusto, et typicus Cn. japonicus
vix non toto anno florens invenitur. Sqamae dorso
glutinosae vero occurrunt plus et minus vel vix glu-
tine indutae, in nonnullis speciminibus On. japonici
typici autem observavi squamas dorso areola laevigata
obscuriore instructas et illis entermed?? simillimas, non
tamen viscidas.. Anne talia individua pro hybridis ha-
benda et varr. a. et 5. (cum e.) Specie distinguendae sint,
in vivo-tantum et observatione locis ipsis instituta di-
-Scernendum erit, equidem praefero formas omnibus
partibus simillimas pro meris varietatibus declarare.
Var. a. et 5. quoad folia et capitula subaequi-
— 326 —
magna in mentem vocant Cn. bulbosum, sed radix
C. bulbosi fasciculato-tuberosa, nostrarum vero rhi-
zoma obliquum lignosum, ad collum fibris radicalibus
crassis lignosis obsessum. |
ce. Maackii Maxim. |. c. (sp. pr.): pubes var. à.,
folia var. a. sed subtus tomento araneoso-floccoso sae-
pius incana, adulta saepe glabrata, capitula sesqui-
pollicaria var. 9., squamis semper et distincte gluti-
nosis. — C. littorale var. ussuriensis Rgl. Fl. Ussur.
n. 294. — Herd. Pl. Radd. n. 198.
Hab. in Mandshuria australiore: secus fl. Ussuri et
Sungatsche e£ ad Amur australem (Maack!), non
procul a sinu St. Olgae (Wilford!), in deserto sicco
ad fl. Mo, med. Julio fl. incip. et in declivio lapidoso
meridionali ad fl. Lefu, fine Junii fl, (Przewalski!),
in.pratis circa aestuarium Possjet perfrequens, init.
Augusti fl. c. fr. (ipse, F. Schmidt!). — Specc. 28.
Omnino similis var. praecedenti, sed folia subtus
incana, capitula paullo majora et squamae uberius
viscidae.
Ludit fl. albido-sulfureis: Possjet, in pratis cum typo
rarus, med. Julii fl. def. (ipse).
€. schantarensis Trtv. Mey. l. c. (sp. pr.): caulis
foliaque subtus pl. m. arachnoideo-tomentosa, haec
superne scabra vel laevia, foliorum laciniae vulgo
minus numerosae quam in a., magis acuminatae, den-
tibus minoribus interdum obsoletis, lobus terminalis
saepe elongatus longe acuminatus, capitula var. a.
vel 6., saepius bracteata vel etiam nuda, semper
pauca, 1'/,— 2-pollicaria, squamae linea glandulosa
destitutae. — C. littorale Maxim. l. c. 173.— C. pen-
eg
dulum oligocephalum Rgl. Fl. Ajan. — C. lütorale
(excl. var. e.) Herd. Pl. Radd. n. 198.
— Hab. in regione Zittorali Asiae orientalis, ab Ajan,
insulis Schantar, tractu Udensi, sinu de Castries et
Hadshi, Usuri fl. ad jugum Sumur, ad sinum St. Olgae
(ipse, Schmidt!) et litora adjacentia (Wilford!).
Specc. vidi 12. |
Locis magis meridionalibus haec varietas saepe si-
millima fit var. e. Maackii, quo magis autem boream
versus progredimur, eo magis faciem diversam assu-
mere solet et tunc quoad folia, quae etiam subintegra
occurrunt, C. rivulari saepe simillimum fit. C. rivula-
ris tamen differre videtur capitulo minore, involucri
squamis latioribus, submembranaceis, interdum fere
totis coloratis, nec non forsan corollae ratione, cujus
limbus et tubus apud nos breviora sunt.
Cn. japonicus a ceteris nostris capitulo subgloboso,
squamis intimis supra ceteras regulariter imbricatas
et spinosas parum exsertis, haud difficile cognoscen-
dus, sed quoad formas ejus sedulo adhuc observandus.
13. Cn. esculentus Siev. — C. A. Mey. in Mém.
Acad. Pétersb. VI ser. VIII. 42. — Herder l. c.
n. 203.—Trautv. En. pl. Song. n. 676. in Bull. soc.
Mosc. 1866. XM 2. — C. acaule All. 8. sibiricum
Ledeb. Fl. Ross. II. 743. — Rgl. et Herd. En. pl.
Semenov. n. 619. in Bull. soc. Mosc. 1867. X 3.
Hab. in Mongolia rossica, Dahuria, Sibiria cis- et
transbaicalensi et occidentem versus in fl. Altaica,
deserto Kirgisico, Caucaso, gub. Wiatka, Simbirsk ad
Don fl. (Henning!) et alibi, Tambow prope Kirsanow
(Czernäjef!).
Ex Henningio spontaneum acaule, cultum brevi-
— 328 —
caule, sed A. Schrenk utrumque sponte crescens
legit. Differre dicitur a On. acauli W. radice fascicu-
lata ex rhizomate brevissimo v. subnullo (nec rhizo- ~
mate elongato lignoso), foliis in forma caulescente
breve decurrentibus nec sessilibus, squamis involucri
spina longiuscula terminatis nec brevissima mucrona-
tis, capitulis nunquam singulis, pappo corollam fere
aequante nec illa manifeste breviore. Equidem utram-
que speciem non satis observavi, ut certi aliquid di-
cere possim. Inter specc. ultra 70 examinata vidi
tamen etiam l-cephala rarissima et rationem pappi
ad corollam vix a Cn. acauli diversam, sed jam dif-
ferentia radicum ad distinguendas species sufficere
videtur.
14. Cn, yezoénsis, — Elatus ramosus fere inermis,
caule foliisque superne parce paleaceo-puberulis, priore
versus apicem incano-arachnoideo, foliis tenue membra-
naceis, juventute subtus arachnoideis, ambitu ovalibus
vel oblongis, inferioribus in petiolum brevissimum
attenuatis 4—5-jugo-pinnatilobis: lobis arcte approxi-
matis ovatis acutis parce obtuse dentatis, lobo termi-
nali non majore; folis superioribus basi attenuatis
sinuatis, summis lanceolatis denticulatis: lobis denti- .
busque omnium parce spinuloso-ciliatis et spinula ci-
lis vix validiore terminatis; capitulis ramos folia-
tos terminantibus nutantibus globoso-ovoideis amplis
bracteatis, foliis bractealibus pluribus lanceolatis ca-
pitulo vulgo longioribus reflexis; involueri squamis laxe
imbricatis parce arachnoideis membranaceis erectis li-
nearibus longe acuminatis planis, extimis quam inti-
mae 3-lo brevioribus brevissime spinulosis vel ut ce-
ung c.
terae muticis; floribus purpureis; pappo sordido ae-
quali; achaenio castaneo compressiusculo obconico
opaco, annulo brevissimo, nectario conico.
Hab. in Yezo meridionali, non procul a Hakodate
(Albrecht! fi.): Mohidzi, faucibus alpinis, solo ar-
gilloso humido frequens, medio Octobri fl. frf.; specc.
collecta 5.
Proximus Cn. kamtschatico et Cn. Weyrichii, ab
utroque foliis non decurrentibus et capitulis semper
solitariis bracteatis, a priore praeterea flore purpureo,
a secundo squamis involucri planis neque convexis
diversus.
Folia infima 1'/-pedalia, fere pedem lata, bractea-
lia 1 — 2-pollicaria. Squamae intimae involucri pol-
licem q. exc. longae. Corollae limbus triplo crassior
quam tubus, flos totus cum stylo longe exserto 30
mill. longus. Achaenium 4 mill. longum, 1 mill. la-
tum, nectario conico 1 mill. longo superatum, amoene
pallide brunneum. |
Planta sub nom. Cardui leucographi, japon. Saha
adzami in opere Soo bokf. XV. 42. delineata, ad:
Cn. yezoënsem satis accedere videtur, sed capitulo an-
gustiore longiore et foliis supremis basi dilatatis to-
tisque sinuato-lobatis nimis differt, ut pro eadem spe-
cie habeatur.
15. Cn. heterophyllus Willd. — Ledeb. FI. Ross.
II. 740. (s. Cirsio). —Herder. Pl. Radd. n. 200.
Hab. in Davuria (Turczaninow), Sibiria a Baikal
ad Ural usque et occidentem versus.
16. Cn. Viassoviamus Fisch. (s. Cirsio) in DC.
Prodr. VI. 653. — Maxim. l. c. 175. — Rel. FI.
Usur. n. 296. —Herd. I. c. n. 201.
Mélanges biologiques. IX. 42
— 330 —
Hab. in Zransbaicalia, Dahuria et Mandshuria
secus Amur superiorem et meridionalem, Usuri, ad
locum Hanka, Suifun fl., usque ad fines Koreae, ubi
in pratis circa sinum Possjet sat frequens est.
Affinis C. serratuloidi W., monspessulano , cano,
pannonico nec non latifolio Lowe (s. Cirsio), cui
ultimo quoad folia subtus incana basi cordata similior
quam ceteris, sed involucro, bracteis nullis et corollis
nimis diversus.
Radix tuberosa. Caulis simplex v. ramosus, ad api-
cem fere foliatus. Squamae dorso infra apicem visci-
dulae. Corolla crassiuscula dimidio limbo e pappo
exserta.
17. Cn. serratuloides Willd. — Ledeb. I. c. 742.
— Herd. I. c. n. 202. |
Hab. in Davuria (Turczaninow), Sibiria cis- et
transbaicalensi et Altar.
18. On. linearis Benth. in Benth. et Hook. gen.
pl. II. 468. — Cirsium l. Schltz Bip. in Linn. XIX.
335.—Miq. Prol. 116.—Spanioptilon 1. Less. in DC. .
Prodr. VI. 621.—Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam. nat. II.
192. — Carduus linearis Thbg! Fl. Jap. 305.
Hab. in Nippon: locis aridis prope oppida Muro et
Fimezi (Buerger! ex Miq.); Kiusin: in pratis mon-
tium 2—3000 ped. altorum circa Nagasaki frequens,
Septembri flor.; in monte Naga, Octobri fl. frf. —
Specc. ultra 60.
Radix e tuberibus 1—3 linearibus medio incrassa-
tis fasciculata, collo brevi fibris tenuibus obsessa, quo
unico signo tute a sequente dignosci potest. Capitula -
enim aequimagna et simillima, item ut squamae invo-
lucri, flores, pappus et achaenium parvulum fasciolato-
— 331 —
pictum. Folia in C. lineari sunt quidem elongato-li-
nearia et vulgo integra, sed occurrunt etiam lanceolato-
linearia, remote grosse serrata et tunc dentes spina
validiore terminati, quà forma jam sequenti appropin-
quant. Variant folia ceterum subtus tomentosa et gla-
bra, ut in sequente.
.. 19. Cn. chinensis Benth. l. c.—Cirsiwm ch. Gardn.
et Champ. in Kew Journ. I. 323. et IV. 236. —
Benth. Fl. Hongk. 168.— C. oreithales Hance in
Walp. Ann. II. 944. — Seem. in bot. Herald. 394
(qui C. chinensem non vidit).
— Hab. in China australi: Hongkong!, nec non in
-.— Himalaya orientali: Khasia!— Vidi specc. 3.
. .De radice hujus speciei habet Bentham in fl.
Hongk.: «said to be creeping as in. C. arvense», sed
Gardner et Champion de hac re silent. Equidem
habui tantum specimina sine radice, caulis parte in-
fima fibris radicalibus obsessa profunde in terram
occultata, et ita habet sese etiam Cn. linearis. Si
. autem et radix ipsa illi Cn. linearis similis est, tunc
- utraque species conjungenda videtur.
Subgen. Breea C. H. Schltz.
Corollae capillares tubo triplo saltem longiore quam
limbus, sub anthesi pappum aequantes vel parum su-
perantes, post anthesin cum pappo accrescentes, sed
saepius illo breviores. Squamae appressae, viridu-
lae, regulariter imbricatae. Capitula interdum dioica.
Ad hoc subgenus pertinet etiam Aplotaxis cirsioides
DC., non obstantibus filamentis glabris (quae in Cn.
. japonico glabra et pubescentia occurrere ipse com-
peri), ex omnibus Aplotawidis speciebus unica spinis
a
armata, corollae structura et flore cum pappo in fructu
excrescentibus cum Cn. arvensi aliisque omnino consi-
milis. |
Rhizoma repens, capitula erecta basi rotundata. 2.
Rhizoma verticale ramosum, capitula nutautia basi
AUDIENCE Dies donne des Disc gli Ieee ye eco RMS deu de .Cn. pendulus.
2. Pappus in fructu corollam superans.............. Cn. arvensis.
» Dic um » wix dequals. oi eed we Cn. segetum.
20. Cn. pendulus Fisch. in DC. Prodr. VI. 650.
(s. Cirsio). — Maxim. |. c. 173. — Rh gl. Fl. Ussur. n.
293. — F. Schmidt. Fl. Amg. bur. n. 235. — Her-
der. Pl. Radd. n. 199.
Hab. in Sibiria baicalensi prope Irkutzk!, Dahuria!
Mandshuria occidentali secus Amur et Sungari fluvios
frequens, et orientali, secus fl. Usuri, Julio, Augusto
fl. frf. et ad lacum Hanka; in Japoniae ins. Yezo,
parte meridionali, prope Arigawa in sepibus, init.
septembris fl. et defl; Nippon, prope Yokohama
(Siebold! 1862.).
Corolla subcapillari-filiformis, purpurea, tubo lim-
bum cylindrieum triplo superante. Pappus copiosus,
sub anthesi limbum corollae 18 mill. longae aequans,
in fructu corollae 21 mill. aequilongus — character
igitur subgeneris Dreeae, etsi capitula non dioica
sint. Capitulum umbilicatum, in vivo ovoideum, sub
anthesi 3 cent. et rarius 2' cent. longum (var. mi-
crocephala Herd.). Achaenium anguste obovoideum,
laeve, pallide brunnescens, annulo brevi integro, 30%
mill. longum.
C. pendulus oligocephalus Rgl. Fl. Ajan. n. 176.
pertinet ad Cn. japonicum €. schantarensem ob corol--
lam diversissimam aliaque signa.
21. On. segetum Bge. En. Chin. n. 202. (s. Cirsio).
—DC. L c. 643. — Maxim. |. c. 473.
Hab. in China boreali circa Pekinum, inter segetes
(coll. rossici!); in Koreae portu Hamilton (Wilfordb,
in archipelago Koreano (Oldham! n. 444).—Juvenile
Chinensibus pro olere inservit.
. Characteribus florum, rhizomatis repentis, foliorum
cum sequentis var. setosa convenit, sed statura humili
(semi- ad sesquipedali), caule 1—-3-cephalo, capitulo
duplo majore, pappo in fructu corollam, ceterum
consimilem, aequante nec superante, bene distinguitur.
.22. Cn. arvensis Hoffm. y. setosus Ledeb. FI.
Ross. II. 735. (s. Cirsio). — C. argunense DC. Prodr.
VI. 644.—Turcz. Fl. Baic. Dah. II. 126.— Maxim.
l. e. 473. 483.—Rgl. Fl. Ussur. n. 295. — Herd. 1.
CA. 196. -
Hab. in Dalturia, Mongolia, China boreali, Man-
dshwria orientali: secus Usuri et ad lacum Hanka
(Maack!), sinu. Possjet, in ruderatis (ipse!), nec non
in Japoniae ins. Yezo, in declivitatibus siccioribus
prope Hakodate (ipse d, Albrecht! © ). |
Corollae hujus varietatis minus tenues et minus
elongatae, tubo respectu limbi breviore quam in planta
europaea, sed rhizoma etiam repens. |
Hic venia sit inserere plantam, a Bungeo primum
ad Cirsia relatam, a Candolleo ad Aplotaxides amanda-
tam, nuperque a Benthamio Saussureis subjunctam,
quae ex statione inter frumenta, ex capituli forma,
ex corolla et pappô excrescente omnino subgenus
Breeam refert, foliorum forma et indole et spinarum
absentia Saussurcis appropinquat, crescendi modo,
2504 —
squamis involucri cristatis et pappi structura autem
omnino peculiaris est et genus proprium inter Cni-
cum, Saussuream et Jurineam, cui habitu proximum,
efficere debet, Hemisteptam nempe.
Hemistepta Bge
in Dorp. Jahrb. f. Litt. I. 221.
Hemisteptia Bge ex Fisch. et Mey. Ind. sem. h. Petrop.
IT. 1835. 18.
Capitulum multiflorum homogamum. Involucrum
pluriseriale, squamis arcte imbricatis inermibus, me-
diis dorso infra apicem crista colorata instructis. Re-
ceptaculum subplanum, setosum. Flores tubulosi, ca-
pillares, hermaphroditi, limbo 5-partito, tubo longis-
simo, in fructu elongati. Filamenta glabra. Anthera-
rum auriculae caudaeque contiguae connatae, hae
elongatae filiformes lacerae vel subintegrae. Achae-
nium oblongum, glabrum, acute 15-costatum, areola
parva subobliqua. Pappus duplex: exterior dimidia-
tus, e paleis brevissimis truncatis latiusculis persisten-
tibus, interior elongatus, in fructu increscens, 1-
serialis e setis 10 — 15 tenuibus, plumosis, basi in
annulum conferruminatis, deciduis. — Planta biennis, —
inter frumenta Indiae, Chinae et Japoniae vulgaris, .
inermis, ramosa, foliis lyratis subtus incanis, capitulis.
Cnicum arvensem referentibus.
H. lyrata Bge 1l. c. — Maxim. 1. e. 473. — Cirsium
lyratum Bge Enum. Chin. n. 203. (1832.) — Aplo-
taxis Bunget DC. Prodr. VI. 539. — A.multicaulis DC.
in Deless. Icon. sel. IV. t. 68. (1839.) et Prodr. 1. e.
540. — Miq. Prol. 115. 367. n. 246. — Cnicus mul-
ticaulis Wall. Cat. 2897. ex DC.— Serratula tinctoria.
-—— 335 —
Siebold! herb., etiam ex Mig. l. c, — Serratula.
Kitsune Adzami Soo bokf. XV. 46.— Huc verosimi- |
liter etiam: Saussurea carthamoides Hamilt., Benth.
Fl. Hongk. 168.—Aplotaxis carthamoides DC. Prodr.
VI. 540. c. syn. — Serratula carthamoides Roxb. FI.
Ind. III. 407. |
Hab. in Japonia, inter segetes sat vulgaris: Naga-
saki (Oldham! s. M s. n. A. multicaulis): in oryzetis
requietis communis, Aprili, Majo fl. c. fr., prov. Sima-
bara, in agris, circa Simoda (Yolkin!), ad Odawara
montium Hakone (Buerger ex Miquel), circa Yoko-
hama, inter frumenta et ad margines agrorum sat fre-
quens; China: Formosa, prope Tamsuy (Oldham! n.
263. s. Apl. carthamoidi), Hongkong (Bentham), circa
Pekinum (coll. rossici!) — Vidi praeterea ex Assam,
(Simons! s. n. A. cartham.) et Bengalia orientali
(Griffith! distrib. Kew. n. 32612 s. n. A. candican-
tis) et dicitur occurrere in Martaban, Silhet (ex D C.) et
Nipal (ex Wallich).
Japonice: hime azami (Itoo Keiske ex Miquel)i. e.
- carduus humilis, vel: kitsune adzami i. e. carduus fe-
linus (ex Soo bokf) vel kamuro adzami (ex Miquel.)
Nomen Roxburghii antiquius Bungeano quidem,
sed minus aptum, nil enim Carthamo simile in planta
molli inermi videre possum. Praeterea nomen Bun-
'" geanum praetuli, quia de identitate Apl. carthamoidis
indicae, cujus specimina pauca et mala tantum, au-
| thentics vero nulla examinare potui, cum nostra s
subdubius remansi.
Squamae involucri parallele 5-nerviae, intimae
elongatae, exappendiculatae, mediae et exteriores nervo -
medio infra apicem in appendicem cristiformem bre-
— 336 —
vem lilacinam dilatato instructae. Cristula haec in
squamis exterioribus vulgo nana, parum conspicua,
in mediis semiovata, integra vel denticulata, in icone
japonica supra citata optime expressa, apud autores
nullibi descripta, primum a Miquelio observata, sed
perperam unilateraliter inserta (ob pressionem in her-
bario) dieta est. Squamae nonnullae igitur appendicula-
tae sunt, ut in Saussureis Theodoreis, sed appendix
non cum squama contigua, sed verticaliter imposita et
non in intimis ubi deest, sed in exterioribus magis
evoluta occurrit.
Saussurea Benth. excl. spec.
Species japonicae.
Squamae involucri appendice dilatata scariosa
Foseaiustruchae. ed uestis ase. Japonica DU
Squamae involucri sine ulla vel cum appen-
dice neque scariosa neque dilatata. 2.
2. Folia varie lobata vel fissa *) 3.
» integra, capitula late ovoidea. 6.
3. Capitula cylindrica, folia pinnatipartita...S. Maximowiezw Herd.
» ovoidea. 4.
4, Caulis angulatus. 5.
» alatus, folia inferiora lyrata...... S. triptera m. ^
5. Capitula basi turbinata, anguste ovoidea.
Bobapsata He aie S. ussuriensis Maxim.
Capitula basi rotundata, late ovoidea, folia
ODLIGHEA TL SR ee N Des vix DUE. S. elongata DC.
6. Folia subtus niveo-tomentosa, hastato-cor-
dabo. EELS Fe ROMs T ee .-.S. gracilis m.
» » viridia, folia cordata. 7.
7. Corymbus planus. 8.
» racemiformis. 9.
8 Humilis densifolia, corymbus foliis fultus
UeHSISSIIBHS co ey doe die anne rae Biederi Herd.
Elata paucifolia, EA laxus VEM S. nipponica Miq.
De Coaulis anpulatuBs. «ve. nie eque Eram ee pe . S. grandifolia Maxim.
ioc alatus ren... Ei LY S. Tanokae Fr. Sav.
5) S. ussuriensis ludit foliis integris, sed ab integrifoliis BR
angusto differt. i
991 —
1. 8. japonica DC. Prodr. VI. 536. — Benth. F1.
- Hongk. 167.— Serratula jap. Thbg. Fl. Jap. 305.—
Hime higotai. Soo bokf. XV. 45. — Sauss. pulchella
Fisch. in DC. 1. c. 537. c. synon. — Sauss. linearis
Champ. ex Benth.
Hab. in K?usiu: in montibus circa Nagasaki frequens,
fine Octobris fl.; prov. Simabara, fine Septembris
- nond. fl.; in jugo centrali Kundsho-san, in pratis, init.
Octob. fl.; in N?ppon: in montibus altis jugi Hakone
frequens, fine Octobr. fl., prov. Nambu (Fschonoski!). »
Praeterea in imperio Chinensi et tota Mandshuria,
Davuria, ins. Sachalin. |
S. pulchella est status luxurians S. japonicae , pri-
mum ad specimina depauperata descriptae, qualis
etiam in Japonia frequenter crescit. Caulis sulcato-angu-
latus in speciminibus maximis interdum alatus fit,
_ folia superiora in talibus saepe subintegra, inferiora
vero solito minus profunde fissa laciniisque latioribus.
Capitula globoso-ovoidea in Chinasboreali et in Japonia
obveniunt rarius ovoidea squamis intimis ceteras solito
magis superantibus, et talia exempla jam appropin-
quant S. amarae DC., quae ipsa sensim transit in
_S. glomeratam P oir., ut jam monet Trautvetter.
2.8. Maximowiczi Herder pl. Radd. n. 174. —
Miyako adzami (i.e. Carduus e Miako). Soo bokf.
XV. 47.
Habitat in Kiusiw interioribus subalpinis, initio
Octobris frf.; in Nippon: jugo Hakone (Tanaka! folia
radicalia), circa Yokohama, in fruticetis, initio Sep-
tembris fl. incip., nec non in Mandshuria austroorien-
- tali: in silva frondosa graminosa portus Deans Dundas,
medio Septembri fl. defl., circa portum Possjet
Mélanges biologiques. IX. 48
— 338 —
(F. Schmidt!), ubique rarissima et singulis exemplis
tantum inventa.
Inter omnes species Saussureae caule elato, foliis
amplis perprofunde partitis et capitulis angustissimis
insignis.
3.2 S. elongata D C. Prodr. VI. 534.— Maxim. I. c.
167. |
Hab. in Nippon, ex Franchet in litt., sed ipse
non vidi. Anne planta japonica ad S. ívipteram
ducenda ?
Vera S. elongata DC. in Transbaicalia, Davuria,
Mongolia et Mandshuria occidentali frequens, in
orientali nondum observata, in australi rara est.
S. elongata 5. pectinata Herd. I. c. n. 172. ex errore
autoris ita nominata est, nam specc. a Glehn prope
Albasin ad Amur fl, collecta et a Herdero descripta,
squamas ad mucronem minime pectinato- dentatas
habent, uti vult cl. Herder, sed in appendicem su-
bulatam ceterum integerrimam protractas. Quod vero
sub voce «pectinato-dentata» intellexit auctor, patet
e sequentibus, ubi ait, specimen unum habere simul
«kammfórmig zugespitzte und fast ganzrandige Invo-
lucralschuppen,» nempe squamas pectinis radii ad in-
star elongatas et alias tali appendice subulata orba-
tas. Ita et nomen varietatis 9., ne alii in errorem
incidant, mutandum est in var. Glehnianam.
Ex eodem autore S. elongatae var. recurvata m. in
Japonia crescit, sed quam ex speciebus japonicis col-
lectionis meae pro hac sumpsit auctor, eruere nequeo.
4. S. triptera. (Benedictia) parce paleaceo-pubescens,
profunde viridis, foliis membranaceis inferioribus pe-
tiolatis e subcordata basi ovato-oblongis caudato-acu-
ad er
minatis, in petiolum cuneato-decurrentibus, grosse
inaequaliter mucronato-serratis et prope basin utrin-
que sinu rotundato instructis laminam lyratam lobo
terminali maximo constituentibus, mediis pl. m.
lyratis in petiolum brevem alatum cuneato-attenuatis
et in alas angustas integras secus caulem decurren-
tibus, ala altera ad folium inferius proximum altera
ad secundum extensa; corymbo 7 — 11-cephalo e
pedunculis axillaribus et terminali 1 — 3 - cephalis
conflato denso , pedicellis capitulo late ovoideo brevio-
ribus; squamis subquinqueseriatis majusculis arcte
imbricatis opacis lana arachnoidea connexis, exterio-
ribus ovatis, intimis oblongis, omnibus subito in cus-
pidem linearem squama breviorem adpressam atram
acuminatis; corollae tubo limbum aequante, pappi
serie externa parca dimidia interna breviore; recepta-
culo paleato. ;
Hab. in Japonia (herb. Siebold! sp. juvenile):
in silvis Fudzi yama (Tschonoski! fl.). — Praeterea
ante oculos habui specimen in montibus Hakone a
Dr. Savatier collectum , etiam capitulis juvenilibus
instructum, quod huc ducendum videtur, sed squama-
rum appendice reflexa abludit.
Arcte affinis S. elongatae D C., sed mollior, humi-
lior, gracilior et caule alato distincta, qui in
S. elongata, etsi planta multo robustior sit, nihilomi-
nus nunquam occurrit.
Planta bipedalis. Rhizoma obliquum, fibrosum,
nigrocastaneum, pennam anserinam, caulis basin versus
suleatus corvinam crassus. Involucrum 10 mill. altum,
." mill latum, squamae griseoluteolae, appendice
nigrescente. Corollae purpureae, absque genitalibus
— 340 —
exsertis 9 mill. longae, pappo triente longiores.
Achaenia glabra. |
5. S. ussuriensis Maxim. Prim. fl. Amur. 167. —
Kiku adzami i. e. carduus cucuh. Soo bokf. XV. 48.
In Japonia occurrunt varietates:
Q. incisa Maxim. l. c.
Hab. in Nippon: circa Yokohama, in lucis et fruti-
cetis siccioribus non rara, Octobri flor.; in montibus
altis. silvosis Hakone, rara, ultimo Octobri def.
(ipse, Siebold!)— Praeterea in Mandshuria orientali
ab ostio Usuri fl. ad Koream.
Y. pinnatifida Maxim. 1. c.
Hab, in Nippon: jugo Hakone in silvis alpinis
(Ischonoski: fl); in Kiusiu interiore, alpe Inu-
take, in pratis montanis, rara, fine Octobris fl.
(capitulis paullo minoribus). — In Mandshuria, cum
praecedente. | |
6. S. Tanakae Franchet et Savatier in litt. —
( Benedictia) stricta crassifolia scabro-puberula , foliis
inferioribus longe petiolatis cordatoovatis, mediis ova-
tis basi truncata vel cuneata in petiolum brevem et
brevissimum alatum attenuatis, summis ovatolanceola-
tis sessilibus, omnibus acuminatis et praeter summa
subintegra saepissime grosse inaequaliter mucronato-
dentatis, in alas integras secus cauleni alae aequilatum
decurrentibus; pedunculis axillaribus folio brevioribus
saepius 1-cephalis inflorescentiam racemosam 10—20-
cephalam elongatam. angustam formantibus; capitulis
pedicellos superantibus; involucro campanulato ovato
suboctoseriato, squamis arcte imbricatis opacis prae-
sertim margine villosis mucronato-acutis, exterioribus ©
ovatis, intimis lanceolatis; corollae tubo limbum
»,
"T PLAN SAT un FAT AN SÁT | GE bg. | TR ^ * - hr a
4 - E 7 N i
— 341 —
aequante ; pappi corollam subaequantis serie externa
parca brevi serrata; receptaculo paleaceo.
Hab. in Nippon (Tanaka! in herb. Franchet,
fl. incip. s. n. td hiren): prov. Nambu, in pedis
(Tschonoski! fl.) |
Huic proxime affinis S. grandifolia m., quoad folia,
capitula et squamas similis, statim differt caule haud
alato, corollae tubo limbum superante et habitu
tranh.
Planta fere tripedalis, rigida. Petioli ifo vix mar-
ginati laminam superantes, lamina 13:8 centim.,
floralia infima sessilia 5: 2 centim. Involucrum ex
cinereo brunnescens squamarum apicibus atropurpu-
reis, 15—17 mill. longum, squamis intimis quam
ceterae magis exsertis. Corolla purpurea, antherarum
tubus ater dein griseus, caudae longe ciliatae. Paleae
receptaculi setaceae, pappum dimidium attiugentes.
Achaenia glabra. |
Var. phyllolepis m.: robustior elatior, petioli etiam
inferiores alati, corymbus terminalis 4— 5 - cephalus
et pedunculi axillares 2—3 -cephali in racemum com-
positum dispositi, involucrum griseoviride, squamae
omnes in acumen subulato-lanceolatum herbaceum
erecto-patulum desinentes et mediante acumine omnes
subaequilongae.
Hab. in Nippon: jugo Hakone vel locis finitimis
(Tschonoski! specc. 2 flor); in tune (hb.
Siebold! juvenil.).
Ex prima fronte diversissima species videtur, sed
examine accuratiore instituto unicum discrimen cod
neri squamis elongatis, quae in Saussureis orientalibus
summopere variabiles, mox manifestum est.
Sg
Habet sese S. Tanakae ad var. phyllolepidem, nullo
tamen transitu hueusque cum illa conjunctam, ut
S. grandifolia ad ejus var. caudatam, sed in var. cau-
data appendix a squama distincta angusta subulata
reflexa, in var. phyllolepide appendix lata basi cum
squama continua adpressa, quod iterum differentiam
S. Tanakae et S. grandifoliae confirmare videtur.
7. S. grandifolia Maxim. 1. c. 169.
Hab. in Nippon: jugo Hakone, ultimo Octobri fi.;
prov. Kodzuke (hb. Siebold! nond.fl.s. n. haguma).—
Praeterea in Mandshuria orientali ab Amur meridi-
onali ad fines Koreae.
Ad hane speciem duco var. caudatam, a Herdero
l. c. n. 183. sub S. eriolepide enumeratam, a me circa
portum Bruce Mandshuriae australis detectam.
8. S. nipponica? Miq. Prol. 115.
Hab. in Nippon, in montanis silvaticis prope pagum
Susoka togi (Buerger ex Miquel); Kiusiu interiore:
ad pedem alpis Inu-take, in pratis, fine Octobris fl.
defl.
An planta mea revera sit Miqueliana ex de-
scriptione incompleta autoris eruere non possum.
Quadrant sat bene signa pleraque, sed folia in mea
planta dimidio majora, subconcolora, saepe subcor-
data, capitula non subcampaniformia, sed potius
turbinata, squamae non solum infimae, sed intimis
exceptis omnes apiculo foliaceo terminatae, potius -
multi- quam pluriseriatae vocandae. Quot squamarum
series observaverit, an receptaculum paleatum vel
nudum viderit, non dicit autof. Forsan mea planta est
nova species, sine autopsia plantae Miquelii tamen
non describenda.
— 343 —
ato
Ab affini S. grandifolia bene differt corymbo plano
nec racemiformi, capitulis turbinatis neque obovo-
ideis, foliis infimis latissimis superioribus sensim
angustioribus, leviter cordatis truncatisve, minus grosse
dentatis, quum in illa folia media latissima, infima an-
gustiora, distincte cordata, grosse serrata sint.
9. S. Riederi Herd. 1. c. n. 185. — Maxim. l. c.
167. in nota ad 5. ériangulatam.
Hab. in Yezo meridionali, ad sinum Vulcanorum ,
prope Schuro, in declivitate arida sat frequens, initio
Septembris fl. defl., alio loco legit Albrecht! fl. —
Praeterea in Kamtschatka.
Planta nostra, a kamtschatica paullo diversa, varie-
tatem sistit yezoënsem : foliis longioribus quam latis
in petiolum angustissime alato-decurrentibus, superio-
ribus interdum fere integerrimis; involucri squamis
virescentibus lana arachnoidea pl. m. intertextis.
Kamtschatica vero habet folia saepius breviora,
in petiolum late alatum saepius decurrentia, invo-
lucri squamas brunneas, margine parcius vel vix
arachnoideas.— Sed inter mea habentur jam exempla,
ubi squamae inferiores brunnescunt, inter kamtscha-
tica occurrunt squamae hic inde araneoso-inter-
textae.
Planta rarissima, e Kamischatka tantum exemplis
5 paucisque e Japonia nota, inter omnes japonicas
statura humili pedali, caule robusto usque ad corym-
bum densum crebre foliato statim insignis.
10. S. gracilis — (Benedictia) caule tenui glabro
simplici; foliis chartaceis subtus niveo - tomentosis ,
radicalibus caulinisque infimis petiolo nudo breviori-
bus sagittato - cordatis vel cordato-ovatis acuminatis
— 344 —
auriculis acutis, sinuato-dentatis dentibus mucronatis,
caulinis mediis breve petiolatis e sagittata basi lan-
ceolatis summisque subsessilibus linearilanceolatis longe -
acuminatis ; corymbo 1—5-cephalo contracto, pedi-
cellis capitula turbinato-obovata subaequantibus, squa-
mis sub - 7 - seriatis numerosis striato - 7 -nerviis pur-
purascentibus parce arachnoideis , extimis ovatis me-
diisque apice acuto atropurpureis sphacelatis, inti-
mis linearibus acutiusculis proximas magis superan-
tibus subglabris; receptaculi paleis achaenio glabro
parum longioribus; pappi serie interna involucrum
subaequante, externa duplo breviore. — Hokutschi
adzami. Soo bokf. XV. 49. — S. discolor var. Her-
der.l. c. n. 182. ad calcem (patria Yezo errore).
Hab. in Kiusiu interioris jugo Kundsho-san, pratis
alpinis turfosis, medio Octobri defl.; sine loci indi-
catióne, forsan e Nippon exstat a bot. japonico data
s. n. gama bokutst var. in herb. Siebold!
Capitulis gracilibus ab affinibus statim distincta ,
ceterum S. eriolepidi Bge et S. discolori D C. valde
propinqua, a priore foliis duplo saltem brevioribus et
angustioribus, squamis 7-striatis neque 1-costatis
et capitulo duplo minore, a posteriore auriculis folio-
rum acutis, neque obtusis vel in folio basi truncato
nullis, squamis 7-neque sub-5-seriatis, densioribus
et minoribus distinguenda. A Herdero pro forma
S. discoloris habetur, a qua habitu magis remota
videtur quam a S. eriolepide, quam distinctam credit.
Capitula 13 — 15 mill. longa floribus purpureis.
* Corollae limbus parum brevior quam tubus.
——
HS BAe c
Jurinea mongolica. (Platycephalae Benth.) Nana, tota
floccoso - tomentosa, collo crasso basibus foliorum
vetustorum superstitibus ovato-lanceolatis densissime
albo-stupposis tecto, foliis radicalibus pinnatipartitis
laciniis brevibus lanceolatis, caulinis pinnatilobis ;
caule ad apicem folioso 1— 2-cephalo, rarissime
ad 7 -cephalo et tunc a basi ramoso; involucri semi-
globosi squamis adpressis spinosis arachnoideis, ex-
timis acuminatoovatis, interioribus sensim elongatis;
floribus ad 50; achaenio prismatico basi vix attenuato,
bis longiore quam lato, laevi, ipso apice pauciseriatim
setoso, pappi sesquilongioris setis inaequalibus, 2—3
triente ceteras plerasque superantibus. — Jurinea m.
sp. Maxim. Ind. Mongol. in Prim. fl. Amur. 483.
Hab. in Mongolia chinensi, orientali: ad viam a
Kiachta ad Kalgan ducentem, loco dicto Tarjatschi,
medio Julio fl. (coll. ross!), et occidentali: in jugo
Alaschan boreali, medio Majo flor. (Przewalski!
1872.)
Proxima J. chaetocarpae Led. et J. adenocarpae
Schrenk, sed collo maximo albo-stupposo cauleque
nano statim distincta et achaenio maxima parte glabro
diversa. À priore praeterea squamis involucri erectis,
à posteriore capitulo minore et achaenio breviore
dignoscitur. J. Pollichit D C., fructu glabro accedens,
pedunculis exsertis et foliorum saepe viridium laciniis
elongatis abhorret. |
*
Crepis Benth.
Species japonicae.
Omnes capitulis parvis, involucro minute calyculato
insignes.
Mélanges biologiques. IX. 44
ve
Radix debilis fibrosa, folia runcinata ...... C. japonica Benth. -
» crassa napiformis, folia integra vel si- 7%
nuata. 2.
2. us 10-flora, pappus albus. Sr
» 5-flora, pappus sordidus .......... C. linguaefolia x m.
3. Folia omnia spathulata, argute acute den-
AA hom ok APUL Sd d LE Lowa AT tara . C. Keiskeana m.
Folia radicalia spathulata, caulina superiora
cordato amplexicaulia..........,........ ..C. integra, Miq.
a. Sect. Youngia (Cass. gen.) Herbacea, monocarpica.
Le. japonica Benth. Fl. Hongk. 194. et-Fl.
Austral. III. 679. — Mig. Prol. 122. — Prenanthes
japonica L. Cod. 5834. — Thbg! Fl. Jap. 302. —
C. lyrata Benth. in B. et Hook. gen. pl. II. 514. —
P. lyrata Houtt. Pfl. Syst. IX. 50. (sub P. japonica),
t. 56. fig. 3. — Thbg! 1. c. 303. et P. multiflora
Thbg! ibid. et Icon. ined.! — Ixeris lyrata Miq. Prol.
122. — Youngia japonica D C. et Y. Thunbergiana DC.
A. Gray in Perry's Exped. 314. — Y. Mauritiana D C.
et Y. runcinata DC. Prodr. VII. 1. 192. ex Benth.
Fl. Hongk. 1. c. — Lactuca runcinata C. H. Schltz. -
in sched. coll. Metz. n. 13858. — Y. napifolia, Poosia,
striata, ambigua DC. 1. c, 193. ex Thw. Enum. Ceyl.
— Omi tabirako. Soo bokf. XV. 30. — Lactuca .
(Mycelis) japonica Rgl. in Ind. sem. h. Petrop.
1866. 91. "ics
Hab. in Japonia (Kleynhoff ex Linnaeo), ubique
in incultis, ad fossas, in hortis oleraceis,ad vias vulga-
ris et in meridionalibus toto anno florens. Vidi e
variis locis Yezo meridionalis, Nippon: Yokohama,
Simoda, Kiusiw variis locis; praeterea in Korea: port
Hamilton (Wilford!), China boreali (Bunge), insulis |
- Lutschu (W right!), Formosa (Oldham!), India orien- —
tali: montib. Nilagiri (Metz! n. 1358), Assam. -
nn
Dun. Decan (hb. Wight! n. 1678), Ceylona
-(Thwaites!), Java (Thunberg! s. n. Pren. pani-
culatae), aliis insulis archipelagi Malayani, Australia
boreali, orientali et australi (ex Bentham), Afgha-
nistano (Griffith! n. 3364, ) nec non insula Mauritii.
— Ex autopsia herbarii Thunbergiani, Upsaliae
servati, nec non iconibus Thunbergii ineditis?) (in
bibliotheca horti Petropolitani) Pren. japonica Thbg.
est forma humilior, foliis ambitu obovatis pinnatilobis .
vel pinnatifidis lobisque obtusis, pedunculis suba-
phyllis gracilibus, Pr. multiflora sistit plantam altio-
rem ramosam, caule passim foliato, foliis inferioribus
ambitu lanceolatis lobisque acutis, in utraque panicula
effusa (partim fructifera in herb. Thbg.), Pr. lyrata
"denique habet caulem robustum adhuc humilem et
. aphyllum, paniculam (florentem) contractam, folia fere
. praecedentis, pleraque brevia, nonnulla elongata cau-
lem fere aequantia. Est igitur Pr. japonica planta
tenera misera, P. lyrata magis robusta nondum plene
— evoluta, P. multiflora luxurians rite evoluta, quales,
cum folis forma diversissimis, loco natali ubique
colligere licet. | |
Achaenium perfecte maturum est subcompressum,
ita ut de. Y. fuscipappa sua refert Thwaites.
Differentia igitur ab achaenio tereti in Crepide, et
_ pl m. compresso in Lactuca a Benthamio petita,
in natura evanescit, nam in Ixeridibus nonullis (a
Benthamio Lactucae adnumeratis) achaenia non ma-
gis compressa quam v. gr. in Cr. japonica et dis-
6) Ex eodem herbario et iisdem figuris ineditis Prenanthes humi-
hs Thbg! Fl. Jap. 302., Youngia es DC. Prodr. VII. I. 194. est
Lapsana Pre A. Gray.
AE.
crimen unicum utriusque generis quasrendim est in
Ry haud semper distincto.
re apibus Thw.! (Enum. Ceyl. 168. s. Youn-
Ps a nostra differt pappo fuscescente et e
puberulo, ceterum vero persimilis.
b. Suffruticosae.
Species sequentes, caule primario nullo, secundariis
floriferis elongatis lateralibus e collo infra rosulam
foliorum radicalium prodeuntibus, sectionem propriam
habitu insignem constituunt. -
2. Cr. integra. Miq! Prol. 122. et Cr. tanegana
Miq. l. c. 362. — Prenanthes integra Thbg! Fl. Jap.
300. et Icon. ined. — Youngia lanceolata DC. |. c.
193. — Pr. lanceolata Houtt. ]. c. IX. 49. t. 66.
fig. 2. — Anne igitur Crep. lanceolata Schltz Bip.in
Zoll. Verz. 126.? (nomen)
Hab. in litoribus maris in K?wstw: prope Nagasaki,
in rupibus ad Kosido, Fukuda, in litore argilloso pro-
montorii Nomo, a medio Augusto ad Novembrem fi.,
Novembri frf. (ipse, Oldham! n. 448.); Nippon au-
strali ex aut. japon.; insulis Usima et Tanega (Small!)
archipel. Lutschu (Wright!) nec non China: ex
adverso ins. Formosae, prope Chin-chew (Fortune!
nof d i845)
Planta jamdiu, sed valde incomplete nota, modo
crescendi tamen peculiari inter omnes mihi notas
insignis et hanc ob causam amplius describenda. —
Radix speciminum vetustorum lignosa verticalis lon-
gissima abit apice in collum digitum crassum et lon-
gum, irregulariter longitudinaliter rugosum, interval-
lis semipollicaribus verrucis 6, in verticillum disposi-
duca e a
tis (vestigiis caulium nempe) obsessum, apicem versus
foliorum et caulium anni praecedentis vestigiis ba-
sibusque coronatum, supra quae emittit caules 6
laterales spithamaeos, in verticillum dispositos, sub-
lienosos, fragiles, hypogaeos vel rupibus adpressos
horizontales, ex ipso apice denique rosulam terminalem
polyphyllam amplam foliorum. Quisque e caulibus la-
teralibus parte hypogaea omnino aphyllis et laevibus,
ubi ex arena surgit rosulam propriam foliorum, cauli
paterno analogam, minorem tamen et minus polyphyllam
profert, et e hujus centro continuitur in caulem florife-
rum suberectum, foliis sparsis heteromorphis obsessum.
— Tales caules floriferi soli hucusque coMecti et de-
scripti sunt. Primo anno caules illi laterales floriferi
rosula radicali carent et tantum folia sparsa gerunt,
secundo anno ad collum suum, nunc jam paullo
incrassatum, rosulam gignunt, sequente et subsequente
anno sub rosula sensim magis polyphylla deinceps
caules laterales 1— 5 producunt, primum digitales,
demum paterno omnino consimiles. Omnes tamen
quantos observavi fibras radicales minime formant,
sed a materna radice sustentantur, ita ut adsit colonia
regularis cum rosula ampla sterili et radice nutriente
centrali et rosulis ad peripheriam in orbem dispositis,
pro aetate plantae aut caules floriferos singulos cen-
trales aut iterum laterales apice rosulifero florentes
emittentibus.
Talis structurae primum quasi vestigium vidi cete-
rum in individuis raris Chondrillae prenanthoidis V ill.
(Wiüllemetiae Gr. et Godr.), ubi enim e caulibus
pluribus erectis ex rosula basali ortis unus alterve
post intervallum basale nudum folia nonnulla in ver-
ticillum approximata offert, sed hoc rarum est et sine
ullo ordine regulari.
Ceterum species nostra quoad foliorum radio
formam. valde polymorpha. Sunt enim mox lanceolata
vel oblonga, ut apud Houttuyn delineata, et talia
videntur saepius plantae juniori propria, mox plus vel
minus obovata apice rotundata, et tunc distinctius
longiusque petiolata, petiolo angustius alato. Margo
foliorum nunc et saepissime integerrimus, nunc apicem
versus- hinc vel utrinque in folio uno alterove, rarius
in omnibus sinuato-dentatus, nunc a medio ad apicem
dentibus rotundato-obtusis instructus, nunc denique in
var. 8. pinnatiloba folia rosularum 3 — 6 - jugo-
pinnatiloba lobis rotundatis.— Hama naren, sotetsu na.
Soo bokf. XV. 29. (opt.)
Lusum hunc extremum tamen ipse non observavi.
Rosulae caulium floriferorum tamen multo rarius
folia dentata vel lobata offerunt, ita ut forsan folia
lobata senectutis indicium. Folia caulina inferiora
sparsa radicalibus analoga, illa ramulos floriferos
subtendentia basi dilatata cordata amplexicaulia,
inferiora oblonga, summa deltoidea, saepissime obtusa
vel obtusiuscula.. Folia omnia supra luteoviridia,
subtus glaucescentia. |
Flores in capitulo 10—1 2, lutei, diametros capituli |
florentis fere 2 centim. Fructu maturo squamae
involucri interiores omnes cadunt et achaenia calyculo
tantum. suffulta nudant. Achaenium 3 mill. longum,
nigrocastaneum, subteres, 10-striatum, a medio ad
apicem minutissime sursum scaberulum, lanceolato-
- lineare, utrinque attenuatum exteriora in collum breve,
interiora in rostrum crassum brevissimum. Margo
m
m. -
a 35- +
- pappifer albidus collo paullo latior. Pappus 1 UT
. achaenio longior, setis albis minute scaberulis. Embryo
- eollum vacuum non explens, ceterum normalis.
3. C Keiskcana. — Suffruticosa glabra, collo epigaeo
— erasso apice rosulifero, infra rosulam cauliculos late- -
rales fragiles 1 — 3 verticillatos digitales ad spitha-
maeos floriferos emittente; foliis subtus glaucis mar-
gine revolutis omnibus consimilibus spathulatis, a -
medio ad apicem argute sinuato-denticulatis dentibus
acutiusculis versus apicem increscentibus, radicalibus
numerosis, caulinis sparsis; cauliculis primum hori- -
. zontalibus nudis, a medio adscendentibus foliatis,
-inflorescentia e corymbis terminali et proximis axilla-
* ribus conflata densa polycephala; pedicellis squamatis
capitula subaequantibus erecto-patulis; involuero eylin- ~
drico, fructifero-immutato, e squamis 5 cum calyculo
brevi e squamulis totidem; floribus denis; achaenio
(immaturo) truncato, pappo 1-seriali sordido. — Adze
A to na. Soo bokf. XV. 28.
.. Hab. in Japonia (Itoo E in hb. Siebold.,
fl): Nippon media (Tanaka! fl. defl. s. n. dons
-. gikw in hb. Franchet), Kino Ohosima (Oldham! n.
314. a. 1861. fl. incip.).
Affinis Cr. integrae, sed omnibus partibus, praeter
— eapitula subaequimagna, minor et gracilior.
Folia radicalia 2— 3 poll. longa, 5— 7 lin. lata,
' caulina minora. Capitulum florens diametro 15 q. exc.
millim. Modus crescendi omnino praecedentis.
AC, linguaefolia A. Gr. On the bot. of Japan, 398.
- . (sub Ixeride cum?)
Nu in house (Wright !).
Ex exemplis benevole communicatis habitus praece-
dentium duarum, minus tamen expressus. Collum
quidem foliatum ex axillis cauliferum, sed rosula vera
deest, illius loco folia infima linguaeformia magis ap-
proximata, caules ipsi, quantum judicare possum ex
supellectili minus completa, minus regulariter dispo-
siti. Differt praeterea a C. integra capitulis minutis
(involacro 5 mill.) 5-floris, floribus ochroleucis, pappo
sordido, sed achaenia Cie immatura) sub pappo
1-seriali simili modo in collum constricta.
Lactuca Benth. reform.
Species Asiae orientalis.
Subgen. Scariola Benth.
Capitula pluri- vel multiflora. Involucri squamae imbricatae,
fructiferae basi incrassatae. Achaenia compressa, lata, acute mar-
ginata, abrupte tenuirostria. Flores lutei.
Rostrum achaenio subaequale vel longius. 2.
» dimidio achaenio brevius. 3.
2. Folia runcinato-pinnatipartita............. L. Formosana m.
» oblonga, caulis ad apicem foliatus ....Z. Scariola Bisch.
3. Achaenium area laterali utrinque 1-costa-
tum. 4.
Achaenium area laterali utrinque plurico-
Statue Jr. hae: ca he coder RE ish EN SENTE ae L. Raddeana m.
4. Folia triangulata, rostrum achaenii subob-
HOletum nu mE ware REA tw. cites ...L. triangulata m.
» -linearia integra vel oblonga runcinato-
pinnatipartita, rostrum distinctum.......... L. squarrosa Miq.
L. Scariola Bisch. b. hortensis Bisch. Beitr. z.
Fl. Deutschl. u. d. Schweiz. 190,
8. sativa Bisch. ibid.—JZ. sativa L. — Miq. Prol.
121. — Sieb. Syn. oecon. n. 220. — L. S., Tschisa.
Soo bokf. XV. 2. -
Colitur in Mandshuria!, China!, Japonia (Miquel).
Siebold l. c. habet lusum foliis purpurascentibus,
jap. aka tsisa; herba ubique magni aestimata.
— 353 —
1. 1. Formosana. — (Scariola) simplex, ad paniculam
foliaque margine subtusque ad costam setulosa; foliis
auriculato - amplexicaulibus 2 - jugo - pinnatipartitis la-
ciniis approximatis patentibus, terminali rotundata,
lateralibus subrhombeis, omnibus acutis profunde acu-
minateque laciniato-dentati$; panicula late pyramidali
ampla; capitulis ovatis ultra 20-floris; ligulis. . . .;
achaenio anguste elliptico compresso marginato utrin-
que 1-costato atro in rostrum tenue fere aequilongum
pallidum sensius acuminato.
Hab. in Formosa, prope Tamsuy (Oldham n.
279. )
Capitulo submultifloro et igitur crassiore, foliis ab-
breviatis laciniis approximatis.valde laciniato-dentatis,
pube, achaenioque ab omnibus nostratibus nimis,
ceterisque mihi notis valde diversa, affinis forsan
L. hastatae DC. (Chondrillae Wall.), a me non visae,
a Benthamio inter Cicerbitas numeratae, sed ex
diagnosi foliis nec petiolatis nec cordatis, rostro
achaenium subaequante nec dimidio E optime
nimisque distincta esse debet.
2. L. squarrosa Miq. Prol. 121. 362. — Robusta
subsimplex glaberrima; foliis omnibus sessilibus, infe-
rioribus auriculato-amplexicaulibus, margine mucro-
nulato-serrulatis vel mitibus, mox elongato-linearibus
v. lineari-lanceolatis indivisis, mox 2-4 -jugo-pinnati-
partitis runcinatis laciniis linearibus vel lanceolato-
linearibus longissime acuminatis divaricatis, postice
arcuatis integris, antice laciniato-paucidentatis; pani-
cula pyramidali; capitulo sub - 15 -floro ; ligulis sul-
-fureis; achaenio elliptico compresso marginato utrinque
Mélanges biologiques. IX. 45
— 354— .
1-costato aa rosto brevi (‘/, achaenii ian v. bre-
viore) pallido. — Prenanthes squarrosa Thbg! Fl. Jap.
303. et Icon. ined! — Pr. laciniata Houtt. L. Pf.
Syst. IX. 46. t. LXVI. fig. 1. — Pr. L., Haru-no-geshi :
(forma runcinata) et Pr. tenwfoha (forma indivisa).
Soo bokf. XV. 12. 13.— L. brevirostris Champ.—
Benth. Fl. Hongk. 192. (forma indivisa). — L. amu-
rensis Rgl. in Ind. sem. h. Petrop. 1857. 42. —
Maxim. Fl. Amur. 178. 473. — Rel. Fl. En, n
305. |
Hab. in Mandshuria orientali: ad Sungari fl. (ipse),
Amur inferiorem usque ad Gorin ostium et infra, ad
totum Ussuri fl., lacum Hanka, nec non circa sinum
Victoriae, in litoribus vel ripis arenosis, salicetis, ad
margines silvarum frondosarum, in fruticetis lucisque
sat frequens, fine Julii et Augusti fl., Septembri frf.;
in China: circa Pekinum (Tatarinow!) et in ipsa
urbe, ni fallor, pro obsonio culta, folis majoribus.
latioribus (Skatschkow!), Hongkong (Hance!); in
Japonia: Yezo, prope Todohiki, in montosis lapidosis
silvosis, in consortio Asteris Glehni, sat frequens, init.
Septembris fl. defl., Nippon: circa Yokohama, in
silvis lucidis graminosis, Sept. fl., Yokoska (Savatier!
Augusto fr. immat.), Kiusiu: circa Nagasaki, in fruti-
cetis montium aridorum frequens, Sept. fl., Octob. frf.
(ipse, Oldham! n. 461. 462).
Analoga L. graminifoliae Michx., americanae, sed
achaenia hujus oblonga, ad quandam faciem tricostata.
Ex omnibus nominibus propositisillud Houttuynii,
inter annos 1774-— 1783 promulgatum, antiquissi-
mum. Thunbergii nomen publicatum est 1784, etsi.
floram Japonicam jam anno 1773 praefatus est. Quum
Sea,
_ vero specimen authenticum prioris non viderim et
. nomen Thunbergii foliorum indolem optime expri-
mat, Miquelium secutus sum et L. squarrosam dixi. —
Radix napiformis simplex, rarius ràmis 1—2. Cau-
lis orgyam fere altus et tunc ex axillis superioribus.
passim ramosus, sed occurrit saepissime simplex et locis
sterilibus bipedalis. Quoad inflorescentiam et capitula
L. Raddeanae similis, sed folis jam e longinquo :
achaenioque optime discernenda.
Bul. Raddeana. — (Scariola) gracilis simplex pl.
-m. setosa; foliis repando-denticulatis dentibus mucrone
apiculatis, inferioribus petiolatis 1 — 3-jugo- pinnati- .
partitis runcinatis , laciniis acutis divaricatis, postice -
- integris, antice sinuato-dentatis, terminali deltoidea
acuta indivisa vel trifida-partitave , foliis superioribus
vel omnibus deltoideis in petiolum alatum cuneatis ,
summis (rarissime omnibus) sessilibus lanceolatis acu-
minatis ; panicula pyramidali ; capitulo ovato sub-15-
floro; ligulis luteis vel sulfureis; achaenio elliptico
v. oblongo-elliptico compresso marginato utrinque
- pluricostato atro, rostro crasso brevissimo subobsoleto
pallido. — L. triangulata Herd. Pl. Radd. n. 223.
quoad pl. Raddeanam, et L. amurensis id. n. 222.
quoad pl. Wilfordi, — nec Maxim., nec Regel. —
Soo bokf. XV. 21. (opt.). — Lactuca sp. Miq. Prol.
121. (verosimiliter).
Hab. in Mandshuria orientali: jugo Bureico (Radde!
- frf.), ad Amur meridionalem, prope Oettu, in frutice-
-— tis ad rupes sat frequens, medio Augusto fl. c. fr.,
ad Usuri decursum medium, prope pagum Zifjako, in
. lucis sat frequens , init. Septembris frf., circa sinum
A N
TN
Ho:
: — 356—
Victoriae, in aestuariis Possjet, in fruticetis pratisque
vulgaris, ultimo Julio vix florens, et Deans Dundas,
pratis pinguibus silvarum, medio Septembri frf.;
Korea: Chusan (Wilford! fl. c. fr. immat.); Japonia :
circa Hakodate, in pratis fruticetisque inter gramina
sat frequens, init. Augusti fl., Septembri frf., in fru-
ticetis et ad silvarum margines circa Yokohama,
Kanagawa et alibi, frequens, fine Junii fl. incip.,
Julio fl. frf.; in silvis graminosis circa Nagasaki sat
frequens, initio Septembris fl. frf.
L. elongata Mühlbg., huic simillima, optime differt
achaenio utrinque 1-costato, rostro ejus gracili, parum
breviore.
Pracedente minor et gracilior. Radix fasciculato-
napiformis. Caulis basi et petioli saepe dense, vix
unquam obsolete, setosi. Folia multo minus dissecta,
laciniae latiores, breviores et obtusiores quam in
L: squarrosa.
4. L. triangulata Maxim. l. c. 177. — (Scariola)
simplex glaberrima, foliis omnibus (superioribus alato-)
petiolatis deltoideis subcordatis acuminatis mucro-
nulato-repando-dentatis; panicula anguste pyramidali;
capitulo sub-15-floro; ligulis luteis; achaenio late ovali
compresso marginato utrinque 1-costato apice sube-
marginato atro, rostro brevissimo subobsoleto pallido
non prominente.
Hab. in Mandshuria, hucusque unico loco, ad
ostium fl. Usuri, in silva frondosa humida et ad mar-
eines ejus, prope Turrme et Messur solo argillaceo ,
Augusto fl. c. fr. fere mat. (ipse a. 1855.)
Radix fasciculata, annua vel biennis. Caulis ad
— 357 —
- A-pedalis, ceterum praecedentium habitu, a quibus
foliis constanter indivisis (in specc. numerosis col-
lectis) achaenioque bene differt.
Subgen. Cicerbita Benth.
Capitulum multiflorum. Involucrum imbricatum, fructiferum basi
immutatum. Achaenia latiuscula, minus compressa, margine obtusa,
sensim crassirostria. Flores (in nostris) azurei.
Pappus sordidus, rostrum brevissimum. ...JL. sibirica Benth.
» |J candidus, » distinctum...... L. tatarica C. A, Mey.
5. L. sibirica Benth. in B. et Hook. Gen. pl. II.
525 sub char. Cicerbitae.— Mulgedium sibiricum Less.
et Aut. omn. | : |
Hab. in Mandshuria tota vulgaris, Sachalino,
Kamtschatka , tota Sibiria, Rossia arctica et septen-
trionali, America boreali frigida.
6. L. tatarıca C. A. Mey. Ind. Cauc. 56. — Mul-
gedium tataricum DC. Prodr. VII. 1. 248.— Sonchus
tataricus L. Cod. 5814. — S. lactucoides Bge En.
Chin. 228.
. Hab. in China boreali, Mongolia australi, Songaria,
Altai, Turkestan, Caucaso, Rossia usque ad Volgam
et Tauria.
Habet sese ad praecedentem fere ut L. squarrosa
runcinata ad indivisam, sed transitus haud observati
et habitatio magis meridionalis.
Subgen. Ixeris Benth.
Capitula pauciflora. Involucrum cylindricum, fructiferum immu-
tatum, squamae biseriatae, exteriores minutae. Achaenia angusta,
vix compressa, circumcirca aequaliter costata, rostro saepius tenui.
Florés lutei vel rarius albi vel violacei.— Radix non repens.
Flores violacei 10. Folia runcinato-pin-
GALA TA cse LRL ut SRL ve re os LL. sororia Miq.
Flores lutei vel albi. 2.
245859 —
2 Pap. pus so dida 8.
» .candidus, caules semper -estolo-
nosi. 5.
. Folia caulina basi dilatata amplexicaulia
Caules saepe stoloniferi.. 4.
Folia caulina petiolata, radicalia multa,
Saepe pinnatiloba ...........: Var eer L. Oldhami m. .—
4. Flores 5 albi, achaenia scabra ..........L. albiflora m.
» 5—10 lutei, achaenia laevia.....£. Thunbergw m.
Qo
5. Folia lanceolata v. linearia, radicalia cau-
linis majora et numerosiora. Rostrum gra-
cile dimidium achaenium aequans . ae versicolor Schltz Bip.
Folia obovata v. oblonga, aaa sub-
nulla v. caulinis numerosis minora, ro-
strum breve crassiusculum.......... "LY PR nuls m.
7. L. sororia Miq. Prol. 121. — Simplex gracilis,
panicula breve setuloso-puberula excepta glabra, foliis -
inferioribus bijugo-pinnatifidis partitisve runcinatis,
lobo terminali foliisque ceteris vel omnibus deltoideis
sinuatis vel trifidis, laciniis acuminatis; panicula ampla
lucida; capitulo cylindrico sub-10-floro basi calycu-
lato; ligulis violaceis; achaenio lineari-oblongo vix
compresso striato-sulcato nigro in rostrum crassum
breve pallidum sensim attenuato. — Murasaki nigana.
Soo bokf. XV. 20.
Hab. in Nippon, verosimil. australi (ex opere Jap.
citato) et Kiusiu: prov. Hiuga, in aquosis montis
Tahakka (Siebold ex Miquel); circa Nagasaki, in silvis
fruticetisque humidioribus umbrosis, secus rivulos, ad
montes Yuwaya, Zidsi, prope Mogi, Akano-ura ali-
bique frequens, Junio fl., Julio frf.; prov. Hido in Jr
Higosan.
Annua et biennis, 3—4-pedalis, dn bapti
L. muralis DC. Petioli inferiores tenues elongati,
superiores alati breviores. Folia tenere membranacea,
. lobus terminalis, dum runcinata sunt, amplus. Capi-
+
. tulum 1 cent. longum. Involucri squamae lineares,
. circa 8, squamulae acutae circiter totidem. Achaenium
| (cum cum 1 mill.) 4 mill. longum.
8. L. denticulata, — Prenanthes denticulata Houtt.
ic. IX. t. 66. fig. 4. — Yakuschi só. Soo bokf. XV.
25, et Tairen sai. ibid. 27. — Youngia dentata DC.
110.0193; excl. syn. Thbg. — Maxim. Fl. Amur:
‘181. 473.— Prenanthes hastata Thbg! Fl. Jap. 301.
.. et Icon. ined. — Youngia hastata DC. 1. c. 194.—
Y. chrysantha Maxim. |. e. 181. — Ixeris ramo-
-sissima A. Gray Bot. Jap. 397.— Benth. Fl. Hongk.
.193. — Mig.! Prol. 122. |
a. typica: late patentiramosa , foliis dentatis vel
'"subintegris latioribus radicalibus sub anthesi nullis,
achaenio rostrum discolor multiplo superante. — Ho utt.
.] e. — P. hastata Thbg. 1. c. — A. Gray 1. Ce
EK chrysantha Maxim. 1. c.
J Hab. in Mandshuria orientali: ad Amur meridiona-
lem, secus Usuri fl, ad lacum Hanka, circa sinum -
Victoriae, in rupestribus frequens , Septembri fl. frf.;
in China: circa Pekin (coll. rossici!), Hongkong (Hance! :
fl. frf.);. Korea: in portu Chusan (Wilford! fl. frf.);
archipel. Koreano (Oldham! n. 452. vix. flor); Japo-
nia: circa Nagasaki, communis (Tilesius!, Langs-
dorff!, Oldham!) Octobri et Novembri fl. frf., circa
Yokohama, vulgaris, a medio Septembri fl. ad Decem-
brem fl. et frf., Yezo: in montibus circa m. ignivomum
I-san, frequens, init. Septembris fl. pr.
L. chrysantham m., quam a L. dentata, cujus specc.
antiqua tune ante oculos habui, floribus luteis neque
flavis foliisque subtus glaucis neque concoloribus
— 360 —
distinctam credidi, nunc, postquam utramque in vivo
observavi, minime differre persuasus sum. In utraque
enim flores lutei et folia lutescentiviridia subtus
subglaucescentia, sed in male exsiccatis colores
mutantur.
B. sonchifolia: minus late ramosa, saepe simplex,
foliis angustioribus runcinatis , radicalibus sub anthesi
interdum superstitibus rosulatis, achaenio rostrum ple-
rumque concolor plus duplo superante. — Prenanthes
sonchifolia Bge. Enum. Chin. n. 226., nec Willd. —
Brachyrhamphus? ramosissimus Benth. in Lond.
Journ. I. 489. — Youngia sonchifolia et Y. serotina
Maxim. 1. c. 180. 181.
. Hab. in Mandshuria occidentali: ad Amur superio-
rem, in rupibus aridis non rara, Septembri fl. frf.,
China: circa Pekin (coll. rossici!), prope Chinkiang
in Silver island (Hay ex Hance Advers. 24. in Ann.
sc. nat. 5 sér. vol. V.) et Hongkong (ex Bentham),
Korea, circa portum Chusan (Wilford! sub Zxeride
ramosissima).
Simili modo ut supra Y. chrysantham ita hic Y.
serotinam Y. sonchifoliae subjungo, prior enim sistit
specimina autumnalia macra foliis radicalibus diu cor-
rugatis et evanidis, caulinis minus divisis, rostro
quam achaenium multo breviore.
Var. a. et var. ß. in borealibus optime diversae et
geographice sejunctae apparent, in meridionalibus au-
tem altera in alteram transire videtur; habeo v. gr.
specimen Hancei rostro longiore varietatis B., disco-
lore var. «., foliis angustis ß., dentatis neque runci-
natis var. a. instructum.
Nomen Houttuynii quam Thunbergianum an-
E
— 861 —
tiquius vix praetulerim, nisi ex utroque nomine mi-
nus apto prius praeferendum esset ob Lact. hastatam
DC. Cetera nomina multo recentiora ad varietates
distinetas potius spectant et melius supprimenda, prae-
terea horum antiquissima non adhibenda, quia Y.
dentata DC., ad iconem Houttuynii descripta, simul
Pren. dentatam Thbg. amplectitur ad L. Thunbergia
pertinentem, nomini Benthamiano vero obstat L.
ramosissima Gr. Godr.
9. L. Thunbergii A. Gray. Bot. Jap. 397. (sub
Ixeride, excl. syn. DC.). — Mig. Prol. 123. — Pre-
nanthes dentata Thbg! Fl. Jap. 301. et Icon. ined. —
Pren. dent. Nigana, Soo bokf. XV. 15.
Hab. per totam Japoniam, in siccis graminosis, ad
margines, in fruticetis cet., v. gr. Hakodate, vulgaris,
Junio fl. frf. (Small!, ipse, Albrecht!), Yokohama,
Majo, Junio fl. frf., jugo Hakone (Tanaka!), Simoda
(Yolkin!), Nagasaki, fine Junii frf. (ipse, Oldham!
n. 450.) s
10. L. albiflora A. Gray. I. c. 397. (sub Ixeride).
Hab. in tota Japonia, similibus locis ac praece-
dens, sed ubique rara: Hakodate, initio Julii frf. (Al-
brecht!), ad promont. Siriki saki ins. Nippon (Small
ex Miq. Prol. 362.), Yokohama, ad margines agrorum,
ineunte Junio fl. c. fr., Nagasaki (Oldh! frf. s. n. J.
Thunbergii gracilioris Oliv.)
Differt a sequente caule stolonifero, capitulo 5—6-
floro, pappo sordido, achaenio sensius in rostrum bre-
vius attenuato. Quoad folia simili modo variat ac L.
Thunbergü, cui ex prima fronte similis et quae etiam
interdum caule stolonifero gaudet.
Mélanges biologiques. IX. 46
— 362 —
11. L. versicolor Schltz. Bip. in sched. Cichoria-
ceothecae n. 80. ex Herd. Pl. Radd. 29. — Zxeris
versicolor DC. Prodr. VII. 1. 151. — Miq. Prol.
123.—Benth. Fl. Hongk. 193.— Maxim. Fl. Amur.
180. 473. 483. — Prenanthes versicolor Fisch. apud
Bge En. Chin. n. 227.— Takasango só. Soo bokf.
XV. 19.—Pren. chinensis Thbg! Fl. Jap. 301.
Hab. in China (Bladh! in herb. Thbg.”): Hong-
kong (Bentham), Amoy (Sampson!), Formosa (Old-
ham!), Pekin (coll. rossici!), Mongolia, Dahuria, Si-
biria orientali (Irkutzk, versus Jakutzk), tota Man-
dshwria, excluso angulo boreali-orientali, frequens,
Korea: ad portus Chusan et Hamilton (Wilford!),
Japonia: prope Nagasaki, ad Kosido in declivitate gra-
minosa, ad viam Mogi versus simili loco, sat frequens,
in pratis montanis circa aestuarium altit. circiter
2000 ped. rarius, med. Junio fl. frf., Kanagawa in
aggeribus graminosis, rarius, init. Maji fl. incip.
Persimilis L. albiflorae, sed capitulo 15—20-floro,
pappo albo, rostro tenuiore subito in achaenium trans-
eunte tute distinguenda. Ludit quoad colorem flo-
rum in Sibiria et Mandshuria, ubi ligulas luteas, fla-
vas, albas et lilacinas (praesertim vere) habet, fre-
quentiores tamen luteas et tales solas observavit Bent-
ham in Hongkong, equidem in Japonia tantum. al-
bas vidi.
L. gracilem D C., ex montibus Indiae borealis;
quam pro varietate L. versicoloris capitulo minore flo- ©
ribusque paucioribus habet Bentham 1. c., mihi com-
parare non contigit.
7) Specimen japonicum in herb. Thunbergiano deest.
368 .—
12. L. Oldhami. —(Ixeris) rhizomate crasso prae-
morso, foliis subtus glaucis margine revolutis, radi-
calibus numerosis petiolatis lanceolato-oblongis vel
rarius obovato - oblongis acutiusculis, integerrimis vel
obtuse pinnatilobis lobis late deltoideis apieulatis mar-
gine petiolisque passim setulis crassis paucis in-
structis; cauliculis diffusis vix duplo folia radicalia
superantibus tenuibus 1 — 2-phyllis; foliis caulinis
triplo minoribus lanceolatis, integris vel basi remote
denticulatis, ad petiolum brevem parce crasse seto-
sis; panicula terminali subtrichotoma polycephala
dissita, bracteis squamiformibus; pedicellis gracilibus
parce squamatis capitula minuta sub-10-flora supe-
rantibus; involucri cylindrici in fructu immutati squa-
mis circa 8 cum calyculo subtriphyllo minuto; achae-
nio anguste lineari compressiusculo sub-10-striato
laevi basi truncato apice in rostrum tenue duplo bre-
vius attenuato, pappo 1-seriali sordido.
Hab. in ins. Formosa prope Tamsuy (Oldham! n.
290.) et ejusdem, ni fallor, speciei cauliculum fructi-
ferum absque foliis radicalibus vidi ex ins. Panay
Philippinarum (Cuming! n. 1642.)
Rhizoma fere digitum crassum, ad collum fascicu-
los foliorum et inter hos cauliculos floriferos emit-
tens. Folia radicalia 3 — 7-pollicaria, caulina 1—3-
pollicaria. Involucrum 6 mill., achaenium 5 mill. lon-
eum, fuscum, tenuissimum, pappo longius.
| Typum proprium sistere videtur, magis cum Cre-
pide integra aliisve japonicis, quam cum Zxeridibus
comparandum.
Subgen. Chorisma Benth.
Capitulum multiflorum, in fructu immutatum. Involucrum cy-
D DT t
lindricum, 2-seriale, squamis externis minutis. Achaenia Ixeridis.—
Rhizoma repens.
Caulis repens, folia pedatisecta v. fissa in laci-
nias 3—5 subrotundas....,................. L. repens Bth.
Cauliculi reptantes, folia saepius subindivisa. 2.
. Folia truncato-ovata, basi interdum hastato-tri-
loba, rostrum achaenio longius .. ............ L. stolonifera Bth.
Folia spathulata v. lanceolata in petiolum atte-
nuata, passim laciniata v. lyrato-pinnatiloba, ro-
strum achaenio Dreviüs. sii... ce ii: L. debilis Bth.
13. L. repens Benth. in Benth. et Hook. Gen.
pl. II. 526. — Ixeris repens A. Gray 1. c. 397. —
Benth. Fl. Hongk. 194. — Chorisis repens DC. I. c.
177.— A. Gray in Perry’s Exped. 315. — Herd.
Pl. Radd. 49.— Nabalus repens Ledeb. 1. c. II. 840.
—F.Schmidt Fl. Sachal. 153.— Prenanthes repens L.
Cod. 5836. — Hama nigana, hama tabu. Soo bokf.
AN. 19,
Hab. in litoribus Kamtschatkae, insul. Kurilensium,
Sachalini, Mandshuriae, totius Japoniae: Hakodate,
Arigawa ins. Yezo, Junio fl., Julio frf., prov. Nambu,
Yokohama, Majo fl., Junio frf., Simoda (Williams et
Morrow ex Gray), Koreae: circa Chusan (Wil-
ford!), Chinae: ex adverso Amoy, Majo fl. (Sam-
pson!), Hongkong (Bentham).
14. L. stolonifera Benth. 1. e. — Ixeris st. A.
Gray 1. c. 396.—Mig. Prol. 123.— Youngia pygmaea
Sieb. Zucc! Fl. Jap. Fam. nat. II. 194. (quoad pl.
japon., excl synon. omnibus) — non Ledeb. — Iha :
ningana. Soo bokf. XV. 17.
Hab. in tota Japonia: Hakodate, in agris requietis,
ad margines frequens, a Junio in Octobrem fl. et frf.,
in cemeteriis (Wright!), Yokohama, init. Maji fl. c.
fr, Nagasaki, vulgaris in oryzetis requietis, init.
D
— 365 —
Aprilis fl., etiam Oldham! n. 451. frf.; Korea: in
portu Hamilton (Wilford!).
15. L. debilis Benth. l. c. — Ixeris deb. A. Gray.
l. c. 397. — Benth. Fl. Hongk. 193. — Miq. Prol.
123.—Youngia deb. DC. l. c. 194. — A. Gray in
Perry's Exped. 314. — Prenanthes deb. Thbg. Fl.
Jap. 300. et Icon. pl. Japon. dec. IV. 9.—- Pren. deb.,
Dshishi bari, Tsuru ningana. Soo bokf. XV. 16.
Hab. in Japonia: Hakodate, Yokohama, fine Apri-
lis fl., Simoda (ex A. Gray), ubique sat communis,
Korea: Chusan (Wilford!), China: in litore ins. Hong-
kong (Bentham), Formosa (Oldham! n. 278. s. n.
Ixer. versicoloris, forma foliis lanceolatis passim laci-
niatis). |
"Observ. 1. — Prenanthes Tatarinowii Maxim. Ind.
Pekin. in Fl. Amur. 474. — Prenanthes, Fukuö só.
.S00 bokf. XV. 22., a me e Pekino descripta, praeter
Chinam borealem crescit etiam in Mandshuriae silvis
frondosis circa sinum Victoriae, v. gr. sat frequens
circa portus Bruce, Deans Dundas et Wladiwostok,
Septembri fl. frf., nec non in Japonia, ex opere citato.
— Valde affinis est Pr. quinquelobae Wall., ad quam
pertinere videtur Mulgedium triflorum Royle! herb.,
sed fructum plantae indicae examinare non licuit.
. Observ. 2.—Arnica ciliata Thbg! Fl. Jap. 318. et
Icon. ined.; Achyrophorus ciliatus Schltz Bip., haud
differt ab Achyroph. grandifloro Schltz. Bip. — Huc
pertinet icon Soo bokf. XV. 9. s. n. Sonchi maritimi.
— Planta in tota Mandshuria frequens transit etiam
in Japoniam, ubi tamen ipse non inveni, in Chinam
— 366 —
borealem, Davuriam et usque ad Altai.—Planta proto-
typa Thunbergii a continentali differt tantum foliis
inciso-dentatis, qualia in planta amurensi etiam rarius
observavi.
Cyrtandraceae
Sinico-Japonicae.
Aeschynanthus. Jack.
Ae. bracteatus W all.—Benth. Fl. Hongk. 258.
Hab. in ins. Hongkong (Hance!, Wright!), prae-
terea in Himalaya orientali.
Lysionotus D on.
L. pauciflorus. — Caule apicem versus foliato, foliis
sparsis ternatim ad quinatim in pseudoverticillos ap-
proximatis, brevissgne petiolatis, e basi cuneata ob-
verse lanceolatis acutiusculis v. obtusis, apice v. a
medio utrinque remote sat grosse 3 — 5-serratis; pe-
dunculis 1-floris ex axillis summis 1—4, prope basin
2-bracteatis ibidemque rarissime bifidis bifloris, pe-
tiolos quadruplo superantibus.
Hab. in Kiusiu: monte Naga, silvis vetustis, arbo-
ribus innascens, init. Octobris frf. c. corollis corru-
gatis.
AL. tenuifolio Wall. diversissimus foliis 2—4-lo
brevioribus et angustioribus, forma et serraturis om-
nino alienis, nec non pedunculis 1-floris, attamen
hujus generis videtur, quum ex fructus et seminis
structura, tum ex corollae fabrica, quam etsi incom-
plete examinare licuit in corollis 3 pl. m. destructis
et corrugatis, quas capsulis perfossas inveni.
“eo af à
E
— 367 —
Rhizoma repens elongatum passim emittit cauliculos
palmares usque pedales, adscendentes, cortice fungoso
cinereo, ut rhizoma ipsum, et cicatricibus foliorum
delapsorum obtectis. Folia in apice caulis pseudo-
verticillos 1—3 formantia, in quovis verticillo inae-
qualia, infimorum tamen minora, petiolo ad 5 mill., la-
mina 1—7 cent. longa, 3— 20 mill. lata, apice supra
serraturas proximas prominente acuto vel non promi-
nulo obtuso vel breviore ideoque subtruncato. Pe-
dunculi angulati, apice crassiores, 15-—— 20 mill.
longi. Bracteae subulatae, minutae. Calyx 5-par-
titus, laciniis subulatis, semper erectis. Corolla 8
cent. longa, fauce dilatata, lobis parum inaequalibus ,
depresso-rotundatis, margine undulato-crenulatis. Fi-
lamenta 4 usque ad orificium tubi adnata, 2 (inferiora?)
apice conniventia, crassa, antheris arcte connatis, 2
(superiora?) filiformia, a me tantum ananthera visa, an-
theris (cassis) forsan deperditis. Antherae quales vidi
rotundatae, ni fallor, transverse bivalves, valvis pilosis;
caleara mihi visa sunt filamento aeque crassa intus
hamata. Discus cylindricus , crassus, capsulae basin
attenuatam cingens. Capsula 4—8 cent. longa, 2
mill. erassa, basi longe, apice breve attenuata, tereti-
uscula, sulcis 4 tenuibus notata, 1-locularis, stylo
subpersistente 5 —7 mill. longo sursum crassiore
superata. Stigma subinfundibuliforme, leviter bilo-
bum. Carpella 2, marginibus involutis seminifera,
dorso (loculicide) dehiscentia in valvas duas medio -
septa incompleta bilamellata gerentes, demum post se-
minum emissionem septa liberantes. Semina arcte im-
bricata, funiculo capillari pendula, apice seta funiculo
— 308 —
aequilonga appendiculata, nucleo cylindricooblongo, 1
millimetro breviore.
Didymocarpus W all.
Folia in petiolum cuneata, corolla pollicaris ....D. lanuginosus.
» basi obtusa vel subcordata. 2.
2. Corolla pollicaris, folia grosse inaequaliter cre-
Deli le et ee HAE p oe HORE MS tU quer D. primulotdes.
» — l5-pollicaris, folia argute regulariter cre-
Bü IU A eR Que + lee an EEE TEEN ER D. oreocharis.
1. D. lanuginosus Wall! Cat. 791. in Horsf. Pl.
Javan. 118.— Hance in Journ. Linn. soc. XIII. 85.
Hab. in China boreali, in montium rupibus, Au-
gusto florens (David ex Hance) et australi (Seni-
awin! in herb. Fisch., fl.), nec non in Himalaya:
Khasia! , Sikkim! et parte occidentali (Falconer! n.
808., Royle!)
Flores non diandri, ut errore habet A. Decan-
dolle, R. Brownium laudans (Prodr. IX. 268. in
nota), sed didynamo-4-andri ex ipso R. Brown in
Horsfield l. c. |
Corolla a R. Brown non descripta, a Candolleo
ignota dicta, a me tantum in planta chinensi visa est, ubi
pollicaris, infundibuliformis, calyce 5-lo longior. Lim-
bus obliquus, 5-lobus, lobi subaequales , rotundato-
ovati, obtusi, extus parce pilosuli et margine haud
crebre ciliolati. Stamina didynama, inferiora longiora
corollae aequilonga, breviora ad basin loborum attin-
gentia. Filamenta glabra, a medio tubo libera. An-
therae late oblongae, ochraceae, loculis parallelis
basi liberis (neque reniformes, uti vult character
generis apud Candolleum). Ovarium stylo filiformi
antheras breviores aequante duplo longius, siliquae-
a
forme, basi annulo cylindrico circumdatum. Stigma
capitatum, subconcavum, subbilobum. Fruetus generis.
2. D. oreocharis Hance Advers. 31. in Ann. sc.
- nat. 5 ser. vol. V. 1866. |
Hab. in Chinae prov. Canton (Hance!).
A praecedente difiert tantum scapis et corolla bre-
vioribus, nec non foliis basi obtusis neque cuneatis.
Antherae praecedentis. |
3. D. primuloides. — Baea primuloides Miq. Prol.
354.— Jha giri só. Soo bokf. XI. 72.
Hab. in Japonia (Keiske ex Miquel).
Plantam ipsam non vidi, descriptio Miquelii, ad
folia, scapum capsuliferum et rudem figuram plantae
florentis a Keiskeo delineatam concinnata, bene tamen
quadrat in iconem citatam, ex qua patet non esse
Baeam ob stamina 4 antheris oblongis, 2 superioribus
majoribus, omnibus tamen, ut videtur, fertilibus, sed
potius Didymocarpum et valde quidem similem D.
oreochari, a quo tantum differt ex icone foliis basi nec
medio latioribus, grosse crenato-dentatis, corolla pol-:
licari lobis obovatis, staminibus tubum neque totam
corollam aequantibus, stylo brevissimo. |
Omnes tres species nostrae a reliquis. speciebus
. generis loculis antherae fere parallelis recedunt.
Chirita Ham. |
Meaulis, Corolla Coérulea Sun. cec nee eO Ch. sinensis.
Caulescentes. 2.
2. Corolla alba sesquipollicaris, calycis laciniae
Iancgolatae. . 5... s. Wo EE UD M pcr eaa: ... Ch. anachoreta.
Corolla rubro-aurantiaca 22/, poll., calycis laci-
BE lINeares.. sa ee nr de rro esee cosOh.? macrosiphon.
l. Ch. sinensis Lindl. bot. reg. XXX. 59. — Bot.
mag. 4284. — Benth. Fl. Hongk. 259.
Mélanges biologiques. IX. 47
— 370 —
Hab. in China (Lindley): Hongkong (Wright!)
Vidi etiam cultam in tepidariis nostris.
Scapus aphyllus, foliorum loco braeteis majusculis
membranaceis instructus. |
2. Ch. anachoreta Hance Advers. 32. I. c.
Hab. in Chinae prov. Canton, Septembri fl. (Hance!)
3. Ch.? macrosiphon Hance I. c.
Hab. in Chinae prov. Canton (Hance).
Baea Cunn.
1. B. hygrometrica R. Br. in Horsf. Pl. Javan.
120.— DC. Prodr. IX. 271.—Maxim. Fl. Amur. 474.
— Dorcoceras hygrom. Bge. Enum. Chin. n. 301.
Hab. in China boreali, circa Pekinum (coll. ross.!)
Foliis ovatis vel obovatis, scapo 3—5-floro a se-
quente statim et nimis distincta.
2. B. Swinhoei Hee I. c. 32.
Hab. in ins. Formosa (Swinhoe ex Hance). —
Non vidi.
Planta dicitur suffruticosa, foliis lanceolatis , pani-
culis axillaribus et terminali. |
Conandron Sieb. Zucc.
C. ramondioides S. Z. in Abh. Münch. Akad. III. .
8. p. 729. tab. 3. fig. 1. — Miq. Prol. 55. — Iwa
tabako. Soo bokf. IV. 5.
Hab. in Kiusiw: monte Naga, rupibus madidis um-
brosissimis, init. Octobris frf., in m. Higosan prov.
Higo, med. Julio frf. Nippon: secus viam a Kanasawa
ad Uragà ducentem, ad rupes humidas umbrosas
frequens, Junio florens.
— 11 —
Rehmannia Libosch.
1. R. glutinosa Libosch.— DC. Prodr. IX. 275.
— Mig. Prol. 55. — Maxim. |. e. 474. 483. —
Gerardia glutinosa Bge |. c. 49. — R. chinensis F.
Mey. — Bot. mag. 3653. — Melittis melissophylla
Thbg! Fl. Jap. 248. — Mel. meliss., Senri goma.
Hana dsiwö. Soo bokf. XI. 63. — Melittis japonica
Thbg. Dec. pl. jap. III. 8. et in Trans. Linn. soc.
I. 338. — Ko men moo. Senri goma. Kwawi. herb.
III. 24. — Savatier. Kwawi. 50.
Hab. in China boreali, circa Pekinum, sponte et
culta (Bunge! alii!), in Mongolia australi, in Japonia
meridionali, culta (Miquel, ipse) et forsan sponta-
nea, ex Miquel.
A Sinensibus pro obsonio comeditur. :
Planta spontanea habet flores minores et fusco-pur-
pureos, culta majores purpureos vel purpurascentes.
2. R. lutea, — Minor, pube patente; foliis plerisque
basalibus aequaliter acute serratis, racemo foliato
4 — 6-floro, calycis laciniis extus secus nervos patenter
setoso-pilosis, corolla lutescente.— Dziwó. Soo bokf.
XI. 64. |
Planta a me ad figuras tres japonicas descripta,
quarum una nigra cum analysi non completa in opere
nunc citato, duae coloratae, a botanico peritissimo
Wudogawa Yoan manu pictae in collectione ico-
num Sieboldiana servatae. — Hujus generis esse
docet figura nigra, inter Didynamiam collocata et
stamen cum ovario omnino typica delineata.
Humilior et gracilior quam Z. glutinosa. Pubes elon-
gata patens, an glandulosa nec ne ex iconibus non
— 372 —
manifestum. Folia quam in praecedente circiter aequi-
magna, sed acutiora. Rhizoma lutescens, pennam an-
serinam crassum, ramosum, fibris radicalibus crassius-
culis obsessum, omnino A. glutinosae. Caulis, praeter
bractealia, vix folio uno obsessus. Bracteae infimae
pedunculum cum calyce, superiores pedunculum supe-
rantes, pedunculis bracteisque sursum decrescentibus.
Calyx laciniis ovatis acuminatis nec acutis, ad nervos
laciniarum medios extus setis patentibus obsessus. Co-
rolla sordide lutescens, ceterum simillima. Antherae
purpureae neque albae, filamenta alba purpureo-macu-
lata, neque lutea cum maculis purpureis. Stigma minus.
Ovarium elongato-ovatum neque globoso-ovoideum.
Isanthera N. E.
I. discolor. — Foliis oblongo-ellipticis acutis in
petiolum attenuatis repando-serrulatis, superne mi-
nute parce adpresse pilosulis, subtus pallidis ad.
venas rufo-pubescentibus, ad intervalla dense farinoso- —
puncticulatis; pedunculis parte indivisa petiolum
superantibus apice bis trichotomis, ultimis sub-
1-floris; calyce 5-partito; corollae lobis stamini-
busque inaequalibus; capsula men in
stylum gracilem attenuata.
Hab. in Formosa (Oldham! n. 380. frf. À
Altera species hujus generis ita definienda : J. per-
mollis N. E.— Wight Ic. 1355.— Foliis oblongo-ellip-
ticis v. oblongis acutis in petiolum attenuatis inte-
gris superne adpresse pilosulis subtus concoloribus
ad reticulum rufo-villosis et inter venas pilis paleacise -
rufis adpressis vestitis; pedunculis parte indivisa
petiolo brevioribus apice bis trichotomis, ultimis
— 373 —
dense plurifloris; calyce 5-fido; corollae lobis
staminibusque aequalibus; capsula globoso-ovoi-
dea in stylum crassum breve acuminata. — Vidi e
Decan: Courtallum (Wight!), Nilagiri (Thomson!)
Ceylona (Th waites !) |
Caulis I. discoloris repens, verosimiliter arboribus
innascens, apice adscendente pedalis, simplex vel
ramo singulo instructus. Cortex spongiosus, superne
tomentosus, pube simplici. Folia alterna, cum petiolo
8 — 9 cent. longa, 3 cent. q. exc. lata. Farina sor-
dida, e cellulis globosis, in sicco horizontaliter pa-
rallele substriatis, in aqua laevibus, aére repletis,
. epidermidi impositis et facile abrasilibus, haud con-
tieuis constans. Calyx .4 mill. longus, cum pedicello.
bibracteolato et pedunculis bracteatis dense breve
rufo-tomentosus. Capsula tomento brevi rufescente
_ (pilis conicis) obtecta, 1-locularis, calycem vix supe-
rans, stylo 1 mill. longo superata. Stigma convexum,
stylo vix crassius. Ex parietibus capsulae crassis
spongiosis, sine ullo suturarum in sectione tenui
transversali vestigio, capsula certe indehiscens vi-
detur. Quidque carpellum e medio exserit placentam
tenuissime membranaceam cum placenta carpelli alte-
rius in centro leviter coalitam et ibidem bifidam,
quaque lamella revoluta et hic dense seminifera. Ubi
margines carpellorum esse debent, ad superficiem
capsulae interiorem observatur nervus tenuis longitu-
dinalis. Semina angulato-ovoidea, testa nitida, laevi
vel obsolete striolata. — Duabus capsulis speciminis
examinati insidebant corollae corrugatae, e quarum
examine sequentia didici. Corolla calycem vix su-
perat, tubus limbo nune continuo erecto 4-lo bre-
— 374 —
vior. Limbus 5-lobus, lobis rotundatis, duobus quam
ceteri (forsan inferiores) duplo minoribus et paullo
crassioribus. Stamina fuisse videntur 4, quarto
tamen in corollis suppetentibus aut praeter filamenti
basin abrupto, aut toto destructo, staminis quinti
locus (postici igitur) inter lobos corollae 2 breviores
vacuus. Filamenta inaequilonga, duobus brevioribus
ad basin loborum majorum attingentibus, tertio (et
abrupto quarto?) lobis majoribus. aequilongo. Sed
positio staminum in corollis quae praesto sunt irregu-
laris: ex ratione corollae subbilabiatae 2 breviora
utrinque secus labium superius brevius, cum abortivo
inter illa, 2 longiora vero utrinque secus lobum me-
dium labii majoris (inferioris) disposita esse deberent,
hie autem stamen 1 longius et 1 brevius ad latera
loborum minorum cum abortivo inter illa, alterum
brevius et abruptum quartum inter lobos tres majores
disposita erant, ita ut stamina non regulariter didy-
nama, sed potius irregulariter inaequalia dici possint.
—Antherae basifixae, globosae, 1-loculares, rima ver-
ticali peripherica circumeirca dehiscentes, connecti-
vum semicirculare amplectentes.— Ex praecedentibus
patet, speciem nostram non exacte cum charactere
generico ad I. permollem stabilito convenire, discre-
pantia ex corolla et staminibus inaequalibus tamen
non magni videtur momenti. Utrum species nostra
polygama sit an hermaphrodita , ex specimine fructi-
fero examinato dicere nequeo.
(Tiré du Bulletin, T. XIX, p. 475—540).
WELANGES BIOLOGIQUES
BULLETIN
L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES
DE
ST.- PETERSBOURG.
—
Tome IX.
LIVRAISON 4.
Sr, - PETERSBOURG, 1875.
Commissionnaires de l'Académie Impériale des Sciences:
à ST.-PÉTERSBOURG:
MM. Eggers & C0, H. Schmitzdorff, J. Issakof et A. Tscherkessof.
à RIGA: à ODESSA: à LEIPZIG:
M. N. Kymmel. : M. I. Bieloi. M. Léopold Voss.
Prix: 30 Cop. arg. = 10 Ngr.
Juin 1875. i
P (Vase, Odi 9° igne à X 12. he
CONTENT.
Pages,
N. Géleznov. La mousse des marais a-t-elle la propriété
d’absorber l’eau liquide et la vapeur répandue dans
MN Dee id ete see an, 375—389
J, Setschenow. Notiz die reflexhemmenden Mechanismen
1 CULE TST A ge DR eo ok ge aks Ge 390—392
C. J. Maximowiez, Diagnoses plantarum novarum Japoniae
ee Mandshuriae. Decas XIX ....:... leere 393— 452
J, Setschenow, Zur Frage über die Reflexhemmungen.... 453—460
J. F. Brandt, Untersuchungen über das Kaninchen (Lepus
cuniculus) in antiquarisch -linguistischer, zoogeogra-
phischer und paläontologischer Beziehung......... 461—490
Dr. Alex, Brandt, Zur Kenntniss der weiblichen Sexual-
drüsen der Insecten. Vorläufige Mittheilung....... 491—496
>
Ex APTE
TOR
Taste
*
FEL
[o
bv
ART 1
a 20 Novembre |
2 Décember 1873
La mousse des marais a-t-elle la propriété d’absorber
l'eau liquide et la vapeur répandue dans l'atmos-
phere? Par N. Géleznov.
Ayant à examiner les propriétés de la mousse des .
marais (Sphagnum), qui la rendent propre à la cons-
truction des batiments ruraux, j'ai cherché, entre
autres, à résoudre la question qui est posée en téte de
ce mémoire.
Les travaux de MM. Unger’) et Duichantpe® ij
ont constaté, que les plantes supérieures n'ont pas la
faculté de condenser dans leur tissu l'humidité atmos-
phérique, pas méme les plantes épiphytes dépourvues de
racines?) Quand on pense que l'air qui circule dans
les interstices des organes élémentaires doit étre tou-
jours saturé de vapeur d'eau, on concoit que l'air ex-
1) Nehmen die Blätter der Pflanzen dunstfórmiges Wasser aus
der Atmosphüre auf? Sitzungsberichte d. Acad. d. Wiss. Wien, B.
IX, 1852: p. 883.
2) Expériences sur la végétation des plantes épiphytes. Journ.
de la Soc. Imp. et centr. d'Horticulture. T. IT, 1856, p. 67.
3) Expériences sur la végétation d'une Bromeliacée sans racines,
par M. P. Duchartre. ee T. 67. 1868, p. 775.
Melanges biologiques. IX. 47*
— 916 —
térieur, qui en est rarement surchargé, en entrant
dans l’intérieur de la plante pendant l’acte de la res-
piration, doit y absorber la vapeur qui lui manque
pour s’en imprégner et l’entraîner au dehors au lieu
de déposer la sienne. Dans ces conditions il est même
difficile d'admettre que la vapeur extérieure puisse se
condenser dans la plante qui se trouve en pleine végé-
tation, malgré la différence de température qui existe
souvent entre l’air .embiant et l’intérieur des feuilles.
Si la condensation a lieu par l’abaissement de la tem-
pérature, c’est avant tout le surplus de la vapeur de
Yair intérieur qui reprend l'état liquide et l'air inspiré
trouve toujours une atmosphére saturée dans la plante.
D'un autre cóté les membranes entiérement mouillées,
telles qu'elles constituent les tissus intérieurs des
plantes, ne sont pas hygroscopiques dans l'acception
ordinaire de cette expression; cet état survient seule-
ment à un certain degrés de sécheresse qui, comme je
l'espére prouver plus loin, au moins pour le Sphagnum,
ne s’accorde pas avec les conditions de la vie.
Malgré ces raisonnements on admet jusqu'à présent.
pour les plantes inférieures, les mousses, les lichens
etc., privées d'un systéme radiculaire bien développé,
la possibilité d'absorber la vapeur atmosphérique pour
compléter la déperdition de l'eau dans leurs tissus,
occasionnée par la transpiration.
Pour constater cette propriété par la voie expéri-
mentale je me suis servi d'une cloche haute de 37 cm.,
large de 15 cm., posée sur une pièce plate en verre.
L'orifice supérieure de la cloche était bouchée par un
liége. Ce liége était perforé, pour laisser passer un
tube manométrique et deux thermométres trés-sen-
— d d —
sibles et parfaitement concordants, que je dois à l'o-
bligeance de M. le professeur Mendéléyev. La boule
de l'un d'eux était enveloppée de mousseline constam-
ment mouilée au moyen d'une méche, trempée par
son autre extrémité dans un petit gobelet rempli d'eau
et attaché à la face inférieure du liege.
Sous la cloche se trouvait une soucouve contenant
de l'eau qui occupait presque tout le diamétre inté-
rieur de l'appareil, sauf la place nécessaire à un sup-
port à deux étages destiné à soutenir les plantes sou-
mises à l'expérience. L’air sous la cloche se trouvait
donc constamment dans un état.rapproché de la satu-
ration. On sait comme il est difficile d'obtenir une sa-
turation absolue; malgré que les gouttes d'eau pro-
venant des vapeurs condensées couvraient de tous côtés
les parois intérieures de la cloche, le thermométre
mouillé accusait ordinairement quelques dixiémes de
degrés de différence au-dessus des indications du
thermométre sec, ce qui correspondait à 98 ou à 99-5
de saturation. Du reste ne considérant mes expé-
riences que comme préliminaires, destinées à appré-
cler leur durée et la valeur de là méthode que j'ai
choisie, je ne prenais pas les précautions prescrites
dans ces cas pour obtenir une entière saturation. Ainsi
je me contentais d'abord d'une clóture incompléte; la
cloche était posée simplement sur la tablette en verre
passée à l'émeri; le liége était introduit par pression
et le tube manométrique fermé par un bouchon. Mais
voyant que la saturation de l'air sous la cloche n'était
pas telle que je la désirais, je mis du suif sur le bord
inférieur de la eloche; la surface du liége était cou-
verte d'un mastique de cire et de suif fondus et je
| Mélanges biologiques. IX. 48
— 978 —
versai du mercure dans le manométre. Son niveau
dans le bras court ouvert sous la cloche était de 0,66
à 1,00 mm. au-dessous de celui qui se trouvait dans
l’autre bras communiquant avec l'air de la chambre.
Toutes ces mesures pourtant n'ont pas changé l'ordre
des choses; ce n'est que plus tard, surtout dans le
courant des mois de juin et de juillet, que les deux
thermomètres indiquaient plus souvent la méme tem-
pérature.
L'appareil était disposé sur une table à la distance
de 2785 de la fenétre, de maniére. à ne recevoir que
la lumière diffuse.
Les plantes que j'ai soumises à l'expérience appar-
tenaient à deux espèces de Sphagnum, le S. acutifolium
. Ehrh. et le S. cymbifolium Ehrh. Elles végétaient
ensemble dans un marais du gouvernement de Novgo-
rod, d’ou je les ai fait prendre en hiver. Le bloc tout.
gelé était introduit dans la chambre et aprés quelques
jours nécessaires à la fonte de la neige, j'ai séparé
soigneusement les deux espèces l'une de l'autre, je les
ai coupées par en bas, afin que leur longueur de 5 à
6 cm. ne dépassát pas la hauteur de la soucoupe qui
les contenaient. Ainsi ont été formés deux pelotons
assez épais, ayant une surface plane commode pour
les pesées. Les extrémités coupées des tiges n'étaient
pas couvertes de mastic, comme l'a fait M. Unger
dans ses expériences sur les branches de Sparmannia,
Camellia, Crassula et Opuntia. Les pesées s'effectuaient
une ou deux fois par jour et méme plus rarement,
selon ce que j'avais de temps à ma disposition. Je
commencais par noter l'heure et l'indication des deux
thermométres. Ensuite, pour peser la mousse, je sou-
Say —
levais la cloche, en la replaçant chaque fois pour abri-
ter l'autre soucoupe qui restait sur le support. Après -
les deux pesées je notais de nouveau les indications
des thermometres et l'heure; pour me faire une idée
plus exacte sur l'état de saturation de l'air sous la
cloche, je répétais ces deux derniéres observations en-
core une fois, à des heures différentes, avant de quit-
ter le laboratoire. Toute l'opération durait rarement
plus de six minutes, de sorte que la durée des pesées,
pendant lesquelles chaque espéce de mousse était ex-
posée à l'air de la chambre, ne dépassait pas deux
minutes. Je négligeais de couvrir les soucoupes conte-
nants les plantes pendant les pesées. Toutefois quelque
court que füt le temps où la mousse se trouvait dans
l'atmosphére non saturée, il ne pouvait pas étre sans
influence sur la diminution du poids, puisque l'expé-
rience se prolongeant plus de quatre mois les plan-
tes, pendant les soixante-treize pesées, se trouvaient
à découvert prés de deux heures et demie. Avant de
remplir les deux soucoupes, j'ai détaché une por-
tion des deux espéces de mousse pour les soumettre
à la dessication à 110° c. Le S. acutifolium contenait
82,12% d'eau, le S. cymbifolium en contenait 85,037.
La première de ces plantes n’a pas été arrosée de
tout le temps qu'a duré l'expérience; quant à l'autre,
elle à recu avant d’être mise sur le support 38,09 gr.
d'eau, pour entretenir plus longtemps sa fraicheur.
Cette eau a été entièrement interceptée, en partie
imbibée par les plantes, de sorte qu'il ne s'est pas
trouvé une seule goutte sur le fond de la soucoupe.
— Le S. acutifolium a été introduit sous la cloche le
21 mars. La soucoupe de 13,09 cm. en diamétre con-
— 880 —
tenait 28,13 gm. de mousse fraîche“), dont les branches
superieures avaient une belle couleur verte, les tiges
et les branches inférieures étaient d’un vert pâle,
propre à cette plante.
La mousse se trouvant sous la cloche conservait
pendant plusieurs jours sa fraicheur et sa couleur
verte. Dans l’atmosphère humide les branches se sont
même visiblement relevées et commencaient à croître,
mais des la moitié du mois d’avril elles s’etiolerent et
leurs sommets flétrirent petit à petit.
Vers le 18 avril elles devinrent sèches en apparence,
à la fin de l’expérience diminuèrent considérablement
de volume et prirent une couleur blanc-jaunâtre sans
aucun vestige de verdure.
Les pesées se sont néanmoins continuées pour
voir si la mousse privée de vie n’avait pas la propriété
de se charger de la vapeur contenue dans l'air, pro-
priété qu'on lui attribue dans l'usage domestique en
placant une couche de mousse entre les doubles fe-
nétres, afin qu'elle absorbe l'humidité de l'air inclus et
dont les vapeurs, en se congelant, troubleraient la
transparence des vitres.
Le S. cymbifolium fut mis sous la cloche le 24 mars.
Le poids de là mousse était de 20,58 gm. et aprés
l'arrosage—de 58,67 gm. La soucoupe avait 8,9 cm.
. en diamètre.
Les feuilles sur le sommet des tiges et des branches
étaient de couleur rose, la plupart des autres feuilles
étaient d’un vert foncé. Ces couleurs se sont effacées
dans la suite. Les premiers jours, comme dans l’espèce
4) Déduction faite du poids de la soucoupe qui était toujours soi-
'gneusement essuyée avant les pesées.
— 981 —
précédente, les branches supérieures ont montré des
signes évidents de croissance, plus tard, dès le 17
avril, elles commencèrent à perdre leur coloration vive
et leurs sommets se flétrirent, mais en somme elles con-
servèrent tout le temps leur fraîcheur et leur turges-
cence, malgré leur air d'étiolement.
Le 12 juin j'ai remarqué que les feuilles qui s'ap-
pliquaient aux parois intérieures de la soucoupe tour-
nées vers la fenétre, s'étaient colorées en vert foncé.
Cette couleur, en prenant de plus en plus une teinte
vigoureuse, se répandit jusqu'à prendre un tiers de la
circonférence de la soucoupe et persista jusqu'à la fin
de l'expérience. Ce phénoméne était évidemment pro-
.duit par l'imbibition de l'eau liquide qui s'était préci- -
pitée dans cet endroit plus aisément que du cóté opposé
à cause du refroidissement occasionné par la proximité
de la fenétve. |
Par suite de reparations dans le laboratoire de
l’Académie, mon appareil dut être déplacé et j'ai
fait la dernière pesée le 1 d’août.
A cette dernière pesée, après 104 jours, le S. acu-
tifolium a diminué son poids originaire de 17,80 gr.,
le S. cymbifolium, après 100 jours, de 17,58 gm.
En jetant un coup d’oeil sur le tableau ci-joint on re-
marque dans les colonnes des différences des pesées
subséquentes, que le poids de la mousse a augmenté
quelquefois, mais on ne saurait tirer de ce phénomène
la conclusion opposée à celle que je crois faire. En
effet, en levant la cloche dont les parois intérieures
étaient toujours couvertes de goutelettes abondantes
d’eau condensée, quelques-unes pouvaient tomber ina-
perçues sur la surface de la mousse et être pesées
— 382 —
avec celle-ci. Cette supposition me paraît vraisem-
blable, premièrement parce que les douze premiers
jours de l'expérience, jusqu'à ce que les gouttes d'eau
condensées sur les parois de la cloche n'étaient pas
assez grandes. l'augmentation du poids n'a pas eu lieu;
secondement, parce que le S. acutifolium, qui se
trouvait sur l'étage supérieur du support, présentait
ce fait plus souvent, il a eu lieu huit fois et eut en
somme 5,75 gr., tandis que le S. cymbifolium qui se
trouvait en bas et était garanti par la soucoupe supé-
rieure n'à augmenté son poid que deux fois, de 1,89
gr. Cette augmentation était donc peu considérable, et
je crois n’étre-pas dans l'erreur en faisant cette con-
clusion que le Sphagnum à l'état de vie n'absorbe pas
la vapeur de l’atmosphère.
Quand j'ai repris mes observations au mois de dé-
cembre, j'ai remarqué que le S. cymbifolium avait perdu
2.46 gr. d'eau et le S. acutifolium avait acquis 1,57 gr.
Mais comme mon appareil a été remué en mon absence
et que l’eau de la soucoupe était repandue sur la tablette,
je ne puis tirer de: ces nombres aucune conséquence,
jai donc terminé la première série des observations.
La mousse a été dessechée à 110°C. Le S. acutifolium
a donné 5,05 de matière sèche, et après avoir été re-
froidi avant la pesée au-dessus de l’acide sulphurique
il a été introduit de nouveau sous la cloche, le 20 de-
cembre. Après deux heures et trente minutes de séjour
dans l’atmosphère contenant 97% d'humidité elle a
acquis 0,71 gr. qui ont dépressié l’humidité de l’air
jusqu'à 857. Pendant les trois premiers jours le poids
de la mousse augmentait constamment quelquefois
jusqu'à 1 gr. par jour, ensuite il se mit à varier, di-
— 309 —
minuait un peu, augmentait de nouveau ou restait sans
changer, enfin apres les douze derniers jours il devint
constant. Je terminais les recherches, car cet état de
choses pouvait se prolonger longtemps, peut-étre indé-
finiment. En somme pendant trente jours le S. acuti-
folium à imbibé 3,40 gr. d'eau répandue dans l'air, ce
qui fait 40,807.
. Le S. cymbifolium était desséché deux jours aprés
le précédent, il avait 2,98 gr. de matière sèche et a
absorbé pendant 28 jours 2,35 gr. de vapeurs, ou
44,097. Durant les deux derniers jours il a perdu
0,02 gr., mais les six jours précédents il a acquis
0,23 gr.
Pendant tout ce temps l'air sous la cloche ne s'est
jamais rapproché de la saturation comme avant, il
contenait de 75 à 98% d'humidité. En comparant les
propriétés de la mousse avant et aprés la dessication
il faut conclure, que la mousse humide méme privée
de vie n'a pas la faculté d'absorber la vapeur; qu'elle
n acquiert cette faculté que quand elle contient moins
de 507 d'eau et par conséquent pendant la vie elle
ne peut jouir de cette propriété. On peut voir du tab-
leau, qui se trouve à la fin du mémoire, que le S. acu-
tifoliwm en perdant toute trace de vie contenait 71,58%
d'eau, qu'il continuait à perdre jusqu'à la dernière pe-
sée le premier d'aoüt, quand il contenait encore
50,3577 d'humidité. :
Quant à l’eau à l’état liquide, elle est absorbée par
ces deux mousses avec une avidité surprenante. Pour
constater préliminairement cette propriété j'ai employé
un procédé assez grossier; j'ai pris un verre sans fond
large de 5 cm., haut de 8 cm. A Vorifice inférieur
cM
jattachais un disque en papier Joseph muni de nom-
breux trous pratiqués par une grosse épingle. Cet ap-
pareil était rempli de pelotons de mousse fraiche. On dé-
terminait son poids, on l'arrosait ensuite abondamment
avec de l'eau distillée. L'eau surabondante s'étant
écoulée par les trous du fond et à travers le papier,
on laissait pendant un quart d'heure s'évaporer celle
qui mouillait la surface des plantes et on pesait de
nouveau. Cette opération était répétée plusieurs fois,
jusqu'à ce que les deux pesées subséquentes ne mon-
traient plus de différences, ou étaient approximative-
ment les mémes. Ordinairement les premiers arrose-
ments augmentaient le poids de la mousse plus que les
suivantes. Quelquefois il a fallu aller jusqu'à six ar-
rosements pour obtenir une imbibition complète et
constante. |
|
1
Avant limbibition. Après l’imbibition.
Poids de | Poids de
Nom de la mousse. | Eau la mousse.|la mousse. Eau
Br: FOU: Grammes.|Grammes. | POUT "^
S. acutifolium....... ,81,48 .11,47 | 43,82 | 95,16 —
S. cymbifolium ..... | 83,90 | 14,97 | 70,30 | 96,61
| |
C’est-a-dire qu'une partie du S. acutifolium peut
contenir aprés l'imbibition 19,7 et le S. cymbifolium
28,5 parties d'eau. |
On peut objecter que cette méthode n'est pas exacte,
que l'eau, sans étre imbibée, pouvait se tenir dans les
aisselles des feuilles et qu'on pesait ainsi une certaine
quantité de liquide superflu. Cette objection se rap-
M — 385 —
porte en effet au surplus d'eau qu'on pesait ainsi, car
on ne peut pas prouver que les aisselles des feuilles
p'en contenaient point. Il est donc probable que les
déterminations qui précédent et qui se trouvent dans
la troisième et la quatrième colonnes pèchent un peu
par l'abondance.
Toutefois on ne peut pas nier que ces expériences,
sans étre irréprochables, constatent par des nombres
très approximatifs que la mousse par la surface des
organes aériens absorbe une grande quantité d'eau.
Mélanges biologiques. IX. 49
— 386 —
PORN EEE TEE SSE Rte nae EE aes
| |
OG
| | | LE 01 06 el TOR c&'o oc'9c aA ‘6°12 66 6 6LIEE
GIL L6 806 l'Ic|LGOI €6 961 1 08,08 0 8896850 1697 86 661 T'OGOGOIIT TAY
Ms 1321611806 9' 6L / 61860 :80'4g|ec'0 66°C 86 F'6I9'6I|F |LI|Tg
| | |8c6 86 L'8T6'8T G60 9£ 20770 [8780 66 6 8106196 108
Í
| |. jorIr66 r6roocsco Se4€Ir00 6666 66 6'810'6I CET T|6G
| 1780166 Z'818 ST FT 0 9S LEIGSO 8687 66 |V'8T,€ 8T 86/0 T|8G
[PN TEM apt PPOLOOL LST LST LS €60 (0186290 84 vC 66 9'S1IL'SI LE OLS
| | | t |igietige [rere'erero sssdero jar‘ag| 86 [SLE 81/2 TT|9G
(APR tape maleene | ELO ZCO— evsc|sro 06‘ 86 8210 'ST9rv0T|9c
sper BET EGE SLOG L9'SSIFEO (80°96 66 98r 9'Sreg
| p i GL IO ET | 04:0 ‚579% 86 2'216 2 LOGOTI|VG
el ae | | | 960 (GILG 66 IT AIG 2T T6/6 |8G
poms | | | | GOO (8€£'46 68 008805888
Be | LGIOTIS86 SLL FLT | 00 (ev 4c 66 |S‘LIF'LTIIGOT|GG
| p iaa | 86 c's1 81,0) Teste
|
|
|
|
Ss, eis ae 2 St ik I un = | u
me | © 1 Ei z i: E. elem! s m © a - lan hun! 5 ES B |
EIS ssl = B'É£ÉlSsE = ER "3 fo re its Dos £s Bg
= FD M— [er re eS me Os | £5 ae Os [2 Dias! Bi = [n]
SISISE) © een 2 GBERLH Sc. BHERSE RS
a lee) | ae mme = see] 8 328/58 © 2 |
BOnBIUDUNP at ae RI SEU mI MERE © | 2 EA © |G m ES nee MUN ROG
I |sdwor 2-9 m. way] sduoj,. oe Lo Many - 1586 hone Bo Sc RU DRUM | sduro T, a ‘
| | "umiojpqui&o umuseydg "umi[oj3noe wnuseydg
, ! MC NT LE RER cay j sat Cd
'Jre,| Suep onuojuoo
mea,p imodeA e| 1o41]e;p tanuseydy np ojoridoid ef ANS oouormdxo, op s[mjop sop jueuojuoo neo[qu]
RS
se 26
61/8 146
G || 86
_ 09/6 186
op mouton I6 G 86
-U00 OÙ so[[Iuory | |
Sey ‘205 0149 |
qreaed "quo? *Q erp
SLIP |86
IL? (86 |
G (6 86 |
Ig [s 86
det en Mu 66
=9UI0 aD | | |
Lee 66
ZUG 126
le
61/6186
a
981 86
977 66
III 46
S
Y'61
61
T61
er il
LT 6I|G
L61GE OL
'6IIGGOT
€ 6T|ET PL
LI
46
L6
46
96
96 |
0° 06.60 STILI
|
| |
GIG
LOG
161
681
V6L
|
pe.
I$ 6T
|
[t4
9'6TjOT OT
| IT
O'OIE
IL?
IP Il
FICILGILI
605810 II
C'GII6E GI
IT'GTISTITI
G'GIIOFIS
[GILT
yell
TI
9I
Ix TT
LT
SFOL
6801
T 1308/01
96
L6
166
96
L6
96
86
86
76
96
L6
G6
96
16
96
L6
Q6
I'cclgy II CG
9‘0c|8S 01
L6
S21
OST
OST
GALI
621
e LUT
6 8T
re ST
ost
621
SST
SLI
‘016
G'8T
IG AT
9'8T
6 8I
€'8IT
F'6I
LA
ia 61
6
61
9°61
Sst
L'8I G00
G'SIITT'O
&'8SL ITO
€810L0
€ 81080
TSI LUO
981 89°0
T4 ‚61780
9'8r9río
IS '8 T0 1/0
9ST OF'0
G 81,96 0
e IC 200
4'8T.Av'0
Get
0610TO+
G'SI 660
S'SI9I0
E6LSTO
„6LOFO
SGT 01'0
"n ‘61030
L'61 ee'o
00341 0
661
OO
6£'oc|oo'to 987r
rros 900 G6FI
GEOSIETO — 86 GT
9908 040 eel
9e're|ee'0. SS'CT.
99/1000 81‘9T
eg Ic|ec'O STIL
TS 60460 849]
088010 0— 04 4T
TOES 69 0-+ 96 LT
TL Ec080 ETZL
TSEeGlOTO EG'8T
941821110 SEST
8860060 0T8T)
Og 0 €T0— 006T
IE FEIOLO-FIET6L
98 FCl090 £0'6I
cg'valoe'0 6967
1042050 8661
9r'eg|/e'0 |ET07
9g°Gclgz‘0 (|09‘08
99'GGd0c/0 8406
9g'ec|is'0 8608
61'9c|ce'0 FTE
ge‘gelero 0817
86
36. 6
86.
| 86
86
86
86
66
86
66
86
66
66
86
86
86
86
86
86
86
66
86
|
AI
46 iL
ST
Fst
O61
VST
5:21
ach
91
007
£'9r
|
I
9'8T
G'6I
9'6T
c'e
vol
86 4/61
86 g 61
|
6 AT.
est)
ISL
061
9819
Ost
(€ 8T
SLT
VSI
L61
6'LTT8TS |LIG
SI SII
TE 8T
SLT Tel
LII
8501108
04.011975
T816 IT|CG
0'SI6 LIPS
IG 187
IGCTIIGI
ISGILTIST
SGOTILT
G£IGTIOT
8 |LIjCT
105 85 8
9FIOLIFI
8 ITIIST
GITIIGI
G'SIIGSIOTITI
c'eTS IT|OI
61 180116
63018
8‘6I/LSIOTIL
9°6LFEOLII
9*6 LIGZIOLE
61
c'gl
Isl
S'8I
6 6t|cT|TI|Y
‚0°05 ccloT[e
TN
TP TUUS
96 106%
RATE EUR DOE E
z‘ccle |t lee |^ ocls'oclec'o
Mns E =
is crleto— os tılse Ir'oelc'oc ^e crlor
998
as umm, Q0 IE 166 |L6TSCIGHIT66 £6IF6LSTO 19097000 £6 TTO0T8STIS'ST ET TTET
“104 “QMO "S eT | GIIII66 9'914'8Te0T Jjrc9T|0c 0-96 TI 8 |II|cI ume
981 DOLSILSITILETTOOL SIT EITLTO 195271050 eZ TT00TF 9T T 9T0Gc[TTJOE
OST OOTFATIGLTISPITOOLL9TZ9T0G0 8927020 €611J001/Z91/ 9T €T TT[6G
671 OOTLZIZLIIF ODOOLS9LE'9IGUO—[9ATA00 69GI(66 [COTE IT 00 01187
937 66 |cero'srjooe 166 42T 821580 182'27lE00 OZ'GTO01 SLT SLT 996 [Z6
991 66 |69TOLTIIEE O66 99129890 9627000. EL GI66 TIL IITISZOLIIT
6816 166 L'LIIS'2IIOFOT(66 TLIGLLELIO (F6 PGO (SL GI66 IT LLC ZI|98 OT|VC
ı# 1 |66 |c'ere'Ssr|evorjeo PLTGLTOLO 9OS8F9L0 1667166 [FLIIS LISEOI|SC
| Gale 166 E'61F61I|9SO186 SZLOSTTEO J9rSTAIO SO6TSG L2T6LIGCOTITE
a 687 66 8616 6T0 0126 V9t/9reco SPSHECO SEET66 vo9roe9rvoe oc
eb Ie 186 |SSTPSIIITSTI9G L'ATITSILTO 9487110 [8PST/86 GI TSIA jcI|OT
| GH 86 PSI9816F 0186 0081 81690 6687970 IEICE |IT'8TG SI PFOIISI
c |P 66 ILGISG6IISE\T oore'ere'6eror o 996600 OLFLOOTS6LGELFEIT |8
4girrge |e’srz'sılosie (86 IS9TIOLZT SFO 996v|ey'o—|er v1.86 [S9TOZLT9FIG |
ccr 196 |OBIG SIGS 46 (F'LTIL'LIGTO [IT'OSCTO +82 F166 (92122100 |
VIG |L6 (F'SIL'SIIG |T |€6 SLTESTETO— 9806 ero— er FLi86 reresrsecr|s "ew
e m Wd |
[S $B|E SSISE| & = ies! 5 E88 RD 23
n og @\ In & À >» B ER 5 |B 2Rio & ee u
DUT Lame 5° | 9 wrong simon |g mou] À (^8 | 3 0*8 Former sur) A
umrpoptqukd wnuseydg umipopjnoe wunuseyds
— 389 —
66
66
66
00I
66
196.
66
66
66
(84e — 198 ‘sed ‘yy ‘I tunojug np er)
08% 66
clic [86
981 66
Y [11166
l'IGG ICICII6 166
8'06/6'06|0 |L 1/86
PIGISIGIGIT |00T
7659709817166
e'cc|v GCILLILL/66
178 |66
OETISSSITLISLIOOT
9'TGLICITIIGI 66
G'TG 9 Lal6C GI|66
|
e'cciY cc|8e 0
ZA ana)
OFZILPZE6 TI
EIS FISCOO
v'0c € 0c 410
£'0ce'0c 01/0
FIG Fr 1G£90
e'cclY cc eco
e IG IGCOIO
G'56/9'66/00'0
0^Ic O'Ic|ve'0
1205803170
08190808 0
occ LSSEFILLOOTS TSG TG 0T'O
OOLIT'GGIL GGILGITIIOOTL'TGIL'TSIST'O
60'LT|69'0
LY IFIEO0
88'T1T|86 0
ıg’erl600 |
9€'ev|c0'0—
SL'EFITF o--
ESerrro |
9FFF|80 0—
IL F7110'0
187? ST 0 +
TS'77|Cr 0—
GT cHEe00+
9e'cvloc o .
9G'av|c0'0
99'cy|90'0 -
1
|
)
1
ET’OLI001
'c8'0Ir86
G8‘01 66
eTI'II66
GG IT OOI
TC 11001
£8'0TO0I
AC'11l66
Ge'TI/66
SE 11/66
eT'IIOO0I
GE II O00I
GS'LLOOT
GL'TLOOT
FLIL66
lee
l'ecir'ecrals |p MOV
6821729 1% |66
9'EcIL'ECIOCII |gc
c I6 € ISO II
c'ocia'0cio |6 |9
C 0cic OZIESIOLIS
C 666668
0 66 133/18 31197
1185 IST rr|Ge
rc 66089.
4062064 ISLE
7067089 |cT|IC
60€ 6 OG/FSISLI0%
0IG.O Tc Ag L T]GT
VHIS|S SFSU
I jr 3e] f
zi Novembre 1874.
Notiz die reflexhemmenden Mechanismen betreffend.
Von J. Setschenow. |
In einem vor kurzem erschienenen Artikel «über
die Fortpflanzungsgeschwindigkeit der Erregungen im
Rückenmarke» (Bull. de Ac. Imp. d. sc. de St.-Pé-
tersb., T. XIX, pag. 394 — 400) berührt Herr E.
Cyon unter anderem die Frage über die Bedeutung
der Türk'schen Reizungsmethode und der von mir
mittelst derselben am Frosche gewonnenen Resultate.
In erster Beziehung stellt er die erstaunliche An-
sicht auf ‚dass durch diese Methode die Fortpflanzungs-
geschwindigkeit der Reizung durch die peripheren und
centralen Nervenstücke gemessen werde (1. c. S. 396).
In zweiter Hinsicht kommt er aber zu dem Schlusse,
dass durch Erregung der centralen Hirnpartien wahr-
scheinlich nicht die Reflexthätigkeit als solche ge-
hemmt, sondern nur die Übertragungszeit der Erre-
gung verlàngert werde (1. c. S. 398); mit anderen Wor-
ten, dass meine mittelst der Türk'schen Methode an- .
gestellten Versuche für die Existenz reflexhemmender
Mechanismen nicht als beweisend angesehen werden
dürten (lc. 5. 389).
— ool —
Die erste Behauptung ist in der That erstaunlich:
Herr Cyon hat hierbei zwei Processe mit einander
verwechselt, von denen der eine nach seinen eige-
nen, und zwar in derselben Abhandlung angeführten,
Versuchen nur Hundertstel einer Secunde (l. c.
