Skip to main content

Full text of "Bouquet de Me?lastomace?es bre?siliennes ?de?die?es a Sa Majeste? Dom Pedro II empereur du Bre?sil /J. de Saldanha da Gama et Alfred Cogniaux."

See other formats


Ü *. 


DÉDIÉES A 


.—. 8A MAJESTÉ DOM PEDRO 


* 


J. de SALDANHA da GAMA | Alfred COGNIAUX 


.  TONSUL BÉNÉRAL DE L'EMPIRE DU BRÉSIL EN BELGIQUE | VICE-GONSUL Bb L'EMPIRE DU BRÉSIL À VERVERS — 
- PRUPPSSEUR RETRAITÉ DE BUTANIUE A L'ÉCOLE POLYTECHNUUE .  PROPESSEUR DE BOTANIUE A L'ÉCOLE NORMALE DE LA MÉNE VILLE. 
00 BB RIO DE JANEIRO, etc. Xi | rows | is 


MÉLASTOMACÉES BRÉSILIENNES 


DÉDIÉES A 


—. SA MAJESTÉ DOM PEDRO II 


EMPIBREHIÓUURITUDUSNDBEZPÓZSII, 


PAR : 


J. de SALDANHA da GAMA et Alfred COGNIAUX 
esee nmm css 


CONSUL GÉNERAL DE L'EMPIRE DU BRÉSIL EN BELGIQUE VICE-CONSUL BE L'EMPIRE DU BRÉSIL A VERVIERS 


PROFESSEUR RETRAITÉ DE BOTAMQUE A-L'ÉCOLE POLYTECHNIQUE PRÜPESSEUR DE BÜTAMQUE A L'ÉCOLE NORMALE DE LÀ MÍME VILLE 


DE RI) DE JANEIRO, eit. elt. d 


(Extrait du FLORA BRA SZLIENSTS) 


ues ! VERVIERS 
IMPRIMERIE A. REMACLE 
Aoàt 1887. 


et 


ü- 


R DOM PEDR 


[ 


o» to Built. 


ÉMINENTES QUALITÉS 
['ueuoc oujet ct sevi 


* 


ecle du FLORA BRASILIENSIS 
Jis tepec 


Li 
. 


i*S] 


Qet epuscute est Ow. pas 


* 


MUR t 


ed 


POUR SES 


U 


Justement estimé et respecté dans le monde entier 


B 
z 
4 
P 
4 
2 
z 
Ps 
4 
i 
n 
: 
D 
O0 
( 
D 
4 


EMPERE 


PATRIOTE ET CONSTITUTIONNEL-LIBÉRAL 


Protecteur depuis un dem 


AVANT-PROPOS. 


Le premier fascicule du Flora Brasiliensis fut publié en 1840 et le dernier pourra probablement : 


 paraitre d'ici à peu d'années. 

L'ouvrage le plus gigantesque en son genre qui ait vu le jour jusqu'i ici sera done bientót | 
terminé. Un tel résultat n'eüt jamais pu étre atteint sans la constante et puissante protection. d 
Souverain éclairé, aimant les sciences et savant lui-méme — Sa Majesté lEmpereur Dow PEDRO I, 


— comme aussi sans les nombreux et trós importants subs ides dàs à la libéralité de son Gouver-- 


none 
Dans ces circonstances, nous croyons ne pouvoir mieux terminer la monographie de la grande | 
famille. des Mélastomacées qu'en attachant le nom de l'Illustre Souverain. Brésilien à quelques-unes - 
des splendides plantes de son immense Empire et en en faisant paraitre la description et. la. figure. 
dans la Flore du Brésil. ? 
Nous avons l'es espoir qu "ul daignera accepter cet hommage, 


T incomparable famille des Orchidées, dont s'occupe l'un de nous, 
en offrir un autre plus. digne delui. — : 


* 


sec PO 


SOS — 


BP 


COLTPEECECETÓ 


preret 


ppee ^ 


Peer 


mo 


d 
DPeeeAEPPCPOPEETT 
^ ei 


pec 


ET 
«eu 


EE 
ei 


Ó 
- 
-" 


m 
AAA 


COP. 


