Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct
to make the world's books discoverablc onlinc.
It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct
to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc
publishcr to a library and fmally to you.
Usage guidelines
Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing tcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laigc amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout this projcct andhclping thcm lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you arc doing is lcgal. Do not assumc that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offcr guidancc on whclhcr any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite seveie.
About Google Book Search
Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb
at|http : //books . qooqle . com/|
s
m-
?
I
■ ^! •
- *.\?
■ .-■ i* rf
. ■itrw—
t. \l.
V
.^^
.,(.■ . <\t ^ _J. '. .. ■
1.- .„ •^-■.v. ■,■•!<» .*.
■» ■ .-■»:.>...
- lt«. - •... t^-lt ■■
•■ ■■ ,■ •.■■«■
■^« ^•- ■ ■w^> • ■*.
j~«.»..^. . ■>.»•■.;■ .
• r' ..■ .* ••' ■ . ■*.* .
*. ••■
3 .
;r
tJh^ 1
■V ■•. -r . ^ - ■ " =
■j"»^'.;-.. !■■ -■
i^::?- .f
- •'.•«■rir\
41'
-«ilh ■ ■,-■• **' ■
■■-•''*.' •■ . ■ ■
I» : • r ■■
• ••> • -
# ■■
.■ ■»
•• - . •-
• ■ >'-j /■
w
^n
.-•V - '■•^'
■ t.f iv * ' ■'?.
■ ••• -• r.. ■ ■■•
'• .''■ •£<. :. ■■ ' ■■■ -i
<■■ < •-;♦ .
•■. A
rtH.
■'.-^^^;--
. ^ « - . .
• ' . . .* ■ •
• • . *
M.MINUCII FELICIS
O C T A V I U S
Cum intcgris omniutn Notis ac Com-
mcniariis , novaqne Rccenlione
JikcoBi OuzelI.
Cujus&accedunt
ANIMADVERSIONES.
Infuper Johann» Meorsii Noix.
ET L IBER
JULIl FlRMICI Materni V. C
DE ERRORE PROFANARUM
RELIGIONUM. ■
lUGDVNl BATAVORUM,
Ex Officini HACKIANA, KS72.
^
SERENISSlMiE.
• 1 t
E T
SAPIENTISSIM^
PRINCIPI
CHRISTINyE,
SUECORUM, GOTTHORUM,
VANDALORUMQUE ,
R E G I N it, &c.
M A G N I
GU S T A V I
MAXIMiE •
F I L I M,
FEUCITATEM- PERPETUAM
PRECATUR
Jacobvs Ouzblivs.
* 3 MAR
JArCum Minucium Fe-
I L I c E M , Aui5iorem, cos inter,
Iqui Gentium fupeTftitioncm
verius , quam rcligioncm , ca-
kmo cxpugnare aggrefli funt , non^
poflremis , nova hac vcllc ornatumne
dicam an oneratum , Tibi , S e r e n i s-
siMA AuGUSTA, confecrandum du-
xi. Miruth haui dubie in nonnuUoiutn
oculis erit , quod ego , qui haftcnus in-
tia parietum canceltos latui , nec nonii-
ne (juidem ulli ferelittcratorum , nedum
Tibij notus, quodego,inquam,fimul
ac carcires lumpo, Icvidenli hocmu-
nufculo , li , quantulumcunque a mc bic
prarftitum , fpeaetur , comitatus , ad
Sacramtuam Maiestatbm ac-
cedcre haut verear. Quidam fortallis id
etiam nimis mei fiducis , imo & arro-
gantiz impiitabunt. Quaiura tamen
caulTas me quam longiflime habere , ne-
minem , cui morcsmej perfpeai funt,
fugere poteft. Sicutnonillisconcitatus
hanc raihi provinciam arripiim j verum
fummo tuo frctus favore , quo non folos
' httc-
Uttcratos , quos remotiflimis etiam tec*
rarum orisdidicos, ad Te ut properenr>
maxima liberalicate invitas i fed & litte-
rarum amantes , intec quos nomen
meum proficeri auflim , profequi foles^
Equidem non difiiceor majoris quid
ponderis convenire tantae H e R o i n ae»
Sed oportet moU litet , qui nequit heca-
tomba : 6c parva y modo cafta, Superis
quoque placere ferunt. Quem vero
Scriptor^ Chrifliahorum cauHampera-
gens , prae Tc , C h r i s t i n a , quae fa-
luberrimum inde nomen ducis , adire
geftiret l Cujus Regnum beatiilimam
eam nobis Reipublicae formam exhibet,
quam Principum ille dodor , idemque
do6torum omnium facile Princeps , Di«
vinus Placo olim requirebat , ut vel litte'-
rati ad rerumfummagubernaculafede*
rent, vel ipfi Principes litteris , fapien-^
tijeque ftudio operam fedulo navarent^
Tiienimipfa, Sapibmtissima Do-^
M I N A , limpidiflimos Mufatum latices
Ar^too fub axe inftauras. Tu ipfa nobis,
non dico Graeciam cum Lacio, veruiA
^ 4 quic-
i
L E C T O R. I.
prejfit Geverharttts FJmenhorJHus i .
dem adjeEto comntentario. Anna vero '
horftium a '^eji^io Heraldo , veteri^
fimi Regis codiceMS. adjuto * den'
editio procurata eH % t^t ubiqugfer."'^
firipturam , etiam ubi nomunquam d- ~
ma erat exfreffit. 'PoFi Heraldum 1" ■
MimtciumOxonienfestypographiiqir~
tn quantum a ceteris abeaty qua tamen
Jitnty inmftrisTeperies Animaduerjm^.
dem annis abhinc novcm ultima Mt^
cura Nicolai Rigaltii prodiit, Hiciter .
cium cumRegio MS. contulitj multattr
foHtotaliospraftitit. Uthuic plusct. .
bus ob riftttutam pane fanitatemMit ,,
turus eftet , nifii nonnunquam nimis
Juis indulgenSi eajque temere ipfisi*,
bisimmifcensfapeminuciumloqm ]<..
nunquam fortafte cogitaverit. 0«?k
hii quos recenfuimus, (unumfiexc»,^ ^_
finum i cujtts , licetjummam adhihu^
gentiami editionemnancifii haudpeu
tamen ne omnibus notulis deftitutu~
Elmenhorftius 3 qui,utvidereefi,t.
easjfto interjeruit commentario,') ot.
iontrihuerunt i hac tibinoftra Eaitii.. ~-
ftm quafi comprehenfum JafcicuU^,
' Si^vereadAidiorisverba,eapkr^
fteba exRegio MS. homines eruditi.
tetinuimus , vel , ut ea nm Jemel h , ~
[ exemplaris vefiigiis indubitatA cm^*.^
• —1
>:»
a
-i
■••
\, '
L E C T O R. r.
4cer6e traducerem? Abfit^ abfit! & inexilium^
peftts hac ^ qu£ nmmllorumpe£iora OQCupavit ^ i
nobis^ ut mortbusnoftrisnonrefpondens , relegetur.
Mjit &ft:iam^ me non modo hominem erroribuspb^
noxlum ^fed& infufer adokfcentem ejfe. Et quam
rudis plerumque meUorum rerum hujufmodi^ qua-
foy atas? quamfacilefoletfalli? Sic ceciaerim
fortaffis ego 5 cadet quifequitur 5 laus eritpublica^
ut iUudLaberiipauUulum infledtam. Interimfic"
iibialiquidhumanitusperpejfusfuerim^ cuivisme
difcendi cupidumprabeo 5 modo candide , ac abf
que Uvorcy aut mdledicentia errores noftri detegan^
tur. Sed detineo te , LeBor. ignofce , ac vaJle.
Ltigduni Batavorum, cId Id c l i i . Pridie Idus
Odtobris.
PROLE.
P^R OL E G O M E N A
FR ANCISCl
BAt DUINI lO
IN M. MINUCII FELICIS
O C T A V I U M.
T huhc fxve Libellum , five Dialoguin , qui
multisjainfeculisfalfbcredittlseftt di6hiique
eflie. baavus Arnobii adverfus Oentes » -& in*
'fixiberem, & efle-pdane liquidoque afRrmarem
M. Midutii Feiicis OcrAviuM , facile mibi perfiialerunt
duo^ boni & antiqui 9 &i gravesteftes au6iorefi}ue, La«
6lantius & Hieronymus. liJc! enim fuarum InftitutiDnuni
lib. I. cap. undecimb dt^fMinucium Felicem in eo 9 ut
ait, libra, qui OcTAVWlsiinicribitur : fic ct eo verba
3uxdain deicripta redtat 9 iquos non patiuiitur nos aut
ium aliquemjj aut alterito aijufquam OcTAvitrM fin*
gere. IdenilU). .y. cap. i . loquens de Chriftiaiiorum, quo»
legerit, eloquentiaj primolocp.huncMinutiumlaudat.
Minutim (inquit) Fekx , iwn igMbHs infar camfiiUkcfS^ locifuif.
HHJuslibcr, xftiOcvAVivsLtitMhkAil , declarat,^ tfMamtdo^
neiis veritatis affirtor ejfe pptmffit» fije tottemddid^tklsHm
confttltffiti^lttVa^ alter cft .H&erpnjrmus> 'qiii'biuic(ficut
ipie f^tetttr) La^bntiAinxiecutus , -in Gataiogolfcidptoruni
Ecckfuifticoxum.ait: MmetiHs FebxRontm^gmstauJidi^
ius , fcriffk 'Diaiogttm Chrijfi^ni x^ Ethnici difpmantimn y qm
OcTAvitrs/«r^ri»/^r. Idcm.in. epift.ad MiigpftiflEi Orato*
rem R.00}^^ AtmHcm. (iA^^il^) F^bx c$ujidicm Romanifari,
inibno^f • cuiiittiiluj'Oaf!AVW^€0 , qutd Gentibkmjcriptura^
rum dimijit intaSum f }a|B nuten^ non ^e hUnc librum
Arnobii,. j&tispatetj cunji Minutii eife apparet. Etvero
3uod Hkfrqmymus in eadein epiftola fuibjicit , i^dic^re
ioquipQi^t^ Arnobii non qT^ , cumquidefifinonnifi
# * ieptcmi
Fs^AMCilSCI BALDtTINI PllOL]5C?pM.
feptem , qui etiamnum extant , libros adverfus Gcntcs
Amol)iuig [cjff^dffe teftetiij'. Gumque Cterum^tiendam
librum* Jrfinuflb noftrolalib infcriptum fiflffe nsirret, taii-
to miror ^tioleoque ni^if , Ijiupc quiejuf erattuni<us:(5L|^
yyyioios 3 iuiffe flli furreptuift , altef ique^oirdomino in-
jufte afaipumx ut & pkgip^Sf jpartu fappp^to iiaa no*
ftro Minudo duplex.ijn|juna ^effqvideatur. Seahsecfre-
quens eft querela de librariorum nihil non temere mifcen-
tium fkcinoKbus- FortafIeVut"'huric libelliiin^tSto
auidam dlcnberent y ^veedrni&yh&c^gamer^
o , qux imj^itOfi per&pc fiiliit , fecit : 6e <fum l^^rent
OcrAviUMy. flatim fbinmaruiit o^lavum aliqiiem effe li-
brumi. RidiciiIcprofc6lo.& inepte. Saltem Arnobio per*
petua arktionie utenti Dialogum temere afGribendum non
effe cc^itaiTeilt. Veruminiotiaa tam coeca quam confidens
eft audadar! Sane Hieroiiymtis fi^ribit , Nepotianum fiium
tam in fcriptorihus Ecclcaiafticis diiigenter verfatum fuif^
fe; utfiquidcxiisprofiarrpturv ftatim agnofceret atque
difcemcret , . quid Tertulliani> /quid Cypriani, quid La-
£i:antu 9 quid Minucii , ' quid Viftorini , quid Arnobii
effet. C3eterumtantoi]iagismiror} Eraftnum eo Ipco , il-
lum dico Era|mimi, hotEunem acerrimo judicio prxditum,
& talium fcriptorum miniiheobtufum ctnforem , annotaf^
ie, hajusMinuciinihilnuhcextarie.
Cujuspoiiffimiun Imperatori^ temporibus Rontte vixe-
rit nofter Mmiiciud i nondfim ^mihi &tis liquet. Hiero*
nymus in fuaCatalogb , qdo fcriptores Eodefiafticos eo
quo vixenmt ordine recenffere videtur , illum Origeni
proxinwBtt', Cyprianap-i^jr^ fiiiffe , ^fctfire fignihcat.
Sed ejus ailioqui vel fecmutn Vdl e^taticm noh mdicat; Cer-
te in Gypriani de idolorum vanitatielibello plurima fimt,
quae totidem ^erbis ift Gcr avio Minucii leguntur : ne-
ceffe ut fit , aut hunc kli> illo/aUt iHum abhoc ea ■fuimpfiffe.
Hierorivmus vero in Epiflbla ad Magnunii loqii^nsdc
latinis fcriptoribus Ecckfeae ,' etfi Minucium ante Cypria-
num
In M. Minuc. Felic. Octavium.
num laudet , tamen illam de idolis orationem aioibere
Cypriano magis videtur.Sed & in apologia pro (uis adver-
ius Jovinianum libris, primo loco TertuUianum , iecundo
Cyprianum , tertio Minucium commemorat. Sabellicusy
iediinetefte, affirmateumRomsefloruifle, quotempo-
re Urbanus ibl erat Epifcopus : hoc eft , temporibus A-
lexandri Severi Imperatoris. Si ita eflet 9 eflet Minucius
antiquior Cypriano 9 aequalis Tertulliano , noftrlique
adeo Jureconmltis Ulpiano & Piulo. Verum etfi potte-
riorem fuifle credam , tamen proxime illa tempora fecu-
tum efle exiftimo ; noftra vero non attingere nili inter*
vallo longiflimo , hoceft, annorum prope m. ccc.
Minuciam gentem olim Romx nobilem fuifle memini»
jn qua quatuor Confiiles Minucli Augurini intra annos
quadraginta numerari pofTunt. Sed & Minucios Rufbs»
& Minucios Thermos in Faftis Confiilaribus lego. Deni-
que & Miimcius Fundanus Afiae praefes fuit illuftris , ad
quem Adrianus imp. non iniquam de Chriftianis legem
mifit: ut jam nihil dicam deeo, cujus in Epiftolis me-
minit Plinius , vel quem ille nofter laudat Julianus , cujuf
ad Minucium Natalem libri de jure dvili laudantur.
• HisveroomnibusunumMinudumFelicem, etfinon
nierit ejufdem aut gentis aut familiae , fadle antepono,
«tate quidem pofteriorem , do6trina tamen , virtute, &
(quod primo loco numerandum eft) pietate multo fiipe-
riorem. Fuit enim non modp Jurifconfiiltus magnus , fic
cxcellens fiio tempore orator : fed & (quod nd^jus eft) fiiic
ferio Chnftianus. Afrum fuiffe fiifpicor, licet id affir-
mare nonaufim. CerteFrontonisCirtenfis(Cirtaautem
fait nobilifTuna Numidise dvitas , cujus & in Pandeftis
mentio fit) ita meminit , ut in Afiica vcrfatum fe efle fi-^
gnificet. Eftque genus dicendi,fcribendique fecutus,quale
Afri illi, Tertullianus , Cyprianus j Arnobius: utjam
de poftcrioribus non loquar , quos eadem olim duit Afri-
ca , iila (inquam) felix , foecundaque Africa , quae ut
** a fem-
FR.AKCISC! BALDtjflNI PR0LSG0i4.
... • ..•■•••
fcmpef aliquid novi proferre dicebatur 9 fic etiam religior
ais noftrab vindices & pattonos doftiflimos , acerrimolque
protulit, & ad ipfius quoque Romanae EcclefiaiB praefif
dium atque defenfionem emifit* Nam&exeadcmAfnca
prodibant hoftes minimeignavi, nequeimpfobiminus,-
quam vehementes calumniatores, qualis(nelpngiusab-
eam) fuit ille , cujus jam memini , Fronto : quem quidem
tam impudentem rhetorem , quam impium Chriftiano-
rum adverlarium fuiffe , ex Minucio intelligemus.
Nollem hunc fuiffe Papirium Frontonem Jurifconhiltum,
qui in Pande6tis laudatur. SulpicorpotiusfuiffeComef
num Frontonem Rhetprem: quem Capitolmus narrat
fuiffe prseceptorem M. Autotiini Philofophi Imp. & ex
cujus etiam fchola oratoria accepimus prodiiffe illum no-
ftrum Militonem , qui ad Chriftianorum defenfionem
eloquentiam fuam convertit: ut quod illisimpiusprx-
ceptor probrum alperferatmaiedicendo , bonus cufcipulua
abftergeret refpondendo.
Minuciunj noftrum Rorapc caufas egiffe, pauloantcs.
cx La6taatiQ & Hieronymo diftum eft : neque hoc ipfci
diflimulat , cum vindemiarum feriis curam judiciariam.
fibi remiffam fuiffe narrat. Sicenim&UlpianusinPan-
deStis lib. i . D. de Feriis fcribit, M. Antonini Imp. oratio-^.
xie expreffum fuiffe, ne quis meffiumautvindemiarum,
tempore adverfarium cogeret ad Judicium venire. Sicuti
& Suetonius narrat Augufhim ftatuiffe, ne Septembrl
Oftobrive menfe necefle effet in Senatum venire. Imo
vero & ipfe Cyprianus , t^quam alter Minudus , in fua.
epiftola ad Donatum-, meminitejustemporis, quo(ut
a-it) indulgente vindemiafblutusanimusinquietem, fb-
lennes & ftatas anni fatigantis inducias fbrtitur. Ac tum.
quidem feceffus amoenos capt;are fe ait , ubi de rebus di-
vinis cogitet. Non diffimilis eft narratio nofbi Minucii,
Felices vero illse feriae , quibus a foro fubfelliifque abdu-
^us nobiliffimus caufidicus eft ad religiofam five com-
menta-
JiT' M. 'MxSitc. Felic7 Octaviim^.
flientationem , five difputationem. Cicero,quod.absno-
ftro SoBVola accepit, narrat Laelium cnm Scipione fbli-
tum efferufticari: eofoue incredibiliter repuerafcere effe
Iblitos, cum rus ex urbe tanquam ex vincuiis evolaffent:
conchas etiam & umbilicos ad Cajetam & ad Lucrinum le-
gere confueffe , & ad omnem animi remiffionem iudum-
que deicendere. Ejus vero exempli ftatim mihi in men-
temvenit, cum Minucium audirem , reli6ko ftrepitu fo-
renfi, curh fiio 0£bivio rufticari, & in littore Oftienfi
(iiaviter fpeftare puerilem , quemdefcribit, ludum. Sed
cum deinde audio , quam in illo feceffu & gravis & feria
de religione difputatio fuerit , & quale fit in deferto for-
nice concilium : fentio, nunquam coa6him Romse fiiiHe
fenatum majori de re : nullumque forum , urbem nullam,
nullum negotium, illifivcotiofivefblitudinipnetulero.
Ssepiufque ut Jurifconfiiki eo modo feriari , fecedere at-
que rufticari aJiquando velint , optare cogor. An in eo-
rum anim.is cadere non poteft fancla aliqua , &c religiofa,
& fecreto fuo digna rerum divinarum cogitatio ? Lafhn-
tius innuit Minudum fefe totum non contuliffe ad ftu-
dium rerum Ecclefkfticarum. Sed tanto nobilior ejus Ja-
rifprudentiafiiit, quaequaliseffedebct, inRcpub.fuit:
& rerum divinarum humanarumque curam & cognitio-
iiem conjunxit : tantoque propterea magis ejus exemplum
noftri ordinis hominibus commcndo : ut faltem diebus ne-
faftisinociomeliorisreligionisfaftosexcolant, iifque fe
dent atque addicant. Habebant olim fcriantes^ Romani
fuam decurfionem Tiberinam , cujus meminit Cicero:
fuamque (ut leges nofti^ vocant)MajunwinadOftiam.
Sed excumo noffai Minucii quam minimc autociofa aut
ludicra lliit ? Digna profe<9:o , cujus veftigia libenter con-
fpiceret AimifHnus : & illum receffum , ia quo habita eft
affputatio,f&utaret^cum i» Ecclefm Oftienfi matrem fuam
Motiicam fepeliret. Equidem religiofi ejus colldquii,quod
fincfai hxs, matrona cunaiilio fuo habuit^d oftla illa Tlbe^
** 3» i;ina>
F&AMCI$CX BAXiDItlKI PROLliOOAf.
rina , (ficuti ipfe redtat lib. 9. Confefliou.) meminiffe fo^
leo , quoties Dialogum hunc Minucianum lego.
Q^nam effet Romani fori conditio , cum in eo verfc*
retur Minucius ,. quaeque Ecclefias in ea urbe tunc fecies
e(ret,eju$ setatis memoria plane oftendit: & quas aliquando
icripfi ad edi«Sla veterum Principum Romanorum de Chri-
ftianis, eam rem illuftrant. Neque ignota eft hiftoria tem-
porum, quibus Decius aut Valerianusimperavit. Bene
vero habet : Jurifconfiiitis , quorum de jure civili refponfa
legimus , non iblum abs religione alienis , ied & ejus acer-
rimis adverferiis , {ucceflifle Chriftianum caufidicum : &
illud five fonim , five coll^um Romanac togsc atque ad-
vocationis , quod tot jam annis confperfiun fuerat iangui-*
ne & cineribus piorum hominum, tandem aliquando voce
& veftigiis Chriftiani Juriiperiti expiatum atque coniecra-
tum fuifle. Amobius libro primo gloriatur, & oratores &
juriiconiultos , magnis (ut ait) ingeniis prseditos , tranfiifle
ad Ecclefiam. Credo equidem , cum id icriberet , de Mi-
nucio eum iiio cogitaflTe. MultosejusordinisfortaiTenu-
xnerare vix potuiflet. Sed Minucii tamen cxemplum quoi^
dam iecutos eife credo : ut & Minudus habuir , quos in
eodem ftadio iequeretur, Saitem Hieronymus ad Ma-
gnum , ubi Minudum laudat , meminit duorum Romanas
urbis Senatorum, Hippolyti & Apollonii,qui ut inter icri-
ptores Eccleiiafticos referrentur , meriti fint. Quid dicam
de illo Vetio Epagatho Lugdunenfi , qui olim &: multis
quidemanteMinudumannis&fiiit, & partim ignomi-
nias , partim honoris cauia (ut varia tunc crant hominum
derel^ionejudicia) publice appellatus eft Advocatus
Christianorum ? An horum.cau&maliquandoinfbro
Jlom. Minucius egerit , neicio. Ccrtc Tertullianus vix
hoc licuifle fignificat , 6c tam odioiatunc emt ecmim five
religio , five Ecclefisi, cui ibtus Rdpub. Imperiiquc Rom.
adveriabatur , totque jam erat publids prae|udicilsrconfoi^
j& , ut ipfius nomini^.Cbriftiani confeilio ad damnationem
'. iatis
In M. MiNUC. FEIilC. OcTAVlUAf.
Sktis efTet. Tantum abeft 9 utbujusreligioniseflet, guae
libertatis erat 9 aiTertio. Sed tanto magis interea miror, ia
(am profano & inimico foro confiftere caufkiicum pium
potuifle. Mirum vero , cum jam annis prope ducentis or-
bis Rontianus 6c palam & publice & libere Chrifto nomen
dediflet 9 au(5lorious ip{is Imperatoribus , viiam efle legem
nece0ariam , qux & tandem lata eft , ut in nullo foro vel
advocatus vel caufidicus efl*et uUus, vel Jus poihilandi
quiiguam haberet , qui Chriftianus non euet. 1.8. Cod.de
roftul. Quam fuit itaque nobile Minucii noftri exem-
pium, quo bonarum partium , quantum potuit , patro-
jQus Romae fuit 9 quo tempore nondum impune hoc lice-
bat ? Certe Chriitianis tvmc erat interdi(^um fbro , neque
iisjuspoihilandiPrsetordabat. Verumetiimagisillipdr
jiati quam togati efle iblerent : tamen quia ixs ixfp\xh.b^pt
carere non poterat 9 aliquandotogatoseileeosy &eorum
quoidam auquod in repub. munus obire» paili fubinde
funt ethnici principes. Chriftia^i Imperatores deinde mul-
to fuere indulgentiores 9 quieos&Confliles&PraefeiStos
Urbi atque etiam Prsetorio interdum creabant 9 quos alior
qui non ignorabant eiTe acerrimos hoftes reii^onis 9 quo4
inteliigi poteft vel ex uaius Symmachi conditione. Sed
fa£ti tandem aliquandp fimt i^veriores^ & fenatum forum^
que Romanum perpurgarunt 9 & Minucios quofdam efle
juilerunt 9 quicunque vel jus dicereut 9 -vel cau£is agerent^
Aram Vi£lorias 9 quae m veitibulo curix ilabat 9 ad quanf
ienatus jurare atque facrificare fblebat 9 jam pridem ever-
terant^ ipfb etiamSymmacho&ienatureclamante. Sed
cffecerunt poftremo^ utnonmodoataliiuperftitioneli-
beri eftent omnes togati^ ied etiam ut nuila in foro niii
Chriitiana eflet illa Juriiprudentia 9 cujus jam olim aliqua
in Minucio noftro efttgies fuerat.
Minudani hujus Libelliinicriptio^ &Dialogiforma9
antiquum^ eruditumqueicribenaimoremrefert. Genus
dicendieftargutum, acre 9 vehemens. EftpreiTum^dcn-
^* 4 * fiurty.
Francisci Balduini Prolegom-
fiim 9 nervofom , crebris fententiis compaihim > omnium*
que antiquitatum atque hiftoriarum memoria refertunr
& in quo plures fententias 9 quam periodos numerarc
poflis. Nam neque verbofi olim fiierunt Chriftiani , qu:
verba dare nondum didiceirant: & eorum patrohi erani
homines dofti, ac (utunoverbo dicam) polyhiftores.
Quod ad falia crimina attinet , non tam verbis & libellis
quam vita & re ipfa refeUebant adVerferios.
Quaeftio, quse hic pr6ponitur, &caufa, quadeag^
tur, magna eft^ de rcligione nempe vera aut falfa. A-
cerrima utrinque eft a6Ho atque contentio. Exitus & vir
iftoria eft, qualis effe debet, ubi verum cum faifo con-
fligit. Malatum partium vehemens patronus, &bona-
rum gravis hoftis cft Cascilius Natalis. Harum contra
vindex, & illanunaccufatoraccrrimusatquejuftiffimus
eft 06favius Januarius. Mediusfedetbonusjudexatquc
arbitcr Minucius Feiix. Contcntionis occafio fuit , quod
cumhiccumduobusillis, quos nominavi, in litoreO-
ftienfi ambularet , ab 06bvio Chriftiano reprehenfus fit
Gjccilius ethnicus, quioccurrensidoloSerapidis, illud
Colere fe fjgnificaffet. Sanc olim Pifbne & Gabinio Coff.
Serapidis fagra Capitolio & urbc fuerant ejefta: fed poftea
fiierunt reftituta , & in fuburbiis facile hasrebant. Repre-
henfiis Caecilius fremit , &: tanquam irritatus graviter in
Chriftianohim relieiohem invehitur : fuamque fimul fii*
perftitiohem defendens, 0£bivium vcluti laeeflit. Sed
imprudens incurrit in adverfarium fortem & acrem : &
(ut ille ait) fragili cupiens illidere dctntem, infregit fblido,
Gaufe ftatus non unus eft. Csecilius varie & confufc
agit de multis. Oftaviuspleraquc&depellitfblainficia-
tione, &retoriquetjuftarecriminatione. Qusedaminge-
nue confitetur : fed juredefcndit. Itaquehsecdifceptat»
partinifaftji> partimjurisquaefHonibusQDnftat. Tertul-
lianus antea , & ante Tertullianum Juftinus & Athenago-
ras , quorum extant apologetici libelli , & poftea Cypria^
nus
Th M. MllMyC. FSLIC. OCTATIUM.
11» partim contra Demetrimum , partim in libcUo de vi-
nit. idoL &multodeindemagi8AmobiusatQueLa6bn-
tius hanc caufam egerunt : & ufi pierunque uint non iit
dem modo & lenteritiis & argumentis , fed & verbis & for-
muiis. Sic enim majores noftri eadem deiii3em(titiilfe
plim diccbat) dicere Iblebant.
Atque utinam pofteritas tale obfervafTet exempluniy
ambitioia novitas bonam antiquitatem non inquinaflet.
Vellm Sme apologias eorum , quos dixi , cum hoc MiniF-
ciano libeilo conrerri : ut alium nunc commentarium col^
ligere non fitneceffe. Multaexveterumphilofi>phdrum
duputationibus&poetarumfabulis, & Romana, Gras^
caque hiftoria fiibtiliter & do£te hic repetuntur. Verum
ineptum eftet iis de rebus annotationes multas & ociofas
hoc loco inculcare. Mallem qpx ad antiquitatum Cbri-
ftianarum memoriam pertinent , copiofe explicare. Sed
& harum commentariis alius dabitiir liberior locus : nam
iis, quos jam inchoavi, abfblvendis aliquando mede-
dam. Jam vero praeter illos , quos dixi , libellos , valde
velim etiam bic legi & comparari adver&rias orationeii
Symmachi & Ambrofii : ut , quam caufam acriter qiudemf>
fed privatim tamen , quo temporc Chriftianis palam efTc
vix licebat , a6lam eile ex Minudo aadiemus , eandem
multis poft annispubliceinaulicoconfiflorio iterumitc^
rumque agitatam , in eaque nobilem Romanorum &cro-
rum patronum, qui & Pont. Max. & Pr«fisftus Urbi eratf '
cum maximo & acerrimo antiftite Cbriftianas religionis
commiftimi,quo tempore noftri liberi erant & bona,a^uar
que conditione» audiamus: prasfertim cumjudex&aiv
biter iederet ,. non modo tam religiofus » quam Minuciii%
fed multo majoris au6):oritatis , & qui reml>ene judicatam
cxequi , & adverferii calumniatoris petulantiam reprimcw-
re atque coercere pofTet. Si quis deniqueiiic adjungat Au»
guftini, libros de Civitate Dei , ad Oftavii difputationem
multum lucis & iplendori$*jadjunxerit.£go.iQ talibus comr^
** 5* ment**
Francisci/Balditini PnOLEGOlt.
mentariis nunc delcribendis non immorabor. Sed brevJr
ter tantum delibabo quxdam capita Mjinuciani libeljii ^ ut
leftorem praemoneam.
Csecilius principio laudat ne£io quam iive Academicatp
cUct^ntA^i^j/UF). iive Pjrrrbonicam e7ro;^f6o\ quafl nulla
eflet religionis fcientia : & J^picJLxrea audada exagitat Dei
proVidentiam , {»ope ut ille Cotta apud Ciceronem in li-
.Diis de Nat. dcor.O£taviu5providcjitiamdefendit: ne-
que iis etiam argumentis uti dedignalxtr 9 quibus.Veliejus
apud eundem Ciceronem refellit Cottsc vanitatem. Cac-
cilius exprobrabat 9 Chriftianos Deo , ut quidam feto , adr
dicere quicquid agitur geriturve. Abs verbo Fati, tametjfi
odiofb propter ineptias Stoicorum , qui ea vdce abutcban-
tur , non abhorret OSavius. Sed longiorcm ca dc re dii-
fputationem in aliud tempus rejicit , & eum velutiicopur
ium caute refugit. Sane Hieronymus in Catal.& ad Magn.
teftis eft , quendam de fkto librum olim Minucio infcri-
ptum fuiflc. Sedfalfam fiiiffe infcriptionem monet. Crcr
do illik quibuidam efle afcriptum , quia hic videbatur talc
.aliquid efle poUidtus. Arnobius qiiemMinudidifcipu-
lum & imitatorem zppdlaxe foleo , modo adverfarios dc
fato accu£u:, modo etiam ChrifHanos eodem nomine acr*
cufatos fiiiffe oftendit : 6c in utraque tamen cau£i , cum
adremventumeft, haeret, &nefcioquomodoattonitus
Jot;^|. Nam (juvatenimpropterMiatKium&quofdam
alios obiter hoc notare)liD. j.pofteaquamexagitavitfk-
tum , prsefertim qualeStoid fingshzSit-.has tamen (inquit)
fones 9 quia res pamtim hngi efi mHltujuefirmofns 9 inexfUca^
4as tranjcurrimus asciHe intaHas, Idem lib. x. cum fcriberet
Chriftianos urgeri rogatos, an fmeDdvoluntatequic-
quam ficret : tam fe utrihque premi fentit , ut ad elaben-
dum , dcprccatione cujufdam ignorantige utatur» Si (in-
quit) €Hnhaejiis^olnntateco9ificmntnri neccitraejnsntttHm
'^micquampotefiinrehHs velprovenirevelcadere : neceffario fe^
^nUMT \ mala etiam^ HtctsnBa volHntate ejHs intelUgantHr^nafci*
In M. MiNuc. Fehc. Octavium;
&H auttm dicere voluerimns , fejjimorum ah eo rejfciemes CMefL
fis, maheffeconfciHmgeneraioremeiHenHUim: incifientvidm
auteomvttoresfejjimaperi, aHt(^HodJitimm^edsxiJle) ne^
Jciente , ignaro , (^ nejiio. Quid igitur tandem 9 inter has
veluti Sy mplegadas conftri£tus , quaeftiom refpondet? Re^-
fffondeamfu (inquit) necefi eSi , nejc&e nos ifia , ^e. Juftinus
antea in fua apologia non dubitaverat 'dui «? ufiCLpfiinif
otyocyx.ZM' (ut appellat) aperte inficiari 9 planeque rejicere^
dumlcopulum unum, quem imminere alioqui putat, vult
cffugere. Atqui tuncinalteiumiuairrit, quemnonmi»
nus aut Minucius aut Amobius reformidaiTe videtur.
Tandem vero Auguftinus ineademAfricavolensveluti
perfolvere, quodMinuciuspollicituscfledioebatur, &>
cftare fortaffe vix potuiffet , cumulate depen*
liter expofuit inhacquaeftionemediumquid-
piam^ quo fetisfieri pojffe judicavit utrique diflRcultati.
Sciebant & Minucius & Arnobius , quawiam olim fiiiffet
diffenfio difputatioque inter Chryfippum & Diodorum
^ofei Joi/fltTO y , i(gj{Uii<LfiJuim^ fivedefato. Nam&nor
ex Cicer. & Plutarcho iliam utcunque cogholcimus. Sed
ne in hujys quidemjudidbus&arbitrisnoftriquicquam
deprehendebant,quod dmnino fequerentur. Itaque quam-
diu non bquebat , Amplius pronunciare, quam temei^e
aliquid ftatimque definire maluerunt.
Redeo ad Cascilium.Is fiiorum numinum antiquitatem,
paflimque receptam audloritatem , quantum poteft , tue-
tur : Chriftianorum Deum verum & unicum exagitat , &
eos interea tanquam clfle*^ profcindit : 06bivius idolorum
fiibulam & vanitatem^falie traducit , iilHem ctiam verbis
ufiis , quibus Cvprianus in eodem argumento utitur. Ne^
que vero difiicilis Riit reprehenfio , cum quidem&ipfius.
Ciceronis libri de Nat. Deor. vciuti fiifiragarentur. Nam
& Amobius teftis eft , propterea quofiiam Chriftianorum
hoftes aliquando miiftitaffe , libros illos i uffu ienatus abo-
iendos atque concremandos effe. Quid ? re^ ipfii , quse abs
fuis
PfeANCISCX BALDifl»! PnVLEGdM.
^s quoque cultoribus eft irrifa,(nulla cnim unquam Ihil-
tior atque ineptior fabulaulliusfuperftitionisniit)ultiro
lefe refeilebat. Sed quod huc pertinebat, fecile defcribere
^tuit Minucius ex TertuUiano , Juftino , Athenagora,
Theophilo : ut & poftea ex Minucio Arhobius , Laftan-
tius , Ambrofius , Auguftinus , cum eandem caulaih age-
reiit. Certe quod 0£l:avius de Satumo narrat, La£kantiui
ipfum Minucium auilorem laudans repetit , latiulque cx-
pQnit lib. I . cap. x. Ut autem Oftavius totam fabulam
Jlomanac fiiperftitionis ialiefubfannat : fic & ipfbfum ora*-
culorum, quibus tantopcre gloriabantur Ethnici , vani^
tatem eleganter oftendit : ac ante fuam quidem setatem
ptaculum Apollinis Pythii defiiffe fignificat : ficuti & Plu-^
tiirchus fatetur temporibus Adriani Imp. plane defecifiew
Sic enim cum Ghriftianae religionis veritasinvalefceret^
i^ecefle fuit evancfcere impofturam ijlorum r Xf^^f'^<^'
Porro Oftavius de daemonibus & eorum , cumabsChri-
ftianis adjurantur, trepidatione narrat, quodanteaju-
ftinus & TertuUianus in Apolog;& Cyprianus contra De-
metrianum , & poftea La6fcantius lib.4. capite vigefimo fe-
ptiino. Itaque facile refellit ipfimi quoque Ulpianumy
Chriftianos , ut impoftores , huj us (ut vocant) cxorcifii-
tionis cauia ^ inidentem. 1. 1 . De extraordinaria cognitio-
ne. Inanes non fuiiTe exorcifinos pofterioribus quoque
temporibus , & fuiffe frequentes in Ecclefia, intelligi quo-
que poteft ex Optato AJro&Auguftino, fcriptoribus^
Minucio minime alienis.
Sed & de Deo unico multa 06lavius inculcat> non dif^
fimilia iis , quae Juftinus 'cfei fioifctpX' & Clemcns Ale-
xandrinus coUegerant. Nam & utrumque legiffenofter
potuit. Nequc vero prseteritjquod Cyprianus urget^ipfiim
quoque vulgus naturaliter appellare Deum unum & fin-'
fularem, cum Numcn invocat; ficuti & La6biatius li-
ro fecundo, cap. primoait, Ethnicos, cumjurarent,
'Deum potius quam Jovem nominaffe. In antiqtuibrmula
juris*
In M» MiNtJc. Felic* OcTAViuii,
lunsjurandi Rom. nominatur Didpiter. Sed Ciccro lib.
ieptimo epift. ad Trebat. dixit , jttrsri Jovem Upidem.
Saepe etiam Jovis mcminiffe olim jurantes conftat, & apud
tjtaecos 'L^'^ opcios eft appellatus. Mirum vero , quod
Oecilius gloriatur , ignotis ctiam numinibus Romanos
aras extruxiffe. Nam quid hoc aliud eft , quam errorem
confiteri ? Talem aram Paulus Athenis vidiffe fe ait , &
cx ea {iimit argumentum convinccndae hujus ignorantiapj
docendorumque Athcnienfium. Neque in Attica modo,
fed & in Elide fuiffe aras ita infcriptas , teftis eft Paufenias.
Et fi^rtafie poftea Oftavius cum docere CaEscilium infti*
tuit i Pauli exemplo inde repctiit fuae Catecheieos de vetl
Dei cognitione principium. *
Illud quoque mirum videri poffet , Caecilium gloriari^
quae apud alios populos fingula numina coluntur,univer&
Romx coli: nihil ut fuperfit, quam ut fuum Pantheon
gloriofe oftentet. Atqui obftabat lex Romuli , quaepere»'
grinos Deos coli vetabat. Obftabat Ciceronislententia,
qui confufionem religionum alioqui fore pronunciat. Se3
peregrinos fortaffe non judicabant , quia jam erant publi*
ceacciti, &veluticivitatedonati. SicUrbsilla,quacab
Athcnaeo fcite Ai6h. crat ^^ro/JLyt rlni oliasfam , (alfc abs
Theophilo noftro ante Minucii astatcm appellata eft *<6b^
tOjtcw rn$ Sii(ri^ifuncL$. Nam & Tcrtullianus dixcrat,in
fca co Afediffe conventum daemoniorum i curiamque Deo-
rum. Interea non tcmerC adj ecit , illic quidvis coicre jurf
'fiiiffc , praeter Deum verum. Eftque profedto memora^
bile quod Auguftinus lib. primo de confen. Euang. c. iSi
feribit, cur illum unum non coluerint Romani , qui co^
lebant omnes alios. Quia (inqmijfilfimfe coU voluerit, illo^
iLHtem Deos gentiitm i ijtios ijitjamcolebant, coliprohituerifi
Cum autem de ipfo Chrifto qusererctur , alia etiam cau(st
fiiit, cur Senatus reclamaret. Porro ut Auguftinus in eo
libro multa inculcat , qua2%xnoftroO£faiviorepetitavi-»
deri poffent , fic 6c quod elcganter reipondct de excidia
Hiero-
FnANCrSCI BaLDUIMI P^ROI^EOOlif.
jHieroiblyTnitantp 5 Oftavii de eadem re refjxjnfionenl
confirmat. Sed fingula nunc defcribere nihil attinet^ Re-
deo ad Minudanum auditorium.
Caecilius Chriftianos acculat quod templa tanquam bu>-
fta ddpiciant. Fatetur Oitavius. Nam & Clemens Al©-
xandrinus in /tjgjTf e*^. antea probaverat illa efle (epul-
chra. Sed & Arnobius libro fexto templa buftisj fupcriata
fuifTe ait. Caeterum Chriftianialiapoftearationcexfuo-
i^im Marty rum {epulcris , non modo templa , fed & alta-
ria effecerunt. Neque non potuit Minucius ea vidiffe. Sed
ita eft profe^o. Etfi majores noftri religionis nomine
multaiacerentinipecij^mfimiliaiis quac ab ethnici^ Bc^
bant : tamentjuia alius erat finis 9 aliufque ufiis , fua &-
iera defendi poffe lciebant , etfi aliorum x^xo^jf Aiay dam-
narent. Sacrificiorum Romanorum ritus quam vaide irri-
dent? Atqui non diifimiliseorum, quaslegediviaaju-
dads mandata erant , forma fuit.
Etfi autem Chriftiani astatenoftriMinudifiiatempla
luperbe attollere ad exemplum ethnicorum npn poflent,
tamen fiias faltem babebant ayptas, &c quafdametiam
ledes & domus &cras in apertis & editis iocis , ut Tertu|-
lianus ait j & lubenter conveniebant ad illa fuorummar*^
tyrum fepulcra^ quat xa/iwl^ipwt vocabant. Nam &ha9C
illispermififre Galienum Imper. (qui Minucii astatenvnoa
iongo intervallo ^ttigit) Eufebius fcribit. Ridet autem
Cascilius , guod Chrimani fuos jam vita fiinftos , non tam
mortuos efle , quam dormire dicerent , & crederent , cor^
porumque refurreftionem futuram jaibrent. Atqui &
apudfuuoiHomerumlegerat, •\l;arif«ornt$ eyeipMir , &
apud Virgilium , Somnos adimere , cum de mortuis in
vitam revocandis agitur. Quid praeterea hlc refponderit
06kvius , conferri poteft cum iis quae antea Theophilus,
Athenagoras , Juftinus , Tertullianus eadem de re fcripfe-
re. iNam hos fecutus Minucius eft. Ridet Casdlius Cnri-
flianos quod cadavera ungant 9 non coronent. Atqui &
Roma-
In M. Minuc. F^lic. OctAvitJif.
Roihani^ etfi quid agerent ^ ignorarent , uii^entafune-
bria habebant. Notus eft ille Ennii verficulus , TanjMimi
toi^us bona fitmina lavlt ^ ftnxit. Et licet Leges duodedm
Tabul. fervilem unfturam cadaverum (ut ait Cicero) tol-
ferent , aliam tamen relinquebant : & ipfi Jurifconlulti
inter juftos funeris fimiptus unguenta referunt. 1. 3 7. De
religiof & fimipt. fun. Quod ad coronas cadaverum atti-»
netj fitetur Octavius Chriftianis ineptas videri: 8c eo$
propterea in eogenereethnicosimitarinoUe. Tertullia-
hus in -lib. de Cor. milit. ait , sl fecirio coronari & ip&s li-
bitinas : & ipfe Cicero pro Flacco meminit aurex corbnae
impofitsc nfiortuo cuidam Caftricio. Verum quid antiquae
leges Rom. de coronis cadaverum flatuerejrt, dixi ad duo-
decimTaS. Dcniqueridct8cindignaturC«cilius, apud
Chriftianoscadaverahumari, non uri/ Verumeftvetu*
illudj Rifii inefto ff^tfiineptiw. QmdO£laWus? Sim-
f>liciter rcfoondet , ahtiquam effe fiiani & meliorem fepe-
iehdi cohfuetudinem. Quod & Arnobius refpondit. Nam
dtpbftMinticium mota iteram haec quseftio eft. Atqui
Romani poterant fiii ialtem Ciceronis iibrum fecundum
de le^bus legifTe , qui hunc morem defendit Sc confirmat.
£t ninilis libro feptimo 9 capite quinquagefimo quartoy
Ipfiim; inquit, cremare, non f uit v^eris inftituti apud
Roitiands : term condebantur. Sane TettuU. de cor. mi-
Iib> ^ : Chriftiano '^otl licuifle creniare. & in lib. jAc re«
{uite6):; cam. ridet eos, qui atrodffime (ut ait) exurunt
dd&ihfto^-
Porro Auguftinus libro undecimo ConfefT. fignificatf
}fij£iid^ Oftienfi peddiarem aliquemuiiam fuifie mo-
ftinc IlMnf^dorum corporum. An is <^uoque jam tum iit
ufu efl^t , cum ibi s^jerttt Minucius , nefeio: Ridiculuni
vw ,» qaod Caeciiius , feverus feilicet cenfi)r , Chrifltoi
ftc(^-aecu£tt, qtiia neque tiiiguentis delibuti , nequefer-«
tis i^edimlti euent. MiftuihV quod intereanonmiratiiri
e^ cMi«t) i^fes jam tumiiiifitoleo dc dkirifinate. Sane fo^
-"1 briam*
F Jl A N Cl 9 C J B. A L 1> 17 1 N I P K O L E <? a Afc
briam » ikcanek 9 firugalemqvie vitam , hoc cft , ab unguen»
tisalienam» ipiietiamethnicilau^^efplebaiit: &Plata
cx iiia Repub. quam optimam fuo j udicio fingit , Home-
rum non ejidt nifi unguento perfufiim & vittia redimi-
tum a & (ut hic nofter 0*2aviu3 ait;) coronatum :. cum fi-
gnificaret lefe habere noUe cives tam molles. Acnejonrf
gius abeam ^ Vefpafianus quendam unguentis madentem^
$c gratias agenteinproimpeQ:atapra^te6hira, averfatus,
Mailem, inquit, alliuni oleres^ Sed quid non ohjiceret
Caecilius , cum etiam Chriftianos accuiet , .quia flores
fiaribus fiipppnerent , nec capiti coronando imponerenti^
Atqui iple Lucianys in fuo Nigriiio ipfbs Romanos re--
&iuB irridet 9 <}UQd Chriftianos mc non imitentur , & fa-r
cian( contra naturam, planeque nihil aut iapiaQt^ aut
fentiant. Adde TertuU. de cor. milit.
Ceterum Caecilius, ut alter Lucianus inPeremno^
Chriftianos irridet , quod colant hominem crucifaxumr
Oilavius breviter negat hominem tantum efle ^ qu^m co-r
lunt : & regerit » adverferios potius effe CLyJpa7it\i7fpb;y
quiregestanquamDeoscolaat, & per eorum.etiamger-^
nicmi jurent: quin imograviu3puxiiantitapejmntem9>
quam fi quisfiiumjovem junmdoicicns falleret. Su(picor
hic notari quandam conftitutipnem Alexandri Severi:.
qux.tamen rdata.eft in iibrosjutis.1. ^.Cod« derj^bus
credit. Sane olim Chriftiano^ noliLiiile utitaUfofmulft-
jurisjurandi 9 teftia eft TertuUianm in Appioget, Sed
tanto magis miror , eam pofteriorum Cxfarunj Chriftiar
nor-um legibus commendari. - !.•'.-:
' Cascilius contumeliofe objicltd Chriftianos cti^ ip&m
crucem adorare. N^t 06tevius- . Adverfariu^ -Us,- ut
furciferis maledidt. Nofter (fton enim eum pud^t crudi
Chriftianx) crqciferos fiio m^Q jdici > non reculat , & de
iuo crucis figno religiofb (quod certe majpribiis plm
ftris familiare fiiit) relpondet, q\|od ^tea Juftipaua & Ter-
tuUianus fi:ripifer^t , 8c poftefr{,4<^Untiu$ lib^ j^wtjO(> <^-'
pitc
In M. MiNuc» Felic Octavivm/
pte vigefimo feptimo. Nam & quanti illud fecerit Con*
ilantinus 9 notum eft : certc ut vulgo res minus effet igno-
iiiiniofa» edixit, ne deinceps fecinorofi cruciaffigeren-
fur. Non defiit tamen Julianus Apoftata , ut Cxciliu^
Chriftianis ignomlnise cauia exprobrare crucis cultum,fic-
uti ex CyriUo intelligi poteft.
' Mira eft impudentia calumnise. Eo tandem evafit , ut
neicio quse ficrorum monftra Chriftianis objicerent ad-
veriarii , & qualia demens (ut quidam Poeta dixit) M-
gyptus portenta colit. Audet etiam Caecilius fingere ilios
adorare caputafini, quanquam primus hoc non finxerit.
Ofiavius tam putidam calumniam infitiatione depeliitf
& id potius de adverfariis vere dici pofie , recriminando
probat, fecutus fiium Tertullianum : qui & Chriftianos
vulgo diftos efle afinarios , & Chriftum ipfimi auribus afir
ninis tanquam aliquem Midam ab impio pi£bore expref^
fiim fiiiffe narrat. Talem autem confi£bm fabulam efle
Cgnificat, quod Comelius Tacitus mentiendo tale quip-
piam de Judxis recitaflet. Verum & ante Tacitum multis
annis Appip Alexandrinus tempore Caligulac in Judads
tccu^LV.erat quandam oyoAaTipe^GLy. Casterum cum Jofe-
phus tale mendacium jam refutaflet , minus ignoicendum
eft Tacito , qui in eo perftat j minime vero illis , qui ma-
jori etiam impudentia Chriftianis hoc probrum aipergunt.
Turpius eft , quod Casdlius eodem pudore clainitat,
cos colere nefcio quac pudenda. Ecquo ruit impura maie-
dicentia ? Odkavius fiiac verecundiae efle inteiligit , id lon-
giori oratione non refeliere. Interea audirecogituralia
noD minus nefanda , cum Caedlius declamaret , nefarios
cfle Chriftianorum coetus anteiucanos , incefto & parri-
ddio pollutos , prope ut olim erant Romas Bacchanalia.
Oaavius taiia crimina non fblum abs fiiis depellit , fed
etiam retorquet inadver&rios. Quam incefta elTent Ro-
manorum facra , non eft ignotum. Nam & eorum Poe-
ta I Ndta bonx » inquit 9 iecreta Dea:. Diu etiam buma-
Francisci Balduini Prolsooji.
nas vi6Hmas immolarunt : etfi in aliis gentibus banc , non
jfun dico fan£bm , fedfanguinariam&fcelerataniL.ferita-
tcm deprehenderent. Eftautemmemorabile, qupdPlur
tarchus in Problemat. narrat eos obtendifie.id lioc fuum
fa£him excu&ndum, aliorumque damnandunK. Mirutn
▼ero, Chriftianis facra talia ob jeiSta fuifTe. Fuit t^en ve-?
tus 8c diutuma hxc calumnia : & quidem promifc;ux libi-i
dinis coitio , & quia Chriftiani feie fratres fbrorefque ap*
pellarent , atque etiam ofculd fefe inviccm .cxciperent.
Qjoid dicam ofculo quofdam impudke abufbs e0e , ut $c
&tetur & conqueritur Clemens Alexandrinus in Pseda*
gog. Chriftiani latismuitacaftiflimifiiipudoristeftimo^
siia opponebant. Sednihilauditimpudensinalevolentia»
^ ut linguam habet intemperantem, fic neque frontem,
aeque aures habet. Sane & olim Appionem tale quip^
piam de Judaeorum ccetibus conlinxifle nanrat Jofcphus.
£rgo niim noftris tali infamia oppreflisaliudfuperfuit,
quam , quod fcite & eleganter iEichylus ait y 'dw cL\>h
jHWf kvcLmJhwi t5 XpoHf. Non erant impoftores , qui
verba dareht : non homines clamofi & impotentes , qui
convitiis , maledi6Hs , libellis famofis advemrios vicimm
^^rimere vellent. Rebus ipfis falfiim refisllere , &
eo tandem modo vincere fedendo & filendo , malebant : Sc
bonainter-eaconfcientiafefe fiiftentabant atque. confbla-
bancur. Sicbonamcaufamagebantbene.
Mirum rurfiis, Caccilio tam infblentemvifameffeil-
km inter eos fratemi nominis communionem , cum &
ipfe Uipianus fcripferit , eum , qui fratema charitate di-
ligitur, citfi frater non fit , re£)tetamenfratremfimplici-
ter appeliari : quod & in libros Juris relatum eft , L. quin-
quagefima oSava. De hasrcdib. inftit. Quinimo & olim
ipfbs EfTaeos , ante tempora Qiriftianorum , itafcfeinvi-
cem compeilaffe, didici ex quDdam Philonis Jragmento,
tpod extat apud Eufebium "OCi /O^ot.
* Horribiliuseftalterumquodobjiciebatcrimeninfanti-
cidii;
In M. MiNuc. Felic. Octavium.
cidii : eoepitque haec caluninia paulo poft tempora Traja-
ni , & ad Conftantini setatem perduravit , & quidem cum
tragica fufpicione cujufdaixi coenx Thyefteae. Sed unde
hsec fufpicio? An quiaChriftianidicerefoierentfevefci
corpore j&fanguineChrifti? ficut ediverfo narrat Augu-
ftinus quofdam aliquandoexiftimafteabChriftianisado^
rari Cererem & Bacchum, cum audirentineofummy-
fteriis tanti fieri panem & vinum , neque alioqui rem in-
teUigerent. Quid dicam, quod Epiphanius narrat quof-
dam hsereticos , qui Gnoftici & Cataphiyges & Pepuziani
appellabantur , fe vero Chriftianos effe mentieoantur,
commififle , quod hic Caecilius omnibus Chriftianis obji-
cit? Sed an asquum fuit, utvirisbonisproptereaaffin*
geretur , quod ab iis erat alieniffimum ? Advcrfiirii loco
probationis obtendebant famam & rumorem. Sed nuUo
quoque jure id fieri , leges civiles pro noftris refponde-
pant, & ipfe Quintilianus dixit, nulli non etiam inno-
centiffimo accidere poffe fraude inimicorum falla vulgan-
tium, ut finiftro rumore laboret. Quam vero proculab-
jeflent Chriftiani abs omni homicidio/Stis O^Sbavius often-
<iit , cum ne homiddium quidem in ludis gladiatoriis {pe-
ftare eos per fiiam religionem potuiffe narrat , quod &
^teaTheophilus dixit confra Autoly. & codem tempore
Athenagoras in Apologia , & latius Tertullianus in libro
deSpe<aacul. ficpofteaLjufiantiuslibrofexto, capitevi-
^gefimo. Sed neque caefae pecudis fanguiuem guftaffe no-
.ftrosMinutiusamrmat, acuti&Tertullianus. Sicenim
^quam Apoftoli repetit^ Nohse iegem rurfiis tulerant,
^multis feculis noftri diligeater obfervarunt, non minus
quam Apoftolicum in eadqm Synodo decretum ^o^ 'ZHBp*
v»fii<x«. Cjerte quam honeftum X religiofum, pudicum,ca-
. ftumque fuerijt ChrifHanorum fQlei^ne convivium , quod
^Ayt^Uv appellabant, Cjecilius, fi verum ingenuedi-
cere, quam improbe mentiri noluiffet, intcUigere po-
tuerat noa ibhvxi ex TertuUiani noftri apologia , fed &:
^ . fft .* X fiii
l^kANCISCl 6ALDtriNl PROLCGOlyl.
riii Plinii quadam ad Trajanum epiftoli. > Sed pctulantiani
pr6je£te maledicentiae quid refrenare poiflret ? Dixi de eo
^6nviVi6 ^lura in annotatioilibus ad ilramfepiftolam , quaj
janl re]f>etere nihil attinet. Utut autem notftumi Chriftia-
hOrUnicoetusinnoxiicflent, tamen obftabat \tk duodc-
cim Tab. multis decretis confirmata , & gravii efaht.ju-
dicia de coiiegiis iilicitis. Noftri vero fefpondebant j ni-
hil Reipub. eflc perlculi k fiiis toitioiiibiis , qula effent
alieniffimi ab omni vcl ambitione vel uliius dignitatis co-
Mtitione , hihilquc eflet . in repiib. qiiod affe<5larcnt,
led fiia efleilt privkta coiditione contenti i ut Tertullia-i
nus in Apolog. relpondet. ' '
Caeterum ut jam praeteream reliquacapitavelaccufc-
tionis Csecilianae, vel O^lavianse derenfionis , illud ob;-
lei-vare juvat : cum calumniator ingeniofiis & acef nihil
non vel confingat vel exaggerct, &ntajeft^tisqiixddm
leviora crimina adjungat : praeteriiffe crimeh pef duellio^
nis, quod & alii antea objeccrant , & ad rcos ftatim op^
primendosihprimisidoneumeffcvidcbatur. An id difli-
miilavit , quia ne tenuis qiiidem ejus effet ftifpicio ? Fuit
certe perpetua haec majorum hoftrorum gloria j quod nul-
lis injuriis tam irritari pdtuerint ^ ut in principes aiit tjr-
ranrids , etfi ab iis indigniflime vexarentur , hoftiii animd
eircnti aut ullis advcrfuscostonjuratisconfpirationibus
(quae tameh alioqui & {pCciofe & frequentes tunc erant)
aflentirentur : aut quid lua paticntia , tolerantia j irtode-
• ftia , continentia dighum effct , non meminiffent. Tan-
• tum abeft ut effent aiit turbulenti aut feditiofi , aut im-
mani cupiditate ultionis^bripcrentur. Nam ctfi ea multi-
' tudine lepti effent , ut fiicile poffent conficere quod in hoc
genere inftituiffent , tamen hs non effc putabant. Et vcro
luac alioqui religionis&principiafiiftuliffent, & funda-
menta evertiffent. Imo vero humanae Ibactatis vincuk
omnia diffolviffcnt. Quid multi etiam philofophi ambi-
tiofeprxdicarcntdctyrannicidis, notunxcrat* Sednoftri
talibus
In M. Minuc. Felic. Octaviumu.
talibus flabellis incendi fe non patiebantur ; quantum abic
eft ut reiimonis nomine adpublicum parricidium incita-
rentur. Nihil eft praetermiflum quod eos inflammare pof-
fet, & fiiror fieri dicitur lacfa wepius patienti^. Sedeos
religio continuit, &adinvi6bammodopatientiamarma-
vit. Id vero, de quo etiamquaerihoctemporeaudiojc
miror, perpetua plurium feculorum hiftoria nos alias con-
firmabimus. liiud modo brcviter attingam , quod Minu-
cius dicere potuit , ac paulo a^te ejus «tatem accidit.
Tertuliianus ad Scapulam , Circa Afajeftatem ^ inquit,
Imperatoru ifffamamur: tamennHnejuam^y^lhmaniveiNL
piam vel Cajfiam inveniripotuerunt Chrifliani. Juvat & aljte-
rum cjujHcm Tertuliiani locum , cujus memoriam vete-
rem hike temporibus renovari plurimum intereft , aflcri-
bere. t^»if^ ihquit in Apolog., d; CaJJii&Nigricfr^l'
bini? undc ^tii inter duoi lauros obpdent Cafarem ? Vndecfui
faucibus ejtisexprimendis paUfiricdm exercent l Vnde qui ar^^
wuttipalati^m irrumpunt , * ommbui Stephanu atque Fariheniis
audacioreri Be Rcmattis i(fttfaSpr)ideJl', denonChriflianisM
Ne hunc qmdcm loctmi ex hiftoria ithiftraregravabon
Avidius Caflius, Syrix Legatus, advcrflis M. Antoni-
num Imp. furrcxcrat , cumpractexeretfeRempub^ refti-
tucre atqtie confervare velle) quam Maf ci diffoluta in-».
dulgentia peflundaret. Chriftiahi tamen qui in Marci
exerdtu acmrfus Marcomanhostamfrequentesfiierunt,
Caflianac feftionis nulM itiehiAt. Gommodum hnpurunj
tyrannum & noftris infefHfErtium dpmt ftrangulari Ro-
mani curarinitt^ qulilli.n^tijineerantfam^liares. An hif
Chriflianus uilus jidfuit ?^ Septimio Severo ,• mii ad Impc-
iium gladktofip aninlof viain affe<£tabat , fefe bppofiiit
Pefcennius i*Tiger in Syrii*i^''8cdeinde Clodius Albinus in
Brinannia GalKaque, alrtt titcrquetambonojurearma-
tus , quani Severus , fibi dTS videretur. ' Nam & ipfe Ter-
tullianiis ih libro de Pallid , teo(ce non ririinus quam Seye-
rum, Augiiftos aliquando agnovit atque appellavit. Chri^
•^ .
Francisci Balduini Prolegom.
ftiani tamen in eorum velexercituvelfkftiOnenuUiin-
venti funt, Plautianus,qui Principi proximus erat, & poft'
eum maximae auftoritatis, ut Severus & Caracaila, a
quibusfiebantmultacrudeliter, jugularentur, immittit
in curiam fuum Pr«fe6him , & eodem paulo poft irrum-
pit. An Plautianum' Chriftiani fecuti {iint, quorum inter-
effe videbatur tyrannos illos tolli ? Imo vero potius Se-
verum jam decumbentem illi fiio etiam oleo curarunt , fa-
naruntque, ut teftis eftTertullianusadScapulam, ubi
& Iblennes Ecclefiae preces pro Principibus commemorat.
Tum addit: Ex reguU paiumudivinieaQere nosJAtismani^
fefium efty cum tanta hominummultitudoy farypate major
, ctvitatis cujfijque , injilentio ^ mpdejlia agimtis» Ahfy enim»
ut indigne feramuseanos fati, ^uaottamus: autumonemk
nobis aliquam machtnemur, cjuam a Deo expeSt^tfA% Non
diffimilia fimt , quse repetit in Apolog. & digna funjt , quas
his quoque tcmporibus inculcentur. Certeait, Ciariftia-
nos facile pauds feculis vcl una npfte potuiffe fefe ulcifci,
fi aut fuiflTent auteflevoluiffent(quodtamqnjamateni-
poribus Neronis dicebantur) incendiarii. Sed abfit^ inquit,
ut aut iffli humano vindicetur humanafeHa , aut doleat pati^ in
quoprobatur. Ait,illis, fiaperteagere&viipyitepellerq
voluiffeni:, ntinime defuiffe vim pumerorijpi & copiarum,
Sed, inqmt 9 apudijiamdifciplitfotffpti^isocciif^ quam.
Qccidere. Ait , illos etiam fine armispotuiffe vfaacere lece-
dendo , & vacuum Romanis fqum orbem relinquendo , fi
alio migrare voluiffent. Tup pQi^ def uiffqnt quibus im-^
peraffetRom. loip. Adeopaudfupereranti qui nonef?
ient Chrifliani. Sed noftrQ&&clvesmanerevoJuiffe, &.
ad hoftes Romanorum trai^f^enoluiffefignificat, &in-
terea tamen a Romanisaj^ljifttoseffenonhoftesmodoi
fed & prindpum& humanigeneris hoftes. Oeterqm tan>
injufta & aperta fuit haec injuria , ut ipfbs tandem hoftes
Ghriftianorum puduerit tam & ingrate agere y & loqui
Wipudcntei\ Eigo Csecilius ^quantumvis ^et impudens,
crubuit
•In M. Minuc. Felic. OcTAvruM.
• I
cnibuit iis aliquod perduellioms crimen affingere. Quid-i^
vis aliud objicere 9 carpere , mentiri , calumniari maiuir.
Sed neque Chriftiaiiis aicribit caulam publicarum calami*
tttum : quod tamen eo tempore alii adveriarii odiofe fa-
cereiniprimisiblebant. Trimflima&ne, sctate Minucii^
cratfadesRpihaniimperiii horribiiilquedilaceratio at-
icue cohfufio. Quid dicam genlis omne malorum tunc
iiundafle ? drbemque & cottcuflum & permixtum bellis^
incendiisi-iiiundationibus, terraemotu, civitatum rui-
nis , geiirium regnorumquc excidiis 5 denique confe6him
&lame&peftepublica? Non committit tamen Caecilius,
ut (qubd yuigus tunc tlatnitabat , & ante poftque multi»
iecuiis jaSiatiam eft) calumniaretur , Chriftianis totum
illud chaos aocbptum ferri debere, eorumque ianguine
efle expiandum. Ante Minudi aetatem Tertuilianus , Si>
inquit, ^nberis afcendit in arva , fi coelum ftetit , fiter-
^ movit i '• fi dFames , fi luesy ftatim Christianos ai>
LEONEM apclamatur. Non minusodiofa&immaniserat
acclamatio tempore Cjrpriani, ut ex hujus ad Deme*
trianum epiftbla fatis aroaret. Eadem 6c tempore Amo-^
bii. Nam 8c hicinfuisadverfiisgentesUbrislaborat, ut
hac publicijodii &invidixftammanoftrosliberet. Quid
ipfe poftea Symmachus ? Nonne audet talem rurfiis can-
tilenam canere?. Certe dignus erat, qulaudiret, quod
aliquando Ro^ix poft mortetn Commodi Imp; acclama-
tum eft: DEt.ATQR.Es ad moiiEM. Sednoim abs ian»
guine & ultidhiscupiditateenuatalieni. Ambrofius non
pafliis eft eum in crimineilam falfo diutius exultare,^ Sed
riim non 'multo poft urbs Ipfi capta atque direpta foiflet,^
non erubdettiitt impii calumniatores talera pdftremo cla*
dem rel^i^HiGhriftianse aferibere : coaftufque eft rurfiis
Augufliiiii* ' Affi tetrae maiedioentiac occuf rere; Nam &
propterea • ^ fyos de Ci vitit^ Dci libros fcrijpfiSe f ate tur.
Agit ergcytniiftismalitiofe C«cilius , qui aliorum exem-
plo taiem jBussfiiin noftros non ccmtorquet> neque eoruoi
FrAMCISCI BALDUIJfl ProXBOo**^
innocentiam tam indigneonerat. Imovei?oii§, ufmife^
ris , ut yiftis , ut fervis , ipfe tanquaui magnis ri&oms
elatus, & fumma felicitate cumulatus , fuperbeiiiiiultat:
& hoc nomine tajn illorum religionem failidic3iff; deprimi!,
quam fiiam gloriofe attoliit fuperftitionem. Sic^nim pro»
iani homines ex. fortuna & cerum fucceffu pendent. Sic
ipfe Cicero proFlacco contumeliofe exagitat JudaBorum 4
gentem&tecra. Sed& Appionemjudseisfervitutem, &
serumnas , tanquam falfe religionis teftimonj^^ confi-^
denter ob jediffe , ex Jofepho iatelligimus, Miriim vero,
poft tempora- quoque Conftantini, Julianum Hnp. no-
ftros eadem ration^ impetiiiTe , fiduti ex Cyrilli refopnfio-?
nibus cognofqimus. Quaato idiftagis pot^^t Qecilius,qui
Chriftianos , nifi affii6tos,; miferos, pauper^s, jiulfos
viderat? Itaque magno fupercilio & faflu&contemptu
eos defpuit , & tanquain H«t^ctpjUotIaL xjff, -^c^^^yifJLAliX,
(utor Apoftoli verbis) ]f>roGulcat. Sed ThfafpniGos eju^
fpiritus altiori animo defpicit 06lavius,'iifqueian<5^m
quandam fuperbiam oppoiiit v qua & in paupertate^divi-
tes , & in fervitute liberi ,. & in media dcniqvie morte vi-
dlores effent hoftri. Utut autem CaecihUs initio defpu-
mans, &intemperanterJconvicia profunderer^ ;& minas
cfflaret , & ampullas horribiks projiceret <% d^rflque Chri-:
fto infultarct : tamen veris vi<9:us paulo ppff cedit^ neque
arbitri, judicifqueMinuciifcntcntiamexpe^ati fedul^
tro illi occurrit. Admirabilisprofeftoconvftrfio, praefer-
tim tam repentina. Sed eaofteiKlit , 6nabiles multos Ro-
mac fuiffe , qui vidcbantur alioqui depofiti & deplorati.
Veritati vero errorem facile.tedere, ErgQ.Gagcilius qua^
<Jam veluti in jureceffiQricOtSlaviovincttcfkntiad.dicipo-
terat. Certc vinci dedique dkmx recufat i §£,.C)d:avianas:
orationis quodam quafi fmmule;^rculfusr .t^qiiam alter
quidam Paulus , lubitiQ religkifnem , qu^pci ignorans op*
pugnavcrat, admonitus cotepleSitur. Vellem autem, Mi-
nucius aobis quoque expofuiffct totam hi^ufce /Ae^mioias
... ' hifto-
In M. Mintjc. Felic. Octavium:
hiAomm: ut&,qual^e,,quaconditione,quibusipoiV'
ionbus 9 quo ritu , qua ceremonia , Cascilius Romam re^
yerfus » in Ecclefiae collegium & communionem coopta*
tus fuerit , intellig^remus. Nam & antiqui illius moris
memoria expetenda eft. . Sed quod Hierpnymus ad Chro*.
zuca Euiebii , &AuguftinuslioroovlavoConfefIion.nar^
rant de duobus aliis ejufdem & conditionis & ordlnis , tc
gentis 9 & ingenii viris , Arnobio & Viftorino : cogite*
mus fiiAum quoque eflTe 3e Csccilio. Imo vero hic CaBd*
lius fatetur , lefe , pofteaquam intellexit 9 quid non fic
vera religio , deflderare intelligentxam ^ cognitionem , in-
flitutioAem religionis ver?e j eam vero;catccbefm in diem
iequentem fuiUe reje£bin Minucius icribit. Sed tanto
magis doleo, alteram hancfcholam, qu^Minucianili?
bri optima & maxima pars fuiflet , non editam efTe : £d*
jtem non extare. Nam neque fatis ei); , falfum refellerip;
verumetiamdocereoportet: ut&qui^.nonfit, & quid
fit Deua aut relig^o ,, exponatur. Sed bene habet : .quo4
tif defideramus , . j&rcirc. poteft Auguftini liber de Cater
chizan. rudib. qui & |eges & formuiam vetcris catecheieos
.elegwter defcribit : & quomodo fit agendum cumdoftis
^ li^eratis > etiam monet : neque dii&milem Minucii zta-
.te credo catcchefjo.fuifle : &hisquoquetemporibusnoa
ol^rirari miror, ..Juvat autem, ut Qcciliura aiidivimui
accuiatorem & adv ei^Jiam , nuoc rebus converfis fi>e£l:ar
re catechumenum; C^echumeni tuiic eti^m appellabanr
tfix; auditores , veji.^udi^ntes , ficuti ex m]titis Tertulllani
l^iff ^pparet : er^^ti^e inprimis dociles x mini.meque rpr
jfbi££arii : quod & ipfe liuGianus inftujpp^t, indicat, Qonr
tcnliofe itaque dii^putatibnes hullx,Qum, iis',erant :. fed plsj-
.cii^ momtionibus reKgio docebatuCi Poft catechefin, quji
jam.lii^n6minaEcdeiSe.4«?derant ,. lit Daptifmo initiaren-
..tur, appellatifuntqyppftentes : •9Q£UffUj^ue rurfi;s.in q^
diaerCJcciUumjamiioib-ipnconfpi^^ fqiih^^^'
m\m c»imU^.us, 4€?Jique
FkANCisci Balduini PROLEooitfl
qiiibus antea proculabefrejubebatur. Neqiie (arie de if W
aut promifcue dilputare, aut cbram profanis hofnilniBu»
difTerere , majores rioflri folebant. Tdftis eft Theodbri iii
Eran. Nam iUa religiofius atqii6 adto timidius traStiuida
efTe fentiebant: & qiiorfiim alioqui res evaderet , lorijge
profpiciebant. Itaqtie licet y ■ ^m accufarentur coruni
irta/ot^j$9 magna citfla effevideretur, curexpbneirede-
bercnt quicquid in iis ageretur., 'taSiiert de myfleriis nihil
dicunt in foro , neg[ue de iis cum idveriariisaut coptert?
dtmt a:ut litigant. »
Atque haec quid<Mn hadtenus breviter praemoncre yifum
filit , ut ad Oaavii Miriuciani leftionebi viam veiuti prae-
ripiunirem, quae & thriflianarurn ^tlcruitatum mdirioriam
hobis commendati & dd eam renovandarii nos excitat ,qui
& alioqui Romanas tanto fludio perf^quimur. Atque uti-
nafti qui Rom^ fiint dofti homines , & nullum nbn etiain
tapidem revolvunt ^ rrullamque non iri ipfis lapidibxi^ li-
teram obfervant , ut antiquae Reipub. aliquid eruanjt t ye-
teris quoque Ecdefiae nionumenta (quibus eadem urfes ab-
rindat; colligererit , jjlurefque , qui itt ea & vixerurit ,' Sc
jepulti funt , MinudOs excitarent; Satis jam ,iaiis eft hb-
vorurii de reiigione libdlorum. Veteribus potius in hicem
reVocandis hujus gerieris reliquiis operim demUs: & fimus
aliquando doftae afttiguitatis jjotius quam inanis novitatis
Itudiofi : majorumqtie noffrbrum injagfaies & iritue^uf,
ic aiUs , ne noyi hominds effe forte.yide^ur, ofleritemus.
Neque tamen \ ^(Stfi eadem eorum rellrfo , animufque ideii^
fiierit, eadem dutique femperfatlesfuit, idemye ffatrii.
Non enim fenip^ vexafi abje6li^ufejacuerunt, neque tani
iiit iftgrati alft.iftepti fuerunt , utdptimojureoptimaque
conditione effe retiflStint , curri hWifslicuitpCT
pes Chriflianosr tiii^ae tam fktiivilthocbeflcficiotion
iitereritur: neqtietainiiriiqui, ritfj^^iridinftiislmperatd-
Vibus defiderarferit ,^ pagattoruin' (ut' lot^fuiniur) tyi^bWrib-
iiftii loco eos haberent: neque tam moro&y utpublidib
' '^' V traiK
'" In M. MiNtfc. Felic. Octavium.
» ,
tranqiiillitati nihil quicquam condonarent. Loquor de
iis, qui non fiierunt degenef es. Sed liberx Ecclefiae fplen-
doreiri non vidit Mixiudus. Servientis modo fquallorem
yidit. Noftrum vero eft, utrumque ftatum & utriufque
temjpdris conditionem refteconfiderarieatquedifcernere':
& hoc extemsc (ut ita loquar) forma^ temporumque di-
fcrimen.prudenter obfervare , ut & aiitiquitatis mempriSi
& niaJQf um noftrorum exempUs re<^ litamur. Hic enini
& prudentia magna & cautione maxima opus effe fateor;
Sffxm lex nova rpgatur fertur fepe illud Uti rogas^
fepiifis iftud ANTiQjJP^^^^bis ut occurrat atque piaceat,
AeceQib eff 9 rej(quepoft]LilAt- Infculptum Romae in y^teri
xharmore effe dicitur , Candida fvlvo nobilior aurq
VEiix'ANTiQjriTAS. Se^ ipjus pragudidis infeliciter abu^
ter.^iiri nifi liberum inteerumque judicium iu iis dlfcer*
n/^l^ jLi^ue deIigen(fisLa(uubeamtis : ne yd confufe om*
xu4.milceamuss ye]^ mtuitioie pneteceamus » quseimitari
nbs oportet j vel etiam quasnuicxtatinonconveniunt|
intemperanter urgeamus. Cum olim de teftamentis age-
retur, lex quaedam civilis refpondit , retinendum mc
morem fideuflinte vetuftatis. L.xviii.Cod.deteftam.
Cumque de finibus&ordinegubemationisEcclefiafticae
quaereretur, audita in Niceno condlio eft illa vox : TA
APXAIA E0H KPATEira Nulla tamen fiiit fu-
perftitio , qu« intemperanter atque impotenter urgeret,
quod Reipub. falusrepudiaret. Etutfapientesjurifcon-
fulti, ubi de MagiftratuumjurequaeftioefTet, graviter
refpondebant , non fblum fi>e6bnaum effe , quidRomaB
feftum fit, fed etiam quia fieri debeat. l. x 1 1 . de oflSc.
Pracf. Sic etiam fpe(9are debemus , non fblum quid majo-
x^csnofbifecerint, fed & quo tempore , & qua conditio-
' tie ^ quave iini. neque non meminiffe quoque oportet,
quod Lex quaedam monet , non tam exemplis quam le-
gibus iudicandum cfTe. Ergo facio perlubenter , ut&ju-
rifprudcntiam & hiftoriam conjun6tim aut colam , aut fal-
f ranci;s.Balp.Proleg.In M.Minuc. Felic. OdrAt.
tcm colendam cffe fepe profitear : & quidem utramque irt
utroque genere ; humanarum dico & divinarum rerum,
Cve civilium & Ecclefiafticarum. Nam & earum intelli-
fentia atque m^enioria taleni horum ftudiorum conjun-
tioncm requirit: ut fi Tibcriuslmperatorreft^judica-
rit militarem (fifciplinam (quod ait Suetonius) ex anti-
iquitate effe repetendam, : nos multo magis fentiarfius , re-
ctiufque dicamus 9 civilem & Ecclefiafticam bona fide ju-
clicioque bpno ind6 repeti debere.' Interea vero , quia va-
tie &: jpericulofe hic errari pofle fentio , iterum itcrumque
bbteftabor omnes bonos fic cordatos , ut k fa^tionibdi
averfi , iSc a ftudio partium aiieni , ' primum vetiiftatl tan-
tiim auftoritatis tribuant , quautumiUidebetur': dcindd
placide cogitent atque obfervcnt^ fadn fblum quid vetcres
Chriftiani, tcmporc Minucii , fa,ccr&tit, cumaliudnon
poffcnt : fed & quid optarcnt ,. drublpoffait , ^^^
cffe ftatucrcnt': & Vcro, quid taiidem, cumfib^lfuc-
tunt , feceriiit ; xit & Rcmpub* iBc . EccUfiam itiSiteiconi
ftituerent. i ' ' .-..•-
.-• . -• / #
*. ,
1
r ' ' " ''» r .
\ ■ . ■
... 1
• • -
ft
■ •••') . ; • , .
.■ •
..: 'ati •-
*^ •
• .• -i[t' ■ ■.
• • . . . . ■ .
/ . . .
, . .\i -jijoir- "'•
• —
' J • •
' *. V'i iJj J.":
.iJj-^ynT' ■ •
.• •
^ ■
:V '.XA^i-l.
- A f i. '^'' ••
•
* - *
. . . j .
> . .. . . • • .
• ,.''■■ ' ■ ■ •
. .#.. # A « . ^ A
•:''..'•
• •;, * l ". ]
1 . .
■ry' .».♦.;.,.
•-----• ." f.--
■J • 'il (
« 1 :
\
" • r •
1
. -■':■,. ,■ 0' ' ■• ■ ■
*
J
j . .- / ' ■ . t •
• '* ,:;: .•■'..-.■■
..,-,'• • • ,
•
1 • .
* T ■ "1
- - rf
* • • *• •
'■ • r«
m~
••-»■,
... . J • • »
JOH. MEURSII
PROLEGOMEN A
1 N
M. MINUCIUM FELICEM.
DE MinHcio FeUci^ nti de tArmhoy pauca admodHin
aU£ dicam habifo. HieroftjmM ^uidemiHCatalogofiri*
ptortim icclefiafticorHm hac: Minucius Felix Romx imignis
caiifidicus fcripfit Dialogum Chriftiani & Ethnici dilpu-
bmtium, qui O^bivius infcribitur. fcd&aliusfubnomi-
ne ejus fertur de Fato 9 vel contra Mathematicos 9 qui
ciini fit & ipife dilerti hominis 9 non mihi videtuf cum lii-
perioris libri ftylo convenire. Item in Epiftola ad Magm$mi
Minucius Felix in libro cui titulus Oftavius eft , & in al-
tero Contra Mathematicos , fif tamen infcriptio non men-
titur auftorem > quid gentiiium {criptiirarum dimifit in-
ta£bxm } Afeminit eJHiLaSanttHi qHoqne lih,i. cof, 1 1 • lib.f»
capii. Dicam primHmdeAHBore: Patria^parentes ^jnsnHS,
incerta omnia. Nomenillij MarcusMinuciusFelix, ^iy^^
franomen fntffefacile coUigere exprlmore Dialogo , nhi hac t/fr-
ia OEtaviui: Non boni viri eft Marcc fratcr , &c. Com^
pellat essm. Canjfas praterea Roma dixijfe ex LaHantio (fr Hie^
ronjmoconliaty&exipfoUcetcolligerey cnmdicit: Ad vinde-»
miam feriae judiciariam curam relaxavcrant. Item: Nog
tamen cum facrilegos aliquos, & inceftos, parricidas etiam
defendendos & tuendos fufcipiebamus , hoc (lego hos) neC
audipndos in totum putabamus. Ethnicum porro initiofuijji
teftantnr iUa verha: Cum difcufl^ caligine dc tenebrarunt
proftindo in lucem fapientiac & veritatis emergerem , nori
refpuitcomitem,&c. Iternm: Quanquam tibi, Marce fra-
ter de quo maxime quscrimus non fit ambiguum , utpoto
cum difigenter in utroque vivendi genere verfatus repu-
diaris altcrum , altcrum comprobari«r Tertio: Quantura
auten^
P R O L E G 0'M E N A. '
autem vitium fit inincognitis^^/Y^/fg^jj&inexploratisjur-
dicaire, quodfacitis, noDisipfispo?niteritibuscrcditc.lJc
nos enim idem fuimus , & eadem vobifcum quondam ad«
huc cxci & hebetes fentiebamus. Nnnc defiripto, quod
fane ferelegans 9 in cjho gentihHmfcriptHrarHtnintaBummhil
dimijit, Ht ast HieronjmHs: qnoefiencUty qHamidonemveri"
tatis adfertor ejfe potHijfet , fje totnm adidJiHdiHm contubjjet,
fatulante LaSantio. TitfdHS ffiijfe dnplex vtdetnr ^ O&^yius
jfvc, Dialogus Chriftiani & Ethnici difputantium. qnem^
^idmodHm illt alteri y Contra Mathematicos , vel,TkFzxq.
jHjpicio mihi oritnrex Hieronymi verbis de CatalogoJcriptorHm
£cclefiafiicorHmfHpraproiatis.DiJpHtant vero yanHoriHS^ OSia^
vius, dr CddliHS Natalis y ille ChriJlianHS, hicpagansss, di^
fintatione hac tamen converfns , orbitroMarcoMmHeioFclke.
HaHenMs.
V E T E-
V ' V E T E R U M
D^ M. MINUCIOFELICE
TESTl^ONIA.
Lajctantiv^ LjB. I. Djvjna^um
• INSTITUTlokuM, Ca1».XI.
MinuciHs Felix in eo libroy cjui OHavtHS infcrihitur ,Jic argH"
mentatHS ejl, SatmnHm , cHmfH^atHS ejfet afilio, in Jtalianftjue
^enijfet , CoelifilsHm d$£iHmi qHodfoleamH^eou qmrHm virfM"
tem mtrmnr , ant qm repentino advenerint , de coelo cecidijfe du
cere; TerraaHtem, quod ign^tis parentibHs natos , terrafitios
nominemHS.
IdemLib. V. Cap. I.
MinHciHs Telix,non ignoMisinter canffidkos locifuit. Hujus
libery cuiOShmo tituUu efl , declarat, t/Hamidoneus veritatis
ajfertor ejfe potuijfet ,pfe totum ^ idftudtum contubffet.
B. HlERONYMUS DE VIRIS ILLUSTRIBUS.
Minucius FeUx , Roma injijinis cauffiMcHS,fcripfi$ Dialogttm
Chriftiani & Ethnici di^Htantiumy (jui OBavius infcriiitHr.
Sed (^ abus fubnomtneeJHsfertHrdefato, velcohtraA^athe-^
maticos, cjui cnmfit ^ ipfe dijerti hominis, mn mhi videtur cum
fuperiwis bbriftjlo convenire.
Idem EpitaphioNepotiani.
Sic MinHCius Felix , ita FiElprinHs , tn hnnc modum eft locu^
{HS jirnobius. «
Idem Epistola ad Magnum.
Minucius Felix caufftdicus Romanifori , in bbro , cui titulHS
OStavius eft, (fr in altero contra Mathematicos , fitameninr-
fcriptto non mentituraH^(iTem,)qu$4gcntiliiifhJcripturarumdi^
mfit intaHum i .
Idem Apolooia adPammachium.'
Taceo de Latinis fcriptoribus, Tertullidno, Cypriano, Mtnucio^
VtUmno , LaElantio , Hilario: ne nontam me defendijje , quam
abos videar accufajfe,
Eucherius Episc. in Epist. ad Valerianum.
•£f/i¥AttdoclarifiimosfacHndia,Firm$anum, MinHcium, Cj^i
frianum , Hilarium , JoharttfCM Ambroftum p ex illo volumine
numerofitatis evolvam* AUCTO-
N
A.U C T O R E S
• »
MINUCIO CITATI.
ALexandcr Magnus. 1 6ifi 6^
Anaximenes. ifo
Anaxagoras. ihid.
iintiftheaes. . i^'!
Antoniusjulianus. ^19
Apolloniates Diogejies* 1 5*0
Arcefilas. ' xij.349
'Ari(l:bChius. i;'^
>AriftoteIcs* ly^-^f}
Carneades. x 13.349
CafTius, hifioriius. 209
Cryfippus. iSl^f^
Cirtcnus,e/?Fronto. S8.303
.Qeanthes. if3
Democritus* i f 2
Demofthenes. 241
Diagoras Melius, athtus. 6 7
Diodorus. 210
Diogenes ApoUoniates. i j* o
Diogenes Bab) lonius. ■ ^ 1 5:4
Ehnius. 241
Epicurus» cJ» Eficurei. i f a . 3 1 2
Euhemerus* x6o
Flavi us. vide, Jofeph u««
Fronto Cirtenfis. . „ 88. 303
Heraclides Ponticus. 1/3
'Hefiodus. 1 f 4
Homerus. ^d.
Hoftanes, tnagus, i4(>
Fl. Jofephus. 31^
Mantuanus , c^ Maro > $!i Virgi*
lius. 147
Memori^. SS*'^^^
Nepos , hifioricus. 2 09
Orpheus. if^
Pevfeus. 1 6i
Plato. I5'4,i04.a46.i49*32i
1/9
Prodicus Chius.
Pyrrho.
Pythagoras.
Simonides Melicus.
Socrates.
Hotatus.
Scurra.
Speufippus.
Stoici.
Strato.
Terentius Comicus.
Thales Milcfius.
Thallus.
Theodorus Cyrenacus.
Theophraftus.
Virgilius Maro, Mantuanus. 147
Xenophahes. ^ i^-i
'Xenophon. i^-^
Zeno Cittienfis. 1/3
161
349
ifi.323
114.35-0
111
349
15-2
3*1
1^2
i6x
148
110
6
^si
MARCI
M. MINUCir
F E L I C I S
C
;•
t^ 6.W £ RUS.
OCTAVIUS.
■ • *
Ogitanti mihi, & cum animo mco Od:aviibom
Sc ' fidclif&ni contubemalis memoriam recen&ndttan.*^
tadiil-
mneny&fimutm. SAni nttforem Cy-
prtanoy vel(altemcvidgAfleli]nc])«i«
logmn , antequamCyprianns de ido3o-
latriAfaibcrct , qfiftitnariflL Sedcnnl
mei^itelKiicm aigttnMmb,^ vexfaisln
zefixandisgentiliia& opinionibos ma-
tur, nuUqm cft dttfaiunH quin is,oni po-
fteiior(crip{ity altdius vtfligia (cciitus
fit : Minudum quideJBiapertaimitado-
nealion]mverbaiiiisimmifinn0e, ne-
garinonpotefti nectamenveri&nile^
ip{inn<)uioquam furripuilfe Cypriano,
cumhcKargumcntnm, &plenius, ic
cxa^os ^ertraftarft,pneter nsc non te-
pugnoillis, <ni hunc Gscilium Nata-
lem^cui putes loquentis dedit,Cypriani
pczoei^rem fiaae «riftiniant.
MI 17 n c t A M ' gtntem daram anti-
quorum monumcntis nihil atri-
netdicere , neipe adeo de hocM. Mi-
nuciodiananare^ qnunvcterimiclo-
gia, qux ptx&dinus^ oc ipfc hoc el^an-
tiffimo Ubto de {c;ptocUt,quo & praeda-
rumii^cniumraumratisprobavit, 5c
ftudia fori fc feftatum oftendit,i5c ouod
omni doquentia , & ingenio auguftius,
^cd&vaniifimuum opimonum cali-
gine Chtiftianam reUgionem,quam ve-
re TertulUanus meUoiem philo{bphiam.
appeUat, ampicxum. Kihilcertifortar-
& de ipfius ztate definire potcro, Quan-
tumtamencoUigereUcet, inddiiie in
tempora Severi Imperatoris non omni-
no \ vero abludere ndetur. Adnumera-
tur cnim ab antiqnis iis fcriptoribus,
qui qus imperio ifluftres enituerunt.
Tunioremqmdem, (edfer^ zquatvum
Tertullianocrediderim. Accurat^iane
cademcrimina d^infantiddio, Thyc-
ftaeis epnlis, promiicualibidine,8c cutln
capitis afinini , in qmbus £ilfis revin-
Oendis TertuUianus Apologetico labo-
rat, eodem ordine , iifaem Ixp^ verbis,
m in hilce Kotis oftendam , exequitut.
Crimina autem illa vdm nova & redi-
▼ivaUstemporihasfrequenri, & adli-
duoconvido Ghriftianis objedata hxc
TeitutUam Apologet oilendnnt : Sed
7iwd'^4anDeinofhiin ifiaci^sitate fnxi-
me editi$fMc4tA ef^ex qtto fmJampi^
Bnramfrofofmt etm e)tifn»di infiripti^'
ne : tkm Chriflianmim enonycfntes, u
erat atmhm afimnif j alterofede nngula-
t/tfj ii6rftmsi^dnf)i^t9^atm* rifimm &
Elme N H O^aST lUS.
MMnfOim FeBx,} libeUnm {eudia-
fogmn qucm jam nancemittimus , mi-
nms Romse in lucaem ptoduxit ^aiiftut
Sabzus Brizianus, Anno ChriiU cLk
Ip. xtxii. &perpenmi AtnObioadfai-
pBt. Hnnctriennio.poft &caKus Sigii^
ihnndas Gdenius, ecxiem enorc duau$
cpo SabaattyCtiamodavmn Ubrum Ar-
nobii dle , £ds6 fu^catuscft. Prinuis
Hadrianus Juniusr, vir atcdlentis inge-
mi , quoniam tritas habebat amcs ia
cognoi^cndis vetensn fcriptis, facile
amniadvertit,non elle Od^vum Ubrmq
Amobii, fed hnjusM.MinmuFeUd^
0€tavium. Isitaqiie06^vium> oda-
vum Ub. Arnobio male infcriptmn, ge«
nuinoamQriino ptih(xpsreftituit.Foft-
mckium multi przdariVirideMinutio
l CTBcadan4> foib cogluQnint> & in eo
.A mulca
M. MiNUcii Fflicis
multa fcliciter emendarunjt , qi^s iaijde
fua nonfiaudabitgiatapoftefita^ : ego'
illis de^kum hoa^^m ubiquc.reddaiai.
Cujus 'roifliinuiil temp6ribi8 noftcil
fiorueiC > haud jkomptum dSf dicerCij
Trithemius de fcn^toribus ecclefiaflL-
cis Minutium Ortgpai|Ammonio>Am-
brofio & Triphoi^awuinerat, d^fub.
Alexandro Severo Imp. Anno Domini
4c:x;cxl <:fyak idaruifle adfinnat.
Quod G yeirtv^.,. ^iputius antiquior eft
Cy^and; *t|aaS^ Terfulliand; Ex
acnjratsrtriminum infanticidii , Thye-
ftafHwn-ep^Urafa/& promifcui concurt
kip^f sujiaip&^iSk eas ratisclariiitH
Sxmaf eoincai&.^iiiifg ^tefli^naniisr
Uleconxmi ^ L(»^(itU fiipra citati&pa-.
tet , & iijlud oftendit cjtiodiiutio fiatimi
liabetuc.; ; ftd- vhU^imdm ftrite ewram JMn
(UcutrUmrel4X4rftfraitt. «— nos tataeu
cunificri/fffTkiiqftts4&*fnfefios , parrid'
das^etiam dfft*^^^ ^titendos/hfci^
fteianm y (mnef.andiendos in ttumpH-
tabamtu» Initio paganum>fefliifieipre
tei9|atur^ dum:ia<]iiit : Et eum difinffk
ealigtne de ; tenfbr^refm prtfmdo in Incen»
Japifntii* c^ vei^tfttfsemejyerem» Poftea;
Sli^anqHam^i^yM4tv^.fiater , deqttoma-^
apime aitttrinm mn fit ambigHum > utpate
cum diligenter ih ttty^^t^ 'vrvendigenere
verfittts y repudiarit alteritm , alteritm
ennprobaris,: .m.^..^^^^4Mt*im autem vitium
fit de incoguiti^^^inefXplpratisjudicarey
^uodfacif^x nobiffpRs paniterUibus cr.e^
dite. Etridsenim iifemfitinm y dr eadem
*oobifeum 'qmndam, adhufi cteci &* hebetes
/entiebamm. . Xi '|i2(f,6Biter de au^ore.
Jamdefcrlpto.9 ^4>d proleAo erudi-
tum efl, 8cjit iOe ait , fani coiori^ • iiecr
vofum I vi fvgij^iun ,atque dodirLnac
pneftantia .adiiiirabile> refertum ele-
^antlflimi&iehtehtiis. Dilputantautem
m hoc dialogo &^ (ermocinantur , Marr
cus Minutiu5Felik>Iibciau^r,CaecIlius
Natalis , & Oda vius. Minutius perfb-
nam judicisfeuacbitriAiflinet, Cxci-
lius Natalis ethnld» O^yius Chci-
^ani.
RlGA^ T xus.
M.MiNiic.i; f^Licis.] De Matco
Minudo Fdicc qiaidiii vetenuQ iai£|is
TEepcciatut, pcactrt illa quac funt liute ^
editioni p'«tfixa t^ntii , Hieconymi,
U^ Euchecii teftimooia y uojiJm^^us
quicquam} Ipfe cicaC!judidaciak cucas
occu^tum fefe innd^, hujufcedirce*
ptationis exocdio. Quo tempoce vixecitj
AuAoces non tradum. ijiifi quod Hieco^
nymus in illo fiio Sct^ocum Ecdcfix
Catalogo , ubi ocdinem jfece tempocum' '
'fervat > Minucimh 2htep6nit Cypciandi»
&juxtaTectullianum atque alios cea«
fet, qui Seveii Imp. ivo pcoximi fiiiflo
dicuncuc. Idcm vcco in Apologia ad
Pammachiumvtobi rainime.iiecefracia-
•tanporis exai^cura> citatis audofibus
iifdem, MTnuc^um noftrumTcctuUiano
.qui4cm, venujj U Ciypcianp, fubjmigit.
cc^o ne Minuciani n6miiiis^intcrpoiii«.
^tioiiie m^ifbumidifclj^ divcUeret;
Ccrte' Mmucia Vl^orinum & Fitmia«;
nuin & Hilarium fubdit* ; At Eudiecius
; Epifcopus Lugduhen& , in quadam ad
Valeriamunejiftola, Fdi/ci.noftro mc«,
dium intec Ficmianiun 'tk Cypcianuni.
.adOg^at locum. ut.jfm pcopior veca
feiitentia fit , non habitam fhiiK in iflis '
cationcm zcatis cujufqiie exadiffimam.
Cectioc igituc ci fiieicit cpnjedhica , qwe
de ipfius TectuUiani ac Cypciani adver*
fus Idolocup cuitoces flccipcis ducctur.
Etenim fi Tertuilianids Gomparentuc
Minudana,ifatim'appaccbitiMinuciiun
ab Tcrtulliano U ai^umcnta &diflc-
rcndTordinem, atquc ipfiplcrumquc
verba fumfiflc : Cyprianum vcro,in illo
prxfcctim opere , quo vanitatcm idolo*
riim arguit, Minucianis & lentcntiis tc
verbis ufum cfle tanquam fuis. ut glo*
riari tamen debeat Minudus > ea fibi in
mentcm vcniflc qnz Cyprianus uflir^
pando lanxcnt. Hocamplius. ne qui-
dem lemel I Cypriano Minucium cfle
nohunatum, ncqucsL Minucio Sepd*
mium. rationibus utrimque , ut par efl
credcre, haud impro.bandis. Dcnique
Wovcriolibens adfentioc cxiilimanti»
antiquiprem CyprianofliiflcMinudum»
vel faltcm cdidiflc hunc Dialogum
priufquam Cyprianus de idololatria
fcribcret. At Minucium fanc manifefla
; iautatLOne aUoium veiba fuis immi^
icuiflc.
OCTAVIUS.
ttoHtt 9 nee tiunen efle penes ipfiim
guod acceptutn fbrredebeatCypnano.
Afriim fulflle Minucium opinari licct,
cujus verbis Cyprianus tam famifiariter
tttatur,quam iple MinuciusTertullian».
Afxos item fulile Czdlium Natalem &
O^avium Janiiarium^ Chrteniis Ftonto
teftatur. omnefqoc adeo icfe inrvcem
dcmonftrant.
OVLZ EL lUS.
De Marci Minucii Felicis genete 8c
«tace , pfzter ea , c^uz ante nos ab aliis
jam pridem occupau fimt , in przfenti
niliiioccurrit. <^od igitur (mi0is lon-
gis prxloquiis) feliz iauftumque iit, as^
gredimur poft exantlatos tot Dodiiu-
morum Virorum iabores , cogitationes
quafdam noftras ad hunc Au&orem
(<]uanta , dices , audacia!) publico judi-
cio fubjicere , quasiibenignior aliqua
afflaverit&ura, nobisfbrtaifisjUiinmm
majoraaliquandotentandidabit. Inte-
rim ^ do£tioribus , H alicubi sk vero
(quam fiacile enim hxc aetas ta&a fecum
ad(ert>) deflexerimus , e4 derc, al^t
modo Livor & Calumnia, admoneri
nimium qiiantum cupimus y as, pro tali
beneficio apud nos pofito^majdmas gra-
tes> quantum quidem in nobis>aIiquan-
doperfolutuii. Sed ad Minucium.
KxGAKTzns,
oBdviM.] Qui & Januarius ppftea di-
cetur. Hocvero nomen aliquoties oc-
currit in nomenclatura epiioojporum dc
presbyterorum qui (ententias dizerein
concilio A&icano de baptizandis hsere-
ticts> iiib Cypriano.
OU2 SL lUS.
VMlpim conhAertuUidJjSk apud Ap-
fuiejum Milefiaram JX» Artifiijm cour-
tnyemdify & X. Arhliim mnltumqiujibi
dileBo cHHfAmutli, Voce autem contuber^
ndii qoanddque denotantur ii^qiii fimul
ac fiib eodon tefto degunt. Pleramque
tamen 8c pioptii {enroram uxores dc li-
beri contubemales dicuntur^ unde 8c
ContubermHm pio (miUconiiubio. In-
rcr ^wtQ^ coimiioamtcilnioniomred
comubemiam oontialii dlcitiir> m ei
Joie Civili notum. In Militil quoque
ConttAermHm undecim honunes facie-
bam> «ttAoreVegttiolib.li. SmpiU^
inqoit^ omhAamid yhoc ^ nmUcim hmm
nes eUfia^imtfir.Qm tali conmbemio pne*
erat, DecMmf, iple (cilicet undecimus 2c
caput comubemii^ dicebotur. 5ic Vcget.
lib. II . c. V I II . Erant Decsm denis miU»
tibmprdptfitiy ^inmu cafut contiAemii
vocantnr. In contubcmio fiibjedi De-
cano a Vegetio contitbemMesyi Spartiano
aliifque commanifuUires > 5c commanipnio'
nes appdlantnr^ fic contnbermmm ipfimi
comnumipnUtio, Ceteium Contubeimi*
les , & Adpibemales > boc eft > quorum
tabemacula jundb iimt , didti^ut Fefius
refi:rt , a Tabemio. Tabernx autem BC'
bant ex tabnlis> m idem ait > Mw/r ^ ^4-
bemacnUdiBdJiintilicet extentio pellibn4
fiant. Quomodo hunc locum Nobilifis-
mus Jo!ephus Scaliger l^it. £t and-
quiifimis temporibus Romani tantom
tabulatis domiciliis habitabant > utBs*
ftus audor ciLEt JuriiconiiiltisTabemji
appellatione omne utile ad habitandmn
zdificium indicatu. Propri^ tamen Ta-
berme dicebantur aBdicubt patvat & ple-
bcJ2. Ifidoius Orig. Lib.xv. cap. 1 1. Ta^
bem^ olim-jocObMitHr Mlicni^e pnTMC , O*
fimpliccs in "jicis , axibM (3* tdbnlif clanfiu
Diomedes iib. 1 11. Secnndafpecies tigu»
tarmny qme tabemnri^ dicmttnryhnmiittatg
perfinamm & Mffumntornm pmlitndimk
Comeediifpdrei, in^nibntnonmdgiflrMtHt
reffpjnei fid hmmiies C^priviitd domns im^
dncnntnrf ipt^e qnodolim tdbnlU ttgerentnrp
commmmter TidtemmdVHJmntm, Foftea
verb uiiis obtinuit > ut TAmue appella-
tiofimplicitercompeteretdomibtis , in
quibus merces venales exftabant.Horar*
Satyiaiv.lib.1.
Ibtlla Tahemd meos habtaf ne^ piU
libtUos»
Catullus:
Salax Tabema, vajqne contnbemaler
^pileatis nonafiatrUmspila.
Hinc apud Livium lib.zxv i. habes , Ta-'
bemas argentioriommy in quibus rei num«
marise negotiatio exercebamr , & etiam
fixnebies pecnniaEdeponebftnmr> qux
A z Eomx
4 M. MiNUGii Fflicis
ta dulcedo & afiectio hominisinha^fit , ut ipie quodammodo
mihi viderer in prajterita redire , non ea qua? jam tranfacla
8c decurfa funt recordatione revocare. Ita ejus contempla-
tio , qudntum fubtrada eft oculis , tantum pedpri meo , ac
pa»ne intimis fenfibus implicata eft, Nec immerito difcedens
' vir eximius & fandus , immen&m fui defiderium nobis re-
liquit : utpote cum & ipfe tanto noftri femper amore flagra-
verit, ut * & in ludicris & feriis, ' pari mecum yoluntate con-
cineret
Komz circa fbmmmntw Sic apud Scsfc-
vol. L.pen. dc \cpX.ii**rahemAfemeria.
&alibiUlpianiis dixit T^mamtrfea."
rumt^to loco ubi ca(ei vsneunt. L.iicut.
§. Ariftot. D. a (ervi. vcndic. Hinc quo-
c|uc Oicero proFlacco tahemarios appcl-
lat eos qni in tabernis negotiantur : Opi-
fices y inquit > ^ Tabemdriosy atqne ilUm
mmumfkcem cirjitatisyqHld <& negotii cwk-
€kare ? Tabetn^ etiam dicuntur pro Vi-
)tiariis> ut Nonius Matceltfis notat. Xe«
hophonoiy»yde;appellat. VitfQvius L6.
idpothec44, Sic Juvenaiis Sat. iiu
' TZdmqm/poiutte
2ion deerii^ltmfis domilms ptfiquam om^
nistAique
tixA ciUendtt4efilHit.comp^o id^emx,
RlGAtTlUS.
; T Vir exintans ^'fanHus.'] Vvmmfan-
Bmn &ian^mfeminametiam£thiii-
ci dicebant moribus & virmte prsftan-
cem. Apud Chriftianos^qui datam Chri-
ftofidem(ervabat> qui baptirmafuum
habebat integrum>y4»^jv/ appellabatur.
£t haec appellatio religionem dedgnat
&mores. Quod fi aliquis moribusim-
probisnotaretur, jamdeiinebatefle&
naberi Cliriftianus.
He k a lou s.
2 Et in kdicris &fmis.1 Saplunt haec
parGcmi^m. Cicero ii. definibus : Xlt*i-
cmn)(tcayferiay nt dicitnry qmcum arcanay
qmeum occnlta omnia»
'Wo WEXUS.
^ Pari mecnm -joiuntate concineret. ]
TtS ^Xa ^ii , ei>\A }y TiK tk <^i\H talt
ovfitTTtiBHi imfAiXeiOjs )imJiJ^Vdjy a^ j^
QHteiins oineias t^m n^i eoJTO vofAi^etVt
Hexaxdus.
Parimecnm voluntate concineret: ea-
dem veUet vel noUet.'^ Qweperfeda de-
mom amicitia eft» Zeno Veronenlis Ser-
monedepatientia : Tu amidtian» idem
oeUe atijne idem noUe docnlfii. Sil. ItaL
lib. IX.
P^eUeacnoUe orMm idcm > ficiataqnt
toto
Isims ano > ac parvi^ dives concotdtd
rebns.
Quod autem ait concinere hoc loco Mi-
nucius>id etiam a-uuAaai dicit in eodcm
argumento DioChryfbftomus Orat. ivl
de regno:;^ ^^ oyti r tiJ^vtii ^/x(^,i^o i^
70 ei^etf^Hotz poftrema verba. Sic emm
h K/ ttwTo x«7^r £im:imz concordix at-
gumentumapud Grzcos.^olybius 1. it.'
«tM. cr TOts nef.^ in(i.aui jieuQptSy er ots Tretv-*
7i( «y iy Tojiiro K£>{r , fjLiyt^Uit xafiiS^
Jhitim AjJ^eu/utGviajf.
KlOAL t lU S.
Pari mecum volnntate concineret f a-
demveUe velnoUe.^Sic habet vetus exem'
plar. necmutarldebuitquicquam. Ait
enim Minucius> Oftavium fuum pari
(ecumvoluntateconcinere folimmfV
tof velKolo. £ft autem in nolendo vo-
luntas. Volumus abefle qux laedunt auc
diiplicent , & quz fcilicet nolumus.
Cmhimt^ cooJcatket^concordaret.
sEadept
O c
T A V r u s^^ ^
dihetet\ eadcm velle vel noUe : * crederes iinam mentem in
duobus^
ElMENHOKSTIUS.
Crederes unam menttm in Jmtns
fmjfetihifim,} Calpurnius Haccus dc-
ciamat. « i r ." hmnuy ntrmfipu tnentemL
vUteres, Grcgor. Nazianz. Orat funcb.
in laud. BafiUi Magni p^. 8 r. fiU juU
<pip}i<nt. Scholiaftcs Horatii libr.i. OdT
XV r I . Amicmm wtA eH nnima in tbtobmi
corporsims exiUens, Domitius pocta apud
Junium Philargyr. in 1 1 1 . cdog. Virg.
Ht apni
Elmenh okst ius*
1 Eatlem 'vellet "jel noUet.] Aagfsi^,
Tom.x. in fcfto Epiphan. p. 146. .Anu-
€»s ut noviMHS cenfmffio 4ninunon fdcit :
mule ^idamjkpiens hnjus mundi ait^em
velle atqne tdem neUe , ea demim firma
amicitiaefl.SiihjfL bclloCatilin.cap.20..
Hieronym. Tom.2. apolog.advcri:Biif-
fin. cap.2. CiccroproPlanciofoL^^i.
Ouz s £ lus.
hsdem velle nelmlU.'] Salluftlus bcl-
lo Catilinorio : IdemrMtUy at^idem
noUe,eademumfirmaa>mcittaefl. CaHia'
, nus in CoUat. xvi. Abbatis Jofcph. cj.
Idcircoinhistantum potefl iudiJrHpta di-
UEiio permanere , in^Htbtts HnHmpropofi-
tumy unum veiie , ac neile cenfiHit, £nno-
dius Euprepiac, lib. vi. Epift. j. Itdttm
inter nos unmt. "Me ^ c^ unmn noile confi-
flit. Sk Ciccro orationc illa pro Plan-
cio : P^etus enim , inquit ycfl iex iUajufl^e
veraqu»- antititi^ , tjua mihi cum )aindtu
efi yut idem amicifemper nelint , nttpte eB
uUum certius amiciti^ vinculmuy^uam cenr
fenfus O^ficieta* cenfiiierum & 'vebtntd'
tum. Atqucecontrariolib.iii.inVct-
rem : .An tu majeres uilas inimicitias pth-
tas ejfe ^ qudm contrarias hemitttmfenten-
tias y ac tlifiimtiitudines fltttlierum acde-
Utntatumf BidemJan&ifimtami/fMtaqui
putatypetefi ei non inimicus ejp, qtu jQu^'
fler CenfitUmfifumy,cenfiliis cemmifiiSype'
cunia tr^ita y^ rebus emnilms creditis ^e-
iiarty relinqttere yfredere , eppugnare aufits.
fit ? Pudowu (^Mdicitiam qui celit , po-
tefl ^qtte animo ifiius cettidiana ad^teriay,
meretriciam difiiplinam y dnueflictmlttnfi"
cinirnn 'videre^nc & Thucydides 1. 1 1 1.
ff^nc in ^iy^tu ithaTtUQ fiiCeuor.yi-
)r9/>tiv^ , Sn sioivavttu 'jnMm U k ^y,
« ^il jojT dftt^aic JhiciseTJii K «M«M(£.}^
WoWEKUS.
2 Crederes wtammentem indu^s tjfe
di^s-fam.] Ariftoteles apud Diog. Laert.
ifalnQei^ 11 i^^x^'y t^», filoL^^n^
Cerperilms^enunisJpirituJ nmu exat..
Prolpcr Tyro Epigram.107.
duesfiiritHSH^iusaiat,
Auguft. confeClib. i v.cap. v 1 . Bene qni-'
dam dixit de amicefuo , dimidium amm^t
meA. Kamegofinjianimammtama^aii^
mamiUiuSi unam JitiJle anhnam in du^nur
corperibus.ChiyCo&.\n cpift.Pauli adCo-
rilith.i.c:ij.Homil.55.pag.6i8. Tfi»
^ f 5T ^iXict ifjinKiTt «rat/ «f ^ixiylet, jy -!•
tiiBfenny , ^Tiif HJkfAiBiy , «Miet S M 'f
d-yt-Tms ym^, Hoc efl anucitia, eumqut
diligit y tiretm quidiVtgiturnm amplius
ejfe dues dvwfes , fed unum ejfe hommtmp,
quodquidem nen ex aiiofit tptam ex dsarv*
t^e, Inde Kuffinus apud*Clcment. re-
cogmhlibii.pag.7. VHanimie micHS*
OUZ EL lU S.
Credmes unam mentem in duoiux
Jutjpdivifam } Barthius mavult indkii"
Jam , & adducit hxc es Cotnppt libro i..
delaudibusjuftini.
Divinis animis inerat dolor itle parentis^
.Antepiosoados mitts "jerjatur imago
jUa mevet mentem ,p^tujque in^ore-
utreque "^
Indivija manens pia numna numine-
cempiet.
Scd ccrt^ corrc£Hone \6c (upcHcdere-
potuiftet Vir Ctariftimus.Minucio enini^
mensunainduobtts corporibus divifa»
idem eft , ac fidixiiTet, una tantnin ani >
fnaambobusittfuia, acquafiintc' Ro»
A i idtiBr
6 M.MiNUCii FfiIcis
duobiis fviitCe divifam. Sic folus in amoni>us cdnfcius ipfe^
focius in erroribus : & ciim j Mifcufla 'caligine, * de tenebra-
rum profiindo in lucem ' fapienti» & veritatis emergerem,
non reipuit comitem > fed, quod eft gloriofius , * prajcucur-
idem partita erat. Plan^ ut Horatius
lib. II. 0(l.xvi I . ad MaBcenatem ait :
Mdturior vis y qmd morer Mtera»
]6tlib.i. Od.iii. de Viigilio.
Etfirnjes 4nimd dimtdium mtd»
Signum veriflimx amicitiz,l Pythagori
demanatum, illiusenimerat, (m/uutlet
(Ah J\jo , 4fX'* ^ /*^*» Quod etiam cu-
mulus (criptoium expreffit. £t locis,ab
aliis adMinuciumjam obfervatis^addere
lisccpoteris. AratorLi. Hiflor.Apoftol.
Ecce tot effrepif umm cor inejjfe catervis
Cernitis , Htqneanmuim popMlus nanci-
Jciturunam,
^rudentius lib.ii. contra Symmachutn:
"—" "Kecemmfit copufa Chrifii
Digna, nifiimplicitaficiet menstimca
gentes.
Amobius lib.ii.adver(us Gentes : yof-
^ Cdteriqniefiis nninsmentis» Gulici-
mus Brito lib. 1 1 1. Fhilippides :
■ > "Memomnimsnna
Cpnatnfot^tota^expendereviref,
Nicomachiorum Intcrprcs , vulgo An-
<|rpnicus^ thc a-p4i'Qf/.<^i}<HS J^XKync»
f*/« -^v^ii <pa.<n» Plutarchus in «^ m-
TiU^ty^irtf» Tilf ^iXiKiis ffvfjcjpayiac f^^f-
ftofioi H<tiY dvo/Ltoto7y nJ^i eivdfJULXot^i-
f (^ 9 «tA\' ff ctTnlvlm ofAoias mpfoiflafy
ofAoXoyw ny ofxoJ^^HV i 6cc. aeanf fjitxc
4^;^«c cr 'TXeioat Jihfinfjuins mofutn»Cy^
prianus de duplici maityrio. Sljns ar-
Bifihna jungit amicitia propter fiemnum
animoritm confinptm nmts animns effe di-
, cuntur. Suidas. I^^vaatSy ^^5 ^ ^^ ^^ ^~
' T/aQet^ 7» *9^yfMi\ou ytn^) Ji hs^a
Jiyjt T(>J^HS. yjtl*Hai(Uy eisim-i^v^iis
3y mofjtet]^ ; j(^ei %f OTV , «f f wi 'P yfa^
ftav^ as f V d^XM^dt, &C. Caffienus 1. 1.
CunBi adfigmficandamfidalitatidfinfi^
^ue mBriparUitatem y prommdant y unam
wtentem attfm ammamdmhmuteffecoirfet^
rii()ix..Viigil. Aadd.XIX* OmnUmsidem
• nt.
antmuf, '"•mm ubiServius: Idem^XmcSt
qukm ii diceret fimtiis. Vide in Saciis
Litteris lechezkel. cap.xi.com.xix. lir-
mei*c.xxxii. com.xxxix.pral.cxxxiii,
com.1. Ecclcfiaft. cap. xxv. com. 1 1. A-
^r. cap. IV. com. xxxi i. Epift. ad Ro-
man. cxr i. coolxvi. 8c cxv. com. v.r«
ad Corinth«^cap.i. comjc. ad Philip.ci.
com.xxvir. 8cc.ii.com.ir. &c.iii.
com.xv r . i.Petr. cap. 1 1 1. com. v 1 1 1 .
T i>ryri(^r4/i^fw.]SenecainHeictt-
le Oetaco:
•— • Kuiedifitiftadicm
Pande — —
Claudianus delaudibus Stilicon's L ii.
- FUtuque fireno
Difinfiistenebrifihiucemfiecula fiidit»
Boethius de Conlblatione 1. i.Met. t i r •
Tunc me difiufia iiquemnt ttoRe ten^a,
Appulqus Mil^ar. libr. 1 1. (ub initio :
"HoHe difiujfinfil novus diemfick»
HEXAZ.DUS.
1 De ten^arum profitndo in lucemfit-
pientit & veritatid etnergerem,'] Vidc fk
qnae notabamus in hxc veiba Apologet.
cap. XXX TX. %At ^ttanto tUntms fiatres dSr
tUctmtnr t^ haltentury qui de ttno tttero igno^
rantid eytfdem adttnam iucem expaverint
oeritatit. Huncautem locum^mitabatur
Cyprianu^ ad Demetrianum : Hortamur
dumfitcnltas adefi , Deofittisfitcere, (^ ad
"jera religionis candidam ittcem deprofund»
ten^nrofjtfitperfiitionis emergere*
Rl6 A L T lUS.
j Sapientid t^ veritatis. ] Hdc eft, ve-
Tx (apientix : nempe Chriftianz. Sic
feminas fapientiam coniecutas dixit
Tertullianus , Chriftianas. & Socratem
faperc ad veritatem> cum ad Chrlftiano-
rom fcirapropius accedebat.
W o W E R u s.
4 Pracurrit.2 Komana editio , quam
"Ful. Utfinus adomavit , & liber manu-
fcripnis»^em plenm^ue fe«3ttlmur,^r.«-
tnannnu
O C T- A Y 1 U S.. ^
rit. Itaqud xnm per umverfam ccmvi&us noBxi & fatnilia^
ritaris a^tateai mea cogicatia vblmetur > in illapritdi|n3e ^lt*
moneejusmetitisjaesTdedicintcDrio» quo \CaBciliuiii£h-
perftiriofis vanitaribus * eriamnunc inha?rentem di/putatione
graviflima ad veram relkiQnejfh reftwmavit. Nam ** ncgoriij
& vifendi ind grariaIvomamconteuderat> rclici:a.doiiuv
conjuge 9' Jiberis ^ & 9 quod cft in IS^eiis amaisilius 9 ^ adbuc
,.. ... annis
HiMtmtifiK fiimntem Mr^dfitmu. ilcic
etiamnunc eft Iti. Idem MiieC 5. "Hfc
moray qMumpaulAmMMriiifUBnm mantng
4£fiih4VJ rftmqni etinmnimc IdcrymMntem
comfkxm jyfic exp^nUt* .Lc^cigLtura-
pua euQdem (crjpcoiep Miicnj . . Jm-
t»fuufialfnlijoftiMm.ciiltit4iu^ Cr.etidm-
nimc /emifimnndt Sitad tn ^intjmjt.^ Cyc»
Vulgol^tur, htyimmtnc.
OUZ EL lU s.
tncnmt, Libet enim hinc profiterl^ me
5n emendando Miniiclo adjutum cum
primis editione Romana y & alio quo-
damlibro^ cujusmarginivariantes lc-
Aiones ex manufaipto Rcgio , & aliis
libris Petrus Daniel , vir humaniifimus,
& mei ftudiofilfimus, adnotarat.
HeK A I. DUS.
Pracucurnt, ] Sic legitur in MS.
Kcg. & editlone Komana. Quare />y<e-
currit alii maluerint contra libronun au-
i^oritatem, ncfcio.
Variae Lectiones.
Pracucurrit.lLtz MS.& Fulvius Urfin.
Komana editio Fau(U Sabad , fracurrit.
2 Et/ammmc,'} Fdv. Uriin. tum. Sa-
banis tunc»
R16AZ.T1US.
T C^ciltum,'\ HuncetiamappeUabit
Hataiem. UttiuTque autem nominTs
cpifcopi Sc presby tori citantur Africano
illo concilio de bapdzandis haereticis.
Sunt qui Cxcilium ifhmi putant Cy-
priani fuifle przccptoiem, (ed quibus id
(ibi rationibus pcrfiiafum fuerit^ non
explicant. Pontius in vita Cypriani :
ttat fane iUi etiam de nob'i4 contubemium
•yJrijufli dr laudabilit memmd Cdcilii&'
M4te tunc O* honorefreslrfteriy f«0 tum ad
agnitionem vfra dvmmtatit dficulairier^
mecorrexerat y^c.
1 Etiamnuncinhartntem.'}Slc\o<fja.^
toi Minucius refpidcosad illud tempo-
tis five negotii qood hlc defcribitur. ^
He» A LDUS.
Etiam nunc inlueretttem.J Ptoba leftio» '
quam vaiie comq^erant,cum alii etiam-
»xr»f,alii etiam tunc edidlflent. ApuLMi;
lefl^. ^cpaMum i via retraSum , per
Misifiiimtm frdttis nt- tiimn frtxfmani
5 KegetiivrAtia Ramamcon^mderat^l
MilefiarumfCTiptorKb.t. Tfteffhti^ex
nejpttopetebam. Ammiaiius Marcellinus
lib. XX j r. Ex negotiofortf apud Confl.vh'
tmopolimrepertus. Etlib.XXiX. C^ftan-
timptii y quam ex negetiofamiliaripettbat»
W O VI' E K U s.
4 tAnnif adhuc ittHocentibut.llJSL&Utt.
l.T. cap. XXI. ubidein6mtibusSaturno
inunolatis: cumteneraSfatqueinn$cemte§
animai y mue maxime efl atas parentibns
dtdcier yjine uUo refbeBujpietatis exftinguf^
ret. dimidiata veroa. ita Hieron. ad L^
tamihrefimiii.
ElMENROX STiaS.
tAnms adh$u innocentibus, ]]TertaUian.
adverfiis Mardonem lib. iy. cap.xxi ii.
Innecens atat, Hilariusin Prahn.cxirx.
Hudes d peccatit annes y &* atatem adhue
criminum nefcianu tCyprian. de Lapiis
pag. iii^Jnnplicesannos. Viftordcper-
lccut. VandaLlib.T. p^.622. & libro ^.
pj^. 664. injhntem infantiam. Prudent.
inKoman.Martyre inttocentem atatulam»
Martialislrbr.x. Epigram;i62. fimplicem
turbam pueros appellar.
S^mdeB inliberieamdbiliudr, anni^ ad-
huc innecentibue y c3^ adhuc dimidiata
verba ^;p>»f/tef»W.]Cyprian. de cardinal.
Openbus t SoUnS patres nugie infantum
A 4 ow»
i M..M1NUCIX Felicis
ahnis' innocentibus 9 & adhuc ' dimidiata verba tentantibus»
Moquelam, ipfo offenfantis lingua? fragmine» dulcioremi
Quo in adventu ejus noa ppfliim exprimere fermonibus»
quantoy
tmidenyO* Ihfmf balbt^iintihtu ddt^"
ri. GregoriHiSpresbyter in vita Nazian^
%em didt ; * iakmtientitim infantiwn fir^
'mmtctifQfparfiftihlltjoctmdiorej ejjky ^tuon
iidtdtorian phdleratas (S^ffraveroraticties*
Variae LsctioMEs.
^nnir adfmc stmocentibus.J FtllV* UF-
fin. adhtic hmocentibtis.
HEKAtfiUS.
%A.dhiicamusinmcentibm,'\hinoctntefn
^ttattdam diat Prudientius inagoneRo-
mani : Tacitns Y^ft. Ulx r 1 1 • imtoxiam
^etatem : Pfaifo aj(^ov ii>jKiaM , adm&s
Haccum. ftti yitfdgy /kn vtiitpett /ia» vtti-
e^y aj^gaiov iiijKitu oixliattfAifOi*
E&MSMHOKSTIUS.
7 Dimidiata verba. ] Hier()nym. a4
Eudochium de virginitate fetvandia
Toni.r. Eplft. 22. cap. l j[. Balbtitientem
linffutmindinadtataryrbamuderantfir^ ad
Lztam de inflitut. £Uac Toni. i.£p.vK i .
cap.5. dimidiatadicereierba. DevitaSc
qbitu Pauk Ep. ly.cxi i-p.8'^. ^vi^ &
mmta nominadimidiatif^rkidfiat^ere,
HekA IDU S.
I>imidiata verba tentantibtu.jK HiC-
lonymusadLactam ; Jfe ineptit blandi-
fiif faenunanmi dimi£ata dicerit iferbafi-
Uaconfi*efiat. £tad£uAochium,decu-
ftodiayirginitatis; ^0» delitmbem ma-
tfonarnm /alivam deliaUa fiBerit , atu
ntmcfiriHifdetttibtUy nunc labiif dijjoiu-
tis balbutietitem lingtiam in, MnuMata
werba moderantury rt^ifMmftaantef «mne
fnqd nafiitnr.
OU2 E C lUS.
Ditnidiata verba tentantibiu,'] Haec
^rudentius in Martyre Romanoj^iM
yerborwn appellavit :
Sicfiepe £xi y dttm docettti aUuderesx
lEtgarrttiorianfigna verbornm d^es,
JfiicfHifieparyttiftm patri tnuctmu
Va R I AE LeCT.
2 lo^tiela.2 fMlv«Uiiin.S9b* /0^
MlUKSIUS.
loquelam !• o.Lf. didciorem»'^ ConlgO
loqnela /• •. /./. diUciore,
EtMElTHaKSTIUS.
Ipfioffeufantis lingtue fragmine dtdcio'
rf.] Hieron. part. 3. Traft.vf . £pift.xv.
ad Saivinam de morte Nebridii: Garrtda
dtqiie baibutiens lin^ offenfianefitdidr.
cior^
HlJt A Z.DU s.
leqnelam ipfi offenfantii Unffta fiaffni*
ne dulciorem.] B. Hieronymus adSalvi-
nam : Oarrttla atqne balbutienslingttd of-
ftnfionefitdidcior. NotSLSLUtcmfiaffnine:
]^am vocaktda frangere hac in rc prq-
prium. B. Hieron. in Epitaphio Faulz. :
Paulam audierat in amid 0* crepitactdis
baibutientelingtiaalietuyi cintare, arjia^
^ amita ttojnina dinfidiatis verbis fran-
gere. Hinc "^x infraBn Arnobio , 6c in-
fraBalo^ueiaLuaedo, ut obfervabamus
adArnobium. Sicetiam x«xXa9/«fvZev
fjtaaixlw appeilat Philo muflcam thea-
tralem , ii^ra^m fcilicet ac mollem»
& mafculis auribus indignam. Locu;
c^ lihro de Agriaihura. lu «/8«^^
jy iu9etf<»d^{ y iy ymffm tIuu xtKT^eta-fAii
tluiy jy hwitfpin fM (nzltu nictiTavJtf^
Om E t lus.
. Ijfqutiam , ipfi offen/antis iingua fiagr
mine , duiciorem.^ BaiUius Seleuc. Or^
tione yii. in Abj;ahami9n. ae yS w^ii^
«9»i 7o"^^«^6^, i^ '^^ff/uLQ * rar
yvioiv^oviThfeiaict, awunv^Anro 'uf
0fipi rm y>v4«v 70 tpi.KrcfiV. Hujus au-
tem dimidiatz loquelae, & ob id dulcio-
ris, fpedmen odj^atapudSalyianum Ef
piftoli IV. ubi Palladla a pa^c;n^ibuj{
ipfius balbutientem (ermonem imitan-
tibus , I>onnuIa yocata. ^Ad-^oirjpr ve-
firisi ^parentes cmfiimi, pedibus^illaeg^
vefira Palladia, wfira GracuUy vefira
Donnuia , cum qiid hid tot vocabuiU ^uonr
dm A indidieptipmi fittitKx ^fii^i
O C T A V I U S. " ^ .
quancO} quamque impaticnti ' gaudio exultaveriin r* dim au-
geret niaxime Isetitiam meamamiciffimihominisitiopinata
prajfentia, Igitur poft unum & dterum diem , ' cum jam &
aviditatem dcfiderii frequens affiduitatis ufus impleflct ; &
ipias per abfentiam mutuam de nobis nefcicbamus , reJationc
altcrna
j^^ otAisperv/nia nonnnd mmcfmt vm-
ttr y ntoscdvscnU y ntatc tUntina,
OuzEtxns.
I OxuJio exnltaverim,'} Servius ad
iLAna.d.fC6^^. ExuUareeB^audere.
Appulejus Metamorph. viii. Statim
exnltantes ingandinm»
HERAtDUS.
1 Cumau^eretmaximeUtitiammeam
anucifiinn hondnis impinata prafintia.'\
Hieronymus ad Lucinium : "Kecopinanti
mihi fnbito titera tna redditafint : ^tta
<quantoinfperata y tantogaitdiornmplena.
^ane quxcunque inopinato accidunt,
five bona , fivc mala , ea petcellunt ma-
gis. Quare in Comoediis fi magnum
pliquodbonum prxter expeftationcm
ttccidit, exultant, &. vcrticc feriunt
coelum. In. Plauti J^udentc ;
Proh G^ immortaiej , S^iue me #fl for-
tnnatiory
Xlni ex improvifo filiam invetn meam f
S^tin* fi ciiil^fminiDei effebenefaHtm
lioiipitf^
^AJiqno itind paRoMngit optatmnpii^,
Mgohodieqnineqnejperavii neqne crf-
didii
Isintprovifofiliam inveni tamen.
Itaque in Mercatorc vulgatam le^o-
nem mutandam eziftimo :
Diviim at^ hominnm jn^efieSatrix
at^ hera eadem es omnilntSy
Spem Sheratam fuoniam obtniifii hane
mihit grates a^.
Itc^fitam Dens eli , qni mea nm» i^us
Utitiafiiat i
Pomi erat quod an^eritabam.
Sane legenaumibieziftimo, ^em in-
ffieratam, £ft igituc ea Ixtitia t^SeA^-
.^^dt iiiay quam Philo difiertatioBe dc
obiervat. Yerba Fhiloiiis fiint elcgan-
tillima, y»0 3 «m/ti» (flfe«;^<« lcili-
cct) <Kwr «d^ dyahd lAtJif ^^9-^
dVxNdf?7« WTf , MpviJiev ofitCfiiawfiA
TrXnptfAVflM, dp Z X) 10 •jniiPinot «-
pNcB)tff fJLOi JWi, Jkxfvoi* yiXeiffmnu
fBo^aan^uatb y8 eic einxm^ i, ^ijirBk"
Sraav deA^ ^^ +w;tM > /aei(o9ct ouS^
tIuj a «oef Ti^y UZ , rninQu , eit >|^
-f ofxo? fAiiiXi-n ^ffif 19 oufjtiu S^xi-
Bc'f*iTioi 3 ^9 mt^optwf VcTm^MV yaCx-'
0.ttt zft lUfl»
^ Cnm )am (y aviditatem defiderii
fieqnens afiidmtatis nfits hnplejfet,'] .AfH-
duitas in his verbis,ut re^ Bartlianim-
advertit,non temporis ionginquitatcm»
(quz enim haDcpoteratccBferiduorum
dierum fpatio confeda l) (edcon(cfium
valet. Vctetibus enim moiis erat , u«
coUodituris intet ie cuique catliedram
ponerent, qui ante & a tergo quicice-
rc poilent. Seneca Iib.i . de Clcmentii
cap.iz. Remmtiari antem extemplo and-
eisf ^nosinconfilinmffgaverat, impera^
vitf ^ Cinnamnnnmadfi arcerfit : di^
mifiif^ omnibns i cuhicuio , cum alteram
Cinnaponicathedram)ufiiffet : Hocj in-
tfuit , primnm d tepeto , ne m* loquenfem
intwrpe^es , tie meo firmone medio pro-
ctames: daintur titti loquendi lihemm
tempMs. Siciptat M^nadusafiiduitatis
vocabulo, continuumiUumconrcfinm
innnit , qiiod & ipfi; indicat , addcns
placittt Oftiam petere amtenifftmum civi-
tatem, quafi diceret, placuit nobis
continuum iUum confemim amoen^
quadam alternatione reaearc. £11 &
aUoquin afiiduus, quiuni rei locoqu?
incumbit , & adhseret. Ita ^J/iduus ca^
tus apud GolnmeUamjErrMif 0 opponitur.
lo M. MinuciiFelicIs
altema comperiflemus y placuit ' Oftiain petere amoeniilj-
mam civitatem 9 * quod eflet corpori meo ficcandis humonsA
bus de marinis la vaciis blafida & appofita curado. ^ Sane 8c
ad vindemiam feria; judiciariam curam relaxaverant. Nam
id
ELMENHOItSTXaS.
1 OfiUm»'] Ojiid amGcniffima civi-
tas , quam in ore Tiberis condidit An-
cas Martius. Dionyf. Halicarnain an-
tiq. Rom.lib.T. fbi.8. Lib.3. fbLfSg*
Strabo lib. 4. Geograph. pag. t6o. Ste-
phanus in il^ct. Livius lib.T. Florus
Ub.i. cap.4. Eufebius Chron.. lib.i.
foL izj. Ifidorus Hifpalenr. otigln.
lib. 1 5. cap. I. Breviator Eutropii lib. i.
pag. 64. lornandes de rebus Geticis
F&16.
KXGALTIUS.
Oftiampetere. ] Quod loci etiam Au-
guftinus fanftiifimos habuit cum Mo-
Jiica matre de pietateChriitiana (ermo-
nes. ofliam veteres dixere , 5c m nT-
STo. OftuiTiberina* un6c U Ofliofiof 6c
OfliMfes atque etiam Ofli§j.
OU2SX.IUS.
2 Xlwd ejjet carpori meo.'} Barthius
legit J^atl ejjet eorpori meo, fednihil
snutandiim.
^ o w B a u s.
J Sane&' ddwt§demidmferia,2 Fc-
xiz meffium , & Vindemiarum tempore
1. 1. D. de Feriis. nec tantun) in foro>
ied etiam (cholis. Auguftinus confef^
iion. lib.9. cap.2. "Bt oportune tam pan-
eiftind dies fitpererant ad 'aindemiales fe-
rias , t^flatmtolerare illos , utftlenmter
abfcederem, Familiare vero Romanis
iiiiiie feriarum tempoce deiiciis Cam-
paniac frui oiftendit Agellius lib.9. ca-
pitei^.
yMdidariam curam reUxafoerant."]
Hoc eft , ut Plinius loqnitur , res mn
agebantur, Gloflz : Cmm res agi^nr.
^Ti 11 diTPpflu^c tgrv. feutftSttabolib. 13.
de Romanis , 07« k» dy^euHS fniiv^
Kf lac diKMoJ^aiojs, Plautiis : etm res
froUt^. Au^ canwiiis ad Fifooem:
Turhida proUiU taeuerunt jur^d rebue»
Ita resredire dicuntur, cum judiciaria
curaindpit. CiceroproScxcio.
Elmb m h o k st ius*
Safu &> ad wndemidm feria ^udidd^
riam cnram riUxa-jerant, ] Anianus
JC. in leg. 2. Cod. Theodof deferiis :
Mepi-JA feri^ C^ 'vindemiales, Sueton*
Cxiare cap. 40. Faflos correxit jampri'»
dem vitio poniificum per intercalandi li"
centiam adeo turbatos , ut neque mefiium
feria aflati^ neque oindenuarum autu^
mno, competerent. Cyprianus £pift.2.
ad Donatum : BeneadmonesyDonate cha-^
rifiime , nam O* prondfiffe me memini,
O* reddendi tempeflivum prorfits hoc tem-
pus eH , qua indidgente "jindenua , fblutns
ammus in qmetenh filemnes acftatdt^anni
fatiganfisinduciasfirtitur,
yudiciariam curam reUxaverant.J
Id eft,-r^j non agebantur. Inde Cyprian.
Epiiii. ad Donatum p. 4. feriata quies.
Vide Petrum Pithoeum adverfar. Ub.2..
cap.20.
Hex A LDUS.
Saire C^ ad "jindermam ferid judicU'»
riam curam relaxaverant,] Res nota.
Ceterum non folum fbnim tunc dau-
fum , fed fcholz etiam , ipfaque adeo
ftudioforummufea. Cyprianus:&^r«r
mifijlfe me mendni , C^ reddendi tempO"
fiivum prorfus hoc tempus eB , ^ inaub'
gente "jindemiafetntus animus in qmetem^
filemnes at ftatas amm fatigantis ferids
firtiatur»
RlGALTXdS.
Sate dsr ad vindemiamferia,] Ad fbr-
mam hujufce opufculi Minuciani fiiam
Cyprianus ad Donamm epiflolam 0ve
diilercationem concepit
Out E L lUS.
,Ad wndemiam feria judicUridm ctt^
rm reldxipuerdritk ] Jiuio U Auguft»
mcii*
I u s.
II
O C T A V
id temporis , ' poft aeftivam diem, in tohpeiiem femct ^ au-
tumnitas dirigebat, ItaquecuindiluculoadBisffeinambuIan*
do litore pergeremus , ut & aura afpirans leniter membra ve-
getaret, & cum eximia voluptate ' molli vrfHgio cedens arc-
menfibus Utes & judiciarias res apad
vetcres fbro ccfljflc notum cft. De
prioriPliniosJunior lib.viii.Ep.xzi.
17/ md jdm mnc adfHefcertnt ^ ^ db
ytiofisy 0* in triclmte dudiri, y»lio menfe
^K0 rmtxime lites interquiefiunt. De
utriufque Seneca Apocolocynt. ubi, in-
tempeftivam Claudii diiigentiam irri-
dens , quod etiam tempore meflis ac
feriato judicils non abftinuif!et , eum
ita ad Hcrculcm locjuentcm cffingit :
Kamj fifftemoridrepetis, egoeram, qm
tibi ante templnm tuMm jusdicebam to-
tis diebus inenfi Jtdio O* ^AMfftfio. Hoc
quoque tempus Statius Papinius lib. z v.
Siivarum ad Marcellum innuit :
Certe jamLdtia nen mifient jnrgia le-
Btpacem ptgeramtus hahet meJfiJqHe re-
nerfit
Dimifire fi/rum y necjamtibitHrbareo-
rmn
f^efiiLulo querulique rogant exire clien-
tes
Ceffitt Centeni moderatiytdicishafia,
Vulgo hoc differre , VQlproferre res dici-
tur. Scneca dc brevitate Vitae. cap. vi i.
Diripitur iUe toto firo patroiws , iy ma-
gno concurfit ultra quam audiripoteH cem-
plet. S^uando , inquit , res profirentur ?
Pr^ecipitat qui/que -Atam fuam^ ^ fu-
turi defiderio laborat , prafintium tadio,
Tacitus lib. 1 1. Annal. Hes eo anm pro-
Utas haud referrem y ni pretium jforet
Cn. Pifinis > C2^ ^fimi Galli fuper ee ^^ ,
ne^odirjerfiu fiatentiasnojfi. Etlicet
^^vximtaproferre^differreres dis-
tin^onem quandam veUnt, Tacitus
tamen, eodemUbro respreiatas, eaf^
tlem 8c dilatas vocat : Ma^s utrinque
eontentienibusaBa,fidresditata. Hanc
rerum proladonem Seneca quoque re-
nim /udicandaium vacationem appel-
lat/Apocolocynt. uln AugiaftusicnteQ-
na
tiam deClaodio tx tabefla, moreve-
teri,ficrecitat: Placet mihi in eum fi^
vere ammadverti y uec itti rerum jmli-
candarum vacatienem dariyfumqMe qnam"
primum exportari,tT caelo intra dies xxx,
excedere , Olympo intra diem tertium.
Uti autem res prolat^e dioebantur^
dumUtesdcfbrinegotiaceflabant, in
redtifie , dum denuo agi indpiebanc
Cicero in Oratione poft zeditum in Se-
natu: S^di utadiUamdiem, rescum
redijfinty ragarentnft ntparifiudi^con-
venirent f Et pro F. Scitio: Decrtvit
eodem tempore Setuitus t ut iisf qm ex
Italiafidutia me^ caufa cnrjemreMty age-
rentnr g^atia : atqut ut iidem ad res re-
deuntesy utvenirenty rogarentur* Hinc
ctiam apud Plautum in Captivis Ad. i.
$c. T. Parafitus inquit :
Prelatis rebus Parafiti venatici
Sumus : quande res redierint Molefiid
Odieficique , C^ multKm in cemmodifiici.
Elmevh okstius.
1 PoH afiivam diem in temperiem fe-
met aMtumnitM. ] Chiy fblog. fermon. l i.
tPtf /? fiUtos afius , aifrem temperies miti"
gavit autumni.
2 »Autummtas.'} Arnob. Ub.T.pag.7.
Lib.2. pag.57. Ctto de ze zuftica ca-
^tciij.
MEUKSXUt.
^utumnitat dirigebat.'] Defuntpofl
hxc nonnuUadeCaBdUodeambulatio-
nis comite adfdto. Judica fcrio le-
Wo WEit n«.
^tunmitas»1 Varzo apud Nonunn,.
Autunuiitas.
3. MeUi vefiigie.'] Rom. £d. meUis»
Vakxak Lsct.
TAoUis.l Fulv. Uzfin. Sab. hmJZ/.
OUZ B L lUS.
UiUirttfiiffo.1 Pedifiyej^antx. H4e
cniiii
II M. MiNUciiFfiLicis
narubrideret^Csecilius^nmuIacro ' Serapidis denotato, *ut
yulgus fuperiHtiofus folet» ^ manum ori admovens, ofculuin
labits
cmtn yocefaiptorcsklqudd infta ta-
los eft , atque adeo (zpe ip(bs pedes de-
Botant. ManiliusUb.iv.
Cruraqut defeniUt )mienis vefiigUpifiifp
Ovid. Ub.v. Metamoi^h.
- I fennit vefiiffd telUi,
Gratius Cym^etico:
t-ffwe tpdUtMpamUt 'oefiigUpUntd,
Clauwanus Ub.i. de raptu Proferpins;
•— • fimHlprocedk XMclms
Eh^4 "Maoniis fulcit *oefiigta thyrfis.
AgdUusUb.v.cap.xiv. Egofiirptmin-
gentem "Jiefiigio petUsejusinharentem r^
neUi y confeptanupte faniem "julnere inti-
moexprefsi, Odo Abbas Cluniaceniis;
Cowjirjas epuli mundos Dens tffefHpemt
Vt docet y ^ fersHS Ihmnus vefijgia
Uvie,
Witechindus {cxiptorante annos Jscc,
& Odooi cosvus , Ub.i II. de rebus Sa-
xonicis. FiiiHs cnm genero cafira ingref
fi regalUnwjefii^sprofiemMntwr,
KlGALTlUS.
1 SimnUcroSerapidisdenotato,'] Hoc
cft animadverlb , deprehenfb , notato
iibi obviara.
Elmenhokstxus^
Serapidis,'] Serapis magnus ac fan-
ftiilimus Deus. Julianus Imp. in £p.
ad populum Alexand.pag.16^. Ub.17.
Geograph. Ruffin. ^cdef hift. Ub.ii.
cap.23. Lib. infcriptioa fbLS^.
W o w £ K u s.
2 XJt vttlgnsfHperfiitiofisfileK^Lsti^-
des un&os in triviis oleo perfundere
Theophraftus %num , iive notam fu-
petilitiofi ait. <
' Elmemhokstius.
FklgHS fiperfittiofus,'] Superfiitio-
fum Oecumenius in a^ Apoft. cap.26.
definit, qni d^emoniaveritHS i omniapro
nnminibHs colit , (^Upidem, ^'li^Hm
CJr Spiritum, Firmicus aftron. tiD.^.
cap. 13. qn* omnes reUgiones cum animi
^Hodam trepidationefifiipit,
W o vv$ KU s.
5 "hUnm wi atimevfnf ofidm Ubiii
prefiit.] Rom.Ed. imprefiit. Vulgatus
adorandi ritus manumado(cidum re-
ierre. Lucian. Demoft. encomio: ty
iluj ^^ 'nS ^f/teClt i9gf0cerjt^'?](^»
iJif «M.* it ^oc^OKuuteii •\hr*\aLfjtCaMU
(dem «%t op^naiiar teogpa-Aj^v^ ^
nX/ov, Hic am^ ifAHSy tiulj ^^x^»
ffWJfc. memimtejuiHemritus/Q^i^di/-.
mv, & PUnius lit>.xxviii. cap. 11.
Ub.xii. capiteiir. Apul Milef. iv..
Apol. & FLorid. Hieroai. contra Ruf-
finum. in Oieam. cap.xiii. Hinc ad"
orancU vetbum. Quanquam non tan-^
tum manum priOredigito , ut Apulejus
ait , in ere^m polUcem reiidente la-
bris admovebant » fed ibUti etiam
toefoKiujeiv caput tegese^ vertere (cCc ad
Otientem» coronam Uniulaao impone-
re, Scaifidereadorandum.. Suetonius
yiteUiocap. vdi. Lucretius Ub. v.Plu-
tarchus Apolog & Ub. de Orat.
E&MENHORSTIUS.
Manum ori admovens.] PUnius h'b.
X X VI 1 1. cap. 2 . In adorando dfxtram,ad
ofinlHm referinjM. Hieronym. Tom.6.
in Ofcara cap.xiri. foi.72. SIm ad"
orantfilent deofittlari manHmfitam , tjitod
yobfeciffefenegaty dicens : Siofitdatui
fim manum meam apponens ori meo , O*
hoc mihi ad initjtdtatem maximam repor
netur, De adorantinm geftu , 'habitu,
motu , flexuque corporis , vide Barnab.
Briilbn. Ub. i. de Formul. p. 3 5. & ieq.,
Petrum PithoeumUb^i. adveriar. cap.3.
Dn. Wovverium ad hunc locum.
OfculHmlahiiiimprefiitC] Hieronym.
part.5.Tra£t-8. Epift^^^. ad Rufiinum;
Sltmm iUud os ipwd mccum vet erravit
^ditjHOndo vet fapuit , imprefiis figerem
tabiis, Prudent. «%( ^^tdmf , pag. 234.
Xantum ofiulum imprefiit Hnum,
Lib.. i^contra Symmach. pag.234.
Moxhnmerispofitui nutuciSf trivit(9*.
Imprefsis fiticem talris.
Propertius tib. i. £legia.i6«
Ofiuta^jfeimpr^sf^ mxa dtjdi genibusp
Impr^
I
OctAVius^
V-A» I AS LlCT.
ItMfrefiit.l Ita Fulv. Uxiin. Sab.
^efsiu
HSKALDUS.
Tdanum ori admwens^ efidumldbUs
prffiit,^ Morembuncfi^^ftitiororum
bominum emditiifiau Jwmines ptidem
obCervarunt. Quodautem<<6r«rrinde
didum exiftimant, faiti eos docuimus
ad Amobium. Sicautem (blebant re-
ligiofihoniincs, fiquemlocumlacrum
prseteigrederentur , adorare , atque (sb-
.pius tadtas pceces condpere. Ovid.6.
itfetamorpl].
Ipfiducem^dederat^um quodumpafiua
lufhe^ .
Bcce Uku mediefitcrarum rn^afarjiUis
. ^Ara. ^oetus fiabat tremHiis circutfdata
camuj.
Y
Refiitit O^parvo y . faveas tmbi , mur-
( mttredixit
VuX' meus j ^ fimiU^ farjeas mUdt
murmure dixi.
RxGArTIUS.
Manum tri admorjens»'^ Adotans.
^hnius lib. 28. i» aderaudo dexteram
ad ofadmm rtfirhmti. Fulgctias pop-
pymiis adorore cenfenfus gentium eft.
OttZ EI, lUS.
• Manum ori admovens ofiulum lahiis
frefiitJ] In adorationis ritu manum
ori admoveri IbUtam , jam pridem sk
do^flimis ia faoc genere vtris nota-
tum eft; quonmi diligentix ac iamae
niJiil detra^um volumus^ etiam hiic
CKxa£looe adJMinucium quacdam deli-
bemns. Lucianus ic%i ^mm* <fA
^vxf i>Jiott\o <f dfov, ^tyJta-obf fxoioi
Him atjfri di^tdv,
Idem paulio clarius lafei O'pVM0i«c.
^''mt k} VfJit , iiriifbii/ mB*v avotgtif-'
TK tst^a-Aj^yfDA^ r^htof ix, ucartf ifMtf
tIm yS^ ttvoitilts , iyHfjuOet crri^M
Mfi»v Hv«f jlui ^j(iw, Sic Appulejus
Mileiiac 4. Et admoventes oribus fids
dextram , friore diffto in ereBum poUi-
cem refidente , ut ipfam prorfus Deam
/^encrem reliffofis adorationibus venera-
bantur. Idrai Apolog. 1^^ uf amdio
ftercehfentibusiisi ^mrjhei nuUiDeo
4tdlj9c ^^i fifpplitar^ , nnBnm ftmflm
fiequentarjit. SifaHtamalh^medprMerea$
ntfiU hahet adorando gratiA mannm ta-
bris admorjere» Manumvcropriusoicu-
larifblebant, actumdemnmeamver'
fus Ulum, quem adorabant , portige-
bant > ut rede contra Lipfium obfervat
Vir fhipendaB & ad miraculum rccoa-
ditsB etuditionis Ezoelientiffimus Sal*
nvifius in Notis ad Flavii Vopifci Pro-
bum. £t hoc dicebant «/ov/tf j^crr^ , &
bafia jaBare, f acitus lib. i. Uiftoriar*
Kec deerat Otho protendens manus , ad-
orare vuigum, jacere ofinU, ^ onrnia
firviliter prodemnatione, Juvenalis Sa-
tyri^,
Blandaque devexajaSaret bafia rheddt»
Phxdtusfab.87. iibb^.
— jaBat bafia
Tibicen .-~
Id efl , adoxat > jacere autem ofculum if
proprie dicitur , qui pilus manum ofcu-
latur, &deiiideeamprotenditadeos,
quonun honori ac venerationi dat iUud
ofculum. SicolimGentilesDeosruos,
fic imperatores dc prindpes fuos , (k
imperatorum imagines, xqueac det^
rumfimulaaaadorabant; Denique o-
nuiesetiamillosquibusmaximum ho<-
norem> vel vere, vdenam adulatio^
nis gratii tribuere volebant. ficiuo-
lim hifbiones populum in fceni ad*
ot^ife confiieverant. Tadtus libco id.
AnnaL de Nerone hiftriooem , &qui-
demverum, agente: Ptftremegenufia"
xue , ^ ceetum iUmn manu "jeneratm eHm
VetusEpigiamma \. Salmafio editum :
Ingreffits fcenam popnimm fidtator ad^
orat.
Vocatut hoc ofiulun^ labratum, Gloflas
veteres iabratum inierpretantur ^x«-
/uec BAOiXtxof , & dearAgtxof HaoiXkeof.
Qjiod non intelligendum , quafi fbli
tantum imperatoteshocgenere iabrati
ofiuli falntarentut , id eft , adotarentur.
Confkt enim hiflriones £c pantomi-
mos , ac id genus alios , dextra la-
bris admotli , populum adorare foiitosi
utidc, quodfereidemeft, deaurigis^
qui , loco dextrs , flagellum , dextri
comprehenfiim ,. ofculabantur , atque
hoc modo fcctocwaicsTcnciabaiimr.
• Ego
H
M. MiNUCii Felicis
labiis preffit. Tunc Odavius ait: ' Non boni viricft^ Marce
frater.
Z^veroihGlol&sideo 4>/x»^ jSseffT-
Jaxh , dc ttaxret^Kof BstnXteai , dici
cziftimo, non, quod folummodo im-
peratores & pttndpes tali honore affi-
ciebanmr , led quod plurimnm , H^ue
quafi propriusr adotatxonis cultus efllet;
com autem ad alios deferebatur , id
tialatitie dt plerumque blan(fimenti,yel
adulationis ergo fieri ibtitum. Atque
liinc concludo Gloflbgcaphum deno»
ilttnationem k digniorc petiifle. Ce-
terum hunc morem deos adorandi (a^
ne antiquLfiimum , & nonfblum Ro-
manis, fed & Oriend in ufii fixifie,
manifeftum eft ex hiftoci^ Sacrl Job
G^ite 51. commate i6» 27. & 28.
:pin y nTi bn^ o m riNiN
"^HD^ n3'l ideft, Si vidi Solem cwn
fiiendefieret airtlMndm nebititer inceden-
tem, C^fidftBmt eH m ^fiondite cor
memn , 0* admota eH mamu mea ori^
ttiam hac eH initjmtas d ^udice "jindi-
candat qtdafic tte^Ajfim Demnfitpremimu
Vii^^Sn n* pBrni iw. reddum ei 3
^Tj^fitH im^Hi It^ gfifiteL-ji fitn ifiKnart,
ft mammp meam ori admotamdetfitdatHS
fim$, Symmachus , ty <o^9f Jcu«ii^tv n
^tp fjtB fljfei 79 ^fML f/tH* O* ^ra-
vit mamtt mea drctmt os memn, Hiero-
nyraus , "Bt ofitdatns fitrn mammt meam
•re meo, Szpius vcro in Hebraeorum
phrafi beofcuiatio eft AdOratio. Hie-
ron.iib.i.contra Rufiinum. Sliti ad-
orantfilent dtofivian mamim y Cy capita
pdmuttere > & paullo poft : Heliraijnxta.
iii^me fiue proprietatem deofinlationem
provenerationepommt. HifiC&P(alm.2.
"13 IpSf^ Aquila vertit i(^a,pi}JiarzTs
ImMitlaiy ofiidamni eleBe. Symma-
chus <c»^0)lauM0tt1i ;(^9dtpiSic, Sidorate
fwre^ nuncredditut Adoraie vel OfcH-
iamini fiUm. "13 enim utrumque &
fHnnn five eleSimt, & fiHnm denotat.
Hiaonym. conoa Biuffinum. Biir$in-
qmt, &*fiUMtdicitiiry tytleSHsaepu^
rns, S^idifftHT peccavi fi verhnm am^
hiffiHm di^rs^ interpretatione convertif
&• qni in commentarioHs , nU libertas eH
difiermdit dixeram adorate filhtmt in
ipfi corpore , ne vioientHe viderer inter"
pres {jy Jndaica calHmmar locnm darem,
dixerim aderate pnre five eleEte : oHod
,Aqidla ^Hoqne (T SjmmachHe tranfiHle"
rnnt, Melius tamen illi , qui 13 Chald.
per filiHm interpretantur , quam qui i
veiboy^^pnrificavit fivee/rgfV, dedu-
cuntj praeceditenimcom.9. nnx *33
fiiiHs mens es tu, £t fic etiam fimiitur
Proverb.3 1.C3 i.com.2.ut nout Aben-
£fia, &exlK>clocoprxcendentemex-
ponit, ut utrobique eodem fenfii T3
pro filio ponatur. Hzc obiter ly olc ce
jxt^t» , redeamus adinftitutum. Ita
idem verbum pcr3 fiimitur Regiw
cap. 19.com. 18. ubihabcrur nan SdI
S;;3*7 V13 je*7 iJ7x a*3"»an Sa
*!/ pS9)K/ WK OmmagemiaqHanon
CHrvavemnt fifi ipfi Baal y ty onme ot
quod nm dfinlatHm eB enmk i xx ver tunt :
Jletvla. i^ -^vetlet a. KX 2;(^^u44' yv^
'tujTif, Apuii Ho^am cap. 13. com.2«
Tlpe^^ Ofidentnr^ Symmach. & Tbeo*
dot. reddidenmt, adorantes ^ Aquila
Kgt\tt^i>xi\ii i Ofinlantes, Ifieronyni.
Pro eo qnod jnxta Sjmmachmn^ Theo^
dotienem vertimus adorantes y jiatdlie
interpretatHS eH >(56lat^#x»»7tc , id eHp
deofinlantes, S^ enim adorant yjolent
deofinlari manHm fiiam , qaod Jobfiicijfi
fe negat , dicens , fi ofinlatHsfiim fWOMHt
meamapponens ori meoy 0*c.
RXG AL r lUfl.
I l^ boniviri eHy Marte Prater,']
OAavius Marcum Minudum fi:atreiii
appellat. Chriftianus Chtiffianum. Ac
' pag.4. Czcilius adhuc Ethnicns eun*
dem Minticium ficedam compellabit,
qHanqMamtihiyJdareefiratery hxc igitur
appeUatio fi^ acUcto £c cdigionis
uctiaT*
OCTAVIUS. IJ
frater , hominem domi forifque ' lateri tuo inbaerentem , fic
in hac imperitise vulgaris cxcitate deferere , ut tam luculento
diein lapides eum patiaris impingere, ' efEgiatos fane, & un^
&OS , & coronatos : cum fcias hujus erroris non minorem
ad
mritirque certe in OAsLvio : Aditdfais in
Caecilio.
OUZELXUS.
T^aree fiater»] Fratcis nomine non
folum vocantur germani , (cd ctiam qut
iiroilibus conveniunt moribus , parci^
que per omnia funt > & ita Odavius
MimacinmfTatremappeUat. SicdAx^
^it Graecis. Suidas A*<Ax9« eixei at, «p-
fco^oir7«. Hefychius, A'<f^X9i{/fli;, X9J-
t Laterihioinharentem.']Mani3iiisz
Delnde fuerere tw Uteri yfracederefiU-
l4n>» •
AppulejusMilefiar.Iib.2. Mf^us adfut-
rebat tateri finex. jam gravis annis. &
lib.9. Keqmfiinue anns adharens lateri
temerarius adnlter, Hierbnymus^ad Fu-
ziam. Kee freenrater cidanmfhratns « nec
firmefiis coSaBanenSf nec candidnlns ac
mlncnndns ^da-^hareat laterHms»
WoVVSRUS.
I Ejflffat»s fitne,'] Sidon. Ub.4. ef-
figiare inumn^s* Frudent. deafciato
fnppUcare mfiti* ApBlej.FI6rtd.rrMfCMf
Jotamineejjlffatns. Fervulgatus inos un-
gendi & coronandl lapioes. forte ex
iilo , <po<(f legiifius Genef. cap.28. Lu-
cianns Cfaaronte: tI eiiM?6i ^^wnat tvc
>i8«c , i^ yS^O t^^^ffi ^^^ Ffeudom.
Tibollus tib. I. eieg. t .
lUm yeneror finfiifts hal^et defirtns in
agris^
^en vetrn in tri^jioftmda firta lafis.
Coronatum autem ufum variam , &
multipIloBm inDeorum cutttrfuifle alius
dicendilocuseritv ApaLMilef.4. Ar-
nob.lib^..Hoiat. Ub.4. Ode^. Ful-
gent.i. Myth. Tuftin. ApoL2«.CIem.
Alez. MiAty.Ub.1. cap.8.
ErMSMHOKSTias;
Ldt^es' mSkt O* eoronatos.] Vide
Obiervab iKiAai «i Arnob. Ubco i.
tffifUtos,'] De verbo efigiarttBK&t%
Savaro ad Sidonu ApoUinaris Ub.6.
Epift. 12. qoibas haec loca addere pote«
ris. Fapias: Effi^iare ^ firmare. Apa«
leius Metamofph. Ub.11. pag.ir. Ex^
trinficnsmirisfimidaebrisefigiata. Mar-«
tianus CapeUa de nupt. PteloL Uh.6.
p^.130. ilnifpe memoratnromnia pojfi
efipare. Vaa^iiS* mirisfirmis efinatam .
Auguft. de haeref. cap.86. Tertn£annr
ammam dieit efipatnm eorpns ejfi,
— — Deimoeorforenmejfi f Ucetnonefi'»,
Coronatos.] VidePalcaliam de coro*
nisUb.4«cap.4.
HlltAKDUS.
Mfigiatos &* mtBos.] Arnobius nb.r.
Si qnando confftexeram Inbricatnm lapi'»
demt^exoUvim^nine firdidatnm. Sic
enim rede correxetont eruditi£[I ho«
mines pneeunte MS. Reg. in quo {cri-
ptum nnguines ordinatnm. Hac autem
de re dicebamus ad eum Arnobu Uk
cum.
Et coronatos.] ArnobiusUb.7. Etiam
diifirtis , coronis aficinntnr > O' fiorihns^
Quem in locuffl plura obfervabanms.
O u z s r I u s.
lapides nnBos.] Undos VOcat UfU
des Odavius^ quia gentibus in more
pofitum erat lapides, quos pro iMs
Vialibus & TerminaUbus colebant, ao«
guentis deUnire. Du Viales nimirani
nonnunquam cx uno lapide , &: effi»
giato > aUquando etiam ex congerie
multorum lapidum , five congeries illa
lapidum De^ adorata oleo , ut Du Via*
lcs & Tcrmihales. De un^hiri viaUum»
Appulejus Ub.i. Floridorum> ubi £c
aliafimilisfuperftitionisreceiilet. Ke^
qne entmjt^nsreUffofitmmoram viatori
oljecerit , ant ara floritms redimita > atit
/petunea fiondihns y antqnercns cornilms
onerataf ofttfitgns ptHUlmttrmst^i 'Jtl
tttnm
t€
M.Mixacii FELitis
lns JLBdEnEQ piflBii ^ TuBinbaa
^CiKccSixBs likig. Eodcm Ccnfii &
?^^ JCiilK^. Rfioepcat. ficnt. tit.2i*
^Ct .mritsej tnrnimmeu Vd fic JCtt
f5?-'-§'>- IXdcTcim. moto^ indi-
kr.Miajrm ,tfmnsLfuU/ve Smmhuks.
0«iilliba.F3acK^
» P^ Ufit , fhtts dejhtmsm
tm fmqme,
nwtm^ jU ijfiUtm
Jfm yMtidt
imtf mgm p^fkm, Sttmm Sfittmtnt
4SW^
M^mmgmtttmtttmttntxmt
J^tti/xrttmsj^ — •
J^wwttlU$atytii6w
mUmmf i
^MtfitrmmtfiMt mtMtitt &mtt fi^
Seneca l^ciis Hippoltto:
~* mmiims im cmtffittr
Dhtfit ^m JOriittrftfmSLfM.
AutcLProdcntiusUbwi. coniza Q.Sym-
machum:
T^hBEtB EbLi. Elc^T. A^inlQus in
AsQlo^ Xt^ fi^^^iJipmtl^ifidtm
■"•*■■ » ^*" /«i*i«rwMftB»i» fimbms
r^ar. Kei|Dendai tamea iapi< Ttrmf-
'mscoL TiboLIibLi.H^.^. Fiopcrt.
Iib.£i^^
fiar ^mmtit tJdque U-
etsan tt^pidcoongefio, pro
tctminis cnyhanmt, nt yfifAu Ijfi-
dtsfimks in<SUdL6LSoGptiaGrmmti,
uTifmtxiUt, DcqoibasndcJ.Baar*
dekxioD ad iUnd Pctronii , Grmrntrum
twmmtmlmm JM^mtmtA. Ab andoribus
de tfps lin&tandis ▼ocantnr Haccrvi
Scwfitmits, tfiz in oKtam ac conom
dtfiftpbanfc. Qoicqnidcnimtntutiilum
2c ^ftigjinm clamm cft y a Gcsds 0gb«p-
:v6cdicituc DcimdiiiaaaKm&culta
congseoci b»as & acerroiuiki Tbeo-
pbtaftns <fe' i^ni^tufMf* i^ ? x«{v»«
a«9 xiS«T ar -mk nfiiJ^i > vaeM»? ctt
't XM»i3mixmt»r jfjfim.x^t9 J^^rat7«i9l-
Hi hpMJnn acenri in prooemio Oraca<.
Ionan> qosmlgoSil^llarum nomine
gaudem> qnambcncjamnondiipittOk-
xoGuammiF^fMiUxiBmf.
K«f xi§«M^Mtr«> ^ dyiKfJULltL ^^^
t.h wmcfdkiOxiBttfgvrjgifJuCim.v»S'
FicbantantemaceiYil^dimi^ Gswds
Extrctrtmmmmm mii fttmiti, Ct U- \ IB^ffnmmKift diAi, inUviis, trifiis,
fst'utc > wddnista hoooccmMcxcuiiis ad
Hcr-
O c
T A V I U
UeitmAis, quas vocabant , hoc eft^ fi^
tuas Meicurii quadiatas , ad itinera dc-
inonlkaiida. quos viatonun quifque
prxtehens crebro jadu Iapi<{um ai^e-
oat, ut ita fadlius viam iodicarent.
Hac de cauisa eft , quod Mercurium la-
pidumcongerienidixerint. Uidorusin
GlolTis : "Merctmiy /apidnm con^eries iu
cacumine coUixm. De ms Corn. Scverus
in Atna.
— • gfMlif acfrvM
Exfiiit in^ariiiu jaBis ex temport fa^
Bicuiituracervi illi l^p/^oxf c Nicandro
in Theriacis :
T^F oi )£ >JQm(^ 7*9 jy tffiuutdf > «r*
feuovlec.
Vbi llc SchoUaftes: "E^ ffittitaj; , a«c
X/8kc (natof&jfjLtyi£i cfc 7?^^ t £'p^v.
De his etiam Epigramma Antholog.
IIb.4. cap. 12. intell^ndum eft.
X\Bpft)OT« x/9if ov tm^ —
Xt illud Heliodori Athioptcor. lib.^.
Kf iJ^Ki ya.o7e' iTnf^ipiv ti ^QjL^Mh
1 A-yiXfAetQy iTnoiifJLOtc y iffJieuc Tt jy
>iQoiC mTf/ec^y. Quam vcro ratio-
nem gentlles funt commenti de jaftu
lapidum a Deoium (ingulis 7 cumMei-
curius \ Junone ob patratam Argi cz-
dem acciuatus , calculum eilet fubitu-
rus^vjde Gs apud Didymum;, iive alium,
ad OdyfT n. ad illud Foeta; :
H^ -ikFtf 'mU^ , odi J'!* E'ffjieu^
Xo^(^ «9IV,
.Ubl inter alia ait : 0'^df v x) tkc av9p«-
.JTKC ^XB^ ^ *"*' ^^ Tjfjtlw E' ff^H yjnd
w Ms O^g 7P 'f S"fcv «y«tf rS^rtv
JfSliB»iy*fJl6vet i K) If&TTOTf ? OK.(AxKy7Wy,
«wpKC 7ro#«v x/d«BV , ^;ij^^v7atc, /a>e^-
fictf^iy xiBnc iy Tiirvs j(jfcX«v E^p^atcKC
Xo^vc. Ab hoc ritu adagium eft apud
Hebrxos , UK pniT 0^*?ip"1oS id eft,
ffforpt lafiiem in TAerl^if» De quo
Drufiusproverbiorumclafreprima. li-
bro 2. provcib.54. Et huc ctiam qui-
dam tiahunt iUud quotquot iuerunt
$• 17
vcrb.26. commate8. S^DoS THW T3
noaiD3 ?3« ")m5: IUD Ubi VuI-
gata 0 SicMi qtd rmttit lapidem in acer-
vnmMercMriii ita ^ tnbtdt infifnenti
hontremi quanquam illud nDJi*^oa>
Interprctes Gracci, Chaldaeus paraphra-
ilcs , recentiorumquc plerique fundam
reddunt. Ccterumhicjaciendi lapidcs
mos edam obtinuit apud Indos , £c
Arabes , hodieque adhuc apud Muham-
medanos viget. <^ dereeleeanslo-»
cus eft hominis Chrifiiani , fed qui A-
rabice adveirus Muhammedanos (cii-
plerit. £jus verba Latine leddita ht-
bentui apud Vincentium Beliovacen-
fem Ub.4. Speculi Hiftoiialis : J>uamm
India gentittm > qna oocantttr Ztcldam
O* »Alharachiima > antiqttd confiiettid»
fitit^ nndes & decalvatos, mafmfipte
tdtdaiibus perfirtantes fimHlachra T)4eim^
tutm circttmire y angtdos qtwqne ofadari^
^prt^icere lapides tn acerviim > ftd ^a^
fifrohomreJMtsexfirttebattir. IndeeHp
(fttod in libro Salemoms tUcititr S -Qw fy^
jicit Upidem in honorem Tvlercttrii, Fa^
ctebant atdem Ijoc bis in anne y Sofe fiHi-^
cet exifiente in primo gradu ^rietis , &*
rurfus , cum ejjet in primegradu JJbrx .•
hoc eH y imtie Verts O* ^utumni. Hxe
ergo cenfuetudo cum ablndis ad »Arabes
defienaijfet > eanujue fue tempore apud
"Mecham in honorem Feneris Mahitmed
celebrarireperijfet : fic illammanereprx-'
cepit j cum tamen cetera idolelatrix lefii'^
?ia remo^jiffet, lUud oerefiU Feneri in
tUa celebratione dicitur exbiberi fiUtumt
ut lapiUi retro , id esi , fub genitalibus
membrisprojicerentur , to quedycnus ma^
xime pdrtibus iUis dominetur, Vnde id
adhuc tiodie fit in domo Dei iUicita qttom
vocant, HadenusiUe. Necminusele»
ganter Bcrnhard.Brcidenbachius^ Pe-
tro Alphonib, cujus verba, etU ali-
quomodo prolixiora funt , tamen quia
iniignan quoque hac dc rc luccm ad-
feric polTunt , non gravabor ca huc
tranfcribcrc. Suntvcrocjufmodi: Hic
ergofifiegradum, fl^egotibiaperte mon"
fir^o qualis iUa domusprius extiterit (lo-
quiturdezdeMcccana) qmd ibifuerjt
JUgis Sapicntifliiii Salomonis, Pro- \fiKnim, CrcuriUuciret Cr, qux diHd
B fint,
x8
M. MiNacii Fflicis
fimty Matmmet fiKertytffnit. Dm filii . ^ffhmity CT fentmU mejfmmt\ hm
Lathy ^namn fcilktt & Mm^» iuarr j "^n* d^Krts si itmmm ttwtf^Mctacmmprtl
dTmmn hwrdkmt , itn^ dm cieLut j Hislitmtt, HisfMnfitmt % H%s cmtnamt*
Id^ld , unmn tx dtbt fdchm Upide , qmcd < Ckm. Alrrandr. jnaiJk^ lilx2 . cap.8*
^eroaimni dttrmmtx nigny qiud Qt- > ^ry^V "»»««« 5if«p»f •# W x«r» «rac-
£/ ^// /V» 4Wf 9 W A«r ld'Aa, ddirdndd f- o Wfcv^ Cf« , «>X^ ^c e-n -nli iiJii>jut
rmm afcendehjtnt csdtwts, ^d M-irtem \ ;y"*»»A*«^« o >«? ]S5j3»>jf «f r^-
quidem qtutndo fol fttmum inirdt arittis ^ «/flJ'3f eii;^<3Uiy fjtfyd>MT ^^f ^fdjv/jut
jgradmm, tpwtidmariet fjonoreB ^lartiiy «acpfl^m > ?';|r9oT/«» >.£y»>* psVai J
incHjutdijceJ^i^tmtimstrdtddpidesyi-' tsU Mko-o^ '^^'r^^ j[^fut^f{, «OJ >S
tieb^ur, ^d Satummm ono , quando f^*riyii fiJhn *r ec YlncJtof, xecra» 3
Soi py/tnum ^adum livra in^diebatur, ntfi^ i^jjj Hp«tf ^n , j^ liju K^Ttfjttt
^Ulib/d ffonorerdtSdtumi , yJff»^ miM/i f^vjfiin, Tcrtulliahiis dc Corona mili-
«f tinfis capitibue thtrificabant. Arabesl tis, Cip.7, SaturnHm Pfytrecydem aat§
^jUiXfHt cum uimntMitis CJr Moabitis fjoc omnes refrrt torouattan > Jovem Disderms
Ido/d adorabant : longifiimo piff tempere foB derncios Titan/tt^ Dat dT* Priap^ ta^
^enienf "Slahumet , prijhnam gentis ccn- mat idem, & ^riadK^ firtmm , c^o
fittudinem mlens tollere, quafi mutato ac paollo poft, Plmra ^uxrentibms, oat*
^uodamn/odo mortf inconfiais opertoste- nia exhdtebit prafiantifiimus imfjactpia'
ffimtntis domum circumire permifit. Std
he "jideretu/ Idolis facrificare prxcipert
Saturm fimufachrum ht pariite in angulo
domus confiituitj cujus nt appareret fa-
eies , dorfum tantum extra pofrit. Idolum
'oerj Martls , quod unditfue eratfitdptum,
fubtus terram mifit , lapidefque fuppoftdt.
Homitiibus attlem , ^ui ibi ad adorandum
tonvtniunt ,lapidesifioi efiulari pracepit,
Cf humiliatis tonfififue capitibus ititra
erura lapides retro ytciare , qui cSr dorfit
denuddtant , quod esl fignumprifiitut le-
gis , ^ ad effugandum dxmones , fe hoc
modolapidesjdceredicunt , quotclamin eo
ritupotius venerantur- Et hactBiflapra"
tfara \tuhammetiindnftria , imo malitia,
fit cum d teterorum cultu Idolorum fuos
qme materta cmnmentdior ClamdiKs Satttr-
nitts. XameHiUiusdeCoromistiber, (y
ori^nes , Cycatffas , Cr ^eaes , O' fo^
fennitates tarmm ita edifferens , mt nmlfjmt
gratiam fforts, nullm tatitiam fiondis,
ttuffumceffntem , amt palmitem» nonali^
cujus capiti in^enias confecratum» Suffi*
ciant bxc e Chiiftianis (biptocibus.
Plinius lib.i6. cap.4. Antiquitus n&-
minem^ nifiDcos^coronisornarifb'^
litum. £tlib.2 1. c. 2.iit Corome Deoruik
honoserantt ^ Larimm pmbitcorum privd*
torunujtte, Cato de Rc RufHca,cap.i4j;
KafemfiSf Idibus , Kcnisfeflusdiescmm
erit corotiam in fccum indat, nempe in
honoremLaris familiaris. Erant Ycti
hx coronx , ut optime ad hunc Catpnis
inl)ibutrit, ifudtameninfjonoremF^en"- 'Aocam Clariflimus Meurfius notaVif,
ris apud . "Murfjom fnam fieri ptrrfdfit, \ inufitatx magnitudinis , quales ^i^ifi
Hxc illc, <]uibus jamacquiefco. Vide] Z>0»<f//V<€ poflea fieri coepcrunt Feflus:
tamenfis'CL. BuxtorfiumLez.Talmud. j Donatica coron^ diSfa , quod fjts viBores
VOCC O^blp^^D- «» fffdis donabantur , fuapoBea ma^fi^
foronator.] SimuUcIira Dcorumco- centia caujpt inftitmt4efunt y fipermorem
TOnis, fcrtis floribufqucomarc gcnti- aptttrum capitibus, quali amplitudine
bus InmorcfuifTe, pafllm apud aud^o-
xes oblervarc llcct. Ar nobius adverfus
gentes lib.y. Btiamne Diifirtis , coronis
ffftduntur , ^Jloribus ? LaAantins Di-
fiunt cumLxres corottantttr. Quem mo-
remdcfitum reftauravit Augullus , iii'
flituitque utbis facerent in anno, vercy
& iterum zfhtc. Suetonius in ejus
vinar. lnftitut lib. i. cap.x. Ft^^mim \ Vita. KomndU rHdm ex anti^s csere^
mtmii
O <: T AV t u ^,
^
Qclte^ iqu^^d ipfum inj&nttaiti r6dundar^» C^ilon hoc kv
mone ejus inedium (patium dviciltis emenli ^ janfi Ubenim ii^
his tenebainus» Ibi 'arenas extimaS) velut fterneret am-
bulacro) perfundeittt Menis und^ tendebat» Et.ut fempet
. marc
(ed & <]Ui &ctis openilMiitiir , ac ut aliaft
atboresDisJUiisconrecnac erant, iu
<)iloqiie-oozoi]te varias^piti impone*
tNMwiy f^Uam Mitd nfiitmt > iitf Af-
iutis di*g3iriftm > di^fiim^mm , fiurum ^
btfkrcMi , ludcsptii^drts f^ ttimpit^iins» :
^t paulo poft , Com^aUfik Lartsvnuari ;
}hs i» anno ir^itmt , Hwmis flmhmM ijy |
^firxtk ' \x\ -Aalulaiia apud Comicum t
t^Qt,z'<,%c%. Biiclioiitqiiit,
'''Hfmctuf0ihm^i$*hafie evifitM flt^
^tiitcimpttith^iit mfifC9 tufir» tani,
InTriiltimmoA^i. Sci.
' Xarhn ttrtina decwdri mium i>9hk
t^intilianus Declamatiotie ecexzi»
f^enenum iuiter tarew fihs^ inter /acra
ntenpc y coronatispariter > ^ms colebamusy
t>iis immortalibHS y 'oenenum Mitjuis tH-
taris hilaii tbedHl Huequoque pertinet
locus e Plautina Afinana , ubiPatafi-
tus h iyngrapho, ^m conTcripicEat» :
icgiti
Tumfi corona^ yfifUt^ limgHenia ittj/erii
" *AncitlamfirriF'eneri-aut Cupiaini,
£t £illuntut alii, damalitecinterpte-
vantur. ' , - ■
In Menaechmis A^t^. Sc. 5.
»/it ego tefaeramfmnamfimiftufjh fdo
Jorns.
Appulqus lib.^.>Miie&tr. f.pmk tn^
fimutacfmkn refideni adictda > quod aoat^
eaie corotiis rofeis emddem recentilms fue-
ratomatum,- Etlio.4. de Pfychedivino
honoreculta. Jamque fer ftatexs tomr-
weantem fofmli fivqmuter ^erHms firtis
<y folmis adprecAntur. antea deSacfis
Veneiis dixerat> Sacra Dea defrruntwry
temfla defirmantur > fnlifinariaprofirHU'
iury ceremamx negtiguntury incoronata
fimulacra , ^ ■ara "jtdme firipdo cinere
fiedata, Meminit 5c Artemidonu 11-
Dro2. OndroaiL cap. ^4. Sti^cu^v
baiA. Quid^ Va(aetiamqaib»in Ge-
cris utebantur i oofeonis omata , fic W-
dlimis, quaeiittniQlaiid^ fiicrant, co-
tOd«'Ad coUum fiirpcnddNintur , ea*
ijMflqoe cotnoa imnrabaittnr > ocvitds
ooloribuB Dis qotbulqae^tisinkiede-
bantur» Sed de his onmibus alibl fbc->-
taffis commodior icrit dicendi locus.
KlGA t t lU).
T jireuaa extimdsteme uudd teude^
batA J^eAa eft hkc veteris libri (criptu*
iSL''\etidehat areudt ; cxtendebat. SiC
tenderiftagitStreti*.
Wo vvsk us.
1 ijtnie knda tendelmt,,'} lUmL C^
tuudeliat,
£ t MEtttroksTtus.
- ienie uuda,^ Ita Lucretiuslib.2..dc
rer. natuia. molUsunda,-
Tnndebat*} Pzudentius Cathcmet*
Salfoffui tandeus ffma tunditfilices,
Hieronjrm. in Sophon. cap. 2. TAarit
fluBibm' tunditur, £t in 9. cap. OfcaBi
Tfrks marisfluHihiu tundebatur*
Vah t Aft Lbct.
- Tuudeb^^} Sth,tendebat^
Ouzsi. lUt*
lemsundatendebat,^ Pioba&te^
efthaBcfcriptura^&malellli, qui^-
debat rubftimunt. lu de Somi» di
ConfblaLlib.2. Metr.8. •
- Ui fluBus avidum marf '
Certo fine coifrceatt
"He ttrris Uceat vofft
Latos tendere terminos*
Quamquam edam funt, quLhic4pu4
Boethium legunt, latostunderetermi»
lejicimus»
antiquii^
fidcsik ao*'
B ar «edit|
, ^m4 j^ **^^ ^
g$»/cemsy mc •9nUrt deuksau wmrM ^*
tiemtuimfifrsmgitmrt afiUmtj^fimSihmfp
fmim tBfftmr^ rtfr^tkatm^. SiCidhefiere
dkixVvg.^. Jfjtdd,
FlmSmtmti fvimmaefit^mmat mihefiert
rfemttf
PdmUtimtfifittmtmMet.
OarKx:i'as..
CmmS* ffmmmfi/^ fimStihmt.] Pxoprit
qpitheta matis» 2c to|uentiflinie .^
(aiptoribusconjanda. CatuUus:
ManiUas Aftfonora. lib. 5.
C§HggritMrfi€ammfelagie » merfi^fre*
famdi
Cmmties emota pi^rk f ^mmtdque rim
«o M. MiNqcii FELfCis
'maj^ edam pofids fl^ibus ioqiiietaiii e^
4iio(if<}ue fiudibiis exibat adtenaub tamen ^ cnfpis» torofiC*
que
ttdit^ qaod(cnfi»nplapein(alfani Inc
conedione cflfjaant. Temdere imni a-
pid ■tramqae valet rxf rmfrrr .
S L 11 E ir'ii O ■ S T I II t.
1 Mmre etumm fefitis fimtHme im^mie'
fMM eitf\ vide GcIliamlilk.i.cafL^^
quicaa(amad^st« .ag.mair cfiaw pc^
atis fladbus inKUbQiidqqL [^i- - .- . .
QuxEX,ias.'
l^mreim^etmmteB,} TettdBanns
d(0 P;dlio.H2ap.i. . ^.cSr iMm /Cirr imfy-
mis t dtim^fidlnijt.itqme mu&mmiim , de
SroHqttilU frabmmi de fimfiris temfferM-
tmm, c^ extentft»4e dfaamMmrimipmetdt»
CvpiaRus^pttt»!. cumrc(pe^adma-
ze , InqmietaHtesfitcmlitmrbimibmm
Wovi.Bas.
2 C40US ^mmtoffiff,] Manil. lib.^.
marif^ fr^jfiouU Cdmides. S^qmofiB
A^fuJhi pco alto & tumido. Sidon.
lib.-2. Sfmmaficamfiitimifctn, Hbmer.
Od. r . TniXi^ etx^. Vide £aiL.Iliad.«u
£lmenho«st ius.
Canis y fimmofiPf^ fiuBikm,^ Hicro-
nym. Tom.i. Epift.^^. ad Innocefb-
.tium: Spumeifit^ caaefimnt, ViigiL
lib.i.Georg.
CoHoIfmHTamtfhtaeonatafiiiciiu
Et8.Aocid.f.528.
FIhRh Jpitmabant cantla cano,
lct&us Avienus Arat. prognoft. pag.69. -
SpHHiofiim latefela^ canefiere cernes,
Cicero i. de Divinat. pag.3 54. Viig.^ .;
Gcorg. pag, i j o. Seneca Againcmnon.
A^. ;. Scen. Delnhra , dsrr. Orpheus
Argonaut.fol.486.' Hicron. Epift. ad
HeUodor. cap^.
H.ER A L DUS.i
£tfi non (ani^ .l}""*'^/^ flft^iliM ex-
ibat ad terramJ] Lucret. lib.2.
Vt mareyqMtanmagni ccmmormnt aqu»-
ra 'ventiy
fTertitttr ia canos candenti mummrt
fi,tBtt4,
Zcno Vcronenfis {ermone de panei\tia
fallidos fltt^M appcUat quos camt¥^'
nucius. Tamn t^ttrtmmm f^JM^t^
•enttf.
Ovidios:
— * IfmmM pmautiftiu albtt»
Cicerolib.i. deDivinatione.
Saxatpie cana fidss^ tuveo ^mmata li»
qnore,
Scncca in Agamcmnonc.
Sidc*ta vibrant Aqtfora & latera in^
crepamty ......
Dirimmntqj cana cjmdscm f^nm$a mare%
Idcm in Hippolyto.
£f tamidfnmmmm ^mfta lemcatem fi-
rit,
Pmdentius Cathemer.
■ Salfi/que camdems fimma tnmdit fili'-
ces.
WowsRUS.
5 Cri^iftonfifiL] m. frtmofi/qne.
Sollnusimtarefimmpsiaieriimm tmtmofmmu
Crifpis. Agefl. Iib.i8. cap.ri. Slmd
:yemtm mart carwkmm cri^itams nitefacit,
Viftor. 2. pct(ccut. Afr. aiw cri^as^
tes,
ELMlKROmSTlUS.
Criffie,] Vidor lib, 2. dc per(ccnt.
Vandal.pag.940. alryei ari/fantes. Lib.J»
pag. 666. Fontinm cri/pantes ryena, Hie-
ronymus in Epiftola, ad Hcliodorum
dekiide vitae (blitari« cap. ^ .Imt^ in m»o-
dmfi^tfttfHm <0f Mf mridaitt : Htet qmt
fnmmui
O C T A'V I U S*
11
^ue ibidem qioxibiis d.ele<9:att pcrquam fumus , cum in ipfa
arqiioris limine plantas dngoeremus , ' quod vidfnai nunc
adpdfum noftrispedibus '-adluderet fluchis, nunc rcla-
bcns)
fimnM jaceniiselententtflmtMtergA eri-
fpentur. Sc lib.1^. in'£ddam proGcmlo
ad Eiiftochlum, /0^640. Mnlti cafns
•pprimunt mvigdntes, Si "jehementior
flaveritventmj tempeflas fimmdini eH,
Si anra moderatier /imma jacentte ele-
menti terga crijparjerit , firatamminfi-
dias fertime/citn,
Vakiae Lect.
Tenfi/^} >VewetiusexMS. tortM»-
fjfie.
Hek aldu t.
Tamen cri/pis torofif^/\ Ita (criptum
m MS. Reg. non tortMofilr , quod no-
tanc. B. Hieronymus ad Heliodorum :
licet in modum fiMgni fu/ian atptor arri"
deat , Ucet vix fumma jacentis elementi
/^tu terga crijpentur. Et in epitaphio<
Paulae : Hmc nftpie pro/peris narjig^inms
wntis y ^ cti/pantiamttris aqMora labens
carinafMUana^
K.IO AX T lUS.
Cri/pis tarofif^l Parum attentis o-
culis Kegiuin ezemplar tnfpexerat qm
f rimus exco renunciavlt rciiptura , tor^
twifis, naro inealibrofcriptum prius
fuerat, /riSpis tcrofi/^ue, & qui cor-
rexit, legi voluit, cri^k/ torofifqMe,,
Venarumtorosmedicidixere, dc/ub»-
MmtoiosFoetx.
OUZEI.XUS*
• Tamtn cri/pis two/if^ihidem error^MS
daie&ati per^m/MmMs.'] Ita fecuti edi-
tionem, quam procuravit Do^flimus
Bigaltius , hunc locum edidimus. In
aliis, tamen cri/pie tortfi/fj. Ibidemer-
roAius deleHati per^m fMmM. AfalCf
toiienda enim diftin^o , & veiba lixc
conjungendafunt.
W O WE KU s.
*■ 1 Jt^vM^ viciJSimnMmappMlfiimnoJhris
pedibMi.'] Strabiolib.i.ubiaitmare in-
ilar animalium' tiycLmeiV jy oMtrei^,
AtiXof J f^ V «ijieiXK ijiirn x^ 'dsu
i
£.Z,HE Vr KOKSTlUt.
.•S^fod vicifiim nnnc adpMlfum nofirii
pedittMS dluderet JIm&us,] Id eft : modo
.acccdcntes modo recectentes undslu*
fdercvidcbantur. Vide^JoH. Pafleratium
ad Catullum pag. 41. Wower. in Noris.
HEXAXDtlt.
S^Mod vicifiim nunc adpulfiim nc/his
^pedibMS aliiuieret,'} Proba ledio Sc MS.
Reg. audoritate comprobata. Seneca
in Qedipode :
Per /r, pater l^eptMneyqMtJlMBM Imw
V^rhnque »oftragemin»s ailMdisJolo,
Sic iioP9axroi\ea uftirpavit eleganter
Gregorius Nazianzenus Sermone de
S. Cypriano r j^ 3«x«Ant inryMfjLiw^
Kf ittic diilcuki ns^earou^HCety ^ftlec "jrAj^
/AecT» y ^nt eidUoilct xjofjtstlet.
W O WEKUS.
- ^ .Aihtderet,] Catullus Nupt. Petei ;
IpliMS ante fcdes /ImBiu falie oliMdebat,.
Ovid. 4.Metam. ^ inalludentibMSMndi^
Sttmmapediany talotpietenms-jeftipatin'
git. Servius 8. JCneid. Indere, movett
intierpretatur. ItacapiendumapudAa«
fbn.Mo/ella: Inter iMdentes exanuna Im»
brieapi/ces, Sed quod apad Ctcaonem
in Top. littus ^ /tuBns eludit , mini-
melegendom, utFulv. Vrfinusrnadet»
tdluderet, neque enim alluiione flu^his
deiinitur littus , fed qua maxime ex-
aeftuat. L112. de verb.fign>MS.iegit,
allideret, QuintiL lib. ic. In littort,
in quod /i maxvm enm /em fiuihu iUide-
ret,
V A K 1 AS L S C T.
^AlhuieretJ] Fulv. Vrfinus. CatuU.
— IpfiMS ante pedes fiuBMS falis altudt"
bat. Sabari editio, HliderH, Ambrof.
Hexasnes. Iib.5. cap.2. Vbi /luSius im-
petMm /uum ad iittus illijerit, Kuffinus
Eoclefiaft: hift. Ub.8. eap.10. Si f»x9
]riinmdbili mida ailidtrttwr» Hiaonym»
B 3 Bpift.
II M.MlNUCII VlBLtlCli
bens , ac veftigia retrahens in fcCc reforherct., Senfim feegue^
tranquilleqiie progrefl5 , ' oram curvi moUiter litoris » * itct
febulis fallentibus Uegebamus, *Ha?fabula?erant6(5fcivii
dif^
Epift.4i. adKuffln. ilUfim fiopnHs d-
£l ME N H O K S T I US.
I OramcMrvimoliuerltttoris.]J!^terib-
liym. Tom.i.' Epi0.4r. ad Kuffinum:
fUTDoafiidenslktori. Lucrctilt$Ut>,^.. .
""^ qtut tmllilms undis
littoris inctuyi bfbmlam lavit kfitar
arasutm, . • . .
Ou> sft xu s^
^oBiter,'} Hoc eft (tnfira» 6c de^
inenteis eodem modo, uti Minudns
hk de tittoie , alii hac voce de monte
ieu coUe , * haud prxruptaE vel ligidc al-
tltudinis, (bd leniter afcendentei n-
fontur. Ciaudianus Epigr. Apon
' .AUo colit mimry parvi* ereBior arwt
ConfpcM clsr^Mt moUiter orbe ttantt,
Ammian.lih.i(^. CtfiKAT mol^er jtditm*
Palladius lib.Pi.cap. 5 ^ Campnt apertior
t^ hwM^em. ffiuvhtm cii^jo fiSente^ /iUf
^ttcens y vri ccilis mcUitcr deilnBtte* Saxd
Grammaticus Daniselih.1.
Jtnfil^ipon longe eft framolSbHS tdita
clividt ■ . . .
CoUibns ^dtt^enif f!y4>finU^cottj(M
ffirati^
Hilarius Prjefttioii- Operis deTrimM-
te : 'I^s fttoqne ^meJamgradiendi initra
wdinanttesy ardkttm hoc inteliigenti^iter
cfivo ^'tfi moHtoye lenrvinotti. JEodem
fenfu Silhts I talicns lib. i .
H^d fnfOiHfil Hercttlei tollmt fl tfiptma
nmri-
Clementfferefietatjugo. — r^
Calpurnius£cl.8.
'^&clrvoflintjacentex^^ "
Appale)us lib.4. Mileiiar, tiemtnti
dtm^i ^^^"^fif^* cUvhIo perotnimM ad
iocmn defiinJttan. Plinxus Juniorlib.^.'
Epift. 6. Cii%m finpm fallens , nt emu.
afiendrretioHfntesfiiasafiendiffu ■ .
^ 1 Ittr fab/Uiffalhifibm^.} Vi|fdlwi'
.^d.«, ■ ■ ■ ^^. '
l
- «i*-» ^taritqne vimujhrmoneleoabat^
Appul. Mildar.1. sittml ji^ qtiod in^i.
firginmt a^eritnditttm fabnlarmn Itpidd
jnamditat Itrjigabit^ Apollonius 8. 5«
apud ?hUdfttatum VCSUtiol t^^* \^t
\6y>t 'o^uifjL^an ^tMloile^. Ha/AVt
h :ii<^xeL>SvTif, ,Hdiqdoi* A^thiop.^
^ovmmoJ^jttQAcistmKitpi^etYy j^ t^
. i itgebamtis,] .Hocefl;tian^>ami^
lildorus OriginumUb.io. ItSor d le^
gendo dicitnr ybqfeH^ ptrcofftndt i tmdm
<y tta^id didtur Ugera tfuicqtdd tra^fit^
Serviusnauticuni efleftKfippoeiQnota];
adillud Virg.2^ Georg*
— primi Ifge litterittram,
lEGE , inquit , nanticun t^ftrm^ymit^''
'nmte ^ adrtavigandum, f2r adltOionem
pottHrtftrri. £tadJS^id.j^
~— crebrifltffmm.fietacencitattrrSew
lEGlMUSt praterimmh nt, littora^
Epiri legjmua., TraBns anttm/ermo d nan-
tia > ^n^funem legertd^^ id eH. coOtgend^
af^ra loca pratereimt, Iden^ ilk & a(|
^neid.2^
)■■ pars cttera ^Pofttmni
^SPonelegit ,fin/fat^imimenfi voltmdg0
ifijieid.^.
Ttque datie linque vftitte pahntfit Si^.
linU,
. Et vada duralegtfaxis lelybeia ceeofn.
Cl^udian. Paneg, in^« Confhl. Honpr»;.
lUjrialegitnrplagalitttrif. '
£t in Prasfat. Iib«i. de Rapt. Proleipb.
. Vttorafict^tramitefnmmalegenf^
Valer. Placcus Argonaut. Ub.i.
^-r dum HttordMdmU
^AnfiaBn ftnnofa ItffmK. — ^
'Spnmtfirmqnt legfm^.fiaBa St^yliact^
Bopinhis liih.9* Thl(haid.r
"'oiridifipitlegftdtvt^aProJjmiuti .h.
OCTAVIUS* 2J
mflerentis de navigatione narratio. Scd ubi cundi fpatiuni
latis jufluin cum fermone confunipfimus , candan cmcnfi
viajn rurfus verfis vefHgiis tercbamus. Et cum ad id loci
veituiii eft , ' ubi fubduda? navicula: * fubftratis ' robori-
bus»
ttiam defignare jam pridem monucre
Ciitici. Ita Piaotos Pcrla Ad. 5. Sc. 2.
— — Sed^degoafjticlo^
Hoc vide qtue hac Fabida elt»
.VpudPetronium habes. jQManam eU^
nqttit , hacaudacia ^ aut ubi Fabidas O*
mtecejjitra tairocinia didiciftis» Item,
Afij^os jam deficiente Fabularum con-
texttt» £t deinceps ^ TJtrumque tamen
tanquam non a^ojcerem Fabtdam tactd,
Q^ omnia de re gcfta capienda fmit.
Vi9e plura apud CI. Gruteium Su(p.
Iib.i8.cap.j.
Meur s ius.
I Vhi fiihduB* navicida fubftratis
rohorihus , &c. pueros ^vidmus certatim
^eftientes , eJrr.] Locus infignis oucm
quamvis (anum , non prxtcrmiierim
tamen, fanandi GloiTarii. Duoautcm
ineonoto, Lufum puerorum , Scmo-
remveterum, qui navibus in littus ex-
traAis robora {ubfternebant , ne cari-
nx earum putilcercnt : quod Lyncei
inventum eiSe ex Pluloftrato docui ad
Lycophroncm. Vocabant quidem ea
robora Grxci tf/uAloit & <fd.XAyfaf,
teflibus Suida , Etymologico , 5c id ge-
nus Grammaricis, quos^ quia Com-
mentarium non (cribo , omitto. Latinl
vero Grxcifnmtes Phdanges, Nonius
Kfarcellus. Phalang^ dicuntur fuftes te^
tttes y qtd navihufjid^icitmtitr 9 cum at-
trthuntur ad pelagus , oelcumad littora
fihiuctmttir,: ttnde etiamphalangarios di"
einms , qui aliguid oneris fuftibus tranf-
whunt, Chariuiis lib. l . FalanXymititum
dicitur, FalapgJt fufti^ cui deiigatur.
Glloflarium : Fatangarii, AtQo<p6^t, le-
|0, Ap^Go^o^f, Item Plutlangarii, ci
9r\eioviC SuML fiat^_^ov1*f, Sed&Var<-
rojiis apuii eundem illum Majrcellum
Hoc de ifto morc. Tranfco ad puero-
rum iufum , qui tcftarum in mare ja-
culationibus ludebant, quod etiam-
num fa^tatur. Graxi imgpeixto-juief
appellant. Suidas: iTn^xxilttv tm^
J^et 'f y tw ^eti^HQv 01 TTtuJif, '6p»a.yjt
d<piivlic e<Vd«Xfltar«r. Vide Uciychiunv
Etymologici au^oicm. £a vcio crat
ejus latio, ut viftor pionuntiaretur
cujus tcfta longius procuriciet , iciili-
letquc (xpius. Claie fuggeiit ipfc Mi-
nutius vcibis (equcntibus. // fe in pue^
ris 'viBorcm fcrebat , cujus tefta O* pro^
curreret tongius , &* frequmtius refitirtt,
Julius PoUux lib.8. Cf^nnvi r ^-
'keLilicav K^ ^ tJt/kloc J^Trrexiiic d^tATtv,
d^B/uiivlic «tJrS Ttt ts^ ^ jfstlctJuju^
7nt<hifjieL}x cv «r»« \^p 'TO vdhi^ iTnc/^o-
'n^ ^dy^ovlt, Pluribus hxc tra^i ^
Leo^rdo in MifcclL monuit me ami-
cus quidam mcus.
W o wcmu».
1 Sulftrati^ robarlbHS,'] €AyJ.yf(BUC,'
PoliuK lilx I. Nontus. PdMtgf. quanquan»
Minuci us non tam dc iis fiifti bus , qui'
busnavesflibducunturt fedquibus fli*
fpenfx eriguntui , quos putninos appd-
hfle veteics coUigo cz iGdoii Ub.19»
nempe quodiniisn^rv^/, utMinucius^
J loquitui, quiefcebant,
Elmenhokstius.
^ Raboribus,'] ^oLxdyfouc, Latini^»/*
vinos vocint, Papias: Pulvinifitnt ma-^
ehin^ , (ptibus naves dgducttfttur ^fub^
ducuntur inportum»
Ouzziiu*.
Koboribus.'] FufHbusaaffioiibus te-
, retibns , quibus riibjeftis ndves trahe-
bantur^ vel ctiam quibus ^ terra fu-
fpenfx fubfiilciebantur. A Graecis <^a^-
. hetyftc difti. Hefychius , Etymolog..
veibisphalatfffstc&nhitq, csxeraivU- iGizc. Suidas in ^«xa^c. Jiil. PoUux
ctQoibus iiigeniis icftituendacdiqqfiOi il&b«7..C8p.3;i.§t9. T«i ;$ % vMly$Jxee>.
»4^ *
r^ M. MiNucii Felicis
labiis preiEt. Tunc Odavius ait: ' Non boni viri cft> Marcc
frater.
J%OveromG!offisideo <^(xn/jM 0ettn~
Xix^v , & a.earct^%oi BetnXvas > dici
cuftimo» nont quod (blummodo im-
peratores & pitndpes cdi honore affi-
debantor, ledquodplurifflam>ti(que
quafi propriusr adotationis eultus efllet;
ctBn autem ad alios deferebatur , id
tzalatitie & plerumque blan(fimenti,Tel
adulationis ergo fieri ibiitum. Atque
liioc concludo Gloflbgjapbum deno»
ifttnationem k digniore petiiile. Ce-
tetum hunc morem deos adorandi fa-
ne antiqnifiimum , & non fblum Ro-
snanis , fed & Oriend ia nfii fiiifie,
manifeftum eft ex hiftocii Sacrl Job
capite 31. commate 26» 17. dc iS.
:]^in y HTi *?n^ o m hkin
•pjT Kin DH : "sh ^r piyni ^2*7
*V^^ HdM ideft^ 5# viiii Solem cnm
ffLntdefitYtt antlHtuim tuMitw incede»-
tem, Ct* fiduShm eH n» dbfimdite ccr
metnn , O* admota, eB mnuuu mea m^
etiam hac eH initjmtas a jutiice tnmli'
€tmda, qmafic u^Affem DemnfitpremMm»
V^^Sn '•T pl7ni LM. reddiutt d 3
^tlSftfittt tm^ek t7i7 ^/uieLTi fioi ifixnnty
fi mtmmm meam oti adtnotam deefittlattts
fiim, Symmachus , jy «t^etttvu&tiC** «
j$9^- 1*9 «%^ 70 ^fML fMnH' O* adera-
vit ittarttts mea ciretmt os mettm, Hiero-
iTfmva , Et ofittiattits fnm mamem meam
•re meo. Szpius vero in Hebracorum
phrafi l>eo(cul^tio eft Adoratio. Hie'
xon.lib.i.contra Ruffinum. Slm ad-
erantfilentdtofittlarimanmny &*capita
fitbmittere S & pflullo poft : Heh^aipxta.
littffia fita proprietatem deofitdationem
provefteratienepontmt. Hillc&P&lm.2.
*13 IpSf j Aquila vertit i(si^Apt>Jianrs
cibXix7ac» ofinlannni eleBe, Symma-
cfaus 4»gf 0lt£U>N9ee^« ;(^d4p£i; , j4dorate
pnre, nuncredditur u4dorate vel Oftu'
lamim filinm. 13 enim utrumque U
furrnn five eleBimi > & filimn denotat.
Hieconym* contca Ruffinum. Acr«in-
quit, (^/tUusdiciturt t^ele^s ae pM>»
rus. S^idigitur peccavi fi verbum anp-
biffium dirsersd interpretatione converti^
& qui in commetttariolis , nU libertas eH
differendii eUxeram adorate filium» ii»
ipfi corpore , tte violentMe viderer inter-
pres O' Judaka calumniar iocum darem,
dixerim aderate pttre five eleBe : quod
^Aquila quoqne tr Sjmmachue tranfiuie*
runt. McUustamenilli,quiuChald.
per filium interpretantur , quam qui k
vcthoy^^ purificavit fivee/«-^>, dedu-
cuntj pracoeditenimcom.^. nnx 'J3
filius mens es tu. £t fic etiam fiimitur
Provcrb.3 i.cj r.com.2.ut nottt Aben-
£fra , tccK hoc loco prxcendentem ex-
ponit, ut utrobique eodem fenfii "^3
pro filio ponatur. Hsec obiter j^ cJc cy
'Jta^tk y redeamus adinlHtutum. Ita
idem verbum pB^r fiimitur Kegik
cap. 19.com. 18. ubihabetur nsn ^31
Sj;aS iiri3 vh "iB^x Doian S3
' w pi9)((/ '^VH Omtdagetmaquatton
cyrvaverunt fifi ipfi Baal , tr omne ot
quod non dfiulatim eli etan. x xx vertunt :
Udtla, Kf '^ydlet « ix, i)(stf*4^ V'^
; TH ^Sgee^X , • ly ymi gvftfli a h ^to^atwpnC*^
djjt^. Apud Hofeam eap. 15. com.2.
Tlpe^^ Ofcmentury Symmach. & Theo*
dot. reddiderunt, adorantest Aquila
jC5c7*l>'X*y]ic , Ofiulantes. Hieronym.
Pro eo quod juxta Sjmmachum^ jitee^
dotionem vertimus adorantes y jiqtdia
ittterpretatus eH )(stlaLpt\Hfl%s ^ ideB,
■deofiulantes. S^ enim adorant ,^fileni
deofiidarimanumfuamy qHodJobfieijJe
fettegatydicenst fiofiulatusfiimmanung
meankappmem ori meoy 0*c
RXG AL T itlt.
I T^ boniviri efi , MartePrater.']
OAavius Marcum Minudum fxatrem
jappellat. Chriftianus Chciftianum. At
' pag.4. Czcilius adhuc Ethnicns eun*
demMinttcinm ficetiam compellabit,
quanquam tibi% Marcefrater , hxc igjtur
appeUatio fak adicftus £c ceHgtonis
utriaC>
O C T A V I U $• IJ
frater , hominem donu forifque ' lateri tuo inbxrentem , fic
in hac imperitise vulgaris cxcitate deferere , ut um luculento
diein lapides eum padaris impingere, ' efEgiatos fane, & un->
&OS , & corbnatos : cum fcias hujus erroris non minorem
ad
mritirque cene in OAsLyio : Aditdfais in
CaBcilio.
OUZSLXUS.
74aree fiater»] Fratds nomine non
folum vocantur getmoni , (cd ctiam qni
iimilibus conveniunt moribus , paref-
que per omnia funt ; & ita Odavius
MimacinmfratremappeUat. SiceiAx^
^9t Graecis. Suidas A*</Vx9« e ix^at, «p-
fco^oif7«. Hdlychius, A'<f^X9/{/flt;, xoj-
t lateritfioi»hareHtem,']Msaiiilis:
Deinde harere tw Uteri yfraceierefiU-
l/tm* ■
AppulejusMilefiar.Iib.2. Mujus adh^-
rei^t tateri finex^ jam gravis annis, &
lib.9. Keqmfiinue amts adharens lateri
temerartMS adnlter, HierOnymus^ad Fu-
ziam. Kee froenrator ealamifirafns « nee
Jmimfits eoSoBaneus, nee cattdidulus ac
ndftcmtdits i^daadh^ereat laterHnts»
Wo VVSRUS. '
I Effpatds /ant,'] Sidon. Ub.4. ef-
figiare inummbns» Frudent. deafeiato
frppticare fyiti, ApBlej.Flortd./rwfCMf
dolamineejfipaius, Pervulgotus inbs un-
gendi & coronandl lapides. forte ex
iilo , <po<(f tegiriius Genef. cap.28. Lu-
cianns Chofonte: 'n eitHfei si^etrafoy tvc
»J8«c , i^ '^UO 1*^^^^ \i^v[i Pfeiidom.
TiboUus tibi I. eieg. T.
"Hmn veneror fiuflipes habet defirtus in
Seu vettts i» trivioflorida firta lapis.
Coronatum autem dtiim vatinm",' &
muItipUosm inDeorum culttf fuifle alius
dicendilocuserit. Apol. Milef.4. Ar-
nob.Ub«)..Hoiat. Ub.4. Ode^. Ful-
Sent.i. Myth. Tuftin. ApdL^^.Clem.
Alez. ^iAty.ub4i.cap.8.
£l.MSMHOKST ins.
lapidets' mS^iCT* eoromttos.^ Vide
Obiervab mxfbas «i Arnob. libco i.
EffigUtos,'] De verbo ejfigiaretttaitt
Savaro ad Sidonu ApolUnaris Ub.6.
Epift. 12. qBibus haec loca addere pote«
ris. Papias: Effipare y firmare. Apa«
leius Metamorph. Ub.ii.pag.ir. Ex-
trinficusmirisfimuiaehriseffigiata. Mar<«
tianus Capella de nupt. PhiloL Uh.6.
p^.130. Siffifpe memoraturonmia pojfi
effipare, Vaa^iiS^ mirisfimus effinktam .
Auguft. de hsrref. cap.86. Tertumanur .
anintam tUeit effipatum eorpus ejfi.
— — Detm corforenm ejfi j lieet tto» effi'»,
gi^um,
Coronatos.'] VidePafcaliiim de coro*
nisUb.4.cap.4.
Hsit A£ DUS.
MffigUtos ^ miBos^ Arnobius Ub. r-
Si quando eonffrexeram lubricatum Upi'»
demfirexoiivifif^uine fiedidatum. Sie
enim refte correxeront erudtti£[I ho«
mines praceunte MS. Reg. in quo Ccti^
ptum ungtdnes ordhatum. Hac autem
de re dicebamus ad eum Arnobu Uk
cum.
Et coronatos.] ArnobuuUb.7. Etiam
diifirtis, eoronis afficiutitur > O* ftorilmsi
Quem in loouffl piura obfervabamns.
Ouz s r ms.
lafides unBos,] Undos VOcat UfU
des Odavius^ quia gentibus in more
poiitum erat lapides, quos pro Dis
Vialibus & TerminaUbus colebant, uo*
guentis deUnire. Du Viales nimiruns
nonnunquam cx uno lapide » &: effi-
giato > aUquando etiam ex congerie
multorum lapidum , five congeries ilia
lapidum De^ adora^a oleo , ut Du Via«
les & Termihales. De un^uri viaUum,
Appulejus Ub.i. Floridorum^ ubi £c
aliafimriis(iiperftirionisrecenlet. Ke^
que erdmyi^tureUpofamtmram viatori
objecerit , aut ara florilms redindta > aut
ifelunca fimdihus , aut quercus eomibns
\onerat4f atttfiiguf fellilmetronatay vel
Hitim
iS
M. MiNiitii pElitis
fham collicklusfipimineconficrafMS^ *vel
tnmcus libamittt htrmgdtus y vel lapis
uHgmue deUhMtm* Clemens Alezandiin.
Stromat. lib. 7. 0/ auToi ^ »'h)/ ;mF
^y^oifjuvdflct Aidor» 7Q J^ Xt^mvov,
Tiiyru^f iBt^mujuiMflii, De Tcrmmali-
bus Auftores palfim de Limitibus a-
grorum. Quos inter Siculus Flaccus
terminorum defigendorum litum ele-
ganter op^do delcribic. Cmn temunosy
inqUit y di^nerent > ipfis qmdem lapides
ipfilidam terramcottocabatst proxinieea
Ifcdy cpdlms fifiis faBis defixuri eos e-
roHt 9 ^ w^nento 'ueUminilm/que > Cir
toraus eos coronabant* In fiijlif autem
^bus pofiturieos erant 9 /acrificio faSioy
hofiiJlque imm^tadata cafil%fadlms ar-
dentibiUy infojfti cooperti fkngMine in-
fifUahant y eoque pM^es & thura ja&a-
bant : favos quoque ^ '•jinum , oUaqMe
qmbus c9»fitetMdo erat tenmnis facrtan
jfKrii info/jTd adjiciebant y confumptifque
rnnmbus dapibus igne , fupeK ^aientes reli-
^as lapiJes coilocabant , atqMt ita diji-
gpftti cura confirmabant* Atque hinc
plurima ^iptorumlocacapiendafimt.
Tit» Lucretius lib. 5 •
""■ velatum fiepe rnderi
yertier ad Japidem -"^
VLifgiL lib.12. Aneid. drcaesordium.
"~" faxum circMmJpicit ingensy
SaxMm antiquum , ipgens, campo qui
forte jacebat
Umes agro pofitnsy iitemnt difiemeret
arvis.
Fapinius lib. 5. Theb.
~- rapitingenticonaminefaxum
' J^w difiretus ager —
Juvcnalis Satyra 16.
Improbus aut campum tnihi fi "jicinus
ademit^
m^Mt facrMm tffotUt medio de Undte fa-
XMm.
Seneca Tragicus Hippolito:
""■ nullMs in campofacer
JOivifitagrosarbiterpopulilapie.
AureL Prudentius lib.i. contra Q^Sym-
machum:
Bxercere manm non pwuttt, O* /*-
pif iUic
Sifletit oHtiqMHSi qfiem ctngerffite^erai
error
FafciolffiautgatlinapMlmoneregarey
FrangitMr & nMlUs eJMtatur ttrritinui '
extis. ; . .^ ^ . •
Sic tenmnales lapides appellat Ammiait.
Marcellinus lib.18. Eodcm fimfii &
Panlus JC.lib.5. Rcceptai:. fcnt,tit.2i»
dicit arbores terminales. Vti dcJCti
leg.i. §.5. D.dcTcrm. moto^ indi-
fiximinatim arboresUpidefve terminalef,
Ovid. lib.2. Faftor*
Tertnine , five lapU > frjt es defirtns in
agro
Stipef, ab antiquistu qMoquenome»
habes»
Tibullus lib.i. E1<».t. A^gus in
Apologia. Kegant fi rtidiffi ant lapidem
unSnm , aut ramum coronatumin finibus
ejus. Frcqucntius tamen lapis Termf-
»»/erat. Tibul. lib.i. Elcg.j. Propcrt,
iib. EIcg.4.
Jtut qmcunque facer quaUt ubique U"
pis.
Acerri etiam ex bplde congefto , pro
terminis engebantur, ut y^vfAot lapi^
desjnudes in^GIolT. & Sofipater Gmw^
01 T l^f yiBot. Dc quibus vidc J.Bour«
ddotium ad iUud Petronii > Grumorum
endnentinm fiagmenta* Ab an^ribus
de agris limitandis vocantur Hacervt
Scorpiones y quia in metam ac conum
definebant. Qnicquid enim in mtulum
& iaftigium elatum cft > a Gritcis akop^
Tncfdidtur. Deunduraautem&culm
congeriei hujus & acervonim Theo-
phrailus <c%c it^etai^eu/jtof. i^ ? XtTnt^
^af xiQdf G9 Tcuc 'TftoJbts , ieaeAuv ofc
0? XnnuBa tXeuov nfitty^oift j^ y»»at1a wi-
owv r^ tts»^mcvix*na-af , dTre^f^dTlt^,
Hi lapidum acervi in prooemio Oracu<-
Iorum> quxvulgoSit^Uarum nomine
gaudient > quam bene jam non difputo,
vocantur avf^fjutla. M'd»v.
Kecf x/d«tldt ^otUA y ty dydh/jutlet ^^"
K«tv 9r»^J]bi^j x/dttv 0t;J«K«^bui]«t laJ-
Fiebantautemacervila^dum, Gntds
I E'ffjLMoi hSfot didi , in biviis , tiiviis»
' qua4dnis ta honoxcm Mttcuiu t ad
Hci-
OCTAVIUS,
»7
Ilefmiilas,qii3svocabant,hoccft,ft^ | vcrb.i6. commate8. S^DoS THW O
tuas Mercurii quadratas , ad itincra dc- nOJllD3 ?38< ")P)C5 - lUD Ubi Vul-
monikanda. quos viatonun quifquc
prxteriens crcbto ja^ lapidum ai^c-
bat, ut ita fadlios viam indicarcm.
Hacdecauisacft, quod Mercurium ia-
pidumcongeriemdixcrint. Ifidorusin
GloiHs : Mercurii, lafndum congeriet iu
cdcumine cMijtm. Dc nis Corn. Sevcrus
in Atnl
— • qHolit iufmui
^filit impariUti jdSis ex tempore pt"
Bicunturacervi illi l^f/^eexf c Nicandro
in Theriacis :
1m oi pc yJQtu(^ Tty i^ XffAMMf > «r*
ir««ev7«c.
Vtn llc Scholiaftes: "E^ffMiutj; , a«c
yJBtis natof&jfji.iyi£i cfc Ttfxluu % E'ffAS,
De his etiam Epigramma Antholog.
Iib.4. cap.i2. intel^gendumcft.
I'tepy "E^ffjLei^ fjLt «'^^^'«p^vlfc i-
X vBpwOT/ XiQivoy 0u^v —
Xt illud Heliodori Athioplcor. lib,^.
jj «cA)x^ v*o?c" «OTJejc^^v H ;;^e4ed)Hfv,
1 A-yiKfJiet(jy tTno^fJLOtc y iffJLOUC Tt jy
>iQ(ni «wTTf/cc^v. Quam vero ratio-
nem gentlicsrunt commemi de jaftu
lapidum a Deorum (ingulis 7 cumMer-
curius a Junone ob patratam Argi cz-
dem acciuatus , calculum eilet fubitu-
rus^vide fis apud Didymum;, iive alium,
ad OdyfT n. adillud Poets :
.UU inter alia ait : 0'^d«v x) ric ctvdpw-
?T<c <t;^e* ^ ^^ «P TifjLlw l^ ffAH yj^el
♦WtC 0<^KC 5»y TP 'f S"«eV «Velf tS-tov
JliS^Bliy*fJt6vA y J^ TfffTFOlf ^ oK.(Al«fy7WV,
owp»c 7ro#«v x/d«BV , ty ^ij^^vlaec , /a>e^-
^<hk{9 xiBnf iy ti/tkc i{$i.Xhv "RjfJLauaf
y.opH(, Ab hoc ritu adagium cit apud
Hebrsos, UK pniT 0'*?1p"1oS id cft,
/parpt lofidtm m TAerl^if. De quo
DruTius provcrbiorum daile prima. li-
bro 2. proverb.54. E^ huc ctiam qui-
dam trahunt illud quotquot fiierunt
gata, SicMt qm mittit lofidemin acer^
Vftm Mercftrii i ita ^ tnlndt infifnenti
hwtremi quanquam illud nDJi*^oa>
Interprctes Gneci, Chald^us paraphra-
ilcs , reccntiorumquc plcriquc fundam
reddunt. Cctcrum oicjaciendi lapidcs
mos ctiam obtinuit apud Indos , U.
Arabes , hodieque adhuc apud Muham-
medanos viget. Qui derccleeanslo-»
cus eft hominb Chrifiiani , red qui A-
rabice adveirus Muhammedanos (cd-
pierit. £ju8 verba Latine reddita ht-
bentui apud Vincentium Bellovaceti*
iem lib.4. Speculi Hiftorialis : Duamm
India gentinm 9 qM oocantm' Ztchiam
O* ^llMtrachmna > antiqna confitetnd»
jniti nttdes & decalvatosy mafnifipte
tdtdatilnts per/onanteffirmdacftra T)^emo^
ftum ctrcnmire , angtdos qttoqne ofctdan^
^projicerelapidesinacervmny qtd^pta-
fifrohottoreDiisexfintebatitr, Jndeetfp
tfttod in libro Salcmonis tUcitttr S -Qw pro^
jicit Upidem in Ijonerem TrlercMrii, fa-'
ciebant autem Ijoc bis in anno > Sole fcili-^
cetexifiente in primo gradu ^rietis ^ &*
rurfns , cum efiet in primo^adu librx .•
Ijoc eH p imtio Veris O* ,Autumni. Hae
ergo confHetudo cum ablndis ad ,Arabet
defceudijfet > eanujtte fuo tempore apud
Mecham in bonorem Feneris Mahumed
celebrarireperijfet : fic illam manerepr^-
cepit j cum tamen cetera idololatria 'vefii^
?ia remcjiffit, lUud "jerofoli Feneri in
tUa celebratione dicitur exbiberi filitumt
ut lapilli retroy id eJi y jidt genitalibus
membr^projicerentur , to quod f^enus ma-
xime pdrtibus iUis dcminetur. Vnde id
adhuc fjodie fit in domo Dei iUicita quom
vocant, Hadcnusillc. Necminuscle»
ganter Bcrnhard.Brcidenbachius«x Pe-
tro Aiphonib, cujus verba, ctfi ali-
quomodo prolixiora funt , tamen quia
iniignem quoque hac de rclucemad-'
ferre poflunt > non gravabor ca huc
tranfcribcre. Sunt vero ejufmodi : Uic
ergo fiffe gradum y 0'egftibiaperte mon"
flrabo qualis iUa domusprius extiterit (lo-
1 quitur de xde Mcccana) y W i^» /<rpr/f
JR^gis Sapicntiflimi Salomonis, Pro- \fHrmnf CntriUucire, Cr, qu^ dtBa,
B funty
i3
M, MiNUCit Fflicis
fi-Ht Jajlmmn fiKtrijgfirit. Tlif/Hii
l^ili, ^mnunfiiluii&-Ms^, haic
JimM, hnorAtMi i^ ■*"" "''i»*
/do/a, unaKixdltifdSbmUpiJi,fmi
Mntmiiani illrriBBrx nign, ipadCa-
im. tpiillAntl. llifiaiipiidUn, M«-
^riLipiJtjlaliaKmnSatiiniitJllrrmtitx
tilU in M.<riii haiKirtm , '.iiirmitiTiiit.
£i iii iHjKHi W JxicJdila mlmimldtt-
rnm tifiradcbna catniti. .Ail M.irltin
^niiirm jiaiiis fil frimiim in!FJC irirtit
ptdimt, ipaimBiiiiriiiknitrtaiiiiirtiif
ainjiiiilifitpiiBr, Htmiitttt,Upidtsj.t-
clrkiiunr, Lii SiHOTBim •jiro , qnandi
Sil priantm fffdnm HirJ inf^rrdiikuiir,
^••ijMtaiiaierrrMSitliirai ficqm niidi
M llafit c^iibiurliiirificiiiiiiii. •irnliei
l/litijut alm,Jmimmtii ij- MotOitii hac
idalA adwAioU : tsniifiimef.Htfoipire
iimifni tiljhMatt , prifiiniim genlii aa-
fitiiidiiitta as/tni ttlterc , i/iiiifi mntiito
. qaedmmhdii tuott , iacmfiilil afcrlii tc-
^nmialii dMmHt cimimirc ftmafil. Sid
)» viJtrtlii/ Idelis fntrificnrl prxciftrt
StiKrai fiuniiiclirim i» pitriclt ia M^ds
<f«MH {oi^iiul , cujus at iiffiirertt fi-
tiii iittfimtiUitimtxlriif^Ml, Idilnm
•BiriMialis , ijiitdiadiijia trat fi^plnm,
fibtiuttwmiuifil, UfidrpiHi fHfp^rml.
Hmiitiiiins avltiH , qHiiiiiiiddderattdim
tmvtHhmt , L^Uti ifim tfiii/iifipn^pit,
&■ himalialli tcBfifipii cjpiiibm iatrn
tmrt Upidei rtltn yiHart , fnf C dirfs
demidiaiut, qiad iJl fipamfrifliaiclt-
^il , ip- ild t^lgittidiim ditnisati ,fihac
tiudaUfideijiicttt dicnot , ipaiclnm in tt
ritiifiiiiti'.:t>itrivitiir.E:h,tctRiBtfric-
ilatfMiAionmeliiadiifiiia, inamditii,
Kt am i telcnrHm cuIIh lAuhrion p«"
ijMlmril, ifimtHBfiiiiiohuKtemt^n,-
ril ^M .'MttchMi fiiM) fiiti ftrmifil.
Hzc lUc, (luibus jimacqincfn). Vide
ianicaGrCi. SmtorEuniLci.Ta!inu(l.
fwfflW*»!.] Simulachri Dcorunict)-
lonis, fenis floribuTqueormtc gcnli-
bus inmoieRiiQc, jnfliioipndauflo-
lesobrervareiicel. Arnotiosads^ns
genteslib.?. Itiimnt Dl.fc^tii oiwih
ffficiHninr , (jrfinrUiiu ? XjflantiiK Di-
viiui.li)lU[nt.lil>.>-Dip.i. fiBj»m
dt/fruii, C^ fericuU rtetffirmt; liM
'Jtrmlicrer jd dtirHm lnKpUcmc*mnH
Hiilibtat, fiisfacriScm , Hil tm«^Bf,
Glem. Alatandr.jraiJli)-. lib.i.cap.S.
BifW^ii/vmiTijaysiFMTi^jLsrB ifitt-
Jh.tayifum'. ia imn^nKir Stsfxm
* hiyt, a iTmfnLhif tiTn IJpuftinr
xdl'^ DTl nufit^xic siyifcay^iit iripSiKtr
i 91»«©. «n , aMa ;5 S-n tSi tidiiyus
K^Tmifiii^. i ju 2se«>,« * i*>-
KnU-si df^giai ;tviJ,i,aiSiial^*ilYii,fiit.
•nefnrja, fj^Wai ^ijai- pW?. i}
tar MnVa; ^irta„!f^Tii(it{. •Ou jS
firiiy^t fiAn ? e« ilneiat. «e*»» 3
iA^ iW Hfttj ^iji , ^ tW A'fn'Mir
'4fi'f- Tcitulliihus ticCoroiwmili-
i, Clp.7> SxtMrniou Plil/ecyi!eni niitf
iniiiiferteartrittiim, Jmna JJindetHt
prndcjiRiiTieinin. Dai&PriaptM-
aiiu idem, &■ ^rcjJait fertam , &(,
ac pauUo poft, Piura ijHjreneibui , ™-
aia exhaeHl prafiMaifiimni ia/iaeqni^.
— ' ammenMstCUHdiHiSalMr-
mtliuidfUnmisliber, &•
mgiat, ^cmffM, &^citi, & ff
littnUiitti imm icxtJlffirtns , »/ iW/dn
yjf/<w jRbw, nxlUm /ntitiau fimdii,
cuJHi Ci^l! iirsiHiai csalecrMim. SdH-
ciani W ^ ChiilHanis fciiptoiibui.
Fliniio lib.id. cap.4. Anti({uilu:
inifiD
■.31IC0-
lltum. -EtIib.ii.c.2.aitCo«urfDrtr™
Miwi tnut , c> Liiriam pHllicnrMmpri-Qit-
iirumipie, Cato dcRe Ruflica.cap.idi-,
VtWu, ldib„i, NiahftfiHsdieiaam
eril emiiJtU iii fctum iiidai. uempcin
JionoieinLaris iWniliarif. Etant Tcia
hxcoionx uiopdmead huncCa^nis
loeum ClaiilHinus MemGH^ notaVif,
inuIitaEC magniiudims, qualei ttiluit
Diaatloi poilea fieii atpeiunt. Fcftui:
Dmalicjicmiuidiilii, ^ml hii viSittt
ia /mlii JiH.iianlnr , ^mtpiiitit ma^ifi-
aplAtHoi clpiliiHi, guali ampliladiBt
temilelitum reftauravil Augullus , in-
Aituiiijue uibis luccreni inanno, vciei
fc iteium x&3te. Suetonius in cjus
ViO. Hmmdlit tliitm tx iBUi^uii tnrt-
O C T A V I U
tiamtAis, quas vocabant ^ hoc eft^ fi^
tuas Mercurii quadiatas , ad itiiiera de-
monlkaiida. quos viatorum qui^que
prxteriens crebro jadu iapidum auge-
oat, ut ita fadlius viam iodicarent.
Hacdecauisaefty quod Mercurium la-
pidum congeriem dijrerint. liidorus in
GloiHs : "Mercttmy /afidtfm congeries iu
cdcwrmne coUixm. De ilis Com. Scvcrus
in Atna.
— • qKolif acfrvut
Exfiiit in^arilm jaSis tx temport fa^
BicuBniracend illi l^f/^taxf c Nicandro
in Theriacis :
Jm oi pi U^AjfSJie 7* i KfXffMUM; yle^
veuovlep.
Vtn llc SchoUaftes: "E^ ^fittitaj; , a«c
\ffjLeuHi Kf KtBei^ie TOTntc. m IffAtixa^^
>JBtis (nataf&jfMyai €ic Ttfxluu ^ £'p^.
De his etiam Epigramma Antholog.
Iib.4. cap.i2. intell^ndumeft.
I'iefy 'B!ffMi)n fJtt '0»%^5'«;^v1fC §-
K'iiBfannt ?J9if oy ougfv —
Xt illud Heliodori Athioptcor. Ub,^.
Kf iJ^Ki v*o?c iwW^^y « ^Q/t^eiiy,
"3 A-yiXfA.etQtif im<ntfjLot( y iffJieuf Tt jy
>i9o4i imTftcefhiy, Quam vero ratio-
nem gentlles funt commenti de ja£hi
lapidum a Deorum finguUs 7 cumMer-
curius \ Junone ob patratam Argi cz-
dem accufatus , calculum eilet fubitU'
rus^vide fls apud Didymum;, iive alium,
ad OdyfT n. ad illud Foeta; :
H^ -wsrfp Wx/i^ > ofli J^ 'E*ff/ieu%'
Ubi inter alia ait : 0''dfv x) ric avdpw-
jTKC *;^e* ^ ^^ «f Ttfxlwl^ffAiyj^tt
♦WtC i^KC ^ TP 'f S"fOV «V«tf TS^rtV
JliS^Btiy*fJL6vet y J^ TfffTFOf ^ oK.(Al«/y7WV,
WKC 7ro#«v Xid«v , ;^ ^^yy^ti; , <a>e^-
^aM.<v x/9kc f$ ti/tkc icjfcX«v E^p^atCKC
xo^Kc Ab hoc ritu adagium eft apud
Hebtsos , UK pniT 0^*?1p"1oS id eft,
ffrarpt lofidem in TAerl^it. De quo
DruTius provcrbiorum claile prima. li-
bro 2. proverb.34. Et huc ctiam qui-
dam trahunt iUud quotquot fiierunt
JRj^is Sapientiflimi Salomo&ist Pro-
$• 17
vcrb.26. commate8. S^DoS THW T3
noaiD3 ?3« nm5 : IUD Ubi Vul-
gata 0 ^jrw^ ^ia nuttit iapidem in acer^
vtm Mercttrii > ita qm tribtdt injifienti
hworem > quanquam illud nDJi*^oa >
Interpretes Gneci, Chaldjeus paraphra-
ilcs , recentiorumquc plerique fttndam
reddunt. Ccterumhicjaciendi lapides
mos edam obtinuit apud Indos , U.
Arabes , hodieque adhuc apud Muham-
medanos viget. <^ dereeleeanslo-»
cus eft hominis Chrifiiani , fed qui A-
rabice adverfus Muhammedanos (cn-
pferiL £ju8 verba Latine reddita ht-
bentui apud Vincentium BeUovacen-
fem Ub.4. Speculi Hiftoriaiis : Dttarmn
India gentiitm , qtta rjocatitttr Ztclnam
O* .Albarachtima > antiqnd con/itetmU
jniti nndes & decalvatoi , piagnifipie
idtdatibus perfinantes jinmUchra T>jemo^
nnm ctrcnmire y angtdos tptoqne ofctdan^
^frojicerelapidestnacervHmt ^^a-
fifrohottoreDiifexflruebatHr. IndeeHp
qnod in libro Salemonis dicitur S -0» pro^
jicit Ufidem in Iwxorem Trlercurii, Fa^
ciebant autem itoc bis in anno i So!e fiili"
cet exiflente in frimo gradu ^rietis , (^
rurfiis , cum ejfet in primo^adu librx t
l)oc eH y initio f^eris O* ^Autumm. H^te
ergo confuetudo cum ablndis ad .Arabes
defcendijfet > eanujue fuo tempore afud
IMecham in honorem yieneris Mahumed
celebrarireperijfet : fic illam manerefr^-
cepit j cum tamen cetera idololatria lefli"
?ia remowjljfet. lUud '•jerofili Feneri in
tUa celebratione dicitur exbiberi fiiitumt
ut UpiUi retroy id eJi y jitb genitalibus
membrisprojicerentur y to quod f^enus nut'
xime pttrtibus iUis dominetur. Vnde id
adhuc ffodie fit in domo Dei iUicita quom
vocant. HadenusiUe. Necminusele»
ganter Bcrnhard.Brcidenbachius-ex Pe-
tro Alphonfo , cujus verba , etfi ali-
quomodoprolixiorarunt, tamen quia
iniignem quoque hac de rc lucem ad-
ferce pollunt , non gravabor ea huc
tranfcribere. SuntYcroejufmodi: Hie
ergo fifle gradum , &'egftibiaperte mon"
flr^o qualis iUa dontusprius extiterit (lo-
ouitur deacde Meccana) qmd ibi fuerjt
fMrm»i ^CHfiUucirty O* 9 qt^ <^*^*
B funt,
i8
M. MiNueii Fflicis
fitnt , Mahwnet facere JHjfent, Dho fitii
lofh, J4tmnon fiilicet & Moabi ha»c
domnm homrahant > ibimte dm colebant
idoU y Httum ex albo fa^hm lapide , ^ttcd
Meranium > altenm ex ntgro > qnod Qt-
mos apiellabant, Et ijhtd qnidnn > fx ni-
^roUptde, inhonorem SatHrni,altermn ex
albo in Mar/ij honorwm y rjenerabantur,
£/ bis in anno ad hac Id-Aa adoranda eo-
Twn afiendebant cultores* ^d Murtem
qmdem qnando fil primttm intrat arietis
gradnm , qnoniam aries honor ?Fl Martisy
tn CHJus difiefiio^e, ut mos eratjapides ja-
rieLmtur, ^Ad Satumum 'onro, quando
^ol primum gradHm libr* ingrediebatur,
iquia libM honor erat Saturni > ficqtie nudi
kc tonfii capitibut thnrificabant, Arabes
'^oque cum ^Ammonitis & Moaldtis hac
IdoU adorabant : lon^fiimopsRtempcre
<feniens "J^Uhmet , pfiJHnam gentix con-
JuetHdinem nolens toUere , quafi nuUato
qHodamnfodo more, inconfiais opertoste-
ptnuntis donmn circunure permifit, Sed
he videretM/ Idotis facrificare prxcipere
SatMrni fimuUchrum sn paricte in angulo
donm confiituit , cu)us ne appareret fa-
cies y dorfitm tantum extra pofitit, IdoiHm
'oera'Martisy quodundiqueeratfhdptumy
fibtus terram mifit , Upidefque fuppofidt.
Hominibus autem y qui ibi ad adorandum
(onveniunt yUpidesifios ofiulari pracepity
^ hHmiliatis tonfifque capitibus intra
crura Upides retro jaHare , qni & dorfa
demtdabant y quod f /? fignHmprifiina le-
gisy tp' ^d effitgandum dxmones y fi hoc
tuodoUpides jacere dicunt , quosclam in eo
tritupotiHS venerantur. Et haceHillapra-
tUra MHhammetiindnfiria , imo malitiay
Mt cum fi. ieterorum cuttu Idolorum fitos
inhibuerit y ifiud tamen in honorem f^en"-
de/ernit , ^ periodd receffenmt ; im
'vero aJacres ad dtorum tempU concurrunti
Hssiibanty Hisfacrificant , Hos coronant»
Clcm. McxsLndi.jtrouJky, lib.2 . cap.8.
Ei^pwJ Tvtviw ^pdfeoy oi iif Xofo» wat-
JklayHfAvii^, K» \mK^<tJ>uy J^xSot?
i^ Xs^», ht f fxf^stx» tSto» ijpvfjiiror'
«<^' 071 xa^estfTxJic «7pp«;:^tf^ av^CoXo»
0 H^du^ e?» , dfXai yS oti Toti eidhoXotf
^Twyo^a^te/. 6 yh So^oxXhc ^ fatp-
x/oj-ay rtp;^7ov /Aiydxm ^av Tipdvafjict
fto^etiiTn, ^^^Mav xiyar f6J'a ^
tw! MHfra4 SotT^a ;(^7attVf» "^o yS
'^rri^i f6dhiy Tr ojt UtieJutf. n^vtf 3
«<A<3j tW Hpati' <^(tm , iij 'rftJ KftrfAtf
^yppVy». Tcrtulliantis dc Corona mili-
tis, cdpby. SatHrnum Pherecydem ante
omnes reftrt toronatum > Jovem Diodoruj
poff deviflos Titan/ts». Dat O* Priapo tA-
nia4 idemy t^ ^riadna fertum y c^<.
acpaullo poft, Plura quarentibus y w»-
nia exljtbebit praflantiflimus in hac quo^
que materia commentator CUudius Satur-
nius, "HameHHliusdeCoronislibery C^
ori^ttes y O^cauffds , ^T ^eaes y & fi*
iennitates earmn ita^edijferens > ut nullan
ffratiam flortsy nultam Utitiam fiondis,
nHllHmcelJntem y aut palmitem , nonali-
CHJus capiti inrjenias confecratum, Suffi-
ciam hxc ^ Chriftianis (criptoribus.
Plinius lib.id. cap.4. Antiquitus ne-
minem , nifi Dcos^ cbronis ornari (b-
litum. Et lib.2 1 . c. 2. iit Corona Deorutk
honos erant , CJr larsHm publicorMmpriva"
torumque, Cato de Rc Ruftica^cap.i^j^.
K/demisj Idibus , Kcnisfeflusdiescum
erit coronam in fccum indat. nempe in
honoremLaris familiaris. Erant yer^
hae coronx , ut optime ad hunc CatpnTs
locum Clariilimus Meurfius notaVif,
ris apud .Mucham fkam fieri ptrmifit, \ inufitatae magnitudinis , qualcs ^iSm
Hxcillc, cjuibus jamacquicfiro. Vidc j Z>o»r<//c<f poftea fieri coeperunt Feftus:
iamen fis^Ci. Bmctorfium Lex.Talmud. j Donatica coromt di6l<e , quod his viEtorer
' sn ludis domtbantur 9 qua poBea ma^fi^
vocc CD^blpnO.
(jotonatos. ] Simulaclira Deorum co-
lonis, fbrtis floribufqucornare gcnti-
bus inmorefuifle, pafiim apud au£^o-
xcs oblervarc licet. Ar nobius adverfiis
gcntcslib.7. Btiamne Diifertss ^ coronis
ffficiuntHr , &'floribus ? Ladantios Di-
vinar, IflftLnxtUb.2.cap.i« ^iSiqimn
centut canffa fnfljtHtafunt^ fvperrndrer»
aptarum capitibns y quali amplitudine
fiunt cumLares coronantur. Quem mo-
rcmdefitum reftauravit Auguftus , iid-
ftituitque ut bis faccrent in anno, vefei
& iterum zftate. Suetonius in cjus
Vit<u Honmdla wfiam ex anttquis cme-
mtams
O C T A'V t U ^i
^
a(lte> tjukiii ^d ipfum infaiittam rsdundaire» C^^ hoc fer-
mone ejus inedium ipatium dvil^tis dnenfi j» janhi Uberum li-*
tus tenebainus* Ibi ' arenas extimas y velut ilerneret am-*
bulacro) perfundem Medis uho^ tendebat» Et.utlempet
iNMwf y pimlUiim MiM nflittdt > kt Sf- \
iutis dHgwinm > diah fikmirnim , ptenm
htfnrciiif , IwUspieiitans^^tmpkJiliH^, \
^ paulo poft , Compitalitiii IJarts wnutri
bis itt amto irlfiitmt y 'Mhfiis fimlrttM ijy j
^fiirjis% ' in -Aalulftria apud Coniiciitii '
Ad.2;$&Sb fiiidioinqiiir,
'7ifi»ctMfiMhmfmi0'hafie em^mai flt^
'tiacimpB^jant tnfko nofiv Lark
InTriilummoA^i. Sd,
-Ijartmt9nnadecwajnmiwni>9hk
t^ntilianus Declamatio&e eeeXXi»
i^enenmn initep. £4ivy faos^ inter ficra
menfic , corenatitpdriter > ^ttos cUebamMS,
Diis immortalibus y 'oenemm dlitpds hi-
laris hiloH idstditl Huccnioque pertinet
locus e Plautinsi Aiinana , obi Patafi-
tus ^ i/ngiaplio, giiemconrcripletat»
Tumfi eoronas yfirtd, mffitnta ^njjerii
- ^ncillamfarri Vleneri-dnt Cupiaini»
£t £illuntut alii, dum alitet inteipte-
tantur. ' « -•
Xn Mensechmis A^5. Sc. f.
,/^t ego tefaeram formamfiarripmffi fao >
Jorjis»
Appulqus lib.3.Mliefo. tponk D#^
fmtdachnemrefident ddiddd , qnod aocu^
rate coroUis rofeis emddem recetmbns fue"
vatomatnm.- Etlib.^. de Pfyche divino :
bonoieCUlta. JanBque per plMeJis tom^
meantem popnli fireqnenter fioribns fertis
<r folidis adprecAntnr» antea deSacris
Vcneris dizeiat > Sacra J>ed defirimtnr',
templa defrmumtnr ; ptdtnnariaprefemn-
tMTt eeremenix negiigfmltiry incoronata
fimtdacrd » ^ 'ord "jidtid fHpdn cinere
fiedatd. MenC^t tc Aitemidonw li-
bro2. Ondiocnt cap. ^4. lit^ajfSy
dftfc «tvdi^i )§ *}JiJhit Tws tto^cn^KHQ
ly nfojui^fAtyoii y tmpttuvi dydiBctf «tl-
OTV. HK' JifAt fArt» <f^prAdhf V^rtCit-
mare
fed & <]k^ iactis opcmblntiii , Ac ut aliat
aibores Dis Aliis cdnfeciaac eiant , iu
<)[loqiie cozonte variascSipiti impone^
baufe. tjud^ Va(aatiam(]aibiBin £r-
ciis utebantur ; cotonis ornata > & n-
ftimis, quaeinhnolandje fiierant, co-
touabad coUun^ fijrpcndebantur , ea-
Qimqiiecotnuainaiitabantui^ acvittit
ooloribos Dis qoibiiiqiie ^tis iniiede-
bantur» Sed de his ommbus alibi fbc-
taflis commodior ierit dicendi iocus.
R16AL t lU >•
T Afenaa extimaaltnii tmdd tende^
hatJX ^eda eft h^ vcteiis libri (ciiptu-
tauf^endebat arende .* cxtendebat. SiC
tender^plagaifretiik
^o vvsk u s.
1 tjtnie knda tendebat.'] KOOL E^
tnnikbat,
■ ELme w M-OkSTIUt.
-- lenie nnda.'] Ita Lucieuuslib.i..d€
lei. natuia. moUistmda.-
TMndebst\\ Pnidentius Cathemer*
pag.97.
Salfifjni tandens ffmna tnnditfilices.
Hieronym. in Sophon. cap. 2. Marie
fittSiibite' tMnditnr, £t in 9. cap. OfcaB;
T^ks marisfbtBibui tnndebatMr.
VAk t AK Lbct.
• Tniukbat*] Sab.teHdebat^
OUXBl zu t*
lemsnndatendebat.'] Proba&fe^
- eft haecrcriptura ; & m^e illi , qui tnn-
debat fubftituunt Ixz dc SoirtmKS di
ConfblaL lib.2. Metr.8. •
- • Vi fln^Hs avidnm mar§ '
Verto fine cotfrceatf
2^e terris Uctat vagis
Latos tendere tentmnos^
Qaamqiiam edam funt , qui hic 4pu4
Boethium legunt, Latostmderetermi^
i»«r;'qa^ le^onem nos rejicimus,
i^ilioet qdar eft contra MSS. dc anriqmT^
Wfcwn At 0011 fitai Pii fiMOIliBi, liittkmqiioqiieefEtioiiiimfidcQ^ ac«
io M. MlNUClI pELlClS
»mar? etiam pDfitis flatibus inqMietum eft,etfi'npn 'canis fpa-*
^ofifi^ue fiudtibus e^bat ad tetram) taiiien ^ ^rifpis, torofif*
. ,"- ■• -^ .-■■ . •- . • que
redit^. quodieoteipiaoeitiruUip]) hac
'corre^ioneeffid^t Tenderie efiixn a-
fud tttrumque valet extendere.
E X. M E ir'H o ft 9 T X U f .
1 Mdre eftMm p^tisfiatibiu im^er
$t$m e^A Vide Cklliuq^Ulx2.ca|p.j5..
ouiqtufam.adto^ fxtivcoi^^^as»^
&is flatibus undAtoidwii. . . .^^.'aV.-.: . .
QU.^BLIUS. - . •
T^arfjnfmetMm eFi,] Teit«lHaiitis
de PaiUo.-ca^.x.. . Si4i&' nutri fidts infy-
mis , t{iim-&*-fi4klif:^^ne mktantihns , de
SraHqtdUo frobpmf de finfiris tjnr^rd-
tttm, c^ extempiode decumanirinqidetat. '
Cypianus ^pift» i« .fium refpe^ ad ma-
ze , In^iuetantesfitcvlitMrlrtmbMS* -
Wov«.aus.
2 Canis Jpnmop/^/^ Manil.lib.'^;.
ntarif^ fnfindi Canicies, S^umofus
A9>fdd)tc pj;o alto & tumido. Sidon.
lib.-z.. Sfmmo/ic4»efiitiMp{tH, Homer.
Od. r . 'jnXtUu axa, Vide £uft..Xliad.«.
ELMEtfHO-RST lUf.
. Canis, fiwmfifi^ fiu^ibM,] Hicro-
nym. Tom. r. EpiiL^^- ad Innoccn^
.tium: Spumei flMcUs canejhtnt, Vixgil.
lib.i. Gcotg. ,
Cano ^Mnrantfi^ta concitafiMBM* [
Et8..^ncid.f.528.
FIm^m ffntmalantcarMlacano,
Peftus Avienus Arar. prognoft. pag.69. *
Spnmofian latepela^ canefiere cernes.
Ciccro I. de Divinat. pag.j 54. Vttg.^ .1
Gcorg. pag, 130. Seneca Agamemnon.
KQt. 3. Scen. Delitbra , O^c, Orpheus
Argonautrfol.486; Hieron. Epift. ad!
HcUodor. cap.9.
H.ESA1DUS*<
£tfi non Qtni^ Iffnrnofifqj fiuBibMS ex-
ibat ad terram.'] Lucret. Hb.2.
Vt mare,qftKmfnagni cemmormt aqwj-
ra 'vcntfy
fTertitur in canos candenti mamare
ZenoVeronenfis (crmonedepatientia
pallidos fluBus appeUat quos can^s}^'
nucius.
rtcMrfit volnmlnMm, qnafi )m terra c§-»
gnofiens > ac violare devitoj^s ndra pa-
tientiainfifirangiturj Hfdem^flMBibMip
^nUmt cofftuTi refraha^Mt, Sicalbefierf
dititVi^.^.^neid.
FlnStMSMti primoeeepitqMMm albefcert
. . . vento,.
PaMLatimfefi toHit man*
Ou5:*ii'U«.
Canls ^tfVtofif4i flnBibMS.] Proprit
epitheta matiS) Sc frequentiffimc .^
fcrlptoribusconjunfla. CamUus:
TotaqMe renuffisJpMmii incanmt Mndom
AfoniUus Aftronom. lib.5.
CongiritMrfiuMmpeU^ , merfi^pr»»
: fmdi
CanitieS emota msarit , ^Mmaque rim
gentis.
Ovidiusi
— Jjmmis /onantibm albitm
CiceroUb.i. de Divinatione.
Saxaque cana falit^ niveo ^Mntata li*
quore.
Seneca in Agamemnone . .
Snlcatd vibrant ^tqma tT latera 1»-
crepanty . .. ,.. ..
DirimMnt^ cana cjtrtdum f^Mnut mare*
Idem in Hippolyto.
' Bt candjMmmMm ^Mma Leucatem fe-
rit,
Pmdentius Cathemer.
. Salfi/qHe candens /^nma tMndit fiU-
ces,
'W O WB RUS.
? C"^** t^rppfiq^.] M.S. tortuefi/que,
,Sql\nus:marefinMo/if lateribns tortMofMm,
Crifpis. AgcU..lib.i8. cap.rr. jQuod
;yentMS mare caruleum criffdcaHs nitefacit.
Viftor. 2. pcrfccut. Afr. ahei cri^ar^
tes,
Elm£Khorstius.
Cri/pis.] Viftor lib. 2. de perfecut,
Vandal.pag.94c>. alvei cri/pantes. Lib.j.
pag. 666, Fontium cri/pantes nena. Hie-
ronymus in Epiftola, ad HcUodorum
delaude vitz foUtoriae cap. ^.Zic^/ in mo^
Tamn t^nmtrm pallidt- vi 1 'dmfi^if^fum teqmf arrideat : Ucet 'oix
fimnm
' ' O C T A V I U S. II
^ue ibidem aioxiKusd.eleftati perquam fumus , cum in ipfo
spqupris limine plantas tingaeremus , ' quod vidffim nunc
adpdfum noftrispedibus ^-adluderet fluctos, nunc rcla-
benss
pmmui jacentif e/fntenti/hiritu terga cri-
fpentur. Sctib.i^.in'£{aiampioonnio
ad Eiiftochlum , foL 640. TAnlti cafits
•pprimunt nifoigontes, Si "jehementier
flaveritventmt, tempefias finmdini eH,
Si aura ntoderatior fumma )acentis eU"
menti terga cri/paverit , pirdtamminfi'
dias fertimtfat,
Var I AE Lect.
JV»j^fr] WowcriuscxMS. twtm-
pffM.
Hei al du s.
Tamen crifpis torofifj^,-'] Ita {criptum
m MS. Reg. non tortnofis , quod no-
tant. B. HierOnymus ad Heliodorum :
licet in modtm ftagni fitfitm a^r arri-
deat , licet vix fumma jacentis dementi
J^iritM terga cri/pentMr. Etin cpitaphio.
Paulz : Hmc wftpte pro/peris narjigafttimns
ventis , (^ cti/pantia maris aquora tabens
€arinafMUafoU^
Hio A K T lUS.
Crifpis tmfif^] Parum attentis o-
culis Kegium exemplar tnfpexerat qui
primus exeo renunciavlt rcriptum , tor-
tmfis, nam inealitMX> (criptum prius
fiierat, friSpit twfofifcpte, & qui cor-
rexit, lcgi voluit, cri^id torofifque»,
Vcnarumtorosmedicidixerc, &jubjh-
nimtoiosFocta?.
OUZELIUS*
■ Tamen crifpisterofif^ihidem error^s
deleRatiperqMamftanMi.'] Ita fccuti edi-
tionem, quam procuravit DoAilfimus
Kigaltius , hunc locum cdidimus. In
alii>, tamen crifpif torofif^ Ibidemer'
ronhut deiefiati penptam fimm. Malc;^
tollenda cnim diftin^o , & vciba iixc
coniungcndafunt.
W O WE KUS.
- I ■QvMJ 'vicifUmnimcappd/Mmnofhris
fedilrttt.] Strabo lib. i . ubi ait mare in-
ibr animatium' dittirvM i^ cMnH^^
£.I,MEN K O K S T lU S.
.QMod viafiim nMnc adpMifitm noftrie
pedibMS dhtderet flMShts.] Id cft : modo
.acccdcntcs modo reccdfcntes undselu-
dereVidebantur. Vide^h. PoHcratium
ad CatuUum pag. 41. Wowcr. in Notis.
He X a z d ti s.
J^Mod vicijsim nunc adpMlfiim nc/hit
peddms aliMderet,] Proba lcftio & MS.
Rcg. audoritate compiobata. S^neca
in Ocdipodc :
Per te, pater '^eptnneyqmflMBM InrfA
XJtrimque noftragen^nns aUMdis/olo.
Sic iropfcaraklwt ufurpavit clcgantci
Gregorius h^iianzcnus Scrmonc de
S. Cypriano : k^ ^hctasa. irn-xa/jLitti^
jy Twic djttaui /tag?flw«tt J«C*» Z"*'* avA»-
fxdreov ^m aidivovlA iLOfxxiA»
WOWEJIUS.
- ^ ^itMderet.] Catnllus Nupt. Pctci ;
Jpfiiu ante pedes /tttHus falie oliMdebat^
Ovid. 4.Metam. ^ inaHMdtntilmsnndi^
SttmmapedMm, talotfuetenmfoeft^ati»'
git. Scrvius 8. JCncid. iMdere, movcii
intieiprctatui. ItacapiendumapudAa-
fon. Moiellst : Inter iudentes examina In-
brieapifces. ScdquodapcidCiccxoncni
in Tdp. littus ^ fluSMs eindit , mini-
mclcgendom, utFulv. Vifinusfiiadct»
aHnderet. ncquc cnim allulionc flu^his
definitur littus , fcd qua maximc cx'
oeftuat. L112. dc vcrb. fign. MS. lcgit»
allideret. (^intil. lib. ig. In iittore,
in qmd fe maximo enm fino fUtS^Ms iUtdt-
ret,
Varias Lect.
Ulhideret.] Fulv. Vrfinus. CatuU.
— ^ IpfiMS ante pedesflMBMsfalis altMde^
bat. Sabzi cditio, illideret. Ambrof.
HezflDnaes. lib. 5 . cap. z . Vhi /htBMs inp-
petnm fnmn ad littMS iili/irit. Kuffinus
EoclciM'. hift. likS. €ap.io. Si faxo
yitKmdfiii nrfda aliideretnr* Hieronym^
B } Bpift.
24 M. MiNucii Fflicis
bus , ' a terrena labe fufpcnfe ' qiriefcebant , ' pueros vi-
dcmus certaiiiTi gefticntes, ♦teftammin mare jaculationi-
bus ludere. ' Is lufus eil teftam teretem , jaiftatione 9u-
dluum levigatam, legere de litore: eam teftam plano ttu
digitis comprehen^m , inclinem iplum , atque numilen,
quintum poteft, 'fuper undas inrotare: ut illud jaculmr
vd
hunc tufum appellant tm^axirftin
Hdychius l«B!y*ii/?Hf , igpiixaK ral-
fn>. Vid PmIui Ixopanl. Emeiidat.
lib.6. i3p.g.
^ajf« % ^aKai^n, Liata <fxicpt}tos
P.iJang4i appellaire. Non. Marcellus.
Pjlm^iiliciaato' fuftfiimlts, ^ni na-
vibm fnf^diMmr , tHitt ^atrdmnlia nJ
ftlipu, -ntt aim4it litlvtfiAdiicmaia;
ttM^tttiaiBHWKP^^nngibitxJicimlu, qni
nHj^nttriffrfliUiitn/iiibiM. Vairo
devitaPopiiLS.om,lib.4. Cm Ptxai
iltfifliitntt-jiioH-jtniffilHiiflrii.&^f-
Am (tfigii , tnJtHJSimr frs P^ltHgii
tariaii fiiit/iirMI , jia mHu dihlliiartl
nalhei. ■ Hos «tiam Pnhanti antiquis
<ii^s, conftac cx IIkIoio I guilib.19.
op.l. inquii \ Pd^Mfxni nbKltirj^
iu nx-jfi dtAamlHr &-fiiLdiiCHtUHr,
B.ie«LT lui.
I ^ (m™ irffc fHj^ift.'] Ubem
dlcituliginemcznofam i quapunclcc-
rcnt catinx diinino Aa
ifcthiou.'] £ici
pulvini liint navium quiellei
HtlAlDUj.
^ Pntnj wJnnHi itrlmrm gtftitHlti
ttfttrHjn ift trurr ^diiJ^aniliHi Wfr^.]
Ludt iftius, dequopluta ahi obfcrva-
lunt , mcminiteiiam Arriannslibio if.
DifTert. Epift.eap.7. a».' 4t iiqiatti!
■nivaifltL-ralinlti , nfti^l* jroijiic
( ti htfni tHltflfmttrtlma.'] Hunc
hinim Giscii^ncpamir^Jr vocanc, Sc
•oilem modo delciibunE. ?oliiix lib.9.
Eull. Iliad. s. Siidashn^xju^cir.
ElMFHHa R >T lUI.
Ii l^ ril itfttni riTtitm-'] Gped
IilHfiitH, Crr.] Ludumhuncinie-
filem.iGtacis EnOSTPAKISMOM
ippdlanim , eteginlei k plcnillime
Minucius lincloeDiiefcribit J. PoQux
quoquc Cnomaft. Ub.g. cap.7. O' 3
^'■mi^avifiit , iqia^ii ? dxyit-eliil
H^ ¥ iJttlecijim>.ita^iim, «ejS-
fiiiTtcaiin la. la^f it^lafuuaf nn-
SifialiL u Tii uo^p liuJ^f ini^jua.
» }S !f irxiiut ¥ ayfU-ntt >i tliuvf
^w,sni. £ullal)vu9 ad Iliad. ir'. Kb|
Jiit' KjtS' LL ■pttQ' ifjMMit a-\a1ia
ei(ii?6iftuiiit tjwi SiitJjioiiic «e*Jii3
n" ^ iMKMxii* * iifi , ij IWlfivvla
Uv1. m>*.<Ult, iaU-nliiulaAk^
Enmologici Migni Autor. E'3«!7ii(-
iHle, S(7i»jis( «^'n1« r
S-^"
rr^.(n tfrnem y^^iiinii fti^Hm
XanrncailEufiaihiuS.
6 fa/fr wir^di irtuart.'] NonpotC'
tat loqui etpteffiits. Teftula eram it«
ftlbGUens mocum icfcrc rotx agltat«
■lAi n^-m. CoDCia aucem quura 11»
men ElacJe confbiAum cll , plano cuT'
fi) tefti libitur , acnoniiraiacpropio!
Qipeiundasilcdprdnitrd^potius. quo.
modo loqiiilui Ovid. eleg.ic. Hhto j,
Tdft.
O C T A V I U S. • '25
Tel ' dorfum maris raderet , vel enataret , diim leni impetu
labitur : vel , fummis fludibus tonfis , * emicaret , emerge-
fet , dum affiduo faltu fuWcvatur. Is fe ' in pueris vidonem
ferebat , cujus tefta & procurreret longius , & * frequentius
txfilixet. Igitur cumomnes hac fpeftaculivoluptatc cape-»
remur , Ca:ciJius nihil intenderc , neque de contentione ri-
derc , fed tacens, ^ anxius , fegregatus y ^ dolorc nefcio quid
vulm
FtdimHsingentem glacie conjtfierepm-
tumy
lnbricaq^ immotas tefia premebat
aqHOS,
AV O WEK us.
1 JDtff/3 m^rAf.j Frud. terga ^qttorif,
Elmenh oh stius.
Dorfim mari* raderet,'^ HeHodtis
Theogonia: m-nt^Ketocri^i, Chalcid.
in Platonis Timxum p.ag.56. dorfim &
fiperficies maris, Gaudent. pag 118.
^imbtilalfat ptper terga ^^uoris» Vids ad-
notata ad Arnobiilib. i. pag^zy.
GUZELIU s.
Dorfim nuris,] Servius ad iUa Virg.
Ub. I. Georg.
— Sluafifcitat dquore terga,
nRG^yfiperficiem. ut Horkeriu Na-m
^xdevTnu JEtneid. i.
Dorfimimmane mJrifimm$»
i>Eneid. jo^
KamqHe infttBa vadii dorjl dtnHpeTtdet
ini^MO.
Arnobius lib. i. de Salvatore noftro,
Caicabat ponti ter^A undis ipfis fiupenti'
bM, Prudentius Frsf;iit. ini.llb.coa-
tra Sf mmachum.
Sifiit^ &* docet ingredi
TervimpertMnudfm fi*ti,
Chryiolog. Sermon. xx. Mare tjuod
ChrifU pedihns tnmentia terga fibrmfit.
Zeno Vcronenfis Sermone de Jona.
Hoc igUut i pfofindo clamans pmiliter
Petrns impetravit i Domino , ntprofindi
marie ItAricoiifimts , infibditaq^ hmnanis
grefiilms li^uitli Aquoris terga y qnibits via-
$vlr trepidns otflrMutwr , ^feramtmlAret
forittrp^rMidmt*
W o w 1 ■ u s.
2 Emiearety emergeret. ]De\c,emergeret,
Va R I AE Lect.
Emicaret.^iSzhxas enucaret^mtrgeret.
Fulv. Uriin. endcaret Cr emergeret. Scd
ego cum Wowerio td emergeret » ot (i»«
perfluum , delevi.
Hx K A LDU S.
Enuearety emejreret.'] Amat Minucias
pluies voces ejufSem %ni£cationis co*
pularc> unde ^pdXfjt.Alct irrepferunts
quz obfervabimus poftea. Non aude-
mus igitur damnare emergeret , quod fa-
cicbat politilfimi ingenii vir Toh. ^
Wower. Pro refiliret quod (ccjuttut
poftea , edidimus exfiliret, MS. Reg. 8c
cdit. E.om. fcquuti.
Rl G A L T lU s.
j In pMeris.] Interillos pueros. uf
mQX , in eontubemaUbM,
Wo WE it u s.
4 FreqMeHtrns refiliret.] Kom. Ed»
exfiliret.
Vakiae Lect.
Exfiliret.'] Ita ms. & Fulvius Vrfin.
Sabxus: efiliret. Gelenius , refiliret.
Wo WE RU s.
5 ^Jnxiusfigregatus,] Iliad.^. ifwf
« fi^ttTnJiov ro dxiiiov 0/®- ciXaiTv , OV
^fAof tis^TiJhay irtlrov drB^dTmv ax»h-
fav, dclliad. «t. ^n J^* einieev TraiQii ^va
'7n'kv^\oiwCoto dttXseWifC.
RlGALTlUS.
Tacens , anxiue , fi^egatus. ] Delcrl-
bit hominem vexatum mceroribus &
curis ingentibus ^ualis crat Homecl
Belleropnon.
Elminroiistius.
6 DoUreftte/cioqHidvidtHfiUebatMr.^
B S Vid-
Av.
i^ M. MinucuFelicis
vultu fatebatur. Cui ego : Quid hoc eft rci ? cur non agno^
fco 9 Cxcili , alacritatem tuam illam ? & iUam oculorum et-
iam m feriis hilaritatem requiro ? Tumille: Jamdudumme
Oftavii
Corporei deprendas&idndi^^jMm^
ufrmu^
tnde hahitwnfiicies» — •
Magnus iile Natuix IndagatOr^ Pli«
nium dico, Hiftorix fuac Naturalis li<
bro II. cap.37. ait j Frons (^ aliif j fed
hominitantMmtripitU , hilaritati^ , W#-
fnenti^yfe-jeritatisindex. Ibidem paul"
lo poft de oculis j Itf^eqMe nUa ex. partt
majora anind indicia cunBis animalihufp
fed homini maxime y id eH , moderatiunis,
clementiie, mifiricordi^ , odi$% amorisp
frifiitide , latitije, C^ntidtM qMOfMenudti-
firmes , trnces y torvi yfUrrantesy,ffarjeSf
tranfoerfi , limi ,fMmmiJ& , blandi, Pro*
fiSo in ocnlie animne bahitats Na:^ius
Panegytico Conftantino di^ s Jn fi'».
renie frontihM animorum indicia prale»
guntur, AchilicsTatiuslib.6. 0 >S »«c
« /uoi (ft*« \ih!iy^^ ;y6x5c «vdf «to-
^m m cv ic^TVTrlpeo , criiS if»epotiireo,
Gulielmus Brito lib.2. Philippidos.
Kam rnhor in VMltM du^catus prodit
aperte
J^uam grarjis iltuflrem tndntt indigna^
tiomentenu
Hinc etiam cft quod Veteres fedem iras-
nares eile^dicebant , quianempe prz-^
cipue in naiibus appareat. Tiieocritu»
IdylLi.
Kci/ oi tLH dptjx^A ycXei ttbti ftit J^sl^m,
Ita Herodes Foeta o^ antiqiHUteiii,
liaud (pernendus.
l£x ^^^^ t hJu tt fnfJiet /4)1 00^01^
PerfiusSatyraj,
JOifie fid ira cadat nafi rugofiqu9^
fknna»
^autus AmpMtruone, ve! potius ei
itndem ilippofita.
^ FamesO^morahilemin nafi conciunt^
EUnc ^ocpe cauiaia fi)ite priici He^
bmnok
Vultus laBtitUe aut triftinac index. Q^
Gicero depetitioa confulat. fbl. 445.
Plinius libroi. cap.37. Cyprianus de
Lap^ pag.223. Hieronym. in £ze-
chiel. cap.8. Ovidius Faft. iib.4. 6c 6.^
Juvenalis Satyr. 9. Theodoret. Serm.8.
de provident. pag. 177. Caffian. lib. 1.
collation.3. Athanaf. apolog. ad Imp.
Conftant.pag.530.
Variae Lbct«
Dolere.} Sabaais ^ dolore.
Her A LDU s.
Segregatue,dolere nefiio qmd vultufate'
hatur, ]£tfi ledio iftafacilior eft &com-
modior, nolueramustamencontrave-
terum editlonum , & MS. Keg. au^o-
ritatem, uhi figregatt(f dolore, quidquam
tmmutare. Operisalitervifiuneft, Sic
autem hominis anxii wiB^ rede ex-
primitur. M. Tull. lib. 3 . Tufc. quaeft.
£r hoc c^jenit, ut in animi dolorihus aliifi-
Htudines captent , ut ait Homerue de Bel-
ierophonte,
S^ui mifir in campie moerens errahat
.Aleidy
Ipfifiumcor edens y hominumvefiigia
vitans»
frtiTov dvBpeoTmf dxtoivaf*
OUZ E L lU s.
Dolere nefiio ^uid vultu fatehatur.']
yultum Pacatus Panegyr. anintt prodi-
tornn appeilat. £t optime. cx habitu
enim ocuiorum , narium , frontis , ce-
lerarumque fadei partium^ numquid
animusiraicentium, moerentium, gau-
dcntium , aliorumque afte^um indi*-
catur ? Audi Hieronymum ad Furiam
de (^rvanda Viduitate. Speculum, in-
quit, mentif eH faciesy Cy taciti oculi
tardiafatentur arcana, Ita Qvidius lib.2..
^oArte.
— In vultupignora mentie hahet,
Eleganter Tuvenalis Sat.9.
Deprendas ommitonKintii. latentitin
O, C T A V I U S. zy
Odavii noftri acriter angit & 'remordetoratio, quainte
invedus , ob jurgavit ncgligentise , ut me diffimulanter gra-.
vius argueret inlcientin?, Itaque progrediar ulterius : dc toto
& integro mihi cum Oclavio res eft. Si placet ut ipfiua
k&.x homo cum eodifputcm, *jamprofe<So 'intcUigct
faciliusefleincontubernalibusdifjputare, quam *confcrcre
i^pientium modo. Iniftisad tutelam balnearum jacSis, &
\fi altum procurrentibus petrarum obicibus refidamus, ut
& requiefcere de itincre poffimus, & intentius difputarc,
£t cumdi(5to ejus afledimus , ita ' ut me cx tribus nicdiLim
latc-
brzorum innuete voluernnt , dum ei-
<jem vQcabulo t^K & irz fi^ nai;ium fi-
^nificationem im^fuere,
W o w E R u s.
1 ^mordet oratio^ ] ^ucia^. Mx^^
£x.MENHOK SriUS.
■ Kmior</r/0r<t/7>.]Kuffinus£cclefiafi.
luft. rib.6. cap. 6. f^^hementifiime mo •
iinordit hiefermo Demttrum, Triphon
^pud LucianumPhilopat.fbL44o. fe la^
^atum Critiz f^rmonibos conqueri-
tur^ vduci a rabiofa cane. Verba ejus
jSmt : E*J)ij(.^lw ToTs 'O-^ fi xqyte > as
H£XA1DUS«
2 JamprofeBo intelliget , fadlius effe
In cfntubemaUbus difitttarty fxam con^
firere fapientiam^ ms. Reg. nihilmu-
tat. Ncquetamenphcet mihi hzc le-
^o. Suipicabar fbripfifie Minucium,
^wm confir<refapienti manmn,
V A R I AE L E c V. .
. 9 FaciJ$Msinteliiget,']'Wow€T.€XMS,
^ntelligee facilius ejffe 9 'confhrert fapien-
^iam, qHOm in contHbenudibus di^tUare^
•Wo WER U 8.- '
w* Cwfersre fkpientiaift. ] MS, intel-
t?g«^ fAciitf/s effe confhere fa^^ntiamf
quam i^. cantMbemaUbus di^Mtare^ tapr
guamfiOdaviusai%eret, ^wn^a-
ps^ l^i&pienti^jampafts^ «x V6r
facile reflinrimus ipfitfimam fi:ripturam
Minucii depravatam in cxcmplari pcr-
verfa litterula : faciliM effe in eontA"
bemalibHS di^utare , ouam confercre
fapientiam modo in iftis ad tutclam
bainearum , &c. Omnes hadtenus edi-
tiones prava interpunftione fenfimi
cverterant. & falfi fimt interprctcs,
qui afierunt in manufcripto legi alitcr
quam hic rctulimus. Ait Czcilius fa-*
^urum fe ut Odavius intelligat , faei^'
lius cfledifputare&rixariinterconm'*
bcrnales vulgaribus didcriis & convi'*
ciis, quam eo modo confcrcrc, quQ
folcnt fapientes. Dcindc i ncipit al iani
clauflilam : In iiiis ad tutelam balneai*
rumy^c,
Outztius.
4 Quam conferere fapientium wtdo,^
ItQ optime Clariffimus Rigoltius di-»
flindlione ac levi corredtionc incptam
antea le^onem teflituit.
ElMEVKOKSTlUS.