S. 397), der andere dagegen immer einige volle
Secunden dauert. Diese sonderbare Verwechselung
kann ich mir nur dadurch erklären, dass Herr Cyon
sich weder die Mühe gegeben hat auch nur einen
einzigen Versuch nach der Türk’schen Methode an-
zustellen, noch jene Schriften zu lesen, die er kritisirt.
Die zweite Behauptung könnte ich unberührt lassen,
weil sie nach Beseitigung der ersteren in sich selbst
zusammenfällt; der grösseren Anschaulichkeit wegen
will ich dennoch die von Herrn Cyon bei Reizung der
mittleren Hirntheile erhaltenen Zahlen mit denjeni-
gen zusammenstellen, welche von mir bei Reizung
derselben Hirntheile durchschnittlich beobachtet wor-
den sind.
Herr Cyon Ich
Vor d. Reizung 00087 g^
Während d. Reizung 0,015 mehr als 1 Minute.
Und diese beiden Zahlenreihen sollten eins und das-
selbe ausdrücken!
Zum Schlusse darf nicht unerwähnt gelassen wer-
den, dass die Bedeutung der Türk’schen Reizung in
demjenigen Sinne erprobt worden ist, welchen Herr
Cyon von den Versuchen verlangt, die bestimmt sind,
das Vorhandensein einer Hemmungserscheinung zu
beweisen (l. c. S. 396). Hätte er sich die Mühe gege-
ben, meine Abhandlung über: die reflexhemmenden Me-
chanismen (Berliner Auflage, 1863) durchzublättern, so
_— 892 —
würde er S. 4 Folgendes gefunden haben: «Es ware voll-
kommen nutzlos, hier den Werth der Türk’schen Me-
thode zu discutiren, da es von ihm selbst geschah, in-
dem er eine vollkommene Übereinstimmung der auf
diese Reizungsweise erhaltenen Resultate mit denjeni-
gen fand, welche mittelst der mechanischen Compres-
sion der Pfoten erhalten worden waren. Ich kann zu
dem Gesagten nur hinzufügen, dass in meinen Ver-
suchen diese Übereinstimmung ebenfalls existirt.»
(Aus dem Bulletin, T. XX, pag. 322—323.)
NECI HR RENE EN Le
| pot ced = E oS
Sie ae RE
= Décembre 1874.
Diagnoses plantarum novarum Japoniae et Mandshu-
riae. Scripsit C. J. Maximowicz.
* DECAS XIX.
Chionanthus chinensis, Foliis rotundato-ovalibus v. ro-
tundato-ellipticis obtusis emarginatis vel breve subito
obtuse acuminatis, subtus ad costam petiolosque to-
mentosis, margine villoso-ciliatis; floribus polygamis
erectis; paniculis terminalibus ebracteatis aphyllis,
axibus secundi ordinis gracilibus trifloris, rarius ite-
rum trifurcis 5-floris, pedicellis flore subduplo brevio-
ribus; calycis laciniis lanceolatis acuminatis, petalis
anguste lineari-spathulatis obtusis.— Linociera chinensis
"Fisch. in Maxim. Ind. Pekin. 474 (nomen tantum).
: Hab. in China boreali (Fortune! A. 37. a. 1845.
9 fl): in faucibus Guan-gou a Pekino boream versus
(Tatarinow! Junio 1847. fl. 5). In Japonia, loco non
indicato (Tanaka! in hb. Franchet fl. 5). — Forsan
etiam in insula Formosa, unde fragmentum florens (à)
olim misit Hance, quod tamen folio (unico viso) ellip-
tico utrinque acuto nonnihil discrepat.
Japonice: fitotsuba tagho (ex Tanaka).
Mélanges biologiques. IX. 50
— 394 —
Similis Ch. virginicae L., sed signis datis valde di-
stincta. — Ch. cotinifolia W. (Linociera cotinif. V ahly
e Ceylona, Thwaitesio (Enum. 189) ignota et nemini
recentiorum cognita, ex descriptione et icone Pluke-
netii Alm. t. 241. fig. 4. a nostra differt foliis sub-
tus lanugine villosis, ellipticis utrinque acutis, race-
mis axillaribus foliaceo-bracteatis, sed planta omnino
obscura est. — A Linociera, jure forsan a nonnullis cum
Ohionantho juncta, differt corolla distincte tubulosa
4-partita, neque tetrapetala.
Folia quam in Ch. virginica minora, glabra praeter
costam et marginem, vulgo 3!/: 2' ad 7: 4 cent.
magna, superiora nec inferiora majora, summa quater-
natim in pseudo-verticillum saepe approximata, ver-
ticillo pedunculos axillares 2—4 et terminalem lon-
viorem emittente, ita ut panicula late conica forma-
tur, saepe tamen pedunculi axillares nulli. Panicula
3-7 cent. alta. Ramuli, pedunculi partesque florales
omnes glabra. Flos 12 mill. longus, duplo saltem igi-
tur minor quam in Ch. virginica, pedicellum suum su-
perans, cum tota inflorescentia erectus, ex sicco albus.
Ita inflorescentia densior et brevior quam in specie
americana. Bracteae bracteolaeque nullae v. potius
deciduae, rarissime inveniuntur passim ad basin pedi-
celli v. sub calyce singulae deltoideae acutae. Calycis
2 mill. longi laciniae interdum apice 1—2-serratae,
serraturis magnis acutis. Stamina 2 tubo brevi in-
clusa, antherae ovatae apiculatae. Ovarium in & abor-
tivum, ad papillam nanam reductum, in $ breve ovoi-
deum, stigmate subsessili capitato 4-lobulo supera-
tum. Ovula in loculis collateralia bina majuscula oblon-
ga. Fructum non vidi.
de
Adnot. 1. Praeter praecedentem, in Japonia forsan
non spontaneam, Oleaceae duae florae japonicae adden-
dae sunt: |
1. Ligustrina amurensis Rupr. in Beitr. z. Kenntn.
d. Fl. Russl. XI, 55. et Decas pl. Amur. t. IX. —
Syringa amurensis Rupr. Maxim. Prim. fl. Amur.
193. 474.
Arbor haec secundum patriam variabilis, ita ut for-
mae tres distingui possint :
a. mandshurica: foliis margine ciliatis subtus ad
costam parce pilosis vel demum glabris, vulgo (nec
semper) rotundius ovatis subito breviterque acumina-
tis, rarius basi subcordatis. |
Hab. in Mandshuria usque ad fines Koreae. .
8. pekinensis: folis var. a. basi tamen frequentius
subcordatis, obsolete ciliatis v. saepius glaberrimis.
Hab. in montosis Chinae borealis, non procul a
Pekino. _
y. japonica: folis ciliatis subtus pube brevi molli
puberulis, vulgo (non semper) longius sensius acumi-
natis, basi rarius subcordatis.
Hab. in Yezo: in silvis cirea Nodafu, frutex truncis
brachii crassitie, fine Octobris frf. (ipse, Albrecht!)
Nippon: ad rivulos Fudzi-yamae (Tschonoski! fl.) et
loco non adnotato (idem! fl.).
Ligustrina omnino media inter Syringam, cujus fruc-
tum, et Ligustrum, cujus flores habet.
2. Fraxinus mandshurica Rupr. — Maxim. |. c.
194. — Fr. elatior Thbg. Fl. Japon. 23 (ex fl. apetalo
et loco natali Nippon, in herbario Thunbergiano e
Japonia deest).
Hab. in Mandshuria usque ad fines Koreae, nec
ii
non in insula Sachalin et in Chinae borealis montibus
Bo-chuan-tschan (Dr. Bretschneider! 1874).
Var. japonica: petiolulis oppositis ad basin tomento
fusco copioso densissimo conjunctis. Cetera speciei.
. Hab. in Yezo: in paludosis ad lacum Konoma, fre-
quens arbor, 2 pedes usque crassa, medio Julio frf.
(ipse). Nippon: in principatu Nambu (Tschonoski! fr.
juv.).
Adnot. 2. — Fraxinus obovata Bl. Mus. I. 311, ex
blumeo in Japoniam introducta, sed a Tschonoskio
in silvis alpinis prov. Nambu, ni fallor, spontanea ste-
rilis lecta, ex descriptione Blumeana ad specimina
sterilia facta tam exacte quadrat in specimina juve-
nilia sterilia F. Bungeanae D C., a me in Mandshuria
austro-orientali circa portus Possjet, Wladiwostok et
Bruce sedulo collectae, a F. Schmidtio ad fl. Suifun
observatae et in China boreali frequentis, ut de iden-
titate utriusque vix dubitem. Ad speciem hanc, folio-
rum forma et pube valde ludentem, pertinet etiam P.
chinensis Herd. Pl. Radd. 140. n. 100. — (nec Roxb.,
quae a Candolleo ad sect. Fraxinaster pertinere di-
citur.) |
Gentiana japonica '). (Chondrophylla, monocarpica)
glaberrima, foliis infimis maximis rosulatis approxi-
matis ovatis acuminatis ex axillis ramos numerosos
erecto-patulos simplices 1-floros emittentibus, foliis
ramealibus magis distantibus basi breviter connato-va-
ginantibus erectis lanceolatis mucronatis carinatis; flo-
ribus pedicellatis; calycis semi-5-fidi dentibus lanceo-
1) G. japonica R. S., ad Swertiam rotatam Thbg. condita, est
Ophelia diluta Liedeb., de qua confer infra.
— 397 —
latis adpressis corolla plus duplo brevioribus; corolla
infundibuliformi, limbi azurei lobis erectis ovatis pli-
cas deltoideas pauciserratas v. integras duplo superan-
tibus; stylo distineto stigmatibus filiformibus revolutis;
capsula obovoidea stylo mucronulata stipite corollam
aequante v. superante; seminibus oblongis.
Hab. in Kiusiu centrali: alpe Aso-san, pratis alpi-
nis, exeunte Majo fl. et frf. |
Proxima G. aquaticae L. et G. Thunbergii Griseb.
Prior omnibus partibus duplo saltem minor, ramis ite-
rum ramulosis, foliis spathulato-rotundatis, stylo nullo;
posterior caule simplici internodiis basalibus vulgo lon-
sioribus, foliis rosulatis subnullis quam subsequentia
minoribus, foliis rotundato-ovatis acutis, floribus sub-
sessilibus in apice caulis 1—4, — optime distincta. A
caeteris hujus sectionis longius distat.
Palmaris v. minor. Radix tenuis simplex, apice in
fibras soluta. Folia rosulam formantia evidenter anni
praecedentis (ut in G. aquatica et G. squarrosa etiam
observavi), subcorrugata, partim detrita, 2—3'/, cent.
longa, 1—1'/, cent. lata, in speciminibus minoribus
subseptem, in robustioribus duplo numerosiora, arcua-
to-patentia, intima cito minora. In robustis rami sur-
gunt ex quadam foliorum radicalium axilla, omnes
semper simplices 1-flori et foliis quoad formam ab
ilis rosulae diversis instructi. Horum enim in quovis
ramo paria circiter tria, internodia vix aequantia v.
summa internodio breviora, lanceolata, à medio versus
apicem crista cartilaginea percursa et apice patulo
cartilagineo-marginata, margine laevia, 3 : 10 mill.
magna v. paullo majora minorave. Flos e pari summo
foliorum breviter exsertus, 2!/,— 3 cent. longus. Calyx
— 998 —
12—15 mill., interdum cum corolla ovario fecundato
increscente et arcuato-nutante disruptus, saepe tamen
cum corolla intactus. Antherae liberae lineares. Cap-
sula vulgo erecta a flore rite circumdata, matura ad
6 mill. longa, stylo 1 mill. longo vel longiore superata.
Adnot. 3. Swertiae perennis L. occurrit in Japonia
forma memorabilis:
8. cuspidata: foliis radicalibus plerumque rotundato-
ellipticis, bractealibus ovatis oppositis, corolla calycem
duplo superante sordide coerulescente, laciniis e la-
tiore basi lanceolatis longe cuspidatis. Cetera typi.
Hab. in monte Fudzi-yama ins. Nippon (Tscho-
noski! 1864. fl.)
Folia latiora quam in typica S. perenni, petala fere
var. y. stenopetalae Rgl. (ex Ajan et Sitka), sed valde
acuminata. Planta pedalis v. paullo altior, folia cau-
lina alterna 1— 2, breve petiolata v. subsessilia, prae-
ter basale radicalibus longe petiolatis consimile.
Sw. perennis typica europaea variat etiam foliis su-
perioribus oppositis et alternis et occurrit pl. m. epunc-
tata; crescit in tota Siberia rarius, nec non in Ameri-
cae montibus Scopulosis a Sitka ad Columbiam. — Sw.
perennis L. 8. obtusa Lied. (petalis obtusis) in Caucaso
rarior, ab Ural, Alta? ad Dahuriam optime evoluta ,
orientem versus jam obscurior et in typicam tran-
siens, est forma 3. cuspidatae opposita, Asiae centrali
- propria.
Adnot. 4. Pleurogyne rotata Griseb., planta borea-
lis, crescit praeter regiones arcticas utriusque orbis
ubi minutissima, in Altai, Songaria, Transbaicalia,
Davuria, Sibiria orientali, Kamtschatka et Mongolia ,
ogg
sed desideratur in China boreali, Mandshuria et
Japonia, ubi hucusque semper tantum inventa est:
Ophelia diluta Ledeb. — O. chinensis Bge ß. dau-
rica Bge apud Griseb. in DC. Prodr. IX. 126. —
Maxim. Fl. Amur. 198. — Pleurogyne rotata Sieb.
Zucc.! Fl. Jap. fam. nat: II. 159. — Miq.! Prol. 288.
» — Herd. Pl. Radd. IV. 181. n. 134. p. p. — Swertia
rotata Thbg. Fl. Jap. 115. — Senburi. Soo bokf. IV.
55 (eum analysi). — Ophelia? japonica Griseb. Gent.
32]. — DC. Prodr. IX. 134. s. Swertia rotata Thbg.
Hab. in Kiusiu et Nippon sat frequens, nec non in
tota Mandshuria et China boreali. -
Planta si minutam habes re-vera Pleurogyni rotatae
simillima, sed fimbriis tenuibus circa foveas petalorum
et praesertim stigmate statim cognoscenda. Praeterea
Pl. rotata varissime (tantum in magis meridionalibus)
fere pedalis fit et ramulos racemose floriferos (contra
Grisebach, qui tantum 1-floros postulat) habere po-
test, semper tamen est planta gracilis, angusta, et sae-
pissime ramulis 1-floris instructa et humilis. Flores
variant duplo minores. — O. diluta autem plerumque
planta ramosissima, pedalis, ramulis plurifloris, sed
florum magnitudo exacte ut in Pl. rotata variabilis.
O. diluta juvenilis amarissima, in Japon?a officinalis,
teste Siebold in schedis. r
Adnot. 5. Genera Crawfurdiae Wall. et Triptero-
spermi Bl. hucusque male cognita videntur. Priori
ab auctoribus adscribitur capsula septicide dehiscens
et semina alata, posteriori capsula baccata et semina
cristata. Sed in C. japonica S. Z., florente C. fascicula-
tae Wall. (conf. Bot. mag. 4838) tam simili, ut iden-
c0 —
tica videatur, capsula (a Miquel Prol. 288, ad specc.
sicca, compressa-et alata dicta!) ovalis baccata est,
quam ob causam olim pro genere proprio (Golowninia,
in Bull. Acad. Petersb. IV. 251. c. tab.) habui. Fruc-
tu igitur haec species potius accedit ad Tripterosper-
mum, quoad calycem pessime a Blumeo descriptum,
quocum etiam urceolo integro (nec 5-lobo Crawfur-
diae) convenit. — Utrumque genus flore 5-mero et co-
rolla plicata gaudet. In Mandshuria vero et China bo-
reali occurrit genus aliud, Pterygocalyx volubilis Maxim.
(Fl. Amur. 198. t. IX.), flore 4-mero, corolla eplicata,
capsula sieca et seminibus alatis instructa. Habemus
ita typos tres, tali modo forsan dignoscendos:
Pterygocalyx: flos 4-merus, corolla eplicata, capsula
sicca dehiscens, semina alata.
Crawfurdia: flos 5-merus, corolla plicata, capsula
sicca dehiscens, semina alata.
Tripterospermum: flos 5-merus, corolla plicata, cap-
sula baccata indehiscens, semina cristato-angulata.
Moneo tamen, Miquelium (Fl. Ned. Ind. II. 560)
Tripterospermo capsulam septicidam et semina alata
tribuere et plantam Blumei cum Donio Crawfurdiam
Blumei G. Don vocare. An Blume plantam japoni-
cam pro javanica descripsit, et javanicam florentem cum
hac confudit? Sed hoe vix verisimile, nam 77. japo-
nicum flores plures subsessiles et folia ovato-lanceo-
lata acuminata habet, Tr. trinerve Bl. autem pedun-
culis 1-floris et foliis ovatis acutis gaudet.
"
“a
IG
>.
ev
4
=
— 401 —
Gratioleae orientali-asiaticae.
Mimulus L.
Folia inferiora sessilia, corolla ampla . . . M. sessilifolius n. sp.
» » petiolatar: 2. 2s es E
2. Pedunculus fructiferus folio brevior . .... M. tenellus Bge.
» » folio longior ..... M. nepalensis Benth.
1. Mimulus nepalensis Benth. in DC. Prodr. X. 373.
B. japonicus Miq. Prol. 48. — Midzu hon tsuki. Soo
bokf. XI. 75. |
Hab. per totam Japoniam: circa Hakodate, variis
locis, a fine Junii ad finem Augusti fl. et frf., Yokohama,
init. Aug. fl., ad rivulos montium Hakone, med. Octobri
fl. fr, in m. Higo-san ins. Kiusiu, in silvis vetustis
ad rivulos, fine Junii fl. ;
Foliis semper minus anguste ovatis, calyce fructifero
minus aucto glabrato, nec secus costas dense ciliato, à
planta nepalensi, specie forsan, distinctus. Ceterum
saepe haud minor quam planta nepalensis, contra
Miquel.
2. M. tenellus Bge. Enum. Chin. 49.— Benth. l. c.
394. — Walp. in pl. Meyen. in Nov. Act. Acad.
Leop. Cur. XIX. suppl. I. 394.
Hab. in China boreali! ad rivulos, nec non in ins.
Luzon circa Manilam (Meyen ex Walpers).
3. M. sessilifolius. (S 2. Speciosi Benth.) Praeter no-
dos et margines foliorum puberulos glaber; caule flac-
cido erectiusculo angulato; foliis omnibus sessilibus plu-
riveniis, inferioribus parvis late ovatis erosodenticu-
latis, superioribus amplexicaulibus late cordato-ovatis
rotundatisve grosse acute erosodentatis; pedunculis fo-
lio brevioribus; calycibus tubulosis dentibus deltoideis
Mélanges biologiques. IX. 51
200 ——
acuminatis subaequalibus; corollae amplae (luteae) fauce
apertae tubo calycem fere duplo superante.
Hab. in Yezo: in humidis vallis metallofodinae Idzi
Nowatari, ad fontes, Junio fl. (ipse), Akagawa, in ripa
limosa torrentum alpinorum, fl. Junio (Albrecht!) -
Facies M. lutei L., statim tamen distincti foliis in-
ferioribus petiolatis, calycis dente superiore maximo
et corollae tubo e calyce magis exserto. M. Tilingii
Rgl. differt caule tereti, foliis inferioribus etiam pe-
tiolatis, calyce, fauce corollae clausa.
Radix tenuis, videtur tamen perennis. Folia majora
. ad 61/, cent. longa, 3— 4 cent. lata. Corolla 3 cent.
longa. ,
Quid sit Mimuli sp. incerta Miq. Prol. 48. nescio.
Mazus Lour.
Caulis ramique erecti, folia lanceolato-oblonga,
capsala: pubescens, . END M. stachydifolius m.
Rami arcuato-procumbentes, fol. obovata, cap- |
Bulle elapra. vu cR So UEM PNE M. rugosus Lour.
1. M. rugosus Lour. Fl. Cochinch. éd. W. 385. —
Benth. in DC. Prodr. X. 375. et Fl. Hongk. 247. —
Maxim. Fl. Amur. 205. — Seem. Dot. Herald. 402.
— Mig. Prol. 48. — Sage gake. Soo bokf. II. 71. —
M. vandellioides Hce in Walp. Ann. III. 193. —
Tittmania obovata Bge! Enum. Chin. n. 279.— T urcz.
En. Chin. n. 153. — Vandellia obovata W alp. I. c. 294.
— Lindernia japonica Thbg. Fl. Jap. 253 (ex Miq.).
Hab. in Mandshuria: ad ripas Amur meridionalis
et inferioris fere ad ostium, ad fl. Usuri et alibi; in
Japonia tota frequens: cirea Hakodate Junio, Julio fl.
frf., Yokohama, fine April., Majo fl. frf., jugo Hakone
(Tanaka!) Simoda (Jolkin!) Nagasaki, a Martio
— 403 —
ad Majum fi. frf.; in insulis Luischu (Wright!),
China: circa Pekin (Bunge!, Tatarinow!), Shanghai
(Fonnerre ex Seemann), Hongkong (Wright!), For-
mosa (Oldham!), India trans Gangem: ad Irawaddy
prope Bhamo (D. J. Anderson!), Assam (Masters!)
et eis Gangem: Bengalia et Himalaya orientali (Grif-
fith!), Nipal (Bentham!), India boreali-occidentali
(Royle!), Decan; Cabul, Java (ex Bentham).
Occurrit erectus v. saepius diffusus ramis arcuatis,
glabratus v. pilis albis corrugatis pl. m. pubescens
(nec vere glandulosus, ut refert Bunge), major et minor.
Corolla coerulea, palato flavo.
8? stolonifer: stolonibus sterilibus radicantibus elon-
gatis, foliis stolonum caulinis consimilibus v. saepius
orbiculatis basi breve cuneatis, pedicellis inferioribus
calyce 2 — 5-lo longioribus, floribus inter se remotis
majoribus, corolla calycem triplo superante coerulea
_v. saepius alba.
Hab. eum praecedente per totam Japoniam: Hako-
date (fl. albis, Albrecht!), Yokohama et Kanagawa,
pratis siccioribus rarus, init. Maji fl. defl., circa Na-
gasaki ad vias Himi et Mogi versus ducentes, in pratis
secus rivulos passim caespites formans, cum praece-
dente v. solus, perfrequens, medio Aprili fl. incip.,
aliis locis ins. Kiusiu, v. gr. Kumamoto, Majo exeunte
fi. defl., in paludosis jugi centralis Kundshosan, init.
Junii fl. |
. . Varietas proposita Japoniae peculiaris videtur et
forsan species propria est, sed signa certa mihi eruere
nondum contigit et planta speciosa in vivo denuo ma-
gis observanda. Occurrit juvenilis v. macra absque:
stolonibus et pedicellis calyce sesqui longioribus, sed
UT —
tune corolla magna (15 — 20 mill.) a typo statim di-
stinguenda. Plerumque tamen abhorret a typico caule |
jam a basi florente, floribus magno intervallo sejunctis
magnis, pedicellis valde elongatis, stolonibusque lon-
gissimis heterophyllis. Calyx et capsula immatura ut
in typo, sed haec calyce clauso circumdata, in JM. ru-
goso calyce patente fulta, an hoc maturitate mutatur
nescio. Semina ignota.
Caespites interdum pedales, cauliculi spithamaei,
stolones ultra pedales. Corolla aeque frequens coerulea:
palato luteo vel candida.
2. M. stachydifolius m. — Tittmannia stachydifolia
Turcz. Enum. Chin. n. 152. — Vandellia st. Walp.
Rep. IIT. 294. — Benth. in DC. Prodr. X. 417. —
V. obovata Herd. Pl. Radd. IV. 298. n. 213 — nec
Walp., et excl. syn. Bge.
Hab. in China boreali, circa Pekin (Kirilow!, Ta-
tarinow!); in Mandshuria: in desertis secus fl. Mo,
affluentem lacus Hanka extensis, med. Julio def.
(Przewalski! jugo Bureico (Radde!), ad Amur
prope Konstantinowskaja, fine Junii fl. (Glehn!) et
Blagowestschensk, in deserto et in viis publicis fre- |
quens, init. Julii fl. frf. (ipse, Glehn!); in Dahuria:
ad fl. Argun prope Tschalbutscha (Radde!).
A praecedente diversissimus caule erecto pedali ra-
mis patulis foliorumque forma.
Corollae tubus a dorso compressus violaceus caly-
cem vix duplo superat, labium corollae superius bicu-
spidatum breve albidum, inferius multo majus lilaci-
num, trilobum, lobo medio duplo minore emarginato,
lateralibus truncatis, palato prominulo longitudinaliter
bigibboso, albido, albo-piloso et luteo-maculato. Fila-
—— 405 —
menta tubo infra faucem inserta, exappendiculata,
antica breviora. Antherae omnes fertiles subconsi-
miles, loculis divaricatis lineari-oblongae. Capsula ca-
lyce accreto patenti-campanulato inclusa, tubum caly-
cinum vix aequans, pubescens, globosa, loculicida,
valvis medio septiferis placentam amplam subglobo-
sam nudantibus. Semina numerosa minuta, late ovoi-
dea, laevia, pallida.
Lindenbergia Lehm.
L. macrostachya Benth. in DC. Prodr. X. 376.
Hab. in Chinae australis prov. Canton, variis locis
(Sampson!), praeterea in India boreali- occidentali
(Royle!), Bengalia occidentali (Griffith!), Martaban
(Wallich), Moulmein (Bentham).
Pterostigma Benth.
BEI capiatl.... s.s nt P. capitatum Bth.
Flores magni pedunculati axillares vel race-
IUBE oL urs era dense P. grandiflorum Bth.
1. Pt. capitatum Bth. in DC. Prodr. X. 380. —
Fl. Hongk. 248.
Hab. in China australi: Canton (Hance!), Hong-
kong (Bentham), nec non in India: Tenasserim!,
Birma, Assam!, Silhet!, Decan!, Ceylon!
2. Pt. grandiflorum Bth. 1.¢.— Fl. Hongk. 247.—
Hook. Arn, bot. Beech. 204. t. 45. — Pt. rubigino-
sum Walp. in pl. Meyen. |. c. 393.
- Hab. in China australi: prope Canton et Macao
(Hooker et Arnott), Whampoa (Hance!), Hongkong
(Hance!), Putoy island (Wright!, Fortune! 91),
Tamsuy Formosae (Oldham! 406). — Extra Chinam
ignotum.
— 406 —
Limnophila R. Br.
Flores subsessiles. 2.
» pedicellati. 8.
2. Magna, folia submersa nulla, caulina oblonga L. Menthastrum Bth.
Parva, folia submersa capillaceo -dissecta,
caulina fissa, corolla purpurea. . ....... L. sessiliflora Bl.
SAWS: Hirsutus. 4 7k 20 s ie Ade L. hirsuta Bth.
» glaber. 4.
4. Corolla calycem parum superans ........ L. erecta Bth.
» DT 1283-10 SUPÉFANS : 5 a L. punctata BI.
1. L. Menthastrum Bth. in DC. Prodr. X. 386.
Hab. in Chinae ins. Formosa (Oldham!), nec non in
Philippinis (Cuming!) et India orientali: Assam (Jen-
kins!), Himalaya (ex Benth.)
2. L. hirsuta Bth. 1. c. 388. et Fl. Hongk. 248.—
Seem. bot. Herald. 402. HER
Hab. in China australi (Bentham): Hongkong (id.,
Seemann), praeterea in India: Assam et Khasia (Si-
mons!), Bengalia orientali (Griffith!), Silhet (Wal-
lich!), Decan (Wight!), Canara (Metz!), Ceylona
(Thwaites!).
3. L. erecta Benth. I. c. 388.
Hab. in China australi: prov. Canton, in stagnis ad
radices montium Pakwan (Hance!)
4. L. punctata Bl. — Benth. |. c. 388. — FL
Hongk. 248. — Seem. 1l. c. 402. — Miq. Prol. 49.
Hab. in Nippon: ad fossas circa Yokohama, fine
Septembris fl. (ipse), Kiusiu? (Textor ex Miq.); China
australi: Hongkong (Hance!), Canton (Sampson!),
praeterea in Himalaya et peninsula Indica (ex Ben-
tham), Philippinis (Cuming!), Nova Hollandia bo-
reali (Schultz!)
Specimina mea parva L. erectae usi, etiam ob
folia basi angustata, sed corolla major L. punctatae,
— 407 —
specc. Miqueliana dicuntur media inter typum et
var. Subracemosam Benth.
— Corolla lactea tubo rubentiochraceo et subtus te-
nuissime fusco-lineato. Habitus nonnihil refert Gratio-
lam officinalem nostratem.
5. L. sessiliflora Benth. I. c. 389. — Miq. l.c. 49.
Hab. in Nippon: circa Yokohama in fossis et oryzetis
inundatis neglectis, sat frequens, init. Septembris fl.,
Kiusiu (Textor!): prov. Simabara, sub finem Septem-
bris fl. Praeterea in Himalaya orientali (Bentham),
Ceylona (Thwaites!), Java (Blume). Exspectanda igi-
tur in China.
Corolla lilacino-rosea.
Herpestis Gaertn.
H. Monnieria H. B. Kth. — Benth. 1. c. 400. et
Fl. Hongk. 249.
Hab. in China australi prope Hongkong (ex Ben-
tham) et communis in tropicis utriusque orbis.
Gratiola L.
Calyx bracteolatus, floges subsessiles.......... G. japonica Miq.
» ebracteolatus, pedunculi inferiores folium
REND SUBEEADEÍOR. Le LA. à ne n ac au us G. violacea m.
1. G. japonica Miq. Prol. 49.
Legit in Japonia loco non amplius adnotato Keiske
ex Miquel. Non vidi.
À subsequente ex descriptione differt: basi radi-
cans, folia basi subpetiolato-contracta, flores sessiles,
calyx bracteolatus, filamenta sterilia adsunt filiformia.
2. G. violacea. (Sophronanthe Bth.) annua pusilla
glabra stricta simplex v. basi pauciramosa; foliis ses-
silibus angustissime lanceolato-linearibus acuminatis
— 408 —
trinerviis integerrimis; pedunculis inferioribus folium
duplo superantibus, superioribus subnullis; calycis
ebracteolati laciniis lineari-lanceolatis; corollae tubo
e calyce exserto; capsula inclusa ovoidea. :
Hab. in Japoniae (a bot. indigeno s. nom. midzu tó-
garasi cum Sieboldo! communicata) ins. Krusiu:
prov. Simabara, fine Septembris fl. c. fr. fere mat.,
in ripa lacus prope Oyo, in consortio Vandelliae erec-
tae, fine Julii fl.
Habitus G. subulatae Baldw. e Florida, sed glabra
et corollae tubus e calyce parum exsertus. Statu sicco
ex primo adspectu in mentem vocat Ilysanthem hysso-
poidem , sed rigidior et parviflora.
Plantula tenuis, palmaris ad spithamaea. Folia 2
mill. lata, 12—13 mill. longa, floralia duplo breviora
et angustiora. Pedunculi inferiores vulgo superioribus
multo longiores, sed adsunt varii: infimus calycem vix
aequans, sequens folium duplo superans, subsequens
illud aequans, summi brevissimi. Calyx 3 mill. longus,
profunde 5-fidus fere partitus, laciniis trinerviis. Co-
rolla violacea tubo albido, calyce sesquilongior, fauce
dilatata intus nuda, labio superiore breviter bilobo, in-
feriore duplo majore trilobo, lobo medio maximo, om-
nibus rotundatis. Stamina 2 tubo inclusa conniventia.
Filamenta supra medium tubum inserta. Antherae lo-
culis discretis parallelis, altero (superiore) minore,
utroque fertili, apice barbellato, connectivo vix ac ne
vix quidem crassiore quam apex filamenti, sed obscu-
rius tincto. Pollen album. Vestigia staminum inferio-
rum nulla. Germen ovoideo-globosum, stylo crassius-
culo paullo longiore superatum. Stigma in orbem di-
latatum, subbilobum, antheras attingens, calycem non
— 409 —
aequans. Capsula calyce triente brevior, ovoidea, com-
pressiuscula, stylo persistente superata, in exemplis
collectis nondum dehissa. Semina numerosa, dimidio
millimetro parum longiora, cinnamomea, oblonga, lon-
gitudinaliter sub-10-striata, cellulis striarum COUSDE:
€uis sub lente forti quasi Ssricellata.
Dopatrium Ham.
D. junceum Ham.— Benth. 1. c. 407. — FT Hongk.
249. — Patschi patschi gusa, abu nome. Soo Bokf. I.
42. c. anal. opt
Hab. in Japoniae oryzetis ubique: Yokohama, Sep-
tembri et Octobri fl. frf., Nagasaki, eodem tempore et
statu; China australi: Hongkong (Wright), Whampoa
(Hance!); India orientali tota (vidi e parte boreali-
occidentali (Ro yle!)et Canara prope Mangalor(M etz!)),
Ceylona (Thwaites!), Philoppinis (Cuming!).
Corolla flava, apice labiorum vel tota violacea, fauce
albida atroviolaceo striolata. Semina minuta, atrobrun-
nescentia, oblonga, longitudinaliter paucisulcata, co-
stis sub lente valida ob cellulas conspicuas quasi muri-
cellatis. — Herbula succulenta, primo aspectu fere
aphylla, habitu omnino peculiari.
Torenia L.
Racemi elongati, flores magni flavi...... 7. flava Ham.
Flores axillares v. pseudaxillares. 2.
. Calyx 5-costatus. 8.
» 8-alatus. 4.
3. Hispida, corolla calyce fere duplo longior,
calyx fructifer longe pedunculatus...... T. Benthamiana Hce.
Glabriuscula, corolla calycem vix excedens,
pedicellus calyce fructifero vix duplo lon-
IV
ee T. parviflora Ham.
4. Glabra, flos 1!/,-pollicaris, alae calycinae
instertitio multo angustiores.......... T. rubens Bth.
Mélanges biologiques. IX. 52
= a0
Alae calycinae interstitio latiores vel aequi-
latae. 5. i
5. Folia ovata basi rotundata, flos pollice pa-
rum brevior. 6.
Folia oblonga, in petiolum sensim attenu-
ata, Hos L5 polhce-DYevaor. «ove T. oblonga Hee.
6. Appendicula filamentorum anticorum subu-
| ED MA we ER NS TT re Mer area T. diffusa Don.
Appendicula obsoleta v. nulla. 7.
7. Corolla calyce parum longior. ......... T. edentula Griff,
» x. 2 subduplo dongidE, . st. T. cordifolia Roxb.
1. T. flava Ham.—Benth. 1. c. 411.—FT Hongk.
250. :
Hab. in China australi, prov. Cantoniensi (Samp- .
son!) prope Canton (Hance!), Whampoa (idem!),
Hongkong (Bentham), nee non in Himalaya et Mergui.
2. 7. rubens Bth. in DG. Prodr. X. 410. - EL
Hongk. 250. — T. concolor Lindl. bot. reg. t. 62.
Hab. in China australi: Hongkong (Fortune! 125,
Wrisht!), Whampoa (Hance!), Tamsuy ins. Formo-
sae (Oldham!). — Praeterea, flore minore, in Assam
(ex Bentham).
3. T. edentula Griff. — Benth. I. c. X. 410. —
? Miq. Prol. 49.
Hab. in Himalaya: Sikkim (Thomson!), Assam et
Khasia (Simons!), Moulmein; Java (Benth.), Philip-
pinis (Cuming!), et fortassis in Japonia (Siebold ex
Miquel, cum dubio). ,
4. T. diffusa Don. — Walp. in pl. Meyen. I. c. 395,
Hab. in China australi: ad promont. Syngmoon
(Meyen), nec non in India!
5. T. cordifolia Roxb. Pl. Corom. II. 52. t. 161.—
Benth. |. e. X. 409.
Hab. in China australi: prov. Canton (Sampson!),
dti —
Himalaya (Royle!), Decan (Wight), Tenasserim
(Helfer!). |
6. T. Benthamiana Hce in Ann. sc. nat. 4 ser.
Nil. 135. |
Hab. in Chinae prov. Canton (Hance!, Sampson!):
Whampoa (H ance).
7. T. parviflora Ham. — Benth. |. c. 410.
Hab. in Chinae prov. Canton (Sampson!), in In-
dia! orientali tota, Mauritio (ex Bentham) et in Bra-
silia!
8. T. oblonga Hance Symb. 8. in Ann. sc. nat. 4
ser. XIV. — Vandellia oblonga Benth. I. c. X. 413.—
Fl. Hongk. 251. — Hook. Arn. bot. Beech. 202.—
Seem. bot. Herald. 402.
Hab. in China australi (Bentham): Macao (Hook.
et Arn.), Hongkong (Hance!). Ultra Chinam ignota.
Ob calycem in vivo (ex Hance) distinctissime ala-
tum e Vandelliis excludenda, ut jam suspicatus est
Bentham in DC. Prodr. Calyx etiam in sicco latius-
cule alatus, alis tamen pressione tubo adpressis. Ha-
bitus Vandelliae. Recte igitur Hance genus sequens
pro mera sectione Toreniae declarare videtur.
Species dubia.
T. 2 inflata Miq. Prol. 356. In Japonia legit Buer-
ger. Corolla ignota.
Vandella L.
Capsula calyce duplo longior, linearis, acumi-
nata. 2.
Capsula calyce brevior v. aequilonga, glo-
bosa, ovata v. oblonga, obtusa. 3.
2. Lamina folii a petiolo distincta ovata...... V. pedunculata Bth.
Lamina in petiolum sensim transiens linearis
en V. angustifolia Bth.
HIS
3. Calyx sub anthesi 5-dentatus ........... ‘V. crustacea Bth.
» jam » » B-partitus, 4.
4. Pedunculi calycem parum superantes, folia
petiolata deltoideo-ovata grosse serrato-den-
Ba RO OH OER PO IUE EE Seca V. urticifolia Hce.
Pedunculi calyce pluries longiores. 5.
5. Pilis longis mollibus hirsuta. .... TIG ES V. mollis Bth.
» rigidis scabrae v. glabrae. 6.
6. Pl. m. scabra, folia penninervia. . . . ,, .... V. scabra Bth.
Glabra, folia sub-3—5-plinervia . ........ V. erecta Bth.
1. V. crustacea Benth. in DC. Prodr. X. 413. —
Fl. Hongk. 251. — Hook. Arn. bot. Beech. 202. 267.
— Seem. bot. Herald. 402. — Miq. Prol. 360. —
Adzena. 500 bokf. XI. 70. |
Hab. in Japonia: circa Yokohama in cultis passim,
Augusto, Septembri fl. frf., Nagasaki, a Majo ad Au-
gustum fl. c. fr.; archipel. Bonin (Hook. Arnott),
China australi: Canton, ins. Lappas (ex iisdem), Hong-
kong (ex Bentham), Formosa (Oldham!), India orien-
tali tota!, Ceylona!, Java (s. n. Toreniae minutae BI.
a Blume ipso!), Philippinis!, nec non in. Africa, Ame-
rica! et Australia tropica (ex Bentham).
2. V. urticifolia Hance in Seem. Journal of bot.
1868. 301.
Hab. in Chinae australis prov. Canton (Sampson!
misit Hance).
3. V. scabra Benth. 1. c. 414. — Fl. Hongk. 251.
Hab. in China: Hongkong (Bentham), India orien-
tali: Bengalia!, Decan!, Tavoy!; Ceylon!; Philippinis!,
Madagascar (Benth.). Vis.
* 4. V. mollis Bth. in DC. Prodr. X. 414.
Hab. in China australi: Canton (Hance!), Cochin-
china: ad sinum Tunkin (Delavay!), Assam (Jen-
kins!), Himalaya orientali (Griffith!) et centrali (Sil-
comcs
het, Wallich, Sikkim, Thomson!), Bengalia (Grif-
"fith)).
5. V. pedunculata Benth. 1. e. 416. — V. arridens
Hance Symb. 7.1. €. ex ipso in Ann. sc. nat. 4 sér.
XVIII. 25.
Hab. in China australi: Whampoa, in humidis ra-
rius (Hanee), Cochinchina, ad sinum Tunkin (Dela-
vay!), Assam et Moulmein (Benth.), Bengalia (Grif-
fith!), Nipalia (Wallich!), Decan (Wight!), Ce
(Thwaites!).
6. V. angustifolia Benth. 1. e. X. 417. — Sieb.
- Zuec. Fl. Jap. fam. nat. II. 143. n. 484. — Walp.
Pl. Meyen. 1. c. 394. — Mig. Prol. 49. 361. 371.
Hab. in Japonia (Siebold! commun. Miquel,
Buerger! comm. Zuccarini s. n. Bonnayae verbe-
nacae Spr.) frequens: Yokohama, init. Septembris fl.
c. fr., in uliginosis Yokoska (Savatier!), Miako (Buer-
ger ex Miquel) Nagasaki, Augusto fl. frf. (ipse, Old-
ham!) Simabara, fine Sept. fl. frf.; China: Lintin
(Meyen ex Walpers) Hongkong (Hinds ex Ben-
tham, in flora Hongkongensi ab autore omissa), India
orientali: Assam, Ava, Nipalia, India superiore (ex
_ Bentham), Bengalia (M’Clelland!).
7. V. erecta Benth. 1. c. 415. — Mig. Prol. 49.—
Lindernia Pyxidaria Miq. Prol. 356. (verosimiliter).
— Urigusa. Soo bokf. II. 69. — Lindernia Pyxidaria
B. grandiflora Maxim. Fl. amur. 206. — Ilysanthes
gratioloides Rgl. Fl. Usur. n. 359. — nec Benth.
. Hab. in Europa: ad ostia Wolgae, prope Astrachan,
videtur frequens (Simaschko!, Blum!, Eichwald!);
in Caucaso (hb. Fisch!); in Mandshuria: secus Usuri
fl. (Maack!, ipse!) et Sungatschi we DES
— 414 —
in oryzetis (Siebold ex Miquel): Yokohama, fine
Septembris (fl. frf.), ad lacum prope Oyo prov. Sima-
bara, solo argilloso humido, Augusto fl. frf.; in India
orientali: a Nipal et Irawaddy ad peninsulam (ex Ben-
tham), ipse vidi ex parte boreali-occidentali (Royle!)
et Bengalia (Griffith !).
Corolla in speciminibus vivis a me observatis semper
aperta erat, et ita video in innumeris siccis, quae ante
oculos sunt, colore coerulescenti-albida parce violaceo
punctata, calvce sesquilongior v. rarius vix e calyce
exserta.
In planta ?ndica germen oblongo-ovatum, in stylum
gracilem duplo longiorem sensim attenuatum, filamenta
fere in orbem arcuata, anticis quam postica paullo
longioribus, basi appendice subulata dimidia filamenta
aequante v. superante auctis. Antherae omnes cohae-
. rentes.
Usuriensis, a Maack et me ipso collecta, ab indica
paullo differt: germen ovatum apice sensim attenua-
tum in stylum subaequilongum, filamenta antica po-
sticis paullo vel duplo longiora, omnia in semicirculum
arcuata, appendice duplo vel plus duplo breviore, an-
theris omnibus cohaerentibus v. posticis v. omnibus
liberis. Habent sese stamina igitur omnino ut in
figura Allionei Lindermae Pyxidariae (Misc. Taur.
IIT. t. V. fig. a.), sed antherae saepe cohaerent.
In planta japonica germen ovatum subito in stylum
sesquilongiorem crassiusculum abiens, filamenta omnia
fere in circulum arcuata, antica paullo longiora, ap-
pendice triplo breviore crassiuscula, antherae omnes
connexae.
In planta wolgensi denique stylus et germen ut in
al $
indica, filamenta antica fere in orbem arcuata, plus
duplo longiora quam postica recta, appendix subulata
duplo brevior, antherae omnes connexae vel posticae
liberae. Haec igitur refert genus sequens, ut a Ben-
tham adumbratur, sed antherae saepe connexae.
Variat igitur forma germinis, longitudo styli, cur-
vatura filamentorum, longitudo eorundem inter par
anticum et posticum, longitudo et forma (subulata v.
crassiuscula obtusa) appendieis stamineae, cohaerentia
antherarum in posticis saepe v. rarius in omnibus so-
luta. Longitudo styli staminumque tamen fere semper
parallela longitudini corollae. Si analysibus meis, ad
corollas ex eadem statione paucas institutis, ob teneri-
tatem earum diffieilius statu sicco examinandas, fides
tribuenda, stylus in borealioribus brevior, stamina
postica anticis sensim magis breviora et antherae fa-
cilius solutae evadunt, donec in wolgensibus filamenta
postica recta et brevia fiunt. In iisdem appendix sta-
minea altera rarius deest. Facile tamen esse potest,
ut ommes variationes ubique occurrant, hic rarius illic
frequentius. |
In flora Amurensi mea (p. 206.) olim plantam wo/-
gensem pro var. grandiflora Linderniae Pyxidariae
enuntiavi, quia tunc antheras cohaerentes rarius tan-
tum observaveram. Etiamnune utramque plantam pro
eadem specie habeo, ut amplius sub Zindernia statim
exponam.
| Species dubiae.
V. cymulosa Miq. Prol. 49., cum V. angustifolia
mixta a Siebold lecta. | :
V. ? japonica Miq. l. c. 50, legit Textor.
— 416 —
Utraque ob inflorescentiam axillarem ramosam et
appendices filamentorum non observatas quoad genus
omnino dubia.
Lindernia All.
In expositione characteris generici apud auctores
diversos mirabilis discrepantia! Bentham (Prodr. X.
418.) filamenta arcuata, antica basi appendice brevi
slandulosa aucta, antheras per paria approximatas de-
scribit, et unicam differentiam inter hoc genus et Van-
delliam quaerit in cohaerentia antherarum apud Van-
delliam, quae liberae in Linderma. — Allione (Mis-
cell. Taur. IIT. 179. t. V. a. 1766.), generis fundator,
simili modo dicit: «stamina 2 superiora simplicia atque
«sub labio superiore inflexa, 2 inferiora nata ex nervo
«evidentiori, qui originem dat filamento uno antherifero,
«quod inflectitur sub labio superiori, dum nervi pro-
«ducti extremitas recta procedens, et a tubo libera facta
«cornu simplex exhibet sterile, anthera omni desti-
«tutum.» Idem autor in Fl. Pedem. I. 57. brevius habet:
«stamina 4, duobus bifurcatis». — Linnaeus, quocum
Allione (l. c. 180.) specimen communicaverat, in
adumbratione characteris generici (Mant. IT. 154.) ne-
que descriptionem autoris legisse, neque specimen mis-
sum examinasse, sed potius figuram Allionei solam
eamque male intellexisse videtur. Describit enim:
«filamenta inferiora 2 adscendentia, dente terminali
«recto, antherae didymae, inferioribus sublateralibus»,
in talem errorem inductus ob figuram Allionei tab.
V. a., ubi appendices filamentorum recti ita delineati
sunt, ut antheras filamentis suis (omnibus valde ar-
cuatis) insidentes excedant et quasi dentem termi-
— 417 —
nalem simulant, sed si descriptionem legisset, error
talis non irrumperet. Praeterea Linnaeus (ibid. 419.) —
Linderniam ex America boreali migratam putavit,
hanc eum Ilysanthi gratioloidi confundens. — Lloyd
(in Bull. d. 1. soc. bot. d. 1. France XV. 1868. 155)
Linderniam describit ramo staminum anticorum externo
anthera terminato et longiore quam interno.
- Congruunt igitur hi omnes in eo, quod stamina an-
tica cum appendice deseribunt.
Auctores germanici vero omnes quos comparavi de
appendice staminea nil habent. Mertens et Koch
(Róhl. Deutschl. Fl. IV. 423.) expressis verbis ne-
gant, se ipsos in planta sicca denuo madefacta, Wul-
fenium in viva, dentem vidisse de quo disserunt Al-
lione et Linnaeus, et quaerunt, anne planta pe-
demontana diversae speciei sit. Figurae Schkuhrii
(Handb. IT. t. 175.) et Sturmii (Deutschl. Fl. VIII.
30.) filamenta omnia brevia recta exappendiculata,
Neesii (Gen. fl. Germ. V.) praecedentibus congrua,
sed filamenta imo breviora, antheris aequilonga, Rei-
chenbachii (Ic. fl. German. XX. t. 102.) iterum
Sturmianae et Neesianae similia ostendunt, Döll
(Fl. v. Baden II. 747.) stamina brevissima didynama
describit — nullibi de appendice stamineo sermo est!
Equidem corollas tantum sicco statu et semper clau-
sas examinare potui, ubi examen ob lobos limbi arcte in-
cumbentes difficile et diutinum, praeterea flores in spe-
ciminibus etsi numerosis quae habui rariores inveniun-
tur; ita ut certi aliquid tantum de planta mandshurica,
banatica, gallica et lazica adducere possim. In prima sta-
mina brevia, filamenta omnia recta, antica vix lon-
giora, basi interdum appendice crassiuscula obtusa
Mélanges biologiques. 1538 53
a, ae
triplo breviore instructa inveni, in banatica et alsaticn
filamenta aequilonga, parum conniventia ceterum recta,
antica cum appendice duplo breviore, in /azica (Ba-
lansa!) omnia recta non conniventia, antica duplo lon- .
giora, cum appendice triplo breviore, in gallica occi-
dental? (Lloyd!) filamenta quam in reliquis conspicue
longiora, omnia leviter, sed distincte arcuata et con-
niventia vidi, cum appendice dimidium filamentum su-
perante. Antherae in omnibus quidem inter se li-
berae erant, sed quum intra limbum clausum nidu-
larent et ex illo magna cum patientia extricandae es-
sent, pro certo affirmare nolo, antheras-in filamentis
arcuatis liberas, nec forsan sub analysi tantum vi libe-
ratas, revera autem cohaerentes fuisse.
Memoratu dignum videtur, etiam hic specimina me-
ridionalia filamenta arcuata et appendices longiores, e
locis frigidioribus autem filamenta recta et breviter ap- .
pendiculata habere. Hoc ex observatione propria. Pa-
riter auctores iu calidioribus regionibus observantes
filamenta appendiculata arcuata (Allione, Lloyd,
bentham), in frigidioribus degentes filamenta recta
exappendiculata (Schkuhr, Sturm, Nees, alii) ob-
servarunt. ; |
Cum hisce si comparamus quae supra sub Van-
dellia erecta exposuimus, tum sat verosimile fit, Lin-
derniam Pyxidariam esse tantum formam Vandelliae .
erectae, transitubus multis cum illa conjunctae.
Ovarium cum stylo enim simili modo variabilia:
prius ovatum, subito in stylum aequilongum (banatica,
gallica) v. sesquilongiorem (mandshurica, alsatica) vel
sensim in sesquilongiorem attenuatum (lazica) et co-
rolla simili modo calyce brevior et illo longior occur-
— 4 —
rit. — Ceterae vero partes, imo semina quoad forma,
magnitudinem et sculpturam, perfecte identicae, sola
corolla excepta, quae in Lindernia calyce brevior v.
aequilonga, pallide carnea labio inferiore flavescente,
v. albido-rosea, et brevi tantum spatio diei aperta est,
in Vandellia erecta vero calycem superans v. sesqui-
longior, pallide violacea et maculata et semper aperta.
Sed hoc non magni momenti videtur: in Ilysanthe-
gratioloidi corollae longitudo simili modo variat, et
Lloyd (1 e.) observavit, plantulam aquae propiorem
eorollas minores et fere semper clausas, ab aqua re-
motam majores et apertas habere, et ita res sese habet
verosimiliter etiam in nostra. Color autem signum
neque constans, neque ubique observatum: de Linder-
nia constat tantum in planta germanica et pedemon-
tana (dilute purpurea, ex Allioneo), de Vandellia in
japonica. /
Censeo igitur, Linderniam delendam et Vandelliae
vel (si hanc cum Torenia jungere fas est) Toreniae
subjungendam et V. Pyzidariam appellandam, V. erec-
tam autem cum hac identicam speciem esse. Nihilo-
minus hic Lendermiae genus adhuc seorsim enumero,
quia inter transitus varios supra enumeratos lacunae
aliquae supersunt, quas explere botanicis europaeis
quam maxime commendo.
L. Pyxidaria AM. — Benth. in DC. Prodr. X. 418.
— Maxim. Fl. Amur. 205. (a. genuina). -— L. ina-
perta Thore! ined. — Pyxidaria Lindern. Tournet.
Beat. 156. +... Vig. (1728). — dich. Alsat, 269.
(1747.) excl. syn. Micheli. - |
Hab. in Mandshuriae limosis vix ex aqua egressis
secus fl. Amur et Usuri. E flora Rossica vidi praete-
— 420 —
rea: e Gorenki prope Mosquam (hb. Fisch!), Samara
(Bremer!), Transcaucasia, prope Astara (Hohen-
acker!) et e Talysch vidisse asserit Bentham. Ex
Asia vidi etiam e Lazistano (Balansa!).
Japoniae dubia civis, nam Miquel (Prol. 356.
habuit tantum specc. Eee forsan ad V. erectam
referenda. |
Planta wolgensis, quam solam examinavit Lede-
bour (Fl. Ross. III. 225.) pariter pertinet ad Vandel-
liae erectae formam ad Linderniam vergentem, quam
supra descripsi. 3
In meridionalibus Asiae, ubi genuina Vandellia
erecta crescit, fortassis etiam non deest, sed a collec-
toribus negligitur, quia, cum forma corollis apertis
ante oculos, hanc formae flore clauso praeferunt.
Ilysanthes Rafin.
I. hyssopoides Benth. l. c. X. 419. — Fl. Hongk.
282.
Hab. in China australi: Hongkong (Wright!).
Adnot. — I. gratioloides Rgl Fl. Usur. n. 359. est
Vandellia erecta B enth.— V erus Z.gratioloides Benth.,
planta americana, nuper in Gallia occidentali a G. de
l'Isle! inventa (cf. Lloyd loco supra citato), Vandel-
liae erectae et Linderniae Pyxidariae simillima, ab
utraque bene differt staminibus anticis anantheris et
seminibus, optime observante Lloyd, oblongis longi-
tudinaliter sulcatis et transverse ad costas regulariter
striatis. Caeterum vero in illo variationes omnino ana-
logae occurrunt: pedunculi folium aequantes et duplo
superantes, corollae calycem aequantes (pl. gallica) v.
illo paullo v. sesqui v. plus quam duplo longiores, cap-
— 421 —
sulae longiores et breviores, obtusiores et acutiores.—
In corollis, quas examinavi ex America et Gallia in
staminibus anticis sterilibus a Zindernia (Vandellia)
differentiam perspexi, praeter antheram deficientem,
adhuc in eo, quod ab appendice glandulosa filamenti
linea papillosa secus partem adnatam staminis sat longe
decurrit, et filamentum sterile interdum omnino, ap-
pendix nunquam deficit, quum in Vandellia et Linder-
nia plane contrarium occurrit.
Bonnaya Lk. et O.
Folia linearia, pedunculi fructiferi reflexi. . . B. tenwifolia Spr.
Folia oblonga, pedunculi fructiferi erecti 2.
2. Capsula calyce duplo longior, folia sessilia. . B. brachiata Lk. O.
Capsula calyce triplo longior, folia brevis-
ET JD RC AE NE etm eh B. veronicifolia Spr.
].- B. brachiata Lk. et O. Abbild. II. 25. t. 9. —
bin in DC. Prodr. X: 420.
. Hab.in China australi: provincia Cantoniensi (Sam p-
son et Hance!), prope Whampoa (Hance!), praeterea
in India orientali tota: a parte boreali-occidentali!,
Butan! et Bengalia! ad Madras! et Cevlonam!, Java
(Benth.) Philippinis (Eschscholtz!).
2. B. veronicaefolia Spr. — Benth. 1. c. 421. —
Fl. Hongk. 252. — B. verbenaefolia Spr. Seem. bot.
Herald. 402.
Hab. in China australi: Hongkong (ex Benth.),
archipel. Lutschu (Bth.), praeterea in India orientali
fere tota, v. gr. Nipal!, Bengalia!, Decan!, Java (Rein-
wardt!), Timor (mus. Paris!), Philippines: Manila
(Eschscholtz!), Calamang (Cuming!).
.8. Bb. tenuifolia Spr. — Benth. |. c. 422.
— 422 —
Hab. in China (Nelson ex Bentham), praeterea
in India orientali. |
Plectranthus \ Her.
Species sinico-japonicae.
Sectiones hujus generis melius et accuratius calycis
et corollae structurae superstruendae; calyx in fructu
erectus vel deflexus minoris momenti videtur. |
o
Calyx subaequaliter 5-dentatus. 3.
» bilabiatus, corollae tubus calyce tri-
plo longior. 2.
. Labium calycis superius 1-, inferius 4-den-
bat OL TERME EME DUREE P. marmoritis Hce.
to
lain. ran MON. DIN: P. longitubus Miq.
3. Folia ternato-verticillata, panicula pyrami-
data;densa .:..... NOTIS EMI ioe: ah CIE P. ternifolius Don.
Folia opposita, panicula sparsiflora. 4.
4. Folia floralia caulinis conformia cymas sal-
tem inferiores superantia, nuculae pubes-
GPHUPE E rero SUR d bins Su IE PEE IR UE QR P. inconspicuus Mig.
Folia floralia diminuta a foliis caulinis di-
versa. 5.
5. Folia grosse pauciserrata v.-crenata, late
ovata. 8.
Folia argute. multiserrata ovata acumi-
nata. 6.
6. Dens folii terminalis à caeteris incisura
profunda sejunctus, corolla ampla basi sac-
Cube to oco o DECIES See) ES v POSLCISUS U.
Incisura infra apicem folii nulla. 7.
7. Nuculae apice barbatae, corolla violacea,
folia incumbentiserrata ............. P. serra m.
Nuculae apice obsolete tuberculatae, co-
rolla albida, folia dentato-serrata . .. . . . P. glaucocalyx m.
8. Folia crenata, rami breves............ P. amethystoides Bth.
» Serrata, rami longissimi .. ....... P. inflexus Vahl.
Sect. I. Zsodon Benth.
1. Pl. longitubus Miq. Prol. 34. — Aki te udshi. .
Soo bokf. XI. 36. — Kiri tsuho. Ibid. 37 (fl. albis).
he —
. var. contracta: foliis latius ovatis, ramis cauleque
ob eymas abbreviatas racemose florentibus.
Hab. in Japonia (Miquel!): locis depressis prope
oppidum Ookfbu ins. Nippon (Buerger), prov. Sima-
bara ins. Kiusiu, fine Septembris fl. —
var. effusa: folis ovato-lanceolatis, cymis floribus-
que longe pedunculatis pedicellatisque paniculam effu-
sam constituentibus. |
Hab. in Nippon jugo Hakone, medio Octobri fl.
Utraque varietas tam diversa, ut specie distincta
videatur, sed praeter habitum differentiae nullae inve-
niendae, nisi latent in nuculis utriusque ignotis.
Ob calycis labium superius 3-dentatum, inferius
longius bidentatum ad sect. Coleoidem, ad quam duxit
Miquel, pertinere nequit, sed potius ad Melissoidem
vel Zsodon. A priore tamen differt corolla basi haud
calcarata (quid sub «calcare brevi» intellexit Ben-
tham nescio, nam unicam hujus sectionis speciem,
P. melissoidem, examinare non contigit), a posteriore
labio calycis inferiore longiore quam superius, ab
utraque calyce fructifero ereeto neque declinato, ta-
men cum ?. scrophularoide Wall. cujus fere calycem
et corollam (sed haec basi vix gibba delineata in Hook.
Icon. t. 464.) et P. migrescente Bth., quocum folio-
rum forma satis congruit, consociandus videtur, nisi
ob corollam basi eximie gibboso-saccatam ad Melissot-
dem transferendus.
2. Pl. excisus Maxim. Prim. fl: Amur. 213.
-Hab. in Mandshwria orientali: secus Usuri fl., in
jugo littorali Sihota afl. Li Fudin ad St. Olgam frequens,
circa Wladiwostok, silvis frondosis frequens, Augusto,
LI
He LL
Septembri fl.; in Japonia: Yokoska ins. Nippon, Au-
gusto fl. (Savatier!) |
Foliorum forma distinctissimus, floribusque majus-
culis purpureis pulchella species. Folia juvenilia saepe
medio fuscopicta, adulta tota viridia. Dens terminalis
a ceteris incisura sejunctus occurrit jam in foliis prim-
ordialibus, vix e cotyledonibus exsertis.
Sect. Pyramidium Benth,
3. Pl. ternifolius Don. Prodr. fl. Nepal. 117. —
Benth. l. c. 61. — Hance in Trim. Journ. of bot.
1874. 53.
Hab. in Chinae australis ditione cantoniensi (Hance),
praeterea in Burma et Himalaya ab Assam! ad
Kaschmir!
Foliis ternis et panicula densa pyramidali a nostris
omnibus distinctissimus.
Sect. Amethystoides Benth.
4. Pl. amethystoides Benth. 1. c. 61. — P. peki-
nensis Maxim. Prim. fi. Amur. 213. in nota.
Hab. in China (Reeves ex Bentham): Canton,
Octobri fl. (Hance!), prope Pekin (Tatarinow!).
Foliis crenatis, ramis abbreviatis, calycis dentibus
brevibus a P. inflexo bene distinguendus. Pl. pekinen-
sis differt tantum calyce adpresse incano-pubescente,
in amethystoide glabro, staminibus exsertis neque co-
rollae aequilongis, sed facies eadem.
_ Calyce canescente forma pekinensis accedit ad Pl.
dubium Vahl. — Benth. ibid., quem in Japona a
Thunbergio lectum vidit Bentham, mihi omnino
ignotum, sed hic a Pl. amethystoide differre dieitur
Sa ea
foliis angustioribus rugosis subtus venosissimis. Ex pa-
nicula ejus effusa, foliis ovatis, calyce fructifero erecto
facile haberes pro Pl. glaucocalyce, nisi obstaret calyx
incanus et folia crenata.
5. Pl. inflecus V ahl. — Miq. Prol. 32. — Benth.
in DC. Prodr. XII. 61. — Yama hatsuka. Soo bokf.
NE 85.
Hab. in Japonia (Buerger!): Nagasaki, vulgaris
ad vias, in fruticetis et sylvis aridis, fine Septembris
H., Yokohama, ad margines similibus locis communis,
ab initio Augusti ad Octobrem florens (etiam Oldham!
s. n. P. inflexi et P. amethystoidis), Hakodate, in gra-
minosis frequens, fine Augusti fl.
Planta polymorpha. Rhizoma magnitudine nucis
Avellanae, lignosum, nodosum, obliquum, irregula-
riter pleiocephalum. Floret jam annuus, simplex,
spithamaeus, inflorescentia terminali subracemiformi.
Dein caulis flexuosus v. strictus elongatur in tripeda-
lem, bracteae foliiformes majusculae, saepius subinte-
grae, cymulae parvae breves. Tunc ex axillis speci-
minum vetustiorum prodeunt rami interdum numerosi,
longissimi, foliaceo-bracteati; talia specimina multo
vulgatiora plantam sistunt paucifloram et minime ele-
gantem. Flores violacei, ludunt etiam albi.
Distinguendae praeterea varietates:
8. wmbrosus: laxior, caule ramisque tenuibus, his
arcuato-patulis, foliis ovato-lanceolatis.
. Néppon: Hakone, in sylvis ad rivulos, medio Octobri
i. e. fr.
y. macrophyllus: folia majora et solito latiora, mi-
nus grosse serrata, rami breviores, cymulae uberius
Mélanges biologiques. IX. 54
ROG c
florentes, vulgo approximatae, corollae nonnihil ma-
jores. |
Yezo: Hakodate, cum typo.
- Var. y. ob cymulas magis multifloras et habitum
densiorem ceteris speciosior. 3
6. Pl. glaucocalyx Maxim. Prim. fl. Amur. 212.
475. — F. Schmidt. Fl. Amg. bur. n. 299. — Oci-
mum rugoswm. Hikiwo kossi. Soo bokf. XI. 34.
a. typicus: fere glaber.
Hab. in Mandshuria: ad Burejam inferiorem (F.
Schmidt), ad Amur fl. ab ostio fl. Komar ad illud
Usuri et infra, secus fl. Usuri totum, ita ut ad ejus af-
fluentes et lacum Hanka (Przewalski!), ad tl. Li-Fudin
et in jugo Sihota, circa Wladiwostok et Possjet, ubique
in silvis lucidis, fruticetis, decliviis lapidosis et rupe-
stribus, frequens, Augusto, Septembri fl. c. fr.; in China
boreali, prope Pekin (Tatarinow!), in Japoniae ins.
Yezo, prope Hakodate, in fossis, ruderatis et ad mar-
eines sylvarum frequens, Septembri et Octobri fl. frf.
Specimina japonica a mandshuricis et sinicis paullo
discrepant dente terminali foliorum breviore et latiore,
ovato, nec triangulari acuminato, et serraturis vulgo
obtusioribus, nec non calycibus griseis neque coeru-
lescentibus, sed tales jam observantur in exemplis ad
Possjet collectis. |
Obvenit rarissime specimen aliquod foliis parce et
grosse serratis (tale prope Hakodate), sed vulgo talia folia
tantum inter infima, sub anthesi jam evanida occur-
runt. — Inter mandshurica, ad lacum Hanka a Prze-
walski collecta, adsunt nonnulla dente foliorum ter-
minali lanceolato magis elongato. |
8. japonicus: folis pubescentibus et glanduloso-
a M *
ou du EM uou
Em
D ~
punctatis, dente terminali ovoideo, serraturis obtusio-
ribus, calycibus incano-puberis. — Pl. Maximowicen
Miq.! et Pl. Buergert Miq.! Prol. 33. — Pl. Coetsa
Benth. in DC. Prodr. XII. 58. (quoad pl. japoni-
cam. — Scutellaria japonica Burm. Fl. Ind. 130. p. p.
(fide Benth.). i |
Hab. in Japonia (Siebold! misit Miquel): circa
Nagasaki (Oldham! n. 587. ex Miquel Pl. Buergeri)
silvis lucidioribus, ad margines, secus rivulos in siccio-
ribus, frequens usque in cacumina montium 3000 ped.
altorum, fine Septembris fl. incip. Octobri frf., in de-
cliviis graminosis jugi Kundshosan Kiusiu centralis,
init. Octobris fl., in jugo Hakone ins. Nippon, med.
Octobri fl. c. fr. immat., non procul à Yokohama
(Tschonoski! 1866).
A Miquel pubis praesentia a Pl. glaucocalyce, ca-
lycibus.paullo majoribus et minoribus, foliis floralibus
altius vel demissius bracteiformibus angustis in species
duas diremtus. Equidem vivas omnes formas observavi
et e speciebus Miquelianis ne varietates quidem fa-
cere possum.
A simillimo Pl. Coetsa Don differt calyce fructifero
erecto recto neque deflexo incurvo, breve aperte neque
tubuloso-campanulato, nuculis duplo saltem longiori-
bus et latioribus cinnamomeis neque atris, staminibus
e corolla valde exsertis neque aequilongis. Stamina
paullo exserta tamen occurrunt etiam rarius in £7.
Coetsa indico, et corollä vix longiora in Pl. glaucoca-
lyce. Praeterea pubes Pl. Coetsae villosior et densior
quam in pilosissimis nostris et inflorescentia multo
magis conferta.
>
Rhizoma obliquum lienosum pluriceps. Caules basi
hypogaea decumbunt et fibras radicales emittunt, e
terra surgunt vero erecti.
7. Pl. serra, Elatus strictus, caule reverso adpresse
pubescente, foliis petiolatis utrinque ad venas pube-
rulis ceterum glabris ovatis breve acuminatis basi in-
tegerrima in petiolum cuneato-attenuatis argute ser-
ratis serraturis acuminatis subincurvis: panicula ra-
mosa multiflora canescente; cymis pedunculo com-
muni aequilongis plurifloris densis; pedicellis calyce
canescenti-pubescente dentibus anguste ovatis bre-
vioribus; corollae extus a basi minute puberulae viola-
ceae tubo calycem duplo superante, labio superiore
erecto 4-lobo, inferiore longiore porrecto ovali-navi-
culari; staminibus inclusis albidis; nuculis apice bar-
batis.
Hab. in Mandshuria: ad inferiorem partem fl. Sun-
gari, in prato prope Mongole, gregarius, et in luco
prope Indamo, frequens, init. Augusti fl. incip.
Calyce maturo ignoto incertum est, an ad sect.
Amethystoidem vel Isodontem pertineat, sed certe prae-
cedenti proxime affınis et diversus tantum serraturis
foliorum acuminatis subincurvis, pedicellis brevissi-
mis, floribus violaceis ad labium inferius venis satura-
tioribus pictis (in Pl. glaucocalyce labium inferius al-
bum, superius lilacinum obscurius maculatum) et nu-
culis apice barbatis. Magnitudo partium et habitus
iidem. — Herba recens etiam trita inodora.
8. Pl. inconspicuus Miq. Prol. 33. Caule fere ad
apicem foliato subsimplici v. basi ramoso, minute re-
verse foliisque ad venas utrinque puberulis; foliis breve
M
petiolatis ovatis, basi cuneata et apice acuminato inte-
eris ceterum grossius crenato-serratis, floralibus con-
similibus brevius petiolatis v. summis basi rotundata
sessilibus sensim subintegris; cymis axillaribus longe
pedunculatis inferioribus folio brevioribus, superiori-
bus folia floralia excedentibus, summis subaphyllis ap-
proximatis; pedicellis elongatis capillaribus fructiferis
squarrosis; calyce pedicello terminali plus triplo late-
ralibus sesqui breviore campanulato subaequaliter 5-
dentato, fructifero aperto erecto glabrato; corollae
(ide Miquelii) extus puberae tubo parum exserto
]abiis subaequalibus superiore 4-lobulo genitalibus ex-
sertis; nuculis pubescentibus.
Hab. in Japonia (Buerger et Textor, teste Mi-
quel): insula Yezo, silvis frondosis subalpinis prope
Mohidzi, medio Octobri frf.
Panieula foliis amplis instructa inter omnes facile
distinctus. Plantam florentem non vidi, ex descrip-
tione autoris a nostra fructifera differt: petiolis bre-
vioribus (1—2 lin.), foliis obtusiuseulis v. acutis basi
saepe rotundatis, cymis brevius pedunculatis conferti-
floris, calyce 5-fido-dentato neque 5-dentato. Sed om-
nes hae differentiae videntur tales quales aetate pro-
vectiore evanescere solent: folia infima etiam in aliis
speciebus rotundiora et obtusiora, in planta fructifera
forsan jam evanida (v. gr. ut in Pl. glaucocalyce ob-
servavi) pedunculi et calyces statu fructifero ubique
nonnihil accrescunt, unde priores apud nostram lon-
giores, cymae sparsiflorae et calyx, ob tubum magis
increscentem , brevius dentatus fieri possunt. De ova-
riis, an pubescentia sint, silet auctor.
— 430 —
Sect. Coleoides Benth,
9. Pl. marmoritis Hance in Trim. Journ. of bot.
1874933:
Hab. in provincia Cantoniensi Chinae australis
(Hance). Non vidi.
Pl. Gardneri Thw. ex auctore affınis.
Mosia Hamilt. mss. (nomen).
Hedeoma sect. Mosla, gen. Orthodon et Perillae spec. Benth.
Calyx campanulatus 10-nervius bilabiatus labio su-
periore tridentato vel subtruncato, inferiore bifido, ra-
rius inaequaliter 5-dentatus, labiis obscuris, fructifer
auctus basi gibbus saepe subreticulatus, fauce pilis
clausa. Corolla extus puberula calycem parum v. in
] specie triplo superans, tubulosa, tubo intus nudo
vel piloso-annulato, limbo cum tubo continuo vix la-
tiore, labio superiore emarginato inferiore trilobo: lo-
bis lateralibus labii superioris lobis consimilibus et
aequimagnis, medio latiore majore saepe crenulato basi
ad faucem piloso. Stamina 4 fere ad faucem usque
adnata, superiora fertilia, infima duplo minora dimi-
diata sterilia. Antherae fertiles biloculares loculis di-
varicatis connectivo dilatato sejunctis, steriles minu-
tae 1-loculares vacuae, loculo altero nullo v. denti-
formi. Stylus basi saepe bulbosus, stigmata subaequa-
lia linearia. Nuculae globosae elevato-reticulatae v. re-
ticulato-exsculptae, basi ipsa areola punctiformi af-
fixae. — Herbae annuae, valde fragrantes, punctis
glandulosis foliorum subtus distincts impressis, foliis ©
petiolatis pl. m. ovatis serratis, verticillis bifloris sae-
pissime in racemos terminales subaphyllos secundos
dispositis, floribus parvis albidis v. carneis. — Habi-
:
E
N:
4
4
4
E
CHE
— 431 —
tant species saepissime valde inter se affines in Hima-
laya, China et Japonia.
— A Perilla, cui genus proximum et cujus calycem et
corollam habet, differt antheris fertilibus tantum 2 et
nueulis haud lata basi sessilibus; habitus similis, sed
folia parva. A ceteris omnibus Satureieis abhorret sta-
minibus anticis nec posticis sterilibus. Zedeoma dif-
fert calyce tubuloso 13—15-striato, corolla anguste
tubulosa, staminibus posticis sterilibus anthera abor-
tiva minima capitellata. Est inter Safwreieas ob sta-
mina antica quod Anisomeles inter Stachydeas.
Nomen Orthodontis, nomine Mosía recentius, reji-
ciendum erat, quia inaptum, nam calyx fructiferus
omnium, praeter M. yaponicam, bilabiatus labio supe-
riore subreflexo, et in ipsa M. japonica saepe distincte
bilabiatus occurrit.
Elatae, bracteae flores non obtegentes. 2.
Parva, flores bracteis orbiculatis obtecti, calyx
obscure 2-labiatus, nuculae a calyce vix obtec-
ice obsolete reticulatae. 2. «hn M. japonica.
2. Dentes calycis in labio superiore breves obtusi
"^A medio nano, nuculae laxe reticulatae. 3.
Dentes labii superioris calycis acuti. 4.
3. Corolla calycem parum superans, duplo longior
quam lata, pedicelli calyce fructifero breviores. JM. dianthera.
Corolla calycem triplo superans, triplo longior
quam lata, pedicelli calycem fructiferum ae-
NERIS Cu QU mod Visi dede eve un M. formosana.
4. Calycis dentes in labio superiore subaequales,
nuculae dense et profunde reticulato - exsculp-
tae. 5.
Calycis dens supremus minutus, nuculae laxe
reticnlatae 2... Eu M Mee PE à M. grosseserrata.
5. Corolla intus nuda, bracteae lanceolatae . . . .. M. lanceolata.
Corolla annulata, bracteae ovatae subito acu-
NIE M iine ue D En bir: M. punctata.
1. M. dianthera. Glabriuscula patule ramosa, foliis
— 432 —
ovatis utrinque breve acuminatis pauciserratis, race-
mis axillaribus et terminalibus numerosis; - bracteis
lanceolatis pedicello brevioribus; calycis brevius pedi-
cellati ad tubum rigidius pilosi labio superiore sub-
truncato dentibus brevibus obtusis medio minore; co-
rolla calycem parum superante duplo longiore quam
lata exannulata; antherarum sterilium loculo minu-
tissimo; nuculis tubo calycino brevioribus laxe di-
stincte reticulatis areola basali distincta subdiscolore.
Lycopus dianthera Ham. in Roxb. Fl. Ind. ed. 1. I.
145 (1820). — Mosla ocimoides Ham. hb. ex Benth.
— Cunila nepalensis D on. Prodr. fl. Nepal. 107 (1825).
— Melissa nepalensis Benth. in Wall. Pl. as. rar. I.
166 (1830). — Hedeoma nepalensis Benth. Lab. 366.
— Id. in DC. Prodr. XII. 244. —Dne in Jacquem.
Voy. t. 138.
Hab. in Himalaya: Assam (Jenkins ex Benth.),
Nepal (Wallich), Khasia (Griffith! 3981 distr.
Kew.), Kumaon (Strachey et Winterb!), Kaschemir -
(Royle!).
Figura Jacquemontii optima, sed corolla in ana-
lvsi ita fissa, ut labium superius inter lobos laterales
labii inferioris positum sit, lobus medius vero labii
inferioris quasi labium superius simulat, in descrip-
tione hic infauste pro labio superiore (emarginatura
statim distincto) et stamina ibi inserta pro posticis
sumta sunt. Deest tantum in figura optima loculus
cassüs minutus staminum sterilium, quem equidem di-
stincte video. — Planta ad bipedalis. Nucula brunnea
areola grisea.
2. M. grosseserrata n. sp. Brevissime molliter in caule
— 433 —
retrorsum puberula demum glabrata, laete viridis, ra-
mis patulis; foliis ovatis basi integerrima sensim in
petiolum attenuatis, apice integro acutis utrinque ser-
raturis magnis 3—5 (accedentibus interdum minutis
1—2) notatis; racemis ramos omnes terminantibus bre-
viusculis; bracteis lanceolatis pedicellum superantibus;
calyce molle breveque pubescente fructifero demum
fere glabrato lucido-punctato pedicellum superante,
labio superiore acute dentato dente medio nano; co-
rolla ealyce plus quàm sesquilongiore duplo longiore
quam lata exannulata; staminum sterilium loculo di-
stincto; nuculis tubo calycino brevioribus subglobo-
sis basi acutiusculis laxe reticulatis areola basali di-
stincta concolori. — Soo bokf. XI. 18? (corolla nimis
magna, foliorum serraturae parvulae delineatae).
Hab. in Japonia: Nippon, prope Yokohama, in con-
sortio M. punctatae, fine Septembris fl. fr. immat.,
Octobri fr. mat.; Yezo: prope Arigawa, init. Septem-
bris fl., circa Hakodate (Albrecht! fl. defl.).
Folüs grosse serratis facile distincta, ceterum M.
nepalensi arcte affinis et praeter folia tantum calyce
et staminum sterilium indole distincta. Calyx enim in
JM. grosseserrata tam profunde bilabiatus, ut fere 2-
partitus, in M. nepalensi bifidus dicendus, labii supe-
rioris. dentes ampli omnes acuti medio duplo saltem
breviore, in nepalensi superficiales obtusi subaequales,
praeterea in grosseserrata fructifer non, in M. nepa-
lensi distincte subreticulatus. Stamina sterilia in no-
stra magna, loculo duplo tantum quam fertili breviore
2-loculari, abortivo distinctissime dentiformi, in nepa-
lensi utroque minutissimo subobsoleto. Nuculae fere
eaedem. — Folia quam in M. nepalensi latiora et ob-
Melangas biologiques. IX. . : 55
— 434 —
tusiora. Corolla 4'/, mill. longa, pallide rosea v. lila-
cina. Calyx fructifer 5 mill. longus. Nucula 1 mill.
major. — Statura vulgo M. punctatae, sed specc. Ye-
zoénsia paullo minora et Albrechtiana interdum vix
spithamaea.
3. M. formosana n. sp. Glabriuscula, ramis erecto-
patulis; foliis ovatis utrinque obtusis majususcule cre-
natoserratis; racemis numerosis ramos omnes terminan-
tibus axillaribusque paucis; bracteis lanceolatis pedi-
cellos aequantibus; calyce florifero pedicello breviore
fructifero illum aequante molliter longe piloso labio
superiore obtuse breveque 3-dentato dente medio mi-
nore; corolla triplo longiore quam lata calycem triplo
superante exannulata; staminum sterilium loculo mi-
nutissimo; nuculis tubo calycino brevioribus globosis
laxe distincte reticulatis areola basılari punctiformi -
inconspicua.
Hab. in ins. Formosa (Oldham! n. 362. fl. frf. s. n.
« Perillae lanceolatae?») |
M. nepalensi similis, et statura, foliis, calyce flori-
fero et nuculis aequimagna, sed signis datis statim
cognoscenda.
Flos 4 mill. longus. Stylus e corolla leviter exser-
tus, crus superius brevius, calyx fructiferus 4 n
mem Nuculae brunneae 1 mill. longae.
4. M. lanceolata. Pallide virens, brevissime pube-
rula v. glabrata, ramis patulis; foliis ovato-lanceolatis
lanceolatisve basi cuneatis apice breviter acuminatis
serratis; racemis in ramis omnibus terminalibus de-
mum valde elongatis; bracteis lanceolatis pedicellos
superantibus; calyce rigidius pubescente florffero pe-
dicello breviore fructifero aequilongo, labio superiore
— 435 —
aequaliter acutissime dentato; corolla calycem sub-
duplo superante plus duplo longiore quam lata exan-
nulata; staminum sterilium loculo magno; nuculis tubo
calyeino brevioribus globosis dense profunde reticulato-
insculptis, areola basali punctiformi inconspicua. zl
. Perilla lanceolata Benth. in DC. Prodr. XII. 164.
Hab. in China (herb. Hooker ex Bentham): prov.
Cantoniensi prope Whampoa, Septembri et Octobri
fl. ult. fr. mat. (Hance!). |
Vera P. lanceotata Benth., ad frustulum e China
descripta, dicitur glabra etiam ad calycem, folia V,
polliearia v. paullo longiora, corollae 2—2'/, lineas.
longae. Sed planta Hancei pro P. lanceolata a viro
doetissimo sine haesitatione sumpta, verosimiliter a
botanicis Kewensibus etiam pro eadem declarata.
In speec. examinatis folia majora petiolo vix 1 cent.
longo donata, lamina 3 cent. longa, 9 mill. lata, sub-
tus pallidior denseque nnpresso- punctata. Flores tan-
tum ultimos apicales examinare contigit, ubi corolla
calyce paullo longior et cum illo vix 2 mill. excedens.
Labium corollae superius bilobum vix aeque latum ac
lobi laterales labii inferioris; hujus lobus medius duplo
latior et magis prominens, omnes depresso-rotundati.
Antherae fertiles maximae subexsertae, loculis lineari-
oblongis divaricatis. Stamina sterilia fertilibus parum
breviora, antheris ad sinum labii inferioris attingenti-
bus, loculo sterili distincte bivalvi, duplo tantum bre-
viore quam fertili, dente connectivi distinctissimo.
Stylum video ramulo superiore brevissimo, — an sem-
per? Calyx fructifer 4. mill. longus, ad tubum. cum
pedicello et rhachide sat dense rigidius pilosus. Nu-
. cula 1 mill. brevior, cinnamomea.
— 436 —
5. M. punctata. Brevissime molliter ad caulem re-
trorsum puberula demum glabrata viridis, ramis patu-
lis; foliis ab ovato in ovato-lanceolatum ludentibus, basi
in petiolum cuneatis, apice breve acuminatis acutisve
dense serratis; racemis ramos omnes terminantibus
demum elongatis; bracteis ex ovata basi subito acumi-
natis ovato-lanceolatisve pedicellos superantibus; calyce
molliter longeque pubescente fructifero demum sub-
glabro valde glanduloso-punctato pedicellum superante,
labio superiore subaequaliter acute dentato; corolla
calyce sesquilongiore duplo longiore quam lata piloso-
annulata; staminum sterilium loculo distincto; nuculis
ut in praecedente. — Ocymum punctatum Thbe. Fl.
Jap. 249. — Thbg! Icon. pl. jap. ined. — O. scabrum
Thbg in Transact. Linn. soc. II. 338. — Hedeoma
nepalensis Miq! Prol. 39. 361. excl. syn. H. micran-
(hae Rgl. (quae Calamintha umbrosa Bth., corolla
plantae cultae subabortiva minutissima). — Inu-kö-
dshiyu. Soo bokf. XI. 17 (corolla nimis magna).
Hab. in Japonia (Buerger!, Siebold!): circa Na-
gasaki, init. Septembris fl., fine mensis frf., Yokohama,
ad margines agrorum et sylvarum sat frequens, eodem
tempore fl. c. fr.; in archipelago Koreano (Oldham!
n. 612. fl. frf.). |
Occurrit pallide (Nagasaki) et laetius virens (Yoko-
hama), pallida simul microphylla, viridis magis gran-
difolia. Prior M. lanceolatae persimilis et hoc sub
nomine cum ? a herb. Kewensi distributa, sed folia
saepissime latius ovata subito breve acutata, serratu-
rae minus expressae, bractearum forma diversa et co-
rolla annulata.
ae
- Occurrunt in hac specie sub ipso calyce et illi ad-
pressae passim, non in quovis flore neque in quovis
specimine, bracteolae 2, in fructu deciduae, subulatae,
tubo calycino breviores, bracteae parallelae 1. e. altera
calyeis dorso altera ventri accumbens.
Calyx punctis glandulosis tam densis scatens, ut
singulus florifer, 2'/ mill. longus, madefactus et sub
- lente dissectus jam fragrantiam exhalet; fructifer 4
mill. longus, lucide punctatus, tubo gibboso-inflato.
Corolla 4 mill. longa, pallide rosea, interdum in lobis
labii inferioris macula intensiore picta; labium supe-
rius emarginatum, lobis lateralibus sesquilatius et magis
productum, lobus medius labii inferioris crenulatus,
labio superiori aequilatus sed paullo longior, omnes
depresso-rotundati. Stamina inclusa, fertilia lobos la-
terales, sterilia sinus labii inferioris attingentia. Fila-
menta parte libera brevissima loculo singulo fertili
(oblongo) haud longiora. Antherae violaceae. Loculus
sterilis duplo triplove brevior quam fertilis, alter di-
stincte dentiformis. Stylus basi bulbosus, labium su-
. perius aequans, stigmata parva aequalia subulata, quam
in M. lanceolata duplo breviora. Annulus corollae e
pilis densis elongatis compositus distinctissimus.
6. M. japonica. — Pollicaris usque pedalis, simplex
v. divaricato-ramosa, patenter pilosa, griseo-viridis ; fo-
liis ovatis v. ovato-ellipticis, infimis obtusis, superiori-
bus acutis, basi cuneatis, serraturis paucis depressis;
racemis in caule ramisque terminalibus brevissimis,
verticillastris approximatis; bracteis inferioribus folia
aemulantibus, superioribus sessilibus orbiculatis subito
cuspidatis integerrimis margine pectinato-ciliatis, om-
ASS cum
nibus flores fructusque subsuperantibus et occultanti-
bus; pedicellis calyce brevioribus; calyce mox inae-
qualiter. 5-dentato, mox rite 2-labiato, dentibus omni-
bus acutis, fructifero aucto basi gibboso-inflato, mol-
liter longe pubescente; corolla calyce sesquilongiore
duplo longiore quam lata exannulata; staminum steri-
lium loculo distincto altero dentiformi; nuculis calycis
tubum superantibus globoso-ovalibus obsolete laxe re-
ticulatis areola basali punctiformi.— Orthodon japonicus
Benth., Oliv. in Journ. Linn. soc. IX. 167. — Micro-
meria ? perforata Miq. Prol. 38 (suspicante jam ipso
Miquel ibid. 383). — Yama-dshiso. Soo bokf. XI. 19.
Hab. per totam Japoniam: Kiusiu, in viciniis Naga-
saki, ad margines sylvarum (Oldham ex Oliver l. c.),
in montibus circa Inassa locis nudis lapidosis, fl. albis
et purpureis, fine Septembris fl. c. fr., et in declivio
australi Yuwaya yama, locis rupestribus altit. circa
2000 pedum gregaria, medio Septembri fl. c. fr. .
Nippon (ex opere japonico laudato); Yezo (Albrecht!
fl. frf.): ad sinum Vulcanorum prope Schuro, in mon-
tibus graminosis ad vias sat frequens, init. Septembris
fl. ult. et fructif. (albiflora). |
Plantula a Bentham et Oliver l. c. bene etsi bre-
vius descripta et a Miquelio ad spece. nana et alia
majora jam defoliata, omnia fructifera, non male adum-
brata, in opere japonico laudato optime delineata (co-
rolla tamen nimis e calyce exserta), a me in boreali-
bus vix pollicaris, in meridionalibus fere pedalis si-
mulque nana collecta, valde graveolens, Thymum spi-
rans, punctis glandulosis subtus ad folia impressis
maximis. Planta meridionalis foliis minoribus et rigi-
dioribus, borealis respectu plantae macrophylla, foliis
439
| tenerioribus et viridioribus, inflorescentiam fere invo-
Incrantibus. Flores variant albi, rosei et purpurei.
Calyx florifer vix 2 mill., fructifer 3 mill. longus,
extus ubique sat dense subviscidulo-pubescens, quoad
dentes variabilis: mox dentes omnes inaequales, supe-
riores tamen fissura minus profunda sejuncti, mox om-
nes aeque profunde sejuncti, sed inferiores et summus
paullo breviores, ceteri 2 inter se aequales, mox calyx
regulariter bilabiatus, labio superiore 3-dentato (dente
summo minore), inferiore bidentato quam superius du-
plo breviore dentibusque angustioribus et inter se fis-
sura caeteris profundiore divisi, — sed haec omnia
tantum distincte observanda in calyce madefacto fisso
et explanato, calyx integer autem vix bilabiatus ap-
paret. Corolla 2'/ mill. longa, fauce quam in ce-
teris magis dilatata, labio superiore emarginato, lobis
lateralibus aequialto, sed duplo latiore, lobo infimo
duplo saltem longiore suborbiculato basi attenuato,
apice subcrenato: vulgo tamen lobus hic induplicatus
vel corrugatus est et hanc ob causam forsan a Ben-
thamio omnes lobi subaequales visi sunt. Stamina
fertilia sub fauce inserta, filamentorum parte libera
antherae aequilonga, haec labio superiori aequialta,
loculis oblongis arcuato-divaricatis. Stamina sterilia
altius inserta, filamento antheras duplo superante.
Loculus sterilis suborbiculatus, fertili triplo brevior,
alter dentiformis, medium lobum infimum labii infe-
rioris fere contingens. Stylus brevis (ad basin partis
liberae filamentorum superiorum ascendens), stigmata
ampla, ramus quisque toti antherae fertili aequilon-
gus. Supra ipsam basin corollae, intus (fere circa ovarii
apicem) adest plica epidermidis parum distincta, an-
mae
nulum formans, sed verus annulus pilosus, in ceteris
ubi adest multo altius insertus, omnino deest. Nucu-
lae 1 mill. longae, respectu plantulae et calycis maxi-
mae et intra illum conspicuae, subobovato-globosae,
sub lente indistincte areolato-reticulatae, brunneae.
Perillula gen. nov.
Satureieae, Menthoideae.
Calyx campanulatus 11-nervius nervis intercostali- -
bus subobscuris, fructifer accretus et nutans, bilabia-
tus, labio superiore (in fructu subreflexo) brevissime
tri-, inferiore bi-dentato, dentibus acutis. Corolla in-
fundibuliformi - campanulata exannulata, subaequaliter
5-loba, obscure bilabiata, labio superiore! productiore
bilobulo, inferiore aequaliter 3-lobo, lobis omnibus
rotundatis. Stamina 4 paullo supra basin tubi inserta,
corolla duplo breviora, subdidynama, parallele subad-
scendentia. Antherae biloculares loculis parallelis, con-
nectivo filiformi angusto. Stylus sub labio superiore
adscendens, cruribus stigmatis aequilongis brevibus
obovatis concavis. Nuculae laeves areola basali punc-
tiformi. — Habitus proprius, folia tamen et verticil-
lastri subeymosi Calaminthas nonnullas in mentem vo-
. cant, stolones vero occurrunt etiam in C. Nuttalla, ce-
terum habitu diversissima.
P. reptans, -— Sudzuka udshiyu. Soo bokf. XI. 24.
Hab. in Kiusiu monte Naga, silvis humidis ad ri-
vulos, init. Octob. fl. ult. fr. mat. |
Herba digitalis usque pedalis, stolonibus reptan-
_ tibus perennans, pube crispa brevissima ad cauliculos
reversa puberula. Cauliculi ex axillis stolonum adscen-
dentes erecti debiles, simplices vel basi arcuato-ramosi.
Al
Folia longiuscule petiolata: petioli inferiorum lami-
nam superantes, summorum duplo breviores. Lamina
ad 2 :4 cent. magna, ovata, acuta, in petiolum cu-
neata, serraturis magnis utrinque 4— 6 notata, basi
et apice (v. dente terminali magno) integris. Racemi
2 — 4-pollicares, aphylli, in caule ramisque termi-
nales, bracteis bracteolisque parvis linearibus, verticil-
lastris 3 ad 8, inter se remotis, cymarum pedun-
culo brevissimo v. subnullo. Cymae subtriflorae, flori-
bus 1—-2 vulgo non plene evolutis. Pedicelli graciles
calyce florifero patuli triplo, fructifero declinati sesqui
longiores. Calyx sub anthesi vix 2 mill. longior, secus
costas 5 et margine pilis brevibus crassiusculis parce
pilosus; nervi intercostales distinctiores fiunt, semper
tamen duplo tenuiores quam costae manent, in calyce
fructifero 6 mill. longo: hic adsunt inter costas labii
superioris et utrinque inter hoc et labium inferius sin-
guli apice bifurci, inter costas labii inferioris nervus
duplex apice conjunctus. Dentes labii superioris sub
anthesi deltoidei labio toto plus duplo breviores et
recti, in fructifero reflexi depressissime trianguli toto
labio plus quam 4-lo breviores, semper tamen apicu-
lati. Dentes labii inferioris sub anthesi toto labio
sesqui breviores, e basi lanceolata subulato-acuminati,
in fructu pl. q. duplo breviores elongato-triangulares
vix acuminati dicendi. Corolla tenera alba, intus parce
rubro - punctata, calycem fere 4-lo superans, sub-
incurva, tubus brevis rectus parte calyci inclusa aeque
longus ac latus, tunc statim in campanam dilatatus,
limbus fere 4-lo brevior 5-lobus lobis ovatis rotunda-
tis, summis altius connatis, intus sub lente valida mi-
nutissime puberulis. Stamina infimo triente tubi, an-
Mélanges biologiques. IX. 56
Y
2 adig.
tica vix demissius inserta, recta, glabra. Filamenta
filiformia. Antherae reniformes, limbi originem vix
attingentes, loculis haud confluentibus pollineque albis.
Stylus inter stamina adscendens, crassiusculus, sub
medio labio superiore terminatus. 5tigmata e basi ac-
cumbente patentia. Nuculae ovales, laeves, 17/, mill.
longae. 3
Proxima Keiskea Miq., quacum prope Perillam po-
nenda, differt calyce subaequaliter 5-dentato, corollae
labio inferiore nec superiore productiore (quo signo
nostra vix non ab omnibus Satureieis distincta), sta-
minibus longe exsertis parallele subdivergentibus, con-
nectivo deltoideo loculos divergentes ferente, stigma-
tibus subulatis, verticillastris bifloris.
De habitu X. japonicae Miquel habet tantum: «her-
bacea vel suffrutex», et de radice silet, unde verosi-
militer planta elatior, cujus ramos tantum habuit. Icon
hujus plantae in Soo bokf. XI. 39. s. nom. Shimo-ba-
shiva, Yuki-yotschi-sô, sat bona, sed stamina exserta
a pictore omissa, exhibet tantum plantae partem me-
diam, ex omnibus axillis racemiferam. Equidem 4
specc. ante oculos habeo, unum a Miquelio missum,
cum descriptione ejus congruum, duo herb. Siebol-
diani sub nom. Mika-heri-s6 et aliud, e hortis Yedo-
ànsibus cultum, iconi laudatae respondentia, foliis ultra
5-pollicaribus, racemis ad 10 cent. longis, corollis (sine
staminibus) ultra 3 lineas longis, parte exserta staminum
corollà non multo breviore. Calycem (fissum et expan-
sum) video passim obscure bilabiatum, dentibus labii
inferioris subbrevioribus. Nervi costales 5 crassi, in-
tercostales debiles, simplices apice bifurci, subobsoleti,
faux calycis pilis longis pluricellularibus non numero-
S pags
sis instructa, ceterum pubes ejus brevis. Corollae
annulum pilorum vidi distinctum, e pilis longis. Con-
nectivum filamento duplo crassius, loculis oblique ad-
natis, basi igitur divergentibus. Nuculae ignotae.
Adnot. Chelonopsis moschata Miq. Prol. 48. —
Savatier. Kwawi 46. — Kwawi. Herb. III. 17. —
Melittis. Raseomon. Siebold. Toelicht. tot de Ont-
dekk. v. Vries. 161. n. 174. — Dshiyaka - w - so.
S00 bokf XI. 55. — Genus habitu Physosteqiae vir-
ginianae Benth. sat simile et huic generi, nec non
Brazoriae Engelm. et Macbrideae Elliott appropin-
quandum est. Differt ab omnibus nuculis apice alatis,
praeterea a Physostegia calyce bilabiato, a Brazoria
calycis dentibns conniventibus et corollae labio supe-
riore horizontali, a Macbridea calyce bilabiato 5-den-
tato et corolla, denique a Synandra Nutt. calycis
dentibus 5 neque 4, corolla et antheris barbatis.
Hab. suis locis per totam Japoniam: Kiusiu, prope
oppidum Jidzuka, locis udis (Buerger! misit Mi-
quel), prov. Simabara, tine Septembris fl., jugo cen-
trali Kundsho-san, init. Octobris fr. nond. mat.;
Nippon: in m. Kiso (Itó Keiske ex Miquel), in mon-
tibus a Miako boream versus (Kwa- wi), ad rivulos
ad pedem Fudzi yama (Tschonoski! fl.), in urbe Yedo
culta, Octobri fl., Decembri fr. mat.; Yezo: circa Ha-
kodate in fruticetis frequens, Augusto, Septembri fl.,
Octobri frf. — Hortulanis yedoénsibus audit: sjako-sû
i. e. herba moschum spirans (hb. Siebold).
Rhizoma crassum, lignosum, subhorizontale, cau-
lium emortuorum basibus sat dense obsitum. Caulis
saepissime simplex 1 — 3- pedalis, rarius prope basin
ramo tenui erecto uno alterove instructus. Folia quoad
— 444 —
formam et serraturas valde variabilia, in universum
specimina magis meridionalia folia angustiora et serra-
turas sat regulares, incumbentes et minores habent,
borealia magis latifolia et folia valde inaequaliter et
grosse serrata sunt. Flores pulchri, roseo-purpurel.
Calamintha multicaulis, (Sect. 1. Calamintha Benth.)
Cauliculis e rhizomate brevissimo numerosis arcuato- —
adscendentibus debilibus flexuosis simplicibus v. basi
ramulosis parce reverso-pubescentibus; foliis utrinque
parce, subtus ad venas parcius pilosis, discoloribus,
breviter petiolatis, infimis rotundato - ovatis obtusis
paucicrenatis, inferioribus v. omnibus ovatis obtusius-
culis crenato-serratis, superioribus et floralibus ovato-
lanceolatis acutis serratis; verticillastris 1—4 appro-
ximatis, supremis ob folia floralia non exserta in race-
mum brevem dispositis, cymulis infimis petiolo paullo,
ceteris multo brevius pedunculatis 1—4-floris; pedi-
cello bracteolae setaceae aequali calyce plus triplo
breviore; calycibus parce pilosis rigide ciliatis intus
glabris breviter bilabiatis: labio superiore acute, infe-
riore triplo longius subulato - dentato; corolla alba
calvcem duplo superante; nuculis subglobosis. —
Miyama tóbana. Soo bokf. XI. 22. (spec. ramosum).
Hab. in Nippon (ex opere jap. citato) et Kiusiu
centrali, prope Ko-isi-wara, in paludibus medio Lee
N. fr. maturis.
Species sui juris, nulli e sectione, ad quam pertinet,
arctius affinis.
Rhizoma statim in fibras solutum. Cauliculi usque
ad 8 ex una radice, filiformes, spithamaci ad pedales,
in meis speciminibus semper simplices, sed ex icone
— 445 —
citata videntur occurrere ramosi. Folia majora 1'/:
3 cent. magna, petiolus praeterea circiter 6 mill. lon-
gus. Cymulae folium dimidium haud aequantes. Calyx
4—6 mill. longus, 13-nervius, nervis costalibus duplo
crassioribus, fructifer declinatus, semibifidus, labio
superiore 3-dentato dentibus deltoideis acutis, infe-
riore 2-dentato dentibus e lata basi subulatis pectina-
to-ciliatis. Corolla ultra 9 mill. longa, alba, tubo supra
basin mox inflato, labio superiore erecto bilobo, infe-
riore magis prominente lobo medio subduplo longiore
et latiore transverse orbiculari emarginato, ceteris
rotundatis. Stamina didynama sub labio superiore
. eonniventia, filamentis arcuatis, loculis divergentibus
connectivum deltoideum crassum marginantibus, lon-
giora labio superiori et stylo aequilonga. Stylus apice
subincrassatus, ramo infimo amplo lanceolato planius-
eulo, superiore subobsoleto. Nuculae 1 mill. longae,
areola basali punctiformi, laeves, cinnamomeae.
Adnot. Leonurus japonicus Miq. est:
L. macranthus Maxim. Ind. Pekin. in FI. Amur.
476. (1859). — L. japonicus Miq. Prol. 44. 361
(1867). — Dracocephalum peltatwm Kise-uta. Soo
bokf. XI. 50.
Hab. in China boreali: prope She-che (Jehol) Au-
gustofl. (Dr. Tatarinow!); Mandshuria australi: circa
sinum Possjet, in collibus aridis rarius, fine Septem-
— bris fl. frf. (ipse), Aug. fl. (F. Schmidt!), ad fl. Sui-
fun (Goldenstädt! fine Aug. fl.); archipelago Koreano
(Oldham! X 613 fl. s. n. Phlomis?); Japonia (Sie-
bold!, J. Keiske): Nagasaki, in montibus aridis non
procul a Sagami-take, alt. 2500 ped., rarissime, med.
— 446 —
Octobri fl., Kumamoto prov. Higo, in fruticetis gra-
minosis, fine Septembris fl. frf., eirca Yokohama et
Kanagawa, in silvis lucidioribus fruticetisque siccio-
ribus, non rarus, Augusto fl., prov. Nambu (Tscho-
noski!), Hakodate (Albrecht! fl.)
Japonice: Kise-wata (Siebold hb.)
Ad sectionem Cardiaca Benth. referendus, sed ca-
lycis dentibus inferioribus altius connatis et habitu
proprio distinctissimus, L. pubescenti Benth. ex de-
scriptione appropinquandus, à quo tamen abunde dif-
fert corolla breviore, verticillastris superioribus in
spicam densam approximatis, foliorum floralium pe-
tiolis calyce pubescente brevioribus.
Rhizoma elongatum obliquum. Caulis 1'/,-3-pedalis,
saepius simplex, rarius ramosus, ramis patulis etiam
floriferis. Folia infima cordato-orbicularia trifida, la-
cinia terminali 3- lateralibus 2-lobis, caetera caulina
valde variabilia, vulgo ovata acuta, occurrunt in ye-
zoënsibus ovato-rotundata, floralia ovata, vix acutius-
cula, in aliis ovato-lanceolata longiuscule acuminata,
serraturae variant valde inaequales et nonnullae per-
profundae, et subregulares, magnae. Corolla calyce
duplo longior, pallide carnea, ad lobum medium (in-
tegrum v. emarginatum) labii inferioris purpureo-strio-
lata. Nuculae 3 mill. longae, atro-castaneae. Herba et
trita inodora. Caetera ut apud Miquel fusius de-
scripta.
Nepeta Benth.
Species Asiae orientalis.
Folia dissecta (Schizonepeta). 2.
» integra. 4.
2. Annuae, corolla minuta calyce vix longior. 3.
Perennis, corolla calyce duplo longior . .. . N. lavandulacea L. f.
zousIteillasiri pluriflorr ;...7: 22: ss N. tenuifolia Benth.
» 9——9sHgEL san. Seen een N. japonica m.
4. Erectae robustae, labium inferius concavum
(Macronepeta). 6.
Repens, humilis, labium inferius planum
I) 2. LN Pale ts am vd on ... N. Glechoma Benth.
9. Racemus valde interruptus, cymae pauciflo- :
rae, labium superius lobos laterales duplo
HUNCKGES E SU VI EI ix 1 sensus JN. macrantha- Fisch.
Racemus densus, cymae multiflorae, labium
superius lobos laterales aequans........ N. subsessilis m.
1. N. tenuifolia Benth. 1. c. 370. — Maxim. Ind.
Pekin. 1. c. 475. — N. botryoides Miq. Prol. 41. nec Ait.
Hab. in China boreali (Staunton): prope Pekin (Ta-
tarinow!, Skatschkow!); in Japonia, loco non indi-
cato (Siebold ex Miquel, botan. japonici in herb.
Siebold! s. n. sinico-japonico Æeigai, japonico Net-
sume gusa i. e. herba murina): circa Miako ins. Nip- -
pon (Buerger ex Miquel). :
Planta, quam pro specie Benthami sumpsi, neque
procumbens neque foliis serratis dicenda, caulis potius
diffuse longe ramosus, folia hinc inde casu quodam
erosa, sed non rite serrata. Specc. japonica fructifera
a me visa, certe huc, neque ad N. botryoidem Ait.
referenda, quae optime differt foliis usque ad flores,
nec tantum infimis, bipinnatisectis, calycibus magis
elongatis minus pubescentibus aliisque signis.
Haec species, ni fallor, delineata prostat in opere
japonico citato fol. 32, floribus fere axillaribus dicen-
dis ob internodia inferiora remota, cymis infimis sub-
pedunculatis paucifloris, foliis (quae delineata) lanceo-
latis acuminatis, floralibus sessilibus, floribus parvis,
corolla calyce parum longiore carnea, staminibus in-
clusis. Occurrunt enim inter specc. pekinensia, quae
habeo, nonnulla ramosa a medio fere simplicifolia, ubi
a.
: n
cuu
ramus unus vel alter florere incipiens figurae japonicae
haud male respondet.
2. N, japonica, (Schizonepeta Benth.) Caule erecto
ramoso pubescente: foliis subglabris petiolatis profunde
pinnatisectis, segmentis 5 integerrimis oblongo -linea-
ribus obtusiusculis, floralibus inferioribus trisectis sub-
sessilibus, superioribus indivisis lineari-lanceolatis flo-
res subsuperantibus v. aequantibus; spicis tenuibus
valde interruptis; verticillastris 2—3-floris; calycis
extus villosi dentibus 2 inferioribus minoribus, omni-
bus acutis deltoideis, corolla minuta parum breviori-
bus. — Lavandula. Arita só. Soo bokf. XI. 31.
. Hab. in Japonia, verosimiliter ins. Nippon, unde
cum Franchet communicavit Tanaka (v. in hb.
Franchet n. 948. fl). |
Quoad folia praecedenti similis, sed ab omnibus
hujus sectionis spica valde interrupta verticillastris
2—3-tloris diversa.
Calyx 15-nervius, ovato-tubulosus, leviter incurvus,
tubo dentes 4-lo superante. Corolla glabra, carnea,
labio superiore subconcavo emarginato, inferiore tri-
lobo, lobis subtruncatis, medio majore emarginato.
Styli crura maxima, linearia, acuminata, aequilonga,
subexserta. Stamina antica posticis duplo breviora,
antherae inclusae, anticae minores, loculis divergen-
tibus. *
3. N. lavandulacea L. fil. — Benth. 1. c. — Turez.
Fl. Baic. Dah. II. 402.— Maxim. Fl. Amur. 218. 484.
Hab. in ditione fl. Baicalensi- Dahuricae, in-siccis
vulgatissima (Turczaninow!), Sibiria orientali prope
Jakutsk (Middendorff!); in Mandshuria: secus Amur
a nM
— 449 —
fl. ad Albasin (Glehn!), infra ostium fl. Komar et circa
Blagowestschensk, ad Usuri fl. partem inferiorem; in
Mongolia!, nec non in Altar.
4. N. subsessilis, (Macronepeta Benth.) Robusta erecta
ramosa tenuiter parce puberula, foliis infimis ovatis
acutis cordata basi amplexicaulibus obtuse crenatis,
mediis brevissime petiolatis ovatis in acumen lanceo-
latum integrum sensim acuminatis floralibusque ovato-
lanceolatis lanceolatisque longe cuspidatis crenato-ser-
ratis; verticillastris submultifloris densis, infimis 1—4
axillaribus remotis pedunculatis, ceteris subsessilibus .
in spicam linearem sat densam approximatis, bracteis
subulatis dimidios calyces subaequantibus; calycis
elongati subincurvi dentibus lanceolatis, superioribus
3 in labium semitrifidum dispositis; corolla calycem
triplo superante, tubi parte inflata tantum exserta, la-
bio superiore lobos laterales aequante, lobo infimo ad
faucem villoso-pubero; nuculis oblongis apice pilosis.
Hab. in Japonia (Siebold! cui dedit botanicus ja-
ponieus sub nom. Miso-gawa-s6): Nippon principatu
Nambu (Tschonoski! fl. fr. immat.).
Calyx nostrae plantae bilabiatus, ut minus mani-
feste, certissime tamen observavi etiam in N. macran-
tha, quae Linnaeo Dracocephalum erat, sed habitus
Nepetae.
Affinis N. macranthae Fisch. et N. GovanianaeBth.,
ab utraque labio superiore nano, tubi parte angusta
basali inclusa, racemo saltem ad apicem denso, foliis
subsessilibus optime nimisque differt, serraturis folio-
rum ad N. Govanianam, magnitudine corollae et ca-
lycis structura ad N. macrantham accedit. — Stamina
accuratius investigata antheram habent filamenti apici .
Mélanges biologiques. IX. 57
ne
quasi a latere impositam, ita ut filamenti apex hinc in
denticulum brevissimum abire videtur.
Habeo a botanico japonico s. nom. Miso-gawa- sö
frustulum ex alio loco, verosimiliter Nippon commu-
nicatum, paululum diversum. Est evidenter ramulus -
lateralis, foliis minus argute serratis ad 3 cent. longis
petiolo ad 3 mill. longo suffultis, pedunculo cymarum
inferiorum ad 9 mill. longo, sed sine dubio ad eandem
speciem pertinet.
5. N. macrantha Fisch. — Benth. I. e. 387. — —
Led. Fl. Ross. IIT. 378.
Hab. in Sibiria orientali, ad Jenisei superiorem, nec
non in Alta. :
6. N. Glechoma Benth. l. c. 391. — Sieb. Zuce.
Fl. Jap. fam. nat. n. 538. — A. Gray in Perry Exped.
316. — Mig. Prol. 41. 361. 365. 371. — Glechoma
hederaceum L. — Thbg. Fl. Jap. 246. — Maxim. l.
c. 218. — Kaki-dó-shi. Soo bokf. XI. 2.
Hab. in Mandshuria et Japonia tota communis, nec
non in tota Sibiria et alibi.
In Japonia luxuriat interdum foliis floribusque ma-
ximis: var. grandis A. Gray Bot. Jap. 402, variat
glabriuscula et hirsuta, colitur in Yedo praeterea lu-
‚sus foliis albo-variegatis.
ADDENDA.
Ad decad. IX. |
Shortiae wniflorae specimen florens nunc examinare
contigit, inspectioni meae benevole a cl. Franchet
concessum, eui a botanico japonico Tanaka commu-
nicatum fuit. Corollam et stamina, quae I. c. ad icon.
cur
japonicam descripsi, nunc ex autopsia accuratius de-
scribere liceat:
_ Corolla calycem multo superans, hypogyna, aperte
campanulata, 5-loba, lobis margine subregulariter
dentato-crenatis, parallele nervosis. Stamina 5,
. petalis alterna, tubo corollae adnata, a sinu lobo-
rum inde libera. Filamenta crasse filiformia,
nervo distinctissimo illis petalorum crassiore per-
cursa. Antherae mediante connectivo crasso me-
dio dorso insertae, erectae, didymae, loculis pa-
rallelis introrsis. Squamae 5 glandulosae, cras-
siusculae, obsolete bilobae, cum filamentis al-
ternae, basi ipsi petalorum insertae, subpatu-
lae. — Ubi haec descriptio a 1. c. data discrepat vel
magis completa est, literis diductis usus sum. Cetera
ut 1. c. dedi.
Genus igitur medium inter Schizocodonem et Dia-
pensiam. A priore differt corolla nec infundibuliformi
nec laciniata, squamarum (staminum sterilium) indole,
stylo tenui deciduo, seminibus haud scobiformibus, a
posteriore corolla sinuatocrenata, loculis antherae pa-
rallelis, praesentia staminum sterilium et habitu diver-
Sissimo.— Corolla Diapensiae vulgo describitur regula-
ris, limbo 4-fido (Endlicher Gen. 760. n. 4345.) vel
5-lobo (A. Gray. Manual) et ita delineatur v. gr. apud
Schkuhr Handb. I. tab. 32, Botan. Mag. 1108. et
Le Maout et Dne. Bot. 235. Ipse tamen video sub-
irregularem, 5-lobam, lobo uno minore crenato, ceteris
" aequalibus integris, in planta asiatica.
Ad decad. XI.
‚Ancistrocaryae, ad specc. fructifera descriptae, nunc
exempla nondum florentia, gemmis tamen nonnullis
— 452 —
fere rumpentibus, inveni, quae ipse attuli in silvis ve-
tustis insulae Krusiu jugi centralis Kundshosan initio
Junii collecta, nec non unum, quod cum cl. Franchet
communicavit Tanaka e m. Amake yama verosimil.
ins. Nippon, sub nom. Sawa-ruri-só. Ex his character
floris ita stabiliendus:
Calyx profunde 5-partitus, laciniis linearibus dorso.
versus basin costatis, subinaequilongis. Corolla (non-
dum aperta) infundibuliformis, calycem vix superans,
extus adpresse strigoso-pubescens, lobis praefloratione
imbricatis rotundatis, fauce nuda, tubo lobos plus triplo
superante, intus supra stamina, praesertim secus nervos
in lobos tendentes, longe adpresse sericeo-piloso, pilis
sursum versis. Stamina inclusa, ad trientem inferiorem
tubi inserta, fere sessilia. Antherae lineari-oblongae,
introrsum longitudinaliter dehiscentes, medio tubo lo-
catae. Ovarium 4-partitum, stylo centrali cylindrico,
incluso, vix ad faucem attingente, stigmate inconspi-
cuo, leviter bilobo. Ovula in loculis solitaria, pendula.
— Racemi scorpioidei, ebracteati, floribus brevissime
crasse pedicellatis dense obsessi, fructiferi recti elon-
gati. Flores dicuntur albi.
Prope Lithospermum ponendum, sed habitus potius
Cynoglossi.
{Tiré du Bulletin, T. XX, p. 430—472.
ne
2 December 1874. :
Zur Frage über die Reflexhemmungen. Von Setsche-
now. !
Das Urtheil; welches Herr Professor Brücke in
seinem Lehrbuch der Physiologie über die Lehre von
den Reflexhemmungen gefállt hat, ist nur insofern
ein verdientes zu nennen, als ich bis jetzt aus Unvor-
sichtigkeit alles von mir über diese Frage Erór-
terte in meinen verschiedenen Schriften zerstreut liess,
ohne die Thatsachen zu resümiren. Nur dadurch kann
ich mir den Umstand erklären, dass Herr Professor
Brücke sein Urtheil über die Lehre augenscheinlich
.nur auf meine ersten zwei Abhandlungen gründet,
als wäre für die Entwickelung der Frage nichts weiter
.gethan worden.
Dem ist aber entschieden nicht so, wie dieses leider
so spät erscheinende Résumé sogleich zeigen wird.
Nachdem ich im Jahre 1862 die Hauptthatsache
der ganzen Frage, d. h. Schwächung der Hautreflexe
im Sinne der Türk’schen Messungsmethode bei Rei-
zung mittlerer Hirntheile des Frosches festgestellt und
bechrieben hatte, handelte es sich für mich hauptsäch-
lich um 2 Dinge: 1)um die Auffindung einer Analogie
(von Seite der Bedingungen des Erscheinens) zwischen
Melanges biologiques. IX. 57*
AA
der von mir als Reflexhemmung aufgefassten Thatsache
und einer von Allen als Hemmungsvorgang anerkann- .
ten Erscheinung; 2) um die Feststellung der in der
1. Abhandlung nur kurz angedeuteten Möglichkeit, die
Hemmungsgebilde auf reflektorischem Wege zu er-
regen. |
Ersteres ist mir im vollsten Maasse gelungen. Die
gesuchte Analogie hat sich in den Nervenerscheinun-
sen an den lymphatischen Herzen des Frosches ge-
funden.') Um Weitläufigkeiten zu vermeiden, werde _
ich erst die physiologischen Gründe aufzählen (und
nur aufzählen), welche dafür sprechen, dass das Ner-
vensystem der Lymphherzen nach demselben Typus
gebaut ist, wie die reflektorischen Apparate zwischen
der Haut und den Muskeln. Diese Analogien sind fol-
gende:
a) Curare paralysirt die Bewegungen der Lymph-
herzen; | |
b) Durchschneidung der zu ihnen hinziehenden Ner-
ven ebenfalls; |
c) elektrische Reizung dieser Nerven versetzt die
Herzen in Tetanus;
d) Zerstörung des Rückenmarks in bestimmten Höhen
sistirt die Pulsationen der Herzen;
e) letztere können von der Haut aus reflektorisch
erregt werden;
f) Köpfung des Thieres verstärkt die Pulsationen
der Herzen; |
9) halbseitige Durchschneidung des Rückenmarks ruft
1) Beitr. z. Physiol. d. Lymphherz. von N. Suslowa, Zeitschr.
f. rat. Med. B. XXXI 1868.
— 455 —
eine der Brown-Sequard’schen Erscheinung ent-
sprechende Änderung in der Thätigkeit der Lymph-
herzen hervor.
Mithin umfassen die Analogien beinahe alle jene
Thatsachen, durch welche die reflektorischen Haut-
muskelapparate hauptsächlich charakterisirt sind ; und
eben dadurch erweisen sich die bekannten 2 Abwei-
chungen in dem Verhalten der Lymphherzen von dem
der Hautmuskelapparate als unwesentlich, oder we-
nigstens ihre Analogie keineswegs als beeinträchti-
gend.
Um so mehr, als noch eine Analogie zwischen
beiden Apparaten existirt und zwar diejenige, welche
für unsere Frage von entscheidender Bedeutung ist,
— ich meine das Verhalten beider Apparate gegen die
Reizung des Gehirns an verschiedenen Querschnitten.
In dieser Beziehung ist nämlich folgendes fest-
gestellt worden: | |
_h) Reizung der Hemisphärenquerschnitte giebt keine
constanten Resultate; dagegen
i) rufen Reizungen (sowohl mechanische, als chemi-
sche und elektrische) der mittleren Hirntheile
einen diastolischen Stillstand aller 4 Lymphherzen
(die Bewegungen des Blutherzens werden hierbei .
ebenfalls sistirt) hervor.
Mit anderen Worten, Reizung mittlerer Hirntheile
löst zwei Erscheinungen aus, von denen ich die
eine als Reflexhemmung aufgefasst hatte, die andere
von Allen als Hemmungsvorgang anerkannt ist; und
zwar finden beide Erscheinungen ihren Platz an sol-
chen Apparaten, welche ganz ähnlich gebaut sind.
— 456 — .
Wie ist nun aber dieses gleichzeitige Auftreten bei-.
der Erscheinungen in Folge einer und derselben Rei-
zung aufzufassen? Die Antwort darauf wird durch
folgende weitere Beobachtung gegeben. Ist die Hirn-
reizung so stark gewesen, dass die Hinterbeine auf
das stärkste Kneifen der Pfoten nicht mehr zu rea-
giren im Stande sind, so wird durch dieses Kneifen
der diastolische Stillstand der Lymphherzen nicht un-
terbrochen; so wie aber der Effect der Hirnreizung
nachlässt und die Reflexe in den hinteren Extremitä-
ten zu erscheinen anfangen, lóst jede mechanische
Reizung der hinteren Pfote Bewegungen sowohl im
Beine, als in den Lymphherzen aus. Hieraus ergiebt
sich nun ohne Weiteres, dass der durch Reizung der
mittleren Hirntheile bedingte Vorgang in Bezug auf
beide Erscheinungen ein und derselbe ist, und zwar
in einer Abschwächung des Leistungsvermógens der
Rückenmarkscentra bestehen soll. Ein solcher Vor-
gang ist aber dem Wesen nach gerade das, was man -
Hemmung nennt.
Somit war meine Hypothese auf dem Wege der
Analogie erwiesen. Später kamen auch directe Be-
weise hinzu, die betreffenden Versuche konnten aber
erst angestellt werden, nachdem mir das Verhalten
der sensiblen Rückenmarksnerven gegen die elektri-
sche Reizung bekannt geworden ist.
Aus meiner hierauf bezüglichen Untere e à
entnehme ich folgende Thatsachen:
1) Die Rückenmarksreflexe und die locomotorischen
Bewegungen bedürfen zu ihrer Auslösung vom
2) Ub. d. el. u. chem. Reiz. d. sens. Nerv. u. s. w. Graz. 1868.
— 457 —
sensiblen Nerven aus viel stärkerer einzelner In-
ductionsschläge, als die Muskelzuckungen bei ent-
sprechender Reizung des motorischen Nerven.
2) An beiden Apparaten lassen sich bei Reizung des
sensiblen Nerven mit einer Reihe von Inductions-
schlägen sehr scharf die Summirungserscheinun
gen der Reize wahrnehmen. |
3) Reizung des sensiblen Nerven mit mittelstarken
Inductionsstrémen löst periodische Bewegungen
aus und der Reizungseffect fängt immer mit einer
motorischen Phase an; | |
4) wird dagegen der Nerv mit stärkeren Strömen
gereizt, so bleibt das Thier eine Zeitlang ruhig;
so wie aber die heizung unterbrochen wird, geht
die Ruhe sogleich in Bewegung über;
5) prüft man während der Nervenreizung die Haut-
empfindlichkeit der Pfoten auf mechanische Reize,
so erweist sie sich gewöhnlich stark abgestumpft
zur Zeit der Ruhepausen.
Durch die sub 2) angeführte Thatsache (die 1°
werde ich später ausnutzen) wurde zum ersten Mal
der Sinn der Türk’schen Reizungsmethode experi-
mentell aufgeklärt. Die 3° und 4" Thatsache neben
- einander gestellt zeigten unzweideutig, dass die Ruhe
des Thieres während einer starken Nervenreizung als
gehemmte Bewegung, und zwar reflektorischer Natur,
aufzufassen ist. Endlich lässt die 5° Thatsache ver-
muthen, dass hier dieselben Mechanismen im Spiele
sind, welche bei Reizung mittlerer Hirntheile in Wirk-
samkeit treten.
Kurz, es gelang mir, durch diese Versuche zu er-
Mélanges biologiques. IX. 58
— 458 —
weisen, dass die Hemmungsmechanismen in der That
reflektorisch erregt werden können.
Nachdem ich auf diese Weise die beiden Aufgaben
gelöst hatte und mit dem Verhalten der sensiblen
Nerven gegen elektrische Reize vertraut wurde, suchte
ich die Hauptthatsache der ganzen Frage, nämlich
die in-Folge der Hirnreizung eintretende Schwächung
des Leistungsvermögens der reflektorischen Centra,
auf directem Wege zu erweisen.
Es ist ohne Weiteres einleuchtend, dass bei der bis
dahin zur Auslösung der Reflexe angewandten Türk’-
schen Methode eine unter gegebenen Bedingungen wahr-
genommene Schwächung der Reflexe zwei Erklärungs-
weisen zulässt: sie kann ihren Grund entweder in einer
Schwächung des Leistungsvermögens der reflektori-
schen Centra oder in einer Abstumpfeng der Haut-
empfindlichkeit haben. Im letzteren Falle könnte die
Erscheinung natürlich nicht als Hemmungsvorgang auf-
gefasst werden. Es ist mir zwar gelungen, den von mir
aufgefundenen Fall der Reflexschwäche im ersteren
Sinne auslegen zu können, dieses geschah jedoch nur
auf dem Wege der Analogie. — Direct kann die Frage
nur dann entschieden werden, wenn die Einmischung
der Hautempfindlichkeit aus den Versuchen fortkommt,
mit anderen Worten, wenn man die Türk’sche Rei-
zungsmethode durch directe Nervenreizung ersetzt.
Solche Versuche sind von Herrn J. Tarchanow
angestellt und in seiner Abhandlung, «üb. die Sum-
mirungsersch. bei Reiz. sens. Nerv. d. Frosches» °)
beschrieben worden. Seine Resultate in dieser Rich-
3) Bullet. d. St. Petersb. Akad. d. Wiss. T. XVI pag. 65 — 84.
— 459 —
tung stimmen mit den Ergebnissen der Türk’schen
Methode überein: er hat nämlich gefunden, dass
die Summirungserscheinungen durch Reizung mittlerer
Hirntheile erschwert werden.
Seine Versuche habe ich in jüngster Zeit in einer
etwas abweichenden Form, aber mit demselben Erfolg
wiederholt.
