This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves bef ore it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that 's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non- commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
any where in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's Information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at http : //books . google . com/|
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
\rl. U/3
Digitized by
Google
Digiti^ed by
Google
Digitized by
Google
;/■ "5/^^
.j^^
5 (f o
M O Z E S
A L O U D E
SCHADUWLEER.
L^
Digitized by
Googh
VERKLARING
VAN DE
T Y T EL-P RENT.
X^ic Taferalf om kort den zio daar van te ontvouwen ,
Doet ons den heilvorst van Zyn Kerke alhier befd)ouwen>
Die 9 naar het wys beftek Zyn*s komst » uit Juda's flam.
Zo veel bet vleefch^aangaats als ^org op de aarde kwaow
Op dat Bjjf door Zyo dood, gebó6rzaamh«d èn lyden»'
Zyn volk zou van de ftraf en vlodc der Wet bevryden t
£n voor mens f choonheid 9 en helblmkende gewaad.
Hier Mozes nift alleen met veot venrood'ringitaat>.
Maar ook AShm, van wier beider aangezichten,
*t Den VORST behaagd het * kleed der schaduwb af te ligtea
^ ' 't Ctfba/, door *s Hemel) Oeest bcAranIdi en likr vfrbqel^». a.
,- Wy«t met baar einr^i^ qp wkfi de zt^ biet f^lt^ ^ ^ ;
En dryft met de andre weg den rook der Offerdampen,
By 't flikk'ren van bet licht der zeven goude Lampen;
Alwaar zy , in 't verfchiee» de Koop*ren Slang aan 't hout ,
Door aldeneev*lenheên, voorbeeldeJyk befthouwt:
Terwyl zy de aandacht doet, ock onder al de Wettca.
Van 't oude Heiligdom , met diepen eerbied letten ,
Wat door den Kandelaar, en Tafel, reeds vooruit.
Als ook de» Reuk-Altaar en Bondkist is beduid;
Gdyk men , om 't geheim dier fchaduwleer te ontbinden ,
't Bewys daarvan in 't Woofd der Waarheid klaar kan vinden.
• 2 Ckr* UI: iy-i8*
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
M O Z E S
ALOUDE SCHADÜWLEER,
VERTONENDE DE
VO ORTR EFL YKHEID VAM
VORST MESSIAS.
IN FIERBOEKEN,
DOOR
CHRISTIAAN KLAARBOÜT.
MET F '-L-'-jt -M'-t--^ V,-' •'••'•
Te JMSTELDJM;
Bt DB Win. LOVERINGH bm ALLARTf»^.
^ MDCCLXXIV,
• '\J '^ DigitizedbyCjOOQlC
€.
• ' y
, ■ Torens Kerkëii -Orden, eo na . voorgaan^ ggêdkeapds
$an de £. CïasQs x^Ainil^diun.
i' :
'"'
'•."'*■' ', ** * . ' ■'
> ,
1 '.
^
Digitized by
Google
o P D R A G T
AAN M Y NE N ZOON
CHRIS TIAAN KLAAR BOUT,,
PKEDIKANT TB G RA F T,.
EN. D.ESZEXFS ECHTGENO'OTE-
MYNE GELIEFDE schoondochter:
SARA MAGDALENA MANGER.
ZSSE w^aaUde kinde-ren!*
J)ewyl het reeds van ouds af de gewoonte is geweest , . wanneer- men y tent
algemeenen nutte ^ een deel van zynen arbeid door den dmk gemeen maak*-
Uy dat^ ten teeken van achtinge en genjegendheidytoe te wijèn^ aan zo^^
eepen » wiens Naam aan het Hoofd van een PFerk , het zelve ^ niet mfterde ^
heb ik, deze gewoonte willende volgen^ my ook beraaden^ aan wien ik de*
zen Bundel van Godgewyde waarheden y uis defchriften van Mozes by een
gefield y onder den Tytel van mozes aloude schaduwleer, enz. zoude-
êpdragen. My hier over bezinnende dachte ik het niet onvoegzaofn, we*
gens den aart der Jleffe U lieden, myn zoon en waarde schoondochter ,
Her toe te verkiezen.
♦3^ Ont'^'
Digitized by
Google
Q P © % 4 G T. :
Ontvangt denzelven in He/Se , ten blyke van myne FaSerlyke têegene^
gendheid; nfét èt^eéh'tot'cen ^efoHenk^ maatf metnaéuk^ ook tQ$ ten aU
ioos duurende gedachtenis/e , ter herdenkinge aan my , uwen Vader^ ip/m-
ftéerik'er nf^ nkir 9en^ en geffian tal zyn êen ifêg van Mè 9St/Sks
'terwyl liet getal myner dagen vast ten einde fnelt, en de draad van my-
men leefiyd haast ziü ivmkh dfgejmden; deytylmyne Jaaren reeds gejleü
zyn tot over die der zter Jlerken, waarvan myn Moues /preekt^ in den
Kegentigïleh Tfflib*
Deftoffe der zaaken in dit Werk verhandeld^ zyn U lie3en met onbe^
hnd^ aJzö '^ feêdsfaamèn daar 'over^enignuMl ,-dpzettelyk , breedvoerige
met vermaak, en tot onderlinge Jiichtinge en opwekkinge gefproken hebben»
* ^!En rr V hier óf daar 4etSy ¥^aér in 6y lied^'iii gedachten ma fny
"zoudet mogen verfchillen^ men belette niemand onzer , dat hy fpréke naar
3iet licht dat hy ontvangen heeft , mits dat zulks gefchiede overeenkomfiig
itet betaamelyke , en niet flrydende teg^n de regelmaate des Geloof s^ en
der Christelyke vryheid.
Maar ik heb over ü lieden ook iezên zegen; "eerfielykvver tX, myne
zeer geliefde scHOOia>ocHT£& , die in den tyd uwe Schoonmoeder naömi^
gelykook my, als tot eene andere Godvruchtige itüTH zyt geworden , van
"toen af^ dat Gy in het begin desgerften en des tarwen Oogït tot ons kwaamt ;
'inyn Vaderlyken wenfch over Uis^ dat JEHOVAH god 1 den vleugel Zyner
'Ttefde over ü #W uitbreiden , cnder deszelfs fthaduwe U bedMm , >»
yoor alle onJtelleh 'bewaartn; als mede dat la:^^ tot wienfteeis Üwe hstk.
Uwe kracht en Uwe fterkte zj; en dat God Ügeeve veek invloeden fkn
Genade , door de bewerkinge van Zynen óEBsT te ondervinden , op dat
'Cy in Zyne vreeze, doW de vertroostinge van dien xjêest , hier ^ in den tyd
ier genade y voor Zyn heilig Aangeizicht moogt wondeUn mét veel gedl»fs*
vertrouwen, en namaals eeuwig door aanfchouwen !
Eft
Digitized by
Google
Or> P D I^ A G T.
XmwmUp myfè zqon, i^ïw/r, M i? CiOi>.t ^^ w^ir \ ^rymagtigi
ym Zymfk ÜHBgn WVk > U v^piKWê^i he^^t ^ in een Hefderyke ot
imiizmmm GmmtA^ toP em W^Vt ^ü^Wf^ Bkda en Leer^af in Zyne
M^UHfieümf pi^iHim H Ay^f^i^*p»,. oii^er daf d§el i^ynn. erve y \
^elk H£if vergadert' word$ in dit (ms gezeegend Nederland , op het niej^'
mvermaakelyk mi almk vmmndtt Borp^ <»in: j^ g/flee^en in het Ifaordfr^
deel van dit ens gewest y van het weik ^ Uwe Standplaatfe , met haare
éoorgefneedt Akkeren en waterryke Oeveren ^ omtrent derzelver be*
woonderen in hmne bezittingen , zinfpeelende y met vrolyke en bly*
xingendt reij^ by beurten, kan worden opgèzongen: Gelyk de Beeken^
breiden zy hen uit, ab de Hoven aan de Rivieren » de Heere heeft
ze geplant als de Z^uKidboomen , en als' de Cederboomen aan het
water; alwaar^ en in derzelver nabuurfchap, wegens de vettigheden der
goede weiden^ gevonden weril Bootet en Kapzen van Kopjen^ ^ 4Aft van
JUein Vee, me$^ het vette der Lammeren, en der Rammet^. dh in Bazan^
meiden.
Laat dan in dat goede Land , waar in god U,. op Uwen post' gefield^
h ee ft f euutt^dê ksfk luakdOL H&t^ JS%VL% christw , CTir^^rooten Meesm-
ier , Jleeds Üwe Lendenen omgord, en Uwe Kaars/e brandende zyn :len^
henaarJUg ü, omüvf zeWen Gode beproefö voor te fieüm, eenen grbei*
der die niet befchaamd wordt, die het woord recht fnyt ; en gedraag Uy.
tem aUm ty^ , vaojrdigbfk, en overmkmjiig die roefingp^,, mg( leelke gv
geroepen zyt.
m m, die mf^^tig is, meer dan overvloedig te^döen, boven al wat wy
bidden qfdenk^, jeienke Udaar toe' Zynen %egen^ en doe ü zyn tot een^
yofyrerigen arbeider in Zynen Oogst, opdat gy ryk^lyk hebbende gezaaid,
Jleeds voor Zyn heilig Aangezicht moogt heenen gaan, met vrolyk gejuich,
dragende Uwe Jchooven.
Dit
Digitized by
Google
'O P B 11 Ji G T,
DH en dl wat ik verder t7, myn géliefde'TJöoJn en U^ myne iCHoeMDoett-
TZK^ophethartelyk/ie zouie'konnen toewenfchen, bidde ik 4« JEHOVAHc
cod! U lieden genadiglyk fcherike : nj doe ü lieden wel ui$ Zyn
Sim y en gébiede van 'da^r over U lieden den zegen , en he$ leven M ta
der eeuwigheid.
iFmts ben tk^ met de allerteederjie èeweeginge tnyner ziek, ^
.ZEER WAARDE RIK0E&ENt
'Uwe van harten toegenegen? ^AraR,
amneldamdep to CHRiSTIAAW KLAA'RBOÜT.
J774*
*Qnder de Drukfeilen zyn ons deze voomaame voorgekomen^
welken den Lezer dus gelieve te verbeteren :
In de Voorrede, Sladz. vi reg. ii. van onderen ^Ifcwr: door Mom$
verricht gedaan leejl door Mozes verricht.
In het Werk. Bladz. 93 ^g^ i%Jlaiit: duidlyk heft duïdelyk
182 — Il — fchets — rchetft
272 rr 18 — verklaad verklaard
285 ~ I — naar — - na
277 — IS — — • ten -p— ter
VOOR-
Digitized by
Google
V o 'O R R E E D E.
Dat de Man Gods Mozes , ten aanzien van zyn geboorte, per-
zoon 5 beftaan en verrichtingen , in den ouden dag, een der
▼oortreflGelykfte, en der eerwaardigfte by uitftekenheid in Ifraè'l ge-
weest is, duit geen tegenfpraak.
Belangende zyne luisterryke afkomst : 't is bekend, dat hy geweest
is uit het geflachte van Levi , wiens vader was Amram , die de zoon
was van Kehath des zoons Levi , en dus een der overkleinzoonen
van dien Stamvader: zo dat Mozes is geweest^ een overachterklein*
zoon van den Patriarch Jakdb. Hy is gebooren in Egipten , naar de
algemeenetydreekeniag, in het Jaar, nadeScheppinge, Anno 2374
en aldaar opgevoed onder de regeering, en aan het Hof van Koning
Fharao , mee van <iien Koning welke ten tyde vaa Jofeph bekend
was , ma» -«nder een der volgenden, van wien aangeteekend (laat"
's> Daar?na ïlond een nieuwe Koning op over Egipten , die Jofeph
^,, niet gekend hadde. Exod. I: S.
Deze Mozes > die de leidsman van het Volk van Ifraëlis geweefl:,
honder twintig jaren oud geworden zynde, en des Heeren Raad ge*
trouwelyk op aardejhebbende ,üitgediend, is, opJiet bevel van God^
geklommen op de hoogte van Pisga (gelegen aan de grenzen vaa
Kanaan) en aldaar geftcMrven, en van God, Jehovah, zelfs begraven; 't
geen voorgev^llenis , naar de algemeene tydrekening , na de Scheppinge
Anno ^494. gelyk dezeomftandighedenbreder-na te zien zyn , indeby
ons bék^de jfchriften van Mozes zelve. Deze beftaan in vyf Boeken-,
die wy nog gewoon zyn in het Bybelwoorxl te noemen^ met de Na-
men van Genefis ^ ;het boek der Scheppinge, Kxodus ^ des uittochts,
Leviticus^ der Priesteren > Numeri^ der tellinge, tnfieuteronommn , ofte
Wetboek: enichooniJk^licBoeken mede tot vyf deden, m ordre^ be-
*f paa-
Digitized by
Google
« V ö o R R E E D E;
paale, als even gezegd, vind ik, nevens anderen, geen de minfte
zwaarigheid, om vast te ftellen, dat dit zo behoore. Waarom ik my
niet in 't breede zal inlaaten , noch om afzonderlyk te onderzoeken ,,
of Mozes zelf de Schryver is geweest van alle de Boeken , en wel
inzonderheid van het eerile , en waar, of wanneer by het befchrec*
ven hebbe: hoewel ik dit laatfteniet zoude ftellen voqt^ maar na zy^
ne roepinge by den Berg Horeb , en het andere , in vervolg : dae
uit meer dan eene reden blykt. Althans dit is zdker , dat het aanbegin
van het tweede Boek genoemd Exodus, ten duidelykst aanwyst, dat
het een vervolg zy van een ander ftuk dat voorgegaan is , alzo het
onaffcheidelyk daaraan gehecht wordt , door het bekende koppel-
woord ende , gelyk dat de Hebreeuwfche letter ) vau te kennea.
geeft. Want fchoon men in de Hoc^- en Nederdtmfche Overzet-
tingen by het begin, van het tweede Boek niet leest endé\ maar:
dit zyn de Naamen , enz. leest men echter y myns oordeels , beter
dus; ende dit zyn de Namen ^ enz. en dan toont ons dit, allernaauw-
keurigst het verband, met een voorgaand Boek. *t Welkte klaar is ^
dan dat hier in deallerminfte twyfFel zoude overblyven,of iets dat aatt
het ongeloof, en de haaters van Gods Woord voet geeft ,. om de
Heilige Schrift te verminken.
Edoch, dit alles zou my afleiden , van.myn oogmerk, terwyl myir
voórnaame bedoeling alleen is , uit alle deze , van overlange reedr
bewezene, fchriften; van den Man Gods Mozes, te befluiten, dat
dezelve zyn van een onwederfprekelyke hoogachtinge en van Godde-
Jyk gezag ; en uit welker gantfche omflag de Godgeleerdheid wordt
voorgefteld en aangedrongen , en aller voornaamst ten doel beeft,,
om aantewyzen den grooten en nooit volpreezen IVonderzom van
Godi die in de volheid des ty ds zoude in het vleefch. geopenbaard
wor-
Digitized by
Google
V o '<5 R R E E D 1:7 m
iiW>rden; als de Borge van het uitverkóoren Erfdeel , en dè Propheet ^
Priester y Heer^ Forst en Koning van Zyne Kerke: gelyk zulks uit de
voorgemelde fchriften , van den grooten Man Gods Mozes , kan
worden aangetoond , zo uit de omfchryvinge van de waardigheid
des Perzoons van den Middelaar en Borge des beteren Verbonds , als
ook uit de Voor- en Zinnebeeldige dingen ; 't welk overvloedig in die
fchriften blykt: dewyl daar in duidelyk te vinden is, niet alleen het
iDeflaan van den Heere jesus christüs , wegens zyn Perzoon , maat
ook zyn aartj leven, ampten, lyden, fterven , begraving y opftanding
en hemelvaard; en wat dies meer zy.
Met het uiterfte recht mogt dan de gezegende en overdierbaare
Heiland en Verlosfer van Zyn volk, in de dagen Zyner omwandelin^
ge op de aarde » tegen de wederbarftige Jooden , die de waardig»
heid van Zynen geheiligden Perzoon , èn Zyne gezegende leere ,
beftreden en tevens Zyne eeuwige Godheid betwistten , zich op Mo*
zes beroepen, zeggende: Die u verklaagd is Mozes j op welken gy ge^
hoopl hebt. Want indien gy Mozes geloof det ; zo zoudt gy My gelooven;
Avant hy heeft vanMy gefchreeven^ ^oh. V: 45, 40,
En fchoon het verbyfterd ongeloof, floutelyk, volgens deszelfs
gewoonte, zich hier tegen verzet, even als of het vleefch geworden
Woord, in deze plaats wel gefield maar niet bewezen wordt, dienc
tevens , tot verfterkinge Tan de rechtzinnige belyderen , daarop
ten antwoorde , dat het waar is , dat de gróote PFondervorst wél
tegen de Jooden zeide, dat Mozes van Hem gefchreeven had, zond*
dat wy aldaar eenige plaatzen tot bewyzen vinden aangehaald; doch
xlat men daarvan dereden tweezins kunne begrypen;naamelyk, dat de
Heere zelve de zaak , door duidelyke bewyzen zal hebben verfterkt , eh
dat, by bekorting, door Johannes den Ev^angelist, dit niet geboekt
. ^* 2 zy
Digitized by
Google
ïv VOORREED E;
zy geworden : of dat men hegrype , dat de Heiland het ftufc
door Zyne gezegden, en de daar op volgende drangreden, over*
vloediglyk bewees , als een zaak die niemant behoorde onbekenc
te zyn , onder hetgeflachte van Ifraè'L Immers^ dat zulks onder hun
bekend was, blykt uit Deia. XVIII:. ij. Eenen Propheet uit het midden
yan a, uit uwe broederen yolsmy^ zal u de hbbre uwe. God verwekken : na
Hem zult gy hêoren. \ Welk nader door God zelven isliekrachtigt gei*
worden, vs. ig. zeggende: Eenen Propheetzal ik hen verwekken uit het
midden hunner broederen als u y enz. Als zodanigea Propheet zag Hem
dan het geloovig zaad vast te gemoete; het geen uit de belydenisfe
van Philippus aan Nathanaël klaarlyk blykt , als hy zegt : wy heb^
ten [dien'} gevonden , van welken Mozes in de. wet. gejchreeven heeft\
Joh.. I: 46.
En waarom zou men de kennisfê dezer zaake den Joden be^
twisten, daar zulks reeds den Samaritaaaen in die dagen , als zodanig ^.
bekend was ; gelyk . blykt aan die waterhalende vrouwe van Sama^
rièn , welke den allerwaardigflen Heiland niet alleen befeed een
Propheet te zyn Joh. IV: 19. maar, verder getuignis van Hem geeft*
Zie VS. 25 , 29.. Waar uit blykt, dat het rechtaartig zaad van Abra*
ham , niet onkundig was van Mesfias aanftaande komfle in den
vleefche ; en dat inzonderheid de fcbriften van Mozes , hun daartoe
aanleidinge gaven^ Tot welken einde ook die leere , na de tyden
van Mozes , Ifraël geduurig is verkondigd geworden , en onder het
ooge gebragt ; tot op den dag van Maleachie den Propheet*, door wien
de UEERE der Heirfchaaren aan Ifraël beveeld , zeggende : Gedenkt
der wet Mozes mynes knechts^ Mal. IV: 4. Gelyk dit flot van dea
ouden dag , van daaraf , tot aller opwekkinge tevens uitgeroepen wierd ^
en \vel tot het Ifraël , 't welke leefde by het begin van. den Nieur
wen«
Digitized by
Google
VOORREEDT; t
Ven' dag. En geen wonder: want het was toen vooral de alter ge*
paste tyd » om daar aan te gedenken , naardien hun door hét den-
ken aan, en herdenken van de fchriften van Mozes, ten^aUcr duid^
I^kst, alle de merktekenen en graveerzekn van Vorst Me^s, wer-
den te kennen gegeven.
En nademaal het woord mn torah, wet ovei^gezeC,. aanwyzing^
Betekend,- het zy men zulks begrype, als door den vinger, hand, of
flaf , zo zal ons zulks aanduiden , een aanwyzinge op wien den ió^
houd van die wet zag, en wat haar rechte doelwit was, naamelylc
op den CHRISTUS: akhans zo leert ons de Apostel Paulus, als hy naar
deze ftyl zegt : dat de wet (verftaa die van Mozes) onze twémeester
is tot Chistus^ GaL III: 24. Waarom die zelfde Apostel het flot
met dezen aandrang opmaakt :. Want het- einde d^ wet is csaarrvs^
Ram. X: 4. Trouwens wie zou die eerbiedige hoogachtinge niet
hebben voor de fchriften van den Man Godf Mozes ? op wien den
even aangehaaklen verlichten Apostel dezen ftempel zet :. dat hy
getrouw is geweest in het huis Gods , Hebr. UI: 5. En wanneer men
op dezen voet verder voortgaat, ent. naauwkeurig acht geeft op de
heilige Perzonen , zaken , plaatzen en tyden , die in de. fchriftea
van Moaes voorkomoa , omtrent de y^r^ en zinnebeeldige dingen, .
zo zal zulks ons terftondt heenen wyzen op den Heere Christus , es
het noodzakelykervan Zyn Borgtochtelyk lydenenfterven^wjlHy
alzo in ZynHeerlykheid^o^jr^ ingaan. Volgens zyn eigen getuigenis
iMcasXKIV: 26. Waarom den.grooten verklaarder en uitlegger > van
de verborgenheden .van den ouden Ceremoniëelen Godsdienst , mee
een Apostolifch gezach deOemeinte te CoUosfen getrouwelyk waar-
£:houwt, als hy zegt : Das u dan niemant oordeele in/pyze ofte drank^
qficin'tjiuk des Fem ldags,2,tfte der ^nieuwe Mane y ofte.derSabm
•* 3 hathen::
Digitized by
Google
VI .VOORREE D ?;.
•iculten : welke zyn een fchaduwe der toekomende dingen , maar het Uth
'haam is Christus.; gelyk hy datxo volyverig. leert en aandringt, CoIL
31: 1(5, ï7.
Met het oplléllen van Hit Dichtweflc^ en weljuist over deze IloF-
^fe van Mozes , was eerst myn oogmerk alleen myne ^eigen opwek-
king en verfterkiijg ; by gelegenheid van eene ontmoetinge aiet een
'.zekeren zeer bedaagden Man, met wien ikingefprek geraakte, en
*<lie ik haast bemerkte dat jammerlyk verbysterd was 'door 't heil-
loos ongebof , alzo hy my betuigde te gelooven ] 'dat 'in het oude
'Testament in H gemeen , en in de fchriften van Mozes in *t byzonder.y
niets in het minst yan den Christus te vinden was. Ik trachtte hem van
het tegendeel «i de dwaasheid van zyn gevoéien, fchriftmaatig te
overtuigen , volgens den draad door my van den aanvang dezer
Voorreeden tot hiertoe gehouden ; doch dat was vruchteloos; zo
zelfs, dat ik door diea man , met ontroeringe en tot myne bittere
ünarte , mynen Mozes moest hooren uitfcryten, voor eenen be-
drieger des Volks, en dat alle de opgegevene wonderwerken, door
Mozes verricht gedaan by hem geacht wierden vvoor loutere beuzet-
J>raat, tovery en gogelfpel.
Deze onaangenaame ontmoetinge ontftak mynen yver grootélyki,
en gaf mythen fterke fpoorflag, om terftond met dit myü Werk een
aanvang te: maaken, en, met «en vasten grondflag te leggen , de
-fchriften van Mozes in het ooge te houden, en daarby zaaken aante-
merken., ter naarfpooringe van de voortreflFelyke merkteekenen van
Vorst Mesjias: en langs dezen weg, zyn deze myne bladeren uitge-
loopen tot een geheel boek , het welk ook nu , zo ik hope, tot ftig^
tinge van anderen , in het openbaar tevoorfchyn komt, onder den tytel
van MOZES ALouofi 8CIUPVWL££R, enz,
^ Men
Digitized by
Google.
\r a o R R E E D r vir
Men ffoore zich 'er niet aan , dat ik , behalve in deze Voor-
leeden en Opdragt , in het gantfche Werk ; wanneer ik «den
Hoogwaardigen grooten fTimderzêm van God eeitiedig henoeme;
rolks niet doe met desffilfe eigendyke Naame van ctostus of
JEZU8, daar ik deszelfs Hooggeduchte Majefteit aanmerkende,
doorgaans hem benoeme met de benaaminge van Engel des Hu^
retij Engel des Ferbonds^ Borge^ \ FrmmZModr^^ Propheet^ Pries^
ter , Heer y, Forst en Koning van Zyne Kerke , en wat dies medf'
zy ; waarvan de reden is » om dat in de fcfanfiten van Mozes
dezelfde klanken dier eigentlyke Naamen vm Christus of ye^
zus j juist op Hem toepasielyk , niet voorkomen , |maar Hy wel vect>
malen onder andere benaamingen , en beduidenisfen voorkomt.
Waarom cbn ook de waardigheid vaa Zyn Heilig bcftaan> in gee*
uen deele , hierdoor gekrenkt wordt.
^ Veel verfchooning in dezen te verzoeken , n(^ns tet gebrek van
keurige befchaafde netheid , zo ten opzichte der Poëzy , Taal en^
Spelling,. enz. döe ik niet, maar geve dat over aan 't ooideel van
mynen befcheiden Leezer : hopexKle dat ik my aaderzias duidelylc
en verftaanbaar genoeg zal hebben mtgedruktj alzo myn voomaame
einde niet is de verhevenheid dier pryswaardige weetei^ehappen ,
maar de eenvoudige ftigtinge en opbouw van my^o ev^n naasten ^
en van my zelven.
De rede dat ik in difc Werk geen byzondere aanteekëningen geJ
maakt hebbe, dat anders niet onvoegzaam zou geweest zyn, is, onr
dat het Werk al* dan te groot zou geworden zyn^: ook i* de aart
dezer zaaken by geleerde Mannen genoegzaam bekend > en de min-
dere geöeffende konnen in de Nederduitfche boeken , de gedachteif
van andereadüer^tegen nazien , .en^ wel by.de zulken die opzettelyk
ovcr>
Digitized by
Google
ever diergelyke floffen gefchreoven -hebben , èls daar ^ytf.; :de ge*'
leerdefchrifcenvan Lundiusy Burman^ Bierman , Cunaus ^ Taikr , Gooi*
mny D'outrein, Hermkhuyfm^ iTiwiwg- en anderen.
Dit Werk gaat van ons in Dichtmaat tut , 't geen zo-«(uy vef^
prouwen» even daarom niet onaangenaamer zyn zal , alzo de Dicht*
konst toch iets verhevens ió zich heeft , en veelzins met aange-
aaamheidgepaart gaat, wegens de uitdrukkingea.ider gedachten ; zo
dat de verbeelding van dezelve ^ zich aan ons wel eens irertegen-
voordige, als waren het levöidige vertooningen^ *ea i/prekende
fthilderygn: en met die gedachten, heb ik ook op het allerlevendigst
en krachtigst, door het Heilig Woord, als met een geestelyk Pin-
ceel , in dit myn boek, den^HEE^E , den meshas , voor het oog van
een i^elyk,>met alIe:Zyne triekken en graveerzelen kkarlyk trach-
ten af te fchilderen , op dat ik dit %uurlyk , zo wel als Bybel-
woord, féilderen.y naar h^e* voorbeeld des Apostels,, Gal. III: i.
gebruike.
r Wat nu de ichriftmaatigheid in dit IVerk rwaaigenomen aanbe-
langt,. deze heb ik, zqveel my mogetyk was, ftipt in het oog ge-
houden , en enkel in dierroegen , in myn gantfche Werk trach-*
ten te fpreeken ; ten bewyze daarvan heb ik , ten overvloede , ver-
fcheide fchriftuurtexten op den. rand geplaatst: aan welke de ont-
leende fpreekwyzen konnen worden ter toetze gebragt j zo dat ik
my bevlyti^ heb., om in die gaotfche Werk , fgecn de minde zon-
dige inmengzelen voort te brengen.» ontleend van het verbyfterd
Heidendom., op dat ik geen Kaf met het Kocmh ondereen mengen
zynde het zuivere Woord der Goddelyke waarheid , zo zinryk
van den Alleen wyzen God zelfs ingegeeven, 2 Ttmot. Ut 16., dat
de fchrtften overtuigende en alleen overvloedig genoeg zja^ tot
.het
Digitized by
Google
V O' o R -R E E D R
Itet voortbrengen van gedachten-, e;i woorden nodig tot de Dicht»
konst : en ik dies geen hiHpe gezocht heb in de poorten van het
Winde Heidendom ; het welk den Chrijtenen onbctaamlyk is.
Waiarom ik ook hunne verdorvene gedachten , benevens derzelver
zHveren en gooden afgoden , welke zy zich gemaakt hebben , om
zich daar voor neder te buigen , weg werpe voor de Mollen en de
Vledermuizen, volgens Jef. II: 20. .
Mogelyk dat het den een of and^* naar hunne meeninge ,
wel zoude voorkomen , als of ik hier of daar , in dit mya
Werk , omtrent de voorkomende , en door Mozes befchrevene
zaaken, ten opzichte van het voorbeeldige, te veel gezegd
hebbe, en dus te verre zoude gegaan zyn , omtrent eenige gering
fchynende en kleine byzonderheden , welke nogtbans van God
zei ven bevolen , en door Mozes getrouwelyk geboekt zyn gewor*
den i maar men duide het my ten goede , dat ik zeg , daar van
niette veel, maar zelfs nog te weinig te hebben aangemerkt, alzo
by my vast ftaat, dat de alleen wyze God, die niets fpreekt , dan
overeenkomftig met het wyze van Zyne betaamelykheid , niets zal
hebben bevolen in de waarneeminge des gantfchen Mozaifchen
Godsdienst, dan alleen ^t geen met Zyne Goddelyke wysheid is
overeenkomende, en, zekerlyk, v'bor de minfte letteren tittel zelfs,
z)'ne heilige reden gehad heeft, nopens de juiste daarftellin^
van alle ^e bevelen des heerenj ten einde daardoor, in het by-
zondcr aan Zyn voik, te leeren , wat door het zelve, als dooi?
een helL'g raadzel , aangaande den toekomenden Bin-ge werd be*
dmd. En lieve , waartoe zoude jehovah God zelfs , aan Mozes
op den Berg zo nkdrukkelyk gezegd hebben, van zo en zo,* en. niet
anders te doen ? en met dezen voorafgaanden aandrang van wooFden
♦** by
Digitized by
Google
t V o o R R E E I> e:
by zyn bevel : ziet! merkt op, wantiiet is, ziet dan toe ^ éi± gf
het niaakt naar hnaren voörbèelde > 't wdk u o^ den Berg getoond
is, Exod. XXV: 40. Gelyk de fdiryver aËm den Hebreen eren
hierom , zulks ook niét voorby gaat, naamelyk, («ihet in- dien
rin met kracht aan te merken , Héb. YUIt $. te meor ateo hy ver-
volgens getuigt , dat den H. Geest daar mede iets anders beduidde ,
naamelyk , wat zulks al heeft afgebeeld , terwyt de Wet inaar
flegts een fciiaduW had van iets toekomends : gelyk de Ai>oster
voor deze myne gezegden ten allerfterkfte pleit , Heb. VIIL
èn IX. Waardig dat die beide Hoofdflukkcn hier over Trorden na-
gelezen.
: Gelyk ik dan niemand de vryheid van Pifopheteeren betwiste ^
mits hy het doe met een betaamelyk oogmerk , zo cifch ik ook de
vryheid en dat zelfde recht, dat ik gaarne aan anderen geven wil : en
by aldien , ik evenwel , hier of daar , naar eens anden bevatting , my niet
naar behooren hebbe uitgedrukt , • zo verwagte ik die befcheiden-
heid in dezen, Van my daar in met liefde te draagen: en in die
|)laatfeh' waar in ik , naar hunne meeninge , het ftuk wel mogte
gevat hebben , niet my, maar God alleen daarvan de eere te gee-
ven , als die dezelve alleen toekomt : terwyl ik aan myn kant
betuige liiets anders ter neder geflelt te hebben, dan waarvan ik
mene overtuigd te zyn : hebbende geduuriglyk de voortrefFelyk-
heid en waardigheid van 4^gKx^cn Borge en allerwaardjigften Zar
ligmaker in het odge gehouden. . Biddende* ondertusfchen , dat de
HEEUE God zelve , het gebrek dat my in de befchouwinge der hei-
lige dingen mogte hebben aangekleefd , genadiglyk wil vergee-
ven , en myne ongerechtigheid verre van Zyn heilig Aangezichte
weg doen.
De
Digitized by
Google
^ ö b R k Ë È ö e:
K!
De totteggbge van de neg eens vólroaiakteren aanwas, enftaar der
"Kerke Godi hier op aarde^ heb ik naar voorkOTÜng van tyd en zat*
ken, by toepasfinge, hier en daar, in dit Werk mede trachten aart*
te dringen , alzo hét 'Godsryk , als een gezegende vracht van dé
vaardigheid der Ofiferhande van den Borge , ook hier moest wor*^
den aangemerkt , tot Heerlykheid van den eeuwigen zoon vait
xïOD ^ naardien Hy over het zelve als koning van eeuwigheid is gei
zalft geweest, P/alm Ihi. vergeleken met Froverb. VIII: 23. Om
welke reden dan, de Heerlyke Kerkftaat, die nog te verwagten is,
in zyne meerdere volkomenheid op aarde, ook in aanmerking komt;
waartoe de bewyzen in het geopenbaarde Woord overvloedig te vin-
den zyn , dewyl die zynen aanvang al in het Paradys , hier op
aarde, genoomen heeft, by het geloóve van de Motderbelofte , en
vervolgens onder de Patriarchak huishouding , en dus voor , daarna
^mderj en vervolgens na de wet^ en eindeJyk door alle de tyden
van den Nieuwtndag heen , tot heden toe is voortgezet ; gelyk die
in het laat/ie der dagen ojp het allerheerlykfte in de voljle kracht ge-
zien zal worden , en op aarde een einde neemen , by den afloop
van alle de eeuwim , by welke voleindiging van den zelven ten
Jongften dage^ naar het gezegde van den Apostel, i TheJJ] IV:
16, 17. n -Alle die in Christus geftorven zyn , eerst zullen opftaan ,
„ daarna de geenen die gelooven en nog levende overgebleeven
^, zyn, welke zamen^ met de eerst opgeftaanen, zullen opgenomen
^, worden inde wolken jdcn Heere te gemoete in de lucht : om altoos
„ roet den Heere te weezen;" en dus, eindelyk, geheel volmaakt,
op het allerluisterykde in de eeuwige en volzalige Heerlykheid des
Hemels, leven zullen.
•••2 Ik
\
Digitized by
Google
xu VOORREE DE.
Ik eindig deze Voorreede, met den hartgrondigen wenfch van allé:
licht en genade , over alle, die deze Hope vasthouden,, van Hen»
die is , en die ims , en dia kom^ti zal , em die met ontzachlyke
woorden ^ op Zyn kleed en dyë, dezen Naam gefchreeven heefti
Koning der koningen^ en Heere der heeren! Die in kracht zeggen kant
Ik ben , de Alpha en de Omega ^ het Begin en ïystEindc^ de Esr^e. tjxi
de Laaijlc^
AMEN..
KORTE
Digitized by
Google
KORTE INHOXr D
VANHET E E JR S TJ E RbE K
BOOFDSTÜKKETT. - BCADZYDEN.
L inleiding tot het fFerk; van den val des MenfcRen^ en de'eerjle
• Moedcrbehfte bj ie opening .van- hJfp Testament dèr^ Ce^*' -
nisde» • • • • • • x^
n. Van Abel] Henoch, de Arke Noach' en ie Éigeréoog^ Ihtz. 13:
UI. Van Abraham^ Lot, melchizedek, en heilige verf chyninge by
dè EHeribofih van Mamrv. . . .- , ' ^ 18
IV: Van Abraham en IJaak ^ enz. " - • ' ./^^^ t - 'i 28
'. V. Van-den Ladder Jakobs in den Drimi: \ .v ^ ^ :.^'\, . 33
VL Van denfteenwddtt^p ^iAoh gelegen heeft ih deH Dróoin^^- \ -i ^39-
VII. Van Jükob te Vaddan Aram^ daar d& nitónt^DU heeren hem
•verfchêcn.. * . • . • • . . 44^
VUL Van d& worJleËnge j^^obSy daar hy den 'tfaam véj^rygt \ah *
^ isi^^u ♦• — . • . • • "^^ ^' •* - - •• • •'47"
IX. Van Jakobs peize naOr BetJfef^ daar hy ariierinaal den Nham*^
verkrygtvaïiisKkEL^*enz. . .. . •• ' "^
X. Van Jakoè, dietzyne zoonen afzendt naar Egipten , om koorn,.
alwaar zy by j^feph lomm : wat huU daar othirekf is ^vèder* ^
vaaretu Jakob trekt naar Egipten ; ontmoetingevan^zynen
zoone Jofeph^ enz. .- ' . • . ' . 61
XI. Vanjofephj de geliefde des Vaders^ in verfcheidi betrekkingen ;
leerbeeldig aangemerkt. ... . ' . 72
XII. Van Jakobs doordringende' geloofstaal i hefiellinge van zyne he^-
graavinge in-Kanaiin^ en dood. 4 • * .- Si
♦*♦ 3 xm.
Digitized by
Google
jTV V K O R'TE Tl N H'ö Ü'D.
HOOFDSTUKKEN. BLADZYBEH.'
XIII. Fan Juduy die van zyne Broederen afgaat naar Mullam ,
D'ouw^^eff'we'ierkèerin^': keftaatn aïïngekerit ' . ^ gtf
'XIV. Van JudcCs zegen door zynen vader , even voor deszelfs afjleryen
over Iiem uitgefproken, met de voorzegginge van de iamst van -
den spHiLO. ...,.,... ., ,. ,, %p
"X V., f^a^'.den a^f^f^f^Qtdeji Jiferlyken Kerk/iaat. . • ;.-»;; • 96
^ [ *., Y A » .If .i T ,T W BEDE B O JE K.
^ j 1. Van^ozes geboorte ;m*t water, werpinge^ bewaaringe^ opvoe*
4inge , zjn ^<w^ woeden , roepinge §n zendinge tot Pharao ^om /^
' .^ • Ifrq^l uit ^ipten tf kiémé • . . . * .107
.:,-II. JVan^^l'rffirfi», RUicBPMfT , inzonderheid met betrekking^ot
/ ttot hei Pa^fi^'^m. ...>♦ \ • ♦ . ^ir?
Jll. Fan, de fFol^' en Vuurf^olom. . • . • . t, .^ 12 j
ïVf Overgfmg tM het Manna^ ^:^ , ' i ^ «W . * . \ 12J
^:.V. F/m het i^anna. . -. . r , .' .^' .v ^ 129
Vl^ Overgang tot de Romeen te ^aphiiim^ : .. ^ \ ;, 13(5
VII. ^tf/ï rf^ ROTSTEEN Zeffs. •. . ;.. 1 . '• ^ I38
VUL FanlfrqSlsJirydmet de Malekieten^ • . ,^ .142
IX*. :Oy#fja»^ W de.v^ePgefving op jSmoK. : .. * , . ♦ 148
X. Fand^wet derTimWmrden.^ .: ai . ; . > ;. 151
-XI. Fan de^herdenUnge v(tn dezelven. . I; / . . . 153
XII. /^tf» de offerhand^ bemd^n ^ 'Bifgi en Heilige verfchynlnge
op den Berg. . . . • / ^ ^ .. i5<S
XIIL Fan den TABJaiuKfil ^ tn h^JUnge van diehr in ^ alge-
meen. , ^ i .• •. . * 160
XIV.
Digitized by
Google
K^ o R TE 1 N;h:o lU D.' iv
XIV. Fanéèélksi^^ÈXUi^inMi^^^^ ' '.:• - i ^ '^ ,. > löi.
'XV.. Fan het mitiGE-van dèMT^ètnakel^ tnji^êïk^ie zimwé^i^ • ■
** ' i2^ gouden Tafel met derzeher Toonbr&odèh y 'dé gUUdéh Kande^- '- ■
laar met zeven gouden Lampen , de gouden RèukrAUaat m&r •
het dagelyhfih^BUuf^verk., ■ ^r . . -^ . ^ , . igy
XVI. /^a» A^V vooRHANGZEL des Tabernakels tusjchen hei Heilige
en het Heilige der Heiligen.. •. - .: ..A\\.:<r:: \lfj'
XVII. F<in hetnuiLMz der heiligejï j-wwfrm geJMd was^de^ Ati^ '
des Fer honds y met derzelver Draagbê^nen engmdeULys^y
$e, en daar in de Tafelen .desVerh(mdiyiMitxMannit^^end^ . •
- g^t^nKymhydehlMjende^fii^^J^ //
* deklAely de Cheni^im y eni^nde. :Skh&chiBaiki ^^^ ^ ; . r j ji^ >
VAN HET D ERORB OEK;
I.' Van den hoogenpriester, deszelfs roepinge y recht , afkomst%.
volmaaktheid y yoortreffelykheid y yeorftellinge y zuiverheiden
heiligheid. .. .. • .. . jpg
II. ^^ des HoogenpriesterS: heilige kleederjm > enz. zinnebeeldig
aangemerkt ètkIfierieeWg toegepaste .: , 203
III. Fan de zalvinge van den hoogenfjliester aaron. ; 224,
IV. Van de offerhande des Hoogenpriesters voor zich zelven. 228
V. Vandeswaaren »X)genpriesters vowtreffelykheid boven die
van Aaron. ♦ • *. ^. . 236
VI. Van de offerhande m ^t algemeen. . .. ; j^4(5
VII. Van het dagelyksch morgen- en avond-Offer^ • . . 248
yilL Van de Offerhande der roode koe^ . . . 251
" ' IX.
Digitized by
Google
-Tm Z O R T E I N:;H:0.-ü:D;
HOOFDSTUKKEN. . BW^YMH^
IXi Vqn de twee^ REmEyoGELEH r^r^mg/^W^ ^^^?«;', ; z6t
X. ^<^ Jtf» vEitzoEHBOK vt^(^ den BMMJf^ ^ . :. i!.^*, ^ : y , 2^2
XI. iÈ^A» ti^ JCpOPEREN SLANG, . . . , ^. ^ 285
XII. ^a» de STERRE «zV yaiö3 , en scepter uit IfraüU . 299
' VAN HET VIERDE BOEK.
•I.:ra» A^tJPINXTER-FEEST.. •. '\. • -. ^ 3T3
II. ^^ i«^ Feest der Ti^oMPfiTTEN, e» idr nieüwb maake* ' . -. z^%.
III. ^^/i^r JTTBEL-FEEST, f»2. . • • 331
IV. ^an het FEEST i>ER,tóOFHcrrrEK. • . . ^ 340
V. F^m den. gmten 'WONPEKvorst eri konüig van Zyne Kerke , eerst
vergeleken met^ )en • daarjia in d^ tfttnemendhei'd Zyner yoor*
treffelykheid befchouwd ^ boven den voorheeldigen Mozes. 3^3
JMet^eefi^ 49n$zeggtnge /n bede tot God ^ }in bffluitf v^n het
^antfclie tFerk. • * • • 389-39»
MOZES
Digitized by
Google
M o Z E S
ALOUDE SCHADüWLEER.
EERSTE BOEK.
EERSTE HOOFDSTUK.
Bd>eïzende een voorafgaand Inleiding tot bet werk f en de daar aan
verknogte bejchoumng van den val des menfchen: van de opening van
bet Teftatnent der Genade, in de Moederbelofte ontdekt, en derzeher
zalige vrugtgevolgen : benevens de oorza^ en noodzaaklykbeid van
Messus iomste in bet vkefcb', naar den inhoud van Mozes eerjic
BoekUL Hoofdfhik.
aat ongeloof, gefchud, ge- «««««
■». ■, , j. •. HOOfDST,
flingerd heen en weder ,
Vry woelen:'k2ec, gerust inS'^hï" ^
God,me aandachtig neder, J^f *n8
En hef myn hart en ftem,J^^"J|?«
met afzien van aPt aardfcfa, ^v*
Ter eere van myn^ Vokst, gelovig hemelwaards:
A AI-
Digitized by
Google
2 MOZESALOÜDE
£E«sTE Alwaar Hy, hooggediigt, ver boven luchten wolken*
HOOFDST. \ r t ■ • t
_-^ Met luwter iich vertoont, tot roem van alle volken,
Bekleed op iynen Throon met glans en Majefteit,
Terwyl 2yn legertent met liefde wordt befpreïd,
En van rondfom befchat van Helden die ie omringen.
Wie moet niet voor dien Vorst op hooge toonen zingen?
Zyn roem verheffen tot aan *8 v/aerelds uiterst end.
Die met zyn heerfchappy geen perk of paaien kendt?
Wel aan, ik roep thans nit myn dichten van dien Koning,
En dring eerbiedig door in zyne Hemelwoning,
Befchou wende, vervuld met liefde en diep ontzach,
't Geen' Mozes ons vertoonde , in klaar' en vollen dag.
Myn tong, geraakt door 't vuur van Euangelieyver,
Wordt thans gelyk de pen van enen vluggen fchryvec:
Ik zing myns Konings eer, die 't eeuwig Jicht bewoont,: \
Met Majefteit en eere en heeilykbeid bekroondj ; '
Het lust my hier ter plaatzé, ootmoedig, ab b^ trappen 1 ;
De liemelgangen van dien Koning na te flappen. "
Gebed. Tht mik ten einde , 6 Vofit ! geefmy tgeb aïbet.^een\ \
Ik tméig beet dat ik in uvif'Mogentbeény . << ■ ■ !
Uw Naam ter eer , met irad>^ vrymoedig w^ uitfprekên,
Jn Ufcba&wu tm^s Freébanigi:s , aU.'*t Wonder zeegetetken
Van uwe magt , dieGyxa wys^-éek- vast gefleM, -.
In Jpyt van alk iiüi m mi/s van 't bels geweld.
Komt
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. 3
Komt dan^jdie Hem vreest,komt herwaard » met vertrou- sixsn
Om uwen Koning in 2yn heerly kheid te aanfchouwenj (wen, ''°°""'
En wyl gy Hem erkent voor uwen Hemelheer, vervolg.
Buigt u dan ook voor Hem in diepen eerbied neer.
Dewyl Hy is en blyft liet fchoonste fchoon der menfdien , Praim
Van wien men alle heil ter 2aligheid moet wenfchen ,
En in wiens lippen dat genade is uitgeftort :
Ook ftaat Hy met 2yn zwaard ontzag'lyk aangegord, ▼•. 4«
"Waar mêe Hy> aan 2yn heup komt vorstlyk aangetreden.
En, na Hy als een Held kloekmoedig heeft geflreden,
Ryd hy voorfpoedig in zyn Heerlykheid ook voort, t$. s-
Op zyne waarheid, op ^t zagtmoedig hemel woord.
Daar zyne Regterhand zyn luister doet vermêeren;
En die Hem dingen , die gantfch Trees^lyk zyn, doet leeren;
Naardien zyn pylen zyn felfnydend aangefcherpt; *•• «•
Waarom zich ^t volk aan Hem gewillig onderwerpt;
Ter wyl Hy allen die zich tegen Bern verheffen.
Met zyne pylen weet in 't diepst van 't hart te treffen.
Zyn Gloriethroon van God voor d'eeuwen toebereid, ▼»• 7.
Heeft zynen grondflag in zyn Goedertierenheid,
Van waar zyn hemelwet en Koninglyke reden ,
Staag uitgaan met bet heil van zyn Geregtigheden ,
Daar voor zyn' Eerftoel ook zyn Ryktgezanten Aaan»
Gereed , od, op 2yn wenk, volvaar^ig heen te gaan,'
A 2 Ter-
Digitized by
Google
4. MOZESALOÜDE
EERSTB Terwyl Hy niet alleen zyn zegevaên doet waijen ;
^!^Z!I* Maar we ook den Scepter van Regtmatigheid zien zwaijen j
Dewyl Hy 't Regt bemint, en haaiende alle kwaad.
De goddeloosheid, als het grootfte grouwel haat:
pii^im Waarom dat Hy ook meer dan al zyn Amptgenoten>
Met vreugden-olie is gezalfd en overgoten ;
VS. 9. En waar door telkens van zyn Koninglyk gewaad.
Een reuk van Aloë en Mirrhe en Casfie gaat,
Dermaate dat de geur van deze ipecerijën
Hem doet, uit d'Elpenthroon voortkomende, verblijönr
Zo dat 'er niets, het zy in hemel of op aard.
Met Hem kan wórden in het minst geëvenaard;
Om dat Hy niet alleen van niemand is af hanglyk.
Maar ook om dat zyn Ryk Hem blyft onöverganglyk.
En Hy 't onnaakbre Licht in d^eeuwigheid bewoond >
Daar Hy zyn wonderglans van Majefteit vertoont.
Gcioofg. ó Zielverkwikkende en hoogdierbVe hemelleere ,
j\^.^^ 'Dat ieder fterfling die met diep ontzach toch eere>
En (Itag doe uitzien naar zyn hemelheerfchappy.
Als eeuwigduurend en die nooit verganglyk zy.
Vervolg. ' Wie tracht dan niet om zulk een Koning te behagen,
jeCif. IX: Wie moet niet naar zyn Leer, zyn Vreebaki£rb vragen?
Die zy ten opfchrift heeft ? Kom herwaarts tot den Vorst,
Die 't opperscQ btftuur van aarde en h^mel torst,
Eq
Digitized by
Google
SCHABUWLEER» EERSTE BOEK. y
£n totwiené roem men dit jZyn Naam tenptys^rnzg horen, xmTs
Dat Hy ia Eeuwig God door geto begin geboren. °?°'^'^ -
Waarom Hywaarlyk is, bet uitgedrukte Beeld Pf°J:
Zyn*8 Vadera, <fie Hem dit volmaakt heeft me^edeeld. , «ebr. i: 3.
Men buige zich dan voor dien groten Vorst der eeren, a<5.
Die over dood en hel zyn volk doet triumphereni, Ding"tot
Maardien Hy vsraarlyk heeft *t Genadewerk , in kragt, ^^'^''^^•
Voor die de zynen zyn, volmatücilyk aangebragt, Hebr. X:
Toen Hy als Borge in 't vleefch op aarde wilde lyden , ***
Op dat Hy van den vloek hen eeuwig 2ou bevryden.
Kaar luid van 't geen al vroeg, in 't Paradys op aard.
Uit 't eeuwig Testament, werd zelf» van God verklaard, oen.nij
Zo als het ons eerst wordt ontdekt in 't hof van Eden , '^*
Waar alles fchittert van des Konings dierbaarheden.
Waarom ik in 't geloof elks aandagt noode, tot
'Het geen ons daar, ten troost, gefprcAen is van God*
Ten einde men met regt, in vast geloo&vertrouwen,
Den grondilag van dit Ryk des Konings mach belchouwenj
Het welk daar wordt vertoond in 't groot genadewerk.
Dat Hy aanbrengen tou voor ïyne dierbre Kerk : jec lüè
Wan^ ziet daar is 't Befiuit van Godt eerst aangewezen , **"'''
£n zyn Genadezon in vollen glans verrezen.
Door dien by de opening v^ 't eeuwig Testament y
De Wonderzoon werd als het Vrouwezaad bekend^
Aa Die
Digitized by
Google
4 :■■ MO ZES A.'L4DÜDE '.
IBS8TB Die ééns den flangehkop té morss^len zou veif^etten;
• Hoe 2eer de aartsvyand'zich mogt tegen Hem verzetten.
Hy heeft zyn werk volbragt) en kreeg ten arbeidsloon
Dat Hy, vol Majeftëic, beklom zyn Glorfetfarocni.
Hebr. X: Op dat Hy hier door 2011, voor al zyne onderdanen ,
Den vrijen toegang tot den levensweg weer banen.
Opwek. "Wie ^t lust flaa met my jdaar *k vol eerbied, thans b^in ;
"*' Dien waaren weg des heils tot zyn behoudenis in.
£n denke niet, dat ik fchyn van het fpoor te dwalen,
Wanneer ik tragt vooraf den oorfpronk aftemalen
pfaim Van 2yn aanbidlyfc Ryk , terwyl Hy reeds bekroond ,
^•"' ^' Met eer en Majefteit de hemelen bewoont
Want hoe toch zullen wy van Hem regt konnen preken,
£n ons verhengen in zyn Kroon en zege-teken}
Toan. Indien men^s Koning» komst in 't vleefch , en 't rood gewaad
XVIII: 37. 2y n» lyden», in den grond , naar 't Heil woord , niet verftaat ?
Zo dat men dit vooraf dan wel dient aantemerken.
Om des te meer 't geloof daardoor ia oofl te fterken.
Dies wend ik om in 't (lok der zaken voort te treên,
Myne oogen ook terftond gelovig derci-aarts heêo:
Dew3rl een hoger geest myn grage ziel komt wekken»
Om fpoedig naar dien Hof van Eden op te trekken»
Waar naar ik reeds den loop van myne gangen rigt>
Op dat ik daar ^t geheim des Konings zie io 'e licht
Want
Digitized by
Google
SCHADÜWLEBR. EERSTE BOEK. >?
Want daar zie ik den menfth j <kwyl by tlcb afwendde, ebmt«
Van God zyn Schepper > in zyn val en diepe ellende»
BOOFDST.
Waar door by is» belaas ! in zulken ftaat gebragt, MeV'ben
Dat by ligt ^mmerlyk geboeid in fttans magt» ^^^^^ ^^
Die hem, tot zyne ftraf , re'gtvaardig, om de zonden >
In zyne kluisters houdt met ketenen gebonden. Mai^
Zo dat ik in dien bof den menfcb zie overfaeerd y 24 > zV*
Van zondelust en van zyh Maki» a%ekeerd.
Om dat by niet alleen zyn Schepper niet gebofde»
Maar tevens ook » daar door. Hem van zyn eer beroofde, * Co'- ^
Wyl die , daar alle vrucht den menich was toegel^d >
Het eeten van één boom alleen» hem l^t ontz^>
Met ftrafbedreiging dat by anders, al de dagen < atnAU
Zyn^s levens, zou den vloek naar ziel en lighaam dragen*
Maar laat ons nader zien hoe de eerste menfch, al vroeg, Nader be>
Zich ta^n dit gebod, in \ Paradys, gedroeg^
De flang arglistig door een bozen geest bezeten,
Raadde aan den menich ^thy van dezen boom zonde eeten^
Na dat ze alvorens had verzekerd aan zyn vrouw.
Dat bun geen *t minste kwaad daar door weêrvaaren zou : Gen. iit
Maar naanwlykt had dit dier zyn reden oitgeTproken,
Of *8 Schef^rs heilig Beeld werd )ammerlyk verbroken^,
By 'c eeten van den Boom der kemisfe , waar door.
De menfch» in ptaat» van God, een* aoder^ Heer verkt)Ory
Waar-
Digitized by
Google
•8 : MO ZES ALOUDE . .:
sBRSTE VS^aarom ïy daa ook ftraks, met Trees bezet, als doeden»
"'^^°"' Van voor het aangezicht van faaanen Maker vloden»
Geni III:
fo.
Wyl zy met vreeze en met verfcHrikkinge aangedaan.
VS. 8. Onmooglyk konden voorzyn Heiligheid beftaan.
Noch 2yn Regtvaardigh^d in \ allerminst verdragen »
Waarom dat God hun ook uit Eden weg deed jagen.
En Helde Cberubitn, als mede een vlammend zwaard,
VS. 24. Waar door den Hof, en Bo$m des Levem werd tfewaard.
En dus zag baast de menfch door 't vallen in d^ zonden,
Hoe dat in hem het Beeld zynVSche{^)ers was gefchonden»
En 't dreigement des doods, naardien hy werd befpot,
Toan. Om dat hy 's duivels taal geloofd had, meer dan God:
^*' Een fchenddaad grouwlyk boos, dieook al 't onheil baarde:
Wyl hierom alles werd van God vervloekt op aarde.
En, ach, helaas! de menfch met al zyn nagellagt.
Kom. V: Van God vervreemd ten val en ten verderf gebragt,
"' Zo fchrlklyk dat, had jniet Gods goedheid uitgeblonken ,
Hy eeuwig zyn zoude in een jammerftaat verzonken.
Overgang Maar om niet hopeloos uit dezen Hof te gaan ,
Menfchen BI y f ik nog voor een wyl hier met myne aandagt ftaan j
verlosfin- Ten einde ik,door het woord,datGod hier fprak,te ontvouwen,
't Herilel des menfchen tot zyn' heilihat mag befchouwens
En om naar 't oogmerk hier te fpreken van dit woord,
JDat tot vertroosting werd in Edenshof gehoord,
Zal
Digitized by
Google
SCHADÜ-WLEER. EERSTE BOEK.
Zal ik dan, tevens, ook myn aan(iacht cusfchen beiden >
Poor ^t zinnebeeldige hier cragten op te leiden.
£n ^1 veelal, door 't een of anckr leerzaam beeld,'
Figuurlyk in het woord der waarheid wordt geipeeld ,
Bekoort het my, by \ heil des zondaars op te merken.
Dit (luk in dezer voege aldus eens uittewerken.
, Gelyk de gulden zon met vreugd haar pad doorrent,
£n heerlyk zich vertoont aan 't hooge Firmament,
Waar na zy baren glans in d'avondftond laat dalen,
£n doet haar boog met goud en hemelfch purper pralen.
Tot dat de donk're fcha^uw geheel haar majefleit.
Als nvet een kleed bedekt van nare duülerheid,
Zo is 't ook met den menfch,die, heerlyk, zonder zonden
£n met Gods beeld verlierd, op aarde werd gevonden,
Terwyl hy als een zon , helblinkend van gelaat,
In reine deugd uitblonk, tot dat het ^ondekwaad
Zyn glorieryken Hand niet flechts met fmaad bevlekte,
Maar met het dikfte floers van eeuwig jammer dekte.
Gelyk de donkerheid iets voor het maanlicht zwigt
Zo lang tot dat de zon den morgen weer verlicht; '
Dus bleef 't bezwalkt gemoed op 't^elykst verduifievd,
£n in de banden van angstvalligheid gelduillerd ,
Tot dat den menfirh het licht der zaligheid opging,
.Waar door hy weder heil > genade en troost ontüqg •
B Vaa
EKRSTS
HOOFOSl'
Zinnebeel-
dige opltï-
ding.
Al verder.
Digitized by
Google
|o M o Z E S AL o U D E
Emstt V^n Hem ) diê d^sogstjsik vrees zagüastrykdced verdwenen >
f!!ü^' 21o dra zyn JbdUicbt k^sramc^ menrdïpp ni^fwbefchyneo»
zinnebect. Noch ^m 9 gslyk 3de zon dulkt aan faet w^kerftraiit >
fifd tof hét ^" '^y verrjrxipg Üimt op nieuw aan d^ooscerkant ,
dS^S-'^^ 't gulden Jiooft opfleekt mi diepe wjiéerkplkdn,
de. E)e8 ochtens » onbelec van regenbui qf wolkoi :
Alzp werd de etfste menfcli met nieuwen glaqs h^x^éy
Na dat zyn lerenszba was aan haar kim gedaald) .
Wanneer» uic'tgrond'loosdiep vanGqds barmhartigheden >
Den pa9 gevallen menfi;h het heilUpht d^gde in Eden.
Tot well^en blyden dag yan J)eil en zaligheid ,
De menfch ^lan God zelfs werd ieerbeeldig opgeleid.
Op dat hy 4 met dit woord» de blymaar* van géiiadèy
Zich. heilbegerig in dien nopge'nllond verzade:
V^ant Daa^w'lyks had de menfch 'tbelluicvanGodverftaaat
Of ^t heilryk licht b^on volvrolyk op te giaa,
Hy vondt zyii hart geftreeld , terwyl hy met zyne ooreo^
Van God het groot geheim der eeuwen dan mogt horen >
WylGod hem niet Aechtslieil, naar ^Vreêverbond toezegt^
Maar ^t Eeuwig Testamepc als Wor hem openlegt :
Waar door hy dan ook kon van verre reeds befchouwen
Hoe eens Jiet f^rwmadadt waar la ^ geloofs betrouwen
Haar gron^flag heeft, der ilange, in JTpyt van al haar woêo»
pen kgp vsnnonleii zou, ha^r inagt t« ai^té doen.
WaiH
Digitized by
Google
SCHADtWLEER. EERSTE BOEK. ii
Wanneer Hy niet dlleen doof ityii volwi^g lyden' bert»
£n dood , èèh 2ondaftr 20U van vloek en ftnif bevryded , ^^^^
l^aar -^en , dóot Hstii het regt des levens ook id kiragt».
Door 2ytf gehoórzaanbriieid zon worden.aangebragt;
Gemerkt Hy moeM alsfforg, doorzyageboorzaiamilerven/
Verizoeninge by Cód, den flienfch denf vrêff verwwven,
Waarom dalt Hy ook hiefy 20 veel het vleefch «angaat j
Met nadruk Word gënöettd te zyn hst f^fou^etuauf.
Düs klbnfc hét -^roord vafi God iff 'f Pawdys géfproke* , vrbgtge^
Na dat Jty» Heilig béljld iri 't fchepfel ^as ver 5rok«ö y ^° ^
En waar door Öy dën lAénfèh, -vvien^ ónmagtdat H^ ts^i
Daar hy éé vist geboeid in V Titansi ftfifekón- lag ,
In dezen jammerllaat, Cën g;oéde kwab gedenken.
Met , citt den Bbi'g, sfiaii hem het leven M^eêr te fdienkeii.
ó Godj Gy , diö to wys door Uw menfehlifevenheid, : Cetoofs-
Uw volk hebt iii dien Zoon op öieuw d«n weg bereid, ^^'''
Langs welk genadéli)oör iy tof Ü konnen komen,
Wyl Gy door Hem de magt den &tm hebr oatnöinea:
Maak al Üw volk daar toe naar Uwen wil bekWiiam ,
Tot roe», tot eer ert ^rys van Uwen groten Naadfi;;
Op<ditr het in üw Zoon , liet waaré Züad der' Vröti we ,
Door een opregï'geloof', Uw liefde fcla* béfêliouWö,
Dat hi^ foö diaiJ Uw Geest variboviBü öfederdaar,
HuA met het' licht ytoX7wv61hiaakth«éiB)$rdbeftradlS . >
Ba Tot
Digitized by
Google
^12 MOZESALOUDE
EBssTE Tot dat het eindelyk in 't ParadyS daar boven»
I U, Vader, Zoon en Geest liier eeuwig voor zal loven;
BeHuic. Daar Jiebt ge een kort vertoog dier dingen naar I^aar-^eifclu
Noemt £den vry 't portaal van 't Koninglyk Paleis»
Den zetel der genaê, en Aoel der Heerlykheden ,
Waar naar men in 't geloof vry moedig toe mag treden:
Want daar, daar werd de throon des Konings opgerigt.
En allereerst den grond zyn's Ryks op de aard geftigt.
cebedt;. Diis buige ik met ontzag, myn dierbre Vorst en Koning'^
Voor U mynkmi^ neer , enfmeek ü om verfcboning^
Dat iky onwaardige ook vrymoedtg U genaaid y
En '/ uiterfie einde van Uw Scepter kusfcbend raak*
Eidat ikmaggenaêmüweoogenvinden'.
Wil lot de vreeze van Uw Naam myn bart verbinden^, .
Bejlier door Uwen Geest geftaag myn mond en pen:
En /(boon ik in my telv* maarjloffe en asjcbe ben, .
Geef my nogtbans , dat ik bfymoedig at de dagen^
Myn's levens, bet Uv''ry van Umyn Vorst moog dragen;.
En kan en mag bet zyn , zo Iaat tocb dit myfl werk ,
Verjlrekken tot Uw eer, en luyjler van Uw Kerk:
Op dat Gy bier door worde, ó Heilvorst, ook geprezen^.
Inzonderheid van bun, die UwenNaame vrezen.
Toeberei- Dus (lappe ik, wel te moê, dien groten lieilweg in^
i^è^ Beipieg'lend 's Konings ryk 'm kragt,. van 'c aanbegin;.,
Digitized by
Google
SCHADüWLEEH. EERSTE BOEK. 13
Dewyl ons wordt op aarde in dit wdhistig Eden,
Ten allerklaarst ontdekt den fchtt der zaligheden,
lizzTÓïen mea\ frotmeisaady gemerkt ajs Borg, aldaar
Leerbeéldig wordt door 't oog van het geloof gewaar ;
Wyl Hy den flangen kop te mors'len moest verpletten,
Waar na Hy öp zyn throon ach zonde nederzetten,
Als Konbg, Heer en Vorst, terwyl tyn Rykfgebi$!d.
Zal duuren, tot men 't licht.der inaane niet meer ziet:
TWEEDE HOOFDSTUK.
EERSTl--
HOOFDST.
tot het
volgeDdè».
Pfalm •
LXXlh
7, 8.
Van^tGeloove Abeh;^ Geiu LV: 4». Fan Henocbs wegneminge ^ Csip. :
V: 24* Fm de arke Noacbs ^ en^der^el^tier geest elyke beduidenis^.
ah ook van den regenboog ^ bet teken van 'de oprigtihgé van 't Genade '
Verbond; Cap. VI: 14. en Cap, IX :i2— 17. Eindelykvan Noacbs
zegen over Sem y% fi6. JUes door betgehove tiende op den Messias,.
D«
'as ftond vast Abel reeds op zynen Borg te wagten,
Daar die zich als een Lam aan 't hout zou laten flagten»-
Waar na Hy, weder van den dooden opgeftaan.
Met heerlykheid bekleed ten Hemel in moest gaaa»
Op diit Hy , dus, met kracht in hemel e» op aarde >
De Magt en Heerfchappy in 't Ryksbeftuur aanvaarde;
t Geen Abel door 't Geloof by voorfpel klaarlyk zag.
Toen by voor God een Lam o{» 't hout ten o&r lag,
B 3. Door
■nmsKDr
UOOFDSV»
Van 't ge*
l«eve
Abels.
Pfalm ir:
10, II.
Hebr. XI:
4.
Digitized by
Google
ij^ M £) Z E S A L P üf D E :
TWEBDË Door dk Geloove wiard oóje Hefaoch weggeaomett
!2!!ÜI' Van God ^ en keefb daar door getdigedis Mofocu^
Van'
loove
't ge- Dat? hy bereid* ow laag, op aarde , aiet.>r d»id,
Henochs. Voor' God b^hjwg'lyk vh»m Bern, het Fr9uwe»aad,
En Tfaagd uien , o» dit Ibk nocfi nstder te bepafen> .
VTaar in by tevens ons iets: anders af kan malen ,
Hebr. XI: Door» t gecfl 4^ »«» IiCHcby ^cyit ^i^eggaflo is g«lchied.>
^' Dit2egtoiaSy<^deteacht.taii.<iie wcgnentng'^iet,'
Op- He» ^y» tegenbeeld», wyl dit oiis kan verklso^n ,
Hoe die* van de aarde ffloestverjioogd ten. hemel varen*
xxvni- ^3°"^' ^y *^gg60 20UW, *k heb *s Vaders wil vólbragt,
i8. * Nii is d!aar voor aan my ^gefen aAWMagt,
Lxviii: In hemel en op a'arde: al V fchepieïmoet öiy eereri, ■
phii/ih Eo ay eerbiedigea als VoFSt enHeör der Öeeren.
VMNMcb Z<F «5 op Cods> bevel, als elders wordt jg^ezeid*;
Arke™* ^^^ Noach door 't geloove, ook de Arke toebereid,
Hokft XI: Waar door 'e getoövig ai«d-bellouden isgiebleyenf
£a, inddt Ttottend hnis,) nriet fiechts bewaard by 't leven.
Maar ook, op dat dam* door aan 't heilig, 2aad, voor uitv
Gewis een hogev aak tfm y^rfóm, aangediiid y
Naardieüt* de Geea datr meê ügjourel^ als ^elde , -
I Pet. iii:Dewyl die' Arke< aaiEftutvdeir Koaiflg, ook afbedddey
*°~*** Hoe dttC Hy is en blyft tot eeuwig liels behoawd
Jet. XLV: Voor «Ife dï» doov 'o gdoöfaUeen op He» betrouwb,
■ Naar-
C *
Digitized by
Google
SCHADürWLEE^.' EEE.ST-^ BOEK. .,^
Naardien Hy als d* Boig dppr ;fyn vol wigf% lyd^o TweEoe
En doQd, Jtyn Erfdeel 2Q«i van icjiulden ilr^l)^vryd?q, •"°°""-
Op dat s^zo , doöF zyn gehporzaaojheid, /iet Regt ^^J^^ü'
De» L8?Bqe wiet wö htfn swo wprdep tpe^jjex^d-
'VTant dr^door *8 afgroods wfU di^ ^^^ ^agheên en ^^r,
£n Hortten op haar al lis heineinpiz^n nedef)
Vericreqg i^y eindly k » . fl* »y lang g^dobbend bad ,
Haar rustpl^i op deo.berg ^ kruii) vjin Arartüx Gen. vul-
Dat leerde , hoe de Boig in \ meij^hfn plaats zou lyd^n, **
En met het lieUbh geweld, al9 vfif) bten^en zpi^ ftryden; i cor.
Terwyl Hy van om hoog gevoelen ipoe^t de firaf ^^' ^^*
Der jfondöifdiuld , die, H»m d«o jgr^^eo ^igcer gaf
Te dragen; op dat Hy, dow bloedige yol^oemng, jef. uii:
Aan *t heilig regt, den menicb .vefwpryen zou verzoening. *' ^*
Vaar na Hy *t hoofd omhoog^ou i«s9en n^ dien Aryd, Pftim cx;
Met eeuwige Triuin^hj de hel en dood teh fpyt:
En , op.waards klimmend, gaan in deopperkrin^n Von9n,^br, L-s*
Waar Hy zich hoger zoa dan Ararat verton^.
Maar, (kt wyniet tö lang hier dü by blyve(^ ft^an, Vooit*
Merk flechts met my alleen dk n» den Zo/o^^lpec ^an j. ^'^' ,
Dat toen dé want^reii weer pas waren in \^% l^ojlken van dca
Gezonken , aanilonds Mts geplaatit werd in d^ wolkeq ^ b^
Dat elk deed 'op^waards ziei^ van de «arde nsar om hpcgt Gea iZ:
Hectikaan;|amèlykgegai^^nii^de&B90g,. v^t
Die
Digitized by
Google
'46 M o Z È S ALO ÜD E ;
TWEEDE Die iich ten tyde toont van (ware regenplasfen: ;
"°°' Het geen men aartig dus ztnfpelend toe kan pnasfèn ;
Ezech. I: j-j^j ^^^ ^jg j^ luc^j. ^ jjg j,jj yggi ftofms bcda^fd j .
Van rontfom eind^Iyk word door ^-t licht weer opgeklaard'
Waar by het ftrenge der gevreesde noordfche buijën ,
T<* Verandert in *t geblaas van 't zacht en lieft'lyk zuiCo.
16, 17. En 't leert -ons lioe voor veele uit 't menfchelyk geflacht^
De dag der zaligheid zou worden aangebragt,
jef. uil: Door Hem , die voor zyn yoïk hier als de Borg zou ly den-,
^* Hen tegen 's hemelfch wraak bedekken en l)evry den «
Den vree herftellen, op dat 'hun het levensregt,
Hebr.v:9.'t Gqqiï by hen was verbeurd, mogt worden toegezegd.
Van der- De vèrwen in den Boog vertoonen ons naar 't leven , .
leuren; ° Hct gaufch Genadewctk, waarvan we een fchetze geven.
dS"ü^- Zo beeldt de Geeky als vuur, ons allervoegzaamst af,
Rpm!* m:Het y vervuur van Godp Regtvaardigheid en firaf.;
•'-as, ««. .En 't Roody daar in gemengd, kan duid'lyk daar by keren,
I Theflai.Hoe in den tyd de Borg Gods gramfchap af zou keeren;
Naardien de hitte ^an dien feilen blikièm gloed.
Col. I: Gelèfcht zou worden in het parper van zyn bloed.