5 Vtme ex tribue mediunu\ Mediu^
locus honefiior. Sallufl. Bello Jugui^
thilf . p^. ^ j . Sed tiiemfali qui minimua .
ex iUiserat natura ferocior , etiam antca.
ignobilihuem yugurtha , quia matern^
^ncre impar erat , dej^icitns.^ dexttOh
tAtherbalem affedit , ne medius ex tribuff^
quod t(f fpf(4. "Hiumdat homri duoturj^
Jugurtljaforet, Vid«Lipfius £le^.Ub.2«
cap,2.
O U 2 E I, I U S.
C* BKc^* tdhv VKdium,'] Anti-^
i8 M/MiNUcir Felicis
latcris ambitionc protegercnt : ' nec hoc obfequii fiiit j ' aut
ordinis , aut honoris , quippe ^ cum amicitia pares femper
aut
i|cus medius locus pro honeftiflimo ha«
bcbamr, ac idciico in omnibus cceti-
bus honoratiorcm (emper in medlo
collocabant. Soetonias in Claudio.
cap. 25. *De majore negvtio dBMrus in cu-
riamedins inter cenftdum /ellasTrilnmi-
tio fHhJellio fedebat. Sic Sigifmeres re-
gius juvenis, nairante Sidonio Apol-
linarelib.4. Epift.2C. Pedes&ipfeme^
dius incefiity fiammens cocco^ rntiliis auroy
UHeus ferico. Inde Hadrianus Impera-
tor apud Alium Spartianom in ejus
vita, /er^-jointer duosfenatores amyulan-
ti colaphumjufiit imfnngi» quia ifte iocus
minime eum , ut fervum , decebat. Sic
padim poetx medium locum pro hone-
tttoreponunt. VirgiLGeorg^.
la medio miln Cafar trit , templum^
tenebit.
/Ejieid. f .
llle i concilio multiscum millibus ihat
%Ad tumulummagnamediuscomitante
caterva,
£t paullo poft.
— ... Mediaque in -jalle theatri
Circus erat y quefe multis cum nuUihus
heros
Confejfu medium ttdit, — *
JLncid. 6. de Mulzo.
TAufaum ante omnesy mediMm nam plu-
rimaturha
Hunc habet —
Aneid.7. de Rege Latino.
— folio mediuj confidit avito,
£t Aneid. ii.de eodem.
— fidet in medtis tr maximus avo,
Sic 5c Ovidius Faftoi. lib. 5. in limine.
Et medius juvenmn non indignantibus
ipfis
Ibat, —
Sldon. Apollin. in Burgo PontiiLcon-
fci.
Ibont Pimpliades pariter medium^
noveno
Circumfiflentes umhrabantjyrmate cur-
rum,
At , nc in ptbfimis foluminodo haeica*
mus , in (acris hoc quoque occurrit.'
D«Lucas EnangeL cap.2. com.16. de
Sal vatore humani geneiis ait; j§ t^-.
TD , /uid* nfjti^ tfeii ^^v ouStw er 7^
'*ft/ > ic$ed«{e/bef vov er /us^o» ? hiwnuU
xa»i*. Quod & in veteii Eccleiia I
Chtiftiams obremtum; legiturenim
in CondL Niczn. a^^pervenit, xciix.
diftin^L Et Diaconus in medio Prejbjte^r
rorum fidere non poteFf, Et in Concit
Conftantinop.vr. Aft.i. Kamlmpera'-
torin Concitio mediutfidet , hoc cft , fu-
piemum locum occupat. Etetiamnune
apud nos obtinct , ot , cum plurcs duo»
bus coBgiegati iint , medius , uti hone-
ftior iocus , dignioiiielinquatui.
Hekaldus.
I Kec hoc obfiqmi fidt , ata ordinpf,
aut honori^,^ MS. Reg. nihU mutat.Nam
quod ajuntveibaifta aut ordinis ineo
nufquam appaieie , faUuntui s ncc alio-
lum ob(ervationibus fidem arbitraii
tam fadle dcbueiant. Sane ii qui ho-
noratiores , aut amplioris ordinis c-
rant, tocus honoratior iis dabatui , 8c
idcirco medius. Appianus debelUsci-
vilibus iib.4. iy awuiufb^iv ei tfok K«u-
tntp@^ ce ^(0-^ ^^ jltM dfxh*i *9CPKS^.
Wo wsit us.
•1 ,Ata ordini^ atU honorif.^ Vctba illjy
OHtordinii, MS. ignorat.
^ Cum amicitia pares fimper aut acci"
piat i autfaciat,'] Sinudttapartsautac"
cipit,autfacit. Publ.
£x.MSNR01ISTXUf.
Cum amieitia pares fimper aut aeci-
piati aut faciat,'] Vulgaris vcrfiisPub*
Mimi : ,Amicitia pares aut accipit , aut
facit. Laertins in vita Pvthag. lib.^.
pag.573. Fythagoras »7x1 it 'Ttfcir^
(«c ^nQi ^TifAtu^) Kotvei itt ^txeov ei*
vtff , j^ ^ix/etr , ia97ti]a, Cic. de LL«
Eb.i. 1^1326. Anftotdc^ apui Dio-
OCTAVIUS. 2f
ixit accipiat , aut faciat : fed ut \ arbiter & utrique proximus
,aures darem^ & ' difceptantcs duos medius fegregarem.
Tum fic CiEciLius exorfus eft: ' Quanquam tibi Marcc
frater» de quo cum maxime qua^rimusnonfit ambiguum;
utpote ♦ cum diligenter in utroque Yivendi genere verfiitus
repudiaxis alterum y alterum comprobaris : ^ inprxfenna,*
rum
genem taertitim & Hefychiom lUu-
ftrium de Philofbphis p^.i4* tlwrt
^x/ctv fl^^fTO iffOTwIct ^voiof tirri'-
fpopon £t libro 8. Ethicorom cap.7»
^7*D y^ 'P*>^oTH{ , J» iavTMf, Quem lo-
cufD ab illo mutuatus eft liidorus Pelu-
iiota Epfft. lib.^. Epift.i^^. ad Petnim
Cozre^orem : VnitiCy ^tx&ws,
I ^rhiter.'] GlofGtl^ifitfr,:)^^^
W7»c. Arnobius lib.4.Terentius Heau-
ton. AA.9. Scen.1. Feftus in artrittr.
CiceroproMurznafbl.341.
HSRAtDUt.
Std ut 4arifiter»&' utn/^Meproximiu oh-
res darem.l Appofite Ludanus in A>
^noribus : er fjtio-a Trttfv J)if{st^xui «Jue-
Ouz E L lUS.
^rbiter,'] }udexs Fcftus : ^lnter
dicittir jtuitx > tjttod totim rei habeat ar-
kitritim^facultatem. Sic 6c Eugraphius
iUud Terentii Heautontimork Me cephe
ga^Bitrwfi. inttrpietSLtur ydejudicemejfe
voluerttnt. Arnobiuslib.4. Situa qttafi'
tor , qtdsarbkercerMaim tantis erit^ qtd
ittter ftrfonas hujtt/htodi » attt viiulicias
ytftas dare, attt fiuramentaconttnr fro-
nuntiart non ^t/fia» Cic. in Orat. pro L.
Afunena (cribit hoc apud veteres Con-
ililtos^controvernim fuiile , Jndictm an
arbitrnm dici oporteret. Horum tamen
Bo^num di£ferentia ex eodem Cifc*
xone Orat. pro (^ Kofclo Comcedo
colUgi potCii 9' quod , qui bons fidei
judidis , vd arbitrariis dabatur « Arbi'
rfr,qulftrl^, j^Wfxdiceretur. Hie
/ubadionumanguftiilima formula, ^
^pia nelatum quidem unguem difcedere
iidtum, judicabat j ille liberum arbi-
trium habebat ftatuendi, quod JEolnus
JiEt lus videietin:. Hoc quoque difcxi-
men Seoeca libro ^. de Benef. cap.7.
perfpicue declarat. .Qmccmi^»^ , inquit,
in cofftitiontm eadnnt , comprthtndi fop.
fitnt , O* tton dart infittitam lictntiam jn-
dici^ qttam fi adarhitrumnnttiturqtd^L
iUum fermnla includitp O*ctrtos, quos
nen txctdat , ttrmittos ponit > hujut lihtrM
0" nttilis adfiriHa "jittctdis rtlmo y O" dt^
trahtrt aUqtdd fottfi (r adjictrty Cf
fitam finttntiam non pront itx attt jnfii-'
tiafitadtt , fidprout hnmatdtat , d' mi--
firicordia imptdit rtgtrt. Idem lib. 2« de
Clementia cap. uk. (Ttmtntia iiberum
ttrintritim htdtet > non fub Formttla , fid
tx aquo CSt* bono judicat.
2 Difitfttantes.Ji Editio Oxonieniii
habet , difirepantes.
B.XGALTIUS.
^ SluaiuptamtibifMarcefiater.^jCx^
dlius ethnieus Minucium Chriftianum
fratrem vocat, quocum erat amldtix
familiaritate conjundiilimus , ut tn«
df cant illa O^vii ad Minudum de Cx«
cUioy fiomintm dwmfarifqut lattrittm
inh^rtnttm y^p%J^
VakXAS LsCTXOKSf.
S.XeAL T XUS.
Cum iliUffnttr in utroqttewvtndij^t-
ntrt vtrfiunt. ] Hinc apparet Minudum
noftrum artate jam ptove^ £i^um
Chriftianum.
Ouz c 1 xu s.
5 Inpnefintiarnm.'] Uft quoque hac
voce Cato de Ee B.uftici , cap. cxx.iv.
C. Pannius AnnaL i. apud Prifcianum
lib. 13. cap. de recundi declinatione
pronominis, TacitusHiftoriar. lib.^.
Item Appulejus lib. 3 . Floridorum» alii-
que plurimi. Sunt, qiilplanevoculan^
fianc damncntiquoc llfiU Caipar Scipp.
-jius.
j6 M. MiNiiciiFfeLtcis
rum tamen ita tibi informandus eft animus , ' utlibram te-*
neas ajquiflimi judicis , * nec in alteram partem propenfus
incumbas , ne j non tam ex noftris difputatibnibus natk
fententia 9 quam ex tuis fenfibus proiata videatiir.. Pro»
inde fi mihi quafi 'novus aliquis, & quaft ignarus panift
utriufque "^ confidas > nullum negotium eft pat^acere»
omni^
leic i^CKXaic > fJtftT* 7«>» ?rrtpi;^ir jft
^viTtKrii ix^ai^ > «tM.fle «gfc 5««^
>K;7S»x/vflfv ^ip^ ) fA.iif ct wc «.nJki%
^ ?)r0DM^<t/i^V.J MS. «di^k
4 ConfidM.j Judex. Giccr. lithy.
^ 20. ad Att» Icomi dectm diesfidhms^
ubi pcrpeiam eduntyfc/fmy/ , egintHs.^
LeAt. lib. r. cp. 9. Sedente Pompejo. iA
judicio (cibcet, aut fenatu. Juclicudl
caxm fidere: l. 6. D. dc poffaiL
EiMSNHOKSY lUS.
Confid/ts»] Proprio verbo ufus ftft
^</prr enim judices dicuntuf cum di^
ias & querclas diindentium infpiciunt*
Livius lib. 40. pag. i c6 1. 5?</f « mifirri-
nmspaterj ndex inter dnos . filios* Apol^-
jus apolog. pag. 460. Xlt*od fimodojth'
diees de ijta can/a fiderent. Ciccrp prjl
Rabirio Poftumo , fol. 56"!. P^os in .A*
Gabinium )udicesjedifits. Beda lib. 4. in
Maraim cap. 16. Sedere judicantis efl.
Et Ma^tyrol. in pafHon. Ignatii , Se^
dente pro trdtunali Tra\am. Cypriams
2» Epift. ad Donatum^ol. ^. S^m fidit
crimrrta^JndicatHrus y admittit*
Ou£ E t lUS. '
Confidas.'] Quicquid Interptcttt ia3
hunc locum iliuftrandum , de fiderr^
quod iliud judicum propric fit , dictmf^
hihil agunt , nifi quod nugas garriant.
Fateor quidem fidere dc )udicU>us dicr,
cum cauflas dimdentitim difcernunt^
fed an confidere tf/i <W eodcm renfu La^*
tlne dicatur Grammatids difcutiech
dton relinquo. Mihi potius arridor,
ouod in Editionc , qux Oxociz pro^
oiit y inveni tur , qux pro er^fidai habcC
ctnfidM^ genuiiinm a dc^cnt^nthe t>pci«
tnc
plus i qulbus cum Glarifnmd omnifque
gencris cruditionis Viro G» J. Vofiio,
calculum non adjicio. Praefero tamen
cum eodcm Voffio in priefinti^ vel in
frjefintiA. Eiquc fubfcribo , cum exifti-
mat, inprafintiantm i corruptum efle
ez in pr^efintiA rerum. Nam riim linco*-
liftipcradditl, exarabant fiipcrioribus
fcculis, qui fcribendi compendio ftudc-
rent. Adiipfumlib. i.tap. 15. &I.4.
cap. ^$. dc Vitiis Sermonis fiifiusdif^
&rentem.
£ 1 ME M H O KST lUSv
I Ubram teneas aqmjlimi JHdicis.^
ArnobiusinPfalm. 139. Ubrajufiijn*
d:cis , aquali iance perpenfi , nocentem
fduminterficit t liberatinnotentcm^ Chal<
cidius in Platohis Timaeum pag. 117.
iEquMm)udicium careregratia % tmfiricor-
diaque anticipationibits debet,
HESAt.bUS.
Xlt libram tenedf aqmfiimi ^udicts.']
ftnv x) xotyov clcganttr Grarci dicuntj
iicquc cnitn judex ^taaHi hetc cft S7rr»-
xtis. Dcmofthenes in ca deCorona : j^
ir^^uv Itwlhf TMt jt) yohr.^ct^^oTH-
ffpte eiK^xTlw , HTto T&u ^Hyt^O^ 'Tmtii-
^3. .«%* . Trdritolh * lieGx 'autcm libram
feneas: henipc ^ifiiiditiqtie^iquopon-
dcrejusyclntiap^hd^r. Proverbiuni
Grxcorum 6ft , cajas mefhnnit Eufhth.
ad lib. 7. Hiad. ^uyn no^t ^Kiw AjBv-
rEpi^. Elcganter Clem'. Alexandrinus
fib. I. Paedag. cap:lt. ^ nkHihf tm
^vyS taU ian^atits iirnaiftidaw[Ji.iv %
iiKctU-^xei^af.^ Prodentias;
Gentibui^fldttfpdfiturHditqH»
Pondere Ub^am.
X Kec inaTt&atn partempropenfits tn-
iumbdsJitle^^aaA Philoadve!rfiis Flac-
O C T A V I U S. Jt
■^ omnk in rebus humanis dubia , incerta , fufpenfa : magif»
que omnia verifimilia , quam vera. " Quo minus mirum eft,
nbnnullostxdio inveftiganda? ' penitus veritatis cuilibet opi-
nioni temere potius fuccumbere,quam "^ in explorando perti-
naci diligentia perfeverare. ^ltaque * indignandum omnibus,
iodolefcendumque eft , ^ audere quofdam , & ' hoc ^ ftudio*
mequadrans. QuaG CzciHus dicat , (i
mihi vacivas auies, nulloque prxjudi-
cio occupatas przbeas , verbifque meis
fidem habeas nuUum ncgotium eft^
ica
. W O W E K u's.
I Omnldin rebus hrnnams dHiU.JCic
Acad* 4I
£ l'm ekhorstius.
Ontfua in rebus hmianis dtJtid»'] Ci*
cerolib. 4. Academic. Quacft. & lib. i.
deNatux. Deorum.
W o w E R u i.
i S^o.magis mh'HmM,'\ Rom*£d.
igwo minHS»
Varxae Lect*
MinusJ] S^b.magts, ■
5 Penitus.] ^vLpotius,
41. Jnexplcrando.']lcvA.'inexploranda.
5 ' Jmo.yTo imo abeft i MS. & Sabxi
cditione , ied Fulv. addit. '
. Rl GA t T I u$,'
j 6 ihdig.yandma omnibns fndgie/cendt/m-
ijneefif.] SOiiicitari non debuit kxc (cri-
f ti^ra veteris exempl^tis^ ^tenim proba
c0^ &t O^vii difceptatione firmatur
C;xcilii verba repetentispag.15. £^ ^mo-
mam fiater meus truplt iagrejeferrefio^
machari» indignarirdoiere, (S^ci
Meursxus.
'7 J4udire^filam,_^ Sctibo amlere,
W o vv E R u $•
^ tAudire ^nofilam.] B.om. £d. andere,
" V A R I AE L.BCT..,
Utidere,! lu MS.^':^ulvius«Sab2Us,
iUidire, male.
• 8 Hos^ Pulviusc^i&0f, Sabzitf^c^
r Her A|.p.U.S..
Jittdtre ^fdam , (^ hK findierum
f9d€s,2 2ca edidiinas^lS. K^.ando-
ram
ritatem fequuti. Antea legebatur ^ an-
dire qnoflam. In eodem M.S.rMde maie»
pro rudes. Chriftianos autem ftudioi^
ruin rudes habitos oblervabafhus ad
eum Arnobiilocum lib. 3. Hocdne ett
iUtul faftidimn veftrnm , Japientia hac
arrogons f qua dej^mtis nos ui rudes , ^c •
Vide Q» quae ibi bbfervabamus.
W o w E R u s.
9 S^dierum rudes.] Lucian. Pcreg.
Cnriftianos appellat dvQfch^c UidiuL
palfim Chriftianis infcitia objeda. Ju-
ftin. Thcbdoretus. Tatian.
Elmenhorstius.
Studiorwnrudes,] Chriftiani hh^ci'-
TTot dyQlifjt/tJuilot ty iSiaTaf, A£ta. A-
poft. cap.4. Slc A(clepiadesapudPru-
dentiumin KbmanoMartyfepag.^oS.
Chriftianos appellat , tnrham imperitam',
^iUiteratamfieonentiam, La^nt.Ly«
cap. 2. Chryfoitom. I. ad. Corinth.
cap. I. hdmiL^. fol.348. Ludanus pch
regrino p^.558. Nazianzen. Oiat. ^«
in Julianumpag. 306.
RiGAz.Vxus.
Hecfiiidiorum rudes,} lletnm 4i^
natumxmperitos.
OUZSLXUS* ■
StudierHmrudes,litteranimprofan§^Jl
Cxdlius hic & infia pluribusinloqs
agit., (jitod paftim gentiles folebuit^
qui Chtiftianis , litteras ieculafes pha-
lera%ie verborum minus colentibus»
nri ad iaiutem non neceflarias, obji-
ciebant imperitiam > ac ruditatem, fcri-
ptaque eorum ob ftiii iimpUcitat^ib
ipernebant, qiiaH ab indoois &im-
p^ritis hominibus ftoftGtSL. Lad^nt.
lib. ^. cap. f . 'Kam hac ihprimU canfa efl,
cur apud fapi*ntes ut doBos ^principes
hftjus fecfdi p firiptura fanSdfie careii^
^«d
Ifi M. MiNucn Felicis
ruin rudes^ Mitterarum profanos, *expeirtes, artiunif
eitiani
^Hod "^yophet^e cemmtmi f aefimpUafer-
nunti Ht ad fofdnmi fitntlocHtL Con-
temnuntHritaipu dh Hs > tpu nihil t^udirey
vel leiere > mfi expolitum ac difertum vo-
Irmt, nec qmcquam inharere animis eorum
boteHi nifi qttedanreshlandiorefinoper'
mtdcet : illa vero qtta firdida "jidentiar,
Onilia > inepta y "Jtdgaria exifiimatftur,
^deo nihil vernm ptttant ^ ttifi quod atl-
ditH fuarje eH i ruhilcredibile y tnfiqttod
poteH incutere vohptatem : ttemo rem ve-
ritate ponderat , fid orttatu* Kon credunt
trgo di-jitus , qtaafitco carent yfed ne illis
^tddem qui ea interpretantur , quia fimt
^tT" ipfi aut omninerudes i autcertepartem.
docii. £t ILb. 6. cap.iT. ^Jfueti enim
dulcibus , O* politisfive orationibus yfi^ve
tarmiiabus , divinartan litterarum fim-
flicitatem communemque fermonem pre
ferdido afpemantur > id enim qtutrunty
quodfenfum demulceat, Amobiuslib. i.
Sed ab indoBis hominibtts y 0* rudibus
firiptafunt, & poftea. Barbjorifmis <&'
filoecifinis obfita , inqtdty fitnt res vefira,
£t lib. IT. jQuid eft qtutdvobis tanquam
Bruti acfiolidijudicemury ^c. Sic L 1 1 1.
Hoccine eU illudfafiidiwnveprum y fit-
fietttiahac arr^ans qtta deffadtuf nos ut
rudes y C^r. Ifidorus FeluUota. lib. 4.
£pift. xj, cuMlHot tW t* ^^5b'x«v
itfCded/etr /vct ^ttfxtfs^Tt^ 01 dpt/M.i{-
ixviot 7:rep* eujruv ^kttAjQa^ m^o),
iSiarmy dvjpav JiJhtaKetXiet, n^HnQfvr©^,
It Epift. 28. f|^7f X/ ?«« >S tW S-«*v
y^<plw , dc fietfCet^<pavoV i jy ovofA.et-'
.vrroiieuc ^iveuc awjvsletJ/jtiyUu , cuu-
Jia-fjcav 3 AVttfKetiav fM,»Vi{9?9Ci^ , jy
n^Hav ^pfvdMXM «f y^v ? Xty/uivav
lnTptQ^Haew, Vide & Epift. 50. Theo-
doretus ad Gizcos Seimohe 5. «%«
^uatai dv^ehrav , J^ >^ oivtLvlis */
3y )^g9\ot , 'f pii>\lwix.rie i fJt.%Ti'Ket^
^v AjyXailUc. Addit vero rcftiflimc
ifjfTTXtot 3 "fdxtiBtvtis ov7»j ao<pixc, Troiat
avfy^^fjuhav hiTr^natnf, Vid. Thco-
philus ad Autoljrcumlib. i. Tadaniis
contra Graecos initio. Joftinus Ap(K
log. I. Clemens Recogn. lib. i. Xa*
^nL Divinar. Inft.lib.3.cap. i, Sic*.
ut autem gentes fermonis ftribliginem
& verborum vitia Chriftianis objicie-
bant , illofque rudes ac agreftes voci«
tabant, ita Chriftiani contra > per It-
rifum eos politos, elo^ientes, & dodos
appellabant. Arnob. lib. 11. f^os fidi,
fapientiJt conditi atque itttelligentia /g^'
merJl y nefiio quid aliud videti^ &'pr9^
fundum. & Dicite d fefiivi , C^ meracB
fitpientia tinBi y <^ faturi potu, lib. 4.
Stupetis eloqttentia viribus. LaftanL B-
pitomc cap. iit. Ipfi fitnt difirti , aut
drfirtalefffrevoiunt, PrudenL Romano
Alartyre,
Fosertiditosimror^doBosviros
Perpettpt vita quosgubernat regula »
tiefeire vel divina vel mortalia,
He r a ldu s.
I Literartm profanos , expertes of"
tium, etiam fordtdarum,^ Mbnuimuf
jam ad Arnobium , diftin Aionum mu-
tatione locum huncemendandunL '£t
(ane ita (criptum fiierat y Hterarum pro"
fanosi expertes y artium etiam ferdida^
rttm, Sic pliira reperiuntur apud honc
(criptorem vocabula rcm unam atoue
eandem . fignificantia ^ nifi (]uod pofte^
riora clariora (unt, & quafiinterpre-
tationis vice funguntur, ut non im-
merito fufpicari poftit aliquis gloflema-
ta efle , nifi in toto hoc fcripto id eflet
penc per^etuum. Sic antea obfervaba-
mus, emicdret yemergerei. Didtigitur
Chriftianbsefle/rV^rrf/"»w/>/'e^»«.f> ex-
pertesy qu<J de convitio plura obfer-
vabamus ad Arnobium. Frudentius in
agonejvptnahi: , ,
Poptdare qtdddamfitb coloreglorue' . ,'
llliteratacrediditfirequerttia, . . *
Addit y artium etiam ferdidarum. Chrir
ftiani igitur non folumiitcrarulnprbi
fOK IBvioi x) BetfCet£pto7{ niw ^eidui <ft-
Jhbazetxita (oepo-U/itfkajf tu '^am ylw fani & expertes y ut ilii volebant , fed
^ ^KBUffojf 'f «tAim«%cj^^'0fCW46 i ctlam roididis attibu$flumdpati,.at'
Oct-Avius.
35
qufipnetiamEcclefte do^ores, lana« 1 AitenimI>omitianumoI>ii/Ie,cuinin
rii, rutores, fiiliones, ieAitoyi y okv- I GhrilHanos fxvire incepiilet» Theodo-
^" ' ^ -- -L ■.■ri — L^Lj.-- 'retusfcnn. VIII. Chriftianosnontani
'nte K6jpte ctnSeftfjifittntf , quam catv-
th( ccMjf ( , ecrci TcfC rixfttf /utlx x**eJ^
C^<n. Hiuc iilud (comma Cxcilii iq
O^viuin y itt pifiermn pr^cipttiu , ita
pofiittnMS philtftplxnrttm.
ELMEKHnftSTlUS.
Expertes.'} Ignari. Servius in Virg.
Aneid.fol. 582.
Exptrtes attwm mfi frrdidMrtim. ] Ko-
mulus (ellularias & {ordidas anes V icr-
vis & exteris ezerceodas tradidit, duo
tantum Romanis ^ngenuis relinquenf
ftudia, rei militaris ac rufticx. DionyC
Halicarnain lib. 11. antiq. Koman.
fol.98. Plato quoouedecivitatequam
iniermoneinftitueoat, fordidas arteft
cjicit. lib. j. dc Le^b. foi. 741. 74;.
£t laccdxmonil mimme dcditi elegan-
tioribus ftudiis, vilestamenabjc^aT'
que artes non exercebant, quodcor-
pora eorum qui illas tta^bant , cor-
rumperent. Socrates Otat. ad Crito-
bulum apud Xenophontem McmorabiL
lib. 5. /01.827. •^anus varixbiftor.
ilb. 6. cap.6. Cxciiiiis igitur liic {equu-
tus Lacedxmonios £c Romanos , omne
opus quod manibus eiaborabatur , tur-
peacprobrorum putat , & Chriftianos,
qui ex prx(cripto fux difciplinx quoti-
diano opcrc alimcnta ^uxrebant , tan-
quam fordrdos & delpicabiles irridcr.
Vide ClarifT Wo^crium ad hunc io-
cum, 5c pratterea Ifidorum Peiu{iotam
Epift. lib. I. fepift,47o. ad Theodo-
rum ScholafticQm. Chr7(oftomum ii».
epift. Pauli ad Romanv cap. i r . ho>
mii. 2. pag. rp. Hietonym. ad Rufti-
cum Monachum Epiftola 4. c. 5. fol. 1 4.
&deregulitMoiiach6tOmcap. 18. Au-
guftin. de opere monach. cap. 5. 4.
& 19. Caffianum de fpiritu Acedix
cap. 7. & (cqi Epiphan; comra Mafta-
lianos hxrcf 85. .. .., .
B.I.OAlTtUS.
Expertes auifon eti^tm/ordiddr.'] Incr-
tes, artium quarumlibetexfortes. Ar-
tesibrdida«,di<;it, ilUberales, quxfe-
C parari
Tolo/uot , jy Kvet^ei: ab iifdcm habiti,
ut obfervat Origenes libro contra Cel-
fumiii.
RlGALTXUS.
Utteraritraprofunos*'} lUitcratOS Pro*
^inum valgtiv.
OUZ K L ZUS.
iJtteranim pnJUftos , expertes , artrum
itiam /hrdidarum.'] Ita cx diftin^ione
Heraldi edldimus faunc locum» Alix edi-
tioncs haben^ Utterantmprtfanos > ex'
p-rtes artittm 9 nifi fordidafimt» Seo(u
fereeodem; Nofhom minus ^ MS. re-
codit, & idcirco pnefbreiidum. Vid.
Not. Hbraldi.
^Vowxkus,
2 ExperUf artium etiamfmrdidarmn.}
Carrigc cx Kom. Ed. mfifinUdarmm,
Homani rcrumdominifellulariasartcs
nullas excrccbant, (ed vilcs illas> &
fordidas iudicabaxit. Dionyf Halicar-
naflxus Ubro i r. tm^p^t pC j^ Ha-
veujTHe 7»;(V«c ^'xok, j^ fiwic t7r4-
;^dyv tfi* wi^twnt hloL P'e»ftedoie Tti
tvtativt ifyct , i^ i^v' iiifot ? «u/di^^cio^
•rjtlnJ^Aii/uLirau idquc cxemplo, 2c io-
(HtutoLaoonum. PlatarcfausinNnma,
& Agefilao. CaeciUus ctgo Chri(Uaius
cas ob}Lcit, tanquam (brdidis , Scab-
iedtis.. nam Chnfliani lcgc , & prx-
icripto(iixdi(cipUnx^ inftinitoacmo-
rc ccdeGx cas exetccbanL D. Lucas
Aft. cap. 18. Epiphanius Hxnfi zzc
Trdrnar t ^' 3m JWxwr ? cfc J^j^^uo-
muiluf j^^y&nvy tbuc iJieue ^tpo^» , • eie
n imtfxeif ly ivitc cr<Ac^iyo/c. Hinc
illa veterum monacliorum ifJx^&^y
qux 8c x^^fh^* 9 quomm (xpius me-
minit Bafiiius dmcii)ixo7( , fc ipa^at
XXXVII. hinccapiendailla Juvcn.Sat.4.
*Atefwe Ht4iMm hiapotim mi^ tota iUd
dfdifet
Tempora ftrjiti^ clarat ^ntU ahfinUt
nrbi
lUMlircftpte ammoi "-—
Sed periit^ piSitjuam terdoniSns efft
tsmemdm
Cxprrat •-?»• .
14 M. MinuciiFelicis
'etiam rordidarumj certum aliquid de fumma rerum , ^
majeftate decernere , de qua ' tot omhibus feculis fe6barum
plurimarum ufque adhuc ipfa Philo/bphia deliberat. Nec
xmmerito ; cum tantum abfit ab exploratione divina humana
mediocritas, ut neque quas fupra nosccelo'fufpenfafub-
lata funt , neque qua? intra terram profiinda * demerfa funt,
aut ^ fcire fit datum , aut ^fcrutari permiflum , aut ftuprare
religio-
parari (blent ab tis qtias hornine inge-
nuo non indignas cenfemus. Significat
i|ituT vulgus infimum , & fecem vulgi.
Sic Caecilius adhuc ethnicus paupeies
Chiiftianos defpidt.
Va » I AB Lkct.
1 ^ffi.'} Ita FulviusUifin. Sabanis,
fiiam,
W o w E R u s.
2 Tot «mnil/Mf»] M$» delet, onmi'
EtMEI^HOftST lUS.
De qua tot fecnlis feBarum plttrinut-
rum ] Vide Ciceron. i. dc Natur. Fir-
imicumin prsfat lib. i. aftronom.
Variae Lect.
jyequatot,\ MS.fic^ulviu$. Sab. i*
^m tot omnibus4
Heraidus.
Tot omnibus fectdis,'] Proba le^o.
Quod enim notant ro omnibus fcriptum
non efle in MS. Reg. verumnoned
T^^enmes» \Xl plerifHe omnes»
O u z E I I H s^
' SeStitrum*'] Ainobius lib. tu Ipfi
denique prindpes > O^pnediBarum patres
fiBarum, mnne ipfet^ea^Medicunt, fids
credita fetfiUionilms dicuhtj. & pqftea:
jQm per varia feBarum diverticula difii-r
pati y has atque illatpartes opinimtm di-
verfitatefecemnt. Ladant. de Ira. cxi.
Platonem quo^acSocr^temfallerenty CSt*
Pjthagoranh Zenonenh ^Ar^otelem > ma-
ximarumfeilarumfrindpfs,
Wo WEKU s.
5 Su^enfafublaiafunti]J^gC,fub-
Hmata,
£tMENHOR!iTXaS.
Caio fitfienfet fublimata fetnf*} Am*
brof^ lib. de SalOmoit Gajui* Jlualiter
ejfet hoc ceeium omne quad cemimus, arduM
ful^nutatefet^penfum. . .
V A « I AE. X r c T,
Sublhuata,] Ita.iefte W0\i^r. Safau
fublata, Vide Commentorium;
B.XOA t-T X.US.
J^ fnpra nos caeio fu/hemfit fuhlata
fetnt?^ Totus liic locu& adfidemczem^
plaris edituseft. dc ftuftca iuntqui prd
fubtaUy fcribi 'yj^ittxti fMmata. Suf^
tolluntur ea qux fus» five fiirQim , id
efl: in altum tolluntur. . Itacpie fublata
funt 7oL v-^aBi^lti, Sublata dixeredcli^'
catiores pro fufUtis. & hic fidilata op-
^tiVOiVJX demerfis i ut fufpenfa profiin^
dis. Ke^e igitur Mtnucius ait, non cfle
permiflum fcrutari quae ilipra nos coelo
rufpenfa fimt y neque eile rdi^fiuii
ea qus fub terram jprofunda (untftu-
prare ; quafiflupruminfezanttercx, qui
in vifccra ejus peniEtrareaudent. Eie^
gantiffima flmt in hanc fententiam^
Plinionotatalib. ii« cap. (>i^ & prsB^
^tionelib. ^^,
V A R r ae L E c T.
4 Dtmerfa funt.] Fulv. ro fmt in«
dncit.
W o WfiR u s.. »
5 Scire fit datumj aut fcrutari per^
mijfum,'] Hax: varie inlibnsconcepta«
ex quibus hancledUonemesprefnmus*
Seintentiaplanegeminatis, qux tx. o-
raciilo prof^t Porphyrius x. AjXoyia^
^tX^wo^ioif* -■~ cv ii^ajit , utfx^ ]&f-
/u/c s^tfnmav , £m;c« oiis <pvaiK)is ot-
He R A LOUS.
6 ^utferutaripe.mttffnmfatttflrupran
retigiofmn.] MS. Reg. mfcmtare per-
mijfmm
OcTAVlUSk J5
Veligiofuni : / & beati fatis > fatirqiie prudentes jure videa-
mur , ' ii fecundnm illud vetus Sapientisoraculuin f nofmet-^
ipfos familiarius noverimus» Scd quatenus ' indulgeptes in«
faiiO) atque ineptp labori > ultra huinilitads noflrx terminos
mijfumi aut fluprkri relig, Jofephus Sca-
iiger legi pofle enfHmabat rHjfare vel
rHjpart. TertilU. ^e Pallio : Itaqnic^
tans ommnfibi demwni intelligeHs aiiln
ftipantem cofiam » aliln defirtnttm j nm-
care atqite mjpare cwfulmt,
V A K I AC L E C T.
Scifiitari,] |ta Fidv. Sabaras & MS.
ftnprari. ScaH^ez^ rM^ari, Alit. in£-
dit.n.
RlOALTlUt.
Scrntari.1 Liher Ke^firptare,
^ .StHprare.\ l^iemUhct : fluprari*
I
HskALDUs;
I Etbeati/atis.'] Adjedmus particu-
iam necedariam &• ^ MS. Reg.
WO WtftUS.
1 SificHnimniietusfilpiHUis^raadmH
ntfiaetipfis familiarim npverimns,] Vsl-
tiis hxc (ententia tnhuxtut. Clemens
Alez. Stiom. l« 70 /a kv ynaBi ow/l^y,
e/ fi^Xixav^ yksrefkn^ttn, XAfAcuxiaf
'^cfTtS ifl%c ^coiF , 3«xl. Ae/t^Tixnt 'jy
? nu5/fltff. cui St Dio Chryibft.ad(criblt
oxat. vr . At CJcmens Strom. i r. ex eo
tiai|ilatum ait , quod Moyies ^oepn^
01 flu;7^.]^latoAlcibiade i. ficXenoph. i v.
)bnjjLyiifjL, pythiaEpraeceptum, quodPy-
thagoras noile daemoniunx fuum , hoc
eft, ut Hierocles interprecatnr » rZui -fv--
Elmskiiosst lUS.
Si ficnndnm ilUtd fipitntU oraculnm
nofmetipfis familiariiu nwirimus^ Pho-
tius bibUoth. pag. 71$* exvitaPytha-
gorae: to yii Tm^i a%dM\h > </^'(»v
/)3e$?r «fdf ; Wnwy #51 ^^mWWov.
0 naj <p{tn ^ Ilvdf it e«y«if, AWA\a)y(^', «
^Hit/ast «y«t^f«0i...»^y«« ^' «/Uiy,
Tf^ydy T^ f ii»7^y ^(«MffWf * ^ j >rMytf(
evaga-
f 0u/7«y , iSiy eb\o igiv , S rZu) ^ ov/x-
^yttyr®» Koa-f^K fyny '^afdj. tktb «/^
di^iwcttofy AfAj ^ ^f Xflffo^eiy. oTnp »/uri
o&iofttJ^^m, ideft: Dificitlimnmefl
fiipfum mffe y qnamvif faciii videatur^
qmd Pythii ^peBinif ejfedicimt y licet
ad Chiionem unmn i fiptemfii^mHms re*
fkrantCtiMs aatem hortatm ut qmfimit qnid
pofiitfCognofiat* Sed nihil eB aliua KOSSR
SElPSXjyd quam totins nmndi natmam
noffi y quodfine^Ufophiaperi nonptefl%
quodque Deus ^smonet. Plato Phceciro
pag. 229. Charmide. pag. 164. Prota^
gora343. Philebo pag. 48. Alcibiade
pag. 129. & (cq. Plinius lib. 7. cap. 3 1^
Cicero UU 5 . de Finib. foL 105. Scho-
liaftes JuvenaL in Satyr.xi. }iilianus
Imp. in Epiftola ad JambUchum ^.294.
Libanius Sophifta Timone pag. ^47.
Dio Chryfbft. Orat.x. de (ervis p. 14S.
Or3tton.2. de gloria pae.6i 4. Philo de
Infomnuspag. 390. Fhiloftrat. de vita
ApoUonilUb. 7.cap.7. Plutaichus de
Uttera « apudDelphosfol. 392» Gre-
gotius* Thaumaturgus pancgyr. inOri*
g^iem pag. 18. Origenes inExodum
homil.' ^, pag. 65. Macrob. i. Saturnal.
cap. 6. in Somnium Scipion. Ub. i. c.9.
Arrianus in Epidet. Ubi. 3. cap. i. Sto<
banis ferm. ipci. Maximusiermon. lvi.
Pauianias Boeoticis pag. 340. Aufonius
inludoieptemfapient. pag. zi6. Dia-
genesLaerjtiusinThaleteUb.1. p. 26*
*
HVX A LDU S.
^ Indulgentes infam atque ineptoUr
bori,] yirgil.
«— - Jn/amJMvat indnlgere labori,
ElmSnhorstius.
Ififitnolalfm.] Virg. Ub. xi.Ansid.
P^-^59*
Jnfino jurjat indulgere labori.
SetviiUi i»fano , ideft > fine.r^ione.
C 2 I Coelum
3^ M. MinucixFelicis
cvagamur, & in terram projefti ,^ ccclum i^ura i & ipfa fi-
dera audaci cupiditate tranfcendimus , vel hunc errorem
faltem , * non vanis & formidolofis opinionibus ^ implice-
mus. * Sint principio omnium ^ femina natiHra in fe coeunte
denfata : quis hic auftor Deus ? Sint fortuitis concurfionibus
totius mundi membra coalita , digefta , formata : quis Deus
machinator ? Sidera licet ignis accenderit , & ^ coelum licet
fua
W O W E R U S. -
1 Ceelnmipfan,'] ExilloHoiatiiLr.
Odeiii. Kil fwrtalibus ardHJtm y Cct^
luinipfrmpetinmsftiiltitiM^ Manil.1. 4.'
He R A LDU s.
2 ^5« 'VAuis ^ firmidolojts opiniottir
hus implicmms. ] Ita edidimus MS/Rcg.
audiore,5cflagicante(ententia. An^qa,
implicamMS,
V A It I AE Lf.ct. :
; ImplicemMs,] Ita M& Sc FuU Sa-
bxus^ implic4mns»
4 Sittt prineipiormHfemnd,] Italego
cum Woweito exMS.AnianusexCh^-
fbfL in Matth. homil. 13. cap.4., remm
frim^rdia. Apulejus 1. 9. Metamoiph.
pag. 411. prima rerwn ex^rdia^ AU'
gi^in. Ub. 8. in GeneC cap. 7. pnmor-
dia Jhmnum* Ambrofius Hexsemer.
lihro r. capite 4. tenera renm. exordia,
Ruffin. ecdefl hiftor. lib. i. c.i. rertmt
initia. Aliter in Edit. n.
WOWBRUS.
Sintprincipia,omnumt /enuna,'^ Rom-.
£d. rupciBuutn exidimat ro frincipiay
(]uan (bmina Sc principia rerum iint
cadem. MS. fint principiorwn femina,
Lucret. lib. t. — rerumprimwdlapan'
^Uun. Uude emmit mUnra creeires , au-
fiet , aUt^, S^fue nos materiem f O* ge-
nitaliacorpvrarehuj , Keddnnda in ratione
vocare^ O* femina rerum ^ppellare fue-
mus»
He R A L DUS.
Shtt principio ommum fhmna ruHtura in
/e coeunteden/ata.] Ita edidimus MS.
Kcg. au^oritatcmrc^uuti. Et&neE-
plcurea di(ciplina,unde hau(b ifta funt,
lcdionenfmnc&agitabat, non princi'
pidi qux erat vulgata le^io.
R'lGALTlUS.
Sint princifio omnium fcnu ] Sic lcgitur
in cxemplan, & re^flSme.
Ouz ¥ j. I u.s.
5 5rafr«A]-£x fcntentia Epicurco-
rum qui atd^uk^; ftati^unt. Sic enim La«
tini etTo/xiic vocifix , ut Liicretius piuri-
ibis in iocis. Et iu Servius ad illa Virr
gilii £cl. 71. ubi fcorum hacderedo-
drinam quam paufis ▼^ifibus indufitf
Tiamque canebat ^ uti magnumper inane
coaBa
Semina , terrarumoue, anhnaque marif-
cjukfmffeh} " ' ^
Et liqiddifimnli^nir:ut JMsexordiapri"
rrds'
Omnia , xiripfe tener mundi concreverit
orlas^
Skmima, iiiquit, atemos dicit. Et Gc
qiloque StatiusPapinius lib. 11 1 . The-
baid.
""^ fiipera fen eottditor aula
Sic dtdii , effufnm Cbaos in nova Semi-
natexens»
Claudianuslib. r. in Ruffinum.
— ^ rurffts labefaBacadebat
Relligio , cauffaqne viam nonfporttefe-
s qnebar
^Ueriusy "vacno' qua' currere SeminM
motu
xAffirmttt. .-^ \
\V0WE»US.
6 Ceelum iicet fua materia fuf^tHde*
rit.] MS. jmra matetia, mit mali^ ecdum
ievifiimdwkUe^ia.
Sua
OCTAVIUS. ^7
fua materia fufpenderit : ' licet terram fiindaverint ' pon-
dera, & mare licet infiuxerit liquor: ' undjeha:c religio^
^ unde formido , quar ^ fuperftitio eft ? Hoino & animal
omne quod nafcitur , ^infpiratur, attollitur,eIem2ntomm
^ ut voluntaria concrerio eft : in (]ux rurfum homo 9 &c ani-
mal omne dividitur, folvitur, diilipatur. ita 'in tbntcn>
re-
Vasiae Lictiowes*
SnatiuiterU.'] HS.pttrM m^/mVc^Wo-
Wer. livifiinui maitrtM,
KlGALTlUf.
B cetlum Ikttfim maitri^i/kfJ] Nihil
mnODihm. Shm mattrU , id eft fUl ge-
neris fnateriay apta, habiiis >. conve-
JiienscGelo.
1 Ucet ttrrtem fimdavtrint fondtrdy
O* mare licet infiuxetnt ti^r.j SicKla
dua conunata reftituimus ordineprz-
cedentium dndi. nec dubitamus quin
nobifcum (enriat cjnifquis attentiusea
penfitaverit. In exemplari legitur : //-
€et terram fiindaverit pomlere > O* ^njore
V.cet inpMxerit i li^re, Facile adducor
ut credam iftud-, i li^nore , occafionem
«fedlile librariis conturbandi quac non
capiebant. Siquts autem adhuc prelfius
hxrere velit exemplari » fcribat nobis
£iventibus : ^ mare licet influxertt eli-
^tter. Nam & eliifture & ettquamen
dixere auAores valde boni. Stagnabat
aquis terra priufquam dixiflet Deu^^
Appareat arida. Verbo Dd aqux (e re-
ceperuntinconceptacularna; ficficeU-
quatus eft humor ille circtimfluus quo
terra imbuebatur. inde autem iafta funft
aquarum maria > & eltquor flusdt in
Kure , vel nt ait Minncius , infbtxit mor
rty hoceftyfuoinfluntfeckmaxe.
VA K I AB LeCT.
2 Pmdtu.'] Saib, fottdere, Aliter in,
cdit.n..
. Hb t A t O IVf .
^ VmlehttereUffo^nndefirmidtffiui
fifperftitio r9?] Neque ilanc fuperAitio
aliud eft quani numinit inants&ini-
moderattt^ omoi ^ qagQadmodumAb-
iervabamii ad hiinc Asnobii Ioqvb U74.
In qitjm eotrvenit > nt debeamiuinl^icete,
fitrmidine fitperflitioni^ amata , dr ^ati-
ficatione depofita. Videfisqmibinota-
^bamus, atque its adjice Plutarchi locum
elegantem in Numa : S ^ '5 <^'n fy poCnc
efJMla. JhUfjLOJten «Mojcoltt ty^fdttitk
4i/xtf€ie 9 i/i/x» , x) 'wvHflw tfrctH
lim O^gsoioji ojjiuf -Jvd i^HotdhifjLO'-
WOWEXUS.
4 Undeformido y^u^/itperlfitic.] Lu-
cret. iib. r. Fulgent. j. Mythol. Flu-
tarchus dcflnit J^etatAu/ut.tfiaM ^^«r
ifxmLBti i jy Jint voiti]tKluj xmXir^t
cicnMrMwyT^ , t^ auul^Corr^ <f
ainfm
£lM?. NKOI STIUt.
5^ Superflitio.] Servius VIII. Aneid.
ibl. 468. SMperflitioeH timorfiiperPmts ac
deliruf. "jelficundumlitcretium: Super»
ftitie eH fiiperflantium rerum ^ id eR cctr
leftiunt&dirjinammindnie 0*fitperfiitus
timor.
Wo V E » tt S.
6 Inf^raturt attoUitnr.'] Rom.Ed:
tiraiitur,.
VaK I AB LlCT.
. jiUttOr] Itzlvi^. Sah. attoUitur,
7 r/.J MS. & Fulvius. Sabanis / id,
OU£ELlUf.
8 Infimtemrefimtnt.] Lucretiusl. 4.
Omnia quando^mdemeof^tKatHrare^
ferri
. tAc r^lire ab rehusjid ttfuos reddita
flexus,
SoethiiistiU^.
i^jFM >>•«> ^i^^ durare queant
. . Vifi.cwwtrfo rurfus amore
^tflua»$ cauffa i ,^m( de/bt tfft»
C 3 -Vhy
jg M. MlNUpII pEtlCIS
refluunt , & ' in femet omnia revolvuntur , nuUo artificcji
ncc jucUce, nec auftore. fic, congregatis ignium femini-
bus, foles alios atquealios femperfplendere. *fic, exh^-
latis terra? vaporibus , nebulas femper adolefcere -, quibus
denfatis coadifque , nubes altius fui^ere i iifdem ^ iabenti^
bus , pluvi^s fliuere , fl^ure ventos , grandines increpare , vel
^ nimbis coUidentibois ^ tonitrua mugire, ^ mtilare fulgura^
ful-
WOWERUS.
I tnfimet mnia re-johuntMr^ Sci-
tum vulgarc inter Philofbphos. unde
illa lUad. N. yJ^ ^ yu(t ynt^, Ubi
yeteres Grammatici , v«jtpa)dMnTi , j^
5«fly>tfK > 1$ TTvAjfAAlciJ^tte ^pfXH 9»pJ»-
^einn, cx aqua enim , dc terra omnia
conglobata antiquiffimorum opinio.
Elmenhorstius.
- Infimet omnia revehHntHr.'} Vidc
Stobzum £ck>g. VhyCic. pag. 25. Epi-
phan. lib. i. de haeret Platonem Thaee-
tpto fol. i8o.CratyIo402. Homemm
Uiad. S. Arif|otei. i. A^etaphyf. ca-
fitej.
1 Sic exhalati^ terra vaporilfHS.'} 1^2-
(bnt. in StatiiThebai4.iib.i.fbl. 14.
LMcretiHS dieit ex u^re terr^^ nthdM
friri; ex nebHlte nnlfes, ex nHbikus pl»-
'•rfias^ Vid. Hilarius in pfalm. 134,
V A R I AE L E O r.
^ Lahentilms»'] MS. Sabxus > laban'
tibHS.
CxMEWH okst ins.
4 I^HlnbHS cUlidentibnT „ to^trua mn-
ire.] Hieronym* Tom.. ix. £pi{lot.iXi,
bl. 44. .Ajnnt natMraliHm caH/ammfirH'
^tores , quod fnigHrdex mdnHm coBifione
gmerentHr ?mre fiiknm dHriorian > quos
CMm cmnplefirie y medins exhisignisex-
IfritHs , eUUfitMr j^ at^ ita cnmfidgon pa^
riter c^ tomtma mngire. Apulejus de
mundo pag. 11 ^ . Hikrius in P(al. 134.
Stobosus Eclog. Phyfic. pag. 64. Qce-
r0 2. de divinat. Sencca Natur. Qttzff*
lib, !• c. 39. Serviusih A^Reid. fbl^i^o.^
indorus HirpalenC Origin. i i^. 0« i h
fdcnztitnim^caL]^^9\^Jp\
f<
Vakiae Lbct.
KHbibns coUidentibMs.] Ita emenda
hunc locum. alii I^nt ; nimbis coUi-
dentibtu. Vide Gommentartum.
OUZII.IUS.
5 R/ttiM fidgnra y fidminapramicar^
re.] NoniusMarcelL fHlmm^fidgHr, his.
intelieSiibHS difiemHntHr, ESt enim fid-
men telmn ipfism qHodjacitHr. UtVirg^
Georg. lib. i.
Ipfi pater y mediJi mmborum in noBe^
comfia
FnlminamolitHrdextra. -— •
fHlffur ignis qni atmfcat , nnde C^fidgi^trA
dicHnfHTi^fidior. Virg.Ub.5.
— T^aenlojHs ^ anra
Sqnamam incendebat, fnigof.,
Qicero de Divinatione lib. i r. TMm cjr
fidfftra O* tonitma exifijere : fi autem nn-
binm confliBn ardorexpreffisfienttfiritx
ideJfifHlmen. Setieca^^aturaLQuzft.i^
Ktdfts mediocriter coUifiefHlgHrationesef-
ficinnt y majore impetHpHlfiefidnuna. SX"
pe tan^n FHlgnr, vtoffdmine irvfcm-
tur. Suetoiv Augi^. Cnmexpeditiont
Cantabricd per n^wmmk iter leHicam
eJMsfidgHrperfirinxiffet y ftr-JMm^pra"
tncentem exanimajfit. Idem in Domr-
tiano. Continms oBomenfibnstotfHlgHr^
faBa anditaqne funt , ut exclamarjerit:
Feriat jam ^nem volet, Sic 8c Plinius ali»*
quoties ufurpat. DefidminisautemSQ
tDoitr^ naturl videadi Arifh>tel. 1. 2.
MeteoFwcap. ult. &lib.;. cap.i^ Seneca
Irbw i. Natural, Quaefl. ninh» lib. 2^
Hift* Natcajp./^^ Stai^ui$^dog.?hyf;
O C T A V I u s. 59
faltnina prcemicare. ' adeo paffiin cadunt , ' montes irruunt,
arboribus incurrunt , fine dele6):u ^ tangunt loca facra &
profena , homines noxios feriunt , & /ipe religiofos. Qiud
♦ tempeftates loquar varias & incertas ; quibus nullo or-
dine y vel examine y rerum omnium impetus volutatur ?
in
HSKALDUS.
T ^deop/iSiin cadtmtymotttes irrtamt.']
Nihil poteft dici elegantiiis , ut nefciam
quid iis eflet in mentem qui dkruHnt legi
volebant. Vajiim ^ id eft , tcmere, (Ine
ullo locoium aut perlbnaium dele^.
Laftantius lib, 3. ^ ego hHncputonon
mvenientem qmd re^onderet,effHdiJJe hoc
fa/iimt netaceret. Tiadat autem argu-
inennjm hoc Lucretius lib. 6. ipfeqiiie
adeo Axiftophanes in Ranis.
W o w s R u s.
2 Montesirruu»t,'\ Kom, dirHwit.
V A X I AE Lkc T.
IrruHnt.^l 'BvLWiaSydirHunt*
£ LMENHOXST lUS.
3 Tangnnt locd facrd ^ prtfana»'] Et
hoc argumento divinam providentiam
evertere nititur CaBcilius , Ej^curum
fequens , cujus difcipulus Ilb. 6. dena-
tur. rerumpag. 207. delixamenta talit
loguitur.
Vofiremo cur finBa DeUm delHhrdi
fuappte
^ifentit infefio fraclaras fidminefe^
dess
tt bene faBa DeSim fron^ fimHUchra^
Demit smaginihHSviolento^jHlnere fto^
norem»
Impii, & ii qui adhuc cum Epicuro fen-
nunx^ Ifidorum Pelu(iotan»audiant , &
videant , ut errorem fuum lecogno-
fcant 8e emendent. Is Epift. 7^ . lib. t .
C^liopium Presbyterum ita affatur:
dftuOcfaf tt ^JiJ) , 2ti ^oCof rH y»
Hrtt^iitatf, «tWc* Jj^f er TBWC S^Htfif «■«/-
x?<uc ilm *rhw dx^/^ ^jj^l^ivovy.
eujiwc dfofjLnaxtQtyKj Trox/y AytdafjtatJ^^
ty ^ft^ifA. Ji^Me^iy ^xlwtKf t^^pMoji',
j^ ^ia-fjut y Kf JlixaQf, eie icpc7«tWTN/u«
)y fJitACfjihf dviJ^To "ihfiQf.^ iJi r y J«
flt;^^ir1af ^'AJ) ptvpi^f y hx ?
eujri ajuXuf d^iJ&f , Ht ^6Coi tvc
Trledofldbf jtxivii , dvlwt^ifojt tifcjLfii''
fOfleLS i^' olc^^^HuCt nfJUiCMU, oXo^
Xv^Tw yS 'jttTVS , en i/Metx* xiJ^^^
r »xvftif m^omtf y tbi d^^A^^
freuJ^AjiSxit, Id eft> Mirari te dixifiip
qt^fiat , Ht Dens > cnm metnm terra im^
mittit , templie fni^ minime pareat, ^t
certam hnJHS rei declarationem divinis
in librit habes. Kec "jero moerore atqnt
awmi anxietate confierttfrie eb ea^ qn^
ntmc fieri vidifii, Kam nt fanBje arca
tmnime pepercit , '•jeruin etiam nna cum
ipfis facerdotihus , qm deliqnerant y bar^
barie dedidit^ & HrbemfanHificationia
ty Chembimglori^&^fialamy tfprophe*
tidm y ^ unBienem , d^ Tlmmim in r«»-
cnlcationem 0* centatmnaHenem gentibus
addixit : Itd ne tume qmdem dh emm
labe pnrie' tnjfteriie parcit : nt dnm fnie
asdie minime parcit , terrerem iie y qi»
peccanty injidat : atroderem 'ddelicet pa"
nam^eaqHaagHnty exffteBantibus, II'
Itdet enim abies , qitid cectdit cedrus. For*
tilms. cadentibHSy imbedllmd erHdiaur-
tttr.
OnzBx.xut.
4 Tmpefiates rjariae.'\ Qiiodtunque
inftabileac mutabiteeft paifim hoc epi-
theto de%nant aufkores. Sic apud Ma^
nilium , f^ariafidera. Papinium lib. 8.
So! 'oariHS. Claudian. 1. x. InRui!tn.
raria Pheebet Maitian. CapelL lib.8.
Et totics variafiammantia corntta lnrt^*
Penes Boeth. Confbl iib« i. carm. 5^
f^arius tinmtt»
C 4 i /«
I
40 M. MinuciiFblicis
'in naufragiis, bonorum malorumque fata mixta, merita
confiifa? in incendiis, interitum tonvenire infontiumno-
centiumque ? & , * cum tabe peftifera coeli tradus infici-
tur, fine difcrimine omnes deperire ? &, cum belli ardore
fevitur , meliores potius occumbere ? Inpaceeriam, 'non
tantum * a?quatur nequitia melioribus , ' fed & colitur : ut
in plunbus nefcias , utrum fit eorum deteftanda pravitas , an
optandafelicitas, *^ Quod fi mundus divina providentia , &
ali^
ydoresfiliofanBdquec^cAnt
Injufia vice colU nocenfei^.
Salvianus de GubcrRat. Dclli1>' r- in
principia IncHrioJks d qMibnptam O*
quap neglige^i Immdnorum aHunm Deus
(iicitur, utpote necbonoscufiodiens ^ »^c
cuircens nuUos , c^ ideo in hcficulofbonos
plerumque mifiros , maios beatos ejfi- Vi-
dc omnino qus fcquuRtur , ubi elegan-
ter pertraftat, quanam decaulaDeus
permittat , ut bdnis in hac vita mala
luperveniant.
WOWEKUS.
1 Inndftfragiis bonorum , malorunujue
fata mixta.] Late de his Firmicus A-
flron. lib. i.& Di3gor2rre(pon(iim apud
Cicj.deNat. Deor.
Ou2 E L ms.
2 Cum tabe prflifera casli trdBus infi-
titur y cJ^c.] £xin&£HoReaerismorbI
otinntur varii , acgraviflimi, plerum-
C|uc peftis. Lucrct. lib. 6.
"•*~ muitartonfiminarerum
^ffifiipra docui y ^^fint vitalianobif:
£t contra , epue fint morbo , mdrtiqtfe
nec^ffce?i,
ytulta -Joiarcy ea cum cafit fitnt forte
coofta y
I.t pertuibarmt eaium , fit morbidus
aer,
tAtcpte ea ois onutis morborumpeflili-
tc^cpte y9irc,
vide qux (bquuhtun Amob. lib. 5. Con-
tagione pefHientix cortupiffi duras tempo-
rum luEluofit cump(fpuii "jaftitate, lib. 6,
T^on peftiientias f nm morbos corfuptione
aeris indicere^ lib. 7. f^nenatam in per-
uickm aifris hauflus vertit , CJ^ peflilcn-
tfomy morbos,ftragem morialitatisindixit.
Eufcbius Hiftor. Ecclefiaft. 1. 9. c. 8.
3 l<{on ttmtum ^eijuatHrneejMtiame-
Uoribus, fid & colituTK] Sic Scncca Hci-
eulefurenteA&. II.
•"^ Pro^ermndcfeii»fiiIud
P^rtMS vocatnr , fintibM parent boniy
Ju^eflinarmi^i opprimit ieges timOr^
Soeth. dc Confblat. lib. i. Carm. v.
~~~ Premitinfonteii
Jf>ebitafielfrinsixi4p<ipta ;
^ itperverfi refident ctifi '
Variai Lect.
4 JEqu4tur netjmtia meiioribus. }Ful V.
Uriin. d, n.fgdattollitur. Sab, a. iMn.fi
tycoiitur.
Wovv^RUs.
5 Sed O* coiitur.] Kom. fitd attoUi-'
tftr%'
Ouz E I. I u s.
Sed cjr coiitHrJ] Quidam fied O* tt-
toUitur.
6 JQwul fimMndusdi-jinAprorjidentiJl
&* aiicujus numinio au^oritate regereturf
nunquam , dTT.] Tali, quamvis infirmo
& per (efe mente , argumento cx e vcn»
tu rerum dcfumpto , ad Dei Providen-
tian\ fubvcrtendam paflim gemiHum
ctiam (apientiliimi ucebantur. Cum
cmm aninvidvcrtereiit Tyrannos cru-^
delifldmos , impios , a cuitu divino alie^
niilimos , libidine , fpurcitic, omnibuf^
que flagitiis ac fccleribus inquinatos,
fimunum Impem ^ Bjeipublicx guber-
nacuium tenere , ftlicibus fuccefnbus
flQicrCy omniaq^eiisprolubitu&vo*
\mm fiiccc^ere s cpnaiibqcios ji pios,
juftQS
OCTAVIUS.
4^
alicujus numinis auctoritate regerctur , nuixiqiiam mcrcrctur
Phalaris & DionyGus rcgnuni ; numquam Rutilius & Ca-
millus
juftos paltim depilml , affli^ones per-
peti, maloium tempeftatibus ja£iari>
cun6ti(qae mtferiis cxantlandis Colos
esponi, condufioncm hincaflumebant^
nuUam prorfas Providentiam divinam
e(fe, quareshumanxiegercntur, ne-
que Deum uUam hominumcuramge-
lere , fed omnia fbrtunx cafibus acci-
dere. Qua de re notifllimus Claudiani
lib* i; in Kuffinum locus neminem
^i^r. Sic etiam ut q;u(quc , cum mah
fua penitius pcrfentifcebat , hunc cun-
deminmodum excbmaveiit. Ut Ac-
cius Antigona :
■ •««— » ytm)amnequediire^fmt
TleqMe prcfeBo Denm fitmmHS rex em-
nid curdt,
ApudPlautum Rudente AA.x- Sciji.
Palzftra naufraga animo perturbato in-
)uftQs Deos eile conqueritur , qiiod im-
merito (ibi piz advcifa > impiis vcio
pcofpcia adveniant , fbitunacquc tan-
dem omnium iioium eventum tianf-
fciibit. Similis aigumenti etiam habes
apud Aiiftophanem in Pluto. ad. ii.
%c, V. Pluiimis quoque Ciceio Uh. ii i«
De natuia Deomm eandem peirequi-
tur fententiam j ubi & rcfert Telaino-
vis ex vetcris poetz fabula verfum : Te-
Lumn autem , inquit > tmo "jer/k iocnm to-
tum conficit > tttrwn dii hvmnes negHgMit:
"HamficHrentbunisbenefity nuilema-
ii^ i quod nunc abesi.
SicOvidiusiib. iii. Amor. Eleg.iii.
Effe Deos credamne f fidem jwrata fe^
fiUit,
"Bifaaes illi qfutfiut ante maaet.
EfUcg.viii^
CMmrapiantmalafatabemf % i^ofciu
SolUcitor nuUos effepntare Df »x.
JLucafiuslib^vii.
'^"^^ fimt nolti^ nnUapnf^a
J^bomnay cum ceeco rapianturfingida
cafu
. X(entinmr.tefftare lovem, .
fOfio , Inccs £picad fciioU» td CWQ
Sroicoium deprompta (unt , oui in Uni-
verllimDcostoltcbantt vel (i quos eflc;
fatcrentur , cos imlUus q jam fui gcrere
curam cenfcbant» ut Thcophilus lib. 1 1.
ad Autolycum teftts j htoi /u «^ $««#
eLfyirmf xy to i^ i>4t ^ofwaf tteii^
igty /umJifct ^«tn ^^f\i{ii «f Sf or 'iryJm
tojjlH* Xf twm fX E mxHfH Xf iLfvn^-
VH N ayoiA eiTn^Ltuitn, Seneca quoqae
ex horum mcnte HippoL Aft. 1 1 1.
Res hHman:ti ardiae nidlo
Fortnna rept , JP^ttqne maim
Munera cacd , pejoraftvem^.
£t qux rcquuntur. SimileapudSopIio-
clcm qucritur Phitodetes:
A V ^ t^^?^)tytf aujm Atifjimt
XetfHo-' «tM$pf ^o/If c 10 aJ^, lu 3
Uh ^k 'nQtSi^ 'mvm* tthJ}^ «uot»
oTtir
T* 3"«' \xn,ifaf ric Staic ^fa i^xh(.
Plura^ fi otium adellet, hanc infeo-
tentiam congeccrc poftem; vidcantur
cui vacat Stobxus Sermonc 1^4. Bu-
lipidcs Hecuba KQt. ; . in Umine. Pra-
pert.Ub.3. Elcg. ^. ^^^ Albinovao,
£lcg. adliviamdcmorteDrufl. Mar-
tialis Jib. 4. Epigr. 21. Laftant. lib. 5«
cap. 17. BoerhiusdeConfblationel.r.
Profa 4. Salvianus in Ubris de Provi-
dentia & Gubematione Dei. Euche-
rlus Parxnetico ad Valeriannm Odo
Cluniacenfis lib. ^. cap.;S. Colhtionw
Ennodius Dcclamat.^^ ^or. Pclufiota
Ub. 2. Epift. 137. Athenagoras «^
dvAi^tinu^ ? ym«r. BifiUus Magiius
in Pial. I. Chryfologi^ SermQnibus fe-
ptem de Joanne Baptma.
Wovvkrus.
SlHod fi mitndud divina providenthu^
Qnuies fere hocargumentoutunturin
cvcrtendi providentia divina , quod
muItisurgetCottaapudCic 3. de^'a^
tur. Deor. Plutarchus de placitis Phi«
iofbphorum. Ncmefius ttkl ^una: 4^^
^«Wca|u44.
C 5 ^
4*
M. MiNUCii Felicis
millus exilium, nuinquam ^Socrates venenum. Ecccari*
bufta frugifera , ecce jam * feges cana , ' jam temulchta vin-
demia , imbri corrumpitur , grandine carditur. * adeo auti
incerta nobis veritas occultatur & premitur : aut , qiiod ma-
gis credendum eft , variis & lubricis cafibus , ^ foluta legi-
Dus fortuna dominatur. Cumigituraut fortuna certa, aut
in-
Elmznh okstius.
jQjjfod fi mundM di^jinAprovidentU rt-,
geretur.^ Impii in deftruendaproviden'
tia divina omnes hbc fere argumento
ufi. Vidc Ciccr. lib. 3. dcNat. Deor.
Firmic Aftronom. lib. *i. cap. ^. Clau-
^ianum Ub. i. in Ri£num. Lucian.
Jovcconfutatopag. 258. La£hnt. 1. r.
cap, 9. Gaudentium in pfzfat. ad Be-
nevolum pag. 48. Athenag. Apolog.
pro Chridianis p.9. Thcodorctfcrm.6.
de Provident. pag. 5. Ambrofium in
£piftoiam Pauli adCorinth. r. cap. t.
de ofiiciis lib. i.pag.6. Clcment. re-
cognition. lib. ^.pag. 64. Remigium
Altidodorenf. Epifcop. in Maiacniam
cap. 2.
W o W E R u s.
T Socr4tes "jenmtm.'] Cicutom. ita
npud Tacit. T^. Annal. cumx^emore'
Ttetur y haMfifjfe ad acceleratiddm mortem
fiufira /r/gidi^jam artuhiu , & claufo cor-
foreadverfitd "jenentun.
iE|.MENKoii srius.
. Socrates venemm, ] Vid. Plato Phoe-
^oncfbLif^.
W O WK »u «•
2 Segescana.'] MS.ft^jd,
Elmekh orstzus.
SegescanaJ] Ovidius lib. 10. Meta-
morph. fab. 14.
B^ fegetis cana fiantes ferewtrere ari-
fias,
Hieronym. Tom. 1 . Epift. 52. ad Abi-
gaum, y?gf/ candida, Juvc^C^sUK 2*
Jle Euang. Hiftor.
— afhentes cemiie campos
CfinBa^ue matnram jam rura expo/cere
ntejpm^
Varxae Lkct.
Seges cana,] M.S,fegesfiarja. AuAor
Queroli pag. 5 5 . flavafiges. (ed vulga-
taled^io bona cft. Vidc Commenta-
riunu
Rl 6A L T lUS.
5 ,^ldm temidenta 'vmdenuaJ] Proxima
temeto. dcquamoxtcmetumfiat:unde
&temulentt.
MeUR S lUS.
^ ^Adeotit.]Scxi\)oadeoaist.
RlGALTIUr.
^ SolutA legibus fortuna dominatur.J
Pracclara eft in hanc fententiam fortunx
confideratio Piiniilib. 2. Toto quippe
mundo ^ locis omnibus omnibuftjHe ho-
ris yomnium "joctbusfortunafilalaudatur^
fo\a ar^tur y CT cum con^viciis colitttry.
"jolttbilts y d pleri/que nero dr cjtca ettam
exifiimata , "jAga y inconfians y huic omnia
cxpenpiy huic.omniafiruntur accepta y O*
in tota rationemortalittm , fila uiramqtte
pagimm facit, La^ntius 5. cap. 27.
Simulacrum ejus cum copiaO*gidtemacu-'
lofihgHnty tanquam hac O*opes tribuat,
O^humanartm rerum re^mm obtineat^
Elmenhorst lUS.
Soluta legibus firfuna dominatur,]
Ethnicorum opinio , ^vnniv p^fjmJivet.
fo,uoBiTs7v fxviSiv , Tv^i Jt eiftij %*J^f
A7nit.v)et Ttt dvBpdmyoL fc^yiA^tu Phita
Iib.4. de LegibusfbLyo^; Dionyfius
Halicarnafl^us antiq. Rom. L 7. f. 472*
PhiloftratusdeSophiftlsUb. 2. tn He«
liodor. Saluft. 2. Epift. ad Czfar. Sto-
baeus£dogis.phy{iciscap. ro. Sed hoc
fallum efle , docct Suidos in ivp^N. fic
Hieronym. in EcclcHaft. cap. 9. in So.<
phoQ. OAp. r. In Jeremiaml.^ c« ri.
I
O C T A V I U $, 4J
incerta natura fit ; ' quanto yenerabilius ac mclius antiftitcm
veritatis * majoruin excipere difciplinam ? religiones tradi^
tas colere ? deos , ' quos a parentibus ^ ante imbutus es
timere , quam nofle faihiliarius , adorarc ? nec de numini-
bus ferre fententiam, ftd prioribus credere, 'qiii adhuc
rudi feculo in ipfius mundi natalibus , ^ meruerunt deos vel
fecile^ hahere , vel reges ? ^ Inde adeo per univeyfa impcria,^
pro-
gans le^o quam MS. Reg. dcbemus.
X<cgcbatur antca , MUt itnlmtns evijH-
mare, nulla autfrigidaiententia. Hoc
autem areumentum tangit etiam Piu-
dentiusliU contiaSymmaclvunpiioie.
Meuk S lU s.
. T Sludndo "jenerabiliHS,} Sciibo
qH4ntO,
£ l ME N H n R S T I us.
2 Majorftm excipere difiipHnam , reli-
gtmes traditas co/irr.^Balbus apud Cicei.
tib. 3. dc Nat Dcor. pag. 33 r. vult, ut
Biajoribus nulla etiam reddita (atione
credamus. Li^inius in Orat. ad militcs
apud Eufeb. lib. 2< de vip Conftantini
cap. 5. AvJpn ^ixot ]y avfA.fJUf^i j Tret'-
ft^tot t^ 01 JV d«of , Kc on nn^-^tid^ 9
«ViJ($ed«V 'O>^X>l<^071C M{^ , TlfMdfAVI,
Symmachus in.relatione ad Imp. 'Prtt-
jlate oro "jos ftttea, qH*e pnerifHfiepimttSy^
fines poflerie relinquamus* ""■ lam fi
longa atas ancioritatem religionis facity
firvanda eH tot ficniis fides y ^fiqitendi
nobis parentesy amficHtifimt fiticiter fnos,
Pxudentius «t^ s^^dvav , pag.22c.
• ■ Noc fiinB/mt 4lf ^JO eB y
Hoc ab atavis, traditHm,
Zeleucus apud Stoboeum Serm. 42.
pag- ^79- Chryfoft. honMl.7. in i.Cor
rint. cap. 2. pag. 3S7. Eufeb. Eccl.l. t.
Qip.2. Obfervat. noftrxad Arnobi;l2.
^, 60. 61 •
W O W S K u. s.
74ajezimt excipere difciplinam.^Sjmm.
toat. ad Au^. Si longa atas auBoritatem
religionis facit , firvanda efi , t^aficnlis
fidesif^fitp^cftdifuntnehisparentesy qni
feiidterfecHtifitntfHos.C^c,i,dc leg.Poi-
f hjrr, <^ '^^c ifA^l^v^in
Hera&dus,
^ .^w/ d parentihus ante imhithtses
W o w E X u s.
4 ^nte imlfHtus exiftimere > ^»41» co-
g»o/]fe,'] MS. indnUm es timere , qHoin
nojfi,
Vaxiae Lect.
^AnteirtdsHtHs fs timere.'] Ita MS.Sab.
a, i, (xi^imere qttam nojfi, male.
K I G A L T t US.
.Ante imbutus es timere qutnnnoffi.}
1 Rediinma eft hxclibri vcteris fcriptu-.
^a. £t impcrfbnalitcr cjuidcm accipicn
da videtur.
V4 I I AE Lect.
5 Slstt'] Sabzus, qnia,
IL1QA1.TIUS.
.6 Meruerunt Deos "jd facileshalce^
'jelteges.'] Faciks dicit bencficos, benc-r
meritos. Plinius lib. 2. Hic cft vctuftir
fimus referendi bencmerentibus gra-
tiam mos ut tales numinibu$ ad^rU
bantur.
P>UZ EI. lUS^
7 Inde adco per uniwrfit imperiay pro-
"jinciaSy eppiddy rMdenms fingulos facro^
rum ritus habere O* Deos coere munici-^
pfs,J 'XctV^j&m» Apolpgcx. cap 24,
44 M..MiNUcii Felicis
provincias j oppida 9 videmus fin^ulos facrorum ritus gen-
tiles habere y & deos colere municipes, ut ' Eleufinios Cere-
rcm>
VnicMi<jHe , inqult , Pnvinad ty C^'-
tatifitHs eB Dms : nt Syvid ^fiarte , nt
^abi^ Difitres , ittNoricis Beiemts y nt
^fricA Caelefiis, ut Manritatti^t Rfguli
fidy & pauUo poft: C^fimenJtMniDel'
ventimts, KamienfiHm Fifidiannsy X.-
fitdanorum ^ncaria , Fblfinienfimn Kur-
fiay OcrictdanorumValentia^ Sutrinorum
Kortia^drc» SicOvuliuslib. 3. Pafto*
zum.
Paliada Cecroput% "Minoia Creta Dia-
natn ,
yideannm Tellus Hypfi^Ua colit,
Junonem Spartx, "^elopeiade/que M^
ciH4e,
Pifdgerum F^tuni M^rudisoracapit,
Mars Latie venerandus erat, ""~"
Huc pbtinent quoque iUa Foctx in
Corminclibeio.
Dodona eB tihi lupiter Sacrata ;
JunonJ Samos O* Mycena Diti >
Pnd/e Tanaros ^c^uorifque Regii
^allas Ceeropiat tuetur arces >
Delphos PjthiuS 0/bis umhiUcutnj,
Creten Delia Cynthiofque coUeis :
Faunus M^naton, uircadumtptefihasy
BB tutela Rhodos beata Sulis :
Gades Herculis , humidumque Tibur,
CyUeneceleri Deonivofa :
Tardoffratior ^fiuofa LemH9t,
Enn^tje Cererem mtms jrequentanty
Raptam Cy\icos oflreofa Divam :
lormofam p^enereth Cnidcs Paphofi
fntm
Ut dc SidoniiApolUnaiisindoftoPa-
ncgjrrico ad Piifcum Valerianum.
Kon (^"^sjpedalibudfa^ntes
'Agrisy urbibue^nfidifque canto :
SatuiTtum Latio « yovemque Cret^y
yunenemque Samo y Rhodoque Silenh
innte Perfiphenem » Mihervam Hjr
mettoy
F^dcanmnlypare y PaphoDionem,
^rgis Prejcea y Lampfaco Priapmm,.
Theb^ tnchiw > lliiiit Vefiaok >
Tiwhrx Delim , ,Arcadem Liseo ,
Martem thrstdbui, (r Scythie Dish
nanu
1 Eleufittios Cererenu^Cctcrcxn^cxh
iinii maxime coiebant , quia , cum in
Atticam veniilet,ad fiUam quxiendam,
ptimum eos frugum (ationem lcgefqtie
docuiflet. Dicitui autem Ceies, ut Scr-
vioquidem in i.Geoig. placet>a crean-
do , quia frugum creatrix & invcntrix.
AUis , ut Vationi Ub. 5 . dcL.L. TuUio
Ub*2. de Nat. Deoi. itcm Ainobio i.5.
videtui Ceres nuncupata quafi 6f m , sl
geiendis fiugibus. Conftat vcio ex 10«
ftiata DuiUi columna antiquos Cpio
G fciipfiflc. Sed fi Geres prius dixere,
valde nobis arridet etymon quod dedu-
citui a voce ^IJ^. , quae exfbt Levit.
cap. 2. com. 14. dc firumentum contu-
fum, flve contrituni defignat. Nec ta«
mcn omnino difpUcet eorum opinio
qui Ceres ^cs^*>n> <«''<*''<• diftumvclint»
quia, ut Oridius I. v. Mctamorpluca-
nit,
Prima Ceres wKoglebam dinM^jit ara-^
tro.
SufHciant hxc de Cerere in prxfentij^
piura inierius fuo loco 4a ea profcrc-
mu5.
Meur s lUS*
Bt Heufinios,} Sciibo ut^
EtMBIfHOKSTIUS,
Eleufinios Cererem,^ Ladantius m
2. Thebad. Statii pag. 63 . Eietfis oppi-
dnm eB ^tljenis "jicinum > in quo Ceres
eximie colitur. Mcla Ub. 2. cap. 5. Or-
pheus in Nymno Cereris. Arnobius
lib. 5. Strabo Ocograph. lib. 9. pag.72.
Hyginus fabul. 92. Auguftin. deCivit.
Dei KK 7. cap. 2c. Paufanias Corin^
thiacis pag. ^7. Laconicis pag. 103 .Mc-
ia dc fitn orbrs Ub.2. cap.^.
V/ O VVE R us.
Eleufinios Cererem^ FaufaD.Att.Dio-
docSicUb^i..
Z Phry^
OCTAVIUS.
4f
rein , ' Phrygas Matrem , * Epidaurios itfculapium > ' Chal-
daros
1 Phrygst744fffam mdtrm,'] Fcftus
IB FeregrinmfacrM. Diodor. Sic. Ub. 2.
£l.MS)lH01tTlUS.
Phrytas Mmdm Td^trem.'] Diony'
ftos Hakcirn2ii&us iib. i. foL 50. Stra-
boGcograph.lib. ro. pag. ;i5. Hero-
diatitis in Commodo Itnp. foL 477.
V A« I Ai Lect.
"Ma^futm mdtremJ\ To Mif^iMmFtiL-
▼ius addit. abeft enim \ MSS.
Ouz sr 1 u s.
Phygas T^atrem.] Cybelen maxime
i Phr^ibus cultam , variifque eam no-
minibus appdlatam fuifle teftis eft
Strabo lib. 10. Oi j Bfpixiu/lf c « ^ou-
ySif rt ^tiXoif , iy ATr^ai 0/ ^fCyki > x^ ?
^jHvi 0/ /nfei Tiiy fJV»» j^oiKhns P i<T
/u.'j^ <ttrW TtfMvj , J^ of}iei^}sn , i«u/->
i^uj fjtnri^ Jt^X^rrsc dt»r , j^ A^J^^rv,
(dc pptime emendarunt viri eruditi>pTo
Aift^v, quod invulgatiscircumfermr)
x^ ^pu^aty , df ov /jtvyixlw, >!<^ 'j 7d;7»v
r<A«i9tv, i^ ^nJb/Ahflwt ty ITvxivZu/,
j|^ Ilf ar/vvvTJcAt , i^ KvCix^. SicCa-
tuflos:
. ""• •( imir/ /^^ , fetpiumni
Phry^am ad Donmm , Cybeles Phrygia
ad nemora De/e,
Plura de Cybde ejusque Gicris infcrius
dicenda erunt.
2 EfndoHrhs /E/cnlapiam,] ACcvIsl-
pium Epidanrii in Argii rcgionepri-
mum intcr Deos rctulere , eique ob
rnmmam medicx artis peritiam tem-
pUtm confecramnt , fuitque extra ur-
bcm > ut cfl apud Panfaniam in Corin-
thiacis. K«tlflt 3 '»''»>' ^^^*^^^^ "^ A*p-
yMatf i WmtfbtvQjMf, fngjtf 3 » HsOll TOtJ-
•riuu ^^^ TNV 90 XIV , f ^ T^ llgfV tf^/-
{i^ Y A'0»XNmx. Livius lib. 45. ait fa-
nnm hoc ab urbe £pidauro<|uinquies
M. P. diftetille. Verba ejus : Inde hand
farem fHme Epidannm > fid inclytam
M/hdapH nehili temple , «$iod qmnqnt
fmllibm fefptum A mrhe diflans , nnnc "je-
Jfr^iifrevnl/irMmttenemm^ tmndeniedi-
vet trat , qna remedietmnjfalntariion Ofri
mtnxtdem fitrineHMt Dee* Qnod^K-
ctKi Romani^ qni ei teinplmn ftatiiers
ttidem extra urbem in Inmla TiberlnjL
<^uue autem extra urbem xdes cjus po-
fineflet, varias, etfi fi^tias , addndt
rationes Platarchus in QtHeft. &oma]u
93. FeftusaitS Inlnfnla Sfctdapo fa-
Elafmtadest qued ainti d meJUcu aquJi^
maxmtefaflententwt,
£tMENHOt tTinf.
Bptdanrios M/cnlapinm,] La^tdt. L^.
in Statii Thiebaid. p. 12^. Epidsmria ei-
vitas ^dnvefum > M M/adapiMS ceR^
tnr, Artianus de rebusgeft. Alczand.
Magni lib.^. pag. 157. Plftto in Jo.
Arnob. lib. 7. pag. 147. Livius lib.Tc.
pag. J96. Origenes Ub. j.contraCd'
liim. Philargyrinsin^. Georgicor. O-
vid. lib. r 5. Metamorph. Laftant. Iibu2.
cap. 7. PaolaniasCorinthiads pag.60.
69. & 70. Valerins Maximus lib. i.
cap. 8.
Wowssttt.
E^danries Mfinlapinm,] Liv.lib. ro.
Arnob. lib. 7. Athenag. ApoL
^ ChaldjcosBelum.] Euft.inDionyC
Sulpit. lib.2. Hift.Procop.inElaiam.
FQcron. in Ofeam.
EtMSKHORtTIUf.
Chaldaes Belnm,'] HerodoL lib.!. Ar«
rianns de reb. Alesand^ M^g. lib. }•
pag.67. Serviusinr.Aiidd.pag. 215*
219. Patifanias Atncisp.i(5. Ladan-
tiuslib. I. eap. 2^. IfidcMUSHiipalenfis
orig.lib.8.ap.iT.
Ouzstitt^/
Cbaldaos Belmn,] Bdttil , live pOtins
Sj^2quod/)0i»rmrmdefignat, commU'*
ne' Deorum in Oriente nomen fiat,
Chaldci enim omiflb Sf , pro Sj73 dt«
xere S3* Hinc Grxds i8»x|^ , iSjix.
item4aeix, iS«x. &c4/fhreJBWtdemeft
ac Sol. Servius quidem ad i. iSindd.
notat0<e/&Bf/cf& Satutiium, (ed &c
Saturnum ^dem efle ac S61em ibi-
dem nos docet : .AJJyrios > inqtdt , cen*
flat ^atmrmm (^nem emidem & Solem
dicmei) Jmtmemtpie colniffe : ^ nnmina
tfiam ofnd Afies ffleatiiisfimt, Vhde
. <rUn*
44 M. MiNUcii Felicis
provincias j oppida 9 videmus finculos facrorum ritus gen-
tiles habere > & deos colere municipesj ut ' Eleufinios Cere-
rcm>
VnicMt^e y Inquit , Pnvmdd ty C^»"'-
tatiftMs eB Dens : ut Synd ^fiarte , nt
^rabiit Difdres i ntJiorieis Btlems y mt
^frica CBtleftisy ut Manritatti^t Rfguli
fidy & paullo poft: QafmenftmiDel'
ventinus , Karnienfium Fifidianusy M-
fcuiamrum jlncaria , Folfinienfium Kur-
fia, OcricidamrumVaSentiay Sutrinorum
Kortia^tyc, SicOwiiuslib. 3. Pafto-
zum.
Paliada Cecropa% T^inoia Creta Dia-
natn ,
yideanum Telius NypfipiUacolit,
Junonem Sparta , "^elopeiaeie/que Mj-
ClMy
Pimgerum Fduni M^nalisordcapit,
Mars latio venerandus erat, -"~"
Huc pbrtinent quoquc iUa Foctx in
Corminc libcro.
Dodena eH tibi lupiter Sacrata >
JunonJ Satms O* "Mycena I>iti >
P^nd^ Tanaros ^c^uorifque Regii
'Vallas Ceeropiat tuetur arces >
Delphos PjlhiuS Ofbis umbilicumy
Creten Delia Cynthiofque cctteis :
Faunus M^naton, uircadumtptefihas',
BB tutela Rhodos beata Sulis :
Gades Hercutis , humidumque Tibur,
Cyllene celeri Deomriofa :
Tardogratior afiuofa Len^9S,
Bnnajc Cererem nurus fiequentanty
Raptam (j\icos ofireofa Divam :
Pormofam Venerem Cnid§s Paphof
Ut dc SidoniiApolUnaristndoftoPa-
negjrrico ad Prifcum Valeriaman.
Kon di^^tosjpecialibuefa^^ientes
•Agriiy utHbue^n/idiftfue canto :
Satutytum Latio % Jovenujue Cretdy
Junortemque Samo , Rhodo^ue Siienh
innte Perfiphonem ^ Minervam Hjr
mettoj
pycanrnu Lypare , Papho Diotpem ,
mArgiePrefceay Lampfaco Priapmny
thebft tnchiw > //n^iv f^efiarn $
Timbra Delion 9 ,Arcadem Uteo ^
Martem thradbue^ (r Scythie Dish
nanu
1 EleufittiosCererem,2CeKtemlElah
iinii maxime colebant , quia , cum in
Atticam veniil£t,ad filiam quxrendam,
primum eos fhigum (ationem lcgefqtie
docuiflct. Dicitur autem Ccrcs, ut Scr-
vioquidem in i . Georg. placct>a crean-
do, quia frugumcreatrix&invcntrix.
Aliis , ut Vatroni iib. 5 . dcL.L. TuUio
libiZ. de Nat. Deor. itcm Arnobio 1.5.
vidctur Ceres nuncupata quafi Grw ^ ^
getendis frugibus. Conftat vcro ex ro«
ftrata Duilii columna antiquos Cpro
G fcripfiflc. Sed fi Geres prius dixere,
valde nobis arridet etymon quod dedu-
citur a voce ^ij^. , quae cxftat Levit.
cap. 2. com. 14. dc firumentum contu-
fum, flve contritum defignat. Nec ta«
mcn omnino difplicct eorum opinio
qui Ceres acs^*>n> araredi(^\im wclinu
qui^, ut Ovidius 1. v. MctamQrph..ca-
nit,
Prima Ceres uncogfebam dimo^jit ara^
tro,
SufHciant haee de Cerere in prxfcnti»
piura inierius flio loco do ea profcrc'
mus.
Meur s I us*
tjt Eleufinios.'^ Sciibo ut^
£z.MBIfHOKSTIUS.
Eleufinios Cererem,^ Ladantius iii
2. Thebad. Statii pag. 65 . EJet^s oppi-
dum eH ,Athems "jicinum > in qtto Ceres
eximie colitur, Mcla lib. 2. cap. 5. Or-
pheus in Nymno Cereris. Arnobius
lib. 5« Strabo Oeograph. iib. 9. pag.72.
Hyginus fabul. 92. AugufHn. deCivit.
Dei KK 7. cap. 2c. Paufanias Corin^
thiacis pag. ^7. Laconicis pag. 103 .Mc-
la dc fitn orbrs lib.2. cap.^.
W O VVK R u«.
Eleufinios Cererem^ Faufail.Att.Dio-
docSiK«lib«K
V
OCTAVIUS.
rein , ' Phrygas Matrem , ' Epidaurios itfculapium ,
I PhrygM "ida^am mdtrm.] Fcftus 1 cnti Roimdi ^ qui ei templfl
in A#Mww«M^ CirTM. T>tndor. S\c. lib. %. lrid«ii «rtrAurKrm in Innila
I PhrygssTdafftam mdtretft»'] Fcftus
IB FeregrinmfacrM. Diodor. Sic. lib. 2
ElmeMhoistius.
Phvyz^ M^ttdm Td^itrem,'] Diony-
fios HalicirnSifleus iib. i. fbl. 50. Sua»
bo Geograph. iib. ro. pag. JiJ' Hero-
diatitis in Commodo Itnp. foL 477.
Vakiai Lsct.
"Ma^futm mdtremJ\ Tb Ma^namYxSi'
▼ius addit. abeft enim \ MSS.
Ouz sr 1US.
Phygat \fatrem.] Cybelen maxime
iPhtygibuscultam, variifque eam no-
minibus appdiatam fuifle teftis eft
Strabo lib. 10. Oi j Bfpfxiu/7<c « ^01;-
y»? 71 ^J/Xoif , 19 flt^Xac 0/ ♦p«I>«c > x^ T*
Tp^iuf 0/ /nfei T«r f^v jytlo/xsfm P •<»
jit'j^ <ttrW ttfiLam , j^ Qfytcil^Mn , i«u/->
i^uu fjcnri^ Jt^Xsmc dtoiy > j^ AyJi^r^
(fic pptime emendarunt viri eruditi^pTo
Aift^v > quod in vulgatis circumfertur)
Xf ^pu^atv , df oy /utydxlw, >k^ 'j TD:7»y
r«A«r9tv, i^ ^nJh/Ahflwy ty ITvxiv^,
j|^ IT/ar/yvvTicAt , i^ KvCix^. SicCa-
Uflos:
""• <f imir/ /^f , ptipdmim
Phry^am ad Dommn « Cybeles Phrygia
ad mmord Dea»
Plura de CybeleejusqueOicrisinfcrius
dicenda erunt.
2 EfndaHrios Mfiulapiam.] JE(cuIa-
pium Epidanrii in Argii rcgione pri-
mum inter Deos rctulere , eique ob
rnmmam medicx artis peritiam tem-
pUtm confecramnt , fuitque extra ur-
bem ^ uc efl apud Panfaniilm in Corin-
thiacis. KaJai 3 tmv x5iflr*rl;^%^ i^ A*p-
yeiOjS n fim<fkvQju»f, if^ ^ it haIJL toJ-
•riui ^^^TIIVWXIV, f TT^ T^ lt£^V «^/-
{n % AWxNmx. Livius lib. 45. aitfa-
nnm hoc ab urbe Epidauro<|uinquies
11 P. diftetille. Verba ejus : Inde haud
farem fHme Epidattnmt > fed inclytam
M/hilapii nthili templo , ^itod ^ntnqnt
mHihtte f^ntmt A mrhe difians , mmc ve-
Jff^iifrevid/ommdonmrttmi tftmdomtdi-
vet trat , ^ rtmeiiorHm/altttariitm Ofri
mmxtJem ficrtrjerihk Dt9n Qnod^K-
4f
'Chal^
daros
cnti Romidi^ qni ei teniplmn ftatoers
itidem extra urbem in Iniula TiberlnA.
<^uare autem extra urbem xdes ejus po-
fitaeflet, varias, etfi fi^tias , addndt
rationes Plutarchus in QtHeft. &oma]u
93. Feftusait, Inlnfnla Jtfctdamo fa-
Elafitit ades , tpfd ainti d medictf aquJt ^
ma^amefafientenittr,
EtMENHOs tTins.
Epidaitrios M/cnlapinm.] La^tdt. L^.
in Statii Thtebaid. p^ 12^. Epidamria ei-
vitas ^Archivontmf tdti MfadttptMs ctG'
tnr, Anianus de rebusgeft. Alezand.
Magni lib.^. pag. 157. Placo in Jou
Arnob. lib. 7. pag. 147. Livius lib.Tc.
P^g* 39^» (^igenes Ub. j.contraCcl-
lum. Philargyrins in 5. Georgicor. O-
vid. tib. r 5. Metamorph. Laftant. Iibu2.
cap. 7. PaolaniasCorinthiads pag.60.
69. & 70. Valerlns Maximus lib. i.
cap. g.
Wowisttt.
Efidattrios Mfiulapinm,] Liv.lib. 10«
Arnob. lib. 7. Athenag. ApoL
3 ChaldjtosBelttm.] Euft. in DtonyC
Sulpit. lib.2. Hift.Procop.in£laiam.
FQeron. in Ofeam.
EtMEKHOlltTIUf.
Chaldaos Belitm.'] HerodoL lib.r. Ar«
rianns de reb. Alesand^ M^g. Ixb. |.
pag. 67. Servius in r. Aneid. pog. 215*
219. Paufanias Attidsp.^5. I^dan-
tius lih. I. eap. 23. KkkMUsHiipalenfis
orig.lib.8.ap.iT.
Ouzititt^;'
Chaldaof Belnm.] BettiS , live pOtius
hy^ quod Domintrm defignat > commU'*
ne Deorum in Oriente nomen fiat.
Chaldci enim omiflb V * pro Sj;^ dt'
xere S3- Hinc Grxds i8»x|^ , /3» x.
itemiStfcbi, ig«x. &M/fiveJBrfidemeft
ac Sol. Servius quidem ad i. iSineid.
notat0<e/&lSf/cf& Satumum, (ed &
Saturnum eiindem efle ac Solem ibi-
dem nos docet : Affyms > inqmt , con*
fiat ^atnrmtm (^nem enndem & Solem
dicmtt) Jtmmemepte colniffi : gita nnmina
tfitim t^^fiospofiedctdtsfiit, Vmte
. KrUn*
3^ M. MinucixFelicis
cvagamur, & in terram projefti , ' ccelum ipfum i & ipfa (i-
dera audaci cupiditate tranfcendimus , vel hunc errorem
faltem , * non vanis & formidolofis opinionibus ^ implice-
mus. * Sint principio omnium ^feminanatilrainfecoeunte
denfata : quis hic auftor Deus ? Sint fortuitis concurfionibus
totius mundi membra coalita , digefta , formata : quis Deus
machinator ? Sidera licet ignis accenderit , & ^ coelum licet
fua
W O W E R U S.
1 Calumipfim.'] ExilloHoiatiiLT.
Odciri. Kil fnurtalibHs ordHJtm y Cce^'
inm ipfHmpetimnsfitUtitiit, ManiL 1. 4.'
He R A LDU s.
2 Tilon vAttU ^ firmidolojts opinioni-
htts implicenms. ] Ita edidimus MS/Rcg.
audiore,5cflagicante(ententia. Antqa,
implicamus,
V A it I AK Lfct. :
; ImpHcemHs,] Ita M& & Ful. Sa-
bxus^ implicdmMs,
4 Sint principiormnfemnd.~\ Italego
cum Wowerto ex MS. Anianus exCh^-
fbfL in Matth. homil. 13. cap.4.. rerum
frimyrdia, Apulejus L 9. Metamorph.
pag. 4rr* prima rerMm exorJiai Au«
gi^in. Ub. 8. in GeneC cap. 7. pnmor-
dia /eminum, Ambrofius Hexsemer.
lihro r. capite 4. tenera renm exordia»
Ruffin^ ecclefl hiftor. lib. i. ci. rerum
initia, Aliter in Edit. n.
\V o w c X u s.
Sint prit»cipiaomnitnn /emina,^' Roni.
£d. (uperfluutn exidimat ro frincifoay
(]uafi (bmina & principia rerum iint
cadem. MS. fiM princijnoriMn femina,
Lucret. lib. t. — - rerumprimordiapan'
^Um, Unde omneii natwa creetres , 'au-
flet y aUttpte. S^tuenosmateriem^f ^S^'
futaliacorporarehns , Keddnnda in ratione
vocarcy O* fenuna rerum ^ppellare fue-
mnsm
Hbraldus.
Sint principio omnium fhmna natura in
/e coennttdenfata.'] Ixz edidimus MS.
Ke|. au^oritatcmfc^uuti. EtioQeE-
plcurea di(ciplina,unde hau(b ifta funt,
lcdionenf mnc &agitai)at , non frinci"
pia, qux erat vulgata le^io.
R'lGALTlUS.
Sint princifio onmittm fcnu ] Sic legitur
in cxemplari, & rc^fllmc.
O u t ^ L I u s.
5 5^«a]-£3: fcntentii Epicurco*
rum ^ dio/iAHf, ftati^unt. Sic enim La-
tini «To^Kc 'Vocifix , ,ut Lucretius pluri-
ibis in locis. EtiuServiusadillaVir-
gilii Ed.vr. ubi fcorum hkdercdo-
drinam quam pauf Is veifibus indufitf
Kamque canefat , nti magnnmper inane
coaBa
Semma^ terrarnmmtei animaque marif-
cif^fmjfen}"'
Et liqmdifimnli^nir:ut iMSfXordiapn^
mis-
Omnia , '&^i}ife tenermundi concreverit
drbis.. ■
Skmika , iriquit, atvntos dicit. Et Gc
qtloque StatiusPapinius lib. n i . T hc«
baid.
""^ fiipera fin conditor auU
Sic dtdii y effnfHm Chaos in nova Semi'
natexens»
Claudianus lib. r. in Ruffinum.
— ^ rMrfits labefa&acadehat
Relligio y canffaqne viam nonfpontefi*
s ^har
^lteriusy ^jacuo tjua currere Seiftina
motH
%A0irmat. '^^
\V o V c R u s.
6 Ceelmi Ucet fua materia fnf^endt'
ritJ] MS. fura matem, niil mali^ ccdum
ItnifiimAmatftia,
Sua
OCTAVIUS. ^7
fiia materia fufpenderit : ' licet terram fiindaverint ' pon-
dera , & mare licet infiuxerit liquor : ' unde ha:c rel^io^
^ unde formido , quar * fuperftitio eft ? Hoino & animal
omne quod nafcitur > ^inipiratur, attoUitur^elemjntomm
^ ut voluntaria concrerio e& : in (]ux rurfum homa 9 &c ani-
mal omne dividitur , folvitur , diiCpatur. ita ' in tbntcn>
re-
Vasiae Lictiowes.
SuatiuiterU.I MS, pttrM materuuWo-
Wer. levifiinui maiertM,
KlGALTlUS.
Etcaeimniicetfiutmdaeriii/itfJ] Nihil
tnutan<hiai. Shm materi^ , id eft fui ge-
neris fiiateria} apta, liabiiis,.conve-
nienscGclo.
1 Ucet terrtem fimdaverint fondera,
O* mare licet infiuxetnt ti^r.j Siciila
duo conunata reftituimus ordineprx-
cedentium dndi. nec dubitamus qtxin
nobifcum (enriat qnifquis attentiusea
penfitaverit. In exemplari legitur : li-
cet terram fmdamerit ptindere > 67* mare
l.cet infiuxerit i liqtmre, Facileadducor
utcredamiftud, ili^nare , occafionem
ifedlile librariis conturbandi quac non
capiebant. Siquts autemadliucprelfius
hxrere velit exemplari » fcribat nobis
£iventibus : ^ mare licet infiiixertt eli-
^mr. Nam & eli^tutre & ettquamen
dixere auAores valae boni. Stagnabat
aquis terra priufquam dixiflet Deu^^
Appareat arida. Verbo Dd aqux (e re-
ceperuntinconceptacularna; ficliceU'
quatus eft humor ilie circtimfluus quo
terra imbuebatur. indeautem iafb funft
aquarum maria y & eltquor flusdt in
mare, veItitaitMinacius,i»^»inMr
tey hoc€ft>(lk>influntfedtmate.
Va r I ab Lect.
2 Pondni.'] Saib, fomkre. Alitier in
cdit.n..
; Hlt A t OU^f.
^ Vadebdereiifftyimdefirmiih^fiiM
fiiperftitio r9?] Nequc ilanc fuperAitiQ
aliud eft quaai numinit inanis&ini-
moderattt^ timof «, qa^madmodum ob*
fervabaiiuii ad \m£ Asnbbii Ioqvb ifi^
In (jnjm eonvenit , ttt deifeamiuinf^icete,
fiirmidine fiiperfiitionif amota , dr ^ati'
ficationt depofita. Vide fis qm ibi nota-
^bamus, atque its adjice Plutarchi locum
eieeantem in Numa : t^ '5 <^'n fy pi^^t
tna.i «t9r»r>ftM«v «'^ Y dtv , )^ ^^
9fJM\a. Jhu/Aomf «MojuDtt ly^ydttiik
Ajfji%mi , f/vx» , j^ twarttfiut vrrciiH
lim O^gsoioji ouittif yjmo i^etafdhujutO"
\V O WE I U S.
4 VndeformidojtiuMfitperfiitio.] Lu-
cret. lib. r. Fuigent. j. Mythol. Fln-
tardius dcflnit i^naiJhi/jtitioM ^^«r
i/xtraBii , iy Jittt votit]tKluj xvonxtr^w
cicn^vnwyT^ , t^ auul^Corr^ <f
UlAfOiTni,
£lm?. NKOI STlUt.
5^ Superfiitio.'] Servius vi 1 1. Aneid.
ibl. 468. SnperfiitioeH timorfitpetflmtsac
delintf, "jeificundtnnljicretiitm: Super^
fiitie eH fitperfiantium rerum , id eR cctr
iefiiuntt^di^jinamminanie Cfuperfikns
timor.
Wo w E » tt s.
6 Inf^iratuTt attoUitur.'] BjQm.Ed:
tiraiitur..
Vakiab Lict.
jiUtta-] ItaFulv.Sab.4(rf0Zf<Vi»r,
7 r/.J MS. & Fulvius. Sabanis «' iV/.
OU£KX.lUf.
8 Infimtemrefimtnt.'] Lucretiusl. 4.
Omnid ^tumdo^mdemeogitHatHraie'^
ferri
. tAc r^lire ab tebusjid ttfuosreddita
fiexMS,
SoethiiistiU^.
SlifidnouiUiterdurarequeant
. . Vffi.cemfrformfui amore
^ffina9$ tanffit y .^mt dtdh fffi»
jg M. M I NUf nFEt.icis
refluunt , & ' in femet omnia revolvuntjur , nulio artifice»
nccjucUce, nec audore. fic, congregatis ignium femini-.
bus, foles alios atquealios femperfplendefe. *fic, exhi^-
laris terra? vaporibus j nebulas femper adolefcere ; quibus
denfads coadifque , nubes altius fuigere j iifdenci ^ labenti-
bus , pluvi^s fluere , flare ventos , grandines increpare , vel
* nimbis coUidentibois , tonitrua mugire, ^ rutilare fulguraji
ful-
WoWERttS.
I In ftmet 9mma revohuntur^'] Sci-
tum vulgar^ inter Philofl^hos. unde
Ula Uiad. m. uJio^ ty yutt yn%^, Ubi
yeteres Graixunatici, mptvdWitTi , j^
^einn, ex aquaenim, 5c terra cunnia
conglobata antupidimorum opinio.
ELMEhfHORSTlUS.
. In femet omma revolvttntHr.'] Vide
Stobzum ^dog. Phyfic. pag. 25, Epi-
phan. lib. i . de hxreC Platonem Thaee-
tpto fol. i8o. Cratylo^oi. Homenim
Uiad. H. Arii^otel. i. Afetaphyfl ca-
pite^.
1 Sic exhalatti terra vaporihns.l I^a-
fhnt. in StatiiThebai4.1ib.i.fbl. 14.
Lucretius dieit ex udore terra^ nefndod
«riri) ex nehidit nuhes, ex nubihus flih-
nfiasK Vid. Hilarius in pfalm. 1^4^
V A » 1 Al L E O T.
^ Labentibus»'] MS. Sabxus y lahan-
tihus.
E1.MEMH ORST lUS.
'4 n^uhihus cUlidentibm % totfitrua mH-
pre.] Hieronym. Tom. ix. Epift<d.ix,
fbl . 44. ^junt naiuraUmn cau/arHmJcru-
$ittores , quod fulgurdek nubium coBifione
gmerentur more fiiicftm duriorum y fuos
cum complefirity medius exhisigniseX'
1(ritus , elahrtur ^ atqueita cumfulgore p*-
riter ^. tonitrua mugire, Apulcjus de
mundo pag. 1 1 j . ■ Hikrius in P(al. 134.
StoboBus Eclog. Phyifc. pag. 64. Qce-
ro 2. de divinat. Seneca h^tur. QuaEftl
]kh^ 2. c> ^9. Servius in iE^neid. ibL.170.
Iddorus Hifpalenn Origin. 1. 1^. c^ i i.,
de natura xqmai|ui9., ^Jp^
Vakiae Lsct.
Kubibus coUidentibus,] Ita cmenda
hunc locum. alii legunt ; nimbis coUi-
dentibus. Yide Gominentarium.
OUZBLIUS.
5 BMtilari fidguray fidminaprMmcaf*
re,] Nonius MarcelL tulnm»fulgur, his.
inteUe^ibus di/cemuntur, Efi enim ful-
men telum ipfkm quodjacitur. U,tVirg^
Georg. lib. i.
Ipfi pater > medi^ mmborum in n^e^
corufia
Fulminamolitur dextra, —
Fulgur ignisqui corufiat , unde Cyfulgetr/k
dicunfur,^fulgor. Virg.lib. 5.
"~ "M^acuiofus &* aura
Squamam incendebat fidg»r%
Qicero de Divinatione lib. i r. Tum (Sr
fidgura O* tonitrua exifiere : fi autem nu-
bium confliBu ardor expreffits fi ennfiritx
ideffifilmen, Seneca^^aturaLc^ft.in
"Knd^ts mediocriter coUifiefulgurationes ef-
ficiunt y majoreimpetupuljfkfidnuna. SX"
pe tan^en Fulgury pro /Wmi»^ inveni-
tur. Suetoo. Auguno. Cumexpeditionc
CantabricA per noBurnKm iter leHicam
ejusfidgurperfinnxiffet , fhrjumque.pra"
iuceniem exanimafiet. Idem in Domr-p
tiano. Continuis oBomenfibustotfulgurd.
foBa auMtaque fimt , nt exclamarjerit:
Feriat jam tptem volet. Sic & Plintus ali»
quoties ufurpat. DefiximinisautemS^
tonitriis naturi videadi Arifto^l. 1. 2.
MeteoF.cap. ult. dciib.;. cap.i^ Seneca
Hb. I. Natural, Qusft. Htnhts lib. 2^
i^ft* Nat.C4f .40^ 2ftQtui^l§dog.Phy{;
cJ^!»9«.
O C T A V I u s. 59
fiilniina pro^micare. ' adeo paffiin cadunt 9 ' montes irruunt,
arboribus incurrunt , fine delediu ^ tangunt loca facra &
profana , homines noxios feriunt , & fa:pe religiofos. Qmd
♦ tempeftates loquar varias & incertas ; quibus nullo or-
dine , vel examine ^ rerum omnium impetus volutatur ?
in
HSKALDUS.
X tAdeofiiJiim caduntyimntes trrwmt,^
Nihil poceft dici clegantiiis , ut nefciam
quid iis edet in mentem qui dmtMat legi
volebant. Tafiim ^ id eft , temere, Qne
uUo lococum aut perfbnaium dele^.
Ladantius UK 3. ^t ego hnn^putomn
invenientem qmd re^^onderetyeffudijfe hoc
fafiim, netaceret, Tiadat autem argu-
inennjm hoc Lucretius lib. 6. ipCe^iie
adeo Aciilophanes in Ranis,
W o W E K u s.
2 MontesirrHunt,'^ Kom. dirHwit.
V A K I AE LkC T.
Irruunt.] 'EuWivaydiruunt.
£ LMEKHOKST I US.
j Tan^unt locd /acrd dr prvfana.'] Et
hoc argumento di\^nam pcovidentiam
evertere nititur CxciUus , Epicurum
fequens , cujus difcipulus Ub. 6. de na«
tur. rcrumpag. 207. deiiiamenta taUa
loquitur.
ZPofiremo cur /knBa T>eum deluira ^
/ita/^
T>i/cutit in/efio fracUras fidmmefe^
des:
Zt bene faBa Dei^m frangtt fimuUchra^
Demit imaginiims "jiolfntorjulnere fyo'
ntrem»
Impii, & ii qui adhuc oim Epicuro (en-
tiunt> liidorum Pelufibtamaudiant , &
videant , ut erroiem fuum lecogno-
fcant & emendent. IsEpift. y^.Uh. i.
ClaUiopium Presbyterum ita affatur:
«yajcloptfi « ^SkJ) , Itt ^oCof Til ^N
iTrttjtnmf. d)\* tyf( <Jr*nue ^eitus ^lv-
xttuf tlm <nfmv eut^/tCii ^ntfnm
4^ /un «Xvfl f ^* 0% luZ ^o^vof c lei^aidf,
H yS 'fciyiaifxiCe^uu%i^ntl9f dfii'
eujTwc dfofAnffttQyKf 7mx/ir d.ytti9/A!t\^t
ily ^ft^ifA, SiiitiyKf gt}Jwity n^^nleioMt
«t;(^at/Iai ^«^3) fivpi^fi 7fx ^
cbU'» ebuX^v a^^^T , mc ^^oy Tyc
'rlaioflaf xxifif , ifrluut^^aM <a%Aft«-
yov7fltc «<^' olsTT^iluC* 'nfAM^ioM, 0X9-
Xv^TM T^ ^TVC > 071 irMotx* xid^^^
T i%vfeif ^VT^onwy, 1» et<d»«irf$i^
vtui^Aik&iee. Id eil> Mirari te dixi/Hf
qui/iat , ut Deus > cum metum terrd im"
mittitf templif fuit minime parcat. .At
certam hnjus rei declarationem di^vinis
in librid hahes. Kec "jero moerore atque
animi anxietate confiemiri^ eb ea^ qmt
nunc fieri 'vidifii, Kam ut fanBa arc^e
minime pefercit ^ veru^ etiam una cum
ipfis /acerdotibus > qui deliquerani > bar*
barie dedidit ^ & urbemfanEhi/Uatienia
f^Cherubimgloriit&Jhlamf C^prophe-
tiam y ty unBimem > &* Tlmnnm in cn^
culcatienem ^ centatmnaHenem gentitms
adtUxit : Ita ne nunc quidem id> emm
lahe purie' mjfieriii parat : ut dum fma
aadis minime parcit , terrerem iie y qui
peccant, injidat : atrocierem 'aidelicet pte"
nam ob ea qutt agunt , ex^Bantibus. U-
lulet enim ahies , qtua cectdit cedrus» For^
tibus caditntibus, imbedllnra erudiaoe-
tur.
OnzsLxat»
4 Tfmpeflates narias.'] Quodlninquc
inftabileac mutabitecft paffim hoc cpi-
theto dei^nant au^res. Sic apud Ma>-
nillum , Jf^aria/fdera, Papinium Ub. S.
So! variits. Claudian. 1. r. In RuflRn.
f^aiia Phcebe» Mattian. CapeU. Ub.8.
Et totics varia/lammantia cornua lufta,
Peiies Boeth. Conlbl Ub. i. carm. 5.^
Fkntts tmims*
C 4 i /a
52 . M. MinliciiFelicis
ferocichte viftoria numina vicla venerantur: ' ' dtim undique •
liofpites Deos quarunt 5 & fuos faciunt : *dum aras extruunt-
ctiam 'ignotis Numinibus, & Manibus. Sic dum univer- ;
farum gcntium facra fufcipiuntj etiam ^regnameruerunt.
^ Hinc pcrpctuus venerationis ^ tenor manfit, qui longa aeta-
te non infringitur , fed augctur^ quippe - ^antiquitas cerimo-
nus:
cum ignotrs naminibns: bcne inquam
ek Epicuri Tenru, quinegabatefleali-'
qOos Manes &(libccri^Di3drcgna. Et-'
enim Manes eorum dicuntur qiii jam
efle dcflerunt , ac ,proinde nuUi fui;t*^
Et Cscilius IgifotQs Deos fpernit , quia
(urit ignoti : ^cmancs five defundos, .
quia deflindi dc )am nuUL
Meu R s lU s.
Dnm cdptis In hoflilibMS moenihus.'\Kt''
fcribo, Dnmcaptiin, uteftinMS.
\V O WE R u s.
1 Dtm nndiqne hoj^ites Deos.^ Au^
guft. lib 5. cap. 12.
Elmenhorstius.
2 Dnm aras extrHunt etiam i^otis nn-'
minibus.'] Pauianias Atticis pag. i. Bw-
fJLOi '5 9<«v Tf cyofAct^ofjt,ivm dyvcL^v kj
»pw&)V. Eiiacisfol. 162. eiy^agzi}? ^av
&a>/jtcf. Apud Athcnienfes&Burdega-
lenfes multx quoque aras ignotorum
Dconim.Philoflratus de vita Apollohil
lib. 6 cap. 2. Hicron. in Ezecli lib. 4.
cap. 16. foLjyy. EtinEprft. Pauliad
Titumcap. f . pag. 2or. Martialis Epi-
fcop. Epiftol. ad Burdcgal. cap. 5. Tcr-
tullian. adver(us Marcioneml. i-c 9.
Invenio plane i^notis DeisayMpwfiitU'
tas : fed Attica idololatria efi. Item in-
certif Deity /ed fjtperflitio Rstmdna eH,
In(criptio arae tgnoti Dei in a^s Apo-
fioiorumcapi. 18.' taiisfuit,uttcftatur
Occumcmtts; BioTi A'<riitgjyEvfdmic
iy AvCim , 3«* ctyne^t» jy f eva.
H £ R A L D U S.
D«m aras extrmnt ctiam i^nitisnu-
rmnibus &> mambns.J MS. R. dum aras
extruunt dmnt^dfh: Legcndum^rtafle,
rntefdttm^eti/tm ignotps nnm. Cetcrum
quorfum addat & manibus fateor mc
non farrs'intelRgcre. de Diis*ienotis
proculcata rcs eft. Maricsctiim-Dfeos
habicos pueris hotum: fed quordmi heic
eorum mcntio? Qcare nclcicbam.an
legendbm dOfet ignotis numinibns^ina'
pibus»
RlG A X. T lUS. '
*Aras iffM$ts numinibus 0* ManibufJ]
lUtK CaoHus com^xut DebsiMaxies
5
WOWCRUS.
Ignotis mtminibns. ] Etiam apud A--
theniea(cs ara 3«S aeywV«. Aftor. c. t-.*.
Diogen. in EpimcntdCicLucian. Philo--
pat.Hieron.lncpift.ad Titum; Suida^
'KfMimodv. apud Btirdigalcnfes quoqiitf'
ara Dei ignoti. Aurdianus Lemovic.'
Epifc. Tka S. Martialis.- ■ ■'
> ■ .' ... '■
Miunt s/ius^.
4 JRfgme memerw^.^ Ms. r.merunt,'
Corrigo inierunt, nifi mavelis w^w.f-jf-.
rtmt, quod (ane niiiil habet acun^unis; . r
. / ■ • . * '. : 1
HjS. R A X.DU S. . . •
. 5 Hinc perpetHHS obfeirrjAtivnis temr -
manftt.'\. Ita ^dldiuMis IA,%. Rcg. au-j
^oriutem fequuti pro hic. V oft^ itcn v
adflruxerit, ^io obftrHXeral.y quicrw^
lc^o.^n]U pditioni&
WOWERUS.
.,6 Te»ormanfit.'\KQm.maneat, MS<x
mtunferit. . •.
TAanfit.'] InL\ltiin.m4aeat. MS.nmfiii
firit.
WqWERUs. .
7 tAntiqutias.cefenumiis atque f^nli
tantnm fknSiihtUts,'] ^^iilta i n hanc (en*
tjentiara Porphyt. t^ ^^c «^+.
HJJ. 2. •
■-'■' • • xtdH^'
OCTAVIUS. 55
niis atque fanis 'tantum fanditatis tribuere confucvit , quan-
tum * adftruxerit vetuftatis. Nec tamen temere , ' aufim
cnim interim & ipfe concedere '^ & fic melius crrare , 'ma-
jores
£l.MENKORSTinS.
1 TantHmfan&itatid ^trllmere confHe^
-jlty (juantKm ajiruxerit vettAaiit. 3 Vidc
Porphyr. /nfei i5?79;t»f i/t^/Jj^cwv lib. i.
Cicer. lib. 4. \n Ver. Orat. 9. ^.247.
Vak ias Lect.
2 Ad^Hxerii^ lcviL aJftruxerat ,
R16ALT lUS.
J tAujim erum interim ^ ipfe conce-
tlere, O* ficmfliufnrare.'] Cxciliiis fii-
pra de fchola Epicuri dixit , magis efle
ctedendum in rebus humanis iolutam
legibus fortunam dominari^ adeoquc
tfgi amd^a variis & lubricis ca{ibiis,non
deorum aliqua providentia aut cura.Hac
vero dilTertatione lua currente, fcntit
co fc ferri ut fateatur Romanoshaud
frullj^a deditos fiiifle religionibu? (bis
crgaDeos etiam exteros,qiiandotaliuiu
numinum fevote ac tutelatptiusorbis
imperium teneant. Antequam igitur
cxemplis hoc probare incipiat , ne quid
prxjudicet opinioni Cux defortuna,coi-
rigit (efe intcriectipne ifta: ^tffim enim
interim ^ ipje conctdere ^ ^ ficmelius
errare , objiciens crrorem pudendum
Oftavio, qui Deum colat cultoribus
ftiis gravem & noxium potius quam be-
Heficum, bona fiitura & incertapro-
mittenteni,rnala ac przientia non aver-
tentem ; imo dehortantem ac depcHeq-
tem (uos ab honoribus, opibus dc volu-
ptatibus^ tanquam abrebusnonfuis.
Ait ergo CzCiiius (ele melius errare
quam OdUvium , fi Romanonim Tu-
perftitiones probare Videatur tam utiles
& profperas cult6ribus fuis.
Variae Lect.
4 ^tfic.'] Fulv. Urfin. ejje,'
W O WE R u s.
R fic meliud errareJ\ Rom. ejfeme-
Uuf,
Oazsiius.
y Majoret mfiri attt Mrvandiif »Ah-
Gratci & Romani, fcd 3c Barbaras quaf-
quc Nationcs magnoinpretio&atfti-
matione fiiifle liquet cx Aiiano iiU 2.
cap. 3 1. Variar. Hift. Xt^»?! 3 t /3<xp-
^x^af oi f^cpetfnfJt.yu , x) mtf/ ^ie , ij
fra^voeiv i/jLav, Xj /o^an^uccir-jv Taf«ix-
xoviw , jy ^ ofvijOiv , jy :>^m n/utCixuv,
Kf ^ky earXoif^iiov , Kf Ji' a.>Am 7i»«f
fcxdM/xatTUV Ti , K) cTrJkiftaTwr. Quif^
nam augurandi fcientiam primus inve-
nerit non coovcnit intcr auctores. Sui-
dasinvoccTwXj^p?^- invcntorcmTc-
legonum efle vult. Pliniusvcrolib. 7.
cap. ^6. ait efle invcntum ejus Caris, \
quo Caria nomcn accepit. Apud HScivf'
lum inPrometh. fibiipfiintcraliaau-
gurii inventionemquoquetribuicPro-
metheus.
KdK^^VA 'TrpSr^ i^ cTftpfltTTuy flt ;>*»
T'7Trtp^'i^ , KXtiSiva; 7» JtaKoJtrue
hTvuQj^T luj-ms cevoJ^HS Tiav/*Co-
xkc.
TAy,^<tvv^v Ti 'jr\TA7tv clavav o*i*
/^iei^jLa , 01 T?vic Ti Sk^tol <pv7iv ,
'B.vuvQfxci Tp , 19 iiturctv »v rfja.
E yji<r %){et^i , x«tf «f»c d^haf Ttvtc
E^^Spof 7* xtf/ 'nifyviB^ koj ffUM"
Alii in Etruril repertamvolunt, au-
^oremque extitifle Tagen quendanu
6vid.l- ij.Mct.
Indigena dixere Tagen qtu printM E»
trujcam
Edoctiit gentemcaju^ aperirefuturos,
Vid. M. T. Cicerol.2. de Divinat.Feft*
ih T.tges, Cenfbrin. dc Die Natali c 4.
Ammian. Marccllii;i. lib. 21. Arnob.2.
Columella lib« 10. decuImHortorum.
Martian. CapcUal. 2. fi^lib. 6. Ifidor.
1. 8. Orig. cap. 9. J. Salisberienf lib.i.
Policr. cap. 12. Serv. adlib. 2. JCneid.
Lucan. Iib.2. Pharlal. f£.6^ 5. Ex Ful-
gentio de vocibus antiquis coUigi quo-
guriif.] AugtDia olim nonfblum^pud 1 quc vi4etur pofle , Tagen auguralem
tUos (fi fwmaniDto aadid>ant > uti lianc tttem faipti; mandafle. Namin
D 3 vocc
54 M^MinuciiFelicis
jorei noftri jut obfervandis auguriis , autextiiconfulendis,
aut inftituendis facris 9 aut ' delubris dedicandis operam
nava-
vocc Pr^ftvmina , dtat Tagctem in A-
surpicinis diceQtem > Pr^fiffhimhm Mn-
futntU, Cenlbriniis tamen di^o loco
non \ Tageteipfb, fed abincolisE-
truriae fcriptis hanc artemcomplexam
flit : Kec mn in agro Tarqmnienji pMr
tUcftur dhinitM exaratM nomlne Tages^
^m difiiplinam cecinerit extiffficii : quam
I.MCumone.r , tum Etruria poteHtes , ex-
firipfirunt, Scd febula haec eft deTa-
gctc, orta, iit oplnor^ cxeo, quod
inEtruri^quidcmerant Augurcs, A-
lufpices, Vaticinatorefque quampluri-
mi, harumqucrerumperitimmi, un-
de 6c Romaniillosprzczterisfidedi-
gnos habebant, quippe quiexEtruril
ruperftitionumlcges, Ceremonias, car-
mina plurima haufcrint, ctiamfiUgu-
rumcurz, idquegenusalia. Sidonius:
fulgurap Thufim ncrjityfi^aminaCol-
chu*.
Idem alibi.
Sltud y rogo y Bijfino mihi vulture Thuf-
cHs amjjtex
Tortendit^ — *
Be extilpiciis TibuUus lib. 2.
Plera monent dirji 'ventura nuneia firti^i
J^era monent Tfm/ci^extaprohaiavi-
rif»
JEtcrant ctiam vulgo Etrufci talium pc-
riti. Llviuslib. I. manifefte: Tanatjuil
peritay MtvulgoBtrufiiy caelefiiumprodi-
git/rwn mutier, Arcerfcbanturquc ideo
tempore prodiglorum rebufque dubiis,
ied publicis, non vero privatis y a Ro-
manis ex Etruril Vates. Lucan. lib. i.
?har(al.
* Hacpropterplacmt Thufios de more ve-
tuflo
xAcciri -jotes» — •
Livius lib. I, Nacagentiportentumter-
ritfile vLjp$mangKi^excolt4mnJflignelela-
ffits y cum terrorem fugamque in Regiam
ffti]J(f y ipfiui Regid mn tamfuHtopavore
perculit pe&us > quam anxiid imple-jit cu^
ti4, lta<fue cumadpuhlicaprodigiaEtru-
fci taniHmviiAtntdhibmntutr i hocj vfl-
ut domefiico exterritui vifi Delphot mitte*
re fiatuit. Horum autem moximinatu
prae caeteris in honore habebantur > fcn*
tentiaque primo loco iib iis rogabatur*
Lucaii. 1. 1. Pharf.
""— quorumquimaximusavo
Jirunsf incoltdtdefirtaMatonialuna,
Appian. 1. 4. CivUium. Huf procurandijt
SendtM ,Aru[^ices ac vates accerfirjit 4^
Etruria : quorum natu maxinws reditu-
rum ait regnum quale prifiif temporilm
fuerat i cunBofquefirvituros» fiunoex-
cepto. Simulque fffiritum comprefiit donee
exanimaretur, Plura de Auguriisnvo-
les, videaturAuguftinusNiphuslibro>
quem dc Auguriisinfcripiit^ Alcxaa-
derab Alexandrol. 5. Genlal. dierum»
cap. ;?. Peuccrus de Divinat. Georgv
Raguleius libz. de Dlvinat. Eplft.^.
1 Delubri^,] Gloflae Vetcres , Delu-*
brum , )(^BidpufA,et i f ofltToy , eLvxQnfAiu
Feftiis ait : Delubrut» fuijfi dicebantfw
fiem delibratum , hoc eH , decorticatum^
quem venerabanturpro Deo. Quod ACco-*
nius Pedianus in Divinatlon. Cicer. re-
prehendit , ubi etiam Inquit : Sunt qui
templaefie dicantfingulorum Dii^attribu*
torum locorum , deltdframultarumadium
fub uno teSh a deiuvio plwjia munitarum..
.Alii delubra dicunt ea templa y in quibu^
fitnt labra corporum ablHendjrummortua-
rumy ut Didonai Jorji^ y aut JtpoUinis
Delphiciy in querum delubrif lebetes tri-
podefque 'vifuntur. Hadenus ille. Serv«,
iniE.neId.rr. Delubrumy inquit , </iVi.i
tur y qubd uno teBo plura compieBitur nu-
mina , qma uno teBo dilmtur : ut Capito^
lium in quoeH Mirter^ yjupiter , funo»
^iiyut Cinciuiy delubrum effi lotum ante
.templum , ubi aqua currit , a diluendo^
& pauUopoft: ^Delubrthneffigiesade-
iibratione corticii , rutm antiqui ftlicium
arborum ramos y cortice detraBo y in effi^
gies deorumformaban(% unJe Graci ^oxfov
dicunt. Apud Macrob. llb. g. Saturnal,
cap. 4. Varrolib.7. Rer. Divinar. Dt^
Itdtrtim s ait 4 4/10; afiiv^e, i» quopr^'* •'
O C T A V I u s. 55
cavaverunt. ' Spe<5la de libris memorias , jam cos deprc-
Kendes ' initiafle ritus omnium religionum , vel ot rcmune-
raretur divina indulgentia 9 vel ut averteretur immineiis ira,
aut ut jam tumens & farviens placaretur, ' Teftis mater
Idcea,
ElMKNROatTlUS.
74atir I<Ua,'\ Sup. l^IafM T»tttrie4, nd
mater Idaa, Livius lib. 36. Fol. 05^.
Mdff matri^ "Mayu iJU* Cicero itK-
rufpicum reiponffs fbl.4;2. dt^tUd,
Maitr iHaa» OraL rc in Vferrcm; IUji
fiinBipima mater td^, Julius Ob(c-
qncns dc prodigiis cap. 1 04. Serrjus Mrf-
trifldajt, Virg. L 10. Axieid. foL 587,
^Almapartns idaa Dekm.
Et lib.9. pae. 562. "Materlddd. Hie-
ron. lib. i. aavnrfus loviniaDum c. 26.
Simttlachrum Matrif Id^a, Li ber Inlcri-
ptionumfol. 28. inicript. 2.
Matris. Deum. Magnae. Ioakaf.
ter adem fit areaajfumftat>ekmcaufay
nt rf? in circo Flaminio lovi/ Statorit: alios
in quo loco Dei firmdacrtcm dedicatum eff,
& adjecit : ficjttlocttm in tjttofigerent can-
delam candelahum appelUtur , ita in ^uo
Deumponerent nonanatvm delubrum. ubi
fubne^it Afacrobius : Hii d Varrone
frafiriptid intelligere pojfnmm idpotifii-
mum ah eoprobatum , q uod exfua cunfue-
tudine in ultimopofuit , ut d Dei dedicato
fimulachro delubrttm ccepit nuncupari.yir-
giliM tanten utramque rationem diligenter
eH exficutu4. Vide qux icquuntiu: , ut &
Serv. ad^. A.neid.
Principiodelubra adeuntypacemqueper
aras
Exquirimt. "~-
HEKAX.DUS.
2 SpeBa de iibrif memoriam.'] MS.
Kcg.memoria. Fortaflc, memorias. Tcr-
tullianus adverflis Judacos : Nam ^fe*
cundum memurias y populus ludaorum , id
rflF antiqmor y dereliBo Deoidolisfirxjt--
ttit. MinuciusFelixinfra: Memeri^tO'
Tragoedia vejhra inceftifgloriantur»
KlGALTlUS.
SpeBa de iibrUmemorias,'\ Inezem-
plari, quod hadbenus unicum habemus
icriptum efl, memoria. Itaque conje-
Aarx locus eft,nec erit magni momenti
difcrimen, utrum legas : SpeBu de U-
bris memoriarum : an, jpeBa de libris
memovi*ti, Hos libros Arnobins udtma-
tes Aunaipat.lib.8. adver(I Gentes:^^»
imueinfitits y inquias, in ,Anttaliumfiri-
ptis coKtineri hacomniaqu^fimt dwbia
in oppofitfontprolata,
Elm£nh okstxus.
^ Initiajpe ritud omnium refigiontm,']
Cicer. Ub. i. de natnra Deomm : X7bi
initianturgentesorarumultima,
Wow^xus.
4 Teftie nutier ZVmm.] Ronu Id^a,
vt a|>ud Cic de Ban^f^ciiai rcfponfis.
VAKlAt LfCT.
Mater Idju,] Ita Fulv. Urfia Sah.
Mater Dea,
He K A LDa s.
Teftiematerldaa.'] Hxceftveriinma
U€dot cujus vdtigia agnovimus in MS.
Rcg. ubi(cripmm(anefi]eiat/i^,ied
quialiteralpanmicoluBrebat, acprat-
ccdenu voci fiicrat adjefta, idciroo eam
penedeleverant^ ntlitemUifiiasiion-
nifi/imuIacramaliquodxeman(erit. A-
lii ieitur ediderant , M^ter DeHm-y Fulv.
Ur(inus Mater Dea , (ed adj^e^ notu-
la ^ qua Mater Id^ea votebat legi , Ci-
cerone auftore lib. de arufpicum re-
(ponils; nAtqueillamaterldda, ScdSr
alia poterant adjici. LaOantius igitur
lib.2. Claudiaqucqueproponiturinexm'
pium miraadi, Kam qutnH e^tibri/ Sibyl-
linie Iddta wutter effet accita, CfC. AppO-
Gte quoque Luciet.. lib. 2. '
Horrificefertur tHwtid^Mdffiis imago.
Hanc vari^ gnn^t mftiqtf more fdcre>-
rmn
Id^emnvocitatnirMtfemx Phyj^^fyti^
cafervaf
&mtt9iiit\ff.
D 4 l J*ri'
1^6 M. MinuciiFelicis
Id3?a,' qu2B adventu fuo & 'probavitmatroftaicaftitatem^
* & urbem mctu hoftili liberavit. ' Teftes equeftrium fra-
truinin ^lacur ^ficutoftenderant, ftatuasconfecratse, qui
^anheli > ^j^umantibus equis ;ttque fumantibus de Perfe
viao-^
1 Prohdvit matrona cjpitateriL'] D.
HieroD. llb. i. contia Jovin. Claudia
virgo Feflalii cuminfMl^icionemvemffii
fiupri , (^Jimidaarwn puUrij Jdaain va-
doTiberkf hareret,firtur ad comprobandam
pudicitiam fuam , dngnlo dnxiffe navim^
qiMm mHltamiSia honunum traherene-
^verdnt, Llv, lib.9, Arnob. lib. 7.
Ovid. 4. Faft. Tcrtul. Ap.
E&MENHORSTIUS.
Prohavft matronx caftitatem,'\ La-
^ant« lib, 2. cap.7. CUttd;a (jmque pro'-
ponitur m ixemplo miraculi. n^m cwn ex
liOriy SihyUinis id^a mater ejptaccita,
^ in vado Tiherinifiuminisnavix y qua
^oehebatur y hafiffit > nfc ulla vi camrm-
vereturi Ciaudijm ferunt y qua femper
tmpudica effet habita ob nimios corporis
cuttui , Deamfibmifiis^enibus oraffe , ut
fife caftam judiauef , fuum cingulum fe-
queretur. : -i.ta tiavim , qu^ ab om/iijttven-
tute non v^dmt cnmtwveri , ab uHa muliere
effe con^motam, Auguftin. deciviute
Pei, lib. 10. cip, iS. Diodorus Sicu-
Jus lib.. 4. liviuslib. 29. Ovid. lib. 4.
Taft. Siliiis Italicus de bell. Punic.l.17.
pagi 5081 TertuUian. Apologet. p. 65.
Herodianus Conunodo fbl.478. Soli-
■^usca^.y.
' / OU£ E L Il|S.
2 t,t urbem mftu hoftililibcrayitnl Li-
Vius li b. . 27. Siuandoamque hofiis alleni-
genaterrtie ltali*t hcllum intuliffet y eum
felli Jtaii^ yvinci.quf pofjfe y fi mater Jdaa
Pefiinunte ^omant (idveBa effet. Arnob.
Jib. 7. ^ed 0* Magna , inquit , mater
accita ex Phrjfgio^Pefiinunte » jufiiscm-
fitftiliter vatttm^T^ntarif p^pHloO^ma-
^narum cauffi l^tiiarttmjfidt y Cf<» Au-
V guft. de Civitat. i)ei. lib.5. cap.12. Ci-
cero de Aiufpicipi {LefponQs.
WoWEfUS.
^ Teftesf^neftrititttfiatntnkJffiGai*^*
deNat. Deorum. DionyC Hal. :lib.6f
Liv. lib. 2. Auguft. iib. 10. cap. 16.
Elmenhorstius.
Tefles equeftrium fratnm^'] Cicero 2,
de Nat. Deorum, pag. 194. Livius I.45.
Floruslib.i. cap. i r.Laftant. 1.2. c.7,
Dionyfius Halicarn. lib. 6- Valer. Max.
lib. T. cap. 8. Macrobius lib. i. Satur-
nal. cap.9. Plutarchus Coriolano f.23 5,
PauloAtniIiofoI.268.
Kl G A L T 1 U S.
Tefies equrfirium fiatruin.] TyndarU
daruin , Caftorum.
4 Inlacu.] Juturnac
5 Sicut vftenderant.] Eodem habitu.
V A R I AE LeCT.
Sicut fe ofienderant,] Ita Fulv. Vrfin.
Sahxus^ ficutoftenderanf.
RlGALTlUS.
6 uAnheli,] Vel anhelis equis. Va-
ler. Max. fitum equorumque fudorem
abluere vifi funt. Cicero Tufcul. i. non
modo adjutores in proeliis vi(Sborix po.
R.O. fed etiam nunciifuifte perhiben-
tur.
7 Spunumtibu^ cquis atquefumantibua.'^
La^^tius ; eqmrum fudorcm abluentes^
OU2 E L lU $,
Spum^ntibtuequis^] Virgil. i&neid.9.
infi^nis longe Phry^iis fulgcbat in ar-^
mis
^pumantemque agitabat equum.
Ethb. 12.
Objeci/ fefi.ad currnm (i^ fitumantia
fienis
Ora. eitaimmi dfxtra eontorfit eqtteh
rum,
Ibldem paulo po(l;
— Mediua volat eecepfr hoftex
Clai^
O C T A V I u s. 57
• viddHam i *eadem die , qua fecerant, niintiavenint.
^ Teftis ludorum oflfenfi Jovisdefomno t plebejihominis
itera-
ruauidverwtt.'} Lcgo : r. </. qtut vicirMMt»
Omitto quod P^ctoriamfacere nemo La-
tLnonun unquam dixit.
KlOALTIUS.
Claudian. llb. z. in Boifiiium.
— ^pwnisignefierefiendf
.' Ptdrjeris extoUi nimb$s —
Hcroicc Papinius lib. 6.
.Qiddovmusidemardoreqmiifdctli^
jmntt/Mrfftnt >
Or<t yS»4;«/ »wry« > IpmmfqHe &* ftn-
^uneferrHfn •
yritwy impufi nequemtt ohfifiere f-
fles,
E<lMJs fttmantilus.'] Papinius dcE-
^o Domitiani,
Ffonat ^ ingenti propeUit Stryr^na
flatu.
Ncmcfianus Cy ncgct.
' Fmnant Juanenteis calida de Hare rtapo-
Kec pes offciumfiandi tenet, — —
Et paflim rcriptores , pracfcrtim Poctoe,
.Equis gencrofis, & animos flios vix
capicntibus , igrieum quidpiam adfcri-
bunt , in corumquc flatu id agnofccrc
(ibi videntur. Gratius:
Os magnum expattdis agltatos naribus
ignes
Sptrent, — ^
Claudianus Quarto ConfulatuHonorii.
XJtque ptfis primmn fottipes (alcaribus
arfit
Ignf/cunt patuia nares , non/entit arc-
nas
XTngtda , — —
Aliique qiiorum tranfcripdone nunc
(upcrfcdeo, Sedati tamcQEpifcopilo-
'cmn elegantem , qui exfliat Epift 19. ad
Kuririum non pofCun non flibjiccre:
Bqutou prii^lqttitm viderem cnm Bpiflolas
foofhfas relep > iUorum de gente Credi-
di — quos Dadala Circe Snppofita de
nuure notosfinratacreaatt i Putabamilium
i^dtmt aniams y acrtm cmfibus igaem
€um exhiberetmy elatis naribut efflatth-
^rtan y ctuicujfi(rumfilido€omu campos > ce-
leritate ventos & flttntina pr/ecmfitrnm,
.H^ftcnusille.
J^FiiKsins.
y FiBtrUme^iiem die^ fmtfitcerimt,
2 Badem die quafecerant.l Qmfece»
rant quod hicnarratur, qua&ipfipu.
gnaverant.
Mcai s lus.
9. Tefiis ludorum ofenfo Jove defimim
plebeji hominis iteratio. ] Scrii^o , de fim'
ftio, Quam hi Aoriam innuat, non dico,
nlmis nota di. iupofteaquoque:-»/
Jupiter ludos repettret infommo.
W O W F K US.
Tefiit ludorum offenfi love de fomno,'^
MS.fimnio. Cici. de DivinaL Arnob.
11 b. 7. La&. lib. 2. cap. 8. Macrob. Sat»
lib. i.cap. IT.
ElMSNHOKSTlUS.
Teflis ludorum offenfi love. ] Auguftin.
decivitat. Deilib. 4. cap. 26. Lac^ant.
lib. 2. cap. 7. Liviuslib. 2. pag.71. Ar-
nobiuslib.7. pag. 141. Valer. MaximusT'
lib. I. cap. 7. Dionyfius Halicarn. lib.7.
pag.472.
HlRALDUS.
Tfflis Ittdorttm offenfio loois definmo
ptebei fjominis iteratio,] Kepradentavi'
mus M). Keg. ledionem , cui etiam '
edit. Rom. concinete videmus , vaCi
qiiod in eiiterato^toiteratio. Ediderat
Gclenius, Tefiisludommojjfinfilove de
fimitio plebei iiomims uerttio t quamle-
^ionem.etfi non negamus veram , noa
fumus tamen auiicontiaUbrommaii*
dtoiitatemedere.
RlGALTIUS. .
Ittdorum ogenfi lovis . ] Sciiptum fuc-
ratin aliquo exemplari primaiio, offitnt
S^jis, Delcriptum inde fiiit in Cod.
Reg. Off^nfio Jovis. Legendum» «/•
fenfi Jovis. £t te6te y Ittdormm Jovis»
Erant enim dicati Jovi Circcnics, ludi
maximi votivi, beilo Latino tum pri-
mumfa^*Arnobius7. BHuti^fiere,
debeamMS Jovi ituHgtunti , »0» adhi'
bitam cnrtm folUcitiorem ti**^h ^*^^
D 5 tenfibns
•jg M. MiNUcii Fkhcis
' iteratio : * & Deciorum devotio rata. ' Teftis & Cmtiusi
* qui equitis fui vel mole vel honore hiatum profunda: vora-
ginis coajquavit. Frequentius etiam quam volebamus, deo-
rum prseientiam contempta aufpicia conteftata funt. Sid
Allia
€enfibut fr»prHd. PropriUloiicet^ lovi
IpH dicatis.
Va R X AK Lscr.
Offenfi Ivjt.'] Fulvios & MS. Sab.
«Jjfenfiti Ipvis. Alitcr in edit. noftra.
MEUKi lUS.
Ofenfi love.] Corrigo tffenfi lovis.
Koveoffenfitmipito «j^ff/St afarpavit,
RlGAlTfUS.
4 Pleheji hominis.'] Cicero, ruftici
ciijuictam Roman*. Valerius, nomen
illi fuifle icribit, Ti. Atinio, bomini ex
plebe.
I Iteratio*'] Inftauratio. Totam hanc
hiftoriam , prolijuus certe , fed & fcru'
fuloiios perfequitur Arnob. 7.
Vakiae Lect«
Iteratio,^ Sab. Iterato,
t Decioirfim»]MS,Decnriorttminc]^c.
WowE 11 ns.
EtDeciorum. ] Liv. lib. 8. & 10. Cic.
Catone I. de lAv. Valer. lib. 5 . cap. 6.
EtMENH ORST lUS.
Deaormn devotio,] Servius in 10.
Geocg. fol. 104. Dteiidnofiiertitft, tfMO^
rmm Mftw hoUo ftalko y Mter (rtUIicofi de-
^^ro firo MfHht» Flonis lib. i. cap. 17.
Cicerolfb. r. de Divinat. pag. ^61. 1.?.
defimk fol. di . Vater. Max. lib. 5. c 6.
Liviusltb. ro. pag. 98 r. lib. 8. p 294.
SSonanstom. 1. AnnsA. fol. 6^. Seneca
Epift. 67. Flinius Natuf. Kiftt 1.2t. c. ^.
Laf^ant. libb ^. cap. 5.
KlGALTlUS.
Dedormm devotio rata.'] Etenim labo-
z*ntes perdita{q|ae vires Urbis Ro. cor-
mit. UMjait dignofci arduam eftaUtium
Romana civitas atilius habuerit Decios
cftiees , an amiferit. onontam vita eo-
rom ne viaceretur obftititrmors fedt ut
mc«ret.Hiie ailofit Juvenatis hoc verfu:
Phrif enim DecH ^ quam fmfirvantnr
^ Teffif ^ Cmrtiiu.'] Lacus CurtiuSt
ab illo ^molb equite M. Curtio.
Elmewh okst ius.
Tefiis efl CurtiHs.] Orofius lib. J . C. 5.
Zonaras tom. 2. Annal. fol. 62. Cicero
lib. 2.dcDivinat. Polybius lib. j. Li-
viuslib. 7. pag. 258. Hieronyna. ia
Epift. PauU ad Ephef, lib. i. cap. i. Ja-
lius Obfequens de prodigiiscap. 20,
WOWERUS.
4 Sl» e^mtisfiu vel mote vel honoreJ^
Emenda : qm eqta fiti velmole veloneru
vel; ^eques,
He k a I. dus.
J^' equitis fiavelmole , velhonore.l
Scribendum onere , quemadmodum re-
Ae obfervarunt. Errorautemindena-
tus, quia honu^ (cribebant (itpius *, quare
pro honere (criptum honore. Probum au-
ten^ eqmtis. Nam qui equifai y vd eaues
legi volunt , ^Uuntur. Equitem mcit
equumipfum Minucius, VirgiUi, cu-
jus verbaufurpare amat, audofitatefn.
(equutus. InGcorgicis I
Friana Peletronii Lapith^ygyrofipie JU*
dere
Impnfiti d^fit atqut eqtdtemdocuer9
fiibarmis
Infidtarefilot ^ ffeffus^mtrare fik'
ferbos.
Va « I AH Lect.
S^eqmisfid.'\ AVowerius , q, eqmh
vcl q. eqmfi
KlGALTTUS.
Eqtdtisfia.] MarciCurtii,un<fcntfu
men inditum Lacui CurtiQ.
fnrl homre.'] Val Max. fitftr quem
univerfieioeshmorisgratiacertatim fi^
ges injecerunt, Livius : donatpte ae fr^h
fnfer eum i rmdthtidiife virenm ac midie^
ntm etnieffi^
* X jlUiA
O C T A V I U S. 59,
Allianomen infauftum. fic *Claudii> & Junii non pro&-
lium
\V O WX R u s. \
r u^i^i.f .*] Lucan. Ub. 7. Etdanmata
di» fSjomanis ^AUia faftis, Varro 5. <ic
lingua Latina.
Elmenhokstius.
*AUia nomcn infkuftvm.^ Accepit a
Virgilio 1. 7. ^eid. p^ 47Q.
Slttafyueficans infjf^Hm interlmt ^l-
lia nmenm
Ec O vid dc rcmcd^ AnuKis lih. i .
~~" damms AUianotafMts.
Lucan.lib.2.
Etdamnata diu Bjamanis ^AUiafaftis,
Indc dks ^//«>»/frprofctaUbus&nc-
f^is. Suetonius ViteUio cap. r i .Livius
lib, 6. pag. 223* Dtindead^AlliamcKm
txitio ttrbis foede pu^natum j dpcfteriore
(lade diem .AUienfem appellarunt , infi'
^rnnque rei ntdli pubiice prioatimqte
agenda , fecerunt, Plutarcn. CamiUo
p. 314. SetviusS. J^eid.ibL 523.6.
fol. 444. OrofiusUb. 2. cap. ultimo.
O U Z E t I U I.
^llia nomen infauftian,] Quodicpu-»
gnata AUcnHs fit pugna, in htftorii«
ambiguum. Tadtus enim i^.Annal.
A. D. 14. Kalcnd. Sextil. quo die in
ICalendario Farnel&no Bjomxeffollb:
LucARiA notantur, quz k Romanis in
luco celebrabantur , qui permagnus in-
tcr viam Salariam & Tiberim fiutsquod
vi^ a GaUis fligientes e proeUo ibi (e
occultaverant , &ni>. hocieft Nefafhis
pofbem^ parte diel fignatur. Mentio
quoque apud Macrob Ub- 1. Saturnal.
cap. 4. £t Fefl in lucarin. Tit. Livius
Ub. 6. & Plutarch. in CamiUoi^A. o.
i^.ICal. SextiL cladem Aiicnf^per*
peflam fcribunt. AuAor de Viris lUu-
ftcibus, A. D. 16. Kal. Aug. Cui pcs
aUis cum A . Schotto » hac de rc aflcn-
tior , idque potiffimum » quia pridie
e|us diei , hoc^fl , poftricbe iid. <xuin-
CT I L .pro ptofpeco ac £iufto ejus pugns
/ucceflu rebtts div-.nis opezam datam
effe prodidit AgeUius lib. 5. cap 17.
Jhiacrobius r. SaturnaL cap.16. ac Vcr-
tius Fi^ccui iib. 4« dcVefbor..figiufic.
rrOe, inqait> d Galiis Senonibus recH"
perata L. Idttiliui in Senatu vcri:afecity
Sl^ Sulpitium Tr. Mii*. ad.Al:amad'
"oerfiu GaUospugmaturum rem divinam dt^
micandigratiJtpoftridieTivvsfeciffi: hine
exercitumpop. Rom. occifione occifumy ^
poH diem tertium ejug dieiurbempr^er
Capitolium captam effe. Hine dies qMifuHt
ptflridie K^. Non.Eid. atros diHos (ir lia-
bitos. Hinc Afranius in Fratrlis a Nonio
MarceUoaddu^usdid. /itridies.
— — Seffendms heri Kfdenda, Itodie
atri dies,
Did^i etiam hi dics KeUgiofi. AgcU.
Ub. 4. cap. 9. Retigicfi dies diauitur tri"
fti emine infames impeditifue : in tpdtm
O* res dirinaafactre y tyrfmtpiampiam
novam ^xordiri temporandum eH. ^uos
muititudo imperitommprave C^perperam
nefaftos appeUant. itatpte M. Cicero in
libro epiftolarum nouo ad ^tticum , TAajo^
res i inquity noftri funeftiorem diem efpt
"jduerunt .Alienps pufna i ifuam urbi^ ca-
pta \ <juod hoc maCum ex iUo. iia^ue alter
Religiofus etiam nunc dies , alter in 'vuiffto
ignotui, Itaque omniaquziifdcmdic-
bus peragelKmtur , infeUcem haberc
fucccfiiim putabantur. Tacit. Ub. 3.
Hifi Funeftiy inquit, onuni^ loeo aceo-
ptum eB ^mdmaximumpontificatumad-
eptm f^itkUm , de Ceremomiis 1 5. Kal.
^uguft. edixiffet , antiijfuituo infinflo die
Cremerenfi Jilienp^uo eUdibut. Cetc-
rum de diebns £MsHsacin&ufHsqiuk
dam P.HoipinianusUK 1. dcfeft. Gen«
til. cap. I. qucm vidcfls.
^ o w I K u t .
2 Clandii, ^ ywM».] ac 1. & 2.
dc Divin. 2. dc Nat. Dcorum. Talff,
Ub. j. cap. 4.
Ciandii O* ynniinonpraliuminPw-
nos y fitdfrraie nanfia^um eft. } Beite di-
xitMinotius/fi^Mii^^MM, nami»
iflo pracUo 90. naves cum pi^natoribiiA
captx fimt ,30. demerfaB. Vide Bre-
viaioiem Eotropii Kb. 2. fbl. 77. Valer*
Mah» Uh.1. ^4f, Ckmomai La.de Nt-
vai.
^o M. MinuciiFelicis
• • • ■
lium iri Poenos , fed ferale naufragium eft. & ut ' Thrafjr-
menus Romanorum fanguine & majoreflet, &decoIor,
? fprevit augmia Flaminius ; ' & ut Parthos iigna repetamus,
* dirarum imprecationes Crafliis & meruit, & irrifit. Omitto
vetera, quar multafunt, & Me deorum natalibus , donis,
mu-
tur. Dcor. pag. 197. &lib. 2. dcDi-
vinat. pag.394. FolybLumlib.i.
,- KlGALTlUS*
I Tfjydfimcnusdecelor,^ Ainoblus^.
af>ud Thrafimeman Ucwu fitn^mne cncur
me tcrreittes,
W O W C R U S.
Sprevh OHgHria FUun,]. CiC* l. & 2.
dc Divin.Liv. lib. 22.
ElMENHOaSTlUS.
SpKevh dMg$tria Fbtntinim»] Ciccro
lib. 2. dc Nat. Dcorum p. 195. Flami-
tfiMS mrt paruit aufpiciiiy itatjue periit cmn
exercitH, Idcmlib. 1, dcDivin. p. 367.
Orofius lib.4. cap. 15. Liviuslib. 22.
pag. 44o..&fcq. Plutarch. Fabio.Valer.
Maxim. lib. i. cap.<). Fioius lib. 2.
cap. 6,
Rl G A t T lUS.
^ Etut Parthosfigna repetanms.] Haec
adfignaie videntur actatcm Minucii fub
Scvcro. Sed au^or eft Spartianus Sc^
ptimium Severum Parthicum bellum
.Uifccpille gloriae cupiditate , non aliqua
ncceflState addu&um> & jampridem
Farthos (igna militaria » quz M. Craflb
. & M. Antonio ademerant repofccnti
.Odavio Augufto leddidifle narrat
Tianquillus.
W O WlRUl.
4 Dirantm iiKprecat.Craffl]?\umch,
.CcaiTo.
ElmEKHxOKSTIUS.
DirarMm imprecaticnes CraffitsmfrMit
CJr irrifit,] Plutaich. Craflb pag. 555.
Xiphilinus in Pompejo Magno. fire-
viator Eutropii pag. loi. Orofius lib.6.
c. 15. Ciccrolib. i. de Divinat. p.357.
Valerius Maximus lib, r. cap. 6. Dio
Cafljus hlft, Roman. Iib.^9. foL I2i*
VtUcjus FateiculwJiibi. pijS.
OUZ E L lU s.
5 De DeorumnatdibMS,] ExhocMi-
nucii.aliorumquelocisvidere eft, Na-
talem non folum hominibus^fed & Dis
tribui. Ita Arnobius lib. 7. TellMrkf;
inquit , natalif eH ; Dii enim ex Mtertf
prodeunt y & habent dics Utos , qnibi^
eis ajfcriptMm eH, auram ufir^pare "jitdr-
lem, Idem eodem libro : Diesnobisna-
talitU /knt y i^ potentias coelites diei <tw-
tumant habere natales,
Sic Acron ad Horat. lib. 2. od. i?.
tfatalis Diand a virvinibus cehbrabatMr^
ficMt ^poUinis a puerii, Martialis lib. 3 .
Epigr. 68.
lAa'^ie MerAtrtMrn creafiis Idus,
Tertullianus de Idolol. •, Idem , incjuit,
fit idoli nataliyomniDUbolipomp^fieqMen-
tatMT. Sed quoniam Audor nofter jam
nos ad Natales Dcorum deduxit , foi'
tafle non ingratum juventuti crit , fi,
hac occafione , quaedam etiam de ho-
minum natalibus adtcxamus, ac pri-
fcum cjus cclebrandi ritum nonnihii il-
luftremus. Obfervo autem praeter Deo-
rum Natales , antiquitus & prineipnm»
& utbium, & privatorum hominum
in veneratione fumma fuifle. Primum
vero de urbium natali liquet ex Cicero-
nc pro Flacco , ubi Romz natalis men*
tia: '9 "Kon^ ill^ Decembres , qna me
(onfide fitifiis i qnem ego DiisKatdem^
'vere hMJMSurbisy ant certe/klMtaremdp'
pellare pofptnu Idemlib. 2. de Divinat;
EtiamneMrbisnataHsdieSi advfmfie&a^
rum pertinebat f £t Plinius lib. 14. c. 4.
Ea coeii temperies fulfiti tjMomcoBuram
'oocantpdis optre natali urbisT>cccx x x i ▼
Sic L. 2. Cod.de fcriis. Katalitii diesitr^
kiMm maximarum Romd Cs^ (onftantitt^
\fiU* De Prindpum natali vidcmus
apud
OCTAVIUS.
6l
aoud Suetontum' in Augudo cap. 57.
uoi dicit,Naulibu3 AuguAl ludos cque-
ftresfuille, etiamfpontedcb-duo. De
Natali Tibeiil inejusvit4cap. 26.ait:
THmi^em/kmn pUbeiis inciurrMem Cinen-
films i "jix uniMS Ug^ adjtSiotte honorari
paffiiiefl, Sic Diolib. .... fciibit quod
ClaudLus Confulibus M^ftratum ab-
logaiit, quod frrias in luum natalem
non Indixiflent^ qula prxtoies cb eque-
(Irem deciirfionem exhibuifiJent. £t
Hoiatius de natali C^Qais Augufti :
— — CrasnatoCafarepflHS
Datveniam /onmHm^ diesy impitne
licebit
JEfii^oamfermene benigndm tendere m-
Bem»
Ita Herodiani celebiabant diemnara-
lem Herodis , ut & Sabbata : quo die
luccinas accenfas &c vioUs coronatas in
feneflias ponebant, ut norat Vetus Pei-
ili SchoUafles , ad illa Sat. 5.
— ' at cum
. Hfrodif venerc dies , mBaqtieftfneflra
Dijpofita^n^em nebdam 'vomnere lu-
ctm^m
Ridiculus veio hac in parteefl Vir qui-
^m eniditus > dum in novis fuis ad
XacitiAqn^Iescogitationibus, hocde
if Ciode Attico inteipretatut , laudat-
que AgelUum aud^oicm.Ub. .15. apud
^uem 'iie.7fv quidem. . Miium autem
Virum iUum itacxcuriijQe, cumPerfli
/choliafles expre/Ie addit de Heiode qui
apud Judxos temporibus Augufli in
pambus. Syiiz icguavit. Unde Judci
qui Herodcm pro Chriflo colcbant He-
rodiani dXCd. Videmusquoqucin Sacra
^gini QtneL 40» de Pharaonc , quod
natalcm fuum celebrarir. Uti & in No-
•vo Inftiumento Natalis Hcrodis me-
mbratur. De quo'D. Hicrooym. lib. 2 .
inMatthaaun^caputqusi}. itafcii-
W : HnUMm alinm iwifgnimfu (((illcct in
S. Scnjftmi) ob/ervJlJlfe diemMt4lalis/Hi,
nifi Hirtiem^PhdrMnemy «rf qmrkm
/EMf psrimpiitds , ejfet dr mmfittmmias,
Biogeoa Laotiiis in ArcefiUo , ait,
Hiexonjroiam Pe&pateticum amicos
.cogerc confucviflc ad natakm dicm
cap 6. dc Judxisfcribitur, quodaim
amara neccHitate in dic natalis regis
Antiochi, ad lacriHcia duccrentur. Mo-
ris qjuoqu; vctcribu^ crat magnonmi vi-
rorum natalcs cclebrare: SciiccaEpi-
floUd^. Slmdni ego magnorum virr.rtnn
imazines habram , & nattt/itia ee^ebrem\
Sic Horatius dc Mcecenatis natali lib..f.
od. II.
iHre/oienmsmihi f /ancliorrpie
Pxne nataii proprie y tfnod ex-hdc
Luce TAcecentU tuaus affiuentes
Ordinat annos,
Epicurus etiam tcfbmentocavit,ut dlcs
ejus natalis , dcparcntum , firatmmquo-
quotannis rolcnnitcr agcrcntur , ut
Laertius in ejus vita piodit. Sic Pli nius
Junioilib. ;. J^ifi 7. ait, Siliuin poe-
tam Virgilii natalcm rcUgiofiui quam
fuam colcre confucvifle £t videnttir
quoquc vctcrcs Jureconfulti natalem
Papiniani , in Jurc facilc prindpls , ce-
lebiafle ; ut ex veibis Jufliniani pixf Jt.
in Digefl. haariiifbnifIepof!it; duna
inquit i XJt ejns (Papiniani) remiatflen-
tesO*l^ificentMrCS^feflMm diemy quem
cumprimum /rgr/ ejns occipiebMt , ce!e-
brarc fUebant y peragant.
Aocodamus jam ad privatorum Ni«
tales,dc quitmsmultaapud multos. Vir-
gil £cL ;•
'PhyUida mitte mihi , mem efl natalie,
Juvenalts5at.r2.
K^dii y Corointy dit mihi dnicior hee
Imx» .
PcrfiusSat.i.
Uimc yMacrint y diemnnmerAmelior^
lapi&9\
jQui tibi UHienteso^pomt eandidus atf
mr,
Plautus Pfcudolo.
7i/6fAhodisnstdiedieseB y decet emm
-• ' vesemnesconcelebrare,
Sic AgeUius Ub. 19. cap. 9. ,Adale/cenf
exterrA^fiH, de eijueflriiee^y Lxtain>*
deii* » mtribufque ^/vrtunJi bene ernatns,
&* ed rem mnfialmfaeiliimgemo > 4r/r-
benei > tmiam dabaf Mmicie » kc magifirisp
/nbnrbeinmnifeni»^ eeiebrand^eincisan»
f
iS%
M. MiNucn Felicis
Solebant vero veteres Natalem ruum
quocamiis cdebraie. Cen(briiiusc. 3.
Genio potifiimmnper onmem ^tatem quot-
4mnit jMirificamm» lUoque die amici
invicem , & jcl^entes patronis munera
mittebant. Petrbnius Arbiter. f^tfli-
mentameacnlntona perdidit^ qtue mihi
fuuali die donaverat cUens qmd^u Plaiit.
CurcuL A^ 5. Sc. 2.
Hic (simiX\is)eBqMeme^tilnmififia'
taUdie.
Epidic. A^. 5. Sc. I.
Jion meminifii me aHrram ad te adfirre
nataiidie^
|n P(eudolo A6t t. Sc. 2. Leno ait :
facite hodie nt mihi mmera mnlta buc ab
amaterUms conveniant,
Kam nifi penns amniMS hodie convenit,
erof profiitMom vost
Hataiemfiitis ndhi diem effe hnnc,
£t in Rudente :
Biella itiirea eH , ptter qnam mUn dedit
natalidie-.
Ifaitiaiis lib. 9. Eptg. 154. .
Jiatali. nrihi , Sljmite, imdareparva vo-
lebam
Ji4imera,: tn prohfhs, intptriofiu hemo es,
Symmach. lib.6..£pift.48. TiatalitiomM'
nere quod fieqnentari d nobit per multos
nnnos cnmmnis felicitasfmet y tiafirMm
hHarafHs ommMm, Cenlbtin. de die Na-
taL cap. I. S^Mare cMmdonapretiofane-
^ne tibi per ammi virtntem defint y ne^e
mihi per rei tenmtatemfuperfinty qwod'-
tmtqMe hoc libri eff^ meis opibus compara-
tum y Katalitii titulo tibi mifi. Inter mu-
nera quoque mittebantur aves^Hic per-
tinetUlad Maniaii&libk.^. l^pigTi^d.
iMce propinqmrMm qnapinriwmmittitHr
. .. akx^
Dnm SteU^e turdos ^ dMnr.tibi Flacce
paro, ■ ■ ,1. .;■; ' ■*:.. - -
Vtde Teacntp 9iioskr^ Aft. «i^.!Sc ju ftfin.
lib. 4 £pi(Lc)^.JtsPnHii.S«9«:ft:9. Mar-
titLliibb S^JEpigiv^^. lih:ija:£|^*^'
Ub.^Ep^lS&^Sr.i^ fiihfirviiK^u^^
fo vin Mxvitmuya. ^'de.dflBaftiiittt viiL
^mot, LJnttirdmmtmit, i^^iftiJBtiie^iwnu
boi. figi^ «MadificaAci»««Pv!Mem-
minx autem Junoni , merO , thufe , »*
que coroUis. Per£ Sat. 6. in Umine 2
FMndemerMmGenio, —
Ovid.Tria:.Ub.3.ELi5.
FMmida cingatwr fkrentibMS ara «r»*
nis i
MieaqMefolenm thnris in igne fonet^
£t Ub. 3;. Trift. Eleg. %, Genio (aaA
per^ns , inquit :
Da rmhi thwa pner pingnes facientut
fiammas^
S^^qne pio fiifMmfhidat in igne m^
mm,
HoraL lib. i. Epift. i.
Tel/Mremporco, SjlvanMm laBepiabant^
FlorilmsiirvirtoGemMmy memorembre^
vis avi,
TibuUus Ub.4. £1. 5. de NataUCherin*
thi.
Magne GemcapethMra libensy votifqMi
favefo y
Si modo cMm de me coffitat i iUevalet,
Paulinusin natali San&i Felicis.
Spargite fiore filnm > pr^etexitelirmtut
fertis.
£t non in aram tantummodo merum
& thus iiindebatur, verum etiam in
ipfum Geniicaput, quod & paritei cum
ejus coUo (crtis ornatum , inque ejus
hdnoicm ludi & choreiin^Htud. Ti«
bullus lib. I. Heg. 7.
Hmc ades O* centttm Indis , GeninmqMi'
choreis
Concelebra , ^ mnlto tempord fMnde
mero:
lB*MS i nitidofiillent nngMenU eapiSok '.
EtcapiteCireotUmoliiafhrtagerat. .
Etlib.i. Eleg.2. : * '
J>ioamMs bona verba, venit nataJisjtM
' ■ aras,-
J^aifi^i ades lingM^ vir tttnUw^
jwtr. ,
- IMefiMr ^ktthtmkfhei^ i^tmtttktr odvrifff
•■ :QmM tem»r i frtrJI dirritt mititi U*-
ipfiffit^oMfitfGi^tiltfv^Siftt^hmifs^y''-
"CMVwni^fttffott^^^ fnt ekJ9ri*tS!omit^
lUimsf^pimrdifPfl^m tetiipo^ifttiifiit\ ' '
^f^MOfietHrfiboifity mU^iq^^i^.
mm qwMM ^erAmib LfittBits.^M.
demj
OCTAVIUS.
dem^ Ctd \ Do^i£H.LLndenbiogio
hunc in moilum leftituta. T^mIIms ommhe
ex qi»Ubitffnere , ordine , hwmnnm , di-
mifdtttm, "jel in potefiate foptus , vel
TmoreftrfmBHS yfivefotensfirtenafien-
eiiifeHhmuUfgeneret eonditime ^ fir^
tmi^ tn nmlto pemtns loeo , m mdlJl mrUe,
finfHCdrentibHsfimnUuris, velinfintem
vihimam cadat , velficretiore piACnlo La-
rem igne , mero Geninm , Penates odore
veneratMS , accendat Imnina , hnponat
thura , firtafi^endat, De foemlnis,
2UX Junoni munus annale folvereht,
cTibull.iib^4.£i^.6.
JiataHs Jnm fitnBos eape thnris hono-
res,
Jlms tibi dat tentrk doBa putta
<ii
Cclebrantur quoque Natales teo ac ni-
tido cuitu ; Nam tum cives Romani
incedebaatpexi, annuiati, 6cinalbd
vefte. Pcrilus Satyri I.
-^ pexHfijMetogaqntrecenti
Bt natalitia tandem cum fiirdor^be
aibns^
Ubi Vetui qus Scholiaftes .* S^nidam ha^
hent anmdos ams die tantMm natali ge^
mnt, DealbavefteOvidius:
^dlicet exfpieBasfilitMmtibi nuris ho-
norem,
Pendeat ex hnmeris vefits ut alU
meis»
Abftinebant eidem die ^cede&iaii*
«linLS cffufione, nullamque hoftiam
inhonoremGcniimadabant, ae dic,
ut Cenforinus ex Varronerefert, qiii
ipfi hiccm arceptflcnt , aliis demet^t.
9uod tamen ita generatim^a eft aC'
cipicDdom , qbftant enim multa auAo^
tum loca, ;^uzcontrariumiiiaaeaftv:-
mant, fi^ ^ltur Do^iftimus ■ i. Ca-
raubonos, Conu adPerfiSat,.u (xgoo-
fcent^mil^qas.ffuxicf ) duur ait nai^
quam apuid au^res legi^ (Uiod nqquam
^ YCtenbiisdit maHv^i&iQ^' Geoi;
ma^ata Gi,\ .£4liMra iaq^if^^ Jia^i
Hori)DH*,%.<^,Od. u^ 2hifm^i4
nacaicjp MixoeDatis Gclef^cauidum ihvi-
Ridetargentodontks: arajCaflis
yinSia verbenis , avet immolat»
Spargieragno»
Sic Lamprid . in Alexandro Severo in-
quit : Cnm natalem diem commendartt,
hoftia cruenta effMgit: O* Mt fe civiliter
gerebat , ocpermixtHSporHlo erat , dbam
eJHS vfftem cnm ^mJ conftiterat , crMent^t-
"jtt. £t Spart. in Ant. Getl Kam cnm
infantis Getx natalem Severns commenda"
re "jellet , heftiampopa nomine ^n^ oninmi
percMpit, Ad fuperiorem vero Cenfori'
ni locum , cujus ille togatorum Dodif-
ftmus flilcrum , diccndum , uti priTcis
quidem illis tempotibus id obfervatom
mifte non negamus , quod \ caede Zc
fanguineietcmperarent, itavolvemi-
busannis illudpofteain deruetudlnem
abiifle. Toti hlcdienihilpneterhil»-
ritatem coffitabant. Tibullus:
Tranfiathic fine md»e dies , ftent aire
mtber,
Ponat Ct* inficco motliter nnda min.is,
^finciam mUlos hodtenU Ince dolores^
£t Kiobe laaynas fitpprimat ipfi
lapis.
Moris itaquc erat ut ille,cui natalis crat,
genialiter eo die 8c ainicos & fe rccipe-
ret. HiocPlaut.FleudoIo:
Mihi hodie natalis dieseH^ decetemm
omnes i/os concelebrare
Pemam^fMlHmj^landimmfimtenyfiuito im
a^Majaceant» fittin*andis i
Mdffnfice volo enim fimmm wros acc^^
pere,
Martialislib. 2. l^pigr. 66*
Sexcenti comant dte ynftine vocati ,
iMcisadofianm qmt tibiprimafidt»
Idemlib. lo. £pig. 27.
Jiataii, Diodere^tnoeonwiiaSenatMf
^ccMbat, O* rarns non adhibetnt
eqnes
Cicerb ^hUip. i^JJodie non afiendit ^in^
tomns» Cnrfd^nataiitiainhortis. Cnii
nenunem nominabo'* PntJttote cum PJior-
enumi^alicid , tum ^Hom , tnm Ralllomi*
Flaut. in C^tiv.
2{fon qmtjiiras "jfUtnsad coenam } Baiv
2if*fMmo^pdJmn qnodfiiam ,
SedqMultnidifmnrisi MScJilma nM
nataliselidftff ..
Adco
€4
M.MiNUcii Felicis
Adeo quidem> utnonprlvatum, fcd
publicum faepc convivium daretur. At-
c[M hoc eft quod Marclanus notat in
1. 2 3 . D. de ann. lce. Vnm qmdam de-
citriomhHs di': ijiones dari vpbaj/et die na-
talisfii y Di^ Severus ^ ^ntomnns re-
fcapfiruut , »9» ije verifimile , teJl<ttorem
de um annofinftjfe ^ fid deperpettw le^a-
to. 'Dhifiones appcllat vifccrationcm,
cruftula &muirum, quxviyitim con-
vivis dividcbantur , ut patet ex infcri-
ptione qux Spoletieft: tkib. milit.
rrc. XV. APOl LIKARIS. JT, LEG. V.
MACRD. HIC;. LEGAVIT^ TESTAMENTO.
ifUKIClPIBUS. H$. tXVl. G. MONET. UT.
tX.KEDITU. ElUS.SUMMAl. QUOT. AN-
NIS. VIII. IDUS. NOVEMBR. NaTALF.
SUO. MUNICIPlB.JfPUlUM. EX.CRUST.
ET. MutsaM. D4'ftilfui.'lteinaliave-
teri Reatinl
HlC. AROfr. AUGUST AttUM. SE.
VlVO, HS. SE. VIVO, DEDIT.
Ut. rX. REDITtLEXUS. 5UMMAE.
DlE. NATAtl. SUO. IIII.kAt. FSBRU.
Praesentes. vescehentur. et. ob.
Dedicationpm. S^ATUAI. DECUaiO-
NIBUS.
BT. SEVIKIS. Et. tUfEWlbus.
SpOKTULAS. ET.POPUtT>.^PntUM.ET.
OlEUM. EADEM. PIE. fcBDtT. "
Eo die quoque libcraltus ppculis (e in-
vicem excipiebant. Seneca lib. 2 . de Ira,
taf: 5 ^ . Potiones rfix hanefiat natalibus
liberorum , poda^tQHS /if»x hottriebat,
Sic etiam, ut frt^ibres die natali fo-
lutiores, nec fuinptrbus.pcuc^rent. Pcrf
Satyra6. . • "
""~ SolistfatutHmfeBqm
Tingat olns ficctan mtwia oafer in caisce
emptay - ■ ^
Ipfe/hcrHm irrorans pativta piper,
Merum bibebant. Martialis^ '
'Xftliqtddtmt potet ^ttrcHS^landdme-
' ' ■ ■ , ■
rttm»
Ve(eebantur cnim in natalitiis pulte fi-
tiUa. Piin.Iib. 18. cap. 8. Mthodie , in-
qoit , /kcra prifia atqne ndtalitmtptdte
fitiilacenficimttttr. Uti&libis^ dcqui-
bus amids tum fbrte ab(chtibus per-
mittebaQt. OvuL ]. i. de Artcantandi.
Slmd qttafi natali cum pojcit munerd lth$^
Et qttoties opMS eU nafiitttr il/efild.
Idcmlib. 3. Trift.EIeg. 13.
libaqtte dem pro te ^enitali jtotantid
tempHSy
ConcipiamqHe bon44 orefaventeptetfes*
EtUb.4. El. 10.
Lucifer amborum ttataHbusiadftdt idem:
f^nacelcbrataefiperdaolibadies..
Sic & lib. I. Amor. Eleg. 8. TibuU. L i.
^cg^7- : . . -
Sic venia* hodieme. tibi dem th/trisfM"'
nores%
liba <y Mopfopo^o diAdanufle fe=-"
■ ram» • -.^
EtUb. 1. Eicg. 2.
' liiiftspttrodi^llettttemporanardo'',
tAtqtte fattur libo fit ^. ^^ttadeatque
. : . i mero, . . ~ ... • i
Deni^ aiuici foIeime-Votum-per£c4''-
vebant , nimirum ut dies iltefx^iiime
Bonis & feuftls avibus rediret. DionvC;
HaUcarn. wv». tit. /jitBodl, -^^iih!
7/oto7fAit j''Kf ij^/uivot Toiiri et]OidU\'jy
roii 7^g9x/o/ff , itSei ^ fjtij^ovri^ y?/»,
*^ % dfjteiw 3 5yttftX)»>i/§i'*-@. ^^'
ti-n^ i t^ '3n?^oi( if^ejuoJ'itf ^^e^rw» rt--
w*/«x-fl«», Sic Plinius Mb. 10. Epi^.
Trajano : Opto Domihe ^ hunc nata^em,
0*.fjHrimaf alios annos qttai^ felifJiAime
agas , aterriatptelaude Jioyentem 'virtutis
tuagloriatft , €>* info/umis , '&'firtis aiii/^
/ttper_ alia operibus augeas. Tibiil Ub.X.*
EIeg;7. . .:
Jf ^ tlt vatalis multor celehntiide pcr
' * ■ amtos "• ■'-
Qaididior/hnper, candidhrquev^^. ■
Videatur Ovid. lib. 5. Tntt^ Eleg: 5.
Symmadi Ub. 6. Epift. 80. 8 r. & RS.
Coronidis loco non pc^uniqUo^-
non addere antiquos diem natsdem non.
folnm celebrafle^red 6c primo hiftri^ in^. ■
fantium inunera Dis obtuliiIe.MiiitMi9'
lib. 4.Epigr. 45.'
NictthipfTo nato plena dat Uttit acerra,
Phube,'Ptddtinnsmunet^p4mbehtus.
Vt-ftifrimM nevofigna ^HntqutHmM bt^
jtro y '" '
impledfmmimertis Bttrm Oiymfi^tdMn
i 7<e
O C t A V J U S, ' 6f
uninenbusmegligo carmina poetarumipr^didaetiaiiicleora-*
cidis {kta tranGlio , * ne vobis antiquitas nimium fabulofa vi*
deatur, Intende templis ac delubris deorumjquibus Romana
civitas & protegitur & ornatur; ' magis funt augufta numini^
bus incolis^prsefentibus^inquilinis» -quam cultus infignibus &:
muneribus opulenta. ^ Inde adeo ^ pleni 8c mixti Deo vates
fiitura
videatitr-] Arifiides hymno in JoVem:
R IGA 1 T lUS.
2 Magtf/iuitMigilfidKmmmbusine^
Uf , prf/enfMmr 9 intjmlinky<jHamcnltus
injigniims ^ mnniribks epnlenta. ] Sic
oiiih habutt Codcx Reg. Hodie piaBfett:
xnltn infinibns. unde Critici occaiio-
nem arripuer^ corrigendi : at/tn infi-
fftia, Sed apparent veftigiadera&lit-
terx f. quam nos hac editione re*
ducimus in hicem , ut redeat Minucii
fenfus, ilbe genuinus, Templaacde-
lubra Romana magisdledivinaebene-
iicentiaB titults augufla , quam cultus
infignibus aut muneribos opulenta. Be^
neficentU tittill (hni auguftz illjfc infcri-
ptiones , Numimibus incohs. hu-
MmiBUS VKABSENTIBIB. KUMINIBUS
TirQjriLilvis-. At ofmlenta cnltns infi"
fnia nintaurezflatuz^thenfacyBoetnr»
le^t Aernia , (bliftdrnia , currus & olia
hujunnodi pretiofa.
HCK A 1 DUS*
5 JQHom cnitn ihfignra O^mMneriius
^u'enu] MS.fiC^. infiptibns. quacle-
ttio (i vera dlet , dHbingiiendum exifti'
mircm , ^nam tnltn , infignilntr , &* mn-
neribus eptlenta. Sed vidgata ledlo me-
lioreft, dtcommodior.
VakiaeLect.
Infi^ia.'] MS.infignibus» bcnc.
' Mbuksius.
4 Inde adeo pleni (^ mixti Dee 'vaus
ffttnra fraetrpnnt^^ Fuic cum putarem^
jfracemnnt , legenduBL Jam niliil mu-
tb. Adumbravit,\itniulta,exTeitulr
liani Apologedc0t€ap.2z. l>i^H*nes
etiam dei O* mmc fropltetid ctncionantibns
excerpnnt O* nunc leBiombms refonantibus
carpnnt. Ita O* binc fumentes qnajUam
tempommfirtes 9 amnlantnr tUvimtatem^
dnmfitrantnr divimtatem»
OuzKtiat.
5 Pleni&'mixtiDeovates.'] Sie fie'*
mnm nnmine ac fotefiate Dti, apud Arno*
biumlib. 5. Chndiaii.
"^ totnm/pirantfrdctrdiaFktebmnm.
Lucan. lib. 5.
— artnt
^hctbados irrupit Paa», mentem^
priorem
Bxpniit, attfue Ijomiutm totofibi crtdtri
juftit
PeBore —
Val. Flac. iib. 4.
*""- meatjuodvatesinfidit tApotU
PeBora-^
£tUb.6.
MoieDti,fMtm^3orttott
Idm ttntt. — "
Apud Senecam Sua(br. ^. Ovidius »
Ftrorhue ^ illncntpitnaDto*
Pollux lib.. I. cap^ i. . de oiacuiis & vat-
ticinatoribus agens. df3 ^x«p«c, &
df« ^xifpttdnyccf. Appukius 1. 8. Miieil
limmnia di*oino f^ritn rtplttm. JuL Pau-*
lus recept. fentent. v. ii. yatidnat^
resy tfuifeplenos Deofimulant. Ifidoiutf
Orig. lib. 8. cap. 9. Divinitate fe pienos
fimulant y ^.aflutisi<iu^ddmfiaudnltntZ
homnibmfuturaconjeHant.
£ tMENHOKtTlUS.
Pienf & mixti Dto vates. ] Id eft, £»-
tha. Firmicusiib.8.A^onom.c. 20.
f^jtes fadet Entheos^ qniintemfliscon':
I' fueverint vMicinari*caL^.Zl* f^atesfadet
^b^ f ifui divino^ptvdammnmntcar'
E min4
6^. M. MinuciiFelicis
'fiitura prarcerpunt) dantcautelampericulisy morbisme*:
delam, fpem afflidis) opemmiferis, folatdumralamitati*:
bus , laboribiis levamentum. etiam ' per quietem deos vi-
denius , audimus > agnofcimus y ' quos impie per diem nega^
mus , ^ nolumus) pejeramus. Itaque^ cum omniiHn|;enriuin '
de diis immortalibus y [ quamvis incerta Gt vel ratio , veL
fmnaeenchmMt, cap 26. Entheesjacer*
dotesfacwt , dantes vera re^fk qtutrett-
tibus. — Eniheiemnt , prafi^ dtvmi'
tdtisinft.nBufktnra mfientes, lib.6.C.5.
Entheosfaciet y templorMmobfiquiis de^-
tatos , qui lateHti divinitatis inftinBu,
mutato mentis ordine 92r inftantis religio-
nispoteftatepoffep, potentilms hondmb^
futurapr^dicanii
Wo WBK U5.
I FuturaprMerptmt*]Tcttuli A^l,
i Ter quietem De$s,] SyncC «afei
hvvTnim , & ejus fcholiaftes Niceph.
Otcg.
ElMIK H O SST lUS.
'Per tjuietemDeosvidemus»] Porph^-
rius /ofei ^;^»»f i/jL-^u^y, lib.2. fbl. 54.
Apulejus lib. 1 1 • Metam. pag.4 1^26.
429-445- .
O.UZ B<tlUS.
Etiam per tjmetem Deos videmw.^
Ciccro lib. I. dc Divinat* Matrem Pha'-
l^iridiffinhttP^ict^Meraciides, doBu^
vir, auditor ^ difiiptdut Platoni^ "jifiun
effe videre infimnid fimulacra *Deorum, •
Idem paullo poft, .Adjungamphilofiphis
doBifi.'mum honunemy po^tam quidem
div';num , Sipheclem : qm , cum ex ade
Merculia patera aurea ^arjis fitrrepta ef-
fit i in fimnii vitlit ipfim Deum dicen-
t^^y qui idfeciffet. Ita & Petrotiius:
f^debatur mihificundum quietem Priapue
dicere,
Heraldus.
5 S^os impie per diem ne^amus , no'
iumusy pejeramus.'] Hxc cftle^oMS.
Keg. Editio Romana , 'oolumuf, Gele-
tiius i violamuf , qax le^o non di(pli-
ceiet ii libroium nitereturaudozitate.
RlGALTlUS.
Jiuotimpieperdtemneimftttntlmmtf^
origo
pejer,"] Verbum nolumus , minus apte
interjedum videatur > ntii'^raecedentia
Bc zepetantur. Per qmetem deos wde"
nrns y audimus -, aguefimus , quoi per^
diem negamus effe , mlumus videre , sm»*
quos vidimus audivimuSf agnorsimuSi P^)'".
ramus, Scio quid hlc alu tentavezint.
Sed obftat exemplatis audotitas.
4 yiolanm , peyeramiu*^ ,MS« ndttoj
mus* ^
O u Z E X. I tt s.
- Ke&tmus , nolumus , pe)eramus,\
jClarimmus J. F« Gronoviusemendat^^'
eieramus, vide quomodo ie explicat Ob--
iezf at. in Ecckn Sciiptor. cap. 6.
V A R I AF- L K C T.
JTioiamus.] Ita Fulv.Uidnus. Sabaeus»
oolunpfts. MS. nolumus,
Elmenkorstius. .
.5- JQuamiiis incerta fit "jel ratio , vel-
«r#g#.] VideFirmic. prsfat. Jib i. A-
ilron. pag. 2. Cicer. Ub. i. de Natur.,
Deorumfol. 195.
H E R A LOU s.
JQuam^ji^ incerta fit ratio vel origo.1
Proba le^io. Kam quoifum heic ntttio^
Meur s I u s.
S^tumtvis incerta fit vel ratio , 'vel ori^^
go,"] Emcndo velnatioy 'uel 0. c^r. EJBL
vero Katioy nihilaliudquamnativitaa .
hoc loco, 3c ita veteres uiuipabant. Fe«
ihis. Kationem y item apud antiquos na*^
tum.Cincius genus homirfum qui non aliuth'
de venerunt , fed ihi natifint yfignificare»
qui (j7* naticnem ait non tantum uniwrfim
deomnilms yfed etiam de fit^ularibus quo^
quehominibus /ejunBtmt dici filere. Sin^
nius autem Capito , omniafire genera ho^
minumpernationesdividiyut Cures, SA'
bittQS ^ Hernices , iEquoSf item Folfios,
O C T A V I u s. / ' 6j
origo »' maneat tamen , ' ilirma confeniio » nemiaem (ero
tanta audacia > tamqtie irreiigio/a nefcio qua pmdentia tu^
me/centem , qui hanc religionem ' tam vetufiam > ' tam ud-
lem, tam ialubrem diflolvere» autinfinparenicatur. ^Sit
licet ille' Theodorus. Cyrenarus,vei qui prior ^ Dialgoras Me-
lius>
In fecoribtu qmfue Imms proventiufee-
tur^y bwMiuuUdicitmr,
KlGALT las.
T Virma cm/en/io,'] Senfus publicus^
confenfiisgeiituiin, quifzpeadducitur
a Pliuio.addifputationes bujurceniodi.
2 Tam^vetwflam ytamuHtem,'} Inali-
quo ezemplaiila^ipcumfuezatantiqua-
rio inore>r<iif» vfftus tdm taiiem^ quod
cfttamvetufbm,tamutiiem. Syllabas
proximerepetitasfemelfcribebant, ut
Videmus in-editionis Pande^arum juris
ad exemplar Florentinum. EchaEcfcri*
ptura complucies in Afinuciano eiem-
plarireperitur.
V4RIAE LlCT.
^ TMmHtilemJ]TotamzMS.USQb,
cditioneabefl.
Msussxus.
^ Sic licetiUeTheHlonu.]Saiho,Sit
licet»
BlMlNHOSSTIUS.
5 TtyeodamsCyretuuu.'] ChcyfbfLin
Bpifl. Pauli i.Corinth. cap.r.Homil.4.
fbl. ^58. Theodoret. contra Graseos
Orat. 6. de Naturahominisfoi.86. O-
rat. ;• de providenL.pag. ;8. orat 1.
de principio pag. 3 7. Epiphanius de fi-
de Ecclefix Catholic. & in Ancorato.
CicerodeNat. Deor. lib. i. pag. 195^
&294. La^bntiiisdeira Dei. cap 9.
in£pitomecapi.6. Hefycliius Ili|ldfttius
de Phiiorophb pag. ^ 8.
. W o w. s s u s.
Th:odaems.'\ Diog.Laert. Ariftippo.
Ouz s L lU s.
Theodonu Cjr.maHs,] Suidas in
eioc/i»p^. Dc boc vcro , ut & de Dia-
gori, & Protagora, an Athd appel-
landi fberint } adidi^entem Magnum
Vofljum de Oiig. & PiogrcfEi Xdoidat.
lib. i.cap.:i, . . ^
BlmENKOS STIUff.
6 Diagoras Melim.] Atbcnagoras
Apolog. p4:o Chriftianis pag.7. Ladant.
Ub. I. cap. 1. Dc ij(t cap. 9. Tbeodoret.
Orat.j.contraGtaeco8pag.59. Scztoi
Philofophus Hypotyp^ Ub. ^ cap. 14.
Auguftin. contxa Utcias PctiUani Do-
natiflat Ub. 3 . cap. 1 1. Tatianus contia
Gixco8pag.i87.
W o w I s u t.
Diageroi.] Cic. i. dc Nat. DeoiunL
Jofepluis 1, contia Appion. Tatian. A-
thenag.«>e^'( lA\^«c.Clcnicns Pioticpt»
Mv ^ A5^' * .*' V '^dkfiuk )Smxpv^1iof 9
dttu/Uflt^MV hretai fjiot , iTto nr^Treo £ui-
/uipov «f Axftv)Arnm , j^ Nijc^tvo^ ^
Kv^giov , ]^ A/«Q^p<tf , i^ rmnoyeilof
fjikuoy , 7VV7V K(/p2(vnov f ^ ryTv/c c««->
yOV, 0 dtO^p^ OfOfJltt etVlt/ i J^TIMIC
«A\KC dVp^VKC 9 0W^^tf C jSf CltXOTtf^ , J^
«de9M«pctxo<rd< o^vrif ov ^ 'r Xci^nvv atv-
9p<^:n»v T^ flt/u^i tvc ti^tvc ^X«^v^,
«di«r imixXN;(^9rv.
V As r As Lect.
Meliiu,] Incptc MS.Milefitu.
OuZBLtUS.
Didgoras ^«/f«/.] SuidiS in Aia^
wii(. VixitautemDiagoias,|uita£u-
lebium , Olymp. 74. 8c ^tnccps : Vii
perrpicacifnmiingcniiClaiifC VofGus,
CJuAimat, eundon cfle Diagotam A-
th«nien(cm , qui icUquiii-fcimoncs
Pluygios. Tatunus contia Gixoos:
^nt^f^ A!B(w<u^.wf tifxa, TK7DV,ff op-
p^«9tt/uf vov TBC ;r«tp' A*BUutU9it /uvfij^x»
TI7l^op4lC5t7«* ^ TdTc ^V^tC «UTK X^
^ic cr7&/3^'vovTtc , iif*£:e fooftto^tisoTM.
Hi Phiygii Seriiiones.fiii6Ee videntur hi-
flotia eorum^qus ad Cybeten> flve ma- -
trem Pbiygiam » 6c cfus ^a pertine-
reot. ab ipui antem co 6ne confcriptos,
.ut homiop ifaai3 1 lUiiMVertetet.
68 M. M.INUC1I FeI-ICIs
lins 1 ' cm Atheon cc^;tibmen3ppo(lut antiqutas , qm vnct-^ ■
que nuHos deosaneverando', ' BmOTem omnem , quo * hu-i
manitas r^tutsiwneratioiianqiie penitus luftulerunt: num*
quam tamen in hac impietads dilnplina Hmalata; Philoro-
phia» nomine at<jue aud(»itate pollebunt, * Cum JVbderitem
Protagoram) 'Athenienies viri) *confultepotius, tjuain
pro-
Vai lAl LlCT tOHH.
' PiiM^frAii.] Inepce MS.iyi^eniM.
^bdmttin Pnupr^} Stridis tn
-Jn dBliualiit U^in. ilijihiyfnvri ■
««> irac Hf^dfur^, i^i 3v'' > *>
i^ tiJiiat , i-n at tith , jn oic >'«
1 Ch ^lutH €igiHmtH tpftfiit rn-
liif.'] DiagorzcogDOmeaappoficumA-
theo. P[<%ripletB AtbinieAfetalcnti
pmiuinilliquiD'uigg(>ei[iutadiEiKr.
ticucia : Elfi, trMt ii-JtrJii
Imi ^MitritMr, fi^ms CM^dnifmjLipgni fitt-
miimtai ftr nimitiitilfi^Ml.
ncce liumaiio, uc infia mtri4liiM pia
ipfis hoitucibis. Ulpiuusl. 6- DigcH.
de Offida gririiat: M«A'« 'mfnivi fjeit-
tKi nanaliijiii i,m dtbtt. FlioilisEpi-
ftolii. Ub-z. riiniicusAfltoci.lili. j.
cip. T. £iichciiu> Efiftol pacxoctin
adValerlanumcogwRrm pag. p. La-
Aant.lib.^.cap.if. Auguft.tii. Sei-
man. deteinnaiefol. 605. Etdecatc-
chi^aad. tuilibiacifi iS.Obfetvat.no-
fttiadArnobUlib.i.fijL6.&7.
*OWl.UI.
Hxnunitti.y Genus hmnaaum. tta
firaieniiliiiu', ptoipTageatc. Sic hk,-
r.f/1'i^apudUip.Li. D. dcpaa.doi.
4 Cmii.AlkllfittHPntigarilm.'\CAC.i.
d: Nal. DEomm.Theodoict.fenn. 6.
Thcophil. lib. ^. ad Ailtolyc. Laftaiit.
lib. I. eap. 1.
ElHtHHOIt ITIU9.
. .AliillriltmeHta^iaii.']L3&IItt. 1.1.
e. 1. delia.cap. 9. Theophiiusad Au-
talycinnUb. ;.Fag.i6?. Cicetolib.i-
deNatut. Deor. p. 171. 177. i8j. 191.
Epiph3aiu9lib.;.toatra tbctdei.Tbco-
doiet.oiu.3.eoiiliaQnKoafk)7,
^ .^himf^rjiiirl.] UaaAt. deiri
Dei cap. 9. PriiHmi imnitm Pnl^vM
tttiai timfiribiii&iiriilU , ^jibidici'
rtt«inli^M/rl, •UriimigilA.inddi^ii»'
tiijBtCBC. ^iiifdi^iititejiiiidiaist'
pM ^. cmtrt 'jtrititim &• rtUgitlicmjM-
dic.itA eii i Mi Crlpfint .Ailimlfifct rxf»-
iirini fiij finibMii ty litrtie^iinccB'
citiit, guiiti luc ctHliiiibiacvr , ixujfi-
riit. Libanius SopWft. Apolog. Socr»-
tisp.6-9. I>iogen«Laiiit.lib,g.Cle-
meiis Alexandcin. Ftott^coi
. .AtbciSiHfii 'jiH.] Iia It.c>m. editia
Sab. & MS. Fulf. Utlin. li wi dc-
lei. CaOiodor. vanat. lib. 1. epft. i^
lAxiifiijprimipifjiri. Tettullianus de
inllio : Priacipii Ufiic* , viri Cnflif
ti»Mfij.
.Athnutnfii liri.] Ram.Ed. ScHSi
ignoiantvoccin.w». TeinilL de FaU.
friwifis .Afiiciniii Cjrth^iMn/ri. A-
ccrrimi vindiccs contemtx lelii^otli»
Atbenicnfes., qua fpcia auc fublati
fcicbantoinn amifceii,8timper"aev«-
ti. ita AnaiagoiamcumdlTcruiflelfo'
lem, quein ipfi deum cxiftimabani, /ii!-
B App.
O C T A V I U S. 69
pofbnedb ' divinitate clifputantem,& expulerint riiis finibus,
'&inconcioneeiusrcripta«deu(Ierint: quid? homincs (fu-
caput talenti piecio esqpoltieniiit , qodd » hac eap(e re. Atti ^mMut j t^c; «' -;-; ^
royfteiia eoiuxn riflitet. Brotagonin ?P avfy^ti/Afji*}^ i^*Cyp9u /^9; A^hr-
quoque , niiiaufi^ilet, capitisfuppli' -^' - ""'' -^ ^ '-^ - '^^
cio puniifient. Tadanus «^c £mIu#.
T.heodoiec Sesm. ^. notat Platonem
veritum' Socrads eximm, alioquindc
ipfum Deosfi]a,Republ«je£hirum iiiif-
&. i ta Cic I. de N^t. Dooi. E^oirmii,
ne in offenfioneni' cadeiet AtheDien''
fium veibis leliquiflle Deos » le (iiftuUC-
ii& Suid^*3i/Ud(0io0r.
MBUmsius.
7 Con/uktmt^i' ^Mdunfrefimef'}^^
inendo^ incwfultemagis q,
Kl G A.>£ TXU».
ConfiUtepotiustftuimpnf.me.'] NOD-ha-i
beie (edikeiatProtagoiasquoddediid
pronttaciaret;; eflent:, nec ne; mizbis
impedimentis prohtberi, tam pcoptei
lei difficultatem quam pioptei hQmiutte
vltx brevitatem. Huic ceite fcBnoni^
p^o EthnleiXententia convenire videa"
tui illud C^Edltl Minuciani , C»tfdtt
fot.iut ipum^tftott.. Namexoiduunip>-
fum , ut eft a Ciceione pofitum , abm-
ptius eft. atque ob id iuie Fiotag^ias
exteiminatus. .
Va S I AE LSCT.-
IncM/uUe.'} Ssdx confiite. malci^
1 Df tiivinitdte,] BijcdcMSistddadt
liasvoces.
RlGAft-TIUS.
2 In cvndone ejus fcriptd deujfitinti]
Ciceio: lihriqiieejiis in condonecom-
buftt. Laeitiiis '..- Kfi^iffs^oug\ ar/"ri|.
Deujprha.] It»MS. & FuW.SIabaeiW,,
derijeiiint^ inepte.
Him AftDU s.
l^wifcriftA denjftriht.^ Veii/fimalV-
&XO y quam edit. Rom. & MS. Regius
nobisfuppeditaiunt. EdideiatQdenuiis.
aeriferin^ , inepcafententia.
Miums lus.
Scrifitntleriferint.} Bmeado tS€ript»
ri «^M« , iW ttiioutfjt «r«>.c|«'/ui,';i
rr^i *yjiTii ? xijiliifctvar.
ErMEMHnmSTiUC.
In cmeione e]ns fcrifttd deujferint. ] In
obleivarioiiibui Arnobianis ad lib. ^.
p3g.69. notaviy moris fiiifleinbenc
conftituris dvitaubiis, libros quircli-
gionibus derogabant-, igw comburere.
Adde qux boc loconoutDn. >\'o«-e-
ms, fiepizteieaPhoriiisNomocanone
riti 12» cap. 7^. Abdias de vit. Apoft.
lib. 4. EOiebiaslib j. Demonft.8. Fie-
culpjius Chron. tom. t. lib. ^. cap. i ;.
Ai^nftin. Iib.7. decivitatcDeic. ;4.
£lias Cretenfii in< Orat. NazianEei»
coBcra Julian. fi>l. 3 1 8:
Wowimus.
f.}ut firiptd. dfrififint.} Rom. Ed.
dc MS. deujfcrint.' ApuL Apol. ijeterd
tfMod tam Ippidd nonerdntf ignedcMjllt,
LudliusapudNon. Exultaie. Ilm» to-
tum pnrgex , debeUes me f etifue deur*s*
■ ubi ibrtafle fctibendum 1 X^n tetum
impugnes. ProtagoisB locem (cripta ab
Atbuucnfibui pofaliaianimadverfione
rcombufia , DtogeneftLAcrt. 8c alii pnv
dunt. Theoph: liK^.adAntoLverbt
P^otagone 8c cauffimaniinadverfioiiic
nairaL Ufitatum : vero in omni rcpubU
bene confiituca oxmamentaimproba-
tae iedioniscomburete. UIp. L 4.$. r . IX
•£adaL faeidfix Antlocbn Epiphanes li-
bros Jndsanim osoibiui juflit. Mac-
chab. 2. ApudviUMiiattO^ cuia magi-
fttattts conquiieTolibsosfatidicos, &
igne combincie. ita Numscommen-
taiii, quodfacrarccepaconvelleievi-
derentur , Scnatnfconfulto ^ Perilio
pnu oonaemKdS Mutar. Numa. Lir»
Sb. i^. Sueton. Aug. cap. gi. Valcr.
Ub. I. Laftantii Ub. 2. cap. $ 2. Ita libri
Mr^onimigiieaboiitiAA. 19. Eadcm
^ j ^._ decaufiiDiodet.fi:riptaChrimanoram
deujferini: Diogeoi Laivt. ftK.9^ de \ flainaus cx^ngin iuflit. Eufcb. Hift.
£ 5 Ub.
*fo M, MiNUCii Felicis
fiinebitis enim me impetum fufcepta? aAionis liberius exC"
rentem) 'homines^ incja^n^ * deploratse.,. inltdt^ , ac
defpe-
lib. 7. Arnob. lib.4. IdemUb. ). ait>
ndn paucos fugtile iibtos Ciceronis,
tauquam opinionumruarampcaerumta
vinccntes, alios dixifleopoctereftatui
per Senatum , ut igne abolerentur> qui-
CMJs (cilicet vemftatis auAoritas oppri-
jneretur. Ita hseretioorum libri com-^
bufti 1.6. &S. deKfft^t. 1.5. C. de
(um. trin. omnesitaguelibri,. quinio>
rem ma jorum ^verteiKilt , ault alicui in-
famiamirrogarent» am,0ptimis moiri-
biisnocerent, flammisej(tin^. Sene*
ca lib. 10. controy. Scauti oratibnes
.cumbuftas & Labieni libros incenlbsj
tanquam nimix libctiratis reos. Tacit.
Annal.4. Cremittii.Cordiannalespa-
.tres cremandos ceBTuifle , quod firu-
tum laudaflet^ & Caffiuita ultimum Ro^
manorum dixi0et. 6c in Agtic. Aruleni
Kuftici, ficHerennHSenecionislibros
in comitio , ac fbro deuftos , quod
Tiiraiea, 5e Pcifais fafelvid. iis laudad*
Hes A <«DU s. .
I HotmnUf mqHtm.* de^orMtM^in-.
lieitadc th^tatm fitSiiotM»] Veriffima
leAio quam i :MSk.<Reg. reftttmmus.
rCbriftianos aBfeenLTd.ex eocrimina-
bantur , quod ftfitioaem: illicitam ini-t
•lent i quam qiitdem criminationom,
purgat Tertuill. Aptldg. c^8. ubijplnin
obiervabamusheictionrepetenda. .'
Oar&-x.rzics.
Hominesy inqumiivi^tlnratjtt indcihe,
Hc delperdt/efiiSti9nu.^a^fktiin:DeosMn
ingemifiendtime^.^^^atfiiSiiomssna^SL &
maxime odiofa* TectuUian. Apologet.
lUis nomen fiiSUmutdccemmodandMmeByl
^ni inodinmlMnotunf^proheirtimednfi-
rant. Sueton. in Aiigufto : Plumutfiih
Bionis titulo ctUt^ rmd admdlim nmfa-
tinorisfocietdtem eN&««t.- p);oprte qcddem
uGirpatur de feditrofbisBmpgTa&toram,
autlatronumfbdetatibtis: Appul.Alt-
leHar. lib. 2. Kam .vefanjffitSHontbHip
fimoYHm jnvenmn pacemfMciiminficit:
C^ pafiim tmcidatos jter mediae piateas
' tiadit emma , d^ fingdaidmms membra
<^ffit armata fa^, lib. 4. Latrones rf -
tneimt , O^c, faSHoniefioe cwiBis wribus.
lib. 8» faBicnibntiatrenmmficiatus.L^
Si pneHnm capefiitnrus i nttl horonwn fd-
Bionem ferficntwms t ntites necprocejfks
fcifcitaretur, Ita cpnjurationes & con-
Ipicationesin Principes^^M»i/ nomi-
ne indigitabant. Capitolinus in Com-
JQOdQ ; . Pervenit emu , &'faiBoni mortis
ejMs inteyfuit. EtinPertinace: Prodita
eBfaSiioqti^illiconcinnata fuerat. Flav.
Y<>pi6l«i inO. Aurdtano '..DicitHr pra-
terea hujns fuijfe crtldditatisutplerifqne
finatoribns finMlatam ingereretfaHionem
con^Oiiotus ac tjranmdis , ^jm facilins
eosfoffk occidere. Hic apudMinudum
faHienis nomine Cbriftianohmi feda
a^eiiatnr, quod eos patarent inter (e(e
conjucafle > & de abolendis Deorum
Cecemoniis conlpiradlc.
V A R I AB L-ior^
■Ft lUicita.] MS. & Fulv. Urfinus. Sa-
httm ainclyt^e. MS,i\xas yittqtnnata.
■ r.a-'. . R I 6 A z. T lUS.
J^eplorat^y incHt^acdeJferatafaBio"
nie.l Ajunt in mf. legi , i»^»4/^4. Sed
codicem antiquum alium jlRegioexem*
plari nemo ha^nus pcomlit. In Regio
, diiertiffime fcribit^juryfW/fV^.- Et meri-
to quidem exploditur quod Ferrarius dc
Priicianenfis ediderant, inclita. Illud
yttoijnciiitve , etfi defrndatur antt-
qnitateezemplacis, nihfknninusfTiget
intec iUaduo, dcploratosacderperatae.
Itaque , fi conjefturz locus eft , legam^
incita, qDodeftincitatse,fiirio(z, ra-
.bids&jCatuilusinGaliiambo. Aliosage
incitatos , alios age rabidos« Indtus,
quemadmodum percitui;. InPrudentii
•Vinceiitio ubi de fpiricibus immtmdis:
^<^ vos latenter incitos^ In omne com-
peUumnefas.
ElmenhorStius.
llUcita.'] Inf. Sacraria teterrimaim^
'pue coittMis. Tertullianus Apolog. c. ^ 8 .
^ r V r ' ' ■ — i o — J
^idebisjacere,lib*i* Gialmlatrtniimi»-} &f9* iSicitacoitio^ ^^fmm llUcitafaBi^
»w.
' O C T A V T U S.
71
*delperatac fafitionis graflari in dcos non ingcmifcendiim cft?
* qui de ultiraa fa?ce colle6lis inipcritioribus & mulieribus
cre-
nes, 1. 15 . Cod. Thcoddf dc pagan. fa- res Je Dei mn nbnegdverint , in eos lotls
crific. coetus tUidti', ArnobiusL 4. con- cdmifiart^fHisviriUts , "jcluti fnnynnm
tra gentesfoLpc. cvnventicida. Anianiis ^ fitiant y incumimnt , O" del^rMos "jocanty
ex Chryroii in Matd«tim c. i. ix>m.9. ; ^^ co^orifm mmimf parcitHt. In £di-
eeetns* 1 6to Afaxim. apud Euleb. lib.S. cap.12.
7»r/f;f^^.] MS«m^*iMf^. Rom.Ed. i ;^^//sir:V7a)r k&)p6»/utf /uAn Wj; dfcic
illicitse. Ulp. L f , D. de offic. prxt. urb. I t^vpfltr/oic tIm o^xofitkirlw dpnoKeiM
D. Severusrefhriffit , eos qni itlicitHm col- \ tt^jxiy{t ttvTKC > &C
le^nm coHJjfi dicantnr y *tpnd pr^eHnm
urbit tfra{/S[»</«/.(]uamvisaUi hanc legem
de Judzis inteiligant. TertuU. Apol.
Hm coitiefane Ckrifiimmtm merito illici'
tdy fi illicitis par.
Elmenhorstius.
I De/perata,] Otigenes lib. 7. con-
tra Celfum. TertuUianus Apolog» c^c.
La&antius libk 5. c. 9.' & Epitome c. 1 . j
Hekaldus.
1 Slm de nltinuif4Ue colleBis imperiiio^
rihus. ] Hoc vulgo exprobrabant , Chri •
flianorum pieatemnonniiiabimperi-
tis Sc aplebcculacoli^ <]uaderedice-
bamus ad ArnobitBn,dc nonnihiletiam
fupra. /uofKCTvc ifX/d/«c, diccbatCel-
(us apud Oxigenem, i^ «^rMC, Xf dy^-
hotant C^i^i^Wfib/mdtosScderperatosli TraiM^x ^eiBii iBi^Hn t% kj J^uum^,
vocati fotitos , qaodrUm quiete vi vere, 1 ptudehtius in agone Romani :
& libere fine noxa abit^ negato Chrifto
poterant, totqujeridcmQrivoluerint'.
H^ERAtOtiS.
De/perata.]Tertai\L Apologet. cap.
nlt. Proptered emm de/perati ^perditi
exiftimamur. Vide fis quae ibiolnervSH
bamu^.
W o W E K u s.
De/per/was,^ La^kmt. lib. 5. Hmiui'
tem cultores fe Dei abnej^titerint , ineos
totif carmficin^fue "Jtr^us incumbmnt, ^
defperatos 'vocaht > ^a eorpari/uo m'mme
parcunt : ^uafi quicquam de/^ratius effe
fofiit y efuamtorquere y ac ditaniare *j(nem •
fcias innocentem. ,Adet nec pudor apitd
eos /upertJiy &rftorquh$tinhominesju' \
ftoscmriitiafi&iconff^uentia. In Vet.Glof- ■
£irio inedito :' De(peratus 'o^^ox^.
Ita appellati bcftiarii , qui audoratt ,
bclHasdepugnabant, ab audacia 8c ani- '
snz prodigtSitate. Socrates Hift. Ec^
«lcf.Ub.i.
Ouz c 1 lU s.
Deft>eratafaih'omsS] Ita \ Gentilibus
ChrifHani voqibantiir , ob eorum ge-
nero(am & pracdaram conftantiam.
Tu ventilator urbis , ^ vulgi ievit
■ Procella, mentes intfuietas mebilesp
"Kefe hnperita tHrba dedat teffbus,
Et mnlieribudcredidie /ixm fuifacUiti^
te labentibm,^ Ftudentius in agonc Fiu-
ftuofi:
Tu quidoBor yait i/erit mvelttim
' Commentigenuei lULEyES PXrElUB
Lucos deJHtuant t yevemretinquant.
Damnesyfifaptasy JtKtli DOGM,A.
Ladantius Ub. 5. cap. 15. Ar erdm fe-
nuna /ixueinfirmitate labmkur (Kam in^
terdum ifti muHeirein <!&' anitem/uperfti^
tionem voeant) "Jiri ctrte/apiunt, Eodem
ctiam fpeftabat qtnun ifta fcriberct
cap. lo. ejufHem Ubri. Dtieeant ifti hoc
modo y fi qua iUi^fidikia veritati^ eH , lo-
fmintur > hi/cant , audeant , inquam , <//-
^^aire noUfcum aiitpdd eju/modi : Jam
profeBo abaniculie , eptds contemnunt , &*
apuerie noftratibm errwr iUomm ac flulti'
tiairridebitur,
ELMEMtlOKfTXUS.
J^i de uitimafaceeoUcBis imperitiori-
bMydrmuiieribufereduti^.'] Pagani com-
muni fere convitio id Clttiftianis objt-
dcbfllxit. JuUanii¥^in^^cratosapadNii.
E 4 ziaMc-
#
7t M. MiNuciiFEticis
ciedulis, fexus fui facilitate labentibus, ' plebem profanae^
conjuratioois inflituunt ; qua; ' no&qrnis congregationibusy
& jeju-
eianzenutn Om. i* fbl. ^06. & Cy- qm de re plitiaoblembviiusadTei-
ziUum Ub.6. fol.i^z. zidet Chriftia-
nos , quod cum pueris & decrepita ana-
te mullerculis Ecxldias fiequentarent^
iimulque pfaUerent * & crebris vigiliis,
diuturnifque jejuniis fe(e conficerem.
CeUus apud Origoiem Ub. j. Per^t
Ciifm 9 ^T qint de Jefu doBvitU dictmttir
4t pauci^ ? ChriJHanmimntpneronmfru-
dentioribMi Mti/ffepntdt^/edmJioribm,
Mitpneeeptd ejjfe nojhvmm honunum : ne-
nto dccedaternditmt t netmo/apietu ^ nem
fmdens^ drcemnt emmtdes^jedfiqme
eH indoBns , infipienf, infans , fidenttr
veniat. HocpaHo^infmtf/ktisaf^mret,
qmdfolosfatMos , iffuivos,Jhiidos y num-
€ipia , nrnliereuUs , pntros captent C^pei'
iidant.
WoWBKU^.
QJleBis imperitiorilmStO' mnlierihns.']
Hoc CiuriftianisufitatoprobroabEth-
xiicis objedum Tatianus & aUi docent.
imo ne ipfi quidea^ Chriftiani ncgant
Theodor. Serm.8. Chrifiianosaitnon
divitesy aut.doAos, fcd ^\*Au7nsty
dxa^fXHfi eifyw*fixa^,
X ^efmueeonjwatienif.^Vzvio^tt:
Sacraria tetenritfu impia coitionis. Apud
Frudent hjrmnoic. «ofei n<|>. Pntfcs
Chriflianos. appeUat profanos t^ impiati
feculi reos* Chrifliani commuiii convi-
cio ctdto/ & impiv. hincinapopulifx-
yientis ezdamaao apud Euleb. Hift.
Xdtp^C^. Arnob. Ub. i. £rg«ff e im^'^ iw
iigioni^apndvosreifimms, vide eundem
lib. 5. LaAant. Ub. 5. cap. 9, l^tpi^s
vocantipfi/cificetpii , &c»
Hbka lOUS.
Ptebfmprefand t^^jurationieinftitufpit*']
£xiftimabant enim conjutationes ac
fadionesadvernis Deorum cerimonias,
ipf^queadeo Kemp. a ChrifHani»fbe-
derari , atque eos iddrco folenmibus
jejuniis, inhumaniscibis & ccterispia-
ci^«fidkiu.(Smi 'umffox a%lfl|g<r€,
tuUiani Apologet, Pnfana autemrtfiv-
yuratio propter piacida iUa ,. quibus coiw
^efllerati eriflimabatiit. Stc profanut.
princeps apud Tacitum , diro fcelere im--
pUcitus & impiatusy ita nta Deorum
ftnis & ceremoniislongefitaicendus,
& ab hominum cevivi^hi dc commeid^
longerelegandus. Ub.i4. Annal Per-»
vulgatum e/fe incefium^oriastte mdtre^iee.
toieratttros militfs profimi principie^impe",
riunu Sic profenot O* impiatifeculi reoA
dicebat Chriiianos Afclepiades in ago^
ne Romani :
Sluof tu prefan^s ^ impiatiO^/ecieli
Hfos , ttecejfe efi te tnapjirointeiffick
Z Slu4t tto^umie cmareg^uienihus,]
Ferventibus pafecinion&us Chriftiar
Qos de node&anteittoemconveniflc
obfcrvabamus ad ^pologet Sed 5c eo*
mm «Tct^^adhmiiflacekbi^itamnor
tuinefl. Devigiliis,qHsubimartyrum
memoria coU cPSpta-eu, cdebratx funt^
aUa res ^ Sola emm Pafchac foiemni a
pervigiiia MinocU svo celebrata. Sed
ejft quandoque «cddebant , ut fideks
etiam de no&t convocari oportereti
TertuUianusUb.i^ad-uxorem , cap. 4.
^Ar noBftmis coirjoeatianibus, fi ita opor-
tuerit , d laiere fuo eximi iibettter freli
''jQuis denifue Jilemmhus Pafclid ahne^
Bantem/ecmiusfufiinehit ?
R1GAI.T IU9.
N$Bttmie congregatitnihtts,,'} Pervigip*
Uis» viuvyu^9'/JicSs»
£l.MEHHOR9T.lUS
.' '^oBurnie congref^ationihue.l IfidoiUl
Hifpalenfis deofficiis Ecclefiaa Ub. u
cap. 22. ^ntiqpa eBvipiiarumdevotiu^
fkmHiare honum emttihm fanBis, Chri*
fliani iginir-in onoipibi^.fan^nun mo^
nita imitati , & fecuti exempla, crebra^
per vigilationes obibant , dc &pius no-
^u conveniebant ad hymnos .Chrifh>
i^ Deo decantandos. TertuUianus Ar
pologet. cip. 2. Auguftioi tom. 10«
ScmkZSi. dQtempocc^ Cyprianus4f
Orat.
O C T A
8c • jejnniis {bletnnibus > &
Oiat.CoisciliuniAqingraienfc i.jC.150.
CoocUium Oxonlenfei.cap. 15. Ra-
banus Mautus dc inilimt. Clcucorum
libk 2 . cap. 9. Hieron. in Danid. lib. i .
Cilp.4.&; dcLoUervat. vigiUamfatoin.9.
.£pifL j6. ChtyCoik, iAad. Apoft. cii.
•Homil. 26. 'Pervipiizm quoque folen-
ne infeihiPafchaus. ChiyfofiinGe-
.nef capi 9. Homil. ;o> ConciUum An-
■tinodoien(e cap. 1. Nicetasini. OzaL
NaEianzenide Fafcha. pag.897. Cle-
mcos Q>nflitution. Apofiol lib. 5.
cap. 18. Kicepbozus Calliftus Ecdcfiaft.
Hift. lib.z..cap. 16. lib» j..cap.25. Ald-
hclmus de laude virginit. foL ^%^ Ai-
cimus Avitus de piima fefti cogation.
inftit. pag.317. Ifidozus Ozig.lil{. 6.
cap. 17, lUtionem. hujus peimo^tio-
nis reddit Hieionymus lib. 4. in idatth.
cap. 2 5 . ioL 5 5 . Trdditi» jHdarrnm efl,
Chrifinm meJid no8e "MftUirKm Ufimi-
tituiinem, •^gjptii tem^ffi-y^tMndo
P4/ehd celfbriUHm eH , O*. exteirm:nat»r
vfmt-^i Cr Demiwtd fi^K taifenacn/a
trnn/iit > e^ fiH^mme-.affi.-ftfiej n^rd-
rNfnp fi^ntinm confiardtifif^-^ JJnde reor
jCy trnditionem dptfidifdmferwumfijUe^iit
in tiie^vigiliMrHmpafihadnteno^itdimi-
. eii^m pofuios dimittere non lioeat .9 txfie^
^iidntes .odfuentumChrifiiK ttfoflqddmU'
M.^tptffutrdnfierit, fie^t^e prdfim-
,ftd y fffinm cunBos dgeredih^ Vhde 0*
Pfidm/fifdicehdt: Medfdnoiififitrplfdmy,
.dd c«i^9ndmn tikifitfe^y^eidj^fi^d'
fionittn^
\S o Wis.UjSki.
'HoBmmie conffregatimilms.!] riihiuiS
epift. ad Tcajan. ^J{nnr6i^, (Chri-
itiani) fitmmdm ctdfd fiuty tptad ejjent
•fiHnifidto die dntelncem eonrjenire , cdr-
mn^ Cbrifio, ^fi Dea dicerefiaan
imncem, no^hirnas preccs apjpeUat Tei-
tulL Apol. icilicetcummetuprdhibiti
de (beiialenniaiacrorumcelebraze-non
.pOtezaflt ,. noftu convcniebant. Tcr-
.ti^L ^leil^a in perTccut. jubctnodu
CDnvexiiJDe, &IucerehiceChriftiIumi-
Aoijifiu^lDadiucolIigeseaoalLcet. hoc
V I u s. 7j
' inhumaxiis cibis » non (acro
quo^
ortu.indi]bic natx nofturnae pieces^qus
dcinde remanierunt in eccleiia , & rSi»
tio ritui quxii coepta ez illis Matth. 24.
yfnypotn vf « c'n hk oiJknt mid, eofd. h
nCe/i®» Cfjuif ifxO' 1^^ lib. 7. c. 19.
Ei^eb. Hift. ecclcf. lib. 6. Gzcg. NyH:
orat. defeftoPafchx. TertuU.adUxoh
rcmlib. 2. ctanetidmpernoBemtxfitrff^
ordtunn., Amnuan. Ub. 28^^ fifio die im
ecclefiaChrifiiani pernoBdbdnt. HincHi6-
zonym. VigiUntium accuiat , quodvi*
gilios > & pernodationes in BaiilicU
martyrumncgUgendaseziitimarit> ne
l^aicha fxpius celcbrari videzctuz. Sed
hoc ipfb Chiif^^ni zci Romaois Icgi-
bus y cautum enim 1 2. Tab. ne oodiuc*
ni coetus inUzbeagitarenmz. Au&Qic
declaniat. in CatUin. Cic. 2. de leg,
. Omnid (facra) noBnmd ne nosfirti dnrio»
res rndednmr Didgpndds Thehdnnsfiipnlit,
. Zoiimus L 4. de Valentiniano i wf n-
I lMnniisfilen»iltn.u]lMdat^?hi!iopJ
»^M( J^jc^ oinloi :3^^f VK/4H t ]^ *ni
wffC^t CfjiftfiidJi tvrty^umrnt. Dc
jejuniis Chriftianoium pleni vnerum
Ubri. Igna^us cpiit g. Tertuik adverC
Pfych. Hicson. ad MarccUam. Augu*
ftin. epift.86. BaiUius /a%i jin^^dtl
CanoaApoft. Niceph. Greg. ad iUa
■ :^^ TiXfTMF. oTfp yjtBetipi^, iaquie»
:j HrTn A LDUS. •
EtjeytniisfilemnilfMs.^ ChziiUanonim
je>unia,qiuBdan:^fUtaac folemQiaeyEam:
alia indiftiya qeceintateczlgcnte. Pkk
his TertnUianus advczfus P^pI}i«:o«>
cap. 13.. Bene dntem y ^nod f^ Mfifivpi
nniverfie pleLi ffuinddre jejnnii^^i^.entp
interdnm ex dli^nd fiUcitndinis B^defi^
fiic4t c^ngk. idem Ub. 3.^ ad Uxorcm»
cap. 4. XJt fifidtiofdcienddeHy maritns
dedie<ondicdtadhdlneai\ SI lElUKlUi
OBSERi^.yil^lXA Smr, mdritns ed^
d:m di§ conrMyinm exerceat. QixiKe fa*
xcntc pcc&a»io^jcjuniAcscbciusfrq-
S 5 «jaenafiii
74
M. «MiNUCii Felicis
^aenmta 8creligiofiu6obl(anmofteii-
.«iit idem Tertullianus Ub. de fugain
perfequutione , cap. i. In temporeper-
'ficutionijI^elefiainattmutaeB. Tnnc (y
^fidelisin exfeditionefiliciti&ry&^difii-
fUnatior in jejmdi* , &ftatimUmi <y
watiambHSi trc. Sed ptaBtct ea jeju-
:iiia, erantetiamallama&folemnia,
•<pcmadmodum quz antc' Pafphas &
-^c Pa(chs> ut loquitur 'teituUianus^
■Id eft , dic pafOonis , iitreft^ interpre-
tjatur Pamelius; acpraetereallationum
^ies. Tertull. lib. de OrationCy cap.
* ult. Sic <y die Pdftha , ^119 amnmnis ^y
*ijHdfi ftdfHcdjejunii rMgio eFi y merito de^
^onimnt oftitdnmy mhileHrmieii^e occutr-
' iando ^fuod cum ommbus fadmui. Simili'
'ierc^ftkHonumdiehits, HnifUtant pien-
'ijue fiurificiorwn ordtionWfts intervenie»'
"ium , quod ftatiofil^behdafii dtcepto cor-
-pore bomini, Sic enim refte-titMidant
*iiuni([;lecam> librisoptimisatt^^oribus.
•iiabcs igimr hcicfi^etamcacpublicum
'Faithft lejoninm , ae (btionum dics,
feiiam quartam & icxtam. His enim
4iebas iieiebrabannir in Ecdefiaftatio-
inesV in |Qibus Chrifti miiifes ▼eluti in
«itcubHs-ftftbantjqaemadmodUmoften-
«dit Tertjillianus fub finemefurdemlL-
"hd,' Lajtotius fub finem-lib^ 7. Et
'^mhftfmtns hos regitdrtusy infdtigdbi-
:l*mmiiit^ DtpmUiiemuSiftdtioncs y 0/-
'^^fiui. celebremufi (^. Statiomun
^«ttem iftaninl partera maztmam feju-
cHtttm 'cffidebat ; quo rcligio , Sc , ut
-loquuntur , devotio accendcbatur, qua-
propter fimul cum ftatioiie (blvebatur
jcjunium, id eft hora nbna apudCa-
Oiioricos. Nam ad Te^enitanijquefta-
-tidneafitas Montaninc extendebant,
aquadrreTertulIianusadVerras Plychi-
jlCos, rodscomplwibus. Sedhxcc. 10.
^iK^Qo^r ft^iones noftrds , ut indifftas,
tijudfaiem vero i&* inferumcohftitutasno-
*1»ti&di/^ fiomine incKfdhiyhoc^ipte mu^
Ms^&^ ex arbitrio effe^tntesy Cynon
yUtra nmam detinendum » de fio fcilicet
Wm^C^iem in locum Pamelius Ter-
*tullianum calumniae aocuiat immerito;
'^om id, quod ilte ibi ait> idem&alii
ftnoQreaJfirment» ftailonemhorano-
.1
nafiiiftediflblutam, itl&Utiyh
ffttCCdri» , cr n^eia, tac apoi crrotwff,
inquit Epiphanius. Elegans locus eft in
agone Frudhiofi Tarraconcnfis Epifcc^-
pi,cujus a^ exftant apud Suriam.C'MM-
que multi exfidterna chdiritdte aromatihus
conditum pocuiumiUiporrigerentHtfimoa"
rety Wfpondit FruBuofus : KoneB, ito-
^uity hent fil^vendi je}unium ftationis»
tyigehatur emn hord diei^udrta, Si^m^
dem O* itt careere tjuartdferiaftatitnmt
fihmnitercelebrd^oerat. Sextaip^ferUy
Utus atque ficurus fiflinabat cum marty-
ribus in paradifi Det ftationem fhiviru
Quxnam antem fblvendae ftadonis ftie-
rit hora, quam nondum advenifie di-
cebat Fruduofiis, docetPrudentiusia
codcfh agonc :
J^flam depoputo 'jiditfiuerdos
Itiandttmfibipoculumofferentef,
lejunamusy aity recnfipetum. '
Tiottdum nona diem refigftdt bora.
Quin ergo hora nona ftationemiblv»-
rint dubtum ntillum ^eftepoteft. Nam
quar firmandz iiix fufpicioni ptoponit
Pamdius , ea ne refiitatione quideiln
egent. Debuerat oblervare , ftationcs
difierre ^flridioribus illis^qunii]^ quae
ex aliqUa folidtudinis Eccle&^ftics ^uf-
fa indicebontur , & ab iis ipfis qux die
PaG:h« celebrantur , qux ad ulque Gal-
licantum quandoque cxtenfafcribitB-
piphanius. Ccterum haecjcjunianfMar
Cxdlius^ qniaea numerabantNafid-
nes intcr confurationis argument^
quod iis pnedpue diebus Chrifliani 'fro-
quentcsconvcnifent. Q4»re & T^rtul-
lianus adver(iis P(ychicos ,• cap. 14.
Itaque (t ^ ex heminis ediSlo , ay^inur-
num omnes TWTHro^ppvttnv agitatisy tpto^
modo in nobis ipfkm ^que unitatem jeji^
nationum (^ xerophagiarum O*ftationmu
denotatis ? KififorteinSenatuft&nfiUtdt^
in principimt mandatia coitiombus^ppofta
d^hujnimusi
ElMEVHORSTIUS.
lejuniis filennibus.] Id eft, di^t
ifuadragefinue , ^ tfuarta &^fixta fepti^
man* die. Cjrrillus in Levit. Hb. I*»
foL^jr. intcrprctcTrapezuntio: W>-
bemns pddra^tfinut dksjejmmt eon/ecne-
tAs:
O C T A V I u's. ' ' 75
quodam » fed piaculo foedcrantur. ' latcbrofa & lucifugax
natio, *in publicum niuta, in angulis garrula •, 'tcnipia
ut
ti: Hkknmt ^artam & ftxtmnfefii-
wuP^dUmt in ^itil/Mf fiieHniterie^im*h-
mtu. PhUaftrius de Haerefibiis h>l. 56.
7f r ammm ^iuituor jejtmia in BcHrfiis ce -
leLrojitKry InKatali ftrimum ^ deiutiein
Pa/kha^ tertimn in Ef>if4taHia ',-<fttaitnm%
in Pentfcofie. D. Clcmens Conftitut.
Apoil. iib. y cap. 19. lib. 7. cap. 24.
Phodus Nomocanone tit. 7. cap. i.
Clem. Alemid. lib. 7. ftiomat. p. 5 1 6.
Thcoddphus Aurelienits Epifcopu^in
£pift. td Parrorhos. Synodus Turonica
cap. 18. Caliztus PP. Epiftol. ad Benc-
dift. £^{c. Tom. r. conciL fbl. loc .
CondliumLaodtoenTecap. 5«^-. Concil.
Matiiconenfe i. cap. 9. E^phan. de
fide Cnh. EcdeH part. 2. tiad. 4. £-
pift. 5 r. & de r^uiis Monach. cap. 2.
IfidorusHifpalenLdeoflfic. Ecclcr !. i.
cap. ^6. &.(cq. Rabanus MaunisAr-
chiepifcopus Moguntinenfis de Cleri'
corum inftitutione lib. 2. cap.17. ^
ieq. Burchatdus Vormadcnfis E^lcop.
lib. 12. decret cap. f . & (eq.
2 Inhnmamsetbit', ncnfiicr^tjmdanty
fid piacnlofoederantMr.] Czdlius hic pu-
tat Chriftianos more ethnicornih in
iacris {blennibtis humani corporis ian-
guineffl lambere, & piacularibus ho-
ftiis ad iHentiuni routuum oppigneriii .
HorribiJe plane & (acrum Ucnimen-
tum! Sed Dens vbhnt, urpaulbahfc
4uam talia portenta advrrfariide Chri-
ftianis compi ngcrcnt. , extaret 8c fcdcre-
tur hbminis profani 8c Chrtftianis ini-
^flkui teftiinonium,aiIerenrisChrifti-
colas incbnvefltiailis fmscafteian^-
<pc veriart, ^& iacramento non ift fbb-
lus iefeobftringere , fed nei^rta , iiici-
teria^httodina^ commttriirf nt.Fian-
dfcusBaMrfnus JCin Epift. PHnli Qf?.
adTrajanian-Imp.pag.;S5. 5cfcq. Dri.
Wower. m nbtispag. 13 r.
KlG^lTlUS.
1 latebr^fa ^ ln-'fit^ax nati<t.] .^ic
halxt cxempiar. & ijccditumhjicpti'
macdtdoocKom.
Va« iat Lfct.
InifHg^.] Ita MS. & fulv. Urfiii
Sabxieditio^ lucifHgax.
Hf K A£ DU S.
Tenebrofit Cy !urfMgax natio.'] Ncmpc
<pod in tencbris cantum & convciiii-
culis a luce publica rcmoris convwni'
icjit. MS. autem Bjcg. niiiil muut.
ElMENHOKSTlUS.
Latebrofd & Incifngax natio."} Chri-
ftriani quoniamfcuum a vulgo^ virtutc
fua le involvebam , fragilia cojitcjiiiu;-
bant, calcabaut terrcjia, huiiaiiadc-
ipicicbant , toti dediti rcbus liiviniss
religioniquc Chriftiani (quam rcctc A-
nianus cum Chrvfoftomo in Matth.
cap. 6. HomJi. 25. & 26. fol. 207. cr-
ram O* cetiefiem PhHvftpbiama^Hzx)
inftuduoii in negociis humanis dico-
bantur. VldeTcrtuliian. Apolog. C.4U
Atlienag. Apolog. pro Chriftianis.
\V o w F R u s.
LateLrofit , ^ IncifMfax natio.] MS ^
Kom. iMcifMga. ^tiainbocintcrcrimi-
na ChiiiUaaoruin.> quod pubiico ablli-
ncrent , & reipubl. inutilcs. Ludai;.
Philop. TcrtulL Apol. TiicophiL 2. aii
Aut. . . ,
V A K I AB LtCT.
2 PmUico.^ MS.^fniiicnm. bene.
£ L M « Iftt «<R s t I u-s.
In pMbVn )^iliM.Jt&atiflt.dcdivin.
prannio 1^.'2. cap.l6. SanBorMmPio^
pfjetarMni 'doBfituttn, Chrlpiani fitjtdmvir.
HMmJhQHfipilfWiaf ^irm ifii y ejm i'tl
fi.ig:tia cotUnt , "z)^ Jiunem.PliHnfipi}iaY>a
tueiit nry tanQiiitmfiiittitiam '•j.mtatemqte
derident , qMxa ntn Uifindire hanc pttlAirfi
/^y^MMw/ a6f/.]Moxdicetdeinfan- 1 atffue affierere nof folemMs , Dco jMlHKtc,
ticidio. \ nt y fii^i"ae fiie^t-arcariumewsin^l-
dito
7«
M, MiNucii FEticis
w4ii, lUwlnltiiiuflriamcta/iitaiioiiii-
^i nert difaadi , /r^ ^t^Miiidi , alipit
illiiJauliff^dlii oulanlnlir Drum, ac ri-
«OMww tff/niiJiu. ^bfcoMi i»al , lip-
,» wi^.«im ?«-< Mi^" •;««".
mtxiimdaitii, ^inmnlidiiffriaou.
ftmH ilU hm lii.linildtm j^ijhxm,
V-Ji iliMM^iu/ilimixftrMnifinisMi
Jtfndicii&iHiiKnilAnijifiioit , & li-
tfMirhii , qiutfiiamcl , miimt.
Clicllliam tcmpl* pagaiiomm , ut buAii
dfrpiciebuit ; noKnnieniiniUanihii
aliud dTC) qioqiciDCiieiScoQa, fiui'
^cumqiie cocpoium fcpuliitcas. Do^
Arnob. !ib. 6. conti* Gcnt. £l Cle-
TOcns Aleiand. in Ptorreptico. Tlieo-
dorct.contraG[aCo9reim.g,deMan)ri.
£)L Ti^. Woivei.lciDotbpag. iig.
■Omfl^ tt bi^tieffiiiiiit.^i Moxn-
(mct idcm Tcibani, Puc{uiai defpi-
Ciuot. quoi) acddiHe pcc nKligcoiiam
Hinitdi oon ikxetiiu., fidlibtarioniin,
^i fiilnendum punvcmn quQd Minu*
ous (ciiprciai : Temf ja , ut bi^ , deos
dcTpuunt. TcctuUiaiiuslib.deSpc£b<:.
«ap.ij. Dumnioitui&diiuiiumruDt,
itcraque Idololatria aiiftinemus : nec
tniinn tcmpla ^nm tooRumenta dC'
ifuiitxH.
HEIlAl.DUt.
Dm lib. dc Spcftae. eap. ij.- Httiminu
Nempc quum plctiT^ue Gcntilium tcm-
|ili9 deTun^rum cadavcia fiis cQcm ac
fumulaMi quod Clemeos Alcxandci-
nus, Atnobius, Eufebius Qc aliiplu-
libus comproliant ,. Chcilfiuii ab co
uTu ea ut fzpius Sc deoomioabani &
xflimabont. Hinc.etjam' Amm. Mar-
CcU. lib.z). dc Gicgoiio Alcxandiix
XfiicopoA Reinrfiit tft caatiamfriiid-
pii, fWM trtn^t fir f^niii/km Gnii
icisflHm, BtaltUKdint fiifMlm ix nun,
jUxH nd adtmiffionlmml»! , _£)■««-
di,i,{inqml}frp<dihriniihKp4l^lit^f'
polite auccin ad Itoc atgmneunun Ti-
beiius anid Tadcum Almaluillilib. 4.
Hnr mhi in dniiiiii 'jtfiriittmftn, h^
fu^Jnrrimii tfigiii , &• maiifiir*. ^Um
ijni fdxt fifiHiiiliir , fi jtAiatm f^trf
nm « •ifans -airtit , frt fif»Uriif/ir-
VI htfid difficiiKit.'} Vcie ChriOiaiH
tcmpla Etlmicocuin , ut bufta dcTpicie-
bsnL vu» cnim tx fcpulcbiii illonan
teinpLi, & bufliscatiicccatafcicbvn.
qiiod LuilGiac pcobaicconatuiCleiiL
Alcuud. Fcotcept CzcUim vjeio moiie
gciioli loquitui. miic enim tjmebaiit
iSc :ivcilabanmrluauoli, Ecbufia. indB
AjuL ApoLpeticilMclcu[iA,utA4i^
liano objidac, tmiiUhii)tnmfirmidg'
nnAf, tmmij/ffmlchrwnomHramltmiiilt.
Anunian. lib.}i. sMJuHimmlliitiSi,
/iit htc vtlmt fifiilAr* Jtdimdmi.. five
tjuod in iii obcnaic umbias nuuluo
rijia oiftimabanc , fc pioiiidefircquen-
tariuugis, adininuiumcvocaiiaiies,
fc iocantationcs. cascnim magno 3[k-
pjramfacilfiuoium , cfizfiilc delciiUt
Hdiod. Ub. 6. & Boiu. Ub. I. Sat. 7.
Ammian. iib. 19. Si fii/fti mmiimtm-
"■" irmfifi ■jifptri vjsrrrfar , 1«.«^
fiiia fifnUhnrmmifM httntti & iiria^-
lium iiidim Mmi^tnan Imdiin* uBiitmj
rrm itfitii iniiriiii. Sane Dzmooe*
circa Icpidclica obveiEaii pmei Plat
Phtdonc, 6c ci Niceph, Gicg.inSV'
aeC f^iniTir. Paulan. in Attif if, ubi
de Hikiodis lepulcEo. Clemeiu Alcb
PtotiepL-Juaam,Ub.i.c^.i. Thco-
pliyUa. ^a.Matth. cap, lo. pioduim
HvfqjodpoUuibufiiivieielMiimt. .on-
niienimluAuola, itiEuilla , & impoia
riico Pjrthagocz. DiCf.Laict.Pjttng.
Lucian. deDc3S]rria:i!T/iiiii;iuiT>i»
liniui icfli^., Utiilui ilm ifiiflai lii ii
igftiKiijanii^ T> MpH lyiSi^ iaiv-
I Dtti
O C T A V 1 u s. 7f
m bufta defpiciunt ^ * deos defpuunt , rident facra y * mife-
rentur
^dam dit ad enm venijje Martinnm^ tpu
ubi ficretdrittm eJMS ingrejptj efi y ^jidn
ftSi tergnm ipfius d^tmemmir^ma^'-
titdinit dfiidentem > auem ermnns (nt iwr-
bo > qmd itd neceffe etl, pdrnm Ldtino mtd"
nmr) exfitffidri exiflimdns y J^d m/ , i»-
qttit ffimBefic d^iHs ? Titm Martintisi
Ken tey intput ^ fid emn amcervtcitu^
teter inculmit, Irenzos liD. i. cap. 9.
lam vero qModdm exfidelifiimt^miUien'"
bust <iu4t habent timorem Deiy ^nom
funt fidMcibileSy quasfimiliterMt reliqnat
dffeftavitfidHcereyjiiens easprophetare^
exfitffldntes t^ dnathemati%antes eumfi^
pdTdverMnt fi db ejufinodi infiino. Veiba
Ireiuei Grapca exfbnt apud.Epiphaniom
Haerefi j4. xtxAjaf ety raii 'oep^n] Aletv,
)(St]ei^u0iliartmti jy i(ji^d»xlitf4xt)iaumf
ttuTvVy l-^oJiStnffur ^ rotirH Btdcnt,
Hlnc igitur Pnidentius in agone Ro-
mani:
Jngrefiits iOe i mthotpMrdtMSper/picit,
Infitffldt y ipfis cen "jitUret tLemonM,
Atque exfiiffldre poftea adaliatranfhi-
lerunt, eoque veibo-extremamcontu*
meliam deugnarunt. B. Auguftinus
tra£l.Ti. injohannem: ^Adverfiuex-
fftfflatores Chrifii: ^dverfrsbldfphemd^'
tares bdptifim. Item : XlMdndo "jidenfi
Chrifhtm 9 d ^m UberdtifMnt > exfitffldri
in Chrifiianisk Etpalfim. C2terumze-«
lum illum obfervavimusomnibusnon
probarL Id enim cum obj iceret Celfiis
Chriftianis , ac eos gloriart quod Jovis
aut alius numinis fimulacro impune
maledicerent y ac colaphos impinge-
rent , negat Origenes de veris Cfarlftia-
nis poffe id dici vere. Sed verbaillius
notanda fiint lib. 8. contra Celfiim;
fiTcc fx%\aL Tsti^ne , ivot /A.iiJ)lvof eLHisTaLf
/UK ly «tVociT^Vit , ^nai ns ^qjl^iu^q
Xi^K , i^H , tr^^<pii *nS dyih/u^li t
fiXita-^n/jia iy fetm^^j^ hHv fjn tt/JLtwi^
Tttf. li^ IfSv , oTi etrlf 3"«* yofJLoBioitt
/t&e^y^TWtJ iy 70 , 3«8C « ;y"«oXo7«Wc-
i h% fAh 19/J}»3 'n/^ah^iv p/** ovny^f
Ht a AlDas.
X Z^t deJpMMnt,'] Satie Deofum fi-
mtdacra deCpitebant > 8c quandoque pe-
dibus ptottttbabant } quin & in ipia
PiaBfidtUn y \ quibus ad idololatriam
compeUebantur^ora>(puta projiciebant
Fcudentius in martyrio EuialiaB : |
Mdrtyr dd ifid nthil , fid enim
'Infiendtt uoqne tjrarmi oculos
SpMtdfddti finnddcrd dehinc
iifiipdt*^ ifMtfitdmtfMe moldnt
' ThmribMliopedeprefitbifft,
Tempfo autem^ aras, altaria^ & de-
tera ejafinodi etiamdefpuebant. fer-
tUUianiis de Idololattia , d^. it. j^
ore Chrifiianue thMrdriut fi per timpU
trdnfibit, quo orefMmdntesdrdstle/pMety
^exfitfflabitqMiliMsipfiprofiiexitf Vm-
dentius libro contra ^mmacfaum |riO'
re:
-** Slt^it in urbe eH ,
Sini Init infiBdm fdme non defpudt
Mdrh ?
Nefxne» qciiaita{ummunlcontemtum
figiHncabant. Ham defput^o fummam
ha&Mf in f^ coiltumeliam. Scneca e-<
piii 14. HijfddUMdqMdmvocifirdtusefi
Cdtwi ^ommn mqdo perpopMli levatM ma-
nns ^ O^ i/hritiikffutis y O* deportandus
extra fiinim' trt&eretur i &c, An quia
templa ac finiulacia dxmoniorum (edcs
enftiiiiabant % ea ideo defpuebant at-
qoecxfiifiiabant, ^iemadmodum Dz-
monescxitifflantarf Pfeudoareopagita
Dionvfios Hierach. EcdeC cap.i. inter
bapttlTmi cerimonias iftam dzmoiiio-
mm esfiiffljidbnem numerat. ^rtt ?tec
Xih AnrfAOUt ^io^ai^Tiret , lu t«c X^?^
d^mBxrtti ^tnch 'T^ etvrlw dm^^QftfJt'
fAitof ^f«t , ipnpvoiiaaj p^ r^i >y-
xiX^i^ lif "iatiajt* i^.Kf t^airt rd ^*
rvfii ofteXo>{i9«/. Sic igitur fblebant
dcmofiiaexfittilare, &:omniaimmun'
di. T^^tuUianus lib. 2. ad Oxorem, c. 5«
Latebifite tu ^uMm leBulnm , quum corpu-
fculttm tMumfi^aSt tjnwn afiqUid immun-
efttmfidtMexpuiSf ^f. Sulpiciu^ Severus
4e5. Martrai^rttitibiisiib. f. VLevihni
M. M I N U C 1 I F £ L I C I S
tfftfitnm, UsilJchi^.
ti, IrjittKtAfBimitiimci^ffiiknDii
fimaliiTt jj^pnu ; mtkditt ti & uU-
ft*iiociai4,!Htl»nt«iilcifiltm- ^t^m
Mfl vdn in ilivinit tt^hiu het ^nt^
hmW'.'»* .- Diii naa mJltJictri, atii
• i^nfctt mtlijictrt, fB-
afr^c^qm _ .
tmdiHumili, Biaiiliali t& •kSiii
lijictrii C ^i diiicimai mtiildiai rt-
IpiDiilMiidtiiimfBi. Qaiauimim-
finimJhUfagditiH, idlwtcdic^t, aic
vidriii Bibil ijafinidiii^ai Jdt^eadtm
didiiigeittiiimfirfatfiaaim }
Dfi Ji^namt.J JibnyHdt^am vc-
M fimaliubrii 4d ihtntnamfirlrAiaitm'.
Pijlipuaa lulfitrifitmidiim datimliir,
iaiffKmldtlnmfxffmatti , fitiuiiincr
fpmiirmt. Bcda in paffionc Salyii : ^-
fad ^chtpim Kjtalii BiMli Sdfyri mar-
cam iifnfl^ ,d.d,j;^,fil,i-ii««im,
fiiakmcmniii. Etinfelicc:S^H,Ft-
tix cimt adfiittl^ml )aditii ijfit fnda-
HniiniiiJiimfiimiStriifidii, dnm iiff-
tiiur.df±aificmida», tifii^jil iitf,-
ciemf^tlanairj.&fi^aimaadit. Pcu-
dcnt. L i.contiaSvmiiucJiiiinp.}tD.
Hmllrjiiiaftamm fimt ntadiffiuu
TVotVIHIl!.
Dtu diffiaat. J Tanquam diM,
Sc aTd&nda. Seneci ad Muiiam c. g.
mm&Midium. SolclunteiiiinChri-
fiiani ad viia Idola delpucic , Sc cxfiif-
fliie. Tertul. de Idolat. Iffimfidticia-
JatwHnm firngtmm , jaiiitcirifiiuini
Ripmit ttm ti trihaii i*a»
l«grtfiii.iUt al ln, (»">»•• fffj»cil
Iif-^nt , if/i, cla'jidtntl>^amaai. ,
Freuuens in ittasMaitfcAbiii Bab-Sc
7JfjjifcjfioDi*.]Anipliusdicii, quam
ii disilfti nfivimt. Con^iuatio enim
ciircinl comempius & coatiiinelislK
giiura. SenecadcInjutiaSajienti»,t/.
Tibi iiuH^ma iiidibttiir jatd iUi, dif.
f«4i.ri llttm . t,gt in fm tffit aiftt,
^M^^ni 1 rtari, afqai idarcmnfMA' .
anm fer fidninfj mamaftainiii IriUfa,,
'M'ii imftthiu iSrfpKij, ^cimutalitf .
infjincctiiiimKliMfirliiliffil. PctTOmui,
Sa^yrico. tiit cmitiiia malitrlimpieai
lajmiaoad, camXiimiaiiqitjLfilUniif
&■ ftniili-l firJidifiimiaitfirttm , tcim
lanffm jaifl. Hieionymusad Domnio-
neJIl : Ss^tiauijltia CiradiifimLah*.
rifrdl, &t4diixilildalinmi. iigilifi-
c.mrf.iil i&cmffataitifct/Sl. Nilwdc
C^utli» DiO^ni: EGcIcf libL i. i^/ndf-
nifsn •ntiic nM.ci ff^ «w . i^rti-
(Tw1t; xirftiT . i^ loeh {- spwil/ionr
ai.i'jmmt. tdemlib.i.dePhlitttuFa- ,
'Jhvh fiinfr^j^lM ?^iuixia».
dftAiy
aj j«-1ii" , af9t ■miinic ifmit d/ut.- ,
xsia). Odo Quniaccnll CoUat. lib. t<
cap.ij. ^fsttidiLaxatil, gfdnfni'
g_elliiil , fwi tliifaid Ui/iB i/tUit , ^md
i/li ncu diffiuta-iir , i/iii lyajUammi »-
yrujiiiirf.SicinEuangeliciHifiaiiiauci .
dsmnandus Salvatoinoflci . i oequilli-
mii Judxisconrpmnir. CliriHiani ita-
qLie Gentiliiun Dcoium fimuljcn rpu<
is oblincbant , i
1 Ulfttmm.^^VitiaMtmfireatm.
O C T A. V I u s; TJjl
tjpntur mifcri , fi fas eft , ' facerdotum honores , & purpuras
4e/piciunt , ipfi feminucfi. ' proh ! mira ftultitia & increcUr.
bilis apdacial fpernunt tormenca prxfentia» dum mcerta
me-
Hekalous.
' T Saeerdetum honores ^pwrfuras de*
fiidtmt.'^ f)e {aceidotum puipura dice-
bamus ad Tertulliaj]! Apologet. cap. 1 5 .
Verum ex iis quzrefpondetpofteaO-
ftavius fadlevidereeftheicnohagide
putpuris facerdotum,red magiftratuum,
^i^que huuciocum ita eifii diftinguen-
dum , Rident facrd : mifirentur mi/eny
fifateBy puerdotHm : htmres O' purp»-
ras de/ptdnnt, Odavius infira : Ktc de
idtimJtJ^dfimplebe conpfiimite > fi honoret
vefiros ^ pHrpnrae recufiinm, Laiftan-
tias Ub. ,7. cap. l . Siui vero ambiticne in-
fiati , aut amore potentiainflammati , om^
nt findmn fimm ad honores actpdrendos
eonttdemnt » nec fi Soiem qmdem ipfitm
gefienminmanibiu y fidemcommodabtmt
ei doSrina ^ qMaiUosjnbet , omnipotentia
&* htnore contemto , hmmles vivere , ^c,
Notaautempurpuras, quas (cil. nomi-
natim damnabant, quod earum ufus
idololatrixproprie videretur dLcatus,at'
^ vel exeocondudebatTertullianus
l.de Idolol.ci8.nonUeere fideU digni-
tatis iac poteftatis alicujus adminifira-
tionem gerere.Vide iis qux ibi difputat.
£.X MENHOKSTIUS.
Sacerdotum honores (y purpuras de-
fpiciunt,'] Purpura infigne regix &ia-
cerdotalis dignitatis. Lad^ant. Ub. 4.
cap.7. Gratianus Imp. titulumPonti-
ficis Maximi, & ftolam faceidotalem,
quam pcjrtinacitcreidefercbantponti-
&ces, apud 2k>f]mum ltb.4. fbl.76r.
averfatur dc refpuit , ratus , fiis non efle
Chciflianum Imp. habituEthnicorum
uti. Zofimiverbahxcfimt; rhmvn-
^iiuey , i(^ei ro awitiBiS , /wg^ottTAyJy-
1WV TfctTuuS rlw pxZu), dmniffttlo
h-lw tutnmi adt/«i7Qy eifdf XBA^'"?
70 5c»>i«*i niMvtts, 70«. Tf itftvfft 'f so-
yns «cvdt^9«<0)tc , ^xai <f 'rfaroy ce axj-
/ro/i: 7Ti7«i/t*i?oT eiVefy, Ei fjin ife/xf^)
^MOiJ Tiorti^i^ f^d^t/u^, AugufUn.
in Pfidoi* 4S. fbl. 31). Cum cetperit Dc§
tptifpiftm viverey miPtdum contemttere^'
injurias fuas noUeutafei y nol/e hic divt-
tias , non hic qu^ere felicitatem terre'
nam^ cmtemnere evmiay Donanum fo*
lum cogitarey viam Chrifii nmdeferere^
d pa^anie dicitur infantu, Vide Hieror
nym. in EpiA. ad Oceanum tom. 5»,
foL3i6. deftrendisoppiobriis.
HssAtous.
1 Pro mira fiultiria O* incredibili au^,
dacia ! Spemunt tormentaprafintia, dum
incerta metmmt*'] Appoute Laftantiiis
lib. 7. cap. 5. Ita neceffe eH fapienteno
proftuito haberi ,tim dum appetit bona tjua
nen cemimtur, dimittit i manibm tjux
'videntur ; &* dum vitat mala , tjua
non ajjficiuntur 9 incurrit inmala, tju^e
ante oculosfitnt. Sljtod accidtt nobis,tJkum
netfue cruciatum ne^ue mortemprofiae rf- ,
cufamM, <^c, In agone Montani & fo-
ciorum : Ibi condijcipuli ejuefitadebantg
ut prafumptione depofiti y facrificaret in-
terdum y poflea qmdtpiid 'veUetfuSurM^
nec incertam illam 0" fecundam mortem
plupjuam prafentem oereretur, Et hac
zenhliumvertUfunt, qui dicebant ultimi
furoris effe mortem malle timere, quam
'vivere, Fortafle, mortemmaUetitnend^
msrtem» quamvivere,
Vakiab Lbct*
Pro,'] Fulvius , proh.
Jncredibilis,] SaWus, incredibili,
Elmfnk orst ius.
Pro mira fiulticia , fpernunt tormentd
prafentia.] LaftanL Epitom. cap. 2-
Honunibus videtur ineptum ac fiultum,
torqueri & mori veUe, cumlibere liceat
abire fine noxa, Piudentius in Laurent.
Martyr. pag. 144.
Dicis libenter oppetam y
Fbtiva mers eti martyri.
tJl ifla vobis (novimue)
Ferfi/afiottft vtmitat»
tci M. MiNutii pEYrcis
metuuht Sc futura : & ' dum moii poft mortem timfent , m*'
rerim mori non timent. ' ita illis pavor & fallax fpes folatid ;
redivivo blanditur. Ac . jam , ut fecundxus ncqmora prove-^^
niunt , ferpentibus in dies perditis moribus j * per univer-
fum
1 1)Mpi M0rr poti tmrtitiimntlmeniy
infitim mori non timent.]' iMd^xU ]^ere-
grmo fbL ;88« ^n^ei)(sfidt -jS diuris
ot KSP^oJhU/jiovfe y Top^oXoiy di9dfdLToi
tcn^ , jy ^ttin^ ^ deiy^jsfnf, jrttf>'
9 iy i(SL}dL<p}own V ^tUATi > jy ikSvrts
tujtHslmhJiUoif 0/ 9roA\o/. Quemlo-
cnm etiam notavitClariiT^Wowerius.
Athanaf.de incarnat. ▼erbiDeifbl^S*
Zti ^e/v. Tng-Aiav atf oi AfQfe^t nnSx^-
t» i ^oCt^y <f Idtitcnof ofan jy /*«>
^aatf ottToy. tTA^ Af^^ eis *tlw "jii^f
^ Ji<f>!tffk,A>Jdt» /utt)%xBedaft , ^nfffvTOf
)(St}!t<pfovHffi ^ S^ewA^r» y as jy fSf^S\j-
fji^ VJT duJ-TVf op^fltv, iy /xet^Tv^di; yt-
viSj' 'f xxldi dujri o»^ ¥ owtMfp^ ^o-
fcivMff dfdL^tncoi. HieronynL de vita
liilarionis cap. 5 . Cnm ejjent crttenta U-
trocimit lecay (2^ propinqtti dimci^ ejus
immnens pericnlton dentmddrettt ^ con^
tempfit trOrtem y tUmortetner^adcrtt»
RlGAlTlUS.
Dnm mori poH tnorthu timtnt y inte-
^im tnori non timent.'] £x eodem fenfu
JMartialis > furor efl > ne motiare 9 tnori,
W o w E R u s.
Dt*m tnori pofl nk/rtem timmt,'] Lu-
cian. Pereg. m^Troinsi^at duir^i oi h3lu.o-
JhufAOfti y 70 p^ oXov diBclfdirot tcnB^.
^rap' 0 Kf j^scldi^ fovSat ^ bttydrH , ty
tKGtTts duJr^g tm<hJUaif ol 'jn?\o$.
. . Her AlbUS.
2 Ita iUis pavor O* foUax/pesfilatio
reJivivo blanaitftr.'] MS. Reg. Itailiis
pifjorem fallax J}>es filatio rediviva blan-
ditur. Corrupte. Innuitautemmarty-
ram conftanciam ex ea pcrfuafione,
<]aam de vita deque poenis poft mortem
«ernis conceperant , profcdam , quod
ctiam diflerebat Ludanus in Peregrino.
Sic Ecclefia ViennenfisapudEufebium
lib. 5. I^ftor. Ecclef narrat difiipatas
martyrum reliquias, ut velhocmodo
omnis xcfuae^onis fpes quippe qus
eomm toletantiz atque conftahtix,
cauftacfiet, iis praBcideretur , hdt.^ eee
txt-^f , Uteifot /juiJi ixmJh ^nf «va-
gtiatasy i^* J onvttBons 9 l^hijtju Tttd .,
ty Ksi^ftm oiatiyHot^ i/Mf bpnaiuiiijt , }^
)(Spdi.^fow9i T J^eifeef^ tiot/MH^ /Ailei
^(dLQJis Moms eis 4- dctvaiovii *
Variab Lect.
Pavor (HrfaUax^s filatioredioiv
Idanditftr.^ US.pievoremffiJoUitUre^
'Mvalh. oilde.
RlOAlTTUS. r.
Ita iUid ifavoremfaUaxJ^esfoUtiiare=»'
diorva ilandittar.'] Sic omninoiegitur jn '
exemplari : U eleganter Minucius fub
perfona Cxcilii ethnici dixit , Fallai
Ipes blanditur Chriftianis pavorem : &
blanditur, inquit, folatia nefcio quae
rediviva. TertuIIlanus Iib. de Aniina,
p. ^44. Quies finem operis blanditur.
W o W F R u s.
Pallax^s.^^^xmxlx modo ridet Chri-
ftianos LUcian. Philop. & tntei: Mia ip-
forum Mfdis ixmJhLs. ita enim cUm C«-
cilio appellat.
OU2ELIUS.
Ita illispa-iior ^fMax jhesfilatio rf-
di-jivo tdanditttr.] NeqUehaBcle^oGi^
na , nec iiU quanl MS. repnefentat:
Ita itiis pavoreih (]>esfallaxfilatia redl*
viva blanditttr. Ac fruftra hic eft Rigal-
tius. Legot ItaiUisparMremfattaxJpes
filatio redivivo blandttur. Hoceft , pa*-
vorem & confternationem,qtcim Chri-«
ftiani , ex crudeliffimis gentilium totr
mentisfubindeconciperent, fpes(far«
lax, ut eam jom quidem Oecilius vo~
cat) Iblatio illo , quod aliquando maxt-
ma cum glorii refurred^un finc , effidc,
ut pavorem illtim nihlli ducant.
ELMEfritORST lUS.
5 Per univerfim orbenu JTadtus 1. 1 y .
Annal. p. 1 59. Plinius EpifL 98. ad
Trajatu Tctt^n. Apotog. &i. Sc $7*
Prr
' ". O ^ ^ A V r u s* 8i
fum orbem f^craria ifta tetemm ' coitionis adole-
fcunt. Eruenda prorfus haw: ^ & execranda confeniio^ *Oc-*
cultis fe notis & infignibus no£:imt 9. & amant mutuo pame
antequam noverint: paifimetiamiiatereosqwedain \libi-
dinum religio mifcetur : * ac fe promifcue appellant fratres,
&fo-
Pfy tmiverfifm orbem*^ Ingens Chri-
ftlanorum miiltitudo. Teitull* ApoL
Extemifwnus t ._i0* yrfiira omnU implevi-
mnSf urlnsyinfilasy cafteUdy mHnid^
pia y toHcUiaktdd ^ cdflra ip/k y tribus , de-
cimai-yf4UHm»yfiiuitwnyfirmn» Idcm:
Ohfiffitm 'Mfirantwr civitateminaff^fSy
w ckfte^s i iminfiiiis Chriftiands y omnem
fixmHy iittdiemy cortditionem^etiamdi--
gniattm tranfkredi ad hoc nonkfn nuertnt,
eadem lib. ad ScapuL & Ghxyfoft. de
Babyla martyre.
1 Coitimia,'] ChiiftiJUlORim CCStlts^
Ulpian. coUigia. Arnob. conrjemicnU»
apud EuTeb. Hift,7. iik^Mi 1%%^ 21
fiERAiOUS.
2 Occtiltisfi notif & infiinibus m-
JcHHt,'] Vide poftea> Sicnosdeniqnenon
notacido corporis , utffttatis tfid innocen-
ti^ ae medefti^fi^fiuile d^nofiiTum*
WOWkKUS.
3 iSbiainnm religiemifietMr.'] Thco-
ph. }'. ad Autolyoim : ^oKimov ds
xontit dTrdmtf natts TttC yvujMiiatJi'
He k a iDu s.
4 ^cfi promifi$te appellant fatres (^
fitores,] MS. KcQ. promi/ce, X>chacau-
tem .appeUatione plura ,obIq:vab2mus
ad TeituU. Apologet cap. 3 9.
El MBN H O R S't lUS.
^c fipromifciieapfnrllantfiatres^fi'
nres,] Non abibne fufpccatur Carcilius,
fiib firatrum & (broiom appeilatlone^
vclut libidinuin qoandam tcligioncm
mileeri. Impuiati eninj&ptoianifa-
cro boc nomuie ad tegendardirta ac ice-t
leia paflim utebannn; Biblis ad Cau-
num ftatiem , cui pec iUeccbiam ftu"
prum (iiadet apud. Ovid. Ub. 9. Meta«
moiph. £di. 7.
Convtnitnt Venns efi dnnijtemfrarid
mftris^
Hfdd tkeat y htfiimmadhmt <$• tmt^
ikere
Credimns , CT* fiqnimi» magnormii
exemplaDemim.
Kec nos am dmmsfBaiWy ant rrverentid
fainMt
^^thmrimptdiHitantmnaifitcanfit
timendi,
DHlcia fratemo fnbnminefiiHa te^e"
•mnr,
1
Theoplnlusl.j. ad AutQlycumfbl.i66L.'
^&yifit^ jS »r iiiA(flJc • fjtahaf dftyiu
f7rff78C HK etf dC/yMONC VW flC.VOItTUy a f-
^ehnof xiyo?c Xo^/c itTrdyiQ^ , j^ ^^f^n
'TreiBtS^ 'Vf^K9^t%m\j[in , ^ptdnttf dBia-f
•i^AjdlSk (njjio(paji%fTUf nptSiff tkc dto-
atSeie jy pf^t^wiHi iw6X«/Kim' ^ti^if-
ruf dc Koifeif cijrtLrmj/ hous tbc ytweu-:
tof if/if , j^ Di^^ofti fj^i ^twofmtp
iii fAblj }^ Ttiui iJicut dAxi^s avfAfjd'-
'^^iKOji^dQttSid^of ty dfASieOofiTm'-
awati^Kcif dfBpetTthiof t^ti^^^ ipui%
Id eft: CuinfistriidenSiaqnu anfmoftuUof
pateris. Siquidem nequaqnam moverisd
flultis homtnibus, qtd te dverareH^one
vanis verbis arjertere moUuntury Heque
iis obtffnptrifreftuduifti , qmfdlfi Hos, qui
ChriJHani neminantur y calumniis onirant*
^Ajurtt noftras uxores ejfe commnnes y ir
pronufino concnbitn nos Mi criminanturJ,
fiis accedit y quod critnimnobisvertuntp
quafi "nec d propriisfiroribnsnobistemp:-'
remust "jertan & hasinceftalibidine te^^
merdrio aufu violemus, Jftudpraterea ^
crudelifiimum tT immamfiimnm efi , quoit
wfbit inttndunt ctime» , dnm impio^ ore
Bs M..M1NUC11 Felicis
& ibroies* utetiamnoninrolenaftupnimintercejlione^
criaominijfiatinceftum. ' ita eonun vana & dsuens fupet'^
ftitio fcdenbus gloriatur. ^iecdeipds, mfi fublifteret ver
na&f ^tnaxima & varia &'honoiepra;fanda£igax&ma]o-
quere-
Wovaium in noiup.
OaiiAilti.
^t /r fnaifin ipfillmt pani C-
^mi.-\ HMdabgieCzrilHuChliaia-
nos lii fefe appjllarcfcwressefororcs^
«MH>Da.cwa>Iwcg|u»lil>ui«latiiin'
tnLilaM&Epu7u(^ei3nf. luPeno-
&■ htprimMm lOimvnimixfnlMi -, an-
alitttiiiiifniiwiriSiniitm. iUbnff
tn^JimFrdinm, iiijumifipiii^HJ-
mr ,/M jW^nUn Or- £««<■ aJi^u-
n. & paflun ipuditlum. Muln^ii:
- SiiHni<fiatn"imAHf,Mtiim,
Ui ti (/inntiiai ■aocmi Sarirtm.
n luum TcMciuide iinficaK ucUei,
Al multo iCtcrfcfc res cum ChiiHijnis
liabcbai, qui, nonlibidrnisiledmni-
fmuiisE^meiaiioiiis, &iiuiiux<liui-
utis caimbilcaiKiminibusiitebimui.
WOVEIUI.
Pramfait afpiUiott jnilrii aifiiaitf.l
^.urian. rcieg. 0 lofi-Mint 0 b^t©-
ijrimi aurit, i>'c a<ft>.^) mTnfitir
ii»l<i.tii. Redc vcio CsciUus ^ fn-
icum r Sc foioium appcUittoae ftipia,
& iibidines ai^utanu iia enira pio£i-
ni: lixc nomina ufui;pai3. imdc Mic-
tillil]onuaancqutoi.> lib.t.e^i.^.
tnartm tfjwit, OTtrtr-JMfr- C"
Ivr lumamt ntqimrd tangiatl tliapud
Tibi^ Fetnm. tc lUos. Qiud vero
caulj; , ^uckI facn hzc nonuiia idamo-
m, ecUlnAim tcaxmnt, docaScbo-
liaft. Lycophionisi 'rtt {int « Ax^iiV
I Il4nrgmtmut&Jimtinfi,!,tt0-
titfiilriilmi jMititnsJ Noia ^iiheo.
Toiam piciatto Clwiuiwm vanitacii
3c demiinDzdaran^iaM.i quad *am
noUit ccitiE laiioBiUBlubniiam , led
fiivoUs tanium Sc lnaiiibin pciliufioii'
biK addidam oiftiawclit. f^mn ip-
tui fafrrjlith dicitui hoc loco. Sic iHL
agone S. Miucellt. S^tm ilixit Laili-
l'U, SlHli tjllDtflfMi^VMUfllpir.'-
Jlilitmi c^ lohmil Dtu^ittl la^riilt^.
I lei Jilffi^ii Sic inEdiftiaMaximinir
ITHiira:, tibi phui, o«*i Sim, obftt-
! vabimui, iJdico igiini (ciipnuas fi-
I cras bppdUbint iiuHti firfiiFrn-iKUJ.
Ifiat-oneFcUcisE^fco^Ti^Baceitfisr
I lr,:,lft iiiMri O- fnptfjaitaii Addilui
frmriii , i^L^ii pieias Chnfliam nihil
lalijdc^iiliiiobaiuiquam mciadcnicii-
|tia; i]ua d-^rcdilputatLaiianiiiBl.^.
jcjp. 14, is. &18.
1 M,ixini,i cSt" -jatia & bvnnfnt-
^Wir.] Arnolnusrtb. (. OtjtBiBtt/Tqiit
rt, ipiji Tniinriiii vrrtcioiJiiiltxjiiittf
^, intt, nttrri t44ifi« w». «fni tfi,
jc fimhmiiritiltiipfellitrifnrfittit. Vi*
(i5q'jiibiobrrt«miis. Impofitum »0-
t?m iis cH qui in MS. Reg.fhipmm
noranr w.cW >m/^':i. Scd neoblci-
vationet cjuriMidilzpiusaiguciccoga-
mui; lo^icininonitmavoluniusqac
noiaoiui in Notis VVoveiii lanquam
eMS, acg.cjouitltahabeiidafiiUa,lli6
i. Mbis ctiannianfifaicmnf .
O c t A V t u Sk 8j
^Ueretur» Audio cos ' turpiffima; pccudis c^put ddni cohfe''
cratum
H B It A L DUS.
^Ji» tosturfifihmtptcndMtitpwtMfi»-
m ciufectMtum intftM iieftio ^ferfiuifio»
nt vnttTitriJ] Hic detrdltbnnia plura ob*
(cmbamus ad TcttulUaniApologcti-^
cum. Nota 9,uxcmnefiio^ainepeapen-
fHofiiHe. Sone petfitafiwtm ali(]uando
appellabatit, quod alibi prffitmptienemt
qaa de re dicebatnas in Gonunentario
ad Tettull. Apologet. &Digrcflionum
Ub. 2 . Scto^perfiufio opinio eft quam
^5 pcjrfumpfit ac fibi perfualit optna-
tiotte tana 5c aigutnentis dcftituta.Pnl-
dentius in hjrtnno Vincentii t
Dietf, lilftnteroppetam t
f^otiva mars iH mdrtyri».
B& ifld "jebifi npvimnit
Perfiiafimk *oiimtM,
Sic dicebdt Locianus in i?cregrino dc
Ghiiftianotum ^xir»o<^cp/di Sc fide , qiia
dc animonuii immortalitatc accarnis
rcfurifcdli^ne iunt pcrfuafi , 'jnTrtiKAat
7S fltt/T«c e/ itetx.oth.(fjiovie , tb /t' ?>.3»
tiBeivaL^ni tatSr , &c. Nota Trf^eixnn
«twTsf , quafi idprxfumpfcrinttantum
ac finc rationc ccrta fibi pfifuafcrint.
Quod autcmiUi dc Chriftianorum fidc
falfo blatciabant , id Chriftiani dc ip •
(brum ibmniis acdcUriisvcriflhncdi •
xcrunt. LaAantiusUb. c. cnp. r. Cutn
talihus non cmgredi , 0* dijpntare crnten -
dimtti , has ad n/eritatem ab ineptapcr-
fitaficm traducere , ^mfimgtiTnenif.tcHius
haMferintf quam^verhaJHfiormn, EtL7»
cap C. El in hacperfnafimephilofophottnKf
quaphtant anim.if int ey ire.
0\x /. K r. lu f .
Ttiryifiimte pecttd^t ciput afini<cn-
fecratmi. ^Qood CiciUus hic veris Chri-
ftianis cbjicit, vcrum qultlcm cft de
•Gnofticorum (jxfccrandi hjcrcfi > ho-
rum enim ncJnnUlU Deum Sabaoth A-'
fini, aliif*orcifigiiraexpreflerunt. De^
qao fic Epiplrahim : <*aOT Si ^'S.rtCaa^
01 pL , Cf Fx juii^(tL/j t^r oi 9 pr^/p».