Da die Säurewirkung auf die sensible Hautfläche
als eine Reihe reizender und progressiv anwachsender
(in Folge der Summirung der Effecte einzelner Stösse)
Stösse gedacht werden muss, so reizte ich den sensiblen
Nerven (n. ischiad.) mit Inductionsströmen beim spie-
lenden Hammer der primären Spirale eines gewöhn-
lichen du Bois’schen Apparates. Hierbei bewegte sich
die secundäre Rolle auf 4 Rädern in einer schiefen
Ebene und zwar so, dass man sie in jedem beliebigen
Augenblick in ihrem Laufe arretiren und ihren Abstand
von der primären Rolle ablesen konnte. Bei dieser
Anordnung gestaltet sich der Versuch so: erst wird
der Nerv ohne Reizung des Gehirns gereizt und der
Stand der 2'*" Rolle abgelesen, hierauf werden die
mittleren Hirntheile mitgereizt und der Stand der Spi-
rale abermals abgelesen. ^)
4) Fasst man das früher angeführte Verhalten der sensiblen
Nerven gegen einzelne Inductionsschläge ins Auge, so ist leicht ein-
zusehen, dass eine derartige Reizungsweise des Nerven untauglich
für solche Versuche ist. Solche Reizungen würden augenscheinlich
demjenigen Falle entsprechen, als wenn ich eine zu starke Säure-
lösung zur Reizung der Haut angewandt hätte; oder noch besser
dem Falle einer Vagusreizung, während welcher man in das still-
stehende Herz mechanisch stösst. Die hemmende Wirkung des Va-
gus ist augenscheinlich nur für die normalen schwachen Reize, nicht
für künstliche stärkere berechnet. Ebenso muss es auch mit unse-
rem Apparate der Fall sein.
— 460 —
Somit besteht die reflexhemmende Wirkung der mitt-
leren Hirntheile in einer Erschwerung der Summi-
rungserscheinungen innerhalb der reflectorischen Centra.
Denkt man sich nun die Herzthätigkeit als hervor-
gebracht durch ein periodisches Anwachsen schwacher
innerer Reize, so wird die Analogie zwischen meiner
Reflexdepression und der hemmenden Wirkung des
Vagus gewiss eine frappante. Mit anderen Worten, die
Lehre von der Reflexhemmung in ihrer allgemeinen
Bedeutung ist als eine sicher gestellte zu betrachten.
Sie ist aber in der That noch wenig ausgearbeitet,
weil wir überhaupt keinen Begriff von dem Wesen der
Hemmungsvorgánge haben.
Odessa, den 27. November 1874.
(Aus dem Bulletin, T. XX pag. 537—542.)
sai OIN ES
=, März 1875.
Untersuchungen über das Kaninchen (Lepus cuniculus)
in antiquarisch - linguistischer, zoogeographischer
und paläontoiogischer Beziehung. Von J. F. Brandt.
Die Ermittelung des Ursprunges und der Verbrei-
tung der Hausthiere hat, wegen ihrer innigen Bezie-
hung zur Culturgeschichte des Menschen, bereits eine
Menge von Gelehrten beschäftigt. Auch sind trotz
der vielen Schwierigkeiten, welche dieselbe bietet, aus
ihren Arbeiten bereits eine Menge beachtenswerther
Resultate hervorgegangen. Ich selbst habe mich be-
müht, durch zoologische und anatomische Studien die
früher zwar theilweis angenommene, keineswegs aber
durch eingehende Untersuchungen nachgewiesene, Ab-
stammung der gewöhnlichen Hausziege von Capra Ae-
gagrus genauer festzustellen. Meine Mittheilungen sind
indessen, da sie in einem heisewerke (Asie mineure
par P. d. Tchichatcheff P. II. Paris 1856. p. 670) sich
finden und in demselben in Form einer brieflichen
Mittheilung mit dem übrigen Texte vom Verfasser
verschmolzen wurden, also darin verschwinden, bisher
fast unbeachtet geblieben und entgingen daher sogar
dem umsichtigen V. Hehn bei der Abfassung seines
Zusatzes S. 504 À 37. zum Artikel über die Hauszie-
Melanges biologiques. IX. 58*
— 462 —
gen in seinem in linguistisch-historischer Beziehung
ausgezeichneten Werke: Kulturpflanzen und Haus-
thiere, historisch - linguistische Skizzen, 2° Ausgabe,
Berlin 1874. 8. dx |
Eine neuerdings unternommene Arbeit: « Ueber den
ehemaligen und jetzigen Bestand so wie den Ursprung
der europüisch-nordasiatischen Säugethier- Fauna», wel-
che in den Memoiren unserer Akademie erscheinen
wird, veranlasste mich natürlich auch den Artikel
Kaninchen zu bearbeiten. Er gewann indessen, da
ausser den Mittheilungen Hehn’s über das Kaninchen
(a. a. O. S. 395, 529 und 530) auch noch zwei ihm
entgangene Arbeiten, eine von W. Houghton (The
Rabbit, Lepus cuniculus, as known to the Ancients,
Ann. a. Magaz. of nat. hist. 4° ser. Vol. III. London
1869. p. 179) und eine zweite von Jeitteles (Mi-
theilungen d. anthropolog. Gehellschaft in Wien Bd. II.
1872 S. 55 ff.) zu benutzen waren, und so manche
Erweiterungen und Berichtigungen der frühern An-
sichten nóthig erschienen, einen Umfang, der für die
oben erwähnte Arbeit zu gross erschien. Ich entschloss
mich daher, denselben nachstehend besonders erschei-
nen zu lassen und in meinem faunistischen Memoire
mich auf einen Auszug desselben zu beschränken.
| Da die Frage, ob der auf uns gekommene älteste
griechische Schriftsteller über die Naturgeschichte
der Thiere das Kaninchen gekannt habe, noch nicht
klar gestellt sein dürfte, so beginne ich meinen Arti-
kel mit Erörterung derselben.
Die Thierart, welche Aristoteles Mel ôov iotoofus
an mehreren Stellen (siehe ed. Schneider I. Index
p. 520) als dacvrovs bezeichnete, wurde schon von
— 463 —..
Gaza blos auf den Hasen, von ler es auf
den Hasen und das TIEN ME gleichzeitig bezogen.
Manche neuere Naturforscher wie Gervais (Zool. et
. paléont. fr. 2° éd. p. 48) und Blasius (Naturgesch.
. .d. Stiugeth. Deutschlands S. 427) führen $acur.oug ohne
weiteres als Synonym des Lepus cuniculus an. — Die
neusten, naturkundigen Herausgeber der Historia
— animalium, H. Aubert und Wimmer, meinen (Ari-
stoteles’s Thierkunde Bd. I. p. 66 no. 11) daouroug
würde auf Hasen und Kaninchen zugleich bezogen
werden können, wenn dacumoug und A«Yog bei den
ültern Griechen als Synonyme galten. Aristoteles
schreibt einerseits seinem $acurous meist solche Merk-
male zu, welche dem Hasen mit dem Kaninchen gemein -
sind, während er andererseits nicht bemerkt, derselbe
- wäre kleiner und kurzöhriger als der Hase und wohne.
‚abweichend von diesem in Höhlen. Zu .Gunsten der
Ansicht, unter $acurous sei nur das Kaninchen zu
. verstehen, lässt sich indessen anführen, dass Aristo-
. teles an drei andern Stellen (Lib. VIII § 162, IX
§ 120 und IX $ 121) auch ein Thier als Axyoo und
hayos (= Aa'0c) besonders erwähnt und von seinem
Sacurous sagt, er gebäre blinde Junge, was wohl vom
— Kaninchen, nicht aber vom Hasen, gilt. Wenn übrigens
. die von Erhard (Faun. d. Cycladen Th. 1. 1858. S. 23)
auf mehreren der Cycladen und einigen kleinen bei Creta
liegenden. Inseln nach Raulin beobachten Kaninchen,
ebenso wie das von Schubert von Patmos mitge-
brachte Exemplar, welehes À. Wagner erwühnt, von
ursprünglich wilden abstammten, so kónnte man auch
daraus wenigstens vermuthen, wenn auch nicht be-
haupten, Aristoteles habe möglicherweise eine, wenn -
— 464 —
auch sehr unvollständige, Kenntniss vom Kaninchen
besessen. Sind übrigens, wie Manche meinen, auch
Griechenland und Kleinasien den Wohngebieten des
Kaninchens wirklich zuzuzählen, wofür indessen noch |
sichere Beweise fehlen (siehe unten), so hätte Aristo-
teles auch aus den letztgenannten Ländern möglicher
Weise etwas vom Kaninchen erfahren können.
Der nicht nur als Heerführer und Gelehrter be-
rühmte, sondern auch als rüstiger Waidmann, ja so-
gar als Verfasser eines Jagdwerkes (Kuvnystıxds) be-
kannte Xenophon spricht darin (Cap. III, 3 und
V, 1) freilich nur vom Hasen und seiner Jagd, nicht
von dem ihm verwandten Kaninchen.
Der älteste auf uns gekommene Classiker, welcher
ohne Frage das Kaninchen erwähnt, ist Polybius.
Zu Folge eines bei Athenaeus erhaltenen Fragmen-
tes vom Lib. XII der Geschichte des Polybius (sieh
Polybius ed. Dindorf, Vol. III, Lib. XII 3. 10)
bemerkte er nämlich: auf Kuovos (Corsica) gäbe es von
wilden Thieren nur Füchse, Kaninchen und wilde
Schaafe. Das Kaninchen, welches in den bisherigen
Ausgaben des Polybius, selbst in der von Dindorf xv-
vxo; genannt wurde, schildert er als kleines hasen-
artiges, aber davon verschiedenes, meist unter der
Erde wohnendes Thier. — Bemerkenswerther erscheint
indessen, dass schon Paul Leopardus mit Recht be-
merkt, statt xuwxdos sei xswxhos zu setzen, wie bei
Athenaeus (Deipnos. IX 63; 400 f.), da xswxdos das
sräzisirte cuniculus ist.
Bei Varro (De re rust. Lib. LIT. cap. XII) lesen
wir Folgendes: Cuniculi dicti ab eo, quod sub terra
cunieulos ipsi facere soleant, ubi lateant in agris.
— 465 —
Horum omnia tria genera, si possis, in leporario ha- :
bere oportet, et duo quidem utique habere puto, et
quod in Hispania annis ita fuisti multis, ut inde te
-. euniculos persecutos credam. — Wir ersehen daraus,
dass Varro das Kaninchen als ein nur in Spanien
heimisches Thier ansieht und dasselbe nebst zwei
andern Hasengattungen, worunter der gemeine Hase
(Lepus timidus) und der Alpenhase (Lepus variabilis)
(Plin. H. N. L. VIII c. LV) gemeint sind, für Ha-
sengehege (Leporaria) empfahl.
Catullus (Carm. X X XVII v. 18) bezeichnet Spa-
nien als reich an Kaninchen mit den Worten:
Tu cuniculosae Celtiberiae fili.
Plinius (Nat. H. Lib. VIII cap. LV.) sagt Nach-
stehendes über die Kaninchen: Leporum generis sunt
et quos Hispania cuniculos appellat, fecunditatis in-
numerae famemque Baliarum insulis populatis mes-
sibus adferentis. Fetus ventri exsectos vel uberibus
ablatos, non repurgatos interaneis, gratissimo in ci-
batu habent; laurices vocant. Certum est Baliaricos
adversus proventum eorum auxilium militare a divo
Augusto petiisse. Magna propter venatum eum viver-
ris gratia est. Iniciunt eas in specus, qui sunt multi-
fores in terra, unde et nomen animali, atque ita ejectos
superne capiunt. | |
Unter den Viverren sind indessen keineswegs die
Viverren der Naturforscher der Neuzeit, sondern die
zu den wieselartigen Thieren gehórigen, schon von H e-
rodot (IV, 192) als tartessische yadn erwähnten, eine
gezähmte Varietät (Putorius furo) des gemeinen Iltisses
(Putorius communis) bildenden, Frettchen gemeint.
Strabo (Geogr. L. III. Cap. II. $ 6) erzählt von
Mélanges biologiques. IX. - 59
— 466 —
. Turdetanien (Hispania Baetica), schädliche Thiere seien
dort selten, mit Ausnahme der erdwühlenden Häschen
(yeoouyoy Aayıddov), welche einige Leberiden nennen.
Diese verwüsten Pflanzungen und Saaten, indem sie
die Wurzeln abfressen, was in ganz Iberien geschieht.
Das Übel erstreckt sich sogar bis Massalia (Marseille)
und belästigt selbst die Inseln. Man sagt sogar, die
Bewohner der Gymnesien (Balearen) hátten eine Ge-
sandtschaft an die Römer geschickt und um ein an-
deres Wohnland gebeten, da sie der Menge der Thiere
nicht Herr werden kónnten. Hierauf bemerkt er, dass
gegen einen mässigen Bestand unter andern wide
Wiesel, die aus Lybien kümen (womit er offenbar die
Frettchen meint), gehalten würden, die man mit ei-
nem Maulkorb in die Kaninchenhöhlen treibe. Die
Wiesel zógen dann diejenigen Bewohner derselben,
welche sie fassen kónnten, mittelst ihrer Krallen aus
den Höhlen, während sie die andern heraustrieben,
worauf die auflauernden Menschen sie fingen.
Ein Epigramm (III, LX, Cuniculus) des Martia-
lis lautet:
Gaudet in effossis habitare cuniculus antris,
Monstravit tacitas hostibus ille vias.
Galen erwühnt in seiner Schrift De alimentorum
facultatibus Lib. III (ed. Kühn T. VI. p. 666): in
Iberien gebe es ein, diesem Lande eigenthümliches, :
hasenähnliches Thierchen, welches man den xouv(xouAov
nenne. Er gräzisirt also das Wort streng nach dem
Lateinischen. |
Athenaeus (Deipnos. IX 63, 400 f. 401 a) be-
-richtet, Polybius in seiner Geschichte (sieh oben)
schildere das Kaninchen (den xovxov); ebenso er-.
RES:
— 467 —
wähne dasselbe der (im ersten Jahrhundert n. Chr.
lebende) Philosoph Posidonius in der seinigen. Hier-
auf fährt er fort: wir haben auf der Fahrt von Dicae-
archeia nach Neapel (Néav xodwv) auf einer nahe dem
Ende von Dicaearcheia gelegenen Insel, die von we-
nigen Menschen, aber vielen Kaninchen bewohnt war,
. deren viele gesehen. — Die von Athenaeus nach den
vorstehenden Mittheilungen über Kaninchen erwähn-
ten xeAt9ov(ot Aæyoot, so wie der in einem von ihm mit-
getheilten Fragmente aus einer verlornen Comódie
des Diphilos oder Calliades citirte yedtSoverog Saou-
Tous sind aber wohl auf den echten Hasen, nicht auf
das Kaninchen zu beziehen, da der yAuxeta pinapxug,
einer aus Theilen von Hasen, nicht von Kaninchen,
bereiteten angenehmen Speise, dabei Erwähnung ge-
schieht.
. Aelian (De nat. anim. LXIII. cap. XV) schildert
das Kaninchen, welches er, da er kein Namenerdichter
sei, mit den Hesperischen Iberern ("Ißnges of Eoréoor)
als xowxdos (wohl zu lesen xouwxdos, nicht aber wie
in andern Ausgaben steht als xowhoç) bezeichne, als
hasenartiges kleineres, daher kurzleibigeres, klein-
kópfigeres, kurzschwänzigeres, sehr wenig fleischiges
Thierchen.
Aus den eben angeführten, uns erhaltenen Mitthei-
lungen der alten Griechen und Rómer, welche vom
Kaninchen sprechen, und genau genommen mit Sicher-
heit erst mit Polybius beginnen, geht nur Nachste-
hendes hervor. Das Kaninchen sei ein hasenähnliches,
jedoch kleineres Thier, welches in von ihm selbst ge-
grabenen Erdhóhlen in Spanien, auf Corsika und den
Balearen lebte und wegen seiner grossen Fruchtbar-
— 468 —
keit sich zuweilen so ausserordentlich vermehrte, dass
es überaus gefährliche Verwüstungen auf den Cultur-
feldern anrichtete, die durch die gewöhnlichen Ver-
tilgungsmittel, wie Jagden mit Hülfe von Frettchen,
‚sich nicht beseitigen liessen. Auch melden sie uns, dass
die aus dem Mutterleibe genommenen, oder neugebor-
nen, noch unausgeweideten jungen Kaninchen (laurices)
in Spanien als Speise besonders geschätzt waren.
Hehn in seinen Culturpflanzen und Hausthieren
S. 395 — 96 fühlte sich indessen veranlasst, aus den
eben resumirten, dürftigen, Angaben der Classiker die
Ansicht herzuleiten: «das Kaninchen sei den Griechen
im Osten des Mittelmeeres nicht zu Gesicht gekom-
men und war Spanien eigenthümlich, eng an den ibe-
rischen Volksstamm geknüpft, mit dem es über Afrika
nach dem westlichen Europa gekommen sein muss».
Er sagt ferner: «die Iberer müssen besondere Liebhaber
dieser Zucht und des Kaninchenfleisches gewesen sein:
sie hatten das Thier auch auf die spanisch-italischen
Inseln, auf denen sie vor Alters angesessen waren, mit
über Meer gebracht, nicht blos nach Corsica, sondern
auch auf die balearischen Inseln». Bereits der treffliche
Jeitteles erklärte sich indessen (Mittheilungen der
anthropolog. Gesellschäft in Wien Bd. II. 1872 no. 2.
S. 57) gegen diese Ansicht, und meinen noch ein-
gehendern zoogeographischen und paläontologischen
Studien zu Folge kann ich ihm nur beistimmen.
Hinsichtlich des Ursprungs des Namens Cuniculus
stehen sich zwei Ansichten gegenüber. Die Einen sind
geneigt einen iberischen, die Andern einen römischen
anzunehmen. |
Der Umstand, dass der nicht eben sehr zuverlässige
— 469 —
Aelian seinen Namen xowos oder nach einer andern,
"wohl richtigern, Lesart xowxhos (= xówxog Athe-
naeus, Erotian) von den westlichen Iberern ableitet,
veranlasste schon Schneider (Lelog. phys. IT. p. 33
etc.) zu der Bemerkung: es seien die westlichen, am
Ocean wohnenden, Iberer darunter gemeint. Es waren
dies, wie er annimmt, hóchst wahrscheinlich die Kc-
wot des Polybius X. X. 7 und des Appian (isp. K.
58), welche den als Cuneus von Pompon. Mela III.
K. 1 bezeichneten Landstrich (zwischen dem Flusse
Guadiana und dem Cap St. Maria) bewohnten. Der
heutige spanische Name des Thieres (conejo) scheint
ihm namentlich ein Überrest von den Coneis oder
Cuneis zu sein. — Damit dürfte er aber nicht bewie-
sen haben, dass der vom Südende Lusitaniens, nicht
Hispaniens (Iberiens) hergeleitete, nach Maassgabe
von Athenaeus vermuthlich in xswxdos, oder nach
Galen in xouwmxouhos zu verwandelnde Name xowdoc
oder xowxoc wirklich ein iberischer sei. Hehn a. a. O.
S. 395 bemerkt zwar ebenfalls: das Wort Cunicu-
lus gehóre der iberischen Zunge an und sei nur mit
einer lateinischen Endung versehen worden. — Später
S. 529 heisst es indessen bei ihm: Aelian sei kein
besonderer Gewährsmann. Der iberische Volksstamm,
namentlich seine Sprache in ihren ältesten Resten,
erwarte noch immer ihren C. Zeuss. Er hält demnach
wenigstens jetzt Aelian’s Angabe für keine sichere.
Um aber der Entscheidung der Frage über den ver-
mutheten iberischen Ursprung des Wortes Cuniculus
wo möglich wenigstens näher zu kommen, wandte ich
mich an meinen Collegen Schiefner, dessen gefällige
Vermittelung mir die Freude verschaffte, durch das
— 470 —
Wohlwollen Sr. Hoheit des Prinzen Louis Lucian
Bonaparte, eines ausgezeichneten Kenners der baski-
schen Sprache, folgende auf die baskischen Benennun-
gen des Kaninchens bezügliche Mittheilungen zu er-
halten: | | |
«Les noms basques en usage pour le lapin que j'ai
pu recueillir et que j’ai entendu moi-même prononcer
de la bouche des campagnards, sans m'occuper en
aucune facon de ce que disent les livres, sont les
suivants:
1) unche (pron. unce); 2) kui; 3) koneshu (sh à l’an-
glaise); 4) koneju (7 comme jota espagnol); 5) Konejo
(j espagnol); 6) //api (// mouillés); 7) //api (id., mais
avec ? nasal, son qui manque au francais); 8) lapin
(prononcez lapinn).
Le numéro 1) n'est en usage que dans le sous-dialecte
roncalais, qui se rapporte au souletin; le 2) dans quel-
ques parties de la Biscaie; le 3) est labourdin; le 4)
, est guipuscoan et biscaien; le 5) je l'ai trouvé dans
le sous-dialecte du bas-navarrais occidental en usage
dans la vallée espagnole d'Aezcoa; le 6) est souletin;
le 7) est souletin de la nuance de Darcus; le 8) est
labourdin et synonyme du 3. Les 1) et le 2) sont les
seuls noms basques, tous les autres ayant été pris de
l'espagnol ou du francais.
Quant à la dérivation de cuniculus, ne faut-il pas
considérer ce mot comme une forme diminutive de
cunus hypothétique, formé à la manière de. acicula de
acus, ou de articulus de artus? Okus pour oculus est
aussi hypothétique, et cependant le oko slave etc. est
là pour prouver que ocus est bien la racine de oculus.
Admettant donc cunus nous avons cun, ce qui ne dif-
fw
ETT
— 471 —
fére pas beaucoup de kuz biscaien. Il me paraît done
que l’on peut considérer kui comme étant à cuniculus
. ee que ok (de oko) est à oculus.»
Da auch der Nordwesten Afrikas, wegen der viel-
leicht von dort herstammenden Zberer (Basken) und
des dortigen noch gegenwärtigen Vorkommens des
Kaninchens in Betracht kommt, so bemerke ich, dass
nach einer freundlichen Mittheilung meines Collegen
Dorn dasselbe im algierischen Dialect guenine, : is,
im Dialect der Barbarei aber, der auch in Marocco
gebräuchlich ist, kelón . ls genannt, also mit keinem
sicher als baskisch bekannten, also auf das Baskische
noch nicht direct reducirbaren Worte bezeichnet wird.
Der Ansicht, der Name Cuniculus sei iberischen
. Ursprungs, steht die bereits oben erwähnte Angabe
Varro's gegenüber: die Kaninchen seien Cuniculi,
und zwar nach Plinius in Spanien (also von den
hómern) genannt worden, weil sie Hóhlen (Minen)
graben. Als solche Thiere wären sie freilich nicht als
cunicul?, sondern sprachlich, wie logisch, richtig als
cunicularii zu bezeichnen und den, freilich erst in spä-
tern rómischen Schriften nachweisbaren, muthmasslich
aber doch wohl schon in verlornen erwähnten, milites cu-
nicularii (Veget. Epitoma rei militaris II. 11) zu ver-
gleichen gewesen. Die Form Cuniculi könnte aber móg-
licher Weise von Unwissenden ersonnen worden und
nach dem Usus est tyrannus selbst in die Schrift-
sprache eingedrungen sein. Die Bezeichnung der Ka-
ninchen als Minengráber im Gegensatz zu den Hasen,
worauf Strabo’s Bezeichnung der Kaninchen als erd-
wühlende Häschen hindeutet, erscheint übrigens eben
E
— 472 —
so naturgemäss wie ansprechend. — Die Ansicht man-
cher Gelehrten, worunter auch Helin: der lateinische
Name cuniculus für Mine sei dem Thier entlehnt,
dürfte wohl, selbst wenn wir ihn auch aus der Zahl
der uns erhaltenen alten lateinischen Schriftsteller
erst bei Varro, Cicero und Caesar finden, deshalb
kaum zulässig sein, weil die Anwendung von Minen
bei Belagerung von Städten, also wohl auch ihre Be-
zeichnung durch cuniculi, notorisch viel älter ist als
nach Maassgabe von Varro und Plinius der Name
cuniculus für das Kaninchen. Bereits die Perser unter
Darius, dann die alten Griechen, die lange yor Varro,
Cicero und Caesar lebenden Römer, ja selbst die
Gallier wandten bei den Belagerungen Minen an (J. J.
H. Nast, Einleitung in die griechischen Kriegsalter-
thümer, Stutgart 1780. 8. p. 146 ff.). Alexander der
Grosse bediente sich z. B. derselben mit Erfolg bei
der Belagerung von Cyropolis (Curtius L. VII. cap.
XXVII) und der berühmte römische Feldherr Ca-
millus bei der von Veji (Liv. L. V. c. 21). Den Na-
men cuniculus sieht übrigens auch Erotianus (Vocum
Hippocraticarum conlectio ed. Klein, Lips. 1865. 8.
sub voce Aeßnptdos p. 93) für einen römischen an, in-
dem er nach dem Grammatiker Polemarchus von
einem kleinen, hasenartigen Thier spricht, welches die
Römer den xsvixAsv, die Massilioten aber den Aeßy-
otda nennen.
| Sehr ansprechend werden von Hehn S. 530 unter
N 83, Zusatz zu S. 398 mehrere andere von verschie-
denen Völkern gebrauchte Bezeichnungen des Kanin-
chens besprochen. Zuerst beschäftigt ihn der von
Erotianus a. a. O. erórterte, schon bei Strabo vor-
E od j
the B ‘
Ce Ver cu T .
eae N PE et Puree Sem, tte,
— 473 —
kommende, Name AcByetc. Nach Hehn konnte, wenn
es wirklich ein áolisches (altgriechisches) Wort Aeropıs
für Hase gab, daraus mit erweichtem Labial ein Ae-
Bnots erwachsen. Hierbei wäre nach meiner Ansicht
nur zu berücksichtigen, dass bei Varro (De lingua
latina Lib. V. $ 102) steht: Lepus, quod Siculi qui-
dam Graeci dicunt Aeropıv und dass wir in seiner
Schrift De re rustica Lib. III. cap. XII lesen L. Ae-
lius putabat ab eo dictum leporem, quod levipes esset.
Ego arbitror a graeco vocabulo antiquo, quod eum
Aeoles Boetii Aéropwv appellabant.
In Bezug auf das bei Plinius a. a. O. vorkommende
Wort laurices bemerkt Hehn, dass Jaurix, welches in
den romanischen Sprachen und im Mittellatein ver-
schwunden ist, in althochdeutschen als loricht und lo-
richin sich wiederfinde und dass laurix möglicherweise
nichts als eine andere Form oder Aussprache von
Xeno wäre, es müsste dann laurix griechisch-römisch
oder auch Aefwoís ein iberisches Wort sein. Er be-
merkt ferner: das englische rabbit (Kaninchen) stamme |
aus dem Celtischen und schliesst mit Belegen für die
Entstellung des Namens Cuniculus beim litauisch-
slawischen Volksstamm, woran es auch im germani-
schen nicht fehlt. - :
Es kann hier nicht der Zweck sein, die Namen zu
erörtern, welche das Kaninchen bei verschiedenen
Völkern erhielt, um so mehr, da schon Nemnich,
Allgemeines Polyglotten- Lexicon der Naturgeschichte,
Hamburg u. Halle 1795 — 95. 4. einen grossen Theil
derselben zusammengestellt hat, die freilich einer kri-
tischen Durchsicht und Ergänzung bedürfen.
Schliesslich erscheint nur noch bemerkenswerth,
Mélanges biologiques. IX. 60
ag
dass die Albanesen ein eigenthümliches Wort für das
Kaninchen (boüte) besitzen sollen, denn es entsteht
daraus die Frage: ob es etwa in Albanien wilde Ka-
ninchen gäbe oder früher gegeben habe; eine Frage,
die, so viel mir bekannt, für jetzt als eine offene zu
betrachten ist, deren Beantwortung aber ein zoogeo-
graphisches Interesse bietet. p n.
Die bisherigen Angaben über das zu verschiedenen
Zeiten verschiedene, gegenwärtig weit beschränktere,
früher (namentlich vor der Eiszeit) weit umfangrei-
chere, Verbreitungsgebiet der ursprünglich wilden
Kaninchen sind bisher nur ungenügend erórtert wor-
den. So weit meine Studien über die gegenwärtige
Verbreitung der ursprünglich wilden Kaninchen rei-
chen, beginnt dieselbe südlich in Nordafrika mit dem
nach meiner Ansicht nur eine climatische Varietät .
des Lepus cuniculus darstellenden Cuniculus algirus
Lereboullet's (Zxplorat. sc. de l’ Alger. p. 122), in
Marocco (Jeitteles Mittheil. d. anthropolog. Gesellsch.
in. Wien, Bd. II, 1872, p. 59) und Algerien (Explor.
sc. de l’Alger. d. a. O.). Madeira dagegen, welches
Andr. Wagner (Schreb. Säugeth., Suppl. Nager, Abth.
Il, p. 38) dem Verbreitungsgebiet wilder Kaninchen
.zuzühlt, besitzt nur viele eingeführte, denn die Portu-
giesen fanden auf den canarischen Inseln überhaupt
keine wilden Säugethiere vor (Greef Madeira und die
canar. Inseln im Rectorats- Programm von Caesar,
Marburg 1862. 4. p. 20). — Auch die Azoren besitzen
nur eingeführte Kaninchen (H. Drouét, Éléments de la
Faune Acoreenne, Paris 1861, p. 65).
In Europa sind Portugal (Link und Barbosa), Spa-
nien (Link und Seoane), die Balearen (Strabo Geogr.
— 475 —
a. a. O.), Corsika (Polybius), Sardinien (Cetti, Na-
turgeschichte von Sardinien, Th, 1. S. 188, Cornalia,
Fauna d’ Italia I. p. 49), wie mir scheint auch Sicilien, .
dann Frankreich (Strabo, P. Gervais, Pictet u.s. w.).
wohl als gegenwärtige sichere ursprüngliche Fundorte
zu betrachten, denen sich nach Bonaparte (Faun.
dal.) auch Italien anreihen soll. Nach Costa würde
es deren auch auf Ischia, Capri und Nisida geben
(Cornalia a. a. O.), jedoch kónnten dies verwilderte
sein. adul.
In Portugal lebte und lebt noch jetzt das wilde
. Kaninchen (coetho) in Menge (H. F. Link, Reise durch
Frankreich, Spanien und besonders Portugal, Bd. III.
S. 310; Barbosa du Bocage in Guerin’s Revue de
Zool. T. XV. 1863 p. 330).
In Spanien fand Link a. a. O. das Kaninchen nach
(Seoane conego, in der Volkssprache gallego, coello,
coenllo und gazapo) zahlreicher als in Portugal. —
V. Lopez Seoane (Fauna Mastologica de Galicia, San-
tiago, 1861. 8. p. 350) erklärt dasselbe für einen häu-
figen Bewohner Galiziens, namentlich der Provinzen
Pontevedra und Orense. — Bei Cadiz, Granada und in
der S. de Ronde findet man dagegen nach Rosen-
hauer (Die Thiere Andalusiens , Erlangen 1856. 6.
S. 3) die Kaninchen nur sparsam. .
Zur Zeit der rómischen Kaiser sah màn, wegen ihrer
dortigen Menge, die Kaninchen als charakteristisch für
Hispanien an, denn unter Kaiser Hadrian, nicht
früher, wurden, wie mein College Stephani mitzu-
theilen die Güte hatte, goldene und silberne Münzen
geprägt, auf welchen das Kaninchen als Attribut Hispa-
niens angebracht ist (siehe Eckhel: Doctrina numm.
RAT =
Vol. I. p. 8, Vol. VI. p. 495 und Vol. VII. p. 449;
Cohen: Descr. d. monnaies frappées sous lemp. Ro- .
maine T. II. p. 132, 155, 219 Pl. 5. 455). Solche
.Münzen bieten vor einer liegenden weiblichen Figur,
. die einen Ölzweig hält und den linken Arm auf einen
Felsen stützt, die Darstellung eines Kaninchens (Co-
hen, Descr. hist. de médailles impér., T. II, Paris 1859,
Adrien M 270 — 276). Büsten mit dem Emblem des
Kaninchens wurden gleichfalls angefertigt. Auf der als .
Testa colossale della Spagne bezeichneten Büste (Vi-
sconti, Monumenti Scelti Borgesiani, Tab. XXXVIII.
Fig. 1) ist z. B. auf der rechten Schulter ein Kanin-
chen angebracht.
In Frankreich waren nach Petrus de Crescentiis
(Opus ruralium commodorum Lib. IX, cap. 8) im drei-
zehnten Jahrhundert die Kaninchen von der Provence
bis in die Lombardei verbreitet. Pictet (Paléont. 2° éd.
I. p. 256) deutet auf das Vorkommen wilder Kaninchen
in der ehemaligen Provinz Languedoc hin. P. Ger-
vais (Zool. et Paléont. fr. 2° éd. p. 48) spricht gleich- .
falls von Kaninchen, die auf unbebauten Ländereien
von Languedoc sich finden, ohne weitere Bemerkun-
gen über noch anderwärts in Frankreich vorhandene
mitzutheilen.
Picot-Lapeyrouse (Tables méthod., an. VIT. Tou-
louse. 8. p. 5) lässt die Kaninchen der Haute-Garonne
. und Chesnon (Zool. Normande p. 117) in der Nor-
mandie vorkommen.
Bei Salle (Faune du département de la Marne, Cha-
lons 1863. 8. p. 119) lesen wir vom häufigen Vorkom-
men von Kaninchen in den Nadelwäldern des Marne-
departements und bei Felix Marcotte (Animaux ver-
— 477 —
tébrés de l’arrondissement d’ Abbéville p. 247) von ih-
. rem Vorhandensein im genannten Arrondissement.
Dass es deren im Département de la Charente-infé-
rieure in allen Gehölzen gäbe, berichtet E. Beltre-
mieux (Faune du départ. de la Charente-inférieure,
La Rochelle 1864. p. 10).
Hr. W. Kowalewski theilte mir gefälligst münd-
lich mit: dass bei Marseille, bei Orgon und St.-Gau-
dins (Haute-Garonne) noch jetzt wilde Kaninchen vor-
handen seien. — Bei Nizza waren sie indessen (1826)
nach Risso (Hist. nat. de l’Europe mérid. T. III. p. 16)
nur noch selten anzutreffen. _
Merkwürdig ist es, dass kein französischer Natur-
forscher die Frage erörterte: ob alle oder ein Theil
der in Frankreich vorkommenden Kaninchen wirklich
ursprünglich wilde oder verwilderte seien. |
Obgleich keiner der rómischen Classiker Italien als
. Heimathland von Kaninchen erwähnt, was übrigens
auch von Nordafrika gilt, so spricht doch Bonaparte
(Fauna Italiana, Introduzione) beiläufig von (wilden?)
Kaninchen, mit der Bemerkung, sie seien auf einzelne
Distrikte beschränkt, während Cornalia (Fauna d' Ita-
ha P. I. p. 49) anführt, dass in Oberitalien (nell alta
Italia) sich keine wilden Kaninchen fänden. In Italien
und Sizilien dürften übrigens die Kaninchen schon früh
durch die ausgebreitete Cultur meist vertilgt, wenig-
stens stark decimirt worden sein, so dass sie selbst von
den Alten (wegen ihrer geringen Zahl) nicht beachtet
wurden. — Von Blasius (Fauna Deutschland's, Süuge-
thiere p. 427) wird auch Sizilien als Vaterland der
Kaninchen genannt, wo sie nach P. Doderlein (Faun.
Sicula d Vertebraté p. 5) an óden, unbebauten Stellen
ere
des südlichen und östlichen Theiles der Insel gemein
sind. Über das Vorkommen des Kaninchens auf Sizi-
lien erhielt ich übrigens durch gütige Vermittelung
meines freundlichen Collegen Schiefner ausser der
citirten Schrift Doderleins durch die Gewogenheit des
Hrn. Colonel Henry Yule aus Palermo nachstehende
Mittheilungen: Kaninchen, wie Hasen, seien häufig in
Sizilien. Das gemeine Volk bezeichne beide als Lepre;
ein bei Palermo gelegener Hügel heisse der Monte
Lepre. Übrigens seien Hasen (ob auch Kaninchen?)
vom 476 v. Chr. gestorbenen Tyrannen von Rhegium,
Anaxilaus, dem Gründer Messeniens, auf Sizilien wohl
nur wieder eingeführt worden, wo sie sich stark ver-
mehrten. Don Pedro de Cisneros (Secretair des Vice-
königs De Marcantonio Colonna) erwähne 1585
der auf Sizilien sehr beliebten Kaninchen- und Hasen-
Jagd. ; |
In dem Werke: La Sicilia ricercata nelle cose pii
memerabili, opera di Antonio Mongitori, Palermo 1742.
T. I. p. 233 steht: Hasen und Kaninchen gäbe es in
Sizilien im Überfluss.
Madame Jeannette Power: Itinerario della Sicilia
riguardante tutti à rami di storia naturale, Messina
1839, erwähnt, dass der 40 milles von Catania ge-
legene Wald Bosco di Maretto eine gute Jagd, dar-
unter auch Kaninchen, biete.
Durch die vorstehenden Mittheilungen dürfte zwar
das noch gegenwärtige Vorkommen ursprünglich wilder
Kaninchen in Italien und Sizilien keineswegs völlig ge-
sichert, wenn auch sehr wahrscheinlich sein. Man kann :
wenigstens wohl kaum annehmen, das Kaninchen habe
in alten Zeiten in Italien und Sizilien nicht mit den-
— 479 —
jenigen Thieren zusammengelebt, mit denen es noch
jetzt in Frankreich und Nordafrika vorkommt, sondern
bei Nizza die südöstliche Grenze seiner Verbreitung
gefunden. Dazu kommt, dass es zur Diluvialzeit in
England, Belgien und Deutschland vorhanden war und
dass Polybius, wie schon oben bemerkt, die Kanin-
chen positiv unter den wenigen wilden Thieren der
Italien so nahen Insel Corsika aufführt.
In der Schweiz leben verwilderte Kaninchen im
Haardt-Walde nahe bei Basel (Fatio, Vertebr. de la
Suisse, I. p. 256). |
Die Moselgegenden Belgien’s sollen zahlreiche ver-
. wilderte Kaninchen bieten (Selys- Longchamps, Faune
belgique p. 40).
Manche Naturforscher meinen: es kümen ausser
vielen verwilderten auch ursprünglich wilde Kaninchen
noch in Deutschland vor. Als dortige Wohnorte von
Kaninchen, die ich, wenigstens allermeist, für verwil-
derte halten móchte, werden mehrere Ländergebiete
angeführt. Altum (Die Säugethiere des Münsterlandes,
Münster 1867. 8. S. 133) berichtet: Auf den Sand-
dünen der Nordseeinseln, namentlich auf der ostfriesi-
schen Insel Borkum, seien die Kaninchen häufig, sel-
tener dagegen im Münsterlande. — Schaefer (Mosel-
fauna S. 44) spricht von verwilderten Kaninchen in
den Moselgegenden, Roemer (Verzeichniss der Säuge-
there u. s. w. Nassau’s, Wiesbaden 1863) von solchen
bei Mombach und Mainz, und Jaeger (Säugethiere
der Wetterau S. 65) um Offenbach und Hanau. In der
Gegend von Magdeburg auf einem der Güter des Hrn.
v. Natthusius (Fr. Brandt jun.), in den sächsischen
Herzogthümern J. H. Schulz (Faun. marchica p. 48),
PO Lu CR NS CE Ar. LOST ‘eo
+ art Y d
GE OUS LEM
r ^ ME ITE
Dit ae
cr Wr en
so wie an manchen Orten Baierns (v. Kob ell, Wildanger
S. 304) werden ebenfalls deren wahrgenommen. Bei
Fitzinger (Fauna des Erzherzogth. Oestereich S. 308).
lesen wir, dass sich deren háufig an sandigen Stellen
auf Hügeln bei Enzersdorf, Simmering und Schwadorf
finden sollen. — A. Frié (Archiv der naturwiss. Lan-
desdurchforschung von Bóhmen, II. Bd. IV. p. 25) be-
richtet über in Bóhmen aus Südeuropa eingeführte
verwilderte Kaninchen. |
Ausser den genannten Ländergebieten der West-
hälfte Europas werden übrigens auch östlich gelegene
als Wohnorte wilder Kaninchen bezeichnet. Andr.
Wagner und Blasius a. a. O. sprechen beiläufig vom
Vorkommen des Kaninchens in Griechenland, ja selbst
in Kleinasien. Die Exped. sc. de Morée schweigt in-
dessen über das Vorhandensein wilder Kaninchen in
Griechenland. Sie stützten daher vielleicht ihre An-
gabe auf die Voraussetzung: der dacumoug des Ari-
stoteles sei auf das Kaninchen zu beziehen, was in-
dessen, wie oben erórtert wurde, nur theilweise zuläs-
sig erscheinen dürfte. Für die Móglichkeit des Vor-
kommens ursprünglich wilder Kaninchen in Kleinasien
könnte der Umstand sprechen, dass nach Andr. Wag-
ner Schubert ein als wildes erscheinendes Exemplar
von der Insel Patmos mitbrachte. Ausserdem bezeich- -
net Erhard (Fauna der Cycladen Th. I. p. 23 ff.) die
zu den Cycladen zählenden Inseln Andros, Kymolos,
Seriphos und Polykandros als überaus reich an wilden
Kaninchen, während nach Raulin (Descript. phys. de
Créte p. 700) deren auch auf den kleinen, Candia be-
nachbarten, Inseln vorkommen.
Obgleich die Möglichkeit nicht bestritten werden
A — 481 —
kann: es habe eine Zeit gegeben, wührend der das
Kaninchen im ursprünglich wilden Zustande möglicher-
weise nicht blos über dem Westen Nordafrikas und
Südeuropas, sondern selbst sehr weit óstlich von Alge-
rien bis Kleinasien verbreitet war, so liegen mir doch
bis jetzt für eine solche Ansicht noch keine schlagen-
den Beweise vor*). Sie darf vielmehr um so mehr, für
Jetzt wenigstens, noch in Zweifel gezogen werden, da
von dort, so wie aus Griechenland und Kleinasien noch
keine fossilen Reste bekannt sind, die durch künst-
liche Zucht gegenwártig in alle Welttheile verpflanzten
Kaninchen sehr leicht verwildern und in Folge der
Verwilderung den ursprünglich wilden, wenigstens in
Europa, so àhnlich werden, dass man bisher keine
Unterschiede zwischen den wirklich wilden und ver-
wilderten kennt. |
Wie daher der Verfasser der trefflichen Anatomie
des Kaninchens W. Krause (Leipz. 1868, Einleitung)
seine Angabe motiviren könne: «Wild finden sie sich
(d. h. die Kaninchen) in den wärmsten Gegenden von
Asien und Afrika, am persischen Meerbusen, am Cap
der guten Hoffnung, am Senegal und in Oberguinea,»
ist mir bis jetzt nicht bekannt, obgleich meinerseits
alle Mühe angewandt wurde durch umfassende Stu-
dien die natürlichen Verbreitungsgrenzen des Kanin-
*) Einen, freilich noch sehr unsichern, Anhaltspunkt für diese
Ansicht würde vielleicht das von Jeitteles a. a. O. erwähnte, an-
geblich aus dem 4. oder 5. Jahrtausend v. Chr. (?) herstammende
ägyptische Basrelief liefern können, welches ein im Käfig befind-
liches Kaninchen darstellen soll, wenn man zu behaupten ver-
möchte: die Darstellung liesse sich nur auf ein aus Agypten stam-
mendes wildes, echtes Kaninchen beziehen.
Melanges biologiques. IX. 61
— 482 —
chens im ursprünglich wilden Zustande zu ermitteln.
Über den ehemaligen Bestand und die Verbreitung
der Faunen vermögen wir leider aus den Classikern
und andern alten Schriftstücken weit weniger Nach-
weise zu schöpfen, als wiinschenswerth ist. Glücklicher-
weise sind die paläontologischen Forschungen bereits
häufig im Stande mit grosser Sicherheit die vielen
Lücken theilweis auszufüllen, welche die alten Grie-
chen und Römer u. s. w. gelassen haben. In Bezug
auf die frühere Verbreitung des Kaninchens in Frank-
reich dürfen sogar, wie wir sehen werden, dieselben
bereits als mehrfach ausgefüllt sich betrachten lassen.
Fossile Reste des Kaninchens fand man überhaupt in
mehreren Ländern Europa’s.
Portugal lieferte deren in Menge aus den Höhlen
von Cesareda im Verein mit Knochen von Canis lupus,
Felis Spec. 3, Cervus und vom Menschen, nebst Stein-
und Knochenwerkzeugen (Delgado, Noticia acerca das
grutas de Cesareda, Lisboa 1867 nach Mortillet:
Matériaux 4"^ ann. p. 57).
Aus dem, schon von den Rómern als kaninchenreich
gepriesenen, Spanien sind mir indessen noch keine
fossilen Kaninchenreste bekannt, während deren in
Frankreich in mehreren Departements häufig entdeckt
wurden.
Forsyth Major (Atti d. l. Soc. Ital. T. XV p. 390)
sagt, dass Kaninchenreste in der (italienischen) mit-
telmeerischen Breccie sich fánden, jedoch sei es ihm
bisher nicht gelungen, dieselben sicher darin nachzu-
weisen.
Bereits G. Cuvier (Rech. s. I. ossem. foss. 4"* éd.
ee
T. VI (1836, p. 353) beschreibt einen Unterkiefer
nebst Knochen von Extremitäten von Kaninchen und
bildet die genannten in einer Knochenbreccie von
Cette gefundenen Reste auf Pl. 175 Fig. 13—21 ab.
Im Naturalienkabinet zu Erlangen wird ein Stück
einer, vermuthlich von Nizza herstammenden, Knochen-
breccie aufbewahrt, welches den Unterkiefer eines
Kaninchens enthält (Rud. Wagner, Abhandl. d. math.-
phys. Cl. d. k. baierisch. Akad. d. Wiss. Bd. I. (1832),
S. 763)
Nach Owen (Brit. foss. mamm. p. 212) bilden Ka- —
ninchenknochen einen Theil der Knochenbreccie von
Corsica. Die Ablagerung der genannten Reste erfolgte
daher wohl in sehr alter Zeit.
Kaninchenreste sollen übrigens nach Ratzel, Vor-
geschichte des europäischen Menschen, S. 107, auch in
der mittlern Schicht der Höhle von San Teodoro auf
- Sizilien mit Steinwaffen, Knochen von Pferden und
Ochsen gefunden worden sein.
| In einer bei Venée in den Alpes-maritimes befind-
lichen Grotte fand Lartet ausser Knochen von Ursus,
Felis, Rhinoceros, Sus und Cervus den Schädel eines
kaninchenähnlichen Thieres. M ortillet a. a. O. p.86.
In der Umgegend von Aix (Provence) entdeckte
Marion in einer Hóhle eine alte Feuerstätte, worin
zahlreiche Reste von Kaninchen, aber auch Knochen
von Equus und Cervus (megaceros?) lagen. Mortillet
a. a. O. ann. 1867, p. 155: .
M. de Serres, Dubreil und Jean-Jean lieferten
in ihren Ossem. humatiles des cavernes de Lunel-Viel
— 484 —
(Hérault) p. 130, Pl. X Beschreibungen und Abbil-
dungen von Kaninchenresten. |
J. L. Combes (Etudes géol. sur lAncienneté de
l’homme) fand in der Knochenbreccie von La Pélénos
(Lot et Garonne) Reste des Kaninchens nebst denen
von Bos urus, Cervus tarandus, C. megaceros, Castor,
Ursus, Ibex etc. — Die Grotte de Pronquière (Com-
mune St.-Vite) enthielt ausser Skelettheilen des Ka-
ninchens die von Elephas primigenius, Rhinoceros ticho-
rhinus, Equus, Cervus euryceros, Cervus elaphus, Ta-
randus, Ibex, Hyaena, Bos primigenius, Canis vulpes,
Meles und Lepus. |
P. Gervais (Zoolog. et Paléont. fr. 2° éd. p. 48)
führt ausser den Höhlen von Lunel-Viel (Hérault)
auch die von Bize, Cannes (Aude), Mialet, de Pondres,
St. Julien (Gard), Villefranche (Pyrénées orientales)
und Balot (Côte-d'Or) nebst den Knochenbreccien von
d’Auvers und d’Issoire als Fundorte von Kaninchen-
resten in Frankreich an. Derselbe erklärte sich übri-
gens später (Zool. et Paléont. gener. p. 42) bereits auf
Grundlage der in mehrern quaternären Ablagerungen
gefundenen Kaninchenreste gegen die Ansicht, das
Kaninchen sei aus Spanien erst durch die Römer nach
Mitteleuropa gekommen.
Schmerling (Rech. sur les ossem. foss. p. 113, T.
II. Pl. XXI. Fig. 3) entdeckte in den Höhlen der Pro-
vinz Lüttich drei Unterkieferhälften nebst Knochen
von Extremitäten des Kaninchens.
In England wurden ir der. Kirkdale - Höhle, der
Kent’s-Höhle und der von Berry Head, Torquay, Reste
von Kiefern, Zähnen und Extremitäten des Kaninchens
«ui
epee Nee
Suet
Wap
PD
ect und bereits von Owen (Brit. foss. mamm.
p. 212) beschrieben. |
Sanford (Quart. Journ. geol. Soc. Lond. Vol. XXVI
(1870) P. I. pag. 128) bemerkt: es sei zwar zweifelhaft,
dass die in England gefundenen Kaninchenknochen alle
der Mammuthperiode angehörten, er habe indessen
deren in der Wookey Hyaena-den, from Hutten und
einmal in der Kent’s-Höhle unter Umständen gefun-
den, dass er das Kaninchen nothwendig (allerdings
noch vorläufig) als ein seltner vorgekommenes Glied
der Mammuthfauna ansähe.
W.Pengelly (Rep. of the 40 Meet. of the Brit. Assoc. —
held at Liverpool. Lond. 1871, p. 16) berichtete, dass
die neusten Untersuchungen der Kent’s-Höhle Reste
vom Pferd, der Hyäne, von Rhinoceros, Bär, Schaf,
Dachs, Fuchs, Elephanten, Hirschen, Löwen, Rindern,
Wolf, Schwein, Hase und Kaninchen lieferten. Ganz
besonders häufig waren die von Hyaena, Equus und
Rhinoceros. Das Kaninchen darf daher unbedingt als
Zeitgenosse von Hyaena, Rhinoceros und Elephas, we-
nigstens während der Diluvialzeit, in England ange-.
sehen werden.
Die Nachgrabungen im arm des Sevecken-
berges lieferten nach Giebel (N. Jahrb. für Mineral.
Jahrg. 1847, p. 54) ausser Knochen von Hydnen, Felis
spelaea (— leo), Canis lupus, vulpes, Rhinoceros ticho-
rhinus, Elephas primigenius und Lepus timidus auch
die vom Lepus cuniculus.
Jeitteles (Mittheil. der anthropolog. Gesellschaft in
Wien, Bd. II. (1872) S. 55) berichtet: er habe in der
mergeligen Moorerde der Stadt Olmütz, worin sich
— 486 —
auch Knochen vom Haushuhn und dem Damhirsch
. fanden, den Unterkiefer eines Kaninchens entdeckt
und schliesst daraus: das Kaninchen habe zur Bronze- .
zeit in Mähren gelebt. Es könnte indessen, sollte ich
meinen, möglicherweise, worauf die Reste des Haus-
huhns hindeuten möchten, erst zur Römerzeit dort
eingebürgert worden sein.
Ferner erfahren wir durch Jeitteles a. a. O p.
57: in der antiquarischen Sammlung zu Wiesbaden
seien einem wilden Kaninchen angehörige Reste vor-
handen, welche in einer ebenfalls dort befindlichen
Bratpfanne aus Bronze in den Ruinen eines römischen
Gebäudes zu Heddernheim im Nassauischen gefunden
worden waren. Wenn nun aber aus diesem Funde ge-
folgert wird: es habe zur Zeit der Ansiedelungen der
Römer am Rhein wilde Kaninchen dort gegeben, so
möchte doch ein solcher Schluss nicht unanfechtbar
sein, wenn auch nach A. Römer (Verzeichniss der
Säugethiere und Vögel des Herzogthums Nassau, Wies-
baden 1863) noch im genannten Jahre Kaninchen in
den Sandfeldern bei Mombach und Mainz wild vor-
kamen. — Dass alle wilden Kaninchen zugesprochenen
Reste, ebenso wie die noch lebend vorhandenen als
wilde geltenden Kaninchen wirklich als ursprünglich
von in Deutschland wilden abstammende gelten kön-
nen, möchte überhaupt, wie schon erwähnt, nicht als
sicher feststehen, wenn auch nicht zu bezweifeln ist,
dass die mitgetheilten Angaben über fossile Reste des
Kaninchens den Nachweis liefern, dasselbe sei zur
Diluvialzeit nicht nur in Portugal, Frankreich, Belgien,
England und Deutschland, sondern auch in Italien ver-
As s
_ breitet gewesen, so dass sein Wohngebiet damals min-
destens vom Westen Nordafrika’s über die Westhälfte
Europa’s bis Deutschland hinein (mit Ausschluss Skan-
dinaviens) sich erstreckte. Es lebte übrigens zu jener
Zeit, wie die paläontologischen Funde nachweisen,
nicht blos mit solchen Säugethieren zusammen, mit
denen wir es noch jetzt in Südeuropa und Nordafrika
antreffen, sondern auch mit solchen, wie Bos primi-
genius, Cervus euryceros, Hyaena spelaea und Equus,
die bereits ihren Untergang fanden: Als die Eiszeit
einen grossen Theil der nordasiatischen Landthiere,
die Renthiere, Vielfrässe, Moschusochsen, Mammuthe |
und die tichorhinen Nashérner nach Südwesten in ihre
spätern europäischen Wohngebiete getrieben hatte,
lebte es, wie man aus einigen der paläontologischen
Funde schliessen darf, auch mit diesen noch eine Zeit-
lang selbst bis England zusammen. Als aber die Er-
kältung des Nordens weiter vorschritt, scheint es in
der nördlichen Zone seines Verbreitungsgebiets ver-
schwunden und auf den Westen Nordafrikas, sowie auf
. West- und Südeuropa, beschränkt worden zu sein,
wohl. weil es gegen niedere Temperaturen eine ent-
schiedene Empfindlichkeit zeigt, mithin eine geringe
Accommodationsfähigkeit besitzt. |
Wie es zur Diluvialzeit im Südosten Europa’s in
Bezug auf die Verbreitung des Kaninchens ausgesehen
habe, ist ungewiss, da wir von dort bisher keine fos-
silen Reste kennen. Dürfen aber die auf den Cycla-
den, den kleinen Inseln bei Candia und auf Patmos
. lebenden Kaninchen als ursprünglich wilde betrachtet
werden, so kónnte man die Vermuthung aussprechen,
— 488 —
die Kaninchen seien auch in Südosteuropa nördlicher
als bis auf die Cycladen, namentlich im Festlande
Griechenlands, verbreitet gewesen, ja wären, in Be-
tracht der Kleinasien so nahe liegenden, früher viel-
leicht damit zusammengehangenen, Insel Patmos, mög-
licherweise (wie manche meinen) auch in Kleinasien
gefunden worden. Die Leser der Lethaea Rossica könn-
ten allerdings aus Eichwald’s in T. III, p. 388 ge-
machten kurzen Angaben, man habe bei Odessa in
einem jüngern Thon Reste von Kaninchen ausgegra-
ben und dergleichen seien auch in der im Altai ge-
legenen Khankara-Höhle vorgekommen, den Schluss
ziehen das Kaninchen sei früher nicht nur in Bessara-
bien, sondern sogar im Altaigebiet vorhanden gewe-
sen. Mit der erstern, wenigstens nicht ganz unwahr-
scheinlichen, Angabe stimmt indessen keineswegs, dass
Nordmann über ein solches Vorkommen schweigt.
Was aber die erwähnten Khankarischen Reste anlangt,
so vermag ich dieselben (Untersuchungen über die
Säugethierreste der altaischen Höhlen, Spec. 19) nur
für die eines jüngern Lepus variabilis zu halten.
Dass Lepus cuniculus ursprünglich im wilden Zu-
stande früher über ganz Europa verbreitet gewesen
sei, wie der treffliche Jeitteles annehmen zu können
meint, steht also bisher noch nicht fest, während sein
ehemaliges, selbst auf uralte Zeiten zu beschränken-
des, Vorkommen in Sibirien, wo auch sein südlicher
Begleiter, der Lepus timidus, fehlt, gleichfalls nicht
nachgewiesen, ja kaum wahrscheinlich ist.
Bei den Untersuchungen über die Verbreitung des
Kaninchens ist übrigens auch, wie schon erwähnt, seine
— 489 —
climatische Empfindlichkeit zu beriicksichtigen.. Nach
Blasius ist in Europa die Westküste Süd-Jütlands
sein nórdlichstes Vorkommen, während in Schweden
und Norwegen dasselbe sich nicht habe ansiedeln
lassen. |
Was die Kaninchen als Hausthiere anlangt, so scheint
ihre Pflege und Verbreitung allerdings von Spanien
aus in Italien zu jener Zeit begonnen zu haben als
die Römer mit den Iberern in Verbindung traten und
die erstgenannten, wie aus Varro hervorgeht, im Ka-
ninchen einen willkommenen Zuwachs für ihre Hasen-
gehege (leporaria) erkannten. Dass aber die Iberer die
wegen ihrer ausserordentlichen Menge oft sogar ihnen
grossen Schaden bringenden Kaninchen gezüchtet und
dadurch den Anstoss zur Züchtung derselben in Italien
gegeben hätten, lässt sich aus keinem der oben citirten
Classiker, welche die einzige Grundlage der ersten,
geschichtlichen Kaninchenkenntniss bilden, nicht ein-
mal vermuthen, noch weniger erweisen. Sonderbar
ist es freilich, dass man nicht in Italien oder auf einer
der ihm nahe liegenden grossen Inseln wo ebenfalls
höchst wahrscheinlich Kaninchen im wilden Zustande,
wenn auch viel seltener als in Spanien, noch vorhanden
waren, auf den Gedanken kam, inländische Kaninchen
zu züchten oder die Leporarien damit zu bereichern.
Wenn man aber bedenkt, dass das Fremdländische aus
Unkunde noch in unsern Zeiten dem Inländischen so
häufig vorgezogen wird, so könnte dies auch damals
. von den Kaninchen gegolten haben. Italien dürfte übri-
gens den Kaninchen weniger geeignete Wohnorte bie-
ten als Spanien, auch konnten sie schon in alten Zeiten
Mélanges biologiques. IX. 62
— 490 —
durch die dortige frühe Cultur bereits sehr dezimirt
gewesen und daher unbeachtet geblieben sein, während
die in Spanien vorhandenen durch ihre so beträchtliche
Menge auffielen und deshalb von dort her viel leichter
von den Römern als vermeintliche, fremdländische Cu-
riositäten erworben werden konnten.
(Aus dem Bulletin, T. XXI, pag. 1—21.)
Mg po
58 März 1875.
Zur Kenntniss der weiblichen Sexualdrüsen der In-
secten. Vorläufige Mittheilung von Dr. Alex. Brandt.
Die Untersuchungen über die Eiröhren der Peri-
planeta orientalis L., welche ich im vergangenen Jahre
der Akademie einzusenden die Ehre hatte, boten so
manche Anhaltspunkte für weitere Forschungen und
liessen den Wunsch rege werden, die gewonnenen Re-
sultate an einer möglichst grossen Zahl von Insecten
aus allen Ordnungen zu controlliren. Günstige Gele-
genheit zur Realisirung dieses Wunsches bot ein län-
gerer, von amtlichen Verpflichtungen freier Aufenthalt
in Südtyrol und Thüringen. Es sei mir hier gestattet,
einige Hauptergebnisse der daselbst angestellten Un-
tersuchungen in wenigen Sätzen zusammenzufassen.
Eine ausführliche Darstellung derselben soll, illustrirt
durch neun Quarttafeln, demnächst in russischer Spra-
che in den Nachrichten der Kaiserl. Gesellschaft Na-
turforschender Freunde zu Moskau erscheinen. Aus-
serdem ist noch eine Übertragung dieser ausführlichen
Darstellung ins Deutsche in Aussicht genommen.
Als Untersuchungsobjecte dienten einige zwanzig
Insectenarten und zwar: von Orthopteren Periplaneta
orientalis, welche von Neuem studirt wurde, Gryllus
campestris, Perla bipunctata und cephalotis, Baétis flu-
— 492 —
minum und Lepisma saccharina; von Neuropteren Pa
norpa communis; von Coleopteren Melolontha vulgaris,
Lucanus cervus, drei Cetonia-, zwei Cerambyciden-
und eine Otiorhynchusart; von Hymenopteren Vespa
germanica und zwei Bombusarten; von Lepidopteren
Papilio Podalirius und Pieris brassicae; von Dipteren
Tipula nyctenophora und Pulex canis; von Hemipteren
Aphis (Siphonophora) alliariae und eine kleine Baum-
wanze. Die Präparate wurden fast aussehliesslich in
frischem Hühnereiweiss oder Insectenblut untersucht.
1) Entwicklung der Eiröhren. An Embryonen
und jungen Räupchen der Pieris brassicae, sowie an
Larven der Baétis fluminum habe ich mich davon über-
zeugt, dass die Eiröhren nicht als blinde Schláu- |
che im Innern der Genitalanlage ihren Ursprung neh-
men, um sich erst später mit ihrem gemeinsamen
Ausführungsgange in Verbindung zu setzen, wie dies
bisher angenommen wurde; sondern dass sie vielmehr
einfach als locale äussere Wucherungen
der Genitalanlage entstehen, (Man wolle
den beigefügten Holzschnitt Fig. 1 ver-
gleichen.) Da die Genitalanlage mit dem
Ausführungsgange ein Ganzes ausmacht,
so lassen sich mithin die Eiröhren in
letzter Instanz als Ausstülpungen dieses
Ganges betrachten. Die Genitalanlage
sowohl, als auch die ersten Anlagen der
Eiröhren, bestehen ursprünglich blos aus runden,
hellen Embryonalzellen mit amöboid sich bewegendem
Kerne. Später tritt zwischen diesen Zellen in den An-
lagen der Eiröhren ee pe auf, was
ich betonen möchte.
Fig. 1.
— 493 —
2) Morphologischer Werth des Eies und der
Epithel- und Dotterbildungszellen. In Überein-
stimmung mit der herrschenden Annahme kann ich
die Epithelzellen der Eiröhren durchaus nur für mehr
oder weniger umgestaltete, sich unmittelbar unter der
tunica propria lagernde directe Nachkommen der Em-
bryonalzellen halten. Ferner stimme ich entschieden,
wiederum der üblichen Auffassung huldigend, für die
morphologische Gleichwerthigkeit der Dotterbildungs-
zellen mit den Eiern. In einem sehr wesentlichen Punkt
hingegen möchte ich es wagen den herrschenden An-
sichten entgegen zu treten: ich kann nämlich weder Eier
noch Dotterbildungszellen für einfache Zellen halten.
Vielmehr dürften die Keimbläschen der Eier sowie
die Kerne der Dotterbildungszellen schon an sich Zel-
len darstellen, und zwar den Epithelzellen homologe
Descendenten der Embryonalzellen. Was man an den
Eiern als Dotter und den Dotterbildungszellen als
Protoplasma zu bezeichnen pflegt, möchte als secun-
däre Auflagerung zu betrachten sein. Diese letztere
würde jener Intercellularsubstanz entsprechen, deren
im ersten Punkte erwähnt wurde. Die Differenzirung von
Intercellularsubstanz im Umkreis der ursprünglichen
Ei- und Dotterbildungszellen geschieht bei gewissen
Insecten schon im obersten Abschnitte der Eiröhren,
der sogenannten Endkammer, welche sogar ganz, oder
blos mit Ausschluss der äussersten Spitze, von bereits
umhüllten Zellen angefüllt sein kann. (Es versteht
sich fast von selbst, dass nur die erste, quantitativ
geringe Anlage des Dotters als Differenzirung von
Intercellularsubstanz aufgefasst werden kann, seine
spätere kolossale Substanzzunahme hingegen aus an-
deren Quellen abzuleiten ist.)
— 494 —
3) Eizelle und Blastoderm. Mit der soeben
ausgesprochenen morphologischen Deutung des In-
secteneies stehen folgende Beobachtungen über Bil-
dung des Blastoderms bei viviparen Aphiden in Ein-
klang. Das «Keimbläschen» behält bis zuletzt seinen
Zellencharakter bei, da nämlich sein « Keimfleck »
nicht verschwindet. Derselbe wird nur weniger leicht
wahrnehmbar, weil er immer mehr und mehr an amö-
boider Beweglichkeit zunimmt und meist eine irregu-
läre, verschwommene Gestalt darbietet. Darauf pro-
liferirt das « Keimbläschen». Seine sehr allmählich an
Grösse abnehmenden Descendenten, welche sämmtlich
amöboide «Keimflecke» besitzen, füllen schliesslich fast
den ganzen Raum des stets wachsenden Eies aus, wo-
bei der Dotter schwindet. Diese Descendenten des
«Keimbläschens» sammeln sich zunächst an der Peri-
Fig. 2. Fig. 3.
pherie des Eies an (Fig. 2) und drängen sich hier
auch später inniger, als im Centrum des Eies, an ein-
ander (Fig. 3), um das Blastoderm zu liefern; — und
zwar stellen sie die ganzen Blastodermzellen dar, und
nicht etwa blos deren Kerne, wie dies bisher angegeben
wurde. Ein Keimhautblastem, welches, der üblichen
Annahme nach, vor der eigentlichen Bildung des
Blastoderms an der Peripherie des Dotters erscheinen
soll, um später die durch Theilung des Keimbläschens
Ba RS
Du
An
entstandenen Blastodermkerne mit Protoplasmalei-
bern auszustatten, habe ich nicht auffinden können.
Im bereits fertigen Blastoderm verläugnen die das-
- selbe zusammensetzenden hellen, mit amóboid-beweg-
lichem Kern versehenen Elemente keinen Augenblick
ihren allgemeinen Stammvater, das Keimbläschen.
Aus vollkommen mit den eben besprochenen überein-
stimmenden Zellen besteht auch der eine Wucherung
des Blastoderms darstellende Keimhügel (der spätere
Keimstreif). |
4) Rudimentärer Hermaphroditismus bei In-
sectenlarven. Bei dem grossen Interesse, welches
die Frage nach der Differenzirung der Geschlechter
im sich entwickelnden thierischen Individuum beson-
ders in den letzten Jahren erregte, dürfte der Nach-
weis eines Hermaphroditismus bei Insectenlarven als
zeitgemässer Beitrag anzusehen sein. Dieser Herma-
phroditismus betrifft die mánnlichen Larven von Perla
bipunctata und P. cephalotis (Fig. 4). Es besitzen näm-
lich diese Thiere jederseits ein
rudimentäres Ovarium — (o, 0’,
das eine o ist in seiner Hülle,
das andere o' nach Sprengung
derselben dargestellt), — dessen
Eiröhren vor den Hodenschläu-
chen (k, h') an demselben all-
gemeinen Ausführungsgange (d,
d, d) sitzen. Die Eiröhren des ru-
dimentären Ovariums sind zahl-
reich und wurden, je nach dem
Alter der Larven, auf verschie-
denen Entwicklungsstufen ange-
— 496 —
troffen. Bei den jüngsten Individuen bestanden sie aus
blossen Endkammern, während bei den älteren zu den
Endkammern noch eine grössere oder geringere Zahl
von Eikammern gesellt war. Bei diesen älteren Larven
trug der gesammte Inhalt der Eiröhren die unzweifel-
haftesten Kennzeichen von fettiger Degeneration zur
Schau. Einige vergleichende Notizen über den bisher
bei manchen Insecten teratologisch und bei männ-
lichen Kröten normal beobachteten Hermaphroditis-
mus behalte ich mir für die ausführliche Abhand-
lung vor.
(Aus dem Bulletin, T. XXI, pag. 21—24).
= August 1875.
Einige Bemerkungen über die bisher in Russland auf-
gefundenen drei verschiedenen Arten angehörigen
Reste ausgestorbener Nashörner von J. F. Brandt,
Mitgliede der Akademie.
Reste jenes ausgestorbenen Nashorns, welches Blu-
menbach als Rhinoceros antiquitatis, Cuvier aber
später als Rhinoceros tichorhinus bezeichnete, nament-
lich mehr oder weniger wohl erhaltene Schädel, Zähne,
Knochen von Extremitäten und sogar Hörner des-
selben sind bekanntlich in den verschiedensten Gou-
vernements des Russischen Reiches von Nordsibirien
bis Bessarabien und Polen háufig entdeckt worden. Die
besterhaltensten Schädel und namentlich die sämmt-
lichen. Hórner lieferte der sibirische Norden. Schon
Pallas veróffentlichte eine Beschreibung des Schä-
dels und der intakten Hórner. Am ausführlichsten
wurde indessen das Verhalten der genannten Theile
nach bei weitem zahlreichern Materialien des Museums
der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften zu
St. Petersburg und theilweise auch mit Hülfe der des
hiesigen Kaiserlichen Berginstitutes in meinen Obser-
vationes ad Rhinocerotis tichorhini historiam. spectantes
erórtert und durch zahlreiche Abbildungen erläutert.
Mélanges biologiques. IX. 63
— 498 —
Dasselbe geschah im Betreff der Reste der am Wilui
gefundenen Nashornleiche (des Kopfes und der beiden
Hinterfüsse), welche schon Pallas beschrieb und die
durch ihn an das Museum der Kaiserl. Akademie der
Wissenschaften gelangten. Bemerkenswerth scheint,
dass zwar auch einige andere Leichen von Rhinozero-
ten gefunden worden sein sollen, dass man ihnen aber
vielleicht nicht eine solche Aufmerksamkeit schenkte
wie den Mammuthleichen, welche werthvolle Hauer lie-
ferten und durch ihre Grösse und Gestalt mehr auf-
fielen. Vor einigen Jahren theilte mir einer meiner
frühern in Sibirien ansässigen Zuhörer mit, er habe
am Wilui eine gemähnte Nashornleiche gefunden, de-
ren Reste er geborgen haben will. Wo dieselben hin-
gekommen seien, vermochte ich indessen bisher nicht ~
zu ermitteln, was natürlich sehr zu bedauern ist.
Ausser dem Rhinoceros antiquitatis seu tichorhinus
wurde bereits von Eichwald (Lethaea rossica III.
p. 359) Russland noch eine zweite Art ausgestorbener
Nashörner vindizirt, deren Reste man nach ihm in Polen
entdeckt hatte, welche er nicht ganz richtig als dem
Rhinoceros leptorhinus Cuvier mit dem Synonym Rhi-
noceros Merckii angehörige bezeichnete.
Nordmann (Palaeontol. Südrussl. 1859 S. 258)
erwähnt ebenfalls eines Rhinoceros leptorhinus als zweite
in Russland vorgekommene Art mit den Synonymen
R. Kirchbergense Jaeg. Merckii Kaup., Rh. Cuvieri
Desm., Rh. elatus Croizet und sagt, Eichwald gebe
an, dass Knochenreste dieser Art in Polen vorkämen,
aus Südrussland seien ihm jedoch keine bekannt. Im
Museum der Akademie zu St. Petersburg werde aber
ein Unterkiefer aufbewahrt, dessen Fundort ihm un-
— 499 —
bekannt sei. Er übersah indessen, dass der genannte,
aus Warschau an die Akademie gelangte, Unterkiefer
eine Etiquette in polnischer Sprache besitzt, welche
sehr deutlich angiebt, derselbe sei 1811 in Polen bei
der Stadt Kamieniec Mazowiecki am Zusammenfluss
des Bug und Liwic zwei Ellen unter der Erdoberfläche
ausgegraben worden. Meinen Untersuchungen zu Folge
ist aber der fragliche Kiefer, wegen seiner Dicke und
der Gestalt seines Symphysenfortsatzes, weder dem
Rhinoceros leptorhinus Cuvier’s noch dem Rh. Cuvieri
Desm. (= Rh. leptorhinus Cuv.) oder dem Rh. elatus
Croiz., sondern dem Rhinoceros Merckw Jaeg. Kaup
(= Rh. Kirchbergense Jaeg.) zuzuschreiben.
Vor mehreren Jahren erhielt das Museum der Aka-
demie Bruchstücke des Unterkiefers eines jungen Rhi-
noceros aus Semipalatinsk, also aus Sibirien, welche
ich ebenfalls nur für die der letztgenannten Art hal-
ten kann.
Ebenso wurde der Akademie der grosse, leider un-
terkiefer- und zahnlose, Schädel eines Nashorns von
der Sibirischen Abtheilung der Kaiserlichen Russi-
schen Geographischen Gesellschaft mitgetheilt, den
Herr Tscherski im Irkutzker Museum auffand und
in einem an die Akademie der Wissenschaften einge- .
sandten Aufsatze sehr eingehend beschrieb, welcher,
nachdem ich den darin geschilderten Schädel als einen
dem Rhinoceros Merckii angehörigen bezeichnet hatte,
in den russischen Schriften der Akademie (Jammcku
T. XXV (1874), ka. 1, erp. 65 go 74, erschien. |
Unter den zahlreichen Resten diluvialer Thiere,
welche die Kaiserliche Mineralogische Gesellschaft aus
dem Gouvernement Samara durch Hrn. Gontscha-
— 500 —
row erhielt und die gegenwärtig im Museum des Kai-
serlichen Berginstitutes aufbewahrt werden, fand ich
ausser Knochen vom .Cervus euryceros, Bos bonasus,
auch die vom Æephas mammonteus, Equus spec. nebst
denen vom Rhinoceros tichorhinus Schädel und Unter-
kieferreste nebst Wirbeln des Rhinoceros Merckii, na-
mentlich charakteristische, von denen des Rhinoceros
tichorhinus abweichende, Halswirbel.
Herr Professor Barbot de Marny hatte die Güte,
mir in Podolien gefundene Kieferbruchstücke und Ober-
kieferzähne zur Untersuchung mitzutheilen, welche ich
gleichfalls nur für die des Rhinoceros Merck halten
kann.
Den eben aufgeführten fünf Funden zu Folge war
daher Rhinoceros Merckii nicht auf England, Frank-
reich, Deutschland und Italien beschrünkt, wie man
bisher annahm, sondern verbreitete sich von Sibirien
aus später offenbar über Russland und Polen, so wie
von da aus auch über einen grossen Theil des Wes-
tens von Europa, wie dies vielleicht (zu Folge einiger
neuern italienischen Paläontologen, jedoch mit Aus-
nahme Italiens) auch von Rhinoceros tichorhinus galt,
wovon neuerdings mit Unrecht ein Rhinoceros Jourdani
abgetrennt wurde, dessen Reste man in Frankreich
entdeckte. Da man nun in mehreren Ländern sowohl
die Reste des Rhinoceros tichorhinus eben wie auch
des Rhinoceros Merckii, zuweilen sogar zusammen an
denselben Orten fand, so dürfen wir Rhinoceros Mer-
ckit wohl unbedenklich als Begleiter und Faunenge-
nossen des Rhinoceros antiquitatis seu tichorhinus , wie
auch des Mammuth, des Riesenhirsches u. s. w. erklä-
ren, wie ich schon im vergangenen Herbste in der
— 901 —
geologischen Section der Versammlung Deutscher Na-
turforscher zu Breslau vorläufig bemerkte. Ausführli-
che Mittheilungen wird meine fast vollendetete, für
die Memoiren der Akademie bestimmte, Monographie
der Tichorhinen, d. h. der mit einer ganz (Rhinoceros
antiquitatis seu tichorhinus) oder nur vorn (Rhinoceros
Merckis) verknöcherten Nasenscheidewand versehenen
Nashörner enthalten.
Nordmann spricht übrigens (ebend. S. 260), auf
Grundlage eines in einer oberflächlichen Schicht Bess-
arabiens aufgefundenen, mit drei Zähnen versehenen,
auf seiner Tafel XIX Fig. 5 dargestellten, Unterkiefer-
fragmentes, auch noch von der Möglichkeit des Vor-
kommens einer dritten, kleinern, also vom Ahinoceros
tichorhinus und seinem vermeintlichen leptorhinus (dem
Rhinoceros Merckii) verschiedenen, Art. Ich bat da-
her Hrn. Professor Maeklin in Helsingfors um gefäl-
lige Mittheilung des von Nordmann benutzten Ori-
ginales. In Folge der gütigst erfolgten Zusendung
desselben liess sich ermitteln, das fragliche Unterkie-
ferfragment dürfte allerdings nicht wohl weder auf
Rhinoceros antiquitatis noch auf Rhinoceros Merck
bezogen werden können. Dasselbe stimmte nämlich
mit der erstgenannten Art hinsichtlich seiner Dicke,
mit der letztgenannten aber im Betreff seiner Zähne
überein. Da es nun aber in einer unverkennbaren Ähn-
lichkeitsbeziehung mit einem Theile einer in Falco-
ner’s Mem. II, Pl. 30 abgebildeten Unterkieferhälfte
des wahren Rhinoceros leptorhinus Cuvier’s sich be-
findet und die Zähne des Rhinoceros Merckii denen
des leptorhinus mehr ähneln als denen des Rhinoceros
antiquitatis, so möchte es nicht unwahrscheinlich sein:
2, c
das von Hr. v. Nordmann einer dritten, früher in
Russland heimischen, Nashornart zugeschriebene Un-
terkieferfragment habe dem wahren, nicht zur Abthei-
lung der Tichorhinen (wie Rhinoceres antiquitatis und
Merckii) gehörigen, Rhinoceros leptorhinus angehört,
in Russland seien also demnach früher wenigstens drei
Arten untergegangener Nashörner vorhanden gewesen.
Dass man seither die beachtenswerthesten völlig si-
chern Reste des echten Rhinoceros leptorhinus nur in
Italien und Frankreich, vielleicht auch England, keine
dagegen im nördlichen Deutschland und im mittlern
und nördlichen Russland, so wie in Nordasien, fand,
und sich daher wohl vermuthen lässt, .die Urheimath
des Rhinoceros leptorhinus sei der Westen und Süden
Europas gewesen, dürfte keinen erheblichen Grund
gegen die Möglichkeit abgeben, dasselbe wäre auch im
südlichen Russland, namentlich in Bessarabien, vorge-
kommen.
(Aus dem Bulletin, T. XXI, pag. 81—84.)
air x "E n
21 Octobre
2 Novembre 1875.
Beitrag zur Keimblattlehre im Pflanzenreiche. Von
Prof. A. Famintzin.
Im ersten Viertel unseres Jahrhunderts ist es schon
fiir den thierischen Organismus bekannt geworden,
dass der Heranbildung seiner definitiven Form und
Struktur eine Sonderung des gleichartigen Zellenkom-
plexes, aus dem allein er anfangs zusammengesezt
erscheint, vorangeht. Diese Spaltung in differente und
morphologisch von einander gänzlich verschiedene
Schichten im ersten Stadium der Entwickelung giebt
ausgezeichnete Winke für das Studium der darauf fol-
genden Veränderungen und setzt den Beobachter in
den Stand, die definitive Form in die einzelnen Thei-
_lungsprodukte der Keimblätter zu zerlegen. Es ist
wohl überflüssig, weitere Beweise der hohen Bedeutung
der Auffindung dieser Schichten für die vergleichende
Anatomie der Thiere beizubringen.
Was die pflanzlichen Organismen anbelangt, so ist
in dieser Hinsicht noch nichts bekannt, obwohl eine
Nachweisung der den Keimblättern des Thierorganis-
mus analogen Schichten, in eben solchem, wenn nicht
höherem Grade, für die bis jetzt völlig vernachlässigte
vergleichende Anatomie der Organe einer und dersel-
— 504 —
ben Pflanze, als auch der Pflanzenformen unter ein-
ander, von Bedeutung wäre. Das Wenige, was wir über
die Schichtenbildung der im Zustande des Urparen-
chyms befindlichen Pflanzenorgane wissen, beschränkt
sich bei den Phanerogamen, die ich allein hier im Auge
haben werde, auf Beobachtungen der Gewebeentwicke-
lung des sich heranbildenden Keims und der Entstehung
der Gewebe im Scheitel des Stengels und der Wurzel.
Was die Gewebeentwiekelung im Keime betrifft, so
liegt über diesen Gegenstand nur eine einzige Unter-
suchung von Hanstein vor, in der, wie ich später
zeigen werde, es ihm nur gelungen ist, genaue Data
für den unteren, der Wurzel entsprechenden Theil des
Keimes zu erlangen und in diesem die Sonderung des
Gewebes in nur drei Schichten zu verfolgen. In Hin-
sicht des Stengels und der Wurzel stehen ganz verschie-
dene und einander widersprechende Angaben da. Es
senügt, was die Wurzel anbetrifft, der Arbeiten von
Nägeli und Leitgeb, Hanstein, Reineke und Jan-
czewski zu erwähnen, für den Stengel die Resultate
von Hanstein und die von Sanio, dem sich auch
Russow beigesellt, ins Gedächtniss zu rufen, um den
oben ausgesprochenen Satz anzuerkennen.
Die Unbestimmtheit der erhaltenen Resultate er-
klärt sich, meiner Ansicht nach, dadurch, dass man
die Untersuchung der einfacher gebauten Organe in
dieser Hinsicht vernachlässigte und sich dagegen so-
gleich zu den am meisten complicirten wandte.
In meiner Untersuchung, zu der ich jetzt übergehe,
und deren Resultate ich hier mittheilen will, habe ich
den entgegengesetzten Weg eingeschlagen, indem ich
mit dem Studium der Struktur und der Differenzirung
= ouo.
der Blattspreite begonnen und die erhaltenen Resultate
an dem blattartigen Pistill und dem Blattstiel einer
genauen Prüfung unterworfen habe. Erst jetzt bin
ich beschäftigt, die complicirteren Verhältnisse der
Gewebentwickelung der Axenorgane von demselben
Standpunkte aus zu studiren.
In der À 31 der Botanischen Zeitung (1875) habe
ich angegeben, dass die Blattspreite von Phaseolus an
denjenigen Stellen, wo in ihr keine Gefässbündel ver-
laufen, aus 6 Zellschichten bestehe, welche unter ein-
ander alle als morphologisch verschieden zu betrach-
ten sind, da eine jede von ihnen, wenn sie zum Auf-
"bau des Gefässbündels oder der ihn umgebenden
Theile verwendet wird, und dabei ihre Zellenmasse
durch Theilung vermehrt, ein ganz bestimmtes Gewebe
aus sich heranbildet.
Die Natur und die Entwickelung dieser 6 Schich-
ten habe ich nun weiter verfolgt und ein ganz bestimm-
tes Gesetz ihrer Heranbildung erkannt. Ihre Entste-
hung habe ich am Blatte von Phaseolus vulgaris und
Trifolium pratense untersucht und eine völlige Über-
einstimmung darin bei beiden Pflanzen gefunden. Die
beiden äussersten Schichten, weiche die Epidermis
bilden, sind als solche seit dem ersten Erscheinen des
Blattes erkennbar und verändern sich nicht weiter.
Die inneren Schichten erscheinen dagegen allmählich
nach einander und sind als Theilungsprodukte einer
einzigen Zellenreihe zu betrachten, die im jungen
Blatte den Blätterrand unter der Epidermis umsäumt
und erst späterhin in Dauergewebe übergeht. Die vier
inneren Schichten werden in folgender Weise gebildet.
Mélanges biologiques, 1X. 64
— 906 —
Vor Allem werden aus den unter der Epidermis gele-
genen Randzellen durch eine Reihe zu einander und
zur Blattfläche schief gestellte Querwánde zwei innere
Schichten von Zellen hervorgebracht. Darauf wird
zwischen beiden letzteren noch eine Schicht gebildet
durch Theilung der Zellen der inneren Schichten
mittelst einer der Blattfläche parallelen Wand, und
zwar immer so, dass nur in einer von zweien über ein-
ander gelegenen Zellen eine Querwand erzeugt wird.
Ob diese letzte Schicht durch Theilung der Zellen nur
der einen der beiden inneren Schichten oder bald denen
der einen, bald denen der anderen ihren Ursprung ver-
dankt, ist mir nicht gelungen festzustellen. Bald dar-
auf werden alle Zellen dieser innersten Schicht durch
eine der Blattfläche parallele Wand in 2 Zellen ge-
theilt, und dadurch wird die Vollzahl dieser Schichten
erreicht, deren weiteres Schicksal in der oben erwähn-
ten Notiz ausführlich beschrieben wurde.
Die hier geschilderten Verhältnisse sind besonders
klar in der Blattspreite von Trifolium pratense ausge-
sprochen, wo eine quer durchschnittene, 9 bis 10 Zel-
len breite Hálfte der Blattspreite bisweilen ihrer gan-
zen Ausdehnung nach nur 2 innere Schichten enthält,
oder wenigstens die in ihnen schon vorhandene, der
Blatttfläche parallele Wand als äusserst zarte Linie
gegenüber den anderen früher gebildeten und deshalb
dickeren Wänden sogleich zu erkennen giebt. Bei
Phaseolus vulgaris wird die Schichtensonderung in
Folge rascherer Theilung mehr verdeckt; sie ist aber
dennoch auch bei dieser Pflanze noch deutlich zu er-
kennen.
e
— 007 —
Diese 6 Schichten, die die Differenzirung der Blatt-
spreite einleiten und alle später erscheinenden Gewebe
aus sich bilden, können also als den Keimblättern des
Thierembryo analoge Gebilde angesehen werden, und
nur der Zweideutigkeit dieses Namens wegen will ich
sie nicht Keimblatter, sondern Initialschichten
heissen. |
Nun befleissigte ich mich, entsprechende Initial-
schichten in den anderen Organen aufzusuchen, und
wandte vor Allem meine Aufmerksamkeit auf das Pi-
still, als das der Blattspreite bei den Leguminosen am
nächsten stehende Organ. Es wurde von mir zu die-
sem Zwecke die Entwickelung der Frucht von Phaseo-
lus vulgaris, Vicia Faba, Vicia sativa, Lathyrus pra-
tensis, Trifolium pratense und Trifolium repens unter-
sucht. Die gesuchten Schichten habe ich bei ihnen
allen gefunden und der Hauptunterschied in der Ent-
wickelung des Fruchtknotens oben genannter Pflanzen
offenbarte sich nicht in der Art, sondern vielmehr in
dem Grade der Differenzirung.
In der Bauchnath und der Rückenwand, welche früh
Gefässbündel erhalten, wird die Zahl der Schichten
äusserst rasch vermehrt, so dass die Verfolgung ihrer
Theilung viel schwieriger ist, als an den Seitenwänden
des Fruchtknotens, auf die ich deshalb hauptsächlich
mein Augenmerk richtete.
Am einfachsten erwies sich die Struktur der Frucht
bei Trifolium, indem ihre Seitenwand nur aus 4 bis 5
Schichten zusammengesetzt erschien und dem entspre-
chend auch keine Gefässbündel enthielt. Complicirter
wird die Struktur bei Lathyrus pratensis und Vicia se- .
— 508 —
pium; am complicirtesten bei Vicia Faba und Phaseo-
lus vulgaris. Dessenungeachtet war ich dennoch im
Stande, in allen Fällen die aus einer jeden der Initial-
schichten hervorgegangenen Gewebe nachzuweisen und
die reife Fruchtwand, mit gewünschter Genauigkeit,
in die Theilungsprodukte der 6 Schichten zu zergliedern.
Indem ich eine eingehende Besprechung der Ent-
wickelung der Frucht der Leguminosen für die bald
erscheinende Abhandlung vorbehalte, will ich hier nur
zwei der Resultate und deren nur deshalb erwähnen,
um zu beweisen, dass bei der Berücksichtigung der
Initialsehichten eine genauere Einsicht in die Struk-
tur und Entwickelung der Organe zu erlangen ist, als
es bis jetzt möglich war: 1) In den von mir unter-
suchten Früchten ist das Xylem der Gefässbündel wie
in der Blattspreite unter den Theilungsprodukten der
3°" von den 6 Schichten enthalten; 2) hat sich die
Hartschicht in allen Fällen als Theilungsprodukt der
innersten Schicht, welche der oberen Epidermis der
Blattspreite entspricht, herausgestellt.
Der Blattstiel lässt, soviel aus den Untersuchungen
am Phaseolus vulgaris und Trifolium pratense zu fol:
sern ist, ebenfalls 6 Initialschichten erkennen, die
über einander in derselben Reihenfolge, wie in der
Blattspreite und dem Fruchtknoten, liegen. Der junge
Blattstiel stellt querdurchschnitten einen nach oben
mit der Sehne gerichteten Halbkreis dar, dessen Form
er bei Trifolium bis zu Ende behält, bei Phaseolus vul-
garis dagegen in die eines, mit breiter Basis nach oben
gerichteten Fünfecks umtauscht, dem späterhin an den
— 509 —
beiden Enden der oberen Seite zwei symmetrisch ge-
stellte Hervorragungen emporwachsen.
In völlig ausgebildetem Blattstiele sind die Gefäss-
bündel von Trifolium pratense in einer, der unteren
Seite parallelen halbkreisbogenförmigen Linie gelagert.
Der zwischen der Epidermis und den Gefässbündeln
vorhandene Raum wird durch ein parenchymatisches
Gewebe eingenommen, welches über dem Gefässbündel-
bogen eine viel mächtigere Dicke, als auf deren Unter-
seite aufweist. Dieses über dem Gefässbündelbogen
gelegene Gewebe wird, wie die Entwickelungsgeschichte
unzweifelhaft nachweist, seiner ganzen Masse nach,
durch Theilung der unter der oberen Epidermis be-
findlichen Initialschicht erzeugt, und zwar in der
Weise, dass mehrere an einander gränzende mittlere
Zellen dieser Schicht durch der Oberseite des Blatt-
stiels parallele Wände in eben so viele (zur Oberseite
des Querschnitts) vertical gesteilte Zellenreihen ver-
wandelt werden, welche den ganzen Raum über dem
Gefüssbündelbogen erfüllen. Diese gegenseitige Lage
der Gewebe bleibt im Blattstiel von Trifolium pra-
tense auf immer erhalten.
Complicirter sind die Verhältnisse bei Phaseolus
vulgaris. Der Querschnitt seines fertig gebildeten
Blattstiels zeigt sämmtliche Gefässbündel, ausser
zweien, die in den oben erwähnten Hervorragungen
liegen, in einen Kreis gestellt, dessen Raum durch ein
parenchymatisches, dem ersten Anblicke nach, als
vom äusseren Parenchym völlig geschiedenes und dem
Marke des Stengels analoges Gewebe eingenommen
wird. Auf dem Querschnitte des kaum angelegten
— 510 —
Blattstiels zeigen die zwei innersten zum Aufbau der
Gefässbündel dienenden Initialschichten noch fast gar
keine Krümmung; die sich erst heranbildenden Ge-
fässbündel sind in einer fast geraden Linie gelegen.
Beim ferneren Wachsen des Blattstiels zeigen diese
Schichten auf dem Querschnitte eine bogenfórmige
Krümmung, welche mit der Zeit in einen nach oben
geöffneten Halbkreisbogen übergeht, dessen Innen-
raum, ganz wie bei Trifolium pratense, durch ein aus
der zweiten Initialschicht erzeugtes parenchymatisches
Gewebe erfüllt wird. Da die Bildung dieses Ge-
webes in eine Zeit fällt, wenn der Querschnitt des
Blattstiels an der breitesten Stelle nur 20 bis 15 Zellen
enthält, so werden aus dem mittleren Theile der zwei-
ten Initialschicht etwa nur 5 bis 7 Zellen zum Auf-
bau des den Innenraum des Gefässbündelbogens er-
füllenden Gewebes in Anspruch genommen.
Die von diesen 5— 7 Zellen erzeugten verticalen
Reihen sind mit Bestimmtheit auch im vóllig erwach-
senen Blattstiele noch zu erkennen, obwohl wegen fol-
sender Umstände sie auch leicht übersehen werden
können: es tritt nämlich bei der weiteren Entwicke-
lung des Blattstiels ein starkes Breitewachsthum auf,
durch allerwärts gerichtete Querwände, des den halb-
kreisfórmigen Raum erfüllenden Gewebes. Da aber
gleichzeitig ein starkes Wachsen der schon vorhande-
nen als auch der zwischen den alten, neu angelegten
(xefássbündel stattfindet, so wird dadurch der nach In-
nen vorspringende Theil des parenchymatischen Gewe-
bes allmählich von den Gefässbündeln umringt, welche
endlich in einem Kreise umstellt erscheinen und, dem
— 511 —
ersten Anblické nach, einen geschlossenen Ring bil-
den. Eine aufmerksame Betrachtung des zur Hälfte
entwickelten Blattstiels lehrt aber, dass der Ring nicht
geschlossen, sondern oben offen ist und weist sogar
ausserdem noch eine Umbiegung seiner beiden nach
oben gekehrten Enden nach aussen zu, in der Richtung
der sich von den beiden Enden der Oberseite des
Querschnitts heranbildenden, oben erwähnten, Her-
vorragungen nach. Der Gesammtumriss des die Ge-
fässbündel enthaltenden Gewebestreifens stellt also auf
dieser Entwicklungsstufe die Form eines Hufeisens
dar, welches, im völlig ausgewachsenen Blattstiele, in
Folge des Übergangs ins Dauergewebe der die Gefäss-
bündel trennenden Zellen, sich in zwei ganz verschie-
dene Theile: in einen Kreis von Gefässbündeln und
zwei ausserhalb des Kreises, in den beiden Hervorra-
gungen gelegenen Gefässbündel auflöst.
Die hier geschilderten Verhältnisse sind besonders
in der Hinsicht noch interessant, weil wir, soviel mir
wenigstens bekannt ist, darin das erste Beispiel von
einem, die Axe eines fertig gebildeten Organes ein-
nehmenden Gewebe vor uns haben, welches, von aus-
sen herstammend, in seine definitive, centrale Lage
dadurch, dass die inneren Schichten es allseitig um-
wachsen, gelangt.
Nachdem ich mich vergewissert habe, dass alle von
mir untersuchten Organe analoge Initialschichten auf-
weisen, habe ich mich zum Studium des Stengels ge-
wandt und obgleich ich mit dieser Untersuchung noch
nicht zu Ende bin, will ich folgende von den erhalte-
nen Resultaten erwähnen: 1) Es wird mir wahr-
DP —
~
scheinlich, dass auch der Stengel sich in eine Anzahl
Initialschichten wird zerlegen lassen, da die meisten
seiner Gewebe aus je einer Zellenschicht entstehen.
Unzweifelhaft ist es fiir die Epidermis, die auch fir
immer einschichtig bleibt. Die primäre Rinde ist
ebenfalls als Theilungsprodukt einer einzigen Schicht
anzusehen, da schon Sanio es für eine beträchtliche
Anzahl den verschiedensten Familien gehôrenden
Pflanzen nachgewiesen hat und von mir dasselbe Re-
sultat an Phaseolus vulgaris erhalten wurde. Ferner
hat Sanio für die von ihm untersuchten Fälle nach-
gewiesen, dass sowohl der primire Bast als auch das
Xylem aus je einer Zellenschicht entstehen, dass also
ein jeder dieser Theile des Gefässbündels seine eigene
Initialschicht aufzuweisen hat. Die Selbstständigkeit
dieser Theile des Gefässbündels offenbart sich in
höchst auffallender Weise im Hypocotyle beim Über-
gang des Stengels in die Wurzel, indem, den Unter-
suchungen von Dodel und Van Thiegem nach, sie
nicht nur ihre gegenseitige Lage ändern, da sie ne-
ben und nicht über einander, wie im Stengel zu ste-
hen kommen, sondern noch aus ihrem Zusammenhange
dadurch gebracht werden, dass die Xylembündel eine
Drehung von 180° um ihre Axe erleiden, die Bast-
bündel dagegen gerade bleiben.
2) Weiterer Analogien des Stengels und der un-
tersuchten Organe mich enthaltend — will ich zum
Schlusse noch über die Entstehung der Blätter und
der Knospen an dem Vegetationspunkte Folgendes
berichten: Es lässt sich ganz bestimmt nachweisen,
dass sowohl die Blätter als die Knospen aus dem von
as,
Hanstein als Periblem bezeichneten Zellenschichten
entstehen. Dieser Beobachtung Hanstein’s meine
volle. Anerkennung zusagend, sehe ich mich genó- .
thigt, auf diese Thatsachen gestützt, seiner Lehre .
von der Differenzirung der Gewebe im Vegetations-
punkte zu widersprechen. Es ist meiner Ansicht nach
nicht richtig, die im Vegetationspunkte unter der
Epidermis gelegenen Zellenschichten, aus denen die
Blätter sammt den Knospen gebildet werden, denje-
nigen Zellenschichten gleichzustellen, die die primäre
Rinde des Stengels bilden und sie unter einander
identificirend, mit dem gemeinsamen Namen — Pe-
riblem zu bezeichnen. Würden diese Gewebeschichten
morphologisch einander gleichwerthig sein, so hätten
sie auch im Blatte und in der Knospe nur ein der
primären ‘Rinde entsprechendes Gewebe erzeugen
können. Die Heranbildung der Gefässbündel aus ih-
nen ist, meiner Ansicht nach, ein unwiderleglicher
Beweis für die Unrichtigkeit der von Hanstein gezo-
genen Parallele. Die Zellen dieser Schichten sind viel-
mehr als Zellen von höherer Potenz, als diejenigen,
welche die primäre Rinde bilden, zu betrachten, da
sie in sich den Keim der aus ihnen später sich heran-
bildenden Zellen der primären Rinde und aller inne-
ren Gewebe der Blätter und Knospen beherbergen.
Das Hauptergebniss der hier zusammengestellten
Resultate besteht also darin, dass alle von mir bis
jetzt untersuchten Organe in ihrer ersten Periode
der Entwickelung eine bestimmte Zahl Initialschich-
ten, die den Keimblättern des Thierorganismus. ent-
sprechen, aufweisen und aus letzteren endlich durch
Melanges biologiques. 1X. 65
— 514 —
Theilung ihrer Zellen die verschiedenartigen Gewebe
hervorbringen. Die vorliegende Untersuchung ist nur
als der erste Schritt auf dem Gebiete der Erforschung
der Initialschichtenbildung im Pflanzenreiche anzu-
sehen, welche letztere desto erwünschter ist, da da-
durch nicht nur eine festere Basis für vergleichend
anatomische Untersuchungen, sondern auch noch eine
neue wichtige Analogie in der Entwickelung der
Pflanzen- und Thierorganismen gewonnen wird.
St. Petersburg, 5. (17.) October 1875.
(Aus dem Bulletin, T. XXI, p. 140—148.)
CE MET TS:
1 Juin
Recherches expérimentales sur quelques propriétés
fonctionelles du cervelet. Par Ph. Owsiannikow
et W. Weliky.
Depuis les travaux du physiologiste francais Flou-
rens!) sur les fonctions du cervelet dans l'erganisme,
il était décidé, par la plupart des physiologistes que
.le cervelet coordonne les mouvements du corps entier.
En faisant l'ablation du cervelet chez les animaux il
voyait disparaître la possibilité de marcher régulière-
ment, ils étaient dans un état de prostration.
Magendie *) cite un fait aperçu par le docteur
Combette dans sa clinique. On lui amena une
fille de onze ans, morte depuis quelques jours d’une pa-
ralysie dans tous les membres. L’autopsie démontra
le manque absolu du cervelet nn par un liquide
séreux.
Durant sa vie des sa plus Nae enfance elle
avait senti une légére difficulté dans la marche, ses
pieds se croisaient, et elle tombait même quelquefois.
Son intelligence était obtuse. La sensibilité dans les
extrémités avait diminué.
1) Flourens, Recherches expérimentales sur les propriétés et
les fonctious du système nerveux dans les animaux vertèbrés 1842.
2) Magendie, Journal de physiologie, vol. X1, 1831.
— 516 — .
~
Gall dans sa théorie sur la localisation des facultés
psychiques mettait dans le cervelet l'instinct de l'amour
sexuel. Dans le cas de Combette l’enfant était enclin
à l’onanisme. Ce fait démontre ce qu’il y avait d’er-
ronné dans la théorie de Gall. Longet?) nie l'influence
du cervelet sur l’instinct sexuel, il s’attache à l’opi-
nion de Flourens et comme une démonstration phy-
siologique du fait, il cite une de ses expériences, où
il coupait sur l’un des pigeons le grand cerveau et sur
l’autre un morceau du cervelet. Le lendemain il voyait
le premier pigeon se tenant tout-à-fait tranquille, tan-
dis que l'autre trébuchait à chaque pas. Bouillaud *)
en niant l’opinion de Gall concordait ses conclusions
avec celles de Flourens dans les faits principaux,
mais il faisait voir que le cervelet influe seulement sur
les mouvements des extrémités inférieures. Schiff ?)
a täche d'élucider la question en disant que le manque
de la coordination des mouvements dépend de la sec-
tion des crura cerebelli, parce que leur lésion porte
sur les parties servant à affermir le cou. Il affirme
qu'en coupant les crura de deux cótés, il ne voyait sur-
venir aucun trouble dans le mouvement.
Schróder van der Kolk 5) nie l'influence du cer-
velet sur la coordination des mouvements. Ludwig ‘).
dans son cours de physiologie est du méme avis.
BrownSéquard mentionne deux cas dela plus com-
3) Longet, Traité de physiologie II vol., 1868.
“ 4) Bouillaud, Recherches tendant à réfuter l'opinion de M.
Gall sur les fonctions du cervelet. 1827.
5) Schiff, Lehrbuch der Physiologie.
6) Schröder van der 'Kolk, Bau und Functionen der medul-
la spinalis. 1859. -
7) Ludwig, Physiologie des Menschen.
— 517 —
plète disparition du cervelet chez deux hommes sans
une paralysie appréciable. Il attribue tous les cas de
paralysie à la clinique et dans les expériments sur les
animaux, quand la destruction du cervelet a eu lieu à
la lésion de la moelle allongée, disant pouvoir amener
les mêmes troubles en excitant la moelle allongée par
une épingle. ——
Brown Séquard*) en niant les relations du cerve-
let à la sensibilité, s’exprime en ces termes: «Quant
au cervelet, nous voyons la sensibilité persister dans le
célèbre cas de l’absence de cet organe rapporté par
Combette. Dans ces cas-là il y avait une complete
conservation de sensibilité. Dans les deux autres cas,
dans lesquels le cervelet était complètement détruit
par la suppuration, on avait constaté, qu'il n'y avait
ni paralysie, ni aucun trouble dans les fonctions de la
vie animale.» Bouillaud considérant ces cas comme
impossibles, a lu un rapport là-dessus dans l’aca-
démie de médecine à Paris. Marc, un savant mé-
decin de Louis Philippe, a répondu, que c'était
bien possible, vu qu’il a eu un cas exactement sem-
blable à la Charité. Je mentionne ces cas seulement,
parce qu'ils offrent la destruction de tout le cer-
velet, si je voulais donner plus de preuves, je pour-
rais relater un plus grand nombre de cas de la des-
truction et de l’altération de l’un ou de deux lobes la-
térales du cervelet ou dans la partie médiane, sans la
perte de la sensibilité et fréquemment avec l’hyper-
esthesie, comme dans le cas de la lésion des colon-
nes postérieures des cordes spinales. Un physiologiste
8) Lockart Clarcke, On certain functions of the spinal chord
with further investigation into its structure.
— 518 —
éminent, le docteur Carpenter, a suggéré le premier
l'opinion plus rationelle que cet organe est probable-
ment spécialement destiné pour le sens musculaire, par
lequel nous nous guidons dans nos mouvements. Ré-
cemment M. Dunn dans un travail intéressant fait
voir un cas qui démontre que les corpora dentata du
cervelet sont destinés au sens musculaire. -
Certainement ce cas semble étre valable, mais qu'est
ce que cela prouve, quand nous savons que les mou-
vements restent réguliers dans plusieurs cas pareils,
dans lesquels les tubercules ou les autres produits
morbides ou quelques autres altérations existaient à
la méme place oü était le dépot trouvé par M. Dunn.
Peut-on expliquer l'irrégularité des mouvements dans
les cas de maladie du cervelet, comme le fait Foville
et les autres aprés lui, qui avaient imaginé que le pou-
voir guidant les mouvements est situé dans cet organe.
Cette irrégularité existe seulement dans la course,
mais trés rarement. Elle existe plus souvent dans les
cas d'altération des autres parties de l'encéphale, méme
quand le cervelet reste normal, vu cela nous devons
rejeter cette explication.»
Lockart Clarcke ?) est de la méme opinion. En
dernier temps Hitzig '?) attribue au cervelet l'influence
sur la coordination des mouvements des yeux. Fer-
rier '') est du méme avis et dans un travail imprimé
en 1873 il localise chaque mouvement des yeux dans
de certains points du cervelet. Eckhard a démontré
9) Hitzig, Untersuchungen über das Gehirn. 1874.
10) Brown Séquard, Course of lectures on the physiology and
pathology of the central nervous system. Philadelphia, 1860.
11) Ferrier, Progrés médical, t. III, 1878.
— 519 —
que la piqûre du cervelet au vermiculus amène l’hy-
drurie et le diabetes mellitus. Ces faits ont été confir-
mes constamment pour les lapins et dans les cas plus
rares chez les chiens. Il voyait venir les mêmes effets
en électrisant le vermiculus du cervelet. Enfin nous
eiterons encore un travail de M. Eckhard ”) imprimé
en 1872 dans lequel il tâche de faire voir l’influence
du cervelet sur les pulsations du coeur et les mouve-
ments respiratoires, ayant en vue d'expliquer l'hy-
drurie et la méliturie produites par la lésion du cer-
velet. Nos expériences pour le moment ne concordent
pas avec celles de M. Eckhard.
Méthodes d'expérimentation.
ur
Depuis peu on experimente sur les centres nerveux
en liant les deux carotides. Cette méthode permet de
travailler dans la région de la tête avec une perte de
sang presque nulle. Sur un animal préparé de cette
façon on peut couper d’assez grands morceaux du cer-
velet, le tiers, quelquefois le tout sans provoquer de
grands épanchements sanguins. Ensuite nous avons
enfoncé plusieurs épingles, S— 10, dans le cervelet à
travers l’os. Ces épingles étaient applaties par des
coups de marteau en forme de petits stylets, de sorte
que le cervelet était lésionné presque dans tous les
sens. Il fallait trouver un moyen infaillible pour pou-
voir couper les crura cerebelli sans découvrir le cer-
velet et la moelle allongée. Le canal interne semi-cir-
culaire du lapin entoure une convexité de l’os, dans
12) Eckhard, Über den Einfluss des kleinen Gehirns auf den
Herzschlag und die Athembewegung sowie auf die Urinsecretion.
177 — 192 p.
— 520 —
la concavité de laquelle se place un lobule du cer-
velet, en passant une épingle applatie et un peu cour-
bee en bas dans sa position horizontale on peut pas-
ser juste dans les crura cerebelli et les couper com-
pletement en blessant cependant le lobule ci-dessus
mentionne. |
Nothnagel”) a fait des expériments sur le systeme
nerveux central en injectant par une canule de Pra-
vaz des demi-gouttes d'acide chromique, de Fe? CIS et
autres substances caustiques. Nous avons fait une se-
rie d’experiences dans le même sens sur le cervelet
d'animaux avec les carotides liées et les carotides in- »
tactes. Aussi avons-nous fait une série d'expériences
de contrôle sur la ligature des carotides. Les résultats
de ces derniéres expériences sont trés intéressants et
ont une grande importance pour la chirurgie pratique.
De plus nous avons tâché de brüler les parties du cer-
velet par l'appareil galvanocaustique, mais cette mé-
thode a des inconvénients. C'est qu'elle amène au pre-
mier moment la dilatation des petits vaisseaux de l'os
et du cerveau. Qu'il y a vraiment modification dans la
pression du sang, nous nous en sommes convaincus en
liant l'une des carotides avec le kymographion de Lud-
wig. Outre les expériences sur le lapin nous en avons
fait encore sur les poissons, les grenouilles, les pigeons
et les chats. Enfin en répétant les travaux d'Eck-
hard nous avons introduit de petites canules en verre
dans les uretéres des lapins, nous avons fait une ana-
lyse chimique quantitative du sucre dans l'urine; le
13) Nothnagel, Experimentelle Untersuchungen über die Func-
tionen des Gehirns. (Archiv für pathologische Anatomie und Phy-
siologie. Rudolf Virchow. Band 5, 7 — 8, 60 — 62.) 1874.
RS a
— 521 —
«sucre était dosé par le liquide de Felingh. Pour l'é-
lectrisation du cervelet nous avons employé des aiguil-
les fines distancées de trois millimètres, et un courant
induit de la bobine secondaire de Dubois Reymond,
avec l'élément de Grené. Dans la plupart de nos expé-
riences sur les lapins faites avec toutes les précau-
tions recommandées par Eckhard nous avons obtenu
du sucre. Cependant nous pensons que le cervelet n’in-
flue pas du tout sur la sécretion du sucre de méme
que sur le coeur, la respiration, le mouvement et sur
quelques autres fonctions qu'on lui attribuait.
L'injection dans le cervelet Fe? CIS u Cr$ O? sans la ligature
E des earotides.
Les premiéres sept expériences donnérent des ré-
sultats bien indécis, parce que à la nécropsie on voyait
que tous les réactifs se répandaient dans le liquide
céphalo-rachidien et il y avait un assez grand épan-
chement de sang. L'expérience du 10 novembre 1874
était trés caractéristique. On injecta trois gouttes
CrO?59 dans le côté gauche du cervelet d'un lapin.
Le premier temps il se tint tranquille, aprés quoi il
commenca à s'agiter. Cinq minutes aprés on aperçut
la paralysie des extrémités inférieures qui passa dans
10 minutes, le lapin fit quelques mouvements de ma-
nége et puis revint à lui. L'autopsie dans une expé-
rience pareille démontra une kyste enflée, dans le côté
gauche du cervelet.
L'injeetion avee la ligature des carotides.
On injecta une dissolution de 39 de Cr O° à un
lapin en lui faisant préalablement une piqüre, qui ne
Mélanges biologiques. IX. 66
— 522 —
se manifesta par aucun effet. L’injection amena une-
tendance à se renverser en arrière. Survint la para-
lysie motrice des extrémités inférieures; dix minutes
après il commença à marcher régulièrement. Quelque
temps après les convulsions recommencèrent, il rejeta
la tête en arrière et puis survint la mort. L’autopsie
démontra un grand épanchement sanguin dans le ver-
miculus et dans la moelle allongée. Dans quatre expé-
riences, quand on injectait sous l’arc du canal semi-
circulaire, les animaux mouraient, parce que le liquide
sanguin s’épanchait sur le centre respiratoire.
L'ablation du cervelet avec la ligature des earotides.
L'opération était menée avec l'appareil galvanocaus-
tique. Sur deux lapins, nous coupâmes une partie du
cervelet assez considérable sans provoquer le moindre
trouble dans les mouvements. L’autopsie démontra
que dans un cas le tiers supérieur, dans l’autre la moi-
tié du cervelet avait été coupée. Le 22 novembre 1874
nous coupämes un petit morceau du cervelet d’un la-
pin. Comme il y avait grand épanchement sanguin, le
lapin commença à rejeter la tête en arrière, avança
ses extrémités supérieures en les tenant croisées, et
comme celles de derrière étaient paralysées, l’animal
se renversait sur son axe vertical. Le morceau du cer-
velet coupé était trois fois plus petit que les mor-
ceaux dans les expériences précédentes. Cela montre
bien positivement que cette tendance des animaux
d’aller en arrière, qu’on a signalée chez les animaux
avec le cervelet détruit, dépend exclusivement des
épanchements sanguins sur la moelle allongée.
— 593 —
L’ablation du cervelet sans la ligatare des carotides.
Huit expériences ont été faites dans ce sens, deux
d’entre elles étaient bien démonstratives. Nous cou-
pâmes premièrement un quart de cervelet à un lapin,
il vécut cinq jours sans avoir rien de désordonné dans
les mouvements. |
Après cela nous fimes une ablation complémentaire
qui embrassait tout Je cervelet avec les crura; le
lapin fit trois ou quatre sauts d’un demi - mètre de
hauteur à peu près, puis il fit quelques mouvements
bien réguliers, marchant pendant quelques minutes,
après quoi il tomba mort dans des convulsions. Dans
la seconde expérience tout le cervelet était éloigné et
le lapin vécut encore toute une nuit. Quoiqu'il fit
affaibli par la perte de sang, il fit des mouvements
bien réguliers et même quelques sauts.
Expériences avec l'introduction des épingles avec la ligature
des carotides.
Lapin Ne 1. Trois épingles lui sont enfoncées, l’une
a passé dans un pédoncule du côté droit et les deux
autres des deux côtés du vermiculus.
La coordination des mouvements fut intacte. Sur
le lapin Ne 2 le même résultat. Ne 3. Une épingle est
enfoncée qui passe dans les deux pédoncules avec le
même résultat. Ces trois lapins vivaient pendant dix
jours, l’onzième on les a sacrifiés pour une autre expé-
rience. Ne 4. Une épingle applatie lui est enfoncée
sous l'arc du canal semi-circulaire interne. Deux épin-
gles sont enfoncées dans lobulus hidruricus. Le lapin
était tout-à-fait bien portant, une épingle applatie est
enfoncée sous l’arc du canal semi-circulaire interne.
— 524 —
Survient un grand épanchement sanguin, néanmoins
le lapin fait quelques mouvements réguliers, ensuite
des mouvements de manége, après quoi il meurt. A un
autre lapin une épingle applatie est enfoncée de même
dans le côté du crâne sous le canal semi-circulaire in-
terne. Quatre jours après le cervelet est rammolli,
l’épingle a passé par les pédoncules, et le mouvement
n’était pas modifié.
Experiments de contrôle sur la ligature des carotides.
La ligature est mise sur les deux carotides d’un
grand lapin. Il fait des mouvements de manége conti-
nuels dans la direction du côté gauche au droit. Le
soir il meurt en faisant des mouvements continuels.
Lapin Ne 2. La ligature des carotides lui est faite. L’ani-
mal est tranquille, vit quatre jours et demi et meurt
sans doute de l'inanition. Lapins Ne 3, Ne 4. Ils ne mon-
traient rien d’anormal après l’opération, et vécurent
encore huit jours. L'opération du cinquième lapin donne
les mêmes résultats que nous avons signalés chez le
lapin M 1, seulement que les mouvements cessent de
suite. Les modifications anatomiques générales obser-
vées dans tous ces cas sont à noter: D’abord tous les
muscles de la face devinrent inertes, les paupieres
ne battaient plus, les mouvements des yeux cessaient
et les oreilles étaient presque tout-à-fait dépourvues de
sang, dans les os du crâne le sang était en très petite
quantité. Les animaux se tenaient tout-à-fait tran-
quilles (Sauf les deux cas Ne 1 et X 5), comme s'ils étaient
dépourvu des hémisphères cérébraux). Les deux cas
exclusifs que nous avons vus dans nos expériences avec
la ligature des carotides démontrent tout le danger
— 525 —
qui peut survenir à un sujet malade, p. ex. de l’anév-
risme de la carotide, à laquelle on fait la ligature. L’a-
vant-dernière série des expériences avec la brülure
du cervelet n’a pas réussi sur les lapins, par la rai-
son indiquée dans les méthodes d’expérimentation.
Sur les pigeons nous avons été plus heureux; avec un
appareil galvanocaustique nous’ avous pu carboniser
presque tout le cervelet. Le premier temps le pigeon
était inquiet, mais dans quelques instants il revint à
lui. Il vécut pendant dix jours et mourut de Vinflam-
mation survenue dans l’os. Une seconde opération où
une épingle applatie fut enfoncé dans le côté du
crâne sous l’arc d’un des canaux semi-circulaires in-
ternes donna des résultats satisfaisants; tout le cerve-
let était séparé sauf une petite partie du côté droit,
parce que l'épingle le passa de bas en haut. L'oiseau
se tint tout-à-fait tranquille dès le premier pas après
Vopération. Sur plusieurs autres pigeons l’expérience
était répétée avec le même succès, si l'épanchement
sanguin n'avait pas eu lieu, ce qui arrivait presque
dans la moitié des opérations. Les expériences sur les
poissons sont bien démonstratives. Nous avons enlevé
le cervelet sur les fiches et les perches, puis nous avons
tamponné la blessure avec de la ouate imbibée d’huile,
pour que l’eau n’entre pas dans le canal rachidien. La
majeure partie des poissons opérés n’avaient rien
perdu dans la vivacité et la régularité de leurs mou-
vements, mais dés qu'on blessait la moelle allon-
gée, fut-ce avec un bistouri, ou qu'un petit épanche-
ment sanguin eût lieu, les nageoires dorsales se héris-
saient et les nageoires pectorales restaient sans mou-
vement; le poisson prenait une position verticale.
= —
Quelquefois le poisson pouvait remuer les nageoires
d’un côté, alors il ressemblait à un bateau à vapeur
avec la roue cassée d’un côté. Plus de 20 expériences
semblables nous démontrèrent que le cervelet n’in-
flue nullement sur la coordination des mouvements.
Sur les grenouilles, la section nette du cervelet pré-
sente une assez grande difficulté, vu qu’il est disposé
en forme d’une bande, placée verticalement sur les
deux pédoncules de la moelle allongée. Il faut parve-
nir à couper tout le cervelet sans blesser la moelle,
parce qu’une prostration complète ou bien des mouve-
ments désordonnés surviennent de suite. Avec des ci-
seaux très fins on parvient à faire l’opération avec une
netteté complète, et l’animal saute, fait toute sorte de
mouvements comme un animal non opéré et vit plu-
sieurs jours.
L'influence du cervelet sur les mouvements des yeux.
Hitzig, en répétant les travaux de Ferrier, trou-
vait qu’en excitant quelques lobes du cervelet, on
voyait arriver des mouvements des yeux, dans des di-
rections différentes, selon les points de l’excitation.
Ferrier a plus approfondi cette question.
Il prétend voir dans le cervelet des centres psychico-
moteurs pour les globes des yeux. En analysant et en
répétant quelques-unes de ces expériences, nous som-
mes arrivés aux conclusions suivantes: la méthode
d'expérimentation de Ferrier a des défauts bien gra-
*
ves, à-savoir:
Il employait des courants trop forts. Il prenait
comme mesure de la force d'un courant la possibi-
lité de le supporter sur la langue. Cette méthode, pour
ur em
déterminer la force du courant, est tout-à-fait subjec-
tive. Ferrier amenait la bobine à cinq centimétres,
quand, d'aprés nos expériences, on pouvait aller jusqu'a
. 80 et recevoir encore la contraction tétanique dans
la patte de grenouille; ce qui montre une trés grande
force du courant. Du reste, comme on voyait venir les
mouvements de l'oeil, méme avec le courant de cette
force, nous n'avons pas trouvé indispensable de le ren-
forcer pour ne pas obtenir la dérivation des courants.
Nous ne sommes pas en état d'affirmer d'autres
résultats de M. Ferrier. Par ex. en électrisant le
lobule Ne 1 méme avec le courant 10, nous n'avons
pu voir survenir les mouvements des yeux, c'est-à-dire
l'oeil droit se tournant dehors et le gauche en dedans -
suivant le plan horizontal. Pour le point 2 nous avons
constaté les faits démontrés par M. Ferrier. L'oeil
droit se tournant dedans et le gauche en dehors.
En faisant l'expérience sur le V 3, nous n'avons pu
venir à bout de voir les yeux se mouvoir qu'avec des
courants, de grandes intensités et puis quelques mor-
ceaux que nous éloignames dans cette partie du cer-
velet, nous pümes toujours voir qu'avec le courant 10
et le plus souvent avec le couraut 5 on pouvait déter-
miner toujours les mouvements des yeux.
Résumé,
Flourens, Longet, Bouillaud, Fovil, Car-
penter, Dunn et la plupart d'autres physiologis-
tes affirmaient que le cervelet influe sur la coordina-
tion des mouvements; les uns le prouvaient par les
faits pathologiques et les autres pour la plupart par
des expériments physiologiques. Schiff, Schróder
Lg —
van der Kolk, Ludwig, Brown-Séquard, Lo-
ckart-Clarcke et Vulpian ^) affirment tout-à-fait
le contraire. Schiff pose les centres de coordination
des mouvements dans les: pédoncules du cervelet.
Luys est aussi de cette opinion et dit que chez les gre-
nouilles il n’y a pas une perte aussi considérable de
coordination de mouvements, comme le présumait
Flourens et les autres. Il dit que c’est seulement
par le manque de méthodes nouvelles d’experimenta-
tion, qu’on n’a pas pu faire une ablation complète chez
des animaux mammifères avec des résultats bien nets.
Nous sommes parvenus à vaincre ces obstacles avec
nos méthodes nouvelles et recevoir des résultats satis-
faisants, comme on le voit d’après nos protocoles. La
meilleure méthode c’est de faire l’ablation en deux
ou trois fois en laissant suppurer les parties du cerve-
let. Par l’enfoncement des épingles on parvient à le
faire entrer dans la suppuration. Puis en faisant en-
trer l’épingle en forme d’un petit stylet sous le canal
semi-circulaire on parvient à couper les pédoncules.
Quoiqu’on blessät et parfois on detruisät tout-à-fait
14) Lécons sur la Physiologie générale et comparée du systeme
nerveux par A. Vnlpian. Paris. 1866, pag. 639. Il dit: «En ré-
sumé, Panalyse raisonnée des faits pathologiques et des données
expérimentales conduit à mettre en doute la légitimité de l’opinion
qui veut faire du cervelet l’organe d’une faculté nouvelle, de la fa-
culté de coordonner les mouvements. Le doute devient bien plus
grand encore, lorsque l'on considére que les résultats obtenus chez
les Mammiféres et les Oiseaux ne se montrent plus, lorsque les ex-
périences sont faites sur des Batraciens et des Poissons. On peut, en
effet, enlever le cervelet sur des Grenouilles, sans produire le moindre
trouble de-la locomotion; et, quant aux Poissons, de nombreuses
expériences que j'ai faites avec M. Philipeaux me permettent
d'affirmer que l'ablation du cervelet, pratiquée chez une Carpe ou
une Tranche, ne détermine non plus aucune modification recon-
naissable des mouvements de translation ».
— 529 —
le lobule du cervelet qui repose sous l'arc du canal
semi-circulaire interne, on ne voyait survenir aucun
trouble dans les mouvements. Ce fait est en contra-
diction avec l’opinion de quelques physiologistes qui
expliquaient la perte de la coordination des mouve-
ments, après la destruction des canaux semi-circulaires,
par la lésion de ce lobule du cervelet. Nous avons dé-
montré cependant bien positivement que la destruc-
tion de ce seul lobule, si on ne lésionne pas les canaux
sémi-circulaires, n'améne aucun trouble dans les mou-
vements. Nous avons montré de méme que la ligature
des carotides n'est pas sans influence sur la nutrition
du cerveau.
Ce qui concerne le róle du cervelet dans les mou-
vements des yeux, en affirmant la plupart des expé-
riences de Hitzig et de Ferrier, nous nous abstien-
drons pourtant de nous prononcer sur la nature de ces
mouvements, quoique ces derniers fussent trés pronon-
cés, méme en excitant le cervelet avec des aiguilles.
(Tiré du Bulletin, T. XXI, pag. 302—312.)
Mélanges biologiques. IX. 67
20 Mars
1 Avril 1876.
Zur Morphologie der Ulothricheen. Von L. Cienkowski.
(Avec 2 planches chromolithographiques.)
Wie ich neulich") bewies, unterliegt das Stigeoclo-
nium einem Vergallertungsprocess, wodurch es in pal-
mellenartige Zellen zerfällt, die sich einige Zeit durch
Theilung vermehren, sodann Microgonidien bilden,
welche zuletzt wieder die Fadenform der Mutteralge
hervorbringen. (Fig. 1—7.)
Weitere in dieser Richtung von mir vorgenommene
Untersuchungen ergaben, dass auch andere Algen
dieselben Erscheinungen aufweisen. Unter den Proto-
coccaceen fand ich den Palmellenzustand bei Hydro-
cytiwm und zwar bei der kurzgestielten Art, H. acu-
minatum A. Br., sehr schön und deutlich ausgeprägt.
Der gloeocystisähnliche von dieser Alge stammende
Zellhaufen ist von der dünnen Haut des Mutterindi-
viduums umhüllt und an dem kurzen Stiele ohne:
Schwierigkeit als ein Derivat des Hydrocytium er-
kennbar (Fig. 66).
Unter den Chlorospermeen wurde von mir, ausser
dem Stigeoclonium, an dem meine früheren Angaben
1) Bot. Zeit. 1876. 2.
—10 32 —
sich bedeutend ergänzen und erweitern liessen, die mit
ihm nahe verwandte Ulothrix der Beobachtung unter-
zogen. Bei längerer Cultur einer Art, die ich zu U.
mucosa Thur. stelle, zeigte sich, dass diese Alge durch
Vergallertung der Wände und Lockerung der Glieder
in eine Fadenpalmellacee, die man als eine Hormo-
spora anerkennen muss, umgebildet wird (Fig. 33—38).
Ausserdem konnte ich feststellen, dass diese Hor-
mospora, So Wie auch die unveränderte Ulothrix, durch
Theilungen der Glieder nach allen Richtungen sich in
gehäufte oder wurmförmige Körper umformt, die von
Schizomeris nicht zu unterscheiden sind (Fig. 45 —47).