CERAM 
Poe 


TABULA L nues 


CHAETOSTOMA PETRONIANA SALD. & COGN. 


(Secr. EvcnarErOosrOvA). 


C. multicaule, glaberrimum; caulibus adscendentibus, ramosissimis; ramis fastigiatis subco- | 
rymbosisve, inferne longe denudatis et creberrime articulatis, superne dense foliosis; foliis arcte 
quadrifariam imbricatis, internodiis 4-5-plo longioribus, triangulari-linearibus, basi non vel vix 
constrictis, apice acutis et brevissime setoso-pungentibus, margine integerrimis vel rarius vix 
ciliatis, utrinque glaberrimis, paulo carinatis, obscure 5-7-nerviis, nervis marginalibus et dorsali 
crassiusculis callosisque; floribus sessilibus, ad apices ramulorum solitariis; calyce inermi, tubo 
campanulato, segmentis triangulari-linearibus, apice acutissimis, margine inferne brevissime 
ciliatis caeteris integerrimis, obscure 5-nerviis, tubum aequantibus; petalis roseis, acutiusculis; 
antheris subrectis, appendice connectivi quam loculos breviore; fructu obovoideo, apice rotundato 


et subintruso. 


Caulis satis gracilis , trichotome ramosus, teretiuseulus , non articulatus , sublaevis , einereo-fuscus, 1-1 1? dm. 
altus; rami graciles, elongati, obscure teiragoni, glaberrimi, fuscescenies. Folia utrinque laete viridia, circiter 
4 mm. longa, 1 mm. lata. Calycis tubus pallide viridis vel dilute purpureus, basi rotundatus, apice vix dilatatus, 
3 mm. longus, 2-21/? mm. latus; segmenta erecta, rigida, purpurea, 3 mm. longa, basi 1 mm. lata. Petala 
erecto-patula, anguste obovata, inferne paulo attenuata, utrinque glaberrima, 7-8 mm. longa. Staminum 
filamenta capillaria, pallida, paulo flexuosa, 3 1/? vel 4 mm. longa; antherae flavae, 2 1/? vel 3 mm. longae, 
conneciivo infra loculos 1/? vel 3/4 mm. longo producto, eapillari, subrecto, basi vix aurieulato. Ovarium 
ovoideum, glabrum, apice truncatum; stylus filiformis, leviter sigmoidco-flexuosus , purpureus , apice leviter 
attenuatus, 8-0 mm. longus. Capsula 3 mm. longa. Semina perfecta ignota. 


Habitat in prov. Rio de Janeiro : Glaziou n. 14752; ad Serra dos Orgabs altit. 1800 snetr. : 
Glaziou n. 15961 et ann. 1887. n. II. — Floret Januario. 


A2 


/j-63/ 


TIBOUCHINA 


3V/-2) 


LPetroniana, W. Imperatoris. 


At 


TABULA IL Fig. I. 
TIBOUCHINA PETRONIANA COGN. & SALD. 


(Secr. IxvoLvcRALEs.) 


T. fruticosa macrantha; ramis superne obscure tetragonis inferne teretiusculis, primum setulis 
vix perspicuis arcte adpressis subsparse vestitis demum glaberrimis et sparse verruculosis; foliis 
breviuscule petiolatis, rigidiusculis, ovato-oblongis, basi rotundatis, apice acutiusculis vel obtusis, 
margine integerrimis, trinerviis cum venulis tenuissimis marginalibus, utrinque sub lente setulis 
tenuissimis arcte adpressis sparse voestitis et vix scabriusculis; floribus ad apices ramulorum solitariis ; 
bracteis saepins 6, rigidiusculis, late obovatis, apice rotundatis vel saepius emarginato-bilobatis, 
margine late subpellucidis et brevissime ciliatis, dorso brevissime setulosis caeteris glaberrimis ; : 
calyce setis sericeis adpressis canescentibus longiuscule denseque vestito, segmentis oblongis, apice 
obtusis vel subrotundatis, margine non pellucidis non vel vix ciliatis, tubo paulo longioribus; 
petalis triangulari-obovatis, apice subtruncatis et minute obtuseque apiculatis, margine brevissime 
ciliatis, basi longiuscule cuneato-attenuatis; staminibus satis inszqualibus, filamentis antice 
densiuscule breviterque glanduloso-pilosis; stylo inferne usque ultra medium longiuscule et 


densiuscule hirsuto. 