Ui aa -pg^^yj »j bevallig G^d*« datin dien Boog ook ipeelde*' ;
Tit. ni: Dan, eigénaartig, Gods Barmhartigheid verbeeldde^
^' ^* Daar Hy den armen menfch zyn gunste weder fchenkt,
* Tim. Waar door Hy nogthans geen van zyne Deugden krenkt..
"^ '^ . Werd
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEIC ht
Werd ook de Boog om hoog gegeven tot een teken > tweede
De X««en3vorst kan tóer by worden vergeleken : '
Dewyl Hy worden zou, tot eeuwig ziels behoud, een Te-*'*
Regtaartig in 't Geloof ter zaligheid befchouwd. ^*J; ^xv:
.SS^anneer Hy in het vleefch op aarde zoude wonen > 9-
Om daar zyn heerlykheid en luister te vertonen, !<*• t '4.
In welken wondertyd ook 't Euangeliewqprd,
Door Hem gelproken, dan zou worden aangehoord»
Waarna Hy, eindlyk, zou de tek'nen doen verdwynen.
En zigtbaar op een. koets van Wolken zelft verfchynen. i peff.
Maar letten wy, eer ik dit tafereel befluit, Dekngt '
Wat hy ons door den Geest der Prophetie beduidt, N^chs .
Door 't gene Noach fprak tot. twee van zyne zoonen, *^®"*
Wyl dit ons het geheim des Konings ook zal tonend
Want daar hy zynea wenfch eerst rigcen zal tot Sem, ^""J^*
^ Koemt hy Jehova h's Naam alleealyk over hem.
Een zinftak óes geloofs , waar door hy wilde leren ,
Hoe God eerst zou by Sem, en zyn geflagt, verkeren;
Aan wiens gelovig zaad, door Neach hier beichoowd,
Gods woord, het woord des heils, alleen zou iyn, vertrouwd p^'"»,,.
fl ot dat Hy eindlyk ook in Sems tent eens <len Heiden i9> >»•
Zou lokken, daar zich 't volk van Japhet uit zou breiden,
/Wanneer dan 't heilig ^ad van Sem me( Japhet faam'
jZich noemen zouden naar desKonings grooten Naam , -
; , ^ ' C Al9
Digitized by
Google
i8 MOZES ALOUDE
TWBEDz Als \ volk dftC Hem ten erve is op tyn etich gegeven r
, r Waar in Hy door zyn Geest stou als de heiWorst leven;
PfalmII;8.^,j^j. j^y ^^^^ ^^^ ^^ ,j _^^^^ ^ ^^^^ ^^^ ZUld €11 flOOrd,
De heilmaar worden van dien Koning aangehoord.
Verwon. Wat hebtge ó Heilwoord , als men 't pit en merg der zaakefi
met e(M Door het Geloof in al uw xoet^faeoi mag fmaaken >
Wat hebt ge een groote ichat van diqw wysheid ifl,
By het'verlievene van nw^^erborgen zia.
^cb dat een bdc^er gjeeit myn xsr / m nungt h^rêlen i
Dat ik de kragt iam* van han tumr isyrCeiJtb afmakn^
Ban zou ik zo zfn kfvel vreagd met iXH-i en ungy
Verheffen , dut èk my hier nimmer moede aan mng»
Lanjlreetde mjin gotong H gebaor van alk voiken ,
Dan rees mjfn beii g^pdcb mcb h^erdrn 4e tm/kmy
Dan krofg ik nieuwe Jiof, om telkens mynen Heer
Te zingen > ui Uw doen , is Majejheit m 'Eer,
DERDE HOOFDSTUK.
Van Jbrabam en zjn afkomst, deszelfs roeping ; Gen. IX: »7— 31»;
Mraham neemt affcbeid, van Lot j Cap. XIII. . ^er/laat Keder-
LaSmer , reit aizo zjne Bondgenoten ; verlost Lot , keert weder
na den fiog ^ ontmoet Mekbizedek ; van Mekhizedek zehe, en bof
iie.ém nam llBunpsD» bfrft ttfgtbeeUi Cap. XIV. jtim»^
ham
Digitized by
Google
SCHADrWLlEU; EERSTl'BOEIC tj^
iam krygt het: LandKana8» tot vndtrfand van iets beten, Cap. XV. dbrdi:
mtbyby Jiiflmrts fihenbofcb mnende , beeft ntmefiQi^, XVIII. °°°'°^'
en waar of, die wrfcbjpm^ beeft gezien.
D.
^U8 ver in weg gej^vwtd, verkort ik myaie gaogen,
£n tree war nader met ayn . Uyde zegexan^a >
Tol aan deo ftond en daeh van vadsr Abraham 9
Die dezfio Koning toe zya Schik]. en Bofg aannam.
Na dat hy «rat uit Ur> van de afgoón des Cbaldeeowen;
Getrokken» en giMotaakt ten vader dev ^etareeuwen ,
Als zynxfe uil aaad van Sem ter waeield voovlgebragt,
Vaa Thfrab» a%sftamd uit Hebera nageEagt»
£n vaa 't g^toosig aaad> doov God gefield teo vaiikr;
En èm treBde ik met myn befpiegeliagea nader 9
Langs ófH gswyde Qioor ab op een ef&a pad»
Tot M^khiaedek , die 2yn Thtoe» (ie Zatem had.
Ten eiode nu dit ftiik hier kkarder af te malen >
Zal ik aiyii aandagt toit deD jiiis^n tyd bepakn.
Waar in ik Abram v^, met Lot in overtegy
Waar «ik tieh aedr zou flaan ; en Lot vtijkiest den we^h
iTen oofft^ of> te gaan, daar hy og| tafeuig woonde»
Btt Kedor Laömer den vooK vaa Sodo» hoonde
£n floeg in Siddemsdal, dien Koning ^ Bkfii
Die .^t opperfie bewind had over GofflOfa>
C 2 Waar
Van Abra-
ham en
zyneaf»
komst en
roepinge,
tot op
Meicbize-
dek.
Gen. Zb
31-
Cap.
XVU;4.
Vooraf-
gaande ge«
legenheld,
't geen ons
leid tot
Melchize»
dek.
Gea.XUIt
il.' ■
10, II. .(
Digitized by
Google
20 MOZESALOÜDE
DBED» \^aar by hy teiFens Lot met al lyn vee ffevanglyk
B00FDS1. , r- J ^i.!.
. . . Gemaakt heeft} en dus van zyn wil en magtarhanglyfc^
Tot dat held Abraham den vyand ganfch verllbeg ,
Gen. XIV: En 't overfchot daar van veldvlugtig heenen joeg, •
'*' ^^* Met wederkeeringe van Loten xyne bend&y
Dat Sodoms verst aan hem met dankbaarheid erkende.-
Maar zagt, wie zie ik daar? 'k zie dien ontzachtbrenHeld»
Die zich by Bera heeft als Vorst aan 't hoofd geAeldl
VS. 18. 't Is Melchizedek, 't is>der Kananieten Koning, .
Vermaard in Jebus , die te Zalem had zyn woning^.
Die bier ter plaatfe, en jaist op dezen zelfden tyd,^
Zich overwinnaar toont na 't einde van den (Iryd,
Op d^t iiy niet alleen zou Abraham ontmoeten ,
'Maar over, zyn triumph hoogAaatly k hem begroeten ^.
vs.ip,2.;.Gelyk hy daar bereids de reen zyn's komst betuigt,
£n Abram zich voor hem- met diepen eerbied buigt,.
'Hy zegent hem en brengt hem mildlyjc toe zyn gaven ^
BeAaande io brood , tot fpys,. en wyn om hem te laven» ;
En fchoon hy tot een Vorsten Koning is gekroont ,
Nogthans in kragt zich hier als Priester Gods vertoont
Ijg^^yjj. Wiefis ordening zo wys en klaarlyk aangetekent,
1-3. • - ' Geenzins door 't Ei* f regt van zyn voorzaad wordt gerekent^
Noch iemand tot zyn ampt zich nagelaten heeft,
p(»m cx)Gelyk de heilrolle.oos dit klaar te kennen geeft \.
^ ' - - Op
Digitized by
Google
SCHADinn-EER. EÈRStE BÖEIC «
Op dat dit groot gewigt ten' nutte ons opgefcbreveny behbb
Een yoorbeduiding van een andre zaak 2X)u geven : "^ *
Want hier door wordt aan ons het diep geheim bedait
Van *t geen de Godfpraafc hadt in *t Paradys geuit ; Gen. iiü
Hoe dat het Vrouwezaad , als Priester , door 2yn fterven >*
Het regt eens tot de kroon als Koning iou verwerven,^
Nar dat door Hem den kop der flang zou zyn verplet.
En tusfchen beider zaad (leeds vyandfchap gezot.
Maar wordt van dezen vorst zyne afkomst ons verzwegen. Nader au-
Van wien hy heeft zyn ampt en waardigheid verkregen >■ ' ^*'"****
Noch waar zyn dag begon , noch waar hy einde heeft ^
Alleenlyk dat men weet dat hy voorzeker leéfc^ BAr. vn
Terwyl hy*t regt zyn^s ampts bezat onövergang*Iyk,
En niet, als ^t Priesterfchap van Levi, was afhangUyk. fs. is.
tZyn alle beelden van het groot genadewerk ,-
En van den wonderwég des Konings van^de kerk;-<
Gdyk, de Geest dit heeft ons klaarJyk aangetekentj
Dat Hy zyn ampten niet uit kragtvan 't Erfregt rekent ,V
Dat Hy zyn waardigheên eeuw uit eeuw in bekleedf .
Dewyl Hy Priester werd met Goddelyken eed , Waim CXt
Naar Melchizedeks ordej als duid*iyk ftaat befchreven r ^
■ Jïaar 'e woord , waar in we aan Hem zien dit getuigenis geven.
- Is 't ook dat ons de naam van Melchizedek zeit 9 z«ï«k , b*
Een Koiung diein kragt bezie Geregtigheid> , . t^^h^
C 3. Die^
Digitized by
Google
^5
MQZ.^^.Atq^jpi^_
DEBoa Dlenvet»Itesh:IsQmtiaregtmatiglieidregereaV
f^"^' Maar ook oi» ajv;jVeQ zyo Qwegtigheid te lereti;
Men tloblit dwi oiet» wanneer dit, in tyn voUe kniclit^'
jer.xxHh Wordt C5pt ideti Hejlvorqt, ai9 2yn tegenbeeld, jgebragt,
^' ' Qemerkt dfijt Hy 119 2yüik «Qbidd'Jyk welbefiagea»
In -waarbeid df^en Naaoï van ^<^<r^ zoude dragen ^
Dewyl door Ife» » voor veele uit 't menfclielyk geflagt j»
Dan. IX: Geregtighisïd en hoUtou worden anngebragt.
^^' Het voord van Mm , dat w veel beduid aU vrede «
Loett OBS ontvyftlbiiar) aU het voorgaande, aneedei^
Dat Hy » de Vrei$rVwif w» wezen in der daad ^
zaciu w Gelyk Hy wa«giekfiftdlfe«»d»»ïi den Vredetaad,
' Op d%t>ïydocttJByR4wd den fterveüijg het teven
Epii«c iL-Mogt £beokQB» «n alzo dw vrede wedergeven.
vm zyn 't Geene ooft v»a' 4S(?^I;«»^ H^rgezegt wordt, dat hy ]s^^
^^^ Is 't geeatt» diüd'lyfc vaa den Vowt te kennen geeft,
I Tim. Dat, Qa ity Jatsri^ ««rd %f>^ »yn ia 't vleefcfa gekpin9n9
lu: 15. £^ «rederosK vaci daar (eji hemel opgeooBieD ,
Hy zeggeil zou» tot roem vAo zyne Maj^eit ^
Op«Bb. & *t Ben dood. geweest» eix'k le^f tpt in aUe eeuwigheid
Van ^ MTm Meldbikedfik * die! ^^ Zatem had zya woning,
AlSitften. I^t üe^s emfrèsterC^è^ mt^r t»vens <>Qk een tm^
dM^'^'Die al 't hoogwaard^e, ©et majefteit bezat»
Hebn>ii;2o datby buiöBBiwaeiiaMdgwai w^^fiïê h»4t;
: Die
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. sj
Dit leerde liöe-dfe Vorst, gdyk wy klaarlyk merken, imx»
Genade nitt ttltócn, al« Priester, uit aou werken, ""^"""^
M«tr^oQ4c^KiOiDtng,doQrZynW^oord€Q Geest, met krogtiHand. x:
Zyn Majefteit «n eer vertonen lou met i»igt« ** ' *^'
£n Aet vcrwqnd'ring doen Zyn Beerlykheid befirhoHwen ,
"^^anneer Hy syiie Kerke op de aarde roude '<;^>bouweta.
Gelyk. men daaP9m 2iet Zyne Amptea fiuinot^hegt »
Ter pitiatae daar de Godt der Heiericimren «egt , zich. vi:
Dat Hy, deMan, wiens Naam ia sprüyte, in zyne dagen,"* '^*
Tot eer der heerfchappy^ den deraad ook £oÉ idcagen»
En zitten 4^ 4en tbroon, grootmagtig in 2yn üyk»
Als eeu w% ftietOèt «n ab Kohiog té gelyk.
Zie daar het gaene ik voor bet naast vterkktar te weten
Van Hem , die op Zyn tfaroon aüs Koning ii gebeten > Röbr. vii.-
Met Majefteit bekleed, en die na de ordeodng, . . : vè^Vte-'*
Van Mekluzedek, zyn groot Priestenrerkaanürmg. r^mCXi
Terwyl men vry van Hem mag zeg^a voor aUe ooren^ ^
Dat Hy is eeuwig God door geen belgin geboren,. pk>7.viil*
Gelyk Hy Wyven zal naar Gods getu^enia, *'* *'**
Het geen Hy was, 20 lang ais eeow^ ei^ig is*
Vergeef my, ómynVorst! vei^fmytooh indelen, Ceioofir
Zo ik te laag hier fpreek van Uw UsOxaai en Wezen ,
Beftier door Uwen Geeft 4e uitgangen van myn adel.
Pp dat ik mec^Rtzag voor V^r^ Hoogheid koiiel,
Digitized by
Google
8t ~ n 02 Eis AL o Ü'D E
DBtDK En eeie Uw Heiligheid , aanbiddMyk in de 'woikeo^
°°°""^' Naardien ge U hebt gedeld tot roem van alle volken >
En reeds doet 2ien dien dag, omtrent Uw -Godd^lyk werk«
Dat Gy in waarheid zyt de Koning van Uw Kerk.
Aan Abra- 'Du8 zien WC als in een ichetz dit Koningryk beichrevea«
und Ka- Ea^aar in Abraliam door het Geloove leven >
gSgtTenTe meer wylhy uit kragt en de inhoud van 't Verbond,
S'ttTen-^®'- ^^^ ^^^^ opgeregt, toenmaals van God vwftond«
2?" 6j' Dat hy 't Land Kanaan zou in zyn zaad beërven,
't.' En io gerust bezit dien vetten grond verwerven.
Uit welks zo milden ichoot^ met wgen overlproeid^
Exod. lu: Staag olie, boter, melk en honig heeft gevloeid,
End'eoe voorraad na den ander, op kwam wasfen.
Het ^een men hierop heeft , naar 't oogmerk, toetepasfên^
Is dat 'er in dat Land uit Abrahams geflacht,
: Iets groots eens in den tyd zou worden voortgebragtt
Mich.V:'i. Dewyl men het geheim der eeuwen daar zou horen ,
' Wanneer, de Koning in dat Land zou zyn geboren ,
Alwaar Hy worden moest 't waaragtig A brams zaad ,
Rom. iX:Gelyk Hy. wordt genoemd, zo veel het vleeftb aangaat,
^- In welken Abraham den zegen zou ontvangen.
Jota. VIII: En daarom naar Zyn dag, ook uitzag met verlangeiu
^' Terwyl vast Kanan hem verftrekt ten onderpand
Van een volmaakter deel. eo béter Vaderlaod^ >
Waar*
Digitized by
Google
SCHADÜWLEEÏi; KïRSTE HOEK. H
'Waarom' (ly hier door ook dp boger dingen dachtet '
Dewyl iiy op die ftad met fondtmenten wagtte,
Waarvan God Konstenaar, en zelfde Bouw lieer is;
J)n dus zag hy op een veel beecere erfenis, .
Alwaar de Hemd vorst » door Kpninglykö "wetten >
De Zynen fteeds doet op Zyn ryksbevelen letten.
Dat Abram , op dien grond , dés Konings wonderdag,
IncKanaan van verr? ceeds te gemoete ug.
Leert ons de plaats, alwaar by eneb Altaar bonwde.
Waar by hy door 't geloof met zekerheid befchouwde,
\ Poortucfatig Vrouwezaad, den grooten Wonderzoon,
In wien God Abraham zou zyn een fchild en loon.
Dies koade dit aan hem fteeds tot vertroosting llrekken.
Dat God hem in dien Zoon als met een fchild bedekken,
£n voorts befchermen zou door zyn gedochte magt
Als Koning, diöi hy in *t geloove heeft verwagt.
Dat hy zou in zyn zaad, zelfs maar na weinig jaarèn ,
Het overgroot getal der Aerren evenaren ,
£n dat Hy, deze Vorst en Konmg, uit een vrouw.
Zo veel het vteefch aangaat, ten voor&hyn komen zou,
Op dat hy,' die geloofd, naat deze hemelof de, ■'
In zynen zade alleen , van God ^nssg^d worde :
Dewyl Hy komen zou, naar Gods onfeilbVen Raad,
Als 't God verzoenende, ■ m: beloofde. Vrouwiszaad. .
* D En
HOOrDST.
Hebr, XI:
lO.
LüC I:
3^ > 33^
Nader aaa-
gcmerku
GeD.Xm:
18.
Cap.XV:
Cap.
XXII: 17.
VS. iS.
Gal. UI:
16.
Digitized by
Google
i5 MO.ZESALOUDE
MBin £n om op dezen yoec met onvermoeide ichneden %
f^üü!' Den heilwech des geloofs al verder in te treden ,
OTerïng ^lal ik by Abraham , met opzien naar omhoog,
fchnuwin- ^® dingen io het kort en doa* een klaar vertoog
ge van deo Voorts tragten na te gaan ; doch egter my bepalen y
Abraham. Om het voornaamste maar ter leeriage aan te halen:
kenbofch ^k Weide anders zeker» in dit ruime veld te breed t
van Mam,^ Blyf daarom ook oigt daan daar by tkh 2sd[v'befoeecr>
xvii: 23. ^^^>* ^<^ regtftreeks daar de Koning zich fcrtoonde ;
Aan Zynen knegt» toea hy met zyne hutte voonde
cap. By Mamres eikenbofch. Hier Aaam^le ik met myn dicbtf
f-j"' Omtrent het diep gebeira van dit geloo&gexiclit.
ik vind myn ziel verrukt , my zelv' als opgetogen 9
Daar 'k met verwondering die zaken pa mag oogen.
Het oog van myn geloof wendt zich daa derwaarts heêa^
Alwaar de Koning zelf, aan Zynen knegt verfcfaeen»
Verzeld met MajtAeit en hemelfehe trauwanten > ^
Die vliegen op Zyn wenk als Zyne thfoongezaotea.
Heilige fF)i Gy duSi 6 myn Forsty tot Uwen Abrabtmi
Sgè^vM y^ üvftn'tbrooi^y met m^km hutter nakrksvan^
nfngfd^r^" </<»/ ik in V s^oofUÜer tuk mag «lOtÊoeieu:, - .
hetgèjove; Zo bütge afe tott Mtskx mffUUgr^aan Urn. mettn
met diepe ** ^
vernede- Eti fmeck eerbicéiigf aeb verleen my Uw fetuéL.
ringsbcde. j ^o o »
Dat ik de viyéeii van dif dupgftbeim veKftaa^
Eni
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. 37
En f êoar Ugehof^ iuuarfpoCire üfi/ Goidelyke ^tt^en^
Ikmjlgrkt Gy den triumpb van myne %t£exangen \
Want bebt Gf iit gezkbt aan 4braM meéjgedefldy
Gy bebt daar door* Uw komt in Uvkeftb bem a^^e/d,
In V weJk Gy, als bet zaad van bem, Uxoudt vertonen,
Wanneer Ge op aatde by den menfcb %ouü witten wonen;
Tettvyl ik bier ter plaats dit ooi: hefpeuren kant . '
Dat dan Uw ksmst 'zm zyn in V iand van Kanadn,
Wanneer Gy in dien tyd op dif aarde sioudt verkeeren.
En van Uw Koróngrjk , de beÜg^beimen leêren ,
Terwyl Gfdan, tot roem van Uwe Maijefieit ,
ÜengUms vertotnea zoudt van Uwe Heerlykbeid,
En ah de trouwe Borg, gebeel volmaakt door Jyden^
Uw volk van zondefcbuld enjiraffe zoudt hevryden;
Waar naóy Uw gezag i vol luister ^ bierbeneén^
Eeftcnd^ maaken seoudt door aile de eeuwen been.
Na Gy verboogd zoudt zyn ver hoven lucbt en wolken.
Ten einde Uw roem verfirekk^ ten vreugde aan alle volken
En Uwen naam ten prfs van bun zou' zyn vermeld,
I>at Gy bet, en Uw Ryk ten kf op aarde fMt*
*k Vervolg dan, in 't beloop van die gelchiedein^; '
Men let nu > op dat men in dit geacht niets mislè ,
Op 't weer en op dea ilond van dezen wondetdag ,
iVTaar in 0yn Abfabam 2yn Heer ea Koning zag:
Da :Want
OBSSK
BoorosT.
Wetdg
befluit vaa
dit heilig
gezicbte.
Digitized by
Google
28 M o Z ES A L OU D E
DERDE Wantwashet toenmaals heet, dat kon hem klaarlykleeren,
nooFDST, jj^^ ^yj wanneer den Vorst op aarde zou verkeeren ,
xvTiï: I. ^yï ^^^^ ^^" juisten ftip, 20 wys van God be(tierd>
Hab, II; 3 Hem by betekenis, dit aangewezen wierd,
^ Naardien daar van de glans uit d^Euangdiekimmen^
Zyn dralen fchieten en zyn hoogte zou btklimmen,
Terwyl 'er voor Zyn komst een morgenilond moest gaan^
Eer 't middaglicht in al zyn luister kon beilaan.
Gai.iV:4.1n'tkore. God toont hier, dat Hy zou Zyn werk volenden y
Met Zynen Zoon op aarde, opZynentyd, te zenden >
En, dat ik lluit', het geen van ons hier is gemeld
Was 't gene aan Abram in 't geloof werd voorgefteld.
VIERDE HOOFDSTUK.
Jan Mr ahorn worde ^ na dat hy zynen zoone JzaSk gewonnen had^ en^e
reeds een jongeling geworden was , van God geboden zynen em^
gen , en geHefden IzaSk te Jlagien , op een der bergen van Mo*
ria ; Cap. XXIH 2. En wat daar door is afgebeeld : zynde dit
alles gefcbied doorbet geloimy ziende op den^f^okindar des gfhofs ^ den
MESSIAS.
HwrosT. 'J^ A ^eê na die korte rust thans voort, waar door ik nader,
Abrahm, ^-^S^ d®*^ wondcrweg, tot Abraham den vader,
. - '^ En
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. ^
£o 2ie hem, in \ geloof» gehoorzaam aan het woord.
Het woord van Gods bevel, dat van heiQ was gehoord,
'k Zie hem gereed zyn zoon, 2yn Izaak, te Aagten:
Wat word ik thans vervoert door hemeliche gedachten.
Daar *t my gegnnd wordt te befpiegMen in den geest
Wat hier gïfichiedde en daar \ geheim van zy geweest!
In welks bediiidenis reeds in den vroegen morgen
Des tyds , bet wys geheim des Konings lag verborgen.
Wel aan, ik keer my dan tot u ó Abraham,
Daar gy uw eenigw geliefden , als een Lam ,
Zyt bindende op het hout, met 't oog op hem geilageo»
Het hout zo korts geleên zelf door uw! zoon gedragen.
Wie ftaat hier niet verrukt, die uw geloof be(choQwd>
Daar ge enen altaar op Moria hebt gebouwd.
Om daar op uwen zoon te ilagten en te branden ,
Ten protf van aw geloof, in deeze uwe offerhanden^
Indien geen hoger hand dit aan u hadt belet.
Als zynde uw offermes tot Aagten reeds gewet.
Waar door uw zoon u werd van God als weer gegeven^ ;
Terwyl door hem uw zaad moest bly ven in het leven.
£n dus zo zie ik, dat in die geheimenis^
Een fchat van kennisfè, gewis verborgen is;
Dewyl *t ons leert en ichetst, zo allerklaarst als nader»
Boi al van eeuwigheid » der eeuwighedea yader>
P 3 Zyil
▼lum.
aooForr.
kryst van
Godbevclr
om zynea
zoone
Izaik te
flagten.
Gen.
XXII: a.
Hebr. Xb
17. «8, 19.
Gen.
Digitized by
Google
fö MOZES ALÖÜ D E
viBKDB ' Zyn eigen Zoon gefchikt h%ó ia den vMederaad
'°°""'' Om» in des ïondaars plaats, voor liet bedreven kwaad*
BI? r?. Wanneer Hy in den tyd Hem icou 'm *t vlecfeh verwekken »
g^'y^*- Ten offer, doorZyn dood, als Borg, by God,te flrekken,
»5. * Op dat dos alZyn volk, ontheft van *t helfch geweid.
Op nienw 20B worden in de gunst van God heiiteld.
Nader be<; En werd aan Izaak, als reeds beroofd vim *t leven,
gST'^ Jo'st op den derden dach het leven weer gegeven ,
fiebr.' ii:^P ^^^ "^^ ^^^ ^^ tsaiói 20 duuT beloofd van God,
19' Te voorfcfayn komen 2on , dat iH-engt <mtje aandacht toe
Htt zegenoide taad , om hier door aan te wy^en ,
HoecensdeLevensvorst, die weder moest verryzen,
iCor.xv: Juistop den derden dag, £ou uit de dood* opftaan,
pfaim Om eeuwig on» op 't pad des levens voor te gaan ,
XVI: H. £j^ voorts het deel Zyns erf, voor «euwig 2ich vergaêren»
En al« Zyh Eigendom, door Hem gekocht, verklaren,
izaikf Befchouwd men Iza^k als ^ gehoonaam offerlam ,
a^e^n'^Die 't vaderiyk bevel volvaardig op zich nam,
^; Efl daar toe willig zich op H moordlioue vast liet bindea»
xxifc 9. Ook hier in is een fchat van wys geheim te vinden,
Dewyl het waare Lam ons daar door wordt verbeeld,
Waar op de Geest al lang te vooren heeft gefpeeld,
Wyl die eens komen zou naar 's Vaders welbehagen .
join.i:s9. Om al de<zonden aan hit vloekhoat wegtedrageo,
''■'■• c pp
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. p
Op cliat Hy dw vefwoif veigeeving^ v«i de fchuld , vimb»
£n tsvKM t regt van God , in Hem toa atyn vervuld ^^^omr.
Gelyk Hy hierom ook, gewiJlig voor de «ooden, jec lioe
Werd :eeven zh een Lam aan 't kruishout vaj^booden; ^ .-
'V7ant^BoalslEa''kwerdop'taittKurfieêrg«l^« > iPet.ii^
Moest ook )cyn tegenbeeld aan \ moordhoat ïyn gehegt» *^
0(^ dat de kelk geheel 2oa wolden uitgedcoakeo.
Die Hem voor al xyn volk , sd» Borg werd ingsS^oakeai
Werd Iza% op wn berg ten xjffb'toegetecftf^ Wmom
Het Tegenbeeld mI da» vcrcraien wat dk zegt: i^^k-
Want letten we op het geen' dat Helm i» wedcrvareiii Jj'^jj*
Ras zal dit ons 1 gei^m dier ichadawè verktartn^ . . |Ji|^^
Naardien Hy op een berg, als Hy a^yne OQgen floót^ : |g^, ^
Zyn ziele ook eenmaal wa uitAorten in den dood ; mvcxv:
En dus zegt dit, hoc Hy in *t hevigst' van Zyii Lydéa*. **"
Dé^hoogieaB van hët Ryk <k« Sttam lou beftrydtn^r
En tonen dus de kragt, van Zyn geftortte bfocd^ .
Dewyl Hy na dien &syó met wakk'ren heldenmoedi
TerAond en over dood en hel ïou trimnpheeren;
Ten einde- Hy Zya Kerk als Koning zon legeereü,: . . pMtn
Waar toe Hy worden zou hoogwettelyk verklaard, ^^^' ^*
Door 't groot bewys van Zyn doorlugte Hemelvaard,. Hand.!*
Wanneer Hy al de magt der waereld zoude tergen ,
En vestigen Zyn throon ver boven al de bergen > jeiai.ii: 2;
. . / Pm,
Digitized by
Google
■ ^2 'UÓZtS ALOUDE
viEiifi* Om, 2ynde in lieêrlykheid, ten hemel ingegaan;
•°°°'^*^^' Als *t eens geflachte Lam, op *8 hemels berg te ftaan;
xiv^ii. Alwaar Hy dan ook zoude vrolyke gezangen,
cap. V: Vfin al het Geestendom , tot Zynen lof ontvangen :
Gelyk Hy ook van daar den Scepter van Zyn Magt,
Nodiraaals zal tonen door Zyn Woord en Geest, metkragt.
Op dat Hy dos tot roem Zyn^s Naams en Zyner Ketke,
V^l onderdanen totZynieigendom \mretke,
£n Hy denteagen van Zyn Euangelie woord»
Doe rennen van het oost naar *t west , door zuid en noord j
Wanneer men dan zal zien die grote wondertyden,
^er.LViii:Dat Zyne Kerke zal op 's waerelds hoogten ryden.
Befluit Zie <iaar in korte (chets, den Koning a^ebeeld,
£n waarop dat de zaak by Iza'k heeft gefpeeld ,
Dpd» om den zin daar van niet breder alt te leggen ,
£n vao'die.fthaduw hier ter fU»t$ niet meer te xeggon.
Zal ik langs dezen weg van zo veel wonderbeên
Vervo^ens tok déndach van Jakob ove^ treên ^
't Geloof moet onze ziel geruit weer derwaards leiden j
' " £n tot dien optogt ons aandagt'lyk tOfibercidei).
r
r ' '
VYFDE
Digitized by
Google
SCHADÜ WLEEIL EERSTE BOEie 3}
VYFDE HOOFDSTUK.
De Patriarcb Jakoh gaat ^ om den haat van Ezau » uit zyris va* '
iers buis, op zyn's ouders bevel ^ en trekt naar Syriën te Paddan
Aram , by zynen oom Laban , om zich van daar ene vrouwe te
nemen ; legt zich op zyne reize neder op den wegj en droomt van een
Ladder , welks opper/ie den hemel en onderfte de aarde raakte , en
waar langs de Engelen God{s op* en nederklommen; terwyl Jehovah
op den Ladder Jlond y die aan Jakob zyn genadeverbond toeriep ;
Gen. XXVIII. en wat zulks beeft afgebeeld omtrent den Mes-
sias.
o,
'p d62en mynen weg, en op dien welfden voet,
Is 't dat ik Jakob in zyns ouders huis ontmoet»
Alwaar hem Iza'k en'Rebekka zyne moeder
Beveelen heen te gaan tot Laban haren broeder.
En dat hy daar ter plaats voor zich ene echte vrouw
Bepaaldlyk uit het huis vafi Laban neemen zou.
Op dat hy hier door mogt den broederhaat ontvlieden
Van Ezau, en geen leed aan hem in 't minst gefchieden :
£n waarc^ Jakob ook, naar luit van dit bevel
Zyn 's ouders, zich begeefd naar 't huis van BethuCl,
£n nemende met zich inmiddels ook den legen
Zya'8 vaders meê? naar 't land in Syriën gelegen.
£ Maar
VYFDE
BOOFDST.
Jakob gaac
uit zyn*8
vaders
huls,
naar Pad-
dan Aum.
Digitized by
Google
3f; ^^ M-Q Z E S iALÖ U^-B'
I . _
vTFDE Maar let wat Jakob ftraks in ïynen flaap vernam;
nooFDST .^p jg^g^ Vt^eg (sêt hy tfe Paddan Araih kwam.
Alwaar God in den nacht hem voor het kwaad bedekte^ ^
Ên iri de duistiernis tén. helder Ucht vérftrekte.'
Legt zich \ Want , na dat hy zicli had ter ru^e neergelegd ,
drTOmt "" Zag hy in zynen droom een lladder opger^ ,
Sdder"! ^*° d'aarde hemel waards , en > iangs daael vea trappen ,.
wat zulks Het Eng^lendom gezwind) ftaagopënitederflappeii»
Gen. Terwyl JBHOVAH op denzelven ftond én riep '
ii-js. * Tot Jakob i in dèn droom y daar hy VaSt lag-en fliep j
Dat Hy hem, en het zaad dat na hem kwam te leven»
APt land waar op hy lag ten erve zoude geven.
En *t g^eo hem tevens ook zoo zyn ten onderpand.
Dat eens de 3orge op aarde, in dat gezegend land,^
Gewifs*iyk in den tyd zich zou in *t vleefch vertonen ^ • ^
Dm voor een wyl alsdan by Jakobfi zaad te wbnèn. '^
En *t zelve door Zyn dood Zyi» grócften^i^GSTie^ pfy^j >
Een JakobSfLadder zyn naar *c Hetheifoh Paii^dyi.
Nader bs- HelT lUst my , om ditl ftuk. des Konifigs te voldingen f '
toogt. Nog nader tot het, pif der aakeadobrée dringen; -^
Want zie ik, : in 't geloof, :hièr dezen'Ladder aan> ■ - - ♦ i
Dan iffoet ik weder mèt'myn aandagt hoger gaan, • • >J I
vergeie- En wel hoe dat de Vorst eens , voor zyn« oBèéeósjosai ' Ijl j
Hdir. X: Den levendiffeh we£ nó zaüirlieid .«oii banèi!.» < - / - . . ^X -? I
Hebr. X: Den leveodifisli weg t^ zaügfaieid 20a baoèÉ.*
19, ao. ^
Ed
'i
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
SCHApUWLEER. I;ERSTE BOEK. %f
£n raakte vaoteaeêo .di€[ Laddermet. zyn top
Den hoogen hemel aan; zo.klünme ik daar by pp>
Met alld-eerbiedigheid in heilige gedachten )
Op dat ik <^n$ geilaag den invloed mag verwagten»
Waar door ik in 't geloof, van de iaarde, hier beneêo 9
Moet dringen door 't geheim van 20 veel wqndVen heen:
En dit, dit doeit my weer» pm daar in niet te fluiten^
Terftondook, in de taak.desKopingq, ditbeüuiten»
Dat door het hoog en laag des Ladd^s werd verbeeld
De twee. Natunren van den Koning, en gefpeeld
Op de onderfcheiding van het ene met het ander| ,
Doch niet gefcheid^ir maar veieenigt met.elkandei^
Want'ïiet men 't bo venjSind tot in dep hemel ftaan *
Dat wyst , mynX dun^ens klaar ,, des Kop!k?gs Godheid aan >
Terwyl het laagste deel des Ladders ons zal leren ,
Hoe dat de Vctft als menfch op de aarde ook 20a verkeren ^
Naardien Hy in den tyd gewis uit Jakobs zaad, .
Daar toe verichynen moest, zo veel het vleefcli aangaat,
Wanneer Hy dan ook zou 't verbeurde regt ten leven,
DoorZyn verdienflen, aan de Zynen wedergeven.
Zo dra Hy had voldaan der zonden ftraf en fchuld,
£n door gehoorzaamheid het regt der Wet vervuld,
£n dus de vrydeur van den Hemelweg weer open
Cefteld, om derwaards met vrymoedigheid t& lopen.
tl
VWDS
BOOFOIT.
AI verder.
I Tfm;
UI: 16.
Hebr. Vil:
14.
Kom. IX:
5.
Hebr. V:
8, 9.
EpbeCUI;
Had^*-
Digitized by
Google
3<5 MOZESAL OUD E
VTFDE Had deelt Ladder ook trapswyze iyne treên,
Waar larigs men nederkwam van boven naar beneên r
BOOFDST.
vaïS ^'^ ^0° "'y"'^ dunkens weer leerbeeldijj ons afmalen ,
Ladder. Dat ^q de Vorst met zyn genade neer komt dalen
Joh 1: 12. Op al de genen die Hem reeds 2yn ingefint,
En elk die door *t geloofde kragt zyn^s bloeds erkent.
Opklim- .En klommen de Engten langs denzel ven ook naar boven >
Sud. Tot in des Konings hof, het eeuwig hof der hoven:
^"' Dat leerde, hoe men moet, langs *s Konings hemelIoop>
Op fporten klimmen van gelove, en liefde en hoop.
En dus volmaakt dien weg geduuriglyk betreden,
I TheQ. Met yvérvoeten van opklimmende gebeden.
Waarom Maamogeeos ; wordtdit ftak, door Eng'len juist verbeeld j
geteD.^* ^^ wordt daar door dunkt my op t allerklaarst gefpeeld»
Hoe aanftonds op *t bevel en 't fpreken van. den Koning»
Hebr. I: Zyn dienaars van omboog afdalen uit hun woning,
1 Petr. En hoe zy , op den wenk volvaardig en bereid»'
pfaim ' Gereed ftaan tot den dienst vwi Zyne Majefteit
Beaiiit!* Nog kan der Engelen verbeeldinge ook verklaren^,'
Naar luid van *t by bel woord, hoe 2y begeerig waren
I Petr. I: De dingen in te zien van 't groot genadewerk,
'^ Dat God eens zeker zou volbrengen voor zyn kerk,
Gelyk ty hierom by 't inkomen van de zonden.
Gen; III: Qok wcrdcn io d^D Hof van 't Paradys gevoideir.
Alwaar
Digitized by
Google
VTFDl.
BOOFBST.
schadUwleer. eerste boek. 37
Alwaar dit heilgeheim wierd allereerst verftaan,
Hoe dat het met des menfch herftelling toe zou gaanr __-»«-,
Want , wy 1 God nimmer kan Zich zei v' in 't minst verzaken , ^°' "^
Zou Hy den weg des heils voor Zich betaam'iyk maken ; Hd»r. iit
Gelyk daarvan in *t woord der waarheid , wordt gezegt » jec V: iff.
Dat God , JEHOVAH moet verhoogd zyn door het regt,
£nHy, die Heilige geheiligd, bier beneden
Op aarde, indien Hy zou Zich met dfen menfch bevreden.
En dit 's in 't kort de zaak, welke in haar regten aart.
Tot roem van God , ons werd door deezen droom verklaard
Maar zagt 'k ziejakob na dien flaap en droom ont waken, jdcoBt
Verwondering doet hem byna geen aarde raken, Td2?"^
Hy draait zyn aangezicht en oogen heen en weer, "«p» «»
Nu ziet hy naar om hoog, dan weder by zich neêr> loog-be-
T«;rwyl hy in dien ftand vol aandagt, opgetogen» '
Gods wys beltier aanbidt en overgroot vermogen,
£n Iaat zicfr'hier op in geloofsverwond'ring uit.
Daar hy op dit gezicht nadnikkelyk befluic>
En zeid: jehovah, die zyn trouw niet kan vergeten,'
Is hier op aarde, fchoon ik dat niet beb geweten, Cbn.
Om welke reden ik ter dezer plaats, gewis, S?x?
Het daar voor boude dat de Koning zelf hiet is,
Verzeld met duizenden yan duizend Eng'Jen Icharen,
Die ik thans voor myn oog onzigtbaar moet verk]fven«
E 3 Diei
Digitized by
Google
3^ 'v . f M %'P>^ S . AL .O p DE: .
vTTOK Dies wende ik in;*t geloof, wet vrees, myn aandfgt tot
"*"*""• Het ilille Bethel, als de phats en *t huis van God:
Want hier , hier (laat de poort des Hemels voor my open,
Hebr.iv: WaardoorÜc tot den throonmyn^sKoningsvry mach lopen.
De kragt £n dus zag Jakob reeds van verre in heerly kheid ,
gêioSbel Den Koning a%ebeeld in al Zyn Majefteit,
fchouwiD6.jgy ^gjjoedat deVorst opdeaarde in'tvleefchzoukomen,
I Tim. £n daarop worden weer ten hemel opgenomen ,
^^' Omduwt van de Engelen, gezeten op Zyn throon,'
Hebr. 1:2. Erkend als Er^enaam, en als den ^^onderzoon
P^ grQoten Vaders, die geheiUgd is, in ^t midden
Opent». Van al de Geesten, die Hem als hunn* Heer aanbidden :
^' "!"'**. Alwaar Hy nu met glans van eeuwig blinkend goud,
Voor altoos als den Vorst en Koning wordt befchouwd,
£n blyde toegejuicht, by beurten met gezangen,
Gy Heer, Gy Heer alleen ssyt waardig om te ontvangen.
De majefteit en lof, de dank, roem, éere en kracht.
Die a in eeuwigheid moet worden toegebragt;
Digitized by
ZESDE
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE^ BOEK. 3^
Z E S D E H O O F D S T U K. ««««
^flkob. neemt den Steen op welken by gelegen bad» en field dien tot een
opgeregt teeken t zaJfd dien met olie, en noemt de f laats Bethel;
Gen. XXVUI: 18, 19.
JVlaar laat ons hier ter plaatfe een weinig nog verbeiden >
£n trachten in 't geloof onze aandacht op te leiden;
Dewyl de zaak van 2elf ons nadel hier bepaald
Omtrent h^ gene aan ons van J^ob wordü verhaald.
Men lett' dan, daar wy in 't geichied verhaal voortvaren >
£n trachten \ uitzicht van 't gebeurde te v^ldaren:
Dat hy den Steen, waar op hy zich had neergelegd,
Toen hy ontwaakte, tot een teken opgeregt,
£n dien met olie in het vroege van den morgen
Gezalfd heeft. Hier in lag het wye geheun verborgen
Van Hem, die tot een Steen van hulp en toeverlaat
Reeds vooigefchikt was in den eeuw'gen vredenraad,
£n daarom als dien Steen , wiens werk is gahtfch volkomen ƒ
Van al de Zynen eens zön worden aangenomen.
Schoon Hy, de Hoekfteen, zou van bóuwlién onbedacht r&im
Ook worden in den tyd verworpen en veracht;
Doch diè ook tevens tot een Hoofd des hodis zon wordien»
£n met den ciéraat zidi van Heiligh^ omgorden^ •
Vyl
CXVUI:
2S.
Digitized by
Google
40 . MQ Z E S AL O ü p E
zssDK Wyl Hy by *c einde moest Zyns bitter lydeoswerk;
"'^'°^- Zich tonen als de Grond- en Hoeklieen van Zyn Kerk;
]cxvm- ^'^ ^y ^°^^ Woord en Geest dan 2o« tot een vergaêren » ,
16- £n met Zyn wonderkragt ten einde toe bewaren ;
Gelyk Hy nimmer van dat heilige getal
Joh. X: Zyn^s Erfdeels, hoe het zy , in *t minst verliezen zal:
*''**'**', Wyl toch het helfch geweld h^t nimmer zal gekikken9
Om die de Zynen zyn uit Zyne hand te ontrukken»
<:ap.xvii: Gemerkt de Vader zelf, met wien Hy eeuwig leeft,
^' **• Voor eeuwig 't regt op hun aan Hem gefchonken heeft.
Den Steen En ebdMyk mag men Hem ook als dien Steen befchou wen ,
^dra I^ie zonder handen van den berg wierd afgehouwen,
^J5*°"' En die niet enkel zou de hoogtens tegen gaan ,
^- "• Maar al 't verhevene daar van te morss'len flaan,
Gelyk al 's waerelds magt, de Koninglyke bergen.
Die tot hun ondergang Zyn hoogheid zouden tergen:
Daar Hy intusfchen wordt, door alle tyden heen,
Verheerlykt en geducht, gevreesten aangebeên.
jec XLV:^y welk een ieder zich zal in dien dag beroemen,'
**' ^^' En zich naar 't eigendom van dezen Koning noemen,'
. Zo'als voorzeker nog helklinkende dit woord
Door alle oorden heen moet worden aangehoord,
Devyl men dan op Hem, van wegens Zyn vermogen,
zadkUJ: Zal zl^i) SÜ8 op dien Steen waar op zyn zeven oogen.
^ Waar-
Digitized by
Google
SCHADÜWLEBIL EERSTE BOEK. 41
Waai uit meaddicriyk det hoé zeer 'c daa ook betaamd, ttsm
Dat hier teir phuts de Vorst wordt naar een Steen benaamd, *°°"" '
Doch yom niet ftttk voor fluk het alles uit te breiden ,
Zal ik voort» in ^t geloof myne aandacht verder leiden.
W^ant wordt die Steen laist tot een Teken opgeregc, tcb tc-
*t Is klaar dat ook hier in iets meer verborgen legt, ^^^
Alzo de Vorst hier by kan worden vergeleken ,
Dewyl Hy ook geftekl zon worden tot een Teken ; Loc m
Waqt kt men op *t geheim , dan ziet men in den zin ^'
Van dit verheven ftuk éen hoger wysheid in:
Verm^ men van den Vorst dit Teken zoude horen : Jer. vm
Dat Hy was ia der tyd nit ene Maagd gebofen, • '^
Kaar Inid van *t geen* tot roem van Zynè Maje|leic,
Vaa'*« waerelds achtend reeds in Eden was voorzeid, G«n« i"f
£n wei dat Hy op de aarde in *t vleefch zou nederkomen ,
Waipeer door Hem eens wièrdtde menfcl^heid aangenomen,
£n fchoon Hy lirêl dan zon zyn , voor *t grootst getale
Een Rots ter ergernisië en ftruikelinge en val , Loc; ii:
Ze zoude Hy voor hun , die aan Hem zyn gegeven/ ^
De opftanding zyn voor% vleefch, en voor de zael het leven. joh. xl*
En régtte Jfikob dus dat Teken ttmmboo^y Nfetneder.
Men ziet daarin al weer een diiidelyk vertoog, ' ^<bgc-
Hoe dat de Koning eens in Zyn volwigtiglyden> "^
ttranneerHy als de Borg op aarde zonde ^ftrydpQ 9 ■>
F By
Digitized by
Google
4.S MOZES ALOUDE
vsQE By J^kobinageAagtj ookwiietopen veli,
f!!^' Dan worden 2ou mbt^tm Teken voorgtfteld,
]oh.iu: i)ochn«dittHy*yolfliiaikt ten bloede had geftrednir
Hebt. u: En bet gev^d des^ doödff vernield en ganfoh' ^lertredeii >
'^ ZouHy eens uit betignfalsorerwinnaargtuD)
openb. En daai; van tot bewys gelyk een Teken ftaaa.
^' ^' Al verder kan de sdn ona tevens dit verklaren ,
Hoe da|^ Hy als de Vorst » tea hcmeÜ opgevaren »
Gezeten op Zyn TJbtooa , dan tonèQXÖqde in kracht
Cap. ID: De vrugt van:*t gene Hy als Borg bad aangetvagt,
^'* Naardien Hy even daar moet tot een Teken wonen ,
En als een Viorst en Heer én. Komng ^icb vertonen 9
Tot dat Hy worden ^1 den volken töt aan ^6 end
PTaim Des Aardryks , in deo loop Zyn^s Koningryks bekend :
7,^' Op dat Hy dus met magt in bemel en op aarde,
iKatth. Volkomen \ regtsgfebicd Zyn^ Vrede^Ryka aanvaarde»
S^"^* Én dok de Naam i^an Zyn hoogwaaidc :Maje(leit, ,
j^. VL' s>Mag worden van rondoiü de w'aereld door veripreid.
Heeft dien Doch om no voorts niet meer van *é opgeregte Teken s
JST ^^ En ïyn béduidenia, omftandiger tefpreken.
Tree 'k ter bef^egMing van ds nihing, die niet min
Befchouwd moet wordeii jniiaar doel en waaren 2in;
VP^ant w^ dié ^teehr, waar op by , Jakob , had gelegen^
Nog ein^ii:fay ?t üot en % i|reken van den zegen,
NjI
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. ^3
Na ïynp opregtinge» met olie orerilort, tsa^
>k Stel vast > dat daaE door hier iao ods betekend wordt $ °*"'"''^*
Hoe dat de Konbg reeds meer .dan tyti ansptgeDóbtea» xxvin-
Met vreugdéoöiie 18 gezalfd en overgoten ) . '^^•
£n waarom dat ook niets in hemel of op aard x^v: s.
Met Hem kan worden in het minst geëvenaard: PCaim
Dewyl Zyn gtnfch beftaan blyft in Hem onvergang Myk as, te'.
Beflendig , daar by i^iet van eenig ding afbang^Jy k ,
Gemerkt dat J^y, die met den V^der eeii wig leeft, , Job. V: >«.
De kracht en 't vol bekit der Godheid in Zich heeft y. coL i: 19.
£n waarom dat Hy ook Zkh elders du» laat hór«n 2
Ik Mfii Vdor *t aanbeglü def Öiflgén reedi geborenV . Prov.vim
Gelyk Hy, die al vroeg met Zynes Vaders Geeèf
Tot Koning is gezalfd , is altoos God geweest :
Zo dat Hy n en Uyft.dié groots.Vorst dn:.«srén9
Door wied de k<mingcn der aard» «Udsb tigoatu ■/ •• v^- is*
Das ziet men midckigklaarho^cbtt.al lang voonnty Befloit.
Door dese dmflaiidigheén^ iétt toders werd bedak}^
Terwyle de olie^ die den mscfteen zagc^iyk ft^cekte)
Figuurlyk op de zisik Van ?ci Kbiong? sdviiig: Ipeeld». .
Maar onti hogs cbacD ii^ van aedr véél woiadcMieéby
Kiet vm het ktet beftek oiyifB «ogwita af te cnêÉ> /
Zal ik ook deeice zaak» beimopteiyk violéDdeo»
£n my ófMnp t o rfl w d aaar f addui Atmayfmimi
'. . Fa Alwaar
Digitized by
Google
4^ M OZ ES ALOUDE '
«BssK Alwaar verfcheide maal, nic^t geen daar is gebeordv
^^"^- De gang van deten Vorst kan worden naaigelpenrd:
Hoewel ik echter zal in dezen my beperken >
Om dit navolgend ftnk daarvan maar aantemérken.
ZEVENDE HOOFDSTUK.
yahb te Paddan Jram mmende hygt verftM met zyrien fcboomader
Laban. ' De hserb verfibjta aUaar emitrmaai aan Jahb in eenen
droomt ^ ^^ dat Hy dexelfde Godnas dkhem te'Betbel verfcbetun
'is, en beveeU bem van daar neder te leren naar zipi^ land en maag-
fcbap; Qeiu XXXI: i» En wat da» door óanjaftiob wrdte keof
nen gegeven^ . , . . r
2tvim>K ^jo dra ik mynen voet in deze hndftreek let,
"°°'°'^' En op 't gebeurde aldaar naar eifch nauwkeurig let»
ï?rSt* ^*° wordt my, onder ved van die gebeortenisfèn,
M^« Ten allerklaaist vertoond des Vorste geheimenisfen^
Aiam. Waar onder deze is, dat ik vader Jakob hier
Zie in een twistgeding met Laban den Syriier,
yf/yk Jakob niet alleen Jbad nevens hem ^n z^n:
Van Gi^d ontvangen, en veel have en goed verkr^;ea»
Maar zelf nc^ meer dan hy , niettégenibande dat
cen. Hymenigaiioldca loon vn hem vqnpdeniJuidty
Digitized by
Google
UVUIA
Hoororc»
'Gen.
.XXXI: 3.
♦». 4.J»
SCHADÜWLEÉk. EERSTE BOEK. ïj
Doch 'm het hév^ van die droeyige krakeelen
Hoort men den Hemelvorst aan jakob dit beveelen:
Keer weder Jakob tot üw vaderlyk geflacht
Jn 't Erfland daar gy lyt tér waereld voortgebragt-; ' "
Docht voorgeeii ongeval gy hebt geen kwaad te trccstay
\ Zal met n zyn , en daar u tot befchatting' wezen.
Gelyk ook Jakob ftraks , toen hy ëk had verhaald »
,Teiib>nt zich in \ geloof heeft tot déea' reis bepaald: ^ ' .
Maar, om meer Van naby de ganfche zaak té ontvouwen;
Laat ona hier het verhaal van Jakob zelf belbhouwen.
Hy zegd, dat dè engel gods * hem in den droom todtkp^ n-if^
By zynen naam , terwyl hy aederlag en fliep, . «^ -
En, eêr Hy nog van hem in dat gezicht afrcheidde>
Met deze woorden dit met nadruk tot hem zéide:
Ik ben die zelfde God, die, op den weg voorheen
Te Bethd, in den drooat» by nachce aan a veiicheeoy
Daar gy toenhebt gezalfil hee opgerechte Teken ,
Als ook beloofd , dat gy ow woord niet zult verbrdien ;;
Keer weder tot het Land daar uwe mMlgiclKip woohd.
Een zinftuk des geloo&, in *t welk ons word vertoond
Een nog veel hoger zaak, dewyl on» dit kan leren,
Hoè eens de Koning zou op aarde aldaar verkeren ,.
Wanneer vast Jakobs zaad , in dat gezegend land^
Jn menigte zou zyn ^Jitrrm , Jltf&i %md,
F 3
den £qgfi
étt Vet'
Imb, in
wiens bia-
oenite
GtdtNium
i$,'V8.4,S.
veigelekeD
metExod.
IXUL-iM».
2U
; OCB. XV:
Sicf Cap^
xivuu
ZmuLdp.
XXXUr
Ge-»*-
Digitized by
Google
4<^ .::.ij'MjO:Zr^9 A:^..qi>e\'E ;. ,
mitm- Gelyk GodnUl) yioorh^ «Idii'yad^rea hadgezworcn ^
Hoort^. ^j|ju.j(eQ deY^fsc al9 Borg daar worden moeit geboren,
'e Is daarom ook ï«(. veel als of de Koning scegt :
' Dit '8 *t;laiidt waarop den eed van God jehotah legtj
En-waat na dafi ByM y ea^t zaad van u, na dezen,
21o veeL^ in Hem gelooft, gewis ten God zal wezen» -
'£n daar Ik eind*lylc zal , door al Myn liefijewerk,
Betonéri, dUlkkend^ Koning van Myqt K«rfc. .
. Ontdekte Zicli de Vqrst alhier met zo veelJU»^beid>,
Als de Et^ 4fS Ferionét , daar door wordt ook in waarheid
Geleerd i en 'ons fUs in een klaare fchets getoond ,
CM. 1: 11^ Dat in dien Bngel ook GodsgancTche volheid woond , . .
. £n Hy j^b Borg ,. . in ^( vleelch , op de aarde, in Zyne dageni
xxm- ^" ^^ binnenftê van Hem , jehova iCs Naam zou dragen ,
%o» 91. Wanneer Zyn volk zon zyn ten enemaal gered.
En 9flderJireeasen in d$ Koniag}y.Is«.Wet;
'Als Hy door "Woord, en Geest Zyn HeiURyk zou r^ren,
job * En aan de Zyneiï fteeds hun regte pligten leren,
«3. Gelyk het was beraamd reeds in den Vredcnraadi
En in de heilróir dit van Hem bislchreven ftaat :
'V^.4^ Laat he9 niet daltfn In :*t verderf, tot firaf der zonden,
Want Ik» Ik heb-voM htfn.* den zoenprys uitvonden.
En dul wórdt Hy ons bi^r met nadruk afgebeeld.
Als waar op ?t wys |[«^m toekoml^gJ^ gedeeld,
e . ^ .Wyl
Digitized by
Google
SCHADUWLEBBf ÈERSTE.BOEK; ^^
ITyl out bier word vMtooad» wie ds. Engel w^t TOQrlieoen
Die in den droom op aarde aao Jakbl^ i» vericheaen ,
£n tevens waarpiQ d^9 ;d^ %,geeii* reeds is^e^egdp
Jehova H'8?^|e»j weid a?nI^anVnyasi^ehe^tj^ / • ,
GdykGQda^q9ktos^^l Ja^oDdit yertponde, ..^ '., '
Toen by nocl> in het huis xyn^s vaders Laban woonde,^ vi. s> 9.
En op het welk hy llrajtf gewilligd en naarst hpog^ " ' . ,
Aanbiddelyk )be«€l^ uit Padd?|n Aram toog. ' ;.
Endittt^^e^ipivInMTanonsbeftekin.de^pn^ BcOoit.
Leerbeeld^g in Y|^|oof moes^ jeof den^^angewezen,
£n waar meê niet tdl^ ik v^ die wonderzaak >
Tot dus yenre in^^en^ gebed eeivéiiide maak;
A4aar tevens van .die plaats my nu ook af 2al ichéiden^
£n mynen aandagt naar de beeke Jabboks leiden >
Vermits my ook yan daar een zuivere glans toefiraald 9
Waar by de ^ifisuoj^ wordt op 't beêrlykst a%émaald
ACHTSTE HOOFBSïTüR
j^ahb iteh vdrt} GêisEngelè» ontmuttn km; rritt vfriir en kgird
sicbaan dm win vtm de èeeh Je^k > dtmby des n^ts norfMd
met een man ^ ëe de "tt^xn^siehe ^i Wfgeleken met Hof. XII: 5 ,
6, En^ at» ^a/(9b vjegenf zyn V^fi^bl/t: gfdrag den Nam geeft
van
Digitized by
Google
^8 .ArojÜC^ZES- ALOUDE;
ACHTtTB - van isKH&ti Gen. S^QtiL' V geeh xurier, cnKtrent bet M^/iamSgr,
''^"'*^' vmé verklaard (H aangidrtt^ef, \
I- . ' ■/ .
k (bp dan rastig , en met kloeke en wakkVe fchreden ,
^. Op dezen ihynen weg, om Jakob ni te treden,
Sête? Naardien ik , in deil loop en gang van dit myn verk ,
Eoeeieo. Het^r^;;te (poor van hem tot myne blydfchap merk:
Tenvyl ik hein zie aan deez* zyde der rWiere,
. .DemndVengadeilaan, dathyzezelf befliere:
Tertvyl het kleinvee wordt door herderen geweid.
En *t zbgende daar van zeer zagtkens heen geleid.
£n dtts ontmoete ik hier dan wederom dien vader,
>)iet ver. van .GiUad. Maar zagt Ik tree niet nader,
Daaf'k^ mét verwond'ringe en ontroéringe aangedaan,
Genopdzkakt worde een poos by Jakob ^1 te ilaan ,
Gen. 'k Zie daar een gahfche fchaar van EngMen hem ontmoeten ,
*^^^ '• En als een lèjger Gods doot hem eerbiedig groeten ,
Om welk gezicht die plaats, met reden zo beroemd ,
VS. 1. Door vader Jakob werd Mabanaïm genoemd.
^^^ " En dat leert nietlalleen den Juister der trauwanten
nwrK-^®^ Konings, maar ook hoe door hun, als a^ezanten,
kejaWjok^Aan dezen Tcnègt van God werd duidelyk verklaard,
aidaat des Dat Zich de Vorst by hem vertonen zoude op de aardV
een Mm , En hoe zy waren van den hemel a^ezonden,
£Si Qiti deze blyde maar* inmiddels te verkonden.
Dat
Digitized by
Google
SCHADUW LEER. EERSTE BOEK. 4J>
Dat leidt dan ook terftond onze aandast derwaards hedn , Actmn
^ BOOFDST*
Alwaar de "Wondcrvorst aan Jakob weer verfcheên : ■
Terwyl deez^ fchadaw ziet met nadruk op die dagen > ^^
In welken veete, door 't geloof, van verre zagen, ïen'tti
Op Hem, den Borg, door wlen eens worden 20U in kracht, {j^;|'^
Ceregtigheid en heil ten leven aangebragt ; J|j. ^J^.
Gelyk dit alles klaar by Mozes is te vinden, io>
Zo dra wy flechts de leer dier fchaduwen ontbinden.
Begeert m* een proef te zien , van 't gene ik hier thans zeg,
Men zett' zich met my neer by Jabbok aan den weg.
Daar ik reeds Jakob zie vertroaw'lyk toegetreden. Hof. xit
£n worstelende in 't geloof, door vierlge gebeden,
Met Hem, den Hemelvorst, en kwyt zich daar zo wel ,
Dat hy van Hem verkrygt den naam van iSRAëL*. Gen.
Een naam zo hoog gefchat, die nimmer zal verderven , 28.
Maar van het ene zaad op *c andere overerven.
En welkers waardigheid, tot aan des waerelds end,
Beilendig blyven zal by Jakobs kroost bekend;
Dewyl een iegelyk zieh daar in zal beroemen ,
Dat hy zich naar het zaad van Jfraê'I mag noemen. . jer. xuv:
En vraagt men waar op dat, voorbeeldig en vooruit, wat zuikt
Door deze worsteling van verre werd geduid.^ '**'"***
Wel aan my dunkt dat dit aan Jakob konde leren ,
Hoe dat de Koning eens op aarde zou verkeren,
G En
Digitized by
Google
yo MO ZES AL OU DE
«cHTSTs £a tevens ook dat Hy 20u uit het nsgeflacht > '
r^"*"' Van hem, in 'c nedrig vleefch dan worden voortgebragt;
Wanneer Hy wel als menfch by Ifraël 20a wonen,
Zach.vi: ^^ar tcvcns als de spruit jehotah's Zich vertonen;
Wyl Hy moest als de Borg , in 't eind Zyns lydens werk>
Bewyzen, dat Hy was de Koning van Zyn Kerk,
Zo dat Hy over dood en hel zou triumpheren ,
£n op Zyn gloriethroon als Hemelvorst regeren:
Gelyk dit wonderftnk , in 2yn opmerklykheid ,
Onze aandacht in 't geloof daar toe ten klaarfle öpleid'>
Gen. £n waarom ik beiluit dat fakob met verlangen ,
Begeerig was om 't heil van dezen dag te ontvangen.
Xoebe* £n ^^^ Q^^ii Op dcH tyd , waarin dit is gebeurd ,
SdereS-'E'' "^'O"^^' "* ^i' vertoog iets hoogers nog befpeurd,
icbottwiüg.Ti)^yl deze 2aak te klaar en duid'lyk is omfchreven.
Dan dat ze ons niet nog meer te kennen 2oude geven ^
Dies blyve ik by des tyds omftandigheden flaan,
£n merke, alleenlyk dit daar van maar kort'lyk aan;
b'denküi Komt hier de Vorst des nachts by Jakob op der aarde,,
waarom En was het dag, toen Hy Zich nader hem verklaarde:
des nachts Hier uit beiluite ik naar myn oordeel dan met regt ,
maais niet Dat daar meê wederom 2eer duid'lyk werd gezegd,
vertellen. I^^^ ^^^ Hemelvorst aan jakob en zyn zade,
cxLvii: ^'^^ ^^ ^^ duist're zoude ontdekken Zyn genade,
'* Dewyl
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. ^i
Oewyl ^er nioest «ea tyd gelyk de donkVe nacht » acrtstc
Voorafgaan, waar in Hy gelovig wierd verwacht , J^omx.
En die door fchaduwen bedekt was en verborgai
Zo dat men vragen ioü, wat is 'er van den morgen ? •
Na welken ichaduwtyd, het eind'lyk iou gefchiên.
Dat Hy werd in den dag by *t helder licht getien.
Zo dra den glans daar van» uit d^Euangeliekimmen»
Haar ftralen fcliieten en haar hoogte zou beklimmen ; ^ai. iv: *.
Wanneer men deien Vorst zon tien in 't nedrig vleefch y i Tim. iii:
Waar op de fchaduwleer in ver vooruitzicht wees :
Gemerkt Hy als de Borg by 't einde van Zyn dagen,
tjods gramfchap in de plaats van and'ren zoude dragen ; i Thefl: b
Door welke worsteling Zyn's lydens zoude in kracht.
Verzoening worden voor den zondaar aangebragt;
Om dus door Zyne fmert en Zyn gehoorzaam llerven, ^«^J- v«
Den Zynen weer het regt ten leven te verwerven :
Celyk ik hierom en zo 'k meeuj met regt befluit.
Dat hier door werd den dag der zaligheid beduid;
Dewyl vooraf de nacht der fchaduw moest verdwynen, Rom.
Eer 't Euaugelielicht op aarde zoude fchynen.
Waar by men dan ook ziet hoe klaar 'er werd gelpeeld siot.
Op Vorst Mesfias, ons hier duid'iyk afgebeeld.
En tevens werd hier in , ook het geheim gevonden
Der fchaak'iing van den tyd van beide de Verbonden.
G z NE-
Digitized by
Google
ji M o Z ES AL OUD,E
NEGENDE HOOFDSTUK.
VKeBin>E J(Aob reist naar Betbel door Suecotb y komt te Skbenti en koopt van êt
- zonen Hemort een deel lands om daar in te nonen ; de hbere verfcbynt
aldaar wederom aan Jakob en bevoeld bem van daar voorttetrekken
naar Betbel ^ om Hem een Altaar te bowmen ; en aldaar wonende ver*
fcbynt de heere aan Jdkob andermaal^ zegend bem , en geeft aan
bem wederom den naam van iskazl^ waarnaGodvan bovenlüm opvoer ,
ter plaatze , daar Hy met bem gefproken badde. Gen. XXXV. Het
welk aMer verder wordt opgebelderd , engekvig uitgebrwL
jafcob reist W yï myn belpicg'Iïng eifcht, om verder voort te gaani
2S1 °** Zal ik ter dezer plaats niet langer blyven ftaan ,
Maar my ftraks op den weg bereid en vaardig flellen.
Om Jakob op de reis naar Bethel te verzeilen;
Dit leidt myne aandacht dan ook met hem derwaards heên>
Daar hem de Hemel vorst weer van naby^verfcheên;
En'k nader deze plaats, om in geloofsvertrouwen.
Dit ver vooruitgezicht van Jakob te befchouwen.
Alwaar hy door *t geloof gefterkt, liier reeds den dag
Der zaligheid, van verr' met vreugde en blydfchap zag.
Gebed om Inmiddels bid ik ü mjn Heer^ myn Forst en Koning y
wfter- jian^et Uw onderdaan van üvee Hemelwoning^
Enjlort van üiven tbroon Ué gaven op bem ne&t
Op dat byjpreehsn mag, eerbiedig en ter eer
Van
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. ^
Van Üi zo booggeducbt tot in aüe eeuwigbeden;
En laat bem, door Uw Geest he/iierd, ook bier beneden f
Zo verre V mag hejlaan\ met diepe ootmoedigbeidy
Den roem verbreiden. Heer, van Uwe Majejl'eit.
Wil tot dat einde in bem bet zondenkwaad verbreken ,
En doe bem i» vry tut van Uwe grootlteid /preken ;
Verlicbt bem door Uw Geest , bejlier ter eiker Jiond,
Daar Gy zyn onmagt ken$ , zynpenen bart en mond :
Niets zal op aarde dan zyn y ver drift beteugelen ,
Dan vliegt by opwaards als met Cberübynen vleugVen^
En roept geftaag UtoCyU Heer , alleenlyk %y ,
'/ Oneindig wys beftuur in al Uw beerfebappy,
In hoop dan dat den Vorst 'my hier toe zal bewerken >
En docH* Zyn goeden Geest inyn 2wak geloof verfterken^
Treedeik weer op dien grond, met Jakob naar het land 9
Dat van een beter goed » hem , was ten onderpand.
Ik flap, op dat ik nu langs dezen weg, met order >
Den fpoed. van onze reis naar myn bellek bevorder, <
Reeds wel te moé, gerust, met blydfchap , naar dit ^oor,cbJ^^
De vlakke velden van het hnd van Edom door ;
Daar ik van verre zie dat Ezau met zyn bende.
Vast afhekt ; op dat hy ^t paar Succoth henen wende,
Terwyl ik my verbeeld* dat ik by Jakob ben,
Naardien ik gints de Stad van Sichem onderken, Ts.ir, i^
G 3 Al-
Vervole
van bet
voóigaa»
de.
Hebr. XL
15.
Jacob trekt
▼ooitdooT'
Succoth
Gen.
XXXIIL'
17-
Digitized by
Google
54 . MOZES ALOUDE
vtGKiroz Alwaar hy by zyn konast , .terftond van Hetnors zonen»
ü!!^' Zich koopt een deel dés lands, om daar gerust ce wonea.
God ver- Doch ilechts na weinig tyds, dat hy by deze Stad
kobTe Op dat hy hier verWeef, zyn tent geveftigt had,
enbereeidVerfcbynt hem wederom die God, die hem geleidde >
dalrnaar Van toen hy uit het huis zyn's vaders Iza*k fcheidde,
ï? ^' '* ^^^ ^^^ gebod: flaa op, vertrek hier weer van daan »
XX w- ^^ maak u vaardig om naar Bethel optegaan»
Daar gy welêêr vol angst, met bidden en met zuchten,
My aanriept toen gy moest voer uwen broeder vlugten,
£n daar ik tot uw fc^l, en tot uw troost voorheen.
Met zo veel Majefteit u in den droom verlcheên,
Gaa dan naar Bediel op; en, in geloofsvertrouwen.
Zult gy den Heere uw God aldaar een Aluar bouwen.
De nsEBB Dit leidt dos wederom, na 't eind* van dit verhaal,
MdèmSi Onze aandacht verder heen , daar , voor de derdemaal ,
S ^ ^^ Koning, op liet klaarst, aan jakob Zich vertoonde,
S*** "^^^ twederanale na dat hy te Bethel woonde,
den naam fn zo zag jakob, Haag door hooger Ücbt beftraald,-
lUBL. Den "Wondervorst by zich op aarde neergedaald.
Tot wien wy hem, op ^ woord , aan hemen zyaen vaaderen
Gedaan , met eevbied en met di^p ontzadi zien naaderen,
Ontfangende, naar het aanbiddlyk wys bellel,
"xlScv^ Van Hem ten t wedenmaal den natm van . is&AfiL !
«•• Teü
Digitized by
Google
SCHADOWLEER.' EERSTE BOEK. yy
Ten t)Iyk dat Hy bet was, è'e in dett nsehr op aarde,
In *t wórsc'len als een man aan Jakob Zich verklaarde,
Dus hier aan IftaSi ontdekt >R^ordt op den dag,
'c Geen by te Jabbok fkcfat» als in een icheemVing 2^,
£n daarom wys^yk ïich in dezen heeft gedr^n.
Door niet naar Zyneh naam to^ op die plaats te vragen.
En even 'daar door is 't dat hier mede in het k(»t.
Op *t allerduidelykse ons aangewezen wordt ^
Dat deze Hemelvorst dien Jakoë beeft beleden»
Als zyn behoeder en zyn leidsman hier beneden.
God zelfwas, en Hy met Zyn Konioglyke magt»
Dus blyven zou bekend, by Jakobs nageflagt.
Als naar *t beloofde woord zyn nakroost zou vermeêfen»
£n Koningen uit hem op hunnen throon regeeren;
Op dat dus aan dat Land, dien z^en werd gehegt,
.Welke aaii zyn vaderea van God was toegezegd.
Das die belofte by herhaling wordt gegeven
Aan Jakob en zyn zaad, dat na hem zoude leven.
Gelyk dat woord ook naar Gods trouwe , is in zyn kracht
Omtrent het Wbnderzaad van Ifiaël volbragt.
Dus zag hem Jakob, als den God der Hey£rfcfaaren>
Daar hy hem zegende, ten hogen hemel varen;
Alwaar hy hoog gedugt tot in alle eeuwigheên,
iVan de Engelen wordt gediend > gelieft en aangebeên;
Maat
maan»
HOOTDST.
Gen.
XXXUr
tg.
Nader ver-i
klavd.. '
Gen;
XVIt- ff.
Cap.
XXXVr
II.
VS. 13;
DeoxBRs
voer op
van boven
bem.
Digitized by
Google
56 MOZES ALOUDE
MseBNDs Maar wie ben ik om van <]ic groot geheim te fpreken !
