Skip to main content

Full text of "Josephi Quercetani medici Sclopetarius, sive, De curandis vulneribus, quae sclopetorum & similium tormentorum ictibus acciderunt, liber ?ejusdem Antidotarium spagiricum adversus eosdem ictus."

See other formats 


d 


E 


IOSEPHI 


QVERCETANI 


MEDICI SCLO. 
PBETARIVS, 
SIVE 


DE CVRANDIS VVLNERI- 
bus; quz Sclopetorum & firnilium tormen- 
torüi&ibusacciderunt,Liber. ^ — 


: ETIVSDEM LN .—. Jnd 
ANTID ;  SPAGIRICE.M fpa4-!"f. 
eo. uerfus eofdemithu, Cum Ih2rce m zi 

AU tA B à - V o * 
4 i CRUEDAREEM 0000s ^ 


2 ee 
«qo» 


2 . 3 

4 INSS eS à 
m Nd E 
p^ : à ^ T 
z| S. 1 
T3 | e - A 
v» i d 
dA rn RS e 12 r 
[L3 A" n EX , 4 

d : 

Vd ^S. 


u p 
rl. 


LFGDFNH, 
. Apud Ioannem Lertotium: 


DEG D. LIXFL 


LI 
y 
* 
we «^ a 1 3 : 
/|3 |iy5l| hh : t 
Ls $- * E. 
--—XI-ci H 
Ure T aal cupi cuoi Qe cias ci aspis, o cili pmo n tog 7 UO aptat 
E * wo 45$ Y 
«L3 í Ao H 
s "em 4 
" - 
V -Foy epoR € 
Lo y/4 i 
X € 
et 


"A&cx 012 


ue Xx E332: MCOSR- hor 


iȈ s! Ai 


Si vos sford videns capevata Jii Meli 
: $i ! quis Yos copátson 1 Bilan: ies : 


AVTHOR a xD SYOS 


dii 


SERENISSIMO Ib 
LVSTRISSIMO (ES 
POTENTISSIMO PRINCIPI, 

Francifco Galliz Regum Filio 
-'U& Fratri; Duci Alenfonio , &c. ' 
;» lofephus- Quercetanus Arme. . 

, niacus. TURCES Uo o NEUEIODEE S 

Ad dina pF 

f A d | 4 nmpgnitate , & benewlentia 

NOR 29 certior fatfus elem , Prin- 


CÉps Tsfevifei De , p 


"if fuiffem ribi effe im aimo ac eh 


detreui iffe, mein tutam clientelam a «c je 
aniliam. vécipere , eifeue me copi ly ac 
voluntatis tue nuper admaonendum cut 
nes : Vogirare cupi , "quemadmidn 
meum erga Celfitudinem tuam JFeuihum, 
file: 4n ue obferuantiam declarzrem. 
dm vim Principibus eso am 

E: em 


Ec ww 


BP ST O LÀ. 
rz dit Jpotta ) non vltima laus eft: Him ve- 
votanto actam ja. apienti Principi grati 


intindémque dfe umma emibifelicita- 


rilocomimerandum, pnto. Ttaque cum 
binc librum de S clapetaviis Vulneribus 
cirandis propediem e: editurus den; cept 
confitum Aire: Ini UNE PARS s flen- 
doreallum: EXOFBATE 9B£« 4 j 4d teprafe- 
— Euanis vel comitem admngere yel "ra- 
nint c quaf antecurforem mittere: 
Yt boc, quantumvis Leu. e EXIEHO M 
E d me ges C d. nunt au one 


^ is 


dd 


EPUIGTOEBEX. 

dtum tiuanda paths infitutum 
avos erindoici: (MTS 
patriam harifianam ; ciuilibus iflis aec 
diuturnis bela vexari,cruentari , lace- 
vari videres , pridentiffumum confilium, 
a3mifH, rémediumtot malis exveconcilias 
tione partum cg: ciuium cocordia: m 


vere:tantáque tua erga patriam c) LR 
£28 ext YE ipfues Jalutem tue dntepa-. 


neres, eque pacificis. ruis confilns quam- 
mum fabuentendum putares O bea- 
tam tali Principe Galham O felicem 
fortunatdmaque tali flo Patriam! cu- 
dus mortaferis. Yulneribus, ac prope jam 
defferata yalutz, tam prafens actam op 
porcunum remedium obtuliflz. O ingra- 
tos cinesi ne dicam impios, fí qui erunt 
C d'Deus prohibeat )aus tantu actam 
y onam beneficium [iba diuinitus oblatis 
repudient.Commemorantur [fummi Gra 
i; sac Prinapes C. piruygie periti 
SYN vun 


hd 


n 
v ee d 


VNNESUREUS 


EE EL 3 TM *e -—e 


EPLFST OILX 

z nomine Patroclus , Xt. chau, y 
dalrius ab. Homero magnis laudibus 
aj Fciuntur;quod V [auctatisimilitibus me- 
deriynantifoue ipforum vulneribus ad- 
mouere non grawarentur. Alexander 
alere ej cognomento magnus fauciatos 
etiam fuos milites fia (. vt Plutarchus 
teflarur.) manucurabat . Eémque yr- 
vorum fortium commemorationem fa- 
teor mibi apimum ad hanc inferipttone 
«c dedicationem addidifje : cum cogita- 


vem genus boc argumenti ac tralaio- 


nis, tibinon alienum boc fu 


- dutfuofifémo tempore vifümiri. Sed. il 


m Principum prudentiam ea ye 
anibt füperal]e - tidem i quod non modà 
SERA ORA Janare anfhtuerss, 
verumetiam ne quid pofibac enonodi 
incámmods acadere pofiit, precauenda, 
purarn. Laudantur & eges yerexes »até 
— 3n Jis rtt bris 


dates, 


. 


5 Dpe Pul aa 


EPLIS;T OI A. 
dates, Attalus Ioa) Pralbnaus.: dtes 
cfugufinss T iberitie, d driahus, Jor. 
relin, Áuf]inus Y quodin moda fassma. : 
At edicina peritiam ajJe ecu! funt yerum 
etiap medicamenta quada jfi fuo flu- 
dio excogitarunt. Quarto ulufirior tua 
laus futura eft. qut. mon paucis bomini- 
bus , fed vmuer/2 patrie. prafentiffimu 
pae medicamentum obrulifhi. Itaque » 
nunc cum vptuerfis. vae ciutbus de tam 
Lenefico Principe graiulor., quem vere, 
Patris parentem J[alitare atque appel- 
lare polfumus: tum.Yéro Wibrimis mhi 
apr gaudeo, quod Ad. gcenatem heroica 
MIavirtute (9 maghitudine animi pra- 
ditum fim adeptus, JYGhi quidem certi 
ac deliberatum eft ,ita fidelem c prom- 
prem Celftudinitue operamin meofun- 
gendomunerenauare, yt nequete buius 
mm me coplettendo confili neque me tanti 
erga C. T: fhuds atque obfequg vnquam 
| dij 


EPISTOLA 
! paniteat. Yale» erenifitme Dyun- 
—— dept e Artacenas Tliuflvifüme 5. Deus 
2c tuam Cel/itmdinem perquamdim I 
beatifimam ac frentiff, 

s e[Je velit. Kal. 

1 
1575. 


ODE-D E DAYTHE VR " 
: TOVCHANT LES MISERIS ^7 
: . de la France 


^A MfÉ! SIRE IAQ. DE ES FIN; 
Cheualier de l'ordre di Roy, & Gentil-hogi- ^. - 
me dela Chambre de fa:Majefté,Sei- ... 
gneur dc la Fin la. INocle; 3 
Piuujers, &c. 


X Cent &) cent fors deteffable, 
1 fo: Cent € eei plus miferable; 
XP X Xf) Cent fois plus confite endoulew —— 
Em Delbomne lavace chetitte; | 
Qui füifonne en plus de malbeur 
QOuetonte autre chofe Cant viue. 
Q cent fürs encor. malheureufc 
Ceffe poure ma[fe fangeufe, 
Qui auance ores (on trefpas 
Gehennant en la guerre (à vie: 
Et pour mourir ne comprend pat, 
Qi ne faut qu vne maladie. 
Deiour en iour la Parque dure 
Trame noftre fil,qui peu dure: 
Maugré nous c eillant nos yeux, 
AMefme auant le temps nous snenace, — 
E eve lelac obliuieux — | 
abbaiffra noftre audace. 
T'outefóts oY on voit laterre 
—Necouner vien plus qu'une guerre, 
* P E 


e Muec cent mille hovvibles movts: 
Et dutant de dures batailler, 
- Qui firtent auiurd huy debors 
Dn creux de nos propres entrailles. 
-... Onvutt defiala troupe noire, | | 
Qua fait dedans la Meufe boire d 4 
Ses chen) milejldarti | 
| evPRuecla picque G la cira[e | 
E: l'harquebus de foutes parts : | 1 
F aire trembler lapopulaze. 
Tout ce grand orage v affemnble 
Contre la Francequi en tremble, 
Et qui s eft cherché ce malheur, 
Permettant atoutes fes villes 
*De couuer atort la rancueur 
De toutes les guerres ciuiles. 
Elle eff defiatouteeflonnée 0 
V eor marcher la udre entonneée, "e 4 A aC x C P s 
Fondst an brafterinfrnal, —— RUN | 


e/o dé de toutes les fries. — | 

Defía les murailles chancelleut., "ty Í 
Les cieux e) Pair en eflincellent,. i 
Et on voit ouurir les tombeaux, M CH 


— aPonr clorre mille teffes mortes, 
Q ue defia ces fiudres nouueaux 
enacent en ceat mille fortes. 
V'oila,monde | A £Aw, en [omme | 
Le miferable effat de Übomme. — T : l 
- Et voila comme le Frangoys..... | 


S4 


Sa mort fe mefmne f£ puer bind : 


$S'avmant fey mefine dvn barnois,- M 

Daauel [oy mefmeslf£ vue. —-— 0 
Le lion befte fitves fiere 

AN abat luy mefone fa tumiere, 


AL'ours ne fe paif! pas de la chair 

Del'ourfeencor quelle foit morte, 

Et ne vient (à eife approcher 

Contre les beffes de faforte: — 
eAMais noffre France plus cruelle 

Ores [oy mefine fe bourrelle, 

Et souure lun C l'autre flanc, 

T de f£ verdes ui 

Et fe bai 'edanslejang . 

us koc par m Wei naifere. 

O poire France!quelle glosre. : 
e/4: tu d vne telle vitlome?: 

"N acquerrots tu pas plis d bonneur,. 
Si de guerroyer tu bouillonnes, 
cMonstrer [a force de ton coeur 
Contre tznt d effranges couronnes? 

Ne vois tupas bien.qu elles dreffenz., 
Leur gloire des maux qui f abbaiffent,? 
Va doncques de tes ennemis 
O France,d' vne ameefcbauffee, 
Triumpher dedans les pays, 

— Etfüis y marcher ton armée. 
e/Autrefots effant toute vnie — 
Tu as feit trembler [ Etalie, 
Etfait fonner ton tabourin: 
Et dans l'Efpaignee) dans la Flandre, 


x Et defui lesvines da Kbin 
— Tufa fütencores entendre. 
..w  Franeva plus auant encore; 
: "t — France va butiner le More, 
—. Ktfemer tonlis blanchiffant. 
Dedans le gilitu de la Grece, 
Et monflrequilnya CR OISSAN T 
Que ta force c vertumabbaiffe. — 
. Pour vne fi (ainéte querelle 
Turendras ta glotresmmortelle, 
Etrapporteras [ur ton front, 
Toutes les vitloires qranéos, 
Que tes braues enfans auront, 
Tant beureufement atbenees. 
—— ANonysonal ne faut pas qu "ils eraiguentos - 
Soit que les fleches les atia mnento, 
—— . Quien que par vn coup donné. 
E Leurs o$ lewr chasr foit mewrtrits 
De quelque plomb ^ 
Quilsperd tle los ny lavie.- s DIR 
En " bean lieu  fón (ang refpandre 
ANPefl vien plus qu'immortel ferendre. 
Et quand lamort les affaudroit, 
Par quelque playe fart extréme, 
| qeleur appren commeil faudroit 


Bien toft feguatrir de [9y-me[rne. 
 eZMars au contrame,poure France, 
JLe coup que ta propre main lance 
Contre toy-mefime.ejf fi mortel, 

Que rien 7) feruira mon lure: 


e/fius faut qu on Alcide immortel 


"Dus 


4» 


Ue 


D'on figrand nefcbefte deliure,— 
o/Alcide tira Pyritble ^ 7 09e 

Hors des enfers C fon Thule": 

Maugré leportierinfrnat: 7000 

Et contraignit remettre en oue Se NES 

f adis contre le (ovt fatal --- A OSWAR 

e" Plutonlamorte Eurtuie,— x 
Encor. cemefie fils d Alcmene 

Deliura C mit bors depeine, 

T ant e[lott grande (à valeur, 

jadis H eftone de T vayey e — - 

LLiée contre vn vochbier duür..— 

*Pour effre d vne Ourque laproye: 

elinfity,quiesopprefée — ——— 


-Etpóurlaproye dela]ée ————— Ei B ze 


D'unsnonflire bydeux par tantdefoys, .— 
D'ore guerre ciuiléoo Franc, — 7 7 01 7^ 
V'oicyceff RERCY LE TRAN COIS, 
Qui vient chercher tz, deliuvaace. : 
Ceff celuy qui de toy decbaffe 
T out erreur auccques (a maf so 
Bien loing. C de ompuiJant bras /—-..0 ut 
T e fGushsent effante[branlées oun 
et infi qu Hercule G qun VAthlas oos 


Sou[lenoit la voulteefttilees ss 

Chanzte donc la gloire ammovtelle, oos 

O France auecina cbanterelle oc 
Decegrand Hercule Frantoyss |. iaa «35 

De ce Francoys l'honneur des Princes, z 

^De ceft Hercule des PloyKX 5 e 

Cherchant la paix dete: proumncer. * 


* 


Ettoy,mon X & FAN, qui 'honores, 
Et fur tous Princes le decores, 
e/Tyde moy chanter fes vertus 
e" uec ta laneue ff T faconde. 
Ie 72) bien au[fi quetu veux, 
Quen le lou£ par tout le monde. 


ET FLORIDA PYNGVNT. 


rencé & de Lycrable | 
HVICTAIN. - x 


Tu ai auectes doles vers, 

o mon Du Cbefae que "honore, . 
ublié partout l'uniuers 

Les grandes beautez. de ta Flore. 
Cetien labeurplus proffitable, 

ttes dinevs eff vits feront 

— Que plufeurs genst'effimeybnto, 
n plufieurs ciofes admirable, 


I. D. 3. 


LL aT. * 
BAUM 


SONNET..AV. SEIGNEVR 4 
DÀ MORFNMCE RTTDE LISES 
rable, Medecin, & Philo- 
fophe excellent. 
II 
Le Moine foit snaudit, qui eut ceffe induffrie 
De percer vn canon pour fcauoir quetv efforts 
Le jolpetreftroit.en vomiffant dehors... 
Un boulet tout en feu pou[[é de rand. favie, 


——. Car cent mille depurs ont acceurcileurvie, - e 
Lors que [or vne breche c conraaeat C fartt, Ue 
Il: chafloyent l'ennemy en prediguant leurs corps 
e/ Aux boulets qui pleunoyent au] menu que pluye. 75 


Du Cbefne [Git benit, quand voyant les blefez. 
E» grand sombre,auec cris, pour estre malpafez., 
"Perdre.ouelle pitié ! du beau our la lumiere 

"Now dame le moyen;par lequel om pourra 
T oute playe guairir que la bale fera, ; 
€t les bommes vemettre en leur [anté premiere. 


TCIER/RE E Wo t. E d 
Virtus "Phernici femilie. 


SSONNET P. 
SAY SEIGNEVR DE - 


hk ,MÓRENCE- XET'DE 


^ 2 Y d *4 -Lyferauie 


L eint Hosts malbeurt,huebez, par T sfepbone, 
Cub le genre bumain voulurent s'affembler, 
7 out execrable exces vintce Mo oyne endiabler, 
| Quand lapoudre il trouua qui cotre le ciel tonne. 
Stecles plus queperuers n eff-ce affez. d Bellone 
Sous tant de fersmeurtriers vienne tont accabler, 
Sans que laterre encor pour mos morts edoubler, 
"Une foudre féconde & plus grieue mous donne ? 
Or le ciel fait detibiniam: de repa os ^ 
Cc ise es, Eféulap. e aenuoyécabas 


Dv. cu BSNE, Vra fuent fits e 


ftre d lips aes 


ers aux maux d dbsibierrr fif, 
eff denné peur Brsipdces proffirs - 
C. meds meo dmonde le dommage. 


"BETTET. 


eyed erri e Re uu emm 


SSSESISSTSSSS 


ONNET .À MONSIEVR : 

DYV.CHESNE, BARON ET SEI- 
gneur de Morencé& 

Lyferable, — , | 


Ie ferais trop ingrata la po[feriré, à 

ef ceux deuoffre temps,a ta memotre[aintle; ^ 

o/A Dieu quit'a dou£ d yne vertnnonfaintle, 

 Siumscers ue chantoyent le los qu'as meriré; — 

ANLourriffom des neuf feursytu a5 preapité 7^ - 

Le fuperbe sgpor ant; ci domaé telle atteinte 

eA fon chef'oreuilleux; quil a fenty ld pointte - 

De tes (acres. eferits dignes determi 0 
Eycor tun e content d auoir faitce grand bien, — 

"Par ton liure premier 2 tant de gens debieny — 

Lcur monflrant de fiiv ce qui pls les affole $^ 

"Peuque pay cefleftvit qui nepourra perm, 
T uleur donnes moyen d eux-mefmes fe gnairir, 
Des coups que lou regost d barquebuze ou pifto 


c» we 
«e 


q 


F.Marcbant Pale de chambre. 
" t du Roy. pu * T 


LI 
s 


EDDEDDEDDDDDEEREEREEEEEEEG 
QEXEXEEXXELIXETEEXEXXEI 


I NTEXIMII D. MEDICI 

i. D. IOSEPHI QVERCETANI 

s : SCLOPETARIVM. 

"x n prauas retà,cum labes,nmminis i4, 

N Se mortale ; emus laxis gmmerfit babenis, 
e/drmipotens, [2 celeru vindex, iuf fimus unus, 
Igntmomas vutilo nubes fabricatus olympo, 

T orfitin indomitas ardentia falpinaterrat. 

"At magis exaxfit [celeris vejana. libido, ... 

dran cal Qj Eeris , € :feaecibus ( Ord, .. 

ode obraft ? monffrum dum EXCIEY 5 opacis. 3 

Orbis MupeeR DAE i 


pari, iter, PEU fülphera, Pitras 
; vu s «flanmiafir operafai, mini- 


; F lanmifra beri tetro torgieniur fubmine glan- 
: des, 
| Glandifrad, ffemunt horrendo murmure flan- 
".- »e, 
Vt reboent campi notef e) magnus olympus, 
A i a rapidum latas snjert fé virus in oras, 


Qui 


Quod quatit (beu fürialemali ) tap firtia bello 
- Corpora;tot tetro raptim vlcere pafatur ; ATHM: 
Crefcente t culpa , crefcat quo5, numinis ira, 

Verum qui vindex,nomen munufd, parentis —— 
dem batet , atque bominum. cafus moderatur 
(— «cerbos..— 

Mutua nam poffquam iuraffe i in funera Celtas, 
e Acrins e) rigidosjuntfla vtrinq, parare 
e/Arma videt. ryumd, atrox glande[7j, micates 
gne venenato,per mutua vifcera tortas, 
"Attamen Honei ioa, bonufa,, mifertus M 
Sorti opem.  preffis tan dem mortalibus affert, Q* 
e/dprag, depromit reffratis pharmacatheeis, 
N on audita aut vifa prius: 4u& tradidit — 

uercetane tibi;ot morbo[ó, luef, lewart, To 

"Qsas ferro flammi[ parens fecuda m alorum, 

Orbe pari toto d. duri f'smtia Martis... 

Sictibi glandiftra à quercu.certo ominenamer 
Nga vt ce[fitdiris quoq, glandibus if 
Sulphureo tiixit quas T artaras ipfe venena, 

Sydere felici effi t tibimunus vtob[la, . »- 
Rp alias binc mille lues paffim vltere 7 "e 
GrajJantes.tuipille modis malle medelis, 
eAlter i Ap tollas, akerve M. Eu 


Tes AM. iw 


eU QUUD o EDUC 
AS 1 1 1 1 c h: " 
| Q;& EP,H.Q .QLY ER CE TA NOS ME DICO 
" VER $ ES : x ' * - 
RPXCIEEENMISITUOPPMHME' St 


PATRIA MERITO .MEREN TIQ. 


Ob conferuatos Vafigni boc munere einer», 


Quercetune ts bi qsterna corona datur, 


|. T" -gRANC. HOTOMANYS. IVRISC. POSVI. 


—— 


J^JOSEPHI 


IOSEPHI QVERCE- 
TANI MEDICI 
SCLOPETARIVYS$, 


S Zr dep ^ 


Decurandis vulneribus,quz Sclo- 
petorum & fimilium tormen- 
torum i&ibus accide- 
CrPHHE ^ Libet. 


€ v aris difutationes de efJentia mobi ex i- 
€Ín Sclopetario contraCli, ac de veneno, eg 
»redine cum illo complicatis. 

Cot P. V. T. LL. 


EVprrRvACANEvM for- 


AS petariis vulneribus libellü 
' ** edendum putarim , de qui- 
bus cüm alij ttim pracipué Laurencius 


Ioubertus, przftanti(s. Medicus, nuper - 
admodü cofcriphit ita dilicenter atque 


accuratc , vc nihil , quod ad vulneris cf- 
fentiam ac naturam pcrtineat;pretermi- 


"SA 


2 IOSEPHI QYERCE T. 
ferit:que (i nota & comperta eft, confe- 
ftim primam & veram curádi rationem 
oftedit: quam idem vir do&tiflimus Iou- 
bertus in fuo libro erudite ac methodi- 
cé demonftrauit. Sed quominus illius 
authoritate ab hoc inftituto meo deter- 
rerer, fecit primüm incommodorum &€ 
vulnerum "de quibus agitur, grauitas: 
deinde ftudium mihi à natura & Dco 
immortali infitü , aliquid opis pro mea 
virili partc,gencri humano afferendi: ac 
przíertim genti mez , in cuius gratiam 
libellum huncetiam lingua Gallica con 
fcriptum euulgaui.Spero enim me fafa- 
taria quzdam rcméedia ,neque iis qui 
ante me ícripferunt neque in vulgus 
nota;prolaturum : quorü vfum ex fum- 
mis quibufque Medicis acChirurgis co 
gnoui,partim cüm variasEurope rcgio- 
nés peragrarem , partim cüm in caftris 
vnà cum peritiffimis Medicis verfarer. 
Primüm autem exponam , qux mihi 
videaturefíe horum vulnerum ac mor- 
borum eílentia :qua in tractatione pti- 
mas tenent omnium coníeníu , Bo- 
tallus, loubertus & Pareus: qui morbos 
iftos fclopetatios tradiderunt elTe com^ 


plicatos:. 


— 


Cucxgemc coo ETE TER n PREISE Lr e WEIN ome e Ru 


SCLOPETARIY S, 3 


plicatos:quafi conftent ex folutione có- 
tínui cum contufione , & dilaceratione 
plerunque mufculorum , vaforum , & 
partium folidarum : cui multa fympto- 
mata contingunt:que cüm varia fint,va 
riam quoque curandi rationem requi- 
runt. Hz íunt duz fpecies morbi, ex 
quibus difputarunt i&us fclopctarios 
przcipué conftare , ac proinde duas re- 
mediorum fpecies propofuerunt:vnam 
qua partibus dilaceratis & luridis fuc- 
curratur, vtpote carni, neruis, tendoni- 
bus,ligamentis, compa&uris, & offibus, 
idque ratione contufionis, quz potcft 
fine vlla manifefta plaga contingere , & 
à Graciscxy uocis appellatur: nequeta- 
men idcirco periculi expers eft: (ed ple- 
runque magnis fymptomatis obnoxia, 
patitürque interdum magnam fangui- 
nis cffufionem inter mufculos: qui € va- 
fis (uis excuffus cótinuó putrefcit:itém- 
que dolores magnos & varios , quos va- 
tiz defluxiones confequuntur:variique 
tumores,inflammationes,ad extremum 
etiam gangrenz & interitus partis affe- 
&z:alterá que cum euidenti plaga con- 
ingit & mulcó frequentior eft, & quà 
E came .— 


4 IOSEPHI:.QVERCE T. 


maior elt & profundior,eó periculofior 
videtur : glansenim plumbea aut znca, 
quó vehementiüs ingreditur, eo magis 
elidit partes in quas incuttit , qua de 
cauffa fanguis qui in locum contufionis 
defluit, implens orificium venarum & 
porofitatem aliarum partium, conden- 
fatur:& à calore naturali deftitucus (qui 
rcftinguitur ac mortificatur propter re- 
folutionem fpirituum factam & ratione 
doloris & dilacerationis tot parciü;fec- 
que ad fontem fuum recepit;hoc eft, ad 
cor , propter horrorem , qui concipitur 
ob i&um lethalem)efficitur coloris luri- 
di,fimilifq;in illo euadit fcharre, vt vul- 


góappellant, qui càüm facilé corrumpa- 


tut , facil quoque fubie&as partes cot- 
rumpit , & przcipué fperniaticas : quz 
celeriter in íaniem conuertendz funt, 
quemadmodum antiquorum . opinio 
fert , quó facilius ifto modo fecernatur, 
quod eft iam quafi peremptum & mor- 
tuum , ab eo quod adhuc viget ac viuit. 
Q uod vt fiat, vti folent chirurgi vul- 
gó remediis fuppurantibus & mollien- 


tibus : quorum vfus etfi vulgaribuscon- - 


tufionibus eft accommodatus,tamen in 


— — 


. SCLOPETARIYS,..— ; E 
iftis plagis non temeré, nec fine graui A nnb. 
iudicio ac hibendus cft: ac praefertim fi- 
ne indicatione , fumpta ex conftitutio- e 
ne corporis, temporis & partium. Nam 
cüm iftiu(modi plagz facil magná pu- 
trefa&tionum copiam admirtunt , fzpe- 
nütieroctíam cum vermibus & putre- 
dine intolerabili, non eft dubitandum, 
quin vfus illorum medicamentorum; 
quz vi fua putrcfaciunt;augeat, exacer- 
bétque morbuin: propter vapores ma- 
lignos,quibus partes przcipuz inficiun 
tur:cerebrum nimirum,& cor,& iecur: 
vnde confequuntur conuulíiones , & 
phrenefes cum febribus continuis,quas 
plerunque mors atque interitus comi- 
tatur. Id autem euenit prafertim in cor- 
poribus cacochymis,quorum caro cüm 
propter fanguinis putrefactionem ma- 
lé affecta fit,non mirandum eft,fi vulne 
ra vel pericalofiffima fint , vel difficilli- 
mé & zgcrrimé curentur, In hoc gene- 
re acris quoque & cceli qualitas coníi- 
deranda eft , itémque partium affectio 
& ftatus. Cui nanque dubium eft, quin 
Aufterin harum plagarum concaua pe- 
hetrans , & naturalem calorem debili- 

B ij 


Miis... 


6 IOSEPHI QVERCET. 

tans, maiorem vim habeat in putrefa- 
&ionibus adaugendis & vermibus inge- 
nerandis? quod etiam experientia ipfa 
quotidie demóftrat: vt przteream Hip- 
pocratis authoritatem lib. Aphor.5.&in 


lib.de Epid. quod alio etiam loco figni- 


ficat, vbi docet ficcum falubriorem effe 
Rl E Á . 

quàm humidum: ac proinde corruptio- 

nem omnem ex nimia humiditate,qua- 


fiex (ia materia,effici. Ad camrem no- 


bis quoque magnopere proderit cogni- 
tio tempetamenti partium : propterea 
quód vulnera impofita capiti,ventri in- 
ferioti , & partibus humidioribus , ac 
proinde magis obnoxiis putredini,quà- 
uis contufz (int,exquirentà nobis vfum 
horum remediorum fuppurátium: non 
tamen (ine magno & acri iudicio, cüm 
prafertim multa offenfiones ex impru- 
dentia &cemeritate Medicorum in hoc 
morborum gencre contingant. Neque 
enim vnquam Medicus excufbitur , f1 
cüm plagam tetro odore affe&am vi- 
deat(quod peffimum effe fignum folet) 


L2 d . . 
itémque vermibus & fanie & pure con- 


 taminatam (quz omnia ctia primis qui- 
bulquc diebus propter foperiores cauf- 
per ; 


fas 


SCLOPETARIYS. 7 
fas accidere poffunt ) fatis habeat vti re- 


difputans plagam elle contuíam ac pro 
pterca fuppurandá efle: preíertim cüm 
his incommodis animaduerís confe 


ftím confugiendum fit ad alia remedio- 
rum genera, quz putrefa&ioni refiftüt, 
vt incommodis periculofioribus occut- 
ratur , quz nobis przdicta minitantur; 
gangrzenz videlicet;ac przfertim fpha- 
cclo,aut totius partis interitui. Eiufmo- 
di funt fales metallici & femimineraliü, 
ex cupro prz[ertim,terro,mercurio,vi- 
triolo,fulphure,arfenico &auripigmen 
to eliciti: quemadmodü fuo loco doce- 
inside curatione agctur.Ná cüm 
hi (ales quafi Balfami exterioris vfum 
habeant;& calore ac tenuitate fua craf- 
íos humores , qui naturalem calore (uf- 
focant;incidant,tenuéíque digetant,& 
putredini (alfitudine & aciditate obfi- 


P. iu 
me ow 


$ IOSEPHI QYERCE T. 


iecierecipirarns valgà preparare 
quàm ZEgyptiacü illud przfertim quod 
Aríenicum & Sublimatum ingrediun- 
tur, & fimilia. quorum víum commu- 
nem & peruulgatum vix eft vt compro 
bare poffim , propter ingentes dolores, 
quibus ij qui curacur,affici folent : quo- 
rum fummam ac przcipuam haberi ra- 
tionem oportet. Quod incommodum 
tamen per veram & idoneam przpara- 
tionem Spagyticam vitari potcft: ma- 
gno cum zgrotorum folatio & alleua- 
mento. Haá&enus de primis remediis 
quz ad primam indicationem propo- 
nuntur : hoc eft, ad partium dilacerata- 
rum & contufarü fubftitutionem : qua 
inre prudentem & coníideratüm Mce- 
dicüm effe oportet in variandis reme- 
diis, & ad varias affedtiones & cafus re- 
pentinos accommodandis , vt vniuerfo 
morbo prouideri poffit : quemadmodü 
Galenus quoque docuit. Secunda re- 
media, quz ad generaliorem indicatio- 
nem víui funt, pertinent ad difrun&tas 
partes inuicem confolidandas : quod fit 
potiffimum opera Balíami radicalis & 


naturalis , qui in quaque parte conti- 


netuf, 


SCLOPETARIY S, 9 
netur, tanquam principalis agentis , & 
virtute fua operantis,cum alimento có- 
fentaneo & congruenti , cuius magna. 
vis eft in efficienda agglutinatione & 
carundem partium contolicatione: qui * 
Balíamus tuendus eft à medico accom- 
modante fe illi tanquam efficienti &z 
principali cauflz , & prouidente, ne vis. 
cius & efficientia impedimento aliquo 
retardetur : tollentéque externas cauf- 
fas illi noxias atque adueríarias, & quz 
irritandi vulneris & impediendz confo- 
lidationis vim habent, quam moliri de- 
bet, quoad fieri poteft, & ratione vius 
coníentanea, & medicamentorum con 
gruentium applicatione. Hzc igitur(vt. 
rem fummatim exponam ) fignificant 
nobis duo morbi genera, quibus vulne- 
ra íclopetaria conftare exiftimantur: vt 
re, uera plerunque conftát: folutionem 
fcilicet continui, cum partium molliü, '. 
mediocrium, & folidarum contufione; ^ — 
& dilaceratione: quz duz indicatiux 
curationes ( vt ita loquar ) nobis fatis ef- 

t, nifi bonacum do&iffimorum ho. . 
rfiinum venia , qui ante me fcripferunt, 
perfacile mihi videretur aduerfus ipío- 


7 


10 — IOSEPHI QYERCET. 

L. ftm opinionem,& ratione & experien- 
—h --5 ^^ttia demonítrare, morbum hunc vene- 
P f" nofitate & vredine plerunque implica- 
e UPS tum e(fe : quz duo vulnetibus immixta 

— 4 /- aliasa nobis curandi indicationes poftu. 
"PE ^ lant. Nectamen hac eà à nobis dicun- 
VE. wir , Yt pertinaciüs eorum fententiam 

tueamur;qui ffatuerunt venenofitatem 
ex puluere euenire : partim propter Cius 
effentiam , partim propter ipfius tranf. 
mutationem : quz fuit opinio Iohannis 
de Vigo, alioquin do&iffimi & prxftan 
tiffimi Chirurgi:renouata nuper à qtio- 
dam Alphonfo Ferrio, Medico Italo,cu 
ius difputatio eruditiffime refutata eft à 

; Botallo Medico Regio, & in rechirur- 
^  gicaexcellentiffimo. Nam illius puluc- 
4 47» ris compofitio perípicuc declarat;eífen- 
Á;.» *«- tiam eius venenata cfTe non poffe:quip 
uu. PX pequz conftet ex fulphure,(alepetrar, && 
PE carbonibus , quz (implicia omnino ve- 

eg neni expertia funt,atque adeo faluraria, 

fummam vim in maximis depellendis 
. gmorbis habentia: atque in his fülphur, 
fo AS quotamen Alphonf difputatio pra€i- 


pué nitebatur, quod conflat accommo- 
—  . datflimum efífead affe&iones pulmo- 
* — mus. nica$: 


SCLODPETARIVS, 1I 


nicas:fi modó & apté & commodé pra- 
paretur , quemadmodü iam docuimus, 
in libello noftro de medicamentorum 
Spagyrica preparatione. Idémquelicet 
ex Galeni, Theophratti, Plinij, & Dio- 
Ícotidis fcriptis cognofcere:nec non ex 
affiduo vfu & experimento noftrz Gal- 
liz,atque aliarum natiónum, vbi Medi- 
ci in difficilialiquo morbo curando an- 
xij ac potius defperati,egrotos relegant 
ad aquas calidas quz funtin Bearnia, 
. aut Germania, aut Sabaudia , aut Italia: 
qua per venas terrz merallicas fluentes 
retinent quidem aliz ex fpiritu fulphu- 
ris,aliz aluminis, aliz nitri, aliz vitrioli, 
aliorámque fimilium: neq; tamen mor- 
tiferz efTe folent , fed falutates, ac prz- 
fertim quz fulphurez funt ac nitrofz: 
quz multüm aduerfus paralyfim, fciati- 
cam, calculum, inueteratos ftomachi 
dolores, aliófquegeneris eiufdem tarta- 
reos morbos conducunt: quorum cauf... 
fa refoluitur atque expurgatur per vri- 
nas, propter vim incifiuam & diureti- 
 Cam,quz à fpiritu rerum illarum metal- 
licarum promanat,quemadmodü quo- 
tidiana docet éxperientia.cum maxime 


ts 


12 IOSEPHI QYVERCE T. 


& propé incredibili defperatiffimorum 
morborum curatione. Atque hzc qui- 


dem de fulphure di&a fint , quod nulla 


racione lethiferum exi(timari debet: nó 


magis quàm falpetrz, quod tamen non 
idem etfe arbitror cum nitro Diofcori- 
dis & aliorum antiquorum, vt Borallus 


exiltimauit. Id enim ex Macedonia & - 


4Egy pto petendum effet, vbiantiqui- - 


tüs magna eius copia repericbatur. In 
Macedonia quidem propter agti natu- 
ram , & nitrofum lacum , nomine Cly- 
tim:in /Egypto veró propter aquá Nili, 
qui extra fuum alueum & ripas exun- 
dans in falebrofis quibu(dam locis refi- 
debat, in quibus progrediente tempo- 
re,illius agri falfugine imbuebatur : & vi 
Solis paulatim ita códéfabatur, nií1 quis 
prouidiffet, vt in lapidem indureíceret. 


Eiufmodi fuit nitrum quodAlexandrie 


nafcebatur, quod & omnium fuit infi- 
mum, & notas ab optimo diffimillimas 
habuit. Optimum enim fubtile & ca- 
uerno(üm effe folet:itáquetum à Plinio 
tum à Dioícoride de(cribitur. Vt igitur 
ad falpetrz noftrum accedamus à nitro 
diueríum , nifi quód qualitatum com- 
^ aim mupioncm 


— 


SCLOPETARIYS. 13 
muníonem forté quandam cum illo ha- 
bet: quemadmodum falces omnes inter 
fe communionem quadam babent, ve- 
rctamen ac non temcré affirmare pof- 
fumus, puluerem tormétarium nullam 
in fevenenofitaté pofle propter falpetre 
recipere : quippe quód conficiatur vel 
ex pinguedine quadác € vetuítis cellarü 
aut fpeluncz, & antri veteris parietibus 
diflluente, vnde fortitum videri nomen 
illud poteft falpetra : aut ex folo pingui 
& putrido itabulorum veterám que cae 
meteríorü , ex quibus falpetra clicitur. 
quod tamen víirato & quotidiano fale 


venenofius dici non poreít : vt vel ex eo . 


cognofci licet ,.juód eo non pauci pro 
fale vtuntut.Et quoniam neminem fore 
arbitror,qui contrà pugnare velit;fecu- 
ti praftancffimorü Medicorum autho- 
ritatem,cócludere poffumus, puluerem 
illum cormentarium non eíle compofi- 
tione fua venenofum , cum carbo ex (a- 


lice,aut alio ligno ficco cofe&us ( quod 
eft ingrediens ipfius tertium) omnis ve- 
neni fit expers: quemadmodum pucllz 
quz pallore afficiütur & morbo ( quem 


Picqne vulgó appellamus ) laborat quo. 