Rami robustiuseuli, erecto-patuli, fuscescentes, leviter trichotome ramulosi, inferne denudati. Petiolus 
gracilis, tieretiusculus, supra angustissime profundeque canaliculatus, brevissime subsparseque setulosus, 
1/2-] 1/? em. longus. Folia paiula, internodiis 2-4-plo longiora, supra laete viridia, subtus satis pallidiora, 
5-1 em. longa, 2 1/2-8 em. lata, superiora sopius paulo minora; nervis saiis gracilibus, supra vix impressis, 
subtus satis prominentibus, mediano leviter crassiore; nervulis iransversalibus indistinetis. Pedicelli satis 
graciles, rigidiusculi, cinereo-fusci, brevissime denseque adpresso-setulosi, apice artiieulati, 1-2 em. longi. 
Braeteae concavae, valde caducae, enerviae, fuscescentes, 12-16 mm. longae, 10-14 mm. latae. Calyx canescens, 
iubo eampanulato, enervio, basi rotundato, apice non dilatato, 8-0 mm. longo, 7-8 mm. lato, segmentis erectis , 

rigidiusculis, deciduis, 9-10 mm. longis, 4-5 mm. latis. Petala purpurea, erecto-patula, uirinque glabra, 
| ienuissime multinervulosa, 3 em. longa, superne 21? em. laia. Staminum filamenta filiformia, violacea, 
 rigidiuscula, subrecta, 10-12 vel 15-18 mm. longa; antherz purpurascentes, plus minusve arcuatze, apice longe 


altenuaiae et paulo pallidiores, 10-12 mm. longae, 1 mm. crassae, loculis leviter undulatis, conneetivo infra - n 


loculos 1-11/e vel 3 mm. longo producto, purpureo-violaceo, subfiliformi, recto, basi eglanduloso et leviter I 
dilatato. Ovarium superne 10-costatum , apice 5-lobatum et brevissime denseque ecanescenti-setulosum ; stylus atro- : 
purpureus , erassiusculus, leviter sigmoideo-flexuosus , 2-2 1/2 em. longus. Capsula perfecta ignota. jc 


Habitat in prov. Rio de Janeiro : Glaziou n. 15997. 


4 


AJABULA Ili REg.iL 


TIBOUCHINA IMPERATORIS SALD. & COGN. 


(SEcr. INvOLUCRALES). 


T. fruticosa macrantha; ramis superne obscure tetragonis inferne teretiusculis, primum sub 
lente subtilissime adpresso-papillosis demum glaberrimis laevibusque; foliis breviter petiolatis, 
rigidiusculis, oblongo-lanceolatis, basi satis attenuatis acutisque, apice breviter acuteque acuminatis, 
margine integerrimis, trinerviis, utrinque elaberrimis laevibusque vel sub lente vix setulosis ; 


floribus ad apices ramulorum terminalibus solitariis; bracteis valde caducis; calyce setis sericeis 


LI T 


arcte adpressis canescentibus longiuscule denseque vestito, segmentis ovato-oblongis, apice obtusis, 
margine pellucidis non vel vix ciliatis, tubo paulo brevioribus; petalis anguste triangulari- 
obovatis, apice oblique acutiusculis, margine non vel vix ciliatis, basi longe cuneato-attenuatis ; 


staminibus satis inaequalibus, filamentis glabris vel glabriusculis; stylo glabro. 