Unde Gentilcs, qui paflim horum alio-
rumqUe haercticorum dcteftanda flagi*
dSL, iA TCiosChriftianostradueebant,
F a opi-
V A m I Ai LiCT.
Maxime nifaria.] Ita MS. & Fnlfiu^
UriihiiB. $ab. maxima C^ varia. maie.
EImt. WHoitst lus.
• yi.ixime nrfariay (J^ hoture prxfanda.]
Vide obfcrvat. ad Arnob. Ub. ^.fbl. 1 081
Wo wixu I.
74aximaCrvma.] HS.maxime nt*
arta.
OiitCiiut.
EthonorepnefatuUfi^dj^fmalo^ere^
tnr.] AtnobiUsUb.^^ i^uas inter anres
eafias fine 'venitl nifai tfi > atfitte h$hori'
hnf appellare pr^fatie. QuintlUail. De-
daraat. J. Tme hon^rfithahitHsfimBif
fimifaMribne.
'WowsrUS.
T turpifiim^e peeudis eapnt.'] Caput
afini , five , ut Tacit. e£Sgiefti anima*'
tis , quo monftrante fitim depulerant,
Judzos adorafle phirimi veterum tradi*
ocrUnt. reiorigtnemfabulisinvolutam
iiarratTacitusUb. y. Plutareh. ridicule
cjiisrationcmquJctitSympof L4. At
longc graviora, quas Suidas ex Damo-
crito Hiftorico rcfert , non tanmm Tu*
djcos caput afininumcoluiflTe^ (edno-
ftias quocjiic humanas ei immolafle. Ea-
dem repctit in Judas. Scdmendaciiun
diliiit Jolcph. Ub. 2. advcrfus Appion.
Ab iis ergo dcriVatum inChriftianos
tanqitamjudxorumtraduces. Hucper-
tinct , qudd is qui vellet reUncjuere Ju-
dacorum religionem, afino albo vehe-
retur pet eorum (ynagogam, ioienni
(abbatidie. Suidas iii ZMtf».
EtMEMHORSTlUS.
Tnrpifima pecndis capnt.] Appion di-
cic, Jiidxos caput afini in templo collo-
*aflc , & di vinis honoribus conlccraile.
lUum fecutusDamocritus apud Suidam,
& TacitusUb. 5. Hiftoriaium idcm af-
firmarunt. Atc|uc inde prxiiimptom,
Chriftianos , ut Judaicz reUgionis pro-
pinquos , eidemfimulachro initiari. A-
moUunmr hanc calumniam Joicphus
Iib.2. contra Appioiiem p. 541, Totui-
lianus Apolog. cap. 16»
84 ^f. M I NV C H F E'L It 1 S
cratom idctpca. nefcio qua perfuaflone venerari, ' digoa Sc
nata
OpinionqpdecultuAfiniliaiifere. At-
que inde etiain Orthodoxi didi funt,
^fiiutrU, fic etiam utineonunoppio-
brium i. (purdffimo quodam nebulone
Chriftus pi&us auribus afininis : pede
altero unguUtus» librum geftans, 6c
togatus , addita ejufmodi infcriptione»
DlUS CHftlStlANOXUM OnoNYCHI'
TFS. ut legere eft apud Tertuliianum
Apologet. cap..i6. & adverfus Natio-
nc^ iib* I. cap. i t. £t jam antea etiam
^fini cultus Judxis ^ GentiUbus obje-
£h]s,qua{iilliAiinicaputcoierent. De
cujus culm fic DemocritUs Hiftoricus
apud Suioam in Iy<Atc* ^a-lw hn x%-
^stxLuj te^avuway ^ xttlei T£/s7/eef f srov
ei-^AjoVTtc mefin^ifd^ y ty ^(sileiM-yrlGy
AppioU quoqueilluftrisillegrammati-
cus fpurciffimas hic de re fabulas iis ob-
jecit , quas habes apud Flavium Jofe-
phumopere eo, quod contra Appionem
icripfit, qui ibidem fatisabundeeum
xcJclUt. Necminuslmpiumefl) quod
in Excerptis e Dipdorl Siculilib. 54.
legitur , Antiochum nempe Epipha>
ncm , Judaeis fliba^tis , in TempU le-
rofbly mitani ady tis , ingreflum fuifle,
ibique flatuam lapideam , fbrmam viri
ba^ba promlfla leferentem , AieUoque
infidentem , reperiftc , quam Mofis eflc
judicabat nefaiius ille Tyrannus. Cauf-
^m verp, quare Juidzi Afinumcole-
rent , hanc Tadtus Hiflor. 5. rcfert:
E0iffem aninudlay quo monjirante erro-
remfittmquedepiderant > fenetrali fura-
"jere. Q,uam rationem etiam Plutar-
chusltb. 4. Sympof quacft. 5. adducit.
<^ quainvis mifera & imbedUis , non
ita tamen inconcinne conjedtavit Ni-
colaus Fullerus Mifcellaneor. Sacror.
lib. ;. cap 8. unde forte fbrmnaeam
hauferint Gentes ; Mofcs enim Gene-
(eoscap. 36. com.24. Horzorum prin-
cipum gcnus defcribens, // #f?,(inquit)
^na qui invenitzyxy^X\X\^indeJert»^
cum pafimt afin9S SibtwH f^ri^fin.
Hic , quia vocabulum Hebrcum non
ita f^ciUs eflct interpretatipnis , Lxy;
Aquila y Symmachus y Thedotip > idem
ipfum ia^ejy (terminatione Syii) Utte-
irisGrxcisexprefTum^retinuerunt Alti
interpretatipnem dare voluerunt. Dt
qnibus fic Hieronymus Qua^ionibus
Hebr. in GeneUn : 'M.ulta c^ rjaria apud
Hebraos de hoc capitulo dij^utantur: apud
Gracof qmppe C*r ncfiros fuper hocfilen^
tiuaneB. iAlii putani Jamim mariaap^
pelfatd > iifiiem enim litterid finribuntur
mariay quibin &'.nunchicfir.modefiri-*
pttu eH. Et volunt illtm dum pafiit afinot
patriffid indefertoy aquarfmcon^rega*
tiones reperifiei ^uxjuxtaidiomalingu^
fiebraic/e , Maria nuncupantur ) quad
fiUicetfiafftum repererit, Cujue rfi inven^
tio in Ereme dtfficilif eH. KmnuUi putant
tA^ascalidas y juxta Pumca lingtia vi"
einiam > *jua Hebraa contermina eU y hoc
"jocahuiofitnari. Atque ita > quifque ille
tandem m, habet audtor vulgatae La-
tinae verfionis, cuihxcultimafenten-
tia arrifit. DiodorusquoqucTarfenfis^
expofitipne in Genefin , ait: O' SJp^
j^ £^Cpeu(^ ^ istfxeiv vefhio jSaXov^) Xs-
yeiv' dvn'^ ^fn^JnyUjuof epM/>t»* Hacc
interprctatio fi non difplicet (nam aUt -
CD"»©' Mu!os , feamdum pundla ho-
dicrnis noflris codicibus adfcripta^, ez-
ponunt , & afini cmn equa congreffum
ab Horaco principerepertumarbitran'»
tiu:> quod &HLeronymus pauUo pofl
ibidem fubjungit : Pleritjue putant , in-
quit, ^uod ecjuarum greges ah afinis in
deftrto ipfi feccrit prinuts afcendi , ut
nmlorum inde ncva contra naturam anima-*
liafurfierentur.)ne<xffk fit dicamus>quod
de aquis ab Ana inventis prodimm erat
a Mofe , id Judacorum LegiOatori Mofi
ineptifiime Sc fpiflb errore attributunu
KlGALTlUS. •
I Di^na 0* nata religio talilMmori^
bus. ] Quafi afinina patientia 6t iiebetu-
dine. Sic iUudebant impii Clufiflianae
funpUdtati. . . .
O C T A V
I U 9. gy
nata religib talibusiiionbus. * alii cos ferunt ipfius antiftitis
ac /acerdotis colere genitalia , &jquafi *parentisfiriadorare
^natur^m, nefcioanfalia, ^certjeoccultisacnodurnisfa-
H^E n A.tn us.
l^ jIIH tosfermt iffiiu utuifitif m Jk-
Ktrdotis colere^emtaiut»2 Ineptain iftim
pcrfuafionem plures jam obtervarunt ex'
co natam guod pGcnitejites presby tcris
advolvebantor^ ac choris Deiadgeni'
culabantur, qua de re plura obfervaba-^
mus DigrefQonum lib. 2.^
RlGALTIUS.
Sjcerdetii colehge»it(ilia.2 Calumnia
ftuldflima , CK ea occanoneconcinnaUi
ouod Chriftiani quibus contigerat poft
ndem Chrifto datam graviter labi , ita
nt Ecciefiz communione abftinerentur,
ii poenitentix locum dari fibi flagita'
lent, hoc tam demif&ac nipplicitei: p6-
icebant, ut acciderent ad pedes & genua
itatrum & (sicerdQtum. Inde illa palfinii
apud rerum ChriQianarum lcriptores,
yldvolvi preshyterix y 8c FUutMida C4-
isgasfiratnim deiergere^
WowE«.Us.
2 Parentitftdadwareiuat4ram,'\ Na-
tum-^ex eo, quod in ocomologeG fere,
pioftemebant. TertulL de FGCnitdnt.
Jtaque exomologejis froflernendi , dT* htt'
ntilificandi homims difiifdi»a eH, De ipfi
^Moque ludntu Mque wBm mambu j jff »-
niU preces alere , Ucrjmani, preshyttris
adooivi , ' &* carie Dei adgemadari^
£l.MENHORSTlUS.
ParentisJftiadQrarenatuntm.'] Natum
S; eo, quod in exomplogefireiepw-
ernebant, ut notat Clarifilmus Wo-.
werius , qul etiam hunc Tertulliani lo-
cum ex lib. de Poenit. cap.9. citat^: £jf0-
melogefis proflernendi y & hmmlipc4Bndi
hof^nisdifiiptinaeff' De ipfo qno^e ho'
bitu atque: viBn mandat je)ttmis prkes
alere , lacrjmari ypresbyteris adoplvi ,^ir
carif Dci adgeniculari. ^
^'Haiuram.'] GI0I& iTUtMrd ^oKk
Fiimic, aftron. tib. i t. cap. 3 1. Sifitr
mininigeiteris fi^ poflideant > mantlmf
fir»frif<f nMnrmpf^ pHt4trt ct^fmm*
cns
lib. 8. cap. jc. d,befliis Ucerati , natm*
ramperdeiu. Sueton. Tibcriocap. 45.
Hircnm "Jttulum capris natmram Ugttrii e.
Vid. auAor Epiftolxdeveracircumci-
fione ad Thcrafiam apud Hicronym,
tom. 9. Epift. 2c. p. 88.
W o w r » u $.
Xaturam.'] Hieron. epift. 6i* Pars
corporis noflrificretior ^vais t d nehis na-
turadicitur. Apul. Miled i. natnrMcre^
fiebat.
4. Certe occultif, ac neSitrifisfiicri/.l
FaVeie enim fceleti tenebnevidentur.
Hinc illa apud Horat. improba vota:
Tio^em pe^catis y O* fiaudibus objice nu^
bem. hac ratione poetae fingunt nodem
generafle dolores y fiaudem , menda^
cia. Hdiod. Theog. ApoUod. i.^Bi-
blio th.
E|.MC)rKORSTI.US.
Occultis (y noBumis picris.] Npx ac-
coriunoda fraudi , rebufque turpibus*.
I Pjcudeqtius in Hymno matutin. p. 6$.
fyrfuta fiam ^ caUiddy
Amat tenebris obtegf^,
^ptam^ noSem tttrpibnSt
.Adsdter occidtiis fivet* .
[HifimusinPfalm.118. S^s fltrtti fiA,
tefie non metuit f qms adfielnspifi. ficre^
ium etegitl qnie ad^ afytnilim nonfttt^
fiHtMdinemautnoStmoftavitf' Teitul-
lian/ ApoU cap. i. huOetasin Nazian-
zen. Orat. 40. fol. 877. Ajnbioiius d&
:Cainm>. z.cap. 8v
O u z B L I n t.
; Cette ^ltis ac noBumis/aeris appofita
fit^o.] Nam , ut Komanl. maximus
aaqboi eloquii inquit i Omni^ re^efofta
imincefi coUocari voliiHty id'eB, appetunt
fiiti. £t leAe JuUus Baftixs apud Sene- .
cam lib.7. CpntroveiC 5. Minore ti-
icentiJy qua non tndemiti ^ agimm. Et
tquamops non minor fit titrocitasfiicinoris,.
firmido minoreU. Sic Chryfbftom. ho-
inil. 18/ fiipra 5. EpKcfi O^i 7S *
F 3 «Ml-.
86 M. M I N u c n F E I, I c I s
cris appofita fufpicio. ' & qui hotninem fumino fupplicia
pro facinpre punitum , * & crucis ligna ferali^ eorum ' cere-.
ixionias fabulantur> congruentia perditis fceleratifque txh
huitaltaria) utidcolantquodiperentur* ^Jam dc initian^
dis
:4^ 7« 5o>t»Ti% «pwVliJ. vidc infra ad
illaMlnucii, Ciimh9nepafimperfnltUc$
^aur/eant ,/ceierafifretaJtnt , plqta hanc
^nmentem.
T Bt ^ui beminem /mtnmfii^.^ ^Ut
cian. Percgr.
Elme.m K o is V lus.
Hominem fimtmo fitppticie projatinerf
punitum,] Taeituslio. f 5. Annal p^ 195,
Ef^go aiolendo rumbri^Ji^rofidididit reoj^
0- qHafitifiimispceids^eiti quosperfiih-
gitia invifisy '^(ulgtte Chriftianos appeOd'-
bat, Uucior ejue wmnis CHRISTX/S^
fiti Tiberio imperitante ptr procuratorem
Pontium *Piiatwn fiipplicio affeSfi/e erat»
l^uclan. peregrino p. 38S. adnotata ad
Arnob. 1. p. 19.
V A K I AB I4ECT.
£t htminifm.'] i^. 0^ ^ui hementm..
I|£tA<.l)l|S.
E^ qid liommfmfit^oa^fi^pp^* f'f- p* &"
er. l.f. eor. cerim^asf/bidatwr.^ Ita cdi-
dimus MS, ^cg, ^[ii^oiitatqn (e^uuti]^
nlfi quod mjcofabulamHr gio fdndatfor^
qMo4 ej( «diuoae ILopiana KUnulmiw.
$ane aUquem poj^iknatini deOknari yi-
detur ^nificyc Oifl^vi^s ipTelnfi^in
^onfutatiQni^; ^$i4milhqifi4e^4tie
ficerdotii 'oiidlilm fthnlafmc » UaMf 19
^os cov^rrt^piafm»^
buzELtus^
Hondnem fiimm» finpplicU profaeinore
pumtum.i Geqtiles inuiltare (bJebant»
^velutopprohdumQbiicere Cpici^-
nis , quod hoBunem cruci^9»tq ji ■(&
iafami(Iim& morte dcfun(\i9n« cqIc-
bant Laftant. lib.4. cap^ 16. yemo.
nunc ad ipfitmpafiitnpn^fftavelutoppror,
brium itpbis objeBare filet , qmd 0 hor-
mtKem y &*ab hormnibuf infigni fitppHcif^
tifiimum genHe martiselKgerit > qno affici
eumfineret, h^c ratio eU : Dicat enimfor-
t-ifie aliquis , curfi Demfuit , 0- meri vi-.
itut , nonfaltim honefto aHquo mortis gc^
nere aff:8m eft f cttrpoHpmnm cruce ? &
curinfamigenerffiijflicu ? quodetiam ho-r
mine libero , tptamns nocente , "jideatust.
indintum. A%ifiin. dc Convcriione
Pai$ SermonQi. ^0/0 erubefiamtu de
Chrifti mmine. InfidtetHrwfdsqteodcre-t
dimitt in crwififdm > oecifitm. Idcnx
S*crm. 8, 4c vcrbis Apoftoli, Humamte
fimif 0 omni acceptione dintm eft , 0c,_
De cruco Chrifti mbisinfStantfapientes
hujne nmndi 0 dicmU : Xluale cor haleti^
qiti Deum colitis crucifixmn. Hinc Anfel-»
musde VirginiftateClirifHanos Qruci-.
colas appellatos ait. Temporibm Diocle-i
i/ani 0 MaximianiOlympiade 6j. etU-
BiscrudeUbue Catholicafideicultores,quo^
Chriflicoiat O* CrucicolM nimcupabant, Jti
I tfmiificandumftatuisEthnicorum cogeban-
iur. Vide l^aoi. Pehi^otamlib.^.E^
pi§,7 9, 5ufeb. dc Vitt CJonila^tini, 1. 5.
cap. I,
^VoviiiUf.
2 Mt etmis Hgmt fm^alia.] liO&ignar-
miUltoi(cChriftiamsobjiciebant, quod
Athanaf. ad«. gemcs loi^o ici^one.
refellit.
M 1 n I s X u s.
^ Cmrimpniae fabulantur.J ScribOi^
Cierime^fabulantur»
VaiiaeLect-
jPabnlatur.'] lAS. fabulanturm
I^E B A LOU s.
4 Jme.de initiandistirunculis.]^^,
l^nia ifb omnibus Qhriftianorum
apologiis conflitata , nec inventus quvT-
quamcfl, qEkicjusimmanltatisfe^m
tiUam hzreticorum velleviflimarufpi^
arlfeRum^ exeruciatum c-lamm. Iden) 1 ci<>ne afperf^it , ut exiftimcm <jax do-
cap. i6. Cmramem fnmvti^ ftter iV f^ \ Cii^qs ^^ <^uijpj4||i^ JEm^hfUiius fi&
OCTAVIUS. 87
dis dnmculis &bula tam detcftanda ) quam Hota cft • ' infans
iarre
alii nonnulU poftea txadidieniot , di
omhiafairaefle^ &i|iodiuniicdaniin
iUarum ab homlnibus {«rverie rcligib-
Qs confi^. Num enim id tacitiSbnt
Apologeticoiutu raipcores ? Niimkan-
ta condGdentia horrendam illam calum-
niam, tanquameommentimiveredta'
bolicumconfiitaiient? SancquodoUbi
fatentur de aliis flagttiis , id ctiam eo
in argumento fateri non dubitallcnt,
cfle quofHam pfeudochriftianos , qui
tolibus quidem piaculis feie irripiarent,
fed cos nominc tenos eflc Chriftianos:
re autem vera diaboli fc^tores 8c di-
fcipnlos* Quz igitat poflerioribus Ge-
culis de hxretids tradita Vunt ejufmodia
ea non dubitamus iaifa ettc. Sane Dia-
bolus miris exempIisgraflaTur , & ^pe
accidit ut permfb nonnullorum zelo
ad-opus fttum abutatur, atqiieeoriim
mentibus itailluda^, utDeiopusarti-
bus diaboLicis., id c{b , ficaiidibus , iu>-
pofhu^is, mcndadis provehipofieeid-
fiiment, unde^xiatafabuiarttmilUiiuBi
prodigia , quz magpo Chri^ani nooU-
nis probro etiam nunc fimplicipnim
manibus tcruntar« Sed ad rem« De |
Montaniftis quis unoKun fando audivit
talia ab iis patiati > tjiiii veterum > qui
corum harefim coirfuiaVit, talie quid
obfervavit^Et tamenZbnaras in can.fi.
Concilii Conflannnopolitani fabuUin
eandem , nefeio a quibus ftbi traditam,
tanquam indubitatam de iis narrat. xdj
aifjLtt TTttiJ^ , inqiiit, iifidak%{\iiiAmt
«^«9«<^fpoy , Kdj f^ aiutS fMletXd/*'
)6euroy.
Ex.M£>fH ORSTZUS.
I Infius finrre cwteBus y utJecifuttt
incaMtos y appomtttrJ] Hoc crimen Chri-
ftianis objeAum docent omnes fere vc-
teres EcdefiaE dodlores. Juflinus Mar-
tyr.dialog.tum Tryphohe Judaeo p.17 5 .
Apolog.i^pcoChtmian. pag.99. & 54.
OrgenescontraCeHumlib.6. p. 502.
Eufebius Ecdefiafl. Hif^. lib. 4. cap. 8.
Sal Tianiis degubernat,Deil4. p. 13^.
Mhtm^. Apelog. pf6 Cfariftian. p. 6.
Thcophihjs adAutolycpm L3.p.i66.
Tertwlian. Apolog cap 7. & S. Ca-
lamtHc feneftram apeinifle primus vi-
detur Simon hiMg»: qaempofhnodo
recuti Mcnander , Carpoctates^ Nico-
laita: 6c GnofHci , hane detefUndam
de -Chrii^ianu opinionem.confirma-
rnnt. Pcdimi hi mortalcs , feraiia &
flagitiola fua fafta , & faaa facrilcgiis
• omnibus tcttiora CbrjiiiUanjc ccenz U
iynaxcos nomine ornarunt. £t iicet
nequc 're , ncquc dofttina^Chriftianis
funilcsel&nt, nomentamenChriflia-
norihh fimulate xetincbant. Inde fa-
Aum^, utcoecum&iinpcritumvulgus,
propter nominis' commiuuonem, fic
vctds Chriflianos j^ 5c ab tftis fL^tiis
alieuiATmos , fine difctiininc inumn-
larct,'quafi mohQfa, cokrcnt , infan-
\cs vorarent, conviviainceilaperceic-
bralrcnt. Or|genes in. Epiftolain l>auU
ad ^RK>manos cap. 2., .fbl. ^ 1 1* Eufcb.
Ecdeflafl. Hifl. Ub. 4^cap^ 7. & 8. Be-
dain ApocaL Johan.ciipt3. Epipba-
nius tom.i. Haor. 27, Jufttnus Martyr
ApoL ptb Chriflifuw t. foL 94. Irc-
naeus de Hanefibus lib. ^«cap. it. KL*
cephoru? Callifhis lib. %. £cckf. Hifl;.
(a|k'r4^ EpiphaniusJuExe^^^. FhiU-
|fliws/6LiR. AugnJlui^deteeCc.td.
nosj ic QnintiffianQs ife infimti^an-
niculi tanguiDC > quem;ile toto cjus cor-
jpbcc xninutis pundiQnam Wneribus
cxtprqiient , Eucharifttaia conficerc^
mifcentes fanguinecn iuinc , panem-
gueincfejfacicntes. Quipuexffmortuus
luerit , pro martyK/oaDctuc : fin aa-
tem fupervixerit, pro magno facerdote.
Carpocratianos &: Florianos poft occa-
fiun fblis iii ecdeiia convcoirc , ibi-
demque cxtinAis lucernis promiicuc
Venerem fpargere , ez Phiiaftiio-fbL i ^.
& Epiphanio hzrei!27> notum. £pt-
phanius porro tradit hsexcf 26. Guofti-
cos inceftaconviyialqixey &ubivi;9<>
incaiaezint , pafiim cum muUerculit.
f 4 mifccci»
Sa M. MiNUcii FEticis
fcrre contectus, m decipiat incautos, apponiturciquif^
cris ' iinfeuatur. is infensatirunculo&rrisfLperficie, quafi
ad innonos idus provocato , csecis occultifque vulneribus
ccciditur : hujus , proh nelas ! fitienter fanguinem Umbunt,
bujus certatim membradifpeitiunt , bac fcBdetantur hoftia,
'hac conlcieHria fcelerisadfilenriummutuumpigneiantur.
liKC facrafacrii^iisomnihustetriora. 'Etdeconvivioiio-
tumeft. ♦paflimomnesloquuntur. idetiam'Cirtenfisn6-
, fci
mifcerij tcnellamtpc fiitum m<]ua-
d»m iQortirio pflillis conluiuleie , ad-
mlito melte Bt pipcre , aliirqiiecojnlU
infntis ii iverlcndam nauTcani, &
poftmodo omnes co-ntufi pxeti catne:
ilevorace. His &huiurraodi fliigitiii
ptmfifti wbnlooes ad dcieftationi;
JiDTrorem fmpcritorDm aures adveritt
Chrifliinos letttfalint: midcquoquc
hotrori onifino Bt esccratloni apud
oranes honililp dft cccperiini.
SuffridiB Petriu^irl Coromcnt.i.. „_
Athcnagoia ^li^. pro Chriftianis
p»g.io6.8cftq.Dn.Uowoi(isinni '
P*ij8.
■ yVkt« Licr.
■iVowiBU!.
i Hm tw/tiifei" fctftr^ fitnii
l»r.].Gentile>rariniic fikimorisai
mtantn Ohri^aDDsfanguinchaufto
ad fttdq» OKigueiiiri. id^iUis; <\iias
finMemfttyijiiemlMbCTecii^immu,-
nioneeuchiitffis, itlidtascoDJuraiio-
nes, &6cnuiientaob|icicbani. rlin.
cpiA. de OUaUn. Sfrp,ifiaM7it,in
fffliaiitfirhigm.fiJnefnna, nrUliii-
rimd itimmtiimr. Terlull. ecnfaJerM-
fmtrn vocat8cdeCor.mil. SttriBH/a-
tmi intkirifiU.
HlKAtDUS.
Mm caifilnaiaftertrisidmmHM,/:-
tntiiim fipKrmtwr.^ Sahiftius inbello
Carilinario : fnirt t^ UmfifiMt ■ f ■
^vim mI JlujiinmJan fofHlioii fcrltrk
fm nj^trft t hmnmif ciijvriifii^iantin
3»» ftnmxtnm is fMiru circuiniiJiJJi,-
''vJr, "» f^ txftcrMintm tmmiidt-
S^^^ft^ • ■tftriapimfiliKmfiHon , al-
qt tidiiiiimrtficigi, qntiiitirfemigii
imfifint ,4lim ^tniiAfMciiunirtKfiii.
AUa oblCTTabainus ad TerluUianL A-.
logericmn.
Rioiiiiut
j Et di avsi-jiiiHtiimiB.'] Flinius
Cxdliui quamvis ethnicusabomnidc
onvivio ca lutnnia Chriftiaiios liberavit
i[iud Trajanum: £ienimlctipGi> mo.i
tem iUis fmlR cocundi adra^cndum
ibom , ptomiftiwm tataen & inno-
. 4 f^fiim mmtt (.,.»i(«.l AppO-.
lejus Irjilif. I, PiflJii» ftrtrnfpiilifer-
ma^jHtiiirqH^ftLim vfi* fmt- XtC,
Plr inmiim arn fsfiUtrm iifcnrrtnl.^
Phcdnts;
Vii^-^ikhttaiviaam^trti
Arillides B.hod.laca. In -^ ««xhW m
Tejtl^ , 3i[j li /il^Sgi-. AchillcsTa-
tinsMi^^TBjjrt^iii, 11« mj^oi^^if-
TufK. philofttams ^. 9. rijtanwji
irtMHt otTB», (>ojpi,J »n Ja^' E'*-
Sailuliium. Iidqm 'jirlnrMmfdiii d^ml
tfi, Htijite tnim iffumHtit rtm clmiJil.
^mlle Demofthcius illud. , taZm i
iiiXB( is! jij^n/ni™, ip Jyniii ufiit.
ScCiccronU: \<« tma-fKl al atdiirt
Afiimim, MleJKfnudiritdfiliitiefiffit
fraitrltc.
iClr.
O C T A V I u. s. ' 8^
iiai teR^tm oratio. : ad epuks fblemni die coc'unt , cum om*
nibus liberis , fororibus 9 matribus , fexus omnis homines»
& omnis o^taris. iliic poftmultasepulas, ubi 'convivium
taliiit , • & incefta? libidinis fervor ebrietate exarfit > canis
.' qui candelabro nexus eft > jadhi of&lz ultra fparium linear,
i^' vindus eflr y ad impetum & faltqm provocatur : fic
cverfo & extmfto confdo luminc , * impudentibus tenebris
ncxus
Oasxiius.
Bt ineefl£ Httidmtt firoor tbrittaie
exarfu.'] SchoUaftes Vetus Hoiacii ad
Epift» tib. 7. IniertmmMqMjtvinoMcci-
dtmt &* iUnd tfimaximuH, jntdwef
in f^enerekt fr^tftMt, Kidor. Orig. Lg.
cap.rr. deLtboo. ^rUmtateinnilie'
res dicmtt &* vimtm frtfter extitdndjm
iiUdinem. Sic Appdcjus AfikC r. Fl^
nmni/itidfir^tmuithoditcmnt, ^itodnt»
kitf ^rc Mlaertmwgortmlibidimt inai-
tiat, Etlib. ro. f^in^y (^c. cofnoftmt-,
nift mddefecenmt & wignento fragrantif^
fimo frolHbiwn libidinis fii/citJram. Va-
riantautcmhocloco Editioncsj Qwt^
dam, Etinceflalilidinitebrietatisferver
exarfit, '^^^iai^^inceftxUbidinieMi^
tatisfervor exurfit.
V A S I AE Ij^ I C T.
EOrietate.] MS. ebrietatis» cotdff^
ebriatis.
Ebrietate,'} Sab, ebrietatis,
£ X. irc itH o t s T X tis, ■
^ SlmcandelabronexmeB,'] TertulL
Apolog. cap. 7. Dicimmr fceUratiffimi
de facrameate infamicidM y O^fobmio iif
dey &ffeftco»viwtminctfUy^mdiwr9
foresluminsemcanesy lenonesftdicet^ te"
nebramm O* Hbidimimimpiarmminvere''
ctindiamproeiirent*
'■ HlKAftDUS.
4 Impmientibm ttnebris nexm fftfan*
da cMpiditatis iwvohnnt.'] TcittdliannS'
Apologet* cap^y. Et poRttnvi^vumiiu'
cefto f 'fuod' eoerfires Immnmn canes , ie^
nonts fiiHcet t tmtbramm invtrtcmndia
prmrctU Hlaci^itucdamnata.txqriHca^
3F j ^vx%
W O W E X 11 S.
. 5 Cirttnfisi] Ciita Numidiae , cele-
bris Synodo» cujus adareoitatOpcat.
^ilileviG.:
£ t M E N H O t S T I U t.
Orthenfiu'] Cirtha nobtllflSnmm Nu-
Jnidi^ oppidom , StrabonL Maienii&,
I.ivioUb.3o.pag. 747. Syphacis c^a.
Vide.Soltnum cap, 29. OrteUum tbe^
iauro Geogcaph. in voce Cirtba.
R1GA1.TIUS.
Jd ttiam Cirtenfis noflri teftatmr era-
^.]. Hancadverfiis ChriiHaoosoratio-
9em iijifle Fiontonis decUtat O^wtis
pag.92 . ubi obje^onem GaBcilU ik di-
luit : Et tuMS Frontn non nt adfirmator
^eftimofiiminfecit } fed conoieinmmterar-
tpr a^rfit. Sed ambigUuC ntet ifte
f conto fuQB&t , ^apiiiiv ne Fronto ]i^
zKconTulrut, <yi in Fandc^s laemora-
tur , an QorneliusFuonto rbetor, quem
Lampri^iii^MarciAntomniknp. pne*
ceptoien;!. fi^ mdidit f Francucus
BaiduUiiis. pnedara ad Minudum.piaB-
&tione in JiUQi; magis incUnaL vpod.^
veciusaEtftixiio.
W^owEias,.
I Cenviwimicalmt,] MJS,incaimt.
V A R I Az Lec.t, '
Cdmt.] M^, carlnit, njendofe,,
Hb K A LDUS;
a Et iifctft^libidiniftbrietatiefervor
ixarfit,] Honaufi fumus quidquam mur
tace abrquelibrorumaudorttate« Ge-
lenitis cdiifit:, (p*. incefta Ubidinit ebrie-
tateftrv» txarfity (ententii plaM> Sane
guodfqibit Qemens AlexandruHis 1.2.
p;|Edag. ca£i 9. id ut plurio^im vermn
po M.MiNucii Felicis
nexUsinfendaeCupiditatisinvolvuntper ' incertum foftis: &,
fi non omnes opera » confcicntia tamen pariter incefti ; quo-
niam voto univerronim appetitur , quidquid accidere poteft
in a^u fingulorum. Mcdita prsetereo confulto. nam & kasc
nimis multa funt, cpx aut omnia, aut pleraque omnium
vera declarat ipiius ptavar religionts obfcuritas. ^ Cor eteniQi
pccultare 8c obfcondere quidqind illud colunt ra^nopere
nitun-
fitcfa ac no^urnje pervigilationes ab
anncpis» in quibus^d pOflSt accidcre
umocentc* QomklA uteosappeUabat
Cicq» Htmfifttr , fttis iodicant , qua
de re oblctvabvwis alrqutd ad Atno-
biuna. AUi autem hoctQiein no&is a4-
dere aliquid «eoeraisoniexiltiniabanc
^ haic decaol&JiQ^waa&crainfticu-
ta; com alii contcaUbtdiinbiiSpotius
perfruendis exco^tati ceqjlbcent , qua
de re locuseftde^uisapttdEuripidem
in Bacchis, ubi Pentbeus ^ 9accfausita
CoUoqiiuntur»
fdm 7lXc<C >
TK^y.
l)inc igitur^<iwi^iW/»m/|r4w/ > id eft
oifjLVHf appeUabat AriiobiUs lib. 5. cx
eorum, ciim quibas ^tfputabat, (en-
l)entia;'(ed Merba «p»wLi » <»m pan-
njrcfaiimitf UUs nifail eilfet tnrpins aut
|lagitiafiiis,utpoftet(^ftencltt. Le^o-
iiem %itut iUuis loci Vuigatam a Gele-
liio veram esiiftimo , .nec aliam quaeren-
dam.> (ed longe aUam elle verborum
ihitentiam quam vulgns enftimat , ut
pluribus ob&rvabimus in «um locum
Bova, quammatutamns, Aniobuedi-'
tione.
OUZ KI. lU t.
I IncertHmfiHis,'] Utifaicnoftertff-
artrnn firtis ait y ita QuinttUanus De-
clamau 7, McertrtmMfHpipMfA S. «»•
ctrtrnn wbitMtif. 74. incertmnintet^rt*
tatknis» In Codic. Tfaeod. de Eqii.
cumil. incertumcontentionis, £t pamm
in Jutts -noftri Hbris, Imertton anuU-
tiahit ytamti«ms ifitcesfiienis. Apud Ve<
tetem BibUocmn Interpcecem , 1. 1^
moth. ctp. 6. com. 17, incertmn di»
vitiamn^ ScfaoUaften ad 1. Carm. Ho«
rat. incertimmMris^ Sicie^ettamBet'
roaldqs reftttoitin Appul. MUeC^.. Snb
iKterffiiimit y pto, quod in vulgatia
circumlbtar, fMbineertafiihais. 'Ide^
cnim eodem modo inftiius uTurpaf^
f^ntr^itimififUerfmnfiifiinebK
{icnA toiis.
1 €mr ft§mm eccnltare 0*^ibfi9nJert
^/mdifMiltidtakmt nmgnoperenihintur,^
£ati^ina^m ftiits nadones teUgio-
aem iMilam OMsflftete polftablquefi-
nuiiacto aliquoqiiodcoietefaF, 8cid-
circo GlirlftianosinrpicaJbaiitikrtebere
qendem deiiibmm oKqaod am fttHfla-
crum y (ed quod abfconderefit , nk pa(^
fimvtckrifincrent. Quateieqiittttr^cW
nitUas^ aras hdbent ^ tetn^Hhtdtihy^miUd
KOT.ASJMOLACtL4^ Aitn©fc«>quia
exiftimtibam, quemadroodi«iilliiintas>
eflefimulaciumaUquod, (^occultum»
ncmpe caputafini, de qno antet', Vuic
quidejudnodi. Kcf^ndetigitur pofte»
O^vius : pHtatis tmtem ms ocenUkre
qmed eoUmm, fi delnbra^ orMn^futi.
bemue ? S^iiod enim fimdiitcrmm bkofin*
fjm , ^c. Ceterum de crimiAatione
ifta , qoa Chriftianam^ceUgiotiem pze^
mebanc> qood nulla faaberec teiiipiay:
aras nuUas , nuUa fimuhcra ]>.plnca ob»
rctvabtiiui8adAiiiDbitUb.64 ~
s Ow
OCTAVIUS.
91.
nituntur? ' cum honefta femper publico gaudcant, * fcclc^
ra fecreta (int ? cur ' nullas aras habent , templa nulla,
null^
appelUtMnta»vpMje^; habidfle Gitis con-
Kat, eaAieftequentafle} nJGquatcDui
perfecuuone impedirenrur. tuiicenim
ad domus privatas conft^icbant. Au-
guil. contra Donatifi. Dommm prh^dm
Ch/ifiianis em^egfndis frdflitamcufii'
ti$ tmporeperfitiaiants. D. Lucas A^i^
ElmimhoiSt ius.
CurHMUasMrdtluAent f temfla fmlldi^j
Hoc non fimpliciter imelligendum oua-
fi templa nuUa omnino babuerint Chri -
ftiani. Habueiuntenim(utredenotat
ClarilT Wowerius) bafiUcas Actempl^
Hia, ftdoonmoreEthnicoconfcciataa
nec fliblimibus e|ata fafti^is.Non cnim
fbilidtlcrantdcardificiopiddiro, cum
revera iciebant ^ univexiimi mundun)
cGk Dei templum> &omnemlocum9
in qup Deum adorare « dc venerabiii»
bus adire obCequUs poifent , (atis ^tX"
^lumcflie. Tiganl i^tur, qui ezternan^
(beciem plnris facicbant > quam intct
funum cordb (ccdlum , crimenimpic-
tatis maximum Chri^anis a£ingebant.
quod neque9desfaaasveneiationisa4
officta con^tucrcnt , non altaria G^
bricarent & aras. Profanam tgitur fl^
impiam cflcfbQtmillam. Vid. Anion
bius iib. 6. contra Gcnties, £t Oa§t
Ub. 7, & S^ contni CdTum.
Qn% i& lu t.
Cw mjlds Mi^as hal^nt f templa tncHa^^
miSa mtafimiil4ehrd.l Ongenes , contra
Cdfum Ii)>. 8, fi{\iwta 3 0 Kix^^
n»s iJ^v^ ^^Mv* 'rioribus quidcn^
Ecdefis temporibus , Qhriftitnis ^
Gentilibusobjidcbatur, quila iis dlc
templa venerationis a4 offidum con-
fbu&a , quia tum temporis adhuc te-
nuiores muitilque fiabiks tes erant
Chriftianorum » quain ut fnperbasil-
las xdifidodun mples erigerc quirenr^
Habebant ergo ^tum fm conventi-
cula , ubi convcniebant , neque ca , oi>
pcircQucioom finitias 4. fcmpcr fixi
". cra?ii>
ELMZWKomsriUt.
1 Cttm honefta fimfer fnbiite ^afi-
tlea»t.^ Auguftin. tom.4. de divcrfis
quaeft. QfXse&.ii^JdL^cfi. Omneenim
^uod honefiumfihtpr^ pMearinontime-
tur. lUud autem ^mi turpe efi 0- infjo-
nefium, ^obi(;ente pudare noapoteBptt^
(flicari* «
Ou2 1 & lU 8.
2 Sce/era ficreta fint.1 Ovid.Meta.
morph. 2.
— confiia etdp^y
CmJfeSKmflMcemquefugitf tepebrifi
quepudMrim
Celat. —
Frudent. flymn. Matut.
yerfiita pau4 ^ calUdd
^tnat tenebrii ehtegi»
Fhilo Ub. /a%iov»pe»y, Kuxloc «f loy lo
aJttxov. Euang. Joan. cap. ;. com^io.
^21. quen^ lociun |*^oxmus fk-o^-
— K«i/ mti tii iynif dtt/Al^tt, pk"
jfL^tet wxIgs 'i^ , 9^7^{ ^«^> M]i
BiC ^d^ eiJ^JtixA^d^ , Zjl9tC (M
jxifeL otylj.
€ft 15 ^it^ei^atifitthvfui^rttt ^if.'
hdoTJ ,
1"^*^ eu^Toniy^&jr^ 04r« ^4^,H^p«
^8XM.
\y o wii us.
^.VM&asarasytemplanufUil Ampb.
^b. 6* confiiefiis erimen nohis maximtim
impietatis ajjft^ere > quod neque ^desfit'
cras 'venerationis ad ojfida confiru4mus,
non Deorum alicv^us fimulacrum confittMa"
mud. , autformam , n^n altanafiihricemmy
ffo» dTiUy trc. Chriftiani non habebant
templa dedicata, Scconfecrata ritu eth-
nifo I iuos tamcn. ta%ca3 ^ fcui ut 1^(1
9*
M. MiNucir Felicis
'nuUa nota (unulacra» ' nuhquam palam loqui > nunquam
libere
aiaiit I tum eniin latehr as quxrebant
Chiiftiani,acadibq8.privati$,denique ftianis, hoc Gentibus tribuens. Chri-
quibufcunguepotefantlocifi cqnerega-
bantur. De his ConventicuUs Asno-
bius li.b- 4- ^^'M nofirA qmdem/ariptd
cHrigmbmnuruertmtaarii cnr hnmam-
tercenventicnlddiruif in tpuhti fimmiu
watw Dens» \fi£taiii6m Ub. 5. cap. 9.
jlliqm ad occidepdutn^dcifitesexflite^
rtmt.i ficut tPfHf in l^h^iA y qtd uni^ver-
fian pepulum ,_ cum ip/ipariter conoenti-
cula cahdnmavit, Orofius lib. 7. cap. 1 1.
Xra]atimVliim Secundi ^ qminterceteros
jucUcesfftfi6itwdatUifu€rat^ relatuad-
momtu^xChri^anos prater confefiionem
Chrifiif honefid^conrjenticulanihilcon-
trarium RfimanU If^Msfaiere. Ammia-
nus Marcellinus lib.'l7. Confiatque in
BafilicA Sicinni , u&iritud Chrifli^fni cU
ionrjenticulum > uno'die centum triginta
fipt^mreperta cadarjeraperemtorum. Hzc
vero Cpnventlcula GraEcis. oixot & Itt,-
nxiinaY oiKot appellatione generali di>
cebantur , quia nihilab «dibus priyatis
culm difi^rent. Maximian. Imperat.
^pud Eulebium Hiftoris EceleCUb. 8.
cap. 14. Kc(| w-«(ft» ^ TnXK/Sv rljeivT»
^^voia, ;^/Uf toirmv itofZfJt^v (^kTt iwi
^o7i Totc fTxpetr^dic riw, o<f>^\ojiJiivlw
Xe^TTttvair ^tocpai^r > etfofSvitf ^i rluu
«^STfpetr ^iXdutBpa-nia» Ttw «Amvcxw
ter Ecdeiiam & templum > illam Chri-
mwiiBeiaM , <ft* itc eteSBet/nir ut^ojv
umn fjvTyfufxtw v\fA,Hf ,. mt^-
'^/A.Mlct Kajj er T8T0 ffuT^fnaiv rZu)
iifttlfptiM tmKleivaj j^eiv ctofttonfxiv.
iVA civBis aat Xgji^aMoi , jutf v^c O f-
K O T 2 cr oTs awtliyflo awiSaojv
Zms o$t f*nJi 'iks^vtunio* ^f Im^fjmf
^tCrns ^(yiiletv. PauIIo ante conven-
ticula ea dizerat hut^kDiaia;, vofjtt» n koj
^fiAii ^xatXtxS Ttec cKxXnaiaf a.C-
tSv oiKoJhfjitTvtaf^^Hi. Sic etjam Ze-
lio Veronenfis (etmone de Cdntinen-
tia : Proponimui itaque > ut fkpe contin-
fitt in unttm fibiiKet convenire dirjerfk
l^eUgionis diem , quotibi Ecdefia y illi ad-
eunda fitnt templa, Dllftinguitcniniin-
ftiani quippe iplamtemplorumappel-.
lationipm, quafi abEthnicis&eorum
idblolatrii profed^am, refpuebant. £>-
xx'N<n'dec vero appelldbanr , qui^ ibi
awanytTo » oicxXMOTfit. Unde cixtcc oi»
KXtiaiav dicunt alibi. Idem Eufet^ius
cap. i^. eiurdemlibri, deConftantio
Conflantini patre^auem I Diocletianx
perlequutipnis inyid ii liberat , xtff fti-
7f T CKXXMOTOiy T»C CIX»C KCtBtXdv. Itg &
lib. 9. cap. 9. 4ibique. Latmi quan-
do^e sippellatione.tfom»/ Dei eaipfi-
gniebant. Tertullian- lib. de IdcAo-
iatr. cap. 7» Tetadieadhancpartem^e»
Iu4 fidei perorabii ingemens Chrifliarium
ab idolid in EcsJefiam 'venire ; de adoerfk"
rid ofiicittJl in domum Dei 'venire, Auguft*
£pift«(}4. ad Aurelium vocat don$us orar
tionum, Atque haec de convj^nticulis
Chciftianormn. Florefcentibus ai^tjan
eorum rebus fuas habuere baftlicas,quz^
licet non minos (Iiperbz , fummifqne
faftigiis elatz , ac pleraque Gentilium
templa qflent, templi tamen appella-
tionem Nationibus reliquiileChriftia'
ni videntur.. Atque hinc D.Hieron/'
mus* Epift:! ad Rjparium presbyteram»
adverfiis yigilantium, capiendus. 24or^
tuo cadaveri, atquepUlutoprdbebJtntex-
cubias ^ utpoB multaficula Dorndtantitu
fimniaret ,' imo eruRaret itnmundifiiinam
crapulant i 0* ctfn^ Juliano perfejjMutore
fitttBoirum bafilicasy aut deflrtteret , W
intjtmpla conyerteret, Quod edan} 2cno
Veronenfis loco (hperius sL nobis hiuda'»
toconiirmat.
WOWEK ut.
1 'KuUafimulacra,'} Lamprid. Ate
Sev. Chrifh templumfacere voluityfutnque
inter Deos accipere, qttod (Sr jidriaxms co^
^taffefertur , qtd templa in. omnibmsj^W"
tatibitsfinefimulacrisjufferatfi^x
H B X A & o.y s..
2 Kunquam palam ioqui,^ Dicebac
antea , /» angulis garruli , inpublko muti.
\ Nempe; quu in locis ((Uxiods & oc-
coltis.
0 C T A V I U S. p^
libere congregari ) ' nifi illud quod colunt & interprimunt^
aut
ciiltisconveniebant: cujus rei xarionem
leddit Celfus ipleapQdOrigenemi. i.
0K9rm ietvnwc iniuf m\ SiJ^Latuti ti-
m»v , xtff oTi K fjtetflw 1V70 Tniiiatf > a^
4iaBtsfjt.tvoi rlui IfnAftnfAfljM clCtoTs ^-
nUu % dttvettv 9 o/Aoioi^ xiyJ^ujuof x/y-
Jixjjoii TMC av/ACtCtULoatv f ^ <^t\on<^lAj
tcc, PoH h/eccumdixij/et 0friftMfos/o-
hmma/tuiciam ctlebrare ^ doffnaia clam
docerey idtpte nm fine cau/ky fid metn
tapitalif pcemt iffit intentaia , ptricHlnm
mc ctmfert cjan philofiplMepnfejJhmm pe^
r»cM/Ar. Sed videtuietiam CsBcUius Ciiri-
iHanorum AjxdCenu refpicere , qua > ne
de fidei myfteriis & (acramentis temere
«liiierereBt coram Ethnicis provide-
bant. Ladantius lib^ 7« cap* 26. H^
eB doSrinafitnBorumpropnetaTtm , quam
Chrifli^ni fiqmmttr S . Hm rufhrafipien-
tia y qfutm Jfti qui fiagilia colunt > vel
inanem phHofiphiam tuentnr , tanqnam
ftnltitiam pamtatemque derident y qma
nen lUfendere hancpMce , atqne ajfirere
nos fiemns » Deojidiente , ut quieti , ac
filentes anfcamm ejus in abdito > atque in-
tra ncftram cwifiientiam teneamusy nec
tulverfis iftos vere »rrfanos y qtdnondi-
fiendiy fid arguenaiatqueiUudendigra-
tia inciementer Deum, ac reiiffonem ejus
impuffoant y pertinaci contentione certe-
niMS, ^Alffiondi, enim te^que rnyfterium
quamfifielij^imeoportet y maxime d nobtty
quinommfideigerimus. Verum illi hanc
tacitumitatem noftram y 'velnti nudam eon-
fiientiamycriminantur, Vnde etiam quaf-
damexecrabiles opiniones de pudicity i*r
tnnocentibus fingunt , d^ libenter his y qua
finxerunty credunt, Egerat La^antius
de icfiirre^one : deinde ea addidir,
quia de myfterio illo , quod ^ gentibus
przcipue ridebatur > in publico diile-
lere quantum poterant abftinebant. O-
ligcnes Ub. i. contra Celfum : tir
^iretdM 7n>\cuti( ofofjtd^i k^u^ioi tb J^r-
f/Oi , Kdjj C9 n-HTt» etUlor IhtfKTlOl/ , J^f-
«A|y 7TUVT0S ? nocfAH lyraxori^ tc x»-
9mp9iy» yifvHTie IhtS y koj 0 i^vfei-
fX%i^f &c. d>9\.d Kdj fjLluj fonBh TD ^tHei
'f diA^nai fAv^neAoy y dpvXKthof y%m
Xtf^tyoy yjuo ? im^f» m r»iv/c vf
Xc^y xpu^foy ilydf 7^ iiffJLk. , vdfu %^i
ATvnf. Deinde qmmam OCCVCtXnd
DOGTd^ fitfius nanunat y coarguendm»
eft hocquoque \ quandoperuwverjitmtr-»
bem celebratior eft Chriftianorumpradica-
tio y quam philofiphorum piacita, Huif
enim Chriftum virgm* natwm (y cru^fi^
xum iffiarat } C^c* Sljdn & refurreBi^
ma tnyjhrinm x ^od vidttur i C^fiP''
ffi^arii ab infiditibns "Juigoridetur^Sliue
cum ita fi habeant > per^furdum eftdo^
gma hoe occulfum appeUare, Hucautem
pertinere videtur ^d (ive LucvAnus»
uve quicunque eft au^t Dialogi qut
^iXoTrtLtfit infcribitur inter opera Lu-
ciani > de. Chriftianis in aurem mutuo
Hifurrantibus blaterat. xdj /^ h^a -rKti^
S"®- mifJtmKu ic lo h 4/9i/e^cv7ac*
%7li A ri etXOM , f^£U/T0 70?; f^tTtV.
Item.: teU Kt<p€txeii ^' if;^ Jtcvnf,
t^lBuQA^OV.
£ IMEN'^ O RS T IU«.
I T^ifi illud qnod colunt O* interpri-
munt y autpuniendum eft autpudendum,\
Quac iiic Caecilius Chriftianis , eadem
objicitTermllianusValentinianis. Tii-
hil magid curant quam occultare quod pra^
dicant y fi tamenprtedicant qm occuUantm
Cufiodist officium » confiienti^ officium eft»
Conjufio pradicatur y dumrelig-ioadfeve^
ratur. Kam & ilU Eleufinia yhjerffis ^
ipfi ^tica fuperJHtionis, , quod tacent
pudor eft. Idcirco & aditum prius cru"
ciant : diutius initiant > quam configianti
cum ^ portas ante quinquennium infti-
tuunt y ut opinionem Jujfendio cognitionis
jedificent : atque ita tantam majeftatem
exhibere wdeantur y quantampraftruxe-
runt cupiditatem. Sequiturjamfilentii of-
ficium: attente cuftodituryquodtarde inve-
nitur, Cstterwn tota in adytis divinitMitoi
fipariaportarumytotumfignaculum livguap
fimdachrm mmMviriliirevelatur»
X ynffao'^
tS M. MiNutii FeWV^is
liietuuht i& fijtura : & ' dum moii poft mortem timnent , inV
terim mori non timent. ' itaillis pavor & fallax fpes folatio ;
redivivo blanditur. Ac - jam , ut fecundius nccjaiora prove-^^
niunt , ferpentibus in dies perditis moribus ) * per univer-
I Ibm ifHon poflf nhHiinmnktmtni,
haifimmorinm ^Wiif.]'Lticiaii. Pere-
grmo fbL ;88. sn^ffic^ ^ liurii Kxc^r» c««<voi^<AfX9irJb^«OTy«va-
6i )i^o<fbUfxow y TDJtfoXolr, dSeifdLTOt
8 iy i(SL}di<pfiovHn V d^cuaV^ > jy IkSms
Mjt^slTn^JoAatf et sroAXo/. Quemlo-
cnm etiam notavitClariiir^Wowerius.
Athanar.de incarnat. verbi Dei fbl^S*
Jti ^giv. mg-SSa^Ttf ot ifBfe^t 'nSxQ/t"
^S , ^oCi^V ^ IdtifetTOf OfaOf Xf i^H^.
>jZ<nf attTOV. Itt^J^ h'^wn'lw7A^f
j^ ^<f>!t<yitA>Jdt» /utmxBaafi , '^ovtov
ft^ hr twih op/Ufltv, )y /xeifTVftt; yi-
viSj' 'fxetlei twri o-^jt ^ dwwp^ ^o-
fcivMff dfn^tntai» Hieronym. de vita
liilarionis cap. 5 . CHm ejjent cmentd U-
trociniit loca, ^ propinqtd Mmci^ue e^us
immnens pericMlttm denttndarent ^ cm^
tempfit mttrtem y titrttortemer^adcret»
RlGAlTlUS.
Dnm mori poH morthu timent y inte-
Wm» tnori non timent,'] £x eodem fenfu
JMartialis » Jkror efi > ne n:mare 9 tttori,
W o w E R u s.
Dnm mori poH mertem timmtJ] Lu-
cian. Pereg. m^reiifs^at dujrtis oi k^ko-
/itiftoftf , 710 /t^ oXov dBdfetrot icnB^.
^raf 0 iy )(gtlet^fofvat ^ ^fdnt , ty
tKGfTK ajJr^c imJiiiftatf oi 7n?\oi»
Her A ibu s.
1 Ita iUkf pavor ^Jallaxffesfilatio
redivivo hlanditur.~\ MS. Reg. Itailiis
pavorem fallax j^es fohtio rediviva blan-
ditttr. Corrupte. Innuitautemmarty-
rum conftantiam e;c ea perfuafione,
<pam de vita deque poenis poft mortem
acternis conceperant , profcdam , quod
ctiam diflerebat Lucianus in Peregrino.
Sic Ecclefia ViennenfisapudEufebium
lib. 5. liiftor. Ecclefl narrat diftipatas
martyrum reliquias , ut vel hoc modo
oixuus xcfuae^onis fpes quippe qus
eomm tolerantiz atque conftahtix.
cauftac0et, iis prsedderetur , hA^ ds
?n0ia>C9 i^' J crfTOidotvc, J^riljuu jivid ,
Kf KsUftw •iaxlyitati i/atf bpnnt^ttM , t^
}(Stiet<pfowat T i^etfeify tioifiiot i^ fiCei
^^t^ MXOVTic ejf 4- hdfetrof, *
Variab Lect.
Paoor (^falUx^s filatieitediviv^
bUnditur.] MS. p^voremfi fiJoUtU redi^
RlOAlTTUS. t.
Ita iUid p^oremfalUxJ^esfilatiare^]
diviva ilanditur.'] Sic omnino legitur in '
exemplan : dc eleganter Minucius fub
perfona Ca:cilii ethnici dixit , Fallai
^s blanditur Chriftianis pavorem : &
blanditur, inquit, folatia nefcio quae
rediviva. TertuIUanus lib. de Aniina^
p. ^44. Quiesfiaemoperisblanditur.
W o W E R u s.
faSaxJpes. jSimili modo ridet Ghrl*
ftianos LUcian. Philop. & tnter Mia ip-
forum xfVdtc eX7n<A£c. ita enimcUiil C«-
cilio appellat.
OU2EI.IUS.
Ita mitpafjor ^fjJUx fhesfiUtie rf-
divi^-jo blanditur.'] NeqUehaBcle^ol&^
na , nec iiU quanl MS. reprsefentat:
Ita itlit pavorem f\>esfaUaxfiUtia redi"
viva bUnditttr. kc iruftra hic eft Rigal-
tius. Legot ItaillisparMremf^axfpef
filatio redivivo bUndttur» Hoceft , p3t-
vorem & confternationem,qtcim Chri^
ftiani , ex crudeliffimis gentifium tor-
mentisfubindeconciperent, fpes(far«
lax, ut eam jom quidem Caecilius vo~
cat) Iblatio illo , quod aliquando maxt-
m4 cum glorii refurreftun finc , efticit,
ut pavorem illtim nihili ducant.
ELMEfritORST lUS.
5 Per wnverfum orbem. JTadtus 1. 1 y .
Annal. p. 1 59. Plinius EpifL 98. ad
Ttajatu Tctt^xL Apotog. &i. Sc ^7*
Per
■ O c ^ A V I u s* 8i
iiim orbem fecrariaifta tctemma impiae * coitionb adole-
fcunt. Enienda prorfus haec , & execranda confenfio* 'Oc-
cultis fe notis & mfignibus nofcfant ^ & amant mutuo pa:ne
antequam noverintt paffimjcdamintereosquisedain \iibt.
dinum religio mifcetur : ♦ ac fe promifcue appellant fratres,
&fo-
Ptv muvtrfifm wbtm*} Ingcns Chri-
ftlanorum maltitudo. Teitull. ApoL
Bxtemifianus ^0" Vffira omnU hnptevi'
mus , urbes > uifdds > eaflelU , m»nici-
fid , tmcUisknld , a^ra ipfr y trihus , de-
dmatyfdldHmmyfimitwnyfurmn* Idcm:
tihfeffkm vkifirdntur eivUdtemindff^y
mei/leSisi ininft$lir ChrifliMnts , emnem
fixnm, 4itid;emy ceni^wtem^eMmJU-
gnidttm tntnfyredi dd hec nmtkfnvKgriHt,
cadem lib. ad ScapuL & Chcyfbft. de
BabyU mactyrc
1 Coiiioms,'^ ChtiftiailOnmi COBtdS^
Ulpian. ttUigia» Acnob. cwnnSentiaiU*
apud Eufcb. Hift.7. »</kfuSic 1%*^ A
0tu)o/^c mmS^'» 11 Hc Tc^ ju(Kk/ufv« Mt-
HsitAioUs.
2 dcctdtiefi notie (y infirnahus m-
Jcunt.'] Vide poikeas Stcnesdeniquenm
notaculo corporis y utfutatis ,fid imtocen-
tix Mc mtdeflidfiffto/kcite Jegftofiimm*
Wt> wkaus.
^ llbidinum retigiemifietur*'] Theo-
ph. 3. ad Aotolycum : i^mUrmv «c
x9tfaU ifnitmy «entc ittc yvMiliiMi/i%~
HElt A i0us.
4 ^cfifrenfnifcutdffelUntfrAtres^
fi/ores,] MS. Kcg. fromi/ce, Pehacau-
tem appellatLone pluca .oblefvabamus
adTectulL Apologet. cap. 59.
£l.MSKHORS'tlUS.
^c fipromifcuedffcUantfidtres^fi'
nres.] Kon ab(bne (tifpceatuc Caecilius,
ilib fratrum St roconim appellattone>
vclut libidtnum qifimdam celigionem
milceri. Impucatt enfnr'6cprof^ni(a-
cro hoc nomtne ad tegendirfurta ^ ice-*
leca pa^im utcbantnci BLhlis ad Cau-
num fratcem , cui pec illecebcam ftu"
pcum fuadet apud. Ovid. Lib. 9. Meta«
mocph. fab. 7.
Convtmeus Fenus eB dnnistemtrdrid
noflrist
Slmd tkeat , nt/ammddhmi tf tmiBd
ticeft
Credimns , &> fiquimut magnoruM
extmftd Dmum,
"Hjtc nos dm durnsfdtffy dut rtvertntiM
jdimd f
*Auttim»rimpt^ttitdntnmdbptcdnfl
timtndi.
Dutdd frdttmo fnhnmintfurtd tege'
'mur,
m
Theophilosl.^. ad AutoiycumfbLi66w'
^ch'f^^ 7^ <^ Ni^tfC fuvpttv dfk^n.
fWitc HK Af cKiyNdiic van dyokmy ttf-
dponvwv xtvofc x^^ic ^W>«df , i^ ^^Mf
vetB*&^ 'oef;(5c7i5r NxtfH , ^fjtdtltf «tfltA r
4Ar</Sc avxo^dJtlHrmf ifAdify tkc 3t9-
otCeic jy ;^i^tt»if jytXKXctrKC ^ao-hSv-
ruf afKOifdtdwdrmyitattcmsytuteU':
taf iyTf , t^ :2J5^opqt /u/f ^ ^twifiufp
It) /utluti jy 'Ttitt idituf dJ\x^tui av/xiut.t^
ytv&^,KtiuJ7ieiBuM\of ty tifA.hakiof^'m-
tfwrorepxaiv Avdp«9rfvttv «^VItS^ «/cc^c»
Ideft: CumfisfnidenSfdqmdnimofluttof
pattris, Stquiaem nequdfnam moverisd
flultis homtnibus y qui tt dvtrdrtHgione
vams vtrbis dvtrttrt motiuntnr > Htqtte
iis obtpnftnfrefltiduifli , qmfdifi Hosy qui
Chrifitdnt nomirtotttur y cdlumniis ontrdnti,
^junt noflras uxons tfft ctmmtmts y C^
fronnfiuo conaddtu ms Uti criwnnanturJ,
liis acctdity quod crimimnAisvtrtuntp
quafi ntc d profriisfir&ribnsnobistemf:-
remusy verum & hasinceflatiladinete^,
merdrio aufk violenms, ifiudfrdterea &*
crudelijumum tT immdmfiimum efi , quott
ntbir inttndunt ctimtn y dum impio^ ort
81 M..MiNucii Felicis
& ibrores » ut ettam non tnfolens ftupnim interceilione /a-»
cri nominis fiat inceftum« ' ita eorum vana & demens fuper-^
ftitio fceienbus gloriatur^. Nec de ip(is ., nifi fubfifteret vc*
skasy ^maxima & yaria &'honoreprasfanda{agaxfamalo^
quere-
gttmtmt, msve/cihttmdmst^ihus» Vi-
de Lipfium tarlar: le^on. lib.2. cap. i.
Wowertum in notis p. 1 1 r«
OatKiiias.
*Ac fi pnmifcMe appeUmt fiatres t!f
M^i^es,] Hl^abs^reCaKiUusClu^a-
Hos ai t fe(e app^llare fratres ac (brores ;
^touift CQM^ bvcgipndUbwetiwin-
tcr lalciva & gpa»7wcj6crant. Xta Petro-
9ius i. Sinvnfifiidij^ ffmipamtmaf^,
^ hocprimMm Mm^^timmexpertam ; co»-
eiti9itiUy^mie9rr\S9rwem> HMbes.Xy
tn tjuidem Pratrem » neque m*fipnt qtut-
rere yfid tfMfrriuhH ^ Ser^MmjJkfta-
re. &pa(nmapu(fillum. Martiaiis;
- JS^»aredefitte.m9imarnfratrem9
l^e te Qtrmenion vocnn Sororemu
StcapudXtagicumFhxdra, cum ano»
zem (uum voecunde incficare vdlet»
ait :
Matris/Hperkum eit nmenyt^ mmum
potenst
Tlofhos humUiusnomenaffeEiusdetety
Me "jel Sororem Hipp<^jtte, veLfamulam
"joca,
At multo aTiter fefe res cum Chriftianis
Kabebac , qui , non libiditiis , (ed cpm-
snunis regcnerationis , & mutux cbm-
tatis cauSalufconominibusatebantur.
W o VE a us.
Pronufiuf appellant fivUrts acforojrt^.'^
XAician. Pcreg. o niA-Mim o ^efSiT^
t^etaiy etutify as dJ\x<poi TrdvTt^Htf
AM»xa>r. Redc vero Csciiius g^. fra*
trum y 6c forarum appellatione mipra,
tc li bidines augurdtiu ita enim pro&-
nis haec nomina u(utpata. unde Mar-
ciali nomioa nequiorc'^. lib. 2. epigr. 4.
fratrem tevocat, C^firor^vocatur, Cur
vos nomina nequiora tatigwttf Itaapud
TibuTL Fetron. Sc alios. Quid vero
cau(x > qubd (acra haec nomina ad amo-
xes , & UbidUics tnucesiat ^ docet Scbo-
jia(t Lycoplironis s tit ^kwz dJix^c
id ifaTi)(sli Tnnian, aj yS f poiyTvc ^<»p«-
reiauf XiyHmr dJi>i^t fMt y j^ cmU
H E R A 1 D u i.
I Ita eernm 'ihfm^^ demensfitperfit-*
hofieUnbns j/MMf«r*] Nota efithctsi*
Totam pietatdm ChiifiiauiiB vSanitatia
&; dem^nus darnnabanr.^ quod comt.
noUifr c^^s taaoiubus(iibnixam , (ed
fri voUs tanttaa & inambus perfiiafionif
biis addiAam esiftioMiefit. Fana igjk*
tur fiperfiitlo dicitur hoc loco, Sic iiiL
l^gMie Sk MvccUi'. S^lms dixit laodi-
K^f > Sl^ efi l Depffuifiie vanasfuper^
•J^tiems i^ adcrati* Deiu^s Imperato^..
\res eukrmt l. Sic td Edims Mazimimr
■ \sanKt¥@^ fAsOeuoitiSiSc h^tu^^ /tc««
1 70.161:1! , ubi plura , awtj 3ta , obfcr-
vabimus, Idcirco igitor (cripruras (a'
cras appdlabaht inanes isrfuperyacuas,
In agone Felicis EpffcopiTuotzdcenfisf
Cui tegatM dixity Sluare firipturasnm
tratlff itutnes & fitperyacuas^ Additur
.Demens , quia pictas Chriftlana nihil
laliudcxiitimabatur quam mera demen-
^tia] qua dcrcdi(putatLa6totiu8l. 5.
icapi 14. 15. &18.
2 \Jaxima ^ "jaria C^ honvepr^
/t»</4.]Arnobiustib. 5. OhjeBantur^ue
pfartes iUa , qmepudor comrnuuis abfionde-
re f quas mturdis "jerecundidlexjuh^^
yiM/ inter aures c^asfine venia nefas eftf
at fine honoriiute appellare prafatie, Vide
(is qux ibi ob(etvamus. Impodtum aii-
tem iis cft qoi. in MS. Reg. (criptum
netant maxime nefaria. Scd. ne ob(cr-
vatione» cjuiinodi (xpius argueie coga-
mur> leiftoremmonitumvotumusquc
nocantur in Notis VVowerii tanquam
e MS. Reg. ea omnia habenda fal(a^niir
^nobisetiaaMOQfinneotucr
Maj»-
O C t A V 1 U Si 8j
qucrctun Audio cos ' turpiifima: pccudls ciput dfini confe*
cratum
V A K I AK LlCT.
MiTxrme nefarit,] Ita MS. & Fnlfius
tiifinut. $ab. nuucimaC^v^rU, malc.
£lMi^y«Hoik$t tiis.
• M.tr/W nrfuruiy ^ htinre ftrjtfandd,']
Vldc obfcivat. ad Araob. lib. ^.fbl. io8v
WoWIRUt.
M4jr/fiwc!r««rViC.] M5; Mkuritfir »f«
fxria*
Oiiz ilittf.
Eth9H9rtfrstf4mdMfiig4*fm4l9^m^
tnr.'] AfnobiiksUb.^^ S^mij inter Mi$res
eaflof fine vemJ n^fdi tfl > Mtpm hthm-
hts appelUn pr^fiuie. Qtdndllail. De-
claniac. $. rxmr hnrnpthditnsJknRif-
pmU dnribm,
Wowians.
f tHrpifiima ptcudis eapni.'] Capnt
a(int, five, ut Tacit. eflSgieftiamnui-
iis , quo monftiante fitim depulerant,
Jttdaeos adoiaflc pluiimi veteium ttadi-
dfiunt. lei oilgtnem iabulis Involucam
mnatTadtusiib. 5. Plucaieh. ridicule
ejiisrationemquxfitSympor I.4. At
longe gravibia^ quaeSuioasexDamO'
citto Hiftoiico refcrt , non tantnm Ju*
dxos caput afintnumcoluiile^ fedho-
ftias quoqoe huminas ei immolaflc. Ea-
dem repctit in Tudas. Scd mendacium
diluit Jolcph. lib. i.advcrfusAppion.
Ab iis ergo dcriVatum inChriftianos
tanqiiam Judxorum traduccs. Huc pcr-
tincc , qiiod is qui vellet reiinquere Tu-
dzorum reiigioncm, aiino aloo venc-
retur pct eoium (ynagogam, (blcnni
(abbatidie. Suidas in 2>/ia».
EtMENHORSTlUS.
THrpifiinue peendittcdput.'] Appion di-
cit, Judsos caput afini in tcmplo collo-
iade , & di vinis honoiibus confeciade.
lUum fccutusDamociitusspud Suidani,
& TacitnsUb. 5. Hiftoriarum idcm af-
firmarunt. Atque inde prxrumpnim,
Chriftianos , ut Judaicae rcUgionts pro-
pinquos , cidemfimulachro initiari. A-
moliuncur hanc calumniam Jo(ephus
Ub. 2. concra Appionem p. 541, Tcttul-
Uanus Apolog. cap. 16»
H B K A I. D u s.
^die lostnrpipimMpecndieeiipntiifi»-
m cenfictMtnm inrptM tie/cie yw perfutfio'
tfe vmtr/ifi.] H»c decairimnia plura ob-
(ctvabamus ad TettuIUaniApologcti-*
cum. Nota 9L\xtcmnefci§ tjnn iftepta per»"
fnafifne. SanC pttfmtfionrm aliquando
appellabant, quod aUbi prafHmptionemt
qua de redicdiamusinCommcntario
ad TertuU. Apoiogcc. &Digrc(fionum
lib. 1. Settsj^perfmfio opinio cft qtiam
^s pnrTumput acUbipetfiiaficopina-
tionc vana & argumcntis dcftituta.Pnt-
demius in hjrfnno Vincentii t
Dicff, Ubtnter •ppet.im t
f^otivd mors iB martyri.
Bff ifid "jobift mnimiut
Ptffndjitfnit rjdmtds.
Sic diocbat Lncianus in i>crcgrino ^c:
Ghriftianotum ^xn9o<;>ef/jt Sc iide , qiia
de animoturtt immortaliratc accarnis
rcfiir^c^bnc (untpcrnxafi, 'mfrtWa.m
7S *t/T»ff e/ n.ttxojki/uiovtt , td fi' oXov
tiBtivoLTvi tfft&r , &c. Nota 7nweix«OT
otvrsf , quafi idpiJcfiimpfcrimtantum
«c finc latioiie ccrta fibi pr rfuafcrint.
I Qpod autcmiUidcChriftianorniTifidc
falfo blatcrabant , id Chriftiani dc ir
(brum (bmniis acdcUriisvcriflimcili
xerunt. LaftantiusUb. k. c.i[\ i. Cww
talitus non ccngredi , O* <iifput,tre cmten -
dimtUy hos ad veritatem abinept.tpci'
fuafitm trddHcere , ^m ftngnrnemf.tcibuf
haH/erint y quamverhajufimtm. Etl. -.
cap 6. El inhacperfHaftmephilofophottr.Kf
qttapMant animas ini et ire.
Ou z K r. lu s.
Tfirj'ifi'm/C prcudrr caput afini xm-
frcratnm. iQood CaxiUus hlc veris Chri-
ftianis cbjicit, verum qiiidcm cft dc
•Gnofticorum Cx(ccrand^ hxrcfi > ho-
rum cnim nOnnillU Deum Sabaoth A-*
fini, aUiPorcifigiiricxpreflerunt. Do;
qao (k EpiphahiiR : ^^em H k 'SitCtui9
0/ u , (frd fA^i^^lw i^f oi 3 ?j[?*^*
Undc Gentiles, qui pafllim horum alio-
rumqUc hxrcticorum detcftanda flagi-
^ tia, iH ▼ciosChriflianosttaduccbant,
F a opi-
9^" M. M 1 N u c 1 1 F E L 1 c I s
diripiant, ati maria confumant : an humus contegat , tn flmt^
ma fubducat : cum cadaveribus omnis fepuitura 9 fi fentiuntf*
poenadt: (inonfentiunty ipfa conficiendi celeritate medi-
cba. Hoc errore decepri 'beatam fibi 9 vt bbnis^ * &
perpetem vitam raortuis pollicentur ; ceteris > ut injtiftis,
pcenam fempitemam. Multaadha^cfuppetunt, mfeftthet
orario. Injuftos ipfi>s 9 ma^ nec Maboro^ jam doicui*
^uonquam etfi juftos darem ,. ^ culpam tamen 9 vel inhocen*
riam
higemttm. &* ^ande t^ virile , nifi iftud
iffe difcinxijfet, Seneca Ub. 8. contro-
Verd controv. 4. Omnibtu natitrafipul'
tfiram dediti noMfians idem {biBiu qui
ixpnlityfipelit. Suffixortm» corpolta cru^
eilwinftpMlttmmtfitam deftmmt \ eos^ ipd
ifrtdMrtmtmrypetfMfimerdt, VidcCiccr,
Hb. I. Tufc. quaeft. fbl. 15 2. & feq.
OUZ El lUS.
Corpus nec interfit tttrum ferd diri-'
piant , an maria tonfamant , C^.] Sc-
xKecadefbrtuit. Ketned. S^md interefl
ignit me anftra confimat , dn tetttpus ont-
mnm fipttltnra. TtXes. ti tm^ifi vw^
^g^C KaLttUldUjB^Vttf, M ^KTTO KtWOS JCCtTet-
fi^Silwdj , ^ fWr» 'f >«c 0V7U \flra xo-
Cjcxfflr, M JtatTopwpcfityTttvarewMaX^rOTry.
Lucifer Calarit. lib.M6tieiidum eflc
pro Dei filio : S^ntmn ad exitnm nihil
intereft , clofOo an lanceA moriar 9 <!p*c.
Prudent. Romano Maftyrc.
Katn membraparvipendo quopaBo ca-
danty
• CafiiracertJtlegeriatitrafiM.
Inftat ruina , ^d refihendtm eH^
rttat.
Tiec diftat iffiesO*fidictAafarjiant,
%An corpHS dffvm lah^r tefper tor^
queat.
His paria Lucanusr lib. 7. in Cxfarem,
qui infepultos cives in Fharlalii reii-
quit :
Kil agia hae irJi, tahefnt tadafoera foU-
vat
iAnroffuhoHdrefert. •"•
ELMENHOa 8TIU9.
t BituamvitmfibipUketnim^.iyvit
Theophil. 1. 2. ad Autolycam fbl. 148.
U fcq. TertuIL dcTcftimonioanisui
cap.4.
Heraldus. ^
BeatamfihirUthoHie.]ltA^6cntOe»
lenius , ncc aliter faiptumin MS. Bye|»
Ibidem poilea j»0f^ivf pro mffrfiw/ •
VariabLbci'.
2 Et.l FulviusUrfin. nt.
} Z^ro.] FuIt. Utim./4^rf.
£ t UEN H O K S T lU S.
4 Culpam tamen "jelinnoieHtiamfkt^
trihui, fimentii^plwimorumy etiamve"
ftra confinfio eft.] Chriftianos bona vel
mala , qux in rebus humanis fiunt^ iatd
aflcriberc , impudens , imbrobum^ne
mendacium cft. Nam nihil sque homt*
nibus inculcant, & prefllus commen«
dant, quam ingenltum nobis ^ Deo
libertatis xlecus : deteftantes £thnico«
rum profanorum impictatem , qui ho**
minem ad Dei imaginem conditum^
tam infeliciter iati violentia Sc peccan-
dineccflitatcdevin^Amiputant, ut is
etiani pecoribus inviderc cogatur. A-
nianus in £pift. ad Horontium £pifi:opt.
Prudentius contra Symmachumlibw z,
pag.4C4-
— ■ necfata reatum
Imponunt homini , fid fit rens ipfi
fuopte
^hitrio jpldcitumque nefas r&^fa^A
rependit
Impiafippliciif, merito mnfirteperem*
ptus.
Origenes in ixagm* lib. 4i%c df^^t
fsL i;7. £t io Jecenumcap. 16. Hc^
nU.
OCTAVIUS. 5>p
tiam ^ fiito tribui * fementiis plarimorum & ' ha?c veftra
*' confen-
Ikiil. ^ . fol. 368. Co.nciliQm3racaren(e
I. cap. 9. Cyrillus lib. 5. ih Johan. C5.
Euf<;bius prxparat. Ecclcfiaft. libi.6«
^ap. 5. & feq. Leo ?apa fenn.7. de
mttvitat. Domini. Augjoftin. Itbroi.
contra Fauft. Maaidunim cap.5. Ju*
ftinus Martyr apolog. pro Chnmar
nis2. fbl. 62. &feq. Cnryfbflom. in
Epiflol. Pauli adCorimh. i. capite i.
Homil.2. didt , fati do^rinam plenam
cfle injufHcia » plenam crudelitate,
plenam inhun&sinitate. & tom* 5» o-
lat. 2. de providentia ^ & in Adta A-
j^fk.cap. i2.HomiL27. diabolumfa-
lum introdmdfle > ut homines ^ beo
averteret & in infernum detnideret.
.Homil.44.in6.cap. Joh. EuangeM.
htttm planetollit> in^uoipficonren-
tiunt Neme£n]s «fei ^ijnaf «fdpaVv
<Kip.35.&req. Gregoriusliazianzenus
carm. 5. de Provi£ntta. IfidorusxPe-
Infiota lib; ^. EpiiL 54. ad Apoctam
Sophiil. &adPaulumepift*i9i. Cle-
mens L8. recognit. Auguftinus tom.4.
lib. de 2 1 . fentent. cap. 3 • & in Johan.
Tra6t 8. foL 54. Honfiiitm Chriftuswm
habtdt qtied dppeUasfatmMtfed nectuy nec
920, nec tpdftpMm hminwn* £t Tra^ 3 7.
foL 195. Oficor tmimnoneJjletfttHMfH»
non erederesfatmn. Haec veterum ecclefic
dodorum defatofententiaefl, txq^
Uquideliquet, CaEciliuminmanifems
mendaeiis aperte calumniari , dum
Gtoiftianis aflcribit » quod ptopclum
ikit Ethnicorum. Ita enim Mercur.
TrifmegifhisinPimand. c. 12. Se^ 5.
^ium luum Tat. alloquitur. Ei^«tp-
fcim 7S 9»rm 78t tp)«e , a^xvovy udj
«Tfltdo? , 8Ti Ktutov '^^ av/JiCouvi»
^HfAAfD cT^ xdf 70 juexov 'mtlifftww , 70
^raBw, xduj ^ rSiv Jpdi , h<t mtBtf 0
^^ 9 071 ScT^fff . Vertit Frandfcus
Fluuas : Fati nnmnim y ^fili > cmtBafimt,
epera: ac fraterhocftthilcorporeorumne-'
^Mebonkmnequemalumfiericofrjemt, fa-
u ttHtemfiAntmn eU 1 em 9 ^m mde ^»
foti y acideomolitt&t ntpatiatmry ^itod
fitffertf ^Hta patravit. Nec hacfiiriofa
opinione contenti.| fed progreffi ulte-
rius , in tantam vefanlam prorupcrunt»
nt ctiam ipfos Deos fiito alligarcnt,adeo
infeliciter> ut nonimmetitoquifpiam
brutorumconditionem mcliorcm quam
Deorum dixerit. lu enim Seneca lik
de Provid. cap. 5. inquit ; X^deft Loni
wi ipraberefejkto. Orandtf»latinmeft%
otm mm>erforapi% jSlmdqntd efi ^fnod not
fic "jpvere^uflit , fic mori > Eadem necefii^
tati & "Deos ailigat y irrevocabilie humdm
na pariter t^ divina curfus vehit, lUe
ipfe onnuumcmditwacreSwfcriffitqid*
demfata , fedfequitur yfemperparet y fe^
fuelytfjiil Vctus Poeu apod Cicerom
lib. 2. de Divin. pag. 3 84.
Hmdforeparatum eHy idfumumm ex»
fuperat jfovem,
Homerus ixsaJ", IL La^nt. in j.Tbe-
baid. Statti pag. 92. Theodoret. contra
Gnec. Orat. 6. dieprovid.fbL85. Cid'
lib. 2. de Nat. Deor. pag. 3 5. Lucian.
Z^'( ix%r^fMf^ pag» 256. Gregor.
Nyflenus libello contra Fatum.Stobcus
Edogis Pbyfids cap. 9.
Heraidus.
Cutpam tamen "vel innocentiamfato tu-
bui fententiit plurimerum , 0* hac "jeftrd
confenfio eft. ] Hxc cA leOio MS, Reg.
Gelenius ediderat, ^//4»» lieftra corifenfio
eH, EditioRom. ^hacueftram. Hxc
igitur ait > nec bcne nec male fa^ cui-
quam imputari debere , oum ea fato
tribuantur , qua de re plura oblervaba-
mus ad TertulL Apologet. cap. u
buz Et lUS.
t F4f0fr/^'.]-De£ttocllm Gentili,
mm Chrifiiano adi Magnum Voflium
lib.de Orig. & ptogreflu Idololatri«
cap. 45. & fequentibus^egieacpro-
lixedifietentenL
Vasiab Lect.
2 Sententiie.1 fvX^.fententia,
5 Etiam'9efra.'}S9b,(^hdC''jeftra^
TDo M. MinuciiFeliCis
conTenfio eft. Nam qmdayid agimus , utaliifato» ita,voi
Deo*dicitis. ^ficfedtevenraenonfpontaneoscupere^ fed
eledtos. Igituriniguumjudicemfingitis, qui fortem in hc-
«ninibus puniat> nonvoluntatem. Vellemtamenfcifcitaii»
litrumne ' iine corpore , an cum corpbribus ? & corpori-
bus quibus ipfifn^ * an irtiovatis refurgatur ? Sine corpore?
Hoc , quod fciam 9 neque mens , neque anima , nec vita
eft, ipfo corpore ? fed jam ante dilapfum eft* aliocorpore?
ergo hojiio ncrvus nafcitur 9 non prior ilie teporatur. ^ &
V A R lAB LUCT.
I \Addidtit.'] Sab. dcM,^.didtif.
El-ME^k H O aST lUS.
ftd eleBos,] Vii Origen. in Efift. Pauli
ad Rdit). lib. t. cap. t. Ai^plHn. lib.i.
de variis ouaeft. ad Simpiicianum £pi-
fcop. Quxft. 2. Etdequaeft. vet. &novi
Teftamenti tom.4. quaEft. 115. £t in
cxpofit. £pift. Pauli ad Rom. cap.6.
SctncGvis *dfsi <pvotas etvBpeimt cap. i j.
Hicronym. part. 5. Traft. i.Epift.2.
adCtd6phbntem.
RiGAlrius.
Sre pBit '"jeflra nm fffontaneos cupere. ]
Hellenirmus. Suidas> imBvfAm i.';^^-
KonfpontMeos y/hd eleBos^l Paulus ad
jLom. 9. 16. K V SfXoy'^®- Kc/li ?P 'if i-
VariabLect.
5 Sine corpore , an cum corpmbHsJ]
ItaFul^iOsUrfinus.
HSK AL DUS.
4 ^n innovatisre/nrgatnr.'] Itacdi-
dimus aadore MS. Reg. Legebatur
ontesL/Hrgatur.
Sine corpere hocy tpiod fciam. ] Elegan-
ter, ^md fciamy qua defbrmuladice-
X>amus ad Tertulliani Apologeticum.
Vahias Lect.
Sine eorpore , ^tiod /ciam*] Sab. Jtne
€»rpore hoc (jnod/cianu
RlOALTlUt.
Jp/i/rte an innovati* re/ftrgatur, Jtne ^ - — ^„..„
corfore, Hoc t jModJciam^nef, M*] Ir4i9 vitm nan obii^atfitij/edinfodeuo
Sk legltur in exemplari. nifi^UDdali*
ter interpumtimus; ut de tribus quaB«
ftionibus propofitis hxc prima fit : Sine.
corpore ? Sequitur refponfio: Hoc, id
eft , fine corpore refiirgere , quodfiiam,
neque mens , neque anima , nec vita eFh
On-z E nu^.
Hoe f ^dfiiamJ] id cft , certi , aot^
ni faiior, TertuUianus Apologet. c 25 •
CoUtit illos , tjuodfciam y etiamde/angui^
ne Chriftianerum, Idem lib. 2. ad uzor.
cap. j . Sluodfciam nonfumus rioftri , fed
pretio empti, £t ficpius ille. LOcutio
Piautina eft.
"Menechme vigila, yi^le hertle quoi
fiiam,
Ibidem.
hH tili \fenechmo mmentamenquod
/ciam.
Sic Appulejus Milef! 2. Sluodfciam^em*
plis d7* larjocris , O" ceteris operibuslonge
cunSlas civitates antecellimus.lib. ^.S^uod
fiiam y /idei atifue parciioifuii meidocu-
menta perpendifti. 6. S^od/ciam , fiier
periciitantibus uitro f$drjenire, 9. Hon
enim oVMm , quod/cimus > iUud > O^c. fiet
pinnis c>* ungHibHSpartvmperfedlumedi-
d:t% (^intiiianus Declam. 9. SluotL '
fciam , viHi* etiamgladiatoresparctmt*
Heraldus.
5 & tame» tanta Mas abiit tficuta in*
numera ejflHxerunt.] Vulgare hoc erat
Naeionum argtimentum. Ladhnt. 1. 7.
cap. 22. J^oljis autem de reiigione afftr^
Mintibus e^ docentibus animas adaltC'^
l:
O c T A V r u s*^ lot
tatnen t^ta xtzi abiit , fecula innumera fluxerunt , ^ (]uis
unus ullus ab inferis vel Protefilai forte remeavit , horamm
ialtem permiiTo commeatu, vel ut exemplo crederemus?
Omnia ifta figmehta malefana! opinionis , & inepta folati»
i. poetis fallacibus in dalcedine carminis lufa ^ a vobis ' ni-
nuiim credulis in Deum veftnun trurpiter reformata funtmec.
faltem depnefentibus capitis experimentum , quam vos ir-
rita^poliicitatiom^ ' c^a vota decipiont. quid poft mortem.
impen-
finfuy 4f f^trti effe reditttraf , i&tui re-
pwltwy Tf( jamficHla tranflerunt » ^^
MHqtuim mms ab infirid refitrrexit > nt
exiinfi».§JHjfimpoJjfecreditmm i
\y o V s ft u«.
t S^i^ mHS ulUf alt infirU vet Trefe-
Jstai firte remfavit,] MS. nonagnofcit
10 uUhs. Hac fulgari quaeflioneadin'
fitmandam carnis re(uu:ie^onem Chri-
fiianos fatigabant. Theophil. i. ^&
Autolycum. tixyj, ««{ 70 d^nT^dLJ a%
VfxpKC iy%ift^, ^jtc ^ Ai^d? /jiot jlIv
tfet §y*pQirm c« ftxfufy ha. ij^i m-
Elmem H O KST I u s.
Slms unm hUos ab m/r/i>.] Juftin.Marw
tyz Apol. 2. pro Chriftian. pag.51.
lefrecf C/uuif eifet^rm.^vtx^v > elm^A
t^: Minutii ver^a etiam leguntur apud
£a6bant. Hb. 7. cap. 22. *2^bif de re-
fitrrtBione affirmantibns tD* docentibnsy
animas ad dteram nitam non oblttas fitij
fi4 in eodemfinfitf ac figttra ejp redtttt-
ras, Hlnd opponitnr : Totjamficnia trans-
iemnt > qttis ttnqttam tmtts ab infrris refuT'
rexit , Mt exempio eJHsfieripoJfecredamttf.
F^elProtefilaifirteremeavit , horarttm
fiiltem permijfi commeat^.'] Hyginus
^b. IGJ. ^cbivis fitit refitnji^m t tpti
primHsUtcraTrojanorHm attiffffit , peri"
tnrmn, Cnm .Adnin clajfes appUcHiJfint$
i^eris cttnBamibfu , lelaHS Iphicli tP*
^imedea /iliHS primtts ^ tiawprofiUvit,
fKt ab HeBere confijlkn efi interfiFf^i:
fuem cttnBiappilUanmi PrttefiUm» » ^m» | tidtu
nian^ prnuHS ex omtfibits perjerat. Slnod
HXoriaodimia.Acafiifiiiap cumandijfit
ettm perijfe yJUnspetit d Diis y utjihi cumi
eo tret horas cSotjm liceretj tpto impttratOy .
d Tdercurio redttHus tres horat cum eo cd-^
iocttta efly ^od itenimatmobiJfitProttT
fiiaus tiolorem pati nen pottat laotlamia»
Vid. Philofttatos Heroicis foL 63 3 •
VakiabLect.
J[^s timts ab inJerisJ] Sab. quisutmt
ulhuab inferis. M MS. 6e FuL Uifinus
non agnolcunt 70 idlHs»
KlGALTIttf.
S^is ftmts tMus ab inferis. 1 Hoc habet
^ A^ucio Laftantiusomiuadiftioney
uitks. Sed legitur in exemplari. etii
contrarium adfirment quiexcerpafia
venditant nimium credulis.
. V A a. I AJK L.s c T.
2 ^miHmJ] Sabk ttimirttin. male*
Uei aldus.
nAvobisnimirtimeredidif.'] Sententia
poftlilat wmf wM ereduHs y qqpmodo edi»
dft Gelenius. Sed teftioii^ Rom.edit.
quia MS. nihil mutat , reiifuiimus,.
Ous B>> lUt-
3 CaffavotaJ] VirgtL-Afieid.72.
Dixit opemqHeDei nm cajja in vota vo^
cavit.
Ubi Setwa^TiottadinamavotapoJeit
auxiiittm, Ut M^udus Cajfavotay itz
PnidenciQi JELom. Martyte cajft peri^
<55
I lccfi
loa M. MiNUcii FelIcis
]inpen(leat i miferi ! dum adhuc vivitis zfHmate. ' £ccf^.
parsvefb^um&major) melior, utdicitis> egetis,algetis>.
'.opere, fame > laboratis : *&, DeUspatitur, * diflimulati
non vult , autnon poteA opitulari [m, iu aut iovalidus , aub
ini-;
» 0?«n,/«w.] Sai\x;tft,tt,fiaat.
Ml«n . defcribit X!ii,s;j«p^oi Ludan,
Philop. tni^. Ji Tinftx xt^ijixff
■mifi-rie n ami»®. , /iHiHin , TWi
Multi inKi cKriAiaoos paupcin. Ta-
«iin. adv. gent. Theodot. ferra S. Hinc
Uk ;t{fiioT/iK apud s. Piul.i. Coi..c..S.
& 9- Vide Ai^uftui. de opct. moiu-
VAKIAt LlCT.
op^j «jjW.] Wowniw. Sab. lyff*.
J £* Dnupdfirnr, JiJHmJJI.'] Hoc
•igiiuientopfiirimwniitcbantui gcntcs
«dreffiisditifliatios, m conflaterfcri-
fcotibus £cdefialUcisi Uli eoim cum
Tideient Cbriaiaiios malis midtis di-
vetfifque n^iis oppiimi, fxpiiiain-
fiiitabant conim innocentia , dicendo:
SicoiiJieftisDlo Omnipotenti, ifquc
curam veftii gerit, curpeipeii patitur
vos peifecuBones eam aceibis.Sic enim
apud Atnobium lib.i. Cmiirii, in-
^lit , immpMntlifir-jilit Dfi,&-iima
hJ^crt ca^Mifdmi, «fntinc-i^mit^,
tiirjtfirxcvnm, tMptrltcmlimtfititKr
pirfiti Mi Italv t M<pt moi' gtiMr*
fanfnai &■ fi»ftiair*m fiiiirt ! Std
opiimeiUislCbiiftiaiHs occuticbatui; .
Anncait enim Atnobius : Rtq»irimiii
dejctnftiiiieiiifiiir*,, fimiiiicr* t^agitj
lii ixtiHrt, MmmimliitmmaBtiii gnaiSf
tctTtdi imBiiIthiitilpliitiu caKJiciiilii al~
' tmbns , CMf iKnimmitnfi ^tis t&i difirir-
mitiiiii , &■ piactltil , qnibiil ctllidil -M
ngiml txitiiiliilii mullipliet/qiii firlimtt
Cnr linqium, pii-JijbiKt/cimliiviiii
mtitiri tat nmbenm &'siJitiiJiiHimgtr
ntr', in^frtgt, miHiU , imtpJia , pt-
fiiliati4i , fiirilitiiim,/Bmfi'fi,/mpia^
mm, &• pr^iriptitHfmiuunim, aifitr'.
diAi, btllt, ftmidlitis, cAfliftitttu m-
Um, &-fiJ>UtiiiiwiiHitiailiitlfir'jila~
liil Ita Ai^ufliiiuslib. I. de Civit. t>ei
cap. 19. •pjgiiiiiiaifroiitdliCbrijHiDH-
rnm iifiJtdnl, illifin. d.cml , cmtfirlt
iiniiqiiitimfer*tii,nultitrviiHriiit ! nbi
ifiDtHittmli^fiditint.idiifimtdiift-
rmo ,.aim ttlijpitiHiiiHr ,priqmbiu rj»-
■--'-- •lcolmtjiiitc^ejidtjrjfin
tatdmu. Chriflianiautem&iswimci
Deo tumdiligidiixbant, ciuntbiplb
cjftigatcntui. vidcLaftant.l. j.tli,
ilio^iic intct paaes.
W 0 W s ( u 9.
4 Di;/?iW./,B«.-3i.;(.]VuIgaiec0is.
vicium, quo cx3gitjbantChtifKano4>
cummifhiispiemeicmui. SimutDti
'jlfiri pttniis , fi 'j,fi,i anlm tjil , ar
ptrfiaaimtmp^lmnijciitvmiim. H«D
cnim coiura yetba leftn Clem. Alei.
StrOnt. ^ Se invidiam copiow amoS-
Etui
DifiimMlit
.«f
«^■fin/iuf.] Vid-Eulebiusdedemoa-
&3K. Euu^ Utt. 10. deiDoiia. 8.
• • O C T A V I U S. IGtJ
iMaauS eft.Tu qui immortalitatem pofhimam fomnias/cuiii
pekicolo quateris , ^cum febribus urerisjcumdolorelace-
raris y nondum conditionem tuam fentis ? nondum agno*-
icis &agilitatem ? iQvihis mifer infirmitatis argueris , nec fa^
teris? Sed omittc^ communia. ^eccevobismina^s fuppli-
: ciay
lanAant , ^atUipinmd dttrtmeeni , befii^
ififilfdnt y paratMi eft ad omnefiiffpiiaitm
Chrifiianns. ius addc innumeratortnen^
torum & poenarum ingenia > qux folert
tyrannis excogitabat^ proditaMartyr.
A^ EuTeb. Prudent. & aliis , quorura
tneminifife animus horret. ea Une cnii>
delia, & inhumana Komanonntf ju*
dida arguunt y non tamen omnino imi-*
qua, fi liumanaratiaiieconfidetemui.
Graviflima cau(a , qos {«vitiaBt Koma^
norum armabat , qnod pradentiffimi
vin (ciebant > nulla regna firma y &
ftabiiia fine Deorum cultn-> quem rell-
gionem Tocabant. lUa itaque reipufa^
fimdamentiBn pubticae pads , & tran-
quilliutis vinctauA , ieu, t* Piutarchus
adv. Colot. owmftmii. Ayedowf noneh»
9ia(y KdStttHTfAit fofMBMiat , in quaii
Wotrtvns.
t SltmMin '^ikUerit,'] Apul. ApO-
log. imusi Slnetfuerd. AgeLiib.ult.
«ap,T.
Va« lAB LXCT I oir B t.
Pericnl».] Ita MS. & Sabfld editio.
Fulvins Ucfinus legit , qmrqnir». de qua
voce vid. Arnobiuslik. f • advcrC Gen-
tespag.7. Apuleju»Apologia. Agellius
Ub. xo.^cap* I. Feftus in ilnerqntrd,
Hek A X.DUS. .■■
< ilnnmfericnbqnateris.] Nonaufifii»
nius «nutare hanc ledionemablqueli-
brornm au^riutc. Gdenius cdidit,
tjnerqnet»,
KlGA I.T lUS.
Pericnlo qnatiris.] Namquisipfape-
clcuti prxlcntii nonquatiturautcomi*
•moveturl Jacefiant ad Nonium cum
iuo qnerqneroy opakm cxemplads ami- vel minimummiitaretur y. rautationeoi
M.r,. . icgum,&morisimajottbnstraditi(©-
«umtrahdxK, quxfineceipub.damn»
cmetg«ienon potcrat. Hihctllavulga*
xia l^um capiu :> Separatim Dees mm
habeneUsy neqfte mves. £c PofthumioB
apudLiv^. Ub.9. Patmmavemmqne^eta*
te lu^etisnm mapfiratUme datnm , ntficn&
ejetermi.fiieri'oetarent , emnem iUfiipUnam
fiurifieandi , jrraterqnam mtrt RMmane^
abelerent. Jndtcaffi pmdfntifimoswes^
^mmsdivinii hmiumqne)msnihilaqn^
difiUoendareli^md y qmnn nbimnpatrt§^
fidexttmeritnfacr^icaretnr. qiiodfeni*
-per accurate in xcpubl: oblervatum.
ifinc iUa Maeoenatis ad AuguipudDion»
Ub. 52. ut (emper> & ubtque Deo»
xATB^ itl Wrectt oolat , aiioiq^e ad eun^
dem cultum oogat. Auftoces peregri-
narum i^ligionum fiipplictis adfidat»
non tantum Deoium^aua ^ quos quii^
quis contemnit, indiibie etiam aUa noa
IDMQifiKkti fi^ctiaxiyqpQdqui nov»
G 4
^ui iicriptura diiplicnit.
. £ I. M S M H O X S T I U «.
1 Cnmfebrilfnsnreris.lJGiof&i.F^'
irif iivptivc. Prudentius in JUwmoo.
Mttyrepag.212.
; Xmfic imifidUmums nrdet entit^ .
Vtfibris atrefiile venas exedit^
yelfimimapeUisiffusebdnSnsceqfdt^ j
. . OUZS&LUS.
. IFebribns nreris.'] fiafiUus M. PiO-
trept. in Sac. Baptiun. l-n ti/xvm a<d}- .
•fAetn-Mai \n^n own^fAw^ , Tru^n'
'€'fM/^rr^ j ^ife^ete pC^im^fJikant netf~
Wavvixus.
' 3 lEceevobismimeyfiqfpliciaytwmen'
'ta y ty jam non aderanda fidfidfemuUe
icrncesy ifnes etiam.'] Ufitata fiip^da,
•quibns in Chiiftianet (atviebant^ re-
^nfet TeituU. Apolog^ Sic itaspienos
^gid^fidim^^rmtfe^mdm^ i^t
'104
fiumina introducum > mulds obferva-
tionem peie^tnarum legum fuadent,
unde conjurationcs , ^cillidtaecoitio-
nes oriuntur. Paulus 5. Sentent i^
tKTMSi, 0* incogniuu religitnfsindtiamti
exonibtif ammi hotmmtm moveaHtmr > ho^
nefliores de^tdnti» 9 hmmUwes tafite
fumnntur, Sane & apud Perfas capitale
faafft novam religionem moliri , eaque
de caufa complures apud Atbenienies»
etiam iahninas , capite punitas audot
Jofephus 2. adv. Appioa adeoutcom-
muni gentium jure receptum fiierit>no-
vas religiones opptimere , & earum au-
^res delere« Eufi^. 1. 4. Omnes enmh
inquitCicero,5.Verr. nUffenemrjen-'
#!»■> dr Deosjf^iesfiLiretittendasatU'
trantur, quod & ApoUlnis oiaculo ob-
iervandnmacceperant. ItaenUnAriii
Khet. ad Alesu *m f^ajrtw ^yim 'mt
ditB^eo7n$t tmcf^^Snvm ^iig/k vofiftdf
ittcdtioiW qciod&Cic«2. delieg.fi]&
fepetit.& Draconislezi^dPoic^r.
AWBiJk nfuptifott dtKf n/ucev f$fii»e
^re/mu lliice IqdbusrdChtifthni}
<]ui moiea$^ & inmnira majorum &[-
'inaineBta leipubL eyertere videbantur.
l^odnmi i]uoque ooetus promilcui mu-
lierum flc tviironim nonfinefii^done
^dioaisj uade TertuU, Apolo^. f»
€ujits p^rmtmm eanemmtts i becfiimm
€ongreg4ti 9 ijuod & di/perfi , eumjproiat
€um bomeoettttt > etim fni > eum edflieo»-
^reguneurt wouieSfioSiodieettdatfideu'-
ria. Ne dicani gentilium , ofinione
impios t qui dum uiiius Dei adtuai^fiia-
dent > onmium auferunt , quo nflttner
.diocriteF Ub^Mata reipubl fbnda-
xneuta. niiUa cnim res efficadusmul-
tkudinem xegit» quam fi^ftitio* qoae»
£ qua fides faiAcHiis « ad occupandos
orbis ambistts par viituti, & fbrtitudini
4iunlium contulit. Addeludfugos» &
ibbtrahentesfeimpeiiinegociis^ dum
immortalia cogitant , mortalium ne-
•gligen|es> al quibus omnino diver(a Ro-
jnanomm AiMia, qiti cum in de&nden-
iiiSf U piopagandis imperiilimitibus
laborant j, Cbiiftiani abditi tenebris.
M. MiNucii Fblacis
incuriofi honorum, &publicartitilii
tis , Deum colebant ; nec refiftendis'
hoftibus , depeilendc fervituti^ Sc mor-
ti jpares , quippc qui vdutrdifio omni
roDore fiimmo ccrtaminc funeri , dc
fiipplidisrefeofferebant Ommum ergu
ftelerum perveHa gentiUum opinionQ
rei , Deorum , ut Tertull. ApoL Impe-^
ratorum , legum imtur^ toiius minuei , ho-
fles fubUci, heflesgeneriehumanitiaiki'-
mati, nempe quia Romanum Impe-
rium totiiis orbis imperiuma feu, uc
Cic. pcoSylla, StatusorUsterrat arj^
regum, «ctM/fffwMii^vinculumpubiicc
ptds> &utnin.lib. ^.cap. f. delta*
lia, Ommum terrarum aiumna, (^par
rens numiue Deum eleBa^ ^me Jparfa con^
gtegaret iumeriay ritus moiliret, &to$
fopidorumdiftordes , ferapjueUn^as ftr^:
meius eommereio traheret adcoUoqnia , (3*
humamtate homim daret > hreviterquem
una eunBarum gentiumintotoorhepatri^
fiereL Hoik&crganaturx> &humanl
generis , qui hoc imperium evertere co*
nantur , quod Chriftianis falfiifimo cri-
nune oljjedum.. KummiDiodet. hac
iafctipdonci Homine Chriflianontmde^
ietOf qidrempuU,.evertehattt. Omitto iU
lorum. muldtudinem impeno deleado
majorem. Sane TcrtuIL Apolog. sip
inquit, bofles agere veUemus , deeffet »«-
Ui "^s numerorum ,. & eopiarum ? plures
muUrum Mauri , dr %tareomanni , ipfique
Parthi , quam totius nhis ? Hx , &: ali#
caiifi^, quascoUegitTernilL ApoL cuc
Romani magiftratus in Chriftianos va-
rits fupplidis, & tormentorum inge^
niis fxviebant, uteosautfiinditusde-
lerent, aut exempUs deterrerent. Sed
Qhnfliani optantes ea ^ ^ Deus repro^
mittity eonfttfid, infpiratiausUio.aii»-
no cum hacfievidafiidlcconcertanint»
&feUdcxaminepertotumorbem ter«
rarum ukca Solis vias , &OceanilUni-
tes fefe cfTuderunt. Inter omnes tamea
poenas eminebat ignis & d:uds fii^U-
dum; fbrvUe qiademinrumq^e, gra*
viiis tamen ignis ; quod adhibitum cum
atrodusdeUquifient. Hutiusi. debe^
lo Hifp. Scrvom, quidominumjt^-
$>ii«Ki^, ^mfei^eU^a «(mio^ ( lafat^Tivmi^coiibnftiim» FetiQn i^
f9fk4m
O C T A V I U S. . lOi^.
^ 9 tonnenta > ^ etiam non adoranda; , fed fubeimda? cru-
ces: ignes etiain, quos & prxdicitis & timetis : ddiDeus
iile, qui fubvenire revivifcentibus potef):) vi ventibus non;
poteft ? Nonne.Romani fme veftro Deo imperant, rcjgnantj
fruuntur orbetoto , veftrique dominantur ? vos vero fufpen-
fiinterimatquefbUidti, boneftis ' voluptatibus abftinetis:
non
p€nimn frarjifiitium enditimf nhi fiirjis
irafchmir, L79.C. Thcod. de Dccurion.
1. voL C.derap.virg.L7. Cdedelat.
Ufitata aattm brcrupplicia in Chriftia-
fios , & qisdi illorum propria ex A^s
Mart. & Tertidl. Apolog. videmos.
ideoqne & lib. de Anima , patibula &
Vivicomburiaconjunzit. dclib. ad Scapi
Pn tanta inmcentia > fro 'seritate crema-
wmr^ ^M/ed neeficriiegi nechefiefpMd
veri , nec tot mdjejuitir rei f^ni fiUnt.
AmbroC epift. 26. neqiie uno modo &
fiicili pericrunt, iedvariiscommentis
ao^ cruciatus. Continuo tamen igne,
^st. lcntQ & per intervalla iteaoto com-
bufti. coniinui^ecietvaii2,quasnar-
zantTadt. 15. Annal. Euieb. Hiftor.
iib.4. in paflione Folycarpi Martyio-
log. Ronu palfione S. Amphiani, &
Urficii , Pnadent. 4^ sy<^W Hym.3 .
& paifim Martyrum %BtA, hinc apud
Vi& Utic. feffetm fii^endie eremdtuf
eB. Lenti meminit D. Augnftin. in
Joan. "HmecmfiueHciteifidcmMtns
eBinigne, Jin-jiverepenmffnseBiimo
Htn din viver» permiffkf eH y fidtnrde
mmeempidfiueH, Sed quod hoc graviC-
fimo (i^pUcio in Chriftianor {kvietint>
HMi nm ciiidelitatis , qnam irgum Ibo-
mananmi , quibus ita (ancitum erat.
Paidw Ub. 5. Sentent. ad L Cornel. de
Sicaz. hUffcM mrtie cmfatpUemt befiiie
ahjidf mu ernHfiij^p^ iffi mtp wvi
mmiitnr. Ulp. L 6. D. ad L Jul, pecuL
Sci» mnltefddhefiidfdmmnMJfifiierHe^of,
nommlbf etUm vivof exufiijfi. Saiviaa.
de Provid. Ub.7. Utro Mit ficrilegns
4um fijummt extmtnr « fidf crimimlmt
e^mcrp^ditfr. Ma^ etgo & (aaiie^ vivi
«ombiffuiituiia 9c Cihpftjani quiipagi
8c (acrilegi exiiHmad. Sneton. Ker.
Chrifiiaiu genuf honunnm fiiferfiitioms
norj^ ac nudefica. Prudent. ^ifeA n^*
Hym. 10. TertiilL Apolog. Sacriiefft
O* tiu^efiatif rei Conoemmnr. Miniic'
Macficrnfitcriiegiif omnibnf tetritra. Ita.
paflimaliisChriftianimakfici. <{uin'
qnam hanc poenam (acrilQgis irrog^-
tam non fomt exiftimem, nm gtiicente
nequiti^, & (celeribus, quzgraviori^
bus poenis compe(ci oportuit ; video
enim negati i TertoL SeddefaisaUas
plenius.
E L UKN ROftfTlUf.
SMffflicia , tormenta , qrnces CST* igtief. ]
Vid. VVovvcrius in notis.
1 EHampenadoranda y fid fid)eimd^
cmcef'] Cruds cultum Chriftianis objf-
cit JuUaa Imp. apud CyriU. Hb. 6«
contra Julian. K>L i }6.. CrMcit lignnm
aderatif , imagnet iliiut infionte ^ ante
domuf fiiMtef. Aldhelmus de laiido
Virgin. &U^S6. triulit , Chriftianot
fub Diodetiano & Mazimiano Impp.
Ciirifticolascnidcolas appeUaros. Vcrba
ejtts aflcribam : Tem^orHmf Diodetiani
dr Maxhmam Olymfiade 67. ediBif cm"
. deUbuf Catholicafidei enltoref^mf Chri-
fiieoiae tf* emcitoUe mmcifabanA- , ad
thml^teandkmfiattds Ethmieomm cogebam'-*
tnr»
V A a 1 AB L 1 c T*
Etjam,'} Sih.etiam.
Wowians.
2 J^iit^^i^4^^/?BMfx/.]TertuILd(Q
Hab. muL SfeSaadomm vdnftatef. Vo-
pifc. in AureL vehfiatee Indommfie^
nittmno.
£lMBI»R O KSV2US.
HmefiisvelMfUUibuf.} CodexTbeo.
IM M. MlNUCH VEl/tClS
*nbn (pedacula vifitis, non pompisintereftis; ^cottvlvh
publica abfi^e vobis ; facra certamina^ ' prascerptos cibosy
&' delibatos aitaribus potus abborretis. Sic reformidatis.
deos^
doGmasl ^. de (pe^bdd. ^ L ^. dc
pag^. (aaifidis Theatnrtim & Circen-
fium "Mlnptates, Symtnach. Itb. lo. E-
pift. jc)^ 'Mluftatts feemca. Anlanus in
Chjyfoft. Horail. 8. cap. %, inMatth.
Theatri voluptates. Trebellius Pollio in
Gailienls Impp. vvluptates Circenfium,
CaiHodor. lib. i. variar. Epift. ^ i. f^-
BaeMlmmgattdia» TertulL de fpedacii-
lis cap. I. SpeBacmlortm oolttptates, A-
thanaf. homilia de Semente Tom. i.
foL 841. ^ttl^fAeuieis iiJhva.g.
OUZELIUS.
Umefiii vlitptatibut.^ Ilidorus Orig.
llb. 18. cap. 10. SpeBaaUa nondnaif^r
^ilnptates. Vopifcus in Aureliano lErat
rarm in voUfitatibMs. ubi {luivmus Ca-
iaubonus: Speffaculie ludorum rarointer-
erat. Cyprianus: Homoocdditurinho»
minif votuptatem. Ita apud Scriptorcm
de Exdd. Hierolblymic. theatrales vo-
luptates. Sic Appule j us aliquoties > Mi-
leH I. Dum voluptatem gladiatorii /he-
culii^c. 4. Difftofirtuna/uajjflenaore
publicas "joluptates infiruebat. Ibidem.
lUe tam clarua tamtfie jj^kndidus fubiica
voluptatis apparatue , Cfc.
HXI^A IDUS.
1 '^m ^eBacula invifitie , nen p,'}
Dc his omnibus diduma£fatim eft tum
iq Commentario ad Apologeticum,
tum in ipfis etiam Digr^onibus* De
prxcerptii dbis atque idolothjrtls nou
fesefl.
K I 6 A L T I U S. '
T^en fffcBacula -rjifitidt , mnpampisin^
tereftis,^ £x his con|icete eft quo tem-
ford ufitari coeperit inter Chriftianos
zitus & formuU rennndandi Satanse,
ieculo & pompis ejus. .
WoWEtU».
2 Couviviapubliea ahfijue oo^r.lHuic
probroegregieierpoiidctTeztiiU.ApoL t
GrianAe efidumterosinpMctimtd^eirf^
vicatim epulari , civitatem tabem^ habitm
Mefacere , e^c. £menda : halitu»
E t M.E N H o n, $ y 1 u $.
Convivia publica ab/que vobis.'} Ter«.
tuUian. Apdog. cap. 3 5. Orande vide^
iicet efficium , ficos (y thoros inptUdicum
educerey vicatim epulariy civitatemta-'
bema halitu oMefiuerei vino lutum cogere^
catervafimcurfitareadinjuriasy ad imri
pudentiaa , ad iibidinis iUeeebraSm
WOWERUS.
3 Praceptos cibos.] TertuL de Spe»
ftac. Kon/acrificamuSf nonparentamusm
Sed ne^e de/acrificato 0- parentato edp-
muSf qmanon poJJitmusc^amDeiederW'
dr canam DanAniirum. IdemdepraN^
fcript. adv. HacretApuLMilef!^. s***
crificalesepulits, D. Paul. i. ad Corinth^
cap. 8. Clem. Alex. Fxd. lib. 2. cap. i.
Porphyr. a^ Eufeb. pracpar. Euang^
lib. 4« cap. 4.
£ Z, M £ N K O R S T I t|S*
Praeerptos eibos , & delibatos altaribus
potm abhorretis.'\ Pagani deiacrificatis
(k parentatis cibis edebant. AmbroC
in Epift. Pauli ad Corintki. cap.8* -D#-
piebe aUqui adhuc cumveneratioue/imu*
iaehri manducabant de/acrificatis^ , Api»«
lejuslib. p^Metamorph. Intridimode*
ndmu adiumfiKrificales epulMtnmfacef*
dtUmsconutabat, Porpi^iuft4sfei ^bn^
'^oii s/«4v;^vHb.2.foL2^. & 28-. Chiy*
(oQl in I. £pifi. Fauliad Coxinth. c 8;
Homil. 20. foL 490. ..I^tmis poe&
aAroiL pag. 2C2. PhilodelegttiQiiead
Cajum.Pfabnusio5. £iiiebiusdepraB«
parat. Ecclef. lib. 4. cap. 4. Hietonynu
in 0(eam lib. 2. cap. 8. & 9.
'B.16ALTIUS.
^rMCerptos cibbs & delibatos dtdribuM
petus.] Idolothyta, lacrificata ailt psH
reiiuta^iknficaksepiila&
1 Km
O c ¥ A V I a"s. ■ ' I07
cleos> quos negam. 'non lloribus caput ne&itis, 'ncMi
corpus bidoribus honeftatis: fierervatisunguentafuneribus:
coro-
I itte ctfiit mimi •taitii.'] Rina
•iiiJgV^i. Temdl. it cctt. nul. Cleia.
'Alcz. nsiJh}. ]ib.l.Flill.Ub.ll.A-
Hm fihha cafiit atHitii , w arfui
lUrihishtiufittii.] Clcmcas Alacmdi.
Jib. 1. Padag.cap. 8. iTnjarni 3 ji,u»
]S eic ■ A»i( ;^ |ia9u^'dt. TenuUian. dc
CoronS. Cnr mJJ»r (^ciiJKr riiit Chri-
ftiwnm •h/iroftimmi , r.n iU^ ffwn
B.riiird dtfiadil , ^u /rnw anmm i/>- .
fiiftin4 iR. Idii^hiicfnmifrii/iniit
I HmctrfMitJmtmi.yitigaetrdi£a
Taiiiu uaftioui cotporii, Sc tniicim
dbi , Sc poius. Atheti. Pliu. Ludan.
fi|igiino. Plulaich. Sympof. Adliibici
autcm potillimuin imguenca fcnori
pellendo, ideoque Sicibismilccbuic,
ut halituin.oiiiexii^lunecantnAum
peUerent. Plin. lib. ij. cap. 1. & 1. 1 1.
HmcarfKieiUritiiihimfiMi.'] Chli-
ftianiiiritmungucDionini, nt mioinK
iiecc^iiiin, & ad Hbidina indtan-
tcm, omninn tdpueninr DoOcCle-
ineniAlciaiid.lib.1. mi<ltty. cap-S.
'Clir;fbfl. tom.1. condon. i. oe Lazaio
fbLiiii. Sc fcq. AihaiuliQideVligi-
niiucfbUSt^.
.} Itffiraiiiitiiipmt/ifimtriiia.^jret-
tul. <k IdoL PigmH iMl adfttntit
flfnltv^MpifMHl. A^lOf. Scimil St-
.- titifflimtj Cr ernmJimmtTaiCbti'
llUm, fiflHl-dil PttfBim , ^ta
fmii-gtiidii. FtndenL Catbem.
ReftrWii mi^miiH fienritmi.] K~
nius lib. i].cap^i. iji^imtmm htni
is:idJefimSiifrrtiMtnaifit. Enniiu:
' ' -■ lArai/ O-
Firtnlcuj de citoic pto&n. icIipcA
pag. 7J. VngiifOmnfirsdmirtiiii ,t»~
f,r-jd imriiuiii. AinoHmlib. T-p.^S.
tiiiKt Dmm tmaltriimttiUilliidrJ^U,
(»« jlmriimi iffi ftrftmartnitgiii^
fijHliitit ctlltiit.ifftfam, malimi,
ipfi ^imii e,«tnil^y.t &f,^tfiMg.
iiif, oftrii oifinimemtMfitdijm, difam-
din/idtli4rntmMiiditvittimti nemmiJM
;» f^trmiidi^lartitfiefiUfiim/JMK^
jii \d«ttMttfgnt, Im-jU Miqmb^fuit
aiaufimxii. ApuLHomec. 1)lm/. n.
v.dSc ApollomortuiSaipedonijcoi-
fus ainbio&uogit.
cfi , videtutque » . „ ..
tioiifle, ei boium enim liminfaai
p.igiiial^Em> JoftphumpolllnAoii-
bus fiiis piTcepilK , ut ptcem Jsca-.
bum viti funQum aiocnatibiis condi-
rcnt. EtpaiiUopoll JotcplmipleGmitl
i:im.ibAg)Pptii*cotlclitiHl^tuiGeiio-
icos cjpice acicmo : 0']p "wy^ TISD
int*lD:n'l £f nmtimitBJiftfhmitKi.
tfnima &dtclmtmHt, O-emeimliif-
/rn; riuH AvnMribif , rffi/liiiitpimrci
"■ ^-lyf*- (^omodo autem Agyptii
corpoia defiiilftotuni condieilnc > roul-
tis lefemnt Hetoiloiitt lib. 1. Sc Oio.
doru! SicnlraBiblioth. Hift. lib. t. c.%.
Anid TodHM «Kique niiftucam obti-
M. MiMucii Felicis
«o»
« uq' i^nv «u-rt i6o>/«» /aid ? ittai-
^THT.uUc IS» i^ Tiiil\iai«t.
EtnHattbzocap. t6. com. ic.&it,
nlnChBftui Muiz pecciakii, k quj
D peifufiu, pieEaiemlmikii]:
$»yin
n^nc
. xiicn» y& miTM tJ yuue^ iviv i^ V
at/fiuVF&t fjit y «^e Ti tfn^nMf /xt
imlKni, Tian&it )9 mos dciiide&ail
ChilAiaiios, & fkpiHime k paiiibus
tiDgiflll. Temdliaiius Apcdog. cap.41.
IIm fltnf MB imiiimi. Si .At^t fnr-
rmii»r jfcUnlsAtiftKfii&cdrBufndi
maai Chrifii^nii fiftliindii fnpgm,
^Kjm Diii fiamgvKiii. Idem dc Rdiu-
fcaiODC Cltniii PriaiJitinm&ctrfi-
m tmdic^dcaadinuittiifipiilimnimtitli-
Uir, (p-mt«iBatiiliiftqi>I^MIIir. £(in
de Idoloiuii^ loquciu de aiomMis.
Eiitm hemimim, ail, idpigmtai4mt-
tUcindi*, wfci ijmifiiritifiifiriifituiii
^faliKrii Hfnl fMni, Clcmcns Alcaandi.
lib. 2. Pzdag. cap. 8. ^ )£ va-if/jiTfs'
Xeil^( ^ ^Uf«F, nMtf "' BVfiClli-
nut , ^TTinsit. Komanii quoquc
nnfluraminoituiinuninufufiiillc, ci
eotum (ciiptotibui obfeivate licet , cu-
jufiiicHii uantonis pntet aliosmcmi-
neiuiiiFliniusSceundu9Ub.{.Epifl.i6.
^wt pifpiB' nefrimrrr '^jirhii , ijibintKm
tliOHmi iffam priutfitMtm , ^mdlnfi-
ftfi , MirtirilM , Gmmna fntrif irn-
^nturia fhtcia Tnrit & Uitpnt* iir O-
dmiimfmdmiiie. Ofidias^. FaAoi.
; OfmU^iiiiiiflicmlfijiiifiifmiiifiii.
: Imiin jrMe idtmli
Urfimf^.
Macetlib-i. ad Lcgcmmcelimini Hz-
leditltum : fimrtii fumpliu ^idfiliir
iragitmiB. HiiKiuii.TatHiUs:Sti-
HJt. q,UDlb IOMI9. txa[a,<IIAHTOI.
Tinitn. ■ufFiiio. tni. (lur. Wb
apud CiccioiiemUb.ileL«ibus. tlbt
Sirailii imBiirii , ut qmbufcEiin [dacetf
niliil aliud, ac Follindoiumfainilia,
guibus offidum citc cadaTcia polluia
ui^cSEcuuie. AliidiainclcganTc-
tatc ViBiaium in {ciTOiiim coipotibui.
Oc unAiullo<]uitni ^uqiK Appt^nt
Apotog. Etfiliuej- cafiim&iiiffnhxmt
tlUr^lpil id ffmu odini fimeri limlim
imflu 4rbilrlni, cum 0- rmdiumiiit*
fatMnr &■ ftciijki*. AUuJit lucfcfik>
nllimm pocu Maitiaiis :
VnpmUiimfittir Imiim didifii
Cm-ji-jii, hiHifidaUiilfcidifii;
Biiftlfi ,a , tiat iliri & ifarin i
Q^nmcmtt, &-iaipiiirFibidli,
Hifjm mihi mtttmu 'jiditmr.
Aliln;
Vijiiiiitiimhiitidi Biai^iitm t kk V-
iBe haiiM H
'i hnc tHi lld
n
Kecfblummodoui^, ...^ . _„
vaii tblebant coipoia decellotum. Hine
Vii^tiiis .Ablmiiaiim kVnavimiMXi-
jungitJE.ndd. 6,
Citfiifipii Imimt fiigimii &■ la^iiitt.
Sic apud Eoripiifcm in rlicenillls Cieoa
Joc^n acceiGi, ui fiUum fituia de>
inOumablua^
tyj Jl' KJca /tmfiy}MI
A'^>^Zuf X titiltrljji , Imtc
A.'jTi , flBolS.iJ Ji inW imtmiJi
Appul^us Milelknnn 8. Tiac frtftr*
fMBliini, rmfan Chmiiti acaititi^mt
infBi aUnliim imitififnltiiri iUJim BU-
rlti pttffiiiam cmJK^m rtddidtn. (Jol
abliicndi tinis ctiam tn pciinitjvi.Ee-
clclU inlet Chcillianos obtinuit. Legi-
tuicnim A^i. ^.com.^T. Tabith^
Tlcifitnifbmconlidlimlotamfiiillc. Et
TettulltanusApDlog.cap^i. hincqiio-
qitc capiendus. Kt» irjir dHnaUt S4-
'iiar ni &titSim&diimfitdiim.
mii,}nnrh>mfiih«i, &■ fihiri,
fa.c mibi & ainrtm &fiaigdimt fmtli
AiVrrr & f^ttrt ttSiUrjttmmjmrlimi
I C*r«»
O C T A V I U S« XO^
^ coronas etiam fepulchris denegatis , ' pallidi , trejpidi , mi*
lericor-
Amiquioxes quideiiiClitiftiani^CQro-
narum fionimque ia repukxa (paifione
pcnitusabliomienmt, idqneliic^Cc-
cilio intet cnmina objidtuc Qiwd
edam a Juftino MartyrevideteHcety
qui Ub. 1. Apolog. iic ait : hnf /a^
•rMtXtiV iifAh Ip^Ti , Sn ^ «V «Ji^e
vfAtf aiCofxn dtKc , fiM w ^d«Mfl*
uc kgit Clarifl: Menrfius, tui^ W«e
<^f>o/uf V. FoAea tamen Chriftianot ab
hicfimpUcitatetcceflifle, acrofis • vio-
lis, Uliisaliirqiieflorlbatdeiiindotum
tumulot adrpcxfifle Uquet ez Piudeati^
hymnoin Eifrqfiiit Sanflbomm ;
Kof teSUfivibmmf effk
Fieiis &* fimde^qumii
ThtiimKjm & pi^fiucM
Quod & teflttutilietonjniiusEpiftoll
ilU, quamadPammaciiiumrupcrobi-
m uzoxit (aidinc dedit. Ctttn mtuiti
fuftr tmtmUs fn^ngmt JfMfpmt vfWW/.
ro/as , liiid > pnrpm-eojqtit fSres O* doU^
rempeBeris his Jffiais cmfoUtntm, Solen'
ne autem fiiit Gentilibiis ooronit , flo^
libus , fertinaie mormorum (epijchift
ornare, quodinfinitbpxnefcriptoaim
locisproMiipoifits Leonidast
M» fiieS^ y fA,n n<^W U^Snetu^^
Mji^i re 9i/p t^^^v^ *if f^f^ « ^i
Wyjf.
Aufbntus in Epitaph. Cami. ^5.
SpMTge mof dtterest C* edtr» farlm
»ard§
Hog^s <y iUdereftsB4dfmApmi*
ceis,
Vli^UusinCopL
Slttid attrri itiff^Me/eruas iem eietttU
ftrtai
•Aime cormtMt» w l^de ifia tegim
Slc Euripides Orefte :
U^onpsaus.
i CerehM fijniichrie denigaiii,'] Hn-
{« mprit meminit Lucuui. Kigtino:
if /Sf f cdkNi«t( Iautmc iMxitf/c^c ffbJiue-
X«ec «tvdA/«{iv. ScSeytbsL: lifMyari^^
|ut , jucf if fwx» ;^/Mf trx^ a/x* fri-
irxcif yt dei. eadem «fe2 ? f?ri /bu<8>»
#ia»em»y. Quanquam verba O^vU,
gaibus hiice reipondet, innuant haec
pocius demortttorumcoroniscapienda
ElMEMH OlST lUS.
Coremde.etidm fefiUclmi demgdtis.']
TibuUusUb. j. Eleg.i6.
— firtifyue fifHlcimiM
Omabit,
Cicao prO Flacco pag. 518. CatUime
fipMkhmmflorihm omatHm. Hieronym.
ad HeUo<k>mm Epift. ^. cap. i. 4*0-
ifffiimqmmtorinwrbdprormuperef &*
fsiper tumtdmneymfiansjpdrffre , toiies
iMcrymisimpfentMrocHii, Incon{biat.ad
^■ammacl^um fiiperobituPaulinxuso-
ris , tom. I. Epift. 16. cap. 1. £oL 70.
C^eri maritifiiper ttmmioscmyigiimfiar'
gtmividasy rofa*^ U^yflerefipiepnrpH'
reos y tr dobrem peBorie Ins^cUscen-
fildHtiir, Pammachim nofler fimSamfa-
fOilUm effafM^ wneranda , eieemefyna
baljamis rigail tnspiffHettiisaiqneoderi''
hm fi^et ciner^s ^nie/cetttes. Apud Xi-
phiUnum in Domitiano foL ^20, ^ari-
dis (epulchrum flpiibus & ftondibut
pmat popolus. SuperCurdumqooque
apodLiviumUb. y.pagwi^S^ certatim
niiges tongerunt. In Viiginex & Sci-
pionts funus ab Romams fioies (pai-
Q}8 , teftantuc Dionyfius HaUcainaflT
lib. 2. Antiquit. Rom.fbL9i7. Cice-
10 Ub. 2. del^b. fbl. 541. PUii.Natui.
Hift. Ub. 21. cap. 3. Viden. Ladant. in
6, Statu Thebaid.pag. 206. Ludanus
Chaionte fbl. 71. TeituL de coiona
miiitis cap. 13. Libec infcriptionHm
lodspluiimis.
OnzBiius.
CVW^ ^^MNt fepniArif tle»egatis,'\
ti% M.MinuchFeLicis
fecreta rimari. fatis eft pro pedibus afpicere 9 ^maiameini^
do&is) impoUris^ rudibusy agreftibus: quibusnoneftda-»
tum intelligere civilia^ multo mads denegatum eft diflerere
tlivina. * Quanquam > fi philofophandi libido eft ) Socratem
fapienria? principem ' qmfque veftrum tantus eft ^ fi poterit»
^ imitetur. Ejus viri » quoties de coeleftibus rogabatur, not^
jre^nfioeft;: 'Quod supra nos^ nihil ad nos, ^Merito
crgO
fOMIUtTt. 9I0C Q 18^ 7 «tifiip^ j /JLifeM,"
ElMBMHOaSTIUS.
Definite ceeii pUgdj,^EDDim apud Cl-
cer. iib. 2. de Divin* pag. 3 89.
. Sltted^antepedeinemo^Bat^ eoeli
fimtantutplagMs» •
Apulejus de mundo pag. xoi» ,Anim
pere^mtriaMp/MMtfer ceeliflagMi.
Ouz II X us.
Cali pUgdi 9 ^ mimdifMtd tfficteta
fimmJ] ^cimusAvitus.
Bditd 'oel ceAe 'oel terre tnerfit prcfimdo
MimMriy inque fiicrM KtHnra imm'
pereiegej,
^c PlacatusFUKgyr. ,Arcan«m ceelefte
ttB§art»
E&MBNKOKSTXUS.
X Tidaxime indoBie 9 impoUtis » iWi-
W.] De inlcitia objeda Chrifiianis^
vide quae obCervavi ad ArnoU lib. i.
pag.i5.&3J.
RXGALTXUS.
2 SlHanquam fi pkiiefipfjandi iibido
eB.] TotanstcdeSocrateperiodus^ ut
cft in • exempiari , atque etiam in cun-
Ais editionibus , fupra modum oblcura
cft & perplexa. £am vero quifquis at-
tente perleget , mutatis interpun^oni-
bus extricabit ut notuUs prosime (e-
i|i]entibus declaratur.
Varxae Lect*
' I i^wy^^O Sab.^iy^»f.
Meuksxus.
4 Imitetnr e)Hs 'mrt.'] InterpUDgO :
hmtetur, BjnevirifO^c*^
^yowBKUS. ^
$ Sljted fifra nos,'\ Ladant Ub.|«
cap.19. Xenoph.4. A^iiofAim/ji.
EiMBNHOKSTlUS.
S^fifra nos y mhil ad nos. ] lAdBUit§
lib. } . cap^ 19. Celebre IteeprvnerbeHm Se^^
crates habnit : Slnod fitpra nos > nibii td
nof, Hieronym. m ApoW. adveirtut
K.ufinum cap.S. *I^am nt tibi /aolm ejfi
"jldearis , ^ apttd Caipnmianos difiipidot
doShinagloriam teneat y totam mihi Pby*
ficamoppome: MtfinfhaSocratieadEthh»
cam tranfiens , dixerit : Sluf fnpranos^
nihii ad nos, Vide Xenophontem Ub. i..
Memorab. ioLyio. Theodoretum con-
tra Graccos Orat. 4. de Mat. & Muud^
fbl.6o. (jeUiumUb.14. cap.j.
RXGAlTXUS.
6 Uirito,^ Hoc eft» MetitoSocrfl*
tes dixit, S^mdfuprams y mhiladnos*
Qixx (equuntur ita perducenda fimt ;
£^0 de oracnlo tefthnoninm mermt pm^
dentia fingularis , idcirco uniwrfis ejfe
prapofitum, mnquedomniac»mperi{fit%
fed quod nihii fi fcire didicifet. lUud
vero y qnod oraculum idem ipfe prafenptp
per parentheUn inCerendum eft , hde
modo: SluanquamfiphiiofophandiiibidS
eB y Socratem/kfnentiaprincipem (pdfyut
"je/irumtantuseBfipoteritimitetnr. Ejut
yiri quoties de caieftibus rogabatur notx
re^mfio eH: S^uodfnpra nosy nihU ad nos*
Merito, Ergo de oracuie teftimoninm me*
ruitprudentiafinguiariet (quodoraadnm
idemipfi prafinfit) idcirco nniverfis efi
prapofitumy non qued emnia comperifiet^
fid quodnihU fe fiire didiajfet, ita ten*
fiffk imperifiafimemaprtidaetid eSi.
I D^
O c T A V I u s. ir^
Iffgb ' de oraculo teftimonium meruit prudentias firigularis;
■quod oraculum ipfe prarfenfit , idcirco univerfis ' efle prcci
pofitum , non quod omnia comperiflet , fed quod nihil fc
/cite dicUciflet. ita > ♦ confeffa? imperitia? fumma prudcntia
"cftw Hoc fonte defluxit ' Arcefilar , & multo poft Garnea-.
dis
El UE Vlk OKST lUS.
I De oractdo tefHmmtttm merwt pru-
ientiafingitUrit,'] Valet. Maxim. Iib.3.
capL 4. Socrates n«n fiUtm hennnMm con-
fenfuy 'oertm etUm ^foUinis f^racHlofA'
ftentifimHSJudicdtHseH, Galenus (o^-
tftfrwt.os "KoyQh t^i 'Rte liyyftJi foL 4.
Libanius Sophii);. Apoiog, Socratis
Y!%'6(i^, Plinius lib.7.cap. 54. Ori-
gencslib.^.comraCcirum. Thodoret.
orat. 2. contra Grxcos pog. 24. Fhotius
Bibliotheca ipl. 671. firmic. ailron.
lib. I. cap. 9. Cyrilluslib. 5. contra Ju-
lian. Imp. foL 117. Soltnuscap. 7. Au-
guftin. de cohienni Euangeiift. lib. i.
cap. 7. Dip Chryibft. de exiiio orat. 17.
foL 2 27. Padanias Atticis foL 20. Ci-
cero liU i. Acad. quxftion. pag. 7. Ju-
ftin. Martyr in cohiort. ad Graccos p.26.
Ternillian. ApoLcap. 46.
W o w E R u s.
1 S^uoJi oracftlum.'] T« Oracfdum
Kom. £d. delet.
Var iA£ Lect.
S^didemip/epnefinfit.] ItaMS. &
editio Ful vii Urilni. Sab. quod oraadnm
• idem iffi prafinfit»
Hbkaldus.
j^W eraculum idem ipfiprafinfit , id-
tirco umverfis ejfif.] Planior eiTet fcn-
tentia hoc modo^ idcirfotmt^^^i^rfistjfi
fi prapofitum. tioc igituraitMinucius,
Socratem ipium, oraculum, quo ho
minum fapientiftimus fucrat nuncupa-
tus, iu accepiile atqueintcrpretatum
efic, quod ipfe nihilfcfcireprofitcre-
tur. Juftinus Mattyr cohortationc ad
GraBCOs: iMn^^w^^^iawnta^f^h:)^
«rvT fip» ^ l<^}» , 071 T xoi^y eLrdp^^y,
«t fM tauQ to^amt^fJtXmi iiS^iy^ , ttM-
»p» OT^tfTOT^ «lirtff 5 OTt « fCN O^iidLy
hH ohfjiaj tiS^iVffj. Socrates fitpientem fi
idcirce ajebat nnncupatHm > tfuod cmm cc-
terieaqnJenefiiHntfimnIentfifilre y ipfe
fateri pon dnlntaiet , niiiil fcirf fi. Sic
enim dicebat, Hoc nnofipientifiimMs-vi^
fu4 fum > qnid qtta nefeio , ea neqne ntt
fcire exiflimo.
Ouz E L lUS.
Jlnod oracnitmt ipfi prafinfit, C^v.]
Locus roendofus, & qui doifliinmoruni
ctiam Virorum ingenia crudavit. Cui
an medelam hic noiha corre^one
aliquam adferamus, do^ores judicent.
Rdlituo itaque : Slm oraculo ipfe per-
finfit j idcirco nninerjts fi effe prapofi-^
tum > »0» quod omnia comperiffetyfdqncd
nihil fe fiire didicijfet. £t lic fententia
manifeftafit.
Variae Lectiones.
3 Seefie.^ Tiy? Fulvius addit.
4 Corfejfu imperitia.] Saban)S> con*
fejfe imperiitia.
Elmenhokstius;
y tArcefila 0" Cameadii & .Acacle-
micorkm tt*ta dtdtitatio:] Johaa Saref-
berienils Policratico libro 2. capite 22.
Mnlo cnm ^Acadenuci^ definguiis dttbita-t^
re y quam permciofa fimnlationefiientia,
qttod ignotum "jet abfitnditum efttemerir
definire, lib. 7. cap. I. ,Academici i'i-
tantes pracipitium falfitatis , in eo qni'
dem midefiioresfitnt , quod defeSlumfunm
diffitentur y O* "> rerum igiwrantiapofitiy
fere de finptlis dubitant. Xluod qnidem
longctutiusefl y quamitKfrtatemeredep»
nire. Cic in Acad. Sc lib: 3 . de Orato-
re, 6c iib. i. de Nat. peor« 6i ^lutarch.
adverf. Coiotem fol.iiio. Arnobius
lib. 2. pag; i9. liidofiisHiipalenfis 1. 8«
Orjgiuuna cip.6<;
H * udrce»
it^ M. MiNUcii Felicis
dis &c Academicomm plurioionim in fummis quseftionibus '
tm dubitatio y quo genere philofophaii & caute indodi
foffunt , & doftigloriofe, ^ Quid ? Simonidis Mdid non-
ne admiranda omnibus , & fe&anda cundatio ? ' qui Simo^
nides cum de eo , quidy & quaies arbitrai ctur deos ab Hie-
rohe tyranno qua:reretur, primo deliberationi diem petiit|>
poftridie biduum 'prorogavit, mox alterum tantum admo-
nitus ad junxit ; poftremo cum caufas tanta? mora? tyrannus
inquireret,refpondit ille, quod Cbi, qiianto inquifirio tardiof
pergeret,tlanto veritas fieret obfcurior. Me& quoque opinio-
ne, qua? funt dubia, ut func, relinqucnda funt: nec tot ac tan-
tis viris deliberantibus temere & audaciter in alteram partem
fe-
OUZEIIUS.
^rcefiU &* CameaHi^ ^ ^cddtmi'
eorum tlubndtio.'] Cicero de Oxatore
lib.^. ^rcefilasfrimHmy^Polemenem
attdierat , ex 'Vdriif Platonis librii.^ fir-
monibuftpte Socraticis hoc nutxime arrp'
'f*ttty Mijil effe certiy ^uod aut/epfibMy
4ut animofercifipofiit^Et lib.I. Academ.
'Qipcft. Jircefiias negahat efjfe ^md^putm
quod fciri pojfet y ne illud quidemipfum
^Mod Socrates fibi reliquijfet. Amobius
coijtra Gentes lib. 2 . Slf*i cunBorttm ort-
ginem effe dicit ignem , aut aquam > non
Thaletiy aut Heraclito credit^ &'c* ^i
mhil ab homine compreheftdi y atque omnia
txcU ob/atritatib«s invslutay non.Arce-
JiUy Cameada^ Irridcnt & refellunt
liorum , ut ineptam & vanam , opinio-
'nem La^antiuslib.^. cap.6. Auguftia
'lib.3. cantra Academicos; uti & Aino-
bius qui paullo poft addit. lUi qui an-
tumant nihHpoffe omnino comprebendi y an
fit "jerum tjuod dicunt yfiiunt ? Huc etiam
iacit illud Lueretii lib.4.
Denique nilfiiri y fi quifjmtat id quo-
quenefcit'
\An fciri pofiit y quam fi mi fiire fa-
teturm
Hunc igitfir contra mittam contendere
carfdmt
S^ cJpite ipfi fiw ii»pitmt tiefliffa
WO WE «U S.
1 Simonidit Melici,] VideCici» (k
Nat. Deocum.
EtMEKHOKSTIUS.
SluidSimonidis Melici,'] Cicaro libLi«
de l«^t. Deor. pag. i8j. Rogesmequid
aut qnalisfit Deusf auHorentar Simomdey
de qu» cmm quafiviffet hoc idem tyrannm
Hiero , deid>r*andi caufa fiU unum diem
pofiulavit : cum idemexeopofiridiequtt-
reret y biduum petiwt : cum/kpius dupli-
caretnumerum dierumy admiratuftjue Hie"
ro qutxreret y cur itafaceret ? Xljfia quan-
to (inqttit) diutius confidero , tantomihi
videtur res obfiurior,
He R A LDU s.
2 Slui Simonides cttm de m.] Ita (cri-
ptum in MS. Reg. Etfanevocesifias
repetere amat Minudus hoc modo. In-
fta : Sit Milefius Thales ommum prhnue
qui de caleftibus diSputarjit. Idem Mile-
fius Thales rerum initium aquam dixit,
Et fajpius. Sic Apulqus Milef! i.
Theffaliamy Nam O* iUic originis mater-
rnt noftrx fundamenta a Plutarcfx illo in-
clytOy ac moxSextophilofiphonepoteejut
protlita gloriam nobisfaciunt : eam Theffa-
liam ex negotio petebam, Sed eju(mo(fi
repetitiones apud ipfum Cz(arem me'
mini me faepius obfervare.
Va R I AE Lbct.
5 Prorogtfjtt.'] Iviv,XitiuLfr4rogaoit,
t tAni"
O c T A V I n s.
^'5
fcrenda feutentia eft; 'nc aut anilisinJiicatiirrupcrftitio,
aut omnis religio deftruatur. Sic Circiliust & *i-cmclcns
(' nam indignationis ejus tumorem effufe orationis impctus
rclaxaverat:) *Etquidadh2ec,ait,audetO(5favius ^honio
PlautiniK profapi^ , ut * piftorum prascipuus , ita poftremus
phi-
HEAAk,Dat.
T ,jimlrf/mpffftith.] PidpTtttiil epi-
tlKtum. Cum enim (ecnuor (exus fit ad
litperltitioneffl ptopenuor , unde mu-
lieres 'f J^emJhufMftat eifyjryHC dicebat
Strabo lib. 7. (aAe nbi ad (exus infirmi-
ratem Sc levinttem ztatis ^iloque imbe-
ciUitas accefllt, tum nihil eft in rebus
leligionis tam ridiculum tamque abfiiT'
dum quod non jTurpiciatur : unde m-
fJiMTTvt , 'oS^fTtifjtdfm , &GCteraejuf*
modi ab anicOlis (zpitts appenfh legi-
mus. Hinc igitar MttUi* fuperjiitio pro
extremafiipemitioiie, quaquidemap-
pellatione Chriftianam pietatem ab.
Ethnicis fuifte infamatam obrervaba-
mus fupra. Laflantius Ub. 5. cap. 2.
Conf$dtKm ejfe tandem rebns humanfs > t^
tohibita impia &* anili fuperfiitione , um-
*serji homitM le^tinusfacris vacarent > ac
propitiosfibi Deot experlrentnr»
RlGALTIUS.
Tie aut anllisinducaturfMperftitio , aiA
omnis religlo toSatur.] Eft enim in tradi-
tionibusdivinifpericulum y ne aut rtegleRis
iis impia jraude , autfufceptis amltfuper-
fiitione oiligemury inquit » Cic. i. de
di?in.
\V o w 1 R u s.
2 Kenidens.] MS. remtens.
Va R I AE LeCT.
JRenidenS''] MS,remtens.
RlGALTIUS.
^ T^am indintationis ejus tumoriViJ]
Etenim jam ipu fibi (atisfecerat.
Ouz El lU s.
Indignationi* e)ui tumorem.]' Arno-
bius lib. X . 'HuUus tumer indi^tationis in
2>iseB. Vir^usx
— tumoremnisy^trx
Conceffire Deum. —
Hinc irifyjlatmA^^t ZenoVcroneniis
Serm.7. De tribus mieris : tpfum on-
tempfinmt Regem ipu iri fufi.itui foilH
fipties amplius camimtm juftit ince/tdi»
Vakiae Lect.
4 Etquid.] Fulv. Urfin. cc^wV/.
W o w fe t u s..
5 Homo'Ptautin£profapia.'\ D. Hle-
ron. fpecie proverbii nfiirpafle viderat
epift. 49. Plautina famiiia columen. 8c
tpi&. 17. In^jentafitnt Plautinufjmiii^^
O^fiiol^ tantun^ ad detra\>endum, Ab eo
quod Plautu^ ad molas manuaiios pifto-
rifelocafledicitur.
RlGAtTIUS.
Uamo PloMtimt profipia. ] Et tameti
adhuc hzretilUm animo dicacitas 0£ta-
vii , Cscllium tam iuculento dic impc-
giflfc in lapides , eo quod in Ofticnfi
littore lapidem unftum & effigiatum
ethnicorum adoraflct. Itaquc Oftavium
fuum alio (ale defricat; &, Hominen cflc
dicit Plautinaprofapia. quod ptimi qui-
dem frontc ad?iautinostantiimjocos
rcferri videatur. At (ubindcilUmiip-
fiim hominem Plautinum in piftrinum
trudit;, ubitre$fabuIas((:ripfifreM.Ac->>
dum Piautum Varro & plcrique alii
tradiderunt. Hoc veropiftrinenfismi-
Utix probrum torquet in Oftavium Ca''
ciUus obreiigionis Chriftianac fimplici-
ntem y cujus fequaces magna pars erant
idiotx & opificcs ut plftorcs , liitorcs,
& id genus alii. Ait igitur Oftaviuin
cflTe quidem inter piftoresChriftiano*
pricipuum : at iutcr plulo(bplios po-
ftremutn.
\V O WF R us.
6 Piftorum pracipims.} Varro r. de
vita pop. Rom. apud. Non. Pinfcrc»
^ft' piftoris nomen erat , niji €\hs , nai
ruii far pvfebat, Ita q'.iod Terentins
And. inpiftiinum d^ho. Plaut. Epid. Sc.
ft6 M. MiNucii Vnutcis
^nbn (peftacula vifitis, non pompisintcreftis; *coitvivSi
publica abfijtie vobis ; facra certamina i ^ prxcerptos cibosy
&' delibatos altaribus potus abborreds. Sic refbrmidatis:
deosii
dofiamisl ^. de Ipe^hdii. ich ^. dt
pagjm. faaificiis theatnrwn ^ Circen'
fium oolttptatis» Symmach. lib. lo. £-
pift. iq* vdMptatesfieniae» Anianus in
Chjyfoft. Horail.8. cap. 8. inMatth.
Theatri volMptates» TieDclUus Pollio in
Gallienis Impp. wluptates Circenfium»
Cafliodor. lib. i. variar. Epift. ^ i. f^e^
Saeulorttmgastdia. TertulL de ipeftaat-
liscap. I. SpefiaeMlontmwlHptates, A-
thanaf. homilia de Semente Tom. i.
ibl. 841. ^cO^/tAOMHf ii^ytLe.
OUZ B L lU S.
Monefiit volt^tatihut.'] Ifidorus Orig.
lib. 18. cap. 10. SpeBacfUa nominar^Hr
^iluptates. Vopifcus in Aureliano :Erat
rarns in 'uoluptatibHs. ubi iivnmus Ca>
iaubonus: SpeBacdig ludorHm rare inter-
erat. Cyprianus : Homo ocdJitnrin ho^
minif voinptatem. Ita apud Scriptorem
de Excid. Hierofblymit. theatrales vo-
Imptater. Sic Appulej us aliquoties , Mi-
leH I. Dnm voluptatem gladiatorii /he-
ctdii^c. 4. DigMfortHna/M^flendore
pHblica^ volnptates injiruebat. Ibidem.
jHe tam cUrus tanupe J^kndi^us pHhlica
voUtptatis apparatns , C^c.
Hx |'A XDUS.
1 T^ ^tBacHla invifitid > non p.']
De his omnibus didum ii^atim eft tum
iq Commentario ad Apoloseticum,
tum in ipfis etiam Digreffionibus* De
pizcerptii dbis atqUe tdolothytis nota
KlGALTlUS. '
"Hon IfeBacMla -wfititf nonpem^in-
tereflis.l £x his conjicete eft quo tem-
pore ufitari coeperit intcr Chriftianos
zitus & formuU rennndandi Sataxur,
ieculo & pompis ejus. .
WOWSRUS.
2 Conwviapiddica abfijue of&ir.lHiuc
probroegtegiereipoiidctTeitalLApoL t
OfivUe pffidMm terosinpuhiiemHfdttarfi
vicatim epnlari » didtatem tabenuc halMtn
obolefacere , ^c. £menda : halitM*
£l Mjs M H o 11.S ni| s. .,
ConrMa ptddica abJqHe ^jobi^.] Ttt^.
tullian. Apolog. cap. 3 5. Grande vide'^
licet offidMm > focos (sr thoros inptddicum
edncere y vicatim eptdari > cirjitatem ta^
bema halitH obolrfacerei vino Itttum cogere^
catervatim citrfitare ad imnrias > ^uTin^-
pudentias ^ ad tibidinis iUecebrau
W o w E R u s.
g Praceptos dbos.] Tertul. de Sp^
^ac. Nen/acrificamHSi nonparentamfUm
Sed tteqHede/acrificato^parentatoedi"
fnust qtuanm pojpimHsaenamDeiederti^
dy canam Dambnierttm. Idemdepne»^
(cript. adv. Haeret-ApuL Milef 4. S»*
crificales epulMe. D. Paul. I. ad Corindw
cap. 8. Clem. Alex. Fzd. lib. z. cap. i.
Porpl^r. a^ £u(eb. przpar. £uang^
lib. 4« cap. 4.
Xlmenkorst xus.
Pracerptos dbos , & delibatos altaribuf
potm abherretis.^ Pagani deiacrificatis
U parentatis cibis edebant. AmbroC
in £pifi. Pauli ad Corimh.i. cap.8« D^
piebe oUqHi adhuc ctpnveneratiouefimu»
laehri manducabant defacrificatis^ . Apa«
lejuslib. p^Metamorph. lutricHmodo*
mimu adiMm/acrificaies eptdastnmfaeer*
doiibusceemtabat, Porphyxiu»4ifeft ^ftn*
X»c s^4v;^vHb.z.foL2;. & 28'. Chijr^
fbft. ini.£pift.FauliadCocimh.&8»
Homil. 20. ioL 490. ..Hyginns poec;
aikoiL pag. 2C2. Philodei^adQnead
Cajum.Pfalmusio^. £u(ebiusdepiat«
parat. ^cclef. lib. 4. cap. 4. Hieconynu
in 0(eam lib. 2. cap. 8. & 9.
'R16A LT lU s.
^rdcerptos cibos (^delibatot akaribuf
potHS.'] Idolothyta^ lacrificata adt pa*
remata> (ktificales epulas.
1 Km
O c T A V I n's.
' non fioribus captit
deos, quos negatis. 'non fioribus captit ne^tis
coipusoidoribusboneftatis: Uefervatisunguentalu:
.™, 'non
iliineribusi
' I lUt tdfit anmi atSitii.'] RJEUi
'mlgvis. TaiuU. «le cot. mil. Clcm.
'Alcx. ini'J^}~ 1ili>i-Pli[i-l'b.li. A-
tUeii. Stalii. -
HmfimiauctfMtniSilii, mncirfl
tiaribm htaifittis.'\ Clcmciu Ainandr.
Ul>. 1, Fxdag. cap, 8. Sn^anii j ijUir
}« «c iJitic i^ paS v^W' Tcilulliaa dE
Conma. Cw mjjw ifficitnr mit Chri-
uJtnTM difiniil 1 jw ^riAM OMimM i/i-
faflinn i!i, iJn^httptiaufrtfcriiSt
tnmim ca^ti um carjtmrt.
cibi , U ponis. Achen. Plin. Lucian.
f^igiino. Pluuich. Sjmpof. Adfubici
autcni potil&inum unguenu fixtoci
jlianil fiftHtndll pr^ftri I ijntm CHi
' igfmJii. PnuknL Catbcnt.
ttrlirvmi intgiitiud fianibni.] M-
liiif lib. I}. cap. 1. tfi^mlttnm bnlt
7-mI iifioiUi ptrtintrt tirfil. Euniut:
T-tr^mHcffrpfttauif^miadldwt c^
I. idipoik
Ainotnujlib. I.p.^i.
Erj.Bf Dm iiuitr[init*lidUUitfilU,
nm jbmtni iffic fft fi mctrtniiffciift
fidnHtiSt i^tfft , ilifii fMuSii mnmimi,
ipfii divimi emirtBr-jit (yfifinlitfi^g-
•ii,ji oftrii infirmnnitiifinli^j idifim.~
dinit.i tunm m4mLrvit tirr* I iK w imdd
ia ^,tminliffimrnitficfidifiimfjiimm^
fli witrtt dCltgtrti.ldvit nli^bdlf^mit
ai^Mcmucit. ApuL Komei. lua/. 11.
V.6SD. ApoIiomoitniSMpedoiiiio»-
ut halitum.oiiioiiD^uviecontiaftum
pcUeieot.Plin.ltb.i3,cip. i.&l.ii.
'Kiincarfiiitittritmihiiiifimi.'] Chii~
nccd&iium , & ad libtdiDca iodlan'
tem, omninoierpuemm. DoteCIe-
imcns AlciaDcI.lib. I. ^mfiny. np.S.
Chijrofl. tom.1. coDcion.i. dcLazaco
&Liiit. Sc lcq. AihaaaliusdeVic^-
iuiaiefel.8i;.
% HtfiruMiimpimtiifimtriiiii.JTtr-
tul. de IdoL Pifjmintd mbit id f^m*
fifnltvai^mfiott, K^D%. Sdimt Sm-
. iiei,fiHrii, Cr tmiHiflimmiTOiCbti-
Riffraiaii migiiiHtm fimetihiu.') hb»
ungeadi cadavcia fanc aaciquiilimua
cK , videturque ab Je^piiii ocigincm
traside, a borum enini rituinfaaj
Ggiiiilegicur, JoftphumpolUnaori-
\s rais piacrpiili , ut pattem Jaco-
bum viti fun^um uomillbiis coodi-
rcnt. £t pauUo poft Jofcplna iple Cmitt
rimnbJtgyptiiscondinijJ^itucGcnB.
Ccos ciiuce eiticmo : O'!^ ^I?J'I riKO
GIDl^/lD') iD"*TO3in«aO»"1
insiajn'1 £« nmtmiitajififhmrimi
c.-i,!iim &Atcim4m»i, O" cnmcmiiif'
rraieimimmdiiiiii , rtfefiiuitfiiniaii
"> ^-SJP"- ^omodo aucemAgyptii
corpon deCiinaoium condierlDt , nnil-
tis iirlcinm HecodotiB Ub. i. & Dio-
dorLii SiaduiBibUoth. Hift- Ub.». c.j.
Apiid JgdsM (poquc unauiMD obu-
toS
M. MlNUCII FEtlCTS
MiUIe cOnlhi Ci JcMHW Emngelifta
cap.19.com.j9. xxSilJcajNiici^jui^
• i^flti» iO(^ ♦ r«mi »MiTit To ir; a
^ipur f</J^ r/ivpiiK uj itX jiFf , aic )
Vfac iuTJr. IlutCgT frTJn^ua 'F 1'
ftJ.-nn, uS«c tfl^ >$i n7c IV^':
XtexMatthnxap. tfi. com. is. & i
obiChciftui Muiz {ecciBicis, ^ rpi
«gaeiito ^erflifui, ^ccaicoiliudiiis:
im,UKpi\., Kitxil Hna«l n n: i^.
^oWint ^ svv) Ti /tJoT tin iia %
■nfnni. TRnfiit \s mos dcindc jc ad
ChnftLanos, & fic^nime ^ pairibui
ncqptm. TnodliaiiiisApidog. cap.ift.
Timt ^dM M* niiiiiiw. Si ^rMn ipa-
tmrtti Chrifiidnit frpilindit jmjligari,
^iumSiit fiomt^atiii. Idcm de Ii.crur-
ledlope camii: pHiaJtrmt&nrfi-
TA mtSidttaiidimtmii/ifHlhirJmvfi-
de iikilolaiiii toqiKOi de aionia
ttiiam hamiutKi, ait, djp^miiud 1
JiiSndlU, iKiii ipmjin infiiftt mifal,
fifKltnrdiifMfiiiii. ClcmciuAieKaa
Tik 1. fxiig. ap. 8. ■{ }S l-s ifi/i>i
Xei^i' ^ /"'f^ • ifiidt , "■ oufiC
o»a{ , linTriKsiT. Romani:; ijJoquc
naAuiammaituOiumiDurufuiirc j cx
corum lciipioiibus obleivaie licci , cu-
juTmodi unftionis pizteialioimenii-
neiuntFIiniusScam^Ub.5.Epift.'i6.
'^^p^pm txfrimtrfmbit, qHnntimi
• ilfi«tfr»
, ^««lin r
, Gnmiufi-i
'^dturm, fiK iaTHrd&-Uiipinaxir'0
ittiimftndtrttm'. OTtdim^. Fafloc.
I OftmldqiUddfliciiitfjiltfilfiimifiri
^tqm dil ; Iirjltt ^dltr idiml
^rfmfipu drtni naxit —
Macet liU 1. ad Legem.Ticeiimsm Hz
. tediiatum : Fiairil fimftiu diiipiln
^nii^iid urpvit canfi, -jilMt «ifTirnrsriDn
trsgdtiaa^. Hinciaii. TatKilisiSpi
Hft. «UOM- BOHUS.
m. nuT. 8nC
apud Cicetonem Ub.de Legibus. Ubt
Siruilit imSiird , ut qinbufdbim pUcet;
nifiilaliud, ac Polliniloniiiilamilia,
guibm offidum ciit cadavcia polluia
ui^eicSccuutie. AliidicuntlcgcanTe<
taic ViSimtm in faToimn colpoiibus.
De undurilotjuitui^ioqueApptdeiut
Apolog. Eifiliut^cdfidm&mjrThmti
mtrf/^ id gtHMi odent fianri imtiim
imflu driitrtni, cum &■ mtdiamim»
fdrtninr &■ fdcrificii. AUufit hucCefti»
vi0imui poiila Mailialis :
VmffUiitiimfdiHr tvmm dtJifii
CtK-j^, hirt , ftimhilfddifli i
RrifdJfdta,tiiifliTi&ifMrirti
SipiHiicaiut, &imgt<B'f4nMt,
Hic 'jirt mihi mtrtniu 'jijiliir.
Alibi:
tfyjKni(iimbicndiiiimfim.t wc 'V-
i hdc llii liu
nlia^
iBt hJHat »
Nccliilummodaunp, TerumeiiamU'
vahiotcbantcoipoiadecefibriim.Hiiic
Vi^ilius .AbliUimim UVitlliirmiiata-
jungitJE.Deid.6.
Cirfiif^ td~jnt fiigintii & imgiait,
SicapudEuripidcm in Phceninis Cieon
Jocafien acceifii , m filium fuum dc»
ftiQftuniabluat.
iyiif( iiuifuim^}.\iir
A'Ji>-^Uu I'oi(^Zui , t™t
A-in , ffle»'Sii5 Ji liiLlS' lnBimr^"
i^Jr.
Appoleius Milefianon g. rvir frftrt
fjmiliirri, mifirn Chdriiiidicnrdlipmt
•.trfni idilHtiini lautififiiltiirdiladim au-
-1I9 firfilmm ttttjagim nddidirt. Ql4
ablucndi rinis ctiam in ptlmiiiTj.Ec-
cleClinteiChiiAianoiobiinuit. L^-
lim Afloi.p.com.jT. Tabithain
TitiliinAamcot^lmlatamfiiillc. Et
TeiiullianusApDt(^.cap4i, luncqD»-
que capicndus, Km Uim- dUnailt St-
iKmdlilmi ni &mBim&ditmfiTJtm,
.Alltmmld-jirhmtfidhtrJ, & fdlnbi,
ipi^ mibi & colirtm &/kiifiiiium fmNi
Riitn &fdllirt fiHlirtitcnimimrHHm
I Cirth
-ffkm.
0CTAVIUS« XO0
^ coxonas etiam fepulchris denegatis > * pallidi , trepidi , mi*
iericor-
AmiquioKS quidetn Chriftiani ^ coro*
narum flonimque in (epukia Iparfione
pentnisabborruerunty idque hic ^ Cs-
cilio intei crimina objidtuc. QwhI
etiam ci Juftino MartyxcTiiiaeficcty
qui lib. 1. Apolog. Gc ait : ?«ip ^^«ef
f fjUtXMV ifAh t^n , «71 ft9 TBff «Jivc
uc kgit ClariiL AfeurUus » m) ^«/«^
<Hpo/«if. Poftea cunen Chrifldanos ab
Uc iimplicitatececefliile, ac roiis » no-
Usy UlusaUifqiiefloribnsdefundotuni
tumtdoi adTpaiifleliquetesPrudcaD^
hjrmnoin Eifeqiuis Sanftonim :
Kos ttBd fioibmms •JJk
Fitiis ^ fimdtfeip$tnii
Tknlttmqm &* JnguUfdXM
U^mdo fi^tmms •dmre,
Quod & teflamicHieionjrmusrpiftoll
iUl» qnamadPammachiumrupcrobi-
txx uzoiis Patdinae dedit. Ctteri manti
fiiper tmmiles emjtfmm ^mifHnt vieiMSt
rtfiu , HUd , pnrpmeo/qne fltees O* dole^
rempeBerishtsi^cUseenfiUtntnr. SoieU'*
ne autem fiiit GentiUbus ooronis , flo-
ribus , (ertifaue mortuorum fepulchcft
ornare, quodinfinitispxnefcripcoauQ
locisprobaripoffit, Leonidast
M» /uve^ , fM ^^ebnet Ta^ituc pf*
>^Mat ^fft^^itf
Attfbnius in Epitaph. Catm. }5»
Sforge mero dnerest & eien ferlni
nartie
Hoff^s & tMertfisBdlfitmdpmU*
'WOIPBKUS.
t 'CmnhM fifMkhrie denegdtie.^ Hu-
}as moris mcminit Ludaa Nigcino:
ii/S^ i^iiittsieujiwt M^Mlaimt outxa,-
^m^Kiyk^^, hiot ^ udf ^^{vimsj^
Ketf MAj0f. & Scytha: h /Myd, vh ^^
§fue. , jucf II sifM» ;^v^ ^x^ A/^' Kt-
irmj yt dei eadem «fisi ? t^ fcicd»»
matirwf, Quanquam verba O^vii,
gnibus hifbe lefpondet, innuant hsc
potius demortuocumcoroniscapienda
Elmemhokst ins.
Cerends ,etidm fipnlchrie denegdtis.']
TibuUusUb. 3. £leg.i6.
— firti/qne fiptUchrmm
Omdbit.
Cicero prO Flacco p^. 518. Cdtiiime
Jepit/t/mtmfleribne orndtnm. Hieconyni*
ad HeUo^ram Epift. ^. cap. i. I^
tfefctm^mmtorinrieritd prenmiperet O*
fitper tnmdmneymflmsj^drgere > toties
iMtrymisimptentMrocHli, In confblat. ad
Fammachium fiipec obitu PauUnx uzo-
ris , tom. t. EpifL 16. cap. 1. foL 70.
CdtterimdritifiipertnmnioscenytgHmJ^'
^tmtvtoldSf rofds, iilid,flerefyiiefnrpn'
treos y ty delntem pefhrie hisefictistm^
fildntnr. Pdmmdchim mfler fimBdmfit-
vilUm ejptftte^ vtnerdndd , eieemefynd
bdlfiimis rigat i hisfiffnentisdtqneodori-
hne fi^et cinerits ^mefientet. Apud Xi'
phiUnumin0omitianofbl.jao. Paci-
dis fepulchrum fioribus Sc nondibus
omat populus. SuperCurtiumqaoque
ipudLiviumlib. 7.9Jlg.l5S^ certatim
£niges Gongerunt. In Virginex &Sd-
pionts fiinus ab Romanis flores fpar-
fos , teOkantur Dionyfius HaUcarna^
lib. 2. Antiquit. Rom.fbL9i7. Cice-
to Ub. 2. del^b. fol. 341. PUaNatur.
Hift. Ub. 21. cap. 3. Viden. Laftant. in
6. Statii Thebaid.pag. 206. Ludanus
CharontefbL 71. TertuL de corona
miiitis cap. 13. Libec infcciptionum
lodsplucimis.
OUKILIUS.
Ctftnds ^lMM fipniAri^ 4*?'If^^'}
cets.
ViXgiUusinCopl
Slnid dneri ingrdtefir9ds hewe oientts
firtdf
%Anne eorondteois idpide ifld te^
SiC Euripides Orefle :
ff j^9ty*iix4c^«M/'nufeWk'epBC'»«'
2Trf«0«, «cc/ «or^atikQt nfri^it
^ds.
LucianusScythi; »>i>*T3;^/^> «^
>">
M. MiNucii Felici;
ifitJi^t^inJiu, aJ*"Isw3j»'«tJ",
A'}« tC^^-Mliu ir' iiXbsit , «T
. A'm' int «mxSif t *ti;a*' A'e(-
tiS ■nllai •Uhnn i^ fvnr Z Af e-
rimuiliiil
ti/twaf W (rf*i| fSwtr" A'u{i-
XD<lemlilnocap.t7. Leoiud^
Else* ''I irfiTfMfuiunSiS^'»'
XBe™* n«l™ Tif/iCsr ijusi 5»-
tSao£io.ab.^ i-niSiiT 3 W™ «
IiaAlkinoVariai.HiAor.lib. II. i^ 7.
•it: Cfn A'xi Jmi^©' * A';y»iffl( ™'.
fi> inf ^un. Quod & plutarch. in
Akundn) tefcn iDtie»i«fcm hiftoriim
faabet.- tImJ A^^wifflC jiixiu' a^ff^a-
/Ktr^x/mi xa^ /iniiJf 'ntdfaKnuia-
^Qmaj y^lJLihi , aaff\f 19", i9if«Tu-
mt. Sic oaariUsAleiindiumveiieia-
tos efi I dc iquo SueioD. cap. 18- Pit
.idrm ttmfm ctiidittnim^& crfM Msffii
^lixmJii, ciimfn(4liimiftaiir^ijHli-
irtilpt Mtlii, cmni Mrri imftfili 4c
■fiiriimii]}iirfirviHmtiiirS. Quomodo
itCuniuslib. iD. cip. I. deAliaandio:
6mfif*lcnai Cyri in^iifnt : Cmni
Mrli, imfafitA aaiciila,ciatilfKruirM,
ipfi, filim,itii]ianrfiu'jiutkia ,-jrla-
'Si. acdcoadFoetas, quasioteiOvi-
dius[ib.j.Tiift.^ee.;.
Taliiun extinSofiriiliii nupurdfeita,
Drgat rwV Uarjmii hiemWf fiii»
TibuHmlib.i.EI^.^.
viilqiit ttli^nijfiiiitr 'jittni ■onitTiitiu
t4iiiiiidfiifiniihfirt*diiitimml».
Ptopeidus lib. ] . Eleg. r^
^fnei hMi imifiiM4 mihi firtij^
OnuhntciSti , ndnitAimBalidnu.
V?t^iBlib.j.Aneid.
Ktdarriieiitrtlibaiti tdnhifi* Bnc.
ch, >
fimdithimii: JmUBeimtdifia^mMl
Pirrfiiriifaiit ianlfbniacltSafalmt
SakirJmStfamuiltnna, Or, *
Etlib. 6.
Ta UaraBiii nii. vumlnu dauUSi
flrmi
PmfuTii fiargam pni imiimm^
tSs/Vtimaicmmdrmdcmi, •—
JnveiuHsSa^itS.
DH nujgnm nmtriilmum &{mtfi»^
SfirantefyM encti &-i>nmiftifHiiimt
Sk Eutipidcs inducii Eleftmn conque-
lentem , ac iDtmicoium locibitn^
lccQ&Dlem , qui ne moiluo qitidein A-
l^cmnoiu piteicnnu debttos bontt-
les labeii ; oiancfque eiaa , juftis e^
moicfadis, placari:
^''j^ifiKiS-^iiapat iTv/iC^ iiim
/tairftir®-
Ot ■mhnr' 1! ygit , iifl «xjia ^up rf-
fxitCf ■mg^ 3 S^f »#■ dyf^rftt-
tt poftincadcm&buiifenexqidalue-
rat Agamemnonem, in fiimoneEle-
Ara: ^ndit fe, com vocatwideain
acccdciet,ali<]uintumdeviideflexiflc:
itque rcpulchnimpairisipCutinviliQe:
ladtimque illic, qmmopiabatrolint-
dinem , ci vinum libjlie : lepulchtum-
queejiij , myrto impofita, Oiniflei Vet-
ba tragid poijta: hac Guit.
H>.Bn iS *C-n Bgft td^T , mifify'
KaJ ef^iortsiJT Itxour' 'tfnpiaf w
Imii^ n, xirnc itntir, ti ^pa ^-
iTaj^iw iu/iCtt^'i(/tfiSm(juvp-
O Cf A V I U $. jllf
•fericordia digni) fed noftrorumdeorum, itanecrefurgitis
miieri , nec interim vivitis* Proinde fi quid fapientiap vd>is»
<juit verecundix eft , ' definite coeli plagas > & mundi fata &
fecreta
niQi> quem obfemt etiam Philopatnsy
timod tribuereCscilius, quum addic
trtfidi, Sed jquniis potius aut abfti-
oentiis ve^erum Chii^tiaiipQup estt
tribuendus. Beariflimus pater Bafilius
Homilia prima de jejunio : vti^AJovr^
OtfAlOV T J aH/M, 9 HX tis IpJdN^ee «?«t-
xoa^fAn/4m. Quaproptet monachonim»
rium ftridioietat tlk^r^x , f^dii-
ttarbas appellat el^nter Sulpicius
Severus epift. ad Bafuilam focmm:
^gebM mmirtan dnte fi pdfierextinBitt
greges fiiost ptnBa iliitte mnltitMdims
fidiidas twhdi^ atmina pnUiAtd» Bafilitis
in Afcericis ait ttn^ridtM & abftinen-
riam y etfi quiseam ab{condere mazi-
mevelit» nonpofletamen^ quooiam
ea > inquit > vnlm ip(b & pallore prodi*
tur: & quemadmodum fagina athletam
demonitrat , ita pallor 8c mades Chri-
ftimilitem. eif /Tvy Xoi^dif «tpf 7«} , in-
quit verbis el^ntiflimis » ee itS x^u-
'fmS xxTopBHfAwaii oXiydif,it ^ij^^eUnt^
Toic avSfamiv « q «Jx^Tfct «t^ etwmc
4 awwrvp^atf yni^/LfAov Tntti ♦ t^;^orwu
fiiyS 4" dBxnrUu « iroXvaupxiA xali i
^^oid. ^^teSf^TneJ^^ii imi;^i9t*»or
70 xeinaKKHxic ^ ati/uuLV^ 9 lu^ « e«u
«f ifx^niafhreaiBSatit^oid AtxjrvQf
071 dBxnT^e onwc f $i ¥ crTOXttV ¥ X^
s^ cv r M A(d>tvf/di V oijfutr ^ MT*-*
9raX«(i«v «u/tS <f «x^g^.
WowBsas.
z 'DtfiniteeeeUfhiMSifiuisefi^pt^
dihits d/picere.'} Apud Ctc. i. de Div.
S^iioddntepedesnemo/feBdty cadifim^
tantur plagAs. Seneca demorteClaud.
CaUfimtaturplAgas » Densfieri vult, Ita
Ludan. Fhilop. Chriftianos p^ rifum
appellat edBt^Aiivme , & luBtcJutc,
Etmnrtdifatarimari,'] HlnciUerifus
apud Lucian. Philop. ubi ita Critias
Chriftianos alloquitur : vfAt7c '?n<htf-
i
Bmc ck Petto ViAprio lib. 6. Vai. Led.
4^2. Myrri^ ^ GraDcisfuneribusad-
Kbitx* meminitquoquePlutarchusin
Hriftide. Rofisetiam (epulchrad^-
1^1 confuevifle» fubinnttit Anaaeon
.OdkiiepoJht:
16 ii xdLJ voavatf dpxiT
ToA xaj HxoTe dfAtwi. .
"Ceterum lus Coronas, rertaoiie ez om-
Bibus quotquot funt floribus eriam
cp^ipaAas fiiifle> talibufaue mmulos
^ofoh^ veteres manifene oftendit
Sophocles in £le£b:i ,^dum inquit :
.i^ (A) xiy» 001 7»v, oaov xttriJdi'
filui.
E*7ri y^ lY^Bof mt^oo df^ot la^»
O'^ xoX^VMC t| dxfOL; HOffurHt
Thnde ydxautr^ xdf <ofet$t^N »^X«
TlAimv '6a tgiv ctvditfV dnxlw ^-
'refc.
Atque hinc Graecis t^eiTte vocabantur
proprio nominei Auftor Etymologici
Magni: E^ptfC, o ^^wi^ e« Trdrruv
oivBiav nnic vixvat 7m>jif*,vi®* , o^b^
Y^ tpfltv, r2u) y(u}. 0 ipfluri0-/«iy^ i^
7MC. Unide & Uquet Joannem Bapriftam
PiumBononienfem, alioquin laud ra-
io etiam nugatotem, nonnihil hallu-
«nari/dum Annotat. Pofterior. c.115.
ildt , fcpnlcrorum ferta , ubiqne pro fer-
tis ez apio duntaxat tesris, efleacci-
^enda ', folideque h4c de re confiitanim
iri \ DodKGmo Viro Hieronymo Ma-
^io Mifcellan.iib. i. cap. 17.
2 PaUldiytrepfdi.'] Prorfus Hs fl-
inUia' de Chriftianis Lucian. Philopat.
%pa AVdpaf Imxutv^orag , xaj jMtice-
p^iapiivHC 6c quod apud eundem (e-
quitur : 2^0iitov yS , «»ot/ iivdt xv^«v
it>fix/cur dydyifAtv, i^aivovn QfS. Stqi,
«JC 7«t l(^^ IVp^^fVOI , &C*
HlKALDUS.
^^/i</» , trepidi y mifiricordiadigm.']
yidetat pilloxcm iftiBO ChaftiaxKh*
tii M.MinuchFeLicis
recreta rimari. fatis eft pro pedibus afpicere 9 ^maiametti^
dodtis) impoHris^ rudibusy agreftibus: quibusnoneftda^
tum intelligere civilia > multo mads denegatum eft diflerere
di vina. * (^anquam y fi philofophandi libido eft ) Socratem
fapientia? principem ' qmfque veftrum tantus eft ^ fi poteritir
^ imitetur. Ejus viri » quoties de coeleftibus rogabatUT) not^
toipon&^ eRz 'Quod supra nos» n ihil ad n os, ^ Merito
crgO
fOMIUtTt. «WC Q Iti 7 «tifilp^ i fJUiVc4t'
E 1 M B 11 H o a t T I u s.
Dtfimte eoeUfUgiuJ^Ejaram apud Ci-
cer. lib. 2. de Divin. pag. 3 89.
. Sltt^d^antepedeinem^Bat^ eoeli
/crutantutplagMs, •
Apulejus de mundo pag. xoi» ^Amn»
pere^naridMli/Mntper cetlipUgMi,
Ouz III us.
Cali fUg44 9 &'rmm4lifMta^/kretd
frhnm.^ AlcimusAvitus.
Bditifoei cedo^oel terre mer/k prcfimdo
MintMriy inqne /kcrMKatnra irmm'
pereleges.
1&C PlacatusFUKgyr. ^Arcannm ceelefte
fimari,
E&MBNKOKSTXUS.
X "kiaxime indoHie^ impolitie , rudi-
Im»} De inlcitia objeda Chni^ianis^
vide quae obCervavi ad AznoU lib. i.
pag.i5.&3J.
RXGALTXUS.
2 S^uanqtiam fi pkile/ophandi libido
eli. ] Tota naec de Socrate periodus y ut
cft in exempiaii^ atqueetiamincun-
€tis editionibus y fupra modum oblcura
cft & perplexa. £am vero quifquis at-
tente perleget , mutatb interpun&ioni-
bus extricabit ut notuUs prosime (e-
i|i]entibus declaratur.
Variae Lect.
' I -QSf^y^^O Sab.^iy^»f.
Meuksxus.
4 Imitetnr ejne mri,'] iQterpuogO:
hmtetnr, BjwvirifCrc*
^yowBKUS. r
$ Slnedfnpra m/.] Ladant lib.|«
cap.19. Xenoph.4. A^iiofAn/ji.
EiMBNHOKSTlUS.
S^/iipr4n9Symhiladnos.^lA6tulti
lib.3.capkT9. Celebre hoeproverbimn Se»^
crates halntit : Slnod fnpra nos > nihil ii
nof, Hieronym. m ApoW. adveffnt
K.ufinum cap.S. ^^i» ut tibi /ciolm efi
-jidearis > ^ apttd Calpnmianes difi^pnht
doShinagloriam teneae y totam mihi Phy^
ficamopponie: ntfhiftraSocratitad^Ethi*
cam tranfiensy dixerit: Sltue fnpranos^
rnhil ad nos. Vide Xenophontem Ub. ^.
Memorab. ibl.710. Theodoretum con-
tra Graecos Orat. 4. de Mat. & Muud^
fbL6o. OeUiumUb.14. cap.}.
Rt 6A IT xus.
6 Mirito.] Hoc eft, MetitoSoerfl*
tes dixit 9 Slmdfnpra nos , nihil ad nos,
Qixx (equuntur ita perdiicenda fimt ;
£^0 de oracnlo teftimoninm ntertnt pm^
dentia fingtdarif , idcirco umverfis effk
prapofitnmy nonqttodomniacomperijpt%
fed quod nihUfefcire didicifet. lUud
vero , quod oracuium idem ipfe pt^tnfit^
per parentheiln inferendum eft » hM
modo : SluanquamfiphilofofhandHibid^
eH y Socratem/kfnentiaprincipem ftti/qttt
iteflrnm tantus etifipoterit imitetnr. Ejm
yiri quoties de ceeleftihus rogabatnr not4
re^mfio eH: Sluodfnpra nosynihil ad nos*
Merito, Ergo de oracnlo teftimoninm me^
ruitpmdputktfingulariet (quodoraadnm
idemipfi pra/enfit) idcircotmiverfis efi
prapofitum y non qu^d omnia wmperiffit'^
fid quodnihilfe/eiredidicijpt. ita eon-
feffk imperifi^fummapnidtHtia eH.
^
0 C T A V I u s. ir^
^gb ' de oraculo teftimonium meruit prudentias firigularis;
'quod oraculum ipfe prarfenfit , idcirco univerfis ' efle prcc-
pofitum , non quod omnia comperiflet , fed quod nihil fc
/cite didiciflet. ita > ♦ confeiTa? imperitia? fumma prudcntia
"cft. Hoc fonte defluxit ' Arcefilar , & multo poft Garnea-.
dis
El UE Vlk OKST lUS.
I De oractdo ttfiimmtttm merHtt pru-
ientiafinguUrit.'] Valet.Majdm.Iib.^.
capL 4. Socrates ttm ptlnm hewuintm cm-
fenfu , 'oenm etUtm ,Af9llinis oracdofa-
fientifitmujudicatusen. Galemis <oe^-
tftirmoc \oyQh 'oepe *»« tix'^ ^^ 4*
Libauius Sophii);. Apoio^ Socrads
pag. 66^. Plinius lib. 7. cap. 54. Ori-
gencslib.^.contraCclfum. Thodoret.
orat. 2. contra Graccospog. 24. Fhotius
Bibliotheca ipl. 671. firmic ailron.
lib. I. cap. ;. Cyriiiuslib. 5. contra Ju-
lian. Imp. foL 117. Solinuscap. 7. Au-
guftin. de cohfenfu Euangeiift. lib. i.
cap. 7 . Dio Chrylbft. de ezilio orat. 17.
foL227. Pau(aniasAtticisfbL2o.Ci-
cero lilx i. Acad. quaeftion. pag. 7. Ju-
ftih. Martyr in cohort. ad Grscos p.26.
TertulliaiL ApoLcap. 46.
>V o w E R u s.
1 SlMod «mcm/m».] T« Oracultm
Koin. £d. dclet.
Va it iA£ Lect.
J^uodidemip/eprafinfit.] ItaMS. &
6ditioFulviiUrfini.Sab. quodoraculum
idem iffi pr^fenfit»
HBli ALDUS.
4W eraculum idem ipfepr^finfit , id-
tirco univerfis effef.] Planior eflct fcn-
tentia hoc modo^ idcirfotmvaerfis ejfi
fe prapofittmt. Hoc igituraitMinucius,
Socratcm ipfum, oraculum, quo ho-
minum fapientilfimus fuerat nuncupa-
tus, iu accepiflfe atqueintcrpretatum
efic, quod ipfe nihii fc fcirc profitcre-
tur. Juftinus Martyr cohortatione ad
GrsBCOs: SA^x^rafc 7S itfA^Toy (70(^ot :45
«rvT* fip» ^ t^n y Ittr xofmv oii&feoTruv,
£ fM lattQ fio(pemntfMmv liiiTtff , etv-
ToeiiKaKtifAiiJ^WofAoy^oyvvtlS^iVdLj. t<^»
yS iiws > iwiiflt y h eiMiif t«t» 7»^ ^/*<-
hH olofjiaj ti/ivrff. Socrates fitpienlem fi
idcirco a)eiat nuncupjitum > tjtiod cum cx-
terieatJHMnefcluntfimulentfifcire , ipfe
faten non dubita,et , nii»l fdrf fe. Sic
enim aicebat, Hoc nnofapientifiimiwvi^
fu4 fum > tftiia qua nefiio , ea neque ntt
fcireexifiimo,
Ouz E L lUS.
Sluod oraculum ipfe prafinfity Or.]
Locus roendofus, & qui do^iflimorum
ctiam Vlrorum ingenia crudavit. Cui
an medelam hiic noftra corredione
aliquam adferamus, do^ores judicent.
R^tuo itaque : Slm oraculo ipfe per^
fenfU y idcirco uni^-jerjts fi effe prapofi-
tum > »0» quod omttia comperiffityfdquoA
nihil fe fcire didicijfet. £t fic fententia
manifeftafit.
Variae Lf.ctionks.
3 Seeffe,^ Ti/e Fulvius addit.
4 Corfiffd imperitia.] Sabxus, «»-
fejjkimferitia,
Elmenhokstius.
y tArcefila ^ Carrteadn & .Acaile-
nucorum tttta dultitatioi] Johan. Sarcf-
berienfi!» Policratico libro 2. capite 22.
Mtilo cnm udcadenucie defingulis duUta-i^
re , quam pemiciofii fimtdationefiieutia,
qttod ignotttm vel abfionditum efttemefe
defiitire. lib. 7. cap. I. ,Acadenuci vi-
tantes prxcipitittm falfitatis , in eo qul'
dem midefiioresfutit , quod defetiumfuMta
lUjfitentitr , O* in rerum ignorantiapofitip
fere de finffdis dubitant, X^uod quident
longc tutius efi , quam h$cfrta temere defi'^
mre. Cic in Acad. Sc lib: 3 . de Orato-
re. 6c lib. I. de Nat. Deoi« ti ^lutarch.
adverf. Coiotem fol.1120. Arnobius
lib. 2. pag^ 29. IfidofusHKpalenfis 1. 8«
Oiigluuna cip.6. .
H ^ce*
W-S M. M I N ur 1 1 F E L I c I s
philofophorum ? ^ Parce, inqu^m ,*in eum plaudere : hcqu&
enim prius exultare te dignum eft concinmtate fermonisv
quam
iLemtlbi* pifioriiabo. Ergo anriqiiitus
piftores, qui farinam pimebant , five
^ui pidri num excrcebant. Ulp. 1. 1.§.9 .
p. Depofici. .piftrinarik Sed<pofieapi<
fiores , etiam tt^rannut didt. Utrum^
^iieconjunxitMartialis Epig. i6. ]xM\
idpiflorey Op*'^* nmrecedi^y Etpd-
tnmfaci^ y ^facisfarinam. IdeoarAfar'
tial. lib. 12. yendU puerisymtacHlafi-
Jior* CloSketfivmtcfPiftory PaaificHS,
Plih. lib. 22. cap. 4. EJi O* lotrnietra^
ex CHJus /emine fimili milio finnt pknts i»
y^gypto a paftoriBms aqna tfel laSe/itb-
aBo. Emendai apifhrtbnst apudeun-
^eiin Plin. piftrinz^ tabernzpiftotum
lib. 19. cap. 8. Gith nafcitHr pifhims.
Vorii autem ^iftores , Dulciarii y ApuL
]^b. ic. Mil. PiftordtdciarinSftjittpaHest
^'meUita concinftabat ednlia. Placenta-
xii. Gloflz ■: TlKctMnaeA^ Placentd-
rinsy DHlciariHs. Firmict Aftr6n.l. 8.
Faciet piftores dtd'ciarios, conditores. Ve-
get. lib. I. cap. 7. Libarii y cruitukrii.
Sen.epift. 56. jamlibariivarias excla-
ntationes, 07* bottdariHmi O" crHfiulariHm,
a^ omnes propinarnm inftitores. Scribli-
tarii. Afrin. apud Kon. Lucuns. £x
liis re£^e capimus jocum Plauti in Capt.
Sc. Advorte. ubi ait opus elle militibus
piftorienfibus y paniceis, placentariis,
turdetanis, ficedulenfibus. Vides pi-
ftorienfes etiam coquos compledi.nam
coqui y & piftores apud antiquos iidem,
ut nocat Feftus in CoquHs. Apul. quo-
que MileH ic. coquum , & piftorem
conjunxit. & indubie Arnob. lib. 2.
SltddfHlUrtes > lanarios , phry^iones , co-
^os 9 pJinchriftarios y tnulionts > ianios^
Scribendum enimcenfeo: coqnos, pa-
nariosy cruftarios. GlolEet apTOOT»x«c
Panariud. & apud Varronem de ling.
Lat. 4. Panarium^ubi panes (ervabant
Cruftarii a crufta , ut cruftularii. Ge-
nera autem piftorii operis Plin, piftri^
^iunun opera appeliat. oam pi&doSy ut
dixi , tabenfar pi{^i^i«m..Ub. i8' cap.^.
Bfiliffne tatUiPimttspanif,^ftrinarumqtte
opera laudatijlima. Ea & varii opecis^Sc
formae, unde MsrtiaL J4illetibidtdcef
openn^ numm iftafiguras Exft/rmt.Sc Ma-
nil. lib. 5. ingcniturapiiions. ^tque
HnHmgenui in MdtM^-vdrinre fi^as. Fli-
niuscGElaturasypycat. lib» x^-cap. 4. £
fiugibm tfuoqi$e ^uoddam' aUmentum filn
excogitajfe luxuriam^ fupercpu piftrina*
mm operibtt* y ^ cMaturiivvvere. Var-
704. de iing. Lati Patfid^t ,^mdcprim0
fi^asfaciebant mn^eres. iftfamfi/a^ P^
t^. SedipfaplacentarwGkd^duigP^uiii
fbrmavaria. Apul.^lih.'^o»,v/f^ ^««Mf^
cruftHla y lucHncuios, hdni/i^y Inetlrtfdfi^
Cf complurd fcttamenta ^eUiitt* A$^ cir«
culi apud Varronem. apud-^eiQ.,; Alei&
protrept. 0N ozt^ , lutj 7V£p(^</^vf^
nob.lib. 2. tltfftintlast S* botulosffce*'
renty ificia, cafieliamenta Lucanica tfH"
miitatam ctm hii camem , CjS^ glaciuli con-
ditione tuceta. Puto corrigenduna : ca-
ftellamenta y lucamcM , fumindtam.. Ca-
fteliamenta, plane ut Jiv^fAiJWdXc*
menti. nam non tantum dulciaria div
veriis ^guris cOnfeda , fed & farcimi-
na. apud ApicJumUb.2. circeUiiJiciatif
tc : circeUi rotundi. Lucanics notx ex
J^rt. & eodem Apic. At wXi^ Cic*
mentis , plane funt Petronii melliti glo*
btdi : Mellitos "jerbortnn giobulos , Cj^ew-
nia diBa , faBaque , tjuaft paparjere > O^
fefamofftarfa. nam melie cum papavertf
miscto in condiendis idulciarus ufbs au-
ftor eft Acro in Hor. de arte poet. ubi
ait : TAel cum paparjere mixtum in piaceto-
tafapeoffende.e.
B.IGALTIUS.
I Parce ineHmplaudere.J Caedlium
Minucius jam repercutit PlautiiMproJk-
pia. Parce , inquit y in eum plaudere,
quafi dicerec. Noli in Oftavium no-
ftxumlatrate cum iUa tua Pkutina , fivQ
latsan^c
\
O*- c T A V I li s. laT*
quam utrihqufe plenius fucrit peroratum ; ' maxime cum nonr
hudi , fed veritari difceptario veftra nitatur. Et quanquanr
magnum, ift modumme * fiibtili varietate tuaJeleftSrit ora-
rio) tameh alriiis moveor, non de prcefenri a(5tione r fed
de toto*.geneie «fifputandi: cjiiod plerumque prodiflcren-
tium viribus, (S:^eloquentia?poteftate, eriamperfpicujEve-
ritaris conditiooiutetur. ' Id accidere pernotum eft audito-
Him faciiitate , qui dum verborum lenocinio a rerum inten-
rionibus avocantur» fiii& d^lcdsa aftentiuntur di^s omni-»
bus.-n^c a, redils falfa fecernunt, nefdentes inefle ^&iir
latrante ptofapio. OEt eft iocusdnples.
Nam peradbf cdthcedia (btenc aflores'
ptauTiiin peotte; hurCaBciiiiisfibiplaii-
dit in odium Scinfainiani OjSbmlPi^"'
/m autemjdattir'coaiplau{]s.fivecompIo-'
itt manibus; &^»^yv/rB^J^dicuR-
ttir quxiimt.M-plaurumapttores, dc
pUitti c4nes quomm aures depcndulae
flaccidae , 8c latiores apgiaudunr.ca'
piti. '••■■.,.:
Hbialdui^.
Z "Maxime cum non Uttdt\ fid i!3^ vf-
witati difitpwj» mMjkr.'] MS. Keg. mi»
l4ftd*^ i <y-rjeritati, Scriptum fueraty^i/
Utnplidter.
. O-U^K BXcIUS.'
' 7d4xirHeffmmu Umdifid tj^^ di-
fieptatio ncfira nitatur ] In aUi^ Jd»cm»
taidefi 'oeritate d, «9. nitatnr.
RlOiALTXUS.
2- SHbtili ydrietafe.tHadeliHaritjrOr'
tieJ] Sttbtilem Qecilii varietatem dieit
Minudns , quam mox Odavius ditfet
fitbtilem -j^riatienem C^ vaciltatiMiem,
cpn prozimfs SQ^edatad CAyiilatioiiem
& verfutiam.
Hbr a l dus.
3- Id aceidere.pemetnmeFiduditormH
ftcilitate.] H'S onmino concinunt Tra-
gid verfifi i Clemente Alcxandrino d-
^tilii)ro 34iibeilaneorum primo :
mcre-
KiTfi
Meub s ius.
^'^Et^incredibilivemm.] Sail>0, cStI
intnfrfdilfHi.
V^OWBKUS.
f/ incredibiti.} RoiiW C^mh incrtdi*
bili.
V AR l AB tr^lBCTt
Inhcrtdibili.] T^ jnlSaK abeftj .
RlGALTlUS.
tt inincredibilivemm.l InezemplarL
^ legitor, O* incredibiii. Scd mensAu-
^ (koTis pQfcit > ut duas.(Jrilabas intelliga-
mns inunamiii[flecontraAas<uitiqua«
rio tnore, quem(upra'notayimus.. Uc
inejfi'in vertfimiH mendacimm dixit Mi-
nudus , ita (afie dikerit , inejfi in in-
credibili verinn. Inctedibite eft Dcuni
hominem faftum eflb & cruciiixum;
Incredihile cftfblrcutcorpofamormo'
rumii^e aemata , live fepulra , etiam
poftmultaiecularevivifcant. Ettamen^
iftlixc , quamvisincredibilia ,vera funt.
Vteiiimile eft non efft DeuRi , aut non ^
agerecuxamrerumliumanarum. aut fi
ageret, fore ut polloefetur tam trifti
atque multiplid minifteuo. Item , vc-^
rifimile eft morte omnia humana finiri.
Et tatnen hzc«tllveriiimiUarmt> fal^
iidtina funt.
H j i Cfd'
ii8 M.MiNucii Felicis
iiicredibili verum> & in verifiqiili menda^i^m^rltaqucqua
fopius afleverationibus credorit , ep frequentiui i peritiori-
bus arguuntur : fic aiEdue temeritate decepti > ' CMlpam judi--
cis transferunt ad incerti querelam 9 ^ ut da(Q]Eia^pmmbuj(
malint univerfa fufpendere > quam de fallacibus .judicare,
Igitur nobis providendum elft ) n6 odio identiteti fermoM
num omnium laboremus; itautinexecrationem&odium
hominum pleriqiie fimpliciores efferantur. Nam incaute
creduli circumveniuntur ab his, qpos bonos putaverunt: mox
errore confimili jam fufpeSis-iomnibus , ut impi^obos me-*
tuunt , etiam quos optimos fentire potuerunt. Nos proin-
de folliciti , quod utrinque ' omni negodo differatur , &
cx altera parte plerumque obfcura fit veritas, ^ex altero late-
re mira lubtilitas, qua^nonnumquamubertatedicendi, fi'
dem confeffie probarionis imitetur : diligenter, quantuih
potefl , fingula ponderemus , ut argurias quidem laudare,
ea vero qua? refta funt , eligere , probare , fufcipere polB-
mus. Decedis (inquit Ca^cmus) o^Scio judicis rqligiofi: nam
perinjurium efl, vires tea6tionis mese intergreflu gravifB-
mo? difputarionis infringere, cum Odwus integra & ilH-.
hata habeatiingtila. ^ Si ^efl 4:e6|tarii<i y ^^pd criminaris,
. - y' . . , inquam.
|9/.
Mswrsius.
'\V6w;!.«u$.
Qt^papijmlicif,'} Lcgc : jttJkii. .
M^UikS iiis.
ao.
V A « lAE IrKC V.
$ In ojmii m^olcioJ] Sab. mtai uegc
Wq WE t us.
4 Ex dlteniaiere.'] V^m.% lateai.
Va «" I AE Lect.
lahat.1 ItaFidv. Urfin. Sab. ex dl-
t^erolatere,
^owERUs.
5 Si potM nifiimi.'] MS. repiU4n'
IKom, refMtarL
Va « lAl L»<fcT.
'• kffiitm.] Sath,'repittari, MS. refittart,
4naic.
Hei A X, DU s.
Si potefi rejmtdri idquod erim.'] hl%.
KcR^repHtare. Locus tK>n vidctur fanus>
& fortajle rcripnim fiicrit , C/tm 0B4-
Jvktrintegra ^ iUibatk haheat fingula , ]f
fot^Yefittare. Id qitsdcrimnaris, in-
fHam , in commiMe > nififidhr > compen-i
diumprotHli , O^c.
B.16A&TIUS.
. Si p»tesrepiitam.]la€sxm^\An\tg\-'
tutifi potefl reputaite. UndcnonnuUU
Eta^^t (if^^^ repmt^^
OCTAVIUS. 119
inquam, in commune^^mfi fallor^ compendiuni protuli»
ut examine fcropuiofo noftrani fententiam ' non eloqucntise
tumore 9 fed rerum. ipfamm foliditate libremps* nec avo-
canda^ Quod querens, diutius intentio. cum toto filentio
liceat refpc^ohem Januarii noftri * jam geftientis audire.
Et OcTAViusr Dicam equidem , ' ut potero , pro viribus»
& * adnitendam tibi mecum cft , ut conviciorum ' amarifr
(imam labem ^verborum veracium ^flumine diluamus.
Nec diilimulabo , principio * ita Natalis mei crrantem y va-
OUKB&IUS.
I 2tm tl^qitfnU^ imaere.l Focas in
VitaYirgtlU:
i^Mr tanhtm eloqmi potuijfet ferre ^
:Sen$caPat. trnmrty^tmdantUSermo^
uia. kde^ lib.2. de Benef. J^id opftt
^urr^nuiA "Jidtns , tjuid tumore 'verhorumf
\ KlGALTlUS.
' 1 ymgffiientes.'] £lo<^i^ fcilicet.
.:m. Wowerus.
j ' 3f , P poteroypro viribne^] ToLutpoteroy
videtur fi^eifluuai.
RiGArrius.
4 *AdmtendHmtUnmectmeH.'] Am-
bigua oiatio , Minucio ilt adnitendum,
ImOcilia Sedvulmeeftuquedicnitis
tolli potuit omnis amoiguitas ; fi con-
verfus ad Citcilium hatc dixentOda'
vius. quodfane&Aumvidetur..
^ ^mariJiimaml4dtem.]^]2LVtAn2t-igito-
fapixdcaliorumquseCsciliusin Cliri->
ftianonim religionem e£fudit.
ELMElfKORSTI US.
6 yerborum veracimHfiumiae dHudnmi.']
Cicero Ub.2..deNat. Deor. "Keqne fln-
mine conturbor inanium "jerborum, Et
- pag. 200. Oratienis flurmne reprehenfiris
-jttia diluufitur, Quemlocum in xnente
habuit Minutius.
Variai Lect.
Vtrborum veradmufltinune.] Ita Fulv^
Urfin. MS. & Sabaeus. v. -j. inluminei,
HSRAKDU». .
yerborum "jeradum in lumine dilua-
mus.] lu iaiptum iaMS. &eg. & ccti^
gam>
tione Romana. Gelenius ediderat /i»t
mine. SurpicanturaUi,/2MmVi«.
R I G A L T I us.
i^irborumveraciumiiflumine,] Sic le-
gitur in exemplari. Adnitendum tit%
mecum cfl , inquit , ut omnes convi'
ciomm maculae (ermonum vcracium.
radiis inluminatac diluantur. verbis fci-
licet Chrifti , verbis vitx anernae , veri-
tatisChriflianzlumine. convicia velut
ibrdes & tenebrae Solc veritatis iUumi-
natae evanefcunt. Sane convenientifli-
mum eft , quod ^ qutbufdam fi^eri-
tur, fiumine diluammt nam £c termOb
five oratio flufre dicitux , labes 8c (b^-
des flumine (Uluuntur, & CasciUi ethm>*
ci peccata baptifmo.
M E u R • I u t.
7 Jjomiiediluanm..] ReftituojSW*'
ne. nec me movet qoodiaUlx Arnobiuss.
verbarumlumina. alibi verbormn InculeH^
tias dkat, itaque ne quis oggerat. N«-
tiua enim verbi diluanm hk poftulat
utflmnine tegamus.
>Vo WB RUS..
lumine diludHms.,2 -^* ''' Iwnine»
'Rsyta, flitmine.
RXOA IrT XUSe
8 Ita "Katdis mei errantemvagam,']
ObUquaoradonead^turCzciUum Na-
tatem, & mox verbis dire^s ait, utruif$
tua eruditio turbatafit. Sic enim lcgitur
in exemplari. qui putarunt iermoncm
ab O^vio £idum ad Minucii perfo-
nam > fcri plcre , Vtrumfua emditi» turr
batafit. utfuafitptoejus. .•
H 4 I "^-
120
:ain
M. M I N U C H F E L I C I s
lubrica^n ' nutafle fententiam , ut fit nobis apibl^
gendum , utrum ' tua eruditio turbata fit , ' an vacillaveriu
pererrorem. naminterimdeoscredere, interim fe delibe-?
rare variavit , ut propofitionis incerto , ♦ incertfor r^fponr»
fionis noftra? intentio fundaretur. Sed ^ in Natali meo verfifc":
tiam nolo ,, non credo , ^ procuj eft ab ejus ^ funplicitate
fubtilis urbanitas. Quidigitur? ^utquiredainviamnefcit.
O U Z E T. I U S^
T Kutajfe fintefitiam.^ Martianu^
Capella.
^nxU cnm trepidis mttat fententia rt-
Arnobius lib.i. Conjefhtram aflttHatio-
fuljfts mtans,
Vakiae Ltct.
2 Sna.J Sabxus. tua,
RlGALT lUS.
5 ^nvadllaveritper errmrem,'] Eth-
nicutn (cilicet. Qiain pxne ttanipofitis
litteris.icriplk, a» ca^viliaverit, ut ca-
villare (eucavillari dicuntur fontescum
iuicopiamnonfociunt, cum fhiftran-
tur & fubterfugiunt. In veteri glolTatio
ifacillator dicitur ffvno ^petvmc
V A t I AK L I c T.
4 Incertior.^ Sab. cert'or.
Rl6 A t T lUS.
Incertior rejponfionif ncfha inttntio
ftmaaretttr. ] In MS. legitur< , c§rtio.
Reftituicompofitionem negattvam qux
cxciderat,s& efl ad Oftavii mentem
necelTaria. Ait enim Caeciliumfubtiii
vacillatione per ethnicum crrorem in-
terdum deos credere, interdumaddu-
bitare an ulii fint , ut per hanc variatio-
nem & per incertum fux propofictonis,
five per incertam propofitionem fuam,
liDcertum reddat O&avianx refponfio-
nis fiindamentum. Moc, verfa etiam
inozdicetO^hivius.
MSUR S lUS.
y In natatif»eo.'\ Scribo, Tiatalimeo
nam nomen erat Caalius Js[ataUs, Paullo
< HeHALDUS. ^'siA^
6 ProculeHabeJHsfubtUitate^fimfli^
tdte.'] Etfi vocem importunam fMli'
#4f^ delendam vtdebamus , Boi^aufifA-
men fumus abfque Ubroriim au^loota^
te quidquam mutare. o.r?
RlGALTlUS. A WV^-^U'
Procul efl ah ejtu fubtilitate fimplici.l
Fn MS. legitur , Procd efl ab epte^bfi'
litatefimplicitatefubtiUs urbajntasMtxif <
dofe. Sfibtilem urbanitatem dixerit^qiiam
fopra , "jtrfittiam, ^ fuhtiAr^»asfHM^»
Vemm ne quid diffimulenf ^ttesgis con-
veniret, fMlior 'vafnt:aty^tfaft:^^naa
diflat a fraudulento msndaiaK^kujaik
modi efl verfutia><qaam tantopere avtf^
tit8camoliturab(lioNauU« ''.woj -m
V-A « I A£ Lect. r':iu,-
7 SimpUatateJ] S3b.fMtitait. - o
Elmevhorstius. •nr.\
S Vt epure^amviamnefiity uhii}txi»t
/?/, in plures una tUfindiUtt.] VirgiUus
Ub. 6.Aneidfb]. 12^ * A
-— partes uln fe 'via fituUt in dmbaSm
VirgiliilocumexftripfilLt^aniLiib. 6.
cap. 3. Dicunt' hnman^^^oint cnrfum T /r-
tera ejjefimiltm f ^flmihmuftjiufiiue homi-
num, cum primuniadoteJiintHi^imHiatf
tigerit , c^ iu eumiocttm oenmt , partu
iibi Je vid Jindit in amba* y -iuereat nttta"
bundut ac nefiiat in qmtmfifartempotius
incUnet,
He tA LOtlS.
Vt qju reBam ^nmio nejiit > td/i utfit. 3
Non dubitamoc -qoin Oelcnti veta fit
IcAio , Ut ^iu reBam oiam nefcit , tdfiy
ante K^c difihmdalM prin^ipio itaKata- ^ fity in plures mutdifunditur y haret
iHmti.^ ^ l4Mrr«i^Bu;pc«(cstavimust|]temiRoAi.
' ' ' . cdit.
O C 7 A V I U S. Ji^
^, 'Ht fit> in plures una 'diffinditur,. quiaviamnefcitji
' barret anxius , nec fingulas audet eligere , nec yniverfas,
probare : fic cui non €?ft veri ftabile judicium , proutirifida
fiifpicio fpargitur , itaejusdubiaopniodiffipatur. Nulluin
itaque tiuraculuin eft , fi Ca^cilius idenddem in contranis zs,
repugnantibtis * j^ftetur seftu , & flu^tuctur : quod n^ fiac
ulte-^
edlt. & MS. Kcg. IcfHoncm > nifi qupd
in MS. Reg. (criptum flierat , tjuUviAn
nefiity haret anxtM. Fro eUffutuUtur non
difplkezcttiijlinditur , quod edidit Ge-
lenins. Ladant. lib. 6. ^»m primum
MdoiefitBti^time» atttgerit^ ^ in eum /a-
a«n vtMeritf fottis tAnfi vi^fndit in am-
bas, luereat nutabwtdua^ac nefiiat in quam
fe^artempeliui inclinet,
OUKELIUS.
VttpiireBam niam nefiit-y ubi , tufity
i» piures una dijjinditur,'] Ovidius Fa.-
VtjUtt &'tncertus, qua [itfibi nefiit
Cum tfidet^x §mni farte Kuater iter»
Hfnc ekgaos cftiipud GcaEcos vccbum
.>KMipfri' & nomcn ^e^dt ; quaecilino-
pia confiUi, cum quis iccmn. fuarum
invenire exitum nefcit. Sdtumefthic
de re Hieconymi ^olfik diftichon in
Annot Dcmo(k
> Cmn via umitapatet , milla eB : bona
quHfit etmdum
Jpfi tiU monftret jlwSer ^AtlantUt-
des*
Pettin^ huc quoque pcovetbium Theo-
gnideum cr tftoi'» Isvfuu d)j>\ un 3
uotsi^ji^Uu, Akiat. Emhlem.
Omnes in trinio fimms atque hoc tra-
tnitcwtM
PaUimuriefiendatniDtnsiffiviam,
Hinc Pcovecbium In Trivie eonftitutus,
in euro qui dubitat. Suidas : E*v iv^io^m.
tjfif MytTfMtf tm 9 d^Xmf , «tff eifjt-
Vaviab Lkct.
W O \V' 1 R u s.
2 Z>i0inditur. ] Rom. DefMJtditur.
Sententiam Minucii et^amiifimc exr
preflit Oppian. dxiAtr. j.
— «ixtX^ etv^g«c
K*/v», e? er r^ij^im TioKuT^fnoiQ
Xt/pMtfEtC
Ivfir i<^opfC(uv«v , je^peJlfii 3 oitbf^
Xeulw.y
«x9f7v.
«un jiZ/u.ci
Bi^trm/, /UfltX«t ^* o4^ fuii( «/f g«i«
liis>Sic. #
Vide Zenob. & Suid» f v re/U^e^ tl/At.
Vam.1 ab Lxct.j
Dsffinditur,'} FuL diffimditur.
KlGAlTlUS.
/n^/NTf/ tma dsffunditur.'] Snnt (lii
emendarivelint, diffmditur* Sednihil
eftnecefle.
jQuia "jimi ntfiit.'\ Hflc. foipcurt
exen^Iaris. . .
VAtlAxLxCT.
; H4ret «ixi«r.] Fulvios 'fimtxint.
delet.
M X n t s I us.
4 yM{htur.^,C9*fliiBiirttr.2<iiiA
Q.JaHetmr^ ^^het sflnBuanr^
JLIGA.XTIIU.
JaBetmr Mftst fluFhietur.] Sic Ugitur
inexempiari. Qonvidieo.cucmutattde-
buerit*
OUXE1.IUS.
^l^]Virg.Aiieid.7.
CmtBa ^iidtnt mt^ cttrdmm fi^/Bna^
AlcimosAnciv;
H 5 iJ^mr
120
:am
M. MiNUCii Felicis
lubricatn * nutafle fententiam , ut fit nobis apijbi^
gendum , utrum ' tua eruditio turbata fit , ' an vacillaveric
per errorem. nam interim deos credere , interim fe delibe-!
rare variavit , ut propofitionis incerto , ♦ incertior r^fpon-»
fionis noftra? intentio fiuidaretur. Sed ^ in Natali meo verfiw
tiam nolo ^ non credo , ^ procuj eft ab ejus ^ funplicitate'
fubtilis urbanitas, Quidigitur? ^utquiredainviamnefcit.
O U Z E i: I U S,
T Ktitajfe fitttentiam,^ Martianuj
Capella.
^nxU cnm trepidis mtat ftntentia rf -
Arnobius lib.i. CMJeffuram aflhrudip-
fuljfts nutans,
Vakiae LrcT.
2 SnaJ] Sabxus. tua.
RlGALTlUS.
5 ^nvadllarjeritpererrorem,'] Eth-
nicum (cilicet. Qiam pasne tranipofitis
litteris.rcripiit, an cavillaverit, ut ca-
villare (eucavillaii dicuntur fontes cum
fuicopiamnon^Kiunt, cum fruftran-
tur & fubtcifiigiimt. In veteii glolTaiio
f^aciSator6idtVttffvtio<petmic.
V A K I AK L c c r.
V
4 Incertior,] Sab. cert'er,
RiGAtT lUS.
Incertior rejponfimif mfir^ intentio
f«ndaretttr, } In MS. kgitui' ^ ctrtio,
JR.e(lituicompofitioiiem negattvam cpx
cxciderat,s& eft ad Odavii mentera
necellaria. Ait enim Cxciiiumrubdii
vacillatione per ethnicum crrorem in-
terdum deos credere, interdumaddu-
bitare an uUi iint , ut per hanc variatio-
nem dc per incertum (ux propoiictonis,
five per inoertam propoiitionem fuam,
iijcertum reddat O^vianx re(pon(io-
iiis fiindamentum. Moc, verfa etiam
niQxdicetO^hivius.
MsuK s lus.
<r Jn natali meo,'] Scribo , "Hatali meo
nam nomen erat Cadlius 7<atalis, Paullo
ante Ksf difiimdalM prin^ipio ita K^a-
iumet.
i Hekaldus. v^^s^^W
6 ProcnleH ab ejnsfubtilitate^fimpif^
tate,'] Etfi vocem importunam fMU'
tate delendam vtdebamus , BoihavS<fii-
men fumus abfque Ubroriim auAouta^
te quidquam mutare. i^^o
RiGALTiuSi .\ m.m*
ProcMl efl ah eJM fMbtilitatefimpfici»^
In MS. kgitur , Procni efl ab ept^k^'
lita!efimplicitatefitbtilis m^banitafi.-M.tik' <
dofe. Subtilem urbanitatem dixerit^^iam
fopra , ixrfutiam, hc fubti&r^mHittt^*
Vemm ne quid dtifimulem^^^ttagis con-
veniret^ fubtilier "jamtuw^^tfift^liWCk
diftat a fraudulento mendaoiQ^ leuiiife^
modieft verfutia^^quam tantopeie av«[i^
tit8camoliturab{lioNauli« ■:< oj r.-.a
V-A K I AB L KCT. - ;-'ri')Vt'
7 SimpUcitate.} ^h.fubtititatt, - ^
Elmevhokst lu s. or.r.
S Vt qttirefiamviamnefiity ubi^xf^
fit, in plures una Mfindititr,] VirgiliuB
lib. 6. Aneid. (bl. 127. » • ^* a
•—— partes uln fe via findit in dmbaSm
Virgiliilocumex&t^pfilLs^aiilLiib. 6.
cap. 3. I>icunt hnmawfwt^t cmrfum Y /r-
ter^e ejjefimiltm f jfmdmnfquifiiue hotm'
num, cum prNhuntad$lfJcentutiimtnd$>'
tigerit y c^ in enmkatm 'otnerit , parta
ubi fe 'jia Jxndit in ambat y hareat mita'
bundMacnefciat inqmtmfipartempotius
inclinet,
He kalobs.
XltqjdreBaminmnneJiit y ubiutfit.']
Non dubitamucrquiaOelenti veia fit
leAio, XJt ^ui reclam^am nejcit , ubi,
nt fit, in piuresmutdijfunditury Itaret
4nxins^ RgpraifeaHivimm aMtem Ro.m.
cdit»
O C T A V I U S. Ji^
^, 'Ht fit, in plures una 'diffinditur,. quijtviamnefcitji
'barret anxius, nec fingulas audet eligere, necyniverfaa
probare: fic cui noneftveriftabilcjudicium, proutirifida
fiifpicio fpargitur, itaejusdubiaopiniodiffipatur. Nulluin
itaque tniraculuineft, fiCa^ciliusidentidemincontranisa^
repugnantibtis * j^ftetur seftu , & flu^tuctur : quod n^ fiat
Ult6-^
edit. & MS. Kcg. IcfHoncm > nifi qupd
in MS. Rcg. (criptum flierat , tjuU vUm
nr/ciiy haret anxiM» Fro tUffunditMr non
difvlkeiettlijlimlitur , quodediditGe-
lemas. Ladant. lib. 6. ^»m primum
tuUiefienti^elitfte» attigerity 0* in eum h-
€ttm vtMeritt f^tf^s ulu/k vitffindit in am-
hfos, luereat rmiaburtdua^^u nefiiat in quam
fe^drUmpoliu^ inclinet,
OUKELIUS.
Vt^reBdm viam nefiit.^ ubi , utfity
in plftres und diffinditur.'] Ovidius Fa.-
VtjUtt &'thcertHSf tpta fitjibi nefiit
eMndmm,
Cmm tndet^x emni parte vidtor iter»
Hinc ekgans eftapud GxaECos vcrbum
.^Mwpfry & nomen ><Tog^e ; quaeeiiino-
pia confiUi » cum quis rctum. fuarum
Invenire exitum nefcit. Sdtum eft hic
de re lUeronymi ^olfib diftichon in
Annot DemoAb
^ Cnm viammltapatett miQaeB: bona
qudfit eundum
Jpfi tiUmmfiret ^dwSer \AtUntid-
des»
Peninet huc quoque pcotverbium Theo-
gnideum cr if/o^» «svfM* d)j>\ «« 3
40 i»ep7»f)^. Akiat. EmblenL
Omnes in trrviofimms atque hoc.tr a-
mitevitM
' F.aUinmr^ofitttdatniDensiffiviam,
Hlnc Proverbium In Trivio tonftitutus,
in euro qui dubitat.- Suidas : fi*y if io<rM.
Vfii xoyi9(M»f tm ¥ di^hmf , «tff dfM-
^iCoXetv 49|^/JcA«7wy , f^^JWo cr tfio^to
'^ofiiif^ , i% oltfi mi<t ^^^ifffi^.e/^.
Va «I AB LkGT*
W O WE K U S.
2 Difinditur, ] Rom. Defimditur.
Sententiam Minucii et^amiiCmc. exr
preflit Oppian. dxiAir. j.
fi^fir t<pQp/uittifmf , je^peJlfii 3 olo^m
Keulw.y
A^MOTV «/^l/np^ fl9iiCfl(M^f3) f#co^
U9t7y.
na^Wvfi c/l* i)(sln^Bt , fo^ ^ «'
UUTt >U/ff.tt
Bf^trm/, ftfltXflt ^' o4^ /tiuiic «/f §«!•
/SvxSc. >
Vide Zenob. & Suid» f r re/U^e^ ti/Ai,
Vam.1 ab LXCT.J
Diffinditur.'} FuL diffimditur^
KlGAlTlUS.
/» ;|/MVi «WM diffunditur,'] Snnt qui
emendarivelint, difftmlitur, Sedni&l
eftnecefife.
jQuia vimn nefiit,'\ Hflc. fcripcurt
esemplaris.
VasiaxLict.
; »^^ Mxi«r.] Fulvios flmtxim
delet.
. MBatsiiM.
4 y^tSttmii^^^fluaMetm-.JQ^A
ajaihtmr^ ^^het ^fiiSueiim^
'JLIQA.& TIOS.
JsSetmr atfiti fiulhetur,] Sic Ugitur
ifl ezemflarL non vidieo.cuc mutcui de-
buerit* .
OUZE 1.1 us«
Mfiiu] Virg. Aneid.7.
CHmSa^iidens mdffi»cmdefim fi\f£ln4t
AlcimqsAnttt$:
gtf^emtaolviiHf^fiii^
H 5 iJ%f<w^
J24 M. M I N u c I r F« L I c I s
bus 9 nec ftutiio parari , fed cuni ip/a mentis fbnmtionc se*
nerari, Nihil iteque indignandurh , veldolenduin , fi 'iqui-
cumque de divinis qua?rat , fentiat , proferat ; ^ cpm non di*
fputantis audoritas j fed difputationis-ipfius reritas^requira^
tur: 'atque etiattty qup knpemiorienno, hociUuArior
eft : quoniam non fucatur ^ pompa facundi^e & gratia; , fed»
ut eft j re<5ti regula fuftinetur. Nec recufo^ quodCafcilius
$iflerere inter pra^cipu^ coqnifus eft > ' hominem nofle fe, &
i. -
V A « T Ai:*l- T. t-ri
X S^icmqne •iSib, quMitnqtie.msit.
' • . J .- ;-
He R A ^ allS.
Si qnktmupte ae d^lni^^^ Rom. cdit.
2 Cim non dijj^t^duiif^ du^oritM.']
Cic. T, dc l^lt. QCQi;' >f0;f r^em auBoyes
iti Aifputando ^ qtuim irationi^ womenta
mtittenda.funi. \htoph.'ifutiQ lib. i.
*Xid Autol Arnob. lib. i; • ' "
£ L M E N H o n-^.y^f u s.
^•,- C«f» nvtf difptitaatk, tfn^tmtds, fed
di/putationit ipfiiui '^pjiii^afrtiqidraiMr.']
Hiezon. lib. 3 . cont^^ fddgianos initio:
Jn dogmatilitd & qtuejHombug differendSs
a^per/ona^/edcau/aqMMretidaeH. Ar-
^obius.Ub. T. C2p.2 £ • Cumdt re.bw «tgt-
tnrabofietttatimeftibmotitf quiddicatur
Jhe^andHtneii 9 »011 quaUxum amaenitate
dicatwr*
CUZRI ]^U5.'
Cum tion di^ntantif otiBirttM ^ fid
.^iSfHtatiotM itffiuf •oeri^as reqiiiratur,']
Simile eft illud Hdiodori Athiopic.
1|{b.lo* Tflic\&ng^;^ircA#cr6m#7p«/l?-
^MOV i dhK *Tc ifiv 0' JitiQ><Ajar er iteiV
xeivc^/K, 0 roTe ^/x^niWg?/? xg^TO?.
^Huc quoque refe^ri ipdfle Videtur illud
iLomani Martyris apMdPti^ntium:
Si rne tueverf rr^ kOis f^ensj,
BjU9orierneciiht\nmfiirm.ydtmifJi»
E t M E »-k' o.m s T I us.
} .>df^^ etiftm qi» imp0itiot/enmi
h§c mufhiw rijth eBi} AflaMoC in Luc*
OftJ
■ ' ' ' . ' .
lib. 7. cap. 15. Iib.^8. cap^i^. Et in
£pift. ]^.aoU -ad Cocinth. i. capi ?. La-
ftant. lib.j. cap. r. Athenag.^A;pol. pro
ChriftiaiA. Cyprian. £pi|k^ 2. ail ^tair
tom:\ - ■ ' I
4^ pmi$pafaamdis^] AnM^iuslib. r.
pt§nt,\Pampaferf»etM, AxphsoGittin
LUc li^7. cap. 15. Pomp4 fiKundi^.
£t lib^ ^i^^ierboTMm infuia, Caifiodon
^imm -iib« r<i. £pift. i. Rimui^ elo^
pompa,
Oui E L xu s^
' ^Tim^Bicahtr fomf>a facuttdi^.'] N^miL
m 'typttifttf ifiquiT LaftantiuS lib.>^. c. r.
E/oquetttid fecujofer-j/t 5 populofe^aEt^rey
ty in rebus- malir ptucere g^fiit. . . Siquif
dem 'veritatem fapius expiigiifire cona^
tur y ut '■jMififdm monfii^et i ob'es expetitf
honores^cortcupifcit , /immuihd^niqueirtiic
dun^^digftttatis expofcit. ReA^, quoquS
Cyprianus ad Donatum Epiftdla 2.. In
juatciisy tn ccnciorte y prorofMsopulenta
fdcundia -^olidnliambirione^iBejtur y cum
ife t>omino Deovox eBy vociipurafiitce-
tdtas y .^an eloquentitt iiiriius tatitHf ad
fidei angmtenta i fed rebus. . ^ ', •
£LMElirHOKSTlUS«
; . j. ....
5 fiottiinem iwfje fi dr circttmfpUtn
deliere.] Clemens Alexandrin. ^iJyt-
yv.- lib. ^.xap. li IxZ «^, tif Uiitt^
WrMv fitiypf /AABnfAJfnot-i tio ym-
yof ttC*fiti-^ntofydffm-4ai^ymn j ^4f
tt&i^ -^th t^ i/(A«c y i^ofmeet^ti!)
ds^. iPlnloftiatus de vita ApoUonii
lYanei lib. 7. cap. 7. Xenoph. mcniGe
«ibil.fib'i'5. feU 77^, & 779.
O C T A V I U ^. I2J
tircilmrpicere debere 9 quid fit > unde fit , quare fit ; utnim
elementis concretus» an. concinnatus atomis, anpotiusa
Deo facfcus) formatus, aniifiatus? Q^od ipfiim explorare
& eruereiineuniverfitatisinquifitioneiionpofiumus, -cum
ita cohxrentia , comiexa^ concatenau fint 9 ut , nifi divini*
tatis rationem diligenter excuiTeris 5 neTtias huQianitatis; nec
poifis pulchre gerere rem civilem » iiifi c(^noveris hanc
communem omnium mundi civitatem ; priaecipue cum' h
feris belluis hoc differamus, * quod iila prona > in tcrramque
ver-
"^isu 6f^cL>ifAQiuituc rlwyiw fujcf^
nt. fA.11 'niftw mti fftdumf o^ ^J-
atfyjutii» ><iiv« 4ifei0K9r{ , ccma -itt
H^ficL y S i ;^isi»c ipy. Siimliter Cy«
prianus oontia Demetiianum , cojt»
verbifi etiam u(itur Ciaudius Tauconen-
fis > ut obfeivavit adveifacio de culm
Iin^inum libro Jonas Aurelianenfis
£piuopU3 : KtBnm tt Demfecit \ O* cum
ceterd a»im$aiia froud & dd rerramfitm
vergente dejnejptfint > tHA fitbiimisfiatus^
(3* aci caetmn atam ad Deum tmtm VMitus
ere^ e^. £x hac &in hanc rententiam
capiendum cft Scitum iUud Ma^icuoi
Zoroaftris , vel cujuiciam ejus diiapuli^
MhJ% njtrm nuaue» ttftfjifk Kp yie \smi»
Ku^ Ad €p» verba inter aliaiuFlC'*
thoik "Kiy^ To X^y fjLn ^tw «g^c ^
d^vjiTov ^ owfcA vmnx/vjic. Flellus vero»
riui ^iTU dfer k^cv '9'uyiiju to Xe>iop
rifl^iTiroiiii V» ^ov» lOffaiy^f ^ fouZ^uf
juiii j(^m riw pinriw 'jmiu^» Flura quae
adhujuslociinluftrationemfacere pof-
nint vide Gs apud Xenophont. Memo-
rab. lib. i . Salluft. proem. Catil. Clau-y
dian. de Raptu j^roferp. lib. }. Sil Ita<
lic. lib. 15. Alcim. Avic.lib. i. Juni'*
lium in GoneC Mar. Vidorem Prolo«
go GeneC Hilarium Gencfi. Rufticun»
£xpldium> alios. Nequeo autemmihii
attemperarc, quin coronidis loco ad>
duZEtlUt.
il . Xltffd illa ftma in terramtjHt "jer^
nniia^^c. nos qtditHS mdtus ereBHS»]
Manilius iib. 4.
— — ProyeHa)acent Mumalia ctmBa
in terram , oel mer/a vadis, vei in etire
fendent,
OmniifHMunaqMiesventer»
Boeth. deCon(olat. lib.5. Metr.5.
J^Hf (animalia) "jideaa Ucet omnia di'
fireparefirmis
Vpma tamen faaes ijehetes -jaletjngra-
tjmca^s homimtm ceifHm ievat altim
xdctfinen >
^Atque levis reBofiat corpere^ dejfidt
fas.
erremu maie defifls» admtmet
. SlmtfBoi.cmftmvMltHpetiSi exeri/qHt
In /HbUme.ffTa* aninuim ^uo^y ne
gravatafejpm
Itferier fidat metts corpore eeifins /#•>
•oato.
Elc^tifllme quoquehancinmentem
fiaulius Magnus. Hexaem. homtliaii.
tarXAQkf 0 S^e of Sov , if «ipfTor itttW^uj
tlw ^lf^XcLQff «^^ 7» Xotvai ^att
iJhiitt, ^«^^«^{(A) i^M^irofnt m/
'riw hfioyidiMyi^iiJifdi l/ui/xt. id pC
^ «t?xa ^ovitkfJLtm c ^ lui} «ZDg^c « tt^-
epvM^ tm^c fttui-^i^ riw KATuajtA/iw,
ijj^il$9 70 «e^^CetlUV vi/Ufte^, Ksl-Tut^
ntpAlhij^ ^tu\iCaJi. y TH -^^i ceofif
«a/ 7p7c yjtn ya^a^ , i^ri^ Ti>.^ «<mi'- | jidajil magoificam Senccs vocem ca
-tiS hi. M I N U C H F E L I C I s
vergentia^ nihil nata fintprofpicerc, nifipabulams 'nris
tquibus yultus^re<9xis > quibus fUpedius in ccelum datus eft»
'fermo^ & ratio^ jper qua?Deum.^;ftofcimus^fentimas>
imitamur , ignorare nec tas nec ticet ingerentem i^e oculi%^
& fenfibusnoflmcoeleftemclaritaitem. SacrilegiienimYd
maximi inft^ tft y humi quxrere i quod in fublimi4ebeas
invenire. Quo magls mihi videntur , qui ' hunc mundi to*-
ttus ornatum non (ti\nuia ratione petfe(5hun volunt ^ fed '^frur^
ftis
Epiftdli 66^ Pletai mt ectlo inftrejje , itt
tH y jubes me *uivere cafnte Jefmffo ? Ma-
jtrfim & ad m^oragemtHs y quamiu
maneipiumfim meicoYfarii rquod eqmdem
nm diitefadfiicioy qnam vinadum aHtpiod
BbertatimeaarcumddtMof» Videquoque
lUiim Eplfl. 60. & Epift. 92.C
EiMENKOkSTt u i.
I 7lo5 qnibM "Jidtus ereBui , fuihs
fuJpeBusin calumdatusefi.] Ladant. de
t)pifido Dd cap. '^r Cum igiturflatuipt
i>eus tx ommbus ammalibHsfibimhomi'
nem facere eeeleflemf eaiera umverja ter-
renai hunc adceeltcontemflaiiouemri^-
dum erexitf bipidemtpttconflitmt y fcili-
ttt Ht eadem /peBaret , wMt iUi origo efl;
aU vero depreflit ad terram\ ut qida nuUa
his immortalitatisex/peBatio efl , toto cor-
p9re in humum projeBa y ventri pabuloque
fertnrent. Hominis itaqttefitius reBa ra-
tio eft & fidflimisflatusy ^vultusDeo
pturi communis y ac proximusy eriginem
fuam > fiBoremque teflatur, lib. 1. c. f .
de iracap. 7. « 14. lib. 7. cap. y. & 9.
In Epiiomccap. 7. Ovid. lib. i. Mcta-
morpii. Fab. 2.
Pronaque cum /peBent ammalia c^era
terram j
Os homnifublime dedit , csdumque "J-
dere
Jufiiti '&* ereBos ad Jjdera toUen
"jultus,
DofteBafilius Magnus homiUa «Jc ro
iwcpn^ a^ewitS fol. 141. &in Hcxx-
mer. homil. 9. fol. 40. Bafiiius Seleu-
ciac Epiicpp. Orat. i. in illud : Inprin-
eipio creavit Deuscotlum &* terram , ^c»
pifido cap. ^. Firm. lib. 8. Albon. io
piooemio ad Mavoitium. Tlieodoret.
Oiat. 3. dei^iovid. Pliilo; J^oddete-
fior petiori infidiatur, Et de Plantatione
Ko^fol. 147. ChiyibiL tom. 5. Oiat.rk
deprovident. Hieionym.tra^i.pait.j*
Epift. I. Seneca de vita beata. cap. ^u
Cafliodoiusdeanimacap. 16.
W O WE R u s.
2 Sermo <^ ratioperqua Deumagno-*
Jcimus.'] Ambioiius lib. 5. epift. ^J^.
Pioceflit poftiemus cieaturaium homo
fpecie giatus, mente fublimis, ut omni
efifet cieatuiac miiaculo , In quo ad ^
militudinem seterni Dei > w eUec xtei-^
nus , humana fpecie amidius « &c.
V A R I AE Lect.
Deum.] Sab. Dominum.
Elmenhorst iUS.
^ Hmhc mundi totius omaum»] Ninil
certe iiioium , qus {enfu compiehen*
duntui , mundo oinatius , pulcniius 8c
abfblutius j ut Philo notat inlib.^afei
flt^9dtp99fle< Koa-fjLii pag. 644. Ciceio 1. !•
de Nat. Deoi. p.2oo. lib.3. p. 334- La-
Aant. lib. de iia cap. ic.
K I G A t T lUS.
4 PruJHs quibuJHamtemereconcurren*
ttbus.1 Atomis. Si ^ atomicorpulentiai
decditufuocogunty inquit^ Teitul. Et
lepidae&illadcrciiptioapudCic i. <fe
nat. deoi. tnfinita ws innumerabilium
"jolitat atomerum qua inter)eBo inani co-
harefiunt tamen inter fi y & alia aliat
apprehendcntes continuantur. Aiibidicit>
turbutentam atomorum concurfionem. Quoa
veio Tullius dixit , continuantur y Minu-
Gcegoiias Nyflenus Ub. de faominis o- ' dus fupia , cmimHmtm
t J^id
O C T A V I U S. tlj
tes quibufdaiii temerc coha?rentibus conglobatuin , incn-
tem, .ienfum, oculos deniquc ipfos non habere. ' Qdd
eiiim poteft e(fe tam apertum , taiil confeflum , tamque per-
^caum ) cum oculos in coelum fuftuleris , & ' qux func
ip&a drcaque lufiraveris) quam efle aliquod numen praeflan-
tif&ma^ mentis , quo omnis natura infpiretur y moveatur, a]a*
tur , gubemetur ? ' Coelum ipfum vide , quam late tenditury
quam
j.. r Ilmd emm pctefi effe tam nper-
tim.] ^^ btVaTgumenta. qui-
biis onmes fcie, qui adverrus gentcs
lcrip(eruiit , & alii au^res , in ad-
ftruenda (fivinitate ufi funt , quorum
veiba adducere fupcivacuum euflimo.
AoAorlib. demundo. Ai^ulHn. lib.3.
& lib. ij. cap. 4. de trinitate. Hieion.
in Ecclef cap. ^ . Verba aucem Minudi
atprefTa ex iUis Cic. 2. de Nat. Deor.
i^A poteft ejji tam apertum , tamqHe per^
ffncumnj cmn ceelmu lufpeximHSy qtutm ejje
dliqftod numenpraftantij^ima mentis , quo
hecregantwr.
ELMENHOtSTZ US.
Slmdpeteft efje tam apertnm , cnm ocm-
Us in ceelHm/liftHleris.'] Ciceio de AruTp.
re^p. fol. 4gi. Etenim qnis eft tamife-
corsi qHicHmceelHmfit/pexerity deesejfe
nonjentiat , O* fa^ qn^ tanta mentejinnty
Ht "jix efHtJifuam arte stlla erdinem rentm
Mc 'viciftitHdinem perjeepu peflit , cajitjteri
pHtet i ant cum Dees ejje irttellexerit , non
inteUigat , eurum nHmine hectantnmink-
perimn natum , d^ aHltHm ^ retentHm»
Ladant. lib. i. cap. 2. Nemo eft tam m-
dis , tamferis moribus 3 tjHin octdesfms in
ccelum tellens y tametfi nefaat CHJnjDei
providentiaregatHrhocemnef qHodcemi'
tHr'y nen aUqHom tamen ej/e inteliiiat ex
ipfarerum mapiitndine , motn» £jpej$'
tiene, cenftmtia, HtUitate ypHlchrttndi'
fie , temperatione : nec pojjefieri qmn id,
tfned miraLili ratione cenftat , cenfilio mM'
jeri oliqHofit inftrHBnm*
OUZ EL lu s.
Slmdmteft ejfe tam apertum, tycJ\
Pornc aa ^cxbum noto te cx OlxxQ^
I ne, apiid qnem in (ecundodcKatnta
Deorum legis : S^dpoteft effe tam aper*
tum tamtptt ptrfiicntm , amo eeelmmfio»
fpexhmt y cideftutqHt eomempUuifmtmj^
qnam aliqnod ejje "Hmntnprteftantifiwiti
mentis > qm httc rtgantHr I Eandem flc
adducit rationem L 2. dc Divinationc:
EJJepitt^aiftemtdiquam y ^etemamqHt ua'
turam y (y eamfuJ^atmUm atJonimdam
quehomimum gentriy puichritudo muudi^
ordeque rerum ecdeJHum cogit confiteri,
Frudentiut Apocheofi :
%Attttmen in ceelum quetlensfHfpexity ito
uno
Cenftituit jus omne Deo , cui/ersiat in-
gent
J^irtHtum ratioy variis inflruciamini'
ftns.
Vide Ifidor. Fclur. lib. 4. Epift. x86w
W O W E t U S.
Z SlHteJimtinfirayiCircaque^^VzasXim
apudVar. deling.Lat. HecaitUcircum
fHp/raquey quodcomplexueemtiuetterramm
Lucret. Li. Demquejam tuere hoctirtum
fupraifHey quodomnemCoutinettiu^xii
terrauu .
EtM^M R OftST lUS.
Et qmejimtjupracircaque.] Facavtus
apud Varron. Ub. 4. de L. L.
Hec vide circum fupraque y quod eenh
plexu eoutinet terrauu
V A t I AB L E c T.
Supra eircaque.] la Lindenbzuglus
noftei in catale^ vetcrum poctarum.
AUterinEdit.noftia.
£l mem h o t s t iu $•
9 Ceelum ipfum 9iWf.] Athcnagorss
Apolog. pcoChiiftian. pag. 17. Occu-
^Mittitf iA£piftiraiiUa4£i90|t' ^' '•
\it M. M i N u c I i F E L ic I s
tpnm rapide volvitur , vel quod in noftem aftris diftinguii
tur, vel quod in diemfoleluftratur; jam fcies quam ut iii
eo ftimmi moderatoris mira & divina libratio. ' Vide & an-
num , ut folis ambitus fatiat ^ & menTem vide ut * luna aiiciu^
fenioj
Kb. 2. cap. 7. Cicero de Divift. lib. 2.
pag. 385. Bcda dc Elcmentisfhilofo-
phix lib. 2. fol. j 29. Xiphilinus Claudio
fol- 261. HieronynL advcrC Peiag.Li.
cap. 7. Ltma fiper fuif deJeSibud & U'
bofe cdufiiur, Varro apud Juniom FhL'
latgjrrium ift 2. Georg. ^clipfij^uaitd»
fii, atr hmd labofet. Quotics Inna ek
ordinariodeU()uio defictSbat , infen&ti
pagani ridicdle citedebantiunamlabCH
rare^ ideoque ne pateretui , diflbno aeris
crepi^ tk immanibus vbciferationibas
ei lubveniebant, & defeAum fuis cla^
moribiis adfuvabant. Auftot dereAi-
tadirte>catholicae converfationis apud
Auguftin. tom.9. fbl. 789. V.tdlus ^nath'
do Ittna ihfiuratttr y vodfirarepr^fionat^
qiiia certii temporibM Deojtdtente , obfttt"
ratttr» Maximus Taurinenfis Epifco^
homil. dedefe^lunxpag. 295. jQms
no» fnoleflefirat y ficoos ejfi "jeftrafafUtit
immemores y ut ttiam coelo tefte peccetift
'^am cttm ante dres plerofipie dif •veflrd
avaritia cupidttate pulfii^jerim , ipfa di^
eirca Or/penm tanta 'McifiratiopopuU «e-
titit , ut irreligibfittu e\us penetrart ad
cceium, X^d cum requtrerem quidfild fnc
clamor "jelit : dixertmt miln > quod iabo*
rJmtilima "jefira vocifiratiofubrjemretiO*
defeBum eju^ fitis claifibribus adjuvaret.
Ita Maximus in prsdida homilia , quae
falfo AmbroHo operum parte ; . fermo-
nt 89 . pag.i 88'. adfcribitur. Non enim
elGle Amhrofii, fed hujus Maximi , tC'
ftatur C^ennadius in catalogo iiiuft. vi"
rorum p. 2 12. apud Hieronym. tom. 9*
his verbis : "Maximus Taurittenfis Euiefi^t'
Epifiopus , fiiipfit de avaritia , de ho/jd^
taiitate , de defeBu Luna y (^r. Statioi
iib. 6. Thebaid. pag. 125.
— — attordtis quotiens abellitur aflri^
Solif opacaforor, proctd auxiliantidgintef
JEr^crepamfiuftraquetiment*
r^j^j ^ Vid.
TheoJoret. Orat i. deprovident. t>,
Clemeiis Recognit. lib. 8. ]pag. 115.
AthanaC contra Gentes. Cicero lib. 2.
de Nat. Deor. pag. 196. lib. 5. p. 3 ; 2.
Kazianzenus Orat. 2. de Theologta.
OUZ EL lUS.
{JBtlitm ipfim ^Jideymidm iate teiulifkry
ifuainrapide ve/vrVj^.} C Pifidas Opi£>
cioliundi:
Tk ♦ fitiyi^j vg^i4f tDeJw /Sxisn^,
Kaf rlw detKifHTOf Ua i^i^a» ,
!r£y d^ftof n rovs aumnrtiueTdfrks
yj^f fjth Boffiof , fuZ 3 utfdaif ?ot»,
' £'f leJpafjL^ *iitio Jmc , i} fcfTW^rea^.
\Vow't«US.
X Fide tr anumul Nemefius teS^
l^t^ttc cevdpJ^ cap. 42. Theodor. -o-
zat. 2. Ai^nftin. de vera reiig. cap. 28.
'Kon fruflra & inaniterintueri oportetpul-
chritudinem caeli y ordinemjj^erumy can-
Uoremiuci/y dierumf C^noBiumvcifii-
tudines , iuna menflrua currieula , anrU
^uadrifitriamtemperatinikm tfuadriparti-
tie eiementia congruentem , tantam '•jim
pnuhum , ftfedes numeroftfue giffoentiUmy
tT* ^mnia hifitogenere , CS^fw
£-1 MkN.R Oll S T lUS.
VSleut armum foiia andntut faciat. ]
^heodoret. Orat. de provid. Cyprian.
de fpe^. fol. 377. LaAant. de ira
c. j^. Cz(arius Dialog. 3. Chryfoft. in
pfalm. 144.
2 Luna ut a^ti , fenio , iaboreS] Id eft,
HefiShty qui contingunt Lunae, quo-
tiens terrae altitudointerveniensradiis
fblis , eam illuminati non patitur y a
quibus lumen dicitur accipere. Cleo-
medes «rcul. infped. Meteor. lib. 2.
pag.45. & feq. Servius in 2« Aneid.
ibl. 177. Microbius lib. i. in fomn.
Sdpionis cap. 15. Laertius lib.7. in
^none. liidor. Hiipalenfis de nat. rer.
capk i , DaaafccBUs de fi(ie Orti)odoKa.
O C T A V 1 U J. 125)
fenio , ' iabbre circumagat. * Quid tenebrarum & luminis
dicam recurfantes vices , ut fit nobis operis & quietis altema
reparatio ? Relinquenda vero aftrologis prolixior de fideri-
bus oratio » ' vel qubd f egant curfiim navigandi > vel quod
arandi > "^ metendique tempus inducant : quse fijogula non
modo
Vid, Plutaich. iEjniliofbL 264. Plimas
lib. r. cap. 12. Livius L 26. p. 596.
lib. 44. p. 1195. La^ntius in Statii
Thebaid. p. 120. Burchardus Wbima'
denlis Epiicop. lib. ic. decret. cap.; 3.
& lib. 19. depoenitexitia pag. 269. iltis
^ hasfiitioUsezclaniationesezercue-
iint, duorum annorum poenitentiam
Imponit. Verbaiiliusaddam: Sltbfir^
iidfli traditiones pMgantarum , iptM tptafi
hMrtditariojtire tUaifoltfitbmimPrdHtf, uf-
ffie in hofdiesfimpfrpdtresfilHfreis^e'
rmty ideftiUtelementdceierefi hmam^
tutt filem » aiU flelUrum curfimt : nmttm
Imuan y aut defeBum luua , ut tuif cUmO'
ribuf aut oHxilio fpleuderem ejm reflaurare
valerefy aut iUaelemeHtatibifiucurrerei
MuttuilUfpoffef, OMtnovamluuamehfir'
vafliy pro domofiicieuda y aut couji^ite
ficiamlid i Sifectfli , duof amiofper ieffti"
maefiriatpoeniteaf.
KXGALTIUS.
tunalahore arcumagat,'] Defe^hL Sel
fpeBatorem , nifi cum deficit , non habet,
nemoobfirvat Itmamymfiiaberautem* Se-
neca.
OUZ KL lUS.
Fide ut Luna auBu yfemo , C^c.] Piil-
das Opif. Mundi :
Tii'^ inxiwlw n «f nXtov ^^.tTav ,
vSo-t»,
Wo WEKUS.
I Labore.l E*xXf/4^.Virgil. 2.Ge0rg.
"DefiBus folif variot y lunatj^e i^dtoref*
Z^inam enim laborare putabant , quo-
ties deficiebat, ideoque damore ,^&
cinnitu zris ei fuccurrebant. Seneca
Hippol. TraBam TheJfiUicif camunibus
rati.Tinmtus tledinm*^ tu fiteraf lahor.
Juveii.Sati,^ ^—yb^^ipoteritfHC'
currere lunte, Ambrof. (ermone 88. ra-
tionem hujus morisredditau^rpro-
blcmatum , quz Alexandri Aphrod.
nominecirciunferuntur. ptbbL 45.
2 S^md tenebrarum,'] Expreilum ex
illis Cic 2. de Nat. Deor. Jam diei no"
^Jque vicifiitmlo coufervat animantef,
trilmenf aiiud agendi tempne f oiiudqHie^
fiendh, *
OUZBL lUS.
Siidd tenebrarum ^ iundnit tlictnn re»
curfimtefvicef,'] Re^UffimeVices^cum
alternatim fticcedant, nec fit quod-in-
terrumpat ordinem. £t fimiliter pluri-
mi aliilcriptoresloquuntur. Juvenalis
Satyriij.
Katurd "jdvente vices d^ Lucit O*,
■ t^nm,
Claudianus In Rufinum lib. i.
InlucifnoSiifijHevicef, -~"
Seduliuslib. i. de Sole.
Ktmc oritury nuncocciciuafdenujfiisiit
oraf
Partitur am noBe vicef , nec fimper
ubiqneefl,
Ita & Columbanus.
Omnia Tempuf agit,aim tempore cunB^t
trahuntur >
' ^iternant Eiementa vicef , &* tempera
mtttanty
t/iccipiunt aiimenta dies noBeJquevi''
cijsim,
HBtALDUS.
^ f^ei qu^ regont curfitm ».] MS. Rcg*
vei quod regant curfum navigandi y vel
qiiod arandiy metendique tempuf indie»
cant,
WOWBRUS.
4 Metendiqittteinpusinducant.'\ MS^
iiuUcant,
Va t X AE LbCT.
JndicantA Ita MS. Sab. iri^HCHnt,
jjd M.M1NUC11 FEticis
modo ut creareniuT.) fierent > (Urponerentur> fummi opiiJcis^.
&perfe<5be.rationis^uerunt, ' verum etiain fentiri, per'-
Ipici , intelligi > line iumma foUertia & ratione non pomint.
* Quid ? cum ortio tempcHiun ac frugum ftabili varietate di-
ftinguitur, nonne audorem fuum, parentemqueteflatur?
^Yer xqae cum fuis fioribus» &xftascumfiusmeflibu5y
&!RIj
tfiiarn,pfr/pici.']aci.
.QiMtwi Dwfg Kt fifmt
r^-ient rff^naa ijrdiaielliiiqiuiiijiat,
Jl>>ffHwmurMi.«^nf,fHnt.
1 Qvd ciua irJii Ifmptnan.'] Atha-
tiaf. lonp oratione hoc diduiif : Ve-
. riniiniiiiiel{,i<iqint, cftTinueDniin,
Emfii^lta iftam opcatur, qiKm
t fabtiiaum ocfiitifonctr^ataaB,
ordb EMten, & conccntU] f bantwr
wcem-t &Fcinciceiiifitetik:
.5™'™" «'JtitmptriOii\ia fiiaimi.']
itacdiditnuj MS.Reg. auftoritatem fc-
quuii. Antea cdideiant 6jc ;9. non
idonca rcnientia. eipende tpk feqinut-
Qiiid ? cjufl wi/t intfertlm u fitpaa
, fi<Aili'jariitMttdi^m^meKr,(<^.\Cf'
wranui. . Vidfmm ,' &v^ l>i nidu Uia.
fif* ^fi^ni, tlfm,«t*f«^Mif^,trf
iitntts t ffUfi fart , srMiidtfifria^aa
%fftrtfrmiiar^ii,&c. Crandianm in
I<.ufin.lib. r.
JJ» V mK,«'i
SiJrr^tijiiifiiilfidi^^rrfitfmptrtntfii.
'I.uc[etius 1
Crtftioa artnfii; & firisi in frmfm
funJiml.
Jilaiimus Tyrius IMlIcitatione hict.
ToT «pM> la^iiu , + n^™i Tfoipiaj
* j?ul9!Jor, + utTTor, *■ i3»j(^pflT»r.
Atrianl*t. iv.inEpiaetum: Ti™>-
l-rti entir^ «n inr ^UTtrc arSii^
aiau^^iTmurj^Bfmrwr, jihiKaiii
%-r4i aii^fHj f lufirgr, Mf^ip^: ena
nraJrnr, ««kH- IdcQi Iii.ixVIi
lil { iBC V^' ugK i)c ; ubi fii]^ lcndinil
iy^ i Wc. FhU» in de^ 9'^3^<w
Tjr agyi juujjw sJ^i^srTB vMicv
i^ oraruiiwa : ntft upavfoeiiu J^
^jrr/<i Kiupiic , Ctvit i(10C ijiifjf-
<r'm , Scc Idesi <Ai H#/«ir}'. £V
^ii^ )j>0 iH vyiiura. : jji»« 3^
*i(Wi:i'"> «'»."»» i/fie^MUfi? J>(, Af.
lUlejus de Soli:: XiiMmrrimfrma-m-
atimatt, &c'hiiic4limiMtiubi4f<»^
ftlmt tdrm» nnim pm acadtri bit
mmiiptatiimDiiwjtliat. Hoiotius.
•^ l^Ariififia. mimdim
Timfcr't Itirii
SdioliaflcsHeTKidi. <fi|>i(i
jS 9f cwauTB of upaf nflii^troij t
miinj. Vid. C«Mf. cap. g. 5 "^
16.4. Job.c.i6.Pfalm. i. j.
; rrr .fW cjon fnii fimbm.'] Soa
Idyll.6.
fag* Tntrnt kCh , m/rr" itAf^
Julianus unus i 11. Seholaflicis Loter
Catale^ Poetarum dc ^tuoi aniii
tcmpellalibiu.
yirr irmii fmdit TtUiucmH fimhm
Ma,.
tru^fcTKt tr-jii fcrt lEfiiii Hrrid*
mrfii.
Pnmfir iyf irfwimiw itiun dmt ftlmiii
finHim.
Usx harma liHtniif litefiit ffertd
tH'f
TB Silfffi
.ir/<f^>R
O C T A V T a S. Ijl
& autumni maturitas grau > & ' hiberna olivitas neccflaria:
qii ordo facile turbaretur » nifi maxiina rationc coniiftcret*
am providentia? quantar > 'nehiemsfolaglacieurerct, aut
ola aeftas ardore torreret ^ autumni & veris infererc medium
temperamentum 9 ut per vefUgia iua anni revertentis occulti
&innoxiitran{itusIaberentur« ^Mari intendc, lcge litoris
firingitur ; quidquid arbcmfin tO: vide 9 quam c tcrrx vifce-
ribus
I
t MibertM t&oittu mctlpBrUL] Hoc
iBiniiiie ad Odavii propounim ^ioere
Tidetnr. nampletilqQeiegionifaatiiofi
provefiiiint otivc > neque eft necci&na
olivitas, inepte antem oomponeretoc
idbema «rflvitas cnm autnmni matuti-
tate. Figurateig$turMiniiciasiU£rrMiM
■^'vifArrm hicpofuit f^ohHemd mlinne.
cum (alicetKumusperhiememipiofi'
tu putris glacie per vices regelata flc ni-
vilxis reiolutis in lifaium pingnefcit vd-
ttt olivo perfuia. haecianemberiiaoli'
vitas tam necefSaria eftqiiamautumni
maturitas gcata, etenimagrosoblimat
& oblimatione moUitos ad (etendum
aptiores reddit. Ceterum , Gisjfos hic al-
iufum etiam vdit ad ipGun olivanim
oUvitatem tfj^ fit mente Decembti» h-
cile concedam. «
Ouzfe t lus.
4^as atdwe torreret.] Elegantiffinui
mnt <jax paene hanc innlentem habet
Fifidas Opificio Mundi :
« OuK AjBvc eit J^f*f»i* T^ dtPfAtw
A'^x' eis 70 fi.*iimt^i 71 ^ tc^ffti
fxia-lWi
^.
OIV,
A*Wt* «c tttf fxi^etCt » «W xtXwSoTOC
EtMSNHOatTlUf.
j Mmiif$temle,iegelitt»rieftrinfftMr,J
Tacituslib.i.AiinaI. Oftimerelmswter'
tdium cvnfnlidffe muwrtm ^ <put /ttd ara
flmmnilme yfnes mrfiu nttpie tri^nem, itd
fnes dedijfet. DodeThcodoretus orat. 4.
contra Gnecos de materia & mundio
fbl. 66. & orat.2. dc Providcnt. Chry-
(bftom. in Pialmum 148. Theophilus
ad Autoiycum lib. i. fbi. 246. Arobro-
fius hexnner. lib. 3 . cap. i. Clement
lib. 8. tecognit.
OttZlI 1 lUS*
Mdriintende , lege litterie ftringitHr,\
Pifidas Opi£ Af undi :
'Sk *rUu dtL\ttcirwt d.^nniors» *o^9'^
^Ajyaaxs» t^a Kdj «^'W/UiiZw tm;
Jul. Firmicus Initio iib.7. ^ omnium
jidemm CMr/ue erdinefjue dijpofuit y qui
marie fluBue intra certes terra termims
coarBdvit,&x, CaeliusSeduIiusIib.i.
Omnipotens dteme Dene , Jpes unrcd
jnundiy
S^uicoelifabricAtwades , qui conditor
orbisy
S^i marid nndifinat flnBn fitrgente
procellas
74ergere -jtcina prehibes ctmfinid terra,
Vide Georgii Cyprii Encomiuih Pelagi
editumk BonaventuraVulcanio. Ald"
helm. Proqemio libri de Virginitatc.
Jercmis cap.5. com.12. Job. cap. 28»
com.15. & cap 3^. com.*o*
X 2 ' I ^y?*-.
i'3^ M. M I N u G 1 1 F E L I c I s
bus animatur. ^ Afpice Oceanum > refluit teciprods a:ftl-
bus: vide fontes> manant venis perennibus: fluvios in^
tuere» eunt lemper exercitis lapGbu^. Quid loquar apte
difpoflta * refta montium » coilium flexa , porrefta campo-
rum ? ' Quidve animantium loquar adverfus fefe tuteiam
mul-
£ L M fi N K O t S T I U 8, .
I ,Alpice Oceanums reflmt reciprocU
^fHlm,\ Philoihat. de vita Apdllbmi
Tyanei lib. c.cap. i. fol. iio. Tot; '^
«t ilMtun r^^ctfy xtff tioros /x <0ec
KiX70i)f *l<fbf > o^oriff Xty»?^)' '''^ 3
£pv K7» sr^X2t^(^ f 7n;^pe« 71 > xac/* intt-
axriTOj y Jtiui f^oi <f A*7ro?^}nof f^»
ext^dtff 70 01. c9 /JUA yS ? ^ocp: VvJhvt
imgo^Kuf , ^ n'xfitfo'y ^m^v t^vi^^ti
«>MtujofAtfof TntyfjtA^tf Ul ^oAXav;^-
e-jiAcinff > iet \<r9-' eKt/Ti^ 7« , xdf^ ^^fBA
aCrofii 'fi 9rotp«;^, "^ioJpiirr K^olf«,
W eifct^f>%7f^ ^eeXiV , f^M^ '«ozrfp
&&>fJLA ^SA9fo^&}i ^^Trrtvfiet, m^Zra^
3 At/*To Xfluc ^ fontjuj-rtif ttfiBJt^ Teii^ei^
^ yS %^fof , ov 'jrX^fJt.fAVfU ro uc/^p,
«X >!wox«iVk'*/V' tff 'i'^X'*f "^^^ ^K?7o9v»i-
- &Koyl«ef. ^(oGb^ skAr^b/cCcecmT^Cf /^» i mentium
fcfltf Trfivfjttt T» ^(t fwi;i«>p«. A 5«TO
«r^ a%xltJ&Uu 4^aiat ^eiift^ , ..mlo-
fxiflw rt , xfltf^ ^XNpif^ufy^ , xflti^ <}>df-
jr»0W, TQbVTce /a%e^ <f n'xt<urov o7j^ Tce
75 om/vdc «ty^ar ^srgpe , ^vfAfJttfuBeaf
«tJr», xai ^vfAfrXtt^pvfjtif^» iifJtiQt '^
KM^*^'^ fvitla , xdf' F«i| tW iifJti^f,
Jd eft : Oceani vero amverfiones ipfi quo'
ijue apud Celtas tales afpexi , 4jitales etiam
fama finmtHr* Q^^fi'"* "^tro fitpentonero
contemplatH^ , . ob qttam nafinmpelagnt, ac-
cedaty recedatijite y adinvenijjfe JlpoUo'
nium cenfeo , qtatin earum tma qttas aa ln~
dos firipfii epifiola y fic ait : Oceanui a
fpiritibusfitb aqud exifientibus imp-ulfus ex
nudtid hiatibu4 j quipartimfubip/o ypar-
tim in terracircai^umfuntadexteriora
diffnnditnr , ac rurjits retrocedit ipofiquam
fjelut tmftelans y quem diximttf/pmtus re -
tedit» Htdcopimomfidem fudtid y quod
apud Gades agrotantibus contingit. Kam
tnta temtere excrelcens aaua renionem inunrl
daty anmammentanmdeJerttntyquoA^
■rofefto non eveniret, mfifpiritttiipfein
'. erram fecederet* Slu^ autem circa iunam
kpparere dicuitt nafientem yplenam & de»
^crefientem y .eadem omrtia cifca Oceanum
fieri a»ipladverti. E)m emm mtnfmas
fiqmtury firmd om tpfadectefcens^ 4»-
^JunJqne O* nox tUem > ntrfnjqtte diet
neEtemexfipit, Quem locum Photius iii
hibliothecam (uani pag.5 j 5. tranftuliLr
Vide Ifidorum Hiipalcm de nat. cerum
cap. 4. Melam lib. u cap.2. Solin. c,26<
Sprabonem. Geografk lib. j.fbl 119«
3c feq. Stobaattn in Edog. Phyf. c. 33,
BafiL Magnutn homiL 6. in Hezaemer
(pn. Cioeionem de divinat. lib. i«
foLigj.
M<UK S XU 8.
1 ReEia montium.J Maiim. ^rreBa
qno tempore fxcrefeens aqua re^ionm inftn'»
OUZELIUS.
I(eBa montittmy coUiumflexay porreHa
campontm. ] Sic Appulejus MileC r . .Ar r
dua montium y & lubrica naUittm y (y
glebofa camporum, Hieconym . Epift.2 2.
jConcarja vaUittm , ajpera montim» » m-
piitm prarupta,
5 Quid'-^ animantittm loquar ad^-jerfnt
fefe tutelam multiformem ? alias armat/tt
carnibud , O^c,] Elegantifllme hanc fen-
tentiam quoque expiefldt Oppianus
XtouS^T. IV.
Tf^voioKif dl' fXflts'®- iJic ^t/w®* xXu-
Tce di^Qot,
^vB* oXty>(fj>a»ii( tt , xctf fvflflt sriXKf?
dk^otfoi,
OCk ihctz^ xigptcor/ ^etovsy Ki^^art
Oj/ ^Jforiy of i/J K^n^c , ^^Jforf
Xsomc
OJ 77071 ptvUifui mowjt^j^Tntfii cfrx*
Xflt/Jwav
» /
tov.
O C T A V I U S. %}j
multiformem ? 'alias armatas cornibus^ aliasdentibusfe-
\ ptas,
nflp</Uxi5 tlc/}^ o>.ovt ^\atfjuut9 x«/>#9» 1 Concladam cum ingcniofiflimo pocn ;
■ rura Ovidio , fiagm. Haiicut.
^ccefit mttndu^ legem 9 dedit armapet
emnes
^dmonuitque fiti : vitulos Jic n4mqHe
minaci
Slm nondnmgerit in tenerJ )am cormA
fionte,
Sif dama fugitipt , pugnanf virtnte leo->
nety
Et morfii canid y C^ coiidx fic firepitna
iBu
Concufiifijm Itois pennis fic e^jolat a-
. les :
Qmnibtuignotdtmertiftimor^ tmmhn^
hofiem,
PrJtfidhpnqiie datHmfentire,0' nofiere
teli
f^hnqueminafijitefiiu "^"
Vide omnino Xcnophontcm. libro2»
itC^u TiaiJMiuf , ubi locorum pulcte
Phctaulas hac de re difputat. Ciccro-
ncm lib. i . de Nat. Dcor. Itcm dc Of-
ficiis Ub.i. Bafilium Mag. Orat.9. in
Hcxaem. Boethium de Confolat. lib.j .
Prof.ii.&lij).5.Metr.5. uti.&Plar.
tooem Protagora , Ambrofium,.alios,^
^OV 6(f6fTVf,
Phocylides.
^OITtf,
d^ffiQjui^^mrKlwitt^Tini dKKlwTt
MaQy ; \
^Au^is dl' eivn^iois Kt^tdTtfy «ly-
^ae /ui^Jea^
^/Ul^UTOf «XJ(^ tdh»fk
£]eg»nrer qQoque Porphyrius libio 5%
4i%c yHmx^ftf^^^v^fi ^daf pC IxA^f
•lAf tiT» tiS*tf'tt ft^TV , tin i%u^» »<tc
•m ft^vxel^iitj) , 7o7c 3 ^H^ii-m/. m vd^-
• i/kxic fi^ oJhOfftf , litcrr^ 5 itrX» xdf
j0o Jc Kt^C* > ^^' S^c Ariftoteles de
part. AnimaL lib.^. cap.2. i^tifhixti
)t ^uOTC toKpChuyai; t roTi 3 oc/)>rTce<
/UAp^^iniJCoCc , ToTi dl' AM.0 TJ fJLOQ/lOf IKX"
fof etfJtuZfoj» Lucretittslt}>.5.
Sentitenm vim qwfyite fiiam y qnam
fojktakuH'
Comua nata frtm wtnlo qnam fionti-
biid exfientf
lUis iratMpetit » atque infenfue imtr-
get.
^t cattdi fOMtheramn > fcymtnque
leonnm
Vn^ibuf 9 acpedibu$jamtwn»fnwfH'
tjue repugnant,
PHxetiamcwhfiintdentert un^efipie
creati*
Masimus Tyrius Serm.xo« «/xo a}\»
t^dt» dxi^nfJtet ^xi v-^^^f^^uatedc ei( ^
«xa^o/c jp6fjcoi SHiQ^ Kvvir xed itS pcl
dUpsS '^i eu Wff «C > TlJ 3 fJttlet^it» eu
^iiffic TtS 3 i^vi arrafjtift» 0/ ^«uXtci.
£t Anacreon in odis MellitKfimis :
^vatf Kt^Ttt *vajuQpis
OVXatf «/[' tefhnttf-Httrwoti
TLoJhdKiUu 'KetTooolit
KivQi ^vfji ojivmy
To7c ix^vffi TB vjfXT^y,
ToTr opvc oic 'jnTtt^
W OWERUS.
I Alias armatas cornibus.'] Cicz.de
Nat. Dcorum. ^mmantium aliacoriif
teHdt y alix villU 'vefiit^ , alia/pinis Inr^
futx y pluma alias , aHasfquama 'videmu*
obdt^asy alias comibus armatas , alias
ftabere effugia penfMrum. Piin. Proae^*.
lib.^. Ambro(.Hexaai. lib. 6.
£ L IHE NHOK.STIUS.
- tArmatas comibua,'] Apulejus lib. 8.
Metamorph. pag. JT). Beftijt armatx
dente velcomu. La£lant deopificDei
eap. r. ^nimalia alia velplumi^lfjibttf
in fublime fit/penfitfunt t "jelfuffuttaun^
gnlis y 'jel infiruBa cornibus y quibufilant
in ore armafunt dentesy aut in p^dibus ^
a^HHci nngjuei,
1 3 I ^r
I
134 M. MiNUCii Fehcis
pcas 3 ' d( fund^tas ungulis j & * fpicata<s acdeis i aut pedum
celeritate liheras, autelationepinnarum? ' Ipfa pra^cipue
forma? noftr^ pulchrimdo Deum fatetur ardBcem , ftatus
Jrigidus, vultus ere<Shis , "^oculiinfummojvelutinfpecula
conftituri , & omnes ceteri ^ fenfus velut in arce compofiti.
Her A LDU S.
1 tt fundatut mgidlf,] i^bet^Lu-
CretioUb. 5.
& tna^oribM^ ^ filiditJnagitofiihM
intM ,
Vnndatum^
"Wowmus.
2 Sficatas aculiif,'] Gloflz \ Spico,
4CM»i abrado, VideSeiv.adillaVirg'i.
G eor. Ferroquefaces inf^cat acuto. Gra^
tius de venat. Sficant hafiilia dentes»
£lmenhor sti u s.
Spicatas acultia,'] Vid. Seiviusin l. U
Qeoig. Viigil. fbl. 84.
5 Ipja fracifutfomutnofhapulcrit»-
doDetanfatetnrartificem.] BaliliusHo-
inil. 9. ii^ hemn. ibl. 24. xecf^ rot i
'^>\ov S J i^n naf >5s ^ ^*oy t^y m-
ohAi^s. Ifidorus (ententiar. Hb. i. c. 2.
La^bnt. de ira c.7. Theodoret. rerm.3.
#e provid. Cacfaritiis Dialog. g. Proco-
pius Sophifl. in Efaiam cap. 20. foi. 50.
Crigenes in Genef cap. i. Homil. i.
Tacianus contra Graecos foL 282.
VarxaeLect.
Pracipue.] Sab^ pracipua» male,
Elmenk orstius.
4 OcuU in Jitinmo "jelut in^ectda cw-
fittuti.] Dofte Philo de fpecialibusle-
gibus foh yy2. Ciccro de natur. Dcbr.
lib.2.p. 926. &feq.
Oui E t lUS.,
Oculi in fwnmo , '^ehu tn ff^ectda conm
fiituti] Cicero lib.z. dc N^tura Deo<
lum: OaUitanquam ipeculatores jaltifli'
tmtmlocttmobtittent : exquo pturitna cottr
^Uientes ', fungantnr fuo nmnertm
W O WER us.
5 Senfits "jelut in arcf. ] Cic. 2 ^de Nat,
Senfns interpretes « <tf nnn^ii remm in cor
Lon-.
pite tancptam in arce colLcatifunt* Ocnii
tanqnamjJ>eculatoresa!tifiifnum locum ob^
tinent, Grc.
Elmenhorsti us.
Om^es cMerifenfui nelut in arce compo-
fitt.] Ladant. de opific Dei cap. 8.
Hominisprope di^wta mens , quia non tan^
tum animanttm , qttafunt in terra > fitt
etiamfki corporis eH firtitadom»ttatmn\
in fummo capite collocata y tantjttam in
arce ftddimis fpeculatur omnia ^ contt^
tun
OuzsLius.
Et omnes ceterifenfue vehttin arcecom^
pofiti.] Xta SamQonicus Serenus, ca,-*^
^te 14.
• SummahonieBaiacres.hnnitticontinge''
re "'^fu^y
S^ms y quafi cu^odes > defenfirefipte
pericliy
Proipiciens fitmma y l^atura y locarjit
in arce.
Alcimus Avitus , lib. i,
Dehinc arcem capitidfidflimi in 'uertice
fignat
Septtforem '^vdtum B^tionia fenfibnt
aptans
OlfaBu > anditn y vifk , gufitt^ut peten"
tfm.
■Elegantei veiaAIc;imus vultumSepti-
foiem nuncupat^ hauftum ex Hippocia-
te , cujus fententianx Chalcidius apud
Platonem ii^ Timzoiefeit, Hippocrates»
ait, cumfkpealioiiinplerifquefuif, tum
in hU evidenrer quod de Mebdotttadibnt.
infiittdt y dinumerat ipioque fenfittm om-
nhmt y qtti in capiiefitnt , feptem mtatusy
oculorw» t auriftm > ttorium y atqttt orie,,
Uti nofter .Arcemcapitia dicit, ita &
Ifldoius Peluibta lib.i. £pift.xzi lo,
d/jtpoTBfav Toiikgf Jy ^s^^a^kdflc , tfn
'jniTtf! , ot^Ti ^(*^tS ^o^/o/uM JvTvc rUu ¥
OCTAVIUS, ti$
Itongum eft iie per fingula. nihil inhominemembroruin
^ft , quod non 8c neceiEtatis caufla fit , & decoris ; & , quod
rnagis niirum eft , eadem figura omnibus » fed ' qusedam
anicuique lineamentadeflexa.{ic & fimiles univcrfi videmur,
& inter fe finguli diflSmiles invenimur. Quid nafcendi ratio?
(juid cupido generandi ? nonne a Deo data eft ? & ut ubera
partu maturefcente laftefcant , & ut tencr foetus ubertate
laftei roris adolefcat? * Nec univerfitati folum modo Djeus>
fed Sc partihus confulit. ' Britannia fole deficitur , fed cir-
^pumfluentis ♦ iq^s tepore recreatur, [ iEgypti ficcitatein
tempe-
voc flixg^ox/v. £t Phila de Somniis,
ijbi de Sede Animac : oi pc'yS rlw etK^pr
noUi c9 iifJLiv dytifetQu ttCjrf rlw »f-
^\lw , TnQA Iw.xeu di ttiSiiffis ^O^T
oiv , eiKGs thdbi nuiawlti tlyuc ^{5 /m-
^\it ^Sdt^fXceoc i^jp*v{Y Jhfu^oQpvs,
WOWKRUS.
1 Slu^am fmicHujue limmfHtnta dt-
fitxa,'] Fitmlc. Aftron. libu i. cap, j.
CHmJit nnico omnimnnecefiitMdo Jan^mne
jntnBa: dtiierfttamenformarwndefiffM--
tione cemmtMr. 'Hecinvemtnraliqiasita
fmnlis , tit non vtdtHs ejns ab alterins "jmI-
fj$ ex aUquaparte dijfentiat,
Elmenkorstius/
Eadem f^wra ommbne > fid fmedam
wdcm^elineamentadeflexa.'] Vidc Fii-
mcumlib. i. Aftronom. cap. 5. &4.