——- 


C nv 


4 


14 IOSEPHI QYERCET. 
tidie experiuntur. Multó eciam minus 
venenati funt liquores , quibus plezun- 
que perfunduntur: vtpote vinum & a- 
qua vitz. Ha&enus de pulucris eífen- 
tia , qui fi eius compofitionem fpede- 
Inus , venenatus dici non poteft , quan- 
doquidem nihil ex cius fimplicibus, fi- 
ue ingredientibus venenatum cít.Q uà- 
tüm autem ad cius tranfmutationem in 
qualitatem igneam, nihiló magis venc- 
natus dici poteft, cum ratio ipía doceat 
ignem vi veneni re(iftere,tum actu,cum 
potentia faa. Ec hac ipía eius erroris 
cauffa e(t, in quem Alphonfus Ferrius 
lapfus eft: cütn in hoc puluere vene- 
num aliquod exquirit, cuius omnino 
expers cft, quemadmodum ex cius pat- 
tibusatque fimplicibus (ingulatim exa. 
minatis demóftrauimus. Huius rei Ger« 
maniequites documento cfTe poffunt, 
. quibus moris cit , vbi fe bo mbardulz i- 
&u vulperatos fentiunt, pulueris illius 
Bon exiguam copiam in [byplitgt emi 
plenum infundere: atque illam potio- 
nem tanquam falütiferam ebibere. V n- 
denam igitur,dicet aliquis,venenum in 
iftis plagis complicatumarbitraris:vide- 


cur 


SCLOPETARIVS. 1$ 
tur enit eius rei cauffa in globulo pofi- 
tà,cüm ictu ferit ac percunt.At,cüin(vc 
plurimiüun)ex plumbo fieri oleat, vene- 
natus effe non poteft:cum plumbum na 
turznoíirz magnoperecógruat,eíque ! — 
valde familiate fit. Nam & ad confolida- *^* 57 
tionem & ad exficcationem vlcerüve- **4-4 «4 
hementer conducit,fiue cum fua forma 
& natura metallica vlceribus applice- 
tur:vc cüm laminulz plumbez iisad o- 
ras maligni vlceris tumidas deprimedas 
imponuntur: fiue cü illius mortificati & 
diífoluticalx vnguétis & emplaftris ad- 
hibetur,vt cum ceruía & minio fit (qua 
in re veterum omnium Medicorü valet 
authoritas) neque ramé in illo vfu fignü 
vilum peftiferum ac venenatü apparet, 
vt illud omittá , quod illi globuli plum- 
bei interdum diutiffimé in corum qui 
funt i&ti corporibus, fine vlla pernicie 
autincommodo, permanent. Vt igitur 
huic quaítioni non ab(urdz refpondea- 
musjingenué fateor, plumbi quidé per 
fe & fimpliciter in fua natura confidera- 
tum,nullà poffe venenatá inferre plagis 
illis qualitatem,nifi forte venen extrin 


fecus adhibeatur : quod facilé factu elfe 


Vs d 


16 IOSEPHI QYERCE T. 
nemo negaucrit. Neque enim cuiquam 
dubium eít, quin plumbum (quanuis 
corpore fuo graue inter cztera metalla 
& terreur fit) tamen & rarum & fpon- 
giofum fit,quemodmodum Philotophi 
omnes fatentur : quippe quód conítet 
cx fulphure impuro & combultibili: 
magnáquecraffi mercurij copia impuri 
& fzculenti(quz tantz in fundendo fa- 
cilitatis & raritatis & molliciei cauffa 
eft)ac propterea facillime quouis liquo- 
rc imbuarur. Quod fi etiam ipfi ferro 
multó denfiori,(olidiori , minüíque po- 
rofo (quippe in quo minima mercurij 
copia fit)tribuitur, vc etiam venepatam 
aliquam qualitatem recipiat , dubium 
nemini efle debet, quin plumbum pro- 
pter cauffas fuperiüs expofitas,multó fa 
ciliàs venenatam illa qualitatem admit 
tat , cuius quide rei varíaapud authores 
teftimoniareperiuntur. Nam quis ne- 
fcit veteres per(zpe mentionem facere 
telorum venenis imbutorum, quz ve- 
nena Graci /»jl/pi» nominabant? vta- 


pud Vergilium ZEncid.9. 
Vnzere tela manu femimque avmaye ve- 
: 2€n0,. : P. * 


Ht 


—À— 


UTERE Ru Lol LO up Pea x x 


.6$CLOPETARIVYS, 17 
Etlib.1o. ; 
Vulnera dirigere. qo calamos amare ye- 
neno. 
Etlib. 12. ! 
- Non feawacvento pevnubem impulfa fa... 
ttá 


avmatam [aui Parthus quem felleveneni — 


Parthus fiue Lydi teli immedicabile tovfst. 
Sic Silius lib.:. 
Spicula qua patrio gaudens acuiffe veneno. 
Itémque Ouid.lib.Trift.;. — 
INam volucri ferro tin&lilevirn ineft... 
— SicHomerus Odyfl.. ion 
dljuaixor dd'gegóvor daQyjdjuoc, Qgpet cà £y 

1 &eis2l, x... Hoceft, | 
- Pharmacum b«nicidam querens, vt ei effet 

nde fagittas oblineyet; 

Sic Theophraftuslib.Plant.o.cap.:5. 
teftatur apud ZEthiopes radicem effe - 
peítiferam qua fagittas ob'inunt, Idém- 
que Plinius de Scythis fcribulib.12.cap. 
53.De Dacis & Dalmatis , Paulus JEgi- 
neta lib.6.cap.88. Et generaliter de Bar- 
batis, Diofcorides lib.é.cap.2o. Neque 
ad rem pertinct;fi quis neget, plumbum 
fuamin fündendo craffitiem exuens;al- 
terius generis fubftatiam admittere. Sic 

| — C 


A 


P ad 
Fo 


E 


P ocnd 


4. Meteor. 


i8 lOSEPHI QVERCE T. 
enim natura fert, experientiáque com- 
probat , metalla oninia per ignem pur- 
gari, terrámque £eculentam , fiuc ful- 


— phur impurum, exuere: eadémque opc- 
^»rà multó puriora in fua fubftantia eua- 


dere. Hac eadem arte fiunt przparatio- 
nes cupri ftanni, atque adéó ferri: quod 
per ignitam fufionem fxces ac fordes 
fuas exuit,atque in imum abiicit,quód- 
quein co purius ac fyncerius et, quod 
Chalybsappellatur, remanet, quemad- 
modum Ariftoteles ceftatur. Etfi autem 
horum metallorum imperfe&orü pro- 
prium fit, craffitiem & fordes (uas pet 
vim ignis exuere ( quemadmodiü fuprà 
dictum cft)nihilomingscamen fubftan- 
tiam quandam à natara fua alienam im 
bibunt. Cui ng4que dubium eft , quin 
Chalybs inter c2 quz folidiora fant; fub 
ftantia quada'ó plané contraria rempe- 
zeturatqueinficiatur? Quis dicet acctü, 
fugilin& ialc , aquam piloteliz aurlum- 
bricorum, (raphanorum fucco permix- 
tam)elffe (ubftantiz ferrez? At ferrum in 
illum fuccum fzpius immeríum , ac re- 
ftin&um , adeó indurcícit , vt vix quif- 
quam, nifi re ipfa fit expertus , fidem fit 
! habiturus. 


PIUENANEEU " VAT a Qa Ri 


SCLOPETARIVS. 19 


habiturus. Idem ex contrario mollefcit 
extinctum fzpius in (ucco cicutz , fapo- 
nis& althez. Quod idem ftanno quo- . 
que vfuuenit;atque etiam plumbo: quz 
fufa & fzepius in fucco fquillz reftin&a 
fic afficiuntur,vt illud ftridorem exuat, - 
hocveró mollitiem & nigrediné : quod 
ficri non poffet, niíi aliquid ex ipfius t&- 
perationis fpiritu, & virtute retinerent. 
Perfpicuum eft igitur ; illa quanuis per 
ignem purgentur, & craflitiem fvam 
exuant , tamen alterius etid generis fub- 
ftantiam facile poffe íimbibere. Atqui 
abfürdum effet exiftimare,fpirituü me- 
tallicorum , quz generis eiufdem funt, 
mixtionem €ó facilis fieri non poffe. 
Sic enim videmus cuprum tingi & fla- 
ueícere per calaminz & tuthic fpiritum: 
rurfus idem albefcere per arcenici;auri- 
pigmenti,& aliorum quorundam fpiri- 
tum. Vndecommode concludetur ; fi 
metalla ( ex quibus generaliter glandes 
& globuli conficiuntur ) ac przcipue 
plumbum , natura fua fpiritualem fub- 
ftantiam quz fui gencris fit , recipiant 
(ex qua vcluti ex tam variisaquis mer- 
curialibus fcetidis & lethiferis quae com 
EC --—- bn 


B 


Us 


20 IOSEPHI QVERCE T. 


poni folent adhibendo fuccum. Aco- 
niti , Napelli, Scillz, Taxi; Apij rifus, 


/ 5 As & imilium fimplicium , venenatarám- 


A. 4 que beftiarum , quz propter fübftantiz 


fuz diffenfionem fubftantiam noftram 


o «7 Jladunt& corrumpunt ) mixtiones ve- 


, 


, ^ 
ES 


nenatas inde confici, atque plagas red- 


.diilliuímodi veneno ita complicatas,vt 
/ folo traiectu ac traímiffu notas cius ve- 


neni periculofiffimas relinquant , nifi 
maturé opportupum remedium adhi- 
.beatur. Nam expcerictia nos docet,mul- 
tas hodie reperiri mixtiones adeó venc- 


natas,& peltiferas, vt fiiniisaciesfagit- . 


tz temperetur , qua vulnus fat, & ían- 
guis profluat;quanuis fagitta non adhz- 
xeícat , (ed velociffimé tranímittatur:ta- 
men venenum adcó fubrile effe & pcíti- 
ferum , vt fenfim à minoribus venis ad 
maiores ferpens , atque inde ad przcor- 
dia progrediens,confeítim vulneratum 
interimat, Q uz ideo commemoranda 
putaui, partim quiafzpius ca mihi ani- 
inaduertere licuit(vt alios przftantesin 
re medica viros & fide dignos przter- 
cam ).partim vt mitificos & prope pro- 
digiofos cffe&us patcfaciam, qui "" 
in his 


SCLOPETARIVYS. Z1 
in his cafibus vfuueniunt, ncque iccir- 
co impoffibiles exiftimádi funt, quódà 
quibufdam fortaffis ignorétur:quemad- 


modü copiofiüs in eo libello docere in- 


ftitüt; quem de Antidotis meditor, ac 


fpero me propedié in lucem editurum: 
vt verü & aptum alexipharmacum ad- 
uerfus illud venenum aperiam . Quare 
dubium nemini effe debet , quin plagz 
propter plumbearum aut quarumvis a- 
liarum glandium venenum , venenatz 
eífe poflint: quantumvis reclamét non- 
nulli quibus nequecü magnis & exer- 
citatis viris verfari cótigit, neque varios 
& mirabiles naturz effectus animaduer- 
tere, quos antiquitati incognitos fuiffe 
certum eft. Verüm vt ex hoc diuerticu- 
loin viam redeamus, concludimus glo- 
bulos infici veneno poffe;non infunde- 
do venenumin foramen aliquod data 
opera fadtum,quemadmodum nonnul- 
lis placere video : (ed immergendis glo- 
bulis atque aliquoties extinguendis in 
illis aquis mercurialibus & fuccis lethi- 
fetis : à quibus illorum fubftátia alterari 
& corrumpi poteft : inficeréque atque 
imbuere maligna illorum qualitate pla- 
C iij 


2L IOSEPHI OQVEZRCIT. 


gas (tanta illorum fubtilitas eft) quan- 
tumvis velociter ipfi globuli tráfmittan 
tur. Quod vel ex iis liquet , qui hanc ia 
beftiis experientiam animaduerterunt: 
quam rationibus aliquot cófirmare in- 
ftituím? in eolibro de Antidotis , cuius 
pauló fupráà mentione fecimus. Verun- 
tamen vt concedamus globulum velo- 
citcr per corpus pertneantem tam ccle- 
riter venenum faü imprimere non pof- 
Íe:atcerté tamen frequenter vfuuenit, 
vt in plaga fatis diu globulus latcat , ne- 
-que deprehendià Chirurgo poffit. Ve- 
"nenüm autem quod in illo globulo la- 
tet (qua dere dubitaturum neminé ar- 
bitramur) ánnon intercà fatis haber te- 
poris ad partcs lafas inficiendas? Nam 
quó magis ex fpirituali & fubcili (ubíta. 
tia compofitum eft (quemadmodum fu 
periüs demonftrauimus) có celeriores 
funtac fubtiliores ipfius effe&us: vapo- 
réque fuo maligno;per vcnas;arterias& 
neruos infufo,fpiritus naturales, vitales 
& animales inficit; quos contrarietate 
& pugnantia quadam fuffocat, per eot- 
dem fe permiícens: vnde vita hominis 
extinguitur;qua in vitia & idonca ipfo- 
rum 


SCLOPETARIVS. cr 
rum a&ione confiftit.Hzc eadem vene 
naquó magis fubtilia & communicabi- 
Iiatünt,eó perniciofiora eflc folet , qué- 
admodum ex viperarum alíatümq; ve- 
nenatarum bclluarum morfíu licet ani- 
maduertere. Quód fi quis pertinaciüs 
cótendat ( vt quoídà feciffe video ) ve- 
ncnum globulo perfufum vi ignis extin 
guiatque interire:cgo contra illud,quo 
nonnunquam vtuntur, ar ntü ad- 
vd open un Biruprerzo 
huiufmodi plagas nulla ex parte vítula- 
tas effe, proptercà quód globulus cótra 
durum corpus illifus non adeó incale- 
Ícit, quin continuó manibus contre&a- 
ri poffic. Ac ego ignem illum nequaquá 
tátum aut tam idoneum effe comperio, 
yt venenum quo globuli fubftantia per- 
fufa erat , extinguere valeat, przfertim 
cüm venenum illud ita per omnes glo- 
buli partes permixtum fit,vt omnem il- 
lius fubftantiam maligna qualitate fua 
peruerteritatquecorruperit. Nea; me 
mouet , quod Ariftoreles lib. de Czlo iom: 
cap.7,fcribit,tela ita ignefcere aéris pul- 5, ^^. 
fu,vt plumbum ctiam colliquefcat,cüm 
res ipa & experientia quotidiana id effe 

C iij 


24 JIOSEPHI QVERCE T. 


falfum demoftret: & przíertim in glan- 
dibus íclopetariis,qua etiam igne adhi- 
bito emittütur,& multó rapidiüs,quàm. 
vliz fagittz feruntur. Pratcreà vt hoc 
Ariftoteli concedamus , veterum tame 
authorum te(timonia(qug fuperius pro- 
tulimus) perfpicue oftendüt venenü nó 
extingui :tantüm abeft,vt minore mul- 
to ignitione idipfum extinguatur. lra- 
que non tantüm incalcícere dicam, ve- . 
rumetiam hoc ampliüs adiungá,ctiamfa 
globulus ipfe colliquaretur , vix tamen 
fubftantiam illá quantumvis fubtile ex- 
tinctum iri:fiquidem adeó cum corpore 
mcetallico permixta & perfufa eft,vt ip(ü 
ctiam magna cx partealterauerit. Simi: 
liternó primis fufionibus euancícit ar- 
fenicii,aut fpiritus calaminz aut tuthic, 
fi ci inalbato vel flauefa&to cupro pcr- 
miíceantur : quanuis in eorum numerü 
à nobis non referantur,que extrinfecus 
ac proculà praecordiis lethifera funt ( de 
quibus fuperiüs métio à nobis fa&a eft) 
proptet illorum fübftantiam & occulta 
proprietatem: quemadmodum effe&us 
fatis dilucidé. & cuidenter oftendunt. 
Speramus igitur fatis perfpicuc demon- 
ftratum 


wr 


rau m 2i SEMINE 


uc II Up MMC M IU T EPUM 


SCLOPETARIYS, Dr - 
ftratum effe globulos eo veneno infici 
poife , quod momento temporis trant-: 
miflum vim fuam exerat;prefcertim fiin: 
Corpore permaneat : quemadmodum. 
crebró accidere videmus: venenümque : 


. illud cà exiguo igne , vc vixillud calefa- 


ciat;tolli extinguique non polffe.Ex qui- 
bus ita difputatis cócludi poteft, plagas /^ 
fclopetarias poffe cum veneno cóplica- 
tas cíle,non propter puluerem , que ve- 


neni expertem cífe demoftrauimus:ted v A T 


 propterglobulum veneno dclibutü, vt JUtER 


frequétiffimé accidere videmus. Quam 
adrem bonum & prudentem Medicü 
attenti efle oportct, neq; temeré perti- | 
nacem effe:nà vt quotidie iftud non ac- 2 
cidat,interdum tamen fieri poffe có(tat, 
neq; id ram facile fortaffe in przlio ali- 
quo iufto,in quo vclper ignorantiá , vcl 
pet veneni parati inopiam id prztermit 
titur , quàm in vrbium propugnatione, 
autcx meditato cófilio , cüm quis malé 
animatus ex in(íidiis aliquem adoritur: 
quibus incómodis hoc infcliciffimo (z- 
culoPrincipes ac Proceres magis obno- 
Xij fant,quàm milites gregarij.Neq; ve- 
rólioc loco córnemorabimus indicia ex 


6 


26 IOSEPHI QVERCE T. 


quibus cognofci poteft,an plagx vene- 
no cóplicatz (intquonia huic argume- 


to polteriüs nobis conftitutus eftlocus, 


fub capite de vera & methodica illarum 


De combu curacione.DPoftulat eni ic locus, vt de 


ft one cum 


hifce vul- 


varietate quz in i(tiuímodi plagis repce- 
neribus có ritur, differamus:nimirü de cobuftione, 


xw quz velillis iun&a cft , velab 1isaliena. 


Atque vt meà hac derefententiam ape 
riam,non poífum equidem ( pultorum 
do&iffimorum hominum authoritatem 
fecutus)nó eorum opinione improbare, 
qui fcripferunt huiu(modi plagas cum 
vrédine iun&aseffe propter globulum, 
quem putant propter rapidum motum 
& aérem inflammatum,per quem citus 
velóxq; fertur, adeó incaleícere, vt cau- 
terij vim habeat : quod etiam colligere 
conantur ex effedis quz inde coníe- 
quuntur,hoc eft, ex atrore,e(chara,ma- 
gnis inflammationibus , alique fym- 
promatis eiufmódi , quibus aptas vre- 
dines elfe conftat. Dc hoc veró nolo 
pluribus contendere , praefertim cüm 
globuli effentia conüderata ( qui ple- 
runque ex plumbo conficitur;ac proin- 

: de vix 


Mia mg T ou C-— 9. 


-MSCLOPETARIYS,-. . 27 
de vix zgréque ignitionem finc fufione 
ferre poteft ) eorum error nullo nego 
tio conuincatur: repudiatüfque iam an-- 
té fit ac refutatus multis & cruditis ra- 
tionibus Laure Iouberti Medici pre- 
ftancillin imi , & in Gallia noftra floren- 
tiffimi: quem prudentia & iudicio fuo 
vtentem,fpero mihi quoque non nega- 
turum plagas iftas vredini iunctas ef- 
fe poffe non propter globulum ; quem 
quis € fiftula ferrea eminus ac longin- 
quo cx loco ; íed quem € bombardu- 
]a cominus eiaculatus aliquis fuerit, vt 
hodie frequentiffime accidere vide- 
mus , tam ex propinquo illata plaga, 
vt ctiam vulncratorum veftis aut. bar- 
ba incendatur: idque propter vim fo- 
lius pulueris inflammati , qui ardens at- 
que ignizus € bombardulz fiftula fo- 
ras fertur. Q uàd fi quis dicat ignem il- 
lum non admodum procul ferri , ex có- 
ttario refpondcbo , cam propinquo ex 
Ioco emitti poffe , veluti fi quis corpus 
ipfum attingeret, vt fentiri priüs poflit, 
quàm euanuerit.R rus fi s fequis argutior 
Quzrat, an arma aut. veltcs prohibere 
non n poffint , quominus i ignis ille fuam 


IOfEPHI QVERCE T. 


28 
(preionen: in patte lzfa efficere va- 
leat. Q uátüm ad arma,mihi non dubiü 
cít,quin impetum illius retundanr,mul- 
tó magis quàm thorax ex bubali corio, 
aliáve veftium genera , quz i&u etiam 
cum interula inflammantur,vt (zpenu- 
meró ipfi vidimus. neque veró tum du- 
bitandum eft, quin aéc inflammatus fe- 
quens impellén(que globulumà quo i- 
&us infercurjimprimi poffit eti in par- 
teoblaía. Verüm quid tum dicent,cüm 
ex bombardula cominus corpori incen- 
ta, i&usin apertumac nudatum homií- 
nis membrü impa&us efNum omnes 
milites chirothecis, aut caffidibus vtun 
tur ? anhon admoueri folec interdum 
bombardula gutturi, aut manui, aut ori 
apertoac nudato? Quifolentinacie & 
praliis verfari , multo hac de re certiüs 
mihi teftimonium reddere poterunt, 
quàm ij qui in vmbraculis & extra teli 
ia&um(vt dici folec)difputant. Cetté v- 
b! id accidit & in partem nudam vulnus 
cominus rmpofitum fuit,negari non po 
teít , quin iftiufmodi plagz poffint adu- 
ftione & vredine cóplicari. Quod cum 
- itàfit; magnoerrore ducuntur ,qui eas 
' putant . 


$SCLOPETARIVS. - 29 
putàt femper vredinis ex i- 
fumantesignema folo globulo ferri,re- 
guláfque nimiüm generales ftatuunt, 
quz tamen non paucas exceptiones pa- 
tiuntur : quemadmodum ex iis intelligi 
poteft , quz de veneno , quod hifce pla- 
gis coniun&um effe poteft, & vredine 
fuperius explicauimus. Hzcigitur ha- 
bui quz dicere deiftiufmodi plagarum 
eflencia, varii(que affe&ionibus quz il- 
Jas comitari poffunt: quales , vt pluri- 
mum, effe folent folutio continui, cum 
cohitufione & dilaceratione , à quibus 
duz tantum indicationes curandi de- 
monftrantur:nimirum confolidatio par 
tium difiun&arum,& fubftitutio earum 
quz dilaceratz (unt : quz ficum vredi- 
neconiun&z (int ( quernadmodum fie- 
ri poffe docuimus) ad tertiam indicatio- 
nem aut intentionem ( vt dicunt ) con. 
fugiendum erit , hoceít , ad ignem re- 
ftinguendum,& empyreuma extrahen- 
dum.Poftremo ctiam ad quartam,nimi 
rum ad (alutare aliquod alexipharma- 
cum, quoties aliquid fubeffe veneni exi 
lipséias: occurendo przcipué peti- 
culofioribus incommodis, atquc inue- 


30 IOSEPHI OQVERCET. 
ftigado tot varias indicationes curates, 
conferuantes & prazferuantes , quot va- 
rj morbi cum variis cauffis & fympto- 
matibus complicati proponuntur. 


€ Deharum plagarum differemis, , finu e 
yaris indicis. Ae 
COFPCTE 
«VE? Vi attentiüs naturam ca- 
|, -À V. rum partium. confiderant, 
2 in quibus huius generis pla 
X gz fiunt, earüd emque füb- 
Ítantiam vtilem,actionem, 
fionem, fenfum & figuram : item 
qualis effentia fit diuifionis, aut folutio- 
niscontinui , qualéfque propriz ipfius 
differentiz fint, & ratione & expcrien- 
tía cognofcent;qualcs quantz quc indi- 
cationes ad veram earum curationem 
exquirantur : comparabüntque ( vt in- 


ter fe refpondeant ) indicationes illas | 


cum vatii$ affc&tibus,& morbis przfen- 
tibus: prouidebüntque ne quinondum 
orti funt, enaícantur: quemadmodum 
Galen.lib.Meth.4.& 7.docuit. Ad banc 
rem magnopcre conducet propríarum 
differentiarum cognitio, & confidera- 

1 f10; 


x d- 


dg: 


DOC NUNENEEDNOQUE. UU 


SCLOPETARIVS. 31 
tio, magpnzan paruz fint; profunde an 
planz: quz diffcrentiz à globulis ex va- 
riis metallicis materiis & figuris ( tan- 


quam à cauffa procatarctica) oriuntur. ' 


Nam illorü alij fant logi , plani, magni, 
minores, tenuiífimi, qui variis modis 
humanum corpus oblzdunt:alij vniuer- 
fum corpus;alij partem dütaxar tollunt: 
alij per centrum permeant , carnem & 
ncruo(as partes dilacerando, aut offa 
confrigendo , aut carnem tantüm per- 
tundendo,;neue perforando:pro variis 
ac diffimilibus globulorum.i&ibus , & 
prout eminusaut comir?is emiffi funt: 
prout pratercà corpus ictum eft, cüm 
vel nudum eft,vel c«tum;& tectum for 
taíle lorica firma &(vt nunc loquimur) 
temperata: fic, vt transfigi non poffit: 
neque corypás vllo modo vulneratum 
fit: aut ficorpus i&um eft, plaga non 
ita magna & profunda eft , & periculo- 
fa, cüm lofica duritie & firmitate (ua 
violentiz i&tus obftat : prafíertim 
íi non maiore machina , fed exigua 
tantüm fiílula ferrea globulus emif- 


"fus fueric. Porró non dubitandum 


et, hüiufmodi omnes differentias ad 


—nÀ 


32 IOSEPHI. QYVERCE T. 

vnum genus referendas effe, boc eft;ad 
folutionem continuji,quz interdum ap- 
paret , interdum occulta cft. Manifefta 
eft, quz feníu aípe&us & ta&us percipi- 
tur , fi euidens plagaappareat cum luri- 
do carnis colorc, vt eíchara effe videa- 
tur , eique coniun&us cft dolor grauis; 
aut cüm vulnera neruofas partes lzdüt, 
quod nobis fignificare poterit ( prater 
vulnerati teftimonium,cuius ad has res 
momentum permagnum cft) vulnusi- 
&u bombardulz fa&um effe, aut ex ali- 
qua fimili occulta continui folutione fi- 
nc tpanifefta utis incifura, quz Grecis 
xy oueric dicitur v quz ex fanguine fub- 
ter carnem & cutir effüfo percipitur: 
partémquelzfam lurido & violaceo co- 
lore afficit. Hzc funt fresuentiffima c- 


- * 1 * x 
iufmodi vulnerum figna ; :bi cantüm 
habenda ett ratio fimplicis diuiionis 1iü- 


&z cum cótufione.Sed quoniam (üper- 

iori capite docuimus illa Vhinera poffe 

interdü cum veneno & aduftione com- 

plicata effe,contrà quàm nonnulli arbi- 

trabaotur: commodiffimum erit Medi- 
cum operam ftad:ümque adhibere in 

fingulis illis aftc&ionibus , per fua pro- 

pria 


. 


CUTXUUUNNAA € 


| . $CLOPE TARIYS. 33 
pria & peculiaria figna difcernédis:que 
affe&iones poffunr effe(vt fuprà di&um 
eft)cum illis vulneribus complicatz , vr 
fuum cuique proprium remedium ex- 
quiratur :ac diligenter animaduertere, 
quanam affcáio periculofior fitque (vt 
Galenus docet) nop tantüm prima , fed 
etiam fola curanda eft : quandoquidem 
interdum cogimur propter illius ratio- 
nem non modo alias affectiones relin- . 
quere,verumctiam nouas efficere, vt ei 
quz periculofior eft, íuccurramus. Ac- 
que hzc nimirum cauffa e(t,cur horum 
vulnerum cognitio, quz cum veneno 
intromiffo ratione globuli complicata 
funt (vt fup.cap.docuimus) prorfus ne- 
ceffaria fit : ne interitus inopinatus, qui 
fottaífe inde cótingeret,imputetur cor- 
tuüptioni aéris , & aliis primis qualitati- 
bus:cüm plerunque culpa in Medico- 
rum imperitia aut pertinacia pofita fit: 
fiquis fibi contra veritatem perfuadeat 
hzc vulnera nüquam venenata effe , at- 
que hac de cauffa veram medendi ratio- 
nem afpernetur. Huius rei cauffam tri- 
buent forta(fe nonnulli plethorz aut ca 


cochymiz ; quam certe ingenuc agno- 
b c» E^ c es ; 


—— 


cR Led 


34 IOSEPHI QVERCE T. 

Íco,& fecundum Galenum fateor, potif 
fimam elle cauifam incommodorum, 
atque etiam exitij vulneribus omnibus 


complicata e(t:difcerni tamen atque in- 

ternoíci poterunt , prout magis aut mi- 

nüs vrgent:prout etiá magna funt fym- 

promata , & accidentía quzdam ex- 

traordinaria,quz fzpenumeró interue- 

Signa com niunt. Itaque fi caro liuidior cft, quàm 

plicxi ve^ vnlosrium plagarum, quz à fclopeta- 
neni. jariui qua 

' A riis inferuntur ; & tanquam emortua; 

cum totius partis decoloratione, dolo- 

ribüfque extraordinariis atque intole- 

randis : itémque cum inflammationi- 

bus & doloribus pungentibus , prz- 

fertim in plagarum ambitu , cümque 

grauedine & torpore rotius corporis 

plerunque non fine febribus ardenti- 

bus ,& fyncope & alienatione mentis; 

hzc omnia venenati quandam quali- 

tacem indicabunt cum illa plaga con- 

iun&am efle : przíertim cum Medi- 

cis exploratum eft , nullam eífe mani- 


fcílam 


———MÀÁ— 


CCETOEERETCAOPENI Ecco 


SCLOPETARIY S. 35 


feftam cauffam propter quam tam gra- 
uia (ymptomata interueniant: quemad- 
modum interdü vidi vfuuenire in fim- 
plicibus quibufdam vulneribus , etiam 
fine vlla partium neruo(arum dilacera- 
tione fa&is. Sedtotius huiufce reicer- 
tiora fignaeffe poterunt, fi qua indicia 
extrinfecus apparcant , qua ex agroti 
fermone cognofci poterunt, aut fami- 
liarium & domefticorum teftimoniis: 
adhibitis etíam coniecturis ex loco, ex 
petfonis & modo , quo impo(ita plaga 
fuerit. Porró inter figna certiffima glo- 
buli confideratio principatum tener , fi 
forté reperiri poflit. nam incifus atque 
jn duas partes diffe&us , apparet obícu- 
rus, violaceo & purpureo colore per- 
mixtus, alio denique quàm quoreliqui 
globuli effe folent: partes veró poft inci 
furam rutilum quendam colorem ha- 
bé. T'umenim certó affirmari poterit, 
globulum veneno aliquo imbutum ac 
perfufum fuiffe: quo etiam ipfius globu 
lifubftantia affecta, ac immutata fuerit: 
quod potiffimüm cognofcere licet ex 
Colore interiore , qui admodum altera- 
tus eft, obícuratus & liuidus , ficuti fu- 

Bu 


Cav A, 
/ 
XT i P, *-4 


cy ; 
As PA 


36 IOSEPHI OVERCE T. 
pià di&um eft. Licebit etiam id cogno- 
Íccre perignem explorato globulo, qui 
non temceré di&us eft aptitfimus ad vc- 
nenorum omnium purgationem. Nam 
cüm vera qua dicütur venena , fint fub- 
 ftantiz prorfus fpiritualis,& aécrezfaci- 
lé viignis in auras cuancfcunt , non ta- 
men moderato aliquo calore ( qualis in 
pulfo globulo fentitur , vt Ambrofius 
Parzus exiftimauit;qui potiüs temporis .. 
progreffu ea fixaret & retineret , ne vo- 
latilia effent , & per confequens ne no- 
ceret) fed per calorem violentum qua- 
lis eft calor fublimationis. Sic illo calore 
exaltatur & euanefcit Mercurius, itém- 
que Arfenicum , Auripigmentum, alü- 
que confimiles fpiritus: eadémque de 
cauffa purgari non poffent nifi in collo 
vaforum fublimatoriorum frigido com 
primerentur. Itaque fi fufpe&us globu- 
lusfundatur , ac (uper igne vchementi 
fatis diu retineatur, fumüfque ex illo ex- 
haletater;feecidus , & metallum globuli 
circunfundens (à quo magnopere ca- 
uendum eft) merallümque poft fufio- 
nem non modó purgatum non fit, fed 
ctiam atrum, liuidum, & obícurum ap- 
pares: 


bci" turus conte 


SCLOPETARIYSO:- 39 ^ 

pareat: (quod propter venenatum vapo 

rem qui metallum circunfundit, (olet 
accidere) fignum erit certiffimum ve- 
nenicum globulo permixti ; quod cum 

plaga complicatum effe poteft,quemad | 

modá fuprà difputauimus: idque prout 

diu aut breuitempore in ipfa plaga per- 

manfit. Hzc func fi gna,quibus venenü 

indicari folec: quod có pcriculofius cffe 
iudicabimus , quó vires hominis magis 
proftratas videbimus. Praterea vefica- Signa com 
tio,excoriatio, dolor mordens , & ficci- mid -" 
tas cutis cotractz atque induratz, figni- 

ficant aduftionem propter puluerem 
irffammatum complicatam. Q uz faci- 

liüs & certiüs intelligi poterunt ex vul- 

nerati fermone, qui plerunque indica- 

. re poterit, vtrum eminus an cominus 
percuffus fueri: - cuirei HCRISODIDEE eid 


pelis: propter copiam i eim 
aliaque grauiffima fymptomata , quz 
plerunqueaccidunt: nifi mature faluta- 
ribus remediis prouideatur : quemad- 


D Hj 


38 IOSEPHI QYERCET. 
modum Galen. 4.Method.cap.5.przci- 


pit, docens curationem vlccris ( quod 
cum altera quadam affe&ione copiun- 
&um eft,cuius curatio debeatantecede- 
rc) non effe tanquam folius vlceris : fed 
priüs illam affe&ionem curandam effe, 
actum demum ad vlceris curationem 
deueniendum. 


: De Iudiao. 


Ortó hísde rebus có certiüs ftatui 

iudicium potetit , quà diligentiüs 
Galeni fententia in ipfius Methodo in- 
culcata confiderabitur : morbos vidcli- 
cet tribus de cauffis graues effe. Pri- 
müm , propter partis affe&z przítan- 
tiam : deinde propter mali magnitudi- 
nem & vehemeritiam : poftremó pro- 


. pter ipfius malignitatem. Itaque fi prz- 


cordia,fi cerebrum, in potiffima fui par- 
tisfübítantia vulneratum fit, morcferas 
cíle plagas iudicabimus : fic pulmones, 
diaphragma, ventriculus , lien , renes fi 
lzdantur,(nam hz quoquc funt ratio- 
ne officij principales partes) vt pluri- 
müm funt lethales: eodémq; in numero 
funt vulnera in inteftinis accepta , prz- 

fercim 


SCLOPETARIVS. - 39 
fertim fi in gracilioribus & minitné car- 
nofis fa&ta fint : itémque in vefica , quia 
cüm fint pattes membranofz , aggluti- 
nari non poffunt: eadémque de cauffa 
vulnera , quibus caput transfixum eft, 
aut ftomachus, aut ventriculus, pericu- 
loía effe concluditur. Vulnera quó ma- 
iora funt & profundiora cum dilacera- 
tione neruorum & oflium fra&ura , có 
pcriculofiora (upt: ac praefertim ea qua 
accepta funr in capite cum fra&ura cra- 
nij :itémque qua iun&uris propinqua 
funt;propter magna & varia ymptoma- 
taqua inde confequi folent. Vulnera 
in quibus malignitas , ac przfertim ve- 
nenum complicatum eft , periculofiffi- 
ma eífe (olent, quanuis in fpecie exigua 
fint:quoniam propter contrariam illius 
veneni fuübítantiam , & qualitatum ex- 
cefIum,non folüm temperamentum, ve 
rumetiam propria facultatum corporis 
fubftantia planc peruertitur , atque im- 
mutatur:przíertim cüm vulpus fatum 
eft cum apertura cutis, quz (ua denfita- 
te prohiberenon pote ( quod alioqui 
faceret , actum przíertim cüm venenü 
effet craffioris fubftantiz ) quin ipfus 


D iiij 


40 . IOSEPHI QYERCET. 
contagio inficiat fpiritus,(anguinem, & 
humores; & per confequens communi- - 
cetur cum partibus nobilioribus , vnde 
mors vt plurimüm confequitur. Cate- 
rüm hzc omnia vulnera có pericülofio- 
detur effe complicata cum variis & ma- 
gnis affe&tionibus, & (ymptomats , & 
corpora erunt cacochyma: idque tum 
precipue cüm in exercitu graffabuntur 
(vt fepenumeró euenit ) morbi Ende- 
mij ex acre promanántes , qui etfi fub: 
ftant fit fimplicis,neque putrefactioni 
obnoxius, repenté ramen magnam qua- 
litatibus commutationem affert: cüm il 
lisfordibus & feetoribus infe&tus eft, qui- 
in magno exercitu effc folent in ea par- 
tc, vbi impedimenta funt, & cadauera 
iumentorum , interdum etiam hominü 
infepultorum : vnde foeditates, tetrique 
odores nafcuntur,quibus plerunque mi 
lites inficiuntur. Praterea crebrz com- 
mutationes & inzqualitatcs, quz ex té- 
poris iniuria nafcuntur , maximum fiu- 
iufmodi vulneribus incommodum affe- 
runt, ac vulneratos in periculum addu- 
cunt ; ac przfertim cüm hyems ficca 
crebris 


A Ww NMORNTTEEERNTNR UT rU EITMMUmMAT TT. UR 


SCLOPETARIV S, -— 2 
crebris aquilonibus anteceffit , ver au 
tem fubí(ecutum eft auftrale & pluuio- 
fum, vnde quamplurimi fuperlui hu- 
mores enaícütur, uj varietate illa com- 
mQqti & conturbati facile corrumpun- 
tur:vnde ardentesac peltilentes febres 
confequentur , cum aér corruptus [cfe 
per illas pecmifcuerit: itémque ipflam- 
mationes , gangrznz , & mortificatio- 
ncs, atque ad extremi interitus, quem- 
admodum Hippoctares in lib.Epidem. 
teftatur in tertioAÀphorifmo.Neque ve- 
vitz ratio in pleriíque non mod militi- 
bus gregariis, verumetiam du&oribus, 
pratcétis,legatis,ac tribunis:qui plerun 
que iis veíci cibis coguntur, qui forte 
rcpertifunt,fiucfrigidi;fiue calidi , fiue 
coéti,fuue crudi,fiue bont,fiue mali, per- 
fzpe magna leguminum copia , & fru- 
&uum ac baccarum:plerunque etiam v- 
ti coguntur aquis corruptis , aut Vappa, 
'& vino mucido;aut reces infufo, idque 
intempeftiuéc,nulla expe&ata co&ione, 
contra multorum confuetudinem ac na 
turá, quz propter illa incommoda cor- 


rumpitur, Ex huiufcemod mm 


4t IOSEPHI QVERCET. 
deprauata vitz ratione naíci folent in 
exercitu morbi pandemij, vulneribus in- 
feftithimi propterea quód illorum ratio- 
ne (anguis corrumpitur,humoréfque ví 
tiantur : vnde vulnerum malignitas au- 
getur,variáque fymptomata contingür. 
Ex contrario iudicanda erunt vulnera 
có minus periculo(a , magi(que fanabi- 
lia,quó minora erunt illa incommoda, 

longius aberuntà przcordiis, rc- 
liquifque nobilioribus partibus, ac fine 
dilaceratione neruorum , aut oífium, 
& malignitatis erunt expertia. Etü 
autem Medicus;udicarit vulnus planc 
mortiferum , non tamen continuo eger 
pro perdito ac defperato habendus ac 
deíerendus eft:verüm ex contrario falu- 
taribus remediis ei fuccurrendum eíl: 
quippe cüm natüra;przfertim arte adiu 
ta , miracula interdum edat , quibus ex 
euctis Empirici laudem fibi & gloriam 
captant, magna cum medicine infamia 
& dedecore. [taque freti illo nature bo- 
no interdum corum curationem fufci- 
piunt,qui propé iam fepulti videbatur, 
& à Medicis erant deplorati: vnde ad 
Medicos dedecus , ad illos fummus ho- 


nos 


SCLOPETARIVS. 4j 
nos peruenit: quemadmodum bi 

anté vínuenifle audio nobili cuidam 
Prouinciali, Vinffio, qui cüm in exerci- 


tu regio contra Rupellam effet, & glo. 
bulo plumbeo tranffixus, à Medicis de-- 


fcrtus, exiftimantibus iecinoris fubftan- 


tiam eo i&u ]zfam efle , tamen ànobili- 


bus quibufdam ipfius amicis curatus 
eft, adhibitis medicamentis fatis fami- 


liaribus. Quod egregium documentum : 


efle poteft miiiiicorum naturz cfie- 

&uum , quz perfzpe docdiflimoru quo. 

rüque Medicorum iudicium fallit: ood 
tamen nunquam oportet falutaribus & 
extremis remediis aduerfus extremos 
& peíliferos morbos deítitutos cffe: 
quemadmodum Cor. Celfus pracipit, 
fatius effe remedium aliquod adhibere, 
quàm nullam omnino medendi ratio- 
nem tentare: przfertim in morbis penis 
tus deíperatis. 


€ De fuperiorum vulnerum curatione. 
Cof P;^PEE 

(RS Vperiorum vulnerum curatio 

2) fumitur ex duabus generalibus 

* intentionibus, & vna particula- 


44 IOSEPHI QYERCE T. 


 ri,nimirum ex diata & viétus ratione, 


De vi&us 
ratione. 


 confideratio accepti incommodi ma- 


ex euacuatione humorum: poftremo ex 


Chirurgia. Atque vt ordinem ac me- 


thodum aliquam certam ac facilem in- 
ftituamus,primo loco de dizta & victus 
ratione differemus, quz vulneratis prz- 
fcribenda eft. Illam enim conftat effe 
vtiliffimam, & ad eorum incommoda 
curanda opportuniffimam. 

Ea yj&us ratio,que vulneratis przícri 
benda eft, ficut ea quz aliis morbisatic- 
&is prz'fticui folet , (ecundum idoncam 
adminiftrationem fex rerum non natu- 
ralium completur. Particularis aucem 


gnum habet momentum:velutitempo- 
risjaut virium,& naturz,& conítitutio- 
nis zgroti,confuetudinifque ipfius, tum 
in potu, tum in cibo: quemadmodum 
copiofé demonftrat Hippocr. in lib.De 
ratione vi&. in morb. acut. Nam fatis 
conftat aliam à chronicis & diuturnis 
morbis, aliam ab acutis victus rationem 
exigi: camque pro ratione initij, accre- 
tionis ftatus, aut declinationis morbi 
mutandam effe. Nemini etiam dubium 
effe dcbet ; & rcgionum , & temporum 

rationcm 


E 


Bac c ina i. Med 


SCLOPETARIVS, 45 


rationem(quorum alia funt frigida, alia 
calida,itémque alia pluuiofa & humida, 
alia ficca) mutationem aliquam in vi- 
&us ratione exigere. Nemin 10- 
que negaturum arbitror, quin natura 
& conititutio zgroti confideranda fit: 
cüm inter omncs conítet, corpora ifn- 
pura,quó magis aluntur, eó magis lxdi. 
Confiderandz preterea vires zgroti;fc- 
cundum quas non modó vi&us ratio- 
nem , verumetiam aliorü omnium me- 
dicamentorum adminiítrationem ac- 
commodamus. Q uantüm ad confuetu- 
dinem,fatentur omnes magnam ciusra 
tionem habendam ellc : przíertim cüm 
repentinz omnes mutationes , có peri- 
culofiores fint; quó magis cótra confue- 
tudinem & conítitutionem cgrororum 
eueniunt , quemadmodum Hippocr.in 
libr. De vi&. rat. in morb. acut. docet, 
& ratio ipía demonítrat. Nam fi quis ve 
litnulla rerum illarü habita ratione ge- 
neraliter omnibus qui fclopetariis vul- 
netibus affe&ti func,ftri&tavi&us rationé 
praícriberequemadmodum vulgó fieri 
videmus: neque rationem habere vite 
quotidianz,cum nonnulli ter quatérve 


zc 
a. T 


Ed IOSEPHI QYERCET. 