*°*"°"' Daar ik ilegts by een worm moet worden vergeleken»
£n nochtvis wil beftaan te melden hier op aard»
Het gene alleen wordt voor d^onilerff^Jykheid bewaard,
'k Bepaal my daarom op dat ik hier in niet misfè.
Tot mynen groten Vorst en Zyn geheimenisfé.
Door welke aan Jakob vast hier in 't geloof, vooruit
Den dag der zaligheid, toekomftig, werd beduid.
Befchou- Befchou we ik d'Akaar dan , zulks brengt my tot die tyden »
£nAiuar.In welk de Vorst als Borg eens zou den vloekdood lyden.
Ter boetinge der fchuld, wanneer door hem In kracht,
Gal. II: 20. Den zondaar *t levensregt zou worden aangebragt.
Des vorsu . Verfchcên de Vorst op aard welëêr , by nacht in 't duister
n^' TOOT- Aan Jakob, hier liet Hy, aan hem Zyn glans en luister»
^t%u Op 't allerheerlykst zien, by 't held're van den dag,
wat zuiVs W***" ^^ voorzeker ook iets meör verborgen lag:
beduidde. Want wat den tyd aangaat die kan gevoeg'lyk leren.
Wanneer de Vorst in 't vleefch op aarde zou verkeren,
£n wel ter tyd dat men het heuchlyk wonderjaar.
Gal. IV: 4. Van Gods Genade in kraciit, zou worden regt gewaar.
Dus leidt het ons van zelfs tot de Euangeliedagen i
Waar in Hy zou, na Zyn vrymagtjg welbehagen.
Op 't allerluisterrykst, met grote Majefteit,
Job. h 14. Deo glans ontdekken van Zyn tegenwoordigheid»
En
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. n
hbokuds
BOOFDST.
En niet alleen als dan op aarde Zich vertonen.
Maar by en onder *t volk , van Ifraël ook wonen.
Ontdekte Zich de Vorst in ^t land van Kana^n ,
Zo dunkt my dat ik ftraks hier uit bemerken kan,
Dat wanneer *t vleefch door Hem 2ou worden aangenomen,
Hy dan in Kanaan te voorfchyn zoude komen.
Als 't land van overlangtefehonken met dat regt,
£n door jehova H zelfden vadVen toegezegd.
Moest in dat land het zaad van liraël vermeêren.
En daar uit Koningen op hunnen tyd regeeren,
Dit loert ons klaar, dat ook uit dit hun nagell^cht.
De Vorst zou worden naar Zyn menfchiieid voortgebragt,
Dewyl Hy tog moest zyn een Sprnite uit IfrêSs lenden.
Om de ongeregtigheid van Jakob af te wenden ,
En waar na Hy, als Vorst, en groten Wonderzoon,
Zeeghaftig zitten zou op Zynen hemelthroon ,
Waarby een ieg'lyk zou, tot Zynen lof gewagen.
Dat Hy de Heerfchappy moet op Zyn fchoud'ren dragen, jec IX; 5.
En dat Zyn heilig Ryk zal langer als de maan ,
In haar geduurzaamheid bevestigd blyven Aaan,
Terwyi Hy van alom van elk zal zyn geprezen.
En over Jakobs huis voor eeuwig Koning wezen.
Noch eens, waar meê ik dit zal eindigen, ten flot.
Zag IfraCl alhier te Betbel, tevens God,
H Al
Waaroin
in EanaaB
verfch**
neiu
MicbaV:
I.
Nader be^
toogt.
Gen.
XVII: 6.
Roffl. XI;
%6.
Pfalin
LXXU: 7.
Luc. 1:33-
Van de op-
varinge
Gods*
Digitized by
Google
XXIV:
jo, 51,
58 MOZESALOÜDE
imosiiDE Al rprekende, van hem ten hogen hemel varen:
"'^'°^'^: Hy wilde aan Jakob hier door dit geheim verklaren y
^*^met ^^'» *^*" ^y ^®^' ^y" ^^^ ^^ overgroot ranzoen»
xÈv- 1 ^*° ^^^ ^^'^ Vader als den Regter, moest vQldoen>^
£n Hy het door Zyn dood » gehoorzaamheid en lyden»
Voor altoos van den vloek, ten eenemaal bevryden,
Hy, na 't volbragte werk na Hy wa« opgefhisn,
Loc. Al zegenend naar omhoog zou zigtbaar heenen gaan>
Op dat Hy als de God van hemel , zee en aarde ,
Met magt Zyn Ryksbeftuur als Koning dus aanvaarde.
Wordt Hy die opvaard als den waren God geCerd,
Daar door wordt wederom ons duidelyk geleerd.
Dat Hy en is, en was, en blyft in 't onvergank'lyk,
Gedurig op Zich zelf, en niet in 't minfte afhank'lyk
Van eenig ding, en in het ongenaakbVe leefd,
pfaim £n ai <^e volheid van de Godheid in zich heeft;
a^^li.' Gelyk men daarom met zeer vuurige gedachten.
Steeds alles moet van Hem ter zaligheid verwachten.
Wat uit . Wanneer ik nu op al de omflandigheden let ,
piand? ' En dus myne aandacht hier een weinig nederzet,
IrtoeSe, ^ " '^ ^' ^^^^ Vorst met dit Zyn weggaan zeidei
iemooi?*'^ gaa aldaar u voor, dat Ik u plaats bereide,
tin^e. Nu Arekt hier Kanasin aan u ten onderpand.
Joh. XIV; 1 ,
s. Van 't eens volmaakte deel, en beter vaderland»
Hond
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. jp.
Houd moed,verCrou wd op My }gy hebt geen^s dlngs te vf eïen, moBBDe
^ant! 2iet alwaar Ik ben, daar 2.alMyn dienaar we^en, "°°'°^^'
Hier zal Ik u geftaég verzeilen op uw reis , }^^^' ^^
En eind^lyk brengen in Myn Koningtyk Paleis,
Alwaar een gantfchen oogst van reine hemelzielen.
Ootmoedig voor Myn Throon geftadig neder knielen ,
En roepen: U alleen d Koning ie de magc, Vergeie-
De roem en heerlykheid, de majefteic en kracht; a^kjc v:
Hoe kostelyfc zyn ons Uw Goddelyke gangen ! Jf^^"*
Zo zal Ik u ook als uw Koning daar ontvangen ," ^^
En (leeds verheugen met den glans en ^t eeuwig licht i
Dat af zal finka van Myn heilig Aangezicht.
En dit is 't gene ik om onze aandacht te verilerken,
Te Bethel weder had gelovig aan te merken ,♦
Naardien ook even. daar reeds langen tyd voor uit,
Aan Jakob en zyn zaad toekomflig werd beduid
Hoe ilaag de Wondervorst, de Zyoe zou verzeilen^
En eens Zyn Ryk volmaakt tot lof op aarde ilellen ,
Tot dat Hy eindelyk hetzelve van beneên.
Zal voeren naar omhoog door al 't oüzien^yk heêo ,-
Op dat Zyn volk dan met de reine hemelüngen.
Aldaar den roem Zyn's Naams op hogetonen zingen ;
Gelyk dit is het deel van 't volk dat heilig leeft.
En tot wiens eer de Vorst een welbehagen heeft.
H 2 Dies
Digitized by
Google
6o MOZES ALOUDE
RBtEffDK Dies fiaa ik ook als nog met myn geloofs-gedagten
''°'^'°"' Hier by, om op dien tyd van zaligheid te wachten,
Wanneer het heilig Ryk van Zyne Majefteit ,
Bevestigd blyven zal in haar geduurzaamheid ,
pfaim Terwy 1 haar vredeftand ook bloei jen zal na dezen ,
Lxxii: 5' Zo lang, als immer zon en maan bekend zal wezen.
Befluit. Dat alles brengt my wcêr gelovig tot dien dag,
Op welken dezen Vorst met Koninglyk gezag,
Zyn Ryk dan niet alleen by Jakob uit zou breiden.
Maar zekerlyk daar toe ook roepen zal den Heiden^
Terwyl Hy tevens dan toe een Banier voortaan,
jer. XI: In 't midden van den drom der Natian zal ftaan ,
lo, ia. jj.^ ^^^ verheuginge te zamen in die dagen.
Kaar Hem, en naar Zyn leere eerbiedig zullen vragen.
Wanneer Zyn naam ten prys, het wonder zal gefchiêa.
Dat vele door 't geloofden Koning zullen zien.
Van wélken de eene (lraks> den groten Vorst ter eerefly
cap.^ Zal zeggen : ziet ik ben het eigendom des Heeren!
En zo zal op de klank van 's Konings wonderwoord.
Vervolgens worden van een tweeden ook gehoord.
Dat hy meê door 't geloof, zich hier in zal beroemen i
Om tevens met dea naam van Jakob zich te noemen.
Terwyl een derde voorts zal fchryven, in dien tyd.
Dat hy des Heeren is ; en dus zal elk verblyd,
Al
XUV: S«
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER; EERSTE BOEK. óii
Al juichende, van dit Hoogvor^flyk Ryk gewagen, kegetoi
En tot lyneer den naam van liraël dan dragen. uoqtdst.
"VTanneer dus ook de glans vanZyne Majeileit,
Op 't allerheerelykst 2al worden uitgebreid ;
Zo dat men van dat volk zal Mggen, ten aanhoren:
yan elk: iiet, deze zyn, door Woord en Geest herboren!
TIENDE HOOFDSTUK.
Nadere befcbouwinge der mmoetingen van Jakoby in den loop zynes fe-
vens; wordt ^ te Betbel wonende ^ overvallen door hongersnood; zendt
tien xyner zonen naar Egipten af^ om brood; wat zulks ons leert.
Jakob zendt andermaal zyne zonen , nevens Benjamin ; Juda fielt zich
Borge voor zynen Broeder ; Jahhs zonen komen in Egipten; hun-
ne ontmoetingen aan *t buis van Jofeph ; vertrekken weder van daar •
worden acbterhaaid; heren weder. Juda verantwoord ^b. Jofeph
ontdekt zich aan zyne broederen. Jakobs zonen komen te buis^ met
deeze blyde maare. Jakob trekt af naar Egipten , komf te Berzeba '
alwaar de Heere aan hem verfcbynd; trekt voort ^ en ontmoet Jofepk
't Geenbredernagezien kanworden Gen. XLII tot XL VII. Ingefloten:
o
HOOSDft»
' m deten wonderweg des Koninga door te treên, -nMn»
iWende ik dan ook terllond myn aandacht derwaards heêü,
»Waar vader Jakob ftil met al zyn have woonde,
£n 2^ de Koning meer dan eens aaa hem vertoonde.
H 3 Op
Digitized by
Google
6J M OZES AL OU DE .
TIENDE Op dal ik nu dit fiok natiwkfliirig na;ir mag^ gaan»
I Blyve ik een weinig by den loop zyns levens fiaan;
In welke liy geftadg inet tjier veel cegenheden.
Door Godvruchc eo g;eloöf, ilandvafiig heeft gdlreden;
Van welke deugd, in heni) een &honen glans afllraald,
Indien men let op ^t geen daar door werd afgemaaid.
Doch om in die betoog onze aandacht te beperken.
Zal ik ^t voornaamst bier van maar trachten aan te merken:
Gen. Wy ijen dan 't kwaad dat liem by Sichem is ontmoet,
a-3i. 't Geen daar gepleegd is aan zyn eigen vleefch en bloed,
Welk aan het heilig zaad van Jacob niet betaamde:
Waar over hy zich ook met diepe rouwe fchaamde,
Celyk ook over 't geen, niet min tot ziels-verdriet
Van hem, aan Hemor en zyn zonen is gefchied j
Zo trof hem 't fmertlyk kwaad by 't kUmmen zyner Jarra,
cap. Dat hy om 't droevig lot van Jofeph moest ervaren :
ïs^sö!'' ^^ »a dat hy dien zoon zeer bitter had betreurd.
Om 't geen te ohtaart aan hem te Dothan was gebeurd;
Cap. XLV: Schoon Jakob toen niet wist, dat God dit kind bebaarde
*' By 't leven, en hem tot een hoger eind bewaarde;
Zo zendt hy eindehyk) geperst door hongersnood,
c«^xui:Tien zonen van heak naat Egipten af om brood
Te kopen , met bevöl om t uit dit Land te halen;
[VTaarby 'k inzonderjieid myne aandacht 2al bepaleó»
Dewyl
Digitized by
Google
SCHADÜ\^LEER. EERSTE BOEK. <5^
Dewyl des Konings komst als Borg in^t vleefch, voorzegd, ttkhdk
Van God was aan den Stam van Juda vastgehegt , Boomr,
Die even daarom ook aan Jakob zoude geven , J**'*" ^*
Het lyd'lyk brood waar door ook Joda^s huis moest leven ; openb. V:
'Want op dat dezen Stam , van honger fel gedrukt,
Kiet met den ii^orcel wierde op eenmaal uitgerukt ,
Zo zal, op welk befchik van God men hier moet letten,
't Volop Egiptenland zyn fchuuren openzetten.
Ten einde uit zynen fchat en ryken overvloed.
Inzonderheid dien Stam van Juda wierd gevoed;
Waar na men niet alleen haar takken zou zien bloeijen,^
Maar in den tyd ook tot haar voUe wasdom groeijen ,
Dewyl de Koning, naar het vleefch , uitdatgeilacht, cen.
Naar *t wys bellel van God moest worden voortgebragt; Jf^' **
"Wanneer dat Hy dan ook by Israël zou wonen, JJJ'"*^""
Om zich als *t ware Brood des Levens, te vertonen. joh. vt
En ftaa ik verder nog wat ftil by dit verhaal ♦••
Daar Jakobs zonen , zich nu voor de twedemaal cen;
Vervaardigen om naar Egipten heen te trekken , JiJ"^*
Dit moet in ons ook weer vernieuwden aandaicht. wekken ;
"Wyl ons van Juda, daar met nadruk, wordt vermeld.
Dat Hy zich heeft tot Borg voor Benjamin gefteld. vi. ^
£n vraagt men waar op dit geheim jn dezen fpeelde!?
ft Is zekeilyk dat dit ons allerklaarst afbeeldde
Den
Digitized by
Google
(J+ MOZESALOÜDE
TIENDE Den Vorst, die in den tyd der voUieid uit een vrouw »
MooFDST.y^ verrekt vleesch aangaat, te voorfchyn komen zou,
Rom. ix:£jj jjy ^ieug jjiyje j^oout meü dan,vol vreugd, zou horen»
Dat Hy uit Juda^s ftam op aarde was geboren ,
Gelyk teiAond die zaak onze aandacht weer bepaald.
Op ^t geen, dat hier door van dien Vorst werd afgemaaid.
Gen. Want ftelde Juda zich tot Borg by zynein Vader,
xmi: 9. YoQf zynen broeder, zo beteekende dat nader.
Dat daar by voorfchetze al bereids door werd voor uit
De komste van den Vorst uit hem in ^t vleesch beduid,
Want zo Hy immer zou de Zyne zalig maken,
]et. XXX: Moest Hy eerst met Zyn Hart, als Borg tot God genaken»
"' En daar toe in 't gerigt voor Zyne broederen ftaan,
jcc V: IC. Tot dat het ftrenge Regt Zyn*8 Vaders was voldaan:
Dewyl Hy hier toe had, tot boeting voor de zonden,
joi, Den zoenprys van Zyn bloed tot losfing uitgevonden;
xxxffl: Door welken Hy ook zou Zyn heilig zaad en erf,
Verlosfen uit 't geweld van 't eeuwige verderf.
Waarom dan, zou Gods Wil naar 't heilig regt gefchieden,
rraim Hy als de Borg voor hun Zich 'zelyen 2an moest biedai.
XL: 8. 9- ]^^|. onj Qjgt ji tg ygj tg wyken van het §)oor ,
Het geen ik in 't befiek van dit myn werk verkoor.
Zal ik:hier voor een wyl de zaak van Juda iparen»
£q nad^ in 't yeryo]g> daar over my verklaren :
. Diei
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. 6$
Dies wende ik mynen gang meê naar Egipten heen» Tiuto»
Waar jakobs lieiÜg zaad ook andermaal verfcheen » bootost.
En ik my hun verbeel , hen volgende in gedagten, Ilui: ij.
Voor 't Koninglyk Paleis van Pharaö te wagten,
Na dat hun wederkomst den Vorst was aadgezeid:
Daar worden 2e in het huis des Prins* van *t Ryk, geleid :*Jofep'>«
Alwaar 2y allen ftaan van wegen 'e groot vermogen
Des Landfaeers, met ontzag, eerbiedig neergebogen.
En na men de aanfpraak hadt tot dezen Prins gewend.
Die hen gelyk voorheen als zyne broeders kent.
Zie ik vervolgens hen met de uitérfte eerbewyzen , Gen.
Jn 't prachtige Paleis van hem , volvrolyk Ipyzen ; 34.
Waarna een ieder zich in diepen eerbied buigt.
En zyn erkentenis voor 't goede , aan hem betuigt ;
Terwyl zy onderling eikanderen opwekken, cap.
Om met hun voorraiat weer naar Kanaan te trekken, ' ^'
Het welk van dezen Prins ook zelfs wordt goedgekeurd;
Doch iet met my op 't geen zo onverwagts gebeurd :
De Prins had op het oog om door hen te bedroeven vs. 4.
jHon trouwe aan Benjamin zyn broeder te beproeven;
. Want na van ieder was 't geëischte aan hem voldaan ,
En zy gerust van daar nu waren heen gegaan;
Doet hy het gantfche zaad van Jakob agterhalen ,
Om voor een diefilal , naar men voorgaf, te betalen ,
I £n
Digitized by
Google
C6 MOZESALOUDE
TiEHSB En wel -dat hy, die hier aan fchuldig werd geacht»
HooFPsT. Q^,^ fpoedigde by hem moest 2yn te rug gebragt;
Gelyk ook 2y, die uit liet midden der getelden
Gen. Dit aanbevolen was, aanflonds ter (lad uitfhelden.
XLIV: 6 '
' En troffen Jakobs kroost, te 2a(am in overleg,
Vroegtydig en niet ver van daar , nog op den weg>
En, na dat ieder had tyn eigen zak ontbonden,
VS. ia. Word juist de fchuld in die van Benjamin gevonden,
Waarop hy, daar vast elk is in de ziel ontroerd,
Gevang'lyk word van daar weer tot den Prins gevoerd ^
VS. i3> En 't gantfche broedertal, by *t fcheuren van hun kleêren,^
Al fchrei jende , ook naar ^t huis des Landvoogds wederkeeren>
.Wien Juda, by zyn komst, hoe diep in 't hart ontileld.
Al *t geen hun op den weg bejegende vermeld,
En bid deswegen voor zyn broeder om verfchoning.
Met aanbod van zich 2elv' ten dienste van den Koning:
Maar vruchtloos; wyl de Prins, die Pharo's Ryk regeert»
Ts. 17. Geen ander tot zyn flaaf dan Benjamin begeert.
Hierop valt Juda weer aan 't bidden en aan 't fmeeken ,
En wenscht flegts nog een woord tot hem te mogen {preken.
Alzo hy voor dien zoon , ontfangen uit de hand
Gen; Zyn's waarden vaders, zich tot Borge hadt verpand,
gjii: 9. En byaldien hy ook in dezen mogte falen ,
JOiV: 31. Hy zynen vader zou in 't graf zien nederdalen}
Dies
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. -67
Dies tffgt hy : niet alzo myn Heer» hoor nog eens aan; >rmtoK
Dat toch die Jongeling mag naar 2yn vader gaa n, ^ yen , °°°""'
Maar houd uwdien8tknegtvast,wU hqindie ichuldaanfchry-juV: 33.
£n doet hem , daar voor , u ten ilaaf , voor altoos blyven ;
V^ant boe, hoe zoude 't gaan met hem die cm verwadit.
Als ik 2yn Benjamin tot hem niet wederbragt? v». 34.
Ëi keer daarom dien flag, ö Prins, opdat mynvroomen \
£n lieven vader die toch niet moge overkoQi^) .< ^ ■ i-
En ik het kwaad niet zie, het welk hem treffen ^u, (
En domplen in verdriet en eindelooïen rouw.
, Let nu aandachtMyk op de kracht der donderwoorden , jozeph
Die Jakobs zoons hier op met veel verfchrikking hoorden; ^*^'
Naardien de Prins van 't Ryk zich voords niet langer kon
Bedwingen, wyl de liefde op hem het hart verwon ; Cap.XLV:
't Geen hem deed neggen , by het ilot van Juda's reden :
Doet alle Egiptenaars uit myne kamer treden.
Ras zag men welk een vloed van traanen hy uitgoot, . vs. 2.
£n hoe hy weenende 2yn boezem gancfch ontiloot ,
D^rmaate dat 2y, die zelfs ver naar buiten flonden ,
De ftemme zyn's geweens van binnen j booreh konden;
"Wyl hy met luid gefchrey tot tyne broed'ren liep,
£n, hen omhelzende, op 't weemoedigfte toeriep:
Schrikt niet> 'k ben Joièph 2elf, wiensziel gy 2ogt voordeden »
•Toen ik aan IfinaSl ten flave, werd verwezen» . vs. 4.
I 2 Waar,
Digitized by
Google
£S MOZES ALOUDE
TRiróB VTaar door ik waarlyk heb van u veel kwaads geleên ;
°'^°"' Doch ziet! 't is God die my gebragt heeft herwaards heen,
£n tot dee2' grooten (land van heeriykheid verheven ,
Gen.XLV:Op dat ik tot behoud 20a ftrekken van uw leven,
^* *• En daarom vreest niet , neen ! zegt my de waarheid toch,
• Is 't alles wel met u , en leeft myn vader nog?
Zo |a, keer dan raet haast, keer weder al te gader
vj. sj. Ten fpoedigfte van hier naar mynen gryzen vader»
En zegt hem èat hy zich toch nu niet meer bedroev^.
Maar tot my ovérkome én niet in 't minst vertoev'.
Verhaalt hem tot zyn troost, het geen gy zaagt, volkomen»
Hoe ik, ichoon hem ontrukt, ten throon werd opgenomen^
}acob ve^ Wanneer nu dezen maar" tot Jakobs ooren kwam
datTraephDoor zync kind'ren, en hy duidelyk vernam,
leew. jjgf gggjj g)j^ hunner was by Jozeph wedervaren.
En hoe zy aan het huia van hem, bejegend waren ;
Word hy zich zeiv' ontvoert , met blydfchap aangedaao,
Ts. 26. Hy peinst, hy zucht en blyft als nog in twyffel ftaan;
Daar hy deez' waarheid eerst te regt heeft aangenomen,
w. 27. Tpen Pharo's wagenen nu waren opgekomen.
Al 't antwoord dat hy op 't verhaal gegeven heeft.
Tl. 28. Was enkel : 't is genoeg ! myn zone Jofèph leeft ;
•Dien Ik zoo lang een reeks van tyd heb moeten derven»
.• ■■' Ik haast' me op dat ik hem nog zien mag voor myn ilerven;
Gelyfc
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. 69^
Gelyk Hy hier door, ook ten kragtigfte opgewekt, *>=»»»
Zeer fchielyk en met haast uit Kana^n henen trekt ^ ■■
Met at het geen aan hem, zyn Bond-God , hadt gegeven ,
Geduurende den tyd van 2yn beflaan en leven;
En kwam toen allereerst in Berzeba getreên. Gen.
Alwaar de Hemelvorst hem andermaal verfcheen ,
Na dat hy in *t geloof, alvoren» de offerhanden ,
tVoor^taanfchynvandenGod zyns vaders deed ontbranden,
Waar op Hy, die om hoog, 't onnaakbVe licht bewoond.
Op de aarde aan JacobZich heeft in dien nacht vertoond ;
Terwyl Hy Zynen glans doet door het duistre flraalen,
£n jakob by zyn naam Araks toeroept tot twee maaien , vs. a>
Hem zeggende: ik, ik ben die god ow's vaders! Dat
Myn's inziens dezen zin, vol nadruks, in zich hadt:
Ik ben die God op wien uw vaders fleeds vertrouwden,
Waarop ze alleen den roem van hun Geloove bouwden;
Ja 'k ben die zelfde God van Abraham Myn knegt, Cq>.x\^
Met wien Ik Myn verbond weleer heb opgeregt, *'*
En ook met Izajik, uw teêrgeliefden vader, Cp.
Aan wien Ik verder dit bekrachtigd heb ; en nader, ^^' **
Die God 6 Ifraël y die reeds aan u voorheen
Te Bethel , aan den weg, in énen droom verfcheen , djt.
Tot wien gy menigmaal in uw benaauwtheid zuchtte^ ïs!^
Als gy Toor 'c aangezicht uw's broeders Ezaus vlogtte»
} ' I 3 GM
Digitized by
Google
ro MOZESALOUDE
TiENDB Gelyk Ik toenmaals u befchutte met Myn magt,
*"'°'^' £n u in veiligheid naar Paddan Aram bragt,
XXXI: 13. V^ ^''^ar Ik weder u, wanneer gy tot My fchreide,
Terftond uit Labans huis naar Kanaan geleidde ,
Op dat ge in z^ening bewoonen zond het Land ,
Welk van een beter goed, uw ilrekt ter onderpand;
Alzo'Ik My aldaar als God-menfch zal vertoonen,
Wanneer Ik in den tyd op de aarde In ^t vleefcb kom woonen;
Ja ^k ben die zelfde God, zo als Ik heb verklaard ,
Die Zich volkomen heeft aan u geopenbaard,
Cap. Na dat gy met My hebt geworfteld, in 't verborgen,
CM, ^■*'**Doch nader u bekend werd in den vroegen morgen:
Daar 'k u te Bethel reeds Myn hulp heb toegezegd ,
En Myn Verbond aldaar met u heb-opgeregt;
Daar wilde Ik niet alleen My zelve aan u verklaaren,
Cap. Maar daar zaagt gy My ook van a ten Hemel vaaren ;
xxxv;i3.jj^^ Ik dan ben die God, die, door Myn grote magt,
- U allen leet ontruktte en in de niimte bragt;
Daar Ik dan nimmer heb tot heden u begeven.
Of ooit verlaten, maar behouden in het leven,
Cap. Vreest daii niet af te gaan , naar Pharo's magtig Ryky
^vi; 3. ygpijjj^ „ Qp ^yjj m^tgti Ik zeg u te gelyk.
Dat Ik u der^aards heen zeer veilig zal geleiden,
Wyl Ik uw xaad aldaar in menigte uit tü breidea»
EK
Digitized by
Google
TIBNlur
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. ^r
En maken uwen naam^ waar men tidi keerd of wend»
In gantfch Egiptenland en telf alom bekend, bootdst.
En tot een onderpand van 't geene Ik witde zeggen ,
Zal Jozeph zyne hand op beide uw oogen leggen. g«i.
Hier op trekt Jakob af, en zet zyn reize voord, fiS"**
Gerust op 't geen hy van den Koning heeft gehoord , S om^
Maarzagt, my dunkt, 'k zie hem bereids aldaar ontvangen, '"°^'Jo*
£n Jozeph CHn den hals van zynen vader hangen, vs. 29^
Daar hy met kid geween zyn blyde ilem verheft,
iWaar meê hy 't lievend hart zyn's ouden vaders treft.
Die hem ook firaks omhelsd zeer teder met ontfarmen ,
Hem klevende aan den hals, hemdrukkende in zyne armen »
Uitroepende in dien ftand , zo naauw aan hem verkleefd :
't Is my genoeg te zien myn zone , dat gy leeft, vj. 30.
Dank zy Jehovah die my dit nog deed verwerven : ..
Ik gaa nu heen, en zal hier voor uw aanfchyn ilerven.
En alzo ondervond haast Jakob, in zyn lot ,
Op 't einde, al 't geen aan hem, verzekert was van God,
Terwyl hy, laatstlyk, na een weinig tusfchenpoozen.
Ter woon raakt met zyn have ha 't vrugtb're land van Gozen> cap.
En 2ag zo over gantsch Egiptenland, zyn zoon nfi?.
Kegeeren, als een RykS'Befiuurder van de kroon.
ELF-
Digitized by
Google
yt MOZES ALOUDE
ELFDE HOOFDSTUK.
xlfdk' Vanjoze^y die de geliefde des vaders wasj en zelfs boven zyne broede-
_ ren; van zyne fchoonbeid; van zyn herder-ampt; van zyne uitzen^
ding door zynen vaders van zyne uitmuntende verheffinge gevolgd op'
al zyn lyden en ontmoetingen; alzo hy gejleld werd tot een heer en
vorst over gantscb Egiptenland. In deze en in nocb méér andere
overeenkomsten blykt dat Jozepb een doorluchtig voorbeeld is ge'-
weest van Forst Messias, jilles befcbreven^ Gen. XXXVII. tot
XLV. ingefloten.
Van jo. indien ik trachtte hier deez^ ftof na af te breken ,
b^nd^r^Gewislyk louden dan de fteenen hier van fpreken;
Gemerkt, in \ geen aan ons van Jo^eph word gezegd,
Des Kónings wys geheim ook opgefloten legd,
Waar voor men , uit het gene 'er klaar van is befc/ireven.
Een gantfche wolke van getuigen op kan geven :
Dies laat ik dan een wyl de iaak van Jakob ftaan.
En merke inmiddels die van Jozeph eerst'Iyk aan.
Doch waaromtrent ik my ook weder zal bepalen ,
Om het voornaamfle alleen daar van hier af te malen >
Daar 't by my zeker is, dat Jozeph ook vooruit,
In 't geen hem wedervoer, den Heil vorst heeft beduid.
En, wel hoe die in 't vleefch op de aarde zou verfchynen
Als Borge, en dus tot vreugde en blydfchap , van de Zynen
Naar-
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. fi
Naardien Hy voor den geen > die fteeds op Hem betrouwd) ««"«
Zoo Tjn een toeverlaat tot eeuwig tiels behoud.
Op dat ik dan myn plkbt in dessen mag Betrachten ^ ^«''cdu
Zq heilig door Uw Geest, 6 Forst ^ al myn gedachten^
Op dati ik /preien mag, met klem en kragt van reén^
En dringen door V Geloof tot in V onxien'lyk been : j
Wil tot Men einde ^ my , door Uwen Geest verjlerhen \
Met iraebty en tot Uw Lof en Heer Ijkheid bewerken.
En doe my, onder het geleide van üw Handy
Op H allerlevendigsty met een verlicht ver/land ^
uilzo de eerbaarheid van Uw Genadefcbatten
Door V heilgeloofi dat ü omhelst , te regt bevatten,
\ Zet dan myn aandacht flil eerbiedig hier ter neer, voott-
Daar ik zal trachten om» tot lof, en roem, en eer ,
De «aken van myn Vtxnt zodanig te behandelen.
Dat elk wie dit ook leest myn voetipoor naar kan wandMen,
£n , om *t Toorbeeldige van Jozeph naar te gaan ,
Zo merkt met my tea fcbetx* daar van dit volgende aan. . .
Had Jozeph op het hart 2yn*8 Vaders het vermogen , lozeph ge*
Dat hy Hem tot een lust vcrftrekte voor zyoe oogen , t^sHSet.
En wierd hy , even als een dierbaar troetelkind,
.Van 2ynen Vader op het teederfte bemind; -
"Wie twyfelt dat ons weer, fignnrelyk, in dezen.
Als met den yioger op den Koning wordt gewezen;
K Ter.
Digitized by
Google
74- . MOZESALOÜDE
n.r»e Terwyl ook in den Vonk, op \ aangenaamfte» ipeeldy
"^'"^- Het uitgedroktc van Zytf 8 Vaders liefdebedd ;
Gelyk men bierom moest voor Hem lich nederboigen»
Wanneer men hoorde door Zya Vader zeUa betuigen»
Matth. Ten tyde daC deer' flem kwam dalen uit den throoa
^"'- '7- Der hoógfte heeriykheid: Dif 'i Myngeütfde Zoon,
Bemind 'W'erd JoMpb boven al de kinderen van kyn Vader
''''broefe'. Geliefd en \ aeeK bemind, to zie ik dtar in nadir»
ne
ren.
Dat in de zaak niet wordt ia *t minfle akgctatt.
Als ze in haar kracht wordt op den Koning toegepait t
"^anc , naardemaal By ia dea Vader» ve£befaagen ,
Hebr. 1: 3. Zo moest fiy ook het Beeld van Zynen Vai^ dragen » .
En toonen dat Hy waa de Wooderzooa ran God>
In tegeoftelling van den gjeen> die eenmaal toe
Eph. I: Het waate kindfehap « ^ om Zynen wit, gejcomesy
^'^' Ën van den Vader ab zo eoD vccd aangenomen. .
jozephs 'W'as Jozeph van gedaante en aanxiea ovetfiAoon '^
^''' Dit brengt myne aandacht tot den gcootca Wondenooi»:
£n Ikmelvoot > ala Borg, wyl Zyii boogftaat^tyk Wezen
,^ ^ In fchoonbsid» eldera .wordt op 't JMtistpkai* gqvez^n y
lo-itf. EnaangemtrktinZyR.gefcnoêza8B4ieid«»dcxMiy - . . .
v» ia Wordt ook van Hcm:getüigt> dar fiyiabtaik enfpod;.
Dus men met Josepb Hem nle( moat fleebttevenpareo»
Maar in. vooitrefi'fyUiri^ 'sr boneb dieii ^wkkarenr
-•- . -. Alzo
Digitized by
Google
SCHADÜVLEER. EERSTE BOEK. Tjr .
AI20 Zyo {nerlyk en otcttuuteiid tèhoon g«lac zlfqe
Oneind^ bovea d*t der ndenichen kibdVea gut. soof^
Befchpoi* ik Jcttöpfe in ftya ftmpc gelyk eeö Herisr, J'f!^. ^
Dit leidt myne aandfKlK in gölooft-bellM^ling verder , , ^^f{^^
Wyl 't gene dwr door wordt, in deten, a%ebeeld fierder.
RegcaartJg op den Vortt en Koning beeft geipeeld; joh. X:
En 20 't ons imt ii6t fpoor der Hcrd'rcn na te Aappen, *''
"Wyxka ita de2cn Vorst dto Al die ejgeoidiappen t
"Witarom in volk kragttan Hetn ook yr&tót geaeidi
Dat Hy Zyn dierbaar folk ate Zyne fthai^n leidt»
Wy 1 Hy het op den weg Zyn'ö Woords wil (aam v«tgaêren »
Om bet Voor al 'c geweld van buiten te bewaaren.
Gelyk een Herder ftaag tyn toeyeriicht laat gaan , ^ShüA
Op dat niet eenig fcbaap een dwaaUpoor in mogt flaan, enes
Du8 wil de Heilvorst , van den avond tot den morgen, *^^*"*
Op dat Zyn kndde in 't fpoor des levens o^e, torgen : . ,
Nooit heek de heliche wolf, hoe 2eer hy op haar loert ,
Door list of doOr gewekl. Hem eenig Schaap ontvoerd ;
Zpi nooit bezwykbre trouw 2ai haar ten allen tyden ,
Rondeom bewaaken, en van allen leet bevryden.
Al valt het ichrikdier dan ab woedend op haar aan ,
Hy, die bon Henfer is, blyft moedig voor haar daan»
En is fteeds vaardig om het boot geweld der hellen
Unki met den donder vaa 2yn mogeobeid te vellen.
Ka Ge-
Digitized by
Google
7(5 MOZES ALOUDE
fLTOE Getyk een Herder voords de kodde aan hem betrouwd^ '
°^'°"' In malfche klavers weidt, en nooit in 't dorre >woud:
J«J*^^ AI20 wil ook de Vorst Zyn fchaapen lieflyk weiden ,
nes Het. £q naar een Bazan of een Giliad geleiden, ' '
Micb. Alwaar Hy op den weg hen telkens onverfbord
VII* lÉ^ -
Wil voeden met de fpys van 't Evangeliewoord ,
rntim En drenken u^ de Bron van Zyn genadebedce,
' Op dat 'er, op den weg, toch niets aan htm ontbreeke.
De atn- Een trouwe Herder , die niet ilechts zyn (chaapen hoedC>
opmerk^- En ter verzadiging dezelven drenkt en voedt,
d«fö.** En voor hen in 't gevaar zyn leven zelf zou waagen,
""*• Maar ook voor 't jonge vee op 't tederst' zorg wil dragen, .
Schetst ons den Heilvorst af, dien Hoeder voor 't geweld 9
Omtrent den geen voor wien Hy Zich ten Herder fteld , "
En die ook fteeds wil tot Zyn jonge lamm'ren nad'reh ,
. Het zwakke daar van in Zyn armen zel& vergad'ren^
En als in Zynen fchoot, zaditmoedig,' met 'beleid,
Hen voeren op den weg van Zyn gerechtigheid,
En dus niet Hechts Zyn kudde op vette henv'Jen weiden^
jer.XL:ii. Maar 't zogende daar van zeer zachtkens henen leideni
Dewyzeop Zie 'k Op een Herder, die verno^ een vrolyk lied
Herder zy" Laat Jioorcn , Op een daar toe varfch gefiieden riet ,
Ïct loS. ^'^aarop hy naar de maat weet aangenaam te ^len,
£n daar -door de ooren van zyn fdiaapen zacht teflreeién^.
Zo
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. f^
Zo dat fay op dien klank > 20 rein 9 to mil(l en scoet • «m*
' * i • 1 'IlOOfOïT.
Al 'c' vee te 2amen lokt, en naar hem luisteren doet : ^ — i.—
Hier uit kan myne ziel gelovig voedzel rapen ;
Hoe dat de groote Vorst en Hérder van Zyn Icbaapen Hebr.
Veelmaalen hooren laat *t uitlokkende geluld
En 't aangename van Zyn Evangeliefluit, job. X:
VP^aardoorHy niet alleen Zyn fehaapen op ^ w^en, ''/'
Maar op het liefelykst tot Zyn gemeenfchap trekken ,
ILn wyl in *t oost en west, in *t zuid ea in het noord ,
En dus alom, de klank van 't heilwoord wordt gehoord.
Zien viry ook andVen van Zyn fchaapen zich vertoonen, **«• i«.
Op dat zy onder Hem gerust en veilig woooen.
Doch om niet Hechts alleen by 't Herderampt te (laan, Voort-
Zo laat ons in het ftuk der zaaken verder gaan : *"**
Want zien wy Jozeph naar 't bevel zyns vaders hooren , joaph»
Daar hy zyn broeders in de velden op gaat fpooren , -ding.
Ook even hier by wordt onze aandacht weer bepaald.
Naardien ons daar door wordt iets hoogers afgemaaid ;
Want let: zou eens de Vorst, als Borge, voor de Kerken,
Van 't Oud en Nieuw Verbond de zaligheid uitwerken,
Dan moest God Vader vast naar luid van 't Testament,
Reeds in den Vrederaad van eeuwigheid bekent, ^
Daar toe Zyn lieven Zoon in 't need'rig vlecfóh afzenden. Gal 1^:4.
Om de ongeregtigheid Zyn's erfdeels, af te wenden,
K 3 In
Digitized by
Google
7^: . MO ZES aloude:
EUDB Ia welken Vrederaad de Zooo ook üraka bereid
HOORMT..
'.Tot Zyoen Viider gaotlcii gehoorzaam iiad gezeid :
pfaim XL: Ik kome ó God, &^ zai Uw wil met wederftreereo > .
Wyl ia de j&pl. Uvi^s boeks dit Aaat vao My beichreveo.
jozephs Wierd Jozeph eiod^lyJc na y^ worflieUi^ gered,
ng, g^ ^^^ ^^^ j^^^^ .^ gantfch Egiptenfamdgezety
Daar van zyp wysheid zeifc een Pharo moest getuigen >
Gen. XLL Tcrwyl Hy 'f:voik yoot hem geknield deed ncderbuigen ,
*^* Waar door dan Jozepli wierd , vao 't «en tot 't andef end
Des Lande, in al zyo roem en majefteit erkelhd.
Hebt. I: ƒ. Du$ ZOU de Kpoing van Zyn Kerke ook throonwaards treden ,
Na dat Hy ala de BcH-g op aarde eerst had geleden.
En daar door had voldaan aan 't Godlyk Hemelr^,
Op dat den Zynen zou weer worden toegezegd
T}«b.ix Vergevingevanicbuld, als mede daar beneven,
^ ' ^* De vrije toegang tot bet eeuwig zalig leven :
En waarom Hy dan ook in hemden op de aard,
Als Heer en Koning van Zyn Kerk zoa zyn verklaard, '
X cor. "Wanneer Hy over dood en hel zoa triuapheeren ,
*^'*^* En op het luifterrykst Zyn Godlyk Ryk r^geerenj
Terwyl Hy tevens, ak de groote Wooderzoon ,
Zeeghaftig zitten zou verheerlykt op Zyn Throon,
OiAnh. Met Maiefteit omringt, daar ddizende vaa zielen
^6, 17! Gantfch needVig met ontzag voor Hem eerbiedig koiefen.
Van
Digitized by
Google
SCHADrVLEER. EERSTE BOEK. 79
Van waar Hy Zynen Geest' 20D zenden naar beneêa, «jbe
Op hen 4ie m Zya dioMt» door alle landen faeên» Moamr.
Te zamea nicgedoet als Konïnglyke troepen »
Met d^Bi^Migelieklatik geftadig xooden «oepcn:
Is deze Uw God, Uw Vont, Uw Koningy Hobft en He^,
Zo knielt en boigC n dan deecooedig voor Hem neer, praim
Wyl Hy is hooggednchc , daar by van zulken waarde, ^^^' '*
Dat alle knièn , beide in faei&el en op aarde, Ph». il-
In diepe eerbiediglieid oocnuxdiglyk te zaam\ *°'
Zich nederbuigen voor de grootheid van Zyn Haaai.
Liet Jozeph brood om geld, den oadeidaanen geren ^ ^oicph
Tot nodig onderhoud van 't Ufdkh, het tyd^lyk leren , ^^^'/oik"**
Men merkt hoe hierixi weer eest beUre ^tam doorfoaalt , ^l^^^ '«*
In welk de Koning niet alleen wordt afgemaak),
Alaar waar in men Zyn lof len boogHen moer verheffen,
AlzorRy Icwph zoo is deaen oftrtr^ktUt •
Vermits (fet Hy eot'hek en eettwi^ zielrfjeftoad,,
Zou wonfen in het rleefcè-, afe \ Hemelb«Md, bdfchovtri:
tV^aar mede Hy Zyn voik zelfo zoo als overlaapdea ,
£n niét<le-vetiig^n, 4»it^dd o-rewtoed, verzaadéfT,
£n zeggen töË dë gM»^ djft zyn van^gielcr oncbKibd: -• <. - '
Komt hérwHiard»zof}de^ pry», en toept- mMüw-bfOöê^l^t^'^f
Verzaakt maar fiégtsdiB kracht ranzetfs{geregtjgii6dci» '' ^
Volkoflienf> 'è&kottt-da»verfroK»1|fk'<oegfttR<lei»^ •-
Want
Digitized by
Google
^ . . M o Z E S A L o U D E
iLFDE Waat waarlyk die 20 eet en drinkt j aan dlén wordt vast»
.'Oe uitneemendheid vaa ai Myn volheid toegepast.
noorosT.
Tozepb tot En om 't Geloof in ons nog verder te verfterken », .
Regentge- i ,, . , v
fteitover Zo Iaat ons ten oelluit daar van dit nog aanmerken:.
lani" Had'Jozeph 't Ryksbeftuur gelukkig in ryn liand>
En was hy tot een Heer in gantich Egiptenland
Gedold, en werd zyn naam met eerbied rond gedragen >
Gelyk de Nylftroom van dien luifter kan gewagen ;
Dat leert ons, hoe de Vorst en Koning van Zyn Kerk,
Ma dat Hy had voleind het groot Genadewerk ,
Mich.V:i. Gezien zou worden als de Heerfcher van de volken .
Met heerlyklieid en eere, aanbidd'lyk in de wolben >
Omgeven met gezag, geducht in Majefteit,
Mal. 1: 1 1. En de eere. van Zyn Naam alom ten toon gelpreit ;
Waar door men eindelyk dan zou aan alle zyden
Der waereld , Zynen Naam en Heerfchappy belyden»
jeCXLnirTerwyl Zyn lieflyk maar ook Vorst'lyk Hemdwoord
*' Alom zou zyn verbreid ; zo dat m' in 't zuid en noord .
praim Dan leggen zoude: 2iet ! al de aarde is nu des Heeren^
' Door wien en in wiens Naam de Koningen regeeren.
Zepb. ni: Gelyk van onzen Vorst de heerlykheid en magt
fêc UZ: Eens door 't heelal zal zyn erkend in al haar kracht>
''* Wanneer men van rontomi Hem dienen zal ea vreezen»
En aan Zya Ryksbeftuurgeen dnde of perk zal wezen,
Maar
Digitized by
Google
SCÜADÜWLEER- EERSTE BOEK. 8i
Maar door alle eeuwen heên > zelfs langer dan de maan^
^l in goduurzaamheid, beveiligd bly ven Aaan.
TWAALFDEHOOFDSTUK.
j^akobs doordringende Geloof staal top zynen zoone Jczepb. Jakob zegent twaalfde
^daarop de^beide zoonen Jozepbs^ Epbraim en ManaJJe^ waarna by ^
zicb tot Jlerven bereidt , Gen. XLVIII. } en bejleld zyne Erfbe»
gra9if9gê in *t land Kana'dn te Macbpeta , Cap. XLIX: ap—sa.J
bet welk Jdkob ahoorens zynen zoone Jozeph op zyne beupe bad doen
b^weeren^ Cap. XL VII: 29—31. Jakobs zalig affierven^ Cap.
^LIX: 33« Zynde in bet gehow gefiorven ^ Heb. XL 21.
I
k zal, vervdgend' nu tot Jakob wederkeeren ,
Op dat ik uit de vrucht van zyn Geloof mag leeren,
Hoe hy hetregte wit zyn's doels voorzeker treft.
Daar hy vertrouwende het in het eind verheft:
."Want wendende zich naar zyn zoone Jozeph henen,
Zégd liy : aan my is God de Almagtige verfchenen,
Te Luz in Kanaan, alwaar Zyn Majefteit
De vruchtbaarheid my in myn zaad heeft toegezeid,
£n tevens ook beloofd, datHy, nog daar beneven,
Aan bun ten erf bezit 't land KanaSn zou geven.
In welke woorden weer een kracht van nadruk legd,
Kaardlèn het ao veel is, als of hy daar meê zegt,
L
Takobs
doordrio*
^ende Ge*
foofiiual,
enz.
Gen.
XLVlIt
3f ¥
Nader be«
fcbouwt.
'k
Digitized by
Google
62 MO ZES ALO U D*ï; . '
TiTAALfDB^k Zal hierop mynGelodfsbetulging ïeker bouwen,
füüül' Schoon 'k met myneoogen 't niet opde aard© zal beftkouwen;
ken m'et '^ "S^**' ^7 ™^ Onwrikbaar vast»4ie8 'k.-.?aa<üe.wonde»aai6,
xxTv- 1 G^'^'^stlyk dit befluit , voor u myn Jozeph maak :
Dat eens de Koning Zich zal in dat land vertoonen.
Gen. "Als Hy in 't nedrig vleefch hier zal op de aarde woonen>
^^ ^''Wanneer dan ook aldaar 't Genadewerk voor vast ,
"Ten krachtigfte aan'Zyn volk zal worden toegepast ;
"Wyl Hy op aarde als Borg» na 's Vaders w^elbebagen ,
jeCLUh Bepaaldlyk daar den vloek der. tonden w«g zal dragen,
*" Zo dat ik in 't Geloof op Hemtinyne oogen flaa,
Pfajm EnopZynBorgtogtmet verzeek'ringhenengaa,
f^'^ Om dat Hy waarlyk zal , tot heil van al de Zyisen , .
Mich.V: I. Als Koning van Zyn Kerk in Kanaan verfchynen;
*Tot dat Hy weer van daar met Eere en Majefteit
Hand. L 9. Zal keercn tot de plaats van Zyne Hcerlykheid ,
Van waar Hy zal door Woord en Geest Zyn volkregaered
Met magt, en als de Vorst en Koning Triumpheeren :.
Gen. En daarom zie, die God, voor wien dat Abram heeft,
XLVïii: Gelyk ook I6ak,. gewandeld ea geleefd,
En die my heefc verilerkt, en telkens in 't voorleden
Gevoed , van dat ik was , tot op den dag van heden»
Die Engel» die my heeft verlost van allen kwaad.
Die zeeg'ne in Ephraim, eso ia Manair«, ui$r-2aad!
Ert
Digitized by
Google
SCHADUWLEÈI ÊÊRèTÊ'BOEK. ^3
En wyf ik henen gaa, ik Aerfmeedatvercróa^n}' TfirAiLn»»
Dat ik haast van naby myn Koning zal aanichouwen > "°°'°"'
Ter plaatze daar ik dan zal worden met Zyn Beeld PCaim
Verzadigd, en aan my Zyn heil zyn toebedeeld, praim
Volmaakt in Heerlykheid , zo dat ik zal na dezen , ' '^
Geduurig tot Zyn Lof by Hem, den Heere, wezen, »Thca.
En dus zal Hy 't Geloof van my Zyn gunst genoot , - '^* * ^*
Met zo veel heerlykheid, bekroonen na myn dood.
Zo zien wy hier 't Geloof van Jakob kort befchreven, jtkobsb».
Naar 't geen ons het verband van zaaken op kan geven: trent'zya
Maar 't wekt onze aandacht ook, dat vader Ifrael S"^*'
Van zyn begravenis nadruklyk gaf bevel ; xlv,i.
Want dit is ook tot roem van zyn Geloof befchreven, cT"^^*
Dat hem voorzeker heeft tot dit bevel gedreven, xllx:
Gemerkt- daarin een klaar en helder licht doorilraalt.
Door welk 't Geloof ons wordt van Jakob afgemaaid ,
"VTant na dat hy tot hem zyn zoonen had doen naad'ren , Cap.
XLIZ' I.
Gelyk een henne die haar kiekkens wil vergaadVen,
£n aan hun had voorfpeld in ver vodruitgezicht,
Wat hun weêrvaaren zou, fluit hy, na dit berigt;
£n na hy ophield meer bevelen hun te geven ,
Godvruchtig , ziende op 't heil van God , al biddend , 't léven »
En vliegt klapwiekend naar de ziele hetnelwaards ,
Terwyl hy 't lichaam laat op aarde in 't fiof als aardich ,
L 2 Daar
Digitized by
Google
'U .M o Z E « A L o U D E
. TWAAtraEDaar ]\y de xkraermg tta iyn wil en welbehagea
noorptT. Aan^yyne kintfegen^ ten duurst^ had Opgedragen :»,
Te weten dat bet wierd by 't vaderlyk geflacht.
Naar 't land van.Kanaan, ten grave heêngebragc».
Oen. Waarom ook Jozèph zelfs, naar IfraClsbegeeren,
^^'J; Herp dit , daar hy de band leide op zyn heup , moest zweerend
Takobsge- Dat hief in hoger .zaak gewis verborgen l^d,
uTgebreit Is klaar, dèwyl daar meê zeer duidlyk wordt gezegd.
Joh. wiui Dat naar 't beioo£ie Mtoord de vaaderen met vertrouwen
Reikhalsden om den Vorst in 't vleefcb op^de agrd^te asnfchou»
xvni Celyk aan Abiam werdt gegund dat ijy dien ds^ (wen ^
x^ix» Des KoningSy. hier.beneên,. doch maar van verre, zag,
£n waarom Jakob riep, venmkt in zyn gedachten ^
Op. Op Uwe Zaligheid blyf ik, óHeere» wagcen^
**■ 'k Merk dus, dat my de werifeli naar 't land van Kanaan»
Nc^ hier inzonderheid, by Jakob, leeren kanv >
Miet fiechtsa]» of hy zegt, dit land,, zo duur bezworen »
lüicb.v.-i.k 't land waar in jde Vorst zal worden dan gebor^>
Wanneer {jy in het vleeübh zal wezen neergedaald.
Keen , ^ier m£e wordt aaip ons ook. duid'lyk afgemaaid 9»
Hoe Hy in Kanasüi) ten kofte van Zyn leven,,
Zhn. IX. Zich zoH ter zondenzoea gewillig 'overgeven ;.
Dewyl door Heiii-als Borghdt tt^tiaoeÉt izyn Vervuld »
Den'iÜch der:ili^e> tot wegoeeoing .vati jd^Tchuld,
z\i ' * Op
Digitized by
Google
SCHADU^LEER. EERSTE BOEK. S?
Op dat Hy dos Dit kracht van Zyn gehoorzaam flerveo» TVAAimr
Voor al de Zynen 't Regt ten leven Jtou verwerven ; ^ofdst.
£n daarna uit den doode aldaar ter plaatze opftaaa. Hand. iv:
£n op den Zetel van Zyn Ryk^thtoon zitten gaan. 1 Tim. m:
Daar Hy met Eer gekroond 9 verheerlykt in de wolken , '^
Verlhekken TstL tot roem en blydfchap al den volken»
Terwyl Hy dan volmaakt, als Koaing van *t heelal ,
Voorfpoedi^yk het Ryk van God beftuuren zal ; jer.
En daarom, breng my toch naar Kanaün vreér henen » xui:;..
MTanC daar is my de Vorst reeds al voor uit * verfchenen» * Te Be.
En als ik in het graf te Machpela dan leg, '
Zal'tzyn, als of ik na myn dood noch fpre^, en zeg:
IVfogt ik op aarde in 't vleefch niet blyven tpt die tyden>
Zo zal nogthans myn (lof Zyn komst aldaar belyden»
Want Hy, Hy is het, die myn ziel en lichaam t'zaam Joh. xir
'Weêi zal ver&nigen tot roem van Zynen Naam, *****"
'Wanneer Zyn magt aan my het wonder zal bewyzen,
DatHyoit't ftof des doods myn vleeièh zal doen verryzefi >
En my, dus opgewekt, en wel van üonden aan^ iTheO.
Dan met die beide zal ten hemel in doen gaan>
Om eenwig met myn God en Koning daar te leven.
Gelyk 't Geloof dit kan in kracht te kennen geven t Beflaic
En waar meê Ifiaël, met nadruk in zyn dood,. •
In God-genot zyn nxmd en oogen teveQ8,iloot.
L 3 - DER^
Digitized by
Google
^6 IIQ ZKS A E au DE
D E R T I E N D E' H p O F p S T U K.
dertieot; 3^uda ga€$ vmt zyne hroedèren Ur w>Ofh naar- JédaUam , ddéÊf- by A
uooFDsr. ^Qf^i^f^j, ^f^ 5^ ^j„ XanMbifdfifttdn mimi , eni kierp. daama ^edcïï.
'wzynt.broedenn en.g^acbie^ Genu X-XX-VilK fFat.zuhshi^
duidder^ gfvoJg4fmt'^een.$v<rg^g^y 'mamiksJudA verder d«n messiai
beefi afgebeelde
^' J""" Ifc moetJ me al Vorens. Am ^niarjtidt henen wendeir, .
"Wyl hier ook doid^k met nadnik.M(oitk gdpedd .
Op-^tfggm y waHr doot hf- heeft deir Koning afgebeeld >
En om dhar vani een proef? ter zaakó" ohr af te maaien ,- .
Zal ik( by Jbda'^hiér 'byzonder my hepourlen^^
Kaanlienr in^^geetraifaier.'yan Jóda wordtrgeïsegd,.
Het overgroot gehdmdeBrKontogs^kiaatiyb lègd-v
En aliso kan^fosir weer den Vorso zien, by. vertooningv.
Düor Joda afgebeddlimziyff perKoameir wooning^,
. ' ' Want flaaa we^op de^oiEZÓon van, Ja&obeenrhet oog'yi
'Waanneer hy vwa oenit3id!van)2yiie bnoedVen too^
Gen. Naar Adttlhimv cbGn"wy< do'doeHteiL hem licnivindcBD
xxxvutygjj 3yg^ waar meÖ hyzidi.deédiiii d!£ölift:verbihdeny
£n dat hy eiodM^dc /weer ha» 't hnteïyi^a^aderB Iteert;:
Dw wordt^dtMT imdeii wqidesBoniiigsiqBSigciei^ird^-
■:- • : : yer-
Digitized by
Google
SCHADir^^LEE». EERSTE BOEK. Sjj
Vermits dit alles wordfe te duldelyk omfchreven.
Dan dat ijnsvditgeen fcbetsvan hoqger 2aak zou geven,
£n daarom iliüte ik met die>o«ertwging, dat
Ook hier in 'c diep-gdieim-deaKooisgs is vervat)
Gelyk ik trachten.izal by overdrfgt van: zaaken.
Aldus dit op dea Vorst toepasfelyk/te oaaaken.
Ging Juda voorjeen wyl van xyofit broed'ren af,
't U zeker, datH>ok dit een voorbed.uid'nis gaf,
VanHcm,<kaVor8t, Jiaacdien wy itier pit konnen leeren,
Hoe Hy van Jakobi zaad zich zel«* «ens af lou keer«n ,
£n maaken dos aaftjem gaatüch an4eir:waereh]seQd
Zich zelven , in Zyn Naam en Kpningcyk ». bekead<
£n zien wy Juda juist met^ien Heidinoe trouwen,
Wy kunnen^daarin. ook volmnktelyk' betibbouwen ,
Hoe tevens bier door 'ivtrdtytocikomilig reeds vooruit,
Den geestelykcrnEcht des Kqn^igs voorbedoicl.
Alzo Hy^Zyn Genade en^Liefii3seQS<uit zou breiden,
£n treden in *t;v«r-bond ook eeamaal met den Heiden,
Dat die, van God vervi«emd,.daor enkel liefdenwerk,
Gebragt zou w4Dl:den^totZyn Evasigeliekerk.
£n weodde juda ziïh dot zjne bro^d!ren /weder ,
Zo zet ik in 't Geloof myne aandachthierby neder,
Wyl daar Idoor >wordt, omtrcnt'^den JSoning ,. dit geleerd ,
En
HOOFDSK,
Jada gaae
van zyne
fODv
' JeCX: '
Zeph. Jtl:
JeCLXn:
6.
Zach. II:
II.
Hykeerc
weder tot
ZFOobroe*
dorea*
Zadtltlrf,
Digitized by
Google
^i MOZESALOÜDE
oBRTiKNB.En dus befclioiiw ik hier die nog verwagce tyden»
«ooFDST. -^^jjj^gp jgj ^yjj geflagt den Koning zal belydea,
Zach.viii:£^ dat men zeggen zal met kracht in ^ Algemeen ^
Cap. XIV: Ziet nu, nu is den Naam van God jehovah een.
Overgang En om al verder dit vao Juda hier te ontleden,
geenfwaarZal ik nu trachten hier wat dieper in te treden ,
óenMes- Want in de zaak van hem wordt hier niet misgetast,
hMfrafe? ^®° ^"'^^ ®P dezen voet, als 't doel , wondt toegepast '
beeit Want ftelde Tuda zich tot Borg aan, voor het leven
Judaftelde ^ o '
2ich tot Zyn's broeders , zo kan dit ons klaar te kennen geven >
zyn^broe^'Hoe dat de Hemelborg , van eeuwigheid |)epaald »
^ó. Op aarde in Juda werd gdchetst en afgemaaid ,
xuii:?. j^j^Q yj^ ^yjj geflacijt gewislyk voort zou komen .
}tr. XXX: Hy die sds Borge heeft de icbuld op Zich genomen»
^b En die in kracht ook zou het overgroot ranzoen >
t^ Aan 't heilig Godd'lyk Regt, opleggen en voldoen:
Gelyk die zaak van ons ten deele al is bdchreven^ .
En daar van in den loop van \ werk verflag gegeven;
Des om niet langer op dit fluk te blyven ftaan ^
Zal ik vervolgens in 't geloof al verder gaan.
TWTdir Wel aan , wierd Juda van zyn vader ui^ezonden 9
f^^SoOm zyne aannaadVing in Egypten te verkonden ;
]^!-h"5!Daar in is 't dat a^ weer iets meer verborgen leid,
oen W ^juu-diea die aeodiog, ioist van Joda^ uaomz^if, : .
Hoe
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. ^
Hoe dat de Vorst , die was , van overlaiig te vooren > . dbrtiiAp.
Waaragtig eeuwig God door geen b(^in geboren , i
Kogthans zou in den tyd , en wel uicjuda^s Stam , HebV. vii:
Aanneemen vleefch en bloed, als Hy tenvoorichyn kwam:^'^'
In die gellalte zou de Vader Hem dan zenden ™i< ": ?•
Om de ongeregtigheid Zyn^s Erfdeels af te wenden.
£n alzo ziet men hier, by voorfchets, klaar verbeelt
V^aar op *c voorbeeldige van Juda faeeft gefpeeld.
VEERTIENDE HOOFDSTUK.
Juda, gezegd Loven, zie Gen. XXIX: 35.; gelyk vader Jakob daar
op zinTpeIcnde ook tot hem zegt: u zullen uwe broeder shovzs^ ea
gaat daar op voort , zeggende : uwe band zal zyn op den nekke uwer
vyanden ; voor u zullen zicb uwes vaders zoonen nederbüigen. Juda
is een Leeuwenwelp ^ gy zyt van den roof opgeklommen tnyn zoon; by
kromt zicb 9 by legt zicb neder als een Leeuw ^ en als een oude Leeuw :
vjie zal bem doen opjlaan? De Scepter zal van Juda niet wyken^
4iocb de fVetgever van tujjcben zyne voeten^ tot dat de Schilo komt^
en denzelven zullen de volkeren geboorzaam zyn. Hy bind zynenjongmi
ezel aan den wynjiok , en bet veulen zyner ezelinne aan den edcl^
fün wynJlok : by waf ebt zyn kleed in den wyn en zynen mantel in wyn*
drmven bloed; by is roodachtig van oogen door den wjn ; ende wit vofi
tanden door den melk. Gen. XLIX: 8--ï^v ^^^^ aangemerkt ia
Jiare geestdyke beduidinge.
, . M En
Digitized by
Google
po MOZES ALOUDE
TSMvr. j3n> 691 flu verder hst gelove te verfterken»
t .' Als mede 't regte doel by Juda aan te merken,
ië^^Zal ik in 't reêübeleid my houden aan dat woord ,
Het welk van Jakob, pp 2yn.ilerfbed, werd gehoord.
gri Naam Zegt Juda ons 20 veel als loven en als pryzen ,
Loven. Zulks zal ons weer terftond als met den vinger wyzea
Rom. IX: Op Hem, die uit den Stam van Juda's nagef lacht,
*• In 20 ver *t yleefch aangaat, zou worden voortgebragt,
£n hoe eens de aarde om laag, de hemelen daar boven,
luc.il- 14. Volmaakt Hem, als den Vorst en Koning, 2ouden loven»
Terwyl vast Zyne hand, voor welke niets beilaat,
Zou rusten op den nek des genen die Hem haat;
Zo dat een ieder van Zyn grootheid 2ou getuigen,
}eC XLV:£n met gehoor2aamheid 2ich voor Hem nederbuigen.
jada'vêr. li^erd Juda als een Leeuwdoor Jakob afgebeeld,
by een" Qpk daar door werd alweer 2eer duidelyk gel|)eeld
^prab'. Pp K^^ > ^^ ^'^ ^^^ Leeuw uit Jucja 2ot)de komen ,
^' S' £n die het boos geweld des vyands niet 20u fchroomen.
Maar onverfchrokt van moed, met kracht^ dien wederftaan,
£n door den donder van Zyn mogendheid verilaan;
-Waar door Hy moest de magt des duivels nederyellen,
jec Lxi: Om Zyn gevangenen in vryheid weer te ilellen,
' ' '' Zn ^it te roepen dat wel aangenaame Jaar;
Van 't welbehagen Gods, zo dac 'er geen gevaar
2^
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. pi :
VEERT.
aÖOFDst. -
XXV:»
9* lo.
I Pet. isg.
Judawotdt
deKo-
Dingtyhtf ~
magt toe» -
gekenu
Mich. V: •
Zon wezen öp den weg, maar onbelemmerd open -
Gefteld, om Isings het pad des levens vry te lóopen ;
Waar by Hy niet alleen dan toOnen zou op de' adrdT', ^^'^
Dat Hy Zyn eigendom door Zyne feracht bewaard,
Maar dat Hy onbevree&d zich wentelen toü en krommen ,
Gelyk een Leeuw, die van den roof is opgeklommen.
Zou *t Konlnglyke Huis van Juda^ hooggeacht
Beftendig blyven, in zyn laate négeflacht ,
Tot dat de Scbiio kwam : zo ^1 ons zulks vérklaaren ,
Wanneer de Vorst in *t Vlëefch Zith zelf iou openbaaren,'Mici
Hoe zeer noodzaakelyk vereifcht wisrd hier omtrent.
Dat deze Stam voor Ui van Juda blééf bekend { Bebr. vil
Vermits de Vorfit tot heil, tot nut en tfooét der vroomen,
Voorzeker uit *t geflacht Van Juda voort moeët koinen ,
Dewyl het groot geheim , daar Jakob van verhaalt.
Volkomen aan den Stam van Juda was bepaald;
Van welk men in den tyd dit nader zoude hooren,
AU Hy op aarde wierd in 't need*rig vleèfch geboren.
En is liet dat ons 't woord van Scbib f^fêdeiègt ,
Zo word&ik aanftonds door den zin weer onderrégt,
Hoe Hy, die Zich eens als dè S4bi/ó zoii vertöonén,
Ook als de Vredevorst by Juda dan iöa Wöonën ,
Niurdien door Hem alleen, met nadruk en in kracht.
De waare zielenist moest worden aangebragt - '
M 2 Voor
Oen. ;
XUX:i<^.
Mattb. Ut'
4.S.Ö. ..
Verkla-
.Tirig van 'c
Woord
tScbilo ,
'zlcDde op
'den Woa-
dervorst.
JeC IX: 5.
Digitized by
Google
pa MOZES ALOUDE
vKsiiT. Voor allen , die vermoeid (leeds bleven in verlangen ,
^oorosT. Q^ jj^^ .^ ,^ vleefch op de aarde als Vredevorst te ontvangen»
M«th^xis schonwe ik den Scbih aan als Koning van Zyn Kerk ,
J^r be-£)an iie ik het geheim van 't groot Genadewerk,
Prov.vm:Dat Hy van eeuwigheid byZich heeft voorgenomen»
**' ^** Om in den tyd daar toe op de aarde neer te komen ,
Te weten: dat de Araf der zonden, hier beneên,
prahD.XL:Door Hem 20a worden, als des zondaars Borg, geleên,.
^^* En waar toe dat van Hem» tot zoening van de zonden»
lob Zyn overdierbaar bloed ten losprys wierd gevonden;
^^^ Waar mede dat Hy zou voldoen aan 't Godlyk regt»
Op dat den Zynen dus mogt worden toegezegd.
Het leven , als een vrucht van Zyn gehoorzaam lyden-»
]ec LUI: Waar mede dat Hy moest zelfs tot den bloede (Iryden.
"' Na welken ftryd Hy weer kloekmoedig op zou ftaan,
iTim.iU:Om als de Koning tot Zyn Zegethroon te gaan;
' Op dat hy wierd gezien, als dan , van al de volken»
openb. i:Met Majefteit omftuwd, verheerlykt in de wolken.
^' Gelyk men dan ook zou, met hart en ziel te faam,
Zyn roem verheffen en de grootheid van Zyn Naam»
Naardien eeo iegelyk, gefterkt met kracht van boven»
jef. XLV:Hem zal gehoorzaam zyn, en in Zyn Naam gelooven:
*?***' *^Terwyl daar door de loop deez' blymaars, tot aan 't end
Des aardryks, worden zal als 'c heil van God bekend :
Alzo
Digitized by
Google
• SCHADÜWLEER/ EERSTE BOEK. P3 ]
Alzo dao niet aHeen de Jood, maar ook de Heiden, t>rt: |
2^ heerlykheid zal met Zyn Heerichappy verbreid» } howdst. <
.Wyl deze met den Jood verfienigd, te gelyk, Jer.xxxr.-
In dien tyd zullen zyn één volk en koniogryk; **^- ^' "*
Wxu in de Koning dan op *t glorierykst zal leven ,
Door Woord en Geest , als *t volk ten erve aan Hem gegeven } ^'^'" "•
Want zoude Jakobs zaad dit zeggen eens in kracht:
Ziet deze is onze God, wy hebben Hem verwagt! )e£ xxv:
2^ zoude ^t ook gefchiên voorzeker ia die dagen , ^
Dat na Zyn heilbanier de volken zouden vragen, Cap. zit
Wanneer dan- ook in oost, en west, en zuid en noord.
Zal worden van Een God en Eaun Naam gehoerd. zacb.
En zou de ScbiJo, om dit duidlyk te ontwinden , De sm»
Eens aan den wynllok zelfs Zyn jongen Ezel binden, ^^^
h Is hier in ook dat weer een hooger wysheid 1^ {fod^un
Klaar opgefloten ; wyl den zin ons daar van zegt, m^^
Hoe dat de Sebi/Oy in het Jaar van 't welbehagen, luc iv^
Den Heiden, die geen jok van lastdienst had gedragen , '^'
Zou brengen tot de leer der Euangeliekerk , ]è£ ix »»
En aandeel hebben doen aan 't groot Genadewerk,
Het welk Hy door Zyn dood verworven had op aarde,
Toenr Hy in \ needVig vleefch als Borg Zich openbaarde; Rom-ix»
£n alzo is 't, dat hier ook door dit zinnebeeld
Wyaftoks, op de Kerk van Scbiio wordtgeQ>eeId '&!«>. ,
M 3 Engrw»
Digitized by
Google
rtxKt, Endatdiel^elaiinden Wyoftdktaatigébondenr '
^Üü!^ Zou tfi 9 . daar ia wc/rdt odk eefTIioogèr z^ gevonden ^ .
Sg°^Gemerkt de Heid«n , dóór ^^oprccHt geloof bekend,
Roirxi:^* zyn gelyfc een rank dien Wynftok ingetfnt,
ïp- £n waa^by datmen ditailVerder<ook;kan vmded.
Dat ^^0 't veule van Zyn tteliö iA\ binden^ ^
Aan 't alter€ddfl$ van deïen W^dikyk, daar
Het veuldnwkerlyk ook dah dê kracht ^waar
Zal worden 9 wfl het aan dien i\zm Üdi zal vsmialken, .
En telkens meê de vrucitt en geur des WyttOake fihaaken.
Wat deii Indien men de aandacht in *t gdoof alhier bepiult >
Kïn Wordt döo» db Wynftok als het edelflte afgemaaid
ee«^- Die heilftaat van de Kerky in wdke jirifte tydto
jec XLv:Het zaad van IfraSlden Sebih zal bdydeh:
*^' £n door het Veute kan voorta worden to^paifr,
Hoe 't eenmatd ^anfiih ontheft vam alldi jcdcofliUt,
fiebr. Hem dienen ui, en op Zyn rykfebevblsii lettdn>
viii:ö i*j^.^ naar die telnpfclpracht of zo veel ichadtt\*'wetten j
' 6 Neen ! wyl *t in! dien dag YOOrztker zal gefchiêa >
Gal. V: ^^^ <^^Q hst gan&he zaad wordt zonder jok gezien.
' ' *' Gelyk ook hoe bet y.'inet een beevende^ vertoning» ..
Hef. XI: Dan konten nal' tcit Hem , den Sdjilo 1 hunnen Koi^iig.
ito Schik Zou Scbih jeens Zyn klcied afwasichen in den Wyn,
Mnie zyoQj^ kift 2éer klair, dimkfi my » Ons tot 090 todnbeeld zyn^
Hoe
Digitized by
Google
SCHADU'WLIEÏL EERSTE BOEK. pj
Hoe dat Hy eeas fidt kle^ der Menfdthoid aan ïoq tidikeo', vÉiky.