In diesen 3 Zuständen bildet die U. mucosa Macroge-
nidien, die mit einem Schlauche keimend zu der Fa-
denalge zurückführen. Somit wurde von mir für die
Ulothrix ein ausgedehnter Entwickelungskreis erkannt,
der die Gattungen Hormospora, Schizomeris als ge-
nuine Glieder in sich einschliesst, und ausserdem noch
ein einzelliges Gebilde, welches neulich Dodel-Port
aus dem Verschmelzen der Microzoosporen der Ulothria
erhielt, aufnehmen muss. Inwiefern dieser Entwicke-
lungskreis dem von Dodel-Port angekiindigten ent-
spricht, kann ich nicht angeben, da ich meine Unter-
suchungen im Sommer anstellte, folglich von der Do-
del-Port’schen Arbeit keine Kenntniss haben konnte
und bis jetzt von ihr nur das Wenige erfuhr, was aus
einer kurzen Mittheilung in der Bolanischid cone
zu entnehmen war. *)
Die dritte von mir untersuchte Ulothrichee war die
selten vorkommende Cylindrocapsa involuta Reinsch.
2) Bot. Zeit. 1875. Ne 45, p. 738 u. f.
— ao
Im Allgemeinen zeigt sie dieselben Erscheinungen wie
die Ulothriz, mit dem Unterschiede, dass sie der Schi-
zomerisbildung . entbehrt, und dass ihre stark ent-
wickelten Gallertschichten scharf contourirt auftreten
(Fig. 52). An dieser Ulothrichee glückte es mir, Ge-
schlechtsorgane, Oogonien und Antheridien aufzufin-
den. Die ersten stellen kugelrunde, grosse Primordial-
zellen von mehreren abstehenden Gallertschichten
umhüllt (Fig. 55—59)dar, die zweiten sind kleine, grup-
penweise oder einreihig angeordnete Zellen (Fig. 56 a).
Eine jede schliesst 2 Samenkórperchen ein, die ganz
den gewóhnlichen Zoosporen gleichen; sie sind spin-
delförmig, roth-gelb gefärbt, besitzen 2 Cilien und 2
contractile Vacuolen (Fig. 57, c.; Fig. 58. s.). Durch
eine seitliche Óffnung dringen sie in das Oogonium
ein, wo sie mehrere Stunden um die Befruchtungsku-
gel herumschwärmen (Fig. 55 — 59). Das Resultat
der Befruchtung ist die Ruhespore (Fig. 61).
Ausser den oben genannten Fällen, konnte ich den
Vergallertungszustand bei Coleochaete prostrata , bei
Ulva und noch bei einer Phaeosporee mehr oder we-
niger deutlich ausgeprágt nachweisen. Umfangreiche-
ren Untersuchungen muss ich überlassen zu entschei-
den, wie weit ähnliche Erscheinungen bei den Algen,
zumal den Phycochromaceen, sich ausdehnen, und wie
reich die Quelle, die uns palmellenartige Gebilde lie-
fert, sein mag. Erst wenn diese mühsamen Vorarbei-
ten ausgeführt werden, wird die Frage móglich sein,
ob die vergallerteten Zustände der Algen und vielleicht
anderer niederer Pflanzen mit Organismen, die wir
Palmellaceen nennen, zu identificiren seien. Die Be-
weisführung wird um so schwieriger ausfallen, als man
— 534 —
weder die generischen Merkmale der meisten Palmel-
laceen scharf auszudrücken weiss, noch ihre Entwicke-
lungsgeschichte vollständig kennt. Die nächste Unter-
suchung wird sich wohl an die wenigen leicht unter-
scheidbaren Formen, wie z. B. Apiocystis, Tetraspora,
Hydrurus zu halten haben und vor allem das Schick-
sal ihrer Microgonidien zu enträthseln suchen, in der
Hoffnung, eine Schlauchkeimung an ihnen nachzuwei-
sen und dadurch die Entwickelungskreise, wohin die
erwähnten Pallmellaceen gehören mögen, zu bestim-
men. Gegenwärtig muss ich mich begnügen, die Iden-
tität wenigstens einer charakteristischen Palmellacee
mit vergallertetem Zustande der Ulothrix bewiesen zu
haben. Die Palmella minuta K., die wohl von Séigeoclo-
nium abstammt, ist weniger beweisend, weil sie keine
charakteristischen Merkmale zeigt.
Der genetische Zusammenhang palmellenartiger Zel-
len mit Fadenalgen wurde von Kützing zuerst ausge-
sprochen *). Aus der myxodermatinischen Stufe, wie er
die Palmellabildung nennt, leitet er Vaucherien, Con-
ferven, Botrydium, selbst Moosvorkeime ab. Die Beob-
achtungen, auf welche sich Kützing stützte, und die
Deutungen, die er ihnen gab, sind hin und wieder zwar
richtig, aber dermassen mit irrthümlichen und un-
wahrscheinlichen Angaben vermischt, dass man mit
grösster Vorsicht aus den meistens willkürlich zusam-
mengestellten Bildern die wahren Striche herausfindet.
Der Vergallertungsprocess, soweit ich ihn verfolgen
konnte, zeigt eine Reihe von Abstufungen, die in ver-
schiedener Mächtigkeit der auftretenden Gallerte ib-
3) Natuurkundig Verhandelingen. 1841. $ 25, 26 u. f
S UR
— 535 —
ren Ausdruck finden. Dieselbe kann selbst ganz aus-
bleiben, wodurch die Fadenalge statt in einen Palmel-
lenzustand sich aufzulösen, in eine protococcusartige
Bildung zerfállt, die sich von dem ersten eben nur
durch den Mangel der Gallerte unterscheidet. Am
einfachsten sind diese Verhältnisse an dem einzelligen
Hydrocytium zu beobachten, wo man in demselben
Individuum, innerhalb der Mutterhülle, eine Palmel-
lenbildung neben Zellen ohne Gallerte sehr háufig an-
treffen kann. Dasselbe wiederholte sich bei Stigeoclo-
nium und Ulothriz. Meine Untersuchungen zeigen dem-
nach, dass das von Kützing und neulich von Famin-
tzin*) beobachtete Zerfallen der Fadenalgen in proto-
coccusartige Gebilde mit Palmellénzuständen dersel-
ben Algen im Zusammenhange steht und dass beide
Vorgänge nur als extreme Glieder derselben Umfor-
mung aufzufassen sind.
Fragen wir jetzt, wie wir in Betreff der palmellen-
artigen Zustánde gethan haben, in welcher Beziehung
die protococcusartigen Derivate des Stigeoclonium,
der Ulothrix u. s. w. zu den verbreitesten einzelligen
Algengattungen: Proto-, Cystococcus u. d. gl. stehen, so
betreten wir auch hier ein wenig bearbeitetes Feld.
Von der Entwickelungsgeschichte der zuletzt genann-
ten Algen wissen wir nicht viel mehr, als dass sie Zo-
osporen bilden. Es würde ein sehr gewagtes Unterneh-
men sein, die Selbständigkeit des Protococcus viridis,
Chlorococcum infusionum u.d. gl. beweisen zu wollen.
Vieles spricht im Gegentheil dafür, dass sie zu ver-
schiedenen Entwickelungskreisen gehóren. Wir wissen
4) Die anorganischen Salze etc. Mélanges biolog. Acad. d. St.-Pé-
tersbourg. T. VIII, 262 u. f.
— 536 —
aus Cohn’s und Pringsheim’s Untersuchungen,
dass protococcusartige Gebilde im Entwickelungskreise
der Stephanosphaera, des Hydrodictyon auftreten. Wir
müssen jetzt Séigeoclonium, Ulothrix und den bei einer
Conferve?) von Famintzin beobachteten Fall hinzu-
fügen; hoffentlich wird die Zahl solcher Protococeus-
quellen sich bedeutend vermehren lassen. Dass die
verbreitetsten grünen, kugelförmigen Protococcaceen
einen ähnlichen Ursprung haben, wird um so wahr-
scheinlicher, als es mir gelang, das Hydrocytium mit
einer Palmellabildung genetisch zu verbinden und
dadurch an einer wahren Protococcacee eine Eigen-
thümlichkeit, die in so hohem Grade den Stige-
oclonium- und Ulothrix-Derivaten zukommt ; nachzu-
weisen. Nicht günstiger: für die Selbständigkeit der
Protococcaceen scheint ferner die von Famintzin ge-
machte Beobachtung zu sprechen, dass die Zoosporen
des Chlorococcum infusionum mitunter eine abnorme
Schlauchkeimung zeigen. Leider gelang es Famintzin
nicht, solche abnorme Keimlinge zu weiterer Entwicke-
lung zu bewegen und die Herkunft des Chlorococcum
definitiv zu entziffern ). Eine neue, diese Verhältnisse
beachtende Untersuchung der Protococcaceen ist für
die Lösung der hier berührten Frage ein sehr drin-
sendes Bedürfniss.
Was schliesslich die biologische Bedeutung des
Auflösens der Fadenalgen in protococcus- und palmel-
lenartige Gebilde betrifft, so können wir darüber eben-
falls nur Vermuthungen aussprechen. Diese Umfor-
———
5) 1. e. p. 262, tab. III, f. 76.
6) Die anorganischen Salze u. s. w. Mélanges biolog. T. VIII, p.
257; tab. 1, fig. 18 — 26.
=
«“
— 537 —
mung könnte als Schutz gegen abnorme Ernährungs-
verhältnisse, z. B. ein zu schnelles Austrocknen, eine
.zu helle Beleuchtung, dienen. Zu Gunsten dieser Ver-
muthung spricht die Thatsache, dass ich aus Ulothrix
mucosa in feuchter Luft in den meisten Fällen Schi-
zomeris erhielt, und dass eine gewisse Concentration
der anorganischen Nährflüssigkeit das Zerfallen des
Stigeoclonium in protococcusartige Gebilde nach sich
zog, eine Beobachtung, die wir Famintzin’s Bemü-
hungen verdanken’). à
Ich wende mich nun zu dem speciellen Theil mei-
ner Untersuchung, der den Entwickelungskreis des
Stigeoclonium, einer Ulothrix und der Cylindrocapsa
involuta enthält.
I. Stigeoclonium.
Es giebt wohl wenige Fadenalgen, die solch einen
mannigfaltigen Formenwechsel, wie das Séigeoclonium
aufweisen. Lange cylindrische Glieder, kurze rosen-
kranzförmige, dann dünne, sich schlängelnde Ausläufer
kommen oft nicht nur an derselben Alge, sondern in
der Gliederreihe desselben Stammes (Fig. 8— 9) vor.
Nicht minder wandelbar ist die Verzweigungsart.
Dicht stehende, mit einer Borste endigende Büschel-
Äste kann man häufig an solchen Exemplaren finden,
deren andere borstenlose Zweige weit von einander
entfernt stehen, ja es giebt sogar astlose Stigeoclonien,
die sich sonst in allen Stücken so verhalten, wie die
verzweigten, mit welchen sie gemeinschaftlich vorkom-
men. Die Vielgestaltigkeit des Stigeocloniums erreicht
7) l. c. p. 265.
Mélanges biologiques. IX. 68
— 538 —
ihr Maximum an Gefässwänden, wo unsere Alge fest
anliegend grosse Strecken zu überziehen pflegt. An
diesen Stellen findet man strahlenartig verlaufende,
verzweigte Zellenreihen in der Art, wie bei Coleochaete
soluta, oder bei einer gedrungenen Form einer Clado-
phora, neben diesen liegen Büschelzweige mit kugel-
runden Zellen vom Habitus einer Gongrosira, weiter
Zellen in Scheiben und Haufen zusammengewachsen
u.d.gl., und doch gehören alle diese Bildungen sicher
dem Stigeoclonium, mit dessen grösseren charakte-
ristischen Stämmen sie oft in Continuität gefunden
werden.
Die Theilungsrichtungen der Stigeoclonien - Zellen
verdienen eine besondere Erwähnung. Die Scheide-
wände sind meistens transversal, jedoch treten häufig
schiefe, nach verschiedenen Richtungen geneigte, selbst
mediane Theilflächen auf. Hierdurch wird der Séigeo-
cloniumfaden in einen Zellenstrang verwandelt(Fig. 24).
Die mediane Theilung der Glieder führt bei fernerem
Wachsthum zu einer sonderbaren Verzweigung. Die
Hälften der durch eine senkrechte Wand getheilten
Zelle fahren eine Zeitlang fort in die Länge zu wach-
sen, theilen sich dann durch transversale Wände in
mehrere Glieder, um zuletzt in der Mitte ihrer gegen-
seitigen Vereinigungsfläche aus dem Verbande zu tre-
ten. Wir erhalten auf diese Weise einen mehr oder
weniger umfangreichen Ring, der nach oben und unten
in den normalen Stigeoclonium - Faden ausläuft (Fig.
10 — 12). Solche Maschenbildung scheint bei Confer-
ven und Ulothricheen nicht selten vorzukommen; ich
habe sie ausser Ulothrix noch bei einer der gewöhnlich -
sten Conferven gefunden, wie es scheint, bei derselben
— 539 —
Art, an der Famintzin das Zerfallen in protococcus-
artige Gebilde beobachtet hat.
Die polymorphen Sfigeoclonienglieder schliessen ei-
nen ebenfalls sehr verschieden angeordneten Inhalt
ein. Am häufigsten sind die Glieder gleichmässig
von Chlorophyll ausgekleidet; in jungen Zweigen der
an Gefässwänden kriechenden Exemplare finden wir in
den Zellen ein Stärkekörnchen und eine helle Vacuole;
in langen Gliedern zumal des Hauptstammes der Alge
nimmt das Chlorophyll nur die Aequatorial-Zone ein;
die dünnen Ausläufer und Borsten sind fast inhaltleer
mit Spuren von Chlorophyll; endlich können alle Zell-
formen des Séigeoclonium, mit Ausnahme der Borsten,
von Amylumkörnchen vollgestopft erscheinen. Nicht
unbeträchtliche Differenzen bemerken wir ferner an
den Zellwänden unserer Alge. Ihre Wände können
dick mehrschichtig sein, dann sind die Lumina der
Zellen sphäroidalisch, von einander durch mächtige
Schichtenbildung entfernt (Fig. 13), oder die Wände :
bleiben dünn, und die fest an einander schliessenden
Glieder behalten ihre cylindrische Form. In beiden Fäl-
len kann eine breite, sämmtliche Glieder umhüllende
Gallertschicht erscheinen, welche zuerst von A. Braun
an Spirogyren beobachtet und als eine Cuticularbil-
dung gedeutet wurde 5).
Fügt man zu dem Gesagten noch hinzu, dass die Zel-
lenwände im verschiedensten Grade aufquellen können,
dass ferner die ganze Alge in palmellen- und protococ-
cusartige Gebilde zerfällt, so erhalten wir ein polymor-
phes Wesen, welches man kaum in eine Gattungs-Dia-
8) Verjüngung, p. 261.
— 540 —
enose fassen, geschweige denn in specifische For-
menkreise scheiden kann. Es wäre nichts leichter, als
nach den bis jetzt für specifische Unterschiede ge-
bräuchlichen Merkmalen an demselben Sfigeoclonium
die meisten von den Algologen aufgestellten Arten
herauszufinden.
Das Stigeoclonium wird, so viel bis jetzt bekannt,
blos auf ungeschlechtlichem Wege vermittelst der Zo-
osporen vermehrt. Auch in dieser Hinsicht zeigt diese
Alge nicht geringe Variationen. Aus dem Inhalte ihrer -
Zellen wird meistens je ein Schwärmer gebildet, jedoch
in üppig wachsenden Exemplaren werden mehrere ein-
reihig angeordnete erzeugt. Das Ausschwärmen ge-
schieht auf verschiedene Weise, je nach der Festig-
keit der Mutterhülle, die entweder in ganzer Ausdeh-
nung oder nur an einigen Stellen aufquillt; gewöhn-
lich wird der ganze eylindrische Theil des Mutterglie-
des erweicht, die transversalen Wände dagegen nicht
merklich verändert. Die austretende Zoospore schiebt
dann die Seitenwand langsam vor sich, bis sie dieselbe
durchbricht und ins Freie gelangt. Sind mehrere in
einer Mutterzelle entstanden, dann arbeitet eine jede
für sich ihren Ausgang durch. Da jedoch die Mutter-
wand nicht selten nur an gewissen Stellen erweicht, so
wird hierdurch auch die Art und Weise, wie der
Schwärmer seinen Bildungsort verlässt, bedingt; ist
die erweichte Stelle viel kleiner als die Zoospore, so
muss die letzte mit Mühe ihren Körper durch die Wand
hindurchpressen. Ihr befreiter Theil schwillt dabei an,
den noch in der Mutterzelle steckenden langsam nach- _
ziehend. Wir erhalten hier Bilder, wie wir sie aus
Nägeli’s Schilderung bei Séigeoclonium insigne ken-
Ut s
nen. Allein gleichzeitig an demselben Faden können
wir oft die zuerst beschriebene Art des Ausschwär-
mens beobachten, wenn die aufgeweichte Stelle des
Muttergliedes einen grösseren Umfang einnimmt.
Nach dem Austritt der Zoosporen finden wir die
Überreste der Mutterglieder in verschiedenem Grade
erhalten, oft bleiben nur die Scheidewände zurück. In
längeren entleerten Gliedern, welche mehrere Schwär-
mer erzeugten, sind, ausser den gewöhnlichen scharf
contourirten Scheidewänden, noch ganz feine Lamellen
in verschiedenen Richtungen wahrzunehmen, durch
welche das Glied in mehrere secundäre Fächer getheilt
wurde. Das Auftreten dieser secundären Wände dürfte
als ein unvollständig ausgebildetes Tricho- oder Dictyo-
sporangium, wie wir sie bei Lctocarpus und Saprole-
gnieen kennen, zu deuten sein.
Die befreiten Schwärmer zeigen sowohl in der
Grösse, wie in ihrer Form bedeutende Schwankungen.
Es sind meistens eiförmige Körper mit hyalinem, 4
Cilien tragendem Schnabel und einem parietalen
rothen Punkt. An dem hyalinen Vordertheil konnte ich
bei sehr langsam aus der Mutterzelle austretenden
Exemplaren deutlich zwei contractile Vacuolen wahr-
nehmen, ein Umstand, welcher für die Möglichkeit,
direct aus der Stigeoclonium- Zoospore eine echte
Palmellacee, mit pulsirenden Räumen ausgerüstet, zu
erziehen, nicht ohne Verwerthung zu sein verspricht.
Ausser diesen Schwärmern (Macrogonidien) besitzt
Stigeoclonium, wie ich in meiner ersten Arbeit über
diesen Gegenstand nachwies, kleinere Zoosporen oder
Microgonidien. Sie bilden sich in den Palmellenzu-
ständen und in unveränderten Zellen der Stegeoclonium-
— 542 —
Sohle und ihrer nächsten Verzweigungen. In Form
und Structur sind sie von den Macrogonidien fast
nicht verschieden, nur konnte ich an ihnen, vielleicht
ihrer Kleinheit wegen, die contractilen Vacuolen nicht
deutlich ausfindig machen; sie erreichen nie die
enorme Grösse, welche mitunter die Macrogonidien
zeigen. — Beide sind keimungsfähig, beide bringen
die Mutterpflanze hervor. Der Hauptunterschied
zwischen ihnen besteht in der Entwickelungsart. Die
Microgonidien bilden sich durch succedane Zweithei-
lungen des Inhalts, die grösseren Zoosporen entstehen
einzeln, in der Mutterzelle, oder wenn mehrere, so
. - werden sie, so viel ich beobachten konnte, gleichzeitig
angelegt. — Ausserdem besteht ein Unterschied darm,
dass die Microgonidien von einer zarten Schleimblase
umhüllt die Mutterzelle verlassen.
Der Entwickelungskreis des Re wird
von einem Ruhezustand geschlossen. Ich habe die
Ruhesporen an einem Sfigeoclonium gefunden, welches
an verschiedene Algen sich anklammert und deren
Oberfläche in kurzgliederigen Längsreihen fortvegetirt.
Bei der Bildung der Ruhesporen brechen die Glie-
der am Scheitel unregelmässig auf und entlassen den
ganzen Inhalt, der sich am Ausgange abrundet und
bald darauf mit einer dicken Membran umhüllt.
Diese grüne Kugel ist mit einem farblosen cylindri-
schen Stiel an die innere Wand der leeren Mutterzelle
befestigt (Fig. 14). Der Stiel ist kurz, etwas gebogen,
seine Länge kommt dem Durchmesser der Kugel gleich;
er endet in der Mutterzelle mit einem Knöpfchen, von
welchem einige Fäden strahlig ausgehen. Was die
Kugel, resp. junge Ruhespore betrifft, so wächst sie
— 548 —
eine Zeit lang bedeutend an, verliert allmählich das
Chlorophyll und die Stárke, ihr Inhalt wird im reifen
Zustande von einer ólhaltigen goldgelb oder roth ge-
farbten Substanz ersetzt. Endlich verschwinden die
Mutterhüllen, sie werden abgestreift, oder aufgelóst
und die rothen an den Stielen immer noch kenntlichen
Ruhesporen liegen meistens in Häufchen versammelt
umher. Ich fand sie in grosser Zahl Ende Juli in einer
Cultur, welche von Sonnenlicht ein paar Stunden täg-
lich beleuchtet wurde. Ihre weitere Entwickelung ist
noch unbekannt.
Die Ruhezustände der Ulothricheen sind von Prings-
heim zuerst aufgefunden worden. Nach den Angaben
dieses Forschers bilden sich bei Draparnaldia die
Ruhesporen auf zweierlei Art. Entweder bricht die
Mutterzelle auf, entleert den Inhalt, der ausserhalb
seiner Bildungsstätte in Ruhezustand übergeht, oder
die Mutterzelle bleibt geschlossen, wo sie dann im
Inneren die Ruhespore erzeugt. — Bei Séigeoclonium
reissen die Mutterzellen nicht auf, aus ihrem Inhalte
entstehen 2—4 innere Sporen. Noch eine Figenthüm-
lichkeit ist, nach Pringsheim, für Sfigeoclonium
charakteristisch, dass nämlich die Scheidewánde der
die Ruhesporen erzeugenden Mutterzellen von den
Seitenwänden abreissen und zwischen die Sporen
hineinfallen. Hierdurch verliert der Ast seine geglie-
derte Beschaffenheit und verwandelt sich in einen un-
regelmässigen Sack, der die Sporen mit abgefallenen
Scheidewänden durch einander gemischt enthält. °).
An diese Beobachtungen schliesst sich nun der von
9) Über Dauerschwärmer des Wassernetzes etc. Monatsberichte
d. Berlin. Akad. 1860. p. 16 u. f. (Separatabdruck.)
— 544 —
mir gefundene Ruhezustand an, welcher, wie wir
sahen, durch Aufbrechen der Mutterzellen und Aus-
treten des Inhalts ausserhalb derselben sich bildet.
Wir müssen folglich dem Stigeoclonium, ähnlich der
Draparnaldia, zweierlei Entwickelungsarten der Ru-
hesporen zuschreiben.
Ich gehe jetzt zu dem Vergallertungsprocesse un-
serer Alge über.
Die Hauptmomente dieser Metamorphose, wie wir sie
aus meiner ersten Mittheilung kennen, bestehen darin,
dass die Zellen der Sohle des Sfigeoclonium und der
ihr zunächst entsprossenden Zweige sich aufblähen
und dass ihre Wände aufquellen (Fig. 1). Die kugel-
förmigen Glieder theilen sich darauf in 2 Hälften, die
sich abrunden und ihrerseits Gallerte absondern, was
mehrere Male wiederholt wird u. s. w., bis der Ast in
einen Haufen grüner in eingeschachtelte Blasen einge-
- schlossener Zellen umgewandelt wird (Fig. 2 u. 3). Da
dieselben Veränderungen gleichzeitig viele Zweig-
büschel ergreifen, so verursachen sie die Bildung
mehrerer, zwischen unveränderte Stigeoclonien einge-
streuter palmellenartiger Nester. — Die Gallerte, die
die einzelnen Zellen oder Gruppen derselben umhüllt,
ist sehr fein, häufig schwer wahrnehmbar; durch Al-
cohol und Jodtinktur tritt sie scharf hervor und er-
hält durch Einwirken dieser Reagentien eine hellblaue
Färbung, die als eine rein optische, durch Verdichtung
der Gallerte bedingte Erscheinung zu deuten ist. In
wiefern die selten vorhandene Cutieularschicht sich
bei der Palmellametamorphose unserer Alge betheiligt,
kann ich nicht entscheiden, da es mir nicht gelang,
— 545 —
durch Cultur auf Objectgläschen an Ästen, welche
diese Umhüllung zeigten, den Vorgang zu verfolgen.
Wiederholte Untersuchungen des Vergallertungs-
prozesses bei Séigeoclonium ergaben, dass die Um-
formung nicht nur die Sohle, sondern auch seine
grösseren Stämme ergreift und in ihrem Verlaufe
einige Modificationen zeigt, die ich hier nachträglich
angeben will. |
Zuerst sind die verschiedenen Grade der Dicke und
Consistenz der Gallertumhüllungen hervorzuheben. In
einem kleinen Aquarium, wo das Sfigeoclonium während
3 Sommermonaten unberührt stehen blieb, waren die
pallmellaartigen, nachweisbar von Stigeoclonium stam-
menden Zellen von vielen scharf contourirten Mem-
branen umhüllt. Dieselben zeigten zahlreiche Ver-
. dickungen in Form von kleinen glänzenden, sichelför-
migen Körperchen. Die Zellen lagen in Haufen bei-
sammen, oder sie waren mit einander und oft noch mit
unveränderten, cylindrischen Gliedern verbunden, hier-
durch ihre Abstammung von einer Faden-Alge auf
das Deutlichste beweisend (Fig. 15 — 19). Die Hüllen
zeigten, mit Jod und Schwefelsäure behandelt, sehr
deutlich Cellulose-Reaction; auch leere Hüllen färbten
sich schön blau, was bei meinen ersten Untersuchun-
gen nicht der Fall war. Es scheint daher, dass durch
längeres Liegen in Wasser die Hüllen chemische Ver-
änderung erleiden und dass die mehr oder weniger
deutliche Cellulose-Reaction von verschiedener Härte
der Gallerthüllen abhängt.
Was die grünen Zellen selbst anbelangt, so war
weder im Inhalte, noch in ihrem weiteren Verhalten
eine Differenz von den Stigeoclonium-Derivaten, die
Mélanges biologiques. IX. 69
— 546 —
ich in meiner ersten Mittheiluug beschrieb (Fig. 3).
und die sich durch eine viel weichere Gallertumhül-
lung und grössere Familienverbände auszeichneten,
bemerkbar. In frisches Wasser gebracht, gaben sie
entweder sogleich Microgonidien, oder vermehrten sich
zuerst auf dem Objectglase eine Zeitlang durch Thei-
lung fort, sonderten wieder Gallerte aus, die indessen
eine viel weichere Consistenz als die der Mutterhüllen
zeigte.
In den soeben angeführten Beobachtungen war das
Auflösen des Zusammenhanges der Stigeocloniwm-
glieder von einer Gallertbildung begleitet. Jedoch
schon der Umstand, dass die Mächtigkeit derselben
in hohem Grade schwankt, machte es wahrscheinlich,
dass bei der Desagregation der Stigeocloniumzellen
die Vergallertung der Wände ganz ausfallen könne. —
Die Erfahrung lehrt denn auch wirklich, dass das Auf-
lösen des Stigeoclonium in protococcusartige Zellen
nur eine Modification des Palmellenzustandes vorstellt.
Um diese Überzeugung zu gewinnen, ist es am besten,
zuerst die Abstufungen des Vorganges an der Séigeo-
cloniumsohle zu beobachten. Wir treffen hier alle mög-
lichen Übergänge von einer starken Gallertbildung zu
einem kaum merkbaren Aufquellen der Wände und zu-
letzt zu einer unveränderten Zellwand. Im letzten
Falle können die Stigeocloniumglieder nichtsdestowe-
niger aus dem Verbande treten und, sich nachträglich
durch Theilungen vermehrend, zu einer protococcus-
artigen Bildung führen, die sich nur durch den Gal-
lertmangel von dem Palmellenzustande unterscheidet.
Etwas complicirter gestaltet sich der Vorgang an
den grösseren im Wasser wachsenden Stämmen unserer
en er rt
Alge. Ihr Zerfallen wird durch eine rege Zellver-
mehrung in den Gliedern eingeleitet, wobei sehr oft
die schon erwähnte Ringbildung erscheint, so dass sie
als Kennzeichen der nahenden Zerstückelung des
Stigeoclonium dienen kann. Die vielen Abänderungen,
die wir in dieser Hinsicht bemerken, hängen von der
Art des ferneren Wachsthums der Glieder und von
der Consistenz ihrer Membranen ab. Ich will hier die
zwei gewöhnlichsten Fälle näher angeben.
Die Glieder eines Séigeocloniumstranges hören auf
in die Länge zu wachsen, schwellen an und werden
kugelförmig (Fig. 25). Durch wiederholte Theilungen
dieser Glieder in verschiedenen Richtungen entstehen
neue Zellen, die sich ebenfalls abrunden u. s. w.; in
Folge dessen erhält das Séigeoclonium das fremdar-
tige Ansehen einer aus lauter kugelfórmigen Zellen
bestehenden Schnur. Würden sich die Theilungen der
Zellen längere Zeit fortgesetzt haben, so hätten wir
eine Bildung erhalten, die an die Gattung Schizomeris
erinnert, eine Bildung, die hier nur angedeutet wird,
bei Ulothrix aber zu voller Entwickelung gelangt.
Verfolgen wir nun den beobachteten Strang weiter,
s0 bemerken wir, dass der Zusammenhang seiner
Glieder geschwächt und aufgelóst wird, wodurch er in
mehrere Stücke zerfällt. Allmählich geht die Lostren-
nung der Glieder noch weiter, bis wir zuletzt an der
Stelle eines Séigeocloniumstammes einen oder mehrere
Haufen protococcusartiger Zellen vor uns liegen sehen.
Der zweite Fall tritt dann ein, wenn die Glieder
des Stigeocloniumstranges in verschiedenen Richtun-
gen wachsen. Einige blähen sich auf, andere werden
bogenförmig, andere wurmartig gekrümmt (Fig. 26).
im
Sie fahren fort, sich durch transversale und geneigte
Wände zu theilen, hängen nicht mehr fest an einander,
vielmehr treten sie an verschiedenen Orten aus dem ge-
genseitigen Verbande. Dabei werden die Hüllen der
Mutterglieder entweder absorbirt, oder bei einer dich-
.teren Consistenz derselben von der nachwachsenden
Zellbrut gesprengt (Fig. 27). Durch diese Vorgänge
verliert der Faden seinen geraden Verlauf, wird zu-
erst an mehreren Stellen eingeknickt und darauf bei
immer weiter vorschreitender Trennung seiner Glieder
sinkt er in einen formlosen Haufen zusammen. Diese
Haufen enthalten nun die Bruchstücke des Stigeoclo-
niumstranges, die wir noch weiter zu verfolgen haben.
Zwischen leeren, zum Theil absorbirten Mutterhüllen
liegen hier ein- bis mehrzellige, gerade und gekrümmte
(Glieder mit kugelförmigen zu 2—4 und mehreren in
Gruppen vereinigten Zellen durch einander gemischt
(Fig. 28). Die letzteren entstehen aus den ersten durch
Abrundung ihrer Zellen und Lockerung des Zusammen-
hanges, sie sind die vorgeschrittensten Umbildungspro-
ducte der zerfallenen Alge. — Man findet sie oft schon
im Beginne des Zusammensinkens des Fadens, wo sie,
die Lage des Muttergliedes behaltend, noch die
Spuren seiner Hüllen an sich tragen (Fig. 27). Wir er-
halten folglich auch hier aus einem Séigeoclonium-
stamme ein Aggregat kugelförmiger, sich theilender
Zellen. Wie wir an der Sohle unserer Alge alle Über-
gänge von protococcusartigen Zellen zu Palmellenzu-
ständen fanden, so auch hier beim Zerbröckeln grös-
serer Stämme. Die Wände der protococcusartigen Pro-
ducte zeigen alle möglichen Abstufungen von einer
harten Consistenz zu einer Gallerthülle; ebenso kön-
LS ess ctm
— 549 —
nen die Membranen der Mutterglieder in verschie-
denstem Grade in Gallerte umgewandelt werden.
In meinem ersten Aufsatze über diesen Gegenstand
gab ich an, dass die vom Stegeocloniwm stammenden
vergallerteten Zellen nicht direct in Fäden auskeimen
kónnen, sondern immer zuerst Microgonidien bilden.
Dagegen sollen die protococcusartigen Derivate der-
selben Alge, nach Famintzin, die Fähigkeit besitzen,
unter Umständen mit einem Schlauche zu keimen!?).
Diese scheinbar sich widersprechenden Angaben
liessen sich, wie ich vermuthete, bei einer mehr ins
Einzelne gehenden Untersuchung durch zahlreiche .
Übergänge ausgleichen. Wir kennen schon die ver-
schiedenen Abstufungen, die die palmella- und proto-
coccusartigen Zustände zeigen; mit diesen scheinen
ihre morphologischen Eigenschaften gleichen Schritt
zu gehen. Je weniger das Sfigeoclonium in der Auf-
lósung seiner Glieder vorgeschritten ist, desto leichter
treiben seine Zellen Schläuche, dagegen an der áusser-
sten Grenze der Umformung angelangt, im vergaller-
teten Zustande, verlieren sie in den allermeisten Fäl-
len diese Eigenschaft. Dieselbe erlischt indessen nicht
gänzlich. Bei einer Cultur auf dem Objectträger un-
ter Deckglas haben die meisten vergallerteten Zellen
des Stigeoclonium in gewöhnlicher Weise Microgo-
nidien gegeben; es blieben aber mehrere Exemplare,
die erst nach zweimonatlicher Ruhe sich wiederholt
theilten und aus jedem abgerundeten Theilstück einen
kurzen Schlauch hervortrieben, der nachträglich durch
transversale Wände in mehrere Glieder zerlegt
10) 1. c. p. 265.
— 550 —
wurde (Fig. 21). Aneiner Zelle erfolgte die Schlauch-
keimung selbst ohne vorangehende Theilung (Fig.22
und 23). Somit sind auch in dieser Hinsicht die ver-
gallerteten Zustände mit den protococcusartigen durch
eine ganze Reihe von Abstufungen verbunden.
Ulothrix.
Der Polymorphismus der Ulothrix wurde unlängst
von Dodel-Port, unabhängig von meinen Unter-
suchungen, erkannt und für die Entwickelungsge-
schichte dieser Algengattung wurden von ihm noch
folgende Punkte festgestellt.
Ulothrix zonata besitzt Macro- und Microzoosporen;
beide sind keimfähig. Ausserdem kónnen zwei Micro-
zoosporen mit einander verschmelzen und erzeugen
dann ein selbständiges, während mehrerer Monate
vegetirendes, einzelliges Pflänzchen mit wurzelartigem
Anhängsel. Das Zusammenfliessen der Microzoosporen
ist von Dodel-Port als ein Geschlechtsact gedeutet!!).
Nachdem ich im verflossenen Frühling den Pal-
mellenzustand bei Sfigeoclonium aufgefunden hatte,
war es natürlich, die nächst verwandte Ulothrix auf diese
Verhältnisse zu prüfen. Ich unterwarf daher verschie-
dene Ulothrixarten während der Sommermonate einer
anhaltenden Untersuchung. Grössere in fliessenden
Gewässern wachsende Arten zeigten sich weniger
günstig zur Lösung der mir vorgelegten Frage, dage-
gen gab eine dünngliedrige Art, die sich stets in
Aquarien einstellte und sehr gut cultiviren liess, be-
friedigende Resultate. — Sie ist vielleicht zu U. mu-
11) Bot. Zeit. 1875, Nr. 45, p. 738 u. f.
— 551 —
cosa Thur. oder zu U. subtilis Ktz., U. subtilissima
Rab. zu stellen, ich werde für sie den ersten Namen
vorziehen. Eine genaue Bestimmung einer dünngliede-
rigen Ulothrixart, wo die Länge, die Breite der Zellen,
die Beschaffenheit des Inhaltes, so grossen Schwankun-
gen unterliegen, ist gewiss keine leichte Aufgabe.
Noch weniger ausführbar wäre eine scharfe Um-
grenzung der Gattungs-Diagnose. — Die Unterschei-
dung der Ulothrix von zweiglosen Séigeoclonien, von
dünnfädigen Conferven ist ebenfalls mit grossen
Schwierigkeiten verbunden, welche sich freilich nur
dann beseitigen lassen, wenn wir vollständige Ent-
wickelungsreihen genannter Algen besitzen werden.
Bis dahin müssen wir uns an zwei Merkmale der
Dlothrix halten: an die Zweiglosigkeit und Beschaffen-
heit des Inhalts. Der letzte zeigt nur bei lebhaft vege-
tirenden Exemplaren eine charakteristische Anordnung.
Er besteht, ausser Protoplasma, aus einer die Seiten-
wände der Zellen auskleidenden Chlorophyllplatte, die
eine verschiedene Höhe erreichen kann (Fig. 29 u. 30).
Sie nimmt entweder die ganze Seitenwandung des Glie-
des oder nur den Aequatorialgürtel desselben ein; fer-
ner kann sie aufeiner Seite viel höher aufsteigen als auf
der entgegengesetzten, wo sie oft nur einen kleinen
Vorsprung bildet (Fig. 306). Von den festen Inhalts-
einschlüssen sind ein oder zwei Stärkekörnchen, die an
verschiedenen Stellen in Chlorophyll eingebettet liegen,
zu nennen (Fig. 30 u. 31). Durch diese Anordnung des
Inhalts unterscheidet sich unsere Ulothrix vom zweig-
losen Stegeoclonium, wo das Chlorophyll mehr gleich-
formig die Wände überzieht und gewóhnlich mehrere
parietale Stärkekörnchen einschliesst. Jedoch werden
— 592 —
diese Merkmale in beiden Algen dadurch sehr oft ver-
wischt, dass der Inhalt in beiden entweder eine dich-
tere Consistenz annimmt und die ganze Zelle gleich-
mässig erfüllt oder sich im Aequator ansammelnd die
Pole der Zellen von Chlorophyll befreit. — In sol-
chen Fällen ist ein unverzweigtes Sfigeoclonium von
U. mucosa, mit welcher es fast immer in Gesellschaft
lebt, kaum zu unterscheiden, erst der weitere Entwi-
ckelungsgang kann uns über die systematische Stel-
lung der fraglichen Alge Aufschluss geben. Ausser
den Verschiedenheiten in der Beschaffenheit des In-
haltes, welche selbst in einer Zellenreihe desselben
Individuums auftreten können, wird der Habitus der
U. mucosa von noch einem Umstande, der überhaupt
den Ulothricheen im hohen Grade zukommt, bedingt.
Durch Abrundung der Endflächen eines jeden Gliedes
und eine sehr starke Cellulosebildung an diesen Stellen,
werden die Zelllumina von einander entfernt, wodurch
der Ulothrixfaden ein kettenartiges Aussehen erhält.
Die U. mucosa bildet Zoosporen, je eine oder deren
zwei in jeder Mutterzelle. Lange Glieder werden vor-
läufig durch Quertheilungen in mehrere scheibenför -
mige zerlegt. Die Längsaxe der Zoospore ist zu der
des Mutterfadens senkrecht gestellt. Beim Befreien
aus der Mutterzelle werden die Zoosporen mit einem
Ruck ausgestossen und erscheinen an dem Ausgange
in einen zarten Schleimsack eingeschlossen, den sie
bald durchbrechen und davon eilen (Fig. 32). Sie haben
eine eiförmige, etwas zugespitzte Gestalt; an dem
vorderen hyalinen Ende ist ein parietaler rother Punkt
vorhanden. Ich habe leider die Zahl der Cilien wegen
Mangels an Material nicht ermitteln können. Thuret -
er
giebt bei U. mucosa 4 Cilien an. Die Bildung von
Microgonidien habe ich bei der hier untersuchten Art
nicht zur Ansicht bekommen.
Wie das Stigeoclonium wird auch die Ulothrix mucosa
vergallertet, wenn man sie in zugedeckten Wasserge-
fässen mehrere Wochen ruhig wachsen lässt. Die
ersten Kennzeichen des bevorstehenden Überganges
in den Palmellenzustand werden zuvörderst an den
Quer-, dann an den Seitenwänden, oder gleichzeitig
an beiden bemerkbar, sie bestehen in einem Aufquel-
len der Wände (Fig. 33u. 34). Darauf schwillt die
äussere sämmtliche Glieder umhüllende Haut; in Folge
dessen verlieren die Zellen ihre scharfe Umgrenzung,
ihr Inhalt erscheint von einem hellen Saum eingefasst.
Bei der nächsten Umformungsstufe werden die Zellen
der Ulothriz in verschiedenem Grade von einander ge-
löst, obwohl sie noch immer von der allgemeinen
Hülle zusammengehalten werden. — Bei dieser Tren-
nung der Zellen bleibt ihre Lage entweder dieselbe,
welche sie früher einnahmen, oder sie werden ver-
schoben, hin und her geneigt, so dass sie oft im Zick- |
zack verlaufen (Fig. 37 u. 38). — Während nun der Ulo-
thrixfaden diesen Vergallertungsprozess durchmacht,
fahren seine Zellen fort, zu wachsen und durch trans-
versale Flächen sich zu theilen. Die Hälften behalten
zuerst dieselbe Form, die indessen bei wiederholten
Theilungen sich immer mehr der Kugelform nähert,
die Theilstücke rücken etwas auseinander, die Gallert-
hülle des Muttergliedes ist eine Zeit lang wahrnehmbar,
später, bei weiteren Theilungen, wird sie unkenntlich.
Was den Inhalt der vergallerteten Zellen betrifft, so
ist er im Beginne vollständig dem des Ulothrixgliedes
Mélanges biologiques. IX. 70
— 554 —
gleich, nachträglich aber wird er in verschiedener
Weise verändert: die Chlorophyllplatte, wo sie deut-
lich auftrat, wird verschoben und schrumpft in ein
Klümpchen zusammen, oder der Inhalt erhält eine
-kórnige Beschaffenheit und, mit Ausnahme einer hellen
wandständigen Vacuole, eine gleichmässige Färbung
u. d. gl.
Durch die eben beschriebene Umformung ist
unsere Ulothrix unkenntlich geworden: statt der allge-
meinen starren Haut ist eine dicke Gallertscheide
aufgetreten, statt cylindrischer fest verbundener
Glieder mit scharf contourirten Membranen, haben
wir eine Reihe von einander entfernter Zellen mit
aufgequollenen Wänden vor uns liegen. Ein Jeder wird
in dieser Bildung nichts Anderes als die Hormospora
mutabilis Breb. erkennen müssen, eine Gattung,
welche im Systeme ganz richtig in der Palmellaceen-
gruppe eingetragen war, und doch ohne den ge-
ringsten Zweifel von einer Fadenalge herstammt. Dass
ich hier nicht zwei verschiedene, blos in Nachbarschaft
lebende Algen willkürlich vereinige, beweisen besonders
überzeugend die leicht kenntlichen Ulothrizkeimlinge,
die oft dieselbe Vergallertung durchmachen. Die letz-
teren haben eine gsschlossene Spitze und treiben an
der Basis nicht selten Ausläufer. Nun giebt es kleine
Hormosporen ebenfalls mit Ausläufern und geschlosse-
nem Scheitel, die sich von Ulothrixkeimlingen eben
nur durch die Gallertwände unterscheiden (fig. 35 u.
36). Selbst an erwachsenen Hormosporen treffen wir
sehr häufig dieselben, mitunter noch unveränderten
Ausläufer an den Basalgliedern. Sollten diese That-
sachen nicht genügen, eine Überzeugung von der
c: S Iq E Mtas cn RT rh eS TU CR SR MUS Nr RV. IRL T
Colo on aequale ceca RE T ud c ox M ONE
V UM POUR NES LE Pen es PAT" GE PU MCN HE S. E Nr OD ALT
Se A RU FR CR e UT PUR ide yop :
"ir. A chad, ar a ES bos NEC - lox de
UE ew NE Are :
1
— 555 —
Identität der hier behandelten Algen zu schaffen, so
bliebe noch als Beweis die Betrachtung der in Ver-
gallertung begriffenen Fäden übrig, an welchen man die
Übergänge zu der Hormospora in erwünschten Ab-
stufungen nicht selten an demselben Individuum auf-
finden kann. In der That, es ist nicht schwer, im
Anfange der Vergallertung an demselben Ulothrix-
faden ejne ganz normale Gliederreihe, weiter eine mit
schwach aufgequollenen Wänden, zuletzt in Hormo-
spora umgewandelte anzutreffen.
Verfolgen wir nun die von Ulothrix stammende Hor-
mospora mutabilis weiter.
Wie ich schon oben angab, vermehren sich die
Glieder der vergallerteten Ulothrix durch transversale
Theilungen. Es dauert indessen nicht lange, so treten
auch mediane Theilflächen auf — auch hier die ersten
Vorboten einer neuen Entwickelungsphase, die unsere
Ulothrix noch durchzumachen hat (Fig. 39— 41). Die
weiteren Veränderungen beginnen hier, wie bei Sfigeo-
clonium, mit einer lebhaften Zellvermehrung, die ent-
weder alle Glieder gleich trifft, oder blos auf gewisse
Stellen des Fadens begrenzt bleibt. Durch oft wieder-
holte mediane, transversale und schiefe Theilungen
der-Hormosporaglieder entstehen neue Zellen, die sich
abrunden, auseinanderrücken und Gallerthüllen aus-
sondern (Fig. 41— 42, 42 bis). Auf diese Art ent-
stehen aus einem Hormosporafaden Massen von pal-
mellenartigen Zellen, die in eine Schnur oder viele
Nester vereinigt erscheinen, je nachdem die Zellver-
mehrung an allen Gliedern oder nur an einigen auf-
trat. Im letzten Falle bleiben die unveränderten Hor-
mosporaglieder als Verbindungsbrücken zwischen den
— 556 —
Nestern einige Zeit sichtbar, bis sie entfärbt zuletzt
unkenntlich werden. Um zu ermitteln, was aus diesen
Ulothrixderivaten wird, habe ich sie auf dem Ojectträ-
ser unter Deckgläschen weiter zu cultiviren versucht.
Unter diesen Umständen verschwand zum grössten
Theil die allgemeine Gallertscheide, die in ihr einge-
schlossenen Zellen freilassend (Fig. 43). Nach einigen
Tagen lösten sich sämmtliche Hormosporaschniire in
eine Unzahl von palmellenartigen Zellen, die das ganze
Beobachtungsfeld einnahmen, auf (Fig. 44). Diese
Zellen waren von ihren Spezialgallerthüllen umschlos-
sen, ihr Inhalt an einer Stelle heller gefärbt; sie lagen
mit den Überresten der allgemeinen Scheide und lee-
ren Spezialhüllen durcheinandergemischt. Viele fuh-
ren fort, durch Theilungen sich zu vermehren, die
meisten aber verliessen ihre Spezialhüllen, sehr lang-
sam aus denselben hervortretend. Die grösste Zahl
der befreiten Zellen lag neben der abgestreiften Mut-
terhülle regungslos, nur einige, trotz ungünstiger Be-
dingungen, geriethen sogleich in schwärmende Bewe-
gung und verhielten sich weiter wie gewöhnliche Zoo-
sporen; ihrer Entwickelung nach müssen sie mit den
Macrogonidien der Ulothrix verglichen werden. In den
wenigen Fällen, wo ich das Ausschwärmen dieser Ma-
crogonidien zu beobachten Gelegenheit hatte, konnte
ich nicht ihre Keimungsproducte ermitteln, dagegen -
liessen sich an den bewegungslosen Kugeln, die doch
nur als Zoosporen, die nicht zum Schwärmen kamen,
angesehen werden müssen, leicht die Anfänge der
Keimung aufsuchen. Die Kugeln wuchsen zu kleinen
Schlàuchen heran, die sich bald darauf durch eine
Querwand in zwei Glieder theilten. Die Umrisse der
— 557 —
Keimlinge waren scharf, von Gallertabsonderung war
an ihnen nichts zu bemerken (Fig. 44b).— Wir sehen
folglich, dass die vergallertete Zelle der Ulothrix mu-
cosa eine Macrogonidie bildet, die durch eine Schlauch-
keimung zu der Fadenalge zurückführt.
Die mitgetheilten Thatsachen berechtigen uns also,
in den Entwickelungskreis der Ulothrix mucosa einen
Vergallertungszustand einzuschalten, während welchem
die Ulothriz den Habitus der Hormospora mutabilis,
dann die Form von palmellaartigen Schniiren und
Nestern annimmt. |
Bei Beschreibung des Séigeoclonium versuchte ich
zu zeigen, dass der Palmella- und Protococcus-Zustand
im Grunde dieselbe Erscheinung, die mit oder ohne
Gallertbildung verlaufen kann, vorstellt. Vielleichter
als dort gewinnen wir diese Überzeugung, wenn wir
+ die Veränderungen, die die Ulothrix während und nach
dem Übergange in die erwähnten Zustände erleidet,
genau verfolgen. Die Beobachtung ist hier um so
leichter, als man die Bildung, die dem Protococeus-
Zustand entspricht, aus der Hormospora fast nach Be-
lieben hervorrufen kann. Man braucht sie nur zur
Zeit, wo die ersten medianen Theilungen auftreten,
in hüngenden Tropfen weiter zu cultiviren, um aus
derselben Schnüre grüner, lebhaft sich theilender
Zellen zu erhalten. Unter diesen Bedingungen wird die
rege Zelltheilung fortgesetzt, und führt zu derselben
Anordnung in Schnüren und Nestern, wie bei dem
. Palmellenzustand, nur mit dem Unterschiede, dass die
Gallertbildung ganz wegbleibt oder bedeutend zurück-
tritt. In Folge dessen schliessen die Zellen fest an einan-
der, in Gruppen von 2, 4 und mehreren vereinigt bilden
Fe. Ce
sie zusammenhängende Schnüre oder Ballen mit ge-
radem oder wurmartigem Verlauf, von einem Durch-
messer, der um das Vielfache den der Ulothrixfaden
übertrifft (Fig. 45 — 47). Unter diesem Habitus würde
Niemand die Ulothria mucosa erkennen: durch die An-
ordnung der wachsenden und stets sich theilenden
Zellen hat sie augenscheinlich den Charakter einer
Schizomeris angenommen, von welcher sie auch wirk- |
lich in diesem Zustande nicht zu unterscheiden ist !?).
Erst am Schlusse meiner neulich wiederholten
Untersuchung gelang es mir, das weitere Schicksal
dieser Zellschnüre zu verfolgen. Nach einer mehrere
Wochen dauernden Cultur in feuchter Luft, nachdem
die Zellen bedeutend gewachsen waren und, ohne aus
dem Verbande zu treten, sich fortwührend theilten,
versetzte ich die Schizomeris auf das Objectglas in
Wassertropfen und belastete sie mit einem Deckgläs-
chen. Nach 24 Stunden quollen die untersuchteu
Schnüre bedeutend an, eine allgemeine Gallerthiille.
welche bis dahin nicht sichtbar war, hob sich deutlich
ab; um die Paare, um die Tetraden und gróssern
Zellgruppen ist ebenfalis eine Gallertschicht aufge-
treten, wodurch der Zusammenhang aller Glieder sehr
gelockert wurde (Fig. 48). Aus der Schizomeris ist so-
mit wieder die Hormospora hervorgegangen. Das
weitere Verhalten der grünen Zellen war dasselbe wie
bei Hormospora, mit dem Unterschiede, dass die Bil-
dung der Zoosporen hier öfters auftrat. Die allgemeine
Scheide löste sich nach und nach auf und die aus-
schwärmenden Primordialzellen streiften die Special-
12) Kützing Tab. phyc. Bd. III., T. 31, f. 1.
— 559 —
hüllen ab. An den langsam austretenden Schwärmern
konnte ich an dem vorderen hyalinen Ende 2 contrac-
tile Vacuolen und einen parietalen rothen Punkt sehen,
durch Anwendung von Jodtinctur traten an ihnen
deutlich 4 Cilien auf (Fig. 49). Diese Merkmale, sowie
der Umstand, dass aus jeder grünen Zelle nur ein
Schwärmer entsteht, zeigen, dass sie als Macrogonidien
zu deuten sind. — Nach einer kurzen Bewegungsperiode
keimten sie mit einem Schlauche, der nach einigen
Tagen zu einem erkennbaren Ulothrixfaden heranwuchs.
Es hat sich folglich herausgestellt, dass U. mucosa in
ihren 3 Zuständen Macrogonidien, welche zu der
Fadenform zurückführen, bildet.
Um den genetischen Zusammenhang der Ulothrix,
der Hormospora und Schizomerts mit noch einer
Thatsache zu unterstützen, sei ferner erwähnt, dass
Ulothrix mucosa, ohne aufzuquellen, durch in verschie-
denen Richtungen ausgeführte Zelltheilungen, direkt die
Schizomeris erzeugen kann. Die schönsten Belege da-
für findet der Beobachter an den Gefässwänden, im
Niveau des Wasserstandes. Im Verlaufe desselben
Fadens sind hier die interessantesten Vereinigungen
der für Ulothrix, Schizomeris, ja sogar für Hormospora
charakteristischen Merkmale nahe bei einander un-
schwer aufzusuchen. Hier begegnen wir auch den ver-
„schiedenen Abstufungen in der Mächtigkeit der Gallert-
bildung und verschiedenen Combinationen der Merk-
male der Schizomeris und Hormospora, so z. B.. finden
wir sehr häufig die Schnüre der ersten von einer all-
meinen Gallertscheide umhüllt, oder, im Gegentheil, die
palmellaartigen Zellen mit ihren Spezialhüllen von
einer kaum sichtbaren Scheide zusammengehalten.
— 560 —
Wenn wir auf diese Weise die erwähnten drei Algen-
gattungen vereinigen müssen, so ist damit der Ent-
wickelungskreis dieser polymorphen Pflanze nicht er-
schöpft. Wir müssen in denselben noch das oben er-
wähnte, von Dodel-Port entdeckte Stadium eines
einzelligen, selbständig wachsenden Pflänzchens, wel-
ches durch Copulation der Ulothrix - Mierozoosporen
entsteht, aufnehmen.
Wenn wir endlich, den geschilderten Entwickelungs-
kreis der U. mucosa;nicht ausser Acht lassend, die Ab-
bildungen, die Kützing von Ulothrizarten und den
nächsten Gattungen: Hormotrichum ,. Rhizoclonium,
Gloeotila, Allogonium ”) gibt, näher betrachten, so
können wir kaum bezweifeln, dass einzelne Entwicke-
.‚lungszustände verschiedener, vielleicht sehr weniger
Ulothrixspecies als selbstständige Algenarten und Gat-
tungen von den Algologen aufgestellt worden sind. Wie
viele von den genannten Algen und besonders von den
chaotischen Conferven die Ulothrix künftig noch aufzu-
nehmen hat, muss ich ferneren Untersuchungen zu
entscheiden überlassen.
Cylindrocapsa (Reinsch. )
Die von Reinsch'*) zuerst entdeckte Cylindrocapsa
involuta gehört zu den seltenen Süsswasseralgen. Sie
besteht aus zweiglosen confervenartigen Fäden, deren
einreihige Glieder dicke, meist deutlich geschichtete
Wandungen besitzen (Fig. 50). Sämmtliche Glieder
werden, wie bei allen Fadenalgen, von einer gemein-
13) Tab. phyc. Bd. II, T. 86,88, 95—98; Bd. II, T. 32— 33, 64.
14) Algenflora von Franken, p. 66, T. VI, f. 1, 2.
— 561 —
schaftlichen Scheide, die ebenfalls oft deutliche
Schichtung zeigt, umhüllt. Der von Chlorophyll ge-
färbte Inhalt der Zellen ist verschiedenartig gestaltet,
je nach dem mehr oder weniger lebhaften Wachsthum
der Zellen: in freudig vegetirenden Exemplaren sieht
man in der Mitte der Zellen ein grösseres Stärkekorn,
um welches kleinere strahlenartig angeordnet liegen,
bei langsam wachsenden ist dagegen der Inhalt von
Amylumkörnchen voll gepfropft. Die Fäden der Cy-
lindrocapsa sind unverzweigt, sie schwimmen frei im
Wasser; nur ganz junge Exemplare, wie Archer”)
richtig angiebt, sind an fremde Gegenstände mit einer
farblosen Basis angeheftet (Fig. 51). Die obere Spitze
der Alge ist ebenfalls geschlossen, stumpf abgerundet,
gewöhnlich mehrschichtig.
Das confervenartige Aussehen behält die Cylindro-
. capsa nicht lange: durch Verhältnisse, die wir schon
aus der vorhergehenden Schilderung kennen, wird ihr
Habitus aufverschiedene Art geändert. Diese Verhält-
nisse bestehen nun in einer Umwandlung der Zell-
wand in Gallerte und in einer beschleunigten Zell-
vermehrung durch Theilungen nach allen Richtungen
des Raumes. Die Cylindrocapsa involuta befolgt im
Wesentlichen denselben Entwickelungslauf wie die
Ulothrix, mit dem Unterschiede, dass sie sich, statt in
Gallerte, in scharf contourirte Celluloseschichten ein-
hüllt. Wie die Ulothrix, so hat die Cylindrocapsa ihren
Hormospora-Zustand, der in Fadenform oder in
Schnüren und Ballen erscheint, — nur fehlt ihr die
Bildung, die mit Schizomeris zu vergleichen wäre.
15) Just, Bot. Jahresber., 1874, I. Abth., p. 28.
Melanges biologiques. 1X. 71
— 562 —
Betrachten wir etwas näher die verschiedenen Ge-
staltabänderungen der typischen Form der oor
capsa involuta.
Der confervoide Habitus dieser Alge wird erhalten,
so lange die Theïlungen der Glieder durch transver-
sale Wände vor sich gehen und die Schichtenbildung
gleichmässig um den ganzen Inhalt erfolgt, ohne be-
deutende Intensität zu erreichen. Die Glieder sind
dann cylindrisch oder scheibenförmig, mit flachen oder
abgerundeten Endflächen. Tritt aber eine starke
Schichtenbildung, besonders an den Polen der Glieder
auf, so behält zwar die Cylindrocapsa die Fadenform
bei, aber ihr Habitus wird schon merklich verändert:
sie stellt jetzt eine kettenartige Schnur vor, die aus
grünen ovalen Gliedern und dazwischen liegenden
farblosen Schichtencomplexen besteht, in derselben
Weise, nur in viel stärkerem Grade, wie wir dies bei
Stigeoclonium und Ulothrix sahen (Fig. 52). Bei einer
Schichtenabsonderung, welche gleichmässig am Um-
fange der Zellen stattfindet und ausserdem noch von
einem starken Dickenwachsthum der allgemeinen
Scheide begleitet wird, erhalten wir aus der Cylindro-
capsa, wenn wir von der Härte der Hüllen absehen,
die ersten Stadien einer Hormosporabildung.
Noch mehr wird das Aussehen unserer Alge durch
die Veränderung der bis dahin ausschliesslich herr-
schenden transversalen Richtung bei den Zelltheilungen
verunstaltet. Neben horizontalen treten jetzt mediane
und schiefe Wände auf; durch vielfach wiederholte
Zweitheilungen, durch darauf folgendé Abrundungen
der neuen Zellen und Ausscheidung neuer Hüllschich-
ten um dieselben, entstehen an dem untersuchten Faden
— 563 —
zahlreiche Auftreibungen oder Ballen, die ihm ein
knorriges Ansehen verleihen (Fig. 54). Bei gleich-
' müssigem Gange der Zellvermehrung in allen Gliedern
giebt die Cylindrocapsa ebenso wie die Ulothrix hormo-
sporaartige Schnüre (Fig. 53). Die letzteren, wie auch
die Auftreibungen, sind von einer allgemeinen Scheide
umschlossen; bei längerem Liegen im Wasser zerfallen
sie in formlose Haufen, die aus Zellpaaren, aus Tetra-
den, oder grösseren Gruppen, in specielle und gemein-
schaftliche Hüllen eingeschlossen, bestehen.
Gleich anderen Ulothricheen, wird wohl die Cylindro-
capsa auch Zoosporen besitzen, und obwohl ich sie
bis jetzt nicht auffinden konnte, so zweifle ich an ihrer
Anwesenheit nicht, weil ich an den Gefässwänden
junge angeheftete Exemplare fand, die natürlich nur
aus schwärmenden Zellen entstehen können, da weder
der ganzen Alge, noch ihren Gliedern eine spontane
Bewegung zukommt.
Ich wende mich jetzt zu der Beschreibung der Ge-
schlechtsverhältnisse, die es mir bei dieser Alge zu
entdecken glückte.
Cylindrocapsa involuta besitzt Antheridien und
Oogonien. Das weibliche Organ ist ein kugelförmig
aufgeblähtes Glied dieser Alge, es besteht aus Inhalt
. und Hüllen (Fig. 55). Der erste stellt eine protoplas-
matische, von Chlorophyll gefärbte Befruchtungskugel
dar, welche zahlreiche Stärkekörnchen enthält und an
einer Stelle der Peripherie sehr oft einen hellen Fleck
aufweist. Die Kugel ist von 3—6 und mehreren con-
centrischen, von einander abstehenden Gallertmembra-
nen lose umhüllt (Fig. 59). Solche Oogonien liegen
entweder zu mehreren beisammen, einen rosenkranz-
— 564 —
formigen Faden bildend, oder sie befinden sich in-
mitten einer Antheridienreihe, oder zwischen unver-
änderten vegetativen Gliedern, die weiter an Anthe-
ridien anstosssen können (Fig. 60— 62). Die Cylindro-
capsa ist demnach monoecisch. An beiden Polen der
Oogonien sind die Hüllen in einen kurzen cylindrischen
Fortsatz hervorgestülpt, die benachbarten Fortsätze
schliessen fest aneinander, an diesen Stellen sind die
Schichten genähert, sehr deutlich und elegant gezeich-
net (Fig. 65). Die Grösse der Oogonien ist sehr
schwankend, sie beträgt mit den Hüllen etwa 0,042
Mill. im Durchmesser; die Befruchtungskugel ist 0,024
Mill. gross.
Das Oogonium entwickelt sich aus einem vegetati-
ven Gliede. Die Einrichtungen für die bevorstehende
Geschlechtsfunction sind hier nicht zahlreich: die
vegetative Zelle gewinnt zuerst bedeutend an Umfang
(Fig. 56,0 u. 64), ihre Hüllschichten werden darauf
aufgelockert und vom gegenseitigen Verbande ge- .
trennt, endlich zieht sich der Inhalt zurück und nimmt
Kugelform an.
Die Antheridien stellen scheibenförmige oder
sphäroidale kleine Zellen, die gleich den Oogonien
eine mehrschichtige Hülle besitzen, dar (Fig. 56, a,
58,a, 60,a). Sie liegen in einer Längsreihe oder in
kleinen Gruppen paarweise neben einander; sehr oft
sind sie zu zweien oder vieren von zahlreichen Hüll-
schichten umschlossen (Fig. 62). Der Inhalt der Anthe-
ridien ist hell rothgelb gefärbt, wodurch die Fäden, an
welchen die Antheridien zahlreich auftreten, leicht
herauszusuchen sind. Die männlichen Zellen werden
wie die vegetativen durch Zweitheilungen der Mutter-
— 565 —
glieder gebildet, mit dem Unterschiede, dass die auf
einander folgenden Zellgenerationen aufhören zu wach-
sen, immer kleiner werden und allmählich eine gelb-
rothe Färbung annehmen (Fig. 56,0 u. 63,0.)
Ein jedes Antheridium erzeugt durch Theilung des
Inhaltes 2 Samenkörperchen (Fig. 57,a). Haben die-
selben ihre Reife erlangt, so werden sie mit einem Ruck
aus der Mutterzelle ausgestossen; befreit, liegen sie
vor dem klaffenden Ausgange eine Weile unbeweglich,
von einer Gallertblase, die sie aus ihrer Bildungsstätte
mitbrachten, eingehüllt (Fig. 57,b). Nach einigen Mi-
nuten gerathen sie in eine zitternde, herumtastende
Bewegung, die immer lebhafter wird, bis zuletzt die
Samenkörperchen die Blase sprengen und nach Art
der Zoosporen munter im Wasser herumschwärmen
(Fig. 57c und 58s).
Die Samenkörperchen der Cylindrocapsa sind proto-
plasmatische spindelförmige Körper von 0,015 Mill.
Länge; sie führen einen spärlichen gelb-rothen Inhalt.
Ihr Hinterende ist oft abgerundet oder in ein An-
hängsel ausgezogen; an der vorderen hyalinen Spitze
sind zwei schwingende Cilien, und unter denselben 2
kleine pulsirende Vacuolen vorhanden (Fig. 57, c).
Die letzten kann man freilich nur dann deutlich wahr-
nehmen, wenn das Samenkörperchen nach langem
Herumirren seine Bewegungen einstellt. Ich habe
diese für die Samenkörperchen seltene Thatsache an
einem Exemplar, welches zufällig in der Mutterzelle
stecken blieb und fast regungslos da lag, constatiren
können (Fig. 57, s).
Kurz nach dem Freiwerden findet man die Samen-
körperchen schon in der Nähe der Oogonien. In dem
ech.
weiblichen Organe sind mittlerweile Vorbereitungen
getroffen, die das Eindringen der männlichen Ge-
schlechtselemente erleichtern sollen: sie bestehen’
darin, dass sämmtliche Höhlen des Oogoniums seitlich
hervorgestülpt werden und am Scheitel der Wölbung
sich auflösen, wodurch eine mehr oder weniger um-
fangreiche Seitenöffnung entsteht (Fig. 59). Die Be-
fruchtungskugel ist zu dieser Zeit noch wie früher
hüllenlos.
Die Samenkörperchen kommen nun bis an die Hüllen
des Oogoniums. Ihre Bewegungen sind nicht mehr
ziellos, sie scheinen deutlich den Zweck des Eindrin-
gens in das weibliche Organ zu verfolgen. Mit grosser
Energie stossen sie an die äussere Wand des Oogo-
niums mit dem vorderen Ende an, treten zurück,
wiederholen den Angriff, und so dauern diese Stossbe-
wegungen, mit grosser Geschwindigkeit ausgeführt,
stundenlang fort. Jedoch gelangen ins Innere, wie es
scheint, nur die Samenkórperchen, welche an der
Öffnung ihre Bohrversuche anstellen, wenigstens sah
ich sie hier in grösserer Zahl und öfters versammelt.
Ein Mal beobachtete ich ein Samenkörperchen, welches
schon in die Öffnung zum Theil eingedrungen war,
aber weiter in den Hüllenschichten eingezwängt nicht
vorrücken konnte und nach mehreren Stunden zu
Grunde ging (Fig. 55,s). Es wollte mir nicht gelingen,
den Eingang der Samenkörperchen mit gewünschter
Vollständigkeit zu belauschen, dagegen traf ich sie
sehr häufig schon im Inneren des Oogoniums. Man
sieht sie hier, einzeln oder zu mehreren versammelt,
die Befruchtungskugel umschwärmen oder im freien
Raume des Oogonium sich herumwälzen (Fig. 59).
— 567 —
Diese rastlosen Bewegungen dauern 5—6 Stunden
und länger, worauf sie aufhören und die Samenkörper-
chen in unförmliche Schleimklümpchen verschrumpfen.
Ungeachtet der scheinbar ausserordentlich günstigen
Verhältnisse, die die Grösse der Geschlechtselemente
und die Durchsichtigkeit der Oogoniumhüllen hier
darbieten, ungeachtet vieler darauf verwandter Mühe
konnte ich das Zusammenfliessen des Samenkörpers
mit der Befruchtungskugel nicht .direkt wahrnehmen.
Nichtsdestoweniger muss ich die beschriebenen Vor-
gänge als einen Befruchtungsakt deuten. Das Entste-
hen der Samenkörperchen in den Fäden der Cylindro-
capsa, ferner ihre Unfähigkeit zu keimen, ihr sehr
häufiges Eindringen in das Oogonium, zuletzt die Ana-
logie mit ähnlichen Befruchtungserscheinungen bei
Oedogonium, Monoblepharis, lassen keine andere Deu-
tung zu. |
Die nächste Veränderung, die wir weiter an der
Befruchtungskugel nach dem Absterben der Samen-
körperchen wahrnehmen, besteht in dem Erscheinen
einer dicken Gallertschicht, unmittelbar an ihrer
Oberfläche, die bald zu einer doppelt contourirten
Membran erhärtet (Fig. 60, o u. 61). Nach einigen
Tagen schwindet allmählich das Chlorophyll mit den
Stärkekörnchen und wird von roth-gelber Ölsubstanz
ersetzt. Auf diese Weise erhalten wir aus der Be-
fruchtungskugel eine Oospore, die von den Gallert-
schichten des Oogoniums umhüllt, eine längere Ruhe-
periode zu überstehen hat (Fig. 60, sp u. 62), wenig-
stens lagen diese Ruhesporen im Wasser den ganzen
Herbst und Winter ohne die geringsten Veränderungen.
Ihre weitere Entwickelung ist abzuwarten.
— 568 —
Nicht in allen Oogonien indessen bilden sich Ruhe-
zustände aus; in sehr vielen begann die Befruchtungs-
kugel, nachdem sie eine Gallerthülle aussonderte,
sogleich zu keimen. Ihr Inhalt theilte sich sofort in
zwei Hälften, welche etwas aus einander rückten und,
jede für sich, eine Gallertschicht ausschieden (Fig. 60,0).
Darauf folgten Theilungen in derselben Weise, wie in
den vegetativen Gliedern, was, wie auch dort, die
Bildung neuer Fäden oder Ballen verursachte. Durch
welche Bedingungen ein so verschiedenes Verhalten
des befruchteten Oogoniums beeinflusst war, kann ich
leider mit Bestimmtheit nicht beantworten, es scheint
mir nicht unwahrscheinlich, dass die sofort keimenden,
noch grünen Oosporen, trotz der Anwesenheit der
Samenkörperchen unbefruchtet blieben, und dass nur
die befruchteten Gonosphaerien in Ruhezustand über-
gehen konnten.
Wenn die mitgetheilten Beobachtungen auch in dem
Befruchtungsgange einige Lücken unausgefüllt lassen,
so machen sie uns doch mit unzweifelhaften Geschlechts-
verhältnissen bei einer Alge bekannt, die ihrer Ent-
wickelung nach sicher zu den Ulothricheen gestellt wer-
den muss. Es wäre nicht unwahrscheinlich, dass die Ulo-
thrix, resp. die Hormospora, die fast in allen Punkten
dieselbe Entwickelungsreihe durchmacht, ähnliche Ge-
schlechtsverhältnisse zeigen wird. Wir hätten dann
die von Dodel-Port als eine Befruchtung gedeutete
Verschmelzung zweier Microgonidien der Ulothrix
anders aufzufassen, wozu schon der Umstand, dass
die Microgonidien derselben Alge, auch ohne zusam-
menzufliessen, keimfähig sind, hinlängliche Berechti-
gung zu geben scheint.
— 569 —
Die Cylindrocapsa involuta fand ich in Nordruss-
land, in der Umgegend von Jaroslaw, in beschatteten
Teichen, in Gesellschaft von Oedogonium , Ulothrix,
Conferva bombycina u. dgl. Die Oogonien und Anthe-
ridien traten im Juni und Juli in ausserordentlicher
Zahl an Exemplaren auf, die in kleinen Aquarien meh-
rere Wochen cultivirt worden waren. Der Entwicke-
lung der Geschlechtsorgane der Cylindrocapsa schien
die Vegetation in feuchter Luft sehr günstig zu sein.
Ein Büschel dieser Alge, den ich absichtlich oberhalb
des Wasserstandes an der Gefässwand so anheftete, dass
sein unterer Theil im Wasser eingetaucht blieb, zeigte
nach einigen Tagen fast an allen Fäden eine überaus
reiche Oogonien- und Antheridien-Entwickelung.
Charkow, 12. März 1876.
Erklärung der Abbildungen.
(Wo die Vergrösserung nicht angegeben ist, sind die Figuren 760
Mal een dargestellt. Sämmtliche Opus wurden mit
der Camera lucida aufgenommen.)
Stigeoclonium.
Fig. 1, 2. Äste während der Umbildung in Pal-
mellenzustand.
» 9. Ausgebildeter Palmellenzustand.
» 4—6. Bildung der Microgonidien in den ver-
gallerteten Séigeocloniumzellen.
» 7. Keimung der Microgonidien.
» 8. Stigeoclonium-Stamm mit Ausläufern.
» 9. Mit strahlenartig verlaufenden Ästen.
» 10. Anfang der Maschenbildung.
» 11. Eine ausgebildete Masche.
» 12 (180). Exemplar mit 2 angrenzenden Maschen.
Melanges biologiques. IX. 12
— 570 —
Fig. 13. Glieder mit stark vergallerteten Wänden.
14. Ruhezustände.
15. Palmellenzustand mit scharf contourirten
Hüllen.
16. Derselbe in Continuität mit einem noch un-
veränderten Aste.
17 — 19. Vermehrung durch Theilungen.
20. Microgonidien-Entwickelung.
21— 23. Directe Schlauchkeimung der Pal-
mellenzustände.
24. Ein Zellstrang des Stigeoclonium.
25. Umbildung in protococcusartige Gebilde.
26 — 28. Im Zerfallen begriffene Stämme.
Ulothrix mucosa.
29 — 31. Habitus der Fäden.
32. Macrogonidien der Ulothrix: a austretende,
b befreite Macrogonidien.
33, 34. Anfang der Vergallertung.
35, 36. Ulothrix-Keimlinge während der Umfor-
mung in Hormospora.
37, 38. Hormospora mutabilis aus Ulothrix mucosa
entstanden.
39—42, 42 bis. Weitere Veränderungen in der
H. mutabilis.
43. Unter Deckglas cultivirte Hormospora, wüh-
rend des Auflösens der Gallertscheiden.
44. Macrogonidien-Bildung und Keimung der-
selben.
45. Anfang der Umbildung in Schizomeris.
46, 47. Schizomeris aus Hormospora in feuchter
Luft gezogen.
Fig.
— 571 —
48. Schizomeris in Wasser Zoosporen bildend.
49. a, aus der Mutterhülle austretende Macro-
gonidien; b befreite; c mit Jod behandelte
Macrogonidie.
Cylindrocapsa involuta.
50. Normaler Faden.
51. Junges angeheftetes Exemplar.
52. Kettenform der Cylindrocapsa.
53. Zellenstrang derselben.
54 (180). Ein Exemplar mit Zellenhaufen 7,
Oogonien o, und einem entstehenden Ast a.
55. g Oogonium mit Hüllen und Befruchtungs-
kugel; s’ in der Oogoniumóffnung einge-
zwängtes Samenkörperchen ; s ein anderes
ausserhalb des Oogoniums.
56 (480). Ein Exemplar mit in Entwickelung
begriffenen Oogonien o, Antheridien b, und
reifen Antheridien a.
57. a austretende Samenkórperchen; b ausgetre-
tene, noch in einen Gallertsack eingeschlos-
sene Samenkórperchen; c befreites, s in der
Mutterzelle stecken gebliebenes Samenkór-
perchen.
58. a reife Antheridien; 0 Ausgang für Samen-
kórperchen; s vereinzelte und gruppenweise
vereinigte Samenkórperchen.
59. Oogonium mit Befruchtungskugel und 3
Samenkórperchen.
60 (180). a eine entleerte Antheridien- Reihe;
sp die Ruhesporen; a, b, weitere Ent-
wickelung der befruchteten (?) Gonosphirien.
— 572 —
Fig. 61. Ausgebildete Oospore. |
» 62 (480). a Entleerte Antheridien-Reihe, mit
nach verschiedenen Seiten gerichteten Aus-
trittsöffnungen; sp Ruhespore.
» 63 (480). Entwickelung der Antheridien.
» 64 (480). Entwickelung der Oogonien.
» 65. Die Berührungsstelle der benachbarten Oo-
gonien.
Hydrocytium acuminatum.
» 66. Palmellenzustand mit dem an der Mutter-
hülle noch haftenden Stiele.
(Tiré du Bulletin, T. XXI, p. 529—557.)
Fingsuaiad o uos ugA| ‘ASU qu]
ep 4e3ny »
E
4
|
j
ES inc bse iier
| del. biol. 1 1A.
IN
Dur)
qu pow
Lith Anst.v.lven son,6!Petersburg. | à
LE FOR
‘Gungeusjaq;S ‘UOSUBA ^15uy UT | : E ‘jap Joyny
20 Avril
pm 1876.
Über Knospenbildung bei Equiseten. Von Prof. A. Fa-
mintzin.
(Avec une planche.)
Alle Forscher, welche sich mit der Knospenbildung
der Equiseten beschäftigt haben, stimmen darin über-
ein, dass, die Gipfelknospe ausgenommen, alle übrigen
endogenen Ursprungs sind, indem sie sich aus den
Zellen des Innengewebes entwickeln sollen. Von den
neuern Beobachtern erwähnt ihrer Bildung zuerst
Hofmeister. Auf Seite 94 seiner «Vergleichenden
Untersuchungen» giebt er über die Knospenbildung
der Equiseten Folgendes an: «Niemals verzweigt sich
die Endknospe des Schafthalmstengels. Es dürfte
kaum eine andere Pflanzengruppe mit so ausschliess-
lichem, scharf ausgeprägtem Spitzenwachsthum geben.
Die Verästelung erfolgt ausschliesslich durch Ad-
ventivknospen. Diese entstehen an bestimmt vor-
gezeichneten Stellen: in der ringförmigen Insertion
des scheidigen Blatts, je eine Adventivknospe mit
seltenen Ausnahmen genau unter dem Winkel zwischen
je zwei Blattzipfeln. Die Anlage zur Adventivknospe
erfolgt in der Regel schon sehr lange vor der zu den
Mélanges biologiques. 1X. (Pes
Bie) ees
Gefissbiindeln des betreffenden Stengelglieds. Eine
Zelle der bezeichneten Stelle ber Blattbasis aus der zwei-
ten oder dritten Schicht unter der Blattoberfläche, an
den im Herbst sich bildenden, zur Entfaltung im Früh-
jahr bestimmten Sprossen des Equisetum pratense, oft
schon im dritt- bis viertjüngsten Blatte zeichnet sich
durch Grössenzunahme, noch mehr durch farblosen
diekschleimigen Inhalt vor den jetzt oft schon Chlo-
rophyll führenden Nachbarzellen aus, hinter denen sie
bald in der Längsdehnung zurückbleibt, wobei sie aus
dem Zusammenhang mit den seitlich und von oben sie
umgebenden Zellen tritt. Bald beginnt in ihr eine in
rascher Folge in der Endzelle sich wiederholende
Theilung durch wechselnd der Achse des Stengels zu-
und abgeneigte Wände, womit eine Zellenvermehrung
eingeleitet wird, die in allen Stücken der in der Schei-
telzelle der Terminalknospe vor sich gehenden ent-
spricht. Die Stellung der in der Scheitelzelle der
Adventivknospe entstehenden Wände ist fast aus-
nahmslos senkrecht zu einer durch die Achse des
Hauptsprosses gelegten Ebene. Bald wird das Da-
sein der Adventivknospe durch eine Auftreibung der
Aussenfläche des Stengels dicht unter der Ansatz-
stelle des Blatts merklich. Endlich, bei weiterem
Längenwachsthum , bricht sie aus der Unterseite des
scheidenförmigen Blatts hervor.»
‘Eine dieser ganz entsprechende Schilderung der
Entwickelung der Knospen der Equiseten finden wir
bei Duval Joure in seinem Werke: Histoire na-
turelle des Equisetum de France. «La tige des Equi-
setum», schreibt er Seite 13, «est rigoureusement
— 575 —
simple et nese bifurque nine se divise jamais (sauf les
cas de mutilation) en axes secondaires; mais dans la
plupart des espèces elle est pourvue de rameaux la-
téraux disposés en verticilles. Ces rameaux naissent
de bourgeons adventifs situés à la base des gaines,
entre les côtes, dans la prolongation du sillon com-
missural des lobes; de sorte qu'ils alternent avec
les divisions des gaines.» «En rompant ou en tor-
dant la tige d'un Equisetum adulte, surtout vers
l'arriére-saison, on remarque, qu'elle se sépare,
comme les rhizomes, en deux cylindres, l'un externe
ou cortical, l'autre interne.» «Le cylindre interne
est composé de tissu cellulaire incolore et de faisceaux
fibro-vasculaires; il présente constamment la grande
cavité centrale qui parcourt toute l'étendue de l'entre-
noeud, et autour d'elle la série circulaire des lacunes
essentielles. Le cylindre cortical, entièrement depourvu
de faisceaux fibro-vasculaires, présente, vers l'intérieur,
du tissu cellulaire incolore, dans lequel sont creusées
les grandes lacunes extérieures en alternance avec les
lacunes essentielles.» «Les verticilles (p. 65) des bour-
geons à rameaux sont situés un peu en dessous du
diaphragme. Ces bourgeons prennent naissance à la
surface du cylindre interne, vis-à-vis d’un sillon, c'est-
à-dire entre deux divisions de la gaine et dans un
plan vertical, qui passerait par le milieu des grandes
lacunes corticales. Mais ils se montrent bien avant
Papparition des lacunes, et quand plus tard ils s’avan-
cent vers l’extérieur, il reste entre eux et la lacune
une couche de deux ou trois rangs de cellules qu’ils
repoussent en saillie rentrante au sommet et sur la
— 576 —
ligne médiane de la lacune.» «L’apparition du rudi-
ment d’un bourgeon a lieu de tres bonne heure; elle
est & peu pres contemporaine de celle des vaisseaux
dans la jeune tige. M. Hofmeister la dit même de
beaucoup antérieure; je n’ai pu constater cette grande
différence sur les espèces où j’ai suivi cette apparition.
Au point désigné plus haut, sur la ligne de division
de deux lobes ou un peu au-dessous de leur base,
dans la couche la plus externe des cellules devant con-
stituer le cylindre interne, une cellule se distingue des
autres par son contenu incolore et plus mucilagineux,
et surtout par ses plus grandes dimensions, sa forme
ovoïde transversale et non allongée de bas en haut.
Au lieu de suivre les autres dans leur extension longi-
tudinale, cette cellule s’accroit en rayonnant vers l’ex-
térieur et fait saillie en dehors d’elles. Elle ne tarde
pas à se dédoubler par une cloison perpendiculaire à
son axe de production. Des deux cellules, qui résul-
tent de cette division, la cellule non terminale se mul-
tiplie en deux cellules latérales au moyen d’une divi-
sion médiane verticale; bientôt après, sinon simulta-
nément, une multiplication par division horizontale
double ces deux cellules, et en fait un petit verticille
de quatre cellules rectangulaires à leur ligne com-
mune de contact. Par suite d’une nouvelle division
qui, presque parallèle à la surface -extérieure de ce
bourgeon naissant, s’opere dans chacune de ces cellu-
les, leur nombre est doublé, les nouvelles cellules in-
térieures sont les cellules génératrices du tissu médul-
laire du rameau; les plus extérieures donneront nais-
sance aux gaines et aux tissus interne et cortical.
— 577 —
Enfin il s'opère dans ces dernières d'abord une divi-
sion longitudinale et rayonnante, puis une division
transversale parallèle à la division initiale. C’est à ce
degré, ou au degré précédent, que le bourgeon s’arrête
et demeure à l’état expectant sous les cellules corti-
cales des tiges spicefères des E. maximum et arvense.»
Endlich sind nach Sachs“) die Equiseten die einzige
Pflanzenklasse, deren Verzweigung ausschliesslich auf
der Bildung endogener Seitenknospen beruht.
Sie entstehen im Gewebe der jüngsten Blattwülste,
schon lange vor der Differenzirung der Fibrovasal-
stränge an den Stellen, welche senkrecht unter dem
Winkel zwischen je zwei Scheidenzähnen liegen, mit
diesen also alternirend. Der morphologische Ort ihrer
Entstehung ist noch nicht genau präcisirt: wahr-
scheinlich ist eseine Zelle derjenigen Schicht,
welche auch den Fibrovasalsträngen ihren Ur-
sprung giebt, aus welcher sich eine Knospe
entwickelt. Hofmeister zeigte zuerst, dass jede
Knospe aus einer Zelle des inneren gewebes hervor-
. geht, und wenn ich selbst auch keine einzelligen Zu-
stände gesehen habe, so fand ich doch Zweiganlagen,
die erst aus zwei bis vier Zellen bestanden; sie zeigten,
dass schon die ersten drei Theilungen der Zweigmutter-
zelle nach drei Richtungen so geneigt sind, dass da-
durch sofort eine dreiseitig pyramidale Scheitelzelle
zu Stande kommt; die ersten drei Theilungen bilden
also die ersten drei Segmente.» Ein Equisetenspross
mit den sich entwickelnden Seitenknospen ist von
Sachs auf der Seite 397 des Lehrbuchs abgebildet.
*) Lehrbuch der Botanik. Aufl. 4. S. 396.
Mélanges bioloigques. IX. 73
— 578 —
Obgleich die hier angeführten Forscher in der
Schilderung der Entwickelung der Equiseten - Seiten-
knospen in mehreren wesentlichen Punkten auseinan-
dergehen, so stimmen sie doch alle darin überein, dass
letztere endogenen Ursprungs sind und darin von
den Zweigknospen aller übrigen Pflanzenformen eine
Ausnahme bilden. Dieser einstimmigen Angabe aber
ungeachtet will ich hier doch zu beweisen versuchen,
dass sie unrichtig ist und dass die Seitenknospen der
Equiseten keine Adventivknospen, sondern echte
Zweigknospen, allen übrigen vollkommen analoge, exo-
gene Bildungen sind. Es ist mir gelungen, auf Längs-
schnitten von Equisetum arvense ihre Bildung Schritt
für Schritt zu verfolgen und bestimmt nachzuweisen,
dass die Scheitelzelle der Seitenknospe bei Equiseten
einer der oberflächlichen Zellen des Stengels ihren
Ursprung verdankt.
Wenn ein Längsschnitt zufälliger Weise eine eben
angelegte Seitenknospe trifft, so lässt sich sehr deut-
lich beobachten, dass die junge Zelle, welche später-
hin zu ihrer Scheitelzelle wird, dicht über der ring-
förmigen Blattanlage gelegen erscheint (Fig. 1 a). Sie
wird mit der Zeit durch eine Längswand halbirt;
die obere dieser Zellen verändert wenig ihre frühern
Dimensionen; die untere der neu entstandenen Zellen
dagegen schwillt mächtig an, indem sie auf ihrer
Unterseite bauchartig aufgetrieben wird. (Fig. la’,
Fig. 5, 4a.) Bald darauf erscheinen in letzterer zu
einander geneigte Wände, welche vollkommen denen
der dreiseitigen Scheitelzelle der Gipfelknospe ihrer
Lage nach entsprechen (Fig. 2a.), wie es schon Hof-
— 579 —
meister und Sachs ganz richtig angegeben haben.
Die neu gebildete Scheitelzelle der Seitenknospe er-
scheint horizontal gelegen und ist mit ihrer freien
‚Oberfläche der Blattscheide zugekehrt. In diesem
Stadium ist es ausserordentlich leicht, durch den
Längsschnitt, den zur Scheitelzelle der Seitenknospe
führenden Kanal (Fig. 2b, 3b, 4b.), welcher zwischen
dem Stengel und der ringförmigen Blattscheide® vor-
"handen ist, bloszulegen und von der exogenen Lage
der Seitenknospe sich zu überzeugen (Fig. 2, 3, 4.).
Die anschwellende Seitenknospe drückt immer stärker
segen das Gewebe der Blattscheide, stülpt es mit der
Zeit ein, reisst es endlich allmählich auf und wächst in
das Innere der Blattscheide hinein. Je weiter eine
Seitenknospe in ihrer Entwickelung fortgeschritten ist,
desto schwerer wird es, den zu ihr führenden Kanal zu
entdecken; demungeachtet bin ich doch im Stande ge-
wesen, auch bei ziemlich entwickelten Seitenknospen
ihn nachzuweisen. Das erste Entwickelungsstadium
der Seitenknospe von Equisetum, welches meiner Fig. 3
vollkommen entspricht, ist für Equisetum limosum von
Hofmeister auf Taf. XIX Fig. 1 seiner vergleichen-
den Untersuchungen ganz getreu abgebildet, von ihm
aber falsch gedeutet. Er hält diese Zellen für ge-
wöhnliche Epidermiszellen, die nach ihm in keiner Be-
ziehung zur Seitenknospenbildung stehen. — Die hier
angeführten Beobachtungen sind aber, wie ich hoffe,
im Stande die endogene Natur der Seitenknospen
von Equiseten zu widerlegen und die Verzweigung
der Equiseten als eine allen übrigen Pflanzenklassen
ganz gleiche erkennen zu lassen.
— 580 —
Erklärung der Abbildungen. Equisetum arvense.
Fig. 1, Längsschnitt durch die Gipfelknospe. a, die
zur Seitenknospe sich umbildende Zelle; a’, dieselbe
durch eine Längswand getheilt.
Fig. 2, 3, 4, Längsschnitte durch in Entwickelung
begriffene Seitenknospen a. — b, der zu einer Seiten-
knospe führende Kanal der durch den Stengel und
die Blattscheide gebildete Zwischenraum.
(Tiré du Bulletin, T. XXII, pag. 192—198.)
LÉ Aunppranadsouy aoa UV Y s XL] Tu EN
ttm a
BuNgsuayad ic UOSUBA) AU] “UIZIUIWEy'A'2a8 By p uo
AUS TT À Faninizin. Ueber Knsperbildung der Equiselen +
Lith.v.lvanson,St Petersburg,
Nach d.Nat.gez.v. A.Famintzin.
20 Avril
2 Man 1919:
Diagnoses plantarum novarum Japoniae et Mandshu-
riae. Scripsit C. J. Maximowicz.
DECAS VIGESIMA.
(Cum tabula aeri incisa.)
Clematis L.
Species Asiae orientalis.
Sect. 1. Flamula.
Sepala praefloratione valvata basi ac medio subaequilata.
Caudae carpellorum elongatae patentim plumosae. Flores ex inno-
vationibus elongatis, unde florescentia non vernalis, sed aestivalis.
Divis. 1. Pedunculi axillares 1-flori nudi vel bracteati et tunc ex
bractearum axillis passim floriferi 3-flori; infimi ramiformes quidem
passim pluriflori (ex trichotomia iterata), sed tunc flores minime
subcoétanei. Pedunculi nunquam apice ramorum in paniculam ap-
proximati.
Frutices erecti ramosi ramis strictis, petiolis brevissimis non tor-
tis. Sepala patentia. 2.
Frutices scandentes vel herbae. 3.
2. Filamenta linearia, rami elongati ......... .. Cl. songorica.
» basi dilatata, rami breves......... Cl. fruticosa. x
3. Sepala conniventia. 4.
Sepala patentia (in Ol. caesariata ignota). 6.
4. Folia bis vel ter composita, segmenta pinnati-
fida laciniis linearibus. Frutex flore flavido. Cl. aethusaefolia.
Folia semel vel bis pinnata, segmenta indivisa
lata margine serrato vel integro. Flores non
flavi. 5.
— 582 —
5. Sepala brunneo-tomentosa. Segmenta margine. _
IDOE Os «ails. ae Le ehe Cl +
Sepala alba glabriuscula. Segmenta serrata... Cl. lasiandra.
6. Segmenta foliorum integra. 7.
» » serrata vel incisa. 8.
7. Folia bis trisecta, segmenta acuminata, fila-
melita antheris longiora ......- 9.2.9.5 Cl. parviloba !).
Folia bis pinnatisecta, segmenta apiculata. An-
therae filamentis longiores............... Cl. Kirdowi.
8. Pedicelli fructiferi apice clavati, folia trisecta,
planta hifta-:.. 2... eee RS e En Cl. caesariata.
Pedicelli immutati, folia decomposita, plantae
parce puberulae vel glabratae. 9.
9. Filamenta ciliata, sepala ovata acuminata pa-
tentia. v. sls ake MO nds, EURE ate wid ad Cl. orientalis.
Filamenta glabra, sepala lanceolata reflexa... Cl. Pierott.
2. Sepala patentia.
a. Frutices erecti dumosi.
1. Cl. fruticosa Turcz. in Bull. Mosc. V. 181. —
Maxim. Ind. Mongol. in Fl. Amur. suppl. 479.
Hab. in Mongolia australiore: secus viam mercato-
riam sibiricam (Kirilow!) cirea lacum salsum Kobur
in arenosis, init. Augusti fl. (Bunge!, Ladyshinski!)
et prope Mogoitu (Bunge, fine Aug.), in terra Ordos,
valle fl. Hoangho in arenosis rara, med. Aug. fl.
(Przewalski!).
2. Cl. songorica Bge. — Ledeb. Fl. Ross. I. 2.
Var. integrifolia 'Trtv. Enum. pl. Schrenk. in Bull.
Mose. 1866. #2. p. 55.
Hab. in Mongoliae borealis regione Urot et Chalcha,
desertis arenoso-lapidosis, med. Aug. fl. frf. (Prze-
walski!).
1) Species a me non visa forsan ad sequentem divisionem per-
tinens, ubi quaerenda, hic tamen quoque ob «paniculam foliosam
paucifloram » inserta.
— 583 —
b. Frutices scandentes.
3. Cl. Kirilowi. Scandens glauca parce pilosius-
cula, caule sulcato; foliis coriaceis pinnatisectis: seg-
mentis 5 trisectis, segmentulis breve petiolulatis ova-
libus v. oblongis obtusis cum mucrone integris basi
trinerviis utrinque elevato-reticulatis; pedunculis axil-
laribus folio brevioribus rigidis 1—5 -floris; flore
erecto; sepalis 4 (5, 6) patentibus oblongis truncato-
emarginatis praeter marginem latum glabriusculis ge-
nitalia vix duplo superantibus; filamentis glabris an-
therä brevioribus et crassioribus linearibus stylos 5—8
adaequantibus; carpellis. . .. — C. Massoniana? Ma-
xim. Ind. Pekin. l. c. 468.
Hab. in viciniis Pekini Chinae borealis, unde specc.
2 fl. olim attulit Kirilow.
Cl. glaucae W. similis, sed optime videtur diversa
sepalis truncato-emarginatis in sicco violaceis, stamini-
bus glabris, filamento brevi. Segmenta foliorum pri-
maria brevius petiolata, in omnibus foliis visis unicum
basi hinc dente auctum, cetera integerrima.
Petiolus communis 11 cent., petioluli laterales
1 cent,, ultimi 1 —4 mill. longi, segmenta 1: 3 cent.
circiter magna. Bracteae petiolulatae ovales pedicello
multo breviores. Alabastra globoso-ovoidea acutiuscula
incano-tomentosa. Flos diametro 18 mill. sepalis pa-
tentissimis.
4. Cl. orientalis L. (sensu Hooker et Thoms. Fl.
Ind.)
Var. intricata (Bge. Enum. Chin. n. 3. sp. pr.).—
Cl. intricata et Cl. glauca, Maxim. Ind. Pekin.
l. e. — Cl. glauca var. Turcz. Anim. herb. in Bull.
Mosc. XXVII. X 2. p. 272. — Maxim. Ind. Mongol.
— 584 —
l c. — Cl. glauca 8. angustifolia Ledeb. L c. 3.
(quoad specc. microphylla). -— Cl. orientalis var. acu-
tifolia T rtv. 1. c. (similia specc.).
Hab. ad sepes et vias fere totius Chinae borealis
(Bunge!): Pekino (Skatschkow!, Ladyshinski!),
montibus boream versus in coemeteriis (Tatarinow!);
in Mongolia australi: locis subarenosis (Kirilow!,
Turcz.!), terra Ordos in valle fl. Hoangho, frequens,
et in deserto a jugo Alaschan boream versus extenso
sterilissimo, terrae adpressa et rara, init. Augusti flo-
rens (Przewalski!), nec non in Songoria. |
segmentis angustioribus et minoribus vulgo magis
acuminatis, pedunculis 1 — 3-floris saepissime longio-
ribus a var. acutifolia Hook. et Thoms. distinguenda.
Var.? Wilford?. Folia bis trisecta, segmenta breve
petiolulata petiolis non tortis ovato-lanceolata acu-
minata parce serrata profundeque incisa; pedunculi
axillares 1-flori versus basin foliaceo-bracteati, se-
pala intus araneoso - villosula elliptica obtusiuscula
8-linealia, filamenta basi vix dilatata, solito rigidius
et longius ciliata.
Hab. in litore orientali Mandshuriae inter 44 et
45? (Wilford! fl. defl. s. nom. CZ. orient. var. acu-
tifoliae).
Specimen unicum, a var. acutifolia Hook. f. et
Thoms. signis datis nimis, forsan specie, diversum.
Planta intense viridis fere glabra.
Var.? serrata. Ut praecedens, sed segmenta prima-
ria longe (terminale lamina longius), secundaria bre-
viuscule petiolulata, subinaequaliter argute serrata,
petiolo petiolulisque volubilibus, sepala pollicaria ovato-
oblonga in mucronem acuminata.
— 585 —
Hab. in Mandshuria rossica australi, ad fl. Sedemi
prope pagum koreanum Pozilowka, fine Augusti sub-
defi. (Goldenstädt!).
Specimen unicum, quoad frondem Cl. lasiandrae si-
millimum, sed flore valde diversum. Planta adpresse
pilosa, herbaceo-viridis, pedunculis 3-pollicaribus.
. 5. Cl. Piero Mig. Prol. 189. — Franch. et Sa-
vat. Enum. 1. p. 2.
Hab. in Japonia (Siebold!): Kiusiu, circa Na-
gasaki (Oldham! Ÿ 5 frf.) locis graminosis silvae opacae
declivitatis borealis m. Yuwaya sat frequens, init. Sep-
tembris fl., init. Novembrls frf., nec non in collibus circa
Inassa in silvis rarius; Tara-take, fine Aug. flor.; prov.
Bungo prope Taga-sake, in pratis maritimis, non fre-
quens, fine Octob. frf. Nippon: jugo Hakone, medio
Octobri frf.
In mentem vocat Cl. orientalem. L., sed haec statim
differt foliis pinnatim nec ternatim bis sectis, sepalis
patentibus ovatis nec reflexis oblongis, staminibus quam
styli subbrevioribus nec distinctissime longioribus,
filamentis linearilanceolatis nec linearibus, ciliatis ne-
que glabris, antheris respectu filamenti majoribus, nec
illo decies saltem brevioribus. — Pedunculi in nostra
graciliores ad summum triflori, sepala et antherae
virgineae in vivo lacteae, hae apertae cinereae. Folia
quoad formam variabilia, interdum illis Cl. parvifoliae
Edgew. speciminis macrophylli persimilia. -
Haec species, in coll. Oldham. cum dubio pro Cl.
biternata D C. Syst. I. 149. habita et a me ipso pri-
mum pro hac sumpta, a planta Candollei et Decais-
nei(hb. Timor! in Nouv. Ann. Mus. III. 421.) certo
Mélanges biologiques. IX. 74
BS cs
differt, praesertim floribus. De Cl. biternata D C. confer
infra in observatione ad calcem Cl. brevicaudatae.
6. Cl. caesariata, Hance in Seem. Journ. of bot.
VINE Lie
Hab. in Chinae prov. Fokien (de Grijs! in hb.
Hancei X 6700).
Fructifera tantum nota, quoad locum igitur dubia.
2. Sepala conniventia.
7. Cl. aethusaefolia Turcz. in Bull. Mosc. V. 181.
— Maxim. Ind. Pekin. 468. Ind. Mongol. 479.
Hab. in China boreali, circa Pekin (Kirilow! Ta-
tarinow!), prov. Kansu silvis alpinis rara (Przewals-.
ki!); Mongolia australi (Kirilow!): in apricis jugi
In-schan (vel Muni-ula) rara, in jugo Alaschan, in
vallibus et ad pedem in ipso deserto rarius (Prze-
walski!).
Specimina e Kansu, foliis ramorum florentium tenui-
ter, caulinis illos fulcientibus grossius minusque dis-
sectis transitum efficiunt ad
Var. latisectam Maxim. Fl. Amur. 12. — Rgl.
Gartenfl. 1861. tab. 342. (mala quoad sepala erecta),
ibid. 1863. pag. 349. (sepala recte apice revoluta
corriguntur.)
Hab. in Mandshuria secus Amur australem et Usuri
inferiorem, sat frequens. Petropoli quotannis uberrime
floret e seminibus a d. Maack introductis.
8. Cl. lasiandra. — Scandens viridis praeter folia
adpresse pilosula glabra; foliis bis (superioribus semel)
trisectis, segmentis petiolulatis ovatis v. ovato-lanceo-
. latis acuminatis inaequaliter argute serratis; pedun-
culis axillaribus folio brevioribus versus basin bractea-
587 —
tis et hine 1— 3-floris; pedicellis gracilibus flore
Des longioribus; flore nutante; sepalis conniven-
tibus apice revolutis oblongis v. ovato-oblongis acu-
tis v. breve acuminatis margine tomentosis genitalia
erecta parum superantibus; filamentis planis lineari-
bus dorso longe denseque sericeo-pilosis pilis anthe- .
ram 4 " breviorem velantibus; stylis oo stamina aequan-
tibus; capitulo fructifero erecto carpellis oo ovato-
lanceolatis acuminatis compressis vix marginatis dense
sericeis longe plumoso-caudatis.
Hab. in Aiusiu: Naga-yama, in valle profunda ad
pedem, silvis vetustis, init. Octobris fl. et frf.
Species peculiaris, prope Cl. fuscam Turcz. po-
nenda, sed toto coelo diversa. Quoad folia simillima
Cl. oriental? var. serratae supra descriptae.
Herbacea dicitur. Segmenta foliorum 8:20 usque
30:65 mill. magna. Flos 15 mill. longus, albus, extus
versus basin cinnamomeo suffusus, glabriusculus (mar-
gine sepalorum excepto). Antherae lineares pilis fila-
menti circumdatae, ipsae glabrae.
9. Cl. fusca Turcz. in Bull. Mosc. 1840. 60. —
Maxim. Fl. Amur. 10. — Rgl. Fl. Ussur. tab. II.
fig. 1. — C. kamtschatica Bong. in Bull. scientif.
MIL 1841. 339. |
Hab. in Mandshuria: secus fl. Amur ab ostio fi.
Komar usque ad sinum Tataricum, ad Burejam infe-
riorem (F. Schmidt), ad Sungari usque ad Indamo,
ad totum Usuri fl., circa sinum St. Olgae, in jugo li-
torali Sihota, circa sinum Victoriae (Wladiwostok,
Possjet etc.) nec non ad fl. Suifun, in pratis, fruticetis,
lucis frequens et luxurians. In Sibiria maxime orien-
lali: Ajan (Tiling), Kamischatka et Kurilis boreah-
— 588 —
bus, erecta 1 —3-flora, et talis etiam in Mandshuria
boreali alpina, ad fl. Nemilen (Schmidt).
Divis. 2. Pedunculi axillares bis saltem divisi, multiflori, minute
bracteati, ad apices ramorum saepius in paniculam divitem appro-
ximati.
Sepala patentia. 8.
» conniventia, folia ampla. 2.
2. Herba erecta robusta. Flores polygami, pedun-
culis pedicellisque strictis crassis...... .... Cl. tubulosa.
Debilis tenera. Flores hermaphroditi, pedun-
culis pedicellisque gracilibus ............. Cl, Tatarinowi.
3. Sepala 5 — 6, herba rigida erecta, segmenta fo-
norum near 22. Van ...... Cl. angustifolia.
Sepala 4. — 4.
4. Segmenta foliorum margine integra. 5.
» » » inciso-serrata v.ser-
rata. 11.
Folia omnia trisecta. 6.
« bis tri- vel pinnatisecta. 7.
6. Anthera filamento longior. Segmenta folii basi
e
obtusa vel cordata ..... RS pe ee Cl. Meyeniana.
Anthera filamento brevior. Segmenta basi cu-
MPAA ES N. bles tates ou RER ars, WIE ES Cl. crassifolia.
7. Filamenta antheris multo breviora. Segmenta
Toliorium 5 arıuminatar awe nd: e i ees CI. uncinata.
Filamenta antheris longiora. 8.
8. Foliabistrisecta, segmentabasicuneata angusta
acuminata, urn nn a T 1E Cl. parviloba.
Folia semel pinnatisecta, segmenta petiolo pro-
xima passim trisecta, basi obtusa vel cor-
data. 9.
9. Segmenta omnia Po planta sicca nigres-
GENS ic as EO Se ew. ao So ef CU EA AE Cl. termiflora.
Segmenta inferiora passim 2—3-loba v. 3-secta,
planta slices, yaridis., 10...,.::3 ur
10. Herba petiolis scandens..... PU dm Cl. recta var. mandshurica.
Frutex magnus scandens.............. s. Cl, paniculata. —
11. Bola trisecta.. 2... ee ES Cl. apufolia.
» Semel pinnatisecta. 12.
» bis pinnatisecta glabriuscula.......... Cl. brevicaudata.
12 481er ba, eiabriüscula. .....:2. 72209 cate PS Cl. pinnata.
Frutex scandens, folia subtus villosa ........ Cl. grata,
*
= Dag. t.
1. Sepala conniventia.
10. Cl. tubulosa Turcz. in Bull. Mosc. 1837. X.
Ne 7. p. 148. — Maxim. Ind. Pekin. |. c. — Hance,
on N. China plants, in Journ. Linn. soc. XIU. 75.
Hab. in China boreali: prope Pekin (Skatschkow!),
in declivitatibus et faucibus m. In-schan, Junio florens
(Tatarinow!), in montibus a Pekino occidentem ver-
sus sitis (Williams, ex Hance), Ku-pei-kau, secus
vias (idem). Culta olim in horto Petropolitano, nunc
in horto Parisiensi (s. n. Cl. Davidianae). —
Planta valde variabilis, caule mox herbaceo graci-
liore, mox basi lignoso suffruticoso in ramos plures
erectos diviso. Flores mox in axillis foliorum fascicu-
lati, sessiles, mox pedunculo communi fulti, alii ses-
siles, alii pedicellati, mox flores sessiles cum pedicel-
latis in axilla eadem intermixti, mox pedunculus elon-
gatus ad intervalla fasciculis pluribus florum onus-
tus. Flores occurrunt vel omnes masculi, vel omnes
feminei, vel saepissime (in individuis robustioribus)
monoici, hermaphroditi nempe cum paucis masculis
mixti, variant etiam quoad magnitudinem ita, ut duplo
minores non rari sint. Planta certe demum suffruti-
cosa, ut e speciminibus nostris numerosis et comple-
tis clarum est, sed floret fortasse jam primo anno, unde
Williams (apud Hance) ait: a coarse vigorous an-
nual with rank smelling purple flowers.
Cl. azurea hort. apud Turcz. Anim. herb. in Bull.
Mosc. 1854. XXVII. X 2. p. 272., ex hortis Tauriae,
etiam forsan non diversa.
Specimina maxima rarissime ferunt folia infima
2-jugo-pinnatisecta (segmenta 5, loco trium ut solito
occurrunt) cuni pedunculis elongatis multifloris. An
— 590 —
talis sistit Cl. heracleifoliam DC. Syst. I. 138. inter
Pekin et Jehol a Staunton detectam, sed a nemine
postea visam, descriptione non contradicente, praeter
caulem scandentem ?
Cl. stans S. Z. Fl. Jap. fam. nat. I. n. 302. — Miq.
Prol. 190., quoad specimina hucusque e Japonia al-
lata, a Cl. tubulosa bene diversa videbatur floribus par-
vis, sepalis intus pallide coeruleis nec sordide viola- :
ceis, nunc tamen, ubi exempla numerosa e locis di-
versissimis Japoniae attuli, nullas differentias inter
utramque speciem invenire possum. Variat enim pl. ja-
ponica plane eodem modo ac sinensis floribus parvis vel
magnis, pallidis vel intensius coloratis, sessilibus vel
pedicellatis, et dantur specimina, quae nequaquam a
chinensibus distinguenda sunt. Videntur tamen in japo-
nica planta frequentius quam in chinensi, praesertim
in borealibus, occurrere individua floribus male evo-
lutis, solito duplo minoribus, vix apertis, nihilominus
fructus perfectos maturantibus.— Possideo e Japonia:
e Hakodate sat frequentem, e Nippon principatu Nambu,
Idzu, prope Kanasawam et Yokoskam nec non e mon-
tibus Hakone, multis exemplis florentibus et fructiferis
collectam.
11. Cl. Tatarinowii. — Viridis gracilis parce bre-
vissime puberula, caule 6 -sulco debili; foliis bijugo-
pinnatisectis amplis jugo petiolo proximo trisecto v.
trifdo ceteris trilobis, segmentis omnibus ovatis v.
rhombeo-ovatis acutis parce mucronato - inciso -serra-
tis; pedunculis axillaribus elongatis folio brevioribus
gracilibus ter trichotomis, pedicellis filiformibus flore
subnutante longioribus; sepalis 4 conniventibus apice
revolutis extus puberulis margine tomentosis oblongis
— 591 —
acutis genitalia duplo superantibus; filamentis glabris
antheram superantibus; stylis quam stamina fere duplo
brevioribus crassiusculis basi plumosis.
Hab. in China boreali, non procul a Pekino (Ta-
tarinow! fl. defl.)
Rami praesto sunt 3 herbacei recti et icon ad vi-
vum colorata pulchra. Folia ad 22 cent. longa, secus
mervos superne in sieco subcinerascentia, ceterum vi-
ridia, membranacea, subpenninervia, fere glabra. Seg-
mentum terminale ad 8: 10 cent. magnum, sequentia
dimidio minora, infima triloba v. incisa v. trisecta
aequimagna vel minora, omnia petiolulata. Flos 15
mill. longus, alabastro oblongo acuto, ochroleucus et
coeruleo suffusus. Antherae lineares.
2. Sepala patentia.
a. Segmenta foliorum inciso-serrata.
12. Cl. pinnata. — Herbacea? suberecta viridis
adpresse pilosula; caule 6-sulco debili; foliis 2 - jugo-
pinnatisectis segmentis petiolulatis cordato-ovatis ova-
tisve. breve acuminatis inaequaliter inciso-serratis; pe-
dunculis axillaribus strictis firmis folio brevioribus ter
trichotomis superioribus in paniculam multifloram con-
flatis, floribus subcymosis; pedicellis flore erecto bre-
vioribus; alabastris oblongis acutis; sepalis 4 anguste
oblongis acutis patentissimis apice revolutis extus to-
mentosis stamina paulo superantibus; filamentis li-
nearibus glabris anthera triplo longioribus; stylis circa
15 quam stamina duplo brevioribus crassiusculis basi
plumosis. — Cl. spec. Maxim. Ind. Pekin. l. c.
Hab. China boreali: in faucibus montium a Pekino
occidentem versus sitorum, prope templum Schan-ar,
— 592 —
trans flumen Chun-che, inter frutices, Augusto florens
(Tatarinow!).
Praecedentem non parum refert, sed folia peduncu-
lique firmiora, segmenta simplicia magis regulariter
et argute serrata, pedicelli magis squarrosi breviores,
flores (ex sicco lactei) vero plane alieni. Folium totum
18 cent. longum, segmentum terminale 4— 6 : 6 —10
cent. magnum, interdum leviter trilobum, lateralia
aequalia v. majora v. in foliis summis trisectis duplo
minora et angustiora. Bracteae parvae oblongae.
Flos diametro 35 mill. Sepala 17 mill. longa, 2 — 3
mill.lata. Antherae lineares.
CT. brevicaudatae proxima videtur, sed grandiflora,
macrophylla et semel pinnatisecta, caule, ex specimi-
nibus paucis at completis collectis, herbaceo.
13. Cl. brevicaudata DC. Syst. I. 138. — Bge.
Enum. chin. n. 2. — Maxim. Ind. Pekin. et Mongol.
ll. cc. — F. Schmidt, Fl. Amg. bur. p. 28.
Hab. in China boreali, Mongolia australi, Mand-
shuria: ad Burejam inferiorem (F. Schmidt), ad litus
Mandshuriae inter 44 et 45° lat. (Wilford! s. n.
«Cl, biternatae?»), circa sinum Guérin, in fruticetis se-
cus rivulos frequens, fine Augusti fl. defl. (ipse).
Planta a Wilford et a me lecta sistit lusum um-
brosum: pedunculis folio triplo brevioribus pluri-nec
multifloris apice ramorum in paniculam non appro-
ximatis.
Huic valde similis est Cl. biternata DC. Syst. I.
149 excl. syn. — Dne Herb. Timor., in Nouv. Ann.
Mus. III. 421., ex insula Timor hucusque tantum nota,
cujus specimen authenticum, a Riedlé collectum, a
Decaisneo datum, in herb. Acad. Petrop. examinare
— 593 —
contigit. Flores iidem, folia in CZ. biternata autem
ambitu deltoidea petiolis partialibus pollice breviori-
bus (ex Decaisne pollicaribus) segmento terminali
fere semper trisecto, lateralibus in superioribus trilo-
bis, in inferioribus trisectis, ita ut folium rite bis tri-
sectum sit. In Cl. brevicaudata vero folia inferiora
ambitu oblonga, petiolo partiali centrali 2— 3'° lon-
giore quam laterales, segmenta cauli proxima trisecta,
sequentia simplicia (3-loba), terminale trisectum petio-
lulo centrali lateralibus iterum multo longiore segmen-
tulo terminali item trisecto, unde folium bis pinnati-
sectum dici potest. — Synonymon Thunbergii a De
Candolle, nullo specimine authentico examinato, huc
ductum, ad Cl. paniculatam pertinet, unde Cl. biter-
nata D C. e flora japonica excludenda. Synonymon Lou-
reirii, ob eodem autore huc ductum, mihi ex descrip-
tione florae cochinchinensis potius ad Cl. apiifoliam
spectare videtur.
14. Cl. grata Wall. Pl. as. rar. I. t. 98.
Hab. in China: Formosa (Oldham! n. 2.) India
boreali.
Persimilis Cl. brevicaudatae, a qua foliis subtus villosis '
nec glabriusculis jugo infimo passim tantum nec ple-
rumque trisecto distincta, nec non Cl. javanae DC., si
recte huc refero specc. plura javana a collectoribus
Lobb. 226., Zollinger 2928. aliisque pro Cl. grata
habita, sed foliis bis trisectis et segmentis majoribus
obtusius pauciusque serratis et incisis instructa. Cl.
ligusticifolia Nutt. e California, Novo Mexico et Oregon
etiam valde similis est.
15. Cl. apüfolia DC. SI I. 149. — Sieb. Zucc.!
Mélanges biologiques. IX. 75
— 594 —
Fl. Jap. fam. nat. I. 176. — Mig. Prol. 189. — Cl.
virginica Lour. Fl. Cochinch. ed Willd. 422. (ex descr.)
Hab. in China australi (Loureiro), prope Amoy
(ex Benth. Fl. Hongk. 7.), boreali (Fortune! A. 86).
Kiusiu: circa Nagasaki vulgaris, Augusto, Septembri
fi., Novembri frf. (Oldh.!, ipse); Tara-Take (ipse).
Nippon media (Tschonoski!), jugo Hakone (ipse),
Yokoska (Savatier!)
A Cl. brevicaudatae ramis cum foliis trisectie tan-
tum collectis caute distinguenda, etiam Cl. gratae si-
millima.
; b. Segmenta foliorum integra.
* Sepala 5 — 6.
16. Cl. angustifolia Jacq. Enum. 310.—Bge Enum.
Chin. n. 1. — Ledeb. Fl. Ross. I. 2. — Maxim. Fl.
Amur. 9, 468, 479.
Hab. in Dahuria, Mandshuria occidentali et aus-
trali, Mongolia et China boreali. Exemplaria europaea
et altaica nondum vidi.
** Sepala 4.
17. Cl. recta L. var. mandshurica, Rupr. in Pl.
Maack. in Bull. Petersb. XV. 514. (sp. propr.). —
Maxim. l. c. 10. — Caule herbaceo saepius decum-
bente, petiolis tortis, segmentis foliorum plerumque
ovatis basi cuneatis truncatis vel subcordatis, reticulo .
venarum subtus prominulo; paniculis axillaribus et
terminalibus.
Hab. in Mandshuria: pratis ad Amur meridionalem,
Sungari, Usuri, Dsejam, Suifun fluvios, circa Hanka
lacum et usque ad Possjet prope fines Koreae exten-
sis, floret ab initio Julii, fructus fert ab initio Septem-
bris.
— 595 —
Occurrit rarius etiam caule erecto, foliorum seg-
mentis ovato-lanceolatis vel lanceolatis, inflorescentia
subterminali, et talis, ut etiam culta in horto Petro-
politano, a Cl. recta europaea non distinguenda, prae-
ter caudas carpellorum (an semper?) longiores, — dis-
tributionis disjunctae exemplum mirabile! — Qualis
autem in Mandshuria vulgatissime reperitur: latifolia
caule decumbente inflorescentia laterali petiolis tortis,
tam similis est Cl. paniculatae Thbg., ut tantum caule
herbaceo, juvenili subglabro apice tantum puberulo,
distingui potest, quum Cl. paniculata frutex fit trunco
pollicem crasso 2-orgyali, ramis innovantibus juveni-
libus fere sericeo-pilosis. An in Japonia boreali Cl.
paniculata minor et forsan suffruticosa tantum occur-
rit, eheu! quaerere praetermisi.
18. Cl. paniculata Thbg. in Transact. Linn. soc.
II. 337. — Miq. Prol. 189. — Cl. crispa et Cl. virgi-
nica Thbg. Fl. Jap. 239. 240, haec ex synon. Sen-
ninsó Kaempferi Amoen..885., cujus figuram inedi-
tam in mus. britann. comparavi.— Cl.Vitalba e Japonia.
Houtt. Syst., ed. germ. VII. tab. 55. fig. 2. sine de-
script. — Caule fruticoso, petiolis tortis, segmentis fo-
liorum ovatis cordatisve reticulo venarum indistincto;
paniculis axillaribus multifloris. Cetera Cl. rectae L.
Hab. per totam Japoniam vulgaris: Nagasaki in :
fruticetis cum Cl. apufolia, Paederia, Cocculo Thun-
bergii, Dioscoreis cet. valde intricata et vulgatissima.
Simili modo crescit in Yokohama, Yokoska. Habeo e
Nambu et frequentem collegi circa Hakodate, in pra-
tis et fruticetis, medio Augusto florere incipientem, Oc-
tobri fructiferam, multa magis igitur serotinam quam
praecedens.
— 596 —
Truneus et rami lignosi, adsunt tamen pennam
anserinam crassi virides, sed per hiemem jam foliis or-
bati. Innovationes longe tenuiter pilosae, mox gla-
bratae, petiolis foliorum inferiorum basi dilatata con-
fluentibus, ut in praecedente.
In herb. Franchet vidi specimina pauca fructifera,
a D-re Savatier semel prope Yokoska ins. Nippon
ni fallor collecta, quae aut novam speciem aut varie-
tatem insignem sistere videntur: gracilis, segmenta fo-
liorum primaria usque 5, infima et terminale trisecta,
jugi secundi saepius integra vel bis secta partitave,
folium igitur fere bipinnatisectum, petioli valde volu-
biles, lamina segmentorum ovato-lanceolata integer-
rima parva (1: 3 cent.), carpella ut in Cl. paniculata
pauca, duplo minora.
19. Cl. terniflora DC, Syst. I. 137. — Cl. tenuiflora
DC. Prodr. I. 3. (sphalmate). —Hance in Trimen’s
Journ. of bot. 1874. 259. — Cl. ternifolia (sphal-
mate) Benth. Fl. Hongk. 7. — Cl. biternata Sieb.
Zucc.! Fl. Jap. fam. nat. I. 176. — Miq! Prol. 189.
— nec DC. — «Cl. Flammula?» Morr. Dne in Bull.
Brux. III. 173. (ex descript.)
Hab. in China: prov. Canton secus North river
(Hance!), Amoy (Fortune! 94., De Grijs!), prov.
Kiangsi prope Kiu-Kiang (Moellendorff ex Hance) et
alibi in China boreali (Fortune! A. 89.). In Japonia
loco non adnotato (Siebold! herb. et in hb. Lugd. bat.)
Verosimiliter a Cl. chinensi Retz. Obs. II. 18 tab.
2. non differt, et cum hac ad Cl. minorem Lour. Fl.
Cochinch. ed. Willd. 423., ex descriptione, praeter
flores minores, in hac ut in aliis hujus generis spe-
ciebus magnitudine valde variabiles, non diversam,
— 597 —
amandanda.— A Cl. biternata DC., pro qua habuerunt
Zuccarini et Miquel, jam segmentis trinerviis inte-
gerrimis, praeter alias notas, differt.
20. Cl. parviloba Gardn. et Champ. in Kew. one:
bot. I. 241. — Benth. Fl. Hongk. 6.
Hab. in insula Hongkong. — Non vidi.
21. Cl. uncinata Champ. in Kew. Journ. of bot.
III. 255. — Benth. 1. c.
Hab. in insula Hongkong. — Non vidi.
Specimina sterilia possideo japonica, a botanico in-
digeno data, et cum illis e provincia Ku, a Keiske
acceptis, pro Cl. longiloba DC. cum dubio declaratis
a Miquel (Prol. 189.), convenientia, quae Cl. unci-
natae affinia videntur, sed quum ab illa, tum a Cl. lon-
giloba diversa sunt jugo foliorum infimo saepe trisecto,
a priore praeterea segmentis majoribus (—3'/, poll.,
neque tantum 11/, — 2-pollicaribus) Nihilominus ex
pedunculis axillaribus in 1 specimine herbarii Lug-
duno-batavi superstitibus et foliorum forma ad hanc
affinitatem pertinere videntur. Ceterum Cl. longiloba
DC. species est valde dubia, quum tantum sterilis
nota sit.
22. Cl. crassifolia Benth. 1. c. 7.
Hab. in insula Hongkong. — Mihi ignota.
23. Cl. Meyeniana Walp. in pl. Meyen. 297. —
Benth. 1. c. 6.
Hab. in China australiore: Canton (Fortune! 51.),
Hongkong (Hance!, Wright!), prov. Kiangsi prope
Kiu-Kiang (Shearer!), ins. Formosa, prope Tamsuy
(Oldham !), nec non in Lutschu ins. COM sima, fine
Aprilis flom leg. Wright!
— 598 —
Sect. 2. Viticella.
'Sepala basi attenuata, praefloratione margine involuta. Caudae
carpellorum adpresse pubescentes vel plumosae. Pedunculi nudi
1-flori vel medio bracteati 1-vel (non in nostris) 3-flori. Innovationes
floriferae ex ligno vetusto, breves, unde florescentia vernalis; raris-
sime plantae herbaceae.
Herbacea erecta, sepala 4..................... Cl. brachyura.
Frutices scandentes, sepala 5 — 8. — 2.
2. Folia tri-v. pinnatisecta vel simplicia, sepala coe-
rulea. 3.
Folia biternata, sepala alba................... CI. florida.
3. Pedunculus flore brevior, folia subtus sericeo-in-
cans; lanaları "ss JH an nine site His quae. CI. lanuginosa.
Pedunculus flore longior , folia concolora gla-
DENIS 2 udo Ne tes co RU T dE Cl. patens.
24. Cl. braehyura. Herbacea subsimplex viridis parce
pilosa demum glabrata, caule tereti debili gracili; fo-
liis 2-jugo- v. superne 1-jugo-pinnatisectis petiolo vo-
lubili, segmentis petiolulatis versus apicem petioli
subminoribus ovatis basi cuneatis v. truncatis acutis
utrinque prominenter reticulatis et 3-nerviis; pedun-
culis axillaribus 1-floris folio brevioribus medio minute
bracteatis; flore erecto; sepalis 4 oblongo-obovatis
apiculatis patulis genitalia plus duplo superantibus;
filamentis antherisque brevioribus glabris stylis aequi-
longis; carpellis circiter 4 suborbicularibus planiuscu-
lis in caudam subaequilongam arcuatam pubescentem
subito desinentibus. — Cl. paniculata forma? pauci-
flora, Miq. Prol. 189.
Hab. in archipel. Koreano (Oldham! X 7, nume-
rus a Miquel citatus, v. in hb. Petrop. et Lugd.-bat.)
Cl. cadmiae Ham. subaffinis, sed haec nimis ab-
horret caule scandente, foliis decompositis , «bracteis
amplis heteromorphis, capitulo fructifero amplo poly-
carpo, carpellis maximis in caudam rectam acuminatis.
— 599 —
— Ql. daurica Pers. Ench. II. 99., DC. Syst. I. 153.
ad spec. dauricum a Patrin datum in herb. Jussien
descripta et nemini alio cognita, ex descriptione sat
similis esset, si ponas ramum fuisse foliis trisectis
tantum instructum, nisi ovaria villis longis albis vestita
et caulis fruticosus (?) scandens dicerentur. Praeterea
silent autores de reticulatione distinctissima foliorum
et de magnitudine partium.