- quotidie atque adeó quibufuis horis ci- 
bum capiant , nonnulli vini potu nein 
inorbis quidem fine fummo vitz difcri- 
mine catere poffint , cert fi ftrictam & 
aufterà victus rationem prafcribam us, 
continuó illud eueniet, quod Hippo- 
crates (upradi&o loco concludit , vbi de 
iis fcribens qui ter aut quater in die ci- 
bum capiunt;ait,fi prandio abítineant, 
debiles fore : ex contrario veró , eos 
qui tenui vi&tu contenti effe folent; fi 
largiüs ederint,aut bibcrint;aut aliis ho 
ris quàm quibus confucuerüt , infirmos 
ac debiles futuros. Itaque fecundum 
illius fümmi viri authoritatem,danda c- 
rit opera,vtcx vfitata & coníueta victus 
ratione,qua fanus vtebatur,cam,qua z- 
groto vtendum eft,zítimemus. Nam il- 
jud tenendum eft, Naturam rebus vfita- 
tis, confuetis & familiaribus delectari: 
cafque certiores , (alubriores & condu- 
cibiliores effe , ( quanuis aliquantifper 
ftudio & intention no(trz aduerífen- 
tur) quàm quz nouz & prater confue- 
tudinem excogitantur , ad zgroti qui- 
dem falutem , fed cum fubita & magna 
mutatione, naturz maximé adueríaria. 

Atque 


- 


SCLOPETARIVs. 47 


Atque hzc nimirum cauffa eft , cur do- 
&iflimi quique Germani Medici víita- 
tam illam, & quotidianam viuendi con 
füetudinem retinendam putent, vfüm- 
que vini vulneratis (uis permittant, qui 
alioqui a&um iam de fe exiltimarent, 
propterea quód aquz víus illis eft perni 
' ciofiffimus:quemadmodum vidi vfuue- 
nire non modó in Gallia , verumetiam. 
( Ídque fcliciüs ) in Germania , vbi vi- 
nü,vt plurimüm eft 2«?2ecpy & tenuius 
multó quàm in Gallia. Quz tamen non 
€ó dico , quaíi nolim zgrotis aliam vi- - 
&us rationem przícribere, quàm cam 
qua vti,cüm fani effent;folebant: neque 
tam imperitus fum , vt id credam: ve- - 
rüm vt Chirurgos admoneam , ne tam 
aufteram illis vitz rationem praícribát, 
quam vulgó folent: fed vt in qualita- 
te & quantitate ciborum modum adhi 
beant, prout morbi ratio poftulare vi- 
dobirur. nam ingporhi faga, dum pro- 
pter i matjones & acerbitates do- 
lot vrgetminuenda eft ciborum copia, 
& continentiain vi&u adhibenda;que- 
admodum Hippocr. docet libr.De rat. 
vi&.n morb. acut.Aphor.:o. Q ginetiá 


48 IOSEPHI QVERCE T. 


prpgut anni ratio fert , viuendi modum 
przícribi oportet,cum aliorum venttes 
calidiores funt;aliorum frigidiores: faci- 
lioré(que nonnullorum conco&iones, 
prout vulneratorum cóltitutio patitur. 
Nam pituitofis & phlegmaticis permit. 
tentur quzdam que fanguineis & bilio- 
fis interdicentur, ficuti Galenus docet. 
Ratiectiam habenda eft atatis , yirium 
& confüctudinis , quemadmodum fu- 
prà demonftratü eft:przbendáque funt 


: . . 2: " * $t. " b. 
Cibaria iam inde ab initionon ita patce 


b 


De Acte. 


ac cenuiter , (cd paulatim imminuenda 


víquead finem (tatus morbi: itacamen - 


vt zgri valetudo prafcriprum illud fer- 
re poffit : quod praícriptum neceffarió 


|» & accurat& obíeruandum eft.His rebus 


omnibus cófideratis acccdendum erit 
ad legitimam adminiítrationem rerum 
non naturalium , vt inítituto noftro fa. 
tisfaciamus. : 

Aérem igitur deliei oportet ficcum, 
& temperatum:talem enim omnis con- 
tinuifolutio poftulat; quz per exficca- 


tionem confolidandacít. Quód fi qs 


forte obiiciat,non effe in noftra poreíta- 


ie s* 2 ett un 
.&e aétem cxliccatuni zgrotis prz bere, 


prarertun 


——————— 


/—  $CLOPE TARIYS$. 49 
przfertim cüm nihil in rerum natura 
humidiusfit,quemadmodum Arift.do- 
cet Mcteor.2.atque adcó aquam humi- 
ditate fuperet, quz tamen in fpecie hu- 
midior apparet,auippe que propter craf 
firudinem fuam immerías res madefa- 
. Ciat:quod aér propter partium fuarum 

tenuitatem przítare non poteft : facilis 
& expedita refponfio hzc erit: aérem ta 
níen corrigi atque eligi talem poffe , vt 
ad inftitutum confiliümque noftrü mul 
tó accommodatior effc poffit. Nam fa- 
tis conftat, locorum & domiciliorum a- 
Me Cllidion cilc aucfripidioti, auc 
ficciora , aut humidiora. Illa enim qua 
ad Septentriones vergunt, frigida funt: 
quz ad Auftrum,calidiora:prout Sol iis 
remotior aut propinquior eft.Q uipetia 
regionum fitus confiderandi funt: nam 
aliz funt montofz , aliz paluftres,non- 
nulle lacubus;ftagnis & fluminibus pro- 
pinqua: quarum rerum omnium varic- 
tate , qualitas ipfius aeris mutatur, ac 
peruertitur. Q uis ignorat À fiaticos ho- 
mines alterius effe naturz, quàm qui 
Europam incolunt? quod Hippocrates 
(in lib. De aerc,locis,& aquis) varietati 


jo IOSEPHI QYERCET.- 


' mutationique temporum attribuit,qua 
rcgionum naturam afperiorem durio- 
rémque efüciunt. Eáque ipfa caufía 
c(t, quamobrem homines montani aut 
qui proxime flumina aut mare incolüt, 
alterius naturz & conítitutionis funt, 
quàm qui vrbes aut campos ab aquis 
remotiores incolunt. Iam veró quid di- 
cemus de fn. poficionc vrbis Ferre: 
riz aut Florentiz:quarum in illa vulnus 
omne in capite accepcum, peftiferü eft: 
in bac ; tibiisimpofita vulnera immedi- 
cabilia funt? Eadem de cauifa Hippocr. 
his de rebus tra&ans, fcribit Auftrum 
qualitates fuas immutare pro ratione 
regionum per quas fertur, atque vt alia 
aliis frigidiores,aut calidiores fant. Scri- 

- — bicenim illü primüm ex frigidis & gla- 

. . cialibusregionibus oriri, vnde venti na- 

—— famtur,quemadmodum Arift.Mceteor. 

2.demonítrat , ciufdémque effe naturz 

cuius funt feptentrionales, vnde Boreas 

A gelidus exoritur:vt;qui regiones illas in- 

. colunt, fentiunt : pofteà per Solis vias; 

pérque Meridiem delatus,adeó exarde- 

Ícit; vt propter Solis calorem frigus fui 

amittat, plantáfque cxurac ,& Lybiz 
incolas 


— M À——— M M 9 


SCLOPETARIVS. i: 
incolas aftu ficcos aridófque efficiat, 
Inde pet mare delatus ; eiiíque humo- 
rem cliciens magnam illam quam con-- 
traxerat , ficcitatem amittit ; humidüf- 
que efficitur, qualisin cuncta Italia fen- 

'titur, & in ea Galliz noftrz parte quz 
Occitania nominatur. Hzcautem vera 
ratio eft,cur eum his plagis adeó infeftü 
arbitremur: propterea quód nimirum 
ifta humiditas calori coóiuncta magnam 
putredinis & corruptionis copiam af. 
fert: quemadmodum (uprà demonftra- 
tum eft. Idem de Borea dici poteft , qui 
certis in regionibus multó falubrior cft, 
& putredinircítftit ; in aliis peftilentior 
cft :adeó vt peftesaliique morbi ex pu- 
trefa&tione nati , flante Borea increbre- 
fcant. Cuius rei caufa tum regionum 
variecati(vt diximus) attribuenda eft,tü 
etiam oppidorum pofitioni: velut inlo- - 
cisaquofisaut paluítribus , quorum vi- 
tio propria ventorum qualitas immuta- 
ti atque alterari potcít : corpora etiam 
cadem ratione humidiora, pluribüfque 
fuperfluitatibus imbuta reddi poffunt. 
His confideratis fimülqueanni tempo- 
ribus animadueríis ( quz cüm varia & 
RUPEE --. E 


$2 IOSEPHI QYVERCET. 


diffimilia funt , propter tam multas di- 
eríá(que mutationes,que quotidiecue 
—niunt,vt Hippocrates docuit in libr.De 
 aérejlocis,& aquis, qualitatem aéris im- 
imutant)idoneus acr &ad inftitutum no 
ftrum accommodatus quoad eius fieri 
poterit; deligendus erit, vbi vulneratus 
morctur.Sed quoniam vix ac nevix qui- 
dem poteft id commode fieri;quód ple- 
runque vulnerati,doloris acerbitate op 
preffi migrationem , & fuccuffum ferre 
non vals EAE Lepe iis ipfis in locis ma- 
nere, in quibus vulnerati funt , aut in 
proximas fevrbes cóferre cogütur:verü- 
tamen locus ille vbi diu exercitus reíe- 
dit, potiffimüm vitandus erit , quód aer 
illeà contagione fufpe&us fit : vitanda 
etiam erunt loca paluítria & aquofa , ex 
: quibus vapores craíTi exhalant. Ex con- 
- trario ea deligenda erunt loca;ab aquis 
& paludibus remota, quorum aer pu- 
rus; limpidus;ac ferenus fit. Videndum 
ctiam vt conclauia verfus Septentrio- 
nes potiiis quàm Meridiem aperta fint. 
Q uód fi frigidior aer videatur,frigidita- 
tem illam igne tem perari oportebit,qui 
infoco conclauis excitádus cft, ac non- 
" nunquam 


SCLOPETARTVS. ; $3 


nunquam odoratis rcbus corrigi, veluti 
maftiche, rofis , baccis iuniperi, aliifque. 

generis eiufdem, ZEftate veró itroratio- - 

nibus vcendum erit,veluti oxycrato,có- 
fpergendámque conclauc iunco, her- 
bí(que aliis viridibus;folitfque vitium & 
falicum. Atque hacratione aér ad vul- 
netatorum falubritatem accommodari at 
poterit,corrigique,prout lzfx & affecte * 
partes poftulare videbuntur. Nam pla- 

gz in capite aut commiffuris accepta 
frigidum aérem multó magis propter 
motdicationem formidant , quam aliis 
locisimpofitz. i; 

Q uacüm ad cibum , certum eft eum pecibo & 
przbendum & accommodandum effe, Po. —— 
prout mali ratio ( quemadmodum Hip- 
pocrates docuit)itémque vulnerati con 
ftitutio ferre pote(t,nequid fubitó inno 
uetur:nam fubitz mutationes (vt anteà 
demonftratum eft)periculofz eífe folet. 
Cibos porró boni fucci effe oportet,ne- 
quépleniüs & copiofiüsalere, ac przfer 
tim víque ad exitum ftatus morbi : quo 
tempore parciore vtendum eft cibo, 
quàm poíteà. Panis (it apté fermenta- : 
tus,& commode co&us. Przbeatut aui- 
wsacd E ij 


E IOSEPHI QvERCE T. 


cularum caro, veluti turdorum , alia- 
rümque confimilium , quibus adhibea- 
tur fuccus mali aurei, limonum , aut ius 
ex oxalide expreffum ad excitandü ap- 
petitum : item ius panaceum,hoc eft,cx 
pane & pullo,elixo prius cum bugloflo, 
oxalide , la&ucis , eiufdémque generis 
herbis:quinetiam hoc pullaceo iure ma 
né vti faucius poterit ad aluum mollien- 
dam,pruna quinetiam paffa ad hunc v- 
fum aptiffima funt;itémque racemi Da- 
maíceni conditi , hordeum mundatum 
bene co&um, lacamygdalinum , aut ex 
auena:nam hzc omnia conuenientiffi- 
ma funt, ac przfertim initio cüm faucia- 
ti cibos omnes;nifi liquidi fint;faftidiat. 
Poft ftatum morbi , vti licebit perdici- 
bus & pullis,& caponibus tencllis, & o- 
uilla minutatitn incifa cum fuo fucco, 


adhibito ctiam citrino.Proderunt deni- 


que alij omnes cibi,fuaues,delicati & ad 
concoquendum faciles , & boni fucci. 
Pauperioribus fatis effe poterit panaccü 
ex vitalina & ouilla carne paratum,pru 
na paffa,racemi paffi,& (fi facultas ferat) 
pullus : eiufdémque generis nonnulla 
qu£ ipfius tenuitas feret. Intereà prohi- 

bendus 


AT CIC 


SCLOPETARIVS. : -. jj 
hibenduserit vfus ciborum craffiorum 
& ad concoquendum difficilium,& ma 
li fucci , & auium omnium aquatilium, 
& paluftrium : : abftinendum à bubula, , 
ac praefertim à fuilla & carne falfa,rebuf- 
que aliis mordicantibus,itémque ab aro 
matibus,que nonnulli fpecies appellat. 
Potusautem illoru na .a- 
qua Hippocratica;aqua filtrata & coca 
etiam ad eorum víum qui faaguinei & 
biliofiores ertit:aliis przbebitur (ac prx- 
fertim iis qui nunquam antcà diluto v- 
tebantur vino)rubellum vinum, tenue, 
& aquatemperatum:idque etiamab ini 
tio , nififorté febris aut inflammatio id 
prohibeat. Quantüm autem ad corpo- 
rislabezem aut requiem attinet ; obí 'obter- 
uandum crit illud v(itatum ]talorü pro- 
uerbium , Za gamba al letto, (7:la man al 
petto : to: tctinendümque Hippocratis prz- 
ceptum ex lib.De vlcerib. quietem ífau- 
ciatis omnibus maxime conuenire, labo 
rem veró perniciofum effe: neque ftul- 
tius quidquam à Medico fieri poffet, 
quàm fi corporum exercitium iis prz- 
Ícriberct,quibus otio &quiete tantope- 
tC eft opus, ac ne interdum quidem fefe 

E iiij 


$6 IOSEPHI QVERCET. 
prz dolore mouerelicet:veruntamen e- 
iusexercitij loco, adhiberi poterunt! fri- 
&ioncs in locis fanis, ac przfertim in op 
pofitis : tum enim reuulftonis vim obti- 
nebunt,humorümque defluxum à locis 
affe&is auertenc, humoré(que ac fuper- 
fluitates,quas diuturnior quies generat, 
exliccabunt,vt Hippocr.in lib De dizta 
tradidit, Quantüm ad fomnum attinet, 
permitcendus erit zgroro, cüm id natu- 
ra expoícere videbitur.Somnus epim in : 
morbis omnibus ad concoctionem per- 
neceílariuseft. Vires enim,per fangui- 
nis fluxum,dolores, aliaque fymptoma- 
ta proftratas,rcficit. Adhibenda tamen 
. « cautio eft, vt fi plage funt interiores & 
«« veneno complicatz , tnoderatior fit : ne 
— fortc maior humorum copia in partem 
affe&tam influat: quádoquidem fanguis 
per fomnü in interiorem fe partem re- 
cipit.Omnesautem animi perturbatio- 
ncs perniciofiffimz eíle folentatque in 
primis ita, quz ventriculum ciet, & hu- 
mores Büifores » labtilioréfque efficit, 
vndc maior defluxionum atque inflam- 
mationum copia promanat , aliáque in 
affe&am partem eiufdem modiacciden 
cia 


SCLOPETARIVS. $7 
tia quamplurima. Replctionem autem - 
& cxinanitioné propterea tacitus prz- 
terjj, quia feparatim de vtraque illarum : 
mox tractare inftitui, meámque femel 
fententiam aperire. | 


€ De fecunda intentione , boc eft , de bumor:- 

bus euacuandis pev phlebotomiam Qs pur- 

gationem. 

Cof P. JIIE. 

vc On temere, neque fine 
30sle magna & graui cauffa Ga- 
Y lenus in fua Meth.hàc prz- Meth.«. 
! claram Hippocratis (enten "P^ 
tiam commermorar, ac lau- 
dat: Medicum oportere non modó Na- * 
turz imitatorem eífe, verumetiam corü ** 
quz, cüm fua fponte cueniunt, confe- ** 
runt: càm Medici officium fit , Naturz ** 
defe&ü (upplere, eàque accidentia per- 
niciofiffima preuidere, quz illi accidere 
poffunt, idque per indicationes cx mor 
bigrauitate conceptas. Harum duo EL 
nera reperio, miffionem fanguinis , & d o 
purgationem : quarum vtraque magno- * v^... 
pete ad (clopetaria vulnera neceffaria £44. 
eft, quz inter grauiffimos morbos verf — A 


* 


ehe 


i TES 


- 


Aum 


oes 


j9 — 10SEPHI QYVERCET. 
1€ tribus illis de cauffis numerare pof 


fumus. Maximé i igitur neceffe eft , fan- 


guinem in hifce vuInecibus curadis de- 
trahere. idque ftatim de principio, vt 


Mh, deftuxus humorum in partém affe&tam 


7 prohibeatur;caucatürque ne phlegmo- 
nealiquo moleftetur: neque mali con- 
co&io expe&anda eft , aut tandiu diffe- 
rendum , dum initiüi & ftatus mali prz- 
terierit, quemadmodum Auicenna cre- 
didit , cuius opiniorationi omni aduer- 
fatur, atque adeó Hippocratis authori- 
tati,qui cenfet, 1 iquid mouédum videa- 
tur , id ftatim de principio tentandum 
eli. Porró hzc miffio fanguinis facien- 
da eft, idque in contrariis,fiuc oppofitis 
partibus : tüm przcipuc cum veneni fu- 
fpicio nulla eft cum illisvulncribus com 
- plicati:tüm enim reuulfiuz curationes 
interdi&dz funt: quoniam venenum celi- 
ciédum eft per (carificationcs;aut ipfius 
partis affe&tz,aut inferiori, atque adeó 
remotarum partium : cauendümque ne 
longiüs ferpat ( vt ipfius natura ferc) in 
partes nobiles ac principales, quemad- 
modum planiüs exponemus , cüm de 
precipua horum vulnerum curatione 
tracta- 


SCLOPETARIVsS. 


tractabimus. Tempus mittendi fai 
nis(nifi vel per fanguinis luxum ve 
aliud quoddam accidens aliter 
mur)matutinum elle oportet, atqu 
tc inifhonem commodiffimum erit ch 
fterem adhibere, ad excrementa exin- — 
teítinis educen da.Portó inilla miffione 
fanguinis , obferuanda erit non modó 
vulneris maáegnitudo,verumetiamtotius — — 
corporisplenitudo:procui?modopar- . 
cior aut profufior debebit effe miffio. 

ZFtatis quoque rationem habeti opor- 

tet; & temporis anni, & habitationis, a- 
liarümquererü quz periti Medici pru- 

dentiz committenda funt,cui videnda 

quz Galen.in lib.De miffione fang.hac 

de rc tractat. 

Purgationetm equé st triffionem fan De purga- 
guinisin his vulneribus duabus decauf- "ped uo 
fis cffeadhibenda, nempe propter mor- ribus infti- 
bi magnitudinem, & vitiofi fucci abun- tuenda. 
daritiam ; licet colligere ex iis quz Gal. 
libr. Meth. medendi quatto his fcribit 
verbis : Purgatio non iri fola cacochy- « 
mia conuenienter füfcipitur ; fed ( ficut « 
miffio fanguinis) vel propter ipfius abü. « 
dantiam,vel propcer morbi magnitudi- « 


6o JOSEPHI QVERCE T. 

»; nem: ita purgatio & propter abundan- 
» tiam alterius cuiufdam fucci, & propter 
» Vim morbi adhibetur. Nec (unt excu- 

. . . fandiquigenus iftud remedij contem- 
pe nunt , quafi nihil aut parum ad iftorum 
vulnerum curationem pertineret , cüm 
& ratio € experientia cótrarium iis de- - 
monítret , qui. Hippocratem & Galenü 
tanquam duces fecuti , huiufmodi vul- 
nerum curationem methodicé tra&a- 

Hipplib. uerüt. Purgatio enim(inquit Hippocr.) 
xi eine per aluum plerifque vlceribus prodeft. 
» Praterea vulneribus capitis , item ven- 

» tris,cum inferioris;tum füperioris,atque 

» €tiam articulorum. Addit przterea,que 

» exeduntur,& quz ferpunt, quz diutur- 

»» na funt, etiam quzcunque obliganda 

» fünt;peraluum purganda effe.Q uod re- 
medium de principio & ftatim poft fan- 

guinis miffionem adhibendum eft, par- 

tim vt irruentes humores ad partem af- 
fe&tam per oppofitam ( quam zvrízzazi 
Grzci dicunt) reducamus : vtique fi in 
fuperioribus partibus vulnus illatü per 
inferiora purgemus: finautem in infe- 
rioribus per vomitum & fuperiorem va 
cuemus , partim vt iam defluxionem 


paru 


SCLOPETARIVYs, 61 


parti infixam & inhzrentem per zapz:- 

vtvri» & vicinas partes deriuemus , qué- 
admodum & Hippocr.& Galen.docét. 

Q uód fi quis dicat,ex veterum Medi- vide Ori- 
corum fententia, fanis corporibus, & in P?f M 
quibus excrementü nullum redundat, pie 
qualia plerunque funt militum corpora 

(vix enim alioqui tantos labores perfer- 

re poffent) purgationem non conueni- 

re, quód id & molefté ferant & vertigi- 

ne afficiantur; & celeriüs exoluantur, 

quz accommodata funt naturz depel- 
lendo:cüm purgans medicamentü pro- 
prium educere humorem cupiés ipíüm- 

que non reperiens,fanguinem & carnes 
colliquet;& ex iis quod (anum eft & in- 
tegrum educat. Veruntamen quia nifi 
euacuctur, in morbos , & grauiora fym- 
ptomata caíuri funt : népe in febres, in- 
flammationes , dolores eximios , deliria 

& cet.eiuímodi,que violeta ifta vulnera 

feré comitantur, neceffaria erit commo 
torum iam humorü purgatio, vt etiá fu- 

turis occurramus : atque vt hoc modo, 

non folüm affe&tá partem,fed & vniuer 

fum corpus in boná firmámg; conftitu- 

tioné reducamus.Ergo cum grauibus & . 


- 


6 IOSEPHI QYERCET. 


acerbis iftis vulneribus purgatio conue- 
niat, magna cum animadueríione , dili- 
gentique confideratione prarítáda erit. 
Habendaenim erit ratio conítitutionis 
vulnerati, & confuetudinis , & ztatis e- 
iufdem, itémquce temporis & regionis. 
Ita quoque in reliquis,& humorem exu 
perantem & affectum locum fpe&tabi- 
mus: quz omnia monebunt , quis hu- 
mor,& quo modo,& qua parte fit depel 
lendus. Atqueinter catera eligenda e- 
runt & quz tutó przberi poffint purga- 


mco tia, neque violenta illa quz Hippocratis 
22 «4 & Galen.temporibus in víu erant;adhi- 


g 


é 
( 


eng 


. benda effeceníeo : propterea quód fa- 
'* ' cultare calidiffima funt, ac proinde fe- 


bres excitant; fanguirniem commouent, 
vulnüfq: ad inflammationem. & abícef. 
fus difponunt:in qnorum numero Elle- 
borus,Colocyntbhis,& fimilia;pre(ertim 
non preparata , habentur... Porró com: 
modé vti quis poterit Caffia Manna; 
Rhabarbaro,Senna, Polypodio.& Aga- 
rico,przfertim illorum extra&tis:qua tu 
tius in iftisrecenribus vulücribus repu 
gandis, quemadmodü & reliqua n. dius 
türnis &maliguis vlceribus commodis 

praberi 


Lj * "TS m 


SCLOPETARIVS. 65 


praeberi poterunt... Czterüm quoniam 
aluus quibufdam ne pharmaco quidem 
fümpto laxatur ; propter variam cuiuf- 
qiie naturz proprictatem ( funt enim 
qui difficulter purgantur , funt qui mo- 


dica potione fumpta, funt qui olfa&a - 


tantüm copiofe euacuátur ) canendum 
crit,ne purgationem zgris prxbcamus, 
quii prius ipforum natura perfpedta no 
bisfuerit: quód fiob ftercus denfatum, 
atque ir inteítinis exficcatum euacua- 
tio impcdiatur,leniente aliquo medica- 
mento per os accepto, vt bolo ex $.j.caf 
fi parato , cum faccharo & fem. anifí, 
priusaluus erit commouenda , vel inie- 
&o clvítere fubducenda, cuius hzc erit 
formula: 


g;.maluar.viol.mercur. betz aá. m j. ctae 


cielo 


fem.ftigid.ma.anifi ai.2.j.hord. florum emolliens. 


chamemel.borrag.& nymph.aii.p.j.fiat 
deco&tio colata ab b.j. diffolue caff.ex- 
tra&z cum foliisfennz, diaprun.fimpl. 
vel trypherz perficz ar1.5. vj. mellis & 
olei viol.an.5.ij.mifce pro enemate. 
Sequenti die a(fumendum erit phat- 
macum , quod accommodandum erit 
prout zger pituita: portione; aut bilis; 


/ 


& Potio pi- 


( ueniens. 


Potio pro^ 
biliois: &u.portul.vcronic.afi.m j. pafful z.ij. iu- 


^ jabarum,;prunorum dulcium,ag. pr.iiij. 


64. IOSEPHI QVYVERCE T. 


aut alterius cuiu(piam humorisredun- 
dantia grauabitur. Facilis enim peragi- 
tur & melior eft purgatio, qua moleftus 
humor fübducitur. 

5;.rad.ireos, eupatorij , pimpinell. & 


tuitofis có- acori aj. 5. iij. rad. mechoac. polypod. 


quer.recentis & medull. fem.carthami 
an 5.5.(em. anifi;pafful glycyrrh.an 5.ij. 
herbarum veronicz, betonicz , fcabiof. 
an.m.j. lorum cordialium afi.p.j. folio- 
rum (ennz 3.ij. fiat deco&tio. Colaturz 
infunde agarici ttochifcati 5.1j. Expref- 
fioni diffolue (yrupi rofarum folutiui $.j. 
fiat potio. Pro robuftioribus adde dia- 
phaen.5,). f5.2&t 5.ij. 

g.Cichorij cum toto, iHidásce la-- 


fem. mclonum , cufcutz , citri, portul. 
& anifíi afi.5.. fi. Borum cordial. an. p.j. 


. fantal.citrini 5.f$. fiat decoctio colata 


pro dofi, in qua infande rhabarbari cle- 
&i 5.iij. myrobal. citrinorum 5.ij. cinna- 
momi.j. Expreff. diffolue yr. de ci- 
chor.cum rhabarb.& rof. fol.an.5.j. mi- 
Íce;fiat potio. Pro robuftioribus adde e- 
le&.tof. Mef.vel cle&.de citro f0l.5.j- 
pcupa — 


XE NB. rte sets Ln 


SCLOPETARIYS. éj 


grad. cupacon) Meffiue gratiola & Potio me 
tormentille an. $6 .polypod Mari ,tama- lácholicis 


j 


rindorum ai.3. iij. fém. anili &. patful. 
mund,aí.35.ij. herbarum veron. (cabiof; 
borrag bugloff. fumariz;ceterach, poly- 
trici ari. m.É.cinnamomi 5.5. Epithymi 
florum violarum & geniftz afi. p. ). fiat 
. deco&io. infunde foliorum fennz 5.f$, 
Expreff.diffoluc fyr. perficorü & dc tu- 
mar,compof.an.3.vj. fiat potio. Pro ro- 
buftioribus adde confect. hárech, vel 
diapolypod. Sd ou me 

/Cümautcm non vnus did. bra o- 
mnes liumores redundant, & mixti;ac 
pervniuérfam corpus diffufi tunt,quod 
plerunque accidere folet; fequens ca- 
tharticum erit ad ODER ,prafercim 
fi Agiqna : veneni fufpicio fit. 


- j8rad.tormenrill. angel. & gentiana Potio o- 
mnibus hu 


8i 5. iij. acori pimpinell.an.3. jj. poly- 


pod.querc.medull.fem.carthama a. £- malignis 


b. intybi latifol.cichorij, veronicz, agri. éxpur. con 


moniz,[tólopend. lupul!fürnar. af m. 
B.glycyrchi & vuarü paffulan 7j. B. pru- 
norum damafc. pr.ii. fem; end:acetof. 
Citri & portul.aíi.5 j. femranifi. 5.j.f. Ho- 
tui cordial. geniftz X EE omnit 


66 IOSEPHI QVERCE T. 


^" p.j.foliculorum fennz 3.iij.fiat decoctio 


pro dofi,cui infuaderhabarb. 3 ij. agari- 
ci Diiij.fpicz nardi, zinzib. afi. 9..j. Ex- 
pref. duffolue fyrupi rof. í01.5.j. mifce, 
fiat potio quz praebeatur & reiteretur, 
fi opus fic. 

Alia complura parari purgantia me- 
dicamenta poterunt, quz periti Medici 
prudentiz committenda erunt : quetn- 
admodum & ipforum repetitio etiam 
jn morbi ftatu,li vires ferant,& commo 
dum vidcatur. Quód (i xger ab horum 
medicamentorum vfu abhorreat, ex- 
tractis fimplicium purgantium vt rhab. 
agar.(enn.commodeé vtetur. Ex quibus 
fingulis , vel decenter mixtis, omncs c- 
tiam hürnores noxios eponare pote- 


rit:quorum omnium. Y grs 
tionem & doíim in. libr. de. EL ty vem 
e (pa8 pespNous xn. B uimusg 


€ Detertis genedlii intentione CHYAtiMA y que 
perc bivurgiam completuy , ac primum de 
, primo apparatu. 


"CU p, wusbupe on 
x tiunotdide Syade 


SCLOPETARIY S. 62 
c» & [ximus principió duas in i- 

) ftis fclopetariis vulneribus 
] curandis indicationes cu- 
$) ratiuas proponendas eife: 
' fi in ipfis folam contufio- 
nem,ac non venenatam qualitatem;aut 
admiftam aduftionem confideremus: 
fuppurationem videlicet , & nouz car- 
nisingenerationem. Quod vt re&cat- 
que ordine fiat, finémque nobis propo- 
fitum affequamur, nonnullz nobis e- 
runtjquas fubalternas dicüt , indicatio- 
ncs obferuandz: quarum prima iubet 
glandem prchedi educíque, tum & mi- 
nuta loricz fragmenta;& aculeos,& mu 
crones infixos,itémque veftium particu 
las; officula afpera, & pungentia , gru- 
moS.,& catera extrinfecus incidentia, 
idque (ine dolore , fi feri poffit , reuelli: 
& quz forían in cauum inciderunt , ea 
digitis,aut tenaculis,aut forcipibus den 
ticulacis , atque inftar roftri aduncis exe 
trahi: quorum ferramentorum licet vi- 
dere varias formas depi&tas in libro Am 
brofij Parzi Chirurgi peticiffimi. Glans 
autem educitur , vclab ea parte quain- 
greíla eft, conftituto fauciati corpore 


ex 
£4—31-4 r/ e 


« e 


638 IOSEPHI QVERCET. 
(quemádmodum Hippocr.przcipit) in 
camfigüram inqua tum erat cüm vul- 
nus accepit:aut certéita proftraro , col- 
locatóque in le&ulo; vt quàm proximé 
ficripoterit;ad eam figuram accedar.E- 
ducitur ctiam glans interdum per cam 
partem in quam vi tormenti itnpulía fe 
rebatur: proptereà quód viá fibi atque 
exitumin ea: parte muniuit: quitamen 
exitus,(i opus fit,amplificandus crit fcal 
pello;vel nouacula, qu9 faciliüs glás fe- 
quatur, & minor inflammatio naícacur: 
prafcrtim fi fpecillo reperiatur,& in car 
neiufixa fit, neque magnas venas;& lo- 
canecrno(a tranfierit. Iraque hic noua 
incifione opus erit , quz cómodiüs fiet; 
fi parum admodum. integre carnis ex 
aduería parte fuperfit;&;fi digitiadtmio- 
eantur;fübelle gTansfentiatur , neque 
quidquam obíter, quominus incifío illà, 
| fiat. Hoc veró in vtràque parce Chirur- 
mue go femper curz effe deber, vt fcribit Cel 
lib-7cap-5- (s de telis extrahendis commemorans, 
ne forté neruus , vena maior autartería 
lxdatur.Q uód fi pericultim aliquod itri 
 mineac , vel ita glans lateat vt reperiri 
non poffit, fatiüs erit cam rantifper di- 
Tuc mittere, 


SCLOPETARIV S, 69 
mittete , donec natura fua fpopte ipfam 
extrudat. Quid enim expedit ingenti 
vulneri ingens infuper aliud vulnus ad- 
dere , & aegrum tátis cruciatibus früftra 


fatigare;prazíertim càüm in mulusinfixa. 


glans ita latuerit; vt vulnere ad cicatri- 
cem perdu&o poft annos multos abícef 
fualiquo fa&o fua fponte exierit? Porró 
primum iftud propofitum perficitur c- 
tiím medicamentis extranca depellen- 
tibus (quoru magnus fanc eit víus j prz- 
ertim fi venenata glande illatum fuiffe 
vulaus fufpicemur. Tum cnim matu- 
ritis aduentitia euellenda funt. Quara- 
tione etiam ne virus introferatur, & ad 
partes principes ferpat aurahentja ilta 
válentiora confeftim affumenda (unt; 
quemadmodum in contrariis acciden- 
tibus mitiora. De quibus in cap.de ve- 
nenato vulnere alius nobis dabitur fcri- 
bendi locus. Hoc primo propofito pera 
&o;abítrastis videlicet ex vulnere, quan 
 tüm facultas feret ,omnibusalienisatq; 
. extraneis, deinceps detopicis & primà 
medicamentorum applicatione nobis 
agendum eít. Variam enim hac de rc 
"um Medicorum fententiam ,tum ca- 
: | n 


pP 
Zt. 
e p2n 
ae eio 
m 


0A Io 


-70 (à  IOSEPHI QVERCET. 


4 — frenfium Chirurgorü confuetudinem 

«^7? *"" effeconttat. Alij nanque f can- 

(^77, jdefis,vel caufticum, velaliud quoddam 
Án ll. exedens medicamentum,omni vulneri 
ES i promiícué admouent :alij olea feruen- 


tía oliuarum vel fambuci: nonnulli the- 
brise t————— .. 

riacam: alij terebinthinam laudant : alij 
oleum carellorum tepidum probant. Ác 
frequentiffime vulgus vtitur fuis ellych- 
niis, ac ftupis, aceto , oui candido & ad- 
ftringente medicamento imbutis , qui- 
bus totum & cauum vulneris infarciüt, 
 & vicinas partes inuoluunt atque obli- 
gant : quem apparatum per integrum 
diem non mouendum efle cenfent, flu- 
xionem fanguinis, vt aiunt, metuentes. 
Sed quàm perniciofa hzc fit vulgi con- 
fuetudo, periti omnes iudicabunt. Hzc 
enim medicamenta emplaítica craífe ac 
terrenz funt fubftantiz & facultatis ad- 
ftringentis,quz fubitó exficcantur,par- 
témqueaffectam nimiüm comprimen- 
do,dolores permagnos cient: vnde ma- 
lores oriuntur tum defluxiones;tum in- 
Bammationcs, grauioráque fymptoma- 
tà, quód poros aut meatus cutis obfti- 
nb humoré(que cogant , & craffiores 
efficiant; 


SCLOPETARIVS. 7I 


efficiant Quemadmodum feuum,refi- 
na;pix,cera, butyrum , omniíque fluxi- 
lis materia frigore indurefcit , minüfq; 
cedit tra&antis fingentifque articulis: 
fic horum frigidorum medicaminum 
applicatione fine vllo difcrimine , den- 
fantur humorcs, zgréque diffoluuntur, 
cutéque minüs fpirabili reddita fpiritus 
opprefli fuffocantur, propterrctentam 
malignà humorum exhalationem , vn- 
denonnullis gangrzna innaícitur, par- 
tí(que totius interitus. Quod fi aliorum 
remediorum penuria,& vrgens necefífi- 
tas, his vti remediis vulgaribus Chirur- 
gó5 cogat , ad fanguinem immoderàré 


c 


rum vulnerum curationem non folum 

applicatione príma,íed ad perfe&am vf 

que valetudinem fimplici aqua fonta- 

na a tepida,cum quaoleum & acetum a- 

lij commifcent.Quo remedio ellychnia 

& ftupas imbuunt: idque cum tam fce- 
| F iiij 


eos IOSEPHI QYERCE T. 


lici fucceffü preftant, vt non pauci ma- 
gicis carminibus & incantationibus hoc 
tribuant, Quod frequenti tamen expe- 
timento probarumeft, nequcà ratione 
alienum videtur: quippe cim aqua etià 
fngida vulnera fimplicia iuuari Celfus 
lib.5.cap.26. fcribat. ac ipfam quocüq; 
modo impofitam,imó & calencem ipfis 


libr.8. cap, prodeffe alibiaffirmet: dolores enim le- 


1o. 


nit inflammacionesarcet , ac defluxio- 
nes (iltit , quz fymptoma:a. ftatim in 
principio prohibenda effejomnes inge- 
h.Hy 3e ri & . 
nué facentur. Deinde cüm ex Hippoct. 
fententia concufis vulneribus, celerri- 
ma fuppuratione medendum fit, hoc 
ipfum tepidzaquz fotum przft e- 


terum Medicorum fcripris & expericn- 
tia comprobatur. Ciim igitur iila pri- 
mos & grauiores vulnerum impetus a- 
ptiffime füftineant;ac repellant , nemi- 
ni mirum videri debet, fi tum demum 
natura(que in fe &efficienté cauffam & 
Balíamum naturalem continet, quo & 
fracta offa conglutinentur, & vnitatis di 
uifio confolidetur) & vulnera carne re- 
pleat,& cicatricetandem ipfa obducat: 
modó ars naturz ancillecur,ceique vue 
: iret 


e 


T TURO XuM M UMTPOXMM€PAMPBERHMS 


SUPDPLDPEERARO. 5r 

ftret atque inferuiat: cauendo ne vul- 
x ] Er earie - — eeu 

nusà cauflis externis irriretur, & Balfa- 

mi curattix facultas impediatur,;fed fuo 


munete fungatur , vulnus ipfum exa&é. 
à lordibus ( quz fibitmpedimento funt). 


linamentis & omnibus modis expurgan 
do. Porró non potfum non eorum in- 
ftitutum laudare, qui acecum & oleum 
commifcenda efle cenfent : quo reme- 
dio accepimus Vinffium illum , de quo 
fuprà fermonem fecimus , ante Rupcel. 
lam defperato vulnere affectum à non- 
nullis Icalis , aliófque przterea complu- 
res curatos fuiffe. Illud enim mixtum 
Íymptomatibus occurrit , dolori nem- 
pe, defluxioni,& inflammationi:ac pre- 
terea putredinircfiftit . nam illi fammo 
ftudioac laboreobfiftendum eft ( càm 
huius generis vulnera ei valdeobnoxia 
fint) ne gangrzna aut fphacclus tan- 


dem fübfequacur. AÀcetum enim cot- 


ruptioni obfiftere argumento eft; quód, 
fi condititiis rebus infundatur; eascon- 
feruet ne mucore aut Jimo obducan- 
tur. Sic oleum vino vcl alterius gene- 
ris liquori foperinfufum prohibet, no 


vel vape(cat;vel corrumpatut:fiquidem 


74 IOSEPHI QVERCET. 


acrem arcet , omné(que halitus exclu- 
dit,qui putredinem inferre polfenr, eó- 
quelaudabilior mihi videtur ipfiusvfus, 
quó foris & imbutum & iutusaffumptü 
veneni acrímoniam retüdit , quod cum 
iftis vulneribus aliquando commixtum 
cíIe poffe docuimus. Quó fit vcillorum 
comprobem fententiam ; qui olea fer- 
uentia confeítim vulneri admouent: fa- 
lubritet enim adhibentur: partim quód 
relaxando efficiant vt interna prauorü 

- humorum fuligo diffoluatur : partim 
quód impedit, ne extetno aérisac ven 
torum impulíu cauum vulneris feria- 
-- tur.Hoc enim inter cztera obferuandü 
vuln. con. €fb;ne diutius acri vulnus committatur, 
trar. fed qua fieri poterit diligentia occluda- 
à tur. Àérem nanq; putrefa&ioni omni- 
nó obnoxium effe experiuntur, qui cu- 

iufque generis fru&us in olla (eriatim 
collocant : eámque accuraté operculo 

a va obdu&am acluto fapientiz , quod Vo- 
SE er cant,obligatam, vt nihil aétis fubipgre- 
EE |... -dipoffit;in putei profundü demergunt, 
77**^* atque íta cum illi fru&us ab ambiente 
xe, C s 'aére, omnique aura maligna (int remo- 


ffimi,corrumpi nec tabefcere poffunt, 
fed 


onm id 


E o 


SCLOPETARIVS. 7j 
ieniuntur, acfi nu- 


per fuiffent inclufi. Q uz à me per tran- 


fennam di&a fuiffe omnes velim exilti-- 


moss rr M E c 
meht, quó demonftrarem multos cura- 
ri non incantationibus,vt vulgus putat, 
fed remediis,etfi aonnulli iis eum ratio- 
ne non vtantur , rationi ramen coníen- 

pu rumen EM Lei er 
tafieis:non autem vt Empiricorum cauf? 