Rami graciles, erecti vel erecto-patuli, breviusculi, canescenti-cinerei, valde trichotome ramulosi. Petiolus 
gracilis, ieretiuseulus, supra profundiuseule canalieulatus, sub lente vix setulosus, 1??-l em. longus. Folia 
patula vel erecio-patula, internodiis subduplo longiora, uirinque pallide viridia et opaca praecipue subtus, 
4-6 em. longa, 12-18 mm. laia, superiora paulo minora; nervis gracilibus, supra profundiuseule impressis; 
subtus valde prominentibus, mediano paulo crassiore; nervulis transversalibus indistinetis. Pedicelli graciles, 
rieidiusculi, cinerei, obtuse ietragoni, sub lente vix adpresse setulosi, apice artieulati, 1/?-1 em. longi. Bracteae 
ignotae. Calycis tubus canescens, campanulaius, enervius, basi subrotundatus, superne non vel vix dilatatus, 
7-8 mm. longus, apice 6 mm. latus ; segmenta erecto-patula , rigidiuscula, dorso einereo-fusea margine purpurea , 
non vel vix ciliata, 5-6 mm. longa, 3 mm. lata. Petala pulchre purpurea, patula, leviter asymmetrica , 
utrinque glabra, tenuissime plurinervia, 2 em. longa, 12-13 mm. lata. Staminum filamenta filiformia, purpureo- 
violacea, subrecta, 7-8 vel 10-11 mm. longa; antherae purpurascentes, satis arcuatae , apice longe attenuatae et 
pallidiores, 9 vel 10-11 mm. longae, vix 1 mm. erassae; loculis leviter undulatis, connectivo infra loculos ] vel - 
4-5 mm. longo producto, purpureo, filiformi, subrecto, basi leviter inerassato et subbilobato. Ovarium ovoideum, 
superne 10.costatum et brevissime denseque setulosum, apice 5-lobatum; stylus filiformis, purpureus, salis ; 
sigmoideo-flexuosus, 1 1/2 em. longus. Capsula pus ignota. 


Var. 8. PARVIFOLIA SaALD. & COGN. 


Folia erecta, supra intense viridia, subtus satis pallidiora , 2 1/2-4 em. longa. Petala ut videtur purpureo- E s 


violacea. Connectivum antherarum majorum 6 mm. longum. 


A - p 0 . Habitat in prod id de rue : Glazíou n. 15082 et 15983 (var. 8.) 


W 
NW 


VON 
A 


alo & 
Pu e ih 
| To l 


Y 


mu » 
NR 


TABULA IIL 


MICONIA PETRONIANA COGN. & SALD. 


(SEcr. GrossocENTRUM.) 


. M. ramis teretiusculis superne leviter compressis, junioribus aculeis patentissimis elongatis vel 
longissimis rigidis rectis pyramidato-linearibus papillosis densissime vestitis; foliis longiuscule- 
petiolatis, rigidiusculis, anguste ovatis, basi rotundatis et saepius leviter emarginato-cordatis, apice 
breviuscule acuteque acuminatis, margine integerrimis vel vix sinuato-denticulatis, 5-7-nerviis, 
supra primum pilis rufescentibus brevissimis stellatis. dense vel densiuscule vestitis demum 
glaberrimis laevibusque, subtus densiucule breviterque stellato-hirtellis praecipue ad nervos nervu- 
losque; paniculis majusculis, terminalibus, ramis simplicibus, elongatis, undique densiuscule 
floriferis, spicas subcontinuas formantibus; floribus 4-moeris, sessilibus, basi ebracteolatis et 
densissime pilosis; calyce fructifero glabro, limbo truncato vel obscure 4-lobato; ovario biloculari, 


glabro, apice minute denticulato, superne tantum libero. 


Rami lignosi , robusti, paulo flexuosi,, ferruginei, paulo ramulosi. Petiolus robustus, obscure sulcatus, supra 
non ecanalieulatus, rufescens, breviuscule denseque papillosus, 3-5 em. longus. Folia erecto-patula, internodiis 
. 2-3-plo longiora, supra laete viridia et opaca, subtus ferruginea vel CInPEO- Ter UAM , in eodem jugo saepius 
paulo inaequalia, 112-21, dm. longa, 8-14 em. lata; nervis robustis, supra leviter impressis, subtus valde 
prominentibus, mediano paulo erassiore, exterioribus caeteris multo gracilioribus et paulo brevioribus; nervulis 
iransversalibus numerosis, erassiusculis, subreetis, supra leviter impressis, subtus satis prominentibus , ienuiter 
ramuloso-reticulaiis. Paniculae erectae, ferrugineae, satis ramosae, 1 1/2? dm. longae; rami patentissimi , 
robustiuseuli, ieretiusculi, basi ebracteati. Flores perfecti ignoti. Baeca nigricans, late subglobosa, leviter 
8-costata, 2-sperma, 2-2 1/? mm. crassa. Semina pallide fulva, subhemisphaerica, laevia nitidaque, fere 2 mm. 


lata, 1 mm. erassa. 