Caulis 2— 3 pedalis. Segmenta foliorum integer-
rima, ad 4 cent. longa, 2 cent. lata. Pedunculi infimi
pauci, potius rami censendi, folia superant, medio ge-
runt folia 2 simplicia v. trisecta minora et flores 3,
pedunculi summi passim nudi. Sepala 8— 10 mill.
longa, 3— 4 mill. lata, ex sicco albida, praeter margi-
nem tomentosum glabra. Carpella 4 mill., adpresse
pilosa.
25. Cl. florida Thbg. Fl. Jap. 240.— Sieb. Zucc.
Fl. Jap. fam. nat. I. 176. — A. Gray in Perry's
Exped. 305. — Miq. Prol. 190. — Franch. Savat.
Enum. I. 2. — Anemonoides e Japonia. Houtt. Pf.
Syst NI. 6 55. Fig. 1.
Hab. per totam Japoniam culta, initio Junii fl., sed
a nemine hucusque sponte crescens inventa.
Occurrit saepe staminibus exterioribus petaloideis
(fl. plenis). — Caudae a Sieb. Zucc. elongatae plu-
mosae dicuntur, et ita ipse video in herb. Sieboldi,
. sed modus crescendi et sepalorum praefloratio Viticel-
larum. |
26. Cl. patens Morr. Dnein Bull. Acad. Brux. 1836.
III. 173. — Cl. coerulea Lindl. Bot. reg. t. 1955.
Hab. in collibus Nippon mediae, forsan sponte
— 600 —
(Tschonoski! fl.), colitur Yokohama, medio Majo
florens. 1
Ludit ut praecedens staminibus extimis petaloideis,
sed petala haec tunc sepalis aequilonga nec breviora,
ut in praecedente, flores fere albi, in Japonia subtripol-
licares, in Zuropam advecti culti ad 6-pollicares, quae
Cl. Fortunei Moore in Gard. Chron. 1863. 676. c.
fig. et V. Htte Fl. d. serr. XV. tab. 1553. Involu-
crum sub flore e foliis approximatis occurrit et in ja-
ponica, sed non semper.
27. Cl. lanuginosa Lindl. Paxt. Fl. Gard. 94. —
V. Houtte F1. d. serr. VIII. tab. 411. et XI. tab. 1176.
Hab. in Chinae prov. Tsche - kiang, prope Ningpo,
in declivitatibus lapidosis collium sponte (Fortune!
n. 62.)
Folia simplicia trisectis frequentiora dicuntur.
Sect. 3. Cheiropsis.
Pedunculi 1-flori cum foliis fasciculati, basi squamis obvallati, ex
ligno vetusto prodeuntes, petiolis induratis anni praecedentis stipati;
rarius cum fasciculis floriferis foliigeris obveniunt rami innovantes
elongati basi ex axillis florentes
Filamenta dense pubescentia, folia trisecta segmen-
tis argute inaequaliter serratis............... Cl. japonica.
Filamenta glabra v. parce ciliata. 2.
2. Folia trisecta segmentis parce incisis............ Cl. Walliams.
» » » tripartitis inciso-serratisque Cl. eriopoda.
28. Cl. japonica Thbg Fl. Jap. 240. —Miq. Prol.
190. — Sieb. Zucc. Fl. jap. fam. nat. I. 176. — A.
Gray in Perry Exp. 306. — Fr. et Savat. Enum.
152.
Hab. in Japoniae ins. Kiusiu in subalpinis, v. gr. in
jugo interiore Kundsho-san silvis vetustis, init. Junii
florens, prope Ko-isi-wara, in alpe Higosan prov. Higo,
— 601 —
et Nippon in montibus (Siebold!) partis mediae
(Tschonoski!) prope Simoda (Yolkin!), Yokoska (Sa-
vatier!), Yokohama, fine Maji flor., fine Septembris
frf. (ipse). Petropoli culta in frigidario Junio floret.
Sepala sordide purpurea conniventia apicibus re-
flexis.
29. CI. Williamsi À. Gray in Perry Exped. 306.—
Fr. et Savat. Enum. I. 2.
Hab. rara in N?ppon media: Simoda (Williams et
Morrow, teste A. Gray), Yokoska in sepibus (Sa-
vatier!).
30. Cl. eriopoda. Adulta glabra, foliis breve petio-
latis trisectis segmentis ambitu ovatis tripartitis et in-
ciso-serratis, lacinulis divisionum terminalibus lineari-
bus lateralibus ovatis omnibus mucronato-acutis; pe-
dunculis 1-floris sub apice bracteis 2 petiolatis ovato-
lanceolatis serratis pilosulis fultis; pedicello quam flos
erectus duplo breviore incrassato dense incano-tomen-
toso; sepalis 4 patulis ellipticis obtusiusculis extus seri-
ceo-villosis genitalia parum superantibus; filamentis
subulatis glabriusculis antheras multiplo superantibus;
stylis numerosis quam stamina brevioribus ultra stig-
mata brevia nuda longe plumosis.
Hab. in Japonia, unde specimen cultum attulit ex
itinere primo d. Siebold.
Species sui juris, Cl. balearicae Rich. subaffinis et
quoad florem similis, foliorum indole Cl. aethusaefoliam
in mentem vocans.
Specimen unicum visum sistit ramulum pedalem
foliiferum , a ligno vetusto ita abscissum, ut basis
squamata squamis persistentibus, folia et pedunculus
e gemma hae simul cum illa innovatione elongata pro-
Mélanges biologiques. IX. 76
— 602 —
deuntes in Conspectum veniant. Innovationes juveniles
pilosae, mox glabrae. Ramus tenuis, subsexsulcatus.
Folia ambitu latissime deltoidea, in sicco nigrescentia,
rigidula, 5 — 7 cent. longa et 6 — 7 cent. lata. Pe-
tiolus communis 15 mill., partiales laterales 5 — 6
mill., centralis 10 mill. longi, segmenta 2 —2'/ cent.
longa, 1—2 cent. lata, terminale trisectum dicen-
dum segmentulo terminali petiolulato (petiolulo 3—5
mill) tripartito: lacinula terminali trifida vel subin-
tegra, lateralibus hinc bifidis vel bipartitis et serra-
turis 1 — 3 munitis; segmenta primaria lateralia al-
titudine diversa tripartita et laciniae simili modo ter-
minalis tri-, laterales bi-fidae et serratae. Pedun-
culus usque ad involucrum fere 6 cent. longus, brac-
teae 3'5 cent. (petiolo 1 cent.) longae, ultra 1 cent.
latae, basi in petiolum sensim cuneatae, apice ovato
integrae, reliquo margine utrinque serraturis 4 — 5
instructae. Pedicellus 6 mill. Sepala 20 mill. longa,
7 — 8 mill. lata, ex sicco albida, angulo semirecto
patula, plana, recta, trinervia et inter nervos luce
translucente reticulato-venosa. Stamina subbiseriata
conniventia. Anthera linearis. Folium pedunculum
ipsum fulciens et ex eadem gemma egressum, illo duplo
brevius, e segmento terminali tripartito et laterali
minore (alio deperdito) constans.
Expl. fig. tab. adjectae. 1. Cl. eriopoda spec. florens magn. nat.
2. Stamen et carpellum juvenile ex flore unico desumpta, m. auct.
Species exclusa.
Cl. trifoliata Thbg. in Linn. Trans. II. 337.—D C.
Syst. I. 149. — Scandens foliis ternatis Thbg. FI.
Jap. 357. Pl. obscurae n. 43. — Ex icone Thunber-
22 603 —
gii medita in bibliotheca horti Petropolitani servata
est Akebia lobata Dne.
Atragene L.
Petala stamina aequantia sepalis discoloribus
vulgo duplo breviora obtusissima......... A. alpina.
Petala stamina superantia sepala concolora
saepius subaequantia acuminata.......... A. macropetala.
1. A. alpina L. Cod. 4025. — Maxim. Fl. Amur.
12. — Ledeb. Fl. Ross. I. 4. — F. Schmidt. Fl.
Amg. bur. 28. Fl. Sachal. 101.— <A. ochotensis Pall.
Fl. Ross. II. 69. — À. platysepala Trtv. Mey. FI.
Ochot. 5. |
Floribus violaceis.
Hab. in Sibiria, frequentius in parte orientali; ins.
Sachalin; Mandshuria orientali subalpina ab ostio Al.
. Amur usque ad fl. Li-Fudin regionis usuriensis, ubi in
silvis acerosis rarius collegi, medio Junio florentem; in
Chinae borealis montibus Po-hua-shan, a Pekino occi-
dentem versus (Kirilow!, Bretschneider!); in Ja-
ponia: in alpibus altissimis Fudziyama c. fructu, Nikko
florentem legit T schonoski. .
Specimina chinensia sepàla magis obtusa habent.
Planta japonica ad var. ochotensem Rgl. Til. Fl. Ajan.
20. n. 2. ducenda, sed flores occurrunt mox magni,
mox parvi, et sepala saepius tantum acuta sunt.
Floribus albis. — A. sibirica L. Cod. 4027.
Hab. in Davuria maxime orientali ad fl. Schilkam
prope Schilkinskoi Sawod, in subalpinis frigidis; in S?-
biria usque in Kamischatkam, sed in oriente rarior,
praeterea in Aossta septentrionali, et, rarior quam var.
fl. violaceis, in alpibus Europae mediae.
2. A.macropetala Ledeb. Fl. Alt. IT. 367. in nota.
— 604 —
— Ledeb. Ic. fl. alt. tab. 11. — Ej. Fl. Ross. I. 4.—
Maxim. Ind. Pekin. in Fl. m 468. — Rgl. Pl.
Radd 1. 10.
Floribus violaceis.
Hab. in Davuria versus fines chinenses (Turcz!),
ad fl. Schilkam prope Werchnie Kularki in declivitati-
bus montium frequens, ultimo Junio fl.; in Mandshuria
occidentali, ad fl. Amur supra urbem Blagowestschensk,
silvis frondosis (ipse); in Mongolia australi (Kirilow!):
jugo In-schan vel Muni-ula, fruticetis demissis, fine
Juni fl. (Przewalski!); China boreali, non procul a
Pekino (Kirilow! 1843) in montibus occidentalibus
in monte Miao-ar, prope templum ejusdem nominis
(Tatarinow! 1847.).
Floribus albis.
Hab. in Mongoliae australis montibus Alaschan, val-
libus humidis frequens, init. Julii deflorescens pA =
. walski!).
Forma typica habet segmenta foliorum grosse in-
ciso-serrata, petala acuminata sepalis distincte breviora,
planta mongolica (Clematis rupestris Tur cz! in sche-
dis) segmenta similia, sed duplo vel triplo minora, pe-
tala numerosiora sepala fere aequantia, var. albiflora
flores ut in typo, sed albos vel rarius violaceo suffusos,
segmenta foliorum lanceolata argutius serrata, magni-
tudine ut in typo vel paulo longiora.
Transitus ad praecedentem speciem hucusque non-
dum observati.
Anemone stolonifera, (Sect. Homalocarpus DC.) Sto-
lonibus tenuibus apice radicantibus innovans, foliis
radicalibus trisectis segmentis (terminali longius) pe-
Ne
tiolulatis omnibus subrhombeis 2 —-3-fidis ad medium
inciso-serratis; involucralibus 3 longiuscule petiolatis
consimilibus; pedicellis geminis elongatis: sepalis 5
ovalibus; carpellis pilosis stylo longiusculo.— A. spec.
incerta legit Keiske, Miq. Cat. hb. Japon. 2. quoad
fragm. éokuva itschidshi japonice inscriptum. ?)
Hab. in Japonia (Itoo Keiske! ex Miquel): sil-
vis alpinis prov. Nambu, in graminosis secus rivulos
(Tschonoski! fl. frf.).
Ob caulem folia radicalia parvula duplo superantem
Ranunculo cuidam albifloro subsimilis, ex affinitate À.
baicalensis Turcz. et A. flaccidae F. Schmidt ?), ab
utraque habitu illo ranunculino, stylo carpellorum dis-
tincto nec stigmate subsessili, flore parvo et foliis in-
volucralibus segmentisque radicalium petiolulatis ab- .
- 9) Cetera fragmenta herbarii Lugduno-batavi, japonice setsubun
sé dicta, numerosiora, novam diversi generis speciem sistere viden-
tur, quam ut collectores in mente habeant sequentibus describam:
Eranthis pinnatifida: glabra, segmentis foliorum radicalium et in-
volueralium pinnatifidis; flore pedunculato; sepalis ovatis albis; car-
pellis subsessilibus 2— 3 demum patentibus, stylo rectiusculo brevi.—
Anemone sp. inc. Miq. l. c. p. p. —
Adsunt in herb. japon. Lugd.-bat. cauliculus defloratus cum car-
pellis erectis 2, folia radicalia 3, cum icone rudi a botanico indigeno
confecta plantae florentis et fructus maturi dehissi; ex qua supellec-
tili ob folia non antice tantum, sed fere a basi in lacinias lineares
secta, quarum basales in foliis radicalibus palmatisectis iterum par-
titae sunt, species nova videtur, Æ, wncinatae Turcz. (Setsubun so,
Soo bokf. X. fol. 35.) affinis, sed stylo etiam sub anthesi recto et
praesertim foliis diversa.
Expl. figur. 3 — 8 tab. adjectae. Fig. 3. cauliculus defloratus
“um carpellis 2 et stamine uno superstite agglutinato, quae in 4.
seorsim et magn. aucta delineata. Fig. 5. 6. folia radicalia. Fig. 7.
planta tota et 8. carpella dehissa cum seminibus. Omnes figg. ex
herbario Lugdunobatavo, 3—6 ad siccum, 7. et 8. ad adumbrationem
rudem botanici indigeni transcriptae.
3) À. flaccidae synonyma: À. baicalensis S. Z.! et Miquel! Prol. p.
190. et A. parviflora? Miq! ibid. 369. (nec Michx.).
— 606 —
horrens. Ab À. baicalensi, quacum rhizomate stolonoso
tenui convenit, praeterea foliis involucralibus 3 neque
2 diversa. Ab À. flaccida, quacum numero foliorum
involucralium convenit, praeter signa data radice
stolonifera neque rhizomate crasso aequali distincta.
Adnot. De hujus generis speciebus orientali-asiati-
. eis notulas sequentes adducere fas sit:
1. A. nikoénsis m. — Adde synonymon: A. wm-
brosa, Miq! Prol. 190, quoad specimen ex insula
Nippon.
2. A. altaica Fisch. — À. wmbrosa Miq! I. c.
quoad pl. e Yezo.— Circa Hakodate communis, occurrit
in Nippon meridionalis monte Haksan, unde vidi in
hb. Franchet. — Typica est planta, neque illa ad A.
nemorosam vergens, quam in fl. amurensi olim de-
scripsi quaeque per totam Mandshuriam sylvestrem
sola et vulgatissima crescit, ab À. altaica sepalis tan-
tum 6 — 8 latioribus et rhizomate aequali, ab A.ne-
morosa sepalis numerosioribus angustioribus tantum
diversa.
3. A. umbrosa C. A. Mey., rarissima species, huc-
usque ex fl. altaica tantum nota, in Mandshuria orien-
tali australiore secus jugum Sihota-alin a me frequen-
ter lecta est, ita ad Usuri superiorem inde ab ostio
Situcha fluvii, secus fluvios Li- Fudin et Wai-Fudin.—
Carpella (nondum descripta) in capitulo 12—15, bre-
vissime stipitulata, subsessilia, ovoidea, pilis recti
erectis gilvo-sericea, stylo glabro rectiusculo brevi.
4. A. Raddeana Rgl. — À. altaica, Miq! 1. c. nec
aliorum, quam e Mandshuria circa sinum Possjet lec-
tam possideo, circa Hakodate sat frequens, et imo ad
ure.
Fudzi ama crescens, pulcherrima species est, Regelio
imperfecte cognita, quae primo vere vel minuta seg-
mentis foliorum involucralium subintegris vel vix in-
cisis gaudet et a serius vel melius evoluta valde differt,
in hac enim folia involucralia radicalia aemulantur.
Folium radicale biternatisectum, segmentis late rhom-
beis obtusiusculis 2 — 3-fidis antice inciso - serratis
basi cuneatis, folia involucralia semel trisecta.
5. A. debilis Fisch. in litt. apud Turcz. Animadv.
herb. in Bull. Mosc. XXVII. 1854. Ne 2. p. 274. —
A. gracilis F. Schmidt Fl. Sachal. —, hucusque e
Kamitschatka, Mandshuria boreali-orientali et Sacha-
lino nota, occurrit in alpibus totius Japoniae, habeo
saltem e montibus altis prov. Nambu Nippon borea-
lis, et e cacumine vulcani Wunzen insulae Kiusiu. —
Planta japonica tamen varietatem sistit boreali mino-
rem, foliis involucralibus brevioribus (lanceolatis v.
elliptieis) saepe argutius serratis.
Thalictrum tuberiferum. (Huthalictrum D C.) radicis fi-
bris fasciculatis tuberoso-incrassatis stipitatis; folio ra-
dieali quam caulis 2—3-love breviore 2—3-ternato
foliolis ovatis cordato-ovatis v. oblongis obtusis lobato-
crenatis saepe trilobis; caule 2-pedali; foliis caulinis 2
oppositis subsessilibus ceterum similibus; corymbo fo-
liato trifido, floribus paucis in pedicello solitariis pri-
mum densis fructiferis dissitis staminibusque erectis;
filamentis dilatatis anthera obtusa multo latioribus;
carpellis 2—4 stipite paullo longioribus semiellipticis
subteretibus costatis stylo brevissimo recto apiculatis.
Hab. in Mandshuria orientali: circa aestuarium St.
Olgae ad declivia lapidosa, in silvis acerosis v. frondo-
=
— 608 —
sis secus fl. Wai-Fudin et alibi, sat frequens, fine Ma-
ji fl., fine Junii frf.; in pratiscircasinum Possjet, Au-
gusto c. fructib. serotinis. In Japoniae insula Nippon:
in alpe Nikko, in silvis ad pedem secus rivulos in la-
pidosis (Tschonoski! fl., Savatier! M 2274. fl. frf.)
Primo aspectu Th. clavato D C. simile, sed jam sec-
tione diversum.
Proxime affine Th. filamentosum m. differt radice sto-
lonibus repente, caule humili, foliolis amplis cordatis,
carpellis breve stipitatis, sed melius ad Huthalictra
numerandum et description in fl. Amur. datae adden-
dum: fibrae radicis paucae passim tuberoso-incrassatae
e collo fasciculatae, cum stolonibus longissimis hori-
zontalibus. — Stationibus Th. filamentosi adde: in sil-
vis totius Mandshwriae orientalis, v. gr. secus Usuri
superiorem et medium, ad fl. Li-Fudin et Wai-Fudin,
aestuaria St. Olgae et Wladiwostok.
Draba japonica. (Chrysodraba D C.) stolonifera cau-
liculis numerosis intricatis adscendentibus tenuibus
foliisque pilis ramosis pubescentibus; foliis cauliculo-
rum sterilium lanceolatis integris, florentium late lan-
ceolatis utrinque 2—3-serratis-pectinatisve; racemo
simplici; petalis obovatis profunde emarginatis luteis ca- |
lyce glabro 2'/ longioribus; siliculis breve racemosis
pedicello brevioribus ellipticis utrinque acutis stylo
brevi superatis oligospermis, valvulis planis 1-nerviis.
Hab. in Nippon boreali prov. Nambu, in alpibus
(Tschonoski! fl. fr. immat.).
. Proxima subsequenti, a qua cauliculis subparallelis
(nec diffusis) duplo tenuioribus, foliis angustioribus,
petalis luteis statim distincta. D. aurea Wahlbg. sto-
2 God
lonibus nullis, herba ob pubem copiosam subgrisea,
. racemo elongato saepe ramoso, petalis angustis leviter
emarginatis certe differt.
Praeter descriptam duae species Japoniae cives
sunt:
D. borealis DC. var. kurilensis F. Schmidt. Fl.
Sachal. 113. n. 52.— Odontocyclus Kurilensis Turcz.
in Bull. Mosc. 1840. 65.—Ledeb. Fl. Ross. I. 756.
Hab. in ins. Yezo circa Hakodate, in rupibus sat
frequens, fine Aprilis flor. incipiens, med. Julio fruc-
tib. maturis. Occurrit haec varietas praeterea in Sa-
chalın australi: prope Tunai (F. Schmidt!) et circa
sinum Aniwa (Mizul!).
Dissepimentum siliculae maturae interdum medio
perforatum, saepissime tamen integrum.
D. nemorosa L. — Mig! Prol. 6. — D. nemoralis
L. Franch. et Savat. Enum. I. 36. — D. hirta Miq!
Prol. 369. nec L. — D. muralis Thbg! Fl. Jap. 259.
Var. hebecarpa Ledeb. Fl. Ross. I. 154. — Mig.
Prol. 6. |
Hab. in Yezo circa Hakodate (Albrecht!), Nippon
prov. Nambu (Tschonoski!), circa Yokohama, medio
Aprili fl. frf. (ipse), in monte Tatte yama (Savatier!).
Var. leiocarpa Ledeb. 1. c., in tota Mandshuria
frequens, in Japonia hucusque nondum detecta est.
Loranthus Yadoriki *) Siebold in Sieb. Zuce. Fl.
Jap. fam. nat. I. 193. n. 398. (nomen tantum). —
(Sect. Scurrula DC.) ramosissimus 2—4-pedalis, ra-
mis dichotomis alternis vel oppositis, cortice juniore
4) Jodoniki est error typographicus operis citati, ut patet ex sche-
dulis Sieboldianis.
Mélanges biologiques. IX. Ly
— 610 —
foliis novellis utrinque adultis subtus pedunculis flori-
busque cupreo-stellato-tomentosis; foliis oppositis petio-
latis late ovatis basi rotundatis apice obtusis coriaceis
penniveniis; pedunculis axillaribus et e nodis ligni ve-
tusti 2—3-floris pedicello aequilongis petiolo triplo
brevioribus; calyce extus bractea ovata parva suffulto
truncato; corollae 4-merae alabastro curvato tenui
limbo ovali sub anthesi hinc fisso lobis late linearibus
apice sublatioribus reflexis tubo bis et semis breviori-
bus; fructu pedicellum superante ovali lutescente to-
mentoso.
Hab. in insula AKewsew, prov. Simabara (Siebold!)
prope Oyo, in Quercu glauca non rarus, collectus fine
Julii cum alabastris juvenilibus et fructu maturo, fine
Septembris florens, medio Majo c. fructib. a. praeced.;
in insula U-sima, umbrosis montium, in Qwercubus,
init. Maji c. fr. immat. (Wright! n. 260).
Japonice audit Yado-riki (i. e. sagittae avium ar-
bor) seu Tori-motsi kadsura (i. e. repens in Z/ice) ex
Siebold. Incolis loci: ki-no-doku i. e. arboris vene-
num. i
Miquel hanc speciem non vidit et pro synonymo
V. Kaempferi habuit (Prol. 297). Proximus videtur Z.
chinensi D C., à me non viso, sed tomento persistente,
petiolis semipollicaribus v. longioribus, foliis basi ro-
tundatis rite ovatis, floribus duplo majoribus satis dis-
tinctus.
Cortex vetustus sublaevis atro-cinereus, rami flori-
feri ultra pedales a medio foliati, saepe a basi flori-
geri. Innovationes pulcherrime aureo-cupreae. Tomen-
tum densum e cellulis planiusculis cinnamomeis in pro-
cessus subviginti cinereos expansis constans. Lamina
— 611 —
foliorum 1'%—3 poll.: 1—2 poll. magna, supra lucida
glabra, costis utrinque ad 5. Pedunculi pedicellique li-
neales, ovario basi rotundato paulo longiores. Corolla
ante expansionem 12 lin. longa, sub anthesi basi levi-
ter inflata, extus cuprea, intus glabra, sicca atropur-
purea, structura cetera ut in icone Candollei in
Mem. Loranth. tab. 7. Fructus magnitudine baccae
Vitis Idaeae.
Observavi in hac specie dimorphiam florum sat
memorabilem. In uno specimine enim adest cymula
deflorata una corollis jam deciduis stylo 1 adhuc per-
sistente normali, ceterae autem omnes flores habent so-
lito duplo breviores (5-lineales) et valde alienos: ca-
lyx a corolla non sejunctus, sed cum illa continuus,
tubus aeque crassus ac in normali, pro ratione floris
igitur multo crassior, triente tantum brevior quam
limbus, cujus lobi erecto-patuli apice conniventes. Sta-
mina et stylus primo aspectu normales, sed flores hi
steriles manserunt.
Ceterae species hujus generis in Asia boreali-orien-
tal inventae sunt:
l. L. chinensis DC. Prodr. IV. 301. — Ej. Mem.
Loranth. tab. 7. — Benth. Fl. Hongk. 141. — LZ.
Scurrula L. DC. Prodr. l. c. quoad pl. chinensem
(opinante Bentham).
Hab. in China (Staunton ex De Candolle): Hong-
kong (Champion fide Bentham). Non vidi.
Descriptio Benthami ab illa Candollei ejusque
icone non parum differt, et ipse Bentham, qui tan-
tum specimina hongkongensia examinavit, de identitate
plantae suae cum Candolleana non certus est. Planta
— 612 —
Champion: dieitur habere ramos tenues oppositos,
Stauntoniana crassiusculos alternos, illa tomentum
albidum vel rubens, haec ferrugineum, illa pedunculos
ex nodis caulis vetusti neque axillares, ovarium mini-
mum turbinatum nec rotundatum, corollam 8 —9 neque
13 lineas longam, sub anthesi hinc haud fissam, in L.
chinensi fissam. Quae omnia speciem a Candolleana
diversam indigitare videntur, habitu magis ad L.
Sampson) Hee. accedentem, in quo enim re vera ra-
mos tenues oppositos observamus, qui autem aliis cha-
racteribus diversissimis abhorret, v. gr. flore semipolli-
cari, petalis liberis aliisque.
2. L. Kaempferi. (Scurrula D C.?) Glaber, ramis
angulato-teretibus; foliis alternis spathulatis obtusis
in petiolum multo breviorem angustatis 1-nerviis co-
riaceis; pedunculis axillaribus 1—3-floris patulis pe-
tioli circiter longitudine; bractea orbiculata hinc fissa
sub ovario; calycis dentibus depresso-4-angulis trunca-
tis; alabastro clavato-oblongo, corollae lobis lineari-
lanceolatis acutissimis reflexis; stylo e tubo exserto;
bacca subglobosa rubra. — Viscum Kaempferi DC.
Prodr. IV. 285. excl. syn. Thbg.—Miq.! Prol. 367.
n. 520. — Franch. et Savat. Enum. 406. — Ksei
vulgo Jodoriki. Kaempf. Amoen. 785. 3
Hab. in Japoniae prov. Mikdwa inter pagos Goju
et Akasakka, in lariceto unico, vulgo Gomi Maatz
i. e. Viscum lariceum appellatum (Kaempfer). Sine
loci indicatione legerunt Itô Keiske in Pino Massoni-
ana (herb. Lugd. Bat.! et Siebold.! sterile), Tanaka
(in herb. Franchet! frf.) et botan. japon. quidam in
herb. Acad. Petrop. fructif. sub nom. Matsu-no-gomi
— 613 —
(i. e. Elaeagnus Pini) v. Matsu-no-yadoriki (scil. Para-
sita Pini). |
Ad Loranthwm ducenda species, fide figurae japo-
nicae manupictae plantae florentis in collectione ico-
num Sieboldiana (nunc Acad. Petrop.), sed an co-
rolla latere fissa sit nec ne, ex icone pro certo non
patet, sectio generis igitur dubia manet. Quantum ex
planta fructifera et icone florentis judicare licet, pro-
xime affinis L. cuneato Heyne!, Wight! Fl. Pen.
Ind. or. I. 385., Hook. Compan. Bot. Mag. I. tab. 13.,
qui tamen foliis cuneato-obovatis tenuioribus obsolete
venosis, bractea sub ovario ovata acuta, corollae tubo
gracili, ovario ovali, neque globoso bene differt.
De Candolle 1. c. Viscum album Thbg. Fl. Jap.
63. synonymon. V. Kaempferi declaravit ob spicas
axillares diagnoseos Thunbergii, sed haec ad verbum
transscripta est ex Linnaei Spec. plant. (Cod. Rich-
ter. n. 7402. sub Visco albo L.), Kaempfer vero de
spicis nil dicit, sed pedunculos 1-3-floros describit.
Quid planta Thunbergii sit, «n herbario in urbe
Nagasaki» visa, sed in ejus collectione Upsaliae servata
desiderata, non eruendum, sed vix verosimile, Thun-
bergius plantam nostram toto coelo diversam pro
V. albo habuisse, ita ut magis probabile videatur, syn-
onymon Thunbergii re vera ad V. album in Japoma
commune pertinere. Siebold et Zuccarini Fl. Jap.
fam. nat. n. 397. sub nomine V. Kaempferi DC. enu-
merant V. album L. (v. spec.!). Planta Miqueli, a me
in herbario Lugduno-Batavo visa, certe cum nostra
identica, etsi folia pollicaria errore quodam 3-4-linea-
lia describuntur. |
Fruticulus ex icone citata pedalis, ex specim. omni-
— 614 —
bus nostris incompletis vix non duplo altior, Pino
cuidam insidens, cujus ramum digitum crassum radi-
cibus suis pluribus locis amplectitur. Radices extracor-
ticales, paucae, elongatae, passim haustoriis crassis
sese ramo affigentes?). Truncus brevissimus in ramos
paucos diffusos, in icone simplices spithamaeos, in spe-
ciminibus ante oculos ultra pedales, ramulis oppositis
munitos, divisus. Rami vetustiores crassitie pennae an-
serinae, cortice lenticellis suberoso-incrassatis crebris
exasperato, juniores pennam corvinam aemulantes, cor-
tice laevi atropurpureo subnitente. Folia ramos fere a
basi obsedentia, pulvinis incrassatis, 15—25 mill.
longa, 344 — 8 mill. lata (petiolo 1 — 2 mill.), nervo
medio subdistincto, venis invisibilibus, ex icone atro-
viridia. Pedunculi ex axillis inferioribus, in specc.
fructiferis aphyllis, pauci (in icone in ramo altero 3,
altero 1, sanguinei), petiolum pedicellosque 1 — 3
aequantes vel superantes, in icone imo passim semi-
pollicares. Flos fide figurae sanguineus, cum ovario
fuscorubro 3 mill. longo 15 mill. longus, tubo 3 mill.
crasso recto, sub anthesi medio subinflato. Limbi la-
ciniae ex icone 6, tubo plus duplo breviores, stylus
parte exserta filiformis laciniis aequilongus. Fructus
in specc. siccis immaturus 3 mill, in delin. hb. Sie-
bold. 5 mill. longus, subglobosus, glaber, bractea ful-
tus parum conspicua, dentibus calycinis coronatus
5 — 6.
3. L. Sampsoni Hance in Seem. Journ. of bot. IX
1971. 133.
5) Radices similes delineatae sunt in Ruiz et Pavon Fl. Peruv.
IV. tab. 274— 9279., dubitante De Candolle Prodr. IV. 277., confir-
mante Eichler in Mart. Fl. Brasil. V. 2. p. 6. aliisque locis.
— 615 —
Hab. in Chinae prov. Canton, secus amnem Loting,
in arboribus (Sampson! commun. Hance).
Visci generis ex regionibus nostris innotuere species
tres:
1. V. album L.— Miq. Prol. 297. — Maxim. Fl.
Amur. 134. 472. — Oliv. in Journ. Linn. soc. IX.
166. — Thbg Fl. Jap. 63. verosimiliter, excl. syn.
Kaempferi et statione. — V. Kaempferi S. Z. 1. c.n.
397. excl. syn.
Hab. per totam Japoniam: Yezo, circa Hakodate,
Yuno-kawa, Nodafu cet. in Quercubus, Sorbo alnifolia
aliisque arboribus minime rarum; Nippon, in alpibus
Niko et Fudzi yama, nec non circa Yokohama sat fre-
quens; Kiwsiu, circa Nagasaki in Pino Massoniana,
rarius, in alpibus interioribus Kundsho-san sat fre-
quens. In Mandshuria secus Amur meridionalem et
Usuri medium et inferiorem perfrequens, praesertim
Populum tremulam ita infestans, ut in tota sylvula vix
una arbor illo caret, sed frequenter observavi etiam
in Pyro baccata, - Populo suaveolente, Ulmo campestrt,
Betula alba, rarius in Tilia cordata, semel in Salice
quadam. In subalpinis rarius, sed usque ad fines Ko-
reae visum. In China boreali.
Japonice: Yado-riki i. e. sagittae avium arbor, jap.
sinice: kisei. Fructus mucilaginosus saporis dulcis _
edulis dicitur, adhibetur ad collam praeparandam ad
capiendas aves (Siebold). In Nagasaki vulgo: mats’
yadoriki i. e. parasita Pini, in Kundshosan: tobi ts'ta.
Omnino typicum europaeum, variat magis latifo-
lium et angustifolium. Nervi foliorum 3—5 exsicca-
tione bene distinguendi, contra Candolleum, qui fo-
— 616 —
lia enervia dicit. Fructus plantae asiaticae, cujus flores
d europaeis simillimi, 9 hucusque non collecti, maturi
virenti-flavescentes in Japonia, lutescentes in Man-
dshuria visi. |
2. V. orientale L. — Benth. Fl. Hongk. 141.
Hab. in China australi: Hongkong (Wright!, alii).
Late diffusum per Indiam orientalem!, Australiam
borealem! et fere ad mare Mediterraneum. |
3. V. articulatum Burm. — Bth. 1. ce. — Mig. l. c.
297. — V. moniliforme Bl. DC. Prodr. IV. 284. —
Wight Icon. 1018. 1019. — V. Opuntia Thbg. Fl.
Jap. 64. — V. japonicum Thbg. Fl. Japon. nov. resp.
W alistróm. 5. et Icon. ined!
Hab. in Kiusiu, circa Nagasaki (Thunberg!) fre-
quens in Zwrya japonica, Ligustro japonico, Symploco
japonica, llicibus cet., articuli breves et angusti —
V. moniliforme Bl.; insula U-sima (W right!), archipel.
Bonin (Small!)—cum pl. japonica congruum. In China
v. gr. Àmoy (de Grijs! — articulis validis magnis),
Hongkong (ex Bentham) et praeterea per archipel.
Malayanum et Indiam!
Japonice: Hizakaki yadoriki i. e. parasita Euryae.
Polygonum suffultum, (Distorta) Humile, rhizomate
recto, caulibus pluribus simplicibus foliatis; ochreis
modicis bilobis v. bifidis e basi foliigeris; foliis mar-
gine cartilagineo-scaberulis infimis longe petiolatis,
petiolo nudo, cordatis cordato-ovatisve, ceteris simili-
bus vel cordato-oblongis, omnibus obtusis acutis vel
longe acuminatis, summis lata basi amplexicaulibus;
spieis terminalibus et axillaribus subsessilibus densis
— 617 —
ovoideis vel oblongis; pedicellis bractea acuminata flo-
reque brevioribus; staminibus exsertis. — Kurin yuki
fude. Soo bokf. VII. fol. 56.
Hab. in Nippon mediae jugi Hakone altissimis mon-
tibus, fine Maji fl. c. fr. immat., alpe Nikko (Savatier!
Ne 2919) — utrumque nanum; in Nippon borealis
prov. Nambu, ad rivulos (Tschonoski! fl.) — elatius.
Proximum P. Bistorta, et quidem var. minor M eisn!,
differt ochreis prope apicem foliigeris, spicis longe
exsertis, bracteis truncatis floreque pedicello brevio-
ribus.
Palmare vel pedale. Folia in planta e Nambu (ma-
jore) omnia cordata et eximie acuminata, in planta
hakonensi et nikkoënsi alpina infima obtusa passim
truncata vel leviter cordata, cetera acuta vel breviter
acuminata et spicae in apice interdum solitariae, ita
ut utraque forma habitu valde diversa sit. Flores albi.
Caryopsis triquetra, nitida, ovata, acutata, illi P. Bis-
tortae similis, qualis prostat pallide brunnescens.
Observ. P. paniculatum M eisn. in Miq. Ann. mus.
Lugd. bat. II. 64., ex autopsia herbarii Lugduno-ba-
tavi eadem est planta ac P. Weyrichi 8. alpinum
Maxim. in Franchet et Savat. Enum. I. 402. n.
1441. et a planta Blumeana toto coelo diversa;
a typico P. Weyrichü F. Schmidt, e Sachalino et
Yezo differt caule tantum pedali, foliis densioribus,
minoribus, latioribus, subtus adpresse pilosis nec to-
mentosis.
P. Sieboldi M. eisn. a P. sagittato fructu opaco-scrobi-
culato distinctum dicitur, occurrit tamen in Japonia
mox puncticulato-impressus, mox tantum opacus laevis,
Mélanges biologiques. IX. " 78
— 618 —
mox imo nitidulus, nequaquam igitur a P. sagittato L.
specie dietinpuandanm) In Mandshuria finitima cum
typico crescens collegi.
Speciebus japonicis adde: 1. P. polymorphwm L edeb.
y. lapatkifolium Ledeb., s. loco in herb. Siebold!, et
var. japonicam m. : ramosum, foliis breve petiolatis
ovatis ciliolatis, ceterum cauleque glabris, panicula fo-
lia parum superante. — Varietas haec var. ajanensi
Rgl. et Til. similis, sed folia ovata, crescit in alpe
Fudzi yama, unde misit Tschonoski. — 2. P. lanige-
rum R. Br. vidi e Japonia (jugo Hakone), et e China
(Shanghai, utrumque in herb. Siebold! sterile, sed
omnibus punctis in speciem hanc distinctissimam qua-
drans.
Urticaceae
Asiae orientalis.
Urtica L.
Annua, monoica ........ a We PEU, LO A. U. urens.
Perennes. 2.
D. PET DUERME ae E ne « seuss L'an E TIE U. cannabina.
» serrata 3.
8. Cystolithia foliorum punctiformia. 4.
» » linearia, flores monoici,
feminei inferiores ............ «cb PER U. laetevirens.
4. Stipulae connatae in unam interpetiolarem. 5.
» liberae. 6.
5.Spicae masculae inferiores, folia cordato-
ovata simpliciter serrata....... ecce U.dioica platyphylla.
Spicae masculae superiores, folia profunde
cordata, saepissime duplicato-serrata ..... U. Thunbergiana.
6. Spicae masculae petiolo aequilongae, folia
argute multiserrata, planta ramosissima .. U. foliosa.
Spicae masculae petiolum superantes, folia
pauciserrata serraturis maximis, caulis sub-
simplex ..... REINE BE ASE DCE U. dioica angustifolia.
1. U. urens L. Cod. 7132. — Wedd. in DC.
Prodr. XVI. 1. p. 40. —Ledeb. Fl. Ross. III. 636.—
— 619 —
Hab. rarius in Stbiria orientali et Davuria.
2. U. cannabina L. Cod. 7184. — Wedd. 1. c.
49. — Ledeb. |. ce. 688. — Maxim. Ind. fl. Pekin.
477. et fl. Mongol. 485 in Fl. Amur.
Hab. in Persia, Sibiria ab Altai! orientem versus,
Davuria!: ad Schilkam fl. prope Stretensk, vulgaris,
Songaria!, Alatau transiliensi!, Mongolia (Kirilow!):
ad Gagza-chuduk secus tractum mercatorium peki-
. mensem (id.!), China circa Pekin!
3. U, dioica L. Cod. 7133. — Wedd. 1. c. 52.
Var. angustifolia Ledeb. 1. e. 637.— Maxim. Fl.
Amur. 246. 477.—-U. angustifolia Fisch. Bl. Mus.
Lugd. bat. II. 141. (var. setinervia). — Mia. Prol.
294.
Hab. in Sibiria altaica! et orientali frequens: ad Je-
nisei prope Krasnojarsk, circa Irkutzk, in insulis fl.
Kolyma et Anüi. Transbaicalia!, Davuria: Nertschin-
skoi Sawod etc.; tota Mandshuria usque ad fines Ko-
reae vulgaris; China boreali: Pekin (coll. ross!, Da-
vid ex Wedd.), in montibus Po-hua-shan (Bret-
schneider!), Japoniae ins. Kiusiu: ad radices m. Aso
(Blume! in hb. Lugd. bat.), circa Miadzi, ad rivulos,
fine Maji fl.; insulis Kurilis! — Rarissime obviam facta
est hie in Aossia europaea!, illic in Mexico!
Planta japonica robustior et magis latifolia quam
continentalis. Specc. juvenilia possideo, ad Usuri fl.
circa Guissa, init. Maji a me collecta, insignia foliis
infimis reniformicordatis, sequentibus orbiculatis, ce-
terislate ovatis, omnibus pauci- et inciso-serratis (ser-
raturis utrinque 6— 9), quae ducenda sunt ad subva-
rietatem Sibiriae maxime orientali propriam (v. gr.
Transbaicaliae!, Ajan!, Stanowoi!), a planta magis oc-
— 620 —
cidentali serraturis paucioribus diversam, sed adultam
totam angustifoliam.
Var. platyphylla N edd. 1. c. 51. — U. platyphylla
Wedd. Monogr. 86. in Arch. du Mus. IX. — JU.
dioica F. Schmidt, Fl. Sachal. 174.
Hab. in Kan:tschatka (Seemann ex Weddell);
Sachalin circa Kussunai (Brylkin!), ins. Yezo: Ha-
kodate (Albrecht! frf.).
4. U. foliosa Bl. 1. c. II. 142. — Mig. Prol.
294. — Wedd. in DC. Prodr. |. c. 58.
Hab. in Japonia (Herb. Lugd. bat.!).
Specimina pauca mascula prostant speciei incom-
plete notae, habitu U. hyperboreae Jacquem. subsi-
milia, sed plerumque valde ramosa et magis steno-
phylla.
5. U. Thunbergiana Sieb. Zucc. Fl. Jap. fam.
nat. II. 214. — Monoica, laetevirens, spicis interrup-
tis simplicibus, © superioribus, d inferioribus elonga-
tis pendulis, caule adpresse reverso-foliisque subtus
ad venas molliter pubescentibus; stipulis parvis conna-
tis; foliis profunde cordatis ovatis cuspidato-acumina-
tis inciso-serratis serraturis saepissime iterum serra-
tis. — Bl. l. e. 144. — Miq. Prol. l. c. — Wedd.
l. c. 55. — U. dioica Thbg. Fl. 69. —
Hab. in Japonia australiore: Kiusiu, circa ett ;
a Martio (Siebold!) ad finem Novembris (ipse) fl. et
fructif.; Nippon: ad Yokoska (Savatier! n. 1120),
Yokohama, frequens (ipse), Yedo (Siebold!)
6. U. laetevirens, — Perennis, monoica, laeteviridis ;
caule reverso-foliisque subtus adpresse molliter pubes- -
centibus; stipulis liberis lanceolato-linearibus; foliis in-
— 621 —
ferioribus orbiculatis ceteris late ovatis v. deltoideis
acutis v. rarius acuminatis basi truncatis subcordatis
v. rarius breve cuneatis acute grandeque pauciserratis;
floribus interrupte spicatis, masculis superioribus erec-
tis folio, femineis inferioribus pendulis petiolo brevio-
ribus pauciflorisque; perigonio fructifero hispidulo, ca-
ryopsi scaberulo - punctata; cystolithiis breve linea-
ribus.
Hab. in Yezo, circa Hakodate, ad margines silva-
rum, in fruticetis ruderatisque frequens, fine Augusti
florens c. fr. immat., medio Novembri fructifera col-
lecta.
Facies, color frondis, textura et pubes foliorum U.
Thunbergianae, cui affinis, characteres diagnostici,
praeter sexuum situm, fere U. dioicae, a qua tamen
Spicis simplicibus paucifloris, foliorum forma, pube
haud aegre, ab omnibus autem, ni fallor, cystolithiis li-
nearibus nec punctiformibus statim distinguenda. Mi-
nus uret quam utraque.
Laportea Gaudich.
Inflorescentiae masculae apud Weddell Monogr.
121. et in Prodr. 77. perperam superiores dicuntur,
nam ipse video in L. canadensi, oleracea, bulbifera
aliisque a me observatis semper inferiores. Obser-
vavi in speciebus a me examinatis (bulbifera, evitata,
canadensi, photiniphylla) sub caryopsi maturescente
torum distinctum concavum circa basin fructus atte-
nuatam, de quo apud autores nulla mentio facta vide-
tur. Semen in omnibus visis acutum funiculo gracili
elongato, chalaza fusca valde (praesertim in ovulo)
convexa et incrassata.
— 622 —
Folia minute denticulata subtus tomentosa .. L pterostigma.
Folia argute serrata subtus viridia, axillae
bilhuerae EEE Mae. TUIS Ne ees L. bulbifera.
1. L. pterostigma Wedd. in DC. Prodr. 1. e. 87. .
Hab. in Formosa austro-occidentali (Swinhoe ex
Weddell). |
Stirps, arborea dicta, ex foliis inflorescentiisque
singulis tantum incomplete nota, a me non Visa. e
2. L. bulbifera Wedd. 1. c. 82. — Urtica bulbifera
Sieb. Zuce. l.c. 214. -— Fleurya bulbifera Bl. in -
Mig. l. e. 296.
Hab. in Japonia (Siebold!): Kiusiu prov. Simabara,
in fruticetis vulcani Wunzen, fine Augusti flor.; prov.
Higo monte Naga, in consortio Pileae petiolaris, initio
Octobris frf.; Nagasaki, ubique sat frequens, init. Julii
fl., Octobri frf.; Nippon: Hakone, Yokohama, frequens,
alpe Nikko (Savatier); prov. Nambu (Tschonoski!);
Yezo: circa Hakodate ubique sat frequens, fine Au-
gusti flor.; Mohidzi, in subalpinis, medio Octobri frf.
Speciei indicae, L. evitatae Wedd. l. c. 79. (L.ter-
minali Wight Icon. tab. 1972., Urticae evitatac
Wall. Catal. n. 4588) persimilis et primo obtutu tan-
tum axillis bulbigeris. distinguenda, quum vero bulbi
axillares exsiccatione saepe cadant neque semper evoluti
videantur, planta japonica, a Weddell pro L. evitata
declarata, priusquam viderat veram L. bulbiferam (cf.
Monogr. 126) ad nostram, per totam Japoniam com-
munem revocanda videtur. Inter differentias, a Wed-
dell inter utramque speciem adductas, serraturae in
pl. indica seta terminatae revera passim occurrunt et
in japonica et inermes inveniuntur in indica, inflores-
centia L. bulbiferae, subsolitaria terminalis dieta, sae-
ee 623 cuu
pius occurrit aeque dives ac in L. evitata, superest
igitur tantum caryopsis prioris fusco-marmorata, in
L. evitata concolor, quam equidem in specimine indico
cum fructu maturo etiam maculis nonnnihil elevatis
fuscis marmoratam video. Nihilominus, praeter bulbos,
differentias invenio: perigonium L. evitatae stimulife-
rum, L. bulbiferae glabrum, segmenta illius obovata
neque late ovalia, stipes caryopseos prioris crassior,
multo nec tantum triplo brevior quam pars seminifera,
radicula embryonis L. evitatae subcylindrica duplo
longior quam crasse conica L. bulbiferae, pedicellus
dilatatus fructifer prioris stipitato-obcordatus, poste-
rioris obovato-cordatus. |
Specimina robustiora bene evoluta L. bulbiferae
monoica sunt, inflorescentiis masculis saepissime multo
serioribus quam femineae, rarius subcoétaneis. Indi-
vidua macra autem (saepe vix pedalia) frequenter
dioica inveniuntur, femineis vulgatioribus.
Scepiroenide gen. nov.
Urticaceae, Urereae.
Flores monoici fasciculati, fasciculis in inflorescen-
tias unisexuales axillares erectas longissimas digestis,
masculis inferioribus longe praecocioribus, in racemos
compositos elongato-paniculatos, femineis superioribus,
in racemos interruptos secundos simplices strictos,
fructiferos ultra pedales ©) dispositis, pedicellis mascu-
lis medio articulatis, femineis continuis. Masculis:
perigonium 5-partitum segmentis aequalibus glabris
ovalibus, alabastro medio depresso. Stamina 5, fila-
6) Unde nomen: urtica sceptrifera.
— 624 —
menta perigonio ad medium adnata. Pistilli rudimen-
tum globosum. Femineis: perigonium 4-partitum,
segmentis interioribus demum multo majoribus ovali-
bus planis costatis glabris, exterioribus in fructu minu-
tissimis deltoideis. Staminum vestigia nulla. Ovarium
sub anthesi rectum basi in stipitem brevem angusta-
tum. Ovulum funiculo brevi, chalaza nec convexa nec
incrassata, fusca. Stigma sessile elongato-lineare, longe
villosum, persistens. Caryopsis obliqua rotundata lenti-
cularicompressa, faciebus scaberulo-puncticulatis, basi
abruptissime elongato-attenuata et tori accreti lamini-
formis emarginati angulo insidens et cum illo articu-
lata, perigonii segmentis interioribus obtecta vel hine,
dum torus magis elongatur, ex illo oblique exserta,
demum caduca perigonio persistente. Semen pericarpio
consimile, acutum, funiculo brevi. Albumen oleoso-car-
nosum sat copiosum periphericum. Embryo cotyledo-
nibus convexis transverse ovalibus utrinque emargina-
tis, radicula brevi cylindrica. — Herba Japonica, flo-
rens bi-, fructifera ad 5-pedalis, perennis, erecta,
subsimplex, stimulis validis adspersa. Folia alterna,
penninervia, subcordato-elliptica acuminata, a bası
srandidentata, dentibus apicem versus increscentibus,
terminali lanceolato cuspidiformi, eystolithiis puncti-
formibus minutis, subtus dense adpresse pubescentia.
Stipulae liberae lateraliaxillares, caducae, parvae.
Flores bracteis minutissimis fulti. Pedicelli fructiferi
immutati.
Hab. in Japonia (Siebold! herb. ex itin. primo,
fragmentum femineum florens minutum, a botanico in-
digeno aeceptum s. nom. generico ira-kusa, Urtica
Thunbergiana var. ligulata signatum), Nippon: ex alpe
— 625 —
Fudzi-yama florentem, nec non e provincia boreali
Nambu fr. immaturo misit Tschonoski!; Yezo: ad
margines silvarum subalpinarum vallis prope Mohidzi,
frequens, med. Octobri fructifera (ipse).
Japonice in Yezo: ai. Libro tenacissimo lubenter
utuntur feminae pro filis conficiendis. Planta sat vehe-
menter urens. | |
Caulis gracilis farctus. Folia cum petiolo 1—3
decim. longa, dente terminali ad 3 centim. longo, pe-
tiolo inferiorum laminam superante, summorum multo
breviore. Paniculae masculae fere spithamaeae cadu-
cae. Flores feminei sub anthesi masculorum subsessiles,
minutissimi, in spicas 3 cent. longas aggregati, per-
acta masculorum anthesi demum alii breviter, alii peri-
gonio fructifero accreto aeque longe pedicellati. Peri-
sonii feminei juvenilis segmenta exteriora nonnihil
majora, interiora arcte ovario sessili applicita, ovarium
rectum ovale, stigma illo longius oblongum attenua-
tum. Post fecundationem phylla perigonii interiora exte-
rioribus multo majora fiunt, in fructu chartacea pallida
cum costa atroviridi crassiore, omnia extus minute
pubera. Ovarium nunc breve stipitatum, stigmate li-
neari 4° longiore superatum. Tunc paullatim axis flo-
ris lateraliter excrescit in laminam linguaeformem
planam, mox fundo perigonii contiguam et inclusam,
mox ex basi hujus lateraliter protrusam et caryopsin,
quam angulo uno apicali fert, aequantem. Caryopsis
matura 1°, mill. longa, stipitulo suo lateraliter tori
apici inserta et in illum recumbens, suborbicularis
biconvexa, stigmate nunc lateraliter insidente reflexo
aequilongo. Epicarpium coriaceum.
Mélanges biologiques. IX. 79
— 626 —
A proxima Laportea (et ab omnibus aliis Urticaceis)
differt filamentis ad dimidium perigonium adnatis et
toro fructifero in laminam e perigonio lateraliter pl.
m. protrusam excrescente, nec non habitu: racemis fe-
miñeis strictis secundis simplicibus paniculisque mas-
culis longissimis erectis, stipulis liberis. Accedit diffe-
rentia ex fructu a toro soluto, perigonio persistente
cum pedicello non articulato, pedicellis in fructu im-
mutatis.
Expl. figur. 9 — 16 tabulae adjectae. Sceptrocnide macrostachya.
Fig. 9. dos masculus. 10. alabastrum ejusdem cum pedicello, bractea
et parte pedunculi. 11. flos femineus sessilis bractea fultus, fig. dex-
tra: ovarium ex eo cum stigmate. 12. fl. 9 provectior vi apertus,
stamina sterilia nulla. 13. Perigonium fructiferum sessile. 14. idem
reflexo segmento antico et caryopsi, ut situs ejus in toro brevi
manifestus sit. 15. Perigon. frf aliud pedicellatum, simili statu, to-
rus e longioribus. 76. caryopsis longit. secta: semen acutum funiculo
breviusculo, cum albumine et embryone. Omnes figg. magn. auct.
Girardinia Gaudich.
G. cuspidata Wedd. in DC. Prodr. XVI. 1. 103.—
Hance in Journ. linn. soc. XIII. 86. — Urtica n. sp.
Maxim. Ind. Pekin. l. c. 477.
Hab. in China boreali: in montibus In-schan a Pe-
kino septentrionem versus, locis siccis, Junio fructif.
(Tatarinow! 1847.) et montibus occidentalibus, ad
rivulos (David ex Weddell: «ad rivulos montis Occ»
(sic!), et Hance). |
Planta non parum variabilis videtur. Hancei planta,
ab eodem collectore accepta, non perfecte quadrat in
descriptionem auctoris, nec mea melius congruit, nihi-
lominus de identitate omnium vix dubia supersunt. — —
Folia superiora passim triloba, sinubus serraturarum
nonnullis enim profundioribus. Stipulae integrae, cu-
— 627 —
jusvis folii in unam axillarem connatae, nec, ut lapsu
calami apud Weddell L c. 100, in charact. generico:
stipulae utriusque folii in unam axillarem connatae.
Nanocnide Bl.
Segmenta fl. masculi sub apice crista trans-
versa aucta, folia antice crenato-dentata . N. japonica.
Segmenta fl. masculi ecristata, folia apice
3 — 5-loba..... RS NE es N. lobata.
1. N. japonica Bl. Mus. Lugd. bat. II. 154. tab.
17.— Wedd. 1. c. 69. — Miq. Prol. 294.
Hab. in Japoniae (Siebold!) ins. Nippon, prope
Yokoska (Savatier!); Korea (Oldham n. 766 ex
Weddell) cirea Port Hamilton (Wilford!); archipe-
lago Zutschu (Wright ex Wedd.); Formosa (Swin-
hoe ex Weddell). |
Glomeruli feminei, contra Weddell, saepe, mas-
culis brevius tamen, pedunculati.
2. N. lobata Wedd. l. c.
. Hab. in archipel. Zutschu (Wright ex x Weddlb.
A praecedente differre dicitur foliis obtusissimis apice
3—5-lobis v. passim integris, perigonio utriusque
sexus setuloso-hispido, masculo ecristato.
Achudemia Bl.
A. japonica, Glabra, foliis rhombeo-ovatis a medio
pauci-grandiserratis, pedunculis simplicibus folia supe-
rantibus.
Hab. in Krusiu prov. Higo monte Naga, silvis um-
brosissimis udis, init. Octobris frf.; in N?ppon mediae
jugo Hakone, med. Octob. frf.
Primo aspectu non absimilis Nanocnidi japonicae.
Achudemia javanica Bl., a me non visa, ex descrip-
— 628 —
tione et iconibus differt serraturis foliorum numerosis
parvis, lamina acuminato-ovata, pedunculis trifidis folio
multo longioribus et conformatione florum. (Conf. Bl.
Mus. Lugd. bat. II. 57. tab. XX. et Wedd. Monogr.
tab. IX A. 9.278. ret DC. Prodr. ke. 163.)
Palmaris v. fere pedalis, prior radice exili repente,
cauliculo erecto, e basi ramis arcuatis paucis donato,
posterior habet caules basi longe procumbentes et re-
pentes, in ramos plures elongatos caulem aemulantes
ascendentes iterum ramulosos divisos. Folia infima in-
terdum integerrima, 15 mill. longa, 10 mill. lata, ce-
tera caulina internodiis longis, tandem apice florigero
iterum brevibus sejuncta, cujusvis paris parum inae-
quimagna rarius alterno duplo minore, maximorum la-
mina 30 mill. longa, 20 mill. lata, serraturis utrinque
1—4 obtusiuseulis, terminali ovato-oblonga triplo ma-
jore. Petioli laminam aequantes v. breviores. Stipulae
axillares breve deltoideae, inferiores deciduae. Pedun-
culi fructiferi in apice caulis et ramorum axillares, so-
litarii vel cum adventitiis nanis 1—2 ex quadam axilla,
summi approximati stipulis aphyllis fulti. Glomeruli
in apice pedunculorum pluriflori, illi ex ramis serius
orti toti feminei, caulinares robustiores et praecocio-
res androgyni, floribus masculis v. potius pedicellis eo-
rum (quum ipsi flores jam caduci) paucissimis, in quo-
vis glomerulo 1— 2 (ut et a Weddell in pl. fructifera
speciei yavanicae observati sunt). E reliquis floribus ad-
sunt 1—2 pedicello aequilongo suffulti et paullo ma-
jores et praecociores, magis aperti, tum ceteri 10—15
brevissime pedicellati vel subsessiles, fere clausi, utri-
que fructiferi, sed structura paullo diversi. In flori-
bus longius pedicellatis enim stamina sterilia ova-
— 629 —
lia 1-nervia, perigonio duplo tantum breviora, distinc-
- tissima, cary opsis paullo major minute granulata, cin-
namomea, semine totam cavitatem arcte explente. Em-
bryo cotyledonibus suborbiculatis a radicula brevi
crasse conica optime distinguendis. In floribus breve
pedicellatis stamina sterilia minuta brevissima (vel
in glomerulis serotinis ramorum subnulla), caryopsis
paullo minor, laevis; pallide ochracea semine cinna-
momeo triplo angustiore lanceolato laxe nidulante, co-
tyledonibus ovalibus vix a radicula distinguendis
multo minoribus. Verum est, fructus florum majorum
jam perfecte maturos ideoque jam deciduos esse, ita
ut flores eorum passim vacui offendantur, minorum
autem fructus adhuc intra perigonia sua bene persistere;
at embryones utriusque perfecti et aequefirmi, ita ut
forma seminum demum certe non amplius mutetur.
Praeter hanc fructuum dimorphiam, in altera spe-
cie generis (A. javanica) non observata (vel praeter-
visa?) etiam partes florales nonnihil diversae: segmenta
perigonii feminei nempe non planiuscula apice ipso pau-
cisetosa, sed concava, dorso percursa crista foliacea
valida in acumen ultra phylli apicem producta ibique
setis paucis instructa. |
Pilea Lindl.
Folia rotundata obtusa, crenata v. integra. 2.
» elliptica v. ovata acuminata grandiserrata. 3.
2. Caespitosa cauliculis filiformibus, folia inte-
gra latiora quam lata cystolithiis piliformi-
bus magnis, cymulae sessiles monoicae... P. peploides.
Caulis solitarius crassus, folia peltata crenata
cystolithiis absconditis, cymulae peduncu-
Mie MONOICAC ....... v ee orti .. P. peltata.
3. Caulis vitreus fragilis, inflorescentia monoica P. pumila.
» firmus. 4.
nn.
4. Monoica, venae in medias serraturas foliorum
immarginatas tendentes.............. ... P. petiolaris.
Dioica, venae in sinus abeuntes ibique bifur-
catae in ramos serraturas arcte marginan-
BOS TER Hear pce em ue reor eus P. angulata.
1. P. peploides Hook. Arn. Bot. Beech. 96. —
Wedd. IL. c. 109. — Miq. Prol. 294. — Franch. et
Savat. Enum. I. 438.
Hab. in Japonia (Siebold! ex itin. primo, sub
nom. Amarantaceae): Kiusiu, circa Nagasaki (Sie-
bold! hb. itin. secundi); Nippon, in alpe Nikko, locis
udis regionis mediae (Savatier!); archipel. Koreano
(Oldham!); Mandshuria: fissuris rupium umbrosis
humidis circa sinum Possjet, sat frequens (ipse); in-
sula Formosa (Oldham!). Innotuit praeterea ex Java,
archipel. Hawai! et Gallopagos, nec non e regno Bir-
mano. |
2. P. peltata Hance Advers. 43. in Ann. sc. nat.
9 ser. V. 1866. 202 sq.
Hab. in China australi, prov. Canton, in cavernulis
ad Kai-kun-shek, Julio frf. (Sampson! commun.
Hance).
Folia sub lente valida subtus pulchre fovi in modum
hexagono-reticulata, interstitiis concavis. Primo obtutu
reticulum e cystolithiis compositum haberes, sed nil
est nisi epidermis hyalina paginae inferioris e cellulis
hexagonis composita, cystolithia linearia vero sine or-
dine quodam parenchymati ita immersa sunt, ut extus
non visibilia et tantum maceratione vel praeparatione
diutina examinanda. — Flores masculi et feminei et
fructus omnino generis, segmenta prioris 4 apice cu-
cullato incrassata, posterioris 3 caryopsi multo bre-
viora, uno multo majore.
— 631 —
3. P. pumila A. Gray Man. fl. N. U. S. ed. 5.
445.— Maxim. Fl. Amur. 246. — Hance in Journ.
linn. soc. XIII. 86. — Wedd. I. e. 159. et P. mon-
. golica Wedd. ibid. 135. — Adike pumila Rafin., Rel:
Fl. Usur. n. 443. — P. petiolaris Franch. Savat.
Enum. I. 438. — non Bl.
Hab. per totam Japoniam: loco non adnotato (Sie-
bold! hb. propr. et Buerger! in hb. Lugd. bat. sub
P, petiolari), Kiusiu prov. Simabara, fine Septembris
fructif.; Nippon, circa Yokoska (Savatier! in hb.
Franchet), Yedo (Siebold!), Yokohama (ipse);
Yezo, circa Hakodate.sat frequens, medio Septem-
bri flor., med. Octobri frf., Todohiki (ipse). Mand-
shwria: in silvis humidis nec non in salicetis densis
insularum secus fl. Amur meridionalem a Dawunda
infra Usuri ostium usque ad Korbekan non procul a
Bureja influente, med. Julio flor., med. Septembri frf.;
secus Usuri fl. (ipse); ad fl. Suifun (Goldenstädt!),
circa Wladiwostok, in rupibus humidis frequens (ipse).
China boreali: circa She-che (Jehol) in humidis monta-
nis (David ex Weddell et Hance). Praeterea in Ame-
rica boreali-orientali!
Planta chinensis, a W ed dell pro nova specie habita,
procul dubio quia in divisionem suam neogaearum non
inquirerat, ex ipsius autoris descriptione ne una qui-
dem nota ab ejus descriptione P. pumilae distingu-
enda, jam a Hanceo recte ad plantam hane Americae
et Asiae orientali communem, sed Weddellio ex Asia
ignotam, relata est.
4. P. angulata Bl. Mus. Lugd. bat. IT. 55. — Wedd.
1 e. 131. — Urtica angulata Bl. Bijdr. 494. — P.
SEES Le
stipulosa Miq. in Zoll. Verz. 102. —- Urtica stipulosa :
Miq. in PI. Jungh. 28.
Hab. in archipelago Lutschu (Wright ex Weddell),
praeterea in Himalaya!, Zeylona! et Java.
Plantam Wrighti non vidi, indica autem a sat si- ©
mili P. pumila, quacum venulas in sinus serraturarum
tendentes ibique bifurcas communes habet, facile dis-
tinguenda caule firmo aequali, stipulis foliaceis, foliis
late ovatis nec ellipticis, inflorescentiis laxioribus dioicis.
5. P. petiolaris B1. 1. c. II. 52. tab. 18. — Wedd. .
l. c. 131. — Miq.! Prol. 1. c. (excl. pl. Siebold. e
. Yedo, quae ad P. pumilam). — Urtica petiolaris Sieb.
Zucc. |. c. II. 214. — P. strangulata Fr. Savat.
Enum. I. 438.
Hab. in Japonia (Keiske!, Buerger! in hb. Lugd.
bat.) Kiusiu prov. Higo monte Naga, in umbrosissi-
mis ad rivulos, init. Octobris frf. In Nippon verosimi-
liter detexit Tanaka! in hb. Franchet.
Pelliona Gaudich.
Folia obtusa obovata crenata.............. P. brevifolio.
» acuminata v. acuta basi latiora serra-
ta. 2.
2. Cymae utriusque sexus laxae pedunculatae.. P. Grijsü.
» masculae laxae pedunculatae, femineae
sessiles densae. 8.
3. Suberecta ramosa basi lignosa, folia acu-
TIER N Er. os co. 0-5 reise S ESO P. scabra.
Repens procumbens subsimplex, folia acuta . P. radicans.
1. P. brevifolia Bth. Fl. Hongk. 330. — Wedd.
I. c. 167.
Hab. in China australi: Hongkong (Wilford).
2. P. Grysi Hance in Seem. ix) of bot. VI.
1868. 49.
— 633 —
Hab. in Chinae prov. Fokien (de Gris specimen
unum collegit ide Hance).
Affinis dicitur P. heterolobae W edd. et P. scabrae
Benth., huic quoad folia simillima, sed facile inflores-
centia utriusque sexus longe pedunculata, dichotome
corymbosa dignoscenda.
3. P. scabra Benth. 1. c. — Wedd. 1. c. 166.
Hab. in China australi: Hongkong (Bentham),
prov. Canton (Hance!), Formosa prope Tamsuy
(Oldham! n. 518); Japoniae(Buerger! in hb. Lugd.
Bat. sub Elatostemate japonico) ins. Kiusiu, prope Na-
gasaki, ad rupes umbrosissimas inter Tomats et Zidsi-
yama, rara, in consortio Pell. radicantis, init. Maji ©
nond. florens.
_ Planta japonica et formosana primo obtutu a sub-
sequente differt caule basi lignescente erecto ramoso
usque bipedali, Hanceana simplicior et debilior,
hongkongensis denique a Bentham describitur ultra-
pedalis basi indurata prostrata. Differentiae tales vero-
similiter a statione pendent, in Japonia v. gr. inveni
ad pedem rupium impendentium omnino absconditam,
non turbatam et non trusam, omni alia vegetatione
exclusa. |
4. P.radicans Wedd.1.c. 167. — Fr. Sav. Enum.
I. 439. — Procris radicans Sieb. Zucc. 1. c. II. 218.
n.764. — Elatostemaradicans W edd. les 332.
= Mia. Prol. 296.
Hab. in Japoniae (Siebold ex Miq.!, J. Keiske! n
145. in hb. Lugd. bat.) ins. Kiusiu, prov. Hiuga, lo-
cissaquosis (Buerger! in hb. Lugd. bat.), Nagasaki
(Oldham! sine M), ad viam Himi versus ducentem in
Mélanges biologiques. IX. 80
— 634 —
declivio boreali silvarum solo lapidoso umbrosissimo,
fine Februarii nond, fl., in m. Yuwaya, silvis humidis
frequens, fine Aprilis 9 fl., inter Tomats et Zidsi-yama
ad rupes umbrosas frequens, caespites magnos formans,
init. Maji frf. (ipse). Nippon (Tanaka ex Franchet).
Elatostema Forst.
Species nostrae a Pellioniis nostratibus caryopsi laevi facili negotio
dignoscendae.
Folia paucicostata ad nervos caulisque hispida E. densiflorum.
» pluricostata caulisque glabra. 2.
2, Siccum olivaceum, involucri foliola distincta,
fasciculi ? minuti sessiles in axilla solitarii E. umbellatum.
Siccum laetevirens, involucri foliola connata,
fasciculi 9 in axilla 1—3 saepe breve pe-
dunculati, fructiferi piso majores......... E. sessile.
1. .E. sessile Forst. €. cuspidatum Wedd. 1. c. 173.
— E. cuspidatum Wight. Icon. 1983.et 2091. fig. 1.
Hab. in Kiusiw prov. Higo m. Naga, cum Pilea pe-
tiolari, in silvis umbrosis, init. Octob. fructif., Yezo:
in silvis subalpinis prope Mohidzi, medio Octobri frf.
Distrib. lata per Indiam, Javam, Philippinas et Po-
lynesiam.
A planta himalaica differt quidem serraturis foliorum
paulo minus numerosis stipulisque solito minoribus et
statu fructifero fere omnibus deciduis, ceteris partibus
autem omnino congruum. — Pedale, folia 1'5— 15 cent.
longa, 1—5 cent. lata, serraturis quovis latere 6— 8
sursum versis acutiusculis. Stipulae 3—4 mill. longae
subulatae, plurimae delapsae.
In descriptione floris feminei minutissimi apud au-
tores irrepsisse videntur errores nonnulli. Sic Wight
flores © steriles pro d habuit et © minus accurate de- -
lineavit, Weddell vero bracteolas pro perigonii
elo
segmentis sumpsisse videtur, cf. Monogr. tab. IX. D.
fig. 9. Quam ob causam glomerulum fructiferum denuo
describere liceat. |
Glomeruli plantae japonicae in eadem axilla 1—3,
sessiles v. breve pedunculati, fructiferi pisi magnitu-
dine, minoribus intermixtis. Flores feminei in glome-
rulo numerosi, illi fructu maturo longius pedicellati,
intermixti cum breve pedicellatis juvenilibus et non-
nullis (non in quadam inflorescentia tamen) sterilibus,
quarum pedicelli fertilium maturorum triplo longiores.
Quisque flos ad basin pedicelli bractea instructus est
late spathulata 1-nervia hyalina apicem versus longe
ciliata, et bracteolis 2—3 pedicello pl. minus alte
adnatis subulatis enerviis a medio longe ciliatis, florem
aequantibus. Pedicellus caryopsi aeque crassus. Pe-
rigonium © saepissime ad annulum subobsoletum
reductum. Rarissime observavi segmentum 1 evolutum
obovatum obtusum erectum, stamini suo sterili fere ad
medium adnatum. Vulgo autem perigonium simulant
stamina sterilia tria, primo aspectu globosa, revera
autem involuta ovalia obtusa glabra, caryopsin dimi-
diam si involuta, totam si vi explicata, aequantia, vel
in flore juvenili multo breviora. In floribus sterilibus,
bracteam fere duplo neque paulo superantibus, peri-
gonium annuliforme, stamina sterilia solito saepe tri-
plo ampliora, arcuato-conniventia, apicibus calyptra-
tim cohaerentia, cum vestigio germinis minuto conico
in centro floris. Pars inflorescentiae cum fl. 9 et ste-
rili sat bene delineata est apud Wight l. c. 1983.
hg. 2.
2. E. densiflorum Franch. et Savat. Enum. I.
439. (nomen). — (8 2. A. Wedd. in DC. Prodr XVI.
— 636 —
1. 172.) palmare robustum ramosum, caule crasso re-
trorsum hispido, stipulis nullis v. cito caducis; foliis
in sicco atroviridibus superne cystolithiis crebris sub-
tus ad venas hispidis, sessilibus, oblique ovatis acutis,
latere majore acute 3—6—serratis, subtricostatis
costa infima longiore; floribus masculis....; capitulis 9
globosis amplis sessilibus, bracteis bracteolisque flores
superantibus apice setosis, floribus numerosis subses-
silibus; perigonio annuliformi; staminibus sterilibus
caryopsi ovoidea acuta duplo brevioribus.
Hab. in Neppon, circa Yokohama (Savatier! n.
1124bis. y]. 2). :
Affine E. obtuso et E. glaucescenti Wedd. 1. c. 187.,
a priore foliis acutis, stipulis caducis v. nullis, floribus
minutis, a secundo foliis item acutis stipulisque nullis
capitulisque 9 magnis dignoscendum. Foliis in mentem
vocat Pellioniam radicantem, caulis tamen haud repens,
sed erectus. Bracteolae anguste spathulatae, flores 9
triente superantes, apice setis duabus parum brevio-
ribus rigidis munitae.
3. E. umbellatum Bl. Mus. Lugd. bat. II. t. 19.—
E. japonicum Wedd. Monogr. 315.—Miq. Prol. 296.
excl. J. Keiske n. 145. — Procris umbellata Sieb.
Zuce. l.c. I. 217. n. 763. — Siebold Toelicht.
Vries, 164. n. 245. — Pellionia umbellata Wedd. in
DO. Prodr. Ll e. 167.
Hab. in Japonia (Siebold!, J. Keiske! n. 144.
spec. 9 in hb. Lugd. bat.): Kiusiu interioris alpibus
Kundsho-san, ad rivulos silvarum in umbrosissimis,
medio Junii fl. 3; ins. Tsusima (Wilford! planta d);
Nippon: jugo Hakone (Savatier! n. 1124. d et 9 ju-
cc 889 c.
venil, Tanaka et Ycutschima! d et © juvenil);
Yezo (ex Siebold).
8. majus: foliis majoribus oblique Sato Jancealtis
margine inferiore 5—9-serrato. — E. involucratum
Franch. et Savat. l. c. I. 439. (v. s.).
Hab. in Japonia (Itoo Keiske! in hb. Franchet):
Hakone, ad rivulos (Tschonoski! pl. 2); Kamakura,
in fossis umbrosis passim vulgare, fine Maji 3 et 9 fl.
Japonice, ex Itoo Keiske in hb. Lugd. bat., Uwa-
bami só. Ab incolis pro obsonio comeditur.
Est Elatostema, nec Pellionia, ob perigonii et invo-
lueri 9 structuram. Glomeruli floresque 9 apud Blu-
meum optime delineati, à Weddell videntur praeter-
visi. Opinioni Blumeanae, a me in literis expressae,
accesserunt autores enumerationis recentis a me lau-
datae.
Var. 8., sensim in typum abiens, foliorum forma et
magnitudine convenit cum Æ. acwmnato Wedd.
(Thwaites! n. 3970), sed serraturae in nostro ma-
jores acutiores et costae foliorum ME nec
infima elongata.
Observ. Quid sit E. nova spec. affinis E. Hookeriano,
e Chinae prov. Kiangsi, apud Hance in Seem. Journ.
of bot. 1874. 261., nescio.
Boehmeria J acq.
Species hujus generis difficillime circumscribendae
valdeque polymorphae, ab auctoribus saepissime in
vivo non observatae, sed ad specimina sicca et incom-
pleta descriptae, à Blumeo verosimiliter nimis multi-
plicatae, à Weddell saepe contra naturam coacerva-
tae, observationibus loco ipso adque vivum institutis
ee.
quam maxime egent. De vegetatione enim, an plantae
perennes sint caulibus quotannis e radice v. rhizomate
subterraneo innovatis simplicibus strictis elatis, an
suffrutices caule uno vel pluribus, humilibus, crassis,
vulgo simplicibus densiusque foliatis, basi lignosa gem-
mascentibus, an denique frutices trunco crasso lignoso
in ramos ramulosque patentes amplos numerososque
diviso, ramulis e gemmis rite squamatis prodeuntibus,
vulgo tenuibus et gracilibus, apud auctores vix mentio
ulla invenienda, etsi vix crederes possibile, fruticem
in herbam, v. imo hanc, elatam et strictam, in suffru-
ticem humilem et crassum transire. Invenimus quidem
frequenter apud Blumeum in descriptionibus verba:
herbacea vel suffruticosa, sed hisce verbis saepissime
nil exprimitur, nisi quod exempla examinata caulem
haud lignosum praebuerunt ideoque, radice non collec-
ta, aut herbae aut suffrutices esse debent. Quomodo
autem signum $ apud Weddell intelligendum, docet
v. gr. B. platyphylla var. holosericea, var. japonica et.
var. macrophylla ejus, omnes signo % instructae, prior
suffrutex 1'/4 pedalis simplex robustus, secunda fru-
tex orgyalis intricato-ramosissimus trunco pollicari cor-
tice lacero fusco lignoque duro, tertia herba perennis
caulibus gracilibus 4—5—pedalibus strictis et vulgo
simplicibus. Inter varietates exoticas Weddellii imo,
mihi ex herbario tantum notas, invenies c/idemioidem,
spicis fructiferis erectis stigmate undique villoso, ma-
crostachyam iisdem spicis pendulis stigmateque unila-
teraliter villoso, loochooensem, potius ad B. densiflo-
ram ducendam, quae omnes veri frutices gemmis
squamatis instructi, cum aliis, v. gr. scabrella, potius ha-
bitum herbaceum vel saltem omnino diversum ostenden-
— 639 —
tibus. Equidem lubenter fateor , clavem diagnosticam
specierum nostratium infra conatam nondum absolu-
tam esse: nonnullas enim species vel formas enumera-
tas ipse vivas non satis observavi vel mihi a collectori-
bus meis japonicis allatas siccatas tantum vidi. Omnes
igitur botanicis in Asia orientali degentibus quam ma-
xime commendo.
Herbae perennes v. suffrutices vix ramosi basi
gemmipari. 2.
Frutices lignosi ramosissimi foliis oppositis. 7.
Bekohaakerna....2..leaiinhnsennecn -.. B. nivea.
» opposita. 3.
3. Folia argute multiserrata. 4.
» pauci-grandiserrata, herbaelatagracilis B. japonica.
4. Monoicae, folia rotundata pl. m. incano-pu-
bescentia. 5.
Herba gracilis dioica, folia ovato-lanceolata
qic TTE PORE TUN s comtes sid tres .. B. Sieboldiana.
5. Suffrutices humiles crassicaules vulgo ramis
nullis. 6
Suffrutex elatus caulibus ramisve elongatis.. JB. platyphylla.
Belolaındivisa Le r.c scere hn B. holosericea.
» pleraque apice acute biloba.......... B. biloba.
7. Folia breve rhombeo-ovata pauci- et grandi-
serrata cum cuspide terminali elongato ... B. spicata.
Folia lanceolata sensim acuminata argute cre-
-nata v. Serrata. ..... iss Shu eeu Med. lee B. densiflora.
1. B. nivea H. A. Bot. Beech. 214. — Wedd. l. c.
206. — Bl. 1. c. 210. — Benth. Fl. Hongk. 331. —
Mig. Prol. 295. — Urtica nivea. L. Thbg. Fl. Jap.
71. — Sieb. Zuce. |. c. II. 214. n. 759. — B. te-
nacissima Gaudich. Voy. Uran. 500. (foliis subcon-
coloribus). — Sjiro-oo Kaempf. Amoen. Sab. Wy. sp.
mus. brit.)
. Hab. per Kiusiu et Nippon er V. gr circa
Nagasaki (Oldham! n. 770), fine Augusti florens, Ta-
ra-take, eod. temp. et statu; in principatu Hizen
(Buerger); montibus Hakone (Tanaka!), Yokoska
(Savatier); Yokohama, frequens, quum nivea tum con-
color; Yedo (Siebold!). China (Bentham, Hébert!);
praeterea per Indiam! et archipelagos Sunda, Philip-
pinarum, cet.
Japonice: mawo.
2. B. biloba Wedd. 1.c. 208. — Mig. Prol. 296.—
B. bifida Bl. 1. c. 222. — Splitgerberia japomca Miq.,
hreb ucc c IL. 219 nm. 757.
Hab. in Nippon. (Miquel!): Simoda (Y olkin!), Yo-
koska, in ruderatis (Savatier!), Yokohama, in mari-
timis, fine Julii flor.; Yezo: circa Hakodate, in rupi-
bus littoreis montibusque sterilibus passim frequens,
a medio Augusto ad finem Octobris frf.
Spithamaea usque bipedalis, basi ipsa, fere e rhizo-
mate, pauciramosa vel saepius simplex, crassicaulis,
crassifolia et dense foliata. Occurrunt specimina ple-
rumque nana folis vix non omnibus indivisis, talia a
subsequente foliis non canescentibus, scabriusculis nec
molle pubescentibus facile dignoscenda.
3. B. holosericen Bl. 1. c. 221. — Mig. Prol. 295.
— B. platyphylla var. holosericea Wedd. I. c. 212.
Hab. in Japonia (Buerger! in Herb. Lugd.-bat.):
Kawa-sima, non procul a Nomo-saki ad introitum aes-
tuarii Nagasaki, medio Augusto fl. d et 9; Yokoska
ins. Nippon, in cultis (Savatier!). |
Habitus B. bilobae, sed plerumque subcanescenti-
tomentosa, statio maritima videtur ut in illa. Caules
1—2 pedales robusti, arcuati, basi gemmascentes, ob-
tuse 4-anguli, simplices, stipulae crassiusculae ovatae
l-nerviae in superiore parte persistentes. Perigonium
— 641 —
fructiferum, ex Blume, turbinatum, membranaceo-
marginatum. |
Affinis B. wranthae Miq. e Java, fide Blume, ex
Weddell vero B. platyphyllae varietas, ut et ipsa B.
urantha, quae Weddellio var. scabrella. Me judice
valde, nimis forsan, propinqua B. bilobae, quantum e
paucis speciminibus visis judicare licet. Confer etiam
observ. sequentem.
Observ. B. hispidula Bl. l. c. 223., species Sumat-
irana a me non visa, a Miquel I. c. 295. e Japonia
laudatur, sed unicam ramuli partem tantum foliis et
inflorescentiis binis instructam vidit auctor a Buerger
lectam, B. holosericeae simillimam quoad folia, sed in-
dumento potius B. belobae. Tale autem specimen PB.
holosericeae, a Savatier collectum, ante oculos habeo,
cum B. holosericea Blumeana herbarii Lugduno-ba-
tavi ceteris partibus omnino identicam. JB. hispidula
Bl. igitur melius e flora japonica excludenda videtur.
A. B. platyphylla Don. 3. scabrella Wedd. 1. c.
211.
Hab. in Chinae prov. Canton (Sampson!), praete-
rea vidi e Sikkim!, Khasia!, Assam!
A Don (Prodr. fl. Nepal. 59.) fruticosa dicitur,
quamobrem PB. japonicam ad hanc speciem ducere
non audeo. Habeo tamen specimina hujus, prope Yo-
kohama a me ipso, in prov. Nambu a Tschonoskio
lecta, haec glabriora, quae huie varietati simillima, et
tantum serraturis paucioribus et majoribus, multo
quam in B. japonica tamen numerosioribus et mino-
ribus, recedunt, ita pro forma intermedia haberem,
sed radix nulla collecta est et igitur res adhuc dubia
manet. |
Mélanges biologiques. IX. 8p
— 642 —
5. B. japonica Miq. Prol. 295. — Urtica japonica
L. fil. Suppl. 418. (fide Miquel) — Acalypha japo-
nica Houtt. Hist. nat. II. 291. tab. 72. fig. 2. fide
Miquel. — À. australis Houtt. Pfl. Syst. X. 226. .
tab. 72. fig. 2. — B. longispica Steud. Flora 1850.
260. 17. — Bl. I. c. 221. — Fr. Savat. l.c. 440.—
B. macrophylla Sieb. Zucc. |. c. II. 215. excl. syn.
U. spicatae Bl., — non Don. — Urtica macrophylla
Thbg. Fl. Japon. 69. et icon ined.! — Boehmeria
spicata var. a. Thbg. Icon. ined.! |
Hab. per totam. Japoniam vulgatissima, in fossis
siceis, ruderatis, ad vias in ipsis urbibus, ad sepes, in
fruticetis, Julio, Augusto fl,, Septembri usque in No-
vembrem fructif. Possideo e Nagasaki, Yokoska, Yo-
kohama, Nambu,.Hakodate.
Ultra Japoniam planta typica nondum inventa vi-
detur, nam planta 4557 Griffith. e Himalaya, à
Miquel huc ducta, evidenter fruticosa est et dentes
obtusos maximos habet, cum indumento foliorum brun-
nescente molliore et superne copiosiore.
Japonice: yabu mawo vel yama mawo i. e. mawo
(B. nivea) sylvestris. à |
Variat quoad indumentum: fere tomentosa et sub-
tus tantum ad reticulum hispida, quoad serraturas: in
una eademque fossa collegi prope Yokohama specimina -
typica pauci- et magniserrata et multi-arguteserrata,
jam ad pracedentem vergentia. Dens terminalis sem-
per ceteris conspicue longior, si cuspidis brevioris for-
mam assumit, habemus var. appendiculatam Bl. —
Haec insensibiliter transit. in
Var. tricuspidem Hance in Seem. Journ. of bot.
1874. 261. — Folia basi rotundata v.breve cuneata
ceterum grandi-serrata, a medio pl. m. in cuspides
. tres lanceolatos acuminatos v. longe caudatos itemque
grandiserratos abeuntia, sinubus inter cuspides acutis,
saepe ad costam ipsam usque protensis, statu sicco
saepe laete viridia; pubes mox ut in typo vel saepius
fola subtus ad reticulum tantum scabro-pilosa et si-
mul textura multo magis membranacea.
Hab. in Japonia borealiore, quam praecedens magis
sylvestris et subalpina, ad margines sylvarum et fru-
tieetorum, inter gramina elata ad fossas cet., v. gr.
Nippon media (Tschonoski!), Nambu (idem!), Ha-
kodate (ipse). China boreali Lena! A.85 ) prov.
Kiangsi (Hance).
Varietas maxime singularis, foliorum forma in men-
tem vocans Plectranthum excisum Maxim.
In Japonia australiore forma typica gradatim abit
in |
Var. platanifoliam (Franch, Savat. Enum. I.
440. spec. propr.). — Folia basi truncata subcordata
vy. breve cuneata, latiora quam longa, apice pl. m.
truncata tricuspidata, cuspide terminali non longiore,
omnibus ovatis grandiserratis in serraturas maximas
limbi abeuntibus; pubes typi vel saepius mollior et
praesertim pagina superiore copiosior; folia siccata ni-
grescentia ut in typo.
Hab. in Japonia australiore cum var. £ypica rarius:
locis umbrosis montis Yuwaya prope Nagasaki; jugo
. Hakone (Savatier! in herb. Franchet), loco incerto
a Siebold s. n. yama mawo lecta admixta prostat B.
japonicae in herb. Lugd. -batavo. In Chinae prov. Kiu
kiang (Shearer!).
Quae suppetunt omnium formarum exempla cum
— 644 —
radice lecta semper plantam perennem indigitant, basi
caulis quidem saepe lignescentem, non tamen gemmas-
centem. Omnia praeterea specimina collecta (ultra 80) .
ramis carent, ita ut caulis, semper strictus, gracilis et
elatus, vix non semper simplex videatur. Qua nota,
donec contrarium probabitur, a B. platyphylla distincta
videtur. — B. japonicam saepissime totam femineam
observavi, sed nunquam totam masculam. Dum flores
masculi adsunt, supra horum inflorescentias semper
invenimus et spicas femineas.
6. B. Sieboldiana Bl. l. c. 220. — Miq. Prol.
295. — B. platyphylla Don var. Sieboldiana W edd.
in DC. Prodr. 1. c. 213. — B. longispica Q. Sieboldi-
ana Franch. et Savat. Enum. I. 440. .
Hab. in Japonia (Buerger! inhb. Lugd.-bat.), ins.
Kiusiu prope Nagasaki, declivio boreali Yuwaya yama,
locis umbrosis sylvarum rara, init. Septembris frf.;
Nippon australi, prov. Chochiu (Kramer ex Fran-
chet et Savatier, specc. mascula).
Proxima videtur B. Hamiltonianae W edd., ab au-
tore nuper cum 5. platyphylla conjunctae, sed 5. Ha-
miltoniana a B. Sieboldiana nimis differt caule fruti-
coso ramoso, monoico, foliis crenulato-serrulatis aliis-
que forsan signis.
Planta tri-quadripedalis, rhizomate elongato lignoso
subhorizontali, caulibus herbaceis, basi non gemmas-
centibus, quam in B. japonica multo debilioribus et
tenuioribus, foliis et in sicco herbaceo-viridibus. Peri-
gonium masculum ex Blumeo 4-partitum laciniis acu-
minatis, stamina 4. Perigonium fructiferum, Blumeo
ignotum, ovoideum, hispidum, parum compressum, se-
_mimillimetro longius. Spicae fructiferae interruptae
— 645 —
7—8 cent. longae, simplices, breve pedunculatae, gra-
_ciles, arcuato-erectae. !
7. D. spicata Thbg. in Linn. Trans. II. 330. excl.
syn. L. et Houtt. — 8. Z. l. c. II. 216. — Bl. L c.
220. — Miq. Prol. 295. — Urtica spicata Thbg. Fl.,
jap. 69. et icones ined. var. a. (sed non var. Q., quae ad
B. japonicam). — B. platyphylla var. japonica W edd.
in DC. Prodr. |. c. 213. excl. syn. Linn. f. — Boeh-
mera, spec. Maxim. Index fl. Pekin. 477.
Hab. per totam Japoniam, in australi vulgaris:
Kiusiu, ad Nagasaki (Thunberg!hb.Upsal., Oldham!),
in Yuwaya yama (Siebold!), in monte Tara, fine Au-
gusti fl.; in vulcano Wunzen, fine Julii fl., in m. Ho-
man take (Buerger); Nippon: in littoralibus prope
oppidum Muro, nec non in m. Sato toge (Buerger!),
Simoda (Y olkin! «frutex»), Hakone (Tschonoski!),
Yokoska in incultis (Savatier! n. 1115), Yokohama,
init. Septembris fl., prov. Nambu (Tschonoski!);
Yezo, circa Hakodate variis locis, forma nana ad de-
clivia montis juxta urbem, fine Octobris frf. China
boreali: montibus Inschan a Pekino boream versus,
locis siccis arenosis (Tatarinow! fl.).
Japonice: aka só.
Frutex in Japonia australi ad 7-pedalis ramosissi-
mus, trunco pollicem usque crasso ramisque teretibus
cortice fusco laceró'obtectis, ramulis hornotinis e gem-
mis perulatis ortis tenuibus subquadrangulis. In alpi-
nis Japoniae borealis vero, verosimiliter ad limites
areae ejus septentrionem versus, occurrit 1'/,—2 pe-
dalis, nihilominus ramosa et lignosa et ex rhizomate
eopiose gemmipara. Folia in hisce omnibus breviora,
minora, magis cuneata et parcius acutiusque serrata
— 646 —
quam in ulla B. Japonica vel B. platyphylla, semper-
que viridia nec unquam dense pubescentia. Adsunt
quidem specimina, ad pedem Fudzi yama secus rivu-
los a Tschonoski florentia collecta, e ramis tenuibus
elongatis constantia, macrophylla, foliis tenuius mem-
branaceis, utrinque subtus ad venas tantum pilis ad-
pressis adspersa, lamina ad 15 cent. longa attamen
petiolo breviore, quae foliorum magnitudine B. japo-
nicae appropinquant, sed huc ducendi sunt, quia iterum
ramosi occurrunt et quia folia rhombeo-elliptica basi
cuneata dente terminali lineari serraturis paucis mag-
nis acutis subincumbentibus omnino typo similia;
rami tales fortasse individuis juvenilibus proprii. Spe-
cimina pekinensia etiam similem habitum prae se fe-
runt, sed folia minora firmiora habent. i
Praeter habitum diversissimum P. spicata et B. ja-
ponica dignoscuntur etiam floribus masculis. In priore
sistunt spicas simplices graciles longe interruptas fas-
ciculis 1 —4-floris, floribus parvis persistentibus (cum
spica tota deciduis) fere simul manifesteque apertis,
antheris luteis; in unico tantum specimine spicam vidi
basi subramosam. In B. spicata spicae occurrunt qui-
dem saepe etiam simplices, sed plerumque distinctis-
sime ramosae, semperque duplo crassiores, minus in-
terruptae, passim subcontinuae, fasciculis plurifloris,
floribus majoribus parum apertis, Minime coétaneis, ci-
toque caducis, ita ut spicae diutius persistentes semper
nondum florentes appareant; antherae albidae. Etiam
spicae femineae in B. spicata semper simplices, ma-
gis interruptae, duplo saltem tenuiores sunt quam in
D. spicata.
8. B. densiflora Hook. Arn. Bot. Beech. 271. —
— 647 —
Wedd. l. c. 215. — B. platyphylla var. loochooensis
Medd. 1. c. 213. |
Hab. in archipelago Lutschu (Wright!), insula
Formosa (Oldham! 519. 520.), Chinae prov. Tsche-
kiang (Staunton ex Wedd.).
Frutex ramosus, habitu, quantum e sicco judican-
dum, praecedentis, sed ramuli hornotini floriferi duplo
crassiores et folia angusta. Haec tamen variare viden-
tur chartacea v. membranacea, serrulata v. serrata,
rugosa v. laeviuscula, plus vel minus pubescentia.
Pouzolzia Gaudich.
Folia integerrima ........ NN dU dU ave S008 D. indica.
» acute serrata ..... TE^. SA TNR ICON tee P. elegans.
1. P. indica Gaudich., Wedd. 1. c. 220. subvar.
procumbens Wedd. 1. c. — P. procumbens Wight.
Icon. tab. 2099.
Hab. in China australi: Hongkong (Weddell,
Wright!), prov. Canton secus Westriver (Sampson!),
Formosa (Oldham! n. 527.), praeterea in India tro-
pica et insulis adjacentibus.
y. alienata subvar. microphylla Wedd. 1. c. 221. —
Parietaria cochinchinensis Lour. Fl. Cochinch. p. 654.
(ex Weddell). |
Hab. in Sina (Weddell).
2. P. elegans Wedd. |. c. 230.
- Hab. in ins. Formosa, ad ripas rivulorum (Wilford).
Memorialis Ham.
Folia omnia consimilia .............: EE: M. hirta.
» floralia, saltem superiora, bracteiformia. M. pentandra.
1. M. pentandra Wedd. y. hypericifolia Wedd. 1.
ee
c. 235°. — Pouzolzia hypericifolia Bl. Mus. Lugd.-
bat. II. 242.
Hab. in China australiore (ex Weddell), praeterea
in India tropica!, Java, Philippinis.
2. M. hirta Wedd. l. c. 235°. — Franch. et
Savat. Enum. 441. — M. hispida Wall. Cat. n.
4601. — Urtica hirta Bl. Bijdr. 495.
Hab. in Japonia (Tanaka! in hb. Franchet);
China centrali: Kiukiang (Shearer!) et australi: prov.
Canton secus fl. Westriver (Sampson!), Hongkong
(Wright!), Tamsuy ins. Formosae (Oldham! n. 523):
praeterea in Java!, Zeylona!, India!
Villebrunea Gaudich.
V. frutescens Bl. |. c. 168. t. XVI. b. (mas, fl. tri-
andris). — Wedd. 1. c. 235”. — Oreocnide frutes-
cens Miq. Prol. 295. — Boehmeria frutescens Thbg.
in Trans. Linn. soc. II. 330. — Urtica - frutescens
Thbg! Fl. Japon. 70. — Roxb. Fl. Ind. III. 589. —
Frutex Urticae foliis et facie floribus crystallinis T hbg.
F]. Jap. 367. pl. obsc. n. 98.
Hab. in Japonia australi, cirea Nagasaki, in fos-
sis siccis, ad muros, in scrobibus, vulgaris (Thun-
berg!, Miquel!, Oldham!, ipse). In Chinae ins.
Formosa, prope Tamsuy (Oldham! n. 524); praeterea
in regione tropica Himalayae!
Frutex ramosus, in Japonia 3 — 4-pedalis, ramis
vulgo elongatis, parce ramulosis, virgatis, foliis quoad
serraturas majores et minores, acutiores vel obtusiores
in eodem individuo variabilibus, juvenilibus quod sciam
semper, senilibus rarius concoloribus, saepius subtus
albidis, usque in Januarium et ad capitula juvenilia
— 649 —
formata persistentibus, ante frondem novellam et flores
apertos tamen deciduis, initio Aprilis florens vix folia
novella explicans, initio Maji defloratus fronde juvenili
. nondum plane perfecta obtectus, medio Martio anni se-
quentis fructus maturans, sed foliis saepissime aut
plane orbatus, aut ad ramorum apices tantum paucis
ornatus. Perigonia fructifera carnosa, alba, dense in
capitulum piso vulgo minus conferta.
Debregeasia Gaudich.
D. edulis Wedd. Monogr. 465. et in DC. Prodr. 1.
c. 235%, — Morocarpus edulis Sieb. Zucc. I. c. 218.
excl. pl. mascula. — Bl. l. c. II. 155. tab. 16. a. —
Miq. Prol. 294. — Boehmeria yanagi üsigo. Sieb. in
Act. Bat. XII. 70.
Hab. in Japonia australiore: locis arenosis apricis
prov. Hizen ins. Kiusiu (Buerger!), collibus umbro-
sis prope Simoda ins. Nippon (Small!), penins. Parry
prov. Idzu (Savatier! n. 1122.), colitur in urbe Yedo,
Majo fl., Julio fructif. (ipse). In Formosa (Oldham!
n. 525. 520.).
Frutex humilis ramosus ramis virgatis patulis. In-
florescentiae fructiferae piso paulo minores, auran-
tiacae. Fructus edulis, ex Siebold.
Parietaria.
P. debilis Forst. a. micrantha Wedd. in DC. Prodr.
XVI. 1. 2359. — P. micrantha Ledeb. Icon. fl. ross.
I. tab. 22. — Ledeb. Fl. ross. III. 640.
Hab. in Mandshuria: ad Amur superiorem prope
Albasin (Glehn!) et meridionalem, ad rupes umbro-
sas inter Oettu et Dyrki, passim, cum Circaea alpina,
Mélanges biologiques. IX. 82
— 650 —
medio Augusto frf., simili loco ad Njungja, non fre-
quens, eodem tempore et statu (ipse), circa sinum
Possjet, in fissuris rupium umbrosissimis frequens,
init. Augusti fructif. (ipse, Schmidt!); praeterea a
Dahuria! occidentem versus per Sibiriam! et ex W ed-
dell in Mongolia, Himalaya usque ad Arabiam, Abys-
siniam et insulas Canarienses, Australia, Nova Zelan-
dia et in America australi.
Malaxis (Oberonia) japonica, (Caulescentes, labello 3—
4-fido. Lindl. Fol. Orchid. VIII. 7. — Rchb. f. in
Müll. Walp. Ann. VI. 215.) Foliis numerosis am-
plexicaulibus e latiore basi ovato-oblongis acutis; spica
gracili elongata interrupta; bracteis complicatis ova-
tis acuminatis integris longitudine florum; petalis ova-
libus sepalisque ovatis obtuse apiculatis integris, la-
bello concavo trifido lacinia media truncato-obcordata
cum apiculo, lateralibus dimidio brevioribus triangu-
larifalcatis acutissimis.
Hab. in Keusiu alpe Aso-san, epiphyta (hb. Sie-
bold! a bot. japonico fl. et fructif. sub nom. yorak’-ran
communicata). Nippon, circa Yokoska, in Cephalotaxo
drupacea (Savatier! n. 3062.)
JM. angustifoliae Rchb. f. 1. c. 213. e Sikkim et
Khasia, à me non visae, proxime affinis videtur, sed
haec describitur foliis multo longioribus ('/ lin. latis,
8 lin. longis), bracteis ovatis, labello subrotundo ob-
solete 4-lobo lobulis anterioribus oblique truncatis vel
emarginatis; nostra igitur satis diversa videtur.
Plantula florens 4, fructifera 8 cent. alta. Foliorum
paria 5—10, singulis foliis 5—10 mill. longis, 2
— 651 —
mill, latis. Rhachis spicae 20—60 mill. longae tenue
filiformis, a basi bracteis vacuis, sequentibus mox
florigeris instructa, internodiis flores primum aequan-
tibus, dein superantibus. Verticilli 2—3-flori. Flo-
res brevissime, fructus distinctius pedicellati, priores
1, mill, posteriores cum pedicello fere 3 mill. longi.
Sepala et petala ex lutescente virescentia, columna
virens, anthera lutea. Sepalum posterius petalis pa-
rum majus, lateralia fere sesquilatiora et distincte lon-
giora, labellum omnibus majus, ambitu fere orbicu-
lare, concavum, basi truncatum, lobo medio ex basi
duplo angustiore latissime subobcordato v. truncato-
emarginato, dente in sinu distinctissimo obtuso. Co-
lumna latior quam alta, petalis duplo saltem bre-
vior, anthera fere aequilata apiculata. Pollinia 4 li-
bera, late ovalia, per bina locata. Capsula perigonio
emarcido coronata, breve obovoidea, hexagona.
Conf. analysin in tab. adjecta, fig. 17 —22. magn. auct. — 17. ala-
bastrum cum bractea. 18. Flos vi expansus cum labello in situ natu-
rali. 19. Labellum expansum. 20. Columna a dorso, figura inferior
eadem demta anthera. 27. Columna a ventre cum stigmate, fig. su-
perior pollinia. 22. Capsula matura, jam dehiscens.
Index
specierum in decadibus XI—XX descriptarum cum emen-
dationibus, synonymis locisque novis nonnullis.
Editae sunt: Decas XI. in Bulletin de l'Acad. des
sc. de St.-Pétersb. XVII. 1872. 21 Mars. p. 417—
456. — Decas XII. XIII. XIV. ibid. XVIII. 23 Mai.
28 Novemb. 1872. 30 Januar. 1873. p. 35—72.
275—296. 371—402. — Decas XV. XVI. XVII—
XVIII. ibid. XIX. 28 August., 21 Octob. 1873. 12
— 652 —
Mart. 1874. p. 158— 186. 247 —287. 475—540.—
Decas XIX. ibid. XX. 10 Decembr. 1874. p. 430—
472. — Decas XX ibid. XXII. |
Ex his collectaneis reimpressae sunt in Mélanges
biologiques vol. VIII., ubi quaerendae sunt decades XI
et XII., et vol. IX. ubi inveniuntur decades XIII—XX.
sigla hujus indicis eadem ac in indice ad calcem de-
cadis X. usitata.
Achudemia japonica. XXII.. [X...—Alsineae Asiae
orient. XVIII. 372 — 402. IX. 32 — 57. — An-
cistrocarya japomca. XVII. 443. VIII. 543.; XX.
471.IX. 451.—Andromeda campanulata Miq., cernua
Miq. «. et 8., japonica Thbg. et 6. nana. XVIII. 47 —
49. VIII. 614—620. — Anemone nikoensis. XVIII.
275. IX. 1. — Anemone stolonifera. XXII.. IX... —
Angelicae sect. Ostericum synopsis spec. As. or. XIX.
272—278. IX. 249—258. — Angelica Florenti Franch.
Savat., grosse-serrata, hakonensis, Miqueliana. XIX.
l. c. IX. 1. c. — Angelica inaequalis XIX. 184. 278.
IX..186. 258., Kiusiana XVIII. 284. IX. 14. — A.
japonica A. Gray! quoad pl. fructif.; pl. florens Gray-
ana pertinet ad A. ursinam Rupr. sub Angelophyllo;
polymorpha XIX. 185. 277. IX. 187. 257. — Apios
Fortunei XVIII. 396. IX. 67. — Artemisiae consp.
spec. Asiae orient. XVIII. 428—440. VIII. 521—
538. — Artemisia capillaris Thbg. et 8., sibirica,
Schmidtiana, Thunbergiana— A. apiacea Hance! XVII.
l. e. VIII. l. e. — Asperula Platygalium. XIX. 284.
IX. 267. |
Bauhiniae sinico-japonicae. XVIII. 400—402. IX.
73—76. — Bauhinia japonica. XVIII. 401. IX. 75.
za ait D
— Borragineae sinico-japonicae. XVII. 400—456..
VIII. 539 — 562. — Bothriospermum chinense Bge,
Kusnetzowii Bge, secundum, tenellum Fisch. Mey. et
8. XVII. 454—456. VIII. 559—562. — Buergeria
Miq. confer Cladrastis.
Cacaliae Asiae orient. XIX. 483—487. IX. 292—
299. (sub Senecione). — Calamintha multicaulis. XX.
466. IX. 444. — Calanthe discolor Lindl. 8., reflexa,
striata R. Br. «. et Q., Textori Miq. «. et 6. XVIII.
65—68. VIII. 640—645. — Cardamines spec. Asiae
orient. XVIII. 275—281. IX. 2—11. — Cardamine
scutata Thbg! XVIII. 281. IX. 10 — C. hirsuta L.
var. latifolia. l. c. 279. 7.; C. Tanakae Franch. Savat.,
yezoënsis. XVIII. 277. 280. IX. 5. 8. — Carpesii
specierum omnium synopsis: abrotanoides L., cernu-
um L., divaricatum Sieb. Zucc., glossophyllum, pubes-
cens Wall., rosulatum Miq., tracheliifolium Less, triste.
XIX. 475—483. IX. 281—292. — Chaenomeles
japonica Ldl. var. alpina et pygmaea. XIX. 168.
IX. 163. — Chelonopsis moschata Miq. XX. 465. IX.
443. — Chionanthus chinensis XX. 430. IX. 393. —
Ch. retusa Lindl et Paxt. — Chrysosplenium album.
XVII. 420. VIII. 510. — Cladrastis amurensis Bth.
ec. var. Buergeri. XVIII. 400. IX. 72. — Clematis
brachyura, eriopoda, Kirilowi, lasiandra, pinnata, Ta-
tarinowii et consp. specierum As. orient. XXII. IX..—
Cnieus Buergeri Miq. c. var. 8., dipsacolepis, dipsaco-
lepidi x nipponieus, effusus, japonicus var. a—¢, ja-
ponico x suffultus, kamtschaticus 8., nipponicus, pecti-
nellus, purpuratus, spicatus, suffultus, yezoénsis, et
consp. specierum As. orient. XIX. 489 —511. IX.
901—333. — Crawfurdia Wall. XX. 435. IX. 400.
— 654 —
— Crepis integra Miq., Keiskeana et consp. spec. ja-
pon. XIX. 520—524. IX. 345—352. — Crossoste-
phium Less. XVII. 427. VIII. 520. — Cynoglossum
divaricatum Steph. (dele syn. Miq. ad Omphaloden ja-
ponicam spectans), furcatum Wall., javanicum Thbg.,
micranthum Desf., officinale L. XVII. 450. 451. VIIT.
558—556. — Cyrtandraceae sinico-japonicae XIX.
534—540. IX. 366—374.
Dialysplenium subgen. XVII. 420. VIII. 510.—
Didymocarpus lanuginosus Wall. primuloides. XIX.
535. 586. IX, 368. 369. — Dontostemon hispidus.
XVIII. 282. IX. 11. — Dopatrium junceum Ham.
XX. 441. IX. 409. — D. japonicum Franchet et Sa-
vatier, Enum. 1.345., — Montia fontana Miq. Prol.
352. — Draba japonica XXII. IX.
Edosmia Neurophyllum XVIII. 285. IX. 16. —
Carum Neurophyllum Franch. et Savat. l. c. 180. —
Elatostema dasyanthum Franch. Savat. XXII. IX. —
Ericaceae japonicae. XVIII. 39 — 57. VIII. 603 —
628.—Eritrichium brevipes, Guilielmi A. Gray, myo-
sotideum, radicans A. DC. XVII. 446 sq. VIII. 547
sq. — Eutrema Wasabi. XIX. 283. IX. 13.
Fraxinus mandshurica Rupr. var. japonica. XX.
482 1X 305.
Galeola septentrionalis Rchb. XVIII. 70. VIII.
647. — Galium boreale L. japonicum, brachypodion,
paradoxum et consp. specierum As. orient. XIX. 278 —
283. IX. 258 — 265. — Gaultheria adenothrix, py-
roloides Hook. f. et Th. XVIII 44. 45. VIIT. 610.—
Gentiana japonica. XX. 433. IX. 396. — Gratiola
violacea XX. 400. IX. 407. = Ilysanthes saginoides
— 655 —
Franch. Savat. Enum. I. 346. — Gratioleae Asiae
orient. XX. 436 — 450. DX Od — 499.
Hemistepta lyrata Bge XIX. 512 — 513. IX.
333 — 336. — Hesperis lutea. XVIII. 282. IX. 12.
Isanthera discolor. XIX. 538. IX. 372. — Juglan-
daceae Asiae orient. XVIII. 57 — 65. 296. VIII.
630 — 640. IX. 30. — Juglans cordiformis, mandshu-
rica, Sieboldiana, stenocarpa = mandshuricae varietas.
XVIII. 58 — 62 c. figg. VIII. 630 sq. c. fige. — Ju-
rinea mongolica XIX. 519. IX. 345.
Keiskea japonica Miq. XX. 464. IX. 442.— Kra-
scheninnikowia heterantha, heterophylla Miq., ru-
pestris Turez., sylvatica. XVIII. 374 — 377. IX.
35 — 40.
Lactuca denticulata a. et ß., formosana (crescit
etiam in Kiu-Kiang Chinae centralis, Moore in Trim.
Journ. of bot. 1875. August), Oldhami, Raddeana,
squarrosa Miq. triangulata et consp. specierum Asiae
orient. XIX. 374 — 377. IX. 352 — 365. — Lampsana
apogonoides. XVIII. 288. IX. 20.— Lathyrus (Orobus)
Davidii Hance (huc Lathyr? sp. incerta habitu maritimi
Miq. Prol. 233., ex sched. hb. Lugd.-bat. a. 1719 e
China introducta, japonice (in Siebold herb.) jebosina
dicta), subrotundus, et species sinico-japonicae. XVII.
390—394. IX. 58—65. (Lathyris japonicis adde (an tan-
tum cultum?) L. pratensem L. = Lathyri sp. incerta
a Keiske sterilis lecta, Miq. Prol. 233., figura optima
in 500 bokf. XIV. 8.) — Leonurus macranthus. XX.
467. IX. 445. — Leucanthemum nipponicum Fran-
chet. XVII. 420. VIII. 511. — Leucothoé Grayana,
Tschonoskii XVII. 46. VIII. 613.— Ligusticum acu-
— 656 —
tilobum S. Z., japonicum XIX. 270. 271. IX. 246.—
Ligustrina amurensis Rupr. XX. 432. IX. 395. —
Lithospermum japonicum A. Gr. XVII. 442. VIII.
.542. = L. Zollingeri A. DC. — Lindernia All. XX.
446. IX. 416. — Loranthus jadoriki Siebold, Kaem-
pferi. XXII... IX: . .— Lychnis stellarioides = Silene
inflata. Miq. Prol. 10., Wilfordi. XVIII 371. IX. 31.—
Lysionotus pauciflorus XIX. 534. IX. 366. (crescit
etiam in China centrali, Kiukiang, ex Moore in Trim.
Journ. of. bot. 1875. August). |
Maackia conf. Cladrastis. — Magnolia compressa
et consp. spec. japonicarum. XVII. 417—419. VIII.
506 — 510. Locus in systemate M. salicifoliae a me
assignatus rectus est: habui postea specc. florifera et
cum fructibus maturis, a Tschonoski in Nippon media
lecta, e quibus proxime affinis M. Kobus, DC., foliis
imprimis diversa.— Malaxis (Oberonia) japonica. XXII.
IX. . — Mazus rugosus Lour. 8? stolonifer = M. v. 6.
macranthus Franch. Savat. Enum. I. 344., = Van-
dellia? japonica Miq. Prol. 50., stachydifolius, vidi e
China centrali, Kiu-Kiang, a Dr. Shearer lectum, s.
nom. M. rugosi var. acceptum. XX. 437. 438. IX.
404. — Mimulus sessilifolius. XX. 436. IX. 401. huc
verosimiliter fragmentum pessimum Mimuli sp. incert.
Mig. Prol. 48. — Möhringia platysperma XVIII. 373.
IX. 35. — Monotropa uniflora L. XVIII. 55. VIII.
626. — Mosla dianthera formosana, grosseserrata,
japonica, lanceolata XX. 456 — 463. IX. 430 — 440.
Myriophyllum ussuriense et species japonicae. XIX.
181. 182. IX. 182 — 184.
Naucleeae sinico-japonicae XIX. 286. IX. 270. —
Nepeta japonica, subsessilis = N. macrantha Franch.
— 657 —
et Savat. Enum. I. 375 exacte!, tenuifolia Benth. XX.
467 — 470. IX. 446 — 450.
Omphalodes japonica, Icumae, sericea, nova species
(= O. Krameri Franch. Savat. Enum. I. 337.) XVII.
452. 453, VIII. 557. 558. — Ophelia diluta Ledeb.
XX. 434. IX. 398. |
Perillula reptans XX. 463. IX. 440.— Phaseoleae
japonico-mandshuricae sponte crescentes. XVIII. 397.
IX. 69—70.—Photinia Fortuneana (— Osteomeles Pyra-
cantha Decaisne Mem. Pomac. 183. cur non Fortuneana
potius? = Cotoneaster Fortunei Wenzig), glabra, vil-
losa (= Pourthiaea villosa, lucida, coreana, Oldhami,
Thunbergit, Zollingeri, Cotoneaster Decaisne I. c. 147—
149), Wrightiana (= Ph. Maximowiczii Decaisne I. c.
143.) XIX. 177 — 179. IX. 176 — 181. — Pimpi-
nella calycina, sinica Hance (recte huc Platyrhaphen Mig.
amandavi, nam inipsius autoris speciminibus dentes ca-
lycini etiam nulli) XIX. 182. IX. 184.—Pirus baccata
L. var. mandshurica, Tschonoskii. XIX. 169. IX. 165.—
Platyosprion, Sophorae subgenus. XVIII. 398. IX.
70. — melius pro genere proprio habendum, nam le-
gumen planum nimis a Sophora diversum. — Platy-
raphe Mig. cf. Pimpinella. XIX. 184. IX. 185. —
- Plectranthus glaucocalyx 8. japonicus, inflexus Vahl.
Q. et y., enconspicuus Miq. (= inflexus Vahl forma vi-
lior), inconspicuus Maxim. (= trichocarpus n. sp.),
serra, et species sinico-japonicae. XX. 450 — 456.
IX. 422 — 430.— Pleurogyne rotata Florist. japon.
nec Griseb. XX. 434. IX. 398. — Polygonum sufful-
tum et adnot. in spec. nonnullas. XXII.. .IX... —
Pomaceae sinico-japonicae XIX. 168—181.IX. 162—
182. — Potentilla centigrana, Cryptotaeniae, fraga-
Mélanges biologiques. IX. 88
— 658 —
rioides L. c. varr. incisa et ternata, fruticosa L. c.
varr. mandshurica et mongolica et adnot. in spec.
nonnullas. XIX. 162. sq. IX. 157 sq. — Prenanthes
Tatarinowii. XIX. 533. IX. 365. — Pseudopyxis de-
pressa Miq. XIX. 286. IX. 270. — Pterocarya rhoi-
folia S. Z. XVIII. 63. VIII. 637.—Pteroceltis Ta-
tarinowii c. tab. XVIII. 292. IX. 26. a Dre Piasezky ©
florens et fructifera in provincia Chinae centralis
Schensi anno praecedente detecta.— Pierostigma Bth.
XX. 439. IX. 405 = Adenosma R. Br. cf. Benth. Fl.
Austral. — Pterygocalyx. XX. 435. IX. 400. —
Pyrethrum Decaisneanum, indicum Cass. c. varr.
&, — Y, marginatum Miq., Pallasianum, seticuspe, si-
nense Sab. c. varr. © — y. XVII. 421 — 428. VIII.
512 — 520. — Pyrola elliptica Nutt. var. minor, re-
nifolia, rotundifolia L. a, 8. et spec. japonicae. XVIII.
52. VIII. 622.
Rehmannia lutea. XIX. 538. IX. 371. — Rhyncho-
sia volubilis Lour. 8. acuminata. XVIII. 398. IX.
70. — Ribes alpinum L. c. varr. ß. y., ambiguum,
Diacantha Pall., fasciculatum 8. Z., grossularioides,
japonicum, Meyeri, multiflorum W. Kit. c. varr. 8. et
y., pulchellum Turcz., rubrum L. c. varr. « — 8. et
spec. Asiae orient. XIX. 247 — 270. IX. 213— 246.
— Rubia, adnot. de specieb. mandshuricis et japoni-
cis. XIX. 283. IX. 266.
Sanguisorba alpina Bge, canadensis Torr. et Gr.,
obtusa (— tenuifolia a. latifolia Miq. Prol. 226), of-
ficinalis L., tenuifolia Fisch. XIX. 159 — 162. IX.
150 — 155. — Saussurea gracilis, Tanakae Franch.
Savat. c. var. phyllolepis, triptera et spec. japon. XIX.
513 — 519. IX. 336 — 344. — Saxifraga cortusifo-
— 659 —
lia S. Z: c. varr. ß. y., cuscutiformis Lodd., fusca,
sarmentosa L., sendaica XVIII. 35 — 38. VIII. 597
— 602. — Saxifraga tellimoides XVIII. 39. VIII.
603.—Sceptrocnide macrostachya. XXII . .IX...
— Scopolia japonica. XVIII. 57. VIII. 629. —Sene-
cio adenostyloides Franch. Savat., bulbiferus, davu-
ricus Schlitz. Bip. var. a. et Q., farfaraefolius & — .,
Zuccarinii et spec. sectionis Cacaliae orientali-asiati-
cae. XIX. 485 sq. IX. 295 sq. — Shortia uniflora
XX. 470. IX. 450. — Sileneae Asiae orient. enumer.
XVIII. 387. IX. 55. in adnot. sub textu. — Sium
Ninsi L., nipponieum, Sisarum L. XVIII. 286. IX.
. 17. — Smithia japonica XVIII. 389. IX. 57. — So-
phora platycarpa XVIII. 398. IX. 71. — Platyosprion
platycarpum: — Sorbus alnifolia C. Koch.?) (— Aria
alnifolia et tiliaefolia Dne Mem. Pomac. 166.), ame-
ricana L., Aria var. kamaonensis Wall. (= Aria japo-
nica Dne 1. c. 164), Aucuparia L. et var. japonica,
gracilis C. Koch, sambucifolia Ch. Schtdl. XIX. 173.
174. IX. 170 — 174. — Stellaria diandra, diversi-
flora, florida Fisch. 6 angustifolia, monosperma Ham.
var. japonica, tomentosa, uliginosa Murr. (= japonica
Mig., quae forma fere submersa hinc inde morsuris
neque punctis pellucidis instructa) et species Asiae
orientalis. XVIII. 379 —385. IX. 43—52.—Swer-
tia perennis L. 5. cuspidata. XX. 434. IX. 398. —
Syneilesis aconitifolia, palmata. XIX. 487. IX. 300.
Thalictrum tuberiferum. XXII... IX... — Torenia?
7) Num ad hanc forte spectat: ein birkenáhnlicher Baum mit Bir-
kenblättern, der aber wie die Traubelkirsche blüht und festes Holz
hat. — In insulis Kurilensibus Puy et Etorpu. Conf. Pall. N. nord.
Beitr. IV. 131. 133.
— 660 —
inflata Miq. XX. 443. IX. 411 = Mimuli nepalensis
specc. minuta. — Tripterospermum Bl. XX. 435.
IX. 400.
Ulmus campestris Sm. à. pumila Ledeb. XVIII.
290. IX. 23. — Ulmaceae Asiae orientalis XVIII.
288 — 296. IX. 21 — 30. — Uncaria rhynchophylla
Mig. XIX. 285. IX. 268.—- Urtica laetevirens. XXII...
IX...— Urticacae Asiae orientalis. XXII...IX...
Vaccinia japonica. XVIII. 39 — 43. VIII 603 —
609. — Vandellia cymulosa Miq. (— V. angustifolia
Benth. forma ramulosa ramulis floriferis), erecta Bth.
XX. 444, IX. 413. — Vicia venosa W. a — y. et ad-
not. in spec. japon. nonnullas (V. quinquenervia Miq.
— Lathyrus palustris L. y. linearifolius Ser.) XVIII.
394— 396. IX. 65 —67.— Vitis leeoides XIX. 158.
IX. 148.
Yoania japonica. XVIII. 68. VIII. 645.
(Tiré du Bulletin, T. XXII, p. 208—264.)
9 $
= Mars 1876.
Vorläufiger Bericht über die Resultate mikroskopi-
scher Untersuchungen der Futterreste eines sibi-
rischen Rhinoceros antiquitatis seu tichorhinus. Von
J. Schmalhausen.
Eine Reihe von Thatsachen über die Bestandtheile
der Futterreste der Rhinoceroten und die daraus ge-
zogenen Folgerungen sind bereits vom Herrn Akade-
miker J. F. Brandt mitgetheilt worden. (Monatsbe-
richte der Berliner Akademie 1846 p. 234; Mélanges
biologiques T. VII p. 420, 421 mit Anmerk. 17 u. 19,
Vergl. auch p. 425—436; Monographie der Ticho-
rhinen p. 46, 47). Er selbst hatte Theilchen von Co-
niferen und ein Früchtchen nachgewiesen ; C. A. Meyer
fand ein Ephedra-Früchtchen; Mercklin bestimmte
Salicineenholz. Die Benutzung der Beobachtungen des
Herrn Akademiker Fr. Schmidt, dass in den Lehm-
und Sandschichten, in welchen die Mammuthreste von
der oberen Gyda am See Jambu gefunden wurden,
auch Zweige und Blátter von Betula nana, Salix glauca
und herbacea und Wurzelstücke von Larix vorhanden
waren, und die Angabe, dass die Baumgrenze in
Sibirien in der neueren geologischen Zeit zurückge-
gangen sei, bestärkten Herrn Akademiker Brandt
Mélanges bioloigques. IX. 83*
= D»
in der Annahme, dass die Rhinoceroten und Mammu-
the in Nord-Sibirien an den Orten, wo ihre eingefror-
nen Leichen gefunden werden, lebten und dort sich
von Pflanzen, die noch jetzt in Nord-Sibirien verbreitet
sind, ernährten. Die folgenden Zeilen bringen neue
Belege für diese Ansicht.
Das Material, welches mir zur Verfügung gestellt
wurde, ist eine schwarz - braune Krume, die aus den
Höhlungen der Zähne eines Rhinoceros des Irkutski-
schen Museums herausgeholter Futterreste besteht,
und von den Herren Tscherski und Dybowski
Herrn Akademiker Brandt übersandt wurde. Eine
ausführlichere Behandlung des Gegenstandes für künf-
tige Zeit aufschiebend, gebe ich in den folgenden
Mittheilungen eine kurze Übersicht der bis jetzt aus
diesem Material gewonnenen Thatsachen.
Um von vorn herein etwaiges Misstrauen gegen die
Überreste als Rhinoceros-Futter abzuwehren, bemerke
ich, dass sie das Aussehen und die Beschaffenheit alter,
längere Zeit hindurch einer Maceration ausgesetzt ge-
gewesener, vegetabilischer Substanz besitzen. Mit
Kalilauge geben sie eine tief braune Flüssigkeit. Die
zarteren parenchymatischen Gewebetheile sind, wenn
nicht völlig zerstört, so doch unkenntlich. Nur die
resistenteren verholzten und cuticularisirten Gewebe-
theile (Gefässbündel und Cuticulaschicht der Epi-
dermis) zeigen mehr oder weniger deutliche Struktur.
Die Holzstücke haben meist verdünute Zellwände; der
Umriss und Bau der Zellen ist oft verschwommen und
undeutlich; bei den Nadelhölzern ist die bekannte spi-
ralige Streifung sehr deutlich und wohl durch Auflö-
sung eines Theils der Substanz der Zellmembranen
— 663 —
verstärkt, — dies sind Eigenschaften, welche dem
Pflanzenanatomen aus übermacerirten Objecten be-
kannt sind. Kurz, die Futterreste müssen lange Zeit
hindurch einer Maceration ausgesetzt gewesen sein.
Dies scheint aber die Annahme zu rechtfertigen, dass
es wirklich Futterreste und nicht zufällig in die Höh-
lungen der Zähne hineingerathene Pflanzentheile sind.
Der grösste Theil der Krumen besteht aus Blatt-
resten, dazwischen hie und da Stengelstücke. In einem
sehr sandigen Stück waren einige Diatomeen. Einen zur
Gattung Hypnum gehörigen Blattfetzen will ich auch
nicht unerwähnt lassen.
Stengelstücke monocotylischer Pflanzen und
Blattstücke derselben, wahrscheinlich von Grami-
neen, sind am häufigsten vorhanden. Ohne auf nä-
here Betrachtung derselben einzugehen, bemerke ich,
dass manches schöne Epidermisstück zum Vorschein
kam mit in die Länge gestreckten Zellen und in Reihen
geordneten Spaltöffnungen, wie es bei Monocotylen der
Fall ist. Einige Epidermisstücke haben wunderschön
geschlängelte Seitenwandungen ihrer Zellen und stam-
men wohl unzweifelhaft von Gräsern.
Blattreste monocotylischer Pflanzen sind mit denen
dicotylischer in geringerer Menge untermischt.
Ihrer Zartheit wegen sind sie aber schlecht erhalten.