— 31 i.c - uum s 
fam tuendam fulcipiam, qui non veren 
turin hominum vitáac corpora graffa- 
ri.atque,vt habet prouerbium, in ia&u- 
ra vaíis attem figulinam experiri: cüm 
eos potiüs exterminandos cenfea, quo- 
rum videlicet culpa ac temeritate cffi- 
ciatur,vt ars medica fummisalioqui lau 
dibus extollenda , vnà cum profeffori- 
bus deípecta fit & negligatur.Sed ne ab 
LI ame comite 
inftituto noftra recedar oratio, commo- 
diffimum mihi videcur,fi in fclopetariis 
iftis vulneribus ftatim per initiaoleum 

it stas iae 
vifci pomorum compofitum vel olea 
florum verbafci vel hyperici vel ouorü, 
calentia admoueantur , quorum defcri- 
ptionem inuenies in noftro Antidota- 
rio fclopctico , quz przparaca habere 
debent Chirurgi:mirum enim in modü 
& leniunt & emolliunt, & dolores fe- 


7 A LAC 


76 IOSEPHI QYERCET. 
dant; & his vulncribuscurandis compe- 
tunt, Horü defe&tu olea fambuci(quod 
probatutà Iouberzo peritiflimo Medi- 
co)lini;jouorum, lumbricorü , liliorum; 
& chamsmeli & terebinchinz affumen 
da crunt.- Quód fi quis-his-omnibus o- 
leis ic deftitutus, butyro caléti aut tere- 
"binthina fit contentus : linamenta inte: 


rim fequenti medicamento funt inun- 
genda. - 


Vnpuentum m«gi[lale, 

x;. fepi hircini, colophoniz an.5.iij. 
mnedullz crurum bouis & eefypi humi-. 
da af. 5.ij. S butyri recétis 5.ij.(ucci che-- 
. lidoniz & cenzaurez afi. E J.oleorum vi- - 
fcipomorum & cera-af q.f. vefatvn- 
guencum.Huius cape $.iij.metcurij pre- 
 €ipitau, dülcificati & noltro modo pre- 
parau,8 & croci veneris optimé prapara- 
ti an.5.iij. fiat mixtura, qua inungancur 
turundz vel fetones fi ipforum applica- 
tio requiratur. Pulueres przparaci ef 
Íc debent , quos ditiores poterunt in ca- 
ptis a E allsrware: ques etiam permilcere 
erit optimum cum fimplici butyro, ái 
non eflet prz manibus paratum vn- 
guencunt 


SCLOPETARIV$,'  — 77 
guentim fuprafcriptum , cum quo po- 
terit: fingi fatis amplum, emplaftrum; 
quod circuncludat partes vulneris pro- 
Ximiores. Linameuta autem: funt ims 
buéda (implicioxyrhodino io parato. cum 
acéto rof. olco rof; &-vifci px pomorum. 
Partibus autem longioribustale vngue- 
tum adhibendum erit. 


- &.boli armenz preparatz, f fai; guinis Defenfuü 
draconis & corall. rubr. afi. 2.6. croci medicam& 


mattis.5. ij. baccarum myrti 544. olei 
rof. omphacini. $ iiij. aceti rofat ed ce- 
rij jfs fiat linimentum. 


Hoc interim ftudiof (emper-in: ;hi: 
(e vulneribus obliga andis obíeruadum 
eft^, ne fafcia ita remittatur vt laxa fit 
& iod continet elabatur , neque ta- 
tmetiar&larc adeo ipfamoportet, vt ve- 
hemenitiüs comprimendo dolorem ex: 
€itet , ac proinde fluxionem proritet; 
quandoque phlegmonem atque ad ex- 
tremum gangrená& cancrum acceríat, 


tum. 


teal. 
Ar 


quemadmod.interdum vfuuenire Celf. i Cap; 


tradit.Danda etit igitur opera, st ambo- * 
rü vitato incommodo, vtriufq; fruamur 
commodo. Linamenta interim predicta 


&s "9 


78 I0SEPHI QVERCE T. 
oxyrhodino frequéter imbuenda funt, 
renouandüíque ab initio apparatus; 
duodecim horarum interuallo: nifi for- 
té fanguinis fluxio metuatur, propter 
magnz velarteriz vel venz incifuram. 
Quod fi luxus (it immoderatior;ccleri- 
terilliatqueante omnia fuccurrendum 
eft,quod fequentibus medicamen tis ap 
pofitis & aflumptis commodé fiet. Ne- 
que tamen id prarftan dum ceníeo, » quin 
priüs aliqua fanguinis copia pet vulnus 
effluxerit. 
Hiuxerit.. 
Vnguentum fanguinem cobibens. 
E.ctoci martis fubtiliffime reuerbce- 
fati,croci veneris afi. gj. excipiantut o- 
leo vifci pomorum fimplici & fiat vn- 
guentum.. Hoc medicamentum adcó 


pe: zuinis fluxionem fiftit, vt propeit ine 


dibile videatur:vulnus quinetiam in - 
Bie ftacüm difponit.fuperfluos e- 
nim humores digerit ; partem corrobo- 
rat &- Hpraredim magnopercobfiftit.. ... 
Aliud. | 
Rz.croci martis 5. j. calcis teftarum o- 
uorum;& colchotaris afi.Z fS.cineris ra- 
narum vítarum 5.ij. excipiantur oleo 
vifcipomorum. -. 4 


Aliud 


TG DRENUUU Me d uu t 


SCLOPETARI vss 8. 79 
"Aliud paratu facile nec minis '»tle; 

&. Colchotaris accto pra parati 5. ij. 
calcis limacum 5.1. butyri recentis 5. 
iiij. mifce & fiat vnguentum , vel exci- 
piantur oui albumine. 

Commodiffimum etiá fuctit in ma- 
gnis hzmorrhagiis potionibus vti , qua- 
rum formulas lubícribemus. 

ro ditioribus. 

x. olei croci martis & cífentiz coral- 
loni aíi.9 j.cum aqua (permatis rana- 
rum velrofarum, fiat potio. : 

c Alia pro gregaris fed approbata. 

g&.croci martis noftro modo przpa- 
rati.2. j. calcis teftarum ouorum. 5,j. fy- 
rupirofarum ficcarum & myrthillorum 
afi.5. j. cum aqua florum papaueris ru- 
bri, fiat potio affuméda tribus horis an- 
té cibum:pro quo capiat hordeatü cum 
aquarofarum & temine papaueti p 
fertím hora omni. 

Porró nullum fcu air puodidie 
mentum reperiri poteft, cum ad fiften- 


dui fanguinem vndecunque prorum- - ? 


péntem , cum ad dolores omnes pacan- 
AME: defluxiones reprimendas, quàm 
Laudanuam. idanum Opiaticá fi pilula illius gra- 


- 


8o Xi Jd0$zPHI QYERCET. 


ni piperisinftar allumatur,cuius víus in 
hifce prz(ertim vulneribus nó fatis pre- 
dicati. porseít : vc alias innumerabiles i» 
pfius opportunitates omittam , de qui- 
bus in mea refpófionead tra&ationem 
Auberzi Vindonis de ortu & cauffis me- 
tallorum , copiofiüs. differui. Porró his 
primó compl etis, rum demüm medica- 
ménta,que quàm cclerrime fuppurent, 
5. LO Adhibendaérunt, fi uppurata diligenter 
Em pee " repurganda exficcandáque , vt iufta na- 
fcatur caro , Deque mollior.quàtm opot- 
tet,neque durior, & quz nonexcreícat, 
vt denique. confradi offis fragmenta; fi 
qua finzà viuo offe maturé deducantur. 
Porró celeriüs i € ícl | 
neribus füppurationem maturamus,ne 
inclufum virus; auc latens fanies pericu 
jum E M NOUO vt fic füupp: ppu. 
tatis omnibus ;febres, dolores& omnia 
feré fymptomata ex Hippocratis fentei 
tia faciliusiconqüie(canr. Igitu£ pro: a 
intentione im fécundo apparatu vul 
yti folet fuis.digcfliuis(vt appellaanieni 
vitello , rofato oleo. & terebinthina;pa- 
ratis. Qua, ve verc dicam, idcitcopro: 
barcn non poflum quod ciilime putre: 


fcant 


X : ALI 0 una "5 


|SSCLOPETARIVS. 
fcant & fcetorem ( quod iudici 
per malum eít) vulneri inducant, | 
hydrclazo modicé calido;butyro & fimi- 


libusfappurantibus vtantur, quibufcü. 


tritici farinam: perpurgatam furfure ex- 
coquunt,, & pufillum croci admifcent. 
Probant nonnulli tetrapharmacum ex 
pice,tefina; ceray& adipe paratum , cui 
primas tribuit mouendo puri Corn.Cel 
fus: ex quibus Macedonicum ctiam ad: 
dito thüre conficitur; quo multi fcelici« 
tet vtuntur. Ali; Bafiliconem fummope 
re probant; qud foppurarampititepd 
mur ; fempérque ia. officinis paratum 
;inueniatur.. Laudant alij vnguentum 
Dialth: & quod Refumptiuum vocant: 
norinulliemplaftrum Diach.fimplex &c 
de tnucilaginibus, quibus: oleüm liliori 
permifcent. Q uibus omnibüs medica 
mentis ca fas glande«carnes ac contufas 
in püsccelerrimé conuertunt, vt Hippo: 
cratiaffentiantur. "Scribit enim collifas 
carhes in (aniem neceffarioconuertenz 
das'effe quó mipüsetiam liac curandi 
ratiene xulnus phlegmone fatigetur; 
minü(que vexetut: quz fuic& eiufdem 


Hippocratis & veterum omnium Medi- 
| G 


- 


Arras 
x IA AM: 


IOSEPHITC-QYERCET. 
corümopinio. Q uorum fuppurantium 


'vfüm non poffum & ipfe non fummope 


rc probare : Nam cüm infiti noftti calo- 
ris vimatquefubftantiam tueantur at- 
que ctíam humores corruptos in beni- 
gnius quippiam commutent ,& putri- 
dum íanguinem in puscitiffimé conuer 
táchac ratione vulnus.in meliorem fta- 
tum reftituunr.Hoc tamen vnicé obfer 
uandum , ne ipforum intempeftiuo víu 
vulnus corruptione afficiatur : quod vt 


prohibeatur,addenda erit 5.j. precipita- 


dc uy, E 
fom 


ti noftri pro quaque vncia fuppurantis 
medicamenti(cuius. pracipirati pondus 
augeatur fi faeceat vulnus) quó altius fu- 
bire poffit , viré(que fuas fine p 
exercere médicamentum.Namillo folo - 


medio ftatim pusconficitur fyncerum, 


páríqueaffedta à. putrefa&ione & gan- 
grana , cui illo przfercim tempore cft 


 valdeobnoxia; conferuatur: quod ego 


fzpenumeró ceíta experientia compro 
baui. Nequeabfürdum fore putaui, fiin 
thinüs peritorum gratiam quibus vcar 
remediorum formulis pro hac intetio- 
ne;prefcribam.Inungantur ergoturun- 
me [etones.A; quicquid in cauo vul- 

netis 


SCLOPETARIVvS; 
ncrisapponetur, fequenti vr 
| Vnguentum paratu faci 
-BA vnguenti Bafllici maioris de 


Mefuz.5.ij. butyri recentis £j. pani 


tati noftro modo przparati z.ij.fs. mifce 
pro ellychniis & turundis inungendis. ' 
V nguentum aliud. | 

Re.Cerae noüz; refinz , picis naualis, 
af. 5. iiij. fepi hircini & medullz cruris 
vitul.an.2.ij.aefypi humidz 5. j. olei oli- 
uarum, vellini, vel vifci pomorum fb. 
liquefa&tis omnibus & tranícolatis , e 
vn tum. firotid , 
L. eg mi dino: 
'- Huius cape 5. ij. przcipitati noftris; " 
ij.mifce. Pracítatiffimum eft remedium; 
quo etiam emplaftra( (ine przcipitato) 
funt illinenda,& in vulnerisambitu ap- 
panenda: :vel, 

; &terebinthinz venetz,& mellis al 
bi an.Ib.f.vitellos onorum, numero 12; 
oninibus optimé. mixtis decoquantur 
adignem ad pulmentí confiftentiam. 

Hoc vnguento (quod Calcinatü ma- 
gnum vocant Paracelíici ) poteris com- 
De Ge eL iputredini enim; 


hic pirparatum; fummopere obíiftir,& 
khIQUl G ij 


vu 


Tib.s. cap. 


26. 


eyulneti in fu piiwinda conuenit, 
At quoniam. proprium cft; Naturz, 


mentoruni maturare , omi omnibus modis 
calorcm inducemus "infito nobis. mil: 
limum,qui fouendus eíl; ac cuendus; & 
bombace , &.làna fuccida; & lintcolis 
parcemaffedtam. circundatibus, vclali- 
quearaplaímate,quibus omnibus gra- 
uiaquieque vilneractiam iuuari (cubic 
Celtus : quz imbüerida funt vel, hydre« 
lxo ,exoleo rofarum ,& aqua rofarum 
confe&to , cui putillum accu permiícere 


Md ua 4, Potetis: :ceto eniin parce vtendü, quod 
, tardíorem.efhiciar 4uj opurationem vel 


A S 7, fcquénti fomento mihifar 


5 A 29 «9 17250 Empleos c É 


-j& assdin coque fadanse: d * 


abr NES Boftuiun vi(ci pomori;. minutim 


conciforurn cum fructibüs.m. iij:rad: al- 
thez cum foliis ;: maluat. viol: a6; m. ij 
fem: lini, foenigraci : ait$.ij. lorum chas 
mameli, meliloti.an. P ij. — 
eumdlaüe. i00 boo ID 

: Nunquam hoc medicamentum: me 
fefellizinBammationes enim arcet; doz 


lóres hians in modum Ícdat;partifque 
E. fubftan- 


Me —À i — 


(SCLOPETARIYS. x 
fubftantiam fouendo ; pus exquifir B 
citiffimé mouet.Ex pradcriptorum.craf; 
famento piftato &:cribellato paratur ca Caphif- 

taplatma;addédo farinar, lini & faenigr, ma. 

aí.5.ij.cefypi humidzi& medulla cruris 
vituli:af.5.j.f5. vitellos Quorum numeró 
iiij.croci gr.vj. oleorum vifci pomorum 
& rofarum aíi.quantüm (uffapponatur 
vulneri ita vt inuoluat partes vicinio- 
res: locaautem remotiora ad prohiben- 
dam humorü defluxionem femper vn- 
Dem it bolo , vel Pp iD: 
da lunt. EX 

EC 2 "Defenfium. opium. g $199. 

B. pulueris rofarum rubr. & myrthil- : 
lorum a.5.j.boli Armenz,terre ligilla- 
tz an.3.vj. füccorum plantaginis 5 fola. 
tri;an.$ j. aceti rofati 4: ij. olei rof; om- 
phac: & myrthill.ap;$ i i. cera: $.j. mi- 
íce pro defenfiuo. 

Porró illis remediis wevrrds vend 
bis in die apparatum permutando j vt 
iam diximus , donec pus aliquo modo 
. laudatum apparere incipiat: tunc enim 
| detergentibus vtendum erit ; cum qui- 
bus etia (emper przcipitatus nofter per: 
 milceri in maiori dc^ eae: 


ij 


96 — rzoszpuHr QvreRCET. 


optime € vulneribus pus eluat, & corru. 
ptionimedeatur. . | 
Detevzens optimum, pavatu faale 
po qvegaris. 
 Bevnguenti Aurci $i. bmebinibició: 

& mellis roar.5.6. farina fabarum  5.j. 
boracis 3. j. pulueris fercipiti: 5. en 
miíce. 

(0 Aliud probatum pro disioribas ' 

— &. fucci perficarie & (ymphiti, di 
ij-oleorum terebinthinz , thuris , myr- 
rhz.íarcocolle.fpagytice deftillatorum, 

an.3.iif. radic. ariftolochiz rotundz 3. 
fi.cerz albz $.j. olei er come. 
phé qii diu E : 

íi eer pem 

in huius 5. Peers nisi jpracipita- 

ti5.).mifce proinundione ellychniorü. 

Solum vnguentum de peto multüm 

confert Cuius deícriptionem in Ánti- 
rio noftro inuenies. 

*; Víüs fuperioris catapla(matis , etiam. 
eo tempore approbabitur , modóaddi- 
deris ipli farinam orobi, hordei , faba- 
rum. & lentium. Sequens ctiam Ccro« 
tum prodeft 

5 maffz emplaftri Diachalcitcos 2. 


vj.olei 


7 SCLOPETARIYS. : $7 
vj.olei vifci pomorum q.f. vt. fiat cerori: 
netu vulneri fuper T 

- Sed quoniam illa vulnéra fei adiX: 
Eme funt,vt neque medicamenta; 
neque turundz có peruenire poffinr;in- 
' ie&uo fequens pepspsphcseremi eft adhiu 
benda. on28t 

Pvo agant. 3 

Re. Xinca peruincz, pati, perficaria, 
betonicz an.m.j.florum hyperici & yer 
baíci afi. pugil;). radic. ariftoloch.vtriuf 
queaá 5. 6.churis , myrrbz , farcocollz, 
iridis Borenr. ai.5.ij. decoquantur cum 
vinoalbo,fiàntque inie&tiones, quoties 
vulnus tra&tabis: caue camen vt nihil 
vel parum illius incauo vulneris rclin- 
quatur: fufficit enim modó vulnus c RSER. 
mcabluatur. 


Pro ditiovibus, cs 
&i. veronicz , víncz peruincz, pyto« 
la, betonicz , agrimoniz , & fymphiti 
maioris ari.m.j.rad.ariftolochie rotund- 
& iridis a.5 j. vassepantie cum n phleg: 
e panis 


-Atlitin. 


G 2 


88: IOSEPHI' QVERCET. 

fole oleorum myrrha ,& miaftiches, 
deftillatorum vt fuprá, afi. 5. iij. olei te-. 
rebinthinz 2. f$. mifce , vtitor vt ck 
&um eft... 
. Purgato igicur,vt dun isis cat: 
neiptum impleri oportet , quem fcopü 
facile afeauemur, fi turündas indies 
paulatim i imminuamus. Hoc enim m9- 
do citra vllum medicamentum , fed fo- 
lius Naturz'opera vulnus carne ifaple- 
bitür , & tandem breui cicatrice obdu- 
'cetur , modó pondus pracipitatiin vn- 
güentis augeamus: vcl fequenti ri medi- 
camento vtcmur. Meca, 


CUT — Pulus epuloticus. — 
li — cof6e dba Hie 


issu $6. bátadfii, & SR Gitis vit 
&.5. 4.5. croci mattis $. j. fiàr puluis. hico- 
us eft ad cicatricem obducendam. 

! Porró fi vulnüs.enumceratis auxiliis 
ad;fuppurationem perduci non poffit, 
vidéarturque in gangranam ac partis in-' 
téripum dcgenerare:quod & ftore exi: 
mio;faíco,liuido,& ni nigro affe&tilocico. 


tma arc i 


das 


SCLOPETARIVs.^: — $9 
deícriptionem fuo lococap de gangre- 
naprzícriptam inuenies : occurrédümr- 
quecrit fymptomatibus, fiqua füperue- 
níat,vt dolori, pblegmonz; & reliquis, 
v£ polteà dicetur. Reftacenim iam, vt. 
de. venenato acaduíto nme vul- 
neric "qp | 


€ Dc venenato Qnm vulnere epis 
fito. di E Wa B Ud zs Pus 


LN Mistioneni corum vulme- 

4E rum , im quibus fola conti- 

IU U nui folutio cum contufio- 
CANC 7 7) ne:& vaforum dilaceratio- 
UA ne confideratur , iam prz- 
feripmus. Reftat vc de veneno & am- 
buítione (quz cóplicara /cum hifce vul- 
neribus effe poffe iam docuimus) aga- 
mius: proillo enimad tertiam indicatio-- 
nem confugiendum eft:nimirum ad fa- 
lutare aliquod alexipharmacum; quó id 
€ vulnere euelli & cuocati citiffime pof- 
fit : : atque vis ipfiusobtundi ne fenfim 
intró fubiensac prorepensi in principes 
tandem partes infiliat; carámque vires 
ac fubftátiam dirimat: quod fict partim 


9o IOSEPHI QVERCE T. 


topicis fiue parti affe&z aur cordi appli 
catis,partim ctiam per osaffumptis me- 
dicamentis, Nam fi caro vulneris fic li- 

sS 2 uidior, quàm vulgarium plagarum effe: 
'folet;& veluti emortua;cum totius par- 
en deed / tis decoloratione ; laterum pun&ioni- 
^F y,4 busatque extraordinariis inflammatio- 
nibus & doloribus, cámque torporeto- 

tius corporis , alienatione mentis & fc- 
bribusardentibus : & hc przfertim fi- 
nealiqua manifefta cauffa interueniat,- 

venenum adeífe iudicabünt omnibus 

modis: ideóque qua poterimus celerita- 

tc reli&tis omnibus aliis intentionibus 

tá graui affc&u occurrendü erit.Q uem- 
admodum enim ingruente magna tem. - 

peltate, ac fzuientibus vndique ventis, 

nauclerus etiam cltu aduerfo,ventóque 

minüs fecundo , celerrime faluti profpi- 

cit , ac fidá tutàámque (tationem ac por- 

A |». tum remis velí(que coníequi conatur: i- 
ta Medicusratione atq; v(u & experien 
tia przditus , prima quaque opportuni-. 

tate falurareremedium adhibere prefen 

ti tanto incommodo debet, ad ipfius fe- 

rociam fubito, fi fieri poteft , recunden- 

dam idque antequá virus radices agat 

| peni- 


vt coppie 


SCLOPETARIVS.- 9I 
penitüfque infixum effe contingat , at- 
que ipfum cor, tum partes principes, 
quó confeítim properat;occupet. In his 
enim matura 1 decipit , fera 
femper. Igitur fi ex przdi&is fignis aliit 
que conie&turis complicatum eife vul- 
nus cum veneno cenfeamus;ad ancido- 
ta (tacim confugiemus: adhibico prius 
inregro iudicio , factoque prognoítico, 
(vt re&é nos admonet Celfus ) vel egrü libe. cap 
prorfus defperatum , vel faltem pericli- ?& 
tari, aut recté valiturum familiaribus & 
amicis indicantes ; ne fi victa malo ars 
fuerit;id noftrz ignorantiz,aut fallaciz, 

& attis dedecori tribuatur. Porró prz- 
Ícripta priusidonea vi&us ratione , quz 
venenis obfiftat , ftatim przuidendum 
eftan morbus venz incifionem , an ve- 
rÓ expurgationem cxpoícat : maturéq; 
illaadhibendafunt; & cum prudenti iu 
dicio, fiue vt primüm atque inter initia 
euacuatio precedat,aut fudore, vomitu, 
alui profluuio;aut venz incifione: vc hu 
mores maligni , antequam fe per venas 
diffundant, arteríííque penitus inhzre- 
fcant,expurgentur:atq; vc laxatis meati 
bus;ac fpiramentis;fuliginofi & maligni 


— M 


(9L IOSEPHI QYVERCE T. 


illi Lvapores,quibus cor opprimeretur;e 


|. rumpant, aeter Aca Q uod 


um 
priüs per corpus diftriburum facrit,& 
egerhumoribus repletus videatur:tunc 
ebim euacuationem etiam per miílio: 
ncm fanguinis conuenire (cribit Paulus 
lib.5.cap.z. Deinde ea adhibenda , qu 


4d 2e, COttüucantur,ac muniant; vt funt theria 


DUNS 


—g v: 


ca & mithridatium ex vino aut deco- 
&o rad.angelicz, cormentillz, gentia» 


^. nz,biftortz,(eminis citri,acecofe & her 


barum mceliffz,veronicz,& pimpinellz 
cum/Iyrupo de limonibus,aut alio quo: 
dam diluto : idque vt. patur tomi 
»ofcet, aut exercirato Medico exp 
Fed vifum faerit;in quo mite illum - 
dentem & oculatum effe par cft, nec à 
copoaberrare. Caterüm optimum fa. - 
&u iudicaui, fi remedij cuiufdam paratu 
facilis formulam in gratiam pofteritatis 
pracriberem , quod exhibitum omne 
depellit venenum, quod (zpiffime pro- 
batum fuit: & quanuis familiare; proin- 
figni. tamen fecreto habendum eft... 
cerlexipbarmacum preflantifimum,eo mul 
ti experiments comprobatum. —— 


said. 


SCLOPETARIVS!  . 9j 

"Re. rad. afclepiadis 5. j. rad. valerianz 
& tormentille a&- - fs. rad. polypod. 
querc. 5.ij-angelicz faciuz 2. iij-angel. 


fylueft.& rad.alchez afi.5.j. vrticarum. 


5 j.rad.chymelez 4, .rad.(cabiof. & va 
lerlan.minoris aii 'f* radices omms e- 
uellantur intrá 1$. Augufti, & 8. Septé- 
bris,qua pofteà incidantur ac reponan- 
turin ollam vitreatam figillatam, cum 
fuff.q. aceti; Acque ita iz. horas mace- 
rentur, póít coquantur fpatio horz v- 
nius cum dimidia.Effufo tum aceto éx- 
ficcentur ; donec in. puluerem redigi 
queant. Contufis ompibus adde acinos 
hetbz paris numer. iz. cum eiufdem fo- 
liis 36. hárque eese puluis cuius 
dofis cit j.cum vino albo. on 
ip Beni — 

$5 pru paratum eft. 

di mi michridagf & theriacz -— n mat 
gar.przpar.& corall.rubr.an:9; j.boliat- 


menz 3.fi.fyrupi delimonibus 2 j: aquia- 


rum buglot.& fcabiof.q. fuff.ac fiac po- 
tio; Reiteretur- bis aut ter; m vam vi- 
; iib EXE P 


"Iebee: e v — 


$124 
diidllik 


EGaurii vitz & etfentie sisegssérih 


94 . IOSEPHI QVERCET. 
ai.gr.vj.effentiz corallorum gr.8. terr 
figillatz ele&z 2.j.cum 5. duabusaquz 
theriacalis noftra: fiat potusftatim fu- 
mendus, Hic mirifice corab omni vc- 
neno & contagionetuetur. Conferunt 
etiam epithemata regioni cordis appli- 
cata ex margaritis, fantalis , corallis, ca- 
phura,& aquis cordialibus. C aped 
Cetrerüm Galen.lib.:5. Method.med. 
pro venenatis iftis vulneribus curandis 
geminas affumendas effe cenfuit indi- 
cationescuratiuas:vná,quz virus ipfum 
foras attraheret, altera quz ortum inde 
dolorem alteraret.Prime indicationi oc 
currebatur excalefaciétibus & attraheri 
tibus:vt cucurbisaisictionibus, & po- 
ftremo vftionibus vel ferro vel-medica- 
métofa&is.. Vltime autem auxiliabatur 
perea medicaméta;quz qualitatem per 
cótrariam qualitatem alterare poffent, 
vereftigerantibus,fi exim1us calor xgrít 
fauigaret : & calefacientibus, (i frigus in. 
ipfo démorfo loco ac 1n toto corpore i-: 
| pfefentitet. Interim vulneri apponens 
^ Pe 4f4dum falem effe veteres Medici cen* 
ebant, czpam, rutam , fipapi , glan- 
Wes, nuces; di&tammium, fulphur ; &:fi- 


P X 4 


TUN UN IN AT ETE T 80 LERCMNSIEIAE 


SCLOPETARIYS. 95 


milia medicamenta, que magnam vim — 


tahendi haberent;ligaments quoque, 
Ícari hicationibus etiam fcalpello fadtis 
ytebantur , quà maior vitiati fanguinis 
copia é vulnere profluere poffet: de qui- 


* 
Á 


bus fufiàüs Paulus, ZEtius, A&uarius ,& Paul lib.e 


Cornelius Cel(us íummi Medici & per- re à. 


t.tett. 4. 


petua commendatione digni Ícribunt. &eic,g. . 
Veruntamen quoniam ipíi neque ho- Cor. lib. . 
q ioniam ipfi neque hi 


rum x (clopesariorum vulnerum neque ?^7 


cuiufuis Antidoti peritiam habuerunt: 
neque corum forte venenorum,quibus 
glans plumbea infici poceít, commodit- 
fimum fore iudicauivtiliffima remedia, 
non vulgaria tamen , hifce vulneribus 
venenatis applicanda i à in medium pro- 
ferre, quorum víum latis predicare gra- 
ta pofteritas non poterit. Primoigitur - 
apparatu (fi.ex praedictis fignis í fic tibi 
quzdam complicati veneni cum vulne- 


re fufpicio)extradtis omnibus extraneis, . 


fi ficri poteft , vulneris labra fcalpello 
fcarificada ceníeo,atq; cucurbitulasad- 
mouendas, ac fequenti vngnento lychi- 
nia vulneri imponenda, m 
-Vnguentii venenatis vulnevib.conducens. 
s;.vnguéti Macedonici$.ij.olei imyr- 
xhz & verebinchinz an. 3.il- pracipitaci 


". * 
"e oc 


96 — GZOSEPHI QYERCET. 
 poftri5 jfi. vo Es arfenici fixi & dulci: 


b d 


ficati; vt attis eft 2.65. olei antimonij 5. ij: 
cerz cántillüm,& fiat vaguentum. 
Hoc medicamento non aliud przftá 
tius inneniri poteft ad eluendum & de: 
rergendum quoduis € vulneribus ve- 
nenum. Q uare przparatum illud hábe- 
re Chirurgi prz manibus debent, cuius 


facultátém cüm cxperti fuerint in hiíce 


vulneribus & omnibus malignis VIGcri- 
bus; vt Catciriomatis; angrznis, & aliis 
defpératis Vicenibue £o e» magis ipfum có 
mendabunt;nanque t áme slo doloreo o- 
petatur.:-- - 

ovn Valid; — Miss 
 gR.ólei pier e oralis 3.j. fS. olet 
folpharisterebinthiratis. iij arfenici dul 
cificati 5.ij.excipiantur butyro falem nó 
5& fiat vnguentum: A pponatu£ 
valitetive di&ü cumellychniis & curü- 
dis: venenatis,gangranz, cancro ; phas 
gedanis, & cacoctliis vlceribus curan- 
dis'cónfett: Superponatur in' vulnetis 

adübitataleémplaftrum. 

-"Attrabens medicamentum, UR 
gammohniaci; bdellij: diffolotorum - 
in inideeróvolato an. ey jj palbanis. f5.mhu- 
$i E Hic»1 mis, 


— 9 


Eu 


SCLOPETARIYS. B 97 


miz,thuris,maftiches;an.5. üjcaphurg, 
5.ij.coralli vtriufque & magnetis prz pa 
rati;afphalthi,carabes an.$.(3.rad. arifto. 
lochize, ferpentariz & arundinis an.5.ij. 
fj.cetz, picisnaualisan. 2. iij. alabaft;. 
iij.olei terebinthinz & ouorum an. q. 
fuff. vt fiat cerati inftar: Hoc medica- 
mentum recté preparatum tum venenü 
elicit;tum glandem,ferri;offium, ligno- 
rum ,&.vcttium: mam ad Íe per- 
ahi 2131 
bs 9p. lastiadanibune pM: bns 
qegummi cort.med.tiliz, extracti vt 
docebitur. jJ. EMT preparati 5.j; 
füccini lau: prepar 2. -opopanacis re- 
purg.cum fucco ferpentariz. 5. jj; tere« 
binthinz & cerz , quod fatis cad n« 
gendum emplaítrum.: 
iro uoo ualmdfpeaficum. 
Lingua vulpis Íuo: tempore cunlóa) 
& VI decet prz parata; & exíiccata;glan« 
dem etiam ab interioribus partibus fi 
ne dolorc attralut,fi priüs1n vino rubro: 
decoétion.ari(toloch. & ferpentar.maz 
defiar,& partiaffe&zapponatur. 7 
Sequens etiam defeníiuü toti mem- 
me e impofitum mulcum cófert.. 
H 


i 


P 


98 IOSEPHI:QYXERCET. 
cams o Defenfiun magi[lrale. - 
:- Re florum verbafci)hyperici,& rofarü 
an.p.ij.foliorum. rutz & hyoícyami an. 
inj. caphurz 5.(5. decoquantur cuma- 
ceto & fiat in forma catapla matis. Do- 
lorem fedat;ac prohibet ne phisgiion 
m moleftetur.. 

. Hic medicamenta bis in die permu- 
ari poterunt , quibus vtendum eft, do- 
nec grauiora omnia: fymptomata oni 
nere appareant :tunc enim vulnustra- 
&andumacíi contuíum foret t: idque ad ead 
longum tempus prorogari poterit , quó 
viroía materies demper. efiluat, nec iti- 
tus concincatur. | Vbi vetó propofitum - 
tempus praterierit , quo nullum immi- 
net veneni periculum, vulnus ad agglu- | 
tinationem , & cicatricem perducendü 
erit,vt iam (uprà przícripfimus. Quód 
fr vulnus, veneni mortifera qualitáte, 
mortis ineuitabile periculum adferat, & 
lethale t;neque medicamentis vinca- 
tur, haud importunum fuerit facto pro- 
gnoíticopartem i&am amputare, fi co- 
mode (e&ionem nad Hac 
de venenato vulnere di&a íufficiant. 


Dini Porró di&urus deambuftione,quz cum 
Íclope- 


m RE 


ai OR 


SCLOPETARIVS. 99 


íclopetariis vulneribus crebró compli. 
cata inuenitur, non poffum fatis i impro- 
bare illorum fententiam , qui fuadent 
ic affcé&is frigida ac íamme reprimen- 
tia latim applicanda,llla enim referiüt, 
nonautem eliciubt aut extrahunt igni- 
tumatdorem eumque magis partibus 
infgunt& morbum adaugent, ac prz- 
fertim acetum , quo vulgus tamen fre- 
quenter vtitur: adítrictoria enim fua fa- 
cultate aperta vaía occludit, influxüm- 


€ € A x^ 


que fanguinis cohibet,vt Aétius Ícribit. Te, 
Quin potius muria , aut falfilago ; pta-- ferm.z. 


fentanca vi ambulbssvith igneam atque 
vrentem feruorem extrahunt , doloréf- 
que intenfiffimos mitigant;atque puftu 
las reprimunt, fi tenui przfertim peplo 
falülagine imbuto przuftz parces íta- 
tim foueantur. At Oribafius & Paulus 
ambufta moderate detergenda eífecen 
fuerunt: proinde cerram Chiam & Ci- 7 

moliam & Creticam & leuem omnem 


cap.2e. // 


P A 


/ 


Orib.fy- 
e lib. 7: 


PA. lib. 
cap.1i. 


aliam quamque aceto (non acri tamen): 


aütaqua mixtam commendarupt. Re- 


centiores vnguentum de calce fepties 


lota, & olco rofarum admiíta, & adu- 
ftioniapplicata probat. Alijad ebulum 
oun ca H ij 


100 . IOSEPHI QYERCE T. 


invino co&uüm & cataplafmatis forma 
praeparatum confugiunt , & ad illa quz 
impreflum partibus atdorem foras calo 
re prole&ant. Hac enim rationc eem fi 
propiüs ipfi pars víla admoueatur 

prij iniri malificalexiterium.nam che 
lutione reuocato empyreumate doloré 
leuat. Nosautem fequentibus remediis 
commode fzpius vífumus; ^ : 


| Vngsemum pro greraris enp reum ex-- 
e Ting uens, G pz Iulas prohibens. 3 


:3c,oleifambuci & nucum aí.5.ij. olei 

.' ouorum $ fi.feépiceruini & medullz cru 

ristauriag.5.j.czpas codtas ij.cerz:cantil 

lum. Ex scura 
Le sums" id 10921 

n ta car leote. | 

deaflei lardi & olei butyri aii.5.f$. "s 


TES S bicliüpuh AS bacqarum hederz 2.ij.fuc. 


ci i corticismed.fambuci 2.j. olei íambu- 
ci 2. iiij. falifpetrz 5.ij. decoquantur fi- 
mul ad aquz confumptionem & cum 
tantillo cerz fiatlinimentum; quod plu 
rimum adufLtionibus collendis confert. - 


Sequens equa ctiam lamad ambu pe 
tiofiffima 
7 p 


| ^-— SCLOPETARIYSs. : ICI 
"Aquaad Ambu(la.. 
p;. phlegmatis vitrioli &aluminis an. 
Ib.D. orum tapfi barbati & foliorum he 
| derz nigrz an. m.j.limacum , ranarum, 
aftacorum , aut cancrorum flu uialiü afi; : 
| n.1o.deftillentur in alembico plumbeo 
1 fatis magno igne.Ex hac aqua foue adu- 
| ftum locum quinquies aut fcxies in die. 
Aqua Ípermatis ranarum mixta cum 
phlegmare vitrioli multüi etiam cófert. 
 Atnullum preftantius medicamentü 
ad empyreuma pulueris tormentarij re- 
finzucodi. fequentilinimento. Inflam 
' mationes etiam omnes arcet, & dolores 
compefícit,quo ditiores vti poterunt. 
| Linimentum optimum. 
1 -- gt. falis faturni faccharini 5.j.olej vitel 
lorü ouorü 5. ij. butyri przparati 5. iiij. 
miíce. fiat linimétü , quo totusaduftus 
: locus inungaturteraut quater in die. 


QUU qme ei 


J 


at 


liaapponantur ad prohibendam humo- 


| rum dcfluxionem & inflammationem. 
: Nutritum magifivale. 

. &.fuccifoliorü nymphez,femperuiui 
: & hyo(cyami an.$.ij. aquarum fperma- 


tisranarum & flor tapfi barbati an.5.j. 
| iij 


102 IOSEPHI QVERCET.: 


lithargyri,vel quod mclius falis eiufdem 
$.ij. olei vifci pomorum & rof. omphac. 
an.5.ij.fi. aceti rof. £. j. ducantur diu in 
mortario plumbeo cum piftillo cciam 
plumbeo & fiat inftar nutriti, quo vten- 
dum pro defenfiuo. 

Hzc (unt topica quz ambuftis iftis 
vulneribus cóueniunt. Porró quoniam 
ifti affe&us etiam plerunque morbolis 

ribus , cacochvmis , ac qui imbe- 
cilla funt valetudinc;accidere folc cqui 
omnibus expofiti (ünt iniuriis , omni- 
büfqueobnoxij incommodis, vt dolori- 
bus afperis atque inflammationibus,vn 
de etiam febres confequi poffunt, ac. 
tandem interitus(ficenim futiles, quaf- 
fatz que naues ac rimofz facilis tem- 
petis fuccumbunt ) omnibus przca- 
uendum crit,tum exquifita adminiftra- 
tione victus, tum humorum euacuatio- 
ne pet pharmacum conueniens, & fan- 
guinis miffione, fi res ipía id poftulet. 
Quz omnia prudentis ac periti Medi- 
ci iudicio committenda funt, qui de fu-- 
turo rei exitu prudenter przfagire po- 
terit, res magnas non afpernando , ne- 
que paruas exaggerando , ne plus ipfe. 
quam 


SCLOPETARIY. 
quàm par fit , przftitiffe videatu 
íemper fecundum Celfum cutiofijs cir Eb. zd 
 cunfpiciendo, ne quod perfeexi- — 26. 
guum elt malum,maius Me- . ith 
dici negligentia ef- E s 


ficiatur. 


m Li 


"DE E PART PUN LARI 
HORVM VVLNERVM CV. 


RATIONE, VARIISQVE 
illorum fymptomatis. 