2 "Hec um^verfitati , fed (^ partibus
tmfHlitJ] Ciceio dc divin. lib. i. p.3 7 ^ .
Stabit iUud qtddenfy de qHoa^musejfe
Deoj , ^ eormn providentia mmtdnm ad-
vmdfirariy eofdemque confidertrebns hw
nunid y necfilmn mm/erfis , vermn etiam
finfftUs.
W O WE »u s.
• 5 ^ritanmafole defidtm.^Stiabo L4.
|n Biitannia {erenoetiamcoeloaeiem
caU|inorum, 2i^ <h* ifjLi^ oX»c \m
'Tf f ic /«owv M TtHet^f u^s 'nU tSejL rlw
fiunnfjLQ^dui 0^^ > hhioy. GetuUcus
in epigrammatibus de Biitannisapud
'Probumin i. Geoig.
Ksn ittic aries "jemoftrit 4?r< comn >
Gnofia nec gendm pracednnt comud
taurif
Sicca Lycaornus refupinat plaufira Boo^
tes.
Elm.e nhorstius.
Britannia file deficitur.] Heiodianu&
Severopag. 137. &Strabolib. 4. Geo-
graph. p. 138. narrant, in Britannia^
fudo etiam coelo aerem adeo caligino"
fum , u^ toto die non ultra tres aut qua-
tuor, quz funt circa meridiem horas,
inibi (blpo(fitconrpicL CaeOudebell.
Gallic. Ub. 5. pag. 78. ait, in infula
Biitanniac Mona dies continuos 3 c. fub.
biuma. efle noftem. Vid. Seivius in
I. Geoig. pag. 81. Joinandesdeiebus
Geticispag. 8r.
Wo WE RU s.
4 \iaris tepore recreatur.'] Maii in-
clufus eft tepoi, quiagitationeexcita-
tui. Cic. 2. de Nat. Deoi. 74aria agita-
ta ventis y ita tepefcunt y ut intelli^fa-
cilepofiit in tantie iUis hmnoribMsinclnfitm
effi caloremy nec emmiUe externuf y &*
adventiciHS habendue efl tepor , fidex in'
timis marif partibue afftatione excitatus,
HincintelligendaillaPeifii Sat. 6. M/'-
hi nunc Ugus. nytL Intepet , hjbernat^ue
meum mare. Male enim lucc Perfii cepit
ejus interpres Cornutus , quaii dixiilet»
Liguriam in brumali £tigore tepidum
coelum praeberc. Nam Feifii.menseft
(eceftiile fe in Liguiiam, &illichye-
mare, quam fibi aitlhteperetanquam
I 4 infc-
iS^
M. MiNucii Felicis
temperat ' Nilus ; * colit Euphrates Mefopotamiain ;
Indui
infdbtam fingore , & tempeftatibus.
Nam maretcmpeihiorum, & vento agi-
tamm, intepelceiedicitur.
Elmemk orst ius«
CircHmfluentif maristeportrecredttir.']
Ifidorus Orig. iih. 14. cap. 6.
W o w B R u s.
5 •X.gypti ftccitatetn.'] Cic. 2. de Na-
turaDeor. MgyptttmKilttjirrigat , TAe-
fipotamiamfertilemeficitEitphrates, In-
dus 'vero non aqHafoltm agros l,etificat, O*
tmtigat ifed etiam amferit. magndm enim
-jim feminnm dicitur fecitm deportare,
Hzc expreiHt Minucius y ideo ^cile per-
fuaderi mihi patior verba Jlkinucii ^f-
femads inquinata. Nam illa y pro im-
hribii4 penfat , interpretantur verbum,
€oHt, Deinde non Indus flumen , (ed
Indum flumen y ut Horat. flumen Rhe-
num. flumen Metaurum. Cz(ar flu-
mtn Rhodanum. i. de bello Gall. ,A
laCHJLpnanoy qitemfiimen Rhodanttmin-
fittit. ita enim legeqdum , non,)quiin
flumen Rhodanum influit. Ammian.
lib. 15.
Elmbnhorstius.
J^ypti ficcitatem temperat "KilHS.]
Hemigius AltifiodorenflsEpifcopusin
Amos prophet. cap. S.fol. 277. Kiltis
fittvius femel in antio DominodiJ^etttey
totam irrigat terram Mgypti. Anrianus
de rebus Indicis fol. 175 . Diodorus Si-
culus lib. T. Biblioth. Strabo. lib^ n.
Ceograph. fol. 54T. & feq. Pliniusin
Tanegyr. Mela hb. i. cap. 9. Tulian.
Imp. in £pift.pag. 174. Xiphilinusio
Severo p. 42 2. Theophyla^us Simmo-
catta lib. 7. cap. 17. Theodoret. de
mater. & mundo orat. 4. fbl. 66. £u-
febius pneparat Ecclefiaii. lib. 2. cap.T.
Philo de vita Moyfis. Euflathius in Dio-
liyfiump. 125.
Va R I AK X.»tCT.
JEgyptificcitatem temptrat Tiiltis. ] Vid.
Petrus Faber JC.Semcft. lib 5 , cap. 15.
Hekaldus.
JFgypti ficcitatem temperatKilus am-
nid,] JBtfi Ubti nihU vaxiam « pluraque
reperiuntur apud Minucium diverfis vo-
cabulis expreiTa , perfuadere tamen mi-
hi nequeo quin heic fint aliquot gloflc-'
mata. Nam primum quorfum Kilus am'
nif? Quis enim ignotat Nilum amnem
tffci lycindeproimbrihuspenfat-^ exi-
ftimo cflc interprctamentum corMm
verbonim , ficdtatem temperat»
Ouz E L lU s.
I niltte.^ Nilus diftus vidctur efle
ab EbraeoSnis <P^ nomine in Sacri
Paginiappellanir. Jef. cap.27. com.12.
A mos cap. 6. com. 14. Pro Kahaly enim,
five Naat, Syri, & Agyptii dixerc
Keel , ut Phoenices , & alii pro 'Sahal,
fivc 'Baal , Beel ; atque uti ex "Beel , Belf
inde ^nx^ , ita ex Kcel , N#/ ,. vel Keii,
undeN»r>^. Multumhucquoquc fo-
cit, guod Mela Iib.3. cap.10. tradiv
Nili rantemin/EjthiopiaNiicA«/abii-
colis nonunari. *^Mchul enim quin a
Sn3 fit , unde N«x®- antea deduceba-
mus, nuUusdubita Qpanquamnon
ignorcm Sn3 ^ro^ptlc flwvium denotarQ
undeetiamLxx. Intetpretibus reddituc
'mtvLfjt.ocflwoiufi item ^fxa^my torrenu
Nilus tamen xat «|ox^ /Hl diftu^
eodem modo ut in AJQ» per flumer^
ni3 Perath five Phrath , is,, cyii Gracas
Eaphratest intelligitur. Quettiadmo-
dum & R. Salomon , & R. KimcK,
explicant GencC 15:18. ubi dicit Deiis,
fe daturum Abrahamo tcrram I fluvio
Agypti, ufquc ad fluvium magnuin
Euphratem. Alio nuoque nomine Ni-
lus in Scripturis iin ^ vocatur. ut Jfr-
faiaecap.23. com.5. yw D^ai o'?3ai
nn«1 3n niX^ TJ^D Tn»'. '» aqnisnml-
tis femen Sichoria (vulg. Kili) meflifrivi
proventM ejtte. Jirmejz cap. 2. com. 1 8.
■^nB^' Kttnc enim ^uidtibfin^ifia ^'
gypti bibendo aquoA Skhorii. ^\XyD vcro
ad verbum nignm notat. Ebrscis enim
inty eft denigrari. Nimirum ob nigti-
cantesaquas, &, quia , terram hume-
fta^s , cam nigram elSficiat Nilus yn^
hfK
'. DiodoriKSi-
ttoceft, jEgec,opun»jurevoratipo-
ciu^ HineMitolil)-*.Geor|,
mni.
Eadcm de caufa a Gmis di^ eft Mi-
>Mf, ulFlutuclnis&Euftathius a&s-
nunl. Latinis quoquc vnuibus dice'
bitur Mf(«. Folus ; Mr/« */» wiww
Tlif w 'j«-4n>r. S«tviui ad Ub.4. Georg.
ttiuii taird Kilm Utin idrli iictbiaiH,
QuodGculAJi.i.Bc^. tcftatur. Sym-
tnactiu3lib,[.^ifl<l4. fl>iiK>(deHo-
feUifl. lo^tur) IH «ihi B»p«w>S r/«-
rpnmwrfiimiJigiault iEigypIio Mclo-
ncm^Wn.Crt. nidUijH. Nilumin-
tdligit. AniEtotectiameft, quod o-
lim Aijvrl^ diccEctui. HomenuO.
Oe}.i y W 4f hiyiifim iii-n-ri^
U enim de Nilo acdpeiiduni Eofta-
tbiiB 8c Didycnui &tcnta[. Plinim
lib.;. cap.9, HilL Natui. Hilin
Hmtn Mgjftu ««/w. Diot
cillusUb.1. Bibiioih-TideOp^anuml
chium 1 Slol»iim Serm. ■m. Aeyptus
mopCoNigro accipCur,Sc «ijtBrJiaoaj
atratcSc deni^re intteprcnntiit Eu-
■ifiathiui Odyfll^. & Herycliius, in aiju-
vnvnaf ;'Tidcatur qooque Scaligcr id
reflum in voce Xgjpiiaii. Il^chius
qiKfqae ad Leriiic. lib. J.tt6. JB^y-
Biiu ,iaXttaanAriiliiiiiurfrtiiiatt. A
"^itW SittMt , five Smt etiom Tidenlui
Athiopes luum efiinnfle £<&i( Gve S-
aa i hx enim nominc qao^e appel-
lacui eft Nilus. DionyGLisAfcr ir ikti-y.
dcNilo:
0'c Ji-roi AiCuiSu aritTtUliu m~
■Xkft WAiflism.iKnxiiwO. •' ■'1'
XuilM
5'fMi™( S)ll»Si"I Ht-r eiKft* HilM
Iflri EoftaiKus : TJ 3 t!eAi, " pf, 6if-
■ri» , i^ t Annlnop. Pliniuslib.5.,e.9.
TiKMtrJiiliJ , ipumjilihmdqiiisan-
mtlibiu mrfiuJHKXtrit , fic ^•aqni iti*m-
" ' mftrtligiwi
V I a s. IJ7
llit. Him: Sirtt&Kmiiu,abjt.gy-
lis pro Deo cultus, cum Olicide idem
imen cft;dcquo fuo loco.De Mlo ve-
ejqfqiK inctcmentis pluta quj dcfi-
dcnnc , (omnia enim jam peifeqiii non
vacat,) coiifulant Sttaboncm lib. tj.
Geograph. Diodot. Scut. lib.r. FJin.
lib.f.cip.i;. Euftath.adDionylii.^-
ivCir- Heij-ch. Stephan. ByfaQcin.
Hcliodor. .Atbiop. lib. ic. Sc Lconem
Aftiun , aliofijue.
E LKEHnnit 1 Tim.
t Cntii hifhriaii-Mtf-ifntmint.] Id
eft, ucSo!inusailcap.4o. tHmmiiuiii-
dMii,«iii.\c'fiilititsptiut. Ciccrolib.{,
di: N]t. Dtoi. pag. jjo. IGdorusoiig.
Iib. 1;. C3p. II. Dionyfius deutbibus
pg. 11;, Sltabo Get^aph. 1. 1 . p. ^y
lib. rt. pag-119- Ciariut Dialog.j.
Philatgyr. in^. Gco^. Vii^ philcrilra-
iusdcvii3Apolloniil]b.t cap.r^.Mda
1ib.].cap,8.
OUIIMUS.
Tjiphr.Uem,'] Euphtates haud dubie
origincindebelLii^uiAiabum. Qui-
bus ki.j imadioi dcnotat , undc
ial Jl iimaddlit. Ei <juo poftca
cottupic fjtjiiriiitin fuum Graci tuae-
tunt. Alii diHum Toluni ab co quod
lcgitut Geitef.2. {^.i^.ri^lOKin , un-
de£jr^fcr,u»;alceiuiiumvctum ;Gcx.
ci enimfuDmotcludnat, dumM ¥
i;^f(!i'rJ(petant.HabetautemEuphra-
tcs quinque alveos , dcqiubuidilttnflc
ig:ii Dofiillunus Bochaitus, in Geo-
graph. San. Phaleg.lib.i.c3p.)i. ciijus
fiunma huc fetc ccdit. EquinqueEU'
phratis alvds , unusinHuicinTigtlme
rcgione Siedad , quL Seleuciam pct-
mcii. Pliniut lib.{.cap.j6. Scniailiv
BMplirarriAZMnultiXlxtiH.pii/fmim.
c'iic«'jiaanid4^ietm: Ei fartt tjnJltli~
fipaimiiAia •smitffrifpBiiStliiKiimcir-
ca iiuo frnfimtati infnfiu Ti^. Uci &
Pcolomzus lib.T. cap.t7- cujus veibl
' infra adducemos. SMundus alvcus eft
' Ruvius Tftrtft lavigec , ciu adjaccc
\ uibs cognominis , \ Bagdad diftans
ip. militbiu. DchoctamapudGixcQs
\ j paritci
y*8 M.MiNucii Felicis
:* Indus & ferere Orientem dicitur , & rigafe, ' Qtjod jR
in-
pariter ac Latinos , alfimi eft filentium.
Tertius eft fluvius (^$JU)) ^imelic,
id eft Regis» qaemPtolomcuslib.j*
cap.i8.iS«&0ix4oy TOTeefcov VQcari (cribiL
«^^f2) eisn ^^ 'BxCvKtay^ piormy
iy «i^ ^ ^*\Auttiaf > ay o fjtittii^v ksl-
XiTm/ /6«grx]@i« ^oitc^ec Folybius
libro^. T^ BetCtXtJtlw ^d^v^ no-
mioariait. Chaldaeis dicitur 20*70 IHJ
"HadrtMlehd, Ammlanus lib.24. ytn-
fkm eH hincddfofiilefiHmenNaanudlcha
nominey ^HodamnisrefftminterpretatHr,
Vocaturveto flumcn Regtum qnia re-
.gii curi cfFoiHun, Quidam fluyium
huQc*i^3 ^Cdf Chobar dici exiflimant
in Jehezk. pafCm^ ut ^.i* com.^*
€^^.3:15:23. & cap. io.com. 1 5:20:22.
Sic autem appellatus e&,\ ^hobaris
nomine Hqic operi prasfedi. ^iinius
|ib.6. cap.26. Sunf tpU tradwti Euphror-
tem Choharif prafeBi opera dedHBunty
whi enm diximue findi , ne pntcipiti cMrfit
^djloniam infefiaret, ab ^Jjyriis 'bero
mni-jerfis appeilatum xArmalcha (lege
l^aarmalcha) quod fignificat regium fiu-
men. Quartus alveus ad Suram tendit
^d quem Babylon flta fiiit,. plerique
eum Euphratem vocant fervato priico
fiomine , quia creditur efle nativus £u-
phratis alveus , non ut alii fbffiiis & ar-
te fadus. Baruchtameneumcapitei.
com. ^ . appellat fluvium Sud ; Quo loco
& librum fuum legifle ait in aurihHs
fcdmov ? KoirotKOvrmif cr BACvXaift
im '^ ^oTEt/Uo J 2»^ omtuHm eontm ^ni
Babylone haibitant ad flHvimn Snd. Ubi
famen pro IhJ" red:iffime Bochartus
.monet legendum efle^'p. Idque ex
Hebraeorum monumentis fumptum efl,
in quibus erat "no "iru Sn adflHrjJHm
Sur. Interpretem vero fefeliit affinitas
litterarum «^ & n I(e/ch & Dalethi
kgitque ^^j) Snd pro y^^ Snr. Snr
idem quod5»r4VelSer4, urbsBabylo-
»ia notiifima, ad hunc ipfttm Buphratis
alveum. Gepgraphus Nubienfis Cl. 4,
f^rt.^. R^liqHd "jeropars EHphrati^ftHens
i RahMfd d tergo deferti in varia di^jidiinr
brachia y qH^rnm unHmpergit ad Tfartfarx
alind ad lAlcatfar > aliud etiam ad Snra,
qnartHmdeniqHe ad (tifam, £t part.6*
EcaflelhEhn-hobaira tbia ad nrbemSura
appofitamadlatHsEHphratie. Chronico^
Schalfcheleth , fbl. mi 1 1. Cracoyians
editioni? : *?;; n^nn ir\)D) n;;Tin3
:V015) b ?0 *£Jd tfaardea ^ Sora
ambitfitntadflHmenEMphratis : Kaarded
autem fi$pra Soram eH plns qnam n^intp
parafangts y hoc efl lxxxm. pafH Sura
quoque K^onO Mehasja dida efl, ut
tradit Rabbi Benjamin in Itinerario.
fuo. Sequitur ut aliqiiid addamus de
quintoalveo, qui maxime occidentalis
efl, & ad Kupham tendens^ quami^
Sura diflitifle fcribit Ben^aminitineie
^yni ar diei cum dimidio. Bochartu^
vocibus tranfpofitis legendum cenfet
lDV '2fn mediadiei. Varie hic alveus ^
veteribus hifloricis nominatur. Aby-
denus eum vocat Axejt/c^tvov , FUnius,
tiarragam , Ptolomaeus Baarfarem ve^
Maarfarem , Ammianus JAarfian. In
Abydcno pro «f Axg^vc^^vov , Bochartus.
legendum fufpicatur ^ Nax^vtfvov,
quafi Dm 'IJI^ Tiagragam fluvium fiagni^
Atque id ipfum.efle in Fiinio 7^41^4^4111
ptQ 0 J X in J Haar agam,
Elmenhorst lu-s.
1 Indns.'] Solinuscap. jy.MelaL^t^
cap. 7. Strabolib. 13.^01-474 Kidorus.
lib. T 3 . orig. cap. 2 1 . Arrianu^ de rebus
Indicisfol. 103.
Wo WE «us.
2 Simd fiingrefpts.'] Cic^nverofi
domummagnam, pjtlchramqHe videri^, net^
poflif addnciy nt etiam fi dbminumnm
videof , (yc, Athanaf, Theophil. 1. r.
iS^wt/dt
O C T A V I U S. ' IJjfc
IngrefTus aliquam domuin 9 omnia exculta ^ difpofita , orna^
ta vidifles , utique prafefle ei crederes dominum, & illis
bonis rebus multo efle meliorem : itain hac mundi domo,,
^um ccelum , terramque perfpicias , providentiam , ordi-
nem , legem , crede efle univerfitatis dominum , parentem-
aue,. ipfis fidefibus , & totius mundi partibus pulchriorem.
Ni forte , quoniam de providentia nuUa dubitatio eft , in^
quirendum putas, utrum unius imperio , ariWbitrio pluri-
morum ccelefte regnum gubernetur? quod ipfum non eft
inulri laboris aperire cogitanri imperia terrena , * qnibu$
^xempla utique de coelo. *Quando unquamregnifocietas
iiut cum fide coepit, aut fine ci:uore ^difceffit? ^Omitto
Perfas
'f
Elmbkkorsti lU^
SlwJL fi ingreffus aU^ttam dommu,']
Qlcmens lecogn. 1. 8. foL iz^ . Ruffi-
po ititecprete. S^i emimefiexigmfiii^
ttm finfMS bomo y qmciimcematdi»mo»f
mmia qtue ad ttfi*s necejpariafimt haben"
tem, X cnJMS, cameramin (fh^era gyrmn vi-
deat colieBanh eamqm -jairio /plendorey&'
diverfis imaginUfUS depiSamy Imninarp'
bnspracifms C^ maxinnsadomatamiqtdsx
inqnam y eH y qm hnjufinodifiihricam vi"
dens i non fiatim fronunciet > d prudentifi
fimo & fitpientifiimo artifice effeconfiru'
Bam, FhilodetnonarduaDei. Theo-
4oret. ocat. 4. ^t provident. Cicero de
Nat. Deor. 1. 2. p. 199. La^hmt. lib. 2.
cap.8^
I j^mbus exempla utique de cotlo.^Cy-
prianus de ldo]isi,^ druh^mt imperium
ttiam de territ mutuemm^ extmplum*
Wo wx KU s.
1 XlnandounquAnregni/odetai^lAl-
lufit adilia Lucani :
• Q^uUa fides reff» fidk ammfquepote >
fioi
Impatiens confortH erii*
O U Z E & I u s.
Xluandounquamreffu /ocietas ai^ cum
fide ceefnt.'] Ennius apud Ciceronem
iib. I. de Odiciis ;
T^uUafanBafocieta^ necfides regnieB.
Qii GfDJde Uliid SUUL iiba. Tl«d)aid. ^
—— Jurifque fieundi
^Ambitus impatiens \ ^fimmtodHlcius
unnm
Stare loco y ficiifque cemts 'difiordia rt-*
gnis.
Sic Seneca Agan\ein.
Tiec regnafuciumferre nec tadafiiunt»
£t Ovidius in 3 . De Arte :
Hon bene cum fociii regna yenufqut
manent.
Nam , uti efl in adagio : 'Ttonfii qtottn''
^i KetQjia» ttTmMQoa.
Va « I ae Lect.
5 Defitt. ] Ita Fulv. Urfin. Sab. di-
fctfiit. male.
W0WEKU8.
4 Onutto ^erfas.'i Herodot. lib, J.
Juftin. I. VaL Maz. Ub. 7. cap. j .
ELMENftORSTlUS.
Omitto Perfat de equommhinmtuaift
^urantej.] Hcrodotus Thalia fol. 225.
Juftin. Hiftor.liki. pag.13. Valer.AJa^
ximus lib.7. cap.3. Conftant. Manai]&«
in AnnaL p* 24.
RlOAlTXUS.
Perfat de equorum hinnitn augur^.
princ.'] Sordida Magomm dominatione op-*
preffa , io^uit^ Valoius Mcmotabi-
I Thx^
r
140 M. MiNUCii Felicis
Perfas de equorum hinnitu augurantes principatum , &
^ Thebanorum par mortuum , fabulam, tranfeo. *Ob pa-
ftorum j & cafar regnum de geminis memoria noriffima eflr. ,
' Generi & foceri beila toto orbe diffufa funt 9 & tam magni
imperii duos ♦ fortuna non cepitr. Vide cetera. ^ rex unus
apibus^'
fnbtiLm: /Btcmm pafti erantfintres nt
Miupis itts.
I Tijebdttomm permorttuan fabuldm,
t^c^ Lego & dilpungototumlocum.
TheboHermnfMr mortmmn , fabnidm tranf-
9$ ob p* e» c, regnttm , memorU n* e,
diidt Thebdnorum par Eteoclem. & Fo-
linicem. i ta Petionius etiam. inter h^nc
mifiromm dementiam infelicifihnne puer
tdngebdt HtriufijiMe genud cnm fietu > pete-
hdtque /itppliciter y r.e Thtbdnmn pdr hu-
ndtie tdberndJpeBdret i ne-jefdnguine mu-
tno poUMeremue familidritatie cUriflimd
.fdcrdm
V A R I AE LXCT.
Prdmoriudm.'] Ita Fulv. Ucfinus.Sab.
permortudm. Vera le^o eft , pdr nwr-
tmm» QuintUianus declam. j 17. par
glddidtorum. Vopifcus in Probo Imp.
Glddidtorum parid trecentd. Petioniiis;
Thebanum par > humilie taberna SpeBa-
ret. Seneca de provident, cap.2. Par
Deo dignum \ "jir fvrtie cum mdla for-
tund compofitue, Vidend. Statius in 8.
Thebaid.
He R A LDUS.
Et Thebdnorum permortudm fabuldm
tranfeo.'] Ita diiUnximus hunc locum
JAS» Reg. auftore> &fententiaflagi-
tante.
RlOA X. T lU s.
Et Thebdnar. pOTi mortuamfab.] In
membranis antiquis legitur , permor-
tudmfdbuldm^ Haud dubie rcripferat Mi-
nucius, Thebdnorum par. neque aliter
l^ebat Cyprianus cum dixit Thebano-
rumfiatrumgermdMtdtem. Statius ^ par
infdndum , ^ geminie fieptrum exitidle
tyrannie 9 &* confimguineum fcelui. O*
mut ingens beUum uteri. Sed cur mor-
tuamfahdam dicit Minucius , paulo an^
tefuatemporatotaStatiiThebaide de-
mutuisannisregnarent, &:mutuapet-
nicies utrilcjue unde & mutud fabuta,
Sed exTpe^uida auftoritas alterius
exemplaris.
' Ouz K L lU s.
Thebdnorum pdr mortuum y fabuldmf
trdnfie.'] Ica , nifi fallor , rc^e hunc lo-
cum, partim Elmenhorftium fecud»
diftin^Hone (anavimus ; omninoenim
(ic legcndum cenfeo ; fenrufque plane
(ibi congruus efticitur.
ElMEMrHOltSTTUS.
2 Oj pafiorum O* cafkrejiftumdege* «
minis biflotia notijfima esi.] Hieton.
traft. 9. part. ^. Epift.^^. ad Rufticum
Monachum de contemptu feculi : Bmnd
ut condita eU , duosfiatresfimul regei hd"
bere nonpotuit.
5 Generi drfoceri. ] Cyprian. dc Ido-
Us : *Pompejus ^ Cdfitrdffinesfuemnt,
nec tdmen neceJHtudini^ foedus in xmnUt
potefldte tenuerunt.
RlGALTIUS.
Generi ^ ficeri belld.'] Undfcvuigl'
tum iliud: SoccrgenerqueperdiMflisom*
nid,
Meuk sius.
4 Fortttndnoncdpit.] NefciOyande-
beam , fors nnd. fane Arnobius ita L r.
non regndntf non imperdnt, quibns /ors
rerum dttributd eH.
Elmenhorstius.
% Bex unus efl dpibus.] Hieron. pnc-
di£^o loco : Ferarum greges duBoresfi'
quuntur fuos. In apibus principes fimt,
Gruet undmfequuntur ordine litterdto.lnf
perdtgr unus eB. Alianus de animal. L i*.
cap. 10. Ariftot. in Hiftor. animaL L^*
cap. 20. Origen. lib. 4. contra CelTum.
Theodoretus orat. 5, de provident. !&-
cantatam F Fortean fcripfecat > mfttmn docus Fduliota liU 2 . ^ift. 1 6. Elias
Crctea,
O C T A V 1 U S. X^t
apibus , dux unus in gregibus , in armentis reftor unus : tu
in cobIo fummam potettatem dividi credas, &fcindivert
illius ac divini imperiitotam poteftatem ? cum palam fit ' pa-
rentem omnium Deum nec principium habere , nec termi-
num ; qui nativitatem omnibus pr^ftet , f ibi pef petuita-
tem : qui ante mundum fuerit fibi ipfe pro mundo ; ~ qui
univerfa quarcunque funt , verbo jubet, ratipne difpenfat,
virtute confumraat. ' Hic nec videri poteft , vifu clarior eft;
nec
Cretenfisin ^. Orat. Nazianzeni p. ^8.
Cato dere fmtica & Virg. in Georg.1.4.
1 Parentem ommMm Deum t necprin'
tipumy nec terminwnhabere.'] Procop.
Sophifta in Elajam cap. 44. fol. 501.
Damafcenus de fide orthodoxa Ub. i.
cap. z. & 8. lib. z.cap. r.Theodoret.
orat. I. contra Grarcos defide. Theo-
philuslib. I. ad Autolyc. ifbl. 24^. Ki-
cephorusCalliftus hift. Ecclefiaft. lib.i.
cap. 1 . Beticus de fide fol.748.
2 Hmunher/k^iuectm^Me/HntiVerbe
jtliet i rahone aij}enfit , virtttte con/ian'
M4^.] Tertnllianus Apolog. cap. 17.
J^md o^imMS ms y Deus ums eH y qmto-
tdm molem ifiam cum omniinftrttmento ele^
menionm ^ corpormn y JpirttHftm : -jerboy
^uoJHpit , ratione , qtta difjn/uity "Jrtutet
quafoltidty de mhilo exptejjity in omamen-
tummojefit^fita,
W o w E 11 u s.
^ Hic videripoteff.] Imitatus eft illa
TertuH. Apot Invijtbilis eji , etji videa-
tur : incomprehenpbil^ , etji pergratiam
repr^fintetur : imefiinudiilie y etfi huma-
ms /enfibus afiititetur. Caterum tptod 'vi'
deri communiter , quod comprehmdi , quod
^/Hnutri poteH , minMS ejteculis , quibus
occttpdtttr y C^ manibus y quibus contami-
Ttatftr y 0* finfibus , quibus invenitur.
Sluod "jero immen/um cfi , fili fibi notum.
Vide La^ant. ad illa Statii Thcbaid. 4.
* -" Jitmmttm quem fiirenefafium
jUttm fid taceo.
£lme>7horstius.
Hie necjideripotefty 'vi fitclarioreB.il
Tettullian. Apolog.cap. 17. Invifibilis
eff , eifi videatur ; incm^ehenpbHisj etfi
pergratiam reprejmtetur : inaflimabiliff
etfijenfibus humanis dftimetur , ad^o o*-
rus ^ tantus efi. Juftinus Martyr dc
de Monarchia Dei iic)i.8 r. & (eq. Theo-
dorct. contra Grsecos orat i. de prin*
cipiis fbl. ;; 5. Theophilus lib. r . ad Au-
tolic. fbl. 245. Ifidorus origin.lib. 8.
cap. I. Timon Locrus apud Platonem
tom. 3. fol. q6. Audor de eilentia di'>
vinitatis apud Ai^uftin. tom.4. f. 688.
Arnobius adverfus Gent. lib. r. Na-
zianzenus Orat.2. in Fafcha. Tacianus
contra Grzc. fol.278.
OUZEL lUS.
Mic nec videri poteU , vijit clarior eFi. ^
La£bantiuslib.8. cap.9. DeMnonaj^eBn
mbis yalivye fragilifenJU CMnprehendenduo
eH yfed mentii oculis intuendusy cum opera
e)us praclara ^ miranda videamus, Pr U-
dentius Apotheoli :
— • Deusingens,
•AtqueJupeifHjitsfuperomniAy nflha*
het infi
Extrenntmy ttt claudi valeat y finfirje
teneri,
Bafiiius Magnus Hexaem. Homil. 10.
"l^ J^twdfAiax 3«off yoHTOf , d/tff^dtyic
^vfftui , /uiytQ^ aTronr. Tmynt^S
^O > ouTi ^fjLtfn ttgiei\tt/jt,QctyiD.
Htfivi^ <t^ 3f«y, oToi tc^ iifjioie, Or-
pheus ^ Clemente Alexandrino libro 5 •
Stromat. addu^us,
Hdl TtS etVTOI
Item:
l^'2r M. MlNUC I I JFeL I CI iS
' nec comprehendi » tadu piuior eft ; nec^ jeftiinari , fenfr
bus major eft > ^ infinitus $ immenfus y ^ & foli iibi , tantut
quan^
Itcm:
OATO/C
^*^*».
Ita ^oeta Agilgentiiiiis ^pucl cundenu
OJ» ffry 7rfX«t9»iS^ er o^d«iXfco?0iv
Mi>f91»
TlCTdoOc «vSjDfl^i^y ifAtt^irhi iic
Vide ibiaem Clemetitem plura hanc in
mentem diilerentem. Au^r Carmi-
num , qus vulgo (cd & peflime ^i^l-
lina Oracuk vocantur, in Piooemio :
£?c d«oc , oc^e^y^ dif^ \Mp ^•>«d»c,
neu7ox£$eTUp , «t^Me^(^, op^y u6v(^
* ^ «/ ■ .
AjJtoc ^* 8 i^XiTTiJ S^wiiifc vwo mp-
«tX}f9)ii
O^g^ddlX^OlOTV I A7v dfOV eiflC^TVV , oc
■^rtlxovo/xfr
A'ax' «</i* axwfijv x«e7vveiiV7Tov itxioio
7»C'
Jivtfjne i ev opffiari ^xiCfc t^ oxtpxf c
fOVTVC
^ |MEUfcsiu&
I Xeccomprehendipoteft nec aflimari^l
QwLic} nec comprehendi potefl. Itane^
caiiflam (ilct? minime vcro: ille po-
iuit , Ccd fcftinans librarlus omilit.
Keftituo. ». f . peteB tactupMrtor efl , nec
fmari, Ita in Cypriano cft, qui toti-
a vcrbis intcgrum hunc locum , &
boham partcm tradtatus iftius De iJo-
Ibrum vanitate , dc Minutii noftri O^a-
vio tranflcripiit , Ted, utfurtumdifH-
culter agnofcatur^ confufe. Exprcilit
autgm de TeituUiani Apologctico c. 17.
ImnfilnUs eftf etfi tndfatnr :incompr^*
benfibilis , etfiperpatiam reprafintetur:
in^flimabilis , t/Jt htananiffinjibus afti-
metMnttdeo-jerns&^tanttiseft. Caterwm
anod "jideri communiter ^ qnod eompra-
hendi , qnod aftimaripoteft y nunHs eft ^
tctdis fidbfts occnpatur > O' manibus qui-'
bus contamnatWy ^'finfibus ^bnstn^
vetMtttr, Shwd 'vere immenfitm eH , fiH
fibi netum ejit hoc qttod eft , deum aftiman
facit\ dftm aftimari non capit» Itaetwn
vis magnititdims O^mttimhtmunibnsob*^
jecit 5 ^ ifftotum*
VakiaeLect^
Xei comprehemii potefty taBu fmut
f^.] Ita Fulvius Hriin. ex Cypriauo di
idolorum vanitate.
£ L M £ M H^O K S T I U &
2 Infimtus y immenfits,^ AuAOr dc .
cilentiadivinitatisp. 589. Theodorct
orati. dc principiis. liidorus orig. 1.8^
cap. I. Tenuli. Apolog. cap. 17.
OUZ EL lUiS.
InfimtuSf immenfits.'] Elcgans oiii<
nino cil Arnobii locus, qui e3&t lib.i.
Advcriiis Gentes : d maxime y inquit ,
Deum alloquens , ofiimmereruminrjifi^
bilium procreator ! 0 ipfi invi/et ^ nullis
unqitam iemprehenfi naturis l dignus,
dignus es "jere , fi modo te dignum mortali
dicendum eHoret cni ^irans omens iutel"
ligenfi^ue natura^ &• habete 0* agere mm-
quam definat patid» : cui tota cemjeHsat
tfitagenu nixo procumbere , & cmtiumuit
precibus fitpplicare, Prima enim tucatfit
es f iocus rerum ac Ipacium y fundameiH
tumcunBorumquacunquefitnt, iufiuitus^
immortalis , perpetuus yfohts , quem nuBd
delineatfermacorporalis, nuUadetemunat
circumfctiptio y qualitatis expers > quonti^
tatis , finefitu > motu > C^ habitH , de quo
nihil dici & exprimi mortalium potis eH
fignificatione '^ierborum : qui , ut intcUigd'
risy tacendum eB; atque ut perumbr»m
te pofiit errans inrjeftigare fuSpicie y nihik
emmmmHtiendum* Imieivuille:
^ Sotm
f
OctAVIUS. t^^
^antiis eft , notus. nobis vero ad intelledum pefhis an^u-
ftum eft : & ideo fic eum digne seftimamus , ' dum inaefti-
mabilem dicimus. Eloquar quemadmodum fentio > magni^
tudinem * Dei i qui fe putat nofle > minuit : qui non vult
minuere > non novit* ' nec nomen Dco quxias , t Deus no-
men
EtMiNRoiitTjas^ irtveniff, S^U 9wme quodrmmnt ApftU
J SoimfiintMtm,qiuintmefiinotMJ.'] iMur ^ * melitre nomen accipit ^ tU alitts
"^ idendus Philo Judsus Ub. 2 . legis al- qmJem vocet , Miiu tmdiat. jQms ergo efig
legoiiar. fbL 67. qMinemenimpofititDepi DeMsamemmm
W o w K « m. nomen efl Deo , frd JMdiciMm qHodfenth-
1 DMminaflimabilemtUcimHSi'] Pltt- nrns de Deo. Kihil ergode Deo^Modnom
dent. hym. lo.- Hcet qiueras. Ifidorus Pelufiota lib. i.
Deusperennieresin4tfl'mMlis Epift. 299. ad TheodoC Scbolaftic.
"Hon ,eo^tando i nmvidendoclatiditMr. tiHfOj 7S ^>t f^*! "ntTtviv t oitigi^otf
ExceUit omnem mentin hMmarue modmn, h i-oTii^Tn Xt;<6^ j/bcoirf ?/. SciendMm ac
Hesc. Trifineg. Pxmand. Dcns flt)f(/vii- credendMm efl , Dewn ejje, non autcm
T^^, d^iurm^etg^ , xdj i^wne , « ^i qMtdfit cunofi invefligandnnL DoQtc Au-
«tx«jBc , 8</l« Mxloc ,>Vi oefioi e^d*x- guftin. tom. 8. in Pfalm. 8«. foL 650*
fcofc , «tueXaXMT®' , offiir^ , ertnTrv £t de do^ini Chriftiana lib. i . cap. 6»
^pawfxtf^, Hierem. cap. 5 g . demens Juftin Martyr cohort. ad Grxc. pag. r 4«
AL Stiom. 5. Juftin. Parznet. & 29. Philo in legat. ad Cajum. f. 682«
Elmsnh o K s T i4ii. DeTitaMovlislib. i.fbL^iS. Dama^
DMmimepmatilemdMcimMsALadSfLnt. fcenus de fi(te octhodoxalib. r . cap. i)«
lib. I. cap. 6. Origenes de (pnncipiis Stoboeusferm.78. de DUs. Juli^ C«-
lib. I. cap. j. i£doriB Ori^. lib. 8. far pag. 19. Ladant. dcira cap. 2. Na- .
cap.1. zianz. de fideorat. 49. dcdeTheolog«
V A R I AE L E c T. orat. 2. foL 746. Jofeph. contra Ap-
2 M,] Sab. Df0. pion. p.558. Au^rdecognitioneve-
MEUisiHS. rzvitaecap. 3. Ambioflin epift. Pault
5 KemendeoqMeroi.] MalilB flt Cjr- ad Hebr. cap. i. Gregoi:. Nyflenus ia
prianusdefcdpfit, n,deiq. EcciefiafL homiL 7.
'Wowerus. , 4 DeMsnomenefl,'] La^ntiosnb. r«
KecmmenDeoiin^aii'] Cfpiiait. & cap.6. MereMriHsTrifinepflusfcripfitli*-
MS. Dei. Juftin. AppL 2. 2»o^ >S TaT bros <y tjmdem mnltos t^ad cognitiwem
^nrf^. df 0* nAse t^ ti^f* £1 ^t tK divinarMm remm pertinentes , in qnHmt
TOhfJtnain ihaj xi;^», /Atulm rlw uau - majeflatem.yfianmi acfinfftlarie Dei affe^
70» fAAiioM. eadem in Paraenet,&lib. y;> j HfdemqMe mmfsibns appellaty ^«^
de monarch. Dei. Simpiic. in £pi^. ImsnosDeumf f^srpatrem: acneqMteno^
fTi 3 f*oi^oy iTtji^iuf ^nots'^ wvirmy meneJHsreqMirerett dmwfAoyejJedixit:
tuTiH \asrtf ^rmhr^ rd hja , »</^<y eo quod nonunis proprietate non egeat , oh
2p» oiMro» o»o^0t. ipfitm fcHictt nmtatem. IpfiMslutcveriM
£ime:^kokstiUS. fMnt: 0 «Ti ©to* ilc , o<Ai tic oiofjutr^ i .
Xfc ffowr» D« ^»€r<i#.] BafiUus in /»©»o-^««3' ^9» >^o a»«»/iJw/^(^. />»
l^falm. 115. foL 127. Htr^awi >S ^7 ifgiViw »oi»#» »0» efl'^ qMiafilns efl :nec opus
^fntny oti «9» 3«6C , «;^ {»'«<«/ , ««^^ ?v- ^/? /'i^/^Wtf -joc<«W» j nifi ctsm difcrimen
^fjuLxnaa^ ro jii^. Xiztus in fcntcn- exigit mMititMdoi nt nnamqMamaue per-
tiisa Kmen M mnqMeirM j qnuiW^ fonmfnamt^ , & aj^UmQttedefignes.
e,nw
144 ^* MiNUCii FfiLicis
men eft : ^ illic vocabulis ppus eft , cum per fingulos pro-»
priis appellationum infignibus muldtudo dirimenda eft:DeOf
quifolus eft , Dei vocabulum totum eft : quem fi patreni di«
xero , terrenum opineris ; fi regem , canialem fiifpiceris ; fi
dominum , intalliges utique mortalem» Aufer additamenta
nominum, & pei^ipicies ejus claritatem. Quid? quodom-
nium de ifto habeo confenfum ? ' Audio vulgus , cum ad
coelummanustendunt, nihil aliud quam Deum dicunt , &,
Deus magnus eft^&^Deus verus eft:&,fi Deus dederit. vulgi
ifte
Dmmtmt qnnptmfw umu tfi,frtfnum
mmeneftDetu. VicL Stobceus Knn.78.
^01^66. &feq.
Wo wbrus
' I lUicMealmlisfMsefi»'] Attalusin-
terrogatus ii hoiAA ty^ h dt ^(,«7» xg/d»,
0 df o( 0 vofut i% t^ ac AfBpei^ri^, Euleb.
lib. 5. inepift. jSaxt Li^.
2 jiMdiormlwsJ] Tertull. ApoL £t
quod Deus dededt, oninium vox eft.
Judicemquoqueconteftaturillum^ &
beus videt^ 5e Deo commendo, &
Deus mihi reddet. eadem repetit iib.
de teftim. animae. Vide La£bnt.i.i.c. 1 .
Plato Alcibiade r. k')^Tmi'^ xi><y;
<
Elmenhokstius.
^udio "juigHS cmn ad ccelmn numtts ten-
dunt^hilaliMd qitam Detan dicnnt, ] Has
Tulgi Ethnici exclamtiones habes apud
TertuIIian. Apolog. cap. 17. detefH-
mon. animxcap.2. dereHirreft. carnis.
cap. j . de Corona militis cap. 6. Arno-
bium iib. 2. pag. 26. CyriUum lib. t,
contra Julian. ^ 6. Hieronymum in Ma-
lach. cap.2. & in Pfal. 95. foL 122.
Heraldus.
•Andio ^ulguSi tfimmadcoelummanMs
tendMHt.'] Expreflahsc^TertuU. Apo-
logetico, utn plura obfervabamus.
OUZELIUS.
Cum ad coelum manMS toBunt.'] Sole>
bant Vctcres gentilium manibus in coe-
lurafublatis Deosadocaxe. Valcr. Flac-
cu8Argon.lib.z.
-^* tendenfepttpidmdJiderdpdmM
Omnifotenj regina , inqttit. "~
IdemUb.3.
Delius kliclonge eandentivefie puerdt
Occmrit , ramo^ voeat : jam^e iffi
recenti
Stat tumulo , fUcidJt tnm/mittenj ^-
nanalamo
Dmit t^ ad fluroios , ae vinetdufohevt
monfirat
Ptima pedum ; glaueajqm cmif fne*
texere fiondes
Imperat; hinc aite Phoeln firgentpf ad
orbem
Ferremanm. -"" Etlib.^.
SMfiMtit hic geminae Phinem ad fidera
palmas»
VirgU. iEneid. lib.i.
Ingemit ^ dMptices tendens ad fidef4
palmae
Talia voce refert — ^
Homer. 0'e/b«r.i.
■ ^^^'n ^7f o^iyiiftU oJefCTi? «sf-
ApoIIon. lib i. A'p;^f.
"— eu dl^ yuueuKtf
IIoAXct /ucox' dB(udrotQf fc cuBi^
tMf,
Vide plura apud Lambinum ad iUiid
HoratiiUb.j.Od.ij.
Catofitpinasfi tuleris manue
Tiafcfnte Luna , mfiica Phidele,
Ubiac^tijQroiuiQirUb.x.dc EoiinuUs.
I &
O C T A V I U S.' I2f 5
ille naturalis fermo eft, an Chriftiani confitentis oratio? ' Et
qui Jovem principem volunt , * falluntur in nomine , fed de
una poteftate confentiunt. ' Audio poetas quoque unum pa-
£'x.MlMKOftSTiaS.
Z Et qtd Jwem principem «vo/wf/.J
Augu^n. de confenfu Euangclift. L i.
cap. 22. ydrr9 Deum yudMrum fnem
pmtdvit , nihitimtereffe cenfins , ^ m0 neimi-
m ntmcupettat^um eadem res inteiligatur,
1 "fmuntkrinnemine > /fd de una po-
ieftate cmfintiunt,'] Auguftin. contra
Grefconium GnuhnMticum tom.^. 1. 1 .
cap. 29. Tertullian. ad Scapulam cap.^.
X^dant. L4.cap. 9. dicunt» paganos
ignoranter Jovem pro Dco vero accipe-
re. Apud Tacit. lib. 1 5. AnnaL Pruden-
tiores in vicinia mortis conftitnti , Jo-
vem Libetatorem invocant » ipH^ie
finguinem fuumlibant.
j ^Andi^Poiftas^immnpatremDetm.^
Athel^ Apolog. pro Chriftian. p. 8.
& 10* S<^liocles apud Theodoret. con-
ten. Graecos otat.2. de (acrificiis fbL 109.
Philolaus apod Philonemdemundio-
pifidofbl. 109. Juftin. Martyr. cohor-
tat. ad Gnec^ ioL t2* & Ccq* TertulL ad
Scapulamcap.2.
Vakias Lect.
^Andio,'} Fui.Uriinus4iM^\
Miux t lus.
Demu] MS, diem, Gxibo Divnm,
Ouz JE 1 1 us.
^udio peiftMy nnum patrem Deum,'}
paSim hoc apud Poetas tam Grzcos
«juamLatinos videre licet, quodnul-
lum prsrter unum Deum ftatuant. Pro-
deateGrsBcisprimumOrpheus; quam
cgregie autem ille in fua Palinodia fcri-
bitdeDeo:
EtaHbi:^
Ztvf ^^T@* ^TD) ZiCt yfCtT^ atp-
trem
ZtveutpAXi, ZtucfAioTAy Liocdl'oib
Ztue '7wBfA,lw ydnc 71,1^ v^voJ an*
ZiJc /Sdt0iMt)c ^ Zit)f flttfi^c eimLmtf
ETv x^t^, «c AxifMf ^^70, fJtiyifp
df^fii dTntmtVy
^V j J{/Mtf 0A9ixioV,
Phocylides :
TToxJoxC^.
Xenophanes Colophonius :
£/c dfoc h rt dioTat xeij aifdpchnifft /ua-
fMC
Hermefianax:
TIm/tuv, Ilfptfifonf, Am/xAtwp , KtV^c,
TgiTWMC 9 NnpfOc , Tj|d(/c , xtff Kvwpo-
;^'/7i»C,
E'p/XMC 9"' , "tifpta^i 71 xXvToc , nfitr>
Zf t)c Xflcj H^p»,
jCfTt/JLie , »</l' f ^cjt^p^^^ A'W/X«v, eic
btos fi^.
Parmenides :
MoJwv/uKVo^ic 71, Xtt} «tlff/UfC , M«/i,'
et^Mivv,
O J«/V TTOT* 5v , Hdl' f$w/ , f OTi vttti f^y,
tftOO ^TTtV,
Ttf uTo t' oy , cr ttttJThf 71 /uivov , xctd*
iajuT6 71 KtTmi,
uld vero divinius hifce SophocUs qiioe
nt apud ClemenL Alexand. <z9gf *
off^l. /»e^f E''wy.« & Cyriliumcontta
Julianum.
E/c 7«ic dxn^ieuCtf fXc f 51V 3«oc,
0"c B^VOV TtT AjJ^ , Xfltf 5<t7«f ^flt-
IIoVTK 71 Affe^®" o7<^/*« 9 ^ fltVf^«f
/S/fltf.
0v)iTo/ 3 'reor^ol , %ttfii<t ^x«troftf vo*
l'JpUffVLfJttBst , 9nt^ee7wv «fec ^'«'jt'»^
ef «V ltV\t*»T' c* XiJ«? 71 ^«H ?«'>^^»
i4<S M. MiNu.cii Felicis
trem divum atque hominum prsedicantes > & ' talem efl^
/ mor-
&uoieif 71 TVTwy , xc(j Kethciii Travny^-
*ttO^VTtC 9 HTUe 6j9%QuV VCfli^OfAiV,
Phiiemon :
O' yS 3«of ^KtTi ai , TrXticnov TrtifaVy
Cf'( tpy>ii Jiat^oti viii'^ , HKAJiitoti,
£ Ladiiis , Valehus Soianus inquit :
Jt^iter emnipotens refftm I(ex , ipfi
DeH/quei
ProgenitorgenifrixfHe DekmiDei44 ttntis
^omnes,
Plautus in Captivis :
BH frvfeilo Detis i ^td qjM ms gerimtts
AuditqHe ^ wdet,
Maniiius lib. i . Aftconom.
— Dens eB, qni nonmHtatiir in aw*
Horat.lib.r. Od.ii.
— qHireshomimtmMDeornKty
S^uimaretyterrastiariifipte
> Temperat hori^.
Xlnde nilmaJHigeneratttr ipfit
Kec viget quicqttam fimHe attt fictm'
dtm,
Idemiib.g.Od.4.
Slui terram inertemy qtd mare temperat
yentofiinty ^ ttrbes, regna^e triftia,
Dioo/^tte mortalepj[He tttrmas
Imperio regit ttntts aquom
Ovid. iib. r. Metamorph.
Hdnc Dens ^ meliorlitem rtatura di-
remit,
Ibidem :
Sic onns inclH/ummmro dlftinxit eo-
dem
Cura Dei*
Idem :
•~~ fi^ve hntic dvoinofimineficit
lUe opifix rerum mundi melioris origo*
Sciieca in Thyefte :
^s Detif ncfiras celeri citatrts
Turbine oerfit,
Lucanuslib.9. Phacfal.
EB^ie Deifides , nbiterra^ ^pontHSf
i*r aery
f / coebm, cir •airtHS* Snperot jmd J«<C-
rimHs nitra i
yttppiter eff qHodcHnque vides f cptod^
cunque mevetur,
Sic Lucretius Carus varios idolorum
cultus hifce illudit veriibus :
Terricdas Lamias , foHni quas , Pom*
piliiotte
Jnftittterey KHm^'tremit hasy his omnid
ponity
Vt pneri infantes credttnt figna omma
ahena
. Fi^^re O* effi haminesy ^fic ifli tm*
nia fiBa
Vera pntant > crfdnnt fiffti* cor ineffi
^enif,
^ergula piBorwny oeri nihil, omnid
fiad.
WOWERUS.
I Taiem effi mortalinm mentem.yioilU
OdyfCX,
ToT^ 7S vo@- i^vtTnx^ovieov dvBfd"
7mV y
OJov W hpictf A^^O 5^'7»p dvef^vn
Quos verfus Cic. apud Auguftin. de
civ. Deicap.7. vertic. ArchUochus au-
tem ita imitatus eft ; thT^ oivQf>a7rotQ
TD/9-' oKoTov ^^c «<!>' hfAipUv eiy\, Quod
Plucarchus in Homero 6c Theo Sophi-
fta in Progym. notant. Vidc Max. Tyr.
Orat. I.
£lme)th orstius.
Talem ejfi mortalium mentem , qualem
parens omnium Deus induxerit.] Sum-
ptum cx Homeri Odyflt 2. 7K! 15 5. ut
etiom notat Fulviiis Urftnus , dc Wo«
werius.
To7<^ yS vc^ Igiv iTny^oslecv etvSpw-
Tmv -i
OJqv i7r w.ufltp AyiAQt ^wwp dvJpavn
Hos verfus apud Auguft. 'dc civit. Dei
lib. 5. cap. 8. Cicero ita vertit :
Talesftmt hominum mcntes , qHalispa*
teripfi
Jnppiter au&iferas luftravit lumine
terras,
T Ee
ttiortalium mentcm, /qualem^parensomnimmdiemciuxe-'
rit. Quid Mantuonus Maro ? iionnc apertius 5 'proximius,
verius ? 'Ptincipio , ait > ccfelum & jterras , & cetera muiidi
niembra, fpiritusintusalit, & infufa mens agitat : inde ho-
minum , pecudumque genus , & quidquid aliud anlmalium*
* Idem alio loco , mentem iftam & fpiritum Dcum nominat*
- ha^c enim ejus verba funt : ^ Beum nantque ire fer omnes ter-
rafquetra&ufquemaris, coslumquepofundum: undehomines&
pecU"
Her A LDtt «.
£/ taiem effe mertaiittm mentem qualem
parens on^nhemDeiu in dttxerit.^yMS Reg.
tUem direxmt , atque hinc exiftimainus
Veiain ledtioncm elicipoiie. Saiptum
igitur putamusi ipndem parentemMum
$H diemindMxerit y cJovwufMLfeiyifQ
fTOTHp dfdpSi Ti df oiy rt.
K I O A t T lUS.
1 S^tudem parens emmHm diem duxe-
rrV.] Sic legituc m exemplaf i , nid quod
lcriptuca paulum ezerrantc apparet^
dttxerit, Itaque legendum ut edidimus,
^tudempoftns emnitim diem dnxerit , chy
n^atyifQ HfiiAf, TaUs cft mens , qiialis
dies; quodiemenseditaeft. Hoc iibi
vult Homsrus &• verfio Ciccronis qui
rcfertur abAuguftino 1. ^.de civitateDei.
W o WE kus.
2 Proximitu vmtu,'] Fotte t proxi'
ntius veris. Verba Virg, An. 6.
V A K I AE L^CT.
Proxtmius veritte»] Wowerius lcgit,
proximi/ts "jeria,
£x.MENHOtSTlUS.
, 5 Principioc^lwnC^terras^] Virgil.
lib. 6. Aneid fol. 152.
Principio ceelttm acterrae , campofque li-
tjuentes y
Lucentemqttt globum Ltma, Titaniaque
afira.
Spiritus inttu dlit , totamqut infufaper
artus
^ens agitat molem , ^ magnofi corpore
nnfcet.
Inde hominum pecudtimquegenut > vitd-
que volantut^
Vide inibi Serylum. Virgilii locum ci-»
tat qnoque Hicronym. lib. 16. in £•*
laiam c 5 7. fol 1 gS. LaAant. de ira c. 2*
W o w E K u s.
4 Idemalioleco.] Georg.4. Vide Pro*
bum in ccL 6. & SCrv. 4* Georg.
Meursius.
5 tiac emm vera/itttt.] ScriVcrius
mcus li.a. "jerlfaf, dncfelidtet. (imile
mcndum nos in Arnobio (uftulimus
1. 5. itcm ^oUcndum in StatioTheb.r*
Horrendos etenim latices > Sty^i aquord
jratris
Obtefior man/urum > &* non revocalnle
verbum*
hodic "jerum cft.
\V o w E K U s.
Hacenimverafunt,'] Rom. Hacenink
ejtts verbafunt.
VARlAfe LEtT*
Hm enim ejut verbafunt.] Ita Ful.Uf ••
fin. hunclocum conflimit.
ELMEMHOkST.lUS.
-6 Deum namtjue fVi'.] Virgil. lib. 4«
Georg. foL 151. lib.6. Ancid. fol. 45 7«
Apulejus de mundo. Hieron«in£pifl*
Pauliad Ephcf! cap.4. £0^177. La^nt*
liK I. cap. 5. Auguiiin. dccivitatc Dcl
iib.4.cap.2. Salvianusde Gubcrnat.Dei
lib. I. p. 5.
Ouz E t iiis*
Deum nmtipte ire per otnnes*'] juVcQ«
cus lib. i . de hiftor. lEuang.
m abfente Deoloqusmnr t nUMitd
cUnfimt
PeHorU antratefftnt : cemit t^eui om»
Maprafitu,
■ ■ ■t,\ su
148 M. MiNUcii FeLicis
pecudes , unde imber &ignes. ' Quid aliud & a nobis Dea<i
*quammens, & ratio, & fpiritus pra:dicatur ? ^Recenfca^
inus y fi placet ,' difcipUnam ^^hilofophonim , deprehendes
eos , etfi fermonibus variis , ipfis tamen rebus in hanc unam
coire & confpirlrefententiam. Omittoillosrudes&vetc-
res, qui de fuis didis (apientes effe meruerunt. ^SitThales
Milefiu$ omnium primus j qui primtis omniunl de ccelefti-
bus difputavit. idem Miiefiiis Thales ^ rerum initium aquam
^ dixit:
Sic £pL(f^etus divlnitus apud Anianum
lib.x. cap.r^. GTffrAmtipopArhSitToY,-
ipo^tt
oTwy jcXiicnfTi Tilt 9o'g^s , xdt/ Mr^
hJhv -znj/^otjT» , /jii/uvn^i ^fxnSiimt
y^tyiv, 07T /uiovoi «5t» H yb tsn. tt^ 0
^oc hjhv igi. ka^ 0 vfjtirtf^ S^tujuLav-
fi>^t7r{v i 11 TToiuTB ;
ElmenhorstiUs. ^
X Slmdaliudanf^DeusqAMiinenSy
'& ratioi O* f^iritusfriedicatrir, ] Sencca
lib. I. Noftural. quarft. fbl.8^1. SluidiH
Z>eus> Men^Atii^-Jer/i. Tcrtullian. apd.
cap. 2 1. dc 2^ . Nazianzen. orat. $7» &c
Jarabicoig. Trifmcgift. Pimanic. 5.
JuftinusMartyrcohortat. ad Graec. Au-
guft. tom. ^. de Spiritu & anima c. 54.
La^ant. lib.4. cap.8. & 9. iib.^. cap. 3 .
Stoboeus Eclogis phyficis fol. 4. '
Heraldus.
jQuid aliud ^ d nobi* Deus. ] A ddi di-
mus partifulam non inutilem & e MS.
WoWBRliS.
2 Sluammens i&ratio.] Jttftin. A-
pol. 2. Clem. Protrept. Tertull. Apol.
Thcophil. lib. 2. ad Aut. Hermes Poe-
mand. O' i\ v»; 6 dt oc etTTf xJxcrc "Koyu
Zte^v vSv cAf^/8p^v , os 9toc ^ ^e??.
Itstf TfyAjfjtetr^ av 6</V)///8p>4»a8 Jtoizn-
'rac Tivfitc 'iTTTti , &c. Tatianus Spiritum
ineile ftellis, angelis, hominibus, illum
quidem unum, ied tamen certis diffe-
rentiis diftinfbum. Au6bor lib. de muii-
do appellat ^wjAfAiv '^'Armv Jiintitaav,
Sed dc his.latius lib. de anima mundi.
KldAlTlUS.
3 Efcenjeamus difiifHnm fhilofi'
fhorJ] Hanc omnem veterum phiiofb*
phorum difeiplinamhabetMinuciuscx
lib. I . Oicex. de nat. Deor.
Varia£ Lect'.
4 .SiV.j S2h.fi, mate.
HSRAtDUS.
Sit Thales TAilefius omnium prhnus.'^
Ita ediderat Gelenius> nec aliter in MS^
Reg. Addit, ^ frimusinmiumdectg^
lefttlus dijpuia^vit. ' Difputav^rant (anc
^alii, (edniinasaccurate. Sinaplieius
in lib. I. Phyf. Ariftot; &ttXiis 3 *pa-
T^ '&^J^'iJh'^ 'flw «%i <pvenacig9-
eiet» Wc ♦M»(ny ott^HVtff , 'Tof^av p^Kt^
etT^av c^^yilovoTidV , ac xet/ &iG^Qfi^e§
Wo WERUS.
5 Rerum initium aquam dixit."] Iri
quo fecutusOrpheum , cui Oceanus
creator omnium. Hafce autem opinio-
nes varias de rerum initiis , &earum
moderatore Dco coilegerunf fcre om-
nes qui adverfus gentes fcriplcrant i nc
necefle habeam illos toties laudare^
Cic. r. de Nat. Deorum : Thaies Mile^
fius y ^uiprimus de talibus rebus qudfiijit^
aquam dixit ejje imtiumrirum. Deuni
autem eam mentnny (juaexatjuacunShi
fingeret. ubi vetcres libri fcribunt : qui
primas de natkralibar. VitrH.lib. 2. ci.
Plutarch. de plac. Philof Diog. Lacrtrf
Salvianus i'. de Providentia. Sext. Phi-
lof . Hypoty p. 1 i b. 3 .
Elmenhorstius.
Thales "Mikfius rerum initium aquam
dixh.] Laftantiusiib. i.cap. 5. Tludes
MflffiriS, qm HnHJ efipitmfitpiitttHm nw
mer9
O C T A V I U 5. ' 149
dixit: Demn autem eam mentem, qux ex aiqua cutiiflx
fQrmaverit ; ^ & altior & fublimior aqu« & fpiritus ratio%
quam-
werofHtt > ijutqtte prmuf emfuitm q*^pjp
de CAHJts naturalijfus trltdituri aquam ejfe
dixit t aquanatafHntonmia, Deum an-
hm ejfe mentem , tjui ex aqua cunBa for-
maverit. Nem^fius yei'<pverta>t civBfd-jnt
cap. s . Ciccro dc ndt. Deor. 1. r . f. 199.
&Ub. 4. Acad. (]uaeft. Arift. lib.i. Mc-
taphyf cap.5 .' Thcodorct. contra Grx-
cos orar. ^.fol. 57. Eufcbiits przparat.
Eccicf. lib. r . ca^^. lib. 14. cap. 5. 6c 6.
StoboeusEdog.phyfieiscap. I. Cvrill.
lib. I. in Julrsui, fdl.T 5. Juftin. cohort.
ad Gentcs pag. 2. ODfervat. noftrx ad
ArnoU Ub. 2. pag. ^o.
Variai Lect.
Is rerum imtium itquamdixit^ Sab,
idtm Milefius Thdles r. i. a. (f.
Ouz E L lU s.
y/lUefiusThalet rerwk initium aquam
dixit,'] Tuftinus Martyr Xo^. 'o^tnr,
fSf^e Em.. ^xJic p^y^ 0 MAwin^i
• TTfaT^ r^ ^UTtKiif ^iXon^iaf ip^cibQy
il^yptu thd\ nr oyjwy «iTdrmv ro vdhi^
dm^ivATo. «J v<Pti!,r®^ yd^ ^tiQt itt
9rdvT9t f ivfltf , xstf th vdh^p Ttt Wvite dvet-
nis^. VitruviusProoemiofib.8. Scrviuj
ad6. VirgiUi Eclogam. Aufonius Lu-
do {apicntum. Arnobius iib.2. Eufc-
bius rriparar. lib.5. cap. 13.. Secutus
autem Tnalcs OrpKca vitcm anttquifti-
mum^ qui ab Oceano omncs Dcos,om-
neique Res initium (ump(U& recinit in
Hymnis :
Ci.'MtgjrQY KttXitf TTCttif dfBtnv ceiif
dv^ehmt
0'c n;ffeJMVfAeuv{ytiM( ^efisji riffAOYet xv^
XXOVi
\ •»
Homenis quoque lUad.T4.
Qwnw.
Ubi SchoUaft^s : '^*0^ > TraTt^ , tml
'oyarov ^^ov wtc r ^vQxav «/■atJ»
ro t/c/^ , luu i^fleu^roJTiftXa^Aaf/flt»
odtT 0 Uivdit^s de/t^f: «•»* ^ w^p»
Fortaile autem optnio hoxThaletis in^
dimanam, quodforte legerit vel au-
xJiSi^. Ai^ftinusdeC.D. Ub.8.cap.2. diverit iUud Spiritus *6andi: fXrxt
/0wr/ genf^rU pieiueeps fuit^Thales Xliie-
fiust unus iliommfeptem quiappellatifunt
fapieutff. Sed iUi fex vit^ genere difiin-
ptebantufy O" qn^fUaip praceptis ad bene
vivendum acctmmodattt. ifh autem Tha^
les yiafit€ceffhr$s etiampropagaret, rerum
naturaiH firutatus y fitafque dijputationes
litierifi mandans eminmt , maximeque ad-
mirahilis exflitit , quod .Afirolo^x nume-
ris comprefjenfis deftBns Sotis t*f* Luna et-
iampnedicerepotmt. ^quam tamen pie^
tannthjerumeffipnnciptumy ^hincom^
nia elementanmndiy ipfitmque^ydundumy
■^ quA in eogignunttn^y exiftere, Vidcan-
tur. Idem c|u(dcm Ubri cap.5. X^cr-
tius Ub.T. TertoUiaiiiis adverfus Mar-
cionem. Sext. Emp&ticus contra Ma-
thema^icos. Hermias^J^P^AT^^f^»
*ptxoa6feM. ScnecaUb.j.Natural.Quaeft.
ca^^ i^. Chaldditts in JknseumPiato-
D^DH "^aSj; namD L^riiKEtfpiritus
Dei inctdfdbat fuper faciet^ ^quarumm
Videatur enim Ubi id iniiucre h«c ver.*
ba : Deum autem eam mentm. ^«M tJ^
aqua Cf4a3aformarjerit,
KlGALTJUS^
r Zho y altior & fitjflinoior aqua ^
/piritui ratio quam ut ah hcm. pot. inveni-
ri. d Dco traditum.'] Qju Minucium an-
telfac edidere y^ oon videntur cepifle^
Minucii tnentcn> xisc (ane perviderant
quid vetus excmplaj: fi^creretseditiont.
ROmanae nlmium crcduU. etenim (e-^
cundumcamUcediderant, Eoaltior^
fuUinuor aqua 0* ^iritusratio y quam ut
ab hnninepeteritinveniri y. d Deo traSta,
Scriptum eft in exetnptari , Ce altiary^,
d Deo traditum. Reddita afpiratione ac
diQmndione redut ienfus claufulx alias
^ m^e cotocfiti. Poftquam appofuib
K 3 Cxci-
1.50 M. MlNUCII pELtCIS
quaiiiutabfaomineponientinvenirii aDeotradita, Vides
philofopM principalis nobifcum penitus opinionem confb-
nare. ' Anaximenes deinceps , &:poft ' Apolloniatcs Dio-
genes acra Deum Aatuunt > iniinitum , & immenTum. Ho-
rum (^uoque {imilis de divinicate conienlio cft. ' Anaxagorx
vero,
Cicilio lenTcntiani Thaletii piope
coafcnaneain Moli d: Dco Sc Mun-
do conditO: lubHAithacJnrcileSione,
FJk. acfubindeconlideratarublimincC'
leiiicntiz alcioKiii clli ait qaam dc ib
hominc poiucrit invenlii autcogilvi.
& cauinuo pronunctit abfoluie iittni
traJii^ pciMoffinfeUicctitiHOTiw-
ksaccepciat.
. El dlti„&-^imitr.lS3b.&4llitt
&fHblimertqxa ,&j^ritir*lia. MS.
ElMIKiroitlTIUI.
I ^nAnWnff.] I.aibnt.tib.i.c.5.
i^iuximisti 4Cihtrt JUit iffi pmimim
D/mi. SeoIkeui Eclog. phyf opvt.
Ai^uftin.lib.io.ContcCcap6. Eiin
Epifl.6i.adDiorcoruin(bl.io7- Etifc
cuiiolu Cfixa. epift.^ 6. Epiphan.dc fide
Ecclcf. CiitwL Ciccro dc Nat: Deoi.
lib. 1. foi. igg. ltb,4. Acad. qudt. p.+7^
Nemcfius i^' fJoiM A>9f ivm c)ip.{.
^nJIrptfitii.] Al^iifliiiiistib.S.C.Z.
*: C D. ifie flo^iiiut dc Aiodnian
dio) .AmauBt^m Jijiif k/hoi &f<HCif
fini:' .Aili diaii ; tuc Dm Hf^tl-jil 4«
tgoiit : fuB f4nra il iffii .AertmfjSiiBij
fidipfiiix.Air^m.tKfdidii. ideundi
pit^cnesLaiiniusiib.i. Plin^rcfi. «fti
Apioic. JuftinusJbrtyi. Jlij-.-^^^^nT.
•»cE'». SwbaiiUb-i.Eciog.phyGc.
cap.ij-
I v^faatjuiu«»i^t;;«.]CiceeoI.i.
(kNai-Deoi.lbl.ioo. Q^d 'ir, 4»
Diagmei .AfJIimtui ttiinr Dn. Ko-
gend Laijil. Iib.9- p3g.666. Theodoie-
|Uscoiuta.Ga^(mtioin. 4.
^ptHtnuuii DiipiHi. I AuguftiHUS
lib.S. cap.l.dcC-D- Dio^tnti 7«;»
^njximeiiit ••Ilir laditer , jiiiim jni-
dtm dixit nnmi effe mftlritm , Ji f m
tmninfierriU ,fid inm ejfic^mf.lem Jrsi-
Apud Tbeodotetum f.i^f 4- ^^
iihit naf tir/H. PlHlolbptnuiiicfcribil;
X7iii)^7it tSie 4 A'te;^»r/i]i( itTnie^vt,
Kij Itilil a-1t^fff ^QFT A'4£^ JUiJtU-f
liMio-ix^ aspiiifitua j^wlfnti mm *
lis-^ar. liJlir cji ¥ /ui iit®' jJnSl,
s'fl'HC-rai«h5i?fli/f.aj.
WOWFIIUJ.
j ^ixMgvt.} Hujus opiiiionero,
uialioium Fliilofophoium, lecitai Hcr-
miis >\3nf/i.a ? i^w ijiMioBfirt. Ni-
ceph.inSyQcr.'^'«i>3Tiar. Eufeb.j,
C.J. .«.^T-
ELUIHHOIlTIUt.
.Aiuxtftrt d(fcriflit &■ mtdiu infim-,
i^auiaitDeiuiiitiliet.] LaAanC lili- 1.
cap.;, AHtxi^iriU Dnm iffiMj(iiiii'
Hmtam mtntem , ipapfTfciffm mrnliT,
JarabtichusdcsiiaPythag.c iS.flf j,
CicMo de Nac- faeot. iib, i.fol. 199.
tih. 4 Acad, quili, pag 47. Plutatchi»
de placitis Philofopb, (o\. S76. Diog»i
--sLaiiit lib.z.p.gi.
HllALKUS.
.AiuxiigiirJ -xrt defiriftit & madm
iiifiiiiumtiuUDtmrdicitw.] MS- R^
(wuif Conupte. Sednequcfec-
nucti plana ftuit , imo nec r^ 0«
r, neCiceronem,i]ueincoinpila-
bai, non Eitia intellciciit. Verba Cii
ceiopis funt i liali ^„trtgiirM , gid
acetfil ni .Antximmi dllciplinai , pri-t
dtfiffun Q- cwjfc» imIw'c Atque iJ
O C T A V I U S^ 151
Ycro , defcriptio & ' motus infinitaj mentis Deus dicitur.
& ^Pythagora» Deus eft animus , peruniverfamrerumna-
turam comnieans & intentus; ex quo etiam ' animaiium om-
nium vita capiatur. * Xenophanem notum eft , omne infini-
tum cum mente > Deum tradere : & ^ Anrifthenem , popu-
lares
colUgebat CicerO ex ipfis Anaxagorz
verbis , quzapud Diogencm Laertium:
Trclvm ^iifAxlet bZ hfM, »t« vkc exd&v
ctuTa (SitKoa-fxiiKnj Appellat igitur M.
Tullius :i^K6(r/xnnn\\Amidefcriptionem
C^ modwn, mCi fbrtaflemo^/imrcripfe»
xat^ & Minucius heic motM. Simplicius
in lib, 1, PJiyf. Ariftot. -^ 3 »"v»(7ia>c
xae^^ ^ifftac eu-nov tms^tm «^ vSv 0 AVct-
^ety^i , v<p' H >J5Jtg*vo^8V* , T»? n
3t6o-/uiii jy rlw ? «M.»! ^vaiv i-^vn^^iv.
RiGALrius.
.Anaxagora vero defcriptio & mofM
infinitA mentid Dew dicitur.^ Inexem-
plari legitur , defcriptio cir metM. Fer-
rarius , & pott Ferrarium editores ce-
teri, defiripiw dr modM. beileemen-
datum rati , quia legerant apud Cice-
ronem , ubi ejuOem Anaxagorz (en-
tentia refertur , primm omninm rerum
de/criptionem tD* modwn mentid infinita
vi ac ratione defignari ^ conficivoltdt.
Sed ex iis quas apud Ciceronem fequun-
tury & exveterislcriptuneMinucianar
veftigiis procul dubio tam Ciceronis
CKiam Minucii editiones emendandse
lunt,Iegendumquey/«/a^Wc«m O* mo-
tnm. Verba Ciceronis hoc evincuht a-
pertiflime : In ^uo non vidit , inquit, ne-
fjne motum finfui conjunBum & continen-
ttm in infinito uUum fjppoffem
OUZELIUS.
^ndxagpra "jero xiefcriptio ^ motuf
fifinita menttd Dew dicitur. ] Reti nui-
mus hoc loco certiinmam kigaltii re^
ftitutionems qui pro moduat quod antea
kgebatur , repofiiit motu^. De Anaxa-
gora vero videndi Auguftinus de C. D.
lib.S. cap.i. Clemens Alezandrin. Pro-
trcpt. AriftoteL dePhyf. Aufcult. Stra-
bo iib.x 5 . aliique ab alus iam nocati.
Variae Lict.
I yiodus.'] MS. metus. quidfi^ mo^
tus,
Elmenmoksti US.
z Pythagora Deui eU _ammus.'\ Sal-
vian. de gubernat. Dei lib. i, pag. 4.
Pythagorat philofophus , ^em quafi ma'»
giftrumfuwn Philofiphia ipfafufiepit , de
natura O* beneficiis DeidiJJerens ficjocu^
ttts cfi : animus per omnes mundipartes
commeans atque diffitfus y ex quo omnia,
qua nafcuntury ammalia 'vitam capiunt»
Laif^ant. lib. r . cap. 5. Et de ira cap. i.
CicerodeNat. Deor. Ub. i.foi.199.
W o w E ft u s.
^ .Anhnalium omnium vita et^i^turSl
La^nt. lib. i.cap. 5. Pythagoras defi-
nfjit quod effet Deus : .Animutper uni-
lierfa* mundi partes omnemque naturam
commeans atque diffufite , ex quo omnid
qua nafeuntur, 'vitam capiunt. lifclcni
vcrbis Saivian. de Provio.
Va R i As.Licr.
Capiatur.'] MS. capitatnr. tmde dC
captaturXe^ ^tCit.
Elmenhorstius.
4 Xenophanem."] Cicero lib. r. de
Nat. Deot^. foL 199. Xenophanes. mcnte
adjunBa , omnepr4(erea quod effet infim-
tum y Deum voluit effe^ Epiphanius de
fide Ecclef. CatIv>L AzjftoteLlib.uMe>-
taphyf cap. 5.
5 ^ntifihmm.'] Ciccrd tib. t. de
NSit. Deor. fol. 200. ^ntifihenes in eo
lihroy qm Phyficueittfi^rHHtnr p poptdares
Deos multosi nMurdem m»um effe dicit.
La£bnt. lib. i. cap.^. I^ogen. Laert.
Lib» 6. in Antifthenc.
K 4 * Speu-
152 M. M^Nucii Felicis
lares deos multos, fed naturalem unum prascipuum. ' Speu-
fippum vim naturalem , animalem y^ qua omnia rcgaiiturj^
* Peuin noffe. Quid ' Deipocritus ? quamvis atomorum.
pjrimus inventor , nonne plerumquei naturam 9 "^ quse iiiia-
gines fundat ^ & intelligentiam , Deum loquitur ? ' Str^ttoi\
<jiiocjue & ipfe naturam. eriam ^ Epicurus ille , qui deos aut
otiofos fingit , aut nullos, naturam tamen fuperponit. ^ Ari-
ftote--
EtMCNHdllST I US.
1 SpeufippHS.'] Ciceiolib. i. dcNat
Deor. fol. 200 . SpiufippMs Platonem arjm •
CMl$an/idfiqttens , 0* -jtm qnandam natu-
ralem Detan dicens > qui omnia regontfw.
StoboeqsEcloglsphyficiscap. i.
V A R i AE L E c T.
SpeufippHnu] MendofeMS. Zeuxip'
fus,
Hexaidus.
Speufippud. ] Sententia pofhilat Spew
fippum y quomodo edidit Gelenius.
Variae Lbct.
2 Deum ejjfe,} ItaFulv. Urfin. Sab.
Vcu39ineffe,
ElmenkOkstius.
^ Democritus.] Cicerolib.i.deNar.
Deor. fol. zoc. Dem^critus imagines,
earumque circuitus i» Deorum num^runt
refert y tum iliam naturamy qux ima^-
nes fimdat ac rpittat : tun^ fcientia^tn-
telligentiamque mfiram. Thcodoret. de
Mater. &Mundooiat.4. fbl^y. Dio-
gen. LaerL Ub.9.
WOWXKUS.
4 Imagines fitndat.] Cic. SlmdDe"
mocritusy quiimagines y earumque drcui-
ius in Deorum numertKrefertytum iliam na-
turam y qutt imaginesfurtdat.
£l.MSNKOR ST lUS.
5 Straton quoque,} Cicero lib. t. de
Nat. Deor. fol. 200. Sfrato ie , qtti Phy-
ficus appellatury omnem vim divinaniin
pntura fitam ejfecenfit^ aua cau/as gig-
nendif Of^endi, minuenaioe ha^atf *
6 BficHrutqtttDeesociofisfinpty at$t
puUos,] Qicer. Ub.2. de Divinat. p.401.
Spicurus negaf, qftidqttamDfostiecali$ni
curare, necfid. E^ius:
Zgo Deum genus effi ftmper dixi y ^
dic.amcaeliiumy
Sed eos non curare opinor y quidagat hn-*
manttmgetfMS»
Etde N^t. Deor. Ub.i. p. 202. Servius.
in 2. Aneid. fol. 255. Theodpret. orat*
contra Grxcos pag. ^y.Plutarch. de pU".
citis Fhilofoph. foi. 877.
M E u R s I u s»
7 ^rifloteles variat, O* afiignat ta-
mtn tinam poteflatem > ttam interhn men-
temy tnfttidumittterimdeumdicit y inte-
rim mundo demn pr^tficit, (^rifioteles
Vonticus vartat , alias ttiwtdo, alias mento
divitue tribuettspriucipatum,) Heraclidei
Ponticus quaque deo diyfuam mtntemy
qttanrjis variex affcrihit.] |Ua quae fe-
micircuUs indufi , purum putum glof>
CevofL funt. Forto HetacUtx mentio re-
vocat mihi iu memoriam mendofum
Macrobii locum in Ci>mmentario ad
Somn, Scip. Ub.i. c.t^. Heraclitus Ponr
ticus lucem > l^eraclitus phyficus fiintil"
lamflellaris ejpnti^, Saibp , Heraciidet
Ponticiu L £jufdem Ubri cap.i. gravius
mendum. '2^{umtnio denique ittterPhi^
lofophos occultorum ctoriofimoffenfimnitr
miftum^ quod Eleufittiaficra ittterpreta>k;
do vufgaverit t /otnnia prodiderjmt ^ -ji^
filu ipfiu Eleufinias deus habitu meretri'
cio ante apertum lupanar ludere proflantesy
Correxeram , 'vifofibiuE, d, h, m. a,a.U
videri p. cum iq vcterecodice fignatf
ita efle vidi.
\V o w E R u s.
^Arifloteles Ponticiu variat» aliat mund*,
4lias menti divina tribuens prittcipatum,]
HxcMS. non agnofcit, ecdcZcnda func
utfuperflia.
v^
O C T A V I U S^ 15J
ftoteles variat, ^ affignat tamen unainpoteftatem. nam
interim mentem , mundum interim Deum dicit , interiin
niundo Deum praeficit. ' Heraclides Pontieus qiioque
Deo divina,m me.ntem , quamvis varie , adfcribit , alias
ijiLUido , alias menti divinae*tribuens principatum. ' Theo-
phraftus, & Zeno4i, &Chrylippus, & ' Cleanthes , funt;
& ipfi multiforn^cs , fed ad unitatem providenti^e omne«
revolvuntur. Cleanthes enim mentem , modo animum,
iTiodoa?thera, plerumque radoncm Deum diiTeruif. ^Zc-
non ejufdeip magifter naturalem legem atque divinam , &
qsthera interim , interdumque rarionem vult omnium efle
principium. idem interpretando Junonem aera , Jovcnpi
coelum , Neptunum mare , ignemefle Vulcanum, & cctCr
yo§. fimiliter vulgi deos elementa efle monftrando , publi-
cum arguit graviter & revincit crrorem. Eadem fere
Chry-
* BLMENHORSTlUfi.
^rifioteles "jdrUt*] La^nt. lib. i,
cap. 5 . ^rificteles qMmvUficnm iffi dif-
Jidedt f 4c repHffuottia fiU ^ dicat 0*
fentiat : sufiumnMnt tamen unam mentem
mttndo fr^jfi teftatur, Vide Aiiftot.
lib. I. MetaphyC cap.^, &4. Cicer. Li.
de Nat. Deo^. pag.2oo.
. Hekaldus.
^rifietdes Pontic$ts "jariat.J Tota hsc
penodusproculdubiodelendaefts ne-
t^ tamen qmdqoam mutare adi (u-
xnus abfque lu>ioium aufbotitate.
RlOAI. T lUS.
,4riftateles variat.} CicerO : ^riflo-
teles mdta turbat, mode enimmentiiri-
hmt omnem di-jinitateni ^ modomundttm
ipfian s Deum dicit ejfi, modotjuendam
aiium prafidt mundo. Quod TuUius di~
«it, mw/0 Minucius , interim,
Elmenh orstius.
I Heraclides PonticM,'] Ciccr. Itb.i.
dcNat. Deor. fbl. 200. Heraclides Pon-
ticHS modo mundumy tum mentem divinam
tjfipktat : errantilHS etijtmftellii diyini-
fiffifi tribui^
V A R T A* L 1 c T-
Hnraclides 'Ponticus.] In editione Sa-
bad haec vcrba pneccdunt : ^riftot. Pon-
ticus '•jariat y alias mundo y alias menti
di'Jmt tribuens principatum. qux cuQt
Fulvio & MS. ut fuperflua induxi^
Elmemhokstius.
2 Theophrajhts. ] Cicera libii.de K^«
tura Deor. fbl, 200. Theophraftus modo
menti divinum tribttit prineipatum 9 modm
caeto y tum d^efhpmis y fiderihufqtK ror-
leftibHS,
j Ctfattthes*'] Cicero lib. i. de Natuf .
Deor. fbl. lc r . Cteanthes ipfHtv mundum
Deum dicit ejfi , tum tottus natura menti
atque animo y fjoc nomen tribuit : tum ut-
timujn (y altijtimum atque tmdique cii^
cumfujimty dr extremum omnia cin^en^
tem , atijue complexttm ardoremy qm /rthet
nominetur certsftimum Detmt jt^icat. lA*
ftant;lib.i.cap.5.
4 Zenop."] Cicero lib.^ i. de Natuta
Peor. fbl. 200. Z£no natttralem legem
divinam ejfe cenflt : eamque vim ebtinere
reBa imperantemy prolnbentemtjue coh-^
traria» ^Atfjfu; alieloco ^tJjera Deum efft^.
^ didf,- • '• '^ "•-
$5^4 M. MiNucii Felicis
' Chryfippus , vim divinam , rationalem naturam , & mun-
dum interim , & fatalem neceflitatem Deum credit ; Zeno-
nemque interpretatione phjfiologise in Hefiodi , Homeri,
Orpheique carminibus imitatur, * Babylonio etiam Dioge-
ni difciplina eft ' exponendi & cfiflerendi , Jovis partum , &
brtum Minerv» , & * hoc genus cetera , rerum vocabula
iefle, non deoruni. Nam Socraticus 'Xenophonformam
Dei veri negat videri pofle , & ideo quseri non oportere:
* Arifto Chius comprehendi omnino non pofle. uterque ma-
jeftatem Dei, intdligendidefperationefenferunt. Platoni
aperrior de Deo , & rebus ipfis , & ^ nominibus oratio eft>
& qua? tota eflet coeleftis , nifi perfuafioni^ civilis nonnum-
quam admixtione fordefceret. ' Platoni itaque in Timajo
Deus
X C^r^^/.] Cic(tolib.i. dcNat.
Beor. pag.2oi. Chryfippus aifjim di-
'vinam in ratione ejfefofitami ^ miver/k
natura animo atqt^ mente: ipfum^ue nrnn-
elum Deum ejje , O* ejus atnmifnfionem
munjerfim: tum fatalem umbramO^ne-
tefiitatemrerHmfitturantm. Deinde vult
Orphei, MufeiiHefiodi, Homeriquefa-
heUas acoomm»dare adea^ qu^ ipfe in Ub.
eU Diif immortalilmt dixerit, VidcAti-
ftecelem tom. i.fbl.^^}, Stoboeumin
J^log. Phyf! cap.2. La^ant. 1. r. c. 5.
Biogenem Laert. lib. 7.
2 Baifylomo Di^fm.l. CicfiXCk lib. l.
de Nat. Deor. pag. 2ci. biogenes Bahy-
lonius iui eo lUtro, quiinfari^furde Mi-
rterva , partum Jovity ertiunujitf "jirgimf
ad Phyfiologiam traducent j^ di^ungit d
fabuU- .
RlGAltTHUS. .
BabykmoetiamDiogeni*^ £*» 2fK^-
vdoLQ *f h» BeiCu>^avt* Atben. 5.
^ 5 > Exponendi & dijferendi JvM pMr-
tum.~\ Sic etiam ptulorophaW.SalUi-
ifljjis > UbellQ dc Diis ^ Mundo.
Mkuisius. :
4 Hocgenus cdterArMm.rerttm'iiocabida
tfff.2 CQulgoeertarum*
W o wbkUS.
Caterantm rerum»^ Rom. £d*ddet
fQ catv^rum^
V A» I AE Lfct. \ ..
Hocgenus rerum vocabula eJJeJ^ Ita rc-
pofui ex Ful. & MS. Sabaeus , O" hocge^
nus dtteroMum rerum, Alitec in Edit jo.
^OWERUS.
• 5 Xenophon.] 4. A^tto^vn^
ElmenrokstiUS.
Socraticus Xenophon.^ Cicer. lib. i. de
Nat. Deor. p. 2C. Xemphoninii* y qu^t
d SocratediSia. tetulit , facit Socratem di^
Jjfutantem t ftrmam Dei tjuMinonopw^
tere,
6 ^rifio Chiu^ comprehentU emnino^
nonpo/jfe.'] Quod Mtnutius Arifk} Chio»
id Cicero de Natur. Deor. Ub.i.fbL2bu
tribuit Ariftoni.
Vakiac Lect.
^AriJh Chius.] Inepte MS. u^ri^wji-
cus.
MtUR s 1 us. ['-.
7 T^flmintW.] Scribo^miw^M'.
Elmenhorstius.
8 Platoni in Tinueo Deus eH ipfi nonus^
ne mundi patresS^ Ladliant. lib. i. cap. f .
Platoy qui omniumjapientijftmusjudica-
tury monarchiamplane i aperteque tiefen^
dit : nec ^tthera , aut rationem , aut natu-
ramyfed ut eSi , Deumnominat: abeo
mundum huncperfeHum y.atque mrabilem
'effefabricAtmiu
i Jpft
O C T A V I U S. 155
Deus eft ' ipfo fiio nomine mundi parens , artifex anima?,
coeleftium * terrenorumque fabricator : quem & invenire
difficile 5 pra? nimia & incredibili poteftate 9 & cum invene-
ris , .* in publicum dicere impQifibile pra^&tur. ^ Eadem
fere&iftaquaenoftrafunt. nam & Deum novimus , ^pa-
rentem omnium dicimus ; & ' nunquam publice nifi inter-
rogati praedicamus. Expofiiiopinionesomniumferme phi-
lofophorum, quibusilluftriorgloriaeft, Deumunummul-
tis licet defignafle nominibus : ut quivis arbitretur , aut nunc
Chriftiaiios philofophos efle , ailt philofophos fiiiffe jam
tunc Chriflianos. Quod fi providentia mundus regitur , &
uniusDei nutu gubernatur, ^non nosdebetantiquitas im-
peritorum febelUsrfiiis deleftata , vel capta, aderrorcm mu-
tui rapere confenfus : xum phildfophorum fuorum fententiis
refel-
. Va R I AE LkCT. ■
I Ipfe fuo nomine,] Ftil. Utfin. ij^fo
^nmnf^ |iCS. ipfofi» nmniue»
\V o w F. R a s. .
' -2 TNrnmtuM^e faMcator tjuem ^
invenire Mficiip.'] Platonis vctba : ^ pu
eademHe^mesPoepaand.-Juftin. Para?-
nec. Placonem illa haofiflie ex Moyiis, &
Agyptioxum dt(apli|ia &ubit. Clem.
Prorrept. ApudHebrarosenimDeino-
l/LWt^, cap. 18.
El MF MC R O S 8T ZU9. ~
QMemO^innenirtdijicde^J^ Fiato Ti-.
maK) fbl. 18' 'f fi^^ffvimiuji^xdj 'nxtji^
^Ji ¥ wetrtoe , f Jpei vt» «pi^v 9 3utJi\v'
(fnifL « f W VTtec eiJ'twa.*M9 Ki?y(v. : V^-
|it .ChalddidS $ O^ifieem^ ^titorem^
univei/itatif, tam inrjenire dificiify qi^tm
inventmn impoffhile di^ne frofari, La^
Aant. Itb. i, cap. 8. Clemens Mco^rait.
libi S.fb(. 113. Cicetolib: ?. de Natur.
Bcor.^. 100. AtKeaag. apologiapso
Chrift. pag. 9. Saresbef . polycrat. 1. 7.'
cap.5. Tertuil apolog. cs^.<|, Origeoes
}ib, 5,.ooon:aGeirmQ« ^
RlGALTlUS.
J InpMcumdicereimptfftUleprafa"
tur,^ Platonis verba funt, %U Titirmt
elS^uuetTov xiyiY. Cic. Vatrem hujns
mimdineminarinegatpojp, TertuU. A~
pol. I^qne invenirifacilem , (^inrjen-'
tnm enarrari in vmnes di0icilem. Qhalci-
dius: Opificem gfwtoremtpte ttniverfita^
tit tam invenire dij^cile et} , quam inrjtn-'
tmnimpcffibiledigneprofari.,
Va K I AE Leci'.
4 t^demfkre ifia, qua O* nofirafitnt,]
Ita Ful. Urdn. Sab. e,fi &ifh , qua m-
firafitnt,
R I G A L T lUS.
5 Kunquam pubiice f mfi interro^ati
prxd. ] Prohibiti ab Ethnicis » Chriftia-
Qos publice phiioC^hantes audire eru-
bcfcentibus aut timentibus.
Elmbwhorstius.
6 Kon nes dehet antiquitasf^ellisfitis
tUleSketOty att emorem. mutui rapere con-
fenfiis,] Auguftin.decivit. Deilib. 22.
cap. 6. .AntiqmtOft PiOpit fiihulas etiam
fiHodincondite, Theodoretus Orat.i. de
fide foL 1 V. Amobius lib. r. pag. 2 r. Au^'
guftin» tom. 4. de variis quxft. 114. Ci^
cc(, Ub« 1; de XHvia pa^-J^^*
i^g M. MiNucii Felicis
^refellatur , quibus & ratibnis & vetuftatis adfiftit au(9:orita$;
Majoribus enim noftris tamfacilisin mendaciis fides fiiit,
5 ut temere crediderint etiam alia ' raonftruofa miramira-^
cula: ^ Scyllam multiplicem, ♦ Chimserani multiformemji
^ Hydram felicibus vulneribus renafcentem , & ^ Centau-
ros
He R A L DU s.
1 XTt temere crediderint etiam Mia wo»-
Jhruofi miracHla,'] MS. Rcg. nartffrmfi
mra vmracula. Sciiptum fortailcMinucii
ilylo , Ht temere crediderint etuun alia
nvmflrHofay mira , npracula,
Va » 1 ae Lect.
2 "MmfiruofarmractiU.^ MS.m*.iff>r4
mractda. male.
£z.memhoiSt ius.
9 ScyUammHlti^icem,'\\-is^A»l.xQ»
JCjieid. Ifidorus tlifpalenr. orlg. lib. 2.
cap.^.lib i8. Fulgentius Mytholog. 1 1.
pag.Tpi. Ovidius lib. 13 . Metamorph.
fabul. II.
OUKKtlUS.
ScyllamnpdtifUcem.'] Scyttsjfbrmam
iVL defciibit liacius Tzetzes; t| /Stxs-
^xac t^i y Ks^fATms » Kwjof » Xtoyr^f »
y^yom , «^fltXfltivjfC , «vSpwtrK* ijS' tto-
i^d^. Sic quoque Homeius 0'<Poc^, /u:
7<Xj?C
Tht^, divtii cfl' aZn. m\v>.f ^c^wtcc,
ruQjicT^fiv /«/^y, bVi' fj 3«os ttirU.-
aei)^/.
S^cipc/^xttf xi^fltXH } of '^ frfigvt^i
0 dlb'v7»c, ■
Xluitvoi X((J •dse/AifC 9 ^rX^ox ^f X«U!(^
^ctrotTOio*
ELMEKrKOftSTl US.
. 4 Chtmaram mHltifirmem,'] Setviiis
in^. Aneid.fol. 368.' Chimiera triptex
monfirim : fiqmdem prima pars lee eraty
\ ignes ej0abat, Hfginus fab.. 57. Apol-
lodoi. oiblioth. lib. 2 . pag. 17. liidoiusi
oiig.lib. z.cap. 3.
O U z E L I u .(.
Chimaram nmltiftrmem. ] Echidnx &
Typhonis filia fiuflc rcfcrtur Chimzia,
ut andor e{| Hefbdus ^atpv. ubi dc
Echidnaitaiacibit:
H^^X/^eeig^ftyfTixIf TtJ^f^Vcv dfjLta^
fAouUlo» irt/p, • * i
XQft}%olw n, '
TiKefl MVTfMCJCf^fltXfltf' fJLlCt fA, ^-
C/m7o XsovTi^,
^' 3 ;^/"««fP"f > » «^i* oft&*Kajt)iejitoj
Iljg/cdif Xffltv., omfifv ';} ^itiwv, ^forai
Aivev 'HmTnfeiitart irts^ f^^if^ aJfBs*
/telvoro.
Eodem feie modo eam deioibitHoihie-.
rus l'x««/i. ?. ■
THfta.TW fJtkv ftt^ifAtu^ elfteufJLoui-^
Hf^Vi/ufV. N </|' ap '^Zbu^iav ^^>
rfJ^i* atvQpaWv.. . ■ ^ .■' .
I^fld)f Xf fii)V, omdfiv j t/^fltKaiy, feiarit
fiXvoto. "»
£ I. M^ K- H O R S T I U S.
5 C]f»/<»^.] Ifidorus orig. libw t-
cap. 3/ Diodoius Siculus bibliothec^
lib. 4. ibL z74.Falxphatus nitJ^ etTri^tot
«gee^vpag. 82.
Klga 1 T lUS.
CentOMms eqHosfuis hnmmbns" im^e^
X9S»'] Bimembres dixit Ovidius. & tnt
Centaurea pugna. Monychus ipTeceti-
tautUs fic alloquitui fuos : >
Kt qmdfortij^murerum
foflerior 4i[4C9i ift mdtQ (A^ cdfr^^ qmA \ In-nobh dnflax aafnr44fmali4 jntrxft^
O c t A V I u s. 157
ros ' equois fuishominibus implexos, & quidquld hmx licet
Aigeret , illis erat libenter audire. Quid illas * aniles fabu^
las , de hominibus aves , & feras homines , & de hominibns
arbores atque flores ? ' qua» li eflent fada, fierent; * quia fieri
nonpofliuit, ideo nec fada funt. ^Similiter, ac vero erga
deos quoque , majores noftri improvidi j creduli , rudi fim-
plicitate credidcrunt : ^dum reges fuos colunt rfeligiofe,^
dum
Hxcfuit fabula. ReipfahoiDinesfuere
in equis. Palaephatos x tJir yS tta^tn^
'retJpb 7QIC JtfyreM/c^ip ,.aA\' ^tTnr^ xdj
^ni^^i iJiet >W* Sic udufquifque homo
ilium . equum habuit , & equus quilque
fuum hominem fibi implexum.
Wo WEKUS.
vnhvmnHfHs. ^
Variae Lsct.
Equos fui^ hominiltHS,] Woweiius f,
fimlhominihHS.
£l menhorstius.
2 ^nilesfalfHlasytle hominibm arjes.'\
Hieronym. in Daniel. cap. 4. foL 504.
Scyllam qHoque d^ Chinutram , Hydram
attpu Centanros^ aoet ^ ferasy flores
^ arborts y fiellaa c^ lapides fa^os ex
hwiimbusi narrantfabnla.^
HSKALDUS*
5 ilme fijtfpent foBa , fierentl ^ia
fierinonpojfimtj ideo tucfaHafunt.^ HaEC
efl vera le^o, quam MS. Reg. debe-
mus. LeQchaLtmsLntcsLjqHafiejfentfa-
Ba y fierent qna fieri non pojjiwf > non
idoneafententia.
V AR I AE LeCT.
4 ilHafieri.] MS. inepte, tjmafieri,
5 SimHitervero.] Szb.f.acjero. Sic
inMS.
RlGALT lUS.
Simili/ery ac vero erga Deos queqHe,
majores noftriy imprerjtdi. ] Sic interpun-
genda efl hxc veteris exemplaris fcri-
ptura.
WOWERUS^
6 Dnm regesfnos. ] SchoHafl. Ly COph.
Elmemhorst.ius.
Dum rigesfitos cotnnt reliffofi^ dmm
defunBos eos dffiderautinimaginibu4<»'
dere,^ Suidas & Damafcenusaudorei
funt, Seruchum defun^h>s pntfbntoi
viros adorari, & quotannis eorum me<
moriam celebrari juflifle , & illorum
nomina in faaos commentarios refer-
ri, atqueDeoseosjudicari^ tanquani
bene&Aores. Hincprimumortamido^
lolatriam , Deoxumque pluxalitatem.
Suidas in SEpvx* D^^fcenus dc Hs-
reOb. pag. 574. Cyrillus contra Julia-
num lib. 6. fol. i ii. Marius Vi^or L ^.
in Genef. pag. 362. Athanaf. contrl
gentesfbl. 1 5 . & fequent. Ladant. 1. 1.
cap. 8. & 15. lib. 2. cap. 13 . AugufUn.
contra Fauft. Manichxum lib^zi. c. 17.
Nazianz.orat.2. de Theolog.philafbiui
de Haerefibus pag. i2.Chryfbfl.in Matth*
cap.t7. fol.sSo. Homil 87. Conflanti-
nus Manaf&s in Annol. Ifidorus Hifpa*
lenfjsorigin. lib. 8. cap. 2. Epiphanius
Ancorato. £t in Epift. ad Acadum &
Paulum. Auguftin. decivitat. Lz^. d*
Hieronym. in Ofeeam cap. i.
KlGALTIUS.
Dum defunBoseosdffiderantinimagi-
nibus videre.'] Fulgentius Mythol. 1. ez
Diophante Laced»nonio , de filio Sy -
rophanis cujufdam Agyptii : Dolorid an"
gufiia qua fimper inqmrit necefiitati fila"
tium y filii fibi /smulacrum in adibus y fi"
ndnarium potius dolorifinvenit, Tertul'*
lianus lib. de Aninu ^ ubi de Achille
Patrocli corpus diutius fervante , landac
pietatis Homericx induflriam tantopere
fatagentis circa ejufHem Patroclt fepul-
tui^xn;ae qvis defya^m 4iu d^tinens,
iplc
158 M. MiNuciiFfeLicis
dura defun^os eos defiderant in im^ihibus videre > dom
geftiunt * eorum memorias ' in ftatuis detinere , facrafad:a
funt
Ipfe ampltus dim tUo macetetur ehor-
miutelolacii dolbre nutfhL
Oiiz SL lus.
Z>Hm reges fms celunt tvligufl , dmn
elifimBes eos deJiderMt p» hna^if^Uit iii-
dere , O^c ] Eandeih Idololatrix origi-
nem habes apud Au^rem iibri Sa-
pientiae , \ multis etiam veterdm Salo«
moni attributi , cura Imud ddbie ake-
rius,&fbrtaflePlnl6ni^« nonqutdem
illius quiMoies AtticiifkM VMabator^
& fub Ciandiilmpi^ki Vinif^ vefttfn
multo vetuftioris, ^^r a^ni^ |>ltt^Ai(lnitif
ante Chriftum clx. f^~ Ofnia {Hbisi^t
librum hunc tot fakils & ^t±fM^
^ntentiisicatentettiedtlfigft^t^lft. E^-
ftat autetn cap. 14. d€i)n. i v. & jf^^itenf .
Sic quoqueCypri^nii) ffaiaatti, ^d
Idola Dii non lunt : tyeos non effe y qms
nmlgut colity hincnotn^ eU. Reges olim
fMtmnt, qui eb regalem memeruon coii
efnd fms peflmedmn etiam m merte ceepe^
rwif/. IndeiBisinftitntatempUi inde ad
defknBermn^jnltmper imaginemdetinen-
dot exprefptfinndaera : "Ham O* immola-
hant hoftidSf O* tlies feftos dando hono'
re celehrAant. inde pcfteris faBa funt
facra^ tfma primisfueraut ajfumtafoldtia,
Q^m rationem & Minutius adduxit.
Plerunque autem A uAoires Mormorum
yel abfentium amicorum memoriatn in
imaginibu9 vel ftatu''s renovatam sfoia-
tium appcHavere. Serviusad i. Qeorg.
dc Sylv3ino. ^mavit paermn Cyp^^^Jf^^^fy
auihabebatmanfitetifitmamceroam. hanc
eum Syhanm nefiius occidijfet y pitrr eff
vani. f acitus Aiicial. ii . de Alnp^^ina^
I pofli VMieA^b t^IaUdliuR fiAiattini : f^eM
wHa doloref ^fotMia conqmrens y teneke
omplexH Britafinicfon i i»rkm paiemi orii
ejjtgiem appefftere: tsSi&stht L 2.C.2. Si tpd
imaginem hominis peregre conftitnii con-
templeturjfkpimt ut ex eafolatiwn capiat^
&'t.Tt(i^a^ dt syfophanife A^ypti6«
Delorii sm^ftftia > iftutfemper inqmrit nt*
ceflitatk fiidtimn y fiisi fibi fimdacnme
itsadibtii cosiftitidt» £t mox : FecerattSe
ttnde iHf&Us rtfmrreBionem indies acf$i'
reret , noif ^ iuBm foiatinm imoeniret^
Symmachusrfb.x Epift.22. Senatns im»
pdtiens di^ndiifm , folatutm petit de ho^
nore "jirtnti^^veprumqHe Numen precatttr^
Mt vJmm nofttd dtate miral/iiemflatnanm»
dmturnkds tradat ochH* pofterorwn» Sta«
tiusSylv.2.
^tfoUtia '^dMfidntdniftrat
, y/dtttsqtdfimiiinofatMsaMrof
Stratis pranitet inctdmtqnefofrtno,
Etlib.5.
Simanue , aMtfimiies docUie mihifinm
gere cerdf,
^tu ebnr ifnprrftif OHrMmve dninutre
figuris :
Wnc PriftilU tuo foiatiag^otM fHarito
Conciperim»
>Vo ws*us«
•
t Eor«m memoriat inftantim retinere, )
MS. inftatMts. quomodo & Carriocor-iC
rexit, Earfdem verooriginemruperfti*-
tionis y & idoiatriz tradunt Atlienag.
Apol. Atfaanaf adv. gentes. Prudent.a.
exftinBtM doiore: quem amatorbem in | adv. Symm. La£tant.lib.i.cap. 15. fic
arborem e)Ms nomi is-jertity mtamprofo' \ Fulgent. i. Mycholog. cx Diophante
Utioportaredicitnr.lMoT.VLi),^. C2^,ij, \ Hiftorico iifclem peneVerbis. ubifcri-
Orig. Fuerunt etiam mtt qMtdam 'viri f r-
tei 'y aut urbitmt conditorny tjuibus mertuiSy
homin s qui eos diiexeruH > fimuidcrafin-
xerunt y ut haberent al'qmd ex imaginttm
tontempiatione fotatfum, Seneca Epifto-
la 40. de imaginibus loquens. Defidt-
rium abfentia fatfo dtque inam fliatio It-
bendum : Kdm &* "Htcdnor Muficus in
^a/uL3Llo7iviaf iibro "Muficd drtis y quem
fcripfit y dit : Dominum (La^nt. in
5 . Theb. Stat. Deum) doiorisprima com*
punBio finxit humdni generis*lxin invte-
ra^userror humanie pedetettim conftrtue
' difiipiietie barathro quodmninfandcredu*
Utaiis
O C T A V I u s. «59
faniqux fuerant adfumpta folatia. Denique antequam com-
merciis orbis pateret , & antequam gentes ritus fuos moref-,
que mifcerent , unaquaeque natio conditorem fuum , aut du=*
cem inclytum, aut reginam pudicam fexu fuo fortiorem^
aut ' alicujus muneris vel artis repertorem venerabatur , ut
civem bon.T memoriaf . fic & defim(5tis pra?mium , & futu-
ris dabatur exemplum. ' Lege Stoicorum fcripta , vel fcri-
pta fapientium , eadem mecum recognofces. ' ob merita
virtutis
litatidpvoldbitMr. Hacc mire coxcupu funt
apud Fulgent.
Hehalous. •
torum memorias in fidtuif detinere.']
tta in editione Rom. ex MS. Keg. Edi-
daat Geienius infiantitu detinere.
Meur S lUS.
1 tnfiantim detinere.'] "LcgoinfiattM
detinere* SicMS.
Elmbmh ORSTIUS.
I ^UcHJMS mttncris vel artisreperto-
tem.'] Lafbmtius de ira Dei cap. i. Om-
nes ii , qvi cdnntwr Ht Dii 9 hominesfite-
runt , dr iidemfrirm ac maximi reges :/ed
fos attt ob 'virtittes y quaprofuerant horm-
nttm generi , drvinis honoribits affeBos ejjfe
fHiSi mortemy aut benitficia tsr inventa^ui-
(ms humanam 'oitam excoluerant , immor^
talem memoriam conficutos ? Kec tantum
mares , ffd ^feeminas. £t lib. l . C. 15.
I..7. cap. T4.TheodoretuscontcaGrzc.
(erm. i, de Prindpio fol. 3 5. £t oraL 3 .
de Diis foL^t. Clemens recogn. lib. ic.
ibl. 159. Eufebius przparat. Ecclef. 1. t .
cap.6. Oecumenius in Ada ApoftoL
cap. 27. Ciceco de Nat. deorumlib. 3.
fol. 247.
W O WE RU S.
1 lege Stoicontm fcripta , vel fcripta
fapientum,'] MS. & Kom. Hiftoricorum
firipta y quamvie Stoici Phyfiologi, ccli-
qua indubie e gloi& inepferunt.
Variab Lbct.
Hifioricorum.'] ItaMS. &FuI.UcJ(m.
S^hxvis Stoicmnn, xmlc.
RlGALTlUS.
Lege Stoicorumfiripta.] Nonbonxfi*
dei &ile videntur qiii de veteri ezem^
plari varias lediones Joanni Voverio
dercripfere. is fidem illcrum fecutusaf-
ferit in MS. & Rom. editionelegi , Hi"
fioricmm, Utruroque prx oculisliabe-
ihus, &utrobiquedi(mi(fimelegitur,
Stoicorum, Et inter pMlofbphos quidem
Evemerus k Plutarcho cenfetur, & ^
CicerOneinterphilofophos citatur, ut
hic etiam \ Minucio noftro , qui Eve-
mero fubne^Ht Prodicum & Perfanmi
philofophantem. Fortean decepti ali-
qui fuerint eo quodlib. 6. deciv. Ddl
Auguftinus ait , Evemerum y nonfaBulo'
fagarrulitate , fid hifiorica diiigentia tra^
dtdiffi Jovem ^ ceteros hujus generi^p
reges fuiffiy non Deos, Sed & ipfe Avt^-
ftinus lib. de conf. Euang. deeodem
Evemero vecba £icit tanquam de poeta.
cap.23.
WO WERUS.
3. Oh meritavirtutis astt tmmtris,'}
Ladant. i . cap. t 8 . I^mirum quia reger
maximiy ac p^entijfimifummt , oh meritM
fuarumvirtutMmatttimHnerum, cttm cari
fidffent iis y qttibtis imperitaverant » it»
memoriamfimtconficrati, Athanaf. adv*
gentes: »c oneiyo Ji 7»;^ r^wliny^v
itdif f^tyt.^^vncitQv <9i^ Ton; -uar* «Jtwv
AiftBetm 7&r /S/0»;^M9Y/uoicXinpmc^2J^
*rewr Aume » mj ^e nyet^ » oti Toie
ecydptum/c ^ficnfjtoi y%'^vctQ. Z^V p^yS
}^iy%^ 7r>.ct^KUij riyylw i ^nxiviif « A p«
TOfAtc S\ liuu ttwjuytiiKluu > Mf H*'^^ sv-*
xto-fiSv, £urcb.tib« x« c. 6. Theodocet.
fesm. )• ,
I Ett*
t^ii M. MlNl!CIlFEI.tClS
vircutis iut muneiis deos habitos. ' Euhemerus exleqnitun
& * eonim nacales , patrias , fepulchra diiiumerat , & per
provincias monftrat : l Diftai Jovis , & + Apollinis Del-
phicti
!w.]ac-r.dc Nat
Beoi. Sm.Empu'lib.ig. Flucaicii. i.
dcPUc PiuloC Theodoi. Seim. i. Eu-
leb.lib.l.fc lo, PixpaiiEiuiig. La£t.
lib. T> cap. 11. Augu^n. dc Civ. Dd
ftb.6.cap.7.&alii.
Eidytmtnu txflqiatiir > & Demm tu^-
tiiiSjfatriiUifipichrtiiiuainrM-l Au.
SnAiiL lib. I. de conTeiifu EuangcIiA.
ap.ti. fbt.171. EiJnmma fotttfiiit,
^m&ipfimJfoeiii&SiaiinaimpiUitm
tns epi.iit pUniJpmt hmitusfiiijfi fri-
Jil, ntttmmiiiUtmgrmiumiigifpitiit
tftrt Jtttmt, jnM ns nai dtlmtpMitt,
fid ftius tdtxtnnBiiimiiUtfiaxirHm.
iGscia lib. t. dc Kai. Deoi, pag. 194.
TheophiluiailAuiolycunilib.j.f, 167.
Auiobiuslib. 4. advof. gemesfbLS^.
' tiiiminis.'^ MS.niei]dore.(n
Sai/iniwnir.] Hunc Arnotnus Agia~
ganrinuiii vocatlib.i}. Plucaichusveio
in deltide Sc OliiideMeflenlumfacit.
lceoiLa&ntluslib.T.cap.ii. uliiiiqiiia
•oiBtr Enhemimi , qm ix craiiMi "Mtjpi.
(M> ni ffflis "JifM, & mtrnTmi, ijia dii
fiUatmr , ttllrpl ) hiftmtmijiit asuxuii
M lilKlis, 0- tafiriftiviibiii ficris, ^t in
Mati^JSimU Itmftlt hiAibioitiir-,milximl'
^KtiafioaJrjiiTrifliybi, Miuaim
»li»mAmf,pa«tft,d,ipfiJfvt, lilu-
ins indiciAia: ia ifim coliimaagiffAfiuprr-
fcripfii, Kim^«i«^f.fltristfii rt-
nmfiuoiaii, HAiulapmam&iiiitrfrt'
IMm it} Eiaiim &fiaiiiu. IdeiD CiceW
bceriiei dicit lib. 1. de Nai. Deoium,
ubi cumegifletdeiis, quiinDeoiuni
nunKiitmieUti cQent ; sitit rniit, fub-
jungit, m4ximt irnai eli ttEiJimmi
qium ntflir iBltnriiiiiu , Si-fiaaiutS,
frgieTirttnu , biimis. Meminciunt Et'
lamEuhemciipmer alios Vano Ub. i.
deB..P.cap.4g. FlumcliusUb. depla-
cicisptiiloloplioium. Scicus Empitiau.
Columella de ic It.dlica lib.9. cap.1.
Clcmens Aleiandiin. .loep^^wT. Ky-
ginus inpoetico Aftioaomico. Plinioi
libjf.cap.ii. Sciabolib. I. Flavios
JorephusUfa.i.contiaAppioncin. An-
guftinus de Civiiate Dei lib.S.cap.?.
8(lib.7.cap. 16. Euftbiuslib. t. fra-
pu. Eudi^.cap.4. AJianus lib. 1. Va-
liai.Hiftot.cap. ;i. Feftus in Sni yti-
im-jm. VideScPoUtianuminMfcel-
landscap.j j.
1 Zermitiaidis tpiitiiu ,fiftdtr4
numirtt.'] f^uflpiiBiJj ii 3«», 1
taich.UbH)de ITide.
Oui
lUI»
I DiB^i Jrsi(.\ Didtm Jupita
bi^zus, quomam in Didzl montii
aniio, quIcDCcetx, babitailefeinii,
&educacus. HincVitg.4. Geoig.
DiBti i ttU retrm frjtnfnh mtir».
Appollonius B.Tiodiiis Aigonaut. lib r>
■m<L ud^^i,
AMTtotr toitmiv \jai iBri$>.
4 ^fiUinii Dtlphici.'] Cicetolib.1.
deDivin.pag. ^68. smbo Cieogcaph.
lib.9. Ocplicus lifnilioinAfoUiii. Ln-
L cUqus ^ &eiifidij &L 7 {,
pk
ki
O C 1* A V 1 U $• l<fl
' Phmx Ifidis , & Cereris * Eleufin^. ? Prodicus
aflTum-
Telliiriscultuscomprebendatiu:. Unde
Servius ad lib. 8. JEileid. Jfis ; inquit>
tiffpM t/£gyftiofHot eH Terr^i 3 tpum Ifim
volunt. £t Macrobius lib. T. Saturnal.
cap.io. Ifis JHoS^ reljgione eelebratw,
qux ffif w/ /rrm > velnaturarerumffjf-
jicens Soti : h:nc eU^ qtfod contimtntis ube^
rilms coTfw De^ emneJUnf<twe y tpna ter-^
r^i oel rerum natune Mtu nutritur uni^ver-
fitas, Inf^is quoque eft tocus Julil
Fimucidef. P, /(. Defrn/hreseorumvo-"
lunt addere^ficam rMtionem sfiugumfi'
mina Ofirimdtcentes ejfi , ifin terram, Ty»
phonem calorem» Etjquia matnrata fiugcs
calort , ad mtdm hemtms coUigunturt & d
terraconfirtiofifarantur, dr rurfm appro^
pinquantehiemefiminantHr, Hanc voiunt
effe mortem Ofiridis^ cnm fiuges'reddunt\
iftventionem vero^ cum fiugesgenitaii terrx
fomento contept^jnovi rittfue capetint prih-
creatione gmerari, Hinc etiam quia fru-*
menti ac hordei ufum docuit y in ejus
pompa tritici ac hordd va(k circumfere-*
banmr. De quibus fic Diodoriis Bi-»
bliothecx lib. i . n«p' ciii<nc '^ r Wxmf;
xtff lok 1'nioK cr t» ^/*wii /um ?•
aA\fl»v ^ptS^ 'jrvB/XifOf •7rt;pa*F , Kduj xg^-
doiv, "^jULymiuioiAifjut r tf; ctp;^MC tn d«^
<^f X»7V;)^VaC iJpf diVTVV. ■
VAHrABLsCT.
2 hleufima,] "EvLEleufinie,
Hb S A LDUS.
Et Cereris Bleufina prodi^is affkn^tis,'}
Keprxfentavimus leftionemEdit. Rom.
& MS. Bjeg.NefciebamfLnpofletlegi^
Euhemerus exequitur & eorum natales , p*
f d. CSrperp, monflraty DiB^i Jovisy i^
^ApoUinis DelphiciSi &P.J,&' Cere^
ris Eleufind. Pofidippus ajfuinptos in Deos
loqmturqui > &c,
WoWE^US.
5 Pro DiisajfumtosinDeosloquitnrJ^
S.om. predigiit, lUa , pro diis > inducen'*
da-{lint.
V A 11 1 ae L e <; t.
^AffftmptosinDeosloqttitur.J ItaVVo-
wems. Sohtva,prodigiisa. i. d. L Ful--
vius^rc Diisa. i, d» L Alitcr in Ed. n.
W OW£KU S.
I Phariit Ifidit.'] Apud TettulL A-
.^(A,Pharia Ifis. non yfarrea.
ELMCNHORSTrilS.
^harite Jfidtf.'] Kalend. rufticum
24enf ,ApriL Fhakiab SACftUM..Li-
ber inicription. fol. 85.
EI2IAI *APIA £I2IN THN
EN MENOT0I
THEP 2nTIPlA2 TOT KTPlOT
HMflN ATT0KPAT0P02 AN-
TflNEINOT
OuzsLiUs.
Phari^ Ifidis. ] Sic dida liis ^ Pharo
InHila JE^ypti ex adVerfb AlexandriaB.
Videtur aiitemliisnomenaccepiile ab
Hebrxo ns^M ffihat xfiodviramCoDSit,
Diodorus Sicdiis in i. Biblioth. ait lii-
dem juxta lingua^ Agyptiacam anti-
quarn. Verbaejust VatvfAt^^fJilwAj^
fjtivluj eiVtfi OTtXduiv. Additoue» ei tale
nomenefle "M r AiJiit »eif 7rtt>.eueif
^iatas. Agyptii Vero fub liidiis no-
'xnine Lunam colebant , unde 6t ei cor-
nua attributa , quia talis Lunx a{pe£):us
cil , quando falcis ima^ne crelcit &
decreicit. ut ibidem t&rt Diodotus.
Hancprimumomniumin Agypto tri-
ticum & hordeum inveniflefeitur , un-
de Agyptii ne ob tantum beneficium
ingrati viderentur , voluetunt , ut fem-
per in seflate mefTores , Tpicasmaturas
admanipulumezcerpetent^ dtlitdem
invocantes DIS otferrent» Diodor.
lib.i. Hincliquet, IfidemcumCerere
Gnecorumidemfiiiflenumen. SicHe-
rodotus inEuterpei^^Itnc (Tt f0» Hp
rlw £'AXMVa)V yKaaraM A}|^ii7])p.& poft-
ca, AlyuTmgi'^ AnfjiiijJifffftii^. Ita
Cedrehus ; jucf ^{ifjLn^A x4>i3) if^?^^
^ «'TOV, Kdj TWV Xg^V. etVTH dl*^*pV
'n mtf AlyjTrnotf nnfjuafttvnlcns» Fir-
mant quoque hanc fententiamPlutar-
chuslibro de Ifide & O&ide y & Apol-
lodoms Biblioth. lib.i. uti 5c D. AugUr
ftinus lib.8. de Civitate Dei cap.ty.
Im ut fub Ifidos nonmie ficLunx 8c '
i152 M.MiNUCii Felicis
aflTuiDptos in deos loquitur , ' Qui errando inventis novis fru-
gibus utilitati hominum profuere. Ih eandem fententiam 8c
Pcrfeus philofophatur , & adAe6titinventasfruges&fru-
gum ipfarum repertores ' iifdem nominibus, ut Coinicus
lermo eft , ♦ Venerem fine Libero & Gerere frigere. ^ Ale-
xander
RioXt.T lOS.
.Prtdietu 4fpmpt9s in Dtos h^uhfir,']
Ih exemplari fcfiptam eft > fi^odiffit,
Corrupte. Cicero lib. i. denat. Deor.
ilittd ProiUcus ChiHs i quiea, quzpro^
ddlent hominum vitx , deoruminnu-
mero habita cHe dixit.q[uam tandem re-
Ugionem reliquit.
Wowss Q s.
T XlmenAmUifrjmhtt&otsfiiMHs,']
Kom. 4elet voctmfhgilms, Pltn!i. 1 5.'
^ingMla quofdam hnenta Deorrnm mmero
adSidere, Edeb. f . cap.6. pr^. ^JtSua^,
Varzab Lect*
Inventi^novisJyMnbHS.I Fulv. Uziin.
qni inventit novtd Mttlitati^
Wowtiias.
1 PerfiHd phiiofiphafHr*'] Cic. i^ de
Nat. Deorum. Perfins eos dieit ejfi habi-
tot Deos y d qmhHs magnatttilittti ad "jita
€HltHm ejfit iiyoeitta, ipfrfifHe res tttiles
Mk^mm vueabulithHncHpatat.
ELMENrtOltSTlUS.
Perfius p1nlofifi}atkr*'\ Ciccro de Na-
tura Deor. lib. r. ^g. 179. ^t Perfius-,
eyufdem Zenonit aieditor , eos dicit effi
hahitos Deos y d qmbHS magna Htilitas ad
nitje CHftnm ejfit inr^enta : ipfafque res uti-
ies Cf*fidktarts Deortm effi -jocabHitid imt'
eHpatUs,
B.IGALTIUS.
1» eandemfintentiam dr Perfiusphih-
fophatnr.l Cicero; .At Perfius eju/dem
2lenonie anditor x eos dicit ejfi habitos
Deosy a tptibHS magna Htilitas ad 'vita
tidtHm effet itnenta: ipfafqne res utiles Cr
falutares deorum effi vocabtdi* nHncHpa-
tas.
W o w 1 II u s.
^ lifdem nmtiioibHe, ] Vidc Var. 4« de
Ung. Latiiu
. El M EN H ORSTXUS. ^.
4 Feneremjine Ubero O' Cerete fri^
n.] Terent. Eunuch. A6t. 4. Sce^. 5.
yerbum hercule hocverum efl , fine Libe/§
(^ Cerere fiiget f^enus, Quem locum d-
tat tlidr6nyiil. de ragulis Monachorum
cap. 12. £t Epiftola 10. ad Furiam dc
Viduitatefervaiidacap. 5. ApulejusLi.
Metamorph. p. 1 67. Ecce, inqnam, Ve^
Heria hortator tS* amuger »Liber ad^Jenit
tdtroy wnHmifiud fii^attm hodie omnfp
qmd itobif refNnguat pudorit ignarjiamf^^
Maerem vigorem iibidinis hteHtiat,
Oqz Ei lus.
Peneremfine Lrbero (fir Cererefiigere.^
Valerius Abkimus lrb.2.capii. Proxmtit
d Libero patre iittemperatttia gradus ad
incencrjjam Vtnerem effieonfitevit. Elid**
pides Bacchis :
Achilles Taiius lib. 1. OJv®* ?pa>r^
«ff 0^^. Ludanus lA Amortbus : Ti pwVo-
Tv^ A*^^^iif pttroL Af0f(/97t , kdtf i^
^roep' Afjt^oTt iid^ oiftL^i^V « ^' >K?Td-
^^^3«r«V eifXiiXm , S-^o» tV^i^UfJtf,
PorpbjrriOs /cfei A^-jjo;^.! v. dc AgfptiO-
rum (acerdotibus : A'^^<h^eoy i<peiar/lt
(ohov) op«f«c i7rT<j>ip^v. Theo inAra-
tum: 0*p6ac Ltowa^ iy A*<^g^<(lh>f xi*
■jpv^) fjLir d^xat Htdut. Theocriti
^holiafles ad Eidyll. z. O' o7v^ tti^*-
vvfAtv^ t&^i fC^^SiTttt cMXMrtatf,
Scholiaftes Atiftophanis « A*xc7i»dcc 'nf
Aiovva-taxeS mitS 7» K^^Sia-tet,
ElmenhOrStius.
5 ^lexander iUe Macedo.^ Auguftl"
nus de con(en(u Euangelift. lib. r. c.i).
tfunquid &* Lfon iUefacerdos MgyptiuSy
Poeta "jeluAcadenucHsfuit , qui Macedoni
^lexandro y diverfam qmdem a Gracorum
opinione ifiorum Deorum, originem , veruti^
\ tmm itaprodit > nt eof hminesfMffi de^
ei^art^
O C T A V I U S* I^J
xander ille mj^nus Macedo 'infigni volumine ad matrem
fuam fcripfit , metu fuar poteftatis proditum fibi de diis ho-
minibus * a facerdote fecretum. * illic Vulcanum facit om-
nium principem, & pofteajovisgentem; * Defpice Ifidis
ad hirundinem y ^ fiftrum 9 * & dilperfis membris ^ inanem
tui
eldret. Athenag. Apolog. pro Ghriftian.
pag. 3 5, Ai^uftiausde civitate Deil.8.
cap. 5.
RlOAI.TiUS.
^exMderiUeMagnusMaeedoJ] Ivor
no Alexander PoljMior, Deceptuseft
Af inucius cum pleriique aliis quos no-
tavimiis ad Pailiam Tertull.
WOWEKUS.
1 Infigni votHmineadmdtrem.'] A.the-
fiag. Apolog. Epiftolamappellat. quem
vide » & Auguftin.de Civ. Dei, lib. >S.
cap. 5. lib. 12. cap. ic.
KlCALTlUS.
2 v^/acerdote.^Au^TO&iim 7 . de civ.
I>. A magno antiftite (acrorum Agy-
ptio qnodam Leone. £t in Aftronomi-
co Higini citatur Leon quixcs iE,gyptias
conlciipfit.
Hekaldus.
^ iSe FklcMitm fdcit onmitan^rinci-'
pem.] MS. Keg. iUt. ^to^ca modijpicity
habet del^icit. Itan ddjparfis^toa^er'
fis, De toto hoc quzrendum ampUus.
Kuncautcm ad aliai properamus.
KlGALTlUS.
- iQic pycanttm.Ji In ezempl. liSli.
W O W E R U S.
4 EtdSfiiciflfidie.'] Difpex oguCxi-
wImc. Rom. Ed. fic MS. Digfice ifidis
ad hinmdinem. iGs mutata in hinindi-
item. Plutarch. nfisi tni'^. aCtIuj
Elmenhokstius.
Defjnce Ifidis ad himndiifem.] Vldc
Plutarch. UbeUo de Ifide & Oiiride
fol.357.
Vakiab Lbct.
Dignce.] Ita Fulv. UtfiaSab. dilpicif.
MS. mHCfdeJ^if* ^tctiafid. lu
K16A L T lU S.
Deffncis Ifidis.'] Sic apeitiflime legi«
tutin exemplari. Mfyftins ille antifles
Leofrodidit^lexandro myfieriai O* dt
fhmenti^icis y qiuu ^fia Ifis fi^oe Qeres
faBnmfmJfe dixitfifirum , quod efi ifidit
O* Ifiacomm gefiamen. fpicas verofuc*
cuflas & coUi(as five agltatas ctifpao*
te brachio fbnum edete oualis editut
concuffione fiftri. ejufmoai autemfo-
num aUudete ad garritum himndinis>
cujus fbrmam fumpfiilediciturlfis. ac
denique, de fparfis ftumenti gianis,quc
funt velut membra tumuUfiveacervi^
tumulum SerapidisfiveOfitidis inaneni
fieri. Hxc J&.gypttorum faaorum ra-
tio, quam Phyficam vocant, a Julio
Firmico Materno ficezpUcatur Ubro de
err. prof. rcUg. Frugttm /eminaOfirim
dicunt effi , ifin terram > Typfyonem ca-
I lorem. Et quia matnratJt fiuges calore ad
"jitain honunumcoUigmtHr y 0* rurfitsap^
propincfumte hyemejeminantur , hanc vo-
lunt ejje mortem Ofiridi^ , cum jruges red-^
dunt : in^Jtntionem oero , cum fiuges geni'
tali terrsfomento concepta nova rurfus cx^^
perint procreatione temrari.
De Ipici^ Ifidit ad hirundinem fifirum. 1
Repctendum eft praecedens vetbum fa-
city &aptandumfinguUs, hocmodo:
lUic , id eft , eo volumine five epiftola
ad matrem Alezanderdo&usabAgf-
ptio iUo Leone facerdote , facit Vulca^
num omnium ptincipem. facit poftea
Jovis gentem. fadi de fpicis Ifidi^ fi-
ftrumadhirundlnem» hoceft, adlfi-
demhirundinino garritu qu^ulam.p<7>
dsniqusfporns membris Ofiridistum'!^
lum inanem.
'WowBtus.
y Sifi/Mm. J ApuL u. Mil. defcribllt
Srem CiepitacHkm^ c/tJHSperangufitrn
j L X /•*''»4-
1^4
M. MiNUCn Felicis
Uminam in madum bdthei recnroatam
trajeBa mtdut paite^ virgda crijpante
brachio tergemin»s jaBns reddeBant arfft-
tHmfimrem, VideLaftaiit.adilla Statti
I. Theb. Bt arifimbigentiafiumua 2{ili,
Plutaich. de liide*
ElMCMHORSTIIlS»
Siftnmu} Siftrum Apulejuslilxi. Me-
tamorph. p* 413 • defcribit areum crepi-
faadumy cu^us per anguftamlaminamin
modHmbaltheirecuroatamy trajeBa me-
eUa fauca 'virgula , crijpante kractna ter^
geminos jaSusy redJebant argutumfino-
rem. £tpag.4l8. Mreisyargettteis,&'
"Ourtis fiftris y argutum tinmtum cwftre-
fentes. Ifisidgenusidftrumentixeppe-
xifleprobatur. Fapiasih^i/?rMM.
OUZ BX. lU &.
Siflrma.'] In facris Ifidos Sacerdotes
iiftra concutiebant Feriius, Satyra 5.
CumfiftrolufiaSacerdes*
UbiScholiate : Siftrum Sacerdetes Ifi^
diipertant, iufiaautemyqu^dnMesde-
formesy cummarkosiwoenerinty admitd'
fleria deorumfi conferant* Appulejus
Milefl iib. ii, Sacerdos appropin^Haty
dextra fiftrum pr^erens. Virgil. lib.* 8.
Aueid.
— ^ Patriovoeat agminitfiftro,
Ovidiuslib.3. Amor. £Ieg.8.
jQwtt/ notfiurajurjont^ quid nuuc JEgy-
ptiaprofiaa
Siflra ■ I
JEtlib.i. de Ponto. £leg.i.
Ecqui* itaeUaudaXf ut lumne cogat
abire
yaSautem Pharia tinmda fiftra
manu^
Sed non (blum fifbra, vctum etiam cym-
bala Sc tympana in facris liidis obtine-
l>ant. Aiifbnius£pift.t5.
CymbaladantftiBufinitumf dantpul-
pita fitltu
jBa pedmm , tentia rebeant cOPfa tym-
paua tergify
Jfiacos agitant Mareotiea fiftra tumul-
tUSm
M £ u ti s I u s.
6 .AjperfisJ] Lego> Cr di/perfis m.
Apponam Lycophronls {choliaftz ver-
h»'3 4 quibus 000 panim luds huLc locO.
^f ttiyMit , yjzn tv<^v^ ^ tiAx^
uaf T auuafxvmv fjifKnJ^j )(^Tt)fJiitBH9
uttf t^iriBti m^Xet^S* Im «Ti , h xm <hi-
fawr^ yvuuii cftoft/V» .fid^ eifit t «S «^
TV^avet Kdj Trdvmf t^c awH cmivo» ^o-
7ui dreuffTtd «Ti ^ Jiovva-n ftip» udf fAo~
e^ (7i;A\4^flt^«t , i)(si^t» Vatov Xdtf^ /ig^
tfKoSifAiiCif» Aliorum auftorum loca^
quz abunde > adfcribere fuperfedeo.
MyiHcam ejus rei rationem reddit Ma-
crobius ad (bmn. Scip. lib. i. <jis^.i2.
Ipfim$ autem Liberum patrem Orphaici
viw uXtxov fii/pitaMur intelligiy aui ab
illoindi^iduonatusinfin^os ipfidividi-
tuTy idee in illorumfiicris traditurtita*
niofurore in membra difierptus , & fiu-
fiis fipidtis rurfus unus ^ integer emer-
pjje. inde vannus in myfteriis Liberi.
Servius Georg. I. Ijberipatris facradd
purgationem anima pertinebant , e^ fic
homines ejus myfteriis purgabantur, hinc
eft ^Hod dicitur Hfiridis membra a Typhe-
ne dilaniata Ifis cribre fitperpofidfie, Kam
idem eft liber pater , in cujus myfteriis
vannus eft, ^ia-, nt diximus, dmmas
fmrgat»
W o w E R u s.
7 Inanemtm Serapidis.'] Multis han:
refert Plutarch. Typhonem no^u inci^
diile in arcam , in qua condltum cada^
ver Ofiridis> quoddiilefhundifperiit,
I(idem fruftra conquifiviile , multaque
oflendi pfiridis fepulchra, & qust apud
illiun fcqjuntur , ex quibiis faole intcl-
ligitur ^ cur inanem Serapidis tumulum
dicat.
£l.MEKHORSTlUS.
Zt inanem tui Serapidia fi^ve Ofiridis
tumulum,] Vid. Diodorus Siculus lib. t«
biblioth. pag. t8. & fequent. £ufebius
de prapparat. ^cclef. lib. i.ci. Plutaich.
de Ifide & Ofiride fol. 958*
RrGAtTlUS.
tui Serapidis,] Hic rurflis per derifimi
objidt OAavius Csdlio quodfimula-
cro Serapidis obviam fibi notatoma-
num ori admoviflet, ofcuhim labiis im-
preiGflet, quodefli adorail^t, fupra»
pag.12.
I Ifis
O C T A V I U 5.^ Ktj
tuiSerapidis {ive Oflridis tumulum. Conndera denique fa-
tra ipfa , & ipfa myfteria , invenies exitus triftes , feta , &
jfiinera , & ludus , atq^e plandus miferorum deorum. ' I-
fi& perditum filium.cum " Cynocephajo fuo & ^ calvis facer-
dotibus
W O V E R U ».
I Ifis perdihmfili$m*'] LaAant. l.i.
cap.i r.. IfidisfitaNkfimty qM^uenHsfilimn
*v€lperdiderity velinvfnerit, Hamfitctr'
dttfseJMsfitaftelhratundunt , lamentan'
tw. Deinde pner froduciturqHafi inven-
tuSi O* in latitiam hSus nuitatnr» Ajcha-
naH adv. gentes.
£ £ M E N' H O r' S T I U S.
Ifisperditumfiliwn^ La&ant.lU». i.
cap. 2 P.. lfi(Us JEgyptiafacrafiint , qna-
tenusflium parvulum velpenUderit , vei
in^jenerit. 'j^^amprimafacerdetesejusde'
gUbrato corpore fiia peBoratundunt , la-
mentanturyficut ipfit^ cum perdidit ^fifce-
rat. Deinde puer preduciturquafiinven'
tusy. & in littitiamluBusiUemutatHr.
Firmlc. de eriore pro&napv religion.
pag. 5. Hiec eH tfiaci fitcri fimnna, In
adytis habebant idolumDfiridisfipultum:
hoc annuis luffibus plangunt >. radunt ca-
pita y ut mifirandum cjfum re^sfm , tur-
pitudine dehonefiati dftfieant capiiisy tun-
dunt peHus > lacerant lacertos > veterum
'uulnerum reficant cicatrices ^ annuis lu-
ffibus eorum fumfix ac mfiranda necii
exitium renafiatur.
1 Cynocephalo.] Cypii^nk contia De-
metrian. ^0^256. Crocodiliy & Cyno-
cephaliy ^firpentesttvobiscduntur. All-
^or Querolipag. ^%. Ogenushmunwn
MHltiforme &* nmltiplex! hise^metfmffi
arburor matrem Circeny Troteumpatrem.
S^RD.A. Mdepol neque ifii pldcent:
Cynocephalos nunc expone y fimetioresp»'
tas. M.AKD. Jftifitnty qui infanisoc
/acellis obfirvant vela ^ linuna ^ quibus
a peBore capita fknt canina » pandk ma*
nus y aditui cufiodefque ifiosEcubaquon'
dam peftquamverefoBa ^ cams y .Anubi
nupta naftro latranti Deo > omrUbus templis
acdelubris femper demt edidit ^ fic d pt'
^ore bifirmes , injra hmdnet , furfimfo-
jfM^ 'Origen. in £io(k ca^ 7. Hoattl.4.
' Lucian. die (aciifidis fbl. 74. Eulebius
lib. 2. piixparat. Eccleltiift. cap. i. Al-
bricus de Deoium im^nibus pag. } 16.
AugufUn. tom. 4. dfe vaiiis quxft. 1 14»
AthanaT. contra gentes fbLg. dci 8.
Heraldus.
Cum Cynocephalo fu» O* cakAs fdcerdo*
tibus luget.'^ Elegans leftio quamMS.
Regius repiaefentat. Ante in omiiibus
editionibus, (y atiis faeerdotibus. Ifidis
{aceidotescaputiafiSiGSinotum eft, &:
nos plma obieivabamusinjuveniUbus
noiliis ad ^faitialcm» cpigi. 29. lib. 12.
in hxc veiba ,
Linigerifiigiimt ealvi yfiftrataque turba»
AitemidoiusUb. i. cap. 2;. ^ufi^ J^l
tfhtit7y tUm Kt^xlw c>Mju y yr\lw (tiyj-
'rliav /«piuOT koj" ytXwmntQtc , xet/^ tdTc
^l toli ei^oti mu^y. Piudentius lib*.
contia Symmachum piioie :
Ifidis amijpm fimper plangentis Ofi-
rtm y
Tdimica , ridendaque fidsfilemnia cal-
vis.
OUKELIUS.
Cum Cyuocephalo,} Qui aliasAnubis
d{citui>piole{que fuit oSiidis & Neph-
tl^os, utPlutaichusindelfide&Oii-
lide docet. Pingebatur canino capite»
ut Seivius monet ad iUud 8. iCneid.
Omnigenumque DeuM monfira & U*
trator .Anubis»
Cui veio fic fingeietui , cauGun addudt
Plutaicbus diiBto loco , dtim inquit :
•dmQdfXi^ Ifi^BuQ ydf J5» to -M >«»
19 d^tunf , fats dlt 7P \Mp TNy 7«(V JMtf
^dUH^f. 0 dll <n/r» \W4^tWv XeC/ xac-
Xv/tav@>» o^^mv xvxX^ , imKotv@^ euv
dfJL^oii , /CvuClf xixX»^ , KOJJ Kiwi T^
IincLHcamKlib.8.#.85i. eum appel-
L ? lat
i66
%
M. MiNUcii Felicis
Ut SemicattmDmm, & Scdiiliiisin O-
^rc VaCchzl, Semihominemcanem, Pru-
dcnti us Apotheofi , Camfirmem latran-
temque ,^ntthin. Q^idam hunc, nt ait
Servius 8. Aneid. Mercuriiim effe w-
Unt t qma nihil eH cane/agacim, Phltar-
chus vcro in dc Ifidc & Qfiride dicit,
Anubin apud Agyptios eam obtinere
vim qaajn apudGrzcosHccaten, nu-
men fcilicet terreftrefimut&ccelefte.
Additque : EV/ sic J^ Jbxu Kgpir^ o
/LVitCt9 iJvtij' iio WrTBt 7?x]ay eg tajjri
xeu Kvav ce tdMttS , T»y ^ Kiwoi m*X»-
CIV t^JtV,
£lmenhokstiUS.
5 Cahis/aeerdotitms,] Hieron.l.T^v
cdnmient. in Ezech.cap.44. fol. 546.
PcrJ^Cfte tiemonfiratitr , necrafis capitibtts
ficnt fiuerdotes y ndtortfijite Iftdis atque
Serapif^osejfe debere. Ambrofl Epift. } 6.
ad Sabinum. Capita (^fiiperciliafiia ra^
dtmt, qidlfidisfHfcifiimtfacra, Prudcnt
lib. T. contra Sfmmach. pag ^82.
Jfidis anufpmjemper flangentH Ofi-
rim:
"Mimica , ridendaqMefidsfo^emniacal-'
w.
jMartialis Epigram. lib. 1 2. Eplgr.29.
litugerifiigiitntcahiyfijirataqiie turba.
Kationem cur capillamenta ponant , &
lincas vcftes gerantlfiaci, redditPlu-
tarchuslib. <nfe* foTcT®- Kof 0'aie^<t(^
OU Z E L I U S.
Calvt^/kcerdotibus.^fiiotumtnim eft,
facerdotes Ifidos caput radere (blitos.
Appulejus Milcfiarum lib. 11. Hi cafnl-
iumderafifunditMs y *serticeque pramten-
^s y ira^areliponif terrenajidera, areis
^ argenteis y imo vero aureis etiamfifiris
^rgutum tinnitum confirepentes. Lampri-
diusdeCommodo: Sacra Ifidis colmty
vtt (^ cafmt deraderet , &* ,Anubinportit-
tet. Sicin Pclcennio Nigro > Hunc in
Commodianishortisin porticu curvay pi-
^ihtnt de nmfivo inter Cemmcdi amictfii'
nios , ridemusfacra Jfidisferentem, J^i-
lua Commodu^ adeo deditusfuity ut &*
caputraderet i ^ ,Anvhin portavet , ty
*mnei partes expleret» Lucianus cpi^Ko-^Aj'
avfjLfttrXiav Mt/xpijin «VNp r y^itfit/mt^
Ticdv , ^wjfJLd.at(^ ilui ffo^ioM , jy Tvr
'TcuJiida imtmr tiM^ T^ir Aiy^7/ov,&C
ridtJjeg^lZuu, f ^» , x»^c , 0 A*ei>4w]^,
tfjilv, di^muf,'Kov y f i^y «tv^flc «^t/pN^ft-
V9V CJI oBovioify VoilfXOVCt, Xatddtf^( E'x-
xiuui^ovw , &c. Videtur autem cactcris
etiam A^ptiornm (acerdotibus in mo-
te {idfle ut capita radetent. In genere
enim de quibuTvis (acetdotibus loqui-
tur Heroclotus in Euterpe : oi /«pif c ^
3«5y , T» pC «AXii KOfiiiiiQ , cr Aiyo^m
dfi gwpiJvj. EtpauUo poft : O/ ^f h^
piif fypiJv^ sntv td awfjict ^kJ^J ^ittic
NftSpN;, iVet fJtMTt ^^ify fJilniTt «tAX*
fjtuatt^v fJiitJiv tPyvmetf a<pi dc^^f utt -
07 n%s dfi/«. Ud. de Lucianus : /Q%4 dv-
aiav nv d^ U imv Aiyjvlov Mnt , ott»
^ Ton o^i Tro/^e^T» atfjivd tiyd{ dxn*-
3»c flt|/at ?P uoctvi* Kejto^ofiawTrov fC ^-
Aict* Kuvo^r^aotTnv dll^^^iXTt^vE'^^
f*ivy )y fi- Haivet oXev opflt ipv , ty Ktv TiVflt,
j^ MgfjeoJWXav ftTvg^v 1 Kj md»xoy.
£i d( cOfXo/c xeti «m»7a Jhuifjtsvaf
o^f ti/ttS^ifCi
dKHanf 7roM.«y ffo^^/^wy, xau •^nfjifjtA'^
Ttav , Xfltc <9£^<^if7wv t^ufHfjiivav , &c.
Hinc edam eft quod Artemidoriis lib. r .
cap. 2 ^ » dicat y nulli (bmnium , quo ca-
put fibi radiexiftimat , profperiim efle>
nifi fi Agyptius fit racerdos,aut mimus.
Vcjba ejus : |w^^ d^* J^kiTv tjJv xi-
^xxiiv oxlw wXmv ^ AiyuTrliav iifiJat
Keu ytxaTVTTOtoTs Keu ToTi ftf liQttf ix^O^
Jf^jQj' , fltTdtdoV. ^TfltffT dlt TD/C «MO/f
mvn^v. Caufam vcro cur Ifidos Saccr-
dotcs capita radunt , clegantcr reddit
Plutarchus : ^ti yS , inquit, <pi\oa6pitc
ww/avoTfo^/f*^ , a Kxiflt , jf) t^CafVO^O'
CJuLi 'mtZait, iT§ I'ff7fltXKc etj X/vo^x/etf
Xflti ^ufna-tc d>\dVatetK6it^vecsd'K}i-
diSc, 6 TtaiJetKVvfJitVitKajidpeofJLiVAniSie/t
THS 3«Kf TKTKf , JlTttV V0/«» t»«^XfltCir,
Xo^fl» ^MTwv, j^ 4>/X0OT^5v wig/t T? cr-
fltJTurc dxn&eioL;, imi w 7* TroAXBf j^
TO KOtVGTttloV T«70 ^ 70 afJtlKQpTCtloV Xft-
xjiSfv , «^* oT» itw tfiX"^ °'* '•p"ff ^^-
'^^*0> *& x*yflt« •«8>»i'mc ^o^Satv, ly
0/ /5: }S<f6\ae <Pe9^l^0^ udlfVdi mejt
T87WV 0/ 3 ^ pCt^jMV «aiTftp T Xpft«y,
0lCo^m TO^Cc(7di» dni^^ yfttHOfi
O C T A V I U 5* l&J
ioribiM Itiget, plangit , inquirit : & Ifiaci mireri ' cadunt
pe^Sora , & dolorem infeliciflSmse matris imitantur : * mox,
in vento parvulo, gaudetIfis,exuItantfacerdotes, ' Cynoce-
phalus inventor gloriatur : ♦nec definunt annis on^nibus ^ vcl
perdere quod inveniunt, vel invenire quod perdunt. * Non-
ne ridiculum eft , wl lugere quod colas , vel colere quod lur
geas ? 7 Ha:c tamen i^yptia qupndam >, n|i|nc & facra Ro-
mana
^op«f 3 *"* ^** ^y '^ /K^*" *•" "^
i 3 «cXiidilc flUTiflt ft/flt Wrnwv «91. ;c^-
«i^lscdl^ ^Ji ^c^fi^wp^- TrioJiecrafiA 3
'^o^nc j^ 03t JC«tXoy K^v «^flv ^^ ;(^'-
2bt^'v f ^r. cic i/ll ttfeiifetfjtal-ntf Ig/at i^
XAj^Vdj., Mj/Tfi^fitdi ow/^tf «>« ^Jor5
xci^ ^XA^TfHQv» 'ytXoToif kjJv, ittc ^'
«luTO» Tf/p^flv cr «nuc <t>rei«ic V^TTDTJ-
afe&j 5wp«/MsvKc naf x^cuveftfvvc jretv
ifxdK^i To 0»^« , Tic ^J ? ^ifitfiteinif
«ifxiri^^ Kof ^ofHv, Sic Juvcnalis
Jinigcros & calvos conjqngit Sat6.^
-^ ^^^^ />wgf r» circumtUtns y O*
grfgec4ho.
Tlcnius qiil facx^ Ifidos noflc avct adcat
intcr alios Appglcjiim Milciian)m li-
broii.
Wo wcMns.
1 Cednnt peBordJ] Lanipri$|L Oom-
modo. Ifiacfs pineif npp» adpermciem
feRiu tundere cogehjit. Athcnag. Apol.
Aiyjfrliot TtVlorJ cr t«7c /«^7c t» p»9j|
<p TttCL, mfkynyipit eSslm 7i?iXA/w^OT>.
it«^^ duKcrvv iu( !^d7c.
£ I. M.E MHOftSTinS.
2 Mffx inrjtni» paroido gnmiet JfisJ]
JuvenaL Satyr. 8. yC 29.
Exddmare tibtt fofdm mud damdt
Ofiri
Invento»
Scholiaftes vctos : P^ptdiii JEgypti in-
itento Qfiridixit: Evfii^^fztVi ovf^i-
epf^tf, ]^rm. Mat«ii.deerrorepfomn<
teligion. pag.6. 8c8» Augufts dccivir
t;ite Dei lib.o. c^ lo.
W o w r « n 8.
^ Cjnocphatms,'] Qtii & ^Annlns. Met-
curius, ut Piutarch. dc Ifidc. Is cultus
Agyptiis canina fade. ApuL .^ttoUem
canis cemicet arduoijAmiia > Uva cadu- ,
ceuvigerensm.
Ouz 1 1 lUSf
4 "Kec defimmi amm emmim vel per-
dereqmdinfoeimmt.fiirc,] OvidiusMc^
tamorph.9.
-rr "Hfmmtamq/iefatis tfiiafitns Ofirii,
Prudentius L i. contra Symmachum:
Jfidid amijfnmfemperplangentis Ofirhn*
M B U ft S I u s.
y.Felpergere.,] Saihc^velperdere.
£ &.M.K HM O ftS T ins.
6 T^onne ridicnimn^ efi y ingere fned co-»
lasJ] Firm. de erroreuifoi&^rciig* Si
I>ii fmtt , qnoscolitisy CHreosannmsln*
S^pLmgitis : filachrymit O* in^» di^
gmfimt^, cnr eftsdivim hwore cnmniatis^
tJimm ita^ ex dmifns facite y mUnditet^
eos Ingere f fi Du fiint : ant fi InBneot
dignospntafis, Uchtymisvefrismajeftat
dhim^ tmmimspolliutnr,
Ouft^i.iut*
7 Hitc.tameu ^yptia qnpndamf mm^
&'/acra Rqmai^fnn(»] Poteft fimplici-;
teiihtdligidelfideRomccultis atta«
men ouid ob%t»ne (ficamus Minudunv
eo rejlpioeie , qopd » ficnt Agyptii Ifir.
dem, itaRomaniil(3em(ereu)lcmni«
bus^ i^ ceremoniis Cvbelem colucrint?;
In utrinfque enim uiais magna erac
convenientia. Tale eft , quod, ut in fa-
cfis Ifidis^ quemadmodum fiiperius di«s
Aum, p. i64.ita & in facris Cybelis ob-
tinebamcymbaU^tympana. Catul-
Musi
1,4 Stf»»-
i68 M. MiNUcii Peiicu
inana{ijnt.-Ceresfacibusaccenfis,"&feT>entecircumdaMi
errore
^hjy^um tddinum, CjhtUuFhrf-
pt nd MnngrM dtn.
Claudianiu lik I. itt EoDOpiuni :
HJHtiprtM^rtiCyhiUtK.
Kmch aliiuas *d tympiMM •Hfi' fiH*-
CjmitUfinwlittl. —
Inutriurqucctiam Getij planftnj, &
cjubnis, item. pcdoiispcrcunio. Ai-
nobios lib. 5. SitodftBnittiiapfhJia-
tii/uiliiuiptflitcmcrimtiitG/llHJii'-
iuilhirffinnilinmtmmimliinia, 7*.*-
Cm miir iKiriUcm Mdl^ {xnmem
f^fumpnfialtiiiBrjiiletiii Idemaritca
dixecat ; Tnm vbirtmpiuaiifih f^ ~^t-
fiaim dfftrt, ^ fiatlit ft*nSik»icHm
^cdtfiitmdit&fimcijlft^. Sicijuo-
que in uniuli^ laciisadlnftuin indi-
UjtpaDC. HieroDymus
EpiSoli adLxtimi FMinoi har adtvtr
IfidU lirCjiilii, jugiJtiiibfiiiairtiJ
PhnfiJi) tvtiCr fimtntti tmtmi w^
ntnt. Hiac luc icdeditTcitulliaiiotib..
dcjcjiuiiis; SidbtnigiadtHiiiifirM.*i-
Bi^fiiuyAfihtmiiiiiwifrtns , ii^t^~
dii&CjheUiniiMtqiLu, De boetini
vidc pluia apudHenldam AmniadTCin
ad iUud Ainobii Ub. 5 . S%idltmftrtilKi
uffni! ItemnKiidicaiidoinuttiufque,
Hjdos dico, acCrbdcs, (bciisffipe^
quxicbaut. Ovid. iib, i . dc Poneo , E-
-iiHanltm Pklrii linnnla fifim
^nit DtHm m4lrtmanmtiiiaiiitd-
Cam ciait, tagml fiitfii(nt nr^ »<•
Min««>u>-
Z Cirti fieUmi MCtnfii , &'fitrptaU
ii-cnmlMt, rrnrtpAnpfOH & ciirrnfnin
.iitr^m -mxit & feUicitn ■sefiigat.^i E-
iDeado, fiitcciHfiidirtptBti, circnlMM
'f/.c.Ubtriimi.e-fi-B. NamjCE-
pcnium ti in leapudrciiptOEesDiillot
incodo. Ci/cn/iif* autem veteiesdit^
banr ptoclccHmitecnomjminoicmo-
daque. Glolft = CircnliUv. OX^tyc-
j».-,AVp™t' unturquo<Jjenonremd
MaitianusCapella, TeinJlianus, Se-
neca, Apulcjus, alii. EtauCmncAr-
nobio leftimeie } lib. I. CBididiatqiii-
inaniis DiW & UfeUi, circidttiftr
fmns mtltii,*tipi m infnlii trmntiM
■jiilnii. aoiieettciraimUliF-fi
rtific}//!! tccirifii.\ Nota fabula ex
in Virgil- '• Georgicot. quam
1 multi! iwrrat TzejMs, aliique
inteipictes Ke&>di. Claudian. de lapm
Fiorerp. fiaitxtJlilllti^i,^^
iHr::itCriUiilfs4ntiitlril*}iifii. HiiieA-
pul.iib.ti. iiidelciipt.Ceiciit:i^j>M
U-jaijatfiidcl! infitr^tiiim 'jifirMm cn
ET.uIIHHfl>STlUt.
Certiftciiiu icctnfit , &firprMtcrr-
cnmdita.'] NoniiusL6. Dionyiiacaniin
fC. 107. Ciceiol,4.inVeiiemofat.9.
pag.148. Aioobiuslih.1. p. ici. Dio-
doc. sicuIusbibUotb.pag.i88. Ovid,
lib.4. Faftot.pag.71. Piudcntius «*»'
5ttpivKV in Roman. inait^.Apollodo»
cuslib. I. biblioih.p.11.
HmilAl.DU(.
1 EifirpeiticircmLitt.^ HMcftle-i
flioMS. B-es. Atqueidipfumeft qfioi
aic Apulejus; DixlrtilfMqiit fdcii iit^,
fiir^eiilii,m'jifltmmcl>i^*' -^
OCTAVIUS. i6^
errore fubreptam & corruptam ^ Liberam anxia & folljcita
vefligat. * Hxc funt Eleufinia. t Et qux Jovis facra funt?
nutrijc
DiodortisSiculuslib. 5. &noinenloco
impoiitum ait^ uceflbtmonumentom
advcdialiundefrumenti. toiySivjnv,
«f i^ 4px*^ Ji^elfjtim tUu JhtfULV ixW'-
qiuj E\AjaivtL ie>^atL^Aj{9 , )S^ ^
vrtf «Tvpctfv f xdiTv TD carifjuut oint xofjLt-
S^ivr^, Horum veto {kronim ocigi-
nem qqidam Eiechtheore^tribuunt»
Diod. SicuL lib. i. Idem tamen lib. 6.
Gererem hoc (aaorum bonore abA<«
thenieniibus affe^bmfiuiletradit> ut
acceptam abcicultioiisvitxcationem
gratacecordationeteftaientur. AUiah
ipfa Cereie Inftituta volunt ; Athe-
nienfesenim, ut eft apud Kbciatem iq
Fanegyiico » Ceieii tribuebant. An-
fjiiiTi^e yS ci^txfHfAivne ticiiuj^^f
n/uudf^ 071 f^X4trifc8)if , *f xSpnsafwx^
Siilone , juy tm^c fi^c 4>ep^V8C tks i/ut^
TtpHc tvfxifue^lg.TiBticniey c^c^tCtfyt"
aiuf y aie li^' oioy Tf «7^01«, itmc^i*
fXftifJiiVote eix»HV. Kdj S^rnie <fi»fieU e/Vr-
TeU , eumf fjttytgttf ivt^fiiatf Soee/,
Tj/c T% KtLfTrHC , 0/ % fJin ^Q/UtJHt (^«»
Jf^atC flUTiO/ yf^f itQt , Xfltf Tiuu^ nXfT^bU^
5c 01 /utTfp^VTf c tsfei Tf 'nia-Ji. ^ jS/« 7»-
X^TJff , Xtff ? ffV^srOtVT^ £U^V<^ , ^-i
Jini 'nec f XTnJkc ^x^^'^* Celebiata pri<
mum funt ad puteum Callichorum, ubi
confediilcCecescommemoiatur. Fau-
fanias Atticis: ^pi «tp ti K^xv^t yoy K«tx'<* .
>J^Cpf 9 fyddt ^p^Toy £'x^ffjvi<»y «<
^tbucuxf c >«^y IfHffav , Kdf naw f c 7^^
dtoy. CallimachusinHymnbCeieiis:
Meminit dc hnjos putei Nlcandei iq
Theiiacis « > &:Apollodoius Bibltoth.
lib. I. Sazum veio oii Ceies infcdita
A'^X£t^yinde^pellaiunt. Scholiafloa
Aii^phanisinEqnitibus: £';j 6'^''.
A'^XA$^ ^firr^ il^«/itivit «o^ TDfC
A'd^u»<c/oiS9 Sb^ HSf^iaui ^ai Qnai^,
fjLknjifltt. i(s(\aJmttki{t iii Iht. o^f f m(
rifofAtt v^ idnf*i , i 071 oiuToiMiBtatf w
Anfitavif JtX«/y0» , oTBty f ^mt^ tIm^ »6-
AV O W X K u s.
1 ZfW^m.] Gloi&:XiWii2fftiXM.
Elmenhokstius.
liberamJ]Profirpindm» Ciceiolib.4.
in Vcriem foL 179. Hyginusfab. 146.
Ainobius lib. 5 . Fiimic. de eiioie pio»
fan. lelig. p. 28. LaAant.lib.i. cap.ti.
Apulcj us lib. 2. Mctamoiph.
HeK A X.OU s.
Errore fiibreptam O* corrMptdm anxia
vefligMf. ] Ainobius lib. 5. Jn iftins con-
ijnifitionii errore Elenfines etiampervehi-'
Vak iae Lect»
t ^r.] Sab. O*'
WoWEftUS.
2 f/^c/Mf/£/M^W4.]Clem.Protrept.
And S^l jy xopn J^^fJtst nJii i-^^Silw
^utpKOf. :y tIuj ^XelfUjUj Kdi liuj eifmC'
yluu , kJj 70 TTf vd^ diJTcerv £'x^0xc Jit -
J^HX^t Eufeb. lib. 2. cap. 3 . pizpar. Zer>
nob. «t^xasr®* mr^
Elmenhok stius.
Hacfunt EUitpnid,'] Ladant.lib. T.
cap. 2 1 . Sacra vero Cererie Elenfinje non
fnnt hi4 difiinulia. Ham ficnt tibi Ofirie
puerplanHH matrie hupuritur :. ita hic ad
incefinm patmi matrifnmuum rapta Pro-
firpina y ^uam qma facihnt ex *^tnm
"jertice accenfis qmtfijji in Siciiia Ceres JU-
citur y iJcirco facra ejue anientinm tMia-
fnmjaSiatione eelebrantnr,
Ouzelius.
Eleufinia.l Saciain honoiemCeiecis
InfHtuu> fic nuncupata ab Eleufi^ At.«
tics pppido^ cujus appdiatio ab Eleu^
iinio Meicuiii fiiio dedudtuc Haipo-
ciation: iVfOfjtelSin j N9^f£'x^0yc
^70 E\ajaifH ^ £>juS. AIU >^ ^ fX^'.
tnasy idefl» dbadoentny didyolunfi
Ceieiis nimiium 5 quz poft longos ei-
zoies eo tandcn\allapf2l » filiam invenor-
xit. ' Au^c Magni Etjrmologlcu ^'x^
ff9f J^fji^ A'iltK0Ci ^ t^uuVAji/u»-
.Tip^ UAiatf , 071 tX&Hott , JSft ibjj
xop^. Qood -& Ari^des in:£(ci|fi<ua
i$4
M.MiNUCn Felicis
Umiiutm in fuodtan balthei reatroatam
trajeB^ mtdid paite^ vir^iU crijpante
brachio tergemin»s jaBnsreddebantarfft'
tHmfinarem. VidcLaftaiit.adilla Statti
I. Theb. Bt arifinibigentiafiumua 2{ili,
Plutaich. de Kide*
£lMCMHORSTXl]«»
Sifirttm.} Siftrum Apulejuslilxi. Me-
tamorph. p. 413 . defcribit ^emt crepi-
taculumy CHJHS per angnfiamlaminamin
niodnmbaltheirecuroatam y trajeBa me-
Ma panca "jtrgnla , crijpante brachia ter-
gemtHes ja^ns, reddebant argntnmfino-
ftm, £tpag.4i8. Mnisjargenteist&'
anrtis fifirisy argntnm tinmtnm cmfire-
petttes, Ki$idgenusiriftrumentixeppe-
xiflepcobatur. Fapiasin^//9rMw.
OUZ8X.1US.
Sifirma.^ InlacrisIfidosSacerdotes
iiftra concutiebant Feriius, Saiyra 5.
CnmfifirolufiaSacerdcs*
UbiScholia^ : Sifinnn Sacerdotes Ifi^
diiportant» IttfiaantemyqnodmdnlesiU'
formesy cnmmaritosiitvenerinty adntini-
fleria deorumfi conferant, Appulejus
Milef. iib. ii, Sacerdos appropinoHat^
dextra fifimm pr^firens. Virgil. lib.* 8.
Aueid.
— ^ Patriovocatagminnfif^rom
Ovidiuslib.3. Amor. £Ieg.S.
jQmm/ notfiuraJHrjont^ quid nnnc JEgy^
ptiaprofitnt
Siftra ■ I
£tlib.i. de Ponto. £leg.i.
£c,HUita,namUx, Ht limhe cogat
abtre
yaBantem Pharia tinmda fifira
mamtf
Sed non (blum (Kbra, vctum etiam cym-
bala Sc tympana in facris Xfidis obtine-
l>ant. Aiironius£pift.t5.
CymbaladantfiiHufinitumt dantpul'
pita fidtn
jBa pednm , tentla reboant cOPa tym-
panatergity
Jfiacos agitant Mareotiea fifira tumul'
tus,
Meurs ius.
6 ^fperfis,'] Lego , Cr di/perfis m,
Appon;un Lycophronls fcholiaftz ver-
4ai ^ quibus 1190 panim lucis huic locO*
^v ttiyMit , \joro nv^^i^ ^ «ecAx^
udif T auuaixormy ftfXMJ^v ^7«7/U)idii,
uaf c^f 7«dN m^XetyS, Im «Ti , » uaf ^'-
fAWT^ ywu^ diofvw fjttld a^it 'tii^
Tv^avet Kdj Trdvmf vie awi oMifm ^o-
71?^ dveufiiTd J^t Y Jiofva-it ftip» jcc^^ ^o-
CAO' mf^i^etQtj tK^^eo fitov uaf U^
toKoSifAitCiy» Aliorum auftorum loca^
quz abunde > adfcribere fuperfedeo.
MyiHcam eius rei rationem reddit Ma-
crobius ad fomn. Scip. lib. i. <jis^.i2*
Ipfitm autem libemm patrem Orphaici
viw uXtKof fit/picantur inteUigiy aui ab
iUoindioiduonatusinfit^Hlos ip/edtwdi"
tuTy ideo in iUorumfiicris traditurTitO'
niofHrore ht mnuifra difcerptus , & fiu-
fiis fepultis rurfus unus ^ integer emer'-
fiffe, inde vannus in myfterib Liberi.
Servius Georg. I. Uberipatris facraatL
purgationem anima pertinebant ^ (^ fic
fjomines ejus myfieriis purgabantur» hinc
efi fuod dicitur bjiridis membra d Typho-
ne dilaniata Ifis cribro fitperpofitifie. Kam
idem efi Uber pater , in cujns mjfieriis
'vaanus efl, ^ia, nt diximns, Ommas
pnrgat%
W o w E R u s.
7 InanemtuiSerapidis.'] Multis han:
refert Plutarch. Typhonem no^u inci^
diile in arcam , in qua conditum cada^
ver Ofiridis, quoddiilefhundifperfit,
tfidem fruftra conquifiviile , multaque
oflendi piiridis fepUlchra, & qust apud
illiim (cqjuntur , ex quibiis facileintel^
ligituc ^ cur inanem Serapidis tunmluni
dicat.
£l.MEKHORSTlUS.
Et inanem tui Serapidig five Ofiridis
tumulum.] Vid. Diodorus Siculus lib. r«.
biblioth. pag. t8. & fequent. £u(ebius
deprapparat. ^cclcf. lib.2.c.i. Plutarch,
delfide&Ofiridefol. 558.
RrOALTlUS.
tui Serapidis.'] Hic rurfiis per derifum
objidt O^vius Cxcilio quodfimula^'
cro Serapidis obviam fibi notatoma-
num ori admoviflet, ofculum labiis im-
.preinilet, quodefli adoralict, fiipra»
pag.12.
I Ifis
O C T A V I U 5.' I(f,J
tmSerapidis five Ofiridis tumulum. Confidera denique fa-
tra ipfa , & ipfa myfteria , invenies exitus triftes , feta , &
fiinera , & ludus , atqiiie plandus miferorum deorum. ' I-
fist perditum filium.cum * Cynocephajo fuo & ^ calvis facer-
dotibus
W O W E t u ».
1 IfisperditHmfintm,'] LaAant. Li.
cap.2 r^. IfidisptaNkpmty qiuUtnHsfinun
-jtl perdiderit 9 tieiinvenerit, Hamfiictr'
dtes eyisfitapeihra tnndunt , lamentan'
tur» Deinde pner ffrodnciturqiuifi inven-
tnstO^inlMitiaminBnsmntahtr» Ajcha-
nanadv.geiites.
£ £ M B N- H O RS T I U S.
IfisperdUnmfilinmS] La^nt.Iib. I.
cap. 2 P.. lfi(Us Mgyptiafitcrafitnt , qna-
tenHsflinm parvnlum velpenUderit , "jei
in^senerit, '2^amprim»fiuerdetes ejtu de-
ifabrato corpore fiia peRwatnndnnt y la-
mentantury ficnt ipfit% cnm perdidit $fece~
rat, Deintle pner prodncitttrqnafiinven'
tns^ 0* in Utitiamltt^nsiuemutatur,
Firmlc. de eriore pro£inafi religion.
pag. 5. HJec eB Ifiaci fiicri fimnna, In
adjtis habebant idolumOfiridisfipultum:
hoc annuis iuBibus plangunt y, radnnt ca-
pita , ut mifirandtmt cafitm regisfui , tta^
pitudine dehonefiati dtfleant capiiisy tttn-
dunt peBus > lacerant iacertvs y veterum
'uuinerum reficant cicatrices ^ anntds In-
ffibus eorum fitnefta ac mifiranda necii
exitium renafiatur,
2 C>»«rf;>/Wo.]CyprUn-contraDe-
metrian. ^0^256. Crocodiii, ^ Cyno-
cephaiiy O^firpentesdvobis cUuntnr. Au-
^r Querolipag. ^^. Oienns hmiinum
multiforme &* nmltiplex! his effmetfniffe
arbitror matrem Circeny *Proteumpatrem,
S^RD ,A. JEdepoi nequeifti pidcent:
Cynocephaios nnnc expone , fimetiorespu^
tas, MAHD, Jfti/imty qui infanisac
facellis obfervant veia (^ iimina % nuibus
a peBore capita fitnt canina , pandkma*
mts y aditm euftode/que iftos Ecuba quou'
dam pfftquam verefaBa Jt cams > ^Antdn
nupta noftro latranti Deo y omnibns tempiis
acdeiubris ftmper denos edidit , fic d pe-
fforebiformes , infira Immnts , fnrfumfi-
rau Origen. in £iodi ca^ 7* H01DU.4.
\ Ludan. de (acrificiis fbl. 74. Eulebius
lib. 2. piseparat. Eccleliaft. cap. i. Al-
bricus de Deorum im^nibus pag. } 16.
Auguftin. tom. 4. dfe variis quxft. 1 14»
Athanaf. contra gentesfbLg. dci8«
Hekaldus.
Cum Cjnocephaio fm O* cakns fkcerdo^
tibus iuget,} Elegans ledio quamMS.
Regius repnefentat. Ante in onunbus
editionibus, tP* aiiis facerdotUms, Ifidis
{acerdotescaputrafliflenotum eft, &:
nos plura ob(ervabamusiniuvenilibus
noiltis ad Afartiatem, cpigi. 29. lib. 1 2.
in hxc verba ,
Linigerifiigitmt ealvi yfiftrataque turba»
AitemidorusUb. i. cap. 2;. %ufi^ S^l
ibnun tUm Kt^ttxlw o\buu ^ yrxixjietiyj-
'rlim itftZat koj^ ytXatmntoTc , xet/^ tdic
^l toii aif^oii Tnu^y, Prudfintius lib*.
contra Symmachum priore :
Ifidis armffum fempear piangentis Ofi-
rim y
Tdimica , ridendaque fitisfiiemnia cal"
vis,
OUKEIIUS.
Cnm Cjnocephai*,} Qui aliasAnubis
dtcituf ,prole{que fuit oSridis & Neph-
tl^os, utPlutarchusindelfide&Oii-
ride docet. Pingebatur caaino capite»
ut Servius monet ad iUud 8. iCneid.
Omnigenumque Dtnkt manfira & la-
trator ,Anubis»
Cui veio fic fingeietur , cauGun addudt
Plutarcbus 6i6to loco , dtim inquit :
Hfntiatii 4 Ni^^dv^ ^jCwliify Vats
'JsvoC^AM^^ "St^But ydf 1;? 70 ysam yiv
19 «e^etric, fcnsdlt tp \Ma iNy 7«(y jMtf
^dutt^v, 0 dll <n/r» yjen^folMev xdLJ x«-
ynfUV^OeJt^OtV XVXX^, 9mK9tV(^0^9
dft^oTv , KvuCie KtnXn^ , xtff KuAji 76
H^^i'n'ij(^^t'^, jMf' T^ 0 jeuav ;^^5»iwf
TM 04*4 vvnloe n KOj ipiJi^e ofjtoiaic^
IincLucam»Ub.8.#.85i, eum appel^
L 5 lat
.i66
M. MiNUCii Felicis
pcrcFarchal.SrW/iim^niHwn. Fru-
dcntiuiApoihcDii, CMfjrmpnlMrnii-
tim^ae ^wAin. Q;ildam haus «t ^"
Serviia g. Jtocid. Mtn^mm tft '■»■
Ivtt.ijmiinitaltHcmfigiKim. Ptutu-
chus vcro in dc Ifide ft: Ofinde didr,
Anubin apudA^ptios eam obtincic
Tim qaam apudGizoKHccatcn, nu-
mcn lcilkn tcitcflielimulGcccclcftc.
Additque: F.Vgfc ^l </ti<t7 Ke^i®- i
A^wCidTwc lOgWriteiiilaoigiiuJTi
..•jiifKtrdttihm.^ Hieron.Li^v
-„_.jnt. in E1ech.cap.44.fbl. 146.
PrrffitHeiftTmKJlrMfrtBicrifiicdpitliii]
fiaa fiitniuti , nltmfyiit Ifirlit 4/5M
Str^i,^,tp,ltlm.Aw\>roC'EpiSi. ) 6.
adSibinum. C*pit4&fHptrcilUfiurt-
dimt, ;» I^iifHfiifimtfiert. Ptudent
Iib.1. ci>atiaS]rtainich.p3g jSi.
Jfidii nmffmHfHHftrflm^ertiitOji-
"Mlmia, riinuUiptfiaif^ttmiteti-
WflttialisE^rani.lib. 11. Eplgt.19.
LimgfrifiipHnlcid^^ififirtltipii tnrlu.
RationcminiicipilUinenuponant,&
lincas vcflcs gciont Iflaci , rciditPIu-
tarchu! [ib. (AJ 1'nJ'®- in|' CoJeiJ-^
fbl.j5i.
Out iLiut.
C*/-j«_/S«n/«iiM,]Nonim enim eft,
laccidotcs IGeIos caput ladeic iblitos.
AppuIqusMiIcrianunlib.il. Hietfil-
tnmderaJifiiitiiitiH j '^tttiet^t frJnittU'
ti ^«•'•pttrtlipHiiiltniiiiiftderii.iireii
Cr ^eMeii, imtiiiniiireii elitmfiflrli
*yiKmtiiimiiimtti^iefe»lti. Lampri-
diuldeCommodoi Saer* Ifidii cdmi,
it Cr- cafui dtmdttit , & ^miiiitfrtit-
rti. SicinPdcennioNigiOJ Huit in
fmxodiiiml hertiiin fotticH CKrai, fi-
/lnm di mnfim inlir Cimm-M dmicifi-
t«iit,tidtmiuftcr*If;diifenHlem. Sm-
ini Cimm^M tdn diJilui fail , mt &
fnptt rnJinl , Cr.,4iiiJiiii fertiitl, &
titnij farlii ixfleril. Locta nus ■fi>.ri4i-
aofia^iiir Mi/t^iM dtif ¥ yitfifiit^
riur , iaufiiin®' tiuj n^ai, ly ■lii
vaiS\la m.3ta itJlt! lir AiyfiWnr.&c
T[a.rHfjit{iii, iijK , Vi^c , i A'ei^')^,
i/isr injiiaK*\ot , li^iajJfai^vfi/ii-
Ki ii oSiiJcic, yiifutti, iia9apH(E'>,-
>.liii JoVTO , Scc. Videturautemciterij ■
cliam AgypiioiaTn iicerddtibus in mo-
ic fiufle ui capita ladcicnk !□ gencre
cnitn dcquibufvis ricndotibm loqul-
nn Hecodouis inEutcipet si iifiu 9
3i»v , t; S a>!,, xifti„(y , » Aiji^m
■/li gi.p.Jy'). Etjaullopoftio; Jli i<-
plit JupiJf^ iwv TO (M^a :>ig IflW
i/tlfnt, ivs ^JTi ^Stip, |uirii) i>M
ftvrag)i /.mtfiit if^tim^ rfi StonnJic-
n 'Hu 3h'(. UtL Se Lucianus : niti Sv-
srar (r rfl' (E iilr tj-^nflii i^Siit , •nn
ii-imi\iin^t^mfaa.,-^atd-kt-
Sttt «5'« f «ffltrii" «fiioaef miiri» /ST +■
A/d* ii(uM4B£f«mr rflitiSiJ.Tiisrtf-
/liit, i^ t Ilard o\» tfdyt , i^ Kit hh,
i^ «e^i^XMinepr , K, inhHn.
Ei i^' i^Xoic 1« TURt ilW^nf
_ %'iE ■/*■.>,
«iuirii ■mt.iii joijipjj, «aJ )(i^/iit-.
HincetiamoftqiKidArlemidDriislib.i,
rap.ij.dicat,nulliforaniuni, quoc».
putribtiadieiiftimat, ptorperinncllc,
□iiifi £g;fpliusfit(kerdos,autmiinus.
Vcibaejus ; ^v^S; ^l A»iV -nir ii-
^^xit oyl/u Tryifi ^ Aiyvi^int iipiJ^
■■aij**D>mB(c«»ai Twi i? Hw ij;>(j>
It^gf^ar , i£yx3i,. «.Jn rfli Wt i!Aiit
■mngfv. Qtulam leio cin tlidas Sacet-
dotes eapiu radunt , elcgantct teddit
Pluuichus: «njS.inquii, ^i>.i '
J Kkid , x) tfiCar
«i £.>-
isi^ \m^t.lai ■
3w,
TTi/nx»
.ij-i» f>TOi, i^ ijixs«»»r ijtsi 'f a-
u'™i «"xnWat. Ijni tic ;♦ mwjic ii;
■n luir^^^tr -ruiD ^ ri ff/dne^Tii)» xl-
9«, i»'o*f TBCif/xaeoiiipHtVipra-
•O» ^ WIM i<a;™{ «oejJmr. 1}
^ Jiffi^ut ^gfrnixCiy "^iw( aiai
JBI" oi iij 9 fi'igfi/t ianp T npiwr.
O C T A V I U 5* l^
iotibus Iliget , plangit , inquirit : & Ifiaci miferi ' cxdunt
pe(Sora , & dolorem infeliciffimse matris imitantur : * mox,
in vento parvulo, gaudetlfis, exukant facerdotes, ' Cynoce-
pfaalus inventor gloriatur : *nec definunt annis on^nibus ^ vcl
perdere quod inveniunt, vel invenire quod perdunt. * Non-
ne ridiculum eft , yd lugere quod colas , vel colere quod lur
geas ? 7 Haw: tamen i^yptia qupndam > mi|nc & facra Rp-
mana
^offtv 3 Tte X/»flt ^y *iitu ^OM tiv tp
xTwy arBh dvUQt tiJ iifexi;^'^ «f jtoV-
» 3 «XnSilf «UTjflt ft/at wctrnwy f 91. ;y^-
<5«gf J )5 (« ^»^iy 0 nx«^7wy) » dt^ir^y
ATrlt^ fjLn Hjf^ftf» TiiQjiecrafjtA 3
tfppas jy mtuCctXov iSiv ttyh iSi ^sf."
ibttfOff tgt, oft, ^) ^tfei^^afjtelmf Ig/dt x^
^avvdj., itetj <7f /^C ««ej oyuMf fltyflt^JfiV^
Xflu ^"KaL^iHQf, yiXoroy k ' 5y, w /x'
«tt/TOv Tf/xflV cr «nuc a>v««i£ VsTTD-n-
^e&j 0«p«ftiy«c luf x^cuvoftfVKC jTtty
lfA.et\ai To 0w^flt , itic ^J ? iptfjifjicLmv
Afxiri^^ Kof ^opm, Sic Juvenalis
Jinigcros & calvos conJ.ungit Sat6.^
S^ grege linigero ctrcumtUtHS y O*
grfgec4l-jo,
Tlcnlus qiil {aci^ Ifidos nofle avet adcat
Inter alios Appgicjum MUciiamin li-
broii. '
WowBMns.
1 Cedunt peBoraJ] Lampri^ Oom-
modo. Ifiacos pirtelt npp» adpemiciem
peBud tundere cogebAt, Athcnag. Apol.
Aiyu^liot Tt/^lovJ cy t«7c iicpif t» p»9»
<p TBtfiu wctjtnyjpif «c *7tt T/?iXA>woOT,.
Kdf du» cryy ai ^ut,
£l.M.EM H O R S T ins.
2 Mox itirjento parvido gottdet Ifis»"]
Juvenal.'Satyr. 8. )K 29.
Bxclamare tibtt poptdiu qtiod clamdt
Ofiri
Invento,
Scholiaftes vctus : P^ptdm JEgypti in~
wnto Qfiridixit: Ev^it(^fjLii ^ ovf^-
^fMi, ]^rm. Matcni.de errbrepforam
fdigion. pa&6. 8c8» Augufis dccinr
t;ite Dei lib.o« c^ro.
W o w f? » n 8.
^ Cynocph^MS.'] Qni & ^Annlns. Mer-
cuiius, ut Plutarch. dc Ifidc. Is cultus
Agyptiiscaninafade. ApuL .^ttoUent
canis cervicet ardnat^Amlit > Uva cadn" .
ceHm^gertnsm.
Ouz 1 1 lUSf
4 Tiec defimmt anmk tmtubne vtl per"
dere qmd iwotimml yf^c. ] O vidius Me^
tamorph. 9«
-rr "Hfmtmameptefittie tjnjsfitns OfirU^
Prudentius L i. contra Symmachum:
Ifidie amijfnmfemperplangentie Ofirimm
M B u ft s I u s.
^J^elptrgerti] Scxihc ^vtlperdere»
£ &.M.K HM q R S T lUS.
6 Konnt ridictdtm, efi , btgere qmtd co-'
laeJ] Firm. de erroregfbi^rclig. Si
Dii fttnt y qttoscolititf ctirtosannmsln*
Bibmsplangitis : ^filachtynds i^ InBn dl;
gnsfnnt^y cnr epf drjHmhumrt cmmiUttis^
XJnmn ttaqke ex dmkns facite ^ mUnelite^
eos Ingere y fi DU fnnt : ant fi InSneot
dignespntafis, lechiymisvefrismdjeftdt
divim nfmnnispoUuitmr,
04tft,si.ici».
J Hitctamen ^yptia qmndamy nnnc
(Srficra Romat^/imf,} Poteft iimpiici-
teiihteliigidelfideRonuecultis atta«
men ouid ob%t,ne dicamus Minuciunv
co r^lpioeie , qiiqd , ficut Agyptii Ifir.
dem, itaRomaniiif3em(ereu)icnAni'>
bus^fic ceremoniis Cvbelem coluerint?;
In uttinfque enim Ucris magna crac
convenientia. Taie eft , qu6d, ut in fa-
cfis Ifidis , quemadmodum fupcrius di-^
Aum, p. i64.ita & in facris Cybclis ob-
tincboiitcymbaU ^tympaha. Catul-
1,4 Sifni^
174 ^* Minucii Felicis
gitus , ? tinnitus eliditur. ' Cyhdx Dindyma pudet dicere>
l qua: adulteruin fuum infeliciter placitum , quoniam & ipfa
de-
tmu» frofntittim mtnfisiUudelutMfpottiy
ne i manibus mrttd inexjfuibUit contra-
Itereturofenfio, PluradeCtiretibus^ &
Cprybantibus quL volet , ooofulat e Ve-
teribus Eufebium de Piaeparat. Euailg.
lib. 2. cap. 5. ScholiaftenApoUoniiin
lib. r. ft 111%, & 1119. Suidam. £
recentioribus GaBlium Rhodigin. An-
tiq. Ledioflu lib. i6.cap.zo. Czlium
Calcagninum in libtocuititulusf^i-
tdtio. IaL Gyialdum De Dis Syntag. i.
alioique.
KlGAlTIUS..
2 Ke p4ter andiat ridfftns imtus elidi'
tur»'] Hzc eft R^U codicis (ciiptura.
qusianeredaeft, ni/i^usmalit^otf-
^tu intus eliditttr,
WoWBKt^S.
1 Tinnitus eliditttr»'] AfS. illiditur,
I^ucret. deCuret. Pdfdyent dribus arn.
& Prudent 2. adv. Symm. deiifdem:
tinmtus aifnos. malimtamenlegi: tin'
tdtUsedi^ur,
VAa X Ai Lbct.'
Titimttts.l MS. malc^ initus,
tUditur,'] MS. illiditur, Wow< editur,
OUZELIUS.
Tinnitttseliditur.^Ovid^^Fa^^,
tdrdua jamdttdumre/oftattstiftnitilms
2da,
Tutus ut infanti o4g>W orepuerm .
Parsmanibus cljpeos y galeasparstun-
dit ina»e/y
Moc Curetes habent > hoc Corybantes
/ opus,
Brudent. lib. 2. contra Symmachum:
— • SlujtfacraDieJpiterinftns
Inter tinnitusfil^Mfibtpofiat aenos,
MEUasius.
2 De Cybele '2)iW;^»»f«4.]MS.cxpun-
gtt roDe. itaque inducor , ucfcribam
Cj/belen Dindymenam»
WoWERUS.
De Cybele,] Vulgata fabula , quam
tamcnvarie referuntOvid.4. Mctam.
Catull.dc Berecinth.Serv.9. A.n. Arnob.
lib. 5. Tatiao. Auguftio. ^Mychologi.
Dindymena.] Strabo lib. lo* MitWe^
n£t,>^v*rii 3«aiv ^ rhmt 1'JhUtUy xaf
Atvtfii/jt.Lujljuj y Koi Umcj-iyHytiJhb,
"Eil- MEKHOKSTIUS.
De Cybele Dindymena,] Strabo Ge^ *
graph.iib. 12. fol. 296. ti^tJl «oxuvc
70 [jL f ^v pt iTtrm&a , roi^i^ ast^s opi,
KAXuTtti Jl afKlai To og^c. "^hri^KH^ '
i\ el^o Aiye/V/^oy fjioro^oUy ««^vt^r
'f ^lJii/Ains fjtnl^s rdfaiv, %J^$ijul
? A^fyfTijcujleev, £t p. 991. ^gtJiKof
o(^; liinpxiifttvov 'Z sroxewc , ri A/r^-
^ov. «^* S if AivtA/yu^» , xoLBdnnf V«o
? KvCixeev jf KuCIxm. Paulanias Acfaai-
cisfbL 226* Aicadicis foL 275. Boeoti^ •
cispag.275.
V A ■ I AE LeCT. .
De Cybeie Dindymena,] Fuivius Ur-
fia Sab. Cybele Dindfma, AHi, Cybelen
Dindymenam,
R I G A L T T u s.
CybeUDindyma,] Ta AivJtJfJiA, Nec
fiut hic muundum quicquam. Virgiltus
ite per alta Dindyma, SerVius : Montes
matris Deum. CatulUls dixit deam Di-
dymi , . iive Dindymi^
Ouz EL lUS. .
CybeU Dindyma pudet dicere , qu^
adtdterttmfiiuminfdtciterpladtum,] Hi<
ftoriam Cybeles & Attinis non uno
modo veteres narrant. Aliteream Dio-
dorus Sicdus Biblioth. lib.3. tefeit. A-
litei^Servio ad 9. Aneid. profmur.
Aliter quoque Julius Firmicus in dc
E. P. R. Fimus , plurimifque admiftis
fabulis eam profcquitur Arnobius iib^5«
Ab hifce omnibus abit Catullus in Gal*
liambo fuo. Quare non inutile erit hos
inter (e conferre , fimulque in quo con-
veniant, acafeinvicemdifcedant»di-
(piccre.
Elmenhorstius.
5 .QiKf adulterumfHum infeliciter pla-»
citum,] Auguftin. de civit. Dcilib. 6*
cap. 7. Sacrafunt matris Deum , ubi ,A'
tispulcher adolefcens , abea dHeBue , &
mifliebri \et9 ibfciffue ^ etiam fmtimm
• ~ «6-
OCTAVIUS. 17 J
defornus & vetula, ut multorum deorum mater» adftu-*
prum illicere non poterat , ' exfecuit , ut deum fcilicet fa-
cer et eunuchum. Propter hanc fabulam ^ Galli eam & femi-
vut
^fdJfhmM f quos Gattos "j^amt y infitli-
tiute deploratnr. Albricus dcDeorum
unaglnlbus p. 1 3 9. Arnobius lib. 5. ad-
yti(, Gcntes. La^ant. lib. i. cap.17.
OuzB L ins.
I Ex/ecrnt.] Vidctur Minncius velle
Attidem juflu zelotypzCybelesevita-
tum fuifle > cui & conlentit Auguftinits
lib. 6. deCiv. Deicap. 7. Juxta Catui-
him vero , '
Devolvit ipfi acttto fibi ponJerafilice,
SiraiHter Atnobius iib. 5. Vttriartm tr
ipfi (Attis) jamplentMt ferbacehatut,
jaBatut y pro\icit fe tandem 9 (^f^ pitti
arbore geitttalia fibi deficat*
ElMENHOKST X U S.
1 Gidli eam ^ fimiviri » corptri^fid
fitpplicio eoltmt.'} Lucianus de Dea Syiia
fbl. 419. Fdt^XOf 3 •3»DA\oJ, Xtff ^ THS iM-
^flt, 01 ifg^i 0ty9pfi»7rDi Tf xU^« Tte op7<st.
n-eijjtformj r% nCs wi^^ , Kof 'mn ra-
roiCt |OC^ff etVifXKcnwloirJ. m^XoiJi
^<plari ifafi(^eir*t y S^i/XiJcO» W);^oi
i\ TVfAwAio, fraClou^Hvt, a)^oi J^ldei-
J^isTt 2v9f« , itaf ifcjc dia-fMneu nm ^ I p->
yv y «tTof ?P n» «r^A y fyfj. hS\ i of p-
p(oy2) f c <f yNcv , oitMvi *rd^ intiwi , cr
WJurnfQt rfa-t i/utififQ , Mf^ Tet?\ot ^-
yvov^, fTTf^y yS oi i^ot duijh.ieovi ti,
Kaf ofKiA TroiftfO > *^ 'TroTXK^c iJh i /xct-
nin dTrtKHi^ ; Kof ^ofxoi 01 fc ^lw dm-
KofAtfot. fjtildJ^l^ 'mdJihrpii^M, i{ff,-
«flCXf |tf Si tuif rd voAnC'* ^ f*wimy Irt»
rdJi V<?70Xf tf 2) ) fi-^etf Tfit HfMitct y fAt-
yixif 0OK f c f/tinf Ip;^2)> 'h ^h^ dfta-
^%lj, rd 3 fro^f^di-ntilfxoi^Hy y\g.
TK7D fpfxf. \ctQaf ^\ tuj^nKAi reifxfi
lavnf i d«{ Tf Oi\4 '^ "WxK^ , Kof ria-t
^p9i ^ip^, Tflt 2'raftf, fc oKilwJ^oi-
xjnf rdji ^M^ppV^^sc» rwjTns iSniret rt
Smxilw, Kof Koa-uof ^ yuveuKiTof >utfJL~
€dfi, rdJi pt er t«« to/uJot TJOiitcw.
Id eft : Galli autem frequtntesy & ii quos
dixiy hominesfitcrati perafftittfitcrificia,
T/tUtterantnr^ CfdMmiy ^ in ter^ad
fimtttttoverberantnr, 74tdti antem afla»»
tes ipfis tHnis accintmt y ^ tjmpanaptd"
fittt y oHiaHtem divinitm inffdrata y /k"
craqne camunacantant, ^t^ue Ijoc opua
extra 4edem peragitur » ne^e ingrediun"
turinadem, quicunqutiflafaciunt. Hip'
ce dieltus&Gallifiunt, 7*oftquam enhm
cateri tibiie canunt > 0* faerifaa perO'
gunt , ad mnltes atios itttereafitror ifteper'
"jetnti (^ mnlti qui adfpeBactdumfoltm§*
modo venerant y poflea eademfecere. He-'
cenfilfo autem C^ qtnefaciunt. ,Adolefient
qtdcunqut fortt ad hocparatut oenit y idt"
)e8it vtftibut utagna voce in medium pro"
ffedtturt ^H^ enfem diflringit. (Hm
autemmtdtit annit t ut tmhividetur yper
hoc fteterunt,) u4ccepto autem eo continun
fiipfrm fic^ y curritque per urbem , Cf
manibut ea y qun reficuity porttt, Im
quamcunQue autem domum hac abjicit , ex
ea ty vejtemfcemineam , (5r orrtatvm m»-
liebrem accipit. ^Atqneifacqtddeminca^
flratiombus faciunt. £t inDeoiumdia^
log. fbl. 3 1. 0/ KOfvCanlis J%9 0 ptdtU'
7WV, Tf^vfJ ^<pi ^ miyuu, 0 H dftlc
ilw K^fjtlw , 7f2) fjLifJLWai o\i ? 0p^'- •
S^ wu^Kil iiS Ki^rt, oS% imCofjiCu rtf
rufjtmlfa , $ iTOKlvjnl rtf KuftCdxtf
tu oX^ 'i^pvC^ jy fJta»iet Tdt er T» fj^
okrrtiflA i^. Id cR,Cerybantum aiinsfumm
ipfi penem enfe deficat^ alius demiffa co»
mapermbntesfirturinfimns 9 alius comm
canit y alius tympano tonat , dius cyndtal»
flreptt. Breviteromnitun^Uqttaqutldatto*
mnitus atque infama plena efl. Scxtus Au-
rclins Vi^or in HeUogabalo : Veflalem
virvnem quafi matrhmnio jungens fuoy
abfiifiijque genitaiibm 9 MatrifiMagnje
facravit, Firmicus aftron. 1.6. c. 29. 3 r.
Etlib. r. cap« 6. ,Archigallosfacietyqtd
idriiia fibi propriis amputent manibus,
Arnob. paflim eos appellat evirates, ab^
fiijfis yfinu^dros y ejfieminates. Lampri-
dius in Hcliogabalo/»rrf«y5/.Hieronyiti.
Ub.i.iaOfccam, C4. trmtcntos. Va-
lctii»
ffi M. MiNuciiFfiLicis
Viri fui ' corporis fupplicio colunt. harcjamnbn funt facri)
tot-
ljeriiisFlaccitslib.7^argonai]t. p. iS3.
Ouksiius.
C4lii.'i SicdicebantuiMagiia ma-
%ns Saoerdotes ^Gallo flumine Vhty-
g^ ut canit Ovidius Failocum Ub.4.
Cffr igHnr GaU§s > fmfi excid^re , tw-
Cttm tantum i PbrygiJl Ga&icd di-
fiet hmnt*
inter, Mt, rMemC^len alt^ijm"
Celenasy
UmnU it inpmJt, nmit» Ga&ni^
'3^bibitinde,fHrit, Proeni hifx Mfi
cediteqmiseH
Cura bon^ mtntii: qm biBit inde,
fnrit»
SimiliteiFeihis» VelpotiusPaulusejus
Carniiex ex eo : Galli , qm^Mcantw Mar-
trie laaffut ctmitts , diBifimt d ftmnine,
cw mmenGaSo, jqmaqmex eo biherint^
inhocfwrertincipiant , nt fi prroent viri'
litatisparte. Velfbrtaflisetiamlicdiai
a viro quodam nomine Gallo , qui pri^
mus fbrte Cybeles (acerdos fuit. Lege-
te enim apud Stephanum eft: Tcv Tax-
Xoy , jtflif A"'^/» , ^hruLo-^tfjj toL etiJbTet , jy
ftoy , Kof oilMlPtt/ y Haf^ ftolAfJLOl Tdh^
Xov ;c^xiae(/ , 'M otbeivn y$ tbc tv^vo-
f^ivitc <m euJ^et FttAXKC t(^hMa-i. Ridi-
culam vero caufam hujus nominis ad-
ducit Hieionymus in Ofee cap. 4. dum
ait eos fic di Aos fiiiilc , quia ad boc fa-
cerdotium afliimerenturnatione Galii,
iique cailrarcntur in contumeliam
Galloium , qui Romam incendiilent.
Verba e^us : Hifiutt qnos hodie l(pma ma-
tri non Deontm , fid Damoniorttm fer^
vientes GaUos vocant > eo qmd de hacgen'
te ^ontani tntncatos libidine in honorem
^tysy quemBMnttchnmDeamerettix fe-
terat , facerdotes illitte manciparent : pro'
fterea atttem gallorttmgentiehominesef'
feemmantttry ttt qm m^tm Romam cepf I
rant hAcfiriantkr ignominiJ. Quam ra-
tionem &t ampleftitur & propugnat
Porcatulus lib. 5. de Galioium impe-'
rio , & philofbphia. Merito autem re->i*
/idtur ^ L. Valla lib. 5. Elegant. cap.6.
Gallieam ^fimi-jiri fid corporid fitp-
plicio cobtnt,] Tatianus contia gentest
P Sdt, bJu oi ^N^ ^ ^fvyav ofaf KvCiKlut
^Aaiv , )lMrfitiai{ a.t<fhieof v«vo/i07f OiiM
:^<f ip^^vovauTNc /C^rltf, Arnobin^
vero non l Cybele , fed ab Agdefti id
in honorem Attidos iniHtutum efle
ait. SedCybcleeademacAgdeitiseili
jumplurimorumfententlam. SicHe.*
iychius: KyJligify m rto-w-i-JftuV^
3«<»v.. Uti & Strabolibro 10. cujuslor
cum ruperiuspag.45. adduximus. Ubi
vul^tam le^onem , quaf habet Ali^f,
re£ifime viriduo eruditiffimi Ifaacus
Caiaubpnus & Theodorus Canterus
emendirunt in AVyigrv. £zie£^io.au«
tem, iive eviratio ea fiebat ad tibis
cantumt CujusreicauiamadfertElias
Cretenfis in orat. Nazianz. adverfus
Tulianum, quod tibia&fiirenti rabie
fiimulum addebatadexfe£tionem, dc
caftratis moz dolocem imminuebat.
Hinc Lucretius lib. i.
Et Phrygio fiimnlat nnmero cafoa tibid
fnentes.
Ovidius in Ibln :
^ttmitttfqne feces^ ttt qnos Cybeleid
• mater
htckat ddPhtygios y 'silia mettAra
modos,
Item Tibullus lib. i . eleg.4.
Et fieet ad Phrygios vilia membra ttie^
dos,
Wo wfikus.
I Corperit fidfitpplicio,'] Luciart. 6it
Dea Syr. Scholiaft. Hephacft. CatuU. de
Berecint. Pmdent. Hym. 10* aieji n<^
,A^ hic metenda dedicat genitalia.
'2^ifmen recifi mtigans ab ingidne y
t>firtpHtlendnmfimivir donnm Deo.
t JQnid
Ouz 11 ku ib
T Xlmdfemut ipfii {t bahiiut.^lPtO-
lHeperimmmtiwvnltii^f ^milieper
araSf
Bari>at9f leve/qneJeos » JHvenefyue fe-
nefqne,
Xlt 4fmndamjtcere y colem.
Hinc Gendlium, numina Prudentius in
Afartyre Romano mille formoirum Deos
nuncupac.
Hbr A'L DU s»
2 "Honne arguuftt ludibrtAi (^eiecora
Deormn wfirorMm.] Scriptum arbicror,
ludibriat dedecora D, Siquidcm plures
Toces ejufciem %nificationis copubrc
amat Minudus , niii tamen altecum e
gloilemate.
Variae Lict.
3 Dedecora,'] $zh,decora, malc,
W o w c 1 u s.
4 ^^rjc»«f/ciW»/.j Ejefhisfcilicct
in Lemnum inflilam, quo cafu crus fie-
git. Clem. Frotrept. Hom. Iliad. A.
Inde ^XetiTriis poetis. Nicand, The-
ziac.
ErMEKHOKSTlUS.
yulcanMS claudits Deus^ de&iliif. jHo-
mcrus Iliad.i.X& z.Lucian. Jove con-
£]taco fol. 257. Arnobius lib. 4. p. 84.
Clemcns Alexand. protrept. fbl. 8. Ifi-
dorus orig. lib. 8. cap. 7. Nazianzen.
orat. 3. in Julian. £oL 299. & 300. 5c
Orat.4.fol.io8.
WOWSK us.
5 Dens.'] Videturabundore.
6 ^poUo lavit.] Arnob. lib. 6, JE-
ftMlafium ex ^poUine procreatttm patre
lavi y O^gl^ro y ita barbatnmfiliHmfin-
p i ut in ancipiti relintjuatur y uter Ulorum
paterfityuterfilius. Chtyfofi dc Baby-
la Mart. Cur veco Apollo imberbis Ful-
gent. & alii Mythologi docent. Vide
Laa. ad I, Thcb. uWl? Apoll Thym-
brsto.
O C T A V I 11 S. 177
tormehla funt. ' Quid tbrraa? ipfjc & habitus ? * nonne ar-
guunt ludibria & ' dedecora deoruni veftrorum ? "^ Vulca-
nus claudus ^ Deus y & dd^ilis : ^ ApoIIo tot ^tatibus levis:
i£fcu-
Elmekhokstius.
,ApoUo tot atatibus levir.] Arnobius
advcrfus gentcs iib. 6. fbl. 1 1 2 . JE/cula"
pius »AptiUine procreatuspatre levi &* gla~
bro y fimiU:moque impuberi. La(fiantius
lib. 2. fol. 74. ,ApoUp imberbis, Calli-
mach.HymnoinApoIlin. fC. ^6* lu-
cian. de facrificiis fbl. 74. Auguflin. de
dvitat. Dcilib.6. cap.^.-
OUZBLIUS.
^poUo tet atatibus levis,] Fingitu»
Apolioformijuvenilij quippc, utait
Callimachus in Hymno,
— - Aiii KetXogy lUCf Oiiu Vf (^) oC^OTt
Bnhtieus oCdl' toTov iTri p^vo®- ixB%
TrafiMS»
Quod ex eo natum > quia Sol nullo vel
temporc , vcl iaborc , confcncfcit. Lu«
cianus tamen in de Dci Syri^ morem
iuifle apud Syros fcribit , ut ApoUtncm
barbi ornatum fingcrent , cum reliquas
gentes eum Juvcncm & Imbccbcm
cormarcnt. Hinc ctiam Homcro eexfp-
mtofAnf , ficut intonfui Horatio didus;
fdnM/wfcriptorilthyphallico. Comam
enim ci tribuerunt , eo quod Soli radii
quafi fint pro comis y iifque fempcr cln-
g4Cur, hautaliteracCapillisephebi, qui
cirrati ac intonfi y acque ita fimilcs huic
numini ecanc , donec gcnx & mentum
primilanuginc vefliclMntur^tum enim
moris crat refecarc capillos, Phceboque
cos ofFerre& confecrare, eo quod et
fimtlcs cffc ceflarent. Quod Athenis
obfervatum refcrt PlutarcEus in Thc-
fco : ^9kc 3 c w®- tit roTt ivus ijnta,-
^auvovletf cM, vaidhtv ixQovrag ik AsX»
^oos dTTolf^^ TtS ^^ ff Ko/uns, Sic in
Epigram. vctcre Antholog.l. 6. c.22.
ifo/tov dvQntTWflag yjzao K^dpoiQv
K»gp^y<^ , ^JttV eifatvcts ec>jf-
^oiCto j^i \uKav ir»«7oy >«Wc.
' •■ M 5cd
178
M. MiNUCii Felicis
Sed & Roms ac in Italil morem ! anc
vigulile teftatur apud Nonium in C^rri
VarroCato, vel deliberis educandis:
itaqtu %At^r4ci4efnmtancapiUiim fmeri"
hm.demtmn y item cirroiy ad^foUinem
ponerefoUnt» Ut & Martialis Ub. i. Epi-
grani.52.
Hos tibi y Phaehe , wjet totos d 'vertfce
crines,
EncolpM y donuniceranrionl* amor»
Crata Pudens meriti tnlerit cnm fira-
miapili
^amprimumlof^aefPhcebey recide
comasm
Atque hinc Apollo KagpTfc^fe* diftus./
tlt notat EuAathius iri liiad.z. & Iliad.
2^. Sed ritum conlecrandorum capil-
lorura aliquo modo latius profequa-
mur. Solebantautem veteres in hono-
rem alicujiis Dei Comam nutrire, eam-
que poftea refecare , eique Deo , cui
dcvoverant, con(ecrare. Hinc Petro-
nius: CmDeocrinemvorjifti, EtCenfb-
rinus cap^i. Slnidam etiam pro ceterJt
bond corporie 'ualetudine crinem Deo/a-
erwn pafcehant, Forte autem origo hu-
|us defluxit \. Naziraeis Judxorum , de
jquibus in (acrisKumer. cap.6.com.5,
idque votum fiebat interdum ftatim ab
ipfa nativitate, depofito nimirum ex
more in terram nuper nato. Tcrmllia-
nusdeAnimicap.J9. Ita omnes idolo-
latricaohfietricenafcMntwry dnm ipfi ad-
htc Hteri infidisapudidoUconfeBi^redi'
vnitiy genimina/ita damoniomm candir-
dataprofitentHf : dum inpartu Lucina (^
i>ian/eeydatur: dufnper ti^am hebdoma-
dam Jumni menfa proponitur : dum ulti-
tua die Fata firibunda adwcantnr: dum
primaetiamconfiitutio infantis fitper ter-
ramy Statina dex /acrumeU, ^is non
exindeaut totumfilii caput reatm^wrjety
attt aliqnem excipit crinem , aut tota no^jo-
cula proficat , aut fiacrificio obligat y aut
facro thfi^Mt y progentica ^pro arjita , pro
fublica aut pri^vatadeitotione^ Lucianus
deDeaSyria: Tvtn'^ y«oi^ vXojy6ft8C
lifyijQ on-^fnis eLTneiai, SicKomas ca-
piUatavelcapillarisarborerat, ita di-
Aa, quod inea capillum tonfum fu-
ipendebant; ut FeUus ao^i dfti £t
Fiinius Hiftotix Naturalis lib. 1 6. c.44
t^f^iquior iUa e^ y fid incerta ejus ^tas,
^ua capiUata dicitur , quomam yefialitnn
wrginum capiUus advam defertur, Juve-
nes autem comam alebant ad annos
pubertatis, ac tum eam detondebant,
atque in ejus Dei templo , cui confc'
ciata erat, deponebant.. Apud Athe-
nienfes homines minoris (brtis , vulgo
Herculi , aut cuipiam aiii Deo > cujus
templum eiletinurbe, confeaare fo-
lebant , ut primum Cafaubonns et'He-
(ychio obfcrvavit : A'9Zgw»i^/v oi ^s^Aoy-
tiaipt^v m^itXu/Jtir^y o/vk, jy emi"
o-tums To7e awutKdo^atf tTnJiJ^nf 90-
v^v. n 3 corovcAf oitaXcrTXJ ohi^e/iA,
Nobiiiores autem dcqui (iipra Vulgus
haberi volebant , antiquo inftituto^ cu^
jus meminit Flutarchus loco (tiperius I
nobis addu^o y Apoliini Pytliio vove-
bant. & Delphos proficifcebantur, cuUi
deponendi tempus adveniilet. Tlieo'
piiraftus hoc interft/x£p4>«xo7?/u/d<in~
diciaponit: ju^ '^ uof^SmMl^t dmt^
ytyaf ti( Af x^ot;c. Aliis etiam quibufX
cunque Discrinempafcere, inque ejus
hoiiorem refccare fblitos , manifefte cx
antiquorum monumentis colligi poteil.
UtAfculapio. de quo Martialis lib.^.
Epigram.18.
Latona "jenerande nepost qui mitibue
herbis
Parcarum exorae penfa , brevefipte
colos :
Hos tibi laudatos dominorum ooce cA*
piUos
lUe tuus Latia mifit ab urbe puer,
^ddidit &* nitidum fitcratis crimbui
orbem,
S^felixfacies judice totafuit,
Tu jH^vnite decusfiraay ne pulchrior iUe
Inlonga fuerit quambrcjiorecoma»
Statius Prxfatione Sylvar. lib. 3. ad
PoUium: Earinus praterea Germamci
Dei no/hi libertus fcit y qnamdiu defide-
rium e)us moratus fim y cum petii/fet ut
capiUos/uoSy quoscum gemmata pyxide^
^ Ijtecuto ad Pergameum ^fclepium nUt»
tebat y *upr/ihus dedtcArm* Sic autem in
ip(bcaniuae:
^ccipe
O C T A: V I U S.
^79
jlcclft ImJUtos. yKotnis . Phefheii air^
uest
j^«/ M C^fareus donat fner, nccipe
Utnsy
. Intonfi^eflmdepairi.^-r^ f-
De cu j us comi etiam Martialis dido li-
broEpigr.17. J . .
Confilium form^ ^tctdim dnUHfqHt
capilUs
Pergamfp^ donafiurMa Dea.
Vel edam Baocfao > utuk Virgiiius lib.7.
Aneidos :
Te in/harteborosyfacrftmtibifafcere
• ^' _ _
crtnttfB»
£t Arnanus in Indids xefert Libenim
patrem Indos docaiile jco/uat tJ 3«^.
Ita Dianx apud ftatium Thebaid 6.
FiavHS ab intonfo pendebat vertice cri-
nie
Urcados , hot frimi$ TritMM fofi^
46 annif
^unnSm "~"
tfuidasin^x^xay;
— — A^pnfir
:Eoi ^xoxov oiiutdtQ rh J^ «tyidiijc^
KpfJLOJi,
SicKHpf»7i^^die> quitertiuseratfb-
ili A'W7»e^y) quo pueri ad tribules
ducebantur, ibique tondebantur , ac
fbdalitatibus fiye tribubus adfcribeban-
tor , Dianz comam coniecralleicribit
Hefychius : KKptv^; > ft(u#oc TiyoMr^tm^
v®* «Ati^t , cr • « >&» 'i^ x«y«xgf ?
i7BW<^» ^n*l^H yix*f ApW/ui^
duK^<. ItaHygMBntuIierescomam de-
tondebant, utnarratPaulaniasinCo-
rinthiads : Ktf* r>'««c «^' >«» ^ twi;-
70V iyt^iAO.. v'jt *» ir<Ai 7« Jto i</^ic p*-
7.uiuaix«» «u »«ef i^«c T» 9«of , J^ iifi»!»-
«r^ B«tCwX«»/flif Tixi/uiwc. iSic Mi-
ncrvz. ^t.lib.i.Thebaid.
— Hic more parentnm
Xafides, thalamis td» cafiaadolefctret
atasy
yirgineai tibart ctmtUf frimofyat for
lebant
txcufitre thoros» — —
Ubi vide Ladandnm vd Lotadim), ve-
terem ejbs Intet^ieten). Adhnncquo-
9ie utum pestuiet locu9 TlicQdoxea
Qittfi.iS.inLeVidi!. Biei^±d*^^ti-
ne fAti ><7Qxcif ^if *? Traidhtr rcis xopvf«c,
«tM^ /UdtAXOV f etV TKC /Uet,}^OV( , Xtff' Tl(-
'rncfcild ^onrdfAttbifdtf to7s <(k//uo-
ffvr* Ut & Dion Chryioft. Orat. in
Cded. Phryg. ^;9^«i 7^ M<Af ^j^ dtet
viTflt xo/u«itfiv etv9p«^o/. DiphilusCo*
micus apud Athenflrai^ lib.4.
X(WC
K'^/u^ iff^tfV/ETff^pMTov if^v ^
n^ ¥ /u«7i^ «^^fTr^TBtr/u* «tu'72uJ
Sed non lolum d!s , verum etitm flu-
minibus crines facnibantur. J. Polluz
lib.2.cap.i.2. $.5. Iiff^v ^Tiffc c4Ci
VXtt}4H KOfJllw , fi XdtTO^ , ^ V(v4p T^
/ui7»^oy, 9rol0t/uo7c, i) ^toff. EtPin-
dari ^choliaftes : Tdf ftyS TfeijoK xo-
/uatf Tc7c 'Trola.fAoit dmHH^pro , avft-
iSoXoy ^ ff Sc/kr^ «Vtff Wnwv Triu)
«0Kj»^iy.Vide & Euftattium ad Honfcri
Ilia'd.23. ubi Achilles comam, quam
^perchio nutriebat, Patxoclo annco co-
tondit:
2Tflt( fltWv^c ^pifc %euAhu diitKil'-
ejtTo ;)(<t{*tluj,
Tilif fetlinf^et^ ^otttptef if4<^t rti-*
MB6etC^,
O^Ha^aiC d[ 0?^ •tTnf , lif&i «^ •?-
TOflrtt «•^VTOV,
2«f p;^, flt>x«c «/>« ^ittTi^p nffiattr^
TlnxAjty
Ktiai fjL% fOfi|tf>«f1<t ^tJui \t ^rftd^
yiMMt
Zo/71 nofMJUu x«p4^v, /IfefV^Wip^
«JC^T^/uCW
Ad quem Homerilocumalliidit Statius
in de Coma Earini :
Hnk tr pnrpttreo cedat coma fimdd
mfiy
Et qnam Sperchio ttmtidnsdonobat Ut-
chilles.
Paufanias in Attids : A*yi>,fi6Lret tfli
«wi T^ ^olttfAtf l/LfJhQff^X^i » ''■0 3 *^*
^f , dfdBnfXet tti^fAifH lCuJ KOfAl^ ^
Tteu^ot 0/ f Trr tbJ Kn^ior^. Katflfswv*».
^■•ft :mf«Ye ^ '»7c w»w wJra ^mhC'»
•>' -
X^ff xspu^ ejy«oa»$fyT^- e«. T^ia^-
^*^>^k»i tU4 KdjutiM, Idem In Axcadi*'
cis : KxSoTt j kfymtlek » Ni/At ^/7«-.
^^«v^WXfwfjiyf^)-, <^ rooro 0$ ^/-
^nxiav TTctTAs >K»9)t«gpv3) TiiJ irQ\a.fjitS
tdi Kof4.!iLi, EteddcmlibiodeLeiKap-
po : E^T^t^av 0 AAjKt/arfr^ xofAlw rtS
A'x<PicS. Sic :a|^ud Phiioftr^imm legi-
mus^ Memnonem Aurorx filium> Nilo
co^iam^voyiile^ .Iteib Ajacem lliflb
apud eundem in Ajace. Nonnus Dio-
iiyf.lib.j. • i
— — A'p7f9<*\itf7iS
UxaVy
^«ipJky^iVJhuncfjitTuvelcireLvoKGh-
J^Af' 4ffu^{a^fAotm d%Xva-f«ttfSiu
KOfiuav ,
180 M. MiNUGii Felicis
' i£fculapius bene barbattuS) etfiiemper adulefcentis Apol-*
marmoteum iE.(cuIapii iimnlachrum
aun barba. Paiifanias Photfaids fbl.
O iTi E 1. 1 u s. .
JEfinUpiwbenebarhMm,'] Sic Albri-
cus de Deorum imaginibus de Aicula-
pio I Ejus imapi erai,h$Ht9 tjmdoiH y cnvn
barka ruilde protixd* Qaie & LucianO;
in Jove Tragcedo, 0tt9o7niyury dicl-
tuc , ty ^'^^^ ) iitgeMti fremijfdtpie
barba prjeditus, Ita enira Momum ad
Apollinemloquentemintroducit: a^
«.dt^ljclei^ «V , (f^fjttnpfiiaic^ iy whtty
BetQuTra-^pm , ^ 4; ^«ov Srwff j^o» i;^»
4 A'0kxs^ov» Et tii Coimine Libeio : .
Jntonfafemper JSfiulapioifarba,
Hanc Dionyfius Sicilix Tyrannus , cum
aurea boni ponderis:& philorophicli
denfitatis, utloquitur Arnobius > efiet,
ai^rri fuflit> iniquimienim&incon-
gruensdicebateile, cumApollo patet
ejus imberbis eflet adhuc , ac levis;
priorem filium quam patrem , barba*
ttim videri , ut eft apud Ciceroneni
lib.j. de Nat. Deorum. Va). Maxim.
lib.1. cap.T. Ainobium Ub.6. 6c La»
^ntium lib*?. cap^. Sedidem ipie
Tyrannus aurifacraiame^ JovemO'
lympium amiculoanreo fpoiiavit, jo«
culariter dicens , aureum aeftafcgrave^
hyeme eile frigidum ; idcirco lanetun
amiculum ei imponijufiit, quodutri-
que tempori aptum ;. iifilem referenti*
bus audoribus. Paufanias tamen ia
Corinthiacis ait , apud Sicyonios fimu-
lacrum J&fcuiapii fuifie ; ubi imberbis
confpiceretur. E*«7*x^ Jo? 3 0 Swf «sn
Kaxd.fJuJ'^ 'j fpjov. Superius quaedom
de confecratione & refed^ione comae
dicebamus, nunc quia in barbamiE««
fculapii incidimns , fbrte hac occafione
non inutileeritingratiamle£boris , ju-
ventutis praccipue, cujus caufa mazi-
mam harum anlmadverfionum partem
ptofi^Qdimus» taUbufqoe eam nobis
ob«
Hif omnii^us coipnidis loco addo> quod
in nuptialibus facris , virgines Junoni
& Dians comainm piimitias o£fere-
bant. Polluxlib.3.cap.3f Kd^Vxo//»?
3 rort «wiip^joyTo TBMf 3«o?ff oj' xo^.
Quin & apud Tioezenio^lege fancitum
ei^at , ut Juvenes pazitei ac pucllae , an-
tequam connubium inirent , com^s de-
tonderent; Lucianus in de Dea .syii^ :
Tg^/^«v/o/ TM^-/ Tntf^YcuQ xdij^ roTari
Vid/^/ vo/^ov ffro/iitfnfro , fjLifJdJu aMa)C
yifjiov iftVeff , TTgiv I*<trToXuTO xofidc
3tMe9^^' De viiginibus quoqqe Paufa-
riias in Corimhiacis : T^t^lwiotg 3
itpAjCfJltV 9^1' r®*»OXwVK «f ^OVOV ^^/K
tTfltTee iipafJiiV^ , jy ^aidtf i(stB»^i(sf^
01V iTiiriot,. Jpaai '^ rif ^AXo to/cvJ^*
«^'ST» Trxt^BiV^ '?r'Ko}{<iLfiov '^mxeipi'^
«e^ ytfjLH , Ki^fiivv :) dviQmiv te ^
vttov <pi^uCet. Sed accedamus ad alia.
EXMEKHORSTZUS.
I Mfiulapiia benebarbatM.^Atnchlm
lib.4. pag.lia. Mfiulapitanj^liavit bar-^
ba amplipimay bem ponderis O' philefi-
ffiicK denfitatk,, Apud TitboCQn^ I
O C T A V I u sj l8l
linis Hlius : ' Neptunus glaucis oculis , ' Minerva cxfns,
bu-
obDOxiam reddere ftndemas, paocula
etiani de conCecratione barb# ad(per-
gere. Solcbanc eniin veteres primitias
barbs re&cave^ • Dlfque-jcomecrare.
Sn;toniu8 de Nt^OHe: Gymmco ,^k9dm
IktAiom prinum f^fiat > cettditnmqite in
awrean fyxidim , t^ freti^fifihnis' mdT' ,
garitif tidmmatsn iffoi Cdfitolitto ceatfe^
cravit, Sic Aci Z>io'de eodein lib.6i.
Mm 3 TMMM -««li^» «U 41 J"^ flOpTTf S,
(tmxxiBih '3 W l-uCtvdxm tfdvip -m*
tiaMtanAjfA^dL) ttf inxicdi» tm itS yk-
ffiot twtSy .lut) ^ ioJtd ratt' iTfiarof:
Ati Tftf KxTnloxim. £t Petronius : P/^i-
/ifrp/i ffrottde dmariumintOtffdo vidit in
CHJHc adicula erantLares argentei fcfitiy
yeneri/^uefifftHmtnarmerenmt ^fjxit
attrea non fttfiUa , in qt$a bdidtam- e)m
conditam efi, diceltant, Hunc etiam
fbrte motem'^ quo barbx primit^ in
pyxidem recondmnt, innuit Lucianus
deDeiSxxIl: To2n iJ vioi^< ^a;C9V<t^
it^C e« ^ljMTNrc dTttSin , rus , is«4V
er tJ ««p^ ^fMuv^) > 'ntfAt^itai.Tt.^ j^ tc
4ft>/iA ;(^«diVTic» oi pC dfyofio. y Tnhr
^«/ 5 ;t!!(/0** c» i^ VN ^ ^mc^ffhi^nuflifi
oimitQt y %mticftf^<t%i lns/j^t taL lin-
fAct\(t, QiTnjtvpffffv pocios liflBC IjtciaBi
de capiltis detqniis capcK veUm. . lu
quoque O^vianus Ai^uftus psimijEitf
barbz poTuit, ut.Kciert Dio JliSi|K»4it«
diiJikx^iTififyttHLolLttxaUf Tvrt fff»iQV
i 'ToTe «Mo/c A^ret^i J)nftori}^. Uf^
smpi^i^f. 19 0 fi^ ty i^riizt tTo)^ifiSnfA ie
^JlvMov , «MOMp 01 «tA^oi. De jCaliguia |
tcftatuc & Suetonius in ejos vlta: Tranf |
iitqneadtAMoinamaniiamy &'itide 'oi'\
cefimo tttatis atmo accitm Cafrtat dfi^
Ifcrio f uno 4ttpte todem dit tofom fimfit,
harlfMiqm pfivt» MartiaUs Ub.3. £pir
gram.4. adMarceiiLnum :
litx tihi foft idni mmtrtUur tettiA Jda-
•MttrceUinf fmt hit cilebranda ^Q-
crie,
Imftoat aitbireot orttie h^c frima fa-
' ' rentist
' lihat jUHiuet km tihi frima ge"
ttau
EcOvidiusde{eip(bTjift.4.£Ieg.io. -
. CMniunA cum frimmlt ffnto jtrjenilii»
Barba refeSa mihi hifie femelr»
fnit.
Sic ApoUonidas ii> Atttbolog.£pigr«
Ub. I* titui. de Laudibus :
H'J)u mtfnidhtf «^pcmv ^i^fC ifttiTi
nirio
Keifto , )y ^fwi^v m/'3wc «X/x«if
Taiiu aov j snbTvp p^ A^O ^xl^f
««xov
AAjnt^ , oui^oftfvu 'voXau is
mX/ov.
Dies vero ifte quo priraitus barbam.
ponebantmagnislautidiscckbcari fbi
litus » ut lods addUftis maniiefte indi-
catur 'y Eodemquedierounera abami-'
cismiila. UndeJuvenaUsSatyra^.
lUemttitharham {, ^rimm bic depomt
amati\ '.-.■.'
. : Piefiadommlihitgptialibiie* «-m
Sicenim l^geodilBi(> nooj quod vulg»
circumfertur, ^nalihiiA' J^faincquo^
qtiecapicndusAmaHMiltecelUni lo-
CU8 , qul exftat libj it^i-fitc^e exinde
cUntity fiaade fHtn^.fitam tenacitate
cmmmtii , qmd ^CMHe' idem ,Cafar fotenti
extfnvefori» cnidamnt^Herhat dttendt"
ret^ dediffet aleqnidtiit^ ^'^tiatteliofifi
calnmniie affetitne eB, d Gandeittio tttnc
notario,
£lMENH ORiTI US.
I tleptnnHs ^anaa oculis. 1 Ciccro
Iib.i. dc. nat. Deor.pag^iSy. Oerttleos
effe ochIos Keftitnti Famanias Atticis
- OntELbns.
Heftmtne,] SicdiAiV)-non^»W0y
ut yoluit Cicerq 2.. d? Natura Dcosum.
ubl ait : 7>^en frod^^m j fU Poytunni
jif j dfortih
]82
M. MiNucii Felicis
a portH. . Sic KtptntmM i mmdo , foidUm
frimis litteris immtitatis. Ubi Lipfius
5aturnal.i.cap.2.pro a nando reponit
a nuLendo, vel d nuptn, Utitaconve-
niat Varroni , qdi ia 4«^'.tle L. L. ait :
T^eptunnty ^uod mart terrMMnmbit, ut
wtbes cetltimy/i-mmptu^ ideSioptrt$§vt.
Quam nominis tationend&ex eo ad-
ducit ArnobtnsliiJi^aadvetnBGftntes.
Sed Sc eos ratio veri etymi ftigifle vi-
detur. NoB .pciHlo' ehiixi aciniiis eft»
qaod peripexic JoL Cziar 5caliger in
Theophrafti lib. r. decaufis Plantarum^
& Ub.4. de Hiftoeta Piamaium, dum
Nepmnum fic dici cxiftimat >kwo ? i/-
«-1 jy , quod eft Uoare^ ^Mtrt. Quod
convenit uni ez tripiici aquaium nfii.
Maximeenimaquarttfinconfiftitin ir-
xigando, in abluendo^ & in navigando.
Optime etiam Neptunus deduci poilet
ab/E^pdovf^ctu^ dequoplutarchus
indelfide&Ofiride: Nf^deu; ii Ji^-
^tujorta 'f daXATZitc. rt^pljthyn 'vero
dpptllant ttrtM 4ktf*m iy pnnunt^rU
&" qmje marid Mtimnmt, Mari enim
Neptunuspdwft $ aiS obilaret , nomen
hoc apiid AtfVpdos qnandara ^ fi:quiori
fexu <ienot^. Quanqinm hoc non
adeo ^ veteribus oblarvaci, dc haut raro
confiuidi confiat. Unde & in veteri
l^pide SivB DFb.$|VB Dfap. Giaicis
dicitur n«<y^<Afif , quodnonniiUi dedu*
conto^ ^ Wnv «ftjftff , amiapottim
dtt, Nam etfi fiUfiu maris (hoc cnint-
propric NeptonUI dl) <iqias noi\ bibi-
mus , €ohuumvuim defluvialem ,&
puteanam, quaspom^i^Nirimus^ Ne-
ptuno^ five mafi miginem debere in
cbnfciibeft^ V&deHoQietusaitll.^
E*f J^p in^mlr W?«e/MM', jy initm.
^Xetecrtty
^ Ktff Traattf ftolwoj y ly ^fticfnt fJtetx^
vditQf»
Imo ipfe Eodcfiaftes , Ibracis nSnp
di^his , qui Salomonitribuitur, cap.i.
com.7. D^n S« QoSn o^Sn^n bD
o^Viinar oipo Sx kSd i3r«D%-ii
•n3SS o'3Br on m o^dSh 0««
Valgans Interptes ica leddit: Ommid
fitimindmtrtmtinm^o^ f fS^martmH re-,
dundat: ad loc$tm y unde exeunt ftumina^
revertuntury ut iterum fiuant, Aliillo-
aidSv non Grzcum Neptuni nomen^
fed Afxicumeilevolunt, utdocetHe*
rodotus.in Euterpe : liJhb/jui yS dft df-^ .
^^tlloewJittv^HVOfjiahtibo^y h ft«
AiCviCt ty tifJtkttC* '^ ^tiaiv «rKTOVtfiff-
Uude CbniHfiochartus Geog;raphis Sa«
crae partispiiorislib. i.capi j. no9<^-
diiv aut Tio9HJd.v efle viiit PunicQm
tO^VO Ptfitan , quod iafmm U txpamfmm .
•deiiotat. Sdieva nirairumpriiiisfylla-
bz cxpceflum per • bceve>.ut in Sodoma
& ScAomone. T & Daiiteminvicem
permntata , utin Tntic & Tn^, «/1«*
eAC £cMiJhbeAc ex ChaldaBO kVD Cithra.
T.Tyi>atitem efl kradice qc^^ Pefityvi
eHtydHatart ytxtemdtrt. ArabesIsjaO
bafjta dicunt. A WSi in Talmude^tra-
^radeSabbatho, occurrit t^^^e/B
Pefitana , quod nomen efl lierbx , non
quid^ maguz , fi;d late fe eztendentis.
Atqueita jQ^B^dfivellemc/Jttvoptime
fignificatioiie convenixet cum £bneo-
rum Japhetfilio Nbe. Adcujusnomen
fic alludit Noe , Genefl c^ 9« com. 27.
:nB'S O^hSk HBU id cft , diUtti
Dtm yaphetmm. ImofbrtedtLatinum
Heptnmi nomen eodem polfit referri.
nnfieram, \mAitJaphetm ^ inNtphal
h^betnnS3> in priml^plnnkivi)3^-i£)j
Niphtmut unde paucisimmutatis, stc
, terminatione Latin4 additi' j fiuale fit
Stptmnmt. nifiquis(liperioribtB, ^no-
Insailatis, acqwefceremalit^ Ututfit,
fidtemconflat, JaphetumeUndemefife
cnmeo, quiantiquisnpmineNeptunt
cultus; quem ideo mari ptaEfecemnr»
quia, cum fHrpi Semi Septenttionalis
& Orieutalis Afia obrigerit > Chami
vero progenies Afiam meridionalem
cumAfirtcaobrinuerit; Japethoceflfr-
rit conrinens Europaea , cum maris m^
diterranei infiilis. Nam, utinquitLa-
danrius Divinar. Inft. lib. i. cap. ir.
Tlt^mtm ntaritima enmia cmm inpdif eh*
"jenenott, S^HomodoidpfobaripoteH ? Nf^
tmirmm veteres hijkria doeemt. ^nti^mme
jieBtr Emhememe, mmifiut eatciwtatm
Uef^
OCTAYIUS.
^H
TAfjfana, rts g^flas Jovisr O" cetermmy
^m dii putantHr > coUegit » hfloriamqMe
contexuit ex titulis ^ infcriftiombM jk-
criiy qu^ in antiquij^vHis tempiiihUfe'
bantury &c. HaneUiJhriaminterfreta'
tm esl EnniM, dr ficMtMi cnjiwverha
hac fmt \ Ibi yupiterKeptmeimperitpn
dat marii , w/ ittfulii ommbns & quafitnt
fecnndum mare loca regnaret, Sic enim
poftrema hxc ex MSS. legenda , ut mo-
lUtum ThovaaGo. Atque hic eft anti-
quilTimus veterum Neptunus ; varii
enim eo nomine nuncupati , de quibus
fortaflis infejius plura dicemus.
Wowerus.
2 Minerva atfiis,'] Cic. i. de Nat.
'Deorum: cailios ocnlos Minerva^ caindeos
"Heptimi. Athenag. ApoL
Elmenhorstius.
Minervac^fiis,jTxeujKam{» Ludan.
defacrificiis pag.74. & in Deor. dialog.
foL 19. Hefiodus Theogoniapag. 226.
Cicero Itb. i. de nat. Deor. pag. 187.
C^fios ocutos Minerva effe,
OurFLiu.s.
Minerva cafiif.] Auftor Itfayphalli-
Clis:
Notas habeims qui/qite carporie fitrmaSt
Phoebus cofhofus y HcrcuUs lacertoftuy
Trahitque Bacchus tMr^nis tenerfor-
mam >
■ Minervaflavo lumine eB, 1 . . ■
Arnobius libro tertio adveidis Gentes,
Minervam a memod^ dici ait^ quaii
•Meminervam, Verba funt : Minervam
^ixmint memeriamnenmdU. unde ipfum
manen Minerv^, ^^fi qu^dam Memi-
nerva, Antiqui enim mmiiiM videntui
dixifle , unde pardripinm memiuens,
quo udis Livius Andronicus , ut eft
^pud Prifcianum lib. 1 1. Immo & ho-
die exftat apud AuCbhium in tnmulo
'MinerviiRjKtotis :
f^v$sadhmckvi,^lti9d/uptreft,memi'
nent,
c£t drebto apnd Sidpniani Apollinarem
^invenitur, ut Ub. 1. epift. 10. lib. 4.
epift. ^ . & II. Ub. 6, cmft. 3. & aUbi.
Neque hinc muLtum M>it Feftus ; qui
; Minervam ait vocatam I moncndo : fic
ciuiiiTdeinacl¥>€tiiiMitidju^ Bo-
meium OdyiH Meneo enkn dicebant
antiqui , pio quo poftea obnnuit moneo^
nempe utbonus fecere ex benus. A meneo
sutaxi^ret Menera 'y unde, digamm^
io^to , mobaroy arvum , fit Mener^
vay vel Minerva, Qi» nominisratio
certe meUor iUi TulUana , quam addu-
cit Ub. 2. & 3 . de Nat. Deorum , dum
ait^ Minervam didam , quz vel tm-
nueretvclminaretur, Vaiiz quooue fiie-
re , quibus nomen iUud attntMitum.
Quinque recenfet TuUius Ub. 3. de
Natura Deomm :M/;»rrM^nWsinquit9
quam .ApoUlnis matrem fupra dixtmusT
SecundaortaKiloy quam jtgyptii Saita
colunt: tertiaiUa^ quam love generatam
fupra diximus : quarta Jeve nata &* Co^
rjphe y Oceani fUia , quam oircades Co^
riam (Meflenii eam k matre Coriphafiam
appellabant , ut cfk apud Arnobium,
Clem. Alezandrinum , J. Firmicum
de £. F. K.) nominant > C^ quadrigarum
inventricemferunt > qidnta PaUantis, qua
patremdicitwt interenujfi y virginftatem
fuam violare conantem y cui fnnnarum ta"
laria afiogunt, Ciceroni & fubrcnbunt
Arnobius Ulx 4. Clemens Alexand.
te^r^fr), Firmicus de £. P. R. nifi,
qnod terdam> quam Tove genitam Tul-
lius ait, Saturni filiamdicant. £zhis
fecunda, qus Minerva S sddca eft , /&<
gypdis voicabatur 'Hetth. TeftisPlato
inTimsojubicumdixifiet, przfedu-
lam Saidcam fic nuncnpad kregionis
uibemaziml, cujusnomenSais$inde
addit, Tiff Wm«)c d«^ ^fX^y^ *^N
Kiymli^ pCrHfo/ML Niwd. b?^lwigi J,
e»c 0 cfMf vay Koy^ » A*BIwSu Hanc et^
iam. faciunt textrinx aitis repertricem,
unde & quibufHam eadem videmr efle
ac Noema five Naama, ut habent£-
biadcpdices, filiaLamechi, quzme-
moiatui Geneil cap.4. com.22. quippe
quz^ fi modo veium fit, quod apud
.Genebiaidum in Chionids habetur,
pdmum textune & lanificu artem in-*
venerit j atque iddrco , pneter morem .
Scripturz, qux ingenealogiisnomina
feminarum, nifiobvimitemeximiam,
auc msrft;erii caufla, non fblet referre,
nnvKioacmejusfied. Idqviemagisin.^
M 4 de
184 M. MiNucii Felicis
bubulis Juno: ^pedibus Mercuiius alatis, *Pan ungulatis
Satur-
de eluceat , qma jungitur tribus prac-
darx rei inventoribus , Jabel, Jubal,
2C Tubalcain. Alii tamen quianpj73
FenHfium denotat > Venerem gentium
per Kaama intelligunts unde &aliud
commentum Rabbinorum ortum eft
de ejusfbrma , qua , ut ajuntifti , duo
angeli Dei, Aza^c Azaelcapti, cum
ipla concubuerint. Quod omnino puti-
dum eft , & , ut plenius profequar , non
iiujusloci.
Elmenhorstius.
I Pedibtts MercttnusaUtis,'] Albricus
de Deorum imaginibus pag. ^15. Mf r-
euritts in cdfnte &» tdis aias habebat, Ho-
nerusOdyfTE.
Ouz E L lus.
ydereunus alafisJ] Ovidius Epiftola
ParidisadHelcnam:
Confiitit ante ocnles aBusvolecibus alif
^tlanti^ magm Plnonefijm nepos,
Qui haud dubie quoque nomenexO-
riente accepit. iUis enim dicebatur
D^SlplD Merl^lie , de quo fupra p. 17 .
cgimus ; vel quia Mercurium negotia-
tionibus prsefle exiftimaverint , non
incommodc etiam deduci poteft ab B-
braeo Phy^ip quod exftat Icchc2fc.^.i7.
COm. 24. & mercattm five regotiatienem
defignat. a ^y^ unde & hj 7 Mereatwy
Tfegotiator, Undc & vidctur idem cfle ac
Chanaan , filius Chami fivc Hami , qui
non alius quam Gcmium Jupitcr Ham-
mon, ut infra pluribus diceturs 8t Mct-
eurius Jovc progcnitusfeftur. Conve-
nit ctiam nominc, nam Ebraaslj;^^-
'Mcrcatorem ft)nat. Eloqucntix quoquc
ac loquelx przcfic eziftimabatur , undc
& Gracci eum WffAUZ nuncupavere. Ac
quia loquclirem pcragunt nuncii , co
MercuriasZ>«onmiiii0iciMHoratio l x .
od. 10.
Te canam magni Jovis C2^ Aeorum
T^ttntium, —
UbiHomcrumimitatus^ quicum5^<if-
»%C9f , (cu :^'x1oe^ & nnpuJUL Vdcir.
Ridicute autOB aoMiu ac J(eniiODif vin
, gendlos in Mereurio exprcilerunt, dum
eum in ftatuis pedibus ac mambus mu«
tilum , habcntcm cam partcm , qua vi-
ri fumus , nequc ^ nobis nifi inhonefte
nominaripotcft , intcntamacrigidam»
cftinxerunt Qua myfticc vis fermonit
notabatur, ut cft apud Plutarchumy
libro , ei vpisCvjip» . voXiTA^rsof in
finc, ubtait, nonmagnopercinrcni"
bus requiri corporis minifteria , modo
meotc ac conmiis valcant. Sul^ungit
inde; A; 0 jy r E'p/*al» tkc ^rpscCw ngfyf ,
A^C^f iy he^ldi , i»-n\Afjt,ifHi J^i toic
/jLOgioic Jin/MtfyHffiv y eunHofxvtot y 9
^g^Twy \\ti.yt^ A7^ ^^ ^ mifjttt^
T®* onpydirTWi tav ♦ Xo^y cripTPV »5
^ttviKi lif yytfjioy t^O^* QH°^ ^ '^*
fcrt phurnutus fiveCornutus, ubiid^
quit, Veteres (eniores & gencrantes
Mcrcurios rigido fiifcino efformafiei
minores vcro atquc nondumadultos»
remiftb ac langucntc, adreniumver-
gcntis statis hominibusftecundam at-
qucpcrfeaamcfreorationcm; atartatc
immaturis, fterilem , imperfedamque.
Verba fijnt : 'ir^Hi^ 3 Xj a^^ ly «TKf ,
ol 3 <if^;^7u T«c jEtVpi^wTie^f ff J9 ^-
y^VTBec ^t^fxtwt o^AlfrotHTm edJhTa.
liyevTUf, T»c ^ f*«Ti'cpvc i^ eiT^Hke
ttmfAivae, vttQjt^viti , oii cr ro7i ogf-
BtCmoTt imc kXixitus •^nfx.f^ 0 Xe^^
i^ Tixwoc «pv. 8c ^ x) Tv^^c TtSorm
iyr 7t/J^'v«» » fltv «>f^O* ^ 3 ''**
ttM^iii oi-)pv^ yj fltTiXMC. Innuunt hoc
quoque i Ua Porphyrii apud Eurcbium
Pracparat. EuangcL Iib.;.cap.ii. O*
^j crTtlA^sv®* E'fl^>fc eftfXoi^rfoo* AJto-
v/«tr. AiKvyQ 3 jy «f coartpfJiaOiitov X^^
•l^ Jiintovltt ;2^ Tretvitdv. Scd hoc etiaiti
quodammodo polfit referri adChaiiaan>
qui fe cum patre Chamo obfcoeno fpc-
Aaculooble^hflecreditur; atqueidco
Mcrcurium in ftatui8,parte iUitentum,
quam exinde Catullus Epigr. ad Gel-
lium, & HoratiusEpod. Od. 11. te»'
tum dixere, cfflAum fiiifie. Slcenim
omnes Jiecm^ hoc ei^ y ftatoas in Imh
HQtcm
O C T A
«orem McrcutU creftas , efformatos
fiiifle, pratter audores jam indicatos,
^c$^ tamGraecorumquamLatinorum
adduci poflet. Intra feptaunius velal-
terius me continebo. Sic Herodotus in
Eutcrpe : Th 3 E'p^J« rd AytXf^^laL
ifSst Sp^v tu aiJhTsc 7ro/i£a>m.Macrobius
Itb.i. akf.ig.SimmldUMMenMriiqiuidra-
to liatHfi^antitr filocapitt imfignita O*
wrilibus ereBis. Inde & £'p/AO»o^^tff ,
isoc cft, Mercurionim feftorcs di^i
^ieostruncafl**nt. Scholiailes Tbucy-
•didis : i^oi oti hr t« ^^^grnmnfAifi^
«M^Taf 5? K^Siiuif onfAA-mi nutcf^pyiA
tits t^^^mXk; ty 1« euJhJct ris «p//at«
*ff*ox.o7riJhs jytx«i9j. Tales Hcrmac A-
tbenis olim uni nofte dejefti vel muti-
lati , prjEter unum , qui ante Januam
Andocidis erat , nt referunt Thucydi-
deslib. 6. Plutarchus in viti Alcibiadis,
^ Andocidis. Diodorus Siculus Bi-
blioth.Iib. 13. Cornelius Ncpos in Al-
cibiade, Etiam , qiiia Mcraurius viis
praefidebatur , Hcrmae in biviis, tri-
viis , 8c qiiadriviis collocabantur , ad
vias & itinera indicanda , quibus prac-
tereuntcslapidesaccumulabant, utfu-
{ra^g.i7, jammonulmus. lis, qux
tura indicavimus , addcre pbtis e? hunc
Phurnutilocum: tj^v^ xdtf c» 'mic othTs,
xaj Ajoth^ xi>«2).&c. ngf wsA'»!» 3
riis Xi5kf >n7s ^'dums, f^ytc'®- ^ vu-
eformv , hii 71?« «vt^j ^^Btis , ji
«iff ;^f^*Knfjiov *!» ktf xotyaVKlv 7t| m^o
avTH i^i^g-^^ Titiaf y]^ V K^eioif iluj'
oJ^Y , itjy /xAfiv^mnifA-ii®^ ^ iB.'i^fAlwy
i? T§ tist msT^fnaxiyAiv^ tiw^ iis etvitf
timIw , «i jUMc/Vy etA\o f^v nbC9jriyHKUv
m^nS , itjt <ftfXo7»g|p» Te7c .^e^Stf» T»
'*i<fijpVfJlA 'TOlSv , «T« <t&ig^C trUfJtCoXOV
T C4C fAlKfaV fftUJiTUVdil .^ /Bl^^OPjlKCV
>.o^y. Eadem quoquepaglnl, vcrfu 3 2,
poft indicarent , hac Inftrcnda ,■ quae
tum fbrtc fortuna, ncglc^ufchedubt
aliaijus, omiflafunt; eaque hac occa-
fione hic adjungere cxifti nuvi. Sic Re-
1^chiu5 5 £'p/«£u(^ Xo«^^. TK;ow£;i)f
T X/9ay E'p/*5? T«c er TteTc oe^/cj^va-
V I u s. 1^5
Ubcrius Euftathios HiMneri 0<^ n.
0< eAfc <^etQiV , C7I f p/xdcTi^ Xo^@- ata^
><iBav tgiv cvoJ^^, ti hoz^ yjznxei'»
fciv^ E'pfM civJ^eA^VTt. /L>\ot'jvoH<nw
E'pjUj«/»c Koivck xo^pQy*, anfAHit oJSr
Hp Tno-lw TiVet Ois^O^ ftlXlATfJlH 7««-
^v » gttJietcfjiH, E'pfjuis yip ^etQi TfS^
T^ o7« xipug ^9 3kj5«?ogf c ;wk5»^« 'wJc
o/kc , «f^v x/$xc ^ptv , cimTiQi ^m
oJ^o^ivr^STowTOvn innrmty t^ rae
oJ^S rvS £'p/un »c ^Jj^^Iopoi eiut^dai^iro
ittC, «c Traiu; E^p/x? TjJc 'TOiJCTWVXi-
daiv ow^uc ^Tffjteuet n E'ffAedits X^^c
;(^X»v.
W O WERUS.
2 P4» impiljttis.'] Philarg. in Vlq^.
PAnpercomm/olemfignificjtty t^ lunam^
per pellem maculcfam y cvlifyderay per
Hngttlascaprinasy /oliditatem terra.
Elmenhoxstius.
Panungtflatis.'] Ovidius Metamorpfa.
Iib.i4.fab.5. Semieaper Pan. Albricus:
PanpeAes^cYuracafnrina habebat. Vc-
tus poeta apud Eufeb. de pneparat. ec*
clcf lib. 5 . cap 4. fol.74. Ev^fjiaj jSg^-
Tvc yiyas tltai TVfjiifvra ^tf , Jiaroxi»
gpfn , Jtc^i^TroJi , Tg^^ojelXei , Tptf-
<^a »71. Ex/oho Pani mortdis vota biconn:
DeliciapfMC Deo ^ pariter bipedi y caprp-
cruro, Lucianus de (acrificiis pag.^^.
Porphyrius /jifei Vc»78X»c «A«^|/J;]^y lib. j,
fol. 45 . Theodorct. de niaific orat. 7,
foL X03. Ifidorus originum 1.8. c. 1 z,
OUZELIUS.
Panungulatif.'] Hirdnisncmpepedi-
bus efllngebatur , ut eft apod Herodo-
tum in Eutcrpc : yoi^^Hat^^iJ^iuy^v-^
^K^rv 0« ^uyoi^oi iy ot AyAXftAioTnioi^
? Ilflirjc, n$t\<hnf "^^bmsr&yaXftet^
edytst^aamf ly Tgpe^oittxiet.t^uidam
hunc Mcrcuril 6c Pendopesfilinmfi'
ciunt. Sic idcm Herodotus tn Euterpet
Tltvft J^ r^ oeLtllunximis » (h^trrxvTUt
yS jy E'pfjtia X4>»3 ^i^\WE'wi-
va>v 0 niv) JXa«ir«l7tiicTlFTpaVie»T,
^ o/fetitifftet ftitXigUy f c tfiti. Qnod &
cfl apu^ Ciceronemlib.;.deNat. Deor.'
Hygittutai fab. 124. Plutarchumdede*
fcftu Oiattilopim , aUo(que. Sunt ta- •
mcn qiii-P4nJCTe^;panitix»gcnxtumaf-
H f fcran^
i8tf M. MiNucii Felicis
' Satumus compeditis : ' Janus vero firontes duas geftat»
quofi
modo pag.485. Macrob.Ub. i. Satur-
nal. cap. 7. Scrvius in Virg. fbl. 406»
Albricus de Deorum imaginibus.
OU2BI.IUS.
/jttNX oero jnntes dtuu gfflif*'] QmS
Janus biiions fingitur , nonnulli in Ia«
no adnmbcatumvolunteileNoacIianiy
quia & priorem viderit mundnm » &
illum poft diluvium. Huic fiivet opinio*
nivicinitas, quseftinterEbraEamvo^
cabulumP» ideft, yimmt^ldmiml^
& quod Noe prlmus vini repertor fiiit,
Aliis tamen potius lanus videturefle
TV lofiMn filius lapeti y Europaeorum pa-
rentis. A quo etiam lones di£ti>hi enim
primims YcUnz vocabantur. Unde Ho-
merus Iliad. N.
HC.
Et Strabo Ub. 9. Googtaph. confirmat^
ficut tt»%ia. primo nuncupata taii > ita
Vedioj; prius vocatos 1'« ovei^. £x Vamf
autem^ five obUquo VeLoy^StlMnuSf
fivecontra^toM. Pofteriusbocma-
gis arridet Magno Voflio in de Idolo-
latris orig^ne&progrefCilib. I. c. iS.
ubi aU^ianto copiofius haec prpfequituc
£t quanquam paene pro piaculo duxerim
\ tanti viri fententii recedere , non
poflum tamen , quin hac de re priorem
magiso^nionemfequar, probemqucp
Haec ita fi «6iJt«c Janusfpefteturj fin
yero ^votxoIc » reperimus antiquos So-
lem in Jano colulfles Janus enim idem
eft ac ApoUo > ApoUinem vero Solem
efle nulius efl qui ignorat. £t ita Nigi-
dius Figulus » ut refert Maaobius lib. r •
SaturnaJ. cap.9. pronuntidvit ^ .AfolK^
»em ejH^ loHumt DianamqMe Jatuim* Un-
de & Arnobius Ub. 3 . adverfiis Gentes
ait: indpiamM a lanopatre i ^Hemijtdr
dam ex vobii mtmdnm > atmnm /dii , SO-
LEMetiamprodiderenonnulU, £tcui> fi
non SoU^competentelegantiflimi hi A.
Septimii Sereni FaUfci verficuU 2
Jwe fater y Jane tnens f dive hiceps%
bifornw^
Ocatt
&ant ez ommum procOrum cum Pe-
nelope concubitu : ut ait PauGmias in.
Arcadicis. Idemque tradidit Duris Sa-
miusUbrodeAgathocIe» item Ifacius
TzetsMs ad Lycophronis Cafiandram.
Atque hinc fiinditus ruit illa Penelopes
pttdidtia , adeo ab Homero decantau:
unde&Acron» adiliudHotatiiUb. i.
£pi(l. 2.
SfmJiPeftelopes i ttehtdomst
ait> Peuelope meretrixjitit y quaamato-
res fitos pulcritttdine/italuxtttiofis redde-
bat. FerPanaautemveteresuniverfam
natutam (unde & einomen)defigna^
bant. Orpheus:
IlSifct t(£t,\u jtg^Tig^v yk^oity Jto0--
fAOto 70 avfATruv ,
Oi/g^voy, nJi ^Xeteiraji y nJt^Bofet
TrafACAaih^ojt >
THdif TTi/p dBdi/et\or rdJiyS fjLi\ti*gi
rd n<troc.
£t Serviusad 2. £clogam Virgilii: Tany
DeuseiirufiicHSi intfoturafiimlitttdinem
Jormattis, Vnde & Pan dtBus, id eH,
otnne. . H^t enhn comtta in radiorum So-
iisO^comuHmLunafimilitttdittem. BMbet
ejus facies , ad atfteris inutatiottem ; in
peBore ttebridem lutbetfieliaiam y adfiel'
larum imaginem > pars ejtts infirior hij^ida
e?i propter arltores i 'oirgulta , ferae ; ca-
frinospedes ftaitet , ttt ofiendat terra /oli^
ditatem y, fifitdam fe^em caUtmorum ha-
hetpropterhanuetuam catli: njfXasj^-m
habet y id eB , pedum , hoceHy baodtan
recurvum ypropter annttm > qui infi recnT'-
rit : quid Inc totius natur^ Detts efi,
£XMENHORSTIUS.
1 Satitmus compeditis,] Aznobius L4.
pag. 84. Ludan. K^yotfox. pag. $99.
ClemensUb. ic. recognit. fi)l.i 5 8. Dio
Cfayfoft.orat.de rcrvitutefoll2j4' Da-
ma(cen.deduobusChtliliMartyt.f.872.
Epiphan. Ancorato.. Tatianus contra
C^xc.fbLa8o. , .
2 lanus fiontes dttasgefiai,^ Al^;uft.
de dvitat. Dei Iib.7. cap.7. Arnpb. 1.6.
pcig.i2^ OvidUb. I. Fauotrp.f. &6.
Fli^ch.Nama fi^lyxt Heioduur.Com-
O C T A V I U S. 187
quaTi ut averfus incedat : ' Diana iiiterim eft alte fuccinda
vena-
Ocaterertan/atory ^ prmcifittm «2ra-
Stridula ctti limina , Cfd cdrtUmei tn-
multudt
■ Ctd referata mttffunt anrea ddufirM
mtmdi,
T^ 'oetm arca cdttit »A^mffneofit'
.celU,
Flngiturque Janus biceps , quia Sol
orientem & ocddehtem refpicit. Sive,
ut eft apud Macrobium libro i.. ca-
^itc().qMafi ntritipjue janiue ca'eflU po-
Pentem \ *pu exeriens aperiat diem > oc-
cidcns clandat. Subjungit deinde Ma-
crobius: Simidacrum ejm plerwtqtte fin-
gitur manu dexterA trtcentorttm ^fini-
JirJt fixaginta ^ quincpie numerum reti^
nensi ad demonfirandam annidmenfio'
nem, qua pracipua eH Soli^p^tflas, Non
(blummodo biceps , verum etiam qua-
driceps Janus eningebatur. Sic enim
apparebat, in (imtdacroqnadrifronte,
captis Faleris , civitate ThuiciaB y inven-
to. Qux quatuot frontesnihilaliudfi-
gnific^bant , quam eum quatuor mundi
partes fpe^are , ut ibidem Maaobius
docet, quem, plura qui de Jano va^
riifque ejus nomtnibus deitderas, videre
potis es , uti & Servium ad iUody. i&-
neid. Stmt femin^ beUi fort^, & quae
paullo poft Cequuntur.
MbUK S lUS.
I DtoM eB interim altffednBdve'
natrix^ O* Ephrfiamammiemwitid y &
vertdme exfiruHa: 0* irvindtrinii cdpi-
tibucy C^ multid manibue hm^fica»^ Acute
Cl. Lipfius uberibttt. ntmomiitSaive-
rius meus. Lego porro , d^ m, 'cdnibtu
horrifica, Nam caines ei immolabantur»
undeTheocritus.
T« ')^oviA d( otucTBt, luv jy mujXoutit
ryfjLiom*'
Wowvxus.
Didud dhe fiiecinBa,] pttidettt. «fet
Tum quod DidHom mo&efiieeitiSdm 'oi-
dent^. '
Vendntit dnmn^imefimm fnrgitnfm
Arnob. lib. 7. Ifla eft qwe dy^otKo-n^
Euftat. Uiad. «u
ELMEfrHOXSTlUS.
Diana eH interim alte fiiccinBd vena»
trix,] Ovid.lib. 10. Metamorph.f.iz.
Tiuddgenn, veftemritnfitccinBd Di^t-
me.
Arnob. lib. ^. foL 74. tn vendtlonum
prjtpotens expeditionibui Didnd» Follux
lib. 8. cap. 10. 0 3 wBXi^atp;^®- 3w< pL
A*fn/AiJ^ dy^oii^, FauUn. Atticis
pag. 1 5. & ^9. Liber in(cription.f 39.
inkrript. 8. IfidotusHifpalenfisorigin.
lib. 9. cap. 2.
V A K X AB LSCT.
Didnd eH interim alteficcinBavena'
trix y oerubm exJiruBay tf* Efhefia mam-
mie wxf//A<.]Ia mmclocum refte emen-
dat Wowerus in nocis pag. 14 % . Geor-
gius Fabricius inexpofit. adPrudentii
Roman. Martyr. pag.245. ita citat Mi-
nutii vcrba: Diana llithyia efl altefitc
cirtBa "jenatrix , O* Ephefia mammif
multif ^ "jerubus exflruBa, Fctrus Fa-
ber JC. Semeft. iib. ;.cap. j. Diana
interimalteC v*Hphcfia^ & mammts
multis Ce<es exftru^ Aliter in E-
dit. n«
Ouz E L xus.
D/ana vendtrix,'] Froptfr venandi
ftudiumDianadidaD/^M, ^ reti-
bus nimirum venatorii^ , qusinvenifie
perhibetur , & Grxcts J^xTt/dt di cuntur^
ut refert Diodorus Siculus Bibliothccx
tib. 5. 8c Flntarchus in de Solertia ani-
malitim prope finem. Alii nonabrc-^
tium inventioii^ li^ nuncupatam vo-
lunt i (ed quia ;'a]6:i'fi^eret violentiam
regis 'Minois,{efe pnropitansde monte
in mare , inciderir in retia , qus ^ pi-:
fi;atoribus ja^ erajQt. Foftremam hanc
probatFaufimlas in Corinthiacis , nti
&Maro^ fivealtnsqttis,inCiri,pro-
utlocusillefirliciteta Jo(epho Scalige-
r6reftitutns^<
T^tfnqudm tdm obtwxe fugiens Minois
dmofes
Prttcefs dgrei^cnlA de mntis abiffesy
XJnde
x8S
yit^mi 4pgaMt : ttii , qm •
Diaymum Jixtrt mt dt Mnmt
M. MlNUCII Felicis
<iaim tanKnwtioDemrefellitDioJo
m lib. ). Viifcmus quoquealhloVir-
p!ii loco , Kanam Aphmm vocjii
Quod & tcflatui Hdycliius : A'^«ia.
Jfonuia, a.n/i». Ab A^nelisnimi;
lumitadiecbimi, i Ccetenfibiis vrra
Diflynna, Br alio Domine eiiam , Bri
toDunij. Pulaniaf : xoipjr Jiau-Ai
^epfeif Ji , ly n&"< 1 % dfitftiil ftU
^if» fixlai Ari,. M/to tff iei.&!yTD
t^ysea iffi^itiauilui « JJjtKJB «^-
««/■■(Jl SfTlftl,. ZiCBJ. JK B KflTl.
ftii" , "Aa ^ Ai")^,;;^, y.iy,fni
ii/ttfm. MkX,Q', Ji ti t^ I, A,'j,.
rillUt If). A^lpttiK , jg Al'x7Uu»« a
KfiTf. Idem ttadit Anton. libcwlis
cip.40. Sotinus cap. 17. Brjiomarrin d!-
cvt fienificaie -^iriiMm dutcim. Veifca
ejui: C««. p;4«« rtUii^Pfiimtvtn.-
rmt», ^e^TiitafmmlilitirmtmBnin-
4idam. <^oda<lprioiempaitcm,fan;
&He(ychiuiinLeiicoait; ^&ni, th
JJ.um!, 'it KflTic. Qijia veio Diana
veoanorabusaddiaa ctedcbaiur, inde
•bOrpheopoelarmnantittiinimoiiun.
).'iK f«*» *Srfr, & i CaUinMcho 3^
t^Sf, fir^rnp.-^nfiMrijc , iaUHtcrfi-
itnx appellatuc. HoHicius quoque in
Hjnmo Apomnis,8c Hdiodiis in Thco-
goniieam;o3i=UQ,rvocani, quoniam
ragittisdcleaaietui, quibm&i ' '
aatctur. EtOpjnanusIu^njiT.j.ean
Invocat, utCbiedifleiatjquLfnampii.
miru! ab eS venattonlt aitem a«eperit
Sicenimipfoinlimine; ,
EiTl/xin,, itieyint*-dt ayt&t^,
^'iffiaf ,
■mnes luci ci conre.
us lib.4. Thebaidou
Dfoj latmtri LMtaiit
.Aidhu
— ...^cjui Imetpcei, qni vulga Lu-
aatiU5!iveLaftanrJii5aiidit; Orajiwi».
™ Di«.* „1 c,nfia«t«, fi,Mt jmitt»,
!m. Unde Sc Eioriiiius & Ajtc Pofc-
lici :
Cxml»ca.i & tra I^mji.
Setvius qaoqiKad ill[iJ6. Aneid
Ht^idcqudm iiicii Miciii fMfieil^.
Iffi nam Z«m, Dmm , •Pnfcrfiiu ifid
/ilmP.tficpimrm dictrenni fitml, pr^.
— ■ "., .iHiD.an*f-mt. CituUuiet-
I cumiac fxculaci :
«jSrr.,,
.^aoaimjiii fiHMiiiim.
..~ cum recoidoi, fupcaiani, ubi de A-
Hartecgtinu!, hujuaieiquxdimatiigi.
mus. Diuam vcco, i|jalenuinuuien
nimialc, candem antiqiiis acLimam
fuUS:, ncmo nonnovii, quatcdeilll
:Fuqu)dciniiipizfcnti.faciaui'
. Dima aln &-fi,ccii,a, ■uiiutnx.'] Eft-
ilcmmodoVeQuiiavenandoiViigilio
dcfciibitur Iii>. i.Aueid.
«JwjM hHmiiii, ili rttriJiMmfiif-
Finiiiix, Jidirttque 'imit iUffimiin
Mw^ff
vxit^kipMt iitttSU^m'
iabOvidioVenuslib.10.
Similiaieti
Meljmotph. ubi Adooidis
omEscft, acip&Vcnatti*;
PirJH^j, perjH-j.v.Ji.mti&ftxd'!/*-
git-r ,
Mtpti; oifiim 1 «• Siitti»a*t>U.
I IlmtOinjKf ctms. , ,1
Et Amorara lib. | . Elcg, j..de Diaid
O C T A
IWm fttgimliit /mainHt tmrt 'Din-
CKmftqMinr firlii , firiier ifp,
fttAI.
Flngilur aincin Diana \ Foi!tisinv«'
Bando fucda^ , ijuoDiani vefla de-
milBc venaroiibiu oimiuin imFcdi-
mentorunt. Talienimtubituaiiliqui-
ns venitaicE utcbaDmi , Dttanloagi-
liiu pei oUiqua montium devcia , laids
cJD^ta, accavaauivalUumlacunoIaif^-
netisafpernniis, fentibufqueaggnta,
vagui polleac. Minc NoDnus Dioiff.
lib. V Arilbnm pcimum veDatoiem,
tuin inVciUflcie&rt :
/.'X™ «/«u™ xtu;.orioi tktfg}-
MairDli ^foi^! ivciyfAiiii tnJi!
A'4 lirAm^^Bm !fsiBitf*ir7iB ^fJ^-
Tjtiolib.8. UafSnr^-iuSitiJiten-
tiaFpJiwn, iiui.wiiarifiintiuiSiefcc,
iriJ\: TBjjTc, A"(i!3S' »<("' ?"'"»«(
■"'.!■»( i^ aKT-cf c ne^' retysir. Sed
ptztci Tcnatoies, eiiamalit[Jiiretv&-
tciibui SuccinAi Cve Pizcid^ erant.
Nominatim obretvo ilHiirs , PifM,
Chimrgii i&ImfSnni. DeHj,oi-
dineinvcrlb, primo lUccmu). Hocau-
tnnIirr/d[9wMiamoic&i0e> ciFe-
tronio liquet: PUtmi fnrSjtmfiliiim,
i-'ii^i tiUtfft nltim uaiium , tttxiijnt
fi in nH lydflmtM , ymi tmUnitm
b^thii. £t poftea : DeinJi timitiim
•strtni, timidifimmiaiifiliim ! Cm-
UStnpii nlin mrr ht eitrd tapm tafi.
Ita cDim H. loci capicndi. Poflea au-
tcm cum Peaonim HaoeDiis habitum
fignificaievetiel,inquiE: Btinxiigtn
jrtdan, pojedaque vclle /aMn rx-
fta.irem imHUttrm , im aHlm fini. Ab
hoc iDolc quoque Putbcniui E'puT.
AvTu^i ^'lityniiiiUfini ■^vf«?|
V I u s. 189
9ij([mi»/Ar ri(J*tii ij^iiAwf Ap-
pollonius :
ACiU' ai^x^f/"!! t.tjxiiTt ini yimQ
Sicquoquc Mermiiu! Ji.mnS«fivE^
liiinilki dcpingitui a Maiciano Capclii
in dc Nuptiis FhilDlo^ StMeiciirii 1. 1.
utpotcDcotunl nuntiiu, ScquilifciD.
pci aditcrpiratui! .Ac \*mf lAifanifi
gntfiadniidMmtiim'mctJiri, ililMiiyJi.
ijiiiiaditliaafar-ji, iinililiim^iiicilirtf
iMimrinnii cdcimun ibmittii jiat ini^
n/a Cjfridii nia fimbtnl. Ati]ue ita ei-
iam verbum iin I quodpropiicfiWi',
Mcdnxil&ye fncciiait , inSaciipaginl
ufuipaiur. SicExodicap. ii.coia.iK
mT3 DaSpoi K)-SJia co-Sa?)
rsin 03ii maru inK DnSam
•■TVin-h luvlftimiditiiimii, (A-
gnum) /miiw ■vifirii finHiaif , ctitif
mtnlii-JtjhitiliftdllcjlPrin , &■ btcnlt
•mfin inttuomvipTii &uniiiliiii mm
timl fifiindliimt. P,ifilM iB Dminl. £t
1- Reg. cap. .(, com. 19. 'in^JT irn I
iSi TTa 'nwOT npi Tjna "lan
"31 lJ3^3n K*! D'K KW/l O
noBi uvn tiS (rit p-u" ■
: T?3n •3B S;r ^Mym ct dixit
(_I^t)Gitl>tv, Mtmit liimiu tmn
1 ffttU-
r fmm ftifinrm mmm
& ihi. fi fjv» iwonu
It inm, & fi jMf II ftiliaivinl, m
rtgnmjiii ti, & fmi ftifimm mtnm
fnfer fntiim fntri. Sed de Iiir fiHiirii
pIufquomlatUitiaDfcainusjamad cLi'
rur^ii, qui & ipCluomoieSucciDai,
nc in artis fua; ocetcitatione iinpcdiieii-
tur. IuViigiUiuIapidemfVUlncratum
Ancam curatuium, ainiftu SiKcinAiun
effingit, lib. 11. iEjieiiL
■ finiir SnttinBMI
j()0 M. MiNUCii Felicis
venatiix; Sc ' Epheiia matnjius multis, & uberibus exAru^
& Tri-
Et Staiiuslib. i. Sylv^. deilUs,quifc
ad Rutilium GaUiciun meikitdum pa-
"ScPtfh, fiire SactiGcioiiun MinilMs,
Suaanius CaiiguU.: ^imti tltiuibiu
•uiBimJ, SKdnSiu Fftnaa htbitn ,eU-
u ^i mdltt mllrtrimH mtBirjit, Ovi-'
dinsFifl.1-
KiMiiu iftfMiH SucdaSm Mfi Mi<
H^ catititmt ^fintwli eiidit.
EtFafloi. 4.
^ irut SiutliiHi aitni nrnnnti lOi-
lltiri imlilt-jiiii , Cradha hAuTii cni-
»;■>>■ , m mlfirii fiJntmirtt. Sjniilin
Judzoi dimic^nros hoiutui Judai , gt
lc accingaDl , paicntque ad pngnamj
!. Macchab. cap. ;.coiD. jg. Kaf mnr
«»J.viwB(,Et pafllm geDcialiter omnef
qu BDaviter, piompte&eipeditc»!!-
quod opiBiggiefluiieircBt, PnciinlK
reteiiiMK diOi: lude Hoiatiia i. S»-
tyr.j.
Htc ittr Iffueui Ji^sifimu lUtini tc mt
ScPiopo
jslib.4.EI
SntciamfHc caliat »d w
Item Ludnus lib. i. Pltu^
JtPifttilnJqiii diM BinpMi-jili
ufi-
Cmwa SmcditlH fmmTtnt mn tirvt
iaiwfiri.
<JgCid ad Miliiti I noliffimum cft , qul
ad pugnam puati eiant > fuilTe Pixcin-
&OS. 1Indc&Cii(A',pioviiisflieiiult
8c miliiibuB, &tantiaDi/((nfii, pto
imbdlibus , tmlitixquc inhabililKis,
apud aufloiei icpetiimtur. Ita Sctvlus
adlUudg. JLneid.
— DifiinairMnlcibir ^fiii.
DISCVtCTOS , Jidl , iiJidbilK MiHlU.
n^m smHii ipdrmlitioit , dnSifitit. £t
Acion ad Koiaiium , in Aite :
CinBittii nan txMiitt Citheffi.
CmCtUrlS , inquit , taiiipte dixit , ii
iR, Mieiiiribm tiirii , & ndMiliiiim
fttmii. VndtpeTCmtnriiimSxilPtita:
DifdnatiMnldiir.Afi':
Id iH, imteliti id Miliiia,. Unde Sc
SuidngiJim aotiquii pio baltCO , I
tat FcAus. Et Rufious : Miliiiii cmgii-
lniniiHidiiriiiifiirHmaljatlBiiijnjai. Hoc
<a,jaiTmlirandi, Slcapud Hciodianuai
paOiQli ««t^uffii, pD cxauiloia^I.
£tHici6o]nnuS)E^tapli.Nefot Siiad
itioiibus. ApudPbadnini
hocefl,!
6buUj(S.'
Ex .AllidnSif nmu ttrienfibiu.
Id efl , gnavTs & indaflnii. sicquoque
Hoiatlusi. Sat;rt-8.
HiliddfiiUlii.pMTJtiOaSiiiiicir-
Gsapififmfiawiui^imfiMnfii.
Contia DifdniH, vocabannir ignavl,
molIesScnegligentcs. HincSenecade
MjttcnatcEpift. 91- alt: .Alit dnHimi
BHiiidixiffe. haLnileniYniagemi.mpiiit'
de & 'Jirile, nifi iUndiffi Ltifdnxijfl.
lomeD hoc quoquc dctoitum ad
entcs i i]ul & ipli, paiiti ad opus,
nHi rainnipati. SIc apud Petro-
CinJdiufililr-jrnil/iilienittm »»-
fafilJ, daiid^iiafiudalliii. Et poOea:
ShiartitU aile cinaa upU infe^dtiu Jarl
rn^wM. Aitemidoiutlib.4. E^AIi
■nc ararn^a/uiT^ liui yiuiiSii^iia-
^Vouiiw» nMiiS oiJiTii.
I EphrfiamMmditniiHi,0-iihtTiial
ixfimSa.^ Ita Kom.£d.quanilc^<M
nem dejcndit locus D. Hieron. ia
Fiocem. epift. Fauli ad EpbeC Diiautn,
anjnifmdnaain .fedillam md-
O C T A V I D S,
i9t
itmt ,)a/aHat tx iffi ?»•?« rffipfmn-
lintia-, mmiim lam brfiianm , & vi-
•t/nlam tfft mUrictm. Quam^m Hic-
ToD. conuptoHiauciicxciiipLuiufun)
afl^it cniditUlunus vii F. Faoa lib. 3 .