Hie und da fand ich ein Fetzchen, an dem keine Epi-
dermis mit Spaltöffnungen zu erkennen war, dessen
Gefässbündel aber ein wohl erhaltenes Maschennetz
bilden. Ein Blattstück ist verhältnissmässig dick, hat
einen umgerollten Rand und anastomosirende bogen-
läufige Adern, — es muss von einer Ericacee, am
ehesten von Vaccinium Vitis Idaea stammen.
— 664 —
Coniferen sind in Blattfetzen mit in Reihen ste-
henden Spaltöffnungen und unter der Epidermisober-
fläche liegenden Schliesszellen vorhanden. Wichtiger
aber sind die Holzstücke; — dies sind grösstentheils
Stücke dünner, junger Äste, nur einige Stücke liessen
mehrere, nur eins 10 Jahresringe erkennen.
Picea (obovata?). Harzgänge häufig, in den Jahres-
ringen zerstreut; an einem Aststück fällt deren Menge
auf, indem sie dicht gedrängt ganze concentrische
Ringe bilden (bei P. excelsa sind die Harzgänge lange
nicht so zahlreich). Auf radialen Schnitten sind die
ziemlich dicht stehenden, mässig kleinen, meistin zwei
Reihen geordneten Tüpfel der Markstrahlen zu be-
achten. Die umhöften Tüpfel der Holzzellen stehen
ziemlich dicht.
Abies (sibirica?). Harzgänge im Holze nicht vor-
handen; an einigen Stücken fand ich horizontal in den
Markstrahlen verlaufende Harzgänge. Das Holz ist
lockerer, besteht grösstentheils aus weiteren Zellele-
menten als bei der vorigen Holzart und ist vom Mace-
rationsprocess stärker verändert. Die Tüpfel der Mark-
strahlen stehen auch in 2 Reihen, sie stehen aber viel
weiter von einander ab und sind etwas kleiner, als bei
der vorigen.
Larix (sibirica?). Das Holz auf dem Querschnitt
meist weniger regelmässig gebaut als bei den vorigen.
Harzgänge häufig, sie befinden sich aber meist nur im
Herbstholze. Auffallend ist die Menge des Holzparen-
chyms, namentlich im Herbstholze. Die Markstrahl-
zellen sind breiter als bei den vorigen. Ihre Tüpfel
sind grösser (noch etwas grösser als bei Picea) und
stehen dichter, so dass nicht selten drei Tüpfel auf den
— 665 —
kleineren Durchmesser der Markstrahlzelle zu stehen
kommen; der Zwischenraum zwischen den Tüpfeln er-
reicht oft nicht die Breite des Tüpfels. Die umhöften
Tüpfel der Holzzellen stehen dicht. Meist fand ich
letztere nur in einer Längsreihe und nur hie und da
zwei Tüpfel neben einander geordnet (für Larix wer-
den die Tüpfel der Holzzellen in zwei Reihen ange-
ordnet beschrieben, dünnere Äste haben aber, wie ich
mich selbst an frischem Material überzeugt habe, ge-
wöhnlich nur eine Tüpfelreihe).
Gnetaceen. Zwei dünne Aststücke wurden ge-
funden, welche den unverkennbaren Bau des Ephe-
draholzes zeigen. An Querschnitten fallen die zwi-
schen den engeren eingestreuten, grösseren, eckigen
Zelllumina auf. Auf Längsschnitten erkennt man die,
verhältnissmässig zu denen der Coniferen, kleineren und
auch an den Aussen- und Innenwänden der Holzzellen
vorhandenen umhöften Tüpfel. Die weiteren gefässarti-
sen Zellen haben an ihren zugespitzten, auf einander
stossenden, Enden meist nur eine Lööcherreihe.
Betulaceen. Nur ein Holzstück, verhältniss-
mässig schlecht erhalten, zeigt den Bau des Birken-
holzes. Die Gefässe stehen in Gruppen neben einander;
ihre Seitenwände sind von ganz feinen, punktförmigen
Tüpfeln dicht bedeckt; an den einander zugekehrten
Wänden benachbarter Gefässe sind letztere leiterför-
mig durchbrochen. Die Markstrahlen sind 1 — 2rei-
hig. — Unter den Holzarten, welche mir zur Hand
waren, hat es die meiste Ähnlichkeit mit dem strauch-
artigen Birkenformen, namentlich mit dem von B.
fruticosa.
Melanges biologiques. IX. 84
— 666 —
Salicineen. Eine der häufigeren Holzarten des
Materials. Die Gefässe sind sehr zahlreich im Holze
zerstreut; ihre Seitenwandungen von dicht stehenden
mässig grossen, polygonal-umgrenzten Tüpfeln bedeckt;
die Glieder der Gefässe an den Enden von einem run-
den Loch durchbrochen. Die Markstrahlen sind ein-
reihig.
Bezweifelt man auch die Möglichkeit, Pflanzen allein
nach dem schlecht erhaltenen Holze und nach dem
Bau der Blattepidermis genau artlich bestimmen zu
können, so scheint doch als unzweifelhaft aus dem
Vorhergehenden zu resultiren, dass sämmtliche Reste,
die bis jetzt aus dem Rhinoceros-Futter zum Vor-
schein gekommen sind, sich auf nordische und sogar
jetzt theilweise noch im hohen Norden verbreitete
Pflanzen ungezwungen zurückführen lassen, ein Re-
sultat, welches mit den oben schon erwähnten An-
gaben vollkommen übereinstimmt.
-- eu e MAR
(Tiré du Bulletin, T. XXII, pag. 291 — 295.)
= Décembre 1872.
Recherches sur la quantité et la répartition de l'eau
dans la tige des plantes ligneuses. Par N. Gelez-
now.
L'eau joue un róle si important dans la vie des
plantes, que l'étude détaillée de la distribution de ce
liquide dans les différents organes, et aux différentes
époques de la végétation, mérite pleinement l'attention
des physiologistes.
Une circonstance particuliére m'a déterminé à
entreprendre cette étude. Il y a bien des années (1854
ou 1855) qu'un fait curieux a attiré mon attention.
J'ai remarqué, pendant un hiver froid, aux environs
de St.-Pétersbourg, que les branches inférieures d'un
tilleul touchaient le sol par leur extrémité, tandis que
par un temps plus doux, en été, ces mémes branches
étaient relevées de maniére, qu'on pouvait facilement
se tenir debout sous leur ombrage.
Ce fait remarquable à été signalé pour la première
fois par M. Rogers. L'hiver de l'année 1833 était
très rigoureux en Angleterre et a fait périr ou a en-
dommagé beaucoup de plantes. Le célébre Lindley,
rassemblant de toutes parts les notions concernant cette
— 668 —
dévastation, publia la remarque de M. Rogers*). Ce
propriétaire du duché de Kent remarqua que, pendant
un matin très froid les branches des tilleuls plantés
dans son jardin penchaient vers la terre et obstruaient
le passage. Il avait déjà l’intention de les couper,
lorsque, dans la journée devenue plus chaude, le phé-
nomène disparut, c’est-à-dire que les branches se re-
levèrent de nouveau.
En 1865 et en 1866 M. le professeur Caspary
a étudié le même phénomène à Königsberg avec un
plus grand soin et sur plusieurs espèces d’arbres. Cet
illustre savant attribuait l’abaissement et le relève-
ment des branches, comme M. Rogers, à l’action du
froid, sans donner d'explication sur ce fait. ')
L'année 1867 parut a Bâle un petit mémoire de
M.Beyer*). Il y était question des branches de sapin
séchées naturellement et dépourvues d’écorce, qu’on em-
ploie généralement en Suisse, en les humectant, comme
de véritables hygromètres et même assez sensibles.
J'ai observé souvent des branches sèches recou-
vertes d’ecorce, attachées à l’arbre, chez un Pinus
Strobus, aussi ines que séparées et je me suis assuré
qu'elles jouaient beaucoup moins que les branches
fraiches. Je les ai employées, celles du tilleul princi-
palement, non comme hygrométres, mais comme ther-
mométres. En fixant horizontalement par sa base une
branche droite et en tracant vers son extrémité, sur
une planche verticale, un arc divisé en degrés, j'ai pu
*) Les citations nécessaires seront communiquées aprés.
1) Über die Veränderungen der Richtung der Äste holziger
Gewächse bewirkt durch niedrige Wärmegrade. Extrait du: Report
of the international Exhibition et botanical Congress. London, 1866.
— 669 —
observer de loin l’intensité du froid, indiqué par le
sommet de la branche, plus ou moins inclinée. Je n’ai
pas, d'ailleurs, l'intention de réfuter ici l'assertion de
M. Beyer. Il est évident que le bois, comme substance
hygroscopique, est sujet à l'influence de l'humidité at-
mosphérique. Je remarquerai seulement, que M. Beyer
parlait du bois sec et dépourvu d'écorce, tandis que
j'ai expérimenté avec le bois frais et recouvert d'écorce.
Je me suis assuré par une longue série d'obser-
vations, faites en 1864 et 1865, que la position excen-
trique de la moelle influait sur le phénomène. On sait,
par la remarque du feu M. Schimper de Manheim?),
que le canal médullaire est loin de se trouver toujours
exactement au centre de la branche. Dans quelques
espèces il est placé constamment au-dessus du centre
géometrique, comme dans les coniféres; dans une foule
d'autres epéces il est placé au-dessous etc. Or pour
prouver que cette position excentrique exerce une in-
fluence prédominante dans l'abaissement des branches
par le froid, j'ai fixé la base de plusieurs branches de
tilleul, de bouleau, d'orme et autres, dans la position
naturelle, c'est-à-dire le canal médullaire se trouvant
plus prés de la terre. D'autres branches de méme
espéce, de dimensions trés approximativement les
mémes, étaient renversées, le canal médullaire se trou-
vant au-dessus du centre géometrique. L’e®perience
était préparée pendant le dégel. Les branches se trou-
vaieut droites et leurs sommets sur le 0? au milieu de
Parc; mais par le froid survenu, les branches se sont
courbées en sens opposé. Ceci prouverait que c'est
2) Amtlicher Bericht über die 31. Versammlung deutscher Na-
turforscher und Árzte in Góttingen. 1854. Göttingen 1860, p. 87.
— 070!
la position de la moelle qui détermine leur direction.
D'où vient cependant que les branches de pin, tout en
ayant une position inverse de la moelle, s’inclinent par
le froid pourtant dans le même sens que le tilleul,
tandis qu’elles devraient se relever.
Cette circonstance m’a engagé à entreprendre, en
1865 — 1867, une étude des propriétés du bois frais
dans différentes parties des branches, au-dessus et au-
dessous de la moelle et à différentes époques de l’an-
née. Il me semblait que l’humidité, répartie inégale-
ment plus haut ou plus bas du canal médullaire, pou-
vait produire et expliquer le phénomène de l’abaisse-
ment et du relèvement.
J’ai choisi pour cela quelques espèces qui se trou-
vaient dans différentes parties du parc de l’Académie
agricole et forestière de Pierre le Grand près de Mos-
cou, en exemplaires de grandes dimensions, dont quatre
conifères savoir: le pin ordinaire, le sapin, le mélèze
et le pin Lord; de méme que le bouleau, le chene, l'é-
rable, l’orme et l’ormeau.
Quelques résultats de ces recherches, que j’ai l’in-
tention de publier séparément, pourront être placés
utilement dans ce mémoire: 1) À commencer de la
base de chaque branche l’eau augmente successive-
ment vers son sommet. 2) L’&corce du mélèze, à toutes
les époques de l'année, est plus humide que le bois.
3) Dans les coniféres le bois de la partie supérieure
de là branche, qui se trouve au-dessus du canal mé-
dullaire, est toujours plus chargée d'eau que la par-
tie inférieure. 4) Dans plusieurs autres arbres c'est
la partie inférieure qui est plus aqueuse, comme dans
le bouleau.
re
N paraît donc que le bois des conifères et celui des
autres arbres dicotylédonnés possèdent des propriétés
opposées sous le rapport de l’humidité. De là il y a cer-
tainement loin à une explication suffisante du phéno-
mène de l’abaissement des branches par le froid, mais
au moins voit-on clairement que c’est dans cette di-
rection qu'il faut chercher la vérité.
Pour obtenir des résultats concluants j'ai opéré sur
un seul arbre de chaque espéce, qui avait assez de
branches pour pouvoir les couper tous les mois une à
une pendant toute une année. Mais comme les branches
devaient étre prises à des hauteurs différentes, je dou-
tais que la quantité d'eau füt partout la méme. Il fallut
donc entreprendre une nouvelle série de recherches
pour pouvoir faire des corrections convenables.
C’est justement cette série d'observations qui fait le
sujet de ma présente communication. C’est dans la
suite, quand je serai parvenu à rassembler assez de
faits pour un mémoire général sur la distribution de
l'eau dans les plantes, que je me propose d'exposer la
littérature de cette matiére. Pour le moment je n'ex-
pose que mes propres observations.
Voici comment j'ai opéré: J'ai choisi dans le pare
de l'Académie trois groupes d'arbres, qui contenaient
un assez grand nombre de sujets de la méme espèce,
à peu prés du méme áge et des mémes dimensions.
Ils provenaient du semis naturel dans le temps que le
parc était complétement délaissé. Le groupe le plus
éloigné était composé de pins et se trouvait, en hiver,
à 10 minutes de chemin de mon habitation; le groupe
intermédiaire qui était le plus grand contenait des bou-
leaux, des trembles et quelques autres plantes. Enfin les
en oO
erables végétaient tout près, dans mon jardin parti-
culier, au milieu des grands érables, leurs progéniteurs.
Les arbres étaient âgés de 11 à 36 ans, mais les sujets
de la même espèces ne différaient en âge que de 4 à
12 ans. Ils avaient la hauteur de 4 à 9 m. et un dia-
metre de 4 à 10 cm. près du sol.
Les observations ont duré toute une année, depuis
le mois de mars de l’année 1868 jusqu'à celui de
l’année 1869. Chaque mois, et au jour indiqué, aussi
régulièrement que le permettaient mes occupations
principales, je coupais avec une scie un arbre de chaque
espèce. Pour la coupe je choisissais toujours un temps
sec; à cause de cela j'étais obligé de la remettre
quelquefois pour plusieurs heures et même pour plu-
sieurs jours. Je coupais l’arbre à fleur de terre ou à
une hauteur qui ne dépassait pas 60 cm. (quand la
neige entourant la base de l’arbre, entrait dans les
fissures de l’écorce et empêchait de la bien essuyer, ou
quand quelques autres circonstances ne permettaient
pas de couper plus bas). Lorsque l’arbre abattu était
transporté dans la chambre et divisé en cinq par-
ties presque égales, on détachait d'abord de sa base
une pièce de la longueur de 5 cm. environ. Cette
opération se faisait au froid et en été du moins dans
un endroit frais, pour éviter, autant que possible, la
perte de l'eau pendant la préparation et les pesées.
La surface inférieure et supérieure de la pièce étant
trés vite égalisées par un instrument tranchant, on la
pesait dans un verre couvert. Ensuite on détachait
l'écorce et pesait le bois seul. La méme chose se ré-
pétait successivement avec les autres quatre piéces.
Elles étaient toutes conservées dans un endroit sec
nt uc
dans des capsules en papier. La dessication définitive
se faisait à 120°C.
Les résultats de toutes ces opérations sont con-
signées dans les tableaux suivants. Je sais bien qu'il
n'est pas d'usage d'imprimer les chiffres, dont on ob-
tient les pour cents d'eau; j'espére néanmoins qu'on
me passera cette exactitude superflue pour des consi-
dérations que je compte expliquer un jour.
Pour ne pas augmenter le nombre déjà assez grand
des chiffres, j'aurais pu omettre aussi les dimensions,
exactement mesurées des piéces de bois pesées et les
intervalles non pesés, qui se trouvent dans la dernière
et l'avant derniére colonnes des tableaux; mais j'aime
mieux les voir imprimés ici, pour donner une idée plus
claire des arbres sur lesquels j'ai opéré et pour pou-
voir, peut étre ensuite, en faire quelque usage utile,
que je laisse maintenant sans considération.
Je n'avais pas assez de temps pour suivre constam-
ment et assez en détail tous les phénomènes aériens,
qui peuvent influer sur la quantité d'eau dans les plantes.
L'observatoire météorologiques projeté de l'Académie
ne fonctionnait pas encore. J'ai du donc me con-
tenter de quelques remarques, par exemple sur la
température de l'air au moment de la coupe de chaque
arbre, etc. que je place ici telles que je les ai notées
dans mon journal. Je me propose dans la suite de
faire une étude spéciale de l'influence des phénomenes
météorologiques sur le contenu de l'eau dans les plantes;
cependant, maintenant, pour donner une idée sur la
marche du temps dans mes recherches, j'ai consulté
les tables des observations météorologiques, qui se pub-
lient dans les Annales de l'observatoire physique cen-
Mélanges biologiques. 1X. 85
Be
tral de Russie, et qui se font entre autre à Moscou à
l'institut des arpenteurs à la distance en ligne droite
d'environ 10 kilomètres au SO de l'Académie.
Il suffit, je crois, de reproduire ici la température,
l'humidité relative et surtout la quantité de pluie par
mois pour donner une idée approximative des météores
de cette année, qui influent le plus sur la végétation.
Mois Température Humidité relative Pluie et neige
Janvier 1868 — 1173880 0,96, 2r
Février — 12,19 0,96 26,1
Mars — 4,36 0,86 12,1
Avril + 2,40 0,74 22,0
Mai + 11,63 0,64 36,1
Juin + 15,06 0,67 ru
Juillet + 19,09 0,70 36,3
Août + 18,00 LE AT | Lave
Septembre -+ 11,58 0,77 67,6
Octobre + 7,64 0,80 19.9
Novembre — 3,89 0,92 30,7
Decembre — 4,89 0,93 47,2
Janvier 1869 — 12,71 0,98 24,2
Fevrier — 3,36 0,94 38,4
En examinant ces trois colonnes on s’assure que l’an-
née 1868 était une année assez exceptionelle; sous le
rapport de la température elle était moyenne. Il n'y
avait que cing jours de grand froid, de — 26 à —39° C.
qui durait le matin. Il n'y avait pas de chaleurs du
tout. Le maximum de -+ 24° ne s'est montré qu'un
jour, le 20 juillet, et la moyenne de + 19° se pro-
longeait une semaine.
L’air était saturé aux mois de janvier et de février
— 675 —
seulement pendant 12 et 14 jours; au mois de no-
vembre et de decembre pendant 8 et 2 jours. Au
mois d’avril, mai, juin et juillet il y avait 22 jours oü
l'humidité relative descendait de 50 à 60%. C'était
une année trés séche. Il est tombé un tiers de l'eau en
comparaison des années précédente et suivante. Au
mois d'avril il y avait seulement 4 jours de pluie ou
de neige. Au mois d'aoüt et d'octobre 5 jours. En
comparant les moyennes des trois années subséquentes
on jugera mieux du caractère de l'année 1868.
jHo7 3p 2°56 - 0,839, 699.87"
1868 + 4°04 0,80 249.50
1869 + 5,78 0,83 647,45
Je n'ai pas comparé les jours de pluie avec mes jours
d'observations, parce que l'eau tombait chaque fois à si
petites quantités que je n'espérais pas pouvoir remar-
quer son influence sur les arbres. Une forte pluie tomba
le 27 juillet, de 18,4" . Les deux autres le 15 sept.
et le 10 oct. de 21,1 et de 20°"; pendant la plupart
des autres jours il tombait moins de 0,95"" d'eau.
(Voir les Tableaux.) -
Ce qui se fait remarquer en premier lieu quand on
compare entre eux les cing hauteurs, les cing numé-
ros, de chaque arbre, bois et écorce ensemble, est,
que la quantité d’eau, qui est indiquée dans la qua-
triéme colonne du compartiment C, augmente en gé-
néral de la base de l’arbre à son sommet. Cependant
il est assez rare que cette augmentation paraisse dans
toute sa régularité. On la voit par exemple dans le pin
(I le 3 août 1868, le 21 janvier 1869, C.), dans l'é-
rable (II le 5 août, le 10 octobre), dans le bouleau
— 676 —
(III le 20 décembre, le 16 janvier 1869), dans le
tremble (IV le 26 octobre, le 25 novembre). L’ele-
gance de ce fait est souvent troublée par certaines
anomalies, que je dois mentionner spécialement. D’a-
bord on trouve quelquefois, que deux, trois et même
tous les numéros de suite ont presque la même valeur
(I le 13 juillet 1, 2, C.; III le 12 juillet 3, 4; le 24
novembre 2, 3; le 15 février 1869 3, 4; IV le 11
juin 2, 3, 4, 5; le 12 septembre 3, 4), ce qui prouve
que l'augmentation ne se fait pas toujours avec la
méme conséquence; tantót elle se ralentit, tantót elle
s’accelere. Quand on remarque des cas où la diffé-
rence ne dépasse pas les dixiémes ou les centiémes
de ?/, (I le 9 juin 2, 3; le 26 novembre 2, 3; Ile
22 mars 2,3, 4; III le 12 juillet 3, 4; le 24 no-
vembre 2, 3; le 15 février 3, 4; le 12 septembre
3, 4, O), on est tenté de croire que ce sont des er-
reurs d'observations et que les deux ou trois nombres
sont égaux. D'autre fois, quand les différences sont,
de 1 ou de plusieurs %; (IV le 22 décembre 2, 3, C),
on est obligé de les considérer comme réels et on
doit en chercher la solution dans les circonstances
extérieures, qui influent sur le mouvement des li-
quides dans les plantes, ou bien encore dans des
circonstances inconnues. On remarque méme quelque-
fois suivant la hauteur de l'arbre une certaine in-
termittence de sorte que, des cinq numéros, trois seu-
lement indiquent, alternativement ou non, une aug-
mentation d'eau vers la cime. (II, le 17 juillet, C;
le 14 février 1869). Celle-ci est le plus souvent de
quelques pour ?/ moins humide que les numéros pré-
cédents. (I, le 10 mai, 1; le 10 octobre; le 27 no-
— 677 —
vembre, le 18 février 1869, C; II, le 19 avril; III,
le 11 octobre; IV, le 18 avril, le 12 mai, le 19 jan-
vier 1869). Quelquefois cette diminution de l’humi-
dité vers le sommet se fait voir sur les deux numéros,
1 et 2 (III, le 9 mai, le 7 juin; IV, le 17 mars, C).
On pourrait croire que cette circonstance provient
de l'évaporation de l'eau que perdent les branches
fines pendant la préparation et les pesées, qui duraient
à peu prés deux heures. Il m'est arrivé une ou deux
fois de remarquer que les feuilles et méme les branches
commencaient à faner vers la fin de l'opération. Mais
comment expliquer, que l'eau du bois diminuait, tan-
dis que l'écorce qui le recouvre et qui devrait se des-
sécher la premiére, continuait à augmenter d'humi-
dité? Je pense donc que cette diminution de la quan-
tité d'eau vers la cime peut provenir de la consom-
mation des feuilles.
Une autre irrégularité s'observe souvent à la base
de l'arbre, X 5 et méme 4, qui ont plus d'eau que
les numéros qui se trouvent au-dessus d'eux (I, le 10
octobre 5; II, le 19 avril, le 19 décembre, C). On
rencontre méme des cas où l'eau diminue jusqu'au
Ne 3, mais de là elle commence à augmenter jusqu'au
sommet (II, le 13 juin, C).
Quand on compare les quatriémes colonnes des
compartiments À et B, qui expriment l'humidité du
bois et de l'écorce, on trouve exactement les mémes
variations, que je viens de décrire plus haut dans la
totalité de l'arbre, seulement la marche des change-
ments ne s’accorde pas souvent dans les deux organes.
Tandisque dans l'écorce l'humidité augmente vers la
cime, le X 1 du bois est plus sec. (I, le 13 sep-
— 018 —
tembre, le 18 février 1869. A, B). L’inverse a égale-
ment lieu (I, le 10 octobre, A, B). Dans l’érable
cette discordance est encore plus grande. Le 13 juin
l'eau dans l'écorce augmente vers la cime, tandis que
le bois présente un phénomène contraire. Le bouleau
présente des cas pareils (III, 9 mars, le 16 janvier); le
tremble aussi (IV, le 18 avril, le 25 novembre A, B). Je
n'ai remarqué qu'une seule fois que ce fait, la dimi-
nution de la quantité d’eau vers la cime, ce soit exprimé
dans la totalité de l’arbre (IV, le 16 février, C); ces
disco dances s’éffacent un peu, il est vrai, dans la
colonne C, mais comme le bois a plus de poids que
l'écorce, son influence prédomine presque toujours.
Pour comparer la marche de l'humidité suivant les
saisons il est plus commode d'examiner chaque arbre
séparément:
I. Pinus sylvestris L,
L'humidité dans le pin est plus réguliérement dis-
tribuée et la plus constante des quatre espéces. On
peut s'en convaincre par les moyennes de chaque mois
de la table suivante, oü les fractions sont omises.
Mois. Bois. Écorce. Taux.
Eau p.100. Eaup.100. Eau p.100.
Mars 1868 63 53 62
Avril 61 44 58
Mai 61 50 60
Juin 54 47 58
Juillet 61 54 61
Aoüt 58 47 56
Septembre 64 45 61
Octobre 65 56 63
— 679 —
Mois. Bois. Écorce. Taux.
Eau p.100. Eaup.100. Eau p.100.
Novembre 63 48 60
Décembre 59 54 58
Janvier 1869 63 59 63
Fevrier 60 52 59
61 50 59
Entre le maximum de la 3°” colonne, 63, et le
minimum, 53, il y a en tout 10 p. 100; mais entre les
nombres intermédiaires il y a si peu de difference, ils
sont reparties si irrégulièrement qu’on voit à peine que
pendant le printemps et l'été l'humidité de l'arbre
est moindre qu'en automne et en hiver. On est
pourtant frappé, qu'aux mois oü la végétation est
en pleine vigueur on trouve dans le pin moins d'eau
que dans les autres saisons. Le bois en contient un
peu d'avantage et presque aux mémes époques. Le
maximum en septembre, 64, le minimum au mois de
juin 54 p. 100. Il faut donc ranger le pin parmi les ar-
bres à bois trés humide et plus humide en automne
et en hiver qu'au printemps et en été. Ce fait a été
déjà remarqué par M. Hartig ).
L'écorce du pin est en toutes saisons plus séche
que le bois de 11 p. 100. Son humidité n'est pas en rap-
port avec celle du bois. Elle est la plus sèche en avril,
44, et la plus humide en janvier, 59, et varie ainsi de
15 p. 100. Au mois de septembre elle est presqu'à son
minimum, quand le bois est au maximum. Au mois
de janvier c'est linverse qui a lieu. On aurait pu
croire, que la sécheresse de l'écorce serait le cas le
1) Über die Bewegung des Saftes in den Holzpflanzen Bot. Zeit.
von Mohl und Schlechtendahl 1858, .V 44, p. 3.
(se
plus naturel. Elle recouvre le bois et ayant plus de
surface, elle est plus exposée que celui-ci à l'évapora-
tion; mais il n’en est pas ainsi toujours, comme nous
allons le voir.
Bien que la méthode que j’ai suivie pour la déter-
mination de l’eau dans les arbres ait été différente de
celle de M. Hartig ?), j'ai obtenu quelques résultats
semblables. Le bois du pin est plus aqueux que les
autres; son humidité est répartie assez uniformément
pendant toute l'année. En hiver, pourtant, il contient
plus d'eau qu'au printemps.
II. Acer platanoides L.
Sous quelques rapports l'érable est l'opposé au pin,
comme on le voit par le tableau qui suit:
Mois. Bois. Écorce. Taux.
Mars 43 46 43
Avril 46 47 47
Mai 46 50 47
Juin 46 49 46
- Juillet 4] 62 44
Aoüt 40 52 42
Septembre 37 49*) 38 *)
Octobre Dy 47 38
Novembre 39 47 40
Décembre 37. 46 39
Janvier 37 46 38
Fevrier 38 46 39
41 49 42
g) Tate.
*) Quoiqu’un accident facheux m’ait privé des 3 numéros de l’é-
— 681 —
C’est donc un arbre très sec. Bien que son humi-
dité ne varie que de 9, de 47 à 38 p. 100, elle est
répartie régulièrement et partage l’année en deux
moitiés ; pendant l’une, de mars en août, l'arbre contient
en somme 45 p. 100 d’eau; pendant l’autre, de sep-
tembre jusqu’au février, 39. Le bois suit exactement la
même marche; pendant six mois — moitié humide,
maximum 46; pendant six mois — moitié sèche, mi-
nimum 37 p. 100.
L’ecorce est toujours plus humide que le bois, ayant 8
d'eau de plus. Elle a un minimum de 46 p. 100, qui
correspond presqu’au minimum du bois et un maximum
de 62, qui au mois de juillet se trouve avec le bois
de moyenne humidité. La plus grande humidité ne
dure que 4 mois, de mai en septembre. Durant cette
période elle varie de 13. Les autres huit mois elle
conserve à peu près la même quantité d’eau, ne va-
riant que dé 3 p. 100.
IIl. Betula alba L.
Cet arbre par son humidité moyenne de 48 p. 100
doit être placé entre les deux précédents. Mais il se
. distingue par une différence énorme de 30 p. 100 entre
le maximum, 72, et le minimum 42 de humidité.
corce de ce mois, et les moyennes exactes de l'écorce et du taux ne
pouvaient pas étre obtenus, cependant on remarque facilement en
examinant les tableaux que les moyennes de l'humidité de chaque
mois, bois et écorce, aussi bien que l'arbre entier, coincident trés
approximativement avec le JV 4, ou varie plus rarement entre le Xe 3
et le5. M. Hartig dans son ouvrage, l. c. a donc justement choisi la
hauteur de 4 pieds pour déterminer la quantité d'eau contenue dans
tout l'arbre, hauteur qui correspond à peu près à mon N 4.
Mélanges biologiques. IX. 86
— 682 —
Mois. Bois. Écorce. Taux.
Mars 1868 48 39 - 46
Avril 52 42 50
Mai 58 45 56
Juin 74 DO 72
Juillet 42 49 42
Août 42 49 + 44
Septembre 41
Octobre 44 43 44
Novembre 46 41 45
Décembre 42 43 + 42
Janvier 1869 44 46-2 44
Février 45 42 44
48 44 48
Pendant sept à huit mois, depuis la fin de l'été jus-
qu'au printemps, l'humidité moyenne du bouleau est
assez invariable, elle est à peu prés de 44 etchange seu-
lement de 1 à 3 p. 100, mais au mois de mars il survient
une époque d'effervescence. C’est surtout au mois de
juin que l'humidité est la plus grande, 72. Le bois suit
la méme marche, il est plus humide de 1 ou 2 p. 100
que l'arbre entier. Je regrette de n'avoir pas eu le
temps d'examiner le bouleau à l'époque de la plus
forte ascension des sucs, qui doit avoir eu lieu quelques
jours auparavant. On s'en assure en comparant les diffé-
rentes hauteurs de l'arbre au mois de juin. On trouve
à son milieu (III, 7 juin À, 3) jusqu'à 82 p. 100 d'eau,
qui diminue vers le bas et vers le haut.
- L'écorce est en général plus séche que le bois, au
mois de juin la différence est méme de 22, mais au
mois d'aoüt, de décembre et de janvier elle en est plus
— 683 —
humide de 1 à 7 p.100. On doit s’attendre à une tran-
sition où l'écorce et le bois ont le méme dégrés d’hu-
midité et en effet le mois de juillet présente ce fait,
la colonne B ne contient de plus que la colonne A que
0,17%. Au mois d'octobre il y a 1% de différence; on
peut présumer que ce n'est pas chaque année, qu'il en
est toujours ainsi, ou que d'autres mois peuvent avoir
Vécorce plus humide que le bois. Il faut rappeler ici
que ces manques de concordance entre ces deux par-
ties ne sont pas rares suivant la hauteur de l'arbre.
(III 20 décembre, 9 mars, 16 avril A. D.)
Populus tremula L.
Le tremble appartient à la méme catégorie que
le bouleau, bien qu'il s'en distingue nettement par
quelques propriétés opposées.
Mois. Bois. Écorce. Taux.
Mars 1868 58 54 57
Avril 54 51 54
Mai by 51 56
Juin 46 552r 48
Juillet 47 55 + 49
Août 46 58+- 49
Septembre 47 54 + 49
Octobre 53 50 52
Novembre 55 49 Dd
Décembre 54 50 53
Janvier 1869 49 46 49
Février DO) 48 55568)
52 DE 52
**) C'est encore une fois que je prends le X4 pour moyenne de
larbre, bois et taux, n'ayant pas le Ne 5 pour former la moyenne
exacte.
— 684 —
Bien que la difference de l’arbre & l’etat le plus
humide, mars, 59, et à l’état le plus sec, juin, 48,
ne soit que de 9 p. 100, les mois se groupent clai-
rement en deux parties inégales; pendant les huit mois,
du printemps, de l’automne et de l’hiver, le tremble est
plus humide que pendant les 4 mois de l’été et du com-
mencement de l’automne. Bien que les taux de l’humi-
dité du bois et de l’écorce soient semblables, ce fait est
probablement accidentel. Le bois est un peu plus hu-
mide que dans le taux pendant les huit mois et un peu
plus sec pendant les quatre autres. Dans l’écorce le
phénomène est inverse. J’ai noté par le signe + les
mois où l’écorce est plus humide de 54 à 58 p. 100
afin de faire mieux ressortir cette époque, elle coïn-
cide exactement avec celle où le bois est le plus sec.
On m’excusera, je l’espère, de mon intention de vou-
loir introduire dans la science quelques expressions
qui désignent le phénomène assez curieux — les relations
de l’humidité du bois et de l’écorce. Je désigne par
hygroxylés (dyo0Ëvhos) ou mieux par xerophlés (Enpo-
QAotoc) les arbres dont le bois est trés humide et pen- —
dant toute l’année plus humide que l’écorce, comme le
pin; par zeroxylés (Enoc&uXoc) ou hygrophlés (dye0œhotos)
les arbres à bois sec et pendant toute l'année plus sec
que l'écorce, comme dans l’érable. L'humidité du bois
et la sécheresse de l'écorce sont deux faits qui vont
ordinairement de paire et peuvent étre exprimés par
le méme mot, et réciproquement. Cependant le melèze
a le bois trés humide et l'écorce plus humide encore,
c'est pourquoi j'aurais préféré l'expression de hygro-
xylés, qui en désignant l'humidité de l’écorce ne
rapelle pas la sécheresse du bois. La troisiéme caté-
be
gorie — les amoebaeoxyles (aporBarc§vdoc), contient les
arbres, comme le bouleau et le tremble, dont le bois
pendant une partie de l’année est plus humide et pen-
dant une autre plus sec que l’écorce. On trouvera peut-
être prématuré de vouloir instituer des catégories,
quand on n'a à classer dans chacune d'elles qu'une ou
deux espèces de plantes, catégories, qui peuvent même
varier d’une année à l’autre, mais ce ne sont pas
moins des faits distincts et j'espère avoir bientôt à
prouver que les recherches ultérieures montreront, que
tous les arbres pourront être classés dans l’une des
divisions précédemment nommées et même dans quel-
ques autres qui ne sont pas encore suffisameut consta-
tées. Du reste les expressions que je propose se rap-
portent tout aussi bien aux catégories constantes
qu'aux faits isolés. Un arbre peut changer son humi-
dité trés souvent et irréguliérement, il n'en sera pas
pour cela moins hygrophlé ou xerophlé, selon que son
écorce sera plus ou moins humide que son bois.
Il paraît pourtant que ces caractères sont propres
aux espèces. J'en ai examiné quatre, douze exemplaires
de chacune. Le pin et l'érable restaient fidélement
attachés aux catégories de xerophlés et hygrophlés.
Quand à celle d'amoebaexylés, le bouleau par exemple
et beaucoup d'autres arbres étaient depuis longtemps
connus comme ayant le bois plus humide au printemps
que dans les autres saisons.
{Tiré du Bulletin, T. XXII, pag. 321 — 358.)
TIE IA TANT auge) 338
E Ÿ 8 tro tlt ID Lh n
A uas 3490 46 adir. Hii à na id
pm |
| Ain roe m Yuste
# un din LA AU Ait: epis
tica Lobe hig ih TM Mibi E de fno a
Ne » Afin M cade
Kd ob. m: Di ie ne
N. Geleznow, Repart. de l'eau dans les plantes.
- Dimensions.
Jou
LE 2 Intervalles
(ii posées. |- poses, Remarques.
MOÏSam. Long. | Long.
Cm. Cm.
__ pm ;
45,85| Cime.] Température de l'air au moment
327 5,26 7163 de la coupe de l'arbre t=-—-2°5C. Le
. 0664,95 ? bois est gelé. La résine sort des surfaces,
= 138 4.98 70,36] coupées des MX 1 et 2. Deux couches
m he 5,41
141.29 annuelles du Ne 2 sont doubles. Les
? couches secondaires sont nettement tra-
245.36 122,94) cées. La pousse annuelle M 1 est même
li : 53,09|Souche.] mu
Err
| EB nn en nas
531,05
——— À ———
844,98| +4 A
B74\5,16|, 99,76 Ro
83/5,18 en couvre le sol d’une couche
75,18| 9^
85,85
935,54. 599]
SES Ee, Loree” Y
4AM x
| | 47%
/
"d
' 436,16
| | ee —— nn == —— - a Qn "- =
| rai t= — 193.
LS fee? L'arbre, à la hauteur de 0,6" du sol,
| = 5 00 87,70 s’est bifurqué. J’en ai choisi et coupé la
| 3 ..11299.67| branche la plus robuste, à sa base. Quoi- -
a 5,00 9| que l'écorce ne se détache pas nettement
= I5 11 125,1 du bois, mais étant molle, elle se laisse
3,7 1108.29! facilement racler. La pousse terminale
) 5,64 étant fouettée par les branches d’un bou-
A 61,49 leau voisin, est sans feuilles. Le bois pa-
—— | rait humide, mais il n'y a pas de conden-
601,54 sation sur le verre. Au Xe 1 il y a du
suc entre le bois et l'écorce.
zm [ETATS UD
Pee ng 40 AE |
515.21 d L'arbre se trouvait à 105" environ
e + s | 95,88 des autres pins, il était dans le groupe
e. 9,14 75.451 des bouleaux et des trembles. Le bois
25.08 (289! est gelé. En se dégelant il laisse sortir
| b 470 13,95 la résine de la circonférence des couches
| > |
| Bee ou annuelles.
| 374,04 er
55,16 m ee gon
wa c
DV 5,00 96.97
| ot 5.13 A
| Fee we ID
515,51) ^^"
ES
Mélanges biologiques. - IX. SE
Jours
A. Bois.
B. Ecorce.
X. Pinus sylvestris E.
€. To
J| Matiere
fraiche.
gm.
Matière
sèche,
gm.
B.
Ez
Matière
seche,
gm.
Eau
pour
100 p.
Maliero
fraiche.
gm.
Matiére
fraiche.
gm.
Rau, Eau
| pour
Em. | 400 p.
Kau.
gm.
Matiére
seche.
gm.
Age.
Eau | An-
pour
100 p.
Eau.
gm.
Il
nées.
N.Ge
Dimen
Pièces posées.
Diam. | Long.
Cm, 4
Rot
leznow, Repart. de l'eau dans les plantes.
sions. -
| Intervalos
non posés. Remarques.
Long.
Cn.
5,67
49,96
107,70
161,46
207,46
2,22
17,27
38,55)
58,80
80,55}
1868.
Le 15 mars nu. st.
CY um Os NO
1,82/72,29
5,56 65,41
8,87. 63,31
11,63/53,59
14,49 44,27
| |
2,52 0,70
8,50! 2,94
14,01) 5,14
21,70/10,07
32,73/18,24.
I
3,45 60,85
32,69 65.43
69,15 64,21
102,66,63,58
126,91/61,13
8,19
58,46,
121,71
183,16)
240,19)
2,92
20.21
43,69)
68,87!
98,79,
i
5,27 64,35
38,25 65,43
78,02'64,10
114,29|62,40
141,40/58,87
|
1
1
4
6
10
13
Cm.
1,27/5,26
3,66
4,95
538
14,98
6,73
5,41
7.245,36
45,85] Cime.] Température de l'air-au moment
71,63] de la coupe de l'arbre *=—-2°5C. Le
> bois est gelé: La résine sort des surfaces,
70,36] coupées des XX 1 et 2. Deux couches
141,29] @nauelles du | 2 sont doubles. Les
, couches secondaires sont nettement tra-
122,94] cées. La pousse annuelle X 1 est méme
| 53,09|Souche.] ut
|
|
532,25)197,39
2,95
29,18
87,58
139,14
192,61
oR CIN On
Le 17 avril.
| 84,15
79,46|
I
|
|
|
334,86/02,91 37,09|42,37 53,32
1,77 60,00
19,32/66,21
56,2564,93
60,48
59,06
1,45
6,19
12,36
23,30
35,83
0,50
2,31) 3,88
5,85| 6,51
13,29 10,01
29.55/13,98
22,
0,95/65,52
62,68
52,67
42,96
37,06
4,40
35,37)
99,94
162,44
113,76 228,44
611,71/234,48 377,23
1,68
19,17
37,18
68,28
101,40
61,67
2,72
23,20
62.76
94,16
127.04
61,82
65,59
62,80
57,97
55,61
— 10,84
4 19,74
74.83
10 |5,87
14 |6,93
i
| 4,98
5,16
5,18
15,18
‚3,54
il
531,05
44,45
95,76
104,14 La neige couvre le sol d'une couche
82,55| de 0722.
85,85
t— +193.
451,461176,21
6,13) 2,43)
42,98 15,09
81,11 30,40!
141,99 54,36
203,14| 83,05
CU Os TO ra
Le 10 mai.
275,95|
120,09
| |
60,97|79,13144,50/34,63 43,761530,59
3,70
27,89
50,71
87,63)
60,36
64,89
62,52
61,72
59,12
60,09
64,37
63,42
56,33
39,09
|
8,31)
50,39
92,81)
161,41
937,34
9,18
7,41
11,70
19,42
34,20
0,87) 1,31
2,64| 4,77
4,28) 7,42
8,48 10,94
20,83113,37
220,71)
|
3,30}
17,73|
34,68)
62,84
103,88
309,88/58,40
5,01
32,66)
58,13
98,57
133,46)
60,29
64,81
62,63
61,07
56,23
11 16,435
14 |7,09
t=+- 699,
Il n'y a plus de neige. Lair est bru-
meux. Les bourgeons ne poussent pas
encore ef l'arbre ne différe de l'état
139,59 hivernal que par la verdure plus vive
130.81 des feuilles, Le bois parait sec. Le suc
E se montre à la surface inférieure de la
36,07] coupe. L'écorce se détache sans peine et
475,35
2,60
35,40
89,80
126,48
194,45
1,14
15,90
38,92
57,67
185,33290,02
90,641103,81
61,01174,91/37,10/37,81/50,47|550,26
1,46
19,50
50,88
68,81
56,15
85,09
56,66
54,40
53,39)
1,48
8,38
14,02
19,55
48,15
0,54
3,14
5,44
8,29
30,79
0,94
5,24
8,58
11,26
17,36
63,51
62,53
61,20
57,60
36,05
4,08
43,78
103,82
146,03
249,60
222,43
1,68
19,04
44,36
65,96
121,43
327,83)
121,17
59,58
9,40
24,74
59,46
80,07
58,82
56,51
57,27
54,83)
49,95
5,28
5,18)
5,18
5,28)
—— ———
662,26
nettement La surface du bois est humide.
t=+1751.
Les nouvelles pousses sont de 3 à
10 cm. de longueur, Les jeunes feuilles
restent accolées à la tige et ne sortent
pas eucore des bractées membraneuses.
Entre le bois et l'écorce se trouye un
suc abondant, Celle-ci se détache par-
| 8,13) faitement.
120,65
149,94
6
133,86
448,73
5,68
79,86]
167,36
298,89
364,50
1,93
27,20
Le 13 juillet.
CU He O2 RO ra
204,97 244.46
60,32/107,04
86,04|142,85
152,47/919,03
54,48/91,58.48,2043,38 47,97 540,31
8,39)
92,18
184,05)
248,48
406,49
3,75
52,66
66,02
65,94
63,96/16,69| 6,26!
62,41/19,59 7,36)
58,17|41,99/23,98)
2,71
0,95
12,32 |
4,45)
1,76 64,94
7,87 63,88
10,43 62,49
12,23 62,43
18,01/42,89
1952,47
2,88)
31,65)
66,58)
93,40)
176,45
287,84
117,47
155,08
230,04
53,27
65,67
65,67
63,83
62,41
56,59)
5,51
60,53)
5,28)
5,31
5,03
541
603,04
9,510,61
7.514,55
13,516,55
14,5|7,84
18,5/9.86
493| 68,80) t= + 2099.
>70 174,24] Les nonvelles pousses ne sont pas en-
160.02 core mires. La nouvelle couche annuelle
? est de Ja moitié moins large que la pré-
|135,88| cédente. Elle est jaunätre et demi-trans-
1146.05 parente. La résine ne se voit que dans
V9! e X 1. Entre l'écorce et le bois il ya
| 40,64) un suc épais.
846,29
327,96 518,33
61,25/93,30/43,00|50,30|53,91)939,59)
370,96
568,63
60,52
751,09
16,10
39,81
73,22
127,58
918,05
5,63
14,87
29,62
55,11
Le 3 aoüt.
OUR o5 to m
96,42)121,63
2,66)
443
6,89
871
15,79
10,47
24,94
43,60
72,47
65,03
62,65
59,55|11,49| 4,60
56,80/16,10| 7,39
55,78/49.65|26,86
4,93
7,18
1,57
2,70
62,90
62,10
59,97
54,10
37,02
20,33
46,94
84,71
143,68
260,70
7,20
1757
34,92
62,50
123,28
13,13
29,37
50,49
81,18
137,42
64,58
62,57
59,60)
56,50)
52,71
4,512,16
6,5|3,45
9,515,00
12,5|6,58
— [8,38
5.11
5,03|
5,00)
5,08
5,56
83,06
93,22
106,68
160,53
160,02
2,54
t= + 2390.
La pousse terminale, quoique fraiche
est dépourvue de feuilles par le frotte-
ment de Parbre voisin. L'écorce com-
mence à se détacher difficilement et trés:
imparfaitement. L'écorce du N 1 seule
se détache nettement. Ailleurs des lam-
beaux du liber restent sur le bois dont
la surface est couyerle pourtant d'un,
474,76
2,08
9,01
27,27
48,47)
Le 13 septembre.
201,65.273,11
76,25.130,05
57,53181,60 43,12/38,48147,16)556,36
8,26
31,81
86,31
155,40
245,05
3,82
17,75
48,07
87,73
64,75
66,33
63,80
64,41
63,04
2,36
5,05
10,97
19,20
38,75
0,81
1,90
4,93
10,37
24,15
65,68
3,15.62,38
6,04 55,06
45,99
8,83)
14,60 37,68
1,55,
311,59
56,01
5,37
20,90
54,11
96,56
144,65
65,01
65,70
62,69
62,14
59,03
—————
631,83
suc épais. La résine se voit dans les
ANI et 2,
55,88
80,17
111,00
80,77
82,30
t= +1193
1163,08
1287,42
63,8017 6,33142,16134,17/44,77|526,83.
321,59,
61,04
1 DS —————————————————
1,40
8,52
96,35
44,00
Le 10 octobre.
80,45/167,92
1,02,62,35
3,46 68,92
7,67 62,61
11,40)61,40
17,75/48,04
5,64
29,17
78,38
128,82
285,32
|
1,62
5,02)
|
9,62
15,63
39,78
66,25
65,17
64,72
60,15112,25
60,09118,57
67,61136,95!
0,60
1,56
4,58)
7,17
19,20)
5185,67
12
3,64
19,09
47.63
77,65
64,54
65,44
60,77
60,28
65,07
53,34 TOS "E
L'humidité dans l'écorce est visible;*
84,53| on détache cette dernière en la coupant
113.03) du bois et en raclant celui-ci. ba résine
ER sort du bois. Une légére inflorescence
67,82] de yapeurs se forme sur les parois in-
69,60 térieures du verre pendant les pesées.
5,08
160,72
0,94
7,52
21,25
36,95
57,32
CUIR of
149,73
| Le 26 novembre.
292,20)
9210072179272 ect ern Pes lee le Re Rs
40,79
8 |1,36|
11 |2,39)
13 |5,64
16 |6,17
64,51|74,4133,11/41,30/55,50]527,33
0,56
9.94
5,09
8,16
18,09
0,60/51,79
3,05/57,06
6,82|57,26
9,23153,08
12,00/39,88
5,28
26,44
71,82
116,77
179,82
1,18
13,63
38,66
62,43
92.41
55,66
64,44
64,53|11,91
62,82/17,39
61,72/30,09
1,16
5,29
193,65
1,50
9,76
26,34
45,11
75,41
333,68)
63,28)
1,78/54,27
16,68/63,09
45,48)63,32
71,66\61,37
104,41/58,06
4,70)
4,90
5,18
5,00
5,41
—=——
420,2
43,18
77,47
86,61
97,79
96,52
9,40
t=— 994.
2,47
10,53
25,67
40,40
82,31
Le 23 decembre.
corm © D d
|532,29l123,98]208,31|
398,13)
8,90
33,51
78,96
119,69
213,73)
| =
62,69|65,84134,14131,70,48,15
l
0,87, 1,5363,75
1,86 2,5457,77
3,97) 6,81/63,17
6,19, 9,41/59,12
15,83 13,16 45,39
4,03 62,00
18,08/63,19
42,51/62,35
63,39/61,08
102,43|55,45
9,40
4,40
10,78)
15,90
28,99
158,12
3,34
12,39
29,64
46,89
98,14
1240,01/
115,59
60,28]
62,47
63,03
62,46
60,82
54,08
5,56
21,12)
49,32
72,80,
| 436,16
1,305,13
9,67 5,00
3,20 5,00
5,54 5.11
6,86 5,64.
12:39 t= — 193.
87.70 L'arbre, à Ja hauteur de 0,6" du sol,
> s'est bifurqué J'en ai choisi et coupé la
122,67] branche la plus robuste, à sa base. Quoi
123.19] que l'écorce ne se détache pas nettement
m) du bois, mais étant molle, elle se laisse.
108,22] facilement racler, La pousse terminale
61.49 étant fouettée par les branches d'un bou-
©:
1,25
4.07
9,92
20,26
29,33
1869.
Le 21 janvier.
oF 0) t2 Fr
161,38. 230,44
454,79
58,81/62,47|29,02 33,45/53,55
65,49
63,50
64,79
62,78
52,53
5,09
15,43
34,79
65,51
92,56
0,93
9,14
3,97
6,78
7,98
0,49
1,23
9,16
4,02
7.21
1,42
3,37
6,13
10,80
15,19
I!
2,42 65,94
7,99,06,25
18,74 6,39
34,45/02,97
48,04/62,09
190,40
1,74
5,30
12,08
24,28
36,54
264,39
58,13
3,35 65,82
10,13 65,65
22,71 65,28
41,23 62,94
56,02,60,52
1
4.70
60
leau voisin, est sans feuilles, Le bois pa-
rait humide, mais il n'y a pas de conden-
1,54 sation sur le verre. Au X 1 il y a du
suc entre le bois et l'écorce,
t — — 1398.
5 L'arbre se trouvait à 105" environ
55,88) des autres pins, il était dans le groupe
5| des bouleaux et des trembles. Le bois
> „| est gelé. En se dégelant il laisse sortir
73,93} Ta résine de la circonférence des couches
28.70) annuelles.
64,83
0,61
4,52
13,03
24,71
40,40
Le 18 février.
59,06
68.00
63,77
63,43
52,89
44,89
15,11/21,80
0,32) 0,68
0,96! 1,69
2,26, 3.92)
4,48) 5,03
9.01, 7,34
213,38
2,49
15,17
41,42
71,70
113,80
36,91
1.00
2,65
6,18
9,51
16,35
63,26
59,06
63,90
63,02
37,48 60,27
57.05|58,54
111,64
0,88
8,00
22,21
79,94
0,93
5,48)
15,29
29,19!
4941
133,44|62,54
1,56/62,65
9,69 63,88
26,13 63,09
49,51/59,29
64,39 56,58
|
0,66 5,16)
1,73/5,21|
3,00 5,00
4.04 5,13.
13 4,8551
374,04
t= — 697.
,27
121,92
| |208,89| 83,27
15,62/60,14/85,69/17,03/18,66/52,26/244,58
100,30[144,28/58,99| — | —|—| —
“>
To
y
z: Dan Er:
ne 8s med eontra
eite
TET E
eost
RR
I
8
-
E
à,
“SR
i
"Y
ss I. — N.Geleznow, Repart. de l'eau dans les plantes.
Dimensions. ROUES
Pièces pesées, E Remar ques.
Long. Long.
Cm. Cm.
ea EG 0
199 50910707 eu
146,05
2,74 5,16 174.94 Le bois parait sec, mais n'est pas gelé.
3,435.1 6 »4**| L'écorce ne se sépare pas du bois; il faut
_ 1168.65 la couper. Aprés les pesées la surface
,/2| 16 j4,50 4,58 152 63 transversale du bois mouille le papier.
2
7 28 5875,08. 4664
pp | |
| 3 a
an D a 4,83 148,59 La neige est à moitié disparue. Il en
,85 ‚634,95 160.53 reste quelques parts des surfaces de 0705
‚00 19 4,70 is , de 0515. Le 16 avril mon fils a trouvé .
L65| 5
47| 10
03] 13
2 un Tussilago Farfara en fleur. Aprés ]
49) 21 |5,50/4,98|1 24,62 tré de
149 49 coupe de l’arbre le suc s’est montré de
Polos 7 aA onl 2%: la souche et du bois coupé. Entre le hais
‚36 | 718,98
12) 6/1,14493 a4
,94| 17 12,51 5,00 Se trouvant sous un autre érable plus
09! 29 1398518 96,01 grand, la tige entre les Me 3 et 4 a une
, "ons NI 90.43] déviation latérale. Le bois n'est pas gelé.
15) 23 14,27 5,13 9 "n 3 L'humidité en parait considérable, ce-
‚87 96 5,38 5,51 9,7 pendant il n'y a pas de condensation sur
| 11,43 le verre.
7 | a ano
62] |. | 586,08
661 9 l2,30l4 95 Se
ae 13 3,03 4,78 153.67 Le bois est gelé. Il n'y a pas de con-
59! 16 (5221521 vd, densation de vapeur sur le verre. La
, , ? 161.541 dernière couche annuelle est trés mince,
0211711488 >
t= — 590.
{= — 9025.
elle est de 0,87.
166,19
48 33 |9,355,56) 97°94
94 | | 883565
m DE Cade
= , SLA Ro
59 5 11,1415,05), 44778 t= — 6°95.
),86 10 3,10 5,21 150.79 Le suc sortait des surfaces ue
346] 16 |4,42/5,16 , Le jeune bois paraît humide. Les M 1
161.29) et 2 laissent une condensation sur le
),87 20 |5,51/5,98|, „2°
verre.
63] 26 [6,585,591 9 5,16
85] | | 72499
à matière sèche est plus grand, 8,06 gr., il est évident que dans le pre-
* y * ^ ore RN MANC a "4 x e ex al > x” Tire C
iz AS mu : sie
Mélanges biologiques. IX. II. Acer platanoides ID. N.Geleznow, Repart. de l'eau dans les plantes.
A. Bois. | B. Ecorce, €. Total i Dimensions.
(Becr cn Be:
X Matière | Matiére 5 Eau || Matière | Matiére| E; i ie ae "
i [ Eau. Ë 3 a u | Mati A i fos, | Intervalos
fraiche. sèche. en pour | fraiche. | sche, Au | Alain fraiche. EL Bau: an ns Ir = si iE Remarques.
gm. gm. 100p.| gm, gm. | gm. | 400 p.| gm. zm. gm. | 100 p. "| Diam. | Long. | Long.
: 1 | Cm. | Cm. Cm:
5,631 2,96| 2,0747,49| 1,42 | 0,66! 0765352) 7.051 362) 3.4349,65| 5 0080210764
6 2 d , 1653,52 4 H T d 9 |1,2215,03! = t — — 1995.
28,53) 16,77 11,641,292 5,95 | 2,72 3,235429| 3448| 19,49| 14,99 43,47] 10 D,745,16| 14605] Le pois parait sec, mais n'est pas gelé
48,03) 27,00| 21,03143,79| 7,25 | 3,94| 3,3145,66| 55,28) 30,94| 24.34.44,03| 15 [3:43 5.16 |] / 24 L'étorce ne se sépare pas du bois; 1 faut
85,67) 47,12| 38,5545,0011,24 | 6,45) 4,7942,62| 96,91| 53,57, 43.34 /14,72| 16 [4504 5811 09.05 | 13, couper. Aprés les pestes In surface
141,16| 82,70) 58,4641,41/18,39 |10,20| 8,1944,54159,55| 92,90| 66,65/41,77| 28 |5 87/5 08115263 DETUR MS
3715,09 40.64
309,02176,55132,4742,874425 |»597/20,2845,83]53,27[200,59[152,754324| | |
GE IN
|1868. Le 22 mars, Jours et mois,
Ale ERES 5,55| 3,894121| 241 | 1,17) 1,2451,45| 11,85) 6,72| 5,134399] s [1,734,831 99:39 t= 878.
5/2! 51,31) 27,65) 23,6646,11| 8,56 | 417) 4,39/51,20) 59,87) 31,82) 28,05/46,85| 15 |3.6314.951148:59] „Ur neige est à moitié disparue, II en
= 3) 88,01) 47,60) 404145,92/14,99 | 7,64) 6,65/46,54|102,30| 55,24| 47,0 46,00| 19 de 5100 160,53 de O15. De 1d ay on fi Add
412651| 68,80 57,71145,62117,25 | 9,66| 7,59 44,00/143,76| 78,46| 65,30 45,49] 21 [5,50|4,98 1 24,62] Un Tussilago Farfara en fleur. Apràs la
2 | 3 pe || ct E , e Ü
151250,711132,00 118,71/47,35124,64 19,90 11,74/47,65/275,35144,90/130.45 47,38| 26 [7,34/5,91 142519 Ia souche et aubois coupé, Entre le bots
zd JE Zr ey parle Seel 6,35| et l'écorce il y a de l'humidité.
525,98/281,60/244,38/46,46/67,15 _|35,54)31,61]47,04|593,131317,141275,99|46,53] | | 81694
.|1| 7,22} 433) 2,894003| 212 | 0,96! 11665472] 9,34| 529! 20543360 4 1,715,161 20:81
E „= gere ] ^ , ] 5 „2 ‘ ‚4715,16 = e
22] 28,52] 16,97| 11,5540,50) 5,17 | 2,45| 2,72/52,01| 33,69| 19.49 14,974236| 89725 35114732 E
«3| 85,35| 46,45| 38,9045,58111,65 | 5,81) 5.84/50,13| 97,00 52,26 44744649) 14 472 5,00 14.400
41625 8411| 78,0448,13118,49 | 9,26) 9,2349,92/180,64| 93,37) 87,27.48,31| 18 625/508 1 20:30
51325,92]175.721150,20146,09130,28 |15,51/14,77 48/78950,20 19,23 164,97 46,31 | 24 &4 a 14224
| I | | | a 8498)
609,16|327,58|281,58146,22[67,71 23,99 33,72|49,80]676,87|361,57/315,30 46,58 72304
4| 6,34] 3,80) 2,5440,06| 2,09 | 0,80! 12316059] 8,37) 460! 3774504) 5 a tM
E 0 4 ) 325,081 7 — + 2424,
23 10/46 Pub us E oe 2,90 ADO 43,60 25,05 18,55 42,55 10 |2,87/5,08 BOE _ Les feuilles se sont completement dé
= 31107, 199} 42,039.54 17,21 | 8,26) 8,95152,00124,70| 73,25] 51,45141,20| 18 |5,18)5,131700:60] velopntes mais eles sont encore tendres
314 168,30 9635 71,95142,75121,59 |113010,2947,00 189,80 107,65, 82,2443,31| 22 |6,53/4,78) 1400 L'écorco so. détacho parfuiteconts es
5 /389,51/198,60)190,91/49,01133,95 |18,29)15,73]46,33,423,46)216,82 206,64/48,80) 32 |9,17 4,801141:27 bos exthumide, Contention de vapeur
2 ir 1e verre,
708,54/385,89|322,65|45,54|81,48 |41,48|40,00/49,09|790,02/497,37|362%65145,90 788,60
sul 4,38] 2,49 1894315) 1,60 | 0,59) 1,01063.13| 5,98| 3,08| 29048401 8 |1,6715,0012%87 à = + 1900.
32) 41,98) 25,50) 16,4839,26| 8,80 | 3,85] 4,95/56,25| 50,78) 29,35] 21,4314,20) 14 [2,58 4,83] 192:98| res touittes sont trs grandes et ro- =
2/3] 97,77| 54,70) 43,07144,09116,85%)| 8,06| 8,79 52,17|114,62| 62,76) 51,86/45,25] 19 |5,11/5,18/1 90250] bustes, Le ois parait humide, Une abon-
=)4|113,01| 76,60| 36,41182,22130,05 |11,01119,04163,361143,06| 87,61) 55,4538,70| 24 |6,99)4,70120 1,42] verre, Lenouveau bois ex eee mince
31/5 985,72/159,49 126,23 44.18|39,46.. |10,71/21,7567,01|318,18/170,20/147,98 46,51 30 |8.1815.16]192°7 “| et transparent. L'écorce se détache net.
, s B A D D 19,32 tement, mais avec effort.
542,86/318,78224,08|41,28|89,76 |34,22/55,54|61,88032,62/353,00 279,024.20 7934630
1} 410) 9,25) 1,9545,2| 1,44 | 0,50) 0,94/65,28| 5,54) 2,75| 2705036) 2,5|1,1915,16 t= 2090;
er E 2| 40,25| 23,10] 17,15/42,61|. 7,46 3,32] 4,14/55,50| 47,71| 26,42| 21,29/44,62)-9,5/3,56/5,16 ‚Le nonyeau bois forme une couche
#13 75,34 49.75| 32,59/43,26/12,94 | 6,21| 6,73(52,01| 88,28) 48,96. 39,32 44,54 16,5 4,70/5,05 Mine RAR a CLAUSE
^|4| 97,83| 60,00| 37,83,38,67]15,74 | 7,67| 8,0751,27113,57 67,67| 45,90 40,49|19,5]5,59 4,88
=151179,15.110,55| 68,6018,29/26,80..|13,06 13,7451.27]202,95|123,61| 82,34|39,98|26,0/7,24/3,73
596,67238,65|158,02/29,84]04,38 [20,70|53,62 52.29|461,05/269,41|191,6441,57
" 57
Éh| 420] 2,50) 1,704048| 1,75 5,95 5 114 Ban = 1500)
212 28,60) 17,70 10,90)38,11 6,71 35,31 11 2,8415,08 15748 Une légére condensation sur le verre,
243] 5452| 33,80) 20,72 38,00|10,93 65,45 17 5,78 5405 157,
2 4| 8504| 54,65) 30.39 35,74114,98 | T,T1| 7,2748,53/10002 62,26) 37,66137,65| 20 480510 42,74
3 5|18478j117.05| 677386600615 13,01111,5445,88 209,93 130,66. 7927/3770) 34. 5,88 5,19 "505
357,14|225,70|131,44|36,80 764,51
3|1) 3,62) 2,10 1524100) 1,40 | 0,60) 0,8057,14| 5,02) 270! 2324692) 4 {1,17 SIG ORT Les fouilles ont juni et presque toutes
2h) 21,76) 13,30 84658888) 485 | 2,25 2,0053,61| 26,61| 15,55) 11,0641,56| 8 2,59/5,00 1 | tas au bois il fant te enger of race
218) 37,96| 23,85) 14,1377| T96 | 404) 3,924923 45,99] 27.89 18,023920| 12 [3,38 4,15 105^ de tois Au % 2 une condensation an
214) 64,61| 40,75| 23,86/36,93]11,80. | 6,46| 5,34/45,25) 76,41| 47,21| 29,20128,21| 18. 4,32/5,05|. or. | unare Sur Je ond du verre, et au DEI
5|159,54102,10| 57,4436,00 03,07 13,11110,5644,611183,21J1 15,21 68.00 37,12] 24 5,35 5,38| 297 deta coe — u aulue
| ’
287.49|182,10|105,39l36,60l49,68 |26,46|23,22140,74|337,17/208,56|128,61138,14 619,07
294| 1,80! 1,14|38,78| 1,21 | 045! 0,7662,81| 415 225] 1904578! 5 |102|5,13|, 92:30 t=— 628:
93.15 14,40| 8,75|37,80| 5,26 | 2,45) 2,81/53,42| 28,41) 1685) 115640,69| 10 la 6715 23110240
65,44 40,74) 24,7037,74112,96 | 6,64 6,3248,77| 78,40) 47,38, 31,02,39,57| 16 [4.245,79 171.45
110,21) 72,22| 37,99134,4717,14 | 9,50| 764445719735) 81,72) 45,63185,831 23 [5,44 5,641 42:24
513,7212240| 91,32/42,72)28,82 [13,21 10,61 44,541237,54135,611101,93142,91] 36 [0915 51/2081
Le 22 novembre.
oP ON -—
415.46|251,561163,90|39,45160,39 |32,2528,14/46,60|
4.46 2,05| 1,8140,58) 1,66 | 0,77) 0,89/53,61
20.20 12,501 7,7038,12| 5,58 | 2.83] 2,75|49,28
475,85|283,81/192,04/40,36 7718,98
t= — 550.
6,12
Beas 6,01] grand i tige entres RED ct 4a une
- | | | A grand, ENS
37,01 22,70 14,31/38,67 8,96 4,84) 4.1245,98 45,97| 27,54 18,43/40,09| 22 3,28)5,1 8| 90,43 deviation latérale. Le bois n'est pas gelé”
76,67 i
3,42 2,7044,12 6 11,14 4,93
15,33} 10,45/40,54| 17 |2.51 5,00, 9
63,58| 41,80| 21,78|34,26/13,09 | 7,15) 5,94/45,38 | 48,95] 27,79/36,15] 23 H,27/5,13| go’ 9) l'humidité en parait const cen
126,07| 78,30 47,77/37,8922,51 aaa 9,9844.34/148,58| 90,83) 57,75/38,87| 26 |5,38 5,51 11,43| le verre.
| Le 19 décembre.
Pe D
—————
37.15|51,80 |28,12/23,68/45,71|303,192|1806,077 117,05 38,62] 586,08
157,95) 93,37
251,32
- | 5 = — 2693.
a 996! 19,731 7,23136,22] 4,51 | 2,28) 2,23149,45) 94.47) 15,01| 9,46/38,66] 91239495 155.96 NES =
äl, an 26,50) 1471/3570] 7,40 | 3,58| 3,82/51,62) 48,61| 30,08| 18,53/38,12] 13. 3,63/478 1,3 7] , Le bols est gelé, D pc
"| 98.60) 60,21) 38,39/38.9413,95 | 6,74) 7,21151,681112,55| 66,95] 45,6040,52) 16 15,2915,21 161,54] dernière couche annuelle est très mince,
Si Iı76.951109.26| 67,6088252437 |13,21111,1645,79 201,32 122,47) 78,85 39,17] 24 7111488) gg o| elle est de 08^.
’ 1 r RIABR 3
£ | 1349,75 224,00 125,75 35,95/35,48 120,68 Soe a 385,23/244.68/140,55|36,48| 33 |9,35/5,56 97.94 :
2 ,
a 6864743270/253,77/36,97/85,71 146,49/39,22 45,76/772,18/479,19/292,99/37,94
D 2 : -
1 62,23 Le
11018433] 144 | 0,55) 0806180] 4,79) 275) 204450 51114505, 4478 =
EL Bas AM 9.91/33,60) 6,01 | 2,90 3,11/51,75) 33,42] 21,10) 12,32136,86 10 |3,105,21] 5079 ee na
£2 27,41) 18, 2347 36,43/13.64 | 7,09| 6,55)48,02) 78,06) 48,04| 30,02138,46| 16 142/5,16 61/99] et 2 laissent une condensation sur le
213) 6442 Rok tt alg9.11/18.32 10,16) 8,1644,541131,31) 78,96) 52,35139,87| 20 15,51 5,3811 53 10] verre
Ae M ee) g2167(87,98]2300 211029474 p40,67 147,71, 92,96 38,03] 26 [6,585,59 96.49
H , ? I "4 | T
|425,841265,151160 69l37,71l62,41 3341/2900416,47188,25/29856189693685| | 724,99
| En 4 ère fraiche était notée comme ayant 6,85 a Mais comme le poids de In matière sèche est plus grand, 8,06 gr., il est évident que dans le pre- 27
. *) Dans mon journal be tee supposé que j'ai inscrit 6,85 au lieu de 10,86. ho dut ER y JS «sat SS
mier cas il y avait une erreur. ard rn er ARE cur dn
Ec \ |
Fe p A 5
£ rt 5 Y EX
POOR La y: iy E mer.
JE
vs
ye rst! a C ef “ra
Al tel Fe.
ah; 7
nu
F | ics ve PET ae rs
a E. N. Gelesnow, Repart. de l’eau dans les plantes.
Dimensions.
Age. J — —— — — — —
Eau | An- | Pièces pesées. en Remarques.
pour | nées. |—
00p.|| [mem Tee | tue
48,17) 1 |1,02/5,00 P QUIM
146.89) 3 [2,13|5,18 ne : aes ae au moment de la coupe,
50,11) 5 |5,69,5,23 1341 1
145,591 8 |4,89 5,16 139 70
544,72] 12 15,845,28 47 24] Souche.
| | | 67404 Hauteur de l'arbre.
/ 48,15 1,23/5,00 nee f = — 995.
2
4 |2,60/5,13 ae Ve La neige est profonde, 097%, mais au-
48,29 5 13.38 5.05 , tour de l'arbre il en est formé un enfon-
9
4
4.694,88 12999 cement.
120,02
5,80 5,28. 755
Ih, ll" À
5055 | 650,98
5703 li5549814227| — t= 897.
57 40l 61303521 140,27] L’herbe pousse; les Scilla cernua, lu-
) ) 271149 94] te Gagea, Corydalis cava, Anemone ra-
659,02) 7 [4,17 4,90 126 40 la & fleurissent.
N ; es bourgeons t ;
Dprre| 8 n09 41 |12640| Le host iles mnt er
141, 1511 in dir r 2819 — aisément des MN annér maïs
1442,03] | 2 674,61
748,32 4119/50521 1500,
146,87, 6 |2,74/6,65 14478
946,59] 9 |3,71,4,90 140 46
5/45,02 14 |4,57/5,05 164.94
?
942,58) 16 |6,745,16 96,92
1 14,49) | ae
y2'50,88] 2 |0,974,83 a à = 090.
)947,33| 4 11,895,28 13157
(444,51| 8 13,39 5,18 1571 64
)744,62| 11 |[4,4215,03 13691
)2143,98| 15 |5,38/5,28 25,49
54 44,33] | | 7 699,12
Mélanges biologi
giques. IX. III. Betula alba IY. N. Gelesnow, Repart. de l'eau dans les plantes.
Jours A. Bols, a
ot x lin Rte = =e B. Ecorce. mg €. Total. "o Dimensions.
lire | Ma Dar eme en en
Zu | Se | | | ee non pe Remarques.
i 100p.| gm, | gm. | gm. |400p.| gm. gm. | & opp | Diaw. [Tong. | rame.
Jil malus percer |
saß 1415] pool 944576 073] 0,85) 0,38152,00] ro1| 098] 0924817] 1 |1,021,00] 2209 | me
$8 3| 4795 23 odi. 46,86 447 2,37) 2,10/46,98| 18,62) 9,89| 8,7346,89| 3 2,135.18 120,90 MERE au moment de la coupe,
“ja 8274) 4365| 26520074) 0776) 5,15) 4,6147,28) 57,71) 28,77 28946011) 5 5,695,23 ile DG
Sl, ] 0947,24 /14/75| 9,39| 5,3536,34| 97,49| 53,04| 44,45/45,59] 8 4,89 Bue pee
120,36
EHE 64,00) 56,3646,8308/01/18,02| 9,99/35,67/148,37| 82,02, 66,35/44,79] 12 [5,845.28
d 2 47,24) Souche.
266,33/13 > I 1 ———=—— |.
/139,43/126,95/47,66 57,72 35,28/22,44)38,88)324,10/174,71/149,39/46,09 674,04 | Hauteur de Varbre.
= I 4, 9
& li Soa teas 150000 0d 1,56| 0,75 0,81/51,92] 5,96| 3,09 2874815) 2 1,28)5,00| 2032 t—— 2%
3 , ; í : mc
sole ‚79|48,80| 4,93) 2,96] 1,97/40,00] 27,04) 14,28 12,70 47,19| 4 1,6015,131148-59] vn neige est profonde, 0972, mais au:
=), 9,30! 18,79/49,33] 6,58| 3,80) 27842,34| 44,67| 23.10) 21,5T]48/29| 5 [3.38 5.05]1 20:13] tourdorarbre 1 on est forme tn onto:
5 |5
81 :
07) 37,66) 43,41/53,55|13,95| 7,82| 6,13/43,94| 95,02| 45,48| 4954/5044). 9 4,69]4,88|1 28:99 | tenent
13
2:19) 62,07] 70,12|53,40136,45 21,46 14,99 41,19] 168,64| 82,53| 85,1150.47| 14 [5,80 5.98 io
| ; ‚8615, 62
| 127,861 15171 j a E
32,69 145,17152,25 63,47|36,79126,68142,041341,33/169,481171,85150,35 650,98 |.
144,27 t= B97.
l| 9,38) 381 55
E ; 81) 5,57159,38 249) 1,29| 1,204819] 1 b : 5
MESSE 38) 2,49] 1,29) 1,20/48,19] 11,87) 5,10) 6772703 5
8 2| 39,59) 15,97] 23.62/59,66| 6,40! 3,62| 27841544] 45.99 19.59 26405740 6 Hae 5191 140,27| Demi pose; es Sata comun Lu
3 |s 68,81| 2780| 41 01159 60 ” A 9, ; 20; ; j p 1149.94 tea, Gagea, Corydalis cava, Anemone ra-
^ RSI) 2280) 410158601008 4,53] 5,55155,06| 78,89) 32,33] 46,5059,02| 7 |4,17/4,90), 5 5% o| nusculoides, B. Ricais & feuritrnt,
S 4115,35) 46.75) 68,60159,4719,81| 7,38] 5,43/42,39/128,16) 54,13) 74,03/57,70| 8 |5,0815,4111° rao} Les bourgeons du bouleau sont vers
51 86,50/106.29/55 » B , 5 ,10} d |o ri 5,08/5,41 142.94] mais ne sont pas épanouis. L'écorce se
j 29/55,13/4,07 19,56 14,51 42,59 1226,86 106,06 120,8053,25| 15 17.015,13 1207|
| | |
détache-aisément des M supér., mais
13,97] vers la base de l'arbre elle a du être
— | coupé.
425,92 180,83/245,09/57,5465,85|36,38 29,47 44,75 491,77217,21|274,5055,83 | 743002
83,82
1| 2,23] 1,03) 12053,81) 0,94) 0,341 o60k6383| : 5
23 1,03) 1,2053,81| 0,94) 0,34 0,60/68,83| 3,17| 1,370 1805678) 2 |0,76|5,16 += 1590
9| 2 lan x D B D , D 550.
5 ae no 2520 45,85| 4.40| 1,99| 2.41/54,77| 25,12| 13,21| 11,91|47,41| 6 [2,51 4:93 127,00 Les feuilles se sont épanouies, mais
2146,96 25,97120,998233 6,98) 227 41674815394 2824125,081,60| 7 [5,70/493 170,69 elles sont encore tendres et n'ont pas
5
Le 7 juin.
7 E salz 1 E 1 deur habi . Li
Dis 38,60/137,58/78,09|10,42| 480) 5,62/53,93|186,60| 43,40/143,20 76,74] 10 |4,59|5,18| 2 999 |détacte facilement. La surface du bois
84) 73,331163,01/68,97/33,65 17,46 16,1948,11/269,99| 90,79/179,20/66,37| 16 |6.12/5,26 aes CERTES
582,43/150,15.432,2874.22]56,39 26,86 29,53 52,37]638,82] 77,01|461,81|72,29 721,66
c | E »
248| 1,15] 1,3353,63| 1,12| 0,45| 0,67|59,82 13,60 1,60| 2,055,560 30845411 79:2 t— 28:8.
9,
12,68} 6,88| 5,801574| 3,83| L,77| 2,0653,79| 16,51| 8,65| 7,8047,61| 4 |2,01/5,2
= D > , , ; ; ; H E - | ‚2317 5 Le bois est sec; entre lui et 1’6
32,98 18,95] 14,13142,84| 7,45| 3,81| 3,64|48,86| 40,43| 22,66] 17,7743,05| 6 (3550810410 remargue un gue puis, Löcorce ee
57,01| 32,07| 24.94143,75|12,39| 6,51| 5.88147.46| 69,40| 38,58, 308244411 8 4,09/5,03]1 2279 eger," («bois nettement, muss aver
114,95| 68,20| 46,75|40,67|59,20/35,84 23,36 39,46] 174,15|104,04| 70,11/40,26| 16 |5,5415,23 Ee
394 5,23 12
| J220:10/127,15| 92,9542.23|83,99 48,38 35,61|49,40|304,09175,53|128,50|42,28 EYE
Uu U | ;
88,90 t= 2520,
107,60) La veille il y a eu une forte pluie.
1
2] 15,16) 8,60] 6,564327| 3,40) 1,67) 1,73|50,88| 18,56| 10,27] 8294467 5 |2,2415,03 SM
! ; ; ! / : I : 12, , { 9,2415,03| La fin du juillet était froide et pluvieuse.
3| 33/51] 20,05| 13464017 6,50 333) 217487 4001 2338| 16,63111,56) 8 [3,3014,05]14493] Le cambium est pais Loree se d
i |
5
|
2,50 1,15, 1,35/54,00| 1,05) 0,35) 0,70/66,67| 3,55) 1,50! 2,05/57,75| 210,81/5,21
51,81| 27,90| 23,91/46,15) 8,33) 4,21) 4124946) 60,14| 32,11) 28,0346,61| 11 |3,91/4,90), 0591 enreichoiseftteorce on voit quelques
= 5| 95.91) 56,90| 39.01|40.67/30.60115.66 14.94 48.82l126,51| 72,56| 53,95 42,64) 16 |5,2815.05 galeries ovales et faites par des ehenilles
- £ A 3,81| du Cossus. uu les sons annuelles
————— | on remar , inter-
198,89|114,60| 84,2942.38]49,88 25.22 24,66/49,44 248,77 139,8 |108,95 43,80 \ 57887 | vompues provenant de la méme eause?
if 4 2
SM] | EN | a SRN CRT LTT EBENEN.
2/1] 290 1,50! 140 48,28 | 4,49 | 0:36[5,26| 96:01 = ss
bles 840| 6543,05 19,30 5 12,06 en
= 3] 3735 2248 14,77 39.65 | 45,88 7 3,39 5.17 10738
2 | 6515, 3637| 28784417] | 76.22 9 115231 1975
= 15112,76| 69,37| 43,39 38,4813 145,31 1815861533 199;
3 | | 2 11,43
532,811138,12) 94,6940,67|58,39 291,20 690,92
= | 116,84 . =
3.48| 1,90 1,5845,40| 1,40) 0,77) 0,63/45,00| 4,88) 2,67) 2,21 45,80) 4 10,45)4,39 139.19 t= 699.
| 2 Les feuilles ont jaunies et sont pour
18,59 9.55 9,04/48,63] 4,22) 2,22) 2,00447,39| 29,81) 11,77) 11,04/48,40] — 0,945.16 13469 et sont,
3342| 18,24| 15184542) 5.91) 2,26 3,05/01,74| 39,38] 20,50] 18,83/47,88| 7 |1,13/5,00) 8 6 | mide desque dans Ia moclle, Lécorco se
46,03| 2485| 21,18|46,01| 8,93| 5,31| 3,62/40,54| 54,96| 30,16| 24,8045,12| 9 |2,49/5,05) 98/90] détache dificilement du bois,
78.72| 4620) 325241,31/27,10/16,61/10,498,71/105,82 62,81, 43,01/40,64| 18 4,7815,25 11.43
————=—"
621,72
Le 11 octobre.
oF O2 D —
227,80|127,91| 99,89/43,85
180,24|100,74) 79,5044,10|47,56/27,17/20,39/42.87
111,76 SE
3,08 1,50) 1,58/51,30| 1,26| 0,50) 0,76 60,32] 4,34 2,00) 2,3453,92] 3 10,975,0517 16,84
20,57, 10,56| 10,01/48,66] 5,61| 3,12) 2,4944,39| 26,18] 13,68) 12,5047,75| 5 10,95/5,05) 190.90] io bois p sec; une légère info-
49,47| 21,40 21,07/49,61| 8,46| 4,96) 3,5041,37| 50,93) 26,36] 24,57/48,24) 6 |3,98)0,05), 4351 MR RET E NEO EME E
73,10| 38,25| 34,85/47,67]12,49| 7,26| 5,23/41,87|| 85,59) 45,51) 40,08 46,83. 10 4,60/5,18 30/9g| pésée du M 1. L'écoreo se détache tràs
difficilement du hois. Le sol est recou-
199,25| 72,75| 56,50/43,71/50,83 30,54 20,29/39,92 180,08|103,29| 76,79/42,64| 16 /6,12)5,33 18,54| vert de 02" de neige.
Le 24 novembre.
arf wd d
268,47|144,46|124,01|46,19}78,65|46,38|32,27/41,03)347,12/190,84)156,28 45,02 669,27
BE ee Saal a EE DA SR en ae e c
| 128,52
2,57) 1,47| 1,1042,80| 1,10) 0,47) 0,63/57,27) 3,67) 1,94 1,7347,14| 3 10,914,98/ = 04 t=— 590.
15,87| 8,98] 6,89/43,49) 3,18| 1,67| 1,51147,48| 19,05| 10,65 8,40.44,09| 5 |2,185,18/ 3076
37,96 21,70) 16,26/42,83| 6,70) 3,76) 2,9443,88 44,66) 25,46! 19,2042,99| 7 3,30 5,281 199,63
51,11 29,57) 21,5442,14| 9,89) 6,06, 3,83138,73 61,00) 35,63 95,37/41,59] 8 |3,99]5,21) 93'99
92,71) 55,07| 37,64/40,60/34,20/19,23/14,97 43,48 126,91 74,30) 52,6141,45| 12. 504 5,77| 5879
200,22/116,79| 83,43 42,03 674,61
125,73 SEU
4,80 2,69| 2,1143,96| 1,76) 0,70| 1,06/60,23) 6,561 3,39) 3,1748,32 4 119/505 5240
Le 20 décembre.
Cx 4 O2 Non
31,19/23,8843,36/255,29/147,98/107,31
41,67]55,07.
zl
eo
422| 26,43) 14,02) 12,146,95| 6,02) 3,22) 2,8046,51 32,45) 17,24) 15,2146,87 6 2,746,055, 78
$ &5| 4496 2399| 2097/46,64| 7,50, 4,08| 3,5246,32| 52,56) 28,07) 24,49/46,59) 9 9,714,901 40,46
[79] > D , 2 5 H
"9| 68.90 37,90| 31,0044,9910,06| 5,51) 4,5545,23| 78,96 43,41 35,55145,02] 14 14,57 5,08 164,04
2510841! 6275) 45,6642,12)24,27 13,44 10,83144,621132,68| 76,19 56,4942,58| 16 16,745,16 94/99 à
119,71l26,95|22,7645,791303,21|168,30 134,91 44,49 781,34
253,50 141,35/112,15 44,24
[111,76 1— 090.
51,93) 1,12] 0,58| 0,5448,21| 3,97) 195| 2025088 2 0,97/4,83 69/29
89c4828| 445 2,52 1,93/43,37| 23,01| 12,12) 10,8947,33| 4 1,395,28 151 57
18,56| 9,60 8,96148,28) 4,45] 2, 3 1313
3575| 1975| 16,00/44,76| 6,35, 3,61| 2,7443,15| 42,10) 23,36 18,7444,51| 8 985.18 157/64
6123| 33,57| 27,66/45,21]10.42| 6,11] 4,31/41,36] 71,65| 39,68 31,97|44,62) 11 442,503 136,91
94.03| 52,97| 41,06/43,67|21,55 12,59. 8,9641,581115,58| 65,56 50,02143,28| 15 |5,385,28| 5515
—
| [1242 117,26| 95.16/44,80|43,89|25,41/18,48 42.11/56,31 142,67 113,414] | 692,12
2,85| 1,73| 1,48
Le 15 février.
Cr & 0 D nd
y air U Ht Hum
E a E
N UMS SEA T IH ü reziod re EE ; Ain TO X
' N 04 hy 1009 vt «iaa 1 "ne E
% { x a
2 TP ils à . '
| LME Men) €
ù 2 P
yi .
t x de
4 € 2 : ul
# NH ES , = - V DL . " bif A,
oov s Re nest ee
) = a : - IER UM.
4 ; " -——- ^ dle ^ cas ea OF GI À
rt E X A. Cun Weer. Fa
2i nmm i r MIS. AD T 4 A bu Liu i
> au FORUM 3S
= b M y 4 1 r
À Lea, kb]: "nm og ig | Lane h (A rt
ET! x - ‘ere! P u »
3 ET r a t i
: ; s ENS Wi TNI ES
SEX 01145137) 43 ERU 2 b ru n
toire te Eo QA "t eO
LAS UR 107,9 , t5. £N ! j ti EU Ar,
4 :
as ) as
Us i Y E Ai 454 t na à { y
- "MEM TY) C dn Mot de
n 7) b | ^
- | "y | - ”
"v E «M x 5 "2 y (|
LE x i-e ; N tal Fie C
SN Rr ^ TR UDINE) up n. Ka i il À ] th ih In
n TUN a ne 83% :
i E \ ; n 4 id ae
* MUR ITE V QE c qna EA
AUS A^ Lo» Ae gau ty mp "à 2 "yr
EXT $ P MAL MEE ie
fi me : : iy ? ! | 1 mi N 1 ; LES i
Bo Um 62 be IRR AA A evt. bee.
PM y ; ? iSc. SMDE ot UY. jg |
r & a uU ES. inf. ^ N ‘ N Le FE
TUN nt "UM BA Se ux EM En:
# 4 ; PEN p ar n a
B GPL. 2 T ACHETE ID AE BU E
, } - ^ E 2 4 1 Mel 1
1 E "n gi oe $ í M à
ad NER Une M Br pe t
A LA ip + RO 0e T: T i.
Intervalles
non pesés. Remarques.
et |X| Matière | Matier
fraiche. sèche.
mois. pou
a 2,65 t = — 16°25.
Go 21.00 91 157,48 Le bois est gelé. Le suc, après les
2 = 7 à 4 ; 142,24 pesées, sortant des surfaces coupées,
oo t- 3 ue 31,9 149.94| mouille le papier sur lequel les pièces
a à 41122,41| 50,5 13881 ont été posées.
-151164,51| 69,7 4c 70
E247 1,2 t = + 8975.
2135.97 15,6 La neige fond visiblement, mais re-
31 66.03 085 11 3,70 couvre encore le sol d’une couche de
, "118.8 7| 0:18". Le sol n'est pas gelé. Autour
4112.69) 48.6 ? de la moelle du Ne 5 on voit une tache
5 173.07 848 123,95 grise — commencement de pourriture.
, , ] 5.94] La base de chaque pièce laisse un rond
7 de vapeurs condensées sur le support.
Le 18 avril.
t = + 13958.
167.64! Les bourgeons sont encore presque à
149.94 l'état hivernal. Il se sont un peu allon-
? gés et devenus plus frais. Le bois parait
134,62| sec; le suc ne sort pas à la surface de
139,6 la coupure. L'écorce se détache facile-
2
22.86
1| 19,61 4
2| 84,86) 34,3
131145,35 d
4214,29| 90,7
Y €TjUTfi OZy5O[|
pe |
4e 12 mai.
= : f= 1
: 32) 20,13) 9,70
2213) 39,03) 18,79
24] 69,60| 33,09
D
ee d ou 5
DUC 065| 56,13 Woo.
2| 20,54 9,30, 61,29 um c EN
Le bois parait humide, mais le suc
10,33] ne se montre pas. Le Xe 1 produit une
41176,083| 78,00 73,99 condensation sur le verre.
Le 16 février
Q2
=~]
D
DS
CO
Q3
Cx
ND
e
N. Gelesnow,
| Mélanges Viologiques. IX. IV. Populus tremula I. Repart. deVeau dans les plantes.
Jours A. Bois.
- Dimensions,
B. Ecorce, €. Total. Age.
Intorvalles i
pesés.
RS emarques.
* et IN Matière | Matier RE
3] s = = LE E Um
ae el Eau, Eau |Matiére | Matiere E En fière | Matière | Eau. Eau || An- |"
, E a = pour | fraiche. | sèche. au, u A seche. pour | nées
= gm. au 100 p.| gm. gm. [30 100 pad gm. gm. 100 p. Cm. | Om: Cn,
n gm. 5
l| 2,600 1,25) 1,405528 | 5
x 2 , ,83| 1,66| 0,72) 0,945 | 1,97) 2,3454,29
9| + 2 , > 6,63 4,31) , ? 2 ,
5 M 9,18. 11,8256,29| 6,29| 2,89| 3,40,54,05| 97.29 12,07, 15,2255,77| 4 2,415,037, 94| Le hois est gelé. Le suc, après les
El 31,98) 45,4658,70]14,24| 6,25| 7,995611] 91.68 38,23) 53,45|58,30) 6 (465495 14904) mote je nans es, faces coupées
5| 1e241 50,59 71825867 17,74 834 940/5299]140,5, 58,92 81,22/97,95) 8 605515155 5] om été pues 5 5 D RU
164,51) 69,76| 94,75 57,60124,93 111,80 13,13 52,67]189.44| 81,561107,88/56,95) 12 |6,68)9.23 4570
: 5 | | = 2
(75478
128,27
a 122] 125/50,61| 136) 0,56) 0805882] 383] 1,78) 2055352] 2 0,84 5081684 t= +8575.
Be og 1506! 20315646) 8,50 3,67) 4,83156,82] 44,47) 19,33) 25,1456,59| 5 91095 i ya 70) , Ls neige fond viblenent, mas re
103] 28:55) 3T4856,7002,34 5,45) 6,89155,83| 78,37| 3400 44,3756,02 8 ABRIS 18%. Leg tes pue gale Auton
17509 see 64,01/56,80/18,01| 8,31) 9,70|53,86]130,70| 56,99) 73,71|56,40} 11 5,575,231 9 'o | de la moelle duleyB ow voll tine tackle
4 ‚87| 88,20,50,96 147,78 25,07/22,7147,53/220,85/109,94110,91/50,22| 14 15,49/5,49! LE s\n base de chanue piece dale uy tre;
= | i de vapeurs condensées sur | fs
390,23]178,98)211,25/54,13[87,99|43,06|44,03|51,06|478,29|209,04156,18|53,57 643,01 ge
j i Den ES 10,80/55,07| 6,89) 3,29] 3,60/52,25) 26,50 13,10] 14,4054,34| 5 1,445,032 1590 m b
8 486 34,34) 50,52/59,5317,90 8,08| 9,82)54,811102,76| 42,49] 60,34/58,72) 7 |4,95,5,05 ,.' a HERE aT
E 5 145,90 60,79| 84,56|58,18]23,99|10,95|13,04|54,36|169,34| 71,74| 97,60/57,64| 9 [6,78 /4,89|] 42:24
e
— =
2
1868.
Le 17 mars,
388,011162,76225,22/58,05/64.86 30,00 34,86|53,75452,97/192,76 260,11/57,44
Le 18 avril.
CUu O5 t5
13 ges et devenus plus frais. Le bois parait
14,29) 90,70123,59/57,67/29,52/13,88 15,64/52,98 242,811104,58/139,23 57,11] 11 |8,105,03]1 207% | in coupure. Lécorce se ee
2
51829,621145,90.183,72155,74159,84131,74198,10.46,901389,46|177,641211,82154,39| 15 |9,07/5,13| 557) 3] ment, Un suc abondant couvze Ta surface
" u bois. u v5, e es couches de
793,73 340,54 453,19 57,10|138/4 67,94/70,20|50,82|031,87 408,48 523,39|56,17 COSTI | coment de pours? s
a hee REN ee ER oT Eee Me: CC EN a eb nee
1| 5,87) 3,091 2,78la7,36| 3,69| 1,44] 2,25]60,98| 9,56 4,53) 5,03|52,62| 3 |1,40]5,00[123:19 £— 4- 11925.
2| 20,62) 11,80| 8,824277| 7,76 2,98| 4,78/61,60| 28,38 14,78| 13,6047,92| 5 2,825,161 2 0:2 1| Les feuilles se sont développées, Les
3| 52,87) 29,99) 22,9543,41/15,90| 5,97| 9,93/62,45| 68,77| 35,89| 39,8847,81| 8 4,29/5,11 1 24/7 8| nouvelles pousses ne dépassent pas 3,5
4
5
Le 11 juin.
. Dé détache du boi tte-
78,65) 42,76| 35,8945,02/19,98| 8,12/11,86)59,36] 98,63) 50,88| 47,7548,41| 10 5,26 Se cad ment St avec facie, y a beacon
158,11] 83,45) 74,66,47,29/50,53/25,22/25,31/50,09|208,64 108,67, 99,97|47,99] 12 [6,6315,96 579, Sur In surface inférieure du 65 a
es traces de pourriture, cette surface
316,121171,02|145,10 45,90]97,86]43,73|54,13 55,21|413,98|214,75|199,23 48,13 NU QE en
e | »58| 130| 1284961 195| o81| 1145846) 453| 2,11) 2425349 2,5|0,91/5,16| 10/23 t= + 1590
= 2) 19,85| 10,70 9,1546,10| 7,70| 3.07) 4,63/60,13| 27,55| 13,77| 13,78)50,09) 5,5 2,77 "Peng ils) PAG une st. pa Ts cc
= 3| 69,00| 58,15) 30,85]44,71|19,39| 8,13111,26/58,07| 88,39] 46,28) 42,11/47,64) 8,5/5,2415,21| Co^ 0| dew wanna Time plos petite, renoue
= 4|115,32 59,27) 55,9548,505,75 11,3514,40/55,92|140,97| 70,62) 70,35 .49,90/10,5 6,68 55812012 (bris Rein jd bts em etse n,
3 5|216,96 113,40 103,50/47.73/60,50 28,11 32,39/53,54 277,46 141,511135,95/49,00 15,5 8,59 5,49| >10
423,61/222,82|200,7947,40|115,29|51,47|63,28/55,36|538,90|274,29 264,61/49,10 81786
———
. I| 321| 153| 1,6651,71| 2,94 1,10) 1846259| 6,151 2,65] 3,505691| 1 |0894,95 Tore ded eel MED ee
2 2| 19,91) 1020| 9,71/48,77| 7,00| 2,48 4,5264,57| 26.91) 12,68| 14,2352,88| 2 2,515,33 sus a percé une galerie, La moitié de
& 3| 46,44) 25,50| 20,9445,09111,98| 4,54 7,4462,10| 58,42) 30,04) 28,38/48,58| 5 4,145,13 PO MENO RUE
2 4| 7469) 39,50| 35,19.47,11]15,50| 5,99 9,5161,35| 90,19] 45,49) 4,7049,50| 7 5,05528[ 35 o des 362, d. La nouvelle couche an
5|130,78| 71,25| 59,53/45,52|33,49 15,74 17,75|53,00|164,27| 86,99 77,2847,04| 12. 6,93 4,98. 1145 Tae ee cece dE ONE au
fond du verre un anneau de vapeurs con-
densées. L’écorce se détache du bois net-
975.03|148,00 127,03146,19|70,91|29,85|41,06157,90|345,941177,85 168,09l48,59 CON
PR ES HIER RSR TRE | RSR a pm 11127 1211 0 aa ne:
2,57 1,24) 13351,75| 1,88| 0,67| 1,21164,36| 4,45) 1,91 2,5457,08 T £— + 1090,
10,72 549 5,348,79| 5,61, 2,45 3,656,33| 16,33| 7,94| 8,39 51,38
e
A 3
El 9 4
= 1143,51
E |3| 23,46| 12,55| 10,91/46,50| 7,80| 3,24 4,56 58,461 31,26| 15,79| 15,4749,49) 7 erstes
2 41 49,50) 22,07| 20,43 48,07|11,65) 5,16| 6,49/55,71| 54,15| 27,23| 26,92 49,71) 10 ae)
2 5| 67,96) 36,20) 31,76,46,73/19,49| 9,70) 9,79/50,23| 87,45] 45,90, 41,55,47,51) 13 Kanne
4 ñ
147,210 77,55| 69,66|47,32]46,43|21,22|25,21|54,30]193,64| 98,74] 94,87/48,99 681,99
| 9
312| 1,37| 1,75/56,09| 1,95) 0,77) 1,1860,51| 5,07| 2,14| 2,9357,79| 2 09749811532 t= + 1090.
15,51| 6,40) 9,11/58,74) 5,68) 2,64| 3,0453,52| 21,19] 9,04 12,1557,34| 4 |2,115,08 7,',7
35,47| 15,27) 20,20|56,95]10,08| 4,74 5,34)52,98] 45,55] 20,01) 25,54/56,07| 6 3,275,081 3/56
62.43 29,05| 33,38/53,47|14,60 6,53) 8,07/55,27| 77,03) 35,58) 41,45153,81 8 14,45 5,335 35 64
119,41) 59,25) 60,16/50,38/35,96/19,42/16,5446,001155,37| 78,67| 76,70 49,37 12 |5,94/5,23 25.65
1 D
Le 26 octobre.
CQ Hm © D m
——
68,2734,10|34,17|50,00]304,211145,441158,77/52,19 673,25
235,94
3,77 1,77) 200/53,05| 2,30 0,91) 1,3960,43] 6,07 2,68, 3,3955,85) 2
17.28 7,60 9,68/56,02) 6,06 2,95 3,11,01,32| 23,34 10,55 12,7954,80| 4 |2,36)5,16)) 39 84
19,25/55,40| 8,50 4,24) 4,26/50,12| 43,25 19,74) 23,5154,36) 5 |3,
53.09 23,60) 29,49/55,55|11,51| 6,03, 5,4847,61| 64,60) 29,63 34,97 54,131 8 /4,11/5,23 38,68
75,01 34,90) 40,11,53,47/18,66,10,06| 8,60/46,09| 93,67) 44,96) 48,71|52,00 ; 99.
| | i
111,34/124,60/52,81
t=— 1358.
Le 25 novembre
OR oo toe
O2
=
E
c
i
SA
c
e
100,53/54,6747,03|24,19|22,84 48,56|230,93/107,56 123,37 53,42 701,76
=
co
wo
eo
e
[9.0]
E
9
=
; j| j| | | 58,94 m
&|ı] 1,791 o87 o925140 162 0,67) 0,9558,64| 341 154 1875484 ? CLEO VA
8 2| 11,49] 5,05, 64456,05 411| 2,22) 1,8945,99| 15,60) 7,27 8,33,53,40 AE Ce
3 3| 26,56 11,87, 14,6955,10) 7,73, 3,66 4,07 52,65] 34,29 15,53) 18,76 2M En Cr)
à /4| 43,90, 20,12) 23,7854,17110,99 5,46, 5,53,50,32) 54,89 25,58 ne SLE Pon 95,00
3 5| 6787 3228 355952441725 8,86, 8,3948,64 85.2 41,14) 43,9851, 975.11 0986
[151,61] 7019 81,42/53,70/11,70/20,87/20.83/29,95/193.81 91,06/102,25/52,89 a RM
t— — 1821.
zo 0.77] 08215157 3,891 2,04 1,8547,56
1| 2,30 1,97) 1,0344,78| 1,59, 0,77| 0,82/51,57) >; eee
2| 2013 970 10435181] 5,57) 2,67| 2,90 52,06| 25,70) 12,37, 13,33151,87
3| 3903| 1879 20245186) 792, 401| 3,9149,37| 46,95 22,80, 24155144
4
5
51152 | 5,97 8,52 41,76/52,02
69,60) 33,09, 36,51 52,46110,68) 5,43) 5,25 49,16| 80,28) 38, ‚76.52,
112.80, 61 30! 51,50/45,66 25.78 14,80,10,98)42,59 138,58 76,10 62,48'45,09
> » 2 2 ? | | |
1869
Le 19 janvier.
295,401151,83 1143,57 48,60)
119,7149,09 51,54/27,08|23,86 46,29
[243,86 124,15
122—128.
120/51,72 2 |0,56 5,18
124 0.68) 0514841] 1,06! 047 0,5955,60| 232) 1,121 153051, ,56/5,18) Prog ee care
2054| 930! 1124/54/72) 5,87| 2,75 31253115] 26,41 12,05] 14365437 4|2,39 5,21] sa]. Le, bos parait homi, Puit une
76.28 35,20 41/08153,83)15,86 7,03) 8,83/55,67| 92,14) 42,23 49,01/54,25) [701528 75 9) condensation sur le vere
3 ’
; 98.03 55.69126,37 12,61 13,76 52,18202,40| 90,611111,7955,23| 11 [14538 8415
Le 16 février.
GU w D rn
176,03, 78,00
28130) 63,25 35,14 28,11 44,441344,55 16 |8,79)5,54) 51 09
| ee eee - —
| (555,41 malsoobsaiasaere | | | | | 9m
n ANH db hti |b
WE
PET
nda
3
$ d
PN
ic^
21 Septembre
3 Octobre 1876.
Über eine Sammlung schlesischer Ichneumoniden. Von
F. W. Woldstedt.
Obgleich wir schon durch Gravenhorst, der wäh-
rend einer langen Reihe von Jahren als Lehrer an der
Hochschule in Breslau thätig war, über die schlesische
Ichneumonidenfauna ziemlich genau unterrichtet wor-
den sind, so ist doch noch Manches zu erforschen
übrig geblieben. Eine Sammlung, die früher dem nun-
mehr verstorbenen Lieutenant Müller gehórte, von
der jetzt aber ein Theil im Museum der Universität
zu Kónigsberg sich befindet und ein anderer vor eini-
gen Jahren für das Entomologicum der hiesigen Aka-
demie der Wissenschaften angekauft wurde, beweist
dieses ganz augenscheinlich. Zwar habe ich nur Gele-
genheit gehabt die hier in Petersburg vorhandenen
Arten zu untersuchen, aber auch unter ihnen befinden
sich manche, die, so viel ich weiss, entweder noch gar
nicht als in Schlesien vorkommend bekannt sind, oder
auch bis Jetzt nur in einem oder wenigen Exemplaren
dort gefunden worden sind. Besonders interessant sind
solche Arten, die noch nicht in die von Holmgren
aufgestellten neuen Gattungen untergebracht worden
sind, da man in den meisten Fällen ziemlich sicher
— 688 —
sein kann dieselben vor sich zu haben, wie Graven-
horst, als er seine Ichneumonologia Europaea schrieb.
Es sind deshalb einige schon bekannte Arten von mir
nochmals beschrieben und dabei die Skulptur mehr
berücksichtigt worden, als dieses früher geschehen ist.
Gern hätte ich das neue System von Förster mehr in
Anwendung gebracht, aber ein Jeder, der sich mit
demselben eingehender beschäftigt hat, wird zugeben,
dass es oft sehr schwer ist sich darin zurechtzufinden.
Nur in einem Paar Fällen habe ich seine neuen Gattun-
gen angenommen, in anderen sie in Klammern hinzu-
gefügt, in den meisten aber sie unberücksichtigt ge-
lassen.
Ausser den neuen Arten und Varietäten, die weiter
unten beschrieben werden sollen, wären folgende Ar-
ten, die in der Sammlung vorhanden sind, noch be-
sonders hervorzuheben: Habronyx heros Wesm.; Hete-
ropelma calcator Wesm.; Anomalon bellicosum Wesm.,
cerinops Grav., procerum Grav., nigricorne Wesm.;
Paniscus cephalotes Holmgr.; Ophion marginatus Jur.
Grav.; Campoplex carinifrons Holmgr., nitidulator
Holmgr., subaequalis Först. Holmgr.; leptogaster
Holmgr., falcator Thunb., obliteratus Holmgr., oxya-
canthae Boie, xenocamptus Foerst. Holmgr.; Cymo-
dusa antennator Holmgr.; Casinaria orbitalis Grav.,
varians Tschek; Limneria geniculata Grav. et var. 1
Holmgr., mutabilis Holmgr., erucator Zett., vivida
Holmgr., unicincta Grav., transfuga Grav.; Hxetastes
aethiops Grav., flavitarsus Grav.; Zxochus alpinus
Zett.; Bassus ruficornis Holmgr., B. (Syrphoctonus)
exsultans Grav.; Ephialtes tenuiventris Holmgr. (geni-
culatus Brischke); Teleutaea striata Grav.; Pimpla
— 689 —
(Epiurus) calobata Grav., ovivora Bohem.; Lycorina
triangulifera Holmgr.; Glypta consimilis Holmgr., pic-
tipes Taschenb., resinanae Hart. Ratz.; Lissonota cu-
lieiformis Grav., parallela Grav. var. 1 Taschenb., la-
teralis Grav., deversor Grav., conflagrata Grav., lineata
Grav., commixta Holmgr., altipes Holmgr.; Mesocho-
rus strenuus Holmgr., anomalus Holmgr.; Aptesis mi-
croptera Grav.; Hemiteles pulchellus Grav.; Phygadeuon
aberrans Taschenb.; Mesostenus annulatus Brischke
(Xylonomus); Cryptus rufipes Grav., leucopsis Grav.,
hostilis Grav. et var. 1 Woldst., rufiventris Grav.
Tschek., adustus Grav. var. 1 Taschenb.; Platylabus
tenuicornis Grav. et var. 1 Holmgr , dolorosus Grav.;
Amblyteles pseudonymus Wesm., inspector Wesm., re-
pentinus Grav. var. 1 Grav., strigatorius Grav.; Ich-
neumon multicinctus Grav. var. 1 Wesm., castaniven-
tris Grav., bucculentus Wesm., sicarius Grav., dume-
ticola Grav., bilunulatus Grav., vestigator Wesm.,
pachymerus Hart. Ratz.; Apaeleticus mesostictus Grav.
Wesm.; Centeterus major Wesm.; Phaeogenes callopus
. Wesm., fuscicornis Wesm. var. 1 Wesm.; Cfeniscus
(Microplectron) erosus Holmgr.; Eumesius crassicornis
Grav.; Polyblastus palaemon Schiödte; Perilissus pal-
lidus Grav.; Oedemopsis scabricula Grav. (Tryphon);
Euryproctus nigriceps Grav. (Mesoleptus praetermis-
sus Woldst.); 7ryphon ephippium Holmgr., Tr. (Otito-
chilus) trochanteratus Holmgr. var. 1 Brischke; Me-
solius rufolabris Zett. Holmgr., hamulus Grav., viduus
. Holmer., nigricollis Grav. Brischke, leucostomus Grav.
Es folgen nun die
Mélanges biologiques. IX. 87
— 690 —
Beschreibungen.
1. Casinaria moesta Grav. Parum nitida, nigra;
apice palporum et basi tibiarum albidis; medio abdo-
minis subcompressi anticorumque pedum femoribus
apice, tibiis et tarsis rufescentibus.
Campoplex moestus? Grav. III. 599. 99°.
Long. 6 — 8 millim.
d. Caput pone oculos angustatum, genis et tempo-
ribus angustis; facie et fronte scabriculis. Antennae
corpore breviores, apice subattenuatae. Thorax altitu-
dine longior, scabriculus; metathorace medio longitu-
dinaliter impresso. Abdomen angustum, subclavatum,
teretiusculum; segmento primo posticorum pedum co-
xis cum trochanteribus longiore, nigro; secundo lati-
tudine plus duplo longiore, nigro, fascia rufa ante api-
cem; tertio latitudine paulo longiore, quarto et quinto
transversis, rufis, hoc apice nigro; sequentibus trans-
versis, nigris; spiraculis segmentorum omnium distinc-
tis, punctiformibus. Alae fere hyalinae, stigmate et
squamula fuscis; areola petiolata, nervum recurrentem
pone medium excipiente, nervis discoido-cubitali et
transverso anali haud vel vix fractis. Pedes mediocres,
maxima ex parte nigri, calcaribus tibiarum albidis;
intermediorum femoribus apice, tibiis et tarsis inter-
dum fusco-testaceis.
2. C. punctiventris n. sp. Parum nitida, punctulata,
nigra; palpis apice fusco-ferrugineis; abdominis medio,
femoribus anticis totis, intermediis apice, anteriorum
pedum tibiis et tarsis tibiarumque posticarum medio
rufescentibus; abdomine supra punctis nonnullis majo-
ribus instructo, apice subcompresso; alis fere hyalinis,
stigmate pallido, squamula fusca.
— 691 —
Long. 5 — 6 millim.
Q. Caput pone oculos valde angustatum, fronte su-
pra antennas nonnihil impressa, medio carinulata. An-
tennae corpore paululum breviores. Thorax robustus,
altitudine longior, confertim punctatus; metathorace
medio longitudinaliter impresso. Segmentum abdomi-
nis primum altitudine latius, apicem versus parum di-
latatum, posticorum pedum coxis cum trochanteribus
longius, nitidum, nigrum, postpetiolo obsoletius cana-
liculato; secundum latitudine paulo longius, rufum,
basi nigra; tertium et quartum transversa, rufa; se-
quentia nigra; terebra breviter exserta. Areola alarum
petiolata, nervum recurrentem pone medium excipiens;
nervus discoido-cubitalis arcuatus, transversus analis
vix, nisi longe infra medinm obsoletissime fractus.
Pedes mediocres.
3. Limneria caedator Grav. Parum nitida, griseo-
pubescens, nigra; ore, squamulis alarum, trochanteri-
bus anterioribus apiceque trochanterum posticorum
flavidis; segmento abdominis secundo apice et sequen-
tibus fere totis pedibusque rufocastaneis, posticorum
coxis, basi trochanterum, basi apiceque tibiarum et
tarsis nigricantibus, coxis anterioribus basi fuscis; ca-
pite pone oculos valde angustato; areis metathoracis
scabriculi superioribus quinque subdistinctis, quarum
superomedia fere hexagona, latitudine non longiore,
area posteromedia planiuscula; segmento abdominis
secundo latitudine nonnihil longiore; terebra brevissi-
ma; areola alarum petiolata.
Campoplex caedator Grav. III. 561. 75.
Long. 5 millim.
2. Antennae filiformes, corpore paulo breviores.
— 692 —
Thorax capite nonnihil angustior. Abdomen capite
cum thorace paulo longius, segmento primo curvato,
posticorum pedum coxis cum trochanteribus haud bre-
viore, postpetiolo tumidiusculo, tertio quadrato. Alae
subfumato-hyalinae, stigmate piceo, areola cubitali
intermedia nervum recurrentem fere in medio exci-
piente, nervo transverso anali rectiusculo. Pedes me-
diocres.
4. L. crassiuscula Grav. Parum nitida, pubescens,
nigra; ore, scapo antennarum subtus, squamulis ala-
rum, trochanteribus et medio tibiarum posticarum
flavis; margine apicali segmenti abdominis secundi
pedibusque rufescentibus, posticorum coxis, basi tro-
chanterum, geniculis, apice et basi tibiarum apiceque
tarsorum nigris; capite pone oculos angustato; areis
superioribus metathoracis subtiliter alutacei subdis-
tinctis, quarum superomedia fere triangulari, cum
posteromedia plana confluente; segmento abdominis
subcompressi secundo latitudine vix longiore; alis sub-
fumato-hyalinis, stigmate piceo, areola minuta, petio-
lata.
Campoplex crassiusculus? Grav. III. 531. 54.
Long. 5 — 6 millim.
d. Antennae corpore breviores, apice subattenuatae.
Thorax capite paululum angustior. Segmentum abdo-
minis primum posticorum pedum coxis cum trochan-
teribus paulo longius, postpetiolo lateribus rotundato,
petiolo plus duplo latiore. Alae vix infumatae, areola
nervum recurrentem pone medium excipiente, nervis
discoido-cubitali et transverso anali non fractis. Pedes
mediocres; coxis anterioribus interdum basi fuscis.
5. L. nigritarsa Grav. Parum nitida, griseo-pubes-
— 693 —
cens, nigra; ore, articulo primo antennarum subtus,
squamulis alarum anteriorumque pedum coxis et tro-
chanteribus flavidis; pedibus rufis, posticorum coxis,
basi trochanterum, apice tibiarum et tarsis nigrican-
tibus; capite pone oculos parum angustato; areis me-
tathoracis scabriculi superioribus quinque distinctis,
quarum superomedia fere pentagona, latitudine haud
longiore; area posteromedia parum impressa, trans-
versim rugulosa; segmento abdominis secundo latitu-
dine nonnihil longiore; areola alarum petiolata, nervo
discoido-cubitali fracto.
Campoplex nigritarsus Grav. III. 506. 35.
Long. 5 — 6 millim.
3. Antennae apicem versus subattenuatae, longitu-
dine corporis. Mesonotum punctulatum, opacum. Ab-
domen thorace angustius, longitudine capitis cum tho-
race; segmento primo posticorum pedum coxis cum
trochanteribus vix breviore, spiraculis prominulis,
postpetiolo latitudine longiore, petiolo vix duplo la-
tiore. Alae hyalinae, stigmato pallido, areola nervum
recurrentem pone medium excipiente, ramello divi-
dente subdistincto, nervo transverso anali infra me-
dium fracto. Pedes mediocres.
6. L. robusta n. sp. Parum nitida, punctulata, nigra;
ore squamulisque alarum flavis; plica ventrali strami-
nea, fusco-maculata; pedibus rufis, coxis et basi tro-
chanterum nigris; facie fronte paulo angustiore; meta-
thorace brevi, postice abrupte declivi, areis obsoletis;
segmento abdominis secundo latitudine distincte 3, vel
vix longiore Q, terebra longitudine dimidii abdominis;
alis hyalinis, stigmate piceo, areola sessili, nervum re-
currentem pone medium excipiente, nervo transverso
— 694 —
anali longe infra medium, interdum obsoletissime,
fracto.
Long. 6 millim.
3Q. Caput griseo-pubescens, pone oculos angusta-
tum. Oculi oblongi, juxta radicem antennarum leviter
emarginati. Antennae crassiusculae, apice vix attenua-
tae, dimidio corpore longiores. Thorax robustus, alti-
tudine paulo longior. Abdomen capite cum thorace
paulo longius, breviter griseo-pubescens, segmento
primo posticorum pedum coxis cum trochanteribus
longiore. Nervus alarum discoido- cubitalis arcuatus.
Pedes mediocres.
7. L.spreta n. sp. Parum nitida, nigra; ore et squa-
mulis alarum flavidis; cingulo apicali segmenti abdo-
minis secundi, macula laterali segmenti tertii pedi-
busque rufescentibus, basi coxarum anteriorum posti-
corumque pedum coxis et trochanteribus nigris; capite
pone oculos angustato, temporibus nonnihil tumidis;
metathorace scabriculo, medio longitudinaliter subim-
presso, areis superioribus utrinque duabus; abdomine
compresso, thorace multo angustiore, segmento se-
cundo latitudine duplo longiore; alis hyalinis, stigmate
fulvo, areolà minuta, petiolata, nervum recurrentem
paullulum pone medium excipiente, nervo transverso
anali haud fracto.
Long. 5 — 6 millim.
d. Facies griseo-pubescens. Antennae corpore bre-
viores, apicem versus nonnihil attenuatae. Mesopleu-
rae aciculatae. Segmentum primum abdominis posti-
corum pedum coxis cum trochanteribus paulo longius,
postpetiolo nonnihil latiore quam petiolus, latitudine
longiore, lateribus subrotundatis; tertium latitudine
— 695 —
longius. Nervus alarum radialis externus apice paul-
lulum incurvatus, discoïdo-cubitalis arcuatus. Pedes
mediocres.
8. L. unicincta Grav. Holmgr. Q: Terebra vix ex-
serta; cetera sicut in mare. dQ.
9. Erochus consimilis Holmgr. Var. 1 3: puncto
utrimque verticis et macula apicali scutelli flavis; pe-
dibus rufis, coxis posticis basi fuscis.
10. Ex. miratus Grav. Nitidus, punctulatus, pu-
bescens, niger; fascia arcuata infra antennas, puncto
ad orbitas verticis, linea longa ante alas, squamulis
alarum, limbo scutelli, apice postscutelli et marginibus
summis apicalibus segmentorum ultimorum abdominis
flavidis; pedibus rufis, coxis et trochanteribus nigris,
summa basi tibiarum posticarum albida; fronte antice
utrinque foveolatim impressa, elevatione media trian-
gulari haud determinata; areis metanoti supero-exter-
nis et dentiparis costa elevata discretis; segmento ab-
dominis secundo in medio subtiliter punctulato.
Exochus mitratus Grav. II. 350. 224.
Long. 8 millim.
Q. Caput pone oculos sat angustatum. Antennae
apice paulo attenuatae, longitudine dimidii corporis.
Thorax capite nonnihil latior, spiraculis metathoracis
fere linearibus. Abdomen capite cum thorace longius,
segmento primo latitudine parum longiore, carinulis
ad medium extensis. Alae subfumato-hyalinae, stig-
mate piceo, radice et squamula albo-flavis, hac puncto
fusco; areola nulla, nervo radiali interno segmento
costae tertio fere dimidia parte breviore, nervo trans-
verso ordinario pone originem nervi basalis terminato,
transverso anali infra medium fracto. Pedes validi.
— 696 —
11. Ex. pumilus Holmgr. Var. 1: mesothorace rufo-
maculato.
12. Ex. tardigradus Grav. Var. 1: apice genarum
summo, punctis ad orbitas verticis et ante alas apice-
que scutelli et postscutelli flavidis.
13. Bassus scabriculus Holmgr. Var. 1 d: maculis
ante et infra alas pectorisque flavis; scutello nigro.
14. Ephialtes tenuiventris Holmgr. Var. 1 3: scapo
antennarum toto nigro.
15. Troctocerus n. g. Pimplinorum. Caput transver-
sum, parum buccatum, pone oculos subangustatum.
Frons supra antennas impressa. Facies fere quadrata,
fronte nonnihil angustior. Clypeus discretus, apice de-
presso. Antennae porrectae, filiformes, articulis fla-
gelli 2— 4 extus erosis. Thorax latitudine longior;
mesonoto antice trilobo; area metathoracis superome-
dia angusta. Abdomen subdepressum, thorace plus
duplo longius; segmentis 1 — 7 latitudine longioribus,
marginibus apicalibus laevibus, tuberculis lateralibus
vix distinctis, ventre plica longitudinali elevata in-
structo. Alae modice latae; areola quadrangulari, sub-
petiolata, nervum recurrentem pone medium exci-
piente; nervo transverso anali infra medium leviter
fracto. Pedes graciles; tibiis anticis nonnihil curvatis;
unguiculis tarsorum simplicibus, horum posticorum ar-
ticulo ultimo penultimo plus duplo longiore.
Tr. elegans n. sp. Nitidulus, niger; palpis albidis;
facie sericeo-hirta; antennarum basi subtus testacea ;
thorace maxima ex parte rufo; pedibus anterioribus
pallide stramineis, posticis rufescentibus, tibiis albidis,
basi apiceque infuscatis, tarsis fuscis, basi articulorum
— 6g —-
albida; alis fere hyalinis, stigmate testaceo, radice et
squamula pallide stramineis. d.
Long. 67/, millim.
Femina ignota.
16. Glypta mensurator Fabr. Var. 1 3: abdomine
magna ex parte et scutello rufis.
17. Polysphincta Taschenbergi n. sp. Nigra, nitida;
palpis pallidis; flagello antennarum subtus fusco-ferru-
gineo; mesothorace maxima ex parte rufo; alis fere
hyalinis, stigmate testaceo, radice et squamula albidis;
cellula radial lanceolata, nervo transverso anali infra
medium fracto, nervum e fractura distinctum emit-
tente; pedibus rufo-fulvescentibus, tibiis posticis exal-
bidis, apice et macula ante basin fuscis; terebra seg-
mento primo circiter duplo longiore.
Long. 7°, millim.
Q. Caput pone oculos sat angustatum. Mesothorax
rufo-sanguineus, macula antica mesonoti mesosterno-
que nigro-fuscis. Metanoti area superomedia vix dis-
tincta, angusta, apice aperta. Segmentum primum ab-
dominis coxis posticis vix brevius, in medio elevatum,
carinulis distinctis; sequentia tuberculis lateralibus
majusculis instructa. Pedes mediocres, articulo ultimo
tarsorum majusculo; trochanteribus posticis et apice
articulorum tarsorum posticorum infuscatis.
18. Lissonota carbonaria Holmgr. Var. 1 9: puncto
ante alas stramineo; stigmate alarum pallide testaceo.
19. L. lateralis Grav. Tasch. 3: Nigra; ore, clypeo,
genis, facie, orbitis frontis et verticis, articulo anten-
narum primo subtus, margine prothoracis, macula
subhamata ante alas, lineis mesonoti, scutello, post-
scutello, squamulis alarum, lineola infra alas et maculis
Mélanges biologiques. IX. 88
— 698 -
pleurarum flavis; flagello antennarum basin versus
subtus, lateribus thoracis, marginibus apicalibus seg-
mentorum 1 — 4 abdominis pedibusque rufescentibus.
20. L. segmentator Fabr. Var. 1 9: macula hume-
rali flava. |
21. Phygadeuon Broschku n. sp. Nitidulus, breviter
pubescens, niger; abdominis medio, femoribus ante-
rioribus apice, tibiis anterioribus et tarsis anticis
rufis; annulo tarsorum posteriorum albo; clypeo vix
discreto, apice marginato, subtruncato; metathorace
parum declivi, ruguloso, subbidenticulato, area supero-
medin valde obsoleta, postice aperta, spiraculis ova-
libus; segmento primo abdominis posticorum pedum
coxis cum trochanteribus vix breviore, parum cur-
vato, apicem versus paulo dilatato, altitudine latiore,
laevi, nitido, carinulis nullis, spiraculis prominulis;
alis subfumato-hyalinis, areola lateribus fere parallelis,
nervum recurrentem in medio excipiente, ramulo nervi
dividentis punctiformi, nervo transverso ordinario
paulo ante originem nervi basalis terminato, transverso
anali infra medium fracto.
Long. 7 millim.
d. Caput haud buccatum, pone oculos subangu-
statum, vertice angusto, facie rugulosa, in medio parum
elevata. Antennae dimidio corpore nonnihil longiores,
crassae, setaceae, articulo primo flagelli latitudine cir-
citer duplo longiore. Thorax robustus, mesonoto con-
fertim punctato, pleuris rugulosis. Segmentum abdo-
minis primum apice, 2 — 4 tota rufa, haec transversa.
Pedes validiusculi.
22. Mesostenus niveatus Grav. Var. 1d: macula
genarum, lineola humerali et altera infra alas apiceque
— 699 —
scutelli albis; segmento abdominis quarto basi rufo.
23. Cryptus avidus n. sp. Subopacus, confertim
punctulatus, niger; palpis, lineola tenuissima ad orbitas
faciales, annulo antennarum, radice alarum, macula
scutelli et margine apicali segmentorum abdominis
ultimorum albidis; anteriorum pedum femoribus apice,
tibiis et tarsis, geniculis posticis et incisuris 1 — 3
abdominis castaneo-rufis; clypeo apice depresso, sub-
truncato; metathorace bidenticulato, scabro, areis
superioribus quinque, quarum superomedia brevi, sub-
hexagona, spiraculis ovalibus; segmento abdominis pri-
mo nonnihil curvato, nitidulo, aciculato-punctato, cari-
nulis postpetioli subdistinctis, terebra abdomine paulo
longiore; areola alarum costam versus sat angustata,
nervum recurrentem pone medium excipiente, ramello
cellulae cubitalis primae distincto, nervo transverso
ordinario fere interstitiali, transverso anali infra
medium fracto.
Long. 8 — 9 millim.
©. Caput pone oculos valde angustatum, fronte
canaliculata, supra antennas nonnihil impressa, tuber-
culo faciali distincto. Antennae dimidio corpore paulo
longiores, apice parum attenuatae, articulo primo
flagelli latitudine fere quadruplo longiore. Mesono-
tum trilobum. Sulcus medius mesosterni postice
dilatatus. Segmentum primum abdominis posticorum
pedum coxis cum trochanteribus vix longius, post-
petiolo lateribus parallelis, petiolo duplo circiter
latiore; secundum apicem versus sat dilatatum, lateri-
bus rotundatum, confertissime punctatum, opacum,
latitudine vix longius; tertium transversum, pun-
ctatum, opacum; sequentia laeviora. Alae subfumato-
— 700 —
hyalinae, stigmate et squamula piceis. Pedes medio-
cres;- posticorum femoribus et tarsis interdum ex
parte castaneis.