En ZyneMaje/leit en glai» daar ipeê bedekken: °°?'°"'*
En ziet men op den Wyn zyn reinigenden z^n, . . j^^^n^
Daar door wordt weer aan ons Zyn ziu?erheid verklaard, ^"-„^
Alzo Ify, zonder ftaet of enig kwaad- van zonden, > 6. ?• '
Zou worden iq den tyd, o/p aarde, in *t vleefch gevonden; 15. '* '^'
Ter wy 1 Hy moest ia kracht voldoen het (Sodlyk recht» Cap. X:
Dat Hem vfin étuwigh^ , alt Borg, was^ opgelegd. ^ - s • > ?•
V £n zonde Ily dch'V«ot-d» in DruivefiUoed^aËKrji^ftfaea». '.in Wyn«
Dit beeld onevedef af die bloedige ol&rplas&n, uoel*"'
Waar ia de JnU^ zelf op aarde, eens ÏQ den tyd,
Zich zou bevinden, ia Zyn hoogst^ en bitteren ftryd » . . jeCLxim
Wanneer Hy als de Bor^ Zyn krachten zou hefteden, ^
Om , zonder iemands hulp, de bloedpérs dan te treden;
En merkt men Heni alhier ook aan als blank en j-ood, Hoogl. V:
Dan ziet men Hem in Zyn gehoorzaamheid en dood. '^
Moest Scbiip's heldenmoed en ulcgeftrekt vermogen De ScUh
'Aflchitt'ren uit den glans en roodheid van Zyne oogen, SSSn!"*
Daar door werd niet alleen Zyn fchoonheid ons vermeld, Pfiim
Maar tevens ook hoe Hy , gelyk een oorlogsheld, ^lv;3,4,
X\A zelven in den tyd, op de aarde, zoU verteQoe^y
Qm öndèr juda, als een moedig Leeuw , te wooneo, joh. xvi-
Wyl Hy zoó ^ ^ geweld der bozen tegengaan ^ '^*
£q daar i»y SEetb ^ j^ep ies yyaad?'. Ankkeü flaao^ ^ Hete. o;
Waar.'*-
Digitized by
Google
p^ r MO ZES; ALOUDE . >
vBBi?. Waatna Hy in triuipph noodzaakMyk weer moest keerep^
^°°""- Oin in Zyn Godd^lyk Ryk als Koning te regeeren.
Ijre'tan^ Én cind'Iyk, zou de Vorst vertoonen dan aan elk,
Ju"iMik. ^^^ ^y°* tanden 2yn 2eer wit gelyk de melk.
Dit kan Jiet fierlyk fchoon van Sebih ons afbeelden ,
Wyl al de zaaken hier op booger dingen ipeelden ;
Want ziet men op de glans, die van baar witheid Araalt,
Dan wordt daar door het fcboon zeer heerlyk a%emaald,
Me& kan geen fchoonder fchoon dan dat van SffbiU -w^aCchen ,
pfaim .Want Hy is fchoonder dan de kinderen der menfchen ,
He£vii:£n die ganfch heilig, rein van zonden, onbevlekt,
^' Met Zyne zuiverheid. Zich als een kleed bedekt.
VYFTIEN DE HOOFDSTUK.
xfrmBmfüBeJluit'Van den rem des Koning f ^ en den gebkkigen voortgang van^yn
gooFDST. ^yjj ^^^ j^ ^ Heiden , en den daarop volgenden bloei/land van
den beerlyken Kerkjlaat^
nefchrr- i^LiO ziet men dan hier klaar, in een geloofsvertooning» .
S?|to«' ^^ omfchry ving van den Vorst en allerhoogften Koning^
drahemci-^^® vreeslyk zit geducht, ver boven allen goón
Kooi%' Met Majefteit beftuwd, ze^hafög op Zyn tbroon»
' . ;. ■ Vaa
Digitized by
Qoo^^
SCHADÜ\^LEÈK. EERSTE BOEK. 97
Van waar Hy iich Iaat tien , gelyk deri Vorst der éeren , wmtmyt
Die door Zyn Woord en Geest Zyn Kerke wil regeereoj ^^^^
£n voor Wien, op Zyn wenk» als Hy den Ryksihfïwaait,
Zich alles van rondfom-en wenteld, keerd en draaid.
Alwaar Hy wordt , tot roem en blydfchap van de volken»
Gedragen boven \ zwerk, als op een koets van wolken >
Daar Hy van Sérapbims, met duizende om Hem been»
GeCerd wordt en gevreesd, gediend en aangebeên:
Wyl die gedoriglyk van voor Hem henen trekken ,
£n zich eerbiedig met hun vleugelen bedekken , Jec vi:
Met on vermoeit geroep tot driemaal : Heilig God ! * * '*
Gy zyt in kracht volmaakt jbhovah Sebaöthl
Voor Wien zich alles moet ootmoedig nederbnigen ,
. £n van de grootheid van Uw Ryksbewind getuigen;
Naardien Gy aarde en zee en heemMen door Uw Magt
Gefchapen hebt » en lleeds draagt door Uw A^oord en Kracht : Hebr. h 3.
Zo dat Gy waardig zyt om deze lo%ezangen
Van air het Geestendom, ter Uwer eer, te ontvangen;
Wyl GyUw Heerlchappy op aard* hebt uitgebreid.
En voor de Natiën reeds kkar ten toon gefpreid.
Pie Hemelgalm doet my gedenken aan die tyden, Den ge-
Dat al het volk voortaan den Koning zal belyden , l^'t^ng
Bet geen my weer brengt tot dien heuchelyken dag, Ko"n^gV
Wanneer de Koning met Zyn Coddelyk gezag , '^^
N Door
Digitized by
Google
pS KQZES AL OU PB
vTTTtEiTOE Door Woord «n Geest , als op Zyne Evüngeliew«gen
''°°"'"' Zal rydcn e» Toldoen aan 't Godlyk welbeliageo ;
yjj™. Zo die hier door de glan? vao *t Evangelielicht
De waerekj door Ml gwn» gelyk een Wisemfchicht;
Terwyl m<en daarvnn »il jn kradit nog eens gewagen,
jec XXX: Wanneer het wezen zal als 'c licht van zeven dagen,
V^n 't welke djit dan, in dien tyd, niet flechta geroemd
Zal worden , maar omtrent haar grootheid zyn genoemd
Een kennis, om dat zy zo wyd zich uit zal Arekken,
ap.xi: 9. Als veele watVen die den boom der zee bedekken:
Dus wordt het van dit Ryk dan ook tolmaakt'lyk waar,
Ezecb. Het geen meo 2«ggen zal, zie Scbiió ia aldaar,
xLviu: ^^^ ^^^ oosdoor'tGelooftochderwaardsymetverfroawen
Ons wenden , om den Vorsten Koning daar te «anfchooweb.
De voor- Dos zie ik bier in • bf verbeekling » Bahels val , .
hSK5* By welke dat de Vont Zyn arm oitblootenzal,
dfelS Om al de grenzen van Zya Codsryk «it te hieiden,
SfS^'' Naardien Hy daartoe tal Zich wenden toe den Heiden,
In cii-^° ^"^ ^ "^ ^^ ^^^ ^ wofiderwei-k gefohiên,
16. ' Dat zelfs Egiptenkmd aan Hem zal hulde biên ,
Wyl 't EvangelieUcht daar «al met kracht doorbreken^
jec xizi Zo dat men 'er ook zal de taaie Kana'ns fpreken ;
^* Want ziet, Hy zal een Licht den Heiden op doen gum^
ap. xit Wanneer Hy onder hen toe een Baoifiir 2al ftaan ,
£a
Digitized by
Google
SCHitOÜWLEEttk EERST£'BOEK. -j^
IIOOFDST.
JeCXIVI:
•Hlgg. II:».
£a h^ tlo^ , als 'c ^drnis van fiièlle wüterftrooincn ,
Toe dit Zyq Godlyk Ryk toeylaeijende overkomeD;
Gelyk dan ^^ weg efr.^t vrolyke effe^pad
Hen ook zal l^ided tbC een wdbei-dds fiad»
Alwaar 2e in liiin Geloof zkh yv^ig jeollea toenen r
£n v^Qf be(.aange2i0ht.dcs KonifErgs zxker woonen ;
^yl dan ó^ WóBi^tv^tH zal.ato. ket Heidens kaad
Zich zelf jOntdekken 4 als htm wecfch en&deverkmc.
En wangeer Hy Zyn Kerk tot roem Zyn*s Naams , in deteii >
Volmaakt tot IJeerlykheid^ cn-tot een licht zal wezeff; iJetLX: i
Ten einde êAt ^er worde in kradit van haorgcz^:/ v<->
Gy zyt gejyk. een ftad op eneü Beig gelegd;
Of al^ een dageraad die reeds: is doorgebroken ,
Zeer heerlyk ^rd vzn a» ö fhd van God, gebroken.
'k Verbeeld me in deze ftad den Tyrier en den Moor ,
Zaam ntettien PliiliAyn) langs dit genadefpoor
Aankomeode, in *t Geloof» als Ëvangeliehelden, '
Wa^ by men Rahab moet en Babel ook vermelden ;
Terwyl de KtMiingen van Tarlis mtgcig ryk ,
Blymoed^lyk, met die .van Seheba te gelyk,
Terilond op dezen klank vast komen aangetreden, .
^iet ^t Goud van han Getoof, en Wierook van gebeden.
Ook zie i^ Mubamets en Ifmafls gefladit
Tot al dieHeerlykheid de? Kohings toegebragt,
\ \ Na Waar
Mwb. y:.
14-
Pfalm
LXXXVtC -
3-
Bekeeririg
vau het
heidea>
douu
VI. 4.
Pfsim
LXXllT
10.
Gelyk ook
van de
ïutkcn.
Digitized by
Google
ïoo M 02 ES ALOUDE
imTiENBaWaar op het overfchot der Heidenen zich vergaad'irciï^
~ — '] Om al^ boet vaardigen in het geloof te naadVen ,
f 5. • En des 20 2ie ik hier, tot deze goedheid Gods»
: vj. 7» De Schapen Kedars en de Hammen Nebajots,
W' & Als meê de Keemeïen, uit Midiiin opkomen;
't Geen hier voor volkeren voorzeker wordt genomen >
Vermits het v?aarheid is, dat in een zinnebeeld,
.r Staag hy béduiding, op iets anders word gefpeeld,
£n waarom wy hier naar den ftyt der bybelblaêren»
Door die gediertens ook de natiën vef klaren.
Tandebe. Al verder zle Ik *t zaad van Jakob met clkaêr
d^'j^niTe zamen kon^n tot Vorst Scbik^s R)^» alwaar
Reeds Jnda in ^t Geloof, door zuivere drift bewogen»
Hofeaxir Gelyk een duive komt uit Aflur aangevlogen»
**' En als een vogelke uit Egiptens ver gewest.
Als zoekende in bet Ryk van Schi/o weer haar nestt
"Waar uit, mën duid^yk kan in deeze plaatze leeren ,
Hoe oqk de Vorst dat zaad eens zal doen wederkeeren»
jcr.XLiihEn zaam vergaderen, tot dit Zyn Koningryk,
^'^ . Oflchoon hun veelheid zy het zand der zee gelyk:
Waarby een ieder 2a! zich zelfs als dan geweinnen ,
j„ XXXI: Om vierig Hem in Geest en Waarheid recht te erkennen»
i*' En waar door dan de Vorst by 't eind van al dit werk»
v'JVfi Geëerd zal worden als de Koning van Zyn Kerk»
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. loi :
Het geea de waarheid is waar van ik moefl gewagen,' vrmiroE
Als die gefchieden moet in *t eind der laatfte dagen, "°°™^'
Wen Jakobs nageiladic dan zeggen 2al in kracht:
Ziet deze is ome God, wy hebben Hem verwagt! Jet xxv:
Kom laat ons in 't Geloof tot Hem alleen genaken,
Want ziet Hy kan en zal ons waarlyk zalig maken:
En zo zal dan, tot troost van 's Heeren volk, dat wocMrd
Regt worden in dien tyd ter zaligheid , gehoord.
Maar zagtl ik merk iets, dat my doet geheel Yetbaaken y^ «72«
Naardien ik reeds den klank van een bazuin hoor blaazen, loepingo.
Het geen het gantfche heir van IfraÖ te faam jfxvii-
Aandachtig luistVen doet, by 't roepen van hun naam, 13.
Zo dat zy komen als op vlenglen , uit het midden
Der voikVen, om den Vorst en Koning aan te bidden, Rzech.
•Daar Hy , roet al den &hat van Zyn Genade en Geest, 21 , 22. '
Op \ allerheerlykst wordt gediend en ftceds gevreest. ^^ïó^S:
En dit fchetst ons zeer klaar en duidelyk, te vorea^ Nader v»*
Dat Jacobs nageflacht, nog eens zal zyn herboren,
In welken tyd het dan in kracht zal zyn bekend, . ,
Dat zy zyn ëbor 't Geloofden Scbih ingefint. Hof. iiü
En waar by 't heilig zaad zicli liier in zal beroemen.
Dat het zich moge een plant met Hem , in waarheid noemen ;
En wyl dit nog op aard zal in den tyd gefchiên,
Wannéér de volheid Van de Heid'nen wordt gezien,
N 3 Zo
Digitized by
Google
102 MOZESALOUDE
wnniDsZo 2al die wederkomst, van 20 veel duizend Joödeo,
icooFPST. gg^ printverbeelding zyn van 't leren uit den dooden.
Waarin van ons niet wordt in 't minste misgetast»
Bom. xi:Daar \ in den volflen m hier op wordt toeg^st;
'^' Alzo de Wondergeest, die eeuwig is te loven,
szech. Op hen eens dalen zal met fterk geblaas van boven,
XXXVII: -^jjar door een ieder, uit den doode als opgefttan,
Job. m: 8. Volvaardig Jn H Geloof zal tot den Koning gaan.
Wsffineer by dxa ook zal aan hun te kennen geeven ,
capv XI: Dat By in waarheid is de opftanding en het leven;
*^' En zo zal dan de Vorat , tot Ifiaêta behoud ,
pfaim Recht worden in dien tyd ter zaligheid befchoDwd,
Lxviii: "^aarby een bcfat zal ab van bowen nedetdaalen,
Dat het genist bezit des Konings zal beftraaten ,
Door dien 'er even dan gantfch fierelyk voortaan
zadi.ix: Ook zullen overal gekroonde fteenen ftaan,
"^ Die t?zaa»*^ zich ten banier den volken zal vertooneo,
Om onder dat befcbat m veiligheid te wooncn;
openb. Alzo de Koningen der aarde en bun geikcfat ,
^'- *'• Meê zullen worden tot Vorst Sdjüf's Ryk gebragt,
jef. XLiX:En die fieeds zulten als getrouwe Voedfterheejeny
''• In Kerk en Bargerftaat verftandigiyk regeercn.
Dan wordt het zeggen, in dat Ryk volkomen waar.
De Heor eii"Wondcrvcwt woont met Zyn goedfteiddaar,
En
Digitized by
GoogI(
SCHADUWLEER. EERSTE BOEK. jps
En 2iet hoe groot izl 'c goed van Zyn Genade in dezen , Tvmm»
Als ook Zyn fchoonheid in dien grooten dag dan w^zeo » -.-i.-^*
Wyl Hy op aarde zal 't verzegelende merk , > . fj*' ^•
Zyn's Geeftes drukken op Zyn Evangelicikerk.
Dus uet men't Vorst^lyk Ryk vznScbih hier beüchreveOji^e groot-
In welk men door 'c geloof zal mee verhenging leven > Ryk des
En waarby t heilig zaad, door Woorden G€iBst bewerkt/'*"'"^'*
Met kracht zal worden in 't geioove dan vetflerkt: .
En dos zo ziet men klaar met btydfdiap op die tyden.
Waar in men van Tondiom den Koning zal belyden > [|'"
Wanneer dan tevens ook het wonder zal ge&hién , .' 4> s.
Dat men dé Wolf en 't Lam zal in één weide zien, . Je^- ^*-
Den Bok en Luipaart wel verCenigd met hun beiden ,
. Als meê den Jongen Lmuw > en 't Kalf en 't Mestvee weiden ,
En keerende van daar zo vreedzaam tot den ilal>. j
Dat haar de teed're hand een''s jongsken dry «ren zal:
Dewyl als dan de Vorst den Vrede zal gebieden.
Waar door het minile kwaad dan niet meer zal geichieden ,
Op Zynen gantlchen Berg, maar Hy, tot zielsbehoud.
Zal worden in 't Geloof van ieder daar befchouwd.
Gelyk alzo vervuld zal worden in die dagen
't Propheetifch woord, dat elk naar Zyne leer zal vraagen. w. xo.
Wanneer men zal, bezield door drift van hemels vier,
Den toevlugt neemen in 't Geloof tot Zyn banier,
Terwyl
Digitized by
Google
204 MOZES aloude:
vwT»NDETerwyI men van alom eeloovig toe mI treden,
HOOFDST tj <j '
-~ — ' Met heilig reukwerk van dankzegginge en gebeden ;
Mal. Lu. Want ziet, van daar de zon des morgens opgaat, tot
Haar weder ondergang, moet togde Naam van God
Staag worden groot gemaakt ver boven lucht en wolj^n.
En ook tot heerlykheid verArekken al den volken ,
Zach. . Wanneer de Wonderglans van dac vohnaakte lichc
' ^* In Majefteit zal zyn van zulk een overwigt,
▼8. 20. Dac *8 UEEREN HEILIGHEID, waar op de volken llaarden«
Gezien zal worden op de bellen van de paarden.
En dat .men zeggen zal van dit Zyn Koningryk,
- Dent Wie is in heerlykheid op de aarde aan U £:elyk !
XXXIII' o /
29. ' Nu , nu Gy onverfchrokt, in zo veel rust met vreden^
. Langs al de waereld moogd op *8 vyands hoogtens treden:
jo« UI: Gelyk de Bergen dan ook zuilen vruchtbaar zyn,
'*' En druipen in dien dag van ébd^ien zoeten wyn ,
Zo ook de Heuvelen van melk gedadig vlieten,
. En haren voorraad van vertroolling doen genieten.
De tinne- .Door wclke zaken by beduiding hier omtrent
S'evïns ^^ Kerkftaat wordt vertoond als in een zinneprent,
fchriftma- ^j^q n,en hier door kan, op dat wy 't lluk wel treffen»
tigewoor» ' i ^ r
den naderDe dingen leereu op het allerklaarst bez^ffen ,
raigehel- .o *
derr Dat dooT de Heuvelen en Bergen , ons verheelt,
Lx£i: 3. Op al die Koningen en Vorften wordt gefpeeld.
Die
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. EERSTE BOEK. ioj
HooglVI:
10»
Die alle te gelyk , volvaardig in die dagen > vrrniro.
Eenpaarig zullen van het God'lyk Ryk gewagen. -'
En aan deez Heer en Vorst ootmoedig hulde biên; ^ ^
Terwyl men zal alom, de Kerk verheerlykt zien>
En met verheuging, in den loop van al die tyden,
Geduurig in den Vorst en Koning zich verblydeni;
Terwyl men onder groot gejuich en vreugdgefchal,
Van deze Kerke, als dan met nadruk, zeggen zal:
Zeg ons, wie is zy die daar uitkykt, in 't verborgen;
Gelyk de dageraad in 't naken van den morgen,
Als zy haar glansryk licht zo heerlyk op doet gaan?
Wie is zy die daar ziet, zeer (choon gelyk de maan,
En zuiver als de zon , die 't aardryk op komt eieren.
Maar ook gantfch vreeslyk als flagordes met banieren >
En vraagt me in welken tyd dat overheerlyk werk.
Op aard gebeuren zal tot luifter van de Kerk ;
Welaan, dit Zzl gefchiên, wanneer God al de ftroomen, ^«cfï-
Van Zyn genade en gunst zal doen te voorfchyn komen,
Wanneer fteeds, in den loop van 't Evangeliewoord,
Zal worden van Een God en Eenen Naam gehoord.
• Wil tot dien einde 6 Forst die tyden baast verhtrten^
En Uwen miiden Geest op alle volken Jlorten^
Waar door ''er veelen uit bet menfcbelykgfjlacbt^
Tot Uwe zalige gemeenfcbap^ aangebragt
O Nog
Befluit
VS. 9»
Gebedu
Digitized by
Google
io6 MOZES ALOUDE.
vrpTiEHo. Nog mogen worden , diey 6 Heer der Heiè'rfcbareny
I , In aantal V zand der zee, zal konnen evenaren.
Naardien Gy bebt bereids gedragen al defcbuld
U'jJ's volks i en V bemelregt ah Borge, op aard vervuld.
Ten einde Gy in bun ah Koning zoudet leven:
Ei/cb dan met magt dat deel der erve aan U gegeven,
"En zeg derbalven tot bet zuiden en bet noord.
Houdt niet te rug, maar geeft bet geen my toebeboord;
Brengt myne zoonen aan voorfpoedig, met een zegen.
En myne docbteren van vennen afgelegen.
Doe Uwe wafren volmjudttsjlrocmenjïaan.
En uit Uw Heiligdom ook eenfonteinegaan:
Dat ze op bet drooge mag neirfïorten dat bet klatert.
Ten einde Sittems dal ook door baar wordt bewaterd;
Laat tocbdie dorre en jioodfcbe afgodijcbe woejlyn ,
Uah een Giliad en vette Bazan zyn;
En ruk dat deel Uw'*s Erfgebeel dus uit bei booze.
Door Uw Genade, en doe baar bloeijen ah een rooze.
Op dat Uwgroote Naam, tot aan des aardry ks end.
Mag worden van rondsom den volkeren bekend;
Dan zal als Libanon Uw Kerk zyn in die dagen,
Ja als een Karmelfleeds voor Uden cieraat dragen ^
Waar by men dan zal zien de groote Majejleit
En gadeloze glans van Uwe Heerlykbeid,
MOZES
Digitized by
Google
M o Z E S
ALOUDE SCHADUWLEER^
TWEEbE BOEK.
EERSTE HOOFDSTUK.
Mozes de zoon van Jmratn wordt geboren onder den Jlaaffcben dienst in eewtb
Egipten. Mozes in 't water geworpen j wordt van God bewaard , "QQ^p^^:
van Pharao^s dochter uit bet water getogen ^ van baar opgevoed^ en ont-
vangt van baar zynen naam. Mozes groot geworden zynde^ weigert,
een zoon van baar genoemd te worden ; vliedt uit Egipten; gaat naar
Midian Exod. II: 2. ; boedt aldaar defchaapen Jetbroos; komt by
Horeb ; omvangt zyne roepinge van den Engel des verbonds , uit den
Irandenden braambofcb ; wat zulks beduidde. Mozes wordt van j£<
HovAH gezonden tot IfraSls verloJJIng, Cap. III. Hy verzoekt een
Teken , verkrygd dat , gac^ daarop benen ; en V volk gehoorzaamt
bem^ Cap. IV,
J[k fprcek al wederom myn dichten voor myn' Koning
En treede door ^t geloof, tot Zyn vooraf vertooning,
Daar Hy heeft menigmaal Zyn heilkomst afgemaak,
Tot Hy van boven , in het vleefch y is neergedaald.
O 2
Overgang,
beginnen-
de met de
geboorte
van Mo-
zes.
En
Digitized by
Google
io9 MO ZES ALOUDE
sERtTE En om een ruimer veld voor de aandacht thans te winnen >
— — 1 Zal ik hier met den dag Van Amfamsi zoon beginnen» ' : ».
Toen Ifrafils geflacht, in droeve flaverny
Moest 2i|chten, onder 't jok vaniPharo's dwinglandy ;
Wanneer dit aad'lyk zaad het ilaafshuis van Egipte ,
Door't Godd'lykalbeftier, nog wonderbaar ontglipte. "
Ik blyf dan voor een wyl hier met myne aandacht (laan
By Amrams 'gröoten zoon > ' eêr ik zal vtfrder gaan ; -
Terwyl ik; echter zal my daar omtrent bepaaleri »
Om Hechts de zaak in 't kort en. " -
Exod. I: Let ik op 't ftreng bevel , op i )rd , •
im.ySxi:Dm ia. 't of hier een ftem uit I d ,
'^' Zoidat op welke plaats men 2 ende»
'£r niets vernomeo word, da le> '.
'k Ziedaar de teed're fpruit van een Godlievend Jood, .
Exod. II: Vast dryven op óéa rug des nyls, van zorg« ontblood j .
3* Eri die j dTcboon hy hjér ligt jamliierlyk tè fil^eettv^eöi '
Nogthans eens worden zal de LOsfèr der Hebreeuws.
Aiozes in 6 Nyl ZO wyd vermaard} van 't een töt 't ander end '
gewor^in.I^ss lands, door uwen loop en oudheid zeer bekend.
Berg dezen in uw fchoot , geen kwaad moet hem verde^en^
iEi fpaar, laat toch uw Aroom dit heilkind niet verzwelgen;-
Gy draagt een grooten fchat; gewis den dag breekt aan» ;
Dat hy Gods volk tot by den heiligen Jordaan
Zal'
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. TWEEDE BOEK. lop
^al voeren, en Bet heir van Ifrael geleiden ccrstk
Naar *t land daar God het zaad van Jakob uit 2al breiden. "°°^""'
Alwaar de Heerlykbeid des Heeren hier op de aard' J«t xl:
In al haar luider eens zal zyn geopenbaard,
Wanneer men in dien tyd met bly gejuich zal horen
Die ftem, dat in het vleefch de Koning is geboren. r^ii!'
't Gaat wel , my dunkt ik zie dat kind alreê bewaard, JJf^lt^
Door Gods bedel en Zyn voorzienigheid gefpaard ; gewgea.
Naardien de Ryksprinces teêrhartig , met ontfermen J*^ "•'
Wordt aangedaan, om 't als haar eigen te berch#men;
Gelyk ze ook hierom laat met een beweeg'lyk hart
Het kind, dat wecrioos iag 'm riet en bies verwart ,
Op 't woord van haar gezag met haast en zonder dralen.
Tot haar, op zyn gefchrei, ftraks uit het water halen,
En geeft, onwetend, 't kind, zo wonderbaar behoed,
Aan zyne moeder, dat die 't haar ten zoone opvoed'. *»?• «. »•
Terwyl die Ryksprinces hem, naar haar welbehagen »
Van Aonden aan den naam van Mozcs heeft doen dragen, vt. lo.
Doch heeft zy zich den dienst der zonde niet gefchaamd,
Hy Mreigert dat hy worde een zoon van haar genaamd j
Hy werpt die waardigheid ftraks neder voor haar voeten, nebr. xi:
Op dat hy geen verwyt inwendig zou ontmoeten , **"^**
En kiest in plaats van dat, den laster, fchimp en haat,
Waar mede 'Cnakroost werd van Ifraël gefmaad^
O 3 Naar-
Digitized by
Google
no MOZESALOUDE
EFtsTE Naardien hy in 't geloof veel meer tzg op die tyden,
- In welken dafde Borg volmaaken zou Zyn lyden,
Dan op de heerlykheid van zyn verheven ftand,
Met al den overvloed van gantfch Egiptenland,
Zo dat hy door 't geloof de blyde Morgenfterre,
Door 't duistre henen zag, op aarde reeds van verre.
Mozes Doch om niet al te ver, door vele omilandigheên
naarge- Van zaaken , van 't beftek myn's doelwit af te treên,
fpoort. 2^1 jj^ j^^j aandacht, in 't befpieglen dezer dingen,
By Mozes','bp 't voornaamst, maar trachten aan te dringen,
En om in dit betoog, niet al te ver te gaan.
Zal ik een wyle tyds zyn's levens, overflaan^
Om uit zyn levensloop ,- in de overige jaaren.
Des Könings Heerlykheid met nadruk te verklaaren.
Omtrent het geen gewis by hem is afgebeeld ,
Waar door geftaadig op 't toekomftige is gefpeeld;
Op dat ik langs dit fpoor die dingen moge ontvouwen.
Waar door ik mynen Vorst en Koning kan befchouwen^
Den Engel Want zie 'k op hem daar hy van zyne broed'i'en fcheidt>
bondsT Zo wordt myn aandagt fluks naar Midian geleid,
a^ilSo^esDaar hy in 't hoeden van het vee zich moet geneeren
fri^fdende ^^^^ Q^ntn tyd, en als een vreemdeling verkeeren,
^^^' En dat brengt my terftond geloovig dirwaards heen,
god. Alwaar de Koning zelf, by Horeb hem verfcheên
Als
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. TWEEDE BOEK. m
Als de Engel des Verbonds» en die ïich daar vertoonde
In ene vlam des vuurs , dat in den braatnbofch woonde ; "''*'°**'
Waar door aan Mozes werd, vroegtydig, al vooruit, Exod. hl-
Des Konings toekomst in het need'rig vleefch beduid ; Hand. vm
Alzo de vuurvlam , die den braambofch niet verteerde > ^^'
Zyn heilige Natuur, in kracht aan Mozet leerde.
En hoe de Hemelvorst voorzeker zou op aard ,
Ook worden God in *t vleefch eens in den tyd verklaard, i Tim. Ub
16.
Gelyk de doomebofch figuur^lyk naar 't leven ,
Dit van Zyn Menfchheid kon volmaakt te kennen geven ,
En waarom elders wordt zeer klaar van Hem gewaagd.
Dat Hy de Naam ook van een yrucbt der Aarde draagt^ jec iv: 2.
Want zondes hebren sp&uite eenmaal den cieraad dragen,
Zo moest ook waarlyk dit gefchieden in die dagen.
Dat Hy gelyk een Vrucht der Aarde eens op zou gaan.
En tot voortre£Plykheid den huize Jakobs flaan.
Wanneer nu Mozes , door een zuivVe drift bewogen , Moze«
Nog klaarder wilde van naby die zaak beoogen , Roepinge.
Kwam uit het midden van dat vuur terflond tot hem
'c Ontzachgelyk geluid, van God jehoyah's Aem,
En die ook Moze riep by naame, tot twee maaien.
Op dat hy zich in zyn gedachten zou bepaalen ;
't Was aanllonds: nader niet , maar trek uw ichoenen nit,
Wyl niet alleen a wordt een hoger zaak beduid j
Maar
Digitized by
Google
UZ M02ES ALOUDE
snsTE Maar zelfs het land op welk gy (laat, geheel verwondert ^
«OOFD8T. j^ Heilig, tot den dienst van My hier afgezonderd:
Want ziet, Ik bén de God van Abraham Mytf knecht,
Wien Ik Myn zegen en genaê heb toegezegd,
£n wien ik heb beloofd, dat Ik zyn zaad na dezen
In waarheid en in kracht tot enen God zal wezen !
Des Ik gedachtig ben aan Myn Verbond en Woord,
Nu Ifraëls gefchrey van My wordt aangehoord ;
Tot wien Ik thans ook kom Qp aarde nederdalen ,
Op dat Ik met het licht Myn^s Geests hun zou beftraalen,
Als ook verlosfen van dat overboos geweld.
Waar mede Chams geflacht hec heilig nazaad kweld :
Aan ^t welk Ik nu Myn arm met kracht zal openbaaren s
Tot bevinge en tot fchrik van al de Egiptenaaren ;
Terwyl Ik vast Myn volk, door ene fterke hand.
Zal voeren uit den druk, en brengen naar dat Land,
- Het welk Ik met een eed van overlang te voren,
Aan hunne Vaderen zeer duur heb toegezworen.
En 't geen Ik heb zo mild met zegen overfproeid.
Waar door het van rondsom van melk en honig vloeit,
, En daar Myn Ifragl met hun geloofs-gedachten,
My, tot zyn zaligheid zal in het vleefch verwagten. ^
Nadere Om nu dit gantfche ftuk naar eifch wel gaê te ilaan,
^^' Zo merkt met my de zaak des Konings verder aan ;
Want
Digitized by
Google
•SCHADÜWLEER* TVP'EEDE BOEK. m'
Wtnt was Hy voor een tyd by Moïes hier op de aatdè) urstb
Daar door dunkt my dat Hy zich duid^lyk weer verklaarde» ."°°'^^*
En wel , hoe Hy, naar luid van 'c eeuwig Teftament, Gen. ui:
Zou worden in den tyd in ^t nedVig vleefch bekend ; Cai. iv: 4.
Wanneer Hy als de Borg, op aarde bier beneden, Hebr. ii:
Debloedpers van Gods wraak met moed en kracht 20tt treden , jer. liii:
En daar door 't heilig zaad verlosfen van 't geweld Diè de
Des doods, wyl Hy daar voor Zyn leven had gefield. y&J
, Verlchynt die Engel als een afgezant des heêren Hsmdvm
Van boven, dit nu kon aan Mozes verder leeren, |Sjj3<5*
Hoe Hy die Engel was, die zich alhier vertoont, xxxin:t.
]n wien de groote Naam van God jehovah woont, xiiiu
En daar door heeft Hy dan op *t allerklaarst bewezen , coTV: 9.
Dat Hy moest worden als de waare God geprezen, J®*" ^*^'
Celyk Hy , ten bewys daar van , ook onverbloemd, ce""*^'**
Zich zelven met den Naun van God jehovah noemt : ^^^^:"'
•' 13' verg»
En wyl God nooit dien Naam aan andVen heeft gegeven , ™" ^{g*
^ volgt, dat Hy die fpreekt is God, als ook het leven 13.
Der Zynen, die Hy zal doen uit^Jen doode opftaan , s! '
En in 't volzalig Hcht tot Hem doen overgaan ; xïv; ?.
Zo alffHynadei: zal de kracht daar van bewyzen, tè-tg. "
i\]» Hy de dooden zal doen uit het ftof verryzen , ^«^;
Waarom Hy weer met recht , zo als het oök betaamt, » Tim. iv:
De God der vaderen met nadruk wordt ^naamd ; . jólvl-s».
.; . P Want
Digitized by
Google
114. M OZES A L OUDE
RitnB Wapt was reeds Abrams üel by Gode, dat kan ftrekkea
'^""'^; Tot leermg, dat God ook zyn lichaam op tal wekken :
xxifsa ^" ^^^^ beflqit Tan ons geenzins wordt njisgetast;
Matc".xii:Dewyl de Vorst in *t vleefch *t alzo heeft toegepast,
Mattb. Toen Hy den Saduceen verweet hnn grove zonden ,
£d. '^' En dat ze noch Gods kracht , noch ook de Schrift , verflonden^
xxui: 8. 2q j^j ^ moesten, met ontzettinge aangedaan,
Matth. Van voor Zyn Aanfchyn met verflommiog henen gaan ,
xx^ii: 34.Qgjjjg^j^ jj^j jjy Qp J^ay^^ j t^en Hy in *t vleeich verkeerde.
Steeds met de Wonderkracht van overtuiging leerde,
ópcnb. 1: Naardien uit Zyne Mond, ak Hy Zyn leer aanving,
Hebr. IV: ^^° ^^^ doorfeydcnd zwaard door merg en beend'ren ging,
i^' En waar by dan ook heeft het zeggen niet ontbroken :
joh. vii: Nooit heeft een eenig menfch alzo op aard gefproken.
MÓzes Tot hier toe dit befchoawd verkorte ik myne reen ,
tSw *^ ^° wende inmiddels my naar Mom weder heen ,
ep vor- Alwaar hy gantfch bevreest , ootmoedig , neergebogen',
zuL. >]iet derft bellaan om God te aanfchouwen met zyneoogeni
Doch na hy had den klank van dat ontzag^yk woord.
Met alle eerbiedigheid, verllaan en aangehoord,
Exod. ui.Begint hy hier , beducht , van iwarigheên te fpreken :
II , ia. -yjprjiarop dan God hem weer gerust üeld door- een Tekeo^
Op d^t ganfch Ilraêl met overtniging hem
Mogt horen, als hy fprak van dezen 'Woaderftem,
Vclk
Digitized by
Google
SCHADUVLEER. TWEEDE BOEK. 11$
^elk Teken hem dan ook jehova h openbaarde » esbstb
Wanneer hy zeide: werp ftraks uwen ftaf ter aarde, . Hoorosr,
En ziet het werd een flang, waar voor dat Mozes vlood ," ^^'^' ^^''
Doch op het welke ook God hem wederom gebood.
Om by den (laait het dier te grypen » ïonder vrezen, va. 4*
En 't wierd hem tot een ftaf, gelyk het was voor dezen.
'k Blyf , eer ik venfer gaa , hier by een weinig ftaan , Geiooft-
En merk , doch maar in 't kort , daarby dit vraagftuk aan , ilt^' '
Waarom toch Mozes eerst dat dier niet af moest matten,
T^ïoch by den kop , maar 't flegts aan zynen ftaart juist vatten .>
Myn antwootx] is dat dit, opeen verheev'ne wys. Nader vet-
Doek op het geen God hééft gezegd in 't Paradys : "*"**•
Hoe eens het Vrpow^aad als Borge zich zou zetten,
Om zelfs de ilangenkop aan mors'len te verpletten, Gea im
Na welk Hy , in triumph Tan dat volbragte werk , '^*
Zich zoude. laten zi^ als Koning van Zyn Kerk,
Wuineer Hy tevens zou , gelyk de Vorst der eeren.
Met luifter en ontzag door Woord en Geest regeeren, jef. uss
Terwyl men tot Zyn roem zou zeggen: U, ó Heer!
Zy fteeds de roem en kracht de Majefteit en eer. "ppenb.
IV"! II
DusMozesnaarde^tftfrf flechts moest zyn hand pitfteken. Ten vói-
Terwyl de Koning zelfden kop zou ft.ukken breken j (koageT*
£n daarom niet den kop^ o Moze, maar dejlaartf
3^ant ziet de kep wordt voor den Vowt alleen bewaard. o«»- ih?
ï* a Maar
Digitized by
Google
n6 MOZESALOU DE
zujTs Maar om niet alles van een aantal VTonderwerken»
f ' Des groten Konings, in *c byzonder aan te merken,
de verde»^^ Iaat ons het voornaamst^ der dingen hier en daar 9.
J|j^„j^f" Aandachtig m 't geloof wel wikken met elkaêr,
'efte^ En op dat ik in dit geheim nn bondig vorder'.
Hond ik met myn bellek denzelfden draad en order ;
Terwyl ik Mozes zie bereids al vaardig ilaan.
Daar hy gelast wordt om naar Pharo's hof te gaan ;
Op dat hy niet alleen den Nylvorst aan zou zeggen
Hand. Den last, dien hy van God by hem had af te le^enr
'^'^^Maar tevens dat hy zou, ontzag'tyk en met magt>
Steeds in den voortogt gaan van 's konings beierkracht ,
Naar 't hnd van God voorlang tot Zynen dienst verkoren»
WzzT eens de Vorst van 't heir zon zyn in 't vleefch geboren >
£n des verbeelde ik my ten klaarst voor myn gezicht ,
De plaats daar Mozes heeft voor Pharao verricht
Zyn last , en ftaande op 't punt om zich van daar te icheideo'.
En wel om Jakobs zaad naar 't Erfland heen te leiden.
TWEEDE HOOFDSTUK.
TWEcsB ^4" ^ PAASCHFEEST dat zynm aatmang nam op dèn vtertienden ooft
wooTDST. ^ Maand Abib , welke daarna NKan is genaamd , zyndè dèxe
Maand de eerfte van bet Kerkelyk Jaar onder Jfrafl, en van «f Air
■' ■' eerjle
Digitized by
Google
SCHADÜWLEEÖ. TWEEDE èOEK. ji?
eerfte FefttS'In/UIBng mm lezen bm, Exod. XII.; trekkende Ifiail tnrxEDt
9p Gods bevel even na b§» eeten van bet paascbum , terjhnd uit ""'^"^'^•'
^gi^enUtni, Cap. XIU.
Laar hield het heilig zaad aandachtig in den geest» Deinaei.
l^og in den laatllen nacht, met haast, den heee h^t Feest t^^^f ^ib
Dat brengt ons weer terftond tot een dier Schaduw wetten f^^'
Waar op-dat Ifraêl naauwkeurig had te letten^ Exod.xu:
En vraagt men waar op dat die oude Schaduwdag,
By *t houden van dar Feest, ten allerduld'lykst zag^
Welaan my dunkt dat, by ^ ont^kken van die waarheid.
Gezien worde's Kooings komst, gelykdaarook in klaar leit, . :
Hoe God dat eer/Ie Feest ^ nog in Egiptenland, ts. j.
Door Mozes heeft gebragt aan Ilhels verftand.
En hoe men jaarlyks moest daarom het Faafchlam flachtenr)
Om ^S volks verlosGng dus te houden in gedachten,
£n waar door 't heilig zaad, door Woord en Geest bekeerd »
Ock tevens werd de dag der zaligheid geleerd : , q^^ vt
£n om nu *t zinnebeeld van *t Faafchlam af te maaien , '^'
Zal ik «terftond daar toe myn aandacht weer bepaalen.
Want , wordt het Feest van Paafcfae ons door een Lam ver« verbeeld
Daardoor werd zeker weer op hooger zaak gelpeeld ; (beeld, J^***
Naardien ons zulks den Vorst aflchetzen kan naar 'c leven, J****^"'
£n Zyne kom^top aarde in 't vleefcb te kennen geveor
P 3 Ver-
Digitized by
Google
118 /M o Z E S A L O ü P E
TWEEDg Vermits Hy uit het iamd yaa Vader Abraham
°°°'°^^' Gewis verfchyneii «au» geiyk d«t wasre Lam>
Rom. iX:ygj ^gy^ moest komcn, naar 't aanbiddlyk welbehagen^r
Joh. i ap. Om al de zondenfchuld der Zynen weg te dragen ;
Terwyl Hy zo» als Borg, in plaata van Imw, 't ranzoen^
Matth. Aan Gods gejli engen eifch opleggen en voldoen ,
*^' Zo «Is men, om 't Geloof nog vaster te verfterken >
Dit met een weêriUg hier ook nader aan kan merken^
"Want was het dat By , als in voorfchets reeds vooruit ,
Juist door een Lam werd op dat heilig Feest beduid ,
Dat kan ten aUecUaarst al wederom ons leeren ,
Joh. 1:36. Hoe-eens de Vorst iop.aard zoude als een L^m verkeeren.
En door wiens onfchold ea gehoorzaamheid,, in kracht^
De fchuldvergiflfenis, öp 't Paafchfeest aangebragt
^u wOr4ea , ako Hy volkomen , by Zyn fterven ,
Hebr.V:i>.Voor al de Zyn€> 't Recht ten Leven moest verwerven.
De zagt- En let men tevens op der LammVen zagten aart ,
hew'^wn'sDaar door wordt ons des Vorsts zagtmoedigheid verklaart,
ïf""/ ,, Als ook hoe Hy volmaakt Zyn overdierbaar leven
Matto. JUT ' *
»9' Ten beste van Zyi) volk zoude eenmaal overgevBn* :
Wanneer Hy ató een Lam , ter üagtbank heengeleid ,
Zyn mond niet pp «ou doen, maar vaardig en bereid
Hem voor het aangelicht van Zynen overheerder
3ec Lm: Gedngeoj als eea ifihaap datilotai k voor syn fdmtó^*: :
7- 'Werd
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. TWEEDE BOEK. tip
Werd 't Lam voor 't Feest dan mt de kooije weggehaald, wim
Dat kan nkt ongegrond meê hebben afgemaaid nootpn.
De Mak , waar op dit ftuk reeds fchadu wachtig fpeeldé , m^rvan
Dewyi 't met nadruk ons het waare Lam verbeeldde, «*« "^^^^
Dat om der 2onden ichuld, wanneer Hy werd yenkukt, '^n w6r.
Geweest is als een Lam , dat men den kooije ontrukt, ' f£id£
En waarom Hy , doe 't uur Zyn^s lydens was gekomen ,
Ook uit het midden is der Zyiien weggenomen. K Lim
Was f Paafêhlam ook volmaakt en een volkomen Man, Het Feest
Dit is het dat aan ons op 't klaarst verbeelden kan i^lS m?*"
Dien grooten Wondeizoon, die, ajoder fiaet of ionden, Sï^voiko"
Op aarde worden 2ou in 't ncd'r^ vfcdèh gevonden, ^^1"**
En die ook alzins ïou , als Hy te Toorfchyn kwam, ' ^ebr. vu.
Zich zelven onbevlekt vertoonen als een Lam. i Pet i:
Maar was het Feestlam ook alvoorens afgezonderd ^ faafci-
Eer dat het werd géflagt, 20 ftaa ik als verwonderd, • a^tiS^
•Hoe daar door weder werd in haaren regten aart, SSt!****
Die wyze afitondering van 't waare Lam verklaard, ?*J; ^^
Allo die in éen Raad des Vredes al te vooren
Van God den Vader wa» , tot 2ondaara heil , verkooren ,
£n daartoe 19 geweest volkomen, haar dien. 2in,
Reeds afgezonderd van voor V waereWa grondb^in 5 ' O991A,
Op dat Hy m den tyd tot heil zich 20B vertoonen xub s.
perZynen,entffrnaBgdoettvèerGödffA«nièfcynwoonen, .
- Na-
Digitized by
Google
420 . MO ZES ALOUDE
^BBOB Na dat Hy als de Borg had in \ gerigc geflaan ,
Ü2ÜÜI! En voor des menfcheo iciiuld aan God genoeg gedaan.
ft'is^' Wèf <ï ^oor 't bepaalde Lam , na die byzonderheden ,
hetPaaöi ^®' °P ^^'^ julfiten tyd van Paafch den dood geleden^
feest ge- Door deze zaak word ilc terilond alweer zebrasrt
flagtwor- " °
den. Naar Hem , het waare Lam » dat eenmaal ook geflagt
6. ' Moest worden , zou Hy tot der ^ondenzoen vecftrekken
P6?m^'''Voor allen die Hy met Zyn heilkleed zou bedekken;
XXXII: /.-yprajiföni Hy in den tyd ook \ vleefch en bloed aannam.
Om op het Feest van Paafch te lyden als een Lam ,
Dewyl Hy als de Borg) aan !t vloekhout vastgebonden «
I Petr. n: Verbryfeld worden moest, -by *t dragen van de zonden :
**' Waar door Hy dan ook is, Zyn grooten naam ten prys,
In kracht geworden tot een waare hemelQ>ys.
tiam W^rd dat geüagte Lam geheel aan 't vuur gebraden ,
bSem" 't Is wederom voor ons niet duister om te raden ,
Exod. xihgQg ggjj^ jjgj ^aaf e Lam de heete en felle gloed
toebr. IX: Van Gqds getergde wraak zou lesfen door Zyn bloed;
*^' Na welk Hy , als de Borg by 't flot van al Zyn ftryden »
Rom. 1: 4. Het zoen wcrk^ 2«tten zou op Zyn volwigtig lyden.
Moed des Moest elk zyn huis , vqor dat de ^tseffende Engel kwam |
iSm Met 't fchaduwagtig'bloed van dat geüagte Lam
TOftï? ra De beide posten en den bovendrempel ftryken , >
^^h 3ier mede kan men oQl; het Zoenlam y!erge)yken« j
befiraken. . " ' ' 'Wwl
Digitized by
Google
SCHADOWLEER. TWEEDE BOEK. \&t
Wyl dat moest worden om der 2onden wil geflacht , -nnm
Waar door Hy ïoti als Borg, toepas'Iyk en In kracht, '°°"*"'
De nuttigheid Zyn^s bloeds tot eeuwig heil aanbrengen , Hebr. xu:
Waar mede een zondaar 2ich moet in *t geloof beiprengenji^petr. i:
Op dat Hy door dien prys, als 't eenig toeverlaat, '*' *^
Verlost mag worden en bevryd van allen kwaad.
En was ook over 't Lam van 't Paafchfeest ultgefprokeh > Geen been
Dat daar van eenig been nooit worden mogt verbroken : u?g^
Wel aan dit wyst ons weer , als met den vinger , tot dS7*''
Zyn regte Tegenbeeld , 't waarachtig Lam van God. Jj^ ^^
Die na Zyn wonderdood met ongebroken beenen Jj*^ 3"^*
By Zyne opftandinge is op de aarde weer verfchenen. Ma^.
En dus w^d 's Konings komst in 't vleefcb , al lang vooruit, Deiiüit.
Door 't Paafchlam aan het volk van Iftaal beduid.
Schoon nu het Feest van Paafche in 2yn omllandighede n Std^uH
jVerÖfchcn zou, om dat nog breeder hier te ontleden. Stèren
Zal ik 4 om niet te lang daar by te bly ven flaan , ^as<$ ^^
Nu tot het gene 'er volgt terllond weer overgaan}
Waar by ik trachten zal, met myn belpiegelingen,
Kog dieper in 't geloof 't voorbeeldige in te dringen ,
Alzo de zin daar van in haar betekenis.
Ook de overdenking van onze aandacht waardig is;
Dewyl men daar door, by 't befchouwen van de waarheid.
Zal zien hoe dat de zaak des Konings daar in klaar lelt.
Q. En,
Digitized by
Google
iii . . M Q Z E $ A ï, O U D E
rwttot En 5 onj langs deten draad, met heilig overleg,
'°°""^' Te vord'cen in den gang op dezen onzen weg,
. Zolaatons, omt'tgelgofjda^rmede teverftefjcen,
, Het geen bier yo^gtij daar van tot pn^er nutte aanmerken :
Exoii XII: Want zie ik IfrafiU met hpl(]enmoed gd^Jiaaréy^ ( ^ '
^^"35- By hunnert uittocht -hiei; te ïaam byeen i^et^rd, • *■■'^'■
- - J3m' uit Egipten naar het Erfland heêfl t§ trejtkenj
,. Dat kan ook tevens 4n^ tot jjeeringe .ver/lrekken') -^ tf;
, ,' Hoe dat God niet alleen* d(H3a- JZlyne iiulp, n|iet ktecht,
Zyn volki verlosfeii zou'van 's.vya^ds b^ozetóSgt;
Maar daarby ook^hpe Hy bm^ ftaag, ;^0fi^e aoderfcbTa^en ,
Cap. xiXrEn tot i?er;won4^Eing«p .Zya'ïiefdeösrmBtt-dragen V V
*• .! . . £n:brengefl Baar.'dai; land jioor I|«Bfi4)€k)Cffy > het welk
Deyt Steeds overvtoeijend i$:van ho^ïig^eji van melkr.
XXVI; j>. £n ^aar de Vorst als fiotg ^ok ?oudevnederkomeni
Gal. IV: 4. Wanneer de menfcliheidjeesnfl doof Jlij^wierd «mgönomen,
In welken tyd het dan j^wiflly^ iOU:gelchiên,' ••
yei; XL- 5. Dat 's Heeren- Heerlykheid op de «arde -wierd. gezien* - •
Overgang ^n dus verbeelde ik my , hier by •geieof8\'ertoohing,
ioÜnde. ^^ '^ l^^'f "^^" *^^^* byeeïi, 'wyl yast dfc-Konirtg
Rtod. De zee klieft door Zyn magt en doet-haar fply*ing ftaan^
Cap.'xiv:En 't volk daar doorgelyk een drift van^I;affl(iBi'riQn gaan:.. -
\s. II. Doch niet d'Egiptenaar, 'alzo die door de -golven j>
^*'^*8- Met paiWd en ruiter, in den afgrond we^dc bedolven »
En
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER.: TWEEDE BOEK. 1^3
En waarby Jakobs izzd reeds"2iet aan de oyerkant , rmtm
Den bloem en kracht vernield van gantfcfa.EgiplfeolatdK z ' — -^
En daar door van 't geilagt van Chain zich afgefcheiden, : xlvtgo.
En door een Wolkkolom naar Kanaan geleiden. ^ cap! xiir:
'HEÜ-D.E H O OPjö ë T Ü k.
Fan de Wolk- en VuurlohnirVmr-.^ian^mV' 'ifVti, hn9 > £i|od. XXII:
21, « Cap.'XlVMji. ■ '^ ^^ ,,./,. ,,".
II.
»Neh. IX:.
12.
w.
elkwdfaderwolkge!ya«rlhuQiaanwfle$?6Fech^ipad9 ■ DsuDii
Wyl Zich de Leidsbeerwtf^aaHff vwiïprg^ hadt:, ; f^Iül'
En lust het-ona ditTlük to ^ fcörteew naar- te ipoore^, ,. ^ D«n^^*33.
Zo laat ons trachteH-^trvryt géheii» daftF> v^ ti^ hipflijep :, .
Want^ziet mëd ddor *t geioofm^t: tundadic op.<j^ivs^Q: . ,/
Van deze^ Wonderwdki 40 %* ^ac^ktoariyjk Ml
De aflchetztög van den Nwit^ «ti^^e, da( jBy b^qedci) >
Op aard >Zich 'ïoü in ^ vleeich ak net een twöjlt bpkl^4^n ;
EndatHyxhi8óoJcfeen»^oa(Z,yn-ge$pen^aardï. i Tim."
Wotdt (Joordit tckenr aèlfimet üadrök. ens .yerlflaart, . . ^^' '^*
Naardien de* W9K ons iai»'WU(t>byfiicdui4iDg^l$§r^^ :.^ . /
Hoe Hy als Koning oom tigitbaarJykiSoi>^Ye?k^i;en» . ,., f^m.
WanneerflyHideatydi^ejiiwiélöitJuda'jifij^,. 17.
Als 'tvleefch ge#qf d^WoóK^ifiai^iul tsaKOOifdiyQ kvmi ^^ ^^^
Digitized by
Google
124. MOZESALOÜDE
snoK Op dat Hy als de Borg, door Zyn gehoorzaam fterven>
"^'°"' Voor al de Zynen 't regt ten leven mogt ver«rerven ,
Hebr. V: £„ »t welk 20U worden, na het dragen van dien last,
Joh. xvT: Door Hem , en Zynen Geest» Zyn erfdeel to^epast^
13 . 14- Yen proeve en tot een vrucht van al Zyn bitter lyden»
Jer. LUI: "Waar mede Hy volmaakt tot in den dood moest flryden ^
"' Gelyk Hy nu dien eifch Zyn's Vaders heeft voldaan >
£n niet alleenlyk uit den doode is opgeihan ;
Maar, als de groote Vorst en God der HeiCrfchaarén,
rraim ' Bereids weer naar omhoog ten hemel is gevaaren ,
^ ' ^ Van waar Hy hooggeducht, met glans en majelteit»
ixvim ^y° Kóninglyk gezag alom ten toon verQ>ceidt,
19. Daar Hy voor eeuwig woont by al de lofgezangen
Openb. Van *t vrolyk Geestendom, die ftaag elkaêr vervangen;
^iVmÜ Waar Hy zich met het licht als met een kleed bedekt.
Vergde- Den hemel door Zyn magt als een gordyn uitrekt ,
paiJT^' En al haar helren telt, wiens lof men uit moet fchaatVen:
en& * ' Die , door de kragt Zyn*8 woords , vast zolderdt op de wateren
Zyne opperzaalen , en van waar Zyn donderwoord ,
Met fchrik en beving, wordt gantfch vrees'lyk aangehoord »
Wen Hy de wolken daar ook maakt tot Zyn^ wagen,
£n op de vleugelen van den wind wordt omgedragen;
Met welk Hy eindMyk op den grooten wonderdag
I Tbefl: 'D^ Oordeels komeo zal, met Goddelyk gttag;
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. TWEEDE BOEK. laj
En , io het openbaar , lioogrichterlyk Zich Hellen > suoi
Om 'c vonnis over doón en levenden te vellen > voorosr. .
En waarby blyken zal ten flot van 't gandche werk , ^** ^•'
Dat Hy de Komng, Vorst en Heer was van Zyn Kerk, J<*. v:«».
£n zo zal Hy in kracht, voor 't oog van alle volken»
Dan worden llaar gezien , verheerlykt op de wolken.
Was in die Wolkkolom daarby nog vOor 't gezicht x>e woik.
Van Hraël , ^n glans van Majefteit en licht : ji^''^
Dit fchetst ons > zo my dunkt , den Vorst af naar het leven ,
Hoe dat Hy van Zyn throon zich zoude op de aard begeven ,
En wel in t iiecb% vkefth» 20 wordt Hy oim geleerd,
Enali 't wanagt^ Licht der zaligheid geeert . job. V: 19.
Gelyk Hy daar toe eens , volinaakt by al de Zynen
Op aarde, als 't waare Licht des levens kwam verlchyoen;
7Jo dat 'er van Hem in die dagen werd gezeid,
Wy hebben van naby aanfchouwd Zyn Heerlykheid. op. i: 14.
Voords blonk Zyn ichoonheid en Zyn glans ons hier in nader.
Als die des éénigen geboor'nen van- den Vader.
Doch was het dat men Hem , als Hy ten voorlcbyn kwam ,Dk nog
Kiet als *t waarachtig Licht by Uraël aannam , phd<^.
2^1ks leerde , hoe de Vorst Zyn vleug'len uit zou breiden > *'^ '* "*
En roepen tot Zyn Licht voorzeker ook den Heiden: jeczLUb
Want immers 't was voor Hém, den Koning, te gering,^*
Dat Hy maar flegti een deel van üraei ontving,
0,3 Toen
Digitized by
Google
DERDE.. Toen HyJcwito'ioin'deÉStmlivaaJakob op te lichten,
KooFDST. )^jjjj.Q^ jjy jj^ ookrntwwist het Heidendom yerlicbten:
V7aar uit Hy al bereids - ten deelfe beeft- vei^êrd - •
Zyn Kerk / w^r in Hy; vrordc «üs 't zuivVe Liciiti verklaard ^
Alzo Hy in jden'tyd eens worden moest völlcómen .
Hand. XI: Van al het HeidenszaadrgeloQpig aangenomen; . -
Op daü Hy dus'inrkra^t ^ gdntfdi heérlyk Bier ointiént ,
jef. II: s- Zou worden in- Zyh Kerk als Tt waare^ Lichtrca'^end.
De Vuur- En om al irerder tot beü wys geheim dier dingen j
na^™in" Rcgtaaitig Jni't trehDdf i nog^ieper doorte dringen :
dSX^'Zo Wyfifc teven» I^ de Vimrkolóm ook ftato,. . .. . .
MmeAtr^^ merk te deaer^ite ,• tjlior van .<fit lipitt^lyk aan. : .
Exod. Washecdat^^die'wofk'den'hislderliohfcafiiaaldef .
'• '2- 't Geen *tTdkdes<nkcfat8, totaan den raorgcntoÈsbeAcaalde:
S-Sfj. Dat leerde,. ftóe-dpVcxst Zyn gfcihs.én*MajQfleit:.
^fch.4X: Reeds Jri difen €c£4duWnicht al hadfrvten tooD gefpreit, .^
Maar evenwel 'ro zéér. omiwagteid en verborgen.
Dat men flaig^ vrilagen moestt' watnis ^er vfin^den morgen ?
^Tcrwyl ?t.^eloorvtg!vo)ld,' reikhalfèod naar-den dag .
Des beteren verbonds, 'door ai dien JS(;hadttws>Z(ig.;
Alzo de Woridérvorèt dan zou met! Z^^wMiden > ;i -. . >.
Ntim xGHun in den Moi-j^ehllond'deB Nieowen dags^vertadeo; ■ •
^*' Wanneer het h^lt^' zaad dan^eggen zonde in: kracht ;
jec xxvrZiptdeezMsonieGód^'wyiiebbeii-Hem'varwige!: -. '
^' ^ ^ ') Koiö
Digitized by
Google
SGHADVWLEER. TWEEDE BOEK. 127
Kom i^iVvry^iluïa^jomvan Ziyastr dienst gewennen-, «erdb
£n Hem' ateCod^ in 'r\4te^'g8t>penba3uil > trlcenn^n. . ^^^
En wajir Qp ook dit vuur ,pog verder heeft gefpeeld , } J'"- "^'
Zulks dunkt my is ons teeds in Horeb jafgebeeld , JJ,'[ J^*
En duidt ons aan, dat Hy , die in dên braambofch woonde, |^^j<^-.
Il *.
"Zyn tegenwoordigheid ook döor^deèf* ^'Olk Vertoonde.
Werd , eindelyk , het volk dool déié ^oMt tjèlèid r dw <•««
Iets booger werd daar door ons weer ten toon gefpreid j lom geleid.
,WyI deze zaak alhier, ten duideJykfte omfchref en, . ^l * v
In al haar leidinge oni vowts kan te keïihen gevéö,* — " J^^„.„.
Hoé dat de Wóndervorst, in *tjgröoc genadewerk, j4>
Op aardö 2lfth veMÓont4Üs:Leidd!nuui' vanZyn Kerk,
Die Hy deirrWöord sn Geest fteédsaaameft wil vergaêren, K ^^
En in ZyiT kracht haar 2at 'ten einde toe bewaaren : i Petr. i: s.
Dewyl Hy als deVorst^ die.eem«ig.blyft en leeft, ' open^»- ^
Een ttfgtroédein ddifaandVtot fcbrik Zyn^s vyands, heeft'; lecxi: 4.
tx) dat hêtdgëlZyn*s-£rfs geen 'kwaad behipefd te vreezen;
Naardien Hy ''t 'zeiVé flétds 2al tot befchntting "wezen ; Cap.iV: 5.
'Waardoor Hydan^dds^zaltoonenmetde daad,
Dat Hem déó we^fb^id tan Zyn- Kerk ter harten gaat , Cap. uv:
'Dfo By ^ isenB;^ van hist iiiarda JSgipte afftfaeiden , ^~''^'
Eft iOSa» tift'Kanaah des hemeb heen gélbiden :
Alwaar v^rididfging zal wezen met Gods Beeld, ' ' praim
HetwêlkICWi dit Zyn voft zal wordpn toebedeeld-, ^^"' ''*
En
Digitized by
Google
ia8 MO ZES ALOUDE
Miun En daar men ftoorïoos in 't volzalig Ryk hier boven ,
!Ü2!ÜI' God> VADEa» ZOON en geest, in Eeuwigheid zal loven.
VIERDE HOOFDSTUK.
YieBSE Vernolg van het voorgaande f Jirekkende tevens tot een beknofte opergang
I i ter befcbowBinge vm bet Mannin
Voortgang *c ±,8 dan langs dezen weg, dat ik vervolgens weer
volg der 'Naar *t Heir van Ilrael met mynen aandagt keer,
S^^'"^'^»!U by ik trachten zal niec flegts daar heen te wahdien ;
«etAAuM.^^^ ook om deze zaak daar verder af te hand'len.
£xod.xv:Dies treede ik dan door JZur en Elim tot in Sm,
c^p. xvicl^ii maak alzo terftond daar mede ^n nieaw begin :
Terwyl ik myne (lof te zaamen zal verbinden
Met zeelen des geloofs, om *t wys geheim te vinden,
In 't geen aan Jakobs zaad, van 's Konings komst, op aard»
Ten allerduid'lykst wordt voorbeeldelyk verklaard ;
En , om 't byzonder nut voor ons daar uit te trekken.
Zal ik weer trachten om my zelven op te wekken:
Wantblyveikhierterplaatsflechtametmyn'aandaditftaan,
Dan wordtmyn Geest in my met blydfchap aangedaan,
Dewyl de Hemelvor^t en Koning ons naar 't leven,
W^ordt ter befchouwinge in het woeste Sin gegeven:
EK
2.
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. TWEEDE BOEK. 125^
En even dsurom flaa ik hier myn hutte ook weer , ' ^n»*
BOOPDST*
By Jakobe tenten in de vlakke velden neer,
Op dat ik das in kracht, en in geloofs vertrouwen,
Dea Koning moge in Zyn voortrefiPiykheid befthoowen:
Wyl my daar wordt ontdekt het wonder, waar in dat
De aanftaande heilkomst van den Koning is vervat :
Naardien de hemel, die haar fjyys eerst hield verborgen.
Op Goddelyk bevel, het volk nu kwam verzorgen.
Met keurig man, waar door ten allerklaarst, vooruit.
De Heilvorst werd van verre op aarde in *t vleeich beduid,
£n om *t getove in ons daar mede te verfterken,
Zo laat ons» tot een proef hier van, de ïaak opmerken.
VTFDE HOO F D STUK.
HOOFDST.
Fm ba Manna , ^ gt^udhn is by de eerfte ktfttïUnge van den Sabbatb , rtnt,
bttwelk men kzen kan Ezod. XVI. zynde den Mzssusbet I4^uiam
dier/cbadumet als blykt Job, Vt 51, en CoL II; itf, 17.
V
iel ^t hemels manna van om hoog in deefi* woeftyn, 't manna
Dat konde aan Ifraël volmaakt een toonbeeld 2yn , dig aa4ê-
Hoe door de ?^ondervorst, op aarde nc^gekouco» "***'
Het nederige vleefch moest worden aangenomen, ■ oaimv
R ' Ge^ '
Digitized by
Google
I30 MOZ ES AL O UD E
wmt Gelyk ook face Hy eens ijou worden op die wya,
■ I In kracht) vooc velen tot de waare zielefpys:
i^cor. X. 2o als men aach voorst woord vanHeta moest nederbuigen,
\^anneer Hy kwam om ^t zaad van Jakob te betuigen»
Hoe eertyds waarlyk heeft het man Hem a(gemaa ld>
Joh. vr: ^ Als 't waare Levensbrood op aarde neergedaald;
Ea hoe Hy , tot een Man en zieldpys, Zyn leven >
Hebr. II: Tcn bcstc van Zyn volk, gewis zoude overgeven:
Zo dat ik , uit den finaak van \ ichaduwagtig man.
Het zoet, de gew en kracht des Konings, proeven kan;
Cap. V: Naardien de Vorst fik Borg , dbor Zyn gehoorzaam iler ven,
' ' ^ Den. ztoidaar !t eeuwig negt deS levens zoo verwerven..
Ntderaan- ' Blyf ik op dcze plaats wat op den velde flaan,
gemerkt. ^^ fchouw ik daar het man voords met myne aandacht aan.
Dan kan ik , als mea tracht dien fchadu wknoop te ontbinden.
Daar by 't beteekend Bfood des levens duidlyk vinden.
De voe- • "Want wcrd het heilig zaad, door \ man in overvloed,^
ira"chtvan^6^ï'^"g'y'' ^^^ ^^'^ Verzadigd en gevoed:
't maoaa. "^ie ziet met my den zin hier van niet openleggen.
Daar elk een mannakorl ons als zo veel zal zeggen,
DatHy» de Hemel vorst; doordeez'beteekenis,
pfaim In kracht voor al Zyn volk ook d^Algenoegzame is,
^" *** Wyl^Hy» de Zynen wil volkomeJyk verzadeo:
}<Ak utA, Met al d^ wot and V2n Zya icJyKiea fio i^eofkdcA.
'*• . Wal
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. TWEEDE BOEK, rjr.
Wm *c manna in tkh zelf, dat IfraSl ontving; ^^^^
Van weinig aanzien , ea gantfch Idein , en aecr g^aag : boohmj
Die leert wel, als de Vorst van boven afzon komen, 't ("anna
Dat door Hem ^t vleefch als dan zou worden aahgeiiomen>iyk.gerto^.
Maar tevens dat Hy ook dan worden zon op aard 6,\', a!
. Als de Opperoorzaak van.de zaligheid verklaard. Hebr.v:
Kon 't man, waar by*t geflagt van Jakob moefte leven, ?'niann«
Een blyk van Gods genade aan hun 'te kennen geven, ^gT
Naardien Hy dat aan 't volk geheel uit liefde fchonk : ^^ '^
My dunkt, dat hier in weer dit wys geheim oitblonk,
Hoe eens tle Vader aan Zyn goedheid zon gedenken , job. im^
Wanneer Hy Zynen Zoon als Borg op aard zou fchenken,'*^'
Op dat by 't dragen van des zondaars zwaare fchnld»
Het heilig regt in Hem alzins zou zyn vervuld. ' fetr. ii:
Viel 't manna juist alleen by Abrams nakroost neder, 't manna
Ook dat teert ons 't geheim des Konings hier in weder, " ^^'^^
En wel hoe dat Hy fteeds, inet Zyn genadewerk, .
Zkh vinden laat in kraicbt in % midden van Zyn Kerk. XLViir:
Was 't manna fmaakelyk gelyk als honigkoeken , De rmaak
Oodé daar in kan men klaar 't verborgen Man weer zod[en > mum!
Dewyl de Vorst, van wien een glans der Godfaekiilraalt,
£n die op 't heerlykfte in Zyn Kerk wordt a%emaald,
Zyn volk in het geloof elkander doet genaken ,
Om Hem als 't waare Man, met nadruk, daar te iinaaken. l^^„.
Ra £n
Digitized by
Google
132 M o Z E S A L o ü P E
vm»! £n ïie ik op het mt van *c man , ten toon gefpreid ,
fÜ^Il Dan denk ik om myns Vorsts volmaakte zuiverheid ,
i?ew'?M Om dat *er geen bedrog of eenig kwaad van aonden ,
Jet man* jjj ^^^ bcdry v«n hier op aarde ooit is bevonden :
jef. LUL- Dewyl Hy ook moest zyn volkomen naar de Wet,
jóh.viU:,Gantfch zuiver, heilig 'en van zonden onbefinet,
Hebr.vuiWyl Hy , door 't zuivere van Zyn gehoorzaam derven,
Fbu.n: 8. Voor al de Zynen *t régt ten leven zou verwerven :
Tit. u: H-^2^i].jig{} ^^P j^^gi ^ ^ig Q^fg ^ f^ fflocste Zyn , in kracht,
Hebr.i: aDe leinigmaakingé der zonden aangebragt;
Zo dat, door 't zinnebeeld van *8 mannaas wit, in dezen
Met nadruk op bet woord der waarheid wordt gewezen,
£n *t z^, hoe 't wys geheun der dingen van dien aart
Leerbeeldig worden moet (chriftmaatig hier verklaart
>t manna Aioest ook het manna zyn vermorzeld en verbroken,
uSto ge- £n eind'lyk in den gloed dea.oveos dan gedoken:
J^km ^y dunkt dat wyst ons weer als met den vinger aan,
xAuik Hoe. 't met het waare Man eens in het vleefch zou gaan:
s» Want hier by kan de Borg meê worden vergeleken ,
Alzo Hy Zidi aan 't hout eenmaal zou doen verbreken >
£n , in des zondaars plaats , den heette en feilen gloet , *
Eph.1: 7' VanGods getergde wraak dan leslchen met Zyn bloed.
Wat door Doch elnd'lyk om het ftuk niet verder uit te rekken ,
^u1%e-^^su al 't voonuuunit' beknopt eazaaklykzaam te trekken»
Zo
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. TWEEDE BOEK. 133
Zo blyf Ik by dat man mg iban , wyl door 't verband ntom
Der 2aaken, aan ons meer alhier gezegt wordt: want "^'"*'^'
Werd 't manna, als ty juist den zesden dag daar telden, ^^i^f^
Des morgens dubbeld ingezameld van de velden ; Slï'Sén**
Van welk het eene deel vervolgent werd gefpaard, ^ód!m-
En onverderPlyk voor den Sabbtttfadag bewaard; as.
Kaardien de hemel dan haar voorraad hield verborgen ,
Tot op den eerften dag die volgde, aaioi den morgen ,
iVTanneer al ^t volk dan zag het heilig manna weer
Gevallen, als de rym op al de velden neer :
(Wyl door het wys geheim dier dingen, hier omfchreven,
Den grooten Hemelvorst te kennen wordt gegeven, » b vu«
£n wel hoe By als Borg , in 't needVig vledch gedrild, %l ''
Is door het man en door den Sabbath afgemaaid. te , 'r}.'
WantlietHyZi£h,tenzoen,de8daagsvoorSabbath,flagten,Noeit viei
_», , j»»i het nuont
Dat brengt omtrent het mm « roy wooer in gedagten, op een
Hoe niemand op het veld of elders , op den dag ww^
Van Sabbath, ooit het man gevonden heeft, of zag : ^^'
£n waarom ook de Borg, na 't dragen van de zonden , f^^ '$>
By Zyhen dood , niet op den Sabbath werd gevonden : ' ^«^ ^
DewyIHy in het graf moest rusten van het werk, Job xk:
Dat Hy had aangebragt ten nntte van Zyn Kerk; i coczv:
Doch waar uit Hy ook zoo na korten tyd verryzen> iumi k 4.
Op dat Hy 009 de kracht Zyn's lydens zou bewyzen.