Semeft. Sc multis faiptoium lodi o-
flencUt nullain Diaum muliiiium-
iniam, Sc EphcGamriigiiiemailtaia}
dcnique tn Minucio I^cnibmcentet:
JDiiou imtim jlrrJiiediiH* vimilrix E-
fhrfii , & rmdmmii nui/ni Cirti Ixln-
^^ Sed ann Ccterem mommolam Lu-
cret. ScAmob. tnduit, ScMaciobiiu
continiatii ubeiibn> Ilulis dexcoipiu
deijlari , Ceitti» tcto . 8c ifidis 8: Dia-
n* numinl difoclis nominibm pote-
ftitij panlitate communicaic notil]!-
nuim Cl , non viilco cui D. Hiaony-
■ni locns omnino [cjici dcbcat. Nam
quod Capei GiammaL aigutatui mam-
masptopiiehonunum, ubeia pecudii,
fcimus ufii non obfcivari. QuoDquam
illuftiiir SciUgeii miiaoilam liraili,
& amiil boDOium I admcftiiplciiile-
Endum Gbi videii, Q- tiAtrihiit. atque
ic ptane tnmiliiulia oftcndcic, in i^-
bm Donrolummammzi fedScndieia
expiclTarunt. Adde ApulUb.ii.Milcf:
Fhsrti/inrein , firtii fktmm (ica enim
legendum , non , finnim) mtJelis li-
tmntibiuTtanatftpiiistdiam, prncU-
rifyni dtlnbrii Efhifi ■jrafriri, Ex qui-
bus omnjno Dianam EpbclumTgtJ-
^dm colligtmus , mammas fcilicel po-
pili] cducandii Sc nutiieDdis. qui ra-
tioneeardcmCcicriadfiii^t Etlane
Diana ni|a , invoctta tamen paiiU'
liemibui, Sc Hoiat. Caim. Sxc. Iliilifa
& gcnit^! , qnod lueatui matics pai-
toricntcs , & in cducandis fzribos ju-
TetitiDdc Sc s^iiiiftcognonunaca, 3
mcnJicana , eid iixtus involvitur , quod
£mpedodet iftmi vcKStiut fctiblt ELuf-
Itis E^xfiiD de ptnibus tiominii c. ; 7.
Deniquc nefcio , quam piono eitalo
Ceret in vetubi» mutui potuit , iti
eniin {dclocui vi^ conccpus cft:Di'4-
»4 alti (iccitiBa ■anntrix , & tfhifid
mtmnai mnilii , &■ tiTiiui ixtmSil.
Totum loaim ita tcflimenduc
Diimi dli fntdnBii 'jinttrix.
vamad (fiTe,>-/A«a*} Crlfhip4 >■»«<
mii mmllii , O Jre-ji* l/inii itfiiiiiu,
& miJiii Mwniiu hirrifici. Diana ve-
natrii, inftmaa telis Sc venabulis. Seiv.
ad ilki Viigll. 7. An. Eiitniifi^aMt
mMcmt , •Jiruqiu S^iilti,
pioccmia ad Paulum Sc EuQocluum
fbl. lod. SaUnitl P*id»i td Efbtfin
Tiiiim tiltnlii , nin hait wxiuricfmf
!^/mecimlIdta,fid
Hi>*<.i>D>.
EtmHntiMfinillt.'] ItalDMS.IK(,
Unde pto<«ao cfficicndum vel ubiribm,
quod duditiflT viii piidem animadvei'
teram, vcl latiriiiH, quod divini in-
gcnii rii Jofcphiu Scaligei ciitlimaW
Scd prioi conicfluia videtin aniiibiliOT.
Sic igitul Dianan'9;<i<^dir&' figilifici-
tiii , qua dc le cmdiri homina.
fi.IO*Lt lUS.
iUmnnii nvdiii & ubirihMi ixfiniHt.'\
In MS.lcgiiur, yiritti. duabus linc-
lis antiquario inoie in uoam contiaffii.
In 4ichcty po fciipium fbitalle fiiit, »»-
ri W, quod eS, ninfia/, ut J ura pio Ju-
ba. Ceies nmmfi Lucictio , Diaai
midtimMmiiiif •Kiif.iii»^^ , Hienmf-
moiupioaem. Ep. Pauli id Epbcf. O-
ijm fdiuUfi niiminii nfftOttiaiti lunA
Quodauicmle^nuinHS. ■Mritm ix-
firuaa, eifi Virgilio wrMdicanmtia-
cula & mucioncs teieccs, iiihilominui
impiopria locurio fiserii,!! quii Dianam
dicat cifbuAaill vinbu ScjacuUs. At
convcnienrilSmc dicctuiedltikiaiik-
ribni, tali» enimcc _
riquia, ubi funt afiludafcudifpofin
ubeia Sc mamms lanquam czmenia Sc
la[^dciinmodumcolumm, Diana (i-
ve Ceteie """rnit Cc peftoie cenus (i^
pcriflipofiw.
t$i M. MiNucii Feiicis
(k'Triviatriniscapitibus, multis manibus horrifica. Qui<i
fe
ipfe
Wowkrus.
1 Triviattims ctipitibMS^ multis md-
ttilfHs ho^rifica,] Serv. ad illaVirg.A-
neld. 4. Tergeminam^ue Hicaten y tria
^irgims ora Diana» Inde T^'/usp^(^,
^t^aroxi^pAX^ , rQjtt^awx'^ Vidc
^ Jifythologos. HeClten » Profcrpinam,
Dionam, Idcm ilumen Mactob. Servius
& alii docent. ApuL lib. 1 1. Si^ve tu Q-
tes , fiu Phahifiror > fiu KoBurnis ulula-
Hbus horrenda Profirpina trifirmi facie
larvalesimpetuscoinprimens, Pauiopoft:
Cujus numin tmicum mHltifimu ^ccle no-
tnine multijugo orbis "jeneratur, ^ttici
T^iner-jitm , Eteufinii Cererem , tdiiHecd-
fen. HecatenBlagiamcurftde^&magis
' invocaum miris quibufdam facris au-
^or Eufeb. lib. ^ . pracp. Euang. ubi ex
Porphyr. Hecates oracula recitat , qui-
bus ilia facrificia pradfcribit : eadem ora-
cula apud Niceph. in SyneC nSieJi crv-
vrriaf , qul E^xtijnUw o-<PcUq^v miris
chara^l^ious ^ & figuris infignemde-
icribit pianletgouveHecate, maga,
& magiz praefcs. Tatian.<s>^c E'a\. /u^-
y(^ Wy apTi/j.iSi Porphyr. apud Theo-
doret. Serm. 5. r^ruv avfjiCoXov It r£,i-
'HgifUu(^ KVC6V, T«T8^v 0 cero7iT^.t(n
?r/pj*/o/ff TTovn^e JhJaov. 5c xetletTmvi 0
JlKHmv tp^v yim^i^A. ap;^ Ji etv-
n-eJi^^v. Ex his liquet,cur Trivia mul-
tis manibus horrifica , quod Dxmones
compefcat, & in tribus elementis con-
tineat. lilis enim Magia dominatur.
•Ita cui trina capita , & multifbrmis fpe-
cies , apte etiam plures manus afiignan-
cur.
£l.MENH01tSTlUS.
Triviatriniscapitibus.J La^ant. I.4.
Thebaid. 144. Hecatetrformiseft, quia
eadem creditur Deum mater y Profirpina,
velTerra , -jetFefta. Ovid.iib. 7. Mc-
tamorph. fab. 5 . Tricrps Hecate. Horat.
Iib.2. Carm. Od.21. Dea triformis.Ci.C-
fiodor. lib. ^.variar. Epifl. 42. Tviplex
■Dea. Frudentius lib. i» contza Sym-
inach.pag. 572.
Hoc tamen utcuntjne eH tolerabilt^ Jfdd^
quod (ir ipft
Dant tibi Roma Deos infemi gurpth
Hmbrtc}
Eumemdum Domina Stygio caput fxerit
antroy
Rapta ad tartarei thalanmm Profirjmki
tffi quando fuos dignatur adire Xlmri*
test
PldcJttur vaeca fterilis cervice rrfiBdp
Et regnare fimul ceehque Herebo^fm"
tatur.
Kuncbijugaefitnare bo^s > mmtfievs
firerum
^gmina vipereoftupensirmnittertfld^
gro.
Kunc etiam volucres capreanm in ter^.
gafi^ttae
Sparvere ^ terque fiute eadem variare
pparas.
Deniqite cum luna efl yfubluflrij^lendet
atmBu :
SluumfitccinBa jacit calamos i iMonid
virgoefl.
S^umfubnixafidrtfiUo > Plutonia cwt-
junXf
Imperitat Furiisi ^ diBat jura Tvie-'
Si vrum quaris y Trivid fidf normnt.
dtetr.on
Tartareus colitur»
Vid. Serv.in 4, An.f.5 57. 1.6.An.f.40^.
Ifidor. Hifp. lib.9. orig. c.2. Ovid. Li •
Faflor. Apollod.lib.i. biblioth.
R IGA L T 1US.
Isdultitmanibus horrifica.^ Taliscerm-..
tur in veteri numifinate asreo penes erur
ditiffimum Jo. Bap. Altinum.
Convenienter autem manusmultas
dederunt numini quodcllomnia. ve-
tus infcriptio c» tm 1a.i , apudPlutarch.
EVa EIMI TOnAN. Aliaitemin-
fcriptio Ca^ux : Tibi una q^^ es om-
NiA. DFA isis. Ipfa in Apuiejana Me-
tamorph. Cujus numen umcum y multifor'
miflfecie ritu variojnmine mtdtijugo tutus
veneratHrwbit»
T/iwrf.]
o
C T A V I U S.
P;U Z ¥ X- X U S.
tViw4.] Hecate"; k trhiis dc di^z,
fcti & Graccis TeesjTnif , 'M ^ r^ii^v»
Chariciidas «pud Athenxum in 8. A(-
minis hujus ratie eft , ut ait Ariftopha^
nis Scholiaftesin Plut Aft.2.$c.5. quia
*tlM E')(^tIuj cr 781« r^oJhie iiifiim rh
9rA\Mof , >|^ 10 'T^ju^ ctuniUu 1i>^Luilwy
Confirtnat dc Vano Itb. 6. de L. L.
DUnd, eB nt to diBa. Trhia , ^uod in tri-
visf potUtiirfirtinoppditGrach, Unde
^ Phumuto Te^9c/^v iTnV^/; dicituir.
Templa quoqiie Ttiviaelntrlviisftatui
fblita , ut tefiatur Servius in 4. Aneid.
Q^f^nHttitaHdem LMdnam^ Dianamt He-
<aten appellant y ideo tpdd tmi dete tret ad-
fignant poteftatet , nafiendi , valendi , mo-
riendi^O* quidem rui/cendi Lucinam deam
-tjje dicunt , 'valendi Dianam 9 moriendi
Hecaten. ob^Hamtriplieempoteflatem^ti'
firmemeamtriplieem^uefinxernnty cujue
in trivii^ tempU ideoflruxerunt, Atque
-hinc ille ululatus in triviis,qui in hono-
-rem Hecatesfieri confueverat. Servius
-in Edog. j. Confitetndo fkerat , utper
trivia ^ ^nadrivid tdnlarent y C^ flebile
^mddam in homrem Oiana canerent rn-
ftici y ad reddendam Cereris imitationemi
^ua raptam Profirpindnhin triviie clamore
reqmrehat. Q^^wmm dutem eandem effi
ProfirpinamqudmDiandm* FortafleaU'
• tem addidit Servius, dr Hecaten y quod
injuria iibrariorum eitcidit > Subjuz^it
enim : SicinJEneide:
Ho^»mi/qut HecdtetriwisHlfddtdper
urbes,
Qui locus comparet 4. Aneid. ubi idem
Serviushuncinmodumnout: Profir-
findm rdptdm d Ditepdtre cnm CereJiin"
cenfis fdctdis per orbem terrdrum reqmre-
rett pertrividedmy vel qnddrivid ^ vo-
tdbdt cldnuribnt. Unde permdnfit in ejud
/dcrisy ut certifdiebutpercompitddmd-
tronis exercedtur tdddtus, Aliam quoque
rationem, cnrTn^jMVOcetur^ adducit
Varro poft eam, quam ex Ub.6. de L.L.
fnpra attulimus. Nam continuo fub'
jungit : yel qwd im dkim efe , ^m4
^Pi
incoeiotribui viis manetmiiiidltitudinemf
O" idtitudinem y C^ longttudinenu Efl dC
tertia, quia non folum incoelis» fed
& in terris , ffc fub tcrris > hoc cfl, apud
inferos exerat poteftatem y nomine au^
tem diverfo. unde Calfiodorus VarlAr.
lib. ^. Epiii^z. Hdnc triplicem Deant
fdfdimdginationeprtxerunt*, ipftmintoe-'
Ip Lunam : ip/am infilvis Dianam : ip/dm
dpud inferos Profirpindm, Et ServiUS ad
4 . A ncid. Cum/uper terrh eH y creditur
effi Innd , cum in tirris , Diand y cum/u&
terris, ^rofirpina, Addit nofter t
Trims cdpitibus,^ Eodem modo Or-
pheo in Argonauricis nuncupatur tQjLr*
tfiiti^X^. Lycophron Caflandra s
Khd,yfaijifft tmpCimffttr cni/^tf li^'*
Etpaullopoft:
Tgjtctti^voculwifxct i^Hiudw^ dffltr»
Ovidius t. Faftor.
Ord vides Hecdtes in trfs vergentidpar*
tes.
Seneca Medea Ad. i*
Tacitifque prabens ctn/Hum fatritjn^
bdr
Hecdte trifonms, "^
Valer. Flaccus liU u Ai^onaut.
Tergeminam tum placat hirdm^ Stj^
gia/quefitprem»
Obficrat iffie aomes. •""
.EtHb.7.
— Htqnefidt altdt
Pervenere trabes > Div^qne trifornM in ^
nmbrat» '
CUudianus lib. i . de Rapni :
. £cce procd terms Hecate ^varidtd fi-*
guris
Exoritur, — ^
Stadus lib.10. Thebaid.
— • ^rcand moderatrix Cjntbid
noBis ,
Si te ttrgemimsperhibeiU variore/tgurip
Kumen y ^ in fihat alie defcendertt
vultu, .
^orphyrius^ citanteEufebiolib.^. oe
PiaEpar. EuangeL Lwuun ita loquenteoi
ji^xoducitr
t94 M. MiNUCii FcLiciff
ipfe ' Jupiter vefter ? modo imberbis ftatuitur 5 * moclo bar*
batus
fcit, cornibus occafum demonfttans»
figura o confpidtur. Subjiingit dein<k
SccTius aliamadhucoplnionemt cuH»
verba^ etfi fiipca jamadduximus, hoe
loco tamen repetete Qojjitelagiemus*
KmnuUi , inquit , eandem iHcinam, Did"
nam , Htcaten appflUni , ideq qma um
De^ tres adfignant pcteftates > nafcendi^
valendi, m^riendi : 0* tjmdem nafcendi
Lftcinam ejfe dicimt , oalendi 'Sianam,
moriendi Hecaten, ob quam tripUcem p^
feflatem, trifmnemeamtrifiicemqnefin>-
xermt, Ubi neminem movere deber^
quod ServiusiimplicemHecatzcribuat
poteilatem; moriendi folicet : nam
proprieeam, quae Froferpina difta eft^
refpicit. Hecates veronomentriailla,
Lunz piica > Dianae, & Proferpinae com«
prehendit. Serviusad6. Andd. Heca^
te , inquit , trinm pt^ftattm nnmen eB*
Ipfii eU enim Dma , Diana , Prcferfinak
Sed fitlam Proferpinam dicerenenpotmtf
propterlncos y qtii Diamtfnnt» ItemDia'
nam^ qtda ait^ Ittcis prafecit ^vetnis»
Unde elegitnoment inqmutrHmqtie coi^
flahat. Etec^felibroinillud:
Voce '•Mcans tiecaten , ceeloqtte ertboqtte
potentem,
Hoc y inquit, eB, tjttod dt HEC^TEKyttt
pientimnttmenoftenderet.
Et Ephefia mamms mnltis O* idterilms
exfirMSfa.] De Diana multimammiaf
in praeienri nihil , niii ab aliis ad Minu-
cium jam obfervamm, prz manibus ef|.
Imerim necFetcus Faber, nec J, WoiH
werius conje£hira fua audiendi.
ElMKMH OKST lUS.
t ynppiter modo indjerbis ftattdtnr^
Ittppiter i4nxurus. Scrv. lib. 7. Aneid.
1x4.4^4. Panlan. Iltadsfol.i7^.Fulvius
UrfiRus de Famil. Rom. exantiq. Nii-
mifinat. fol. 279. non Anxurus fcd A«
zisnislegit.
He r a t ou s.
Qmdipfe Inpitervefier,'] ItainM^.
Reg.Legcbaturantea»«y??r. Poflea in
eodem MS. ttt 'iiirgo inter dftra iffuttafit.
H'e/^* \>yi elfM jcopji mXv^ot0yt«i)o(,
eiXeidifdt
. *teA^ix^ <^u9%mi awuBtifiA^M re/tord
AlBie/i pc\ Trv^or/v ietJhfAtn eidhi-
dfX^t)(^BMfJUIjt
Cnt Hecate trifbrmis ac triceps fingere-
tur , ita exponit Eufebius L 3 . de Frz^.
Euang. cap. 3 . B^jt^i» JVt n aty^Uun Trvt,-
X/v , •/ «fisc iwtUu fjtfm^JtfieLTiatae
jy j(p THc ^itfjtxTtafjuie S^twdfAute Jio
^teJtf*of^(^ fiJ^ujiet^gy 'f p^WfJtlwiaf
^iepvatt liuj x^p^MfcovA j^ ^aoS^aj^
dkXojy xeaj t^xkfjtmiJkenfjtfAtvaf, 0
di H$i\ctB(^y dfi'i9i'n7ef*%naepte'fi-'
fiy 'f r )(^f7ruY )(jt79fytaieLe y Se dfet-
^i<pi k^ *iu) ^ ^eeioe ©«^^'f n^/x. t^
Jj^ aZ Tmjaty^iwH , » ;^xxo0ttir(/kx^
evfjtCohoit. Cleomedes autem hanc ad-
ducitcauHamlib. 2«de Mundo: Oi 5
'^Xcuoi reJutHyesi *tfeA atxLuilw ^fJta.-
rtt tpa.aur , 70 filwoetJie , ro Jlt^TV^
fjtov , ro 97«^X)»p«ft4vO». oBiV x«if 4-e*-
*a^ato7ny rlw A^p-re/ie/v 7rD<e<v «d®» I^f*
Aliam adhoc rariooemlegasapudSer-
Tium ad illud 4. Aneid.
Tergeminamqtte Hecattn y trid virginis
oralHana.
Hmbtifilam > inqiiit, ideo triplicemplacet^
qtua Luna tresfi^rashabet y primatan-
qttam C y fequens tanqttam O . . . . tan-
quam O. Corm^tus vero eft locus,quem
fic reflimendum cenfeo : SlHib«fdam
ideo triplicem placet y quia Ltma tresfi-
gnras hahety prima tanqttamCi fequens,
' fantptam O , tertia tanqttam O. Prlmo
cnim Luna , .cum crefcit, figuram C,
corntbus & cavitate ortum verfiis, ex-
primit > tum ,'cum plena exiflit , teiert
O; tandem vero, cum itaumdeccc-lpcoigM^A
Jupi.
OctAVIUS» ipj
batus locatur : & ^ cum Hammon dicitur ^ habet cornua ; Sc
cum
Out EL X U«.
Jupiter modo imberbtsjidtmtm'] Paa-
ianias in Eliacis c B"^ «Tf jcfli/ «m^ Z^'c
»x t;;^y ttw '^Hoi. Apud Fiilvium Ur-
finum de Famil» Roman. in quodam
^anfaium familiz denarioceinitur Ju-
pitei imberbis^ cum inictiptione Jo-
vis. AxUK. C. TiBius. C. F. C. Ubi
^xttr dicitur qoi fulgo Virgilio 7. A-
neid. Servioqoe;, ihiitm Jufiier ^n--
xurm, Sed hautdubieutrobiqi]e«/^;r»-
rue refciibendum , ut Uriino jam mo-
Hinim. Ab «t nimirum privativo &
f t/£;c. Scaliger qiioque ad Feftum ^xur
t>robat, pro antiquiflimi Voifcorum op-
pidi nomine s Quod & apud Horatium
iib. T. Sat 5. reSituendum. Ubi In-
terpres, qui vuigoAcronaudit^ ^n-
XHT (leg6 ^xnr) Mitem dicimtn y qtdd
iinimberbis Jnpiter colitur, Eadem VOX
& Mattiali reddenda lib. 5 . Bpigr. i .
Sanefkltitlferis cdndidM^,Axi$r aqnit.
Wo WfeKUS.
1 TAodo bdrbatns.] Cic^. de Nat.
l>eor. Imberbis. Anxurus. Serf, A-
lieid.g.
EtMBNltOltSTlUd.
74odo ydrbdtus loCdtHr,'] Clceio de Nat.
t)eor. Lib. i. pag. 187. Iftomododicere
licebitjovemfimperltdrbdtf/m» pag.29l.
Juppiter bdrhdtus»
K 16A t r lUS.
Modo bdrbdtus iocdtur,'] ColloCatUf
flatua in Ba(i. Phxd.
JEfipo ingentemfidtttdm pofiiert ^ttich
Servnhtmque coUocdrunt atemd i» bdfi.
Ouz stius.
Modo bdrbdtuslocdtur.] LucUnusde
8»crificiis: o; 3 hk e/^' oTntitPimCy
• W o wmus.
I Cmnlidmmendicitur,hdbet€arfiua,']
Athanafios : lUt^ AiCu<n xejtx.i<pA}<(^
iL/jLfJiait. Potpfajrr. ttSieJk '^x^^ '^*^'
Stu <f^ Mf oi l}9Jw%tl^ p^^^ AiJc dyix-
fjLctii xg^ «oe^oif^^fltf ixk^tt, Lucan.1.3 •
Conufer Amnmt. PfiiL Ub* }7« Cap* lo»
Aiaob.lib.6t'
EtMEMHOksrrus.
Cum Hdmmon dicitur f hdbet cornUd.J
Arnob. lib. 6. pag. 117. Hdmmon cum
comibus )dmformdtur &'finffturdrietinif».
Ovidius : comiger Hdmmon. Valeriua
Flaccus Argonaut. lib. 2. p. 5 5. — hoc
comiger imperdt Hdmmotu La^ant. in
StatiiThebaid. lib. 3. pag.104.
O u Z £ L I u s.
Cum Hdmmondicitur.] Jupiter Ham-
mon , five , ut alii rcribunt , Ammon»
fi hiftorice fpeftetur, ipfiifimus eft csn
Ham, five (%4m filius Noe. Q^ hotf
nomine inAfricacultus. Agyptii vo*
cabant A'/A^y , velA^^iTy. Herodotus
in Euterpe : A'^^5f AiyuTrliot itetXiHn
^ ^iet» Plutarchus in de Ifide & Ofiridet
lc^Tt 3 ^ cn>A\af vo/t*/fo»7WV IJioj w»p*
AiywTrliots ojo/utct ^ Aioc etvaj «f A'^r>
0 ti-^ytVTtc ifAHi Afji/xofct KtyfXtU
tn Scripturis aperte etiam nomlnatur»
mn ^mon Vd \\OX\Hamon. Sic Jif-
mej^ cap. 46. com. xy. T\W 10H
D-™ hy\ n;^ifl S;?i Kio tidk
: 13 D^noanS;?) tHdtnemimuexef^
cituum > Dww /yr^i-Vftri £«^ ego vifif
AtaondcNo^&^PhdrdottemtC^^gJl
ptum , &* deos e)us & Reges ejus , & qul
confidunt in eo. Ubi UmondeKoidcsA
eft ac Deum Amm nuncupatum , cujus
honori templum fuctit conTecratum iit
urbe^o. Qaeerindc&compofitono-
mine vocatur Hdmon-Ne: vel Ko-^Amon*
Ita Jechezlu cap. jo. com. i y. Wfln
'n^ism Dn2fD nrD vo hp 'nm
: NJ pDn n5< tt effimdam excdndt"
fientidm medm in Sin robur Mgypti , &
exfcinddm HdmowUo. Et Nahum.cap. 3 *
com.8. naisrTi itD« MD 'nD'nrt
S^n 1»« nS r3D D^D D'l«^3
; nnon o^d o^ ^ nu^ns ubt iffet
N 1 tf«'<'^
ip(f M. M I N U C I I F EL I C I s
anam Kt^^tnon , fiuinterriitos^ 4qms quam fatis laudati Opetis Ge6gl!aplii«
cinmdata ? r«j«j pr^nitio eH rnare, Sacrae Phaleg. Ub.i. cap i. parum vcri-
, -, .,-.„ fimileeft, Jirmcjam, & Jcchezkclem,
-I mart murus ejHs ? Quanquam jiDK poen^jn i^ijinentis excidii dcnunciif-
vel jion plerunquc Interpretum alii fe utbi nondum conditx , feculo, quo
tttmHltttm y alii mHltitudinemi iliinHtri- illi fctipferunt. Aut Nahumum urbciH
tium rcddunt, nonnulli ctiamnomcn Ninivcm ita compellafTe: Thm meUor
regisAgyptiefT^yolunt. Sedpcrperam. w, (id cft muniiior) ^lexandria aH.
cft epim ipfa Diofpolis , urbs Agyptia. ^nande exflrHenda ^ ^lexandro Maffto»
Sic diaa c^ua^R Jovis m-bs , idcft, Ha- Similitudines enim nihil doccnt, nifi
-.» >, ^^-ii-vi /i.tn/11.^ petanturarcbusmaximccognitis, qua-
MonHo, No enim cft ex m j' quoao4- ?.«,.. ..." j
wwwix!». ixpcmm^".» -I hs cfle mimme potuitcmtas nondum
AiWijin fonat. Et ficquoqucvcrtunt ^^^^.^ ^^^^ ^^ ^ ^^^ i^ j^^
70. Jchezk locofupraaddufto: k^ c .^^^^ j^^^ cxftruenda. Acccdit,
hiic opmioniadv«{amrdefcriptioUr- ^^^-^ . completas foiifefcribit, in-
bis, quam deditNahum, dumrefert, colafquc urbis 25.-..i/«<»;, abiiffc in capti-
urbera2yro-.y/»^»fitamefreintcrmariaj vit^tem, acparvuloscjusiUifosinom-
quodmmimeconvemtpiofpoli,quip. ^^ ^-^^^^^^^ ^^,^^5 , « habctur
pcquxiongiffimcamariabcratj unde ^^,^^.10. Undc comparet urbem 3^-
potms per Ko^^mon mtelUgunt Ale- ^^^^ . ^^,„_ ^^himu cxcifam
xandriam,urbcmmtcrmarcmcditcr- f^^ ^ quia Ninivcm funili excidio va-
rancum&Marcotimpofitam|itaChaI- ftandam minatur. Ac nihil minus did
dxus.Hieronymus.Ebr«,ahique. At poffc , quam AlexandrUm , multo poft
ciimobftarcvidcant,quodNahuni,om. iondcqdam hic l Prophe» inteUigi.
ncfquc prophct» . fiicnmt antc Alexan- q^^^ y^ro oWeftant, de fim Diofpolis,
drumMagnum,aquoAl«andriacon- u^bi 3^,.^^« haut convcnicmc . rc-
dita , ajunt , urbcm Af. di^, in cu, us fpondemus cura codem Bacharto , tra-
diruti folo pofteacxftruftafitAlexan- ^^^ y^^^ bifariam retorqiicre pofTu-
dna. Ita Hicronymus in Epitaphio ^„„5 Pjj.imum , fi dicamus non ixitcUi-
|>auUa!adEuftpchium virgmem: Vrhis j magnam Ulam DiofpoUm, id eft,
Ko^^HapofleaverfaeHin^lexandrtam. Thebas Agyptias, quas ptoculamari
Etadpropheta:Nahumcap.5. Hebrans, deftitifle redc obfcrvant: verumaltc-
^tmetnScriptHriserHdivityitale^ipop j.^^ DiofpoUm prope Mendctcm, &
aprtt.KHn^mdfneltoresquamVo-AmoH: LeontopoUm, & Bufirim , quam prx-
€!ratt, ^yyHebraicedia ^lexandrtam\ tcr NiU alveos Bufiritcm & Athri-
p O^* dMtem multitHdimm , fivepopulos: bitcm , varii lacus inftar marium cir-
^ e]fe ordinemlefiionis \ Kunqmd melior aimquaque cingebant. Dc hac Stra.
es ^Uxandria populo/a y five populorum : bolib.17. 'prXTtaiov j Mcvc/Vjt©- Aioo--
qH^habitatinflumimbus^aqHaincircuitH "JroXis , xctj aJ «fet aCThu WifA.iany
eJHS^ Kon qnod eo tempore ^lexandria *« Atoyla-OTX/ff. eTr' ^^TOTBpa « B;/-.
'uscaretur, quippe qua longo poH tempore cfio/ie 'OTX/s cr t? Baa-etQlrif vo/u^.
4ib ^Alexandro Magno Macedone nomen Et Suidas in A»^«Tei^ «awfls-gptT»,
accepit : p>d qfnafub mmine primo yid efli ubi de Demetrio Phalerco : iTot^i cr
Tfoy /empprJEgjptiMetropf>lisfiteritf(^ ttS BKff'«g,«T}» vofxa , 'rxmnov Atotaro^
abundantiflima populis. Addit deindc, Mcdc 'f cy tdis 4x6(77. Quod haut abfurde
ut Hieremias quoque , loco fupcrius a dici poteft. Et licet hzc Dtofpolis ali-
nobis allato, fhmUtcr Tyfo pro .^/^ jf<oi. quo modo obfcuriorfucrit, utconfe-
dria dLxerit. Scd,, ut optime, ita & ratur cum Ninive: pomittamenante-
do^iffime huic obje^ioni occurrit Cla- quam deleta cffet cdebiior cfle , & G*
xiffimusBociiaituS in sfdmicandi & nun- tus pOtiiis cationc 1 quam magnitadinis
OcTAvias.
oUn Ntoiw oonfeiii. Ddiidc, niUl
ctiam obliaie videiui, ne wtbapio-
Fheix lefeianiui ad migium illam &
pxctuam Diofpolim, hoceHTticbiu
Ajiyptiai. Cui enim nou did pqllit
easfiiasfiiilleinteinuria! Nameii^nJi
fiopiie loqucndo, 1 muiThebaspfo-
oil abfiieiini, tamen illi», wScioti
A^pto , duo aiida , Eiythraiira n=m-
pe , Uve Kubium Sc Mcditeiiantrum,
Niliqu^ fepiem alvecu, infiii propu-
gnaciilj tiiiilc, quacc nondlcaluinullus
vidco. Quippc ifiibut hottcs mulnini
Impcdicbuitui , ne Illisadcorbcrpa-
teictadThcbasaccdTus. vruifTt, noii
dl conti^cndum ad Aleiandiiam, ut
dicamus cam (ignijicaii ucbe Nt-.Aniiin,
Mendetem , ut diximus Culms ctiani,
nomineTmisHammonii, firit Chora
abAiabibiB. quodnihiliniiiim, quip-
pe qui patci Cnuli , ^quoAiabiaicini
Chusdicinu. DeciusaJtu&Lucaniis
lib. ti.
S^Ktai-jii Xlhiifmii fffnlii^igtim-
Gtntilau aiijM lnJii louu fil lapittr
ImmoiuuvcifiAiTicaabcodiaaetiam
^mmmid. Stephinm t A'fifiutlx , ;
AiCCh BTVC Cftd>»T9 ^^ K/XfJLUI^.
Hzc iti, fi isie»iuc Jupiter Hammoit
conlideEeTui, optimc conveniunt cum
Chamo filioNoi^: Quz ciiam non tc-
p^nant , G ^uQtat fpcaemi , qm-
tenm inHammonevctctibnsSoIfiiciit
culnis. Sk cnimeiiamabEbixoQQn
lnc^tfcttt, undtDDn Ctltr, Sil, &
ipfe an £>''■''•« fonins. Quod &
Gnconim zXe denolaic viilctui J au-
Aoi enim Magni Etymolo^ci ait (ic ^
fir-jsrt dtci, Btrefijrtadciloiemaetis;
Vcrbafunt'. ZtCt o^ tli^ l^im. 3ip-
firnrr^iaif. 1 »^'to ^ti*, Htlfiu
Tp<i!(iii) AVfiiJt. Ncqueraefi^it.Gras
culoi .AtHmaia nomcn ab aiciu , qux
iliis 4ifift^ didtut , deduceie ^iindc S(
fabulam tcnint d$ aticte , qul aicid
tmta, Ubaa pid Sticidoiis Indiz
lodi enanti , aquam monftmir, ut
icretuac H^inustab. I]). EcinPoci.
Aftionom. Scivius in illud^f. Ancid.
Hic ./tmimiti fitiu. Sed quid , qjxfo,
putidius CTCogiiari poflet , quaininvo-
cibui qux Oiicnti oiiginem dcbcnt . ad
GizcaiD linguun , fiaii fonicDi., lc-
ouicic. Nara uti Agytnii ab Ebrao-
r>w> C3nfrccicfuum A/«ffive \'/t-
liki, ita Gc ab lii Gnd acccpmini
aV|U<". Scd pcigitAGjiadm , Scfuh-
lUUEit I
flAti unnd.l Ita Oridios \a de Ai.-
Sfi utfia Phaitf triftJii iui cinijfr
Ei Claudianui 4. Conrol. Honoiii :
Ei ita coaf^dtur in nrnnmo argeatM
Cprenatorum pervctufto , adduftn ab
ITvone Villiomaio , hoc eft , Jofepbo
Scaligcro, Animadvcif in Loc. Con-
tioveif. R. Titii Uh. S. cap, 74. In cu-
jiB alteta pirte Jupitci Amnion cotnii-
bui aiietinis Tiliiui \ tt altcia paitc
caulis Silphii. Sed quaie Aminoii fin-
giiur coinutus i in qiua cornua ii^itJ
tcm vim Solis deootanit utvultMa-
ctobiui tib. I. Saturnat. cap. 11. dum
inquit : Wm & .Asmiitm , f WM Diiat
StlrmicciiltBlimLUiyfJildflimjnl , 10*-
liiHt ctnHlm fiiipMi , ^mibmmiximiid
mmid ■uiii , ^jW rniiU Sil. An veio
cornua l^ni^cant potentiam Chamit,
& rcgni cjui, quod podvi obdnuenuitl
Ccrte akctuRuin , vd ctiam utiiiiique,
vdum. Ham dubie etiam AlexandcB
(qui fc quoque JoviiAmmonisfilium
jaflabat, unde feftivaillaepiftolama-
tcij CixOIympia^adcnmapudAeel-
lium lib. ij. cap. j.) ohfoilitudinc.Ti
fic Imperii ampIituifiiKinaltAtaljlbus
f .yXijii] 0 t> Dd-kfimiii,, boc
ell , Bintiuf diAui , tjuia liilicct titniin-
que cornu Uundi , Oiieniale , & Otd-
dentale fubegeiil. Qaint}uam luni, qui
AlexandniTn, nonipaito Impctio , fed
abeffigiecoinuta, quainnummiscer-
.oitui, & diflum voluu i quod non
H j vidctut
15)8 M. M I N u c 1 1 F E L I c I s
' cum Capitolinus , tunc gerit fiilmina ; & * cum Latiaris,
cruore
ndetur verifimile , cuin conftet ex cOm-
muni linguarum Ocientalium ufu , vo-
Cftbulum pp ^tofirtithdme y incobmt-
fdte , feliei proJperoqHe renm fuccejfu^
ilimi. Imo & apud Thalmudicos ^^ip
riDnSD Cormd belUy funt ipfi belli du-
ces. Neque tamen y etii hanc, quam de
cornibus Hammonis attuli y verifldmam
cenfeo, indigna relatu vidctur ratio,
quam adicrt Servius in 4* Aneid^ j^0^',
inquit , Hammoni temflum eum fimula-'
€ro cum cormbue arietinis conftitHtttmTqued
ideofingitnr , qtdafatit ejwfitHt invol«ta
ref^onfa» Nempe, exgentium opinione,
licet certa quidem & infallibilia erant
oracula Hammonis : nihilominus ver-
bis fiexistortif^ue> infhrarietinomm
I>ei cornuum , conflabant ; unde fic de
IpfisLucanusinp. Fharfal.
"-^ Sedtortis comibiu ,Amnun,
£t Silius lib. 9. Punicorum :
,Ac patriue fiexis per tempora cwnibut
%j^mmon»
Tale oraculum tortum atque flexum ,
cfl iliud quod adducit Agclliuslib. 3.
cap. 3. ex Flautina Freti comoedia :
HociUuden,
Slmd ^rietini rejponfimma^s Ifulis
dicitur:
^eribefi nenfecero \fifaxo , "japularo.
>iiium quoque efl quod de fbnte Ham-
monis Curtius atque alii referunt , qui
interdiu fxigidus , rxoBta vero calidus
comparebat. Verba Curtiiexflantlib.3 .
cap. 7. Eft etiam, inquit, diudHam-
ntonid nemus : in medid habet fontem^
nqfiam Solis vocani: fftblMiisortumtepi-
dns manat ; medio die > cttm 'sehementif-
finrns eH calorsfriffda eademflmi^ in-t
€linato in ve/feram calefcit ; media noBe
fervida exaftiuU ; quoqne propius mox
verj^t ad lucem > multwn ex noBumo ca-
hre decrefat, Afeminere ejufciem fbn-
tisFliniusUb.2.cap.io3< Solinusc.25.
De hoc quoque fbnte Lucretius lib.6.
Iffe apud Hammmffrnmfinf luce
Frtgidns ; at calidtts neBtirn»tempor9
fertttr,
EtOvidius 1 5. Metamorph.
"~- XlMidinonO^lymfhafigmraf
Datqite capitqtte novas f medio ttta^ cw
rnger^mmon ,
Vnda die gelida eH, ortttqtte obititqit9
cale/cit.
Quomodo Ammonis oraculum confuli
folebat^ idem memoratCurtiusdiAo
loco > HittK , (de umbilico loquitur , in
cujus fimilitudinem imago Ammonii
effigiata erat>^ cttm ref^onfttm petitttr^
naviffo anrdto geflant fiicerdotes i nudtit
argenteij pateris ab tttroque ttarjigii later»
pendtntibtte. feqtttmtttr matrotta "jirginefi'
qtte patrio more inconditttm qttodtlam car^
tnen canentesy qttopropitiari yovemcrt*
dnntf ttt certttmedatoracidum»
Wo WBKUS.
I Cum Qtpitolinuf, tttm gerit fidm^
na,] In Nummis Augufli ; Jovi (api-'
tolino tonanti, Dio lib. 54, Sueton. Aug«
cap.zp.
ElMENKOXST lUS.
Qtm Capitolinue , tuncgeritfulmina»^
Suetonius Ai^uflo cap.29. Cum adem
yovit Capitolini tonaatie afiidue pequetr'
tartt,
OU2ELIUS,
Capitolinu^.'^ Meminit hujus infcrio
ptio vetus in corporc Gnitcriano pa^
ginaiS.
Jovi. Capitol
JMakti. et, Fuktuvx
AllxSa* oXs. CONSEKVAV
DOMUS. AUG.
Im». Cj&SAKIS. DITI. F
AUGUStI. FomT. M,AXm
VOTO, SUSCXPTO
L* DOMITIUS. MAXlMOa
$1 P. 7,
va
O C T A V I U S," Jpji
cniore pei^ditur; 2c 'cum Feretriusi aon auditur. £t
Uri & alia pag.^ii.No.j. Huie TOft
jQvi C^itoliPO proprium mat cogno^
mca OrriHi M*xihi> Cicao pio
Domoflu: SjiixitattCf^ai^.fiim
fnfterbtat^iaptfaliuRim. Optunirai.
fnfirr -jm Maiiniam mmhmW. Hinc
apudLiviiunlib.ti. Ci^toUiun tem>-
glum j^wiM Oflimi MMcimi dicitui. Et
b. j. AagaSiiBia»doiaasJmi/Opti~
trti Mtiim. (tem lib.jS. in Sagunii-
noium legatorum orarione, Jnpiiir
Ofliaau Maimiii ptzlcs Cafitolinz ai~
ds nuneupann. Sic Plioiui lib. 27.
cap. 1. poft Hctturix vates confultos de
capite liurnano invento in ddubro Tat-
pejo . hoc e& , Ci^toiino , pionuntia^
tnm AiifTe telcn : Hii itmflim Jovii
OptimiMaiimi/»(™»/fl, j
t Cn» Uliarit irmri fiifmdiisr.^l
rormas Sc hlbi tu3 dcomm iitidel.ipio-
modo ergo ad alia coium monIlia&
cultum! Tatian, «>e#tE'«. o^ fa-
mii.i^TW^ r di^mnQai IUHII.Q
Ouiiiini.
CimlttitriictHsrfferfioiJiaa:'\ Pla-
nbatur enim languine liumano. l.a<
aantiusIib.i.C3p.ii, SfcLaiitiqMtm
gHidimL«i^i,J,plllr lli^ »m-/™-
veibo Ofti&a». Dion. HalicainaClib.^,
ElLobb,4{.aIiique.
tdina. Scnlnt enim Feflns in
gentes : KaJ cl ini>.4i ^ P'itfiii.iai i ut-
>ji/Atfot AttTiJ^ar ^ijj! d.y^mivSvn^
iSiin^ii. Sic Foiphyiius •Ai^^X''
i/.t4iJ^T, lib.i. dMi' jwf r Jr 71C d*^9H
J^TiuJ iiyyi,y.lui woMtTf ^AaTwei*
iio(iofTjr<tiiJofiiroJa(3p»wor,- Piu-
^tioi contta Symmachurn lib. i.
^tjxni iac^gmi jtm Ttnritt ftaaft-
BmdiinrhiimiBim Ldtitriin m
■nfii.-
JiivisLanaii*meiiuu!re «iamCiceio
piD Milonc. Iifiuskib.it. Lucanui
Ub,i. PUaia) lib.j^a^7, f eft. vi
C««Ffwrt««.]DefpoliiiopinujJO-
vis Feretrii ride Servium in 6. Aneid.
lbLi}46. Dio»]'!! HalicatnaC lib. z.
tbl. loi. Flutaicb. &amul. fol.17,
Maico UarccUo foL j 0 1 .
aiSAlItUS.
b cimFmlriiit,mHiBulliHT.'\ Koa
ibs ic fuTpctlum habuit hunc locum
(o. woveius. Piopofuit conjefturam
iiditur, quzlaneconietoavaldemild
vidciui piobalnlis: vctum aUo (cnfii,
quam ofia Wovetiis iniclteidt. Joveia
diibini luiSi^FfnfriiiBi^lcicndodifii'
miis d ca fbrmula qua Romulus opima
Ipolia ditavit , apudLiviumlib.i. Sft-
I lU dmii hifiimt t^fi fi.^tft /abrie^»
id id Mfti ftrciila priai in Ctpttitiiim
dfifxJit : firmd (imdiM dififfu^ Itm-
fla Jrjii finti , catmmtinpit nddidit
Dn , Jnfitir Finln , inquit , Imi: lilii
■^iavrHmiiliarnripdiirmdfirt. Spo-
lia igitur opioia ftrend* ciant feicula
live fttetioFcieirioJovi. etenimipre
Hx>iiuilus ica voveial , dflrufium^
iiieiat tecnplum Jori Fetetrio. flJim,^
Ul aitLiviul, ^M/ t^mii <pid f^iri-
firrfHi. At Cibiode Fompiliui Niuna
legem deo^mis fpoliiscondidit , cujut
•eiba odlanl apud FeJfaHn. S( fecun-
dum ca Scivhu JEjicide 6. lcadidit,
pMccpillc Fompilium piima o[rima
fpolia Jovi Feietiio fi^cndi, quod
\ifa BAnulin feceiat; ltamdiMatii>
aoo M. MiNucii Felicis
jie longius multos Jovis obeam j tot funt ' Jovis monftm
quot nomina. ' Erigone fufpenfa de laqueo eft, ^ uc virgo in'*
tep
cuod CofTDS fcdt : teitia QuiiiDO, quod
iccit Maicell(is, Ergo Numa Jovem
^eietrii co^omine gaudentemderpe-
adt. nam qdnde aUu qnam Fcietrio
l>pima i^liji hzti voluit. piopi}efea
>Ilnup|i^dize|it; Jifitff% cimdkiiHr
ferttrtHS » mn Mlitm, quia ftilicet OPi-
|na fpolia Feietiio non teiebantui , led
>farti,redQuiiino. Pompiliamlegem
deopimis {poUisfeiTaum fiiiile tefta-
tor Viigilius hocveffii^deMaiceUo ;
Tertiamte drma f^i Jtt^tidet capta
Slwrin^»
Hoc de teitils quidem. At de (bcundi^,
crit qiizftio. EtenimNumadixeiat fe-
xendaMa^. &.tamen Livius Jovi Fe-
xetiio niipenfa fiiiile naiiat , ubi de
CornelloColIb. Ccterum,fciovcteres
au^orestradidifle, Fm/rwiMaferien-
do diftiun. quo fendi poflit ctiom acci-
pi quod legitm in esemplariMinucii,
jpmn Feretnusy non anditttr, quafi hoc
in mentem Minucio vcnerit: Jupitcr
vocitatui Fieretrius quiafcrit j & tamcn
nemo ferientem audit ^ non auditur fe-
xire , quiefcit ignavus : qui alias , quan-
doFeretrius non dicitur,habeat cornua^
^erat fulmina , cruoie perflmdatni. Sed
^ipiem inteipietadonem magis pio-
baverim. A^vo Piopf nii non fijlile cci-
tam hufus cognominis Feie^tiicanfam,
pfiendunt veinis lib.4.
— • Cai^a Feretrlx
emifftjuodferto duxferit enfi dw
cem»
Sett ^a "MBafius hHmeris hat arm4
ftrehant :
HincFeretrl di&a eti ara Jitferha
Jtms.
^tc ceitioia funt qu« ti^adidit Feftns.
^eque ctiameaqusPlutaichus in Ro-
mulOf
OqzBLiqs.
Cttm Feretritu nen andittir.'] Optime
fbceris, fi legas mnaditnr , capiafque,
^omo4o cxfUqiyeatPo(^iiIiQtts:^i-
ElMI H M O SST TQS.
T yovis monfira ] T^onfimm Jevis
dizit,quemadmodumPiadentiuslib.z,
advecf; Symmachum pag. 4 1 9. Detm
parientd, £t (tHei ^^sivay pagina 21;.
Msnjhapemn* Viigiiiuslib.8. Aneid.
Oinnigeium:^ Demn monjira, 0*i^
trator ^nubis.
W O W E K U S.
% Er^one.l Higinus Fab. T^o. fle
Poet. Amronom. Theon in Aiat. &
alii.
Elmbnhokstius.
BrigonefuJ}tenJa de laqtteo f/?. ]Ladant«
in 4. Thebaid. Statii pag. 152. Et iib.9,
pag. ^96. Xfarathon mons idttica reviot^
nif i inqMoccifttseJilcanisi adqnemlo^
ann Erigonejitia ejud caneprMtmtepervf"
nit y O* fi nimio IhBm4 dolorf U^Meavit^
fortioribm ramie ele^i^ , neforte infirmlo^
rHmsJr^Hif , mortem corpms ruina decli"
naret* Bjecepti amho locantttr inter ftdera^
Erigone in wrginem , lcarns in fiellam
Boota, Nonnus I.47. Dionyfiac. fC.ii^,
& ieq. Tacianus contra Grxc. pag. z8o«
Apollodoi. Biblioth. lib. ;.
RlGALTlUt.
ErigonefMf^nJk de laqueo eft ] Laqued
fibi mederi compulfa. La^lanrius The-
baid« II. nimiofi IhBms dolor^ laqMea^
vit,
OUZ E L lU S.
Erigontft^enja de UejMeo tH y nt 'virgt^
interajhaignitafit.'} Nonnusl.^y. Dio->
nyi: de Eiigone :
— Maxitoiuiin Ji
eifA^i iJ Jivtfpeo
ACiv^om g^cfi^^dhjf^ f**i4^a%^ « •
Etpauliopoils'
■ ^m^f .
^
O C T A V I U S/ ;
ZOl
tcr aftra ' ignita fit : * Caftoies alternis moriuntur, ut vivant:
yEfcula-
H*e^^'v^ sineA^* xiovtii» 'o-^ »«-
T».
« ^ aefp<(v
VMCt.
I n huj us autem honorem plerique cen-
fent Atlienienfes inftituil]& teftitm,
quod AtaQ^ dicitur } Aiii tamen fa-
^um id honori alcerius Erigonas, R»"
giAhi & Clytemneftrxfilix,e2dftimant.
Utramque opinionem refert He(ychii!s:
Aia^y topiM A'd^'M9xy , luioi'p^\ im
Tfi/xAKiit Tv^m 3w«v <f fltOTV oi 3 , \m
Kxtnrn/AJ/lis^af ly AiytSm* oi '^ y tTn
H*e/7P7»if etximJ'^ i l'Hs^i>it, Plura
de hoc fefto videfisapudCiarinimum
Meuriium Grzcia Feriata.
RXGALTIUS.
5 Ut^itgo interapraigmtafit.'] Vc-
xam eHe arbitror hanc fcripturam , etfi
in exemplari legitur, i^ata. ^ftra iffti-
#4 dixit Mitmcius , quz seflrum live sma-
tem conficiunt, & funt igneziivear-
dentis naturse. Statius Theo. 4.
P^im captis inetttlgent afira , meaqne
ty£jiifef Erigones ffmmat carus,
Paulus Alexandrinus Ifag. apotelefm.
ubi de aftro virginls : «rttwT» t*i Tg/t^a-
nm JischeiTKj wt/p.
Vakxae Lect.
I Igmta.'] Corrupte*MS. ignota,
EiuivtM OR sriu«.
t Cafiorei alternis morhtntitr.] Ser-
vius in 6t Aneid. fbl. 505. ApoUodo-
xus lib. 3. biblioth. pag. 17S. Fhilo de-
calog. fol. 5x3. Tacianus contra Grse»
cos fol. 280. Origenes lib. 3 . contra
Celfum. Silius Italicus iib. 9. pag.256.
Vir^il. 6. Aneid. La^ntius lib. x. ad-
verf. Gentes.
Ouzcrius.
Cafieres."] Sic didi uterque frater Car
fior & Pollux. Vnde Arnobius lib.T.
& 2. adverfiis Gehtes : Tyndaridd Ca-
fiores, Plinius lib. 10. cap.^^. Sufra
44m Cafimmx £k QcaQoif qpo^unp
nomineAiotfXKpof appellati funt ^j^ 'dm
eifjpeidut , ut loqmtur ApoUodoius Bi-
blioth. Itb. ;. Non (blos tanien Tyn-
daridas fic appellatos fiiiilc oftendit lo?
cus M. Ciceronis in 3. de Nat. Deor.
AtooKH^t etiam apud Grajos multis modii
mminantttr. Prind fres ^ni appeiiantttr
^Avtaces^ ^hents ex Jovft rege anti'
iptifiimo y O* *Proferpina n4ti y Tiiiopdr
tremy Ettlfidetie y DionyfiM, Secimdiy Jtr
ve tertio nati ex Leda, Cafier O' PoUhx,
Tertii dicntitur ^ nonnuUie ^lco , ^ Mf^
lampM Emelne y ^treifilii^ qui Pelope nd"
tMs fuit. Vbinotandum, quodTuUius
Anaces y non Caftorem *& PoUucem»
vcrum tres ilUsantiquiotes, Tritops^
treum , Eubuleum y & Dionyfium vo-
catosait. Ciceronem (equitur Dof^iffi'*
mus PhiUppus Jacobus Mauflacus No«
tis ad Horpocratiohis Lexicon , atque
ex hoc loco probare conatur > feflum
K^AKtieL i uti & templum A'v£txe7oy,
Athcnis di^tum , proprie id honorcm
Diofcurorum, non Caftoris & Polli^ds,
ut ha^enus omnes exiftimaverant , (ed
trium prius nQininatorum , iUi fque an«
tiquiorum y fuifle. Hi enim (bli Ana-
ces di^i , ac y cum mentio de A*yxx</0t
apud Auflores reperitur , temphim ▲-
nacum y Tritopatrei nimirum > £ubu«
lei & Dionyfii inteUigendum. Hzc qui-
demMauflacimens j cui tamen calcu-
lum meum hucufqueadjicerenequivi*
Videtur enim conie^uraeiusprzcipue
niti vetbis Cioeronis, quibus Anaoes
dicuntur tres ilUTyndaridisaniiquip^
res. Huic vero fententiz refragamr Plu-
tarchus in Thefeo. ubi de Caftore 6e
PoIIuce ait i *^t/utde inBi^c «%oy /HvAme
tfg^atLy^^AjBiynt, THioinos honorts cert^
fecnti , qui ^naces diBi. Quod & Tzet-
zes in Lycophconem affirmat. Itcn^
Theodcxretus Ub. 8. Grzcanicari\m of^
fedionum» K4 fetvm, i^.TetWkei->
c|ke d«tt< cftd^Xfffow ^h^Lufif , kojJ A/o^
oKj/pKc oiUf/uiiattr , m} £'9i<rixc , xst/ a"-
feUtOf KOf 79fJl*liaf MM Cr DWpTM ^ovov,
ti^ «4 A*^W«*« « ixT^js i^iv^K
t
loi
M. MiNUCii Felicis
£z his vldemas Caftorem & FoUacem
quoque Anaces nuncupatos, iu, ut
nihilminus ftatuendum> quam, cum
inentiofeftiA'ir<iit«j»v, vel templiA'-
fajtf/Hapudrcdptoresfiat, eorumver-
ba (emper defefto, fivctemploDiof-
curorum Tritopatrei, &aliorumkCi-
ceron^ reoenfitorum, capienda ei&. Scd
ur potius dicamus>Ciceronem hac in re
'^reoeptalententia ceceffifle,cumAnaces
«ppellat,nonTyndaridas, aftexjove
ic Proferpina natos. Haec iu breviter
-dicenda crant. Sed unde nomeniUud
\AMcmM^ NumexEbraeoD^pj)^ ^^m-
lum ? Sic enim illis dicuntur viri prin-
cipes&ihenui> quigenusducerentab
p2}; ^Ha\ f gigante celebri. Unde
JMofcs Num. cap. i^. com. ult. q^^
pmsiln ffgat$iesifiliis %Andc* £t Jofiiae
«ap. II. com. II, ; W^yjfTX m nl3'1
JE/ txfaAk ^ndcims, £t com. 22.
! lID^pyp. *>ni3 nS 2€hIIiu ^nacinormn
frptrftat. Sic capitci^. conmiatci^.
OiNH 1^1« nnp Doa^ \rox\ nm
nopB^ y^ixni wn D^para ^njn
: nonSoO ^««^» autemCMronisdnr-
^afitfrat Cifiath^^rbd ; /j homo maxi-
nrns inter u4nacinosfiiit > ttim terra ^itieta
fitit d bello. Vbi haut (atisUquet, an
snaximus oorporis ftatura , an vero di-
gnitate, imo an utroque inteUigatur.
pc dignitate Hiltem non de nihilo eft^
quod ab eo urbs nomen acceperit, Ita
jofiac.15.com.13, njfl' n dSjSi
mn^ ^i) Sk mw '33 ina pSn rni
! |n3n «^n £^ C-i/f^o >Jii« lephtmnd
^edit (JehoCchust) farteminter filios In^
d^ y fictft ftraceperat Dominus Jehofchttay
nrbem ^rbapatris »Ana\^Ua efi Chebron»
rotuitenim fieri,ut,qui Graccts A^vdtxtc,
defcenderint ab Anadm Paleftinz,
ibique , poftquam ^ Jofua profligati,
conceilcrint* <^od eoiiQ commumoi
haEC vozGraccisoUnifiierit, ^urelque
eo nomine appeUati , nuUus dubito.
Vnde etiam Ciceronis addufta verba
accipi poflent , dum Anaces quoque vo*
cat Tritopatreum^ Eubuleum &Dio-
nyfium. Quia (ciUcet fiiere principcs
iUufbrcs. Arguit etiam vocabulum A"-
vctKltSy quod infertOT, csi/ivcut*f^
^am. Vndc & Tyndaridac aWTk ap-
peUati. Sicque olimCypriorumregum
Ubcri & fratres vocabantur, tefte A-
thenacoin 6. &Harpocratione ; qui 2c
laudat teftcm AriftotelemUb. de Kep, .
Cyprtorum.
Capores altemSt morinntttr^ wntant,'}
De hac aUernatione Cafloris & FoUi^
cis,Vu:giUusA^neid.6. '
Si fiatrem PoUttx alternd imorti reJi^
mit,
EtCui;
iUi etiam alterMoefirtitiwoerf UtctS
^ tyndarid^e,
Pindarus quoque Py th. Od. 1 1.
ai 1% a^tt^ noKuJ^AjKos , uoi 3««»,
*T6<f[ olM.io{\a/i O^vfAVHm
EtNem.Od.io,
M(ia,fAeiC6fjtmt Jl^ eiFdeX-
^iXa»
Athifloy2)i 7»v Jl* ysam x^&tQ yiU
af,cv yjJ\oii ^^ma4t
Tlorf^ov dfjiTwrxUvTss oftoiov, £'7rfi
TKTuf , tt Tretjxvaji Stof «^-
fcfVdf , oixtTv r «g^voT,
tXfr' aiavA , <pQifjiiVit IloW JioKne
Kde$vp(^ c¥ Tnxifjtt».
Etiam Homerus OdyiH xs
Kfltgvg^ d** itefTmJbLftoVi ic(cf 9i)| Jyi^
eua,
Ot Xelf Vtpdty ^MC TtfAUutQ^sZlwk
t^VTIii
A^WioTi /t' f aaa-' f np^^f^ > «AXOTf
TfdvA^/V , TtfAlw i3 Xf Xor;^*^/? 10«
dfOicn.
Qsiod ideo fingitor» qoiai otaitScr-
vittsj
' iEfculapius , utinDeumfurgat, fulminatur: "Hercules,
ut hominem exuat, ' Oetseis ignibus concrematur. * Has fa-
bulas & errores & ab imperitis parentibus difcimus , &
quod eft gravius ^ ^ ipfis lcudiis & difciplinis elaboramus
vius , homm ftellse , hoc eft > iidus Ge-
minorumi itafehabenti utoccidente
nna, oriaturalteia. Macrobius tamen
SaturnaL lib I. capiii, uti alios Deos
omncs , ita etiam hos ad Solem leferre
amat> cumait) Geminidutemy qni al-
ternii mortHuu vhjere creduntMr , ^id
Mliud nifi S^em umm eundemque fignifi-
eant : mododefiendenttm in ima mundij
modo nmndi U» fiimmam altitndinem re-
/hrgentemf
ElMF. NHORSTIUS.
I MfiMlapiMfHlminatur.^VlSLtoUh.^
de Repub. foL^cS.exFindaroiefert^
ideo JS.rculapium fi]Iminatum>quod di-
vitem malum , moiti jam vidnum , (a-
nitati lefiiraerit.
OUZELIUS.
JE/cHldpiw ut in Deum fitrgatfidmMa'
tur. ] Tertullianus Apologetico cap. 14.
EBdeZyricif (Pindartimdico) qHiMfin-
lapium canit avaritiamerito , qtdarnedi-
einam nocenter exercebat , fidmine "jindi'
caium, Locus , quem TertuUianiis in-
nuit , haut dubie eft ^ qui esftat hodie
Py th. Od.j.
JiYT^Tn xflutMVoy (A*aKAh7n9v) «j*-
voe^ /M'
^tS ^vmc ce ^^cif ^fltriic,
- AvJpet ott dttVA^rit KOfAiacti^
jfcAf etXaKOTtt, ^f-
CJ dl* AQ^ K^viav
f /^'«(C Ji* ^fjL^olvy dfAinetf
^ifvav JigtQthiv
eixias, c9iaKii-\'t fJto^v.
Elmenkos STias.
2 Mercnles Oetaie igni^ conerema-
#jvr.3Vide Oblervationes noftras ad Ar-
nob. lib. 5*pag. 90.
OUK El lUfl.
Hereules^ nt hominem exuatf OetaU
ignibue concrematur.^ Apod Senecam in
lierc^le Oeuo, a4 vsmm plan^i»em
carmx-
(ic loquimr Hercules :
— M quicijuid in nobii tui
Mortalefuerat,ignifinjeButtulit :
Patema caelo pars data eH^ fiammis
tua,
Vibius Sequefter in De montibus , de
loco , ubi Hercules (e in pyiam conje*
cit. Otta^ inquit> mons Tfnracia y M
Hereutes combuflue. Ainobius Ub.4. ei(
Plutarcho ait> idfadumeflepoftcomi-
tiaUs morbi ruinas } unde & ifte mor-
bus ab Ariftotele in Problematibu*
Herculeue vocatur. Porro de HercuUs
morte videiisM^rthologos, Hyginuni
Fab j 4. ApoUodorum Ub. i . Servium .
ad £cl.8. & 8. Aneid. E noftris etiani
referuntLa^tantiusiib.1. cap.9. Augu«
ftinus de C. D. lib. 18. cap.4. Firmiaii
de £. P. R. aUique.
Varias Lbct.
; Oetaif,^ IdS.Hennais, inepte.
RlGALTlUS.
Oetaidi^ibue.lln MS.hennM.DiSt^
tum fuerat , Mtnaif, prave , pro Oetaie^
ElmenhokstiUs.
4 Hasfabulas O* errores ah mperitia
parentilme df/cimue,'] At^guftin. de civit,
Dei.Uh. 2.cap.8. £t hacfimtfiemcomm
tolerabilia ludornm y comoedi^e fiiUcet &•
tragcedia y hoc efi jtfabuU poiftarum agen^
da inJpeBaculie , wudta rerum turpitudi'»
ne y fed nuUa faitemfiaU aJiia multa "jer*
borum obfianitate compefita ; ^ae etian%
interfiudia qua henefla m liberalia 'vocan"
tur , pueri le^ere (*r difiere coguntur dfe^
nibue,
H s s A 1 D a S.
Bt ab imperitid parenttbm difiimus,^
Sic MS. Reg. meUtis qitam quod vulgo«
didicimus,
Meus s iUi.
5 IpfisfludiieJ] Scribo , ipfifludiifw
WOWEKUS.
IpfisflmUt.} TotuU. Apolog.
ao4 M. MiNucrrFELicis
' carminibus pra:cipue poetarum 9 qui * plurimum quantum
veritati ipfa fua audoritate nocuere. Et ' Plato ideo prsedare
^ Homerum illum inciy tum y ^ laudatum & coronatum , de
civi-
Ouz S L lU s.
I CdrminitfHS prdteipHe poetdtrmH , qw
flwtkmtm qu4nium nmitdti ipsA fnJi au-
Boriidte necH^re,'] SicLadantiusUb.5.
cap. X . Po'eta permciefi/iiHt ; ^uod incaH-
tof animosfacile irretirepojptntf$utoitate
firmonit y (^ carminHm dulci modidAtUne
€ttrrentitim* Pindaius quoque de Poeta-
xum figmentis^ Olymp. Od.i. ait :
Hj4frn 71 xeif /Sg^y ^pivtf; ,
«/^t</Vti^X/Aiiro/ •^'tvJiC^ votKi\ote
o^etypetTBim fAuBou
^dcAS tfl* , fleTgnp S.frtu-nt t&j'
^ w /uLeixtp^ 3"Tflt7P/c,
•m^^tQx. TtfJiAVi
tfJLfA^tdm 70 9r9>XAX#C.
Et Nem. Od.7. de Ulyflc , cujus gcfta
Homeri carmlnibus longe fupca mo«
dum fidemque elaca, inquit :
£*>« 3 ^rXiflT* lx^/*aif
X^^v 0'e/l/ar«®-, » WdfT,
JjJ^ ^ iJhfrm ^ecS»' (ff^n^v,
li'7n# •^ivtfiaiv 01 ^olov* yk ^M;^«wat
ctfjtvoy tmgi tu at^iet jj
Quam pracdaram autem fubjungit fen-
tentiam i
Tu<|>Xoy «/J* iy4
«7op , e/uiX(^ dijpav 0 ^Xc<r^. >-~
Wo-V/E R US«
2 Pemirwn qHmtMnh^^HiS^lnrimum
t/Hdntnm»
Variae Lbct.
Permtrum quantHmJ] MS. plttrimstm
tpMntnm, Scriverius una vocc,plHrimMm-
qHontHm^ adflipulante McucfIo.Vid.Car-
lioantiq. ledion. lib. 2. cap. 12. &1.2,
cmendat.cap. 18«
HSRAIDUS.
S^ui ferrmrmn ^antum.] OavfAet^f
9^p« M,S,Bfi^.phmmmqManhiau I
EtMSNHORSTTIIS.
^ P/4f 0 Homernm illHm inclytnm y Luf
datnm O* coronatnm de civitate ejecit.]
Theodor. contra Grxcos feim. 2. de
prindpio pag. ii. TiyS 'f 0'fjili^ii ire«-
(nae nJiof ; tt cTs 'f ^kinict; hMim
yKVKVlt^l^ «t/X* Ofiai TKTOTT ^lXO-
ao^af 0 «eg^s'^* J7n'^ft)Tf J^t ^^»4"
A'g^5wy^ » at iiy^fJtaj. yu«/p» >• «eX«-
■»!'«? » ;(^«^wip d/ ywueuKte Wf p(tXi-
^'»cef j oK» «f yks'* etvTH |«i>T»d«ojfC dim*»
sn^tt^t TDXififC, dKO\tt<netS ^C^XtffttClj
JhoiTiCetetf JiJhimtefkof. fiXAo-^MfiiMt
WDy*»^* aet/^Torc «fe« T 3fay orridnC/ eA)-
^«(( , lutj diret\o7i lit i<n fJtstBiifM,!»
^yngpt Kdif' Jit^BeL^fiifet Gfinn' Kof trt-
^ Ji ei^slet }(^tyf{ifJietlet W/U^mAX*
tTntliattlo ^ KOfv^euH t Tottrmf. Vcrtit
Zenobius Acciaolus: Et tamen hnnc He^
merum ille , qid apnd vof habetMr optimnt
PhUofophorum , {puto antem vof noffe»
qnem dico) .Arifionifvidelicet filiuf PU-*
to , HnzuentopriHfpemnBum yficut iMrun*
dinefamHlierilmsfilenty procul necit a^
ea , quam ipfe confiituit , civitate : omnit
licentia attpie impietatis ma^fimm eff^
tefl-itus. Inquit enim , poifta hic blaljrhe"
nunre adolefcentes docet ; iUiftjue flagiuo»
fts de immortalibus Diis opiniunes infi"
nuat y tenerifque adhuc animis infiritper-
niciofds ^ corruptij^mas difciplinas. .A"
liispraterea in rebus aecuf^U eximium Poe"
tamm. Dio Chrylbft. orat dc Homero
fol. 55^. Origcn. lib.4. contra Ceifufn»
Joleph. lib. 2. contra Appion. p. 567.
Eufebius przparat. EccleHaft. L 5. c. 12.
& i^ . Piato de rcpub. Ub. z. & 10.
R1GAZ.T lUS.
4 UomorHmil/Hminclytumylaudattim.'}
Quem Socratcs in lonc Platonico didt
cfle <t^9ey Kstf ^toTotJov r woiuTwy.
OUZ E L lUS.
Homemm inclytum laudatum^ eoro^
MMVM.] Aod. Sd¥>ttU5, Nodor. Cice-
xonlaxu
OCTAVIUS. 205
tlvltatc 9 ' quam m fermone inftituebat 9 cjecit. Hic enim
praecipuus bello Troico deos veftros , etfi ludos facit , u-
men in hominum rebus & adibus mifcuit. hic eorum * pa-
ria
ronian. lib. j . cap.9. prO Ustdatnm $ etd
hoc Don planc fpcrnit^ rcponit Ioh-
tum , fiwc ldvat$tm » &cxauditundum.
Vcl ctiamlcgit^ ifKlytumltin^twncoro'
uaium. Quia niminim . lcgitur Home-
rum lana coronatum k Flatone ^ fui
Rcpub. cje^^jrum filiile. Utrumque in-
geniofum efi j & alterutrum , nifi con-
tra MS. Hdcm e^ct,po(Iet admitti. Jam
vero , quia nec ncce(Gtas , nec ratio ur-
fict, ut iWd/Mmimmutemus, praeftat
iliud rctincre. Adi tamen y fi tanti vi-
dcatur^ ipfum Schottum, ubi fiifius
conje^uram hanc fuam comprobare
nititur.
Wo WE «US.
5 laMdatum &* corwatHm,1 Heradi-
desPonticus. de Alleg. Homeri. Maz.
TyriusOrat..7.
OUZXLIUS.
E chitate ejecit.] Quareautcm eje-
cit? an ut Ita unumquemque ab Homeri
ledHonearceret? liinime. Scdutim-
pcritum vdgus , quod exteriorem tan-
tum Fabulairum conicem rerpiciebat,
ncque firu&um , qui (ub luTce fymbolis
latcbat, perrpicere poterat. &pienti-
btis enim^ poetas ut legerent, ip(e,
ftudiofe eos legendo , & , quod ad di-
^onem, Naturaeqne myfteriaibi laten-
tia, infcriptisfubimitando^ fiioptx-
ibat ezemplo.
Wo WE KUS.
I jQuam in femum^ MS. tpumftr'
tnone»
Vakias LbCt.
Jnfirmone*'] Fulvius & MS* y^mMr.
RlGALT lUS.
becivitateejecit.l Lib.i.derep. ubi
dcfabulisHometicis* «W 7« oihoyi
JSluam in/ermeminflitMilfat.'] SicU-
giturinexetnplul InfirmniihHQ^f
dialogis.
W o wc K u s.
1 Pariacempofmt.] K^cGtt ynonprd^
lia. Petron. Seneca. Hom. Iliad.£.& t/.
Juflia de monarch. Dci. Thcoph. A-
thanaf. & alii omncs hilcc argumentis
ex Hom. adver(us Ethnicos utuntur.
Elmenhoiistius.
Hicevrmnpariacmpofmt.] Tertullhi->
nus Apolog. cap. 14. Cwnrjerfus ad littt^
raa 'nejhaStqmbMS infirmanuni adprudin-
tiam ty liberalia ^cia , ^anta inveni^
iHdibria ? Deos interfifropter Trojanos O*
uichivos , nt gladiat§r$tm paria congrejpg
depngnaffe. Scvflus 1. 2. in Vitg. £63 1.
£u(eb. prseparat. Ecclcf. 1.2. c 10.14«
Oux E 1 1 us.
Hic eorum paria compofidt,} Proprie
loquitur : Sermo tra^us ^ Gladiatorl-
bus y qui poftquam in Arenam dcduAi,
paria inter (e componi dicebantur. Ho-
ratius lib.i. Sat.8.
— • iBrMtopratoretenente
X>ittm.Afiam, BMpili^ s^ Perp pi^
pugnat, Mti non
CompofitMS melins cum Bitho ^aethinsm
Petronius: Egoficjampariacompofinram^
Mt fi depugnan^mt foret y ipfecwmSlMaf-»
tiUA confiflerem , .Afiyltos cm» anciUi,
Gniton cum virrine, Plinius de occulta
animalium diKordii, lib.8. cap.i2.
S^Mom ijMii aliamtanttt tUfcordia caujfam
ottMlerit, nifi natmram \ jfeBacniMm pbi
ac paria componentem. Seneca Pater U-
bro 3. Controverf.1. Componis in dom»
par, Ita dcGladUtorum compofitione
Cicero lib.z. adfiimilEpiiiS. Iluidi
tu mt hoc tibi numdjijfi exiflimas > nt mihi
^adiatorMm compofitiones y nt vadimomM
dilata, & Chrefli compilationem mittertff
Lucilius: CumPUciiUanobiccomponitMrm
Aufonius :
SlMti MjrmiBoni eomponitnr f dqni'
nutnm Thrax.
£tiam Comparare dicebantur. Undo
Ulud Tncfttii Add^h. Aaz* Scz.
to6 M. MiNUCii Felicis
ria compofirit , ' fauciavit Venerem , * Martem vinxit , vul-»
neravit , fugavit : ^ Jovem narrat a Briareo liberatum > ne a
diis ceteris ligaretur ; * & Sarpedonem filium , quoniam
morti non poterat eripere , ^ cmenris imbribus flevifle , &
f loro Veneris ille(9xim > ^ flagrantius quam in adulteras fo-
leat)
•— nunqitamtndiim^iuus
ConctrtdtieHem Compdrdtamiqtutm hac
hidie internosfmt»
Ad quem locum Donatus : QOMP^'
R^T^My di diShmt Syrirefertf qui
mi concertatiouemfmjfe » P^I(fiS F^-
CIEUS Mfdnmmt &* Unonenu
ElMSMHOXSTiat.
- r SducidvitFenerem»] Homer.Hiad*
. £. >^£ 5 ; 5 . & fequent. VirgiL libii * A-
Jieid.fol.6^5.
yinerid violavi 'imlnere dextram^
BioChryfbft. orat.2. fbl.170. Athana-
£u]s contra GentesfoLi. Tertullian. A-
jpolog. cap. 74.
% Martemvinxit.^l Tertulliaru Apo-
log. cap. 14. Mdrtem tredecim menfibus
in vtnculis pene confimeptmn», NonnUs
Bionyiiac lib. 5. f£, ^S^&fequent.
f hiloftratus de vita Apoilonit c. iz. I.7.
AthanaT. contra gentes fbl i. Valerius
in Epiftola ad RnffinumapudHieron.
par te ^ . Tra^. 1 5 . Epift. 69.
5 yo^jemnarrataBriareoliberattim.]
TertuUian. Apolog. cap. 14. Jwemy ne
itandem -jim d cateris cc^tilms experire-
tur^ opera cujufilam monflri liberatwn.
Athenagor. Apol.pro Chriilian. Juftin.
cohort. ad Grxcos pag. 2. Servius 6.
iLneid. ibl. 41 5. libro 10. Aneid.
fbl.6cj.
4 Sarpedonemfilium,l[Rotncr.l\iad.i,
Theodoret. orat.6. provident. Lucian.
de veraHiftor.lib.i. TertuU. Apolog.
cap.144
Ouz E t lU s.
Sarpedonem» O^c crttenttf imbrihus
fiewffe,] Clemens Alexandrinus Ad-
monit. ad GentesrKixgptTwJ «to SsXh^*
. ^ Aio( , xdif^ Z4jc vfJLiv ^ letfTntSira.
KtOAtTlQS.
5 CruentishnbribHS,'\ Ai/utstriieTots^
WoWBRUS.
6 Et eeflo Fenerit.'} Rom. thor(t»
Clem. Protrept.
Elmenhosstxus.
Ceflo Veneris iUeBMm,] Nazianzen*
orat. r. in JuUan.fbl. 299. vuo J^l oxof
«f ? tfwmy xf 9DV f <^' f cDUTjfc f Mtvo», ^
'F teo^e *f ;iltft(s^>^a7no-fJuinaf ^ ei{ jy
mivms of4.oxoyt7^ etvTtS T^i It^ wdffxifs
fpWTWC fiVcff T8'tk «^.^^fTroXt) XW-STOftf VHC.
Id eft 2 Kmtc atttem um^jerfttm amortm
cefltmtadfimtit i lafiivotftie omatH yovem
ita alUcit y nt ipfe quoqtte omnesftws y om^
nitmt fomdnartem amores hoC ttno tmdtie
partibus inferiores effe tonfiseatttr, Ceflus
eft baltheum Veneris peUiceum , cui
omniadeUnimentaaddecipiendum pa^
tata inelTefabuIantur. Suidas in K&^vc*
Lafbnt. in StatiiThebaid. Ub.2. p. 58«
lib. 5. pag. 166. Setvius in iE»neid. 1. 5.
fol. j6j.
VariAE LECt.
Vlernffey C^ ceflo f^eneris ilieSfum,'] Ita
Ful. Vriin. Sab. pvit (2r toro f^, iileii»
Aliter in Edit. 11 MS. ftevh* male.
RlGALTlUS.
Loro yeneris illeHum»] t/uicLrni M^ff*
OU2 E L lUS.
LoroFenerieiUeSium.^Ct^O. HujtlS
elegans defcriptio eft apud Hometum
lUad. f .
— - ^K?31) 5Tf 96T<^/V f Xt/ JtfcTO Jtf 5By IfJLdf-'
ITo/xiXov. Ivdot Ji oi ^>jt\iipjut Tra/}*
TITVxlo.
E^vS"* ht pC (pfKvmiy hi dl* //*fp^»
Ce dl OttQJL^i,
Ab hoc cefto in adagio- dicitur uX^
fA.eLyAjiQ^f » Ceflo peUaeiut > de rebul^>
quae
O C T A V I U $.^ lOf
leaticum Jrinoneuxoreconcumbere. alibi ' Hercules fter-
cora egerit y & * ApoUo Adnieto pecus pafcit. ' Laome*
donti vero muros Neptunus inftituit ^ nec mercedem operis
infdix
qus tmgnbpeieinlmumillecehtis ftiis
delinire ^uilnt.
RIGAI.TIUS.
7 Flagrantwf qiutm in ^dmUeroit fi-
Udt^ TeituL Fidefitbdnteminfonrem
fub connnemoratione non itd diUBamm
jamprulem amicartmt, '
OuzEtiuS.
WlAzranttMS fitam.in adidierai filet^
ettm yunoneuxore concitmbere.^i Fortafle
{ciipleiat Minucius citm ynnone firere,
Et ut ita fufpicer , movet mc Teitullia-
ni locus Apolog. cap.14. unde nofter^
eodem fere ordine y omnia , quac hic de
Dis recenfet , commenta hauftt. Ibi
autemTertuiUanus inquit: Kmic fqtde
fidktntem infirorem fnb eommemoratione
non ita dileBanimjampridemamicamm,
Kihil tamen a£^mo, ita ut , fi quis vul-
gatam mordicus retinere mavult, per
me liceat.
£lME)fHOSSTIUS.
T Hercnles fiercora e&rit.'] Hercules
Augeae legi Elidis (laDulum mundat.
Apollodor. lib. 2. biblioth. fbl. oo. Sc
iequent. Diodor. Siculus Ub.(|. fbl. ti i.
Juhin. Martyr cohortat. a4 Grxc. f.30.
X^adant.Ub. i. cap.9.
0 u Z E L I u s« .
Herenles fienord egerii,^ Hyginus
fih. 50.
ELMrNK O ItST XUS.
s ^AfoUo MmetopecHS fdf6t.'\ Ser-
Viasin6. Aineid.fbL42T. ApoUo Ad^
meti regts fanit armenta* NonnusDio-
tiyf T.)^.j2}. Tacian. contKi Gi.p.i8y.
Athenag. Apolog. 0.2 5. TertuU. Apo-
log. c 14. ApoUo<l. Ub.l. bLbUocp.40.
Ladlant. in 6« Thebaid. pag.214.
OUZBX.IUS.
^potU jldmeto pecns fofcitS] Hujus
ptftoridL muneris praeter ab aliis indi-
catos meminere etiam Orphais in Ar-
gonaitt. Homerus lUad. ^Sc<p. Fin-
danis Fytb. Od.9. CaUim«hiisHyinno
in ApoU. Euri^des AlceiHde. (^
Smyrnanis Ub. 3. •o^x. ApoUonius
Rhodius 4. Argonaut. Coluthus de
Rapm Helenx. Paufanias lib 7. Dio-
dorus SicuL lib. 5. Flutarchus in Numi.
Lucianus de Sacrificiis. Clem. Ale-
zandi. «s»e^ifwrT. Virgtl. 5. Georgic*
Ovid. 2. Metamorph. TibuUus Ub.2.
Eleg.j. &L j. EL^. Lucanus Ub.^.
Hygin. Fab. L. Val. Flaccus i . Argoiu
Macrob.Ub.T. Saturn.cap.iS. ArnOH
bius lib.4. Auguflinus de C. D. lib. iS.
cap.T^. Sidonius Narbone, alUque»
quos taedet referre. Videtur autem £1-
bula haecexhiftoriipetita. KezAica*
di«^ cujus nomen honoris caufsl nbs
ignorare voluerunt veteres , ob impe^
rium minus tolerabiley nimifque du-*
rum , regno fiio expulfus , refiigium
fuum conceperat ad AdmemmThefla-
liae regem > Qm , infbrtunii ejus mifer-»
tus, imperium ei comnufit in popu*
lum ad amnem Amphryfum commo^
rantem. Atque ita fiut paflor nuncu^
patus , uti ab Homero reges Troi/jLine
xetav vocantur. Maluit autem antiqul-»
tas verum nomen regis fub ApoUinis*
quam aUo nomine occulere > ApolUm
enimphyfice, quatenus efl Sol , aijus
beneficio animata omnia nuttiuntur
Scaluntur', paflorumprincipis nomei»
optime convenit: unde&No^i^ di'*
ftus.
EtMSNHOItST lUS.
5 laomedonti l^tuntts nmros infli'*
tmt,'] TerfulUan. Apolog. 14. Kepti^
nus flritBoreas operas Laomedonti Ucat*
Laftant. Ub. i.cap. 10. AjjoUodoi. bi-
blioth. iib. 2. pag. 98. Luclan. de faai*
ficusfbL75.
OazBtius.
laomedonti tteronmrosKeptmms infli^
tuit.] Cavera, Tiro, ne velis hoc re-
fferre ad Neptunum, quem fupra NoS
fiUumdijuiQtis. multociumhiuicTro-
M
io8 M. MinuciiFelicis
infelix ftru<9:or ' iaccepit. ' illic Jovis fulaien cum /£xi€x ar-^
mis in incude fabricatur : ' cum coeluin & fulmina & flilgura
longe ante foerint ^ quam Jupiter in Creta nafceretur , &
flammas veri fulminis nec Cyclops potuerit imitari, nec
ipfe Jupiter non vereri. Quid Joquar "^ Martis & Veneris
adulterium deprehenfum ? & in ^ Ganymedem Jovis fhi-
jprum ccelo confecratum ? Quac omnia in hoc prodita 5 ^ ut
judiciis hominum qua:dam auftoritas pararetur. ^His atque
hujufinodi figmentis & mendaciis dulcioribus corrumpun-
)ani nmti conditoiem , illo juniorem
t& 9 cx tempoium titione liquet. De
Kepttino veio, qui cuni ApoUine , in
Tioji exftmendaLdomedontioperam
locaile dicitor , manme arridet opinio
eorum, qui (vet(>a funt Euftathii ad
Iliad. ^.) HK MjrHf ^nvartl <pAaiiy
d?\ei Uq^ Ki/utixtet JitvnJtctBiwaj tie
u9iy%f)Qv -f I*x/k , mn ios mercede fey-
yiiffiy fidfitcrampccHVMmy ac^uafre-
tiofi mtminis fireni , impeudtffe nrnris
fxftrHtHdis» Idque de quodam Neptuni
iaceidote inteipetremur, qui e facro
tenipli , quod Neptuno dicatum erat,
thefauro, Laomedonti przbuerat ad
ffiulos condendos , ea conditione , ut
tnuris exftm£^is , Ladmedon illud re-
fiitueret. Quod y cum ab eo non pcx-
ititum fuerit, dici poteft iraudafte eo
Keptunum. Atque hoc (it, quod dicatur
' Neptunum mercedem condu^^am a
Laomedonte haud accepi{&.
Meuxsius.
j ^ccipit.'] Magis placet, accepiti
ut oft in codice Cypriani.
Wo WE R us.
^ccipitJ] Cy^i, accepitm
2 lUic lovi/fidmen,] Kotn, illlc P'»l'
ednus. Sed apud Homerum Achillis ar-
ma,non JEnez a Vulcano fabricata. Vir-
gilius veco de JEinex armis i£jieid.8.
Elmsnhorstius.
ItticFHlcanMs lovisfidmen,] Vide Vir-
gil.Iib.8. Aneid. p. sfij. ^14. Homcr.
jatad, :S. fi, 470. & fequenc.
tur
VA R I AZ LpCTk
lUicrdcanHS.] ItaFui.Vrfill.Ded!
inEdit.n.
HiR A r DU s.
9 Cim coelnm c^ fiiln»na.2Ad]ecimva
Copulativaifipaiticudamez MS* Keg.
E X. M E N H O R S T I U*$.
4 Martis ^ p^eneris adfdterinm de*
frehenfiun.] Ladantius lib. 1. cap. 10*
I^Omef . Iliad. A. Clemens in piotiept.
Statius lib. 4. Thebaidos.
Ouz E L lU s.
*Marti4 O* Feneris adtdteri^m depri"
henfim.] Hvgin. Tab. 148. Nonnus 5.
DionyC Fu^cntius 2. Myiholog. Luta-
tius ad 2. Thebaid. Ainobius lib. 4*
TertulUanus Apologct . cap. i r . aliU
£*L ME N H O RS T t u s.
5 In Ganymedem cjuf ftuprum ceeh
co?t/ecratum.]Hoa\cz\is hymno in Venef.
^C.ioz. Apollon'us argOnaut. lib. 5.
i^C i y. LaAant. lib. i. cap.2. Firmic. dc
ecrore profanarum religion.
K. I G A L T lUS.
6 Xlt JHdiciis hominMm tjHdddni anSlo^
riias paroretMr. ] Haec fcriptuia eft anti'
qui exemplaris , fatis aperta. Etenim
depravato judicio , hominibus male 'yh-
dicantibus,quz leguntur \ diis vitiapei'
petrata pro virtutibus habentuc. .
O u X £ L I u s. ' . . . ;
XJt jfidiciis hominMm qUadam auBori*
iat parare^HT. ] Al. Xlt vitiii honu j.
a.p. . \ ,r-
WOWF. RU5,
7 His atque hMJufinodifipKeitiis.'} Si-
milia lufce rrudcnu Ub: 1« adv. Sjmsa.
' I ///.
O C T A V I II S. 209
tur ingcnia pucrorum ; & ' hifdem fabulis inh^ercntibus,
adufquc fummx xtatis robur adolcfcunt , & in iifdem opi-
nionibus miferi confenefcunt : cum lit * vcritas obvia , fcd
rcquirentibus. ^Saturnum enimprincipcmhujusgeneris&
examinis omnes fcriptores vctuftatis, Grasci Romanique,
hominem prodiderunt. '^ScithocNcpos& ^CaiBusinhi-
ftoria
Va R I AK Lt CT.
X liffiem.] Sab. hifiem. malc.
Ouz C L iii s.
2 FerUMobviay fedreejHireutihits.']
CyprianuscontraDcmctrUnum: Hh^-
rentibits df^ue itUtUigentibtu 'seritaSemfA-
eiiis accejfns eff,
£lMF. NHOKSTlUS.
5 5atMmwn(n''mprincipem.] Macro-
bius lib. r. Sarurnal. cap. r. Satnrnum
I^eorum principem dicitis. Auguftin. dc
civit. lib. 5. cap. 8. Tcmillianus Apo-
log. cap.io.
RlGALTlUS.
SutHrnnm enim princlpcm hitjusgene'
ris. ] Tcrtullianus Apol. & lib.z. ad Na-
tioncs Saturnum Patriarcham dcorum
nuncupat, a quo cenfus totius divi^i-
tatis.
M E U R S I U S.
4 Sclt hec Kepos Cr CaptM in hifloria^
€37- ThaUu4 Ac Diodarm fjoctoquuntttr.]R.C'
(litucndum Thalli nomcn ctiam La-
^antio lib. i . cap. 12. Hodic cnim ma-
lc cft. TheophilM in libro detnnporibttt
ad .Atttolycnmfcriptoy Mt in hiflori^ fua
Thalum dicere , tjnod Belits , quem Baby
Ivnii O* .kljyriicolunt , ontiquiorTrojano
bello fmffe inienitur cccx r i. anms. Ci-
titur prattcrea ab Tcrtulliano in Apo-
logetlco , & ab tpfo quoque Ladtantio
Ubrocitato, cap. i^*
U' o w V K u s.
W/>oj.] Au(bn. Epift. 16. ^pohgos
Titiani & Kepotid Cbronica > quafi alios
^po'ogor (nam O* ifla.infiarfabularum)
tcd nobiiitatem tuam nufi,
£ L MB N H O ft S T lUS.
. KeposJ] TenuUianus Apolog. c. ic
L3aaat.lib. i.cap.Xifi
He r a l du «.
Scit hoc Kepot CJr Cafliuiinhifloria.l
Nota loquutioncm. Tertull. Apologcr.
cap. 5. Scit M. JEmjlim de Deofuo ^l-^
bumo, Ubipluraoblcrvabamus.
\V o w E K u s.
5 Cafiiusy Tljallua, ac DiodorM. ] Tcr-
tull. Apol. Saturnumt neque Diodoru*
Gracua y aut Thallua , ncque C^fl-tt^ ^'~
i'eru4 y aut Cornelius Keposaliud quam ho^
minemprovitlgarunt, La£lant.I. I.C. i^«
& cap. ult. Thallimeinimtctiam Jiifti-
nusMartyr. Parxnet.
£LMENHOItSTlUS.
Capius.] Laftant.Ub.i. c. 14. Tcr-
tuUian.ApoI.cap. tc.
OUZELIUS.
Cafiiitd.'] IntcUige Cartium Hemi-
nam , qui hiftoriam fuam aurpicatus
fiiit \ prifcis Jtalorum tcbus , quxurbis
natalcm anteccdunt , eamque pcrduxic
ufque ad fua tempora. Vixit autcm iUc,
ut teftis eft Cenforinus , Cn. CorncUo
Lcntulo, & L. Mummio Achaica
CoflT onno Vrbis L> c viu. Subfcribo
itaque conjcaurae Magni Volfii, cuin
Ub. I. de HUloricis I-atinis , cap. 2 1. ia
hifcc TertuUiani verbis , Apologcr.
cap. 10. Saiurmtm itaqut , quantum litei x
docent , nrque Diodorus Grdcusy aut Thal-
Itts , nfque Caflius Severus , aut Corneliuf
Kepos j nequeuUus commeutatorejufmcdi
antiquitatumy aliud, quam hominemy pro"
mulgaverunt. Cum, inquam, inliifce
verbis, Serteri nomzviy utgloflemaab
impcrito librario irreptum , expungit.
Omnino cnim Ulud credere prxftat,
quam TertuUianum memorix lapfu,
Caflium Heminam , Cafliumque Sevc-
rum confudUIc. Et admodum ei quo-
que fiivct , quod Miniicius , qiii Tertul-
O Uanum
iio M. MiNuC:ii Felicis
ftoria: & ^Thalluis, ac Diodorus hoc loquuntur. Isita-
que • Saturnus Creta profugu», Italiaxn metu filii farvientis
acceC-
iianum hac de re exfciipnt , cognomen
hoc omiferit. Idemque ^ciat Laftan-
tins, idem aigumentiun traAans, lib. r.
c;ap.i3- Vide fis plura dc Calfio Hcmi-
na, apud eundem Voflium lib. i. ca-
pitcy.
Elmbnhorstius.
I Thaliuj,'] Juftin. cohort. ad Grs-
tos pag. 7. Theopbilusad Autolyc. 1. 5 .
fol. 274. Ladant. lib. i. cap. 14. Ter-
tull. Apol. cap. 19.
TheodorusJ] Jimin cohort. ad Gxx-
cos pag.8. Laftant. lib.i. cap.614. Ter-
tulUan. Apolog. cap. rc.
OUZELIUS.
Thallus,] Thallus Syriacam hifto-
rlam diligentet tradavit , utauftoreft
Afticanus apud Eufebium de Prxpar.
Euangcl.lib.io.cap.^. Item Eufcbius
llb.i. ^6vtKar.
Elmenrorstius.
.2 Satumu/Cretafn-ofugMS.lAthenag.
Apolog. pro Chrtilian. Eukbius prx-
parat. EccIeC lib. 5. cap. 3. Serv. in
8. Ancid, fol. 5 c6 . •
O U 2 E 1 1 u s .
Saturms.'] Ek Ebnco ^H^ Ufwh
•Abjconditfe , ita ut Saturnus idem (itac
latius > undc tcrra Saturnra , drfta ct-
iam latium. In Saturno autem viden-
tur vetercs primum homincm Adamum
parcntcm omnium adumbraflc. Omnia
enim quaedeSatnrnofingunt, optime
ad Adamum rcforri poflunt. Ita aurca
fub Saturno ajtas , qiiam bcUc ca con-
vcnit primi hdminis ftatui antc iapfum!
Audiamus Ovidium i. Metamorph.
cam depingcntcm :
%Aureaprimafata. eU xtM , qua , 0/»-
dice nuUoy
Sponte fua fine legefidem^ reBumque
colehat,
Pccnnmetuftjue aberant» — "
PauUo poft :
Kondttm pracipites cingehdnt 6jppida
foft :
7yf«» tuba direBiy non ^rit termui
fiexi,
Von^le^ynon enps erat: •— •
Quibus fubjungit :
Ipfa quoque immunhi raftroqne intoBa,
. necuilif
Saucia 'oomeribus > fer fe dabat omnid
tellui :
^Arbuteos fcetm , tnontanaque fiaga /«-
gebant,
Fer erat aterwtm y placidique tepenti*
bMaurid
Wtulcebant Zxphyri natos fine fennne
fiores :
yiox etiam fiuges tellui indrata fere-»
bat.
Harctam congruaprimihominis setati,
non potuit alitcr ficri , quin ex traditio^
ne aliqua Jiaulerint poetz. Sic etiam
impcrium > quod primus obtinuit Sa^
turnus, fatis commodc refpondct in>-
perio illi, quod pritnus in tcrrahabuic
Adamus; cum ei , & ittori , Deus dixif.
Tet, y\y^ nt9D3i p«n nx uSdi
• pNn Sjr nt^D •^n £* i^^pl^te ter^
ram, eamque ftd>]icite\ (jr dominamini
in pifces maris y ^in^-jolucres cali^ &*
omnes beflias , qua reptant fuper terramy
ut habctur Genef. capitc t. com. 28.
Verum, uti Adamus non diu domi-
nium hoc obtinuit , fcd paradiib expul-
fus, ejus primarvafclicitas finita foit;
ita & Samrnus imperio cxcidit , rcgno-
que exaftus : atquaita fincm habuit au-
rca illa poetariun xtas. Dicitur quoque
Saturnus primus invcniflc & docuifle
agriculmram. Undc & cum ialce fin-
gebatur , & Latinar linguae tantum gna-
ri Saturnum a (arafic diftum volebant.
Aurclius Vi£ior dc origine gentis Ro-
manx. Ifque ( Snturnus ) primM avri-
culturam docuit. Plutarchus Quarft. Ro-
inan.41. KS^fTriif dfrniiti yMf}ieLg i>«-
OCTAVIUS. 2IX
^acceflerat, & * Jani fufceptus hofpitio ruJcs illos homines &
agreftes multa docuit , ut Grseculus & politus , litteras im-
primere, ' nummos fignare , * inftrumenta conficere. Ita-
que
Adam, paradifo exadus, pritnusfliit
agricojia , atque ab eo agricultura ad po -
Hctqs pervenit. A D. Euangelifta Luca
cap. j. com.ult. Adamus vocatur vjcc ?
^ , quia nimirttm non alium agnoice*
jct patrem quam coeleilem* CoeU etiam
filius didtur Saturnus fuifle. Sed prz-
ter Adami etiam in Sattuno reliquiz
c]uzdam patriarchz Noe nobis con(er-
Tat^ iunt. Noachus tres habuit fitios,
qui orbem imer (e divifcrunt. Idem dc
fcccrc tres Saturni filii. Genef. ca-
pitcQ. commatcio. dc Noe lcgitur:
£/ caepit 2<loe efff vir terra (hoc.eft,
Agricola) Ct* flantanit oineam. Satur-
iius quoque agriculturam exercuit , ur
fupra jam diximus. Sed & Satnrno vi-
nearum culttis tribuitur. SicapudPIu-
tarchum in Parallelis de Saturno legi-
tur, quod Icario tradidit tfyjnv^f ^
•m 'Tmatas jy 'f dfATnXu» Servius in
8. JE.neid.de Janoait» Slitem cnm do-
ttdjptSatHnnuH/umvineantmy&^e, Sed
' pluribus perfequitur hof DoddSl Bo-
chartus lib.i.cap.r4 porr* prior. Geo-
^aphiz Sacrz ; quem haud pigeat ad-
ire.
. wowBjm*-
1 ^ccejferaty tti)^ fafieptMs he^-
rw.] MS. acceflitt 0* yani fMfieftHS»
Kom. ^ d Jano. TertuU. Apol. Satnr^
nus tn Ifalia cohfitUt , excebtns a yano.
Lafbntk Macrob. Serv. in 8. Aneid. &
paiiimaliL
Vakiab Lbct.
^Accefiit Jam fitfiepttts f)9^tio.'] lu
MS. & Fnlvius Vrfin. Sab. accejfirat
fufieptuslt}
Hb b axdus.
2 B JamO*fieptMS hofiitio.'] Hzc eft
verifllma leftio i MS, Reg. Ancca>
ftimfitftt^im h9fiir9%
WOWERUS.
3 l^tpnmos fignare.'] Signare num-
XTiOs^ifft^Tli^iifjttffiaitt TertuLima-
ginefignare, %uram czlaturz , utFe-
ftus, imprimere. ^t^^Tfxet Pjin. no-
tam appcllat , Prud. znygma. erant
enimznygmau, & notz variarum re-
rum, «fei?!^. Hym. i. Is tantttmno»
hahetargenteorumanygmatmn. Vbizni-
gma , pro ipfo nummo» eod. Hym.
^ Cafir agnofcitfitttmNotnifittanummit
indittmu Fortaflc redius : Mny^a nttm^
mtsindttHm. fed ro^f ^^ , & ;^'£^i]c<ut
Sc nunmium nout. Apud D.Matth^
cap. 22. etJtovA vettres onterpretantur
charagma. & '0^;^'p:ti/uet, monetam
adulterinam. Paracharadz , rei falfx
monetz. 1. 8. C. Theod. de&lfa moq.
Suid. 'o-^^Pfde^tm i nSBJtKo^oyTttc»
Circumcidere cnim nummos folebant;
unde in lib. Bafilictf n 'o^i^AKtcaj.-^^^ ^
hiSiojt ^ THTO nst>>ji(n t» Ifytyoy S TttS-
m Tu tp>et^t3). Procop. ^. de bello
Goth. In libeUo de re miUtari, qui
adjici fbletNoticiz utriufque imperu:
CammodaaHBeritatis "jmaprifiorHm mo'
neta. CommodzmonetaB,integromar-
gine, iive ut Procop.eodem loco, xt/'jtx«
8x >K;79T<^vo/ucyot. Apud Plautum com-
modumtalemum» UviifAmit , conmio-
dxminz, ^yeif «xnt^tvdif. Atcommo-
dum talentum tnagnum , talentum
Eimenhohst xus.
Ty^M»!»»/ ^^y»4re.] IcaLampridinsift
Alexandro Severo pag. i8^ . dixit num-
mos figurare. Mex^mdri lyahitHy inqmr,
nummos piurimos ^ttravit. Theophy-
laft. Bulgar. inMatthzum cap.i2.p.9$.
O' 3 ViKnus :>>\^' "^ ivTolvmo^ TtJ ro»
/uticrfA.itlt «f KdtMttg^, vii^i tujTvveei
<h7 TfS iLed<retff/i VimdtJ^Vfti m ietuTvZg
Atbenzus dcipnofbph. lib.i 5. fol.691,
'«it-' 4 • JiMlo pcimo figoatot ' nummot'.
i
iI2 M. MinUCII pELlfclS
quc latebram fuam , quod tuto latuifTet , ' vocari maliiit La-
tium ; & * urbem Saturniam de fuo nomine ; & Janiculum
]anusL, ad memoriam uterque pofteritatis reliquerunt. Hch.
mo igitur utique qui fugit , homo utique qui latuit , & pater
hominis , & * natus ex homine : * terras enim & coeli filius,
quod apud Italos effet ignotis parentibus proditus : ut in
hodierntuii inopinato vilos , ^coelo miflbs; ignobiles &
^s?rf ivvtit' ty -f 'IfltiroT 'Tn^Afx.h > 3§ t^
«fp^ Vdah^ iiofjLti^tStl , x^fZDiiutTetrT^^
fw y K) ^iioji Koj v6/tAtTfA.et. ^hxouS
^fcdtty j^^^cftfj j «^ »-df •? <J^ tW fe'x-
Xflt«At 'OTWy.fl^ ^'x<c, xi/ 9 y^ rlw I'^*-
if^lfft^^fliv /B^OtOTroy <ftx«<^«XOir , XAt/^
9rxo7ov. H tSt t Janttm flnmen y J((t'
numqui nunttm ab fofiiijpnommatfintj
oHod ia ib nmte^hlbitdverit : cortnas it'
iHmreperfffe', ftd^igia, rates: nttmntum
^xreum ab iUoprimofiffuttftm ; qua de caa- ,
ja chitates. in Grkcid multa , Italia &*
Sicilia monetam cttdimt hnprejfa biciprii
facie , O' fx alterdparte y nel rattj-rset
n^ivigio y het corona, TcrtuUian . Applog.
eap. ic. Sarurno id tribiiit. JLtiiffoSA'
turno primitm tahtta , (^ ima<^ine ji^a-
tuj nummud. pradentiits «%« ^^vm
in Laurentio Martyre.
Ki fallor y haud uUam tutts-
Signat DEUS pecuniam.
VidePlutarch.inQuaeft. Roman.'f.274-
Ifidor. orig. Iib.i6. cap. 17. Au^rcni
originis geiitis Eomanae. Scrvium m
8. Aneid. fol. 5^09. Macrobiumitb. i.
Saturnal. cap. 7.
RXGAZ.T lUS.
4 Inftrumeraa conficere» ] Ab ipfo pri-
xnumtabula:,inquit, Tertul.
£ L.U £ N K ,0 R S T I U S*
I. FbcarimalHit latiim,]Atnob.con-
tra Gentes lib. 4. pag. 84. LaAantius
lib. I. cap. 14. TeicuUian. Apol. c. ic.
Au6^br originis.gentis Roman. £ 772.
Herodian.Gommod.ibl.4g5. prudent. I
lib. I. comia Spaau SoUa.cap.St.Xmi-' '
mnotos
o
tatus eft autem Minutius locum VirgiL
lib. 6. Aneid. pag^ 509;
""■ Latiumque vocari
yialHit , hi^ quoniam latuiffit ttttu4 in
orif,
1 Vrbem Saiurniam dedit defno >wmi-
ne, &• lamcntum lanm*'\ Vtrgilius 8.A-
neid.fbL 5c8.
Hanc lanusfMteri hdnc SatUrntu con-
didit urbem y
- I^tdculum huicy illifuerdt Sdtumia
nomen,
Macrob. lib. i. Satur. cap.7. Auftor dc
orig. Gentis Rom. Athcn. deipnoC
lib'4 15.
V A R I AE Lrct.
Vrbem Satumiam dedit defuo nominei ]
Fulv. Vrfin. n, S. defuo nomine.
5 Katusexhtmine,] FulviiisVrfiniis,
natus hominei
H E R A X D u $.
- 4 Tcrra enim O' coeU filiusJ] Antea,
-'& Terrx enim , d^r. Deieviinus parti-
culam O* auftorc MS. Reg.
W6wFRns.
5- Caelomifofi^ Tibull.
' Timc veniamfubito y tiec quifquam min-
ciit ante
Sed videar ccelo rmjfus adejfe tibi*
^ L M E N R O R S T l'u S.
Xnopinato "jifos caelo miJf»s>J^ Tcrtul-
lian. Apolog. -cap. 10. Igifniy nel ex
inopirytto apparentes , de coelofupervetNJfe
dicMntur. Vid. La^i^t. lib. r. cap.2.
PoIitianusMilcellan. cap. 18. Muretus
variar. leftion. lib. i-j. cap. 17.
He r a l du s.
Xnopinato "jrfos , cpoio mijfos,'] Videfis
qnx obfcrvabaiiui (ad Apologctici c. i ~.
Sic
O C T A V I M S. 2rj
' ignBtos , ternc fitios nommainus, Ejusfilius 'JnpiterCrc-
tx , exclufo parentc > ix^navit » iliic ohiit , illic filios habujt;
,adhuc ' anttum Jovis vifitur , & fepulchrum ejus oftenditur,
§c tplis facris fuis humanicatis arguitur. * Otiofum cft ire per
Sif omniaqiKr inopiaato Uftxttr rpcm
conlingebanl , de cixlo milfi diceban t.
Flaunis in Peila :
ijaiuUr,itijtiic"ifibam,
Emifirt mUiiKiiijanm: tt •nint qntfi
didditilt cala.
I IpKluttrr,tfiliei.]E3ilxmTeitail
Apok^. Laffani-Ub. i. Aui^rtib. d>:
Oiig. gcntis Rom. Tiimin in Ililiitm
t/tdilnr -jtiiijft Salimiii. ioUa luittm
■snat, q«id ttriim iriiiiumi^iUni,
cirlt f O-itrritSitmaifilimiipliinJt-
riiiijfid^pirit i^nniiHiit. Dmnia tni ni
e cocla, & maii olta ccedcbant. iia
ignoiorum oiigo adcalum, autiiuic
lelaca, itt Cceli , lUtNepluBiriliicie-
deKntui. Scir. in Viig.Scho1iaft.A-
polionii, monftiofostciizfilios,ini-
culcntosNeptunilubitosfciitrit. Sclro-
liali. Aiiftop. Toui 7«^« appelUtos
puCitsUTiavs^w. inimfwJ^JdiWi.
■ anCtic, «(3«^«xm:^ti( «•'-
iBc. Eiquibusdilcimus, quidruvcna-
Ks Sai. 6. li:a(etcuIo CSgancis noiet.
hiv. apud Prifc. Tiuinesfilii tciti. Or -
pJicusinHym. ■nnm ydn.^ x,i(iaa!^
iyXaintiivit. SaneFcriio,E£Cic.Kr-
rx ftlii obfcuiii & ignotis paicmibus
oici. lonapudEucip. Thi «f' «lOTfi.-
r^ finrf^t i PlatOD. »cro Tiina» A-
tJicnienfesjiij^iK, auTox8'vic.
ijn»(ji & igMpbilii tlrrAfilii! namiia-
mni.} Tcitull. qpoiog. cap. lo. Ttrrjt
(fliei -jidiiu 'jtftt , f MiWH^mif iiufriim
lil. cieeiolib.?. adTwbM.Epift.9.
Ttrrj ;ftiju. Ei ad Atiieuin ^ft. ic,
lib. I. HniiltrrA fiit, Biftittiii, um-
nttiitn ii^mjaiiiit dt riini Htn XH-
I^UItl &■ igmtsi , lirrit filiij niml-
gwRHi.J SeiTius jdlib. I. Ckocg. ^-
chdmi ttmifiiiJJifiliniJialHr, •afilit
Ai hiiiiici, qminimpir4iitiiiiuntemlii-
tmt parniiei. FIUM obrecvabamui iA
ApoIogct.c:ip. ID.
RlQAtt lU,.
Terrntiiim&ialipiij.] HocdeSl-
mcno lcgimr apud Laaantium lib. i,
diyinu. inftit. eap.i. qjafiobfcivicio^
nis ifiius au&ai ellecMinudus. &ca-
mcn accepocat ci TeiiuUiani Apolog.
<]Licm libcum ooa I^ecit Laftaniius
cum Inffitutioncs fujs fcribccei.
Ouziiiuf.
TVw* filiti.] Qmniilianu: lib. j.
cap.g. MBlimniaifltiiiiUiiiidfirt 1119-
fim , nt iit ipii terr» iitiaiiiir irtL
Liviiislib.1. Deindt ni ■miiiii •oLit m4-
gniiudi ilfel, td^ndA muliiiiidittii
ciBiJli , iittii cinfilii csndnuiioa Kriii,
jid tbfinrtm niqiie laonilem caocieiida iul
ji mKiiiigiinim , «tfii» e itrrafilujinlint
tmintiibiBtiir.
Infifiiltr Crrln repijvil & itiil-J
C^allimachus HyinnQ in lovem. Sti-
vius lib.7. JtneiifoI,4T7. Qluyfofl.
inEpft.PauliadTit. cap.i. Homil.;.
Lucian. de laciiGc. fal., 74. Ctemens
iccc^n. Ub. ic. foL ij^ AiDob. lib. 4.
pag. Bl. Epphan. Ancorat. pag. 51J.
Athenag. apoiog. pag. j 8. lib.
WoWElUS.
; .Antnim Irjii , & frjnilihriim.1
Tercull. Apol. Acheuag. Apol. Theo-
phil. Iib.1. &i. EuTcb. lib. ^ cap. J.
CScin. Proccept. Lucian. sfei SufiSu
Ainob. lib 4. 1.aflanc. lib. i. cap.l i.
HSB* i.t.us..
4 Oii:f,m ,n ire fir finpiloi.] La-
aaniius: aiif-meHf^r/fJiaffniiila-
O i OliO'
2T4 M. MiNUCii Felicis
fingiilos, & totam feriem generisiftius explicare, cumin
primis parentibus ' probata mortalitas , in ceteros ipfo ordi-
ne fucceffionis influxerit. Nifi forte " poft mortem deos fin-
gitis : & , ^ pejerante Proculo , deus Romulus : & * Juba»
Mauris
OuzBLxns.
Otn/Stm eB ire per fingHloSt C^r.]
TermHiinus Apologct. cap. i o. Otiefim
tH etidm titiUos profeqHt*
1 T^obMtJiwttalititsJ] Hoccft,quod
homi nes fuerint. Martalitas 9 pco ipiis
hominibus. Ita etiam Arnobius lib.2.
Infelix O" rrufermda murtaiitM. £t lib.4.
Et omietispeH iftd mirari i wtU oriantwr
hacmalay qmbus immdattir % O" frenutur
fim nll^ intermifiione mort^tas, Sic Pli-
nius ea voce utitur lib.2. cap.8. & lib.7.
cap.40.
W O WE RUS.
2 PoB mcrtem Deos fin^tifJ] Vide
Ancam Gazaeum. Thcoph. Athanaf
^dv. gentes : ^'afjttuav ffvfKXnr^ roOs
•jmvort uujioYl^ eto^iie of^dUTtts ^at-
Xitfff , M vvlfms ,»«(«» etuToi BovXay^^^
xdj KQjimTt , JhTfjutlilami h ^«ok wa^^
Meur s I us.
5 £f , pejerante,'] Scrip(erim , Mtfe-
jerante,
WOWE x us.
Pejerante Procnlo,] Plutarcb. in Rom.
liv. lib. I. cap. 15. Solenneautemin
^9«6>ff? Imperatorum , ut aliquis ju-
ramcnto ailercrct (c effigiem Impcrato-
ris in coelum afcendentcm vidifle. lu-
ftin. ApoL \dj ri yS txc ^QviaKormc
rrttf^' ttfAiif eturoK^ro^t et%t AyntlBwtet^
Tl?»^ «|«FTtc 9 Kdf ofA.twrtt •met logf-
ezt-^^ri ia^put-Bfaj «c -f oC^nf -f ttstlct-
x*tvTO Kttint^ i Vidc Scn. inir. dc
xnorte Claudii.
E L M B N H O R S T I U S.
Pejerante Prootlo Dens Romultu,'] TcT-
tuU. contra Marcion. lib. 4. cap.7. K0-
mitlns afienfets ftd in ceelitm habttit Procn-
Ittm affirmat^em, Et Apolog. cap. 2i.
Pliuacch. KomuL pag. 55. Honis Ub.x.
cap. T. lulius Obfcquens de prodigiis
cap. r. Laftant. lib. i.cap. 15. Augu-
(tin. dcciviutcDei. lib.j. cap.15 . 1.22.
cap. 6. luftin. Martyr. Apolog.2. p. 52.
Tadanus contra Graccos pag. 2Sc. dicit
mercedc condu£^os , qiii iacramento
contcndcrcnt , (e vidiiTe homines in
ccelum ad Deos afccndcntes. Apud Xi*
philinum Augufto fbl. 222. LiviaNu*
mcrio Attico&natori dccies feftcrtium
(10. milliaaurcorum)dinumerat, quod
is jurailet, (e Auguftuminccelumirc
vidiilc.
WO WlRU J.
4 InU,'] Tcrtull. Apol.
Elmenhorst iQs.
labayAattria Deus e^,] Laftantius L r.
cap. 1 5. Tcrtnllianus Apologetico c. 24*
RlGALTlUS.^
Et tnba Mattrif volentibits Dem eB.]
Cyprianus : Mattri -jero manifefle reges
fuos cotttnt, nec tJlo velamine hoc nome»
obtexnnt, TertuUianus dixcrat : Munri-
tani^ regtdi ftti diifnnt, Utroqucargu-
tior Minucius.
OU2 SL lU s.
yuba yAaitris oolentibns Dens ffT.]
Mauris enim Rcgcs fui pro numine
fucrunt. Cyprianus dc Vanitatc gen-
tium : Manri matdfefte regescolnnt^ ttec
nUo velamento hoc nemen pratextint»
La^ntiiis Ub. r. cap. 1 5. fiJcfeiiicet ra-
tione y c^v. confecrarafmnt &* \1aMri re^
resfros, Vix aliis autem Juba cultus I
M auris vidctnr , . cum nomcn cjus apud
audorcscxprdliim invcnitur, velctiam
fbrtc Jubae nomcn quafi communc re-
gumMauroram fiiit, uti Pharaonum,
vel Ptolemzorum in Agypro. Magna
autcm affinitas eft intcr nomen , .7«^»
& Til^r^^^flcJsT nin* , «fic ut Httcris
oooxxa£ds cx bocfoxmatum Yidcamr.
I Et
O C T A
Mauris volentibus , deus eft :
Ou% si- lus.
I Etdhicettri reges tjui confcfMtHrJ]
Non (bli tantum reges, vcrutn etiam
Cxfares confecrati. Primus CxQurum
hunc honorem confecutus eft Julius,
idque abAuguilo. De quo fic Sueto-
nius in Julio : Periitfixto & ifuinqua--
g^fimo ittatif Annoy Attpie indewtan nff-
merHin reUtus eH > nen ore modo dccernen-
tinm y Jed (^ ferfuafior^e vulgi. Siquidem
ittdif, qnos pritios conficratos ei ha.es
i^ngttfitu edeluH y ftella crimtaperfiptem
dies contimtos fidfit y exoriens circa wule'
cimamhoram. Creditum^He efi , animam
Cjtfark in caelum recepti : C^ hAc di cau •
fa fitmlacro e)iti in 'vertice additttr fteila,
Hinc Auguftum in Juliani Czfaribus
Silenus appellat Ko^TrXelrUu , pupamm
effeBonm, Rationemque adait. » yS
tvK t-TrXecjfie iifAJf , aeBTif cxeiyot tcU
ivfA<p(if , J 2cCdt?t , d«ot)c , av hA Kod
"TrfUTxtr THTwtYiKuarcto^ Ita quoque de
eoManiliuslib.4.
Jamfacitipfe Deos y. nuttitque ad fi-
deranumen
Majud y cJt' ^ugufio crefiitfubfirincipe
coelunh
f oft eum Auguftusipfi: , de quo Tad-
tus Annal. 1. SrpHltura more perfeBa,
templum O" caelefles honores decernuntur,
De Augufto^ atque aliis pariter poft
Augufliim confecratis, Plinius fic in
Panegyrico : Dicavit coelo Tiberius ^pt-
gufium \ fid Ht mjiyfiatis numen induee-
ret ', Claudium Keroy fid ut inwderet,
yesfafianum Titus , Titjtm Domitianusy
fid iUey ut Deifiliud, hicfiater ut 'oidere-
fur. tu fidrribus patrem (Nervam) intu-
lifti. De Antonino Pio Julius Capito-
linus : Cum jucutditate a Senatu Divu^
appeUatue eH y cunBn certatim admitt»n-
tibue. Item de M. Antonino Philofo-
pho : Deinde cumffratias ageret Senatuiy
guod jratrem conficrafflt, Sicquoquede
AUo Helvio Peitinaoe : Per Senatum (^
ffoptdum Pertinax in Deos relatus eH.
X^ongum nimis ei&t iie per fiogulos.
Cacaloguin eoiua exldbct Onuphtius
V I u s. 2x5
' & divi ceteri reges qui con-
fecran-
Panvinus lib. i. Failorum. De hujuf-
modi autem Dis iUud eft Neronis apud
Tragicum in Od^via :
Stulte "jerebor y e/f cumfaciam Deos,
Quibus vero ritibus & cerimoniis Ro-
mani Cxfares fiios in Deorum nnme^
rum reierre folebant , qui noile veiit,
adeat rem omnem exa^e & eiegantei
dsfcribentem Herodianum lib. 4. £x
parte etiam indicabit Dio lib. 56. in
AuguAi confecratione. Imo etiam Au-
guftx divinos obtinuer^ honores. De
Livia Augufti Czlaris conji^e iClau-
dio confecrata Dib lib.60. iluj rt tu^Uu
rluj AiKiout ou fjtofof 'i-Tnmf uyeaC'^
AyctX/xei n 71 cr t&T ACyu^it» iJpCo-ofy
Kf tas ^7104 'nue detjiuf^votc i*^~
Tmteiv 'o^p^^^' £t Suetonius in Clau-
dio : .Avi^ Lhia dintnos honores &*
Circenfi pompa currum elephantorum ^Au"
guftino fimitem decernendumcura^jit, In
nummo quoque veteri vifitur altera
parte Auguftus capite radiato , & ante
pedes ara , cum hac inicriptione : Di«
vus. AuGUSTUs. Patek. alteraautem
adverfii parte y carpentum , cul additi
duo muU, &: S.P.Q^R. D i v ji.
JuLiH.AuGUsTi. Fii. Voca-
tur vero Augufli filia , quia C Julius
Czfar O^avianus, adpptatam filis loco
habuit. Fuitautem Liviaconfecrata ha-
bitu Sc nomine Junonis. Prudentiut
Ub. I. adverfiis Synumchum ;
,Ad)ecere facmm fieret quo Irvtd-JuJtOt
T^» mimts infamit thalavn fortita cw
hUCy
Sluam cmn fhtterm C4/«|V S.tturmd
leBo.
Eodem etiam honore aflfeAa eft Fau-
ftina Antonini PhUoinphi uxorj de qua
fic Capitolinus in ejus vica: Dioam et^
iam Faufiinam d Sendtu appellatam grd-
tulatus eH. Nec is honor tantum Impe-
ratorum coniugibus ttibums, fed etiam
ad alias e domo Augufta dilatus eft.
brufiUa enim fotor Caji CaUgulx , pri-
mo L. Cafib , poftca M. AmUio Lc-
O 4 Pitii
zi6 M. MiNucii Felicis
f jcrantur , non ad fidem numinis , fed ad honorem cmcrita:
poteftatis. Invitis his denique hoc nomen adfcribitur ; op-
tant in homine perfeverare, 'fierifedeosmetuuut; *&fi
jam fencs , nolunt. Ergo nec de mortuis dii, quoniam Deus
mori rion poffit ; nec de natis , quoniam moritur omne quod
nafcitur : divinum autem id eft , quod nec ortum habet , nec
occa-
pidi nupta , kfratie eo donata cft. Imo
jion defUitLiviiisGeminius vir Sena-
toriiordinis, qui juramentoaiIerebat>
ie Drudllam vidifle in coelum afcen-
dentcm ac cum Diis converfantem;
pernicicmque iibl liberifque fuis im-
precabatur , fi fallordt ; quam in fidem
Deos, ipiamquein his Drufillam, teftes
vocabat : ac ob hoc juramentumdona-
tus e({ decies feflerti&m > ut audoi no-
bis Diolib.59. cujus verba: A/siocts
Tt/uivi^ /Skx^twc Sf Tf «f 0 Jgjcvoy eivet.-
^euYnCtvf xaf ToTe Sso7c trv^tyvofjiivlw
ioiQ$txiiraj eo/xo QtV y ij^dxioM ieujjtS jy
*ro7( veuaivj 11 4A;cA)/ro, «Sh^m/^g-
V®* , TMn T £tM.av ^av im/xet.pv£jia>
jy n-H aCniHf ciuiViK. i<p* a Tnvn y^
tiKom fx\i^a.i'(Ui txetCi. Et quemadmo-
dum Livia , habitu & nominc Junonis,
fic Drufillaconfecrata Vcneris , cogno-
mcnto Pantheac. Dioibidem : Kdf' oi
itm «tM.fle , oflTDt tJitts Ataia. i JV(^to,
*-^npiS>» , KAf' < vat a0fltvflt77«9»« , kaj^ «/c
To /8ifxAi7»gxoy ^vmi «tvatTiSj», xaif* «c
«ro TM eiy>ftf, A'p^<fiffiov A-^ethfJiA eLv-
iJfC Ifft/JliT^iPoV TftT */ St3 87JT lauc
ofjLoieuc TifA.eue h^aBK. Et paullo pofb :
loTi iv UetvBtA n «vo/U5t^«To ; xaj'
ntfx.cov JiifioaiaV. iv Tixia-eue nime 'jnXtQv
3ir'«To. Haut abfiurde ClarifTimus Li-
pfius huc lefertprircam hanc infcriptio-
iiem:
VeNIRI. CAEtESTI
AUGUS T AE. S AC R.
KummiaC. F. DoxcAs
S. P. F. C.
E domo Auguflea , licet non Augufli,
mares quoqucdivinosconfccuti hono-
res. Unde cA illud BafHani Caracails^
ScvcriCx^uisfiiii, defratre fuo Gcta :
SitdrjHSf dum n§n fit vivtts» Apud
Spartianum* Hzc quidcm dc domo
Auguflea ; fed quod omnium fpurcifll-
mum efl , Hadrianus Impcrator non
revcritus cfb Antinoum Bithynum , in
deliciis ab cohabitum, aquisNIifuf-
fbcatum, velut numen certiflimmn,
divinis ac coeleflibus honoribus profc-.
qui, ut cfl apud Dionem , Spartianum,
Tertullianum advcrfus Marcioncm,
Eufebium , Origenem , alios. Con^
didit quoque Hadrianus civitatem in
iEgypto, quam in cjus mcmoriam An-
tinoi cognominc appcllavit, utrcfemnt
Ammianus Marcellinus lib. 2 2 . Hiero-
nym. contra Jovian. Epifl. 10. & in Vi-
tis Scriptor. Ecclcfiafl. aliiquc. Hujus
confecrationis Antinoi adhuc Koma:
monumcntum hoc c.\flat cgregium :
ANTINOni
CTNAPONai *TflN
EN AirTnTfll eEflN
M. OTAniOC AnOAAnNIOC
nPO*HTHC.
Atque haec dcVeterum confccrationi-
busin prxfcnti fufficiant.
Heraldus.
1 Fieri fe Deos »«'/««»/. ]HincVe-
fpafiani jocus , qui pyima morbi accefii»'
ne y ut f inquit ypttto , Deusfio. Suct. in
Vefpafiano. Vide qua: notibamus ad
Apologet. cap. 54. in hacc verba : MMe-
diSlHm efl 4nte 4p»theofim Dciim Cxftrem
nnncupare.
M E u R s i u s.
2 Et fijam/enesi nduntJ] Corrigo.
e./l /. fenes. Konftnt ergo. n. d. m. e.
OUZELIUS.
Er^ necde mortms dii , qtmiiom Dens
mari nonpofiit. ] Al. £. », d. m, diiffmty
f»D»m,n.fetefi,
l Kifi
OCTAVIUS. 2,17
occafuni. Cur enim (i nati funtjnon hodieque nafcuntur? 'nifi
foite jam Jupitcr fenuit, & *partus in junonedefecit: &
Minerva canuit antcquam pepcrit. Anidcocefravitifligc-
neratio , quoniam nuUa hujufmodi fabuiis prjebetiu- aflenlio?
^ Ceterum fi dii crcari poflent , interire non poflcnt; ^ plures
totis hominibus debs haberemus;ut jam eos necrcelum con-»
tincret, necaercaperet, necterrageftaret. Undemanife-
ftuiYi eft, homines illos fuifle, quos &natosIegimus, &
mortuos fcimus. Quis cr^ dubitat horum iniagines confe-
cratas vulgusorare, & publice colere ; dum opinio & mens
impe-
W o w r R u S.
I "Hiji firte )am lHpiterS\ Similiar»
gumento ufi Tatianus , Theophilus, Se-
ncca apud Ladlant. lib. i. cap. 1 6.
Elmenhorstius.
Tiififorte luppiterfenuit.^ Laftantius
lib. i.cap. 16. Cum verodicantHruliqui
ex aliquibus nati : confiqHens cfi , utfim-
per nafianturi fiquidem ali^ttando fitnt
nati: "jel , fi aliquando nafii defierunt:
fcire nos convenit , cur , aut quando defie-
yint, Kon illepide Scneca in Uhrii mora-
Ubusphilofiphi^, jQuid ergo eji y inqutty
tputre apudpoetasfitlacifiimusluppiter de-
fierit liheros tolUre ? Vtrum fexagenarius
faHus efi 5 ^ illi lcx Tapiafibulam im-
pofmt ? an impetravit jus trium Uberorum^
M tandem illi venit in mentem : abflio,
ex^e^es, alteri quod feceris ? Ettimet,
ne qui^ fibi faciat y quodipfi Saturm. capta eHt non eH intermifpu HinctAn-
vwv^. /ust^\ov 3 *«t|^ ^X«/ov«c 3<or 6^<^«-
X3V tivajj T stvQpM^TWv , «c ^itQ ciCuy^x,
li J^fi y%na(n j xtff eldetrctroi y* fAiVitat
-rxuQHc slyQfeeTmY y^y^yyti/jcivot ci J^t dto»
«jw. ov^i TcVc^ STfVee* ^iiroTe » xcev-
-TnS' var«pjftv. Vcrtit Conradus Clau-
fcrus : Et quidem Deorum , fi modo nati
fnere , fxcunda O' copiofa reperiturgene"
ratio- ,At ubi, nunc Deos gignere ofiendi ps-
teii^ Kam fi tumgenueieC^genitifuntf
oportebat corvmgeneratio huc ufque porrigi,
SinfecM resfe habet , certe infirmum Deo-
rum genud reputabitur» ^ut enim fetd»
confeSH geneifarc defierunt , aut morttd
fitnt , aut i vrjentium numero penitus funt
fublati ^ in nihilum redacii. Si enim ftli"
quando DutMti/unt , eorumgenerationem
huc ufque protendinecejfarium e^at,quem"
admodum Cy hominutngeneratie , ex . qua
1 Partusinlunoncdefecit.'] Tacianus
contia Grxcos fol. 285. ^Jaf tj >S h xJ^
3 Caterumfi Dii creari pofient, inter-
ire non pojfent. ] The^hilus ad Auto-
lyC, lib. 1. fol. 149. KAirpLTVTS ^fZv
'n'iyuZwu^ay'^i<ncJUKVu'^. li 7^'
•rOT6 t)i}0V«V XcCf S^VtfVTO*, J^XOV 072
«;^^ 39 itti ^ AZep TiviSrs 9t« ii^vti-
T8C. ii 3 /t*»l 7« , »«^8V6C TO TO/StO VOM-
J&)fff*3. M >S iyvi^awf , Jiq «x Kti ^v«-
tnv , n fltTTf tieurov , x^8x«7ie«nv. ei 70
i;,^vavTO 3«oi, «;^ij^ Xfltf^ i'fi>c T «/^ug?
dem illHd confecHlumcoUigerftur y plures
efje Deos quam hominesy ficuti c3r SibjUd
perhibet. Kam figetterationidant operam
^ immortales pemutnent , profeclo nunC
major Deorum quam hominum foret af-
fiuentia , fiqmdem qua fati crudelit/tf^
ipfis immortalitatem adimere vMeret ?
Ouzc L lUS.
Si dii creari pojfent.] MS. creare» Ot
reprxfentat Rigaltius. male.
B.IGALT lUS.
4 Plurex totis homnibus Deos habere*
mus.J Plinilis Hift. nat.2. Ma^orcaeli-
fum poptdns quam hominum intelligi pO"
05 l\AHri
9
m8 M* Minucii Felicij
imperitorum artis concinnitate decipitur, ' auif lulgore prsr-
ftringitur, argenti nitore & candore eboris hebetatur? Quod
fi iii animum quis inducat tDrmentis quibus , & qyibus ma-
chinis fimulacrum omne formetur, erubefi:et * timere fe ma-
teriem , ab artifice t ut deum faceret , iJlufam; Deus enim
ligneus , rogi fortafle , vel ' infelicis ftipitis portio , fufpen-
ditur , cseditur , dolatur , * runcinatur. & ^ deus «reus , vel
argen-
EtMCHROftSTTUS.
1 ^Aurifitlgorfperflrin^tHrJ] Hllarius
XD Pfaltn* 134. Precw metallorwn h»no-
rem Diii , qms fibi fecerunt , qHjerunt:
anro eos Mrgentoqttefirmdndo»
W o WE x u s.
2 Temere fi materiei ab artifice 9» itt
demnfaceret^ iUHf»im>'\ MS. timtre fe
materiem,
Varia* Lect.
• Tdateriem.'] Ita MS. Sab. materies,
Fulv. Uifin. matetieL
Heraldus.
JbnihefcettimerefemateriemAartificey
Mt Deumfaceret illHfam.] Ita edidimus
MS. Keg. auAoritatem (cquuti. I<egc-
batui antea, Embefiet temere fimate-
rieiy ttt Deum faceret y iUufum. NuUo
fenfu. Quae autem hoc loco diflemnmr
k Minucio , ea omnia explicata funt ad
Tcrtuliiani Apologcticum.
K1GAZ.T lUS.
Timerefi materiem ab artifice iUufam.']
Lucretius : Slfuefinxere timent. <
£ L M £ N H O R S T% US.
3 Infelicid ftipitis portio,'] Tibullus
Elegiar. lib. i. Eleg. ro.
"Heupudeatprifco vos effe ^flipitefaSosy
Sic vetensfides incobtiftis avi,
Tunc melius tenuere fidem y cum paupere
CuItU y
Stabat in exigua ligneus ade Deus.
IPropertius Elcgia^. lib. t.
Stipes acemus eram , properanti falce
dolatus y
^4nte "Kumam gratapauperinwrbe
Deus.
?rudcntius n^ ^<pdvaf.in Romano
Martyrc Deafiiatofupplicareftipiti. At-
nobius lib. t. pag. 14. Tmneum appellat.
OUZELIUS.
Infilicisftipitid portio,] HoratiusL I.
Sat.g.
Olimtruncus eramficulnus 9 imUile li*
• gnum.
£t in Caimine Libero :
Sed lignum rude "jiUicus dolavit ,
Bt dixit mihi , tu 'Priapus ffto.
W O W E R U S.
4 Bjtncinatur.] Tertull. ApoL Ih
Deos veftrosper omma men^raincumbuntf
afcije, ^ runcinay & fcobina, Indc
^odutit Clem. qui rationem , & origi-
nemconleaandiligna, & lapidesfwe
exequitur.
Elmenhorst ius.
y Drus *ereus vel argenteus de immun-
do vafcfdo.] Philo /fee /8/« ^«pXTix»
pag.6ro. A*A\a Ta^odutet , 29 dythfjttt^
Tet, aVdLf Hoitti , Xi doi , Jttff^ ^vXet , 781
i"*PC^ "'^/"'^Cf*^ 7tX«^ eiiuopfXi Xi-
^r6/u.ay , Kt^ Jpvor6fjt.a>i 4 avfi^viae
MJ Ttt ^Ko-f^oirmv , m tu, ddixpei fjiifn
H) Tuyfiyii XK^gj^og^if ytyvctQ noj TnJ^^
VfTr]^ , ttd^ ATQ^tt S.'Het T flCTifiOTf par,
a <a>e^? rdti ce <nt6rt» ^eiits -{artipiTtt
fjtA>\ov, ^Tuece^pam Ideft: Statuat
& fimulachra memorare quorfum attinet^
^uorum materia faxum , aut trurtcus eft,
paulo ante informis , vexatus fahrorum in-
juriis , cujus cognatx partes verfafunt in
firias 0^ peUnvia , cateraquevafii firdi-'
day adhibenda ficretis ufibus, Tcrtui-
lian. Apol. cap. ri. Sluantumigiturdi
Diis veftris , nomina folummodo videOf
fuortmdam veterum mortuorum ^fabulas
audio , (^ facra de fabulit recognofco,
jQuantum antem defimulacris ipfi/ , nif^il
dtiud
O c
f A V I
argentcus ' de^ immundo vafculo, utfsepiusfaftum *^yi
ptio regi , conflatur , tunditur malleis , ' & incudibus figiira-
tur : & lapideus casditur , fcalpitur , * & ab impurato hominc
leviga-
U^ O W t R U f .
1 Deimmmtddvd/cHlo.] TcttuU. pt
fimuUcris nifnl Mnd depnhtmlo , tjnam
materias ejfe vafcMlormn 9 Cjrc. Prudcnt.
Dm qnos trtdU , felvis , cgs^harus ^ftar'
Ugines , ftoBA ^ liymUd cmtdmmt ««*•
fcuUu
2 Mgjfpeioregi.'] AmaiidL Athcnag.
ApoL Hcrod. Euterpe.
Meur sius.
5 Etincudibm.] Scribo^ <^i»incm*
diOus,
EtMiENH OXST lUS.
In incHdibudfiguratur.] Amobius 1. 1. ^
idiud deprehendoi quammateriasforores
^jfe nafeulorum inftrumentorumque commur-
nium, vei ex itfelem "jafeulis ^inftru-
mentis quafi fatum confecratione mutan-
tes > licentia artistransfigurante , ^ qtu-
dem contumeliofifiimf & inipfioperefet-
criiege , ut re^-jera nohis maxime , tjuipro-
fter Deosipfes pleBimur i felatitim paena-
rKmeJjfepofiit, quod eadem ipfi patiuntur
9ftfiant,
VariaeLbct.
Mreus,'] Sah.cereus, I
Hk r a l ou s.
Deus areus "jel argenteus. ] Edit. Rom.
lnale: Deuscereusoeiar.
OUZEI.IUS*
Deus areus vei argenteusy^c.] Pulchra
Cmnino funt, quae JKibet hancinfen-
tiam Arnobiuslib. 6. adverfus Gentes:
pag. 13. Fmeraltarnuperfimulacramodo
exfornacibus prompta y in incudibus Deu
O* ex malleisfabricatos,
Wowrrus.
4 Et ab imperito homi/te.] M$. hfipth'
Simulacraiftay qua vot terrent ^ juaque \ ^^f". quam icftionera confirmat Atha-
tempii^ in omnibus proftrati , attjue humi-
les adoratis , ojfd , lapides , arafunt , ar-
gentum, aurumy tefla , iignumfitmptum
ex arbore , aut commixtumgiutinumgypfe:
ex omatibHS fortaffe. meretriciis , aut ex
muHtbri mundo > camelitois ex oJUbtu , aut
ex Indici ammaHt dente y ex cacabuiis , oi-
luiis y ex candeiabris , ex iucernis , aut ex
aiirs obfeoenioribus -jafculis congefia , con-
flatay inhas fftecies duBafetnt y atquein
formas , <juas cemitis , exiertmt :forttaci-
busincoBafiguiinis , ex incudibus Cf mal-
teis natay tomisrafeiy defeobinataHtnisy
ferris , perforactdis , afciis yfeBa , doiata
effojfa\ terebrarum ejtcavata^oertigtnfyrun-
cinarum levigata de pianis. Vide ctiam
qux (equuntur. Refer huc quoque iUud
Pmdentii in Romano Martyre .*
Miror ftod ipfumnonfetcrJiftisTAtnto-
remy
2iec tempium t^ «Miffe Phidias ha-
bety
Fabri deorum , veiparentes Knminum:
Xluifi canunis iuftitijfentfegniits ,
Kon effet nUns lupiter teufiatiUs.
naf adv. gentes. Prudcut. Fievit impu-
ratus accifem.
Elmenhorstius.
,Ab impurato Ijo/nine levigatitr.'] Ju(H-
nus "martyr Apolog. 2. pro Chriftian.
pag. 44. T/ yS J\i «cA>3iy V/JU9 xi^^v^
a, liuj uhiw 01 Trxffmi ^J^Tifliat^/,
ffome i^ Ti/evomf f J^ ;j«v4Joy7ic , jj
tVTrlovTtCyiy i J tiTtfjtav 7m?^dju{ (ncAjar^
3kJ5 n;tvi»c to %>h(<a fjtom «t/^fitf <tf7V
ty fA.op^poTFottiauritc , d««c tTovofjtd^HOivl
OTnp x' /uovov fltXo^F iiyHfJiiQet ^ aVa i^
)y f*of<pbuj t^Vi im ^BoifioTi ty A9-
fAiVOK ^^Tniof fr^ifiuLQvi^ovofjid-'
f O* ^ 0'W «' nhw nxvrmf dnxyus th,
jy 7r»aw jc^6ie/tff, iva fjti^ i{^a^QfJt.ufxiVt
l^^Qsnv , Au^Cmt *m^wtt&%, nof Ttip
iflU/Twv ^idioKOie awHfiyii^ofjiiiMt] pBii'
p»«v , eo 'f ifbtC^rtnaiof , *irflp«V»c
AKO^d^Hi , d«t2( «c 70 «e^oitebUMSf
v\doT{v xl^tcSn^, jui^ fAVturoietv y ttttj
? f spwr , ivBdL dvoLTiBiv'^ , ^vXaxaif 'nti-'
rui yjLBi^vai, fin atwofeovms dBtfjit'-
70V juif T^ unt S hi^v dvBfdTnte ^vv
220 M. M I N U C I I F E L I C I S
levigatur : nec fehtit fua? nativitatis injuriam , itaut nec poft-
ea de veftra veneratione culturam ; nifi forte noqdum deus
faxumeft > vel lignum, vel argentum. Quando igitur hic na-
fcitur? ecce 'funditur,fabricaturjfcalpitur. nondum deus eft.
ecce plumbatur , conftruitur , erigitur. nec adhuc deus cft.
ecce ornatur,confecratur, oratur, * tunc poftremo ' deus eft;
cum
ttfdJf pv\cii(£t(. Id eft : Slttid enim opus
eft y apndvos quifcitU commemorairey quo-
tnodo artifices materiam traBent , polien-
tes eam ^ ^ tmidentes , & cenflanteSy
^pitlptntesy ^ ex inhoncfiii ftpenumero
'vafis y figurAm tantummutantes & con~
formantis , atjue exinde Deos cognomi-
nantes. J^uam rem non modo prater ra-
timem omnem ejje > r/erumetiam cum con-
tumelia eam Dei fierifiatuimus : cui in-
eloquibilem claritatem ^formam ohtinen-
ti in rebus corruptibilitati fitbjefHsf , &'
curaegentibusnomminditur. ^tejue ho-
rum opifices impudicos C3r omnipravitatey
ne fcelera eorumfingulatim dinumeremusy
obfitoseffhi certonofiis y quippe qui ancil-
Jas etidm fuas operit ifiiufinodi adyutrjces
Confiuprant. O fiuporem d fulmine atto-
nitum. Homincs impuros Deos t qiaado-
rentur > fingere tT transformare prqfite-
mini: ^famrumy ubi illi coH/ecrantur,
C^ reponuntury cufiodes atque <edituos con-
fiituere vos dicitis : nonpro/]ficientes&'
cogitatH ((y diBu nfas effe , homines Deo-
rum cufiodes facete.
Variak Lfct.
Impurato.^ lu MS. Sab. imperito.
Hekaldus.
Ht ab impurato homine levigatur. ] Haec
cft leftio MS. Rcg. fanc verifllima. Nam
inter alia argumenta , quibus idola de-
firuebant , vel hoc utebantur ,. quod ri-
diculum eflct impurati fepius & (ccle-
ribus coopcrti artificis opus, Deum exi-
ftimare , c)uod & Celfus ipfe fntebatur
apudOrigcncm lib. i, ta. <fi t»fei 'f «-
Jhi^QXetr^ctg , inquit Origencs , ai
\jzirtK'CtmazA;cil^i , Xi^«y, etCrii l>\g.
TSTo [xvi yofAi^etv ^eiQpTroatrHS l&s«c.
Jit/jttnf^v Kdf ^op^Qnpoi» ro 59^ «p;«e-
o-fA.iVA , iUaj 3tJiC , TrQhkitKti Kof \san
CtSiKOiV eivBff^^mfiV KitTtKncAjctS^iVm»
Elmenhorstius.
1 Fundituryfabricaturf/cu!piturt tun-
ditur wa4fl«/.]' Hicronym. lib. 12. in
£{aiam cap. 44. fol. 1 4 s • S^uispofiit hoe
kcrederey quod afciay lima, O* teretro, mal-
leoqueformetur Deus : oel in prunis fimu-
lachrafundantur , vel norma , ruHcina, &*
angularibus y circinoque in Deos repente
confurgant. •— ^fcia {^teretroy lima
d^ runcinafortnant Deum fuum , &* cu-
dunt malleo > attju^^naurant. Prudcnt.iQ
Vinccntio Martyrc pag. 172.
O 'vfira inanis vanitas ,
ScltwKijue brutum Cafaris
. Qtndigna "jefiris /enfibus,
Coli jubentis nwnnnd.
Excifit fabrili manUf
Cavis recoBa dr foUibus.
I^ua voce y tjua grefiU carent y
Immota, coeca y elinguia.
H E r'a 1 D us.
2 Tum pofiremo Deus efi y tjuum homo
il/MmvolMt.j Haeclcftio eft e MS. Reg.
Legebatur antea , fjuum homo iUe voluit^
fententia minus commoda. Poftea,
animalia muta naturaliter \udicant edidi-
mus pro indicant , qus crat Rom. cdi-
tionis le^io. Hoc autcm de argumen-
to pUira diximus ad Arnobii lib. 6. 2c
Tertulliani Apologeticum.
Elmenhorstius.
5 DeuseH ycumhomoilievoluit.'] D.
Clcmens recogn. lib. 4. pag. 8 r. Et ta-
men qui6 itafinefenfu invenitur , cui per-
fuaderi deheat _, nt idolum colat y five il^
lud ex auroy fivc ex quolibet metaUofa-
Bum fit y cui non palam eU id effc iUud
metaUttmt fuodartifeic-jalufti ^omodo
er^m
OCTAVIUS. 221
' cum homo illum voluit , & dedicavit. ' Quanta vcro de
diisveftrisanimaliamutanaturaliter judicant? mures, ^hi-
rundines , milvi , non fentire eos fciunt , * rodunt, inculcant,
iniident,acnifi abigatis,in ipfo dei veftri ore nidificant. ^ Ara-
nccc vero faciemejusintexunt, &deipfocapitcfuafilafiifl.
pendunt. vos tergitis , mundatis , eraditis , & illos , quos
faci-
ergo ine/fe ibi dhinitas fmtanda e?i > tjued
Ji nolmjfet 4trtifex y emmnomneffet. La-
ftant. Ub.2.c.2. Auguftin. in Pfalm.85.
fol.6so. Thcophiluslib.2. ad Autolyc.
Athanaf contragentes fol. n. Hiero-
nyni. lib. 12. in Efaiam* cap.44.
Wo WE fcU s.
T Cum homo itie 'Voluit.] Plutarch.
a^ J^HTtJhi/u, tlta ^"hKolu-Troii pC
fjcstTA , &ci» Theopliil. lib. 2.
Meur s iu s.
Cum homo ille "joluit O* dedicavit»']
MS. illMm. corrigo , c. fi. iUftm 'uovit O*
dedica-vit. .
B.I6ALT lUS.
Cwn homo illum oaluit. j Sic legitur in
cxempiari, cumhomoiUumvoluit. ncm-
pc cfle Dcum , cum faber incertu^ fcam-
numfaceretne PriaptimiMaltdt ejfe Deum,
Deus indeergo ^fitrum avium^ Maxinut
forTfud», ,
£ L ME NH O R S T lU S.
2 jQuanto veriua deDiit veftrlsani'
m^ianaUit natnralUer '^udicant y mures,
hirimdinesy dranea, ] Auguftlnus Pfalm .
8ow fol. 618.. Slmd recentiut Deo ex offi-
cina , licet jam itlos 'vetuftos iotanearvm
caffis contexerint. £t Pfaliti. 1 13 . £ 898 •
^uanto er^oma^s "jel meltHS mures atqtte
firpentes tyjUgenus animantittm colerent^
^ua defimulacrisgentiumfi ita dicendum
efi % quodammodo jttdicant , in qidbtti ipda
nonfitttiunt humanam "jitam y non curant
humanam figuram : itafue in eifpterttn'
fue nidificahtf <^ nifi hnnumts motibus
deterreantur y tnUla fiU habitactda mitni-
tiora conquirunt, La^nt. lib». 2. cap. 4.
Fnrestamfiultifunt , ttt Priapitentiginem
timeanty cum a^-jes ipfie ,fitmdachrisfabre-
fMk infidanp ,maificent ^ infuivffff*
VariaeLect.
S^anto verius.'\ Ita Ful, Vrfin. Sab.
quanta vero. male.
Judicant.^ Sab. ittdicant,. malei
O u Z E L I u s.
Sluanta -jeto de Diis "jefiris atnmalid
muttta naturaliter judicant ? muresy hirtm"
dines y mU^vi , Circ. ] Pertinct huc illud
TertuUiani Apologct. cap. 12. Igiturfi
fiatuat dr imagines fiigidas mortitbrttm
fitorum fimiltimas non adoramut y quat
mihiy (ir tmtres , O* aranea, inteSi-
gttnty Csrc.
Kigalt ius.
,/inimaIia tmtta naturaliter jndicant.']
tntelligunt ftatuas no|i cllc Dcos. Tet'
tuL Apol.
Wo WE R u s.
5 Hirundines.] Clemcns Protrept.
tisnt^euf^tnv etuTUV ? dyt^ixcimv «771-
lifxivtty iJiv '^^rnawTaSrt oXvfjtTii^
A/e5 , Hti E*OT</kt/e/» A*tfJtX»m. At-
nob. lib. 6.
4 Noruntiinculcant.'} Scsibcirodunt,
infultant,
Va R 1 AE L BCT.
Infultant.y Ita Wower. alii inctdctutt .
malc. "^
Herai.dus.
Vorunty iiKulcant xittfident.] Scribi
volunt nonnulli, ndHnt , infuitant. Sed
libri nihil mutant Verbo /aj^f autcm
utitut in eodem argumento Tertullia-
I nus, quemadmodum ob^rvabamus ad
Apologeticum. Inculcare autem apud
eundcm Tertull. & aliosfspeprocal^
care & conculcare.
W o w E R u s.
f ,Arane^ nier9*} Eadcw apud Ar-
nob«lib,^
I ^"J.t-
222 M. MlNUCII FeLICIS
fecitis , protegiris , & timetis. Dum unufquifque veftndnl
non cogitat, prius fe debere deum nolfe, quam co-
lere : dum inconfulte geftiunt parentibus obedire : dum
fierimaluntalienierrorisacceffio, quamfibicredere: dum
nilfil ex his qua? timent , norunt ; fic in auro & argento ' ava-
litia confecrata eft ; fic ftatuarum inanium confignata forma;
fic nata Romana fuperftitio , quorum ritus , fi percenfeas»
ridenda quammulta , multa etiam miferanda funt. * Nudi
cra-
KXCALTXUS.
1 ^vmttM cwfecratd #^.] Sic fupia,
tmficrarepicrile^um»
AVO WEK us.
2 Tlitdi cruda hyemeJ] DeLupercis»
tc Lupercati bus , quibus nudi diuiurre-
bant Liv. lib. i. Plutarch. Rom. Qusft.
Vd. lib. 7. Varro. Feftus.
Elmenh okstius*
"Kudicruda fyyeme difcurrmt,'] Lnper-
calibus re divinafafta, nudi difcurre-
bant ludibundi , pellibus occur(ances
quof^ue iibinset veiberantes . Lad)iant.
iib. I. cap. 21. Audor origin. gentis
Koman. foL 777. Servius 8. Aneid.
fol. 507. DionyH HalicarnalT lib. i.
pag. 67. Piutarchus Romulofol. 5 1. 8c
in Qusftion.B.oman. fol.280, Prudent.
in Romano martyre p. 2 10.
J^dilla turpifpompa f nempe ignobi-
les
Vos ejje rmnftrati quMm luperci currttis.
jQuem /ervuiorum non rear rjili^imumy
Tluduiplateaspper omnes curfitans >
Pulfet pueiliu Kjeryefle iBas ludicro ^
K I G A L T I u s.
Crttdahieine.'] Ciudeli, alpera.
Ouz zi.i[us.
TZudi crura hyemeincedunt,] DeLu-
percis nude difcuriitire folitis, res adeo
notacft, utneminemfi^iat, nifipla-
ne hofpitem in his litteris; utiScde
fcminis fibi obviis ., & ab ipfis, pellibus
itf {cuticas diiTedis , verbcratis , ut ita,
ficut exiftimabatur , foecundaseasred-
dcrcnt. Unde Juvcnalis Sat. 2.
Jiec prodeft a^li pdfnas prttbere Ih-
fercot^
/EtOvidiusFaft.2.
Tivpta auid expeBas, non tHpoUmtilm
herbis ,
Tifcprecei nec ntagico carmine maiep
eris.
Bxcipe foecunda patieHtit verbera deji^*
fr^e 9
Jam ficer optatum nomen haheih
avi.
I^amfuit illa dies, durx cnmfirtt nui'*-
rita
Reddebant uteri fngnoracarafid.
Tria autem Romae Lupercorum coUe-
gia erant. Duo quidem antiquiflima,
Fabiorum nempc, & Quintiliorumj hi«
tertium poftea additum Juliorum ^ CL
Juho Cslare. De quo uc Dio Ub. 44;
mofActatw. De duobus prioribos Ovi-
dius Faft. 2.
Rifit y O* induluit Fabiofpottdjfe , Re^r
mumtjue >
yincere jQMntiliosnonpotmjfi Juou
Horumfacra , cum Romac, aliquantu*
lum remifla , ab Augufto itcrum rcfti*
tuta font, utrefertTranqaiUusincjuR
Vitd: N0»ff«^4 , inqult , etiamexantp»
quis cerimoniis paullatim abolita reftittdtz
ut Salutis augurium , Diale flaminiump
Jacrum Lupercale. Non tamen (cmpet
Luperci nudi decurrebant, fod cti^
caprina pellc amifti. Ut cft apud Ju-
ftinumliD.45. In hum radicibtu i tem-
plum tycao y ^uem Graci Paui , Romani
Lupercum appellant, conflituit : ipjum Dei
fimulacmm mudum caprixi pelle amiBum
eHy qm habitfi nmc Roma Iffpfr^^'^'**
dectfr.
r
O C T A V I U $. 22J
«aida hieme difcurruBt. ' alii incedunt pileati^ * fcuta vetera
ilecttmtftr, Unde 6c Ovidio cinBHtidi-
cuQturFaft. lib.5.
Semicaper coleris cinButif Fdune luper-
cis.
A crif ^M nimirum , quod genus tunicx
crat infra pe^his aptatz , tefte Porphy-
rione ad Horatii Artem Poeticom. £t
certe iic melius pudoci confultum fiiit,
ut faltem fubligaculo quodam pudendas
corporb partes velarent.
>Vo ws Rus.
I ^lii incedmt ffileati,] SaliL Dio-
nyf.Halic. lib.2.Polyb. Legat.ia
Elmenhokstius.
Incedmt pileati.'] Flutarch. Numa
fol. 6 8 . Peltartm cuftodes SaHos conjiitmt,
O^yofAA XaUu Tiuu cfo^Xiov cMJiJd^tvr-
«r(^ ofX^^O^ > ctM.* /UfltM.oi' )>cm -f o*p-
^ifftus eLuiHc dtXmMc K0)fC , Iw ysofOf-
X^^D I^is^TnfAtofAtfot qiiutj Tnhtv , ottiv
•retc ifg^c TTf xicec tifttXelCaQv cr iiS
Moip770» /uW , ^oiy/xatc p^^ arJithjfjiiioi
^TtovioKHs y fjUifeus 3 ;t*^***^ liir»-
^coa-fjLim TTXATiiaf ,^ j^ xg^tFM ^>-V(gi
<p>op«y7»c , ^t^/et^iioti 3 /^'*e?« '''«^
iVxA Kfiiovns* m 3 ^^» "^ opX**^^f>
9ro</2Sv ip^y «97. x/ivir^) 7^ fmTrp^Tuc,
cX<i]uuc Txvoe; J9 fAitu.CoXtts cr pvBfjt^
' «rei^^ ^^y^ Jy rnvKform^m fJttJoi fcifjtns
xiuj^ Kn^poTtiT®* )>mJiJ^fTis» etvraie 3
«ratc WXTBtC ei rKvXtei)(^XHn !>i^ ri f(^-
fiet, Idefl, DiBi atttem Salii/itnt 9 non
(ut nonnulii fabitlantier) ex nonune Salii
viri Samothracij vel "MantinMy ^iar"
matwn tripttdittm tradidit : wrmt ab ipfo
potius tripudioy quodfaltando ohemti^futtm
menfi "idartio fac^as peltasperurbemfe-
runt trabeati , kalt^is latidfuccinBi 4tneify
gaieaft^ia aneas in capite gerentet , ac mi-
nutisfuffonibue adpeltas concrepantes.Sal-
tatus hujus tripudk pcdibus efficitur^ mo-
ttts emm edmtingyrumhatttinconcinms
C^ variost tnotisdif citatif & frequentilms
€um robore ^'aplitate. *Eas pietas an^
lia ex figura vocant. Vide Servium in
6. Aneid. fol. 507. & 528. *
OUZFLTUS.
Inc(dmtpilt0ti,] Pitei SaUoniro^^QO^
circum-
quod iUis cemmune cum cxteris Flami-i
nibus , in coni formam faftigiati erant.
Unde Romanis dicebaniur ^pices , \
Grzcis autem Kv^Cetviif , ut eft apud
Dionyfium HalicarnaiT iib.2. Antiquit.
Romanar. ty rie ^c^tXv^evtcc eim){^
imKeifjitfoi 'rnis M^stXdis , TffXvc v^n-
X^S €iS %iif*ol> aVMct^fjSfJHS KOifOeiSis , vc
"^f^Umsto^aTf^fAjHaiKv^Ceiaiat^, Sa-
liorumautemduoerant genera. Anti^
quiffimi Palatini di^ , atque ^ Numl
Pompilio inflitatis His alios Collinos
five Agonales nuncupatosTuUiusHo-
flilius adjumdt. Dionyf. HalicarnafC
lib. di^ ; Sc (SaXiKc) ouvtos 0 No^«c
«TT^^wfiV 0» T yntle/Kiaf , JlsJiff^ tiic
AJmfrfi^nts mXf^fi^uijs;^ rfKC,. uf
er ridtXetTiM Keiittj iti ii^ , ty iWToi ;^-
Xvynef nAXcfnvoi. 01 fiyS A'yufetXetft
V<;7D Ji mfaf i{jiL\^fj9{jot Ko^Tfot ^^Xios^
»v 79 -/f^^(/X«txio'v f^y Im ? KoWvk
Xo^» , /Uf7flt li9fJiS.f dmJ^et^QMow^ \sze9
fieLffixias 0'^>a/k ks^' ^X^ luuGfnS
to^s letJCifHS ^^cfn 'jnxifjiu, Aliter
tameneosScrviusinS. Aneid. diflin-
giiit : 7)^0 y inquit , fmt ^nera Saiii-
rum^ ut in Saliaribus carminibtts inrjeni-
tur , CoUini ^ X^irinales d Kuma injii-
tuti : ab Hofiilio vero PavorU ^ Paliorii,
WO WSR us.
2 Scutavetera.'} Ancylia. Plut. Nu-
ma. Liv. lib.i. Juven. Sat. 2. Procopius
in Efai. 44. ancylia vdcat tiyi\fjt.<i\m
JivTrtnHiy
Elmenko&stius.
Scuta wteratireumfermt,] ,Ancyiia.
Laftant. lib. i* cap. 21. Simddejcutis
jam vetuftate putridis dicam f ^ua cmt
pertant , Deos iffos fe gefiare immerisfitis
arbitratttur. Valerius Maxim. 1. 1. c. i.
Dionyf. HalicarcafT. Iib.2. £01.250.
OUZSLIUS.
Scuta vetera circumfirmt.'] Ancillo.
five fcuu ad ibrmam Ancilis illius c
coelo , ut fertur , Numx tcmporibus dc-
lapfi, abeoqueconfecrati, efFormata.
Qu^autem ejus forma fiierit > oflendit
J Fcftw* ?occ 744mrif KetnrU : Kt*»»^*
iiiquit,
^
'i24 M. MiNLicii Fel ICIS
circumferunt , ' pelles casdunt, ^ mendicantes vicatim deos
ducunt.
inquit , Pompili^rtffiante i cxla cecidijjfe
prtur ^Ancile , id eH , Scutum brevei quod
idecfic appeUatum , quia ex utroque Utere
erat recifum\ utfummum, infimmnque e)us
latus mediopateret. Ncc k Fcfto djflen-
tit Plutarchus in Numa : aTxuXi* jyc-
uJi 'iicmSiJ^TlV , 6»ff 9nX71» > tW ^Zcfet-
• ^f f «<w ;^ (7XJiUi7nfpi<pHmt} t« irvMoTtl^t
^ O WE RU S.
i Pelles cadunt.'] Fortallc hxcloco
fuo mota , 2c (ubncdenda iis : Kndi
cruda hyeme difiurruttt, eft cnim Lu-
peicoruin. Fcftus, Crepos. Dionyf.
Hal. lib. r . Prudcnt. Hym. lo. -rsfei ?^^.
2 Mendicanfesvicatim.'] Clem. Pro-
trept. Tertull. Apolog, Apul. Mileriz.
Suid. in dy€ii>i,
Elmenhorstius.
Mendicantes "jicatim Deos ducunt,~\
Bionyf HalicarnafT lib. 2. antiq. Rom.
fbl.^r. QuTtetc f^yS twrl^ jy dyuva^
ttynnf dvd 'mf It®* 0/ g-Q^fjfiyi H^
n-HS V'a)/uaia)V vofAnu itgpeTee/ jj caiTjJc
«tv»p *pyf , K) yvM^ *poj4at. j^/cfeA*-
^807y Ctyot TioL» TTOX/V «70« fjLiO^yj^rh-
nc , aaxrtf cwtoTs $Q@' , TVTr^n rt
tr^KeifjSfJot rais ^Stoi , k) ^(s^ewX^-
fjSfJot <©e?ff T iTnfjS^cdy reLfjt.imt^cict fA^iHy
K) 'VJfAjm.vit. K^rSvTee. 'P^afx.euav '^
r axjQi^^av 8t» /unTgpcy/pTwv tj? , kt»
j(^ewXHf/Sfj(^ 7ropA»'«3) ^^«F '^'TToXtaCy
imiitlxLuj cv<fiJ\/Kas^\lw , ^re o^yiu,-
^av niuj 3«ov 7o7f 4pif7<o/c , of)ytx<rfA.o7sy
3(^ vofXQV n '\>i)Zta-fj(,A jfiaXjic. Id eft, Huic
(fcil, matri ida^e) imperatores tfuotifnnif
Komano ritu viBimas ctxdmt (^ ludosfa-
ciunt :facerdotio vere e^usfunguntur Phry-
giigeneris vir ^ mulier y eamque per ur-
bem circumfertint , circulatorio ritufiipem
M^tri ' coUigentes , C^ peHora plangenies,
profiquentibus eoscum Matrio camune ti-
biif y ^ tympanwumpulfu. Sed e Roma-
nts indigenis nemo cum Matriacif rjicatim
fiipem coUigit, nec ad Phrygios tibia mo-
doj per mhem iacedif varia indtttwfiela.
nec ex decretofinatusPhrygtAMatrtsw*
gia celebrat. Tcrtullian. Apolog. c IJ,
Circuit Cauponas relipo mendicans . Aptt-
lcjus lib. 8. Metambrp'.!. pag.5 3 i. Tunc
fortunameafxvifiima , emptorem aptifii-
mum dtiris meis cafibus nure repertttmy ob'
jecit. Cynadum (^ fenem y cahttmqui-
dem , cincinnit ferr.tcanis 0*peiuitilis ca-
pillojtum : tmum de triviati poptdaritimfte-
cc , quiperplatexs f^ oppida cyttibaUs tT
crottdis perfinantes , Deamque Syriam cir"
cumferentes , mendicarecompeUtmt.
Va R I AE Lect.
f^catim.~\ MS. vicantes. Putcm na-
tum' id monftrum cx pofteiioribiis ui-
bus vocis przcedentis.
OUZILIUS.
Mendicantes vicatim Dees dticuntJ]
Mos (acerdotiun Alagnae Matris , ut
mendicando ftipem vel panem quxrc-
rent , unde & MtirQ^tyjf,^ didi. Clc-
mens Alcxandrinus Protrcptico : Ms-
v«tv«^®* ynv 0 KuviKos y cr tfyi^p^» cr
voTcCa "KtfAtsjitf rrS J^^fjLetn'
, Ot/'<r«? fji dfiffKi nSeiTrttTW if»
Mtld yc^Oi , ^efl' tiS OtKtHf ?7C6p«-
<nav
E'ot t aurtSin ftmr^yj^mc.
To/»TD/ '^ 0/ ^jjTgpty/OTa/. o9tv eiKomg
0 A*v77«9>iy»j iXc)^ ewTo7e fJttleuri<nVf
K* rfi<^eo rlw fjiitTt^ Stoiy, Iw^i^ot
r^hnatv. Quod 8: Ifidos faccrdotcs fo-
ccre folitos fupra monuimus. Innuit
hoc quoque TertuUianus Apologet.Noi>
fufficimus O* hominibtis dT* 'Dtisvefiris
mendicantibus opem ferre. Al^uftinus
ctiam de hocgenusxrufcatoribus, de
Civit. Dci lib.7. cap. 26. Perplateu*
vlcofijue Qirthag'nis ettamdpopulisunde
turpiter 'vive/ent exigebant, Imponcba-
tur autemDcaalino, atquefic^men-
dicantibus circumvehebatur. Hinc Apr
pdcjusaiinuslib^p. Die fequtntirturjum
divinis exuviis onufius^ eum crotalis O*
cymbMis , circumforaneumrttendicabulum
producor ad vlam. Et elcganter Gabrias
injambisfabuloiis»
r*V^:/;
O c T A y I u. s. z^r
dlucunt. ' qusedam fana fcmel anno adire pcrniittun^ * cjuit-
dam in totum nefas vifere. eft quo ' viro non licet > &
non-
nsdeac, Cereris. VideLa^ant. Itb. j.
cap. 19. Dionyf Hal. lib. i •
fex.lfEI<HOftSTIU$.
SltMdam "jtro nonlicet.'] SaczlsBd^
na Deu , Cereris cSr yefla, viris interefle
non licebat. Ladbnt. lib. 5. cap. 19.
MHlte/hleratiorfsfimt » ^«1 arcana mtm^
di (Jr /wf ceelefle templttmprofanare impiir
diflmtatienihus ^iueruTrt > ^^m ^ui adtm
f^efla y aut Bma De^e , atU Cereris intra-
'veriat.Xiiue penetraliay ^uamrjis adire vp^
ris non liceat, aviris tamenfabncatafHntm
£tI.2.c.4.Cic.de harufp.refponrf.^^^.
pro domo Hia fbl. 420. lib.4. in Verrem
foL 178. Plutarchus Cxfare pag. 711.
Tibullus lib. r. ei(^a 6. Faufanias A-*
0%®- 7XC K» ^feoi^®-» ti/\oi Jifo-"
Jhi/mav ,
7*;(VHC.
0?7D/ ';J xJxX» ;ra^ f £ if^KC Ktafxhuu
Tlteeo^vnc, lxt>pv> i/c >S eiy^Uait
Ot/x o/iAv aV/v xA»xov ac tTn^dQn ;
T/c «X (i7rtt.f^i oaoBr^n niy^mv,
A'yms ^peof Sidhtit TVfATrditf P'»nc,*
£imenhorStiu$.
I Xlttadam fana pmelanno adireper-
mittunt. ] PauJanias Arcadici s foL 2 6 ^ .
tradit , Cercris & Proferpinx fonum
viros quotannis femel frcquentare Din
dymenx matris facrarium tantura fc- | chaicis foL 28}. ab facris Myfiac Cerc-
ris non tantum viros, verum etiam n)a~
(culos canes cxcludit. Chtiius Fonuna-
tianuslib:!. Rhetor.pag.14. 'Mastem'
plum Cererisfi ingrejfusfiterit , cjpiteptt^
niatur. Dionyf Halicorn. lib. 2.foL 1 27.
ait viris i nterdiu penniiTum Veftx facra
viiere: fcd in iis perno^^e nefas.
KlGALTZUS.
£/? quo virononlicet.] Re£liflima eft «^
hxc icriptura veteris excmplaris.
yiro non licet.] TeflicuU fibiconfiiu^
undefu^tnms. Juven.
OUZELIUS.
£f? (pn viro non licetj rropertiiis 1.4«
Eleg.9. de SacrisBonzDeae:
temPte^ loca claufit Dex » fontefqtte
piandos y
Impune &> nullisfkcra reteBa virif^
Adeo etiam , iit non folum viris Tcm-
phun Bonz Dez ingredi nefas eilct y ikd
& pi&urac mafculz in templo velatx.
Juvcnalis Sat. 7.
" uhivelaripiBurajubcturt . .
S^MCuwjue alteriusfixHs imitatafigU"
ram»
Teftatur & ScnecaEpi/1.97- Submctis
I extra cm^eBumviris, utpiBura^uoque
mel in anno aperitur. Idem Boeoticis
10^229.
OUZ E L lUS.
. SliMdamfanafemelanmadire permt-
tu»J^ Fauianias de Dyndimenz tem-
plo in Boeoticis: fjua, d)* s^' i>fs^^Y
iruvM^tpet, j^ifWgpe, lo ii^it einiy^v
vo/u/^vOTv. Ibidcm dc Eurynomcs fano:
/*ipflt 5 fltl»T«<J^«T®-i;(5t90V7B/«g^V
dvoiyifCiiai 'f "Eupuuouik, ^ jj) AM.«yp^gj>-
V9V H a-^iatv dmyftwdJi ;(^9ipfxe.
2 jQ^dam in totum nefas "jifire. J In-
niiit fortaftetempIumPlutonisapud E-
leos , quod , licetquotannis (emcl apc-
xiretur , nemini tamen nifi (acrificulo
introirefas cftet. DequoficPaufanias
inEliacis: O' ^ /«e^c t «t^» /ofetCoXec
•n i^ v«MC ('«91 7S H*x«o/c 1$ f^» ^e^-
/BoX^c Tf xj fetoO dvoiyvv^ f^eiTnt^ i(p
It®« fiy690V , f <yixO«y j «' tbt» ip^ittf
^r^ yk ?P ii^e»fjSfj>t. Nifi caperc vis de
aede prifca Neptuni Equeftris , quz jux-
ta montem Aiefiiun erat > ^ cuj us aditu
hominesarcebantur, dcquaidemPau-
f^ias fh Arcadicis. De aliis huj ufinodi
yam nihil occurzit,ncc memini me quic-
quam Icgifte.
^owit ns.
3 XlE^dmunnmUmA v«ftaf,Bo-l w-^&rfw»4wW»«»w/^'«^''''*
ii6 M.MiNUCii Felicis
' nonnulla abfque foeminis facra funt ? * eriam fervo qmbu£r
dain cerimoniis intereffe piaculare flagirium eft. ' alia facra
coronat univira) alia mulrivira, & magna religione con-
quiritur, ♦qu« plurapoflitadulterianumerare. Quid? qui
fanguine fuo libat , & ^ vulneribus fuis fupplicat 9 non pro-
fanus
WOWBIUS.
T •HmnidU AbfifHf fotmm* fiutaC^
Heroilh (acris muUeres intereiEb non
licebat; ejus ritus ratio&origoapud
J^crob. lib. r* Sat. capk iz. Propert.
lib. 4. £leg. 9. de facris Syivaniidem
oblervo apud Car. de Re ruil. c 85 .
Elmbnhorstius.
1{mmJU dbfqtie fatmmt ftor^Lfma^
Agellius lib. 11. cap«6. Mnlierfs Her-
et^aneo/atr^o ddfiment. Macrob. lib.r.
Saturn. cap. iz. J^tftUeresin Ifaliaficro
Herodiemnlicetintereffei tpiia Ueradiy
enm beves GyrioHieper a^ros Uali^ dnceret
fitientif rejfemHt mnlier aijtutm fe non
foffe pr^efiatv , qttodfeemwartim '^Dea ce-
Mnraretmr dies , nec ex eo apparatu viris
gtfiare fae effet, Propter ^nod Herades
faBnrns facrmn detefiatns eBprn^enfiam
faminarum, O* Petitio acPimirioficro'
rnm cufiodibus jnfUt ne midieeem intereffe
permitterent,
WOWBRUS.
t Etiamfirvo.\ Val. Maz. 1. 1. C. i.
Liv. lib. I r.
EtMENH. ORSTIUS.
Etiam/ervo quibMfilam ceremmiis in-
terejfe , piacnlare flagitium e^, ] HercuUs
facra (ervos pon admittunt. Servius in
8. AneidifoL 502. Liviuslib. j. &9.
Laaant.Iib.z.cap.y. Auftor orig.Gcn-
tis Koman. fol. 774.
WOWIRUS.
^ jHiaftcra coronat i«wW<f.'jTcrtuI.
£xlK>rtat. ad Caftit. cap. i ^ . & lib. de
Monogamia, c. 1 7. Hieronymns ep.77.
]Fcfti]s in Pudicitiac %num.
£ t M 1 N H O R S T I US.
.Aliafacra coronat imivira,'] Scrvius
f n 4. Aneid. fbl. 312. Fortfmam nmlie'
bremrnnceromdfontlns miptd, Junonis^
Vcftx » 8e TcUuiis fketdoics OBms
muvirac.'*Hieron. 1. 1. idvcrfiis Jovian*
cap. 6. & jo. fol. 165. Etlib. ;. C^m-
ment. ad epi(L Paiiiad Galat. capi 6.
fol. 1 5 8. Dionyfius Halicar. 1.8. £ 5 16.
Livius lib. i c. pag.^ ^76.
W o W E R u s.
4 iltui plnra poffit adulteriaS] HoC
Strabolib. II. de Armeniis,Sc Herodot.
lib. I. dcLydiis.
5 f^idneribm fnppUcat.] Atbena^
ApoLoi ^ f r}co9r7K97V,ltc«7«Vvv9Tv ei «fei
lUii /ifTofAiv. ia yS ths leuc fJtAp^^ouf^
jy TOK d^yiy^ots euKt^ofdf^ze du/riic
xiyif. 3. Reg. p. 18. ;wt7«7i^wm ji^
"$• iBie-fAOf oujivv ce fMXdifeuf ,. iy ai^
CffMl^euc , »«c <*;i5/<rt«f eSifutTJ^»
Atbcu^ interpretamr ApuL MilefTs*
^Arrepto fUffo , qnod femiwrisprofaimm
gefiamen centortis tpuislanofi veaerispro^
Uxefimbriatum, O* multiju^s talisovinm
tefieilatum , indidem feficemmnlcat iBi^
bm. Lucian./Bfetow. &Pfcitarch. adv-
Colot.extremo. dqtAytXeiiUu fAd^yau
vocant, quodvertitApuI.flagrumtali&
ovium teileUamm. Exquibusapermm,
quid Athcnag. dgpeLyixotc ouK^of^isf*
Elmekhorst ius..
Fulneribu* fuis fuppUcat.] LadanC
Itb. i.cap. 21. SuntptlbUcafacraMatrir
Denm , w ^bue hominesfuis ipfi viriUbue
Utant. ^mputatoemtnfixu y necviros/e
ftecfieminas fdciunt. La^bmt. in Statii
Thebaid.Ub.ri.pag. 408. Firmic. de
errore profan. relig. Lucianus in Des
SyriafoL4i9«
OUZE L lUS.
S^i fingwnt fuolibat i 0"fndneribui
fuisfupplicat.'] LociB , quem hi<^ La-
£^antio adducit Elmenhorftius , nthtt
ad rcm facit Nonenim his verbis Mi-
nucius innuit « ca(h:ationem Magnae
Matsis (keidotums fcd motemilhun
O iC T A V I U S. 2^7
fanus meKus dlet 3 quain {ic religioiiis ? aut > ' cui exta funt
obfcena demefla, quomodio deum violat, qui hoc modo
placat ? cum fi eunuchos deus vellet ^ poflet procreare 9 non
ncere. Qms non intelligat male fahos j & vznx & pcrditas
mentis in ifta deiipere 9 &ip{am ' errantium turbam mutua
fibi patrocinia prarftare ? Hic ^ defenfio communis furoris
eft
qoo fibi brachia le lacettos fmo cruen-
tabant. Qoo de ntnficAppuleinsMi-
lefiar. lib. 8. Dttt^capitedenujjh^ cer^,
raicesltibrids itthrqttentes mttibM > crirtpp
^ne pendtilesrtitMsifes^ ttMmmiqttdmfiios
irtcHrfimtesmitfitiJes , adfKfiremnm 4itfi^
fitiferre , qii»dferehajd\fiu qttifyite bra-
chtMiUjficitnt. ' StatiasUb. lo. Thebaid.
Sic Phrygn terrifiris gtmtrix id^td crtit»-'
tnm
^cit ex ndytiSy emfiimftd^ hriuhid
ferre
Scire vetat»
Tertullianus Apologet. cap. 14. ^r-
ebigaUits ilUfiaiBifiimttefitimtinem impw
rum idcertos qmqiie eafhdmlUMibiiiJfak*
«lentius Romano Miirtyre:
Cmitntmin Ucertos exfiritfaiutti^ie,
SeSHfque Mntrem bmchiis pUtcat DeUm.
Et MBNH O t ST lUS.
y Cui tefidfitnt thfiatna demejjiuyfxdft
Cblervationesad Arnobi lib. 5. p. ico.
V A a I As L B c r.
Tefia,'} Sabin. extd. & & in MS.
Biaie.
Hbiaxous.
%Aiit etti extd funt ehfiand demeJJdJ]
Haec eft leftio Rom. edit. & MS. R^.
tlnde Gelenius effidt tefid. £t fane tefta
Samia Gallos genttalia fibi ocfecuifle
quidam tradiderunt. Scripfiue tamen
MinudumexifHmOy ant cm exe^^ pif^t
•brceena y demelfa : qaod Minucii ftilum
vasn^s fapit La^ntius eiam non tefta
fblum y fed etiam faxo meflemiflam
fa^mindicatlib.^.cap.9. Slm viritid
fitaferro metant 5 ^ , ^fiod tdfitkHtim}
nffintrltliffmifittififiitf.
RtGA LT TUf.
Bxtajiint obfiena demeJMConctttti
tefia. Scd vetus fcriptura defendi potefi.
Exta obfiena didt Minucius iUa pondeta
CatuUi, cxempta fuisalTeolis fivefoL-
licuUs.
O tt z B 1. 1 n s-.
Cidextajimt obfcena demeJfii]ltA MS»
Alii legnnt tefia. (]uodfanefimplidiii
iilo , quod ritt>ftituit Hetaldos. Fiebat
cnim iUa Gallorum evirauo tefUSa*
nn&. Cnjus cauflam addudt PUniiM
Ub.^ T« cap II Sanda tefii Matris Delkm
faeerdotes > ^W Gallt vocantnr , "jiriitatem
am/nttant $ i»ec aiiter eitrd pemiciem y fi
M»C^o credimm % iftd Hnpiam fic am-^
fntdndamohjerit^afmprobro. Potefl ti'»
men 8e MS.le^Ho retineri, fi acdpiatur^
ttt Rigalnus eBpofuit.
EiMBimoisTtas.
1 trranrinm tttrbam mntttd Jtti patro^
einid pnefiare.'} Ai^ttftffi. decivitDei
Ub.6. eap.lO. Infkniiatif fatrociniitm
infamentinm tnrba tH» Ita enimlocus
iKcle^debet; nonutinviilgatisUbris
babctur , famtatis fdtrimoninm, <*rc*
Voce infamtM cadcm liotione utitur Cl»
cero UD.4. Tufcui. qnasft. pag. 154.
R lOAtT lUS.
Efipjdmerrantinmttirbdm.^ JUVCOA*
Us in eundem fenfinn :
— «» InnBgiqiie umbone eohortes^ gjrg»
WoWBftttS.
J Defittifiocemmunisjiiroris.'] Aogtt*
ftin. dccivit DcL lib. 6» Iitpmid patro*
lamfimeHinfamtntinmtttebii,
228 M. MlNUCII pELtCIS
' eft' fiirentium inultitudo. At tamen iftaipfa fuperftitio Rd*
manis dcdit , auxit , fiindavit imperium ; aixn non tam vir->
> tutCj quam religione & pietate polierent. Niiiiirum infi*
. gnis & nobilisjuftitiaRomanaabipfisimperiinafcentisin-
. cunabulis aufpicata eft* 'Nonne: in ortu fuo & fceiere coUe^
. 6H i & muniri immanitatis fuse terrore cre verunt ? Nant
afylo prima plebs congregata eft. * confluxerant perdiri,
' , facinorofi , incefti , ficarii , proditores. Et ut ipfe ' Romu-
lus, Imperator & reftor, populumfuumfacinoreprapcel-
lerct, parricidium fecit, Ha^cprimafimtaufpiciaj-eligiofie
civitatis. mox alienas virgines jam defponfatas 5 jam dcAi^
natas, & nonnullas de matrimonio mulierculas * fine mort
rapuit , violavit , illufit : & cum earum paremibus 9 ^ id eft,
cum foceris fuis , belluni liiifcuit , propinquum fangtiinem
fiidit. Quid irreligiofius , quid. tiudacius , quid ip/a fceleris
confidentia turius? Jam finirimos agropellere, civitates
proximas evertere cum tcmplis & altaribus : captoscogere:
dafnhis alienis , & fuis fceleribus adolefcere cum Romulo^
regibus cetetis , ^ & poftremis ducibus difciplina communis
oft; ita quidquid Romanji tenent , colunt , poflSdcnt , au-
... dacix
B.I ME N'K O & S'T lU S.'
. i K&mie in «rtu fuo &*fiel,ere c»lleBi
^ munifi.] Auguftinus de dvit. Dci.
Uh. u cap. 15.de confenfu Euangelif^ar.
lib. r. caD. 12. Piutarch. Romulo p.2v.
Livius |ib. {. Strabo lib^ 5. Geograph.
Msuft s lu.s.
2 ConfiMxerant.'}. Scnbo, ym fifixe'
rant.
£ L M £ N H b R S T I U ff.
J Romulus farricidiumfedtJ] Florus
1 1. c.i.Liv.lib.r.Xcofcrm.i.denativ.
Petfi & Pauli. Auguft. dc civit.Dci I.3 .
cap.6. De coQfcnfu Euangelift. lib. i.
cap. 12.
4 Sinemore.'] Id eft , ut ait Laftant.
iii I. Statii fhdbaid. p.ry. lnJMfii,fine
txemph. Vitgil. 8. A^add.
— raptdtfine msre Sabinai,
Videndus Pctrus Faber JC. lib. 2. ie-
Hieftr.cap. 18.
^IGALTlU^.
Sine more rapuit.l Alludit adVirgi-
lianum illud,
— — raptasfinemore Sabinas t
Slne more y (ine exemplo. quodf^^um
antea non flicrat, quod inauditum5c
inufitatum ante . ut contra idem Virgii.
■~- leUas de more Lidentesm • .
W o w E R u $ .
5 Id eB cumficeris 'i Dele Gloflema*
V A R I A£ Lect.
Cnmficeris.] Hzc Wovt^erus delei;
W O WERU t.
6 tt pofiremk dmibitt*'} Lcsgc iPofin-
I Temr
.■»
O G T A V I U S.. . 229
dacia? prajda eft : ' templa oiiinia de * manubiis , id eft , dc
ruinis urbium, de fpoliis deoriun , de CTdibus facerdotum.
hoc infultare & illudere eft , vicSis religionibus fervire , ca-
ptivas eas poft Tiftprias adorare, Nam adorare qua? manu
ceperis, ^facrilcgiumeftconfe(:rare,nonnumina. ♦Totics
ergo Romanis impiatum eft , quoties triumphatum. tot de
diis fpolia , quot dc gentibus & ^ tropsea. Igitur Romani
non
ELMElVHOftSTIUS.
T Timfla omma de mAnubiU, ] Ambro-
fius epift.29.ad Thcodof. Imp. Lfgimus
templA iddornm antitjHitus tvndita ae ma-
nmbiis y ^f^is reii^iumm hofiium, Af-
eonius Peidianus in Verr. Ciccronis
pag. ^ 6, JEdem Cafieris ex manuhiis L,
MeteUHs exfirnxit. £lei bcllo deviflis
Pifxisy templum & fignum demanu-
biis Jovi fccerunt. Paufanias Eliacis
fol. 156. & 173. Achaicisfol. 126.
phocaicisfol. 327.
OUZBLIUS.
Temfla omnia de m4;>MifVi.]Florus 1. r .
cap. 7. de Tarquinio Supcrbo : De ma-
mSiis captarum wt^um Templumerexit,
Manubix autcm proprie quidfint, &
ut apnedisfivc(poliisdifFerant, docet
Konius Matccllus, dum inquit : Manu'
hias a Prada hocdifiare "jeteres exiflima-
runt y utpt Pradaetrporaipfarerumtfua
capiuntur : Manubi^e verepectoM ex prM'
da vendita redoBd* Etfic apud plurimos.
■nam &* Marcum TuUium eh tege ^graria
ita/enfiffe voluerunt: Prddamy manufAoit
cafira demque Cu, Pompeii. Vidc fis A-
geilium lib. i ^. cap. i^. iibi fufius hoc
pctfequitur.
Wowcfcus.
2 Tdanubiis,'] CMariusPr.Tr.PUS^
m^ugurde matPuUif Cimbricis , dr Teuto-
nicis adem Houori, ^ Vtrtuti. Suct. Aug.
cap. 30. Tib. cap. 20.
KlGALT^US.
^ Sacrileffum eH conficrdte.'] Con(e-
craxc (acrilc^mii, utfuprcv^ ^Avaruta
tonfecrata f if.
4 Totitt tf^ Bmu wyM<iww.]TcrmlL
ApoL Tot tgitnr /ucrilegiaKomamrum»
tfuot tropaa : /o^ de Diia , tjuat degentibm
triumpfji : tot manidfiaf tjuot manentfimn-
lacra captrjorum Deorum. Impiatum> uc
Tcrt. adv. Gnoft. Vidoriatum , dc in-
juriatum.
Elmenhokstius.
Teties ergp Romani/impiatum.'] Tcr*
tuU. ApoL cap. 2J. Totigitur/acri^egU
Roptanerum y quot trepaa : tot de Diisy
quot de gentibustriumphi: tatmanuhiM,
€fuot manent atUiucfimtdachra captivorwm
Deorum.
Vakiac Lict.
v^ Romanis,] lu Fulv. Sab. Rpmaniu
Ouz E L lUS.
. 5 Trepaa,] Tropan quid (intdeda-
rat Varro in Bimargo: fugdy inquiu
fjofiium Gntce vocatur r^Tni : fnncjpolin
capta fixa in fiipitif>m y appellarrtur trmr
pxa. £rant proptif tropza corpoca ci;un-
ca .cum fpolits, qualiahpdicqucadhuc
duoRomcinEfquilinovifuntnr, pro-
que illls habcntur, qux Mario-ci^c^ fo-
rent , de quibus Valcrlus Maximus 1.6.
cap. 9. Moles enim inibicfllatcricia>
in qua binatropza czmarmorc,. qua
corporafunttruncacumfpoUis. Eorum
alterum thoracc fquamolb ^ndumm>
cum clypcis Scornamcntis militaribus»
antc fe |uvcnemcaptivummanib«isad
tergum religatis, &undiquealatasvi-
dlorias habcnsuilterum armis ornatum»
clypeisnonufqucquaqcisrotiifidis^ ga-
teis duabus, altcraapertacumconote
criftis , altcraclaufa finc criftis : in co-
dem incft fbrmachlamydls,5t alia qua-
damvcmflateminusapp4rctltia. Ihter-
I diuntamcnturres,ar3^&LCol{iuuixpn>
Pj
tto-
IJ^O
M. MiNucix Yfiiicts
tr6pacisjMce.Si€ DcMaitius Aiiobacbiis|
& Fabius Maxunns^ qiii gcimi ^ Roma-
nis tropsa ecezere, tucres Aacuecuntt ut
refectFlorusUb.5.cap.2. Uirift/^^ai-
ilorU qmd qmuttum^ne gdudittmjfi/ent,
^el hhtc exijhmari poteH > qmd Domitim
Mnobarbki'y & FMm Mdximm y ^/tt
^nihm dimtcaverdnt hci* > ptxeoit erexire
tmes y ^ deftper exomatd armi^ hvfHli-
km irop^afij^re ; cnm hie mos im^tatm
fiieritnofirii, t>earisCicecolib. ly. ad
iamiiiaces: In ^mano, inquit» monte ara
fmt\Alexandri, EtTectuUianusde Pal-
lio iolimine: Poff trinm Pompeii arae.
£t apudArrianumlib.5. Aiezandecex
Indii ceditucus acas ecezii& didtuc ,
mc ^ok , Decohimnis Plinius Iib.54-
cap. 5. dum ait L. Mxnio ▼idis Lati-
nis , & C. Duiiio Pcenis columnas po-
iitas. Manifeftim Ilbccaces Ocationead
Pliilippuffl: -ms sii^of wfiH^e^^mc
lUeXt^i^Mc hntntnt\o , T^^retiey pC ?
0afCdfosf^ fMnfJiHcty"^ «f ««pnj»* lewT».
<l;K)d Hecodotus eriam in Eutecpede
t^Q&A dooet. Apud Euripidem inPhoe-
niilis ftatua eft pcotcopaco:
• ^toiv^fmK.tofl^tmr^fk^mt*
Anriquitus quoqueacborumtcuncisufi
iudibus,&fineactc. JS,neasapudVic-
liumlib. II.
Jfigentem tfnmnm i dedfismuiifuera-'
miiy
Cwfiitmt tnmnlo , fnlgentiaqne indnit
arma
^e^ienti dnctf exnrjas , tihi magne tro^
p^toit
Bellipoeens: aptat rorantesfingmne cri-
Telaque tmnca viri , 0- bisjTex thoraea
pttitnm
Perfofimqne locit» 1
Itpaullopoft:
Jndnto/qm )nbet trnncos hefiilihm 4^
mis
Ipfis ferre dnces^ 1 ■
Juvenalis Sat. 10.
Bellomm exmda trimi* 4ffi^tt tifopitii^
StarimTlich^ick
Slnertm erat tentrd ykdndtmgeUkd,
jnvent^^
Hnic levesgaleat, perfijfifne oninete
erebre
Infirit armd «
Claudianus:
«— fiUtieradfit
Qlma, vefiita^liisdonabereqnereti^
Item Panegyc. 2. Srilicon
Ditibmexfiqniittendentem ad fiderM
qnercnm,
Etlib. I. in Rutfinum^
Feftinatnrgetemannst memeccepafa*
tnr
tAdbeUnmStiJicei qnimedemeretre*
pMa
l^ati <T hofhles fr^endh itntrbetf
criflat.
SidomusPanegyc. Anthem.
— qnercnfqne tropMt
Cnroa tremit ■
£t panegyc. Majocani :
Ifla micant dypeo, cn^ittrabefirffi
ebnmd
Ebria cdde tdnim > pr^er BeSona tro-*
panm
Extmitf ut qnercnm captivo pendere
cnrvet,
Pcudenrius lib. i, advecfus 5ymma<»
ciium:
Et fifffenfi graoi telamm fiaffuind
tmnco,
Suetonius de Caliguli cap.^^. Proripnit
fi cmn amicii ^ parte etputnm pratoria'^
nomm inproximam fitnam : tmneati/qne
arboribm y O* inmodmntropaomm ador"
mtisi adlnminare^rfiu, Tcopseaautem
Dis faaataecant , eoque diiuece ea ne*
fas fiut, Diolib, 42. deCacGue : Xf t^^
^iov l^ptetJ^tTnf 0 MiB^J^ini ^^ V
rcAt£Ait ce twiAit ^nlytyifn^dmat''
$i»ot. i(^fiXef y jcA ^ 70 ?F lietpCdfH tsn
f ToXyuNffiy , us iy To7s ipfnoxtfAiott ^Tc
nstSk^fSftoy, Vitmviuslib.?.cap. Pi^
eaantemRhodiireligione impediti, qmd
Mefoi effet trop/tadicataremer^re y cire4
locnmemnddtficinmfimxemnt, Suilata-
men Maiii tropcadefedt, quzCaeOtc
denuoreftituit , ut eft apud Suetonium
Julio^ cap. 1 1. quod eriam juce fieri ne*
aqtit } (bmelenimdedicaianQcevenere
' ias
O C T A V I U S/ 251
Aon ideo tanti quod religiofi , fed quod impune facrilc^'.
Neque enini potueruntinipfisbeilisdeosadjutoreshaberef
adverfus (juos arma rapuerunt , & quos poft cladem ' de-
triumphatos colere coeperunt. QiudautemiftidiiproRo-
manis poflunt , qui nihil pro fuis adverfus eorum arma va-
luerurit? Romanorum enim vernaculos deos novimus. ^ Ro«
mulus»
C0m/m , PiUtnmm & Picnmniu»] Augu-
ftin. decivitate Deilib.4.cap.23.1ib.xo,
cap. 10.
Otiz B iitti.
CeufksJ] Sic RomaniViuncupabant
Neptunum Equeftrem , cujus honoci
Confualid inftituta : de quibus Varro L 5.
de L. L. Item Livius lib. i. Romnlus yin-'
qmt , Wtf/ ex mdnflriJ fdrdt Keftuno £-
queflri fiUemniS : ConfudlU voedt. Vide
fis & Dionyf. HalicarnaC lib. i. Plutar-
cham in Romulo,Tcrtullianum de fpe-
fbculis , cap. 5. Celebrabantur Con-
fualia 18. die menfis Augufti,ut Plutar-
chus in Romulo docetjErrat itaque Scr-
viusdumad 8. Aneid. faibit: Bjipt^t
dutem Sdbnkt Confiudihts ^ hoceflmenfit
Mdrtio. NonenimmenfeMartio, fed
in Augufto Confiialia cdebrata, dic
nempeiS* ejusmenfis. UtetiamDio-
nyfius p^eter Plutarchum teftatur , his
verbis 5 n A^infi^ ijfe* 'dw oKietKeuJi^
tIw ? xHva^AXluv f op«?{u) Ayvoi, Emenr
dandus itaque eft Tertullianus , aputf
quem lib. de Speftoculis cap. 5. cor«
rupcelegitur: SderifiedntdfHdedmKon»
JuUifiuerdotesfubliei^ 11. K^. Septem*
bresfldmm Si*drindlie,(^ -jirpnes, Lege
x^. K^, Septemb. Confum ^ confiliis
fic diftnm quidam volunt. Kutarchus
inRomulo, Cyprianus Epift. 105. &
in de Idolorum vanitate. Servius in
8. iEaieid. Huic Deoaraeratfubterra-
nea in maximo CUco defbfla , qua^-
crificiis 8c libamentiscolebatur. Dio-
nyfiuslib.1. •rfui '^ ti-n iiS P'afxvh»
jfjnBitfaBeifftmrUfnlifjtTt J^eis IfA iyi-
xSmff, ht ? fidfAii n-M-yeti^icfpu^
p 4 iifejujKd,-
fas fiiit; nequedtmta, veletiamtem'
poris vetuftate confiimpta, inftaurare,
ut tangit Plutaxchus in Quzft. Ro-
man. 56. Atque hxcin praefenti de tro-
psris , infraibrfan plura ad|iciemus.
Elmbmkokstius.
I Detrimnphdtoscoiere cee!>erunt. ^AU'
guftin. de comenfii Euangelift. L i .ci i .
iolebdnt Rmunu Deosgentimn , qudsfidf-
jugdverdnt , cotendos propitidre , & eo-
rumpurdfiifiipere. Hieronymi in Epift.
Pauli ad Rom.cap. i.pag. 266. Omni
mundo nnrum fidt , Romdnos credidijfiy
qui idolorum nimidfuerdnt culturdpojfijiiy
itd ut etidm ommum gentium Diis , qud*
fficerdnt / defirUrent.
Va k I AE LlCT
Pifputdverdnt y detriumphdtos.'} Ita
Fulv. Urfin. Sab. pofluldfoerdnt d, male.
Alitet in Edit. n.
RlG AL T xus.
£^ efuos poflf Idnredm detriumphdtos eo-
iere cceperunt.] Sic emendaripoftecen-
femus quod abfipe uilo (^nfu l^tur in
exemplari, c^* fuospoflutdverdnt. Ap-
parent priftinx (cripturx veftigia : ^wd
pofluldverdnt , fed abrafii eft littcra , d,
& fiiperfcripta littera, /, ab antiqua
etiam manu.
OuziLius.
£t tptospjeSlclddem detriumphdtos eolere
eaperunt.] Itavulgataledio, quxferri
potcft. InMS.mendofi(&melegitur,&
7. pofluldverdnt , d. c. c. Quod Fulvius
Urfinus reftituere oonatur, ac emendat:
Et ^uos populdvermt , detriumpfjdtos co-
lere coeperunt, Bigaltius vao:£/ ^/^0^
tduredm detriumphdtos c^ere ceepenmt.Jh-
genio(e.
Elmemhokstius.
2 Rnrndm , Pkm y Tiberinm, ty
iLMiNttcii FiLicis
siuius, Pias, T^iermas^ &Conliis, & ^Pilummis, ac
ricuiiinus cxL "Cloacinam Tirins & invenit & coluit:
' P27Qrem HclHiiiis zrxpe^ Pallonaii, *jnox n Defdoquo
Febris
«%9Dt:t^«i£9cr;iic5niaK7>Zi-Jr«*> /mmtiigm. TcrfcKiiEBcVaironisrerpidt
'mavic xtssj:^ ^ftAMfe^, ^ ^^f^i^ Scnrins, axcx id ic.iSjKxd. Ijcoctido
-aao. ur.'3C'.- TBTMj^^rx Tccnvicrct c«JK7 /m *: j— Ikts t'T< £s : ttfhte p/v fmtJferd
ciMi. .ssz-yau^ ii*u.^i *^y :?« tou t.-humutMsmiirUtiimiMZXfLantmrf m
ncrazs i:i Xjmuiow ooqgtgte, TTUfBS-.Tam cx VJnoais flit-
2Li<5ALTia«. Lics vctiMs"- fv »A:ai/ «yi. Hiiiccciaiii
r R^a— w#.^?iIuinaD DciuJUUiai- I* Cilpaczus Piu> PilaninMni <fidum
■nfKr AagmHzns ,L6.dedT Dl ci:. * rnihmabat,cjaoiipeIIatmaIaiii£uitL»^
nBfaMvMu » m^lm r^i II I ^ •?■. ■". ' nr tdaf^Mn C^rvtne tiiKMii-vr
Afua, Dtranr^mAjafit, ] QC ifaiiieaL Set^iiE lubiidt.
mtS^ laegmoLPif— >wi Tet- ; V^ovikqs.
r!i{iiaiBfiIi!x2.adNjt.IoemValBDtmsi. i s C^mcom.] laftanr. libw r. ggno.
VoLiBiiaum & VofcetuiL j 2c allL
OaiIBXB5. I ELHIKROmSTinS.
PHmmnms jk Pinnmr.] Sic inalsi, = CMoammm T-tnmt «rsM.j Ladant,
€|gmi, <jnod Rtgaltiiw&bfetait, f^ VJxi.a^zz. OmmMfimmLadmamm
immmms, PiliBTTnm Cflim & piasUBB» ' camem mfximM rtftrtmm Tjuim €amfi€T4t'
Bt ait Scrnnsad^. JLacid. fht^rfm' 's*r» ^» fw tmim tjiteffftsigmtr^
nmf^ML HtnmaPiemtmtmr^^ciuint ' 6^ > exCaa iJtimtmtemimtfmfimt.
Bt 3c aaea, apBJScrrinm IfgrndMaa, Oaxix.ius.
Don Tcto PiriMHHtf , gaodT^gocot- CAxaaiL} FcftiTc ad fauiiB Dcx
xnpte diaxa&tnff J t^amjiemrmmitnm nomcn alludit TcituIliaiEB in de Pai>
i»^mr 4j,in— : mmie & Steemmtammt I^O > cap. \. Slmti fi tmme imtfmm Dia^
tiicimj esi: Pi — ■! -zerm ftJtfiitdi fim- ^cmes de dtiitijtraiet y mvtcxmaientif fe-
mneiy axde CT u fijiiri&m^ nHem» ^ dtkm y m tfmA 'PUTmacifciajU ^ fid tm'
if/i etimm Piamm diAmm efi.Etad, lO.Jtr- '■>*> ••'»■ Emtftdac£m im adjiu CimJianat
Heid. Pi fnmm i videm SiercmLimms , ai ^m- ram deraLlJi: , mt qaificvaiemdeiiiJi'
d^at dicmim y fmi frspter fijum iarztmtmm^ ' ^^ a i^rzns prim pui > delnmc immtmet
(fmfrmgescmfi.-i/lemtyitamffeffjtmseS. Dezt hmMtjret. Meminit & qus lib. X.
Videnms cx his Pilumnnmaitem , cum advcilus Mudonem , cap. iS.
nexcoiandi ^tos y unie Sceradinus, £x.MEXHomsTias.
mm pinfexKfi y frrc tundcsdi fhLHcnta, Z Pjrs^rex H:fiilim xtqm PjiUertm,^
inTcniflc y unde PiliEnmis didui ; a ! Lacbnt.lib. i.c^p. 20. Pjvtrem PMUt^
filt niminini , quodinftr jmcnnim eft, ' remufae TmUims Hajiium fyarjrsit & ct-
cpo quid mortaiiotundicar. Csccrum ^- Auguftin. dt dvit. Dci lib. 4«
Pilumnns 2c Pioinmus przcffe ctiam ; cip. 2. i^. 2^. &Iib. 6. cap.ic Livius
credcbanmr connubiis, & poeiorum ; lib. i. hi{L Fulvius Urfinus FamiL Ro^
nian.cxand9. numilmat. foL }.
OuzEx.ias.
Pd-mrem Uoftiiims C^ PjUtreat.'] Li-
vios lib. 1. cap. 2-*. TmUms Htfttiims im rt
trepidd o:v't SmHos , fitnMfme Pmrmri (T
PmUtri , e^mitem cljr^ imcrefoat vtce y td
tatcbr, nnde & illis in zdibus leSus
ficrnebamr. Varro lib. 2. di Vita po-
puIiRomani, ut^NonioMarodload'
dhritur ; Vatms fi erM vitMlis^ p^^dMtms
jd> thfietrice fMmelt^tmr im terrJi , m mt-
J}icar€-m reSms effe: m diis ctn'^m^4tiibm r.
Piimmm Cf Pictmm, im Miiims ieBtu ' bifiestxmgiirtat ^rfdite im^jdimm)ni>et,
4 Uic
O C T A V I U S. , ZJJ
* Febris dedicata : hxc alumna urbis iftius fuperftitio , pjor-
bi & xnalar valetudines. Sane & * Acca Larentia , ' .8c Flpra»
mere-
fult, ut refcrt PUmiis lib. t8. cap. i, -
6c Macrobitis lib. i . Satumal. cap. lo.
Elmenhokstiiis.
4 TAoxantcm.nefcioJiejuoTebrPfAtdi-- ,
iata.] Alianils varix hiffor. lib. 1 2. c. i.
lib. I. cap. ic* C|cero de nat. Deor.
lib. ^ . pag. 342. Auguftin. de confenfu
]£i4angeli(i lib. r, cap. 17. De ci vit. Dci
l.ib. 2. cap. r ^. Ub.3. cap. 12. & 25. 1.4.
cap. 25. Hicron. inloel.cap. 3. Valc-
ri^s Max. Ub. 2. cap« 51 Cateros tjmdem
Jpeoj ad beneftciendum venerabantur. Fe-
Lrem auterH ad minus nocendum » templis
cqlcbant > ^Horum adhuc unum in Paiatioy
alterum in area Marianorum monumento-
rftnty textiuni in /umma parte f^ci Lon^
«xtat. In eaque remedia , quAcorporibus
^grorum adnexa. fuerant y deferebantur.
Libcr infcription. fol. 97.
Febri. Divje. Ff.bri.Sanctx.Fe-
BRI. MAGMAr.
Camilla. Amata. pko. Filio.
.Mal£ Afi>ecto.
OUZ E L I u s.
"Mox autem nejcio d quo Febris dedica-
^.f.] Cicero de legib. Ub. 2. .Aravetus
fiat in PaUtio , Febrif. BUnius Ub.2.c.7.
Etiam publice Febrifanum in Palatio dica-
tnm eh. Prudentius liamartigenia :
. Parfiiror illonm , quos traditfama di^
catis
Qonfecrajfe Deas y Fibremt Sfohiejnque
ficellU, ' .
Wo WR R us.
I Febrid.^i Clem. ProtrepLP'«^e*roi
tlt/piTM jy ^oQi» ^itarv. Sen. de morte
plaudii. Arriaa. DiiC E^id. Ub. i.
cap. 19.'
£;.MEHK orst ius,
1 .Acca Larentka > ^ Flora meretrices
prcpudiopt. ] TectuUianus Apol cap. r 5 .
pionyf. HaUcarnalt Ub. i .fol.71 . 6( 74.
Plutarch. Romulo fol. 20. Audor orig.
Gentis Roman. fol. 777. Obicrvatioa
%d Arnob. Ub. i. pag.f 5.
O U £ E L I U S.
qui ex C. Lricinii M^n primo hiiloria*
rum Ubro bxc adducit ; ,Accam Lartn*
tiam , Romuli (y Remi nutricem , reyuui»
te Romuloi Carucio (\c%t Tarruniiu vd-
Tarrutio) cuidam Tufco dirsUi dtnmptam^
au^lamque hereditaie viri > ^uampofi Rjo»
mulo y ^uem educJlffet > reUqmit :(ir abe0
pMentaliay diemquefefium^ canffa pie/atif
fiatutum. Ac convenit hoc cum eo,quo<l
dc RonuUo 5c Kemo ja^tur , eos a lu-
pa educatos fiiille ; ita enim merctiiceiii
nuncupabant ab animalis hujusmori-
bus. Accam autem Larentiam , aute-
quam Tarrutionupierat, nobileicor'-
tum foifle ait Plutorchus in Quzftioni*
bus Romanisj quamvis Plutardius hanc
ftatuataUameueabilll, quz RonHiU
nutrix fuiHc dicitur ; Uti S( Macrobius
Ub. i. Saturnal. cap.ic. qui addit,quo(^
dam veUe , id cQntigifle regnante Anco
Marcio. Sed potcft , ut hzc eadem fi(
cum RomuU & Reminutrice, idquc
uc credam> potiftimum ducor C. Licl-
nii Marci audoriute, inverbisfuprt
laudatis.
^ Et Flora, meretriccs propudio/k,1
Videtur Minucius hic Floiam aeque , ut
Accam Larentiam , meretricem ftame^
re. quod dc facit Lai^ntius Ub. i. czc^
i^bi 2c de eafbribit : Fiera cum magnm
opes ex arte meretriciJ qu^fivijjet , popu-t
lum Rffmanum /cripfit heredem , certam*
tjue pecuniam reiiouit , cujus ex annnofae*
norefitus natalie dies celebraretur y editio^
neludorumy tfuos appeUant Fioralia, jQuod
quia Senatui flagidafitm wdebatur \ . ab
ipfo argumentHm/umiplacuit , ut pudenda
rei quadam dignitas addtretur: deam fin'"
xerunt ej/e y ^ua fimbns prafit \ eanufue
oportere placari ^ ut jruges cum arborUms
&* -jitiirus bene prof^remie ftorefcerent^
QuzLadiantii verba nelcio qui conve-
nire poflhnt cum eo , quod Varro in 4.
de L. L, (cribits ibi enim Varro Flo-
ram poixlt iater deos deafqiis , q^os^
? 5 Ra-
Sj4 M. MiNUcix Felicis
meretriccs propudiofa? , intcrmorbosRomanorum&deos
(omputandar, liti fdUcet adverfus ceteros , qui in gentS>us
cole-
Jloitiaiii teilipotibiis Rdtnuli \ Sabinis
acceperint , quiqiie ^ Tado Romac in-
dtiftt Sic enunVairo: Vorhmstm For-
ttm$ Fidem,Ldres(inSai\i^topt\mc
reftitmt pro m re) &abin9nm lingmm
9lmt: qu^eTsitiire^fMto/kfUHmuede''
eUaH^: TOtm ut 4muUes dieiinty vsyit
Opi , Floraque^ Dijevi > SatHmoque > Soli
tmodqnet VoleMmSnmmdnoqMe :itemtjue
lamnddy Terminey Slmrino, Flirtumtto,
tfmibus, Dumd^ CiMcindque, E queis
kommffd nonwM in utrdgue UnguJi hdbent
tddicesi ut drhores qme in eonfmio ndtd, in
mroquedgro firpunt. £x his manifeftum
eft 9 }am antecultam \ Sabinis Floram
faa& y ita ut non verifimile Ht , quod
Laftantius ait, meretricem ejus nomi-
nis ftiiCfe , qus (iia legarit popnio Ro-
inano, atque ezinde inejushonoiem
noraliacelebrata.Quam antiquus cnim
tojascultusRomxfiierit, liquet etiam
cx altero Vanonis loco , qui eft in 4 de
L. L. ubi ez Ennio inquit Nnmam fla-
mines feciHe cognomine Florales. Ver-
ba ejus: EundemPompHiumKumdmdit
(Ennius) fedjjle ftdmines : tfui omnetfint
d finpdis Dus cognondndti ; in ^nilmfildm
dfpdrent etifmd. utcurfitMartidlif,i^'
rindli/, Sunt in quibusfldminum cognomi-
nibMfldtent origtnes : ut-qui fimt in verfi-
buspleriqut , Poitumdlisy Pdldtudlisy Fu-
rindlis , Flordlis y FaJtdeefy Pomendlis, At
licet RomuIi& Numstemporibus Ho-
rxfacraacflamineserant> Floialesta-
inen ludi tunc temporis nondum cele-
brati. Qui demum inftituti anno V. C.
I3srii. C. Claudio<Jenthone> & M.
Sempronio Tuditano CofC idque non
cx Florx^ vel meretricis cujufHamle-
gato y veium ex multatidi pecunii co-
• rum , qui peculatus damnati erant^ quia
publicum populi Romaniagtumoccu-
paflent, utnarratOvidiusin ^.Faflor.
ubi in Floralium defcriptione ipfam
Deam Horam italoqticmcmintrodu-
cit:
Ceterd luxnrU mndum infimmentd <
gebdnti
^ut feeus^ dut Idtdmdiveshdbebdi
humum,
Hinc etidm locuplesy tnnc iffdpecmeU
diHdeH.
Sedjdm de vetito quijque pdrdbdt opet*
yenerdt in morempopuli depdfiere fiU^
tus :
Idque dtu Ikuit y pemdfue nu&dfiutm
yindice firocdtdJt nuUofi$d publicd vnl*
ydmque in privdto pdfiere inertis
erdt,
^lebis dd ddiles perduBd licentid tdih
Pul^icios : dnimus defidt dnte viris.
Rempopulus reeipit: muUdmfitbihe n^
centes :
y^ndicibus Uudipublicd eurdfint,
"hiuLtd ddtd expdrtemihi, mdgnoqui
favore
yiBores Indos infiituPre novot,
Hoc quidem initium Horalinm erat.
Neque tamcn cxinde in more fiiit ut
quotannis celebrarentur. id enim anno
demum V. C. Ijsxc. L. Pofbxmio Al-
bino > & M. Pompilio Lxnate CofH
decretum eft. Caufiacujuserat, quod
magna fzpius veristemporefuerata<>-
ris intempeiies, quam anni flerilitas
fequebatui. Unde Senatuiplacuit, ut
in honoiem Hoiz celebrarentur ludi
annui: quo^ Dea, hoc bonoreatidi,
|am deincepsfavorefuo arbores , plan-v
tafque piofequente , inpofterum inelius
omnes floreicercnt.' Hinc Hora apud
eundem Ovidium ^.Faftor.
Convenere Pjtres , &* fi btne jhree$
dnnusy
Kuminibus mflris dnnudfefld vovmti
nAnnuimur votis, Confd cum cmfid9
Idnds
Poflumio Indos perfoluihre mthh,
Quare autem in hifce ludts liberiores
joci, ac lafcivifradiquemoresfbrent»
vide in fcqtientibus apud Oriditim.
-^
O C T A V 1 U S. 2J5
ifolebantur , Romanorum imperium protulcrunt. neque
enim eos ' adverfum fuos homines vel ' Mars Thracius , vel
' Jupiter Creticus , vel/^JunonuncArgiva, nunc ^Samia,
nunc
RlGAtTlUS.
fifimani^ hommbu^ cumfMd fibi naiione
fdjttrvHS.
Elmenhokst I us.
1 J^ars ThraciMS,] Arnobius lib. 4*
pag. 8 5 . Mars i» ThrMciafimbMSprtertd'
tHS* Staduslib. ;. Thebaid. pag. 95.
OUZELI US.
24Mrs ThrMciMs.'^ Mars Thracibus 6c
Scythis pntefle eiifttmatus , quia ea
gens maxime belUcofa , prxque aliis
Viribus & robore prxftans , unde &
apud illos natus dicitur. Vegetius lib. i.
de Re Militari, eip. ultimo. Phurnutus:
9ntp' ciicivoic 9 ^Xf^/jtolv in tLaKnmf
Cultus autem pnecipue in eicivitate»
cui nomen Creftone, uteftapudSte-
phanum de urbibus:^unde & Lycophzon
inCaflandra:
O' fKafjLoiiimtj 161 Tf Kpn^ryc ds^v.
yide ibidem I&ciiun Tzetzem. Solete
porro Thraces Marti&Beilonxcapti-
vos immolate , taiibiifque vi^imis pla-
care , teftatur Anunianus MarcelUnus
iib. 27.
£x.MENHOft8Tlbs.
S J^ff*^^^ CreticM4,'\ Nazianz.(erm.
4^ eiytx foi-m ? im^tuiav f*2 3 5 . Pau-
fanias Arcad. Theophilus lib. i . ad Au-
toiyc pag. 247. La^nt. iib.r.cap. 2.
' 4 jMno.Argiva.'] Lucian. de(acrifi-
ciisfbl. 74. Laftant.iib.i.cap. 17. Stra-
Ix) lib. 5. fol. V49. Philoftr. de vita A-
opinio indeorttj qood Jono Argis Det
eftet tuteiaris : ut, cuilnachustcxnm
hanc coniecraflcts unde edam cultos
ejusadGnecommalios proflunt. Pin-
darus in NemeisArgos vocat iVfaLs JS^
(ML. £t £uripides in Iphig. Aulidenii
de Junone ait > ^a i^u» M.ttterMji dtctv
K^ytiMM, IteminHeradidis;
-"— d«o79v iJ »' i(^ex/o0i
fltVflt^.
T^v pL^fi H ^toeP^ti Aioc J^fAdbft
Wfjiaif ^* A*BlwSL
Apud Homerum liiad. ^. Juno inquit:
¥fT9i f^oi of MC pCm^M^iXiwmi ein
ttdxm c >
/ify^ Ts , ^TTtifni Tt iiy Ajfvdy^t,
Mvxlwti.
Huic apud Argi vas celebrabantut (acraj
VC^euA dida. Paulanias in Corintliiacis,
ubi de Argivis agit : ^^'0 3 "^ ^Jiot^
C9 u^ eiyufet TtS Nf//ef fl» ^ii > J^ iti H^*
peuA, etyHcnf. Prima iiiic (acerdotia
fim^ eft Cailithea , ut vocatur Tlieom
Commentario inAratum: oi^^fjiuBtr
xoyi^ ifii^f xiyuaiv ttVM^ AJhtxot y I
BiAXf^^ovrii , ii Tgf^/x» , 'f K«tA\i-.
9f'fltf TBti^c» 'f jrfoiiiK ce A^ptJt^o-
fj^nt iiffeia^. Aliisenim» utCiementi
Alexandrinoiib. i. Stromat. KfltAMdont
Eufebio iib. 3 . Praroarat. Euang. cap. 8.
exPIutarchoKfltWotf* appdiatur. Hy«
gino etiam , niii corruptum (it , ut cre*
do,quod vi^o circumiettur^fabuU 145,
didtur CaUirrhoii. Neque ad hoc facer-
dotium nift feminae bonoratiflimz ad-
mittebantur. Palsrphatus , ubi de lone
polloniilib. 6.cap.9. Cicerolib. i.de I agit: ttwnrif ol ^£10 4 rKiyjua TifJiUu
oat. Deor. pag. i87.Pau(an.I^conic
ibi. 85. VirgiL iib. 3. JEjidd. fbl. J02.
Philargyrius in ^.Georg. DiOG^-
£0^. Orat, 37. fbl. 457.
Ouzjti. lus.
jMm HMMC ^Arprkt,] Sic dicebatuf
tfOM Juno piitabatatAr^natai quae
ttf^iuu 9 li » iifeteu eitdi <f A^fyeiac
H^pcc^. Per eas tempora computaban-
tur ^ uti per Archontes apnd Athenien-
fes (oiebatfierL LiquethocexThucy*
dide^ quiinitioiib.z. E'mXfv<nJ^t
ivn ce A^p^ TnmiKom d)jo7f Jiorm
tTnhfnfjSlliiif. Qup loco fic Schoiiaftes
e;iu;
ijS M. .MiNucxi Fel:icis
nunc ' Pcena> nunc * Diana Taurica , velmaterldaca> vel
'iEgyptia illa non nununa, fed portenta juverunt. *Nifi fbtte
^pud iftos major ciftitas virginum , aut religio fandtior fa-
cerdotum : cum pa?he in pluribus virginibus , ^ & qux in-
confulrius fe viris toifcuiflent , ^ Veft a lane nefciente, fit in-
ceftifin
l>eos, buculos> aliaqueidgenusbrma
animantia pro numinlbus colebant»
fcatent veterum libri. Nos infra dc ple-
rirque fpeciatim dicemus y lubet janti
unum vel alterum locum adducefe. La-
dantius lib. i. cap. 2g. Mille alUpor-
tcnta > ut ytm luiMore/ qui httc colendd
fitfceperint , quam Mgyptios ejfe dicamite,
qui monflruofa ac ridicula tjuaidam finrnla-
cra verebantur, Et Ub. 5. cap. 20. Kum
pejua nos deflruimus , qu^ natio Mgj'
ptiorum? ejm turpijlimas befliarum ac pe»
cudum figuras colunt. Vide Lucianum in
ConciUo Dcorum , Clementem A-
lezandr. j.Pxdagog. Laertium Pcooe-
mio lib. T. Maximum Tyrium Sermo-
ne 57. PrudentiumUb i.adverlus Sym-
machum > aUos infra adducendos.
>&7D r ttpeiuf. Fefto boc currus , in quo
ikerdos confidebat , trahebatur albis
bobus ad Templum Junonis ^ quod ex-
tra urbem erat. Palaephatus propc fi-
nem : A*p)/«oi 9reX/S;^v twivTi liuj H -
ftu ttyhT^* jy ^ THTO ty Trrtvttyje^f
itt/'r5 TndyfjS^lw Aynaiv, 0 3 ??^®'
ktoy.' ^«w 3 "^ fltyuatjMff «y««f ^h iifeitu.
i-m 3 ^oi^^X^^^ ^ "^' "^ ^ "C^" » ^^^
Y <t$t^. Plura de hoc f^flo vide fis
apud Meurfhim Gneci^feriatiL
E L M E N H O K S T t U S.
5 ^4mM.]AthenzusDeipnof.l. T^.
fbl672. Origen. Ub.4. contra Celfum.
)Lfidorusorig. lib. 8. cap. z. Paufanias
Achaic. fol, 209, £Uacisfol.i6c.
. X VoetM\\ Idefl> Carthaffnenfis.
OUZELIUS.
"Hunc Psena, ]Ab urbe Carthagine fic
iK.£bi,^uam, ut ait Maro i. Aneid.
""^ firturterris magis mnnibui un^tm
PiBhabita coluijfe Sanu. Hic iUius
amutf
Hic currus fiut.
Elmemkorstius.
t DianaTaurifiu] Paufanias Atticis
fi>l. 19. Achaicisfbl. 215.
5 MgyptiaiHanonnuminafid porten^
ta.'] JEgyptum Satisberienfislib. i. de
nugis curial. cap. 10. matrem fuperfli-
tionis appellat. Hieron. in Efaiam c.46 .
ibl* 149. KuUagensitaidololatria dedita
fntity ir tam innumerahiliaportentave'
nerata efl , cfuam /BgyptM, Vide Obfer-
vationes noflras ad Atnob. L i . f. 1 5 .
OUISBLIUS.
JEgyptia illa non numinafed portenta. ]
HCRALDUS.
4 "Hifi forte apud iflas major eafiitas
"yirginum.] Ita edidcrat rcdc Gelenius
fcntcntia flagitante , & MS. Reg. adfti-
pulante. Editio Rom. habcbat c4/;/4-
tit, pravofeqfu.
V A R I Ai Lect.
Caflitas.] Szh. caflitatis, male*
5 Vt.] Sab. ciT'.
Rigxltius^
6 Veflafane nefiienie,] Turpc cfl deo
fjve deac aliquid ignorare. Sed Vefti
mentem non habet. etenim ignis cfL
Ovidius :
"Hh tu aliud Ffeflam y. ^uam^ohamitt*
tclti^e flammam,
Et tamen in cafu flmiH :
Fifflx fimulacraferunturm
P^trgineas oculis oppofuiffe manw.
I>e portcntofa acridicula Agyptiorum Quam flicrc fetua iUa amxunuin com-
fuperffitipnej quiboves» jfdes^fcara^ tx^t^
^ I VU
OCTAVIUS. 2ty
ceftum vmdicatum : in refiduis impunitatem fecerit , non
caftitas tutior , fed impudicitia felicior. ' Ubi autem magis i
facerdotibus , * quam inter aras & delubra conducuntur ftu-
pf a y tra<3:antur lenocinia , adulteria meditantur ? firequen-
tius denique in a?dituorum cellulis , quam in ipfislupanaribui
flagrans libido defungitur. ' Et tamen ante eos i Deo dx-
fpenfantc > * diu regha tenueruAt ^ Aflyni , Mcdi , Perfe^
Orarci
1 tTi» aHtent nutgis quam tnter aras ^
fle^ Unde illud Virgilii :
Et qnofid fjcilei »jmph/e rifere facello.
Zc Juveoalis i
. jint afud IfiacapottHsfacraria lend,
■ . . 'Wowmus.
2 Sluam inter aras.'] Tertul. Apol.
Jn ttmplHe-^aduiteria comfonit interaras
• lenocima traBari , in ipfis plerunqHt ddi*
tHornm y ^faurdotum tabemacHlif.
QottdttCHntHrfiupra, ] Rom. conditHn-
tHT*
£ L M £ N K O R S T XUS.
. Intcr aras ^ delubrafiHpracondiunn''
tur.] Athanafius ccMitrag€ntesibl.i(.
Tiwtux.ii ^KV €» mV^xoic r ^oiy/xnc W-
•Mt dfo^ tolijlav tiui ^ aw/M.r&' twrSiv
oiy(f ojj^djM :4^ '^^''^^* Id eft r Olim
Phoerufpt nuMeres anie idola proftituelfa»-
tnr', dedicaiUesnHminibuifimmqHJefiHmi
perfuafk meretricatu eapropitiari > acpro-
ffferitatemrerum inde nafii» Eulebius de
Yita Conftantini Ub« ?• cap. 53. Rufin.
libir. Eoieiiaft. hiftor. cap. 75« de
templo Serapidis. Sueton.Tibetioc.44.
Juvenal. Satyr. 6. Tertuilian. Apol,
cap; 15. PauUn. Achaic. €oi 275. Jo>
feph. antiquit. Judaic. lib.18* cap. 7.
VakiaeLsct.
CmdMcunturi'] 'F\jlw.lJt(in.condicHntHr»
• ■ ' O UZBL I u S.
Intra aras^delubrafiupraconducHn-
tnr.] Fraecipue in liidos templo (celera
hzc committebantur s unde Ovidius A-
mor. 2. Eleg. 2.
Kee tu Kiligenm ficri qwd fofiii ad
■ ■ Jfin
SluafierU. — ii.
Et lib. I. de Arte :
KecfuieKiligeM Memptnticafacrajm-
- • 'venc^,
Multas iUafacity qHodfmt ipfa Jni»
Itemlib. 3.
Siuid pciet cnfios ? cnmfint tot in urbe
theatraf
CionfieSetjunBositU Ubenteretp^sf
Cumfideat Phari^ facri* operofa jm^
"jenca ,
JQuoqHefiti comites ire vetautur » eat^
Sic Juvenalis Satynl 6.
"— yamtjue ex^eBaturin hortis^
.Aut apudlfiacapotiusfacraria len<t.
Ubi vetus ejus Scholiaftes : ^Apudtem-:
plum Ifidii len^ conciliatrices i quia in
hirtis templorum aduHeria comnnttuntur^
Nec tamen inaliismultistempliscot^
ruptelx hx quoque minus fiebant Ju-
venalis Sat. 9.
ilHper enim, ut repetOyfanum Jfidis,0*
Ganymedem
Pacis, ^ ad-JtBafecrtt.apdatiamft*
tritt
Bt Cereremf {KMMqHomnfroflatfie'^
nnna templo^)
K I GA L T lUS.
3 Et tamen ante eolt Deo difpenfante-l
Hoc habct Minucius si Tertul. Fidete
igitur , ne ilte regui difffenfit , cujus efi w-
bis.y^c, Apolog.cap. 26.
ELAfBNHOftSTIUS.
4 Diu repta tennertmt ^fiyrii , W^«/r,
Perfe.] Tertuliian. Apolog. cap. iG*
Eufeb. deprxp. Ecclef. lib. 10. cap. 18.
TheophilusadAutoIyclib.j. ,
WOWERUS.- ,
5 ^J^^ Tdedi.} Sittiilia Tcrtul,
Apol.
I Et.
2|8 M. MiNucii Felicis
Grxcietiam^ &i£gyptii, cumPontifices&Arvalesr ^8f
Salios, &Veftales, & Augures non haberent 9 nec pullos
cavea redufos 9 <juorum cibo vel fafHdio ' res fumma re^c-
retur. Jam enim venio ad illa aufpicia & auguria RomanOf
qux fiimmo labore coUedht teftatus ^ es 9 & poenitenteiif
omifla 9 & obferyata feliciter. ^ Clodius fcilicet 9 & Flami^
Ittus 9 & Junius ideo exercitus perdiderunt > quod puUorum
^ibliftimum tripudium expefbndum non putaverunt?
Qmd
Hll A tDUS.
1 Zt SmUcj dr reftMles.} Ita MS. Rcg.
Amea, EfSMtkf, f^tftdts. abii^co-
WovsRns.
2 Rf^Medfimmd,^ Rom. resfim-
md, Acctus: j^hti remfimmam, Cr
fMtriam Moftram. Flin. Foitafle; reipw
SluM fimma.
C 1 11 B )T R O K S T 1 Q f .
Res /mmmm.] VixgU. lib. 2. Aneid.
fbl.xjo.
SImo resfimmM lon PMtitbeH.
Servius :
Resfimmdt eBreJpMca, umverfie
flattts.
Xnnius:
Summam fervar» decet rem.
Accius apud Nonium : S^nbus remfym-
fnam O^fatriam noftram , Crc.
Va r I ae L Tcr.
Resfimma.] Fulvius Ulfin. Sab. i^
fablica.fimma. nule.
5 £f.]Sab.f/?.
Mkursius.
4 QlediM.'] Saiho t Claudim.
ElMCNRORSTIUS.
Clodiuiy FtamimM , &* yHnius.'] Ci-
cero de divinatiib. 2. pag. ^94. Owni
fipplicio dignus Clttdins & JimiM confi-
lest cpti contrdau^icianavigarMnt. Pa-
rendum enimfidt reli^oni, necpatrius mos
tam contumacit^-r rejfitdiandHt. JEt paulb
poft : Flaminitu nonparmt anlficiii, ideo-
fmfemtcwnexereitth J
Mzuftstus.
5 SoHftimnm.] MS. conupceii filei^
mfiimmm. Tripudii ibliftinu 9 iDcimiie-
znntCifeio»Fefius,Mactobh]s, ilii»
WowKRns.
Sotiftimstmtripdimit.yEtSa» inSW-
lidiaium & Somvium.
ElM RN H O RST inS*'
SeliftimmutriptidimH.1 CioeiodelM-
vin. iib. 1. pag. 395. UttmUt mctneM
fnllosfidlariits. Hafitttavetmtmumtid
ye>visi fjM fafcasUnr necne ^md refeni
tlihilad am/ficia : fedtjma , cnm fafhm*
titr, neceffe eB atiqnid exeireeadwretT
terrampavire y terriparjiitmprimo , ^off
terripndium diBum eB: hoc^demjaui
tripudium dicititr. Cwn igitur offa ]am
cecidit exorepuUiy tumaulpieiitmJUiftp'
mumnuntiant. £tlib.i.pa^.26o. f^iiod
autemfiriptum hahetts tripudimmfieri , fi
ex ea ^utdinfelum ceciderit , hoeaui^'
CoaSum, quoddixitripudiumStUftsimmm
dicstie. 'BeftasmSoliftivmmmu
Va r lAi Licif.-
Sodiftimmm.] Tta MS.& FMcifitie,
Sah.fitennifitmum. inepte.
HlRALDUS.
Xl^td puHorum fiemmfthmsmee frifm"
ditan. ]Hac eft leaio Rom. edit flc M»
Rcg.pro qua Gelenius c^^tfiliftimumm
Sfd etCi fJiftimumtripudium^^Cperim
augurium proprie didtuTt quodpueri
norunt; fieritamenpoteftutrcriplerit
Minucius fitemnifiimmm ; qUia reVeit.
folemne id erat&uficammaugurium,
cum auipiciaexavium volatu ipfius jam
Ciceronis tempore in defuemdiuem
iUniileiirj
OCTAVIUSi' Z}^
Q^d ' K^ulus ? nonae ai^ria fervavit * & capct^ dft?
*Mancinus religionem tenuit, 8c fubjugum niiiruse(t> 8c
deifi-
aUident, ^iod ■£& <lacHu)libtii<le
mibm nddUtitHiiu ,f*mdiim igiintfiai
ttpitdiiotdia , inguit Cic.i. dcdivinl-
tionc Itarptyf^MiyiimHHdixeritMi-
nudus , aii de moie pattio puendiun
fiul. Et tuncn apaJ Ciccionein , co
lodlegeiac, filifiimnm. quodinaugu-
■iii dUaplioa uutaiuin ciM 8c {blcnne.
la exemplaii legiiui filttimijiimmm iri'
fMHxm. Sc Tcctullianus diiic ,yg/nii>i/'
fmnmilupiiiPnBhiticijtnium, t<,fi-
UanifiimmM jJiut*mfiiUfm.
OUIIOUI.
StS^lrmm trifnJiiim,] lci (»niuDO
l^ndum. (^iod emm cx HS. Keg.
filtmiii^rimmmtafgcmDt, atquehocdc-
(endete coniiicut , tmnimeFUect. Et
tpiis non vidn quam lacileMcabini-
pciico llbiaiio peccaii potuccic I Rcti-
Dcamus iia<]ue/i/i/?nin«, ^iaduTujSE
tatioictc. Kuiui aut^idi litui Sc fblciO'
iiia TCiba e^egla tcfeitCicciotib. i.
dirinat. Qu.Faii, tihihi ih lusri-
•lo uii TOio. Rtf^mdtt, AuoiTi.
llli ■ovn» , qmi >'« m^fiamt tdUlair,
tmnildiiiiffTitiiliftgmtii^ahir, et:
m,fiiat,fiMti
KKfiffidt, nti
Hlt , DlCITO , II FjUCDNTai? VkKXM-
tUK. Hmnirjni &■ ntii .AUwlil , M-
nBiMtiir*niiAiiiii. 5idipiiii,ciimf4-
femmtmr , timffi rH ^jqmd ix m cddtri,
&• HrTdmf^n , th« l»A*iuii(iniw,
ft^ nmtimottlndifhmtB : htcipd-
tltm^iimx*traD»BtMattit, Citmifiiiit
ptxlii cventum cop\tSlA-
leni. PuUatiai (Dim puUot caTci iii-
clufos eminebii , eifinie.i tasic foe
cnedii, puliem obiicicMC , ipam &
avide, Sc cion (bnini appccctcnt , w-
fjHcacum fiiit. UndcLinuilib.9. ,Air-
rpicuificH^idtjfip.- ■ ■ -
pafci icnueicnl , dimmaioiettiScciM
Dmcn , & pto<Ugium. Vaki'. Miumoi
lib. i. cap.6. Cm Cinfidi (ManciDo)
11 Hi/finiijm iimrt hnt prtdigi-i 4cddt-
rmiH : CnH Lmimifiunptitiimftrtn sri-
lil, fidli ityii fmifii im fit.iimmifilniim
fmfinM , fmmiipa di&ffmtii fuifiii r»-
firiri nfqmi-jtnBtl. Flucatchm in GtaC'
cho: ifi* JiifiiffmfntiitKitiiSte
3;.a«r. ^^fj^ar i^it.:-^^ </ Wt
}9i'}t> , d)\' iTnifr^ii iJiii Mg^fig^
wlifiiyt , i^ tr^ttititQi -ri mik#te
mif-iviiSiidrytTtJia^i^iiyt.Wux^lltt
ipc Sitiuj Iialicui Ub. v capiendus:
Tiuic tlti, fnfimmftfliidimmXd-
^ifficiiim omiUUftr^, wip»ifjm
Ex^mtfmftr nmm, na f"^U
titmtrtit -stfii , flmStjm «Umbm
rrfiipl.
I Rtpdm «pni firvti^ <r cftaM
<R.] Au^n.dcciTli.Deiliki.c.15'
lib>;.cap.i8.Valei.Mu. lib.j.op. 1-
Iib.4.«ap. ■o.OiofkuLb.f.cap.^.
1 yA/oiamu rtli^imtm Itndt C- /U
^m^mmgiu iS.\ Otofiw Ub. ^ capxH
Aiig7>Qit)'dcdntl>«Ub.3.cip-;i-
^zj^o M. M I N u c 11 F E L I c I s
deditus ? 'Pullos edaces habuit & Paulus apud Calilias ^ t^
meh cum majore * reipublica? piirte proftratus eft ? ' Cajift
Ca?far, ne ante brumam in Africamnavigiatranfmitteret
auguriis &aufi)iciis ♦ renitentibus , fprevit , eo facilius & na-
vigavit & vicit ? Quse vero & quahta de oraculis profequar?'
^ Poft mortem Amphiaraus ventura refpondit , ^ qyi prodi-
tum iri fe ob monile ab uxore nefcivit. ^ Tirefias cs^Cus fii-
tura videbat, ' qui pra:fentia non videbat.^ ^De Pyrrho;
Ennius
Meuisius.
I ^j«tfw edaceiy tirc.] Interpungo
&(cribo> Paulliu, apxtdCamas tamen
,§. m. Bjmanipoptdipartep.e. fcriptum
iiierat, ctm motare K. P. parti. inde
iiatus ^Hror.
£lmenhorstiUs.
PhUos edaces habuit Paulfts.] Clccro
hh. 2. dc Divioat. pag. 394. liufpiciis
Paulus paruit ! "blumnunuscedditin Can-
Henfi ^iffut cum exercitu. Florus lib. 2.
cap.o*
>y O W t K U S.
2 . Reipulfiic^e parte.} MS. populi Ro-
tMnparte,
ElmenkosstiUs.
^ C.C'*^»'.] Ciccroiib.2.dcDivin.
P^S'39^* Slfddip/eCjtfar y ctmdjum-
m-) harujpice moneretuTi nein ^Ajvicam an-
te brumam tran/initteret , rwnne tvanjmi-
fiti tfuod nifeciJfetunHmittlocumomnes
ad-jerjkriorwn copia conoenijfent. SuetO-
niusQtfare cap. 53. &77. Xiphilinus
fol. 154.
■■ ' MtURSlUS.
4 Kenitentibuf.] Corrige ad hoc ex-
rraplar in Cyptiano , retinentibu^. nam
ibi hodie cft renitentibus.
\V o w E R u s.
Renitentibus.] Cypr. relinentilus.
V A R I AE LeCT.
Renitentibus, ] Fulvius Uriin. retinen"
^LM-E NHORSTlUf.
5 PcH mortem ^mphiaraus Juturd re-
f^ondiL] Hyginus fab. 70. 73. Scho-
liaft. Horatii lib. 3 . carm. od. 16. Pau-
fanias Attlc fol 32. Diodox. Siculus
lib. 4. biblioth. fol. 167. Servius in '
6.Aneid.fol.423. ApoUodor. btbiiotb.
lib. 3. pagM^i. Athenag.apol.pro
Chri(Han. pog. 37. StatiiisUb. i. Tne^
baid. •
- 6 Slitipyodituseflobmonileaittxoretl
Hieronym. adverfus Jovinian; lib. r^
cap. 29. fol. 162. Tradunt Eriphylam
prodidijfe .Amphiaraum , 0* /ahui vri
momleaureumpratuiijfe. ♦
HjS R A L DU $«
J^ proditum iri Je ob monile ab uxort
nefcivit. ] Hxc eft veriflima le^o, quam ,
MS. Reg. debemus. Legebaturantei^^
^ui proditus eH ipfe ob moniie ab uxorf .
nefcius.
ElMENHORSTlUS. ,
7 Tirefias coecusfutura "jidebat.] Vi dc
Tzetxen in Lycophron. Apollodor. I.3.
biblioth. Hygin. fab. 75. La^ant. ia
Sutii Thebaid. lib. 2. pag. 4S. 49. & «
Iib.4.pag. 145.
MeursiUS..
S ^'li Neceflario poft vero ^',
decft ?c<a«jatvTj98Toif. . ^
Elmenhorsttus.
9 De PyrrhoEnmus .ApoUinisPythii'
refponjk confinxit.] Cicerolib. 2. dc di-/
vinat. pag. 402. Herodotumcurveracio'.
rem ducamEnnio^ KummnusiUe potnit^
de Crafo , ^uam de Pjrrhofingere^niusf,
qui(f enim efi, qui crcdat, ApoUinis ex ora-'
culoPjrrhoefJereJponfum: . . . .'
tAjo teJEacida Romanos vincere pnjfef ,
Primum latine .Apollo nunquam locutut',
efi. Deinde ifia Jhrs inauditfiGr/uif ffi* ..
*Praterea Byrrhi temporibM '^am.Ap»'-l:
"jerjitsfaeertdefitraf^
'^
O C T A V I U 5» 1^1
Ennius ApolGnis Pytliii refponfa confinxit , cum jam Apol-
lo 'verfus facere defiflet: *cujustunccautumillud&am-
biguuin
bant y xris tlnnitu ciicurolbnare folC'
bant, pe vcrba male iibi ominata , 5c
inaufpicata audiienti Plutaichus Quatft.
/
Ouzcx.xu$.
Pythn rejffinfa,] Quam.faKaircina-
nia gentilium.ocacula&^tidiiationes
forent , auftoi noilei , ut doCtc , ita &
eleganter in (equcntibus, dumorigi-
nem &fontemeorumattiuseruit, &
manifcftat , perfpicuum facit. Libet
aiKem quxdom quafi per tronfennam dc
oraeub Py thio notare. Illud quomodo
primo inventumiueritkcapifiy poftea
a paftoribus , tradit Diodorus Siculus
Hb. 16. Cujus verba cum aliquoraodo
ptoUnora iint , quam ut hic inferi po(^
bnt, ipfum adire praeftat ; & fufiicit
nobis tngi tum ad fbntem intendifle. £-
rat vero ibi fpecus , cujus ex intima patr
te fpiritiis erumpens Pythiam , quac fc-
minibus didu&is cortina: infidebat, per
interfeininium fe infinuins, afHabat;
atq^ tunvilU fpkitus plena vaticinaba-
tur , vel potius delicia efifuciebat. Scho-
liall;es Ariflophanis ;- KmKS^nfjSfJn i^
fA{tty>i<nt ,, m; fA,tvir»i*s 9 ^ ^/^av f*et-
yidLQ f^dif^To. PriufquanVi vero Pythia
T^atidnU dabat, ^(acrofbntiepotabat>
laurumque manducabat. Ludanus iQ
<ri; KS^iiy>^, £*ydie ii.ioi^fjtwnK muavtb
iif)^ fdjuetr^y XjfAetaiiaitf/S^ Jhl^ins,
Qprona q^pquc oinat) eiat., ficut &
ipfi, qui oiaculum coiifulerent , lauio
redimiti quaefita in pugillaiibus fciibe-
bant. AriflophahesPlutor
•my,
Bbiqus Stholiaftcs : E*^t«efu<^op< j»
Tlv^iau oirQ/nmJ^t Jhl^vif SJtw iTifJt-
fjS^iu, oi fjLdot&jofjfyu cr m^ijti» ty^A-
^ov Tttc Tr&iaii , 9f ^ac»» r eiy.^i^V7is
aeCpor ry. fAduf]tm\a IjdH^Tiiitr, Sic
£i vius lib. z ; . Fabium Piftorem buiel
coronatum oracukim ApoHinis adiifle
(tn\HU Veibaejusmocadducanus.Au-
ics qqoquecocum^ qoi oiaculiimadir
Roman. n fJM?^oi , AiXitCHfjS/joi rtrtt
^tavlw n»^aar%a\lt duJioTi t^aB%v Aj^-
fjSfmi civrat.taiov J^ cA;V<pJijt*«f , a^C^ ^
aruv etnXeLfJiCwrov 10 iftAiMf. oti )S,
l%yfac «^wXfitT7o?TB rrui-m , /fixoi igiitS
cycp^ovrets im fjtdaleidut ^i^trkxufxei-mf
TTvi^elya /cfet+o^H^. Cnm ab oiaciilo
icdiient , coionati etiam eiant. Athe-
nanis lib. 1 5. ait , cos , qui ab otaculo
ievecterentur,coronam unaro.capiti,al-<
teramfrontiji tcrtiamcoUoadhibuifle*
Livius fib. ij. de Fabio Plftorc : Ttmi
dixit , fe orjtcido «greffttm extemplo A*r
omnilms divif rem divinam tttreac oina-
fecijfe : jujfumque abantiftlte ^ficut coro^
natus laureA coronJi &* oraculum adiffet^
O* yem di^vinam fecijfet 5 ita coronatum
nar)im afcendere , nec ante deponere eam^
eptam timamprr:>emjpr\ fi^quiccunqui
impe^ata fint , cum.fummA rtligiine ty
dilizjmtiJt exfeimttim , cwwiom Riom^ t»
arf.Ap$llinid depofuijfe. FuitvetoDcl-
phis non modo Pythia , & poflea aniis
antifliu , verum ctiam vii «c^^mtuc
nuncupatus. ItaHeiodotuslib. 8. $ve-
Uianii > lefeit ^ tempoie Xeixis ib|
quendSunfuifle, nomen cujus ^ceratus.
Xidbntc i^ a? 01 AiX^oi 4^1 XiTror tW Trrf.^
X*» , pehlM iJ^iKOfnt eifJ^af iy ?P /»€?••
<|)^TI«. EV« 3 «tJp^J 7» tOW o/^atpCflt-
p<f •TrrovTic , ty etTTU^toi td i^f , cr rtiroi
0 jso&^ftnn Tuf hajuidt, lJL_ A'x^gp6T®k
opA ^ T iiw%'7r\eHB0fipKtifjSfJdLtat4Bit
U^^fjityif^t i^tvUjuiyMdLJc^i , r h^ 0-'
«TTv ItZ.a^li^ «fdpaOT»» K«Av/. Pliites
edam Prophetas fuifle liqtiet ex Atiano^
lib. 10. de AnimaUb. cap. 16. Ajxof,
ihquit, OTtptxda» eic ♦ fi«i' , lyrtneP-
^ri^ mdL *^\^vir^'fi%^i\yM.uaxt9%
Atque hacc hadenus , plut a atios.
Wo WK*US.
jF-erfitfaceredefiJfet^^^l^latatchdt
deft^ oiacul. ThcOdotot. fcrm. 10%.
PiudcBt. Apotk.: * •
iji M.MiNucii Felicis
muluS) Picus, Tiberiniis, &ConfuS) & 'Pilumnus^ ac
Picumnus ..dii. * Cioacinam Tatius & invenit & coluit:
' Pavorem Hoftilius atque Pallorem, ^ mox a nefcio quo
Tebris
^^ 0 ^'Ji 8T(^ f;^.Quod & refcrt Plu-
taichus in Romulo.
RlGALTlUS.
r Pi/MMMflf .] Piluxnno Deverram ad-
He^tit AugulHnns , 1.6. deciv. O. c ic.
Pilumnwdpilo. Deverram d fiopis.
FolHmnw.'\ lncxcm^l.Pol$mtn$u.Tct'
tuUianus lib. z. ad Nat.Item Voluntatb.
Voluinnum & Voletam.
OUZEXXUS.
Pilunmus ac PicHmnus»] Sic malui*
quim, quod Kigaltius fubftituit , ^o-
lumnus. Piluinnus enim & Picumnus,
ut ait Serviusadp.i^neid. fiatresfitf-
ruHtyO' dii, Horum Picumnus'(G.c enitn,
ut & antea, apudServiumlcgendum,
non vcro PithumnuSf quodvulgocor-
rupte circumfertut^ ufitmflercorMuiorMm
invenit ti^rorum \ uude O* StertfmiintHS
diBus eff > Pilunmus itero pinfindi fiw
vnentiy unde 0" d pifloribus colitur, ^b
ipfi etiam Pilum iliBum efl. Et ad. 10. A-
Jieid. Piiumnus idem Sterculinus , ut qid-
dam dicunt , efuipropterpilum iwjentum,
quo fru^es conficifilent , ita appeUatus eU.
Videmus ez his Pilumnum artem , cum
flercorandi agros , unde StercuUnus,
tum pinlendi , fivc tundcndi fruinenta,
invcnifle , unde Pilumnus didus j \
pilo nlmirum , quod inftrumcntum eft,
quo quid mortariotunditur. Ceterum
Pilumnus & Picumnus prxcfle etiam
credebantur connubiis , & pnerorum
tutelz, unde & ilUs in aedibus le^us
fternebamr. Varro Ub. 2, de Vita po-
puli Romani , ut \ Nonio Marcelio ad-
ducitUT; Natus fi erat vitaUs , fublatus
ab obftetrice fiatuebatur in terrA , ut au-
J}icaret ur reSus effi: ac diis con]ugalibusy
ftemebatur. VerbahacVarronisrcfpidt
Servius , cum ad 10. Aneid. locq diido
ait : P^arro Ptlttmnum O* Picumnum in-
fitntium Dcos ejje ait : ei/que propuerpera
leHumin utriofterni , dkm explorfttir , m
'vitalis fity (ita hic, non utilisi legi
oportere, mamfcftum ex Varronis ol-
latis verbis) tjui natus eH. Hincetiam
L. Calpurnius Pifb Pilumnum didun\
cxiftimabat, quod peUat mala infantixt
ut ibidem Servius fubjicit.
W O WE R u s.
2 Cloacina.'] La^nt.Iib. I. cap.20.
2caUi.
ElmbkkokStIUs.
Cloacinam Tatius invenii.] La^ant,
Ilb. X. cap. 20« CiMcifue fimulachrum iu
cletaca m^xima repertumTaciud conficra*
vity Csr, quia cujus ejfit effigies ignora^
baty exlocoiUinwnenimpefiat.
OUZ ELIUS.
Ch^cinam.] Feftive ad hu|us Dex
nomen alludit Tertullianus in de Pai-
lio, cap. 4. Slnod fi tunc locorttmDior
genes de dolio latraret , non caenulentis pe^
dibue y tttthori^Platonicifiittntt fid om-
ninn totum Empedoclem i» adjta Cloacinaz
rum dettdijfet , ut ^uificoelitemdeiirJ'
rat , firores priut fuoA , dehinc Ijonnnes
Deusfalutaret. Meminit & ejus (ib. i.
adverfus^Marcioncm , cap. iS.
Elmenhokstius.
? Pavarem HoftiliM atqtte Pallorem.'\
Laftant. lib. 1. (Sip. 20. Pavorem PaUo-
remque Tulliu^ Moftiiius figitravit &* co-
tuit. Auguftin. de civit. Dei lib. 4.
cap. 2. 15. 23. &Iib. 6. cap.io. Livius
lib. I. hift. Fulvius Urfinus FamiL Ro-
man.exantiq. numifmat. foL ;.
OUZ E L lU S.
Paverem Uoftiiius (ir PaUorem.'} Li-
vius lib. r . cap. 27. TuUus Hoftiiius in re
trepidJi Vivit Salios , fanaque Pavori &^
PaUori , etfuitem clar4 increpans voce , iti
Pilumno 0* Picumtto , in ^dibus U^ ' hfiftes exatidir^nt irfdite in^^ditimjuhet.
4 MoK
O C T A V I U S. ^ ZJJ
* Febris dedicata : haec alumna urbis iftius fuperftitio , ?i)or-
bi & mala: valetudines. Sane & * Acca Larentia , ' Sc Flpr^
mere-
fuLt, ut refcit Flinins lib. t8. cap. t, -
Sc Macrobius lib. r. Satuinal. cap. lo*
qui ex C. Licinii M^ri primo hifioria-
riim libro bzc adducit ; ,A(cam Lann*^
tiam y Romuli O* Remi nutricem , re^pan-
te Romuloi Carttcio ('lege Tdrrtuuio vel-
Tarrutio) cniddm Tm/co dirjiti denuptamp
au^amque hereditate viri » ^udmpoil !(•-
mulo y cjuem educkffet y reUqmt :&* abe^
pMentaliaydiem^ueff/iumy cduffd piejdtie
Jiatutum, Kc convenit hoc cum eo,quo4
de Romulo & R,emo ja^tur , eos a lii-
pa educatos fuille > ita enim meietiiceni
nuncupabant ab animalis hujusmori-
bus. Accam autem Larentiam , ante-
quam Tarrutionupferat» nobilefcor-
tum fuifle ait Flutarchus in Quxftioni-
bus Romanisj quamvis Plutarclius hanc
(htuataliameueabilll, quz Ron^iU
nutrix fuifle dicitur ; Uti &( Macrobius
iib. I. SaturnaI.cap.ic.quiaddit,quo(^
dam yelle , id cQntigifle regnante Anco
Marcio. Sed potcft, ut hxceademfi(
cum Romuli 8c Reminutrice, idquc
ut credam> potilHmum ducor C. Licl-
nii Marci audoritate , inverbisfuprt
laudatis.
<; Et Flordy meretrices prepndiaficl
VideturMinuciushlcFloramzque, ut
Accam Larentiam , meretricem ftatue^
re. quod &c facit La^ntius iib. i. c.2o^
Mbi fic de eafbribit : Flerdcummagodt
opes tx arte mtretriciA qu^jivijpft , popui
lum Rpmdnum fcripfit heredem , xertam^
tjue pecunidm reliauit t cuyus ex annHofae-^
riorefitusndtdlie diescelebrdretur , editio-'
ne ludorum, quos dppeUant Flordlia. Slufd
ifuid Sendtui fldgi^fitm videbatur \ . ab
ipfo argumentuntfAnplacuit , ut pudends
rei quaddm dignitas dddtrttnr: deam fin--'
xerunt effe > t^ ftmhus prafit ; eamtjue
oportere placari ^ ut fiuges cum arhorthus
(> "jitibus hene pro^refue ftorcfierent^
QitsLadantii verba nelcio qui conve-
nire poflhnt cum eo , quod Varro in 4.
de L. L, icribits ibi enim Varro Flo-
ram poiiit ihter deos deafquES , q^os^
P 5 ^-
ELMlNHOltSTlUS.
4 Moxantem.nejaoa.ejHoFebris^dedi-
' tata. ] AlianUs var iae hiftor. lib. 1 2 . c. i.
9 71 Pafxciiot usTO toT n«A\flU''7l» wpi-
T^ Kf vte^v y )y ^a/utovijpuawno. La^.
Ub. I. cap. ic* Cicero de nat. Deor.
lib. 5 . pag. 342. AugufUn. de confcnfu
]Ei4angeli(t lib. r, cap.17. De civit. Dci
llb. i.cap. T^.iib.3. cap. iz. &25- 1.4.
cap. 2j. Hieron. inloel.cap. 3. Valc-
rit)S Max. lib. 2* cap. 5« Cateros ejuidem
jpeos ad beneftciendum venerahantur . Fe -
hrem auterlt ad minus nocendum , templis
cqlehant , quorum adhuc unum in Paiatioy
dlterum in area Marianorum monumento-
Vftm , te/tiunt in fitmmdparte yici Lon^
extat. In eaque remedia , qua corporihus
^grorum adnexa fuerant y deferehdntur.
Libcr infcription. fbi. 97.
Febri. Diva. Ff.bri.Sanctji.Fe-
^ BRi. Magnaf.
Camilla. Amata. pro* Filio.
.Male Afjecto.
OUZ E L lU $.
Mox dutem nefiio d quo Fehrie dedica-
ta.] Ciccro delegib. lib. 2. .Aravetus
ftat in Ralatio , Febrif. Blinius lib. 2. c.7.
Etiam publice Fehrifanum in Palatio dicd"
tnm eB. Prudentius llamartigenia :
. Pdr furor illorum , quas traditfamd di^
catis
Qonficraffe Deas y Echrem, Sftdfiewujite
facellis.
WOWKRUS.
I Febrie.'] Clem. ProtrepLP «^a7o/
lli/psTi) xj <I>3C«* ^^<Ttv, Sen. dc morte
^laudii. Arriaa. DiiC F^id. lib. i.
cap. 19.'
. . £lmenhorstius«
1 .Acca larentia , &* Flora meretrices
propndiope. ] Tertullianus Apol cap. 1 3 .
pionyf. Halicarnaf^ lib.i.fpl.71. 6c 74-
Plutarch, Romulo fol. 20. Auftororig.
Gcntis Roman. foi. 777. Obf^rvatioa
^d Arnob. lib. i. pag. 15.
OUZELIUS.
^ccd larcntia.} lisc Biamuii omtix
^bus bona terbadiwbaDC aftantes .
6 quid mali pbiKinlemDr , id f^ulU
pcccuione aTcitcMat. Tlini>4<liE>. ti-
cap. I. , Cw firnni:nnnta filuifmwrt
Sl^,t:m»Tlbtrim Uf«tm, tri^jii^
fXfgife irti^iiU. eylljvnmiMjm^
mpliajnnlipefiKj fmiM. Potronius:
OmlmciUiBiau /fiiituflnHitirtaiiii-
Hmil^ Jifrmiuavii t iitjTiib*ium€«irutt-
nt, ^d ipam mttiai Eamtlpu cmrjfrjiu,
/ihirt Gnitmi jnbn, Appulejus Mile-
&iiimlib.9, CnhrM fi ^nMatdliiaits
(mmntbiu, Cflitaanpmiiiiilsbri
^tSnm , fiHt. finmMfilHtim tifinriil
r. IJuc qugcgue facic lepidum
»44 M. MiNUCTi Fbi-icis
yd nutuin & atbiEtium ' aifidetitis fibi dxmonis ve! decllRjU "
ba«
catentur. Hinc in Schabbas : iu>3^3
tij^wiiAinafrtpttriorpBiim. PoficiVO-
lunt cciain idultos cariipiafle , icquo
flwngulilft. maiimcinftc(i!iicationci
undc mos inolevic. utftetnutinciiG'
ceienc r^UllDK vclnxiaTHinc etjam
quidam illiKl quod de Achlcophde i .'S^
mueLdj.com^i^ . fcciptuni cft,p]rn
Et flrieiffilatiit rft , eiponDnt , «rui
fii^4(vr/9,& volunt, AcUtophdon
»^nl pciiilTe. Viik Bunoif.I.ei.Tal-
mud. Tocc^>|-CDK' ScttquodibbDt^
Ccctc cum de Sociacis Geiiio dicet9
quxdani inftitiKbam, minlmc itaile'
(ineic cogirabam. Rednmns i^tuiiB
I vi.im. Plucaichu! liccchoc , quod dc
fteinutaincnta dicebamus , de Genia
Soccatij icftcat , poftca tamcn lefellic ,
alianjucrationcjadducit, quos hic inJ
ieteientelubct, nccotiunicft. Ipfimi
qui voles tH. Dc Sociatis quoque Gei
nio gcmina cft diflcicnia ipud Maxi-
mnm Tyiium. Incerim (i & UMKige-
mui quidnam dc illo adeo decamici^
Socraiis Clenio fenciamus ! non ilutHt«~
musdicece : Omne quicijuid cota dc ca
aniiquiias notat, nunim eflcggcnca^
tum; idfjue vcl abipfoSoccatcpioft-
Aum, oiiantoinagisinrnadmiialio-
Dcm iiomiiies lapcrct , vcl ab cjus arai-
cis Stlautoiibus, qinbuipiimoidiple
fbrte peiruaiciat , in vu^ui Iparliun,
Ecimut enim quam ingcniola in labulit
confingcndii niccit auiiqnita]; nequc
ambigcndum > quin ^ocrataplunminn
au£taiitacij , boc Je Oenio fiio Com-
eiun qualiprxaiiiidivinilatisqiudpM^
Cdentcm fuipeicrc. Vide quidiHm apud
cccdulos etiain meca mapajif eSicno
(lum , hoinincin joGgnitet nafiiium,
Anihoiog.lib.i. cap.i& Dcbcmib.
Oi^/uuij Ti;x«eine;i>.®-iWf(i'
"i^tiifk jS Ij^-riu) 3jen stm&Ti-
Titfnie, •nt.i-f&-{ tinoitiim^.
Qiiod Hcncicni Se^phanus iia veitit :
HmaiiHmlmjPrtcliiifiliii rfl tmni^t-
K*j Tnttt odfiuIviiivrHmMi-
Itnttiithml^Jntm, cumfltTniot,
Ttm fKCnl 4 <ufnUBliifililllff'
Eaiitnt qiioquc Ebtaiii condietudo fiii c,
ui ftccnutanlcm iilvecc jubcfcnt, di-
ccnics, tttriOlti iirA, MidicnA,
Sid,i fn tlBi , Jti nWBlj f^<i '*'""■
Quod inde oitum, quia KabbiniSn'
EUnt , morbom , (jucm vocant KISOKi
id cft .An^mon, (\ Tccbo 73D ClioiJtrr,
OtlurJrrJ pninitus&iuliacem fliille in-
fanti bus die qitacco nativitatis i pfbnim;
uqdeeodiepiittiresjelunarerolebanc,
I -tpjH,H,fibiDJmaB^.'\T1afiJ^t,
Tccrull. dc Animacap. xi, Juftinus A-^
pol. ij oi Jijrf,!^! Taii /idyiit iitiff-
<nfi»i^mifiilfti, Ef^iao. H«r.t.
. -r O C-1? A y I II. s*; -45
tat hegotia, 'vcl petcbat. ''Magi quoqiie, nbn tantmn
fciunt diEmonas, fcd ctiain quidquidmiraculiludunt, pcr
dasmc^*
fas tigulileinconfeilbc^ UndcBafi-
liiis Homil. dc Kati^ic l^Bi^ ti p<n-
*o? ci jxdyt , /uLMletMi , -xj m6t<fhus^
jy ^lfffiKsnic Ttatf eLrThmQfitut i»^ci^
•5j^«x»»»9Ti,-« Et Sozomehusiib. 2.0.9.
S^ac^eict» , aajTtf 71 d?Cxor ifg^7/xsy,
Prlmum magicasartesinveniileZoroa-
^em referunt Jui^nnslib. i. Augufti*»
nus de Civitat. Dci lib..2 1. cap. 14. &
Orolziis lib. I. cap. 4. Cujusadhucl»-
die 4 11 Dis placet , quzdam oraculoriun
fragmenta exfiant.. £t quanquam Ma>
gia olimfueHt, quaEpofteaphilofophia
di Aa eft , ita ut etiam Ariftotelcs libro
de Magii , teftc Diogene Lacrtio , Ma-
gos illicitz divinatiouis i^noros fiiiile
{cripferit > pollea tamen fe malis arti-
bus addixerunt, ftudiumque fuum itt
nc£itiis 5c abominandis rebus pofue-
runt. Unde de ipHs Philo Judzus lib.de
{pccialibus legibus : Eiai j «Tf pof -vrovjt^
c¥st.Y7t , 0/ fxdyi , xj (^ApfMxAnoj , «^c-
x^ j^ Ayx^pnTivcrtftJ^VTtitzt^SKdj-'
gi»c «TTidi 0^;? , ^ T%X^a4 , j^ fjt.n^\"jl{
7n>.u^^7nts civ&jeJiaKovTie Im lais ^
^xwOTtfy ffvfJKpofeut, Multa Jbic de (bmio-
ntmi naturi artibufquemagicisadMi-
nucium dici poflent , quz , cum ncc u->
nius vel alterius horae i^orent,{atius prx-
tcrmittere vifum eft. intcrimplurima
huc fpedantia peti poflunt ex Pelrio iii
I^Kquiiitionum magicarUm libriS) Peu-
cero de pivinatione, Bulet^ero de Ma-
gii liciti & vetiti , aliifque fcre innu-
n1eris,qui de his tebus litteris quid cori-
fignirunt. Quib^is taihen, Dco volcnte,
fbrtaffis & nos commentatlonem no-
f^ram aliquando addlturi fumus ;, cum
adhuc tiemincm viderimus > qui nobis
fatisfacerequivit. '
Sed etiam ^uicqtad liulracMliludMfie.']
Ludere hac in re proprium vocabuKim*
2 FtlpetibatJ\ lAS, appetebiU. .
Vaxiae Lect.
^pfetebat.] ItaMS. iahniSifeteUt.
^ o wksu s.
2 Man fue^.^ Tertull. Apolog.
Ladant.ub. ik cap. jr^. 17.
jQuiicqnidmrdcitU,} MS.fmraculis,
.£x.UEKHORSTlU$.
Mdgi qmdq^id tmracuH ludunt , per
ddtmnesfadunt.] La^bant. lib. 2. cap. 14.
^ Magwimars ommsiae potentia Dftmoman
4fpiratiombus confiat y a quibusinvocatij
rjifus /jiminunt prttfiigiis oleeecantibusfal-
iunt y ut non videant ea , ^uafunt > O* vi-
dere fe putent iUa^ qu^nonfunt. Vidc
(Dbfervat. noftras ad Arnob. I. i.p.26.
Vakiab Lzct.
7AiratuU,'\ MS. mraculis,
OUZEL tUS.
^agi.] Vox, ut mUltis videttfcf, 1?cr-
ftcajqux Ucet jam infamis,primo tamen
lionorifuic, &vclPhiIofophum, vel,
litvuItAppulcjus, facerdocem (igtlifi-
cabat. Suidas t o>^ Ht^artis fJLdyn oi
ft\oat<poi , y^ ^iXodtof. Apptilcfus in
Apologia : Perfarunt lingua "Magus esl,
^ui nofirafaccrdos, Alii tamen oiigl ncm
vocisM.(^iex£brxopemnt> qui enim
nomen id Latinum vel Grxcum volunt
.eiXe , rifu potius quam refiitatione digni
^nt. Qui £brxum vplunt , eorum ma-
^s probabilis efl opinioqulMac^pyab
n^n M^</rf/«r> dcducuqt , quodinPar-
ticipio Hiphil nJinO ^ct , qviod pro-
priedefignat) meditansfnmjsitans. Vir
Clariflimus Lodovlcus de Dieuobfer-
vat originem Syro-Arabicam > cum
tn;i1d> accepto D pro fecvili, ut loquun-
tur, five Heemantico , derivat a vcrbo
Vf}, quod Syris & Arabibus dkfirutari,
ixplorare,' \Xi l{»linfintvclutt^i;yj
txploratoresifcrutaiores, Quod fatis qui-
dcm appofttedicipoffit. Attamcnno-
-bispotiUsarridetfententlaeorum, qui
:Perficum fhttuunt, licetoriginemejiis
juxta cum ignariffimis adhuc ignore-
toixs. Mjigiamefiii!ipcaBdj^apadPoc-'j Acaobiaslib. i.Mtf^'MrMn«rr/<o»/»^'
9^5 Cypria
z/^6 M. MiNucii Fel icis
diiemonas faciunt. * illis afpirantibus & infiindetttibus pr«-
ftigias edunt ; vel qua? non funt ^ videri ^ vel qua? funt , non
videri. Eorum & Magorum eloquio & negotio primus "Ho-
ftanes , & verum Deum merita majeftate profequitur ; &
^ angelos, id eft , miniftros & nuntios Dei , fed veri , "^ ejuf-
3ue venerationi novit aflSftere : . ut & nutu ipfo ,' & vultu-
omini territi contremifcant. Idem etiam da:monas prodi*
dit terrenos,.vagos, humanitatis inimicos. Quid ^Plato?
qui invenire Deum negotium credidit, nonne & angelos
fine
Cyprianus de Idolorom Vanitatc : Et
Magh iffde eH adperaicte/k •»/ ludicra pe-
tentia. TertuUianas Apblog. cap. 23.
MHlta mracHla circulateriis praftigiis Ih-
dunt. Flinios lib.35.cap. 35. Lufit ^
^HaxiloMeoytirc, Curtiuslib. 8. Erat
in eo comvivio Cobares ndtione 74edM j fid
magica artis (fi mode ars eH , nen oanifii'
tnici^Hfi^ludibritm) magif profefiioney
^Homfcientia celeber, Sic Grxcis quoque
W?«ipdicumur. Philoftratuslib.7. dc
viti Apononucap. 16. s/uioi 3 '^Tn-
<pelfBit fjirrdl* hceivmg ofjitMTv r^c V8«5,
Hvit fjmtfi wit#?«v ttsi rotsujiti iBt^otyjt,
put. Apol. Laftant. in i. Thebaid. & G
qui Holhnismeminerunt. Quarenon
video , cut Soflhenes diccndus fit.
EtMENHORSTlUS.
Hoflhenes.'] Hofthenis Magi meminic
Apulejus Apolog. pag. 541-. Tacian.
contra Grxcos fbl. 2 8 ; . TertuUian. . de
animacap. 57. Arnobiuslib. i. contra
Gentes fol. 19. Auguftin. Ub. 6. contisv
Donatifbs cap. 44.
Variak LKcr.
Hofihanes.'] A\n , Sjflhenes*
Wo wi R us*
Uti & Magorum ww/^^^/a. Irenaeus apud I 5 Miniflt-os ^ O* nuncios Dei.'\ Ai^ul.
Epiphanium yHxrefi 54. Ta ^' A'vflt- de Dzmon. Socrat. "Medids fmteftates.
^txda imiyvtcL tm ? >.%y>fjSlfj(Jdy fAtlyav
^trtvitpyiif. ovfJtfJt,i^a4 , <f)t' ewjav (petfrei-
^m Tt jy fjLefyAioiV , eig tKTrxti^iv rtig
hpSvtdireyy TretQofj^Hs euJr^ niisjiiCet-
Tisv. Holccludos Hinius lib. 30. cap. i .
^^i^MT^^u^ioiVrf/^/vocat^Tertullianus de
Animacap.57. Magicasfiillacias (ypr<t-
fli^as. Aldhelmdsdelaud. Virg. Ma-
gonm &* hf^ephitntarHmphantafinata,
Heraldus.
. I lUf* ajpirantibM ^ infHndentibka
pr<xfiigias ednnt.'\ La6);ant. lib. 2. c. 15.
Magorum gmnpte ars ontnid ac petentia,he-
rnm afpirationtbud<mftat , d qnibM invo-
catif vifu4 hanimtmprjefiigiis occacanti-
hMfallunt y ut non vtdeant ea y quAfnnty
^ viderefe pntent Ula , qua nonfha,
Wo WERU S.
1 Hoftanes.'] Ita TcrtulL'' ApoLde
raUio. Tatiaa, Plat. dc ^a» oiac Ar
per c^as defideria mftra , ^meritaad
Deos camm^ant, Plut. de defe^ oraciil.
internuncios Deorum, & hominum.
Hierocles Alexand. de prbvidentia,Plu-
tarch, de Ifid. Hierodes in Carm. Py-
thag.
Elmemhorstius.
tAngelosmtniftyos ^ nuncies Dei.l A-
thenag. apol. pro Chriftian. pag. ;o.
Philo de plantatione !^oe foL 140.& de
Ibmniis fol. 398. Hleron. in Daniet.
cap. 14. Ladam. Idy.i. c. 16. Theodor.
contra GraEcos orat. 5 . fol 5 2 .
Variae Lect,
4 Bjufque.] Ful. fj«/.
W O W E R U S.
5 'blonne&' angelos.l Tertull. .Ange^
les etiam Plato nen itegavit. At Plato non
narratangelos , fed lllonim naturam &
muyua ut ai^elontm defaiblt.
PUto
OCTAVIUS. 247
fine ncgotio narrat & da?monas ? & inSympofioetiainfiio
naturam dsemonum exprimere connititur ? vult enim efle
' fiibftantiam inter mortalem immortaiemque y id eft , inter
corpus & fpiritum, mediam^ terreni ponderis & cceleftis
levitatis admixtione concretam , * ex qua movet etiam in
nos procupidinem amoris , & dicit ' bformari & labi pedko-
libus humanis, & fenfum movere, & affcftas fingere , &
ardorem cupiditati^ infiindere. "^lfti igitur impurifpiritusy
da^mo-
EtHENHORSTI QS.
PUto ^Angelesfine negeclo narrat.lftcZ'
tullianus Apol. cap.iz. ,Angel9s Plato
wnnezavit Plato angelos nuUibi nomU
nar, ttd oiiiciaangelorum nairat, quod
fuperis noftra a£ta deferant tanquam
miniftri. Theodor. orat 4.demateria &
mundofol. 61. Plato9««c3 j^</W>o-
«vdf '¥ToX«va«S. VidePOrphyr. /g%«
^*^X^^ e/A^t^';^^ V Ub. 1. fol. ) I .
RlGALT lUS.
Plato tpainvenire Deum negoiimn cre^
Aiflit.'] Negotium, rem arduam,difiicL'
lem. Eof eir rt Ip^v , jy ^'^vm eie tt^v-
TttC ciS^UiiATOV Xf ^f,
ElmemhorSt lUS.