€ Devulnerbus cum fraclura die 
Cod P. —H 

zx Orum vulnerum curatio 
j có difficiliorvulgo videtur, 
S ficumoffium fra&ura con- 
Jig iun&afint. Er id quidem 
^ 9: non jmmeritó, uu 
cüm maiora offa,vt puta crurum & bra- 
chiorum, ita contracta funt, vt medulla 


emanet. quod quidem non nifi cum ma 


gna neruorum, venarum,& arteriarum 
(quz cuique membro vitam,(enfum & 
motum fuppeditant)difruptione potcft 
accidere:quibus fublatis membrü cor- 
rumpi neceffe eft , ac plerunque omni- 
no interire.Cni rei có diligenziüs atten- 
dere debet Medicus,aut Chirurgus,quó 
magis vigebit accidentium magnitudo, 
vt nihil eorü pratermitaat, quz ad exa- 
&am curationem pertinent: quam opti 
mis quibufq; remediis agetcdi prx xítat; 

quam 


1 


$CLOPETARI 


quàm defperatis omnibus (i & lu- 


&uofo remedio membrum abífcindere: | 


prz fertimab initio, dum parsnondum 
fphacelotentatur. Idà me non fruftra 
commoncri,docent nos naturz miracu 
la,aug congruentibus adminiculis adiu- 
ta;lolet edere:adeó vt etiam doctiffimo- 
rum iudicia fallar. Q ualia multa accide- 
re ipíe hiíceoculis;in caftris hoc poftre- 
mo bello vidi:atque inter ceteros nobi- 
licuidá viro, nomine Broffzo, cui cüóm 
glandemaiufcula tormento emiffa bra- 
chium omni ex parte ita confra&ü fuif- 
fet,vt parum abeffet , quin etiam caput 
quod omoplatz iníeritur,abruptum ef- 
fet: (qua fola fuit caufa, cur Chirurgi 
membrum non excidctrint , quanuis id^ 
propter fphaceli metum facere ftatuif- 
fent)fa&um efttamen, vt zger,de cuius 
vita actum cífe videbatur ( adeó com- 
plicatum erat vulnus diuerfis fympto- 
matis ) fanatus fuerit : feruato mem- 
bro, quod ctiam nunc qualemcunque 
vfum ipfi prz&ar. Hoc exemplo iunio- 
tibus Chirurgis animü addere volui; vt 
modis omnibus & idoncis remediis co- 
nentur partesaffcétas potius cóferuare, 


- z 
KE 


IOÓ6 — IOSEPHI QYEKCE T. 


^— quàm curationis initium à membti ex- 


. €Cifionetentare,quod, antequam de cet 
ta & explorata membri mortificatione 
conftet, fieri non debet: idque cum de- 
bita przdictione,& tceftatione. Obiiciet 
aliquis viresinitió maiores effe, quibus 
adiutus zgcr ingentes dolores ferre pof 
fit : cá(que fenfim morbi magnitudine 
minui:omninóque maturandum effe. 
Sed hoceít, ea quz nondum acciderüt, 
& de quibus nondum conftat, vtrum ac- 
cidere debeant, nec ne, tanquam prz- 
fentiafibi proponere. Adde, quód lau- 
dabilioris ac perfe&z curationis fpecta- 
tio priiis perpendenda eft, quàm aliorü 


atrociorum vulnerum przcautio ten- 


"tanda. Neque exiftimandum eft,natu- 
rz viresadeó exiguas cffe, quin (1matu- 
1€ ipfiopem feras, id fceliciter perficiat, 
juod impoffibile videbatur : noftrámq; 
expectationem ac commune iudicium 
fallat:quemadmodü iam proximo exem 
plo demonílrauimus. Vel (altem,fi pare 
neccílarió precidenda videatur,hoc fiet 
commodius communi doctorum iudi- 
cio, quàm fola quorundam impcritoriü 


opinione:qui tamen auda&er id exequi 


non 


ts 
ed 7 


SCLOPETARIVS/  . 107 
non verentur. fenes HERPHE Peer n 


Hzc eít cauffa , cur càm de huiufmo- p. c»iis 
di vulneribus cum fractura aut contri- vulneribus 


cum cranij 


tioneoffium complicatis tra&tareinfti- £755 


tuerim,mihi vifurn fitab illis initium fu 
mere,que capiti accidunt,tanquam gra 
uiffimis,& periculofiffimis:tum propter 
inclufi cerebri nobilitatem , tum etiam 
quód eis fafciz & ligamenta omnibus 


(vt dicunt)fra&uris conuenientia accó-- 


modari non poffint:quz tamen tum ad 
repellendum , tum ad' phlegmones fe- 
dandos, tum ad pus expurgandum, aut 
quicquid noxium partibus affe&is inh 
ret,tollendü,inuenta credunt: fine qui- 
bus remediis os nullum fanitati reftitui 
poffe credidit Galenus , method.6.cap. 
6. Eofit,vcfracto Cranio interdum ne- 
ceffe fit partem aliquam olffibus denu- 
dare, quod vulgó T erebrare dicimus;vt 
detergere poffimus, & fanici viam pate- 
facere, quz alioqui meninges ; ac tan- 
dem cerebrum mortiferé corrumperet. 
Vt autem ordinedce his differamus , & 
facilior noftra fiat tra&atio , fübie&tifo- 
CO proponemus nobis aliquem fclope- 
tco vtlnerein capite lzfum. Nam pri- 


yt y — 
vk, d ar € v 
Lo C TAY G 


u — 1 [^ 


1 —3445AA. ec 


108 IOSEPHI QVERCE T. 
ma omnium confideratio hzc erit,vtrü 


- vulnusfenfui pateat;an veró lateat , fola 


contufione fcíc prodens abfque cutis a- 
pertione. quod quidem fieri poteft, vt 
puta, fi galea adcó firma fit , vc glans ex 
machina emiífa illam traiicere non pof 
fit fed tantüm fa&a impreffione conti- 
guum cranium abfque cutis apertionc 


: JA ita comprimatur,vt coteratur.Hoc per- 
-3 5g "n 


AI 


fpe&o, vulnus (vt decet) decuffatim no- 
. . . B D ^ 
vacula incidendum crit: (e&tioni vero 


- cum ftupis vel linteolis admouendum 


E cy 


erit adítringens remedium ex (anguine 
draconis, maftiche, & bolo Armena; 
cum ouí albumine mixtis: vt fequenti 
die vulneris labra magis pateant , ac fa- 
cilius de offis fra&ura iudicari queat. 
Hac autem variis modis accidere folet: 
Interdum enim altera tantum, intet- 
dum veró vtraque cranij tabula i&u ex- 


 cinditur : interdum ctiam fiffura appa- 


E gin.libr. 


6. cap. 9o. 
quo loco, 
expreffio- 
né depref- 
fonem. 


rens fit, quz jos» Graecis dicitur: yel 


fcnfum latens, & anguftiffima , quz pi- - 


loía Latinis,7e/742: autem Grecis nun- 
capatur : quz rurfus aut vtranque aut 
(quod non adeo periculofüm eft ) alte- 
teram tantüm cranij cabulam penetrát. 

Patente 


SCLOPETARIVS.' 109 

Patente igi ra&ura propriis fienis, cime. 
- & quamprimum nobis conftabir, yül- tienca & 
nus fiuc quod ita inflitum fit fiue no- j^^ ^ti- 
uacula apertum , fatis amplutn & di- &oné inter 
la I" d fraGurarü 

tatum eíle , ad operationes necef- cap. diffe 
farias : ptimum omnium eximenda e-rentiasetig - 
rünt omnia, quz vchementer contcu- €?umerat, 
fa, & attrita effe videbuntur: denique 
—— . * 
quicquid meninges comprimere po- 
tcít. Quód fi magnum aliquod frag- 
mentum ( quod fzpe contingit ) adfue- 

. * . "aT 
rit; illud non omnino & przcife infe- 
quendum erit , vt docet Galen.6.meth. 
cáp.-6. Satis cnim erit, fi tanta fit offis a- 
pertio, vt pus perillam expurgari pof- 
fir. Hzc igitur nobis obíeruanda funt, 
vbi cranij excifio, vel fra&ura manifc- s; 
fta apparet. Quód autem ad eavulne-. 7. 
raattinet , quibus fimplex fiffuraadeít, ...,/,. 
— M - T E Jj nd 
ca fané peritiffimum Chirurgum' re- — ^ ZI 
quirunt , vt diganofci poffint : fzpe e- C rr 
E : ] oue T 
nim hac in re vifum & ta&um fallunt. e : 
Veteres hoc. caíu ( vbi videlicet fiffu- ^ -^^- 4 
ra Pilofa, vcl Capillaris aderat) me- ^ 
dicament igro vtebantur, 
quod vceítigia. nigra in offe ad fiffurz 
. formam. rclinquens , ibi fiffuram effe 


m 


ET Lt 2 


110 IOSEPHI QVERCE T. 


demonílrabat. ÀÁtramentum quo fcr ícri« 
bimus huic v(ui accommodari poffet, 
cum maítiche mixtum:vel carbones cü 


melle rofato;aut(quod melius eft) tarta- 


rum calcionatum ad nigredinem: quod. 


ctiam facile per (e refoluitur.Recentio- 
res verórcftringente medicamento offi 
fuperpofito de filfura illa iudicant : quo 
loco enim , & quo citius cxficcatur, 
(quod Besidic2 à vaporecalido per rimá 


penetrante ) ibi fiffura demonftratur: 


quo cognito,ftatim confuetis & accom 
modatis mediis & fignis indagandum 
eít,an vtranque,velTalteram tantüm ex 
tabellis feu bra&colis cranij ; fiffur^ e- 
netret. Nanque fiífa tancüm fi | 
tabella,faris eric fi quá fidum erit, radu- 


Iis (quas £vev£a« Grzci dicunt ) vel aptis. , 


ad hoc organis eoufque abradatur , dá 
ad offis illz(am partem perueniatur, vc 
fiat osaiquale : ac inde ad reliquam cu- 


rationem pergendum erit adhibitis me« 


dicamenrtis contufionibus aptis, de qui 
bus -iám antc primo libro tra&auimus. 


s magna cautio adhibenda eft , ne 


ulnera capitis vllo liquore madehant, 


(22427 tefte Hippocr. lib.de vuln.c cap.Contrà 


/ Ly 


t. io ind C2 fa) "vero 


—€—— 


SCLOBETARIYS. III 
vero exficcantía & cephalica adhibean 
tur: vel ficca in puluerem tantüm reda- 
&a ,autcum melle rof.mixta. Suntau- 
tem cephalica hzc : rad. vtriuíque ari- 
ftoloch.thus , myrrha, iris. panax , fa- 
rina orobi & cet. huiufmodi. Mercu- 


rius ctiam przcipitatus , cum melle rof. 


vtiliter adhiberur:& offium £xe/22e2» ma 
turat. Quod fi forte illa fiffura víque ad 
interiora penetret , ante diem tertium 
térébrandum erit;aut alio modo apertio 
in offe molienda (vt ait Hippocr.) adeó 
ampla;vtimpediatur inflammatio,& fa- 
niei via patefiat : ita vt omnino tolli & 
abftergi poffit. Id autem circunfpe&te 
admodü,;& organis aptiffimis fieri de- 
bet;qualia nobis A mbrof.Parzus in (uo 
de cap. vulnerib. libro re&é depinxit. 
Porró peracta qua manibus fit in cranij 
fra&turis operatione , diligenter atten- 
dendum erit, quádo iam os vacillare in- 
Cipiet , ac iam propemodum excifum e- 
rit;an cimembrana valde adhereat(hoc 
enim caíu nequaquam omnino euellen 
dum erit) ne vis membranz inferatur: 
aut ab ambienre aére lzdatur : fed tan- 
din fpe&andüm crit , donec os fpontc à 


v 
a4 rA » ^ " » 
-  |vtad vpguem loca omnia norit, quibüs 


co cct terebrüm applicari debeat:znequaquam 
-L.4.4 enim attingendz fant cranij future, 


J 


112 IOSEPHI QVERCET. 


toto feparetur. Si veró os plané à mem- 
brana feiunc&tum (it(quod plerunque iti 
huiufmodi vulücribus à fclopetis infli- 
&is propter i&us impetum cOüngit, ad- 
fitque inflammatio;aliáque fymptoma- 
ta periculofa , quz vulneribus illis fami- 
liariffima cffe (olent)molienda erit aper 
tio;etiam antequá fiat corruptio ;fi ma- 
turc acceríitus fit Chirurgus,quem peri 
-tiffimum & folertiffimum effe oportet, 


Q uód fi vulnus in eas incidcrit;vtraque 
in parte terebrandum Eris illis Inzactis 
idque coloco; qui ad pus vtrinqueex-- 
]lendum commodior effe videbitur, 
4 Summopere ctiam cauédum eft, ne cit- 
ca fupercilia, aut inferiores cerebri par- 
apettio fiat,nie ccrcbrum fua mole&c 

grauitate;patefacta via; dilabatur : néve 

circa cempora,ptoptermufculum, & và 

fa quz ibiinfuntiid quod Galenus lib.67 
. cap.e. method. diferté notauit , his ver» 
» bis:Cogitaui prztereaaccidete poffe;vt 
» fi à latere magnum ficrec in offibus fo^ 


» tamen; promincrct fortaffis hac parté 
cerebrum. - 


—Q 


————ÉÁRRRRRRRRRRQRFQUHUP 


SCLOPETARIYS. 113 


Cercbrum. Eft porró & inlateribus. non. 


* 


vnoin loco etiam neruorum ; horámq; ^ si 
non leuis momeéti quidam exortus. His zx 


admonitus abftinui ab eximendo offe, ' 


[1j 
quod in latere capitis effet. Sed ad fupe .. 
riores cerebri partes , vllum vel minimü | 


neruum exire negatiquibus docemur in 
illis apertiones minore cü periculo fic- 
ri. Aperto autem, vr oportet,vulnerc(vt 
diximus) Chirurgi detecta membrana 
fantalum; quod vocant;applicare folét. 
Eit autem ferici fimplicis rubei fruitu- - 

lum dete&z membranz magnitudine: 

quod nonnvlli oleo tantüm roíato im- 


'butum calidum imponunt:alij veró mel 


rofatum addunt. Sunt qui rantüm mel- 
lerofato imbuant ; veriti ne olei hurmi- 
ditate cortumpatur , & putrefiat mem- 
brana: inferciunt etiam turundas , & li- 
namenta , vt rota vulneris cauitas im- 
pleatur. Alij. j (uis digeftiuis,vt appellant, 
de quibus füprà iam mentionem feci- 
qus: Alij Maced;vel Batilicone, alij ce- 


 roto.aliquo ex emplaftr. de Betonica 


foluto;&in formam vnguenti cám oleo 
rofatoredacto vtuntur. Deber eiim ex 


Hippocr. fententia denudata IDembrae. 


1 i291 


AI ne: 


m-— 


114 IOSEPHI OQYERCE T. 


naillicó expurgati,& exficcari: ne tem- 
poris diuturnitate intumcícat,& putre- 
fiat. Poftquam veró phlegmonis tem- 
pus przterierit,ad farcotica & detergen 
tia progtediunturz& yulnus tandem ci- 
catrice obducunt , quod fit Cephalicis, 
& exficcantibus medicamentis , vt (u- 
pràdiximus. Caterüm non alienum c- 
rit, fi medicamentorum quorundam ca 
pius vulneribus cum cranij fra&ura vti- 


lium deícriptioncs proponamus.Ac pri 
ED ab initio & primo 


n a apparatu , deteé&tzz menipngi imponi de- 


qu 


bent,deícribamus. 
x. mellis rofati. .ij-olei: Migsorumo o- 
. norüaá.j. miíce &ex eis fantalum (fic.c- 
nim có(ueto vocabulo appellare lubet) 
intinge vel linamenta & calida mem- 
branz impone, vel fi ?v7/es medica- | 
mentum haberc velis. 3 
.: R.mellis rof..ij.olei rof. .j. urbi, 
zhinzlota Z 5.fs.mifce & lantalüimbue.. 
- Intertio;aut quarto apparatu,nequae 
quam olco rof.vel ouorum vtetidume: 
rit;/fed.mellerofato;& olco hypetici fini- 
plici mixtis; partibus zqualibus.: Vbi 
dies puni aut vndecima pratericrit; 
fequen- 


SCLOPETARIYVS, i1j 
fequentia remedia meningi dete&z. ap 
glands erunt. | 

. ge. mellis rofati 5.1]. terebinthinz 5. j. 
aquz vita guttas 10,miíce omnia fimul, 
& calefac in lance , ac fantalum intin- 
ge, & linamentatenuiffima, calidáque 
meningi impone. Semper au opé 
ad(it vas carbonibus acceníis plenum, 
ne frigidus aér ingrediens noceat. 

oc An didem pro ditioribus, 

g:.mellis rof. . ij. olei mytrhz ex de- 
Ícript. noftra 5. f. olei terebinthinz 
per Balneum deftill.cum aqua vitz 5j. 
mifce & vtere, vt fuprà modó pars 
phlegmone non tentetur.Hoc medica. 
mentum commodiffimuri eft ad mem- 
branam ab omni putredine confernan- 
dam;& cranij fra&uris aptiffimum. 

- Interim veró vtendum erit initió vn- 
guenro magrítrali, à nobis defcripto, fu- 
prà pag. 76. quod circü offa collocabis,; 
cóque vulneris cauiratem replebis., & 
linamenta imbueszomníiáque xa 
 €iufdem materiz emplaítro con 
Calcinatam magnum: Paracclfic. ad il- 
ludetiam eít efficax Interim pro abfter- 
Lone vulneris,(cquentibus vcendum. 

Marc. *— 


116 IOSEPHI QVERCE T. 
e ede Pro eveoarits. 

8: myrrhafarcocollz, irid.florentiz 
21.5.j.mumiz5 j. 5. vtriufq; ariftoloch. 
an.5j. fatinz orobi 3.ij. . mellis rof.& 
terebinthinz lotz aqua betonice af. 
q.f. ad vnguenti con(iltentiam: vcl. 

Pro ditiovibus. 

&&. vnguenti de peco noftra defcri- 
ptionis 5.iij.olei myrrhz 5. iij. olei fucci- 
ni per defcenfum deíilloti & purificati, 
vt docebitur 5.ij. pulucr.rad.ariftol. 5.j. 
mifcc & vtere vt fuprà. EA 


/ T'edtaiam meninge,tunc majore ex- 
ficcatione opus ctítiideóque ad Z j.prz- 
Ícriptorum vnguenrorum addenda c- 
rit vna aut altera drachma przcipitati 
noftri dulcificau:tü vc vi ipfius offis par- 
ticulz fractz faciliàs decidant: tum vt 
hypofarcofis ; fiuc excrefcentia carnis 
- prohibeatur: quo medicamento vfque 
adfinem perfe&z curationis, & cicatri- 
cisindu&ionem vtendum erit. Conte- 
genda autem omnia erunt. emplaflro 
dc betonica , aut de gratia Dei, vel Dia- 
di&amno à Galeno defcripto; vel fe 
quenti. | 
Emplffvum cephalioym optimum. 
g..fucci 


NUDO 


SCLOPETARIYS. 117 


ms fücci peruincz, c chclidae: & con- 
fohidz maioris ai. 5J. mumiz,myrrha, 
farcoco]Iz, ireos afi.5. J. rad. ariftol. ro- 
tundz 2. fi. (uccini flaui in pul.tenuif- 
fi imum redacti 5.1]. f5. terebinth.& mell. 
25.5.11]. croci martis fubtilif.5.iij.cerz q. 
fuft.vt formetur emplaftrum. 

Ad inflammationem veró fedádam 
vtile erit primis dicbus partes vulpus 
ambientes oleo rofato irtigare:applican 

da etiam erunt puluifcula,& ligamenta; 

quoad eius fieri poterit accommodatif- 
fima. Frigidusacr,.tanquá eiufmodi vul 
neribus nocentifimus omnibus modis 
vitandus erit. - 

Vi&us ratio fit tenuis : in qua vini v- 
fus periculofiffimus vt & reliquorum o- 
minium ciborum, halitus & fumos pa- 
rientium. Nec funt prztermittendz e- 
uacuationcs , cüm per fanguinis miffio- 
nem,tum per inferiora,fi opus vidcatur. 
Semper autem. memoria tenenda erit br Ed. 
Hippocr. fentétia afferentis nullum , ne car. 
minimum quidem, capitis vulnus fper- AA n 
nendum etiam fi fola cutis lafio adfit: à 
propter varia & magna fymptomata, — " m, 
. quzinteruenirc folent. — fümma --7? 


iij 


Signa & 
lüdicia. 


118 IOSEPHI QYERCET. 


cum prudentia prognoftico vtendum 
crit,ad calumnias (quibus plerunque ij 
qui medicinam tra&ant obnoxij funt) 
vitandas. — ! | 

Sunt igitur metuenda maximé vul- 
nera commiflurarum, magis etiam quz 
partianteriori capitisac temporum , & 
ad latera,quam quz reliquis locis,vt pu 
ta,occipitio infliguntur:quod & Hippo 
cratesteftatur. ÀÁc quó maior eux offis 
quatfatio,cóvulnus magis periculofum, 
vbi przfertim la furit meninges: vul- 
nerá enim ab eiufmodi machinis tanto 
cum impetu fiunt, vt n6 folüm id quod 
attingunt, conterant: fed etiam partes 
vicinas, atque adeó remotiores conucl- 


lant: hominémque attonitutm ac propc 


exanimatum reddant : quod peffimum 
eft iudicium.Q uz omnia có diligentius 
animaduertenda funt, quó meliüs re- 
mediis vtaris , certiüíque de reieuentu 
amicos zgri commoncfacias. 


.- Hi quorum vulnera letbalia funt;aut 


ftatim moriuntur, aut non diu fuperfti- 
tes funt: prout vulnus vcl magnum fue- 
rit; vel lin periculofum locum inciderit. 
Interdum qui minis lxi fant (fed mie 

: 7 tiferc 


SCLOPETARIVS. II9 
tifer& tamen)fi fcbri corripiantur, fepti- 
mo die moriüntur,vel 11.veli7.. 

Mortis proxime indicia funt hzc: vul si555 mor 

neris color liuidus , fanies fcetida & exi tis 
gua;os fubnigrum;puftulz in lingua ap. 
parentes,oculorum denique rubor: fed 
& alia quzdam,quz ex Hippocrat.ícri- 
ptis lib.de vul.cap.colligere licebit. His 
accedit inftante morte. delirium , & 
conuulfio. 


€ De faciei plagis cum offis contritione. 
Ou nC of P. S IN i 

E Ra&is aliis capitis offibus, y..;.; , 

Ar ^ vt eo quod Bafilare dicitur, nera. 
Lr x velambabus maxillis , nul- 

Set, lo alio vrendum remedio, 
Ves W! precerquá congruenti obli 
gatione vulneris , & eorum applicatio- 
ne,quz contritisac contufis offibusad. 
hiberi folent. Elicienda ergo erunt o- 
mnia extranca , ctiam primo apparatu: 
vtpote glans,fi inhzrcat, atqueadeo of 
fium particule àtotoprorfusíeparatz, — 
& quz facilé eximi poterüt:alioquifpe- — - 
&andum erit , donec natura füa mf | 
illa depellat;ca parte ; qua glans ingtef- 


iij 


1210 IOSEPHI QYERCET. 


fa eft , vel quà exierit , quz iuuanda e- 
rit à Chirurgo remediis confenraneisà 
nobis iam lib.1.defcriptis.Q uód fi forte 
vulneris labra ad extraneorum extra- 
&ionem , vtpote oftium coníractorum, 
non fatisaperta fint , amplificanda erüt 
fpongiis przparatis,ac tum demum fer- 
ro,Íi res poítulet.Ceterüm non alienum 
facturus videor ,fi aliquam deformita- 
tis , quz propter huiuímodi vulnera re. 
manet , mendonem faciam: cuius ma- 
gna eft habendaratio , praíertim eius 


quein facierclinquiturthominem enim 


turpiorem reddit, maximéque omniü 
oculis patet , cüm facies detecta effc fo- 
leat.Si igitur ita € propinquo vulnus in- 
fli&um fit, vt barba cutí(que comburan 


remedium , puftulas enim prohiber ; ac. 
pilosgienit,vtà magno quodam viros. 
qui fe id expertum effe afTerebat,didici. 

: ; - E'omóescoy. 

Si fuccum ex porris , fub prunis co^ 
&is,expreflum,quo partem ambuftam, 
& pilis denudatá quotidie ter aut qua- 

Iur ter 


Li 


SCLOPETARIVS, 1 


ter inungcs. x 
Aliud ad idem probatum. 

R:. fucci porror. & czparum fub pru- 
nis coctar. afi. 5.1j. aquz feminis ranarü 
$.j.oleié vifco pomorum & popul. cerz 
albz afi.q.fufFad linimentum conficien 
dum, quobis quotidie partem vftam & 
depilatam inunges. 


Siforté pulueris tormetarij granulas 
vt Ízpe accidit;cuti inhzreant,acus ma- 
iufculz cufpide primüm,quantüm ficri 


poterit , velalio inftrumento extrahen- 


' daerüt, deinde fuperponendum quod 


fequitur linimentum. 
Pro eve 'gAYÍS. : 


Butyrum liquefa&um in aquá ex ra- - 


narum femine extractam iniice,aut in 
aquam gammarorum more noflro pa- 
ratam,id deciesaut (xpius repetédo do- 
necbutyrum la&is inftar albefcat. Eius 
ita prparac 5.iij.miíce cum $.j. olei lu- 
teorum ouorum cx noftra defcriptione: 
fiat linimentum, quo partem puluere 
macularam inunges , eft enim ad id fin- 
gulare remedium, vt &ad euge par- 
tisambuftztollendum, — ^ 


Cty 


"A litdad idem excellentift. pro ditionibus. 


DL IOSEDPHI QYERCE T. 
5;-olei lithar. $.s.aquz ex cammaris 
extradtz 5.ij.balíami faturni 5.). aquz fo 
liorum nymphez 5.iij. butyri prztícripti 
q.(uff.vt fiat linimenti inftar. 
Poft ambuftionem autem facies eft 


lenienda eoentibur: tcr aut quater - 


in dic. 
V nguentum faciem 4m "Ambu[lam leniens. 
B:.vnguenti citrini Z.ij. Ipermat. ceti 
5,.oleirofarum & liliorü af. 5.6.mifce. 
"aliud pre[lantins. 
R'. Vhguenti pomatz 2. iJ. mucilag. 
fem. plyluj cum aqua rofarü cxtracti 5. 


j.caphurz 9. j. olei amygdal. dulcium 
2 f5.mifce. | 


| Porró ad cicatrices elatas & rubetites- 


fe écquensistedissmentastebdom eit. 

ox olei litharg. 5.ij.oleitartari & bal(a- 
mi faturni afi. 5J. caphurz D.j.fperma. 
tis ceti 5.j. olei ouorum $.iJ.miíce, vtere 
quater quotidie. 

Ditiores oleo talci ad omnes macu- 
las delendasomnium przftanuffimo,v. 
tentur. 


Si forté pro mptum vulne- 


ris labra. corrugentur & occalleícant, 


quod cicatricem ficri prohibet , recur- 
rendum 


PRO 


SCTOPIT ARIVS. I 124 
rendum erit ad ea, que pauló póft fingu. 
latim de iisdi&urusfum. Hzcigitur de 
capitis vulneribus cum fra&ura dicta 


ess 


€ Devulnevibus quibus brachiorum aut 
tibiarum o[Ta vupta funt. 
hole capra ipn 
c /Ecerüm huiufmodi vulne- 


CE 7037* partim quia globuli cormé- 
tarij faciliüs offibus illis, vt pote grádio- 
ribus, occurrunt: partim quia membra 
illa plerunquearmis nudata func. Cüm 
igicur aliquis huiufmodi vulneribus af- 
fe&us nobis oblatus erit, diligenter erit 
nobis digito, vcl fpecillo tentandum,at- 
que explorandum , quomodo ruptum 
osfuerit iactum prztertim,cum vulnus 
humero vel coxendici infhictüeft, pro- 
pterea quód offium fra&urain illis mé- 
brisadmodü periculofa cfle folet: quip- 
Pe;que propter extenfionem,mufculos, 
& neruofas partes offendat: ac proin- 
de magnas inpSamfhationes inferat, ma- 


124 IOSEPHI OQVERCE T. 

gnófque dolores, & conuulfiones , aliá- 
que grauiffima fymptomata : ex quibus 
plerunque interitus confequitur , nifi 
maturé remedium adhibeatur.Horü au 
tem remediorum duo funt genera : vnü 
miferabile; & Iuctuofum, fed tameniad 
reliqui corporis falutem coníeruádam 
neceffarium:amputatio videlicet faucia 
ti membri , cüm ita T£füm , atquc atfe- 
&um elt, vc pulla medicinz faciendz 
fpes fuperfit. Verüm huiusextremi in 
excremo malo remedij diiudicatio nc- 
quaquam gregalibus quibufdam Chi- 
rurgis committenda eít : qui fibi honc- 
ftiffimum illud nomen tribuunt , fimul 


atque incidendi , amputandi , laceran-- 


di,&(vt veriüisloquamur)dilaniandi ra. 
tionem didicerunt. Neque aliud habent 
remedium prater ferriculam , cauteria 
quzdam;quibufícum confidentiam a ffe- 
runt,quam animi przfentiam appellat: 
quam equidem perniciofiffima effe iu- 
dico,nifi cum prudentia, & iudicio con 
iuncta fit: przfertim qui permagna fxpe 
incommoda,nonnunquam ctià lüctuo- 
fosinteritus ex illa nimia confidentia & 
carnificina acciderétviderim. Verüm 


bu 


tilt 


SCLOPETARIYS. 125 

vbimoirhimaguitudo,& grauitas diligé 

ter perípesta fuetir, exploratümq; parté 

affcaà aliis nullis remediis in priftinam 
valetüdinem reítitui poffe: tü veró jure 
optimo adducentur ij, qui prudentia à 
moderato ingenio przditi funt , & harü 

rerum víum ac peritia affecuti , ad vlte- 

riüs progrediendum:actum pra'fertim, 

cüm inflammariones , aliáq; frmptoma- - 

ta nondü contigerunt: przcidendámq; 
membrü eritíi facultas fcrat ; vt reliqui 
corpotis falus confcruetur, pofteaquam 
Chirurgus ea denütiarit , ac proteftatus 
fucrit,quz przdici neceffe eft.Neq; du- 
bitandü eft,vbi humerorü aut coxendi- 

cum offa rupta crüt ( quod magna cum 
muículorü dilaceratione accidit;itémq; 
neruorum;aliarümq; partium, vnde re- 
pentinz conuulíiones, inflammationes, 
gangrene,vniueríiq;adeó interitus con 

fequi poffunt)quin diligétia táta in prz- 
cidendo requiratur,quantü periculüap 

pátet. Nam fi € veterum Medicorü nu- Hippocr: 
micro reperti funt, qui ruprurz horum lib.de T4 
offium manü vllo modo admoucri veta erre. 
bantalij iubcbant faucii membrum pc 
nitus excindi, etiam.cüm offa paululum 


126 IOSEPHI OYVERCE T. 


extrinfecus eminebant: ecquid; quao, 
nunc dicerent,cüm viderent horribiles 
rupturas, quz poft furialeac diabolicü 
iftud bombardarum inftirutum accide- 
re coníueuerunt? quod inftitutum mul- 
torum artibus con íceleratis ac nefariis 
ita in dicsaugetut , vt iam propé neque 
ab armis, & tegmentis corporis , neque 
ab vllo medicinz genere comparari re- - 
medium poffit, Q uantüm autem ad il- 
lud lu&uofum remedium attinet ; nimi- 
rumabíciffionem membri,commodiüs 
cri; deco,fuüb cap.de Gangrzna & (pha 
celo differere.Nam in przíentia venien 
dum eft ad alterum remedium vtilius 
ac falutarius,quod per manualem(vtlo 
qutütur)operationem exquiritur: quód- 
que modis omnibus tentádum eít:ques 
admodum iam indeab huius capitis ini 
tio demonftrauimus. Ad hanc rem Chi 
d A rurgi plerüque duplicem fibi intentio- 
5c .-, DOM (vtappellant) proponunt, quarum 
ix vnarupturz rationem habct , &. magna 

uo Jf e : Ene acest 
za offium fragmenta iubet fuam in fedem; 
- 774 locümquercfítitui,quátüm facultas fer- 
Xt * repoteít:tum vbi reíb:tura fünt,iubet v- 


niueríam compaginem faíciis obligari, 
& com- 


SCLOPETARIYS.. 117 


. & comprimi , quz necefífariis medica- 
mentis tinctz;ac madcfactz fint, vt in- 
commoda;quz accidere pollent;prohi- 
beantur.ad extremum etíam ferulas ad- 
hiberi;quas nonnulli etiam in primo ap 
paratu comprobant, quó firmior corm- 
pactura reddatur , quam omni ex parte 
non diífoluunt:íed vel laxat,vel coftrin- 
gunt;proutres poftulat. idque víquead 
diem quadragefimum : nifi forte aliud 
flagitent pruritus, inflammatio , dolor, 
aliaqueincommoda:quibus tamen me- 
deri conantur, adhibita commodiffima 
ratione victus , aut fanguinis miffione, 
aut purgatione , aut medicaminibus to- 
picis,quz idonea videntur. 

Altera intentio rationem habetvul- 0... .- 
neris,vctatque illud contegi, & inuolui 47-7. 
falciis ad. fra&turam offium accommo- 7 
datis : propterea quód frequétem cura- 
uonis renotliationem poftulat, vt excre- 
menta € aduentitiz queda fordes(quas 
natura reiicit)exitum reperiát: ob càm- 
que ipfam cauffam confeftim nonnulli 
fctonem (vt appellant) adhibent : fi pex 

ustraiici cómodeé poffit, quem me- 


dicaminibus idoneis inungunt :alij vfu 


128 IOSEPHI QYERCE f. 


.turundarum contenti funt , & vulnerís 
labra paululu um dilatant, fires poftulet, 
ac prafertim inferiora , quó faciliüs o- 
mnia fuperuacanca & fordída dilaban- 
tur : atque ita partes affecta rra&abilio- 
res,& ad curandum habiliores reddan- 
tur. Quas turundas in dies ac fenfim eó 
breuiores faciunt,quó magis vulnus cu- 
ratur,nouaque caro adnafcitur:eámque 
ad rem idoneis vtuntur medicamentis 
adueríus i&us fclopetarios , fra&urisof- 
fium complicatos : de quibus in priore 
tractatu differuimus.. Atque ad extre- 
mam complendam intétionem hoc po- 
tiflimüm fpe&ant,vt przcipiant,tancit- 
per dum callus conficitur ; bonis & fuc- 
culentis vti cibis, fed pracipue 5 conglu. 
tinantibus:ídque tum maximé, cum ea 
vulnerisratio & conditio eft, vt ad of- 
fium confolidationem propendere vi- 
deatur, Hanc viam & rationem pleri- 
que Cbirurgi hodietenendam cenfent, 
inhuiüfmodivulneribus,quibus offa fra 
&a funt. Quod illorum confilium non 


magnopere f probare non poffem. ( prz- 


fertim cum przítantiffimos viros in ea- 


dem fententia confentientes habeant; 


qui 


SCLOPETARIVS. 129 

.quihanc eandem via & rationem víur. 
pát) nifi res & experientia ipía me per- 
fpicuc docuiilent , ac plan& fub oculos 
fubiecilfent innumera incómoda, quz 

ex ferulis. & ar&ioribus illis vinculisac- 

cidunt. Frequenter enim fymptomata 

inducunt; dolores, inflammationes; & 
gangrznas ; quibus hzc vulnerum. ge- 

nera plerunque obnoxia funt.: Quinc- 

tiam cxhalationes prohibent eorum:hu 
morum, quiin iis abundant, & plerun- 
que naturalem calorem fufftocant:atq; 
adcó grauium fymptomatum notitiam 
impediunt; prohibéntque netam faci- 
leipfisremedium adhibeatur;quàm res 
ipía flagitat: nifi forté admodum fero, 
«€um necefílicas cogit vincula illa orbicu- 
laria;& obliqua diffoluere: hoceít,tum 
fortaífe;cüm illa incommoda adeó inue 
terata erurit;vt non tam. commodé per 
remedia coerceti poffint; quàm facile 
fuiffet; fi matuté, ac tempori profpe&tü 


állis'fuiflec. Quare vulgares & vfitatzeli- 
géturz fitnplicibus imm cobuenien 
tes; iti plagis quz offium. fra&uram ha- 


-bent;meo iudicio adhiberi ine petricu- 
lonópoffuntzac praíertim nq 


A 
Pe 
CU TAE ger 
ur EUN Ren 


Ls 


130 IOSEPHI QVERCE T. 

petatiisi&ibusipfliguntur: quanuis fra- 
&uris illis complicatz (int; vt ex fuperio 
ribusargumecs.exittimari poteft: quam 
adremattentamceffe: C hirurgüm opor- 
tet nequid temere & im prodenter ad- 
inittat;; cuiüs eum .nimiüm fero poftcà 
pocnitearCaterüm optimum forc iudi- 
co; frft frftazim abinitioo!fa in fuzfedem, 
locmunue ac naturalem: formi j&c cam 
: quie £aüciarom. minüs crüciabit , relti- 
mmanturictiam antequam. inflammatio 
affe&um niembrum/inuaferit: atquevy- 
rendum clliaaeníon veris & idoneis: re- 


pi m turz. Et tquo- 
i wc viti folaasaa derio- 
H do: lui a 


- aliis. Msicyhnietisté ned IGiertnanes 
-notosliabii, non prztermittendàm pü 


rauícamartem;quam: Sia tei 
4ractura offiunr éürandis: teneréyac fe- 


quiconfaeuerunt:przíertim cüm illam 
Íclopetariis valnetibusiccirco aptiffima 
flc iudicem;quód hgaturasillasar&io- 
re$ &wfitatas,non aliam;ob cauffam im 
probenc nifi ob dolores , inflammatio- 
pup Dome propter illas confe- 

quuntur; 


SCLOPETARIVS. 131 
quuntur: quibüíque vulnera fclopetica 
prater cztera omnia , obnoxia effe jam - 
. diximus.Poftquam igitur vulnerati loci 

offa in fuam naturalem fedem reftituta 
erunt,& mem brum fuolocoidoneé col 
locatum, curataque plaga, vt res poftu- 
labit, extédendum erit Cerotum, quod 
fequitur , fuper lincdo priis oxyrhodi- 
no madcfa&o: ac tum adhibendum erit 
vulneri : propterea quód fra&uris omni 
busopportuniffimum cft. | 
- gurefinz,cerzan Íb.j. puluer.cort.ti- 
liz .iij. (acci gerani) 5. iilj.coquantur 
ad ceroti confiftentiam &apponantur. 
$ "Aliud quo ipfe fempetev,. 
y..gummi rad.coníol. maior. & vici ca5m: 

pomorum & popul. an.5.iiij. fucci gera- tic Quer 
nij 5. vj. lapid. (abulof. Rhenent; velar- ^^ 
gill.rub.aut boli Armenz Z.iij. puluer. 
cott.tiliz 2 ij. virellos ouorum 20. tere- 
binthinz Ib.fi-olei lumbricorum £.ij.co 
quantur omnia:/bene permixta; vfque 

ad ceroti confiftentiam :aptiffimum eft 
remedium ad vulnera fracturis compli- 
€ata;atque ad arcendos dolores;inflam- 
mationcs , aliaquefymptomata. Com- 
mouendum autem eric xxiiij. horarum 

E | $ onu m 


32 IOSEPHI.OVERCE T. 
interuallo ad primos apparatus , ac pau- 
corum dierü fpatio mirabiles effectus 
in fra&urg cófolidationc perfpicies. In- In- 
tereaapplicanda erunt in ipfo vulnere; 
& ipfius ambitu remedia idonca , & dc- 
fenfiua, de.quibus faperiüs commeino- 
rauimus.Porro danda erit opera, vt par$ 
Affc&a idonee lo Cur&i ipuoluatur la- 
mina plübi,inflar tibiz aut brachij infle 
xa;vt opus videbicur:aut corio elixo;cui 
corrigia alligabuntur ,quibus offa, quz 
prius coagmentata fuerin t firmius con- 
tincantur : quz certe »quamminimurm 
ficri poteritlabefa&ari;aur fua fede có- 
moucriesfoportcbit;tum,cüm faucius 

v^ curabitur, & vincula illa di(fol 

) |! Interca vtendum. erit: potionibus vul- 
XA  Aetarus ad hac 16m aptitlimts: :quarum 
opera: vidi fracturas fanari , poftcaquam 
offa (uam in.fedem reítlithta- füerant. 
AdqQue potiffimüm in Germania obícr- 
uatiyidi:ac memini me Reyftadij non 
e Te: procul à Rheno didiciífe,locieiusinco- 
pt s vtilapide quodam;qui in illa vicinia 
"ES naícitur, & ab effé&is Beinbruch appcl- 
latur, Vnam enim iliius drachmam in 
yino rubro exhibent; in quo prius vin- 
ca peruinca madefatta fuerit per noté, 


SCLOPETARIY S. 133 
1dq; mané, per dies quatuot autquing;: 
atquc hac ratione dolores cximunt, gta. 
uiáq; lympromata,fradurafíq; intráqua. - 
tuor aut quinq; dics fanant,magna cum 
omniü-admiratione: cuius rei oculatus 
ipfe fum teflis,eiüfq; rej Mathiolus in có lib.s.cap. 
mentariis fuis mentione facit.Eodémg; '9? 
lapide vti praterea folent in formá cata 
plaímatis redacto, cü geranio cótufo, & 
olco oliuarü vel rofato , tà faelici fuccef- 
fu, vc fine vllo dolore, ac inflamatione, 
partis offa coagmentétur: quod incredi- 
bile videri poffetnifi preter me innume 
rabiles alij oculati & idonei teftes exta- 
ret. Quamobrem cóie&urá facio,genus 
illüd. mcedicamti ad hec fclopetaria vul 
néra fra&uris offii complicata effeaccó 
modaulfimü. Magna enim ia operis pars 
cffe&ta eft, cum offa cófra&a tà facile; & 
tá breui tepore fanatur;finevllo fympto 
mate: praefertim cüm id non prohibeat 
nos vulnus,tanquá contufurn,& quem- 
admodü decet, tra&are. quirietiam viá ! 
nobís compendiatiam ad breuem cura- $i 
tionem patcfacit, & ad fauciatum fuble- 
uandum accommodatiffimá. Sed quo- 
niam non vbique lapidis illius copia cft 

3 LR Hi 


134 IOSEPHI QVERCET. 


 (cuiustamen recondita apud fe frag- 
menta pharmacopolas habere deceret) 


vtedum erit ea potione eR 
in Ántidotario docebimus ad plagas cü - 
fracturis fanandas effe aptiflimam: cü- 
ius formulam in cap.de Potionibus vul- 
nerariis defcriptam inuenies : Interca. 
Catagmatico mco vtendum erit reno- 


uato,f1 opUs fit , quod ad idcm remediü 
: eitapriimir ct: adiungi poterüt (cum 
nulluserit ab inflammationetimor) gü- 
mniaut fuccus Ariftolochie,ferpentariz, 


borrax,crocus martis ad callum obdu- 
randü & partem confirmanda. Q uód fi 
quz paruule effent oflis particula, quas 
rciici opus c zt tum E A 


tendumerit. — — 
E Jt — R.fücci atiltafoch: (érpentaric,iridis $ 
ADS 4; vincz perinczafi. $ ijj. vinialbi £ vj. a- 


Ln 


quz vitz $.iij. myrtbz.farcocoll. mafti-- 


| ches;iridis,guaiac.aíi.5 .5..aloés hep.mu- 


miz afi. 5... catyophyll. 5.j.circulentur 
in Dal.iij. dicrum fpatio aut decoquan- 
tut ad tertiz partis cófumptionem, poft 


. colentur & afferuentur,vt iis cüm rcs& 


tépus poftulabit, vti liceat cum fyringe, 


alióve intrumento vt commodiüs effe 
vide- 


—— 


SCLOPRETARIVSe: — 135 


videbitur. Hzc iniectio praterquam 


quód ad ofhum Talutem- praítanti zi 
cít;plaram optime perpurgat; cáàmque- 
carne fenfim replet;aptiffimaque eft ad 
perfeiram curationem adiubandam. 