24. Cr. scrutator n. sp. Subnitidus, niger; palpis
piceo- ferrugineis; orbitis internis, annulo antennarum
et margine supero colli albis; abdomine, lateribus
petioli exceptis, pedibusque rufis, coxis et trochanteri-
bus nigris, posticorum femoribus basi, tibiis apice et
tarsis paululum infuscatis; clypeo apice anguste de-
presso, subtruncato; fronte impressa, rugulosa; meta-
horace scabriculo, bidenticulato, area superomedia
subdistincta, pentagona, spiraculis elongatis; segmento
abdominis primo posticorum pedum coxis cum trochan-
teribus non longiore, carinulis postpetioli subdistinctis,
terebra '/, abdominis longitudine; areola alarum co-
stam versus angustata, nervum recurrentem paulo pone
- medium excipiente, ramello cellulae cubitalis primae
distineto, nervo transverso ordinario paulo ante origi-
nem nervi basalis terminato, transverso anali infra
medium fracto.
Long. 8. millim.
Q. Caput pone oculos distincte angustatum, tuber-
culo faciali distincto. Antennae filiformes, dimidio
corpore nonnihil longiores, articulo primo flagelli
latitudine quadruplo saltem longiore. Mesonotum tri-
lobum, punctulatum. Pleurae rugulosae. Segmentum
abdominis primum curvatum, apicem versus sat dila-
tatum, lateribus. postpetioli fere parallelis. Alae
fumato-hyalinae, stigmate et squamula fuscis, nervo
radiali externo basi apiceque paullulum curvato. Pedes
mediocres, tibiis anticis inflatis, basi angusta.
— 701 —
25. Ichneumon bucculentus Wesm. Var. IQ: macula
segmenti quarti alba.
26. Ichn. pachymerus Hart. Ratz. Var. 1 ©
(Phygadeuon Piniperdae Hart. Ratz.): lineola infra
alas, apice scutelli maculaque segmenti sexti abdomi- »
nis albis; segmento abdominis quarto castaneo.
27. Ichn. xanthorius Forst. Var. 1 3: sicut var.
2 Wesm., sed lateribus segmentorum abdominis ulti-
morum flavidis femoribusque posticis fere totis nigris.
Var. 2 à: sicut var. 2 Wesm., sed lineolis ad orbitas
oculorum externas et marginibus apicalibus segmen-
torum abdominis ultimorum flavidis; femoribus posti-
cis fere totis nigris.
28. Polyblastus rixator n. sp. Parum nitidus, punctu-
latus, niger; palpis, scapo antennarüm subtus et squa-
mulis alarum albidis; medio mandibularum pedibus-
que rufis, coxis, apice tibiarum posticarum tarsisque
posticis nigricantibus; clypeo vix discreto, apice
subrotundato; areis metathoracis bidenticulati superi-
oribus quinque valde distinctis, quarum superomedia
longitudine latiore, subhexagona; area posteromedia
abrupte declivi; segmento abdominis primo coxis
posticis distincte longiore, marginato, scabriculo,
carinulis ultra medium extensis; secundo et tertio ,
tranversis, scabriculis; alis infumato-hyalinis, stig-
mate piceo, areola nulla.
Long. 5 — 6 millim.
3. Caput opacum, pone oculos paulo angustatum,
facie nonnihil pubescente. Antennae subsetaceae,
dimidio corpore paulo longiores. Mesopleurae punctu-
latae, nitidae. Nervus alarum tranversus analis infra
medium fractus, nervum e fractura distinctum emit-
ni —.
tens. Pedes mediocres, unguiculis tarsorum basi tan-
tum subpectinatis.
29. Perilissus Foersteri n. sp. Parum nitidus, niger;
ore, clypeo, apice genarum, facie, macula ad orbitas
verticis, scapo antennarum pedibusque rufescentibus,
basi coxarum et tarsis infuscatis; clypeo vix discreto;
areis metathoracis superioribus quinque, quarum
superomedia elongata; segmento abdominis primo
coxis posticis parum longiore, carinulis nullis; alis
hyalinis, stigmate et squamula pallidis, areola sub-
petiolata, nervum recurrentem fere in ipso apice exci-
piente, nervo transverso anali in medio fracto.
Long. 4 — 5 millim.
3. Caput pone oculos non angustatum. Antennae
corpore haud longiores, articulis flagelli 1 et 2 aequa-
libus. Abdomen nigrum, incisuris medi subcastaneis;
segmentum secundum transversum. Pedes graciles;
calcare interno tibiarum posticarum articulo secundo
tarsorum paulo breviore.
30. Euryproctus aberrans n. sp. Parum nitidus,
confertim punctatus, niger; ore, antennis, abdominis
medio pedibusque rufescentibus, coxis et basi trochan-
terum nigris; areis metathoracis superioribus tribus,
‚quarum superomedia elongata, apicem versus paulo
dilatata; segmento abdominis secundo latitudine paulo
longiore, tertio subquadrato; alis parum infumatis,
stigmate brunneo, radice et squamula flavis, hac
macula fusca notata.
Asymmictus mundus Foerst. in sched.
Long. 9. millim.
$9. Caput pone oculos paulo angustatum, fronte et
facie rugulosis Antennae corpore parum breviores,
> _
En
EM.
rufae, scapo supra nigro. Thorax rugulosus; dorsulo
et scutello confertim punctatis, hoc carinulis duabus
elevatis, parallelis, obsoletissimis apice instructo;
spiraculis metathoracis ovatis. Segmentum abdominis
primum apice late, secundum, tertium et quartum
rufa. Areola alarum irregulariter triangularis, nervum
recurrentem pone medium excipiens; nervus trans-
versus analis supra medium fractus. Pedes mediocres.
31. Mesolius decipiens m. sp. Vix nitidus, niger;
ore, antennis basin versus subtus, abdominis medio
pedibusque rufescentibus, coxis et trochanteribus
nigris, posticorum femoribus et tibiis apice tarsisque
infuscatis; clypeo apice subtruncato; areis meta-
thoracis superomedia elongata et posteromedia sat
declivi distinetissimis; segmento abdominis primo
coxis posticis nonnihil longiore, marginato, scabriculo,
earinulis fere ad apicem extensis; secundo et tertio
transversis, subscabriculis; alis infumato-hyalinis, stig-
mate fulvo-testaceo, basi albida, radice et squamula
flavis, areola nulla.
Long. 5 millim.
d. Caput pone oculos subangustatum, fronte et facie
opacis. Antennae filiformes, corpore vix breviores,
articulis flagelli apice paululum incrassatis. Mesono-
tum elevatum, metathorace brevi multo altius. Seg-
mentum primum abdominis apice saltem duplo latius
quam basi, nigrum, apice rufo; 2 — 4 rufa, hoc
lateribus fuscis, Nervus alarum transversus analis in-
fra medium fractus. Pedes mediocres.
32. M. infidus n. sp. Subnitidus, niger; palpis
et basi tibiarum posticarum albescentibus; mandibu-
lis et clypeo rufo-piceis; squamulis alarum et apice
— 104 —
trochanterum flavis; abdominis medio pedibusque
rufis, coxis, basi trochanterum posticorumque pedum
geniculis, apice tibiarum et tarsis nigricantibus;
clypeo apice depresso, subtruncato; areis metathora-
cis superomedia latitudine longiore, apicem versus
dilatata et posteromedia distinctis; segmento abdomi-
nis primo latitudine vix duplo longiore, apicem versus
dilatato, alutaceo, carinulis ultra medium extensis,
spiraculis subprominulis; alarum nervo transverso
anali paulo infra medium fracto, areola irregulari,
petiolata, nervum recurrentem in ipso apice exci-
piente.
Long. 6 — 7 millim.
d. Caput pone oculos paulo angustatum. Antennae
corpore vix longiores, apicem versus parum angustatae.
Mesothorax nitidulus. Segmenta abdominis 2 — 4
transversa, rufa, 2 et 4 leviter fusco-maculata. Stigma
alarum piceum, basi anguste pallida. Pedes medio-
cres.
33. M. punctulatus n. sp. Subnitidus, punctulatus,
niger; ore, scapo antennarum subtus, puncto ante
alas, squamulis alarum, apice coxarum anteriorum et
trochanteribus flavis; pedibus rufis, coxis anteriori-
bus basi, posticis fere totis nigricantibus; clypeo
apice late rotundato, haud marginato; facie albido-
pubescente; area methathoracis superomedia obso-
letissima; segmento primo abdominis posticorum
pedum coxis cum trochanteribus haud breviore, cari-
nulis vix ad medium extensis, tertio latitudine paulo
breviore; areola alarum irregulari, subsessili, nervum
recurrentem in ipso apice excipiente, nervo discoido-
— 705 —
cubitali valde arcuato, subfracto, stigmate majusculo,
piceo.
Long. 6 — 7 millim.
3. Caput pone oculos vix angustatum, temporibus
latiusculis. Antennae filiformes, corpore breviores.
Mesonotum antice trilobum. Plica ventralis pallida.
Nervus alarum transversus analis infra medium fra-
ctus. Pedes mediocres; tarsis posticis parum infu-
scatis.
(Tiré du Bulletin, T. XXII, p. 390—402.)
Mélanges biologiques. IX. 89
m einen am i
AO Lovóquo N jte grade
D
ea
T
, MiB alti. Ht alt cuida fen Lo
“ft n ut: FLE ans vare p
p pif alas feed de Mid
3
= Novembre 1876.
Diagnoses plantarum novarum asiaticarum. Scripsit
C. J. Maximowicz.
Clematis nannophylla. (Flammula) Fruticulus erectus
densissime ramosus, ramulis hornotinis brevissimis erec-
topatulis pubescentibus; foliis minutis pinnatifidis co-
riaceis; flore in ramulis solitario terminali; sepalis 4
erectopatulis ovalibus acutis; filamentis basi dilatatis
glabris.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872. Dr.
Piasezki, 1875). Flores lutei.
Affinis Cl. fruticosae Turcz. Descriptionem et figu-
ram serius conferas in Enumeratione plantarum a
Przewalski lectarum, ubi invenies et sequentes omnes
e China vel Mongolia ortas.
Thalictrum Przewalskii, (Physocarpum DC.) Elatum
glabrum apice florigero tantum ramosum; foliis breve
superioribus brevissime petiolatis petiolo basi ample-
xicauli-auriculato lamina ampla ambitu deltoidea tri-
ternatim decomposita, segmentis ultimis breviter (la-
teralibus brevissime) petiolulatis cuneatorotundis tri-
lobis et obtuse pauciserratis; panicula ampla terminali
oblonga sparsiflora subnuda, pedicellis erectis fructi-
i NOS s
feris fructu longioribus; sepalis ovalibus parvis; sta-
minibus triplo longioribus, filamento leviter clavato
anthera oblonga obtusa; carpellis ad 8 diffusis semiob-
ovatis planocompressis utrinque 3-nerviis stylo recto
elongato mucronatis stipitatis (juvenilibus stipite fili-
formi parum longioribus). |
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872).
Nonnihil affine Th. sparsifloro Turcz., nec non Th.
cultrato W all. Prius foliis sessilibus, panicula pauciflora
foliata, pedicellis elongatis, flore nutante, carpellis breve
stipitatis, posterius antheris longe mucronatis, sepalis
amplis aliisque signis, ut prius, sed magis diversum.
Anemone exigua. (Anemonanthea DC.) Patentipilosa,
rhizomate tenui obliquo, foliis radicalibus 2—3 demum
elongatis petiolo basi orbiculato-dilatato lamina tri-
secta segmentis rotundatis lateralibus bi- terminali
brevissime petiolulato trilobis apiceque profunde pau-
cicrenatis crenis apiculatis; scapo bipollicari; involucri
3-phylli petiolis vaginatis basi connatis, laminis trifi-
dis incisoserratisque; pedunculo flore breviore villoso ;
sepalis 5 ovalibus; filamentis filiformibus; carpellis
subduodecim ovatis glabris stylo conico brevi apice
recurvo.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1873).
E.serie À. nemorosae L., sed nulli arctius affinis.
Adonis coerulea. (Consoligo D C.) Humilis glaberrima,
cauliculis dense foliatis; foliis petiolatis ambitu oblon-
gis bipinnatisectis, laciniis ovatis mucronatis passim
] — 3-lobis; petalis sepala fere duplo superantibus
patentibus; capitulo fructifero globoso, stylis leviter
recurvis.
In Chinae prov. Kansu, rara (Przewalski, 1873).
— 709 —
Ranunculus euneifolius. (Hecatonia DC. ?) Erectus ap-
presse pilosus; foliis cuneatis tripartitis laciniis lanceo-
latis acuminatis parce serratis lateralibus passim extus
lobulo auctis, summis linearibus; caule multifloro;
pedunculis teretibus; calyce patente piloso petalis late
obovatis plus duplo breviore; carpellis compressis mar-
ginatis laevibus rostro deltoideo brevi.
In Mongoliae australis regione Ordos, pratis vere
inundatis secus fl. Hoang-ho (Przewalski, 1871.)
Radice ignota quoad sectionem subdubius, in men-
tem vocat R. acrem L., nimis tamen differt foliorum
omnium subconsimilium forma cauleque densius foliato.
Delphinium Pylzowi. (Delphinastrum D C. $ 2.) Pedale
sericeo-villosum, caule foliato, petiolis basi dilatatis,
foliis ambitu cordato-rotundatis 5-partitis lobis bis
tripartitis lacinulis linearibus; racemo paucifloro saepe
composito, pedicellis arcuatis flore duplo longioribus;
sepalis violaceis calcari brevioribus; petalis nigris in-
ferioribus bifidis ; ovariis 5 sericeovillosis.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872.)
Habitu, floris colore, petalis nigris appropinquat
D. caucasico y. chinensi Rgl., differt praesertim fol-
lieulis 5 foliorumque laciniis tenuioribus et numero-
sioribus. A D. coeruleo Jacquem., cujus folia et ger-
mina 5 habet, petalis bifidis floreque duplo saltem
majore dignoscitur.
Delphinium albocoeruleum. (Delphinastrum DC. § 2.)
Elatum gracile sericeopubescens, caule foliato; petiolis
basi paulo dilatatis; foliis ambitu profunde cordatis
3—5-partitis partitionibus rhombeis profunde bitrifi-
dis incisisque lacinulis late linearibus acutis; racemis
terminali ad 6-, lateralibus 1 — 3-floris; pedicellis
— 110 —
apice bibracteolatis florem aequantibus arcuatopatulis;
sepalis albidocoeruleis calcari gracili brevioribus pe-
tala atra inferiora biloba superantibus; folliculis 3 sub
anthesi dense villosis.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872.)
Ex affinitate D. tristis Fisch. et D. elati L. Primum,
quoad folia simile, calcari crasso sepalis breviore, ra-
cemo simplici, sepalis fuscis, secundum racemo mul-
tifloro, foliis minus dissectis + flore minore sepalis ma-
gis conniventibus, pedicellis multo tenuioribus, bracteis
bracteolisque filiformibus neque lanceolatis diversum.
Delphinium sparsiflorum. (Delphinastrum 8 2.) Elatum
gracile glabriusculum, caule foliato; petiolis aequali-
bus; foliis ambitu profunde cordatis pedatotrisectis:
segmento terminali basi integra cuneato subpetiolulato
apice trifido et inciso-serrato, lateralibus latioribus
sessilibus bipartitis laciniis apice 2 — 3-fidis inciso-
serratisque serraturis mucronatis; foliis summis indi-
visis linearilanceolatis integris; panicula pyramidali e
racemis lateralibus et terminali elongato paucifloris;
pedicellis patulis flore multo longioribus filiformibus
minute linearibracteatis; calyce parvo decoloro conico-
connivente; calcari late conico sepala aequante; peta-
lis calyce paulo brevioribus pallidis superioribus utrin-
que obtusis, inferioribus bifidis; folliculis 3 glaber-
rimis.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872).
Ab omnibus notis structura petalorum superiorum
in calcaria obtusa plana laminae subaequilata abeun-
tium abhorret, ceterum D. denudato Wall. non ab-
simile, a quo tamen statim pedicellis filiformibus et
calcari brevi dignoscitur.
— 111 —
Aconitum gymnandrum, (Napellus DC.). Humile, totum
pilis longis patentibus hirtum; foliis trisectis segmen-
tis petiolulatis terminali tri-lateralibus bipartitis laci-
niis pinnatifidis lacinulis lanceolatis acute serratis;
floralibus breve petiolatis sensim simplicioribus; ra-
cemo elongate, flore pedicellum superante; sepalis la-
mina longius unguiculatis; nectariorum calcari obtu-
sissimo crasso labio maximo rotundato serrato e cas-
side convexa recteque lateque rostrato subexserto;
carpellis 8 villosis.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872).
Perinsigne sepalis longe unguiculatis genitalia mi-
nime tegentibus nectariique labello petaloideo maximo.
Berberis braehypoda. (Sect. II. § 1. Hook. f. et
Thoms. F1. Brit. India.) Spinis tripartitis, ramis florife-
ris sulcatis cinereis; foliis petiolatis utrinque pubescenti-
bus concoloribus subtus elevatoreticulatis membrana-
ceis obovatis v. ellipticis acutis patentim spinuloso-
dentatis; racemis erectis folia aequantibus basi nudis
multi- et densifloris, rhachi pedicellisque flore brevio-
ribus pubescentibus; sepalis rotundatis petala oblonga
apice bidentata aequantibus; stigmate sessili.
In Chinae prov. Kansu (Piasezki, 1875).
Habitus B. vulgaris L. normalis et quidem grandi-
foliae, differt tamen foliis pubescentibus patentim spi-
nulosis, pedicellis abbreviatis, tioribus dense imbricatis
'/, minoribus.
Berberis dasystaehya. (Sect. II. 8 1. Hook. f. et
Thoms.) Glaberrima, spinis saepissime simplicibus;
ramis floriferis angulatis cinereis; foliis petiolatis mem-
branaceis subtus glaucis utrinque demum elevatoreti-
culatis rotundis v. rotundatoellipticis obtusis vel: emar-
ed
ginatis basi subito in petiolum attenuatis spinuloso-
serrulatis; racemis folia superantibus erectis basi nudis
multifloris densissimis; pedicellis fasciculatis flore lon-
gioribus; sepalis integris petalisque bidentatis ovatis
aequilongis; stigmate sessili; fructu ovalioblongo rubro.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1873).
Affinitas proxima cum praecedente, a qua pedicellis
elongatis et foliis discoloribus rotundatis incumbenti-
serratis distinguitur. Folia B. heteropodae Schrenk,
racemi fere B. vulgaris L., sed erecti, densiores et
magis multiflori quam in ulla alia affini, flores '/, mi-
nores.
B. diaphana. (Sect. II. 8 3. Hook. f. et Thoms.)
Glaberrima, spinis validis tripartitis; ramis sulcatis
cinereis; foliis chartaceis elevatoreticulatis breve pe-
tiolatis ellipticis obtusis basi cuneatis parce spinulo-
sociliatis; pedunculis 1—2 floris folia aequantibus per
1— 5 fasciculatis, pedicellis apice incrassatis nutanti-
bus; flore saepe 4-mero majusculo; sepalis integris
ovalibus petala bidentata obovata superantibus; ovario
stipitulato brevistylo; bacca opalizante pellucida ovoi-
dea 6-sperma stylo brevi stigmateque amplo coronata. '
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872).
Nulli e notis propius affinis, nisi forte B. wmbella-
tae Wall., quae tamen floribus in pedunculo elongato
subumbellatis et stigmate sessili nimis differt. Folia
fere B. heteropodae Schrenk, flores magnitudine illos
B. aristatae DC. vel B. asiaticae Roxb. aemulantes.
Epimedium pubescens. (Microceras Dne.) Foliis seto-
sociliatis subtus adpresse crebre pilosis radicalibus |
simplicibus v. ternatis; caule simplici foliis 2 opposi-
tis ternatis: foliolis cordatoovatis longe acuminatis;
Le fe
racemo composito glandulosopiloso ; sepalis ovatolan-
ceolatis minutis patulis; filamentis ovario oblongo
5 — 9-ovulato aequalibus.
In Chinae prov. Schensi (Piasezki, 1875). |
A proxime affini £. (Acerantho) sagittato Sieb.Zucc.
Fl. Jap. fam. nat. I. 175. n. 296., cujus synonymon,
praeter illa a Miquel Prol. 2. enumerata, est E. Ika-
riso Siebold in Rgl. Ind. sem. h. Petrop. 1868. p.
89., et quocum foliis caulinis oppositis ternatis, ra-
cemo composito, flore parvo, ovario pluriovulato con-
venit, differt prima fronte foliolis non hastatis et flore
duplo majore albo nec sordido, sepalis acuminatis ne-
que obtusis, praeter alia signa. Æ. concinnum Vatke
in Rgl. Gartenfl. 1872. 165. tab. 726. (descript. et
fig. pessima ')) abhorret foliis biternatis, ut et E. alpi-
num U.
Catheartia integrifolia, Foliis lanceolatis indivisis, flo-
ribus erectis, staminibus innumeris, filamentis dilata-
tis; ovario setoso.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872. 1873).
Habitus Meconopsidis nipalensis Hook., eui satis
accedit, praeter folia integra et flores paucos erectos,
sed stigma et ovarii structura Cathcartiae. Fructus
maturus ignotus. |
Meconopsis racemosa. Aculeata, foliis linearilanceola-
tis indivisis; floribus racemosis 5—8-petalis purpureo-
violaceis. |
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872).
A proxima M. aculeata Royle foliis integris, a M.
1) An idem ac E. rubrum Morr., a C. Kochio inter japonica
non enumeratum et igitur a Vatkeo, qui Kochium laudat, prae-
tervisum?
Mélanges biologiques. IX. 90
— 714 —
horridula Hook. f. et Thoms. floribus racemosis, ab
utraque petalis 5—8 dignoscitur.
Glaucium leptopodum. (Divis. ovario tuberculato Boiss.
Fl. or. I. 122.) Glaucum fastigiatoramosum confervoi-
deopuberulum ; foliis radicalibus pinnatisectis, segmen-
tis remotiusculis rhomboideis acute incisolobatis ter-
minali trilobo; foliis caulinis paucis parvis basi atte-
nuatis 3 — 5 - partitis lobis acuminatis parce acute
dentatis; sepalis pubescentibus; siliquis maturis pedi-
cello subaequilongo vel longiore duplo crassioribus
utrinque attenuatis laevibus glabris stigmate subqua-
drato duplo saltem latioribus; seminibus ovoideis api-
culatis.
In Chinae prov. Kansu (Piasezki, 1875).
Bamis fastigiatis, foliis caulinis basi attenuatis par-
vis, pedicellis tenuibus, siliqua brevi, stigmate parvo -
obtusissimo ab omnibüs optime diversum.
Viola L.
Synopsis specierum Asiae orientalis.
—
Clavis specierum dichotoma.
Semper acaules, demum neque ramos neque stolones epigaeos
emittentes. Stigma in omnibus marginatum subconcavum cum rostro
pl, m. evoluto. (Conf. species sub 18. collocatas, si estolonosas col-
legisti.) 2.
Floriferae primum acaules, tum ex axillis foliorum radicalium in
aliis saepe stolones foliatos, in aliis semper ramos foliatos, utrosque
epigaeos, passim florigeros, prostratos, ascendentes vel suberectos
emittentes. 18. ; |
Caulescentes, caulibus pl. m. elongatis axin primariam consti-
tuentibus v. saltem ex caudice aphyllo neque ex axillis foliorum ro-
sulae radicalis ortis. 25.
2. Radix napiformis v. prope collum in fibras paucas crassas
divisa, stolones hypogaei nulli. 3.
Rhizoma pl. m. elongatum articulatum, in aliis tenue stolones
hypogaeos emittens, in aliis crassum in ramos breviores divisum
— 715 —
pleiocephalum. (Specc. juvenilia v. incompleta rhizomate carentia
ab illis radice divisa saepe aegre cognoscenda, quam ob causam
species hujus divisionis hic etiam inter illas praecedentis collocantur,
signo ( ) inclusae.) 15.
3.
4.
5.
10.
LI:
12.
13.
14.
15.
16.
Folia incisa vel dissecta partitave. 4.
» crenata. 6.
Folia palminervia. 5.
» penninervia incisa......... Tas MONA .. V. incisa.
Segmenta foliorum quinque subpetiolulata .... V. dactyloides.
Segmenta v. partitiones 3 iterum secta v. partita V. pinnata.
. Petioli distincte alati v. marginati. 7.
» nudi. 10
. Lamina foliorum medio latissima in petiolum
Sensim attenuata cob Ve Le UU .... V. Gmeliniana.
Lamina basi latissima. 8.
. Flos albus brevicalcaratus, capsula acuta, folia
anguste oblonga basi truncata. ............. V. Patrini var. «
Flos violaceus longecalcaratus 9.
. Petala profunde azurea vulgo imberbia, folia
seriora oblonga pl. m. obtusa, capsula acuta . V. Patrini var. Q.
Petala rubroviolacea barbata, folia hirta cor-
dato-ovata attenuato-acuta, capsula obtusa .. V. phalacrocarpa
Calear petala v. saltem sepala aequans. 11. |
» scrotiforme sepalis brevius. 18. .
Folia sinu aperto cordata, obtusa v. acuta. 12.
(Sinus basi latior quam ad ostium, folia acumi-
nata, rhizoma, petala pallida imberbia)...... (V. Selkirki.)
Calcar gracile, flos barbatus parvus, folia obtusa
v. obtusiuscula nunquam deltoidea........ .. V. variegata.
Calcar erassum, flos imberbis magnus, folia acu-
tiuscula seriora saepe cordato-deltoidea...... V. japonica.
Flos albus imberbis minutus. 14.
(» dilute violaceus parce barbatus, stipulae
liberae, rhizoma repens) ..... d orm ecc s. (V. palustris.)
Folia cordato-ovata obtusa, stipulae adnatae,
PAIX à Le « CPE TRE ich ud PEN ET RTE ET. V. Sieboldi.
(Folia cordato- d seriora acuta, stipulae
liberae, rhizoma stoloniferum)........ tad cms (V. blanda.)
Rhizoma validum ramosum pluriceps, collum va-
ginis fuscis conspicuis, stolones nulli, folia late
cordata subito acuminata, flos magnus violaceus V. vaginata.
Rhizoma tenue v. filiforme, vaginae ad collum ob-
soletae v. hyalinae, stolones hypogaei elon-
gati. 16
Calcar longum, petala imberbia violacea, sinus
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
— 716 —
foliorum basi latior quam ostio, folia acumi- |
pata crenatoserrata......... ....... RUE) V. Selkirkı.
Calcar breve, folia aperte reniformicordata. 17.
Flos albus imberbis minutus. sepala acuta, sti-
pulae lanceolatae................. „ser... V. blanda.
Flos lilacinus parce barbatus, sepala obtusa, sti-
pulae ovatae....... PES An pmi arcs 4 . V. palustris.
Stipulae ad medium adnatae, calcar longum. 19.
» liberae v. basi tantum adnatae. 20.
Glabra, stigma marginatum................. . V. Keiskei.
Villosa, stigma immarginatum convexum. ..... V. yezoénsis.
Petioli alati, folia seriora oblonga, stolones radi-
CANÉES » : coco entes esses sers. V. diffusa.
Petioli exalati, folia cordata v. cordatoovata. 21.
Capsula (v. saltem ovarium) pilosa, demum car-
nosa valvis dehissis planis, axis primaria sem-
per abbreviata. 22.
Capsula cartilaginea, valvis dehissis arcte com-
plicatis. 23.
Stigma brevissime rostratum, flos coerulescenti-
albidus, stolones duni adsunt longissimi radi-
GANGES een role nee aie sy niet HT en... V. serpens.
Stigma rostro longo, flos violaceus, stolones
breves non radicantes v. nulli........... ... V. hirta.
Vaginae fuscae collum tegentes stipulaeque inte-
grae, axis primaria demum elongata. 24.
Vaginae nullae, stipulae pectinatae, axes secun-
dariae demum elongatae..... esa eposseissesi Vp. SyMWesiris.
Flores caulini fere subcoétanei, vulgo apice
caulis congesti, stigma immarginatum...... .. OV. mirabilis.
Flores caulini inter se remoti minime coétanei,
stigma anguste marginatum.......... eO V. Langsdorffi.
Bulbus, stolones nudi ex collo, flos albus totaque
Planta MINNA ee rege ED US ..... V. bulbosa.
Rhizoma. 26.
Folia ovalia elliptica v. anguste oblonga. 27.
» cordata vel reniformia. 29.
Melanium. Flos maximus, cauliculi abbreviati
dense foliati, folia ovalia v. elliptica......... V. grandiflora.
Nomimium. Caules elongati, folia remotiora an-
guste oblonga. 28. i
Lamina in petiolum alatum sensim attenuata... V. montana.
» basi subsagittata......... 2863918 2. V. Raddeana.
Flores albi v. lilacini, caules foliati. 30.
» . lutei. 81.
Nomimium. Stipulae pectinatae .............. V. canina.
— 117 —
Dischidium. |.» integrae........ pee sees. V. verecunda.
31. Dischidium, caules debiles foliati............. V. biflora.
Chamaemelanium, caules firmi basi longe nudi. 32.
82. Stipulae amplae membranaceae .............. V. pubescens.
» minutae herbaceae. 38.
33. Folia apice caulis approximata acuminata ..... V. uniflora.
- » remotiora subito acuminata, petioli et
pedunculi longiores. .... .... PR PEN V. glabella.
Sect. I. Nomimium Ging.
I. Semper acaules.
a. Radix napiformis vel mox infra collum in ramos plures
crassos divisa,
1. Folia partita, secta v. incisa.
1. V. pinnata L. Cod. 6767. Glabra v. pubescens,
radice divisa, foliis ambitu rotundatoreniformibus pal-
mati-tripartitis-sectisve laciniis iterum semel vel bis
terminali tri-lateralibus bifidis-partitisve in lacinias
linearioblongas apice parce dentatas; stipulis ultra
medium adnatis angustis; flore dilute violaceo crebre
striato barbato longe calcarato; stigmate convexo mar-
ginato rostrato; capsula obtusa. — DC. Prodr. I. 293.
— Ledeb. Fl. Ross. I. 243. — Rgl. Pl. Radd. I. 219.
Hab. in flora Baicalensi, locis frigidioribus, prae-
terea in Altai et alpibus Ewropae.
8. dissecta Turcz. Fl. Baic. Dah. I. 178. Seg-
mentis foliorum petiolulatis, cetera ut in typo. — Rel.
l. c. 222. — V. dissecta Ledeb. 1. c. 244. — Maxim.
Fl. Amur. 47. 469. 480.
Hab. in China boreali: montibus Dai-che-lin, à Pe-
kino occidentem versus (Tatarinow), Mongolia: ad
Zaghan-Balghassu (Kirilow), Mandshuria: ad Amur
superiorem, Dahuria, Baicalia, Sibiria oriental? (ad
Lenam usque ad mare glaciale, Adams) et altaica.
i MS.
Y. Sieboldiana: foliis bis trisectis, segmentis ultimis
semel v. bis tripartitis in lacinulas elongatas anguste
lineares. |
Vidi cultam ex horto Sieboldiano Nagasaki Japo-
niae. — Flos parcius barbatus.
8.? chaerophylloides Rgl. 1. c. 222: segmentis fo-
liorum petiolulatis lateralibus rarius -indivisis vel bi-
partitis terminali bi-tripartito, omnibus ovatis vel
ovatolanceolatis crebre inciso -serratis iterumve tri-
fidis; flore parce barbato. — Capsula ignota. — V. pin-
nata var. dissecta Miq. Prol. 84. nec Turcz. nec Rgl.
Hab. in Korea (Wilford) ad portum Hamilton nec
non in archipelago vicino (Oldham), in Kiusiu vul-
cano Wunzen locis graminosis inter rupes, ad promont.
Nomosaki alibique, in Nippon prov. Nambu, in Yezo
(hb. Siebold).
Varietas paradoxa, fructifera saepe pedalis, foliis
amplis nonnullis trisectis in segmenta ovata subindi-
visa. Anne species propria?
Var. Sieboldiana , omnium magis dissecta et var.
chaerophylloides, omnium minus dissecta, a ceteris
formis, quibus appendices sepalorum truncato -rotun-
datae, differunt appendicibus magis productis apice
profunde acuteque pluridentatis. Flores utriusque quam
in Sibirica saepe duplo majores, petala fundo dilute
violaceo striis profundioribus elongatis numerosis picta.
Reichenbach Pl. crit. I. fig. 84. et Fl. German. III.
fig. 4490. petala ex violascente coerulea aequalia pin-
git, Haupt in schedula ad plantam Ircutianam pur- |
pureoviolacea dixit, flos plantae chinensis tamen in
icone pulchra ad vivum curà Tatarinowi picta illi
pl. japonicae simillimus, ita ut color floris differentiam
— 719 —
vix ostendat. Sed capsula utriusque var. japonicae
nondum cognita.
V. pedata L. nostrae simillima est, sed grandiflora,
ebarbata, brevicalcarata, distincte pedatisecta seg-
mento terminali simpliciore minoreque, stipulae dense
nec parce ciliatae, ferrugineae neque albidae, denique
stigma vix e staminibus emersum neque illa totum
superans, brevissime nec distincte rostratum.
2. V. dactyloides R. S. Syst. V. 351. Pubescens,
radice divisa, foliis ambitu rotundatoreniformibus digi-
tato-5-sectis segmentis subpetiolulatis lanceolatis in-
aequaliter dentatis v. incisis; stipulis ultra medium
. adnatis; flore violaceo barbato modice calcarato; stig-
mate convexo marginato rostrato; capsula... . DC.
ic. 993. -- Ledeb. |. c. 244. — Turez. lac. I.
Be Maxim. 1 6 47:— Rel. L c. 218
Hab. in Mandshuria: ad Amur fl. a montibus Bu-
reicis usque ad Schilkam, Dahuria, Baicalia, alpibus
Sajanensibus, ubique rarius.
Praecedenti valde affinis, sed segmenta foliorum
_ subtriplinervia, calcar brevius.
3. V. incisa Turcz. |. c. I. 184. Glabra, radice
subindivisa; foliis ovatis penninerviis profunde serrato- .
incisis; stipulis ad medium adnatis; flore azureoviola-
ceo dense barbato modice calcarato; stigmate margi-
nato convexo brevirostri; óvario obtuso.
Hab. ad lacum Baical.
A Turczaninowio stipulae perperam liberae di-
cuntur extimis aphyllis tantum examinatis, et species
collocatur inter illas stigmate uncinato nudo, est au-
tem stigma convexum quidem, sed marginatum, angus-
— 720 —
tius tamen quam in praecedentibus. Qui errores jam à
Ledebourio Fl. Ross. I. 246. corriguntur.
Var. acuminata Franch. Savat. Enum. I. 41: fo-
his acutis irregulariter et profundius incisis.
Ex urbe Yedo Japoniae accepit Savatier. Vidi olim
specimen incompletum, floribus bene evolutis nullis. -
Nostrae speciei affinis videtur V. sagittata Ait.,
quae typica etiam folia basi incisodentata habet, neque
habitu dissimilis est. |
Adnot. Huic seriei fortasse adnumeranda erit V. sp.
nov.2 S. L. Moore in Trim. Journ. of bot. IV. 226.
e China centrali (Kiu-kiang, Dr. Shearer). Folia, ex
Moore, ovata acuminata, late et profunde cordata,
regulariter inciso-dentata, fere 4 poll. longa, 25 —3
poll. lata, petioli 9—10-pollieares. Cetera ignota. An
V. incisa, quae fructifera nondum nota et hucusque
unico loco tantum collecta est, quum fere omnes ce-
terae species late distributae occurrant? Confer quod
supra sub V. pinnata chaerophylloide, fructifera gigan-
tea, dicitur. |
2. Folia indivisa.
4. V. Gmeliniana R. S. Syst. V. 354. Parva nec
fructifera multo major, radice subindivisa; stipulis
ultra medium adnatis; lamina folii elliptica vel lan-
ceolata sensim in petiolum breviorem late alatum atte-
nuata; flore intense violaceo barbato breve calcarato;
stigmate marginato rostrato; capsula brevi obtusa. —
Ledeb. |. c. 246. — Turez. 1. c. 181.—Trtv. Mey.
Fl. Ochot. n. 52. — Maxim. 1. c. 46. — Rgl l. c.
22392;
Hab. in ditione fl. baicalensi-dahuricae, ab Irkutzk
orientem versus in Dahuriam usque frequens ; in Mand-
pe qd
shuria ad Amur superiorem, in Gibiria orientali inter
Irkutzk et Ochotzk, sed ultimum locum non attingere
videtur, denique in regione udensi.
Fere semper florens colligitur, quia fructifera nana,
foliis pedunculos fructiferos subimmutatos longe supe-
rantibus, inter herbas elatas pratorum praetervidetur.
A E pro V. lanceolata L. sumebatur, quae
tamen jam rhizomatis tenuis praesentia ice alia
signa distinguitur.
5. V. Pairim. DC. Prodr. L. . 293. Ru infra
collum divisa; stipulis ultra medium adnatis; foliis
infimis ovatis reliquis oblongis basi cuneata truncata
v. subcordata in petiolum alatum demum v. ab initio
longiorem attenuatis, glabris v. parce pubescentibus
demum maximis; flore brevi- v. longecalcarato albo v.
violaceo pl. m. barbato v. glabro; appendicibus sepa-
lorum brevibus passim subdentatis; capsula oblonga
acuta. — Maxim. Fl. Amur. 48. — Rgl. Pl. Radd. I.
230.
Species prae reliquis variabilis, a me sedulo collecta
et observata, sequentibus varietatibus mihi notis oc-
eurrit:
. &. typica: flore albo barbato breviter et crasse
calcarato saepius parvo.—V. Patrini Ledeb. Fl. Ross.
I. 245 — Turcz. Fl. Baic. Dah. I. 181.—V. P. a ct
I Isl. e.
Hab. in Sibiria à Jenisea fl. orientem versus usque
in Dahwriam, tota Mandshuria, Japoma: in paludibus
circa Hakodate cum var. chinensi (Wright) et in alpi-
bus interioris ins. Kiusiu Kundsho-san dictis, nec non
in Himalaya ditione Kumaon (Strach. et Winterb.
s. n. V. nepalensis, fl. alb.).
Mélanges biologiques. 1X. 91
— 122 —
Folia occurrunt ovatooblonga et linearioblonga basi
ac medio aequilata obtusa vel basi latiora acuta v.
acuminata. Flos plantae sibiricae et vernalis man-
dshuricae 8 mill., serior et ille pl. japonicae 15 mill.
longus, calcari scrotiformi calyce duplo v. vix breviore,
albus v. lilacino leviter suffusus, fundo striatus. Planta
himalaica alpina laminam petiolo longiorem , cetera
omnis multo breviorem habet.
8. chinensis Ging. in DC. 1. c.: flore profunde viola-
ceo imberbi v. parce barbato longius et saepe graci-
lius calcarato majore (13—23 mill. longo). — V. pri-
mulifolia Lour. Fl. cochinch. 628. ex deser.—Roxb.
FT. Ind. I. 650.— V. P. y. napaulensis Ging. 1. c. —
V. caespitosa Don Prodr. fl. Nepal. 205. (1825.). —
V. chinensis G. Don Gard. syst. I. 322. (1831.). —
V. prionantha Bge Enum. Chin. n. 44. — V. Patrini
Bth. Fl. Hongk. 20.—Wight. Fl. Ind. I. 32.— Hook.
f. Fl. Brit. Ind. I. 183. (excl. syn. nonnull.). — V. P.
et var. Gmeliniana (specc. vernalia) Miq. Prol. 84.
— V. P. var. macrantha Maxim. |. c.
Hab. in Mandshuria: ad Amur superiorem et austra-
lem et meridiem versus usque ad fines Koreae frequens,
tota Japonia et China et late dispersa in Indiae orien-
talis montibus usque ad Ceylonam.
Planta vernalis in siccioribus v. alpinis crescens
laminam foliorum habet petiolo longiorem (typus V.
caespitosae Don, Buchan.!), pratorum humidiorum
simillimam illi var. «., quacum in Mandshuria et circa
Hakodate mixta occurrit. Calcar plantae indicae cras-
sum calyce vix brevius, illi var. «. simillimum, tale
occurrit rarius et in mandshurica, chinensi et japonica,
saepius tamen in eadem calyce longius invenitur, de-
nique in prima vernali pekinensi et passim japonica
petala fere aequat vel idem duplo gracilius est (typus
V. prionanthae Bge). Simul habemus in planta statio-
num aridiorum folia brevius petiolata, saepe omnia
ovatooblonga, pratorum humidiorum illis var. «. exacte
analoga. |
Aestate provectiore utraque varietas interdum fert
folia inferiora triangularia, reliqua basi hastatodilatata
grosse dentata, ceterum anguste oblonga acuminata,
quae sistunt var. subsagittatam m. |. c. (triangularem
Franch. Savat.! Enum. I. 41.), in Mandshuria a
F. Schmidt, in Japonia a me florentem , ceterum
vero saepius tantum fructiferam lectam. Eadem prostat
fructifera a variis collectoribus e Ceylona missa.
Florem semper inodorum habui, sed Loureiro odo-
ratum dixit et Siebold figuram pulchram manu pictam
var. ß. habet, quam odoram fuisse affirmat.
Formas tam diversas conjungere diu haesitavi, dum
vivas observabam et colligebam certe diversas crede-
bam, sed frustra tempus perdidi signa diagnostica cer-
tiora quaerens. Habet quidem Bungeus radicem ni-
gram in V. Patrini, albidam in V. prionantha, sed
equidem in Mandshuria et Japonia saepe vidi nigram in
utraque,appendices sepalorum dentatas dixit in prionan-
tha (unde nomen), integras in V. Patrini, equidem in
foribus majoribus hujus pariter dentatas inveni. Ita
etiam forma et longitudo calcaris transitus innumeros
offert. Fateor tamen, me nunquam coloris transitum
observasse, v. gr. florem pallide violaceum vidisse. Sem-
per est in var. $. initio atroviolaceus, demum petalorum
ungues albi copiose striati magis protenduntur et flos
variegatus fit, in var. a. vero semper albus vel vix ex
— 724 —
lilacino albidus et ad petala inferiora solito more
striolatus.
6. V. japonica Langsd. Radice prope collum di-
visa albida, stipulis ad medium adnatis; foliis aperte
cordatis infimis rotundatodeltoideis sequentibus cor-
datis cordatoovatis vel autumnalibus cordato-deltoideis
obtusiusculis vel acutiusculis membranaceis laetevi-
ridibus crenatoserratis glabris vel parce ad petiolos
laminam pedunculosque superne puberulis in petiolum
exalatum demum longiorem breviter decurrentibus;
flore magno (pollicari) pallide violaceo longe calcarato
imberbi; ovario glabro, stigmate late marginato, capsula
oblonga obtusa. — Langsd. in hb. Fischer et in DC.
l. c. 295. (pessime descripta). — V. mysorensis Wall.
list. 1446 ex descr. in Wight. Fl. Ind. I. 32. — V. Wal-
kert Wight. Ill. I. 42. tab. 18. (icon ob flores errore
flavos pessima). — V. prionantha var. latifolia Miq.
Prol. 85. et V. prionantha Miq. 1. c. 84. p. p. — V.
Kamischatica var. pekinensis Rgl. Pl. Radd. I. 230.
— V. Patrini Aut. Flor. Ind. p. p.
Japonia australi frequens: Nagasaki ubique ad agro-
rum, sylvarum, fossarum viarumque margines, in mu-
ris vetustis, montibus lapidosis cet., Yokoska (Savatier
n. 97.), Yokohama; Korea; Luischu; China: Pekin,
ostium Yang-tze in insula Saddle (Dr. Weyrich), For-
mosa. India borealioccidentali (Royle) et peninsula
(ex Wight).
À praecedente saepissime optime distinguenda. Ad-
sunt quidem rarissime specimina flore intensius vio-
laceo parce barbato amplo, foliis oblongis in petiolum
cuneatis, locis obvia ubi haec cum praecedente promis-
cue crescit, quae inter utramque medium tenent, sed -
uc fe
probabilius hybrida censenda sunt. Vulgo locis siccio-
ribus obvenit, quum V. Patrini humidioribus crescat.
V. japonica juvenilis brevifolia floribus sat longe
exsertis, fructifera spithamaea, sed occurrit toto anno
florens et tunc major foliaque latiora plantae fructi-
ferae habet. Flores hiemales observavi interdum 3—4-
calcaratos.
Specimen authenticum Langsdorffi in herb. Fi-
scher., eirca Nagasaki lectum, serotinum, a diagnosi
V. japonicae Ging. in DC. Prodr. I. 295. valde dif-
fert: huic adscribitur capsula turgidosubrotunda et
stigma immarginatum ut in V. hirta, prope quam lo-
catur. Quum autem specimen unicum Fischeri flore
et capsula singulis gaudeat, Ginginsianum quod vi-
disse asserit vix divitius erat, quamobrem ab autore
fortasse obiter examinatum fuit. Ceterum stigma hu-
jus speciei magis quam in aliis affinibus variabile: in
spec. Langsd orffi v. gr. anguste deltoideum anguste-
que marginatum rostro valido crasso foraminulo majus-
culo, in mea japonica saepius late deltoideum vel ob-
cordatum late marginatum rostro brevi mox gracili
minute perforato mox crassissimo foramine amplo, vidi
imo stigma unum praeter foraminulum rostri aliud
amplius centrale gerens. In plantu Lwischuana a Wey-
rich lecta denique stigma obovatum concavum apice
emarginatum basi perforatum fere erostre.
V. japonicae Langsd. sane persimilis est V. macro-
ceras Bge in Ledeb. fi. alt. I. 256, Icon. fl. Ross.
t. 219, Fl. Ross. I. 245., sed nimis diversa stigmate
fere uncinato (basi concava anguste crasseque margi-
nata rostrum gracile elongatum minute perforatum
exserente), flore barbato odorato, appendicibus sepa-
— 126 —
lorum depresso-rotundatis integris, neque elongatis
truncatis dentatisque. Habitus etiam alienus: tota
planta glaberrima, folia infima reniformiorbicularia
basi truncata, reliqua cordatoovalia vel cordatoovata,
omnia obtusa, flores minores calcare breviore, denique
antherarum nectaria linearia obtusa, in V.-japonica
longissima filiformia apice incurva, et planta fructifera
quantum vidi non major.
Nihilominus specimina pekinensia, a me ad V. japo-
nicam, a cl. Regel ad V. kamtschaticam sub nom. var.
pekinensis ducta, glabritie perfecta foliisque infimis
truncatosubreniformibus ad V. macroceratem accedunt,
sed stigma late marginatum breve rostratum, folia
acuta acutius serratocrenata, calyx, petala imberbia,
calcar longius V. japonicae.
7. V. phalacrocarpa. Obscure viridis tota hirta, flo-
rens parvula fructifera saepe valde ampliata; radice
pallida prope collum divisa, stipulis ultra medium ad-
natis; foliis infiniis rotundatis, ceteris ovatis, omnibus
e basi saepe profunde cordata in petiolum marginatum
apice alatum demum longiorem subito attenuatis obtu-
sis v. acutis minute crenulatis; flore profunde rubro-
violaceo barbato longe calcarato caleare gracili com-
presso; ovario villoso, stigmate crasse angusteque
marginato; capsula ovali obtusa glabra.
In Mandshuria: ad Amur australem, Usuri, Suifun
fl., circa sinum Possjet ad limites Koreae, silvis fron-
dosis lucidioribus, ad rupes umbrosas, rarius in pratis, |
passim frequens. In Japonia boreali: Hakodate, ad
declivitates littoreas graminosas sat frequens, Yoko-
hama ad margines agrorum in consortio V. sylvestris
non rara.
— 727 —
Pubes e pilis sat longis albis corrugatis patulis.
Appendices sepalorum oblique rotundatae. Sepala ova-
tolanceolata acuta v. obtusiuscula. Bracteae filiformes
breves circa medium pedunculum. Planta fructifera
interdum pedalis, florens bi-quadripollicaris.
Arcte affinis hic V. japonicae Langsd., a qua tamen
pube densa, fronde obscura, flore atrorubroviolaceo
copiose albobarbato parvo, praesertim vero ovario vil-
loso distincta, illic V. variegatae (ircutianae), quae
petiolo immarginato, pube nulla v. minuta papillosa
et foliis firmis dignoscitur. Quae vidi V. phalacrocarpae
specimina fructifera omnia, folia, minime ut in V. ja-
ponica dilatata et breviora subdeltoidea, sed longiora
et profundius cordata acutioraque quam in planta flo-
rente protulerunt. — Affinis fortasse etiam V. Keiskei
Miq., quae praeter glabritiem foliaque reniformia
v. rotundatocordata grosse crenata praesertim stolo-
num praesentia et ovario glabro differt. Silentio tamen
praeterire nolo, me ad Amur meridionalem inter nu-
merosa alia specimen unicum fructiferum collegisse,
ubi ex collo articulato longiusculo prodeunt rami arti-
culati pollicares rosulam maternae aequimagnam fruc-
tiferam ferentes, sed hi non stolonibus V. Keiskei ana-
logi, quum non ex axillis foliorum radicalium hornotinis
prodeant, neque floribus multo seriores sint. Sunt meo
sensu capita radicalia qualia speciminibus vetustis
omnium specierum hujus affinitatis propria sunt, casu
raro basi non sessilia, sed elongata. Hujusmodi spe-
cimen primo aspectu V. hirtam in mentem vocat, sed
valde differt jam petiolo apice alato et capsula glabra.
. V. hirta? var. glabella Rgl. Fl. Ussur. n. 77. ad Amur
fl. prope Burejae ostium a Maack collecta, capsulis
— 128 —
glabris instructa, postea ab autore ad V. hirtam aman-
data (Pl. Radd. I. 236), fortasse huc pertinet, sed
plantam nunc in herb. horti Petrop. frustra quaesivi.
8. V.variegata Fisch. Parva humilis, radice prope
collum divisa, stipulis ultra medium adnatis parvis;
foliis carnosulis firmis obscure viridibus glabriusculis -
v. pulvereopuberulis cordatorotundis cordatoovatisve
obtusis petiolo immarginato; flore parvo violaceo longe
calcarato pl. m. barbato; stigmate parvo apice mar-
ginato orbiculari valide rostrato; capsula ovali obtusa.
DC. Prodr. I. 293. — Turez. Fl. Baic. dah. I. 180.
— Ledeb. Fl. Ross. I. 244. —- V. ircutiana Turcz.
l. c. — V. Selkirki Miq. Prol. 85. p. p. (ex descript.)
In ditione baicalensi - dahurica, Mandshuria: ad
Amur superiorem et inferiorem (hic rara in saxis ex
adverso Adi), fluvios Usuri et Li-Fudin, circa ae-
stuaria Wladiwostok et Possjet, in desertis, collibus
aridis, sylvis lucidis saxosis, agris sterilioribus re-
quietis, in borealibus frequentior; in China boreali non
procul a Pekino; nec non in Japonia, unde specimen
1 florens foliis concoloribus s. n. Miyama sumire a
Keiske datum vidi in herb. Siebold.
V. ircutianam Turcz., foliis concoloribus glabris
longioribus minoribus, cum Regelio (1. c. 226) pro
varietate V. variegatae Fisch. habeo. Dum brevis-
sime pubescit var. chinensem Rel. sistit, circa Pekin
cum typo et in Mandshuria ad fl. Suifun obviam.
Plantula sub anthesi saepius pollicaris, parviflora,
et fructifera vix tripollicaris, si typica foliis supra
venis pallidis variegatis, subtus violaceis instructa,
inter omnes sat facile cognoscenda, sequenti tamen ex *
fronde similior quam aliis.
-
29 —
9. V. Sieboldi. Minuta gracilis glabra, radice prope
collum divisa; stipulis ultra medium adnatis; foliis
cordatoovatis vel cordatoorbiculatis obtusis obiter cre-
natis venis pallidioribus; sepalis acutis calcari crasso
saccato longioribus; flore minuto albo imberbi; stig-
mate truncato suberostri, ovario obtuso. — V. Sel-
kirkin Miq. Prol. 85. p. p.
In Japoniae alpibus: XK?wsów interioris montibus
Kundsho-san, silvis vetustis, nec non in vuleano Wun-
zen principatus Simabara, utraque florens.
Folia fere V. variegatae var. ircutianae, sed venis
pallidioribus variegata ut in V. variegata typica, flores
albi, in modum V. blandae W. striati, quae species
tamen rhizomate repente foliorumque forma abhorret.
Specimina omnia gracilia, macropoda et microphylla,
qualia interdum inter V. Selkirki, neque inter V. va-
riegatam occurrunt, unde a Miquelio pro priore ha-
bita. Occurrit in herbario Lugduno-batavo, V. varie-
gatae et fortasse V. Selkirk? typicae intermixta sub
nomine inedito V. Sieboldi Oudemans (in schedis),
sed quum herbarium hocce ante oculos nunc non ha-
beam, Oudemansium autorem pro certo laudare
nequeo.
Stigma V. Sieboldi truncatum immarginatum sub-
deltoideum, mox convexiusculum angulo inferiore per-
vium vix tamen rostratum, mox concavum centro aper-
tura ampla pervium! Appendices sepalorum brevissi-
mae depressorotundatae.
b. Rhizoma articulatum.
Plantae hujus seriei juveniles primum florentes radicem quidem
fibrosam habent, sed a praecedentibus fibris numerosis tenuibus te-
nerisque differunt.
Mélanges biologiques. IX. 92
He —
10. V. Seikirki Goldie. Radice tenui albida, de-
mum rhizomate-apice articulato ceterum subaequali
utroque stolonibus hypogaeis elongatis passim flori-
feris; stipulis ad medium adnatis; foliis membranaceis
pl. m. pilosis profunde cordatis vel cordatoovatis acu-
minatis vel acutis crenatoserratis; flore dilute violaceo
imberbi longiuscule calcarato, stigmate truncato bre-
vissime subrostrato; capsula ovali obtusa. — Goldie in
Edinb. phil. journ. 1822. 319. — A. Gray Bot. Japan.
382. — V. kamtschatica Ging. in Linnaea I. 406.
(1826). — V. umbrosa Fries Novit. 271. (1828). —
V.imberbis Ledeb. Fl. alt. I. 257. (1829). — V. Sel-
karkai var. glabra Miq. Prol. 85.
In Sibiria, Dahuria, Kamtschatka, Mandshuria: ad
Amur inferiorem et usque ad limites Koreae (Wladi-
wostok) in sylvis umbrosis, in borealibus frequens,
Sachalin, Japonia: Nambu ins. Nippon, Kundsho-san
Kiusiu interioris, ad latera montium graminosa syl-
vosa. Vidi praeterea e Rossia europaea, Suecia, Norve-
gia, Canada, Michigan, New-York.
Japonice: Miyama sumire i. e. Viola montis Mi.
Calcar variat parum et fere duplo longius quam
latum et uterque lusus in America occurrit, longe cal-
caratus in Mandshuria, brevius. calcaratus in Hwropa
et Japonia. Vix unquam plane glabra est, semper pili
nonnulli manent ad marginem foliorum vel alibi. E
supellectili collecta patet, V. Selkirki initio habere ra-
dicem fibrosam tenuem elongatam, tum rhizoma albi-
dum infra collum paullatim formatum filum emporeti-
cum crassum, post anthesin stolones hypogaeos hori-
zontales teneros filiformes emittens, mox breves mox
elongatos. Colliguntur ita specimina vetusta subcae-
os GOT o
spitosa e capitibus pluribus, inter se rhizomatis ra-
mis conjunctis constantia, vel juvenilia in radicem
fibrosam abeuntia vel denique juvenilia e stolone
orta, quae ultima, solo madido vel muscoso pro-
pria, internodiis infra rosulam interdum valde elonga-
tis gaudent et quasi breviter caulescunt. Habeo imo
specimen tale e cauliculis duobus stolone horizontali
ultra bipollicari conjunctis compositum, quorum alter
florens, alter sterilis. Folia plantulae juvenilis etiam
paulo diversa: saepe enim sunt cordatoovata acuta
sinu basali apertiore. Planta vetustior autem folia ha-
bet cordata subito acuminata sinu ad ostium subclauso
originem versus dilatato et serraturas majores.
Descriptio Friesii (Novit. 271.) a diagnosi mea
discrepat «capsula lanceolata» in pedunculo terrae ad-
presso, sed hoc verosimiliter ex capsula dehissa spe-
ciminis macri, quale ab ipsa manu autoris datum habeo.
In planta ejus vero hb. norm. Scand. fasc. V. e Me-
delpadia capsula obtusa est, ut video in pl. mandshu-
rica, japonica et americana. Ipse Fries serius (Novit.
Mant. IIT. 118) laudat bonam figuram V. umbrosae
suae in Rchb. Ic. fl. Germ. fig. 4492. et haec habet
capsulam ovalem obtusam! Pedunculi fructiferi V.
Selkirki . vulgo brevés erecti capsula valde nutante,
foliis radicalibus quasi occultati, occurrunt tamen et
elongati debiles, prostrati, vel firmiores erectiusculi.
Flores plantae mandshuricae odori, an ita sint ubique,
nondum constat.
Var. pekinensem Rel. Pl. Radd. 230. ob calcar pe-
tala aequans gracile, florem majorem, radicem napi-
formem, folia leviter cordata glabra et stigma margi-
natum ad V. japonicam Langsd. duxi.
— 732 —
11. V. blanda W. Radice praecedentis, stipulis libe-
ris lanceolatis; foliis infimis reniformibus ceteris ro-
tundato- vel ovatocordatis hisce acutis vel breve ob-
solete acuminatis; sepalis acutis; flore minuto albo
imberbi brevicalcarato; stigmate submarginato breve
rostrato; capsula obtusa. — Willd. h. berol. t. 24. —
Rgl. l. c. I. 234. — V. brachyceras Turez. Fl. Baic.
dah. I. 183.
In regione Baicalensi prope Krugloje (Turcz.), in
Kamischatka, rara. Praeterea in America boreali, unde
e multis locis vidi.
Inter nostras hinc V. Selkirki, illinc V. palustr? sub-
similis; utraque floris majoris colore et foliis, prior
calcari longo, secunda radice, stipulis, sepalis, capsula
distinguenda. Specimina asiatica ab autoribus non
sine dubio pro speciebus novis proposita sunt, sub-
deflorata baicalensis sistit V. brachyceratem Turcz.,
ex ipso autore tantum petalo inferiore ceteris breviore
neque, ut in icone V. blandae apud Reichenb. pl.
crit. fig. 104., ceteris longiore et calcari brevissimo
distinctam, kamtschatica ob stigma erostre a Regelio
l. c. cum dubio V. Hookeriana vocatur. Sed stigma
mox suberostratum, mox distincte rostratum occurrere
frequenter observavi, petala in specc. americanis inve-
niuntur talia qualia et in V. brachycerate describuntur,
calcaris longitudo denique valde intra limites certos
variabilis. Revera specimina fructifera?) Turczani-
nowi, florentia e Kamtschatka omnibus punctis ame-
ricanis simillima. Radix et modus crescendi rhizomatis
ut in V. Selkirki, sed stolones saepe longiores et fere
2) Hisce jam impressis specc. baicalensia optime florentia in
herb. Acad. Petrop. vidi, americanis simillima.
— 733 —
fibris radicalibus orbati, passim vaginis obsessi, quae
in priore obsoletae.
12. V. palustris L. Cod. 6771. Rhizomate arti-
eulato filiformi repente ramoso, stipulis liberis ovatis;
foliis 2 — 4 reniformicordatis sepalisque obtusis; flore
pallide violaceo brevicalcarato parce barbato vel im-
berbi; stigmate truncato brevirostri; capsula acuta.
In Siberia baicalensi (Turcz.) et hinc occidentem
versus per Zuropam borealem.
Var. epipsila (Ledeb. sp. pr.). Foliis vulgo 1 — 2
subtus pilosiusculis seriore acutiusculo, calcari lon-
giore (parum breviore quam sepala). Ledeb. FI. Ross.
I. 247. — V. repens Turcz. Cat. Baic., Trtv. et Mey.
Fl. Ochot. n. 53.
In Sibiria orientali ,. Dahuria, Kamischatka, Man-
dshwria: ad Schilkam, Amur inferiorem, affluentes
Uswri superioris, portu St. Wladimiri, in silvis mu-
scosis paludosis, caricetis, ripa limosa rivulorum syl-
vaticorum, nec non rarius ad saxa humida; Sachalin.
Praeterea in Europa boreali, Sitka.
Stigma, contra Turczaninowium, in utraque iden-
ticum, bene observantibus Ruprecht (Fl. Ingr. 126.)
et Regel (Pl. Radd. I. 233.) et occurrunt formae in-
termediae (hybridae?), ex iisdem. Planta sibirica ta-
men, quot ejus specimina examinavi, rostrum stigma-
tis longius habet quam epipsila europaea.
13. V. vaginata. Trunco subterranco articulato ra-
moso pluricipiti valido nigrescente, collo vaginis brun-
neis integris circumvallato; stipulis liberis; foliis pro-
funde late cordatis subito acuminatis crenatis, petiolis
pedunculisque aequilongis basi sensim distincte in-
— 734 —
erassatis; flore magno pallide violaceo striato imberbi
brevicalcarato; stigmate marginato; ovario acuto.
Yezo, frequens in luco umbroso graminoso Crypto-
meriae japonicae prope Hakodate.
V. cucullata Ell., huic subaffinis, differt rhizomate
fibrisque vaginis et stipulis albidis, petiolis pedun-
culisque gracilibus tenuibus, neque crassis basinque
versus incrassatis, folio reniformicordato acutiusculo v.
obtuso, petalis profunde violaceis copiose barbatis,
capsula obtusa. Sepala autem simili modo albomar-
ginata (tamen eciliata), calcar aeque crassum et breve,
antherae stigmaque eadem.
Species robusta, rhizomate a ceteris hujus seriei
diversissimo, illi V. hirtae analogo, sed estolonoso, ca-
lamum scriptorium crasso, petiolis pedunculisque pur-
purascentibus, foliis ultra bipollicaribus subtus ad venas
pubescentibus petiolis non multo brevioribus, stipulis
ovatolanceolatis indivisis, flore ultra pollicari inodoro
in modum V. pinnatae violaceostriato, sepalis ovatis
obtusiusculis appendicibus quadratis apice dentatis,
calcari scrotiformi sepalis breviore.
II.
Caulis ad rosulam foliorum radicalium ex axillis florigerorum
reductus, dein ex axillis eorundem saepissime stolones epigaeos fo-
liatos prostratos vulgo iterum floriferos, in 15. et 18. radicantes,
emittens.
14. V. Keiskei Miq. Prol. 85. Glabra, post anthe-
sin stolones foliatos ex axillis emittens; rhizomate
brevi obliquo dense fibroso; stipulis ad medium adnatis;
foliis reniformibus v. reniformirotundatis obtusissimis
crenatoserratis, petiolis aequaliter anguste marginatis;
flore subimberbi longe calcarato; stigmate marginato
rostrato, ovario obtuso.
— 199 —
In Japonia (bot. japon.! in herb. Lugd. bat. specc.
2.), ex alio loco communicavit Miquel sub nom. falso
V. sylvestris acaulis, ex urbe Yedo accepit Dr. Savatier
V. verecundae admixtam et cl. Franchet sub nom. V.
Keiskei florentem misit, admixta V. hirta (nipponica)
fructifera. /
Ex Miquel flores (ad siccum) fortasse flavi, mihi
potius dilutius violacei fuisse videntur. Affinitas speciei
minus notae subdubia, forsan cum V. phalacrocarpa,
quae pube copiosa, fiore barbato, stolonum absentia
cet. distincta, vel cum V. diffusa Ging., ob petiolos
submarginatos. Auctor speciei habitum non male ob
foliorum formam cum V. odorata comparat. Si poni-
mus, flores revera flavos esse, tum affinitas proxima
videtur cum V. rotundifolia Mx., cujus var. pallentem
. Bkse. Kamschatka habuit Gingins (DC. Prodr. I. 295),
a nemine postea visam. V. rotundifolia americana, qua-
lem ante oculos habeo ab A. Gray et Eaton et ejus
formam: clandestinam ab Hookero et Goldie missam,
a nostra differt pubis praesentia, flore minore brevis-
sime calcarato, praesertim vero stolonibus aphyllis
demum ex rhizomate ortis, qui in nostra foliati sunt
et ex axillis foliorum radicalium ipsorum prodeunt.
15. V. diffusa Ging. in DC. Prodr. I. 298. Pu-
bescens v. glabrata pallide virens, ex axillis foliorum
radicalium stolones radicantes elongatos apice foliatos
saepeque floriferos emittens; stipulis liberis subulatis;
foliis crenatis infimis v. omnibus truncatoovatis ro-
tundatisve, ceteris saepissime subcordatoovatis cor-
datooblongisve; petiolo alato demum lamina longiore;
flore pallide coeruleo imberbi brevicalcarato; stig-
‘mate immarginato suberostrato subcapitato; capsula
2 ABB
obtusa glabra. — B&h. Fl. Hongk. 20. — V. tenwis
Bth. in Lond. Journ. I. 482.; Kew Journ. III. 260.
Hab. In China australi: Hongkong, frequens -
(Wright!), nec non in India orientali: Népal, Khasia!,
Sikkim. |
Flos ex Bentham pallidus, ex G. Don Gard. syst.
I. 327., verosimiliter ex sicco, luteus, ex Wrightio
in schedis pallide coeruleus. Stigma a Benthamio
clavatum subcapitatum dicitur, ipse video immargina-
tum sat convexum rostro brevissimo non exserto; simili
modoGinginsdescribit subcapitatum rostro brevissimo
obtuso nudo et in $ stigmate immarginato convexo
enumerat. — An huc ducenda V. Parkeri Champ., de
qua confer ad calcem, inter species minus notas?
16. V. yezoénsis. Acaulis pubescentihirta, rhizomate
obliquo articulato brevi; stipulis ad medium adnatis;
foliis imis reniformicordatis ceteris profunde auricu-
lato-cordato-ovatis apice attenuato obtusiusculis cre-
natis; sepalis obtusis longe dentato - appendiculatis ;
flore lacteo inodoro imberbi longe calcarato; stigmate
uncinato immarginato convexo brevissime rostrato;
ovario obtuso glabro.
Fruticetis subpaludosis prope Hakodate ins. Yezo
frequens.
A V hirta L. stipulis ad medium adnatis, ovario
glabro, foliorum et stigmatis forma, floris colore, a V.
Keiskei Miq., quacum stipulis, flore longe calcarato,
crenis foliorum majusculis congruit, stigmate convexo
immarginato, foliorum forma, pube copiosa differt, nec
aliis speciebus quod sciam affinis.
Stipulae parte libera ovatolanceolatae acuminatae,
parce et breve ciliatodentatae. Pedunculi infra medium
mom
— 737 —
bracteati. Sepala ovalia obtusa. Petala ad ungues stri-
ata, infimum striis violaceis, cetera lilacinis, calcar
crassum, a latere compressum, apice lilacino suffusum,
sepalis longius. Specimina florentia stolonum ne vesti-
gium quidem ostendunt, sed rhizomata nonnulla viden-
tur e stolonibus vetustis plantae matris orta.
17. V. hirta L. cod. 6770. a. typica: Florens nana,
fructifera ampliata, stolonibus foliatis brevibus ex
axillis foliorum radicalium raris, rhizomate pluricipiti,
capitibus articulatostipitatis approximatis ; stipulis basi
adnatis crasse ciliatis; foliis infimis subreniformibus
ceteris cordatis omnibus acutis crenulatis; sepalis ob-
tusis breve integreque appendiculatis; flore inodoro
pallide violaceo parce barbato brevicalcarato; stigmate
uncinato immarginato convexo valide rostrato; capsula
in pedunculo prostrato erecta subglobosa hirta valvis
dehissis planis. — Turez. 1. c. 183. — Ledeb. I. c. I.
248. :
Hab. In regione baicalensi ad. fl. Angaram, jenise-
ensi ad Krasnojarsk, et occidentem versus per Huro-
pam totam. |
Var. collina Rgl. Pl. Radd. I. 236: stipulis an-
gustioribus densius et longius ciliatis; flore odorato.
— V. collina Bess. Enum. n. 243. — Ledeb. I. c. I.
249. — Maxim. l. c. 49.
Hab. Yezo, declivitatibus graminosis montis juxta
Hakodate; ins. Sachalin; Mandshuria: ad Usuri
medium, in populetis et ad margines sylvarum fron-
dosarum, in montibus Bureicis, ad Amur inferiorem
et superiorem; praeterea in Rossza europaea et Caucaso.
Specimina yezoénsia et mandshurica, magno spatio
a proxima statione sejuncta, omnibus notis quidem cum
| Mélanges biologiques. IX. | 93
— 738 —
typica V. collina Bess. conveniunt, florentia tamen mi-
nutiora sunt, incipiente anthesi pollicaria. Tali statu
facile confundi possunt hinc cum V. sylvestri grypoce-
rate acauli, illinc cum V. japonica vernali, sed ab utra-
que viva flore odoro, sicca rhizomate vetusto pleio-
cephalo nudo articulato, ut sileam de calcari breviore,
stigmate convexo longe rostrato, ovario hirto cet.
facili negotio discernenda.
Var. japonica : semper stolonifera, foliis infimis re-
niformibus cum apiculo, sequentibus profunde reni-
formicordatis acutiusculis. An huc V. hirta Thbg FI.
Jap. 326? (in herb. ejus non adest).
In Nippon media fructiferam collegit Tschonoski;
e Kamtschatka spec. 1 fl. frf. adest in hb. Fisch.
Pedunculi fructiferi omnino praecedentium varieta-
tum, ex axillis axeos principalis et inferioribus stolo-
num, ut vidi v. gr. in V. hirta var. stolomifera
Tausch hb. bohem. Stigma et sepala etiam eadem.
Folia fere identica vidi in specimine hungarico a Lang
olim cum Ledebourio communicato, de quo men-
tio facta in Fl. Ross. I. 249. sub V. hirsuta Schult.
Prima fronte diversissimum videtur specimen kam-
tschaticum. Hoc sistit stolonem vetustum sine radice v.
fibris radicalibus ullis, abruptum igitur a planta matre,
rosula ampla foliorum pedunculos florales emittente
terminatum, ex nodis partis nudae stolones laterales
foliatos basique floriferos gerentem. Habet igitur ha-
bitum proprium, sed stigma, calcar, petala parcius
barbata, floris magnitudo, capsulae pubes, structura et
situs omnino hujus speciei.
An tota var. japonica forma climatica, vere valde
— 139 —
pluvioso harum regionum orta, an species sui juris,
ulteriori investigationi in vivo commendatur.
Adest praeterea forma magis adhuc memorabilis,
quam nomine provisorio V. nipponicae salutabo: folia
infima orbiculata vel orbiculatoreniformia apice acu-
tiuscula, basi sinu profundo angusto, sequentia rite
reniformia rotundato-obtusissima, e sinu angusto et
profundo brevissime in petiolum subprotracta, maxima
8 cent. lata, 7 cent. q. exc. longa, petiolo 25 cent.
longo, erecto! Petioli reversopilosi, lamina utrinque ad
venas pilosa margineque late obiter crenato ciliata.
Stipulae lanceolatosubulatae ciliatae, fere liberae, sub-
hyalinae caducae. Stolonum vestigia adsunt distincta.
Pedunculi supra medium bracteati, debiles breves.
Capsula parva globosa hirta oligosperma. — Differt igi-
tur a ceteris varr. praesertim in eo, quod folia seriora
non acutiora, sed obtusiora, sed flores et stigma ignota.
Hab. Nippon: Yokohama (Siebold), Kanagawa silvis
umbrosis (ipse), Yedo (Savatier! sub nom. V. Keiskei
et cum illa florente mixtam accepi a cl. Franchet),
18. V. serpens Wall. in Roxb. Fl. Ind. ed. Wall.
II. 449. Pubescens, rhizomate articulato pleiocephalo
capitibus stipitatis, stolonibus dum adsunt filifor-
mibus foliatis elongatis radicantibus; stipulis basi
adnatis subulatis fimbriatis; foliis profunde cordatis
cordatoovatisve obtusis acutis v. saepius acuminatis
crenatis; sepalis acutis breve appendiculatis; flore
parvo albidocoerulescente barbato brevicalcarato ino-
doro; stigmate convexo brevissime rostrato; capsula
in pedunculo debili suberecta globosa pubescente valvis
dehissis planis. — Hook. Fl. of Brit. Ind. I. 184. — V.
aspera. Ging. in DC. Prodr. I. 295. — V. Wightiana
x. pm
Wt. Icon. 943. — V.confusa Champ., Bth. Fl. Hongk.
184. — Omnia synn. ex Hooker.
Hab. in China australi: Hongkong (ex Bentham).
Plantam chinensem estolonosam, ex ipso Bentham
non satis notam et in posterum fortasse V. serpenti
subjungendam, a me non visam, duce Hookero sub
specie Wallichiana enumero. Hujus specimina in-
dica numerosa quidem ante oculos habeo, sed pauca
authentica, ita ut non dijudicatum relinquere coactus
sim, an V. serpens re vera V. distanti W all., capsula
cartilaginea elastice dehiscente instructae, tam arcte
affinis, an formae variae ad priorem amandatae con-
specificae, an stigma tam "variabile sit, ut suspicatus
est ill. auctor florae Indicae.
Descriptio V. odoratae Lour. Fl. Cochinch. 627.
(excl. syn.) in V. serpentem Wall. satis quadrat ob
«stolones filiformes repentes perennantes», nec con-
tradicunt «folia cordata subacuta, flores parvi». Sed
flos dicitur coeruleopurpureus odore gratissimus. —
Ex Loureiro hab. Cantone in hortis et prope vias,
inde in Cochinchinam delata, ubi raro culta.
Adnot. Capsula V. hirtae et V. odoratae L., V. ser-
pentis W all. et fortasse aliarum, a ceteris Violls valde
differt, non tantum situ erecto in pedunculo debili
prostrato et hirsutie, sed etiam structura. Non est
enim coriacea, Hi et dura, maturitate in valvas
carinatas TI: arcteque complicatas secedens, ut in
reliquis, sed carnosa, tam mollis, ut a seminibus ma-
turescentibus parietes capsulae gibbis tot quot semina
instruantur, et maturitate valvae dehissae planae,
ecarinatae et non elasticae semina vi emittere nequeunt.
— 741 —
II.
Flores vernales primi ex axillis foliorum radicalium, seriores
ex axillis caulinis, in 19. et 20. caulis primarii nunc elongati, in 21.
caulium secundariorum ex axillis rosulae axeosabbreviatae primariae
ortorum. Stipulae liberae.
19. V. Langsdorffi Fisch. in DC. Prodr. I. 296.
Rhizomate articulato obliquo valido post incipien-
tem anthesin caules foliatos et florentes vulgo ascen-
dentes basi vaginis fuscis aphyllis obvallatos emittente;
stipulis amplis subintegris; foliis cordatoreniformibus
cordatorotundisve infimis obtusis superioribus pl. m.
acutiusculis; floribus caulinis ex axillis superioribus
minime subcoetaneis longe pedunculatis folia superan-
tibus violaceis barbatis breve calcaratis; stigmate un-
cinato basi marginato longe rostrato; ovario acuto. —
V. mirabilis 8. Langsdorffi Rgl 1. c. I. 240. tab. VI.
fig. 24— 929. (acaulis).
Hab. In Sibiria orientali: tres mansiones ante Ja-
- kutzk, Kamischatka, ins. St. Pauli, Kurilis, Sachalino,
nec non Unalaschka. — Specimina livonica, ex Regel a
Basinero s. n. V. mirabilis lecta (lusus e. livonica
l. c. 243.) minime livonica, sed confusione quadam ad
schedulam Basineri V. mirabilis affixa, cujus specimen
fructiferum schedula Basineriana V. arenariae aï-
flictum est.
Evolutione florum caulinorum a V. mirabili L. certe
differt et stigma diversum. Caulis V. mirabilis folia
floresque vulgo apice tantum profert, semper autem
internodia caulina ante anthesin tota elongantur, tum
flores fere eodem tempore aperiuntur et pedicelli eorum
folio saepissime multo breviores sunt. V. Langsdorffi
vero incipientem caulem ex infima axilla flore longe
pedunculato ornat, in cujus quasi axilla nidulat axeos
aD =
continuatio brevissima, tum flore infimo deflorato in-
ternodium sequens evolvitur cum flore multo igitur
seriore, et sic postea. Omnes videntur petaliferi et
fertiles, tales tamen vidi occurrere et in sequente.
Stigma, apud Regel fig. 26. bene, nimis parvum
tamen, delineatum, caput anserinum sat exacte re-
fert, ubi margo incrassatus caput, stylus collum an-
seris simulat, rostrum vero elongatum obtusum ean-
dem erga caput proportionem in utroque tenet.
Dum acaulis a sequente aegre dignoscitur appen-
dicibus sepalorum brevioribus, calcare breviore, nec-
tariis antherarum inferiorum hamatodeltoideis, nec
hamatosubulatis, praesertim vero stigmatis forma
semper constante.
20. V. mirabilis L. Cod. 6777. Rhizomate prae-
cedentis eodem tempore caules foliatos floriferos basi
vaginis aphyllis fuscis obvallatos strictos emittente;
stipulis foliisque praecedentis; floribus caulinis folio
subbrevioribus onmibus subcoétaneis, saepissime cum
foliis in apice caulis nudi dispositis, violaceis modice
calcaratis barbatis; stigmate uncinato convexo im-
marginato brevirostri; ovario capsulaque acuminatis.
— V.brachysepala Maxim. Fl. Amur. 50.
Hab. In tota Mandshuria frequens, in borealibus
tamen vulgatior, Dahuria, regione Baicalensi ad Anga-
ram, Jeniseensi ad Krasnojarsk; in Japonia: Nippon
media (Tschonoski! fr. immat.). Occidentem versus
per Sibiriam et Rossiam abit in Europam, exclusa
tamen australi. | |
Florem pl. mandshuricae inodorum esse semel adno-
tavi, an semper ita, nescio. V. brachysepala, a me olim
proposita, sepalis brevioribus saepe obtusis, semper
a
inter typicam rara crescit ad fl. Amur, ubi denuo a.
1859 collegi, sed vix aliud quam forma V. mirabilis.
21. V. sylvestris Kit. in Schult. Ostr. Fl. I. 423.
a. typica: Vernalis acaulis, tum e foliorum radica-
lium (rarissime deficientium) axillis caules adscenden-
tes floriferos saepissime a basi foliatos emittens, sti-
pulis fimbriato - laciniatis petiolo multo brevioribus
submembranaceis; foliis infimis v. omnibus reniformi-
cordatis ceteris cordatis acutiusculis v. breve acumi-
natis; floribus violaceis barbatis breve calcaratis, cap-
sula acuta. — Ledeb. Fl. Ross. I. 253. — Maxim.
Fl. Amur. 51. — V. canina S. Z. Fl. Jap. fam. nat.
I. 169. n. 259. — V. canina 8. sylvestris Lam., Re-
gel Pl. Radd. I. 245.
Hab. per Zuropam, unde transit in totam Sibiriam, —
Mandshuriam, Kamischatkam, Sachalinum, nec non ins.
Yezo.
8. rupestris Rgl. l. e. 250. Minor, tota et ad cap-
sulam pubescens, caulibus abbreviatis , foliis omnibus
late subreniformi-cordatis. — V. rupestris Schmidt.
Boh. n. 249. — V. arenaria DC., Ledeb. |. c. 254.
— A Hab. in flora Baicalensi-Dahurica et Kamtschatka,
et occidentem versus ut praecedens.
Mediante var. sabulosa Rchb., quae simillima, sed
glabra, in praecedentem abiens. Var. sabulosa in di-
tione nostra observata est regione Baicalensi, Udensi
et Kamtschatka. |
y. grypoceras A. Gray in Perry Exped. 308.
(sp. pr.). Acaulis ex axillis foliorum radicalium nume-
rosorum copiose florens, pedunculis saepe folia plus
duplo superantibus, tum caules emittens floriferos ut
in a. cui fruetifera simillima fit; stipulis dense pro-
Nr Ve
fundeque laciniatis; flore imberbi v. parcissime bar-
bato saepius longe calcarato, stigmate breviore, cetera
ut in a. — V. canina €. japonica Ging.? l. c. 298,
ex A. Gray ibid.— V. canina var. imberbis A. Gray
Bot. Jap. 382. — V. Reichenbachiana, V. Riviniana
et V. grypoceras Franch. Savat. Enum. I. 42. 43.
Hab. per totam Japoniam vulgaris, in pratis, de-
clivitatibus graminosis collium, rupibus muscosis, sil-
vis lucidis et umbrosis.
Japonice: Yabu sumire.
Varias secundum stationes induit formas, supra enu-
meratas varietates fere omnes simulans. Saepissime
tota planta glabra, sed occurrit et pubescens. Ludit
flore pallidius violaceo (vulgatissimo) et pulchre in-
tensius azureoviolaceo tunc subfragrante, vel raris-
sime albo, calcari fere petala aequante adunco v. recto
vel fere tam brevi ut in typica sylvestri, concolore v.
flavido, petalis saepissime imberbibus v. rarius parce
barbatis, minoribus vel fere duplo majoribus (forma
macrantha A. Gray, circa Hakodate in fruticetis um-
brosis a Wright et me ipso collecta). Flores hiema-
les circa Nagasakı observavi interdum 3-calcaratos
vel 4-petalos ecalcaratos.
Mediante planta sachalinensi V. sylvestris, calcari
solito jam longiore instructa, jungitur cum «., a qua
tamen vernalis plerumque valde distincta videtur flo-
ribus radicalibus numerosis et longepedunculatis, quo
signo sane persimilis fit V. Mühlenbergianae Torr.,
nuper à botauicis Americanis omni cum jure V. syl-
vestri (caninae) subjunctae. Flores radicales enim plan-
tae quam americanae tam japonicae neque semper
longe pedunculati neque semper evoluti occurrunt, fo-
— 745 —
lia radicalia sic dicta ipsa saepius nil sunt nisi ramea-
lia infima internodiis nondum elongatis et omnia ce-
tera signa sat vaga et vagiantia inveniuntur. Melius
igitur videtur, V. sylvestrem, grypoceratem et Mühlen-
bergianam pro varietatibus unius speciei amphigaeae
habere transitubus innumeris inter se conjunctis, at-
tamen secus regiones geographicas sat bene distin-
guendis.
Adnot. A multis scriptoribus V. sylvestris Kit. a
V. canina L. non distincta habetur, ita v. gr. ab opti-
mais observatoribus Mertensio et Kochio, ab exper-
tissimo Trautvettero aliisque, Reichenbach imo
ipse utramque tute sola capsula distingui contendit.
Ab aliis autem diversae creduntur in eo, praeeuntibus
ni fallor Al. Braun et Doell, quod V. sylvestris ra-
mos floriferos ex axillis foliorum radicalium rosulam
in apice caulis primarii brevissimi formantium, V. ca-
nina autem ex caule primario elongato aphyllo emittit;
conf. Döll, Fl. Bad. 1260, 1264. Equidem fateor,
hane differentiam vel plane fallacem esse vel me sal-
tem plantas in herbario examinantem effugere. Obser-
vavi enim in innumeris speciminibus europaeis, quae
sub oculis sunt, transitus innumeros inter caudices fo-
liatos brevissimos et aphyllos elongatos. Celakowski
(Prodr. Fl. Boehm. 480) etiam quidem Doellii di-
stinctionem secutus est, V. sylvestri axin primariam
indefinitam brevissimam foliosam tribuens, V. caninae
axin definitam, sed jam addit, rhizoma V. canınae ini-
tio etiam esse abbreviatum, dein elongari et tunc fo-
lis carere. Recte igitur, me judice, a nonnullis ex
habitu utraque species conjungitur. Nemo vero, quod
Mélanges biologiques. IX. 94
zs qu s
sciam, capsulae diversitatem hucusque negavit. Quum
insuper in ditione nostra utraque species optime sem-
per distincta neque unquam, transitus offerre videatur,
equidem utramque seorsim enumeravi.
IV.
Caules erecti ex rhizomate aphyllo orti; stipulae liberae.
22. V. canina L. Cod. 6773 p. p.
a. typica Trautv. Pl. Schrenck. n. 179: Caulibus
erectis basi demum nudis; stipulis laciniatociliatis pe-
tiolo multo brevioribus; foliis inferioribus v. omnibus
cordatis ceteris cordatoovatis acutiusculis; floribus omni-
bus caulinis pallide violaceis barbatis breve calcaratis;
stigmate uncinato convexo immarginato; capsula ob-
longa obtusa. — Rgl. |. c. 244. excl. 8. et à.
Hab. in Mandshwria boreali passim, in flora Baica-
lensi-Dahurica et occidentem versus.
Q. acuminata Rgl. Pl. Radd. 247: Ut praecedens,
sed vulgo major, stipulis foliaceis pectinatolacinia-
tis v. pinnatifidis petiolo saepe aequilongis; foliis
cordatis subito acuminatis; flore minore albo v. pal-
lide lilacino. — V. acuminata Ledeb. Fl. Ross. I.
252. — Maxim. Fl. Amur. 50. — F. Schmidt. Fl,
Sachal. n. 69. — Hee in Journ. of bot. XIII. 131. —
V. micrantha Turcz. in Bull. Mosc. V. 183. et X.
X 7. p. 148. — V. laciniosa A. Gray in Perry Ex-
pedit. 308 (ex descript.).
Hab. in Japonia: Nippon media in pratis (Tscho-
noski! fl.), sylvis et declivitatibus graminosis umbro-
sis inter frutices frequens circa Hakodate ins. Yezo;
Sachalino; tota Mandshuria frequens; China boreali
ad radices rupium montium In-shan (Kirilow), in m.
— 747 —
Po-hua-shan (Dr. Bretschneider); in Dahuria ad fi.
Argun et Nertscha,
Planta continentalis petala alba inferiora basi vio-
laceostriata, planta japonica similia vel rarius etiam
lilacina habet.
Ab hac specie non differre videtur V. striata Ait.,
flore majore «lacteo» vel «flavescente», stipulis mino-
ribus minusque profunde divisis potissimum digno-
scenda. |
Omnium nostratium robustior et altior (ad bipeda-
lis), tantum V. Raddeanae aeque alta.
23. V. montana L. Cod. 6774. Caulibus numerosis
erectis basi demum nudis, stipulis angustis foliaceis in-
Cisodentatis petiolo subaequilongis; foliis ovatolanceo-
latis in petiolum alatum cuneatoattenuatis; floribus om-
nibus caulinis pallide coeruleis barbatis breve calcaratis;
stigmate convexo immarginato breviter uncinato; cap-
sula oblonga acuta. — Rel. Pl. Radd. I. 251. — V.
persicifolia Roth, Turez. Fl. Baic. Dah. I. 187. —
V. elatior Fr. (pl. Turcz.), V. pratensis M. et K., V.
stagnina Kit. Ledeb. Fl. Ross. I. 251. 252.
Hab. in flora Baicalensi circa Balagansk (ad fl. An-
garam infra Irkutzk) et hinc occidentem versus.
A Doell (Fl. Bad. l. c.), ob formas intermedias rarius
observatas varietas V. caninae habetur, a ceteris auto-
ribus omnibus legitima species creditur.
24. V. Raddeana Rgl. Pl. Radd. I. 256. tab. VII.
fig: 1—5. Glabra multicaulis gracilis erecta v. flac-
cida, stipulis foliaceis angustis subintegris petiolum
vulgo superantibus; foliis anguste oblongis basi ha-
stato-cordatis petiolum apice alatum superantibus;
pedunculis demum folio longioribus; flore parvo cae-
as
rulescente imberbi breve calcarato; sepalis acumina-
tis; stigmate convexo submarginato brevissime ro-
strato; capsula oblonga acuta.
Hab. in Mandshuriae montibus Bureicis ad Amur
meridionalem sitis (Radde!): pratis paludosis circa
Pompejewka frequens (ipse).
Praecedenti affinis, ut recte monuit cl. Regel, qui
tamen stigmatis minuti structuram non recte exposuit
et delineavit, neque sectionem indicavit. Ex mea senten-
tia a sectione Nomimii Ging. non nimis repugnat, prae-
ter minutiem stigmatis et pilos breves interdum eircum-
circa orificium irregulariter dispositos et non semper
evolutos,sed ad structuram bene perspiciendam stigma
aqua fervida necesse est imbuere, tunc autem aqua
superficiem tegente evaporatà examinare.
V
Caulis erectus e bulbo ortus, demum ex basi supra bulbum sto-
lones aphyllos emittens.
25. V. bulbosa. Nana, bulbo carnoso squamato bul-
biparo stolonibusque nudis (demum in bulbum incras-
satis?) perennans, pilosa, breve caulescens erecta; fo-
lis approximatis alatopetiolatis cordatis ovatisve ob-
tusiusculis crenatis; stipulis triente adnatis ovatolan-
ceolatis ciliatis; pedunculis axillaribus folia parum
superantibus; flore minuto albo imberbi brevissime
calcarato: sepalis ovatis acutis; stigmate marginato
brevirostri; ovario trigono glabro.
|. Hab. in Chinae prov. Kansu (Przewalski).
Unica Violarum quod sciam bulbo instructa.
Plantula tota cum .radice vix tripollicaris, parte
epigaea pollicari v. bipollicari. Bulbus magnitudine
pisi, e squamis crassis carnosis 7—8 imbricatis, cum
— 149 —
bulbillis singulis inclusis ex axillis nonnullis. Cauli-
culi pars inferior vaginis paucis obsessa, e quarum
axillis sub anthesi prodire incipiunt stolones filiformes
horizontales nudi, nonnulli tripollicares. Petioli la-
mind 10:10 ad 6:15 mill. magna paullo longiores.
Flos diametro 7 mill.
E
Sect. 2. Dischidium. Ging.
Stigma accuratius examinatum vix rite bilobum. Est quasi stigma
truncatum (v. gr. V. Sélkirki) a latere ita compressum, ut sulco ver-
ticali peraratum et quasi bilobum appareat, neque deest interdum
inferne angulus parvus vix protrusus, vestigium sane rostri quale
occurrit ex, gr. et in V, Sieboldi. Tota sectio fortasse melius in No-
mimium mergenda.
26. V. biflora L. Cod. 6778. Rhizomate arti-
culato dense fibroso; caulibus debilibus basi stipulis
aphyllis foliisque radicalibus longe petiolatis fultis:
stipulis basi adnatis obtuse ovatis; foliis omnibus reni-
formibus crenulatis; pedunculis axillaribus folia supe-
rantibus; floribus omnibus caulinis parvis luteis im-
berbibus breve calcaratis; stigmate bilobo; capsula
ovali cum apiculo. — Ledeb. Fl. Ross. I. 254. —
Rgl. l. c. 253. — F. Schmidt Fl. Amg. bur. n. 64,
Fl. Sachal. n. 71. —- Hce. in Journ. of bot. XIII.
| 1831. — V. Wallichiana Ging. in DC. Prodr, I. 300.
Hab. in Kamitschatka, Sachalino, Japonia: prov.
Nambu alpibus (Tschonoski), Sibiria orientali, Man-
dshuriae alpibus borealibus, Dahuria, Altas, Songaria,
Mongolia: montibus Alaschan (Przewalski); China
boreali: montibus Po-hua-shan (Kirilow, Bretschnei-
der) et Siao-wu-tai-shan (Hancock), prov. Kansu
(Przewalski), nec non in Himalaya à Nipal ad Tibet
occidentalem, in America boreali frigidiore et Europa
arctica et alpina.
m
Folia superiora vulgo ut radicalia obtusa, scd ra-
rius et apud nos occurrunt acuta. Semper obtuse acu-
minata inveniuntur in planta songarica et tianschanica,
quae tota vulgo robustior fere pedalis fit et var. 8.
acutifoliam Kar. Kir. sistit (Enum. n. 137).
27. V. verecunda A. Gray Bot. Jap. 392. Rhi-
zomate brevi articulato dense fibroso, caulibus debili-
bus basi foliis radicalibus longe petiolatis fultis; sti-
pulis basi adnatis lanceolatis ovatisve aeutis parce
dentatis; foliis omnibus reniformibus crenulatis infi-
mis obtusis ceteris acutiusculis; floribus parvis omni-
bus caulinis folia superantibus albis v. albidolilacinis
imberbibus v. parce barbatis brevissime calcaratis;
stigmate bilobo; capsula oblonga acuta. — Miq. Prol.
86. — V. japonica Miq. Cat. 9. nec Langsd. — Fr.
Sav. Enum. I. 42. — V. palustris Thbg.! Fl. Ja-
pon. 326.
Hab. frequens per totam Japoniam, v. gr. circa
Hakodate pratis fruticetisque ubique; Yokohama simi-
libus locis; Yokoska in silvaticis (Savatier n. 107.),
Hakone (Siebold!); Nagasaki (Thunberg!) in pratis
silvarum secus rivulos alibique; ad pedem vulcani
Wunzen. In Chinae ins. Formosa (Oldham n. 20.).
Japonice: tsubá sumire.
8. semilunaris: foliis ambitu ovalibus sinu angusto
usque ad centrum attingente in |
Cetera pl. typicae.
In N?ppon media legit Tschonoski 1864.
Y. excisa (Hance in Seem. Journ. bot. 1868. 297.
Sp. pr.): caulibus ad nodos radicantibus saepe elon-
gatis, petalis dilute violaceis. Cetera ut in ß.
Hab. in China australi: prov. Canton variis locis!
— (51 —
Stigma in V. excisa sectionis Nomimii ex Hanceo,.
mihi potius bilobum Dischidii videtur. Solis caulibus
radicantibus, a me inter numerosissima specimina
plantae japonicae nunquam observatis, a V. verecunda
differre videtur, quacum mediante var. 8. conjungitur.
Planta habitu sat variabilis, mox gracilis erecta
ultra pedalis, mox palmaris cauliculis abbreviatis
subdecumbentibus, foliis rite reniformibus v. magis
rotundatis v. anguste semilunatis, petalis saepissime
albis ad basin violaceostriatis, rarius et in Japonia
dilute lilacinis. Semper tamen sibi constans, neque
ulli praeter V. bilobam affinis.
Sect. 3. Chamaemelanium Ging.
28. V. uniflora L. Cod. 6779. Rhizomate arti-
culato obliquo robusto fibris radicalibus crassis obsito ;
caule stricto erecto basi ipsa stipulis aphyllis rarius
folio radicali longe petiolato late cordato acuminato
fulto; foliis caulinis ad apicem caulis confertis brevis-
sime petiolatis ovatis cordatisve acuminatis omnibus
saepius profunde crenatoserratis; stipulis basi adnatis
herbaceis minutis retiexis; pedunculis ex foliorum cau-
linorum axillis folio brevioribus; floribus i—3 luteis
brevissime calcaratis papillosobarbatis; stigmate capi-
tato cum fasciculis pilorum ad latera; capsula oblonga
acuta. — Rgl. Pl. Radd. I. 254. -— V. canadensis
var. sitchensis Miq.! Prol. 86., nec L. nec Bong.
a. Capsula minute pubescente.
Hab. in Mandshuria austroorientali: silvis frondo-
sis ad Usuri superiorem, circa sinus Sti Wladimiri,
Olgae et Possjet, nec non circa aestuarium Wladiwo-
stok, sat frequens. Ad ripam Baicalis borealem.
TON
b. Capsula glabra.
Hab. in Japoniae ins. Kiusiu, jugo centrali Kun-
dsho-san, locis rupestribus graminosis. In Mandshuria
austroorientali ad fl. Suifun (Goldenstädt) et in &-
biria «a Tomo fl. ad Lenam» (Gmelin, alii) frequens.
. Planta sibirica a nostrate foliis apice saepe trunca-
tis et grandidentatis differt.
29. V. glabella Nutt. in T. et Gr. Fl. N. Am. 1:
142. Rhizomate articulato obliquo valido crasse
fibroso, caule basi et infra medium stipulis aphyllis
instructo debili flexuoso, foliis radicalibus longe pe-
tiolatis reniformicordatis acutis, caulinis summis 3—4
confertis brevissime, ceteris 1—2 remotiusculis lamina
cordatà subito acuminatá brevius petiolatis, omnibus
crenatoserratis; stipulis parvis membranaceis ovatis v.
lanceolatis acutiusculis erectis; pedunculis ex axillis
foliorum caulinorum omnium laminam fere aequanti-
bus; floribus 2—5 flavis papillosobarbatis brevissime
calcaratis; stigmate capitato ad latera fasciculatopi-
loso; capsula oblonga acuta glabra. — Brew. et Wats.
in Bot. of Calif. I. 57. (excl. syn. nonn.) — V. cana-
densis 8. sitchensis Ledeb. Fl. Ross. I. 254. — V.
canadensis Hook. Fl. bor. Am. I. quoad pl. occiden-
talem. — Bongd. De veget. ins. Sitcha n. 14. —
V. biflora 8. sitchensis Rel. Pl. Radd. I. 253.
Hab. in Japonia boreali: circaHakodate(Albrecht),
prov. Nambu (Tschonoski), America boreali occiden-
tali: Sitcha!, Oregon!, California! — Patria Kam-
tschaika a Regel I. c. adducitur ex falsa interpreta-
tione sigli K. K. speciminis songarici V. biflorae acuti-
foliae Karel. Kiril. coll. n. 1265., a nostra planta
stigmate Dischidii abhorrentis.
— 753 —
A Brewer et Watson l. c. patria extenditur per
totam latitudinem Americae borealis, quia huc ducunt
V. scabriusculam Schwein. (V. pub. var. scabriusculam
Torr. et Gr.). Haec tamen, ex pluribus specc. partim
authenticis Schweinitzianis, quae ante oculos sunt,
capsula subglobosa obtusissima gaudet, stipulasque
amplas pallide membranaceas habet. Quibus notis con-
venit cum V. eriocarpa Schwein. (V. pub. ver. eriocarpa
T. Gr.) pube densissima capsulae solum distincta.
Utramque si nomine V. eriocarpae jungamus, speciem,
ni fallor, legitimam habemus, a V. canadensi L. flore
luteo stipulisque latis, a V. glabella, uniflora et pube-
scente capsula globosa obtusissima distinctam.
V. glabella Nutt. valde affinis est V. wniflorae, a
qua signis diagnosticis levioris momenti dignoscitur,
Sed habitus diversus: folia subito acuminata, mani-.
festius cordata, numerosiora, inter se remotiora, lon-
gius petiolata, pedunculi numerosiores longiores, cau-
lis plantae americanae debilis foliaque radicalia nu-
merosiora. Planta japonica tamen caule stricto, foliis
radicalibus parcioribus V. wniflorae magis appropin-
quat. Anne melius utraque species jungenda et se-
quens addenda? |
30. V. pubescens Ait.; Torr. et Gray I. c. 142.—
Rhizomate praecedentium; caule firmo basi et medio
stipulis aphyllis, a medio apicem usque foliis instructo;
foliis radicalibus longe petiolatis cordatis subito acu-
minatis, caulinis lamina brevius v. infimis longius pe-
tiolatis consimilibus v. summis vix cordatis, omnibus
crenatis; stipulis amplis membranaceis ovatis acu-
tiusculis erectis; pedunculis ex omnibus foliorum cau-
linorum axillis folia saepe aequantibus v. imo supe-
Mélanges biologiques; IX. 95
got.
rantibus; floribus 1 —4 luteis papillosobarbatis bre-
vissime calcaratis; stigmate capitato ad latera fasci-
culatopiloso; capsula oblonga acuta. — V. wwiflora Q.
pubescens Rgl. Pl. Radd. I. 255.
Hab. in America boreali orientali a Canada! ad
Lowisianam! et Missouri! Adest ex hb. Fisch. sum-
mitas florens caulis unici «ex Sibiria orientali».
Caule magis foliato foliorumque forma ad V. gla-
bellam magis accedit quam ad V. unifloram, ab utra-
que fortasse specie haud sejungenda. Omnes, medi-
ante V. eriocarpa Schwein., accedunt etiam V. cana-
densi L., quae habitu simillimo, sed stipulis subulatis
et flore albo v. coerulescente gaudet, utraque nunc
nominata autem capsula brevi obtusa a tribus hic de-
scriptis magis recedere videtur.
Sect 4. Melanium DC.
31. V. grandiflora L. Cod. 6781. Caespitosa gla-
bra, cauliculis numerosis basi nuda repentibus parte
foliosa abbreviata erectiusculis; foliis approximatis
ovalibus obtusis ellipticisve acutis crenatis lamina lon-
gius petiolatis; stipulis amplis foliaceis oblongis inci-
sodentatis; pedunculis axillaribus folia longe superan-
tibus strictis erectis; flore maximo flavo v. violaceo
fundo luteo barbato brevissime calcarato; stigmate
amplo capitato pubescente foramine magno subcen-
trali basi labello fulto; capsula... Rgl. Pl. Radd. I.
218 in nota. — V. altaica Pall. in Schult. Syst. V.
383. — Ledeb. Fl. Ross. I. 255. — V. oreades M.
Bieb. Fl. Taur. Cauc. III. 167.
Hab. in flora Baicalensi: alpe Chamar et non pro-
cul a Bargusin, semper flore cyaneo, ex Turczani-
— 755 —
now, nec non in Altai, Songaria, Caucaso et Tauria.
V. lutea Sm. (V. sudetica W.) cum V. amoena Syme
stipulis pinnatifidis et calcari longiore a V. grandiflora
L. differre dicitur, dubitante jam Biebersteinio et
Ledebourio. Planta taurica revera jam offert stipu-
las fissas et simul integras et calcar plantae europaeae
variabile esse satis constat. Quum autem frustra de
radicis natura et capsulae forma V. grandiflorae L.
apud auctores aliquid quaesiverim, omnia dubia de
identitate plantae sibiricae et europaeae nunc solvere
nequeo. Radix V. luteae Sm. a Mertens et Koch in
Roehl. Deutschl. Fl. III. 272. napiformis describitur
cauliculos numerosos proferens, sed omnia utriusque
speciei exempla, quae- vidi, radice carebant, cauliculi
vero ipsi in utraque sane simillimi sunt.
Species exclusa.
V. tricolor L. x. saxatilis Schmidt ex Rgl. PI.
Radd. 255. a Radde ad ripas boreales lacus Baical
. d. 6. Maji collecta, e speciebus Asiae orientalis ex-
cludenda, nam cl. Radde Baicalem adiit post medium
Junium, plantam illam vero, ut patet ex schedula collec-
toris, ad fl. Wiatka Rossiae europaeae orientalis invenit.
. Species incertae.
1. V. Parkeri Champ. in Kew Journ. of bot. III.
261., indescripta, quae cum V. confusa Champ. (supra
duce Hookero ad V. serpentem ducta) similibus locis
in flora hongkongensi occurrere dicitur, de qua vero
silet Bentham in opere de hac flora tractante, for-
tasse nil est nisi V. diffusa in collibus frequens dicta,
a Champion sub silentio praetermissa.
2. V. rotundifolia Michx. 8. pallens Banks in DC.
— 156 —
Prodr. I. 295. e Kamischatka. A collectoribus rossi-
cis nunquam collecta, mihi prorsus ignota.
3. V. Thibaudieri Franch. Savat. l. c. p. 43. (no-
men).
Hab. in Japonia (Tanaka! in hb. Franchet).
Specimen .unicum collectum a me visum plantam
caulescentem erectam semipedalem sistit, foliis ellip-
ticis utrinque acuminatis subintegris, floribus axilla-
ribus parvulis, a me ob plantae raritatem non exactius
examinatis. Videtur V. montanae L. affinis, sed sectio
mihi ignota. Descriptio autorum nondum publica facta
est.
4. V. odorata L., «in montibus Nagasaki, Kamino-
seki alibique vulgaris circa margines viarum, floret
Januario — Aprili» et
5. V. tricolor L. «crescit juxta margines viarum
vulgaris, floret Februario — Aprili» utraque ex Thbg.
Fl. Jap. 326., cum synonymo ad utramque laudato
Kaempferi Am. 875. Kinsa vulgo Sémire, Jacea tri-
color, sive flos Trinitatis, — nunquam erunt enuclean-
dae, nam desunt in herbario Thunbergiano Upsaliae
servato. — V. odorata L. a Gingins in DC. Prodr.
l. c. 296. etiam in China indicatur, an tantum fide
Loureirii, tamen innominati? Sed hujus planta for-
tasse V. serpens Wall.
6. De Viola n. sp. e China centrali, apud S. L.
Moore in Trim. Journ. of bot. IV. 226. confer ad
calcem. V. incisae Turcz.
— 154 —
Adumbratio specierum generis
Chrysosplenii L.?).
—
Subgen. Gamosplenium Maxim. Diagn. Dec. XI.
Calyx sub anthesi patens, viridis v. rarius luteus.
Stamina sepalis semper breviora. Ovarium saepissime
totum inferum, capsula apice vel ad medium libera
truncata, rarius biloba, stylis divaricatis.
Divis. 1. Axis primaria repens emittit cauliculos,
ad intervalla, ut ipsa, squamis (hypophyllis) al-
ternis obsessos, quae versus apicem cauliculo-
rum paulatim in folia transeunt.
1. Ovalifolia.
Rhizoma firmum duriusculum cauliculique basi radicantes ra-
mosa. Folia radicalia nulla, caulina alterna, cuneatorotunda vel
elliptica, erenata.
1. Ch. carnosulum Hook. f. et Thoms. in Journ.
Linn. soc. II. 73. Glabrum, cauliculi 2-3-pollicares
innovando-ramulosi, ramulis erectis basi radicantibus,
folia cuneatoobovata v. rotundata v. late elliptica
obiter incumbenti-pauci-crenata, cyma pauciflora, flores
subsessiles luridi, sepala truncata latiora quam longa,
filamenta sepalis parum breviora; capsula convexa
triente libera; semina ovalia làevia subopaca glabra,
1 mill. longiora.
"8j Synopsin generis fusiorem serius parabo. Plantas hic enume-
ratas omnes et rarissimas ipse vidi et examinavi, fautoribus autem,
qui occasionem examinandi dederunt, gratias ago quam maximas:
ante omnes ill. Hooker, qui spec. et figuras larga manu dedit, tum
cl. vv. Ascherson, Boissier, Al. Braun, Decaisne, Fenzl,
Franchet, A. Gray, Parlatore, qui vel omnes vel rariores species
a se servatas miserunt.
— 758 —
Sikkim (J. D. Hooker). Flores rarius omnes 4-an-
dri, v. inter 8-andros nonnulli staminibus alternis
brevioribus v. minutis sterilibus. Ex toto abortiunt
semper et ubique in hoc genere tantum stamina sepalis
alterna.
2. Chr. ovalifolium M. Bieb. hb., Bge in Ledeb.
Fl. Alt. II. 115., Ic. pl. ross. tab. 404. Glabrum pal-
mare v. spithamaeum, folia cauliculorum fertilium cu-
neatorotunda obsolete crenata v. integra, sterilium ta-
lia v. elliptica, semper praeter cuneum crebre crenato-
serrata, cyma laxa, flores subsessiles virides, sepala
late ovata, filamenta duplo breviora, capsula semisu-
pera, semina subglobosa subopaca laevia minutissime
dense papilloso-puberula, 0,5 mill. longa.
Altai (Salessow).
3. Ch. axillare. Pedale arcuato -ascendens glabrum,
ex omnibus axillis ramosum, ramis infimis longiusculis
innovandis, ceteris folium stipans vix superantibus 1-
floris, folia cuneatoovata v. subrotunda crebre cre-.
nata, cyma 2—3-flora laxissima, flores longe pedicel-
lati nutantes virides, sepala breve unguiculata late
deltoidea, stamina multo breviora, ovarium semisupe-
rum. Rhizoma et semina ignota. |
China occidentalis, prov. Kansu (Przewalski).
Divis. 2. Folia alterna, interdum inter basin et
inflorescentiam nulla.
2. Nudicaulia.
Áxis primaria dura valida repens, in caulem fertilem basi squa-
mis foliisque dense approximatis instructum elongata, stolonibus
(ubi noti) hypogaeis strictis squamatis apice rosuliferis innovata.
Folia radicalia floraliaque evoluta, caulina intermedia nulla. Caules
crasse carnosi vel firmi.
a= iO =
4. Chr. nudicaule Bge I. c. 114. Ledeb. Icon. t.
405. Glabrum, folia radicalia squamis acutis stipata
caulem aequantia profunde cordatorotunda circumcirca
floraliaque a medio crenatolobata, crenis truncato-
subquadratis contiguis, cyma subcapitata, flores ses-
siles luteovirides, sepala truncata, filamenta brevissima,
ovarium capsulaque truncata semisupera, semina ovoi-
deooblonga lucida laevia glabra, 1,5 mill.
Altai orientalis ad Tschujam fl., alpes Corgonenses
ad fl. Chair-cumin (Pallas ex Chamisso in Linnaea
VI. 558), Alatau cisiliensis (Schrenck) et transi-
liensis (Semenow), alpes Sajan regionis Daicalensis,
Kamischatka (hb. Fischer), China occid. prov. Kansu
(Przewalski). |
5. Chr. Griffthi Hook. f. et Thoms. 1. c. 74. Gla-
brum, folia membranacea radicalia caule breviora pro-
funde subaperte cordatorotunda floraliaque sinu ex-
cepto crenatolobata, crenis ovatis truncatis obtusisve
sinubus acutis interceptis, cyma laxa, flores pedicellati
virides, sepala depresse ovata, filamenta brevissima,
ovarium convexum.
Himalaya orientalis temperata: Butan (Griffith),
Tibet orientalis: princip. Mou-pin (David).
6. Chr. peltatum 'Turcz. Fl. Baic. Dah. I. 464.
Basi fuscopilosum, folia carnosa radicalia caule multo
breviora peltatoorbiculata v. -reniformia circumcirca
floraliaque cuneata obiter paucicrenata, crenis incum-
bentibus, cyma densiuscula involucrata, flores luteovi-
rides pedicellati, filamenta sepalis depresse ovatis
breviora, capsula margine tantum libera, semina late
obovoidea lucida glabra, vix 1 mill. longa. * |
ee
In florae Baicalensis alpe Nuchu-daban (Kus-
nezow). :
7. Ch. adoxoides Hook. f. et Thoms. in sched.
Pilis corrugatis longis laxe lanuginosum, crasse carno-
sum, folia radicalia caule multo breviora rotundata
subcordata v. ovalia floraliaque ovata v. reniformia
obiter crenata, caulis a medio solutus in cymam laxi-
floram, flores pedicellati virides, filamenta brevissima.
Adoxoidea Griff. Itin. notes 129. n. 515. — Saxi-
fraga adoxoidea Griff. Notul. IV. 428. — S. adoxiot-
des Griff. Ic. pl. asiat. IV. tab. 570. fig. 3. — Chr.
lanuginosum Hook. f. et Thoms. l. c.
Himalaya: Butan (Griffith), Sikkim (T. Ander-
son).
) 3. Alternifolia.
Innovatio hypogaea, axi primaria stolonibusque filiformibus sub-
nudis repentibus, cauliculi aquosocarnosi, folia alterna membra-
nacea. — Ch. Davidianum huc pertinere dubito.
© 8. Ch. alternifolium L. Cod. 3137. Pl. m. praeser-
tim inferne confervoideopilosum, folia radicalia cor-
datorotundata et caulina pauca reniformia late crenata
crenis saepe truncatis, cyma densiuscula multiflora
foliis. floralibus majoribus basi cuneatis. involucrata,
flores subsessiles, filamenta sepalis late ovatis multo
breviora, semina ovoideoelliptica laevia lucida, 0,5—
0,6 mill. longa. Ch. nivale Schur Enum. pl. Trans-
sylv. 241. (Fuss Fl. Transs. 247. non differe dicit,
praeter staturam humilem; occurrit passim et in Ros-
sia, ubi semina typi).
Circumpolare. Loca maxime australia, e quibus vidi,
sunt Himalaya, Caucasus, Rumelia, Apenninus hetru-
scus et pistoriensis, et illa sub var. p. enumerata.
In olla cultum, aqua semper copiosa, habitum valde
MOT —
mutavit: totum et ad flores parcissimos saturate vi-
ride, densissime caespitosum, humile, macrophyllum,
floribus supra folia radicalia non emersis; post tres
annos, ubi semper virebat, sine causa perspicua interiit.
Basis caulis in europaeis (germanicis, ingricis) raris-
sime amylo repleta incrassata fit, frequentius hoc oc-
currit in var. ß., ubi mox cauliculi pars basalis sub-
hypogaea tantum tali modo turgescit, mox vero prae-
terea in axillis petiolorum vetustorum evolvuntur tu-
berculi pisiformes globosi v. lobati (squamis nempe
2 — 3 crasse carnosis), ochroleuci, dense farinosi, gustu
amaro. j
B. japonicum: semina non ut in typo glaberrima, sed
dense minutissime papillosopuberula. Ch. alternans
Thbg Fl. Jap. 182. — In Japonia tota frequens, ubi
typicum non observavi, in China boreali: in viciniis
Pekini prope She-che vel Jehol (David). Spec. à
Hancock in m. Siao-wu-tai-shan, a Pekino 250 sta-
dia occidentem versus lectum, semine jam fere gla-
berrimo gaudet. j
Y. tetrandrum Lund in sched.: humillimum repens
v. erectum, folia paucius et profundius crenata, sta-
mina 4 (sepalis opposita), semina magis globosa, obso-
lete hinc inde papillosa. Ch. tetrandrum Th. Fries
Bot. Notis. 1858. 193.
In arcticis : Finnmarken, archipel. Spitsbergen (Keil-
hau, Th. Fries), ins. St. Laurentii et Unalaschka
(Eschscholtz), Mont. Scopulosis lat, 39°41’ (Hall
et Harbour n. 576.).
Semina var. y. vidi rarius et in typo, ex borealibus,
v. gr. e terra Samojedorwm.
Mélanges biologiques. IX. 96
LE N
9. Ch. Davidianum Dne in litt. Brunneohirtum, folia
basi cuneata inferiora subtruncato-ovata, reliqua cre-
bra floraliaque radiantia rotundata, omnia crenata,
cyma densiuscula multiflora, flores subsessiles, sepala
rotundatoovata, stamina breviora.
Tibet orientalis, prineip. Mou-pin (David). Vidi tan-
tum partem caulis superiorem mihi communicatam,
de affinitate igitur incertus sum et fructus ignoti. Cl.
auctor appropinquat Ch. adoxoideo.
4. Tenella.
Herbulae vix bipollicares tenere membranaceae, glabrae, cae-
spitose intricatae. E collo incrassato, e vaginis dilatatis fuscis petio-
lorum vetustorum formato, fibris longis radicalibus obsesso, pro-
deunt folia radicalia caule breviora, e quorum axillis demum surgunt
stolones epigaei horizontales, apice tantum rosula minuta foliorum
demum radicante instructi. Cauliculus erectus foliis paucis alternis,
apice dichotomus, pedunculis 1—3 elongatis 1-floris foliis floralibus
fultis. Bracteae sub flore 2, integrae. Capsula convexa infera.
10. Ch. tenellum Hook. f. et Th. I. c. 73. Folia
reniformia v. cordatoorbiculata crenis 5—7 crenato-
lobata, flores intra bracteas subsessiles 8-andri, sepala
et filamenta sequentis, semina elliptica ee nitida
glabra, 0,5 mill.
Einige: Kumaon (Royle, Strachey et Winter-
bottom).
11. Ch. Sedakowi Turcz. 1. c. 404. Folia profunde
3-loba ambitu reniformia, flores pedicellos aequantes
ochroleuci 4-andri, filamenta sepalis CR de D
tis breviora.
Davuria: rupibus jugi Urulgui secus fl. Nertscha,
non procul a Nertschinsk (Sedakow).
5. Flagelliferum.
Radix dense fibrosa. Folia radicalia nulla. Caules permulti cae-
spitosi floriferi erectiusculi, stolones sub finem antheseos e collo
— 163 —
orti, decumbentes demum radicantes, heterophylli, Innovatio igitur
Oppositifoliorum. Folia alterna omnia rite evoluta.
12. Ch. flagelliferum F. Schmidt Fl. Sachal.n. 176.
Palmare v. pedale, cauliculi steriles parce adpresse
pilosi, fertiles glabri, priorum folia cordatorotunda v.
reniformia paucicrenata, posteriorum parva cuneata
latiora quam longa antice 3—5-loba, cyma laxiflora
foliis fulcrantibus parvis, flores dissiti pedicellati, se-
pala ovata, stamina duplo breviora, capsula semisupera,
semina globosoovalia apiculata laevia subopaca minu-
tissime papillosopuberula, 0,5 mill. *
In regione Paicalensi: alpibus Sajan (Lessing),
Sachalin (Glehn), Japonia: circa Hakodate et prov.
Nambu, ad rivulos in lapidibus, alpe Niko, Kiusiu
vuleano Wunzen; Mandshuria orientali montana sil-
vatica: ad Usuri superiorem.
Divis. 3. Folia opposita.
Innovatio in omnibus epigaea stolonibus foliatis ex
axillis infimis caulinis ortis ascendentibus, demum
elongatis radicantibus, in unico nudis apice tuberi-
feris. Stolonum folia autumnalia terminalia saepius
maxima, hibernantia, vere cauliculum floriturum e
stolonis apice ortum in nonnullis usque ad anthesin
fulcientia, vel sub anthesi corrugata sed persistentia,
vel denique diu evanida.
6. Valdivicum.
13. Ch. valdivicum Hook. in Lond. Journ. bot. I.
459. tab. 17. (steril.) Caulis elongatus procumbens
ramosus ad nodos radicans, folia rotundata vel trans-
verse orbiculata obiter multicrenata, flores ex axillis
summis ramulorum breviorum solitarii folio longius
— 164 —
pedunculati subrotati, sepala breve unguiculata trans-
verse ovalia, stamina breviora, capsula infera vix con-
vexa, semina globosoovalia opaca laevia glabra, 1 mill.
Chile australis (CI. Gay): Valdivia (Philippi), Cor-
dillera de Ranco (Lechler).
7. Oppositifolia.
Caulis suberectus. Folia cuneatoorbiculata obsolete subrepando-
crenata, crenis paucis vel in Chr. macrantho numerosioribus dis-
tinctisque. Sepala depresse ovata. Capsula truncata stylis divaricatis
vel in 2 ultimis bicornis bilobave.
14. Ch. oppositifolium L. Cod. 3138. Stolones fo-
liati. Folia suborbicularia v. subovata, capsula !/ li-
bera, semina globosoovalia lucidula laevia minutissime
papillosa, 0,50 mill. Chr. alpinum Schur in Skof.
Oest. bot. Wochbltt. XI. 44., Enum. Transsylv. 241.
— Ch. glaciale Fuss Fl. Transsylv. excurs. 247. —
Ch. rosulare Schott in sched. 1850. — Chr. repens
Lk ined.
Europa temperata, exclusa Rossia. — Nomina Schu-
ri, Fussi et Schotti mera synonyma. Fuss omnem
plantam transsylvanicam huc ducit, Schur plantam
vegetiorem pro vero Ch. oppositifolio habet, alpinam
nanam cum Schottio distinctam credit et semina
ejus nitida dicit, sed differentias cum Ch. oppositifolio
non in his, sed in habitu quaerit.
15. Ch. ramosum Maxim. Fl. Amur. 121. Stolo-
nes foliati. Folia transverse ovalia v. suborbiculata,
capsula semisupera, semina ovalia v. oblonga subopaca
laevia glabra, 0,75 — 1 mill. Ch oppositifolium Trtv.
Mey. Fl. Ochot. n. 145. (excl. syn. Ch. kamtschatici).
— À. Gray in Perry's Exped. 311.— Ch. kamtscha-
ticum A. Gray Bot. Jap. 389.
— 765 —
Sibiria austroorientalis: Udskoi, Mandshuria orien-
talis montana sylvatica: ad fl. Alyn, Kerbi, Amgun,
sinum de Castries, fl. Wai-Fudin superiorem, ad
ostium fl. Daubicha Usuri superioris; Yezo: circa Ha-
kodate.
16. Ch. americanum Schweinitz in Hook. Fl.
bor. am. I. 242. Stolones foliati. Folia suborbiculato-
ovata, cauliculorum fertilium quam in praecedentibus
minora, capsula semisupera, semina subglobosa lucida
laevia pilis fuscis undique hispida, 0,65 mill. Ch. op-
positifolium Michx. Fl. I. 269.
America borealis orientalis, a Saskatschavan et Ca-
nada ad Alabamam et Carolinam.
17. Ch. kamtschaticum Fisch. in DC. Prodr. IV.
48. Stolones usque ad apicem rosula instructum nudi.
Folia paulo magis quam in praeced. omnibus cuneata,
latiora quam longa subdeltoideo-rotundata v. orbicu-
lata, capsula °/, supera, cornubus divergentibus in-
aequalibus calyce latior, semina late elliptica utrinque
apiculata opaca glabra longitudinaliter *) sub-15-cos-
tata costis laevibus, 0,75 — 0,85 mill. CA. oppositifo-
hum Cham. Schtdl in Lidháía NES
Ins. Kurdes (Urup), Kamtschatka, terra Tschuk-
tschorum, ad sinum St. Laurentii.
18. Ch. macranthum Hook. in Lond. Journ. bot. I.
458. tab. 16. Pedale robustum simplex in rhizoma
durum repens abiens, folia cuneatoovata v. ovalia ul-
tra pollicaria repando-pluricrenata, cyma involucrata
pauciflora, flores sessiles diam. 7 mill. (totius generis
maximi), sepala semirotunda stamina superantia, cap-
4) Semina, dum costata vel seriatim pilosa sunt, costas vel lineas
pilorum in omnibus speciebus longitudinales habent.
— #66 —
sula !/ supera breve bicornis apicibus divergens, se-
mina ovalia laevia lucida glabra, 1 mill.
Ad fretum Magellan (Vahl in hb. Willd.), Eagle
bay ad portum Famine (King), in portu Orange Fue-
giae (exped. Wilkes).
Caule firmo, neque tenero, inter oppositifolia ano-
malum, Ch. valdivico hac nota accedens, reliquis cha-
racteribus abhorrens.
8. Nepalensia.
Folia argute crenata. Sepala depresse ovata. Capsula biloba vel
bicornis.
19. Ch. nepalense Don Prodr. fl. Nepal. 210. Ra-
mosum, cauliculis et stolonibus isophyllis. Folia trans-
verse subovalia v. rotundata v. rarius rotundatoovata,
basi cuneata, antice multicrenata, crenis obtusis sub
13, cyma laxa, flores subsessiles, stamina calyce duplo
breviora, capsula semisupera truncato-subbiloba, se-
mina subglobosa cum apiculo lucida laevia glabra,
0,65 mill.
Himalaya: Sikkim (T. Thomson frf., Treutler fl.),
Himal. orient. (Griffith n. 2489. fl.), Nipal (Wall.
n. 438 frf. pro parte, in hb. Kew. et Vindob.).
. 20. Ch. glechomaefolium Nutt. in Torr. et Gray
Fl. N. Am. I. 589. Praecedente multo gracilius, cau-
liculi florentes simplices digitales stolonibus spitha-
maeis multo magis microphylli, folia rotundato -sub-
ovata incumbenticrenata crenis minoribus et humi-
lioribus, cyma laxa pauciflora, flores subsessiles, sta-
mina sepalis paulo breviora, capsula semisupera bi-
cornis stylis rectopatulis, semina subglobosa lucida
laevia glabra, fere 1 mill. Ch. oppositifolium var. Q.
Hook. Fl. bor. am. l. c.
OT
America borealioecidentalis.(Scouler): ad fl. Co-
lumbia (Nuttall in hb. Gray, Brit. mus., Kew), territ.
Washington (Dr. Cooper) — Habitu praesertim ab
antecedente differt.
21. Chr. sulcatum, Simillimum flore et capsula Ch.
nepalensi, sed folia rotundatoovata incumbenticrenata
ut in praecedente, semina globosoelliptica apiculata
opaca, profunde sub-12-sulcata costis laevibus, gla-
bra, 0,75 mill. Ch. nepalense Maxim. Fl. Amur. 121.
in nota. |
Nipal (Wall. n. 438. in.hb. h. Petrop.).
22. Ch. macrocarpum Cham. in Linn. VI. 558. Fo-
lia rotundatoovata vel superiora stolonum late ovalia,
obiter incumbenticrenata crenis numerosis, cyma elon-
gatoramosa multiflora, flores pedicellati, filamenta bre-
vissima, capsula °/, supera inaequaliter bicornis cor-
nubus erectopatulis stylis rectis, semina globosoovalia
lucida laevia, seriebus sub-15 pilorum instructa, pilis
linearibus obtusis clavatis vel rarius hamatis, 0,5 mill.
Ch. orientale Gei facie Tournef. Coroll. 8. — Ch. du-
bum J. Gay in DC. Prodr. IV. 48. — Ch. ovalifolium
Bertol. Fl. Ital. IV. 449.
Transcaucasia: Abchasia, prope Suchum (Ruprecht),
in m. Alagóz et ad fortalit. St. Nicolai (Frick), in Asia
minore: Lazistano (Balansa), Galatia (Tournefort),
Italia: Calabria (Tenore, Pasquale).