Habitat in prov. Rio de Janeiro : Glaziou n. 1581, 9463 et 16011. 


EE E 


mt di 
IN 
] 
Iu 
aj 


| 


: 3X bir | ui 
NR, mti I 
AN Bun DS 
M. j [oy IL 77/44 
-N N 


- a 
p^ 
m/ al^" 
' / 2n 
PI T / " 7 
ffi / Z A 
/] ÁN IEEE. 
/ 2" M; 
" 
j/ 


JE 
yl E 
/ 


n 
' 


- 
J. (mA 


BELLUCIA Imperialis. 


TABULA IV. 


BELLUCIA IMPERIALIS SALD. & COGN. 


(SEcr. EunELLUcIA). 


D. ramis obscure tetragonis superne leviter compressis et interdum bisulcatis, junioribus 
petiolis pedunculisque tenuissime furfuracco-puberulis, vetustioribus glaberrimis laevibusque; foliis 
magnis, longiuscule petiolatis, late ovatis, basi obtusis vol rotundatis, apice acutiusculis vel 
brevissime obtuseque acuminatis, quintuplinerviis, supra primum furfuraceo-puberulis praecipue 
ad nervos demum glaberrimis laevibusque, subtus pilis brevissimis patulis crispulis simplicibus 
vol] ramulosis densiuscule vestitis; floribus majusculis, 6-8-meris, longiuscule pedicellatis, in 
paniculas breves dichotomas paucifloras axillares dispositis, ebracteolatis; alabastro late pyriformi, 
apice rotundato; calyce dense furfuracco-puberulo, tubo subhemisphaerico, limbo membranaceo, 
in juventute floris omnino clauso, sub anthesi in lobos plures inaequales lacero; petalis irregu- 


lariter obovatis; antheris dolabriformibus ; stylo crassiusculo, leviter exserto, stigmate satis 


dilatato, vertice multicostato. 


GUAYAVA D'ANTA BRASILIENSIBUS (SECUND. CL. SCHWACKE). 


Arbor 10 m. alia. Rami robustiusculi, lignosi, elongati , erecto-patuli, paulo ramulosi. Petiolus robustissimus 
angulato-sulcatus, supra paulo canaliculatus, laevis, sordide fuscus, 2-5 em. longus. Folia erecto-patula , 
internodiis 3-4-plo longiora , supra siccitate nigricantia et subopaca, subtus sordide ferruginea, in eodem jugo 
saepius salis inaequalia, 1 12-2 1/? dm. longa, 11-17 em. lata; nervis crassis, supra leviter prominentibus, 
| subtus valde prominentibus, mediano satis crassiore, intermediis 1/?2-] cm. supra basin limbi e medio orientibus , 
exterioribus margini proximis caeteris multo gracilioribus et satis brevioribus ; nervulis iransversalibus distantibus, 
robustis, subrectis, supra leviter impressis, subtus valde prominentibus, valde tenuiterque ramuloso-reticulatis. 
Paniculae patulae, 3-5 em. longae; rami erecto-patuli , robustiusculi, paulo compressi , breves , saepius bifureati , 
ad nodos ebracteati vel minulissime bibracteati; pedicelli robustiusculi, subrecti, 1-1 1/? cm. longi. Calyx 
siccitate sordide ferrugineus, laevis, circiter 2 em. latus. Petala alba, patula, apice subrotundata, basi leviter 
aitenuata, subenervia, inaequilatera, latere uno interdum appendieulata, 17-20 mm. longa, 1-1 1/? em. lata. 
Staminum filamenta crassiuseula, subrecta, 8-9 mm. longa; antherae paulo ineurvae, 5 mm. longae, 1 1/? mm. 
latae, 3-3 1/e mm. crassae. Stylus paulo sigmoideo-flexuosus, teres, ? cm. longus, 1 1/2-2 mm. crassus, siigmate 
3 mm. lato. Bacca perfecta ignota. 