-- Quód.fi forté os corrumpatur ,& in 
cariem degeneret ( quemadmodum fre 
quéter víuuenit propter acrem qui pet 
vulnus feíe inlinuat , & fracturis perni- 
ciofiffimus effe folet ) fequ uenti remedio 
vtendum erit: quanuis illud quod fupc- 
ris prakripimus ht maxime confcn. d 
tancum... 1 

- gt olei myrrhé deftillaci per idefucthm 
& purificati cum vini fpiritu 5.6. olei ca 
ryophyll3.ij. olei fulphutiscum colcho 
tare deítillati 5.j. fs.mifce omnia; & cüm 
vti. voles, os corruptum bis: térve con- 
tre&ato cum xyloin hoc médicamentü 
intini&o, quod ad extremum fpecilli al- 
ligaucris:ac tum os à carie fanabitur, fi« 


mülque quod pesi mae breui di- 
labetur. 


Aud. 
— &:olei tartari deftillati per retortam, 
olei guaiaci afi. 5.65. olei fulphuris , & vi- 


iol a5.5.j.mifce, & vtere vt fuprà. 
K 1j 


156 YlOSEPHI QVERCE T. 


"Aut, 

pl. balfami mercurij .6.olei Antimo 
nij 3.iij. (alis faturni 5. ij. milce omnia 
fimul. 

Nullum hoc medicamento praítan- 
tius,aut exquifitius exoptari poceft, ma 
giíquead hanc intentionem noftráac- 
commodatum.nam etiá vlcera maligna 
& deplorata fanat. Interea emplaftrum 
illud vulneri,& eius oris aclabrisimpo- 
nes,quod eít ad offa corrupta extrahéda 
commodiffimum,atque ad integra ivul - 
neris confolidationem apniffimum. 

^ Caxerüm fi forte offis aliquod frag- 
menturn exiturum arbitraris ; & vulIne- 
is orificium plufquam fatis opus eft;an- 
guítetur,atquearétius nimio fianon c- 
rit difficile illud dilatare;adhibitis turun 
disexgentiana & fpongia przparata có 
fcáis,ad vitádos dolores , atquc inffam- 
mationes , fi fort&vi fragmentum illud 
cucllendum effet. Ad hanc rem manua- 
li operationi parcendum non erit:velut 
inciíioni , rafürz offis cum ferramentis 
idoneis:fitmu] etiam cum cauterio actua 
li, quod fummum & extremum effer. rec 
medium folet. T 

"T De 


SCLOPETARITS: 137 

€ De fcopetariis vulnevibus, quepevalins 
coyporis partes fme fractus 

ee penetienti osos 

UOSEPCCOLEELI co vage 
'Eruntamen íi per pecus, 
/*( aut latera, aut inferiorem 
4/7 ventrem ictus permánct, 
A2. * confiderandum eritan pla 
DENI ga in cauum ingrediatur 
&,fiingtediatur,an principalem aliqua 
partem offendat, vt idonea de vulnere 
iudicatio ficri poffit , prout in cap.de fi- 
gnis & iudiciis docuimus. Nam fi cor- 
pus,non traníffodiat , non alífud cura- 
tionis aut tractationis genus poftulat , 
quàm id quod genetatim & vniuerfe 
fuperius expofuimus. Sin fecus euene- 
rit , quzdam erunt magis proprie , ac 
fpeciatim obíeruanda. Nam fr in pe- 
&us plaga infixa fit , neque. glans to- 
tum corpus perfodcrit, danda etit o- 


pera; vt cuellatur : fimul & alia o- 
mnia extranea & aduentitia cximen- 


- 


|. 


guinem. enim concretum diíloluüt, at- 


.— &effhcientiam fuam expromédam, nifi 


n8 IOSEPHI QYVERCE T. 
. collocandámqüe atque. inclinandum 


zgricorpus in cam. partem, quz coi- 
moda videbitur: aliaque gencris omnis 
idonea erunt adhibenda remedia , quz 
víuiadillud confilium efle poterunt: di 
latandàmque vulneris orificium;ac tan 
tifper cum hiatu relinquendum, dum 
res poftulabit , quó faciliorem exitum 
habeat. Hacenim ratione quampluri- 
mis incommodis occurrctur,;qua naíci 
ex fanguinis illius retentione pollent: 
quibus huius generis vulnera maxime 


obnoxia funt. Et his cafibus potiones 
vulneratrie maxi 


que adeó ne coaguletur, impediür. Eas 
aucem cxhibebis gro, etia primo quo- 


que die; tum mane , tum etiam vcfperi: 
-quemadmodum cognofci licebit ex vl- 
"imocap. Antidotarij de potionibus vyl 


nerarus, Reliquam curationem. perfi- 
cies iifdem artibusac remediis, quz in 
Íclopetariis ali's vulneribus adhibentur. 
Vnum illud.íepavatim ac fingulariter 
obferuabis,vt medicam enta(que ad ca- 
uum vulneris ferri non potcrát, ad vim 


in 


——— 


e 

SCLOTPETAXIWE:—- 3139 
in formam liquidam reda&a fint ) va- 
riécur,corümque forma mutetur: fiánt- 
que idoncz inie&tiones, prout rernecef 
fitas poftulare videbitür. Quas ex iis 
medicamentisconficies , quz in priore 
tractatu noftro prxícripfimus. Iniectio- 
nes illz fieri debet per catheterem, que ,, 
omnibusalis inftrumeptisaptiorem e-. 7; 
fc comperi,quoniam ad fe denuó retra- »7 
hitquod prius expulerat , quemadmo- ^7 
dum horum remediorumratio flagitat. 
Turundas poftcà filo alligabis, eáíque 


in plagz.concauum immittes, ea longi- 
tudine,que conuenire videbitur,ad ori 
ficium vulneris patens , atqueapertum 


perpetuó reunendum : vt cüm iateriot 
pars purgata & mundata fuerit; carne 
fenfim adnaícéte repleatur, priufquam 
hiatus coalefcat , ne alioqui putredini iE 
exitus intercladatur. Porró dum ager. /f ez / 
curabitur,vitanduscftaer frigidusvtpo. f... 
tc his malis incommodiifimus. Si vtra- — 
que ex partc hiatus fir, gurunda erit v- 


trinquc imponenda:cóque diutius aper 


tum orificium illud retinebis, per quod 
putredo & (anies faciliorem exitum ha- 


bere poffit. Quàd fi quid calli forte ob- 


149 IOSEPHI QVERCET. 
t ( ytaccidere folet )adhibeadü 


eric remediü, quod pofterius magis ido 


ncoloco explicabitur. PURA. 
&us rationem attinet, ea feruanda erit, 
quz in alterius generis plagis przícribi 
folecfrigida nimirü, ficca, & tenuis. Ab 
acribus fané & a(tringenubuscibis tém- 
perandum erit: idquepradfertim ab ini- 
tio,quoniamtuffim commouent; & an- 
gufte refpirationi caullam prebent;que 
frequenter miíeros zgrotos in hoc vul- 
nerum gencredifcrutiat. Ex contrario 


pedtorica magnopcré conducunt: vclu- 
ti ficus,vuz,hordeum mundatum,& ce 


tera gencris eiufdem. Sang inis mi(fio 
magno quoque víui effe (Slec: it&mque- 
vacuatio per clyfteres, Sc alia reme ia; 1 
rpora fint cacochyma. 
De vulne-. — Éadem. hzc etjam in ventris inferio- 
s infe- risplagis erunt obícruanda: quarum cu- 
riori sven- 


zi. ^ ratio non e£tabímilisaliarum , quas in 
| cxtetis (clopetarüis vulneribus prafcti- 
píimus. quanquam his potiones vulne- 
rarie maiori (ant víui;propterea quód in 
hisp partibusad quas poll unt,commo- 
dius vim & efficientiá fuam expromür. 


. Micendz auté hz potioncs erür, prout 
intentio- 


SCLOPETARIVS, 141 
intentiones poítulabüt:eóg; plus corro. 
borátium adhibendum erit, fi qua pars 
nutcicionis offeía fuerit(velut iecur, aut 
lien) quam ctiam fomentis extrinfecus 
adhibitis tueri oportebit. Interdá etia 
curantur hz plagz admotis idoneis cly 
ftcribus,cum pattesinferiores attingüc. 
Q'iód fi per corpus permánent;& dori 
fpinam attingant;vtendum erit iis medi 


camentis , quz aduerfus capitis vulnera 
praícripfimus.Idémque iudiciü ftatuen 


dum erit, fi forte niedulla € fpina dila- 
ba£ür,quod derchquisftatuitur. 
3d — ex quoniáfzpenumceró accidit,vt 
ictus à fuperiore partein inferiorem fe- 


ratur,& in membrü aliquod penitus im. | 


mnittatür,neq; tamen glás exeat (qua de 


. cauffa exitum. habere putredo & fanies 


non potcft)confiderandum erit;an fine 
periculo poffit in inferiore parte exitus 
aperiri. Q uod faciliuceffici poterit,fi di. 
gitisglans fentiri polfit;: quam eademra 
tiohe multo commodus educere po- 
terit: quemadmodum iam anteà nobis 


: di&um cít, cum de extraneis & aduen. 


titiis rebus extrahedis apebamus. Q uód 


fi hoc fieri non poffit;tum vrendum erit 


142 IOSEPHI QVERCE T. 
cópteflionibus, & ligaturis ar&tioribus, 
vt hac ratione putredo facilis effluat; 
cüm verfus fuperiorem partem compri- 
mendoimpelletur. Iniectiones ad has. 
finaotas plagas funt accómodatiffima: 
quoniam alia medicamenta vfque ad il- 
latum intima pattem ferri non poffunt: 
dandáque opera erit , vt quami 
illarum inie&ionum:- intus relinquatur, 
—MÓÁY * i T 
( atq; quod refidebit eadem fyringe qua 
ers iniecilti; retrahas. In hoc vulnerü gene- 
— à re turubdz ex fpongiis przparatis aptif- 
« din. fimz funt:quoniá putredinem eliciunt, 
^35. eaq; imbuuntur,vulnüfque exficcát. Et 
quoniam perízpe os vulneris obdurc- 
x cJ fcit (quz res perfectám confolidatio- 
f- nem impedit ) fequentibus remediis v- 
UV. y : tendum erit. Sunt enim: & ad hzcin- 
| ed... coinmoda;&ad omnc filtularum genus 
— . aptiffima:nequeferramentorum vu o- 
form »pus erit : quod:extrcemum remediü vul- 
gares Chirurgi adhibere coníueuüerunt. 
es vau Callum c F. iflalas cuvandas. 

-:cBn olei: mellis deftillari ignis expref- 
fioné Z ij.oleiSaturni & Mercurij fubli- 


mati an.5.j. olei petrolei & caryophyl. 
lorum ai.5.j. S. excipiantur rcbinab 
| n 


E 
1 


a 


m ——  À—— cS Doe 


E 


DSCEOPETERIYS;ot 143 
na & apponantur cum ellychniis aut tu 
zundis parti alfceteco 63 sien 

: aAuliud optimum. see 

RA. iv damnifttótos 5aij.mercurij. jfabliniat 
5j. £$.mellis $. vj. mixtis omnibus vt ar- 
tis cft; deltillécur per retorsam vitream 
inediocri;igne ,exibit oleum ad callofa 
& maligna omnia ylcera , fiftulas , can- 
crum; &'gangrznam curandam v 

wma. Tos Xy 


—-— 


-f git —UÁmS 


223: 5 Edi niptihnqis qua ve 
aieo enecbus etg agn iii 
(ra dEiricHibus ypinpesinite, 
i$. quód vires nimiopereéon- 
AUI J Y W uellant,aut étiam proftet- 
ex x77 & nant; ;in ptimisdiüligencér- 
Z7577777:57* que füccutrendam , morbi 
ctiam propria cora praxermiffa , omnes 
Metictingehue facentut; Atque ea qui- 
dem cites curatio eft;non quà 
Íymptomas fed quà aut virium labefa- 
sion aütgrauróris cuinfdam affe&tus 
cauffa. aufla exiftit.. Dolor enim excrucíans, 
initémpeties;phlegmone;febtis,conuul- 
- i ers gangrzna;fphacclus, quo- 


Lo- 


X44 — IOSEPHI-QYVERCE T. 
niam grauia , pimiümque infenfa & pe: 
riculofa funt fymptomata; quz iíta pre- 
fertim vulnera comitantur,lenienda ac 
tollenda protinus fant;quód & vires de- 
bilitent,& morbos perículofiores inge- 
nerent . arquetunc ipía methodus im- 
mutanda eft, ne violentia (ymptomatü 
illorum; laborans iuguletur , aut faltem 
ne ipforum fzuitia crudcliüs ipfe tor- 
queatur. Atque primüm coaufpicanda 
etit curatio ;àquo Tgto periculum im- 
pendet jn eàámque primünr medentis 
cófilium dirigi deber. Nunquam enim 
ad integram curationem: perduci pote- 
ruricilla vulnera, nilieiüinod iÍympto- 
inata prius ar na EN r perzpre- 


iiugin duxiidonea methodo & pidine 


fingula pezcractare. ; & fingulis fua qu& 
mese liz paucis ptefcribere. 


^85 SfissRedolere 55001 £i 
Doloremlenitmasanod:ws vel pase 


goticis anedicamecis,q uetemperara exi 
íftent; corporiquenoftro gon£imiba; vel 
ordiríc primo calida tenuí(que fubltan» 

Hasídque fomentis & lihiméntis. c: 
' Fomenta parantur ex decostoradici 
altheascapitis veruecinimaluarum zex 
foribus 


a 


SCLOPETARIYS. 14$ 
floribus verbafci, chamaemeli , meliloti; 
fem.linifeenigrzci cumla&e. 

Linimenta autem fiunt ex mucilagi- 
nibus feminum pfyllij , foenigrzci & al- 
thez:ex butyro;axungiis gall.& taxi: ex 
cíypo & oleo vifci pomorum. | 

Narcotíca etia dolores leniunt,quód 
indu&o ftupore partis; fenfüm obtun- 
dant;torpidiorémque reddant, vt dolo- 
ris vrgens cauffa minímé percipiatur, 
His vtimur cüm dolor acerbior vires 
diffoluit, fyncopéíque metumafferc,8& 
ex nimia inflammatione füborituf.- 

'g.radicum hyofcyami &' nymphez 
afi.Ib.D .digeratur ad folem in aceto to- 
facco & oleo nenuphatino per aliquot 
diesdeindeexprimantur,& ex colatuta 
locus dolens tepidé foucatur. | 
Jnungatur poíteà fequenti liniméto. 
n:.fucci foliorum hyofcyami & fem- 
peruiui af5.ij.olei vifci pomorü,& ne- 
nupharis afi.5.j f$ butyri recentis3.ij.ce- 
rz nouz 5.j.miíce.fiatlinimentum. 

Hoc ftudioíé Medico femper obfer- 
uandum , vt dolotibus przcauendisfe- 
dulam opcram adhibeat: fernper enim 
alíquid mali portendunt. Et hzc de do« 
lore fuffciant. fuperius enim iam multa 

: L 


146 IOSEPAHI. Q.VERCE T. 


xemedia ad-hanc. intentionem n praícri- : 
phis. elg T 
-o5123t «e NEC Bees I | 

qf interpeties: calida affc&um loci locá 
bind erit ; quod: ex dolore & veficatio- 
nc facile deprehendes , es , affe&tum locum 
infrigidabis vngucto nutrito vel caphu- 
rato álbo cum popnlcone-Sequeus mul- 
itimi proderit... - 

o Re lücei plántaginis,(olatriemperui- 
uiaí. 5 J-boliarmenz.$.f. lithargytiloti 
aqua plantaginis, & tuthiz przparatx 
ain.5.j. olei rof omphac. € nepupharis 
an.5..acetitoface1&c paginis t 
fiat vnguentuni.: : exbucl. di ac 
: ;.Potró ijntemperiesfei ida adfit(qi 
mollities oftendit)co rigitur vini fomen 
.tocum quoanethum » I en-bo & flo- 
| reschamzmeli decoxetis. Ex quibuis e- 

tiam parari poreftaliquod cataplaíma. 
enearis nullam iccirco men- 
tionem facimus , quod deilla iam füpe- 
riüs is fatis fupérque tractaucrimus. udo 

j 2De Febre. f 
-Nefebris fuperueniat, ftatim de prin 
cipio occurrendum erit:ipfamquecohi 
á big opone ibubcutipne tenui &fri- | 
o gide 


SCLORETARIVS.  — 47 
gida,venz fe&ione,& medicamentis hu 


.Ánores peccantes purgantibus. Quod f1 


etiam vigente morbo(quod fzpius eue- 
-inevidi)éebris vulneratos corripiat,hu 
moreseruntconuenientialiquoapoze- - 
mateconcoquendi;&debuó purgandi. 
Cuirei füummam curam & diligentiam 
impendere debet Medicus , omnibüfq; 
modis iuuandus eger; ne morbi acerbi- 
tatc interitus fübfequatur. 
cuisse Conuslficne. | 
^ 'Conftatinter Medicos cóuulfionem 
tribus fieri modis : fcilicet inanitione, 
quod accidit füperfluis ac copiofis eua- 


-cuationibus,& immoderatis hzmortha 


giis, quam periculofam teftatur Hippo- 


—Á— 


bus de; repente euanefcunt: & propter 
immodcratum frigus,quod neruos in V- 
inum cogit,cohibet atque implet: quod 
'Hippocrates etiam Aphor.17. lib.5.ex- 
preffit:tum cerebro per confenfum affe 
«&o ratione doloris, cüm vel neruus pun 
&uselt, vel cm acres, mordaces,& ve- 
nenati humores naturam permutant ac 
pA. " 


4$ IOSEPHI QYVERCET. 
corrumpunt : vnde dolores Hippocr.e- 
tià auctore excitatur, ex quibus propter 
(enfus vehementia conuulfio exoritur. 
oimulGo Conuulfioni autem ex inanitionec fic 
exinani- Inedénducrit:; primo inítituatur vi&tus 
Uo. — rario hume&tans,nutriatürque ager for- 
bitionibus cx la&e amygdalino,hordea- 
to;aut iure aliquo competenti. Paretur 
balneumin quo humcétantiaquzdà & 
lenientia deco&a fint , vt funt capita & 
extremitates.yeruecü: item rad.althaz, 
maluarum, violatum & viíci pomorum 
folia;quod (nifi hoc vulnus impedit) z- 
.ger ingrediatur , vel faltem pars affecta 
foucatur, Deinde liniatur olco viíci po- 
morum .& violarum,vel aliquo vrguei 
ex prz didis pararo.Et, quoniam ic affc 
us cormatus fir; & cum neruorum 
ficcitate, incurabilis Galen.habetur lib. 
n.med.feptimo,ad przíftantiora re- 
media cofugiendum cft, nempcadtin- 
'&uram auri & balíami naturalis:nam fà 
qua fuperfit lalutis (pes, in illis duobus 

iam commemoratis con íi(tit. 


Conuulfio uód fi co u - ^ 
er Piehic .Quód fi couulíio ex plenitudine fiat, 


dine. curabitur viétu tenui,primis faltem die- 
bus wexiccamedecalciiente; vitanda 


i tamen 


——Ó EE 


fecundum artem. 


S 7SCLOPETARIYS. 149 
tamen vini potio, quód fluxiones] prori- 
tet, & neruis noccar. Viniautélocoex- 
hibendum hydromel maluaticum ; aut 
aquacinpamomi.T um demum evacua 
tione partim à toto corpore , mittendo: 
fanguinem & cómodé purgado:partim: 


 abeaparteque cóuellitur,quod fer vn- 


guentis Agrippa, Aregonis & Marciati: 
oleis caítorei, vulpis, lauri, & fimilibus: 
quibus abunde repurgato corporc cer- 
uix & vniuería fpina, itémque affe&us 
locus inungi poterit. Scd fequentia mi- 
hi vtiliora videntur. ? 
Cgeaxungiz cerui,taxi,vrfi an.$.j. olei 
laurini $.j.fi.olei vulpini;caftor.terebin. 
junip. lumbric. an.5 fs. vnguent. Agrip. 
& Dialth.an.5.ij.cerebinth.in aqualilio- 
rum lote$ j.euphorbij 2.j.cum modico 
cerz fiat vnguentum:vel 
g;.refine;picis naualis an.$.j.colopho - 
niz & cerz noux an S .ij.olibani, mafti- 
ches;cerufz an.£ fs.(alis nitri, fang. dra- 
conis,terebinth.olei rof. (alisammonia- 
ciolei vitell.ouorü an 3.;j. cap hurz 3.j. 
matris-perlarü $.j.carabes.j.f. magne- 
tis$.D. vitrioli albi 3.ij. fiat emplaftrum 


L ij 


Ij0  IOSEPHI QYVERCET. 

5. balfari gummi clemi & hederz 
aí.5.:). oleorum cerz, terebinthinz , & 
iuniperi deftillatorum modo chymico 
aí.5 fi.olei caryophyllorum & benioini | 
an.5.1j.mifce, & fiat in formam linimen 
ti, quo inungatur fpina dorfi & pars af- 
fe&a:vel | : : 

R:.balfami vifci pomorum,hedera & 
hypericonis ari. 5.ij. olei faluiz & tere- 
binthingai.$.j.olei iuniperi 5.($.oleitar 
tari foetentis 3.iij.axungiz taxi 5.iij. mi« 
Íce.vtatur vciam di&um eft. — 

Interim vtatur fequentibus affum- 
puüsjco eae e 

. Re. aquarum lilij conualij & iuniperi 
an.5 j.oleifuccini 9.f$.fiat mixtura:vel - 
 BRÉaquzcinnamomi & florütiliz an. 
5 j-olei iuniperi per ebullitionem aquz 
extra&i guttas iiij.olci fuccini 5.5. fpiri- 
cus vitrioli guttas ij.fiat mixtura. 
Conwlfo — Porró fi conuulfio per fympathiarmr 
reels "ratione doloris excitecur , dolor ftatim 
L Es fs. ,Prdittis remediis in cap. de doloreerit 
leniendus. Q uóg fi ex virus acrimonia, 
& venenato morfu ( quod iftis vuIneri-- 
X V.,, busplerunqueacciderefolet)conuülfio: 
R^ ax va Cfüiciatur,ad €a quz id de venenatis val- 
| x neribus 


SCLOPETARIVY$.: rji 
neribus przícripfimus,occurrendá eft. 
At ficx nerui pün&ura; aut incifiore 
morbus contingat,quod ctiam vt pluri- 


mum euenire vidi,nó ratione i&us Íclo-. 
petici iam impreffi ( qui potius neruosi. 


píoscontundit , quàm pungat, vel inci- 
dat) fedChirurgorum infcitia,qui glan- 
det vel extrahere vel aliqua incifione 
vti nituntur: plerunque neruos vulnere 
tranfucrío offendunt, vnde conuulíio 
cxoritur : prafertim fi illos attingunt 
qui ad muículos perueníunt. Tunc c- 
nim,vttam graui affe&ui« occurratur;cli 
genda cruntilla medicamenta,q ue füb- 
ftantia tenui ad imum víque nerui lzfi 
penetrare poffint , vc nos admonet Gal. 

inlibro Artis med quzque digerant, ac 
dolores mirigent. Ate contrario , quz: 
cruda & frigida funt, uzque obftruüt 
& perípirationem prohibent , vitanda 
funt, Idémque Galenus vetat vum a- 
quz calidz , tanquam neruis vulneratis 
aduerfiffimz, quód illorum fubítatia ex 
refrigerata concretáque humidiorc ma 
teria conftet. Quz cim ciufmodi fint, 
perea quz fimul calefaciont & hume- 
&át reíoluiturac putrefcic: qua ratione 

IL ü 


ag IOSEPHI QVERCR T. 
ipfis aduerfatur, quáuis alioqui reliquas 
phlegmonasvalde mitiget:cui? rei quof 
dam monitos effe velim,qui promifcué 
curandis hifce vulneribus illo remedio 
hodie vtuntur. Q uin potius oleü iaími- 
num ac przfertim (abinum vetus vtilif 
fimum eífe neruorum püturis , fcripfit 
Gal.lib.6. Meth.med. Idem quoque € 
terebinthinam & rc(inam approbauit, 
itémque fülphur viuum (quód omnino 
tenuium partium cffet)valde condu&u- 
rum illis vulneribus codem libro fpera- 
uit:fed có magis olea & cerebinthinz,& 
re(inz,& cere , & fulphuris & (abinz 
(chymico modo extracta)proficiüt, quó 
illa tenuioris multó fübftantiz deftilla- 
tione redduntur: atque fic valentiüs ex- 
ficcare poffunt, quod in pun&urz nerui 
. curatione obícruandum effe fcribit Ga- 
» lenus lib.é.Meth.med.his verbis; Nerui 
» vulnerati curatio medicamenta poftu. 
»lat,quz & tepidü calorem excitent, &z 
» valenter ((ine moleítia tamen)deficcare 
» poflint, Tum quz ex fubítáciz (uz natu 
» ra, & trahendi vimhabceant,& tenuium 
» partium fint.Interim hoc vnücít obfer 
uandum, robuftis nempc corporibus va. 
' lenciora 


"ERST eet 


$CLOPETARIV$. . 153 

lentiora medicamenta,imbecillis mitio- 
ra effe adhibenda. Hac igitur ratione fe- 
qués remediü comriode adminiftratur. 

E;.olei fülphuris cerebinthinati, olei 
fabinz & terebinthinzan.3.ij.olei vite 
lorum ouorum 2.£. mifce;& applicerur 
calidé parti affe&tz. 

"Aliud. 

5&;-olei butyti , refinzz an.5. ij. olei eu- 
phorbij deftillati chymicé & olei bacca 
rü iuniperian.3.f.. olei terebinthinz 3.j. 
fi.olei vitellorum ouorum £.j.miíce. - 

At fi morbus praícriptorum medica 
mentorü dapplicatione non vincatur;to- 
tus neruus crit przcidendus: pratereà 
cnim nullus metus inftat ex Gal. fencen lib.e.metk 
tia, ni(i quód mutila particula manebit. 7e &?* 

De Parabffi. 

Paralyfi &ue neruorü refolutioni,que 
ex iftis vulneribus plerunq; cti accidit, 
occurrendü & idonea vi&tus ratione, && 
medicamétis tü affumptis, tum eti ad- 
motis:vt fomentis cataplafm. linimétis, 
vnguentis & fimilibus. Alij prob&t ole 
iaíminü,(aluiz;caftorei,de lateribus,vul 
pinü &(imilia.Conferet aute € plurimü,ft 
Icquétib.remediis chymicis eget vtatur. 


Oleum ad 


paralyfim 


& contra- 


&utas pre- 


cipuum. 


$4 . IOSEPHI QYVERCE T. 

- Reaquarum lilij conualij & lorum la 
uendulzan.z.iiij.fac cum his decoqua- 
tur facch.fb.is.ad perfe&am co&ionem: 
extra ignem adde olei fuccini flaui pet 


' defcenfum dettillati & re&ificati 9... 


olei cinnamomi & eflentiz faluiz an.5. 
fs.fiát rotulz, quibus zger (pius vtatur. 
Probatur autem pro topicis oleum 


fequens, 

R:.olei hypericonisb.; kh terebinthine 
Ib.fi. olei laurini .iiij. oleifpicz. $..0..— 
granorum iuniperi b.fi.caftorei 5.. eu- 
pliorbij 5. ij. caryophyllorum , macis & 
nucis mofcatz,cinnamomi an.5.j.f.flo- 
rum lauendulz, faluiz & lilij cóualij aii. 


| m.ij.maftiches ,myrrhz, thuris aíi.$. 


mumiz £f. pingued.raxi 5.ii) .digeran- 
turomniaper menfemin fimo, deinde 


 deftillentur in alembico zneo fecundü 


artem. Hoc oleo inungantur membra 
paralytica & contracta: eft enim medi- 
camentum efficaciffimum. 
De $yncope. 
Syncopetanquam grauiffimo &mor 


tis finitimo affe&ui , cui prafertim Mti 


vulperati obnoxij (unt, aut ex immodi- 


ca fanguinis profufione , aut ex vehe- 


menti 


SCLODETAZIVS. HI 
menti cruciatu & dolorejfubitóoccut: - 
rendum:atque fpiritus & vires:concifae 
refouendz furit, modico alimento dato 
intéruallis, vt expreffionibus , gelatinaj 
dettillatis,vino & aromaticis. Pulüeres 
cordiales approbabantur vetuftioribus 
ex margar.fplend.taf.eboris, ex foliisau. 
ri & fragmentis pretioforü lapidum;qüi 
exhibebantur cum vinoaut fyrupo con 
feruationis citri... Nos autem commio- 
diüs vel tincturaauri& corallorum, vel 
eifentiis illorum omnium lapidum vté- 
dum effe céfemus:quod ratione iam de- 
monftrauimus in noftro lib. de Med.mi 
neral.fpagyr.prepar.in quo illorum etid. 
omnium przpatationem docuimus. 

. De Ganev&na e Sphacelo; sites 

- Varia fymptomata ac vitia hifce vul- 
neribus fuccedete íctipfimus, quorum 
tamen non aliud gangrzna peius ,aut 
magis deploradum: quód (it corruptio- 
nisincipientisindicium , quz oriturfe- —— 
cundum Paulum , vcl quia inflammatio lib-4.cap. 
non difcutitur, neque in pus tranfmüta- 
tür:vel (ccundum alios, cüm humorum 
Copia vt in magüiis inflammatiónibus 


& ingentiobftstidtórie ex émphamticori 


156 IOSEPHI QYERCET. 


víu,vt füpràáannotauimus;quz perfpira 
tionem prohibet,atque v a 
lignaaliqua qualitate infitus partis ca- 
lor extinguitur & prafocatur:cuius etid 
indicium magnum eft fanies. | 
Cuiniíi quis przfentiffimas adferat 
fuppetias,metuendum eft ne pars corru 
puioneextintta & emortua vicinas pat- 
tcs inuadat : & in mortificationem,quàa 
íphacelum aut. fyderationem dicunt, 
pere degeneret. Quz percipitur cum.pars li- 
— uet aut nigreícit ;: tumida , mollis , & 
cadauerofa apparct ,ídque fine vllo ar- 
teriarum pulíu,nec dolore, nec íeníu vl 
lo: vtetiam finefen(u doloris alte ícal- 
pellum adigi poffit.Hanc fyderatam & 
emortuam partem celerrimc amputa- 
xe & refccarc radicitusaur proximc fa- 
ná partem oportct: gangrznam autem 
rüpta omni mora curare. Quod fiet 
corruptum fanguinem copiolé fcalpel. 
lo ex affecta parte euacuando,& ca ine« 
dicamenta,quz putridis deftinata (unt, 
imponendo ; vt. (cribit idem Paulus. 
Vulgus Chirurgorum poft fcarificatio- 
nes,aut fe&ioneslocum aifectumaqua 


falfaant falío aceto abluít, Alij vnguen- 
m i EXC 


SCLOPETARIYS,. 17 
to /Egyptiaco ; quod Pharmacopolz 
paratum habent ; vtuntur. Quod fi iis 
remediis mali afperitas non remittatur, 
ad'efficaciora;vtad cauíftica & qua cru- 
ftat inducunr ;; vtpote ad trochifcos 
Andronis & atfenicum recurrunt: vel 
 fincceffitas id exizit/ferro corruptumà 
fano feparant. : Porró fequentia medi- 
camenta gangrznis multüm conferüt, 
.Primüm ex parte aff-cta fanguis corru- 
pruseducatur, s &. dequenti locione ab- 
Ne: füliginis £iij. uiettie 2j. aceti o- 
ptimitb.j. decoquantur ad medias:vel 


fucci raphani & chelidoniz a£.5. 
ij.olci mellis 3. f$. phlegmatis aluminis 
acidi $.1iij. faliípetr 3. ij. falis fuliginis 
5j. B.miíce prolotione:vel . 


E phlegmaris vitrioli & aluminis af. 
5 .iiij.aceti 2 ij. puluer. rad. ariftolochiz 
5.j.fs. (alis tartari Sj. myrrha $. j. f.ca- 
phurz fi. bullianromnía fimul ad me- 
dias pro lauamento ; quod reiteretur 
Ízpiüs. 


2 


358 IOSEPHI QVERCET. 


Jt ,cinctis corticiim ouorum & rad: atifto- 


Joch. vel armentorum afi. 5 j.f- (alis ni- 
tricaphurz afi. 2. fi. phl:gmaus vitrioli 
&caluminis af.Ib.j: bulliantad medias 
& fiat capitellum ,quo vrendum: vt fü- 
prà; fcarificata prius affe&ta parte cui ap 
ponatur fequens ceratum. — 
oBrcerz& picis naualis afi.5. iij .liquo- 
xis riyrchaz ij; colophoniz 3.j. fi. olei 
frumenti &ouorum aí.5. &e fiat ceratum 
fecundum artem:vel 523838 
x;.mellis 5.ij.croci oci martiscroci vene- 


. risa, 5. puluer. myrrha & ariftoloch. 


rotundz aíi.5. (j-caphura 3... phlegma 
tis vitrioli. acidi an. $i ni. . decoquantur 


eryeiarfenici fixi; ij; mercur. pie- 
Gipitari 4.4 ;olei myrrha 5.iij. Excipian- 


: dmtilepcile loto cum fucco chelido- . 


nia; I(to medicaméto nullum efficacius 
aur valentiusii inueniri pótcít ad gangrg- 
ng curationem , modo pris totu vene- 
num,atque auram malignam , atram& 
foetidá ex arf(enico ademeris: :quod fiet" 
ipiius fixatione vt doccbitur in noftro 
Antido- 


.SCLOPET.AARIVS.: 159 


Antidotario fpagirico. Non enim alio- 
qui poffumillorum comprobare fenten 
tiam, qui Áríenicum non przparatum 
adgangrena curationem adhibendum 
' €cenfenc, cüm fic fepticü & putrefaciens 
 qedicamentum,quódque qualitate fua 
maligna & venenata, carnis quam atti- 
gerit fubítantiam corrumpat ; & in. pu- 
tredinem cadauerofam deducat , qua 
multó etiam deterior cít, quàm ex gan- 
grzva. Quocirca ipfius vfus valde peri- 
kills (hzc pace multorum dixerim) 
nifi priüs,vt jam di&um eft,re&ó przpa 
retur. Interim optimum crit;fi fuperpo- 
nàtur aliquod cataplaíma paratuin ex 
farfnis lupinorum, orobi, lentium & fa 
barum,quz decoqui poterunt cum oxy 
melite;aur priore capitello:Q uàd fi bec 
omnia meditamenta nihil prodeffe, fe ed 
iamin fphacelum;ex pradi&is fignis;gá 
» grenam degenerare percipias: membrü 
íicemortuum,fi fieri polfit, ita 
abícindendum eft, vt nihil putridi pr 'Or« 
fus celinquatur:quod pite ex a- 
lumine plumz confecto, & imbutoin 
oleo metcur.íublimati(quod alij aquam 
inferorum nominant ) ine dolore prz- 


fes s. 
TULOLUEO-O 
fe 
^. 

i2 e-— 
due ci 


- 42 


160 IOSEPHI QYVERCE T. 
ftant. Álijautem ferra, & tum demuri 
ferro adurente & candenti vtuntur : ità 
enim ex Galeni confilio , celeriter fan« 
guinis proflmuium compefcunt , purre- 
dinem arcent & partem affectam robo- 
dcr ds rant. Ceflante autem putredine & hz- 
0$ 1/977 morrhagia;tnedicamentis vtuntur cru- 
co^ iH. ftam detrahentibus,vt macedonico;bu 
AE, . tyro & fimilibus: de tum demüm cu- 
^ ratio reliquis vlceribus Comtnunis adhi 
— . bendacít. Non interim pratermitten- 
es da eft idonea vi&us ratio, tenuis & refri 
gerans, neque miffio fanguinis reuulfi- 
ua, aut medicamenta fanguinem depu« 
rantia , fi opus effe videatur : aique illa, 
qua cor(viue pri incipium) €u "ue 
. "trida eene illa. bua -naligno, 
xia à párte- affc&ta- fablata , z- 
4 aee exhibenda 


"Mm oloogiici- due 
ANTI 


( RIVM 
SPAGIRICVM, 
S1 V-B 


DE MEDIC.4 MENTORV M 
praparatione (2 compofitione aduerfus 


iClus clopetarios. 