23. Oh. trichospermum E dg ew. inH ook. f. et Thoms.
1. e. 73. Robustum, folia ovata basi cuneata, incum-
benticrenata, cyma laxa subpauciflora, flores pedicel-
lati, sepala rotundata stamina duplo superantia, ova-
rium apice exsertum, capsula semisupera truncato-
— 108 —
biloba, semina globosoovalia laevia lucida pilis linea-
ribus longiusculis undique hispida, 0,65 mill.
Himalaya (Jacquemont n. 683): Kumaon (Stra-
chey et Winterbottom).
24. Ch, Echinus. Gracile digitale, folia parva semi-
orbicularia basi truncatocuneata antice argute multi-
crenata, cyma laxa pauciflora, flores breve pedicellati,
sepala stamina aequantia ovata, capsula semisupera
subparallele bicornis, semina ovalia seriebus sub-15
pilorum ornata, nitidula, 0,5 mill., pilis densis longe
linearibus obtusis. :
Kiusiu, in vulcano Wunzen, Nippon, in alpe Niko.
25. Ch. rhabdospermum. Gracile digitale glabrum, fo-
lia parva, stolonum cuneatorotunda depresse grandi-
crenata crenis 5—7, cauliculorum paucissima (2—4)
minora antice tri-quinque-crenatolobata, floralia cu-
neato-spathulata ipso apice tricrenata, cyma laxa pau-
ciflora, flores pedicellati, sepala deltoideodepressa sta-
mina aequantia, capsula semisupera apicibus divergen-
tibus bicornis, semina subglobosa apiculata glabra li-
neis sub-15 elevatis argute muricellatis percursa, ni-
tida, 0,5 mill.
Kiusiu: viciniis Nagasaki.
Subgen. Dialysplenium Maxim. |. c.
Sepala semper erecta campanulato-conniventia lutea
ochroleuca vel alba. Stamina sepala vulgo aequantia
vel superantia disco saepe obsoleto, ovarium parallele
bicorne capsulaque cornubus patulis ipsa basi adnata.
— Omnia Japonico-sinica, oppositifolia, eademque in-
novatione.
— 169 —
9. Sinica.
Folia cuneatorotunda vel ovata, cuneo brevi excepto circumcirca
incumbenticrenata, crenis numerosis. Palmaria, robusta, a basi ra-
mosa glabra, floribus luteis.
26. Ch. Grayanum, Cauliculis ab ipsa basi ramosis
repentibus ceterum erectis caespitosum, folia brevi-
petiolata orbiculata basi saepius latiora, cyma densa
multiflora, flores brevissime, fructus longius pedicel-
lati, sepala rotundata stamina 4 duplo superantia,
capsula '/, adnata calycem duplo saltem superans, se-
mina ovalia laevia lucida, seriebus sub-30 pilorum
brevissimorum tecta, 0,65 mill. Ch. ovalifolium A.
Gray Bot. Jap. 389. excl. syn. — Neko nome. Soo
bokf. II. 70. |
Yezo, circa Hakodate vulgare.
27. Ch. sinieum. Nanum erectum saepe multicaule,
folia longe petiolata cuneataque, caulina rotundata,
floralia ovata, cyma densa pauciflora, flores subsessiles,
sepala rotundata stamina 8 duplo superantia, ovarium
semiexsertum cornubus patulis.
China occidentalis: prov. Kansu (Przewalski).
28. Ch. macrostemon Maxim. in Franch. Savat.
Enum. I. 148. (nomen). Simplex erectum basi stolo-
nibus post fructus maturos elongatis serius radicanti-
bus, folia stolonum rotundata basi latiora vel ut cau-
lina rotundatoovata, floralia elliptica saepe acuta,
cyma densa multiflora, stamina 8 sepala rotundata
subduplo superantia, ovarium '/, adnatum stylis longis
(stamina aequantibus), capsula basi adnata calyce pl.
duplo longior cornubus divergentibus, semina ovoidea
lineis elevatis muricellatis sub-15 percursa, glabra
Mélanges biologiques. IX. a7
— 770 —
opaca, 1 mill. vix breviora, Ch. ovalifolium Miq.
Prol. 261. 369. excl. synn. et spec. Wright.
Nippon: Hakone, Yokoska (Savatier), alpe Niko.
10. Puosa.
Pl. m. confervoideo-pilosa vel 1 species glabra, digitalia vel
1 species usque spithamaea, erecta gracilia tenera. Folia latiora
quam longa, a medio cuneata, antice (in uno obsolete) argute pro-
funde paucicrenata. Ovarium basi adnatum, capsula sublibera.
29. Ch. Maximowiczi Franch. Savat. 1. c. (no-
men). Glabrum, folia radicalia nulla, e collo stolones
filiformes nudi apice in tuberculum lanceolatum car-
nosum confervoideolanuginosum incrassati, caulis sim-
plex debilis, folia rotundata antice 5-7-crenata, cyma
laxa, flores pauci pedicellati, sepala ovata obtusius-
cula stamina 8 superantia, ovarium '/, adnatum, cap-
sula patulobicornis calyce duplo longior, semina (ex
Franchet in sched. c. figura) «depresso-globosa Tu-
cida profunde 12-sulcata, costis eximie muriculatis ».
Nippon: Yokoska (Savatier).
30. Ch. pilosum Maxim. Fl. Amur. 122. Subspi-
thamaeum basi repens, ex axillis longe stoloniferum,
folia stolonum rotundiora apice obsolete v. repando-
5-9-crenata, caulina subreniformia fere integra, cyma
densa pluriflora, flores lutei demum pedicellati, sepala
rotundata staminibus 8 paulo longiora, capsula calyce
duplo longior cornubus patulis, semina apiculatoellip-
tica opaca profunde sub-15-costata costis argute mu-
ricellatis, 0,75 mill.
Mandshuria orientalis montana sylvatica: ab Alyn
fl. ad fines Koreae (sinum Possjet).
31. Ch. sphaerospermum. Folia antice profunde 5-10-
crenata, stolonum terminalia rotundiora, cyma densa
— 111 —
pluriflora obscure involucrata, flores pedicellati lutei,
sepala rotundata stamina 8 vix superantia, capsula
basi adnata stylis longis subpatulis, semina globosa,
lineis elevatis muricellatis sub-15, opaca glabra,
0,5 mill.
Kiusiu : vulcano Wunzen. |
32. Ch. album Maxim. Diagn. dec. XI. 510. Si-
millimum praecedenti, sed sepala alba ovata acumi-
nata quam stamina subbreviora, antherae nigrae (nec
luteae), filamenta opposita infra media sepala (nec basi)
inserta, ovarium subsuperum bipartitum cornubus in
stylos stamina aequantes attenuatis. Semina ignota.
Ch. alternifolium forma minor Miq. Prol. 261.
Kiusiu: alpe Wunzen (ipse), monte Tara (Buerger
in hb. Lugd. bot.), Nippon: Hakone (Siebold).
Rhododendron Przewalskii. (Zu-Rhododendron, § Can-
delabra, isomera Maxim.) Arboreum, cortice vetusto
nigrogriseo ruguloso in annulos soluto et deciduo in-
feriorem cinnamomeum laceratum nudante , juvenili
cinnamomeo laevi; ramulis floriferis abbreviatis petio-
lisque brevibus glabris; foliis coriaceis utrinque laevi-
bus ovaliellipticis basi rotundatis apice obtusiusculis
cum mucronulo, tenuiter sub-12-costatis, superne mi-
nute impresse reticulatis glabris, subtus primum te-
nuissime rubiginosotomentosis (tomento e pilis tener-
rimis intricatis cum interspersis crassioribus), demum
glabris viridibus; tegmentis sub anthesi deciduis mi-
nute ciliatis; floribus breve corymbosoracemosis erec-
tis 12—15; pedunculis florem subaequantibus fructi-
feris elongatis glabris; calycis brevissimi glabri den-
— 172 —
tibus semiorbicularibus; coroïla campanulata 5-loba
alba lobis rotundatis emarginatis; staminibus 10 in-
clusis basi villosis; ovario 5—6-loculari profunde sul-
cato glabro.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872).
Rh. brachycarpoDon et Rh. campanulato Don arcte
affine et quasi intermedium. Prius differt cortice ra-
mulorum floriferorum cinereo, foliis basi cordatis lon-
gioribus ad petiolos ramulosque juventute floccosis,
tegmentis calyceque pubescentibus, lobis corollae ob-
tusis, maculis corollae viridibus (nec purpureis), ova-
rio rufotomentoso subtereti, posterius foliis acutis
subtus dense ferrugineo tegmentisque tomentosis, ca-
lyce piloso, antheris cinnamomeis (neque albis); neu-
trum folia demum subtus viridia glabra habet.
Rhododendron anthopogonoides (Osmothamnus Ma-
xim.). Pumilum inordinate fastigiatoramosum; ramis
juventute puberulis cum tegmentis medio dorso par-
cius foliisque subtus dense (juvenilibus etiam supra
parce) lepidotis, his demum subtus pallide ferrugineis;
foliis biennibus ovalibus v. ellipticis utrinque, basi
truncato -apice mucronato - obtusis coriaceis opacis,
margine revolutis; corymbis hemisphaericis densis ad
20-floris; floribus breve pedicellatis; tegmentis sub
anthesi mox deciduis calyce longioribus rotundatis
truncatis margine ciliatis interioribusque dorso seri-
ceis; calyce 5-partito lobis foliaceis ciliatis oblongo-
ovatis tubo corollae duplo breviore; corollae flavae
subhypocraterimorphae tubo cylindrico leviter recurvo
limbum lobis depressorotundis triplo superante intus
villosobarbato; staminibus 5 tubo duplo brevioribus
filamentis subulatis ad medium pilosis, antheris oblon-
— 773 —
gis; stylo duplo breviore sursum subincrassato; ovario
lepidoto 5-mero. |
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1872).
Rh. Anthopogon Don propius quam Rh. fragranti
Maxim., ob folia majora, ramos inordinatos, corollae
colorem, sed ab utroque bene distinctum limbo corol-
lae parvo, filamentis pilosis.
Rhododendron capitatum. (Osmothamnus Maxim.).
Fastigiatoramosissimum , 2— 3-pedale, dense lepido-
tum; foliis ellipticis utrinque obtusiusculis coriaceis
utrinque subtus subfusco-lepidotis; umbellis capitatis
sub-5-floris; pedunculis subnullis; calycis colorati 5-
partiti obliqui lobis 1— 2 ovatis oblongisve ceteris
rotundatis; corolla aperte campanulata tubo intus
supra ovarium barbato; staminibus 10 ad medium
dense paleaceo-villosulis styloque aequilongo inclusis;
capsula ovoidea lepidota.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski).
Valde affine et magnitudine omnium partium simil-
limum Rh. parvifolio Ad., quod tantum differt pedun-
culis longioribus, calyce aequali nano lobis omnibus
rotundatis, staminibus a stylo superatis utribusque ex-
sertis, filamentis brevius et tenuius barbatis, foliis flo- -
ribusque saepe minoribus, sed corolla intus non gla-
bra, sed etiam barbata. Flos purpureus.
Ludit floribus roseis.
Rhododendron thymifolium. (Osmothamnus). Fruticu-
lus anguste virgatus ramulis brevissimis squarrosulis,
cortice pallide cinereo sublaevi; foliis minutis inferio-
ribus ramuli obovatis plerisque oblongis obtusis utrin-
que(subtus albido)lepidotis; floribus parvis inter perulas
rotundatas obovatasve ciliatas sessilibus apice ramu-
— 774 —
lorum solitariis violaceis; calycis nani in fructu deci-
dui colorati ciliati laciniis rotundatis; corolla rotato-
campanulata ad faucem tubi brevissimi intus filamen-
taque prope basin barbata; staminibus 10 inclusis sty-
lum gracilem sursum paulo crassiorem superantibus;
ovario lepidoto; capsula breviter ovoidea.
In Chinae prov. Kansu (Przewalski, 1873).
Affine Rh. nivali Hook. fil., sed statura erecta
virgata, calyce nano caduco, capsulae forma, stamini-
bus stylo longioribus inclusis optime distinctum. Rh.
lepidotum Wall., ex prima fronte subsimile, nimis
differt fronde pallide viridi, corollae tubo inflato, ca-
lycis laciniis foliaceis amplis, staminibus 8, capsula
oblonga.
i Asclepiadeae
ex Asia orientali enumeratae.
1. Periploceae *).
Cryptolepis RBr.
Or. Edithae Benth. in Bth. et Hook. Gen. pl. II.
740. — Aganosma Edithae Hance in Ann. sc. nat. 5
ser. V. 227.
China australis : ad fluv. Canton, in fruticetis prope
Sintong (Sampson! in hb. Hance).
Periploca L.
P. sepium Bge Enum. Chin. 43. — Dne in DC.
Prodr. VIII. 498. |
In China boreali : in ditione florae pekinensis (coll.
ross.). In Mongolia australi: montibus Alaschan, jugo
medio et meridionali (Przewalski).
5) Series tribuum et generum Benthamiana, in Benth. Hook
Gen. pl. II.
— 775 —
2. Secamoneae.
Toxocarpus W. A.
T. Wightianus Hook. Arn. in Bot. of Beech. voy.
200. — Dne l. c. 506. — Benth. Fl. Hongk. 224.
China australi: cirea Macao (Callery ex Decaisne,
Vachell, Hance!), in fruticetis ad littora insulae
Wang mau (Sampson!), Hongkong (Wright!)
3. Cynancheae.
Asclepias L.
A. curassavica L., Benth. Fl. Hongk. 225. — Dne
. l. e. 566. — TG wata i. e. Gossypium chinense. Soo
bokf IV. 31. |
In China australi, Hongkong, introducta, in Japonia
(Yedo, Yokohama) rarius culta.
Pycnostelma Bge.
Coronae stamineae squamae a Benthamio a latere
compressae, tubo stamineo adnatae, dorso incrassatae
dicuntur. Ex meis analysibus annotavi esse fere tota
superficie interiore mediante crista tenuiore gynostegio
adnata, ceterum a basi subdependente arcuato-incurva,
apice acuminata et ipso apice libera subovoidea, aeque
alta ac lata, gynostegium aequantia. Gynostegium
breve conicum, filamentis brevissimis, antheris magnis
loculis paulo divergentibus, membrana depressorotun-
data. Massae pollinis obovoideae apice affıxae, pendu-
lae, processu ovato breviore. Stigma depresso-penta-
gono-stellatum, medio obscure papillosum subbilobum.
P. chinense Bge apud Dne I. c. 512. — Maxim.
Fl. Amur. 474. — Herd. Pl. Radd. III. 144. — Miq.
Prol. 58. — Asclepias paniculata Bge Enum. Chin. 43.
— 176 —
In Dahuria: ad Nerczinsk (Sensinow), Stretensk
ad fl. Schilkam. (Glehn), inter fl. Gasimur et Argun
(Radde); Mandshuria: ad Amur superiorem et meri-
dionalem, ad lacum Hanka, secus fl. Suifun ; in China
boreali eirca Pekin; Korea, Chusan (Wilford!); Ja-
ponia, circa Nagasaki, in m. Higo-san, jugo Hakone,
Yokoska, Yokohama.
Graphistemma Champ.
Gr. pictum Champ. ex Bth. Hook. Gen. pl. IT. 760.
— Holostemma chinense Bth. Fl. Hongk. 224.
China australis, ins. Hongkong. — Non vidi.
Vincetoxicum Mch.
Differentiae hoc genus inter et Tylophoram a De-
caisneo praesertim e polliniorum directione petitae,
quae pendulae in Vincetoxico, erectae vel ascendentes
in Tylophora, unde primum ad divisionem Haplostem-
marum tribus Eu-Asclepiadearum, secundum ad tribum
Stapeliearum relatum est. Praeter quam distinctionem
fundamentalem in charactere generico utriusque ab au-
tore laudato (DC. Prodr. VIIT, 523. et 606) exposito
invenimus differentias sequentes: Véncetoxico corolla
alte 5-loba, Tylophorae 5-partita, utrique rotata tri-
buitur, corona staminea prioris dicitur scutelliformis,
carnosa, 5— 10-loba, lobis rotundatis v. obscure api-
culatis (sed in charactere Haplostemmarwm (1. c. 511)
corona postulatur 5-phylla), Tylophorae corona 5-phylla
foliolis acuminatis.carnosis, gynostegio prominenti pl.
m. adnatis perraro stigma superantibus, massae pollinis
Vancetoxici describuntur infra apicem affixae pendulae,
Tylophorae transversae v. subascendentes v. processu
tereti flexuoso erectae minutae, denique Vincetoxica her-
me
bae v. suffrutices erecti v. subvolubiles, 7ylophorae her-
bae aut frutices volubiles habentur. Ita signa ad digno-
scenda utraque genera a Decaisneo adhibita reducun-
tur ad pollinis massas pendulas vel pl. m. ascendentes
simulque minutas, habitum, coronae phylla rotundata
v. acuminata. — Equidem a. 1859 descripsi Vince-
toxicum volubile e Mandshuria, caule orgyali valde vo-
lubili Tylophorae, ob pollinis massas pendulas tamen
sine dubio ad Vincetoxica referendum, Miquel autem
(Prol. 60.) a. 1866. quatuor species promulgavit, quas
ob habitum volubilem Tylophoris adscripsit, quae ta-
men ex mea investigatione partim inter utrumque ge-
nus ambigunt. Benthamius, quem de observationibus
meis brevius certiorem feci, in Gen. pl. II 761. et
770. genera ista sequenti modo intellexit: pollinia
Vincetoxici ad vel infra apicem affixa, pendula, Tylo-
phorae caudicula horizontali erecta v. lateraliter affixa
vel a caudicula erecta pendula, parva, globosa v. ovo-
idea, prioris corona cyathiformis (lobis igitur a dorso
compressis), posterioris lobi a latere compressi dorso
saepius gibbi v. plus minus incurvo-producti, prae-
terea in Tylophora loculos fertiles antherae corpusculo
parvo parallelos vel id superantes dicit. Ex Bentha-
mio igitur differentia tribuum minus in massae polli-
nis, quam in caudiculae directione ponitur, generica
in lobis coronae a dorso vel a latere compressis. —
Equidem ex disquisitione propria hic pollinis massas
minutas ovoideas'longe infra apicem affixas, rite tamen
caudiculae deflexae insertas cum lobis coronae a dorso
compressis, illic pollinia minuta globosa ex ipso apice
à caudicula horizontali dependentes cum lobis coronae
Mélanges biologiques. 1X. 98
— 778 —
a latere compressis inveni, omnibus v. fere omnibus
punctis igitur inter Vincetoxica et Tylophora ambiguas
formas. Ita differentiam inter utrumque genus inter-
dum omnino evanescere contendo. Nam et habitus in
utroque omnino idem esse potest: adsunt enim hic
Vincetoxica volubilia, illic Tylophorae erectae (T. Go-
vani Dne, T. macrophylla Bth.). Attamen in utrius-
que generis speciebus typicis directio polliniorum, con-
formatio coronae optime expressae, et Tylophorae volu-
biles, vix non omnes fruticosae, a Vincetoxicis volubi-
libus, omnibus herbaceis, foliorum forma distinguuntur,
quae in Tylophoris typicis medio, in Vincetowxicis basi
latissima esse solent. Formae paucae Vincetoxici ad
Tylophoras vergentes, hic sub nomine V. Tylopho-
roidea a me comprehensae, a ceteris horum duorum
generum formis petalis saepius caudato-acuminatis sat
facile dignoscuntur. Essentialis et sola, etsi vaga dif-
ferentia horum generum nihilominus ponatur in polli-
niorum directione, in ceteris Asclepiadeis facile distin-
guenda, neque in ullis aliis signis.
a. Vincetoxica vera.
Caules !/, — 3-pedales firmi, erecti vel in eadem
specie interdum apice non alte volubiles, plerumque
simplices v. apicem versus breve ramosi. Corollae la-
ciniae ovatae v. ovatooblongae oblongaeve, obtusae v.
obtusiusculae. Massae pollinis apice vel vix infra api-
cem affixae, saepius majusculae, rarissime minutae,
oblongae vel ovoideae vel rarius globosae.
1. Suffruticosa.
Radix subsimplex elongata, caudex subterraneus
ramosus s. ramosissimus, fibris radicalibus tenuibus
— 179 —
parce obsessus, ad ramos longiusculos fasciculatos
gemmascens et innovans. — Species mihi notae 2,
ambae deserticolae. V. fruticulosum Dne in eo differt,
quod rite fruticosum est, scilicet caudice elongato epi-
nec hypogaeo gaudet. Nostrae dignoscuntur :
Folia linearia, phylla coronae deltoidea......... V. sibiricum.
Folia lanceolata, phylla coronae rotundata...... V. mongolicum.
1. V. sibiricum Dne in DC. Prodr. VIII. 525. —
Maxim. Ind. Pekin. et Mongol. in Fl. Amur. 474,483.
Var. borealis: humilis a basi pluricaulis et ramosa
erecta, ramis patulis patentibusque cauli saepe aequi-
longis. -
In flora Altaica et Baicalensi, Transbaicalia et Da-
vwria usque ad Nerczinsk ad fl. Schilkam, Mongolia
rossica inter fl. Onon et Argun, chinensi inter Peki-
num et Kiachtam, inter Urga et Alaschan, in jugo
Alaschan medio et australi, inter Kalgan et montes
In-schan.
Mongolice: temeni chuchu i. e. mamma cameli, ob
fructus formam.
In hortis cultum caulis debilior, elongatus, minus
ramosus, folia longiora, et tale transitum facit ad
Var. australem: caulis debilis parum ramosus,
apice elongato saepe volubilis, pubes parcior, folia li-
nearia v. linearioblonga, flores minus numerosi et
magis dissiti. Gen. nov. aff. Vincetoxico. Maxim. 1. c.
Mongolia australis: terra Ordos, ad fl. Hoang-ho
(Przewalski), China circa Pekin.
Calycis et corollae laciniae paulo variabiles. Priores
plus vel minus acuminatae, posteriores pl. m. acutae, et
simul eum illis phylla coronae stamineae duplo et
triplo altiora quam lata, et membrana antherae acuta
ne
v. acuminata. Stigma convexum bilobum. Massae
pollinis majusculae oblongae, duplo longiores quam
corpusculum subquadratum, caudiculae breves crassae,
versus pollinia incrassatae.
2. V. mongolicum, Glabrum glaucum, foliis breve
petiolatis lanceolatis acutis acuminatisve coriaceis;
cymis folio brevioribus plurifloris densis; calycis 5-fidi
laciniis ovatis acutis; corollae atropurpureae glabrae
5-partitae laciniis ovatis obtusis; phyllis coronae sta-
mineae rotundatis scutellatis concavis gynostegio bre-
vioribus.
Mongolia australis: ad fl. Hoang-ho in ditione Or-
dos, nec non in Alaschan medio et australi (Prze-
walski). j
Paululum in mentem vocat V. pumilum Dne, sed
elatum abundeque distinctum.
Antherae breves, membrana truncata latiore quam
lata, massae pollinis minutae, globosae, corpusculo
aequilongo obovato, caudiculis elongatis pollinii apici
affixis. Stigma depressum, obtuse 5-angulum.
6.? Hancockianum: viride ad caulem 1-fariam
costamque foliorum subtus parce puberulum, foliis de-
mum glabris tenuioribus; calycis corollaeque laciniis
acutioribus.
In China boreali: in monte Siao- Wu-tai-shan, ultra
10 mill. ped. alto, a Pekino 250 stadia ad occidentem
sito, legit et misit Hancock 1876. (fl. et frf.)
Summitates missae dubia de radice, an suffruticosa
sit vel perennis, non solvunt, quamobrem de identitate
cum typo incertus haereo. Planta ceteris partibus
omnino simillima. Calyx ad sinus intus cum glandulis
parvis singulis oblongis, laciniae ovatodeltoideae acu-
— 781 —
tissimae. Corollae laciniae acutae. Corona atque gyno-
stegium identica. Folliculi qui adsunt solitarii, ex lan-
ceolata basi sat longe attenuati, 40 — 45 mill. longi,
6 mill. crassi. Semina anguste ovata subattenuata, vix
angustissime marginata, 6 mill. longa, 3 mill. lata,
utrinque 1-nervia, coma fere triplo breviora.
2, Perennia.
Radix primaria nulla. Rhizoma abbreviatum sub-
horizontale, fibris radicalibus crassis longissimis dense
obsessum. Innovatio ope gemmarum e rhizomate. Cau-
lis basi haud gemmascens, vel in regionibus meridio-
nalibus parce ipsa basi gemmiparus, gemmis tamen
vix unquam evolutis (ita vidi in exemplis paucis austro-
rossicis, caucasicis et corsicis V. officinalis et V. medi).
Folia basi cordata subsessilia ............. V. amplexicaule.
» distinctissime petiolata. 2.
2. Folia subtus cinereo-v. rufo-tomentosa. 3.
» pl.m pubentia v. glabra, viridia. 5.
9. Corollae laciniae triangulae............... V, mandshuricum.
» » oblongae. 4.
4. Robustum erectum, flores atropurpurei magni. V. atratum.
Gracile, apice volubile, flores virentes parvi. V. versicolor.
5. Folia pauca maxima in caule subverticillato-
approximata, corolla intus pubescens ... V. macrophyllum.
Folia crebra sparsa, corolla intus glabra 6. ;
6. Cymae sessiles, folia inferiora cordatoovata.. V. inamoenum.
» pedunculatae,folia basi non cordata. 7.
7. Corolla alba laciniis rotundatoobtusis, folia
ENCRES ANTA CURL AE PER A YT e AU V. acuminatum.
Corolla colorata laciniis obtusis, folia medio
NIME IAUIOPAL is i vu aeree e UE se V. japonicum.
9. V. amplexicaule Sieb. Zucc. fl. Jap. fam. nat.
II. 162. n. 551. Pluricaule elatum, caule simplici v.
saepius bis dichotomo vel rarius ex axillis mediis et su-
perioribus fastigiatoramoso dense foliato; foliis subses-
silibus e basi cordata amplexicauli a late elliptico per
— 782 —
obovato-in oblongoellipticum ludentibus apice rotun-
datis v. obtusis cum apiculo v. rarius acutis, floralibus
basi interdum attenuatis; cymis secus caulem ramosque
numerosis interpetiolaribus alternis compositis laxi-et
plurifloris, primum folio brevioribus, demum vel su-
perioribus folio longioribus; flore pedicellum subsupe-
rante; calycis laciniis ovatis vel ovatolanceolatis acutis
ciliatis corolla subrotata viridilutea (rarissime fusca)
triplo saltem brevioribus; laciniis corollae ovatis lan-
ceolatisve apice attenuato obtusis intus praeter mar-
ginem puberulis; coronae stamineae erectopatulae gyno-
stegium convexum subaequantis lobis carnosis rotun-
datis obsolete lateque apiculatis planis; membrana
antherae depressorotundata; polliniis oblongis funieulo
elongato a corpusculo obovato fere duplo breviore
pendulis; stigmate convexiusculo levissime sulcato
subquinquelobo; folliculis abortu solitariis anguste lan-
ceolatis longe attenuatis. — Rgl. fl. Usur. 108 n. 385.
— Herd. pl. Radd. 141. — Miq. Prol. 58.
In Japoniae ins. Kiusiw: Simabara , vulcano Wun-
zeu, cirea Nagasaki in montibus lapidosis aridis, sat
frequens, v. gr. Sitzi-yama (Siebold!, nec «insula
Sitzigoa» ut legit Miquel; alii); Mandshuria austra-
liore: ad Usuri, lacum Hanka, fl. Suifun; China bo-
reali, in planitie ad Kantai prope Pekin (Tatarinow);
Mongolia australi: terra Ordos, in valle fl. Hoang-ho
(Przewalski).
Japonice (ex schedulis indigenis hb. Lugd. Bat.):
rokuon-só, sutzume-no-ogoke, haku-dzen.
Caule paniculato et foliis amplexicaulibus inter omnia
insigne.
Planta typica glaberrima glaucoviridis, foliis subtus
— 183 —
glaucis. Caulis 0,5—1 metr. altus. Folia media cau-
lina utrinque sub-10-costata, passim auriculis basa-
libus acutis, vulgo 4 : 5,5 ad 4,5 : 9, in robustis
6 : 12, in stenophyllis 3 : 9 cent. magna. Pedunculi
media totius cymae longitudine dichotomi, tunc iterum
pluries ramulosi subracemose floriferi. Flores fuscos
vidi in spec. 1. pekinensi et unico inter ultra 40 ja-
ponica. Corolla diam. 7 mill. Folliculi 5 — 5,5 cent.
longi, basi 7 mill. lati.
Var. Krameri(Franch. et Savat. Enum. I. 318. sp.
pr.): foliis subpetiolatis luteoviridibus utrinque sat
dense puberulis.
In Nippon, loco speciali ignoto (hb. Franchet!
Ne 2088.)
Pubis praesentia tantum a typo differt, nam de
foliis brevipetiolatis jam mentio facta apud Miquel
l. c. in spec. cultis etiam luteoviridibus (V. a. var. pe-
tiolata Mig. Cat. 59. V. Brandti Franch. Sav.! En.
I. 318. (nomen)) et omnes ceterae partes identicae,
praeter corollae lacinias ovatooblongas, quas tamen
tales in planta typica (mandshurica) etiam observavi.
4. V.japonicum Morr. Dnein Bull. Acad. Brux. III.
1836. 172. Caule erecto v. apice volubili pl. m., ut
totum, pubescente; foliis petiolatis a rotundato retuso
in ellipticum subito acuminatum variantibus costis
arcuatis utrinque 5 — 7; cymis vulgo alternis sub-
multifloris densiusculis petiolum v. laminam supe-
rantibus; pedicello florem subsuperante ; calycis laci-
niis ovatis acuminatis v. lanceolatis ciliatis; corollae
coloratae laciniis ovatooblongis obtusis patentibus in-
tus glabris; corona quam gynostegiuur humile bre-
viore phyllis rotundatis concavis carnosis; polliniis
— 784 —
oblongis corpusculo angustius oblongo longioribus
infra ipsum apicem affixis pendulis; stigmate convexo
emarginato 5-angulo; folliculis subdivaricatis ex ovata
basi longe acuminatis; semine ovato attenuato.
a. Verum: erectum v. decumbens ramosum, foliis
parvis rotundatoovalibus obtusis vel retusis cum mu-
crone; cyma pauciflora brevi; flore sordide lutescente.
V. japonicum Dne I. c. et in DC. Prodr. VII. 524. —
S. Z. Fl. Jap. fam. nat. II. 163. — Cynanchum fla-
vescens Siebold in Paxt. Fl. Gard. III. 150. fig. xy-
logr. 306.
In Japonia cultum (Siebold!, Itoo Keiske!).
Folia circa 2 : 2,5 cent., petiolus 0,5 cent.
8. Grayanum: erectum simplex macrophyllum, foliis
late ovalibus v. ellipticis obovatisve retusis cum mu-
crone v. subito breve acuminatis; cyma multiflora
saepe composita petiolum vulgo pluries superante; flore
sordide lutescente. V. japonicum A. Gray in Perry's
Exped. 317.
In Mippon sponte: Simoda (Wright!), Tanega si-
ma (Small! Yokoska (Savatier! n. 823.), Kana-
sawa (ipse).
Planta 35 — 40 cent. alta. Folia 3 — 4,5:5 — 6
cent., petiolus 5—12 mill., pedunculi 1,5 —3,5 cent.
longi, summi ut in omnibus varr. subnulli.
Corolla diametro 7 mill, utrinque glabra, vel (e
Simoda) extus secus lineam mediam laciniarum pube-
rula, tunc et tota planta densius pubescens.
Y. purpurascens: vulgo elatius et gracilius apice-
que vel a medio volubile; foliis ellipticis subito acumi-
natis magnis; cymis mox folio subaequilongis mox (in
planta volubili frequentius) ad fasciculos subsessiles
ee OD, =
reductis, plurifloris; flore sordide lutescente, roseo,
fuscopurpureo vel fundo sordido fuscostriolato. Morr.
Dne I. c. (sp. pr.). — Dne 1. e. — S. Z. 1. e. — Mig.
Prol. 59. — Lindl. in Journ. hortie. soc. VII. 285.
. €. icon. xylogr.
Japonia: Simoda, sponte, fl. lutescente (Y olkin!),
in Yedo et Nagasaki saepe culta. | |
Typus V. purpurascentis, vivi a Siebold a. 1830.
introducti, subvolubilis, folis ellipticis, pedunculis
brevioribus, apud Lindley l. c. delineatus est, sed
siccus ab eodem et Zuccarinio! distributus fuit et
erectus, pedunculis infimis 2 — 3-pollicaribus (de hoc,
Dezimae culto, mentio facta est apud Miq. 1. c.). Co-
roll utriusque 7 — 8 mill. Folliculus apud Siebold
5 cent. longus, 1 cent. crassus, ovatolanceolatus acumi-
natus, solitarius. Ipse habui formam erectam, huic
proximam, flore roseo, folliculis ut in diagnosi de-
scripsi, 5,5 cent. longis, cui caulis saepe apice tantum
florens 25— 50 cent. altus, folia breve acuminata
3:7 ad 5:10 cent., petiolus 8—10 mill., corolla
8— 14 mill. — Alia forma, a me observata, volubilis
erat, folia acuta v. apiculata, 1,5 : 4 vel 3 : 7 cent., pe-
tiolus 5 mill., cymae saepe subsessiles, flores fuscorubri
v. sordide sulfurei 8—10 mill., ad quam formam duco
spec. a Tanaka datum s. n. kuro-hana-no iyo-kadsura
in hb. Franchet. n. 827. In hisce omnibus folia ad
venas et marginem pubescentia. Anno 1855 autem Sie-
bold introduxit formas flore roseo, variegato et «atro-
purpureo», quae cum nostris congruae, sed folia utrin-
que sat dense pubescentia habent. Ad quam formam
pertinet planta ad Yokoska a Savatiero collecta,
Mélanges biologiques. IX. 99
a
quam s.n. V. Vernyı vidi in hb. Franchet. In hac
corolla extus pubescit, ut in ß. rarius vidi.
Habemus ita cyclum formarum, quarum extremae:
erecta, flore sordide lutescente, cyma saepe longe pe-
dunculata, et volubilis, flore fuscopurpureo, cyma
subsessili, primo aspectu diversissimae videntur, sed
formis intermediis ita connectuntur, ut, nisi hybridae
adsint, pro unica specie habendae sint, donec fortasse |
forma volubilis fusca sponte crescens invenietur ef
signa meliora praebebit. V. japonicum a V. purpuras-
cente etiam frustra dirimere conatus sum, et assenti-
tur Siebold, qui in notis mscr. habet: «V. purp. et
V. japon. a Morr. Dne descripta culturae varietates
sunt.» Character ex reticulo laxiore et densiore, ma-
gis vel minus prominente, a Franchet ad distinguen-
dum propositus, ex mea suppelectili ditissima quam
maxime fallax est.
V. japonicum proxime affine est V. officinalà M. ch.
5. V. acuminatum Dne in DC. Prodr. VIII. 524.
Erectum, caule basi glabro apice pubescente; foliis
breve petiolatis a late ovato per ovatoellipticum in
ellipticolanceolatum et lanceolatum rarius variantibus
basi rotundatis apice acuminatis utrinque subtus den-
sius molle pubescentibus vel pl. m. glabratis; cymis .
oppositis compositis laxis paucifloris folio brevioribus
v.apice caulis longioribus subconfluentibus; pedicellis
florem aequantibus; calycis extus dense pubescentis
laciniis ovatis acuminatis; corolla magna alba glabra
laciniis oblongis apice rotundato v. emarginato aequi-
latis patentibus; corona staminea gynostegium breve
aequante lobis rotundatis carnosis; polliniis ovalioblon-
gis corpusculo aequimagno consimili; stigmate convexo
[E
subbilobo 5-angulo; folliculis patentissimis linearilan-
ceolatis longe acuminatis glabrescentibus ; seminibus |
anguste ovatis. S. Z. l. c. n. 953. (nomen). — Kusa
tatschibana? Soo bokf IV. 26.
In Mippon: alpe Nikko (Tschonoski), frequenter
cultum in hortis Yedo et Nagasaki; Mandshuria austro-
orientali: ad Usuri superiorem pluribus locis, ad fl.
Da-dso-schu portum Wladimiri affluentis, circa portus
St. Olgae, Bruce et Wladiwostok, ad idem litus inter
44 —45° legit Wilford s. n. Pycnostelmatis n. sp.
Vera planta Decaisnei, cui specimen submisi! Si-
milimum quidem V. japonico, attamen flore duplo
majore pure albo corollae laciniis obtusissimis folio-
rumque forma facile distinctum. Cultum minus den-
sius pubescens, microphyllum (petiolus 1 cent., lamina
in medio caule 5 : 9 cent.) et micranthum (corolla dia-
metro 12—14 mill). Spontaneum japonicum glabra-
tuin elatius, folia angustiora, 6 : 12 cent. petiolus
1,5 cent., vel 3,5 : 14 cent., folliculi glabri. Planta
mandshurica elata, robusta, magis pubescens, tenui-
folia, interdum e radice crassa valde fibrosa pluricau-
lis, folia saepius late ovata (in fructifera 10 : 14 cent.)
vel ovatoelliptica (10: 17 cent., sine petiolo 5 — 10
mill. longo), cymae rite evolutae folio non multo bre-
viores, pedunculo ad 6 cent. longo, apice cymain com-
positam contractam gerente, vel medio bifurco, flores
in quadam cyma 2—10, diam. 14 — 18 mill. Folli-
culi 4— 5 cent. longi.
6. V. inamoenum. Multicaule, caulibus simplicibus
erectis angulatis fistulosis pubescentibus; foliis breve
petiolatis ad petiolos venas marginemque utrinque pu-
berulis late ovatis, inferioribus subcordatis obtusis
— 788 —
acutisve, mediis acuminatis, superioribus ovatolanceo-
latis basi cuneatis apice longius acuminatis; umbellis
.Subaxillaribus alternis paucifloris, floriferis sessilibus
basin folii parum superantibus, fructiferis brevissime
pedunculatis; pedicellis pubescentibus flores parvulos
superantibus; calycis laciniis lanceolatis acutissimis
glabris; corollae triplo longioris glabrae sordide lu-
tescentis laciniis ovatis attenuatis obtusiusculis patu-
lis; coronae stamineae patulae gynostegium convexum
vix aequantis lobis carnosis late deltoideis breve acu-
minatis; antheris brevibus membrana depressorotun-
data; polliniis ovalibus corpusculum late obovatum
aequantibus, sed angustioribus, funiculo brevi pendu-
lis; stigmate convexo obsolete bilobo 5-gono; folliculis
angulo plus quam recto patentibus linearilanceolatis
acuminatis.
In Mandshuria orientali, portu St. Olgae, in cacu-
mine montis 1300 ped. alti, in fruticetis-lapidosis sat
frequens et gregarium ; Sachalino, parte austroorientali,
sterile, ceterum identicum (Vincet. sp. F. Schmidt
Fl. Sachal. n. 31739).
simillimum V. pisidico Boiss. et Heldr., quod ex
diagnosi vix diversum videtur caule humili bifariam
pubescente, calyce duplo quam corolla breviore et
coronae stamineae lobis subobsoletis gynostegium su-
perantibus, triangularibus. Sed ex investigatione floris
differentiae optimae eruuntur: V. pisidici laciniae co-
rollinae ovatae apice obtuso subemarginatae, corona
gynostegium superans patula breve 5-loba lobis de-
pressotriangularibus apiculo reflexo, interjectis denti-
bus 5 obtusis duplo brevioribus, omnibus carnosis
utrinque planis, prioribus basi antheris adnatis. An-
— 789 —
therae illis V. 2namoeni similes, corpuscula linearia!,
pollinia ovata acute! acuminata, funiculo longiusculo
infra apicem appensa. Stigma supra marginem leviter
5-gonum non prominens, depressum igitur, sulco ob-
soleto percursum. — A V. officinali M.ch., quocum spe-
cies nostra structura floris magis convenit, caule un-
dique pubero, umbellis sessilibus, coronae lobis deltoi-
deis, stigmate convexo dignoscitur.
Caules 0,30 — 0,45 metr. alti. Folia infima ad
squamas subscariosas reducta, sequentia fere orbicu-
laria 3:3 cent. petiolo vix 3 mill., media maxima
5'/:9 cent., costis utrinque subsex arcuatis parum
prominulis. Umbellae 3 — 5-florae. Corolla pelvifor-
mis, diam. 7 mill. Folliculi 4, 5 cent. longi, 5 mill.
crassi. |
7. V. atratum Morr. Dne in Bull. Brux. l. c. Ro-
bustum erectum elatum tomentosum, caule elongato,
foliis breve petiolatis late ovatis v. ovatoelliptieis apice
subito breve acuminatis basi rotundatis v. obsolete sub-
cordatis, superne dense pubescentibus demum glabra-
tis, subtus cinerascenti-tomentosis; umbellis sessilibus
plurifloris, pedicellis flore brevioribus calyceque to-
mentosis; calycis laciniis anguste lanceolatis acutis
vel acuminatis corolla extus pubescente plus duplo
brevioribus; corollae atropurpureae laciniis ovatis v.
ovatooblongis emarginatis v. obtusis patentibus; co-
ronae stamineae gynostegium convexum aequantis
lobis carnosis rotundatis intus concavis; antheris bre-
vibus membrana depressorotundata; polliniis ovalibus
velsubglobosis e funiculo longiusculo pendulis, corpus-
culo late oblongo quam pollinia duplo angustiore ae-
quilongo; stigmate convexo obscure bilobo 5-angulo;
— 790 —
folliculis (an semper?) solitariis lanceolatis obtuse acu-
minatis patentim pubescentibus; seminibus ovatis. Dne
in DC. Prodr. VIII. 528. — 8. Z.1. c. n. 554. —
Maxim. Fl. Amur. 195, 474. — Herd. Pl. Radd.
140. n. 101. — Miq. Prol. 58. — Cynanchum atratum
Bge Enum. Chin. n. 251. — Turez. Enum. Chin.
n. 138. in Bull. Mosc. 1837. X. n. 7 pag. 155. — V.
pauciflorum Miq. Prol. 59. — Rokuyen-sö, sin. jap.
hak-bi. Soo bokf IV. 27. — V. atr. Funavara sau.
Fakbi. Hoffm. Noms indig. 63 n. 609.
In Japonia : Kiusiu circa Nagasaki, Kumamoto, Hi-
gosan cet., Nippon media et boreali (Tschonoski);
Mandshuria: ad Amur et Usuri fluvios ; China boreali,
circa Pekin. |
0,4—0,8 metr. altum. Folia in parvis 4:8 cent.
in angustifoliis 6 : 10,5 cent., in robustis 7—8 : 11,5
cent. magna, absque petiolo 5—10 mill. longo, infima
internodiis longis sejuncta rite cordatorotundata,
1,5 : 1 ad 4, 5:5 cent. magna. Corolla diam. 10—12
mill. Follieuli ad 9 cent. longi, ad 1,5 cent. lati.
Si angustifolium et minus tomentosum, (foliis, ut ait
Miquel, obverse oblongis v. oblongoellipticis) sistit
V. pauciflorum Miq.! Prol. 59 et simul V. atratum
glabrius Miq.! Cat. 59. Floris structura a me exacte
scrutata in utroque eadem, praeter calycis lacinias in
V. paucifloro anguste deltoideoacuminatas eglandulo-
sas, in V. atrato magis lineares, intus inter dentes
glandulis breve bicornibus instructas. Corolla aequi-
magna, sed male exsiccata V. pauciflori minor apparet.
Corona eadem, lobis in sicco «oblique truncatis» ut
habet Miquel, revera concavis incurvis. gynostegio
vix brevioribus. Ovaria sub anthesi aequecrassa.
— 791 —
8. V. mandshuricum Hee Advers. 28. in Ann. sc.
nat. 5 ser. V. | |
In Mandshuria australi, ad sinum Ta-lien-whan (R.
Swinhoe ex Hance). Non vidi.
Ex descriptione Hancei a praecedente differt: fo-
liis ovatolanceolatis subtus dense ferrugineotomento-
sis, umbellis multifloris, corollae laciniis triangulatis
intus pubescentibus extus subglabris, coronae stami-
neae gynostegio brevioris lobis transverse oblongis
rugulosis et flore ex sicco purpurascentiflavido. Lobis
coronae rugulosis et corolla intus pubescente accedere
videtur ad V. macrophyllum 8. Z.
9. V. macrophyllum S. Z. 1. c. II. 162. Simplex
flaccidum, caule fistuloso basi stricto parte florifera
tenui flagelliformi vel subvolubili parce bifariam pube-
rulo; foliis basalibus minutis v. caducis, caulinis mediis
paucis maximis saepissime approximatis tenue mem-
branaceis longe petiolatis ad venas obsolete puberulis
late ovatis ellipticisve rarius angustioribus, basi ro-
tundatis vel breve suboblique cuneatis, apice subito
acuminatis, floralibus parvis brevius petiolatis ab
ovato ad linearilanceolatum mutatis longe acuminatis ;
cymis interpetiolaribus vulgo geminis, inferioribus fo-
lio brevioribus, summis folia floralia superantibus; pe-
dunculo gracili ramoso umbellas plures laxi- et pluri-
floras gerente subbifariam puberulo; pedicellis florem
duplo superantibus; calycis corolla plus triplo brevio-
ris laciniis ovato-v. rite lanceolatis glabriusculis; co-
rollae atropurpureae intus longissime cinereohirsutae
laciniis oblongoovatis-lanceolatisve obtusis; coronae
stamineae gynostegium minutum subsuperantis lobis
subglobosis verrucosis ; antherae membrana depresso-
— ga
rotunda; polliniis minutis late oblongis funiculo cor-
pusculoque consimili aequilongis; stigmate convexius-
culo 5-angulo; folliculis divaricatissimis linearibus
acuminatissimis; semine oblongo. V. acuminatum Miq.
Prol. 59. et Cat. 59. — non Decaisne.
In Kiusiu silvis vetustis alpinis: Higo-san prov.
Higo, Kundsho-san prov. Bungo.
Japonice: tsuru-gasiwa (Keiske in hb. Lugd. bat.)
Habitus inter omnia peculiaris. Folia maxima ad
11:21 cent. magna, praeter petiolum 3 — 4 cent.
longum. Pedunculi 3 — 10 cent. longi, umbellae sin-
gulae circa 10-florae. Corolla diametro varians a 5 ad
10 mill. Folliculi angulo plusquam 180° divergentes,
7 cent. longi, basi 4 mill crassi. Semina pauca,
12:2,5 mill. magna, coma duplo breviora.
Var. nikoënsis : foliis caulinis interdum minus ap-
proximatis floralia magis aemulantibus; cymae petio-
lum vix aequantis umbellis approximatis subdensi-
et multifloris. V. acuminatum Miq. l. c. quoad pl.
Keiskei. — Franch. Savat. 1. c. I. 318. — Ascle-
pias nigra. Tsuru-gashiwa, species «hakbi» (V. atrato
nempe) affinis. Soo bokf. IV. 28.
In Néppon mediae alpe Nikko (J. Keiske, Tscho-
noski).
Ex prima fronte sat distincta videtur, sed. habeo
exempla ejus ad typum magis accedentia et inter-
media.
10. V. versicolor Dne 1. c. 524. — Maxim. Fl.
Amur. 474. — Cynanchum versicolor Bge Enum.
Chin. 44. n. 250. — Turez. Enum. Chin. 1. c. n. 137.
In China boreali non procul a Pekino (coll. ross.).
Ex foliis subcinereis superne puberis subtus to-
se HOS aa
mentosis, sat magnis, cymis sessilibus, floribus atro-
purpureis, folliculis crassis apice obtusiusculis in men-
tem vocat V. atratum, a quo caule gracili apice volu-
bili et corolla intus pubescente remotum. :
Calycis laciniae lanceolatosubulatae pubescentes, co-
rolla duplo breviores. Corolla diam. 6 mill., primum
sordide virens, dein atrofusca, subrotata, intus minute
sat dense pubescens. Laciniae ovatae attenuatae apice
obtusae. Corona staminea gynostegio prominente duplo
brevior, atropurpurea, lobi carnosi depressorotundati
intus carinati alteque gynostegio adnati. Antherarum
membrana loculis angustior, ovata, incurva. Pollinia
ovoidea, ex apice pendula, corpusculum angustius, sed
aequilongum, ovale. Stigma crassum planiusculum, vix
obsolete sulcatum, margine latiusculo obtuse 5-lobo.
Folliculi juveniles tantum visi, 2 cent. longi, ovoidei
acuminati, demum verosimiliter adhuc magis attenuati.
. Species dubia.
11.? V. multinerve Franch. Savat. l. c. 319 (no-
men). Caule gracili erecto, foliis breve petiolatis ob-
longolanceolatis acuminatis subparallele 8 — 9 -costa-
tis, cymis sessilibus paucifloris, flore parvo . . ..
In Japonia, unde Tanaka s. n. hosoba-no rokuon-
sd i. e. Vincet. angustifolii specimen 1. vix floribus
nondum apertis ad apicem caulis instructum commu-
nicavit cum cl. Franchet, in cujus herbario olim vidi
et adumbrationen rudem servavi, sed an pubes adsit,
adnotare omisi et structuram floris examinare non
potui.
Species vix nota, costis foliorum numerosioribus
Mélanges biologiques. IX. | 100
— 794 —
d
subrectis tamen ab V. japon. purpurascente et V. acu-
minato, quibus affinis videtur, certe distincta.
b. Vincetoxica tylophoroidea.
Radix et innovatio perennium inter Vincetoxica
vera. Caules debiles elongati, saepe orgyales, semper
cum ramis longissimis volubiles. Corollae rotatae v.
campanulatae laciniis angustis caudatoacuminatis. Pol-
linia minuta, mox pendula, mox medio affixa verticalia,
mox apice affixa subtransversa. |
Typus hujus seriei est V. volubile Maxim., polliniis
paullo infra apicem affıxis pendulis e corpusculo altius
sito quam illa, unde et a Benthamio (in Gen. pl. II.
762.), etsi pollinia minuta sint, huic generi adscribitur.
Reliquae species hic descriptae, quarum una a Miquel
Tylophoris adnumerabatur, V. volubili tam arcte affi-
nes, ut meras fere varietates ejus diceres. Sed in V.
ambiguo pollinia duplo adhuc minora, magis infra api-
cem affıxa vulgo pendula, rarius oblique subtransversa
in eodem flore, in V. sublanceolato medio affıxa verti-
calia, corpusculo tamen demissius posita. Quam ob
causam, nec non ob coronae stamineae lobos a dorso
compressos, sensu Decaisnei et Benthami Vince-
toxico neque Tylophorae adscribenda sunt.
Corolla intus pubescens. 2.
» De dE PU tn Pre RE AT V. sublanceolatum.
2. Pedicelli flore breviores, corolla sordida diam.
Seel IE ER tlhe Sten hae S V. ambiguum.
Pedicelli flore longiores, corolla lactea diam.
10—15 mil. 0.2. ies Be el LAE V. volubile.
12. V. ambiguum, Caule pedunculis pedicellisque
unifariam, petiolis supra, foliis utrinque pubescentibus,
his breve petiolatis e latiore truncata v. rotundata
basi anguste lanceolatis sensim longe acuminatis; pe-
dunculis numerosis alternis petiolum superantibus
umbella pluriflora terminatis (rarius ipsa basi cum
ramo accessorio in umbellas paucifloras duas diviso),
pedicellis flore brevioribus; calycis laciniis ovatolan-
ceolatis crebre ciliatis corolla triplo brevioribus; co-
rollae rotatae intus puberae laciniis anguste triangu-
laribus triplo longioribus quam latis; coronae gyno-
stegio prominente brevioris 5-partitae carnosae lobis
rotundatoquadratis erectis; antherae membrana rotun-
data; polliniis obovoideis infra apicem affixis a cor-
pusculo consimili aequimagno pendulis vel subtrans-
versis, stigmate convexo anguste marginato crasso;
folliculis....
In Kiusiu: in pratis circa lacum ad pedem vulcani
Wunzen situm,
Statura sequentibus humilius, 0,4 — 0,8 metr. al-
tum, quam V. volubile omnibus partibus minus et den-
sius pubescens. Folia, sine petiolo 3 mill., non ultra
1 : 7 cent. magna, vulgo minora. Corolla diam. 9 mill.
sordide lutescens. Pollinia cum corpusculo et funicu-
lis breviora quam 0,25 mill.
13. V. volubile Maxim. Prim. fl. Amur. 195. Ela-
tum, pube praecedentis parciore demum obsoleta,
foliis infimis basi cordatis ovatolanceolatis, reliquis vel
omnibus e basi truncata summisve rotundata lanceola-
tis vel saepius linearilanceolatis longe acuminatis; pe-
dunculis interpetiolaribus alternis petiolum duplo su-
perantibus umbellam paucifloram gerentibus; pedicel-
lis florem superantibus; calycis laciniis ovatolanceolatis
corolla rotata intus pubescente lactea laciniis lanceo-
latis longe acuminatis triplo brevioribus; corona gy-
— 796 —
nostegio prominente breviore 5-fida lobis carnosis
ovoideis in apiculum attenuatis; antherae membrana
rotundata; polliniis ovalibus infra apicem affıxis a
corpusculo simili aequilongo pendulis ; stigmate con-
vexo leviter bilobo anguste marginato 5-lobo; follicu-
lis e cylindrica basi utrinque basi breve apice longis-
sime attenuatis divaricatis; semine ovatooblongo atte-
nuato anguste marginato disco minute dense punctato.
Rgl. Fl. Usur. n. 334. — Herd. Pl. Radd. n. 102. —
Asclepiadea incerta Oliv. in Journ. Linn. soc. IX. 166
(ex descript.).
Hab. in Mandshuria secus Amur fl. a montibus
Bureicis ad ostium Gorini fl. rarum, secus fl. Usuri et
Suifun sat frequens, circa portum St. Olgae, nec non in
archip. Koreano: Long Reach (Oldham, ex Oliver l.c.).
Folia variant forma et magnitudine : 1 : 7 cent.,
1;9 : TT cent, 2,97 cent, 2 : Td4’cent,. 9— Tara
Corolla diametro 12—15 mill. Pollinium cum caudi-
culis et corpusculo 0,5 mill. altum.
14. V. sublanceolatum: Elatum pube praecedentis,
foliis petiolatis cordato- vel truncato-ovatis ovatolan-
ceolatis elongato-lanceolatisve longe acuminatis; pe-
dunculis numerosis ut in praecedente praeter umbel-
lam plurifloram alteram sessilem gerentibus vel raris-
sime ramosis (umbellis 3 — 4 paucifloris); pedicellis
flore majusculo glabro saepe duplo longioribus; caly-
cis laciniis ovatolanceolatis corolla rotata laciniis lan-
ceolatis longe acuminatis quadruplo brevioribus; co-
ronae gynostegio duplo brevioris 5-partitae lobis late
deltoideis dorso ad basin gibbis; antherae membrana
depressorotundata; polliniis stigmateque praecedentis;
— 197 —
folliculis linearilanceolatis acuminatis abortu (an sem-
per) solitariis.
a. typicum: folia angustiora utrinque pubescentia,
corolla vix 10 mill. diam. fuscopurpurea vel rarius -
sordide lutescens, subcampanulata. Tylophora sublan-
ceolata Miq. Prol. 60.
In Nippon: fruticetis circa Yokohama, montibus
Hakone (Savatier V 831. s. n. T. japonicae).
p. macranthum: folia; latiora ad marginem venasque
pubescentia, corolla diam. 15 mill. flavoviridula rotata.
In Nippon boreali: Nambu, Yezo: circa Hakodate,
Kamida, Arigawa.
Omnibus punctis V. volubili simile, sed corolla gla-
bra coronaque nana distinguendum.
Species mihi ignota.
15? V. chinense L. M. Moore in Trim. Journ. bot.
IV.228. (1875.). — In China centrali circa Kiu-kiang
legit Dr. Shearer.
Describitur volubile. Petioli 2 — 3 lin. longi, folia
8—15 lin. longa, prope basin 3—12 lin. lata, cordato-
ovata acuminata, supra puberula, subtus crispe pu-
bescentia fere tomentosa. Flores axillares. Pedicelli
graciles petioli fere longitudine. Calycis lobi subulati,
corollae laciniae triplo longiores obtuse oblongae. Lobi
coronae carnosuli gynostegium aequantes. Pollinia in-
fra apicem affixa caudiculis brevissimis. Stigma pel-
tatum, obtuse 5-lobum. Folliculi acuminato - oblongi,
circiter 3 unc. longi, glabri. | |
Ex hac nimis brevi descriptione, affinitas an sit
cum Tylophoroideis, an potius cum V. versicolore, an
ex foliorum forma et floribus axillaribus cum Tylo-
mag -—
phora aristolochioide, mihi non patet, neque ulla spe-
cies affinis ab auctore comparatur.
Cynoctonum E. Mey.
A Benthamio jure forsan Vincetoxico subjungitur.
Sed in nostratibus corona saepissime gynostegio altior
et semper ab illo, praeter ipsissimam basin, ubi circum-
circa inseritur, libera est, neque cum filamentis me-
diante crista loborum connata. Quo signo, nec non
corona saepissime membranacea (quae in Véncetoxicis
carnosa, quotquot species examinavi) commode dis-
tinguis.
Herba erecta, folia corollaeque laciniae lineares,
corona campanulata 5-loba lobis angustis.... C. rosewm.
Volubilia, corollae laciniae oblongae vel ovato-
oblongae. 2.
2. Folia rotundata profunde auriculato-cordata su-
bito acuminata, corona gynostegio brevior lo-
his SProLunlanis 2s Eee ten Eas eee lee C. Wilfordi.
Folia angusta, corona gynostegio longior 10-
loba. 3.
8. Folia oblongo-elliptica, lobi coronae 5 acuti, 5
iruitütiinadil!, vor. 8 ce EO te C. formosanum.
Folia lanceolata vel sagittata, lobi coronae ae-
quales ............,ssungesreremes see C. insulanum.
1. C. roseum Dne in DC. Prodr. VIII. 532. —
Ledeb. Fl. Ross. III. 47. — Turcz. Fl. Baic. Dah.
II. 245. — Maxim. Fl. Amur. 196. 474. — Herd.
Pl. Radd. 143. — Trtv. Mongol. n. 71. — Cynanchum
ros. RBr. in Wern. soc. I. 47. — Asclepias purpurea
Pall.! It. III. 260.
In Fl. Baicalensi-dahurica, Mandshuria ad Amur
superiorem, Mongolia orientali et China boreali non
procul a Pekino.
Corollae ad basin partitae laciniae lineares obtu-
— 799 —
sae. Corona staminea corolla '/, vel ', brevior, mem-
branacea, tubulosocampanulata, mox fere ad medium
5-loba, mox 5-crenata lobis staminibus oppositis an-
guste vel late deltoideis acutiusculis dorso convexis in
cristam tubi convexam abeuntibus, ita ut tubus ele-
ganter 5-plicatus sit; rarius in sinubus coronae occur-
runt denticuli breves adventitii. Gynostegium plus
duplo brevius, antheris filamentum superantibus pyra-
midato - conniventibus, membrana ovata obtusissima.
Stigma conicum obtuse bilobum 5-angulum. Pollinia
ovalia corpusculo aequimagno et quoad formam con-
simili caudiculis brevioribus infra apicem ipsum ap-
pensa.
2. €, Wilfordi. Volubile caule tereti umbellisque uno
latere tenuiter puberulis; foliis longiuscule petiolatis
profunde auriculato - cordatis cordatoovatisve subito
breve cuspidatis superne adpresse subtus ad venas
patule pilosulis pallidisque; pedunculis petiolo brevio-
ribus umbella multiflora simplici vel binata termina-
tis; pedicellis florem campanulatum superantibus; ca-
lyeis laciniis ovatolanceolatis glabris triplo quam co-
rolla intus puberula laciniis ovatis brevioribus ; coronae
albae membranaceae phyllis truncato-rotundatis basi
attenuatis erectis a gynostegio aequialto liberis. Zn-
dotropis auriculata Franch. Savat. l. c. I. 319., nec
Dne.
In Nippon: fruticetis circa Yokohama (ipse) et Yo-
koska (Savatier! n. 832), Korea: portu Chusan (Wil-
ford! s. n. Cynanchi aff. Bungei).
Quoad staturam et folia simillimum Cynancho cau-
dato vel Cynoctono paucifloro Dne, sed flores diversis-
simi, structurà illis Cynoctoni maritima (Seuterae
— 800 —
Rchb., Vincetoxici Bth. Gen. pl. II. 762.) simillimi 5).
Petioli 4 cent. longi, sulco parce puberuli, demum
praeter basin glabrati. Lamina folii ad 8 : 10 cent.,
sinus basalis versus petiolum dilatatus, auriculae ro-
tundatae, nervi sub 5, praeterea costae laterales nervi
medii utrinque subbinae, reticulum laxum, subtus
parum prominulum. Umbella vulgo simplex, rarius
adest accessoria valde approximata sessilis. Pedicelli
7 mill. longi, uno latere ut pedunculi puberuli. Flos
4 mill. longus, calyx 5-partitus, corolla ad basin par-
tita virescens, laciniis conniventibus, praefloratione
contortis, pube interna minutissima. Phylla coronae
basi margine angustissimo conjuncta, ceterum à gy-
nostegio et inter se libera, petaloidea. Gynostegium
basi constrictum, antheris nempe extus tumidis quam
filamenta crassioribus, loculis subparallelis, membrana
acute ovata. Pollinia ovoidea caudiculis non multo
brevioribus ex apice suspensa, corpusculum fere ae-
quilongum. Stigma basi 5-angulo-pyramidatum, sur-
sum late conicum, attenuatoacutum. Ovaria laevia
glabra. |
3. C. insulanum Hance in Seem. Journ. bot. VI.
1868. 330.
In Chinae australis insula Hainan (R. Swinhoe ex
Hance). Non vidi.
6) Seutera maritima Rchb., quam Decaisne I. c. 590. quoad
floris structuram iterum examinandam esse declarat, «quoniam in
flore silente observavit » ex disquisitione mea (Lindh. Pl. Texan.
coll. 1. 119.) florem habet ut sequitur. Flos illo C. Wilford: vix mi-
nor, glaber. Phylla coronae ipsa basi tantum conjuncta, fere libera,
quam in nostra paulo crassiora, rite ovata, erecta, staminibus lon-
giora, stigmate breviora. Antherae sessiles. Stigma conicum, altius
quam in C. Wilfordi. Pollinia anguste oblonga, subcompressa, cau-
diculis brevissimis crassiusculis suspensa, corpusculum duplo brevius.
— 801 —
- Foliis anguste lanceolatis vel hastata cordatave basi
subtriangulo-lanceolatis, calycis laciniis ovatis, corol-
lae laciniis oblongis, corona aequaliter 10-fida a se-
quente abunde, nec non a C. angustifolio Dne, qua-
cum ab autore comparatur, distincta videtur. Folia
cum illis Cynanchi hastati quoad formam conferuntur,
sed lobi basales minus expressi dicuntur. |
A. €. formosanum. Volubile glabrum, foliis longiüs-
cule petiolatis oblongo- vel rite ellipticis utrinque acu-
tis carnosulis obscure venosis, axillis passim diphyilis:
foliolis minutis rotundatis; pedunculis subinterpetio-
laribus alternis umbellas paucifloras racemosas geren-
tibus pedicellisque flore brevioribus pulvereopuberu-
lis; calycis laciniis rotundatis ciliatis plus triplo bre-
vioribus quam corolla carnosa rotata glabra partita in
lacinias ovatas obtusiusculas; corona a gynostegio bre-
viore basi constricto ceterum conico sublibera breve
tubulosa 10-loba 5-plicata: plicis introflexis in lobos
ovales apice incurvos stamen oppositum superantes,
extus flexis in lobos subobsoletos plicatorepandos ab-
euntibus.
In ins. Formosa, prope Tamsuy (Oldham n. 333.).
C. Callialatae Dne quoad habitum, C. angustifolio
Dne quoad coronam affine, a priore foliis haud corda-
tis, inflorescentia petiolum subsuperante non simpli-
citer umbellata et coronae fabrica, a posteriore (a me
sterili tantum viso: Wt herb. propr. n. 1553.) folio-
rum forma, pedunculis elongatis, stigmate integro non
apiculato distinctum. |
Planta ex exemplis examinatis alte volubilis. Cau-
. les vetustiores pennam corvinam crassi petiolique su-
Mélanges biologiques. IX. 101
— 802 —
perne sub lente valida passim pilis brevibus paucis
obsessi, 1— 1,5 cent. longi. Lamina 1,8 : 4 cent. ad
2,5:7 cent. magna. Corolla diametro 8—9 mill., in
sicco fusca, corona brevior alba fuisse videtur. An-
therae membrana depressorotundata. Pollinia globoso-
ovalia caudiculis late triangulis fere toto latere affıxa,
a corpusculo majore obovato pendula. Stigma con-
vexum integrum, basi obscure 5-angulum.
Cynanchum L.
Endotropis Endl. a Benthamio cum Cynancho
jungitur, neque revera generice diversum videtur, et-
si in nostris coronae fabrica petalisque reflexis a Cy-
nanchis nostratibus optime distinctum apparet. Sed in
E. Jacquemontii Dne in Prodr. 1. c. 547. (Cynancho
Jacquemontiano Dne in Jacquem. Voy. tab. 112.)
petala patentia et coronae tubus altior laciniis sinu-
busque fere Cynanchi acuti L., neque desunt sine du-
bio species aliae ambiguae inter utrumque genus.
Cynanchum: petala patentia, tubus coronae gynostegium aequans.
Corona corollam aequans laciniis stamina spectanti-
bus filiformibus longissimis. Folliculi angulo 45° diver-
gentes angustissime lineares longissimi ............. C. pubescens.
Corona corollà multo brevior, laciniis stamina spec-
tantibus tubo aeque vel duplo longioribus. Folliculi
divaricatiSDni! CEdSBli ouo oir JE rita eel bes Mt E HRS: C. acutum.
Endotropis: petala reflexa, corona gynostegium vix
superans tubo vix ullo 5-partita.
Folia cordata subito caudatoacuminata, umbella glo-
bosa multiflora, phylla coronae obtusiuscula ligula
brewissimp, obDUHS2. 2 2.10. ant sa RES hin oie eects C. caudatum.
Folia sagittata acuminata, umbella hemisphaerica
pluriflora, phylla coronae acuminata ligula acuta .... C. Bungee.
a. Cynanchum.
1. ©. pubescens Bge Enum. Chin. 44. (1832.) —
— 803 —
Dne l. c. 548. — Turez. Enum. Chin. n. 136. — C.
deltoideum Hance Advers. 29. (ex descriptione).
China boreali, in sepibus prope Pekinum (coll. ros-
sici), in valle fl. Hoang-ho jugo Muni-ula vel In-shan
(Przewalski), prov. Kansu (Piasezki), Mandshuria
australi, ad sinum Ta-lien-wan (Swinhoe ex Hance:
C. deltoid.).
Signis in clavi analytica indicatis, nec ullis aliis
a sequente diversum. A Decaisneo incano-velutinum
dicitur, sed hoc non semper valet imo de surculis
juvenilibus, planta adulta vero non raro fere glaber-
rima fit. Folia tamen nunquam alia quam cordata.
Calycis laciniae ovatae obtusae ciliatae, cum glan-
dula parva lineari in sinubus. Corolla alba, diametro
10— 12 mill., fere ad basin 5-partita, laciniis carnosu-
lis oblongolinearibus obtusis. Corona erecta, corollae
aequelonga, 10-fida, 5-plicata, tubus gynostegio sub-
aequialtus, plicae extus flexae staminibus alternae ad
basin usque a gynostegio liberae ovatae acutiusculae
vel (in planta Przewalskii) obtusae dentatae vel acute
bifidae, laciniae stamina spectantes intus supra basin
tubi cum filamento connatae, subulatofiliformes tubo
4-lo longiores, complicatae, cum ligula interna con-
simili, sed '/, breviore. Antherae filamento aeque cras-
sae et longae, membrana ovatorotunda. Pollinia ovalia
corpusculo ovato duplo minori, caudiculis brevibus in-
fra apicem suspensa, a se invicem °/, mill. Stigma basi
5-angulum, convexum, obscure bilobum. Folliculi sae-
pissime singuli, dum gemini angulo circa 45^ patuli,
12 cent. longi, clausi 3 mill. crassi, lineares longis-
sime attenuati.
Diu ante Bungeum a R. Brown (Wern. soc. I. 44.
— 804 —
_ 1811.) descriptum est, ex eadem provincia Petchili a
Staunton allatum, C. chinense R. Br. cum diagnosi:
«foliis ovatis cordatis: acumine brevi, laciniis corollae
«lanceolatolinearibus acutis, coronae laciniis 5 exte-
«rioribus compressofiliformibus integris.» Decaisne
1. c. 548., qui specimen vidit, addit, folia esse glaber-
rima tenuia, petiolos graciles longiusculos, pedunculos
folio breviores, antherae membranam coronae tubum
superantem (quod passim ita vidi et in C. pubescente).
Ex hac descriptione unica differentia perspicitur in pe-
talis, quorum forma tamen adeo variabilis: R. Brown
l. c. in C. monspeliaco v. gr. lanceolata obtusiuscula
dicit, Martens (Reise n. Venedig II. tab. 7.) lineari-
oblonga obtusiuscula delineavit, Decaisne, qui cum
C. acuto junxit, ovatooblonga subemarginato - obtusa
habet. Quibus omnibus perpensis planta Browni vix
non eadem, tunc. vero species C. chinense R. Br. vo-
canda erit.
. 9. C. acutum L. Cod. 1754. — Dne I. c. 547. —
Ledeb. Fl. ross. III. 47.
8. longifolium Ledeb. 1. c. 48. — C. longifolium
Martens Fl. veneta in Reise n. Venedig. II. 570.
- (1824) tab. VI. — Dne I. c. — C. acuminatum Moric.
ex Martens, nec Thbg. nec H. B. in R. S. Syst. VI.
111. (a Decaisne l. c. omissum). — Coronae ligulis
internis nanis tubum non vel vix superantibus, laciniis
externis saepe abbreviatis, foliis longius hastatis.
In Mongoliae centralis jugo Ala-shan nec non in
deserto aridissimo adjacente (Przewalski), Songaria,
Sibiria Altaica, Turkestania, Rossia australi nec non
regione mediterranea passim.
Species haec, cum formis C. monspeliaco L. et C.
— 805 —
longifolio Martens, mirabile exemplum praebet, quo
modo corona in nonnullis hujus generis speciebus va-
riare potest. Primum hae formae ex solis foliis valde
variantibus diversae credebantur, donec Martens figu-
ris optimis et descriptione exactissima signa a corona
deprompta adhibere conatus est. Decaisne, qui opus
Martensi non vidit, C. longifolium ejus, de quo ex
Ferr. Bull. bot. notitiam habuit, pro specie distincta
agnovit. Liedebour non sine dubio pro mera varie-
tate sumpsit, sed coronae fabricam ex planta viva quoad
constantiam probandam reliquit. Equidem, structura
paradoxa plantae mongolicae motus, varia specimina
e diversis locis exacte dissecavi, e quibus coronas sta-
mineas passimque alias partes delineavi et in figuris
adjacentibus ita disposui, ut coronae lobis longioribus
praecedant et paullatim ad brevius lobatas progre-
diatur.
le
|
|
|
|:
| y
7
4 NI
LA NE GES
^ t rmm
NI
Y
dj "| P
TET
: Ü Hl; |
—— wo - itt (a
_Explic. figurarum. In omnibus corona vel pars ejus delineata
est, explicata et a facie interna visa, remotis staminibus, quorum
loei sub lobis perspiciuntur.
Fig. 1. Spec. hispanicum (Catalonia, Costa) foliis subsagittatis,
C. acuti typici. Coronae pars delineata sat congruit cum fig. Rchb.
Ic. fl. Germ. tab. 1570., sed in hac lobi exteriores longiores (tubum
fere duplo superantes) et sinus repandi.
Fig. 2. Pl. graeca (Athenae , Heldreich) foliis rite cordatis
C. acuti typici. Corona tota delineata cum stamine 1 minis ceteris
remotis. Stamina inter se libera erant!
Fig. 3. ex spec. Karelin. e Turcomania, a Decaisne C. longi-
folio adscripto (ob foliorum formam et patriam Asiam). Corona et
ad 3. b. gynostegium basi constrictum.
Fig. 4. et 5. spec. caspicum (Uralsk, Burmester) foliis cordatis
Coronae e floribus ejusdem speciminis, 5. a. lacinia calycis cum
glandulis, à b. anthera a ventre, 5. c. pollinia cum mensura trans-
versa eorum ?/, millim. Coronae delineatae sat exacte referunt C.
longifolium Martens]. c. tab. VI.
Fig. 6. E spec. altaico (Ledebour) solito magis grandifloro, fo-
liis subsagittatis. Ad 6. b. pollinia oblique pendula, 5/, mill. Figura
— E07 —
IN aa be js AT ien fee |
dh
aa In AMA À en
vx IN ith | li feces i | I, “>
iy
MER
1 4 Er W7
N
16 He mill |
C. acuti Martens 1. c. tab. VII. satis convenit, habet tamen lobos
exteriores acutos, interiores tubo longiores, sinus.obtuse deltoi-
deos.
Fig. 7.8. ex variis floribus spec. songarici foliis subsagittatis (ad
Tentek, Schrenck). 7. b. gynostegium valde constrictum, 7. c. sta-
men a ventre. 7. d. pollinia */, mill.
Fig. 9. Songaria (ad Balchasch, Schrenck) foliis sagittatis.
Lobi interiores medio tubo vix plicato inserti, tenue membranacei
adpressi, primo aspectu deficientes.
Fig. 10. e Rossia australi (ad Tanain fl. prope Nachitschewan,
Pabo) foliis cordatis, gynostegio basi vix constricto.
Fig.11. e Mongolia (Alashan, Przewalski) foliis sagittatis.
Delineatus est flos integer (duplo minus auctus quam corona ex
illo), corona tota. Gynostegium hujus basi non constrictum, stamen
rectum ut in fig. 5. b., pollinia ut in fig. 6. b. Huic sat similis est
figura C. monspeliaci apad Martens 1. c. tab. VIL, in qua tamen
tubus coronae triplo longior quam lobi et sinus inter lobos bilobi.
Fig. 12. e Songaria (Schrenck n. 176) foliis sagittatis. Omnium
maxime paradoxum: lobi interiores nulli, sinus angustissimi, lobi
exteriores latissimi trilobi, sed cetera omnino ut in reliquis.
— 808 —
Patet vero ex his figuris, coronae conformationem
tam variabilem esse, ut species ab autoribus propositae
vix varietates considerandae, nam lobi externi et interni
non solum quoad longitudinem variant, sed etiam quoad
formam: acuti, obtusi, plani, concavi, subulati, deltoidei
vel interiores obsoleti v. nulli. In universum coronae
orientem versus magis et magis brevilobae fiunt, oc-
currunt tamen brevilobae et in occidente (conf. fig.
Martensi sub nostra fig. 11. citatam). Variat etiam
gynostegium, basi non constrictum (fig. 1. 2. 4. 5. 10.
11.) vel conspicue, imo valde constrictum (fig. 3. 7—9.
12.), unde stamina subrecta v. curva esse possunt (5.
b., 7 c.), filamentis usque ad loborum originem adnatum
vel ab illis liberum (in 3.). Stamina fere semper inter
se connata, sed libera inveni in 2., spec. graeco. Pol-
linia variant longitudine */, — ?/, millim., verticaliter
vel oblique pendula. Sed hae variationes minime paral-
lelae sunt cum formis foliorum vel coronae.
b. Endotropis.
«3. C. caudatum. — Endotropis caudata Miq. et E.
auriculata Miq. Prol 59, 60. nec Dne. — J. Keiske.
Icon. 46. — Urostelma Ikema Siebold Toelicht. 161.
n. 182. (ex patria). — Ikema. Soo bokf. IV. 38.
In Yezo, circa Hakodate sat frequens, in Nippon:
prov. Nambu (Tschonoski), cirea Yokohama, in jugo
Hakone.
Similima Z. auriculatae Dne, quam ex India bo-
reali à Royle et Falconer collectam vidi, quae dif-
fert umbellis plurifloris nec dense multifloris, subhe-
misphaericis neque globosis, floribus majoribus, petalis
patentibus neque reflexis, coronae phyllis obtusis nec
— 809 —
acutiusculis, lacinula interiore minore et demissius in-
serta. | f
Ramuli C. caudati unifariam puberuli. Folia pro-
funde late cordata v. cordatoovata, subito caudato-
acuminata cuspide acutissimo, basi leviter auriculata
et in petiolum brevissime cuneata, superne parce ad-
presse pilosa. Umbellae longe pedunculatae, Flores in-
odori, 7 millim. alti. Petala virescentia intus puberula.
Corona staminea crasse carnosa, phylla dorso leviter
suleata, ex basi attenuata ovoidea, apice obliqua quasi
truncata intusque concava et denticulo acuto promi-
nulo instructa. Pollinia ovaliglobosa, corpusculum mi-
nus late ellipticum. Folliculi 9 cent. longi, 0,8 cent.
crassi, utrinque apice longius acuminati, omnes a me
visi solitarii.
‘Ex icone optima K eiskei radix tuberosa napiformis,
fere pollicem crassa fibris paucis obsessa.
E. caudata Miq. et auriculata Miq. ex fragmentis
singulis herb. Lugd. bat. descriptae, ad eandem plan-
tam pertinent, cujus ramulus foliis angustioribus .E.
caudatam, pars e medio caule demta E. auriculatam
Mig. sistit.
4. C. Bungei Dne I, c. 549. — Asclepias hastata
Bge I. c. 48. n. 146. — Symphyoglossum hastatum
Turez. in Bull. Mosc. XXI. 1848. 1. p. 255.
In China boreali (coll. ross.)
Corona staminea omnino Eindotropis. Phyllum basi
quasi breve petiolata stamini adnatum, tunc hastato-
dilatatum acuminatum, intus prope basin ligula car-
nosa acuta multo breviore instructum. Pollinia obo-
vata, ita ut corpusculum subaequilongum.
Mélanges biologiques. IX. 102
c AMNES
Metaplexis R. Br.
Petala arcuatopatentia, sulcata, intus longe hirsuta.
Corona staminea e phyllis nanis rotundatis concavis
carnosulis inter filamenta brevissima positis antherarum
bases vix attingens. Antherae filamento multo longio- -
res, membrana cordatoovata acuminata. Pollinia ovalia
majuscula, infra apicem caudiculis breviusculis affixa,
corpusculo ovato. Stigma conicum filiformiacuminatum,
apice fili flexuoso bilobum, lobis primum conglutinatis
demum patulis. Folliculi abortu solitarii crassi laeves,
acuminatolanceolati cum apiculo recurvo. Semina ova-
ta, planocompressa, hinc 1-costata, circumcirca ala
disco subtriplo angustiore basi dentata cincta, utrinque
laxe elevatoreticulata. Species unica:
M. Stauntomi R. S. Syst. VI.111(1820). — Maxim.
Fl. Amur. 196. — Franch. Savat. 1. c, I. 316. —
M. chinensis Dne l. c. 511. — Sieb. Zucc.1l. c. 161.—
Miq. Prol. 58. — Urostelma chinense Bge 1. c. 44. —
Pergularia japonica 'T hb! Fl. Japon. 111. — Gaga imo.
Soo bokf. IV. 36. — Metaplexis rostellata Turcz. in
Bull. Mosc. XXI. 1. 253.
In tota Japonia fruticetis frequens, in China bo-
reali (Fortune A. 87.): circa Pekin (coll. ross.), in
Mandshuria: a finibus Koreae secus fl. Suifun, Usuri,
Sungari ad Amur australem, frequens.
Planta a R. Brown et Decaisne examinata flores
vix apertos stigmatis lobis conglutinatis, specimina
Turézaninowi corollas plena anthesi collectas lobis
stigmatis patulis habebant, quae posterior sistit M.
rostellatam. Flores non ingrate odori, sordide rosei
vel albi (M. rostellata Maxim. Fl. Amur.) vel albidi
— 811 —
basi et medio petalorum lilacini (haec e Yokohama et
Pekino).
Rhizoma tenue laeve breve subverticale, fibris ra-
_ dicalibus paucis subhorizontalibus crassiusculis. Folia
lividoviridia subtus glauca, caulina infima oblonga vel
ovatooblonga, basi truncata, apice rotundatoobtusa,
sequentia similia sed leviter cordata et apiculata, tunc
profundius cordata apice subito acuta, religua multo
numerosiora cordata vel ramorum cordatoovata, sat
longe acuminata. Follieuli ultra bipollicares.
4. Marsdenieae.
Pentasacme Wall.
P. Championi Bth. in Kew Journ. V. 54. — Fl.
Hongk. 228.
Hongkong (Wright, Hance, Forbes).
Gymnema R. Br.
G. affine Dne I. c. 622. — Bth. Fl. Hongk. 227.
Hongkong (Wright, Forbes), Macao, in fruticetis
Corp yiloghora «Br:
Coronae stamineae lobi in nostris mox erecti, à
dorso compressi (species 3 primae), illis Vincetomice
igitur simillimi, mox depressoglobosi patentes corollae
incumbentes. Pollinia in T. japonica et T. hispida trans-
versa in caudiculis erectis, in 7. Tanakae et T. flori-
bunda pollinia et caudiculae transversae, in 7. aristo-
lochioide caudiculae transversae, pollinia apice ipso
affixa pendula, sed, quum globosa et minutissima sint
et corona staminea a Vincetoæicis nimis differat, huc
collocavi.
Enlia asi euneata; wba deu buds 8 Seen Paris T. japonica.
» » truncata vel cordata. 2.
2. Dense pubescentes. 3.
Fere glabrae. 4.
3. Folia cordatoovata acuminata utrinque hispida. 7. hispido.
Folia orbiculatoovata vix cordata subito bre-
vissime cuspidata supra glabra........... T. Tanakae.
- 4. Folia truncata acuta, corolla intus glabra... T. floribunda.
» cordata acuminata, corolla intus longe
pilosa 2102-3 EE ae OE EE oe T. aristolochioides.
1. T. japonica Mig. Prol. 61. — (8 1 Dne) Volu-
bilis, caule glabro tereti; foliis membranaceis petio-
latis petiolo laminaque superne hac ad costam pube-
rulis ellipticis vel subovato- vel sublanceolatoellipti-
cis basi obtusis apice breve mucronatoacuminatis; pe-
dunculis glabris folio brevioribus gracilibus post par-
tem nudam petiolo plus duplo longiorem squarrose
semel vel bis 2— 3-chotomis ramis brevioribus v.
alternis subnullis umbellas paucifloras gerentibus, pe-
dicellis flore brevioribus; calycis laciniis ovatis acutis
ciliatis corolla glabra sordide lilacina 5-fida plus triplo
brevioribus, hujus laciniis ovatis acutiusculis; corona
erecta 5-partita gynostegio fere duplo breviore lobis
orbiculatis obsolete apiculatis planis; antherae mem-
brana depressa truncata; polliniis ovalibus in caudicula
erecta transversis corpusculo ovato; stigmate hemi-
sphaerico; folliculis abortu solitariis e lanceolata basi
acuminatis.
Kiusiu: in fruticetis montium et vallium circa
Inassa et Akano-ura prope Nagasaki, parce; in m. Ka-
wara (Siebold! in hb. Lugd. bat.).
T. Iphisiae Dne habitu proxima et flores subaequi-
magni, sed folia majora, non coriacea nec ovata, pe-
dunculi et pedicelli non crassi, coronae lobi haud acu-
— 815 —
minati. T. longifolia Wt., ex descriptione, foliis an-
gustioribus et longioribus (1'/,: 8 unc.) differre videtur.
Frutex orgyalis caulibus vix 2 mill. crassis. Petioli
inferiores ad 18 mill., superiores 5 mill. Lamina prio-
rum 3:8 — 3,5:9,5 cent., posteriorum 1 : 3,5 cent.
magna, opaca subconcolor, costae parum distinctae
utrinque subsex. Corolla diam. 7 mill., pelviformis,
crassius membranacea, laciniis 5-nerviis. Pollinia a
sinistro ad dextrum transverse mensa 0,5 mill., illis
T. Iphisiae igitur, de quibus Wight (Contrib. 49) ait,
multo majora esse quam Tylophorarum genuinarum,
aequalia. Follieuli 5 cent. longi, basi (si '4 partem
folliculi dehissi metior) vix 5 mill. lati.
2. T. hispida Dne |. c. 610. — Bth. Fl. Hongk.
225. c. synn.
. In Chino australi circa Canton (Callery ex De-
caisne), Hongkong, vulgaris (Hance, Wright, For-
bes), Formosa (Oldham, n. 326.).
Ex Decaisneo coronae phylla gynostegio breviora
basi dilatata, et species posita est in serie ubi phylla
erecta curvata, acuminata, introrsum cuspidata postu-
lantur. Ex Benthamio lobi coronae vix ad bases an-
therarum attingunt, breves, orbiculares, glanduliformes.
Ipse lobos video cum Benthamio bases antherarum
attingentes, stamine angustiores, rotundatodeltoideos
acutos, basi extus tumidos. Antherae filamento ses-
quibreviores. Stigma 5-lobum planum, centro conve-
xiusculum et leviter sulcatum. |
9. T. Tanakae Maxim. in Fr. Sav. l. c. 316. (no-
men). (8 3. Dne) Volubilis, caule tenui petiolis pe-
dunculis foliisque subtus crispe dense pubescentibus;
foliis petiolo 4-lo longioribus orbiculatoellipticis ro-
— 814 —
tundatoovatisve basi truncatis v.subcordatis apice subito
brevissime cuspidatis discoloribus chartaceis superne
praeter venas puberulas subglabris; pedunculis inter-
petiolaribus alternis filiformibus folio brevioribus um-
bellas subbinas alteram sessilem prope basin gerenti-
bus gracilibus; calycis pubescentis laciniis ovatis acu-
tis corolla subrotata glabra plus triplo brevioribus,
hujus laciniis ovatis acutiusculis; coronae phyllis gy-
nostegio subduplo brevioribus carnosis ovoideoconi-
cis acutis; antherae membrana depressorotundata ;
polliniis ovalioblongis minutis cum caudicula brevi
transversis corpusculo subquadrato fere 3-lo majori-
bus; stigmate convexiusculo. Tsuru-mo-urinkuwa. Soo
bokf. IV. 34. (fig. bona.)
Japonia (v. in hb. Franchet a Tanaka commun.
sub nom. Tsuru modrinkwa spec. 1. floribus praeter
unicum abortivis.) |
Exemplum visum fere 0,4 metr. longum. Caulis
teres, 1 mill. paullo crassior, pilis crispis ejus diame-
trum fere aequantibus subappressis sat dense vestitus.
Petioli 4—7 mill., lamina 21—22:30 mill., in sum-
mis 10:15 mill. magna, costae utrinque 3— 4 parum
distinctae, prope marginem arcuatim conjunctae. Pe-
dunculi saepe basi ipsa et infra medium umbelliferi,
sed florum loco in spec. suppetente bracteae fere so-
lae evolutae. Flos 1 superstes pedicello 4 mill. longo
parce puberulo suffultus. Corolla diam. 6 mill., in
sicco sordide lutescens.
Affinis T. hispidae Dne et praesertim T. asthma-
ticae W. À. Prior pube hispida patente, foliis utrinque
hispidopilosis cordatoovatis acuminatis, pedicellis flore
3 — 4-lo longioribus differt, sed flores subaequimagni
— 815 —
et pollinia similia. 7. asthmatica, quoad pubem nostrae
affinior, abhorret foliis fere T. hispidae, flore fere duplo
majore, polliniis globosis. Coronae structura, quantum
ex unico flore judicare possum, in 7. Tanakae fere
eadem ac in 7. hispida.
4. T. floribunda Miq. Prol. 60. iin, caule
sulcato tenui glabro; foliis membranaceis trun-
catocordatis apice mucronatoacutis cum petiolis su-
perne ad costas marginemque puberulis; cymae alter-
nae folium superantis laxiflorae ramis elongatis pedi-
cellis florem superantibus per 2— 3 aggregatis ad in-
tervalla obsessis; flore minuto toto glabro atropurpureo;
calycis 5-fidi laciniis deltoideis acuminatis corolla 5-fida
duplo brevioribus, hujus laciniis ovatis acutis; gyno-
stegio nano coronae lobos depressoglobosos patentes
duplo superante; polliniis ovalibus minutis candiculas
superantibus transversis corpusculo punctiformi; stig-
mate stellato -5- fido convexiusculo.
Japonia: Siebold olim Dezimae coluit s. n. iyo
kadzura (v. hb. Lugd. bat.), mihi spec. 1. Yokohamae
attulit collector meus. |
Ob coronae phylla corollae incumbentia subglobosa
cum T. aristolochioide vix non seriem propriam con-
stituit, ab illa vero bene differt folio nec profunde
cordato nec acuminato, corolla glabra, gynostegio mi-
nus depresso polliniorumque fabrica. A T. exit? Colebr.,
quacum bene comparat Miquel, foliis basi haud ro-
tundatis nec ad limbi ortum glanduliferis, praeter alia
signa, distinguitur.
A Miquel bene descripta, sed folia majora 3-
pollicaria. Corolla diam. 4 mill. brunneopurpurascens.
Corona atropurpurea intus filamentis adnata. Antherae
— 816 —
filamenta aequantes, totae e corona exsertae, mem-
brana depressorotundata hyalina. Pollinia transverse
cum caudiculis brevioribus 0,25 mill. metientia.
9. T. aristolochioides Miq. 1. c. 61. Volubilis, caule
filiformi 1-fariam petiolis superne foliis supra ad margi-
nem et utrinque ad costam puberulis; foliis tenue mem-
branaceis longiuscule petiolatis e basi auriculatocordata
ovatis longe acuminatis; cymis mox folio brevioribus
laxifloris pedunculo a basi divaricatoramoso umbellulis
paucifloris, mox contractis subdensifloris petiolo triplo
brevioribus; pedicellis florem superantibus; calycis
glabri corolla triplo brevioris laciniis ovatolanceolatis,
corollae rotatae sordide violaceae, intus longe pilosae
laciniis oblongo-v. rite ovatis; coronae nanae gynoste-
gio depresso vix brevioris lobis carnosis globosis pa-
tentibus corollae incumbentibus; polliniis minutis glo-
bosis apice caudiculae longiori affixis pendulis corpus-
culo punctiformi; stigmate plano 5-lobo; folliculo e
basi lineari-lanceolata acuminatissimo. Vincetoxicum?
micranthum Sieb. Zucc.! l. c. II. 163. (nomen). —
Iyo kadsura. Soo bokf. IV. 35. (opt.)
Nippon: circa Yokohama fruticetis rara (ipse), alio
loco, nec non ad pedem Fudzi yama (Tschonoski),
Kiusiu: in m. Suke yama prov. Higo (Siebold), circa
Nagasaki, in declivitate sicca ad Tomats inter frutices,
nec non inter gramina elata Yuwaya yama, semper sat
rara.
1 metr. ad minimum alta, tota volubilis. Petiolus
foliorum inferiorum 2 cent., lamina (infimorum pas-
sim subhastatocordata) 4:11 cent., mediorum 5 : 9,5,
superiorum 2:5 cent. magna. Corolla diam. 4 —6
mill, sordide violacea, dilute purpurea v. sordide
— 817 —
purpurascens. Corona atropurpurea. Pollinium a pol-
linio vix Y, mill., caudiculae horizontales cum corpus-
culo polliniis altiores. Pubes corollae fundo passim
evanida, e pilis elongatis mollissimis tenuibus constans,
cinerascens. Folliculus unicus observatus 5 cent. lon-
gus, prope basin 3 mill. q. exc. crassus.
Marsdenia R. Br.
Folia rotundata subito breve acuminata. Fol-
Iienftevales obtusi..,..:............., M. tomentosa.
Folia ovatooblonga. Folliculi acuminati. 2.
Corolla intus praeter fasciculos pilorum glabra. M. tinctoria.
Corolla intus praeter fasciculos pilorum to-
HEURES he me ERN NEU Pe RASE M. lachnostoma.
1. M. tomentosa Morr. Dne in Bull. Brux. 1836.
172. — Dnel.c. 617. — 8. Z.1.c. 163. — Miq. Prol.
61.—Fr. Savat. I. c. 321.—Kidzi yo ran. Soo bokf.
IV. 37.
Japonia (Siebold!): Nippon, culta in Yedo (ipse), in
insula Parry (Savatier ex Franchet), Kiusiu: in
monte Yuwaya non procul a Nagasaki , nec non in m.
Tara. |
Flos 5 mill. longus. Calyx tomentellus 5 - partitus
lobis rotundatis imbricatis. Corolla duplo longior car-
nosula, breve tubulosa, limbo vix patulo bis breviore
quam tubus, lobis rotundatis. À fauce intus versus me-
dium tubum pili recti densi 1-cellulares deorsum flexi,
faucem claudentes. Gynostegium tubo subduplo bre-
vius, filamenta antheris multo breviora, columna anthe-
rarum late breve conica. Coronae foliola dorso ad an-
therarum bases tota adnata, gibbiformia, illis multo
breviora. Membrana antherae ovata acuminata. Pol-
linia magna ('/, mill. alta), oblonga, erecta in caudicula
ho
Mélanges biologiques. 1X. 103
— 818 —
hamata brevissima; corpusculum late ovale, polliniis -
pl. duplo brevius. Folliculi ultra 10 cent: longi, bre-
vissime puberuli, quotquot visi singuli, in vivo angu-
Bo He
. M. lachnostoma Bth. Fl. Hongk. 226.
p. OMM (Wright). Non vidi.
3. M. tinctoria R. Br.1. c. I. 39. — Dne I. c. 615.—
Benth. |. c. 226.
Hongkong (Champion), Formosa (Oldham) et hinc
in Indiam et Javam.
Flos 9 — 3,5 mill. longus. Calycis laciniae rotun-
datae, in planta formosana pubescentes, in indica fere
glabrae. Corolla triplo longior, limbo vix patulo lobis
rotundatis carnosis. Faux fasciculis densis pilorum ob-
lique subascendentium faucem claudentium instructa,
medio tubo adsunt fasciculi pilorum minus densi, nervo
in lobum corollae tendenti impositi, deorsum flexi.
Gynostegium humile filamentis anthera triplo brevio-
ribus. Phylla coronae carnosula ultra basin atherarum
adnata, e latiore basi obtuse acuminata, in pl. indica
antheram aequantia, in planta formosana paulo bre-
viora. Stigma convexum. Folliculi pl. indicae 6 —7
cent. longi, e basi lanceolata longe acuminati, tomen-
tosi, ex Bentham reflexodivaricati, a me tantum soli-
tarii visi. Spec. formosana ab indicis differunt foliis
minoribus totaque planta pubescentibus, in utraque
folia basi vix cordata dicenda.
Stephanotis Thouars.
St. (Jasminanthes) chinensis Champ. in Kew. Journ.
V. 53. — Bth. Fl. Hongk. 227.
Hongkong. — Non-vidi.
— 819 —
Pergularia L.
P. odoratissima R. Br. 1. c. 31. — Dne I. c. 618.
— Cynanchum odoratissimum Lour. Fl. Cochinch. ed.
Willd. 206. — Asclepiad. incerta. Miq. Prol. 355.
In Japonia rarius culta (herb. Lugd. bat.! s. n.
- Asclep. inc.), in China saepius culta: Pekin (Skatsch-
kow), Cantone (Loureiro, Hance!) et in Cochinchina
tantum in viridariis culta et nunquam. fructifera, ex
Loureiro. Sponte in India orientali, v. gr. Berar, in
sepibus (Heyne!), Tranquebar (s.n. P. purpureae Vahl
in hb. Schumacher), in Java.
Ex flore plantae pekinensis examinato corona 5-
partita, laciniis stamini cui oppositae adnatis, quod
apud autores non dicitur, praeter Loureirium, qui
«nectarium 5-fidum, filamenta nectario externe ad-
haerentia» describit, et Benthamium in gen. pl. II.
119.
Hoya R. Br.
ae LEN a NE Re ER SER RER RER eda s em ele H. carnosa.
ea. ER de OT due peste BORA HSE Posi.
1. H. carnosa R. Br., Traill in Trans. hort. soc. VII.
19. — Dne l. c. 636. — Benth. Fl. Hongk. 228.
.— H. laurifolia (non Dne), H. Motoskei Teysm. et
Binnend., H. rotundifolia Sieb!, Miq. Prol. 61. 62.
— Schollia crassifolia Jacq. Ecl. I. 5. tab. 2. — A. .
variegata de Vriese in Ann. soc. d'agricult. de Gand
II. n. 22. — V. Houtte Fl. d. serr. VIII. tab. 838.,
quae 4. picta Sieb! var. argentea et var. aurea Rev.
hortic. 1853. p. 277.
Japonia, verosimil. tantum culta: Yedo (Siebold!
s. n. H. rotundifoliae in Javam introduxit, ipse attuli
eandem plantam flor.), Nagasaki, culta in hort. bota-
— 820 —
nici indigeni Motoske, a quo Javam missa fuit.
China: ex Blume introducta, ex Bentham in au-
strali spontanea, v. gr. Hongkong et alibi, ipse e For-
mosa sterilem ab Oldham lectam vidi. In India: Sik-
kim (Bentham). Ad fretum Sunda (ex Jacquin, sed
a recentioribus non reperta videtur).
Synonyma supra adducta omnia formae unius spe-
ciei mihi videntur, levissimis notis tantum diversae.
Quam opinionem tam ex specc. siccis a me ipso et
Siebold lectis, quam ex iconibus ad vivum factis
ejusdem ineditis vel supra laudatis editis hausi. Nec .
praetermittenda videtur observatio Traillii l. c. 21.:
semina 4. carnosae floribus carneis in Anglia pro-
duxisse plantas floribus pallidioribus et foliis minori-
bus et tenuioribus. Si praeterea icones 4. carnósae
ante promulgatas perlustramus, differentias jam in-
venimus vix minoris momenti quam illas ad distin-
guendas species sic dictas supra commemoratas adhi-
bitas.
Ita H. carnosa apud Rchb. Mag. I. 32. folia acu-
minata oblonga valde discolora variegata, flores albos,
coronam albidam apicibus purpureis habet, petala del-
toidea acuta, apiculo brevissimo reflexa. Eandem spe-
ciem depingit Sims in bot. mag. 188. foliis ovatoel-
lipticis brevissime obtuse acuminatis concoloribus
immaculatis, flore pallide carneo petalis ovatis obtu-
sis, coronae phyllis pallide ochraceis apice sanguineis,
scilicet omnibus punctis cum meis speciminibus A.
rotundifoliae Sieb! congruis, praeter folia subtus
parce pilosa, de qua pube silet descriptio Simsii.
Smith Exot. bot. 70. flores delineat Simsianis
congruos, folia autem oblonga acuta, analysis floris
— 821 —
cum mea propria convenit, praeter stigma griseum
papillis purpureis. Jacquin 1. c. flores iterum similes
habet, sed folia ovata vel elliptica acuta, subtus al-
bida, superne maculis albidis adspersa, analysis exacte
cum mea congrua. H. variegata de Vriese depingi-
tur foliis pl. m. oblongis acuminatis variegatis, peta-
lis roseis ovatis obtusiusculis, corona alba apicibus
purpureis, magnitudine florum inter figg. Reichenb.
et Simsii v. Smithi, et quoad ceteras partes quasi
intermedia. H. Motoskei Teysm. et Binnend. in Na-
tuurhist. Tijdschr. voor Nederl. Ind. 1852., de Vriese
Tuinbow flora I. 66. tab. 4. foliis gaudet late ovatis
breve acuminatis subtus concoloribus pubescentibus,
nonnullis longiuscule petiolatis, caule solito magis pu-
bescente, flore ut apud Smith 1. c. delineato. Nec
differre videtur A. pallida Lindl. bot. reg. 951., quoad
foliorum formam et paginam inferiorem pallidiorem in
fig. Rchb. quadrans et flore aequimagno et subsimi-
liter colorato instructa, petalis tamen ovatis acutiuscu-
lis flavescentibus et foliis immaculatis subdiversa, ex
Lindleyo e delta Gangetico introducta.
Blume (Rumphia IV. 30) H. pictam et H. variega-
iam Siebold a. 1845 a H. carnosa tantum foliis va-
riegatis et non magis differre dicit quam H. crassifoliam
Haw. et H. pallidam Lindl.; ita etiam opinionem
meam de his formis comprobat, minime vero plantas
illas Sieboldianas pro varietatibus H. laurifoliae de-
clarat, ut male intellexit Miquel 1. c. 61. A. laurifolia
Dne, frutex fimorensis, coronae structura ab illa H.
carnosae diversissima gaudet, unde a Blumeo in genus
proprium erecta est (conf. Bl. Mus. Lugd. bat. I. fig.
XIII.).
— 822 —
Specimen sterile H. carnosae foliis subacuminatis,
de quo ait Miquel L. c. 61., ad Gardneriam nutàntem:
pertinet, sed postea accedit hb. Lugd. batavo spec.
florens typicum ZH. carnosae s. nom. jap. sakura ran
i. e. orchidea cerasina.
2. H. Potts: Traill. l. c. 25. tab. 1. — Dne I. c.
638. — Lodd. Bot. cab. 1969. — Bot. mag. 3425.
China australis: Macao (Potts ex Traill.).
Foliis pagina superiore trinerviis, petalis flavescen-
tibus fere glabris, corona alba a praecedente facile
distincta videtur. A. trènervis, Traill, verosimiliter
non differt; patria eadem.
Species minus notae. |
1. H. chinensis Traill. 1. c. 27. — Stapelia chinensis
Lour. Fl. Cochinch., e Cantone, a Decaisneo |. c.
636. «teste R. Brownio» ad H. carnosam ducta, ex
Traill. l. c. 21. ab eodem R. Brown, qui specimen
Loureirii examinaverat, a H. carnosa diversa decla-
rata est.
2. H. angustifolia Traill 1. c. 28., e China (Potts).
3. H. crassifolia Haw. Succ. pl. suppl. 8., Traill
l. c. 22., e China 1817 attulit Whitley, ex Decaisne
l. c. synonyma habetur Scholliae crassifoliae Jacq. (su-
pra inter synonyma H. carnosae enumeratae, consen-
tiente Blumeo, contradicente Decaisne) a Traill
tamen a Schollia crassifolia distincta declaratur. |
Dischidia R. Br.
Folia orbicularia, laciniae corollae lanceolatae, flo-
rope diPRTISHU. D4PTI5 980192. . 2289 x C237. | D. formosana.
Folia et corollae lobi ovata, flores sessiles......... D. chinensis.
l. D. formosana. Gracilis radicans, ramis filiformi-
bus, foliis carnosis orbicularibus emarginato - obtusis
— 823 —
in petiolum brevem cuneatis glabris; pedunculis axil-
laribus subnullis paucifloris; floribus pedicellatis par-
vis; corollae urceolatae tubo subinflato laciniis e lata
basi lanceolatis infra apicem incrassatum fasciculo
pilorum patentium instructis; coronae stamineae medio
gynostegio insertae foliolis emarginatis lobis reflexis
subcultriformibus acutis.
Formosa (Oldham n. 332.).
Habitus D. nummulariae KR. Br., orbicularis Dne,
Gaudichaudi Dne aliarumque, sed differunt hae tres
species foliis farinosis, prima praeterea foliis subses-
silibus, secunda pedunculis petiolo longioribus, ambae
. laciniis corollae intus ad basin pilosis et coronae phyllis
lobis obtusis, tertia et D. rhombifolia Bl. foliis ova-
torhomboideis. Inter ommes hujus seriei D. Gaudi-
chaudi (ex ins. Timor), a me non visa, nostrae similior
esse videtur.
Specc. suppetentia fere pedalia, ad genicula basalia
radicantia, parce ramosa ramis elongatis debilibus
subhorizontalibus. Folia petiolo 3—4 mill., lamina
10 mill. Pedunculi axillares subnulli 4—5-flori, pedi-
celli vix 2 mill. longi. Flos fere 4 mill. longus.
2. D. chinensis Champ. in Kew Journ. V. 55. —
Walp. Ann. V. 504. — Bth. Fl. Hongk. 228.
Hongkong, in rupibus. Non vidi.
A praecedente foliorum forma, floribus sessilibus,
corollae laciniis ovatis obtusis intus ad faucem pauci-
pilosis et fortasse coronae forma distincta.
—
Teucrium L.
Species Asiae orientalis.
Species nostrae omnes rhizomate repente et, saltem
— 824 —
in japonicis, stolonifero praeditae. Calyx omnium sub-
bilabiatus (2), dentibus inferioribus acutioribus et
saepissime angustioribus. Corolla persimilis: tubus e
calyce non exsertus, labium tubo longius, lobi superio-
res deltoidei acuti, sequentes ovati obtusi aequimagni,
lobus terminalis multo major, rotundatus vel ovalis,
concavus, saepius undulatus vel crenatus. Typus seriei
nostrae est T. canadense L., quocum et aliiscum rhi-
zomate repente instructis, melius seriem propriam
constituunt.
Racemus compositus pyramidatus densus. Pubes
subnulla vel parca eglandulosa ............ T. japonicum.
Racemi simplices subsecundi, verticillis biflo-
ris. 2,
2. Dens calycis summus ceteris major, pubes densa
fulva vel grisea subeglandulosa. 3.
Dentes calycis 3 superiores aequales. Pubes in-
florescentiae glandulosa. 4.
3. Calyx jam sub anthesi inflatus ore constrictus . T. inflatum.
Calyx tubulosocampanulatus ....... CT RE T. quadrifarium.
4. Racemus interruptus, folia subcordatoovata ob-
tusiuscula, calycis dentes obtusi ........... T. veronicoides.
Racemus continuus, calycis dentes acuti, folia
cuneatoovata acuminata............ diea: T. stoloniferum.
1. T. inflatum Sw. Prodr. fl. Ind. occ. 88. — Benth.
Fl. Hongk. 279.
In Hongkong ruderatis, ex America australi intro-
ducta. Pl. chinensem non vidi.
A simili T. canadensi L. calyce inflato distinctum.
2. T. japonicum W. Sp. pl. III. 23. — Miq. Prol.
45. — Franch. Savat. Enum. I. 381. — Niga kusa.
Soo bokf. XI. 15. — T. virginicum Thbg Fl. jap. 244.
Per totam Japoniam locis humidis umbrosis, v. gr.
Nomosaki (Buerger), Nagasaki, Simoda (Yolkin),
Yokoska (Savatier) Yokohama, Hakodate.
— 895 —
Statura, rhizoma, foliorum et florum forma 7’. ca-
nadensis, sed pubes parca e pilis brevibus crassiuscu-
lis vel subnulla et inflorescentia diversissima, et in
spec. minimis (spithamaeis) ubi vıx pollicaris tamen
racemus basi saltem compositus. — Calycis dentes 3
superiores aequilatero-deltoidei acuti, 2 inferiores an-
gustiores acuminäti. Corolla calyce vix duplo longior,
pallide rosea, illam 7. canadensis aemulans, 9 — 10
mill. longa, tubo lobisque latioribus qnam in reliquis
nostris. Genitalia labio conspicue breviora, stylo sta-
mina paulo superante; in specc. valde robustis panicula
densissima vero stamina corolla plus duplo breviora
stylo fere immutato habet (tale specimen brachyan-
drum in fig. cit. japonica delineatum), unde tendentia
ad dichogamiam adesse videtur, ceterum et in T. ca-
nadensi expressa.
3. T. stolonferum Hamilt. ex Bth. in DC. Prodr.
XII. 583. — Bth Fl. Hongk. 1. c. Formae distinguen-
dae duae:
a. typicum: pubescens, superne densius glanduloso-
hirtum, folia ovata acuta vel obtusiuscula, crenata vel
crenatoserrata. p
In India, vidi ex Assam (Jenkins), Khasia (Simons),
Himalaya orientali (Griffith), Sikkim (Thomson) et
China australi: in montib. Pakwan supra Cantonem
(Hance), Hongkong, Formosa (Oldham n. 360) et
ex Bentham in archipelago Malayano.
Calyx vix 3 mill., dentes superiores, contra Ben-
tham, aequimagni, acute deltoidei, inferiores aequilati
acuminati, in fructu conniventes, in pl. indica densius
pilis capitatis hirti quam in chinensi. Corolla 7 mill.
Mélanges biologiques. IX. - 104
— 826 —
longa, verosimiliter ex sicco flavescens dicta, extus pl.
m. viscidopuberula, lobis summis acute ovatis, sequen-
tibus minoribus terminali multo majori approximatis
omnibus tribus rotundatis. Genitalia labio breviora.
Nuculae laeves vel in eodem calyce obsolete reticu-
latae.
8. Miquelianum: glabratum et ad flores minus dense
glandulosum, folia cuneatoovata, inaequaliter subdu-
plicato-grandiserrata. T. stoloniferum Miq. Prol. 45.
In silvis humidis umbrosis totius Japoniae, T. ja-
ponico rarius, v. gr. Nagasaki, declivitate boreali m.
Yuwaya, Yokohama (Oldham 1861), Hakone, in sil-
vis ad rivulos, Hakodate locis umbrosis ad aquaeductum,
ad lacum Konoma, circ. 20 stadia ab eadem urbe, ad
vias herbosas silvarum frequens.
Typico aequimagnum vel (pl. e Konoma, simul bre-
vius parceque pubescens) interdum vix spithamaeum,
laete viride. Calyx et corolla ut in «., sed filamenta
extra ostium tubi interdum longe pilosa et corollae
lobi summi fasciculo pilorum terminati, omnes pallide
rosei, lobo terminali obscuriore. Nuculae 1", mill., fere
orbiculares, a dorso leviter compressae, laeves.
Persimile specc. depauperatis 7. japonici, sed racemi
simplices secundi, flores distincte minores, corollae
duplo angustiores, et pili rhacheos calycisque glandu-
losi; quum in 7. japonico ad summum glandulae sub-
sessiles parcissime interspersae occurrunt. Praeterea
folia var. 8 acutius profundiusque serrata.
4. T. veronicoides. (Scorodonia Bth.) Spithamaeum
gracile, rhizomate repente stolonifero, caule petiolis-
que longe patentipilosis; foliis longe petiolatis subcor-
datoovatis obtusis vel superioribus acutis argute sub-
— 827 —
inaequaliter crenatoserratis utrinque longe adpresse
pilosis; racemis terminalibus et axillaribus secundis;
verticillastris remotis bifloris; calycis dentibus subae-
qualibus obtuse deltoideis glandulosopilosis; corollae
. lobis obtusis; nuculis laevibus.
Yezo: Oiwagi, ad vias silvarum umbrosas passim
frequens. |
Affıne T. Royleano Wall., quod pube cinerea bre-
viore et densiore, foliis acuminatis brevius petiolatis,
racemis brevibus continuis, calycis dente summo la-
tiore infimis angustis acuminatis, corollae glandulosae
lobis lateralibus acuminatis nuculisque reticulatis op-
time differt.
Spithama brevius vel pedale, caule tenui. Petiolus
foliorum inferiorum et mediorum lamina longior. Folia
infima, saepius jam evanida, reniformia petiolo alato,
sequentia deltoideo -cordata obtusa, media ovata leviter
cordata, summa cuneatoovata vel elliptica acuta, maxi-
ma sine petiolo 25 : 35 mill. magna, laete lutescenti-
viridia. Bracteae calyces superantes, ellipticae acutae,
pauciserratae, intervallo inter verticillastra breviores.
Calyx 3,5 mill., dentibus 3 superioribus semiorbicu-
laribus, 2 infimis late deltoideis minus obtusis. Corolla
8,5 mill. longa, pallide rosea, lobi summi acutiusculi
sequentibus duobus ceterum similes, terminalis crena-
tus multo major. Nucula obovata laevis 17/, mill. longa.
5. T. quadrifarium Hamilt. in Don Prodr. fl. Nepal.
108. — Bth. Fl. Hongk. 280. — 7. Fortunei Bth. in
DC. Prodr. XII. 583. — T. fulvum Hance in Walp.
Ann. III. 270. -
China (Fortune n. 71. ex Bentham): Hongkong
(Hance!, Forbes!) et in Zndia boreali montana.
— 828 —
Pubes caulis et foliorum fulvotomentosa. Dens ca-
lycis summus vicinis duplo latior, omnes 3 deltoidei
acuti, inferiores conniventes acuminati. Corollae plus
duplo longioris lobi laterales ovati acutiusculi, summi
saepius apice pilosi, terminalis major ovalis. Styli
rami quam in nostris reliquis breviores, patuli tantum,
nec revoluti. Calyces fructiferi quam in T. stolonifero
duplo majores campanulatotubulosi. Nuculae subglo-
bosae, reticulatae, 1 mill., areola ventrali quam in ce-
teris nostris distincte minore, tantum ad dimidiam
nuculae altitudinem attingente.
Species exclusae.
1. T. oliganthum Hassk. Cat. h. bogor. alter. 310.
— Bth. 1. c. 580., e Japonia s. n. akidoovi missum in
horto bogoriensi olim cultum, mihi perfecte ignotum,
sed ex descriptione nimis brevi, praesertim vero ex
nomine japonico, fortasse ad Plectranthum longitubum
Miq. amandanda, cui nomen in Soo bokf. XI. 36. aki
teudsi vel kiritsubo; in priore, manu Sieboldi cito :
scripto facile ds. pro ov. legat quisque japonicae lin-
guae non expers.
2. T. nepetaefolium Benth. 1. c. 580., e China bo-
reali (Fortune! A. 73.): ad lacum Ta-hu prope Shang-
hai (Forbes!), ob inflorescentiam axillarem fere a
basi ramorum incipientem folia superantem et corollae
amplae conformationem certe e Teucris excludendum.
Fructu ignoto locus in systemate dubius maneret, nisi
corolla simillima esset illi Clerodendri divaricatı S. Z.,
quocum ad Caryopterides amandandum videtur, nisi
utrumque in dignitatem genericam eruendum ?).
7) Caryopterides mihi notas sequenti modo in typos tres dispono:
— 829 —
Ajuga incisa. (Bugula Bth.). Elata stricta estolonosa
scaberula, foliis longe petiolatis ovatoorbieulatis vel
Calyx 5-fidus fructo multo longior.
Eucaryopteris. Valvae fructus maturi 4 oblongae, a gynobasi mi-
nima pyramidata secedentes, a dorso compressae convexae subalato-
marginatae, tenuiter coriaceae, obiter reticulatae, facie ventrali
pseudosepto (Bocquillon) hinc longitudinaliter adnato illic hiante,
longitudinaliter subcarinato, incomplete clausae. Placenta pseudo-
septo a basi ad medium adnata, semen pendulum obovatum gerens.
l. C. mongolica Bge. Corolla cyanea fauce villis clausa lobis 4
acute ovatis, quinto infimo majore fimbriato. Antherae loculis pa-
rallelis stylusque ramis longis longe exserta, filamentis rectis. Folia
lanceolata acuta integra. |
2. C. Wallichiana Schauer. Corolla rubra ad faucem intus vil-
losula lobis omnibus anguste obovatis infimo majore integro. Fila-
menta basi dense villosa flexuosa, antherae loculis divaricatis sty-
lusque aequilongus ramis brevissimis obtusis longe exserta. Folia
lanceolata acuminata a medio serrata.
Mastacanthus. Valvae coriaceae obovoideae, profunde navicula-
res marginibus introflexis, ventre areola breviore et angustiore
depressa instructae, quae clausa est pseudosepto longitudinaliter
carinato apice adnato ceterum demum circumcirca soluto. Semen
infra apicem pseudosepti affixum late obovoideum. Placenta et gy-
nobasis praecedentis.
= 8. C. incana Miq. Corolla exacte C. mongolicae, sed multo mi-
nor. Genitalia parum exserta, antheris et stylo C. mongolicae. Folia
late ovata grandiserrata.
Calyx 5-dentatus fructu subbrevior.
Phasianurus (ex nomine japonico, ob genitalia arcuata longe ex-
serta) Calyx fructifer late campanulatus patens. Valvae Mastacan-
thi, sed crasse coriaceae, areola ventrali dimidio minore valde im-
pressa, pseudosepto placenta et semine ut in Mastacantho. Sed tota
caryopsis processu filiformi elastice cartilagineo ab ipsa basi pseu-
dosepti exeunte gynobaseos apici affixa! Gynobasis caryopsibus fere
triplo brevior, constans e tuberculis conicis minutis 2, inter bases
caryopsidum positas, et cruciatim cum his ex lamellis majoribus sub-
coriaceis 2 ovalibus, quorum margines exteriores incrassati per lon-
gitudinem fovent processus elasticos caryopsidum apicibus làmella-
rum insertos, margines interiores autem inter caryopsides inserun-
tur (fructus ad C. divaricatam descriptus).
4. C. divaricata S. Z. (sub Clerodendro). Corolla albidocoerulea
lobis 4 obovatis quinto majore subobcordato integro, tubo lato pa-
-— 830 —
ovatis basi truncatis subcordatisve grosse incisolobatis
serratisque lobis et serraturis acuminatis, floralibus
breve petiolatis flores duplo saltem superantibus; ver-
tieillastris 4 — 5 subsexfloris approximatis subsecun-
dis; flore brevissime pedicellato ultrapollicari azureo;
calycis laciniis subulatis; corolla triplo longiore, tubo
angusto longe exserto recto exannulato, limbo brevi,
labii superioris lobis rotundatis, inferioris lateralibus
acute deltoideis antico rotundato emarginato; genita-
libus subinclusis. — Hiragi sö. Soo bokf. XI. 54 (opt.).
Japonia, loco exacto ignoto (herb. Lugd. bat. s. n.
Wôgi kadsura, commixta cum A. japonica Miq.; herb.
Siebold, nunc Acad. Petrop. a bot. japon. commun.
s. n. zintósó, ab alio s. n. yama utsibo). Culta in horto
sic dicto caesareo prope Hakodate (ipse, Albrecht).
Planta fere bipedalis, petioli inferiores 3,5 cent.,
lamina 4,5 : 7,5 cent. Species sui juris, e longinquo
rum exserto. Genitalia longe exserta arcuatoincurva, filamentis basi
vix puberulis, antherae loculis divaricatis. Styli longioris rami lón-
giusculi acuminati. Ovarium glabrum. Suffrutex 5-pedalis divaricato-
ramosissimus foliis ovatis acuminatis grandiserratis, cymis axillari-
bus plurifloris.
5. C. nepetaefolia Benth. (sub Teucrio). Calyx praecedente am-
plior. Corolla pallide purpurea (ex Forbes mss.) ut in praecedente,
sed lobus infimus obovatus, filamenta basi villosa, styli longioris
rami acutiusculi, ovarium apice villosum, 4-lobum, 1-loculare pla-
centis parietalibus crassis Z-ovulatis (ut in fig. Mastacanthi sinensis
apud Lindley Bot. reg. 1846. tab. 2). Cetera praecedentis. Spitha-
maea ramis ascendentibus, folia rotundoovata pauci- grandiserrata,
cymae 1-florae.
Genus Glossocaryae Wall., mihi tantum ex Gl. Linnaei Thw.
(sub Clerodendro) florens notum, calyce oblongo, corollae tubo gra-
cili, habitu. Clerodendri discrepans, a Bocquillonio (Rev. du gr.
des Verben. 111) cum Caryopteride jungitur, a Benthamio autem
servatur et augetur. Calyce 5-dentato cum Phasianuro convenit, sed
fructus ex descriptione potius Uaryopteridis.
7
ST IM
LA
Metallographie v. lvanson, S*Petersburg
Berens, del.ad sicc.
Ba
tantum cum A. japonica Miq., omnibus partibus di-
versissima, confundenda.
Ajuga lupulina. (Dugula Benth.). Erecta spithamaea
robusta, caule mox glabrato foliisque margine paten-
tim villosis, his caulinis 4—6 breve petiolatis lanceo-
latooblongis acutis, ceteris floralibus amplexicaulibus
infimis oblongis reliquis ovatis rotundatisque subito
acuminatis; spica densa elongata; floribus ultrapolli-
caribus folio florali duplo brevioribus et suboccultatis;
calycis laciniis subulatoacuminatis longe villosis; co-
rolla plus triplo longiore albida versus faucem inflata,
limbi brevis lobis summis nanis, lateralibus ovalibus,
infimo late obcordato majore.
In China boreali: prov. Kansu alpibus (Przewalski,
1872.), in montib. Siao-wu-tai-shan ditionis Pekinen-
sis (Hancock. 1876.).
Species insignis, soli A. pyramidali Fe foliis
floralibus amplis lutescentibus viridireticulatis flores
occultantibus, corolla magna albida atropurpureo-veno-
sa. Folia caulina 3: 12 cent., floralia media 2,5 : 3,5
cent. magna, inferiora majora. Calyx 8 mill., corolla
25 mill.
(Tiré du Bulletin, T. XXIII, p. 305—391.)
nte x ; eis J EIS dps porte i2
| SINIT liia ahnen; a min, i
a À 2 /
Eoo.
Eu.
D mw
- - i 4
- ,
* "^ kr? + e
; M i ^ n M i4 à ch y "d puisque Hg LR t
| 0g v-o Vittq equa | serge él
Us Co: Poe. £u iP AH ET e (UR aan «d
TUE r F *« | í a : L4 £ à |
RE $ioy03., Tim 8 REA orem vi erii
TE COEM rv
TIRÉS DU
BULLETIN -
DE
DE
ST..PÉTERSBOURG.
Tome IX.
LIVRAISONS\1 ET 2.
™
(Avec 2 Planches.)
1. © = — —
St. -PETERSBOURG, 1873.
A ST.- PETERSBOURG:
A RIGA: A ODESSA:
. M. N. Kymmel. A. E. Kechribardshi.
Prix: 85 Cop. arg. = 28 Ner.
- MELANGES BIOLOGIQUES
- L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES
Commissionnaires de l'Académie Impériale des Sciences:
MM. Eggers & C0, H. Schmitzdorff, J. Issakof et A. Teherkessof.
A LEIPZIG:
M. Léopold Voss.
EX iy
T
L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES
A
|
:
he
| MÉLANGE BIOLOGIQUES
TIRÉS DU
BULLETIN
DE
ae
b |
|
DE
/ST.- PETERSBOURG.
—————
Tome IX.
LIVRAISON 3.
Sr. -PÉTERSBOURG, 1874.
Commissionnaires de l'Académie Impériale des Sciences:
A ST.- PÉTERSBOURG:
MM. Eggers & C9, H. Sehmitzdorf, J. Issakof et A. Teherkessof.
A RIGA: A ODESSA: A LEIPZIG:
E.
|
"
N. Kymme!. A. E. Kechribardshi. M. Léopold Voss.
Prix: 30 Cop. arg. — 10 Ngr.
fec pt eL.
cta d d
Ur
ni
Hr
a
+
SER qe Sees idet rorum um m EM ER ET £
A fa
^c
VN CONO
ce Ti
MALE ead
EX 2
Ms
mit - eX cz
Pa 2 6 "X
MÉLANGIS BIOLOGIQUES
be
i PE PATES ———— «XX
"TIRES DU
ED BULLETIN |
DE a ig |
L'ACADÉMIE IMPÉRIALE DES SCIENCES
DE |
ST.- PETERSBOURG.
—
Tone IX.
LIVRAISON 4.
| | St.-PETERSBOURG, 1875, aa
Commissionnaires de l’Académie Impériale des Sciences:
à ST.-PETERSBOURG:
MM. Eggers & C0, Il. Schmitzdorf, J. Issakof et A. Tscherkessof.
. à RIGA: à ODESSA: . à LEIPZIG:
. M. N. Kymmel. M. I. Bieloi. M. Léopold Voss.
Prix: 30 Cop. arg. — 10 Ner.
uu LAS ANT TP
^ | UN Äh: 2X d
3.02
ic id Lud
"
TR E Kare,
4 71
E a daa
« Ai
i eG
% f = a . ^
DEEP Rah GERD.
| MM. Eggers & C9, J. Issakof,
MELANGES BIOLOGIQUES —
TIRES DU
BULLETIN
DE
L'ACADÉMIE IMPERIALE DES SCIENCES
DE
ST.- PETERSBOURG.
—
Tome IX.
LIVRAISONS 5, 6 ET DERNIÈRE.
—
(Avec 4 Planches.)
Sr.-PÉTERSBOURG, 1877.
Commissionnaires de l’Académie Impériale des Sciences:
à ST.-PETERSBOURG: à RIGA: à LEIPZIG:
M. N. Kymmel; M. Léopold Voss.
et J. Glasounof;
Prix: ! Roub. 30 Cop. arg. — 4 Mk. 30 Pf.
som zd AREA
NAT MS Lb {
be | Co Do KMMUOSSUTOES
QV IR d LC MA DE UN UU IU
rig i i d HAT ONE 27 |
D an ala ag A Ea tim