1 Subfiantiam inter mortalem > innmr'
tatemqne»'] Naturam dxmonum nariat
Forphyrius m^ ISm^e sfit^v^t lib. 2.
fol. ^o. 5cre9.
RlGALTlUS.
SuBfiantiam inter mortalem immorta"
lemq. mediam. ] Tc Jhu/jLomf fMloL^ii f ¥V
S«« Tny^vnrQ. ip/utlwAjovjy^7^fB-
M E U R S I u s.
2 Ex qua manere in nos procufndinem
dmori^*] MS. e. q.monetetiammsp»a.
Forte, e, q.manetetiaminnosporrocu^
pido amorif.
Vakiak Lkct.
^rocHpidinem. ] Alii tporrocitpidinem»
RlGALTlUS.
T^ovpt etiam in ms.'^ SequutiruilUlf
vcftigia cxcmplacif : tx ^tut mmt idm
nos» . . . , .
^roCHffi^inem amms,'] Qiialem efle
dicebat Epicurus t»g^'X)»4f V , quam Ci-
cero dicit eile anteceptam animo rei
quandam infomiationem. lib. i . de nac*
deor.
OUZE& IttS.
£x- qnJt nmitt etiam f» msprocMpidi"
nemamerify^difiiinformari.] Retinut>
mus hoc ioco cmtndationem Rigaltii,
quam fecundum vefti^MS.exprelfit,
ic nobis veriflima videtur. Inal. Ex
qui manart in mt p,a. diai^ &inforr
mari.
ELMKNKOKSTlUt*
^ Informari 0* illaln pt&eribns Imnui*
nie»] LaAant.lib. r.cap. 14. .QHiqm^
mamftMt/jnritHS tenms t3* imomprehtn»
fibilesy infinttani fi corptrihms bminum,
^ eccnltt in wfitrihns optrii ikdetMdinem
nniioHt , morbos csmif fommis ammas ter*
rtntt mtniesfworibiu^Maiimitfttihomims
Im mdit eo^i 4d ttnimamuliadtcta^
rtrt»
V A » rAB l<Etf T.
Mbus sius.
4 Ifii ipinr impmi /jntitiis damenes
(lii ofitnfimi d magit > dpkiiofiphit ^^ X
Plaiene) fi^ fiatms tT im^^idhHS confi»
craiidelitefiuMt , ^ ajjUtiufuoaHSlonta^
iem quafi prafwmit numimit ionfiquHn"
tHT.] EftcioglQfleitia^fctiboque^f.yp/-
nius (ui ofienfim) ^c. Nam t« damontt
^ ledMc qnodam infQrpretamenti vi^*
ceinadoramadtatttiii, abaliispoftea
in textum feceptiitn t&. Poiro corii-»
gendus iterum ad lioceiemplar Cy pria-
4Ull: J^ tm /piritm fnh ftaiHis at^Ht
imA"
248 M. MiNucii FfiLtcis
d^einones, utoftenfumaMagis, a pliilofophis 9 &^Ph-*
tone>) ' fub ftatuis & ima^nibus confecrati delitefcunt > &
afflatu fuo audoritatemquafiprsefentisnuminisconfequun-^
tur, *dum infpiranturinterim vatibus, dum 'fanisimmo-^
rantur, dum nonnumquam ^ extorum fibras animant, aviuni
volatus gubemant, fortes regunt, ^oracula efficiunt falfis
pluribus involuta. nam & falluntur, & fallunt, ut & nefcien-
tes finceram veritatem , & quam fciunt , in perditioncm fui
non confitentes. Sic a coelo deorfum gravant , & a Deo ve-
roadmateriam avocant, ^vitam turbant, fomnos inquie-
tant.
imaginHms cMficrMti diUtefinnt» Hodie
€9nficrtuii f /?.
V A R I Aii L B c r.
• i^i igitnr hnpim Jpiritus»'] ItaFulv.
Ulud. Sab. ifiii.fi d^mtnes.
OUZBX.IUS.
. Jftiigitttrimpuri /piritus y CS^^»1 ^'
iftantiuslib. 2.cap. i6. Hi perro incefti
**^ '^gi/piritns ttt tttrbtnt omttia » ^ erro-
tes hHmanitpeBoribHS inftmdant ifirimt,
*c mifientfidfa cktn verit.
WoWBRUS.
I Sultflatttisdelitefiunt.JTHmclci^.
AthanaC adv. Gcntes.
• 0>nficrati,] Cyipi,conficratis*
EtttEtlHORSTlUS.
«S^ ftdtuis O' imaginibns conficratif
delitefiunt.'] Lad^antius lib. 2. cap. ly.
&r6. Abdias dc vitis Apoftolorum I.9.
Tertall. Apol. cap. 2 r . Chryfbftom. in
pnilm. 115. & 134. Gregorius PP. in
Xpift. ad Saxones Tom. 2. Concil.
fol. IJ2.
V A R I AB L F. C T.
Conficratis.] Fulv. Uriin. ez Cypiia-
no. Sab. conficrati,
W o w E R u s.
- 2 Dtaninfpirantitr'9atibns,']A^\x\.dc
DeoSocrat. Cttrant fin^la ^ ijelfimimis
confirmandisi oel extis /tfttCHlandis y 'vel
ofiirnbHs erudiendis , vel vatibtts infinran-
dis , velfidminibHs jacHlandisf cateri/que
adeo per qftafutitra tUgnofiintHS,
M F. u R s I u s.
O ti 2 B L I u <i
4 Extorum fibraa animant.'] £xifti-
mabam ftolidz Gcntes exta notis qui-
buHiam fignari^Diis, varieque com«
moveri, ac quafi animari. Tibullus Li*
Eleg. 5.
TuprocHle-vetttHraiutUsf tibi deditns
. augttr
Scit bene y qnid fiuiprorjidacantet
avis.
Tuqtte regisfirtes ^per teprafetait artf
iKbricafigfiavit cttm Dens exta notist
Statiuslib. 4. Thcbaid.
Et in nnllis/pirat Dens integer extis,
Hinc Arnobiuslib. 2. Semicrnda caepi'
ftis y d^ leviter animata porricere, Et Ze*
no Veronenfis de Jona : Kon aris fee-
tentiius funeftos excitant i^s y nontttrd
cremant , »0» merimprofHndnnt , necpe-
cndHminex/peBata morte rapti jecoris/pi-
rantesconfulnntfibras. Maniliuslib. 4«
Hincin tantafidempetimnsjqttamf^tpt
oalucres
xAccipiunt , trepidaqne fuofnb peHore
fibra,
5 0/acula efticiuntfalfis phtribt^ iir»-
Inta. ] La Aantius lib. i . cap. 15.. Eornni
inventafunt aftrolo^a , 0" arufpicina , dr
augnratio , . &* ipfa qtut tUcnntnr oracuia,
^ necromantia > O* ^rs magica , &* qnic'
qnid praterea malornm exercent hominet
'Oflpalam» 'vel occnlte»
Meursius*
JVLF. URSIUS. JHEURSIUS*
3 Sanit.iSQtibofamt fecundinn ^S* I 6 yitm tnrbtifit > mntj inquieta»t.']
Cot'
O C T A V I « S, tJ^
Wnt, 'irrepentes etiam coiporibus occulte, utfpiriniste-
tmes: =morbos fingunt, terrent memes, membradillor-
(juent,
liolmtS &■ ictmlli in 'jifttribiu nptni
tniimiitiriai, Potuit (iiKUIitaft;
ailul ameo ilStrao,tc unicuiquc [aaHf
1 lmPtiiltic«p>ilm.]Sicefh.Gieg.
Synel. •dbi ify- rtMO in thucdJa-'
ftuit.Iib. i.np. ■;.
Irrijmiii Hrpnn&w.} Tadlnuscsn-
:a CiawiwEbl. »84- i ^f^iriiifn Jai.
a Cyptiino, 'j. ttaitM,fiimmi
( i Skillt. tAiiiATiiiflaipttnt,
vJltl-dintm fitngmlil , »»*»( laitjhait.
(SCil. 4rttJ}iM.)id^t,Ut-mfmcit^iu,
Kl nidirt Mldrixm , & rttii fictrmn /k-
ji«fl/i , ttmijiii •jmtmfinnxinut iMi*fi
vidnBHia , EnlcadO. mirili fmfauil,
vd , G iu itiavit , Bdriif '■
Wowinui.
FiMn fj>ri<nf OHMJ iB^iailiBil.^jCj'
ptian.ySmxw. Tettul. riiijw £'■ (wyo-
riiin 'Mltindinii infiigmii , C7 xliipMi la-
fiu mirUi, «nM 'jrrt rtptnlimi , &
txinuriimriti ftr ■sim ixciffm. 6c qox
apildTcitiUl.longaoiationefeqituntuc,
qitx ftfiniKiin imiutus eft. Talianiu
DTmonura[nJ/xmiJiiwAi^1«i«'iit,&
cadcm ijui Minurius fubtjGm periKi-
Ait. Vidc Plutarch. de deftdu Oiacul.
E>.>iiHni>*sTius.
^fiim t*r£Mnt , /ewuJ infiunjirr.]
iTidocusHifpalenf lib. j. fetitenr.c 6.
Plirmufia DitriimiiiimHibiiieci*Trt>i-
III hinmnui/iiifHifirwJiniiitimiirbiiiil,
Kt Jirmidtl^fai Cr limiiii ficimt. Tei-
wll. Apol. cjp.ii. deaniiiiacjp.46.
Dic^.LaeiliiisiiivinPythagon(p.jS7.
Ai^iiftin. dc Trinii. Lb.^.eap. 1. Ec
>nqu«ft.wt.ScDo».Teftamentitotii.«.
qu3». 1 1 (, Barcbaidns Woiniadcar. £-
filcop. Lb.iot deaet, cap 46.
S«DH/.i Iia FuL Uifin. Sab.snHitf.
RlOAlTtm.
Omati inqiaif,att. ]Ita l^nu in toetn-
bcanis ami^ins. Sunt quibiu pUcct,
fiiMi i^iioKi. & licetianiCfpiui-
nuilegillevidetui.
Ouzii.iut.
Smuiu in^itMi.'] In MS. •wnrQ
i]uod vitioruiii eiifiiina. Cmaumjia-
Hi habct. Qmd G fortafli) Minudus
faipfeiit /«iHHH in^uiui Cujm C-
niilc apud Laaantium lib. i. cap..i4.
SlfiijiaiiiimfiiiitAirituilinlill, &itt-
itmfiihiafiiilei , ntfimMt fi l^fmiiu
piwc i^t^unni
C»>FI|
"f'»e'«f"-
^u, *jsb7(. ^ S
^,,s
™ri.s
!i9&.
SwtJ
MI&:
^W^icW-™,-
Taiic
„ta.
?=^„9..inr<7.
nt^if , ii7-«™ Ji
i..J,»V
•riulW
lo^r^^taiif^"
Af«
J»fi
"*,"
«( THiiTirtiagfiinij iiXAiaBfiic, aai-
mtMBmov, (TTfiiftiFf irinffiuiutiin-
yaiimiC" • ^5»';^^«' ? iisiftiiimt,
im trtsjfiiiirairli yini ihtye^^Ttt,
<ri9C K.SpuViif «c lida^at^imimitli-
jumy. Idcfi : ■Htnfmul Djmimti ,fU
dili nfimt hmUmi, (ff- rtai Jnfiimmi
iUi mtximidipmiadminlliait , Dtmt-
Ktllittnialml tjfl finatii titcmt. ^qiu-
iim Ht ilii oiw/ niiiinv ci^ifilinf , di-
inii fiSa mirctdi ftmilinrilmi iti nfii-
tntrt \ Ji[ iti/m , 9*i i 'jJiil liifiimmim
Dii , ipiaYviiditm wimtirit fmninnmji in.
fttruim fMcdnlii, ia fntltcnmpndiit
yAint, & in cinfplSM miiimn , ftH-
qnitm difidmaii IX mnnJt rttnr ft ixfli-
•jtmmt, nb ngrii ttHlmt &-niarbianfnt
dtltfHdnHiimiililirMilii, frifiint viV-
1 i,ttriiifiii^,mmbriiiifiiifiini.'\
Eadcm Tticull. Sc Auguft. de vita bca<
ta. Ht aMcmfuntsnf}'if^9i AiubioC
stitn.35.
pus ipfirumpingHefat, Plvit enim id vd-
ponbns O* fiffimentis y O^exvariisvdm *
modoy nidorUjupjMe^fanguine, (^ cot'
mibus conaboratur, Lucian. defacrifidis
p. 7?. Firmic. de errore profan. rclig.
Athcnag. Apol. pro Chriftian. p.j }.^8C
fcquent. Origin. contra Celfum p. 137;
Nazian. orat. i. in Julian. pag. 300.
Auguftin. dc civit Deilib. j.cap.io.
Theodor.contra Graecosferm.^. p.104.
Eufcb. pracparat. Ecdef lib 4. cap.i>.
Hb RALDIIS.
XJt nidore altarittm , -jel hofHis pecudum
fi^nati,] Hac dc opinionc plura obfct«
vabamus ad Tcrtull. Apologct. cap.zz.
Prudcnt. lib. contta Symmachum prio-
rc:
150 M. Minu^ciiFelicis
^uent , ut ad cultum fui cogant , ' ut nidore altarium vel ho-
I Vt nidore altarium.] Tertull. Vtfibi
pabula nidoris y ^ JangHtnis procuret ima-
^nibus oblata. forphyr.apud Theodoret.
Sctm»j. ^TXH oi ^ifeyns KotCii 7« kviVm
«Tf . fft' m ajjmi iv mofjutliKOV , ly ivAj-
ixstlutkmouft^. Nidor, »Vf ar«i Juftin.
Theodoret. quam vocem retinuitAr-
nobiuslib. 6. Kidorem confeBatur , O'
fumos , pafciturque de ctufiii , quoA evo-
muntardentia vi/eera, Heiych. Au&or
Etymol.
ELME)7HORSTltlS.
Tiidore altarium vel hofiit petudum fa-
ginati,] Porphyrius ttjfel '^Smj^i %/A^ti'
;K»y Ub. 2. fol. z j . >y ^' Tw >? cHurtiaf
XfiiTreiaTt ynrettt citnXefiet/* rtiiots >S
fAdx/cTz iy ^ iSf^f^WTtt auJiiif <MrtfJiS~
^o^Tlofj^ot, ^Xwp^ff yS TTticrni ^dufnt"^
aias «To/ jy dTrtfrtttmi Uitnii ^i\^ tt^-
f(^etaKAjd^itnv oi^)(]jiutoifydfjioni' ^stt
yS dKoXAoiet ly 9r>i^mf ihftit iy Jti^itt
imr^Tuv jy fjidxt^ » dvdm* it 7S
447«r®- , TJ^TOff OIXMOV i8«XOv3) >6' HVOJI
S«oi K) n ^o^igwazt ewmv S^twetfjLii ^-
•t«v9«of«v««f o/U57<s*^> Stb/ 01 p^i-
fovlis , XoiGti , xvi«r«Ti , cf>' av <w-
•mv Tv 'AvAjfjietltKov OTaivf^* ZJ» ^ tStt»
druo7i ii dvstBvfjiidatQ jy 'mtKiTM^e
^Skj^t TBov miKiy.av ^ J^ujjnfjii-mj retif
ht 'mv eufJidttiV J^ ffttfKav Kviexreus.
Ideft, BernhardoFcUcianointerprete:
Per contrarios Damonos omnes etiam pr/e-
fiigia perficiuntur, Hos entmpracipue ^
pr^efidentem ipfis '•jenerantury qtd maln
veneficipf ^ incantationibus procurant.
Pleni enim fpeBrify imazinationibu/cfue
funt , ^ ad decipiendumprodigiofisfaUa-
ciis apti: Per fm iUecebras C^ amatoria
"jeneficia infelices hondnes conficiunt. Om-
nis enim intemperontia , omnit divitiarum
fpes O^gloria per hos exifiit , & pracipue
deceptio ; quippe cum mendaciumipfis pro-
prium fit : cupiunt enim Diihaberi:' O"
qua prafidet ipfis potefias videri Deus efje
maximutvult, Ifiifimt y qui libatione O*
nidore oblechntuTy quibus Jpirituale cor- .
■"• Morrificos quos prodigiala cogtm9
Credere monfira Deos y qnos fanguino»
lerttus edendi
TAos JHvat , Ht ptngtdslMfUnietitriH
aito
yiBimay vifieribus mtdta intervind
Ksorandis,,
OUZELIUS.
Kidore altarium.'] Propric. Atnobius
iib. 6. Kidorihus atque fumo fu^ta, I.7,
Ex aris ardentibus nidorrm confiBatur &*
fumos. & fjBpiusita. TcrtuUiani cft A*.
polog.cap. 22. PabuUproprianidorisCir
fanguinisprocuret. ItemtKumen de nidore
concipiunt, Et dc Idololatrid cap. 6 . Spi-
ritus vilifiimi nidoris, Scrvius ad iUud
VirgUii ii.Ancid.
'^idoremque ambufia dedit, ——
NiDoREM , inquit, 'Putorem. Ingloffis:
KviVozt, rb{idor,
"Kidore altarimn vel Ijofiiis pecudum fa-
ginati.] Rcfer huc illud Clcmcntis A-
iexandrini Admonitionc ad] pcntcs,
AJtoi TTit i^of^oXoyHV^ oi MfJtovfc 'jlui
')a,g'e^fiietp^itv tiuj ouJruv ,
AotCyis TB Kvia-ffHi 71 , TO T^ Xd^fjfjff
Aijpmf.
I Remijfts.}
OCTAVIUS. 25t
liiis pecudum faginati , 'remiffis, qua?conftrinxerant, cu-
rafle videantur. Hi Tunt & furentes, quosinpublicumvi-
detkexcurrere, ' yates & ipii abfque templo , {icmfaniunt,
fic
MEnKsius.
X Remfiis,'} Scribo^ rtmftiHs qu^,
>V o w B K u 5.
Bjmijftsy qMconftrinxeratS\ Abdias
BabyL Ub. S. Fade eis tUlores , damna,
periatla , dT* dat ref^nfa , tafacrificent
fihiy & cttmimmffaremvijet t tanqHom
ab eofanmtwri omnes exiftimant,
Elmehhokstius.
Ut remiffis qtue conftrinxerant , curafi
'uideantur.} Tertullian. Apol.cap. 22.
Zddtmtprimo, dehincremediapracipiunt
adnUraatlHmnovay five contrariaj pofi
qtut defintmt Udere y (p* cwtaffe credtm-
tur, Hieron. in Nahum. cap. 7. Bur-
chard. Wormacienf. Epifcop. lib. 10.
decreL cap. 46.
V.A R I A» LeCT.
Remijfts»] Sabaeus, remijfitu. male.
RlG A I. T xus.
Remijps qiue cofftrittxerant.^^Dt&DaavX
Izdere, ut curaito videantur. Tertull.
Apol.
Remijfis.} Sic in MS. &ficlegebat
Cyprianus.
OUZELIUS.
Renuffis tjuit conftrinxerant cttrijfe vi-
Jeatuttr.} Tacianus adverfus Gentes:
Ov ^pefrAiitn JhifJtons^ "^X^V ^ ^
nfftVy htKifoji ivc «)gfe«p}f/u^c xi)^7c.
£t poftea : tTreiJhiv tu¥ IfKoa-fAiay "^-
XavatioCit "^m^ld/j^oi j twv lyj^yoVTWV
iMtfr^ttffM.r&jaurlo fonf tcSieJLy^^oi^
Tic, Tsc «ydp/v^KC ei c 79 «p;^7oy ><;90-
j(5(9f9iv0iv.
£l-MENRO«STlUS.
2 Vatfsfic infanitmt yfic kacchioitnr»']
Vide Obfetvationes ad Atnobiilib. i.
pag. r.
Heraidus.
yktes cSr ipfi abfque templo ficinfa-
ninnt , fic rotantnr,fic bacchantnr. ] Qmd
lit ah/qHe fmp/ohoceouidemloconon
Atis intclUgo. LegeiutimiginicaLfti-
mtrlm , f^ates t^ ipfi ipfl in tempig»
Nam ejufmodi vatum in templis ipfis
agitationes obfervabamus ad Tcrtullia'
ni Apologeticom ex JuL Firmico. NoCi
autem rotantttr. Nempe qiiia caput ro-
tabant, &, ut loquitiir Ulpianus , |a-
Aabant. tIuj ■ Kt^ct>^iw tifeAiim^i dicit
Dio Chryfoftomus Orat. r. de regno.
'vaZtti Kj <fXi)^ , H^ aaxTtf 01 mhKQi twjt
Xi^PA^^^^ crdittv iyjpm tyyujucuKav,
d&*fjicufiiint iy tdtJtJiyHTti, tluj Kt<ptt-^
xlw , jo tretfefifj^n (Tmvov ifjiCxi-Tretrt
0tM.« Wvt/ f iVfitfTUC Kf (m^^veoc. Capil-,
los rotare de lifHemdicitApulejusMi*
leC 8. DluqHe capite dittnjjfo , cervices
iHbricit intorqnentes motihHt y crine/qne
pendulos rotantes in circulttm. Dixerat L9-
cianus , 7^ Kt^etyMji/ nstmBtv lu. ? cw-^
^v^ «x/or^r. in Afino, 0/ '5» 7«c
fjtiT^a^ ^sTTOpp/^^rTic , 'duj Kt^ctxUju i^ji^
Twfliy oK, ^ ew;^v^ jx/atovtic.
R1GAX.TIUS.
Fates &* ipfi atfyi templofic infaniHnt.1
Tertidiianus : Locorum differentia diflin^
ffdtur y opittor y ttt d templis dees itftirtte-
tif , quor alibi deos non diciti^, Deinde
oftendit y dxmonas etfi templa non ha-
beant, tamefiedeos quam ipfi quiia
templis fiib ftaruis delitefcunt , qui non
alii fiint quam dannones, ineandem
vero fententiam OAavius nofter ait,
fiiriofbs, qui in publicum excurrunt,
etiam deos cenferi pofie&Vatesabf'
que templo , quia par eft in illis infti-
gatio daBmonts, fed argumentum difpar
furoris. Dixerat Tertullianus , Compof
exittu fiirerfs y O* nna ratio eHtnftiga-
tiems.
Onz 11 xus.
Sic injamunt , fic bacchantur.'] Vati-
dnantium proprium. Virgilius lib. 6«
iS»neid. de Sibylli :
— — TotoqHenmndmsiaantro
IBacchatHT vates —
Statius libr | . Syifum s
V$t M, MrNucii Ffl tcts
fic bacchantur > ficrotantur) par&ihillisinftigalioddaHckiS
xiis, fed argumentum difpar fiiroris. 'De ipiis etiam IUa
mx pauilo aqte tibi diSa funt , ut Jupiter ludos repeteret ex
K^mnio , * ut cum equis Caftores viderentur , ut cingulum
inatrona; navicula fequeretur, ' H^ec omnia fciunt plerique,
pars veftrum , ipfos dsenjonas dc femetipfis confiteri > qao- .
ties a tiobis ^ torxnends verborum , & oratioiiis incendiisde
corpcN-
I Mhfd djemnes ddjftrantHr &* ^orftiei^m
1 IJtmtHalibusfl^ris , C^ "jerbormn tvrtnei^
tis de obfijlii corporibus eytciuntur. cadem
fere repetit Epift. ad Donat. Pmdent.
Apotb^ Tor^uetur ^poUo Komine per^
cujfus Chrifti, nCcfulminA-jerlnPerrepo^
tefi y dpt43it nHfirum tot verirerd ItHffut,
Ibid. Ejulat & noftros fitfpirat Jnppi'
trrignes, /;j»fjrappelbt, quxMinuciils
tormenta. Nam ignis notiflSmum tdt-
mentum.
ELMENHftkSTias.
- in at colU rotdt , mvifqUt Ute
BftccftUur fpatiis. "~"
Appulejus lib. 8. MtleC IntfrlutciOMs
tx illis bacchatM effufius ^ acde imt pra-
eordiisyanheUtue crebros referens, LiiGtXR'
dus Ub. 4. cap. 27. tcceaU^msinftinSiu
dxmmispercitHS dementit y efferatur y in-
fanit. Frudentiuslib.i. conttaSymma-
thumi
htfti^at bacchantit anui ambdge Si-,
byild.
Lycophron Caflandri i
-Slc Ariftoteles lib. i. Ethicor. Epidem.
fii vvfjLpo}Jrr}Hi imTifoia, JhttfJioiia. c»~
^itffisl^eiy,
Rotantur.'] Pmdentius:
Furere ac rotare )ue putatur myfticum*
Hieronym. in Epitaph. Paul. ^liosTb'
tare cdpHtvarium oraculis,
Elmenkor STIUS.
1 D* ipfisetiam iiia > ut yuppiter re-
pfteyetludosexfimnio,] Tertullianus A-
pol. cap. 22» LadantiusUb.2. cap. 6.
RlGALTlUS.
2 Vt cum equii Caftores viderentur.']
Tcrwl. phantafmata Caftorum,
3 Hacomnid fiiuntplertquetpars-je-
firum.'] Ita (criptum eft in membranis
antiquis. dcinde (equitur l ipfis damonas
' de fimttipfis confiteri, Unde cxiftet pro-
ba leftio hujuQnodi, Hac omniafiiunt
plerique y pars neftrum ipfirum > dananoi
' defimet ipfis confiteri,
' ^arsveftrum,] Moxdicet: mnnuHU
frafirtim vrftrum, ■
W o wiBxus.
4 Meritit "jerborum.] MS. tormentia
vet^orum^ Cy^t. ad Depdetr. S^tumdtd
tormentia "jerborum. ] Ita BdccHi^us
de recipiendislapds dixit , fiageUa verho'
ttim, Firmicus de errore profbn. relig»
^ag. 44. firmotiii flageUa. £t Cypriad.
ad Demetrianum : tormenta "jeriortttrt,
V A Ri AE Lect.
Tormentis "jerborum,] Ita ^VoweiltS
ex MS. Fulvius j tormentisverberunu
H K R A L D u s.
S^ties d mbis tormentis 'jerberum > O*
orationis incendiis de corporibus exigtm-
tur.] Legebatur antea, Ct* metitis "jerbo-
rum, quae leftio BihLl habebat incom-
modi. Sed MS. Rcg. leftio pratterquam
quodvideturcommodior, adftipulatO'
rem etiam habetCyprianumhac inre
Minucii imitatorem. AdDemetrianum»
S^uando a nobis adjurantur O* torquentur
fpiritudihus flagris , &''^jerborum tormeti*
tis de obfiflis corporibus ejiciuntur, La-
•ftantius lib. 5. cap. 22. Sic extorti &
excruciati "jirtttte di"jini numituf extdn-
ia/tt.
Et orationis incendiis,]l^6t3Ln^im:QM
attditotremunty exclamanty ^ urifi^ "jfr-
berarique teftantur. £t lib. 2. cap. 16.
UdjuemaxlriiisfiipetUtdatiitits tdHisy-Jer-
iitrari
O C T A V I U S. ' 25J'
cotporibusexiguntur. Ipfe Saturnus , & ^ Smpis,&Jupi-
• ter.
Iter^ji y O" drdere9^)am)AmifUi exirt
frtclamdnt, Frudentliis hyUino i. <a^
Mh modis fpurewn lafrmem martyrum
lurtfis ^tuttii» ■
tiac coercct ., tor^uet. , ttrii.
OUZELtUS.
I Serdpis.'} Serapis^iiveSarapts, ut
Gnecisi«cevocatur, idem ac Apis A-
gyptiorum Deos, uteftapudClemen-
tem Alexandrinum lib. ir Strpmat. qui
ArifteamlaVidaltau^rem- . Vezba ejus:
/^ms re 0 Ji^yHi .^aix^js , ^i/jt^n
A'l>ut<hKav. tStbv 3 A'e*W«t? 0 A*p-
Idem & tradit ex Terentio VatroncAu-
guftinus de Civitate Dei lib* 18, cap. 5.
Xnhistameiifalluntiu>, 6cfaUunt, quod
Apim hunc velint eile rcgem Argivum,
cum fit Agyptlus , & muUo antiquior
Jovciilo Argivo, qui proprio nomine
Apis nuncupabatur. Plerique per Se-
lapim ab Agyptiis cultum volunt Jofe^
phum ,. Patiiarchx Jacobi filium , eo
qiiod A«gyptiisinf^memaximadefrU'
tticnto profpexerit. Sic Firmicus de E.
P. R. manifeftc ait Apim fiiifle iy mbo-
lum Jofcphi. Et Rufinus lib. a. Htfto-
tiz Eccle^fticse cap. 29. de Serapidis
tenlploagens: .^'<^^inquit,MiA0-
norem neftri jQfeph , fnrmatumperhibent
fimnUcrmny tidrMficnemfrtouen^yijMA
famis tempore fub^jemt t/£^yptiis, Idem
& tradit Suidasin voct 2eLpat,mc. Huc
ttiam facit qnod Ruffintis , licet fabulis
quibufciam admixtis, de Apideex.Gen-
tili hiftoria (ubjungit , dum inquit: ^-
HinpertHm in /jiftoriij Gracornm "jeteribus
firunt , ^pim ^eudam pMtremfandlroiy
feu re^pn in £^ypto Memphis pofitumycum
famis tempare pumentA apud tAlexan-
elriam defecigent , exproprio affatim civi-
imsaiimeutaprahuijfe. S^odefunBoy in
hertorem epts infiituerint apud Memphlm
templum , in fuo (tes quafi indiciumoptimi
agricoU nutritur, habensquadam honoris
tur, Ita & Suidas voce letfAmi.X^rtfot %^
mquit, Kmit riw y%yuvai^yB^acro9
Ajpa^Trif , Kj (IttmXieL cr Mey.^«A id^f^
</ Atyu7r)H» \tfJM 3 ';^fjSf\i toic A'Xf-
^oaJpiZnyy ht •nti i^d»y'^^Zu)?mpi<>
5^;t. rC%yAyntx&rt ^ ojurtS iMoi^«y«$i}-.^'
ffor. er ep /3Sc t'*f «^iio , ovpiCoXev ^-
pott H ywfyn ; itmj tiv* 3'I>5W ^'*'ji
j^PA Imamfjitti 0 rtf oiff facfffn-^^ofi
ojurH ty ajunf Kmt ottetxiiift. Ubi Ti«
denius Suidam eadem ad verbumfeitt
habere, ^u^cx Rufinoadducebamos. .
Etiamfpifiumillumenorem, quo A-
lexaadriae hancfi:umenti penuriam con-
tigifleicribit, cumAlexandriaampliat
decem feculis poft ab Alexandrb Magno
derauin condiu fit, acApisantejan»
ab Agyptiis cultus. Ita ut vel Suidas
Rufinum , vel etiam uterque eundem
exfcripferit. Qnod vero debovisiym-
bolo ajunt, id opttmc convenit Joi^
pho , adcxprimendum bencficinm, quo
A.gyptiosaffcccrat j bos enim fertilitsi^
tis eil iymbolum. Imo Jofcphusipfe^
Moie , Repetitx legis cap.2 ; . com. 17.
bos appellatur , ut liabent codices £*
brxi ; vel faltem , ut vertit Vulgaris In-
terprcs , bovi comparatur. Idem poteft
Sc hauriri ex nomine Sarapis. Optime
enim illud dcduci poteft 4 nit7 , quod
^i^fmdefignat, & 5K,quafidica5fo«
vempatrem , faoc eft , patrem regni A-
gypti Jofbphum , fymbolo bovis expref^
fum. Accedit quod SarApts etiam di-
£bus fit Sorapis , ubi Gizculi nugantui^
dum fk di^um volunt rz m^fy loadust
& ^pis y quia bos iilcr qui A^s diciturs
fale fuerit conditus , & loculo , five far«
cophago impofitus , ut ex Nymphodoro
tradit Clemens Akxandrinus lib. r.
Strom. atque htnc Eufebius lib. 10.
Przparat. £uang.cap. 12. itemAugu-
ftinus de CiiMt. Det lib. i g. cap. i . Sui-
das in Idfetmt, QvaLnqasm Sarapis o^
tiam efie poteft cfMffqiXidPrincipem
flOtat, ^ «119 DffMfiMrr. quafi dicas,^
PrJnceps jipis Gvcfater. Neceniitiau-
^c^dus TqUmlixmiQIS^^I^ ?. R. qqi
125:4 M. MiNiicn Felicis
ter, & quidquid dsemonum coliris, ' vidi dolore, quod
funt) eloquuntur: nec utique inturpidinemfui, nonnullis
prasfertimyeftrumaiBftentibuS) mentiuntur. IpdstefUbus
cfle eos dsemonas de fe verum confitenribus credite. * adju-
rari
cum primumdixiflet Jofepbamin Api
cultumfuiile, pofteauibjicit} Kam qma
SMr^^posfuersi , *x^n^aien4nk
^braham iudHlgenfiJ Dei fnfceperat fi-
lium j Sera^s diBus eH Gnec» fermone,
heceHy ^ffisaim, Quq magis lidicu-
le nibil fingi poteft. Maiorts ponderis
eft , qaod cefcit Clcmens Alexandrinus
iqPfQtteprioo. Utiqiiod,ciim^/».r&
qfiris idcm numen iit , ex Ofir 8c\Jfisy
prius fai£fe voUint Ofirafis > deinde > o-
SBi0aprincipeUtteta»Secapis. Quifque
fuo gmtdeat judicio^ mihi quod piimum
addwri etymon maxime placet. Plura de
^erapide vide apud Magnum Voffium
in De Theologia GentiK 8c Phyiiolo-
gia Chriftiana lib. r. cap. 29. ubi hoc
de Jo(epho & Seiapide ubeiius profe-
quitur.
Wo WEKUS.
I FiBidolerey tjnadfkmteioquHnturJ]
Cypr. ad Demet. yeific cmfitndt in tuis
erroribus poterisy ernn audieris deostuos
^uid fint interregatiene mPrdfiatim pro-
dere» eadem Tneophihistib. 2. ad Au-
tol. .
E1.MEMROR9VIUS.
yiBidoloreeloquw^ttvreiuodfitnt»^ Ftr-
mic. de erioiepreiaxv reltg. pag. ico.
EtceditnmeHi queinc^s^ewuiDei&*
Chrifii fJKS mmen aftdierij , eontremifi:it,
0* ut interrogantUa/s nobis re^ondeat tre-
fidantiaf^rbai 'uix/eeolligit : adh^erens
hcminilaceratur , nriturf v^tdat, i^ftay
iim de commifiisfceierihm confitetur. La-
^ant. Ub. 2 . cap. 1 5 . yufios autem , id
f 0 cultorts Dei wetuuMt* Cujus nomtne
Ad)urati , de corporUnts exadnnt , ijuorum
verhisy tattquam flagris . verberati ^ non
modo dantenMfe effi eonfiteuturjfid etiam
pominafufi eduuty illa, tptain templis ado-
rantuTy &" quod plermufMe C!Vr4>n cuitorihus
/uisfacitmt y non utitfut in opprohrium reli-
^ionif Jid hmunifmm. Sl^necDtotper
quem ad)urantur : necjttfiis.y qtmrum voce
torquentur , tnentiripofftpit. Itaque maxi^
nuspepe nltdatibuseditisy^oerberarifiy &
ardere , ^jamjamqtte exirefroeUnkoU»
Et lib. 5 . cap. II. Hi enimy qua»ndiupax
«H inpopulo Deifugitant)ufios0'pawnt:
& cum corpora homintonoccttpatayanimaf-
que tUoexant : adjurantur ahhis y 6r »»-
mine Detveri fitgantur, Slito autlito trt-
munt , exclammty ^ urifiy verherariqut -
teftanturi O* it^errogatiy qttifinty qutmde
venerittty qtumodo in hominemirrepferini^
confitentur ,ficextortiy 0* exeruciati wr^
tute dvianinununis extdant. propter htte
verbera y &* tinnas^fauSios ^jnfios viros
fimper oderunt, Et quia perfittocerehit
ftihkpofiitnt , publicis eos odiis perfiqttush-
tuTy quosfihi^arjesfintiunt y exercentqm
favitiamy quamvioUntifiimepoffuf^i ut
attt eorttmfidem nunttant per tlolorem : ttut,
fi id ejficere non qtdverinty aufirant omtu-
tto de terra y nefint , qid poffint ewum ne^
qnitiam coifrcere,
W o w X K u s.
1 ^djurati enim per Deumverunu]
LaAant. lib. 4. cap. 27. Huic muneri
pracfeOi Sxorclftx. L 6. C de Epifc. &
cler.l. 121. C. Theo<U>C dedecur. Au-
guftin. lib. I. de fymbolo j ctq'us verba
Giatian.^. part.4. diftinft. c. poftquam
fe. & Ifidor. Ub. 6. orig. cap. ult. rcfe-
rnnt. DicunturScEpnodibBEpit.Cani
rit.5. Sed.2.tit.9. Sc£t,i.
ELMEMHORSTlilS.
^yuratiperDeum verum &* filum.'\
Id proprium munusfiiitexorciftaruia,
Firm. lib. 2. Aftron. cap.9. foL72. Fa->
eiet exorciftas &• qui laborantes damonttm
incurfione homines y apti^ remediie libe^
rent. Cyprianus £pift.76. foL ic)^,Per
exordftat voce humana ^ poteftate divind
flageUatar y ^uritMrt (jytorquetttrdi^.
bolud. Petrus Siculus pag^ 57. oi Xi-p-
O C T A V I U S. 255
rati enim per Deum verum & folum, inviti , ' miferi, corpo-
ribus inhorrefcunt ; & vel exiliunt ftatim, vel evanefcunt
gradatimj prout fides patientisadjuvat, aut gratia curantis
afpirat. Sic ' Chriftianos deproximofugitant, qiioslonge
in coetibus per vos laceflcbant. Ideo ' inferti mentibus iin-
peritorum , odium hpftriferunt occulte per timorem. * Na-
turale
TJtc <fhu/4.ovt^ofj^ite iXfjpr ijopxijo^
Cjiisii «f Xg^^if 3v rTflU/X^ KHfv^Tliyi^tK'
•S«T« oK, Twy £cy9po*7»r. ol '5 Jbu/uoyti TaT
<pSCai 4 hofxsLcioiS Xpi?^ , f ^(/^(Td^VTO.
Cyprianus cpift. 2. ad Donatumfol. 1.
«ieron."in Matthxum lib. i.cap. ii.
Beda in collcftan. tom. 5. fol. 565. In
XucamUbu^. cap. 11. Rabadus Maurus
<le Inftituc Clericorum^ lib. i..cdp. 10.
-Concit Carthaginenle^. cap.7. Kido-
rus Hifpalcnr Orig; lib. 7. cap. 12. &
dc Offic. Eeclefiaft. lib. 2. cap. ij. in
cplftola ad Leudefiidum Cordubenf.
cpifcop.
\AdJHrati enim per De/im vertm ^fo-
iHmy O^c."] S. Juftinus Dialog. cum
Tryphone : T^ T ovo^atT®- Xp*?-»
i%uji> K) ToL Jbufjitviet T^if^i » i^ ojnfjit^y
«|opjt/^o^flfc ^ "^ ovofjtet VtitrH Xp/?*»
^ ^TtwpodivT®- yBBVTooTt^, Itcm:
hV**^ ^' Tns-^^o/ltff «Tfi «f sTei/podivTa
I';t9-2ir , Ttt JhtfjtovtoL WvTce ;^ infAjfjutTct
TnyiiQfti^ofiiti^ovlft, De Judarorumau-
tem & GentiliumexorciftisinquiteO'
demDialogo: O/c» rgcAt/ajvcTropxi^
90/ TM 7«;^y« «^p x) 7tt29y«;:^'/iJt^o/
• «|op|t/^KOT , ^ ^fAIXfJLetC* > X) yjtlA-
Arfjio7i ^^«TTB/. Fucrunt efiim & apud
Gentes ExorciftjB qui pollsntibus vcr-
bis Dxmones ex obleflfis corporibus ej i -
cerent , idque proprium Magis fiiiire
videtur. I^udanus inPhilo^feude: O'
• pCyoa^v eOJi^caiedTrS. , 0 JkifjiOiV 3 '^-
*e^'^!)> « 3 fiW«c8iW>f, tyei^rethay
i^iXeujfi^ JhbiftoyA. Adi ipftimLiicia-
num ibidem , ubi plurima huc fpe£ian>
tia habet. Soleban^vero Magi eos, qui
a Dxmonibus obfeftieront, jubereut
Ephefiaslitteras , iu<fi^ , recitarent^
quibos tum liberabamur. Unde Plu<
tarchus SympoOacon lib. 7* quzft. 5.
0/ fJtetyi TK^ JhUfJlOVI^OfjSfJHe Kt>.Ajii(n 7tt
E^iffiet y^fM.fxf£\dL tnt^i ajJTHii^et-
\iyiv Kf oyofjut^Hf, EtEuftathius, £'-
<^iaict y^ftfjLstJA «^«/'cef , Ji' av rivis
c« fjLiydxav KivS^vujav itmBtiawfy }y iyi-
v<tg criKtKraiy. <p«iot/ T/v»f viaw «ttj 'f ?t-
^a^vi»?, J^^a^vwf, j^ 7WT 'OT«/£v 'Z E'<j)t-.
aioLg A^frifJLiJ'^ euvif/JLetTwAs yty^etfJL^
fjSfiitl , odiv jy To7s eiatt<fSs XetXnfJ^oif
Xf^3)> Ii*^««* y^AfjLfjLetiet, Suidas quo-
que: E'<fiatet y^fAfjLtt\ef iTraJ^dj ti-
vit Jhemet^etKoy.i^T/noi. Quicquid dc his
Ephdiis litteris ftt, in mcdiumrelin*
quo , faltcm fabulofa earum inventto
eft , dum ca Idxis Da%Us tribuitur;
ut eft apud Clementem Alexandrlnum
Stromat. lib. i. Juftinus Martyr , A-
pologia^ de Chriftianisait, jiuifjLovo-
xii7r%( , \?ao 7WV i?\nv Ttlvmv i-Tropw-.
9»; jy ^etffjLetKAnSv fJLii la^ivittz , id-'
awTO,
Va r 1 ae Lect.
1 \ii/hpf.2 Sab. mifiri.
WOWE R us.
2 ChrrfliAMOffugitant.] DcChtiftia-
nis exorciftis capienda hxc Firmici A-
ft roa 2 . Brmt iamomhns terrihilesy qno-
rttm ad-jenttmprarji d^monesfugiant , O*
ejtti fic laboritntes homines nm vi oerborttnt
ftdfolafni cfievfione liherent.
Elmenh okstiUS.
^ ln/ertimenf'ibwimperitorm»fodiftin
nofirifernnt ocadte.] Arnob. i. pag. g»
Laftant. lib. 5 . cap. 22. Tcrtullian. A-
poL cap. 22. Juftinus comraTripho-
ncm.
4 Katio^ale eB odiffe tfuem timcs. 1 P hi-
loftrat. in Heroicisfol.69y. y^^jy^^i 7^
I ^foCafjfjTi^ CofftatHmeRtimorio:li4im^
Scnc*
X5f M» MiNucii Felicis
turale eft eniin 8c odifle» quem dmeas, &:quemm€tue-
ris , infeftare , G poiEs, ' Sic occupant animos, & obflruunt
pedora, ' ut ante nos incipiant homines odiflfe , quam nofTe:
^ne cognitos aut imitaripoffint, autdamnarenonpofSnt*
* Quam autem iniquum fit , * incognitis & inexploratis judi-
care , quod facitis , nobis ipfis pcrnitentibus credite ; & nos
enim^idemfiilmen, & eadem vobifcum quondamadhuc
cxci & liebetes feiitiebamus : quafi ChrifUani monflra coie^
rent , infantes vorarent , convivia incefla mifcerent : nec
intefligebamus ab his fabulas iflas femper ventilari , &nun^
quam yel in vefligari, vel probari,nec tanto tempore aliquem
exifle-.
Seneoi de clement, liba. cap. 12. de ira
Jiib. i.cap. 16,
Hex a l du s.
1 Sic 9CCupMnt aninusy O* •bflnnmt
ffBmra,'] Pcrftringitpraocciipatailla&
domeftica judicia^ dc quibus dicebamus
ad TettuUiani Apologeticum,quo etiam
xelpidebat, ni &lior, Minucius.
2 Ut antf incipidtu hamines odijp qudm
»?^.]Hocargumentumtra^t Tcrtul-
Kanus Apologet. cap. i. Sed 6c La£hin-
dus lib. 5 • Timent enim ne i t^is reviBiy
^$dn$u tUre aUqiMndoy clamdnte ip/a "jeri-
tate , cogantur, Obflrepunt igitur , (3r iu"
fercedunty ne audiant: C3^ ocittos/uos oppri-
ntunt , ne lumen videant y qtiod ojferimud.
jQuo plane ipfi diffidentiam /iu pexdita
ratienU oflenduftt, cut^ ne^ cogna/cerey
ftetpie congredi audeant , quiafcimt /e fa-
cilefitperati.
£l.MEMHOlSTlUS.
5 74e eegnitos damnarep^nt. ']'Vidcn-
4us Tcrt^U. Apolog. cap. i.
WO WK R u «.
4 S^ttantum autem vitiwp pt.'] MS.
S^*Mm autem imqtwm.
VariaeI^ect.
jQlikU^um autfm "^tium ^/. ] M S. cfuam
gfttem inicumfit* A^eurC Gn PiyiriatiQne
^rivcrii, q. a. iniquumfit.
|1 E R A L D l($,
S^am autem iniqutm fit incognitid*]
tur, QtumtumautemvittMmpt. Tai^
eam ini<]uiutem Minucius,(]uam plud*
\m eicagitat TertuUianus iaApologo-
tico,
OUZEL lUS..
S^iuan autem inlefuumfitttKeffUtief^
inexploratie judicare.l Seneca.* .
Slui flatmt aUquid paytt itiatidita 01"
(era,
Mtptum licet llatuerity hdud dqumfuit,
CafOodorus 7. 8. Juflitia non videtitr
efuicqtiid non difcutitur , nec exandnatur*
Eiuipides HeracUdis :
lii At JinUjj xg/ifo/ty , % yioiH Xo^r,
Ilgiy «cy Ttfp' d/Jt^oii ^odor otifAclBf
Kec enim , ut ait Tacitus 2. Annaliua»
profjibendue efl reui efuo minue cunBapr§'
ferat quibM imiocentia e)us fidflesan pof-
fit, Et LaftantiusUb. j.cap. i. Sacri-
legis y broditoribus , d^ 'veneficif > poteflas
defendemli^fui datur : nec prddatnnari
quenquam incognita cau/fa licet. Maximus
Tyiius Diflertatione 6. £i ^lut \^^
y^f^ , nx^6fA.iSA av t»!' Jij{sis.^jf fti 5«-
^i')^t\i «j(^1f p» hM» 'f f 0HC iluX "^mXoyiae,
\ndc Seneca in Apocol. Dic mihiy c3rr.
quare quenquam ex his y quos q^afque oe-^
cidifiit antequam de cau/fa cogte/cereSi att^
tequam tutdiresy damnafli.
Mcu RSi us«
5; Ineegnitis.] Scnbot imitu^nitisi
^ idm-} SQlihQiiid^mK
X Ktm
" O-c' + ^^ V t li s. ij^
fexifVftt ^i^i' proderet)' ;' noh tahtiim ii&i^^ttnam y vcruin
etiknljihiEycii gr:ltiam coiifftttrturuiti. Malum autem adeo
tion ' fefle ) iit Chriftitous tcits nec erubefceret , nec timeret,
& unum folummodo y qudd hbn ante fuerit j poeniteret.
*Nostam6h^umfacrilegosjlliquos & inceftoSj parricida*
etiam* Mefendendos & tuendbs fufcipiebamus, hos nec
ftudiehdos' ih totum pulabamus t nonnunquam etiam mife-
rantie^wninii , crudelius fsviebamus , ut^torqucremus con-
titentes ad negandum, videlicet ncperirent, ^cxercentes
ist
fujceptiftrihuuntifidfilfi. VidcncL Wo«
HsiiALous*
T 2i0n taattm fnfii veniam^ 'ventm
ttiant indidisratiam confiquutHtum, ] Ita
cdiderat fecTcnius optiine. At B.om.
,cditioj#«^/V/r. malci Gcleniieditionem
confirmat MS. £Leg. Ah autemideA
)guod fignificabat Tertullianus Apolo-
get. cap. 7. S^uis ialia facinora tfmon in*
^jeniffet cela-Jit aufvendiditi^strahent
Tjomines ? ut nendere co loco dicat acce-
pto pj^^tioindicare» Diximus nobis non
li^jere.
Va kikt. L ECT.
jndicii»2 Sab. JuMcii. male*
He r a I du s.
1 Kos tamen quumfacrilegos aliquosJl
Hunc locum imltabatur La&ntius I. 5.
cap. I. "Hamfifacrile^Sy^ proditor^mSi
lCr veneficispetejlas defendendifid datur,
necfradamhari quenquam incogmta caufpt
Vcety non injufiapetere 'didemur , utfiquis
frit ille > qui incident in hacyfilegaty per-
Ugat\fi tutdiet y fententiam difirat in ex-
iremm»
W o \i^ E R a s.
5 Defindendos (^ tuendosfifiipiehdr-
WM/.] Sulcepti, dientes. SerV. adilla
6. /H^eid. f^f^t intelligi pra^oaricatoresy
quipatroni/unt clieutum , auos nuncfitfie-
ftos niocamus. Jul. Scverian. Rhet. So-
licitudinemfufctpti , vel cAtera ejus infor-
tunia memeranms, Auguftin. cpift. 59.
Ambtof.ferm.^).
ElmbnrOkstius.
SufiipiehamHs,'^ Sufitpti funt clientes.
8al vian. de guberii: Dci lib. 5 . Bcce qua
werus in notis p. 1 5 6. Lindenbruggius
ad Ammianum 1. 17. p.yo.
>Vo WE K u s.
4 VJrgeremusJ] MS. torqueremus»
Va R I AK Lect.
Urgeremus.'] MS,torqueremus, benc»
Hk R A L DU s..
Vt torqueremus confitentes ad negan^
dum,'] Hzcleftioeft^MS.keg.Antea^
urgcremus. Hac autem de re tbta diceba-
mus ^d TertuIIiani Apologeticum.
W o w c R u s.
5 Exercentes perver/am qu^flionem-Tl
Nam quzftio adhibetur , ut occulta cri-
mina eruantiir , noh ut confeHa negen-
tur. UIp. 1. 1. D. de quad^. TertuIL a(t
Scapulam. Jj^d ampHuatibimandatur^
quam nocenies corifejjos damnare, negantes
ad tarmentd revocare, Pldetis ergo qu9^
modo ipfi contra mandatafaciati^ > ut con-
feffos negare cogatis, Idem Apol.' Cypr%
ad Demetr. Arnob. lib. 7.
ElmenhOrstiUS.
iExercentes in his perverfam quaflio^
nem»] Fagani admotis toriHcntis Chrl-
ftianos cogebant ad infidationdm, con-i>
tra omnitim judidiorlini rationem , te- .
norCmque l^um 9 qus reumtorqueri
jiibeilt y ut occulta crimina confiteatur»
non ut confella neget. Lez i. & 9. Di-
geft. de quxftioniDus. & lex 8. codl
Juftiniani detepudiis. Paulus JC. I. f*
Sententiar. tlt. 14. Tertulliatl. Apol^
cap. 1. Cjeteris HegaritihM adhiheti^ thi-^
mentaad confiteudwnt f^di^ Chriftiantt
fint aHxili^iM f^ttrwmAmti^mn : mbH ^ ntgandmih Et cap. ji Carn^tili>np
158 M. MiNUCii FfiLicis
m his perveriam cpiasftaonem ) non qua: v emtn enierd:y Jed
€\ux mendaciiun cogeret. ' £t (1 qui^ infirmiorymalo: preiTus
& vidus) Cbriftianurn fe negaflet , favebamus ei > qkoii eje'-
rato nomine^ jam omnia facbi fi^illa negatione purgaret»
Agnofcitifne eadem nos fennjQTe & ^ijQle 9 quse ientitis &
geritis? Cum, fi rario, noninftigatioda^monisjuciicaret)
' tirgendi m^s , non ut difiiterentur fe Chriftianbs , fed
^ ut de inceftis > ftupris , de impiatis facris , de infontibus im-
molatis
4lUttd munHS in Chriftiauos tmperatls y non
ui dicant y qMxfacifmtsfed ttt nepntyqmd
fimt, Gyprian.adDe1lletlianumf.256.
torquentHr rei , qmfi negdnt crimine , quo
Mcufantur^ teneri , «t facinorifjeritasy
^fueindice-jocenonf/romitHr y dolore cor^
porii exprimatnr, Tfmtc "jero cum/ponte
eonfitear ac clamem t dr crebrif ac refetitif
identidem 'vocilm Chriftianmh me effe
contefter-, quid tormenta ddmoves confi-
tenti, Torqueri delndfi negarem»
1 Et fi quis infifTnior maloprejpu ^
viBH^.'] La^nt* lib..5* cap. 9. si qui
doloris ijelmortis metu 'jelfnapte perfidia,
^lefte facramentnm defemerint y O* ad
fHneftafacrificia confenferint , eos landant
C^ honoribns maBant > Ht eormn exemplo
Mteros iltidant.
Wo WERUS,
2 ^rgnendi magia*'\ MS. tc Kom.
Urgendi,
Variae Lfct.
. Vrgendi,} MS. & Fulvius Vrfin. Sab.
itrgHendi.
H 1E R A r D U S.
Vrgendi m^^f^.jVerlilima leftLO,quam
"k MS. Reg. reftimimus^ Antea, arguen-
di magps,
£ LM£NKORSTlUS.
, J Vtdeinaftii i ftHpris y imfaatlifa-^
eris y fatermtHr,\ Tumnus Martyr apo-
|og. I. pro C}iriftian.,fol. ^9. i<h Kf
r^TP hfii^y^aw oi ipaZxoi Jki/Aoyfc jxjjp
'BTary 'jnvtif^v MftoTmv ag^^Blwnf,
^6vAjo^%( j^ tuJroi tna.i im avKoparna,
<r^ eii ii/ULuc , j^ eis 0aLauvitc fi>Muaw
cufittK lioY ^fAtTijeav y tiyujueueti jyJi'
a, ojuTU
'reiv teuhmd fjt.vBoX.oyHiJlfjA ,
^ojiifac ait^Tfiioiv. yam f:^ro ^illHd,
Ht d mdis qkihHfdam haminihHi^ fieret^
pravi effecenmt genii» Kam adfycophan*
ticam aditerfiti nos cMHmrtiam nonmtOos
ttecantes y ad iormettta protraxermU tfO"
firommfir^vos y antpHeros (^ tmdiercHUu:
Htptr cTHaatHg homndos ^JmuidahiUj,
eotmn qHafermonibM "janis atqHefabHlofis
firnntnry flagitiarHm extorqnerent confif^
fionem > qnaflai^itiaipfi manifeftofaaHnt»
Eufebius Eccle^aft. biftor. lib. 5. cap. i.
fbl.48. IwJi-hAfJLQdvOV^O 3 ^ i^VlMi 71-
V€c oiKiTtti 'my iifjtirifav , ifrei Aifjioaid,
oKiXAfaiy 0 ityifieiv dva^tiTetSi^ Trtlvldbs
iif/.oii , 01 )y n^' hfiJ^HJi ^ atCldJtS , ^o-
ySufifV?!!: mi ^aadvni ac tkc eiyitit tQ\%-
'Tnv Tnt^ovlag , twt s^gjtTioww? i tit tSt*
wet^(>fJiavTWV ajur^c y i(^tr^&jawno i-
fjiav ^i^a. J^eiTtva. , j^ 0<clV3roJ[^eii«c /ui-
?«c , iy oatt fjttin XaXtiv , fJtiin voeif
hifA.ii iifjun, fltMA /u)i 3 mr&^etv ei rt
ivtsTo THiTmli ©«^ av9p«7ro/c l^ljc/iTO.
T»7&)v 3 ^yifJtiSiimav , TravTtc awiflj»-
piaQnauv «c m/u5c. agt jy et TiVic TO
fiSt^Tl fOV <fi' 0/X«cW7* ifJitleJt-et^OV , TOTI
ft%yt\ai i;i(ftxi7ra.ivov jy Sii-TreJiovlo n^
)tfji.av. Vertit Rufinus : uAcddit antem
etiarnfirvos comprehendi qMornndam ex
nofiris paganos : quoniam qtddemptiblici
'jHJfHmfnerat reqniri omnes (^ teneri^Slm'
qne dnemonisinftinRH y cum tormentaper*
timefterenty qu^e inferrifanBis "jidebantt
manentilmsfeinhocipfHmmilitHjus y qn^
Lhs itafuerat pracepttmt y commenti fmit
ad-jerfam nosy 'orlHt Thyefteas caenas &*
incefta Oedipodiaperpetrantes:^ alia qndt
H€c ^oqui 4Ht cogitarenoldsfdseff, &*
qmtb'^
OCTAVIUS. 255
molatls faterentur. His enim & hujurmodifabulis iidem ds-
mones ad execrationis horrorem imperitorum aures adver- .
fus nos referferunt. ' Neo tamen mirum,cum omnium 'fama^
quac
wrfiu nos rtfrrfirHnt, mc tdinenminm^
fmalia ne eredere qmtlempejfkime dipum'
doapMdhonunes gejU, Sliue cmn de nMs
diffamatafmjfint in vidgMSy horrori maxi'
mo O* execrationi apnd emnes hendnes ejfi
coepimm > etiam apnd eos y qniprins ali-
quid moderationis erga nosfirvandum ejfi
cenfibant, £t lib.9. cap. 5. foL tci.
afTiTovi^tXxfjSjfiav^ $^v, tnf^
Ay*fAjH9tf y dfd. liuj AetfjtAaK6f 'f 4>o/-
v/xMC iTtiffHToL TiVA yuueui{^^t<t f ^ ely>-
gftc etvdpTTugu TTOtiiattey j8tfW»«c co»'-
*teue imHaiv iiTreixiy Xi^v if^d<fae
* m.yeLfj(jii ^af i ac J)n etiiaur 'jnliXfi-
^tuoj y atuieil^eiif n twToTs dStfjitriip-
yi<t4y cr eujtote vi TOie KupietKoii c^T-
T{f «ujTie 7» fltxoXArtt , iy oatt a>m.
y^iyif eujTeU f 77} :^^CoX4 ^ cAfJJudtr^
KdftXov. af jy HT^ c9 yjaofAfii/MLQ Toe
^afeU c»Ti9eiaui , /SaotX» »o/vS7«/. tu
d)i 'Z»e^^|<tVT(^ , ei{ vdauif Tii^if Kj
TDTTOV J^ Tete/Tdt J^/lfAQOWTttj Ttt y^f*--
f!jietlaL.ld eft: Cnm verohacitaper omnem
iocum diligenti neqmtia gererentur , dux
Damafiicoznita imperatorisfiderga Chri-
flianosiibidiney dr eiplacere in tMnsfiu^
densy indignijfimas ^nafilammnlieradas
de trivio conqnifitaefiftifiitifiicit , dT* 4gf-
tari in hisplurimam ejnaftienem, per qnam
eogeret eas aBisprofiterijfniffefi qnendam
f^hriftianas ; &* fiireeptodinteripfiinrjf-
fteria eommy ^urca qu^dam&impnra
eommitterentnr, udliaqne hnjnfinodifla-
ptidy qme necandireqnidembonnsqmf-
qnam pateretnry fmtliercnlae aBisprefi-
qnifacit: eaqne confaipta adimperato-
rem referty &* proponi eatuhilemtnns per
fingnlas qna/qne nrbes acprevinciat jnbet,
&XGAL T lUS.
I Kectamenmimmy enmemninmfa^
ena.'] Sinihillucomifliimeilinexcm-
plari y tota periodos itaconfiituenda eft
utaliquis {enlus eUdatot. Hisemm^
hijnfinedi fabniit ndemdaeuonesadexe- ^
tratims bermtm mf^Htwm emes sd^ ^. ^nbmn m
cnm hominnmfama > qmefimper inftiarfis
mendaciis alitnr, oftenfa oeritate c&njfit*
mitnr y fic eH negotinm damonnm , ab
ipfes enim rnmor faifns O^feritnr O" fove^
tnr, illa autem vet ba,ciKm hominnmfamay
adne^ debent iftis ^fic eH negotinm djf
monum, ut claufula Gc accipiatur. Ket
tamen mimm. fic eB negotinmdamonunt
cnm hominnmfamaf qme, &'c. Homi-
numintellige,Chriftianorum. InMS*
legitur , emninm.
O UZ E L I u s.
Kectamenmirmn y cnmemninmfama^
qna femper in^utrfis mendaciis ditur%
oftenfa veritate confianitnr. SiceHnege^
tinm damonnm» .Ab ipfis emm mmorfal*
fns dyfiritnr 0* fivetnr.'\ Locus luzatus^
ouem oui Kigaltius remtuete conatui
nt, viae in ejusObfervatiombns. Ae
primum quidem bene,.cum pro dmninm^
reponit hominnm > (ed male y cum id de
Chriftianis inteiligi vult,ut jam monuit
V. C. J. F. Gronovius ObCervat. in Ec«
cleft. Script. cap. 7. ubitotumhunclo*
cum Ita reftituftndiun ccn&t : tiecta^
men tmmmy enmhpminnmfantai qmefim*
per inftntrjUmefid^ueis alitnr y, oftenja '»#•» .
ritate conjnmitnr t fit0* negotimn dxmo*
nnm t ab ipfis enim mmorfalfnt ^Jeritnt^-
O^fovetnr, Hoceft,utidemG£onoviug
ibi explicat , Famailla.hominumoribuc
ia^ta & piopagaca,, quxiemper aiitut
& creicit mendacus , quzque veritate
patefada evanefcit , eadem hominum
^ma eft ipiontmdsmonum negotium
& opus : horumeft auAoritas & inftin-
^as y illorum minifterium. Hxc , quin
vera ledrio (it,nuUu&dubito, quare con«
je&urz huic L. M. (^Cixbiicrlbo.
£ t M.XKH Ot S T lUS.
2 Fama Jemper im Jparfis mendaaii
idknr.\ HieiDi^mus part i. Tra£): r.
Epift. g, ad Rufinum presbytctum:
' emqM partemtrebrofamd
i6o M. MtNUCii Felicis
quae femperinfparfis mendaciis alitur, oftenfa veritate confu-
mitur, Sic eft negotium dsemonum. Ab ipfis enim rumor
folfiis & feritur , & fovetur. Inde eft quod audire te dicis ca-
put afini rem nobis efle divinam. Quis tam ftultus ut hoc co-
lat? quis ftultior ut hoc colt credat? iiifi quod vos & tctos afi-
nos in ftabulis ' cum veftr a Epona confecratis , * & eofdem
afinos
mentUur\ ^ tam dtt^msmalAy qium
dt malij hona , falfirum 6ra concelehrant,
Viden. TeituUian. apolog. cap.g.
W o w £ RU s.
I (^um "jeflra Hipffotta,'} MS. Epona,
Ita.ApUl.Miler.3. Juvenal. Sat.g. £t
in 5. infcript. Dea Epona ManliM Refiio,
Elmenh orstius.
' Epona.l Schoiiaftes Juvenal. in Sa-
tyr. 8. j^fTi^y. £^»4 Dea mulionHm eft.
juvenaiis
SolamEponam, O^facies olida ad pra-
JepiapiBas,
I(tum locum inmentevIdetturhabuHIe
PrudentiuscontraUnionitas.p. 277.
tlemo CloacinAs aut Epona/Uper aflra
deal/M
Datfiliumt quamwfolidamperfil^vat
acerram.
Ita cnim hi verfus concipiuntur in tri-
bus MSS. exemplaribus & vetuftoco-
dice , quem ante cenmm annos edidit
Kudolphus Langius. Liber infcription.
Ibl. 87. infoipt. 4. & 5. '
'Herculi. et. Epot^AE. Leo. XXIT.
Antonianaf. p. p. F. August.
- Pro.Sai.ute. Imp. Caes. M. Au-
REL. Anton. Pii. Felicis. In-
VICTI.
Va r I ae Lect.
Epona.'} Alii, Hippma,
Heraldus.
■ Cwn "jeflra "jel Epona.'] Ita (criptum
inMS.Reg.Ed. Rom. 'velHippona. Sa-
ne fcriptum puto \ Minudo , cum "jeflra
Bpona , & notatum ab aliquo ad margi-
/lem, "jel Hippona. Eponam autem (cri-
pfifle veteres pluribus oflendit Adiianns
Tuirnebus in Adverfatiis^
RlG A L T lU S.
Cum "jeflra "jel/uaEpona,] InesenW
plari legitur j cum "jeflra oelepoHa. edi-
dimus : cum "jeflra "jel/ua Epona. & ve-
ram edc hanc fcripmtam demonftrant
ifta TcrtuUiani , utide fua fumpnt 0£hi'
vius. f^os tamen y inquit Septimius, non
negabitis ^ jurKehta onmia , dT* tot6s ean^
terios cum fua Epona coli a "jcbis, Ag ebat
pro Chrimanis SeptimiusapudRoma-
ni imperii antidites. cavit igitur ne quid
inverecundius diceret^fic cant^iis ac /u-
mentis fuam Eponam , ridiculum nu*
men adfignavit. Hic vero OdUvius ad«
huc memor Cxcilianl joci Plaudnae pro-
fapix , & familiaiius agens apud Minu-
cium fuum adverfip Cscilium & alios
ethnicos , nominata Epona & afinis di-
xit , vcftra vcl fua , ut , "jrflrai referatur
ad Cxcilium & alios ethnicos ; fita , ad
alinos. Itaque fumpfit illud TertuUlam,
cumfuaEponay & addidit , i;^^. cum
veftra vcl fua Epona.
OUZ EL lU s.
CumveflraEpon.^] SicedidimuS) ut
vulgata habet ledio , quz fana eft. II-
hid "jelfiut , quod inferit Rigaltius, ferrt
quidem poflit , melius tamen abeflet.
Epon/t. ] Dea qux ftabulis,atqiie adco
afinis & equis prccerat. AppulejusAfi-
lefjarumlib. 5 . Rej^cio piU medi^i qujt
flahuiitrahesfiiflinchat y in ipfofere medi'
tutlio Eporne ^ dea fimuUcrum prafidens
adicuU y quod accurate coroUis rofeis equi'^
demrecentlhusfuerAtomatKm. Tertullia-
nus ad Nationes li b. i . cap. 1 1 . Sanevos
totos afinos colitis (^ cum fita Eponas e^
omnia jumenta ^pecora ^ beftms y qnx
perinde cumfitis prafipihus conficratis.
Her A LDU s.
2 fir eofiiem ^finof cm Jfidertlipofi
O C T A Y I U S* 2(Si
afinos ciim Ifide religiofe ' devotatis : item boum capita, &
capita vervecum , & immolatis , & colitis : * decapro etiam
Sc homine mixtos deos , & - lconum & canum vultus deos
dedl-
devoratis. ] Ita omnes cditiones, & MS.
JELeg. undc alii alia e£nxerunc. Scii-
pfifle Minucium exiflimo, £/ ecfdem afi-
noscumlfide reliffoje denotdtis, Ncmpe
atinumfignificatludisgerulum, quifi-
mul cum Ifide ^ fiiperltitiofis leligiora
denotatione colehatui y unde provei-
bium , ov^ «t^My^i/fiie^dt. Supra : C^-
ciiiitsfimfdacro Serapidis denotato,
B.IOALTIUS.
& eo0em afinoscmmlfideretigiofede'
coratis.] Liber MS. deoeratis. Mendofe.
Scripfimus , decfiratis, quodproiume ac-
cedit ad veteccm faipturam. nec abfiu:-
dum erit opinori afinos illos Ifidis geru-
los aiiqua nobiliori firatura cum Ifide
fiiiiTe decoratos, cum Apulejusipfc nar-
xet Afinum fuum iftius Dezgerulum ^
nonnuliis etiam hordeo fiuilc religiofe
donatum. Milef. S*
Ouz E I. I u s.
£t eofdem 4^%os am ifide religiofi de-
v^tatis.] Z^^-^ii/f/habent vulgati codd.
In MS. eft deyoratis, quod vitiofiun efie
cuique liquet. Bigaltius , Uttera unica
mutata> edidit decoratis* Quodfenfii,
quo explicatytoletari pote{l.Sin vciode^
'iiotatis rctincre h^c quis malit s minime
hic denotare potefi , qua (^nificatione
co vocabulo udtur Piautus Cafina Sc. i.
A^*6. ibienimfignificat<//m<^fw;v-
xe. £>f'-jo//r>-#itaquehocloco, velidem
eiit , ac coniecrare» vel,quod mag^ pro~
bo> cun\ JfUnucius ait , iifinos cnm Ifide
reliiiofo^tUvotatis, nihilaliud vuit^quam,
devotos vos afinis & Ifidi oftenditis.
MlURSlUS.
I DevoratisS] Saibo devotatis. ctt
autem devofare firequenutiva fbrou a
Vevorjeo. Glofiac A*^aiai, fcelero» de~
'•^oveo. devoto, Ao^iusapud Nonium.^
trio exemplo (^me^dicaboatqueanimanf
devotabo hafiUnu,QvcesoiS^a wspatrem
l>ecium,qttafii$modevet4rjit, dcinamfit
vtdroyttas.i>ofiijmcefiiul
W O W V R u s.
2 De caproetiam, ^homine.] Vof^-
phyr. «tHsA aV. ifc^. Toy j Hava i ^ «v-
^oiTnt y nLf ouyi awuiBntw^ Athanafl
Gentcs im/xo^ialaf 'Koyms^ AKcync , ju
dfo/xotoL rn ^uai, iyei^oyla/f^Dcoscicgii-
fe. unde JEigyptiis KuvoM^ctKoiiXj 09/0-
Ki^eiXot. iE.gypfiiii€les,ferpentes^alia-
que monflra colunt. Clem. Procrept.
Juftin. Athenag. I^adant. &alii» Serv.
in 3. Aneid. Uudat Ubrum Labeonit
de Diis animalibus , in quo indubie de
facris JE^yptiis agebat. Theophil ad
AuL Apollonideni. 0'^m6ifa. fcripiif^
fe mfiejt T ^T Aiyjarleof JhufAovaf,
Elmbnkoksti us.
De capro etiam C^ homitte mixtos Deos.J.
Porphyrius /c%i 'iimxiit l/x-^v^f. lib. 4..
foL 54. Jio eis tUAi ^oTroiittf jrctpiXdt-
00 f Trvit ^eoof j^ of4.oieo{ mn dfi/uii^tiM
^Q/iaf j^dfQfco-riu i^^TTvb^iv offiuf oto^
fAttlct Ttf dfB^tMTtu ttKSt^ >^ ^f ^"
loii 7SC f^i^t Tfaix^^ diBftonoHtfik. li
'^ tst^awnf o^yi» 4 xiovr^ n a^it rifoe
ZeoH x*x]»f4S^^^ ly Wx«V oiZ JCi^Xil
dfB^eimt^ Xf ccA^av nfSf ^aaf fAi^m,
Id efl ; u4d Deontm fabricam omne ani*
malmutCMmhemineJEGrpTIl ajfnmppp»
rimt: iniptaOfpacndmikOfhomniis,^
arjinm item 0* homims carpora eommifiiie-
re. Sinffd^ Mitd ipfis Deeritmfiatiue vel
nfifue ad colliimhnmanamfieciemprafe-^
rnntyfaaem verovflamit , vel leoms y vet
alicHJus alttrim animaUj impefitam ha^
bent : vel i eontrariocapitihumano fitlfje-
Hum alteriuMmmalijcorpHsprfmonftrattt,
l LeonnmvidtHDeos dit^tis,] Atno^
bius lib.6. pag. 116.. Inten, Deosvide-^
mti4 veftros leones torvifiimafitcie. Ter-
tuUian. Apolog. cap^ld. iUideiebant
aderare ftatim bifint» nrnnen , quia 6f
caninof^leonineci^tecommtftosy (jr tU
caproC^de ariete c^mutoe f & a hmidt
hircoSf ^ d cruribusfirpentes 9 C^plan^
ta "jil tergo alites Dtotrcctfenmt. Soc^
i6i
M. MiN'ucii Felici*
dedicatis. Nonne & ' Apim bovem cum ^gyptiis adora->
tis
phyr. /ofbc "^x^ *f*4^7^* ^* 4* ^ 54*
^fp(^ n 'f Aiy;V7« o )($tXHa-t lOfjLoVi
hmTv/tJiov i^ Aio/JorspxiTlui ^, aA\o 3
Bso-Heiiiui f «b\o AvMTnxi^nw,
I jipmbevem cum Mgyftiis adwatis.']
Libanius Sopfaift. in eqcomio bovis
ibl.96. iS5ff A/y;Vl/o#c i^ ©itfff , >^T/-
fiteLTui 5r*p* €uin>7( 0 fHmi oatt wip rt»g?f
f M»^/r 0 Z4/c n Kf fit;^o/ 3fo/. Porphyr.
«fe* >s77o;^Sif «iW+i^ptf»» lib. 4. fbl. 5 4. &
fequent. JEjianuslib.io. de hiftor.am^
tnal. cap. 20. Hieronym. in loel. c. 3.
Sufebius pi^xparat. Ecclef! lib. 2. cap. i.
Maziab. orat. 2.'in JuUan. & orat. 24.
in /E^yptior. adventum. Biiiiedevita
contemplativa foi. 610. in Decalogo.
Ibl. 5 \6,. Thcophil. ad Autolyc.lib. i.
fol. 308. Juvenal;(atyr. 15. BafiUus Se-
leucix Epi(cop. in Noemum orat. 6.
Athanafius contra gentes fol. 20. Ana-
xandrides apudAthenaeuml. 7. f. 299.
Prudent. lib. 2. contra Symmach.
OUZESIUS.
7^w»»r tr .Aptmb&vemaim Mgjptiis
adora^is^] Perftringit hic Minucius
monflruofam illam &ridiculam Agy-
ptiorum fuperfHtionem in brutisani-
mantibus colendis^ quam, fi aiiquomo-
do uberius prof^<]uamur, noneritid,
quod ajunt , extra oleasvagari. Acpri-
mum quidem de bove quaedam dice-
mus , qui geminus ab iE^ptiis cultus,
alter M nevis nuncupatUs , & ab Helio-
politanis , alter Apis , ^ a Memphitis
pro numine habirus. ItaenimStrabo
lib. 17. cum deBubaflo, &Bubaflica
pracfcftum , dixifftt, fubjungit : T^Tri p
WlWir 0 H-XiOTTO^^/tHC TO^O?. E*VTtttJ9flt
VJ i^vi T? H*X/« WxiC , Im^fJtetTi^
A^toXoyn KetfSfitif 70 «gfv txatnt r«
»x/«* j^ «f )85y «f Mwtfycf OT1X» Tivi Tft-
<p6f/Sfjov , oc ^p' *t/mc mofjugttf 9«oc,
tSairi^ iy er Me/u^^ 0 A^w. Sic Plu-
tarchusinDelfidc&Ofiridc: O' 3 ^
H^X/osjox^ '»ft^6'/u!jyoc /SSc ,oy Mnvjv ^y^-
xS(riy', (0'aiptJh( 9 /«g^y , fVioi =3 J$ vS
A^^Tnrof mltfct vo/Ai^ito-t) ftiTiOs igi ty
Mlipa^ i^ rtfjMi ftilei ^ /imf, Apim
Intelligit Tibullus cum 1. 1 . £leg. 7. ait:
Te caidtatqHeJmmfrolesmiratur Ofi"
rin^
Barbara Memphitfm plangere 4oSm
bovem.
Nam :^5jepi1ix^c eum appellat MempUr
tem boraem , ab illo qui Mnevis nomine
Heiiopoli colebatur. De Api etiam Ct-
cero lib. i. de Natura Deorum : .QW
igiturcenfis} ^pim iHum , /anihnn M*
gyptiorum bovem , nonne denm videri M*
gyptiisf Uti dc PliniusUb.g.cap.46«
Bos in Mgypto etiamnmninis^ecoli/nr*
u4pim vocant. Etpaullepoft: Snntde-'
lulfra eigemina , qua vocant thalamosan^'
guria populorton. .Alternmintraffe latnm
eH ; in alteto dira pertendit* £t Clemcns
Pfeudo-Romanus lib. 5. Rjecognitio-
num : ,/4iii Mgyptiornm bovem , y«» v^--
pis dicitur y xolendum tradid^re, Apidit
etiam meminere Clemens Alexandri-
nus Admonitione ad gentes. Mela de
Situ Oibis , lib. i. cap.9. Solinus cj 5.
Lucianus in concilio Deorum , & de
Sacrific. Spartian. in Hadriano,I>iodor*
SicuLlib. i.JSjianusde Animal. 1. 11,
cap. ic. alii. Sub bove autem Agyptii
Solem colebant. Macrobius l.i. c.21*
Taurum 'veroadSolemreferri y multipiici
ratione Mgyptins cmUm ofiendit : vel qida^
apud Heliopdim tauntm Soli conficrattunj,
quem Neton cognominanty maxime coiunty
vel tfuia bos ^pis in dvitate Memphi SoHi
infiar excipitur.Uhi pro Keton legendum
cenfeo 74neviny uti ab aliis vocatur^
qux haut dubie vera efl leftiorHaec ann
fcripfiflem , incidi forte in lociim Ct,*
. Seldeni Syntag. i. de Dis Syris^ uU
video jam ab eo momxxm^TAnovin apwl
Macrobiumreponencium efle. Ajiahus
autem lib. 1 1. Hif(or. Animalium c i u
ait y A pim non Solis fed Lunx fymba-
Inm fiiiflb , & , ut Heliopolitani boveiri
fiium Soli^ tta MemphitzfuumLuns
conf^crafle. K) tStp» (Mvf tjy^ Aiyu^n-ltpt
ihjit ^aiv iicJf fw« 76ryi A^mv atya/-
^fM, otvaj q%>Jiuiif Xf^k^r. Ab hoc A^
gyptio-
O c T A V I u s;
16}
gyptibmnr Aptde veteram quidam vo-
luQrongtnein tfiudiTe viniium ilium an-
reuffl y qoem Ifcaelitaenbt-in deferto
engebatft^.colebantque. SicLaftantius
iibMf*capi::fo.' Jn iMxmam fnlapfiy 4d
frtfimis JBgyptiarBm ritnt gHtmts nmf-
ttdtnmw - CWa ifOMr» "M^jis Diix. eanm
nfiendi^tin^iHimttm i atijtie fhidgm qna'-
dragtMtk^Jies ww^tm^s ^AmmimcaffU
Br-MS , ^fum vecdMt. ,Afm y ^md-tit.^
^fm€enUrtt^0g»itnmtJ Idem&tra-
dit -4^ leBobadx ? ituUs , de quihus 1 .
Iive' ^^"lUigum , ca]^ iz.com.'iS: -D*'
AmbfofiuB^ .five^Qs qois in Epcft» ad
Komanok cap.-.r. Idcmedam^utrir-
que (ejitit.IXHieronymus ad capu^^rHo^
ieas. ' FU/etMT, inquit, idciece mihif^tdtk
IfiM hf feHtHdiueficiJfefiii yitiUi cdpm
fuad celem j-:0*- 'lerebeam fiiim H*tU4t
Fitnies murus fid/riimtue ^- nt ^mdim JBr :
gjptti di(iiceraati'/Lm%i^Iiimijv^ am ^
fiAfinaaBmneelmMWi effi /V0/, hec
iie /Sa.fttptf^etie firjdrtnt. De bove
veio ^ ao ahis pleri^Ue animantibns ab
JIE^ptiiscultis, eieganslocuscft-apiMl
Strabonem dido i. 17. T/va w ^<v^f,
inqutt ,' ■ '«LjngeV^fc ttotvif Ti/utaa-n AiyL
9/1 tot , t^dmpieii m^av ptftfiet , /fiir»
nuwdL 9 flt^XtffoV*' 7WV j TrllJuueif d6o\
ikfAH£t- , x) r^ir 7&>y '^ cevJptev c/l^ , x«*
quoqiie Cioeto lib. 3. TufcuL Quxft.
JBgyjftiomm morem ^uit igntrat ^ qtiormm
itnbiUit meittes f/ravitatis errariiiudj qtutne-
vis cartdficinam prim fttlMerint , quam
iidmt attt.af^dem^ mit felem, autca-
nemyatttcroeodiliimvieiettt. MeminitSc
caiiis .'veneiationis itb-. i .de Legib. Itcm
Piutacchus in Deiiide ^ Oficidc. £C
Jmrenaiis Satyri ift
. — -. //S^ .
OpfiiiU teta eotnti^vetteratitiir j netn^
• ■ Diattttieim ' • - -
C2emen^ etiamAtesandiinus «e^afM^.
qobfiC indicat caoempaDcipuekCyno»-
poUtanis culcum; KuueTreTjTee/ '^ (ai-^
0Mi)iajjjau DepuuscultuiaetiamHfr-
todotusiiiEuteqM^ 8c Diodoius Sicu-
luslib.i. quL&addQtit,Agyptios>in
quoium domlbus oanis moieietui » fisli-
tos fiiiflc adlufhmi indicandum, totum
corpus cadece. !^Bcba Hecodoti infia»
cum defclis cultu dieam, cefeiam. Dio-
doci iisc funt 1 A*Mut.^^ui>« x) yjt,^' iw
At aiKitu ^'ptd« mien 'm^V^AmiKUi , ^v*
■faintif miivltf oi^yjeWfiuilrru oXov ra
mifjuty ty Tnihmf mwdot, SubditStia^
bo euxnepv five felem. De quo & Heio-
dotus in Eutcrpe, Flutaiclius quom
inDeKide&Qliride. ItemCioeioLi»
ae Legib. &lib. y. TufcuL Quarft. i»
verbis flipiaadduAis, uti6c lib. i. de
Natura Deorum : Kefaitdo qiddem anr
«8w7fp lednnj iSfC^eilor, t^ Q^eCeiteetf 'ditiim eB , erocodiUpn 9 atuMmni autfi*
Kdtot ''j^iettS tieixte rtvtt ix^^tw , Ace-
'mmxiTUjf Tidmy Auxtniu>j7af «uufijcf-
^xov ^ E^pjUATmxitBf. itHmf^Bi.€v'
Xavtoi ci tcP Mif^^iv' t^dl* etiScmt^Jio
p^ ten^ct^imv eeit^ JUO\j^(» , «r* «AXej
iLiwoSy jy afib}itix{la^u."^£mf€^'e9
AlBtom*, «it^f i enCttioi , \'tofei.'j
AiiefloT^.Ttif r *'«(9A ';) i^ *r^yie MtT-
^a-iot » fjL\jyL>.lw 3 A*^B^iCh«f «tAXo/
^* hkoin^, «nk i^ «hlkf.j/;^ o/uj»x«y4f-
fj^ijt4 \iyu9i% ^demaseK lioc tocpj
quorandam animamium cultum* imi^
vcrfts Agypdis oommunem fiiiflie, qtio^
lundam etiamquibaiclaratantumai^'-
tatibus obfhyaiuin. Defingulisfil^-
latim qu3Bdam^)ictefiias»PDfl bbfoU^
decujusculmjamidizimiis^ additStra'
bo j(aJ«bc«MMi l>e Imj^fcfiaatkw^
lem nnolatum ab JEgyptie, Juvetialis quO-
queSatyrli^.
jltkalMresy fAcftifiemfinmims ^•mm
.: ■ veneraittttr» \ * ■■
Sicienimibi legendmo.^ non caerMleof^
uref^ in vulgatiis , . optime monuit Bro-
daeas MifcellaiL lib.7.£lp.2. Diodo-
ctis etiam Sicutus Bibliojii. Hifl. lib. t.
Ut^Ji IJ luyc&^ifpo^b^jiMHr^ttttV %^Ai-
yuhfloi ei%htot i^edp^iH^iijiii^^^^h'
f or 70 ^o^fJjuoy » tyi^nTdnmei^iov, 01-
iSov^ y& «vfdc Twr l^cMn htyoTrliot nsfh*
^kBHfCoxIw, ii^afim'.fiif^, df\et 3^
wKAjTnffurlet, thf Tik vi AixKpx c > i^
rvc ixi^fitoydiiS J^»tidM^''lTi '5 iifeutoiy
t^ tteU- ic^XHAiJjudc arte^* «uI^AfC 1^«?. «^^
'^Trfwic Ti^ff Ti xJiuiir ^ ty^iruc x^noJ^ei*
^ t^ liTtfet j^edJirx «Xjfia ..fflttUapoft
K 4 cauilm
^^4
M. MiNUCii Fexicis
caufTamhujiiscultusDiodctftis addudts | «^ w ^iTwyr^/rftfyv.Trpi^aXK^
guia fclis contia a(pid»ai , aliorumquc t»; M^taTFHi A7<upSrm.. tiancrOiioqutf
irtpenriumTxwrfiisutiliscft. Ketf -f /5' rationem cx Diodoro tiddactt ^ulcb, "
tuXH^v *oepe Ti Td; dcmJbLc bwtttTifjiA lib. 2r de Prxpar. £uan. .AUani-^nani
<Aftxv8Wc ^dfTov yaarAf^f, j^ TOAMt > adfi^rt Dtodorus , cum coikijilia ifii)>f
<fhUi}et T»v cpTf^MV. Felis quoque cultus jujBgit i . £^noi 'j hiyn^'» Wf*S!ffS ''^^f^^f
meminit Plumrcfaus Sympofiac^n libw^ f^ to >y ltb , tjJc >«>r4c j c*«»wf tpic
quxfi.5. EtCicmeasJPlbudo^Romanitt
li b, 5 . Kccogni t Iqco ck pafte G:^ius
jam allato : ..4lii JEgyptioritmhovemi »jui
'^fis dkitMn^rC^indim trMUdM^^Mlii
Hircimx alii Gattas. Sl^ai^ffittas enim
plane Mos , £'ve «hii^os - oeiignat;! ^
a^imtumtcinponsloaitfixinti Scm'
tMi veir4tf/i«,4iBl«sappettabaiit;.jtlBt
■dc in Glofl! (fmd^ MoXSgfP* Et *Ua^
'K.elHeLy Cdtuu ^cCaliimacfauSobolia'
ftes ait ^xjjp^^fivdftilcss > ji^-ia^Uhfii'
"VtKas nominata8£iaifii.-Jrem£uag;tti]s
lib. 6. cap. 2m^ ^«2xar|iMr ji^TiM » erc«u^
«d-MAXi^. Ci«/ii ybceetiamudturAu-
^or Hiftoriir .Bariahmi.; .ubi de Agyv
priorum ruperiUtionibus.agit \ Slmdiim,
inquit, iUoruutetiiie^mMtovemy ^Hid»m
'ifircamy ^Uviimifm^ C^ porcttm, mw^
wtHicorvttm&^Mdffitrem, O^ 'vitlttirem,
4^ aquHam,' tAUi vcrQcrecodHum, tfiti-
'ddmcattttmy &*<'dnfmi (^lHfmny (3f
fimiam , & drjtconkm ,-. ^ afjiidem : aiii
cepas -f <^aUia^ ^.fjtino!. Porraapiid
Heiodotum , Ubro dido , legimus y Rj-
gyprios ob ieiis mortem, non, utin
^ortecanis, totumraiiilecorpusyied
lantum ibperciiia. £'y oW mot J\^ eevoti*'
*w#-, ai cwijtfovlfc 'fftlvnc ^upUy^.rme
c^pCof fAVvet;, mtf oni^a-t df atv xJfflV,
mTf 70 a&fjuL j^ 'nui itf^se.xZu/.. Addlt
deinde , feles mortoos ialiri folicas^ ar-
que ita BubjkiHm deferri , ubi i^peUc-
banmr : aWjpv^) 3 *' euxtt^t ^ictd^k-
♦ov7»c Ui^c^vyt^i Ivd* detVJov^ Itt-
fiX^Bivlie "srB^Cd^^nxt, Dcfcle ha-
^cnus, ieqoimtur /tptf ](sc , Gvcaccipi'
tres. De quibus etiam Plutar.ln de Ifjd.
& Ofnr. & Diodor. Sicuk Hb. i. ih
verbis fbpra addufkis ; qui & poftea cul.-
tusejuscauiiamaddtt^ quia/E.gyptum
purget sLceiaftis , icorpiis, aliifquo not»
xiis animalibus ; Tov 'j /«p«t;e^ , «e^c
7DIC. AfTWli a/c. Terriam • adfauc addit»
fcd quamcs ipio pctes. Strabeni q^eBi>
acdpttremr .ab univet f^coh il^pco di*
ccntiyiQoii adientit AUamis ; qbies;
pBdftiniirftoriiAninialiuig^alt, acci^
pitrdm-^ :Terityiritiiri!uJUuq:b.:Sicdntfli
lih. (lOMOp. 14: JLXitai^^m^^miehmi
ia»i«f((i/Subckt deiuib;^ uT^Ckipritis
MHf^' ^ococfili bflinoifintHr^^ accipT»
ttes Veix> ab iis^ .feiuricBC»Bodilorui||
libfl^^^&pe crtici^ffigl. «ecba eju^
■Jt^xot^. iUi»-«f K \m^fkVp£fiot.4 ' «o>fk.d(K/r
)^^mf^a-ii Mp^ejtd^HocceECeiutniuni^
^piaihtutb ab coriim venetarionCiflbefi;
-Adie^t 'eriam Atianus tbidenv faanc
ittcdifquecultusrarionem..^ Eutj^yn^
'$' fjC ti^i^eihoy ctuiicatixfhmfj h§if im
jy al'Cv0YV. 6x 3 "^ <«p*;iyt wei% ntdri
m'^ 'BDe^oxiw»?-/. St!rab(y.quoque 1. 17.
trafdit, a Philxis (qut-incolaBlVntPi:^^
: larqminiiils^ qiuD Agypriis & Athi(Kr
pibusadjacet) avem , qviam accipitrem
^icercnt, in.templo eftecultam. Ita-
que cum Ciccro^ Ub. 3. deNat. Deo-
rum, accipitrem inteceOs ponity qui
a .barbaii.<i Deorum faonQie afticieban-
turs. per barbaros innuitfbrtaillscum
Tcmyritas, mmPhilsos. HccdeacciT
pitre. Dc.ibi<Us cultupcxtei Hcrodo-
tum in £uterpe , & Diodorum Siculuni
Ub« 2. Jtivenalis quoque Sat. i(.
■^ lUa parjet fatur^M fefpentUm
ihin. • -■
Ubi qus Scfaotiaftcs : ihin pypterea M^
gyptii colttnt, qmdiUinat^nraiecum/h^
peniUfHsbeUHmeH. Kamenm,f^gjfptnm
Tiiim etiamferpentilmf imtndaverit , ill^,
eo4 emmes deooratfimuliy a/pides. Quam
ratloinem & Herodotus in £uterpe 8c
P^iV Hb. ic. cap. i8. adfert , cujus eft:
Invoeant tS*. JEgyptiiJfeifitaacontrafer'
VI nrit 0ktf »KC 19 1:« «.«pecsietf ^ 7« f(i- \ftntW!t ^vv^m» . It mc PU^ium Ci-
ecro
OCTAVIUS.
z6^
ccf o de Natura Dcorum lib. r . Mgyftn
nMllam belMomy nift ol/ di(jM£m utilitatemf
quam ex ea capennty coM/kraverunt: f^el"
Ht Ibes maximam vim /erpentum confi-
ciunty cftmfintavfsexcelfiey cntriimsri-
'glJSs^ cfirr.eo,prwer9qMerofir9:ar^rtMnt
peflem ab SgypP» > f««« rjdncres ongMes
fX "jaftitate IJbydt vento ^fiUoinrjecias
.intetficimt atqne confianMnt \ exqnofiti
Mt ili^e , nec morfit -jtv^ noceant y nec odore
mortH4* Biodon Sicull lib. i. quoque
«^, 29 ivecju^fTac. Meminit£(ibi-
dis cultus Cieao TuTcuL Quarft. Ub. 5.
itcrn Elutarcbus Syropofiacon. Ub. 4.
.quaeft. 5. & in De lUde & OUride. Uti
ic Lucunus in Deonun cQnci Uo : Ai-
ym y- iLj Mhk(t OTAX^ 7«xoi6T»p«, «x
«i(4' 67W{ s| Aiyu7r% -o^^CvSiivra. ts
A ^ftuoY, Apuni^us item 24arceUinus
.'Jib.rij. Jnter Mgyptias aves^ iputrum
-^jirtftas nnUo comprehendintmeropoteU^
■ ibfsfiura eii & amabilist & innocnay ideo
.qfuid nididi*/md ad cil/Mmfin^erens ova
'/erpentmn^f.efficit ut rarefiant mortifera
pefie/ ahfMmpta. Ceterum Herodotus in
-Eivetpc Ait»3i capital c0c J^^yptijs, (i
quis vei ibim velaccipitrem^ Uve Ccieas,
Uve ign^vcus interfecerlt : O^c J^ h tCiv
^ <0MJ(^ >ic70x7f<V»| 9 Iw TS tKaV ^ Iw T%
diMiv, tiBvdvdf dvdrKn, Sequiturapud
Str&bpAem o^tus x^Trrc^Ty, pifcis a
. fquammis fic di^ Cui aUen^it &c He-
{odOtus in Euterpe ; No^i/^8(r< 3 xtfj
't»v ip^dJ<»> «f j(^xk/^|{mov x.fi7n(/Wlov. De
ovytyachoi quem Strabo hicaitabu-
niverfis cultum Agyptiis , antea etiam
&cerat eiim abOzyrynchitiscoU, Sic
enim inquit: E'y j t jl m^tet (Aiyu7r%)
0*|wfl^lj^^ ^'x/c a x} »o/uof qfJLdw/m^.
.*ItfA,^Ti 'j ^ 0'^Ufuf^V, KOUlt^V tUj 707s
«eJ» ©'gvpufx». Quod & rcfertCk-
xneosAkxand. Admonitionei^l Qen-
tes : O^^ufuJ^^fm^ (aiCva-t) ^ ^t^eivvfMV
T ^p<ts tuhiiv ofxaieoi ip^duv. Blutar-
chus.itcm in De Ifide 6c Ofiride. Ha-
driano Junio in NomencL cap. de Pi-
fcib. oxyryncbus eft rajarum genus,
quodliiiTts.l^ifyf^ nonpipeoiit AUi
volunt lucium efie> ntPetr. SeUomoa
Obfervation. Ub. i.cap. 32. quiidex-.
inde colUgit, quod Nilusluciisabun«
det. Ovema Saitis & Thebanis cultam
dicit Strabo. Hoc etiam teftatur Cle-
mens Alexandrinus «oefiff^l. Xa,ira§
ifi Muj &iCttjoi (aiCnat) teo^Cecnv, Tum
addit Strabolati venerationem , cujuf-.
dam pifcis inNilo, pntbitam ei a Li-
topoUtanis. Decuiuscultu apudaUos»
quos mihi quidem ha^nus videre con-
tigit, nominatim nihil reperio..Sub-
dit porro Strabo lupum , quem Lyco-
poUtani venerati fimt , tefteedam Pln^-
tarcho in de Ifide&Ofiride, acCle-
mente Alezandrino loco (zpius dtato:
AvKOTnU-n^ Ji (aiCaat) Xt/xov. CuUus
ejus rationem^ qui JK^yptu moti la-
pum in honore ixiberent , ait Diodo-
rus Siculus lib. r. efle^ quia iis tanta
cum canibus affinitas adeft : T<ic J^
xuKits TtfAi^ ^'iy^O ^ t^ <^0
T»c xMuae^ «f ^vfffat oftotvxniet, Alteram
quoque & tertiam dclnceps addudr,
quas apud ipfum vide. De Cynocephali
cultu iiiperius quxdam jam diximus,
quibus licet addas quod Cynocephali
cultusctiam-memoraturTenuIUano in
Apologet. cap*6. &AugufiinoUb. 1..
de Civitate pei cap. 13. £ft veroCy-
nocephalus ex fimiarum caudatorum ge-
nere ; fed > ut ait ArUloteles i cebo>
five cercopithecQ majorvalidiorqiieac
efiTeratior, pcopius etiam adcaninam
f^iem accedens. Sic enim Ub. 2. Hi.T
ftor. Animal. cap. S. cum de cebis di-r
xiflet , quod ellent fimise caudam ge-i
rentes y fubdit continuo ; Ketf o# xcuio-
xf ^fltxoi 'j 'tUj^ ajufdjMtx^t^i fjLo^bu toit
mBiiKetf^ «rxZtu ftti^ovip r eiai , jj
i%u^J%^t , j$ 1«» <oe^0W;7«t •;^?TiC
KWJoetJi^ftt. ST/ ii ety^tdrtQii Tfpjt
»d» 1 Kttj TKC oJivTos l^x^ta-t KtwoeiJi^m
^Hs Kdjj i^y^tifHc. Subjun^t ddncepc
StraboxMTTDv, ubiinaliiscodidbuseft
xN^vov , aut xnCov. Ariftoteles Ub.x.
Hifl. Animal. cap. 9. uhi de fimiis agit»
primum fimiaiom genusfadt9nJ9ffx»c,
five fimias , caudae experces ^ qux etiAm
Latinis dicunturr/wM> ab^ttritisclii|-
nibus, ut fdkus au^ieCb. In GlolL
R 5 > m:
rG^
M.MiNucii Felicis
eft: (JiivtA 9ndMJt(^y qiiod lUuftrilfi-
xnus Scaliger peiperam pro clmA pofi-
tum ait. Alterum fimiarum genus A-
ziftoteli eft knC^ , tertium vero ^ntAua-
»«<f>e(X(^ , de quo diximus. De M»
autem Ariftoteles ait : E*?» </i' o /axm-
/8^, mdMx^ l;^y Kptty. Itautjc)tC(^
idem plane fit qui itfp»o?»dN»^ , & op-
ponatui tbJ mHKt» , five Wm»«. Unde
Itfartialislib. 14. l^gramm. loi.
CalUdut emijjas tlndtrefimitit haflasy
Si mihi candaforety arcopithectu
eram,
X>e cultu cercopitbed Juvenalis Saty-
rai^.
B0^sfa€ri nitet anrea cercefntbeci
JDinttdio magicarefinantybiMemHene
chord^ti
tdtqHt vetM Thehe centmnjacet obrH"
tapwtis»
Cercopithecum innuit Ptudentius 1. 1,
adverms Symmachum , cuminquit:
Jfisemm^Serapify ^^aneUSinaa
caudAy
Et CrocodilM id eB , quod Junoi La-
vema , Priapue,
Simix quoque cultus commemoratur
Luciano in Deorum concilib. Quod de
aquilae culru ait Strabo , illud etiam le-
gere eftapudDiodorumSlculum, qui
& fimul rationem addit : Sic cnim 1. r.
inquit: T^? 3 etfnv ^t^auoi 'nj/.(2rt^
^aov , jy ^toc eL^toif, Subjicit poftea
Strabo de Leonei^Leopolitanisctilto,
cujus culmsctiammentiocftapud Plu-
tarchumlib.4. Sympof.. quacft. 5. qui
Ltonem Solifacratumdicit» eoquod
cx curviut^ulis quadrupedibu^ fola leae-
na fbetum edat videntem : in%er quod
leo brevifiimo temporistamumfpatio
ibmnum capiat^ ocUlique dornuentis
fuffulgcant;itemquodLeQntini, fon-
tcs & hiatus fiios, cum Sol per Leonem
franfeat , nova invchiant aqua rcplc-
tos: Verbafunt: Tov x4of]« tiJ «xi»
CWUOtMiiffiy , 071 ? JtAfZ.'^a)VU^Y Ttlfet-
viJhiv ^xiTtv/lttiUli fAOV^' xotfML-mi
Ji aiifs^fii ;^ivii , )yyjmo\AfJiviwofA-
071 N«x@- 'myi vio^ vdbif neout Ajyv
^iav fltp«pauf , jJXiK «f \iorva, jntg^^ir-
TOf. Caprac porro & hirci venerationem
tribuit Strabo JMendefiis. De quibus
afientit & Herodotusin Eutcrpe : 2i^
00^1) W*7ae? T«f tuyett oi MivJ)mot^ ty
0/ tdtroXct 'nfJiets fJLei^ovo/s *X^^* ' ^
hirco ctiam Glemens AkztuidniMis
Admonitione ad Gentcs: Mtv^/M
(aiCito-t) ^ r^^^v, Videntur etiim alii
Agyptiorum hircumpro numine-faa-
buifrcy cum Diodorus lik i. ita g*-
heratim loquitui: tofifiv^yv-dm*
^anmry Tt^tdatwtp ty ^^iwsH^fMQ
nltf/tn^ Xiywi •*• HeMtmr ^ >J5 w
'^vnltxovfA^eAoy' -Subditque caiioneni:
To fiySXmVHvajfTHTOKS^eti^Ofi^rof
tw^i »mc vtujaaidLi , t^ Ji /cco^jiov % ««•-
fJLetroi 10 'f ^ljwtotwf *»<»*> vifJi^ «*e^.-
ffhxirmty as aiv •wsratpj^? df^yHV^
rSv (taav epvxneus. Hirci Cttltus-memtfltt
5e Lucianus i n Deoium concitio. Snpnt
ex Herodoti verbis proxime allatis , vt-
demus Mendefios e capris niatibiis ma*
gisquamfeminisdivinumtribali& hi^
norem. Plane huic contraiiuiii prodit
Alianus de Coptitis, qui incultudi-
vino hircis capras, velutobledamcn-
tum Ifidos, praeiercbant. SicanimLio.
de Animalib.c.13. 2tC8^ 3 " ^^^Jlrtti
K) ^Xeia^ ^fyjiS^et^y jy c»dtStf'i» duuttir
T«c Jt aipiva^ ;y6l««8»/«^n. otBvpfMiA
^Vdj Tttff kntXeiAg •f fa-itfU ♦*»•«. Didt
quoque Herodotus ibidcfti, McndidSis
caprarios praccipuo in honore fiiilft > aic
deinde fubjungit> fi cafMiionim prin-
ceps, qucin nimirum maame honocar-
bant, fatis conceflerit, univerfie tum
Mendefiornm r^ioniin«ntempropo-
nilu^m. Kttj T^mv^ inqoit, oi af^
'mxoi TifxAs fti^Qvets tytta-t. c* Ji THimt
«c ftet\i^ , egrc tmttv ^^m^ehn » w»f-
<5of fAryt TTttvTi TftTMtF^aiafid/uaiTi-
d«3)' Imo&Mendefiosnomenabhir-
ci cultu tulii]^, coUigi potcft cz co,quo<l
Herodotu$ ibidemait: KA\itD Jiort
TQfcy>{ jy 0 Tlatv Atyw^t^ Mit^C No-
viflimeadjicitStrabo/bet>^«»x^, qnam
mtirem araneitm reddunt interpretes , K-^
thribitis pto Deofiui&. Dqq^^^^^'
malis
O C T A V I U Si igj
tis & pafciris ? nec eorum facra damnatis inftituta ^ ferpen J
tibus
malis apud iE.gyptios cultn pranei He- , quam Agyptii Thermuthin vocabant.
rodotum in Euterpe , etiam legimus
apud Plutarchum SympoH 1. 4. qiuEft.s.
qui caulTam untihonorisefleaitcacci>
tatem, quia tenebrasluceantiquiores
arbitrentur. Adhaec quodin novilunio
^ muribus quinfti producatur actate;
quod etiam jecur ejus ^ luna decrefcen-
tty diminuat. "tluifi^yS ^\n(\m.t,fjiM'
vrlicov Tv^xlw Honty, hn 70 aKOTXX ^
^aTDS iiyHf79 'Trfto^vTi^r Tjxlf^ Ji
OJJtIuj SM. fJtuSf TfifA-rllf •^tS, VVfJLlwiaf
Senjc, iri Jt fJieiH^ iv ^Traf cr mc
ti<petfia-fAo7( 'f (n><ijuutii. Arque (ladienus
Agyptiorum in animantibus colcndis
(uperftitionem juxtaStrabbnemprofe-
cuti fumus. Concludit deni que Strabo,
dicendo^ alia etiamanimantiaabaliis
iE^yptiorumpopuliscoIi. De quibus,
ut & deiis> quac ab gendum aliis pro
His habita funt , mox ad fequentia au-
^oris noftri veiba dicemus.
I SerpentibM.1 Serpentes ab Agy-
iis in (ummi veneratione ftiifle , eaque
tanquam regio quodnm diademate Ifi«
dosflmulacracoronafle: Tlw A dtp-
^itdty, funt verba ejus, oieaa-i^fhL , n
ofouet t^fTo Aiyu^^toi riio y it^fet-
fdj<pciQ, )y oiiso-lf tWTlw oic4Ui^
x) «f foiJhs lu tiyciXfAetlet dfei.S^Hvt
Trwrit , ac rifi ;^/$i^flc7< ^AoiKeiai,
Afpidis cultus meminit & Cicero lib,^»
Tufcul. Quaeftion. AuftoritemHiilo*
rix Barlaami loco fupra laudato. Non
(blum vero antiquis feculis Agyptii (er-
pentes venerati funt, fed dc multd re->
centioribus ah aliis etiam gentibos di-
vinus honor ferpentibus tributus. Sic
Eradnus Stellafcrpentes^BoruIfis pro
Deo habitos (cribitlib. i. deantiqui*
tatibus Boruflias in limine : KitlUs in-
quit , eis/acra aliqMamdinfi^re : tandem
in eam deduSHinfaniam , utferpentes yfe-
ra/hue i (^ arlfores t reliffoficolerent. Si-
gifmundus quoque L. Baro in Heber-
uein idem refert de Samogitis , Conv*
ptiis cultos, tefiisetiamHerodotusin mentariis Rer. Mofcoviticar. Aitenim,
Euterpe , ubi ait , (crpentes circa The- Same^da incolid firfentem effe pro Dee.
bas facros ftiifle , quos etiam defun£tos Bt , Si quid adverfi iUis accideret , fir^
in Jovis, cui Deo (acri erant , templo pentemt Detm domefHcHmy male acce-
fepeliebant. "Eioi Jt , inquit-, /n%i ©«- j ptmn acfktiaratHm ejfecredunt, De Sa-
Betf i^i o^ne , df^aTmf nJkfjtA «At- ' mogitis item J. Caefar Scaliger de Av6*
^MfjLOftr 0 fJLvyd^ei lofTtifAin^iy <f)jo tiiitate , CQntra Cardanum Exerci-
Kiftet <ptfiisot m^vKhtt il; uxfiie */ tat. i8^. SeA. 2. /»j4r»M^/^, inquit,
xt<pet\iic, ris '&m^firm( S^^ttot ce re^o aut Rfaemrtfm , aiU BsUenid proxi*
*nS ifxS ?P A/cc. Afpidesveiopraealiis ; ma tB , Samo^tia* In ea lAceriifif^m-
JE^ptiiis vehementerinhonorcfixiile^ \ pede md}ores\ ^r^fiiy niffri; qmsincola^
ex Phylarcho teftatur JElianuslib. 17. \pro Ltribm cilfmt fitmiliarilms, Si quii
de Animal. cap. 5. ^u^Ketp^f, inquit, I accidit fimfiri y mifuuriteeMltumwtvne»
€» rH' t 0, ihrif ruf Aiyuirliaf eiemi^
d^f ^i 'nieWTif rifAeiS>dj ^noif tw^
itU i%vfei{* Kf c* rrwu/ii 'f rtfjtiis ii-
[AtfedwrajQ iij j^et^vl^ea. ybt&P^rmcM,
'f &^NC mfrurKAjfjSf^dL;. mc TraiiioiQ
Zf o-twlft^pofjSfia^ fjtnJif dHiaeir ^
^x»^'«t^ Ji , V^tffr{t Twy .^a^ktcoy»
J^ d^^iKHSi^, KKiioif Ji dUJTSf 0 riof
JhitJuXaf i^ jtp^m. Vide etiam quae
ibidem fequuntur. Idem /^ianus 1. 10.
<ȣ. 51. ait> geniis qiiodSam A%idis,
fu/picanttfr , ^ut deterioribns parciorilmp'
ve accepttm eputie. Itaqne ^Hranl ewfn
operJi atte^iiore : ^fifi ad resficHndio"
res exiflimant exorahtres, DeLith^ani«
fimiliter Alexander Guaginus in Sac*
mati4 fiia Europaei tradit> iisferpen-
tes pro diis fiufle ; quibus 5cfacra€»-
debant, & vi Aimas immolabant. Ver«
ba fiint : Fiperas atque firpentes Deos
effi credebant f eifijue cultum pr^cipuum
exhibfb^ntf O* fi»^ patresfamiiias,.
ctyest
2^8 M. MiNucii Felicis
tibus > ' crocodilis 9 belluis ceteris , ^ & avibus , ^ Sc piici^-
bus;
f»w/ , €thm , t^nobUts tjmffdosfcrftn-
tesdamadferoMrefMdHt'» qnosfnPe^
Mibmt &* IdrHmfmiUarilm , Mlerd-
hatity Ueqnet & gdlUs gdlUnMceos , eU
immddbant : eratipte inoH^catnm > C^
txitiabile tetifamiliat ^nempiam exeit
n^Ufley dehttnoraffeve y autdominonfo-
tnffe, Talesenimpvelomnibmbeniiepriva-
hantnr , vel cmdeliter lacerati interibant,
^oileriora haer verba nonmultumab-
cunt ab eo , quod Sigifmundos L. Baro
in commentariis Kerum Mofcovitica-
xum, antea jam memoratis^ refert con-
tigi0e in Lithuanii cuidam , qui fer*
pentis cultum dereliqutllet. Cnm y in-
€|Uit, friori ex MifioviA itinere in Trolfi
vemffem S referebat ho^s num , ad qium
firte diverteram , fi eodem ^qnoibi eramy
anno ab ejnfinodi qnodamferpentie cnltore
4diqu9t alvearia apmn emiffe : qnem cnm
•ratione JnJt ad "jemm Cbrifi tnltnm ad-
dnxiffet \ ntqneferpentem y qnem coiebaty
occideret.yperfiafijfety aliqnantopoB, cttm
ad, wfindaa apesfnat eortverfmfuiffity
/jominem facie defirmatnm > ore anrinm
tenmpdfirabilemin modnm diduBoy of-
fendit, Tanti tnaU canffam interrogatsfty
rejfondit xfi y qnedfirpenti x Vtefiio, ma-
m$e nefariM inye^ffit y ad piaadnm ex-
piandton y Inendamqne pcenam > hJic ca-
lamitate pmuri : rmdtaqne graviora , fi
ad priores ritu4 fuos non rediret y fe pati
•portere, Quidnam de hujuiinodirela-
tionedicemus} profigmentoeamtra-
ducendam } Sed audoritas narrantis
obftane videtur. ^go judiciummetun
Jiic (uipendere malo , quam prxcipitan-
ter aiiquid efHmdere. Si tamen nujuf'
modi quid contigerit > & cauilam ejus,
tit illiexiftimant, ex reje^o ferpentis
cultu^ & non potiusaliunde, peten-
ilam efle , alicui non adeo abmrdum
videatur y daemonem hic fuas partes
flgere , minime dubitandum cenleo.
Interim his decultuferpentiumadde,
qux Eximius ac Celeberrimus Vir M. Z.
Boxhornius , in nuperi fua Hiftorii U-
«ivejfali cditi i de i;»i^fanan{si 2c Samo-
giris ferpentes nuroinis inftarcolenu*
bus , profert ex oculati graviffimiqtie,
uteumvocat, tefiis, Joannis Meleri,
Epiftoli ad GeorginmSabinumy ubia
pnemilfis quibufdamdeceterarumSat-
mariz genrium dzmonum cultu ac ido-
lobtria, mox fubdit : *Praterea Lithtupd
O* Samegita indomibmftdtfimacey vet
at^o 'oaporarii y nbi menfa eH yferpentet
forjent y qnos ntmnnie infiar colei$tes > eerte^
anni tempere y precibmficrificmlievocani
ad menfim» Hi "jere exetmtes per mtmdnm
linteoinm cenfcendunt ^ 0* fiipermenfan^
afiidentes, Vbi ffiQnam finffda fercnU
delibdrtmt y mrfm defiendnnt yfiqne db^
dnntinca^jernie, Serpetttibndd^refiie^te^
mines Ltiifircnia iUa pr^ffifiata ctime*
dtmt y ac ^rant iUe anno omniaprojferd
fibi eventttra, Slned fi ad precesfacrofictdi
nen exierittt firpetaes y ant ferctdafnpeiF
menfampofitattendeliba-jerint t tnm cre*
dutttje atme iUo Jubituros magnam cald-^
mitatem, HaeciUe. Serpentes a Calecii-
tenfibus etiam coli tradit J. Caeiar Sca^
liger Comment. in libu i, Ariftotelif
de Hiiloria Animalium c. i8. Se^ r 2^ .
£«//^4»/,inquit, navigatores y Jerpentee
predidere in provincid Calecnti-jafiifiinm
ejfi capite yperci maximi magidtndine\pr0
numine ab rege coli,
I CrecedUis,] De Crocodito pro Deo^
ab JEi^ptiis culto Strabolib. 17. ubi
de urbe Arfinoe, quae aberimioejus
cultu Crocodilorum urbs dicebatur;
Trttfi' (WToii he >^lfJLn tM^* «iv7on]j»i-
<^6ijSfj^ , ;^e<poMd}tc Toh tiftZvi,. ic^Xe!-
Tce/ A 22;^ c. *tfi<pi^ J\ a-tTiote , t^
K^ietQiy j^ chto <»gpo-^*f6moY eiet iQf
^ivav , rSv ctt^ ituj df <tv A^inntfJjfieofm
Crocodili etiam cultus mentio eft ap^i
Herodotum in Euterpe , Ciceronem
lib. I. de Naturi Deorum, &Ub. 5. Tii-
(cul. Quzit Diodorum quoque Sicu-
lum lib. I. Biblioth. Hiftor. Plutarchuqs
5jrmpofiac4nIib. 4. quaeft. 5. ^ in D[e
O C T A V I U S,
169
Ifide 8c Ofiride. Juvenalis Satyrz 1 5.
initiocft :
SltM nefiit , yokfi Bithywce , ^dia.
demens
JEgjptM fortentd celdt i cr^wUlen
adorMt
Parshac. —
Nam haud peracque ab uniyeria i&^pto
cultiim fuiile refert quoqucHerodotus
in Euterpe , ubi ait y iis , qui circa The-
bas , dc Maeridislacum habitarent> cro-
codilum in fumma veneratione fuiile;
quod ilnguli etiam eotum crocodilum
unum alebant manfuefa^m ; & auri-
biis ejus gemmas , auroque fiifiles inau-
res appendebant ; denique catenam pri-
moribus ejus pedibus idnedebant^ alia-
que quz ad honorem ejus&cere vide-
bantur , peragebant. Sed praeftat Hero-
dotum ipfum audire loquentem , & iin-
gula accuratius profequentem : ToTo-t pC
</Vi, inquit, ^ Alyu^iav i^oi eia-i ci
XfOKoJ^etXot , 7i>r<r/ ^* H t cihk' W>Xf-
/jciag nS&tiir^Q^ ^^ ^ '^ ^ @nC«(
39 Mo/g4<^ yjfjtvlw oiKUvItff KfKsifT»
jiylufmi dujris mtf/fpitc. otwTnirmvJi
«yet •^(^Tfpof on/r^i^ito-t xpojco^e<Xov , Ji»
JiJhyiuSfiov mnj j(eifoiiB%et* dft^fJLefni
n x/3>Vdfc ^ta 39 ^uatet ic 1» a>7»
iediiVTYC, jy dfuc^iJiitf tSei r^s tfjt,t9€f~
cdisc 7ro<Atc , jy anist '^mTtutlet JiJ^mfy
39 ifiiiet , j^ /c^s^vnc mc hs^^ K^^"
tt^, Addit deinceps, ut> cummor-
tui (int, eos falecondiant^ inquefa-
cris urnis fepeliant A'7ro3»yo'vr«i^ Ji
'TAQ/LxAjcnwluy ^irlwi c9 ifio-t difxv^/.
De incolis vero drca Elephantinam ur-
bem dicit ibidem Hetodotus^ quod cro~
codilum nonexiftimarentfacrum> ita
ut iis etiam vefcerentur. OiA, ftmt
verba ejus , /dee B^M^ptutiflw ^'x/v 0/-
xiovTic, Kft^nCieuJriii HKn^of^ot
/pKC ^vflif . Tale quid refert etiam de A-
gyptiis Ombids , & Apoilonopolitis,
Tentytitarum parte, Ailianuslib. 10.
de Animalibuscap.i r. Ait enim > cto-
codilos Agyptiis ApoUonopolitis , qui,
utdixi, Tentytitarum pars funt , odio
efle, ab iifque comedi; AbAgyptiis
vero Ombitis ita honoratos » quemad-
modum GraKis & I^maius Dm O-
lympios. Tac x^xo^eixKC, inquit , A/«
yw^im 0/ fjS/j aiCHQ , «c 0'^C/7Be/ , i^
oJet iifxeif ric ^iiS rns 0\vfxm>ii, Paul-
lo poft (ubdit : 0^7« fjLluj A^Tro/xotvo vo-
XiTae/ fjtia-io-i xfOKoJ^eiXoi. Tum odii hu«
j Us cauflam ait eHe , vel quod Tiyphon
crocodiliibrmamdicatur induiile, vel
quod Pfammytlii regis jnftiifimi filiam
aocodilus rapuerit. Odium hocTen-.
tyritarum adverfjs crocodilos memora*
tur etiam a Strabone lib. 17. Mt7« Ji
7WV A^Ct/^v AtSeaa-o^tc » fjLtKfJLetTaVii''
Tvaet 'jnXiccevauiBet Jt :>J5^tpsv7WC o^^
TKc df^HS KiyjTflitti 0 K^KoJeth^ irn"
f*^Di ^ l^^/^c ? «eWvTwv 3vg«e«v H-
rofjit^. Oifi'^ oAXo/ > HSt^m^ eij^rec
rluu nsfxieiji ^ ^6)8, Kf ds o^^iBo/ufni
eivBfamft» '^^ j oiCov^ o/ua^c , j^etTn*
^y^ HTOi Ji Trdrm *^y7nv einxyAjHOty
ty t^tpBeipHQf euuric, Habesdcapud
Plinium lib. 8. cap. 25. Subdltpofiea
Strabo , quolHam dicere , Tentyritis
vim quandam eile naturalem contra
crocodilos, quemadmodum Piyllisapud
Cyrenaicos eil adverfusferpentes; iic
ut nihildamniabipiisaccipiant, fed,
alio nemine audente , intrepide aquam
tranent, &urinentur. Subjicitqueyrum
Romam crocodili pro (pedtaculo eilenc
allati, eos ^Tentyritisinapticumdo>
du^s foiile. Sed ipfum potius audia-
mus. Sic autem inquit : ^'v/o/ Jl' eioinf
rnc ^Jaxvc rtic ^^c rii KvflwedA , ^v*
ffiKlai Tifet etvrtTrtiBeniM t^f tee^c Tct t p«
'jrOei , K7WC J^ rnc T$nvc/iret( ^etoi vfit
ric K^Koi^ethHC , tf9f ^n^v i^* ecJ-^
Twv ^%ift ei)9Ji t^ Ko^vfitCSif eiJiStt
jy ^Tnodif , ^v^v^c ei)9<H •dceppKvr^K
^c 7v fwj ^'eifjtlw Kotfjtt&tein 70?c xpo-
KoJ^eixoic ImJei^Wf WgiCV 9 ctwmo'-
XkBhv oi TivlvQ/itaf. yjvofjij[iiic n A^k^
fj^iic jy ^fiufnc rtfoc yksr^ffJttZcniv
TTXAjfaf i &^ f^ 7o7c d«eio/c UiCaiTi Y
vJhiTVC n\iet.s^Q/iof « vctf , en^vo/ nimr oi
1679 fC f|tX»0V7lC JiKlvl» TTfOC TV nXtA-
pfe^ov, eic ty ^k^ ? df£t7uv opctd/te/ct/,
fftCeeivoifltc AfJtet tic To ve/2up* 7DTt Ji
Wx/v eicdujA^etfjS^iwj^^letaxruYTec.
Reliquum eft > ut videamus , quam ob
cauilam belltiae hz, ut {imtcrocodili».
ctiain iywnes devoKames » ab J&gy-
|tus.
M. M 1 10 ii c 1 1 F E L i c I
^rffliie. Qm {eitio VCM auiikin cfTc:
poffii. Naiii}fi;Mi j TCl}{uMa' > quod
JuiiLDMS.TucQcbi, &VuIcobii, hk-
inimme quadiaic vidcturivuM &■ c ruin
cft /urcai. iniioantHclychlus , ^cx
Go SoicU). Sud vdo , (in omitum
quod Heii. Slcplmius dicat, abliDiilc
Tcro elle , Flutuchhni tali tocc fuinc
nluniin) ul fupiB jlm monuimus , fL-
gypdinuiimeaTcilabiiniui, Sicut non
Tciiljmiie (il , Flutaichumidcoliii ob-
lilumliulle, utetiamluesintcixnimi-
lia Jfcgyptlisculnreeenletct. Uodealii
ccnfent, apudpliitMchiimpofley.-mt,
kacefticai/ninifilcgi. Qoodctiam Ma-
gnusVotSusmonuiijlik j. deoiiginc
8cpTOgreQiiIdaI.cap.ulL At,iDr|ii:t,
£rupuluiii injicit, quod dc alitc, ciii
' pcoprium yfxit fiv« -juliiirii noincn
foit , ulc nitul le^mttii Sod non me-
iniiient tuni Vir in£tula: ledioiiiR,
«lilciie 3pud lifiui Dominatiun Hi-
Aoiix Bulsami Au^rem ejus m;n-
tiencin fieii ( vel etiam fotte auflo-
jitatem cjus tBOti noluit Inbcie, ui
qnurpiid apud anciqaioics m
'catraduntur, PhcemceravetoAi^ptir
lccundum coram phinwCiia in wbdl»
depiflum, vcneialmntui , utidOTK-
llatur Heiodoius.
i Et pifiihm.\ Supeieft, ut, fint
. jucl,/^.
Animalibuscap. II. ait, Ilidisfla-
niampennij vulturinis Agyprios ozm-
Ec ; led hdc pamm ad cujtum vulturis
eiilide pi obanclnni &ceie videtui. Ccr -
leaioni vero huic apud Plaiarchum
mBimereptf tKUtcadiccs HSS.iQ qui-
Ekb non yi Tciumjti^lnbctiir,
SicutnuUusdubiiem-, quin ■j^vms^e.
nuiiialiilcdio, qDani etiam prz aliis
i bidon ampleftitra Vnlliui, ubi dc gry .
piiisCTilnj;^it. A^ptiiicliam yl/ni-
yiiinxttt, boct&i-ntlpm/rrn, Gicrus
iiiifle, teais eft Herodotui in Eutnpe;
IicmPlKeniccin , avem &bulolam , ut
tfvc nunquaoi inieium nanirafiiit i A-
lia enim eft alei , Semcnda tjix vocs-
lur, & rcpeiitui inlndizUediteira'
neis, quaiiquam£deme)uaai>npiruni
IcMai^^i mcndacwaJiniitiii, <Sc
- — Ai^iilUm Agyptiislacrainii«f-
lc, leftis Hcrodoiuj in Euieipe : Ni-
/iJfitl^iJliiinquic, ^iBi^xSJ*»**».
Mu4"' ^"B^in (dclepdocoiamdi'
limusruprajreirHHf , i^-jiuiif^^iMu.
Ob acuulUa: cultum AjitiphaDcs vetut
Foeta LD Lycone wmcedii J^ypdai
feftive tmt; cujus vetba legete fuot
ipud Aihenzumli!). 7.
Kdj t' itta ^tnii fa^ tkcAjjv-
EJiiif, Tj n/ilmtf t' jrffliaiF liiJiJ'-
Tnir if}SA'|<i^»^TiiSi' (/«'>'».
H' ir^iir , irsliancmr Irfgf^
OJtoc ii&'aj«>3iti1tx5tTta.ei8r.
Idem quoquc liuil Anaxan^deiCo-
iiiiAis in Civit^iibus, qui & aUa A-,
pypiiisculcaanimaniiiiiiobieftat. lo-
:iisqus ibidem ab eodeaLAihenzo pio-
0« a> tauaifila/ mififiitp^t »,«&
Oii'iiyTDi-jSinon:r',ii- ai ,i~
/111
JT/iwir , «T aMaJjn Ji Arj^att
Bir nt^nuuiit. iyi Jt 3iii» tw
ylf^if^^il^iiMfiiyistiyZMfiitta.
Ou^i^miti'. iyi Jl y aAfui
MaXifB Tii™c, »iii.'«n'C»it' W?»
^' ijM
OCTAVIUS.
AvujATf Trap* C/ju¥ /xvya)^ > jmp* «^of
Potro Clcment Alexaodrinus Admoni-
tione ad Gehtes refert pifcem ^tly^v a
Syenitis ailtum> item & MoMVTiai ab
incolis Ele^hancinx : A*a\* «t >«, in-
^tlit, AiymrltM, mf vuZ^i/xyttSilwt
aiCHfft ^ ajijTVV^vlufrmi ^eiy^v 4- i)(^--
S-oS. MtfiftWtu' 3 • (8r «w^^ <x^yc) ci
/Et'£'xf ^etfTiv^u/ oiumc. Quo<i ^ apud
J&lianamlib^ io.de Animalibusc. 19.
reperias: T^c i^BCi ris <pely^HC ^olwT-
mf pC Atyj^(»f itpyc lofjj^^nv oi ^
eixKrTfc 'T^u' yjtXuf^lijJM E\t^4rnflw
Wc fjLtuarjjf. Cauflam poftea eorum
cultus eile dicit , quod fiituram Nili
inundationem iUo praeventununciant;
ad hxc quod nullumimgenerisdevo-
nnt. Sed prster Agyptios alixetkm
nationes puces divino' honore venieratz
funt , inter quas prx aliis Syri occnr-'
runt. De qulbus ita Xenophon lih. i.
de Expeditiotie Cyri ; ubi de amne
Chaloinquit: IlTiiipN i;[9J«r /uc}eeX«T,
j^ 4»^«T , S{ 01 lucpi dt»c hfifju^of^
j§ dJixeii ttx ««r. Et Ciceto de Natun
Deorum Ub. j. Pt/cemSyrivtttenmtMr,
Clemens quoque AleYandrinus Admo-
sitione ad Oentes de Sytopb(soicibus:
Tvc ix^vf , ioquit , nm Mrtn 'tfeiLV'
7WC 9 «c H'X0Of ^ Heu Alianus item
lib. 12. cap. 2. de HietopQlitanis :^ Kdc-
OBt tCuu srvXtff BtfftCi/xZu/ , ie^?imny ^
viui rcpj^7roX/c , 2tXiUxK ifofA,daurri^
TXTo «u/T^u) , i:)^dt^c eiaif it^i. Pilccs
vero Syti colebantob Deam, qucdi-
dtur Atergatis , iive Atargatis , Adet-
^tts, Atargata, Adargidis, Artaga^
Athara , Deiceto % tot enim nomina
huic dcB ttilsuta: apud audores tepe-
Tiuntur; qux oiiuttacoituptarunt, ex
Xbrzo yy nnK ^AdMrdag, quaiidi-
cis t Pircemid^gnifkmm, mdiculaeoim
omnino fiAit qite de Ateigatidis etymp
adfcct AxbgDxm liU 8t MSHcb^Fau-
^7S
tem hcp Dea fupetiori corpotis parte
muUerem, inferiori veropiicem. Sic
eam defcribit ocolatus teitis Lucianus
in de Dea Syria : Atpjttrvc ^ etJ'^ ct
^oifixif %^%*mlf4,tw , di»fM, ^ifof if
fjLtain fC yiwn ,70'^ oxoanf ok fjLM^af
eif aKfHS rgii^ajf ix^C^ Kp» '^mleiftTUf,
Similitei Diodoros SiculosUb.z. Ka^
'm tiw 2i/g4air Wrwi iff Wxic A'0it«^-
haf y iy ittt/TNCii'» A'vo9tr, Ufifnut"
>fltXi» Kf /Soidcf at ^Xi^M i\^uaf c^ ^
Tttc/iiu/ vwAf^ lifjSfi^ dttfc cOTA;i;;rSc>
^ ofOfjtei^vTtf oi SJ^i Atpxil^r* «ti/7»
«nt T^ pCTe^qeemfl^ yiwetutoc , 70 ^*
«tAxo owibtst ^mr ix^C^. Unde etiam
PUnio Ub. 5«cap. 15. frodigiepi At^r^
gdtit nuncupatui : &jumiycey inquit , ^mc
idietftmineHierJipolisvecdtur: Sjris ve"
re M^eg. ihi predt^it/k .Aid/giUie, Grjt^
ci(t Mnitfi^Dercete AiBa^ celitmr. Ubi fbl-
te PUnius Atetgatideoiconilmditcum
Dea Syriai quod & ante eum fecerac
Scnbp Ub. 1 6. ubi de Bambyce y ZxfA.'
I^iui , Iw lu ^AeiTM ly U^f voXir i^^e-
xiarr er a ii/Avai lijiij Sup/ctr dtor t^u)
A'Tip9«7ir,' Sed omniqoouminahxck
(e invicem diftingiienda funt. alia enim
erat Dea j(^T t^ox^ appeUata Syti^u
aUa Atergatis ; illa fbmu per totum
corpus fcminea confpiciebatut ) hzc, uc
disinxu/emimuUeiif 6( fiimipi^bis for-
mamreHxebaL DcDcaSytiadifertim
Lucianus, qui uttamquc ocnUsIulha-
lat, teftatur,cttm(tipmNibuskoobis
tddu^ cootiouD fubjuogit: H* «A c#
r» tfi inxi imnt yimk \^. Fabulam
veto Deicet^ habes apud Diodotum
Sicdom Ub.i. & Theonem ad Arati
Phxoomeoa. Hujos fiUa dicituc fuliTe
Semiramis, qnamSyricolumbzfbrnu
veoeratMotur ; node bi noo mlnus co-
lumbarum quam pifcium ciu abftine-
baac. DepiTciumabflin^QtiaDiodorus
Ubb 2. com Dercet&s in piicemtrans-
formatz fiibdam retuliflet, fubjicit ila-
tim : ^io rii ruf li/p»* /**>!%* J ""f*
d-ni-j^^ ruru ?P f a?« , i^ rifiAf ru^
ixdv^tef^uu EtpanUopoil> cumSe*
miramidis nomen ^ columbis dcriva-
COmeile dixiilec , addic : eU dnr c»ef-
I r^f ^ yiiw 91 ptit^ Sy^4M rt^mvm
174 M. MiNUCii Felicis
Xenophonteftalurlib.i. EipeditiMHs Qucin eiUm placandi matmi [efcrt
Cyii, ^iD illis ptiMime n eoknobis plui.irchus i^ ftiinJiaynlaf, Syrioi
iidduais condnuofubiungiti iii ibc
«feiSteftc. Idem icfel Clcmcns quo.
qiie AleMndrinus Admonitioae ad
Gentcs, oflus etiamveibarapartefu-
pra [am aituUmin ; -toms autem loou
iMfehalKi: Oin-yt^f iW ^tirlxlu,
IJpai j(5i7»iJi«ui(™( (i»Jii»t,ua(>) »1
«VCxn iJv^Stt HcK')tm>t.^/^ De
^lcium quoqoe ac columtmiini ablli.
nentia '(tnirlitti Phurnutiu i^ 3imt,
iHrideRhea: funi, inquit, ■ mji*
J^ li idfeiliifwc Ayiap7«H»ii( , ^>y
i!o «fe(5»es({i^ix9iJ®- d-ni^&i TifiSaj.
Ryginos item ftbuli 19;. Oi iii Sjri
fifai , d>- n/nniJMr, gtutmJierBBiHi-
nri^ liabinl , mit tdnt. £t Ancimdo-
ite Kb. r. OnihKirit eap. 0. ijJJJat,
inqtdt, Titiiiii^tSiisaiirtiijiiifbtTt-
fSi, T iriui A\tifAjJ 'nCa/^iii.lM
JfflarTis& Atniati4is nonunacbnlniH
£t. abhuicpiftHADabftiii^ntiaraS]''
ibs Ovifflfa liMilhi «p^Qac Faftot. t^ 3.
' InHi ■iiifii^iiejM inm btimfaini
■ ■Nr-JiSrlk^mmf^tiiimi^.-
TimitIostor«,^(biumi[um,m^>.
iaas ad Mmiliuih oKfcEvant ScalJ||cr;
Syii timCbiDt fi piftlbus vefcctcriwr,
tie Hai vcntei diudvemcmbninviijio-
mefcciet; ideoqiie fi fiirte ■liqDuido
hicomincntiiihiwinrcescomcijillent,
fttcxo operti >' ae ia fterquilinio rcdcD-
tct , Syii DciUT) pUe«bant , ut iUoiit
incrobroniin tumoAm ab ip&toUete
hllct; qikmkdiuadilm diferteaitKe-
handei, ci^Vi^batCguiiiiuapud fot-
JFhyriumlib.^. ife)mvi;ci;«4t^».
^Siiffiirik-a. -rit Sif^t \tiCi,
, Tiic WAn i^ja-
Oi/vni. KT IXiiCgi n^uugv , (!t'
E'w'0mi>> nu-nl in) 11 jn^pai , i^ i(u)
n hofcc luiWoies lefpoif A
I lib.+, Epigi.^j.dumitiqaitl-
ytmprrSjriii liUhamrijf ^
J«,p,'Btrtr,fth:«mr,J, ,
ItemFcifusSltjrMj. RucfVciillU ultf-
I-in^riDftjiii/ljniriarfna. -^
Idein vcro ac ^^riag^, fiveAtet-
gaiis cltDagoti, cctebrelUndEalzfti-
nDtum mimcii , dc quo legitur 1. 54-
mudis cup. ;. com. {. V>33 lb3EI'1
rirw nQ'i ^ njitrtjnimnoB
'r»! ]u"i m^y 'Hin' inK 'Jirt
pT jnaun S« ninia w nipa
: pbj) INPJ to Qua! Vi^rii In-
icrpics iriiedait: Bjarflmqiumimtdie
aUcta cinfnriialii .,' in-MBtriaU Digm
jictittm f-ftr f«i<fi,ifHmialindc-«-4ik
acA Dtmiai ■■ cajmt •mltm Caiff» , &•
4it»i^iulauc HiUMn» fJKi abfiiffk cnnt
Jifftr,{iacH ( fBff» D-^gsnfi/ui irmKm
ramafaiit in l«u fa. Ubi npDlevitet
ci(at cum bxc ^ltceiDa veiba : p-^
•fyy •mii 1»T vettit : P«w d4«
fiiminoaUTtmBiftra ia lea fiit. Nam
minoreddendaeiaat, nEoptimeR.
.vidKiincMraaiplicat: uaitiaimitdt
fonnjpifiiirrHiltcrii. (^oniia lcntcit.
tiani ciiamretinnit Ulual' Junins ; . IM
cnimintcrpictamt r taaiBnqimlfijiem
nfcnljjl rmanfrti^ in ti. Dagon cnim
diiftis ^ j -1 , qmd pifitni fbnxt , quli
nimiium reinihoino ac fanipilcis ciat.
Et hallnciDacutFIiiloBybliwapudEu-
tcbiinn in plimo l^txpuat. Euangcl.
diim cuHi qiiali 1 &nmcnioGEdi3nm
«utti &a.-jat,i<i0^-tal,ilX'^Dagjm
ncmpe , quodeft Jhimtiiiwm ; cuin de-
biiinct potius ) ji vettete l'^9i:di.
(^od Vcio DMoiKm Be Ateigaiidcm
" dlximltie^inimcn, cumiameii
^ ini gcnos tiibualut malcubiiDaii
('qucmsdiiiodimi 6c 7o.'ficiuatSeaio-
res , •ijiii In fupta addu^s Samuelis
vcibisveituDC: <W]«), sKrTaniuc i^
OCTAVIUS.
275
fifpftwmv fltwV»*) id ncmini mirum vi-
deri debec y nihil enim ixequentius^
(juam fexuum inter fe confiifiQ , in gen-
tilium (aais occucrit. Qua de revide
cuz habet o 7n><v^otTiS*ctr(^ Seldenus
JProIegom. Sy ntagm. de Dis Syiis, c. 5 .
Ad Pifcium quoque cultum referri po-
teft, imo debet BaWonius iUe AV vvmc,
qui Sc ipfefemipifcis, &focta(nsnon
alius ac Palzfiinus Dagon , de quo ex
Samuele diximus > cum conftct y Da-
gonem non PabtiUnis (blum, fed etiam
Babyloniis cuitumfiufle. De Oanne au-
tem ex Alexandro PolyhiAore , quifi-
militer ea ex Berofb hauferat, Eufe-
bius huc maximefpedantiahaecrefert:
To ft", inouit^ <tXN.9 aufjctt «;^% Ix^v^y
Xliu Ki^etxluu ysani^^Tta <f *? ^X^C^ xt-
^aX«f , i^ Tm^ois ofAoias AvflpaViTj-sh^-
m<fVKcraf 3 c«t */ «gjief ? ix^vQh* «»««f
3 eu/71^ ^v^ ti\6fei7ritf iluj j «xova
cu/tS iti jy tiuZ :^^v\dcu%^, Plura
qui volcs de Oanne » ut & Dagone &
Atergatide , (ad alia enim propeiamus)
vide Gs apud Seldenum Syntagm. i. de
Dis Syris cap. ^. Ceterum Syrietiam
coluere pifces illos duos in Zodiaco po-
(itos , unde Czfar Domitianus cogno-
mento Germanicusin Arateis ;
— — Ef Syrite duo numma Pifies»
Hos Venerem 9c Cupidinem dTe often-
dit Hyginus Poetico AftronoihicO : Dio-
genetes Eryttir^ud (in quibufHam Cddd.
corrupt^ legitur Brithracud) ait , auodam
tempore Venerem cwm Cupidine adfitmen
Ettphratem "jenijjfe , C^ eodem loco Tj-
phona giganta apparuiffe, Venerem ^tem
cum fiUo in flumen /e prohecijfe y ^ ita
figurampi/ciumiform^ mntajje > quo paBo
periculoeffe liberatos, Itaque poJleaSyroSy
qid hi^ locisfunt proxnrn , dejiitijje pijces
ejitarey quodvereantureoscapere: nejt^
mili caujfa aut Deorumprafidia impH^-
revidednturt aut eosipjos captare, Ger-
manici tamen Interpres, qui Cxfius,
fi ve Calputnius Baflus qtdbuiclam dici-
tur, aliterhaecexNl^morefert. Nig»-
diu4 y inquit y hos pifces dicit infiumine
Euphratefuijjfe , O* ibi evum inwnijfe mi-
td, magnitudinit ^ qtttd iMvtnltseytcermt
in terramt atqne itacobtmlfamiftjediffep
O* pofi aliquot dies excltifijfe Deam Sy^
riamy qux 'vocatur Venus, Siceniiuhic
iocus legendus ac diftinguendus efl.
Poflea aic , pifces hofce , Veneiisroga-
tu , ^ Jove inter fidera pofitos , . unde
& Syri eorum efuabflinebant. Cole^
bant etiam inter fidera pifcem, qui
Grxcis y item Hygino Poet. Aflronom*
NoT/^ dicitur. Ubideeoait: Hicvi^
detur ore aquamexciperedfignoaquariof
qui laborantem quondam Iftnfer-jajfe exi-
fiitnatttr: pro qttohetteficiofimtdacrumpi"
Jcis C^ ejitsfiliorum > de tpubus ante dixi»
mus, inter afira confiituit, Itaque Syri
complures pHfces nm ejitattt , & eonmifi'
mtdacra auratapro Diid Penatihus colunt»
Filios hujus pifcis Notik quos dicit funt
pifces Zodiaci ;, de quibus antea , cum
aeifiisageret,di2dfEft: Eratofihenes aw
tem ex eopijce (Notio) tuitos hos (Zodia-
ci pifces) ejfedicit : dequopoHdicetnuSm
Sic eniih optime ^ Salmafio (quanto
viro!^ locus hic reftitutus efl , invul-
gatis enim legitur natos hoittines efje di^
cit. Error natus, quod librariusfbrte
putavit , hos compendio litterarum , li-
neolaque fuperduda , pro homines fcri-
ptum niifle. Ab Hygino abit Germani^
ci Interpres , cui pifQS , qui Hygino
NoTi(^ Gneco nomine , Magnus dici-
tur; ejufque pifces2U>diaci, non, ut
Hyginus, £Iios, fed , quod nec minus
ridiculiim, nepotcs facit. Sic enim fcri-
bit : Pijcif magmu , {cu)M nepotes di'
cuntur Pijces y qui in circuU Zodiaco con^
fiitutijunti) dicitur in ajha adlocatue , ««
quod decidens in Boeth SfagnoPhacetit,
(I^ ^phadfid , ut monnit Selden.
Syncagm. 2. de Dis Syris , cap. 9 .) filid
Veneris, in Pifcemfit transfiguratalquam
Syri Deam nottiiiurjerunt. Slmdam aw
tem dicunt, quoddefiagnofiliamyenerit
fMrjarjerit, Xjnde njque hodie Syri pijies
aygenteosintemplojacravetunt. Sed haec
fortaflis meiius referuntur ad -Siderum,
quam animalium cultum. Quare po«
tius de aliis quid dicamus. Lydis quo«
que pifces in nonofre dicuntur fiiifle, idx
: que obhscVarconianalib, ^. de R. R«
' cap* ulti iic hi locutatMhaLentpifcinai»
M. MiHucii Felicis
»7«
ittiJi^ini iUfilnfn lnbtdMfififi , f-u,
fni^tMfiuiifiut, tipm^i«ii, jwm
illiiHLydii, jmi fienfiimi V*m td
litithnm Grlmmpiittlm 'Jtmffi £tihM
td ixlrrmnm lilHi , •aifmt nrxm , ipad
tti ctpnt imdint ntmt.^txam dcTio-
glodyiis, de qmbiuhBctegancuiapuil
Wiiuunilib, g. cjp. 10, Trtfliiijl' cir-
m^M(lMfa^lKt)hthilit,iiiiiiljTi,
tnm » tutmd* ftimptfi idjnrntit \ Cil-
lium gciaii id vic4l*r tximit tifitJinii,
fld rar* : ntnujmfafidifrjirHli Chrlt-
Mfl^l» t»n»t. Tr>gl.ijt^m.nm, *rf
CtaHaiiiit,titfieriu,tdiirimt. ArqiU'
dcpifciuniapudvniugeiircsculm.
Scd pratci Agyptios midcE eiiuii alit
gcntes vacia ccilufcc aninuAiia ; Bt ipli,
<pi Agfptios ob aniftuuiuun cuLiiun
lilti eicipicbant, illud, quod inaliis
lidcbaoc.pctpeinbaut. UndeClcmeni
Alataiidiiiiui Aduionii. ad Gcutcs:
T'/*H( 3, oj !7riiT'ai/ieJni( AijiwI/bi-
ikjM ii timi 3*/f »C °f fM Ai)tBr1i'«c
ooHfJtifd^ 7i>^TTiE 11 iraa/iw^. vniii
Tint^flfeJ-i>i«X4J"?aa; Pono Clc-
iucntis infiftemnsTeftigiiii guiconti-
nuoriibjuiigit, dcoiti^diriiiolwnorc
iTlieiEilisaffeaas; einraMipt|«5..
muiliBnu, Poftea dc Tbdiaiiis addit,
quimuftclucalueiint: enCiuoi /i (n-
^'in>. GalantUsenim, Aicmemtpai'
tuiicniialluttaopcm luleiat, ijuapfo-
ptci i Junone in muftelam iiansfigu-
lata cft , ut eS apud Ovtdium Mcra-
morpb. Ub. 9. fib.6. Multelam eigo
cotebant Thcbani, quia Gabnthis in
eam conTCilk. Dcmuftclxculmetiam
JfJianui lib. II. de Animal. cap. ;.
e>0usf (r^Cnr ^M^K imc (a^
iltia) ■^a.t.bZ . ift.iyissiytli^pi.y.iiK
«.•tW 3?c/i^ ^Jp. t ?f9dl^.'Jkp»t,
)Ut3«^iic <« iff «J7jf.;A'>.ii^W«
»1 7I»»« »' /lUJiI^'»{ ■tiil A «^ J^g»!-
^»1, i^TiJc ¥aiJtra().vnE( Ar/Jiic, c'
Ait potio Clemens, Tbctlalos etiaiir
coluille fbimicat i Tf ^ , inquit , n
niMi Bt^StXsinifpmafiitfinaiH-
Sirm /lui/iiiii , ti Kjia-Aii^ SiOslei
Eup/ii/iin fiiylwtf , i^ Mup/iiiJ^M
7iRi(. beiude lefett ci Polcmone,
Tioidis accolismuiesin honoiefidfle,'
eo quod neivos arcuum luomm ho-
fliumcoiiodeiidoconiipillcnt i qui &
ab his muiibiu, iltis r^iiSti diAilt
ApoUtuemSnumluum vocanintt Hi-
Kfftui JtTiici/isiiIui T|iav'AiiiiiH-
T/iiWEt xxxin , ^ikUH , oTi 1«
riejit ? ■tiMului <fliir»jp» T -njai-
j^ £^/r3T4T ATdMvrsc^Q 'P^UKr «uf-
Tur inirii/imr. Alias «ianiejuscul-
nls caullaa adfeit JUiatius lib. 11. de
Animalib. cap. v (T"'' 1"'' mmit
longmn fbrct eas hic inleiete , ei ipfo
ptteCj. TuroeiHeiadidcaitClcmen»
Aleiand. in tcmplo Aftii Apoiliiui bo-
vem laciilicaii mullis 1 Jie^t^iiAtfi,
a iliBi(^ii iifKTiifei A'j(^fhiri'« , ^»-
¥ A'^'M»r®- Ti AxI/k n ii0i, «ic
,uiia« *e'Su"3l i?"»- Idcni tcftrt tc
Atiluils lib. 1 1. dp. 8. E"r Ji t* \Sj-
xd^ft ^efiii^t^vb^")-!. ruic^A'-
TI/<5.TIC ;T5/l«J»ffI- «l.;y^BOn.Jt;f.IBC
ImJli.uiri .uiWssjic, M^ hL^-nmi-
A|US mijSin V »»■, Stiaai |Kt Wt''
/lUEUf. Fiartctea addit Clcmens ex Eu-
pboiionc, aSamiisovescukasi OCJi
[tLii Sa/jJMT i«k]lm/i»)- iTOjCajtr, «c
^xinTEJ^opfur, «'fnn Zz/ii«. Idem
de Saraiis iiadit AliaiiusUb. ij.c.^o.
iibi Bcdicit, lupumiDcIphiicoli-: Ti
/i»3-i<AiM ii»^5i;ajl>.i.'iur, Sif^ni
SiTgpCnni. Dcindcex AtiAotelecauf-
ramelusciiltusaddlf, tpod Sami'is (iii-
10 aitmm, facium nempc, fubUnna
diabuloJunoniconfecralaGi: laiftiHt
i^ itni^i MM/g);fD>.&- 0 2«/ii&- T^
H'.» ■TfiC^TtT a".J9iT,u« arS+t Idem'
Alianm ibidein icfcrt ulAmptodots
vencientur lea;iuin , quaGvindiccmli-
bciiaiinruci quia tjiannimi coium di-
lateiaflct : A'/tiaffiu^df Ji , inquit,
iW i lifuHi atimt ^KiiitH JiiinrJ-
O C T A V I U ^.
mtiTi Xea«r«e » rrtfArSo-i td ^^oy y turtov
tw-mc ixAi^^etf yi-^nfj^ov, J. Pat-
rhaiius Qiixfit. pet Epift. 8- hunc Alia-
ni locum Bc Latine citat : Ph^Uus ^m-
braci^ tjrannusfMt : hunc obvia cafu Lea-
na difcerpfit , jLmbracitnfes eam confi-
craverunt ut /iue liOertatif ^uBerem. £x
(juibus codd. hzc hauferit, mihi non
liquet. Apud iClLanum tyranni nomen
hodie non reperitut. Non vetitus ta-
mcn eft Part haiius cx his (Aiiani y an
fiia (int , nefcio) vetbis , apiid Ovidium
in ibim , ubi t^anni nomen Paphagus
legitut, mutate in 'PhajUum. Vet ba O-
vidii , ^uibus huc tef^exit , funt :
feta tibi occiirrat patrio popularis in
arvo»
Sit^ue Paphagea caujfa leana necif,
Hic fio*paphagea legit ParrhafiusP/Mj/-
iea. Ex Diodori Siculi librovigefimo
^oque Uquet , Pithecufios fimias co-
iuifle eo modo , quo canes Agyptii;
adhxc ait y Pithecufios ut plurimum i.
fimiis nomina liberis fuis imponere j
inque illos, qoi fimiam imerfeciflent,
capitis fuppUcio animadvertere. Verba
cj us ipfifuma hacc funt : Tatc , ttjjiu, :oi-
jtiof oi mBhKot )(^(»khv Wc asjBpdTmtSi
^oi TTUp* dsjToii vo/mt^ofJlfJot , ;^flatwip
9rtt/)* AiyuTrliote oi kvvh* «x t» t mtfi-
miAjATfJl^aV cir TO?C 'TttfAeiots i» ^tiet itjc
^^tfc i^KdfiCfVioi dKa^vms 07r»Tij3«-
Xo^TO. jy Tttc *ai^(my>^<tf Jl' tii^Tuy oi
yms Wc 'Tra.toi JtJ* to wxeifoy >fere ? w-
^KUV 5 aajTi^ Ttttif^ iifAtv iW •? dcoiy.
7l>rc ef\^ "^mK^iiVttQl T«TO T»?©oy, di
i(nStiKo<n T« f^iyic:» , ^Var^ «p/90
to^gifjLov. Jio<f)!ii^ o^ TiOv cvix^tnY
cy •mfOtfJLtdL; fjLifihtyf^ovtTti^^AV^t'
ittvofjSfjeav , ott m^KH euf/,ct Ti^lia-Haji»
Ccetenfibusforfanetiamfus culta. De
eo enim fic Athenzus lib. 9- '«e?'i' «5t *»
faoy o^y Kpiijiy , facrum eH hoc animal
Cr^ff»/{iwi..£tpauIlopofl,' ito ^vtk
lol^aiovriroi^tmrloviyiivrdui. Addit
quoquedeitide, Cretenfespotcinacat-
njc abflinete. Plutarchus Sympof lib.4.
qjxfl. 5.tefettetiam,Pytha^oticisgal-
lum album in bonoie fuiile; uti & ^
pifcibus muUum , & -litticam : Kaj ti,
iofjLnt, £f wAiyuTrliitiairwnn^fiv-
awjTtie tihoyidLc, c^jnt ty ritTlvBai^Q^^
X8C igofiai jy tixutlfvovet xAjkov aiiih^^
Kf J*? bttXetrliav fjiixi^ feJ^X^**^ ^ *^'
KSity^ii^ne tim^^. Subditpoftea, qui
Zotoafbris fchola tettefltem echinum
quam maxime venerata fit , mutes veto
aquatiles odetit ; Tvc /i M Za^x^»
fCAytts rtftAV fiS^ 99- rok fjtelxi^ ^ ^f-
onlov l^vov t \)(B(d}HV Ji nic c¥oJ^hc
ftve y Kf ^>K?7sx1eiyoyTc(^Xe/rHc3fo<^/.
Xn jy fji<t)(^^ov vofjii^eiv, Cotonidisjo-
C3 non pofnim non adjungete , quae de
bovis cultuapud Indos ttadit J. C. Sca-
ligec advetfus Caidanum £xetcitat.2 5 8.
fed. r. SliitmaJmodumy inquit, Ifis olint
ab Mgyptiif j ita nunc ab Indid y ^ Ch-
chin regnumincdtmt , !So# pecuiiari cultM
pro Deo habetmr, &*nMnciipaturTamba''
ran. Cui vetericultuinovushicutrelpon-
det: tta trifcum Gr^corum infiitutum mvi
memeriareprafentatur i» Coloim ; qu^e ah
iUis locis haut multum difiat orientem ver»
fus. Ibi nam^ue oleoperunBipal^fh^s exer-
centur, Maffaeus item HiftofiaB Indicae
lib. I. templi aUcujus fimix apud Indos
dicati meminit. £f neminem fottafle
fugiunt, quae Toaones HugoLinfcho-
tanus de fimiaE dentecommemorat. Re -^
fmenim, utLufitaniannoi^^^. ir.t
fula Scyloncapta, t:mpliim in monte
Adgmi (vulgo Pico d* Sidam) csAlocz-
tum fpoliaveiint ; fed nihil.piztetci':
flidamaptogemmifque ptetiolam ,. io
qu^ fimiae dens afleivatetut , in eo te-
petetiot. Dentem igitui ilium Lufitani
aufetebant , magno cum dolore i egulo-
tum ejus loci ; qui, emiffis ad Lufitanos
legatis, iisprodenteilloofierebantfe-
ptuaginta miUia dacatotum. Cumque
Lu^tani \ vendifione nonabboiiebanry
Epifcopuseotum Gafponisidiis diffua-
debat ; nefatiumaiens , eomodo hoi-
rendam Indotiun idolatiian» fovere;
quapropter denscrematus, cinctef<^ue<
influ^^matinospioje^H. Atque hzc
de animantium apud gentium vatias
cultu. Sed antequam difcedam ^ mo-
nendumduxiy quodomnia, certeplti-
titaa, quac de iis diximns^ intiacul-
tum non tam proptium , quam fymbo-
Ucum^ iDpiimisapud,&gyptios> coor
^S
Mt^
278 M. MlNUCII FELICli
bus ; ' quorum aliquem deum fi quis occiderit , etlam capitc
punitur. lidem ^gy ptii eum plerifque * vobifcum tion ma-
gis Idem $ \ quam ceparum acrimonias metuunt. nec Sera«
pidem
fiftebant, Quanquam haud neg&ritn>
ut cultus, qui piudentiocibus fueiit tan-
tum (ymbdlicu^ , apud vulgum non la-
ro in propiium abieiit. Pro Deoium
autem (ymbolis animantia habita funt
ob militatem maxime , & beneficia,
quzhominesexiiscaperent, ut fupra
iam ex cauflis ^ variis au^loribus allatis
vidimusj quorum agmen claudat Ci-
cero , qui lib. i. dc Natura Deorum in-
quit : Jpfi f qid imdentur £gjptii , »»/-
Um belnam , nifi th dliquam Mtiiiuttmt
fuam ex eA caperent^ carfecrarjernnty vel-
mt ibes maximam wmfirpentium confi-
dtmt, Et pauUo poft : Tojfitm de ichneu^
monum Mtititate , de croiodilornm y de fe-
Uum dicere \fid nelo effe Itn^or. Ita eon-
elndam tamen.y beluae a barbarie propter
beneficia conficratae, Aliam quoqucra-
tionem ^naturaliderum ex Aftrologia
X77o1fXt^^1iJc^(ive judicUril petitam
adfert LucianusUb.de Aftrologia»quem
videlis.
Wo WEIUS.
I Slmrum oliqHem Deum fi qmf oeci'
derit,'] Cic. Tu(c. 5. TertuII. Apol.
ty£gyptii^ permijfa eU tam "janafitper-
flitionit poteflas avibne ^ & bifliii coitfi-
crandie > ^pice damnandis y qni alrqMem
hnjnfinodi Demn oeciderint, £u(cbius 1.2.
Przpar.
ElMKNHOKSTXUS.
Hnorum aliqnem Detanfi efttia ocdderitx
etiamcapitepnmtnr»] Herodot. Euterpe
fol. 1 29. T^ 3 «t V 7?C T ^^ay T j/tWV >K?7B -
^KTTOxleiyM , Iw n c»»y> Iw Tetiix.av,
TtBifeivtti eivxfxn, Mela de (itu orbis 1. 1.
cap.9. JEgjptii coiHt^e0igies madtorum
animalinm, atqne ipfa magia animalia,
adeo ut qMadameommptrin^nulentiam
interemifle et^tMefit,
0UZEZ,IUS.
SlitermH aHquem Denmfi quia occiderit,
etiam capite pleHitur,'\ Supra jamcum
deanimaliumcultudicebamus quaedam
huc (pe^hmtia infemimus > quibus adde
(is Ciceionis locum lib. r. De Naturi
Deorum ^ qui his & lucem przbet » &
(imul ab his accipit : ,At non JEgyptH
nec Syri , necfere cunBa barbaria ifirmio^
res enimfere videas apud eos opiniones ej/e
de befttie quibufiiam , qttam apudnosde
fanSHfiimid templis Ctfimulacrie Deorum.
Etenimfanamnlta exf^otiata, ^ fimn^
iacra Deorum de lociefanHifiimis abiata
videmns d noflris. ^At "jero ne fando qus-
dem auditum eH , crocodilmm, antibin^
autfeiem violatam ab JEgyftiism
V A K I AE LecT.
2 Fbbis.] Sab. "jobtflum.
W O WERU s.
5 Xluam ceparum acrimenias.'] JUVC-
nal. Sati5.SextusPhilo(bph. Hypotyp.
lib. 5.
ElMSNHORSTIUS.
Ceparum acrimoniasmetuunt.'] Chry-
(bft. in Genef. cap. i. homil 7. fbl.g^i
Multi gentilesfic errarjerunt y &in tan*
tumfluporem O' amentiam inciderunt , ttt
&• cepe y O" allia y ^his viiiora adora-
rint. Juvenal. fatyr. 15. j^C 9.
Porrum tr cepe nefas "jioiare & frotp-
gere morfn :
Ofan^asgentesy qmbmhdenafinntw
in hortif
Kttmina.
Prudentius in Romano martyrc p. 214.
yenerem precaris ? comprecare tX fi»
miatn.
Piacetfacratus afpis JEfculafn ?
Crocodiiusy Ibis & canes atr di^icentf
tAdponeporris reiigiofas arulas ,
yenerare acerbum Cepe y merdaxjt'»
iittm.
Fuiiginofi thure piaeantur tares ,
Et ref^ummst cvtficrata btinfinia ,
dsit
)
O C'T. A-V I H" S. 279:
pidem ma^j qnam ' ftrepitus per pudenda corporis expref-
ibs coritremifcunt. Etiam iUe,qiii de adoratis facerdotis ' vi-
rilibus adveifum nos &bul3tur, tentatinnosconfcrrequa::
fua funt. lAa enim iinptidicitia° eorum fottitan facia unt*
apud quos fexus omnis membtis omnibus proftat « apud
quos tota impudicida vocatur urbanitas : qui fcortorum li-
centix invident > qui ' medios viros lambunt , libidinolb
ore inguinjbus inhsrefcunt, ■•Iiomines malie linguK etiam
SirrfiiKi ftrfudmdt aiftrii ixfrtffii
Crfnma ncriinmti m/inimr.'} Ab »liis
obfervallsaddePrudrntiuai, quilib. 1.
idverGis Symnwhiim ;
Sniti ipd ^H4drkiiis brr^jnribm irt f*-
Ptmmi & Ctpt , Dhi impmttc labi-
W0W.1.US.
I Slrtfiiht ptr pniiad^ ttrftru «-
/wJS/.] Rom. cwfpi>ju. Penon.umen
Arepinim obfcaenum dicit. Alex. A~
phtodir lib. I. probl. 164. vmmfii.
KidicuU auiem hxcrupeiftiiiononcx,
vcibis Caronis apud Feftum Prohibcie
Cn^iKi ftr fttdiaiii arftrif ixpnffhi.']
D.C1<mciis[ei:ogn.lib. ;.foL 9;.. X-
IJpta apAS & tlstcti I crtpilmiwiHrii,
fn tMmi^i htUndutjft dKHtnait , &
miim. Cxfaiiiu dialog. i. fbl. 1445.
Tiififirttdtttbmiiilt^itvmr, tfuiijiai
&f«ilii,&ctft, &fl4tiuvi«lrimtn
fini Jkrtrt ^HnUmiitlrrDfiinfirmiiiir.
Hicioo.inElaiunL>;. c^^.fal. ijt.
Ttciiim JtfinmJ^t&hrriUlittpi, &
rrtpitu 'jmlriiiiifi*lit^e*lHfuu»n-
liffna.
, implai.Hic
veio uTuipaic liccat quod Hieionymul
l^b. jj . !□ Efaiam dixil dc Fdufiuo cei
pe , Harribilt £?• ftrjiidclefiim fidl htT'
nitrii , ;» dtinp Ctaidul &llti , & tx-
inrbaiiim £j|»,( HSmdrmH. Sc Mjida^
lis epigiamiiiaTC lidctur milHlus Jbihoii
fii Jovero fahnans io Capiolio pepc-
li adfrflus ob iHuilfiagiriumnino-
fliaii domicaemo. Cau> , oiauone de
faciilcg. Dtxmnmiu^ittmHi, ini^^
fmi , «KiU^, f, <iui, itnrm fiJ? ctnM»
crrpuii, gmdtioimtfnfi, widiim mt»
-jiiiioi, ficii. Famam admodutn dia
hic fupciftltioncni MfUodis Tlieiv
phi;iftidircipuliaaii3tLaGilius. Et ell
Nicaichi epigiamou ri; ■wpffiui, qua
didtwhatwejiis vittiaecis. ut 1«
ges. Indc igiturotiacQa^iuxiiieii-
gio. ■7mfSi'^H'lH\iin».itiiiiiif&i
l™,&c.
j Midisi-jiml^mlu] Sdwliall. ]a-
Tcnal. Sat.j, lniniiul^iiiAmiii&frt-
paiimlii. FoitCOff palkmis.
4 Hnaiiiiim^iejiiffi^.^ Fdlatoiei.
Maitial. lib.j. Epig. 79.
Dr mllt luircni , mJli miltdiiii .yt-
fici:
i8o M. Miwucii FELieis
fitacerent; quos prius taedefcit impudiciti» fiKiE , quampu^
defcit. Proh nefas ! ' id in fe peffinii facinoris admittunt,
<juod nec astas poteft pati mollior, * nec cogi fervitus durior.
Ha:c & hujufinodi propudia nobis non licet nec audii?e,eriam
pluribus turpe defendere eft. Eaenim de caftis fingitis & pu-
dicis, qua? fieri non crederemus*, nifidevobisprobareris.
Nam quod religioni noflraf ' hominem noxium , & crucem
ejus adfcribitis, longedeviciniaveritatiserratis. quiputa-
tis Deum credi , aut. meruiflfe noxium , aut potuifle terre-
num, ♦ Naf ille miferabilis , cujus in homine mortali fpes
omnis
£l.MKMROt8T lUS.
Homints nuda lin^a» ] FelUtorcs,
^iios MartialisUb. 2. Epigrammat. 61.
^i*gnd niaritos ij^ ere motchos appellat;
^o morbo Lesbii maxime laboramnt,
ntteftaturSmdasin KtaCitnti, Firmi-
cus Aibonomic. libro odavo cap. 3.
Im/mns ore viros fitaet , O* nMliebrtMm
iilMinmHLtbepoSnt0S.C»lj» Emnttnrpi
^itay iwpun^toore* lib.7*cap. 16. »m-
furos ore perficiet. lib. 6. cap. 5 r. Tunc
viri ^ontaneafnrorieaJhortationenmlie'
mrta patinntur , tnnc impnro lyonore vitio/k
iibidinit ardorem exfiqni findent, Lego
ompnro ore, &•€. Natalem , Hoftium^ &
Scaurum adeo notae impuritatis narrat
Seneca, ut menftrua mulierum hianti
oreexceptarint. VideillumdeBenefic.
lib. 4. cap. ) r. Quaeft. natur. 1. 1. c.i6.
& Epift. S7. ad Lucil. Scadnotataad
iirnob.lib. 2. pag. 56.
OU2EZ.IUS.
Homines maU lingiue. ] Latent hic for-
tafle, qax setas & pudor nofterigno-
rant ; quare nullam impendemusope-
ram , utaliorum obfcrvationibus ^uic-
^m addere queamus.
RlGAlT lUS.
I Id infi mali facinorif adnnttnnt.']
Ferrarius & Prilcianeniis & ceteri om-
nes ediderunt , pefiimifacinoris. Jure id
quidem. (cd adverfus fidem exempla-
xis y quam etiam hic (ervari placuit , &
aihilomiiuis Tdntnm intdiigi tribus vel |
\
etiam innumeris fiiperlativis peflimis
pejus.
^ owsa us.
2 'Hec co^firoitnt dnrior.'] Kefpexit
ad refcriptum D. Antonini Pti L 2. D.
de his , qui fui , vel aL 6c Inft. eod.
ELMENKORSTiaS.
T^ec cogi firvitns dnrior.] Ulpianus
Leg. 2. Digeft. dehis^ ^fia^oeldlioni
jnrisfimty (irc. Si Dominminfirvosfit^
"jlerit vel ad impudicitiam turpemqtte vio-
lationem compellat : qu^ fint partes prafi^
dis , ex refiripto divi Pii ad /Elimn Mar'-
ciMmm proconfitlem Betica manififiabitnry
cn^refiripti^jerbahccfimt: Dmanorttm
(jnidem potefiatem infnos/ervosiUibatam
ejfi oportet, nec emqnamhamumnftnink
JMf detrahi, fid dominommirtterefi , no
anxilinm contrafievitiam oel famem > ifcl
intelerabilem injttriam denege.nr his , qni
jnfie deprecantnr. Ideoque cognofie de qtte^
rellis eornmy qni exfamitidJttliiSabini
adfiatitam confugernnti etfi vei dnrino hd-
bitoSi ^nttmatfunmeHi "jelinfamiinjtt^
ria affeSlos cognoveris : i^nirijnbe yitant
in potefiatem Domini non revertantnr. Vi-
de Leg. 14. Cod. Juft. deepifcopali au-
dientia. Senecam lib. ^. de Benefic.
cap. 20. Fhocium NomoainaiL tit. i j.
cap. 22.
^ Hominemnoxinm^erMceme^noiafi
firtUtis, ] Vide Oblcrvat. ad Arnbb.L r.
pag.i9-
4 "HAUUnufirabiliii enjnj inhomin^
wurtdti
OcTAvius, iSi
bmnis bnidtur ; totum enim ejus auxilium 9 cum extinda
homine finitur. ' ^Egyptii fane hominem fibi quem colant,
eligunt , illum unum propitiant , illum de omnibus confu-
lunt, illi vidimas cxdunt, & ille» qui ceteris deus , fibi
certe homo eft , velit nolit : nec enim confcientiam fiiam
decipit, fi fallit alienam. * Etiam principibus & r^ibus, non
ut
wortalijpestmnisitmiiihtr.'] Non(bliim
miferabilis qui fperat In homine , (cd
cxecrandus , utait S.Jeremias prophf ta
cap. 17. Procopius SophiftainEfaiam
cap. 2 r . fbl. 275 . Baiilius Magnus con-
cionein P(alm.7.fol. 59. Chry(bii in
Gcnedncap. }o. Homil. 56.
W o w c K u 8.
T Mgyptiipine Aomi»f JM.]Porph.apud
Theodor. Aiy^liKS «trdpiwzrsv of C^v er
A!iietCt ndftif , jCf r4rm ^Hf Im ^
Elminkor STIUS.
MgyptHftne hmmnemfibi ^tiem ctldntf
eligkvt.] Theodoret. contraGrxcoso-
rat. 5 . fol. 47. T«c 3 Alyv^li^^ ^naiv 0
Ilop^Jg^^, Cy TM 4Def C A'TflttC» «f Ai-
yMtoit c?iyg9XN , atyfipa-wt r oiC^r cr A"»-
VdtCi KafAif y Kj rtiitS du«r lin 4 ^/xof.
' t7m *9C9^fi^ ojiTtS xeu^y tIuj otxtiaa
*^^bjj. Id efl;, pprphyrinj ^iio^iteined
ej>ift»Uy tptamfiriUtadu^MebonemJE^y'
ptiitm y tefldtitr ab JEgyptiis beminem in
^ndhiyilluproDeoceUfi^titm effiy cni
/itper 4aram rem dirnnmnfacerent > certoque
4ic opportuno tempore proprimniUiepHlitm
towjenienpjHe offerrent.
1 Etidim principHms (y regUme mn ut
*UBis ^ mdffiis tttris , fid ut tUis turpi-
ter nditldtio falfii blanditur.'] De vero &
deHtobonoreimperantium, videqux
notatTheophiluslib. i. ad Autolycum
fol.247.& (cq. Tcrtulliaaad Scapulam.
cap. 2.&requent.
Heiaidus.
T^on Mt ma^s^eleBiswris.'] Nota
obiter eleHisy nempe \ Deo, ut dicebat
Tertullianusin Apologetico > ubi non-
jiihil ob(mabaians.
Out II iQt.
PrineipHms tr regihns , nt deis, inrpi'
terndnUtioftil/i bUtnditnr.] SicTadt»
AnnaL 4. de Neronis aflcntatoribus:
Hi dies ac noSesphtufibns per/tnare : for»
mam Prindpis y oocemqne Dttim vocabi^
lis appeUantei.lx apud Suctonium Claa-
dii adnlatores caleflem vocemejmjl^
tajjfe dicuntur. Diximus rupra^isdam
deCac(arumaIiorumque con(eaationi-
bus ; placet faic de honoribus iis ptTlH-
tis aliqua (iibjungere. Ac primo quidcm
Templa acfanaillistanquamverisna-
minibus erigebantur. Sic de J. CaETari
confecrato Diolib. 47. KguiiptSofhh
7» TM ayfA j^ cy i^ Ttjwa , ce e» «ti-
xeu/70, /9CPK^*CcU\oyT0. AuguftoCz-
(ari non Ronue folum , fed & alibi tam
multa fuerunt templa ftatutiT , ut nimis
longum fbret (ingulareccnfere. Sic Sue-
tonius inejusvit&ait, (acrarium, eo
loci quoque uhi natus erat , aliquantb
poft quam ezceflit , ip(i conftitutum.
Item Nolx ubidecdlerat^ tcftisidcm
Suetonius in Tiberio ^ ut & Dio Caf-
fids lib. 5 6. (iib fincm , Tacitus 4. An-
naL Palatini quoquc templi Augufto
eredimeminereSuetoniusin Tiberio,
Diolib. y6. Pliniuslib. 12. cap. 19. Iit
Colonii etiam TarraconehfiHifpanis,
ut tempium fibi liceret Auguflo (Iruere
a Tiberio petentibus, pcrmiflum ; quo-
rum cxemplo omnes pro vincix, ut idcm
peterent, impettarentque, monitx. Ta«
citus Annal. i. Templnm ut in ColoniJ
TarraconenfiJhneretur.AtigMflo, petenti-
bns mflmnijpermijptm ; datumque in otn^
nes provindas exemplum^ Ceterum dc
temj^i QoDds AuguAo xdificatis, vi«
S $ dc
%i%
M. ryliNucii Felicis
de & Huh. Goltztam m Augiiflp» c. 29.
Claudio etiam tempkim in Biitannia
edbudumy cujus meminit Senecain
Lndo Claudii : Pdnm eH » ^ioditjtmplnm
inBritanmAhabett qind hmc barbdri C9-
lm$t, & utDemnordnt. ItemTacitus
Annalium lib. 14. ^AdlHUtemplmmdi-
V9 CLmdiocoafiftMuf^ f qitdfi arx ietenut
eUmindtioms , afpiciebdtmr. De Divi Ha-
dnani templo Spaitianus : Temfl$mtde-
mque ei pro fijmlcroapndPttteoiosconfti-
tmt ^ntomHx, Dnifillx etiam> cujus
conieciationis (hpra memimmus, inter
ceteros honores ^ CaUgulidecietum,
IX tmtlOC Ttt^^ OIKoJ^/AtlBt 9 XfitCtDs
uiioQf Hx on AfJp%iydyi>J.xj ytmeuMt
yiyaiparmf » vt ait Dio lib. 5 9. Tem-
plis conftiaitis, flamines quoque , &
Saeerdotcs ac Sodales infiituebantur,
qnifacra peiageient : eofque , tanquam
Deos, divinohonoieafficeient. Hinc
illi Flamines ac Sodales Qmnnales, Au-
guftales, Claudiales, Flavii, Tiajanales,
& id genus alioium Divoium Diva-
zumque de quibus vide Onuphrium Pa-
nuinum Comment. RcipubL Rom.
lib. 1. cap. De Saceidotiis. Ad hoium
etiamSaceidotianontantumviii, fed
& feminas admittebanmr; intanmm
cnim adulatio cieveiat ! Uinc in Veteri
Marmoie : '
P. POSTHUA1&. P.R PAULLA
SACERD. D. JULI. AUGUST.
Item in Hifpaniis: LUC&. L.F. QAM-
PANA. FLAM.P5RP.DOMUS.AUG.
id eft, LncretiaL, FiUaCampanaFlanu-
nica perpetna Domus »/ii^Hftu Sic Livia
Sacerdos fuit viti (iii Aogufti. Velle)us
Patercuius Ub. l. U';^^ mbiUfiimi &for-
tifiin» viri Drnli Claudiani filia , &c,
ftum poflea conjtigem ,Ati^*tfli vidimnsy
^ndm tranf^efii ad Deosjfacerdotem ac
filiam, Quc^ 8c innuit Ondius Ub. 4.
de Pomo, cujus loci fenfosalias iatis
tenebrico^ :
"Hecpietas ignt^a mta efl, rtidet hofpita
telius
In mflr^ficmm Cffaris ejjfe domo.
Stant pariter n^ttufqne ptMSf conjjnxque
facerdos y
TiumindjmKfdBt nmleviord Dee»
Kdtus aaxBipms , Tibenus tSt i tniyut
facerdos , Livia. £iat autem Livia An-
gufti iaceidos Senatus deeieto inftimta.'
SicenimDioUb.56. TVTf 5 dBdMXftt"
mtrjisi cO/TDr.J^ ^etawra^ 01 n^ itQgf, ty m«
f>eta» ttjM AtifotM d-nJ^H^tu, ExTadti
AnnaL Ub. i^. Uquet y Agrippinanr
Chvidii Saceidotem fiiifle. PropaUm
tamen omnes in eam ( Agrippinam) heno-
res ctmmlabantMrypgniunqMe more miHti^e
peientitribuno dedit y optinut matris. De-
creti(^afenatHdmliBores\ Flaminium
ClaucUaleytyc hoceft, utefletFlami-
nica ClaudiL Talesetiamfiierepuellae
aUmentariz, quas in honoremuxoris
fuae Fauftinx inftituit Antoninus Pius»
eafque Fauftianas nominavit. JuUus
Capitolinus in Antonino Plo : PueUai
alimentarias in honorem Fauflitt^e > Faufli'
nianas conflittut. Quod&fecitM. An-
toniniis Philofbphus in honorem fuK
usroris, utidemteflaturCapitoUnusin
c\ns vita : Tiovaspuellas Fat^inianas fiv-
flituit in honorem uxoris mortua. Ad ho«
rum exemplum , Alexander Severus
in honorem ac memoiiam matiisfiis
Mammzx pueUas inftituit Mammxa*^
nas. Lompridius in ejus vita : Puellat
&* puerosyijuemadrrtodum .Antotnntts Fatir
flinianas inflituerat , TAanmueanas CiT
ydammaams inflituit. Diximus Uipray
Liviam Tunonis , ac DrufiUam Veneris
habim honoratas; fic antea Auguflum
Jovis effigie confecratum inteUigimus
ex PmdentiiHb.T.contra Symmachum»
qui id difcitis teflatui vcrbis :
Hunc morem veterumdocUijdm^ate
fecutd
Pofleritas menfe, atque adytie, df F^
nune , d^ aris
.AugHflHmcoltdt , vitulo pUcdyit 9 O*^
agno.
Stratd ad pulvinar jacuit , refiionja p0^
pofatm
Teflantur tituli, produnt Cen/idtdSe^'
ftattts
C^ejareum yovis ad/peciemflatuentid
tempUim.
£t rupeifimt hodie nummi , in quibns
Augufticaputradiatumconrpicitiu. Eit
Lucano quoque Uquct , in Dcoc lelator
OcTAvius. a8}
ut magnis & eledis viris , ficut fas eft y fed ut deis turpitcr .
' adulatio falfa blanditur, cum & prajclaro viro honor verius,
&optimoamordulduspr«beatur. Sic eorum nuipen *vo-
cant , ' ad imagines fupplicant, genium , id eft , da?monem
ejus , implorant , * & eft eis tutius per Jovis genium peje-
rarc.
rum imagines perzque f^nis ac Deo- ^
rum {latuas , puta Radlis , Afiris , ac
Fulmlnibus , ornatas Riiile. Sic enim
iliclib.7.Pharfal.
Bellapares/Uperisfacient civilia , Di-
hos
Fulmiiu^us \lanes radiljque ornMt O"
afiris y
Inque Deum templis jurahit Rpmaper
umbras,
Collocatx etiam be ima^nes Inter
DcosPenates \ ita ut iis quoque probro
efTet, cujusdominonhaberentur. Sic
de Antonini Philolbphi imagineapud
Capitolinum legere eft : (tparumfane
fuit , epiodilli honores dinnrtosy omnis atasy
omnis fexus , omni^ conditio ac dignitas
dedit: nifi quod etiamfacrilegusjudica'
tu4 eUy qui e)ud imagmem in fuadomo
non habuit , qui per fortunam "jelpotuit
habere 'vel debuit. Denique hodieque in
multid domibus M. ^ntoninifiatu^ confi-
ftunt inter Deos Penates, A. Flaviu3 Vo-
pifcus cavifie Tacitum tradit , ut Aure-
lianum onmes pi&iim haberent. Dehique
per confecratorum nomina jurare fole-
bant. Sic Dio 1 . 44. refcrt , ppft J. Cx-
faris czdem Senatum decreviifc tIi/j
«u/tk tC^Iuj o^yZvoj, EtTacituslib. i.
Annal. de Augufto : Kubrioy inquit,
crinuni dabatur "jiolatum perjurio nomen
^ugufii, A Cajo quoque Drufillz is ho-
nor ttibutus,ut mulieres per.illam jura-
rent,quotiesaliquid juramentoconfir-
mare yellent , ut auftof eft*bio lib . y 9..
Qui & fequenti traditlibro , Claudium
Imperatoiem juftiile feminas per no-
men Liviae jurare ; tbuc nri ytwtu^iYy
funt veiba ejus , opxov tv hofjtst tujnnit
(A/ij^Ovotei^xiyiAjirtK, Quain (an-
^e autem juramenta, quse per CxCsl-
xum nomen fiebant, babita, ex (eqiuen-
tibus au&oris noftri verbis,ut alios mit-
tam , conftare poteft , cum ait : EB iUit
tutiud per y^vi^ Geniumpejerare quam rr-
^rr. Ubi vide fis qiue eruditi homiues
obfervamnt.
RlGALTIUS.
T ,Adulatio falfakanditur.'] Blandi-
tur falfa , utfupra , pag. 20. fotatiaredi-
"jtrja blanditur,
V A H I AE L 1 C T.
2 Ifrjocant.'] Sab. vocant. utinMS*
WOWEKUS.
^ ^Aditnaginesfi^jplicantjytiioXxuneK,
Plinii epift. a4 '1'rajao. imaginibus Im^
peratomm fupplicafle tl^ure , ac vino.
Hoc qui detrcCTaflent , 'majeftatis reL
Suet. Vnde & Chriftiani rei majeftatis.
Tenull. Apol'. 6c Ub. ad Scapulam.
£x.M£NHOKSTlUS.
^d imagines fitpplicant.'] Ethnicos
non fblum thure 5c vino Impp. fuppli-
cafle , fed hofHas etiam immolafle tra-
dunt Suetonius Caligula cap.22. Hcro-
dianusinHeliogabalo £0^576. & fe-
quent. TertuUian. apoIog.cap. ic. ic
ad Scapulam cap. 2. Scneca de tranquiL
animx cap. 14. Lucianus mormorum
dialog.foL 52. & Adrianus Imp. edlAo
ftatuit , ut ejus •mthaU Antinous pu-
blice faaifidis. coleietur. Athanafiui&
contraGentesfbLS.
Heraldus.
^Adimaginesfupplicant.] Quod & Pli-
niu^ epif^ola illa a^ Trajanum oft.ende-
bat. Tacituslib.15. Annal. TAfdiotri'
bunal fedem curulem , O* ffdes ^gifM
Uerenis fufiinebat. ,Ad quam progre^hi
Tiridatesycafis ex more "jiBipusyfihlatum
capite diadema imaffnifStljecit,
W o w E R u s.
4 £t eB eii tutiusper Jovif Ceniunt.l
Vulgare eftjutaflepergemumlmpera-
toi^*
^^ M. MiNucii Felicis
lare 5 quam regis. * Cruces etiam nec colimus,nec optamus.
Vos
toris. Apul. 9. MileH Juftin. ApoL 2.
Tertull. adScap.Apol. Citim apud vos
fer omnes Deos , qMmpetgenimn Cdfdrid
jurasmr, Nam pejerantcs per genium
frincipis fuftilxis caftigati. 1. 14. §. 5.
de jurejur. quia , ut Alexander Imp^
rdcribit, Jurisjurandi contemtamte-
Jiglonem Deum ultorem habere , ma-
jeftatis vero crimen inferri non placere,
fi per Principis geniumpejeratumfue^
zit* 1. 1. C. dereb. cred- 1. 2. ad I. Jul.
majeilat. Chriftiani vero noA jurabant
per genium , (ive , ut Eufeb. hift. 3 .
tdylw Principis, propterea rei contem-
ti numinis Imp^ Tertul. Apol.
JElMENHORSTlUS.
TittiM iis f>er Jovis gemHm pejerare
9»4i» regis.] Pejerantes per deos non
panicbantur jure civili: contrafiquis
peir imperatorem pejuraflet , fuftibus
caftigabatur. Juftus Lipiius ad annal.
Taciti lib. i . pag. 34. Wowerus in no
tis Minutianis ex Leg. 2. Cod. de rebus
creditis. U Lcg. 13. Digeft.dcjureju-
rand. Harmenopulus prompt. Jurisci-
▼ilis lib. 7. Tit. r. OuAk k^ '^ ^h
ofjtoff-of xtvJ^twA^i. iKoutk yS 0 cpx(^
t^9 nriuco^y 70 ^eioy t ei fi^'^ ^ii yi-
y>vty, E< </l' )ip jg«t«rtx«a? H^ Tivtf. 3-«p-
fAOTiflA afjLOtrt T/f ffvf^purof, O' $7n
^^h/uetQ K^ ^ 0xffiKiae o/u.6nt{ jy
tmo^Kttatte y piffttxi^ii'^, Id cft.' Kemo
quiper Deunj pfjerarit periclitatur. Satis
emm Deum ultorem habet JMJuranJi per
Dewmpraflitiy eomemtareligio. Hwulfi
tjuisper Prittcipis 'venerationem calore qm-
dam peJHrarit , "jeniam cenfiquitttr y Si
^isJHraverit in repecuniaria , pergeninm
prineipis , &'peJHrarjerit , fufiibHs cafti-
iotHi dermttitnr, Juftinianus tn. Imp.
illum qui pcr caput Dci vclcapillum |u-
rat , ultimo fupplicio fubjicit. Verba
cjus referam, ut latinereddiditjulia-
nusPatriciusNovell. conft 71. Si quis
fer capillum Dei^jelcapHtJHraveritt vel
alio mcdo bla/phemia contra Deum ufm
fuerity cjficioj^rdfiBi nrbis nltimofifppicio
/Id^iciatnr*
Wo^l^SRUS.
Z Crucet nee cdunnsy nee optamm,']
Rom. necoranms. Scd refpondet Cz-
cilio> qui & cruciscultum&ejusfup-
plicium Chriftianis objccerat.
£l MC.M H O KS T I US«
Cruces nec colimus nec oramus,'} Vcre
O^vius., Chriftiani enim non crucem
coluerunt, fcd illum qui in crucc pcpen-
dit. Nam quod fcribunt Chryfoftom.
in cpift Pauli ad Corinth. 1. cap. 4.
Homil. 12. Damafcenus dc fide ortho-
doxalib. 4. cap. ii. Orat. 2. delmagi-
nibus foL 740. & orat. j . fbl.779- Au-
^or de vifitat infirmorum apud Aiku-
flin. tom. 9. lib. 2. cap. 3. Athanalius
tom. 2. Quaefl. 39. ad Antiochum. Se-
duliuslib. r. carm. pag.2G2. PctrusSi-
culus pag. 13 . id minimc intcUigendum
de adorationc arborisvelligni. Sacri-
legii enim vcl maximi inflar cflet, ligno
divinitatis cxperti culmm latrix, foli
Deo debitum, impcrtire. Si cniin Don
adorandi angeli, non omnes fanfli,iioa
Maria ipfa (ut rede notant Athanafl
ferm. 3 .contra Arrianos.Hieroti.tom. 2.
fol. 186. epiftola 53 ■ ad Biparium Pres-
byter. Thcodor. contra Grzcos fcrm. 3 .
fol. 52. Ifidor. Hifpal. deofficiiscccle-
fiafl. cap. 34. Epiphanius contraCol-
lyridianos hzrefi 79 ) quz mundi fbfpi-
tatorem in utero geftavit , & ez qua
noftrz carnis fub&ntiam vcrc aflbm-
pHt , multo minus honor ifte habendus
cruci, quz carnis fubfhmtiamChrifto
non fubminiftravit , nequcniavirmte
ouidquam cooperata ctk redemptionis
(acramento y cum non eflet rationis ca-
pax , ut ait lodocus Clichtovasus in pa-
raphrafi ad Damafcen. de fide Ortho-
doxa fbl . 3 09. & fequent. Per mctony-
miam igitur viri (andi cruci aflcriplerc> .
quod proprie Chriflo fuit tribuendums
ita enim Chryfofl. in Matth. cap. 16^
HomiL 5 s • fbl. 488. Hr(Sh yS 0 ^vgpe
iIm otKHfjSfjUju tawQ* ;^f9rMff4«>. '^m
TfKtlylM f |iix«t<7t , tW et?JiBttajr tmtyii-*
3«t>* > tSw^ yUZ «foHrei rmin^ , rue
O c
T A V I U S.
2S5
v;i7^. Aifl^ tStdv Tiurm iff$7^dn ^-
fJLojy ty mTrdTtfldii loiTnXifxifTtti/Ajv,
^eitit Anianus : Crnx terrarttm »rbem
tofnertit atqnefiindvit , hdeerrortmabe-
gity veritatemrednxit 9 terrmnin coelum
reflittuty ex homrubm angehs effecit, ^Hac
crux non terribiles ifid aef^cabilis homi-
nibus damanes eficit» H^ecmcemorsin
/imnumrtdaSdeBf hacemniay ^uano-
bid adrjer/abantnr * himu dfjeBa concnl-
cantHT. £t Prudentiusin Romano Mar-
tyre.
HMiSacmxeBy onminmnefimm fa-
las.
KmanM yiwfuit 9 htmims hac redem-
ptiteHi
Et Ambroiius de cnice Chrifti (ermo-
ne 55' part. 9. pag. 274. Hodie emne.ge*
nus hominum demortisperictdocmcisar^
Loreriptdt. Athanaliustomo I. inpaf-
iionem & crucem Domini. foLSpf.
•vDTwp^ , <f /x'd»yetioV iBe^et/JtCAtans,
^ Ji rHjof tisiLii^rm ^CoKof dmMc,
^fKelvQpeoTrt ly dyotB^ S^iearoitt^ erd jy
eu^/uetxdritc M/4Mt hitu *Xv*rfeint, ty
^aX^ovrctc Tn «/«dtpiiai, ^)^^:^ bvtfdnt
i<hit KJe^t ix&jBifeoattt. Idefts Beata
tthmrtmtO^yi^jificacmx falvatoiriti ^tt^
de ttierte tritim/thafii : ^enin^mertem
in ftta fotefiate habebat , diahehtmfHfln-
UfltK Mortalitim amator C^ beue D^mine:
ttt nes captivos redenufii , ^ firwentes
peccatoy 'tua pmpriatnorte l^rafii. Na<
zian. Orat. 2. in Palcha. fbl. 94^. &
DraL 2. in Julian.fbl.506. Athanafius
in epiftola ad Maximum tom i. f. ; } -^.
& de incar nat. vcrbi Dei fbl.79. Theo-
doret. de providentia orat. 6. contra
Grzcos fbl. I o i. Hieronym. fermone de
refurreftione Domini parte x. Tra^ 4-
cpifL 54. Metropolitanus urbis Beri-
thi in Syriaapud Athanafium tona. 1. 1.
de paflione imaginie Detnirti ttofbri Jefu
Chrifli cap, }. jubent nos adorare fu
rpenfum & ctQcifizum , non arborem
Quibusetiamadftipulatur Chryfbftom.
locopraBiioutOsdiimin^t^dCfniW I
eivif 0VI , rii^ \^uvfee/Jl/iof ^cfOKuuuHC
«7X1 ^tudpS. tS <P«v« , yiyviBort rtiS tee^
awrrtt^ jy /et^OKuvei^, x) « ^oOT/uetf Wti
TDV , oTi ^oiviTBe/. Id eft : Si gentilium
quifpiam abs te ^etierit crucifixHmne ade*
res ^ Tioli dubitare cLtra -joce &- Letafk»
cie dicerey & adoro &* adoramU nuttqttam
faciam finertt, Et fi ridebit y largaa tu ef-
funde lacrymae de infatda ejue, S, Am-
brofius orat. fiiniebri de obitu TJieodo-
fii Imperat. ad Honorium ejus filium
regnique (itcceflbrem parcej. lib. ^.
epift. pag. yi. ^w/e^J^axeittJi omnino
evertit & toUit. Hatc enim ejus verba
fiint: Habeat Helerta qu^ legat: undet
crttcem Demiid rccofftofcat, Invenit erge
titulumy REGEM .ADOK^yiT: rnte
lignum utujMy quiahic gentilit e^ errory
C^ vanitas hnfiorum. .ADQK.AyiT 11"
ZUM, jQpi ^PEPEIiDlTlK UGKO,
SCRIPTUS m TITULO. lHum^ific
utfiarabaus clamitviti ut per/ecutorilmr
fitis peccata dmartt. Chriftiani igitnr
Catnolid firmiter teoent , & redc pro-
nunciant: crucem (propttr Chriilum
qui in ea pependit » tyeitce aijraf iLu
owntQioji riit AvBpeeTnev mett-f/MrAjffBL-
/jS/j^, ut ait Athanafius in parab. S«
Scriptur. Quae. 8*3. fbl. 345. tom. r.)
honorandam ut rem honore dignam»
nihil ut numen adorandum^ quod G»
fadum & conditum k Deo , Sbo uMmt
iT>suM Deum , qui fccit & condidit om-
nia. Auguftinus.tom.x.Epift.44.f.ioo«
ad Maximum Grammat. Madaurcnfem*
VariabLect.
Orttmk*.'] Ita FUlv. Urfin. Sab. eptd-*
mtu,
R 10 A LT ms.
Cruces nee colimtuneceptamus.l Scd
cum Apoftolo gloriomur incrnceDn.
N. Jcfli Chrifti. turi igtrn Kouj^ti/jtA rff
qttv^Hi 07| 0 p^^ di i/Jti J^iiy^H /lOf^lu^
xvf XeeCf , j^ imtBty oartp ttrot^t , Si o/Jti
«f^SxoVy «f Afvaiuovtf Chryfbft.
Ouzsi. I us.
Crucfs edhn ttec cplitnm nec optamm,'^
.Re^e hic Minucius & forte etiamcx
parte ad hunc locum Elmenhocftius;
qui primo tamn m\i ludciQ videtuc ^
ineptif^
iStf M. M I N u c 1 1 F E l1 c I s
* Vos plane qui ligneos deos confecratis y cruces ligneas , vtt
deorumveftronunpartes, forfitan adoratis. Nam&figna
ipfa, & ^cantabra, &vexilIacaftrorum9 quid aliud quam
inau-
ineptilfimi illi diftinftioncqiiam Pon-
ttficii inter TCttifeitt» & ^vxWet» fta-
tuunt. Sed poftcaesAihbrofioiteriim
«am tollit. Quod veiodicat, crubem
non quidem adorahdam, attameh ut
remhonoredignamhonorandlm; nec
id admitti debet ; nollus etiim crucl tri-
buendus honor. Poiliimusquidemejus
memoriam habete , qdemadmbdum
aliarum remm , -v. g. amici defhn^l,
vel ab(entis , habemus; heqnaquam ve-
vo uilo eam piofeqiU honbre. Ac ex
hoc Minucii loco liquet , qus tempore
-nondum ih Ecdeui receptum uUum
cruci,& pct cohfbdiilens (ani^rum ima-
ginibus, pracftaiMmni hbdoirein. Quod
& ex Tertulliani> Apologet. & Cle-
mentis Alexandiint Admonit. ad Gen-
tes y maniix^e hiQtitut. Noh potium
hic obiter non niohett > qnam fiigidis^
imo potius inifeiandis argumentis , vir
cetera Eruditifllmus, 9c praeclare delit-
teris merims , fed Pontificum dogmati-
bus nimium deditus, inlibris fuis, qubs
de Eccienx Occidetitalis & Oiientalis
confeniione c6n%hdvit, imaginum ad-
oratiotieth propii^nare conetur. Lotiis,
quetil ibditro, e^tftatlib: ^ . cap. 1 5 . qupd
contr^ CHytrium eft. Si e« ptofrflb
TheolOgdtti dgetetu; floh pigeret totum
illud caput, (uib ezamen revbcare. Nunc
fuffictdt hobis idindicifle. Refhtatio-
nem veio ejus eruditioribus relinque-
mus.
WotirEitns.
1 P^ipfanee^Mitt^netsDeof.'] Eaddtti
flpud TcrtitU. & Juftin.
2 C^^iahra.] (^ohdirimolitem^an
l^bata potius fubftltUendUm , quod pk-
rofque eruditiflimo^ viros fttafifle video.
Sed cum ubiqiie cdiiftatis fcriptura , &
1. 2. C. Theod. de coUegiit. Sig^ife-
ros , Cantabiaiios , & V. Glofl! Can-
tahra , rjexiUa , pallia > non temere mu-
tandum cenfeo. E^itionem nominisl
quamquaEmnt, cruere conatur in Sf n-
taginate de Cruce , Joan. Matthns
W&tkerus, Czf Majeft. ConfiUaiias
Palatinus y cujus incomparabiles vittii«
tes , & ingenii dotes tantum non divi-
nas , ut perpetuo cultu admiror , ita
hic & ubique digno praeconio commen*»
datas volo.
Variae Licr.
CarrtoBra.'] Fulv. Urfinus, laLtrayOat
vera le£lio. Vide Onuphrium in Faftis.
Adiian. Torneb. adverfarior. Iib.i5.
cap. 16. Lipflumepift. quaeftiotL lib. 5.
epift. 9. Godefcalcum Stewechiuih ad
lib. 5. V^etii pag. 274. & fequent. Ja-
cobum PameUum inTertuU. Apolog.
cap. 16. Papias , Labarum veullom re-
gis. -— LabarumlignumbeUicnmftiit
quod Imperatorem pr2ecederet>& ^ mi-
litibus adoraretur. id Conftantinusin
crucem mntavit. Julianus imp. odio
Chriftianifmi in priftinam fbrmam re-
duxit. Nazianzen. orat. i. in Julianum
fbl. 187. Aldhehnus delaude virginit.
fbl.47^. Tene labarum tuum, quod
figno Chrifti ex auro & gemmis eu pi-
dum. Hoc labarum tenens in dextra
tai, dimittefieiiumequi, utquocun-
que duxerit te angelus Dei, illuc eas. £t
pag. 476; Chrifti labato tutus, & Ciiri-
&i vexiilo armatus.
RlGALTlU$.
Sl^^a ipfa e^ Cantatfra.'} TettulUanQS
ApOlog. Siphdraiila "jexillertim &* Catt*
tabrorum ftola cruciHm/Hnt. 8tUb. I . ad
Naf . In Cantahris atque -je&if y qiut rim
minore/ahSHtate vnlitia cuflodk, Siphard
iUa 'o^s crucium funt. & in Li. C.
Thcbd. de CoUcg. fit ttietitio fignifero-
rutfi & Cantabrarioriiih.Quod in GioG>
farib qaodam legitur. Cantahrat vexiU^
paUiai noh dubito quin ille , quifquis
fherit gloflbgraphus , id fcripferit \ le-
ftione Tertulliani. Stolis & veftes ibi
legerat , adjecit paUia. Qux aut^m dif-
icientia
OcTAvius. i%y
inaurdtar cnices fiint & ornlaKe ? ' tropsa veftra viftricia non
rantiHh iGmplicis cracis &ctan , venim & affixi hominis imi-
tantur. 'Signuiii faoe crucis naturaliter vifimus in navi,
cum
£iettdiiGeinteivciilbSccam«bn, a
jl|if'$eptiinii tocia wtli^ini. Siphira
fivc ftolas Sc vcftcidicic venllMum &
cmnbf oium. Verilla auton vdi fiint
paiva , colou guxquc lito militibus xia-
ti. Cint^aquaquevodliallint, 912
DOO cantum coloremilitibuseranipto
(igno, roi 8c. anniuefcuiibiniBcali-
quo tnrctipia eantabanc ixie figailica-
banti^isaU^iigiatiScjucundi. Can-
tabtaomniaciantvcxiUa: lcd iiononi-
nia vedLh erant canub». Valde cfl
uocabilis in hanc (entcniiam locus ex
lib. quadiagelimo Dionis, ubi de cebus
infaidiis i^i^.M.Ccallaicqdcruatad-
veiHu Paiihos movcnti : m^ei^r J\ tt
SP^ji i^ * vgnnyS ff^T tS auTnfji-
Ouuiiuj.
..'Ciuutrc] SicieOeMS.&nialequi
^tjfjfabftitnucit, niiicapiilTeicul-
liaBivi^T [lujui enim xrivoiillanon-
dum cognit^qia: denucn lub CooOan-
^Jio MagnD invenca videtin. .
I TralHUt.vtfirS wSrlcU.) KufiiDCIS
VI eipoficioiic Sjrmboli ^iid Hieioii.
fbl.4Si. S^tmlma rjt, ^ (tiH ifit
ttinmplM ntt, t™HfAi»iw«Hifoi«j|9
ire^tm, irtphMnaHmde-jiBitsfiii
iadi.tiimf^ Audoi de nativiCH.Doau-
mafodHieiOD.toia.9.feun.jQ;fiii6.
jn^uu, if/i 'jiSati-t irinmflwmiif tnui'
W»t* trnaf pait.
. .Trifi^;3ifiTt fimpliqt criu!t faaim
iwidiJw,^ Chn fimp!ei,.iudispalus,
^umltadcidamligm. Italqiie ait Vci-
rdliuntt lik I. ,ad Natio^es. : 'ffncis
triua iiitifiia^ ^aitcmudt trefninart,
Crc. PiriwujircnKitiHmmtrmiryiiti
niitfitiiiiititSfftm'. rfU^f^ttfttfiiiil
•aunan&JidHt. Idcm TdluL iliaikm.
Triftid wjhii iijfMcU atB ummt fiai^
pScii cTMitf-citm, ■jirm&i^tthi-
minii hruiantur.'] Mlnimehlc Minudia
pci fimfliiHM ciKctm intelligit ludem
palum, livefoliimftaticu!umtigni:Et
Rjtilis tlla difliaftio in cnicetn limpli-
cem,Sc conipoiiumitiuUacnimdanii
cmit, mficom^Rca, £veilla'fiidecu&
fata, dvccomnii13iy, five Inniillla, nt
imanf loqm. Alias 8c qaitibet &ipes
crux dici polllt ; quod dl abliudum.
Staiicutum eft pais ciucis , ergo uoa
ipli CTUX'; quodenlmpaisalicujusefi,
noo potcft cfie totiim. Simplicem cni-
cem Minucicu vdcn , cui {loma non ell
afluus,!» manileftclententiatotaia-
dicat. Nam iiftpM qiiz Ec quandoqiie
crucislbitnim habcbitit , ob fpolia h»-
ftiiMtindcqiKlqdc nptocnla^cTuccm eun
aSSao hnninc qnah lejnzlentabant.
Quod etiim in vcceinm nummis apud
Goltziuavidereeft. Acquehscgeini'
Sigmmfiiacnuii.] Totidcfflpene
vetbis. Teituli. ApoL Juftin. ApoL t.
" Ambiofius Scmi. {(1. otatii jam^ii'
SifiBtm fmi cmtii rHHir^liroifimKl
■'iinni.] Elcgantet MlitmiisapiidAiii-
bioliumpart..j.Ienn. ]S. JulUa Apo-
log. pro^liriffian.i. ^. 71. Hicioii.
epift.:^. Audoi .Coromcntaiii in Mai-
citm cap. ij.firi.S^. .^MJ }iuiiib ve-
Hnm trai.-jtt miliui pcr niiiiiittfintu
crMcifBthilJar- iii-jit fir nuiriiijiaittmul
cntci fimuHu^ fi^Hiir. Audoi de nati-
vic. Domini apud Hieron. tom. 9. £-
pift- JcfoLj.16. .AMtmiuttur^im&
■atlMmm arrautfnb fignt mfir* cmcii -*■
i C^™
s88 M. MiNucii FfiLicis
.' cum velh tumentibus vehitur , cum expanfis palmulis labi^
tur 9 & cum erigitur jugum , crucis {ignum eft. &cuaih(>«
mo porre&is manibus Deum pur^a meote vener^tur. itaii-
gno cracis aut ratio naturalis innititur , aut veftra religio fbr-
matuf . Illum jam velim convenire > 'qui initiari no&^idry
-aut credit 'de cxit infantis & fanguine. Putaspoflb^eri»
■ -ut
Hi R A X o n »• qm crifmxie confifto hocmencm anfi.
1 Oum velis tHmentibui nihUur.'] B. ^T^. ^^ ^'«^^ ^i^-f- /"ff*^
WefonymusadHcUodorum: Zxpediti rihgiitNf A duolm mMXpms fmnmim
wwdintis : wUfifiinditi : CruxMtimn^i 'rirt ^intrAantwt , hms^f fT tnti^
AsHmrinfimuUm, De Ins autem omni. '"^j^ mdtmm furofana^mm, iS' *»•
b» ad Tcrtulliani Apologcticum. «'''^ iwwantinm farvnhmm , m
um •eeidi tdntnmfid ittnm 'mrsnm»
ELMEMHOttTins. trnntnr, Suipido oborta non tam ei
tddi
•!?/ '^ ' wT-. a.s 1 n rens, & Bacchi cultum, quia«mc&
oi? fl' ' 'JT ' vmo m lacris utcrcntut: qiiosflcMa-
lutw. W »/*!»»» •sJF-rflfMWD^^iyV, gosj qn«l J^fcpulchraM^imnjp^^
..'» I ^ \tt jr^*'aLiiB. pra docui. Sed quianontantum. qm
^pnd nosnonmventtnrhonnnnmver^tie, , ., i- *j-i» •••« ^««
/./^ teftes l^c erimim cmtra nos emfBoy «nine glontf ntur , fine ^^^^
de^rrhenfi eflis. .Apud vos autem Pelops "f^ C^^^^*"^ "PPL^^?* J.^'"" -f^.
DZnJepJisappJt^y ^amatue^^e- «Uorum nomcn infaimadus, ino^»
j,tnno pJT: ^SatnmmfiU^ <y Juppi^ conviyus , & ritibus ^^^^^f^^^
UrUetinde^^wat. ratcnimEpiphan. hxr.^6. Gnofticos
vaga libidine mifccri , jBc hnmanacanie
W o w « R u 8. vcfci. Plellus dc Dzm. convemic foli-
5 Df cxde infantisy&fingninis.yioc tos ait to. Kal. ApriL & peraftis facris,
crimen Chriftianis objeftum prxter exttndis luminibus coire nuUahabitt
TcrtuU. Apol. Juftin.Apol.i.Athcnag. (anguinis rationc. Dctnde nono men-
Apol. Orig. 6. adv. Celfum. Eufcbius (e ruifus c6nvenire , & natos Uberos
Hift. lib. I. &Ub. 4.cap.7 &Theo- circumcidcrc , cruoicm phiaUs exdpc^
phil. lib. 2. ad Antolyc tradunt. qui re, corpora vcro puerorum cremare»
omnesUfdemrationibus, quibus Mi- mox cincrcm fangtdnimifoere, &eo
nncius, in ejus refutatione ufi. ' Quo epularum condimentb uti. Ctem. A«
pertinet, ouod Tatianus noninveniri i lex. ^. Strom. Carpocratianorum ince-
apud Clamiinos eiy6pa>'7ro^a.'^xf y nec ; fta convivia, &extinftolnminoiUici-
propterea tanquim fcclcrafos odiile i ciros.coitus , quales CxcUius Chrifta-
opoctcre: dcpcehenfos falfos tcftes» | aisobiicit, nanat. Epipfaan. H« 4^.
Quin^
O C T A V I U S» 2Sp
ut tdm molle , tam parvulum corpus fata vulnerum capiat?
^t quifquam illum rudem fanguinem ' novelli , & vix duin
liominis ca^dat y iundat y exhauriat ? ^ nemo hoc poteft cre«
dere , nifi qui poffit ' audere. Vos enim video procreatos
♦ filios nunc feris & avibus exponere ^ ^ nunc adftrangulatos
mifero
Quintillianos impubis ^eri cotpus ite-
tatis idibus compungere , fic excepto
fanguine initiari Tolitos tradit Idem
& Cataphiygas & Pepuzianos fecille
prodit D. AugUftili. Catalog. Haetef^
Horum ergo nefarii ritus Chriftianis
imputati: £a autem immanitascoepit
^ Simone Mago, ut narratCiem. de
rebus geftis Pecri , qui perperam intel-
Iexeratilla]ohan. cap. 6. Kifi comede-
rkis cdrnem filii haninis y & biberitis
ipfins pinzidnem % non habebitts 'vitam in
Elmekhorstius.
1 Kovelli ^ "jix dnm honunis*^ No-
vellai55. Jufttn. Imp. yix ex uiere
progrcjfot infmtes ab^idunt* Vidc Obfcr-
vat. noftras ad Arnob. lib.2. p* 46.
O u Z E X. I u s.
Kovelli ty "jix dnm heminid»'] Sic Pru-
dentius Martyre Romano it
>— <-« "jix hominis cafHt
Infantif, «-•— >
Elmemhokst xus.
2 Kemo hoc peteH credere y mfi qui
fbffit audere,'] Tertullianus Apol. c. 9.
J^iui ifia credis de hnmney fotes^Stfa-
cere*
Varias LlCT.
^ ^Andere,] Sab. amiire, male. Sic
&inMS.
W o wiR u t.
4 Filios fxpo»f/rp.]Hujus moris multi
vcterum meminerunt. Dionyf. Hal.
lib.,2. Plin.lib. lo.epifl. 71. Cmdcli-
tatem Juftin. ApoL 2. Athcnag Ter-
tull. acriter accufant. & La^nt. lib. 6.
cap. 20. tamntfariwne(jfeexponere,ijitam
necare, Quod Sc Quintii Declam. 150.
hoc poftea (everis legibus prohibitum
1. 2. 2c ult. C. de iii6aL ^poC
EtMEllHOtSTlUS.
ybs video procreatos filiosferis &* avi*
bua exponere.] Hacc vulgaris impietas a^
pud multas gentes ob nativam inbuma^
nitatem , quam graviter reprehendic
Philo de fpecialib. Legib. foL 5 4; • JU"
ftin. ApoL 2. pro Chriftian. pag. 54.
Theodorct. orat. 9. de LegibusibLi^ r*
Athcnagor. apolog. pro Chriftian.p 45.
Auguftin. de nuptiis & concupif.ad Va^
ler. lib.i. cap. 1 5. Plato de repub. 1. 4»
foL46i. Ariftotel. lib. 8. Politicor.,
cap. 16. Romulus apud Dionylium Ha-
licarnafneum antiq> Rom. lib. 2. f. 88.
ex damnato coitu natos , & monftruo*
{bsfoetus exponijubent. Euftathiusin
Homeri Iliad. ic. Scholiaftes Arifto'*
phanis in Ranis tradunt, pauperesiil
excavatis arboribus , 6c vafis fidilibus,
olim recenter natos projecifte. Sed hoc
poftea (everis legibus prohibitum, u€
etiam oblervat Dn.Wowerus cx 1. 2.
& ^. Cod. Juftin. de in&nt. expofitis*
Adde L4. Digeft. de agnofcen. & alcnd.
liberis. Novellam 1 5 J . Jufti nian. Imp*
Harmenopul.prompt. Jurislib.6.Tit.d*
ConciliumAreIatenfe2.cap.^2. Con-
cilium Vafenfe cap.9. & 10. Leges Ca»
pitales Katuli 5 . Imp. cap. 152. £t haet
verba Scholiaft. grzci in Epitome S.
CanonumfbL68. Ilig* 3 rtavUriQt^
/uSfiofV ra, oiKtlA ^^i<pii isf^( tttTi tlmJhii
Ttoy iifuVf Xcy^ iTii Tiif ii^$ic awuoJ^u.
yiyii , Kf ifpsaiv , ac ^sv^Te^it^ Trte;'-
imf*tKhovt/j^j(^ ^aoy>riio-ij,
Wo wi R U J.
^ tiMJtc adfirdiigulatos,] Laf^ant.L ;.
.^Mf tuUos exfepfHtros autfira/^Mlant , tmi
fi nimiHmpiifuerint y exponutt,
Va r I ae Lect.
»4dfiranfftf8s,'} l/l$.adftf'aftgHla(if,
T ^d
RlGAl T1U9.
xAJfiranffttdtos nufero mortis gencre.']
^(rna pispofiera , induro (piiitu cui
^uxreictur exitus. Plin. 1 1 • c.65 •
WOWEKUS»
T Sunt tfwe in tffis vifimbMtl Tcr-
tull. Apol. Ladant. lib.6. cap. zo .
£1 ME N K O R S T lUS.
Sunt q$ue in ipfis "jifimhm ori^wemfit-
tttri hominis fx^iM^wtw^jPotationes quas
mulierculx (brbefit > ut immaturum
partum abjiciant, Gtsci appellant «t^-
^'KaBoJiitA ^pfjLtuut, Latini, abortio-
nis pocuU, bn. Lindenbrugius ad Am-
mi^knum MarceUinum lib. 16. pag. 55.
JuIiusFolIuxlib.2. ^p>2. lib.4. cap.z^.
Suidas, Harpocration & He^chiusin
voce fi/uiCKaBoji<hoi, LexjS. Digeft.
de poenis. Paulus JC. Sententiar. I. 5.
Tit. 25. Auguftinus (erm. de tempo-
xe 1 1 1. KuUa mulierpotationes ad abor-
fwn accJpiat,necfilios autconceptos autjitm
natos occidat , tjtda qujecune]uefecerit hocy
inte Chrifii trihunalfdat fe iUi eorum cau'
fam y tfuos occiderit , effe datnram* fed nec
aliasdiahoUcas potationes mulieres dehent
accipere, Mulier autem qu^tcunquefecerit
per quodjam non pofiit concipere , quotief-
tunqueparere poterat , tantorum fjomiddio-
rttm/e ejjfe ream cogmfca*. & tom 7 . 1. r .
ad Valerium de nuptiis & concupifc.
cap. 1 5 . .Aliquando eo pfquo pefjenit hoec
lihidinofa cudclitaSy "jel libido crudclis,
itt etiam fierilitatis venenaprocuret , C^
fi nihil valuerit , conceptosfoetus aliquan-
doitttrarjifi racxtinguat ac fundut y vc-
^endo fitam prolvmpriu^ interire quam vi-
vere , autfiinuteronrjehaty occidit an^
tequam nafcatur. Clcmens Apoftolic.
Conftit.lib. 7. cap. j . pag. f 10. i <po-
^v Vc70x!7«V8r?. 5n*v yS td i^etKovio-fj^ov
^fX^ y^etCov j>^ 9tK, <povAj^v hvnft-
icii^crt^^^ei^Kac dveu^i^v. Hieronym.
toin. I. epift. 22. caf. 5. foJLSf. -ad
ijr» M. MiNucit Felicis
iTiifcro mortis genere elidere. ^ funt qua? io ipfis viTceribuii
medicam inibus epotis 9 originem fiituri hominis extinguan^
& - parricidium feciant antequam pariant. ' Et hacc utiqnc
dc
Euftocti. de cuftodia vitginitatis. Jo^
leph. lib. 2. contra Appionem p^.559%
Ambroftus Hexantieron. lib. 5. cap. i8«
Athenag. Apol. pro Chriftiaii. pag. 4^»
Laftant. lib. 6. cap. 20. Teiuillian. A-
polog. cap.9. Concilium Bracaren&
cap. 78. Concilium Herdenfe cap. 2«
Cbndlium Ancyranum cap. lo. Maf«
tinus Bracarenfis Epifcopus incxcerptis
capituL Grxcorum Concilionim c. ^S.
tom.2. Goncil.Coloniz edit.per Quesr
td. an. 1 55 T. Burchardus decret. L j.
cap. 2C0. lib. 12 . de poenitentia p. 277*
L^e^capitalesKaiuli^. Imp. c 135. «
OuzE i I us.
1^«»/ (qui in ipfis vifceribm , medicam"
nibuf epotisy originem futmihomimsex^
tinguant.^ Hieronymus ad Euftocluam
decuftodiaVirginitatis : ^liafteriHtif
tem praHbunt , (^ necdum fati homia^
diumfaciunt. l^nnuUa, cnmfi fenferini
contepiffe > de fcelere abortii venena we-
dicantur. Hxc abortionis medicamentit
nonfoIumGrxcis A' fxCxea^iJiA ^df^
/iA:tKit dicuntur, {*ed & abfblute A'/«.
Sxea^tthef.. Suidas: A'/uCxA)^/^or,«u/'<
70 T8 TO p^^OV <ptt ffXdLKOV. SiC Ca VOCC
utitur Athenagoras pro Chriftianiss
Tdc et/uChu^iJiotg ^upSfja^ dvJ^^p^o^
veiv Ti, K) Ko-pv v<pi^€iv T^ l^oLpiixtJa^ac
tjS ^ tS. De poena abafti partus ck Jiite
Civili vide Cujacium, Oblcrvat. Iib.19.
cap. 9. In veteri Ecclefi^ omnino pro
homicidio habebatur. Synodus {e3tta>
five TruIIana , can.c) r. Tds 7» dfA.Cha-'
Sp/J>3t ef>cr««7WC <pltpf/.AKA f jy TtUJi-
^fA.ivAg Tw \ftCpvoK\6yct «thXifliipiau *tiJ ¥
(povieeilmlifAiMKnBvTToCdK^of/fj, .
EtMENHOllSTlUS.
2 Parricldium faciant."] Quoniafit
parricidiumfaciunt , puniuntur ut par*
ricidi. Phocius Nemocanone Tit. ij*
cap. 10. Paulus JC. lib. 5. fentent. c.2^.
£)td abortionis aut amatorium peculum
dant 9 etfi id doit mn fadant , tamen
maH
O C T A V I U S.^ ipi
3e deGrum veftrorum difciplina defcendunt. Nam 'Satur-
ms filios fuos non expofuit, fed voravit. * Merito ei in non-
nulli^
Wi ejtmpli res fU, timmUwtt m met^d-
ium, honeftiorfsiminfii^ttmi dmtffafarte
(fonorum relegitntMr* Slitetl fiexhochomo
OMt mtdier perierit > fummofitpflieio affi-
eiuntur. JP(snitenriaIe,Romaii.Antonii
Ai^uftini Tit. i. de Homicidio cap. 3 2 .
Si qms CMfaexptend^libidinis y velodii
tneditatione 9 ntnmexeofibotetnafiatttr,
homimautmidieriiiliqitidfecerit y vei ad
fotandum dederit^ ut nonpoffitgenerare
velconcipereyUthomcidateneatur. Con-
cil. Wonnacienfe cap. 5 5. Mulieres tjua
antetemporis plenitudinem conceptos utero
infantes 'voluntate excutiunt 9 ut hondcidx
•* judicandafitnt*
RxGAtttUS.
Parricidiumfaciant anteijnampdnant,']
Infta^ dicct cundemrcnfum j Jieefia-
tres vos , nififane adparricidium$rec§gno'
fcitis*
VAlllAt LscT*
) £r.] MS. mendofe» Et.
ELMENHORStXUS.
1 Satummfiliosfitos'ooravit.'i Sttabo
Geogiaph. iib. lo.foL ^12. ot » fC ^
JH^yov Uffdyaaiv u^rfxivot ^(^tfmiv
«fti TfW ^ 'f ^S0ta>c ^dvc. Dion^rf
Halicain. lib. 2. £oL 9. ApoUodor. l.i.
biblioth. Nonnits Dionyiiac. foL 446.
Tacianus contta QraBC fbl. 286. Pau-
fanias Arcadids fd. 142» Theophilus
lib. I. ad Autolyc.fbl. 247. L2. f. 266.
Damaicenus de duobusChtiftimattjr-
xibus foL 872. Epiphan. Ancoiato. A-
thenag. apolog. pro Chriflian. pag. 22.
Pradent iib. 2. contia Symmachufn
pag. J97. Theodoret. feim. 3. contia
Gnecos foL^j. Seivius in 4. Oeoig.
foL 149. in8. Aneid.fbL 506.
WOWBtUS.
2 TAerito eiin nanmdlis ^frkaparti"
bm.'] Fiocop» in£^iL±capl46. Bitx ^
y»f 01 TXfT^i dvfff flur itl ^/xtoIa. Tcr-
tull. Apolog. Cumpropriisfilns Satumus
nen pepernti extr^neiS' miqne nonpar^
cendo perfhterMt j ^x ipfi parentes ftd.
offerebant i (sr inftntibue blaniietutnturt
ne iacrymantes immoiarenttir. Flut. tSei
(fetinJ^. Jufiin. Apol r.Athcnag.Chiy-
foft. de Babyla Mart. Ftudent. z. ad
Sym. Sil. Ital. lib. 4. Plin. lib.^Ci c.5.
Elmcmhorstjus.
Merito ei in nonmtUis ^fric^partibuS
a parentibm infantes immolabantttr.jTcr-*
tullianus Apolog. cap. 9. Jnfjmes penes
t^fiicam Satnmo immoUbantmr. £t pau-
lo poft : Cip« propriisfiliis Satumus nott
pepercit » extraneis tttitjue non parcend»
petfhverabat i qnos ^ititlem ipfi parentes
fid offirebant , 0- iibenteis exponebantp
&* infantibus blandiebantur $ ne lachry^
mantes immelarentur» Plato Folitico
fbLgi5» <^^ ouuTtiui 9(Mi fC i yofjL^
•^r dfdpoin^itf dJei y » «t ^x' dvoatoi. Kof»
Xi<fi»ot j dvKffif » iii oat»r 01) iy yofotfAOf
«ei/7D?c 9 iy Tttuiet htot tujrtav tf »( mtS
Kppif» y t»s tmes ty dxiiKoeii» Hieion. in
£faiam lib. 1 ^ . cap. 46. foL 1 50« Satrn^
ni tantafidt apttd veteresreli^ , ut ei nok
filtm» humanas infiiae captrvorum y ign»*
bilhtmifue mortalium y fed tTfuos liberos
immotarent» Athanafius contia Gentes
fbl.2r. Seztus philoroph. Hypotypofl
lib. ^. cap. 24. Orig. contra Ceirutn
lib. 5. pag.252. TertuUian. adverfus
Gnofticos cap. 7. Forphyr. iib. 2. /bRsa
>K77ox»c if^-i^vjg^v fbL 24. & fequenr*
ubi de immolatione hominum obitCt
muita obfervat^le^ non indigna.
Ouzitius.
Merifo ii in mnrmUis ^Afiicapartibtti
aparentibttsinfantesinmoltd^antMr,'] Sa«
turno a Cartliaginenfibus, ac Foenorum
aliis> pucros immolarifoUtos, teiUntur
veterum multi. £nnius Annal. 7. u€
videtur Menilae,nbi locum illius fic quo^
queemendat:
PoineifimtfiliteifisfiicrificarepueUot
DtrjeJs. — —
Cum ^ Fefto profetatut :
PeenifolitifuosfacripcarepuiUos*
T a AH#4
M. MiNucii Felicm
A Nonio vcro Marcello :
lUefues Drjis mosficrificarepHellof»
Lactantius lib. i. Diyin. Inft. cap. ir.
ouoque ^ Pcfcenio Feftorefert, Gar-
tnagin6n(es SMtwno fjnnumas fMflias/oU''
tes imimUre y ^ cmn viiii ejjent ab ^A"
gathocle rege Siatiortun » iratmmfibi Deum
pHttrjijp i ita^tft , w/ diUgentiHS pia£Mlfm
jolverent y Jncentvs t^Hiiam filiosimmo-
Uffe. Silius Italicuslib.4.
Mos fiat inpepHlist qtioscondiditad'
vena Dido ,
IPofcere cade Deos vemam y acfiagran-
tHms aris
(InfandHm diHu) parvos imponere na-
tos,
£t Porphyiius : «%c >s7re;(7c lib. 2. M-
mfc, inquit» cv istK fjtv/L\(Ui ovfA,-
^OftUS N TTOXlfJtitf N oLuy/Juii n XOIfA^f
cduom 7»y ^thitintf TtvciiTn^n^^of-
«ric Kef vo. £u(cbius in Otatione de
Laudibus Conftantini: Kc^f»yS^oi-
yixfc xfltd** fjutgvy f^(^ i^ofnieiycLmt-'
*m J9 /xdvo^ii TttVT/xvww Athanaiius
Orat. adverfus Gcntes: <&o/vixfc, jy
XpMTfc «f Kcffof er Wc TtxvodvOTcuc
idpitcK^ov. Sed iongum nimis foret
omnium hic verba adferre. Vide fis
Plutarchum /0%« J^otnJhufJt^ ubi&ad-
dit> eos> quiliberiscarebant, ^pau-
peribus infantes emiile , utma^arent
Item De vindi^ divinx tarditate. Pla-
tonemin Minoe, piod. SicuLBiblioth.
Hiftor. lib.2o.Curtiumlib.4. Juftinum
Hift. Iib.i8. EufebiUmdePracparatione
£uangelicalib. 4. cap. 16. Cyrillum ad-
verfus Julianum Itb. 4. Auguftinum
lib. 7. deCivitateDei , cap. 19. alioH-
que. Saturnus autem idem eft ac Sol,
uc alibi jam ex Servio , & Macrobio di-
ximus, ac proptereaidemeritnumen^
atque Moloch , five Miicom Anmionita-
lum , de quo legere eft Levit. cap. ig.
com. 21. &c. ic.com. 2. 3. 4. Item i.
five 3 . Reg. cap. 1 1. com. 5. & 7. & 1.
Iive 4. Reg. cap.2 ; • com. i o. Hoc enim
nomine iis Sol colehatur > eiquefilios
filiafque cremabant. Quanquam fiint
2ui in honorem Molochinoncombu-
;os , aut ma&atos in&ntes volunt, fed
tantum pei ignem txaduftos » quse tia-
duftio non ctematio UberOiuni ; tetmi.
luftratio » five februatio quaedam eiau
Atque hoc exiuperioribusS. Scriptiini •
locis tantum elici poile videtur. Ibi e-
hiin tantummodotradu^onismentio
fit. Itaquoqueplerique£bzzorumve];->
ba illa cepere , ut R. Salomon Jarchi,
R« D. Kimchi , R. Jofeph Karo in Mii^
naThoratrad. oOi^cap*^* R-Mo-
les Mikotzipraecepr. Neg. 40. Item R.
Mofcs Maimonidcs tra&de Idololatiil
cap. 6. ubi dctraduftionisifliusrituqi
adtcit. Verba ejus brevitatis cauflaes
tralatione Dionyfii Voflditantnmliib-
jUngam : .<^i de fimine fnoofirt Moio"
chofiiens volenfqite exfiinditnr : fin er-
rore 5 facrificitm pnefiiktum {ad expid^
tionemfiti) adducit* S^d fitefiibmsfi'»
cerit prafintibHS f & pwi admimtitnem
fid y lapidatur y \uxta iUud:!^, 20.1. qot
de (emine fuo ofTert Molocbo , morien^
do morietur. InterdOiMm atitemhJUd»
re inrjenitHT hie in verbid:le>t Levit. l8«2i«
de (emine mo ne des ad aranCfciccndinii
Molocho. ^lio etiam loco diiitmr: tkxtL
18. ic. Nerepcriatuiintervosyquifi*'
iium , aut filiam fiiam » per igiiem tra-
ducat. SlHomodo autem (idfiebati) »Ac»
cenfi igne magnoy partemfiti accipiebant
fiminit , quam dein Sacerdotibne ignifiF*
vientibue tradebant. ^t Sacerdotes , ubi
filium accepijfinty eumpatrirefiitnebanti
quo ipfe ex fetuentilt ftut ewm perignem
traduceret. IgitMrpaterfilinmy permijfm
facerdotmny per ignem agebat» ^Pedibne
aMtemjuhebat tran/irey donec flamma qmc'
quid erat emenfus foret, Kan etdm iiolo^
cIjo eum comburebant , quomodoliberosfitos
aiiii exurebant Diis j fed cuUns iUe M»-
loch/ tantum in tranfituconfifiebat. kWi
noii tautummodo tradu^os volont,
fcd 6c crematos. ut R. Moics Gcrundi-
nenfis, 6cl(aac AbaibaneL £( quidnt
utrumque, & tradiiftionem pcrigncniy
& cremationem dico> obtinuerit ? Sane
Pfalmo 106. com. 37. ubi culttis hic
cxprobramr , habetur 1 nM inDin
Et facrificarunt filios fuos C^ filiat fisoi
diommbns» £t Jexcmix cap. ^.com.' 3 r.
O C T A V I U S. ZpJ
nullis Afncx partibus aparentibus infantes immolabantur,
blanditiis & ofculo comprimente vagitum , ' ne flebilis ho-
ftia • iinmoletur. ' Tauris etiam Ponticis , & "^ iEgy ptio
Bufi^^
T3 K*:i3 ^m nflr.n niM m)
:t9K3 Dn*m3 MtMHficJtnmttxeelfi
Tophet y quodtH m vdSefilii Hirmom » dd
txnrendosfiliosfiios&fiUMfiMsigm, Sic
2. Reg. c. 13. com. 10. de Joiial^itur:
'J3 'J3 'uy^ nfinn nx kddi
1J3 m Br'H Toi^nS ^nSa^ Djn
que Tophet^ quod eH in VMttefiltorym Hin-
9tom y ne qupa trddHcefetfiliwnfimm , ant
filiam fiutm per ifftem Mdcoho, £t bcne
iilcderePhilailriiis Qital. Ha^et. ^-
rmn , inqoit x coUocant. y ita diBdm To-
fhet nondne alicHjus X invallefiiiEnnom,
jbidem fitos fi&os (fr filias yudMimn»,-
iabant, Moloch autem iic didtur a l^Q^
quafi Rex & fupremus nwninum. Qui
Qrienti proprie Soi erat. Liberos autem
(iios parentes ei immolabant y quia pu-
tarent fe aon melius fummum pofle nu-
men demereti 9 quam fi in ejus hono>
lem etiam cariifimis pignoribus^ut fimt
liberi, non paicere viderentur. Etquod
fiimmo Deo etiam iumma competeret
vidima , nihil vero excellentius eil ho-
mine in mundo. Plura qul voles de Mo-
locho , vide qus erudite > ut folet ydif-
fi»it Seldenus Syntagm. de Dis Syris.
I, "He fiebilis hofiiaimmolareturJ] Id-
circo Afiii liberosfijosblanditiisoicu-
liique ezdpiebant y ne illi fbrte iletu
facra turbarent , neve animo parum lu-
iifinte Deorum aras viderentur imbue-
re. Sedulo enim veteres obibrvabant an
boiliaimmolandai^dlufbret } an vero
lubenter molaeialfieconiperiionem pa-
teretur , idumque intrepide & con-
flanter leciperet. £x hoc enim Diis
gratum iacrificium, ezilloveroingra-
tum focc colligebant. Undc Seixsca Oe-
«— » Haefrop^ admove y
Bt Ipargefiilfii cdU tOMrornm molj,
Pladdone "juUnputay ^ admotaa md^
nus
PatiuntMr ?
Myrtiliis lib. 2. Lesbicorum : Oi /jiU
»y iffeit 7« ue^p iidBAQif tfjLC<t\eii *ip 19
Vide iis Macrobium lib.' 3 • cap. 5 .
Varias Lkct.
2 ImmoletMr.} Fulvlus Uiiui.imiii«/4«
retnr*
^ tittirif ttiam ^wticia^l TertuU*
adv. Gnoil. Scytharum l^ianam , ant
GallorKm "MercnriHm^ aut ,AfiorumS(i'
tumum humana "MBima flacari. Idem
Apolog. Z^nobius in vo/u^ jy ;^'e^»
tTw^oKvBdf eif^»roltri(jt» Emenda:.
TewcJiif oKvBdj dvdpthrtp ^aai, Caifiod.
lib. 5. Eufeb. lib. 9. Praep. £il Lucian^
Toxari. Curt. lib. 4. £nnius ap. Feilum
PuellL Augufiin. de Civ. dei lib. 7.
cap. 19. &26. Sest. £mpir. 5. Hypo-
typ.
£lMENHOXSTIUS.
Taurts etiam Ponticis.'] HyginusiaU
1 2G. Taurertmitfidt inflitutum y ut qui in^
trafines eorum hofj^et rjemjfetitemflo Di^
nx immolaretur. £t fsh. 122. Itudent.
lib. 2. contraSynmiach.. pag. 374. Va-
lenus Flaccus lib.2.Argonaut^AthanaC
contfa gentes foL 2 1. Itajboji 7S oi Ket-
X^f/jfjoi Tctvfioi T« Traf etuToTs ^f^yf
i(^Xitjutvif TKC Xpto Youjetyiav ly oaits av
xdCan 7uy i?^lwm y ils ^aitti eim^^ir
pKOT. TOffiifiV elatCiirts K^ iStv ofiiiv*
^ttV didpamoi , ty Imds ihif^itrtt
Twy d^fMV ttvTUTf niuj eS^fittfiit , ot/ Sc
H ^Sf^PVOttt >K77D ^XAOTtl£ OltKlvS^lweef
Jiimoat tktkc OAjifii tutTtLa^pA^iliiai^
fjtoioVH^ JCP 'f «e^teddf ytvofjSfjQi. Zrt
rltu oMivtis Ajifyiaiday TiJwTwvSw-
fid^ -^^ juilujioMitajv.yettit Pctrus
Naomus : Scytha enim fui Taurici dicfin-
T 3 tm.
M.'MiNucii Felicis
194
tur "jirgint Jittt (fic cnim Dianam vo-
can;) naHJragos ^ tfno/cunqMe ex Grttcid
ceperunty prohojiiis jngttlant 9 tantaim^
pieeate adverfiu hondnes eju/Hem conditio'
nii Mtetaes , atque tantopere deorun^fuw
tumcrudelitatemfrafeferentes f ut quos
veri nunnniacuray providentiaque d ma-
rini^ periculis eripuit , ipfi maBtnt : modo
non ipfi providemia infefii , quippe qui il'
iiua beneficium* effirata crudflitate fub'
mertant,
OU2E£lUS.
/ TaurU etiam Pmticii.'] Dianaenlm
Taurica hofpitibusadvenisplacabatur.
Hujus (aaa innuitPrudentiusl. i. con-
m Symmachum t
•Arffure in eajpmtjam TaHricaJaerafi'
Urmuy
tunditur humanm latiari in munere
fknfftii,
Ubi fideas licct pafdagogicam Weitzii
explicationem^ qni nonminusridicu-
le , quam pueriliter , Tauricafacra , in-
terpretaturdeKacrisPiutonis , quac fie-
l>antnigrlpecude. De Diana Taurici,
cxfifque ei humanis vi£timis , etiam
Euripidesin Iphigen. Taur.
Tct «f 3«5 x) fAifjt^o/utdLf (n^pifffJtetlA ,
3a>/jtuv etTTttfyi /uivnL£py d; iiyitfjiSjfJov^
JlSt Juvenalis Satyra i y.
Tale qmd excitfat M^totidefievier arJ
MgyptM ? qnippe iUanefandi Taurica
facri
Mnventrixy hmnntSy nt jam qu^ car-
minatradunt
'Di^afidecredaiytantumimmolat. —
Hujus Dex fimulacrum eTauroChfr-
Ibnnefo Arriciam dclatumfuits undc
DianaillaArricinadi^a, qux Roma-
nis adco in prctio fiiit, cuique ftrvi ma-
&abantur^ donec tandem Spartam
transfcrebatur. Ut notat Hyglnus fa-
bula 26 1. 6c ex co Scrvius in illud 2. A-
«eid;
Sdngmne pldcJifiii ventos, O^virffne
cdfa*
ElMSMHOlttTXUS,
4 J^ZJptk Bnfiridi ritw fmt ho^tes
immolare.'] Phllargyrius m 1. Gettf^
fbl. 8 . Bufirii Mgypti Rex omnibui anmt
yo^vi hefpites immolabat» Kam per oB§
annosfierilitate Mgypto Uborante t Pjg^
ntdUon Cyprius finemfntHrum non dit , tufi
fimguine hoffntit titatumjitijfit» Primm
autem Thyefies alienigenaimmoldtmm*
ginemfacrificio dedit. HygtQ, &b. Jl,
Hercuies in M/gypto Bufiridem occidity fiA
hojpites immolare filitus erdt. HHJueie^
gem cmnaHdiitpaJfua eHfe emninfuUdd
dram ddduci» Bufirid autem cum veiUi
Deos imprecarit Hercules eum cidvJ dc
minijhosjacrorum interfecit^ ApoUodo*
rusUb. 2. biblioth. pag. 104. Lafbnt,
in 12. Ub. StatiiThebaid. p. 407. Scrv«
in j. Georg. p. 120, in S^iSjDeid!. ^.504«
Ifbcrat. inlaudat.Bufiridis. Juftin.oo<«
hortat. ad Grzc. Orofiuslib. 5.cap.i«
Freculphus Chron. li b.2 . cap. 9.
OUZEX, I iis.
JEgyptio Bufiridi ritmjuit ho^esim*
niolare. ] Mcrito hoc ^ nonnul& in du-
biumvocatur. Quidomenim» utStta-
b6 iib. ultimo , ullumfiiifl&BufirideiB
negant. Diodorus Sicuhis Ub.jr. qm.-t
dcm negat, fHUb. ^.agnofcitiUum.
Sunt qui Bufiridcm fuifle voIuntPha-
raoncm illum , qui inhumano edido
niaiculam omnem Ifiraelitarum prolenx
rccens nataraaquismergendamfhtue-
rat> atquc hinc fabulamdemadatisj^
Bufiiidc hofpitibus apud Gnecos origi-
ncm coepiffe. Idqucfibietiameztem^
porum ratione coIUgcrc poffc videntiir.
Ifbcratcs cnim in laudationeBufiridis
ait : C^oXc^rro/ ©»^ 9 Xoymta^tx
rispotaf ^A;6f, lyAdUfdnCx H^gjutxiat
fAiv uvoji TirQpL<n ;j<}o«cu? VidTt^Vi Bxot.^
piV^^JTrXiovii^stoaictiirtQ ^w^u'»-
^v. Hic , quia Ifbcratcs BufMdeman"
te Hcrculcm ait futficquatuorgenera-
tionibus, (quxfimtannii^o.) acan<
nis ampUus duccntis, addunt adhnc an-
nos jc. ut ita in univcrfum fint an^
ni36o. Et, cum Hcrcules Thef^i xquao
lis flierit, quiregnarcinccpitEufebia-
no numero782. auferunt annos^do,
ab hoc £u(ebiano numcro. ReUnqui-
tur tum numerus Euf^bianus 422. qai.
f cfi annus quanus ante ^ofis nataicmi
iUe
O C T A V I tt S. 2^J
Bufiridi ntus fiiit hofpites inimolare : & ' MiercurioGallos
Ule enim ab Eufeblo refertur ad. an-
num 426^ Atque fic fatis ingeniofe Bu-
Gridem , quem , fl Fharaonem edi^i
iudiorem fuifle velimus y necefle eft
}nte Mofis natalem vixerit , ad tem^-
ca kxc ceferunt. Ceterum Ifbcrates in
oratione mox laudati Bufiridem quen-
iam iCigypti regem extitiile quidem
agnoicit,. Ced poetarum ingeniocon-
fiAum efle arbitratur , quicquid de cx-
Gs ab eohoipitibus dicatur :. idque eo
credibilius videti, quia iidemeumab
{lerculetradant interfeAum ; quorum
tempora plurimum difteiit , ut paret ex
loco allajto. Sed cum multi fiierint Her-
Cules^ huic libcratis argumento facile
occurri poted^ Ut nihilncceflenthoc
l^oco Thebanum illumHerculemintel-
^gere. Sed perHerculemcapere.poffu-
mus Herculem Tyfium, qui ab^ufe-
biocollocaturcirca.tempus iliud, quo
^fes aim Deo in monte collocutus
cfl. Bufiridem vero idcm Eufebius re-
iert ad anmun fecundum pofl moitem
Tofuac. C^are hac in parte optime hacc
ita conciliari poffunt. Sed Ci.hoc flatua-
mus, minime Bufiris efle potefl Pha-
rao ille , qui auentum illud cdiftum de
Ifraelitarum pueris ptomulgaverit. Ille
enim jam pridem , ante Ifraelitarum
exitum ex Agypto , diem fiium obie-
lar. Sic ut etiam ex his videreiiceat^
temporis eorum tationem» qw fabu-
Iaruminvolucrisobnubilatlfuxu> fatis
intricatam efle.
W o W E R u s.
1 yAf rrKrio Gallot hHmanas wlinhu-
9Mn4s viH. cadert.^ Forte: Gallos in-
hnnMnof humanas luBituas . ^ Apud
Tert.adv, Marc. Majfageta inhymanior.
Specie proverbii. ab efii humanarum
carnium , fic hofliis humanis. Get3s
Zamolxi fervos fuos immolare fcribit
AneasGazaeusTheophtoflo. Pompon.
Mela lib. ;. .AlujpsamU adeo immanes
Galli y. ut. hominemffratifiimttm diis viBi-
mam^ndenm. Qiik^. diB bello GalL
huma-
Strabo lib. ^. Eufcb. Praep. Euan. 1. 5.
cap. 17. &alii.
'ElsHl.H H OKSTIUS.
"Mercurio GaUos hnmanas viclimas^c^'
derc."] TertuUian. Apol. cap. 9. Mii)9r
atas ajtudGaJUosTAercHviofrofecaiHr. Et
advcrfus Gnoflicos cap. 7. Lad^ant. 1. 1.
cap.ai. Cicero pro Fonteiopag. 308..
S^uidquam Gallid/anHum acreligiofim vi"
deri poteH ? Slui etiam fe ^uando aliqu^
wetu adduBi Deospltcandos ejje arlitran'
tur , humanis l)efliis eorum arasfuneftant!"
ut ne religionem qmdem coUrepofint yn''fi
cam ipfam prius fcelere oiolarint. S^is
enim ignorat y ests u/que ad hanc diem're^
, tinere illam immanem ac barbaram confue'
tudinem y honunum immolandorum»
Var iae Lect.
Gallos humanas '■jel inhumanas.'] Wo*
werus, Galloj inhumanos, fjumanas 'ui'-
Himas..
Ouz K& lUS.
ydercurio.GaHos humanas , velinhuma^
nas 'viciimascadere..'] Nullaopusmuta-
tione. Inhumanas viftimas vocac Mi-
nucius, qux homines minime decent,
Hiimanisautem hofliisGaUi non fbluni^
Mcrcurio , qui illis , ut fupra jam dixi-
mus, Teutates erat, fcd & Hefo, ac
Tarani litabant. Hinc Lucanus lib. i.
Pharfal.
£t ^ibus imtmtii platatstr fanguine
diro
Teutaies y hrrenfque feris altaribus
Hefusy
£t Taranis Scjthica non vmtior ard.
Diana.
Duorum etiam priorum, meminitLa-
dantius liU i . cap. 2 1 . Galli Hefum, <(D*
Teutatemf humanocruoreplacahant. Hc-
fus , per quem Galli Solem coicbanr,
Romanis reddebatur Marsj quambc-
nc, jamnondifputo, &fupramonui.
GaUifaltem , ut cflapud Caefarem in 4.
de BcUo GaUico „ Martcm bella regere
arbitrantur, iUique, cum proeliodimi^
careconflituerunt , ea , qua beilo ceperunt^
pienmnue drjovent ; qua fuper.fjerint^
29<f M. MiNucn Ffixicis
humanas, velinhumanas vidimas csedere. Romani Gra»ctint
& Gra;cam> ' Gallum &c Gallam facriEciis viventes obruere:
hodic-
smimalUcapuiptmol^nt. TairaQisautem
Tidetiir cfle Tupiter, 6c quidein fic di-
ikus uti jM^t^r Tmans apud Latinos,
BpoVTBtr®' apud Grxcos. raran eniniy
& variisdiale^S:,TA0r4mj»T<9»<<^^Tor</4»>
ThondaTi Donnar » Dmdary tonitru de-
%nat.Cujus vedigia adhuc hodie fuper-
funt in variis Germanioe lingua; diale-
^is. Sic Saxonibustonitru </«»!><'#■, &
aipetiore ore tonnfr didtur ; Danis
tordner , & donner \ Anglis tho thttnderi
Cambro-Britannis , five Wallis y diler-
tim Taram j Belgis donder , & ipfis Ger-
tnanis dertonder. Huc accedit quod M.
Adamus Brcmenfis Sueonibus nomine
Thor vocatum fuifle Jovem dicit. Sic
enlmiile: Tfjor, snqMunt , prafedet in
A(fre ; (jm tonitrHiS O^fnlmina , '•jentos im-
brepjHe/erenat&* fruges gMhemat. Et paul-
lo poft: Thor cwn/ceftroyovemexpri^
mere 'videtMr. De Thoro etiam Ericus
Olaus Hiftoriae Suecicx lib. i. cap. i.
TW> inquit; tMtqHamp^entilUmusCy
fummm Deorum > in medio , ^ aliis al-
tior rejidebat , imazine 'virinudi , dextrd
t^kidem fieptrum , fimflra 'oero fiptan
flellas praferetais , infignis, Et mox:
Proplurjia , CT* *»?<'''« neceffarii invocabtU
Thorum , tanejuam potentem in /Ublimi:
(u^u4 etiam patrocinio fi fiurabant ah in-
comntodis impreflionum , tonitru ac tempe-
ftatibus , ftdminf grandincque confirrjari:
cui finguUs hebdomadis (juin^a firiJtper
dcpHtatos fitcerdotes fitcrificia ojferebat
(Suecomm populus^ ^ qno erat dies illa
diHa Thorfditg, Hxc ille. Tfjorfdag hic
idem eft dies qui hodieque nobis Don-
derdach , & Germanis Dinnerftag ap-
pellatur, (^jeterum, ut ad humanas Gal-
Jorum vidimas reyertamur , impii hu-
jus culms rationem adfert J. Cilar, qui
optime Gallorum moKs pcrfpcxerat,
quod nimirum Deos non placari pofle
rebantur, nifl fhnguine humanopro-
fufo. Sic enim lib. 6 . dc Bello Gallico,
T^atio y inquit , efi omntsGaSorum admo-t
iiutn dedtta refigifini^s i atque ob eam
caufam , tpd ^(Bi gra^Moribns morhifp
qtdqtte inproeltis y perictdtfqtte "jerfkntmry
autpro 'viaimis homines imtnidant , atUfk
inmdatMros 'vorjent , adn/inifhifqtte ad ed,
fitcra Dntidibtts tttunttfr \ quod pro vtJt
honunis ^ nifi fdta honntds reddatur > rtm
poffe Deorum immortalium numenplacan
arbitrantur.Votto dc humanis apud Cd-
tas hoftiis etiam Tacitus lib. i. AnnaL
Lucis propiitquis barbara arx , apud quas
tribunos ac pritnorttmordinitm centttrionet
moBaverant, £t lib. 14. Aiual. K^
cruore capti-jo ad^ert aras % e^ hofmnum
fibris confulere Deosfas habebant. Itcm m
de Moribus Gc^nanorum : Hum/nut
qttoqtte hofliis Utare fas habent. Ibidem:
Cafi ptdtlice homine celfbrant barbari ritus
horrenda frhmicdia». Lacanus quo^iie
Fharfallib. ;.
«— » Srd barbara ritu
Sacra Detim flruH^t fams feredrbnt
ar^,
Omnis O* humanis luflrata, cnteribus
arbos.
Vide fis & Plinium lib. ;o. cap. t. Dio-
dorum Siculum Eiblioth. Hiftor. lib.^.
Strabonem lib. 4. Ciceronem item O-
rationcpioM. Fontcio.
WO WER us.
Galium&^Gallatn.] Idem proditom
a Flutarcho.
ElmenhOr$txUS.
Romani Gracum C^ Graicam > Gallunt
(jr Gallam.'] Livius Hift.iz. pag.474i
Interim ex Fa(alibit4libritfacrijtaa aliqttot
extraordinjriafaRa\ inter qua Galltts d^
Galla ; Grxcw dp* Graca inforo Boariofidt
terra vivi dimijfifunt in locum faxo conft^
ptum y ibi ante hoftiis httmatns ndttime
Ramanofitcro imbutum. Vidcndus Plu*
tarchus M. Marcclh) fol. 249.
K I « A L T I u s.
Galium e^ Galiam facriftciit "ji^jentes
obruere.] InMS.facrtficii, Livius,i2.
Ex fatalibM libria facrificiA ^diqttot f *-
traordinariafaHa,
^rMum ^ Qntcam « Salhim O- GW-
\
OCTAVIUS. 29^
liodiequc ab ipfis ' Latiaris Jupiter homicidio colitur % &
quod Saturni fiiio dignum efl 9 mali & noxii liomtnis fan-
guine faginatur. Ipfum credo docuifle ' fanguinis foedere
conju*
Um,^ Illos , ut vUes ac defpicatiflfimos:
iftos, ut odiolldiinos ^ciDfcnfiinmos
hoftes. in quocum caput omnia qux
execcaientur converti optarent. Inde
illud Hocatii: GaUit hanc, Philodemiu
4ttt,
OUZBl xu s.
Rmain GMom 0* Gracam , GaUum
CSr GalUm ficrificiia "ji^vmtej ohr/i^re.']
Fa^um id anno V. C. s 27. M. Valerio
Meflalll , & L. Apuftio Fullone CoiE
idque ex vaticiniis Sibyllifiocum libro^
naa . De quo fic Plutaccfau^ in Maccello:
TS TnxifJt^ ffvjutTnavrri^ »yAf)(siStn<w
ai^aJl X«>i0K 7J9YV OK. ? 2/bt/M«»y , thio
pC ^iiJMuaj; , M^ jy ywjeuM. , thio
3 TefKdrdif ofAoias ee Vf )(sb>M/J^]f
Bo^v «t^peb icjblopp^tff l^aiTog, Tcadunt
& idem Zonaras 2. Annal. Ai^uftinus,
Qcolius, utaliosmittam.
W ow 1 1 u s.
1 Latiarie Jupiter hemicidi:'] Ter-
tuU. Apolog. adv. Gnoft. Porphyr. <a%i
aL^Tf, 1^4« La^nt. lib. i. cap. xi.
Elmenhosstxus.
Latsarie Juppiter homicidio colitur,']
Athanalius contra gentes ioL ii. Kajj
ci wdxoj 'j P'ufjttuot ^ j{5eX«//u^07 A«-.
tidftoy Aiet AvdpomduOTMC t^noKAjov,
TertulllanusadverfusGnoiLcap.7. Et
latio in hodiemum Jow media in urbe
humanHS finguif infufiatur. Porphyrius
«afei >«7ovjff iMth^v lib.2. pag. ^^.
aOjk m ty VC6W 7JC oLyeoet 3(P jUu fAtja-
>.iw TnXiv T« ?P AATta^jM A/ocfoprti,
w^^alifjSitoy Av^pitmit, Theopliiliis ad
Autolyclib. i. £01267. Tacian. contra
Qt^cioL 287. La&ant.lib. i.cap. ii.
Pxisdent. L i. contta Symmach. p. 374.
^OWB Rtis.
2 San^niefigdere Catilinam*yVcxcnL
Apolog. Sangmnem degufiatum natio-
fiesfcederi comparajfe f ne/do tjmd (yfidf
(atiiina deffifiatum rfF, Hodie ^ hic
^Uon^fitfraiurfin^uiet La^tant, lib. i.
BeUemt facefdotet fue eruore facrificaMi*
fcftus: Aincatum.
Elmemhoistius.
Sanyiinie faedere conjurare Catilinam, ]
Moris erat ethnicis in conjurationibut
humant coiporis fanguinem haurire.
Melalib. 2. cap. i. de Axiacis : Ke fae-
dera quidem incruentafunt > fauciant fi%
qmpacifiuntur , exceptumquefinguinem^
ubi permifiuere degufiant > Idputantman'
furafideifignum certifiimum, Suidas iii
Aiixi^ 2ip74^ Ka)<x7v^. Ladant.
in 5. Thebaid. ps^. 1 70. Nicetas Cho-
niates de imperio Ifaaci Angeli iib. i.
pag. 444. Tertullian. Apolog. cap. 9.
Salluft. belio Catilinar. pag. 15. Dio
Ca0ius hift. Rom. lib. ; 7. foL 48. ic
Plutarch. Cicerone foL 866. nonfan*
guinem,{ed ma^ati pueri carnes conja*
racosCatilinxgudafleaffirmant. Apud
Xiphilinum in Antonin. Philofbph.
foL 364. paftores iCgypti decepto &
interfe^o centurione Romanorum,
ejus comitem madant , & folenni con-
jurationeperada, devoront.
O il Z E L I U 8.
Sanguiniefcedere eon^urare Catilinam-I
De Catilini Salluftius : Fuere ea tcmpe^
fiatey quidicerenti Catilinamy oration^
habita y cum ad jusjurandum populares
fceleriefui adigeret , humanicofporiifas^
guinem vuu permixtum inpaterie circum"
tuliffe y inde ^cumpo^exficratimemom'
nes degufiavijfint , ficuti infUennibus fi"
crie fieri confiewt ^ aperuiffe conplinm
fiium.Es. his Salluftii verbis coUigi pofle
videtur> quod ipfedehocCatilinx^-
6to qnaii dubitorit , ac propior iftud
non c(cdentifuerit. FiorustamenL^,
cap. 1« difertis id aflerit yecbis. Imo
aliietiamma^tipuefimeminere. Va*
riis autem nationibus olim in more po*
ntum erat, ut quoties fbedus fancire,
amicitiamque inire vcUent , id guflu
hmnaoifii]jgHinis facerent.TsiQitus Liz*
T j Mu
>f»/ ffif regilfMJ 9 ^uvties in* fodet^em
UeMU , infplicare dextras ypollicefque in-
terjenincirey nodoqne prajlringere. Mox
fAifitnguif in artHs extremosfe effi^erity
levi iciu cmorem eliciunt ^ Mtque inrjicem
bonlmnt. Idfoedus arcannm habeturyfuaji
mtuuo crmre ftcratum» Slc de Armcniis
Valeiius Maximus lib. 9. cap. 11. SA"
tiafier adverfus patrem /imm Tigranenty
tArmenia regemt itacnmMucisconjen-'
fii y Mt omnes dextrid nuuKbnsfanguinem
imtterenty atque ettminvicemfirberent.
I>e Scythis teftatur Herodotus lib. 4.
ifpxtA-jy inquit> 'jniSumtj aJi ^ 'o^s
tHf eifTrotiui^, U xvhtKA fjnythtw m-
fttfxivluj o7yoT ir^ojfne , «ufA.et frv/jLfAt-
^nQ ^ 7» ooxtet TafAnfjilptov , 7w+*r7ic
iSsritf]* N i7a}etfjtefTt( ftet^mph trfAix^v
'TH awfietr^, Kf i-retTU ^SwoCei-NJ/etrTif
ieiiuJxvXtxet etxiyeuLUt^ r^ oiV»C» ^
ctiytQjiy K^ etKoiTioV imaj '^ raZm
VO/jJoBtf^/, xetrAj^mtf 'jnt^ei' *)«^i-
Tce ^K^mynQt eoiW 7> oi* 10^x109 'sniAj-
(jSfJot , j^ Tuy imfjS^edV 01 Trxoi^ aU^tot,
Item Lucianus de Amicitia : k 7S or-
TtftVOVTee etTTCt^ T»c c/WIpXxC, «?TtXat-
^et^fJ^ 70 eti/aflt «f xJxiXflC , j^ 7» |i^)|
ctxpct 0et>\<a/li{ AfAct eifA^oTspot im^O"
fj^ot , 7iia>fJ^ , «X £5Ty 0 , 71 ^tlot TKd'
»^^c :2kJ5Xt/'a«/sv 0tr. Mela quoque L 2.
C^ipi I. Uti & Solinuscap.20. Ubi&
idem Medis ufiurpatum ait : HaMftu mu-
tttiftnptinisfoedus (Scythx)ftnciuntynon
/Sto tantum more > /ed Medorum quoque
mfftrpatJt difiiplinJt. De Medis etiam He-
Yodotuslib. i< opx/dt ifi^Twt^iittfvotZTu.
ta iQvtSt , 7«Wp 71 '^yKluJie , K) OffC
TDViTO/^/ , iTTlatV TOtJc ^pet^GVet; imlel-
fAcorntj , ic T^ ofAO^oilw 70 cte^at atrat-
>-^X^0 «^/AjfXar. Sic TertuIIianus A-
pologet. cap. 9 . de gentium quibufdam
1^98 M. MiNUcii Feliqis
conjurare Catilinam : & ' Bellonaiu facrum fuum hax&i
hum^
PeBoray tmgefiifqMe avUUfimiUmt^
dique dextris
Perfiingunt, acdMkenefaiinfanimm
vivo
Conjurant, — •
His auftorum cxcm^addefisPbttaiw
chum Po^icola , ubi JSmti fiiiorum> A-^
quiiiorum ac Vitelliorum conjuiatio-
nemrecenfet: O''pxor » inquit ^ o/uodty
fAiya^t i(fh^i ^cn J^etvoVj aif^eivH c^*
/^TDC imaoF^avnfletf dUfAet y jy*^ airhtiJ*
£l.MEMHOftSTII|S.
I Bellonam firtyitmfMumlumfimhmiiM
rn cmorisimbMere.'] La^ant. L 5. c lo*
SlMomtdofanguinealfiinebMnt, qmcoimit
cruentos Deos , Martem at^BeUonam,
&Iib. i.cap. 21. Bellona /acerdotesmm
aUeno fed fuo cruore faa^ant. SeHHt
oamque humeris , & ittraque mann di^
firiSlos gladios exerentes, cnrrMnt» egt»
tMntMr, infiuunnt. Optime i^twr J^»»
tilianue in Fanatico j ifiMd» inqMt^ fi.
£>EUScogity iratuseH,
V A R I AE L(.l C T.
Senmm,'\ MS,hcnt /ocrMnu
Hc R A LDUS.
Et Bellonam /er^Mxnftatm hanfiu bnmd^
m cntoris imbuere. ] MS. Rcg. /acrum
fuMm, ProfeAo fcripCerat Mtnudus/*^
cratMm fmtm, Tertuilianus in Apologe-
tico^^»<t/Mm dixerat. Hudie ifiic Bellond
ftcratua fanguis de/eTnorepro/H/fiinpaU
mulam exceptus fuis datMrfignatis, Ubi
obfervabamus cofHem diciykr^tfw.Pn»*
dentius in hymno Romani ; ^
Sluid quum facrandns accipit ^ragU
tidas f
RlGAlTXUS.
Bellonam/acrnmfitMm.'} Siclcglturia
cxemplari. Sacro BcUonx tribuit Mi-
ait: De fanguinis pabulo y tr ejufmodi nucius, quod Tcrtullianus delacratts
trag^cis ferculis legite nec ubi relatumfit & fervientibus Bellonx dixerat in Apo«
log* ubi & alia qusdam notavimus.
OUZELIUS.
Belionam /acmm fMmn hamfim hmmdm
cntoris imbMere,'] Non folum Bcllonarii
fangaims fid faaufhi initMbtiitiViied 5c
i»
diffitfum brachiis /angttinem ex Mtemtro
itegitfiatMm , nationes qtutfdam feederi
fomparajfi. Apud Statium quoquc L 5.
ThebaidoS) mulieres
~ acw%mtftfi» (^ mkttmtidfem \
O C T A V I U S. X^
liiimani craoris imbuere : ' & comitialem morbum hominis
fanguine , id eft , morbo graviore , fanare. Non diffimilcs
& " qui de arena feras devorant illitas & infedas cruore , vel
meimbris hojiiinis & vifcere faginatas. [ Nobis homicidium
ncc
in omnibus j[blemnitatil»us laccrtos & lemediis ad comitialem morbum : nm
brachia cruentabant. Unde Horatius
Ub. 2. Sat. $,
Htmc circumtoimi gattdens Bellona
cnantpr*
LucanusPharOiI.lib. T.
— SluosfeSlUBcUonAlacerttt
S^evd mwet, —
Scholiaftes Juvenalis ad hxc Satyrae 6.
— — Kam Sergio!fts jam radereguttur
Caeperat^ &* feSiu requiem /perare la-
eerto,
Ita notat: Ser^olum iwxwe exgladiatore
etma^it, qni O- h-dus diHiu eH, Xltua
fitdiHdemoraifuittlHdA.', qdy Htrequiem
^Udiatur^t haberet ^ ^elLnaritm fefece-
rat 5 quo mos eH in talibui laeertosfuos
fecare. Vide Tibullum lib. i. Eleg. 6.
FortaflGs autem crucntatiohacctantum
fimulatafiiitante tempora Commodis
ille enim verampraccepiteameile, ut
ait Lampridius in ejus Viti : BeUome,
inquit , fervientes "jere exficare brachium
prjtcepity fludiocrudelitatte, AcnonlC'
viter errat DempftetusParalip. ad Ro-
iin. lib. 4. cap. 10. ubi plane contra-
sium es hoc Lampridii loco colligits
nempe Commodum veram (edionem
abolevifle , iimulatamque inftitulile.
Quod falTum eile cuivis tantummodo
Lampridiivcrbainfpicientiliquct. Re-
cenfet enim Lampridius hocinteralia
immania crudeiiaque Commodi iaci-
nora. Poilimius etiam dicere, veram
membrorum fe^ionemprimisquidem
temporibus obtinuiile s poftea vero>
«iniimulatam abolitam, Commodum
cam denuo iniburiile.
WOWEKUS..
I EtcomitiaLem morbum, ]Tertull. J/rm
iBiej tpd in arttta noxiorumjugulatorum
fanguinem recentem de jugulo exceptmny
dvuiafiticomitialimorbomedentes haufi'
funt» Saibon. La^ i ca^. 1 2. qbi de
ex jecinoreglad/atoriejuffdatiparticuUm
aiijuam novies datam confianant.
ElmsnhOsstiUS.
Comitialem morbum homini^fitnffdne^
id e!i , morbo gra''jiorefitnare.'\ Corne-
iius Ceifus lib. 3« cap.!). Sanguifre'
cens interfeBi hominie morbum caducum
peliit. AlexanderTrallianuslib. i. Fli-
nius natur. hiftor. lib. iS. cap. i. Mi-
nutium mireilludrant 7 quz profert A^
ratanis Cappadoz de acutorum & diu-
turnor. morborum curatione i.4.c. 175.
iBtctad/utlu* (inquit) j dvdpei-Tnt ^ no-'
a-^ayi®* ysaoBirmc ^tthJiu iiS rp^-
fjtetltf ty d^varauSlfJHi y rS eu/xetTO^ m^*
Voylce;. C0 'f TPCtftiiatiS /uttydKnf dvdfxtii,^
vxlwvoj Xflpcov eiKicm^ /uietrfJictli yjt'
Kcf. ei'^jy vfytiti cit nitxiu 8^'fiVTO aif «-
jwc K<r«c tp^ fxot XjT^y. Id eil : Ipfi <»-
tem "Mdif quifid})eBdpateral}ominid r.'
eetuoccifi /at^uinem e oulftere exceperitit^
exceptumque ebiberint. O ma^nam iftiur
necefiitatis vehementiam^ fi*fiinere ut ma-
locuipiamfiatmedicinaf ^ tam absmi"
nanJo tnalo. Sedifiinumfitnitatemeofa-^
Bo receplet^tttf verttm affirmaremihi nem»
foteH,
2 Q^dearettaferaadenorant.'^ Tcr-t
tullian. Apologetico cap. 9. La^lantiua
iib. 6. cap. 20.
' WO WBSUS.
% Kobis homicidium nec "jidere fas,^
Athenag. Apol. h ^Qhriftianos j /W-
07 y 8</|,' iJ^»v xfv diiuueas <povAj6fj^v
•CmfjS^OvletC y Tl^TUV 73C «tV tf^etTIVt t^
dvJ^o^oittaM , d dv^i»TnCo£jleut;
Elmswhorstxus.
Tiobis homicidium nec wlere faa. ] La-
BtAnt. lib. d*cap.20. Sihomicidiumfa"
cere nuUotmdolicet \ necinterejft omnittt^
conceditUTf tte confiietttiamperfundatuU
luecruor, fiiptidempopubfitngui* Ute pra-
fiattir* £t in E^iiomecap. 4* i^Hi^
joo M.IMiNUcii Felicis
nec videre fas j nec audire : tantumque ab humaiio fangio^
oecavemus> 'ut nec eduliumpecorumiucibisfanguineni
novc-
ittterfffi btmkidhyjeelertd cmfcitutU eBi
tr eodem facinore JpeBdter ebflriSlHe f ff ,
fgo tr admijfer ; erge (y *f gUdidfertun
/Merihttnenminms crmre penfiittdituryqui
JfeBat, qttam iUe qmfucity necpeteft
u/feimmmidsfdnffiiney ^wltdt effuH-
ifr'; attfviderinettineerfeciffe » ^iittter-
JkBori iSrfavet, f^ pr^emittm pejhtlavit,
Atbenag. apol. pio Chriftian. pag. 41 .
Our y^ iattCt^ i^i ii^eit t^f JitLiuas
^iAn/iiSpof v9v^oy7flt( , vHWit 7TC ecr
jC^clersiM » «tv<r^4>0Ti«« Ji di&feeTnCo'
\gjteat t Tiff i^ ^ 'ofet eaav^c TeU Ji*
Zfr^Keey dyedvie^ iy ^ ^ei"^ f J$^"t^'-
^ TsU V^ O/UtSv A-^fJ^dit^ i^» «V
i/x^e erXtmov eriejf 16 ii^eir 7P^ovA»o-
f^OV TK >fc70KlwVl«f , V0^/j0V7»C, «Wf-
^f&jtntfjSfi reU TOtewtut ^oLf* ^c vv
|t}f^ optuVTTC , hct juii ieujTois eiy^^ jy
fiiAo-fXdL ^et^g^^-i^eufjLi&x <^ovA»<f v ^twd-
fittBit. Idcft: liuof Jcitmt ne id ^idem
fiJHnere ut veiJHfte qtcenqttam interimi vi^
efeant y ijuifquanujMe ne his ehjiciat , qttod
mtt homines interficiattt y aut homines de-
verettt, ^if ttenmaxinteftudiedignatur
wl gladiatorum wl ijefiiarttm certarttina,
mdximefi quandoper "jos celeitrantur. »At
rns eum prexirtttun oecifieni ejfe jiulicemue
Uccidi videre , prohiimimue hujujmedijpe-
Sacula, Xiftemedo igitur cum ne fpeBe'
mtu qttidem , ut ne ffieetde rtes ^fielere
eentamiteemue , intefpeere pejfimue, In-
deChryibftomus homil. 5 5. in cap. 14.
Uatthzi foL 49 9. Aniano interpiete.
^liortfmpeccatif adeffeiuilalittd eB,<jttam
jfeceatipartieipemjefacere.
'W o WE R u s.
I XTtnecincibifJanguinem.l TeituU.
Apol. Porrequalee^i ttt qttesfanguinem
feeerif herrere conjiditif y itttmanaittitiare
tredatif. Biblis martyr apud £uieb.Hift.
lib. 5. yrae etv mtttfiet^y>ttyoi TotS-
TOi , o7c fJtttJi dy^oynv ^deov «Si/uiei ^ctyetv
ilfor, Can. Apoft. 6j. Nov. Leonis 58.
Imofxpe & carne abftinebantD.Paui. .
«i R0XQ.14. ClcxQCiis fx6si$*liu c I. (
Jacobum firatrem dominl {eminibas, flc
oleribus uTum , noncarne, nec vinOi
Aiiguftin. lib. 20. cap. zo. oontia tao*
llumManicb.
Elmiwhorst ids.
Vtttecin cHtiffatigttittettt. ] FEudeillnt
Cathemerinon pag. 71.
Fundit opes ager ingermat^
Dives drifliferet fegetia »
Hic ttbi 'idtea pampineo
Brachiapaltruteiuxursduet p
Pacie alumna tdti bacca itirtim
Jiac epuientia Chrifticetia
Sentity tyemtttufuppediifie^
^hfit ettim precui tuafuiees
Cadilnts utpecttdtmtiihfat
Sanguinede iacerare dapes,
Sintferagentibus indomitit
PramiUde ttece quadmpedtm |
Kes elerif cema y ttesfiliqua
feetal^urtUite multimodo
Paverit ittttecuif epulif»
Qtios Pmdentius cihes imoocttosy HierOB.
tom. i.epift. ii.fbl. 4^. appcUat, r>-
bos innocentes.. Apulejus lib. z. Meta-
morph. pag. 436. Inanimoscibes. Xix-
tus y fimplices cibos. Chriftiani amem
edomandae libidinis &refTxnai]daegii-
Ixr cau(a , carnibus abftinebant , aot ne
edendo immolaticiam carnem , quc
in macello vendebatur , nefcieiitesin-
ciderent in eam , quam putabantcura
idolis communicationem. Ai^uftiniis
de moribusManichxorum Hb. 2. c 14.
& contra Fauftum ManichsumUb. 50. -
cap. 5. Au^r lib. deFideadPetrum
Diaconumcap. 42. fol. i66. apud Ao-
guftin. tom. ^. Chryibftom. in Gene£
cap. r. HomiL 8. foL 4^. Concilium
Bracarenfe r. cap. 14. Martinus Brac»-
rcnfl Epifcopus in excerptis capit. cs
Grsecerum fynodis tom. 2. ConciL
capk 59. foL2i6. Orig. contra CetH
lib. 5. Ifidor. Pelufiota lib. i. Epift. 52«
Blandinaapud Eufeb. Eccien Hift. 1. 5.
cap, I. KaQnointerpiete : Mdtwee 0»-
tatit^
OcTAVitti*
5Ct
^j^ibtit rxfit tos t qmmmtU^mm^Hitiem
^imalim» tdmibiu utuntnr, TcrtuUianas
ApoLaip.9. EmbefiaterrorvefierCkri'
fiumif, qmne dmmalimnqmdemfimgm-'
ntm in efnlid efculentie hdbimm , amftO'
fteretL quMpte fitfftteatit & mtrtianit ab-
fiinemut 9 ne quo modofimgmne contami-
tiemMry vel intrd vifitrajeptdto, Quod
snorticina refpuerint Chrlitiani > id et
, Apoftolica traditione feceruht. Cle-
xnens lib. 6. Conftitut apoftol. cap. iz.