R 3 En
Digitized by
Google
134 MO ZES ^A LOU D E
rm» En opgdhufn , heeft Hy lich ^sèt als *t Man vertoond»
"^'"^^ Op de eersten dag der Kreek > waarop Hy werd gekroond
M5i3ïê.Met Eér en Majefleit , dewyl Hy toen op aarde
dfS^M ^y^ Godd'Iyk ryksgebied op 't luisterrykfte aanvaardde ;
balh^of ó ^ ^^^ ^^ ^" * bekleed met glans en heeriyklieid ,
denèeiftenVan Zyn geduchtcn throon vertoont Zyii majefteit,
nieuwe \raarom een ieder zich moet voor Hem nederbaigen >
zulL'be-^^En van de grootheid van ^yn Godd*lyk ryk getuigen.
wSgbe- En dus zag Ifiael in *t manna afgebeeld,
fl«*f' Het geen , waar op den dag der fchadüw heeft gefpeeld , ^
Gelyk daar van de zin nog nader Is te vinden
In ^t woord « waarin wy zien de fchadawen ontbinden >
Waarom ik dan voor my met zekerheid befluit.
Dat dit, aan jakobs zaad, leerbeeMig werd beduid.
Des «aa- Gelyk het Beeld nu met het fchadnwagtig teken,
ïlSrwot-Op 't aileilevendigst kan -w^den vergeleken;
^!^Ju "VTordt ook het lighaam , dat de fcbaduw overtreft,
uasT Yoor- jDoor 't heüffelooK bc&hou wd en in zyn* aart bezeft.
beeld. . .- . i i ,
Kader be- Want was by UraCl het manna zonder leven ,
^?^^ Dit. kan ons duidelyk alhier te kennen geven,
Job. v:2fi. Hoe dat-baar. Tegenbeeld, die «euwlgduurend loeft «
. In Zich yolkdmenlyk de magt des levens heeft. .
Al veidet. En (faalde *t manna voor gantfch Ifrêl ait de wolken;
Lucii:32.Dat leerde, hoe de Vorst tot heil yan alle volkeii^ . ^
Zou
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. TVP'EEDE BOEK. 13,^
Zou nederdaJen van Zyn Goddelyken throon, vrns
Als erfgenaam Zytfs Ryk, eii 's Vaders Wondertoon. "°'''°"-
Was 't man een vry gefchenk , tot roem van Gods Genaden: ^^'' ^'^^
Om in het dorre Land Zyn Erfdeel te verzaden; . ^''{f ff-'
Alzo is ook de Vorst, die Zich aan Ifrêl fclionk, 20.
En als de Gever zelf, ten allerklaarfte uitblonk.
Viel 't aata xoarosaca éae^ «n was ket^óords-verderilyfc: 't Vam
Dit bvengt ffl:jr t(tt liet brood des Lisvaüs4 dat onflicrf ^Jyk , UKc <»•
Staag als de Heer ea Vom in de opperlmiigBiT'wóont , j^i:|!t'
En Zich als *c eeuwig Man des levens j daar vertoont. Openb. u:
. Werd'tmamia^gèteQ okelvoort Ughaammaarg^evoi ; 't vir«are
Hier tegen lien wy -«««êr-, ipt heil vaa 't ^encIykieTen , ISt^-
Het waare Hemefaiian, o{y een iwclhoger wys, fef/***^'
Voor ieder <Sd geloofd een eenw'geiietefpys. jèvusl
Bleef vet het meerd^xleel van h|i9 y die \ mm gmoten , 't waa»
Door ongeloof vafl 'c «rf der vad'svor nitgefloten : S^ln der
Daar tegen h en Wyft Vöor altoos 't waare Man, ' £"a^"
£n brengt het IfrêlGods, in 't HemeUchlUnailn. • . ^^^,
Dus 2iet 'men iiier weer een van 'fi hemels wondenverfcen ,|^^> ^y.
Waar op ^geiótigxaadfanjakobhadt te merken: ^'a^ '
Dewyl dit heilig man , rbeds in Ókn Schadowdag,
Op Hem '€ waaragtig Man, «li t Brood det UvdOft^ wg. JjlJJ
ZES-
Digitized by
Google
1^6 MOZESALOÜDE
ZESDE HOOFDSTUK.
zstDc Vervolg van bet voorgaande , gekkende tot enen voegsaamtn overgang
.._^ tot den Rotjieen, in Horeb te Rapbiditn.
O
overgang v/ m nu Op dezen weg van tó veel wonderheden
&iiwiii- Met aandacht in \ Geloof bly moedig voort te treden >
foXf K^i^ ik bemoedigd my terftond weer derwaards heên>
Daar Mozes Jakobs zaad te zamen roept byeen.
Hier hooren wy.door hem een iegelyk opwekken,
Qm naar ^ bevel van God nog verder door te trekken »
'Wzxt op dat 2y dan (Iraks het vroege morgengraan
Ver2aam*ien, om^ van hier vervolgens voort te gaan:
. £n des verbeelde ik my , op*t woord van 's volks behouder,
Hoe ied^r reeds ija t^t dcaagd op zyn rug en firhouder,'
Waarmee hy ruftig treed door 't woeste onvrugtb're Sin >
£n flaat van daar den weg naar IRaphidim vast in »
Alwaar de wonderrocs, gereed om 't volk te dienken.
Met al eyn voorraat ftüat om Jakobs zaad te wenken.
Als me^ Hofieb) ^ -van verre dit^geflagt,
Op.zynen grond) met vreugd, t&a blyden aankomst wagt
voorb« Doch om die zaaken des te beter naar te vorsfthen :
'cidfei. 2al ik flraks myne hut ook naar die plaatfe torfchen ,
.■^■? Eli
Digitized by
Google
SCHADUWLEERi TWEEDE BOEK. i$?
En wandalen in *t geloof langs dezen weg, hun na > zuob
Tot dat ik my bevind te MasP en Meriba. ^ ,'
Wat *8 dit > my dunkt'k zie 't volk ain Raphidim genaderd , ^jj!: y.
Maar ook Ofwoerende te zaam byeen Vergaderd, 5Sg*
En daar men klaagt van dorst, en den voorleden tyd, toMcI^o-
Met zeer veel fchampVe fmaat den Legervoogd verwyt, ..«esbidttot
Terwyl zy tegens hem hun bitfè tongen Scherpen» '. wordt ve».
En dreigen om hem fluks met Aeenen dood te werpen; i9.'4.
Waar by hy dan tot God, die hooglyk is geducht,
In 't allerdiepst van zyn benaauwdheên roept en zucht.
En die met raad, tot hulp van Mozes, als te vooren,
Aan hem terftond Zich laat in dezer voegen horen:
Gaa henen Mozes, nstar myn Goddelyk bevel, **• $-
Gaa gy, met de oudsten en voor *t oog van Ifraöl ,
En neem den zelfden ftaf waar meê ge in Pharo's dagen.
Tot firaf» Egtpteplands rivieren hebt gellagen.
Want ziet 'kzal op den Rots, voor u, in Horeb (feuin, vs. 0,
En 't zal gefchiên, zo dra gy zult dien Rotfieen flaaiT,
Dat daar een overvloed van water uit zal komen ,
Die tevens langs den grond van 't woeste heen zal ilroomen.
. Waar op de Legervoogd gehoorzaam zich gedroeg, **<»««
En met de wonderftaf dien Rots in Horeb iloeg, 't b«vei -
Zo dat een gantfche ftroom van water daar uit vloeide ,
Waar door dus werd verkwikt de aêmmegtige. en vermoeide
S ZEVEN-
Digitized by
Google
i3| :: MO ZES At OUDE
r E V E N D E H O O F D S T U K.
ziTSKDE Fan den JLOTstsvx , op' Gods bmoïdoor Mozet gejlagn'y naar door let
"°<"°"' volk van Jfrall merd gedrenkt , Exod. XVH.' n mat zulks heeft
voorhidmd. Vergeleken roet i Cor. X: 4.
Deo voor.Uat dk HU weder heeftop hooger wak gefpeeld
Rot'Sn Is klaar, alzo de Vorst daar door werd afgebeeld ,
iefchwiwt ^° ^^ ^^^ ^y °P ^^^^ ^' ttooit van al de Zynen,
Zou ak de waare Rots in 't needVig vleefcb verifchynen ,
Wanneer men uit den fcbat van al Zyn overvloed
Dan wörd^ zou verkwikt, gelaafd én ook gevoed:
Dem. Zo dat Hy voor een Rdts wiens werk is gantfch volkomen 9
xxxii: 4.gy ^ggjg worden 20U omhelsd en aangenomen ^
Gdyk het daarom ook in dezen zin betaamt^
lixviii: Dat Hy, de Vorst, een RoC8J>y iiitftek worflt genaamd» -
wit dien Dies lust ons , om *t geloof nog vaster té rerftérken,
SdSe. Tot ohzer leeringe, op den Vorst dit aan te merken^
En vraagt men wat die Rots in Horeb heeft bedoid?
'k Zeg daar in ftraalde klaar her beeld des Konings uit;
Want was de Rotsgancfch dor , en als verdroogd van bditen i
Zach.vi: Dat zegt ons, hoe Hy, die uit Zyne plaats zon fpruiten ,
"• Nogthans, wanneer Hy, in deii tyd uit Juda's ilam,
Phn.ii: 7. Het needVig vleefth en bloed als Eorg op aarde aannam,/
c. Gantich
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. TWBEDE BOEK. ^39
Gantich nietig én gering in 'c men&hkleed zoütk woonen> zevenok
Enironder Heerlykheid van buiten. Zich vertoonen. hoogst.
Scheen niet alleen die Rots, by Ifraêls geilagc.
Voor 't oog wel uiterlyk onwaardig en veragt,
Maar gaf die mede oic zidi een vloed van' watea-beek^n,
Die 't volk en 't dorftig land verkwikten in die ilreeken :
Dat leerde hoe de Vorst ook neederig op aard
JeCLIÜ:
s.
De R.ot<
fteenin
haare
uiterlyko
gedaante
befchouwf,'
en wat
Zou lyn, ab door Hein wierd 't geringe vleefch. aanvaard, dê!^* '*"'
Joh. VIIj
37. 3«. '
ib.
Wanneer ósxt dan met kracht in vodheid al de ilroomen
Van Zyn genade uit Hem te voorfchyn zouden komen ;
£n waar door 'c volk van Hem , byna, van dorst verftikt.
Ragt worden loü gelaafd.ea in 't gcloofverkwikt j .
Op dat Hy niet alken, ab Koning van.'Zyn Kerke,
Door Woord en Geest bet zaad van Ifraël bewerkej
Maar die den roem Zyn's Naams ook tevens als dan meê
Den Heiden maaken zou bekend van zee tot zèej
In welken tyd Hy dan ook Zyn genadevliet<^
Met zulk een overmaat op allen vleefch zou gieten,
Dat zelfde wildernis en dorftige woeftyn
Volviolyk zonden tot een ftaande water lyn, ,
£n waarby men zou zioi de donre plaatièn gtoeijen,
£n tierig als een roos van Sacon weeHg bioeijen; '
Schouwe ik den Wondervx>r8t als een fbntein hier aap, oen vom
Dan zie ik Hem gelyk een Levens^Adec flaao > da» by^
, S 3 Die'^^^**'-
17'
Pfalm
LXXII:
7,8.
JeCXLlVi
3.
lef.
XXI
I. r.
Digitized by
Google
i40 MOZESAI^OUDE
ZEVBNDB Die, door de prediking van Zyne hemelbodens
^!^^ Steeds doet een iegelyk tot Zyn gemeenfchap noodens
xxii?«. ^^^ ^y ^y» ^°°^ ^^ ^''^^'^^ ^^° ^^ Evangelieftem,
Joh* VII- ^®° dorftigen ook trekt, door het geloof, tot Hem.
37. Werd daarby deze Rots op hoog bevel geilagen ,
(teen Dat leerde hoe de Borg, naar 't Godd'lyk welbehagen»
iiaagenf° Op aarde lyden moest, en voor den menfch 't ranzoen,
Job Door Zyn zelfs olFerbloed aan 't heiligrecht voldoen,
S4. Gelyk Hy hierom ook , van overlang te voorea j
Daartoe Zich in den Raad des Vredes hadt doen hoeren >
En dos wordt in dit ilok voor 't oog hier a%emaald,
jeC Liii: Het geen reeds over Hem, was als de Borg bepaald.
Waarom Sloeg Mozes joist dien Steen , ook dit kan hier beneven
^deRot- Qg^jg ggjj hooger zaak aan óns te kennen geeven :
JSSJgen Hoé dat de Borg op aard, geworden uit een vrouw,
Gaumi De wet van Mozes eens geheel volmaaken zou,
<3' En ook gevoelen by den vloekichuld weg te dragen,
Gal. IV: Dat Hy Mietd door dé flraf van Mozes wet geilagen.
De Heet En zag men op dien Rots met zeer veel Majefteit,
ïerflBfr 'De groote Wonderwolk van 's Konings Heerlykheid)
KEN vpr- , lu welke dat de Vorst Zich luisterryk vertoonde,
fcheen al- , , %> « ,
daar. Tcrwyl Hy voor een tyd op dezen Rotiteen woonde 5
Dit fchetfte aan Uraël, hoe dat de Vorst op aard,
I Tim. Zou wordeo in déo vleefcfae als God geopenbaard»
Wanr
111x16.
Digitized by
Google
SCHADTJWLEER. TWEEDE BOEK. i-fi
Wanneer Hy heilf y k , tot vertr oofting voor de Zynen , zevEWtt
Zyii Godheid wonderlyk zou in het vleefch doen fchyneo: 1Ü2ÜÏ1*
Doch eind'lyk , op dat ik met dezen Rots befluit , f 5^,}; ^t
Waar door de groote Vorst en Koning is beduit. ^^^ ^
VerzeMe deze Rots, te Raphidim gelegen, toogd.
Het zyne flroomen ^t wik des Konings op hun wegen , van den
Dat leerde aan Ifracl , dat wy dit gadellaan , voir£"
Om tot den TTiroon van Hem vertrouwelyk te gaahj
En werkzaam in 't geloof, met vierige gedachten ,
AUeenlyk van Zyn hand Aaag alles goeds te wachten^ Pfaim
Doch zo men verder zich hio" by wat nederzet, ' ^
En op de ktachit en wacht vaa '« fi<»^ voldoening let.
Dan ziet men hier in , hoe de Rots des heils de flroomen
Van Zyn Genade (laag doet op Zyn Erfdeel komen , jeCZLiV:
Waar door dan ook een ziel met vettigheden wordt ^*
Cedrenkt, verkwikt, gelaaU ettryk'lyk overftort;
Zo dat ze in dezen ftroom en 't heilnat der genaden
Welluftig in 't geloof zich dompelen kan en baden ,
En even daarom ook met dat vertrouwen fpreekt.
Dat haat geen eenig ding in 't Vorst'lyk ryk ontbreekt, n>iin
Gelyk dan ook in Ipyt der haat'ren, hoe verbolgen, « . éJ
^ogthans het goede haar dit leven lang zal volgen.
En dit 's in''t kort gezegd , 't geen in zyn' regten aart, «efl"'»*
Door dezen Rotfleen wordt myn's dunkens ons verkkuud,
S 3 Ge.
Digitized by
Google
14-8 .' M OZ ES A LOU D E
zfTHTOB Gelyk men om *t geloof nog nader te verfterken)
!!^üül' In't woordt der waarheid dit voords breder aan kan merken;
ACHTSTE HOOFDSTUK.
ACHTSTE Vervolg van bet voorgaande , waarin ons voorkomt, IfraSlsftryd tegen
"oo'PST. ^ JtpaUkieten, met betgfon daartoe behoord. Te lezea in 't zelve
Cap. vers. $. toe i6.
ifraëu Jriierop xo wend ik my vervolgens derwaarda heen ,
^nSaz- Niet verre van de plaats van dezen wonderfteen,
'^^ Alwaar dat Jakobs zaad , gefchaard ala oorlogstroepen ,
Vol vaardig t'zaam byeen ten ftryd wordt opgeroepen.
'Ik hoor alreeds *t g^Iaas van meer dan een trompet»
Waar door dit Ifrafl ten kryg wordt aangezet:
Dies fcliik, ik my terftond tot dezen optbgt weder.
En ftelle van ter ay myn aandagt daar by neder;
Doch om ^gevaar des awaards van Amalek te ontgaan»
Zal ik vooreerst van verre op een der heuv'len ftaan ,
; Van waar ik na ook aie de benden tYaam vergtdVen»
Alzo des vyanda magt floutmoedig aan komt naderen.
En voe|;ende zich naar bet krygsgebniik byeen.
Om haait met IfiaCl te worden faand|gemeeii.
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. TWEEDE BOEK. i+j
xWel aan <kn edel zaad eö wakkVe Takobs telenen , achtste
Tree nioedig toe om ftraks uw vyand te verdelgen ,
Vtl aan r val aan enbreelc al t'zaam terftond de magt Sfgf*"'
En 't overftout beftaan van *t heilloos blind geflagt , xxvl i $>.
Befwyk niet maar houd ftand, laat u geen moed ontMkksn»
Neen ! flaa uw haaters fel op hunne kinnebakken , v^mSS
Dat niets toch op den weg uw onderneeming ftait*, J'»!'" *"'
En roei 't afgodifch zaad met tak en wortel uit ;
Naardien ze tegens 't volk des Vorsts zich darten zetten > i Sam.
Om hun naar KanaSn den doortogt te beletten ;
Want ziet ia dit Gewest, voorzeker zal 't gefchiên ,
Dat deez uw Vonit , daar van Zyn kerke eenmaal gezien ^<^ ^'
^al worden in het vleefch , tot Heerlykheid op aarde ,
Op dat Hy dan met kracht Zyn kroonrecht ook aanvaarde»
En daarom ftryd met moed , tot dat het boos geweld
Des vyands gandch vernield ter neder legd geveld, ^en
»tGaat wel,my dunkt'k zie reeds hoe 'sKoningsoorlogsben-JJ^f* ^*
Hunne ordeningen naar den vyand henen wenden;
Wyl vast de Legervoogd vol y ver in 't gebed,
Éich m 't geloof op een der heuvPen heeft gezet.
Alwaar hy omtrent dus, met opgeheév'ne handen»
Gebeden heeft: d Heer! maak Amalek te ichanden»
Doe hem geheel door t zwaard , ter dezer plaa» en tyd ^
Met zyn ontfiafd gellagt, omkomen in den ftryd,
-> En
Digitized by
Google
,44 ■ MOZESALOÜDE
ACHtsTB En laat daar vati *e gerucht vast davVen door de wolken»
HOOFD3T. y^^ fchrik van d^Amoriet en naast geleegen volken;
Want wyl Gy hebt het zaad van Jakob, door üw hand»
Ten plegtigfle opgevoerd uit gantfch Egiptenland,
Zo 2y, en blyf, tot in de afroUinge der eeuwen.
Ook DVt inzonderheid, den Losfer der Hebreeuwen,
Op dat dus de Edomiet niet zeggen mag, ten Tpot,
Waar is, ö Ifraël, uw Koning, Heer en God?
Gedenk toch aan den Eed, dien Gy bereids, te yooren,
Aan Abram, Ifaak en Jakob hebt gezworen,
Hoe Gy hun zaad naar *t land eens brengen zoud , het welk
Steeds overvloeijende is van honig en van melk.
En daar Gy ook naar Uw geduchte hemelorden ,
Volmaakt hun tot een God nog eens in kracht zoudt worden,'
Hierop valt 't volk met magt ftraks op den vyand aan ,
wint. En Aeekt als in triumph vast op den zegeyaên ;
''.Terwyl dat Mozes op den heuvel, in het midden
£,od/ Van 't weder2yd8 gevegt , eerbiedig blyft aan 't bidden»
XVII: "-Tot dat het boos geflagt van Edom niet gefpaard,
VS. 93. Maargantfch verikgen en gekrenkt wordt door het zwaard.
Getoovige Om lyer op tot het merg dier zaaken door te dringen»
wngT' ^^y^ '^ ^° ^y^ » "^ °^y° geloofsbelpiegeUngen ,
over deze ^^ 't Koninglyke hehr ter dezer plaatze ftaan »
tinso' yoor dat jk tracht yaa hier naar Sioaï te gaan»
"Gei
Digitized by
Google
SCHADXrWLEER. TWEEDE BOEK. i^f
Gemerkt dit ftukj in haar omilandigheid befchreveoi acbtstc
Een fcheta van hooger zaak tot leeringe kan geven : «oorosr.
Dus zie ik Waarlyk dan den Koning hier verbeeld , J**"- *^'
Gelyk ook hoe daar in Zyn \yysheid heeft gefpeeld:
Want zoude Hy, die in denBraambofchglansryk woonde» Exod.iU:
Daar Hy ontzag^lyk aan Egipten zich vertoonde.
En dus ver Jakobs zaad niet enkel heeft geleid.
Maar tevens in den nood had fpys en drank bereid, c«p- *va
Voor dit Zyn volk alhier ook nu geen zorge dragen?
Daar Hy, naar ^t albefchik van Zyn vry welbehagen,
"Zo verre ^t vleefch aangaat, uit Juda^s nageflagt, Hebn
Op de aarde eens in den tyd moest worden voortgebragt ; ^"* '**
Terwyl Hy worden moest in Kanaan geboren. Micb.V:x.
Waarom zoekt Amalek den doortogt dan te (looren)
Dewyl dit is het land, als boven is gezegd.
Waarop jehova h had eenmaal dien eed gelegd : Exod. vi;
Dat in der tyd de Vorst aldaar op aard zou komen ,; ^*
Als 't menfche kleed door Hem zou worden aangenomen» - ^
En daarin t*zyner tyd, voorzeker hier beneên,
Volwigtig, als de Borg tot zoen, den dood geleên. Tob
En waarby Hy dan ook, door Zyn gehoorzaam derven, a,/P™*
Voor al de Zynen *t regt ten leven zou verwerven ; Dan. u&
Zo dat *er in de zaak hier niet wordt misgetast, '*-
Wanneer 't in dezen zin aldus wordt toegepait ;
T Eu
Digitized by
Google
H6 m o z e s a l o u d e
AeBTvn En tot bewys daarvan 2al Mozeg, hier beneven»
r ' ' iNOg nader blyken van 't gezegde duid*lyk geven »
Alzo hy na den kryg, en 't flot van zyn gebed,
TerAond bet z^el van den Koning daar op zet;
Doordien wy op die plaatiè een Altaar hem zien bouwen »
Waarby hy kon den Vorst regt in 't geloof befchou wen,
Gelyk hy daarom ook, tot roem van Gods beftier,
&tod. Denzelven altaar noemt, de Heer ig myn banier.
"^aar door ons, dus ten klaarst' leerbeeldig, wordt in dezea
Straks met den vinger op den Koning zelv* gewezen,
Wyl door den altaar en haar zinfpreuk reeds vooruit ,
De Borg als Priester en ab Koning vr^d beduid,
Wyl Hy zich zelVen moest ten offer overgeven,
Op dat Hy zoude in kragt als Koning eeuwig leven ,
Zo als ons dit geheim zeer duidlyk wordt verklaard.
Indien men d'altaar met hasr zinfpreuk t'zamen paart:
"Wznt fchouwe ik hier dit met betrekking op die beiden»
Dan moet ik in 't geloof myne aandacht hooger leiden;
Naardien de Wondervorst als Borg dus het ranzoen,
pfaim XL: Door Zyn zelfsöffer, zou opleggen en voldoen :
'**'** Gelyk God daarom ook, by 't eind van al Zyn ftrydens
De kroon zon zetten op Zyn overdierbaar lyden.
£n wordt die offerftoel , figuurlykof vierbloemd.
Van Mozeg mtt de naam van een banier benoemd ,
Dat
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. TWEEDE BOEIC 14^
Dat leert ons, om het doel der 2aaken wel te tre&n^
Hoe eens de Vorst als een banier Zich zou verh^en»
Na Hy had al ^t geweld Zyns Lydens ondergaan»
£n uit den dooden was verheerlykt opgeftaan.
Op dat Hy als de Vorst van hemel, zee en aarde»
Het uitgeftrekt gebied Zyn*8 koningryks aanvaarde;
Waarby Hy zeggen moest in waarheid en met Juracbty
Ku is, als Koning, My gegeven alle magt
£n dit brengt ons weer tot die Evangeliedagen,
In welken dat men zou naar Zyn baniere vragen,
£n dat men zal, tot lof van \ Vaders liefdewerk ,
Deez* ftemme hooren in het midden van de Kerk :
'k 21al van Uw wonder heil d God, al juichend fpreken,
Als ook de zegevaên in Uwen Naam opAeken ;
Want Gy jehovah hebt tot mynen Heer gezegd ,
Zit aan Myn Regtcrhand, tot dat Gy ziet gelegd
Al t?at U vyand is, ten voetbank Uwer voeten:
Waar op de Kerk dan ook haar Koning zal ontmoeten,
Met deoe blyde taal: % ben zeer verheugd, want Hy
Voert Zyne liefde als een banier vlag over my :
In welken blyden tyd Hy op Zyn zegewagen •
Van *t bcilwoord dan atom zal worden rondgedragen,
Waarby 't in dezen tyd voorzeker zalgefthiên.
En worden op ^ khnrst' van ieder «ea gezien ,
T % Dat
HOOFDSr*
JeCXI:ici
Mitth.
XXVIII;
18.
De heef'
lyke KerI:-
ftaat, nog
ceomailap
aarde te
JeCXI:
lO.
PialmZZs
PfabnCX;
2.
Hoogl.IIt
Pfiüm
XLV: 5*
Digitized by
Google
Hf MO ZES ALOUDE
Msasn Dat Hy Zyn Vorstlyk heir tal doen op -witte paarden
ü^üfü' Klepvpetend ryden» wen Hy zal Zyn ryk aanvaarden»
^ixfii, ^^^ deze juicbftem : ziet ! deze is uw Vorst uw Heer»
Ffaim Buigt u dan met ontzag eerbiedig voor Hem neer;
xcv: 6. Terwyl Hy hooggeducht aanbidd^yk in de wolken»
ler.LXii: Zich nu tot een banier vertoont aan alle volken..
XO, II.
NEGENDE HOOFDSTUK.
KBonn» VtTVolg van het vtorgaandc , dimende ten korten overgang tvt 'de gf
MoorosT» ^-^^^ ^^ ^ jy^ ^^ ^^ noorden, van God zelf ttitgeffroken op dem
Berg Shui. Waarvan meo de voorbereiding lezen kan , Exod»
XIX.
Voortrei- X ot hier toe voortgegaan verkoTt ik mynCD weg »
gêiMft-^ Waarom ik myne hut dan op myn fchouder leg,
^«e- ' Die ik, langs *t zelfde ipoor van Ifrêl » na zal torslchent
Op dat ik 't wys geheim der zaaken naar mag vorsfcheo.
Nederzet- *t Gaat wel : want ziet, my dunkt, dat ik in Sinai'*
ffiifat* Bereids het magtig heir des Konings voor my zie,
m^'a. ^^ ^ ^^ '"y"^ ^^^ ^'^^ ^^ nederzetten:
Om op het wonderftuk des Konings daar te letten y
Ik vind ook mynen geest in dezen opgewekt,
Hand.vii:Naardien de Vorst Zich zelf op Sinaï ontdekt»
''• Daar
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. TWEEDE BOEK. ifp
Daar Hy het heilig zaad der drie doorluchte vaderen , «bcxros
Doet met een diep ontzag, van verre tot Hem naadVen > ^°°"^'
,>K^^op Hy ftraics ook aan het vorst^lyk IfraCl
De keuren geeft van Zyn aanbiddMyk RyksbeveU
Ka dat Hy zich had door den legervoogd, te vooren»
Aldus aan \ heilig zaad van Abraham doen hooren : ▼•. 4 • eai.
Gy weet al wat Ik reeds als Koning heb gedaan > ^^^
£n hoe Egiptenland zyn ilraf heeft ondergaan , vu jbho.
^iDDe&t Ik het met Myn kastyding heb geflagen; tSL^^*^
l^aar u, op vlerken van Myn tedVe zorg gedragen»
Op dat gy zoude t^zaam, 6 Jakobs nageflagt,
yolmaakt^lyk als één volk, My worden toegebragt:
Indien gy naarsc^iyk dan zult op Myn Stemme merken»
£n houden Myn Verbond, zo zal Ik u verfterken»
'Als ook aan allen volk > de gantfche waereld om >
Verklaaren dat gy zyt alleen Myn Eigendom,
£n alzo zult gyfieeds totroem Myn'sNaams, na dezen »
Een Koninglyk geflagt en Priefierdom My wezen.
Zodra wordt niet dit zieldoorlhydend hemelwo<vd , . Toeo»-
Met diepe eerbiedigheid, van Sina^s top gehoord, vjlfs^
Of ziet de gantichc Ichaar roept overluid te zamen JSjj^"*
Hierop, met hart en mond eenftemmig Amen » Amen!
Waarby de Legervoogd, naar 't hoog en wys beftel
Des Koniogs, van rondsom op 't ftrengfte geeft bevel»
T 3 Hoe
Digitized by
Google
ISO MO ZES ALOUDE
»^^^D« Hoe ieder Aiptelyk, naan 't Vbrst'lyk welbehagen,
—- — Tot aan den derden dag zich zelven moest gedragen ;
xiX:'i4, Oelyk ook met de zaak niet wordt in *t minst gedraald.
Maar 't volk geheiligd, en de gantfche berg bepaald j
Op dat daar tegens niets mogt worden ondernomen.
Zodra de Koning Zelf daar op zou nederkomen ,
£n dus verbeidt hec volk, met eerbied en ontzag,
Den Vorst aldaar, tot op den juiften derden dag.
De vree- Maar zacht ! ik zie reeds , daar die ilond begint te naken ,
fiandighê' Het gandche leger uit den ftiUen flaap ontwaken ,
geeven^^'Terwyl het Blixemvnur, voor IfraCte gezicht,
mt % 2c^f vreeslyk en geiladg het hem^uim verlicht*
*£ ^'^ Waarby men teirais lioort het 4craaken van den donder ^
VS, 10. Verzeld met fterk geblaas van een bazuin daar onder.
Hetwelk ern iegelyk tot fchrik en baeving ftrekt :
Ook zie 'k een* dikke wolk, dio Sina's kruin bedekt;
Terwyl uit dezen berg, ^an onder* en van boven,
VS. 18. *t Gefineul een*e rooks opgaat, gelyk die vaa een oven ;
h«mL VU: Waacop de Vorst nog eens het Legerhoofd gebiedt,
^^ In *t onweer, dat men van rondfomrae hoort eo ziet.
Tot hem ce naadVen ; daar Hy eind'lyk , voor al ét ooroi •
Van Jakobs nigeflagc. Zich zelven dut doet hooren.
TIEN-i
Digitized by
Google
SCHADU^LEER. TWEEDE BOEK. i$i
TIENDE HOOFDSTUK.
De WET Dek tien woprsen dotr God op ShuX ^t/proUn ; te leezeo , Tizmn
Exod. XX. '°°'°"-
J.k ben de heer uw God , die u door Myne huid Den in.
Zo heerlyk opgevoerd heb uit Egiptenland. 5^1? ''"
Gy zult geen ander God of Goden ook begeeren, Heteetiie
Veel min dat gy die voor Myn aangezicht zoudt eeren. ^
Gy zult u geenig beeld noch een gelykenis Het twee-
Ooit maaken van het geen, dat in den hemel if.
Of *t geen op de aarde of in de wateren mag wezen »
Dat gy het dienen zoudt of als een Godheid vreezen.
iWant Ik , de heer uw God , zoek , als een y v^rig God >
Der vad*ren euveldadn aan hunnie kinderen, tot
In 't derde en vierde lid der gener die My haaten.
Maar doe barmhartigheid dien zich op My verlaaten>
Tot duizenden der geen, die My zyn liefde geeft,
Zo dat hy met zyn hart naar Myn geboden leefd.
Drasigzorg,dat gy dennaam vanGod ,v8n uwen hebre, Het detde.
Kletydelyk, misbruik% en dien alzo bntfiere ;
Dewy] de heer uw God den genen fthuldig kent,
£n zeker flrafïên zal, dien Zynen Naame fchendt.
Ge-
Digitized by
QiOo^<z
152 MO ZES A LOUDE
nntnE Gedenk den Sabbathdag,gegeven a ten teken >
aoorosT. g^ i^^Hg (jigj,^ gy 2u]c dénzelven üimmer breken :
Het vier- r^gg Jageo hebt gy tot uw' dienst en arrebeid ,
Maar op den zevenden wordt u het werk onczeid»
Om dat de Sabbath is van uwen God en heerb.
Dan is 't dat Jk van u geen daag'lyks werk begeere >
Kog van al 't uwe (dat hier nietnant ooit in mis,)
Tot zelf den vreemdeling, die in uw poorten is;
Want in zes dagen heeft de heer den ruimen hemel.
De aarde en zee gemaakt, mitsgaders al 't gewemel;
Maar op den zevenden , gerust van al het geen'
Hy toen reeds had gemaakt, zo boven als beneên.
£n alzo heiligde de heek uw God deswegen
Dien Sabbath, en Hy gaf dénzelven Zynen zegen.
Het' vyfde. £er (teeds uwe oud'ren , dat jge op aarde in voorfpoed le^c>
In 't land, hetwelk u God, jehovah erflyk geeft
Hetzetde.Gy zult niet doodflaan. Gy zult ook den echt niet breken,
en aeven- ^^ ^^^ ^^^ ftelen. Nooit een valfch getuig'nis fpreken.
ftl! CTM- L'«6 nimmer , dat gy nooit de fiioode laster voed ,
Sef tien* ^S^^ °oS ^^^^i ^^ë wyf, nog iets van '8 naasten goed; ,
yde. >}og knecht , nog maa^d, nog os, nog ezel, niets in dezen
Van 't geen^oe men 't ook noeme,a w '8 naasten mogte wezeoj
ELFDE
Digitized by
Google
SCHADÜWLEEIL TWEEDE BOEK. i>j^
ELFDE HOOFDSTUK.
Korte herdenking van al *t omjiandige by de gevinge van de wet, aan kijd«
Ifrall^ met verfcbrikHnge gezien , en met ontroeringe aangeboord^ -
doch gemengd met de wonderen van Gods genade.
w=
as vader Jakob door den droom beangst in 't veld,' Naderebe-
Ma dat hy had gezien een ladder, daar gefield, van def
Op de aarde, en welker top den hoogen hemel raakte, uom^
Waarby hy zeer verbaast uit zynen flaap ontwaakte^ by de^ge-
En uitriep op den weg, met dat geloovig flot, de"«M«"°
Hoe vreeslyk is deez' plaats! gewislyk, hier is God f xxviib
Mogt dan zyn nageilagt deswegen ook niet zeggen: 12.
Hoe vrees'lyk is het hier aan Sinaï te leggen!
Want dit is als een huis, waar in jeuovah woont,
Dewyl Zyn majefteit hier enen glans vertoont,
Die gantfch ontzachlyk is , alzo Hy thans, voor de ooren Hebr. XU:
Van Ifraël, Zyn' ftem van Sina's top doet hooren.
Maar Iaat het edel zaad van jakob zyn ontfleld , Vertroos-
Terwyl hun gantfche dienst met vreeze ging verzeld ; h« da^by
LaAt , om de blixemen en 't fel gekraak der dondVen , K^gfci
Het volk, vervuld van vreeze al GddVendzich verwondVen; JterSw
Ja laat vry Sinaï, van boven tot beneên , KS**
Staag rooken als de damp des ovens om haar heen: xix/i^,
V Nog- vi. i«.
Digitized by
Google
BOOFDST.
154. . MO^ES ALpUpjE
tvroK Nogthans kan ik , om 't (lok der zaaken wel t^ontvouwen ;
"""ül' Door al die név'Ien heen, den Konïng klaar bêfcLoiiwen;
Want is 't dat God zich in Zyn' Zoon hier openbaart,
En aan gantfch Ifraël, als ^ynen God verklaart,
Terwyl Hy Zich by hun , jebovah no«mt of hke^k!
Dit brengt ons weder tot de kracht dier waarheids-Ieere »
Dat Hy van eeuwigheid is. 'c geen Hy was,, en wia
Ook tevens blyven wü 't geen Hy voorzeker isj
Gelyk ook, dat Hy, als de bron en zegeniider.
Het gene welk Hy is , ook worden wil nog nïder.
En dit leert ons het werk van Zyn genade in kr^ch^
Erkennen , waarop dit moet worden C'huis gebragt;
Dewyl die groote Naam jehovah! ons zal toonén,
Hoe eens deWonderzoon als Borg in't vtee^h zou woorien-y
Kaardien God niemands God is immermeer geweest.
Nog worden wil, dan in Zyn' Zoon en door Zyn' Geest
Waarom 't noodzaaklyk was diat eens dë Vorst op aarde »
Volmaaktlyk in den tyd, de Menfchlleid ook aanvaardde ^
En waarom ik dan ook deze overweeging tot
Die openbaring breng': Ik ben de Heer uw God!
Want konde 't nageflagt van Jakob, met hunne ooren.
Wel grooter taal van Gods genaêvérbond ooit hooren.^
Door welk het wysgeheim van 't eeuwig Tefhment
Hen werd geopenbaard en allerklaarst bekend,
£n
Digitized by
Google
SCHADÜWLEBR. TWEEDE BOEK. jjj
£n hoeV op dea;^ wysj God nasr Zyn h^méhtdm
Hem wel bet99ni*lyk , zoa deGod de» zoodura word^n^
Gelyk Hy daarom heeft Qp^Sioai Zyn w€C,
Tot $en* betekepii dief ëogsn , tqgQiet »
Op dat hec heU% Z4ad> door *s G«eHea Uctit vao b9V«a
BeftFaald, dat alzo zou erkmnea 9e golov^n.
Dit is dunkt my ée zip, welk io db woorden lelt.
Dat van jbbovar worde: ik aen i^f qqq, gezieid.
OiB au *c geloof kier door al veidV op te bouwen.
Ze knfi ons tradlte» cktl vat nader to IfflcbQHww;
Want Iet nea ofx de kracht dier neoardMs io 't ^erb«od>;
Ik ben 't df| u gêleid^eb uit £gip(0Al%aé;
Dan vordi hkr ^bos uhnsèc \ get^dfiw^i oipfcbrevei^ii.
Terwyl: Nsi d»d»zia met aa^dcttk OM ]«» gc^vcn,
Hoe God, in Zynen Zoon, dat Koninglyk geflagt.
Ten dezen einde, ook uit Egipten heefl gebragt.
En wel op- dat By^bon in Katia'azfyi TQQg^ren,^
Naar Zyn beloftenis, gedaan aan hunne vaderen,
jllw^ar de Wonden^o», uit hun geteevig zaad.
Ten voorfchyn komejQ zoju, zo veel het vleeich aangaat^}*
Zo dat men daaruit zag, als by een voor vertoning,-
De aannaderende komst van Ifrêls Vorst eq Koning,
En waarv«»> t««ea»BMd dnt lang- NfMfd§ Iftod
A«»htt> jêêBlKkkêm mmk lep arttaabmcttn^Ax
Va Al»
BoorosT»
HMir.II:
IO.
■Exod.
Verder Mk
gebeldeid
en aange»
inerkt io
zamel}'*
.bangk "
Deat.VI:
ai, 83.
s.
Digitized by
Google
1^6 M O Z E S A L O ü D E
iiTOE Als blykt aan Abram , die met 2yn geloofsgedachten,
*^''"*' Stond op dien jalsten tyd der taligheid te wagten ,
Job. viiirQ^iyjj jjgf ijgn^ ooIj ^erd vergund , dat hy dien dag
Hebr.xi: Xoekomftig in het vleefch met vreugd en blydfchap zag:
gJj». Want dat de Vorst aan hem Zich zomtyds openbaarde,
xyui: I , j^jjjy. ^^^ ^gj.j jjgm geleerd , hoe dat de Vorst , op de aarde ,;
Zou wandalen in den tyd , en , als Hy nederlcwam y
Matth. I: Zich 't cerst ontdekken aan het zaad van Abraham ,
^T Doch waar na dat Hy Zyn' genade eens uit zou breiden ,
En door Zyn Woord en Geest ook roepen tot den Heiden:;
Jet XLV: Komt hcrwaards al te zaam, en wendet u naar My,
*""*?• Op dat de glans van Myn geduchte Heerfchappy,
GantTch (hellyk voort mag gaan tot blydfchap van demynen>
Mattb. En als de blixem van het oost , naar 't westen fchynen.
XXIV: a?.
TWAALFDE HOOFDSTUK.
rvAu.ntVan de afferbanden beneden, en bet HeiHge gezichte boven op den berg
w^'"^^' Slinaï , gezien door Mozes en de oudften van IfraSl j te kzen Exod..
- XXIV. van vi. 5. tot het lode vi. ingefloten.
'mozw of- Co om op dezen weg van zo veel wonderheên ,
SS^ Nog verder tangs 't beftek royn's oogmerk, voort te treêni
i. '. Heb
Digitized by
Google
SCHADÜ^LEER. TWEEDE BOEK. X^^
Heb ik, om Jiet geloof in dezen te verfterken, ' -vnhtvni
Hier ^t een en ander ons ter leeringe aan te merken ; «oofdst..
Want na dat Mozes had des Kooings Ryksbevel 5S Sr'
Op nieuAT bekend gemaakt, aan 't volk van Ifraöl , ^n^^
£n d^t bet ook door han was plegtig aangenomen ,
Met die belofte van 't getrou wlyk naar te komen ,
Heeft hy terliond daarq>, dooijiocger Geest verlicht»
Boneden aan dien berg een^ altaar opgerigt ; Exod.
Waarop hy voorts ook deed geloovige offerhanden,
Voor 't aai\lchyn van den God van IfraCl , ontbranden , Hebr. IZ:
Door welk vergooten bloed dier beesten , daar gekeeld» ' ' '°*
G^wis pp hooger zaaks-beduiding werd gdpeeid; t«. ia.
Naardien hy doet al 't volk byeen te zaam vergaêren.
Op dat hy zou 't gewigt daarvan aan hun verklaaren ,
Gelyk 't geloof ook daar onze aandacht hssssx. brengt.
Waar' 't rookend oflferbloed op d'altaar wordt ge^rengt ; va. 19.
Op dat wy daar den knoop dier fcfaadu wleer ontbinden ,
Waar in het diep geheim der zaaken is te vinden.
Wanti na dat Mozes had , voor Jakobs nageilagt,
Vericheide omibmdigheên daar plegtelyk volbragt,
Zq werpt hy van dat bloed op Ifraab vergaêring.
En fprak tot hen aldus, by wyze van verklaring:
Dit, Uraëllers, is het bloed van dat verbond, vt. sa
Waarvan God tot a fp^, wanneer ge uit Zyoen mond,
%:J ' V3 Noch
Digitized by
Google
irS . H o 2 E 8 A L Q U D B
^^.^^<)ch korts geleden, al die levsodigie woovdea»
- Met veel ontroering van ^ Sinaï aanhoorden»
6y welke woorden dan, naa Hem cgc u gerigt»
Gy weer u zelfs hebt tot gehoorzaamheic) «erpliebt.
Motes, Na da( ds Leg«i;v«og^^ hy % Qot dier p]^igheden>
Nadab', Aldus een einde had gemaakt van a| zyn reden,
de 7ooud-^o ziot hy niet allem t^ftoi)d naar- SinaV toft,
^'Jgfz|.|^Maar klimt met dp oudflen, in *t geloof, dien hwviel Oft,
ifraek ^° ^**' ^^ Koning, na Zy-n üetdVyk welbehagen,
^^, Ook gunde datze Hem ten deele klaarlyk zagen ,
9-u'. Terwyl zich, onderaan Zyn voeten teveo«, hiec,
^'s. 10. Een Thropn vercopnde al;|\ werk van gHnfiterend^Uei^»
V^aarAun d&fchoone glans, ii\ al baar^ Msonderbaarheid',
2^ heldei^ was als ^ ttcht dea hemels in h^c* klaarheid
Wat zDiks D^ ^ven hiet uit ook een. wysheid heeft geftra;)]^,
aaA V hei- Waüc. doot ó^ Koning wexd op \ heecl^sksc afgemaaid^
vfsfL'^. Hoe dat Ey. eenmaal zou. Züsïk 't% dea Cyd oafidekken ,
Micb. V: jg ^gg] ^g |^}j^^ ^g^ ^^ gjg^ i( zoiaia vg(^£^ trekken ,
Gemerkt dop^dt^ gezicht, aaad^za plaats vecbeeU,.
In zyn b^c^kinga 9p 4^ Koaing^ w^dc ge^yeeld,
Hebr. VII: Want zoD<l|e- liiy Qp de aacde, als. B»cg. zich. op^bgipeo ,.
*vs. 17. En moest i^ea- daactoe Hem als ftoiestet ziea vesklaacnpi»
Daar , na \ volbrenge» van- dit groot G^aa^emcsktt
zacb. VI: Dy 2ick zou^latM WB ak-KoowX^ ZyjiKtiiib
Digitized by
Google
SCHAÖüWLÉÊfl. T^ÊÊDfe ÊOEK. ijf^
Celyk6èUz^tttepSMéi»fhéB6ireh rvuKcnt
Van aUd84 ÏM ter plwUft^ én^ ëok b^^wys ktö j^éft: !^^!^
'c lé dilft^ó& diie ifi weê^ téh VoDdn oèt lilë/ltf k »
Dac door het dfi'féb Wëfd de gëiitfché lüdlt bédaidy
Hoe dat de Vorst als Borg, volkomen tot voldoening,
Zich overgeven lou als Priefter tot verzoening ; ' Hebr. ix:
Op dit dën Zynèii , nH H voidoéh aari *t yii^ règt j **"***
Zoa wGtrdttd door Zya dood heb levei» toegeze^^
Gé^yK oiAkép'MBfvk kftétt^ dèvdoör Zytt ftervén^
'eOerÉWf &telÉiotf^*¥Zyn'l1ééïfete!|!>py^<*Wefve^^ LucI:
Dies flelle ik dan , dat door het bloed dier blseistei^ ^ó^ ^*' ^^
Geleerd, hoe ^t bloed des Borgs zou worden uicgeAort/
Waitr iliede Hy Zyn voUe> in^prendi^ noodt bt fy tm^ü ; Hebr. DL*
Zo Hy bec anders zoif tot Zyó' gomiotiStialp brengen , ^'
Gelyk het dMÉIoA ook iii ck^deor zia bebmait i
Dat dit werd *t heilig bloed vsnGodr verbond gendamd.- em^
£n was htb dn de Vorst, die SinaVtop bewóoilde',r vérd^f *
Zich zelvènragtbaar hier met >^jefteievert<!K)nde, SSl^''
Zulks leörde, dat Hy 20a j^ Konii^i^dyn geacbty
Wen Hy Zyil> Priesterkerk volkomen had^ iolbragt jec um
En werd^ nft't ftortén vati^hec bloed disr offiirdierén , "'
Joist obder Hem gezien een Throonvloer van faphieren:
Dat leert ook, hoeZyn<Ryk ,idoof&fayBënd rood van gloed,
Zyn'grdiumag.h«btMK^2Ött^^ia'Zytt.ge(Sbme^bk>edf < Hè6hii-
Digitized by
Google
16^ M O Z ES . A I, O ü D E • -
TVAA;.n»Terwyl ^er tevens wordt 20 khar aan ons, in dezen
lï^^üÜ* Als met den vinger, op zyn' zuiverheid gewezen,
Naardien de Heerlykheid Zyn^s Ryks, voor elks gezigc»
Ezech. I: Zou tarten al den glans van *t zuivere hemellLcht.
26, 27.
DERTIEN D,E HOOFDSTUK.
snTrEND.i^aR den tabbhnakec gods ondj^r israbi ; van toiens bdOgt In»
ü!!!^* JielBnge, en urder kan gelezen werden Exod. XX VL en XXXVI.
' Jn baare voomaamjie byzonderbeden aangmerkt , met dtrztlocr gees»
teiyke bedmdetUsfe.
vootbe- Jrlet lost my , langs dit fpoor van io veel wonderheden >
b^&-"Den weg der fchaduwleer geloovig door te treden ,
den^aber-^'^ OOI dat dienstwerk hier met order gaê te flaan,
dSIfraêl ^'y^ ^^ ^y dezen berg van Sinaï nog ftaan ;
enwnebelop dat ik dooT een nette en wel gepaste fchakel,
openb. \ Geheim beichouw* van den aiouden Tabernakel»
]ob.i: 14. En waarvan dat de fchets aan Mozes, eerst vooruit»
Door God werd op den berg van Sinaï beduid,
Hoe hy denzelven moest volmaakt^lyk toebereiden,
Waarom ik ftraks ook zal myn^ aandacht d^waards leiden >
Hebr. Alzo die dingen , daar by voorfchets juist bepaald ,
vut s.«.j)gjj grooten Wonclervont reeds hebbeo a^emasUd.
Én
Digitized by
Google
SCHADU^TLEER. TWEEDE BOEK. i6i
En vraagt men in ^t geloof) met reden , hier deswegen, enTn»».
Waar in 't gejieim daarvan in dezen heeft gelegen ? owon.
Wel aan, my dunkt dat door dit bouwftok ons in 't kort, Souw^T
De Vorst op aarde weer op 't klaarst beftempeld wordt : j"„**^j.
Gelyk ook hoe daar door Gods wysheid lang te vooren hof <>»«-
Voorfpelde, dat de Vorst moest worden menfch geboren; leid.
En waarom deze tent, als boven is gezeid, 8,9!'
In kracht moet worden op den Koning uitgeleid; {!''
Dewyl Hy als de Borg, door Zyn gehoorzaam derven , ^'^^^ri.
Voor al de Zynen zou verzoeninge verwerven; Eph. v:«.
Gelyk hier op ook in het voorhof werd gelpeeld van den
Door de offerhanden, op den altaar afgebeeld, het vo«»
Want wat is 't morgen en geduurig avond Aagten.^ Sn xl:
Dan dat zy daar door naar al zulk een offer wagten, *. 8, p.
Dat ter verzoeninge zou flrekken voor de fchuld
Des menfche en daar door zyn het regt der wet vervuld: Gai.iv^
Ook kan de koop're zee, of 't wafch vat, daar beneven vinje
In 't voorhof, nog zeer klaar aan ons te kennen geven ^e!^"'
Hem , die volmaakt eens zou het vuil en bloedig rood jef. i: is.
Der zcmden van Zyn volk , door Zyn verdienste en dood,
Gantich reinigen, en hun dus in de zee afwasfcben i joh. 1:7.
Van 't overdierb're van Zyn bloedige ofiêrplasfèn ;
Zo dat men hier door wordt als met de hand geleid
Tot al het zuivere van Zyn' gehoorzaamheid : Hebr. ▼:
- '. X Naar-'''-
Digitized by
Google
i6t MOZES ALOUDE
i>MTinr».N49rdieQ de Borge» ter wegneeminge der zonden »
J^!^ Zyn dierbaar zoenbloed heeft tot losOng uitgevond«;n,
En , langs dien wonderweg, Zyn erfdeel en geflagt
Hebr. 1: 3. De relnigmaking ook der zonden aangebragt.
VEERTIENDE HOOFDSTUK.
«ZMT. Befcbouving des TAi^KVAXZis van buiten ^ met ieszelfi opptrkkeden ,
tl I. a...' en de daar ander zynde neer konfiige gordynen. En vat zulks aan
't gelonig zaad van Jakob leerbetldig beeft afgemaaid.
B
V40 hm Q efchoüve ik deze Tent met aandacht eerst van buiten 9
Dan doet dat fchaduwbeeld my weder dit belluiten:
loqde
lams-
SwónderWas \ ramskleed op de Hut voor 't oog uitwendig rood,
wdhSrig ^*' fchetfte duidlyk af het lyden en den dood
kleed vaa £)eg Heilvorsts; wyl Hy ter verzoeninge der zonden»
bair. en Gehoorzaam zou als Borg ter dood Zich laten wonden,
beiden b«t Maar om niet al te lang daar by te bly ven fban ,
fiierenvei.Zo merkt met my in \ kort als met een woord flechts aan,
^"rf ofbo^ Hoe al die kleden , juist gemaakt van beesten -huiden ,
Ier Linls.^ Slagtoffer van den Borg toekomftig klaar beduidden,
kim XL':£n Jat dit alles op Zyn offer beeft gefpeeld,
Wordt ons myn's inziens door die vellen a%ebcelcl.
De
Digitized by
Qoo^^
SCHADÜWLEER. TWEEDE BOEK. i6j
De Tent-Gordynen t^zaam met Cherabim doorweeveo, rmr.
Die konnen ook in kracht den Vont te kennen geven: "°^"***^
Want fclioon Hy arm , en gantfch onwaardig ate een man jJJ? JJJ;
Verfchynen 2oucle , is *t klaar dat dit ook tevens kan "}« ^hexu-
Zyne opperwaardigheid als Koning ons vertoonen, jec'uiira.
Waar meé Hy in het vleefch op de aarde zoude woonen»
En waarom ik met regt daar door befloiten mag ,
Dat hier in ^8 Konings diep geheim verborgen lag; i Cor.xv:
Alzo die gantfehe zaak te omAandig wordt omfchrevea, *^*
Dan dat ze niet nog meer ons zou te kennen geven.
Daarom befluit ik dan , dat daar door reedt vooroic
De Vorst in heerlykheid op aarde werd beduid. Opcobw
Geiyk het zaamgeilel dier konstige * gordynen « DttV
Ons leert , boe ook de Vof»t als Koning zou verfchynen : " ï^ngi
En, om nog beter 't ftuk dier dingen naar te gaan» uom^.
Zo merk in 't kort den zin der kleuren met my aan; ^S
Want ziet , dus fchetile reeds het purper al te vooren , b^auw ea
Nietilegts dat eens de Vorst in 't vleefch zou zyn geboren, ken, mét
Maar dat Zyn wonderglans en Koninglyke gloed zie ËxX
Gteien zoü worden in het purper van Zyn bloed , mhiAU
KaardienHy gantfch volmaakt, na Zyn volwigtig il^rven,^*, j. ^^^
In kracht de kroon zou van Zyn heerfchappy verwerven. JJ^^,,
Dus werd door 't blaauw» dat toch iets treffelyks verbeeld,xi^<Okii.
Ook op de Majefteii van h^m , den Vom, gefpeeld , ^^ ]*
X 2 Wyl'""'*-
Digitized by
Google
164 MOZESALOUDE
mvt. Wyl 't helder (chynende van Zy ne wonderbaarheid ^heid ;
f°°™^' Veel fchoonder blinkt dan*t blaauw des hemels in zyn klaar-
jef. I: i8. En verder kon de zin ook van *t fcharlaakenrood.
Afmaaien, hoe Hy zou Borglydend, by Zyn dood*
Volmaaktelyk eens naar 't aanbidd'lyk welbehagen,
I Pet, II: De roode zonden van Zyne onderdaanen dragen.
Het aangenaame wit van elke konstgordyn
Kan weer de afbeelding van Zyn' zuiverheid hier zyn ;
Hebt. vit Vermits Hy zonder fmet, of eenig kwaad van zonden.
Moest worden in den tyd op aarde in 't vleefch gevonden,
£n waarom men ook, in den Evangeliedag,
Hoogi. V: Hem ichoon als blank en rood in Zyn volmaaktheid zag.
De'eerbie- De Cherubim, die zich met hunne vleug'len dekken,
&^dêr Die konnen hier ter plaats tot zinnebeelden ftrekken;
cberubim. ^5^5,1^^ ^ j^iii daarvan in haar betekenis,
Mtttb. IV: 2o veel zegt , als dat Hy de Vorst der Eng'len is.
En dat, wanneer Zyn wil op aarde moet gefchieden,
ïc?ii ^y *^**' ^^ ^^" *^®° dienst der Engelen gebieden,
12. ' Gelyk zy daarom voor Zyn' Throon geduurig ftaan.
Dan. vib Om vaardig op Zyn wenk van voor Hem heen te gaan;
Terwyl Hy als de Vorst geheiligd in het midden
Van al de geesten zit, die Hem gedaag aanbidden,
Jef. VI; En zich bedekken, met de diepfte eerbiedigheid.
Voor al den fchitterglans van Zyne Majeileic
Maar
a. 3
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. T^TEEDE BOEK. iSf
Maar cp dat ik, mét myo geloofsbefpiegelingen,
Omtrent den Schaduwdienst, nog verder door mag dringen.
Voeg ik my weer, naar eifch van dit myn kort bellek,
Terftond naar *c heilig en hoogvorstelyk vertrek.
Met opzien tot den Vorst, dat Hy my 2al verfterken
Door Zynen Geest, en- my dds tot Zyne eer bewerken.
Op dat ik in dien Aand, met ^t allerdieplle ontzag,
Den zin der dingen juist aldaar befchouwen mag.
Ten dezen einde, ó God! zo heilig myn gedttffbt^;
Van U alleen tocb moet ik al den invloed wagten
Ei leer my in ^t geloof ^ met onvermoeide fcbreénj
Vast treden latigs bet pad van zo veel wond'ren been.
TEEIT.
HOOFD».
Toebe-
reidrel tot
den over-
gang
Helli
iniwt
ige.
Gelooft*
Iwde.
VYFTIENDE HOOFDSTUK.
Fan het Heilige, in 'twelk mos ie goude tafel , met derzeher toon'vnmiiD.
brooden , ^ goude kandelaar met baar zeven lichtende gouden ""*>""•
]ainj>ea , en de gouden altaar » voor bet dagelykt reukwerk. Om*
Handig befchreeven Exod. XXV: 23 tot 31. vervolgens tot vs.
4a Cap. XXX: i tot lOv
V>rm verder in de zaak van dees geheimenislên
Te vorderen, en het fpoor niet van myn doel te misfèn,
Zo zal ik niet alleen ilegts met myn overleg
By Sinaï'hier ilaan, maar ook op dezen weg.
X3
Tot
Geloovig
inzien ia
het Heilt-
g0, waarin
gevonden
werden 9
de goude
Digitized by
Google
i66 MOZESALOUDE
vYFTiiiiB. Tot meer ontdekking van 20 veel ▼ei'borgenhed^)
ü^ü^ Het voorst van *t Heiligdom, by Ifrael, intreden»
do*loon**Terwyl ik raynen geest hier toe voel opgewekt,
5J^°.' Alto my even daar toefpeeleod wordt ontdekt,
den kan- Hoe dit men om het ftuk der fchadnwen te ontvouwen,
deUar, en ^
io^^ Die wyze gangen van den Koning kan beichbirwen j
uar. Naardien ons hier door wordt in een figuur vertOotid,
De heerlykheid die in Hem heeft als menfth gewoond.
VTaarvan het eerst vertrek, zeer duidelyk orafchreven.
Een zonneklaar vertoog dier dingen ons kan geven ;
jec LUI: "VTant, na Hy als de Borg, kloekmoedig als een held.
Zich zoude hebben in de bres met kracht geftdd,
Hebr. X: £a daarby gaaUch volmaakt Zyn overdierbaar ]yd«n,
'*' Waarmee Hy aan het end Zyn^s levens had te Aryden ,
Moest Hy ftraks, uit den dood verheerlykt opgedaan,
Cap. at- Al zegepraalende Zyn Heiligdom ingaan ;
'^ Op dat Hy zou als ^t brood des levens aan de Zynen,
£n als het waare licht en reuk-akaar, verfchynen,
"Waar door 't my voorkomt dat aan Jakobs zaad, VDoroit>
Ten klaarst door 't Heilige leerbeeldig werd beduid.
Joh. 1: 14. Hoe dat Zyn Ma|e(leit, gantich heerlyk en befteadig>
Gezien zou worden» zo van buiten als inwendig.
Wanneer Hy uit den dood , nog voor Zyn Hemelvaard »
Hana.i:3. Zich zelv' vertoooea zou met luister hier op aard,
'In
Digitized by
Google
5CHADÜWLEER. TWEEDE BOEK. 167
In Zyoe omwandeüng den tyd van veertig dagen , mrnin».
Den juipten tyd in welfc Hy naar Zyn welbehagen, moonn.
Aan Mozes op den berg dit Heiligdom beichreef.
£n waarom die ook daar juist veertig dagen bleef; Exod.
Diea moest dit Heilige ook aan lünAX Heeds loeren s
Hoe eena de Wondervorst op aarde ton verkeeren ,
Na Hy vas opgeftaan» eo dut) bereids in kracht,
Den zondaar had het heil ten leven aangebragt.
Hier in was*t wys geheim tog van de 2aak gelegen.
Dat Hy , die de oorzaak van het leven was, deswvgen,
Zyn^ adel voorteeker moest uitfltorten in den dood,
£n 2ich vertopnen als het vaare Levensbrood» j4h.Vi:
Die Zyn doorvoedende Genade zou bewyzen, **'
Wanneer Hy zou Zyn volk , ten leven daar meê ipyzen , «.35*
Gelyk ten khiarft daar op door 't toonbrood werd gefpeeld, ts. «i.
Dat op de tafel werd i& ^t Heilige afgebeeld.
£n om inmiddels nu , met levendige trekken , zinnebeei'
Door *t zinnebeeldige van ^t ftuk ons op te wekken , mefkl^'
Zal ik door kort vertoog, liguurlyk in den Geest, ^iS.
Hlertoonen, waar in 't brood zinfpeelende is geweest;
Op dat ik langs dien weg, al verder tot de dingen,
Van dezen fchadnwdag, nog klaarder door mag dringen.
Wel aan , daar 't voedend Brood,mt'taardrykgroeitof wast ,
Kan dit ook word^ op dc^ Koniog toeigepnt.
Ter»
Digitized by
Google
l6% M O 2 E S A L Ó U D E
vrmtMoTerwyl Hy als een vrucht der aarde in *t vleefch tou komen ,
"°°'°"' Waarin Hy boeten zou de fchuld op zich genomen >
I«f. IV: 4.£jj ^Q j^gjj ggjjf gggj-j ^2j ^1 worsteling en ftryd
Het tarwegraan in 't veld, en op den dorschvloer lydt,
£n waar na *t klein vermaald, vermorfeld en verbroken.
Nog eind'lyk in den gloed des ovens wordt gelloken,
Cap. LUI: Ook daarin vindt men klaar een overeenkomst met
'• 't Waaragtig Hemel-graan: want zo men hier op let.
Mare. Dan fchetst ons dit den Vorst, in al Zyn fmaad en lyden,
V1U"3I. • j '
Waarmee Hy als de Borg moest tot den bloede Aryden,
Door welken zoenprys en gehoorzaamheid , in kracht,
Et»b. U: s-Den zondaar worden zou het leven aangebrage.
Zodra Hy hadt op de aard^ de bloetpers afgetreden,
]ec UU: En ook was uit het land der levende afgefneden :
'* Terwy l men Hem alhier verheelt als *t t^wegraan ,
Om 't brandende yvnvuur van God eens door te ftaan,
Vermits door Hem, als Borg op aarde neergekomen.
Dien gramfchaps heeten gloed moest worden weggenomen.'
£n eind'iyk wordt hier door, eer dat ik daar meê iluit.
Ten kUarst aan 't heilig zaad tot leering nog beduid,
Hoe Hy den Zynen zou, als Boi^, het Heil verwerven ,
Maar waartoe Hy vooraf, gelyk het graan, moest fterven,
: £n daar door hmi het fegt ten leven ook gewis
Zou worden'toegepa8( door Zyn' vtrryiènis:
Ge-
Digitized by
Google
rmxnmt
BOOFOST.
De Tafel
.wat die be*
duidde.
Hand. 1:8.
XXUI:4.
SCHADÜWLEEH. TWEEDE BOEK. i0
Gelyk Hy uit deo dood heldhaftig wederkeerde,
£n als der llangekop verbreker, triumpheerde.
De Tafel aangemerkt faeefb roede toen vooruit,
Kjyn^s dunkens, in de zaak des Konings, dit beduit^ .
DateeiMdeHemelvorstindeEvangeliedagón, r
Door middel van het woord, zou worden omgedragen,
Waar door Hy dan alom, tot eeuwig ziel^houd,
21ou worden in ^c geloof als ^t levensbrood befcbouwd.
Aan welken ryken disch de Heilvorst, met genaden,
Zyn volk, in overVloed zodanig zou verzaden.
Dat zy , daar door gefterkt, ook zelfs door *t donkerst dal, pr^im
Bemoedigd zouden gaan met vreugde en blygefchal.
Inmiddels elk voor zich, ook zoude voor al de ooren,
Deez* ftemme des gejuichs geduurig laten hooren'.
Ter eere van den Vorst: Hy heeft voor myn gezicht.
Ten fpyt myn*s weêrparty, de Tafel to^rigt.
En daarom zal ik vry tot roem myn^s Konings fpreeken.
Dat geenes dings aan myiiier immer zal ontbreeken;
Want ziet terwyl Hy vast daarop den Beker zet.
Zo zalfc Hy my het hofifd, met riekende olie, vet.
r *t Lust my ter dezer plaats met myn befpiegelingen^
Regtaartig in 't geloof al verder door te dringen, .
£n om die Schaduwleer te beter naar te gaan,
Blyve ik hier nog een wyl met mynen aandacht liaan, .
■-■ • Y
VS. f.
Overgang
tot het be*
fchouwea •
van den
Kandelaar
des Heilig*
doms.
Op-
Digitized by
Google
tra MOZES ALOUDE
vrtmm.Op dat ik, onder al die plegtige gezichten,
BOOFDST.
l Dien gouden Kandelaar befcbquw met zeven lichten»
Van welken luisterryk een glans heeft a%eilraald y
Hebr.ix: Waar door ons zeker werd iets hoogers afgemaaid j
*' *• Doch , om niet al te ver deez' zaak bier nittebreid^t ^ :
Zal ik myn aandacht ftraks tot de overeenkomst leiden,
In zo verre al ^t voornaamst dier dingen j in haar kracht»
Ook op den Hemelvorst kan worden t^Jmis gebrü^.
Wel aanilaat ons op nieuw onze overdenking Ichikken,
Om *t overgroot geheim van deze zaak te wikken,
Dewyl 003 daar door wordt in ichUdery ontdekt ,
Hoe 't waare Leveoslicbt , gantich zuiver, onbevj«kt.
Zich zelf moest in den tyd om laag op de aarde tponen ,
Wanneer Hy in het vleefch op aaid zou komen woonen j
Zo dat aan lfra«l , door dit gebofsgezicht ,
Joh. 1: 9, De Koning w^fflti>eduid , al? het waaraclitig Licht ,
^""^ Dat ecot volmaaktely k , tot n«t en troost djtr Zynen ,
Gantfch onbeneeveld zou Zyn Heiligdom befchynen.
En Zich vervolgens, in Zyn vont'iyk Koningryk,
Als 't Licht en Kandelaar vejtoonep te gelyk.
ovetbren- Dyg xipt men hier dsR Vorst en Koning naar het leven,
^^gB«- In 't kort , als 't eeuwig en waarachtig Licht befchreven;
'4?e*nKoVant wyl Hy is de glans van '» Vaders Majefteit,
zKke,En't uitgedrukte Beeld van Zyn ZelfllMidigteid,
ilcbr. 1: 3. Volgt
Digitized by
Google
SCHADÜ^LEÏR. TWEEDE 80EIC i^i
Volgt dan tatt regt dat Hy ook wordt gsooemt ia deun
'c AffchitcepeiKte Licht van *c onbegooae Wtten »
In 'c welk geiieel geen ichaiüw van «enige d^«rai8>
orde allerminste fthyn daar van , te vinden is: ,
£n dat Hy op dien tyd , «> ais ik ilraks bepaalde,
By Zyne opHandinge Zyn Heiligdom beHraalde»
Is buiten tegen^raak, naardien nüen op dien ó»g
Hem als *t waarachtig Licht en Kandelaar ook 2ag,,
Terwyl Hy met den glanR van Heerlykheid c^ de aarde ,
Den gantfchen Raad en Wil Zyn^s Vaders opeabaarde»
Gelyk Hy waarlyk ZQlks, na Hy waa opgeAaan^
Juist veertig d^n lang op aarde iteeft gedaan.
Waar mede Hy dus klaar iamiddris tevena Jeerde,
Hoe Hy nu waarïyk in Zyn Heiljgdam vorkeerde.j
£n dat de^hadfiw en ^anklevinge van ^n ,
Op Hem , fmar Tegeobeeld , toekomfiig bee&igeiien*
Het lost ons verder, in \ verlslaai«n van die bukken»
Den zin des Kandelaars nog na(fer nit te drukken ,
Wyl \. Zinnebeeldige daar van, by overdragt.
Gewis mo(it worden tot den Wondervorst gebragt.
£n , om het evenwigt der dingen te bdclHniwpn ,
Gelyk ook \ wyis geheim van deze .zaak te ontvouwen»
Beiluit ik, dat de glans van Zyne Mftjeileit,
Hier doof, tiyer lirfiel "als iverdctefttooa^fpreid,
y 2 En
♦tftten©.
HOOFDST.
Hand I:
2-8.
Nndere
opening
van *t ge-
heim des
Kande*
laars.
Digitized by
Google
i?2 M O Z E S A L O U D Ê
vTVTRin). En daarom laat ons zien, waarin dat toch deswegen
MoorosT. j^^ ^ysheid van de zaak des Konings is gelegen.
Verder Wanneer de Kandelaar, gelyk die was van gout,
drongen. Regtaartig in ^t geloof, met aandacht wordt befchouwd,.
Zo als hy keurig in zyn fieraat wordt omfchreven.
Dit zal ons weer den Vorst op *t klaarst te kennen geven 9
Naardien het kostbaar gout Zyn dierbaarheid aanwees>
Waar mede Hy op aard zou woonen in het vleefch ,
£n waar meê Hy ook zou die kostlykheid bedekken >
jef. vm: Om tot een Heiligdom den Zynen te vertrekken ,
'*' Zo dat de Kandelaar gantfch Cerelyk verbeeld >
Ook hier met nadruk heeft figurelyk ge^ld
Zaciuvi: Op Hem, die eenmaal zou uit Zyne plaatze Ipruiten^
"' £n waarom ik dian ook met reden mag befluiten ,
Dat, na Hy hadt als Borg Zyn lyden ondergaan.
Vervolgens uit deri flaap des doods was opgeftaan ,
Hy weer volmaakt eens zou in de Evangeliedagen ,
Met heerlykheid bekleed, alleen den fieraad dragen,.
.Wyl Hy zou zitten in Zyn groot gebied ten toon ,
Als Vorst en Priester op Zyn gouden Hemelthroon,
Van waar Hy dan met magt den Scepter zoude zwaijen>
En over al de vlag van Zyn Triumph doen waijen.
Leerbeci- ^^^ ^" ^^^ ^^^^ betreft, ZO cven aangehaald»
mwwïï' En waar meê deze Tent inwendig werd beftKuild>
♦ . Men
Digitized by
Google
SCHADDWLEER. TWEEDE BOEK. iry
VTFTIINDj -
HOOFDST.
Men kan en moet hier door» op^'t allerklaarst bewy^en,
Hoeeens de Wondervorst 2ou uit den dbod verryzèn.
Op dat Hy gantfch volmaakt van de aarde , voor 't gelicht ucht de»
Dep menfchen, op 2ou gaan ajs het gezegend Licht : f^^'
En geeft menagt óp 't licht, op lyn doordringb're klaarheid ^5f'^^^'
Dat fchetst ons duidelyk die kennis, liefde en waarheid-,
"Waar meê Hy in den tyd Zyn's levens, hier op de aard>.
Verkeeren zouy tot 2yn doorlachte Hemelvaard ,
En was het dat niets, door onzuivere neveldampen»
Bez walkt werd van het licht der 2evei> gouden lampen>
Dat leert ons hoe Hy als des leven» Lichtfontein,,
Zou wezen heilig, ja gantfch onbevlekt enrein»
Dewyl men verder dus in die verborgenheden ,
Met aandacht ia 't geloof, al dieper door kan treden^.
Zo bly ve ik op dien voet hier met royn' aandacht ilaan^>
En merk voorts liier omtrent nog. in 't byzonder aan.
Dat, lette ik op het fluk> waarom dat juist in dezen>
'c Licht op den Kandelaar moest zevenvoudig wezeB>
Dan dunkt my dat ons die weer tot iets hoogers leidt.
En meer in zich vervat dan 't bloot verhaal ons zeit,
DQwyl dé Kand'laar, met zyn takkea aan weêrzyden».