Habitat in vicinia Manaos prov. Alto Amazonas : Spruce n. 1145 el 1457, Schwacke III. n. 374 
(Glaziou n. 13830). — Floret Aprili-Maio. i iue us 


—— 


MOURIRIA Petroniana. H 


TABULA Y. 


MOURIRIA PETRONIANA COGN. & SALD. 


(SEcr. OrrspEA). 


M. ramis teretiusculis; foliis majusculis, brevissime petiolatis, crasse coriaceis rigidisque,. 
lanceolatis vel oblongo-lanceolatis, basi satis attenuatis acutisque, apice subabrupte acute longeque 
acuminatis, uninerviis, nervulis lateralibus paulo distinctis; cymis axillaribus terminalibusve, 
brevibus, paucifloris; floribus majusculis, 5-meris, longe pedicellatis, basi ebracteolatis; calyce 
densiuscule furfuracco, ante anthesim indiviso clauso oblongo-lanceolato acuminato, tubo late 
campanulato, limbo ad florescentiam. transverse circumscisso et irregulariter lacero; petalis irregu- 
lariter ovato-trapeziformibus, apice subabrupte acute longeque acuminatis; staminibus non vel vix 
exsertis; antheris suberectis, ovato-oblongis, rectis, superne breviuscule birimosis, connectivo satis 
constricto, valde recurvo, dorso glandula parva ovata aucto, basi postice longiuscule obtuseque - 


calearato; ovario 5-loculari; stylo filiformi, superne satis attenuato. 


Rami erecto-patuli, graciles, longiusculi, subrecti, apice purpurascentes, inferne cinerei et rugulosi , satis 
dichotome ramulosi. Petiolus satis gracilis, teretiusculus, supra profundiuscule canalieulatus, 3-8 mm. longus. 
Folia patula vel erecto-patula, internodiis 2-3-plo longiora, utrinque laevia, supra laete vel intense viridia et 
nitidula, subtus pallide viridia, 1-1 1/? dm. longa, 2 1/2-4 1/? em. lata ; nervo mediano Cràsso, supra non vel vix 
impresso, subius satis prominente; nervulis lateralibus supra vix prominentibus, subtus indistinctis. Cymae 
erecto-patulae, 3-5-florae, 2-3 em. longae; pedicelli erecti, salis graciles, subreeti, glabri, obtusiuscule 
leiragoni, saepius ad medium articulati et bibracteolati, 1-1 1/? em. longi. Bracteolae fugaeissimae. Alabasirum 
oblongum, uirinque longiuscule aitenuatum, 14-17 mm. longum. Calyx siccitate nigricans, tubo teretiuseulo, 
basi obtusiusculo, apice satis dilatato, 6 mm. longo, 8-9 mm. lato, limbo 10-11 mm. longo. Petala erecta vel 
erecto-patula, membranacea, crassiuscule uninervia, satis asymmeirica, basi vix unguieulata, uirinque leviter 
furfuracea praecipue intus, cireiter 11/? em. longa, fere ] em. lata. Staminum filamenta filiformia, subrecta , 
superne satis attenuata, 10-12 mm. longa; antherae flavescentes, apice rotundatae, 4 mm. longae, 1 3A mm. 
erassae. Stylus satis sigmoideo-flexuosus, 16-18 mm. longus. Bacca perfecta ignota. 


Habitat in prov. Rio de Janeiro ad Serra de Friburgo : J. de Saldanha n. 7058; in codem prov. ; * 2 : 


loco haud indicato : Glaziou n. 13860 et ann. 1882 n. G. 


FABULAE. EXP LTUATAE 


. ALABASTRUM. 


FLOS. 


. CALYX. 

. CALYX CUM STYLO. 
. PETALUM. 

. STAMINA MAJORA. 
. STAMINA MINORA. 
. OVARIUM. 

. STYLUS. 

. FRUCTUS. 


SIGLA 


24. SEMEN. 
29. INFLORESCENTIA. 
m. n. MAGNITUDO NATURALIS. 
J- MAGNITUDO AUCTA. 
| SECTIO VERTICALIS. 
— SECTIO HORIZONTALIS. 
a. PARS ANTICE VISA. 
l. PARS LATERALITER VISA. 
p. PARS POSTICE VISA.