Cyrillusin.4. Catecbefipag.t^. Orige-
nes Ub.i. in epift. Pauli adRoman.
C2. foL^i). AuguftinuscontraFauft.
AIanichanimlib.j2.cap. 13. InA^bus
Apoftolor. cap. if • ^- T^cobus gcntes
^crisinftruens diudplinis , inter cactera
snandata hoc quoque proponit : utabf-
tineam^fbrnicationeficimmolatis^ &
ianguine ^ id eft, nequaquam edant car<
xiem , cujus (anguis non efleteffufus,
^6 sy» (inG|uit) xe/Vfi» ^N ;r«i)fVo)]^XAy
iMi '^bon Tuv IBvav ^fp'*^*Ci* *^ ^
Sitof ) ei?\<t %7a^ei7<aj tujittc iwi dtri-
^^ "M Twv <t>affyiifJLdimf riv oiJ^XaVf
j^ •? sTOf ywfltf ty 7W «•WJt]2 , ty raudj'
fcATock Sedhocpfzceptummultiexve-
teribus non tam de fuflTocato & (an-
«iine> quam de homicidio & efifufione
Lumani cnioris capiunt. Oecumenius
& Chryfoft. in cap. i $. Ad. apoftpL&
in Gencf. homil. 17. cap. 9. Augufti-
nus cdntra FauftuinManichanmiL 32.
cap. 13. Canon.apoftoLcap.62. B/m
«9170X0^^, if VftMlt^^y ^OiittO-
y^,» oKae ^t(s^ti>^yu t2 hftiliKH^dyM
MftA c# dif*«t]i -ivxtit ajjTH^idneAdXaimv,
^ ^nQ/^djioYf i(^BaifeiS>a» tSio yS 0
voft^ dTretTnf. ti j) Xjujmc d^oeA^iSiu»
Si qttitt^ficofiu , atUfrtsbyter mtt diaco-
ntttf aat emtune qtdctmque ex fiacerdotali
9onfortioy ctmtdtntnt earnts infianptine
anima tyit ^ autd btfliit ^eptwn > ant
fnffocatmnt deponiter. htc enim ItxprO'
Itibnit. SinvtrolaicMsfit , dcemmnnione
txclnditor, Chryfoftom. in Matth. c. 1 5.
homil. 52. foL 46 r. 'loaujjnm ^ » vrt-
pa%fii9t( tSy B^afAAiuv US^ diKj /uttid
liui dfd^Qv ^ ritif 0» «V«V K*;^ nu-
dtepTDV. Idt&iTdeitaqmpptcnrdcihoi
obfirvatio defindebatnr ^ tanta exijiima*
tione hmninum nmniebatnr > nt 'vel pcfi
trefnrrecHonem Pttrm dixtrit : l^qna^
quam Dtmint % qnia titmqnam commnne
ant itnmnndtan qtdd comtdi, A ureiiancfi-*
(e ConciL 2. cap. 20* Catholici quibt"
fiiarrnnmtrfinexflinBo, wl qnoiibei caft
aut morbofitffocato nefinntnr j ab ecdefi^g
ceetibnsarceantnr. ConciLWormacienC!
cap. 64. ^Animal vnlneratnm d beftii^ Cf*
^^atnm , licitam eU mdndncart , fi homa
frine ittnd animal occidtrit 'vivnm. Si^vi-
ro mortnnmfittnt pritts , dt)iciatnr carei
t\M, cap. 65.. ^Animalia qna dlnpisfem
a canibns tactratttnr t ttonfinnt comedenda^
infiporcit & catiibm.nec cervns nec capra^
fi mertni ixTftnintttkr, Pifits anttm licei
mandncart 9 qttia dlterint natnra fmti^
.AtMs 'vero (^ dlia animaliafi in retibat
ftrangniantnr f nonfitnt comedenda, Jiar-^
chardus Wocmacieniis EccleliaB Ej^ibd^
pus becret. lib. 19.cap.S5. ez ponj^
tentiali Theodorii ^nhnaliaqnadUt'
pisfien d catubns iacerantnr , ttenfunt comr»
edenda , nec cervns , nec caprens , fi mtar^
tni inventi fiterint y nififorte ab hemine
adhnc vi^va occiddittnrprins ^fed porcis 0*
canibns dentnr, ^Aves wro C^ catera ani^
maiia yfiin retibns ftrangnlantnr , mnfnnf
comedenda : fi accipiter opprefferit , O-fie
mortna itroenittntnr : qnia inaBibnsapt'
fioionanfracipitnr abftinere dfornicatientp
fimt^int, (^fitffocato ,& idetoiatria, £c
cap. 88. Sltd mandncat camtm immmtdam
ant morticinam , ant diiactratam db^it
40. diespetniteat. Etcap.^. pag. 275« de
Lllicitis cibis : Cemedifti tnerticina, id
eH animalia qna d inpis O* canibtu dilu^
cendtantnr, O* fi^ merttta irrventafmU^
fi fecifii I o. dies inpatte O" atjna peenittrf
debes, Cemedifti ptfcem tjni mortuns tft im
flnmint in^entns ? nifi eo die d pifiatoribna
taHns e?l , ^ fic mortnns O" eodem die
inoentns. Sifeciftiytres dies inpane tT aqaa
poeniteas. Beda de rcmediis pcccatorimi
cap. 4« Slni mandncat carnem inmmitdam
ant diiacerattmt d btftiie 40. dies peeniteat,
Beatus Rhenanas notat in cap. 9. Apo»
tog. TenuUiani , Betanum prcsbyte-
wm 0c &ab(uuun » cectom poenitenciz
temp»
|6i
M. Mi Nucit FeHciJ
noverimus. £t de incefto convivio fabulam g^dem ai<f<n.
&4
temptisillispi2(crlbefe, <](iimOrtidna
carne ud De Betano fides fit penes
Khenanum. InRabaniMaurilib.poe-
nitentium ad Othgarium Archiepifco-
pum , quem colonix edidit Johannes
Pracl. an. cId lazxxr i. & ift altcf a edi-
tione Antonii Ai^uftini quse prodiit
Tarracone An.clDlDXxxir. per Pht-
lippum Mey > hujus rei nec vola , nec
veftigium apparet. lib. 2. cap. 27. de
iuftittuioneclericerttm > euim minutarum
avium & pifciculorum non prohibet.
Sed de his audiamus epiicopum Hippo-
nenfem tom. 6.1ib. ;2. pag. ^^5. ad-
verfus Fauihim Manichanim in huhc
modum (ermocinantem : Morticimmt
ittaem puto > qtud mI tfcam nfui hominHm
fion aamifit > eo ^ttod mn occiformn > fed
tnortHorum animalittm moriada caro eB,
wc apta ad/altttemcorporif, cuJMecaufi
fimumui aUmentum, Kam quod de effun-
dendo fan^ine antitptps in figura pr/ecf-
ptum csi , id efl ipfi Noe poH diluvitm,
fuod jam tjitid figmficaret y ofiendimM,
plerifKc inteUigunt. Et in aBibw ,Apofio-
torttm hoc lege prxceptum 4^ ^pofioli^ , ut
^fiincrent gentes , tantum afornicationey
C^ ab immclatify O" fanguine y id eHt
nequatjiiam ederent carnem > cujusfimgui^
»10» ejfet effufui» S^uodaliinonficintelii-
^nt y fed d fimgitine praceptum effeab-
fiinendmny ne quii homicidio/e contami-
tiet. Hoc nunc di/cuterelongum e?i, C^ non
neceff*triumy quia etfi hoc tunc ,Apefioli
praccpcrunt y ut ab animalium /anguine
itbfiincrent ( hrifiiani y Deprafocati^ car-
nibus "jefcerentur y elegijje mihi "jidentury
pro tempore remfacilem ^ nequaquam
•bfir^antibus onerofam , in qtta cum Ifiae-
Uti4 etiamgentes > propter angularem illum
lapidem y duos parietes in fe condentem,
Miqtnd communitcr obfeyoarent : fimtd^
^dmonerent y in ij/a ^rca Koe , quando
Deus hocjufitt y ecclefiam emniumgentittm
fttiffeprafiguratam : cujttsfaBi prophetiOy
jam gentibtti ad /idem accedentibus inci-
fiebat impUri% Tran/a^o vero i&g tempore^
quo iUi etud pariefes • tmUf ex cit
ne y alter exprapntia "Mnientes >
in angulari lapide concordarenty t^bnemfim
quibufilam proprietttilnts difitnBsMS nd'
nebant : e^ tdjieccle/utgetuimntdisefi»^
Ba elHy ttt in ea nuUus IfraHlitA aomalie
appareat , quia ^am hoc Chrifiiasens thftt'
'dat y ut tnrdos ntel mintttiores aoicnUu nm
attingat , nifi quartm /angnij effnpu eHi
aut leporem non tdat \ fi manndeeroiet
percu/fusy tntUo cruento vulnere oici/kt efi
& quiforte panci adhue tangere i/Ufiii»-
dant > d c/eteris irridentnr. Ud emmm
animos in hacre tenrntiUa/enientid^oeri^
tatis : non ^uodintrMinoiwftrmni^
coinquinat , fid quod exit , ttuUam cibi M-
turomy fuamfocietas admittit hnmandi
fed qna irdqtataa committit peceata cot^
demnans% Sedulius in coueft. Epift»
Pauli adTittmicap. I. ^rimafius Afcf
in Epift. adHebrzoscap. 12. VigUiBi
FP. Epift.ad£leutheriumcap.2.tom-x»
Concil. fol. 5. Gregorius Nyflenus o-
rat. 2. in hominis procreationem. A-
thanaC in Epid. ad AmmSn mona-
chum. Xixtus: V.m cibi qtnperosinfe"
runtur , poQuunt hominem > fid ea qud ex
maHsaBibutproferuntur. Quadratus Epi-
fcopus, dlicipulusapoftolorum^ &E-
leutheriusPP.firmarunt, ut nullaeica
^ Chriflianis fidelibus repudiaretnr,
quz rationalis & humana eflet; hcdx
Martyrol. fbl. 419. Eleutherius PP. in
epiflolaad Galliz provinc. tom.i.Con«
cil. Colonisedit. per JohannemQuen-
tel. fo\. 92. Exemplum quoque Chri-
flianae UbertatishabemusinSpitidionc
Cyprioram Epifcopo. Is cnim diebus
quadragdlmac , peregrino porcinas car-
nes appofuit , &, ut cum illo comederet
hominem rogavit. Qiiprefiitante>Chri«
flianumquefeprofitente: Proptereama-
gisy inquit> rtfutare non debes»Omnia emm
munda mundisyficutfermodi^jinus edccnit^
Sozomenuslib. i.cap. ii. CafGodoms
hiilor. Tripartita Ub. i. cap. 1 1. Ni*
ceph.CalUfl.£cclefiaft.hiilori«1.8.c.4i«
X Dseme'
i
O C ^ A V 1 11 S. 50|
fum nos * (!a:monum coitio mentita eft , ut gloriam pudicir»
rise deforniis * infamia? averlione macularet ; ut ante explo-
ratam veritatem homines a nobis terrore infanda: opinionis
averteret. Sic de ifto ' & tuus Fronto, non utaffirniator
teftimonium fecit , fed convicium ut orator afperfit. Hxc
cnim potius de veftris gentibus nata funt. ♦ Jus cft apud Per-
fas
t p/tmontmcttKi».'] Rom. CMtio,
Vakiae Lect.
Caiut,] lu Fulv. Uiiia Sab. coudo,
male.
H S * A L D U S.
Damojnm cmcio mentiu r/l.] MS.
€otio, Sciipferat Minucius cdtio > id eft>
£iftio > confpicatio*
RxGALT ins.
.Adver/km nos damonmn coitio mentitd
teB.] In exemplaci fcciptumeft, cotio,
Hadcnus editum fuit , concio. quali hdc
inteliigi debeat deocatione Fcontonis.
WoWBftUS.
2 Infamia dmeifione macnlmret,] Scti-
bo : infdffM dj^rpone,
Va«iAe Lcct.
JnfdnMdverfione,] Wowcr. infamid
mj^rfione*
W O W B H tl S.
^ fronto.] Ocator, Magifiet Anto-
Aini. Jul. Capitolin.Aiitonina AuCbn.
Ccat. ad. ad Gcati
fronto*] Ocatoc nobiliftimus, M.
Antonini Imp.pcacceptor.Breviatoc Eu-
tcopii lib. S. fbl. 1 16. Xiphilinus in M.
Antonino Bhilolopho.
KlOAlTTUS.
Et tum Fr9»r9.]Quem fupra diidt Cir-
teniem. Is famola declamatione Chci-
ftianos onecavecat pcobcis ao^ocibus.
WowsftUs.
4 fM apud PerftU cttm nuttribus mi-
fcrri, ] Hoc variis au^ribus proditum.
Ucrod. lib^ 5. Ter. Apol. Tattanu 4»^(
E'ax. Thcodocet. Sctm. 5. Phllo Jud.
lib. de 6. & 7. pcxcepto. Sext. Emplr^
Philof. Hypotypof. libi 5. cap.i^. D.
Hieronymus adv. Jovinian. lib.i. c )6*
ubl lege : tepiM, non modica § ^ Ro^
mano paria. non , Remano regno, Dio
Chryfoft. Orat. ic. & 21. Hacmenop*
iib. I. tit.i. §.if.
Elmenhoistxus.
ym eH apndPerfksatmmatrihufnd*
fieri.] Theodotctus contca Grzcos 0«
tat. 9. de legib. fol. 1284 ait, Pecfases
Zacadx inftituto impune cum matcibus^
^cocibus , & filiis mifceci. A'M.dt hP
r^s Zet^S^H Wxat/ Ilepffce/ TroxtTouo-'
fjSfiQt vo/xnf , jy fAmfeiaj t^ eiSiX^MC
CeiAac y* fJ^TOt) jy ^vytl^n fuyri^
fSfj>ity ka vofAOftfvofAOiniwe^^^vofAid»
vofjti^ovli: « tTCid)^ , 'f Twy eixtiav vo-i
fjioStnetf -{kiritKitazu^ , ttie fC Zet^i^n.
fofJtitf tif 'Dx^vofc/etr tTTtlTiKrav , ilui
&jitliyO\.tKluti 9 av^^awSUjj nyiTniam*
VectitZenobius Accioalus , Perficaita-^
^ue nationes y qtt^ jam fridem Zarad^
leplm regebantttr y nkUrtmt y foromm^
fitiarum connHhHifMfytte deqtte comamxts^
remque jitfiifiimam arbitrantes , id tjnoJL
eratfaciHM injttftijfimHm i OHditapifiato^
rnm lege atqne acceptd y Zarada leffs m
itnqnitatem maximam c^nculcarttnt^ium»
gelicamqite temperantiam proiintte amplt-
xafimt. Chcy{bftom.deVirgin. cap.9w
Hieron. lib. 2. adverfus Jovian. cap. 6*
D. Clemensrecog. lib. 9. fol. 144. J»-
lian. Imp. apud Cyrill. 1^^.4.^01.94.
Photius biblioth. fol. 22. Curtiusl.4,
Gregorius Nyflenus in epift. contra Fa-
tiim , Aiianus de animal. lib. ; . cap.3 9.
Tatuuuis cQima Qmo$ jfbl,28 3 .
iMgjfptik
jei4 M. MiNnciiFEticis
fasmifcericumimtribus. '^ypriis» & 'Atheniscumfo.
KHl-
Ifi.c.g.PMp.EUJiiB- apiul Perfai jus eflc
filu^fQroht>ui,miCikbusmili;eii ; nec
'idiiiqueic cos hunc moccin , eiiamC
KMfidceiieiim. In Aeypto , Plirygia-
sie pluiiiDos eodem fcclere conumi-
Mn. Sexi> Em[ar. lib. j. Uyp.
tl-t- ] Agfptioi mcelta matnmoou i
Chiinodit^ciirctiadiiBeiQriu Babylo-
muElib. ).anti<]uit. pag. i;. C&4iii,in-
tlix,fMaimrtiltg€iUH€imfii,^ni'
rtmi & ttif^ txt^tnif ^tn^rtJiriiaipn
^t , ru 4mltiiiioidiititiHm » €nm nutritmSj
fin,riiiiiM^^,ii^fii-lii,bntiit. Em,
iatrt hmius Imjiu iltpiulitf^adifiitnBit
Fhilo de fpcdal le^I
J-n Jk+kils^®- JVi&iejiTdmi njttJ'
•«it«<?' % 4*A<;« «'»?■''*> ."i «^f
^tfTec/ffu Amimt liSik^^ A}4e3]f,7af
n iifiat ¥ JnV THijfriui, TtiA, i
«iiA, 1^7B(l£>'^fll>, ^ IIKI XKTI-
f« ^iHi , Mi », KfitCujif^i lii 'lai-
)JJU« i, SiAfiii-^-n».iLxi!i-^tkSii-
infy i^ 4iiKH"- « ^' ■«='>""« % t'-
J.iiJiiCi, (ic loiHiifiu uuUm diiai'
«ft i *iJf-™ ridi»,iariiipjHif,afUd-
mcm&ftmftiiaafliidt», UxrMli-
tidmtm , &■ iiKrit i» ttrftritui mimf-
fainptiialiilimdiimBitimfniiiHiii, ftr-
mijf* li€taU dMtKlif^rwtiilioiftrtl-
trntttnm fjrtnltmjivtftriitnimjmtag'^
lifji, lUftmillit qnidimixaftii , ipia
utiurMiffiiial^ijiymnxil , inltmptrimlij
iMrtfitiiliUi ufnlnil inficiJnH, & mtli ,
ttmfnMt jiBtihirii. Diodoi. SicuL bi-
bUoth.lib.i.&l.i|.Pauliui. Atcic. i;.
p, 6, Ca&iLUi DiiLogo t.
I ^ibmit cnm firwritHi Ii^i)
niibii,] Scilicct i/isnleioir, tK
nis. Philo Jud. in6.et
deul. i /It' Mi e aSWiu^ l^ioi.. v»»-
IfldC ipiiit Ayt^, fos itfjta(jia\g^^ imM-
yum. iade Seneca de tnotte Ctaniii,
ilbi iUi objiciilinods nupdai, .^inil
enim de Agyptiis docui. JCjmLno-
busCimone: HiAmtiiitiutrimKBifirf
nmgtniiMiafniimtlfiiiien,iimmml
itmin, yMn fnritmirediAu. .Aiir-
nitnfibni immlit» itdtm fatn mttm txt-
rti iaciit. <iapaaAa \a ailiiiin ^
ftiM , fi pacrio moie Spiiiice iUi uffe-
cat! Sciibic enim Aododdeianb is
Alcibiad. AthenicnleaCuniKiaiiDAe
eipulilK^ B.^^^af > «iitSsAX'.
tfr Ti iauTa inuwji(f>. Qnod edani
Plucarchm, Albensu), Ec Siiiil.tndnab
jivectn) PlittaicfaicoUiginna, BC
alii oblciTaiunt, noo proptei na-
pQas,(edftupmm Cicaonetn ailiDmal-
^tum; Sc ideo ab Andocidc ptofcmir,.
otec maiorum fummara fcTciia-
, quod flupmm, levius dcliauni,
gcavicei puniiJIem. Mucetuc il.
Vanar. lciibic eccaflc i&nuUiim , qo
Elpinicem getmaaam Cimonis fon>-
dixit, liuatumcoiilaiigiiiiictejna
miilcaquealiaiddic.qiEeciuiopi-
em paium {uvant. Advcitete de-
buetai Amiiium ipllim vecba Cm imei-
pcetatum. nam quam gecmanamappeU
luat , moi eodem patce naiam didt.
Gcrmani vno noii canum illi , tfa iif.
dem paceotlbui , luc utciini, fcd quibat
idcm pacci, livcconfanguiiKi. Sciv.ad
illaViigil. f. Aneid, HMftmuuHiit-
Cirmmn fisnadia» yMrnmtm Jt
• gtnilrict mmini , TKmntmiilliJi-
ii rtdim irrniini , ipiisiUttiailim
/i.itrri diai. Sanc li lationeni TCtbi fpe-
Aa rediui gccmani ab codcm gecmi-
nc, quam ab eudem gcniirlce nunan-
teidictlDCui. illoiuiue^nnoiiemSc
uTuia
O C T A V I ll S, ■ jOf
roribus l^tiina connubia, ' Meinorijc, & ' Tragcediar vr*
{Itx incelUs gloriantur > qiias vos libenter & legitis & audi»
tis : fic & deos colitis inceuos , cum inatre , cuin iilia « cutn
forore conjunftos. Merito igitur inceftum penes vos fepe
deprehendirur , femper admittitur, etiam ' nefcientes mi'
feri potelHs in iUicitaproruere. Dum Venerein * promifcue
^argitis} ' dum pawm iiberos {eritis i' duni eriam domi ni'
nTurn fecutia Ejojl. ttA. gam
conJanguiDcaiQ duLLt'
^hntU tnm firthha ligUimJailmi-
Ua.} AjnitiiDFrobusinCimonelH*-
'f^Br^ni, an mhm mitnqiumpiitri»
, wuri dolhi. ^hmimfibM tmm licti
ndtm ptin H4t4t nxtni iiaiit. Cyrill
contraJuliui.Imp.lib. 6.foLi:9. rJ-
mtiiElpna^^nt, ttdrmfimint erfingwmt
irtm, fri^ Hxtnhtlmil ! &Ptrfaiiffti,
tid(mt«»f,rtTtitnl^,L,lH.
I TAetuoTiJ.'] MoMii* liint Araabla
lib.6-contTagcnies.,foL iilj. mcmo-
uliafciipta. GelL lib. 4.cap.6. Iniii-
tfnlnii mtmiiiiifcriptiamltgimiti. Etl,^.
c.ap< s.&9-lib. ro. cap. ii. Lio. cio.
flrinic. iCtioiiom.liii.6. c.z6.fol. j66.
Tniiia OtdiftJtM h^ft ffiiiiiartm , tit-
ApolL ca2-iy.Hifitriiinimaiifi&mt-
moriarmm. Et advcrfus Judmu , Cap.' i.
iinliSa Dts , iJtlitftmi^t. AmbtoGuj
Epft.iS.adTheodor.Inip. ftaimifi
in lahiThtJpUtaUiiijiiim , aiadimlUmi-
itnrUhiditt.
V*.r*. tfcr.
MnMn.(.]Fulriui \Si!itaa,ctmadiii.
SedmlgauM&iboucft. VtdcC^om-
. 1 IViigWna.] LaOam. epiiom.
£i^SamiimuiiJiii3iiril»iiuCimvX'
din Ji P*Frit&-Mitri^; rr-^adiidi
af. to. Cyprian. epiil.1. td Donatum
Eide fpcaac fbL)76. Auguftin. dc Cl*
•itat. Deilib. i.cap.g.
WOWTKU).
] Hiftiiatii HR/rri.] AdumExat* el
illiiClem. Aleianilib.j. Pid. taji. 3.
■yrfSia.t- jiaiA-nfyiitafii , icl^aj;''™'
niii iuyilffctti dyeiamltt •nt».iiiul
fjlynftaf mlifit , it /jiiiiiwi^i'? i*n-
3>m> int,iiiai,
ELHIHIIOllTini.
tti4mi,iftit,Uiimifiri,f»'flii!i.iB!'
atn fnmm , dum yintitm frtmifin*
^irtj.]Laaant.lib.6.wp.to. Jijiit
iahita , tjioB impiiufil , HKiiilitiut wufi-
ricBrdinlttiimimtribmH qm, ttim jt
tontinjtt li , f am/ Wiii' j ■' MLjtur i dd-*
dixiietrttfiaiffiiiifmfimmvtliid fir-MH'
itm, ■stitdlnftw. JiHtmtimfiJi.iilf
-.(//«(r*»» Mcidttt iimlrtaiitfixiif int
pifirrtnm, ^intaiiildliffli qmil^
mrtti' Omd-jilnmiiiOidiftdiidicUrt»
iXimflmm, dupliliftlliiiceiifiifim. Ju-
ftin. Uartyr pio Clulftian. ApoL ii
fi>L t!-TcitulUanusApoLcap.9.
VaiiatL.CI.
4 Primifou.] MS. \xW.fnmBflt.
EmtnHoasT lut.
f Dmfifiimliilrtiftrltii.^TtmAl,
lib.I.admoremcap.f. QadpfliniiiiiS
Ubmi fiitii ! ItaHoiat.Lncarm.fccn-
llti dixit , frtdiitirt/italtm. Lucict. (i
de iciumnal. p. i7(. frilim fmlutini
Atnob.lib.4.«d»etngtni. foL86. /n*
tim irtimdirt.
6 Dmeli
■tpt V finUditf^riJtm <b.6. \mw£itfiifUBttrixft«iHi.']':M.li)^
jotf M.MiNUcit Felicis
tos alicDX mifericordijE &equenterexponms, 'necefleeft
dof. t.i. de dpofiiis) 1iiMmnin%Bil!
it: fimnM rffitmii Mdiiiaa iiiinrjiiimiu-.
fi txffiui qmddmmtdt ad wriim , w
{im*i mfiricudi* amet cjltjtii/.
Ou.si.imi.
diM ^ttjiteiiifr ixfomiis*'^ Hoi^m iiilai]-
tei exFOneDdi admodum fteqiicnicin
ipud TCicies fuiO^, irguuDt tbT ffripto-
HinStamciebtoin-
fannun eipo&ioi'
diis mintio. Hioe tol Chiiftianoiuiii
liujus tnoiu Patium expiolnaiio. Sic
TenuUianus Apologet cap. 9. liafr-
mit jiliti ixftmtii , /rfiififiiati ,ib iliijiiM
fritlniiiMtmiaTf txtttmi. Sic La^an-
ttlolik^.cip. 9. ilyiHlirfxfipiurBi
<-< fir4npdm„ ; «1 , fi nimiwnf,ifi.f~
tiMltlXftamt. EtUb>6.C3p. to. Q«id
Hii, giitif.ii/ifin4iagitrxfiiirf> \wi
t,ffi«»ii,m,t«U. txifiimMi, ^ v.fi.,4
/iiMiitfntiLimtjiHbiittiitiiiiil ier-ijmii-
tmnlniffiiAl, inJtlimintMU,jii^fi
flrngHli£m. Aiiflotetestik 7.Foliti'
ft1c.cap.17. aitilegtAtheniiicccptum
&ifle, ut,(]uicquidiiatuinnDllcni , id
HlmoRidiieiit,velcipoaei«]ii : [lipi
^i tnquit, Im^nat i^ ^^n:?;!-
YifSfiaii^tifify; /aSti -niniayiy"
tfkt^i. CJuz iirunanitis ! Ethzcipud
populum , i^ilapiemiflimus viilgo^iu-
di coat. Quanto homanius T hcba ni , apud
a Hift, Vuiai.
Nip^ enCdiiiet, iti »Ifi^is>cl^j
ejiCo/» »S«>«, ^iHn, tlJi .itif,-
filti ai^iifl-^, Sm-ritliiraiiTK K*1i~
4'V.indf^®-. Quod cuiD Chiilliano-
nim piineipum lcgibus congtuli. Ei-
poncbannuveiorxpeinfiuitescum mo-
Bumcutis , gencnli nomiiM , Gixcis
>™e<'»^1« , Laiinis etiim irifHiiiIii
dJAIs. TereniiusEunuch.Aa.4. Sc.6.
^liiti-,tifiiUiim aj/fraimminumnuit.
Addebaniui hzc crepundia, tancjiuin
'briuni vjatica, ut, quiininfnmuloh
McrdlJleat, habeicnt undealimemuni
yi«fl*ie poflept^ Td etiam adiHu noa.
nt cflcnt Itgna , quibus favoralnliod
^te luii i paieniibusagaafceremiE.
Hinc apudHeliodoiusUb. 4- a$i Agi
ni vdnus imt^ftfnwa^ iah iJuj imilui
lii ti mJJ mjAMHinu' vmtAAxitf
ftl\i. ? aHui )*»flir/iit™i iXlJtt. Va-
liz hujufmodi muDumemonuii fpedet
cecenfentui apjd I^ngum Li. !ni/4"<>-
Habcscnimibifi^ctas, enficulum rmi-
tiim,ciepdas, aliaque id gcnus. E^*
3iui/uifffBc> 'a«>|>MK^ , sefrnQf
i!y)t, i^ &flni in.iii"iiftr, fiy»
^Xfitij, i^ ■mtK^tliii 1118*0' fiix''
a (mp)ani( nfii-itC'' X**/*''^^' "
)S Ui «^tpjic , .lui) 'xifin ^iffim., i^
iiflitni iM^iullxami. £ip«uillDpofi:
3iixi' LZ Ttn. « nti/fer- ;^ mpiwm
)g Tifr» imJfym yiatlnfi^a. , fdif»
«fBuiH^'Ac ^K^i^. Uli 3c apud 7ai-
tbeniuiD, Tralllanum. alioi. Videfia
eiiatn dc infaninm apolhione IJfAni)
EpiflolaS;. Cemui. I. adBe^,^
eS ad DiOD^mViUerinni.
ficiit , fid&ii qiiipKblicii Itit , iv/rn-
Kt«p (H <-» -Mfir» «f™r.J
Tetmll. Fili»i ixfinilil fii/HfwiiJu ti
-Sipi4 nulTI fXtrimtM, ■vrl iidtftimUi mt-
'vrilmi fintnlibni. ^litiuli reMmi Ht~
fjfi ifi ;iun</i>fw mimtriiimdifiifiiB,Cy
fimid irrtr intfijirit , fxindijiimtrtdiix
frtficiit iiKtfiiJirfnli gniri tmnfiiltn.
Jaftin. Apot. t.
OUIEI lUl.
alfi tH inrnfiitiriciirrtrt.'] FOF-
tafle fcripfoit Minudus incnrrm. Qiwd
jam viditPiiczus. SicAppuIeittsl. 10.
ftribiUiir KtjnteafiijiivnBliitMltriiim-
pttn Upfii, . mfiliii HtfiiMm fir^tm i»-
». TeiiuUianos lib.dcPudidiiii
OCTAVlUS,
i^7
in
veftros reciirrere , in fiJios ' inerrare. Sic ' inceflifabu-
lam ne(9itis, etiam cum confcienriam non habetis. Atnos
pudorem non facie j fed mcnte prseftamus. ^ unius matri-
monii vincuio libenter inharremus. * cupiditatem procrean-
di
diuim tjuis incnrfity dmmmnfitamfind- I mil. 2. Gelafius PP. iii Decretisc. 24«
nam, JuvenaiisSatyci6. ubidematEO- 1 InnocenciusFP.adVi^idumcpilcop»
*""" ^" Epift. 2. cap. 6. Burchardus Worma*
cieniis Epifcop. lib. i. Decretal. cap. 5»
Concil. Spalenfe 2. cap. 4. Concil. Ro«
manum cap.2 . Concil. Agathenfe c. 5 9.
Concil. Anti0odoren(ecap.24. CondL
Neocaefarienfec 7. & Burchardus Wor-*
madenfis Epi(cop. iib. 1. cap. t j ; . (ne-
(cio irreligiofius an ineptius) presby te»
rum in nuptiis bigami piandere vctant;
Hinc mazime Cataphrygarum , Monta-
niftarum ac Novatianorum hacrefes tu*'
muemnt , ouc (ecundas nuptias pro
fbrnicationenabebant, allerebantoue»
ideo eas Apoftokmi Paulum permiule»
quia ex parte fdebat , ex parte prophe-
tabat Quosfanaticosy bucds lonanti-^
bus,non (apientibus (ut ait Auguftinus)
inflavitTertuIlianusdum fecundas nu*
ptias y tanquam illicitas, maledico den*
te carpit , quas omnino lidtas Apofto-
lus fbbrie aflerit , nec damnabiles , nec
deturpandas. Vide Auguflin. deHzre'
fib. cap. 26. & tom. 4. dc bono vidui-
tatis. cap. 4. Ruffinum inezpofit. Sym«
boliad Damafiimapud Hieronym. t. 9;
Epift. 17. Hieronym. adverfus Monta"
num Epiftol. 54. Au^r defide ad Pe-
trum Diacon. cap.3 . fbl. 1 60. apud Au«
guftin. tom.4« Si cmprhm contigtrit pri*
vari conJMffo , fi v^MeritficwuUs vel ter»
tias inire nuptids , mUnm de ittis peccdtum
habebit y fieas cafiefirvaverit : id eHyji
UHMS Cf mta leptime duntdXMt con)tinBit
fidem firvent^ ut nee ille mulieri prater
uxorem ^ nec i&a viroprater maritum ul'
lutenus mifiedtur.
B^libidinofa:
Si nifnl eH ifirvisincurritur» — ■
Va tlAB LscT.
z Inerrart,] Fulv. Urfin. errare,
U^O WEft us.
1 IncefiifidmUmntSitis.l Forte:/»-
eefiis filmlam neBitis. Nifi fabulam in-
telligat aimen incefti Chriftianis ob-
)c£kunu
Vakias Lsct*
Incefii fabuUm,^ Wower. incefiisfi-
kuiam,
ElmbnhoistiUS.
5 Vnius matrimomi-jinadoUbenter iu"
haremus.'} Licet vctetes Chriftianife-
cundas nuptias non omnino damna-
.rint, admodum tamen maligne de iis
fenlerunt Patet idabundeezAmbro-
iio de viduis part. 9. pag. 117. & in
comm. Epift Pauli. i. Corinth. cap. 7.
Hieron. de /xovoyAfjUtt, Chryfbft. de
Virginitate tonu 5. cap. 3 7. Tertuliianus
pafOm fecundas nuptias vocat , adulte'
riumt dedecus voluptuofimi 9 confufionem,
& Athenag. apoL pro Chriftian. p. 41.
fieciofim aduUerium : i oJ^ (inquit)
w iW;c^* f^etVfi t^* ivi yd/A» 0 yS i^Ai-
Ttf ^, Ajfcf^m ( •?! if^tx^^ Canon . 1 .
^afiiiiMagniinepitome Sandor. Ca-
f|on. fbl. 5y. tertiumconjugium f»5r»i-
namentum Ecclefi^. ii iftyet/udct if-^fO'
f(^> iy 'nis C4ut>inaia4 ftjimo-fjut, Ubi
ctiamnotatfcholiaftesgrzcus, ut illi,
qui poid^o. annum tertias nupcias con-
tramint, velut inquinamenta ecdeflac,
communionb ezortes ftnt ad quinquen-
nium. Indequoquefandtum,nebima-
^iti ad epifcopatumadmitterentur. Ca-
non. Apoft. cap. 17. Hieron. lib. 2. con-
tra Jovian. cap. v 8e de Monogamia
ad AgeruchiamEpift. i. cap. 2. Chry-
rofL in Epifl. pauUadTitumcap i.Ho-
Wowbkus.
4 Cupiditatem procreandi. '\AthcMg*
Chriftianos uxores ducere,libcris crean-
dis , & fobolis propacationc concupi*
fccntis modum illis definixi*
V % ^7*»
joS M. MiNUCii Felicis
di aut unam fcinius , aut nullam. ' convivia non tantum pi
dica
Elmekhorstius.
Qipidttdtem procreandi aut unamjci-
fnuft aut nuUamS^ Philo dc Cheiubin
foLyS' h'y}i^fA.{\a.ytw(tAKly tivQpams
'^icJi TretiJhif o/u/X/ce; , i^jreULoXitBav t^
^t/Wf a^twif^di earottKnfJ^oY, Jufti-
tm Martyr in epidola ad Diognetum
fbl. 5 84. Chriftiani )«e/«S9?v <vc Wvn c
Tixvo^VKcnv. Et apolog. 2. pro Chri-
itianis fol. 55. aV « litw «tpy^' «x
f>£t^^^ , «' ^M c:97 snx/^Ajy.etVflt^Jp^f)»! , M
«^/rK/4'«' 'TO >«iua^ , Wxiov cirtJ'-
it^rAjG/xiSau Id eu i .^» omninovel
fnatrimoniftm non aliter contrahinm > m^
liberorum creand<arMm , 'vW educandman
gratia : vel conjr^ium detreBantes , per-
fetftonoscontinemM, Athcnagoras apo-
difcrimine , quod ciim non obfervaieiit
Corinthii , ab Apoft. reprehendumor.
I. ad Cor. cap. 11. Judas quoque A-
poft. in epift. agapis immixtos a-uuAtO'
Xnf^as d<p6Cus fMjr^e 'xtt/xeuwrmc.
Vide Clem. Alexand. Paedag. L 2. c. i.
Can. 74. conc. TruII. & Can. 28. Lao-
dic. piohibent cv ro7i xt/p/dtxs/c cum^
Siecv^ Kcu dx.iiCfm fpavvvetv, C. con-
vivia 44. diftic. C. non oportct. 2- di-
flinCk. interdicitur , miniftros oltaris,
vel quoflibet el.ericos, aut laicos ex fym-
bolis convivia celebrare. aijus vero.a-
fus, 6c effeftus hxc convivia in vcteri
ecclefia fiierint, docet TcrtuL ApoL
Cana nofira "jocatur d^ydmif inopet qnotme
refiigerto ifio juvamu^ ^ non tjttapenes vos
parajtti offeBantury CS^c. Si honefla caifa
logiaproChriftianispag. 41. Ttwctin^ ^B conviviif reli^uum ordihem difiipiina
fjSp ti{^r®* iifAav , tw nyiyfn K^ riis ^imate tjttifit , de reii^onit cffi.cio , nihU
tj^' iif*Sv TtBet/uiim yofjtac f vofAil^m , iy
'^'^''^'dw fAi^eA'^ yroutS^mtnaitS^, dc^
0 >«<»pjpff i(£C\ttCd^tdV «c yUZ 7» carip-
ftfltlflt , AfAiilov irSe/Lfxi vi , «* € TneareifaVy
X) »f/iv ftirfov imQvfjiia^, m vtuihTniiet,
Id eft: XJxorem quidem umfqtnf^ue no-
ftrum quam duxit , fecundum nobispofitas
jcurrilttatis , nihiltmmodefiia admittitur,
editur, ^uantum efitrientes eupiunt, Xta
enim verba illa enlendanda , qux corm-
ptaapudTermll. ubi prsterea {criben-
dum : poft aquam manualem ad lumi-
na. Agape Chriftianis ipfc adfcdus.
Cypriano lib. 3 . cap. j . ad Quirin. di-
legetreputat, eamqftefufeipiendadunta-\\^^^ofr:ztium, Ita vertit <?/Xflt<Ax<^/«tf
xat prolis gratia, Sluemadmodum enim
agricoU , psfiquam in terramfemina con-
jecit y exfpt^at meffem , nihilinfuper in-
Jerens i ita nohis ^uotjue finit concupifeen-
tta liberorum procreatio eH,
H E R A L DU s.
Cupiditate procreandi aut unam feimud
^tut null.tm,] Ita omnes edit;& MS. Reg.
Scntentia tamcn poftulat cupiditatem,
Wo WERUS.
I Convivia,] Convivia Chiiftiano-
tum publica , & privata. De pul^licis,
quac poft communionem in ecclefia cc-
lebrata Chiyfoft. in r. adCorinth. Zo-
naras in Can. Synodi Gang. A'p;^?ov
. iQ^ lw,Tv fAiloi 'duj Kotvayioji t S-wav
ftvs7tf>iet>v , avarirtet ytvi^ , iy mjfjiiro-
«7x*T TCWnnav ;^p«j.»vTOV m^ftafA.stlet,
axf^ax,etety.iifjSfjav ''j ju rie mvi^onf, II-
in epift. D. Petii 2* cap. t. & munns
ad indicium hujus adfc^us cxhibitum.
Tertul. ad. Mart. agape Jratrum, Hij
adde alia Chriftianorum (olennia con-
vivia natalitiorum , five , ut Tertulj. de
cor. mil. oblationum natalitiamm. O-
rig. 5. injob. pari fiugaliuce perad^a»
qualia etiam piivata illorumconvivia.
Clem. Pacdag. lib. 2. cap. 12.
Elmenhorstius..
Convirjia non tanturh pudica coRnmfid
O' fibria.^ Chriftiani agitanmt pubii-
ca Sc pii vata convivia. De publids quae
in ecclefia fiebant poft fumptam euclH'
liftiam , capio hxc Hieronymi in epift.
Pauli ad Corint. i.cap. ir. InEcctefid
convenientes , oblationesfrasfipdratim ^
ferebanty ^poH communionem tpuecunque
eis de feicrificiU fitperfniffirst j iUic in Ec
Us conviviis accuiabebant nulio habitoi clefia cmnunem cotnam tmtdintes ^pdn-
tir
OCTAVIUS.
jop
Ur cmfumrlutnt* Et Chryfoft. in canA
cpift.homil. 17. fol 55^. iLonttt 3 t-
mih-n 7B6C TgjcTrfJc^ cf itfxi^tui viw-
/ULta-fJLifeus , wf «*er }^ «f o-twcl^im
xonmidur , «7n koi\Iw Travlts Mcrw &ja-
^eu , 7MV /a' ^XsTKVTOy t^^mav la
iJiTfjcaClA y 'mv Jt mvofjtivaf , j^ j<c/)i»
i;^'»73tfv , \<ar* ajJiif nsit.>AfAkfm , i^
xoivh TTUfmf igtafj^af, Id cft: ^f4/>>
4C».vm diebuf men/Mfttdehaitt commtmes,
^ peraHa Jynaxi , foH fturamentornm
commMnionemomnescommtme inibant con^
'•jivium , diintibue ijuidem cibos adferen-
tibM , pauperibus etiam 0* ^$tinihitha-
bebant vocatis , (JT* omnibus commimiter
vefcentibui, Et Sermone de vcrbis A-
poftoli Oportet harefes effe,<Tc, Tom.4.
fol. 606. Inolevit in ecclefifi confitetndo
^nadam admirabili^ : fideles enimomnes
in conventibusfiti^ poSttfitam audiffent do-
ffrinas , poUpreces , ptSi facramentorum
tommunionem ^foluta concione non tuex do^
fnmaconcedebant , /eddites^ abttndan-
tiores alimenta c^ edtdia adenttbus fnit
Muferentes, pauperes vocabant , cornmu-
nef^ue faciebant menfaty comrnunia con-
vivia in ipfa ecclefia, At^ue ita a com-
munione menfa & pietate loci undequa-
qne ad charitatem accendebantur , non
abfquefumma "jobtptate Htilitateque maxi-
tna: pauperes enimtnm fiitebantttr confi-
latione qialis obtingebat j divites verojm-
Bum benevolentia & abipfts^ quospa-
fcebant , &> a DEOpropter quem iUospa'
fcebant , affequebantur yficquetandem do-
mum redibant. Igiturmultaqmdembinc
fis preveniebant bona : fummmt tamcn
wmmum erat , fervens in tota con^ezatio-
ne amicitia , tanta ipfis inter/i prudentia
atqut benevolentia ctmgregatis nonfolum
ttpn acciperent , /ed O* cum darent benefi-
eia, Oecumcn. in eplft. Pauli ad Cor. r .
cap. 2. p^. S8. Johannc Hcntenio in-
terpretc : Procipuis diebuafivefefiispoH
ficrorum myfieriorumparticipationem age-
bantur commmes com^ , praparantibus il'
la^ divitibue aepauperes invitantibue, Id
autem erat occafio charitatis ac modefiia
animi. Haec convivia \ dileftione fCyd-
fr«f (^nod tamco impcobat Clemem
Alez. iib. 2- psedag. cap. t. fbL6i.) no-
minarunt. Hieron. ad Euftochium de
cuftodia virginit. Tom. i. Epift. 22.
cap. 14. Clemensconftit. Apol. lib. 2.
cap. 28. Occumcnius in Epiftol. Judx
cap. 2. Epitome S. Canonum Tit. 5.
fol. 43. Concilium Laodicenum c. 27.
& 28. Concilium Gangrenfe cap. 2.
Corpus Canon. part. i. DiiHnft.42.
cap. 3. Tertull. apolog.cap. ^9. Ccend.
nofira de nomine rationemfiu ofiendit , vo^
catur etytTni id quod dileiiio penci GrkcAt
eU, S^uantifcunquefimtptibus conflet , /«-
crum eHpietatis nominefacerefumtumy p-
qmdem inopes quo/que refiiga io ifio iuva-
mus i non qua penes vosparafiti affcclantf
adgloriamfamu'andalibertatpsy fub au-
Boramento ventris inter contumelias fiigi-
nandiffed quapenes Deum major eB con-
tempiatio mediocrium. Si hone/ta caufa eH
convivii, reliqttum ordinem difciplin^ de
cattfa ^fihnate y qiddfit de religionis o^-
cio, Whit viiitatis y nihit immodefiia ad-
mittit y nonpriusdi/cumbiturqttam orattp
ad DEUM pragufietur. editur quantum
e/iirientes capiimt , bibitur quantumpudi-
cis eB utile : ita /aturantur , ut qui me-
minerint etiam per noBem adorandum
DEl/M fibi effe, Ua fabuiantur ut ^ui
fciant DontifMnn audire. PoH aquam ma-
nualem C^ lununa ttl quifique de fcripturis
fanRis , vel de proprio ingemopotesi , ^ro-
vocatur in medium DEO canere : hincpre-
batnr, quomodo biberit. JSque oratio con-
vivium dirimit. Jnde difieditur non in ca*
tervas cafionumy neque in ctaffes difiur-
fationttmy nec in eruptiones la/civiarum»
fed ad eantlemcttrammodeflia 0* pndici-
tidty ut qi0. non tamcetTiamccenaverint,
quam difciplinam. Scd hz coenationcs»
qu2 mutua chaiitate & dhriftiana phi-
lofbphia non modica conftabant. ob
difteniibnes &luxum nimium poftnio-
dum de ecckOis fublatz. Chcy foft. loco
(upca citato. Thcophyladl. Bulgari^B
Archicpilcop. in epiftol. PauIiadCo-
rint t. cap. ii. Concil. Laodiccnum
cap.28. Concil. Gangrcn(e cap. it.
Concil. Carthagin. 5. cap. 50. Conci-
lium Africanum cap. 9. Concil. Anti-
iiodoreniib cap.9. Phocius Nomocan..
V I TiU
jio M. MiNUCii Felicis.
dica colimus j fed & fobria. nec enim indulgemus epulisf
aut convivium mero ducimus, fed gravitate hiiaritatem tem-
peramus. cafto fermone , corpore caftiore , plerique ' in-
violati corporis virginitate perpetua fruuntur potius,
quam gloriantur. * Tantum denique abeft incefti cupido,
Tit.5.cap.i2. Burchardus Wormacienr.
£pifco^. lib. 3 . decretai. cap.8 ; . De pri-
vatis fule Clemens Alexandrinus pae-
dagog. lib. 2. cap.4. In parentalious
c]uoque pauperesconvivioezEcipiebant.
Origenes lib.3. in Job.foL 174. Kunc
wro nos nonnati-jitatitdiemcelebranmsy
ctm fit tialorum atqne tetaationttm introi-
iHJyfid mertis diem celebramnJ > tttpote
em ninm dolortim difpoptionem y at^ om"
nium tentatiqntim effitgatwnem^ Diem
vtortif celebramHS ^ qttia ttcn morinntur fuy
^tts mori "jidentur. Propterea O' memo-
rias SanBorum facimus &* parenttimno'
fiiorumy vel amicomminfidemorientitim
de^jote memoriam affmms > tam iUorttm
rrfiigerio gaudentes ,, ^nam etiam nobie
piam confitmmationem infide fofitdantes.
$ic itaifue non diem nativitatif celebra'
mus y tjuia in perpettutm vivent ii t qui
moriuntur, Celebranms mmirum religiofis
CHmfitferdotibusconrjocantest fideles una
cnmcteroy invitantes adhuc egenos ^pau-^
peres : pupillos cSr "jiduasfittttrantes , ut
fiat fefli^jitas in memoriam requiei defim-
Bid animabus y qttarum metneriam celebra-
mus y nobfs autem efficiaturin odoremfua^
vitatis in confpeBu aterni Dei. Hieron.
in Jerem. Iib.3. cap. i6. Morisautem
eFi lugentibus ferre cibos , c5?' praparare
convivium : quje Qraci nS&^etmA 'oocant
& d noflrif vulgo appellantur paretUalia:
eo €fHod parentibus jufta celebrentur , Na-
talitia convi via (an^i non celebrarunt.
Orig. in Levit. cap.12. & rj. Homil.8.
rol. 89. Et Htfiias y ejfe in hocgrande »f-
fcio quid , (<r tale quod nullifanBontm ex
fintentia vcnerit , neme ex otrmibHsfimBis
innenitur dtemfeflumy rjtl convivinm mag'
numegiffeindie natalisfidt nemo inve^
nifur habuijfe laticiamindiettatalisfilii,
V^ fiii^e ffttc, Soli pecfotoresfitper hujufi
Ut
modi nativitate Utantttr. Itevetoitfmset-
ettiminveteriquitlemtefltimettto 'Pharao-
nem regem Mgypti y diem ttataiisfidcum
fiftivitate celebrantem <, in novo verote*
ftamento Hcrodem, Vtfrtjite ttttueneemm
ipfiim feftivitatem natalufid, frofifom
fimffdtds humani crttentar^t, Itte eium
prapofitum piftontmy hicfiotSlnmplropbe*
tam yoannem obtrftticavit in ctnr^re. Sait'
Bi "jero mn filttm tion afftf^feflivitatem
in natalis fid diet fid &'^ritmSan9o
repleti execrantttr hunc diem, Ambfo£
part. 3. de fide reiurre^Honis cap.t.
Hieton. Ub. 2. in Matth. cap. 14. Beda
Ub.2. in Marcum cap. 6. fbL6o.
'WoWE a us.
X Inrjiolati eorporit virfftietate*'] A-
thenag. Apol. ^oLfB^iAiOfTts TertuU,
3fpat5rA»7i«Ac Alcetrise. Niceph. Cal-
Ufi Ub. 2. cap. 16.
ELMENHORSrXUS.
Inviolati corporis virfftiitate perpettuu ]
Athenagoras apologia pro Chriflianis
p. 41. Eypo/c J^ aty OTM.«C 7»? srap' »-
/«?y, Kj caSpau; i^ ytJuatiuLa^, t(stJctyih
Q^OKovmQ u.yoifjiit( , ixm<h ^ fiihxoi
o-twienB^ itS 3«». (Juflinus ACartvi
apolog. 2. pro ChriftianisfbL^S- nox-
xo/ (apud Chriflianos) rmc t^ 9D>Xtff ,
i^iiKovrS-mf tu iCJ^tfjLtiJutrrHmi , 01 o»
TTAidiof IfjLttBurAjQiiaw t^ Xg^coT,
ei<pQofot :>icffJffjiiert,
2 Tantwn demfue ttbeBincefii enpid^']
Ori^in. contra Celfum Uh. i. 0/ ^* -ikt
asjTBov im itfltaiia, i^nQttiifjijftot jy fAtoffi
)y AfJ^Qpi-mJhLeiytiiMyjJSftoty sthfJi^
voy m^&jeaCtv %(W%s t&T dcaT o^i/V|«-
adfjSfjot liuj ^ Vtian ihJkakttXieui , 70^
o-iiov "&mifiHQf daix^eids iy AnstAet^-
aiits iy mtatis •/ ce atuJHaiius ei^nfJU'-
avujniy eJc i^ ^tov tfkoioev Ufiav ^^-
o^ atwitaiotfi )bKo^^firfaof ^mkV «J*
O C T A V I U S. JH
' ut nonnullis nibori fit etiam pudica conjundio.Nec de ulu-
m^ftatim plebeconfiftimus, fi honores veftros & purpuras
reculamus: ' nec fedtiofi Aimus , fi omnes ' unum f bonain]
fapi-
niC|Ui^ui>[.I<lclt:C.«r»iiii htmiHHiJitlic
idiiUiSfninihilhJiiti, utfiiibi Cp-iHiti'
Ttlti,fi nstdi. {oiBainMfi ialidtm DE.I,
C diHriium Jifn ncifuua , iMMm
tJ,fimt4i ««Utrfa^i^, l^»ci,i4, tmr-
fiimiuiilibidiiHim, nlinnurrmptrftSt-
rmi fatitdaliim li «mi ctiin tibirrtii-
Initiiiu. AibeMgonsipolog.ptoChti-
lbln.^4C. Kfi.HC'^-mri-nya,Sii~
«("'' 1 «e»tJin6i'^i" •?«'*{- ij5fi\i-
«at , ij»3i, yuiiiiii(fiBt^!Tiimiiiid.i-
(Rff fliJ-rat, iJ)i/^i/iiix^xiiaTf!a^-
Ji^ atlri. Jt ■' /tiAt ■jiltxiiti^tTtt
iS-Hi liJKac, ^MX««. t?'JT»p«*o?-
AtX^i yjfitimt , ^i^e" iiw/it ne"-
^omr. Venit Sutfcidua Pcirus : Nu
•-jr», («■»« ^S nt fnmifim fimm,
fmniHiu H««. rHfm^Mi^icilCinipii.)
imiiinm nlnncMfifiiit 'yon fiuprieaitlm
i» arii fna, Slnim iiiim hihil tlteriiu
j^tBart lint, gium la qmmmpMit B,-av
tadismnit, ntliiminijfHitmlnti^iii'
ti,/jul^viliiiJiMfipupyimifi,,a-
idngiu
timpttiaitli ijft BM crtitrtlur. Juflin.
ApoLl. pcD ClirifiiaiL pig. 4.8. Thco-
pbllw ad Aucol<^uni lib. ^. HA. 169.
Athanar.adAiitiochum 0511197. Au-
goft. de libao aibi[.1ib. i. cap- ;. de
honeftate malier. cap. 4. tc%. Chry-
(bft. in Btitth.cap. ;. boinil. 17. Ta-
tull. Apoloe. cap.9. Fhilo defpeciaL
Lcgib- Eufcb. dcmoDll.l.j. demonft.7.
Maouim homil. i6.Hicron. inOfeeani
lom. ).cipi4.fi^4;. Ambior. deof^
flouUhi.tap^jo. Mnittrkmmtf^
lum/tSiaiSinlvii, fid ttimi tJjftaw
W."™ r™'jf"»S'V" .^1 '*dJi'J'.
RcAe lamea Otigcna in Matthzuta
Clp. 16. foLill .Adnliirium in nrdt
flHSnm , miiiMf iB fiuilmH , cimm fi
■ 4d)«is'l.,i«»fi,ai.m.
in nmmUiiridarifit fndic* cmiim-
} Atheuag. Apol. >/iHc'di^*n>
ifiopoi nrdi a«i;;^,i4' . utfi-itiiS^m
'«e>( tnSv^/wifnriif. Miii Vetc-
Cluiftianocein contincntia. Tei-
I . up. 6. ad Uxorem : JJm( fiml,
limt. yilmiliirin ^admSnii fn Cffldiliili
: lib. de Vii^.TeL cap. 1;. hJoc
I. dift. I). C. Omne ilaqucnu^
ptiuum 17. quzS. 1. an conjuDilio
pudica piotltu linc pcccato. Relpond;(,
D. AuguAin. cap. 6. dc bono conjug
C«i).gtli, t.iiuHiM,f,niri„dictufAc,d'
pjmiudUmhitlnt ^fitiaadii ti^iniK*»'
/4 tnlpMm -jtBiiilim.
HiiaidUi.
tsmnH fifimti ladim csngrigiai ijuiitt
^x^i^nfi.jIuoIniiescdit-ScMS.Rcg.
AfHtmicc tamen audemul kgendumt
nrc f^aisji fmniu. Nam acckSibaniuc
Chciftinni vel eo pmipue nominc quod
«Klionc] Sc faftiauea inirent , qiiod
cecomiftiatCxcilius. Diluit nunc cti-
Oftavius eodem
modo quii Tertullianiu inApologrti-
co, undeiftafumtaliuit. Hsc/Imnu™-
ptgiiti , qmd & di^rfi, Hsc imr-jrrl!,
qutd & fiiiffdl, &c. Vidc Gs quxiU
5 [fiuiH btmmn fifimm.^i Ful. Uifi-
I, mmmfifimut.
ju M» Miwuoxi Fexicis
fapimus cadem congrcgati quiete , qui firiguU. nec in an-
gulis garruli , fi audire nos publice aut erubefcitis , aut time-'
tis, Et quod in dies noftri numems ai^etur , non eft criinen
erroris, fed teftimonium laudis. naminpulchrogenerevi-
vendi & perftat & perfeverat fuus , & accrefcit alienus, Sk
nos denique ' non notaculo corporis , ut putatis , fedinno-
centiap ac modeftiaE: Cgno facile dignofcimus, Sic mutuo,'
quod doletis , araore diligimus , quoniam odiffe non novi-
pius : * fic nos , quod jnvidetis , ^ fratres vocamus , ut unius
Dei
WOWBKUS.
X HmnotMuh corporis,'} Rom* neta
•cculta, itain verbis CacciUi: occultif
Je notps , cSt- infignibus nofimnt. Gloflac:
K^tMnlMmtnora yfiiMttm, Tcttvdl» fiffta-
tulMm corporis. Rutfin. 1. 1. cap. 3. Uilh
fignacHlum fiJei. Quamvis autem Mi-
niicius negct Chriftianos fe dignorcere
iigno corporis , non temeretamen no-
tas , & iniignia, quibus fe dignofce-
bantabEthnicisobjeftaexiftimo. Im-
primere enim manibus , & bracluis (b-
lcbant nomen Chtifti autlignumcru-
cis. Procop. in Efaiae cap. 44. ad illa
verba : £t alius defcrifa^t manu (ua.
To 3> inquit, «rJi x^e^> :)^^T^^(etif
tawc -OTA^»? im }(^f>7mv H ^oct^fuy , «
fti-^oeidut, In quo indubie rcfpcxerunt
ad illa D. Pauliad Gal. cap. ult. l'^ yS
m gi^fjLt^a. '^ KUfin ha-i 09 Tikr mofxctli
Varyae I^bct.
J^QtacMlo,] Fuly. Uriin. occMltaf Ita
fupta Caicilius, occMlti^ fe mtis0* infi-
^nihw mfcHnt. Gloflzs Notaculum, no>
ta , (ignum. Chalcidius in Platonis Ti-
maeum pag. 1^5. in qua imprimuntur
varia Ognacula — imprefllio (ignacu-
lorum. Auguftin. de moribus Mani-
ch^f uni cap. 1 3 . & ^x. (ignaculum oris
6c manus. TertuU. de cocona militis
cap* 4* (ign^cuium crucis.
£LMENHOIt<TZUS.
2 Sic n\f fuod in-Jtdetis fi^rosraoca- ,
ms*'] {iiwpyw. Pm»2, «4«, Hdvirj
dium cap. %. fbl. 137. OmnesCbrifiani
fiatres vocamury ^aineomnmnemmes
hominestXMnopatre natiy pari imter me
germanitate conJMHffnmr, Bafflius Mag*
nomilia in Ladzis habita fbl. 211«
IlfltVTtC ffV^^»C , TttlfTK dSi\^i , f »«f
Srtt^if tX^M/ WVTIC. tflt» ^ TtfAjfAtllt^
yiiiia. ?«rw , ftMTj»p m >«* 19 ^Jwo i"» «ul-»
TV ^XS J^lfp7l«-/Utddt WvTic. a^ ce Ax-
^^ Ty tt^^ra eivBfOiTns. liw oujtiuj aot
^ftv tXfltCt 'O^^ tS JicaaroTH, £u(e->
bius praeparat. EcclcC lib. i. cap. 2. £e
inecclef.hiftor. lib. I. cap. 5. Augu(L
dedifciplin. Chriftian. cap, I. Arnob,
inP(idm. 133. Athenag. Apolog. pro
Chriftian. pag. 41. Philo de charitate,
Ambrod de Abrahampatriarch^lib. 2.
cap. 6. Chiyfbft. tom.^Iib, i.decom-t
pun^. corcUsfol. 486. TextulL apoiog«,
cap. 3C),
Wo\yi;R us.
3 Fratres "jocamM Mt nruM DeipareH"
tif. ] Eadem fi:re ratio huj us (an&ffimi
nominis apud TertuU. Apol Ji^ftin. £6
Athenag.Ladant.Iib. 5. cap. 16. Fra"
tntm nomen nobis invicem hnpartimttr^^itid
pares ejfemscredimm, Clem. Strom.2*
Ideo nos (ratres, quod eodem verbo le"
generati. 0 j^ ittuf^y trtfiSh oya* %
itj dSix^HQ THcnS aujTiSXQyc»etvat.'jf/U'%
vnBivTttf ttofipatty>fAjof/l^, £u(eb. £mi£C
Homil. 4. Fratresfirores non natttroyfi^
i0iin,0» afif^ione, qmtmmd^iffmm
O C T A VI US. 313
I3ei parcntis homines , ut confortes fidei , ut fpei coheredes,
Vos eniin nec invicem agnofcitis , & inmutuaodiafajvitis:
' nec fratres vos , nifi fane ad parricidium recc^nofcitis. Pu-
tatis autem nos occuitare quod colimus , fidelubra&^aras
non habemus ? Quod enim fimulacrum Deo fingam , cum
fi refte exiftimes : 'fitDeihomoipfefimulacrum? *^tem-
plum quod eiextruajn, cum totus hic mundus , ejusopere
fabricatus , eum capere non poffit ? & cum homo ^ latius
maneam , ^ intra unam «diculam vim tanta? majeftatis in-
cludam?
hh nnmnilmt "jocare folemus, Epiftet.
Omnesnaturafratres putabat. Arrian.
X)iflercat. lib. j. Vagas autem libidines,
6c promifcuum cum foeminis coitum
Cbriftianis ideo objecerunt , qixod Si-
jnonitx , & poftea Nicoiaitx , qui no-
mine Chriftianorum cenlebantur y illo
ptcrentur ; ut tradit Jrensus 1. 1. c. 20.
& 27. Eufcb, Hift. llb. 2. cap. 15. 1. j.
cap. 19. /
K1GAX.T lUS.
1 T^ec fiatres vrr y mfifant ad parrid-
diwn reccgHofiitis,'] Nefandas libidines
objicit Ethnicis. & fratres ifti paricidae
noti funt {atis ex Petroniano Critone.
Homo eft etiam in (enune, parricida eft
^ui fuum difperdit.
2 ^ras nm halemusj] Ettamen li-
bro de Oratione Tertullianus dixerat
^ram Dei , menHim convivio Domi-
nico paratam. & aliis pafllm libris 4fa$
Cp* altitryt (^facerd^tes ^'/aerificia,
£ r ME M H O R S T XU S.
j Cnmfit DEIhomoip/efimutachrHm.^
Xa^nt. lib.2. cap. 2. Sinudadir^m DEl
pon iUmd f/ify^W digitis hanuntan ex
Upide OHt 4tre y aliavemaieriafabrica:ttri
fed ipfi hm9 y «puniam O^fintit , . d?' «w-
- rfetur , Csr mnltas, magna^ue aBitmes ha-
het, £t lib. 5. cap. 8. Chryfo(t orat. 4.
Contra Judaos, pag. 171. S. Paulusad
Corinth. 2. cap. L, Orig. lib. 8« contra
^elfum. Beda lib. ^. in Marc. cap. 9.
Au^QJ^ comment. in Mattht cap* 23.
ilomil45,fi4<995*
■^n
R IGA L T lUS.
Sit Dei bomo ipfifimnlacrHm.jEfk qui-
dem Dei %mentum & plafma, (edSc
dicitur Dd templum & numifma.
OUZBLIUS.
4 Tempimn^deiextmam^^jLaQaa»
tius Epitom. lib. 7. Nonindigettemph
CHJHS donuciitHm mundns eB > non indigei .
fimtdacrot ^ni eH octtlis O" mertte incom^
preltenfibilis, Ex hac mente Arnobiu^:
lib. 6. Templttm y inquit y hoc Martiseflt
hoc yHttonis^ t^S* Veneris y hocHercnUs^
^p^linisf Ditis : ^nid eH alitui dicetet, •
quamy donms hac Martisefi, hacyn-
nonisy (ir Pleneris y ^pollo hichabitat^
in hdc mapet Herctdes y illd Stmmanus,
Ita non prima&^maximacontHmeliaeB^
habitationibHs Deos habere difiriBos^ tw,
ntriola his dare , conclavia 6^ cetlHlasfO'
bricariy dy eis exifirmare neeejfarias ret
effe y €jMt hominibnSf felilms y quafttntfir^
mfcttlist ^lacertisi ^uefitgadbustpit^
vidis , atqne exiffds mnribns )
Vakiab Lbct.
% LaxiusJ] Ita Fulv. Ui^ SabaEiis>
latinSf
Ouz BriUfl.
6 Intra nnam adicuiam^'] JCdiculs
dicebantur , in quibus Deorum (imula-
craaflervaUntur. Petronius; Pr^teres
grandearmariuminangHlovidiy incujus.
adiculd erant Lares argentei, Appulejus
lib. j. Milcflor. Jn ipfifere mfditHlli;
Epon^ Dejt fimulacrHm refidfns 4(di^4t^
TuYCQ«Us$gtyra8.
J14 M. Mtnucii Fblicis
dudam? Nonnemeliusinnoftradedicanduseftmente? in
noftro imo confecraodus eft peftore ? 'Hoftias & vi(5timas
Domino offeram y quas in ufum mei protulit , ut rejiciam d
iimm munus ? ingratum eft : ' cum Gt litabilis Ipftia , "^bonos
animm>
jy 4^;^M avctBni, Xixtus in (enteatiis:
Templufn fanSiwn eB DEO menspura , &
altare tFl optimum » cor mundum &'fini
peccato. La^ inlib. z. Tbebaid. Statii»
pag. 56. l^fBimarum leco bona con/cientU
litatHY,T>o6tt Hierocles in Pythagoram.
Hieron. de inftltut. niionacbi adPao-
lumepft. T^.cap. ^. tom. t. Clemeos
Alexand. lib. 7. Stromat. fol. ;o}. Au-
guftin. de natur. &gratiacontraPeIa-
gian. cap 64. & tom. ic. ferm. i.ia
ftfto epiphaniz foi. 498. LaA. lib. 5.
cap. 1 9. lib. 6. cap. 24. £t in epitome
cap. ;. Philo de Offerentibus wBimas,
fbl. 582. tc ieq. Frudent. contra Sym-
mach. lib. z. pag. 395. & ia Komano
Martyrep. 2x7.
OUZSLIUS*
Jpfi deinde Larts 9 fi ^tud ^eBaUle
lignHm y
3i tjnis in adicnla Deus nmcus,
Tcrtullianus item in de Idololatr. c. 8.
TUcenimdiffertanextruas, an exornes,
fiaram , fi templHm ,fi adicnlam ejus in-
)rmxeris. J£4iculam Tibullus appellat
fxiguam adem :
— — fdMperecultm
^abatin exiiuJi lifftens ^de DeMS,
Amobio Ub.o. buju(modi «diculs di-
cnntur tu^iola , concUtvia , cellula. He-
lodotus quoque in Euterpe detalibus
kiquitur, cumait: To j «t^x^ t^v cr
wm^ ptiKpfl ^u>Jf» )(stltutAtat»fxifeo
mc^aKo/uii^iiai,
1 Inmfiradedicandusefimente.JPtil-
dentins Alutyre Romano :
•^dem fihi ipfi mente in hominis con-
didit ,
F^vam yferenam ^fenfudem ,fUbilem,
W o WB K us.
2 Hofiiat Domrno offeram.'] Athenag.
d7r^o-<hii(, TertuU. ad Scap.
EtMEKHOftSTl Hfl.
Hoftias 0' 'oiEHmas *J>omino obferam,']
Jtfianus Vi£tor in Geneiin lib. 2.
— nofiri nil muneris indiget ille
Totius mundidominu/que DEXJSque.
IXjdieTheodoret. orat. 7. de (acrificiis
-fo!. ic6. TertuUian. adScapulamcap.2.
£u(eb. demonftration. l.i.demonft.ic.
£tde vita Conftant. Imp. lib.4.cap. ic.
La^antiuslib.6. cap. 15. Btinepitom.
cap. 2.&7. Athenag. apoi. proChri-
fHan. pag. t ^. Juftin. Martyr pro Chri-
ftian. apol. 2. pag. 4^.
J Cwifi fit litabilis hofiia bonus ammus,
l^ pura mens y & fincera confdentia.]
Jorphyr. /dfet ^;^)!? iix^v-^^fX.i .f j 6. .
litabiHs hofiia , bonus aninms , ^ pmra
mens y ^ finctra confiientia.^ Juftinus
Martyr Paracnct. 2. O' Siof s $H\i^r
<m/u,etTtor eihKlw, }yTtJ7rzovAJ/utof<pia»y
litfi Aj^eioLg <^pudii/Uflt, d^et. -^y^lui r*
){SS,Bet^v , oaioTiOi Ttlet^a-fnivlw, La-
dantiuslib. 6. cap. 25. ex Senecar/^M/-
tifte "jos Dettm cogitare magnum ^placi'
dumy (^ ma)efiate leni <oerendum amicum^
^femper in proximoiNon immolationtbusp
^fanguine multo colendus > {qua enim ex
trucidatione immerentium voluptas e(Ii\
fed mentepurd , bono henefioqut^ propofito^
WOWE ft us.
4 Bonus amnmsy pura mr»r.] Cici . de
Nat. Deor. Qdtus Deornm eH optimusy
ut eos/emperpura , incorrupta & voctj O*
mente veneremur, Prudent. 4^ 919.
Viflimas Chrifti cordis innocentiam^
oris quietem , caftitatem corporis. Ju«
ftin. Parznet. 2. Deum velle ^^x^ ^
/(^Qfit^y, oatoTttlt relH^irfJS^lw, Ar-
nob. lib. ^.6. 7. Porphyr. tt^ <V «^-f»
& apud Eu(eb. Przp. Euang. 1. 4. 0.5«
Btitc 0 <tf(pf ffKaflo^}^^ % i^( Hjt>^A^i\, Vide Suid, K^f^itf^, 9c Pi^ 5I
I Sim^
O C T A V I u s. 3^5
arumus, &puramens, & ' fincera confcientia. Igitur qui
* innocentiam colit , Domino fupplicat : qui juftitiam , Deo
libat: qui fraudibus abftinet , propitiat Deum : 'quihomi-
nem periculo fubripit , ^ opimam viftimam cajdit. ^ Hajc
noftra facrificia , haec Dei facra funt. fic apud nos religio-
fior eft ille , qui juftior. At enim quem colimus Deum, nec
oftendimus, nec videmus. Immo ex hoc Deum credimus,
quod eum fentire pofliunus, videre non poffumus. ^ In ope-
ribus enim ejus , & in mundi omnibus motibus virtutem ejus
femper prapfentem afpicimus , cumtonat, fulgurat , fiilmi-
nat , cum ferenat. Nec mireris fi Deum non vides. vento
& fiatibus omniaimpelluntur , vibrantur, agitantur , & ^ fub
oculis tamen non venit ventus & fiatus. In ^ fole adeo , qui
viden-
W o w 1 1 u t.
I Sp$cera fitttentut.^ Kam. eonfeiett'
fid.
Vakiae Lsct.
CmtfeientU.'] Fulvius Uifin. Sabsus^
fintentia. xnale.
MeuK STU-S.
1 ymventiam,'\ Scxlbe, innecentiam,
Eluenkokstius.
J .Qm' honunem pericido femifit,']
Xixtus lulentent. Hofiia DEO aecefta-
kilie benefiicere hominihm.
Variae Lect.
4 O^mam.2 Sab,$ptimam.
KlGALTlUS.
5 Hac nofira fiurificia,'] Kota^mus
d Tertullianumin Apolog. & ad Sca-
ulam.
"WO WBftUS.
6 In operUm ejne,] Hacc tranfcripta
cxTeitulL Apol. Cic. Tufcul. i.
ElM E N K O ft S T I U S.
In eperibHa ienim ejue.'] AthanaC de
incarnat, verbi Deifol.6f . Auguftinus
in Pfalm. 41. Chry(bftdm. in Gened
cap. f . homil. 4. Oecumenius in epi-
£tol Pauliad Romanos.
7 Sidtoddistamennon^oenit-jentneO*
fidttte.] Ladant lib.7. cap.9. ^nte em-
mdf qHoniamDEUSabhomineviderinon
f^tfii ne ^nie t4mm f*'f# ijffipHtmt
DEUM nen ejfi , qma mortalilrtte ecttlie
nm videretnr \ inter cdtera infiittttemm
fientm mtracttUfecit etiam mitlta, qnerttim
vie qnidem apparet , fibfiantia tamen ntm
"jidetHT :ficHt eB vox , edor , ventite , ttt
harwm rerttm argitmento^ exemplo, etiam
DEXJM licetfib eculos non veniret , defits
tamen vi , (2^ effefin , ^ operibne cente"
remne. J^d vececUriHe? aHtventefor"
tine ? aitt ekere violentiM ? hactamen cttm
per aJirem fernntHr , ad fenpM nfi^He rtQ-
firus venimit > dr ees potentiafHa impel'
Innt , non cermtntHr acie litminHm , fitt
aliid corporie partibuafintiitntHr, Simiiifer
DEUS non af^Bn nebie 9 alieve fiagiU
finfi cemprehendendtts eB y fid mentie
ecHlie intHendmy CHmeperaeJHepr^clard
^'miranda vitteamne. Xenoph. lib.4,
Memorab. foL 8c2. TheophUus lib. i^
ad Autolycum.
WowExus. ^ •
S Selem adee.] Theophil. lib. r. ad
Aut. ei TtS iihJntiJ^twet^ivBfwmtei''
Tiriffetf >{«f rUu \ka^fCet)^Kaw ^f/xUu^,
iyJtuj3i/uitYfi'misi^/JtS.}^ov'rM ri ds»
miatij^ Clem. Protrept.
Variae LVCT.
Selem.] Sab. infile.
KxfiA L T lUS.
Infileadfi qHividendiemntbHecaii'
fie^.}
^iC M. MiNUCii Felicis
videndi omnibus caufa eft 9 ' videre non poflumus ; radiii
acies fubmovetur 9 obtutusintuentishebetatur: &{idiutius
infpicias , omnis vifus extinguitur. Quid ? ipfum folis artt-
ficem , illum luminis fontem poffis fuftinere , cum te ab ejus
* fulgoribus avertas , a fiilminibus abfcondas ? ^ Deum oc&-
lis carnalibus vis videre > ^ cum ipfam animam tuom qua vi-
vifica-
JdeH.} Ita rcriptum eft in ezemplirl. 5c
inx {criptuia confirmatut co quod (e^
^tur paulo poft : Infile adea rtirfu4 in-
tende,
Elmsnhorstxus.
1 Seitm videre nonpoffiMm,^ Lucre-
^ns de terum natui. Ub. 5 . pag. i l8.
Sd efidmeeecatf contra Ji cemere per-
gas,
Xenophon memoiab. lib. 4. fol. 802.
' Cyyo^ 3 , oTi Kf 0 ^mffi ^dUfi^i Jhxav
idUjloyAXQ/LQaiofttTf 9 «t)X tAirifeUfToi
dltttJ&i itynjfi ^StSi^yiLu o^^i d<petf^-
ize/. Id eft: Etiam confideres qnodfil, cum
mnnibus ejfi conj^ncMUd videaiur y nonper-
mttat homtrnlm utifi accnrdteadlpiciant:
frd fi (fni^ impudentior eamfieBare cone-
tnr y vldcttdi facultatem amittat. Thco-
doiet. orat. 10. de piovldent. Bafilius
Magnus homiL in iilud S. Johannis:
Mt DEXJS erafjerbmn , ^c. fbl. 199.
Meursius.
2 FHlgoribus,'} Scnbcfidgttribns. con-
jungere Colct fi^tgttra Scfidmina, itafu-
pia, BjttilarefidgKrayfitlminapr^micare.
Etpoftea, Ctimcalttmt&*fidminai ^
fidgHra longe antefuerinty qttamyHpiter
im Creta nafieretur,
Elmenhorstius.
5 DEUM oculifcamalibMd^jidvidere,
ettmipfe animam tnam afplcere necpopli."]
Anguftin. Tia£t. 1 8 . in Johonnem f. 5 o.
^nhna hnmana non 'videtHr y&fer opera
jffef exhibet in came , ma^ampraiet ad-
mirationem bene confiderantibM. & T. 9 .
dc Symboio ad Catechum. cg. fol.y^T.
Sed dicit pagantte , ofiende mihi quem co-
jW f Re^ondeo : ego qmd^m habeo etiam
§do ^nem tibi oRendAm% fidtHnonhA-
bes ocidos unde "jideds. Beati etmm > dt
Salvator ncfter > mundo corde, quonUm ipfi
Deum videbHnt» Cor immundum ^ tf,
nebris obvolHtumpeccatorumy Deum quo^
rit videre. lux lucetintenebris y fiute-
nebra eamnmcomprehendunt, Kitnqm^
ijma coecui non videty ideo lux no» Ittcet^
finoffes ^infidelifdicere Deo vero^ iUth
ittttta ochIos meos: videres ttobifitimnimc
per(frectdum in aniffnate > tttpojfis vide»
re facie ad faciem. Si ex operibus itUetti*
geresartificemy excreatura conjiceres cn^h
torem. Si expavefieresin te ^ qtdanont^
tumcapistey agnofeeres Deum y qttifeat
te, 'iion enim vides animam tttam > cm^
omnia videat anima tua, per carnem tuanik
^t fi vides ammam tuam , dic nuhi tjua'
lii vel oHOntafit , ntrnm qHadraa^rotun'
da , Htrum lenis an afpera , utrum cdida
an jrigida , ntrnm alicuJHs colerid y aa
omni colorecarens. Video defiicifii oflende-
re animam tuam qnalisfit. "Konpotes. Ec'
ce immortalii eU anima ttta y ^ vfwficat
mortalem camem tnam. Immortalem eUco
animam tuam ad Htrumqite» Si creiUt^ im-
mortalif eH ad vitam : finon credit, im-
mortalid eft ad poenam. Credimus erro
Deitm immortalem ^ invifibilem , tion tl-
lum quem vosinfideles Deum fingitis y fi'
mnl ^ adulterantem (& tonantem , fi^
Deum v^rum y totius nmndiftdfricatorem
atqu» reBorem. Scivlus in 6. Aneid.
fbl. 4;S. jLnimus invifibilif efty ficut
etiamDEXISx nnde originem dncit. Phi'
lo in decalog. Apulejus de mundo
pag. 128. Theophil. lib. i. ad Autolyiv
fol. 246. Chiyfoft. in Matth. cap.4. bo«
mil. 14.
MfU R S lUS.
4 Kum.] ScribOji citm.
OCT AVIUS. 317
vificarb & loqiieris , nec afpicere po/fis 9 nec ' tenere ?
.Sed enim Deus adum hominis ignorat ; & in coelo confti-
tutus non poteft aut omnes obire aut fingulos nofle. Er-
ras 6 homo, &falleris. unde enim Deus longe cft, cum
omnia cseleftia, terrenaque, & qua? extra iftam orbis pro-
vinciam funt, *Deo cognita , plena fint ? ubique non tantum
.xiobis proxiinus , fed infufus eft, ^ In folem adeo rurfus in-
tende , coelo affixus , fed terris omnibus fparfus eft : pari-
jter prasfens ubique intereft , & mifcetur omnibus : nufquam
enim claritudo violatur. Quanto magis Deus audor om-
nium > ac * fpeculator omnium , a quo nullum poteft eflc
fecre-
Vakiai! Lcct.
X Tum,'] Sabzus, temre,
Meur S lUS.
2>eo cognita plerut fint.'] LcgO , Deo
funBa p, f, vd D. et^nUdplenefittt. (cd
illudprstuteitm.
W O WE HUS.
2 'Deocognitaflendfint.'] KOm. de-
lct 70 cognita. MS. cunfta. apud Por-
pliyr. <s%i Aj\oy, ^txon^, IlcivTa df «
ElMENH ORSTIUS.
DeocnnBaflenafint,'] Hilariusiib. I.
dc Ttinitatc : "HhUus fine Deo > neqne
nllujnoninDeolocnseB, Incaliseflt in
inforno efl y ultra maria eH. Ittefl interior,
excedit exterior, Ua cum habet atque ha-
betur : netjHe in atiqm ipft , neque non m
eeMHibus eU, Et th Pfahn. ii8. & 137*
AthanaH in rcicripto ad Liberium cpif-
cop. Roman. or^ rixetof eivdpamf «Vf-
TuiCifo^ot Xo^pc, &c fbl.J97. Au-
guft. lib. r. confcffion. cap. 3. £t dc
civitatcDciUb.7. cap. 30. Theophilus
lib.i. ad Autolyc. fbL249.Hiexon. 1. 18 .
inEiaiamcap. 66.
Variai! htcr.
DeocmtSaplenafint,] ItaWowerus
CxMS. Sab. Deoeegnitaplena/itnt,
RlGAlTlUS.
Deo eognita , plenafimt, ] Hoc cft, Deo
eognita fitnt , Deo plenafitnt. Deo funt
cognita » & plcna ipTo.
V A X I AB L s c T.
5 Jnfelem.] Sabxus , infeie.
OUZ B L lU <.
4 Speculator omnium yatjM nihilpottft
ejfe fecretum , tenebris interesl , interefl
cogitationibus.] Prudcntius Hymno M4-
tutino :
Speculator adflat defeper ,
Sitd nos diebus omnibus ,
^Bufque noflros proBicit
^A luce primJl in 'veffterum*
Hic teflisy hic efl arbiter !
Hic intuetur quicquid efl,
Humamaqued mens concipit:
Hunc nemofjOitJHdicem.
Sic Ba0ius Magnus: oVttTnp ctv ^Aiilnt^
ormp a? crtp^jff, x*v crwoTC, KoJt
ht itfxifit , imoKOTrhitA i^e «f ? :&f 5
i 'mjxaj dniynf^. h x^^mwfMlx
a-tiudyty^. ii^tfjLoy «^y «c Stet» 70 jcat-
TvtxnliiQ^oy Tou 3"fov, Trdrra^ «^op* touc
uot)c 'Ttof dy^oTnay, cCSi «c ^i^^P^yi
euL/Twrlw^d», y 0x077 f, k TOi^t ftU"
gjtxotXi/VIoyTic , hAv XfJiiToitSy %gte
o<pB<t>fxoti S^iou. Thales apud Ciccro*
nem Iib.2. dc Legib. Hotnines exiflima'»
re oportet Deos omnia cernere. Silius Ical*
lib. 15.
— - quacunqtte capejfes ,
Tefles faBorum flare arbitrabere X>i*
1 Itt^
ji8 M. MiNuciiFfiLtcis
fecretnm 5 tenebris intereft , ' intereft cogitationibus lio*
ftris , quafi alteris tenebris ? * non tantum fub illo agiinus»
fed & cum illo , ' ut prope dixerim , vivimus. ♦ Nec nobw
de noftra firequentia blandiamur : multi nobis videmus , fed
Deo admodum pauci fumus, Nos gentes nationefque dit
tinguimus: ^Deo una domus eftmundushictotus. ^Re-
Wowtxus.
1 IntereficogiUtiombns^^l Scn. Cpift.
S4. "Kildl De» dattpm efi , intenfi 4mms
J$efirist&* cegitAtiembusmediusinterve-
mt. Juftla Apol. i. ^h t^f^SiJ fjieif-
Vftf^ 7»yTf 'Koyta-fJLay > a^ ^ tm^^tav,
Epito. apud Aniaa lib. 2. Deum , &
feiuum nolbum ineiraie cogitationi-
m, 6c videre quaeagimus. Hermog.
apud Plutarch. lib. orttiJt^lwi^yii-
ELMBNHdKSTTnS.
Tenebris intereB , interefi {ogitatieni'
Ims nofine.l Hieron. pro libris adv. Jo-
vinian. ap61ogiaadPammach.tom. i.
cap.6. fol. 194. "H.ihHDEOcUHfumesi:
ijsr tenebr^ qtuqnelttcentafmdenm, At-
rianus in Epi^ lib. r. cap. 14. ojrd''
•T«i* jcXe/fffTi TUf ^^fOj; jy aKOTVihtfbv
^jninnilt , /Ai/jinS** fJtfiJiTnfl* \iyiv ort
fjioyoi l^, ^Jii^. «tVod-|ocKy<A>vf^'
39 0 vfjiirt^c JkifJiavi^» IfidorusPc-
luiiotaiib.4.epift.47. Lad.iib.6. C24.
Iib.2.cap.i7.1ib.5. c8. Athenag. apol.
pro Chriftian. pag.39. Cyprian. delap-
lis fbl. 222 . Pmdent. in Hymno. matut.
Boetius de confolat. philofoph. lib. ^
met 2. & provi(^6. Bafiliuslmp. in
ezlx>rt. ad Leonem fili um cap.42. Am-
brofiusdeofficiislib. i.c.i<). L2. c.19.
2 ^0» tamfiib illo a^mus yfed cwn itlo
winms. ] S . Paulus in A A. apoft. c. 17.
BEUS non longe ab unoquoque no-
Ibum , er eu/TbT ^S ^afjS^y }y KnoCfjitbu,
* j^ \o-fdSlfj. ttf KOjj T/vf c ? Kei^' vfjiaig 'jnin-
Hr R A LDUS.
Sedtrcnmillo.'] InterCeruimus par-
ticulam copulativam cx MS* B^g«
OuztL lus.
Kon tantMm/iib illo a^mns yfd & <
iUo vivimus. ]Sen. Prope efi dteDeus^eam
efi^ntns efi. £t:Df »r dd homines venitjtm
(quodpropius efi) in hormnes "jenit. Quan-
quam haec illi e Stoica fuperbia nata. Sic
& Arrianus Diflert. in £pi£i. 1. 1. c 7.
Ofov tcSfSjKpi^is TaXd^* i^xetc fJt% >i>{v
dpyvpHv rtv<t i ^unuZ i^a^%v ; cr ouv-
Variab Lect.
3 Utpropedixerim.^Iubr.VtGn.pr^
dixerim.
B.I6 Al T lUS.
4 "Hec nobis de nofira freqmntia. blm»
</i4MMcr.]UtilIeapud Juvenalem Sat.i}*
St curant igttur cunBospunire nocentes$
S^uando ad me venient i
Plinius Hift. nat. 2. Deos agerecuram
rerumbumanarumcredii exufuvitdefti
pcenafjue maleficiis aliquandofiras y occu"
pato Deo intantamole, nmquamoMtem
irritas effe.
£lMEKHOKSTlUS.
5 Deo una domus efi nrnndus hic totusi\
La^ lib. 4. cap. 19. Hic mmdusttnd
Deidomusefi. Philolib.i. deMonardib
pag. 564. 7Q pL dvaTttTW JU€0tfid.7j&
^eitu liQpv d^fS vofjti^etv «f ovfJt^mvloL ^ii
Koa-fxov HVaJi. Viav pL^t^vloL etytaTetlov 4
7»iv otndv iiaiaLs /Afg^c, ov^ttvov , ctVdtdif-
fietlet *3 Ttwc fltytpat^ , /spttf^ '^ T»; \JBr0r
;2k|5XoVKC tWTnZ Ttiv S^ujjaifuav etfyiXitf.
Ideft, DEItemplumfummumverumque
exifiimandum efi mundus tric univerfiiSf
cujus facrarium fit coelum > in tota rerum
natura prafiantijpnum , dpnaria verofi"
dera y facerdotes 0* ^dituipotefiates ate^
gelic4»
6 i(r
OCTAVIUS. jip
ges tantum regni fui per oflScia miniftrorum univcrfa nove-
retDeo ' indiciis opus non eft, ^Nonfoluminoculisejus,
fed & in iinuvivimus. Sed Judarisnihilprofiiitquodunum
& ipfi Deum aris atque templis maximafuperftitione colue-
runt. Ignorantia laberis, fi priorumautoblitusautinfcius,
pofteriorum recordaris. Nam & ipfi, Deum noftrum, idem
enim omnium Deus eft , ' quandiu cafte , innoxie , religio-
feque coluerunt, quandiu prseceptis falubribus obtempera-
verunt, depaucisinnumerifa(5ti, de egentibus divites , dc
fervieritibus reges ; modici multos , inermi armatos dum fii-
giunt infequentes , Dei juflii , & elementis adnitentibus
obruerunt. Scripta eorum relege, vel fi Romanis ma^
gaudes , ut maneamus veteres , * Flavii Jofephi , vel An-
tonii Juliani , de Judseis require ; jam fcies ^ nequitia fiia
hanc eos meruifle fortunam : nec ^ quidquam accidifle, quod
non fit his , fi in contumacia perfeverarent , ante pra?di<5^m,
Ita prius eos deferuifle comprehendes , quam efle defertos:
nec.
M E U R t I 11 S.
6 Reges tantmn regni/M per o0icia fni-
nijhorum unyver/a Ho-jere,"} Sciibo^ Re'
^esfiatHmr./lp. 9, m, diverfitn,
V AR I AB Lect.
I Indiciis.ll Sab.JMtlieiis, malc.
2 Kmfolum.] Ita Fillv. Sih,/olum.
W O W F it u s.
j S^mdiu cajie.'] Tertull. Apol.>f«-
€ejjfe eji igltnr panca de Chrtfio , t$t Deo
totunu Jud^ti erat ajmd Deum^atia,
mb^tP* ktfignisjufiitia , (^ fides origina-
UumaHBorum, Sc quz feq. Scrtbe ex MS.
paucadeChrifto, utdcDeo. Tantum
Judads ccat apud Deum.
R T« A CT IU8.
4 Fla^i yo/ophii vel »Antomi y»-
liani.} InMS. (crihitas Fl^jiJofiefiSc
abra(x mcmbcanae fuperficies ofiendit
(criptnm fbifle .Antonini Juliani.
StMBMHOIltTlUS.
5 Hetjmtia fita hanc eos interuij/e /br'
§unam»] Bcda lib. 9. in Luc. cap. 23..
ibl. ^95« JjUfi fiwM dau /iUofdmet
pro Jefulatronemy profalvatoreinterfo'-'
Beremy prodatorevit^ yolegerunt adenn
ftorem , merito /alutem y vitamque per-^
diderunt & latroaniis /e ac/editionilms
in tuntum fubmer/huHt i ut&p^riam,
regnumipie fitumt quodplusChriJioama-
v^re perdiderint » & haHenus eamy tputmk
vendidere y vei anima vel corporii liierta-
temreciperenonmeruennt. At^uftin.de
confenfu&iaogelift.lib. r. cap.2.& i^.
Origin. contra Celfumiib.2. Kicepho-
rus Gallift. lib.t. eccl. hift. cap. 9. Ter-
tull. Apol. cap. 21. Cbrylbft. in Mattll
cap. 24. HomiL 77. Procopius Sophift;i
iii £(aiamfbi. 157. Theodor. define6c
judicio. Ofat. 2. liidor. Pelufiot. lib. ;.
epift. 12^. Thcophylaftus in Johan.
cap. 4. Hieron. in Eiaiam lib. 17. c. 6j.
In proverbia Salomonis lib. r. cap. r.
fbl.7j. AuAor cemment. in Mattbamni
cap.24. homil.49. Ibl.9];4.
M m R s I u s.
$ JHmcftdd.} L<^9 ^pdd.
I Cr«
"r
jio M. MiNuCii FifeLfcis
nec, utimpie loqueris, cum Deo fuo captos , fedal>e6j
Ut difcipliiix transfugasj deditos. ' Ceteiiim de incendio
mundi, autimprovifumignemcredere, aut *difficile,non
cadere,,vulgaris erroris eft. ' Quis enim fapientium dubitat)
quis igndrat, ' omnia qua? orta funt occidere? qua? feda
funt interire ? Caplum quoque cum omnibus ^ qua» cado
continentur> *ita ut ccepifle, definere? ^Fontium duld
aqu^
K16AL T xns«
I. Ceternm de inceudlomtmtiiautiin-
fnvifim iffum cadere , mU difficile nen
• eredere, -jfiigMrid errorit f^.] Hatqni-
dem eft anuqui eiMinplaiis fcripcura,
fed abfque TenTu. Nec piacet quod in
' quiburdam editionibus tentdtumfuille
wdeo > ^Ant imfrevifim ignem cddere
sm difficilem credere. Nectamcnarguo
mutandi licentiam. nam eft (ane levif-
fimamutatio. fednihiljuvat, nectol-
lit abnicdiutem fentontise. Videamus
igitur aii reflinu vera le^o polfit repo- {
Ittisqiuerunt elocata. Cetemmy de in-
eendio nnmdiy autin^omfianignemcre'-
dere y aut diffieile mn cadere , rjulgMris er-
. woris efi Ait Minudus, eos fentite cum
.Tulgo> qui putant non elle provifum
,ignem idoneum tantx coniiagrationi;
aut ii fiierit provifusdiificultertotper
xtates prohibitum , ne caderet. Hanc
fententiam viriscordatisindignamefle
docet.cum apud Deum femper in prom-
pm , ac proinde tam facile fuflineri &
cohiberi , quam non difficile piomi.
Ouzs 1 lUS.
Ceterum de incendio mundi » aut impro-
vifitmignem credere y aut diff.cile y non
eaderey "julgaris errorii efl,] Sic hunc
locum olim excudi curavimus, quia tum
tempocis hzc Rigaltiiconjed^ura nobis
veriflima videbatur. Jam non parum
animum meum mutavit Viri Eximii
ac Celeberrimi M Z. Boxhornii fenten-
i tia , cui ,' cum in veteri exemplari lega-
tur > Ceterum de incendio mundi aut im-
provifim ignem cadere y aut difficile non
iredere , vufj^aris erfcris efi : mulco ma-
|if plac^ d xefcubatitf cx cxeiDplaci&
veftigiiss Ceterum de incendio mmtdiy OKt
improvifim ignem cadere y amt /irfficert
non credere , Vulgaris erroris efi.
Variai; Lect.
2 Difficiltm.'] Ssb.difficiie.
£l.MENHORST lUS.
5 Omftia qua ortafitnt occidere. ] Cy*
prian. ad Demetrian. fbl.t j^4. H^cfin^
tentia mundo data eU , hac Dei lex eftf
utomnidorta occidant,(^ auSafinefiant,
&'infirmenturfirtia , t^ma^mimman^
tur , & cum infirmata , ^ dinmtmtafme'
rint y finiantur, Cicero lib. i. dc naciih
ra Deorum pag. 17. Philargyr. in 2.
Georg. Bafilius Magnus homil. 6. in
Hexzmer. Salluft^ de bell. Jugurtin. &
I. epift. ad Cx(ar.
H E R A 1 D u 9.
4 Itautcaepife tdefinere.] Itaedicfi*
mus , MS. Reg. fequuti. Legebatnt
antea» ceepiffit.
Va a I A« Lect.
Ita ut caefffffitdefinere*] Ita FulV.Uc-
fln. Alit. in Edit. n.
Hc R A IDUS.
5 Fontium dulci aqua , marififf mdri*
n'.] MS. Keg^fintium dulci aqua ne^irid
nutrire. Non bene. Hoc ait Minudus»
Stoicorum fcntentia codo interitiim
imminere y confumto humoce quo<Q6«
leflia corpora ali exiflimabant , quam
quidem opinioncm ut omnino ridicu-
lam notat Arifloteles L de meteoris^
VariaeLect.
Fontium dulcl atiMamarifhre nutriri*}
MendofeMS f.dulcisa.m. nutrtre*
RlGAlTXUS.
F.ontium dulces aquaemaridnutrirem
vim i^j MHrmih} Lod antehac d^
OCTAVIUS. $11
aqua marifve nutriri ' in vim ignis aBiturum Stoids conftans
opinio
pravatiflimi pneclaxam emendationem
luggeflitnobisvetusexcmplar. nam fic
omnino habet : FmttHm dtflcid dqud nM-
rid ntUrire in vhn ignid ohitnrMm* Sic atl*
tem intelligenda efthscfcriptura, t0
nntrire abiturum in vim ignis Stoids
conftans opinio eft Illa veroquaefe-
quuntur j j^W confrmfKo hmnmrt mimdm
fnc 9mnif i^efcM > (upervacua funt &
fapiunt notulamdemargineabreptam.
ncque aliud dicnnt , quam id quod jam
didum eft elegantius : Fwtium dnlces
mjnas nutrin nntrire atitnmmin^dmig-
nif. Id eft,maria non amplius nutrient,
fbntes aqnis dulcibus , (ed illud nutrire
abibitin vim ignis : nutrimentumillud
mutabitur in flammas , ebuUient ignei
torrentes de fcaturigine fbntium. Fli-
oius Hift. nat. 7. 16. Rarospatr/butpre-
ceriores. confnmente nbertatem fiminnm
exyfiione^n cnjm *Mces nnnc vergdt ^evnm,
Etlib. i. to6. iLatnrafitvityexnflionem
terrif dennncians , Jieracliti & Hippafi.
^etattontimopiniofnit, «f xS<r/Aoy ly Wy-
TBC m oti/uetJet aivttxi^ er tm uvmj^ooai.
Seneca nat. quzft.^.cap. r. Jptisexi-
tns mtmdi eH, & cap. ult. ubi de diluvio:
•AtiUotemporef^ntmle^bM^y fine modo
fertnr, jQna ratione , in^nit ? EJdem qna
eonflagratio fntnra eH, XJtmmqne fit cnm
I>eo "jifim ordirimeliora y 'rteterafiniri*
Ouz BL lus.
Fontinm dtdci aqnJmari/venntririin
tfim ignis abitnmm > Stoicis confians opinio
eft.1 Clariilimus ac Celebernmus Box-
^rnius, fuper hunc Minucii locum ^
nobis rogatusy pro humanitate fiii^ qu4
cft ergaomnes litterarum fautores , fic
>, refpondit : Vana funt & ficivola , qax
j, interpretum hic, emendarecorruptif-
» fimum , ut volunt , locum tentan-
„ tium,ingenia comminifcuntur.Mem-
„ branamm veterum (criptura efl > Fon-
„ tinm dnlcii atjna maria nutrire in vim
-iy ignis abitnrmn. Lege , unius litterz
^y mutatione : Foni ium dnlces aquas, ma-
„ ria nntrireyinoim ignis ahiturumtStoi'
o cis confloBS opinio eft, Naxn & (k hiCC
i>
>9 diflinguenda efle , palam liquet. Ma-
M ria nntrire , id eft , pluviae caelo cadea«
tftes, ^fluminafivefontesaugentes»
>,ac fic etiam maria, in vimignium
yi aliquando abiturx , vi ignium abfii-
^mendx funt, ut Stoicorum efl opi-
y% nio. Infinitivus nntrire fubflantivi
i>hicvimhabetac fignificationem. £c
9» ik paffim veteres loquuntur. Sic Per-
9>fius; FeUefnmncmqneefl, Idemefl,
>i ac fi dixetis > Sua cuique voluntas, ar-
II bitrium, & judicium eft. Idem alibi^
yy Sctre tnm» nUnl eflf^c, Id efl ; Peri-
„ tia reriun ac fcientia , auam ja^as,
„ nihil eft. Pluria flint ejufmodi exem-
„ pla , quae corradere & proponere hic
,f omnia , non eft necefie. Patct jam
„ fententia loci. Dixerat proxime Mi-
>, nucius ; cdlnm qnoqne cnm omnibus^
» mue cal(f continentnr y sta^ nt caepifjfe,.
ndefinere, Scquitur ex eo> quodfiib-
yt jungit , aiimenta & nutrimenta, qu«
fontes ac maria czlo debent , pariter
cum caelo in vim ignium abitura , id
,y eft , vi ignium perimra. qiiam Scoi-
yy corum fiiifle (entenriam conflat. Ni-
yy hilcertius, ao proinde contra mem-.
„ branarum fcripturam nihil hic vel
y^muundumveladdendum. Haftenus
Vir do^ffimus, cujus fententise om-
nescordatoscalculum adjefturos nulhis
dubito.
^OVBSUS.
T In^jtmi^ssdiitnrMmStoicisJyRaSb»
Stoicus apod Cici. de Kat. Deor. Juflin.
ApoL 1. Stoicorum opinionem ipfum
Deum fblvi in ignem , 8c mutatione
mundumxepaiarL PIutazch.de defisdii
orac
ElMB M R O KST lUS.
Stoicis conflans o^tno efl. ] Athen. A*
poL pro Chtift • pag. 1 1 . Tirt» tyoi )leii
'f ^0tc iikr \oyt» aiLTiVfadiinS^ tu iraii'
lUf jy ^Ktv t9%^ ^Aoii , f7spttr«^-
^Lui VH nio-fAM \AC6fr^. Stoicoruni
opinio , non folum mundum fcd ipfum
Deuminignemdiilblutum iri. Juftin.
M«:tyrtpoiog.2.fbL5i. Oi xtyf^u
32Z M. MiKucii Felicis
opinio eft : quod confumpto humore mundus hic omnis
ignefcat ; & ' Epicureis de elementorum ccnflagratione &
mundi ruina eadem ipfa fententia eft. * Loquitur Plato par-
tes orbis nunc inundare , ^ nunc altemis vicibus ardefcere> &
♦ cum ipfum mundum perpetuum , & infolubilem diceret
efle
7rti\iY Kp /JtelctCoXlw ♦ KGTjuioy^&S
y.i-ynoiy. Stobzuseciogisphyficisc. 24.
£piphaa deStoicis. Ciccrolib.4. aca-
dcm quaeft. fol. ; 5 . Phik) j ^md mm'
du^fit incorfHptibilfsy C^c. Hicron. L 14.
in E(aiaracap.5 r. Origcn. lib.5. contra
CciHim. Scncca natiir. quacft. lib. 3.
cap. 28. Gazacus in Thcophrafto. Ma-
lius Viftorlib. i. in Gcncfin.
OUZ ELXUS.
Stoicis confians ofrink eft.'] Non omni-
b»is ; fucre enim intcr fcd« ctiam prin-
cipcs qui hoc n<^arent. Sic Philoju-
dccus lib. QuodmuDdusfitincorrupti-
bilis , dc Boetho , Pofidonio , Panstio,
ac Diogenc rcftrt : Bsu^oc , inqiiit , iy
JlOffHtDivi^ , Kf UaMeurt^ , eivtfpic c»
itiTc 2ToiKo7( e/Vi/wat^iv /j^t/xoTic , art
S"«oX«?r7ci , ToU cKTWpaWf fi ^X^r-
^iffia^ ^c^IaX/Wvt»?, ird^i ^etorifiof
J^ffjtet 'f eL<pBa.{)a7tg ^ Koa-ju.a 57«v1oc iiv-
ro^fjLvifm», X«^0 3 ^ Aio^'»f , »v/^
vs@i- bZ , o-twimy^^stf/i^oe jcJ^ to
^y^^ixsc TTjic «vc^«8>«r. De Panjetio te-
ftatur & Cicerolib. 2. dc Natura Deo-
rum : Ei^enturum neflri (Stoici) pntant
$d , Je tjm Pantetium addubitare diceiant,
ut ad extremumomnismundudignefieret,
Ircm Stobajus : Xlttfiurioe m^Yaripttv
«vau vofAi^iy* }y fjtoif^of dyiaxaaw eojTtiS
•rfou euihonfltsL tS K6<rft}t , 8 tW ^? o>^av
JtJ" 7Wf fjnleLCoxLuj, Quattuor iftis, ^
Philonc rccenfitis , licct quintum ad-
das, Zcnonem nimlrum cognomcnto
^donitim , Chryfippi di^fepulum ; de
quo ita Numenius apud EuTebium lib.4 .
Fraeparat. Euangcl. : Thtv t6 Mffttt twv
"^S^ 'f eufi(nai 01 wp«7T>/ iy Troia-Cv-vetlot
td^ojnnstfTo 9 Zlwtaf ra, x)Kx«atv6«f,
3u XpJOT^TTrof. «f fi^yS r^im fXit^TlM
^«v <a%e <f cK.^p<w^»$ twv oX«#v. Cete-
ram de mundi ccnflagrationeex Stoi<*
corum opinione vide fis Lipfium Phy-
(iolog. Stoicor. lib.2. Difiertat. 22.
Elmknhorstiu s.
1 Epicureis.} LadantiusUb.7. cap.T.
Bpicurus auBore Democrito "jeridicus i»
hac re fitit : ait emm mtmdtm ortum O*
atiquando ejfeperiturum,
Wo WE RUS.
2 Loquitur Plato.'\ Epiphon. haer. 4«
Clem. Strom. 5.
R I G A 1 T I u s.
Loqnitur P!ate. partcs orbis tmftc irnn'
dare dicit.'] Itadiningucndumcrit> G
retinenda videatur hxcicripturavetus.
Ceterum , malim notam & familiarem
Minucio loquendi fbrmam iervari dc-
tra^o inutili verbo , dicit, in hunc mo-
dum : Lequitur Plato partes orbis nune
inundare , alternis vicibus ardefiere,
OUZ EL lU s.
Loquitur Plato y partes orbis ntmc inun^
dare y nunc altemis 'sncibtie ardefiere.'^
Platonis verba , qux Minados hic in-
nuit, comparent in Timaco : lioykdijtu
K^ 'OTM.flt (p^pajj '^fo.Qtf etf^aTmfi ty
iatf^ itv^ pCjy iJhrt ftiytgtxf , fjtu^te
3 ^f^oti trt^nf &Qpt^rifttf,
V A R I AS LeC T.
^ Tiwfc alternis vicibus, ] Sihattm a,Vm
ElmfnhokstiUS.
4 O^m ipfum mundum perpetuitm cSt»
infolubilem diceretfabricatum y addit ta^
men ipfi artificiDeofili&^fiittBilemeffet
d^ mortalem. ] Platonis locum dc mtm-
di folutionc ex Timzo , pag. 41. citavi
in oblervat. Arnobianislib. i.fol. 51.
quibus adde hunc Timsn Locri de anl-
ma mundiapud Platon. tom. 3. fbL 94*
E^tto/w^sv af TOVfh ^ Koa-ftof tp^ etTnxaue
Tac 0X04 , opcv cuJtov )(^^eLaKAjei^stf tbU
V
G c T A V I u s;' jij
efTc fabricatum > addit tamen , ipfi artifici , Deo foll, & /b-
lubilem , & efle mortalem. Ita nihil mirum eft , fi ifta moles
^b eo , quo exftruda eft , deftruatur. Animadvertis philo*
fophos eadem difputare qua? dicimus , non quod nos fimus
eorum veftigia fubfecuti, led ' quod illi de di vinis ' prajdica^
tionibus prophetarum umbram interpolata? veritatis imitarf
(int. Sic etiamcondirionemrenafcendi, fapienrium clarior
res , ' Pythagoras primus > & pra?cipuus ♦ Plato corrupta
&di-
Xmo?^ ifji-l^^f Ti jif X071XOV (xASArom
yS TotJV ei-i^^ ^ dhoyu i^y) ty T^pdij-
foeiJif tmfAct» TiXeioTspov ^ TiSv o(A\a)y
^«^«TWV Iw T«70. (/VlM^/^^OC «V fltg^-
5BV '^VetfMt. imtHiy T«7BV 8W)/^ S^MV
^VdCTov, i7n)(st ^^^»<nfj^9V var «X-
Xa cuiia , fi|a> Tta dUJTVv TujjltraffJ^a
^iu , «Tro^c^ JViXfTO flbUTDV ;x)5Xj«v.
Id efl: : f/M»c mundwn tx 6mni materid
cyeav:t DeuSf unirjerjiqnt natnrAm ter-
nunum ip/itm circumfcriffii atque definiii:
^Mod "jidelicet omniaMlidin/eip/ocmnple-
£latur , tfnippt qued tmumfit imigemtum^
perfeHum , OMma C^ ratioue praditum
(fic enim melius erdt fufurum quam Hlud
quod anim^ & ratiorns efi expers) globofi
corpore (hac enim fifftra omnibus figuris
perfeBior efi.) Sluum igitur DeusveUet
pulcherrimum fattunk producere , htmc ef-
ficlt Deum ^enitum > nmtquam corrumpejO'
dum ab alia caufa , praterquam d Deo,
qui ipfum compoftdt , fi quando voluerit
ipfum diffolvere, Clemcns recogn. l 8.
ioL I2C. Theod. de nat. &mund.o-
rat. 4. Eufeb. lib. 7. de prspar. ecdeC
cap, t. TertulL de fpe^c. cap. ic. Au-
gudin. tom. 4. foL 661.
Wo wmus.
I S^d iOi de divinis pradiSiembus* "]
Multis TertulL Apol. apud quem ita
emendo: Sltaspoetarum^ quisfophifia^
rum y qu$ ntn omnium de prophetarum
finte potarit, Tatian. nocps E'a\. TloX-
Xo/ ffo<pi^ ttSejLi^yitt Ki^nfjS^oK lu oart
;^€fc»^«v iVHe^^m, EuTcb. lib. lo»
cap. I. Pracp. Clem. Strora. i.
£l.M£NHOttSTias.
Slmd illi de divinis prddiBionibue prt*
phetarum.l Quxcunque bona & veri
Philofophi dc Dco & natura rcruni
prompfcrunt, ca omnia dcfacramcn-
tis vetcrmn prophetarum. TcrtuIL apo^
log. cap. 47. de tcftimon. animz cap. j^
Auguft. dc doftrina Chriftian. Hb. 2.
cap. 28. Juftinus Martyr cohort. ai
Grzcos. & apolog. 2. pro Chriftian;
pag. 64. 8c 75 . Theodor. orat. 2, con*
tra Grarcos fol. 29. 5 ny. jg. 91. 8C
feq. TheophiL ad Autolycum lib. u
foL 248^ lib. 2. 265.
Va r I ae Lect.
1 ^rddiBionibus,]S9b.pr4dicatit»H
buj,
W o WE kU 4. ■ .
? ^ythagorat*] Hanc opinionem d^
f*%i*fA-i>v^C!' ortam ab iCgyptiis audlot
Herod.£ut.Eandem & Dru.das habulle
Caefat de bello Gall. tradit. Apud Gtx-
cos Orphcus , & deindc Pvthagoras itt
fcnrcrunc. Olympiod. in Plat. Alcib,'
wtt\<uit hSyn 0\^:ko( tm Tlu^-^fi^^
0 TTvLxtVet^V TOC "^fJ^^^S «'C 70 (TUfJtet , ly
TJUXlf ^m TK OWfXttT^ etVelyidV )^ T»7»
xJxXot OT^Xsex/c. TertuU deAnima^dd
refur. carnis. Juftin. ApoL 2. Scrv. ^»
An. Ovid. 15. Metam. Ladant. adiilt
Theb. 3 . Kec te *Pythagorafattitnt arcA*
narenati. RidiculumcSl, quodnarraf
Scholiaft. Sophodis £lcA. Pythagoram
inclufifle (c yjznyeiu , jufliireque ma-».
ttcmfiurotumorccjusmortem Tparge-
32*f Mw M I Ntl C 1 1 F E L I C I 9
& dimicHata fide tradidenmt. nam corporibus diflblutis fo^
las ' animas volunt & perpetuo manere , & in alia nova cor*
pori
K , deindeprodiifle^opinionemc^'
^Xtr^J^Tiof coRunentum.
JSrMENKOKSTlUS.
Pythjgfiras Prm9uS\ Hleron. tom. i.
apolog. adverl. RnffinDm cap. i o.£ 26 r.
Jifnd Gr^u^.hMg)VMprimtuvr'jmiti
itmKortaUs effe ammas % ^dt aliif carpo-
tibudiranfireiualia, O" /e prinwmfmjfe
tMpharbuntt fectmdo Callidemy tertio Her-
tmtinum, ^ttdrtoPyrrum ^ aJextremttm
Pythageram* Lidt. lib.7. cap. 12, 6c 2;.
Pjthagorae tranfirtanimasinnovaciorpo-
fa diffHtarjit > fid iaefte t tpted ex homi-
mbw in pecndes^ tj^expecndibtuinho^
mnes. Hieton. epiftola^.adHeliodo-
rum tom. i.cap. z.fbl. 8. Malchus de
vita Py thagorae pag. x 3 • Pamphilus apud
tiieron. tom. 9. cap. i s i. Diodorus Si-
culus biblioth. lib. i. pag. 88. Tertull.
apologetico cap. 17. de anima cap. 28.
Juftinus Martyr qxsA> Grze. fbl. 163.
& feq. Ambrofius lib. de bono mortis
"Cap. 10, Photius biblioth. fol. 71 ?. Ni-
cephor. Callift. ccclef. hifior. lib. 10.
cap. ^ ^. Damafcenus de hzrefib. f. 574.
£u(ebius dc przparat. Eccleiiaft. lib. 10.
cap. 2. Origenes contra Celfum lib. t.
pSLg. 16. Diogenes Laertius Ub. 8. in
Vita Pythagorac,
Wo WE R us.
4 Plato.l Mulu veftigia hujusopi-
nionls apnd Plat. Phxdro. Phxdone.
Tim. & de republ. Nicep. Greg.in Syn.
de infomn. Empedodes quoqueidem
fen(it.Suid.&alii.
Elmenhobstius.
Plato.'] Plato de repub. 1. 10. £ 6ic.
Xfltf cfc 7WV el?^av <A) ^giofV aatujTroi ei;
xa , eicm xy^et. t» j} <^'««Wflt , « ? 'rd
ttfJLi^ fxdttCdy^oym , xetf ^em; fxl^etf
fjityvv^, Timzus Locrus de anima
mundi apud Platonem tom. ;. fol. 104.
Nemcfius /nfee <;)Jff*6>cav0paV«cap. 2.
Hieronymus advcifl Kuffin* apolog.
cap. 10.
I O UZ1X.I u s.
I ^Animas 'vobmt&*perpetmMaimt^
&* in alia corpora /kpius conmieare, ] Hsp
opinio de animaram /AiJt/x-^v^ai apod
variasoUmgentiumobtUiuit. Agypdl
hanc piimi tradiderunt , ac ab illis Py^
th^goias eam haufit , utrefcrtHctoA)^
tus in Euterpe: Il^aTot 'j j^ rofJi «f
\6y>v Aiyu^n-ltot eioj «Tfomc , eis «tv-
bpdv^ 4'^PC'' dA^ia.T6i i^. ^ (mfMLt^
3 i(s^tip6ivoyr^ t »s aA\o ^iof oeiei ^*
Yop^oi to-thinaf ima.Y''j/tfisiixB»vih'
7« Ttt ^/)fftt7<9e jy tet dtthjtetrtoL jy W
Trllwaif tWTK \t AiBfeimt ttwfjMyno^
fjSfjoi ia-J^twiv. niuj nifejteixiiQtf ^ «i/Vil
^yieSj" cr ^t^tXiotC* iTfC/. THTtp TtS
Xo^e* eiai 0/ EfxUxiay \^iitxur)o y ol pt
'TT^rt^y , ci 3 toVipo» > »c '^» ••trnJr
fcVTi* T lya etdiik ittitfofJLalety it y^^i
Gallos idem fenfifleconftatexCacfaris
lib. 6. de Bello Gallico : Infrnmf^ tn-'
quit, hocvoluntperfttadere : Kon interire
animas , fed ah aliis peft mortcm tranfiri
adalios. £t Diodori Siculi lib. 5. £'v/-
Xo{ ;n»p' eujTUC (TetXdTtus) 0 Ilt/dtt-*
^ppx X05PC , ort Tttf "^vpfdif ? eif9peh»r
ctdavfltThc «vdf avfJLCiCiiKi ^ jyJi' iTth
apjia-fjS^soV TittT^tf HiHV , eis • Tt pof mifjitt
'f -^vxtit eia-tfOofjSfjns. Sed intcr veterum
Gallonim 8c Pythagorz TjuXtf^aieut,
hoc intereft , quod Py thagoias , ac poft '
illum Plato, etiam hominum animas-
ad bruta animantia , Galli vero ad ho^
mines tantum tranfice volebant. Za-^
molxis qiioque, ut eft apud Julianum
inCxfaribus, idemdocuitGctas, qui
eum poft mortem pro numine habuere.
De Gcrmanis teftatur & Appianus in
Celticis. Imo 5c inter Tudaeos huic pla*
cito addi6);i fuere. Sic dfe Pharifxis , CC'
tebratiftima Judxorum feda , prodir
Jofephuslib. 18. Antiquit. cap.z. Itera
lib. 2. dc bello Jiidaico, cap. 7. Dogma
hoc olim inter Judxos viguifle , duobus
ex Euangclio locis probare fibi poflc vi-
dcturj. Drufiuslib.2. detribusSe^^
cap.
O c
T A V I U S.
52?
pora fa?piu$ commeare. Adduntiftis&illaad 'retxjrquen-
dam veritatem , * in pecudes j a ves , belluas , hominum ani-
mas redire. Non philofophi fane ftudio , ^ fed mimico vi-
tio
cap. 14. Uno, quL habetur Matth. c. 1 6.
com. T4. Altero Joann. cap. 9. com. 2,
Imo i nde etlam quldaaf volunt , Hero-
dem Galilez tetrarchampotafle, ani-
mam Toannis Baptiftz , I (e decoUati^
iniinuafle (e in Jdfu Chriiti corpus s at-
que hoc colligunt ex Matth. cap. 14.
com. 2. Sed non vero limile videtur,
ex illo Matthzi loco id hauriri pofle. Ibi
enim expreflis habetur verbis, quod
Herodes exiftim^rit , loannem fufcita-
tum efle a mortuis. Neque hanc opi-
nionem potuit Herodes habere de eo,
quem non infantem, fedjammaturx
ztatis virumlciret. Ut potius Herodes
putaverit , loannem Baptiftam , utpote
virum (andlflimum, pauUo ante afe
interemptimi , divinims refufcitatum
efle ^ mortuts> ac qiu primitus nuUa
prorfus nuraculafeciuet, nunc pro prz-
mio Deiim ei poteflatem hanclargitum
cfle. £t hoc difertehzcHerodisvcrba
innuere apud EuangeUftam viHentur:
Stqc <^v iWmc 0 j6W}ff))c , duJroi
/uiieafipySmeftwri^. Sunt etiamlu-
dzi {uniores qui fjt%%/ut-^>v^a%as hunc
errorem ampleftimdir ; illaque anima-
fum tran(inigratio' illis vocatur iiD
SuSjn» hoceft, Secretmtrevolutiofiif,
Itcm niOZ^aSuSa , id eft, revolutio
Animarnm, Et quemadmoduin de Py-
thigora referunt Diogcnte Laertius
lib. 8. 8c Lucianus in Gallo , eumdi-
jdflc, fe primumfaifTc Athalidem Mer-
curii'fiUum , inde Euphorbum Panthi
filium , mox Afpafiam nobilc Periclis
fcortum , deinde Cratem Cynicum: Sic
Judaet dicunt, animam Adami per
'^uS jH niD fecretum revolutioms tranf-
n^tfiaffe in Davidems Davidis verain
Mcffiam , qui propter Judacorum pec-
cata adhuc late^t. Atqi?ehocetiamex
litccxis nominU o-^)K coUiguttt > eas
enim Kabbaliftice , hoceft, nugaciffi*
rac, refolvunt in n-iyD» nn. D1«>
*Acl4m , Darjtdy Mrfchiah, Ceterum
tefte Irenzolib. i.cap. 2o. &TertuI-
Uanode Animacap.)4. Simonquoque
Masus fx{}%fA-lu^Qf ftatuit. De Ma« .
nichadsidemUquetexAi^uftino, hac*
reC ^6.
Vaxiab Lxct.
I Detorqtienddai.'} MS. retorfnen-
WowxKUf.
1 Jnfeemlesf dvej.'} Eonominefe-
fHve P^hag. ridet Hermias y\tfnffji.tS
'jwr 20« ^f XO0-. An. Gazzus Theoph»
five de animar. iramortalitate.
OUZE L lUS.
Itkpecudesy arjes , hellmUf hominuni
animasredire.] Lepide hancopinionenr
taxat Hcrmizs^avf /jttSrtiv t^ta <ptKo~
ao<^ay , hifoe verbis : 0^7«^ 3 i/jttwlov
tJho , <^oCi/idui TV aii/JiA , )y hk oiSa, omas
flU/70 yjsXiaa^ eiybpeyTrof ^ ti ictuisti %
XvKOf , ti nwfOf, ti o^ify ^^^Kovlity
d ^/xeu^ttf eic wLrmyS Tai^eJiifxlzn
•mf ^txotn^iifruf /x^etCeiK^o/AttJi , p^p-
ffttut y tfuJ^^ , 'jrllmA , TTOXi/^opcffct,
iy^tt , ri^Actrat > et<pafeL, ^^avety aXO"
yt,\oyt)(si, vnyc/jtajf, Met/jiaji, mw-
ftctf, IpTTW, &«'« , yjt^i^a. t^ 3 cTi E*fc-
mJhKKns X; ^/jtfov /jtl-7nt€i.
\V o w t R u s.
:; Sed mimi t>ffcio.'} NiS. mimico nffi'
cio. Kom. mimiconvicio. fpecie prover-n
bii. Cic. in Pifon. & i. de Orat. mimi"
cumjocttni. Symmacli. mimcarelpQnfio,
Elmenhoxstius.
Mimiconryttio.'\ Laft.Ub.y.cap. T2.
Semtentid deliri hominid ridicutas mim^.
dignior quam filyoU fidt. Prudcnt. ftikM
^^fl^v<0v in Laurent. martyr. p. 144.
Int/mnetMftas furcifer
St ropha4. catnllo mimico ^
T^ntxuijfeexifiimau
X
Titn
^z6 M.. M.i Nucii pELkcis
tjo digna ifta fcntentia eft* Sed ad propofitum fatis eft^eriam
in hoc fapientes veftros in aliquem modum nobi/cuin con*
fonare. Ceterum quis tam ftultus aut brutu^ eft , utaudeat.
repugnare hominem a Deo j ut primum ' potuifle fingi , ita
pofle denuo reformari? nihil efle pbft obitiiiH , &anteor*
tum nihil fiiiflc: ficutdenihilonafcilicult, itadenihiloli-.
cere reparari? Porro difficiliuseftid, quodnonfit, ind*
pere , quam id quod fiierititerarc. Tu perire & Deo credis,
ii quid oculis noftris hebetibus fubtrahitur? ' Cprpus omne,
five
. Hllt A LDUt.
TZott phihJZphi /anefttulia , fid mmiei
vitio digna ifiifinttniia eft. ) Ita fcriptum
iliMS. K^ Edit. Rom. Micbat^tarapi-
rv-jrV/f. UndcGelcoiusefifeceftttsinM
•fficit, Saoe icripfiilc cxiftimo Mimi-
cium, mim tMviUo^ vel emdlUtioX vel
ctiam ptimico cawUitio, Nam caviltari de
piimis proprie. Pmdent. in agotic IM"
fentii;
Impime tantaefitrcifer
Strophas earfi&o mmif
Te nexuijfe extflimas ,
DumfcurrafjtltasfabuUm t
Hunclocum autem Ladantius imitatqs
cft lib. 7. in eodcm argumento, Sltia
fententia deliri hominia , qitomam ridicu'
ia, (^ mimo dignior , qMamfcholafmty
ne ref Ui quidemferio dehtdt,
Va r I ae Lect.
TAimi ccnvitio] ItaFul. Urfin. Sab.
inimico '■Jtio. MS, mimico officio» Alitex
In Edit. n.
R1GAX.TXUS.
'Minnco "jitio dignaiftafententiaeU,']
Siceftincxcmplari, Mimicovitioy hoc
cft , mimico more. nempe , rifus un-
decumque captandi. Huncce morem
Minucius aufteritate Chriftiana vi tiqm
vocat , 5c opponit mimicum vitium
philofbphi ftudio. Quod in quibufdam
cditionibus reperitur , mimi convieio^
aptius refpondere videatur philofophi
ftudio. Scd rcftc aitMinuciusftntcn-
tiam iftam, animas hominuminpc-
cu^iPD&beiUaminGOrppra tedimiasj
dignam cfle mimi«o vitio. naminter
alia mimioc artift vitia, iUadcftiand
turpiftimum, qaod (xpc mimi pecadani
6c beilaarum fotmas indunnt.
MimictvitioJX TcrtuUianus Apolog,
Mnltie etiam focid C^* oT» opne erit ,fi ve^
HmBeadhanc partem la/eivirw» ^Mtty ui
qmm befiiam reformari vetitm
WoWERas.
I Potmffefinp,] Licgc: pwtmteffin^^
Elmenkokstx us.
Vt primum potmffe fimi » ita denm
pojfe reformari.'} La^ lib. 7. cap. 2J«
Sidprincipio Deuj honunem^ nefcio ijm
inenarrtibili modo inftituit: credamusak
eodem reftitui veterem poffey efui ttovnmfe^
i cit. Tcrtull. apolog. p. 92. & dc rcnus
re^. carnis. Damaft:enus de fide orthoi
doxa. lib. 4. cap. 28. Ruffinus in expo-
fitionc (ymboliad Lautentiom PP.apad
Hieron. part. i. Traft. 2. cpiftol. 41,
Gregorius Nyflenuslib.de opificioho*
minis cap. 26. & fcq. Ambrof dc fido
refurre^. cap. 11. & feq. Auguft. in
Plalm. 62. fol.43S. RefirreBio camie
Vibi^ promittituiyut c4ro ^idcm iftayqnam
motfoportamMs,refurgatinfidem» Kecin-
credtbile vobls vtdeatur ; fienim Densfe^
cit nos, qm noneramusy magnnmeBiBi
repararey tfui cramus* & Tomo 4. dc cai
techizandismdibuscap.25. £C27.
Va « I ae Le ct.
XJt primwn petuit fingi.'] Fulv. UlftlV
9. p, potuitefftngi. Al^tei in Edit. n,
Elmemhokstius.
l Ctrpnttmnffhtearejiitinpnlrieremt
O C T A V I U S, 327
^T^^ arefcit inpulverem, fiveinhumoremfolvitur, vel in
dnerem comprimitur , vel in nidorem tenuatur , fubdiicitur
nobis ; fed Deo ' elementorum cuftodi , refervatur. Nec,
ut creditis , ullum damnum fepultura? timemus , fed ' vete-
rem>
Ji^Jt in humoremfihhttr»^ Tatianus COn-
ua Graecos y fol. 279. a<mto yS hk, av
^e)^ i» 7fve% TTC n/i*lw ia tytmmtoVi /jlo-
^r 71 jpvaf 3 0 /"» Wxet/ , :i>l^ 'f ^U
i T^ofJ^^, ly ^ Shzvdra fAnx.iTi aVf
0ujSi( rt fjtmiB' opiopjU^^, tat/udij ird'
X/y, aazrip ^» Wxiy ^y?ac eJite 5^-
x/oy t^etifxt^eiTay iluij ^><Ujtf 0 x.6a-fjL(§h
Kt^pttKir xhcfrmleifjLoTs, xavci'^-
X«nrtfic GiLtftfrtini^' kav vam dneiav
Oi^aaTetSia , TafjLeioic creL^Tr^KifjLdf frXtf-
CT« J^iavT^rn. jy 0 pi" vla^c ly et^^
*x o/A tbI ^xeffdjt/a, S«cf 3 oBet-
«nXAJaV, 07» j8»x«3) T^ og^T^oJ «O/T&f
ftovi/ju vzn^Qv "^mnsf^tet^ai fsofh tq .
flcp;^roy. lde&.iQuomamficMti^orabamt
qmd effem dnteijuam naf,erer j c»im m»i7»j
ndhuc ejfem y filum autem infithjeBo ma-
teriit carnU exifiebam y deinde genithh
ijui olim non eram y 0*ex ip/kgeneratioae
ejfntiit meafidem habeo, Ita natus (^per
tnortem ad non effi redoBus y atque iterum
incon/picuus jculi^ , denuo exifiam. quam-
V'f enim car9 tota incendio confitmatur^
materiam tamen rvaporatam mundus ex-
cipit : quanquani aut in fluwif y aut in
mari contahefiamy ant d feris dilanier^
€ondor tamen snjpenupradi-jiti^ Domini:
quodlicetpauperes ^ impiinefaantyDeus
tamen quiregnat yfitbflantiamfibifiti con-
ffficuam , quando 'voiuerit y adprtflinam
integritatem reducet,
W O WE K u t.
j Wemtntorum cuflodia referoatur'^
Scrlbe: cufiodi*
Vakiak Lect.
Cuftodi.] S^.cuftodia.
Wo wi» u s.
2 'MeUortm canfiatudinem humandi»]
Vide TexcuU. de Anima cap. 5 1 . .
£lmf. w h o rs t I us.
Veterem O" melio/em confuetudinem
humandi.] Ciceio dc legibus L i. f. 3 40.
Mihi qtttdem itntiqtdfiinutmfipidtur^ gt'
nusfidfle videtttr y qut apud Xenophontem
CjrMsntitur. redditur enim terr^ corpms^
&*italocatumacfitttmt quafi operimenf
matria obducitur» Ltx6t. lib. 6. cap. I2.
Slmnetiamnon defuertmt y qui fitperva-
caneamfacerera (epulturam \ tnhilque effi
dicerent mali y jacere inhttmatum , ^Uque
abjeBttm. quorum impiamfitpirntiam cton
omne hMmanumgemts refptdt ^tum divitue
vocei, mueidfierijMbent. f^erumiUinon
attdettt dicere y idnonejfifaciendum \fed
fiforte ttonfiati nihil ejfi tncommodi . Ita"
qtte in ea re non tampracipientium , quam
confilantium fungunPtrr officio > utfiforte
id fapienti everterity ftejfeobhocmiffrum
putet. Kos autem mn quidfaptmtiferen'
dum fit , dicimus J fed quid facere ipfe
debeat. Itaque non quxnmus nunc , m«
trumne totafepeliendi ratiofit utili^ , net
ne : /ed hac y etiam fi fit inania (ut ilU
Irxiflimant) tamenfacienda eft , -j^l ob hoe
filum^ quod apud homincs bene O* humant
fieri 'videtur, ^nimus enimquariturO*
propofitum ponderatttr. Non enim patie"
mur, figuram C^ figmetttum Dei y ferit
ac 'votueribus in pradam jacere S fidred'
damus id terra , tmde ortttm eft. VidcO-
rigen.contrci Celfuin lib.8. AuguftinuiTi
de civitate Dei. lib. i . cap. i ; . & tom.4.
ad Faulin. de curapromortuisagendt
cap. 3.
O u Z E T. I u s.
P^terem C^ meliorem confuetudinem
humandi.] Morem cadavera defun^^-
rum humandi fane antiquidimum elle,
vel ex Sacrapaginaconftarepoteft. Et
plurims etiam nationes hoc fepulturae^
genus obfervamnt. Sic de i^yptiis &
Peifis tiadk HerodotU9 in Thalia , quod
X 4 moituos.
3i8 . M. MiNUCii Fi^Licis
rem , & meliorein confuetudinem humandi frequcntamur.
Vide adeo quam infolatiumnoftrirefurredtionemfiiniraa
'omnis natura meditetur. *fol demergit, & nafcitur,
f aftralabuntur , & redeunt ; flores occidunt , & rcvivifcuiit,
poft
snortudsfepeUermt. Qutnquam pofte-
xioribiis {eculiscremationemPerusct*
iam ufurpatam fUifle, confletex Am-
miano Marcellino , lib. 19. ntl & Pto-
copio , lib. I. de Bello Perfico. Ipiis
ctiam Graecorum vetuftioribus , in ufu
fiiille, auftoreftCicero, quiini. de
Legg. ait: 2^4m & Athenid jstm iBamore
dt Cecrope , xtf M^tmt , permdnfif hec jm
terrA hmuindi, Arnobius quoquel. 6.
cx Antiochi hiftoriarum nono tradit,
^thenie i» TAineroi» Cecrepemeffe mdn-
elMHmterrje. Apud Romanos vero jam
abeorumineunabulisn^ortuorum cum
liumatioy tum crematio obtinuifte vi*
detur. Nam , ut Plutarchus in Numi
refert , teftamento cayit Numa , ne cor-
pus fuum poft mortem combureretiir,
Hu^fjSp^ inquit> HKtJhaw ^ ntt^Vy
iujth xaXvanyjv?, as 'kiyttai, Hocccr-
te non feciflet Numa, niG jam tum igne
cremandi ritus in ufu fmf&t-y atque ideo
prohibuit^ ne fibi defimAo id fieret.
Komani vero , ut fubjungit Plutarchus,
tf^o TntitffdfjSfJot XiBivas avptii , ■\sam
l*fltV/*XOir iSJfXAT. rrluti,fjSf> f Tf p«w i^itffw
TB ffwfjtet , *dtv '■^ fTi/pai* TeUitpetgBiCXitt.
Hincque notandus venit Plinius , cujus
certemensalibifuiflevideturcuml. 7.
cap. 54. (criberet: Ipfim eremaredpud
Romanos nonfuit oeterif infiituti : lerrA
eond:ban.'ur» Sedad honimreftitationem
nullo alio opus eft , quam ipfo Piinio,
qui fiiofejugulatgladio. Nam lib. 14.
cap. 12. inquit: *2^ma regi^ poflhnmia
ex fH : yine rogum ne af^ergito. Certe fi
Numa lege fanciverit , ne rogus vino
afpergeretur^ neceHeeft, mortuorum
erematio obti nuerit.
WO WEKU««
f Omnid natura mediietnr,'] lifHem
axgumcntis in adftnienda xefutre^one
utuntur Theophil. lib.i. Juftin. ApoLi*
Cydonius de contemnenda morte. A«
thenag. derefurcmort. TertuU.de xe-
fur.carnis.
ElMF. HHOSSTint.
1 Sol demergit(!!rnafiiiHr.'] ChiyUH
logus in fymb. ApoftoLfenn. 59. p.i49»
Crede homo de morte refitrgere tepoffe^qmd
antequamviveres y nilfiiifti: ma^uoH
dubitas quod lefitryu , ctm tiU totmtp
^uod in rebue efi , tfuotidiefic rtfitrgMi^ Sol
occidit & refiirfft : dies fepelitur & redit.
mmfesy anni, tempora, jruBut pfemt'
na y cum tranfiunt ipfa moriuutur , cmm
redeuntfHaipfamortere^Moifcmttt fir ut
refitrreHurum te , jup <y wrnaculo iu-
flruarieexempio, ^uoties dormie , cSrw-
gila4 , tctles morerii & refurgis. TcrtuIL
apoL cap. 4S. & de refiureA. carnis
fol. 92. Theodoret. orat. 9. deprovid.
pag. ir6. &feq. Theophiluslib. i. ad
Autolyc. fol.i^S.Prudent. lib.i.contr.
Symmach. pag. 414. Macarius homiL^.
Olympiod. in Ecclef. cap. 12. AmbroC
Hcxaem. lib. 5. cap. 8. Nlhisapud Pho-
tium bibUot. fbL 836. Athenag.apoL
pag. 43. Chryfoft. in 2. epifL PauU ad
Cor. cap. 1 5 . homiL 4.
Ouzci. lUS,
Soldemergity &• nafcitur*] PmdentillS
lib. I . contra Symmachum ?
Sotem certa tenet regio , pUtga certd
coercet : '
Temporibm oariie difliugmitir > am
fidfit ortuy
%Atttruitoecafu. ""^
CamllusEpig. 5.
Soles occidere &• redire poffune,
; .yiflra labuntur, &» redeuntJ] Tef-
tuUianus Apologet. lux ^ustidie inter^
feHa re^endeti fiderd drfmoBa revpoif
cunt*
I SemtBd
O C T A V I U $. fz9
poft femum arbufta frondefcunt ; ' feinina n6n nin corrupta
revirefcunt. ita corpus in feculo, ut arbores in hiberno^.
occultant virorem ariditate mentita, Quid feftinas ut crudi.
adhuc hieme re vivifcat & redeat ? exfpeftandum nobis etiain
corporis vereft. Nec ignoro plerofque confcientia merito-
rum nihil fe efle poft mortem magis optare , quam credere.
• malunt enim extingui penitus , quam ad fupplicia reparari.
Quorum error augetur , & in feculo libertate remiflk , &.
Dei patientia maxima , ' cujus quanto judicium tardum, tan*
to magis juftum eft. Et tamen admonentur ^ homines do^
diifimorum libris, & carminibus poetarum; ' illius jgnei flu-^.
minis.
T Semifutnennifi carrmptd,'] Tcrtull.
Apol. Imx tjm9tid$eitUerjeSiiirtll>iendety
Jydern defmBd -jhefcunt (lcgc CX MS.rc-
vivifcunt) temforanbifimuntHryincifimtt,
certe femina nen nifi eermpta , O" diffo'
IntafacnndiHefitrgnttt; mmaperenndofer'
'vantm^.
Elmsnhokstius.
. 2 Malnnt extin^ui femtns tptam adfitp-
plicia refer-Mri. ] Hierodes ia Pythagor.
p. 164. i l^iiMTaf 7S 0 KSatei ddvifaTor
•iV(tf iluj ojjrQ -^uxlju/f het (xn ysm/Aein
'n/utafHjuSfj®-', Cicmcns recog. Ub. ^ .
fbl, 95. Si qni ad exitnm oit^ in impie'
iate perfliterint, tnm jam difiedens amma,
^M^ immortalii eU y pra impiftatif fn^
ferft verantia Inet paenoi. Imnwrtales. nom'
^Mffitnt ttiam impiornm aninue y qnas ipfi
fertdffe velint pariter enm eerperHmsfiti^
finiri ; fednonitaeUy perfert enim ignis
itternifinefinefitpplicia y c^ adpermciem
fitinatMrammn hMxtmcriendi»
- ; 'Cn)ns (jnante ^ndicinm tardnm eH. ]
Auftor dc reditudine Cath. converfat.
p*79^* "Holite ne^igere y *jnod 'oos pim
Dens fiiflinetpeccantes > qma ^nante din-
tiue expeBat , nt ves emendetie y tante
gra^jine vindicabit t fineglexiritis, Valc-
ziusMaximDslib. t. cap. l. Lentogradn
^dvindiSiamfnidivintprecedit ira j fid
tardit4tttm fnpplicii ^arjitatt cemftnfif* ' lcntii^ ^ prwif nimlrulmj c[Uod cft»
' X j flmt^
Vid. Ai^oftinus de vita CIiriiHanac.i^>
&rcq.
Variae Lect.
4 Heminttm,] Sab.hemines»
EXMENHORSTIUS.
5 tllius ignci flaminis , C^ </f StjffJl
palnde,'] Plato Phoedone fol. iii. fir
(cq. Arnob.lib. i.advcrf. Gentesp.; r.
Eufcb. przpar. ccclcC lib. 2. cap io«
lib. 15, cap. 7. Thcodorct. orat. 2. de
finc & judiciofol. 154. 6c(eq. Scrviuf
in Virgil. p. 1 17. & 104,
RlGALTlUS.
T>f S 'jfgia pafndefiepine andfientie ard^-
ris, ] Styx novics interfufa. Servius. No>
vem circuli Stygis inferos,id eft ccrram»
cingunt.
OuzELius.
l>e Stygidpalnde,^ Stygis, paludis 10- '
fernz y ut poetz ajunt , nomen quibuf-
dam vidctur dedudum )Sm t« svy^U
ideft, odiffe yrefennidare, UtVirgilius
iib. 6. Aneid.
Triflique palue inamabilie nnda
,Alligat y (^ nevits Stjx intetfnfa co¥r»
cet.
Quia maxime homines eam averfaban*
tur. Alii non abfurdc etiamflatunntj
quod dici polfit , lirjyA tSk cz
T\^^^^ y fiti\ay omi^ (chevi , ut-
pote fy Uabam non facicnte> ut dtflH^am
Atqueficdiftamcfle, quafi locum fi*
j j6 M. MiNucii Felicis
minis , & de Stygia^ palude fa^pius ambientis ardoiiis ^ quo!
cruciatibusa^ternispra^parata, & da^monuin indiciis , &de
oraculis prophetarum cognita tradiderunt. Et ideo apud eos
ctiam ipfe ' rex Jupiter per torrentes ripas , & atram vora-
ginem ' jurat religiofe. deftinatam enim fibi cuin fuis culto-
ribus
fkiii tdcidt. Quae qmdem voxconve-
att defun^rum aniinis. VirgiUus 6. A.-
oeid.
"^ Vmhaqiu fihntes ,
£r Chaos y O' PhUgethon,lo€d noBefi-
lentid Ute,
Sicde Minoe ibideni :
"— " jSe filentm» .
Concilitm vocdt,
Poftremum hoclatislngeniofiim; at-
tamen prima etymi ratio haut dubie ve-
xo (imilior efl.
ELMEKHOftST lUS.
I Hs* jfnppiter per torrentes rifMU jw
t religiofe,'] Apollodorusbibliot.l. i.
Jiag. 5 . To 3 "^ 27v^c S<^p cft iiitfa^ c«
i^a pfov , Z&ji vminaty cpitov , Ttujiiw
oaurn TtfJilutMiCi M* av otCr^ <Ji
T/my«v /Ailti 'P imiJhif awatfAtLyjnat,
Suidas in ywg. Tertul apol.cap.z. Vir-
^l. lib. 6. Aneid. Stat. lib. 8.Theb.
Servius in Virgil. fol. 407.
OUZ E 1 lUS.
Jttpiter per torrentes ripas h*rat reli-
giofe.'^ Appulejuslib.6.AIilcfior. Diis
ttiam ) ipfitpte yovi formidahiles a^ttas
ifias Stygias velfando comperifii f quodoue
vos dejeratis pcr ntmana Deortan , Deos
fer StygU majiflatem felere, Virgilius
6. jS.neid.
—— Stygiamque palttdenty
Dii CHJus )Mrare titnent O^faUere nw^
mrn,
Sed notum hocfatis, & exempla practcr
Maronemp. &12. Aneid. apud Ho-
merum Iliad. 0. Hefiodum Thcogonia,
ApoIIonium Rhodiumlib.2. Argonaut,
Ovidium Mctamorph lib. i. Scnecam
Hcrcule Furcnte , aliofquc. Quam fan-
Aum autcm lale juramcntum fijcrit,pa-
wcx Setvio , ^uiad 6. Ancid. Orphci ,
po&itfentendamy quod, (i Dii per
Stygcm pe|cr£flent , fpatio novem an-
norum in Tartaro punirentat : Pertnr,
inquit, ab Orpheot ^nod DUfejtrantet
perStygiampalttdem , novem annormnfpa'
tioinTartart^pnninntmr. HeixxklStamen
Tbeogonil jpaullo alitcr. Siicciuiii iUq
O^^c Jciv jov Imopjtot ^x«4W m-'
fJlOOJIf
A'fi«t»*7wy ot %x>i9t ttsHfk fKpotrt^
0\vfA!m , »
Kniay vdvTfi^ Tilthtafti^v tfc
cetoujTov,
OuA TToT dfjtC^ntis jy AxlAf^ if^
^it^ Sej-of
B^aOTo;, d>\d it noirKf dfdnrAt^
jy a.Yauj<!hs
itafAct iytXwW]^.
Aviey i^luj Kffov TiXfOT» /es>tVMC
GHeWTOV ,
A AXoc dl' i| A^H Ji^TUf pfCtM-mi-m-'
IVCttdXoc.
EVraiTiff 3 ^««v ^^^ynfaeifi-mi «««
livmv ,
OuJinnY U0H\lw imfjiia^iafy ndl'
^Tn Jhuh-a4
E'yFf« W?T inef At(^Teo dl* Im^
fiia^Tttf aZtk
E/p«tff d:^voiruv ot oxCfJimaL J^fjtxT
Totov etp' opnst e3"iVTO ^ioi Itv^c
O^yjytov, to fl^' ihQ KS^a.su^iXii Jj^y
Hinc Papinius Statius :
-*— EtStjxperjnriaDirjiom
^rguit, —
RiGAirius.
^ 2 Jnrat religiofe.l of rtfA^y^
1*®£ J^eiypTttToc Tf iti\{ fJLOLKsiftevo
O C T A
V I u s.
m
ribus pcenam prsefcius perhorreftit. Nec tormentis aut moi-
dusuliaS) autterminus. lilic ' fapiens ignis 'membraufie
& reficit. carpit & nutrit: (icut ignes fulminum corpora taiv-
gunt , nec a|>fumunt : ^ficut ignes JEtnx y & Vefuvii, & ar-
den-
:• MBUBtitif.
>Vo WBmus.
plic fi^ens ignUJ] Glcm. Alcund*
vC* ^p cv<p^avh, TertuU. ad?. Gno-
Ai^os. Sapienj ignid effigiem wtHli tiefim-
aitilUsy fitgillansiliicctn hAtptes» iSi(*r
thefimntm, JEmenda eff» nitnii defttntlity
iUos fH^lUns»
ELHENHOKtrtUS.
lliicfdpens ignis.] Clcmens Alcxan-
(dtinus pcotiept.fbl. j^ «^ er AtX^oi; r»
iTreiTtt ipeiftC* Tnifi ow^povHJ. TertuU.
advcrf. Gnofticos cap. g. Sdfnens ignit
fffigiem vitulitlefitndit yUUsfitgiUttnSt illic
forhabentcsubiO-tfjefimntm» Qux loca
ctiamnotauaFulvioUrfino, & Wo-
wero. Hieronymus in Daniel. cap. ^.
(bl. 50 {, O qnam fitpiens ignie! qttam
inendrttihUis D i potentia ! -jincMlis firiBa
fitnt corpera y umntttrninctila y corpora non
wntntHr, l^lnusepift. 9. adSevtfrum
fbl. 61. Hon ardebit opus noflntm > O*
ignis ille fapiens tranfeitntcs nosper exa-
men fuwm^ non fivero tardare nmdnetpu-
niendos.
KlGAlTlUS.
lUicfiipiens ignis "] Sapientiflimi arti-
ficis jufl^ exfequens. a (apientifllmo ar-
tifice datus.
Elmenhobstius.
"X Membraurit O" reficit»] Audorde
fe^tudine cath. conver(ationisf. 798.
Cehennd igniipc confitmit , ut ftmper re-
ferjet, LadantiusUb. y.cap. 21. S^uia
peccata incorporibue contraxerunt ; rurfue
came induentur , ut in corporibua piacidum
Yoivata i ^ tamen nan erit earo illay ept^m
l>eus homini fuperjectrit huic terrena p'
miiifffidinfolMis acfirmdntns inetttr-
Mnm i ittfiiffctre peffitcmciatibus, Cr ipA
fimpitemo j tt^ mitura drverfii efidbmi
nofiro , tpto ad vit^ necejfitria utimitr : ^
nifi alicu)us materikfimite tdatur > extiw
guitur, ^AtilledinHmisperfiipfitmfempir
vimit y ae vket fine uuie alimentie , ntk
admiflttm habef fitmum y fed eHpurue ae
liquidm y acinaguamodumfluidue. "Hoit
enimvi tditptafiurfiimverfus urgetttr^ fio»
ut nofler y ^uem lahes terreni corporie , qu»
tenetur y & fitmm intermiflue exilire f »-
git , O" dd ceeleflem naturam cum trepida»
tione mobiti fubvolare, Idem iptur diwnui
igms uua, eadimque vi atque potentiaCT
eremabit impios ty recreabit: i^ quanium
e corporibuf abfumet > tantum reponet } ac
fibipfe atemum pabulum fitbminiftr/dfit,
jQuod peeta in "juUurem Titii tranflule»
runt. Itafin? tttto rfjirefientium corporum
detrimento aduret tantum 9 acfinfittlolof
rie afiiciet.Cy^iM, ad Demetrian.f.58*
Ambrof. in epift. PauUi ad ThdOC c. 3,
TertuU. apolog. cap. 28.
W o w K « u f .
5 Sicutigni^Mtnamontidi t^^Veft^
vii monti^.] Utrobiqi^ glollema vide-*
tur T0 montis. Imltatns autemeft iUa
TertuU. ApoLubi de igne 2Bterno,qucm
arcanum appeUat , Kou abfitmity inquit^
quod exurit yfed dum erogat, reparati adet
manent montes fimper ardentes, O* /tef
erit teftinwmum igiue^terni petMamnwr
trientie. Vide CyrUl. «%< t gocTv ivxtif.
£x.Me HH o msT I us.
Sicutii^iiitriginit t^thn^ C^ yefirjH.']
Vide Ifidor. HilpaL de natur. cerum
cap.46. TertuU. apolog, c 48. Naziai»*
scnum in JuUan. orat, 1. foL 19 1*
Variai Lsct.
Sieut ignie Mtnjt eJr yefirjii.'] Ita Wo*
wcrus. Sab.^. i. M. montie Cr V. montit,
inepte MS. Httintti tmnfit O* Utui.
Jgnes
jji M.-Mi^ucii FeCicis
dentium ubique terrarumflagrant y nec erogantur : -ita poei^
Hale illud incendium non damnis ardentium pafdtur ^ fed
ioexesa corporum laceraticxie nutritur. ' £os autem merito
tor-
AuguiHniini de Civit. Dei lih. j. cap.l.
& lib. 4. cap. 2. Salvianum lib. 7. de
Gubernatioxie Dei , aiiofque quampla*
timoft, qittbasri^erfedeo. ' i
Bfyirjn»] Vefuvius moiis Campt-
ni«> abaEfta&ignea^queaciSfnadai»
lus. Apulejus de Mundo : Sl>uh»fiUJt
/MkeroccHltififii/piritttff f^ftmies im^
cendia indidem /Hfpirant , ut Updrd » «#
Mtna, HtytfHvinsetuimmfterfilet, Si«
liuslib. iz.
"MenftrMtm Fe/evdjngd, dtfne m •srr*
tice/ummo
DepMflmmif/coptilit irdShippie rnt-
tui
Mens ciremn, atqne SirutfMis certd»^
tiafaxd*
Valerius Flaccus lib. 4. Atgonaut.
Sic nbi prompti tentut cnmforte Fefir»
He^eria letalis apex, wxdnmifftes
montem
Tor/it hiefrs y jamqne JEoae cinis itH'
dnit nrbes.
PapiniusStatiusltb.^. Sjlvar. Carm.f.
KonddevFefirJtnusapext tyfimmmed
diri
Montis hiemSftrepidas exfum/if cimim
nrbes»
RlGAlTlUS.
Jffies Mtnd &> Fe/ievii, ] In MS. hen-
msmottti^&lefmmontie» qDBB (luit coc-
mpa & intricaufupervacuisinterpre-
O U Z S L I U S*
,. Iffies XtnaJ] iE.tnammontemele-
^UKtrdefcribit Silius ItaUcus 1. 14.
.. ^ft JEtna erMBdttremrfdSiecantibm
. lAfibijE gemtue peUff^ imitdtdfnro-
rem^
. yAnnmtreperestfstemUirreqtdetafrd'
. TieBe dieqne /vmdfoate i Phiegethontis
ntatre
. HdmmartttMexnnddttorrens, piceJtqne
frocellA
Semidmbttftd rotdi ii^faBis fdxdcd-
vernis,
3«{ iptdnqnem Urgo fidmmdrtim exd-
ftMdtintMs
Turbitte y O* dftidtiefidtnaftens profluit
ignis :
jSunmto cand jugocdiibet (mifobile di-
ffu)
Vicindm fldmmis gUciem t aternoque
rigore
^rdentes horrent /copidi , ftdt vertice
celfi
CoUis hiemsy cdtiddque nroem tegit dtrd
fdoUld,
Be Atnl pntterea vide fis Pindarum
Pyth. Od I. Afchylum Promcthco,
Orpheum Argonauticis , Cailimachum
Hymno inDelum, Au&orem llbri de
Mundo ad Alexandrum , Ciceronem
lib.i. de Naturi Deorum , Lucretium
lib. I. & 6. Ovidium Metamorph. 1. r 5.
Senecam Epift. 80. Oppianum lib. i.
Cyn^et. £Uanum Variar. lib. 8. c. i r .
Strabonem lib. 6. Plinium Hiftor. Nat
lib. 2. cap. 106. Vibium Sequefir. de
Montibus , Martianum Capellam lib.6.
deNuptiisPhiloIogls, Solinumc^z.i
£lm enr o a s t ius*
I Eos merito torqum, qniDeumne"
/cinnt»'] Ambrof In LucamUb.8. ciy.
Etenim ^thenien/ibus ignotus DEUS ; «^
yudad noius y fed non receptus, Ei ideu
(jMiigmrat y ignorabitur y qtU prdr^aricd^
tur, damnatur. nec ille erutus a culpdt
<jui fuum auBorem nefcintit, £t de voca-
tione Gent. lib. i. cap. 5. Clemens re^
cogn. lib. 5. fbl. 91. Audor de re^it,
cathol. conver(at. pag.798. Laftant.
11 b. 7. cap. 26. Tcrtullian. de poeniten'
tia. Ignatius epift. 14. ad £phefi69L
Baiilins Maga concione in S. Baptifma
fol. 188.
1 Xi
O C T A V I U S. ' 5jJ
tbrquen, quiDeumnefciunCy utimpios, utinjuftosynifi
profanus , nemo deliberat : cum parentem omnium j 8t
bmnium dominum non minoris fceleris (it ipnorare > quam
la^dere. 'Etquamquam imperitiaDeifumciatadpoenam»
ita ut notitia pro(it ad veniam; tamen 11 vobifcum Chriftiani
comparemur, 'quamvis in nonnullis difciplina noftra mi?.
nor eft , multo ' tamen vobis meliores deprehendemuri
♦ Vos enim adulteria prohibetis , & facitis ; ^ nos uxoribus
noftris folummodo ^ viri nafcimur. vos fcelera admifla pu-
nitis; ^apud nos & cc^tare peccare eft : vos confcios d*
metis; • nos etiam confcientiam folam , fine qua efle non
poflumus. Denique f de veflxo numero carcer exa?fliiat^
Chri-
. MEOmsius.
ttlus. reftituo: £. ^iuinq, uf imperitiM. de-
lctolcqueiiti. »/.
HlRALDUt.
1 SlMnvit in nemmllif difciplind mfha
imntrtHJ] Ideft^ qoamvis noftrorum
nonnuUi dtfciplinam noftzam minus
cQrlofe obfervant.
Meuks ius.
% TAndem.] NiS.tdmen. quodycte-
res pro tundem ufurpartint. vide No-
nium de varia vcrborum lignificatione.
Va k I ai Lzct.
Tnmen.] MS.tdndem*
ElmbnkOrst iUI.
^ 4 yos Mdnlterid prMetit &fiidtpf.2
Vide Cyprian. epift. 2. ad Donat. f. 3 .
Theodorct. orat.^. contra GfaEcos.Hie»
zonym. contra hxreics Jovinian. lib. i.
cap. 21.
. i Hos wcoritau noftrte felmmnodoviri
MfiimHr,'] Tcrtullianusapolog. cap.i6.
Cbriftianue nxorifitdfilm mafinim na/ci"
tur.
H.rGAlTlUS.
^ 'Hos itxoribiu nofiritfilHmmodo wrind-
J^imm'.] Nam \ Fide vita noftra com-
putatur.
W o w I K n s.
6 PirinafiimMr.] CotA^.Hofcinnir.
£lMEirHOSST zus.
*7 .Apnd nos ^ cogitare , peccare eft.\
Ifidonis Hifpal. lib. i. (entent. cap. 2 ^.^
Kon filnm faBis , fid ^ cegitationihns;
delinquhnus, Hicron. lib. i. in Ofceam '
cap. 14. "Kon folnm opue , fid & copta-
tio mali operit paenasluet. Ifidor. Pclu-
fiota lib. r. cpift. 79. Laftant. lib. 6J
cap. 2^. Tcrtull. apol. cap. 45. Jiiftin.
martyr apol. 2. pro Chciftian. pag. 47,^
Auguftinus tom. 9. de honeftatc mulie-'
rum fol. 219. Ctirylbft. inMatth. c. 5.
homil. 17.
8 "Hos confiientiam folam.] Ifidor«.:
fentent. lib. 2. cap. 26. Xlnamoif fm»
mana judicia fidtterfugiat omnifquimale
agit y judicium tamen confiientidfid effit/^
gere nonpoteU.
W o w B s u s.
9 De "jeftro nrnnero carcer ex^ftaat.y
TertuIL ApoL De veftriefimper dftuat'
carcery de vejhie femper metaUafu^t*
rant.
ELMlNKOKtTIUS.
De "jeflro mtmero carcer exaftnat. ] Ter-
tullian. ad Scapulam cap. 2. ^0/ quos .
facrilegus exiflimatie , nec infurto nnqudng
deprehendiflie f nedum infacrilfgio. Om-
nes autem quitempladeffoliant y tnr per
deos')urant , ^ eofdem colunt , Chrifliani^
nonfitnt , C^/icrilegi tamen deprehendun^^
tur, La^nt. lib. 5. cap. 9. Kon eimn
de
134 M..MiNUCn FELtcis
Ch»ftianus ibi nullus y nifi aut reus fuar religionis , '^t pto^
fogas. * Nec de 6to quifquam aut folatium captet , ^ aut
excufet ; eventum fit ♦ fortis Fortunap , mens tomen liber^
eft: & ideo a6his hominis , non dignitas judicatun ^Quid
enim aliud eft fatum y ^ quam quod de unoquoque noftruixi
Deus fatus eft ? qui , cum poffit pra?f cire materiam > prp
meritis & qualitatibus fingulorum etiam fata determinat. Ita
Jt ttojlfffid iUormttniemrofmptrtxi-
Jlwff » fM miat tbfidednt artMti , maria
ftMdtnt^ \ 'otffipalmgraJpirintttiicMiff
vtttttm cUm ttmptrtnt ; qui uxores ntctnt%
mt dottf tamm lucrtntfir \ Mnt maritos , nt
ttdulttrit nubant, qui natos txfiputros
dutftrat^tntf aut fi nimiumpiifittrintt
exponant f ^mi /ibidints inctftoi nec d
jfiliaf nte d firorty ntc d matre y nte d
factrdott contintant \ qui ad^vrfm civts
fuasy pairiamqut con)urtnt\ ^uintctcu-
itum mttuant ; qui dtmqutfacriltgia com-
mittant > (> Deorum y quos eolunt , ttm-
fla difpoUtnt*
RlGAlTTUS.
T ^utprofufftsJ] Quia|atn,cOquod
malus efle aipit , deiiit elfe Chriftianus.
transfiigit in caftra Ethnicorutn.
VariaeLect.
2 titc defato.^ Totum hunc locum
ita lejgit Petrus Faber I. ^ . femeft. c. 1 5 .
Titc defato q. 4. filatium captet , Mtt ex-
tufitfortunam j mtns tamenHbera rfl , ^
i»a. hominif nonnativitasjudscaiur»
"W O W 1 R U S.
? ^ut excufit e^ventum.^l VidcP.Fa-
bri Semeft. lib. ;. cap.22.
Mfuk s iu s.
4 Fortis Fortufije. 1 Erat enim Fors
Forttma alia a Fortuna^ xdemque ha-
bcbat trans Tyberim , colebaturque ab
iis qui (ine arte aliqua vitam tolerabant.
Vide Donatiim ad Tcrentii Phorm.
A^ 5. lc. 6.
Elmenhorstius.
Wortis Fortuna 1 Varro de L. L. 1. 4.
pftg. 18. Julius Obfequens de prodigiis
cap. j8* DoiMtus in Texeotui Fbormio- 1 Dci. cap. ^. Hiei(^es de provid
I Di/ptt'
ncm Aft.5. Scetia6. Liviiii Ub.17,
pag. 636. CtUaFortis Fortutt^. Lib.tn*
fcription. foL 1 o r 3 . inlcripc. lo.
NUMINI. FORTIS. Fo«TUWA«. MA-
RIAIIUS.
LlBENS. CUM. SUIS. VOTOM. SOI.*
VIT.
VabtacLkct.
FortisFortuna.] S9h.firtisF* ,
Ouz B 1 I us.
Evtntum fit firtis Fortuna.'] |t»MS*
Et longe melius illis qui Fertis Fortun^
legunt. Nullus cnlm hujus Romaconim
Deae hic locus ; fed loqultur jam Miniw
cius ex eorum mcnte , qui unicuim
fuam Fortunam ex Aftrologia ^-Toit^
y^io-fAxiiKl , (ivc judiciaria, aflignabant,
qua totius hominum vitx curfus mode-
raretur. Haec dicebatur Sors Forfuna, ^*
ve 0 icXii^; «f Ty;)tJ»c. Dc fortc vcro For-
tuna: videatur Scaliger ad Ub. i. ManiliZ
Aftronom. Seldenus item de Dis Sy-
ris Syntagm. i. cap. i. uti 8c Salmafiui
in De Annis Climadericis.
Elmenhoxstius.
5 J^idaiiudeflfatum] Ilidor.orig»
lib. 8. cap.2. Fatumdicunt tjfiquod jyH
fafiturt "Jel qmd luppiterfatur, Auguftiiv
dccivitat. Dei Iib.5. cap.9.& in Johan.
cap.8. Tratt. 57. contraFauft. Manich.
lib 2. cap. 5. tom. 4. de quzft. V. Sc N.
teftamenti , quxftione 115.
W o w E R u s.
6 S^uam qttod de umquoqut noflrum
Dew eflfttus.] Hxc verba aptiftime in-
tcrprctamr^D. Auguftin. Iib.5. dc civit.
%
O C T A V I U $. 55J
in nobis non geniturapleditur, fedingeniinaturajpunitur«
Ac de fato fatis, vel fi pauca pro tempore > 'dilputatuii
alias & uberius & plenius« Cetcrum , 'quod plerique paupe-
res dicimur , non eft infamia noftra , fed gloria. ^ animus
enim^ ut luxu folvitur^ ita frugalitatc Hrmatur. &tamea
* quis poteft pauper eflc, qui non eget ? ^ qui non inhiat alie-
no? qui Deo diveseft? ^magispauperilleeft, qui, cum
multa
Mbuk t lUS.
1 Dl/putatmrt dlias & rjmndy tS* ple-
mM. ] NidlapraecefleiatfaUimonis nieq-
tio y quomodo ergo vertM (c. di^urum
promittat ? Corrigo fMherms ^ jdeniMa.
R I G A l TI u s.
Di/jmfatHri alias ^ plemtts tD* fhe-
Wm/.] In M S. rcriptum eftrjfrm/.quod
eft tt^rtM , pro ttberiHS, ut pag. t6. ve-
rilms, ^iOttbtribHS,
WowiBUS.
1 Slitodplfritptepanprres,'^ Athenag.
Tatian. Ladant. Ub.5. cap. 16.
Elmenh oxst ius.
Stfodpleritpte pauperes dicimtr ymnefi
infamia mflraJ] lildor. Pelufiota epift.
lib. 2. epl&. 168. lib. j. epift. loi. La-
^ant. 1. 5 . capi 2. Plotinus apud Theo-
do):etum orat. ^'..contraGraec.fol.97.
Maximus Monach. (ermone. 9 \ .
9 ^Animus entm ut iitxu/olvitttr. ] Hie-
ronym. tom.9.de regulis monachorum,
pag. 224. IttxH rentm ^ itbertate copia-
rum ansmMfihitury vigor mentie injrin-
^itnr y virtH4 corporis enervatiir,
WOWFIU t.
4 X^pf poteH paupfr ejfe,'^ MaGm:
Slui pote^ pauper,
^LMHNHOftSTlUS.
Slws poteft pttuper.effe y ^itiDe^ dives
eU.] S. Simen Apoftol. apud Abdiam
lib. 6. pag. 7 8. I^nfitnt pauperesyqtti di-
vitioi coeleftes habent. Hieron. cpift. 5.
ad Heiiodorum delaudevitxrolitarix.
& de regul. monachorum foL 224. ^f-
fatim dines efty qidcnm Chrifto eftfanper.
La^iit. lib. 6. cap. 1 2 . Qui apud Deum
e/fnej ej^, pauper ejfe tmnqHOinp^ieH» Leo
I PP. de Quadrager. ferm.^. Semperdives
efi Chnftianapaupertas. DoAe AniblO<«
(lus ad Simplicianum epift. 10.
Vab lAt Lbct.
JQuif,'] 'Wowerus, ^ui.
OUZELIUS.
5 Qui non inhiat alieno. ] Valerios Mil-
ximuslib.4. cap.4. Omniahahet^mhd
cuncupifiit. Appulejus Apologi^ : Isphh'
rimnm habebit y tfui minimmn defidtraUt»
Haiebitenim quatttmn volett tfui voUt m*-
mmtum,
ELMBNROBSTIUt.
6 M^fgi^ paupet ille eft,] AntoniUf
Monachusretm.3;.p.4i. ^ni^ Trivtic •
i^v jrKHJi^ 0 ini^ei KixltifjSfiof , dfoC o
fjtntfim AipSjfiH* T^on fanper eft , qni-
nihilhabetf fidqtumtdtadeftderat, Kom
dives eft y qmpofiidet muUajfid qui nutU
reindiget. Chry(bft. in Matthanim c.i6*
homil.8 1 . Jambltcfaus <fe Tita Pythago*
rx lib. i . cajp. 17. La^nt. Ub.2. cap. i ^
Xixtus in i^ntent. Tatian. comra Gnt-
CQ5 fol. 281. Maxim. Monach. (erm. 1 2.
de pauperrate. Stobxitt de injoftitia
{crm.io.fbLijo.
OUZBLIUS.
T^agUpauperilleeHf &"€,] Clauiia-
nas lib. i. in Hufinum :
SempcrinopstjuicunijuecHpit, "~ .
Seneca ad Hclviam cap. 1 1 . Eadem na»
tura eii in omni tiefiderio y ^od non ex itw
piJ , fid ex niitto nafiitur. Qtdctfuid ilU
congijferit , nonftnit erit cupiditatis , fid
gradua,
I Kenm
^ji M. MiNucii Felicis
multa habeat, plura defiderat. Dicam tandem qtiemaiiiiio-
dum fentio : ' nemo tam pauper potcft efle > quam natns
eft. ' Aves fine patrimonio vivunt , & ' in diem pecua pa-
fcuntiir: *& hsec nobis tamcn natafunt: qus omnia, ii
noii concupiftimus , poflidemus, igiturut '(jui viamterit
eofelicior, (juoleviorincedii: itaDeatiorinhocitinerevi-
TCndl, gui paupcrtate fe fublevat, non *fub divitianim
onerempirat. Ettamenf^cultates, H utiles putoremus , a
Deo pofceremus. utique indulgere poflet aliquantum, cajus
cft totum, fed nos contemnere [ndumus opes , quam con-
tinere. innocentiam magis cupimns , magis patientiam fla^
gitamus : inalumus nos bonos efle , quam prodigos.
&quod
I KnmlMmfiitftr.] Sen. lib. Quarc
Inh)u viiii mila acc. Ntm limfmfrr
Jtnm lioB foiarr iffi fatfi, ^tumt
M^Hitfi.] Sniccaacp[i>viileiii.cap. 6.
H»mft0wf4ifrr-jmi,^iitmii4h(llfi.
1 ^m fimfinmnifaFjiim.'] Cy-
prian. de opcre 8f clcemofin. &L itc).
S. Manhxus Euangclift. cap. 6. AuAor
inccrtos commcnt. InMatrhxum'
IwmiL i6.fol.7}4.AinbioGutiiil
. 1 Etiiiilriimf4fiKMfMfaMmr.\ Coi-
jiga, mtiinmiHifiiiif. pj/oufixmini'
no gcnere ufuipari non inlblcns iOe
nro. Gloflx : Pdfiiu. iiifii, Na|Ud|.
Acnotnui in Commcntario ad ffsl-
jjuin Eectifij dt Domiai^liimefi,ftrfil,
In hco fafiM aUuaia , fie tr aipiam n-
fiUiaii) riK4iA. Item in FTalmum ro'i.
.Ai'yrjirMnmii mtrdicaiitr 'jmmi,<^
citm lirra,fijlmru tii fdSirtiO^f-
findc , fu liJmtfi rtHi Uliitoitiar.
/j» iitai fnna fnfiu* fnfimlnr. } Ita
Fulv. Urfm. Sab. i. d. ffciutf, malc.
B in iirmfifcM ftfciaitiiT. J SeiipttBn
raiftimo, ^OM, idcft, pccou. Pru-
dentius tn agpnc B.omaiti :
Jmuitt* , pKjH jfubjMgdin lirfiiti.
4 Elhnc mbittmtHiuUfmit.\ U-
flant. de ira cap. ij. AmbroC Ub. 6.
epB. ?8. Thcophilusid AutDlyc. Ub-i,
fbl. 146. Tbeodoret. orat. 6. de prori-
detiL Hieronym. iiU 1. adTcifut Jo-
vinian. cap. 4.
I Vig-i'jimi/rii.] Laftant.lilj.7:
cap. I. fit:uiii'jid,imi^i,m..gM„ie,i
fviAnlc. ^Kpfihi dimidmnlramtjifi,
prr qnim jnfiiiiii lymaium drJntit in c»-
tun- HmcliMrimifsUfi , nifiijdfa-
ritfxftdiim&mdm. Ktm ifii liaifii-
ptr •jiiOB mnii iiutimt , ^m lniifiimii
ffii^xBBiJnldtrfirditiadiimmiaia: C7-
prian. de lapCs foL 119. Hietoa m Jo^
im cap. j.
WOVEIUI.
6 SiAdiwtidmmimfrt. ] SyncT.Jet
imt.tiM. 'iiixi -^ &^tii^± ■fiifntt HJH
lUZfn flfef o|Sifl|K'. nfettfitti ytt
•tixr- Apul- Flor. deCratetc: Rim
ma^MWori, ji«Bii^'.ubiC0Iligei]iil!a
aibirtor, mu iitffris,
I u
?l
O C T. A,V I U S; 5J7
* & quod corporis humana vitia fentiinus & patimur, *non
eft poena, militiaeft. 'fortitudoeniminfirmitatibusrobo-
latur , & * calamitas fepius difciplina virtutis eft : ^ vires de-
nique & mentis , & corporis fine laboris exercitatione tor-
pefcunt. omnes adeo veftri virifortes, quosinexemplum
pnedicaris, a^rumnisfiiisinclytifloruerunt. Itaque&nobis
Deus nec non poteft fiibvenire, nec defpicit; cumfit&
omnium redor , & amator fuorum i fed in adverfis ^ unum-
quemque explorat & examinat ; ingenium fingulorum periri
culis penfitat; ufque ad extremam mortem voluntatem ho-
minis fcifciutur > nihil fibi pofTe perire fecurus. Itaque ^ ut
aurum
T Et tptod eorporii "jttU fintimns C^
fatimur.'] Auguftin. tom.4. de ofta-
gint. tribus (]uzft. cap. 82. fol. 4^0. de
civitat. Dei , lib. 20. cap. ^. Nazian.
orat. I. in Julian. Bedalib. r. in Marc.
^p. 2. Cyprian. ad Demetrian. f. 259.
& 170. Gaudent. in prz&t.ad Benevol.
fol. 46. Juftia martyr. apoL pro Chri^
ftian. I. p. 5 4. Hieron. part. ^ . trad^. i r.
cpift. 58. Tlieodor.demartyr.orat. 8.
contra Gnecos.
W O WSKU s.
1 Konefipdna, malitia eB,'] Rom.
nulitiaeft. Sen>lib. Quare bonis viris
mala accid. Lacerat nes fortnna. patia-
tmur. 2ieHefi/kvitia : certameneB,
£ LMB N H O X S T I US. ,
^ Portitndeininfiviitatitau roboratttr,']
S.Paulus ad Cormth^i. cap.12. Tertull.
lib. 4. contra Marcionem cap. 19. Pfo-
copiusln£(aiamfbl. ^94. iHdorus Ve-
luftotalib. ^. epift. 182. Chryfbftomus
liomLL66. ad popuhim Antiochenum.
Va « r AK L Hcr.
IninfirmitatHm,^ S^b. infirmtatiBM,
Elmkithoksti us.
4 Calamitas tiifiiplina "jirtnttf eB."]
Seneca de providentia cap.4. Calamitas
wrtiitia occafioeH. Salvianus de gubern.
Dei lib. r*pag. 9. Ke^uaqHamnJfisdo'
lenda eB offliBio infinnitatnm 9 quam i»-
telligimut matrem ejfi -jirtnitnn» Cluy-
(bftom. inF&Im.5c.
J. Ffres cvrteiritfina laberif exercitatio^
ne torpefiunt.'} Plato in Theaetero f. 1 5 J .
pCt^ dfyiaf Jieh^vntf , vtm yu/uLVstaiav ^
iyiuViia%eiVeo( f^rrTOXt) atoi^t^.S^idveroT
nonne corporif confiitntio qniete ir defidid
perit C corrumpitur , exercitationibus aw
tem & motibus fiepiue confirvatur, Xc-
noph. de inftitution. Cyri I.7. fol 198.
Chiy(bftom. in A^ apoftol. cap. 17«
homil. 58. Cleniens Alexand. Ub. i.
Stromat.fbl. xi8.
WoWXRUS.
6 Unmnquemque explorat.l Ternill.
defugain{«rfcc. cap. 3. Chryfoft. dc
Babyla Mart.
£ £ ME KH O K S T rUS.
In adverfis unumquemque explorat,^
Seneca de provident. cap.5. Hieronym.
part. j. trad.ii.epiftol. 62.
7 Vtamwn ignibus,] Chryfbftomus
in 2. epift. PauU ad Corinth. cap. 12.
homil. 26. (Smf ySTif ^vaiobivTJVfs
t5to'jJ ^M^s y «J- pw-OTV K7p^^^x«<r*,'
KetBctfiH': fpyet^ofjSfjXyy^et/xVfHC tLdLletaK&JcL-
^itazt jy <peutfp4i. Sluod auroignid, f)oc
animis afiHBio efi » puros eosefiicienSf Itt"
culentos O" illufiiresreddens. Bafiliijis Ma«
gnus de fame & iiccitate f. 177. Kv^spv)»-»
tIw pC-^ Q j(ei(Jieoy.y^ ^ etBxtiihv tb ?«-
1 i avfJi^oQ/^ 'i-^t^ojfoy '^i^TrHc^afAGt
KifAat^i t^fictawi^i» i^ aj XuTTce/ i^tu*
558 M. MlNUCH FELICIf
aurum ienibus, fic nos difcriininibus arguimur. ' Quam pul-
chruin fpedaculum Deo y cum Chriftianus cum dolore con-
greditur , cum adverfum minas , & fupplicia , & dormenu
componitur ? ' cum ftrepitum mortis & horrorem carnifids
' irridens infultat ? cum libertatem fuam adverfiis reges &
principes erigit ? foUDeo, cujus eft, cedit? cumtrium-
phator & vidor , ^ ipfi qui adverfum fe fententiam dixit, in-
iultat ? vicit enim j qui quod contendit, obtinuit. ^ Quis non
miles fub oculis imperatoris audacius periculum provocet?
^ nemo enim pra?mium percipit ante experimentum : & im-
perator tamen , quod non habet , non dat. non poteft pro*
pagarevitam, poteft honeftare militiam. AtenimDeimi-
les nec in dolore deferitur : ^ nec morte finitur. Sic* Chri-
Vidend. au4^or cominentaru in Mat-
thjRmi lx>iiiilia 5.c.4.apud Chiy(bft.t.z.
W o w F ft u s.
I Slnam pttlchrum fffeBdCMlmn.'] Ek-
weflum ex vcrbis Sen. cap.z. lib. Qinre
bonis viris mala accid.
£x.jifSMrHORsrius.
SludmpitlchrMm ffreBacHittm Dee»'] Se-
neca de providem. cap. 2. Ecce fpeBa-
ettlum dignumt MdqHodreJpiciatintentue
^peri/itoDeM i eccepar Deedigntim y "jir
fortii cum maUfortHna cowpojitHe > Htique
fi O* provocavit. Erudite Cyprianus
epift. 56. adplcbcm Thebaid. Arrianus
tn £pi&. lib. i. cap.24.
OUZELIUS.
1 CHmflrepitHmmortif i &* horrorem
edrnifici^ irridens infnltat»'] In MS. eft
mcipiens inculcat» Hoc , qiud iibi velit,
Bondum percipio ; alii vidAnt. Sufpi-
cor mendum efle, acvulgatamle^o-
«emlonge prarferendam.
Variae Lect.
^ Irridens.] ItaFulvti]sUriinus.Sa-
hwaSiinripiens, male.
. He k a ldhs.
Irripiensinculcat,] Ita cdit. ^Om. 8c
MS. Reg. unde elfcGeniiuV/it/m/.Non
toalc»
KlOAITXUt.
4 ^fi > ?*' adfserjumfi/hitnuiam di^
xit infultat,] Incxemplari: ipfifmad^
verfimfifintentiam dixitfiimltaii
ELMENHOmST I US.
5 Xlnie non nules pA utdif ititpnaie'
rie,'] Laftant. lib. 5. cap. 79. Cluyiaft.
in Matth. cap. 1 6. homiL 5 6«
6 2^emo prdminm percipit ante etperi'
mentnm,'] Ambrof. in Lucam. liD.4.
cap.4. Corona propoftta efi y fidawtda
certamina fimt, Kemo potefi mtfi nicerit%
corouari, Tiemopoteft vincere nifi ame cer-
taverit, Ipfiite quoqne eorona ma}w efi
fiH&uay nhi majorlahoreft, Augl^inui
tom . ; . de agone Chriftiano c 1. CoroHS
viSlorid nonpromttitHT mfi certMMUme*
R IG A I T lUS.
7 ^Tfr m»r/f /?»»^»r.] ApudEthnicOt
omnia morte finiuntur.etiaai ipfa mocs
finitur. £tmoridicuntcon(umi,finir!,
perire. NonitemapudChriftianoSaqni
de poftuma vita (unt certL
Elmenhorstius.
8 0triftiamtemifirviderip0lefl.^ Se^
neca de providentia cap. ^. Bomievirp^
teft mifir tlici t nonpoteftejfi»
R1GAZ.TIUS.
Wfer videripoteft^ m» invemiru 7 Nbn
O c r A V I u s. 359
ftianus mifer videri poteft, honpoteftinvenSi. * Vosipfi
calamitoros vitos fertis adiroeKim', * Mucium Scivolam, qui
cum erraflet in P^em , ' perifletin hoftibus , nifidexteram
perdidiflet. Et quot ex noftiis * non dexteram folum , fed
totum corpus uri , cremari *, itne iiUis ejulat9>us pertulerunt»
cum dimitri pra^ferrim haberent in fua poteftate? Viros cum
Mucio, vel ' cum Aquilio , aut Reguio comparo ? ^Pueri
& muliercula? noftra? cruces & tormenta , feras, &omnes
fuppliciorum terriculas '' infpirataparienriadolorisilludunt.
Nec intclligitis 6 miferi, neminem efle , qui aut ftne rarione
ve-
iempa et (ant ^axvidemnr. Atnon
invetnumiir hifi qn re Tcia (iizit.
El M IN R o B*S r lUS.
1 F^s cMdmtpfis vint firttf dd ete^
/Mm. ]Ladantius lib. 5. cap. ij. Sdnt
Ronumi tS^ Mmtio ^frienttir Mitt Kegulo^
^itorum dtttr ntcdnimm fi h^ibmfradi'
dit y ^Mid c»ptro9mjfudmtvivifrt > \ alter
^ hJjHbm dtfrehenpie cumvideVet'mor^
tem vitmrefi nonpefiy mdnmnfico ffijecity
nifrofiicinMrefiyfittijfdcerethoftit ^nem
volmtecctdereyeAquepoend venidm > (jiuim
tien memerat t dccept. Ecce fixm .itffir^
mm y 0* fidgilif mm fi diUierdri tHo
cerfore, mriaee petfHitwr y non neceJSitgte,
qma Ucet vttdrtji iteUet « fid vtnntdtey
^Mdcenpdttntin Deo,
2 TAiOitmt ScdveldmJ]S€OltCk cpift. 98 .
& lib. %, comioTerC ebntroverf; 4; de
provident. cap. j« LiviusUb. 2. p, 55.
Florus lib. r : cap. lo. Tcrtallian.apoIdg.
cap.p. Ladanr. lib. 5. cap. r)«
R16AITIUS.
3 Perijfit in h«fiibm.'\ Apud hofie8.in
Hoftica
4 Vjm dexterKmfiltim « fid totnm cor-
/DK/.] In hahc(ennmilegiturA£irtialis
«pigrammadearcnario^cui nomenin-
ditum Mucio quod excmplo Mucii Por-
fenac fbds a^demibos mannm impofuir*
fet.
Tldm enm dUotir ttmicd frdfin^ m»-,
tffid
XTre mdttmtt yptMeefi diche y Tionfiicie.
omnino contempferit , qaam vitare ca-'
piebat y per fimulatam conftantiam ma*
Dna ultro crcmat«.
m
\^' O W E ft U S.
f 0im ^^lio , dm Rfffdo.'^ Arnob.
lib.l. JmiMmerdbiles glerid ^ virtntepoir
lentes dcerbifiimdmm tnortiwn expertifint
formds y Ht Aquilim y TreUmmy HtffUm»
£x.MlNH0KSriU8.
Aqnilio.] Arnob. lib. I. Dionyfius
Malicarnaf. Ub.^. foLx6o.
Hegnlo.] Tcrtullian. apol. cap.vo.Va-
ler. Max. lib. 2. cap. 9. La^nt. lib. 5.
cap. 13. Firm. aftron. lib.i. cap.3. Au-
gi^n. de civitat. Deilib.i. cap. 5. 1. 3.
cap.i8. Cicerodediidnat.L ;.f. 152.
6 Pneri^mtilierciddnoftrdcrMcesf^
termentd,] Vide Euleb. lib. 5. eccL hift.
c^. Cyprian. epift. 73. BafiL Magnun^
inMartyr. Julittam Bafil.Seleuciacepi-
(cop. orat. 32. Ambrof.lib. 3. de virgi-
nit. Niceph. Callift. ecclcfiaft. hiflbr.
lib. 4. cap. 17. lib. 5. cap. 30. 1*6. c.2i«.
Bedse Marty rologium .
He B A t Das..
7 InffirdtdpdtientiddoIerisiUndnnt.'^
. Nota infpirdta. Ladant . lib. 5 . cap. 13 •
Ldtrones y C^ robnfH cerperifi viri ejnfittodi
Idcerdtiones perferre ne^etmt\ excUmidnt^
(y gemitns edtmt. • P^amtm- enim delerey^
qnid deeft iUie injpirdtdpdtietitid. Tioftti
dutem (ut de virit tdcedm)fneri , Qf mn-
liercMldy tortoresfuostdcitivincimt y C^-^
Thoc eaim totoi acdcbit > 8c mortcto exfrhmrt iUieirmitnm nfciimtpeteft.
T 2 X "Pofiit.^
340 K1.MiNlUcii Felicis
velit poenam fiibire, aitt twnienta fine Deo 'poflit ftiftinerc^
Nifi forte vosdecipit, *,qt;o4Q^'"°'^^^i^"<^^<^^'Us^''
fluant, honorihu^ Boieaotjijpolleantpoteibdi^ias. Miferi!
>in hoc aldus toUuntur» ut^p^o^t ajdus. Hi^mutvh
Qimx ad iiippliciuin fagin^ntiir^- ^ut hplUa; ad pcenain
■ ., ,•;._ cQronan-
. s JJttJ DnmaffliHutt dh-iiHe-^f'
finf-] Ch^roft. tonL5. r«<rni. d<: fw-,
pertate !c divitiii.'!tTiocoil. 67.a3po-
piluin. Gc in i. tptt. riuliad CDiimh.
ca.D.i.Tbeadoia/iMt.6. dc pravidcm.
fi>f.9i.Laft)nt.|ib.f. cap.i3.1.7-ci.i.
Salisbciienlii lib. I. c^p. I. Clcmciu]. ) .
tecDgnition.
OUI 11.1111.
Slj»J Dim i^fiitnttl dhitiil nf
Punt, iKiKtilmsfiattKtiftUtaiitfilifiii
^w.] SenccainHippolfio:
/^ei//ma.i SrtliUdi,
rmifMimlrtpntiH kidi,
TnJmiwrfifnfttiftii^
OaJn. _ .
InlxtiUiialiiUiMiir.'] A ClamlianO
lib. I. in Euffinuin rumplit , iic ciiam
Dn. ^Voa^nus noiac.
— - i^Uaiiliiriinliiaii
Viliip&ftniatriumt.
Cbijfofl, inMattJLcap. 14. liomit. 75.
■nS.Ut
^ }S tiefAiKt xciiiinas i !r} = t^ a^-
Ti/.Iddl.AQianointfipKtttCmi-jii/*-
fitiniqat diuimn, frHcimiMiniiiifJr-
v*,i«gnmfinu,j»tUaym4.ibmhiafr)-
fifiiiiuiiuitTiiiffifrtfitriafania.Vyi.
Salillus Maghiis tondone ad divilcs
AI.TjlJ. Au£l<)iconvDcotuiiinMir-
ilmmcap.^.boilul.ii.lbLyi;. apud
Cbiyloft.toni.ii
4 Vthtfild^Jfmt^timtuitiir.'] £>
kganKi hicuiicuiMiinjcinscompac2-
,liuncin,[uind iiOIKiIupiac poKflatunit
r" m impcsbipioxntipOR gaudcanc,
orflrindl Stileliant euiin veieia
viiti mas holiia fqoe cotoiurc , vittirqiic
P^Qire , ic dcnii^.coriin eanm inai-
l^Jie. bcbaftianuiiMliciiicPI^BiiBLiti.
cjp, 4.' ubi Sc de Ifciificaiiiiuinaddlt:
Frimif '> inguit ^ti— w mnmiim.tAmim
ftlicm imfifiiifit Ciifitifiii (ooionaiD}
rx iJcri ififica Dnrmi btmrifiaifit^
Tcnullunus.iiem in de IdokiUitia'.
IffidtHimfirti, CritJitbtfiiiH^i*,
iffi mimfiri &■ (laTiutttiinimairmit-
iKT. De viitiinis coionai^ LucUiiii
qiioquc dc Saciifidii. Oijt 3J»tic> iii'
quit, n^iui^iiWTiCTe^aQi. Juvenalk
Sk^Iiic antiiaili^ai ithrU »gik.
Et Frudeniiuii Manjic Romano :
Hm inmiu iiiim Ssaliiuvi&lii-
Ifdi
Scilii ifMnSiu ,j^ patmni, fii-
^nt imfiiitiu itntilau dtjmilnr.
De viitatij hoftiis ^^us L ;. Georg.
Saft iahtnircDeimm^iifimihifiin
Ifon llb, 1. Ajldij. i|bi Sino liiqull:
Jtmjm diii infioiJt tJerJt mitnfiKit
niUaiHi: Eodeni Ubn) panllopoft
O C T A V T U S.
?4^
«oronantur. In hoc adeo qaidaiti imperiis ac dominationibus
criguntur, ' ut ingeniuni' edrum * perditje mentes' licenti^
Ovidius item lib. 7. Metamorpht
-— feriimt<iMe feckrts
itlib. tf:
ViBiTffUtUihe tdnns » (T fr4tfim%fiivM,
jormAi
VAmfUcmffi nttt t vitti^ injiffnt (y
auro-
SifiktirdHtearat. «^
Idcm lib. j ..de Ponto Eleg. 2, de Pylade
& Orefte ', Diaxjx immolandis :
Proti/me immitemTriviadnctmttirdd
aram
Evin^i genunas ad fia terga nut'
Sparpt aquJl caftosUifir4diGra]a facef-
dos i
•Ambiat Ht futvM infida longa co-
mas.
Be coioibus inauratls Horaenis lib. 3 .
Odyfl:
A^JyxMiiuu , Im ijoe varo ^v^r »yt'
ttw roi lya pi g« ^ui^i Tti^tn «%£-
C^icerolib. 2. de Divinat.
Kos circum latices geiidos fnmantitms
■ *^i* y
^urigeria Diwm placantes nmmna
tanrie» .
Tibullus lib. 4.
Semper inanrato tanms cadit hofiia eor-
nn.
Ovidius 1 1. Metamorphod
— — hlandieindHtacermbHtanmm
Qnclderant iBa mveAcemice JMven-
ca.
JuvenalisSatyia6. ,
— Et auratam yutmi ejtdeJHven-
cam.
iMiniusUb. ^5. cap.^. ait , hoc tantum
Qbfcrvatum fyiSk in msjocibaj iioftii»»
potc-
five fuperorum facris. Sic cnim ipfo in
initio: Diorum, inc^it ^ fjonori infacria
nihil 'aliud excogitatnm eB y ^uam ut au"
yjtie.cormhHi hfii^ majores tUmtaxat im^
molarentur. Valeriustamen Haccus 1. r..
Argonaut. de inilerorum facris , ac mi-
Qoribus agens hcdftiis , anquit :
-^" dahit auratie O* comihm igni
CoUa fatert mveique greges altaria
cingent.
EtUb.^
Ibat agens leBas anrati fionte juve»-
cas,
Sed hoc fbrtaflis poeticz condonan-
dum UcentiR. De viAimarum corni-
bus inauratis etiam Seneca Tiagicus
Oedipo:
CoUataBunnfieteratfacerdos ;
Dum manuj ccrtumparat alta '•julnHSy
.Anreo taitrm rutilante comu
LMfiturfgnis» > ■
Sencco! quoque Philofophi eft Ub. i. dc
ficneficio : "Hecinvifiimis quidem ^ licet
ofnmafint , auroijue prafuigeant. Et Trc-
belUi Pollionis in viti Galilenorum
Procejjferunt etiam altrinfecus centeni albi
b'yvesy comibus aurojugatiSf ^dorfua"
iibus fericis difioloribHsprafutgentes. Sic
etiam PrudentiusMartyre Romano :
"Kec non 9^ aurofrons comfcat hofiix»
Satafiptefulgor braBetdis inficit,
Accedat Plutarchus , qui , Pauli AmiUi
,triumphum defcribens , & cornuum
inauratorum , & vittarum {ertorumque
meminit : M«m "3 tstkc Ji^fto ^vai-.
Ktpa '^j<ptai 0H9. tf(sit\6vtai , fxi^eue a-
W O WE K US.
1 Vt ingenium eorum.] MS. ntingef'
mum eorumperdita mentielicmtiampote*
fiatis libera nundinetur.
Vaxiab LsCt.
Vtingeniumeerum,'] MS.ut ingeninnt^
eorum perdita mentis lieentiampotcfiatit
liberanundinetur. AUtei In Edit. n.
RlGALTlUS.
2 Ptrditit mentes,'] Dtlatores , ca-
¥ 5 lumnlai
34* M. MiNu-cii Felicis
poteftatis libere nundinentur» Abfque enim notidi Deii
qua? poteft.efrefolidafelicitas? 'qummorsnt. fQfiuiiofi-
xnilis. antequam tenetur , elabitur. ' Rex es ? tam times,
quam timeris. * & quamlibec fis multo comitatu ftipatus, ad
periculum tamen folus es. "^Dives es? fed fortunas male cre-
dituT) & magno viatico breve vita? iter non inftruitur : fed
oneratur. Faicibus & purpuris gloriaris? vanus error homi-
nis & inanis cultus dignitatis > ^ fulgere purpura > mente for-
Iiimniatores> adulatores » & hujufmo-
di aUae generisiiuinanipeftes, Supra»
i^ittr noH inteUtgdt mMefinos (^ voha 0*
ftrditit mtntif in ifla defipere l
M s u R s X u s.
5 licentU,'} Scribo> Uctntid.
R lO A LT jus.
licentiapoteflatU, ] —.'7^7 eH «piU
trederedefe Hon pofiittnmUmdatnrdls
^^poteflas, Juven. Sac. 4.
V A R I Ai Lbct.
1 Cnm fit finmiofimilit.l Sa1>anis&
MS. cnm mon fit , fimmof
HSRALDUS.
. Cnm morj fitfimmofinulis. ] Quorfum
Jieic mors ? Scriptum puto res, Loquitur
de fciicitate liumana , quam eifi; rem ait
(bmnio fimilljtxT^ni.
K I G A L T X us.
Cftmmorsfit. Somniofi^lia.} Fclici-
tas fine Deo, morseft. Felicitas (ine
Deb fbmnio fimilis eft.
ELMliNHORSTXUS.
, 1 Rexesytamtimesyqnamtimerit,']
Seneca Oedipod. aft. 3. Scena , Etfi
ijfi vnltMSy (^c,
Slttifieptra dnrofitvns imperio regity
Timet timentest metusinanBoremre'
dit.
Cyprian. epift r . ad Donat. ^n tn illos
tntos pntas , illosfitltem inter bonontm in-
fidas O* opes largas^ fftahilifirmitate ficu-
ros » qnos regalis aui^/plendorefnlgentesy
arwmum excnbantium tntelaciramfiflit.
Jiajor illis qnam cateris metus efi^am ilie
time^e cogitur f quamtimetur.
V A XI AE Lect.
Btxes.} Sab. r. ejfi, malei
defcere,
Tamtimes.'] MS.Cp^t.timej.
OUZIL lUS.
Tamtimesfuamti^neris.'} SeneciLl*
de Ita cap. I r. Xlmd f ^md fimperim
anBores rednndat tmior, nee ^mf^nam
metnitnr iffi ficnmt. Ocemrai boc filo
tihi LaberiannsiUeverfitsi fnimoedioei''
viii betto in theatro di8ns , totmm infi po-
Jmlum y nen aliter convertit, qmmofi mijja
ejfit voxpubUci affeBns :
Kecejfi eH muitos timeai » ^mem madti
thnent.
Ita natura confHtnit , mt qmod oHeno mtetn
magnmmeB, dfitonenvacH. leomiquam
pavidafimt adieoiflim$osftrepitnspe8orai
acerrima» firas umbra , vox , &* odoriu'
fiiitus exagitat. Sluicqmd terret , ty trc"
pidat. AtratioredCditurabEnnio:
SiMem metuunt , odemnti quem qui/que
odit , perire cnpit.
3 Et quamlibet multo comitatnflipatusp
adpericulumtamen filus es,"] £lc|^ter
Tragicus Herculc Octaeo.
Tu quicuntjue es quifieptra tenes »
Licet emne tuA -julffts in anlJt
Ccntumpariterliminapnffit {
Cum tot populis flipatus eat ,
In totpopttlis "jix unafides,
'Wo WSRUS.
4 Di-jes eSffidfirtun^ male creditnr^
Apul. de Deo Socrat. Dimesesinomcre-
dofirtuna.
Elmenhorstxus.
5 Vulgere purpura.]Cy^tiin. epift.S.
ad Donat.Prrritf/i "jtfle conj^nns in anro
atque impurpnrdfitlfit*
c 7^'
OCTAVIUS, J4J
defcere. ' Nobilitate generofus es ? * parentestuos laudas?
' omnes tainen pari fbrte nafcimur> fola virtute diftinguimur*
Nos igitur qui moribus & pudore cenfemur > merito ♦ malis
voluptatibus & pompis veftris & fpedaculis abftinemus»
^quorum & de facris originem novimcis , &noxiablandi.
menta dtunnamus. N^n ^ in ludis Currulibus quis non hor-
reat
I TiMitMttginerofMs estfdrtntes tites
Itndas. ] Apul. ioid. eenerejMS es iparen^
teslduJas,
Oas E I. xu s.
7fobiltt4te generofiu es^ pdrentes tttes
ImJds ? c^r.] Juvenalis Satyii 9.
— ^ yjw V enimgenerefim dixerit hnne,
qm
Jndignns genere i t^ frtuldremmine
tdntum
Infigius^ -— —
£t rede Boethius ConfbL lib. ^ . Metr. 6.
S^dgemu Cypvedvesflrefitis i
Siprimerdid veflrd >
tAuBoremqHe Dernn ff^eBes $
KmSms degener exftdt ^
Tii '•jitiis pejord fovens
PropriumdefirdtortvM*
Xt Seneca Hercule Furente :
— — Sltti genus Idnddtfitum ,
^liendimtddt, "
Subfequatur hos Romanus Martyr ; cu-
jus vere aurea hzc fiint apudPxuden-
tium:
— — dhfitmtmenehilem
Sdngms pdrentum prdftet , dttt lex Cu'
rijt,
Qeneroft C h k z s t i fiBd nolnlitdt vi-
rof.
Siprimd noftris tptdfit incuna^ufis
Origo textuftemmdtis recenfids ^
Deipdrentis ejfi db ore coepimus,
Cui quifymsfirwt y iUevere eft mbHis.
Pdtri rehellis, invenitur degener»
ELMCNHOmSTIUS.
1 Pdrentes tMosldMdds,] VideChry-
fi>ft. inMatth cap. i8. homil. 59. Hie-
ron. tom. 9. ad Mauritii filiam , de lau-
tfe virginit. epift.r4.
tom.4. ^^ F^Im. 82. fbl. IC2. Mqudliter
omnes ndftimur , CS^ imperatores ir fdu^
peres, /equdliter & morimur emnes'i dequd»
lls etdm eenditioeft. £t lib. 3 . in Jerem.
cap. 4. Theodorct. orat. 6. dle orat. de
provident pag. 127.
4 Tddlis votMptdtilmsJ] Tertullianiif
de (peAac. cap. 25. exitiofit voluptds.
Laftantius in epitome cap. 4. tooxid v
iuptdtes, lib.ii. codic Juftin. dc fcriif»
obfeeen^ veluptdtes»
W o w t; R u s.
5 ^0i«iM ty defacrisoripnemttovi^
m»/.] TertuL SpeBdculis veflrisintdtp'
tum retmncidmus 9 intfuattttmioriginibtts
eorum , qttasfiimtts de fitperflitione ceuce»
ptdS»
Elmenmokstius.
Sluorum O* de facrts mgirtem ttpvi"
musj] Ladantiuslib.6.cap lo, Fitand^
ergo D>eBdctdd ommd^onfilum ne quid 'sv-
tiorumpeBoribusinfiddt y qux fedatdO'
pacificd ejfe debetit\ fed ne cmjms tus "je^
luptatis cenfietudo delittiat , O* d Deo dt"
que d bonis operibtts arjertat. Ndmludo"
rumcelebrdtienes, Deerttmfifldfimt : fi-
quidemol^ndtdles eorum^ tel tetitplerum
novorum detlicdtioties funt corflituti, £t
in epitomecap. 4. Nazianz. jambico j.
ad Seleucum. Hieronym. in Ezechielem
lib.6.cap,2o.fbl.389. Auguft. defym-
bolo cap.2. TheophUuslib. 3 . ad Auto-
lycum fbL 269. Tertullianus apolog.
cap.3 8. Cyprianus de fpe^ulis f. ^77.
Chryibft. inPlalm. 118. ^ctom r. ho-
mil. de Davide& Saul. foL 5 10. & (eq.
de verbis £(ai« Fidi Dominum, O-c. ho*
milia i. ioL 1 282. & (eq.
£&MENHORSTlUS.
6 In Ittdis cttrtdilfks quis nonhorredf
^ Ommtptutfertetidfiimm^,Jfliwn>\ fefuUUeJerixantisinfanim»^ Auguft«
74 coiiftsC
3^54 M. MiNUcii Felicis
reat'populi in ferixantisinfaniam» *ingladiatoriis, hoini-
cidit difciplinam ? ^ in fcenicis etiam non minor furor; turjri-
tudo prolixior. nunc enim * xnimus vel exponit adulteria:
vel
confer.rib.6. cap.7. infinUcircenfifim»
Hieionytn. de vita Hilaiionis cap. i,
CircifHror. & tom. i. ad Afarcellam
epift. 18. fbl. 52. Habeatfihi RonuifMs
tumultMS y arenafievUt; arcM in/aniati
theatraluxurient. Laftant. llb.6.cap.2G.
Orcenjtt$m qHcqueludorum ratio qmdaliud
httbet^ mfilevitatem, "janitatemy infa-
fdam i X^anto nanujue impetuconcita»'
tur ammi infurorem , quanto impetu cur-
rttury utjamplM ^eBaculiexhiheant, qui
fieBandigratia veniunt y cum exclamare,
effirri , eJr exfilire coeperint. Et in epitOr
snecap.9.
RlGALTlUS.
In ludlicurrulibMs. ] Circenlibus. nam
m iis aurigationes & cutricula.
— ^ nemperiducrem
Sic laudamua e^uumfaeiUcuiplurima
Fervet , O* exultat rduco viBoria circo.
Juven. 8.
OUZELIUS.
jQuif non horreatpopuli , &'c.'] Paflim
ChriftianOrum vctercs exprobrant,gra-
viffimequc infeftantur Ludorum Cir-
ccnfiura inlaniam, acfurorem, Amphi-
theatraliiim facvitiam, & atrocitatem,
Theatralium impudicitiam & obfceni-
tatem. Audi TertuUianum Apologe-
tico : KihileH , inquit, mbis diBu, "ji/it,
auditu , cum infania cirti , (um impudici-
tia theatri , cum atrocitate arenarum , xy-
fti vanitate, Et advcrfus Marcionem L 2.
J^id non fiequentas tam folenmes volu-
ptates circi furentis , ^ cave^eftvienti^y
^'theatrilafcivientis^. Vide & illum li-
bro de Speftaculis. Sic D. Hieronymus
in Hilarione: "Kon circi furoribus , non
arenafan^uine , non theatri iuxuriJ dele-
Babatur, Plura de his congerere (uper-
vacuum e0et.
W o w H R u «.
Z Populi inft rixantit infamam^l^iO'
pter ftudia i^iMtorunLUnde & TcrtoU.
infaniam Circi. ,
Elmekhorstius.
2 In gladiatoriis hcnucidii di/ciplimam^
Cyprianus epift. i. ad Donatum : Para-
tur gladiatoriue ludue , utlibidinemcrw
delium iHminum/anguit obleSiet, Impletw
infuccum cibii fortioribui corpm » & ^rw-
na torid membrorummolefrttbufiapingue-'
fcit , Htfannatus inpeenam caritta pereat,
Honw occiditurin hominit "joluptatem « CT^
ut quif pofiit ocadere , peritia eB , nfite
efi , ars eB. Scelus nm tantMmgeritmrfid
^ docetur, X^dpoteft inhtmtanius, ^d
acerbius dicit Difciplina eH utperimere
ijuit poftit : & gloriaeH, quodperimit,
Et de fpedac. foL j 76. Seneca e^. 7^
Auguftin. L 6. con^ftion. c8. Ladant.
Ub.6. cap. 20. & in epitomecap.^.
l In Scetucii turpitudo prolixior,'] La.-
ftantius epitomc cap. 4. Slmdfiena ? im
qua Comoedia de ftupris V^amoribusy Tra^
goedia de inccftis O* parricidiisfabulatur.
Et li b. 6. cap. 20. Infcenis comicafabuU
de ftupris vir^num loquuntur , autamo'
ribus meiretricHm : O" quomagisfuntelo»
quentes , qui ifta fia^tiafinxerunt^ eo mm-
gisfententiarum elegantiaperfuadent.
Heraldus.
Non minor furor , turpit,] MS. Reg-
furore , fortafte , non minorfuror eR » /w-
pitudo prolixior»
KlGALTlUS.
2{on minorfurcr ^ turpitudo prolixior.']
Inexemplarilegitur, Kon ntinor furwe
turpitudo prolixior, Quod minime fpcr-
nendum eft. etfi in eodem MS. fitpe
coalelcant hujufmodi CylUhxfurore tur^
pitudo , pro Furor C^ turpitudo,
£i.MENH()RSTIUS.
4 TAintM expofiit adulterzA 'jelntmt-
ftrat,"] Laftantiuslib. 6. cap. 20. S^id
de miniis loquar corruptelarum pr^fere/tti-
bus difciplinam^Slm docent aduiteriaydum
fin^unt , ^fimnlatis erudimrad vera.
z £f»rr*
OCTAVIUS. 541
vel monftrat. nunc ' enervis hiftrio amorcm dum (ingtti in-
fligit. ' Idcm deos veftros , induendo ftupra , fufpiria, odia,
dedecorat. Idein fimuhdsdoloribuslacrymasveftrasvanis
geftibus & nutibus provocat. fic homiddium in vero flagij
tatis , in mendacio fletis, ' Q^od vero facriiiciorum relt-
C|uias, & pocula delibata contemnimus: non confeiSo ti-
moris
T Enrr^tt hijtta lanemndtimfjnffily
imffigir.'] Laftanl. epiLcap.^. Hifirir-
nia impiiAia itjba , miiau htftaitsfim-
«K/ imii^Kir, libidinri, qnia fHidnJi.
^txpriimiiii,dKnl.ic\x\).6.af.%C. Hi-
firiamminifMliriJiimimPI*!, qniil nliid
«ifi liMivi dKtnl & infigal.
1 Ijrm Drej nrfirBi inJMttidtfimprdf
drdtnrit.] Hinonyni. tom.r.aSMat-
cellam epift. iS. 7» thnitMni firmi
idim nmn hlfirit Himlrm rttnfiui tfirn-
Jit , lumcmiUiiiitrrKtrtmfitB^lmr. tc
lib. ;. contra PeUgian. op. 6. ObTei-
Tation. noftraadAinob-lib.7. p. 121.
; ^Mad/arl/uliriim rrliijiiiiii ammi-
■inw.] Cknlcni coo&iiution. Apoft.
iib. 7.ap. ii.pag. iij, i™ 3 tovh-
■ "' - ■ ■ ;:,('ji.)^rt 5f
f,i„
^fSou
iiii iiu-
n ii iddilhylitJuK »
^ntm, nt ftnicifti djmmiimr^ddmi-
nr. Cyiillus ia 4. Cacechdj pag.14..
^yac TUf TM liAiyaic aernn;^9inMr.
nTe ^^'xe((> ^ VaiieiCm ■nSiaiivit
^ UxJinaitt imaiUxf OBvJi ■jiyit. i^
moi iBlt iBitCi JMtStiiiiiiu iTnsiTJi^,
IvHTn A i^ aif^r^ , 10 itiiila. £t
coatrajuliui. Iiiip.liL7.foLi6r. Fio-
copius in Eliiaincap. ii.fol.iG6.Oei-
cumcnius in afta apoftoL cap. 16. &
inepiS. Pauli ad Caiinlh. i.cap «. An-
^. coiius fauftiuD Alanicliiib. ji.
c.ij. adPubIicoUmepiftrT4. tom.io.'
{eimoncdetempocci^i. Oiigencil.S.
conna Cclfum. &InManhxunic. i^.
Frimaltus Aliicanus&HcymaHalbei-
ftat qnlcop. in epift. Fauli 1 . ad CO'
rinth. cap. ig. Scda ioMaicumlib. 1.
cap,;. Chi)rraftomusinepin. Pauliad
Coiinth. i.cap. g. homiL 10, Irenzoi
adveilus hxief. lib. i. cap. i. phoiim
Nomocan. lic. i|, cap. i;. B,al>anu*
Mauiuslib. depcemicnt. cap.i;. Con-
cil. Auieliancafe 1. cap. 19. CouciL
AuteliaiKoTc 4. cap. 10. Concilium
Elibeiitanum cap. 40. ConciL Gan-
gcenfecap.IT. C^ncilAncycaDumc.^.
Leo FP. epiftola ad RjiAicum Natb».
nenf Epifc tom.i. Condl.tbl.7c91
c>p. iT. &adNicecam epiftop. Aqui-
leieii(emcap.;.[om.x. concil. Gil. 691.
DtChrifiiiKitjiiiimMlMiciiiiiliii tffi-
nouutifrpaii, {imfiitutiiiach.itii,aii
«u hic rtim nj^rndiimiffrcndidi-
miu , mi pmnlnniiC/iiiiftSimfiirgia'
tKr. Paiiiiendalc B.omanum tic.7.
fdifii dr cibi Jidtntm
ipitm ipp fibi prnpiirA-jt'
r paniiidi. Buicluidui
g. deccnaf.
. . , , 'diiJtlul^ii, idrflf
di Matiaiibmi , ^imiiifdbiifdmltciiai
frpidchr* mtttHtnim flmt. SificifiiCr
fnnt & tipn paniltai. In CJoncil. A-
gathenli cap.40. 3c C^nciL Venetrca
cap. 12. efiia dbomm Judaicotum in-
teidicitiu ChnftilDis. Agcippa C^alloc
celett , Balilidem ha^ilcum docuifle,
immolaui ablque uUo lefpe^ coni
fdentix deguftanda. Vid. Eufeb. Ec.
clcf. liiftoi. lib.4. ag. g.
r 5 1 Umi,
34^ M. Mi:nucii Fblicis
moriieft) fed verz libertatis aflertio. Nain et(i omne quod
nafcitur , ut iiiviolabile Dei ' munus nullo opere corrumpi-
tur; abftinemus tamen, ne quis exiftimet aut da^moiiiisy
quibus libatum eft y ^ cedere , aut noikrx religionis pudere.
Quis autem ille 9 qui dubitat vernis indulgere nos floribusi
cum capiamus & rofam veris & lilium & quidquid aliud in
floribus blandi coloris & odoris eft ? his enim ^ & fparfis uti-
inur mollibus ac ''folutis) & fertis coUa compledimur. ^Sane
quod
McuK s ins.
S T^amu,] SaibOy mmmf,
% Ctdnt»'\ Scnbo ycredtre.
Wo WSKUS.
} Et Ipdrfif Mfimivr.] ObjcoeratCx-
dltt]|s Chtiftianos capiti & (epulchris
coronas denegare , de quo ritu Varro 6.
ds Ling. Lat. Suetoa Angufto. cap. 8.
Nerone. cap. ult. Statius j. Sylv. Plin.
lib. ^. cap. ^i. Capitolin. Aurel. Re-
^iiaet Odavius Chriftianos floribus
mi 9 & quidem fparfis , (blmis & fertis.
Sparfis tamen ad fimplicem uiiim non
aoalperginem» utTertulLappellatfeu
Iblennem , ^t/^oCox/ctv , qua u(i ad-
verfiis eos, quoshonore, 6cculmaf-
ficiebant. Polyb. Legat.9. oi^Mo/ff-
•x/^v JiiXvaw «f dtydpoiTrov. Fiorus L 2.
S^^gdudia y ^mdftortim in con/klem pro'
fndemnt, Capitolin. Anton. Herodian.
lib. I. ApuL lib. 9. & 10. Mil. Tacit.
1. T4. Claudian. Panegyr. Stilic. Suidas
jLJt^Jpvet,
EimskhOkstius.
His enim O* fparfis ttthnw.] Terml-
tuUian- de coronamilitiscap. ^. Coro'
nm» ftrte fi fafcem exifiimas florumper
firiem comprehenfirmH , mt plmref femel
fortes i omniOus pari:er Htaris : lanvero
C^ infinmn conde , fitatfiamHnditiae^:
ih leRulmn fparge j fi tanta mollitia effy
tot modis fiitere 9 quod & /entis. Unde
patet Tquod ctiam prznota^uma Wo-
wcro) Chriftianosufosfloribus fparfis,
{crris & (biutis, ad fimpUcem ufum,
non ad a^pcrginem & <7>/>X9Cox/atrfo-
konem , qua iUos affidebant , cpos
honore decotatos volebant. Copiofe
de hac re virclariifimusdcnitdtooffi-
nium eruditUfimus Kaacus Cafaubooas
id animad. Sueton. foL 189. Ub.6. Jnn-
ge locis innibi prolatis Aniniuuinm
Marceliinum lib.2i.Herodianum Com*
modo £0^471. Antonino Hcliogak
fbL 570. Mazimino foL 60$. Aupe
ut flores & onme genus fiugom in illot
jadabant , quos cohoncftare cqpicbani»
ita alios contumeliaB cauia laptdibos,!»-
pis , czno , fimo , & lutopetebant. C»*
faubonusadl.g. SuetoniiinitiaTheod.
Marcilius ad Suetonii VelpafitnraL
foL 17.
>VOWEKttS.
4 Soltttis, & firtis,] Ita Pindamt
av9««, K, 9f<|>fl^m. Apul. JoBisfioribm,
firtis, & folntis, lib. 2. rofa^firta (r
fitttta , Sidon. rofifittilis,
ElMSNH OKST lUS*
Solutis^fertis,] ApulcjusIibii4.Mc-
tamotph, floresfirti acfHttti, L io.p.406.
jaSiis florilms fertis acfoltttis, Tertidlia*
nus de corona militis cap. 5. Ftores&*
infirti O" innexi , &* liberi^filsUL Ific-
ron. ad Laetam de inftitut. filiaeepift. 7.
fUresfirti, Plinius lib. 2 x . cap. \ , Corona
futilis trpaBilis, Plautus Bacchid. Ad.i.
Scena. Slmdfi hocpotius eB^ drc. corolU
pleffilis, Vid. Servius in i. J&neid.
foL 199.
OUK C L lUS.
S Sane ^ntad caput non corendmnt.^
Chriftianorum vctcres idcirco coro-
nas relpufbant , quiaiis praecipuc Gcn«
tilbs in fuis (acris^ ac idolorum cnl-
tu utebamur. Clemcns Alcxandrinus
OCTAVIdS. J47
qaod csput non coronamus , ignofcite. ' Auram boni flotis
naribus ducere ^ non occipitio ' capillifve folemus haurire.
'Nec mortuos coronamus. "^Ego vosinhocm^ismiror»
quem->
PonlagOg. lib. 2 . cap. 8. B^ptpv^ lohtw nloris , »dms ? Fifiis •pimr t^ odoratus,
(V^yoy 01 ttS Kiyn •mtJhuyuy^ifjSf^ot iflos/enfks tjmtmembrdfirtitafitnt ^. Och-
ux imj^stlaJ^irtV JhKiat <f Ao^v , er f fM- U , nififaUor ty n»es. T/tere igiturflm-
^Xfl» tStvv iJ^vfjSfior «^' oTiKUfjLtt- hus "Aju (y odordtn , qnormufenftmm frm"
$vx»c eiyi^a^a^nfACoKoih^^daoian* Bnseii, VtereperocMlos O* nttres^ijuontim
«A\<t yS o-mois eidhixotf KcL^otVo/Aetgttf. finfitmm membrafimt, Catemmincdfite
£t paullo poft : £/ yS i^ 7i2^«tXi?« pi qnisfaporfloris ? Slnis cormuefenfiu , n^
A* oLf^omoTi yiyn 7««ydff* ttMVtJi "jincnU tantnm, Q^ianeqHeeolorcemitnrp
•4 dfinTot KaJComti hk eic ndw iJia» aeqne odor ducitMr , necteneritaecommen-'
^^€A^^ ^^'*9 d^fJeisitwrJ^af- datnr» TamcontranatnrameBftorem ca*
fu^fimf ol;^t£/i^f ykrnp^viajt lutlt^^ pite feHari > fnam dbmn asere , fmmm
9urtv «^titlfoy cu/m ^b^^duiWMei- nare*
^O^* I^ u< etlam Gentes capitibus R i o a l t i u s.
Chiiftiaiiomm^ cum eos ad (iiafacra i Capi&ifi» filemns hanrire,'] Fide"
compdlefent y coronam imponerents ^''»*> inquit Septimius^^wii^rc^^iyM
c|w> fiido Chriftiani adhuc magis coro- odorantnr, Scd longe plura idem , lib,
naxum ufiim ezfecrabantur. Atqne hinc dc cor.
capiendasCyprianus in de Lapus , cum W o w i k u s.
iaqaiti ^bimpiofceieratoqnentelamine, 3 Xec mertuos corommms,] Mortui
fno iBie 'aelehantttr facrifcantinm capita coronati. Plin. lib. lo. cap.4; . TertuIL
tapitiva^ eofnt veflrnm Ubemm numpt. dc corona militis cap. 13. Cleiq. Pxd.
FrmsemnfifftoDeipnraydiabeHcoronam lib. 2. cap. 8.
firrenenfetnit, caronafiDominirefir- £l ms k h 0« s t ins.
'"'^' Kec mertnes cerenamns,'] Mortui cor<Vi
W o w s « u s. j^^ Ciocrolib.2. de LL. PUnius 1.21.
I .Anramboni floris,'] Flaneeftillud cap. 13. Tertnllian. de corona militit
Luciani Nigrino : ei yif 101 t« ^om ? cap. 10. Leges 12. tabular. cap.19. Clc*
seovn y xaf fotf^v ^fite-iv ysen r» ftvi menspxdi^og.lib.2.cap.8.
fAc£\t^ o^UZ oj^rii W<|>«^ ^fas:- O u z 1 l i u s.
^Im iif oiov Tt *rUjj «iVdt^oZu/. Tertull. ^. ^ i o •- •cj--
^, ' 'I , . 2<lec mertnos ceronanms, I ^ma prilcft
Ken^capucoron^y enitfe mbilomi- yj^ chriftianorum nihU proSi«5 cum
misflmbnsntor.Pntoirattnsegehh^rie .^^ moribus fibi coimiunc efle
<^folnttey O^midttpten^agie. Sedetfltn ^^^^^^ ^^^^ etiam mortuos coro-
eerenamcoaau.nosceronamn^tbnsad- „andi rcpudiabant, graviflimcque ia
m^emns.Fidertntqmpercaptaumedo^ cundcm fcripris fi«s i^chcbanti. Sic
'^*^*''* Tcrtullianus de Corona : Sitdd tam in*
EtMSMHomfTiUS. dignnm Deo y qnam qnod diffmm idoioi
jlnNtm boni floris naribns dncere,'] qnidaHtemtamdiffmmidoloi fnamqned
TertuUiai^. dc corona militis cap. 5. & mortuo? Kam & mortnemm eHitte
S^s igitnrjrnBns exfleribns ? fnbflantia coronari , vel tjnemam <y iffi Idolaftatim
enim prepria , certe praapna ceronarumy flnnt & haUtn ty cnltn cetifecratioms,qnM
fiores agri, ^Ant odor iwjnis , ant celor, apnd nosficnnda idoletatriaeH, Audiet-
ant pariter Htrnmmte, Si^ emot fenfne iam Qcmeatem Alcxandunum Pzda-
J48: M. MiNucn Felicis
' queinadmoduni tribuatis aut fcnrien ti facem j adt non lca*
tienti coronam: cum & beatus non egeat;, & mifer lioo'
gaudeat floribus. * At enim nos exequias adomamus eadem
tranquillitate qua vivimus,nec adnedimus arefcentem coro-
nam , ^ fed a Deo a^ternis ♦ floribus vividam fuftinemws , qii
SCy
&og. Ub. 1. cap. 8. A'c;^x^rtf 3 «eyie/fc^
/ata4 0 ^^tvr^ ovfxCohor TeuirifKaf
Meuksius.
A £^0 90/ in h«c ntaps num y tfHenuid-
tminm fribHatis exammi , dHtJentienti
ftcemy atU nonfitttienti , corenam^ cttm
tr heatus non egeaty Ot* mi/erptongaudeat'
fmfms,'] Locus mifcie habitus a pefli-
mis librariis. Reftituo , q, t. exanimi
emt non fintienti y nt fintientiy coro-
mmtferc.
Vakiab Lict.
f SlMemadmed«mtribHatis,'\ll^M.S.
& Ful . Urfiu. Sab. ^. t. exanimi attt non
finiienii facemy atit nonfintienti coronanu
male.
Hrkaldus.
SluenMdmodwn trilmatis examini y aut
mnfintietttifacem, atUnmfeittienticuro-
««».] Ita ed. Rom. & MS. Reg. Le-
giendum puto^ ejuemadmodmn triimatis
txanimiy ut nonfentientifacem t tttfin-
tienti coronam. De coronis mortuorum
flOtares efl , & dicebamus alibi.
M K u R s I u s.
2 ,At enim ttos exetjMiat adoramus.
"Badem tranqmllitate quA vivimus ; nec
odneBimus arefcentem coronam» fid a deo
terreitisflorilfHs 'vhidamfMftinemuf. ] Hi c
locus miferrime luxatus. Emendo , e.
adorrtamus eadem t. q. v. nec adneBimus
terrenis floribus arefcentemcoronam t fvd
et Deo "jividam/ttftinemus. Aut, (i tranf-
{oficionem non vis. aterttisflmbus v.f.
W o w 1 R u s.
Zxe^ias adoramus.l Facimus. Feftus:
Adoxaie. JuUanus epift. a4 Airaciuin
ChrifHanonim religionem ctcnEkn'
ELMEXHOKST-rUS»
Ixfiijmas adoramMS,'] IdtSiyfadmMS...
¥e&us in ^dorare. Lex^o.ti^ubulai^
Si. Adorat. Furto. Quooto Nbc*.
Manifestum. Erit. DU^llOlltM»-
LuiTo. Julianus Imp. (utedam-Wo^
werius oofervat^ in epiftola ad At&^
cium, dicit fuperftitionem Chttftuh
noruni crevifie ob fedulam percgiciiiO-
rum curationem, & offictofacixcafis:
pulturas 6c mortuos miinia. Intieg;!!
epiftola JuUanleztatapud Sozomenani.
Eccied hiftor. Ub.5 . cap. 15. Nic^pboc
CaUiftinnUb. ic. cap. 12. Calfiodoium-
Tiipaic. hiftoiia cap. 29. Ub. 6. Salli-
beiienfempolyciat. Ub. 8. cap. 21. Ni-
cephorus CaUiftus teftatur paganos veis
pietatis laudem hominlbus Chiiftianift
tiibuiile, qupd tempoie famispoupe-
libus olimcnta large fubmi niftiaient,,8c
cadavera qux paftim infepulta laceient,
cum cuia terrz mandaient. Vide iUum
Ub.7. cap. 28.
VariaeLect.
nAdoramus.] Ica Roman. editio Faa-
fti Sabaei. MS. adornamus.
Hbraldus.
^t enimnos execfuias adorrtanms.^ Ita
optime MS. Reg. Nam qui vidgatam lc-
d^ionemintcrpietariconantui, opeiam •
ludunt.
OUZE L lUS.
5 Sed d Deo a:ernifflcribHJ 'vhiddm.
ftifiifxemus i ^ui &* ■, modefli Dei noflri
liberalitate y ficuri Jfe futurjt filicitatie,
flde prafintif majeflatis ammatnHr. ] HlC
eft le^io vulgaris^ quz quidem Ubi con*
ftct. BigaltiusjanesYeteriexemplaii
ta
OCTAVIUS. j4^
&,modeftiDeinoftriliberalitate, fecuri 'fpe futur» kH-
dtatis , Bde prazfentis ejus majeftaris animamur. Sic & beati
refurgimus , & futuri contemplatione jam vivimus. Proindc
*.Socrates fcurra Atdais viderit , ^ nihil fe fcire confefliis, te-
ftimonio iicet fallacifHmi darmonis gloriofus : ^ ArceHlas
^uoque, &Carneades, &Pyrrho, &omnisAc;ademic(>-
• . / rum
atiTeroiexconjedhiri, nefcio, edidit:'
Sed a Dee aternis flerihHS vivi^dm f-fli^
9iennu^ ^jmitti ymodefli y Deimflritibe--
raUtdtefianri , ^emfHtwr^efiHcitdti^fide
frafentis ejus majeflatis ammamMr, Quz-
nam honim verborum , j^emfntnrtefe'
lidtatis fidefrafintis ejusmajeflatisani-
mamury lit fyntaxis, nondum vidco.
Sed fi k vulgata leftione recedendum>
fUn)e Midncium (ic (cripnfle cxiftimem:
SedaDeeaternisfloribMS 'vividam fitfli-
nemus y tpdeU , modefli , Dei ncflri libera-
litate ficuriy jjte futarx fel/citatis y fide
fr^fitttif e)Himajeflatis,ammamur. Sei)-
tentiam cpiivis videt , ac nulI4 egct in-
terpretationc«
KlGA L T iu$.
;. 4 MtermfPmbHS virjidamfuflinemus.']
S^nemus,expedamus. Sicfspcapud
"l^atul.&aUos..
V. • Mi^«QWlRU$,
: Jl ^futnr^efilifiitatis,] KQfXLSfem.
m£ X» M s N H o K s r Tus. , .
. Spefnfjtr^^ftli^atis.^ Prudcnt. ,1. %*.
contra Sy mmacL s. 41 o.
Sfemfiqwmuiy^radim^^fide, fim-'
-. •. . ' 4SUHyq¥efittMrts
^d qiue nonrjemunt pr^ndsgtutd^A.
Vita y^
Tiec currit pariter cafta y &'. citpienda
-joluptasm
Eucnetius q>iJl6ldparxnet. sd ' Valeria-
nnm. Micarius homil. 5. & i^. ' Hiero-
nym. tom. r. e^ilola 54. ad Julianum.
&def)ijat:'niORflch. cap.9. 'Lad^t.
lib.6.cap.2T7 ^t Ln epitomecap. I. Am-
t>rof 4p epid:. ^aixXi ad Komanr cap. 8.
& i4 ^ ff ap.^ ^i^i^' ad Hebraeps. (fe offi-
ciis Jib. I . C44. Hiiarius in Pfalg^^ ^rjo.^
Ai^ftinusiA4'^hn 61. Cbsvfbftomus'
hom, 5. u^i^vi^* ^P^ ^^uii ad Ue-
T
bneoT.
Vakiai Lict.
f/#.]M5.& FuL.llrfin.Sab.j!^rw.male*
W o w B ■ a s.
2 Secraiesfiurra ^tticus.'] Cic.r.de
Nat. Deor. 'Leno Secnuemfiurram ^tti^
cumfnijfi dicebat, La^hmt. 1. ^ . c. 19.
Elmehthorstius.
Socratesfiurra .yif///r»/.]Laftant.U|.
cap. 70. O hominemfiurram (ut ait Ztm
epicureus) i»eptm9hperditum,idej]>eratnmp
fi caviilan voUttt reUgienemy dementemtfi
hocferia fjuit y utammalturpifiimumfM
De9 habcr(t,
H E ■ A X. D u s.
Socrater fiurra Atttcus.'] Cicero L r.
dc nat. Deor. Zen§ quidem mn eosfilmmp
qid tum eranty j>^pollodorum , SjUeumt
ceterofijfMe figebat maledicii^ :fid Socratem
ipfumyparentemphilofiphia , latina 'urb»
utens , fiwrtam t^tticitmftdjfi dicebat*
BlM£)»HORSTlUS.
5 HiljHfifiireconfefM,'] DioChiy-
fbft. orat. i2.debcicognitione£i97,
KfltJ r»7V iK ifMtjApm eif^d, Kdjf lEaK^^
T^ e/bxe?7Be/ fjtoi 7rrr^'ef ir «t, nxtZict ^kt^f
ajuri tef^Cet^tifjS^m «^; a.7rft^eti , «*#
» i/^v H J^{. Hieronym. iu Ezoch. iib. 1 ^.
cap. 42. fol. 466. prooemio in Abdiam
Prophetam tom.5 .fol. 126.8C de optimo
genere iote^rpretandi tpm.i. cap. 5. ad
Faulin. qpift.,iq5> cap.7. La^nt. 1. ^.
cap. 27. Ariftot. de eiench. (bpbifii^
lib. I. cap. 34. Plato Thesteto p. 157,
Cicero lib. i « Acad. cjusftionum foL ^.
lib.4.foL 27*.
4 ^Arcefiiaey (^arneadest (^Pyrr».^
Cicero libf 1. Academicar. quaeft. £ lo.
Iib.4. foL22. LadanL lib.;. cap. 29.
Varxae Lect.
*Arcefil4t»} MS, ^reefiimif»
j^e M. MtNucii FELICI5
Tvm multitudo deliberet: Simonides etiam in perpetimai
coniperendinet. ' philofophorum fuperciiia contemnimus» .
quos corruptores & adulteros novimus & tyrannos > & fero-
per 'advenus fua vitiafacundos« ' Nos non habitu rapiei>-
ttam^ fed mente pracferiiims : non eioquimur magna 9 fei
vivimus : gloriamur nos confecutos , ^ quod iili fiunma in*
tentione quiriiverunt , necinvenirepotuerunt. Quidingra*
d fumus ? ^ quid nobisinvidemus yVi^ veritas divinitatis no-
ftii temporis xtate maturuit ? Fruamur bono noftro , & redi
fententiam tempercmus: cohibeatur fuperftitio, impietas
cxpietur> verardigio ^ refervetur.Cum Odiaviusperorailetf
ali-
EiiiKVROKST mf.
Philofiphmmm fipereUU cdntemm'
r.] PhUoK)phiaidleraftde>prolixa
borba» & obuinata fronteCatonisre
inftitiituniimitatiiiniulabant, (edhoc
totumfiicatomentiebanturaffedu: e-
lant enunpetulaittes&iibidinolisyo-
luptatibus implicati, quaslatentQrezer-
cetxint, vttia publice facundiflime accu-
iantes,intercutibus ipH vitiismadentes.
TertuUian. Apolog.c. ^9. Lmoifiphi-
hfiphns O- cenjw, JuvenaL iatyr.2.
— cafligas turpia cnmfit
Imer Socraticos notifiima fiffk cineeJos,
Et Satjrr. 1. fC. 10*
Etttfuirttitelocitti
Qimem a^tant*
Inde Firmico Aftron. lib. 7. eap. 14. So-
trat.ci padicones. Geliius lib. 1 ; . cap. 8.
Athenag. apolog. pro Chrift. pag. 89.
EnchiBrius ad Valetianum p. 5 5. Luclan.
in Fugitivis. Laftant. lib.^. cap. 15. 1.4.
eap. 14. Quintii.inprboenlioiib. z. o-
nt. inftitUt.
Wo wift-us.
1 nAJverfisfiawtiaffcmulos,'] 'fet-
tull. Apol. &:de Anima.&^S^^apud
Ladant.lib.^.cap.r5. •
E L M E N R O-V S T -I U $.
^ Has non hahitMfipientiam ,fid men'
teprafirimus.'] Hunc locum imitatione
cxpreflit Cfpriamis de bonopatientix
ft>l.i8^ 9hil(fiphinm^iefhif,fidfih''
Bie finms. nec rteJHtn fitpienti^tm» fii
tjeritate pf4efirinms \ qnivirtmtmnnmffi
c^ifiientistm ^ ^namjaH^imitmvinmtt
tpd non lojmmnr nu^najed vkoimns fnafi
firoi tr tdtores DeL Salvian.de gubem.
Deiinptotemioad Salonium cpifcop.
iib. I. pag. 2. Hosqmremmma^^nem
oerbornm mnatores > «tiiid f9tins ^mm
plmtfibilia ficiamnr y nefne id qmerinms^
nt in nobis inaniafecnlomm ommmntdjfi^
nt fidubrid rerum enulnmentdlatuUntnts
in feriptimiculis nofiris me» lemdmd tft
volumus i fid renmid , qme fiHktt non
tdmociofemmanribnspidtiedMt 9 fndmd-
ffrotomm mentibusprofint.
Va • I AF. LlCT.
^f . ] T« qni ex Cypriano Mvias ad«
dit Dedl. in Edit. n.
}B.z.>iE N K o ft.t T xn s.
4 j^iad illi fimmtd intentione qndfi^ve*
rnnt.l Vid. Ladlant. lib. 4. cap. ^. £••
chcrius in cpiftola ad Valerianum.
Va r 1 ab L*cx« •
$ Sliddnobis.] "EvX^qmdl^A , .
'■ ■ • R I G A r T I ti s.
6 Piiritds divinitdtts mflri tempmt
^are lii^tnmit.]- Nato intet bcKmniQl
Chriftg
Va» 1 AF. LtCT.
f Servthtr.'] S^ refihr^oetw»' ^ '
OCTAVIUS. 55f
' aliquamdiu nos ad nientium (lupefadi , * intend vultus ce-
xiebomus : £t quod ad me eft 9 magnitudine admiratiQnis
evanui , quod ea , qua? facilius eft fentire 9 quam dicere 9 &
argumentis , & exemplis , & ledionuni audoritatibus ador^
naflet , & quod malevolos iifdem illis quibus armantur, phi«^
lofophorum telis retudiflet : oftendiflet etiam veritatem non
tantummodo facilem ; fed & favorabilem* Dum ifta»c igi-^
tur apud me tacitus ^evoivo» ^Ca^ciliusflcerupit: ^£go
Odavio meo piurimum ^ quantum , fed & mihi , gratulor»
oec expedx) fententiam : ^ Vicimus , & ita ^ ut ' improbus»
ufur-^
OutXLXUS.
T ^iquMmdin ms adfilentiHmflupe'
faBit e^c.] Re^. & fic Mufbnius a-
pud Agcllium lib. 5 . cap. i . ait : Admi-
rati§nemy tfna maxima eH > mn "jerba^fid
fibntinm parere, Indicium enim id cft
animi fummo ftupore \ (emet ipib quali
abrepti. Valetius Fiaccus tib. 4.
Atque ecmlu eunSiinterfitenmrefi'
lentes,
Symmachustib. 2. EpiftoU 54. yufiwn
filentiwnfiMpwfiddtus imperavit*
M BUKSl us.
2 Intenti ] MS. intentos, qnod tole-
rabile. tamendinnuspoetadixit. Coff*
ticitertomnes , tntentique ora tenebant, ad
qiiem locum G. opene eft vide Setrlum.
VakiazLzct.
5 /(evelvo.li MS.eveivo,
H I K A IDUS.
4 Cacilius fie emfit,^ Patttcula fie
noneftinMS.Rbg.
OUZEIIUS.
£g0 OBavie mee plMrhmm qnant$nnt
fed (^r mihi , ffratnler.l Sic Rigaltlus h
Membranis, & re£^. Eodem modo fu-
pra nofter: Carminibns fnradpne Poeta-
mmf tpnplnnmmnqMantmnvmtatiipfii
fftd anBerifate hecnPre, SabarasoHm edi-
dit : £. 0. nupiimmim , tp$ant'mn eJtdem
tranqtdOrtate , qt^ -Mmns : fed fir ww-
hi ffratuUr, Unde Fulvius Urfinus non
multo feiicius : £. O, m, pbmmnm^uan'
tum ad tranqmllitatem, tptJl viwnm/yfid
iy ndhi grMnUr. Quod &<ecuuilt£l-*
menhorftius. Et ^nquam hzc Fulvii
le^o pauUo toleratnlior eft illa Sabaca-
nl y attamen cum verba iUa infcrta in
hiS, rion comparcnt , metito ea quoquc
refpuimus , quippe quibus (ententia,
alias per fe manin^ifima , obfiifcaturl
PlmrinMmqttantHmgratnleridemcA', ac
fidixeris ; (ummopeie^ miriftce, valde^
majorem in modum , gratulor. P/Mit«
mrnn tptantnm , qucma^modum dici»
tDXiSfmmimneiHantHm y mirmn qMontmn,
immane tjuantmn, quorum exempla apud
veteres paflim obvia. Atque hxc erant^
qux nobis poft totaiiosad'Minuciuni
dicenda vidcbantur. Jam finio , & tt
dimitto, miLc^r.
Vakiai Lsct.
6 J^MontMm ad tranqmUitatem.'] Itt
Fulv. Urfin. Sab. 8c MS. tjMantum eadeat
tranquiliitate, inepte. Alitcrin£dit.B..
HC K A I, DU s.
S^ntum eadem tranqmllitate , quM
vivimus. ] Deleada ifta lunt ex fuperio*
tibus malerepetita.
ElMENHOKSTIUS.
7 yicimus.'] PrudentiusUb. i. coo*
tra Symmach.
yicimus exultare lubet»
Enniusi •
S^i vicit non efi ndBor , mfi viSlusfa-
tetur.
MiUKSrus.
8 Improbut,] MS. hnprobe» quod re-^
vocandum cenfetScriverius 6c totuno
locum ik aonftituendum , B^o o^nvio
met
•J51 M. Mmucii FEticis OcTAviusJ
ofiirpo viftoriam: natn ' utillemei viftor eft^ *ita egotrium-
phator erroris. Itaque quod ^ perrineat ad fummaiii qweftio-
nis, & de providenria fateor, & Deo ^ cedo , & de fe&x jam
noftra? (inceritate confenrio. Etiam niinc tamen aliqua con-
Aibndunt non ^ obftrepenria veritati y fed perfeda; inftitu-
doni necefTaria 9 de quibus craftbo (quod jam fol occafiii de-
clivis eft) ^ ut de toto congruenrius , promptius requiremus.
At ego , inquam , prolixius , omnium noftrum vice gaudeo,
quod etiam mihi ^ Odavius vicerit , cummaxiniajudicandi
oiihi invidia detradia fit. Nec tamenpofTummeritumejus
yerborum laudibus repenfare : teftimonium & hominis &
unius infirmum eft. habet Dei mtinus eximium , a quo &
infpiratus oravit , & obtbuit ad jutus. Poft harc la^ri, hilaref-
3;ue difceffimus : Ca?cilius quod crediderit : ' 0<5lavius gau-
ere quod vicerit: ego & quod hic crediderit, & hic vicerit.
ptoplunnmm ^tumimm fJ de traHfmUita'
tt » ^hA itwvnHtfid C^ mihtgrandor y nec
fx^.SofententUmyoichu$tteia,tU improbe
t^po viHoriam, nam itt i&emti^jiBor
tfit itatgotrimn^iotorerrorlt»
WowbkUs.
Vt iftprobttsttfiirfoviSitriam,'] Rom.
improbe,
Variai Lict.
Jmprobns.'] MS.improbe»
Elmemhoxstius.
I Vt iUe mei viBoreH-'] Hicrohym.
(Salog. adverfus Luciitrianos cap. 8.
3V«» fiittm te vicijfi exiflimes , vicimus
mtritjttt i itter^Ht noflntm pabnam rtfirt,
titmeif tgoerroris, Vtirtamqiu mihifim"
fer pc dij^iftare contingat , tttad meliora
froficiens y deferam quod ma!e tenebam,
. EXPLICUI HUNCCOMMENTAXIUM
tv. Kaif.nd. Februak. Anno
Christi cIolDcxri.
APXHH AnANTnN KAI TEA02
nOIOT 0EON.
W o \ir K R U &
^2 Jtaegotriamphatorerrorit.^HiCTOiu
Cpift. ad Auguftin. Cumque tn viceris,(jT
t£o vittcam , fi mtnm trrortm inteUtxere,
F I N
Idem ad Lucifer. Konfilmn tt vicijfi exi-
flimes y vlcimHs Httrqnt noftrum tpalmam
refirstnmtiy ^egoerroritm
Var i ai Lbct.
Fnrort,] MS. corrupte/MrotvNi. l^o,
furor C^ turpitudo.
3 Pertinet,'} Ms. pertintat.
4 Ctedo.] Alii, ctdo,
>V » w E R u s.
5 OLfirefitntia veritati,^ Tcrt. dc prat-
(cript. obflrepit veritatis adHUerfinfus.
RlO A 1 TtUS.
6 Vt de tota con^uentiiis,] Nam in iis
tota erit noilra difputatio craftina.Satis
cft quod hodie obtinuerimus id guod
erat propofiti capnt.
W o w E R u s.
7 OBavius gaudere quod werit.'] Vo*
ccmygauderey Rom. & Ms. ignorant.
Subne6le verbis D. Lucz ifia CafHa'
niCollat.1. cap. i. CunBiad fignificMi-
damfidalitatit , finfHfqut nofiri parilitd'
ttm pronundartnt , unam mtntem atjm
ammam dmbtu ineffe cerporibut.
Vakiae Lect.
8 Ocidvius qmdwerit,] ItaMs. 5c
Fulv. Uffin. Sabai cditio,0. gaudere j. v,
I s.
JULII FIRMICI
MATERNI V.C.
DE ERRORE
PROFANARUM
RELIGIONUM
CONSTANTIUM
ET CONSTANTEM
AUGG.
J0A.N. A WowER recenJuU.
Jl :
1 T
I * -■•'.•■.■ *
* ■ • ■-'?■!
■f 1
i:
^t v
♦• .*
./ V r "^
.^'1 •- •
r~a ^- s
.r p^
1 '. ■
r -•-> T
» » »
' . 4 :; ?
■• ;•
r-. — .~i -.
^.^.^ ' ■»•
\ ■'^ 'J "■ -^
JT . ^
• ■ '• •
t» 4
\
JULII FIRMICI
MATERNI V. C.
DE ERRORE
PROFANARUM
RELIGIONUM.
i Uod ia febricatione hominis artifcx fcclc»
E. ut antea diximus , annuis perditorum com-
5 momtk>tubus ac communicationibas ,ipc-
lciatiter retexenda funt, in teftificationem
veritatis manifcftis rationibus exemplorumque tefti-
moniis divinationem probabimus per diabolum effe in-
rentam & perfeftara , ut per hoc iJHritus maculata co-
gitatione, ^ fluxK felkitatis , perver& diicretione
perverterel miferos homines perpetuis calamitatibus
implicitos. ****♦. Quatuor Elementa cfle
principia creatimuum nemo eft qui dubitet [id eft»
mnem ^ aquain, aerem fic terram,] Sed hxc Elementa
diverla iunt , vel in poteftate contraria. ' In errore fiinc
itaque gentes, qu£e,cum elemcntls tribuant prindpa-
tum , a!^uc deputant ignem , quafi iummum Deum,
quafi cxtera ex ipfo habeanc fubftantiam calore : ne-
icientes, quod omniaEIemeniaextpfafintfua contra-
rietate conjuni5U , & quod & ipla habeaat fabricaiiorem
Deum 1 qui fingula Ms lods ordinibuTque conftituena
creavit , quod aut mente , aut cogitatione colligimus>
aut ceiTe cuod oculis cemimus divina verbi fui focieta-
te compoiitum, aequatacorporummoderationein hoC
toto, * ^gypti incolx aquarum beneficja pertipientes»
aquam.
tJH trmt kjigMfioitpiiiri.'] Cn!- i Athaiiar. a^tX»..
-InunelciiKiiignuiiiaiiltidcfe^ f t MijfHm^t^fmmaliaiA A-
Ai * ll»aaft
4 J^LII FlRMICI MaT.
aquam colunt, aquis flipplicant, aquas fuperftitiofi
votorum continuatione venerantur. Sed in facris fliis
Cguae myfteria vocant) addunt tragica funera & fiinefta
calamitatis metuendae certamina. Inceftum cum fbrorc
adulteriumque ajunt commifTum, &hocfatinusfeve-
hs marici animadverfionibuis vindicatum. ^ Ifis fbror
eft , Ofiris frater , Typhon maritus 5 is cUm comperiflet
Ifidemuxoremincelrisifratris cupiditatibus efle corru-
ptam, occidit.Ofirim, aftuatimque laceravit,'&: per
omnes Nili fluminis ripas miferi corporis palpitantia
membra projecit. Ifis repudiato Typhorie, ut&fra-
trem fepeliret & conjugem, 'adhibuit fibiNephthen
iprorem fbciam, *& Anubin ^ venatorem. Cui idco
caninum caput impofitum eft, quia laccrati C(»pori8
partesartificiocanisveftigantisinvenit. Sic inventum
Ofifim Ifis tradidit fepulturae. ^Fuerant i&ni hi apud.
^gyptum reges pariter ac tyranni, fedOfirisjufrus,
praeter iliud , quodcumfbrorecommifit. TyphoH-fu-
riofiis impotens ac fuperbus. Ideo ille colitur , ifte vi-
tatur. Haeceftlfiacifacriftimma. Inadytishabentido-
lum Ofiridis fepultum : hoc ^ annuis luftibus plangunt,
* radunt capita , ut miferandum cafum regis fiii turpi-
tudine
thaoaf. nsfepe eA\. Tlairmv /jteixt^ A/-
X ^a myfterU tfocant^] GlolTe-
ma.
2 IfisfiroreBy Ojirif fiafer.l To-
tam hanc fabulam fingulari libro
complexus Plutarchusiunde his Fiim.
petcnda interptetatio.
5 ^dhilmh fibi l^phten.'] Ita Ic-
gcndum docet Plutarch. nSsAfaiJ^i^
iy 0'<7»e«(r^.
4 Et ^n$*bin.'] Athanaf. Kcwoxs-
^aX^ A!iHiCt(, Vto^tutatranj ^-
tmbid»
6 FueranthiapudjEgypihimrefft.J
Vlde Synef. orat. ifE^pt.fi?edc pro-
vid.
7 ^nmtpf luBibM plof^Mnt.'} Atha-
naH /og^c E^Axi^.
S i^WMi^r4^iV4.]Pnident.i.con-
traSymm.
Jfidif amiffimfirkperpUutgeniii Ofi"
rim,
Mimica^e &* ridenda fiua fiUenmik
califif.
Appian.4.debello civ.£u(eb.Prarpar.
Euang. lib.2. cap.i. Plutarcb«de liide.
Lucian. de Dea Syria. Syncf. t fx. <^di-
huKQ^e. Toiidcri autem folitos in lu-
dbuexPlutarch. /&^Vcf0i^«ifMv/«v.
5 remitorem.'} Plutaicb. de liide. ) & aliis notunu
i
De Errore Prof. Relig.' ^
tudine dehoneftati defleant capitis , ' tundunt pe6his,
lacerant lacertos , veterum vulnerum refecant cicatri-
ces , ut annuis lu£tibus in animis eorum funeftae ac mi-
ierandae necis exitium renafcatur. Et cum haec certis
diebus feceriht, tunc fingunt fe lacerati corporis reli-
quias reperire, & cum invenerint, quafi fbpitis lu<9i-
bus, gaudent. Omifera&caducamortalitas, utregi-
bus tuis per annos fingulos funeftas mittas inferias , ne-
glefto E)eo fummo , qui onmia divini artificii modera-
tione compofiiit, & ipem tuam perdis & vitam. Nec
oftenfi tibi luminis fplendore corrigeris, nec recuperatae
libertatisquaerisinfignia, nec ^m redditae tibi falutis
agnofcis, nec ex poenitentia praeteritorum criminum
indulgentiam^poftulas. Frufba tibi hanc aquam, quam
colis , putas aliquando prodefle. Aliaeftaqua, quare-
novati homines renafeuntur. Hanc aquam , quam co-
lis per annos fingulos , visaliadecodtisvenarum mea^
tibusficcat , aut certe funefhis regis tui fanguis conuna-
culat. Illa , quam de^icis , ignita venerandi fpiritus
majeftate decoratur :. ut ex ipfa per veteres confcientiae
cicatrices credentibus hominibus falutarisL fenitas irri-
getur. Sed in his funeribus & luftibiB , quae vere funt
hmera, quaefk6bifunt, quorum extant hodie quoque
reliquiae (nam & fepulchrum Ofiridis hodie in iEgypto
eft, & cremati corporis reliquiae cernuntur) defenlbres
eorum volunt addere jAyfKam rationem.> ^Frugum
I TimdMntptBufylMer^laeert^s.']
Herod.£ut. c» A ^nai^ 'proXi us avat-
fjtot, Tunlovltf^ ^ <^ /uft]de ji/ui ^nlw
*nJi>^tui AfBfaTmv. otnt 'j Jis^fav eiai hf
AtyjTrlt» 6ix«o/7fte , Jto/ o toffirtf «tt
'7r'Kta imtiZm TitTwy > oa-t» jy tbc fttTW-
fra Kvrlofli»! /jM^fitC*» La&ant. I.
cap. 21. Ifidif JEgypii^iirdfHaf, qiu- ' Aliter Plurarchus dc Ifidc, & Ofir. Vir
tenttafiliHmparoiUtimvelperdiderittVtl dcSuid* A»j/u«.
ufyeaerii. KdmfekmfietrdeitJ i^df\
Aa J tCm/K
fe-
gUbratocorporefudpeEhratHndunt ; /rf-
mentantur ,ficMt ipjfa , cumperdidit ,/<?-
cerat, Deinde pner producttur tjuafi in-
rjentiu y & in Utitiam InHue ille muta-^
tur, Theophil. lib. i. ad Aut.
1 frngttm ftmina Ofirim dscenteuj
Athcnag. Apol. Eufcb. priparat,
Euang. lib. i . cap. i . lib. 3 . cap.2'. Ma-
crob. Sat. i.La^bnit.in i.Stat.Theb.
6 J^i-i^ FiRMici Mat.
femina Ofirim dicentes effe , Ifin terram 9 Typhonem
calorem : £t quia maturatas fruges calore , ad vitam
hominis coUiguntur > & a terrac confortio feparantur 9 &
rurlus appropinquante hyeme faninantur. Hanc vo-
lunt effe mortem Ofiridis ' cum fruges reddunt. Inven-
ventionem ver6 * cum frugcs gemtali terrae fomento
conceptx 9 nova rurfiis coepwint procreatione generaiL
Pone nanc veram effe iacrorum iftorum rationem, pone
propter frtiges vota reddi numinibus , quid addis in*
ceftum 9 quid adulterium , quid miferanae animadver-
fionis exitium ? Quid errantibus hominibus & fimpli-
citer peccarecupientibusdeiacristuismalummonitras
exempUmi? phyficaratio, quamdicis^ aliogenerece-
letur. Quidautemcaslarioportuit) quodomnibusno-
tum eft? Curplai^itisfrugesterrae^ & creicentia lu-
getisfemina? Ad iuftentationemgeneris humani ha^
omnia divina fummi Dei liberalitate donata funt. A-
gendae iimt iummo Deo gratiae propter hoc^ nec eft
fummi Dei lugenda largitio. Denctepotius quoderra-
tis , & quod errorem veftrum reftauratis : iemper lu£H-
bus plangite. Nolite annuis iacris quaerere hmus alie-
num;veftris potius funeribusparateiblatiaper annos
fingulos. O miier homo , inveniffe te neicio quid gau-
des, cum animam tuam ex iftis iacris per annos iingu-
los perdas. Nihil illic invenis nifi iimulacrum 9 quod
ipie pofiiifti , nifi qu6d iterum aut quaeras aut lugeas.
Qua^re potius ipem ialutis, quaere exordium iucis^ quae*
re quod te ilimmo Deo aut commendet , aut reddat,
Et cum veram viam ialutis inveneris , gaude, &tunc
cre6la iermonis libertate jwoclama , » flSpjbcstfter y crjh'
5^ou/)o/^ev, cum ab his calamitatibus poit poenitcntiam
tuam
1 CwmfiHgtsrtddtmt*'] Legeim/-
^mhtr.
f • (twf^ii «tfiMM rmfm (e^rim fr9^
ertdtimieffmerm,'] Emttida: rMM)^
ges gmtMitfrra fmemttnfke^fgt mnd
rmfm»
\
!De Errorb PR©r,?RBi;io^ ^
tuam fui3MniDei fiieris indulgentia liberatus. ? ' Phrjr-
ge$,qui Peflinuntem incolunt, circa Gaili fluinlnis ripas
terrse caeterorum elementorum tribuunt principatum,
& hancvoluntomniumcflematrem. Ddndeut&ipfi
annuum fibifacrorum ordinemfacerent» m.ulieris dU
vitis ac reginx fiias amorem, quaefiiftusamati.a^ole*
fcentis t)rrannice voluit ukifci, cum ludibui annuis
confecrarunt. £t ut iatis iratae mulieriiacerent » aut ut
, poenitenti fi)iatium quacrerent « quem paul6^ aate j(epe-
lierant , revixifle jaqtarunt; , 8c,cum mulieris aaiaius ex
impatientia nimii amoris arderet , mortuo4iddkfi:end^
templa fecenmt. Tunc quod irata mulier pro injuria
ipretas fecerat formac $ * hoc ordinantes k fe psui voluere
iacerdotes, fic annuis facris cum honore terras iftius
funeris pompa componitur » & cum perfiiade(ur homi*
nibus quod coiarit terram » 'miferi funeris venerantur
exitium. Hicquoque? facratiflimi Imperatores , ut er-
ror ifle cadetur , etiam haec facra phjrfica volunt efle ra-
tione compofita. Amare terram volunt fruges 9 ama-
tum vero noc ipfiim volunt efle , quod ex fh^bus na^
fcitur 9 poenam autem 9 quam fliflinuit 9 hoc volunt efTe
quod falce mefTor maturis frugibus fadt. Mortem
ipfiusdicunt^ quodfeminacollechiconduntur. Vitam
rurfus 9 quod ja6bi femma annuis vicibus reconduntur.
Velim nunc mihi inquirenti relpondeant 9 cur hanc fim-
pli-
lennia verba exdamantiam in fiicris
Ifidis/mvento corpore Ofoidis. Scho-
liaftes Jjjvcnai.adllla Sat.^. ExcUmare
libet 9 f9fiAm qutdcUtmat Opri Invcmto,
Pcfdiu JBgyfUimtnt» Ofiridixii .* ^
fjnHjfi^ » rM4»;\<i/p»^<ju. kaenim Ifi-
dem ihvcntis OGridis membris excla-
Biaire fHtabanc. Atlienag. Apolog.
^{uj pu ^ m*ru mr$^f , 0'^*pn odtv, ;
1i ^f(0Lfmh fWfXf;(fli»v*f nrn fddi , AJ-
Itmt.'] Strabo Hb. I2. Hctod. lib. i.
Ammiaii.lih.23. .
2 Hoc •rdimmeesdfifiUi ow/itfrr.l
Matet Defim diligebat Atyn^ isab
Acdefti aftu« ifrfiirias «eftitla fibi ge-
nitalia defeoatr ^oc in bonotem ma-
gnx matris imicantur GalliejusSa-
eerdotes. Ambb.ltb.5. Auguft. de ci»
vic. Dd lib.j(. cap. 4^ Sdv^ Nicandti
Theciac. Tatian. ^e^; ^^a^.. Ovid*x4.
Metam. JufHn. Apolog.Clem.Pro-
ttept. XociaiLjdeilea Syi. Eu(eb.pr«pk
I, 'fknps > 9» PeJRmmtem ff»rt- 1 Euang. lib.2. cap.4.
' Aa 4 1 7<j«»f
plicitateili feittinuni ac frugutri dim'fadnorc, atai itior-'
te, cumfaihijCumpociiajAuii?^ Ita-
ne non crat aliud, qubd diceFCtur? Itane non erat,
quod in agendis Deo fujrfmio pf6 fiiigibus gratiis' fact^
ret mifera mortaiitas? - Ut grti tias pro renatis fr ugibus
agas , ululas , ut gaudeas ^ piaiigis. Nec te , ciim veram
rationem. vidcris , hoc aliq\iandofeciire poenituit , fed
hoc agis , ut ahnuis luftibiis occupatus vitam femper
fi^ias^ mortem requiras» Dicantmihi, quidhocmi-
gibus jprofcut , ut fletus>fuos atlnUis uluiatibus feminent
in trimtia:, interfe£H. funeris calamitatibus ingemi-
feant , quod dicant phyfica rationc compofitum , luge-
tis & plangitis , & luftus vcflros' alia ratione coclatis.
Novit agricola,quando terram aratro dimoveat , quanr
do fiilcis frumenta committat. Novit quando matura-
tas fblis ardoribus colligat fegetes. No vit ^ quando to-
llas teratfruges. Haec cfi: phyfica ratio , haec funt vera
£icri£icia , quas ab fenas mentis hominibus annuo labore
complentur. Hanc fimpiicitatem divinitas quaerit , ut
homines in colligendis fru^tibus ordinatis temporis le-
gibus ferviant. Cur huic ordini miferae mortis figmen-
ta quaefita fiint ? Cur caelatur lachrymis , quod caelari
non debuit? unde confiteantur neceffe efl, hacc&cra
non in honorem frugimi , fed in honorem effe compo-
pofita mortis alienas. Nam quod ternun matrem eflc
omniumDeorumdicunt, qui huic elemento tribuunt
primas partes , vere Deorum fiiorum mater efl , nec ab-
nuimus aut reculamus. Quia ab hac coile£bos Deos
iiios, aut lapideos faciunt femper aut ligneos. Terram
ohmem circunafluunt maria, & rurfus inclufaOceani
ambientis drculo flringitur. Coeli etiam rotunda fub-
limitate operitur , perflatur ventis , afpergitur pluviis,
& timorem flium afiidui motus tremoribus confitetur,
Quid V05 marieat , qui haec colitis confiderate , cum
Dix veibri iufinnitatem fuam vobis quotidianis profeA
fioni-
Dfi Error*; Prof. Relig. p
• — •
fionibus prodant. Affyrii & par& Afrorum aerem duca-
tvm habere elementorum volunt , & hunc imaginata
figurationevenerantur. 'Namhunceundem, nomine
Junonis velVeneris virginis, fitamen Veneri piacuit
aliquando virginitas , conlecrarunt. Junonem fane , ne
& huic deeffet incoeftus , Jovis volunt ex forore con-
jugem fiuftam. ' Effoeminarunt lane hoc elementmn,
neudo qua veneratione commoti. Num quia aer inter-
jeftus eft inter mare & coelum , effocminatis eum facer-
dotum vocibus profequuntur ? Dic mihi hocdne eft,
quod in viro foeminam quaerunt , cui aliter fervire la-
cerdotum fiiorum chorus nonpoteft, nifi effoeminent
vultum j cutem poliant , & viruem lexum omatu mu-
Jiebri dedecorent. Videre eft in ipfis templis cum pu-
blico gemitumiferandaludibria, virosmuliebriapati,
& hanc impuh & impudici corporis labem , gloriofa
oftentatione detegere. Publicant facinora fiia , &con-
taminati col^ris vitium ^ cum maxima dele£lationis
macula confitcntur. Exomant muliebriter nutritos cri-
nes, & delicatisami6tiveftibusvixcaput laffacervice
fiiftentant.. Deinde, cum fk fe alienos a viris fecerint,
ad-
nmnint JunMitfniyenerit,] lUa> id
eB , aerem, (uBt glollbgraphi. Adjr-
fios auteni fiveSyroscolnUIeaeKin^
Homine Juoppis feu VcoerisesPlU'
tarchoinCrafKbdKcimus, ubidcidca
iiierapolitana ': 7«yi7Be/ '5 ^rp^Tvv lulifi
A.'^^Jhiujyoi Ji H^patr, ai «A» tIuj df-
^i ^ m^fjietlet Trtia-n ef uy^a^ c>^-
•rfcw 5fai»7w» «ff ctyQfamtt dfxk^ *0*-
iie9^yteu_ Hi^ipdotns lib. i. §mfMi/seir»
A'ortfeM(v fMiAijme , ^ A^^^/aiv.
Paufan. Atticis» i
% Ejj^ftmiumKffim hoc elemenhmu']
Cic. 2. dcNattDeoc. Jnfrmtmf^
terjeBus intermdret f^ eaelumt Junanif
naminectnfecratHr : qua fHptfor O* ccn*
ymx Joviiy qmed (^fimilitHdo eH athe-
ris , &* cwn eo/mnmd conjnn^o» Effee"
ffunarmU anifm enmt Jumnique tribite^
runti quodnUnltHeomoUius. Heracli-
desFonticus: eA/o 7S ovrov <^ t»c
^vQixxs T TifAjf/ieiCltiiaf gm^eim » «u-
3«p^ Ji ]y eiifi(^ , ^ pC^idi niUu ttv-
peJcAt ^ctfJiS^ )iffiduf,ii Jt H*g^,^i7d& ecx/>
70V Ji diif ftAhAxtortpov ^txetov « ;i{^
tStd j^ diixu. VhWo ttSisi0iit^a^i^
x^. H 'g^v Ji ^ di^ tr^ td eu^^^
Kf fjiiltae^^i^ fr^i v^^» TertulU
adv. Marcionr Prpbus in Virg. £cl.6*
Seiv.ini. Aneid.
j CummaximadeleBariMttmAcuUuJ
f OltC : deftfiafiune^
- : . 1
Aas
z Em^
to Jvtn FutMici Mat.
adimpleti tibiarum cantu » vocant Deam fuam 9 - ut ne«
fario repleti {piritu vanis hominibus 9 quaii fiitura pras-
dicant. Quod hoc monftrum eft , quodve prodigium ?
Negant fe viros effe , &fufit; Mmieresfevoluntcrei
di , fed aliud quaiifcunque qualitas corporis confitctur.
Confiderandum eft etiam , quale fit numen 9 quod fic
impuri corporis dele^btur fiofpitio, quod impudids
adhaeret membris , quod poUuta corporis contamina-
tione placatur. ' Enibefcite 6 miferi fupinitatem » aliter
vos Deus fecit. Cum cohors veftra ad tribunal judi-
cantis Dei accellerit, nihii vobifcum afteretis, quod
Deus, quivosfecit,agnofcat. Abjicite hunc tantae ca«
laniitatis errorem , 6c ftudia profanse mentis aliquando
deferite. Nolite corpus , quod Deus fedt 9 fcelerata
Diaboli legedamnare, calamitatibus veftris , dumad«
^dtth. huc tempus patitur , fubvenite. Mifericordia Dei dives
j^/^eft, libenter igBofcit. Reiidtis nonagintanovem ovi-
iiwi. bus amiffam quasnt unam. £t reverfb pater prodigo fi-
lio veftem reddit, & parat coenam. Nulla vos deQ)erare
faciat cximinum muititudo : Deus fiimmus per filium
fiium Jefum Chrifhim Dominmn noftrum volentes li-
berat , & poenitentibus libenter ignofcit , ' nec multa
exigit ut ignofcat. Fide tantum & poenitentiapoteftis
redimere, quicquid fceieratis DiaDoli perfiiauonibus
perdidiftis. rerfe & Magi omnes , quiPerfiae r^onis
incolunt fines , ' ignem praeferunt , & omnibus elemen-
tis putant debere prxponi. ♦Hiitaquejoveminduas
dividunt poteftates , ^ naturam ejus ad utriufque fexus
trans-
T ErtAffiite 3 mi/hi fibUmitdtm.']
X«cge : fHfinitattm.
< 1 Hec nmltA exi^t,'] lotte : mHt'
B4mexi^t.
5 /g»«wdrrf/mMif.]Clcin.Protrept,
^ r frfuJ A'aitvf )(sfntKHrmv vn)^oL
Strabo lib. t 5 .Euftat. in Hom. Iliad.^^.
Soaatcs Hiftoif Ecclef. lib'7.Max.
Tyr. Settn. 38.' Ritffiiu Hift. lib.2;
cap. i6.
4 HiitaqmJovemJ] VetCmtn pe-
cuKaris Deus Sol. Joris 8e Solis idem
numen oftendit Macfobios.
5 Jil4tiiramtjHsadiitnttfyiiefixMf.]
Athenag. Apol. 01 ft^^dif^it^t
dpatfoBiiKlwi^liitit ^tyv«V7.Maaob.x*
«MIUIUMIt '-
I MflH
De Errore Prof. Rel. h
trans ferentes,& viri & foeminae fimulacra ignis fubftan-
tiam deputantes, &mnlierem quidem triformi vultu
conftituunt ^ ' monftrofis eam lerpentibus illigantes.
Quod ideo faciunt, ne ab auftore fiio Diabolo aliqua
ratione diffentiant : fed ut Dea fua ferpentibuS polluta,
maculofis Diaboli infignibus adometur. * Virum vero
aba&orem boum colentes , facra ejusad ignis transfe-
i;unt poteftatem. Sicut Propheta ejtis nobis tradidit,
dicens : ' Mj)c^(o« fiv^obci) o x\07e{yi$ <nujSinn to-
•Tf @- d/^mJH. Hunc * Mithram dicunt. ^ Sacfa vero
ejus in fpeluncis abditis tradunt , ut fempcr obfcuro
tenebrarum fqualore demerfi , gratiam fplendidi ac fe-
reniluminis, non videant. Ocoecanuminisconfecra-
tio. O nefariae legis fugienda commenta, Deum effe
credis, cujusdefceleribusconfiteris. Vositaque, qui
dici-
T Manfimojis tam ferpentilms*'] Cai
fblis ftamz Draconis eragies (ubjun-
gi folita docetMacrob.lib. i. Satut.
cap. 19. & 2o.
2 Vimm "jero abaBorem houm. ] So-
lem Ferfis cultum Hcrodotus , Jufti-
nus » Straboj & alii prodideiunt.Hei-
culem autem Solem muUis probare
cohatur Macrob. Saturnal. 1.- 1. c lo.
3 M/xldt lio^fjtvgtt U.U .... 0 ....
Bmenda :
Muitii-mn ^o( juwguf n ■
*Tfos dytui.
J^thra vocabatur /SKxx^r^. Por-
phyrius in antro: tif 0}txx6ir^ o^oe
i tIw *;ffii*0^ xt^inBomg «W«v 9 dec.
Uode <o oomiDe paulo ante I Firmi-
co vocatur abaftor boum, quod difer-
<e exprefficStatiQs: intiiffuaafe^tor'
^utntem emmd Miehram £)us «Miir
iccirco vecaait iSoexXoff^jt&quta quot-
iannis Jn orbem redibat > propterea
« JxXa 0ooxxo^itf dixit Poeta,hoc eft,
ibleime fic in orbem tediens firftum.
fizmictts de imiiiftria ttiiiinriT irrft-
teleution prioris vetdiSj ut izpe audo-
res foient Facere. Sed pofterioris ver-
fus lacunz funt ^ librariis , aut ab eo
qui primus Firmicum edidit ^ quod li-
teras JijowAyvd^^e non pofletcoa-
fequi.
4 Wthram'QecantS\Smho\.\^Ae
Pcrfis: HifJtMo-i -¥• iiX/ov, ov jist-XHa-t
M/9pfltr. He(ych.M/dptf^ h »(xi®- o^
ricpfftt/;. Frequens in 5. Infcript. Soti
inoi^o Mithne. SoliMithne- Martian.
Capell. lib. ^ . A Mithrp , qui in Solia
urberegnavit PUn. lib.;6. cap.8.
5 Sacra ejns in^Jfeluneis oLtlitis trd"
dunt.'] Porphyrius <comment.de Nyro-
pharum antro. Primus Z^roafires apud
Per/as > ttt narrat JLiAdus , ffelnncam
naturafaciam in Perfia montHms coffi'
eranit y inheneremremmonminmauSio''
rtf, (S^partntis yaithr* > ntper ^elutt'.
cam fi^ificAret wmmdum a Tifithra con»
tlitum» lia&ant. ad ilia Stat. Thcb. i.
Seu PerfM fidt n^nlms autfi ImlignMd
fiqui torfuentemcomuA Mithram, Hie*
ron. ad Lsetam. Oracehus ^tcvm Mlm
thrafitbvertit,T^txuil. de Corona mil«
Juftin. diaL cnm Tfygli.
I Vi
ii JvLii FiHMici Mat.
dicitis in his tcmpirs rite facrificari non magorum ritil
Perfico, cur hsec Perfarum lacra laudatis ? Scio hoc Ro-
mano nomine digmim putatis , ac Periarum iacris. At
Perfarum legibus lequatur.