Gewis aOfchetste 't licht der aeven wondertyden»
'\^aar in de Koning Zelf, op aarde hier beneên ,
Zya Kerk vedichten zou door alle de eeuwen heêiL
Yi By
Hand.
XXVI: a3i
Hebr. Vm
26.
Vin het
zevenvotu
dig licht
SP deiv
andelaar
des Hel-
ligdoms.
JeC XXXc
2acb. IIR
9»
Digitized by
Google
ir^ MOZES ALOUDE
TTmBim.By welken otametwaay vin tyd« verwisftlingen,
nooFDST. ^^^ .^ 2yjj vorsdyk Ryk al juichende op zal zingen:
n« heilig Gelooft zyt Gy 6 Godl die, door U\V gróote kracht,
Liedt, Hebt lietóel, aarde en zee, met wysheid voprtgebragt,
Glntfch heerlyk wordt Uw Naam geroemd van aUc volken ,
Wyl Gy üw Majefteit yeei hooger dan de wolken
Gejbsld liebt; zie hoe groot is thatis Uw Naam vermaard.
Nu Gy Uw Ryksbewind «Is Koning hebt aanvaard i
Ziende op En dit brpngt ons weer tot die Evangelictyden ,
ke S' Wanneer de Kef ke zal op '« waerelds hoogtön rydcn ,
£ftrde!Terwyl deheovekn, vol van Geregtigheid,
S' '^^^ ^"^^^^ fchwtercn Jrtin Zyne Majefteit ;
Lxxii: 5. Naardien gceh kjwuad den Berg der Heiligheid zal <toen,
]öf, XI: Maar -'t lam-daia: met den wolf gantfch vreedzaam op verkeè-
**' ^* Zo dat ectt. loogkind dan al juichend metjgefchal, ('«"»
Zich op des jtdders'-hol gerust vermaaken zal ,
En een gefpeende tot bewys daarvan > ten teken,
^n hand ftoctt in den kuil der taziliisken fteeken,
ExéA. "Wannöer 't dan wn dit Ryk ia kniclit aal worden waar,
?s^^"* Dat mefl zal aeg;gen: ziet jbhovah is aldaat.
St hS voi Maar op dat ik voorts niet door meer byzooderfaeden ,
ecnde, y^^ jjj jjjy^ j^p jj {jg^^ tg, 3,yjjgQ af Tüag treden ,
Spoede ik me op dat ik in 't ^tool my hier op weer ,
Aandachtig tot \ vervolg van ^ Konings heirteot keer.
En
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. TWEEDE BOEK. ir^
En waarom ik de ftof van *t voorige af xal breken , TTmtu»»
Om van des Reuk-altaars beduidinge ook te preken ; f!!^*
Wyl het hoogwigtige van die geheimenis.
Met Jiaar belpiegeling , voor ons iwg ovVig is,
Waar na ik dan terAond ook wederom zal tragten»
In *t Alleiheiligfte te treên met mya gedachteib
Ik blyf dus in 't geloof niet ver yan Sinaï v«i dn
Nog ftaan in 't Heilige, daar ik veel wysheid 2ie; uu de»
Gemerkt men door hiét geen daarvan nog is te ontvouwen,do1^
De verdVe Heerlykheid des Konings kan befchöuwen)
Naardien de Reuk-altaar voor 't oog ons a^ebeeld ,
Ten allerdoid'iyket op den Koning heeft gelpeeld.
En daarom laat ons hier in 't kort eens zien deswegen»
Waar in het wys van zyn beduiding was gelegen.
Want ziet beAond dit Auk ^heel van fiteimhout ^ Waar van
Het welk zeer konfiig was gantfch overdekt met gout; tw-baln
Dit konde aan Jakobs zaad den Vorst zeer klaar vertoonen,^"
2o als Hy in het yleefch verheerlykt zoude woonen.
En dus heeft 't fittimhout, by afichets reeds vooruit.
De zuiv're Menfchheid van den Inning hun Jbeduid^ K iv:W
Met welke Hy op de aard moest in den tyd verkeeren,
Terwyl het dierb're gout hun tevens konde leeren ,
Hoe Hy eens worden zou als 't waare zielsbehoud:,
In Zyne deugden en Zyn heiligheid befchouwd.. . TMm
Digitized by
Google
Tr& .: ■ M OZ ES.A.LO ü p E
fsmrwn» Dc hoorneh wlaraan dat het Zoenblo^d tverd ge(lre1cen i
Jl — 'JL En 't geen maar eenmaal 's Jaörs , y erftrekfee tpt een teken ^
hoornen ,Hoe dooF de Vorst volmaakt, als Borge op aarde in kracht*
Re"ut^" De Zoenprys van 'Zyn bloed zou worden aangebragt,
gj^^iJ^jj^ En waaftoeHy ócxk moest Zich iel v€n overgeveö,
Phii II- ^^*^" ^y ^* ni«^ regt ab Koning zoude leven» . l
srfiK ' ',GeIyk die waaröiglieid van Majefteit en glans
Ook afgebeeld werd ddor den gouden altaarskrajisi;
Van het En flaa ik 't oóg op al de geurige ofiêrhanden ,
oo'dlea'^^ Die men fleed^ in 'c geloof moest op dièa altatr branden»
altaar, jj^jj worde ik aanftonds met myn aandacht weer bepaald»
Omtrent het gene hier ten klaarst werd afgemaaid;
VTast ziet die fchetilen af, myh's dunkens, en met reden»
Openb. Den aangenamen geur van 't offer der gebeden,
yiii:3. i-^gjjj door in waarheid elfc vah 'é Konings onderdaên
Bebr. IV; Vryffioedig tot Zyn Throon der HcerlykhekJ mag gaan. "
Van het Zie voords hoe \ Reukwerks-vuufjdat op dien altaar fpeelde,
Zo: he? Aan ons het Uefdevuur van Hem , den Vorst, afbeeldde ,
SS? Gemerkt ook daardoor wordt óp 't duidelykst geleerd,
ken witfrd) jjoe dot ons offer door Zyn liefde wordt verteerd ,
vat dat h- '' i , i ■
guuriyk "Wanneer Hy zelve met het reukwerk der gebeden ,
tcbeeL Wil tot den throon van God , Zyn Vader , voor ons treden :
a3.' ' Zo dat de geur werd door het Heiligdom verfpreid ,
_ ' En toont hoe dat de kracht van Zyn Ger^tigheid» .
Nog
Digitized by
Google
SCHADUXTLEER. TWEEDE BOEK. 1^7:
Nog eens volteerlyk 20a naar *s tyds verwisfèlingen, vtftiiko;
Door 'i^'Heirge van de Kerk met luister henen dringen. "°°'°^^'
De ringen met de twee handbomen fchetften klaar 9 Zinoebeei*
Hoe<dat de Koning als de ware Reuk*a]taar, merktnge
Door liefde en door geloof in 'c laatVe van de dagen , gen en d"
Met kracht zal worden al de waereld ongedragen ; Sdboo-
Zo als dit alles hier noch nader , ten befluit, ^^^^^
Ons door het vierkant van dien altaar werd beduid; "''""•
Hoe dat de Vorst Zyn leer by Jood en Griek en Heiden, Pfaimii.-s.
In noord «zuid, oost en west volmaakt eens uit zou breiden iPfaim
Terwyl de heilklank van Zyn Evangeliewoord,
By al de volkeren moet worden aangehoord;
£n dit brengt ons dus tot die nog te wagten tyden^ Mai.i: n.
In welke men den Vorst en Koning zal belyden.
En wanneer Hy met macht als Heerfcher Overal, Pftim
En wettige Erfgenaam Zyn'a ryks regeeren zal. Hebr. i: »!
•ZESTIENDE HOOFDSTUK.
Van bet voorrangzel, mam door het Heilige ^ van het Heilige ic^ugn^ttat
HeiUgen was afgefcbeiden ,• Befchreeven Exod. XXVI. 31, 32. "^'°"-
I yu8 ziet men hier een reeks van groote wonderzaaken van het
Ontdekt, en die men kan toepaHMyk verder maken ; vwnbani.
Z Doch
Digitized by
Google
irS' .'MOZES ALOUDE
S^f ^°^^ <^ ^*6^ ^S€' by ^et voorvertrek alleea
Schriftma- '^^ Wyven, maar deei' Tent al verder door te treênt
tig opge- Zal ik op dezen voet, van *t fchaduwagtig teken
Wat zulk» Des binnen Voorhangs hier een weinig nader preken;
*• Alzo deez' iiut daar door in tweën afgedeeld.
Heeft by vooruitgezicht, op hoger zaak gefpeeld,
Gelyk men om ^-t gek>of in 4ez6n teiverflerken ,
Omtrent het voorhangzulks ten duid^iykstè aan kan-merken ;
Want heeft het kleed met welk deez' tente werd bedekt,
Van 's Konings Menichheid, klaar tot een ügunr yerilrekt,
'k Befluit met regt dan, dat he^ voorhang tusfchen beiden,
Waar mede deze hut in tweed was gefcheiden,
'Ook heeft Iets groots bedaió , ter wyl dit konst-gordyn ,
Hebr. X: Een voorfohets kón van 's Vorsts verrees'ne Menfchheid zyn i
, ' ' ^Ja dat dit choorklevt hier, van wederzyd' doorweven
Met Cherubixtf , dit ons ook wil «c itennen geven : (fcheên,
Luc. II: ,Want daalde» de Eng'len toeade,|i Vorst in ,'t vleefch verr
Terftopd,toi,roeni van Zyn geboorte op de aard beneên ,
Matth. Dus zag men óók', ten dienst van Hem , die hemelbodén
XXVI II* o ' '
%. ' Gantfch vaardig en bereid, toen Hy is uit den doden >
ïï* ^* Als zegevierend Vorst, heldhaftig öpgeftaah ,
I Tim. Om door de hemelen tot Zynen throon te gaan ;
Hebr. i:tf.Op dat Hy by 't gejuich der Englen, met gezangen,
pfaim Wierd in Zyn Godlyk Ryk als Heer. <5n Vorst ontvangen ,
Waarom
Digitized by
Google
SCHAEOJWLBER. /TWEEDE BOEK. syp
Waarbm hfet geeir lilcr van dèrj Voóchang ^nrerd'^ezeid» :2e5Ti«n»
Met opzigt tot dèti Vorst moet worden nitgeledd : '. '^j^^^
Gemerkt door *t zelve reeds voorzeker is in dezen,
OpZyn-natuurral» menfch» op *c allierklaarst gewezen^
V/aar door dan niet alleen voorbeeldig wèr^ verklaard ',
Dat Hy zou 1nrOtdèn^Gbd'in''tvleèlchbntd'ektöp Saïd,'- rnm. ia-
Maar tevei , ' >
Op dat de {( ,Eph.ii:
14-
Zodra Hy
Zyns.voUcs ;
Terwyl Hy moest ukikrj^hf vapZyn gehooraaam ilèrven , Hebr. V;
voor 't ZïBinaRem^ép.itiMwbAtfïdfünsregtyeriVïït^m:
"VTaarvan dan ook een blyk is by Zyn:doódl>ëfpeurd, •
Toen 't oude Voorhang werd in tweên van een gefcheurd jLnc.
Door 't welk hief werd geleerd dtt voortaan Joodnog Heidcfl,^^^"^ *^'
Van Z^ gemeenfchap meer zou bly ven afgercheidén : cóLUii'
Want merktjneh Hem inicrachtsils'tBet^d des Voorbangsaaij,'^ '
Zo is Hy met Zy n bloed de Heengi'leo door gegaan > Beb. tïi
En heeft aldus tot heil van; al Zyngunstgenoöteni
Niet flegsdoor't Voorhang vdnZya vldefdi dien wégöntfloó- ctp. x:
Maar ook den Zyqen ftr4k)»ópeen verbeev'iiewys)* ■ (ten,*'» *°*
De deur ontgrendeld van bet boven-Paradys,
Als mede aan faun het rëgt gefchonken daar heaevens,
yan'c zalig vrugCrgebrttik>vanHem 9 den Boom des Levens ;openb.
Z2" En"'^-
Digitized by
Google
i8o MOZESALOUDE
ttsTiEHDEEn dit is ^t geen, in 't kort, het Voorhang lang vooruit,
"^™ " Met opzigt tot den Vorst en Koning heeft beduid
2EVENTIE ND EHOOFDSTUK.
nnxT. Fan bet heilige der heiligen : v)aar in voorhna de Arke des ver-
HQorpsT, . jjQjjjfg gemaakt van SUiimbouty en overtrokken met goud; derzeher
ringen en draagbomen ,* en baar goudeh lyfie j van de beide Tafelen
des verbondts; van bet Mznm in de gouden kruike; van de Bloei*
Haf Aarons ; van bet Verzoendekfel ; van de Cherubim van lou^
ter goud; en eindelyk van de Schechinah : ziet daarvan de inftd-
ling aangetekend, Exod. XXV: 10-15. Deut. X: 5. Exod.
XXVI: 33. vergeleken met Hebn IX: 4. Num. XVII: I0.
en Exod. XXV: 17-22.
o
Van het v^m verder langs 't ontwerp van myn belpiegelingen^
der'Heiif- Tot aïde Heerlykheid des Koning door te dringen >
pene daar* Voeg ik my , naar den eifch van dit myn kort beAek,
eevonden. Hierop met eerbied naar \Hoogvorstelyk vertrek.
Alwaar ik in *t geloof, aandacht*lyk opgetogen,
Den Koning zie als by verbeelding voor myne oogen;
Alzo de luiflerglans van Zyne MajeAeit,
Hebr. IX: Door al de fchaduw heen haar licht ten toon verfpreiti
^"^' £n dus ontdek ik hier, geloofs-verborgentheden ,
Tot welke een onderdaên des Koaings toe mag treden;
Want
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER; TWEEDE BOEK. i8i
Want fchouw ik dat vertrek van agter *t voorhang aan > zeveht.
Dan 2ie ik daar terftond die Godlyke Arke ftaan , "°^'°^^;
Waarop van overlang het wys geheim reeds fpeelde, góude Ar
En, als verheerlykt menfch , den Wonder vorst afbeeldde, Jg,bSds.
Gelyk Hy ook na dat Hy had als menfch geleên,
Vaii de aarde is met Zyn bloedde Heem'len door getreên,Hebi. iv:
En reeds verheerlykt zit hoogilaac^iyk in het midden '^
Der Geesten, die te zaamgantfch needVigHem aanbidden, Cap- 1-^.
Van waar Hy ook den glans van Zyn volbragte werk,
Met magt langs ^s waerelds ruim verfpreit door ZyneKerk^
Zo dat men even daar, met (lerk geloofs vertrouwen,
Den Koning flaag kan in Zyn Heiligdom befchouwen, praim
Kaardien Hy niet alleen Zich zelv* aldaar vertoont, 25-27.
Terwyl Hy met Zyn Woord en Geest ook by ons woond,Jet ux;
Maar dat men tevens Hem den Zynen hoort gebieden.
Om door Hem veilis: tot den throon van God te vlieden, ^p*^ *"•*
* 12.
Wanneer ik in *t geloof my zelf hier nederzet, "^ Nader be-
£n op die Arke met een heilige aandacht let en terzako
In zyn hoedanigheên , zo als die wordt befchreven , èenf ^ °°
Dan dunkt my kan ons zulks den Vorst te kennen geven:
Want was deze Ark gemaakt van duurzaam fictimhout ,
En konstlyk overdekt geheel en al met gout,
Zo k,an men uit het hout Araks dit graveerzel leezen;
Dat on^en Heilvorst moest een vrugt der aarde weezen , jeL iv: 1.
Z 3 En
Digitized by
Google
182 M Ó Z E S A L 6 U D E
Tvnvr. En waarom dat Hy uit het menfchelyk géflagt,
^°°'°"' In 20 ver 't vleefch aangaat, iou worden voortgebragt;
pfaim XL: Wy 1 Hy had- in den Raad de8 . vredes aangenomen ,
Om eenmaal als de Bórge in 't vleefch op de aard te komen ;
Gelyk Hy dit ook hier heeft in den tyd gedaan,' \ -
Hebr. IX: En is met eigen bloed de Heem'len dooi^egaan ;
Op dat Hy zou de kracht Zyn'è offers daar vertonen.
Doorat welkHy moest Zyn volk in Veiligheid doen wonen >
En waar Hy worden 'kart, tot eeuwig fcièls bèlioud, ''
Joh. XVII: Regtaartig^ door *è geloof van de aarde nog befchouwd.
**• Dies fchets dit dat dé Vorst welmoeistih'tvleelch vérfcliynen»
Maar dat Hy Ook zöu doen die tekenen verdwynèh j
Col. II: VermitsHy'tlighaam war, en 't ware tegenbeeld,
Waar bp de fchaduwleer toekomftig heeft geipeeld.
Verdere En was het hout van welk men moest diè Atk bereiden
Uoêe. Geduurzaam, zo kan zulks onze a:mdacht hoger leiden, '
En wel hoe dit des Vorsts gedourzaamheid aanwees ,
pfaim Omtrent Zyn menfchheid , als Hy komen zou in 't vleefch ;
xvh ie. -^jjm fchoon Hy als de Borg 't geweld descloods moest fma-
Wanneer Hy 't einde van Zyn ly den zou volmaken , (^^ö.
Zo moest het daar by oók noodzaak^lyk dan géfchiéü^
Dat geen verderving werd in 't minst aan Hem gezien ;
Maar weder opgewekt, moest Hy ook triumpheereO}
Kato cx: ^ Koning , om Zyn Kerk op aarde te regeeren.
^'^' En
Digitized by
Google
SCHADUWLEER.- TWEEDE BOEK. 183
En blyfik in ^t geloof hki met myn aandacht (laan ,' ttvtisf:
V^fl fchöuw.ik nog al meer vèrborgenlieden aan , aooFPm
Gemerkt, dien wonder Ark met dierbaar gout omtogen , SJS rf-
My ftee^s den glans toeftraalt van 's Konings groot vermogen; ^eeidde. '
* Wyl ik ten klaarst hier in Zyn Heerlykheid bercfaouw9 33»
Waar meê Hy hier op aarde in 't vleeich eens woonen zou>Roin..u&
Zod^tikhter InïiedesKoningsdiecbaarhedenr ' ^*
iWaar mede dat Hy 20u Zyn menfchheid als omkleden» ' ^^
De ^ee paar ringen en handbomen konnen t'2aank>^ ' watde
Als eok bet vierkant van die Arke, zeer bekwaam dealde
En dpdlyk fchetfeii die wel aangename dagen, * ÏSSb^
In w^lk. de Vorst als de Ark zal worden omgedragen» - Mt!^^
En dat Hy, door de klank van de £vangeUe*ftem^ jer. xlv:
De volk'isen roepen zal , en ze in 't geloof tot Hem " M«th. xi::
Ook komen zullen in die groote wónder tyden, »«-3o.
Wanneer men van rondom den Koning zal belyden;»
Terwyl de Philiftyn , de Moor en de Tyrier , ' pfaim
ZalfchryviËnellc om ftryd, de HEER is myn Banier r ""."*
cZo dat men zal van die, dan zeggen ten aanhooren ' ^
Van ieder: deze zyii in-'è K<)ningë RykgejboorenT
De louteren gouden krans of lyst , waai- fiiede dafr De goudca
DieArkö, om haren rand kroonswy ze, werd omvat,. ' kransV
Verbeeldde aan Jaiobs zaad als by geloofs-vertoning, - - i?deKo-
De aanftainde«eeriyïihekJrmêt;»*elk.'eeflmaal deiCöiiing, JJS'j^o
■ Na.
Digitized by
Google
i8f M02ESAL0UDE
wvKNT. Na dat Hy als de Borg op aarde was geflagt ,
■ En daar door had volmaakt Zyn Kroonregt aangebragt»
den Heil- Ook even dan gelyk den grooten Vorst der eeren ,
rm'u: Met allen luister zou Zyn Vorst^lyk Ryk regeeren,
S* ^° ^^^" ^^^ ontzag, als Erfgenaam en Zoon ,
Lxxu: In 't bovenst Heiligdom verheerlykt op Zyn throon.
Gelyk hierom Zyn Kerk vsm ver Hem al befchouwde,
pftim Daar fly droeg op Zyn Hooft een Kroon vaa fynen goude;
* * Want na Hy als de Boig den zoenprys had voldaan ,
En, by Zyn opftaan» was in 't Heiligdom gegaan,
i.wc. Toen zag men Hem niet lang op aarde hier beneden,
'Naardien Hy 't Heilige der Heirgen m moest treden;
Op dat Hy daar tot roem van Zyne Majefteit ,
.ram Bekroond zou worden met den glans van Heerlykheid.
1% beide En ilaat jnen nader 't oog op dezen Wonderlade ,
van de wet Dan ^iet men niet alleen die Bondkist der Genade,
dl^rke ^^sr ool^ wanneer men in 't geloof aandacht'lyk let»
bondT Zo werden daarin beid' de TaaHen van de wet
Sv' 16 Vertoond, 20 als die zyn ten klaarst' vaa God befchreeveni
En tot een regelmaat aan Jakobs zaad gegeeven,
jAlzo men daarop zag de keuren van-?t verbond ;
Door God, van Sinaï, gefprokenop dien flond;
Na^r welke Mozes moest het volk Haag onderrigten»
£n tot gehoorzaamheid gantfch lirad verpligten.
Met
Digitized by
Google
SCnADUMTLEER. TWEEDE BOEIC ^ i8j
Met een volkomen eifch van liefde, beide, aan God zwmr.
En hunnen evenraenfcli , naar luid van dat Gebod. hqqtdst.
Door welk volbrengen van die wet by hun ontvangen ,
De tondaar vast het regt ten leven moest erlangen :
Maar ziet, wyl zulks geheel en al bleef onvoldaan.
Zo merk ik weer terftond hier in den Koning aan ;
A^ermhs Hy als de Borg noodzaaklyk tuffchen beiden Joh. xvii:
Moest treden , op dat niet de menfdi bleef afgefcheiden
Van God, en daarom, in 't wegneemen van de fchuld.
Volkomen heeft die wet geheel en al vervuld. Caiim
Doon al het welke Hy , by 't eind van 't lydend fterven, *^'
't Verbeurde levensregt den Zynen kon verwerven.
Om dat Hy dus volmaakt den eifch der wet, in kracht ,
Door 't olFer van Zich zelfs aan 't vloekhout heeft volbragt, i Pet ii:
^Waartoe Hy ook al vroeg Zidi dus had voorgedragen: ***
'k Heb lust om te voldoen , 6 God , Uw welbehagen , Pfaim xl:
En op dat Ik als Borg de ftraf volkomen ly > ' ^' '
Draag ïk ook Uwe wet in 't binnenfte van My,
Dies zegge Ik , ziet Ik kom en zal niet wederllreeven;
,Want in de rol Uw's boeks ftaat tog van My gefchreeven. .y,$. s.
Werd op bevel van God van 'c heilig man gefpaard , van de
En in die bondkist in een' gouden kruik bewaard: K?uiKe"nièt
Gok dat doet my terftond myn aandacht weer bepaalen, S'dJS
Alzo dit manna ons op 't duid'lykst af zal maaien, ' . J^idi!^;
Aa Hoe
Digitized by
Google
I8<5 M O ZES ALOUDE
tenan. Hoe dat aan Jakol)s 2aad daar door» al reeds vooruit,'
*°°'°*^' Dien groeten Borgvorst, in den Hemel, werd beduid,
Want ziet, dit kende wel het man te kennen geven,
Hoe Hy, die de Oorzaak is van 't zalig geest'lyk leven.
Joh. VI: Als het waarachtig Brood Cot eeuwig zielsbehoud,
^'' Zou worden in het vleefch eenmaal op aard befchouwd;
Doch 't zegt ons ook, hocHy ni^ meer zich zou vertoonen^
Maar in Zyn Heiligdom, den hemel, eens gaan woonen.
En waarom het met regt in dezep zin betaamd,
openb. II: Dat Hy in waarheid is 't verborgen man genaamd.
B^iondere Doch om.niet in .den zin van dit geheim te ftuiten i
kë" Zal ik tnog deze taak aldus in 't kort befluiten;
Heefê ons bet manna, yan den hemel a%e(|aald ,
Tweede Te vopfcn 't nced'rig kleet Zyn's Menfchheids afgemaaid,
ïlaijff' Hier fchetst ons 't manna weer den groeten Hemelkoning,
;**• Verhperlykt fittende in Zyn oppergloriewponing,
Terwyl Hy d^ar, met eer en Majefteit bekroond.
Als 't heilig, man .zich in Zyn Heerly kheid vertoont.
Die eenmaal in den tyd ten, koste van Zyn leven ,
Joh. UI: Zich zelven als het.Brood tot voedzel heeft.gegeven j
^*^* Op dat Hy worden zou , volkomen , op die wys ,
cap. VI: Een altoos voedend brood en zuivre zielenlpys.
Nadere En om 't geloove in ons al verder te yerfterken*,
wifg'' m ^ i^ OQ^ ^i^ ^^f P^^ ^^ gouden kruik i^nm^hfia,
In
Digitized by
Google
SCHADÜ'VXJ^LÉER. TWEEDE BOEK. 187.
In welk het mariria i tèt è^Öaèhteniy biewiuird , zevbmt. ..
Gantfch onverderfTIyk ^^èrdin 't Heiligdotó be^Kiard. "'^"^'''
Dac daar in mêe gewis' efen hooger wysheid fpfeelde, ükKi^
h klaar , aaardteh TtVtülki dèn Hemelvórst verbeeldde , ^^ ^^j.
Daar Hy , oiiofiiuv/t met glans der' eeofw'ge Majefteit, 32 . 3 3-
Als Koning Zidi vertoont iïï Zyne Heerlykheid , openb.
Zo dat het goöd oné kin ten ihinebéeld verftrekken, ' ^^*
Hoe lïy Zyh* MenfehheidióB-met Heerlykheid bedekken ,^
Wartneer Hy als cfe Heer , al8 Gods ^öÉalfdè Zoon ,
Volmaakt zon zitten óp Zyn fchoonen Hemelthroon. Jer. xvii;
Van" waar Hy zou Zyn gïantf en Goddelyte ftraalen.
Steeds in de harten vaü ^y a völfc , <teeri nederdalen ;
En dit is ^t geen, waar méé ik tetetts koft'lyk lloit ,
Dat door de gouden kriïJk en 't manfla werd beduid.
'Hèt lust me in dezen , by *t béfchóuweh van de dingen Van den
Des Konings , iri 'c gelóöFnóg diepêf door te dringen ; m/dt ge"'
Dies blyve ik dati ook hier weer met tóyne aandacht ibailjSe des**
Eri merk iets hoogers ook in Aarons blöeiftaf aan; Num?**
Gelyk ik om nfct Hechts myn redèö te verlengen, ^vii: s,
Terftond dat op deü Vorst aldös z«l overbrengen:
Befchou^t men hfet ^eheam vafn d^eö wonderftaF,
Dan fchetst óns zül^s igewis teii allefduid'iykst af
Dien gröoten Hertelvórst en Könióg, naaf hét leven.
Alzo Öy in den tyd ikh zóo in 't vkef^b begeven, .
Aa a Pp '
Digjtized by
Google
m M o Z E S A L o U p E
zEvnrr. Op dat Hy als de Borg op aarde het ranloen
Ü^ÜÜI* Zyn's volks, volkomen zou opleggen en voldoen,"
xx:**8. ^^^ '^ ^^^^ ^y '"068Ï ^° kracht>by Zyn gehoorzaam fterven^
Rom. V: Den zondaar eeuwig heil en zaligheid verwerven,
£n des noodzaakelyk ook worden uit een vrouw;.
Gaf.iv:vDewyI Hy in het vleefch dien prys aanbrengen zoo;
£n alzo ziet men hoe de wonderflaf te vooren
Afbeeldde dat de Vorst zou worden menfchgebooren.
Zo als ons- dit door 't hout, van ons reeds aangehaald,.
Ten allerdüidMykst wordt gefcbetst en afgemaaid;
"Want dat het hout daar voor in dezen wordt genomen»
jef. IV: «.Is om dat Hy zou ak een vrucht der aarde komen.
En waar door vast'lylc werd zinfpelende verklaart,
Dat door Hem worden zou Zyn menfchheid aangevaard.
Nadere ge- Was Aarons flaf eerst dor, zo wel als de andere (laven ,
deSing ^^^ ^* ^^'^" '® S^^y'^ **^ Mozes overgaven,
dezerftaf. ^"* ^° ^^' Heiligdom te worden weggelegd:
Daar door werd hier verbloemd zeer aartig weer gezegd»
jer. UU'. Hoe dat de Vorst als Menfch, zeer needVig aan de Zynen-,
Slechts als een dorre ilruik op aarde zou verfchynen.
Als mede eenmaal den dood veragt'lyk ondergaan.
Op dat aan de eifch van God, den Richter ,wierd voldaan»
£n daar door 't heilig regt ten kragtigfte verdedigd
Eph. II: Zou wQfden , en de. meofch op nieuw met God bevredigd.
'♦• Dat
Digitized by
Google
SCHAETÜ'WLEER. TWEED-E BOEK. i-fp
Dat tot verwondering Aaron& wonderAaf 2e.trkt»
Niet flechts daar blGeide, maar vervolgens vruchten gaf, •
Waar door JEHOV AH God, aa» IfraelverUaarde,
Wie voor Hem^t Priesterampt bedienen moest op de aasde >Num.
En waarom deze (laf, by die omftaodkheid, xvits.fc
Tot een getuigenis werd in *t Heiligdom geleid:
Dit konde weder klaar omtrent den Borge leerea^
Hpe Hy eens uit den flaap <fcs doods zou wederkeren^ pca»
Want na dat door Hem was , op aarde hier beneên , ^^^* ^'^^
Het bitter lyden van Zyn* offerdood geleên.
Ten emde Hy Zyn God zou met Zyn volk verzoenen, Htte.iV:
Zo moest Hy eindUyk en daar na ook weder groenen ^ '5.
By Zyne opflandinge, en flraks worden op dien trap
Volmaakt beveiligd in Zyn Hoogepriesterfchap ; Cap. vfs.
Zo dat men niet alleen daar mede kan bewyzen.
Dat Hem de Vader zou doen uit den dood verryzeo ;
Maar ook, hóe dat Hy eens,, verheerlykt opgeftaan.
Als Hoogenpriester , zelf den Hemel in zou gaan, cap. iv;
Om in het Heilige der Heiligen te woonen , ***
Zich daar als 't Tegenbeeld van Aarons ilaf vertoonent
Terwyl Hy na *t voldoen aan 't Hogepriesterwerk,
Zich luist'ryk toonen zou als Koning van Zyn Kerk,
Op dat Hy, als de Vorst van hemel, zee en aarde, pfaim
't Gebied van 't God'lyi; Ryk, hem toegezegd, aanvaardde. ^^* ^-
Aa 3 Ea
Digitized by.
Google
196 il ÖZ ÉS~ At ótJÜE
Tkvtvr. En werd dus dèié flaf, als even is gezegd,
-^ ' In 't aUèrheiligsté der Terite wèg;gclegd :
iSe?ykf'" Dat beeldde aafi jakobi zaad , reeds by geloofs'-vèftboöing
Zeer Haar, den WóhdervorèCTerKeeflykÉ in Zyn wooning j
Want was het dat By didor Zyn' lyésa hadt, in k'ra^he,
jeCLXi: Gerechtigiièid en Heil , ais Priester, aangebragt;
Hy moest 'odc worden als de Koning zeer verhévéii ,
E^h. ï; r i70m 'j'h Zyh erfdeel door' Zyn Woord en Gèést it Wen ^
Gelyk H^^ nn bèrèi^ iwét Majéfïeit bekroond^
Zich eeuwig btóeijende in Zyn HècrJykheid vérkoeht.
Hand. iir: En<daat Hy altóoé , in dfc orimeetbre hiemelkrm^en ,
Zal bly^'tri tot" de Veèroprechtlngè aHér diïjgelb. -
Overgang En óüt al vöi^ér' ntf dié wohd'r èn liaajr te gaön ,
nge ge- * Zo blyfik no^^^ een wyl by deze' Bondkist flaan,
fchouw^n- Alwaar ik', oni den zrn dtér Scfiaduwléér te oiit^oöwen^
x^jrwen'^Des Kottings Héerlj^kfieid mag van naljy béftlióüwcn j
S^A^ke^ Want flaa ik boven de Ark , eer dezer plaatze gaê,
J« Vet- Dan wordt aan my vertoond 't Zoendekzel der genaê.
Tot welkers dierbaarheid én Zyn vérborgénheden ,
Eph. lU: Thans al het vorst'lyk volk vrymoedijg toie raag trédèti
Wy hebben tog aïréeds gezien én klaaé befpeurd , .
Hoe dat het Voorhang is geheel van eén geïcheurd.
Waar door de heilweg is van 't Heiligdom weer open
Hebr. IV: Geftcfrfi Om totdcii T/rfoon vafi Géi genaé té Joopen:
• .1 * Dies
Digitized by
Google
SCHADÜWXEER. T'VP^Ea:pB ]BOEK. rip?
Dies .wend ik my dan door den drom der IcUduw M^ y ^zigunr.
En let aandv:btig in *t geloof op al hetgeen, JS=?-*
\^ar op \ ZoeodekzËlmet 9I jha^r i^eduidiog fpeelde.
Ter wy 1 het zeör gepast den KoPJiJg ons verbeeldde s J^?»- ^'
En wel zo als door Hem , als Priester, hier.op aard ,
Zyn bitter lyden ter verzoening werd aan v^rd;
'Want ziet , Hy knoest als Borg Zyó.aserdierbav leyiïa p^- f-^nj
Volmaakt'lykio den dood, gewillig. osdrgeVep,
Op dat Hy , door Zyn Uoed Ce ileUep t<)it ianzoen , Mare X;
Den gantichen ófch der wet volkomen zou voldoen:
WylHy. moet voor Zyn .volk tot een verzoening iltekkeD,
En 't zelve tegen den gedreigden yloekbedekken j Jjl"- "'
'k Befloit dan. dat lietgeén door 'ü Zoendbk is verbeeld,
Toekomdig pp den Vorst en Koning heeft gefpeeld.
Cemerkt Hy in deo Kaad des Vredes^l te vooren »
Daar toe ook als de Borg , Zich. dus had laten hooren :
Laat toch , 6 Vader , Myn aaailaande deel. en erf, ^^
Kiet dalen in den groef van 't. eeuwige verdeif, 34.
De wyl Ik hier vopr , ter wegneeminge.der zonden i
Den losprys van Myn bloed tot losfingrheb gevonden , Hebr. ix:
Waar nȏ Ik zal voldoen aan Uw geregtigheid , * ^
WantGy tog hebt daar toe My 't Lichaam toebereid , Cap. x:
Dies-zal Ik ó Myn God Uw wil niet wederftreeven , ^
Naar luid.van t^eea.vaaMy flaatinUf^boek geichreven.
Werd
Digitized by
Google
A^i II O ZES AL OUDE
ïBVBirr. "Werd ook het ofFerbloed eens's jaars,op Gods bevel,
"°°^^^' Gebragt in 't Heiligdom ten zoen voor Ifraël,
offerbioed^^* mede men dan ook het Zoendek moest befpatten^
Sf iJ'hw W6^3*ö, dit doet my weer die zaak aldus bevatten,
JJ«'"k^.. Hoe dat hier in 't geheim van hooger wysheid lag
gen ge. Verborgen , wyl dit toen reeds by verbeelding zag
wcr^,enz.Op Hem , die op Zich .zelfs Zyn eigen bloed zou fprengen
Terwyl Hyop het 'hout., als Priester , aan moest brengen.
Des meofchen heil, 20 dac^ier door al meê vooruit
Zach. lu: Die groote dag van ichuld-verzoening werd beduid,
'* Op welken dat de Vorrt , door Zyn volwigtig ilerven ,
Als Borge, voor den inenfch verzoening zou verwervjen,
I Pet. I: £n waar van'^ offerbloéd 'van 't Schaduwachtig beest
Een voorbeduidzel maar van verren is geweest.
Gemerkt de Vorst als Borg, tot boeting voor de zonden-,
jef. LUI: Zich zelven laten bou verbryslen en doorwonden ,
^' Op dat wierd iiitgedelgd der menfchen zondenfdiuld,
Rom. V: En de eifch van God voldaan en in Zyn dood vervuld,
'°* Waarom Hy ook de kroon gezet heeft op Zyn lyden ,
Toen Hy op 't laatst aan 't end Z.yrï's levens Jiad te Aryden ,
Wanneer Hy, by 'tgekfaakdcs voorhangs,xiep met kracht.
Joh xix: Aan 't hout met luider ftem: ziedaar, het is volbragt!
Wat (iet Doch om die gantfche zaak niet breder af te maaien,
vcrl^a* Zal ik my hier ter plaatz' tot dit alleen J}epaalen:
Was
Digitized by
Google
ZÏVENT.'
HOOFDST.*
SCHADUWLEER. TVTEEDE BOEK. igi
"Was 't zoendek gantfch en gaar roet gond geheel bedekt,
Zulks heeft aan Ifraal ten zinnebeeld verftrefct ; /^.en , ■
Des.Vorsts ; wyPt door den glans des gouds, ten klaarftein de- Jï? 1%».
Op al de dierbaarheid des Konings werd gewezen , J^^'^^ U:
Naardien de Heiligheid en zuivVe liefdensaard «•
Van Hem, doorat zinnebeelddes gouds hen werd verklaard,
£n hoe Hy opgewekt, langs zo veel wondertrappen.
Het bovenheiligdom, den Hemel, in zou flappen^
Alwaar Hy nu bereids , met Heerlykheid bekroond , Hebr. il
't Ontzaggelyke van Zyn Majefteit vertoont. ^*
En. vraagt men waar op dat de beide Cherubs ipeelden, van de
En wat zy boven het zoendekfet hier afbeeldden ^ ^"mbia
Dit vraagftak wyst ons klaar, als met den vinger, aan?
Om daar door weer terflond iets hoogers te verllaan,
£n 't doet ons in den weg van zeer veel wonderheden.
Door al den fehaduwdienst , vervolgens verder trede».
Naardien daar door de zaak, zinbeeldig in het kort.
Als in een fchildery ons aangewezen wordt.
En des kan ons dit, van de Cherubim, naar 't leven,'
Den dienst der Engelen ten klaarst te kennen geven ;
Gelyk dan ook niet wordt daar door hier misgetast,
"Wanneer 't in dezen zin aldus wordt toegepast:
Ten zy wy daar door 't liefst gelpvigen verftonden,
En wel met nadruk, ^e van beide de verbonden,
Bb Het
op het ver-
zoeodek*
zei, wat .
diebe*
duidde»
FTebr.
\in: 8.
Digitized by
Google
I
21
ipf MOZES ALOUDE
xtvtm. Hetwelk te 2aamen ook leerbeetdig kan gefchlêii)
?°°"^' Terwyl men de Englen als begeerig in te zien »
1 Petr.i: Omtrent het wonder der verzoeninge, aan kan merken:
Of wil men liefst zich tot het laatfte hier beperken»
Efeiw.xi: Het geen niet ongevoegd ook tevens kan beflaan,
Als 't ongedrongen wordt regt in 't geloof gedaan,
£n daarom laten wy hierop, eens zien deswegen.
Waar in het wys geheim van 'c laatfte was gelegen ;•
Want waren beiden zaam de Cherubim van goud ,
cor: VhDaar door werd zo my dunkt de heiligheid befchouwd.
Die men op s'Heeren volk gevoeglyk toe kan pasfen ,
Terwyl zy zouden zyn door 't Zoenbloed afgewasfchen }
Na dat de Vorst als Borg, de Zynen had in kracht,
Hebr. 1: 3. De reinigmaking van de zonden aangebracht ,
En dat Hy , by het eind van al Zyn hevig ftryden ,
Het zegel had gedrukt op Zyn hoogwigtig lyden.
Van de Hun^beidcr vleugels op 't zoendekfel uitgebreid ,
dcr'cht" Verbeeldden hun ontzadi en diepe eerbiedigheid:
rubim. £^ gj^^ j^^^ ^^^ Ijjgj. j^^j. jjg beduiding leeren ,
I Tim. UI: Hoe dat m' in 't Heiligdom ootmoedig moet verkeeren*
*^* Alzo de Vorst, die na 't onnaakb're licht bewoont,
Als 't waar' zoendekfel fteeds Zich zelven daar vertoont.
Der Che- En ftonden beide zaam hun hoofden naar den andtf ,
^zichten Zulks beeldde. klaarlyk af bun liefde omtre&C elkander «.. :
naai el- «^
Doo?
Digitized by
Google
SCHADü-^LEER. TWETOEBOEK. i^j
Door welk al weder worde niet duidterlyk gemeend, kbvewt.
Hoe ayt^lamenzynregt door 't geloof vereent. -. ^°°"^^:
Dat nu de Cherubim voorover bode lagen , «wenV
En ftaag eeridragtig op 't zoendekfel nederzagen, J°!": ^4'
Daar mede werd geleerd , hoe waarlyk anders geen voorover
Vertcoening is dan in den Wonderborg alleen. Hand. ivj
En dat Hy eenmaal 2ou met Heerlykheid vwfcliynen,
In 't midden van 't gejuich der vlugge Cherubynen» PfaJm -
.Waar door Hy worden zou, tot aan des waerelds end, «.
Als de Opperoor2aak van de zaligheid erkend:
£n ziet dit brengt ons tot die groote wondertyden,
Waarin al 't volk voortaan den Koning zal belyden-.
En dat men zeggen zal op aarde, in 't algemeens Zadi.xiv:
Nu is den grooten Kaam van God jehovau Een.
Haar voor dat ik deez* Hof geheellyk af zal breken > van de
SCÏJECHI*
Zal ik nog trachten van de schechinah te ipreken, hau of in-
^n daar by te gelyk befchouwen , bier in 't kort, Heeri^.
Wat door des Heerlykbeids gezicht beteekend wordt; ***'^
Hft geene op 't dekzel der verzoening zich vertoonde , •
By 't welk nog kwam dat daar de sc^JECHINAH in woonde.
Van waar de wonderklank van dat ontzaglyk woord,
Met zeer veel luister, werd in d'onden dag gehoord.
OoI^ dat kon weder klaar aan 't volk van Jakpb leeren,
Hoe eens de Vorst in 't vleelch op aarde^ zou veckeeren» Gai. iv: ^
Bb a " En
Digitized by
Google
ip6 UOZtS JLLOVDt,
'ffimt. £n waitoeer Hy den gUn» m Zyne Majefleit
jioorMT. 2q„ deyien agrer *c kleed tui Zyne aedriglBid^
^w."s. ^°^" ^^^ openbaar, alf dt eenige geboord»
Job. i: z4.Des Vaders, Zyne ftem mee kracJic ook dao doen iiooren^
Gelyki de scHSCBfNAH , ep *t deldbl a%ebeeld;^
In dezen 2111,^ op Hem , den Koning, hééft gffBpctAd^
Terwyl yan Hem , toen Hy in t vleefch op aarde daalde».
MAth. Een licht van heerlykbeid ^n Zyn gekat afftraalde ,
Dac Aceds de kracht Zyn^ woord verteld heeit «n in wien.
Oneindig méér werd dan in eenig menfeh gvziea,
Job. viUrWyl aien , door *t Mivns van Zyn onberifp^lyk le^^»i>
*** Hem ftraal by draaien van Zyn Heiligheid aag geren ,
' Matth. Terwyl- van Hem de kracht van wonderea iritgingy
^^^ *^' Als Hy de leefen van Zyn wyze teere aanving,
Zo dat men , van alom docr H Geeetea vattf ontftoken,
' >K vn: Moest zeggen, dat nooit hadt een menfeh aldaa gefproken!'
^^' En daar door werd aan *t zaad van jakob, toenopaard,.
jef. XL: s.Des Koniflgs heerlykheid in \ vleefch geopenbaard.
Naderaan- Maat om ofjs 8an dcft draad vttn ons beftek te binden,.
gedroDgen^^j^Q we in "'t Heifige der Heirgen ons bevinden ,
Hef ik vart in t geloof myn*^aandaclit naar om hoog>
En hottde hier ter plaata den. hemel in het oog,
Dewyl de Vorst aïs Borg, na dat Hy liad geleden ,
tebr. IX: Terftond 'ia met Zyn bloed den hemel ingetreden j •
"»*♦• ^ Op
Digitized by
Google
SCHADUWLIER. TWEEDE B©BK. ipr
Op dat Hy even daar vertoonen tou de kracht «vewt.
Zyn*8 bloeds, waar door Hy had denZoenprys aangebragt, "°°'°^^'
Als. mede hoe Hy hadt het heilig regt verdedigd,
En \ volk van Hem met God Zyn Vader weer bevredigd, jef. V: 10.
Na welk volbrengen van dat groot Genadewerk,
Hy Zich zou laten zien als Koning van Zyn Kerk',
Die Hy door Woord «n Geest te zamen zou vergaêren ,
Na Hy. van de aarde was zeeghaftig opgevaren , xilvii-
Op dat Hy langs dien weg, en wel van fiönden aan,
Het binnenst* Heiligdom , den Hemel , in zou gaan , Hebr. iv:
£n met de Heerlykheid Zyn^s vleefch aldaar verichynen y luc.
By 't vrolyk wiekgeklap der vlugge Cherubynen , ^^^' '^
Van waar dat Hymet magt, gezeten op den throon^-
Zyn glans en Majefteit verfpreiden zou ten toon ,
£n met het dleplle ontzag voor aller geesten ooren > .
Zich als de schechinah , zou van naby 4oen hooren.
£n alzo heeft den zin dier zaaken, hier verbeeld^ Befluit vu
^^ den T«-
Geiladig op. den dag der zaligheid gelpeeid; bemakcL
Doch waar omtrent dat ik niet verder my zal uiten ,
Maar bkt mêe *t ichaduw werk des Tal>ecaakel8 fluiten;^
Bb^ MO ZES
Digitized by
Google
M o Z E S
ALOUDE SC HA DUW LEER.
DERDE BOEK.
EERSTE HOOFDSTUK.
EEBfTs Van den hoogenpriester , ,en deszelfs roepinge, Exod. XXVIII: u
""°'° ' van bet recht des Hoogenpriesters , Nutn. X VIÏ. } van zyn afkomst
en aanzienlyke Geboorte, Deut. XXXIII: ic; van zyn voU
W^ktheidzondernatuurlyk gebrek f Levit. XXI: 1--20. «» voor*
treflykheid van zyne voorftellinge, Exod. XXDC: 44.; zuiver*
hei^, Exod. XXIX: 4. tn heiligfaeid« Levit. XXI: 6,
Vanden xjLIs men tidi hier ter plaats aandachtig ncdcrzct ,
dS"' En op <^e dingen van den Hoogenpriester let,
wfen"hV*"^*® 't draagbre Heiligdom Godsdienftig moest betreden j
bwft afge-Dan opent zich hier weer een dear van wonderheden,
Wyl ook een wederglans van hem heeft afgeftraald,
Waar door de Borg in *t vleefch ten klaarst werd afgemaaid 5
Dies lust het myop nieuw, met myn befpiegelingen,
Rechtaartig in den Geest hier verder door te dringen.
Alzo Aarons dienst, als ook zyn fchaduwbeeld,
Op hooger dingen fteedsmet nadruk heeft gefpe^ld,
j ■.: Ea
Digitized by VjOOQ IC
SCHADUWLEER. DERDE BOEIC i^
En om 't geloof daar door nog vaster te verfterken , esrsté
Zal ik ter zaake aldus dit trachten aan te merken. noorvsr.
Werd Aaron lelf van God, gelykons 'theilwoord xegtjZyne toe-
Ten dienst geroepen van het Opperiwiesterregt, ^'°^**
En 2ag men , naar het geen God zelf hier van verklaarde > Exod.
Dat de allereerften zoon het Priesterampt aanvaardde: ^J^vijiu.
Dit leert ons, hoe de Vorst en Konii^ van Zyn Kerk ,
Geroepen tot den dienst van 't Hoogepriester-werk , Zach. vi:"
Voorzeker eens in 't vleeich op aarde iou verfchynen, "' '^*
Pp dat Hy Aarons dienst deed met Zyn komst verdwynen;
Dewyl op Hem 't geheim van dezen fchaduwdag,
Dooraldeneev'lenheên, toekomilig duidl)^ zag. Hebr.X:
Ter\^fyl Hy vast dat ampt , gelyk Haat aangetekend, '^*
Niet wegens eenig recht van overerving rekent.
Maar van Zyn Vader, naar de wyze en ordening
Van Melchizedek, en by eenoi eed ontving, J>faim c%
Zo djit -Hy zulks bezat by Zich onöverganglyk , *'
En daarom niet als dat van Aaron , was afhanglyk.
Was 't ook dat God op aard door Aarons wonderftaf , van zyn
Een klaar bewyï van 't recht des Hoogenpriesters gaf: bemf"
Zulks leerde , hoe dé Vorst bereids daartoe' verkoren , fjlf ampt.
Zou worden uit een Maagd waaragtig menfch geboren , JJ^j-
En hoe Hy worden zou, om Zyn voortreflykheid, J^f- vnr
.Met lofen eer gekroond, bekleed met MajeileiCr P<'ain>
Na
Digitized by
Google
toD ^OZES AXOÜDE
«EtsTB Na dat Hy had volbragt al Zyn volwigtig Jyden ,
üülül* Waar mede Hy volmaakt tot in den dood moest ftryden:;
Hebr. iit Qp jg^ £jy ^ j^jgj jjgj^ pj^g 2yn^s blocds von ftonden aaa ,
Hebr. IV; AIs Hoogenpriester.zou ^6 Hemelen doorgaan^
'** • Gelyk Hy daarom uit de dooden weer verreien , •
"Rota. 1: 4. Door Zync opftanding heeft dit op het klaarst bewcien.
Van zyn En dat de Pfiesteren te zamen uit den Stam
om$i. Herkomftig moesten *yn van vader Abraham ;
Dat Jcondeaan Jakobs^aad niet ilegts alleenlyk leeren,
Hoe eens de Vorst in 't vleefdi zoude onder hun verkeeren^'
Roin. IX: Maar dat Hy ook zou zyn ^ waarachtig Abrams zaad ,
'* En uit de vaderen^ zo veel het vieefch aangaat.
Van zyne Moest ook de Priester, van ASrons ibm genomen 3
lykhètd. Uit een aanzienelyk geflacht te veorfchyn komen :
Dus heeft zyn Tegenbeeld het in den tyd behaagd,
:}er.xxin:Ook Meufch te worden uit een Koninglyke Maagd,
^ £n waar by 't geestendom, ^efchaard.in blyde reiSa»
Werd opgewekt den lof des Heeren te verbreiea,
Zodra de Hemelvorst, van boven naar beneên,
pp aarde kwam en in het needrig vieefch veiicheên.^
Waar hy ook dan de lucht weêr^lmde van de tongen
Xue. 11: Der Eng'len , die te zaam by Zyn geboorte zpngea,
ï-3.^4. Uitroepende; Eer zy God! die in de hoogte woont^
Nu Hy Zya 'Wondetzooo (^ de aard in !( vieefch vertoont.
Moese
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. derde boek. 3DI.
Moest zü!k éen Priester ook , van welken wy hier fpreken , nam
Volkomen 2yn, en niet in *t minst aan hem ontbreken ; ''°*"°"'
Dat leerde, hoe de Vorst als Priester, hier op aard, JSiSf-
Volmaakt zou worden in het vleefch geopenbaard. Slniinml-
Was ook die Priester nog by al de omftandigheden , If !%»•
In 2yn voortreflykheid, veel meer dan de andere leden : a6.
Van TvnA
Dit toont hóe dat hier niet onaartig werd gefpeeld voonref*
Op Ifcm , den Priester, als het waare Tegenbeeld , ^^^^^^^'
Alzo Hy niet maar flegts Zyn fchaduw zoude evenaaren , Hebr. x:
Maar Zyn voortreflykheid ver boven dien verklaaren. , van zjie
Werd de Opperpriester van 't Aronifche geflacht , l^^^^'
£y de aanvang van zyn' dienst jbhovah voorgebragt.
Ter plaats daar 't gantfchevolk tezamen moest vergaad'ren,
£n waar na hy met regt als Priester eerst mogt naad'ren :
Zo heeft zyn Tegenbwld, Borghaftig, als een Held,. _ ,
Zich zelfs als Priefter aan jehovah voorgeAeld,
Gelyk Hy hierom Zich van overlang te vooren.
Als komende uit den Raad des Vredes , hadc doen hooren,
Wanneer Hy zeide: zie, Gy hebt, ó Majefteit, pfaim xl:
My 't oor doorboord, en dus het Lighaam toebereid; "*• ^'
Ik kom en zal Uw' wil in 't minst niet wederftreven ,
Want in de Rol üw's boeks flaat klaar van My gefchreven ,
'k Heb lust te doen al 't geen Uw welbehagen zy ,
Om dat Ik draag Uw wet in 't binnenste van My»
Cc En
Digitized by
Google
^o^ MÓZES ALOUDE
BMJTB En wat Uw volk betreft, daar voor tui Ik Myn leven j
"<>^"": Vry willig in den dood, gehoorMam Overgeven,
Hebt. V: Dies heirge Ik My voor hun , voldoende aan Uwe wet,
jób.xvn:Op welken grond Ik pleit als Priester in *t gebed.
Van zyne £n werden verder dan diens Priesters al de leden
waffchin- q^^^^ afgewasfchen van al hunne oniuiverheden :
lm: 4. Dit beeldde klaarlyk af, hoe dat de Borg op aard ,
Door Wien de menfchheid eens 20U .worden aangevaard>
Hebr. Volkomen luiver , en dus onbevlekt van zonden ,
Vil: 2o.
t cor. V: Zou worden in dep tyd in 't needrig vleefch gevonden,
£n wel op dat door Hem eens worden 20U m kracht
De fchuldvergeeving van de zonden aangebragt;
Gelyk Hy, om de. wet ook hier op toe te pas/èn,
Mattb.ui:Zich zelv* als Priester, by den doop, heeft laten wasfcheo»
'^' *^' Terwyl een luide ftem kwam dalen van den throon
yan Zynen Vader, hoort : Dit's Myn geliefden Zoon.
Van zyne ^n werd die Priester , na die wasfching dan voor de oogeq
enltediDg!^*" 't volk, met het gewaad van Heiligheid omtoogen;
Ook daar in wordt alweer geheel niet misgetast.
Indien dat op den Vorst In kracht wordt toegepast;
Alzo Hy voor Zyn volk, door Zyn gehoorzaam (lerveif t
jef. LXi: De kleeders zou van Zyn Geregtigheid verwerven,
** Waar roêe Hy hadt als Borg in *t hoog gerigt gedaan.
Op dat Hy van den vlo^ Zyn Erfdeel zou ontflaao,
Ea
Digitized by
Google
SCHADUl^LEEE. DEXDË BOEK. löj
£q èoi een jioijig zaad Mt n)«n Zyo'f Naams ?enrekken » mstv
Dat in Zyn Heüigdpm ten fieraad tonde ftrekken. üooiofr.
£n waarop dat Hy zoa , tot aan des aardryks md,
Al9 KiDoing worden in Zyn ryksgebied erkend.
PfalinCS;
T W EXDI HOOFDSTUK.
Van ies Hoogenpaeicert Hei^e ügeierm , m xynJituT^ fkgtge- •nmmt-
vféUd, Fan de Vriegtetlykc Broek ; van de Utinen Rok met Oo- "^'^^^
gen ; vm den ^oudea Gordel of kostdyken Riem ; van ée
M aotel des Epbods , omzet met goade Schellen en goude Gja«
naatappelen, van den Ephod enz. van den fiorsdap des Gerigts^
vaii den Urim en den Tummim ; van den Priesterlyken Hoed of
Mutze; van den gouden Vooriioofdsplaate en deszelfs Oplchrifc ;
en vm bet hetneJsHaanw Snoer. Van *t welk tnen de infteBing
leaen kaa , Exod. XXVXII* Alles ximeieeUig aangemt^ en kgr'
beeldig ta^efott»
M
[aar laat ons zamen ïien » by al die pfegtrgfieden i overging
Het plegtgewaad, wa» meê zich Aaron moest bekleedcn,Kkiii^*
Eer hy voor ^ aanlbhyn Gods het Heiligdom inging, Sffdés
En 't fchadnwagtig weit van zynen dienst aanving , "Slrë*.
Dewyl men, als men hier die dragen ziet ontvouwen,
Het wys geheim <]aarvaa te klaarder kan befthoowen.
Cc 2 :Want,
Digitized by
Google
'10^ M o Z E'S A L O U. D E-
twnvt Wint vas de Priester-broek gantfch rein en bnbeviettv •
-, 1 Met wellc-*c voorhaamfte deel des Lighaams werd bedekt! :
S$teriyr I^^t leerde höe de Vorst 'waaraclitig zondig 2iondenr
J*^'°*u.Zou worde» in den tyd op aarde. in 'c vleefcii gevonden,, -
»*• Vermits Hy moest geheel , gantfch zuiver, onbefmet,,
Hebr. VII: Alis Hoogenpriester zyn volkomen naar dè wet.
Op dat Ily al ^yn yplk ,. gereinigd van de vtekk^
Der zonde, zoude met Zyn zuiverheid bedekken..
Vaftdefl En wiat dé Priester-Jok kon hebben a%emaald',
^^^' Men wordt ook hier omtrent ras tot den Vorst bepaald^!
Alzo delinnen rok, zeer konfti^ zaam geweeven,
Mtt Qogen, klaarjyk kan aan ons te kennen geven,
Boe dat Hy eens volmaakt , met kracht , inzonderheid;
jef. Lxi: Den Rok vertoonen zou van Zyne Majefteit,
Met welken Hy tot Heil, /aanvangklyk hier beneden». . ,
Zyn yolk eij erfdeel zou voor.!t hoog gericht bekleeden. '
Nader Werd zonder naad die Rok uit één ftuk afgé)b?eld.,
rS Dat fchetfte, hoe het kleed des Könings onverdeeld .
., Moest worden aangemerkt < vermits dit ongefdlonden^
LKviii: Genoegzaam worden moet tot zaligheid bevonden.
Aiverdcr. Was voorts die Priester-rok zeer konüig gefcbaakeerd;
Met oogen :. zo wordt niet alleen daar door geleerd,
Hoe dat de Koning vol van gayen uit zou blinken ,
Joh. L- 14. Wanneer Hy kwam in 't vleefch op 't.diepfte nederzinken ,*
Maar
Digjtized by
Google
nu .tLUixfiJNi'iUüïa'x jui. x^ jux ^ m«UJUJLt7JU k i,r,KiJJuiu!;jN.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. ' DERDE BOEK. iof
Maar tevens moet men Hem aanmerken als op Wiea
De volken dan te zaam geloovig zullen zien ,
£n waar by dat men Hem ook in dien tyd zal mogen
Befchouwen, als dien Steen waar op zyn zeven öogen. 2ach im
£n zie *k op Aaron met zyn fierlyk plegtgewaad, van den
Daar hy dlenstvaardig met den gouden Gordel fiaat» qS£
Gelyk by op*( bevel moest, naar Gods welbehagen.
Dien kostelyken Riem om zyne lendenen dragen :
£n blyve ik daar by ftaan, dan fchouw ik weder ia
Dat fchaduwagtig beeld een nog veel hooger* zin ;
Alzo ik hier by zie , van vreugde als opgetoogen ,
't Geheim des Konings klaar gefchilderd voor myne oogen,
Wy\ 's Vorsts geregtigheid en waarheid , reeds vooruit, Jec xl $.
Door dezen Gordel van den Priester werd beduid,
Want wyl de Vorst als Borg in't needrig vleefch zou woonen |
Om Zich als 't Tegenbeeld des Priesters te vertoonen.
Zo moest Hyopgefchort, en vaardig aangedaan
Zyn, om 't geweld des doods en lydens te ondergaan >
£n des noodzaakelyk daartoe op aarde komen ,
Op dat den vloek door Hem eens werd gantfch weggenomen,
Als ook op dat door Zyn gehoorzaamheid in kracht
Gerechtigheid en heil zou worden aangebragt. jeC lxi:
Wordt deze Priester-riem als kost'iyk ons omfchreven. Nader
Dit kan de Heerlykheid des Vorsts te kennen geven , meill'
Cc 3 , Naar-
Digitized by
Google
acxj^ . M OZES AL OüD E
1WBBDS Naardien dat bier door wordt ten krachtigfte vertoond,
^!^!^'.Hoe dat Hy eens, jaet eer en Majefleit gekroond,
Gezeten met Zyb Magt» alsjOpeen thcoon yan wolken,
Zich:2el\r* vertQonen 2au tot roem van alle volken,
mt^gen En kleeft de Gordelaan de Henpe eene mans wel vast,
meerbe- Dit kan ook worden op den Koning toegepast:
vergeié- Hoe dat in det^en »in , n^ar 't geen ons wordt befchreeven,
jer.xiij: Aan Hem, Z3rn Heerlykheid zoiuüaeen Gordel Üeeven.
Al verder. Gordt tich^en dapper man kloekmoedig tot den ffayd»
Waar narhy ihellyk en voorfpoedig iieittn iydt:
Das komt de HeibelvoFst ook fiaac'lyk aangetreden ,
pfaim Gelyk een wakker Held , na dat Hy heeft geilreden»
**'^*En rydtalzo, gegord liset Mtjeftèit en magt,
pfaias cx:Verheerlykt, op den dag van Zyne Hei^kraclit.
Vanden Maar om niet al te ver, door meer bewys van zaaken
JJs e!^ Des Gordels, boiten *t perk van myn beftekte raaken»
tcheUen '^^ ^^ ^orC op deze plsats , des Ephods Mantel aan,
en goude- Met welk' de Priester moest zidi zelven ook bekleeden«
ne Gra-
naatappe- Ais fay het Heiligdom jehovah^s In zon tredoi :
En ging dan op dien tyd gedourig een geluld ,
By 's Priesters plegtigheid, van dezen Mantel uit.
Alzo aan dat gewaad de goude fchellen hingen ,
Die met graoaaten zaam beurtswyze elkaêr vervingen »
Waar
Digitized by
Google
SCH ADUWLEBR/ ÖERDE BOEK. iof
iWaarvandefchèlteklaÈrikjby iyiieftiiïgang, vw^ twmmi
yan'tbinnenstHeilJgdomnaar buiten werd gehoord, ■.
Wsav door dat allen , die zich daar omtrent bevonden y
Des Hogenpriesters i»it«. en ingèng höoren konden.
Men ziet dan alzo weer , hoe door het zinnebeeld
Van dezen Mantel , werd op hooger ïaak geijzeld ;
£n om liet wys geheim ook hier van uit te vinden.
Zo Iaat ons trachten weêrdien fchaduwknoopteontbinikn;
Want dat de Mantel van den Priester, in dien dag* verdwe -
Door *t fchaduwi&chtige op veel beter tyden zag wng no-
Is klaar; want moest hy zyn van hemelsblaanw geweeven,MuiteL
Dat konde aan Jakobs zaad dan ook te kennen geven >
Hoe eens den Wondervorst met glans en Majefteit,
Den Mantel toc»ien zou van Zyn Geregtigheid, J«c LX|»
Waar mede Hy als Borg Zyn volk zou als Zyn leden i
Voor 't Heilig* aanfchyn Gods j in^t hoog gerigt bekleeden^
Zo dat Hy in den tyd als Hy ten voorfchyn k<vam.
Ook daarom komen moest als ^t willig OSerlam ,
£n waar na i3at Hy zou l in al Zyn wonderbaarheid ;
Als 't blaauw van 'themelruim afichittVenin Zyn klaarheid^
Op dat Hy dus , na Zyn volbragte ftiesterwerk ,
Zich zelv' vcrtoonen raogt als Kbhing van Zyn Kerk;
£n alzo konden toen de fchellende geluiden
Des Mantels, klaar den dag der zaligheid beduiden,
In
Digitized by
Google
ao8 M O Z E S; A L O ü D E
twBBox In welken tyd Zyn Kerk, als met granaatenbloed,
'*°°""'^' Dan worden zou verkwikt en in 't geloof gevoed.
Overgang En om de fchaduwleer nog verder hier t'ontvouwen ,
handeling Zo Iaat Qos nu den zin des Ephods ook befchouwen,
Ephol" H^^ ^^^^ °^^ '^ ^y^ beftel, ten konftigfte uitgewerkt,
In een veel hoogVen zin moet worden aangemerkt:
Hoewel ik echter zal my daar omtrent bepaalen ,
Om maar 't voornaamste van de zaaken aan te halen.
Van den "VTerd Aarou , eer hy voor jehoyah in mogt gaan,
^ Het heilig plegtgewaad des Ephods aangedaan ,
£n moest dit wonderkleed, om ons wel uit te drukken^
Alleen beflaan uit twee byzondVe fchouderftukken,
Dewelke werden zaam met banden yastgehegt;
En wordt inmiddels nog uitdrukkelyk gezegt ,
Etod. Hoe dat het glinstreod fcfaoon , de twee SardonixAeenen»
$-12. ' De beide panden van den Ëphod zaam verSenen,
£n waarop llonden zes paar flammen gegraveerd^
Met hunne naamen : zo wordt ons daar door geleerd,
Hoe door dien Priester, die met zeer veel plegtighedeni
Het draagbaar Heiligdom geduurig moest bQ(reden,
Gantfch fchaduwachtig hier, in zynen r^ten aart,
Den grooten Hemelvorst en Koning wordt verklaard.
Nog nader Dat de Ephod juist uit twee byzond're (chouderdeelen
£1^ Beilond , al zulks kon weer zinpreotig toeitmaxls fpelen.
Digitized by
Op
Google
SCHADUWLEER. DERDE BOEK. 209
Op al die Heerlykheid der KerkAaat , in \ gemeen , Ttmi»
Wanneer de Heiden met den Jood gevoegd tot een, . .*
Door hope, liefde en door geloove zaam verbonden , Rom. xv:
Zou worden in het Ryk des Konings dan gevonden. ^ ' ^'''
V,n waarom hier ook niet in *t minst wordt misgebist,
Als dit in dezen zin aldus wordt toegepast:
Naardien de Vorst Zyn Ryk by Jakob uit zou breiden,
lin daar by roepen ook den afgelegen Heiden , Jef- tv: s.
Waar na die volkVen dan , te zamen en met kracht.
Nog nader zouden tot Zyn ryk zyn toegebragt, Openb.
Om beiden in ^t geloof, als twee Sardonixfteenen, * *'
De fchouderdeelen van den Ephod te verëenen.
En wanneer dat ze, met elkander te gelyk , M- xix:
Volkomen zullen zyn één volk en Koningryk :
Wier naamendan de Vorst, naar *t liefd'ryk welbehagen
Van Hem, ak Priesier zou op Zyne IchoudVen dragen.
En treden daar mêe tot den Vader , als de Zoon ,
Met Zyne voorfpraak en gebeden voor den tliroon >
Zich uittende: ziet hier de kinders My gegeven, Cip.viii:
Om fteeds met U en My in heerlykheid te leven ,
Want wyl ik heb voor hun, in Uw gericht geftaan
Als Bprge', en reeds Uw* wil en wet geheel voldaan,
Eifch IkrOok des met regt, als Uwe Zoon, dat dezen pfaimii:
Te zamen nu met ons voor eeuwig mogen wezen; .
8.
Dd Op
Digitized by
Google
2IO MOZES ALOUDE
«ruDt Op dat :cy, die Ik hier U biddende aan mag biêni
*"**""' Al Myne HeerlykheJd dus mogen by U zien,
jjvu: 14.^^'^ "^^ 't U heeft behaagd, MyalsUw Zoontekroonen,
En wil alzo de vrucht Myn^s bloeds toch in hun toonen,
£n wyl Ik hqn als *t deel Myn^s erfs voor U erken,
Zo Iaat hun zyn daar Ik voor eeuwig met U ben.
Van den En om , langs dezen draad , met orde tot de dingen
ËTgel'' Van d^ouden fchaduwdag nog dieper door te dringen ,
(icbts. 2al ik weer, om dat des te beter naar te gaan ,
Kiet al te lang by ^t een of *t ander blyven (laan :
En waarom ik myn (lof van *t voorige af zal breken.
Om dat ik diene van den Borstlap hier te fpreken,
Dewelke ASron (leeds op zyn harte hadt ,
Als hy by Jakobs zaad het Heiligdom intrad,
£n van wiens Borstcieraad, zich Aadig tusfchen beide;
Een licht van Heerlykheid door ^t Heiligdom verfpreidde.
Waar door aan *c heilig zaad van IfraCl, vooruit.
Gewis een hooger zaak vol nadruks werd beduid.
Ons leerend, hoe de Vorst , de hoogde m eer en waarde»
Als Koning heerfchen zou in hemel en op aarde.
Nader be- Want zie ik op dien lap van ^t heilige gericht,
^^'^ Dan Araalt van daar een glans my in het aangezicht i
Waar door ik, in *t geloof aandachtig opgetoogeo»
Daar by dea Koning zie geicfailderd ?oor myoe oogen»
Digitizöd by
Google
SCHADUWLEER. DERDE BOEK. 2it
En wel gelykHyiteds, met Majefleit bekroond, mtnt
Zich in de Heerlykheid des Vaders nu vertoont , uoona.
Alwaar de Serapbims , die voor Hem heenen trekken , ge. vi: z.
Met hunne vleugelen eerbiedig zich bedekken > iv: s. '
En met een diep ontzag;, volvaardig en bereid.
Gereed (laan tot den dienst van Zyne MajefteiL
En ziet men verder op de groóte wonderfteenea
Des BorstIaps,met den glans desKoningsrykomicbeeaen,
En waar op ftonden zaam de (lammen gegraveerd Exod.
Met hunne naamen: zo wordt weer daar door geleerd; 9-12. '
Hoe dat de Hemelvorst Zyn volk zoü pnderfchrageiit
Als ook huon* naamen op Zyn borst en harte éntgea»
Waar meê Hy , na dat Hy ais Borge had voldaan ,
Het binnen-Heiligdom, den Hemel, in zou gaan;
Alzo Hy aldaar moest dat deel te kennen geeven>
Wiens naamen dat Hy had op Zyne: borst ge(chreelrefi: ooenk '
En waarom 't , noch door list noch eenig boos gewdd» ^*
De zatan, hoewel hy het vorst'lyk aandeel kweld,
Ooit wedervaren zal, of immermeer gelukken»
Dat hy deez' naamen van dea Konidgs tiojst zal rukken; > j^,, x-.
Wyl Hy hen , voor wiefi Hy ïicb eenmibl heeft tetklaart>^'', ip.
Door Zyne liefdekracht ten einde toe bewaard,
Befchermd en onderhoud , zo dat 'er geen van allen , .
Wyl ze opgefchrevtti ïyn, Hem.iBimiefkJm ontvallen». .Ai?etr.ï::r;|
'. . Dd z Te ■■.'■'•■■''■
Digitized by
Google
212 MOZES ALOUDE
TwMDi Te meer wyl Hy het zwak Zyn's erfdeel onderfchraagt»
"°°'°"' Geduurig onder *c oog en op Zyn harte draagt.
En praalt dus met den roem en naam van Zyn gemeente»
Meer dan Aaron met 2yn eedie Borstgefteente,
"X^anneer die, naar *t gebod en naar zyne ordening ,
Het draagbaar Heiligdom met dit gewaad inging.
Eindeiyk. Werd voorts de Borstlap van ASron mede in dezen
Gerichte toegekend , zo worden wy gewezen
Op Hem den Vorst, die eens op aarde hier beneên.
Na Hy als Borge voor de Zynen had geleên ,
Voorzeker in *t gericht als Richter Zich zalilellen.
En in regtmatigheid rechtvaardig oordeel vellen.
En die ^tgeflagte der Godloozen dan terftond.
Gewis zal dooden met den adem van Zyn mond,
]ec XL- 4. Maar die ook de armen en zagtmoedigen , zal leiden ,
Lxxli- '^" ^^^ beftraffen, doch niet van Zyn liefde affeheiden.
Die de hooddroftigen , van hulpe en kracht ontblood.
Ook met gerechtigheid zal helpen uit den nood.