2) Etus& verum illud Comi- 
«( ci verbum eft : Homine im- 
V ! 7) perito nihil quicquam iniu 
73 ftius : qui, nifi iquod ipfe fa- 
M. U£89 cie nihilre&ü putat: quod 
cümin aliisartibus quamplurimis, tüm * 
praíercim in ea,quam fpagiricam appel 
lamus,intuerilicet. Videmusenim paf- 
fim homines,nceício quos , (tulta & bar- 
bara quadam arrogantia przditos , qui 
remedia ex merallifodinis extra&ta: fto- 
machof(é infe&antur-quz tamen con- 
ftat apud veteres Medicz artis princi- 
pes magno in pretioatq; vfu fuifle: qué- 
admodum à nobis demóftratum eft in 
co libro, quem de Medicamentorü fpa- 
girica praparatione edidimus. Et quz- 
nam,rogo,huius iue -— Á— in- 


29-2 IOSEPHI QVERCE T. 
faniz cauffa ef&quoniam ( vt ipimet fa- 
tentur) corum prazparation em ignorat. 
O foelices artcs,ft de iis foli artifices iudi 
carét:vt Fabius olim dixiffe fertur. Infoe 
lices ergó , de quibus imperiti & inícij 
tam temeré iudiciG ferre non verentur. 
qui ne vnde quidem , aut cur Spagirica: 

2 22^4- a? hzcarsappelletur,vnquá intellexerüt: 
zw. Ex. quam eruditi viri ex Grecis duobus ver 
| 7 bisfichomivarunt , Xo «X asy 35 eigen 
per cam eliciaturjac tun cogatur 
cóptrimatur ;fubtilis quada & fpititua- 
lis natura, in qua vis & ; cffetus medica- 
menti przcipue cófiftit. Cuius rci fum- 

! ma & plané incóparabilis vtilitas , cüm 
in aliis mulcis morbis , tüm przcipucin 
fclopetariis vulneribus carandis cogno- 
deitupeite quemadmodum, Deo volen- 
tc; (pero multó felicius pofthac comper 

tum & exploratum i iri,ex medicam en- 
ctorum tüm vegetabiliumn ; tüm anima- 
lium,& mineralium przparationc;aliif- 
que effenciis € Mercurio, Sulphure, Vi- 
triolo, Árfenico, Marte, Venere, Satur- 
no,& Lithargyro clicitis: itémque ex 
Antimonio, aliiíque id genus minerali- 
bus, quàm é phingui & craffo fimplicid 
metalli 


SCLOPETARIVS. 163 


metallicorum corpore:cuius multüm a. 
beft, vt vis tanta fit ( tàmerfi veteres eo 
ad vulnerum & vlcerum curationem y. 
fos effe, cripta illorüm — quan-. 
ta ft iricuum. ima 


horum abltéBatoram vtm )cur non 
contenti fumus iis medicamentis & re- 
mediis, que docta Antiquitas nobis per 
manus tradidit?quz veteres illi artis no- 
ftrzantiftites, Hippocrates, Galenus,& 
alij monimentis fuis prodiderüpcur no- 
uas vias & prorfus inauditas quzrimus, 
przíertim Pharmacopoeis incognitas? 
Atquisrefpondebit noftrüm aliquis, vel 
vnicü illud Mercurij przcipitati reme- 
dium (vtalia omittam)quo nuper admo 
dum vti in (anandis fclopetariis vulne- 
ribus,maligni(que aliis vIceribus ceepe- 
runt;huic illorum qua'ftioni fatiffacere: 
imó veró illorum imperitiam intolera- 
bili arrogantia coniunctam coarguere 
poteft. Q uód fi authoritas quaritur;táti 
fané apud eruditos viros puto fore Gef- 
nerum , Guinterium Andernacum , Sc- 
verinum ( vt alios quamplurimos prz- 

tees) quao ti —' iftos: prz- 

jj 


Ióq.  IOSEPHI QV5RCET. 

fertim cüm illorum f(ummorum virorü 
eruditio , do&iffimis ipforum fcriptis & 
monumentis ita teítata fit ; yt ifti male- 
dici magno fibi honoritribuere debeat, 
fi (eillorum diícipulos fateantur. Alia 
perfacile mihi foret argumenta profette 
quamplurima nifi tantam iftorum ma- 
leuolorum ineptiam animaduerterem, 
vt certe me pudeat preíertim cüm quo- 
rumdam libellos nouiffimé diuulgatos 
intucorjin quibus extra propofitum in- 
Ítitutz tra&tationis,tam aliena infarciü- 
tur, vt(quemadmodum vetus fert pro- 
uerbium) in lente vnguentum pofitum 
videatur. Quai veró ad inftitutam de 
podagre curatione tractationem nefcio 
quz inuc&iuz digreffiones de rerum 
principis, origine metallorum , & lapi- 
de philofophico(qui ab ipfis morofophi 
cus nuncupatur ) aliqua ex parte perti- 
neant;& in re aliqua congruere videan- 
tur, Iterum igitur, iterümque exclama- 
re cogor:Foclices artes, fi de iis foli artifi 
ces iudicarent!Quàm diffimile fuit mul 
torum vererum confilium ! qui , fi quid 
ipfi ignorabant;quod ab aliis íciri etiam 
in longinquis rcgionibusaudiffenc,nul- 


| SCLOPETARIVS, 16$ 
li labori in illis inuifendis parcebàt.Pla- 
to diícendi ea quz ignorabat cupidita- 
te inceníus, in /Egyptum profectus eft: 
póft Tarentum ad Architam:in reliquá 
Itali; vt czteros Philof.Pythagoreosau 
diret. Apollonius T'yanzus peragrauit 
Perfarum regionem , pertranfiuit Cau- 
cafum , Albanos ; Scythas, Maflagetas, 
opulentiffima Indiz regna perluftrauit. 
Pofteà delatus ad Brachmanas , Iarchá 
in fella aurea de abditis rerum cauffis,& 
arcanis'naturz mylíteriis difputantem 
audiuit. Inde per Elamitas; Babylonios, 
Chaldzos,;Medos, A ffyrios, Arabas, Pa- 
|zftinos,reuerfus ad Alexandriam; pro- 
fe&us eft in ZEthiopiam, vt Gymnofo- 
'phiftas audiret,eorümque arcanas & re- 
conditas artes condiícerer. Hzc fanéi- 
mitanda virtus,non horum ignauorum 
deíidia: qui càm à focis patriis vix vn- 
quam pedem mouerint,tamen hancar- - 
tern fpagiricam improbant: neque ma- 
iorem vllum in perueftiganda veritate 
laborem fufcipiendum putant : cm ta- 
men Arsilla miranda & recondita Na- 
turz arcana luculéter nobis patefaciar. 
Neque,meo iudicio, ape ab iis có- 
A ii 


* 


1Óó6 J IOSEPHI QYERCZT. 

temntntur , qui multis fuis periculis & 
peregrinationibus arcana illa INNarurz 
.perícratati (unc.Sed quená, obfecro, il- 

la (tultitia eft,interdicere nobis, rie aliis 
medicamentis vtamur,quam. qua anti- 
uis cognita fuere/Q uafi.veró Rhabar- 
barum, quo nullum hodie vficatius me- 
dicamentum eft;antiquisnoramfuerit. 
Praterea quid eft , quod nobis fulphu- 
téos & metallicos; venenatos ( vt appel- 
Jant)feetores obiiciant, quorum olfa&u, 
& aura fpirante (hzc enim contumcelio- 
faillorum verba funt)exanimaptur pro- 
pemodum ij, quihorum. C$clopum an- 
tra fübierunt.A nveró calumniatoribus 

& fycophantis iilis ignotm eft;ve 

 .quofque- Medicos ex rebus foctidiffimis 
medicamenta quamplurima confecit- 
fe? veluti exaurium fordibus, Gidoribus 
G4l.Gmpt- Corporum; menfttuis muliebribus,(hor 
ro. cap. 8. prendü diétu) ex ftercore humano; & di- 
Ac Te, uerfarumaliorum animalium;fputo, vri 
r.ferm.». naymufcis,muribus, cinere ex capite bu 
Jin libr, bonis,vnguliscaprarum & afinorü, ver- 
7. mibus ex arbore putrida, mulorüm im- 
pei. petiginibus,quemadmodüm ex fcriptis 

go. Galeni , Acti] , /Eginetz , Diofcorid. 

Marcell. 


——Á— 


p MÀ —]ÓRE GB 


SCLOPETARIYSc. 167. 


Marcell.Plin.Serap. colligere licebit ; ve. varcett. 
ipfa quoque metallica prazeream , qui- ap. me 
bus ipfos víos. fuiffe fatis conftat. Equi; Eo E 
dcm cüm apüd me imperitorum. icorü.& xs. 
fatum confidero, qui hanc metallica 171^. 
medicinz partem ( quam ipfi (uo more 45,5 4s. 
contumeliofé Chimericam nominant) 
faftidiunt, atque propterea neque füiss 
neque- aliorum quamplurimis. morbis Se 
mederi poffunt , venit mihi in mentem. " 
hiftoriz;ipfisfortaífis notz, de Heracli- 
to Ephefio , qui cüm Hydropifi affe&us 
Medicorum ártes alpernaretur , oblitá. 
fe bubulo fimo foli ficcandum przbens; 
obdormiuit , atque ita à canibus lania- 
tus eft. Verüm bac de nugatoribus& 
maledicis iftis plus fatis, am autem 
quodnam bt meum confilium , & quis 
in hoc tractatu ícopus ; exponendu cft: 
nimirum vt aperte praícriba deinceps 
nof eaquz iam peruulgata,& (vt vulgó 
fertur)lippis ac tonforibus nota funt;ne 
illosimitari videar, qui farragines & rha 
píodias (criptitant : (ed viam atque me- 
thodá medicamenta arte fpágirica prz- 
parandi,quz ad fclopetarios idus perti- 
nEGET :quam plerifque Medicis ac Chi- 

M mn u E 


168 IOSEPHI QVERCErT. 
""rürgis ienoram (cio. Hócque fynceré 
.teftari po(füm , me duabus de cauffis ad 
hoc addu&um fuiífe: nimirum ftudio 
prouocandi Do&iores;vt fi habent me- 
liora;proferant:tum vt generi humano, 
ac prafertim patria mez inferuirem:cui 
(proh dolor) nimiüm nimiümque his fu 
ncítiffimis & lu&uofiffimis temporibus 
ifto medicamentorum genere opus cft, 
cüm tandiu ciuilibusac domefticis bel- 
lis crnentetur. : Verüm vc corum occur- 
ram calumniis,qui clamitant, ifta reme- 
diorum geneta non tantüm difhcili & 
longa przparatione indigere, verume- 
tiam tanti Lien "t otii: 


AIRES ongé aliis maid 
font,quemadmodum cx illorum przpa 
ratione cognofcere licebit: quanquá e- 
tiam tenuiorum & gregariorum mili- 
tum rationem habere inítitui, fepara- 
timque alia qua ditioribus conferent, 

afcribere. 
M2 ergó Ghitorgi erüt;vt, cii in 
caftra profici(cetur, hec przparata 
lecum 


Bra dis tert 


SCLOPETARIVS. 169 


fecum afferant , quz apud Pibitaco- i 
peeos p— "SUE. ^ 
^ Suppurantia. - 


Vnguentum Báfilicum vtrumque. s 


Vnguentum Macedonicum. 
Tetrapharmacum Galeni. 
Vnguetitum Refumptiuum. 
Emplaftrum de macilaginibus quod 
diffolui poterit cum oleo oliuarum , i 


opus fit. 
Diachilon fimplex & compofitum. 


Vnguenzom Diapompholygos Ni- 
colai. 
Vnguentum vitide Andromachi. 
Emplaftrum diuinum folutum cum 
oleo rofato. 
^ Vnguentum Apoftolicá Auicennz. 
Vnguentum ZEgyptiacum eiufdem. 
SAYcotICA. 
Vnguentum Aureum. 
VnguentüCerafeos Mefue verumq;. 
Emplaftra de GratiaDei & de Ianua. 
Cicatricem inducentia. 
Vnguentum de Minio. 
Deüccátiuum rübrum. 
Emplaftrum de Cerufa. 


Jo IOSEPHI QVEARCE T. 


Evroez- 
LX 


V enenum attrahentia (ue os 
ÉXÜYADEAS oe 
Vnguentum Fufcum. Nicolai. 
"A dambufla.... ; 
Vnguenta .magiftralia. Medicornm 
Florentinorumà Weckero deícriptá. 
Vuguentum;de calce viua... 
Repellentia €? afl vingentia. 
Vnguentum de bolo commune. 
- Vnguentum Rofatum Mefug. |... 
V ELadprzdi&as incentiopescom 
poni poterunt medicamen taque 
non alia: egent. praeparatione , quam 


: vulgar 


Eum ^r 

Re .buryri r recentis. -& olei. oliuarom 
an in£i AJ.farinz tritici fuo furfure expurga 

[727 faque communis $i iiij.decoquan 
tur: yel. 

B arem cuffilag.& maluaruman. 
m.ij. coquantur fub cineribus, & cum 
butyro pertnifceantur : vcl 

n. fucciradicum liliorum , co&arum 
prius fub cineribus 5.iiij. axung.gall. vel 
anferis, vel porci .ij. cum oleo lini , vcl 


oliuarum,vitello oui&tantiHo cerg fiat 
voguentum. 


JDettr- 


SCLOPETARIYSe. 17i 
ET D . IDetergentia. ibi: 
Bi. x malis faringe Ébaram & hor- 
dei an. 5.ij. decoquantur cum vino. ad 
confiftentíam vnguerniti:vel-- : ES 
nz.foliotum plantag. & apij an. m.j. 
rofarum rubrarum.p.ij.vini rubri viij. 
decoquantur ad medias;colature diffol- 
ue facchari rubri 2.ij.terebinr.$.j.farinz 
lupinorum:& orobi an.5. j. aloes; mys- 
rhz an.5.f. decoquantut rürfus , & ad- 
dendo cerz quantitatem fuff. ded ucan- 
tur in formam vnguenti:vel: - ? 
R: fucci plantag.& agrinionis. an.$4j. 
sellis rofati £.iiij.rad.iridis &:farins fa- 
barum an. 3 & petmifce fob finavateue- 
emer 5. fiat P atis ritis 
Savcorioeuoo 1 4 R26 
5; mannz,thuris an.2;i. V sra- fcni- 
grzci & orobian.; j. npn felle 
& oui luteo:vel | de3 
x.farcocollz in latte fdlutz 5.üj.mma- 
ftiches,olibani an.5 j.picis liquidze & re- 
tebinthinzan.2.j.mifcepro vnguento. 
E'mwAsmm. — 
R.cretz álbz 5.ij. cineris corij adufti 
5.1ij.excipiantur olco rofato:vel. 
R:.Calcis viue;toties inaqualote,dum 


17 IOSEPHI QVERCE T. 

omni deftituatur acrimonia $5. ij. terrz 
Armenz $,.j. excipiantur myrthillorum . 
oleo. | : 

Ex plumbo vfto  ftibio vfto, cadmia, 
pornpliolyge,;parari poterunt etiam me- 
dicamenta ad id accommodatiffuna. 

-Advenenata vulnera. — ; 
x;.fuccianagallidis purpuree & cycla 
minisan.Z j.fulphuris viui,mixti cum (a 
liua hominis 4.f.mifce: vel /— 

5. lithargyti 4. ij. galbani $.f5. picis 
Gracz & terebinthinz an.2.'j.olci quá- 
tim (uf vel - 

&.olei .iiij.(agapeni,mumie & fucci - 
ni an 5.iij.churis,maftiches an.5.ij.terre 
figillauz optime & corall.rubr.an.5.).pi- 


cis 5.ij.cere quod fatis fitad fingendum 
vno 37 :vel ' : 


— R.cepasduas,folior.vincz peruince, 
fcabiofe, ricinian.m.j.decoquantut fub 
cineribus. adde theriacz 2 (5. & cum te- 
rcbinth.fiat ynguentum. 

m Ad ambu[la, | 

R. fucci cepz (ub cineribus co&z 5$. 
.3j.olei nucum $j.miíce:vel 

R.foliorum hederz nigrz cum aqua 
plantag.contuforum m.jj. olei fb. j. co- 

quantur 


SCLOPETARIY S, 173 
quantur cum £.iiij.vini albi ad illius con 
fumptionem : adde fub fin€ cerz quan. 
cüm fufficit , vt fiat linimentum. | 

R.laridiad flammam liquati , & fuc- 
cis betz & rutz excepti ij.cremoris la- 
&is 5.j.mucilag.fem. cydoniorum & tra 
gacanthz an.Z f.mifce. 


Repellentia,e fanguinem co- 


 bibentia. 


R.fucci foliorum caprifoli; & foliorü 
quercusan.5.j.rofarum rubr.3 j.boli Ar- 
inenz & fang.draconis an.5.j.olei rofa- 
ti$.iiJ.cerz quantüm fufficit:v el 

. R.pulpz pomorum deco&orum in la 
&e $.iij.mucilag.fem.pfyllij & cydonio- 
rum an.$ fs.(ucci burfz paftoris & poly- 
gonian.$.j.acaciz & fanguinis draconis 
an.5.iij. terra figillatz 2 fi. olei myrthil- 
lorum $.iiij.cerz albae q. fuff.vt fiat vn- 
guentum. 

py que fequütur remedia pharma 

copolis noftris nó ita admodü vfi- 
tata fánt,neq; Chirurgis nora: vulneri- 
bs tamen íclopetatiis , czterííq; omni- 
bus cómodiffima , quorü idoncá prepa- 
Iationéars Spagirica partim demóllrat. 


174 IOSEPHI QVERCET. 
Suppsantia. —— 
R.rad.althez & liliorum an.5.iijj.be- 
tz cum rad.m j.butyri recétis Tb.fj.lum- 
bricorum vino przparatorum $. iij. vi- 
tcllos ouorum r2. medullz vituli & te- 
rebinth.an.$.v. olei olinarum depurati 
à Ézcibus.Ib.j. contufis quz cótundi de- 
bent , acrité omnibus mixtis digeran- 
tur in fimo calido per menfem:póft pre- 
lo exprimantur,ac igne cinerum coquá 
tur ad vnguenti confiftentiam:vel: 
R.fucci herbarum tuffilag.& oxalidis 
an.5.iij.caricas pingucs zo.thuris 5.ij.re- 


fine laric.5.j.S.axüg.anfer.gall.an.ij.bu- . 


tyri recétis Ib.fs.olei vifci pomorü com- 
pof. fb. j. mixtis omnibus decoquantur 
in duplici vafe , lato fapientiz obducto, 
pet fex horas igne mediocri: calidé per- 
colentur, & rurfus folis radiis exponan- 
tut;vcl coquátur ad idoneam confiften- 
tiam. Hzc celeriter pus mouent, atque 
anodyna fünt medicamenta, vulneribüf 
que fclopetariis accommodatiffima. 
Detersentia. 7 — 

R. fucci centauri) & chelidonij an.2, 
iiij.mellis 2.iij. lorum verbafci.p.ij. chu- 
ris, myrrha, maftiches an.5.fi. olei tere- 

binthinz 


— M À— 


SCLOPETARIYS. 17$ 
binthinz 5.vj.vinialbi generofiffimitb. 
j.putrefiant in fimo calido & coquan- 
tut vt íuprà ad vini & fuccorü confüm- 


ptionem,ignecinerum,donec reducan- 


tur in formam vnguenti. adde pro 3.j. 
huius vnguenti $.J. przcipitati mercür, 
dulc.fi maiore deterfione opus fit;vel 
. LI . . Weet—— * 
R.viíci herbarum (aniculz,;pyrolz,a- 
riftoloch;& vincz peruincz an.3.ij.tere 
binthine lotz 5.iiij.croci veneris 5.fs.bal 
fami tartari 5.j. falphuris antimonij 5.j. 


fj. imponantur igni cinerum , dum vn- - 


guenti confiftentíam acquirant. 

fpe Sarcotica, 

R.mucilag. fem. fcenigtzci 2.ij.vifci 
herbarum cynogloffi;/perficariz, confo- 
lidz maioris an.5.j.6.olei thuris,& myr- 
rhe an.3.iij.olei hypetic.fimp.$.ij.tereb. 
lotz vino albo 5. ij. ftent ad fole , vel ad 
calorem cinerum, donec incraf(fe(cant. 

Vyraentumdepgto. — 

R.fucci patifb j.terebinthinz £.v. o- 
lei hyperici compof. 2.viij. vini albi ge- 
nerofiff. Ib. f). digerantur per viij. dies, 
poft decoquantur ad vini confumptio- 
nem:tum demum adde colophoniz,ce- 
rz an.5.iij.mumiz,carabesan 3.ij.lique- 


.176ó  IOSEPHI QYERCET. 
fiant rür(usad ignem, & fiat vnguent, 
vtartis eft:vcl ' 
Y É Flos E 
Aliud no.  R.vifci herbarum pati & confol. ma- 
firz decri- ior,.an. iiij. olei terebinth. Ib.j. lorum 


PL hyperici & verbafci an. m.ij. pomorum 


vlmi $.iij.acinorum popul.arb.$.iij. fpi- 
ritus viniÍb.j fi.digerantur in fimo cqui- 
no, vel relinquatur in cal.hypocauft.in 
vafe vittco optime claufo per meníem 
integrum,deinde exprimantur & colen 
tur:adde thuris,maftiches , myrrha an, 
5.1j.(ang.draconis $.fj.mumiz 5. vj. tere- 
binth.1b.5. benioini $.j. circulentur fz- 
mul in pellicano o&o dierum fpatio, 
deinde moderato calore deftillerur vini 
fpiritus , & remanebit in fundo pretio- 
fus balfamus. 
essuMor iva. [rue CiCAtYiCE m 1n 
onis. doi bn MED. 
— R.aluminis vfti 2.j.cretz vitrioli 5.iij. 
croci Máttis;crociV enerisan.5.ij.miíce, 
fiat puluis,quo vti poteris per fe,vcl ex- 
cipiatur melle:vel ed 
R.boli Armenz noftro modo przpa- 
ratz 3.ij.calcis corticü ouorum $.f$. fuc- 
ciprunorum immaturorum 5. ijj.deco- - 
quantur igne lentoad perfectam con- 
fiften- 


- A 


SCLOPETARIY$, 177 
fiftentiam. Ia af RAP 
R.olei carabes & terébinth.an.$.j. o. 
lei iunipeti 5. ij. feminis vrticz & rad. 
gentianz an. 5. ij. olci fulphuris vitrio- 
lati5,j.f.corall.xubr3.j.mifce: vel . 
R.fucci pentaphyll. ícabiofz & ruta 
an Z ij.olcifulphuris rubei 5.. olei myr- 
rhz 3.ij. colophoniz & gummi hederz 
an.5.vj.mifce pro vnguento. 


4d Ambufla. 
R.lardi liquefa&ti-& aqua folani ex- 
cepti 5.ij.olei Saturni .fi.mifce: vel | 


R.viíci rad. hyofícyami & florum pa- 
paueris rubr.an.5 j. falis-petrz.5.j. muci- 
lag.íeminis cydoniorum.5. iij. cum oleo 
caphurz fart linimentum. 

Repellentia e? fanguinem cohibentia. 

R. boli Armenz5pagirico modo prz 
paratz. 5.ij. croci Martis, croci Veneris 
an.2 J.Excipiantur oleo rofato : el 


R.colcotharis dulcificati , cineris ra- 
narum aduftaruman.2. fi. Excipiantur' - 


oui albumine. | 
Quamplurima alia parantur remedia 
- ad cafdem füpcriores intentiones, quo- 
rum iam formulas propriis ger 


NUT 


IOSEPHI QVERCET. 

locis defcripfimus , quz iudicio periti 
Chirurgi committo , vt his prudenter, 
atque vt motbi & affe&tarum pártium 

ratio poftulabit, vtatur. Reftat vt de po 
tionibus vulnerariis loquamur , ante- 
quam medicamentorum przparationc 
doceamus.  - i 


| De cue vulnerari, 


ic tiones iftz vulncrariz, 
J| E quanushamores per infe- 
|riora non depellant, valent 

es 39e 5 tamen ad vulnera expur- 


ES s] ES 57 ganda: quandoquidem fu- 


uos: s hbincirbs & languinem ab o- 
mnibus fordibus expurgát;ac mira qua. 
pollent facultate & contracta offa con- 
folidant, & lz(is ex vulnere neruis mc- 
dentur ; ac Natur opem ferendo tan- 


Qowlruco, dern s illa carne replent, & cicatrice, 


nullo adhibito alio remedio,obducunt. 
Cüm autem ex illarum potionum víu 
mirádos ac prope incredibiles effe&us 


commodum fore non e 


i SCLOPETARIVS. 

tendam illarum mentionem exiftima- 
ui. idque có magis quia vfum illarum 
Ício antiquitus probatum fuiffe , nunc 
autem Medicorum negligentia propé 
obíoleuiffe. Quinetiam compertum ha 


beoillas non folüm medicamentorum, 
íed'& alimentorum loco affumi : atque 


fymptomatis , omnibüfque incommo- 
dis quibus vulnera obnoxia funt, occur- 
rerc. Simplicia autem ex quibus paran- 

Sal NNUS 5 
tit, funt hzc, 


7) 


Coclaminus. Centaurium. 
Confolida mator. Opbiogloffon. 
Confolida media,qua / Betontca. 
Sophiam nonnulli /— 4riflolochia. 
vocant, Veronica. 
Sabina. -Agrimonia. 
Verbena. P»rola. 
 Serpentaria. Sperma ceti, 
Perficaria. Cancri fluuiatiles, 
"atrtbemifaa. Nux vomica. 
Lilium consallium, |— Aflaa. 
Zedoaria. Mumta. 
Galanga. Maas. 
V incapevuinca. Bolus /Avmena. 


Horum fimplicium vim omné mul- 


tó meliüs quàm vt vulgus folet, elicics, . 


N ij 


E 


[477— 


V ulnera- 


discusso uam 
rix poto- 
nes — is 


i 


bendx- 


— 


Bo JOSEPHI QVERCE T. 
fi vel in dolium albo mufto plenum ea 


iniicias, vt per duos menfes digerantur: 
vel fi el fi diffe&as. minutatim virides her- 
bas,aut ill illarum expreffum fuccum in 
pellicanum czcümvealembicum impo 
nas , vt in baln.m. per tres aut quatuor 
dies circulentur. Vicimus enim bic nto 
dus illis conuenit , quibus v(us vini in- 
cerdictus eft , praefertim fi vulnus in ca- 
pitcacceperinr. Deftillaz ctiam ex ip- 
lis aquz proderunt, fi vcl per fe quoti- 
die mane & vefperi ( dofi & modo con- 
uenienti ) affumantur : vcl fi vnà cum 
iis vinum album ( fi forté vulneratisid 
conceditur) diluatur.Sequuntur autem 
vulnerariarum potionuth formulz. - 
R. confolida vtriu[que ; veronicz, 
cyclamini an.m. .J aftacos expurgatos, 
num.iiij.vini albi menturas ij. circulen- 
tur in balneo per triduum. Colaturz ex- 
hibe cochlear vnum manc: vel, 
R.oculorum cancri puluerar. .5.fi.mu 
miz 3. ij. boli Armenz 3... herbarum 
agrimoniz , ophioglotffi veronica , '& 
cyclamini an. m. j. fpermatis ceti 5. j. 
temperentur in vino albo per nodtem 
in balu.m. Capiat huius cochlearia duo 
mane 


€ 


SCLOPETARIY S. 181 
mane & vefperi , fi opus fit. Inflamma- 


tiones plurimüm arcent , satqueambus ] 
ftis conueniunt. * 


. R.macis,oculorum cancri i zedoiBia ; Pusinss 
an.5. iij. mumiz,galangz minoris an.5. dandzreli 
ij.nucis vomicz .j fs. Craffiuículé con- pem 
tufa imponantur in vas vitreum , affun- ribus  ' 
dendo vini albi metií.j. fs. macerentur 
lentiffimo calore per biduum. Dofis cít 
cochlear vnum mané ; & vefperi tan- - 


tundem. Hinius Pironis vistanta Ev 
laud j. 
rode vinca: porti de Hs. COW»- icio vene 


uallij an.pugil.j.galangz, zedoariz an:5. sz vulne 
jjmumiz & boli Armenz verz ad.5 J- EIE : mE 
Ípermatis ceti 5.5. vini albi menfuras ij. *. uetfíene" 
digerantur ac circulentür in bal.m. pet - 
quatuor dies.Dofis eft cochlear vnum 
mane & vefperi. 

TR. ariftolochiz,cyclamini , ferpenta- Potio vul» 
riz & coníelidz vitiufque, geranij an. fado ofíe 
m.j (abinz.m.f. macis, zedoariz & acü- áb idu - 
lotum cancrian.5 fi. mumiz & galang fclopeta- 

riO, 
minorisan.5.j.f. Conquaffatz ac minu — 
tatim concifz herbz , & rcliqua in pul- 
uerem craffiufculum redacta coquan- 
tüt in duplici vafe horis quatuor cum $ 


N iij 


182 IOSEPHI QVERCE T. 


meníura j.vini : vtatur mané & vefperi.. 
.. Solum hoc remedium multó commo- 
.diuseft, quàm tot fcrulz quibus non-- 
nulli excruciantur. 
Potovu- . R.florum lilij conuallij & betonicz 
EN an.p.j. galanga, macis an.3. iij. perficar. | 
E - chelidon.vincz peruincz , veronica & 
centaur.an.m. f. Macerentur vt: füprh 
 & ad vfum referuentur. 
Potio e- -- R. fucci verbenz;betonicz,veronicz 
* an.$.ij.aquz cinnam Ib. j.macerentur. - 
R.boli Armenz $8: fi-confolide vtriuf 
?Potio infe quean. m.. galang. 5.ij.temperentur cü 
I - " 
IDEO vino vtfupraà & ad vfus feruentur. | 
Scrib.con-. ... Variz ex fupraferiptis fimplicib. po- 
duc? terunt parari portionum. deícriptiones, 
quas periti Medici iudicio rclinquen- 
das ceníui :hoc vnum tàmen adiungam 
ipfarum vfum quamplurimas tum ad 
- xulnera íclopetaria, tum ad phagedz- 
.'" nam; cancrum , & omnia maligna ac 
defperata: vlcera opportunitates ha- 
bere. Ex quibus omnibus multó c- 
tíam maiorem vtiliratem Medicus perci 
piet; fi fipotiones przparadas curet cum 
vulnerariorumfim plicium eflentia 5pa 
giticé extra&a, quod ià alibi docuimus. 
Elenchus 


Bec 


 SCLOPETARLIVS.: 185 
Elenchus smod óncunmyp Spa- 
paio M NC] 


ago "onam atem deinceps 
"AW reftat, vt corum fimpliciü, 
NS 1 [A qua ad vulnerum fíclope- - 

$5 rariorum curationem per- 
unent, przparationem Spa 
giricam defcribamus , eadém vtemur 
methodo, qua iam fuperius vfi fumus, 


quó tractatio hzc noftra planior fit. 
f Oleum ouorum. 
: ... 4 Oleum butyri, ! 
—€— .Oleumrefinz, ; 
unt igitar * 3 OLvifci pomorum compof. 
Anody'* | || Oleum hypetici fimpl. 
L Olea omnium axung. 
"Oleum myrrha. 
Oleum maftiches. 
Oleum terebinthinz. 
Oleum mellis. 
Vifcus centaurij. 
Vifcus vincz peruincz. - 
Vifcusariftolochiz. - 
"p Sal fzcum accti. 
vend Balfamus mattis. 
: N iiij 


Sarcotica. 


JOSÉPHI QVERCET. 

Crocus Veneris. : 

Mercur. precipitatus vul- 
garis. . 

| Mercut. przcip. dulcific. : 

Oleum guaiaci. Cm 

| Bal(amus Veneris. 

Balfamus Saturni, 

 Bal(amus tartari, 


' Balfamus hyperici. 
'| Oleum thuris. 

4 Oleum farcocollz. 

| Ot manndz. 

Viícus UE lg vtriu "o 


Viícusc; | off. 


emos 


- o9 


PN 


1423 imn ei E js id 
miff Calx Mee pcuE 
"00H Calx reftarum limacum. 


Ppüoie j ramm. 


Bolus Armena praparata.- 
| Alumen adüftum & prz pa- 


4 r 


LpTiN 


Greta vittiol 


Ís | 
Hidua. 
catrices de- 
corant. 


OlI.talci. 


"Oleü viíci pomori.fi implex. 
Oleum Martis. - 


Crocus 


OL.falis tartari. Mi eti& cis 


pn 


he sc2-3). 


SCLOPETARIYS. 18$ 


Repellentia 1 
& fanguiné ' 
cohibentia.. 


Crocus Martis. 
Crocus Veneris. 
Colcothar fimplex. 
-Colcorlar dulcificatum. 


| Bolus Armena praparata. 


| [.Calx teftaruti onorum. 


| Calx teftarüm limacum. 


| CButyrum atfenici iem. 


Pracipicacus dulcificatus. 


Advenena. j 


Balíamus tártari. 
Oleum Mercur. corporale. 


E Oleum5htimonij.' 


| Oleum fülpharis vitriolatii. 


- Oleunióuorum. 
: 4 Oleumdlardi. 
E Oleum butyri. 


Aquag gcámmarotum, 


Ad ambufka ; Aqua fpermatis ranarum. 


Attrahentia. ? 


| Aqua florü papauer.rubri.- 
Viícus rad. hyofcyami. : 
Oleum Saturni;eiüfq; Sal. 
Oleum Lithargyri. 


 Vifcus aiiftolochia. 


|. Vifcus cotricis med.tilic. 


Succinini przparatum. 


| Magnes praparatus. 


E 


XOSEPHI QVERCET. 


ptis 


corru- 1 


e Ed L rebinth. 
/— (Sal fuliginis. 


(Oleum myrrhz. | 
T OI. caryophyllorum. 


| Oleum tartarí fcetés. 


[ | "Oleum vitrioli. 


OL fulphuris fimplex. 
Oleum fulph. vicrio- 
|. latum. 

Oleum antimonij. 


| Sulphurrubicundum 


Àntim. 
Oleum falis. 
Oleum Mercur.fubli- 


o mati; jj 
(Oleum cerz. 

| Oleum iuniperi. 
| Oleum euphorbi;. 


Oleumouorum. 
Oleum terebintbhine. 
Oleum fulphuris te. 


Salvtinz. . 
Saltartari. 
Sal mellis. 
Olcum frumenti. 
! Oleum 


SCLOPETARIVS. ' 187 


Oleum mellis. 


tride ac 


d corrugie Phlegma vitrioli aci - xe 


dum. 


l^ ciduimi. 

Balfamus Martis. 
Balfamus Veneris. 
Balfamus Mercurij. 
|! Balfamus tartari. 


Atquoniam nobilium partium fem- 
per habenda ratio cít , in quarum a&tio- 


ne vita coníiftit;fünt etiam nonulla que 


exhibita ipfas tucti poffunt. 


9 


Oleum fuccini.- 


CCerebrü d Oleum faluiz, 


Oleum caryophyllorü. 
L Spiritus vitrioli. . 


f Xu: vitz. 
Cot 4 Tin&uraauri. | 
Eflentia margaritarü. 


T'in&ura Bal( natural. 
Hepar | Lincturá corallorum. 
.- [Oleum Martis. 


Carni pu | Oleum fülph.acid; 


Phlegma aluminis a 


FS 
Eus 


i: pioxinie enumeratorum Spagica 
praeparatio. | 


GS EX vini crudámve Tar- 
. pd in puluerem reda- 
/Ldum;imponatur; in rctortá 
QUÉ vitream aut terream cum 
-' fuo recipiente : fubiiciatur 
ignis per gradus,qualis ad aquam forte 
corficiendam adhibetur.Producet ma- 
gnam copiam fpirituum alborum;qui 
. -&inaquam& in oleum craífum ac fcc- 
.—.. -tensconücrtuntur. Separetur olcum il- 
... ludper infundibulum atque ad. vfum 
—  referuetur. 


s caput ut morcuüm appel- 
inr ) iri rezorta "elits : eafque i inaqua 
ca ida- edt diffolutüm : totum po« 

—. fteàbistérve filtrabis. Tum eundé coa- 

——.  gulaad ignem per euaporationé aqua. 

Ita remanebit (al in fundo vafis, quetu 

fi rurfus diffoluas & coagules, fit ic expure 
'gabis,vt cryftallinus euadat. 

OleiTa- . Hunc cryftallinum falem fi vitro 1m- 

— ponas, &in cella vinatia aliove humi- 

doloco 


Tarta- pui filein Eirahes ex fz- : 


à 


SCLOPETARIYSs. 195 


fimo calidifsimo per duos menfes: poto 
prelo exprimantur;tum circulentur 
adignemlentiffüumum decoquantur ad ——— — 
liquorum confümptionem. Ad COMM. * ^ E 
fcdandos nullum praftantius inueniri. . 
ecicamenam poteft. . À : E.- 

Vccum foliorum & rad. herbarum eb f 
S purificabis,donec clareícat : ipfi af- & uat E 
Phe tantundem aquz vitz & digcran TA 
tur in Bal.in vafe vitreo per quindecim 
dies: deinde feparata aqua per dcítilla- 
tionem remanct in. fundo leta. 
vifcus, | i 

Vel , folía & rad. herbarum mergan- Alia me: 
tur in aqua communi filtrara, aut,quod ' "o: 
melius eft; in vinoalbo, per o&o dies: 
deinde per triduum lento ignefubie&o 
bulliant; póft exprimantur & deco- 
quantur igne lento, donec fpiffitudiné 
mellisacquirant, quam 1 vifcum nomi- 
namus. Hac methodo ex coníolida v. 
traque , cynogloffo , centaurea , vinca- 
peruinca, atiítolochia , rad. byofchya- 
mi; & cort.med. tiliz vifcum clicies ad 
praícripta vriliffimum. 
- Ex foribus papauer.rubr.velipforum es / 
ucCo , aquam per seubisum c elicics 

p? LE. Cla. 