* * * ^ ' ut armata clypeo , lorica,gladio&ha-
fta confectatur. * * * Tertia etiam pars eil , qua
in alperis fccretilque fylvarum agreftiumque ferarum
Ibrtita imperium. Ultima pars tripartitae iftius diviik)-
nis seftimat libidinum vias , quae prava defideria quas-
que praepofteraecupiditatismonftrant illecebras. Ideo
unam partem capiti ailignant, ut hominis iramquo-
dammodo dehotare videatur. Aliam in corde ftatuunt,
ut diverfarum cogitationum varietatem , quas multi-
plici intentione concipimus , in ioiodum ly Ivarum tene-
re videatur. Tertia pars conftituitur in jecore » undc
libido nafcitur & voluptas. IUic enim genitalium fe-
minum coUefta foecunditas naturalibus ftimulis defi-
derium cupiditatis exagitat. Quid ergo perfidt ift^ di-
vifio i diligenter afpicite , ut cematis , quam facile com-
mentum ratio veritatis impugnet. Si dividitur anima,
& fiibftantia ejus diverfb efncaciae genere feparatur, dif^
Ibluto ordine fuo , incipit efle quod fiierat. Aliud enim
mens eft , aliud ira , aliud Ubido. Animam ergo fepar
ratio ifla dilTolvit, & patitur maximam ex ifla parti-
tione jafturam , nec integram flii fpeciem res ifla cufh^-
dit, quae per tres contrarias feparatim dividitur , &(ut
verum dicam) fit ex ipfa divifione mortalis. Etenim
quod
1 XTtMwataelypeot loncHi thorace,
gUdio, e^ hafla conficrMttr»'} Forte
legendum : Ui armatus, &c capiendum
de milite Mithrz initiari folito. Tert.
de corona militis. Enthefiite Jf^p"^"'
commilitones ejus , tam nm ab tpfi^ndi'
tandiyfid ab ali^uo Mithra milite. Qui
€um initiatnr infpeUoy in c-tfirit !uere
rutur ob-jUnutnucapite depeUere» &dc
prxfcript. adv. Hziet. SigoM iOicin
fionte militef fitos CsrfitkgUdioredimit
coronam. Sed potius nihil nmtandufliK
uthzcdciequentiadealcetiiis numi-
ois poteftateaccipiatnus. M^dejo-
vis raeminae fimulachio,qiiod trifbimi
vultu conftituide ait>inccingenda Gnc»
M/ofAv d^^JMa} Pciittccrittiiile^
fiin obUtam qnafi mmmmtrfjmm* ' ftoxHaedoCiis Ubf u
tenebrarum > coronam intefpofito gladte
De Errore Prof. Relig. ij.
quodj)oteft dividi, corpus eft. Quod autem corpus eft,
necefle eft effe mortale. Ergofianimadividitur, cor-
puseft. Sicorpuseft,necefleeftfitresmortalis- Egre-
gia erroris iftius, acpraeciara comitantia. Maximum
nobis beneficium ex ifta confequentia confertur. Com-
mentis iftarum abfiirditatum animas volunt efle mor-
tales. Sic fimt &cratiflimi Impenitores , elementa a per-
ditis hominibus confecrata. Sed adhuc fiiperfimtaliac
fiiperftitiones , quarum fecreta pandenda fimt Liberi
& Liberse, quseomnialacrisfenfibusveftrisipecialiter
intimanda fimt, ut & in iftis profanis religionibus fiia-
tis mortes effe hominum confecratas. ' Liber itaque
Jovis fuit filius regis fcilicet Cretici. Hic cum fuiffet
adultera matre progenitus, nutriebatur apud patrem
ftudiofilus , quam decebat. Uxor Jovis , cui Junoni fuit
nomen, novercalis animifiirore commota, adnecem
infaatis omnifariam parabat infidias. Proficifcens pere-
gre pater , quia indignationes tacitas fciebat uxoris , ne-
3uia ab irata mulierq dolo fieret , idoneis (ficut fibi vi-
ebatur) cuftodibus tutelam credit filii. Tunc Juno
oportunum infidiarum na£ta tempus , & ex hoc fortius
inflammata, quia proficifcens pater, «cfolium regni
puero tradiderat &.fceptrum , cuftodesprimum regali-
pus prxpuis , muneribufijue corrupit , deinde fatellites
llios, quiTytanes yocahantur, in interioribus regiae
locat {^rtibus, 6ccrepundiis ac fpeculo affabre fado
animos ita pueril^s illexit , ut defertis regiis fedibus ad.
infidiarum locum puerilis animi defiderio duceretur.
Ulic interceptus trucidatur. Et ut nullum poffet necis
inveniri veftigium , particulatim membra cdnfciffa , fa-
tel-
mens Piotrept. m^ hofiiarH /AupifttA
TtXioT ttTntyBfaTixt , ov Hoiit yrttiJk
•TTW $-fcroir\i» Kivii<ri ttSiejLyc^Ajomat
KHfii-mv J^K» ysam<Piwmv TildvaVi
atv xTot JV} 01 nrrnivis' Jiieartf,<nivirs
VM TjiaL^v 0 vm , &c. Quz profert EU'.
Ccb.^zD^Tntp.^eiTytxMiginus Fab.167.
paulo alitei fabulam narrat Ainob»
itb. 5.
'. . . ' ■ ^ *■
t^ JVhll FlRMICl Mat.
tellitum fibi dividit turba. Tunc, ut huic fadnori a^
liud facinus adderetur, quiavehementertyranni cru-
delitas timebatur, deco£b variis generibus pueri mem-
bra confumunt, ut humani cadaveris uique in illum,
diem epulis vefcerentur. Cor vifum fibi Ibror fervat^
cui Minerva fuit nomen , quia & ip& fceleris fiiit par-
ticeps , & ut manifefhim elTet delationis indicium , Sc
Qt naberet isKie, fiirentis patris impetum miti^et.
Reverfb Jovi fi^a ordinem facinoris exponit. Tunc
paterfunef^acalamitatedadis, 6c acerba lu£his a!trod^
tate commotus^ Tftanes quidem vaiio genere Gim^
dorum excruciatos necat. Nec paetermiflum eft in
oltione filii , aut tormentum aliquod aut poena , ied per
omnia poenarum gei em bacchatus, necem quaUter*
cumquefiliivindicavit, afie^tu quidcm patris , fcd ty-
rannica poteftate. Tunc quia diutius pater f crre lugen*
tis animi tormenta non poterat , &quiadolorex(M'bi-
tate veniens nuliis fblatiis mitigabatur , imaginem ejus
cx gypfb 9 plafHco opere perfecit 9 & cor 9 ex quo faci-
nus fiierat, fbrore deferente , dcteftum, in ea parte
plaflae collocant , qua peftoris fuerant iineamenta fbr--
niata. Pofl hsec pro tumulo extruit tempium , &paeda-
gogum pueri confhtuit facerdotem. Huic Silenus fuit
nomen. Cretenfes ut fiirentis tyranni fsevitiam mitiga-
rent , feflos funeris dies ffcatuunt , & annuum facrum
trieterica confecratione compcMiunt, omnia per ordi-
nem facientes , quae puer moriens^ut fedt , aut paflii^
efl. ' vivum laniant dentibus taurum , crudeles epulas
annuis commemorationibus excitantcs , & per fecreta
firlvarum clamoribus difTonis ejulantes fingunt animi
nirentis infaniam , ut illud fadnus non per rraudcm fa-
6him , fed per infaniam crederetur : praefertur cifla f in
qua cor fbror latenter abfconderat , tibiarimi cantu , &
cym-
I Ofm^
Dk Errore Prof. Relig. ly
^mWorum tinnitu , crcpundia ^ quibus puer deceptus
hierat, mentiuntur. . Sic in honorem tjrranni k ferviente
piebeDeusfkiStuseft., qui habere non potuit fepultu-
ram. Fuit etiam alius^Liber apud Thebas tyrannuSf
magicsB.artis poteftate conlpicuus. Hiccum muliebres
animoff venenis quibufclam , & carminibus occupaflet»
pro arbitrio fiio crudelia fecinora fiirentibus imperabat,
ut mente captas nobiles foeminas, &libidinummini-
ftras haberet & icelerum. Qui qualia fecerit fcelera, vel
quantum matri contra filium , vel fbroribus contra fra-
trem imp^raverit facinus , in fcenia quotidie k tragici
camiliits aui9x)ribus traditur,ut fcelerati tyranni fedno-
rofa cmdelitas in anunis audientium funeftis femper re«
latidaibus tena&atur. Hunc Lycurgus , fbbria virorum
c£mjurAtionej>rote<Su8 , r^o exuit , pellit patria. Ne-
cue ei»m eficxminamsille cpnfenfum .virorum potuit
aiutius&fthDiere. Eftbemioatum enim fuiiTe , & amato-
rum feryiftir libidinibus , Grascorum gymnafiis decan^
tatur. Nec fuga ejus ;Lycuigus tantum eft exiiioque
contentus 9 fecT timcas ne fi^ens 6c ab' aliis ireceptusy
ludihrio&£:eierum fiiorum ctiam in aha regioiie con^
deret fenritia , fucciadus f e^o , patrise dedecus minadl
perfequijtur^d»9x>. TuncLiberpr6je£iisinfulis, quas
pampinets ooronarumciix^dis illigabat , cum femiviro
comitatu fugiens(fbli entm eum fequuti iimt ftupro<<
rum & flagitiorum ficlibidiQum fbcii) per omnes oraa
vicini niaris cum fimmia. trepidatione didiperationis er<^
ravit. IiliC'inter ebrias puellas , & vinolentos fenes,
cum adhuc .eum fcelennm pompa poaecedsnct , & alter
nigro aiBitStaJreter , alter ' oftenfb anguempibilis , ^U
ter cruentus. ore, dumvivapecorismembrsi difcerpitV
'' ' aLy-
Schol. Lycoph. d^ JBacchis : <nfet)t^y
oUeieus ^fxn Xioyittc ly *r^ 3ifg/ae,
j M\
lib. \, .Tacch^tMlUforatermktemus , in
^ibnsfiifare f^mtitojciraimpiicatifaoj
angftHm^ 4tque cMprormn re^latnAt^"
iHsm 'oifiirA cmentMss oribns di^ipatis.
I £>/«-
l6 JULII FlRMICl Mat.
k Lycurgo compreheijftis per proximam rupem 9 quae
immenfum pra^pidum iaxis inviis fecerat» in mare
praecipitatur 9 ut lacerum corpus marinis diu jai^atum
fludtibus i errantium popuiorum animos ad ianitatis ac
fobrietatis ordinem fevera animadverfione revocaret*
izm(^|. Hunc finem Liberi Homerus 9 ut jRigam &trepidatio-
nem detegeret , & ut oftenderet mortem , ait :
• ■ *.
Imitatur te Lycurge / &: fobriiinl tuum inftitutumfe-
quitur, necafalutaribus tuis l^bus exorbitat etiam
confiil nofter Pofthumius. NamfkutinlibrisAdiiati^
bus invenimus» bacchanaliorum fcelera Ebutio quo*
dam adolefcente deferente , dete<9tafunt. EraocacOiuc
in urbe Roma integri mores 9 nec quifquam pep^grinas
iuperftitiones difTolutis moribus appetebat : tiinc nec
Senatus Confuli nec leges Reipub. nec Confiil l^bus
defuit: Sed inveftigatis onmiDUs, quihujus&cri fce*
lerata commenta tradebant » contra onmes f^*vos 9 imo
Romanos quaefHonis examine capitalispoena deSena-
tus fententia decreta eft. Nec tam diu vindices gladii
Confulis conquierunt, quandiuhocmalumfuiflet ra-
dicitus amputatum. O digna Romano nomine anim-
adverfio. O prifcae virtutis laudanda confbntia, nec
civibus fuis Confiil parcere voluit. cum ob purgan-
dam patriam peregrina vitia corriguntur. Sequitur
hanc facri contagionem , & iiiiitatur ordinem funeris , ^
Cerere , Hennenfi muliere, mors filiae confecrata. Nam
quicquid in Creta pater ob fiiium fecerat , hoc totum
Ceres apud Hennam amifla filia 9 impatientia matemi
doloris inftituit , quod quatenus faftum fit , brevi fer-
mone peiftringain. Unicam Cereris filiam, quam
Grxci
^
\
Dfi Errore Prop. Relio.^ 17
Graed Tlipcn^mlcuy noftri immutato fermone Proler»
pinam diicunt , ad conjugale confortium plures pete-
bant. Mater follicitede fingulo/ummeritisjudicabat.
Et cum adhuc omnibus matris lententia videretur in-
certa, dives rufticus, cuipropterdivitiasriAyTorfuit
nomen , temerario cupiditatis ardore , cimi moram di-
lationis ferre non poflTet , & cum de praepofteri amoris
conquereretur incendiis , propePercuminventam vir-
ginem rapit. Percus autem lacus , in Hennas civitatis
nnibus fatis amoenus , & gratus , cujus ama?nitas ex flo-
rum varietatibus nafcitur. Nam per omnem annum
viciflim fibi fiiccedentibus floribus coronatur. illic in*
venies quicquid hyacinthi turget incaulem^ illicco-
mam narcifli , vel quod auream rolam defiiper pingit :
IUic albae hederae per terram moUiter ferpunt , & cum
purpureis vidiis fiiaviter rubens amaracus invenitur :
nec coronam iftam aibam deferunt lilia. Prorfiis aptus
locus, qui gratia fiia , puellares animos & invitaret pa-
riter , & teneret. In hoc ioco , cum a Plutone virgo
prope vefperam fuiflet inventa , vi rapitur , & fiiper-
impofita vehiculo , fciflis veftibus , laceratis crinibus
ducitur. Nec refervati ungues contra amatorem rufti-
cum aliquid profuerunt , nec clamor atque ululatus ad-
juvit, nec caeterarum ftrepitus puellarum. Tuncuna
celeri curfii , cum de dvitate nemo fuccurreret , fa£ia
ex ipfo timore velocior, matri raptum virginis nun-
ciat. Contra raptorem indignata mater , armatam ma-
num dudt. NecPlutonem mulieris fefellit adventus,
fed ut retorfit ad dvitatem oculos, & infinitos cuneos
refpexit venire cum matre, funeftum coepit ex defpe-
ratione confilium. Quadrigam , quae venicuium tra-
hebat , per medium lacum dirigit. Is erat profundis vo-
raginibus immerfus, iliiccum amatafubmerfus virgi-
ne , mifcrandas matri de morte filiae funeftum fpeftacu-
lumpraebuit. Hennenfes, ut poflent maternis Iu6libu3
: Bb cx
i8 J^Lii FiRMici Mat.
cx aliqua parte iiivenire fblatium , inferorum regem
virginem rapuifle finxerunt. Et ut fides figmentum fe-
queretur , prope Syraculas eum per alium locum cum
virgine emerfifle jadlarunt. Templum fane & raptori^
& virgini accurate collatis fumptibus faciunt , & annua
in templo vota decernuntv &d nullo genere matris do-
lor vindtur , nec muliebris impatientiae tormenta cu-
rantqr. Sed credens vere filiam prope Syracuias efle vi-
fem, Triptolemo villicofiio duce, no£himis itineri-
bus ad Syracufanaecivitatislittuscumlugubrivefte ac
fordido Iquallore pervenit, necillidefliit, quicredu-
lam de calamitatibus fiiis falleret matrem. Tunc ait fe
Pandarus , nefcio quis , vidifle non longe a Pachyno
uavem raptorem afcendiffe cum virgine. Perfuafiim cft
mulieri , quae quolibet genere vivere filiam cupiebat
wdire, infinitis dotibus remunerat civitatem. Syracu-
&m liberalitate mulieris provocati , raptum virginis
confccrant, &mitigantesdoloremmatrispompammi-
icri funeris excolunt honore templorum. Sed nec hoc
fufficit matri, fed afcenfa nave per peregrina littora fi-
liam quserit. Sic fluftibus tempeftatibulque ja£lata ad
Atticae urbis locum pervenit. Illichofpitiorecepta, in-
colis incognitum adnuc triticum dividit. Locus ex pa-
tria & ex adventu mulieris nomen accepit. Nam 'Eleu-
fis diftus eft , quod illuc Ceres , relifta Henna , vene-
rat. Sicque tum ipfa difpenfatio quod attulerat fru-
mcnta, tum quod colligendarum frugum tradiderat
difeiplinam , poft mortem ob beneficium , quod ex fru-
gum copia nafcebatur , & fepulta in eo loco eft , pariter
& confecrata, & divino cum filia appellata nomine.
Amat enim Graecorum levitas eos , qui fibi aliquid con-
tulcrint, vel qui confilio, autvirtutefejuverint, divi-
sis appellare nominibus. Et fic ab ipfis beneficiorum
gratia
I SieupsdiHntefi,'] Idem txadit auAoi £tymolt £"^^91^
l
grati^ ^apeiifatur 4 ut deos dicant , & deos eiTe credant^
ui ^bi (^iguaiQdo profiierint. .SicdeliberoNifanon
ubi^t^ nec xle novis aiphigit Sparta fyderibus» cre*
jn^t &; Go&^at Herculem tiiftis Oetas , ' & 4 vanis
Ci^etenfibus adbuc mo^tui Jovis tumulus adoratur.
Additur tamen^ facratiffimi Imperatores 9 ad hujus pro^
fani errpris augmentum 9 quod hos homines , [ideily
Liberum & Proferpinam,] majore quafi auiloritate de-
fendat. Nam Liberum ad Solem voluntreferrecom-
menta Graccorum, Proferpinam vero liberam dicen-
tes Lunam efle confingunt. Quod quam abfurdum &
quam miferum fit 9 ex ipfa veritatis poffumus ratione
colligere. Qms vidit puerum Solem ? quis fefellit? quis
occidit ? quis laceravit ? quis divifit ? quis membris ejus
epulatus dk ? Qiis Lunam rapuit ? quis abfeondit ? quis
Plutonisconjugemfecit? Sed&erroremiftumphylica
rurfiim volunt protegere ratione , indivilammentem,
& divi&m 9 id eft , ^ kfiipi^f , s^ r jCtijuepur/M^oy ¥y¥y
hac fe putant poffe ratione venerari. Dicite mihi , 6 Vos
mortalesy quidnaturalibusrebusadditisfunera? quid
Dei difpo&ionem crudelium mortium atrocitate pol-
luitis? quid opus crat tam duro crudelique tormento?
quid fibi vult ifta perfiiafio , ut divinis rebus jfuneftac
calamiqitis ordo focietur ? ut naturas fyderum 9 quam
Deus fimmius certis l^bus fecit, mortahs calamitas lu-
ftibus jungcretur? Cui rei prodeft quod facitis? mifcetis
terrena cceleftibus, caduca iuperis,tenebrola lucentibus,
dolores ac iu6lus hominum divinis honoribus confe-
crantes. Si convocato omni genere humano Sol habita
condone.loqueretur, de(perationem veftram hac for-
lanorationepercuteret. Quis vos cadud homines & per
dies fingulos firamio Deo variis generibus rebellantes
ad hoc tantum facinus impegit , ut proiano nefarias cu«
piditatis
piditatis crrore &morii!ne<lieatisvefl:f6^afbitr!b& vi-
vere ? Atque Utinam ufitato more vd unri genei*e ve&-
laretur improbitas. Nunc vbffnet perpraecipifia jaCran-
tes, mihi quoquenonparcitis, necaliqiiamhabetve-
fter fermo reverentiamj fedcumdedecoremeoinexi-
tium veftrum, mortemque properatiis. Alii meapud
iEgyptimi undis Nili & 'rapidis vcrticibus obftinato
mentis fiirorfc {libmergunt. Alii atnputatis virilibus
piangunt. Alii crudeii mortecsefum, *autinollade-
coquunt , aut feptem verubus corporis mei membra la-
cerata Ilibfigunt. Qui paululum mihi piadda fuerit ora-
tione blanditus , quadrijugi curpus aurigam me efle con-
fingit. Projidte aliquando tanti furoris exitium & lalu-
tari perfiialione convifti, veram lalutis viam quflcrite.
Inimicus Dei eft , qui hasc aut cogitavit , aut finxit j nec
facinus ejus fimplex aut ufitatapcenacomitatur, qui
iacra profanis perfuafionibus polluit , qui de praeclaro
opere Deitantacotifingit. Lugetemortuosveftros, &
ipfifimilimortembrituri. Mittite regibus veftris, ut
vultis inferias , & orbitates eorum alio remediorum
genere mitigate. Lugete Liberum, lugete Proferpinam,
lugeteAttin, lugeteOfyrin, fed fine noftrae contume-
lia dignitatis. Nolomepertumuloseorumfavillafque
ducatis , nolo ut errori veftro nomen meuni fomenta
fuppeditet. AdiucemdieiaDeofa6hisfum, hocmihi
fuffidt
I I(apidiJ'oertidht$s,']'Emtndiivor'
tidbut*
1 ^tainoUadeco^mit , autfeptem
vmthus corporis mei memhra. fHhfigmt. ]
Apud Homaum 7rf/us7Zi(Co\et , Iliad.
><p07y , quinque funt veiuum , non
ieptem. Foitaffis corrigehdum : ant
in oUadecoquunty autdi/cerpticorporis
meimemhra lacerata vfruhus /iJffi^tmt,
Clem. Fiotrept. oi Ji 7tt4vts o/ j^
!>^t^eaa-etavt/lic ajJivv \iCmti Tifct Tg^-
wocft botQjvtsc, j^ ^ JioYvn tfjt.Cclh''
Xomc t» fjtiXiiy jfjcBn-^Hy 'n^^rtcpu
t^TTHTtt oCthimotc /c%e^»p<e/Iic \^ef-
f>t^v ii^ettg^to, Arnob. lib. ^. Defifii-
mus Racchanalia pradtcarey in qnihtu ar"
cana, &• tacenda res proditurfacratis^ tt$
occupatMS pHCifilibHS ludicris difiraBns Ji
Titanihnf IJherfit , ut ah iifdem mem"
bratimfe^HS at^e in oHhIm cgnjtBus nf
coqueretfir%
iSi
\
De EmtORE PrO.F. Rb^MgJ 21
fuSicit {bUim. Quid me honefti muneris iiigiitate pri-
v^tis?. Aliud me Deus fecit, aliud eflfejuffit^ &vos
me pro libidine veftra dividitis , .pro arbitrii veftri cu-
g^tate laceraids ? Quicquid fum fimpUcitei; I}eo pareo,
xipc aliud yolo de me ii]^t;elligatis nifi quodyioletis. Hoc
Deo gtatiun ^^..hocPeusUbenteramjpiec^Htur, hoc
homines.ad falutis viam ducit, ft projje^Eis erroribus
Dei gratiam finipliciter ac fideliter audiatis. Hsecqui-
dem fecjratiffimi Imperatores , profopopoeiaco me fer-
mone dixiffe fiifficiat. At ego nunc facrarum leflionum
inftitutione fi^rmatus, perditos homines religiolb fer-
mone.convenip. Si Dii funt quos colitis y . cur eos luge-
tis? Cureosannuislu6libusplangitis? ' Si lachrymis,
& lu(fhi digni funt , cur eos divino honore cumulatis?
Unum itaque e duobus facite , aut nolite eos lugere , fi
Diifimt-: aut, fi lu6hi eos dignos putatis ac lachrymis,
Deos eos appellare nolite , ne luftibus ac lachiymis ve-
ftris, majeftas divini nominis poUuatur. Sed quia mens
perdita , & iceleratse cupiditatis laqueis implicata, nulla
poteft ratione revocari , perfequarcaetera, utpublica-
tis omnibus atque deteftis quse profana confecravit imr
probitas , mifericordia Dei in nomine Domihi nofbri
Jefu Chrifti lapfos erigat , fugientes ad fe revocet , du-
bitantes confirmet , errantes corrigat , & quod eft po-
tiffimum, vitam morientibus donet. In plurimis O-
rientis civitatibus , licet hoc malum etiam ad nos tranfi-
tum fecerit , * Adonis quafi maritus plangitur Veneris,
&per-
I Si UehrimitO^lMBHdigmfiHttl
Plane (uat illa apud Clcm. Pibtrept.
fjinJi^ jco^f eSii. nJi mySetT* <u/tkc,
/AMXftH TKTVC »)^McS>f HYOj 9«KC« Suilt
autem Xenophanis Colophonii ad A-
bpLuutirmf,
2 ^Adomsqudp mtmtns pldnptttr Ve~
»fm.] Lucian. de Dea Syiia : »(^v cl
M^ ev fivCxeo fAiyt i^v A'<^g^/i7HC Bv -
jgyptios. Plutaich. de Ifide. Siiopoi- ySxiMC , cr TnT j^ tc^ opTM f c ^Jhim
m 0 xoXo^ftoVi^ , S ff^NC ui TKC A7^- t7n7«x^K9T. >^ty»ai *^ J^ ai lo tfr
yi 70 <c iCJhim , lirre ^ (woe y htrn
9r7/vc w d«KC lOfjU^Hn y /utn djpZu/HV, ei
2 dplujluat , d«¥c /utn ufjii^m , aA\'
vetBi^y TVTrlormJTt i jc^;'k «ti ©^,
M ' TtJLII FlRMlCl MaT. •
& pcrcuffor cj us circumftantibus^ j viilnufque monfh^
tur. Mars tinta in porci fjrlveftris ipecidri fbrmamque
mutatus 9 tit^fibi pnmas paites in amoreycneris vin^t-
caretv'ihtaut?'contrafetuentempefcutitjuven m
Deus erat AdQnisjCUr rivalis infi3ias nelciebat? Si hom(^
cur cum fiiperiore certabat. Sed 6c alium audio cum Ve^.
nere conji^e habuiffe confortium. Vulcanus , nifi
falior 9 ab 1115 Deorum cultoribus maritus Vencris effe
perhibetur. O vanorum homihum ridenda perluafio,
inter duos maritos adulter pofitirs ab tino capitur , alte-
rumvincit, Sedvide, utadultef Deusmaritxmivinc^-
ret quod fibi Wrpus elegit , porcus effe nialuit : qui,fi
habebat corporis mutaridi poteftatem, leonis debuit por
tius fpedem formamque fufcipere. Sed leonem dicunt,
qui naturas animaliilm fiorunt, in illa agreftis animi
feritate pudicitiae fervare virtutem, Merito igitur ab
adultero leonis fpemitur forma & libidiriofi animalis
M-tf.8. ellgitur, Hic jam Euangelicae traditionisfecretatra-
Xim:,8. ftemus. Ejefto daemonio dominus porconim gregem
J4arc. 5 donat. Nec immerito , ut cum libidinofis animaliDUS
per dura prawripitia fluitufque jaftatus , per mortes por-
corum varias, digna nece immundus fpiritu^ carpere-
tur. * Audio Ciny ram Cyprium templum amicae mere-
tricidonaffe, ei erat Veniis nomen. Initiaffe etiam Cy-
prias Verieri plurimos , & vanis confecrationibus de-
putaffe, Statuiffe etiam *ut quicunque initiari velJet,
fecreto
?sv3)« Ovid. 10. Metatn*
— — luBtn momfttftttamatuhitnt
Semper,Ad9»imti^petitsi^e mortis
\4nttm tlangms per4getJmHUmitt4
mfiri,
Macrob. Satura. lib.r. cap.2.
I IncMte eontrd firentem perentit
fnvenem.] Sciibe: tncoHte eontrd fi
rnentem ptrentit jnvettm* 0?ic). Me-
tatn.io.
Forte fiem Idtebiris velHgidcertdfi»
cuti
Excivere eanes ^ fiUifiue exhref^H
rantem
Fixerat Mi^tie jmvhmx Cittyrfini
iSm y
j^retinns excnfiit pando 'DewAnUrfm
. ftro.
1 »AmiieCinyr4m.]hudsak»delki
Syria.
) Vt ^icnmftt imtiari '9eBet djfi
De Errore Prop. Relig. ij
* lecreto Veneris fibi tradito , aflem in manum merce-
dis nomine Deae daret. * Quod fecretum quale fit omnes
ticiti inteiligere debemus , quia iioc ipfimipropter tur-
pitudinem manifeftius explicare non poflumus. Bene
amator Cyniras meretriciis legibus fervit 9 coniecratae
Veneriifacerdotibusfiiisftipemdarijuflit, ut fcorto.
'Sebazium colentes Tovem *anguem cum initiantur>
per finum ducunt. Aahuc primi erroris vitia CTaflantur»
& quicquid hominem perdidit , colitur, &hmeftian-
guis callida & malitioia crudelitas adoratur. In iacris
Coivbantum parricidium coiitur. Nam ^ unus frater k
duoDus interemptus eft , & ne quod indicium necem
fraternae mortis apcriret,fiib radicibus Olympi montis a
parricidis fiatribus confecratur. HunceundemMace-
. donum colit ftulta periiiafio. ^ Hic eft Cabirus , cui
Thefla-
wanum meretdis ntmim TUdt ddret^l
'Legcutffem mmm mereedis nmunt. Fof*
fet etiatn feiri laffhn ammmn mercedis.
Sed priorleftiovera.
Z Secret9 J^nms fihi tradito djfe,
manwn mercedis nondne Ded daret, ]
Lege: traditoydfjeminmamtmmerce-
disnomine DeatUret, ytUdJfhnmmm,
1 jQtiod/ecretMm qnalefit,] Nempe
u\af^vefb^y juff ^A}9t,6c. Cleiii.Pro-
trept. TBumfc iifc Tnxaya^ iiJhnf tix-
^g^eoy Tifc TPvSfc 9 ccXav ;(^y<^^ » hoj
^dtAXoc toTq fAuufjS^oiQ tlxu jiyyltju
tluJ /Jtoi^lm Uniiihrmi. vofAicfJte^'^
tia-^ipHQv ojuT» o« fwiifj^i % »s iW *
pct 4g^g«/. Arnob. lib. 5. Tiec Cjjnri^
f^enerif ahflrHfa iUa initia praterimm,
qmmm conditor indicatur Cyniraerex
fnijpt : in^aibm/ionentes ea, certasfip'
pes infenmt nt meretrici y O* refimnt
phdllos propisiinnminis figna» Ubi ve^
jrilfiaHi oonfeftiira leftituendttin oen'
(co: m^mbmfitmtmtes dra tCirtatfti'
fettnjwimf.
^ MacAmh] Vet. inicci^L Saba-
»iiim.
^ Nairiffias
D ONUM DSDX T
Juvi Sabazxo*
Utrooue enim modofcriptuni. Cic.
Arnob. Macrob. Sehddinm fcribunt»
At Helych. ^Cei^t^y §7mvufjLoif Sto^
voVk. '»^ ^ ffte^Cel^Hf 9 id eft » /S«x->
X^^T>' Idcm adfirmat Suid. & Harpo-
cration & Strabo lib, f o. & Diodioc.
Sic. lib. 4. Sabazium Dionyfium nar<
rant , & ejus genus , acfacca tradunt^
4 .Angaem ernninitiantnrperfimm
dficMnt,] Arnob.lib»5. Ipfii/acra,0*
ritus imtidtionitipfim y qtiibm Sebddiif
nemen y teftimonie ejppotemnt veritati^.
in ^mbm a$iremeolnberinfimimdemit''
titurcm/ecratit y (^ exhnitur rurfM ab
inferioribm partibm. Clem. Protrept.
'Xa.CA^iav ySf fjtv^fiat a^fjcCo\ov
7o7c fjtvnfj^otey. 0 ^ JtoX-TT» dcoc ^Cfb-
xaii j e97V HT^ 9 dHyjUfjSpn^rH xoX>
WK ? TiX»/4>«V. .
5 TTnm /^eradmlmnntefiemtm,']
Arnob. lib.5 . Obiioiom etiam Coiybam-
tia/acra domntnr y sn qmimsfan Bmn H-
ind Myftmum tradiinr:jrat€r tmddatnp
d/rdtribmy t^e.
6 HiceH gdbirm.]Sa\h€iCdirm.^
Stiabalsb.10.
Bb 4 l Wt
^4 JvLii FiRMici Mat.
Theffalonicenfes quondam cruento , cruentis tnanibui
fapplicabant. Confiderandumitaqueeft, quaiefitnii-
men, quod parricidalis amentia , 'utparriddiumcolc^
ret, invenit. Quapropter quicunque haec facra devots
mente veneratur , cuicunque placet fuperftitionis iftius
metuenda contagio , aut malis fiiis fblatium quserit , aut
facinora eorum tacita collaudat cogitatione,noc optansi
hocquserens, hoc utique magnopere defideranS , ut&
fibiiiceat, quod diis iuis licuit , ut & fe ad confbrtiun:
talisvitae.morumfimilitudoperducat. Adulterio dele-
6bituraliquis, Jovem refpicit , & inde cupiditatis fiia
fomenta conquirit , probat , imitatur , & laudat , quod
Deus fiius in cygno fallit , intaurorapit, luditin&tjr-
ro, & utliberalisinflagitiiseireconfuefcat, quodin-
clufam regiam virginem auro largiter fluente corrupe-
rit. *Puerorum aliquisdeleftaturamplexibus, Gany-
medem infinujovisquserat, HerculemvideatHylam
impatienti amore quaerentem , Hyacinthi defiderio ca-
{)tum Apollinem dilcat. Chryfippura alius , aliusPer
opem videat , ut per Deos fiios fibi licere dicat , quic-
3uid hodie feveriffime Romanis legibus vindicatur. A-
ulteria omnia eorum enumerare difficile eft. Quis A-
mymonem ? quis Alopen? quis Menalippen? 'quis
Cnionem , Hippothoenque corrupit ? Nempe Deus ve*
fter hasc fecifle memoratur. Ille, quem volunt feveris
oraculis errantium hominum peccata corrigere » Stero*
pen amat , * jEthufam rapit , Zeuxippen miprat , quae-
rit
Amob. lib. 4. qai ut Firmicas , -Af #-
ndLippen^ aon> Meidnippe»^ &forte
apud cundcin ChimAs, non ^ty
4 JBthifimrapif,^ Lc^lJEtbmpmt^
Clem. VtoxTcjpt.Kttxi fxot ju *!■ A'cfoX-
Xa>»<poiC6{ i^v Sr^^aj ^eeeVTK dyrlt^
xalj avfAQis>^oc ciyet6o(. eitOi* ti rauiitt n
1 Vt pdrricidiim ceUuttt y imjenit,'^
]4alim: eeleret,
2 PHerorum Ali^i^.'] Eadem feie
apudArnob.lib.4.
^ Slttis Chi^nem i Uifpogaen^He cor-
9npit,^ EmcndaiHippotheifn^ke.Clcm.
Procrepr. Kax^ /xot 4" Uoo-ettfSi , xdf «f
^^v ^ Jtt^6eLffjiiy9f vza-' atuTB, iltu
^'/^(ptT^iTluj , tIuj A*fAVfjiaTfLu/ , fhp
A*XwrZa/, liu) M»X«tv/Vw^, lUu A*x- A*pOTVo» , hA » ZAj^itrmi , iiJi » TI^
xk
De Errore Prof. Relig. ly
rit Prothoen & Arfinoacadulteracupiditateblanditur.
Sed ex ifto corruptarum mulierum grege una puella
amatorem Deum & vitavit & vicit. Dapmen enim di-
vinansDeus&fiiturapraedicens, nec invenire potuit,.
necftuprare. Muliebriapatituraliquis, &efFoeminato
corpori fblatium quserit ? ' Videat Liberum amatori
fiio poft mortem etiam promiffae libidinis praemia imi-
tatione flagitiofi coitus repraBfentantem. Siquismon-
ftruofb cupiditatis ardore in paternx necis armatur exi-
tium , a Jove fumat exemplum. Qui fraternum defide-
rat fanguinem , Corybantum fequatur inftitutum , &
incefhmi defiderantibus a Jove fumantur exempla. cum
matre concubuit j fororem duxit uxorem j & ut inte-
grum fecinus impleret incefti , fiiiam quoque animo
corruptoris. aggrdTus eft. Inferiores aiiquis semulo ftri-
dore
7IV } itajibu^ ^Qofciv» Arnob.Iib.).
nob. Itb. 5. libtr noffe inferM exfeti-
i>ittfed fud iret , acpergeret , nefciebat.
Pfo/untnw^ttidamexeritur, qni fe^A-
eherufios 4uiittu peUketurindicatnrtiniy
fi Deus MXorias liiMftatesfateretur exfi
carpi. Deus facilisjnratpetefidtisfutU'
rnm fe ejuj , fid etetuprhnum ah inferif
compos tfotiredijfet ; mam P/e/umnus
edij/erity atque in Umine proflituit in-
ferorum, IntereaimnlMttrStyfencoUur-
flrati ex wveutimm mnmero index dece"
dit : emergit ab inferif Euhyius & ntfi-
dem hnpleret paBiy ficormn ex arbore
ramumpr^/ecdns. fmmani /feciemfabrh
caturinpems , ty meditatur ab ligno pa-
ti, quiMinrjeritatepranufirat» Eadem
Clera. ProtKpt. & Gxeg. NaztaDze-
nus ^iwr&nuuf ^Omtits icineris in-
fernalls indicem ^rofymuum.^xaxax»
Hyginas vero lib.i.Poec. Aftron. Hy-
polipnmn petcntt Libero defcenfionem
ad inieros moaftrafle. Sedexcodem
Kazianxepo legendam Potybypnus. Ex
/iacfabufaormm> ut Baccbo^doxvc
crigercDC. Laciaii,deDeaSytia:t«x-|
\HS ^hxttjuie A/ovt/V» iyeifitTt im^
xetf Tvioy Ji 71 <^ifH7t y eitJ^^ts (JLnifiQ
CK ^i/Xk TlVTnittfXilHi fAtytXet tuj^at
i^V7U(, Qux verba lepctit Schol. A-
riiloph. ey vf<|>sXfiuc. Videeundemin
a;^py<ttc, & Suid. ^«?x^. Inde (b-
lennis fdlivitas <^«AXei7«0>rjef , in qua
<l>deM8;circumfcrebant, & adorabant*
Theodoret. Scrm. ^. Arnob. lib.^.
Notanda func illa apud Marium Plo^
tium de mettis » (cripcorcm hadenus
ineditum. ItfxyphalUcum diBum , ^ptod
hocfino cantantes .Athtnienfis Libero pa»
triy ^eL?\oTiyid eflyftifcimim "jirile tQujuQr,
idefly ciebtmty dicentesy ABi fA iBopetK'-
Xc. Harpocration iBuitet^x^, inde A-
thenis idJ<|>dtAXo/, lafcivi, & amoii in-
dulgentes. Demofth. Orat. adv. Co-
nonem : xtff ipM <vc eiaiv ht ti! 'Wx^
'OTAX9/ K3t*civ nsiytBoiv diJ^ar tje«c , oi
Trai^oilie a^^ia-it eujTtiie iTmifv/jiia^ ?n*
'milujtuj, X((f jc^Xtfo*/, Twe pCiQu^dx-^
XKC > TOt/C Si dU/TDXNxJdKC. Scd DC*
mofthenem opcimeinterpretantur il-
la, qu2 profert Sutd. cz Semo Gram«
matico : 0/ j iBu^et)\oiy tm^awreiaf
/uitQuormY ei^it Kdf yH^iJ^i eui^eivitft
Mf ;^y« pt*xs^ ? 9-fufSif»
£05 1 Stmitid
I
a5 J^Lii FiRMici Mat.
dore perfequitur, & adv er&-ium cupit crudeli feritate
torquere, ab ApoUine ex Mar£iac cafibus crudelium tor^
mentorum caius difcat. Alienum aliquis defiderat & hoc
cum morte domini conatur implere 9 videat ut Hercuks
occifb Gerione Iberas abegerit boves. Si quis promifcua
hominimi catde gaudet , pracpofteras Martis cupiditates
diligenter infpiciat. ' Semina pene onmium icelerum a
diis fuis peccantium turba collegit. £t ut perditus ani-
mus impune fadnus pofTet admittere, ex praccedentibiis
facinorum exemplis majorefeau&oritatedeft^ndit. Si
fhipri praemia corruptor inquirit 9 fi viam optat foliid*
tationis addifbere 9 in finu corruptae mulieris aurum vi«
deat Jovis. Si publicus parridda 9 commiflam fibi rmii
cuflodiam nefaria prodere cupiditate defiderat 9 re^'>
ciatadeoS) qui Satumum filio prodiderunt. Qi^tenus
jus la^iatur hofpitii 9 vel quatenus amicitias jura turben-
tur^velquatenusmen&condliatiofan^fcaviolecur. Si
'uisadiniuriampronusquasriteffe^ ordinem fcelerum
e Tantali cafibus difcat. Ofadnoro&cupiditatistrifle
fblatium. O hominum deflenda perfuafio. Oinfelids
imitationis cruenta meditatio. * Scenam de coelo fedftis»
& errantes animos perabruptaprascipitiacrudelicala-
mitate duxiflis^ cum hominibus peccare cupientibus
facinorum via de Deorum monlbatur exemplis. Sed in
ifla criminum lege^ in iila confeflione fcelerumgra-
tias agamus illis 9 qui etiam exitia & mortes Deorum
iflorum nobis nefcientibus prodiderunt : ut di£eremus
omnia per tot obflantes. Fuit enim & apud vetercs 9 li-*
cet nondum terram illuminaffet Domini noffai Jefii
Chrifli veneranda dignatio, in fpernendisfuperflitio-
nibus religiofa conftantia 9 Diomedes pudicus ac fbbrius
Vcne-
3
1 SetrmutfielifrmnJifnifJmfffeeeMn'
fhtm htrba co&egit.] Emenda: ^ diis
fnis,
2 CavMmdeeeelefociftis.'] Vcra^eft
tmctidsLtioi ScetMmdecd^^feiiflis.^h^
ne espfeflic illa Cletiieiitis Pi«Niepc
o1ju9t 'ms Adf oTjf}^. M&Bt&v MrMf-
* De ERROkE Prof. Relio. a/
Vcnercm vulnerat , Martem vincit & pef cutit. ' Oti
& Ephialtac edi6lo Mars bellipotens * temporali exilio
damnatus, ferrea catenarum vincla fliftinuit. Sarpe-
donoh filium mortuuminTrojaJuppiterplangit. Et
meitedem fabricatorum murorum Neptunus a luperbo
rege.non recepit. Alterius regis Apollo greges pafcit.
EtSoli omnia videnti alius 9 occi&rum boum nunciat
mbrtes. Caftores iepelk Sparta^rdet ^pud Oetam Her-
cules j ; & iEfculapius dibi fulminatur , Vulcanus a pa-
tre praccipitatus peden^ frangit. Lycutgum fiigiens li*
ber moritur. Venus ihadulterioaeprehenfadetegitur,
& p6ft Dei nuptias Anchife hominis cubile fefbitur. Sa-
tumus regno timens dctorat filios.Hic ex Creta fiigiens
inltaliaaSpartanisrflhfironditur. ' Ob amorem catamiti
Juno Q)emitur 9 & ad Endimionem Luna defeendit , &
contra voluntatem uxons & filiae Trojanis auxilium fe-
rensdeceptusjupiterdormit. O flagitio£t confis£Gio > 6
miferabiles i^ denendiquecultus, 6 durse fetvitutis mi^
ieranda <:onditio. Ad iftorum cultum deorum &n£l;os
homines ^ & Deum devota mente colentes facril^um
t^rannorum traxit imperium , & ut huic facinori aiiud
bsLoxms adderetur , mors eft decreta nolentibus. Ad
theatrum potius templa transferte , ut in icenis religio-
num iflarum fecreta tradantur 9 & ut nihil prsetermittat
improbitaSf hiftriones facite facerdotes. Alterdignior
locus relig^ionibus ifHsinvenirinonpotcrit. illicairio-
res Deorum vilis turba decantet . ^ illic cafus.mortefque
faltatores * * illicDeorumintempfeabimpiis&fa-
dnorofis magiftrismeliu&mensperdita&muliebrisdo-
cetur fadnus. Difcite etiam, f acrofan^ti imperatores»
vene-
Homec. Iliad: E. Amob. lib. 4« Degrum in tempHsA Locas routilui
1 Temftndi exilit.'] Menfibastci-
hui & deecm. Amob. Hom.
j Ob 4tm§remeiintMmii$,'\ CORige:
€M4miti0 pMi^jmfiiit, Fcftus.
r^ftr.J ]
forte ita (upplendiis i Utic cAfm , mtr-
tefipufdtafres 9xhib$mtt: iUif Diorm»
iutcfi^it*
ijcflfk
»8 JULII FlRMICI :MaT. •
yenerandum Alexandrise numen unde (umj^it exor-
dium, acacommuninoflraiTa^tatedeteclaj adve-
ritatis exordium mortalitatis noftrx {ermo reyoc^ienir*
c^4T-Cum ingru^ist arefcentibus (rugibusmalitio&fames»
^^^^' Jacobi religipii patriarchx (emine procreatus juvenis
Jofeph 9 interpretatuique fbmnium regis 9 totum youic*
quid innuebat 9 oftendit. ' Jpieph [eft Jacobi filiusj^ui
ob pudicitiam in carcerem miHus 9 ereptus poft inter-
pretationemfbmnii) fuitparticepfiregni. Namfeptem
annorum colle6tis 9 & fervatis frugibus 9 alterius fepteo-
nii egeftatem divinse manus provkientia mitigavit.Huk:
poft mortem i£gyptii patrio gentis fuac inftituto tempia
fecerunt : & 9 ut iuftam difpenfationis gratiam pofteri-
tas difceret 9 ' quo modio efurientibus & ementibus fhi-
mentadiviferatcapitiisfuperpofituseft. Nomenetiami
ut fandtius coleretur 9 exprimoau6loregenerisacccpit.
CMi.Nam quia Sarx proneposflierat.9 exquanonagenaria
Abraham indulgentia Dei fufceperat fiiium , ^ Serapis
di^s efl Grseco fermone 9 hoc eft 9 Sapois u/?iOm Sed
hocinvitojofeph acddit, imo mortuo. Neque enim
ad hoc facinus retigiolus animus 4 & Deo fummodica-
tus adduci potuiiletj ut erroris illecebras exnomine
liio fuperftitiofis hominibus ipfeprseberet, pradfertim
cum fciret hacc eile in Dei facrofan6lis legibus 9 ne quis
homi-
T JtfiphtHJdeoUfiUui.'] Espun- mremmftAJ^fcfh ftm^Umm peMemi
gegloflcma : ejfjaceLifilute, ftmmlMhrum ob dimeHfiemem fnmunti,
1 SlfiemedatfiarieMilfiHfCremfnti-
hmfimmetHMdivi/erat, cmiiiefitferpofi-
tm r/?.] Re6le emeiidabis: ^ modio
ifHrientibm , O* ementibm finmenta di •
'•jiferdtyCApitiiefi^erfofitmesi, Ruffin.
Hift. lib. 2. cap. 23. ubi multis Sera-
pidis ftatuam , 5c culcum apud Ale-
>andxinos defcdbic : DeSerapididori'
^iue di^uer.M fertmr opinio t aliijt^m
fHiant , cu) m capiti modim/Mperpefitus,
rxlqnUcuM menfitray modo^ue CHnBa
indicet moderari , 'sel vitam mortalibm
fiugum iargitttfepraberi. Sliadamin ho'
«jud famie tempore fiibvemiiUS^jptiie*
Vide Sttid. lA^mrf
; Serapia dichu. ] Alia of igo nomt-
nis Serapidis ab antiqu:t tndicnr.
Clem. Strom. i. cx Nymjpbodoio i
^mf <¥" Ttw^vTiKAjiiiaiunx^itn^f
AC^. yjifnvStf 'So^^mf M.X9BnMit
xoj 'Xd^Tttf o-uunBtif^ vfl 9 f JV«C4«r,
urtfof» Aliorum opioaones terairec
Plutaichus de l£kie. CleiQ.Pxotx^
Kufin. 2. Hift.
De Errore Prof. Relig. 19
hominum tale aliquid aut veneraretur aut coleret. Hic
in iEgyptb coiitur , hic adoratur 9 ' hujus fimulachrutn
Neocororum turbaciiftodit) & ad memoriam vetufta-
tis errahs populus ordinem facrorum in honorem inte-
gerrimi, ac prudentijG5mi hominisconftitutum,'con-
tentioia hodie animofttate cuftodit. Sed & in ipfb fimu-
lacro , ficut in caeteris , ex afliduis lacrifidis immundi
dsemonum (piritus coUiguntur. Nihil enim operantur
animae , & cruor ex aflSdua pecudum caede profufiis, nifi
ut daemonum fiibftantia, quidiaboliprocreationege-
nerantur, ex ifto fanguine nutriatur. *Nam ita eue
Porphyrius defenfbr Stoicorum , hoftis Dei & veritatis
in multisfceleratarumimpietatumfcriptis, manifisftis
nobis probationibus prodidit. In hbris enim quos ap-
J)ellat "V^ *? flJAoyiw (PiXoao^iO^ majefbtem ejus prac-
dicans, de infirmitate confirfTus eft. In primis enim li-
brorum partibus , ['id eft in ipfis aufpiciis pofitus] dixit:
Serapis vocatus , & intra corfus hominis coUocatm talia rr-
Jpondit. Dicantnuncmihiperditihomines, quispotior
eft , qui vocat & imperat & includit , an qui vocatur &
paret? Etcumvenerit, infiifcipientishominiscorpo-
re poteftate jubentis includitur. CJratias agimus, Por-
phyri, quod libris tuis Deorum tuorum nobis fiibftan-
tiam prodidifh. Dididmus per te , quatenus Dii tui
hominibus viventibus ferviant. Sempis tuus ab homine
vocatur , & venit , & cum venerit ftatim jufTus inclu-
ditur , & loquendi neceffitas nolenti fi^rfkan imperatiir,
Sic apud nos Deos veflros , cum hominibus nocere cce-
perint, ♦ religiofi fermonis flagella caftigant. Sic in cor-
pore
r Hm)iu fuimUtrmHTienffrfrumtnr- ^Bjfligwfifirm97Mftage!UcajiigantJ\
bacufledit.^ytxzdWtOiiox^i^eocorormH Infra : ^Jh^erens hmini iaceratnr p'
tnrbaatflodit. Niojtopo/. uritnr, -jafuilat y &'flatim de cvmmip^
2 l^amifiaejfe ParphyrtHS.lSctJhc: fis fieleribus confitetnr, Cyprianus dc
7»^rfi« ita effe, idolor. vani tatc. yideas illos (Darmo-
5 Id efl, i»ipfis4n^($iff§fitHS,'} ms) neflra t>oce O* operatione majefla"
Putoirccpiiflreeglolla* ' tff9€cnltafl^isc4tdi,iinetorreri,i»^
crement»
jo Ju^i^ FiRMi.ci Mat. ;
pore hominum conftituti Dii veftri verbo Dei {piritm*
lium flammarum igne torquentur,& qui apud vos^ qua&
dii coluntur, apud nos religio£s fidei medela ChrifB
gratia humano uibjacentes imperio 9 & tormenta repn-
gnantes fuftinent 9 &vi6tipQenis ultricibus fubjugaa-
tur. ' Penates etiam qui (int 9 explicare contendam ne
quid a me fit prxtennilrum. Qui nihil aliud putant efle
vitam 9 ni£l veicendi & potandi licentiam 9 hos fibi Deos
ex cupiditatis flias humilitate finxerunt 9 nutrimenta
corporis , qu« ex quotidianis epulis comparantur, hoc
nomine pro laiute hominum coniecrantes. Quia per
epulas corporis reficitur infirmitas 9 alimenta fblum efle
'Ocum &nxerunt 9 neicientes divini oraculi veritatem;
Ciun enim Daminus nofter Jefiis Chriftus cum EMabolo
pro noftra falute fomcitus 9 divina majeftatis fux collu-
Ctatione certaret 9 & ut de faucibus ejus 9 quem gerebac
hominem liberaret,hac eum refponfione quailavit. Nam
M4^.4. cum diceret ei Diabolus : SifilimDeieSyfacutifiilapidBS
inc. ^ fonesfiant. Refpondens ei Dominus dixit: Non utfam
tantumvivithomo, fidinomniverhoDei. Nefcientes ita-
que fubftantiam generis humani , quotidianas epulas
hoc nomine confecrarunt. Nam omne , quo vefcuntur
homines, penus vocatur ^ hinc & " cella penaria 9 hinc &
Dii penates 9 ab abje6tis & proftratis hominibus mifera
fimt cogitatione compoiita. ^ Vefta autem quid fit difci-
te^ ne putetis antiquum aliquid 9 autcumfummoter-
rore inventum. Igniseftdomefticus^ qui in fods quo-
tidianisufibusfervit. Quaproptercoquoshabeat^ non
miferas virgines facerdotes^ quas contemnentes ignis
ipfius
eremento peena propagantU extendiy ejn-
lare ,gemere , deprecari, Oiigenes ho-
mil. 24. in Jofua* SiinmUeaoirtiu d^-
mmii obfideat alicuJHf corfmSf adhibean-
tMrautemnudtaexorciftamm invocati»"
taes C^ ad hac omnia/itrdtts damcn iu ob-
fejfo corporeperfifiatjfaciliMsferens exor"
(iftarmpccnoi j O* adhHritafiln ex Dei
\
nomintfinrjocatione tormentd,yidcycjM
Docamus ad Minqcium.
1 Penates etiam,] Cic.2.deNau
Deorum.
2 CeUa penaria,] Fefius: PemNk
Vairo 4. delingua Lat.
) Fefta qmdfst.] Ck. 2. dc Sat*
dcoc,
tSm%
De Errore Prof. Relig. 31
ipfius favillas 9 aut proftituto corpore peccare cogun-
tur 9 aut in virginitate perfeverantes perdunt honeftam
gloriofi nominis dignitatem. Palladii etiam quid fit nu-
men audite. * Simulachrum eft ex offibus Pelopis fa-
6him. * Hoc avarus Scjrtha feciffe perhibetur, jam qua-
le fit confiderate,quod Scytha barbarus conlecravit. Eft-
ne aliquid apud Scythas humana ratione compofi-
tum , & illa effera gens [hominum] & crudeli atque in-
humana iemper atrocitate graftata , in conftituendis re-
ligionibus re6hmi aliquid potuit invenire ? Simulacrum
hoc Trojanis avarus vendidit 9 ftultis hominibus vana
promittens. Vendebatur Deus, ut prodeflet emptori,
& emptor fuppliciter %dorabat , quicquid pauloante
▼iderat fiibhaftatum. Subftantia autem fimulacri ipfius
ex offibus Pf^lopis eft. Si humana vis miferos homines
ofTa venerari 9 purioris.faltem & cafiiohs hominis reli-
quiaa coUige. Accedat idolo quod facis 9 ex hQminis
virtqtibus meritum. Pelops in deliciis amatoris fuit , &c
diu proftituti pudoris damna fuftinuit. Sed nec adulto
ei fcelus defuit. Is enim cujus filiam petebat 9 eum frau-
de podltoris occidit. Proditorem etiam ipfiim perju-
riis aggreflus eft > & ne promifla redderet prsemia, hunc
eundem per abrupta praedpitia ja6bvit. En cujus ele^a
iunt QfTas ut Deusfieret, qui urhes & r^na fervaret.
Sed nec fervavit aliquando nec profuit 9 & quid fe ma-
peat 9 ex urbium , in quibus niit , cafibus vidit. In-
cenfa eft Troja i Gnecis , k Gallis Roma 9 & ex utro-
que inceadio Falladium refervatum eft. Sed re&rvatum
non
T SimlMmm ex 00ikits Ptltpu*'] tam fiiiflc * oeqoe Abarim Troia-
Clemens Protrept. Arnob. lib. 4. nis ycndidifle > qui cnim potuiller,
2 Hoc ArMrm Scytha fecijfe perhibe" qui multis ieculis pofterior fuit Tro-
tttr,'\ Scnbtn^tami Hvc ^harifScy' janis temporibus ^ Sed ^' tt/«tf^x«c-
ih4fedjf§, ldflmerrocpauiopoft://M' rlw Felopis cx Pifa Uiumdelatam
Troyans ^UruimlkUt» Non»4KMm/. icribit Pau(anias in Eliacis * quod Gnc
Ego miiiqiiam memml apud alium illo oile , & arcu Philoftete l^x/oi «A^
fcriptorem legere Falladium Troja- ««xaTBvocaciiloaccepifleiiLHklocut
noiiim ex olSbas PclopiscoociAaa- 1 notabiiiS)
Jl JULIl PiRMICI MaT.
non propriis virtutibus , fed humano prsefidio : ab utro-
que enim loco homines liberant 9 & tranflatxim eft 9 ne
humano flagraret incendio. Tanto numini humana fiie-
runt praeiidia neceflaria 9 & ne arderet , humanum quae-
fivit auxilium. Dilatum eft Palladium ab incendio, non
iiberatum. Stat fententia, manetpoena, ignisimmi-
net, ignis urget , quem vitare non poterit. Jampartu-
rit flamma coeleftis , jam divinae animadvernonis mon-
ftratur adventus , jam fiiturae cladis nundatur exititim,
in hoc incendio Palladium latebras invenire non jpote-
rit , ignis ifte icrutatur abdita , quasrit abiconfi : &
Suicquid errantes homines vanisperfiiafiombusperdi-
it, rapida flammarum populatione comple6kitun f^wt
<* emmy (inquit) dses Domini ut ardens cUbanHS. Audifti
quid veniat. Nihil eft, quod ex te coIIe£him in apothe-
ds dominids reponi poflit , ardebis ut ftipula , cujiis
inanis vilitas incineresfavfllalquefervatur, quamia-
pa3C ignis violentia congeniti^irituspafcitur. Hiccft
exitus finilque vefter : hsec eft poena , quam pro dece-
ptis hominibus Deus ftatuit , ut perpetuis ardeat flam-
mis , qui contra voluntatem Dei miferum hominem aut
decepit aut perdidit. Volo fane diligenter inquirere,
cujus Minervae hoc volunt efle fignum.PIures enim Mi-
nervas fliiffeconftat, nec aliquis in ifta parte diflentit.
Singularum itaque genus , inftitutum, artempropofi-
tumque dicamus, ut ex his omnibus inveniri poflSt,
Palladium cujus Minervae fit nomine coniecratum.
' Quinque Minervas fuifle legentibus nobis tradit anti-
quitas. Una eft Vulcani filia , quae Athenas condidit,
quam ex agreftibus locis ad urbanae converfationis ordi-
nem
T SluifupuTAiHeruM,'] Idem Cle-
mens: E/W |3 oi irim A*BluuaU ysami-
^VTttf, i{am pCyf^ai^H^ tluj A*B}t-
Tfeudut , tIm Ji N«Xk , tIm Aiyvrlidur,
\
t£^^
De Errore Prof'. Relig. j}
nem ruftica turba comitata eft. Fuit alia in iEgypto,
Nili regis filia, textrinae artis magiflra.. Tertiavero
patre Satumo genita eft.Sed hanc viragihem fuiffe com-
memorant : nam nunquam fe intra foeminei (exus vere-
cundiam tenuit , fcd arma (emper ftrepitumque pugna-
rum, & cruenta fequuta eft Audia bellorum. Quarta
evis Cretici regis fuit fiiia , quae occiilim patri detulit
berum. 'Quinta Pallante patre, &Tritonide ma-
tre orta eft , quse patris appellata nomine , Pallas eft ab '
hominibus nuncupata. Haec parriddalis amentia furo-
ris & vefenac temeritatis inftinchi , patrem Pallantem
crudeli morte jugulavit. Nec fimplici patris morte con-
tenta, ut diutius malis {iiisfrueretur, ficutdemorte
patris crudelius triumpharet , exuviis corporis cjus or-
nata eft , ut parricidii facinus ex crudeli oftehtatione
pibhcaret. Hujus eftPalladium, pr6nefas, nomine
confecratum. Haec eft Pallas^quae coUtur , haeceftquas
pontificali lege (crvatur , & cujus facinus feverius dam-
naridebuerat, ejusimagofuppliciteradoratur. Appo-
nite ignem, augete flammas , utquotidi^sfacrificiis
veftris dicatur ardere. Quid enim meretur aliud parri-
cida, nifi ut perpetua mutatione flanmiarum ante fen-
tentiam Dei quotidie flammis ultricibus concremetur.
Bufta funt, facratiffimi Imperatores, appellanda non
templa. Rogi funt potius dicendi miferorum. Nam in
honorem hominumperditorum aedes pro fepulchris mi-
feranda hominum fervitus facit. Hic crematorum cor-
porum favillaefervantur, hic cineres mortuorum irre-
li^ofa lege conduntur, ut acerbarum mortiumcafus
?[Uotidiano vi6timarum fanguine recrudefcat , ut triftis
amentationis exitus renovatus annuis luftibus renafca-
tur , ut fbpitos fletus recentior ululatus exagitet , ut
parricidia , vcl incefta vel mortes ex facrorum ritu mi-
fera
I i^wiriM PallMiieMtrefjC^ TUmiidf fMtrt iru <•/.] Coriigc : TfU^f.
j4 JuLii FiRMici Mat.
(era mens hominum & colere diicat & facere. Ampu**
taoda funt hxc, iacratifiimi Imperatores» penitusat^
que delenda , & feveriifimis edi£lorum veflxQrum legi*
bus corrigenda, ne diutius Romanum orbem praefum-
ptionis iitius error funeftus commaculet , ne peiliferac
conflietudinis convaleicat improbitas. Quicquid homi-
nem Dei conatur perdere ne diutius in terra aommetur.
Nolunt quidam &repugnant9 &exitiumfuumprona
cupiditate deiiderant : ied fubvenite mifbis 9 liberate
pereuntes y ad hoc vobis Deus fummu& commifit impe-
rium, utpervosvulnerisifliusplagacuretur. Fadno.
ris eorum periculum icimus 9 erroris notas funt pctoXf
ied melius efl ^ ut liberetis invitos, quam ut volentibus
concedatis exitium. iEgrotantes contraria dde£bmt, &
cum corpushominisadveFfavaletudopofrederity con-
tra falutem fuam a laborantibus perver£i pofcuntur. Ca^
pta mens languoris vitio , morborum femper augmenta
defiderat, ' & medelas artificum afpemat ac contemniti
refpuit remedium medicinx , & in exitium flium prona
animofitate feilinat. Tunc fi malum morbi fortius cre-
verit, majora remedia quaeruntur , & pro falute homi-
nis ibllicita fortius ie medicina opponit. Afpericibi,
amari potus nolentibus ingeruntur : & fi convaluerit
malum , & ignis adhibetur & ferrum. Sic homo recepta
fanitate & falute fibi reddita , quicquid aegrotantis cor-
jx)ris vitio invitus paffus eft , hoc totum pro utilitate
fua faAum eiTe, ftantisanimijudicioconntetur. Ac-
cipite etiam , facrofan6ti Principes , nomina corum
qua funt ratione compofita.j lumen hoc , quod homi-
nibus juflu Dei, fugatis tenebris diem reddit, quod
per duodecim horarum fpatia curfUs fiii ordinem diri-
git, fblem dici volunt , non quia folus eft , utquidam
volunt. quia ibi & coelum eft & iuna , & alia plurima
fydera
X Et mdtlas drtificm f/pef/uua§ cmtemoit»1 £menda : df^enuu m cw-
temniek
t Sd
\
De Errore Prof. Relig. jy
fydera quae videmus ^ ex q uibus quscdam una (erie , &
cohaerentia perpetua fimulque copulata lucent 9 alia
tota iparfa coelo vagos eurfus lliis metiuntur eiToribus.
'Sed ideo Sol appellatur > quia cum ortus fiierit , ob*
jcuratis Qdsteris ^deribus luceat fblus. Luna etiam hsec
eadem Lucina k no6himo lumine nomen accep^t. Hanc
etiam quidam dici voluerunt Dianam, quod per no6lem
lucens hominlbus alteram pene diem faciat. A natando
Neptunum dici voluerunt 9 ex hoc quod lihenter fa-
ciebant fubftantiam nominis figurantes. Terrenam vina
onmem atque na^rom 9 Ditem patrem di(:unt j quia
hsec eft natura terrae , ut & recidant in eam omnia , Sc
rurfus ex eaorta procedant, quae res opuleiitiam ter-
rae divitiafque moimravit. Frugum fiibftantiani volunt
Proferpinam dicere ^ quiafrugeshominibus, ^umferi
coeperit, profunt. Terram i{^m Cererem nominant,
nomen hoc a ferendis fru^bus mutuatimi. Ex bello-
rum caHbus Mavors nomen accepit , quAfi magna verr^
tat. MiQerva funiliter beUicum nomen eft , quafi aut
minuat aut min^tur. Venuftas hQminum Venus di6la
eft. Apollinis nomen ex humanis finxerunt cafibus,&r-r
moneGraeco, quafiomniaconunifrafibi, autamittat
aut perdat. Spran etiam quidam Apollinem dicunt,
quia quof i4le in occafu conititutus fpfendorem luminis
perdat, Perdere autem graeci^^bniM^ydicunt, Videtis
ut veftros ementitos & nttitios Deos turbulentus error
excogitaverit, ut fuperftitionibus anilibus & fbrmae vo-
bis traditae funt &nomina. Sedhascomniaveritasdc!'
texit , & ratio fanse mentis invenit , ut inveftigatis om-
nibus atque detedtis , quae facrilegus ^rror sifconde-
rat, veritatis femita luceret. MaBc.enim omaia cum ejf-
£ent male compofita terroriprimumfueremortalibus:
dehinc confumptanovitate, quafiexlongaaegritudine
T SedideofildfftJUtnr,'^ Hscom-| plod. iQ Fl^r. Alcll^l^d. Fulg^^^ ^
Bia apud Cic»2, dc Nac. Peor. Ol^m-^ 1 aiios. '
5(J JuLlI FlltMICI MATi
conyalefcentibus hominibus, natus eft quidam ex ad-
miratione contemptus. Sic paulatim, quod ftupebat
animus, aufus eft diligenter inquirere , &ftatiminar-
cana fiiiarum ac vanarum fiiperftitionum {agax mifit
ingenium. Tunc ex affiduis tra£tatibus latentium ra-
tione colle£ba pervenit ad caufas , ut profanarum reli-
gionummiferanda conmienta humanum genus primum
difceret & deinde contemneret , tertio recufaret. libet .
nunc explanare quibus fe fignis vel quibusi^fymbolis in
ipfis fiiperftitionibus miferanda hominum turba togno-
fcat. Habent enim propria figna, propria refponfa, qux
illis in iftis facrilegiorum ccetibus Diaboli tradidit diici-
plina. In quodam templo , ut in interiores partes homo
moriturus poflit admitti, dicit: de tympano mandu-
cavi, decymbalobibi, &religionisfecretaperdidici.
(^uod Graeco fermone dicitur ' cv- TXJiiTmn ^tQfcfita^
Of^ 7CviJLQi\i{ THBOTx.oc, yiyfcL /lu^tty-os. Male mifer
homo de admiffo facinore confiteris , peftiferum vene-
ni virus haufifti , & nefario furoris inftin£hi kthale po-
culumlambis, cibumiftummorsfequiturfemper, &
poenaseterna. Hoc, quod bibiffe te praedicas , vitalem
venam ftringit in mortem, & fedes anim» contaminata
malorum te continuatione conturbat. Alius eft cibus,
qui falutem largitur & vitam •, alius eft cibus , qui ho-
minem fumme Deo & commendat & reddit •, eft cibus,
qui languentes relevat , errantes revocat , lapfbs erigit,
qui morientibus aeternae immortalitatis largitur infi-
gnia. Chriftipanem, Chriftipoculumquaere, utter-
rena fragilitate contempta , fubftantia hominis immor-
tali pabulo faginetur. Quis eft autem hic panis , vel
quod poculuin ? de quo in libris Salomonis fapientia
magna
X E*x Tjy.Tmvis j^tCpaKct.^i Clcmens
Pfotrcpr. oib ivfjiTrdvii t^etyVylK, KvfA,-
I Iffipi
\
De EfeRaRE Prof. RBllkG.' 57
magna voce praw:lamat 9 ait cnim : Venite , ^ mandu" Pmt.^:
cate de nteis famhpis, ^ hihtte vinumy cjuodmifcm. &Gf».i4*;
Melchifedech Rex Salem , &facerdosfummiDei, re-
vertenti Abrahae cumpane&vinobenedi6tionisobtu-
lit gratiam. Ifaac etiam cum Jacob benedixiffet , eum Gen,zT^
hoc idem Efau ^ patre flippliciter exigeret , refpondit ei
pater : Dominum tunmfect illum , (jr omnesfratres ejusfeci
firvosy tricico(frvinoconfirmaviillum. Tune Efa» cafiis
fiios mifera laraentatione deflevit , quia tritici & vini,
id efl , futurae felicitatis perdidit gratiam. Quod autem
confecratis hominibus aDeopanisdivinusittepraefle-
tur,, per Efaiam dicit Spiritus fan6his : Sic didt Domi^ £fa.6^
nus, Eccequiferviuntmihimanducahunty vosautemefu"
rietis^ Ec<e ^ui ferviunt mihi^ jucundahuntur ^ vos con^
fundennni^ vosinterfieietDominus. Non fblum panis ifle
a Deo fummo facrilegis & impiis denegatur , fed & poe-
na promittitur , & acerbae mortis decemuntur exitia,
ut efurientibus fkucius divinae animad ver fi oriis exitus
ingeratur. Sequuntur etiam hoc idem xxxiii^ Pfal.
veneranda refponCi, ait enim per David fpiritus fanftus:
Guftate & videte quoniam dulcis eFi Dominm , dulce efl cce^
kfle pahulum , duUis Dei cihus , nec hahet infe miferafamis
trifle tormentum , dr de medulbs hominum , pracedentis
venemvtrus excludst. Masc Ita effefequentiaoraCuHre- ^
fponfa declajraat ,. ait enim :Ttmete DominumfanHi ejus^
quia non eii iHo^a eu , qui metuunt eum. Divites eguerunty
^ efurierunt^ quiauteminqutrunt dominum y nonindifC'^
hunt omni hono. Qui fic in templo praetextatus incedis,
qui fulges purpura , cujus caput aut auro , aut lauro
premitur, errorem tuumturpisegeflasinfequitur, &
Cervicibus tui3 onerofum paupertatis imminet pondus,^
fllum quem defpicis pauperem , ' largus & dives efV,.
fpatium illi Abrabam in finu flio praeparat. Tunc tu iHe,i6>.
per
♦
2 Ltrp^t^diwstHii roite: tdiUus.
Cjc j. I u4f^
jS Jutll FlRMICI Mat.
per interje£b flammarum fpacia ad mitigandas con*
icientids tuas vulnera 9 tenuem ab eo ftillantis aquse gut«
tulam poftulabis 9 nec tibi volens LazarUs leoimentum
doloris tui aut dare poterit aut impetrare. Singulorum
enim p^ gratia merita pen£mttur 9 illi vita confertur»
propterhujus(eculimala9 tibi propter hujus feculi bo-
na peipetua tcKrmentorum poena decemitur. Ut autem
manifefllus diceretur 9 quinam ille eflet panis 9 per
Guem mi&ras mortis vincuntur exitia 9 ipie Dbminus
&niko ac vencrando ore^navitf neperdiverfbstrar
£ktus fpes hominum pravis interpretationibus fallereoh
^^ tur. Dicit emm in Euangelio Johannis : Egejmmfams
viU, qmvtnem^fnei mneJtirkt^.fframmmecredMdi^
rit , noHjkUt unciHam. Item in fequentibus hoc idem &
mili SK>do %niiicat j aitenim: Stcpntjttuvemat^hi^
hat, qmcre^inme. Et rurfus ipfe^ utmajeflatisfuac
flibftantiam credentibus traderet 9 sdt : Nijiederitis car*
nemfibihemms, drhiberitisjkng/tinemejmy nonhatehtu
vitam in yohis. Quare nihll vobis fit cum tympanis^cibo
odii , miferi mortales, falutaris cibi gratiam quaerite 9 &
immortale poculum bibite. Chriftus vos epulis fiiis re-
Vocat ad lucem 9 &gravivenenoputresartus9 & tor*
pefcentia membra yi vificat. Coelefti cibo renovate ho-
minem perditum , iit quicquid in vobis mortuum eft^
divinis beneficiis renafc^tur. Didiciftis quid vos facere
conveniat^ eligite quod vultis^ inde mors nafcitur,
hinc immortalis vita donatur. Dicis etiam : y oupe roie-
<H, X^f^ ^'^"^ ^^^' Qgid fic miferum hominem per ab-
rupta prascipitas , calamitofa perfuafio ? Quid illi fai-
fk fpei polliceris infignia ? NuUum apud te lumen eft,
nec eft adiiquis f{>onfus qui hoc mereatur audire. Unum
lumeneft, unus eft fponfiis hominum quoilim gratiam
Ghrifhis accepit. Non poteris ad te alienac ftScitatis
transferre gloriam 9 nec poteris coeleftis numinis fplen-
dore decorari. In tenebras fquallorefqueprojeihises:
illic
De Errore Prof. Relig.' 59
illic fordes , fquallor , caligo , tenebrae , & perpetu» no-
iiis dominatur horror. Si vis ut tenuis faitem tibiiplen-
dor luminis luceat , erige vultus , & demeribs erige ocu-
bs, & defertis his adeum teconferquidixit: Ego 7*^
fHmluxmHndi ; cujusdivinisprasceptiscontinetur, ut
in hac terrenaconveriationeopusnoftrumperdiesfin-
gulos luceat. Lucere autem non poteft nifi immaculata
nos conicientise omamenta protexerint , nifi intc^ra nos
Scincorruptavitacommendet, tunc orietur nobis veri
luminis gratia : tunc ie nobis lucis au£lor infinuet : tunc
verum lumen & accipere poffumus & videre. Sed ut fe^
crilegae vdcis comprimatur improbitas , quis fit vere
iponius facrarum ie£lionum oraculis comprobabo ^ uf
probetur fponfiim eiOre Chriftum , fponfam Eccleliam:
cx quo venerando patri fpirituales filii per dies finguloi
procreantur. In hac probatione arcana prophetarum
veneranda pandantur. Adfiflat nobis fanftorum oracu*
lorum fides. Joel divino fpiritu monente fic dicit ; Ca^ c^, u
Tnte tuba in Sjon , fanBtfiaite jejHmHm 9 (^ indicite Cftra^
tionemy aggrej^te popHlnm , Janilificate Ecclejiamf exci"
pite majores natH , colUgiteparvHlos UElentes , procedat fpon"
fns de cHhiCHbfno , ^ Jponfa de thalamo fno. Hoc idem ^^^16.,
Jeremias fifnilirationefignificat, aitenimcumHiero^
iblymsetruci minaturoraculo r EtanferamdecivitatiiHS
Jnda^ &deHrbibHsHierHjalemvocemUtantiHmy vocem
^onji (fr vocemjponfa. ProcefTum fponfi etiam per Pfal?-
mos prsedicat fpiritus ian6his. In x i ix. Pfalmo hoc in-
venitur oraculum , ait enim : Et ipfe velHtJponfits egre^
diens de thaUmo fno exnltavit , HtGigas viamcHtrere. A
fHmmocoebprcfeSioeJHS, & decnrfio ejns nfefHe adfisnmHm
eJHs , fJr tton eft ejHi lateat a calore ejm. Secretiova pan- ^^,,).
dantur arcana , in ' Apocalypfi , quis fit fponfiis inve-
niemus , ita enim fcriptum eit : Veni oftendam tibi novam
nuptam Hxorem agni. Bt dnxit me injpiritn in montem ma^
gnHm^
Cc4 tetk
40 Jvi-Jtl FlRMICl Mat.
gnHmy & oftendit mski cmtaiem fanElam HiernJalemAi*
jiendcntem de coela. Inveftigandum eft , qiud etiamno*
bis de hac ipiat re tradat Euangelica diiciplina ; invenie-
4M^.% . mus enmi in Euangelio Joannis ita efle ugnatum : Fhy
mihitefteseftis, qmmamdmeisy cjuimiffijkmabHierofiH
Ljmis ad me, quia non /itm Cbriftfis j fedqmmammijfHS
fism ante ip/km. Qaienimhabet^onfamfponfiueSl , asm^
eHsautemJponfielitj quiftat^aaditeHm, ^gaudtogaH^
det fropter vocem fponji. Hujusreimyfterium oftemum
eft , hujus Iponfi adventum iapientium virginum cho-
rus expe£bat 9 huic praefert lumina pervigili cura ianwhi
lAdi.1% virginjitas , expefbntibus fponfum fervis foelicium pra&-
miofum promittitur munus. Invenimus enim in Euan-
ap^ii. gclio Lucse: Sint Inmh veftrifracinSi, & Uicernaar*
dentes » (jr vosfimiles hominibns expeSamibHS domsnHm
jHHm» qnando veniat anHptiis. Vtcnmvenerit, (^ pnL
JaveritaperiantilU. FeUcesJerviiUi,, qnos advemens Domi^
mss invenerit vi^iUntes. Ecce venerandorum reiponibrum
oraculis iponfus pftenfus eft . Quid tu tibi in acerbis ca-
fibus conftitutus beatum nomen imponis ? Siyialibe-
ratus lumen fequi iponfi, projice errores, & pervi-
gili curaibllicitus, praecedentia vitae facinora reIigio&
devotione caftiga. Tunc te in uomine fuo cum vigilan-
tem invenerit l^x^nfus, cumfideituaemeritacognove-
rit , dabit maximum prasmium , dabit integrum mu-
nus, intrabis cum eo coeli thalamum, videbisregna
jnmidi, & ut eorum particeps eflfe poflTis , apiifl5mo&
juftiflTimo Domino immortalitatis tibi gratia conferetur.
Alterius profani Sacramenti fignum eft : ' Jto$ 6% Tci»
Tgjt^. Cur hoc fanihim venerandumquefecretumad
profanos adus adulterata profefliione transfertis ? Alius
eft
t 6toc ln. T/itfac,'] Mithra ^ in cujus
^tnyfteriis hoc Sacramenti fignumu
furpatum. Hieron. i. adverfas Jovi-
Diao» Mithcamjuxtagcntiliiunfaba*
las in lapide de acftu libJdinis genera-
tum fcribit. Juftin. adv. Tryphoa
^
De Errore Prof. Relig. 41
eft lapis , quem Deus in confirmandis flindamentis pro-
miirae Hierufalem miffunmi fe effe promifit. Chf iftus
nobis venerandi lapidis fignificatione monftratur. Quid
• ru ad conmiaculatasfuperftitionesfurtivafraudevene-
randi transfers nominis dignitatem ? Lapidem tuum
ruinafequitur, & cadentium culminum funefta colla-
pfio. Nofter lapis Dei fundatus manu extruit 9 confir-
mat, erigit, munit & reftaurati corporis gratiam , per-
petux inmiortalitatis fplendore condecorat: ait enim de
nocE&ias, innuente ipiritu fan6i:o : SUdicitDominHSti^pt,!^
ecce ego immitte infumUmenta Sion lapidem fnreiciefitm y ele^
£lttm , fitmmttm angnlarem , honoratHm^ ^quiaedule^
rit in ettm, non coi^undetnr. In Pfalmis etiam fimile re«
iponfimi eft: ait eiiim fpiritus ian(%us iHcxvii.Pial.
Lapts quem reprobaverttnt adificantes , bicfatltts eSl in capttt
anftili. An non faSus eSlifte, & ejl mtrahilis in oculis no^
ftris ? Per multos prophetas ipiritus fanftus nominis
iftiusordinemmonKrat^ aitenimZacharias propheta:
Ecce ego adduco puerum meum, ortus einomeneft, quo^tdp.^.
ntam lapis, quem dedi coramjefu, fuper lapidem ipfum
unum , feptem ocuiifunt. Sed ut manifeftius conftet»
antiquiora venerandarumlefbionumfecretapandamus.
In Deuteronomioitacomprehenfimi eft : Et fcrihes fit^ ^
per lapidem omnem lej^em hanc. Jefus etiam Nave jiiffu
divinitatishocfpedalitercomprehendit, ait enim: Et
accepit lapidem magnum, (^ ftatuit eum contra Dominum*
Et ait Jefus adpopulum : Ecce lapis ifte erit mihi in teflimo^ cap.i^
nium^ quia ifte audizitomnia quiz dsBafunt a Domino quan^
do loquutus eft advos* Eteritiftenohisinteftimoniumtnno*
vijfimo dierum , quandorecejferitis k Dominovefhro. Quod
autem per hunc lapidem , id eft, per Dominum noftrum
Jefimi Chriftum , & dii ifti cafiiri fint , & multitudo
templorum, aperte Daniel venerandis oraculis expli-
cavit , ait enim, cum interpretaretur fbmnium regis: Et ^^.3^
ccce imago , itnago ninns magna , & contemplatio ipftus ima^
Cc y ginis
^% JVLII FlRMICI MaT^
gms mttnenJU, eUtaftabat contra te, cujus Cdfm fmt et
anrolmWi feUns^tradMeJHsarfentea, venterdrfemom
raareay pedes antem ex parte ^niaemferref , exparteash
temfi£Hbs y qnoadufejue abfiiffns eft lapis de monte yfine fna*
mtns concidentinm y ffr percnjjit imaffnem fuper pedes fer^
reos&fiSiks, drcomminniteosm$n$itatim, drfaStmeft
fimnlferrnm & tefia , ^aramentnm&argentnm, &aM^
rttmfaSafnnt tmnnta ejuafipaUa 9 & ntpnlvis in aHda ^a^
ti, & ventilavit iUaventus , itautnmlretnanfirkiniUis.
Et lapu quipercujfit intafinemfa^us eit mons tttagnm , fjr
itnplevittotjttmterram. Quislocusinterraeftyquemnoii
Cbrifti poflederit nomen ? qua Sol oritur 9 qua occiditf
^pBL erigitur ieptentrio j qua vergit aufter 9 totum ve-
Btemndi numiois majeftas implevit. Et licet adhuc in
ijuibufilam regionibus idololatrias morientia palpitent
inembra 9 tamen in eo res eft » ut ^ Chriftianis omni-
bo3 terris peftilerum hoc malum funditus aniputetur*
De idololatrarum lapide 9 de quo diamt : ®u^ i/tu vei*
poe^ quid Prophetarum refpondet oraculum ? quis au-
tem reftitit, vel cuiparcitiftelapis? Lapis autem hic
foi£hi5, id eft, Chriftus aut fidei fundamenta liiften-
tatt 9 aut in angiilo pofitus , duorum parietum mem-
bra aequata moderatione conjungit 9 id eft^ veteris &
toovi Teftamenti in unum coUigit gentes j aut certe cor-
poris & animi diverfitatem 9 inviolata homini immor-
talitate confbciat j aut legem promulgat , aut contra
peccantes teftimonium perhibet : aut (quod eft potius)
imaginem Diaboli percutit , ut fiiperato eo atque pro-
ftrato, & in cinerem favillafque converfb 9 ereftofub-
iimitatis fuae vertice, purum dominationis imperium
habeat. Vos nunc Conftanti & Conftans , facratiffimi
Imperatores , & venerandse fidei veftras imploranda
'yirtus eft , quae fiipra homines erigitur , & a terrena
firagilitate feparatur, coeleftiumquefererumfbcietate
cbnjimgit, quas in omnibus a6tibus fiiis, proutpoteft,
- . DA
^
De EhRore Prof. ReL. 43
Dei fummi fequitur voluntatem. ' Modicum taritum
fupereft , ut l^bus veftris funditus p-oftratus Diabo-
lus jaceat, ut 6Xtin6be idololatrix pereat funefta conta-
gio. Veneni hujus virus evanuit, &perdiesfingulos
lubftantia profanas cupiditatis exfpirat. &igitevexii-
lumfidei> vobis hoc divinitas refervavit , cujusfavore
eminentes proffaratores eftis onmium hoflium veftro^
rum; quoruk opera 'Romanum infirmabatur impe«
rium. Signum vaierandac legis erigite , fancite , pro-
xnulgate quod profi^ Sit faulcum foelixdue Reip. quod
tot acervis caefbrum hoftium proftraviftis exercitum.
Felices vos quoque^lorisacvoluntatisfuaeDeusfecit
efle participes» idoloktrise excidium, &profanarum
xdium ruinas propitius Chrifhis populo veftiis mani-
bus refervavit. Ille f|Mbrituaiibus armismalosfpiritus^
vos mala terrena viciftis. Erigite ttopten, vi<^orix , &
proferatur ingens titulus triumphorum : profknarum
rerum fbage gaudentes 9 exultate fortius , exultate fi-
denter. Felicitas veftra cum Dei virtute conjungitur,
pro falutehbminumChriftopi^antevidftis. Omnia
lymbola profarias religionis per ordinem fuggeraotur,ut
prpbemus nequiflimum hofterii gmeris humani de fan<«>
£tishaec venerandifqtie Prophetarum oraculis ad conta-
minata furoris flu teelera tranftulifle. Irivenimus enim
& ita did : > i\i\Utpti ^op^pu. Deus ifle vefber non
biformis eft , fed multiformis. In mulias enim fpedes
veteratoris forma mutatur. Ipfe eft bafiilifcus & fcorpio»
1 Mm/mm» UUtim fiferrfi.] Lege:
medkwmtMitimu
1 i^fmMiMm finiuAdhir mpirhim,y
SaAhciu^htfuikdtHr,
z EMXixfpic ^fjt9f^i,] Elnenda:
ly^Sntfeft , ^/uop^ff. Vel potius: mXii
/m^ » Ji/Mfi^, Sjrmbolnm orglo-
ram Bacchi, five Solis. Idem ehim
iitrinique nnmen^ut ninltis docec Ma-
crobk» Satnrn. Bacchns antemntu;-
qm
cnltus ab antrqatr. Diodorus Siculiii
lib. 5^. Scholiaftes Nicandii Alexipli.
Orphtas in Hym.
A^^ioy, «tppwTDy, ttfv^iof^ Jixif»Tt^
KioToCfvofy ice&pflfTnJy -— «
Solem quoque taurina (peCie cultun^
Forphyrius i^«ci^k. ScLa^ant.ad
iib.i« Thcbaiid. St^tii t^adunt.
1 CfftTtWt
MH
44 JvLii FiRMici Mat.^
qui fidelium fecuris veftigiis prcmitur : ipfe nialiciofuf
aiiguis» cujus caput quxrit decepta mortalitas: ipfe
/«A.40. tortuofus Draco , qui namoducitur, quicaptivusin-
cluditur : ifte Deus vefter Lernaei anguis criniDus ador-
natur, videns ut percuffo domino morientium anguium
turba fuccedat. Quid fic renafcentibus hydris puliula^
quid te foecunda fcelerum fobole componis ? mortis tuas
viam didicimus,fcimus quibus remediis artis tu^ venena
vincantur. Chrifti immortalem fanguinem bibimus, no-
flrofenguiniChriftifanguisadjundtuseft. Hoc eft fa-
lutare remedium fcelerum tuorum , quod a Dei plebc
inortiferum virus excludit. Qins Deum Iftum » quem
plangunt, cum comibus vidit ? qus&funtiffcacornua,
quse haberefeja<9at? Aliafuntcomua, quacpropheta
lan&ofpiritu annuentecommemorat, quse tu , Diabol^
ad maculatam faciem tuam putas te pofle transfinre.
Unde tibi oi*namenta quasris 8c gloriam ? 'Comua nihH
aliud nifi venerandum fignum crucis monftrant . Hujus
fjgni uno extenfb ac direfto comu mundus fliflentatur,
terra conftringitur. Et e duorum quae pcr latus vadunt
compagine oriens tangitur, occidens fiiblevatur, ut
fic totus orbis tripartita ftabilitate fimiatus confixi ope-
ris , immortalitaris radicis fundamenta teneantur : hoc
fecretuin nobis venerandum Prophctse oraculum tradi-
dit. Inveniemus enim in Abacuc ita dfe perlcriptum:
Texit cctbs vmns eJHS ^ lande ejus flem eft terra. Etjpk»-
' flor eJHs Ht lux erit , c^/tM in mamhns eJHs erunt. Et Xc
conftabilsta eft virtm gloria eJHs , & conftituet dile^lionem
fuam. IbitverbHfny&fracedetfecHndHmgreffHsfuQS. En
veneranda cmcis cornua, enf^ndfeevirtutisimmorta-
Je faftigiu'm, & gloriofi operis divina compago. Ttt
Chriftemundumacterramextenfismanibus, tu coelfr
fte luftentas imperium j tuis immortalibus adhacret hu-
meiw
r CtrnHd mhil aliftJ.^ Vidc Tei-| Deilib.iS.cap. ; 2. Cor«iMm imI^
De Errohe Prof. Relig. 4,5^
tneris falus noftra, tu Domineseteraacvitsebajulasfi-
fnum , tu venerando inftinitu hoc nobis denuncias per
tophetas* Ait enini Eiaias : Ecce natns efi nQhis jiliHSy ^*p%
imperium Juper hHmeros eJHS, & vocatum efi nomenejus
magna co^itationu nunciHS. Haec funt crucis cornua 9 qui-
bus omnia & lublevantur pariter & continentur. His
cornibus bcne hominum nititur vita. Ut Amalech ,
vinceretur cxtenfis manibus Moyfes haec imitatus eft 17. '
cornua, ut faciliusimpetraret, quod magnopere po-
ftulabat, crucem fibi fecit ex virga. Adhseccornuafe-
ftina celeritate properate , ad haec cornua humili vene-
ratione confiigite. His vos affigant cornibus , juftitia,
ssquitas, pudidtia, miiericordia , patientia , fides : ut
veneranda pradferentes infignia , confecrati fontis maje-
ftate gaudentes , & fepultune Chrifti participcs fitis &
vitae. Aliud etiam fymoolum proponamus , utconami-
ne cogitationis (celera revelentur j cujus totus ordo di-
cendus eft, utapudomnesconftet, divinas difpofitio-
nis legem perverfe Diaboli effeimitationecorruptam.
No6te quadam fimulacrum in leftica fiipinum ponitur,
& per numeros digeftis fletibus plangitur. Deinde cum
fe n6fai lamentatione iatiaverint, lumen infertur. Tunc
a facerdote omnium qui flebant , fkuces unguntur , qui-
bus peruniftis , facerdos hoc lento murmure fufurrat :
Quid miferos hortaris ut gaudeant ? quid deceptos ho-
mines tetari compelfis ? quam illis fpem , quam falu-
temfuneftaperfuafionepromittis? quid illosfalfapol-
licitationefbllicitas? Dei tui mors nota eft , vita non
comparet , nec de refurredtione ejus divinum aliquan-
do refjx)ndit oraculum , nec hominibus fe poft mortem,
ut fibi crederetur, oftendit, nullahujusoperisdocu-
I menta promifit, nec fe hocfa6hirumeflepraecedenti-
, bus monftravit exemplis. Idolum fepelis , idolum plan-
4<f ]^^^^ FiRMici Mat.
gis, idolum de fepultura profers , & mifer, cum hoc
Feceris» gaudes. Tu Deum tuumliberas» tujacentia
lapidis membra componis, tu infenfibile corrigis ^um.
Tibi habeat gratias Deus tuus , te paribus remuneret
doniS) & fiii velit efle participem , ficmonafisutmo-
ritur , fic vivas ut vivit. Nam quod unguento porun-
guntur fkuces , quis non facinus ifhid defpe£ia vanita-
tecoQtemnat? Habet ergo Diabolus Chriftos foos 9 &
2uia ij^ Antichrifhis efl 9 ad infamiam nominis fui mi-
^roshominesfi^ekratafbdetateperducit. Unguoitum
hocrefervamortuis,refervamorituriSj ut <juos laqueis
tuis ceperis > eos venenato unguento oblitos lugubri ac
fimefto femper mergas exitio. Aliud eft unguentumf
3uod Deus pater unico tradidit fUio 9 quod nlius cre-
entibus divinanominisfuimajeftatelargitur. Chrifti
unguentumimmortalicompofitioneconficitur) & fpi-
rituatibus pigmentorom odoribus temperatur. Hocun-
guentum a mortalibus laqueis putres hominum artus
exuit, utfepultaprimohomine, ex eodem ftatim ho-
mine homo alius f belicius nafcatur. £t ut hoc manife-
ftius explicetur , facrarum le6tionum arcana pandenda
funt. Ait enimDavid, uthujusunguentigratiamtra-
pnd 44 ^^^^^ • Sfeciofits farmapr^fiUis hominum , dijfufa cflffra-
tia in labiis ttM , ftofterea benedixit tiln in aternHm. Acan^
gere gladiumtHtimeircafemHrtUHmpotentiffime. Specie ^
pHlchritHdinetHaintendcj projperefrocede, ^re^a. Pro^
pter veritatem (jr manfitetHdinem & jnfiitiam , & dedHCe$
te mrabiUter dextera ttta. Sagitta acHtapotentiffimapopHli
intra te dectdent in corde inimicorHm Regis, Sedes tna Detts
inficuUmfecHU: virgareSla, eflvirgaregnitHi. Dilexifti
JHfiitiamy odifii ittujHitatem , proptereaHnxitteDeHStfSHS
oleoUtitiapraconfortibHStHis. AfyrrhacfrgHtta, ca/taave"
Jii wntis tnis , de adificiis eburneis , ex quihtis teJHcnnditate
ajfecerHnt. Immortalis unguenti fecreta pervidimus , &
divina^ nobis diipoiitionis ordo monftratus eft. Regnum
per-
De Ekhore Prof. Relig. 47
perpetuum , & coeli diadema domino noftro cum un-
guenti majeftate collatum eft. Quis autem hic fit qui
regendi orbis accepit poteftatem 9 qui yenerandi nomi-
nis majeftate decoratur, aliud noois monftrat oracu-
lum : ait enim is idem David : Vt quidftemucnint gen-^ pfaUx^
tes» & poptili medttati fiint inania. jifliterfmt regesterr^^
(fr principes convenerunt in Hnnm adverfits dominttm , (^
adverfiis Chrifium ejns. Quid te fic extollis &cr2lega per-
fuafio ? quid miferos homines ef&enata temeritate cir«-
cumvenis ? unguentum Chrifti coeli donat imperium^
unguentum veftrum gehennas fufcitat flanunas. Sed
quod impuro ore (acerdos ifte, & poUuta verborum
contaminatione componit» iibet diligentiinquifitione
difcutere. Liberato Deo fuo 9 bonum animum gerere
ibcios , fiduciam bonas fpei habere perfiiadet. O quam
miferis, quam lu£hiofisfelaqueisinvolvitcaducacaI-
liditas. Quis Deum tuum liberat? cui hoc praeftitit,
quod laborat ? Difce 9 difce quod ne&is 9 difce quod
non vides. Chriftus filius Dei , ut humanum genus k
mortis laqueis liberaret 9 ontmia ifta fuftinuit « ut capti*
vitatis durae jugumtoUeret, ut hominem patri redck-
ret 9 ut mitigata ofienfa hominum cum Deo profpera
conciliatione componeret, ut promi0ds refurre&ioni$
frudum proprio monftraret exemplQ 9 fecit filius Dei
3uod ante promiferat 9 claufitjanuasfiedisinfernas^ &
urse legis neceffitatem calcata morte proftravit. Per
triduum recens ita ab eo juftorum turba calle£U eft 9 ne
diutius contra eos mortis dominaretur improhita^ 9 ne
juftorum meritum ex longa defperatione conciderety
fregit clauftra perpetua 9 & ferresc fores Chrifto jubcntc
coliapfk funt : ecce terra contremuit 9 & fundamentor*
rum fiiorum ftabilitate concufla 9 prxfentis Chrifti nu->
men agnovit. Ante praefinitum tempus praEJdpitat diera Lticip
mundi rotata vertigo j & Sol non com|^o diurnarum
horarum fpacio properato curfu verg^t iu ao^tem. £cce 24^-27
veli
4-8 JvLii FiRMici Mat.
veli faftigia lumma finduntur, & obfcurioribusten6«
bris orbem terrarum caligo no&is abfcondit. Omnia
elementa Chrifto pugnante turbata funt , tunc icilicet
cum primum contra mortis tyrannidem humanum cor-
pusarmavit. Pertriduumiftaconfli6lationepugnatuin
eft , quamdiu mors fliperatis malitisc fiiae viribus fran-
geretur. Quid fblita impatientia homo religiofe, homo
Chrifti defperas & defids ? Tridui moram non feirs, fbl-
licitudinem ac defperationem tuam novis predbus con-
fiteris? Hoc te fafturum cfle illo diefpiritusfanftus
iyw-44«venerandavocefignificat, cum per David didt : e>!£-
jlimati fHmut ficut oves occijionis, Exurge , q$Mre obdarmis
tiormne, exurge^ne^lijperdasHfqHiinfinem. Quare fa-'
ctem tHom avertis? obbvifierisinopiamnoflram, ^trilm*
lationem: qnoniam hnmihata eB in puhere amma nofira,
hafitinterraventernofier. Exnrge Domine , opemfifr nchis,
f^UberanosproptermmentHHm, Ecce poft triduum lu-
ddior folito diesoritur, &redditafblipraeteritilumi-
nis gratia. Omnipotens Deus Chriftus fplendidioribus
fblis radiis adoratur. Exultat falutare numen, & trium-
phales currus ejus juftorum ac fanftorum turba comita-
iccr.i j tur. Tunc elato gaudio clamat elata mortalitas : Vh
efimorsacHleputHtis? Tunc praecurrensfalutarenumea
aperiri fibi coeleftesjanuaspraedpit. Aperite, aperitc,
& immortalia clauftra convellite. Chriftus Deus calca-
ta morte ad coelum , hominem quem fufceperat revo-
cat. Hoc a venerando Propheta fanfla voce praecanitur,
fic ex ore Prophetico vox jubentis auditur, ait enim Spi-
ritus fanftus, ut nobis potentiam Chrifti jubentbo-
ftenderet: Tollite portas Principes vejlras , (fr extollite por/a
aternalesy ^introihitrexglori<e. Hoc angelis nefcientibus
imperatur, neque enim fcire potuerunt , quandover-
bum Dei defcendit adterram, ideo&ipfifbllidtain-
iy3i/.24 terrogatione refpondent : Onis ejl ifle rexghridt ? Qui-
bus quaerentibus perfpicua CErifhis numinis fui maje-
ffatc
De Ehrore Prof. Rslig. 49
&3iie relpondit : Daminm fmis dr fotens , Dominw po"
tens in pralio» Cognplciturftatimacuftodibuscoelifilius
Dei, & quicquid illos ante fefellit , agnofcunt. Vident
proftrati hoftisexuvias, & recordati primas difpofitio-
nis prdinem , etiam ipfi cum aicendentibus iterata pari-
ter y oce conclamant : ToUite portas qui prdeftis iUis , &
extollite vos port4 dterna & introibit rex gloria. Rcverfo
filio promifla pater regni fceptra reftituit , & iellam
regni sequa poteftate concedit, ' ut imperet [ut r^et]
ut teneat , ut perpetua numinis fui majeftate domine-
tur. Audi quid de illo Danielem fpiritus ^6his jufle- "/.>(
rit dicere: Vtdcham in vifis noHe, &ecceinnHlrihttscoel$
^nafifibHS hominis veniens 9 venitufijueadveteremdierum^
t^ftetit in con^eBu ejtis , ^qmajjtftebantobtulerunteum.
Et data eft eipoteftas reffa , ^ omnes reges terra & refftum
f^r omnis claritas firvvuit ei. Et poteftas ejus aterna , qua non
stufertur^ ^ regnum ejus non corrumpetur. Hxc eadem
nobis fan6bi revelatione monftratur : invenimus enim
in Apocalypfi ita effe perfcriptum : Et converfits re^exit, «/».u
gstvideremvocem, qna mecum loquebatur ^ ^vidijeptem
tandelabra aurea, & in medio candelabrorumfimilemfilio
hominis veftitum podere» & eratpracinHmfupramammas
TLona aurea. Caput autem ejus ^capillierantalbi, velu^
lana alba ut nix , oculs ejus ut flamma igtns , qt pedes eju^
Jimiles aurichalco , ficut defornace ignea , (fr vox ejus , u$
finus aquarum mubarum , & habebat in dexterafuafeptem
ftellasy (^exoreejusglaMus, ex utroque acutus , (frfacies
ejus fplendebat y utjoUnvrrtutefua. Et cum vidipm ceci^
di ad pedes ejus tanquam mortuus. Et impofuit dexteram
fuamfuper medicens: Notitimerey egofitmprimus, &
noviffimusy & vivus y qtti fueram mortuus, & eccefum
vivensinficulaficulorum, & habeo claves mortis , drinfe^
rorum. Poft refurre6lionem etiam , cum difcipulis fiiis
daret
I ir/ imfirtt » ia vtff^et , tn ttneat:] talTe melius : nt im^ertt > «tf regna te^
Altemtnunfi^eiflaun videtux. loi- neat^
yo J;^'^^! FiRMici Mxr.
daret certa mandata , immortalium mandatofum of^i^
^^^ ,g nem ifta lege conclufit: DdtAcFlmihiommspoteJidsm
cosb(frinterra. Iteergo^doceteomnesgenteSi baftiz^antes
eos in nomine Patris» &FHiif &SpiritHs/anSii, docentet
eos obfervare omnia, (jHacHnque pracepi vobis. Quod au tem
Deuspaterparticipemeumr^nifcwriens, regalis fellse
pfd, ei conceirerit fedes 9 hoc docetur omculd : Dixit Do~
lo^-minHsDominomeo, fideadextrismeis, qttoadufiftseponam
inimicos tttos fHbpedanenm pednm tuorHm, FirgamvirtHUS
tna emittet Dominns ex Sjon , dominaberis in medto immico^
rnm tHornm. TecHmprincipiHmindievirtHtisttu, in cLh
ritate fan&otHm , & ex Htero ante iHciferHmgentA te. jf#-
ravit DominHs, nec poenitebit enm. HifuntinimiciDei
facratiflimi Imperatores, qui veritatis ordinem con-
traria lege conturbant , qui perverfic cupiditatis inftin-
ftu (acrilega vota concipiunt , qui proranae mentis lu-
rore aut lignum femper venerantur aut lapidem. In ifto
loco poiitiordinemdebemusfanftxdifoofitionisapcri-
re: utquicquidnobisinveftigantibusfanftuniDeiver-
bum 9 propnetica tradidit difciplina , ad refutandas
profani erroris maculas fpecialiter explicetur , ne *
ficut nos diximus, commenti fimt, quifacrilegiaer-
rantibus tradiderunt. Sic k nobisordoveritatiscurio-
fius requiratur. Sulpenfis itaque paululum caeteris ad
haec explicanda , quas vera funt , transferatur oratio.
Vos, Domini Imperatores , fanftarum aurium veftra-
rum mihi commodate patientiam , ut totum clementias
veftrse, quod promittimus, explicemus. Cur Deus,
id eft, filiusDei, homo pafTus eft fieri , breviacvera
pietati veftrae ratione monftrabitur. Cumhominem
^^'^ primum , id eft , Adam , ad imaginem fiiam Deus face-
ret, certam illi mandatorum dedit legem. Isperfoemi-
nam, id eft, Evam deceptus , Diaboliperfuafionibus,
promifTae fibi gloriae perdidit dignitatem. Lignum erat
in Paradifb , quo proinifTorum a Deo prasnuorum per-
(ficfit
DEERttORE PrOF. RELIG» Jt
4iidit gtatiam. De virginis terrae litno homo faftus eft:
nondum enim, ut aitfcriptura, liipraterrampluerat.
Hic contcmptis mandatis Dei , humanum genus mor-
talitatis laqueis afflixit. Oportebat hoc totum & refor-
mari ,- & corrigi , & reformatio originis debuit refor-
mare primoi^dii Ex virginis terrse limofaftusAdam
praevaricatione propriapromiflamperdiditvitam. Pef
vitginem Mariam ac Spiritum fanftum Chriftus natus,
&:inunbrtaiitatemaccepit®num. Arbor ligni pe-
ftiferumdeceptispabulumpraebuit: lignum crucisvi-
tam inunortali compage reftituit. Contempfit Adam,
pbedivit Deo Chriftus. Sic divina difpofiftione quic-
quid Adam perdidit Chriflais invenit. Nampoft multa
tempora noviflimis temporumfpaciis [id eft , noviflima
pene {eculorum hebdomade] verbum Dei humano fe
miicuit corpori, ut hominem liberaret; , ut mortem
yinceret , ut fragihtatem humani corporis cum diyina
immortalitate conjungeret. Quid enim faceret tanta
f urba ^dtorum ? quaeillisfpesialutis? quodmerito-
rum praemium, fi uib una eademque conditione fbrtis
inelu6tabilibus mortalitatis laqueis etiam ipla obligata
^eneretur? NihilAbel, nihilEnoch, nihil Noe, ni-
hil Sem , nihil Abraham , nihil Ifaac , nihil Jacob de
Dei fibi mifcricordia ac majeftate promitterent : irenc
etiam ipfi poft tantum fidei meritum cum caeteris omni-
bus pariter addiftis , & omnes Dei fanftos unum mor-
tis exitium exciperet , nec haberet apud Deum prae-
mium pietas, fi una eademque omnes conditio mortis
hauriret. Sed Deus Abrahx clarius a coeli fyderibus pro-
iniferat regium : ideo ex genere Abrahae defcendens
Maria virgo Deum concipit , ut fupradi<9:orum homi-
num foboles immortalis fbcietatisvinculojungeretur,
& fic humanum genus per hominem pariter &'Deuni
aequata fbcietatis comparatione conjunftum , ad im-
raortalitatis imperium obedientiae merito perveniret.
• ^"-^^ Dd z Quia
^% JULII FlRMICX MaT.
Quia itaque 9 facratiffimi Imperatores, curiofis auribus
fatisfecimus , reliqua profequamur , ut vel fic poUuta-
rum aurium fbrdes purificaas poffit fermo purgare, Sc-
quitur adhuc aliud fymbolum , quodpromagno.mife-
rorum hominum credulis auribus traditiir 5 ' Tccyf @*
$^KQVT@^ , ^^ $^7cc6i Touvp^ mTiip. Aliquando
nobis figna, Diabole , maculati nominis prpdidilti , ali-
quando iafame nomen propriavoceconfeffuses. Scio
qui fueris , quid aufiis fis , fcio quid fecerit fcelerum
tuorum malitiofa perfliafio. Hoc erat,quod £vre,quum
eam perderes , magnopere poUicebaris , cum ei diceres:
9ett.i. Eritis (juafiDii. Tunc parabas tibi ac tuis templa , &
delubra hiciebas, & venenatiorisilluviemnerariisce-
remoniis confecrabas. Serpis in templis , ficoccifarum
hofliarum mifero pafceris fanguine. Nec vcnenistuis
cruor defuit , * nec femiuflae crematorum corporum
partes, humanarum te etiam vi^tunarum frequenter
fanguine cruencafti. -Et iatiaris templi cruore , ♦vel
ara Carthaginis rabies tua , & ficcarum faucium venena
nutrita funt. Tuhjecfacienshominibustemiferispro-
deflTe jafilas , ut crudelitate tua perimas , perfiiaHone
decipias, poUicitatione profternas. Sic tuis profpicis
I Tew^i cTgjexovTrc.] Clcm. AIcx.
Prorrcpt. fHainis TTO/jjTWf «c/JtfX/x*f,
nxtZQpc Tretliif) J^gjiexoVTO?,;^ Tralhp Tttv-
fn J^^ccitav, Arnob lib. ^...AuBorem
fliquis defiJerabit rei tant^t , illum cita-
IfimHj tritwn , netnmtjue/enarittm, quem
diiti^itastaMt , dicens : Tanrus draco-
nem gemit , (> tmmm draco,
1 Tiec/e inj i*J)o crematorum corporum
fartes,'] Rcfticuo vcriflima conjcftu-
ra : }iec rseneni^tHidcrmrdefHity wc
/emtHfia crematornm corforwmfartes^-
manarvm te etiam "jiBimarwn fangtine
cruentafli,
"Hec Jemitfl^c crematorumcorforum,
partes^^Son fufficiunttibi venena tua,
ctiam cruorem vi£^imarum iiguris:
ucqiK k fcmiuftis cxematoxum cada*
par-
verum fruftis abftjnes ^ quin diripias
cx rogo , Sc y quod omnem diritarem
fuperat i placaris infanticidiis & pue-
rilibus Carchaginenfium & Poeno-
rum vi£iimis. Ennius : Paeneifiaufr'
litei/osficrificarefHellos, Scaliger.
3 Et/a'iarts temfli crmre,] Omni-
no cmcndandum cen(eo : Et Latiaris
tembli cruore* . Forpbyr. nHeji "^^yjjii
iu-f» ci>\* It» iy VMA» w ct jf 0« :(p iIm
fjiiytxLuj TroMV t5 'F XATi^t^K Aioc
iopTM a-<pct^6f/S^ov AiiBfieTnf,
4 rel ara CarthaginisS\ Plutaich»
/c%i S^c-iTtSdLifJt.oviaj;. tistfXtJ^ftot h-
cA)Tic }y y4Ya7K0V7t( dU/7oi 'm tuimr
rlKVA TaT Kg^'v» /c^t^/^^ov, Vidc qur
nocamus ad MniucU O^av»
c ^
De Errore Prof. Rexig. yj
parricida. Fugite 6 miieri hornipes, fugite, & contagio-
nem. iftam quantacunque poceftis celeritate deferite.
Draco eft, quicolitur. Laterenonpoteft,jproprieta-
tem nominis fui ipfe confeffus eft. Confeuum reum
poena confequitur. Audite quid fan6his propheta divi-
na inftigatione denunciet, Oraculum hoc EiaiaE; nobis
£des tradidit, ait enim: In ilU dic fuperiMducet Deus^^*^>
gUdmm fanSHm ^ magnumy ^fortemfuperDraconem,
ferpentemma^num y (^tortuofumy ^ interficiet Draconem.
* VolUntas Dei perfeiHo operis fubftantia eft. Bene
Dracc|nis lata fententia eft : quicquid Deus dixit fa6hun
eft , itiorituri Draconis hoc folatium eft , ut exitium
fuumnrequenspercjitorum.turba comitetur.. Si mortis
ejus dics quaeritur, tuncpercuffuseft, cumhominem
Deum vidit, cumque nobis Chrifti numien apparuit,
Poft illum diem, quiferpentishujusfecutusfueritin-
ftitutum, neceffe eft ut cum ferpente moriatur. Deos
iftos, quos colitis ipfe finxit, ipfe compofuit, Siper-i-
tinaces animi veftriiniftaerrorepermanferint, arde-
bitis etiam vos pariter cum Diisveftris, utquicquid
auftores veftri divina animadverfcMie meruerunt, etiam
ad veftrum exitium hoc fbcietatis confbrtio traiisfera-
tur. Mihi credite. nihil praetermifit Diabolus , quod
hominem miferum aut debilitaret autperderet: idea
iefe in omnes formas multiplici diverfitateconvertit,
ideo fe diverfi generi&calliditatecompofiiit, utvariis
ac multiplicibus fraudibus hominesirretitosinterime-
ret. Sacra fua perditus carnifex , pro nefas , per li^um
femper renovari difpofiiit, utquiafciebatitafore, ut
ligno crucis affixavitahominisperpetuaeimniortalita-
tis compagine ftringeretur, ideoperituroshominesex
iigni imitatione deciperet. * In facris. Phrygixs , quae
matris
I f^untM Dei perfeBio ofertsftJiy
fi^UeU.'] ^otidS[(ii perfeBioo^riffiilf
a InfMris Pfftypis,'] Arnob. 1. 5»
Sliadfihi^vitltilld pimu > fHOm fiMper
Patif diebfu i» Dejm tuAiru intermitti'
D4 i IM
5*4 JuLir FiRrfici Mat*. '
matris Disum dicunt , per annos fingulds^arbor pinea
caeditur , & in media arbore fimulachrum juvenis fub-
ligatur. In Ifiacis facris depiriea arbore cseditur truncus^
hujus trUnci media pars fubtiliter excavatur; 'illisde
fegminibus fa6him idolum Ofiridis fepelitur. InPro-
ierpinac facris caela arbor ineffigiemvirginisformain-
que componitur, & cum intracivitatemflieritillatai
quadraginta no6fcibus plangitur , quadragefima vero
nofte comburitur. Sed & illa alia ligna, quac dixi, fimi-
lis flamma confumit^ nam etiam pofl annum ipfbrum
Jignorum rogum flamma depafcitur. Errafli mifer , &
vehementer errafli , nihil tibi poterit ignis ifle prodefTe,
fruffara tibi ex ifla flamma blandiris , nunic ignem com*
mentis tuis femper renovans. ^nis qui de lacinoribui
tuis exigit pcenas , perpetua tormentorum continua*
tione graflatur. Divini ac liberantis ligni ordinem difce,
ut fcias nuUatibipofTerationefuccurri. De cataclyf^
oe»,2i ^^ hmnanum geilus arca lignea liberavit. Deinde
^xod.iA. Abraham ligna unici filii humeris imponit, De iEgjr-
pto recedentem populum Dei plebem lignea. virga pro-
jLr«/.i j texit. Lignum dulcem iaporem amarae myrrhae fonti-
Bxod. 17 bus reddidit. Lignea virga ex fpirituali petra falutaris
^od.iyundz profertur. Et, ut Amalech vinceretur, circa
efff. 28, virgam Moyfes expanfis manibus extenditur. Scalac
ligneae patriarcha incumbentem angelum fbmniat , &
per eandem alios afcendere , alios cernit defcendere.
«Afa</,4o Et lex Dei arcae ligneas creditur , ut his omnibus , quafi
per gradus quofdam , ad lignum crucis falus hominum
perveniret, Quapropter lignum crucis coeli fuflinet ma-
chinamj terrae mndamenta corroborat , afiixosfibiho-
mines
/-«
it/hnBuarto \ 'HomiiUitts pmilitudo efi
4rhoiris > 'fnb qMapbrfurens adoltfienttUus
ifnams intulit. & qus fequuntuc*
r JSisdefiminilmsfaSi$imidofimO-
fridis /efel^ur.l Ke6tc emendabis;
l^i0dffi^t»m. Vi4e Flutorcl^ d^
Xfidc & 0(ir.
lUis de fi^nHmsfaShimidolmn,']
Hanc emendationeni noftram confir-*
mat, Scaligeruti etiam iUams Tam^
Umt vcl ^ri^im^
\
De Errore Prof. Relig. 5-5»
mines ducit ad vitam. Lignum Diaboli ardet femper &
moritur, & ad ima tartari credentes homines cum fa-
villis fuis ducit. IUud etiam quale fit ratione traftetur.
ArboremfuamDiabolusconfecrans, intempefta no£i:e
arietem in c^fe arboris facit radicibus immolari. Quis
tibi hoc fcelerate perfiiafit? undehocpeftiferacupidi-
tate didicifti ? Semperne te contra Dominum fiimmum
nefaria cupiditate componis? ideo te de coelo feverum
divinitatis judicium caduca humilitate praecipitat, ideo
tibi Dei fententid perpetua poena decernitur , quod fa-
cinoribus tuis per dies fingulos novum lemper additur
facinus , quod hominem Dei fraudulenta conaris per-
fiiafione decipere. Vide quid fibi ludibriofiis hoftis in-
venerit. Abrahas immolaturo filium jufTu Dei aries <>»•«.
flipponitur, & in vicinae arboris radicibus alligatur. Li- £**<'•**
beraturus Deus fummus ex iEgyptiorum tyrannide ple-
bem fuam , arietem nofte jufnt occidi , & &nguine ejus
poftes liniri praecepit. Ipfum a certo numero hominum
per no£himas epulas confici jubet , & facrificio ipfi Pa-
lchae nomen imponit. Sed hoc ad imaginem fiiturorum
providentia divinae majeftatis invenit, ut per fignum,
verum Pafcha nobis oftenderet. Ideo cum de paffione
Domini noftri divinoSpiritujubenteProphetapraeca-
neret, ait : Sicnt ovis ad viHimam dHBmefiy & Jicutij:^^^
agnmcoramtondentefey ficmnapermtosfuHm. In humi^
btate judkium cifuhlatum efi. Nativitatemejusquisenar^
ravit,? quoniamaufereturaterravitaejus. Alius cti^mMifrevu
Propheta haec eadem fimili refpondit oraculo : Domine ' ^'
fignifica mihi \t cqgnofcamy tunc vidi medttationes eorum.
Egoficut agntisfinemalitiaperduElusfumadviEHmam. In
tne cogttavarunt eogitatum dicentes : Venite mttamus lignum
in fanem ejusy ^eradamusaterravitamejus. Agnum
autem appellari Dominum noftrum fanfta nobis reve^
latione monftratur. In Apocalypfi enim ita invenimus ^"^P-h
efTe perfcriptum : Et vidi in medioihroni & quatuor anima^
Dd 4 bunf^
j;fS J^Lii FiRMici Mat^.
bfim, &inmediofemoriim agnnm flantem ^ qHoJi occifiim
hahentem cornnajeptem , & oculosjeptem , qui fitnt feptem
fpiritHS Dei mijjiper orbem terra. Et venit (^ accepit Ubrum
de dextrafedentU in throno. £t cnm accepijfet librum , qua^
tHor animaba & viginti qnatHor fenhres proftraverHnt fe
ante agnnm, habentes fingnli anreai cjtharas plenas odora"
mentis fnpplicationHm , qna erant orationesfitnSiorHm , &
eantaverunt novnm canticnm Mcentes: Di^us esaccipere
librum, ^ apmrefigna eJHS , quoniamocc^uses, ^rede^
mfii nos Deo fitngnine tuo ex omni tribu (fr lingua ^popula
fjr natione, ^ nos regnum Deonoflrofacerdotefquefeciftiy
& regnabimus fuper terram^ Johannes quoque filium
Pei agni nomineappellatj ut & ipfe propheticae poUi^
1^,1, dtationi reipondeat ; ait enim iu Euangelio : Akero
die videt yohannes yefum venientem adfe & ait : Ecce ag-^
' ftusDei, ecce qui aufert peccata mundi. Pro £dute homi-<
num agni iftius venerandus fanguis eSunditur 9 ut ian-<
&OS fuos filius Dei profufione preciofi fimguis redimat;
ut qui Chrifti fanguine liberantur , majeftate prius im-
mortali fanguinis confecrentur. Neminem apud idola
profuflis fanguis juverit. Et ne eruor pecudum miferos
Bomines aut decipiat aut perdat, polluitfanguisifte,
non redimit, & per varios cafiis homines premit in
mortem. Miferi funt , qui profufione facrilegi fangui-r
nis cruentantur. ^ Tauribolium vel Criobolium fcele-
I Tatiribclttm » oel Omholinm fiele-
^Mta tefimgtdnis labeperfmdit. ] Scri bc:
Tdtiribqihim ifel Criebolium, V. infcript.
JM. D. M. I. £t Attikis.
I<.CoRNEtiUs Scirio. Oreitus.
V.C. AuGUi. Taukobolium
Siv£ Chiobolium Fccit
Tusco £t Akulliko Cos^.
In ariis infcript. Tanripelitim (ciibitur«
&apudHe(ych. ttw^fTnxny »«p7f-
/u/c. & mijQp^Xtet , a etc ioptlw'
Aynffii apTf/u/efy. vidc Suid. ira/po-
fii^Xiflt vcro A'p7*;ui^, utven^ffici.
lu ex Vcr, lafctiptionc patet xoflity-
rata
ta ea fui/{e in honoretn magnae ma-
tris t & Attidis » cujus veaatione fa-
bulx narrant. Verba infcripc.
D i s.
' Mag N i s.
Matri. Deum.£t. Attidi.Sc-
XTiLius. Agesilaus. Adxsius.
v.cCausarum. Non. Ignobi-
Lis. Atkicani. Thibunalxs. Oka-
TOR.
TaUKOBoLIO. CltIOBOLlO<^lB Itf
Ater-
HUM. RlNATUS. AkAM. SaCKA-
viT.DD. NN.Valxn-
">
De Errore Prof. R-elig. 5^7
rata te &nguinis labe perfiindit. Laventur itaque for-
desifbe, quascolligis. Quagre fontes ingenuos , quaere
puros liquores , ut illic te poft multas maculas cum Spi-
ritu {an6to Chrifti fanguis incandidet. Ut autem mile-
ros homines ad fanam mentem revocet plena perfuafio,
majore au(9:orltate opus eft , ut curatis ac fanatis men-
tibus 9 nullum praecedentis peftilentias veftigium relin-
auatur. Quid itaque funt idol^ velquamhabeantfub-
:antiam , prophetarum oraculis , ac divina voce mon-
ftratum efr , quac omnia fpecialiter dicenda funt , ut
hoc non noflra temeritate prolatum , fed divino magi-
fterio nobis traditum , & ccelefti agnofcatur voce figna-
tum, Q^ fit fiibfhintia ejus fapientiae veneranda voce
monflTatur ^ ait enim in libris Salomonis , Omma ido" sap.zy
la ftatiowm afiimaverant Deos , quibus fteque ocHlorum vi^
fus efi ad videndHm , neque nares adpercipiendHmJpiritumy
neqne anres ad audiendum^ necjue digttimanuumadtra^
Bandum. Sed cfr fcdes eorumpigriadambuUndum, Ho^
tno enim fecit illoSy & quijpiritummutuatuseflfinxitillos.
JVemoautemfibihominumpoterit Deumformare: cumfijt
enim
TK.V.ET.VAttMTlMI ANO
JUN. AUGG.CONSS.
Haec fitnt qux ad Fxrmicum notabam;
tumulniaxia quidcm opera, imofii-
vola & inani y quam tamen melio-
rcm illi locaietanti non duxi, veritus
fiequisoumPrmioobjiceret, mehas
faoras miclius perdere potuifle. Namfi
excipias pauca quaedam rcconditz &
xaiioris eiuditionis, ambigoninean
Firmicum iterata le&ione dignum
esiftimem ; in quotamcn emendando
malorem indubie laborem,quam lau-
dem inveneio. Neque enim credenti-
bus perfuaiero quam fxdillimis men-
dis contaminatum (ufcepeiim , & ye-
xcexfijbveibufto, ut antiqui loque-
bantui , non deditium , (cd in frau-
dem legis RXvz Sentis civem Roma-
Qum fecerim a hoc cft y ope ingenii
omnifqualloieliberarim. Quodfoi j
laflenoA It^manifeilo le^entium 0- j Vide rdiqaa fapiapag.xi.annQcat^.
culis rcfe offeit \ nam de {ingulis cum
illis deliberare fupervacuum arbitra-
bar> quodreftiusiifacienfy quiocii
fui cphemeiidem nunquam \ (e exi-
gimt. Non nego tamen multa reddua
& latentia & aperta errata , qiix fe-
flinantes oculos meos effugerunt. I*
ftiufmodi aliorum acuminireliqui , u(
illc olim^qui Vcncris cfEgiem inchoa-
tam aliis peiiiciendam expofiieratln*
ter illa hxc quoque qux fubne£^sm;in
qulbus cum hsrerem confulcre libuit
oraculum IlluftriiT viri Jolbphi Sca^
ligeri , qui pio iiKrcdibili in optimas
literas ftudio , 6c fuo in meamore pro
M/»7eb fioOfAV^ KV».., 0 .... XXO''-
OTMC otu) . • . Sirt jnt^^s eiyMH, ita
icfcripfit :
MuKnwo fio^S fAvcjtf ■ »
HkVKXet. ^oo^XeTnvf riw<teiii*H wa*
fS J^LII FlRMICI Mat.
emm mrtalis, mmHHmfingitmanibusimquis. Melitfr efi
autem his cjhos colit, qmmam tjjuidemipfivixit, ilUnHn-
quam. Quid amplius quaerimus, fapientianosdivina
voce convenit, & quicquid in arcanis Dei viderat do-
cuit, & quod eratmlubre, monftravit, nefTagilis&
caduca mortalitas in exitium (iium mortemque prope-
raret. Hoc idem in plalmis prasmonet Spiritus SaniSiis.
Invenimus enim in Pfalmo cxxx i v. ita efle perfcriptum:
Idolagentium, argentum (jraurumy opus manuum homi"
num. Os habent ^ non loquuntuTy oculos habent (^non
vident , aures habent ^ non auMunt. Neque emm eft ifrri^
tus in ore ipforumyfimilesfiint illis qmfadunt ea. Si artifex,
qui ad oftentationem ingenii fimulachrum aut fculpfit,
aut fudit , divina maledia:i animadverfione percutitur,
quid fperare debeat confiderandum eft , qui quod alter
vendidit , Deum dicit. Hieremias etiam cum praccepta
Deo jubente plebi daret , hac populum oratiohe con-
ji^^,venit: Dkite autem in corde vejhroy tibi oportet adarare
^ Domine. Angelusautemmeusvobifiumefl, legem dutem
exquiram ab animabus veflris. Linguaeorumpolitafitbroj
ipfii etiam inaurata , & inarqentatafalfiafunt , & non pofi
funt loqui : Etficut vir^ni hortatu amantis accepto aurofa^
bricatifiunt coronasfitpra capita Deorum fuorum. Eftautem
quandofiubtrahentfiacerdotes a Diisfiuis aurum & argentum,
(^ erogabunt illud in fiemetipfios. Dabunt etiam exipfidr
froflitutis meretricibus , ornabuntque illos ut homines vefli^
mentis , Deos argenteos , & aureos , ^ Ugneos. Addit etiam
in fequentibus, ut omnem dubitationem trepidatio-
nis excutiat : Supra corpus ejus (jr caput vobtant noBua (jjr
hirundines ^ avesfimiUter. VndeficietisquianonfiuntDuf
Non ergo timueritis eos. Aurumefl^ quod circafie habent
adjpeciem, nifi aUquis exterferu aruginem , non fulgebit.
Neque enim cumconflabunturfientienty precioemptijuntin
quibus Spiritus non efl , fine pedibus in humeris portantur.
Addit etiam ut confirmata mens fortius roboretun
Sdc»-
\
T>^ Erhore Prof. Relig. y^
Scientes itaque ex his {jma nonfHnt diiy ne timueritis eos. Et
ut &cerdotum eorum xniferum decus monftret 9 addit:
Jn domibfu eornmjacerdotesjedent habentes tHnicasfeiJfas, ^
capita & barbasrajas^ sjuorumcapitanuddjHnt. RuffHnt
OHtem clamantes contra DeosJnoSy JicHtingehenna^mortHt.
Quod autem & reges & gentes haec de ipfis pronuncia-
turi fimt 9 is idem Propheta prtefaga voce fignificat 9 ait
enim: ScietHr pojiea y (jHiafalJkfHntgentibHSHmverfisyBamd^
& regibns. ^Hia mamfeJlHm eji , quod nonfnnt dii > (fr nuL
Unm Dei opwjitinipfis. Rejfemreqiom nonJkJcitabHnt , w-
qHeplHviamhominilfHsdabHnt. JndkiHm ijHoqHe non di^
Jcernent, necfne regionem liberabHnt ab injnria , qnia nthil
fojfnnt. Et cnm inciderit in domo Deornm Ugneornm.t^ tnau^
ratorumy & inargentatornm ignisy JacerdotesillorHmHbc^
rabnntHr: ipJiamemJicHt trabes in medio ccmbnrentHr. Regi
autem & beHo non reji/ient y tjuomodo exijiimandum eily vel
recipiendum, qHiafuntDu? NequeaffiribuSy neqneala^
tronibus fe hberabunt Dii lignei ^ auratiy ^inargentatu
quibushi, quifortesfunty aurum ^ argenttim y quo operti
Junty Of^erentiUis. ToUite, toUite fecuri , facratiuimi
Imperatores, omamenta templorum. Deos iflos aut
monetas iguis , autmetallorumcoquatflanmia. Dona-
ria univOTaadutilitatemvefferamdominiumauetrans-
ferte. PoflexddiatemploruminmajusDeieJitisvirtu-
te provefti j ViciflU hoftes , propagaflis imperium : &,
ut virtutibus veflris gloria major accederet , mutato ac
contempto temporum ordine.Hyeme (quod nec fa6him
efl aliquando , nec fiet) tumentes , ac fevientes undas
calcaflis Oceani fiib remisveflris. Incognitijamnobis
penemarisundacontremuit, & infperatam Imperato-
ris fisiciem Britannus expavit. Quid amplius vultis? Vir*
tutibus veftris vi61:a elementacefTerunt. Quodautem
Deus jubeat idola non fieri, facrofanfte l^sfcripta
declarant. In Exodo enim fic invenimus efle perfcri- r^it^
ptumj Nonfacietis vobis Dcos argenteos ^ nespse Deos ameot.
€o JuLii FiRMici Mat. '
Et rurfus in eodem libro , vocem Dei jubentis invcnia
M/>.io. Nonfacies idolum , ftec ctijfiftjHamfimilitHdinem. Pudorem
miferis indicit Spiritus Sanftus , quia cupit errantes re-
«^.42. vocare , non perdere. Et ait per Efeiam : ConfHtfde-'
mini confHjioney (jHifidttisfHperJcHlptilia, qHtdkitisfHfibr
bus : vos efiis Dii nofiri, Ikt etiam legem , quain confe-
cratus populus devota perpetuitate cuftodiat , & ita
mandat : DominHm Denm tHum adorabisy & ipfifoUfervies.
Et in Deuteronomio fimilia Dei mandata nofcuntur, ait
r4/. 5. enim : NoH ernnt tihi Dii alu abfqne me. Addit etiain,
ut animis eorum majeftatis fuae pondus infinuet : Pldetfi»
*^-5 »• videte qnia egofnm , & fton efi Dens prater me. Ego interu
mam, ^ viverefaciamj percntiam & egofanaboj (Irtsote
efi , qui eripiat de manibns meis. In Apocalypfi eitiam hoc
idem fandbrevelationemonftratur, itaenimlcriptum
t4p. 14. cft ; Et vidi alinm angelnm volantem nfeSo coelo , haben-'
tem EHangeliHm oternHm 9 Htannunciaret fiiperterrampcr
i^mnes nationes (^ tribns y (^Ungnas, (^popnlos, dicentem
voce magna: MefHtte potiM Dominnm , ^date illt cUri*
tatem. QHoniam ventt hora JHdiciieJHs, ^adorateeum
^Hifecit coelnm (^ ferram , mare , ^ omma qna in eisfnnt.
.Dominus quoque nofter Jefus Chriftus paterna legis
inftituta cuftodiens , hoc idem veneranda conftitvitionc
promulgat, aitenim: Audi Ifrdil^ Dominus Deu/t ttm
Deus unus eH^ &diligesDominumD€umtuumd€totocorde
tuo , & de tota anma tua , & de tota vtrtute tua , boc pri^
Imc, to. ^^^ ^fi » &ficundumfmtle btdc : Diitges proximum ttbi tdn^
Mar^ii qt^am te^ In his duobuspraceptis tota lcxpendet, & Profbeta,
Sequitur autem hoc divinum venerarxdumque praece-
ptum inmiortalis Domini ac {an6i:a conclulio , addit
enim , qt manifeftius viam lalutis oftendat , & ita lo-
quitur : Hdtc efli autem vita aterna , ut agmfcam tefolum
verum, Deum , & quem mififli Jeftm Chriftum. Sacrorum
mandatorum ordinem fcitis, quid fequi , quid fugerc
debeatis, veneranda atque immortali voce didiciftis.
Auditc
De EkRORE Prof. Relig. tfl
Audite rurfiis 9 quod maneat contemnentes exitium,
quibus illos calamitatibus neceffitas venerandae legis
aftrinxerit : claufula enim venerandorum mandatorum
in haec verba colligit : Sdctificam Diis eradicabitur 9 pfd' ^*
ter Domiuo foli, Si Iblum Cicrilegium hominem mctuen-**'
da pcena percuteret : fi peccanti foli minaretur feve-
ritas legis , bene fe ad facrilegium obftinati fiiroris
temeritate firmaret : nunc etiam ftirpi minatur & fb-
boli , & hoc agit ne qua pars nequiffimi leminis re-
linquatur , ne quod profani generis veftigium maneat, >
Sacfijicans 9 inquit, Dii$ eradicabitur. Confidera quid agas
milera ac luftuofa perfuafio. Facinus tuum plurimos
perdidit , & per omnem fubftantiam generis tui fcecun-
da poena dividitur. Cur autem contra facrificantes fic
fieviat , ordinacae legis auftoritas in Deuteronomio ma-/^« jx;
nifefta fignificatione monftratur: ita enim invenimus
efte perfcriptum : Sacfificaverunt damoniif , & non Deo.
Ad contaminatos ac poliutos te fpiritus ne transferas,
ab inferioribus ne fperes auxilium : ne his fupplices,
quibus Dei gratia, jam imperaredebes. Eccedaemon
cft" quem colis , cum Dei & Chrifti ejus nomen audie-
. rit^contremifcit, & ut interrogantibusnobisrefpon-
deat trepidantia verba , vix fe coUmt : adhaerens ho-
mini laceratur , uritur , vapulat , & Itatim de commiffis
iceleribus confitetur. Ne hunc colas, ne huic fupplices,
ne piroflratus huic fle6tas genua , interdi^lo venerandaj
legis juberis. Hinc fevericatis poena , hinc animadver-
fionismetumetuendafententia. Quid Dei indulgentia
libertateconceflajugumeligis fervitutis * * Non
definit Deus fummus crimenhocfalutarivocepulfare,
jed mifericordia ejus errantes homines corrigere fre-
quenti comminatione feftinat. Audi per Efaiam Pro- ^fii^u
phetam vox divina quid dicat : Adoraverunt Deos , quosfe--
iefsmt digiti eorum , & curvatus efl homo , & bumiliatm eH
fify &nonUxaboiUit. Etjamvos, 6 profani homines,
. ' im-
62, JULII FlRMICI MaT;
iratum numen alloquitur; &adhucerroreswftrcwla-
craconvenitvoce, aiteniminfequentibuspereundem
^* 17* Prophetam : Nufudifiis libanma , & iUis imfofuiftkfacrh
ficia* Super bd€ non indignabor f dicit Dominm ^ Adhuc in-
dignationem {uam falutaris Deusdilatat, ieveritatem
fulpendit, fi vos forfitau peccare poeniteat, utfacri-*
legae voluntatis exitium aUquo genere relinquatis. Exxe
in iplo indignationis impetu moderata rurlus voce , per-
fuadet , & irarum fuarum comprimit ftimulos., ait enim
^>-»y- per Hieremiam Prophetam : Nolite ambulate poft De$s
alienos , ut fetviatis eis^ &ne adoraveritis , ne huitetk m m
(Operibm manuum veftrarum, addi^erdendosvos. Qmd hic
ad&crilegiumpronusaurestuasobfbuis? quidmcob-
Ihnati furoris ardore in exitium mortemquefeftinas?
- Liberum te Deus fecit , in tua manu efl , ut aut vivas
autpereas. Quidteperabruptaprsecipitas? inlubrico
itlnere conflitutus , & in iplo lapfii potius , titubantia
aliquando fulpende vefligia? Eccefententiadepromi-
tur, eccepoenadecemitur, diu criminibus tuis peper-
cit divina moderatio , diu facinus tuum cum diffimula-
tione refpexit, pervenis ad illud anceps , ubifpes,ubl
vota deficiunt. Et ut manifeftius iuftruaris , animad-
verfionis exitium difce. Super hac re in Apocalypfi to-
j tus ordo refponfi eft, ita enim fcriptumeft: Si qwt
adorat beftiam & imaginem ejus , & acctfit vota inftontefuoy
&inmanu^ bibet & ipfe de vino ira Dei ^ mixtoinpocuhira
ejus. Et puniet igne & fulpburefiiboculisagni^ &fMmusde
tormentis eorum infeculaftculorum afcendet. Nec babebunt re-
quiem die ac noSle, quicunque adorant beftiam , & imaginem
tjus. Sed&vobis, facratiffimi Imperatores , advihdi-
candum & puniendum hoc malum neceffitas imperatur,
& hoc vobis Dei funimi lege praecipitur , ut tevcritas
veftra idololatriae facinuji omnifariam perfequatur. Au-
dite & commendate fanftis fenfibus vefbris quid de ifto
i^,i^. facinore- Deus jubeat. In Deuteronomio lex ifla prse-
fcripra
i
De Errore Prof. Relig. '6%
fcripta eft , ait enim : Quod fi rogaverif tefirater tuus , aut
piius tuus , mt uxor tua^ qtu efl in finutuo^aut amicus tuus^
qui ejl aqualis animA tua j latenterdicens: Eamusd^fervia*
mus aliis Diis gentium , non confenties eij & non exaudies
eum , & nonparcat oculus tuusfuper eum y & non celabis f an^
nuncUns annunciahis de iUo. Manus tua eritfuper eum inprimk
intefrficsre eum , & manusomnispopulideinceps. Lapidabunt
eum & morietur , quoniam quafivit avertere tea Domino tuo.
Necfiliojubetparci, necfratri, & per amatam conju-
gem gladium vindicem ducit. Amicum quoque fublimi
fcveritate perfcquitur , & ad diicerpenda facrilegorum
corpora omnis populus armatur. Integris etiam civita-
tibus , fi in ifto fuerint facinore deprenenfae , decemun-
tur excidia : & ut hoc providentia veftra manifeftius
difcat^ conftitutae legis fententiam proferam. In to-Detn*
dem libro in integriscivitatibuspoenamDominushac*^*
voce coilftituit , ait enim: Autfiaudierisinunaexcivita»
tibusi quasDominusDeustuusdattibif inbabitare illic^ di"
eentes : Eamus &ferviamm Diis aliis , quos non nojiis : inter^
ficiens necabis omnes j quifuntincivitatecade gladiiy & in^
cendescivitatemigni, & eritfinebabitatore. Nonadificabitur
in aternum. Et avertetur Dominus ab indignatione ira fuay Deut.
^ dabit tibi mifericordiam j & miferebitur tui, & multipli^ ^^-
cabit te , fi exaudieris vocem Domini Dei tui , & obfervaveris
fraceptafjus. Mifericordiae fuae vobis, facratiflimi Impe-
ratpres , Deus ftimmus praemia pollicetur , & amplifica-
tionis maximaeaugmentadecernit. Faciteitaguequod
jubet, complete quod praecipit. Aufpiciaveftramajo-
ribus cumiulata funt donis , initio fidei pofitae divini fa-
voris incrementa fenfiftis. Nunquam vos manu^ Dei
veneranda deferuit, nunquam vobis laborantibusde-
negavit auxilium. Strati funt adverfantium cunei , &
rebellantia ante confpeftum veftrum femper arma ceci-
derunt. Miflifuntfuperbifubjugumpopuli, &Perfi-
ca vota collapfa funt. Nec ftare diu coritra vos poterit
malis
(T^. JvLU F iRM ic 1 Mat. de Errore, &c.
malis fuis armata crudelitas. Dei virtutem utrique di-
verfb fenfiflis eventu. Vobis coeleftisvi(9»riaecoroiu
collata , & felicitate veftra noftra relevantur incommo-
da. Hasc vobis Deus fummus, lacratiflimi Imperatoresi
pro fide veftra reddidit praemia. His vos interim remih
neratos infignibus .ad arcana venerandas legis invitat.
Pura mente , devota confcientia > incorrupto animo de-
mentia veftra coelum femper afpiciat j a Deo femper ex-
peftet auxilium » Chrifti venerandum numen imploret,
& pro falute orbis terrarum ac veftra , falutari E>eo fpi*
rituales offerat vi£timas. Sic vobis feliciter cun(^ pro*
venient, vi6lorias, opulentia, pax, copia, fanitas&
triumphi, utdivinamajeftate prote£fci, orbem ternc
felici gubernetis imperio.
INDEX AUCTORUM.
AMmUtms Mnreelli'
tms, 7,
mApfubms» 4
Ubmthius, 7.1^.15.10.
24. 2^.27. gx. 52.
tmendatus* 2 5
^^dnafius» J.4
^Athendgoras* 5 «7. 10
^/tuEior Etymologici. iM
^HgMJiintts» 7 «44
Cicere, 9«2?*?5
Clemens uitexanarinM,f,
20.T). 10.21.1^.14.
25.16.28.31. J2.}6.
51
Cypridmts, 29
Demcflhencs, 15
DiodorHS Sictdus, 2 3 wf )
pnnitiJ. 52
Btt/ebtHS, 4« 5 »7
BttfiathiMS y Mameri Scho-
liitfles, 10
Feflits, 27
Ftdgentius, 5 5
Cre^rm 2i^i^\emts»i 5
Harpocratim, 2J.25
Heraclides Ponticus, 9
HerodotM, 5 .7 .9. r 1. 1 2
HejjchiM. X 1.14.2^.56
Hieronymus, 11.40
HiginM, i j . emend, 2 5
Homerus, 20.17
yuflinus Martyr, 7, x l
LaSantius, 5
l^Bantius^Interpres Sta^
tii, 5*1 ^'43
Zucianus, 4.7.11.21.15
Macrobius, 5.10.11.12.
Marius Plotiuf . 2 5
Martianus Capella, X i
Maxinms Tyritts, lo
OlynpiodoYUS» 3 5
Origenes, 30
Orpheus, 45
O-^jidius, 7.12
Paufanioi, 9.3 X
P/»/7o. 9
Plinius. 1 1
Plutarchus, 4.9.21.28.
52-54
F I N I S.
Porphyrius, I M^.^l
Prohus , interfrti f^r^"
IH, 9
Propertiut* 4
Prudentiitt^ 4
l(uffinus. XO.28
Sersitts y fihMafles Vvt"
gilii, 9
Scholiafles ^Ariftopfumlu
»5
Jurjenalie,
Ijcophronie,
1{icandri.
Socrates%
7
»5
7-45
10
5.1 1
7.10.11.23
5«m/4j. 5.14.19.23.25.
28.56
4
7
TertuUianus . 9. 1 1. 12 .44
Theedoretus* 25
Theophilus. 5
yarro, 30
Vet.lnfcripU X 1.2 3. 56
Statius,
Strabo.
Synefius.
Tattanus*
N O M I N A
AUCTORUM,
Tam Veterum , quam Recentiorum > qui in
Commentariis Minucianis citantur)
illuftranturs 6c emendantur.
ABdias Babyiomitil. 351
Abdias de-VitisApoftolotutn.
69.148
Abydcnus. 13 S
Acciuso 4J*t^%,l6i
Achitles Tatius*- 26.48. 162. 189
Acion. ■ 60. II 6. 186. 195
Ada Apofloloram. ' 5.53.69.96.108
Adamus Bremeofis. 196
Aliaous. 3 3.5 3. iic.f 4o*i6c.2 3; .241 .
261.167.170.271.273.276.306.3 32
Amilius Probusu . 304.305
Aocas Gazsus* 2 14.295
Afciiylus. 53*3^2
Afranius* 59
Agcllius. io«i2.20.59.6i;i98*2t6.
AgrippaCaftoc 345
Albuctts. 175. 180. 184. 185
Alciatns. ili
Alcimus AvitOf. 73.112.12T.T25.134
Aldbelmus. 49-73. '05. 131.246.286
Alexaodcc ab Atcxandro. 54
Alexandec AphrodtfaEus. 279
>ilcxaoder Guagintis. 267
AlcxaodccTialliaDos* 299
Ambcoiius. 2^*3 4. 36.96.106.1 24.
^ 126. 1 33.166.229.257.263.27 1185.
. 290.305.324.^^6.328.^3 1.3J2.335-
?36.358.339-?49
Amroianus Maccellinus. 7.16.53.76.
. 1 36.138*181.216.265.328.346
Ammianus Poeta. 244
Aoacrcon. 11T.133
Aoaxandridcs Comicus. • 272
And. Scbottus* 204
Aogelos ?oliiianus. 160.212
Aniaotts in Cbryfoilomam.36.7 5.106.
. 285
Anianvt in Fpid. ad Hotontium. 98
Anianus J. C. to
Aofclmus. 86
Anthologia Epigrammatuit)* 17. 1 1 c»
177.244
Antiphancs Comicos. I71
Antonius Libcralis. 188
Antotiius Auguftinus. 301
Antonfos Monacbttl. 33^
Apoilimtius. 27 1
Apollodotus. 169.172A200.2cf.2c7*
240.330
Apollonidas. }8c
ApoKonius Khodios. Il.t60.t7i.207
Apolloniosfyancus. 144
Apoftolicae Conflitutiones. 29C>
Appianos. 18.54
Appulcfufe. 3.6.7.9.12.^3.15.19.21*
29.30.36.65.66.69.70.76.88.89.96*
97.100. 106.1c8.114.116.132. 133*
162.163^164.166.192,224 116.227*
243.244.245.248.251.260.306.313*
5?o-?JH?6.34?.H^
Aquila y Biblioruro Intcrpret* 14*4^
AratarasCappadoz. 299
Arator. 6
Aratos. 17!
Ariftides. 65.88
Ariftophanes. 241
Aridotclcs. 5.28.96.104.1^3. 149.151*
243.245.252.265.289.306.349
Atnobius. 6.8.11.15.18.25*29.30.31*
34.37.40.49.53.55.56.57.60.65.70.
76. 8 1.82.83. 90.91. 92' 96. ici. 103.
107. 113. 114.115.120.124.142.1 55.
166.17;. 174.177. 182.183.195.219«
2 35. 245. 248. 250.261. 305. 3 13. 328»
329.336.359
Arcianus HiOoricos. 45.136.1793 tS
AifiaDias in £pi Actum. 24.130.^8
1 N p fe xT A^ tf c T o R ur^.
Artemidorus. 19. 165. 166.190.274
i^rde^Fades. " .. .-^2
Afconio» PediaoBS. 54^29 (;
Ailbnafius. i6.8o»io6.i^tT^c.r59»'
le.^. 195.161.28^.284.285.291
Atheiiagoias. 4(.67.75.S7.i45.i6fi-
•' 107 2io.226.24o,26x. 28^.290.300.
5p8.52Jj.5jt' . :
Aihenacus. 193. 211. '241. 172.27 J. 321
Au^or carroinis ad Pifooeiii» 10
iVudlor carminisliberi. 44
Au^or de Cognitione ▼ecx vitc. 143
Au^cor de £(Tentia divinltatis. 141.142
Au^ordeveracircumcifione. ^ 143
Audorlib. dcFidc. 3^:0.307
Au^or Itbri de Muiido ad Alesand.
148.3^
Auclor de rediiodiiie Catholicaccqpf
verfationis. 128.329.3 3 U3 32
Auftor de vifiratiooeinfirmoram.' 222
Audor HiilorisB Barlaami. 264.267.
Auftor Origints geatis Rom. 2X0.iii*
2«3. 121.215. 233
Auftor (^ueroli. . 4i*i6f
AudtordeVirisilluAribus. 59
Au&or SermoD. de oativitate Domioi.
Au£lor Comm^nt.in S. Marcum. 287
Audor iocerius Comment. in S. Mat-
thxum. 122. 313.319.336. 338.540
Atidor Ithyphallicus. 183
Aud^ores de iimitibus agrorum. 16
Auguftinus. 5.10.1 5.56.44.56.57.67.
68. 69. 73. 79. 86.87.91.94.99.ic2.
• 113. 114.143.145.149.1 50. isi.i 55*
159.160.161.163.174.186.203,221.
224.217.228.2 31.25 1.253.239.242
24^257^84.185289.190.197.307.
3i^-33?-334.357-358. 343-344«
34S.349
Auguftinus Niphus. 54
Aurelianus Lemcvic. Epirc. 52
AureltusVi^or. 210
Aufoiiius.2i. 5. 109. 164.1 83. 205. 109
B.
96.111. 143. 145
-^ • i; 3,8
TDAcchiarius.
-'-^Barnabas BrifTonius J.C.
Barthius.9. 10. DOtatus.
Ikicttch.
B. Bafilius.
Ba£lius Imp.
Bafilbs MagntH. ^5. ^.73.103?. 12 5.
i»6.i4i.2Si.5t6rti. 537.3 39^40
Bafilius Seleucienfis Epifcopui. 8. 126.
134.262.239 ^. » ." . • ;^
BeatusfiLhetiaoniiiotatoi. * ' ^ci
Bedj. io.78.87.1yj.j0r.337.445
Bellonius. , 265
Bein h. Breidenbachias.^ 1 7
Berohardus FeliciaDus. 250
Beroaldus. ^ 90
BetonisBabyloniuf^ ^04
Betanus • presb)rtef* ^cx.^ct
Beticus de fide." \! . 141
Biblia lxx. * ' 14*274
Bibiia vuIgacsB Interpretationis. i;,
DOtatusejusau^or. ■. 274
Blbl iorum Interpres vetus. . . 90
Biblioruoi iDceipres Acabs. 271
Bochartus. x37.118.189.196.21iw
Bioo. 15Q
Bo«chius de CODfoUtioac PhiiQfopbiar*
6.19.37.40.115.343
Boethus. . 321
Bourdclotius. 16
Boxhornius. 268.32c.32l
Brodsus. r 26}
Brevtator Emropii. 10
Biilcngerus. j^j
BurchatdusWormaiiennsEpirc-opus.7f«
129.249.25 1.189.301.307.345
Busiocfius. - 18.244
r^/Efaris Comroentarii. 49.135. 13^
^ 295.296.;23 \
Catfarius, EpifcopBS. 134.179.304
Calcagninus. 174
Calliraachus. 169.172.i77.207.2i3.
Cali.xtus PP. 7^
CalpurniusFlaccus. 5.22
Canones Apoftoloruin* 73
Canterus. jy^
CapcrGrammaticus. 191
Capiiolinus. 70.282.283.545
Carrio. ^c^
Caroliis Fafcalios. j^
Cafaubonus. 97.176. i78.346.nQt«'-^?
CaiHa-
iNbEit Auctorum.
Caltiodoius. 68.1 06. 1 24>i9 j .2 56' j 02*
Cato de Re Ruftica. 18.29. 226
Cacnllus. 3.20.2T.45»7o.i67.i84.
24^^28
Ccdrenus. 46
Celfus. 71.72.9^.220
Ceofonnus. 5 j. 54.52. 178.209
Chalcidius* 25.JO.T34.149.155.24)
Chartclidas. 19)
Cljatifius. 23
Chicius Forcunatianus. 225
ChroQicoo Schalfcbelet. i j 8
Chryfologos. it.15.4t.)28
Ghryfdftdinns. 5«;m)*^7*73*7^^5*
99. 126. 177.213.278*280.284.285.
3o8.n8.}35.j?5-3f7-338-34o-345-
345-549
<}iceio. 4.5.11.20.21.26.28.29.30.31.
54.35.38.4T.42.43«49»J3«55-56.57-
58.59*60.66.67.68.69.73.88.94.95.
^ X04.108.109.11r.113.115.119.124.
X27.130.134.T36.138.148.149.T50.
X52.153-162.169.173.18T.183.199.
201.205.21 3. 225'227.238.240.242
t6r.262>263.273. 278.295.296.321.
3*i332.?39-34i.349
Q^Cicero. 26
Claudianus. 6.12.22.36.39.42.46.57.
65. T23. 125. 129/130.168.193*197.
23o.335-340.3*6
Ctandius Tauronenfis. 125
Glemens Alezandiinus. 15. 16.18.30.
32. 3 5. 67. 75. 76. 89.102.T07.108.
X16.1 17.124.143*15 1*160.173.177.
183*206*213.221.224*233.235.250.
■ j53.261.262.263.26s.270.273.274.
276.288.331.337*345.346
Clemens Pfeudo- Romanus. 262.264
Clementis Cooftituciones. 73 .75
Gleroens recogn. 1 3 1 . 1 3 9. 1 5 9. 1 73 .220
*79-3*3-3i9-33.»'340
Cleomedet. X28.T94
Godei Juftiniajii. 60.69*280.284.289*
GodesTheodofianuf. 62*71.90.105.
iir.286.306
CotuiDbaoos* ilQ
Columella* 9.53.160
liolwfaHS* 107
CONCILIUM •
Agathcnfc. 307.345
Ancyraoum. ibtdi
Amifiodorenfe. 73*307
Aphricanum. 309
At^uilgranenfi:. 73
Arelateofe. 289
Aureliaoeore II. 345
Aureliaoeofe IV. ibtiL
Bracareofe. 99.290.3co
Carthagioenfe 111. 303
Carthagioenfe IV. iW.
Cooftantinopolitanuffl. 28
Eliberiianum* 345
Gangrenle. ibidt.
Ilerden(e. 293
Laodicenum. 75*3o9
Mati(copeo(e« 75
Keocsefiirienfa 307
Nicaenum. %%
Osonienfe. 73
Komanumi 307
Spalenle. ibidh
TruIIanum*' 290
Turonicum. 28
Vafenfe. 189
Veneticom. 34$
^ormacienie. 191.301
Conradus Clauferus 21 ^
Confiantinus Manafies. 139*157
CoKoelius Severus. , 17
Cornutus. 135.184
Corpus CanonicunL 309
CujaciusJ.C. 290
Corippus. 5;
Curtiuf. X 10.198. I46
Cyprianus. t.6.7.io.2o>26.3o*io6.
124.125.130*140.158.165.209.214.
23 1.246.247.249.252.254.258.331*
333-336.337-338-339-34»-343-344
347.350
Cynllns. 72.74.99.105.113.145.149«
i57-305«33i-345
D.
DAmafceoas* 96*141.157.284*324«
3i6
Dantel Fropheta. 148
DeDieu. ?44
Delxio» ibiji
Ci 2 t)emo'
Indbx Aitgtorum.
Deinocratef*
Democritus hiftoricas*
Dcmol^henes.
Dempflerus notatut.
Deureronom.
Didvmus.
30.88
299
47.171.29»
«7-M7
Digefta. 257180.284.189.290
Dio. 181.198.z15.il6.x22.250.2gr.
28;.? ^9.
DioCaffius. 60.94.28 1
Dioo Chryibftomns. 4*35*ii5*i79*
204.206.25 r.)49
Diodorus Sicolus. 44.107.1^6.156.
161.164:185.188.240.24^.262.26;.
164.167. 169.270.277. 294. 296.
904.J24
Djodorus Tarreniis. • 84
DiogenesLaertitif. vii^f Laertios.
Diomedes. 3
Diony(ius Afcr. j}7
Dionyfios Alexandrinus. 2 ) r
DionyHus Halicarnair. • ro.^^. 42.45.
5 1.56.64. x99.223.2x4.ai5.226.2p
289.'5?9
Diofcorides. 1 10
Diphilus. 179
Domitius. 5
Domitius poeta. tW.
Donatus. 106.534
I>rufiu$. i7«3*4
Duris Samius. j86
ECcIefiaftes.
Eleutherius PP«
Elias Cretenfis.
Empedocles.
Ennius.
Ennodius.
Epi^etus.
6.182
302
69. 140. 176
107.112. 139.291. 342
5-^'
148
£pigramma Vetus. i^
Epiphanius. 33. ?8.67.8;. 87. 150.157.
2(3.244.246.284*288.322
Epitome S S. Canooum. 2 89
Brafmus Stelia. 267
Ericus Olaus. 296
Etymologicum MagQum. 24.111. 169.
197
Euagrius. 157.264
EucheriusEpifcopus. 1.41.68.349. 350
<£ugrapbius. 29.121
Earipides. 47.90.108.rc9.110.162*
207.230.235.256.294
Eufebius. 20.40 43. 69.71.72.86.92.
99. 102. 104.t49ti62.i74.192.194.
210.135.2)7.242.258.262.164.275.
29i.;23.?24.329.3?9
Euftathius in Dionyfium Alexandri-
num. 10*155
Euftatbias in HomeroiD. 24.1 37.178.
179.185.207.289
Eutropii breviatoi. 59.60
Exod. x89.i7£
E.
FAnoius. 29
Ferrarius aotatus. 70.95.151.280
Feftus Avieous. 2»
Feftus. 3.1 8* 19.45 •54*66.136. 176.
178.213.2)8.348
Firmicus Aftroa. 12 .42*65. 66.68.85.
116. 131. 135. 254. 255. 280« 305.
359.350
Firmicas de E. P. R« 107.1 6i.i6).
167.174.203.226.252.25 3
Florus. 1c.s1.5d.60.229.130.i97.346
Focas. X 19.123
Forcatulas. 176
Francifcus Balduinus J. C. 75*89
Franci(cus Floiidus DOtitus. 48
Francifcus Fluilas. 99
Freculpbus. 69
Fronto. 3
Fulgemius. 15.53.157
Fulvius Uifioos. 6.55.68.132*351
G.
GAbtias. 224
Galenus. ir^
Gaudentius. 15*3^7
Gazxus. 322.325
Gdafius de Adis Concilii Nicatoi. 243
GelafiuspP. 307
Geleoius. f^iJe Sigifmundus Gelenius.
Geliius. P^ide Agtilias,
Genebardus. 183
GeneC I5.84*97*i07.i30.r37.i82«
185.210.211
Gennadius. x28
Geographus Nubienfis* 158
GcorgiasCypiius. i;i
Geoigins
Index Aitct
Geoigios Fabrici us . 187
Georgius Trapezontius. 96
Geculicus. 135
Glo£CeVcteres. io.t 3.14.16.23. 54*
8s«ii6. 134. 168 .169.1 6 1.2 64.265.
266.286.3i!. 336
Godefcalcus Stevechius. 286
Goltztus. 282 »287
Gracius. 12. 57.1)4
Gregcrius Kazianzeous. 5.2199
Gregorius Nydeous. 73*99*i43'3i6
Gccgorius PP. 248
Gregotius Presbyter. 8
Gcegorius Thaumaturgus Epifcopos.^ 5
Gconovios.
Grutenis.
GuilieliDus Brito.
Gjrraldus
H.
69.259
26
174
TTAdftanus Junius. ' x. 265. 274
*^Harroenopolus. 284
Harpoaation. 169.201.2^21.290
Heliodorus. Z7.22. 124.137-306
Henricus Stephaous. 2^4-271
Heraldus. 168
Herroenaaai. 145
<Herroias. 149.325
Herodes Poeta. 26
Herodianus. 45*>(o*I35-2T5.283.346
Hcrodotos» 45-4647. 107.1^9. 166.
i82.Y^5.r9^ 230.24r.163.204.267.
269.278.298
Befiodus. 25.156.188.3 30
Hefychius. 15.23.48.1 37. 176. 179.
185.188.243-250.290
Hefychius Illuftrius. iq 67
HeynK> Epifcopus. 345
Hierodes.
?i9.3?4
HierooyiBOs Epiicopos. 25.8.9.^2.
14.19.20.2^.21.26.33.38.42.52.5 5.
58.61 73.78.80.84.85.92.96.106.
I09.fi2.1i5 r23.i24.r4cxi56r6i.
i75.176.190.19r.Tg6.216.220 226.
231.233.240 259. 262.265.279 2S7.
288.290.322.324.53^.335.335.3 56.
5n-?43-344.349
H)i«rius.7.22«38.85.i25.2i8'3 17-349
Hirtios d^ebelloHifp. 104
HiftoriaTvipaftita. 302.348
Homerus. 10.25.47.99.157.146.1 j6.
j77.l8a.l86.266.34i
O K V M.
Horatius. 3.6.^5.36 48.6i.85-,roi-
r3o. ^46.184. 188. 190.202. 218 299
Hofeas Ptopheta. 14.46
Hofpinianus. 59
Hygiaus. 44.48>roi.i69.i85.i97«
140.174.475.294
I.
JAcobus Pamelius. 286
S. Jacobus A pofiolos. 3 o c
Jamblichus. I50*335
Jechezkel Propheta. 6.158.195.19^
Jefaias Propheta, 13^
Jirroejas Propheta. 6.48.13 1.i36.i43..
f95.r96.280.291
S. Ignatius. 73*?5^
Innocentius PP. 307
lofcriptioDes Veteres. 191. 198.21 6.
282
Joaooes Baptifta Ptos nOtatas. r r t
Joannes Eiangelifta. ' 91. 108.5 25
Joanoes Hentenios. 309
Joannes Hiigo LiofcbotaQUS. 277
Joannes Pa0eratius.
Joanoes Sahsberieofit.
Job.
JoJocus CliAhoveus.
ioel Propheta.
ooas Aureliaaenfis*
Joroaodes.
Jofephus.
Jofua.
Irenarus.
Ifacius Tzetzes.
21
»4.150.151
47
"5
I0.IJ5
67.68.83.160.237
2C2
77.246.3? 5 -345
156.F68.186.201.
235.240
Ifidorus Hifpaleofis. 3.10.^7.22.2^.
24.65 .71.89 1 J 3 .128.187.249.25 5 *
Ifidorus Peiufiota. 29.3i>33.39*53*
86.99.1)4. t40. 156. 158.185.3^33..
?55.3.?7
Ifocrates.. 169.230.294
tfychius. 157
JulianiCxi^rcf. 143
Juiiaouslmp. T2;,35.7r. 136.548
Julianus Patticius. 284
Jul iantis Scholaft. 1 30
Julius-Capitolinuf.^ 11,5
JuHus Pollux. 13.14.65.180.187.190 '
Juliu8 0b(equens. 55*58. ii4>334^
JuliusSeverianus. 257
J uoilias , fivf ft>tlut fieda. 1 2 5
£ e 3 Juftioiar
I N D E X A U cr T O R U M.'
Jnftimafiuf* 6i
Jaftinus Hiftor. t;9.922.i45
Joftinas Martyr. 15.; 2.87* 99- 101.109.
11;. 141. 14;. 145.148.149.214.219.
244<>55'%5S*289.3o6.3o8*;2i.$24<
Ja?enalis. 4.T3'I6.2o«;)*58.iio.ti9.
166.18 r. 211.225. 227.2}7«i6j.264.
266. 269. 278* 307. 341. 343» 344«
350
]U?C0CU8. 147
K.
KAlendarium lufticum Romaoum.
161
L.
LAftaotius. 7.18.31.32.34*38.39.
42. S5. 67. 68. 69. 71.72.74.75«
79. 83* 86.92. 93. 96. 100.114.
115. i2o.r2r. 122. 123.126.129.
j; 3. 134.143.148.153.165.182.
2 04.209.2 14.2 17. 2 2 3. 22 5.2 26.
227.232.233.234.244-245»247.
248.252.256.257.258.263.289.
192,295.297.506.313.321.325.
55i-55i-353-n5-556.359.34O.
?43-544-545.-?49-?50
X.adantiuSa i/ifcr Ludiatius , fcholiaftes
Statii. 44.99.x64.179.188. 200.
228.240
Laertius. 28.29.3 5.61 .69.76.148.149,
. 245'i49-279-5^4«Ji5
Lambinus. 144
Lampridius. 49. 63. 92«i66. 175.211.
. 282.290
Lpgcsxri.Tab. 73. 108.548
Leges CapitalesKaroUV. Impecatoris.
289.290
LeoAfcr, 157
LcoPP. $9'i-8-535'345
Leonidas. 109. iio
Leopardus. ^iV« Fanlos Leopardus.
Leviticus. 44.74.150.292
Libanius Sophifta. 3 5. 68.11 3262
Liber Infcriptionum antiquari 12.55*
i87-253-2^o.334
LiciniusMacer. 255
Lindenbrogius. 65,127.257.290
Lipfius, 15.27.182.216.284.506.522
IsUius, 3*vP»3P-45-49-$4-S5-S7-58.
59.60.105. T99.213. 216.228.232.24^
29^' 5 39
Livius Andronicus* 183
LoDgus. 306
Lucaous. 41.5 3.54.99.139.146.165.
190.197.283.295.296.299
D. Lucas £oangelina. 5.28.33.91.2^1
Lucianus. 12.13.27.48.52.73.75.764
80. 82* 86.95. 99. 109. ir 1.162.166.
175*178*180.181.185.213.226.235.
236.241.250.25 5.266.273.278.298.
325.340.347-350
Lucifer Caralitanus. 98
Lucilius. 205
Lttcretius. )<.i2.i6.i9.2o.2i.36.55«
114. 153. 134. 146. 168. 191« 198*
218.552
Ludovicus Carrio. 204
Lycophcoo. 193*235.252
M.
MAcatiui. 328.349
Machab. . 19«
Macer. 108
Macrobius. 35.46.^1. 54. 5 5.59. i6r«
164. 186*1 87-19 »• 197-209.2 11.2 26«
2 73'.262.293.ceotaius. 15»
Maffxus. 177
Magius. II c
Malchus de vita Pythagorar. 3 24
Manilius. iz.20.36.39.1 25.146.21 5.
248
Marcianus J. C. 64
Marcilius. 346
MariusVlftor. 125. 157.522
Martialis Epiicopus. 52
Martialis. 7. 15.60. 62. 'j^.^^. 82. 108.
116.17^.179.181.166.269,274.
Marrianus Capella. 15*59.53.120.168.
iSc.552
Martintis Bracarcnfis Epifcopus. 300
Martyrologium Bcdx. 359
S. Matthsus Euangelifla. 73.97.108.
2it 525.336
Mauilacus refutatus. 201
Maximus Epifcopus Taoilnenr^^.i^S
Maximus Grammaticus. ^
Maxlmus monachus. 355
Maximus Tytius. 130.13 3236. 244«
156
MeU* 44'i3l«i5;6^262.i78.295J99
|y|ea«b
Ji:N D E X A IT C T O K Upfi^.
Mwaoder. 274
^lercucius Tciroicgiilus* 99.141.148
JMctuh. 291
Keurfius.
|Iichael Giycas^
.Vfurecus.
Nfufonius.
Mjccilus.
18. 109.201.23 5
4S
212
»95
N.
^TAfnim Propheta. 19$
,*-^ Nazarius. 26
Nazianzenus.69. 1 48. 1 73 . 1 77,206.23 5
262.286.3)1.337.343
Nemenanus. 57
NemeGus Eptrcopus. 41 .99.x00.z28.
149.324
Ncpos. 185
Nicaoder. 17.169
Kicephorus CalHftas. 73.87*141.324.
9;9-548
Nicephorus Greg. 66.73.249*302.324
Nicecas Choniaces. 297
Nicctas io Nazianzeoum. 345
NigrioHSr 109
Niius Epi(copus. 78*328
>7oQius Marceilus. 4.23.24.38*229
Nonnus* 9^.168.173.180.189.200.206
NovelixJuftiDiaailmp. 284.289
ifumeoius. 322
12.41.78
12*52*127.159.
O.
ODo Claoiaceofis.
Oecumenius.
gox.309.345
.Olympiodorus. 323.328
Oaophriiis Paavinius. 2 1 5 .286
Oppiaoos. 121. 13 2. 188.3 32
Optatas MilevitaoQs. 89
Oracula Sibj^Uoa. 16
Origcoci. 33*5-7i.77'87-9»-9?»96.
- 98. 113. 134. 140.155.165.250.322.
524.327.345
-Orofius. 51.58.60.92.239.294.297
Orpheus. 20.44.46.141.145*149.160.
186.188.207.213.323*332
Oftelius. , 89
Ovidius. 12.13. 16.20*21. 24'26>28*
41*^ 42.44.5 3*^^9^2.6^.64.6541.9^
z08-110.121.126.133.139.T46.t55.
176. 181.184.185.188.193. 197.15^8,
234.236.237.274.276.277.282.331.
?40
P.
26. zrt
156*157.2)5.2^
74
1521
pAcacos.
* Pacovius.
Palzphatus.
Palladios.
Pamelius notatus.
Pampliylus Martyc.
Paoxiius.
Papiat.
Papioius Statios. zi. 16. 22.36.39.57.
^28.147.158.178.179.201.227. 235«
248.2 5 1.298.5^.3 3 2*346
Parmeoides. z^f
Parrhafius. 277
Parthenius. 189*306.
PafchaHtts. x 5
Pauliinus. 62.3 31
Paulus Alexandcious. 2ci
S-Paulus Apoftolus. xoo. 102.106.3 37
PaulusJ.C. 16.65. 164.z05.25 7.290»
306
Paulus Leopardus. 25*24.
Paufanias. 55.44.45.48. 52. 76. iz^*
169.^72.1 74. z79.180.187.225.229»
»35.?c4
Pedo Albioovaous. 41
Perfius. 26.6T.63.97.z3 5.^64.274.321
Petcoolus. 16.23.62.66.78.82.97. 104»
140.178.1^^. 189.190.244*515
S.Petcus Apofiolus. 6
Petrus Daniel.
Petcus Faber J. C
Petrus PithaEus.
Pctrus Sicutus.
Peucerus.
Phsdrus.
Pbilargyrius.
294.320
Phiiaftrius.
Phileinon.'
PhiloByblius
47.i56.x87.228.^
10. xt
254.284^
54.245
13.19^
5.45*96.128.1^7.185..
i
75.157.29^
X46»
46. 47.48. 274^
Philojudzus. 8^>9.30.55.9i.xo6.i26»
150. 135. ij6. 159. 14$* 21 8. 245*^
508-312
Phiia de vica contempIaii?Jk t6%
Ec 4^ ' Wito
#
IMDEX AVCT0RI/M«
?hi1o de ftccialibns leglbus. 289 304
Fhilolaus. 145
Philoftratut. ^5.42.51.88.101.124
151.180.206.235.246.25$
Phocylidca. x3J'T45
Photius. ;5.ii3.i^2.;24
?horii Nomocaooa. 69.75.2S0.290.
3^9.345
Phurnutuf. 184. 185- '93*235.274
Pindarus. 47.202. 205. 204.2}5-332
?46
Pifidas. 1i8.t29.T31
Plato. 33.35.38.41.45.46.76.134*
x55.183.203 21). i43tji9 289*19''
311.324 3i9-J49
Plautus. 9.10.11.19.16 4i.48.6x*62.
63.1 10.x15.146.261. 346
Plcihon. 125
piioius Major. X2.i3«i8»i6.38.4i*43*
yo. 60. 104. 107. ic8. 1i3.x37.161.
I78.X98.2I4.2I7*117. 130.233.244*
246.262. 169.172.273. 176*290.296.
32>'3i8,?32.34c.3*i.346
Plinius Junior. xp.22t64.73. 80.88-
113.283
Plinius in Panegyr. 136.21 5
Plotinus. 335
Plutarchuf. T2.|3.35.37.4X.45*59>6o.
69. 8^97. 103. iTc. Ti;. 160.165.
166.177. 178. 184*« 8 5. 187. 191. 2 10.
211.114 211.114 2i5.i3i*i?9 241.
24?. 144. 163. 164.170.27 1.196.297
311.318.341
Poenitentialc Romanum. 19T.345
PoeniteniialeTheodori. 301
Polybius, 4.58.138*346
Pontius in vita Cypriaoi. 7
pofidonius. 312
Porphyrius. s2.66.x33. 162. t8|. 185.
195. 247.250.26i.162*274*292.297
Priczus.
Primafius Afer Epifcop.
Prifcianenns notatus.
Procopiu; Gazzus.
procopins io Efaiam.
345. ib I. Reg.
^rocopius Hifloricus«
306
?45
70.95.180
45.223.337.
48
2TT.318
Prudeotios. 67.8. x 2.16. 19.10. 15. f%
32.43 .49. 50.7o.7X.72.74.77«78.7}»
8^.8 5.91.98.101. 103. T05.XC9. 12^
127.1+1.158.165.166.167.174.177.
x92.200.21 X.112. 215.2x8.2 19.220
221.227 2?o.i3 3.212.250.252.166.
278.282.189.294.297. 3co.317.315*
326.328.340.341.343.349 .
Pfalmi Oavidis. 6.io6.i}o.27i.i92
Prellus.
X25
Pfeudoareopagita.
7$
Ptolcmaeus.
157x38
Publius Mimot.
28
^ ^
/^ Uadratus Epiicopof .
V^Queroluf.
30»
42.X65
(^iQiiliaaus, 19.21.90.xoG
M4C.2I|.
289.350
(^imus Smyrnxus.
207
K.
RAbanas Maoruf. 7}*7^255.)C2.
Rabbi Aben Efra.
R. BcDJamin.
R. Pavid Kimchi*
R. lia^AbaibaneU
R. Jofcph Karck.
R. Mofes Maimonides.
R. Mofes Geruodioenfiff.
R. Mofes Mikoizi.
R.Saiomonlaichi.
Regumlibri. x4.47.263, 192. 195
Remigius Epifcopiis. 41.136
RhaguUius. 54
Rigaltius notatus. 95* 259
Rhodiginus. 174
Rudolphus Langius. 260
Ruflfinus. 5* 12.21.27.36.x90.253.187.
307.326
Rufticus Etpidios.
U
x,8
47»i3w*274«i92
292
29:
29 X
136.292
XM
SAbsnis.
Salmafius.
Samoel Propheta.
Salisbericofis.
S*
i;-27»'
»44-27f
I5?*^J5»236.243
Salluftius. 5.27.88.125.2(7
Salloftii libellos de diis & rouodo. 114
Salvitnus. 8.4o.4i.8%iof. 147.14^*
257.j88.j}7.^5Q
1 N D
\
X ^
^inchomates» 47
Savaro. i 5
Saxo Grammacictts. 22
SorvolaJ.C. 4
Scaligcrpater. 182.195.267.268.3)4
Scaligcr filius. 3.3 5. 46.471 187» 2 66.
2^4.277
Scioppius. " 29
ScdaiUs^. 57
Sednlius. 129.^31.166.302
Seldenus. 47.262. 27). 293. 3 34
SenecaPater. 58-61. 64.65.85. Ti 1.158.
190.205.225.332.335.3 j6.337.338
Seueca Phtlofophus. 9.11.29.38.77.
97.98.149.280.3 2r. 341
Seneca Tragicus. 6. 1 6. 20. 2 1.40.41.
82- T39. 193 203.215.256.293.340.
34r.342.343
Septimius Serenus. 186
Serenus Sammootcus. 134
Servius. 6.9.21.22.25.3 5. 36.37.44.
45. 46.48. 54* 55.58.101. 128.136.
158.166^.186.188.193.194*198.206.
223. 23 1.232.250.257.329.330.340
Senus Aarelius Vidor. 2To
Sextus Empiticus. 149.160
^cztus Philofophus. 67.T48.278.291
SCHOi;.! ASTES
Apollonii. 174.213
Ariftophaois. 169.193.241.289
.CalUmachi. 264
Germaoici Cacraris. 275
Graecus S. S. CanonuiD. 289
Bepharflioois. 176
HefiodL 130
Homcri. t7.24>I37*'49
Horatii. 5.89.90.116.2^0
Juveoalis. 35.237.264.279.299
Lycophronis. 82.164
Micaodii. 17
Perfii. 61.63. 13 5. 164
Pindari. 47
Sophodis. 323
Statii. 44.99.164
Tereotii. 2Q.122
Theocriti. 161.243
Thucydidis. 135
Virgilii. Wide Servint»
$fcQliis F^ccns. 16
^idoitfoi ApoUioaiis. i5«%oa8.44*
jL x^ h V c r O K V u*
j 54.i8?-207
Sigifmnndus Gefenius. 25.5r.57.66.
89.99*120.238.257. notatus. I
Sigifmundus L. Baro. 267. 268
Silios Italictis. 4.22.123*239.292.
3»7-?5^
SimooMagos. 325
S. Simon Apoftolus. 335
Simplicius io Epi^etum. 4. 143
Simplicius tn lib. i. Pfayfic. Aiiftoc.
148.151
Synefius. ^36
Socrates. 33.71.204
Solinus. 20.113.138.198*21 2.262.
298.332
Sophocles. 41.11T.T45
Sofipater. i5
Sozometras. 24.5.348
Spartianus. 3.28.60.63.262.282
Stephanns de utbibus '^**97
Statius Papiilius. yide Papinias Statioi .
Scephanus Byfantinus. 137
Stobsus. 3 8.41 .96.99.148. 149. 150.
Stiabo. X0.2 1.44.45.11 5.135.151,
173. T74. 186. 196. 162. 263. 268.
269.331
Suetonius. T0.12.T8.28.38.59.6r.
69.1 10.181.190.198-24 5.229. l^r»
281.283.346 'Oi
SuifridusPernis. 88.311
Suidas. 6.15.23.24.42.48.52.67.68.
T00.T21.r79.196.25 3.346
Sulpitius Severus. 49.77.11 1
Symmachusy Bibliorum loteiprtt. 14*
Symmachus. 43.51. 62.64. tc6.t2|«
137.M8.325
Synefius. 66
T.
TAcitus. 8.1 T.13. 29.49. 59*70«
72.80.83. 84*86.131.1 43*158.
2 56.281.282.a83.296. 297. } 46
Tatianus. 67.69.72.102.122.123.73^.
148.900. 207. 2 14. 2 17. 24 2. 249. 251
288.297.j27.335
Tereoclos. 29.61.115.162.205.^6
TertuIIianus. 1.2.7.18.20.35.43.47.
49.50.5 1 .5 5.60.66.6^.70.71 .72.75,
74*76*77*78.8o.8i.83,.85.8S.89.92*
Sc j 9S-95
I M: D B X A
9^9T« '^o* Toj.104.io5.1e6.108.
114. Ia;.ix6.i45«i49.i55.i57.i68.
I7S.20|.S07'2C9.1I4.2lS.S2I.227.
229.2$0.2$2.237.257.241«24$-144
»45.246247.2 50.25 6.25 7.260.281.
287.288.289.291.293. 295.298.JOI.
)05.3o6.)ii.jX4.j23,j24'|i6.j28.
129.330.351.357.5^9.340.^43.344
^46.547-5 50.
Thco Sopbifta. 145.162
Tbeocricus. 26.187
Tbeodoretus Epilcopug. 26.52.67.68.
69*72-76.ii2.ii3.i 22. 125. f 40.1^1.
149; 155.201.204.250.281.284-289
3i6.523.328.3i9-335'}j6.357-
540.545
Thcodotio , BLblioram lottrpfct. 14
Theodulphus. 75
Theognidci. 121
Tbcoo. 200
Theophilus Epi(cOpas. 1 2*68.8 1.98.
10z.r48.160.210.2r4.217.221.257*
254>26r.28i.297.528.556.545
Theophraftus. 12.16.178.295
TheophjrUiftus»BQlgMtaB Epircopus.97.
21T.309
TheopbyU&us Sjrmmocatta. 136
TbomaGus. 185
Thdcydides. 2;^
Tabullus. 15. 16.54.62.63.64.109.1 ro.
17 6.2 07. 2 12. 2 18.225.248 .262. 299.
?i4
Timzus Loccus. 141. 3 22.324
Tralliaous. 506
TrebelliusFolIio.- 106.341
Trifmegiftus. VideMirrnr.
Tritheroius. 2
Tuiaebus. 260.286
V.
VAlecius Epilcopus. 206
Valerius Flaccus. 2 2* 1 44 • 19 3 .
195.195.34T.551
Valerius Maximus. 45.51.5 8-ii 5. T59
162.225.229.253.239.298.329. 535
Valerius Soramis. 146
Valla. 176.270
u x: % a R tr, n.
Varro. 24.44«54*59.Ti5.i28.K6oil7l»
182.193.229.232.233.234^275.334^
346
Vegctius. aj5
VcUejusParerctilus. 2S2
Veoaotius Fortuoacus. 123
Verrius Flaccus. 50.59
Vetus Martylogiom. 78
Vibius Sequefter. 205.532
Vi&or de perrecaciooe VaDdaloiaro. 7,
2C
ViaorUtic 105
Vi^tius. . iii
Vigilius PP. 302
Vincentius BcllovacenGs. 17
Virgiiius. 6.16.20.22.28.35.38.48.58
59.61. 101.110.1x5. 120.12x.144.
147. 160.179.188.1 89.200.202.21 2
228.230.236.237.25 1.271.3 29.330
540
Vitruvius. 4.148.230
UlpiaousJ.C. 4»68.69.7i.io5,ix^
257.280
Vopifcus. 70.140.283
Vollius. 30.47.49.67.99.2c9. 25 5.272
Voflius DionyH 292
Weitzius refutatus^ 294
Witechindus. j2
WplfiuS. 12 1
X.
XEnophaoes Colophooiiis. if.
Xcnophon, 4.55. zi2. 124.275
.a74.5'6.537
Xiphilinus. 128.214297
Xixtus in (entcnt. 50c.311.355
Xylander. 271
V ^-
X Vo Villiomarus. 197
ZEleucus. 45
Zeno Sidonius* 3^2
Zeno Veroncnljs. 4. 20. 25.68.92.1 15
248
ZenobiuaAccioalus* 204
Zonacas. 5g.87.297
Zoroaftris Magica» 125
2^nmas.. 5 ''79
INDEX
k
I N D E X
RERUM ET VERBORUM
MEMORABILIUM.
^£ in
M. MiNUcii Felicis Octavio
Occurrunt.
Litterd a frmfm ; b fectindam Pagind
columnam aefignant.
A.
AB^dJir Ufis qtitmfli/Hit itnnln-'
tnm SMturmu fn Jqth deyom^
>f>. I7i.a
jtAbdmtesPntngOfMm 68.a>b
*Alwti9msftml4, i^o.a
■^AifrtumfeeiJfe , in wteri Eedefiufre he-
micidie hiUnlMmr. ibid.b
Acca Larentia, Remnli mttrix* 2 H 'a^b*
. antequam Tarrutie unpferai , uebile
fcertumfuit, 233*^
p^ceipitres ah Sgyptiie cnlti, z 64.8.
ejusveueratieuieeanfam ibid.a»b
Aaryi lapidum uuRim i6.b
A'x^o<p6^t, ij.a
m/1deraudiritue, ix.b.i3.a>b.f4.a
Adorare f ftrefaeere» 348.^
y4dtnbernMei qui. j.b
t4dulteria in ifidis temple prMpue com-
mittebantur, l37«a,b
^dtdterium neufilumfaBicelluyionei fed
etiam adlJuBus attentione eommittitur,
9 1 i.b. in cerde peraBum » minus eH
.. peccatumf ^uamfiqmsetiamad)ungat
faBum, ibid.
MAicuUtfuidm ^^\^
JEgyptiifiecitatem temperat Kilue," 1 5 6.'a
J^gypfii ammaeum traufmigratienem cre^
dibant, 3Z4*b
JRgyptii hominemfibi quem colaut eligunt.
zSi.a
•^gyptii ^nomodo wpera defuuBemm
foudieriut^ lO^.b
Mgjpiiit cumfireribue legitimu eemmbid
304.a
JEgyptierum meufirmefafuperfiitio in brum
tit animantibus colendis* 23 6. a^b. z62.a
^ZJ^^'7 pronfgro, 137.8
Mnigma, 211 . b. p» ipfi uumme, ibid.b
Mfinlapim ab Epidauriii cnltue, 45.9.
e)mtem^umextraurbem, ibrd*
Mfculapim larbatut, igo.a.b. aurea e)ue
barba dDionyfio tyranno ablataA\)\<i.\),
fnlminatus^ 20|.a
Mtatnia innocens» 7. b. %. a
Mtna mentii defiriptie, 5 3 z.a
Mftuscnramm, I2i.b
^Afiica unde ^Ammania diBa, 1 97. a
^gdefiis eadem ae Cybele. 176.b
^Agricntturam primm docuit Satumue,
2ii.a
^grippina » Claudii facerdos» 2S2«a,b
^jtfx //f/T» rom^m deyoyit. 1 So.a
A lyjTrlioiatq , «/ritrf 9 denigrare, 1 5 7 «a
fud^ftfium iubenerem Erigome infiitu-
tnm, 20i.a ,
^lexauder Xt» eur Arabibue Bicomit di^
Bm, 197. b^
Alexaudri 74, liber dt diie ud matreutm
i62.b.i63.a
Alexandria » nrbt » ab Alexendro 74. eeu -
dita, 196.^1
AUenfes dies , f w nefafiit, 5 9.«^
^liimfit p^gnaqnandofaBa, ibid.
u4lticin8i ^ninam diBi. 189.^.190.3}^
ydmtdtbdd capeliUf Jeyis nutrix, 172*^
I N
iiLfj£\at^it<t ^fjuu(st' 290.a>H
AmuittMpanf aut accifit MtfAcit. ig.b
^micHtA vtrm in idim vtUi O" ttotU con
ftfitt. 4«b.5a
^micitUJefimth, $.h, vtitiJlimdfignitm,
J§mie»ntm »»4 «»f mm f » dntbtit cwporiyus
iXtHent» ^'h
mAmiiHt untnimti. ibid.
jimmonfi-pe Hammtt , Jttpittr , idem m
Chdmjiliut hioe. Ipf b. nde Ju^Uct.
^mmonis nomen ttiam iie f^eteri Infiru-
m*nt9 reperttur» ) 9 S • b
jimpbiarMt >atii* 34041. «b tmmlt ulr
mxorepr9ditn0, ibid.b
94mpr9CHtit eur Itdnmm vtnerurtHtiir»
I76.b
m^msKtt diHi Cafivf O' PtUitx, 2 o I .b.
202.a,b
A'ikMfieL ifrfium i» bimrtm Dii/cnnnim,
-loi.b
m4u0Xiig9rM m9titm imfitUt^e mtmit Dtnm
effedicebMt. tfo.b.l^l.a.
fw «6 ydthtHitnfihm wtortt muiSstkf.
6«.b
^msximtmei ^iirM DtumfiMuit, 150.3
yintile i ceelt deUpfnm 9 ij^f^t f^ruut,
223. b
m^ngfiofum cfficid, 24.6.^.247.3
jiniHffmperJiitio , pr9 txtrtmMfuperfiitib-
ne, ■ Ilj.a
mAnptitU ab JEgyptiit chUu, 2 7 2 b
jintmati* ntmata dentihut,l^ ^ ,h fnndata
rnngntiM. ■^^•a
tAnimarumimmbrtalitm, 5^4 b
^nimcrtim conjnnfHo amicosfacit, j.a
tAnimHi ut luxm fUpiiur f itu fiugditatt
firmatHY, 3 } 5 •'
t/tm$ales, ^5.3
^Antimut , Hadriami Jelici^l , iitttr numi'
naretatut. 2i6.b
Jimtiochut Epiphantt lihrot JudiXorum
combnri jufiit, 69 . b
m4ttti(fHitm fabeliii mirum immtdumde
UBata, I55'b
jimtfiherus opim9 dt Dtt, 1 5 r . b
jintrum Joyti. n^.b
^mtbit idem ac Cjnocephalus, 165 .b. cnr
eartino capite fingeretur, ibid. nmmeu
ccetfjie fimulv^ ttrrtfirt, 1 66 . a
^pts HHHm (^ffm b^tm. 1 4o.b
4ph^a Mgimtii ytestd 7>imuL vSii
Apicff , pilei Satiorum, 12).b
4pti Bof d Mtmphitit cmltttt» zSl-iJb,
lun* dieatui, ibid.b
4pit tdtmqui Strapit^ MgyptitrmmdtBt,
2S?.a
Apium ex imtrtmpti Ctrjfhmtitfiimgtnm
natum, I?^.^
ApofU Dtiphicmt, i6o.b
^pol/oSminthimi mmdtfic diSmi, 276.^
'^ApoUo uude KvpoTf s^<^ diHmi, 178.1
ApoUi ^areJHTrentli atate fimgatmr, 177.
a>b. apud Syrot barbJi ommmtfittgitm,
ibUi.b. tx ephtbii tgrtfi ctmam €$ teu'
dtbant , crtjniratii, 177.^ 178 •
AfoUimit fabmla , tjmni Adimeti ptcut pa»
vtrit , undt bamfia, lo^.b. mmdt N«-
fju^ diBut, ibid.
AptlUniatti Diigtmi aers Dmmfimmit*
'T5o.f|b
A^^n^K i2i.a
A'79^'&. ibid.
dpothecd, proP^ariit, 4.«
^9«4e verbo Det fe rtetpnmit m ttmetptm'
cuiafua, ^'jA
Afin ufui in efjuibm mmximi emfiflm,
i82.a
Atfuita i Thtbanii cmitru l66.a
xAcfuiliut, }f9*b
^r-ibis nnde trrra Chm diBa» ip^-a
/trje ifnotii diit extrmbant f(6mam, 52.3
xArttfiias CT* Carmadei dt 9mmbut dubi»
tabant, II 4. t
Arbittr in fW9 diffirat d Judiet, 29. a
,Arbor capiUata fiirt tapiUartf mmdt itaM-
Ba. i7S.a
Arbortt ttrmin ^lei, z 6. b
ArgintaritrumtabernM, J.b
^Artftaui , primui venat9r, 18941
Arijh Chini negat formam Dti ttmprt'
tifndiptjfe, lS4-b
Ariflotetii opinie de Deo, i f 2 .b. 1 5 ; .1
Artet fardida quje cenfeantur , ^\,h
4fimni capitia cultus abjeSui Chrifiiamii,
r.a.2.a.8;.a>b. mt ^ Juddit, ibid.
unde fortaflii natafit iUa opimio, 84.8
Afpidei ab Mgyptiit cultd, l6j .a
A'em<tgrttoY^3tenXiafe. 1^.^.14^1
/if^iduita» , prj confijfm, 9.b
^Afiiduut tfnii dtcatur, ibid.
AfiidmHs catui, ibid.
,4fjrii
ReRVM CT VCRIORVM.
lAJfyfii SMmnnm » qui idtm qui S9I , r«-
IfbMt, 45'.b
jiflMHe Sjrormm nmmttm. 47«a. fnid fifni-
fceet.xbxd, tadem €]na Lnmn, 47*b.
48.3. BaJti* diB^, ibid b* D§mun4
ttiti, ibid. e)nifnr4, ibid.
t^firn Isbnntnr (P* redtunt, p 8- b
^tergMii T>en unde dt£la. 274. b. femipi-
fci% stfemdmmliet rr^r. 27). b. vttrin
ejnt nomina . 2 7 ; a • 4/14 ifi ac Den Sy-
fM. ibid.b. Sjreif ^uipifctmetmede'
remt , tnflabnt > Merbifyne njfiigebat,
174.3. ^uomtde enm Sjri pUtnlfnnt,
ibid.
Jitifenienfit ncerrimi vindieei eentempta
reiigitnii, 68.b. cnmferertbnt legitimn
inemnt cenuubin, ? O 5 . a
wdtheniilegereceptnmfmit^ mt ^ ifnif^nid
nntnm neUent , id vr/ mt^ti dntemt , vel
exponerent, ic6a
tAtemtermm lepidd defiriptie, 1 16 .b
a^//ii 4» C;^/n jujfu y 4» vf r0 /f ipfe C4-
flrsrit» 17 Va
^yet pme pntrimtemie vilmnt Cpim diempe-
tmnpnfimntmr, ^^6.8,b
^mgmrei ex ttrnrin aeeerfiti, 5 j . b. 5 4. a.
Kntn mnximi pntfirebnntnf, 54. b
\Angmrin 4 bnrbnrii elimin honere luibitd,
$j.a>b. fnii eemm inyeitter, ibid.b
jtngufli Hatatii, 6l.a
^ngnfle C^fm diyerfn timpln diyerjiido-
tiiereHn, 281. b
•Angmflmt im Deermm mnmermm retntmi.
2 1 ^.a. 7**^" '^£*' cemfeerntmt, 2 8 1 . b
AmrigM flagelte m ndneete pepmlmm yeme-
rJknntnr, • i) b
jintnmn' tdi, If.b
•^jr«r, nntifniflimmmf^etfiemm tppidmm.
I9 5.a
B.
B.^4/ , S4/ , fii/M » fie/ ,1^«« wfMr».
45*b-46a
Bnmlqneefne Demi T. 0. M. i JndMl mmm-
empntnifuit, 46.8
Mddtii endem eput Aflm% Pbumieibmt,
48.b
SaiTi;^^ a /4'^i/ qnem SdtHfmit pre J»ye
' dtyerayit» i^i-a
Barbd primtitiM ^ettni Diit eemficrdiMti
i8i.a»b
'B»fid)aHdre, t^.b
*Bafiticd Cbriflidmvrmm, ^i.b
BeUnnd facetdetti nen tdntmmmede hauflm
fanguiuii tutmani inittidfantur , fid t!T
in ommbnt fuit Sdcrii fe etuentdbantm
298 ba99.a
B tut fiye Bft, Numen apnd Orientdtei»
45.b. idem tjui Sot, ibid. dt8m Ss*
turkm I M4ri , Jnpitir, 45. ^.46-«
Beneficentia titnli, 65.4
Be/iidrii diffrerati diBi, 71.9
Btmariti exetnfi ab Epifcopatm, ;07.a
Benjt Dedfacrji virii ddire ntfd*, 1 x 5 - 6*
ime O* mafcnUt piHnritimeyHtemplm
vetabantnr. ibid»
Boaus/4Aif m ex bcnus. ' ^ i-^
Boifenititdtii efi fignnm, 2 5 ; «b
Boyei dne » dltef Jipii , dtter "Mmeyii , Ai
Mgyptiiipre mnmimibmi babiti, 262*8 J>
Britannid $ete deficitnr» t ) 5 .a«b
Britomdrtii Cretenpttm diBa Didnn, i %%jl
Bnprii im JEgyptd bnf^itei ddytmemtii pH'
erificdyit» 294. b. enm Ueremtti imttttf
fieit, ibiit
Bufirii am nntfnamfmtrit, ibid. ^is /wt§
^•qndndofnerit, ibid«
C.
/^ AmiqmipreGfiripfere, 44.^
^^ • Cdddyerd dtfnnBwum hmmdmdi mm
vetufiifiimmt. i^lj,b. mngendi mtei dtty
tiifuifiimmi,loy,b.*lttu(ndi ritmi, 108. b
CaeiliniHatdlii , Cyp^i*^ f^^^*f**'' ^*^
C. C^r/^r remtentibut dnj^eiiifelieiter im
Afiicdm profieifiimr., 240.a
Cdfarei l(omdni eonficrati. 2 1 5*a,b
Calamitai difiiptiud virtntii efl, j j 7.9
Caliiehorni pntemi > 4^iw/ fnem primnaemy
fedit Cerein l694|
QUtithed, *fmmmt Argjnrrt primdfactfiii^
aj5b
CdniflnQme» lo««i,b
^4m'i 4^ JEgjtptiii enlt nt, S 6| .b
Cantdbrd , vtxtUd f pAltid, 286.a»b)
x87.a \, '
Cantabrd tT vexiltd pt diffirant, 1 %y,%
CdpeUd Amnltbitaf Joyi^ imtrix, i.^a^a
CapHie^
BsfUUf wttfts diit W¥thmi, T78*a»bi
uemflwpiii, 179.6. e§j iMttrmmhQHt'
• tem refec«bAnt* 1 7 8*a >b
Csfr^t Ct hirci a Memdepis atlti. 2 66.b.
. c^pnuttimmCopM^ectieifMi, ibid.
€Mpr4rii Mendefiisprdcipet in btntrefmere,
, ibid.
CnpMt nnde facrnm ejfe fntnrint veteret.
CdrntMts O* ^ArupUu dttniteibtisdnbi^
. ttdumt. 114.8
Csrpecrntitamm bartps, %%%. b
CafiioriMtaberna, 4.3
Cafpt^a. TOl.b
ciflims Hemind f hiJMcnt* 209. b.
Itnitmm res defcrifpt% ibid.
CMfielUmentM, 1 1 6. b
CMfitr &* Pollnse Aiiaiufot dpptiUti,
20l.aab. alternit meritmlnr. ibid. &
20t.b. item Anacej diSi , (^ tmdtfor'*
' taffeiUndnemen, 20i.b.202.a
Cfperts nuncii viBerisdt l^erft, 57*a,b
Cdtapheyget hitretici. 87. b
Ctuiiin^ftednt fanffiinmnmm 297.a,b
CiK/49 ^attd. 264.8.289.8
CeorUlare, fin CAwUsri, defontiltns» 1 20.a
C4¥iUMridemimisprtpritm ^26.8
Ctntsnri bimembret. 1 5 6 . b
Cep^ Mgyptiit.pro nnminibus cultd. 278*6
Cercopttheci ab MgypHit chlti. 2 66,3
Ceret Eleufinia, i6l.b. facibut aeeenfit,
/erpentecircnmdataj ahxia filiam ptr-
diumimrefligat, i68.b
Ceres Eleupmis cnltM, 44.6. eindt di8a.
ibfd.
Cttesmammofa, l^r.a^b
Ctrerii fanum quotannit tnntnm femel d
- virit petjnentabatuv,Z2^,9L^ e)ut faetit
interejfe virit non licebat, ibid . b
CePut f^enerit. 2c6.b
CePo peliacint. adag. i^;V.
Chaidai ^einm coiebant. 45.6
Cbam nomint Joyis Hammnis ab Arahi^
■ ■ bnscnitns.jgy,!. Mgyptiit dnBorfuit,
mt cnm matribus , feroribut , filiabut ac
' btnits coirtnt , mt antt innndatitnem.
504.2
ChMragma. 2xi b
y.et^Ht^ vi/Ato-fAou ibid.b
Chiikdra mmiiiformit* 1 9 6. a,b
Cbimgifuccimfii* 189.6
ChrypppitpimtdtOe^. 1(44
Chrifliani pudiornm rmdet agentibmiof.
pf//4<i. p.b.)2.ayi>. /ordid^e iUit ar.
tes objtcinmtmr. 5 t.b.^ ; .a,b
Chrifiiamtumftriptm Dioclttiami juffm cm-
crematd, 6g.b
ChrifiiAni templd Ethiiictrmmntbuftade'
iftciebdnt. 75*a>b
Cbrifiidtd de^eraii mb Ethmidi v*c4*
ti, 7r.a«b
imperiti diSi. ibid b
/dpius no8m dd l^mnts Cbrifttdetau-
tdndos ctnytmiebdnt, •jl.b
irrifi qnod cnm pneris tSt decrtpitd Mott
mniierculis eceirfids fieqntmtarem
O* jejmmiis feft tiimtmrnis coufict'
rent, • 71.^.71.8
txecTdti ^ddeosde^neTtut,'jj,z.'j%,t
qmod pmrpmra* O- facerJttmm btmru
dtfificerent/eminmdi, 79.1
Pagamie fintti « ^d tomtetiid /JMrme^
rtnt. 79 b
Frdtret feinvictmdppeildrmmt, 81 .8*
82.8.) i2.a
iis ab Etbnicis ol^eBum fm^d dfim<a»
pnt dderaremt. g j .a^b
facerdotii adormrtnt gemitdiid, 8s- a
iufantet v»arent. S/.b
canei aierent ad everfiomtm Imminnm,
89.b
nniids drdi , nnlid ttmpid , nnUafimu*
iachrahaberent. 9i.a,b
toierent crmcem &• Demmetmdfixmnu
280. b
qnod mmndo incendinm mimearemtmr , (>■
corporum ^erarent refmmBitntm^
96.a,b
0" tb id mtrtmtrmmcorpord mtn cremd^
rent. 96.8,^
Crucicoidt appeliati. x 05 .b
de facrifUdtis cihis non edtbdnt. io6.b
Vnguenta re^uerunt. 1 07.8
fipmichrd primnm non corondbant fpefiei
tdmen id ab ipfiifaSmm, ic^.b
Chriftiani crucem non coimntf fid iiinm't
qui in cruce pependit. 2 84. b
Chrijiiani indos giadiattrios ntn (ftHa-'
runt. 299.b.joo.8
cdrncm ntm tdtbant iibidinis edonumdM
caufd. joc.b
mtrticint (yfuffocdtt abftinmert. ^ci./
eirtM
Rbkvm et Vbrborum.
mtmm matrimonimm » qned eonttabunt
' Uyefmm pr»trt»nd9rHm gmtitu ib.
^hfifiUni c«9>f >M altbr*rmut pnblitn O"
' priymtm, }G8*a>b.Sc fcq.
eormm mird eoHtinenti*. 3 1 1 . b
jftSimemU vit*hant, ^ 4 v ^
dt fAeripeiiii eibit »•» idtbMnt» ) 4 s • a>b
* fimbut mttbmttmr ^dfimpiieem mfumynon
"mdfoltnntin ^ut^oCoyJoM, J 46 .3
«'.^
ykortuot mit toromJumt,
547.b
jl^ fttur^efiUeitttis eonttmpfermnt prd-
fentis, ' H9'^*^
ibrifiiMmt mifervideriftiB, monimfe'
' mri, 33S<b.})9.a
CUtiinitHimti, |OC.b
inmoetnteit ibid.
imnocmi, ibid.b
fimpUeet, ibid.
Cf l>«i iniAv immmmdmi, ) 02 . b
tieonid diTfin» hotfre d thtffdii affieB^t,
CiioBi i pro virii firenmii Cf mlit'dmi,
' 190.3
CinHmti, * ibid.
CinHuti Lmptrei. 2 2 ^ > a
tfVVrii/r; /m/i 70W «/1V4/1. 5 7 b
Ciremidre. i68*b
Cfr/4 , nobilifiimmm "Kmmidid oppidmm,
S9.a
tiamdU wrfo ytfialit quomodo pmdieitism
" fmmm probaytrit, 56.3
tUmdii C?* JmuiiinfeltxpmffiM in ^anoi.
tJmkdio Citf, ttmplmmim BritMuidtxHrm-
8um, 2823
Cieiuntbii opinio de Dto, 1 5 ) «b
Cioaeina dea, 2 J 2 . b
Cimm/t, fimiwmm letmt^ ttmde fie diB^t,
265.^. 266.2
t'eil9 mifti ^ diBi. 2 T 2.b
toptmtio Mt operit peenoi imtt, J } 3 . b
Coiti» > id ifi tfdBio , eon^iratio, }0 ^ .a
foimmbae Sjri venerMHmtur. 274.2
' ' tffr Mriim efu dUfiimebmmt, ibJd.
Comum veterei Diii nmtriebMi, 178.1,^
iiemflit>iii. '79*b
iMitque i» eorum Imorem refietdmnt.
i78.a,b
C«iM4i jutrenei pwiter sepmtUd , dutt^dm
iMtmbimnittirtHt tdttomltbMHt, iSo.a
Commampmlmei 0- Cmtmimpnlomi, i^
Commampmlitioi ibld.b
Commoda mimd, 2 il .b'
monet^, ibtd.'
Comntodmm tdentum, ibid.
Concintre, ^ ji"
Ceneordia fummd irgumeiitnm apud Gra^
eotf h }y tajuTo xiy{Y, ^.b
Confecnrt fierilegimm , 219.«
Comfeerati Cafmti l^mmu C K*i'"*
2r5.a,b
item mtii i dom» AufftPtiU 2i6.a
etimmfctmimd, il^.D.xi^.ai
Comfiermtii tempiu erigebmntmr, 2 8 f . 5
fueerdotti ^^e inftitmtim 2828
imter fm»f ttimmfatmin^, ibid«
ComfiermtorumimigiHeiimer DeotPematet
eoSieat^, 283.9
jmrabatmr per mmiua eonfitratormm,
ibid.
Confertre fipientiam, 27.8,^
Conlfmtatio extremi eomemtiu t^eomtmmt'
iiafigmim. -ji.b
Confiantinopoiii mdtmiit. Cc.b
Confmiim ^mando ceiibratd, 2 3 f . b
Comfut efl ^eptmmmi Bquefirii, 2)i.b
mttdtdiBm. ibid.
Contubernaiei ^ui, 9 . a>b
Contmbemimm ^mid, ibid^
Conyentiemia Chriftianormm^ 91 .b.^z ;a
C0»>f>f4 Cbriftianormm in ytt, Eeeitfid
pubiicaO-priTtata. JoS.t
eormmmfmi O» effiBmi, ibid.b.&(eq«
Couniyiaimptfia (jhtifiidmii objeBa, J02.'h«
Ctffwf <i^iM{ dmiqmoi iidim ^mi pifiorti
II 6.« j
CirtmabeUi, ' IQ]^'*
Coromn Domaticd, ' i8.b
CoroHdrum mfmi in lieormmfirmdaeWti or-
nandii, i8.a,b
Coronii fertifqmt fepmiad deetrdid,iG^,t^
&feqq. i.
Coriifwte db JEgyptOi eniti, ^7hjl
Cotybdn tei tmde diBi. 1 7 ) -l^
MP eermm Sdtrit fidtrieiMum eeitbratnmm
ibid. ,
Corypbaftd \Miner>d, ' S} .b
Craftiinteriikt, 6o.a
Crtm^iotp' biimdtio uurtnormm dpud ^o^
mduoi jam ab eotmit^ iuetm^lit obti'
mujfivideiur» 328-^
Crepi'
I N I
€9i^tus veMris pn iULmtmlHs hJfendet
ijfi docueruns JEgjptii» 179*«^
CrfpHHdia, 306.3
Crtteafibusfortefiis cuUd» 277*^
Cri^Mtes Mtvei, lo.b
Oetodiii ab Arfintitis tnUi, 268.b.
d Tentyitii ver» odi* htbiti, 169. b
^ma dt cAnJfd befiid h* cuUd* I70.a
CrnaeoU appelidti Chrifiiami,^6*h» I c 5 . b
CmxnuUat wficompopt^u 187* b
Crncem hinorarumi y ifton mdor»nni Chrt-
fiiani. 284.b.28$.b
Crneis cultus ChrifltMusohjeSius. 284.8
Crutis figttttm naturaiittr vifitnrin multis
ftbus. a87.b
Cmfiarii, Il6.a
Crnpularii. Il6.a.lbid.
y^.Curiiide-potii. '5^-^
CttrTrum littus, ' ) 2 . a
Cjbtte i 7>h jgibus cnifa. 25. a
vartis mminibusfHit appeUats. ibid.
Cjbeit iifdem ftre foiemttibus d l(pmanis
tulta , quibus ab Mfjptiis Ifit, ' '1 ^y.b
itomtriufyue furii ijmbata C^ tjmpa-
ma, ibid.
itiam flMnBns 0- ejuiatui 1 peBorifque
percuflio. - i68.a
Ml d-ftipis atendicatio. ibid.
Cjbele tadem dc ./Jgdeftsf, 1 76.b
C^bties CT ^ltinis hifioridvmetradita
veteribus. 174
Cjbelesfdcerdotes vicdtimftipem nnndicd'
bant. . 224.b
Cjmbdta infacris Ifidis. 1 64 a
Vjnocephatus > idem ai Anubis, "'' ' 1 6 jb
ride ABubis.
Cjnocephatus ^uate animdtp \ X^^.b
' dbMgjptiisfultum* ibid.
D.
'T^AduchutinEteufittiis, ' I^I.b
i^ Oaiiuon ^oerdtis confilidrius, 24 j .a>b
t^dmouii terrenis iabibus O* eufiditittibus
degrayati fimpiicitdtem fubffdutid
fudperdidere. " 3t4^«b
r»mde[inunt perditi perdere, ' 'ibid.
ai Philofephis O" Poitis cognits, 24^.8
mttydMdgif. .245.a
Jnb Hatuis V imagimkut conftcrati dt-
tittfim* 2}7.b.2f8.a
E X
yitdm tut^bdut , 'fitxnos infuietautt
1 48 b. 249.8
midore dttarium ^ hofisst pecndmtit fd-
gin*ntur, 2 5 0.1
d ChriHianii caaBi futtnittrqmidfiwt*
252.a»b.2S4.a»b
D^moniorum exffflMio. yy,t
Dagon , PaldfUnaium numtm. t74>b
unde diBus, . ibid.
idtnt nutntU ac Atergatit» ^ ■ ibid.
Dea Sjiia , atia ac Attrgatit, ' 1.7 1'b
Ofcanms i» mititia ^uis. ' 3,.b
f^eierumttey^tioptorepubi, . 588
Detmbrmm t^uid, 54.^^
ut dtfferdi d templo, ' ibid. '
Dem9critus't^diomorum primns ui>nM«r».
I52.a
e]uf opinio de Deo, ibid.
Demotlhents <pt>jv7rj^etr Pjtl>iarm queri-
tur^ , . » l4l.a
Deofculdtio in Hebrrtoritm phrafi tttddora-
tio, i^.a
Dercet&s de^tjabuld, lyj.b
Dtfffetatus. -71.8
De^ati etiam appeltabamtur bifhai^ii»
ibid.
■■i^ , .
Deg>utdtio fumtitdm imfehdbU cotttmme»
tidm» 77.8
Deverradeamnde/icdiBd, 2;2.a
Dcpotare. 261.8
I Dtus qua de caufi permittat , ut bouii in
I bacvitdmaUfpperyfniant, ^O.b
Deus omnium pateni f nec finem mtc ptiu'
cipiumhabu, 141.8
ittVifibilis , infittitns, imnif»/iri.|f 41 .b»
I42.a,b'
folifibi notHt, I42.b i f 3 .8
e^Mf nomen non quArendum» l^^.atb
mins CSf Qfiritus. J48.8
^riM/ nifcendus qmam colendus, 222.8
0< «(/ 1 ew.plo ttc n cUuditur. ^ I ) «b
itt nofJra dcdicandi>s rB mente, 3 14.8
ocutii carnalibus non videtur, Jl^.b.
515.8
uhique 1 Hi pirafmt. 317*^
omnia cernit. ibi d . b
eJHS domus efl niundui imiyerfiih^iS'^
uotfMb iUo agtm ui. ibid.aib
ejtts quanto JMdicium tardum , tdnto ma»
gid ^Hpum, 3 19.8
inadyerfii nnnm^uem^ue exptttdt» Uj^
> i>ti
!Rerum et Veiiborum.
Dei tutitm Mfud Htbrdts dnKptSvti-nr»
Demm ejfe^ tx toeli fm^eBitnt tMm fsk-
ttt, xi7.a>b
Diagondat thtbMut ntBnrfuifiitrti /*/?»-
lit. 73.b
Di^gorM MtltMi, 67 . b
fcripfitfirmonti Phrygiot» ibid.
Di«n4 dttfitctinHa vtnstrix» 1 87 • a^b.
189«
4 vtHMdi findio DiBymuidiBM, iS^.b
JEgtMtis vocMiwr %AphdM. 1 8 8*a
Crettnfibnt ^ritomartit, ibid.
antujimt tadem ae Lmna» ibid.b
Lmci ei ttnficrati* ibid.
2>i'4ji4 Epbtfia 'mXv/utet^^, l^i.aib
Diana Tamriea famgnine bmMono plaeaba-
tmr» 294.a,b
hm)mi fimmlathrum i tamre Cherfinntfi
^Arriciam delstmmfHit » mnde Dia-
tta illa ^rricina diSa , imi firVt
maiiabantmr* ibid.a
Diattd natalit. 60 .b
DieiNffffti. 59.b
Diet Kjligiop, ibid.
Differrerti, . iT.a
Dii dt capro (ji^ homitie, 3 6 r . b
leonino &• canino eapite eemmifti. ibid.
Diitxinfeliciftipite, ll^-a^b
de immmndo wfimioh 1 r 9- b
• imincmdibmsfigmrati, ibid.
arei & argentei, 2 i8«b.2 19. a
^ii miUtformarum* I77.a
^ii Ttrminalei, 1 5 . b
P^alei, ibid.
^ii ^natmli l(omanormm, 2) T«a|b
^ii y homineifmermnt , obqut bemefaSa dii
• fABi, I59.a,b
Deormnt ptimlaebra eoftnie omata, 1 8 .
a,b •
Deoi generawe tfenefeere > mri & nafii ri^
diemlmm, 2X7.a,b
Deoiper^ietemriidere, 66.a
-Dimidiata verba tetaare, 7.b.8.a
Dindjmtme Matriefanmmfiaieliantmmin
anno aperitnr, 2 2 5 .a
Diigenii Babylonii opinio de diii, I s 4* a
*X)i9nypni^ Sieili^e tjranrmi^ Mfcmlapii
amream barbam amfirri jmfiit, i8o.b
item Joyi$ mem tmttdHm* ibid.
Diefutri, loi.bj
Diejfoli^ magna , id eH , ThtbA Mgyptld
I96.b
Diof^olia prope MtndtUm^ i^ Leontopolimg
C7' Bmfirim, ibid.
T>ifcin8i ^mtnam diQi, 1 90. J,b
Difiujfacaligo, 6.b
Dipinam propidtntiam qmilni argmmtntia
ti^ertere mitammr Epicmrti. 3 9. a. 40. b
4i.a,b
Di>ifioneii qmit viritimtenyiyit dtyide-^
bantmr, 64.1
Domitimi JEnobarbmi & Fabimi Maximmt
primi i ^manie tropaa ertxtrt, 2 ) c .a
*I>omni oraiiomnm, 91. b
*Lonatic4t corond* 1 8.b
Dorfmm marie, 2 S • A
Draconialex, 104.^
DrmfiUa f^tnerie habifu mfitrMa, 2 1 6. a
Dmliiarii» x16.1l
£.
EChinttmterrtftrtm Magi vtnerabanfmri
contfa mmrem aqmatiltm odio habt»
bant, 277:^
Effigiare, 1 5 .b
EleufiniaCeret, i6i.b
ytdeCtiei.
EiempniafairamndediBa. 169.^
d qno primmm inftituta, * ibid. b
apmdpmttmmCaUtcheritmprim ctiebra'
ta, ibid.
eormm ritmi & cerimnid. i^o.a
«/14 aMgii4 , alia parya , C^ »^' ae tptan»
domtritqmttiiibrata, ibid.a,b
in majoribmi Initiatio, in mimribmt £m«
ftratfoerat. , ibtd*
Initiatio noBmfitbat, 1 7 1 . a
i» i&M 54f rw prdcipmae obtinebant parttB
Hierephanta, Dadtuhmi^ Praco^ &
0 tT^ ^eifjtSi ibid. b
pfMtrat hie Saerie 0 fietn^Ajs, ibid.
•mnia in iit occmita erant , ntqnt ^rnit*
qnam vmigare iicitnm. ibid*
per ^et difrmmjpatimm h^cSatfa agita»
ftntmr, ibid»
ElemfiniiCereremeoimtrt, 44.^
Eiiqmare tP' eliqmamt», 3 7. a
E'v TQAoJ^a tsHKS^ proytfbm 1 1 1 .a
Enmmt de Pyrrho JipeBoidt Pphii rtfjnn*
faeenfinxit* 24o.b
ff Entbn
I N 1
Ephfjia litteneiH ddmwum Mi)nfMi»^bu$
i ^ntibni ufmrfMtd, , 2 S S 'b
nbiitnnnt/e, ibid.
Bpicnmt tefiamfnto (Myeral nt dies ejni Hn-
tdlU , O" pnrentnm fintrumqne /9-
letumer ngerentw, 6 1 . b
dfof 9ti§fet fingit, 1 5 l.a
Mnndnm peritnrum affifit* )ll.b
BfidMtrii Mfcnlafunm celtbAui, 4 $ . a
£^0194 mnliennm C^fi^Jmlornm de^t, a6c.
a,b
Bp«pt4 in Elenfiuiu ^*. iTO.b. lyi.a
E'OTs*€^K/^«y. I3.b.24.a,b
'R*7ng'Q^io-/jtcf, qnnlH.lMdm, ibid.
M^net pro e^u9, IfS.b
X^Mf ^Mtdam fiitifialet d Pdm^emitanir
factth^iti» lyo.b
XrigtMe </« laqneo fn^nfa, lOO. b
interafirn, lCl.a
iN «J4M 9(/ Mterini hiuremfefium A/W-
pd( infiitntnuu ibid.
^,'f/ueuo/ Ko^t, l6.b
J['pyM«tx«ff. 17.2.23.*
J^ffAOKomJ^di, iS^.a
i^pox. ii.a
ttiamnunc, tTi, 7«a>b
Ethnici mire ttmehaut ty tnreffnhtmtnflu'
Bkofa O' bnfia,' 76. b
^/9 j (/f 9/ f 4/0 alligAtit, 99. b
mendicantet vicatrm deoi. ducebant,
■ 2i4-a
fff conjnrationibui huwtani aarpOfU cruo-
rembibebant. 297.^,^
JUruria ^ngnribut C^ ,Arulpicibm maxi-
me abnndabat, . ^.4.3
Muhemetns deorum natales exfeqnttnr.
J59.b.i6o.a
Enphrates unde diSut* IJ 6»a. 147. b
e)M4 qninqne alTrei, ibid.
Mutynomes fannm femgl tautum in anno
aperitur, ir^.a
Mxomoiogefitp g^.a
Mxorcifi>t Chrifiiamrum fui,eorumque mn-
nnt, ^%\'^
fuere & tfuidam inter Gentei dr Jndaos,
255. a
Mxponere tnfantei , vulgarii impietas apud
mnltasgenietfuit. iS^.b
Mrpofitstiiftetmgeutiuwt» }0$.h.5o6.a.
Mfrfnflare, yf,h
Mjf^a ^moH & imm^mi 4 piit v0k'
bant Gentet, 248.6
MxultMregandiu. ^f
T7«»^(>M Maximut t^ D^mkim Mmbu^
^ bm pfimi i ^«MHtW itnpdu eeexere»
23o.a
Fabnla , /ly» r^ gf/?4. 12.^.2 } .1
Fabulit wamfalltre, 22.acb
Faciei, efijfecnlnm mifHSf* 26.!
Facilie, bemficfi§, ^j.b
F4^if /ii^o/^rie ufnrpatetti de fedit^^nmh
grajjatornm ant latrummfmiftatibm,
70^a
pf9 cot^Atikuikm &> toi^iratimdbug
iu.Priucipft. yojj
FaUt^a, 4. Yide/W4i^4.
Fata nammUa feweel in atmn ftqiHtutitu
225. a
qurtdam in totum vifire wfru, ibid.
Fatum O^ifiiam Hteteret ommirm iulluut^
98.b99.a,b
Fiiiuifi Ethnicorum, 99.^
Fatum quid, j 1 4.^
Faufiiua » Autonim PhiUfiphi mxor» 4
Senatu Di>A appeUata. 2 1 5 . b
Febrifanum in Falatip dicatum, 2 ) ).^
f e/« ^l> JEgyptiis culti.
f jw veneratiouia caufa*
Feri^ n^tfiiyf.
ytndemialeim
Ffrfata quiet.
Ferrfiria taberna.
FlagtUa verborHm*
torHknta,
l63.b
264.8
xo.a»b
ibidi
ibid*
4.a
jbidi
Flaminei ac Sodalet Quiriualei , *AngU'
ftalfs , Claudiatei , Fla>ii , Trajaualet.
282.2 •
FUmintm auguria ^eintt ideofutperiH
cnm exercitn. ^,^
Flcra dea d Sabink.S^omam delata, 234*a
an ttntfuam hujm unmiuit wmetrix K**
m/tfnerit. ibid»
anjbona ^omanit legarif, ibid*
Flordia quando ittfiitista^ ibid«
qnare. ibtd*
quando quotauuig celebrari ceepta, ibid*
FiorianoTHm tnrpit connnwtUa lU eccitfiif
foHSolit eecafum. $7,b
Mltam
s
REaUM ET VERBORUMr
pjiidi, ibid.a
feidiis/hfgmiutbnnumbamP»VMriM eUm
HMtiomes imb^mt, 197 «b
Fteim infermtt fnre^iei jtibent /(emmliitt
Plmte O" .Ariflefdet. a 89« b
glmmen ve^hertuit, 1 1 9.8
Fimyiie eafiSei wteret fkerebMt» 1 79« b
WtHei Je>ie Hmmtttenii ituerdiu fiigidms^
mShemlidme» 198.^
Ferma & flmtme beminierDetimfttetmr 4r-
tifiieeitt. z54'a»b
FermieM d Tbeffidif emltd, 2 7 6.a
MtermmUdeeieyeemndiexitrbeedpta. ^i.b
F§ri Fertmmt, 3|4*a>b
Sertitmde in infirmitaiibtie rebiratmr,
WertmnalegibneeHfeltA, 4l.b
Fnirtmnam mmliebrem nen ewremehimt bie nn-
ftit, 226.a
FnmngeeevetsiMU» 8.b
Fttnterne nomine mbnfiimfMrdtindftagitid
tegendn. Sf.a.Sl^a
Ffotm t7* /iXim nUfminde nemina lafei-
>4. Sz.a
Ffotret.itiam ditmitut qui meribui eemH'
ninnt, l$*a
Frstret/einyieim upfeBnnt CbrifiiamJ^usL
8i.a
Frnntf 0iimiindex» 26.b
Frente^ erater. JO)*^
Fnlgetrae peppyfmie aderart, i ; .a
FiUgntM nnde generentmr, 3 8.a
l^/Mew 07* /i»/g«r ^ivi6w inteUtBibua di-
, ftefnantur,'^ |8.b
FiHmmtHiequi» $y.^
G.
G4//i O^'^ faeerdetes , nnde diBi»
femiyiri C^ truneati. ibid.b
^ f M primnni infiitmti* ibid*
. mltiln^eantnmJitxfeeabMi, ibid.&
i27«a,b
<2«iZ»* M«rri»nfiMM| eeUtemnt, 49.^
imimamm tranfm^ratienem eredtbant,
3i4.b •
diiafnie bmmtutai viSinMi moBabmit.
295.a,b
diifivM C7' QiUmt Qfttetm ^Qreum
iiimani viventei fatrifieii ebrtinni*
296.^.297.3
Gallme, albue d Pythngeriei/ eultik. 277.8
nti & epifcibue mnllm tp* nrtiea. ibid.
Ganymedei d Jvyeflmprdtui. 2 c8.b
Gatta, Catta, 264.3
Geniu» Seeratie qmidnam.. 24)<a,b. 244.a.b
Getet ammarnmtraafmegratienemtred.de*
re, 92 4. b
Zametxin^ tfiu tet eam lUeuii > peR mer-
temprenuminehabuerunt. ibid*
TmeJtarfxeCldi,, ^oC.t
Gnofliei hdretiei. 87. b
iUerum impnritde in.teuyeuiienlie fuU-
fiaflicie, ibid*
Gnefliei Denm fiffUftt Afini mt Peeei ex"
primebant. 8).b
Gm,Hieernm bdrefis. .288b
Grumi^mid. i6.b
Grypbttferti ab Mgyptiit ^tt. I7 1 .b
H.
TT Adriduui lmp,feryi inter dnei Semt»
^-^ teret ambulanti eelaphum j mflit f «-
pingi. 28»
Hdmen-Kit urbt in f^eitn In^rumentit
• iddem ae Diefifelie. 1 95 . b. 1 96*«
Hte^e , Preferpind f Pmim j iiftm numt^
I92.a
Heeate eur Triyia diBft, ' 91 * *
Ulmlatue in triyiie in ejue henerem. ibid*
frinie eapitibm fingitttr C*, qmire, I9|«b
i94.a,b
Htrdtlidie Pentiti epinie de Det, I $ ; .a
Hereulet Oetdie ignibm eeiKremdtttr,loi»b
Anpdfltrteraegerit. lO^.ft
dbtiiiuefatfitdrttnttiffHmha tr fer"
>f. 226.a
Hertnleue tmrbne, 20j.b
Hermdtquemedeejjjigiati. 184^.185.1
inbiyiii , triyit» & qftdd$iyiit eur eeU
leeati, 185«»
Hmttnlee, I7.a
HtreeUdnicelebrabdnidiemantdlem Here^
dis. 6i.a
Hefm GaUia idem tfui Sel, 49 .b
Hefmperqntm GatliSelem teUbani > i(o*
maifie reddebatur 24art. 29 5 .b
bnnt ^alli fangnine pUcdbdni humam»
ibid.
1 V t> ti X
tlibttnM tltThtJu» 1 3 r .a
UitrophAnU in BUujiniii, i^I.b
Hifci d MtndtfiU tnlti» id^b
item «6 Mgyptiomm diit, ibid .
Hiflri9 emrrir amorem dnmfiniii, in-
fiigU. ^ 545-«
Homeri delirid ii diit, 204. b
eum PIm9 de ti^itaie tjecih lo^.a
Homines nud^ lingme» ly^.b.iSo. a
H^mintt mtereribns CT* €mit vexati defiri'
ptio, t5.b.26.a
Homt DeifimnUchmm* ) t^.a
Htmo dtbet fttpfnm nofitre» ' ) 4* b
vnltn ereBo 4 Dto creMns tfi. il 5 .8,b
126.3
Hemt PtMtina frtfifid» x 1 5 . b
Henm f pre onm, ^S.b
Hefftites DiMit Tanrint immtlabanlnr,
l9J.b.294.a
Hofianes T^agne» 246.b
Drniif vernm confitetnrm ibid.
l/0/?<4 titalfitie , 60ifvi -animns » C^ f wr4
mfiij, (y finctra confiientia, .)l4*b
Hoflia coronata , vittat^m 3 40. b. )5c
fcqq.
Hoftin diiigratd qnd» ' 29} .a
Hrtnmmdi CMaJrern vetns CS?* Mtf/r»r r^n/Nf-
/11M/0. ^zy.b. 3z8ia
H»manit4ii pr9gentrelutm4H9» 68.a
I.
JActre§finl4, IJ.b
JaBdrebafiom . IJ.b
JanicnlMm. 2 1 2 . b
Jannscnrbifiont% i86.b
i</f ffi 4f Aice. ibid.
v/jf /i/i/ />9/iMr videtnr ejfe Jayan, ibid .
jdtmqniSot. ibid.
Effirtgfbatnr etiom qnadriceps > (^ r4/f 0
^MJN/. 187.8
J^4»Mi nnmmetprimnsfifnaTfitm 2 1 1 . b.
2iz.a
Japhtt idem cnm ee qni antiqnit nomine
Htptnni tnltuSm J Sl . b
Jbii ayif ab JEgyptiis cultd, 2 64 • b
ijna de caulfa, ibid.
Jthntnmonti ab Her^cleotie cntti, 270. a
ab ^rfinoith vero negteBi, ibid.
tT efuare, ibid.
Idula deJ^Mere fHr exfitffl^re folehttrtt Cbri-
fliani, . 7J.4
idototatrijt origo, I^S^a
Jtjnnia Chrifiianomm ijUaliet, 73 , b.74 .a*
Ignit fapiens , J?l*i
MPmi&r4 «rf I C^ rtficit. ibid.
'iS''^ • ?M'A p^^fi^ ChripiMttwnm peettM,
loj.a
Imagintt in Deos retatoriim peritefnt pgnit^
ac Dfrnmflatnd^ omatdfturnnt.
282.b.28;.a
CoUocata etiam inter Deos Penatefk
2853
ad eas fupplicabant. ibid.b
Imptrmtotum >s77odea;^fri 2X4.a
Impraftntiarum, 29.^.30.1
Infprointer, 25*^.27.8
In triyio c9nflitntm,^owbm t li .1
Incitns* 70.6'
Inctrtnm firtif, 90. t
Inctdcnri , ^f • catcare » conetdcnru 2 2 i.b
Indns f finrins, I)8.b'
Infans Interficitnr in facrit Catap/hrj^tm^
Pfpuyanornm O" Siuintitti4mornm.t%S'h
289.3
Iiifantes exponendi mot ttdmodnm fieqnent
fuit apnd yettrei, ^o6ia
mennmenta fiyecrepnndiadiqnandoiit
addita, ibid.
Infanticidtum C brifiianit objtSnm, i .a.
2.3.2 88. a,b
InfraHaloqntla* %.h
vox, ibid»
Ittfula vtrborum. 1 2 4. b
Inhnmana vifiimd qn^, 295 ■ b
Innoetns dtatnla, 7.b.8.a
Infanitatit patfocinium infanientinm tnr"
baeH, iiy.b
Infanut , id tU , fint ratione, j 5 .b
Intepefcere quando mare dicatnr, I J 6.2
/0 Gracorum in boyem mntata» 47 «b
Ir^fidriy nares, 26. b
Irrotare tepamfupernndne, i^.b
/y!f i n hirundinem mntata» 1 6 J .a,b
Jfitprrdifumfiliumtuget, 165. S
fJM facerdotet capnt fadtrt folebant»
165 b.i66.3>b
//fif<fi vefiei gtrtbant , C^ ^n^rf. ibid*
parrule inytnto exultahnnt» 1 67.3
//$/ P/^ifritf undefic diSin* 1 61 .4
• ejue etjfmen, ibid»**
ReRVM ET VERBJbRT7M.
wadmiUCeret,
ibtd.
fib ejtu ntmim iMOd Cf* TeUm tnlta.
e)v4 i
ioid.
^uatKas iiem dc Sol tH,
VndediHnt,
Cur eermgfr,
OrsatlM efut intert^u
jQtfmodo confuli fdebAU
TAirum^qnid d% t^tfente,
Jupiter Cdpitelinut,
ibid.b
I97.a
I97.a
ibtd.
ibid.b
i^S.a
ibid.b
ibid.a
198.^x99.3
Kig-it fJtenyeiTMfOf
KvfCoLffidl,
friuut ommum im Mfjpto hordtMmae
trititum inyeuijfefettur* ibid. | Jupiter lHerutor
fm Kf Kotvov, j[o.a
yatTiKf <pix6itie, 29.^
JfiaetitJt mnde f^ttuU Anrei tultum hamfe-
feriut, 26}.a
JterfaSiurifi^einSi, 189.8
Jufm \l4urormm dtue» 2 i^.aib
yub,t nomt» fotte tommutoe Kfl'**'* Mdu-
rorum, 2i4.b
unde, ibtd.
Judxis tuitm eapitis a/ininiob^tBm .8 ) «a
84.a
ymd^ormm ^idam dmmurMm tranfmigrd-
tiomm flatuune. ^z^.b.^t^.a
Judex O" arbtter in quo differant. 2 9.8
. Judicet tjttando (edctc dttantur. J O. b
Julim primuo C^tfarumindeorumnume'
rumrelatu*. 21 5*3
yuno Argi-pa undefic diHa. 2 ; 5 . a^b
imtejna honprem , Sacra iCfeuat tUBa,
ttltbratd, ibtd.b
yunoPeeud, 236.a
Samia» ibid.
. Jnnonis fattrdottt mniirird, 226.a
yupiter idom qui SoU 4 6. a^b
ympiter d ^uibui tdutdHtt (^ nutritut.
I72.a,b.i7}.a
yupiter d Briareo liberauu , med cetterid
diie ligaretur» 2o6.a
ynpittr Cftta natut tT mtortuut, 2 1 ) .b
Jmpiterimberbie. I94.b.i95«a
AxurutK ioid.
barbatut. . 195-^
Ammon. fife Hdmmon idem ae Chamy
Noefiltmt.
db Atabibuf etiam euUuSm
Jupiter Feretrlmi mndefic diSms, Y99. U
20o.a
Jupiter Ldtuirie humamfkmguine placdbd'
lur. 199.3.297.1
I45«a
Jurare ptr eapiUn m Dti, 2 84» a
Jurare per Gfnium Printipti» ibid.
Juira antitpte pro Juba. 1 9 1 . b
Jwoenet pariter ac putlU » dntttjnam ton»
ttubium inirtmt ^ comtu dttondtbant*
i8o.a
K.
Khtt^ , fiye xi!iir(^ , fiye K^HC^p
^ualt finudrumgenmm 265.^.266^1
2o6J>
22}J>
huit propri/tM eMtagmomem Optxmi
Ma^ximi. I99.a
yupittrCretitut, 236.3
Jt^ttr DsS^m undefic HQmu 169 .b
LAbarum ijuid, 286.b
Ldbes , pro uligine cduofa, 24.8
labraimmoftulum. I^^b
Lacui Cmrtims. 58«b
Laomtdon qudre ditatur Xeptmnmm merttde
conduBafraudaJfi, 207.b.2o8*a
Lapides muBi & coronati • 1 5 • a,b
Ldtes coron^ inufitdt^e magnitmdinie ornati*
i8.b.i9.a
Ldteriinharere, l^.a
Ldtiari Jotri hominei immoldmtur. 297.8
Latium unde fic diBum. 2 x 2% a
Latitsm unde teria Satiunia diQa. 2 1 o.a
Ldtm pifcii in Hilo ab JEg^ptiie adtm.
265J)
Le^na ab Amprociotts ctdtd* 2.76 . b
<IUd de cdufa, ibid.
Legere^ protrdnfire,. 22*b
Leo d Leopolitdmie cultm* 266. a
cur Sotifacratuo , ibi d.
Leouyfcriptor rerum Xgjptiarmm, l^^ta^b
Lepidotut pifcis ab Sgyptiis tultms, 265.8
lAbarii. Il6.a
Liberd^ Proftrpimd. 169.8
Librd a^uijiimi)uditie., ^ o.a
£f 6ri Sdpientid qnia duBor» 1588
Libri ^ui religiomibiu deregabant ^ inforo
combnfti, 69.^.70.8
Utifftavffenfdntisfidgmnu. 8;.b
Ff $ Liyi4
8.b
i88.b
I K t> X X
iifU Kimtri» Jttttn fiiutim ittm fi-. \ ttm vH philofipbiim deppuAat. ibid.b
fitftmm dinumerdi , ^uod is pnUiit Jm- I Miigia ptim fuit , ^«4 fffiea Pbil^fifhid
Tdffet y fi Anffifimm in ctflnm ire vi- -» « ^» •• • • •
diffe» 2i4'b
liyid ^ugufii mxtr Jimoms Mitu confe-
erdtd. 2iS-b
liyid Sdiird$t fiiit viri f*i Amgufii,
282.a,b
ZJWw Gtmimm "w Stwdttrii ordime i )»-
- rdmentt dffermtt ft DrmfilUm vidijfi
in eeelum ddfieutem, 2 1 6.a
tteufdet uude diBm. 2 J 4*b
l§cm medim btntrifiitntij^iwm, 2 6. b .
iS.a
Ltqntld infidBa,
tucdrid,
Lnei Vidnketnfkrdtu
tncind t Didnd , Hecdtt , tmhm. 1 9) .a
tndettf vtedbuluminrtMdgieJfrtffiMm,
tudiCinenfetJenndiedti» 57.b
tndi curulei. j 44.8
GUdiatorii» ibtd.
fcenici» ibid.
tmutldborei* I28.a,b.n9.a
;EiiM Idborduti diffint nrtt ertfitn fneeur'
rebdnt fdgdui, ibid.
Znperei nudi difcnrrebdnt, 22 1 • a
dli^uando ttidm cdprinA peUt dmifii,
ibid.b
muliereifieriletfbeeundat reddere erede-
bantur. ibid.a,b
tridetrumeoUegid, ibid.b
tnpm db Mgjptiia enttm • 26 5 .b
tjU4 venerationis rdtio, z6 5 . b
nt & d Delphif, ZjS.b
lufira infanttum d parentibm celebrata,
64.b
tntt4e JEgjptils culta, 270.^
tjncei inyentum^avibm in liitm txtraBii
roborat nt carnut tamm putifcerenttfnb-
fitmrt* 23.8
M.
MAgi virii comhtrebantMK 105 . a
Magi miracula per damonat tdunt*
245«a
Indtrt dicnnturttnmpfdfiigimfactnnt,
ibid.b
^agi «0x , Ptrfit tiiim w htttrt 9 Snttrde- 1
diBa eft. ibjd.b
Magi terreflrem ecbinmm vemrabdmur,
tontra mmem dfmatiiem edie imbibdat,
»77. b
Mdgorum iibri igne aboiitL 6g. h
Magnd Mattr d. Pt^ygibut culta. 45 .a
Majoribuj an credendmm nuiU rtdiiti ra^
tione, 4g.a
Moueiine > pifcie qmddm , mb Ettfhasntimt
imolitemltmm 27 ^.a
qnart, ibid.
Mancini inttritmi ob^retmm dmgmrimm,
2J9.b
Manei dliqnas tfft t^ fubtfrfdntd regndf
negabdt Efiemrmi. 5 1 .|>
Mdnibui in eainmfnbidtie veteret erdbdat»
1443
MdnuUd ^ frmid i» ifue diffirmtn W^
ex Mdnubiif temfid ereSd. ibid.
Mdnmi in adorationt eri ddmeta. X ».a,)>
Ij.ayb
^4»» dutiqnni hieritms»
Mdnionitarum hdrefii»
Mare quando intefefcere ditdtmr,
Marii dorfum,
terga,
Mari ob admijfum dduiterimm vinBmt.
2c6.a.2o8.b
Mars idtm at Sel, 46.8.49. b
Accitania tuttnt, tbid.
Mars Tbraciui. IJ^^a
Mater iddd. 55«<i»b
tx Pefiittunte i(omam adyeBa. 5 6.a
Matrimonium intirfiryos eontrahi nan Ji.
citur , fed contuberninm. ^ . a,b
Maurii HegesfuiproHuminefuertmt.li^ls
Mn X«£ ^rdcii ijuid depgnet, 47.^
MtUit i verborum gtobuii , 1 1 6. b
Memorije, idefi, mtmordiidferiptd. 305.1
Memoriarum tibrim 5 5 .a
in Memoriat ire, I22.b
MemnoH , ^nrorafitims % Tiiie emdm dt'
voyit, go4.a
Meneo dntiqni dictbami fn Meoeo.
i83.b
Meni uhd in dmobnt diTii/d. 5.a,B
Merctdt eonduBi apmd f(j»mdmi t ijmi fi'
erdmtmo eontenderent y fe mdijfi bmd'
nesim ettimm dd dtet ^dfeewdemtts, v^
Iditdf
i4-a
288.b
136.^
25.a
ibid.
l
ReRUM Et* VERBOIlUMr
7iiitfeun»sJl4piJMm caugnies, 1 7- a
JdercMrii etj mon. 1 84> a
^atit pedtbut ftngitmr. ibi d
Dfrum umactHs, ibid.
^•^ueHttM ac lotp$iU pTMpes • ibid .
idem ac ChanMan. ibid.
^ttemati» f^eteres animi acfermenie vim
in Mercmii flatuis rtpt^fentarint.
ibid.b
vff# pr^ficifbat ur. 1 8 5 • fl
Mercmria Gafii humanM viSiittdi maBa-
Ltmt. 295-aib
iaereurii uMtalif, 6c.b
Iderturti fimulacrd quemetU pguruta.
ig4.b.i8f.a
iaercurius i ^aHie cultur» 49.9
illts Temtates dtHm. ibid.
idemaeS§L ibid.
lAeliilrdftrid, lo.a^b
lAHitetfucciuBi. x^o.a
Mi»ittcaref$Hfio, 3^5'b
MmwVnm cayiilitiumm j z5 .a
%tiueiciim vitium* ibid.
]tf i«iirMj J0<»i. ^I5*b
iaimHufeendudmUeriddeerum &* hemi'
numexfouHHt, 94.4.^.3 4 5. a
%liner>d etyme». 18) a,b
MfW M quiuque . i bld. b
2diHerira SMticaeadem quihufdam viJetur
ejfe ac H»'ema LtmtthifiUa* ibid.
^iumcii dtat. I.a.2.a,b
l^pmattiferi ftudiafe8atutfmit. ibid.
MtHueius dtate jam preyeBdfMus Chri-
ftimiut. 2g.b
Jineyis Basab Htliepelitanie cultus. 262.3
Jjunddicatur. ibid.
MoHicer , quemede ab auHerihus ufuvpa'
tum. 22'a
%l9lech idem tfui Saturnus. 292.8
fiirJMi ^««rfm mnfolum liberiperignem
tradmSi , yf</fii4«c0M^j?i.ibid.b
^lelech mndefic diBut* 2 6 ^ .a
TAattftradtiim. 2oo.b
liflfif fMrii eriuntnrex inftBiene aerit,
iderbnt Cemitialii euratur fiuguine huma-
M. 299.b
%torbmt Herculeut, Xo\.h
^ertfomniefimilif. ;4l*a
2aart0lit44 9 pro ipfis heminihm* 68«a«
. Ii4«a
("Mmicitmm cfnU, ) os . ^
Mertui unHi. lo^.b
ttiamlayati. ic8;&
.^0i iy?f 9«4M Vf /M/. I o 7 . b
Jmddie qmetfite atChriftianis ufurpatus»
I07.b.io8.a
Mtdirrrt Hjgid cemam detenclibant. 179 a
Mulieres per liytd nemeu jurare jujftrai
Qamdiut* 2K;.a
fVrm per DrUpUx ttomen Cajui. ibid.
Mundut tetut Dei demut . ^ 1 8.b
igue perttmrut fecundum degma StoHcO"
tum, 32i.bj22a
Mures d Tremdie accotit cnlti. 276. b
cur. ibid.
Mv^ceXjt ab Athribitit cuiia, 266-b
ejjUteauffa. 267.1
Mttfcit in templo ApeUinis ABii betfacri"
ficabatur. 276.6
MufteU d Thebanie diyino houere afftBd»
2761
Muitut Scdyola. ^$9'^
Mjttt d Grdcia funeribut adhibitd. 1 1 1 .a
Mjftd iu Eleufinitt qui, 1 70. b. 1 7 1 .a
Myflicafacra ab autiquie damnata. 89.6
9o.a
N.
NArett irdfedei. 26.b
Uatalie dies etimtt diit tributut»
6o.b
Katalet Vrbium, ibid»
Prineipu m. 60. b* 6 1 . a
yirerum illufirium, 61 .a,b
Priyaterum. ibid.b
Sluetanuie celebratt. 62 «a
Dena to die mitttbantur, ibid.
SacrificiafaSia. ibid.
f^tri Gfnie, Juneta verofocminaf^erifim
cabant. ibid.
nitido cultu inctdtbant , 63 .a
yiSima queque Gcnio waBabatur*
ibid.a
Conyiyia celebrabat , cujut natalit erai,
ibid.b
Sdpe etiam piiUicmm dabatnr eonyiyittim
64.3
yefcebantur pultefitilla tST Ubit. ibid.
yota ab amieit perfeluta f^ ntfdpifimi
iUe diet redirtt, ibid.
S£ ^ Uataliiid
I N D
TUi^ii* oHinyU mn ftUhtamnt Chti-
flfMHt, } I6.a,b
K^itio , pr§ tuuiyitate. 66.b
KaturM, 85.a,b
K^tmrM mmverfa per Pmm dtpgMt4 . T 86. a
KMWAle eft , odijfe quem timet, 25 5 b
Ktgolii gtatia, 7 . b
Hemo pramiMm perapit 4nti exptrimentum,
^j8.b
Kemo tam fauper effe potefl , ^ttMHuatus
eH. 5}6.a
Kfpot hifloricut» lOQ.a^b
Keptuni Etfuefirif ades, 1 2 5 .a
ab huJHs aditm bominet arcehantur,
ibid.
Keptunut undefic diBus, l8l.b. 182 .a
mndelloaiJiovdicatur, ' i82.a
Idem ac laphet filiut J{e't\ i bid . b
Kidor altarium, 2 5 o.a ,b
Tiilut unde diHus. 1 3 6.b
olim M.ixa^y item Melo rtuncupatus*
. '57
etiam Stris Mthiopibui.
K9',Amon , urbt in Fetefi Inftrumento,
(adem ac Dinfiolit, 1 95 . b. 196.^
KeSu cur conremrent Chriftiant, 7 } . a,b
KoSurna ptritigitationes ab amtifuis dam-
uata. 90.3
Ko'i tdtm qui lanus, 1 86.b
Komifma. jn.b
Kofmetipfoi famiHarius uojfe , vetut Sa-
pientia Oraculum, ; 5 .a
Kotaeulum, ^I2.a
Kovetiui homo, 289.^
Kox accommoda fiaudi , rtbufqut turpibns,
85.b
Kubts O* nebuU urtde oriantur, 3 8. a
Kum^ commentarii , quod facr4 recepta
conlfellere viderentur , 5. C, d Petitio
prat, concremati. 69. b
KumaPomfitiilejf de opimisjpoliis,ic)^.h,
200.9
Kummotfignare, 2 x T . b
figurare, ibid.
Kuptixt fuundoi veteres Chtifiiaui impro-
bemt, ?^7*3
TertuU. ^thtnag. tS' Bapl, Magnut ap-
pellanteaM dedccQS , confunpnem
& (peciofuni adultetium. ibid,
fiutare, iio.a
£ X
O.
/^ Ceaniftuxut &* rtflmxHtm 1 3 2 .t.b
^^Oames , BatyUmiormm mmmHj /eMt-
pifris, 275 1
idemforteac Dagom, ib^d»
OHayiuOf mtptflorMmprdcipuuOf ita po-
flrtmut PhHofiphorum, 3)*b
Oeta^ lioutThraci^, lC^.b
Oculi » 4»iiiM indices, 26.b
Offenfum pro effenfeu 5 8«a
O/mm capella. 1 7 »•*
Oliyita» hibetma, 1 3 > •*
Omm/ pariforte na/cimur, 3 4?»3»b
Ommm i^^f , 9»f a» At/ comcupifcit, 3 J 5.b
0»W4 infemet reyolyninturm ) 8.a
0«m4 or/^ occtduut. 9 ^^'^
Operantetfaait coromahantttr^ I9»b
Opulenta cutta inptnia, 6 5 .1
O/w/ •mw , quoimambmt elaborabatmrf
tHfpe ac probrofiim putarmmt Lactdamoo'
niiac l^emami. 3)*^
Oeatioremordemt, 27.a
Or^i^M Oceanmm eretUtrem tmtmimm ejft
cecinit, 148.^.149.^
Ofculajicere. I^.b
Ofiutumlabratnm, ibid.
Ofculum imprimert, iz.b
0/?M , amoentfiima ciyitM , 4^ .^nc* M^r-
tiocondtta. lO.a
Ofliani, Oftiatet > Oflii. 10.2
OW/ tf 5tfie/M e!7' Thebsnie cultd» 265 b
«/ C!i7' 4 Samii*. 276.^
Oxyrincbut pifcit ab JEg yptiit cultmi, 265
T~r A/^/at T^agorum^ 2 46. a
*• ^Palangaquid, 23.^,^.14.2
palangarii, ibid,
PaHidaturba, iir.b
P4//0ri &" Payorifana dieatd. 2 3 z .b
P4» pedibus hircinit ejfin^ebdtur, 1 8 5.b
Mercurii 0* Penelopes dicitmr filimi.
ibid.
Vniyerfa matura per tam dffignata, 1 86.a
Panarius, II 6* 2
Pamnychifmns, 90.2
Par gtadiatorum. 140^2
ParacbarafiM qni* 1 1 i.b
Rehum bt
T^^hMrdgms, ibid.
"parenSMlU, ^io.a
Pma comp*»ere glddUt0ret dituninr , cmm
in Mtrenam de/cenJnnt, 20 5. b
pMtnm txpofutJle , apnd ThebMHoi t*pitd
eratm 306.3
Partmi akoBi pcend, 2 90 .b
'Pafiim^ pro temeref fine nihletornmant
ferfonsmm deleBn, )9«a
Paidi l^pmani dneid intetitnt, 24C«a
Pmpertat , Aon^e menti^ foror, 1 2 3 .b
Fetnmawnde diSa, 2H*b
Pejeramei ptr deot non pmdelumtur jure ci-
>iiit fi <inis antemperlmp,pejerajpt,
fruHibm tafiigalmtnr, 2 84*a
PenAope an merettixfnerit» 1 86. a
• Pepn\iani heretiei . 87 »^.2 89«a
TltpeuTifee xSnae, 97*^
11% ftpffifetet, 9/'
Per/> lie efmmm hinnitu augurMlur Prin-
tipatttm. 139 b
€ttm matribui dffororibus miftmur im-
pune, 303. b
Perfens , Ztnonte audisor , m/ (liVi/ ejfe
deoi h^itoi , 4 tpiibui magna utilitM ad
vit/e eultum ejfet inyetita. 1 6i «a
Perfrafio quid. 8;.b
Peritigilium Chrifliautrum infefio Pafcha-
tii, 7}.a
4ct}f ^ p/yii> i Sytmtis tultus. 27; '3
^uare, ibid.
4a^XdtrQ«;. 23.a,b.24.a
*Phalangarii, ibid.
Pharao natalemfitum erUbrabdt, 6 1 .a
Pharia ifidie facra, 1 6 1 .a,b. ^</f Ifis .
9i\tifJi<tfiA<n><tK6v, 13.^.14.3
PbiloJhphomm/hperciHa. 350.a
Pheenicem Mgyptii Jeeundum eorum phatt'
tafma in tabella depiBum oenerabantur.
272.a,b
phrygei Magnam Mattemcolnertmt, 45.3
Pitumnus & Pilnmnui ftatret dii. 232.3
totuotibiie &» fnerommtttteU praerant.
ibid.
pieumnue tuf etiam S^ertnlinue V9taim,
ibid.
Pilumnui undefie diHutm ibid.a,b
Pifcet ab Bgyptiio tuki, 26 5 .a
itemSyrie, 273*3
Ijdft etiam C^ Troglodytk* ^ 75 «b*
*76-«
Verborum.
P/Tf M 20i/i«f Jfjjri tolebant, 175^,fc
//MM jpi/cf m NoTjo? interfidera diihtm.
ibid.b
Pijcium efn Sjri abJHnebant, 273.6.274.2
Ptftores antiqnituo pifhinarii, j 1 6,a
pojlea etiam elfvmtoi diBi, ibid.
Ptflorei varii, Xi6,z
crnjinlarii» ibid.
ddciarii, ihid.
libarii, ibid.
ptatentarii, ibid.
fcriblitarii, ibid.
Pi^«i>f/ 4^1^ anti^t iidem ^ki c«^«.
ibid.
Pijhmm prddfuus 9 Pbilofophomm pofire^
mut, 115.6.116.4
Piftrina , taberna piftomm. 1 i6.a,b
Pithecnfiit pnud cultd, Vj^j.t.
Placentarii, 1 1 6.a
Platoangeloinonnegairit, 247.1
Damonum naturam in Sjmpofio ediffe"
rit, ibid.
Platontf fententia de Deo. 1 5 4.6. r 5 ^.a
de idundi /ilntione, 3 2 2.b
</f anima fAtlt/xv^gj. 3 % 4* 1
PUufui, 117.1
Plauticanes. Ii^.a
Plautina projapia homo . 1 1 ^.b
Plantiorei conchx. 117.1
Plenuideo. 65.^
Plntonie temflum apud Eleoi nmo nifi Jom
crificulm Jemtl in anno introibat, 2251
Plwria unde oriantur. 3 8. a
P0e><( veritatem obfufcantfabulu, 204.1
Poetarnm de nno Deo teflimonia, 145 .a^b
& feqq.
noM.oi g^^nyti ILa^Jmi «tTraXfffttjM^^.b
Pompafacundia. 124.6
PopafuccinHi, ipo.l
P0/? ffMrrfi O^faifiUat. 97.3
PracinBi ^uinam diHi. 1 90. a>b
PracoinEleufiniie, 171.6
Pr^Jrf C^ manubia in quo diffiraut, 229^3
Pmfi noBwma Chriftiamtunu 73 . j|
Primordia rerum, 3 6'1
Proctdui affe-rerat fe vidiffe l^mulum im
eeelum ad Deos afctndentm. 2t^,z
ProeUpido mnorif^ 247.b
ProdicmChim» 162.1
Profanue, 72 b
Proftrrtrtt, 11 91
yf 5 '''«-
I tt O B
-pr^firfiM fdfmm fimel iMi»mfH9tAtmtt
d wiftt freqnmkkmM^ 225.1
fIff9^ra/^MV. 2i.b
fntdg^oi AbMi9i 9 ^mdfnfimt di di-
mimiiMie af^untjfii , i « txUimm mt A*
tbemenfilmi ^Bm» ■ 69.1
ijmfirifiiieembmfiM, ibid.b
PfMfilMfifte$, loi.a
^Miff^c FaMfiinimd. tSt.b
M4MiiM4M^. ibid.
Mmw 911/1^. 2)'.b.24.a
pwfurd^ infigne rtpd tSr.ftterdudie di'
%mimit y i Chnfiiimie ^iMm ' 79> i
Pyihnfffn Dens efi €mmm, . 1 5 1 . b
5»4.a.b
f^tlngwieigallMm tdlmm telebmii, 277. a
Mii O^eftifiihm wuUnm & i»riiVMM.ibid
Pyihid ^omed» VMiieinidi dMbMi» 24 1 . a
Pythimm eraenlum d cnpr^ inyentumAYixA,
^medo tenfidi filebsut, ibid.
Mm mude Pytbid % fid& Prfhtt^e ibi
trmu. ibid.b
QVdflio peryerfa tfua, 2 5 7. b
QuintilUani hdretiti, 2 89» a
J^uodfiiamf fermulakfutndi, Xoc.a,b
RArm iu iHluptatibue, ic6.a
l(ffet vr Cafatet eenfeeraii, 2 M . a ,b
fl^egnafieium nonfermti, I J 9.b. 1 40 . a>b
M^eguli eaptiyitai, 2} 9.b. } J ^b
i(eUxare JHdiciariam euram, i o.a,b
l^iigio Chriliian^t vera O" eoeltfiia Phile-
• fiphia^ 75. b
i^ligiouei noyod epfrimere , earumque au^
ihrei dtiere , temmmd geutium jure re-
' ieptum. I04.a
fleunrdere. l^.a
J(fi c^74/4. I i.a,b
frelatd*. ibid.
4m yndieiarid ^uande eeffartni, xo.b.
ii.a.b
fuando rediijfi diterentarm ibid*.
ieifumma. ^ 2|^.t |
liefurreBiiiit prehaiitm | i^.b. Ic ft^
^x /4m /iMerc ttgitur » yiiwi #f nflar*
342.Afb
i(f M« uaidit. 60.B
^omam mHifmfiiiiiie itmftribm tatdem
hn iabulatie demicHiit habiiabaai, ) .b
i^md cur emiua Kumdmafifttptriui , rt-
jfAi H^dtrUm df. 49^1.5 o ;«
•r^ capia deti mtniitaiim rHtahami.
ibid.afb
f(t«Miif deti fofi tladem detrimmfbatti <t«
hbautm 2;i.a
f «mw i^* vtntatidi. ibid. aib
lE^fmtmifordidm arteiiotmexertmtrt. ^^.t
i(mRi4w f eM^ ile matmbiit txfimtbam,
219.3
fdtmauiifiiftrfiititimftrietmdedit » Murip
O^fundayit. ^ 22&a,b
Hpfitntmitodeetramlitfifidcrie ufm.iiidi
Rjmului & i^mui tur d Imfa tdueaii di»
camm. 2) }.b
^mului farricidiumfeeit. 228.2
i^MM»/Ni pejeramt Prttult dtnt faSm»
2i4.ajb
S.
S^binarum rapluu 2 28>b
Sacerdotes Magnn Matrit vitaiimfii'
pemmendteabant. 224.b
braehia fibi & iaeeriot trumtabamm
2i6.b.2i7.a
Samia tefla eafirabantm. IZfh
Saetrdotei umTtira, 226.I
54rr« noBurna cur inflituta, 90.2
Saerilegi viri eomburebauiur» lo 5 .a,b
Saitiea Minerya. 1 8 3 .&
Saliiftleatiineedebant» 22^.a
SWii , CoUini , PaUtini , SluirinaUi » P-»-
>«rii , Pallorii, ibid.b
Pi/f i e«rttM ^picei diffi. ibid.
Aneilia eireumfertbam. ibidt
54Mii 0>f/ eoUbant, iy6h
e^ui cultui ratio. ibid.
SanHus Chriflianit quit dieatur. 4.2
Ethi^eie ^uit. ibid.
54iig«iiffm humauum Ethuiei in coujuro-'
tienibui bibebant, 297.^,^
^4ii^Nfi r^/ni etntm 9wrbiim ttmitidem,
299.b
9aftt*
%.
ReRQM IftT VfiRBORUM.
6.b
9jtpiem ignu, J ^ ^ •*
Sarptd^n^ JoyUfiUui* 106. a
^Murmd urbs, 2 1 i.b
Smtmrms imuftditit ftdibui fingitur, 1 89.1
Sdttimm dmrmm friucepi, 209.3
(/ttupffmguiin lt*liam vimt. 2io.a
^«m fufceptui htfpitio dtiuit htminei
littrat imfriwtert ty mimmtifi'
Jinmrt, 2ii.asb.zii.a
iSui, 2io.a
fii Snturnt rtli^uia quadam w>4dmui,
primi parintie» ibid.
kemHtuehi. lii.a
friNMi/ agriculturam dtcmt, 1 1 0. b.
2zi.a
■/ C^ vinearum ufum, z 1 1 .a
£aeumui proprioi filioi vorai^it, 2 9 1 .a
ii 4^ Caethapnenfihmi ac VPmntfum atiit
pmtriimmoiarifoliti. ibid.b
Satummi idtm ae TAobch, 291. a
Satmrmmt , idtm quiSol^ ah Affjriit cul-
ius, 45.b
Saxmm , («f imfedit Ctrti > ««m/c «^«Xttggy
diHmm, 169.^
Sceltra tcculto gaudent, 91.3
Seorpionei quid, 1 6- b
Serihlitarii, Ii6.a
€qf/7<( dffcriptio, 1 5 6.a
Mfiv f» judicio. ' 3 o. b
Semttnda , «/fi t» /iw/m Mtdittrrantie,
. 272.a
StmunaproaiomU, %6»h
Stmiramie eolund/aforma d Sjrie ctUta,
27g.b
Stpelitndi mei autiquui, ^ 27.^.^28«^
Serapia idtm tjui ^pii, 1 5 ? • ^
igp^«i^/«M JoftpU ^filii Pairiarehd ifuit.
ibid.
undediBui, ibid.b
iStrmpidie fimulachmnu I2.a
iitmmlni inanii, 164. b
Sepmlcra coronii wmatOm IO9. a»b. & iea.
"Sefmlchrmmjoyis, 2I).D
Setfemti ab Mgyptiie eul/i, 267. a
>/AM 4^ antiquie Bamfite » Samogitie^
Lithuauie,' U»id.b. & 268.a
ii#f (!7* Calecutenfibui, 268.b
SeemchmtprimuiimaffmnmtiiU»» I57*b
SlgiM ttffioniHii. 8.a
^«ir»/f(»i ttrpttiii 1 12 «a
fidei,
miammi O* tria,
Simiit a Pithecufiie eultd,
etiam ab Indiim
Stmiarum tringenera.
ibi4.
»77»«
ibid.b
265.^.266*«
Simomidii Meltci eumSUitia im re^omfiona
dtDeo, 114.5
Simonitermm harefis, 288.b
SiNC CtrereC iibtrofiigetPimui.i62,9^>
Sim mortf idcft» ihjnfit^ finttxtimpiti
228.a,b
Sirie , fiye Hilui , 46 Sgjptiis pro Den
euttm, I37.b
Sifimm in ifidiefaerie» 16441
Socratei ^poUinit oracule fapientifiimmt
judieatus. tl2.b.il).«
Secratei , fcurra jtttieui, 549*1^
SocratiiGeniui quidnam, 243 .a>b. 244.a>b
S0/ demergit t^ nafiitur. ) 2 8.b
Salatium mortuoium in imaginibut eorum
^uafitum, l^S.aab
Sotifiimum tripudium qnelt au^ieium. 239
tjMsritui. ibid.b
Son Fertuna, ) ? 4* b
Spargic lapidem in MctkoWstproytrbium
ilUd undt, i7.t
SpecUeulormm vUmpi^ti, ldS*tL
Spes inffterata, , 9.J1
Speufippmi vim uaiuraltm Deum dicii^
152. a
Spicare. . IJ^.I
Sp0//4 of imd 6^* de iie lex Kumd Pompiiiim
i99.b.2cc.a
Spumantes equi. 5 6. b
SpumofifinSui, 20.a,b
Spmmofni «^p»(Aic , ^ra «//« (^ tumidtm
2o.a
Stationet Chrifiianomm, 74*aib
Sttrnutatio imter ondna fittribm trHm
24?-b
Tdatutina infaufla , Idtridiama infaufia%
ibid.
maximtfetix eratfid dtxtrafiebai , i»«
felix'%ftttfi dfinifira* ibid«
Sttrnuiantibui bona verba diSU, 244*1
Idemetiam Ebrais mti obferyatus.ibid^
Stermutamtnia im Ctreris erami potefiaeey
eiquefaera, . 24j.b
S/0fCf MfNwiMM.fjitf ptritmtttm afferunt^
|2i.b.322,a
Sttiwitmdi Diii tpimtm 41 «b
I N D
Stmpra tm ttmftit tthuwum f»fetriUM.
prdeifiu im ifidtt temfien ibid.
9tygie etjtmn, ^ I9«b
Dit^r emmjiiriAMttf&f jmm fmHum
taie jmrametttttm, ^3o.a,b
SttU/tU I pre fmflatie* J 4 • b
epppfitM dtmerfis» ibid.
^nhtHi^T VMtitat. I ic.b
Sttedn^i , PrdcinHi , jiltieinBif dieebMt-
tnr ^naVi & indnfirii. f 89>a>b. r^O.l
SncciniulHm antiquia fr» b/dtbee, 1 90>a
Snjflattu irn. I i^.a^b
^twdaztf, 4.b
9nperfiiii9 preprie efnid, ^ ?• ^»^
SMperflitiemnniUrete0ietidttt mdtitndi'
nemregk. lO^.a
Snperftitiofi definiti; I z . a
SnppUeare deafciataflipiti, 1 5 . a. 2 1 8 • a
Supplieut nfitata , ^»161«/ >'» Chriftiamt fjt-
viebant Ethniei* X o J .a,b. ro 5 .a
^w , idem qnod Snrn 9 w / Sern , Mrfri £4-
byloniit. i;8.a
Siii Cretenfibni fer/ati etUhi. 2 77 .a
Snfeepti, elieniei, 257.a
1^1 Mgyptii moMim» edie fudtttenuttay i.a
172.3
Snfpenfa , eppofitaprofnndii, ^^.b
Sjlyani fkcrit mnlieribni interejfe nen liee'
bat, 226.8
5jFri Pf/if / eofebant* 17 } .a
Jiemeoiumbdi, 274.8
F// CiT' pi/cr j Zodiaei, 2 7 5 . a , b
Item pijfiem interfidernVli^nev iliBnm,
ibid.b
T.
'^^bernd ^na.
-*■ «tfri4 vociefignifieMi^m
Tnbemarii.
Taget angurii inlfentor,
unde opinio ea nata,
Tamen pro tandem,
Taranie a GaUii/atigninepUednitm^huma-
na, 296.1
idem ae Jnpiter Twaeti, ibid.
T^itut Cleaeinam deamimretiit & ettnit,
232. b
tantiea Diana ho^itti immelnbdntnr,
2 9^b294.Ji
Tetlurie natHlie» 6o.h
I
ibid.
4.a
5}.b
ibid.
r^M/i/4 CT' dHnbrnnt differmH, 54.^
TempUGentibut ptaprin^ Cbriftimue ver§
Eeeiefiie, 92*a,b
r#M;^/4 nefand Imperntnrihite , ttmftem
verietmminibmibSslmieiatreSa, 281
reM^4 ^anam femel tmuumimmimvim
ferefaterat. 2251
^ttnam nnn^m, ibid«
Templnm fanBnm tH Deemeuipmat fy
nititre eH eptimnm j eer mmudum O^fiue
peetdte, ^ f^.b
Temkre^ pre extendere, 19.^.20.^
Temjritie vi* qnndam itutmralit eemru
ereeediletimrat. lO^
Teper mari iueiufm efl , qui dgitutiem ex-
eitatur, i)6.a
Tergamarie,. 2f.a
Termiuaiei nrbtrti,i6.b» Inpedtt. ibid«
Termimrnm defigeiuUnm tttmi,. \ 6.2
Terr^efiiii qni diBi. 21 3>a^
Teutatei « GaUie fanguiue bumtum» pUuitui.
295.b
Thnlet Milefiu*. rerum initimim uqnam di»
xit , Denm mentem. 148.^.149.2
undeferte iliamepiniouem bauferit,
ThaBm Sjriaeam tempefiut btfterimm*
zio.a
Theatralei volnptatei, \6t,Z
Thiba Mgyptid, 196 . b r 97. a
Thebani muffeias veuerMiantnr. 276. a
Thtbanis eapital erat , partmm expefniffe,
306. a
Thebannm par. I40.a
Theodorm Cyrenam, 67.1
Theodorui hinorieui, 2XO.a
Theophrafii opinie de Dee. 1 5 ^ *b
Ther Sueenibm voerJtatnr yupiter. 296.J
Thejpli eieonim diyiuohenereajfeiebamtm
276.8
Tiberii Cdf. natalie*.
Tirtfi^ eaeutfutura ridebat,
Teuitmi Qrfuiminie uatnrtt.
Terijnbarnm,
vendrnm,
Trageedid de ineeHie gleriantnr,
Tripndium feliHimum , ejnfque nu^ieii
ritmi, 239»a}b
Triyia , triniik ettpitibtti. 1 92 . t
ei tempta in triinie Hntnifelittl. 1 9^^
f^»/rHecatc^
6r.j
24c.b
38.b
2i.a
ibid^
joj.a
Rerum et Verborum.
■ 276.5
inttrdum /nmi, «r^r % c^lnmna pro iro-
pai^fmtrt, 229<b.2jc.a
item arborei tmneatd» 2 $ o . a
Diia erant pH*Ata. ibid.b
Tntlint HoHtlint Pavorem PaUotemqne fi
gnralfit C^ eolnit*
Tnmor indignationie»
iloqnenttje»
verbornm,
Tnrbafimplexp propneritk
Tympana infdtrit ifidie*
TjindaridM.
2)2.b
119.3
ibid.
164.8
2oi.b
27c.b
271.3
izo.a
164. b
V^eea ab Mg yptiit eitlta»
canjfa tjns cnilm»
VatiUator,
yannni in myfteriii Itberik
yarinm , pro infiMe ac mulabile. ^g.b
f^afa , ijnibni tnfacrii ntebantmr > eoronii
erant srnata, ig.b
Pnticinantinm ^na propria. 2 5 1 .b
p^ematornm habitm^ 1 88- b. i S^.a
erant fnccinBi nt celerim cnrrtre pofftnt.
189.2
P^enerem gentinm per Kaamd nonnnlU in
tellignnt, 184.8
ytnerii ctftni. 2o8.b.
adnlttfinm cnm \larte» ibid.
yenm ftnciata, 2c6.a
yerba dimidiata tentart» ^.b.S.a
ytftaf deay 2}6.b
yefta eadem ^na terra. 46.^
yijiafacrii inttrtjft non lieebai vieii. 225
e^ui facerdotet nniyira, 226.a
yeftiginm , pro pide, II .b. 1 2. a
yefnirii mont i* dtfiriptio, 3 ? ^* b
yexilla 0- tiintabra nt differanU 287.8
yicei recnrfantet, 129.^
yigitantino enr ab Hieronjmt tucnfaiui.
7}.b
yiciima eoronata » vitfatd , eafumifue
eornnaernata, l^.b
ViBima inhumanM ^tt» 29 5 *b.
yiBimarnm loco bona etufeientid Utatnr
5 I4.b
yindemia temnlenta* 42 .b
F I N
yindemialtiferia. ro«8»&
f^tnearkm nfnm primm dtenit Satnmntm
2ir.a
yino libido ftimntatnr. 89.6
yirti corporiifint iabtrit txercitationt tor»
pffmnt. ?j7'b
yirginti ynnoni C Diand eomarnm pri>-
mitiai in unptialibni fatrit dfpoytbant»
i8o.a
yitnii Anrti enttum nndt IfratlitM hanfi*
rint. 26 ^.a
yitnini pro bo>e , yitnln prt jnirtnc^,
271.1
Vndatentt . moUit* Z9.B
Vndabnndnm mart, 2 o.a
Vndd altndentei • 2 1 . &
Vngendi eadaTptra mts anti^fiimiu,toy.b
xo8.a
Hjmanit etiam in nfn fuit. ibid.
Vnguentornm nfm varim, 107.3
enm reffmtrnnt Chrtftiam, ibid*
Vnfriritfacerdoteilnnoni*, yefittityTeU
inrii,
yoeabnla fiangere,
f^oieta dea.
yotnmnue dene.
yilnptatei SptBacniornm»
Vox infiaHa, ,
Vrpe JEiJptiii fatr4t.
ynlcanm deut ctandna.
ynipanferei S-gyptHi faeri.
ynttnra fortt ab M.gyptiit euiti'
272.3
ynitm iatitia ant trifiitia indtx,
animi proditor.
226.«
8.b
2)2.b
ibid.b
io6.a
8.b
27o.b
»77««
272.a
271.5,
26. a
ibid.
X.
"XTEnophon Soeraticut formam Deivtrl
-**• negat videri poffe , ideoqut ^uari
nonopertere. i54.b
Xenophanei 9mne infinitnm eum mente^
Denmttadit, xji.i»
ZAmolxti OetiU animamm trtmfmigri^
tionem docuit, 5 24. b
Zenonii fenteiuia de Deo, < H «b
Zvyz t&^c iiKlui ^'d«9Yp^ fr9verk*
jo.a
• »•■ *»il''
f>C-
... . ..I
!