En door Zyn VP^oord en Geest genadig toe zal lichten.
En in regtmatigheid al hunne zaaken richten ,
prov. Gemerkt Hy *t is die zegt : Myne is de raad en kracht,
viiir 14. jjgj -„rezen en *t verftand j de wysheid en de magt.
vrimta Maar Op dat ik niet meer uitwyde met myn reden,
ntoTn?'^'^ daar door van *t befiek myn*s dodwits af zou tredeOj
femeca. z i '^ ' Zo
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. DERDE BOEK. «13:
Zo laat ons verder, om die dingen naar te gaan , tweedx
Ook tot den Urim en den Tiiummim overgaarf, hoofmt.
En om den zin daarvan ten klaarAe hier te ontvouwen»
En vatbaar en tot nut regtaartig te befchouwen ,
Zal ilc te dezer plaats opmerken doch in *t kort
Het geen daar door (Mntrent den Vorst betekend wordt.
"Want zal den Urim ons, om 't woord wel uit teleggen,JjJJ^
In haar betekenis zo veel als lichten zeggen, weik '
Men kan daar door ook ftraks bemerken weer op wien , Ucttm be-
Dat die beduiding heeft, van verre repds gezien, byzonder.
De wyl dezelve ons als met levendige trekken , ^°^ ^ ^
Den grooten Borg in 't vleefch ten klaarAen kan ontdekken»
Gelyk men daarom ook Hem, In den vromen dag
jDer zaligheid , op de aarde als 'c Licht des levens zag,' vt. 4.
Dewyl Hy in het vleefch daar toe moest nederkomen ,
Om als 'c waarachtig Licht te worden aangenomen ,
OHchoon men in dien tyd, toen Hy te voorfchyn kwam.
Hem niet als 't waare Licht by Ifraël aannam ; vs.11.
Want ziet , Hy moest Zyn glans van heerlykheid uitbreiden , jef. xlu:
En tot een Licht bekend pok worden aan den Heiden, oip.
Kaardien , vast in 't geloof, voorzeker dat geflacht ^^^^ ***
Tot Zyn gemeenfchap ook moest worden aangebracht ,
En waarom Hy als 't Licht , Zich aan den menfch op aarde ,
Ontdekten en den raad Zyns Vaders hem verklaarde: HtaUt 3.
Dd 3 Hoe
Digitized by VjOOQ IC
ai4 M02ES ALOUDE
yxrnr» Hoc dat HjT , als de Borg, den grooten prysranioen
■■ ' Voor Jood en Heiden moest opleggen en<voldoen , ,
En waar by dat Hy 20U » door Zyn gehoorzaam fterveni
pfaim II: Als Konïng, onder hun het deel Zyn's erfs verwerven ,
Hebr. 1: 3. En klimmen 20 met magt, als er%enaam en Zoon,
Hoogftaat^lyk in Zyn ryk zeeghaftlg op den tbroon.
(gooft. En zie ik op het licht zyn heldre glans en klaarheid,
' Dan denk ik om dien Vorst Zyn liefde, licht en waarheid «
Met welke Hy de ziel Zyn^s ganstgenoots befchynt ,
Joh. VIII: En waar door dat in hem de duisterheid verdwynt ,
Zo dat hy door *t geloof, met kloeke en wakkere fchreden,
In Hem alleen als^t Licht des levens voort kan treden.
Thumnhn ^^^^^ ^^ "^^^ langer by den Urim ftil te ftaan,
welk Merk met my 't wys geheim ook van den Tbummim aan»
maaktbtid En wclks volmakinge, tot nut van Jood en Heiden,
in het^by. Onze aandacht in 't geloof terftond kan hooger leiden j
]oh.''i['i4. Gemerkt ^'^ geen daar door gantfch klaarlyk werd verbeeld
Op al die Heerlykheids vohnaking heeft geipeeld,
W^aar mêe de Vorst,als Hy op aarde in 't vleefch zou woonen9
Van Zyn geboorte af aan , Zich heerlyk zou vertoonen ',
Want ziet men op Zyn komst , zo wordt daar door verklaard»
z Tim. Dat Hy volmaakt is God in 't vleefch geopenbaard :
Joh. viii: En ziet men op 't beloop van Zyn onftraflyk leven,
■*^' Dat kan ons weder klaar in kracht te kennen geven >
Hoc
Digitized by
Google
SCHADUXTLEER. DERDE BOEK. aif
Hoe dat Hy , heilig en van zonden onbefmet y tweed»
Volmaakt als Borge 20u voldoen Jehovah's wet, hootust.
Alzo geen zondaar kan , hoe heilig aan te merken , J|'"'- ^"'
Dit heerlyk overwigt van zaligheid uitwerken, g|^ ^^•
£n waarom dat door Hem , ook in de volAe kracht ,
Vergevinge van fchuld zou worden aangebragt,
Dewyl Hy moest volmaakt , door Zyn gehoorzaam fterven ,
Gerechtigheid en Heil den Zynen doen befirven, Hebr. V:
En alzo zien we in 't kort, met nadruk uitgelegd,
Met opzicht van den Vorst, wat Zyn volmaaktheid zegt
De Priester lyke Hoed, en hare omlhndig heden, Oveigang
Met welk Aaron in het Heiligdom moest treden , PHestêrif
En waar mêe dat hy moest bereid en vaardig ftaan i **° ^'*^
Eer hy mögt tot den dienst des Tabernakels gaan : Exod.
Dat geeft ons nieuwe ftof, om wederom deswegen '**
Te zien waar in 'c geheim des Konings was gelegen,
Dewyl de gantfehe dienst der fchadawleer, vooruit»
Aan Jakobs zaad op iets toekomends heeft geduid ;
Dies zal ik , om 't geloof daar mede te verilerken,
By zinsbeduidinge ook dit tragten aan te merken,
Gelyk wel meer , door 't een of ander zinnebeeld,
. In 't woord der waarheid wordt op hooger zaak g^fyeeldg
£n om nu dezen weg van zaaken, als by trappen , ,
Jdet voeten det geloofii Ootmoedig langs u Aappen,
Zo
Digitized by
Google
2i6 MOZES ALOUDE
TWEEBE 2o merk met my , om 't ftuk te regt wel gaê te flaan i
IIOOPDST.
Dit volgende daarvan tot onier leeringe aan.
Den Pries* VTordt dezePfief ters Hoed ons rein en wit befchreven i
iioed^zin. Dat kan de zuiverheid aan ons te kennen geven,
ai^el*^ Dewelke Aaron in een hoogen maat bezat,
merkt. A]g ]jy yoor *t aanfchyn Gods het Heiligdom intrad:
Joh. viii.En dat leert hoe de Borg als Priester, zonder zonden,
Gantlch zuiver worden zou in 't needrig yleeich gevonden 9
Wyl Hy als Priester zou 't geweld des doods, bereid.
Te keer gaan met den Muts van Zyne zuiverheid.
Op dat Hy na den (Iryd, om 't kwaad begaan in Eden,
Den grooten Richter zou weer met den meafch i)evreden.
De bedek' Befchouw ik dezen Hoed, zo als die 't hoofd bedekt,
ii^ra" Daar door wordt ftraks myn geest leerbeeldig opgewekt,
g5,'dJ"^Alzo ook even dit die needrigheid kan keren,
needrig- Waar mede een Priester moest in 't Heiligdom verkeeren;
Rom. IX: £n dat wyst op den Borg, die eens uit Abrams zaad
Zyn aanvang neemen zou, zo veel het vleefch aangaat,
Wy\ diej.wanaecrHyJcwamalsmenfch opaard'tewoonen,
rhii II: 6» Slegts als eenDiensknegt zou gantftb needrlgZich vertoonen,
' ' ' Gelyk daarom in ^t woord der waarheid wordt gez^t ,
Dat Hy, gemerkt als Borg, ook komen zou als knegt» .
p&im KuEndie jehovah's wil niet zoude wederftreven,
^ ' ^ Naar liyd van 't£;een vanHemilaatiji Gods boekgefcbreven :
Zo
Digitized by
Google
schaduwleeH. derde BaEic ur
Zo dat ^er dan niet wordt in deïen ook misdaan, - twesd»
Als wy de ceedrigbeid des Borgs daar door Vérftaan, moofmt.
Iin kan dien Hoed nu zulks aan ons te kennen geven.
Dan dunkt my 2ie ik klaar en duidelyk naar ^t leveti,: .
Als in een ichRdery voor de oogen afgemaaid)
Hem , die van eeuwigheid tot Borge was bepaald,
£n hoe door Hem, als Hy op aarde zoude komen,
Het'nederige vleefch moest worden aangenomen. Phii. Tb
Maar was ^t dat dezen Hoed iets achtbaars by zich hadt,ook kan
Dit zinftuk geeft my in bedenkinge ook , hoe dat afbeeidea
Ook op des Wonderborgs vol^indinge, in het ftryden, bLrheid
De Jcroon eens worden aou gezet op al Zyn lyden , ^^*
DewyU -20 ras Hy zou zyn uit den dood ontwas^kt j pfaim
Zyn volk het levenspad zou zyn bekend gemaakt. *^^ "* '
£n daar nu niet alleen die Muts het hoofd bedekte,' Ook (bekt
Maar ook tot fieraad voor den Hoogenpriester ftrektet t*» fieraad.
Is ^t klaar dat hier door weer ten duidelykst , in \ kort i Exod.
DesJConings Heerlykheid als aangewezen wordt:
Want moest men in den tydHem in het vleefch be(chouwen,iTim.ni:
Die als jehovah's spruit Zyn tempel zoude bouwen , zach vi;
2x> moest het even dan , voorzeker ook gefchiên, "' ^^'
Z>at aan Hem werd een glans van Heerlykheid gezien;
Alzo dit zou gewis gefchieden in die dagen ,
Dat Hy , den üeraad van Zyn Heerichappy zou dragen : joh. i: 14.
Ee Ver- '■
Digitized by
Google
2ia /: M D Z E S ALOUDE
twBEBr Vermits Hy^jilé de Vorst en groote Wonderzoon,
'°°'°"' Ook eenmaal iitten moest als Priester op Zyn* throon,"
£n daar by van rondom , verheerlykt in de wolken ,
Zich welven Uten zien tot biydfchap aller volken,
Door de Maar eind)]yk> op dat ik met dexen Hoed befluit»
wed ook Werd 's Pi'iesters Heiligheid, daardoor op 't klaarst beduid;
d?Pril? Dan ziet men hier in weer, als by yoor^f vertooning,
HeiUgheidP'^ zuivre Heiligheid, englaqs wgar roeê de Koning,
Hebr. vii:2ich zelyen fteeds bedekt, en van wiens fiergetoit •.
De wonderbare glans van Heiliglieid afgaat :
Terwyl Hy , als het Hoofd Zyn's volks, hen,Zyne leden,
jec LXi: ; Doet m^t het rpin gewaad Zyns Heiligheids bekleeden, ' •
'°' . Op dat Zyn KJerk aldus gfereinigd door Zyn Woed »
Oi>.LXU:jjg^ ftrekken zoude tot een' Konioglyke Hoed.
Van den En pp dat ik hier by 't befcliou wen van de dingen ,
Voor- Hog ffocMt moge door de ü:baduw henen dringen ,
pu'at , dit Zo blyf iit by Ji^ fiuk van A^aron nog wat ilajtn,
wo^aan- Daar HeiQ zeer plegtig wordt den Gerplaat aangedaan ,
fevTt"* Dies zal ik dan hier meê de zaak des Hoeds afbreken ,
Opwekte ^^ ^*° ^^^ wonder-plaatsbeduidJDge ook te fpreken.
'^meert Welaan» dross Aaron by dit aUes nog ten toon
fiond de Dien gouden Plaat aan muts en voorhoofd, als een kroon ,
HEtD DBS Waarop de heiligheid jerovar's flond gefchreven,
Sf"' Dat konde aao Jakobs zaad den Yotut ts kennen geven,
iCXVUI; TT
3Ö. xioe
Digitized by
Google.
schADüwleer: derde boek. ^p.
Hoe die volmaakt, in Zyn Hóogpriesterlyke werk , twee»» ,
Zich ook 20U teteh tien ak Koning van ;Zya Kerk , Hoomr.
Na dat Hy als de Borg , getroiwlyk in; ZyA d^en , ; cor. x V:
Al 't ongerechtige Zyn's erfdeels bad g^ragen, , • * p«"- "•
En dat door Hem aldus, vol wigtig en in kracht, Dan.iX: .
Het regt des levens was volkomen aaxiget^ragt . '*'
Gély k men om ia 't ftok der zaaken door tp ^eden :► Nader bc
Dit alles nader kan befcfaouwen, enoetredeq:
Want aiet men op dien krans of Priesterlyken Kroon,
Dan fchetst ons die weer af den grooten Wonderzoon,
Die Zich terftondt als 't Beeld der fcha^aw.zou verklaren, Hebr. ix:
Wanneer Hy kwam in 't vleeich zich zelven openbaren, **"
Zo dat men in de fchaéuw by Ifra^l.den dag
Des Konings te gemoet reeds door 't geloove zag;
En dus kon 't heilig zaad , hier in , ook met vertrouwen , Zacb. vi:
Ben glans der Heerlykheid van hunnen Vorst beichouwen,
Dewyl zy werden door dien fierplaat opgeleid.
Tot al 't hoogwaardige van Zyne Ma je fteit.
. Moest Aaron met die Plaat in 't Heiligdom verkeeren; watnikt
Ook dat kon hun alweer, myn's dunkens, duid'iyk leerenjlL''**''^''
Hoe eens de Vorst, na Hy als Borge had geleên.
Het bovenheiligdom, als Priester, in zou treên;
Wyl Hy daar moest de kracht Zyn's oflferWoeil» vertoonen,Hebr.ix:
En voor de Zynen ilceds aldaar ten Voor J5>raak woonen ; " * "*
Ee 2 Op
Digitized by
Google
iió MO ZES ALOUDE
TWEEBB Op dat ateo dat deel en erf, als Zyn gefladit,
BOOFDST*
— — Volmaakt zou woraen aan jehovah toegebragt;.
£n die Hem niet aUéèn zou tot een* Uoed verilrekken ^
In Zyne hand, em Zyn geheiligd Hoofd te dekken,
fe£ Lzu.-^aar ook om, daar Hy zit verheerlykt op den throon>.
Aan Hem te ib-ekken tot een iierelyke kroon.
De plaat Het Itist my > om de zaak met oordeel te beschouwen >.
z^vm De iloffe van die Krans nog nader hier te (Mitvouwen ,
goüdef ° Naardien , myn^s dunkens , op Aifrons voorhoofds-PIaat
Het Koninglyke merk des Vorsts, nadrukk'lyk ftaat,
Wyl door het zinnebeeld van *t goud aan ons in dezen
PTaim op al de dierbaarheid des Kónings wordt gewezen>.
3s, ' Met welken fchitterglans van Heiligheid omkleed, -
Hy Haag 'Zyn luister vloer van Heerfchappy betreedt, .
Gelyk men hierom ook zeeghaftig Hem befchouwde,
pfaim Daar Hy droeg op Zyn Hoofd een* Kroon van fynen goude»-
wat'dit Stond voorts op dezen Plaat met letters gegraveerd,
fAun Des HEEREN HEILIGHEID! daar door werd weer geleerd»
vS iMdT Hóe eens de Vorst in *t vleefch op aarde zoude komen ,
leerde. Wanneer AaroHS dienst-zou worden weggenomen >.
"Wyl al dat plegtige van d^ouden ichaduwdag,
Coii. II: Door al dé nevels heen , op Hem , het lichaam, zag, .
£n dit kon in dien tyd aan *t zaad van Jakob leeren,
Hoe Hy in waarheid was de beiligheid des hebren,
Gelyk
Digitized by
Google
SCHADU'WLEERf D'ERDE BQEK. xt^
Gelylrhet daarom Gok in dezen 210 betaamt,. inmB»
Dat Hy de heiligheid des heeren wordt genaamd,. voor^r».
En waar door dat men kan, met levendige trekken,. cïfp,
Leerbeeldig ftraks in Hem Zyn heilig ampt ontdekken ^,
Als Hoogenpriester, enjioe dat Hy na de wet,.
Moestheiligzyn, endas van^terfvoilonbefinet,. Hebr.^n»
Waarom dat ook in Hem geen misbedryf van zondent.
Geduurende «1 den tyd Zyns levens is gevonden , joju vim
£n heeft dus , ia dien Aand , den gantlchen eifch voldaan, . *'^'
Waar voor Hy met Zyn hart als Borg had ingeflaan ; . pfaim XL:
Gemerkt Hy daartoe van den Vader reeds te vooren^ ^
Was in den Vrederaad van eeuwigheid rerkooren,
Terwyl HyhadbeloofiJ, dat Hy eenmaal getrouw.
Gods Naame heiligen en weer volmaaken zou . jóh.xvii:
Door Zyn Zelfs oiFerbloed, het welk Hy moeste plengen, '^
Waar door Hy ook het recht des levens aan zou brengen
Vóór ieder j die zich in vertrouwen tot Hem wendt, • Hetw. v: 9^
£n Hem als de oorzaak van zyn zaligheid erkendt.
Dus zien we in iielder licht hier zeer veel zinnebeelden,^ Overgang
Die in het plegtgewaad-van Aaron duid'lyk /peelden, fchomving
Zo als dezdven, hier leerbeeldig uitgewerkt, j",',^"
Tot ftigting worden door *t geloofsoog aangemerkt: ^^
Bn om den gantfchen zin volledig te befchouwen, .
Zal ik het laadle ftukdaac vaaopkJiier ontvouwen.
Ee 3^ Want.
Digitized by
Google
i«f MOSiÈS ALÓÜDE :
^arit Want vraagt irieh vóor d*t ik met deze zaak befluit>
-• - ' Wat toch diéö woAderfhoer van hetóelsblaauw beduidt ,
hem6^ .Waar mêédiePfaataan'ihoöfddösPHesters werdgebonden ?
fii^r'Ifn I^*^ ^" ^oi'* *>öfc è^wis iets leerzaams weer gevondeö,
pTa^"^* Alzo door dezen fnoer, daat 't was een zinnebeeld,
..Aan 't hoofd van Aaron, leehfjireukig tJ^rd gefpeeld;
Exod. Wané -wof dt ótttUé juist Van -liömelsblaauw befchr-even ,
JJ^"* Dat kon de Majéftèit van Hem té.keiln^ geven:
Etl bleef door dezen fiioei*, als boven is gezegt.
De goude ficrkröon ain des Pi-iésters hoofd gehegt;
Daar door is in dèn fhoer , de Plaat alsook het binden.
Te zamal aarigèöiérkt, ^en hoog'ren zin te vinden,
Terwyl den fnöer eti Pliat en \ binden , ook \oói vast,
Leerbeeldig worden kan ter zaake toegepast ;
. Dat zo de Majefteit des Konmgs ongefchondea
Altoos moet blyven aan Zyn Heiligheid verbonden.
Zo dat door ^t gantfch gewaad van AaroQ hier vermeld ,
Aan 't zaad van Jakob werd leerbeeldig voorgefteld,
Hoe dat de Wondervorst , op aarde neer gekomen ,
Van daar weer wofden zou "ten hemel opgeftomeö ,
Hebr. II: Gelyk Hy daar , met eer en Majefteit bekroond ,
pfaim Zich zelven nu reeds in Zyn Heerlykheid vertoond >
VIJL- 6. yjj^ ^^^ j^ j jjy jjjgj jj^jjgj ^ ^p jyy. j ^ |jy Jqq j gjj Heiden ,
De grenzéïi van Zyn Ryk nog nader uit zal breiden,
En
Digitized by
Google
SCHAbüWLEIK. DEIODE BOEK. 225
En die dan zullen ook dit ïeggen tx>t elkaar: ' twb»«
Kom Iaat ons opgaan, want de Koning i» aldaar,: '
Wy hebben wel bereids, van overiangte vooren, ËfcJJ'iV:
Veelmaal van Zyn gerugt en grootheid mogen horen ^ ** ,
Maar nu, nu weten wy, dat Hy, die eeuwig leeft, openb. h
Den zetel van Zyn Ryk(^ aard bevestigd heeft: *'*
VTaarin dat dan ook God, jbhoyah, in die dagen ^^
Volkomen fèheppen zal Zyn lust en welbehagen ^
tWyl men dan zeggen zal , tot roem in 't algenieen t
Nu 18 de Naam van God op alle plaatzen een. Zach.
£n dit brengt ons weer tot die groote wondertyden , i^^t '»
In wellren dat men God, jehovah, zal belyden, teden
Terwyl 'er dan in kracht, in oost, west, zuid -en nciörd, • déS biSi
Eenparig worden zal de klank van Hem gehoord, Me kS«
Waar by men in *t geloof , dooraldieblydeAonden, *•
De grootheid Jteeds. van Hem: met eerbied zal verkonden.
En met verhefBnge der keelen al te zaam
Den roem vermelden van Zyn Heerlykheid en Naam;.
Wyl dan de heiligheid des heeren, hier op de aarden^ Zach.
Gezien zal worden op de bellen van de paarden , . '^^
Van welkeó het geluid zo krachtig door zal Haan, 1 , .
Dat zulks naar Sinear en Hamath heen zal gaaa, Jen xl: i i.
Als meê gantfch Patroa door , en 't land der Ëlahiieten,
lAet alle dte rondsöm hua.grenzeaJ»nea (chieten, / . , '
■ • • Wan-
Digitized by
Google
22^ M0ZESALt5üD€
TmtcsE Wanneer ïal worden ^oor bet werk des Geests in-kraehc»
f!!üü: Daar bykitonderheid oök * Rahab toegebragt,
J25U^^ En dan zal God, die-aaar.Zyn wysheid dit beftipte,
den*£»*^°' Altaar hebben4n het midden van Egipte.j
t^r'ï;^ Naardien Hy worden moet langs al den aardboom.heêa
jer. XIX: ' , »• i , a
19. * Gezogt, gevreesd, geCerd, gediend enaangebeen,
' Want ^t de geneti > -die te voeren Hem niet kenden;
Zeph. UI: Tot dezen zal Hy ook een, reine fpraake wenden,
Wan^qsr die zullen , door Zyn Woord en Geest geAerktj
Te zaamen worden tot Zyn roem en eer bewerkt;
jer.'XXxi:W^ar.by€en iader, met verheuginge ingenomen >
; , Blymoe^ig in *t geloof al juichende aan zal komen^
zach. iXt £n zc^en: z.iet j^oe groot en heerlyk is met recht,
jra'im Het goe4, dat God heeft voor Zyn Kerke w^gelegt.
XXXL-20.
DERDE HOOFDSTUK.
j>i«DE ^'^^ iezabinge iiff hoogenpriesters Aarons, waarvan de verrich-
wooFDST. tjjjge te lezen is , Levit. VIII: 12. En derzelver geestelyke be-
duidentffe.
Van dei jOi n mocst men naar het hoog bevel van God y l>ehalveqi
-pSn Dat alles, hier nog by den Hoogenpriester zalven.,
M w"f ' Voor dat Hy 't Heiligdom des Heeren in mogt gaani
^i!^' Zulks w^ aad Jakobt 2suid het Beeld der icbadüwe. aaiu
• Wane
Digitized by
Google
SCHADü^LlETC DERDE BOEIC lïfi
^ant ^iet, werd de olie, in den lalfkruik opgeflotèn, oms-
Zeer r^'lyk op het hoofd Aarons uitgegoten , noo«>sr,i
Waar na Hy voor het volk > te zaam byeen vergaard , \^' ^"^
Tot Hoogenpriester werd van *t Heiligdom verklaard:
Dat leerde wèêr aan han> myn^a dunkens, hoe de Koning
In Aaron werd gezien , als in een voorvertooaing, tv'5vf,r
En waarom dit hier, èy betekenis gez^d, %.
Moet worden op den Vorst met nadruk uitgel^:
Want «oude Hy den dienst der fcbaduw doen verdwynen,Hebr. X; .
Zo moest Hy eerst geuUt daartoe in 't vleefch vericfaynen,p(atm u:
Op^ dat Hy dus , na Zyn volbragte Priester werk , ^ ' '*
Zich zelv^ zou laten zien als Koning van Zyn Kerk^
Gelyk Hy daarom ook Zich zelven , reeds te vooren.
Tot eer van Zynen Naam, aldus heeft laten hooren^
Wanneer Hy fprak tot roem van Zyne Heerichapy^
Des Heeren goeden Geest die rust en blyft op my , jec ixh
Naardien Ik reeds veel meer dan al Myn amptgenooten» '*
^let heilige olie ben gezalfd en overgoten,
Wyl door My worden moet, volmaaktlyk en in kracht, -
Al den zagtmoedigen de blymaar aangebragt; -
Alzo jEuovAH My op aarde heeft gezonden, • . . .
Om ^t Evangelium den armen te verkonden, -r.uc. iv:
£n om tot hulp en troost, en tot een medicyn, '^'
Al den gebrokenen van harten (laag te zyn ,
Ff Als
Digitized by
Google
j2t<5' M O Z E S ALOUDE
DBBot Als mede óm uit dèn kuil gevangenen ce ontbinclen f
ÜZ^L' £n tot een helder Licht te ftrekken aan den blinden ,
Ook om verJlagenen te redden van 't gevaar,
En uit te roepen dat wel aangename jaar
Van vreugde en blydfchap ; en in welke wonderdagen
JEHOVAH fcheppen ion Zyn lust en welbehagen?
5*8-21^' ^^'y^ "* ^^^®" ^^^^ ^^ ^' ***^* fiiisgetast,
Dewyl de Koiiing 5telf 't op Zich heeft toegepast
Naderaan. En om Inmiddels, by *t belchoowen van de «fiogen,^
|edton- j^g i^^g ^i^jgj. jgj. pi^^g ^^^ leering aan te dringen.
Zo merk met my wat hier door de olie wordt verbeeld,
W^yl door dezelve niet onaartig wordt g^slpeeld ,
Hand. X: Op'sHseren milden Geest; want wordt zy om belchrevea
*^' Uitmuntend dierbaar, 20 kan dit te kennen geven
Des Vorats genadegift' en gaven; waar meê worde
I Job. U: :»t Gelovig Bondvolk vtto jeaovAH overftort,
' En om ons in het ftuk dier izaaken te vcrfterken.
Zal ik hier trachten dit wat nader aan te merken.
Zinnebeei' Gelyk den olie zelfs geenzins beneden blyft,
merkbg Maar opwaards zich begeeft, en fleeds naar boven dyft:
OHe!'^ Dit leert en wyst ons aan, om regt den zin te treffen.
Onze aandacht in 't gelooof ftaag hemelwaards te heffen ,
Vermits de gavNi van den Geest alzo beftaan.
En hooger dan 'e bezef der meaftlien kind'ren gaan.
En
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER*. DERDi^BOEIC u'B
En moest m' alleen die zalf op Aarons hoofd uitgieten ^ nsaoE
Zo dat geen vreemde mogt daarvan In^t minst genieten:
nOOFOST.
Dat leerde, hoe de iJeest di& lieilig maak^> gehpel, • : • x^^i^
Aliecnlyk toöbehoord , aan *t uitverkopren detl. : " ««<«* «
' gemeten^
Wafl 't dat van de olie daar men Aaion vaaè M&roeide De aangc-
1 ••! , •» naamheid
Een ^vonderDaare geur van aangenaamheid vloeide s derzeWe.
Daar door wordt klaar den Geest , die vin den Vorst afdaalt ,
In Zyne uitneemendheid, op 't heerlykfle afgemaaid > zCor. ii:
iZo als die enen geur des levens gepft van boven '*'
Aan all^n die oprecht, van harte in Hem gelopven. joh.i:i2.
. £n vloeide de o)ie, naar bet geen qn9 wordt verkl^arc). De zat-
Van \ hoofd Aürpn» af vfirvoJgen* op den baard » JSndo
£n voorts tot op den zoom <van 2yqd kleed'rea a^.der: l^^^^
Dat brengt onze aandagt in 't geloove (Iraks alweder ïaafd*'*"
Tot Hem den Wondervorst, het waare Tegenbeeld, ^e zomen
Op wien de fchaduwdieoat A^rons, heefc gelpeeld, kieederea;
Als ilrekkeode om aan 't 2aad v?n Jakob ^te maaien, mumS?.
Hoe dat van Hem, als 't Hoofd, den Geest zou nederdalen, joeiiLag,
Na daf Hy j ais de Borg , den Zoenprys bad voldaan , Jg- j^ „.
En door de heem'lgn heen, als Priester was gegaan; • ^7' 18.
Van waar Hy op Zyn volk Zyne oogen zoude ]v:enden, ■
En Zynen Geest van daar op Jiun eens nederzpnden : joh x V;
Gelyk Hy dit ook I^eeft nadruk'Jyk en in kracht ^'^' .
Pp d'eerften Pinxtertyd des Nieuweadags voljiragt HandJirj.
Ff 2 yiER-
Digitized by
Google
ii8 M O Z E S A L O ü D E
VIERDE HOOFDSTUK.
mtoB Van Je Offerhandc des Hoogeopriesters, hejiamie in een Varrè ten
"''*"°"' Zondoffer met opkggmge der banden y aJs mede een Ram ten Brand?
offer,, die aangeftoken werd f den hberb ten lieflykenreuke, nadat
derzeher fchenkelen en ingewand gemas/cben waren; en daar na
weder een ander Ram /«n. Valöffer, ofte offer ter Inwijinge, en
. welker' bloed gejireken werd op bet Laphn van 's Priesters regter
oer , duim en groote teen zyn's regttr voets , waar na bet bhed ger
f premi werd rondom den Altaar, en waarvan inzonderbeid de Borst
tot eeh Beweegofièr werdgenomen, van welk offervïeefcb een deel
ten fpyze werd bereid. Alles breder na te zien Ii.eviticas VIII.
( Zynde alk zaaken van een veel boogere bedtadit^e, ziend» op bet volt
madcte offer ter verzoeniage, den BOtos.
Van dei jl\lE^r mogt Aaroo niet tot al die wondérzaaken
Sffii' DesTabernaJceli, alS de Hoogenpriestcr, naken,
offerhan- Yoot dat hy in 't geloof, naar *8 Heeren wys bevd.
Eerst lelf geoflfert bad voor 't oog van Ifrael :
Hebr.iX: Dat leerde hoe de Borg, by Zyn gehoorzaam ftérven.
Door Zyn zelfs offer zon des zondaars heil verwerven:^
Gelyk Hy hierom tot Zyn' Vader had gezeidt
ap. X: Cy zyt het d» My hebt het Lichaam toebereid,
^ ' ^' En , daarom , ziet Ik kom , naar luid Uw's welbehagen ^
Om My ten offer voor de zonden opte dragen.
Op
Digitized by
Google
SCHA DÜ^JP^LEEll; DERDE BOEK. «jr
Op dat Ikab de Borg, langs dezen wondertrap, vri«DB-
Bevestjgd worde in dit Myn Hoogenpriesterfchap* Hoomr.
AI2Ó Ik in dien ftand voor eeuwig in liet midden ^j^n.
Uw's tliroons moet zitten» om voor 't deels Myn^sErfs te bid-Ro»-
En werd jaist 't offer van Aaron afgebeeld. Zondoffer.
Door ene Varre, die de klaauw van een verdeeld»
Terwyl dit dier voor hem móest ftrekken tot verzoening y
Da^r in wordt ode een beeld gevonden van voldoening»
£n wel hoe dat de Borg, geworden uit een vrouw, Oai. iv:
Den dierbVen prys Zyn's bloeds eenmaal volmaaken zou» ** *'
Wanneer Hy in den tyd , ten koste van Zyn leven ,
Zich zelv' gehoorzaam zou ten zoenprys overgeveny.
Op dat ralzo den eifch der wet, en al de fchuld
Der zonden , worden zou in Zyncn dood vervuld. phn. n.- «.
Moest Priester Aaron , metzyn zoonen , naar het neggen opieoin-
VanG^d, hunn' handen op het hoofd der Varre leggen, Z^^'
Eer 't beest nog werd geilagt ; dat wy^t ons weder aan , Jj^ ^^^
Om 4öor die plegtigheên iets hoogers te verftaan ;
Want ziet dit konde aan hun de zonde en vloek verklaaren ,,
Waar aan zy met elkaar ten hoogfte ichuldig waren,
En hoe ze zaam door die betekeoii^ beleen.
Dat in de dood des Boi^» en buiten die ook geen fi^Qj, ly.
V«fzoeningeby God, den Vader, was te hopen, "•
En waarom men tot Hem geftadig ook moest lopen ,
: Ff 3 Zo
Digitized by
Google
iirj M O 2 È S A L O ü D E
-«8«6B Zo dat hetgantfch beflag van 't heilig' offerbeest,
" ■ " ' ' Een voorbeduidiïigis van beter zaak geweest.
Deomnan. En v/as Iicc dac het bloed der Varre , tot een teken,
danrvan Aflö ol dö Höófnefl vwi défl Altaar werd geftreken , .
gémefxt!"*^at zeide aan hun hoê 't bloed van 't eeuwig testament
I Joh. u: Zou worden tot een ^oen » de waereld door bekend ,
£b du il zulks met kracht in de Ëvangeliedagen
Den gantfehen aardkloot door zal worden omgedragen»
Tot dat in oost en wcsC) als mede in zuid en noord,
Luc XrtiiDie Zoetileer van foo^m zal worden aangehoord ,
Waar toe dan , ak 't gedfoit van fiielle waterftroonaen.
De volken in t getooflieilzoefcend zoUen koBoeo.
AI verder. Werd van dfea V«r«, dus ter ï«eninge.gdlagt.
Juist op den Alrafft msaa alleea het bloed gebcagt:
Dn ïèbetde ho3 ia ^tt flagcoffer vsoor de zonden
flebr. IX: GiffH öên höogcF zaaks4}edwiding Vetd gcvondem g
"* *** Veriüitfi fcec öfferblóed , tea klaarst tóer t%ebeeld ,
Zeer heei^lyk heeft Op dat verzoenend bloed get^eoidi
i joh.i:7<BöC ^^k eeamaal-, tot iieil van al de rykagenooten
Des Kdnijig» , worden aon geplengd en nitge^teo^
.Waar door de Vorst ^an «ok zon wosden haer op a&rd
BbM. L^AIs Reifligmaker van Zyn volk alom V£rk!latird.
Brand. Om vordsT nu ^ zsBk Tan Aaron hier te ontTJOttwen,
^^"' Zo laat «Q8 ook zyn BraDdf-opofiferhig be&faouwen ;
Want
Digitized by
Google
SCHADTJWLEER. DERDE BOEK. tjt
Want werd -zyn kand op ^C hooft ook van diea Ram gelegdi vnttm
Door even die werd weer zinfpelende gezegd, "*'°""'
Dat alzo waarlyk ty in 't openbaar <Jat deden ,
In plaats van 't offerbeest door hen moest zyn geleeden» Hebr.ix:
Terwyl men in 't geloof nu op ^en wonderdag, * *^'
Door al de fchaduwen, op Hem den Borge zag.
Die eenmaal in den tyd, volmaakt eens door Zyn lydca» ' p«^- ^^
Zyn volk zcmi van den vloek t>nthéffdn ea bevryden ; . *
De wyl door Hem , denBorg , moest worden , eens in kr^ck ,
Den zoenfwys van Zyn bloed , jbhovah toegebragC. . a Cor. v:
En ziet tnen^p het bloed , waar aioê men moeit beipceogen cén Altaar
Den 'Altaar : dit kon weer ban in gedachten brengen , Srengd ^
Hoe door den Wonderborg, op aarde hier beneên , Ztf^t
Aan 't vloekhoat worden moest gewis den dood geleên •, offerWoej.
_. . _, ^ 1,1- m ■, Gal.IIrao.
En m Wiens Ilnemen , imart en bloedige oSerwooden i fwi, ïl
Teerlangaa %eude zyn vergeevinge van zonden ; *^
Qp dat das door de kracht van Zyn gedorte bloed,
Zyn erfdoel worden zou beveiligd en behoed ,
En daar en -boven het volkomen recht gegeven ,
Om met den Vader » en den Zoon y en Geest te leven ; E^r. nr^
Waar èy tót-'s Konings roem , voor altoos ongcftooi^ , **'*
Door al de hemelen zou worden aangehoord,
Dat overgroot 'gejuich der vroJyke gezangen ,
: Zyns volks?' Gy ^ Vc^st zyt waatdig om te ontvangen , openb.
Den^.-9ȕo.
Digitized by
Google
ijj M o Z E S A L o U D E:
Tiwo» Den lof, demajefteit, de roem, depryscneer,
«— De rykdom ea de magt; want Gy alleen, o heer!
Hebt, als de Borg, in plaats van ons, tot fchold-yoldoening
Aa4i \ Godlyk redic. Uw bloed vergoten tot verzoening >
V7aar door Gy niet alleen den dood hebt overmogt,
£n uit de Natiën , ons met Uw bloed gekogt.
Maar ons ook tevens doet zeeghafcig triumpheerea»
£n met U, al te zaam als Koningen regeeren:
Gelyk dit alles, door d^ fchadu we, vooruit
Zeer klaar £ot leering werd aan Jsfkobszaad beduid.
'^'t^i* £n moest men *t Ingewand van dezen Ram voorts wasfchen,
beduidde Als pok de tcfaenkels, hier kan aartig weer op pasfeo,
Hoe dat osns in den tyd de Koning van Zyn Kerk ,
Zich zelfs gantlch zuiver zoii vertoonen in Zyn werk ^
«ebr, VII: Naardien Hy heilig , rein «n onbefmet van zonden ,
Zou worden in den tyd op aarde in ^t vleefch gevonden.
Het off» Werd cindlyk 't offerdier geheel door *t vuur verteerd,
bêeuer Daar door werd wederom zeer duidelyk geleerd,
wordra. Hoe dat de Vorst, als Borg, Zyn o verdierbaar leven»
•jer. Lim Hoe Hy zich zelven in den dood, zou overgeven ,
*'^' En tot dien einde ook dan in *t hoog gerichte flaan ,
Om Gods getergden toorn en wraake te ondergaan»
■ Terwyl Hy, als de Borg, by 't dragen van de zonden ,
Door't vuur moest worden vanGods gram&bap als ?erilondeo»
En
Digitized by
Google
SCHA'DÜ^LEER. DERDE BOEK. 233
En waar door \ geen waarby ik my hier heb bepaald, vreto»
Als 't hoogfte yrardt van al Zyn lyden afgemaaid. «oofmt.
En 2ag men ook den rook des oflfers opwaards ryzen , £eidige
Dat kwam by 't heilig zaad van Jakob aan te wyzen, kt""*"
Hoe eens de Borg, na Zyn opoffVing van beneên, J»" 'opk
Opklimmend ryzen zou door al de heem 'len heen , Hand. i: 9.
Alzo Hy in triumph als Koning op moest vaaren ,
En dit kon weer aan ons Zyn hemélvaard verklaaren , l[^\.
Daar Hy, nu reeds met eer en Majeileit bekroond.
Zich zelv, door lyden gantfch volmaaktlyk daar vertoont.
En hebbende, tot troost van al Zyne onderzaaten,
Den wondertoegang van den hemel vry gelaten,
"Waar door een iegelyk van 's Konings onderdaên Hebr. x»
Vrymoedig tot den throon der Majefteit mag gaan.
Moest voorts Aaron , na al die omilandigheden , Het Vui-
Ook fet den tweeden Ram , daar by , nog tevens treden, derrbet"
Op dat door hem dus werd , als boven is gezegd, ^S^d^
Zyn handen op het hoofd van dezen Ram gelegd,
Waar op het werd geflagt, naar luid hun voorgefchreven:
Dat konde aan Ifra€l alweer te kennen geven ,
Hoe door het offerdier, gemerkt als reeds gekeeld , i petr. l
Het bloedig lyden van den Borge werd verbeeld, '^ '
Als door wien in den tyd, op aarde hier beneden,
yoorzeker worden zoa de dood ten zoen geleden , Hcbr.iz:
Gg Gelyk**'
Digitized by
Google
234 MOZESALOUDE
vtttcDt Gelyk, Hy waariyk reeds, tot boeting van de fchuld
«oo'p»'^- Der menichen, heeft dien eifch als 't Tegenbeeld vervuld
Wat met Het bloed van *t offerbeest dat worden moest , ten teken >
^i^, Aan Aarons r^ter oor, en duim, en teen, geftreken,
%Ma^" Zegt duid*lyk hier ter plaats niet zonder reden, dat
wordeft Daar in een grooter zaak van wysheid was vervat :
Hebr. IX: WantzieC dat fchetfte aan *t zaad van Jakob *t bloedig lyden
11-14. DesBiorgs, by 't einde en flot van al Zyn hevig ftryden,
Gelyk hierom Zyn ftem reeds is van ver gelioord,
pfaim XL: Wanneer Hy riep: ó God, Gy hebt My 't oor doorboord^
^* Ik kom om te voldoen uit liefde Uw welbehagen.
Door My,, onilraff'lyk , voor de zonden op te dragen»
Wat Bog Zie ik hier wyders by Aarons hand en voet ,
"""• Met bloed bevlekt: dan is 't dat ik befluiten moet,
Hoe door deomftandigheén van 't'gantfche ftuk, in dezen»
Ten duid'lykfte op den Vorst met nadruk wordt gevezen,
Kaardien ik hier door Hem , als Borge, zeer getrouw.
Inzonderheid aan 't eind Zyn's lydens, klaar be{chouw>
Alwaar Hy roept, terwyl zy Hem met galle laven:
p^aim Myn beide handen en Myn voeten zyn doorgraven:
*^*''^* Zo dat die gantfche zaak., in 't kort van ons gezegd.
Moet worden op den Vorst, noodwendig uitgelegd;.
£n des verbeelde ik my hier in , als by vertooning.
Dien grooten wonderdag, in welken door den Koamgt
Al»
Digitized by
Google
SCHADüWLEER. DERDE BOEK. 23J
Als Borg en Middelaar op aarde hier beneên ,
Gewillig worden moest eenmaal óo dood geleên»
Wanneer Hy aan het hout, door Zyn volwigt^ iVecven,
Voor al den Zynen 2ou genade en heii rer werven >
Celyk dat is geichied, in deallervolste kracht.
Toen Hy met luider ftem eens uitriep: 't is volbragt.
Werd van het ofiervJeefch een deel tot %8 genomen;
Zulks 2egt, hoé dat de Vorst , op aarde neer gekomea.
Zich niet alleenlyk 20U yerheerlykc, blank en rood.
Door lyden reeds volmaakt, vertoonen in Zyn' dood.
Maar ook dat Hy Zyn volk in liefde txm gedenken ,
En daar toe Zich tot een geloovig voed^ fcbenkjsn :
Zfi dat, al gingen zy dan door een duister dal
Van doodsgevaar, nogthans hen niets ontbreken zat;
Alzo Hy h&a zou doen met vetheid overladen.
En met de gocdVen van Zyn Koningryk verzaden.
Was 't dat de Priester ook van dat geflagte Ram
Afzonderlyk de Borst tot een beweeging nam.
Op dat het worden zou, in *t openbaar voor de oogen
jehovah's, wederzyds dan regts dan lings bewogen:
Daar door werd ook alweêi', by vooirfchets reeds vo(Mruic,
Die heerelyke dag der zaligheid beduid ,
In welken dat de Vorst aan al dea aardryks zyden
Bekend zoo maaken ^t hdl omtrent Zya' dood 9P. lydep ,
Gg-2 All
ROOFDST».
H^br.lX)^
28.. .
1 Pear. u:
a4- l
Joh. XIX:
30-
Uien ge-
deelte daat
van tot
Q)ysoffet •
gefcbikt.
Hoogl. V:
10.
Pfalm
XXUI:4,5.
Rom-XIV:
17. ï8.
Van deten
Ram w<nd
ook een
beweeg-
offer ge-
maakt, en
wat (<ii al<
les beduid-
de.
Mal. 1: II.
Digitized by
Google
23<J M o Z E S A L o U D B
TTBiti» Als mede hoe door Hem volkomen \ levens-recbs
boofpst; ^^^ ^ j^ Zynen was in waarheid toegelegd,
jecxLV: ^^^ ^ jjy j^j^ ^j^ ^^^ ^^^ y^^^ j^y j^^^^ ^^ Heiden,
Lxm- 7i^* paaien van Zyn ryk geduurig uit doen breiden;
Naardien de klank van Hem , door middel van het woord >
Langs alle plaatfen heen 2ou worden aangehoord,
n. 8; Op dat Hy dus van zee tot zee Zyn magt aanvaardde,,
£n Zyne heericliappy bevestigde op dece aarde.
Zo dat men onder hun , die aan Hem hulde bién ,
^' 9' Ook de ingezeet^nen 20a der dorre plaatzen zien ,
Terwyl Hy dan Zyn magt den vyand zal ontdekken.
Zo dat 2e zullen *t llof van Zyne voeten lekken^
VYFDE HOOF1>STÜK.
TY7DE
HOOFDST,
Fan dts vioaren hooginpriesters voortrefiykbeid boven die van Mrom
en zyn Priesterfchap , klaarlyk en fcbriftmaaüg aangetoond , en ter
verfierkinge van het allerheilig Jie geloove aangedrongen^
Het voor- ^ | .^
va^nSen -*• ^' ^^^ ^^^^ ingciien, hoe 't voor- en tegenbeeldi
grooten Van al die dingen heeft in d'ouden daggelpeeld%.
Hoogen- Zal ik, om in de 2aak al verder voort te vaaren y
Sove?A3.0ok boven Aaron^'sVorstavQortreflykheid, verklaaren^
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. DERDE BQEK. 23?
Gemerkt de fchaduwleer onze aandacht verder lelt
Tot al 't verhevene van Zyne Majefteit:
\ Lust ons dti$, om 't geloof in dezen te verfterken >
De ultnemenheid van Hem ook nader aan te merken.
■ Docb naardien ik niet bent 6 Vorst y in 't minst ybekwaam ,^°^^
Om al de HeerJykbeid te melden van Uw'' Naam , heiligend»
Zo wil tocb met bet Hebt C/w'*s Geests myn tuelbefiratüetty
Wanneer ik tn^en zal Uw grootbeid af te maaien ^
En V overtreftykfcboon van 27, daty met de daaty
Oneindig boven dat der menfiben funderen gaat;
Ten dezen einde 6 Forst zo beil^ myngedacbten.
En doe my op Uw"* Geest en Zynen invloed wagteni
Op dat ik i met een regt eerbiedig diep ontzag ,
Len roem en beerljkbeid Uw* s Naams 9 vermelden mag.
En laat den klank daarvan by die Uw Naam belyden
Zodanig door bet bart en door de ziele fny den ^
Met die erktnfnis: dat by elk van bun^ dit woord ^
Tot nut enjligting wordt met blydfebap aangeboord,
Wel aan was Aaron zelf, hoe groot ook hier op aarde , Aïron w»
Slechts eenes menfchen zoon, en in zich van geen waarde :Sdi!*°'
Gantfch anders is 't beftaan van Hem, den Vorst, in wiea
Volmaakt de Heerlykheid des Vaders werd gezien , joh. i.- 14,
£n met wien dat de Geest, vereenigt met elkander,
In eenheid djss Feffoons, een God is, en gieen ander!
Gg i [Waarom
Digitized by
Google
23^ MOZESALOUDE
▼TFDï Waarom 'er wordt gezegd van Hem, dat Hy , die leeft,
■ . Het leven in Hem zelvS gelyk de Vader heeft,
Joh.v:a<s.2o dat Hy is, het geen Hy was alreeds te vooren,
Waarachtig eeuwig God, door geen begin geboren ,
Die, eenmaal in den tyd ,Zich heeft in 't vleelch vertoond,
£n met Zyn Godheid in dat Menfchlyk kleed gewoond ;
Dodi tevens onvermengd gebleven , in die beiden
Nataurw; dus vereend, en echter ond^icfaeiden.
Naar luid van 't groot geheim, het welk ons wordt verklaard,
I Tim. In deze woorden : God in 't vleefth geopenbaard !
i\a'rón bad Had Aaron in zich zelv' geen meer recht, dan de leden
Miv 'teen Van al het volk, om t aropt van Priester te bekleedeni
S'ïiswn^^^ tegen heeft de Vorst en Koning van Zyn Kerk
^^^^' ^. In Zich 't volkomen recht tot 's Hoogenpriesters werk,
5>6.' Waar door Hy niet alleen Zyn lyden moe^ volmaaken,
Maar met Zyn Hart als horg den Vader zon genaken,
Job Alzo Hy had gezegde laat toch, ó God! Myn erf
a4. ■ En uitverkoren deel niet dalen in 't verderf;
Want ziet. Ik hebbe, tot kwytfchelding hmmer 2onden,
Den losprys van Myn bloed tot zoeninge oi^evoaden;
Gelyk Hy voor 't begin der dingen, met de daad.
Aldus zich iKHDren liet al in den vrederaad,
Op dat Hy als de spruit jehoyah's, al de dagen
Zich. VI: Zyn's levens daarvan zou den roem en fieraat dragen»
Digitized by
Google
SCHADU^LEER. DERDE BOEK, 23^
En waar by dat de Vorst en groote Wonderzoon rrmi
Ook tevens bitten 20U als Priester op Zyn' throon. ""°''°"'
Was Aaron en xyn ampt, gelyk men 20 mag fpreken , zyn ampt.
Op iets toekomend, maar een voor bedoidend teken,
Waar door het wys geheim der dingen werd beduid»
Daar in ook Ilraalt de zaak des Konings weder uit;
Naardien Hy in het vleefch als Priester «)u verfchynen^ Hebt. Xr
Om Aaroni fehaduwampt geheel te doen verdwynen, ** ^°*
Dewyl h geheim daarvan toekomilig op den dag
Des beeteren verbonds door fchadnwbeeldeft 2ag, cap. vm
Vermits Hy was het beeld, waar door dat ook in de^ea **»'3.a4.
Op Hem geduurig werd' van verre reeds gewezen.
Om welke reden *t hier ter dezer plaats betaamd.
Dat Hy het lighaam wordt dier firhaduwen genaamd. <^p- ^' **
Had Aaron, aan wien 't deel van Priester was befchoren,De eerst-
A lleen wt zyn geflacht het recht van eerstgeboren ; ** *^"*'
Gantfch anders is de Vorst in Zyn beftaan en duur,
Wyl Hy vast de eersten is van al het creatuur , coii. i: ly.
En blyft het geen Hy was voor 't aanbegin der dingen.
Die ook Zyn zeetel in 'de ontmeetb're hemelkringen
Gezet heeft, en van waar, dat Zyne Majefteit pw'. ^^-9,
De grenzen van Zyn Ryk alreeds heeft uitgebreid, " ' "'
Vp^aarom Hy zich vertoont, neerzittende op den wagen
Zyns Evangeliewoords, op welk Hy wordt gedingen,
Eni
Digitized by
Google
a+o M O Z E S A .L O ü D E
En door Zyn Heerfchappy alom gevoerd ten tooi
Als erfgenaam van 't Ryk en eerstgeboren 21oon.
i&' ' ' Was Aaron daarby, als een dienstbaare uitgezonden,
dienslbw En aan de flaafTche wet gelyk een knegt verbonden,
i'cör^^'Hier t^en 20 vertoont de Vorst in al Zyn werk ,
XV: 25. j)jjj. jjy ^g jjggp jg gjj ^jg Koning van Zyn Kerk ;
p&im cx.-'^ant fchoon Hy op den weg moest drinken uit de beeken,
Hy 20U in Zyn triumph haast weer het hoofd opfleeken ,
Wanneer Hy dan terftond dit zeggen zou in kracht :
Mauh. My werd uit hoogst gezag gegeven alle magt>
18. ' Op dat ik 9 als de Heer van hemel, zee en aarde,
Myn Kroon en Ryksbefluur als wettig Vorst aanvaarde ;
Terwyl Hy, daarom ook, door al de tyden hcên,
2ach.xiv:Tot aaQ des waerelds end, moet worden aangebeên:
' ' *'* Gelyk dit niet alleen wordt elders aangewezen.
Maar by uitneemenheid geroemd en hoog geprezen,
Hcbr.i: In Zyn voortreflykheid ver boven de EngMen; want
'^' Tot wien van hun zeid God : zit aan Myn regterhand,
Dewyl Ik met Myn wraak Uw' vyand zal ontmoeten.
Dien Ik zal Hellen tot een voetbank van Uw voeten }
^Ihiw' Moest Aaron verder zyn, naar 't heilige beftek,
aange £gii gantfch volkomen man, en zonder 't minst gebrek»
merkt on„°j,. .., ,. °
rein. En werden daarby nog geremjgd zyne leden, •
XXI: "m. Voor dat hy 't Heilige der Heil'gen in mogt treden,
zxix: 4. w aar-
Digitized by
Google
SCHADUVLEER.' DERDE BOEK. i^i^
Waarop hydan bet eerst, na al die ïtilvermg, vmt
Tot agter *t Voorhang lelf van 't Heiligdom inging, "°°'°"*
Dat fc^jetfte hoe de Vwst, volkomen zonder zonden , * cor. v:
Zou worden in den tyd in *t needVig vleefch gevonden,
Vergiits dat Hy moest zyn volmaakt, en naar de wet
Cantfch zuiver, heilig, en van 't erfvuil onbefmet; Hebr. vit
Op d^t Hy als^e Borg in kracht dus toe mogt naadVen,
En *t tiitverkoorne deel Zyn's volks tot een vergaad'ren, Jviatth.
Naardien Hy met Zyn bloed voor hen had ingedaan, 31.
En re^ds daar mede was den hemel ingegaan.
Alwaar Hy thans gedugt, verheerlykt in de wolken,
Zyn Majelleit en glans vertoont aan alle volken.
En^. deed Aaron naar 't aanbidd^lyJ; hoog bevel , ASmn o^
Niet Hechts alleen voor zich , maar voor gantich Ifiraël, bmzehc.
Tot fchuldvergevinge, verfcheidene offerhanden
Voor 't aanfchyn van den God van Jaköbs zaad , ontbranden :
Dit le€^de 'hoe de Vorst, als 't waare Tegenbeeld, '.
Op wien het gantfch beflag dier dingen heeft gefpeeld,
Volmaaktelyk eens zou , om 't kwaad begaan in Eden , <3en. ni:
Mf t Zyn zelfsoffer in het hoog gerichte treden, ** .
Wyl Hy , als Borge voor de Zynen , het ranzoen , Job
Aan Qod den Vader, als den Richter, moest voldoen, • 44.
N^a|rom Hy daartoe ook Zyn overdierbaar leven
Gewillig in den tyd ten offer heeft gegeven , • Eph. v: 2.
Hh Gelyk.
Digitized by
Google
ü^ . M02ES ALOUDE
▼TTO» Gelyk Hy da^om, by Zyn wonderdood, op aard
,' Als Reinigmaaker van de zonden is verklaard;
BOOFOST.
Hebr. I: j. £j, |jgg|-j ^j^^ ^^j. j^^^^ ^ ^^^^j. ^^^ jj^ j^ geftOfVén ^ .
Genade en \ eeuwig regt ten leven weer vervj^ven.
Hetbidden Had op tlch zclv' *t gebed van Aarön weinig kracht,.
Gemerkt de bidder was van geen geiag of magt.
Daar tegen > is des Vorsts gebed van meerder waarde».
Alzo Hy bad met magt en hoog gezag op aarde ^
£n hierom zeggen kon met dit nadruk'lyk woord:
Joh. XI: Dat Zyn gebed ftaag van den Vader werd verhoord j
Waarc^ dat fiy die bad > om \ gene zou geschieden >
Ook waarlyk 't leven en den zegen kon gelMëden;.
Gelyk mes klaarlyk dit , wanneer m^ aandachtMyk let , .
Kan vinden in d^ Vorsts Hoogprieeterlyk gebed,
In *t welke Hy wel bid om geest, genade en leven.
Voor dat verkoorne deel ten erve aan Hem gegeven,
Cip.xvii:Maar zegt ook: Vader 'k wil; dat zo als Ik en Gy,
*** Te zaam vereenigt zyn , Myn erftleel met ons Zy ;
Op dat ze mogen dus asmvang'lyk , met vertrouwen ,'
Den glans en luister van Myn Heertykheid befchouweo^
Dewelke Gy van voor *t begin der waereld af ^
Aan My , Uw Wonderzoon , met zo veel liefde gaf.
SSmp" ^^ '' *""*?' '^" Priester op Aaron kort van dagen ^
Ta" kOTt" ^° ^^'*^ ^"^^ *** '^^ ^°^ *"* anderen opgedragen:
van duur. Ig
Digitized by
Google
B0OFD6T.
SCHADÜWLE^E. DERDE BOEK. 145
Ia deun mant de Vorst» met ^eér yeöl Ma^lt»
Ver boven Aaron uit in Zyn vooice^ykheid^
Gemerkt Hy altoos is en hlyfi in *t onafbang'Iyk, JjJ''- ^"•*
£n Zyn hoc^waardig ampt bekleed onovergaog^Iyk,
^yl Hy van God daartoe het recht, naar de ordening
Van Melchizedek , by de kracht des eeds ontving , F&im CS
"Waar door Hy Priester blyft tot in alle eenwigheden.
Om met Zyn voor$>niak by den Vader in te treden,
£n evei} daarosn aan Gods Regtehand.ook ut.
Alwaar Hy voor Zyn volk als Hoogenpriester bidt. . Hebr.vu:
Betat Aaron ilecbts, hoe groot in zyn vertoon^, Airon wu
Alleen maar 't Priesterampt en luet dat van een' Konii^} ^^^l^J^
Daar door werd niet alleen de Vorat ook alfitebeield » Priester,
° ' en geen
Maar ook op Hem in een veet Ixwger zin gefpeeld. Koning.
Alzomen van Hem hoort tot Zynen roem ge wagen, i2,i3>
Dat Hy als !s Heeren s^uiT den Ga-aat zoude dragen.
En zitten op den throoo van Zynes Vaders ryk Zacb. vl
Volmaakt als Priester en akKonii^ te gelyk. *^*
DochomniecaliB'breed, door 't overwigt der dingen, omdie
M^t meer naauwkeurigheid in dezen door te dringen , êindi^n.
Zo blyf ik voor hel liMSt by Aarcm liog eens flaa'n.
En merk voorts, dit tem flot tot onzer leeringe aad:
XTeodibheto^Gsr van Aaron voorde zonden Aironof-
De ichvldvei^ving:hy afiCchadiiwibg.geTOaden^ . . by'^etë-'"
Hh 2 En"""'*-
Digitized by
Google
J44: MO ZES ALOUDE
sDOFMT. En fclioc^ toekomllig door *c geloof, nogthans in kracht
*■""" Tot nut , en dat alleen van Jakobs nageflagt t
Dit kon 0R8 wel den dag en wondertyd vertoonen,
Job. 1: 14- Wanneer de Vorst op aard in*t vleefch eens zoude woonen^
Wanneer Hy als de Borg volwigtig het ranioea
Door Zyn zelfsoffer zou opleggen en voldoen ,
Maar boven dien, wordt nog zeer duidelyk, in dezen».
Openb. op de evertreflykheid des Konings weer gewezen ;
' '^' Gemerkt het heil van Zyn gehoorzaamheid en dood^
Niet zoa alleen tot nut verflrekken voor den Jood,
LucU: Maar ook den Heiden, die volmaakt eens tot de klaarheid
Gebragt moest worden van Zyne Evangelie 'waarheid-»
Naardien Hy ook voor die op aarde hier beneêa.
Voor ieder die geloofd% ter losüng heeft geleên;
Ted Waiit het was te gering, als Hy Zyn Kerk zou iligteny
6. ' Om daa de flam alleen van Jakob op te rigten.
Waarom dat Hy dan moest ten Lichte ook eenmaal zyn
Voor hen , die zaten in een naare doods-woestyn , /
Hasg. m Terwyl Hy als de wenfch van ^t Heidendom moest komen j
£n des den fcheidmuur door Hem worden weggenome» >.
Waarvan *t be wys by *t flot Zyn's lydens is gebeurd y
Epb. II: Toen ^t kleed van ^t Heiligdom aan tweto werdgefcheurd^
Hetwelk vast leerde , dat voortaan noch Jood , noch Heiden ,
Rom. IX: DooT meet of minder recht zou blyven a%efcheideii> I
*^ ^ Ea
Digitized by
Google
SCHADÜVLEEBf. DERDE BOEK. ^451
En dat de Vorst nu kwam , by 't eind van 't lydènswerk ,
Te toonen dat Hy was de Koning van Zyn Kerk,
"Waarom Ey in den tyd op aarde ook al die zaakea»
By trappen, tot Zyn roem nog nader 2al volmaaken,
Tot dat Hy 2al in 't laatst der dagen te gelyk
Hun. beide t'zaam doen zyn één volk, één koningryL.
Eb dit brengt my alweer geloovig tot die tyden,
Wanneer Gods Kerke zal op 's waerelds hoogten ryden»
En van haar worden in dien tyd volkomen waar»
Dat men zal roepen :. ziet jehoyah is aldaar,
"Wanneer het bly gejuich en zielvervoerend fchaatren^
Der volk'ren zyn zal als *t gedrais van groote waatren ,
Naardien de fchelle klank van 's Vorsts geluid voortaaa
Dan over 't aardryk heen geduurig door zal flaan>
^aarby een ieder aan zyn* naasten zal vertellen „
Dat God Zyn Keek dan zal ten lof op aarde AellenZ
En alzo ziet men klaar, waar op het fchaduwbeeld
Van 't Hoogenpriesterlchap Aarons, heeft gefpeeld»
Gelyk ik eok daar meê myn reden zal volenden,
£n bi^r op my tetilond tot de offerhanden weodeo:
VTPDÏ
HOOFDST.
iCor.XV:
PfalntCIfe
16.
Hetgeen
gerchiedeo
zal in 'r
laatst der
dagen.
Ezecb.
XLVIU:
S5.
Hab. II;
«4.
]èC Lm
7-
Befluiu
HhJ
ZES!
Digitized by
Google
iï46 MOZES AXOTJDX
ZESDE HOOFDSTUK.
zBjDB ftm ie OFFERHANDEN fff V algemeen: tot een gevoegzaame overgang t(it
"><»°"- enige OflFerhanden in bet byzonder.
Van de Xndien ik verder nu aandachf lyk met myn oog
?e?iJT Z.ie op den fchaduwdienst, dan komt' my, in 't vertoog,
8"*»**^ Het wys geheim ftraks voor van al die-offerhanden , ^Jen, *
Die men fteeds Aagten moest en voorts door^tvtturTCfbraa-
Dies 2al ik tragten om met eerbied en ontzag
De dingen in te ^n van dezen ichadu wdag,
£n alzo 2oeken, in ge]oc^sbe^iegelingen>
Volkomen tot de zaak des Kbnings door te dringen^
£n óm dit alles des te beter naar te gaan^
Blyf ik weer voür een wyl thans met myne aandacht (laan »
iTer plaatfe al w^aar ik , door \ geloei ,^ gebleed en *t jammVeo»
•Van varreenos of koe, van bokken of vaa lammen,
^Fluk8 by bèdaidiog wordt als met de hand gdieid
Tot al ?c hoogwaardige van Zyne Majefteit :
£n alzo kan men, do<M' in 't voorhof te verkeeren.
Uit al de omftandigheên der zaakeis aanftoode leereo«
Hoe telkens in den dood van ieder ofièrbeest
Hebt. IX: Gewis een hooger fchetsverbeelding is geweest,
** Want ziet! wat zeide toch al dat geduurig Aagten?
Dan datze moeften op veel beter offer wagten;
Ter.
Digitized by
Google
schadüwleer; derde èoek. iV
Tetvryl door ieder dieri gebragt ter flagtplaats uit> zmdk
Aan Jakobs nageilachty iets anders werd beduid^ - ™^'-
En dos heeft al het bloed van bokken en.vaa ftieren» • - ^^^%^^
Alsook van de andere herkaau wende oflferdieren 9 Levit. xi«
Wier klaauwen moesten zyn aan tween van een verdeeld,.
Den grooten wonderdood dèsBorgs ten. klaarst verbeeld; ' *:
Om welke reen Hy ook, van overlahg te vopren, ..'
Zyn' Hem volvaardig liet in dezer voegen hooren : -
^ietGy ó Heere hebt, naar 't geen Gyhebt.geleerd, » p&lm XL:
Tot zonden ioen, geen llagt- nog oflEeripys begeerd, -^ ''
Om dat hiertoe geen bloed- yan bok pf ftier k.9fi iWekkei) ». /
Maar wel dat Gy My wilt als *t Vroaw«zaad vcirwekkQa,
En daarom ook, tot roem van Uwe MajeAeit,
Het oor My hebt doorboprd, of *t lichaam toebereid,. Hebr. Xt
Op dat ik etmaal, omhetmisbedryfder zonden, T^'
Als Borg My laten zoji. verbrysPien en doPrwonden ,' . ! M- Lm:?*
En. waar door dan volmaakt, naar Uw betaam^lyk regt», >
Aan veele worden zou weer *t leven toegezegd,.
Alzo Gy die aan My ten erve hebt gegeven,*
In wien jk door Myn' Geest als Koning qok moet ieveo; ^(*ajm ii: [
En des befluit ik., dat de Wonderborg op aard , / ' *
Moest als het lichaam zyn dier (chaduwen verklaard.
Wel aan kom laat ons dan onze aandacht daartoe fchikkea , o vergane
T» ♦ 1 ^ • » n» • 1 . tot de of-
En- C overgroot geheim der offerhaoden wiklgeo x- . . ferh^noeor
Waarzonder.
Digitized by
GoQgle
^ M02ES ALOÜDI
tttaz Waar d9or aan *c iieilig z^ad, Téedslmgen tyd yootmt^
Ü^^^ De dag de? -zaügheid toekomftig vei(é Isedüni
■«Hpta
ZEVENDE HOOFDSTUK.
SBVBMDB Wyl van veifchelde O^^rhanden in den loop van dit Werk Tee«it
soorosT. Jtojjgfyif jj gehandeld , als van den Zond- Brand- Vul-t Bejireeg*
en SpysöSèren: gaan wy afzonderlyk over tot:
Het DAGEtTC? ofFER , hejlaande in Bet geduurig Morgen- en Avond-
O^ar, waarvan men dètnileUing leeft, Exod. XXIX: 39;
Van het V^m «8 «fe fejRd^ lokx «ïct t)ordee! te befchotiwen ,
offer/ ' Zk> knt «iM trachten , om den Tm daarvan fontvouwen.
Want wanneer men eldi liier aandacht^ nederzet,
£n op iden «o en kracht der odh'handen Iet ,
ZokaniietaSefeefst) ter Jeeringe eng be fei ire v e n )
Het daftg^lyks oSkt •xiA^ «en liooger toonbeeld ge\«n ,
Oesief kt hier in de Vorst ons wordt rerklaard, in irien
't Volwigtig wys beflag der dingen -werd geïien. ten;
De> mor. "Want moest «ea ^amorgens ^ulkii zH ook des avonds ihg-
IrajS'^Hifie <teof werit MiaCl, met lyn gdoofigedagten,
Geleid tot Hem, die a)s de Borg gewts^, getrou\r.
Op dezen «fiferdientt Zyn' ftetnpel tetten xoa ;
Al&o Hy in des dood Zyn ofièrbloed moest plengen )
Dm. IX: Om ^cwa«ic4ef«DaNdit den Zynen aan te brengen»
•*• En
Digitized by
Qoo^^
«CHAbUl^LEEÏl- DERDE BOEK- 04^
£n even daarom ook tot eeuwig uelsbehoud 1 ZÈ^Emt
Bereids van verre werd regt in 't geloof befchouwd: Moorom
J^oordien men daag^lyks moest in d^avond en den morgen ^
Deez* heilig offerdienst by Ifrael verzorgen,
£n dat wees hen ten klaarste als met den vinger aan, jer.Liihr;
Hoe 't ware Zoenlam moest den dood eens ondergaan^
jGtlyk Hy als de; Borg ook in den tyd op de aarde,
Het nederige vkefch uit Jakobs zaad aanvaardde, Rom. ix:
En waarna dat Hy by \ aflopen van den nacht ^'
Der fchaduw, worden moest des morgens als geflagt^
Op dat Hy over dood en hel zou triumpheeren ;
yerwyl het tydbeftek, ook tevens ons ^can leeren^
Hoe 't tegenbeeldig Lam, nog levend aan het hout.
Des morgens worden zou tot zaligheid befchouwd ,
Wyl Hy den gantfchen dag in 't worftelperk Zyn's lydent
Zeeghaftig als de Borg tot in den dood moest ftryden:
En 10 Jion 't tweede Lam , gefchikt voor 't offervuur ,
Gemerkt als reeds geflagt, omtrent het avonduur , Dan. iXa
Tesftond den dood des Borgs aan ons te kennen geven, *'•
Alzo By op dien tyd, afleggen móest het leven ,
En om het welk Hy ook gerust'lyk in den dood^
Omtrent dat offeruur Zyn heilige oogen floot, luc.
Waar mede Hy de kracht Zyn^s lydens heeft in dezen, Ï4-Ï5,54.
yoor God en Eng'len klaar in 't openbaar bewezen.
; li En
Digitized by
Google
ijo ; MO ZES ALOUDE
2WBT«»« En tiet men op het Lam, 't onfchaldig offerbeeat^ ^
^*°°^^''' paar in is weer een print van Hem den Borg geweest;
doo^wn'' Want 20U Hy inden tyd in 't need'rig vleefch eens woonen^
Urn. Zo moest Hy niet alleen, xich als een Lam vertooneü»
I Pet* I2
f^ ' ' Maar tevens dan ook 2yn volkomen naar de wet,.
Gantfch zuiver, heilig en van zonden onbelmet..
Het Lam Was 't dat men 't willig dier ter llagtbank heen 2ag tredenj,
g"gS" Dat leerde aan 't heilig zaad, hoe dat de Borg beoeden
Op aard. Zich zelve moeft vertoonen gant&h bereid»
jeCLiU:?. £n >|^orden als een Lim ter flagting heen geleid ,
Vermits door Hem den last der zonden, in die dagen,
Job. 1:29. Als 't Lam van God in kracht moest worden weggedragedü;
Waarom £n .werd het olFer hier )uist door een Lam verbeeld ,
te offweii. Daar door werd zo my dunkt al verder ook gefpeeld,
Pp Hem den Vorst als Borg, die eenmaal om de zonden»^
Orenb. Zoa worden op het hout gelyk een Lam gebonden,
^' *** En met den prys Zyn's bloeds het overgroot ranzoen>
Aan God den Vader dan oplagen en voldoen;
Waarby Hy tevens zou door Zyn gehoorzaam fterven,,
Hebr. V: Voor al de Zynen t recht des levens ook verwerven ;
Gelyk Hy daarom moest als Hy te voorfchyn kwam ,
Vertoonen dat Hy was het tegenbeeldig Lam ,
ZiDfpeiing Zag Ifraël den rook des offers opwaards varen,
rook des Dat kon geftadig hun leerbeeldig ook verklaren,
'*^"*' . • .. Hóe
Digitized by
Google
SCHADUWLEER; derde boek. iSi.
Hoe 't 2aad van Jakob met danktegging' en gcbeên > immam
Reikhateend moeste ïien door rook en fchadu w heen , "'^'°*'^'^
Ten welken einde 2y, om daarvan 't doel te trefiPen, ^^' ^••
*3 » •4*
Hunne oogen moesten in 't geloof naar boven hefifen:
Zo als een ieg'iyk nog van 's Konings onderdaên,
'Cedunrig moet het oog om hoog ten hemel ilaan, Rebr.xi:
En dringen fcoo iclf daar met zy n geloofs-gedacbten > *'*
Van waar hy moet geftaag vernieuwden invloed wachten,
demerkt de Wondervorst met Majefteit gekroond 9
Zich zelf daar, op den (loei van heerfchappy vertoont,
Gelyk Hy ook van daar Zyn Geest zal nederzenden, nom. xu
Om de ongerechtigheid in Jakob af te wenden ; ***
£n ako ziet men wat den fchaduwdienst vooruit, Beflntc. '
Door 't daag'lyks offer heeft aan Ifrai^l beduit.