1394 10$EPHI QVERCErT. 
: E ad refrigerandum aptifsimam. 
Sivinz CAL vrinzhomanz fümmam ad de- 
tergendum vim habet. Conficitur au- 
tem fic:primüm vrina filtranda eft, cum 
coagulanda; póít.cum aceto deftill. dif- 
foluenda;atque iterum coagulanda. Nà 
ter aut quater hac iteranda fünt. 
Oleum xd LRuefat ad ignem cera, & decoqua- 
cur cum vino ad confümptionem i- 
pius : idque tandiu donec nullos crepi- 
tus ampliüs edat. Huius fic praeparat 
cerz capeIb.j. aluminiscálcinati fb. f$. 
fol.faluiz m » [niiciátur omnia in alem- 
bicum cupreü,cui receptaculum fit fub- 
ie&tum , & deftillentur igne mediocri. 
Prodibit primó craffiufculum oleum, 
quod rurfus dettillandum eft vt antcà, 
idque cer iterandum: atque ita. fic oleü 
cera przftantiffimum ad omnes neruo- 
rum affe&us. Eodem modo ex refi na,& 
pice oleum 'oleum conficitur. ^ 
EX mellein vitreum alembicam im- 
qune fito aquam eximiam li^ 
Olsmd. ^ pofito aq: am primüm e 
lis. cies per Bal. Póft capiti morto; aut fz- 
cibus reli&isarenam vel filices calcina- 
tosaddcs, ne regürgitet materia, quam 
per recortam vitream pelles ; fubiicien- 
do ignem 


SCLOPETARIVS. 195 
doignem per gradus: ita deftillabit o- 
leum pellucidum & flaueícens fimul cá 
oleo craífo & impuro. Omnia digeran- 
tur per quatuor aut quinque dies: póít 
rurfus deftillentur per alembicum intra 
arenam , manabítqueoleum purum & 
rubicundum aquze íuz. fupernatans. 
Hzcaqua acidiífima eft propé ad inftar 
aceti deltillati : & plurimüm aduerfus 
gangrznam conducit. Oleum autem 
quod inftar aquz vitz ardet , vires ha- 
betadmirandas,prafertim fi per dies a- 
liquot circuletur cum vinifpiritu. Sc- 
parato enim illo pofteà, remanet oleurn 
dulce & gratiffimi faporis, vulneribus 
fclopetariis & phagedanicis vlceribus 
plurimum conducens. e 
Ex £xcibus quz remanferint,igne re- Sal mellis. 
uerberij prius calcinatis , extrahitur fal 
| cum aqua propria, vel communi, fol. 
uendo, filtrando, & coagulando: idque 
tet. Putridis omnibus vlceribus cófert. 
Hunc falem cum oleoproprio& adu- .. . ; 
rente cxartis przícripto commifcebis, 
atque inde maiorem,quàm di&u fas eft, Aliud mel 
opportunitatem auferes. Cus dir ies 
8:.mellis à (ua cera non Rp Ib.ij. rum. 
; jj 


196 IOSEPHI QVERCET. 


tartari in puluerem reda&iib.j. putre- 
fiant fimul in fimo quindecim dierum 
fpatio , & deftillentur per retortam. E- 
manabit primó aqua candida , cum fla- 
uefcens. Hanc redde capiti mortuo & 
putrefiant ruríus per quindecim dies. 
-Póft depelle iterum per retortam,idque 
ter facito : ac tum oleum mellis prz- 
ftantiflimum con(e.quéris. 
verde B Verrem prias in vino albo liquefa- 
zidi &um iniiciatur in alembicum , fubii- 
ciatárque ignis mediocris. Deftillabit 
oleum valdeanodynum. Exib.j. habe- 
bis vncias x. Sic facies oleum laridi & 
eu axungiarum omnium. DR 
«mm ** Y. Vteaouorum centum prius co&a in- 
muet l, cio icu sep S TE per 
—— gradus. Primó aqua exibit;pótt oleü fla- 
ueicens aqua fupernatans , poftremó 
oleum craffiuículum. Aqua maculis o- 
mnibus prodeft :olca Kem ou 
Exandiscónerunt- 070907 
Cancrorü. f" Ancti aut Gammari bulliant cum 
agua aqua femperuiui maioris in vafe du- 
. plici accurate occlufo per diem inte- 
grum; póft deflillentur igne fubie&o. 
Aqua ter affundatur capiti mortuo : tü 
: demum 


SCLOPETARIVY S, 197 


demum referuetur. Inflammationibus, 
ambuítis, & carcinomati multüm con- 
fétc.: 5:3 
GPerma aur femen ranarum colligi- Ki per: 
tur menfe Martio. Deftillatur autem mats rana 
peralembicum vitreum. Elicitur aqua '"n» 
vredini & inflammationi opportunif- 
fima. t 
Eftz ouorum aut limacum reuerbe- cal «eia- 
rentur igne accrrimo per triduum, n» eve 
donecreducantur in calcem candidiffit- iu, 
mà.Si dum calcipátur,afpergantur ace- | 
to,calx leuior redd etur, & ad vires fuas 
exercendas aptior. 
Ercurius priüs lotus ac przparatus Mercurius 
cx Geberi prarfcripto , foluatur cum 52 70,;. 
duplo ponderc aquz chry(ulcz com- 
munis: deinde quater deftilletur , ac fa- 
per £zces toties effundatur:atque ita re- 
ducitur in puluerem rubicundiflimum, 
€x quo reuerberato ad ignem , cliciun- 
tur aquz fortis fpiritus, qui alioqui fun. 
mos dolores commouent. Satius erit fi 
abluatur phlegmate aluminis , & ace- 
to deftillato & ouorum aqua. Àcrimo- 
nia enim hoc pa&o cximitur. 
Sed pralftabit iteratis ipod 
ijj 


3198 IOSEPHI QYERCE T. 
... busMetcuriü priàs praeparare, ipíümq; 
Pr*OP.  rediuiuü & à terra feculenta & humidi- 


Mercurius - -: 
fixus &dul tate fuperflua depuratü fixarc cü aqua; 


c&cms, quaminlibroà nobis de przparatione - 


d ifta vul- REA ; : 
iade ípagirica euulgato iam defcripfimus. 


da viiiffi- Quod fi omnes defcriptionem illa pro- 
U&* ^ pterartis vocabula fuboícura non intel 
ligunt , non eritincommodum Mercu- 
rium ipfum cum aqua ftygia vulgari ter 
ipfiaffufa & abítracta quodammodo fi- 
. Xare;ac in puluerem rubicundum redu- 
cere : idque igne fatis violento , vtacri- 
monia & venenum menítrui torum e- 
liciatur. Quod meliüs multó fiet , fife- 
" quens aqua ipfi commifceatur;& defítil- 
"lationerepctitafeparetur. ^ ^. — 

- gz.aceti deftillan fb. ij. 5. phlegmatis 
aluminisib.j.fs.calcis teftarum ouorum 
.£.vj. Deftillentur omnia ad ficcitatem. 
Huius aquz cape fb.iij. przcipitati Mer 
cur.vt fupràib.j. Omnia optimé ex artis 

praícripto mixta, deftillentur per alem- 
bicum, ter aquam fzcibus reddendo. 
Poftremo loco depellátur ad ficcitate: 
actum remanebit in fundo puluis, quc 
fuper marmore priüs contuíum iniicies 
in alembicum;rurfus affundendo aquá 

przícri- 


SCLOPETARIVS$, I99 


przícriptam , quam rerá £ecibus deftil. 
labis vt fuprà. Pottremo Mercurius pra. 
cipitatus circuletur. cum vini alcoole 
per viginti quatuor horas. Deftillato vi- 
nifpiritu ad materiz ficcitatem , denuo 
nouum affundce, circula; & deftilla, idq; 
quater aut quinquies:ac tum perfecta 
Mercurij przparationé affequére: cuius 
viresin variis depellendis morbis , prz- 
feftim in morbo venereo, fatis przdi- 
cari non poffunt, fiue peros affumatur, 
fiue ocis v aris applicetur. 
Fac amalgama cum Mercurij crudi Olei Mer 
$.ihj.& Iouis optimi 5.j. Illud ipfum 55,1. 
fuperlaminam Martis extendito , & in 
humido collocato. Totum in oleum dif 
foluetur. Fit etiam cum folo Mercurio 
& lamina Iouis. 
Mercurius cum chalcantho & (ale, vt oit Mer 
moris eft , cer fublimatus, miíceatur ad curi fobli- 
extremum cum zquali portione falis ^^ 
ammoniaci , & ruríus fublimentur fi- 
multeraut quater. Totum illud fubli- 
matum in oleum refoluitur, ex quo fpi- 
titus falis ammoniaci eximendus cft, 
omniacirculando cum vini cífentia:i- 
píaque tandiu deftillando, donec oleü 
: O iij 


Balfamus 
Mercurij. 


Palfamus 
Martis. 


200 IOSEPHI QVERCE T. 
feruorem & acrimoniá amittat , & am- 
moniíacus feparetur, 

Reducitur etiam per fe in oleum len- 
tiffimo calore Athanoris , longóq; tem- 
poris interuallo. 

Sublimetur Mercurius toties cü fim- 
plici calce ouorum optime praeparata, 
donecomnino fit extin&us. Huic mix- 
turz affundeacetum deftillatum alco- 
li(atum, vt fupernaret quatuor digitos. 
Deftilletur liquorà fzcibus quater aut 
quinquies , donec Mercurius in pulue- 
rem rubicundiffimum euadat: quem cü 
vini alcoolecirculabis in pellicano per 
o&o dies.Separato vinialcoole per alm 
bicum , remanebit in fundo balíamus 
Mercurij pretiofiffimus & dulcitfimus. 
Defperata omnia vlcera ; atque ctiam 


carunculam in vefica fanat, & vulneri- 


bus iítis fclopetariis füummopere condu 
cit.Porróalias Mercurij przparationes, 
& vtendirationem ex libro nuperà no- 


- bis edito cognofces. 


Imaturz Mattis locz pluries cíimu- 
ria , faperfandes acetü acerrimum, 

vt fupernatet quatuor digitos : ponan- 
tur fuper cineres calidos o&o dierum 
fpatio; 


—e— 


JRSHGHA: LG EMREUIER. 


SCLOPETARIVS. 20I 
fpatio, quotidie mouendo materiam,& 
.feparádo acerum,quod colorabitur : & 
iterum nouum affundendo, ídq; tádiu, 
donec acetum non ampliüs coloretur.- 

uo ad ignem euaporato , pulueré qui 

fubtdebic, fumito: eümque cum zqua- 
li portione ammoniaci (ublimato. Eun- 
dem füblimatum toties fuper fecibus 
repones, iterümque fublimabis ; donec 
rubiniapparcatcolor. Poíteà totum in 
aquam feruentem iniice, vt fal diffolua- 
tur: tum apponendo ftatim frigidam, 
fubtidebit in fundo Martis balíamus, 
calcis folis inftar. Aqua autem feparetur 
acdenuo recens affundatur, vt dulcis 
balíamus efficiatur. 

Ex ipfo cum vini fpiritu alcolifato Oleá Mar 
circulationibus conficies oleum rubi- "* 
cundum ad omnes hzmorrhagias intc- 
riores , & vifcera nutritionis corrobo- 
randa przftantiffimum, fi guttula-con- 
feruz rofarumaut fymphiti permifcea- 
tur,aut cum vino exhibeatur. 

Limaturam Martis priüs optime lo- Cf^cs 
tam calcinabis cum floribus fulphuris, 
velipfam diffolues ca aqua ftygia.Dein- 
dc fuperfurideácetum acerrimum: & in 


202 IOSEPHI QVERCE T. 


calore relinquátur pet aliquot dies : tü 
demum reuerberentur igne aperto, vt 
ars przcipit , per integrum diem: colli- 
gédo femper flores qui (apereminebür, 
donectotum conuertatur in puluerem 
rübicundiffimum & leuiffimum. 
samet H^ methodo confcies balfamum, 
cus & vi-  Oleum,& crocum Veneris:ex qua re- 


*oun flexacruítuliazymi inftar, cum phleg- 

Mente — eate vitrioliacido, omnia circulando- 
artificioté,elicies virriolüi ceruleum ac 
pellucidum , cuius vires alio loco de- 
Ícripfimus. 

ei say. E: Saturno calcinato fal elicitur dül- 

ni. cefcens in Bal. cum aceto deftillato: 


toties ipfum in fzcesaffundendo , dum 

nihil ampliüs artrahat: euaporato men- 

ftruo remanetin fundo fal , qui folutio- 
nibus & coagulationibus iteratis fit cry 

Oleum $2 ftallinus. Deinde facile in oleum refol- 
"S" ^ witurinloco humido collocatum. Por- 
1o 6i hunc cryftallinü (alem circules in 

| pellicano cum vini alcoole per quin- - 

. decimdies: pofteà menítruum per de- 
ftillationem eximas , nouimque affun- 

das, & circules, addáfque idoneum pó- 

dus falis tartari cryítallini, conficies 
Balíamum 


SCLOPTITATIYVSC. 20 
: . Balfamus 


Balfamum faccharo dulciorem , & qui s.a, 

adueríusmaligna vlcera, & oculorum 

affectus maiorem in modum condu- 

cit. "es 

DEcoauatur antimonium pulueti- sup. 
facum cum capicello przparato ex antimo- 

tartaro calcinato , aut cineribus clauel]- "* 

latis, & calce viua per hotz vnius fpa- 

uü. Tum fnitoillud infrigidatiaffun- 

dendo antillüm aceti,& rubor quidam 

apparebit füpernatans , quem colliges: 

póft rurfus ebulliant per horam vnam 

autalreram : irerámque refrigerecur ac 

denuo quod fupernacabit collige;id co- 

ties icerando donec rubor nullus am- 

pliüs appareat. Eftenim fulphuranti- 

monij , quod exficcatum ignelétiflimo 

ad víusbonos feruabis. 

Antimoniü faccharo & alumine mi- ojeá an- 
Íceatur, imponantürque omnia in retor timonij. 
tam vitream. Subijcies ignem per qua- 
tuor aut quinque horas lentiffimum, 
quem poíteà augebis. Manabit oleum 
fanguinisinftar rubicundum. —— ^ 

Fit etiam cum Mercurio füblimato: 
fed cautio adhibéda erir,ne quis in gra- 
du ignis error admittatur. E 


E 


204 IOSEPHI QVERCEFT. 
dici Sulphur Preparatum decoquatur cum 
oleo lini ,lentiffimo igne (ubie&o: & 
fict concreti fanguinis inftar. Refrigera- 
ta materia inijciatur in retortá , & fub- 
iiciendo ignem deftillabit oleum ful- 
phurisrubicundiffimum. 
Fit etiam fi fulphuri furfur comrmi- 
Íceatur & deftilletur. 
Olkumfi | Capetulphuris viui p.j.cum quo mi- 
phuris vi- Íceas,lento igne,liquefa&i vitrioli puri- 
eriolatm- tantundem ; vt vnum fiat corpus. Hoc 
depellatur per defcenfum : & oleum ru- 
bicandum in receptaculum deícédit. 
Oleum fü]. 91 florum fulphurisfb. j. admifceacur 
phuris te- duabus aut tribus olei terebinthinz, 
rbemh- iscalore ficco foluétur flores inoleum 
rubicundiffimum:tum rité & artificio(c 
feparato méftruo, fulphutis rubinus cir« 
. culetur cum vini alcoole per o&o dies: 
& habebis oleum (ulphuris, quod natu- 
ralis bal(ami vires obtinebit. 
Oleumfu! — Acidü auté fulphuris.oleum fit ipfo 
EC accéfo,& fuperpofita cápana , aut vitro 
fatis capaci , ad retinendos vapores, qui 
. . -jnoleum illud acidum conuertuntur. 
Phlegma V Itriolum cótufum imponatur in cu- 
virioli curbitam , € fubiiciendo ignem fe- 
cundi 


SCLOPETARIY S. 20j 
cundi gradus, exibitaqua acida, quz 
phicgmavitrioli dicirur. x 

&:. Fxces fiue caput mortuum, quod o... vi: 
rcíidet in fundo vafis, quod colcothar tricli. — 
dicitur: ipfo contufo, fi falices permi- 
cueris igne violentiffimo, oleum rubi- 
cundum emanabit.. 

Fiet etiam cum fimplicicolcothare, Aja, - 
pulfo;gne violentiffimo trium dierum 
fpatio:ac prodibit oleum feruentiffimü, 
quod dulcificatur circulatione cü vini 
fpiritu tartarifato. - 

Colcothar autem fi foluatur in cali- Ciim 
da & rubor per ipfam diffuf? (eparetur, aul.&c. & 
póft exhaletur , remanebit colcothar &7tvi- 
fubdulce. Q uod remanet abítra&a o- ^^" 
mni rubedine,creta vitrioli dicitur. 

Q uód fi vitriolum pellatur per no- 
num alembicum , affundendo femper 
liquorem capiti mortuo: tandémque 
omnia circulando octo dierum fpatio, 
fict (piritus vitrioliad multa perutilis. Vibsne 
A Luminis phlegma perinde fit , vt il- 4155;.is. 

lud vitrioli. Ad. 

Praparatur autem alumen , fi quin- 1777 
quies phlegma illud capitifuo mortuo tio, 
aut fzcibus ex quibus clicitum fuit , a£- 


Spiritusvi 
trioli, 


206 10SEPHI QVERCE T. 
fundatur & deftillecur: vltimóque ad 
. .. ficcitatem omnem pellatur. 

pm i Ac muria ex fale, in quam iniicecal- 
; culos ignitos,vt ipfa imbibantur : eos 
autem fic imbutosindas retortz,& dan- 

. do ignem per gradus prodit oleum fa- 

— lisferuentifimum. . . 

buyum N/Agnam in butyro arfenici fixo di- 
ries ximus effe vim ad venenata & mgli- 
gna vlcera curada:fit autem hoc modo. 

.. Cryftallinum Arfenicum.priüs fu- 
blimatü cum folo colcothare ( quod ve- 

nenum ipíius retinet) comimiíce cum 

zquali pondere (alis arcari, & falis-pe- 
trz,omniaintra duos vrceolos impofita 
fixentur , fubiiciendo ignem xxiiij. ho- 

rarum fpatio , primó lentiffimum, tüm 

. fummi gradus. Inuenies materid fixam 
^ albiffimam, & perlarum referens colo- 

^— gem ,quam in aqua calida folues , vt in- 
.dealkali extrahere poffis.Differem qui 
fubfederit, imbibe oleo Tartari , vel, 

quod melius eft, Talci , & exficcaad i- 
gnem:idque ter facias.Rurfus materiam 

in calida diffolue,vt falem eximas,& re- 
manebit puluis candidiffimus & fixus, 
quiinloco humidorefolueturin oleum 


pingue 


SCLOPETARIVS. 207 
pingue,butyri inftar anodynum. 
I: X Tafco rite & attificiofé calcinato Oleá Tal 
elicitur anima cum aceto deftillato; *' 
bzc ipfa refoluitur in oleum fisemewe- 
humido in loco collocatum. 
R ^ fucci Ariftol.rotundz & fabinz an. y, 
Z.iiiJ. ferpentarie 5 $.ij. fpiritus vini Ib. przpara- 
j. circulentur: priüs xxiiij. horarum fpa- "?' 
cio, tum deftillentur:: Huiusaqua cape 
Ib.j.magnctis electi in puluerem reda&i 
Z.iiij. Circalentur fimul , & aqua à fzci- 
bus dettilletursdque tec reiterabis. Atq; 
hoc. paco magnetis - pmi: | 
-alfequére. 
T quoniam, vt diximus,nobiliores Cardiaca. 
partes funt roborandz;; & cor( vitz 
;paincipium ) emper tueri oportet : fe- 
-queütibus praparationibus vtendum 
-erit.... 

- g. T heriace Alexandrinz$.ij.fs. myr- e 
rhz clecte 5.i. fj.crocj 5.ij. (piricus vini 5. poti. z 
vj. Mifceantur omnia, ac per cineres in 
alembico vitreo , fubie&o igne lenciffi- 
mo deitillentur: deftillata circulencur 
in Bal, perocto dies, & rurfus deftillen- 
tur. Hzc aqua fummá contra peftem.& 
omnia vehicnata vim habet, & cor maio 


2c8 IOSEPHI QVERCE T. 


rem in modum roborat. 

In&uram auri, corallorum , & bal- 

fami naturalis;itémq; margaritarum 

eílentiam expofuimus inlibello quem 

de przparat.conícripfitns: earum eriam 

vires, & fummos in medicandis morbis 

víus explicauimus. Supereft tantüm vt 

de auro vitz loquamur , quod in fanan- 
disfmorbis fummum & extremum effe 
remedium non ignorabunt ij, qui fin- 
gularem auri przítantiam etiam ad le- 

, pram curandam effe perípexerint. 

AmumY- Aurum vitz fit multis modis. Calci- 
: natü enim more fpagirico, leuitimum, 
fpógiofum , & quod reduci non poteft, 
redditur: à quo cum aceto deftillato cli- 
citur femen,ídque in Balneo:cuius vires 
.circulationibus cum vini fpiritu ita au- 

gentur , vt ad innumerabiles morbos 

- fanádos propc incredibiles videantur. 

Aummvi.  Aurü intenues bra&eolas reda&um 
:raimd  calcinetur toties cü fale przparato(cal- 
, prefirius cie tione philofophica) donec impal- 
pabile reddatur. Salem ex alcoole Solis 
feparato folutionibus:tum ipfum rurfus 
calcinato fale candidiffimo & facchari- 
no; huic mixtürz affundc fpiritus vini 
alcolifati 


$CLOPETARIYS:. 209 


alcolifati cü proprio fale, vt ex attispra- 
ceptis traditur, tantüm vt quatuor digi- 
tos fupernatet:fac deinde vt accédatur, 
& exardefcat vinialcool: hocq; fzpius 
reiterabis. Deinde nouum affunde vini 
alcool, ac rité & decenter omnia circu. 
lentur quatuor dierum fpatio: tum de- 
mum feparetur defítillatione competéti 
menftruum: nouümq; rurfus affunden- 
do, tonéfque circulado & deftillado vt 
factü cft priüs,donecAuri tota fubftátia 
peralebicülefferatur.Separato méftruo, 

vt decet,remanebit in füdo Au- 

rü vitzarcanorü omnium 

fummum&przftan 
tiffimum. 


FINIS. 


Mg Ae een Ri or B 147.4 Vus / 
GNE CO i IO hr. 
IN IOSEPHI QVERCE. 

TANI,BARONIS MORENCAEI, 

& przítantifsimi Me- 
dici Sclopetariam 
aMEiIpapuaxetar, 


Sitotterramalis,quibus abffinuere priores 
Fertilis eff bodie.qua mens bumanagnalorumzs: 
Fabrica, f(ulpburets nuper corraft ab antrzs: 
uid mirumspariter prifcts fimwlm negat — 

Commodafirtilior terra nunc ügaerit aluuss 

Ceu bona iuntla malis,€) morbis fapé medelas: 
"Prouida cura Dei [eaturscine ducit eadem ? 
Ergo;quitenebris v[ns boseruat atris — 
-Siquem largitur Deus)bunclaudemus , amemus, 
Et qua baud v[2, capit liuor, non illico carpat,. 


IVTEXEOSER MED. 


SONNET 


SVR-LEE.XRALTIUE 
DES AR CBVSADES DV 
Seigneur de Morencé & 
de LyferabIe; Mede. 
cin,& Philofophe 
excellent. 
eAMariialoux dés log teps pour la. fortevaillace 
Des gendarmas Francote,qui effoyent la erreur 
Des autres nations pleind amere vancueur, 
Delibera enfin d'en prendrela vengeance: 

La Difcorde il bucha,gni par ja dilirence 
Les vendit mi-partis: e) lors tant Jut leurcueur 
Sai[i de (on venin,que [ins oir lewy malheur, 
Iis € font par quinz.e ans pouríaiuis a outr arce: 


- Sigue d'vnplomb meurtrier mille c pile foldavs 


Sont moris de[fus le chapsvecherchas les bafars, 
Et autant ,n ayans eu l'apareil comnenable. 


| Er ainfi pen Apen Las! la France eutefté 


eÁ la fin [ans enfans.fi Dieu n eut fnfcité 
Dv cHESNE,auiferenden finliure admi - 
rale. 


TPIER/RE ENOC. 
Virtin Pbonici femilis, 


AD 


AD LECTOREM; QVOD 
QvVERNEA CORONA,À CLARISS, | 


' lurifc.Fr-Hotom.optimo Iure 
authori fit pofita. 


IS A 
Fortes falnineis perituros glandibus ifhis, 


Prafenti auxilio vts veleuare viros ? : 

T ot tibi quas Chiron,tot quas Fpidaurius berban 
eZMonflrant,ne tanto quare labore procul, — 

ANec Pergameni infignes Cofve medelas: 
e/lrboris vius (at tibi frutlus erit, 

Fertilis boc fru£tu eff pretio[as, glandibus illss, 

.. Quercus qua glandes obiicit ipfà fuas: 

Qua tot frugiferas inter fert nobilis arbor, 
Et domino € patriamunera tanta fe. 

Quo tunc, Nature e) patria cui sura coronants 
Deceraunt quernam, Zoile iure megas ? 


[A 35 Tex. AM. 


P ij 


marginejegevenntis. E due 


pea 


2115 
bou 


xaT OUR FM ru Lax 
"hachibro continentur. um 


A 
e y Cetum ambuftioni 
; non conuenit. 99' 
£4 Acecum cortuptio- 
MU. ni ebüftit: «75: 
Actum füppurationé tardio- 
rem. crtaniay suada 
ZEgrorü natura Medico. per- 
- fpecta effe deber 
ZEgros etiam defperatos bon 
deíerendos 43 
Aerenihil humidius o9 
Aerem humiditate fua putrefa ^ 
&étionem rebus quas ambic in 
ferre 74 
Aeré his vulneribus: cótrariü 
JeffG , ac peeiertm Kigidum 
- ZZAS1IS 1175139: 1 nier. 
Aeris lubítantia quomodo i 
«ficiatur : 
Aér qualis fit deligendus... 
148,52 b2cibis. 


j Alexipharmacum za quod 


) d Jn 
PES RS Ji M 
oum: ei 3 TUE a 
;in promptu patatam eft | 93 
Alexipharmatü: aliud. pre. di 
xioribus : :55 0 75'0bidl 
— Ferrij lapfüg '05:14 
E inisprzp. atio : og 
Aluus fuppre anre purg 
nem yrfobllucenda fit »- 
Ambuitio Risotihiceibal Vade 
?accidar *Y niiog 
Ambuttioris: cum vulnerecóá 
plicarze fignao 02011 0$ 
Ambuition: aptiffima medica- 
menta 9851005101,1 2 
1725177;195 : 
Ambuftis locis pilos gigh&ia 


1203121 2.31€ 


Hr 


| Ampuratio. femb£r deno Mdt 


quando & dicens molié: | 
da & emcato: USEIZ4,t12$ 
Animi perturbationes Lipeae 
loüíhize icBis 56: 


Arad: TEE Asiodyna medicamenta : 34b 


/3tatem guonpdmcbitigfis 
x Ifi icr: Va O9 


foe aliis in primis éuráda:5; 


Ax phaacu prion 


arc rye V ocn 


145,193 e 


SERO Apolloni) Tyanci percgrina-- 
Affe Gio periculo&or dic! ? 


tiones 164 
? Aq ua his curandis vulaeribus, .- 
drcendifque Efbiditidabi 
P Eo 


x 


- ; IND 
busconueniens 7I 
Aqua neruis fauciis inimica sr 
Aquz potus yulaeratis quibuf? 
dam perniciofus 47 
Aqua cancrorum & gimaro- 


rum 196 
Aqua mellis 194 
Aquz nitrofe & fulphurez 

quibus profint II 


Aquafpermatisranarum — 197 
Aquz theriacalis compofitio 
107 "i | 


Aquz venenatz 20 
Artesquandofolices — 162 
Arfenici nó preparati vfus pe- 

riculofus : 0^. 159 


Attrahentia medicaméta | 95, 
9731703172,185 : 

Auicennz de miffione fangui- 
^. 'nisfalfaopinio $8 
Aurum vice : 208 
Aufter his plagis infeftus 5, $t 
Aufter loco & origine frigidus 


P 
(— palfamushyperici vterque 192 
»alfamus Martis —— 200 
Palfamus Mercurij ^.^ ibid. 
Balfamus naturalis in confoli- 
dàdis vulneribus agés prin- 


cipale .: 872 
Palfamus Saturni 203 
Balíamus tartari 189 
Bal(amus V enetis 202 
Balfamus vifér pomorum vter 

. qne 192 
BRoli Armenz przparatio 199 
Boreas in locis quibufdam fa- 


AR X. 
laber ; inaliis pefüilens exi- 
ftic $1 


Broffzus etfi grauiter vulne- 
ratus , curatus tamen fuit 
19$ 

Batyrum arfenici fixü vt prz- 
paretur 106 

s 


Calcinatum magnum Paraccel- 
ficorum 83 

Callofis vulnerib. cóuenientia 
remedia 142,143 

Calor his plagis inducendus 
8 


4 Pose 
Calx teftarum ouorum & li- 
macum 197 
Capitis vulnerum cum fra&u- 
racranüicuratio — . i 07 
itis vulnera cur periculo- 
ps 6d obo : jbid. 
cp tc ua Hip 
cr. pernen iL A17 
obl nu periculofiora 
nemdeie ito co 118 
in Capite vulnus lethale qui 
-acceperunt;quando moria: 
tut — ibid. 
Capiti vulnerato quz medica- 
menta adhibenda,ac eorum 


defcriptiones. I105H1Í5 

cX1451IL$, IL Ó,117 IL 
Cardiaca to7 
Carni purridg ac. corrupta. 

qug medcartur 186 
Caragmaticü Qu vercetani : 131 
Catapla(ma emoiliens 35 
Cercbrum roborátia 187 
Chirurgo in-educenda glande. 


quid 


E 


A—M— o meer v 


IND 
quid potiffimum curz efie 
debeat 68 
Chirurgorum confuetudo in 
admouédis tum primo tum 
f:cundo apparatu; remediis 
improbarur 20,80 
Chirürgorum vulgarium con- 
fidétia, eorámque przcipua 
remedia I24, 
Colcothar quid fit;& quomo- 
do dylcificetur 206 
Cibi cexh:bendi ratio 53 
Cibis quibus vtendum vulne- 
| ritis & quibus abftinédum 


$555 
Cicatricem. inducentia, vide 

Epulotica. — 
C icatrices decorantia 184. 
ad Cicatrices elaras & ruben- 
X7tCs I22 
Clyfter emolliens 63 
Confolidàs przcipuum quod 

ft 8,72 


Con»fuetudinis, ztatis,tempo- 
"ris, & accepti incommodi 
habédam effe rationé. 44,45 
Cotufionis incommoda 2 
Contufa vulnera inpus celer- 
-riméconuertenda: $1 
Conuulfionis caufe 147 
Conuulfionis ex inanitione ca 
":ratio WIBDETIQaSg 
Conuulfioni ex plenitudine i-'. 
" donéa remedia 149,140 
€onuulfioni per fympathiam 
.quomodo medendum — :;o 
Corroborantia 94518 
Corruptionismateria ^6 
Cianij ffüra fimplex «cognitu 


23061 


B 2n : 
difficilis, eiü(que indagan- 
dx methodus TU 

Cranij fra&urz variz,carüim- 
quecurdio ^ 3 . ro8 

Cranij fragmenta qvando & 
quomodo cximenda 109,11£ 


Creta vitrioli ^ — 20$ 
Crocus Martis 20r — 
Crocus Veneris 102 


Defenfiua medicametta 77,94 
Defenfiuum magiftrale —^ 58 
Detergentia medicamenta 
85.116,169,171,1745183 
Digcftiuis in plagis contufis 
uando abítinendurn 7 


Dolor vires debilitatymocbóf- 


"que periculofiores ingene- 
- rat i R3 144 
Doloremlenientia "ibid.84.35 
E 
Empirici vndc laudem perfzpe 

fibicaptent 42 
Empiricorum temeritas, . 75 
Empireuma quz extingüant 

IOOSIEII 5 
Endemij morbi 4o 
Epithemara cordi applicanda 


945 mdixct | 
Epulotica ..., 1694 714176,154 
Extra&orüm vfus commenda- 

Urea Aper cc RAN 
Extranea é vulnere primüm 

abítzahen 


P 


69. 


Faciei plagz cum offis coniri-: i 


iione quomodo curáde 119 


d 


IN D.E.X. 


Faciei ambufi que medean- 
tur 120,I2I 
Taciemdinbuflilenientia 125 
Fafciz lipando vulneri quo- 
modo aptandz 77 
Tafciarum obligandis fra&uris 
. comimoditas Antiquis 107 
Febri vt occuratur 146 
Ferramentorum figurz ex Am 
brofj Parzi libro peten- 
dx NR X 67,111 
Terrum quz indurcfcant —.:8 
Ferrum mollequze reddát | 19 
Terrum veneno infectum anti- 
quitus . 16,17 

. Ferularum. ar&iorum i incom- 
- moda 129 


Ferulz his plagis: fine. pericu- 


lo adhiberinó poffunt ibid. 
Fiftulas curans linimentü--142 
Yomentium emollieris & dolo- 
. resfedans .. 84 
! Fraduris omnibus: ceratá op-: 


- -Gangrenz; proximz fi igna 88 
a: Gangrznà cortuptiónis inci- 


'prentis jindíciüfn ^^ I$$- 
yo RAE curario quibus per- 
ais, suere uo M6 
Globulum ex fe^ venenum pla- 
gis non inferte I$ 
Globulum. VONT. aces 
. venénounfci eni E 


Globuli veneno vt inficiantur 


ZI 
Globuli veneno perfufi. indi» 
cia 3 5436 
Globulus corpori infixus quo 
,, modo educendus 67 
Globulus fi non exierit neces 
duci poffit,quomodo curan 
da plaga RTL 
Globulus interdum in vulne« 
ratorum corporibus diurif- 
fimé fine vllo incommodo 
latet 16469; 
Granula pulueris tormentari], - 
fi cuti lateret qubmddo- ex- 
trahi & locus curari debeat 


q:I 
H 


Hepat roborantia . 187 
Heraclitus Ephefius à canibus 
. aniatus - ! Is Eb 153 2167. 
Humiditas | nimiá sean 
.niseftmatera ^ . 
Hatiditonis aéris & aque àc 
MEA. i, eubiecddo 
sbomeod c dd ^ pj 
m vi fua venenis refiflit .- 4 
Ignis, modó violentus »ad. ves 
nenorum purgauonem. ef 
« aptiffimus oir 
Ind;cationes curatiuar dua vul 
-go receptz, quibus terga & 
ees addendz. venpüt. 
9:47. | Ghéttior 
ep fobaltermz- ;Jér 
Ipdicatiopes duce «ex. Gal, ye 
a i534 
ie 


: INDEX. 


InieGiones vulnerib.profüdis 
. acfinuofisidonex — 87,134 
Int£pcriem tum calidam j tum 
fügidamcorrigentia — 146 


rade fauciatis peraiciofus $$ 
Lapidis Beiubruch vires, 232 
Laudani Opiatici facultas mi1- 

Ta 79 
Laur.loubertilaus — 1,2,27,76 
Lingua vulpis à RR Ipcei- 

"ficum 97 
kocorum & regionum ad cura 


tionem momebta . — 49 
Loca qux deligenda Guciatis, 
(&e (quai vitandaünt — $2. 
pe M 
Mignedis Ec 1.207 


Mcedicamentis fatidiffimis ve 
.teres Medicos víos. fuiffe 
165 

Medici officium quod fit 47 

Medicum circum fpe&um effe 
,debere in variádis. aliquan- 
;doremediis - 3: 

Membrum fauciarum jer de 
Apiincipige non. cile amputan- 

x s ;f a3soLh 105,106 
embri auciati auo 

.quando sels a JU 
Pegbrum crtpgiu cindé 
diratio PTT. 

Mningi. dete&z. uz.medica: 
menta. àimpon A onde 

2S e iam te&z quz con- 

) T zaudi din Site i isgaé: 


Mone qua piratus visi | 
ET. - 

'Mercur. pracipit fixus & dul- , 
cifica 198 ; 

Mealla igne quidem purifica-. 
ri;alienam tamen à fua nau . 
ra(ubftantiá imbibere.. 18; 

Morbi graues vnde a limentur. 
35 j 

Mortis 6 igna,cim vulnusletha- 
leincapite accepti eft. SH 


S ND 
Narcotica quando adhibenda. 
I4 . 
TRCM in fe curationis efücié. 
tem cauffam;cótinet. |..2572». 
Natura. arce adiuta interdum 
 miracelaedit — ^ — 42z,1pg 


: Natura yulnera carne implet&; 


tandé cicatrice obducit ..22, 

88 idi 
Neruorum materia - AR 
Neruis punctis quz auxilien-. 


tur 1$)1523153)186 
Nu;ritum magifirale. aa 10r 
O 


Olea feruentia vulneri UP Á 
tcradmouentur 74 

Oleum. cuiuis liquori foperin 
fufum putrediné arcet * .34 

Olewm.ad paralyGm & tet 
&uras 


Ole&ad-callofa: vleera ffo 
tiff. :A43 
Oleum aceti: dt 
Hip nu " 

Qiea cx aromaris , lach 


E INS 
herbis , lignis, & gummi vt 


cliciantur 


191 
Olcum butyri 196 
Oleum cerx 194 
Oleum frumenti 191 
Oleum laridi 196 


Oleum ex lutcisouorü | ibid. 
Oleum Martis | ZOI 
Oleü Mercurij corporale 199 
Oleü Mercur.fublimaáti ibid. 
Oleum mellis 


19. 
Oleum mellis aliud Va 
Oleum falis 106 
Oleum falis tartari - 188 
Oleum Saturni 102 
Oleum fulphuris 204 
Oleumíulph.acidum ^ ibid. 
Oleum fulph. terebinthinatü 

ibid 
Oleum fulphuris vitriolatum 
ibid. mE 
QClcum talci 217 
Oleum tartarifeetens — 188. 
Oleum Veneris "202 
Oleum vierioli — 205 
. Offibuscorruptis medétia 134, 
2— (1351363186 rs 
| P 
Pandemij morbi 41 


Paralyfi quomodo medeatur 
ÍESjeIS 4 


Pe&ori infixa plaga vt curan- 

daft — 137 
Phlegmaaluminis 20$ 
phlegma vitrioli 104 


pilosábuftis indücentia 320, 


E X. 


2 J2I 

Plato difcendi ftudio incenfus- 
varias regiones peragrauit 
Ij$ 

Plumbum vt mollitiem & ni- 
gredinem deponat 19 

Potio pituirofis. conueniens 
64. biliofis ibid. melan- 
cholicis 65 confu(am hu 
morum illuuiem expurgans 
ibid. . 

Potionum vulnerariarum fa- 
cultas 17$. carumformu- 
I» varix - 180,181,182 

Potiones vulnerarie vétris in- 
ferioris vulneribus apriffi- 
mz 140 

Potus quis vulneratis conue- 
niar 


$5 
Przcipitati vulgaris víus im- 
Prog c. f 
Przcipitati vt decet preparati 
vires danE m. 82 
Precipitati idonea preparatio, 
" Vide Mercurius. 
Puluerem tormentarium ex vi 
no quofdam bibere 14 
Pulueris tormétarii effentiam | 
haudvenenatameffe — 10. 
ex quibus conficiatur ibid. 
Puluis epuloticus 88 
Purgantium medicamétorum 
dele&us habendus 62. 


Purgationem vulneratis con- 
ducere 59 
Purgatio quando molliéda 6o - 
Purgatjo vtrum militibus con - 
ueniat —— 6r 
Purgatione quibus morbisoe - 


ha - 


IND 
curratur 6t 
Purgationis modus quibus ex 
rebus zítimandus 6i 
Purgarioné aptam & facilem 
quid cfficiat 63 
Pu&dulascohibentia — 1204121 
Putredini fummo ftudio obfi- 


ftendum 73 
«d 


Quietem fauciatis conuenire : 


55 


"Remediorü hic defcriptorum 


commendatio x 


Repellentia — 179,173)177:185 
Rhabarbarum antiquis inco- - 
itum fuit ^ 166 


Rotulz ad paraly(iim 


154 

'Salaceti 190 
Sa! fuliginis jbid. 

Sal mellis 19$ 


Salium metallicorum & femi- 
mineralium vires 7 
Sal-petrz noftrum aliud effe à 


Nitro Diofcoridis I2 
Sal. peire venenatü non cffeac 
quz fit eius materia 13 
Sal Sarurni 202 
Sal rartari 188 
Sal vrinz 194 


Sanguiné in contufionis locü 
defluentem citó condenfari, 


faciléque putrefcere— 354 
nguinem cohibentia ^ 78, 
795:173,1775,318$ — — 

uinis miffio vulneratis ne 


E X. 


- ceffria sd 


Sanguinis miffio qua parte fa- 
enda Ee ibid. 
Sanguinis mittenditépus 59 
in Sanguine mittendo qux ob 
feruanda ibid. 
Santalü Chirurgis quid figni- 
ficec pon 
Sarcotica — 169.175,175,184 
Sclopetariü hunclibrum;eun- 
deque Gallica lingua con- 
fcriptum;cur author emife- 
rit 2,168 
Signorum cuiü(l:bet affectio- 
nis cognitio Medico necef- 
fatia 32 
Signum in plagispeffinum 6 
Simileà nauclcro 90 
Simplicia ex quibus potiones 
vulnerari parantur — 179 
Solutio continuiduplex 3,32 
Somno quomodo vteadá «$6 
Spagirica ars vnde fic dicta 
163. quid commodi adfe- 
rat ibid.g 
Spagiricorum medicamento- 


rum elenchus 183 
Sphaccel: figna 156 
Spiritus vitrioli 20$ 


Stannuim vt ftridorem exuat 


19 

Sulphurfalutareremediü zo, 
n 

Sulphur antimonij 20$ 

Ds firi in his plagisacce- 
eranda |. 90 

Suppurantibus non temere v- 
tendum $982 - 

Suppurantiamedicaméta 89; 


: "81,8316, 7911745183 
Symptoma:a ftacim in princi- 
* pio prolibenda 72 
mptomatis feuioribus,prz- 


ds E. son IN 


occur: endum 143 
'"Syncope quibus medeatur rs 


ien 
"Temperamenti partum cogni 
*.tio Medico neceflatia — 6 
Vfekbrarequidfit ^ - — 107 
Tetebratione quando vtédum 
7 107 ,tIf do dn 
etébrum quibus locis appli- 


E 


" €andüChirurgo notum effe 
— debet eser 


112 


- viignis non extingui 
" Veneri cum his vulocrib.cost- 
; plicati figna 34.93 
Venenum vceliciatur — 58,9; 
 Venenum attrahétia Antiquis 


94 AS 
— Mertórum qualitatem quz im 
Je mutent e $0451 
Ventris inferioris vulneribus 


^ termiffo plerunque morbo : 


Bx. 


quid fubuen?at 140 
- Vi&usraiio vulnerat. vt infti- 
* tuenda 44 
Viuffiu: à Medicis defert? quo 
remedio cu:at* fuerit. 47,73 
Vinum quib? vulaeratis coti- 
: cedendum;quibus non. 47; 


55 ; : 
Vini vfu vulneratis in capite 


omnino interdicendü n7 
Vifcus ex herbis vt cxtrahatur 


* 


19 
Viisaié diffoluta qua adfc- 
ratincommoda - - 4t 
Viiriolum Veneris 202 
Vnguentum magiftrale —..26 
Vnguentum de pzto 17$ 


Vnguentü aliud depzeto — 176 
Vulnera in capite accepta Fer- 
rari, 
tix immedicabiliacffe 


o 
Vulnerum fclopet. curatio z 
quibus intentionibus fumé- 
da c is rd 
Vulnera minüspericulofa 42 
- periculofiora 39. morti- 
fera : 38 
Vulnera vnde reddantur peri- 
culefiora . ! 


40 
Vulneribus quid ftatimab ini 


tio admouendá 75. quid 


inapparatu 


intibus veró Floren- - 


IPLRESR UN à 


2 pe 


inapparatufecundo 8o. ^ ^ auttibiarum offa rupta ios 


quindo illa carneimplenda —— curatio 113 
$8 Vulncrum quz per corpus á- 
Vulneri cum fra&ura coniun- ne fractura penetrant cura" 
cto quomodo medendü 104 tio 
Vuolnerum cap.curatioyvideCa — Vulneribus;fi fpinà dorfi attin 
ut. ; gant ; & fi medulla emanet, . 


Vulnerum quib. brachiorum — quomodo medédum — i4 


PIA N-1 S. 


-—— 


—— 


e Le OU PS P" 47e * z. Co 


cuc ccc wv - 
LL I " d ner