ï. .
^— — — i-^ — ^— ^— ■— — »
ACHTSTE HOOFDSTUK.
f^an de Offerbande der Roode Koe , welkers bloed zevenmaal moest achtsts
morden gtfprengd^ tegens de onreinigbeid des volks, by mclke offer "°°^"^^'
hande moest worden gevoegd bet Cederhout , den Hyfop en 't Schar-
laken, dat te gelyk met het Beest geheel verbrand werd buiten bet k-
gery waarvan de Aflche zorgvuldig moest bewaard worden op een
reine f taats. Van welke inftellinge men lezen kan Numi XIX.
D
' it opent ons alweer een deur van wonderheden , van de
Oni tot liet wys geheim des Konings door te treden, ïoe.^"
li 2 Dies
Digitized by
Google
25i MOZEST ALOUDE.
icanpjT» Dies flap ik in 't «loof met onvermoeide fchreên ;.
■ Door 't dik der fchaduw van veele offerhanden heên^
Wyl ik by een van die my weder neer tal zetten.
Om op den 2iA' van zyn beteekenis te letten;
V^ant let) wanneer ik my ter nieuwen aandacht fchik>
En 't ftuk des offers van de Roode Koe eens wik.
Dewelke werd^geflagt tot reiniging der zonden.
Dan dunkt my , wordt daar in een hoger beeld gevonden t:
En om het groot geheim dier dingen naar te gaan.
Zo merkt daarvan met my ook haar beduidzel aan ,
En waar by dat men om de fchaduwleer te ontvouwen^
Terflond een hooger zaaks-beduiding zal befchouwen.
Dit offer Want werd tot zoening voor de onreinigheid, de wet .
zMninge Der offerhanden dus bepaald'lyk ingezet >
ïghéid!' Dit^egt ons, dat de Borg, Zyn volk zou van de vlekkert
1 Joh. I: Der zonden zoiv'ren , en tot reinigmaking ftrekken,
^' '' Na dat Hy door Zyn dood eenmaal op aard geflagt.
Gerechtigheid en heil zou hebben aangebragt.-
Deze Eoc En moest gantfch Ifrael in dezen zaam zich mengen^,,
dooThet Om 't Beest uit 't midden. van de kudde toe te brengen,
de'tidde ^^^^ ^^^ "^^^^ ^^ '® P^' der.vuile zonden aart
worden Aan hun , met ftil verwyt , inzonderheid verklaard:
biagt. Maar ook hoe dat hier door figuurelyk naar 't leven.
Omtrent den Vorst: ten klaarst te kennen werd gegeven^
Dar
Digitized by
Google
SCHADUWLEETR; derde roek. s^f
ACHTSTE"
HOOFUST.
Dat Hy ook eens ter dood uit 't midden ^an 't geweU
Van dit geflagt, gewis zou worden voorgefteld ;
Ter-wyl 't aan d'andren kant aan hun ook koade leeren.
Dat als de Borge kwam op de aarde hier verkieeren,
Hy in. den tyd als dan gantfch fcnett'loos uit een vrouw.
Volmaakt het vleefch en Woed deelachtig worden zou,'
En dat Hy wanneer zulks door Hem werd aangenomen^
Dan uit het midden zou vsui Zyne broedVen komen ^
Alzo Hy moeste zyn 't waaragtig Abramszaad „
En uit de vaderen , zo veel het vleefch aangaat ^
Op dat Hy zou Zyn volk voor al het kwaad bedekken^.
En tot een Heiligdom den ZynenAeeds verftrekken.
"Was hier benevens nog uitdrukklyk 't offerdier.
Maar Hechts een Vaarsfe of Koe, «n niet een Os of Stier t
D*t fchetfte duid'lyk af, het zwak des Borgs op aarde.
Daar Hy het vleefch en bloed hier in den tyd aanvaardde.
En dus den menfch gelyk, geworden in beftaan,.
Doch editer zo, dat Hy geen zonden kon begaan;;
Want fchoon Hy 't Hem geen roof in 't minst behoefde te ach-
Om God gelyk te zyo , en dat volmaakt in krachten, C^> pm»- Hj
Heeft Hy zich niet alleen in 't vleefch Hem gantfch verneêrd ,
Maar als een dienstknegt Zelf, alom op aard verkeerd.
En moest dat Roode dier zyn fris en jong van dagen , waarom-
Zulks leerde, boe de Borg, der zonden last zou dragen,. '°°^
li 3, Wan-
Jef. LUI:
Hèbr. Usr
14-
Deut.
XYUI: 15.
Kom. IX:
JeC VMIJ
14.
Waarom
eea Koe.
iPetr.IIj
22.
Digitized by
Google
ÏJ4' M O 2 E S A L O ü D E
SSSi "Wanneer Hy in de kracht Zyn's levens hier beneên, :
— In 't heevig worHelperk Zyn's lydens zoude trêên,
^bCuii: En j^g jiy^ uj Uy jjj^ 2yn 2waaren flryd volftreden,"
Dan voor een korten tyd zou worden afgefneden,
Svin- ^'' '^ ^*"^ ^^^ levenden, en by het eind van 't werk,
I* Vertoonen dat Hy was de Hoekfteen van Zyn Kerk.
Woest Werd aan het Offerbeest geen vuil of vlek gevonden?
e^nige' be-Dat fcltetfte , liioe de Borg in ^t dragen van dé zonden
toettinge ^yij»^ erfdoels wezen moeit, volkomen naar de wet,
Httbr. vifcgjj jjjgj Ijj ,j aijeymjust door 't zondenvoil befmet,
WaQt wyl eenmaal door Hem op aarde hier beneden,
Den Zotiidood worden zou volmaaktelyk geleden,
Rom. nr: 2.0 moest ook worden door Zyn zurverhcid in kracht,
.De fehultvergevinge der zcHiden aangebracht.
Zonder Maar mogt het ofïerdier waarvan 'men hoort gewagen^
^^ Nooit hebben eepig jok van dimstbaarheid gedragen,
;• En dus volkomen vry van allen zwaaren last;
Ook zulks dunkt my dat meê kan worden toeg^ast^
Hebr. X: Op Hem , die als de Borg , vrywitlig ne^ zou komen,
**• * * Als 't vleefch en bloed op aard door Hem werd aangenomen j
DochfchoonHy zelfs zouZyngantfchvry vanjokoffcbuldj
I Petr. II: Nogthans voor andren dat zou dragen met geduld ,
■*• Om dat Hy door de kracht van Zyn gdioorzaam lydcn i
Gal. V: i.Zyn volk geheel van 't jok der zondea moest bevryden. ^I
. ^ Wa$
Digitized by
Google
SCHADÜWLEEU. ITERDE BOEK. ^sff
"Was 'fefeéest uitwendig rood", ook even dat dunkt my , Ac»m«
Verftrekte aan Jakobs zaad ten levend fchildery ; '"*°^°*^'
Wyi daar door werd verbeeld fchetswyze by vertoning, ^^®^
Het groote wonderuur , in t welke dat de Koning
Bloedlydende Zich 2ou eens laaten 2ien gantfch rood, }èr.Liii^
Als Borg voor zondaars in 2yn fmart en in Zyn dood»
Alzo Hy in den tyd aan *t vloekhotit vast gebonden^
«Zich zelve laaten moest verbrys'len en doorwonden^
£n wanneer Zyrï gewaad rondsom mét bloed hei^zty
Zou zyn , als of Hy zo daar meê uic £dom trad.
«Gelyk 't leerbeeld ig rood van 't offerdier omfchre ven i-
Ons dat, en verder dit ook zal te kennen geven:
Hoe eens de Wondervorst, als Borge niet alleen »~
In 't bloedig worftelperk manmoedig zoude treên,^ cap. j.ri&
Eri by hetwelk Hy door Zyn ^bitter lydend ftefveiïf "\
Dt fchuld- vergeving voor Zyn erfdeel zou verwerven ^
Maar ook op dat gewis door Zyn gehoorzaamheid, pej,, y.
Deri Zynen worden zou het leven toegezeid, 7. 8. 5^''
Zbo dat Hy hierom moest naar luid van \ wefeehagen.
De roode zonden van Zyne onderdanai dragen.
En treden daar mede in \ aanbidd'lyk hoog gericht , joh.xvnj
Terwyl tiy hier toe had als Borge zich verplicht ; '^"'
Want merk , daartoe had Hy bereids al van te vooren.
Zich in dea Vr^erted dus heilryk l»en hooren , .
Digitized by
Google
•ir<5 M o Z E S A L Ö ü D E
ACHTSTE Wanneer Hy zeide: laat ó Vader toch Myn erf,
MooFDsT. j^jg^ j^j^^ .^ j^^ j^^jj ^^^ 't eeuwige verderf,
inJCiU: Naardien Ik hebbe tot kwydichelding, voor hun .2ondea
•♦• Myn dierbaar harten-bloed, ten losprys uitgevonden ,
I»f..VMö.En daarom ïie: Ik kom voldoe Uw GoddUyk regt,
M^ar geef ook tevens 't geen Ge aan My hebt toegezegt;
Op d^t Ik alzoo mag zeeghaftig triumpheeren ,
Pfiamii: Als Koning^ en NfynKerk door Woord en Geest regeereni
^' *• Wyl^ toch worden moet , waar henen men zich wend ,
Met al Myn Heerlykheid den volke alom bekend.
De roode En..Bioest men oip dat bloed der fchaduwdienst te plengen*
Jj^gJ^'Het heilig ofFerbeest tot buiten 't leger brengen,
1^'wo • ■^^^'^*'' '^®' worden moest in -t openbaar gekeeld,
.^n. £n 'tot het vuur gefchikt: daar door werd afgebeeld,
XIX: s. Hoedatde Wonderborg, wanneer Hy hier op de aarde^
Zou komen , en dat Hy Zyn's lydens flryd aanvaardde»
Juist niet alleen tot zoen eens worden zou geflacht,
Rebr. Maar dan naar buiten heen ter poorte ook uitgebracht;
Want, zou Hy dus Zyn volk van hel en dood bevryden^
Zo moest Hy in 't gezicht van al de waeceld lyden»
Gelyk ook door de kradit van dat genadewerk ,
Phn.ii:^, Vertoonen dat Hy was de Koning van Zyn Kerk^
Waar over Hy als Vorst het Scepter zoude zwaaijen ,
£n 2y de ycuchten van Zyn dood en lydea maaien*
Werd
Digitized by
Google
ter
'SCHADÜWLEER. DERDE BOEIC i^r
Werd voorts het offerdier geheel door 't vuur verteerd , achtst»
Daar door werd aan het xaad van Jakob w eêr geleerd : . !J22!^'.
IHöeijubt JÜlcen de Borg-, naar 't heilig wtlbehagen, 5S?het
De heette gramichap Gods « Zyns Vaders, zoude dragen >*lJU[j.^h
Maarlböe By tevens ook , daarvan den feilen gloed , verbrand
Volkomen lesfchen zou door 't ftorten van Zyn bloed , Num.
XtX* 5
Op dat Hy voor Zyn volk de vrydeur weder open Hebr. ix:
Zou flellen» om totGodsgenade^hroon te lopen. <^p/iv:
' .Befchouwt men nader^t bloed van 't fchaduwagtig Beest , ^^^ ^,^j
Daar in is ook een Ichets van hoger zaak geweest ^ (brengen, Ê^Jn
Want moest men van dat bloed voor'c aanfchyn Gods ook ging. ze-
veninuél*
£a daar meê {zevenmaal het Heiligdom i)erprengen :
Dat ^f aan 't heilig zaad van ifrael gewis
Te kennen, door 't geloof , reeds by beteekenis,
'Hoe dat de Wonderborg zoude in den tyd, Zyn leven,'
Ten beste van Zyn volk vry willig overgeven.
Alzo Hy met Xyn bloed voor hun , het groot ranzoea »
Aan God den Vader als den Richter moest voldoen,
Wyl Hy had in den Raad des Vredes aangenomen.
Om daartoe in het vleefch op aarde neer te komen.
Bn^ien we op 't ^rengen juist tot zevenmalen toe:
Dit leerde niet alleen aan 't zaad van jakob, hoe
Den grooten Wx>nderborg , voor hun eeqs , by Zyn wierven ,
Door 't^Ioed van fiem vast zou de zaligheid verwerven,
Kk Maar
Digitized by
Google
25^ M O Z E S 'AL O ü D E
ACBrns Maar dat men ook de l^acht, en ook de vracht vaadièn ».
°°°'°"' Tqt in den afloop van al de eeuwen zonde zien»
Terwyl Hy uit den drom der volkVen vroeg en ^de»
'£r veele roepen zou, met aanbod van genade^
Naardien Hy te allen tyd, tot aan des aardryks end».
Moet worden ileeds gelieft, en in *t geloof erkend;.
£n alzo zal men door de zeven wondertyden.
Hem als de Koning van Zyn Keric alom belyden.
>t Schar- £n vraagt men waarop hier het rood Scharlaken ipeelt^
Ceder' en Of wat de Ceder, en de Hylbp heeft verbeeld?
Snnebèei Het welk men zamen ftraks ook nog by de offerhanden ,
SlrkT ^* Der roode Vaarsfê moest in 't zelve vuur vertn^nden ?
^'^ Ik zeg, dat ons dit weêir vernieuwden aandacht geeft;
Wyl God oitdriikkelyk dit zelf bevolen heeft;
Waartoe hier tot bewys geen flof ons zal ontbreken ,•
* Ziet Maar wyl ik nog eens moet van deze dingen * i^rektn >
gende Zomerkt om dit alhier niet gantfch voorby te gaan y
Dit wemige daarvan ter dezer plaats maar aan ,
Zo ver men 't Cederbout , den Uyzop en 't Sdjorkketty
In 't zinnebeeldige, toepasfelyk kan maken ;
Hoogi. V: Want ziet men op het fchooii, van het Sfbar/aken roodt
Dac fchetet ons af den Borg, in Zyn verdienste en dood;
Zo als men om 't geloof nog vaster te vêrAerken,
Op deze'wyze ook hier den Hyztp aan kan merkeo^
Hoe
10.
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER: DEKDE BOEK. 2^9 '
!Hoe door de Wonderborg 20a worden eens in kracht, acrtstk
De fchiüdvei^vinge der ïionden aangebragtv "°°"'"'
En vestigt men het oog met aandacht öp den Ceder , Jf"'" "*
Dan ïiet mm daar in klaar, ook iets vbortreffMyks Weder,
En wel hoe in den geur en lieflykheid van 't hout, Hoogi. v:
Het aangename van het offer wordt befchouwd ,
£n komt den €e3er ons oók /voor al& onverderflyk ,
Dat leert ons hoe de Borg zee^liafcig en onflerflyk.
Voorzeker uit den <lood haast op zou Aaan , mitsdien
Hy geen verderving in het allerminst moest zien , Ptnim
£n daarom naZyn dood mefc oogebrooken beenen, joh/xix:
tTen derden dage ook weer den Zynen is v^rfcheenen. "^'
Werd na ^t verbranden van die Koe , haar a&h vergaêrd, van de ta-
Ën buiten *t leger op een reine plaats bewaard : verbrande
Dit zeide , hoe de B^g, na dat Hy om de zonden , '^'
Zicii zdf had laten gantfch verbrysf 'ien en door wonden, Jer. LOb
£n dus ter zoening was in 't openbaar ge Aagt,
Ook -dan zon worden op een reine plaats gebragt ,
Het welk omtrent Zyn dood ons nader hier wil zeggen^
Dat men Hem in een rein en zuiver graf moest leggen, 1<^' ^^^
CemerktJHy in 't voldoen aüs Borge, naar de wet.
Volkomen zoude zyn gantfch zonder (chuld of fmet.
En waarom dat men moest op zulk een plaats des wegen
Hem leggen , dakr nog. nooit tets onreins had gelegen , luc.
Kk a Gelyk^""'"^"-
Digitized by
Google
ado MO 2 ES- ALOITDE
ACHisTB Gelyk dit alles werd aan Ifraël vooruit»
' Schetswyze door den zin dier fchaduwleer beduid!
Dat En moest men nietaUeen die asfche zaam Tergaêren>t
n'e moest Maar by gantfch ifraël zorgvuldiglyk bewaaren :
WMrf""* Dat leerde weer ten klaarst, hoe dat een ieder moeCr
Eph. im Geduurig in *t geloof zich wenden tot het bloed
Des Borgs , als mede hoe men al Zyn lydens fmartCy
s Tim. II: Staag by herdenking moet bewaren in het harte.
De asfche Werd voorts tot reiniging van 's volks onzuiverheid»
watei ge! ^^^ aslche taamen nog met water toebereid,
^ngd ter £n waar meê dat men moest de onreinen dan bei^ngen: ■
gitig. Dit kan men klaarlyk, myn's bedunkens, overbrengen.
Op Hem den Boi^, door wien dat worden zoi» voorvast»
Der zonden reiniging op 't kragtigsc toegepast ;
Hebh IX: Want werd het vleefchr eertyds^ met water en met aslè,
'^ Gezuiverd: dat men dit op 't bloed des Borgs toepaste >
Wyl die zo veel te meer naar dé uitgeftrekte wenfch».
'c Angstvallige gemoed, en 't onrein van den menicJf>.
Van 't allerboeste vuil en finet der zondè-vlekken ,
In kracht geheel volmaakt tot zuiv'ring zou verftrekken;
£n dus heeft dit sUhier, op^t duid'iykst afgebeeld , .
Toekom Aig op den dag der zaligheid gefpeeld,.: f
* Don A> Gelyk ik daarom ook in dezen my moet uiten: j
Kl £n met dén grooteo man uit * Benjpün^ befli^iten i
Dat
Digitized by
Google
SGHAD-ÜWLEER. DERDE BOEK. a^i-
Dat waarlyk in dit ftuk van *t fchadawagtig beest,. Awmrt
Gewis een hoger aaaks-beduidinge is geweest.- " "
HOOFDST.
Hebr.lX:
14.
NEGENDE H aO F D S T U K,
^^n<2rTW2B KEINETO6ELEN, totwmginge derMelaatfcbm^ naanan mavmn
dé eene Vogëi over levendig inattr gejlagt verd ,. by nelh nun een "*^''"v
Sprengkwast maakte van Cederhout , vooraan dé Hyfop e»
Scharlaken ,«w, em daar mede met het bloed van den geflagftn Fo^
gel, den Melaatfihen zevenmaal te befprengen , mtama den Melaats
fcben werd rein verklaard, temyl men den levendigen Fogei\ die in
bet bloede des geflagten Fegeb gedoopt was, terftond in het open veM
moest laten benen vliegen. Waar van men d& laflelUofie kaa vins»
den Levicicos^XIV,
E
n om al verder in geloofs-befpiegeliogen j Üw ISiw
Met nadruk in 't geheim des Koninge door te dringen , vogelen.
Zo zal ik bier ter plaats' niet langer blyven ftaan»
Klaar tot het ofïer der Melaatfchen overgaan ;
Want moest men daar voor ook tot reiniginge Aagten,'
Zulks brengt ons meer dan ilegts melaatsheid ingedacbteni><
Dewyl ons daar door wordt , den fcbrikkelyken aart»
Van 't boos der zonden^ zeer nadrukkelyk verklaard.
Alzo de vuile ftank der zondige gebreken , • ^f. i: 4;
Hier by ook worden kan reehtaartig vergelek 11 (< ' ' '
Kk 3. Doch
Digitized by
Google
a<5i UOZtÊ A L O U 1> E
tTEocinm Doch oiB niet al te breed te weiden in de 2aak»
\V I En ik dus niet te ver van myn bedoeling raak%
Zo merkt met my in \ kort, dit gantfche iluk in dezen ^
Hier ftel%) en 4p bracht daarvan als reeds bewezen*
Waarom dat ik dan in *t geloof my werkzaam weer
, Tot de offerhanden zelf thans met myne aandaclit keer«
ii6¥. XIV: Waarby den offeraar twee Vogelen , in 't leven ,
I)ie zuiver waren, aan 4en Priester moeste geven,
^waarvan de eene dan moest worden aahgebragt,
VI. 6. £n pyer ^C water dat hier levend was » geflagt.
Daar ii;ien denand'ren ilraks öm laag zag ingedoken* .
£h in 4iet.laai>wè bloed des andVen ïngeftoken;
;A1s ook den Cedertak en Hyzop, daaraan vast.
Met roode wol omwoeld: waarna men met dien kwast|
«<• 7t Tot zevenmalen toe de Odreine^ moe^t be^engen ,
/ Om. ^as op hem .4e kracht der feini^ng te bf^agea ,
£n waarn^ hy .a^n 't volk daar taam byeep vergaêrd ,
Aanflonds in '^ openbaar werd voor gantfch rein verklaard^
^ 7* Waarop men verder moest, den Vogel die in 't levea
^og was, in 't opea veld zyK.vfydom. wedergeven. .
ovetgang Da^ hier jdoor wedet. Wjorijt ^t boger0'O9k gezegd
Spreng- Is klaar, naardien de iaik des Konmgs daariti 1^>
****** En om den rechten zin van dit gebruik te vinden.
Zo laat 01^ dezta knoop der ftfaadawk^pntbiodeni ...
Maat
Digitized by
Google
L.^-^ .M^M^
1 .«M ▼ K^ ^^-«
Digitized by
Google
A k.
Digitized by
Google
SCHADÜ^TLEER. DERpE BOEK, i$i
Maar gun aan my , dat ik eeii korten wyl hier ftaê> nenrer
Voor dat ik tot 't geheim dier Voog'len overgaê, "°°f°*^ *
Ter wyl ik diende 2ulk8 een weinig nog te fparenv
Om hier den Sprengkwast eerst alvorens te verklarenï
Wel aan , wanneer ik my aandacht'lyk daar by zet »^ sn Baar
En op de kracht yan haar betekenisfè let, . SoSSi
Dan wordt door even dit, my, by gelooft- vertoning y dij"2^
Zeer duid'lyk afgefchetst het wondre van den Koning^ "k^^
Op wien het gantfche ftuk van 'tvodr- en 2uinebeeldy
In 't midden heeft van al de fchaduwen ge^ld:
Dies lust ons om 't geloof nog vaster te verflerken,
Afzonderlyk ook dit tot leering aantemerken.
Want blyft men hier eens by , en üietmen op het kruid ^^ ^^'
' ' *^ zopwast
Des Hyzops, zo wordt ons daar door op 't klaarst beduid, «'t ^ «tf
Hoe dat de Borg als Hy Zyn IMenicbheid eens aanvaardde,
Gewis dan komen moest gelyk een vrugt der aarde, ]«c IV: s*
En alzo wyst de zaak in 't zinnebeeldige aan ,
Om door den Hyzop hier, Zyn Menfchheid te verftaan,
Die Hy dan met den glans Zyn's luisters zou beftralen , Coi. il 9.
Wanneer Hy daarin met Zyn Godheid neer kwam dalen,.
Gelyk dit wonder ons, met nadruk wordt verklaard.
Dat Hy is waarlyk God in 't vleefch geopenbaard. i Tim;
En dus zo kan men hier door deze omilandigbeden oèn Hy-
Des Hyfops, langs dit §)oor gevoegaaam verder treeden , ^^^^^
"Y^jm^aaiBien.
Digitized by
Google
2&i. M o ZES AXO ü DX
aEOBNDB Want is *c dat 2u]ks-inaar klein en zonder aanzien wast-»
° Dat kan , myn's dunkens , weer ilraks worden toegepast»
Phii. IL- Op Hem , den Heer en Vorst, en hoe Hy aan de Zynen,»
'Ceringeo nietig moest eens in den tyd verfchynen«
Wanneer dat Hy den glans van Eer en Majefteit^
Zou dekken achter 't kleed van Zyne needVigheid«
Alza door üem terftond op aarde neergekomen >
't Gelaat maar van een knegt zou worden aangenomen.
Den Hy- £n merkt men om in *t ftuk der dingen voorttëgaan^
geneeKn- Den Hyfop hier ter plaats ook als geoeezend aan:
dekricht. j-^jj leerdions, hoe de Borg naai Zyn bloedig ftryden ,
Zyn Kerke op aarde zou volmaken door Zyn lyden ,
Dewyl door Hem zoo zyn, voor al Zyn volk in kracht»
jef. Liiit Geneezing van de (chuld der z<Hiden aangebragt,
By welk een Jeg'lyk zoii dan tot Zyn roem gewagen >
Dat üy ;de fmerten van hun krankheid had gedragen.
Den Hyfop Befciiouwt men voortsxlit kruid alsjreinigend van aart«
leinigu p^^ ^^^ wordt ook alwoêr zinQ)eelende ons verklaard*
Hoe dat de Borg voor vast, om kiluk wel aantemerken^
FfuimU: Pe Tclnigmakinge volkomen uit zou werken.
Door welk Hy worden 200 waar men zichkfiert of weodt^'
I ]ob. I: Als reinigmaker van Zyn volk alom bekend.
D«oHjrrop En werd de Hyibp met een roode (hoer gebonden.:
werd te 22*
men ge- Hicf in wofdt wederom een hooger zaak gevonden»
Digitized by
Google
SCHADTJWLEER. DERDE BOEK. zóf
WTLüt liet meo op dien fhoer, jaist van fcharlaken rood, kzobnde-
Dit wyst ons weder klaar op Hem, die in Zyn dood, ^^^-r-
Gemerkt ala Borge op aard , aan 't vloekhoat by Zyn fterven > J,°"''|^„ *
Zich zelven zoude met Zyn oiferbloed beverven, 19°^ ^
i in fcharlaken
"Waarom Hy worden moest noodzaakMyk dan geUagt, inoer.
Op dit Zyn volk dus werd verzoening toegebragt:
En ziet dit leerd ons klaar, hoe dat Hy met veel Hagen,
Als Borg, Gods gram&hap moest aan Zyne Menfchheid dra-
En wel zo gantfcfa volmaakt, volkomen en getrouw, (S®°>
Dat Hy gelyk een worm daar onder kruipen zou , Pi^'m
Terwyl Hy daar door moest de vuile zonde - vlekken ,
Van al Zyn volk geheel voor h Aanfchyn Godts bedekken:pfaim
En dus zo ziet men hier ten duidelykst , op wien, xxxii: r.
Het fchaduwagtig rood van verre heeft gezien:
l^ant zou de Borg , als reeds gezegt is , 't Heil aanbrengen ,
Dan moest Hy '£ roode van Zyn oiferbloed ook plengen^ Jec uib
Gelyk dat alles door 't Scharlaken afgebeeld.
Ten allerduid'lykst heeft op Hem, den Borg, gelpeeld.
En waarom Hy aan 't hout moest worden om de zonden, 'Hand. X:
Al^ met een roode fijoer Zyn's lydens vastgebonden. ^^*
Dat VI den Sprengkwast , nu omtrent den Cedertak , T>e neet
Ook mede een dieper zin van hoger wysheid ftak , , «nC^Jer*
Is klaar, want lust het ons den zin daarvan te ontvouwen ,'*^*
Zo kan roen:aanftonds zulks leerbeeldelyk beichouwen;
LI Naar-
Digitized by
Google
2(56 MOZESALO U D E
msocNOB Naardien men juist wordt docM* den Ceder opgeleid^
M^'°T' Tot 't Vorstelyk geheim van Zyn verhevenheid,
X vuils. Als Koning: want wordt Zyn geftalte ons aangepreJECo,
Hopgi. V: Het is: Hy tz\ zeer fchoon gelyk de Liban wezen,
'** En uitverlcoren als de Ceder die daar groeid.
Van waar de Geest met kracht van boven nedervloeid.
Het lust my tot een proef by de overdragt der dmgen
Des Ceders , in 't geloof dit nader aan te dringen.
ztnnebeei- "Want is de Ceder van een lang' en duurzaam' aart,
Sinï* Hier door wordt, naar my dunkt zeer aartig ons verklaard^
op^de Ce- jjQg ggng de Hemelborg, na dat Hy was geftorven,
Rom. v.ï-En voor de Zyne had genadei en heil verworven,
GewifT'lyk uit den dood weer op zou flaan , mitsdien
pfoim Hy geen verderving aan Zyn lighaam zoude 2ien,
3CV1: ïo. £jj gygj, hierom dan dit wonder zou bewyzen.
Als Hy ten berden dag zou uit het graf verryzen.
Den Ceder Is 't dat de Cederboom uitneemend fierlyk wast,
ScrfyL""Daar door kan worden op den Vorst ook toegepast,
Hoe dat Hy eens volmaakt in de Evangeliedagen ,
Zacb. VI: Zyn Heerlykheid tot roem moest als een fieraad dragen j^
'^* 'V^aarby van Hem een glans en luister op zon gaan.
Die alle volkeren verwonderd zoo doen fhan.
Geeft een Gelyk aldos nog meer, de Ceder ons befchreven,
me^ur In ^t zinnebeeldige, hier kan te kennen geven :
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. DERDE BOEK, 2(^7:
Want ttèt men op de geur en lieff'Jykheid van 't hout, inoein>t>
Dan wordt daar in de reuk des Borg? .op 't klaarst befchou wd , f^üÜÜ*
En wel hoe dat na 't eind Zyne lydens-^otftelingen j ^"^ v.-a;
Het geur'ge en aangenaam Zyn's offers door iou dringen.
Alzo de kracht daarvan met zeer veel Majefleit,
De gantfche waereld door zon worden heen verfpreid, Mai. i: m
Tjo dat men even dan met nadruk in die dagen,
yolmaakt'lyk zoude van dien wonderröuk gewagen.
En wast de Cederboom zeer groot en hoog in top. Dezelve
Dat voert ftraks in 't geloof myn aandacht hoger op, h^^^
Vermitt ik hier nog zie, als in eeü fchéts-vertoning,
Op al ^t aanbid'lyk fchoon des grooCen hemeUKoning, jef. ui:
Wanneer Hy als de Borg ontheft van 's doods geweld, "*
Eens worden zou in zyn voortreflF'lykheid gefteld j
En -des noodtcaak'lyk moest op aarde nederkomen, .
Op dat Hy zoo van daar weer worden opgenomen liebr. i;
In Zyne Heerlykheid; door welke Hemelvaard, ]^'
Zeer duidelyk hier wordt Zyn Hoogheid ons verklaard 9
Als mede hoe Hy daar in 't aanzien van de volken ,
'Zich zelve zetten zou, verheerlykt in de wolken, Matth.
1 -XXIV*
Van waar dat Hy volmaakt door Woord en Geest met kracht , 30.
Tot roem van Zynen naam vertoonen zou Zyn magt.
En 't vdk van Hem doen in dio Evangelietyden ,
Dé vlakke velden 'door voorfpoedigheeoearyd^a. - Tt»\m
LI a Maars?"""'
Digitized by
Google
i(J3 M O Z E S A L O U D E-
REocRDi Maar om niet dieper door nog meer byzonderheêti>.
— ^!r Des Ceders, van ^e befbk myn^s doel wits aftetreên*
SSJ^"*" Zal.ik by *t geen ik heb geiegd myn aandacht ftaken, ,
kwïïf' Om des te beter 't flot der dingen op te maken ;
Gemerkt door 't geen daarvan by ons is aangehaald y,
Op 't allerduid'lykst wordt de Sprengkwast afgemaaid::
£n waarom dat my dit, om kort te zyn , alweder
Belluiten doet, dat hier den Hyzoptn dë Ceder ^
Als meê 't Scharlaken roodrvzn dezen Scbaduwkwastt
Zinfpreukig op de Vorst kan worden toegepast.
Hét ver' £n om nu in het ftuk des Konings door te treden ,■
vSigaaS' Wend '*^ °^y ^^^ ^^ ^^^ ™y°^ afgebroken reden^.
^^ Doch om nkt lang by dat der Vogelen te ftaan »,
Zo merkt daarvan met my, alleen dit kort'ljck aan ^
Dat moesten die zyn , om naauwkeorig hier te preken;
Gantfch rein en zuiver , en mogt niets daaraan ontbreken »,
£n dus volkomen naar den inhoud van de wet.
Dat leerde, hoe de Borg van zonden onbefinet,
Hebr.vii: Volmaakt'lyk in den tyd zich eenmaal zou vertoonen^'.
***• Wanneer Hy in het vleefch op aarde zoude woonen»^
Gelyk dit leerzaam ftuk toekomlUg meê vooruit,
Aan 't volk van Ifrafl werd in 't geloof beduid.
Reden ^* ^*' "®° '' ^®^' ^^^ ^^ Vogelcn verbeelde r
dSSrwee ^y dunkt daï zulks weer klaar op Hem denBorge^eldci
Wyl
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER, DERDE. BOEK. 2S9
Wyl daar door werd omtrent Zyn Menfchheidhier betoogd , ^„^^
Hoe dat Hy worden 2ou vernederd en verhoogd; ^ ■
£n> hist het ons tea proef hier van den 2in te ontvouwen^ a%ebecid»
Zo lakt ons even dit met nadruk dan befchouwen, t^iu
Naardien dat in het geen ons daar van wordt gezegd,
Het Vorstelyk geheim gewis verborgen legt. |rteff,'
"Want was het datmenmoestmaaFeenderVoog^lenflach-Draeene»
Dat doet my klimmen in^fi geloof met myn gedachtes
Tot Hem, die eens ep aard tot in den dood getrouw >.
Door Zyn zel& lyden al Zyn volk volmaken 201»,
Alzo Hy als de Borg door Zyn gehoorzaam Aerven,
Voor hun genade en 't recht ten leven moest verwerven.
Werd deze Vogel als men 't bloed van haar vergoot,
Jtiist over 't water dat recht levend was gedood:
Al zulks leerd, hoe de Borg Zyn overdierbaar leven,
Ten beste van Zyn volk geheel zoude overgeven.
Op dat du» door Hem werd, na Hy eerst was geilacht^
De reinigmaking van de zonden aangebragt,
]n welke Wonderftroom en heilvogt van genaden.
Een- ziel fteeds in 't geloof zich domp'len zou en badea
£n zich verlustigen in 't aangename ièhoon^,
yan 't zuiver levend nat, gedaald van 's hemels throon.
Was 't dat men 't offerbIoed,met water zaam moest mengen ïsevmvc
Ia. daarmee, met de kwast de onreine ^ntrchbelprengen,Mciut.*^°
Vogel
-werd ge*
dood.
iPetr.
Uk it.
Hebr.Vfi)»
Geflacbt
overeen.
vatmet
leveaivr».
ter.
Hebr. I: ji
ib.
Im.
LU
Niet
fdiea
Digitized by
Google
*ro MOZES ALOUDE
freoBRBB Niet flegts voor eens, maar juist tot zevenmalen toe:
i—'Datfchetfleaan Ifraël, myn^sdunkens, klaarlyk, hoe
naa?w»d ^^ Vofst op aarde In 'c vleeicii eenmaal zou nederdalen »
bc«)fengd,On, door de prys Zyn's bloeds als Borge te betalen ,•
Want zou Hy in triumph Zyn vyand tegengaan,
£n deezen door Zyn kracht en mogendheid verilaan >
fi>3m cX'Zo moest Hy op den weg eerst drinken uit de beeken ,
Zou Hy daarna h^ Hoofd bekroond om hooge fteeken 9
Wyl Hy vertoonen moest by *t eind van *t lydenwerk,
Hand. II: Hoe Hy in waarheid was de Koning van Zyn Kerk:
En ziet men verder op ^t juist zevenmaal befprengen.
Dat kan men aanftonds weer gevoegzaam overbrengen > r
Op Hem die eens met magt op aarde hier beneên»
Openb. Erkend zou worden door de zeven tyden heen
* . Als Rcinigmaker, van het volk aan Hem gefchonken^
Tot wienZyn liefde ook heeft volmaaktlyk uitgeblonken.
Wanneer dat door Hem werd als Borg volmaakt in kracht |
. Gerechtigheid en Heil ten leven aangebracht,
Tl>etr. II: Celyk Hy hierom in het dragen van de zonden,
'^ In plaats vao fatm werd aan den vloekftam vastgebonden ,
Tot dat Hy eindelykin 't wonder van Zyn dood,
joh;XiX: De uitnemëndlieid van dit Zyn liefdewerk befloot.
En waar door Hy volmaakt op aarde hier beneden «
yertooade dat Hy had als Boig tea zoen geleden. ^
Eö
Digitized by
Google
SCHADUT^LEER. DERDE BOEK. 271
RC6RKSS
flOOFDS».
Waarna
den me» .
katrchen
rein werd
verklaard.
Hebr. IX»
«3.14.
En was het dat dan werd aan 't volk , by een vergaêrd.
De onreine ftraka voor een gereinigde verklaard :
Dat fchetften, hoe de Borg naar ai Zyn hevig ftryden.
De reinigmaking niet alleen 20u door Zyn lyden
Aanbrengen, maar dat Hy waar men zich henen wend,
Van al Zyn volk daar voor ook worden ïou erkend,
Terwyl Hy fteeds de vrucht Zyn's bloedige offerplasfèn,
Den Zynen door Zyn Geest ten krachtigst toe zou pasfèn. Joh. xvi:
En werd de Vogel, 'die nog levend was, in *t nat iVdmio-
Daar op gedoken in het bloedig waterbad , v^S 'i
Waar lA men hem als dan moest even na *t befprengen nit^&.
Van den melaatfchen , fluks naar buiten *t leger brengen , J^'*
Waar hy in 't openbaar bloedverwig naar om hoog, vryheid
IClapwiekende en gezwind in vryheid henen vloog: Lev! xiv:
Ook daar in is 'c geheim des Koning klaar te vinden ^ ^ .
Indien men wil den knoop dier fchaduwleer ontbinden 9
Wyl door dit fluk, te 2aam aan 't vorige gehegt.
Gewis iets hogers werd aan Ifraël gezegt :
Want hierdoor werd geleerd by voorfchets, aan de Joden,'
Des Yorsts verryfenis en weêrkomst uit den doden.
Waarom Hy uit den flaap des doods eens opgedaan ,
Terllond is met Zyn bloed de Heem'len doorgaan ,
En waar door Hy volmaakt draks uit het graf verrezen^
Voor God en Englen heeft Zyn Borgfchap ook bewegen. Kom. 1:4;
En
Pfalm
XVI: IJl
Digitized by
Google
^72 M o Z E S A L o ü D E
^KxoBHDB En aan den eifch van God) door Hem volmaakt in kracht»
. Voldaan is, en her recht ten leven aangehragt,
XX V- ^^'y'^ ^'' ^^^ °'^^» ^® vryheid en het.leven, ,
' Van dezen Vogel kan in 't kort te kennen geven.
Den leven-. Was 't dat die Vogel voorts meê tevens naar omhoog,
gel vloog Van de aarde, zeer gezwind » als naar den hemel vloog:
te weg?''^ Dat zeide hoe de Vorst op aarde neergekomen ,
I xim. Ook worden zou van daar ten hemel opgenomen >
Op dat alzo den glaps van Zyne Majefteit,
De gantfche waereld door zou worden uitgefpreid.
Zo dra Uy in triumph in ^t aanzien van de volken.
Hand. 1:9, Heldhaftig treden zou als op een koets van wolken,
' £n klimmen dus met magt hoog(laat'*lyk op den throon »
Zyn's Hyks, als Erfgenaam en 's Vaders grooten Zoon.
Beflujt. En dit is 't geen in 't kort, met levendige trekken, .
Aan Tfrad wel eejr totieering kon verilrekken.
Dat liier het groot geheim van 's Vorften hemelvaard»
Door dezen Vogel werd niet duisterlyk verklaad.
, TIENDE HOOFDSTUK.
TIENDE ^^^ ^^ ^OK 9 ^^ ^^or het heilig lot van jehovah god werd aangewe-^
üooFDST, 2;^ .^^ flagting , alleen op den grooten Ferzoendag ; dat Jaarlyks
voorviel op den tienden dag van de maand Tifri ; welke maand de Ze*
,vende in ordre was van V kerhhyke^ m 't terjle van Ifrails Burger'
jaar.
Digitized by
Google
^CHADtJWLEER. DERDE BOEK- 2^3
jaar. Waarvan dé Inzettinge te lezen is Levidcus XVI: 7-10. tiende '
tot een voerbeduiding van bet groote werk der Verzoeningen door den ^QQ^^st. -
fiORGE op eenen dag aan u, brengen » volgens Dan. IX: 24. en
Zach. III: p.
\} m nu op dezen voet , tot meer bytonderheden van den
Der ofterhanden , in 't geloove door te treden , *t3en hee-
RE.
2I0 merk daarvan in 't kort met my, hoe Ifrael,
Zeer plegtig op Gods wys aanbiddelyk bevel.
Na 2:0 veel doodingen der daag'lykfche offerdieren.
Met nadruk ook den dag der zoening moeste vieren ,
Door welke, voor het oog van Jakobs zaad verbeeld,
In kracht werd op den dag der zaligheid gefpeeld : /fen ,
V7ant moesten ze eenmaaPs jaars een Bok ter zoening flach-
Dit bragt geduuriglyk op nieuw hen in gedachten,
'Hoe dat de Hemelvorst op aarde eens uit een vrouw.
Ten aanzien van het vleefch, Zyn aanvang nemen zou;
Wyl Hy in 't hoogst gericht daar mede toe moest treden.
En door Zyn lyden, God en menfch op nieuw bevroden,
Na dat Hy door Zyn dood volkomen had voldaan , ^
Al 't geene, waar voor Hy als Borg heeft ingeftaan,
Gelyk Hy daarom ook Zyn ofFerbloed moest plengen ,
Om voor het volk van Hem , verzoening aan te brengen.
Doch om niet al te ver door veek omftandigheên , RcpaaWe-
Des Zoendags van 't bellek myxi's oog wits aftetreên^ - Bok. ^" .
Mm Zal
Digitized by
Google
274. M O Z E S A L O U D E
TiEHOB Zal ik hier» om in ons daar meê *t geloof te Herken^
" r Tot leering ilegs daarvan alleen den Bok aanmerken ^
Die op dien juisten dag met zeer veel plegtiglieid.
Voor 't aanfchyn Gods werd op den flagtbank neérgeleid>
En waarna *t fchaduwdier, vervolgens vastgebonden.
Ook werd in 't openbaar geofferd voor de zonden,
Alzo daarvan 't geheim toekomftfg op den dag.
Van een veel beeter zoen door al de fcliaduw zag.
Wat zulks Dies lust hct ons om dees geloofs-befpiegelingen,
beduidde. Regtaartig, op den Vorst tóepasPlyk aantedringen ;.
Want was het dat die Bok, zo plegtig voorgelleld.
Werd in den juisten rang van 't reine vee geteld,
Wyl hy herkaauwde, alsook van een de klaauw yer43eelde^
Zo dat voorzeker dit een hoger zaak afbeeldde.
En waarom in dit fbik hier niet wordt roisgetast.
Als 't op den Borge wordt betaamlyk toegepast.
Ifl om ten allerklaarst dit wigtig ftuk te ontleden,
Zal ik naar 't wys geheim dier overeenkomst treden;
De Bok Welaan , werd uit het volk van Abrahams geflacht>
bcKkenis Tot een beteekenis, den Zoenbok aangebragt,
itagdoOT^*' leerde en gaf aan hun te kennen by vertoning,
het volk Dien heuchelyken (lond , in welken dat de Koning^
bragt. In 't flegt en need'rig vleefch , ilfdalen zou op aard:
7 ,8. Al verder , 'hoe daar door gewis hun werd verklaard,
Hoe
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. DERDE BOEK. a>f
Hoe eens de Vorst zou doen het fchaduwbeeldverdwynen, msmr
En uit het midden van de broederen yerfchynen, hoofmt. -
Gelyk te voren dit, zeer duidelyk voorzegd.
Reeds aan den ilamme was van Juda vastgehegt : Hebr. VU.
Want ichoon Hy was en bleef door al den loop der eeuwen , ^**
Volmaakt in kracht de God en Loslèr der Hebreeuwen ,
Zo moest Hy nogthans zyn in waarheid Abrams zaad, i^om. ix:
£n uit de vaderen, zo veel het vleefch aangaat.
Wordt juist door 't heilig lot , dien Zoenbok aangewezen ,Door iict
Daar door zag 't waare zaad van Ifraal in dezen , gewezen.
H (Je dat de Borg in 't vleefch , leer beeldig voorbeduid ,
Kaar het aanbiddlyk van Gods heilig Raadsbefluit,
Voorzeker eenmaal moest het lydens lot ontvangen, openb.
Op dat men zou door Hem der zonden zoen erlangen;
£n was 't dat deeze Bok door 't Lot, bereids vermeld.
Ten zoen gefcbikt, eerst werd jehova h voorgefteld.
Daar door werd weer geleerd, hoe dat de Borg op aarde»
Wanneer Hy in den tyd Zyn Menfchheid hier aanvaardde»
Volkomen worden zou tot eeuwig ziels-behoud , Hand. iV;
In "'t vleefch ook van naby tot zaligheid befchouwd, "'
Gelyk Hy daartoe in den Vrederaad te vooren ,
Van God den Vader reeds vooraf was uit verkooren,
En door het heilig Lot van Zyn voorzienigheid. Hand. ivi
Hem het verlosfings-werk volkomen opgeleid}
28.
Mm 2 Ge.
Digitized by
Google
r^& M O Z E S A L Q U D E.
TtBTOï Gelyk Hy daai'om kwam in 't onbegonne heden,
'^""' Vry willig uit dien Raad, dus fprekende aangetreden t
pfaim XL:'k Heb lust ó God, Uw eifch te doen op aarde omlaag,
.* ^* En wyl Ik Uwe wet in *t binnenst van My draag.
Zal Ik ook Uwen wil hierom niet wederAreven ,
Naar *t geen van My bereids ftaat in Uw Boek gefchreven^
Dat nu de Hemelborg daartoe was a^emaald.
En door het Lot van Gods voorzienigheid bepaald,.
Dit kon het heilig zaad van Jakob duid^iyk leren,.
Toen Hy kwam onder hun op aarde te verkeren,.
Matth. Wanneer 'er aan den ftroom des Jordaans werdeen woo^d i,
' '^' Van grooten nadruk uit de hemelen gehoord,.
DaarHy ten klaarfte als Borg die komen moest, door dezea
Volmaakten vingerwys, werd duid'lyk aangewezen ,
Dewyl *er kwam een flem afrollen uit den throon
Des Vaders , die daar riep : dit *i Afyn geliefde Zoon ! .
Waarom Maar werd dit offer by. beteek'nis, tot voldoening,
door een q^ dezen Zelfden dag van Ifrafils verzoening.
Juist door een Bok als dan ten duid'iykst afgebeeld , .
Daar door werd, naar my dunkt, al wederom gelpeeld»
Op Hem, den Borg, door wien op aarde hier beneden,.
pr^'Tt De Zoendood worden zou met fchimp en fmaad geleden,.
7 , 8* Want fchpuwe ik hier den Bok, in zyn veragt'lykheid ,
Dan worde iLftraks daar door leerbeeldig opgeleid,,
EiV.
Digitized by
Google
SCHA'DÜWLEER; DERDE. BOEK. r^^
En wel hoe dat de Borg wanneer Hy hier op de aarde, ho^t.
't Wiaaragtig vleefch en bloed als *s menfchen Zoon aanvaarde» jr
Hy Zich dan zeer gering 20u toonen; ja aan wien,, 14.
Geen blyk zou worden van iets heerelyks gezien.
Om' dat wanneer 't door Hem zou worden aangenomen,
Hy in gelykheid van het zondig vleefch moest komen*. R«j*
Wyl Hy dan tevens in dat nederig gewaad,
Gelaetert en befchimpt zou worden en gelmaad;,
Alzo een ieg'lyk zou , als yan een onbekenden , >
Met fchimp en fpot van Hem het aangezicht afwenden ^ jec um-
£n gantich veragten , met hun hoofd gefchud , zo dat mwc. xvf
Hy worden zou als een onwaardige gefchat: pg;,„
fin om het welk men Hem uit 't midden van 2yn lyden , ^""^'^»>'
"Waar mede Hy aan't emd Zyn's levens had te ilryden,.
Ook by voorzegginga-leer reeds in 't Prophetifch woord >,
Van verre en al a«cr vroeg ten duid'iykst heeft gehoord ^
Gely k^en Hem nit d'angst Zyn's bitt?ren leets , in 't dragen^
Der fmarten, als deBorg, dus elders hoort gewagen;.
]k wyk niet agterwaarts om iets te wederllaan , . ]i;C L: c
^aar Ik geef Mynen rug den geenen die My flaan l~
'k Verberg Myn Aangezicht niet fchoonzeMy verdrukken,
Kog Myne wangen , voor die My het hair uitplukken. .
Al verder , werd de Bok het leger uitgebragt , pi« o^"-
En m. het openbaar, ter zoenmge geilagt , fchiedde
-. ° ' _. buiten Bet
■ , Mm 3, Daarkger.
Digitized by
Google
irS M O 2 E S A L O U D E
TIENDE Daar in iie ik ook weer als by een vocryertoning,
,* Den grooten wonderdag, waar op eenmaal de Koning
Hebr. Moest wofden Uitgeleid ter pooFte , wanneer Hy,
Als Borge niet alleen dan lyden zou voor my ,
Maar ook voor allen, die gefterkt met kragt van boven.
Joh. X VII: Volkomen zouden ook in Zynen Naam gelooven^
Waarom ik dan befluit dat in liet ofFerbeest,
Gewis een'hooger zaaks-béduidihg is geweeste fe^n,
Want moest men ^t bloed des Boks , ter «coensbeteek^nis plea-
Dat kan men op den Borg aldus weer overbrengen ,
En wel hoe Hy in kracht tot in den dood, getrouw
©an. IX: Daarop den ftempel van Zyn lyden drukken zou,
]er.' XXX: Wyl Hy moest met Zyn hart als Borg tot God genaken.
Indien Hy 't bitt're van Zyn lyden zou volmaken,
. jef. Liii: Waar na, de vrugt dan van Zyn derven, hier beneca
^' Op aarde, worden zou, recht in 't geloof beleen,
cap.xLV: Van allen , die in Hem met hart en monde roemen 9
En iri Zyn offerbloed zich zelf gezegend noemen.
Toepas- Dit alles doet my , met verwond'ringe aangedaan ,
verden- £en weinig van ter zyd', hier met myne aandacht ilaaa i
Vergde- ' Alzo ik hier in door 't geloove ab opgetoogen,
^"j^'JJJJi.Zeer duid'lyk zie den Borg gefchilderd voor myne oogen»
Wyl door dit offerdier zoenfchetzende afgebeeld,
Hebr. IX; Op Hem zeer klaar vooruit van verre werd gelbeeld,
''''*• . GelxJc
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. DERDE BOEK. ^7^
Gelyk Hy daarom ook by ^t fchaduwachtig teken ^ tibmok
Ten dezen toegepast kan worden vergeleken r "°°'"^''
Want zie ik op dien Bok, en al haar bloedig rood»
Dat fchetst my af den Borg omtrent Zyn fmarte en dood.
En wel zo als door Hem, eenmaal aan *t hout geklonken > ' ^^^- ^
Die bittVe lydenskelk, moest worden uitgedronken»
Ên des verbeelde ik my hier in, hoe al Zyn leen,
Bloedzypelende zyn, van boven tot beneên.
En daar Hy roept, terwyl zy Hem met galle laven,' JfiJ»
Myn beide handen en Myn voeten zyn doorgraven ; pr«im*
En alzo ^ie ik van den Borg en Levensvorst , '^*
Zyn gantfch gezegend lyf rondföm met bloed bemorst^
Zo dat wanneer ik *t oog opilaê, aan alle zyden,
'k Zie niets dan drok en fmert, en kruis en bitter lyden.
Waar door het handichrift moest , ten aanzien van het recht;
Voor altoos worden aan den vloekftam vast gehecht, CóiLirr
Op dat 'dr Borg by 't flot van Zyn vol wigtig fterven , '*' 'S*
'tOntflag mogt van den vloek, en 't levensregt ver werven, ^ai. Hf
Wyl dus moest worden gantfch volmaakt alzo in kracht»
De reinigmaaking voor de Zynen aangebracht;.
OTerwyl Hy 't roode van hun zonden als fcharlaken^
Nog witter dan den fneeiiw en zuiv're wol zou maken, I«t i: i3.
En dus zie ik Hem hier als Borge, daar Hy derft,
'Waar door Hy voor Zyn volk de zaligheid verwerft.
Zo
Digitized by
Google
sBó MOZESAt-OTJDE
TiKNDB Zo dat ik tot de fchuld-betallng voor de 2onden »
ü^'""' Niets anders vlieten 2ie dan balzein uit Zyn wonden.
Aandrang Dit heft en voert myn ïiel van de aarde hier beneên«
des ge- '
looft. Op vleag'Ien van geloof door al *t onzien'lyk heen ,
En doet my in den Borg met myn geloofs-vertrouwen.,
Den grooten wonderfchat der taligheid befchouwen :
Want eifchte 't regt byGod, voorzeker, ^lietdan ftraf, "
Rom.iri: £n ftaatze niet voor zy voldaan is* daarvan af.
Dat leert ons, hoe de Borg voorzeker af moest komen ,
Op dstt het vleefch, van Hem op aard werd aangenomen «
Ten einde door Hem werd geheel die eifch voldaan ,
lef. UU: Alzo Hy daar voor had als Borg eens ingeAaan «
*^' Waarom dat Hy dan ook al overlang te vooren.
Reeds in den Vreederaad zich zelve dus liethooreo:
Job Laat toch , 6 Vader, 't deel en 't uitverkoren erf,
«4. * Van My , niet dalen in de groeve van 't verderf, •
Want ziet. Ik hebbe tot hetaaling voor de zonden
Myns volks , den prys Myn's bloeds ter losfing uitgevondea.
De «aar* cGelyk dit alles in het dragen van de ichuld,
tetügt Door Hem als Borge op aard, werd in den tyd vervuld.
En waarom zelfs door Hem, by 't eind van al Zyn flrydeo»
. De fierkroon werd gezet op Zyn volwigtig lyden ,
Toen Hy vast in Triumph, voor dat Hy nog ontfliep.
Joh. xiX;Dee8 woorden* 't is tolbract, met luider ftemme uitriep!
• En
Digitized by
Google
ISCHAOmTLEEK; DERDE BOEK. 2U ■
En flooriiier op alzo Zyn overdiérbaar leveb, > ' ' -rmréE '
£n al het geene God H«m hadc te doen gegeven , hoofdst.
Waarvan 'de wucht ook werd by Zynen dood befpeurd ,
Zo dra het Voorhang werd in twera vaö een gefebeard ; vxvm
WylditteJcennengaf, dat mi geen Jood «n Heiden, si-
X)oor qieer of minder recht izon blyven afg^ftheiden ,
Maar dat £en iegelyk hry Jood of Griek, voortaan,
Geloovig: tot den throon des Vader» toe mogt gaan , Hcbr. iv:
Gemerkt de Borge in plaats van hun^, ten ^oengeAorven,
Dien vryën toegang heeft tot 's Vadws throon verworven,
.£n waarom 't dan in kracht, in dezen zin betaamd.
Dat Hy wordt de oorzaak van die zaligheid genaamd. Cap. V: g:
^ Verftrckte *t ofièrzoen van welke wy hier fpreken , KiiSde'*
"Van .jaar tot jaar aan \ volk ten vjoorbeduidend teken^ ^"^
Dit leecde aan 't heilig zaad op aarde hier beneên.
Steeds in 't geloof te zien door al de fchadu w heen ,
j£n hoe de Borg volinaakt gewis in 't vlee(ch zou wooneo,'
Om zich als ^t Tegenbeeld dier dingen te vertoonen. Hebr. x»
Moest voorts dit offer jriist maar eens des jaars gefchiênj Éénmaal
T)aai< door kon 't heilig zaad ten allerduid'ly kst zien , "^** ^'""**
Hoe door de Dorge eenïnaal, op de aarde neergekomen,
Den ofierdien^ geheel zou worden weggenomen ,
Door Zyn zelfs offerbloed, zvdra door Hem defchuld.
Der zonden was betaald, en 't recht der wet vervuld.
Nn Maw
Digitized by
Google
•njisDx Maar om iv«C:«Lce.veil door meer byzofiderfaedeff
Ü!^ — .'^Des Zoendag9> Tan het fpooc nn mya bdlek t& treden»
SSd^^'Zojiiefkt met ray teo flot tan *t gantiche werk, in *t kort,
Hdiigdom^o*. '' ZoeoWoed luet tUew, 20u vordcn «kgeöott ,
''^°[^'J«J I^^Maai^ljoemeB dtf ookïnoest naaragter't vooricmg brengen ,
bd ^dd^^ ^'^ daq^ apiede! O]^, en yoor het Zoendek neder^rei^n»
** AI 't yiplk hy Ifrael gewisflyk in dien dag,
Hebr. IX: Op een vecI betren tyd dooi rook en fchadwr ogr
V^ant werd het ofietÜood wairvaa men hoort gewa^ ^
Het binnenst HeiligdmB verf oJgcn» ingedragen y
En wel op dat het 2oa, gelyk ons't'V^oord vermeld»
yi. ai, «^Aldaar daa worden aan jeboyah voorgeftdd:
My dunkt» dat wees bonweêrjfaT^ TQQrfchet8,in«ertoningi^
• Dien Ijeerelylen dag op wdken dat de Komng, ^
Als Borge» in *tvlee&h gedaald» het overgroot r3n20^>
Eph. n: Aan God den Vader als deia Eicfat» moest roldoen »
EjD hoe Hy eiodelyk Yolnaakt Tan Ittcr beoeden:»
- Met Zyn zeHt offerbk)ed den hemel In zou. tceden ^
Zo dat door 't Heiligen der HeiPgen ons op aard »
Volkomen wordt de plaats der Healykheid verklaard, T
£n waarom ook de Borg ten beaei cp zou ryzen»
Alzo Hy daar de kracht Zyn^i oflEers tooest bcwyzen »
En hbe Hy had voldaan die» eilch vto 't God<f Jyk riegt^ [
joc V:i6.Dat Hem van eeuwigheid »alaBQi;g was opgelegd; I
Gelyk
Digitized by
Google
SCHA3bü^L£ER: DERDE BOEK. j^^i
"Gelyk dk van f oodsom oc» wordt net »er veel khta&ód^ ' Tmme
Bevestigt ia het woord der fivangeüe^inratrheid. noonst.
£n du3.2ag Ifraël ib^t.lcbadii'vragtig beeld, . Dit nader
Ikt geen waarop het hlotd des Boks al hee& geQ)eeld ^ ^^öo.'
En 't konde \ heilig volk reeds in 't geloof verfierken >
<Door in een hooger zin dat bloed redit aantenierken^
Naardien vast jakobs taad <k>er dexeiplegtigbcid»
Alstaet de hand werd tot <fen nievnten dag gelende
£n 2iet dit tn^ngt ons door een recto dier wondertyden ,
Tot op den iuisten'flond van 't overdió-baar lyden
IDesfiorgs, endaar Hy ir, na dat Hy had BCiJdaan,.
Aanftoads met eigen bloed de heemlen dborgegaah» '..-.. neu.VTi
Op dac Hy , door den prys van Zyn gehoorzaam Aerven» '^'
Het volk zyh'6 Eigendoma ToUcomen zou beerven.
Het welk de Vadw Hem, metzoTedzekerfaeklv
Bereids te<vooKai bad beloofd en to^e^id, . ; jer. Lni:
V^ant^zoude Hyals Vorst ^p aarde hier beneded» "' "*
:^yn Goddlyk Ryksgebied met M^efieit bekleden,
Zo moeet Hem , -na Hy was ter zondenzoen gefiagCV
Zya <volk ea eigendom haast worden toegebcagt ,
Er van den Vader tot «oi «rvè aan Hem g^eveo, pfaim ii:
In wien Hy met Zyn Geest en door Zyn Woordzoa teven * ^'
Celyk het heilig zaad daar over, in den tyd
Der ichedttwdienst -ook h^t ^i ia 'c. geloof verblyd: Gen.
n z k
Digitized by
Google
z^ : M o Z E S A L o U D ft
•riERDB *k Befiilic hier dan met recht en met gegronde reden ^
■ Omtrent het overwys van »! de omftandigheden,
Dat door het offer der vertoening» lang vooruit)
fMm XL: Op Hém den Borge in kracht by toekomst werd geduidy
^'^' £n dat, indien Hy zou den prys Zyn^s bloeds betalen,
\ Noodzaak^Jykvas datHy in ^t vleeich kwam nederdalen^
Hebr. X: £n dus eenmaal door Hem de boeting voor de fchuld
Zyn*8 Erfideels^ worden in Zyn wonderdood vervuld».
£n waarna, dat V geen flagtofier voor de zonden ,>
VS. 18, 26. Tot Zoening worden zoi» op aarde meer gevonden^
fiefiuitvan Deeae overdenking voert myn ziel, in *t ftil alleen^
CMd&'' Aandacht'lyk in t geloof door al de Ichaduw heen,
£n doet haar tevens , om veel beter 't iluk te treffen>
Geduurig \ hart en oog opwaards ten hemel heSen»
Van waar alléén , aan- my genade moet geichiên,.
' Om klaar dé dingen van den ouden dag te zien^
Want dat brengt ons gellaag tot d'Ëvangelie-dagenr
Waarin men naar den Verst, en naar Zyn leer zou vrag^il^
£n by verheffinge ook dan zeggen , laat on^zaanu,
Aiet bly gejuich, den roem vermelden van Zyn Naam»
Als mede van Zyn Heil, Genade en^ Goedheid (preken,.
PfaBn xx:En ^c overwinuings-vaên van Zyn triumph opfteken :
*• Die Hy vast op den weg Zyn's lydens heeft behaald.
Toen. van Hem werd den prys Zyn's o&rbloeds betaald^
Naac
Digitized by
Google
schaduavlee;r; derde boek. ssj
Naar welken ftryd Hy kwam heldhaftig weer te keeren, Triimt
Om Zyn Hoogvorsdyk Ryfc als Koning te regeeren:
En dit 's den zin van 'è geen eertyxls 20 plegtig wierd,.
Juist op den tienden dagvaart burger-jaar gevierd.
HOOFDST^
ELFDE H O O F D » T U K.
Fan de kopeSe slang op Gods bevel ^or Mozes opgerigf , 't geen mea "^i,^
aangeteekend viiidt Nutn. XXI: 5 tot 9. ingeflooten. Welkers j
verbooginge alhier voorbeetdelyk op den Borge" wordt aangemerkt : vol-
gens bet' getuigenis van den Mond der fFaarbeid zelve. Joh. Ilfc
, 14, 15. «n loelke Slange, zo- in de omjlandigheden als zinnebeeldi-
ge omfcbryvinge , verder wordt verklaard en opgdieldert en de zaak
zehe daar^doornader bekracbtigd..
ii. fl om naar dezen draad volkomen tot de dingerr,' ^«n J ;
Van V hoog en wys geheim al verder door te dringen', siang.
Stap ik nu in *t geloof met onvermoeide fchreên , wanneer
Langs dezen fchaduwweg door 't dorre en woeste heêny ^^^^^
Alwaar ik 't heilig aaad van Jakob , voor myne oogen , ,
Verdriet^lyk zie, om 't land van Edom-, heen getoogea,. [
En daar het gantfche helr by troepen zaam gefchaard^,
Oproerig tegens God en Mozes zich verklaard, Nran.
Doer dien by hun geen brood nog water werd gevonden ,
^h\ heilig. Maon' alleen van boven afgezonden, . - '
' Nn 3, En
Digitized by
Google
«85 M O 2 E S A L O ü D ^É
ïcroe En om het welk aanfionds Jchovah hun , tot draf,
1 Aan 't vtrarig byteod gift van Slangen overgaf,
5[al*6. Waar -door ze werden met veel fmart ter dood geflok^n^ -
£n dus aan 't morrend volk die enveldaad gewroken :
V9. 7. JuUar, Hy die fteed« gelyk een Vader zich ontfermt.
Wanneer tffit volk tot Hem na roept en bid en kermt.
Verhoorde Jakobs zaad terflond weer op hun fmeken , ,
jp. 8,5. En gaf ten blyk van die yerhooringe , ook «en teken,
Terwyl% worden moeit voor llrafils. gezicht,
JDoor Mozes 41(iks een ilang van koper of^^Hcbt ,
WeHc ichaduwbeeldnuAfaks, een i^'lyk toet vertrouwen,
Tot éya geiQ«ezmg moest recht in 't geloof beichoowen.
«eecive Dat daarvan , 't wys geheim ïeeée in den icfaaduwdBg>
voorbeeld Door al de.neev'len hcên op iet» toekomends zag,
lobgen/ Beflui^f ik hier ter plaatiè, naardien ons wordt in ^Jezen^
\ Met^oadrvk dit, in 't woord der waarheid aangewezeo;
Want dat. de koopre Slai^ door Mozes a^ebeeld-,
Mpde op den Kooiog by beduidii^ heeftgefpeeld»
Is v^l te klaar om dat ip twyi&Uog te tiekken,
:W^1 daartoe waarlyk kaa ^t ibvinge verArekken-^
Het jce^en van 'd^ Borg in^-t vteeich cp aard gedaald»
Hoe zy Hem hier in heeft voorbeeldig si%emaald ,
^.ni: Wanneer Hy zegt: gelyk door Mozee eens de flang&t
^' '^* By Uraël w$l ^er y^ho^d w€rdc aan pca fiaoge» . -,
Aha
Digitized by
Google
SCHADÜ^LEER: DERDE ptDEK. zSj^
Alzo iDOet mi den Zoon des Meivicbea dit g^fchiên» . .tn»
Waar by een icg'lyk die gelooft op Hem zon zkoy "^""" ^
En offl geneeïingey nee hart en armen opea ,
Vertroow'lyk tot de kracht van, Zyne wondsn loopen ;. ]«£. uifei
€clykHy daarom, ook by 't wQoder van Zyn dood, s. -
Dat 2elfde uit Itelde y oor bet dieel Zyn's erve omfloot.
Naardien Hy moest sdsBorg,aan ^t hoQt Terhoogd,Zyalcnrtt)f<
Ten beste van Zyn volk TtywiUig overgeven ,
Op dat Hy r datv 't gekwf van vele tot befaaudy.
Zou worden in dot tyd tot ïaligfaeid beifchouwd. Lxvuti
En zie ik op de kwaal van Ifrêls jammerwonden^ . i^enams
Dan denk ik on ket kwaad en om de ftraf der zonden i 2^^
Als ooW kot de oude Shng aan. Adamt nstgt&^ty
Den vloekbeet iieeft ü vroeg bet menfchdom toegebragt,. i cor. X:
En hoe de Borg eounaal door Zyn volwigtig lyden , '*
De Zyaen daarvan moest ondie£kn en bevryden, : cai. iii>
Op dat dus wefd) door Hem, by Zynen dood» met tecbt'^* 7
Der zonden baa^cfarift van dien vloek aan 't hout gefaegt Coit; ;i^
Dies zal ik weer, om van dit voorbednidend teken,. . '^
Regtaartig in ^ gdoof iignurelyfc te preken >
*Èier met myne aandacht dan ter plaaCie nog wat füaa^y >
Alzo ik dat gekeim wel diende mart^^n.
En om den rechten zin van'tkoopire dier teontvoawei>,De koope^
Zal ik eerst trachten baar gedaaat» te befthoaweo , . ^f&i.
Digitized by
Google
«^: : H o Z E's A L o ü D E
ïtFO* Wanttjaie ik op die Slang gantfch ionder gift verbeekJ:
Ï^^ZÜ'Daar door werd dunkt my klaar en duidelykgefpeeld,
Sebeei-^P ^^"^ ^^^ ^^ ^^ ^""S volmaakt'lyk zonder zonden ,
*SS"^ Moeïc worden -in het vleeich tot zaligheid gevonden^
a cor. vi'Gemerkt Hy in den tyd, wel zyn zou AiM-ams^aad,
Rom.iX: £n uit de vaderen, zo veel het vleefch aangaat,
^' Doch di^, wanneer *t door Hem .zou worden aangeoomenv
Cap. VIII: Slechts in gelykheid van het zondig vleefch xon komen*
In haar aC- Bezie ik-ook de Slang In haar a6chu\x^lykheid :
bcwT'''' Dan worde ik ftraka van die befchouwing opgeleid ,
Hoe dat de Wonderborg, ^eer hoog gefchat in waarde«
jei. LUI: Nogthaiis verachtelyk verfchynen moest op aarde,
^' Wanreer Hy worden.zou by *t jnenfchelyk geflagt,
In-'t -neédVig vleefch ais èen onwaardige geacht ,
£n waarom men ook -dus als Borge reeds by 't dragen)
Der zonden , Hem in 't woord óec Profecy hoort klageai
Kalm ik worde van rondsom, gelasterd en gefmaad»
^^^■* En ben gelyk een worm by allen volk gehaat^
Zo dat i<k waarlyk kan, van wegen 't angftig kweilea^
Dat My wordt aangedaaa, al Myne beenderen tellen.
Omtrent Was de oude helfiJie Slang., van God vervloekt op aard:
den vloek. p^^^. ^^^^ fcoop^re Slang > werd wederom verklaard ,
Hoe God voorzeker zouontiluiten Zyn genade,
4 Pett.iis Terwyl de Borgden Yloek des menfchen op zich lade.
Digitized by
Google
SCHABüVlEIR. derde boek. ^89
Waannn mm ook door Hem> ót dood én fad cot 4>yt> nm»
Verlost worde tui de ftcaf en Tan den tloek bevrydt. • °^'°*"
, £n wasdieSlasg gMiaakc vm enkel koprenüoilia, ' .Detiofva^
De isak -wordt dan akios myn^s dunketu wei getroffen 9 si°Sfi
Indien men xegt, dxt door dit fdiaduiragcig beeldy i?^?°
Twéeledtg of> dea Vortt en Koniog wordt ge^>eeldr » - - .r ■ ■*
£n om dnrvan den sin nafluwkeorig hier te trefien,;. ■ /. - ^
Zp laat om onasen geest aindacfatig hoger ibelfen. ^
Want vna hst «tddel tot geneeung niet van goud» ' ndar <^
^aar fledrt» Tan Jutper ; 20 wordt daar in Uaar befcfhoiiwd , ioor'^"'
Hoe dat Hy , die aeecb doet Zyn wil q):èapd? gcfclHfedeo,Sj^^;
Het aller ongezienfte^lBniidd'Jen kan gcbiaeden^ . : i^^^'
En waaitin dan ook moet de Heerlykheid en kracht, j^ a^*
Voorakoot» tcx-ZynToein, Hemtrotdeatoegebnigt; '
En dit bfengt oosiVnkstotden Vorat^ die vëbóp aarde^
t Geriog^ en fleigt gewaad^» hét menfche4deéd y mnvxitèdt, Phiiipp. ib
Doch die ook zeker flni 9 als God eena hier faeneêa,. ' ^''
Op aarde worden nog $ geloofd en aangebeên, v<. 9» i«.
«Ea Tan wieiK wonderdood, Zyoerfileeiaoa gewagen.
Zodra Hy had ban inart en krankheid w0|g|;edn^^« ■ . jec LUb
Naardien t geJoorig Tolk aan Heib xdi Jinldé inên». . ' *' ^'
"VTyl door Z^ Ariemen hvm genezing wetd gezies..^ > > p«(r. ir-
( En ia het kopsrUerk* oRnemnid, Tast«a kracbtigi M^*«f<er
is ftpfJf '
Dit maakt my daa, op nienw^ ooÜ \rederoE1iad1shtig4
Oo/ Dat
Digitized by
Google
npo ' M o 2 E S A L o ü D E :
icPDB Dat ükt alleen de Vorst als menich eens alt een mroinr,
"°°^°^^ Gewiff'lyk in den tyd te voorfch^n komen ïob,
{JJY"' ;Maaït)ok hoeHy als Borg in't vleefch eens zoude woonén,
£n als den fterken God) Zich zelv^ daarin vertoonen»
' , "Waarom hier pp niet wordt in 't duistere gefpeeld^
£zech. 1*er p^ts waar Zyn gedaante aïs koper wordt verbeeldy
XL: 3. AIwaaTtby d'ingang van de ftad , Zyn voeten ïlohden,
£n in Zyn. hand een fnoer , en meetriet werd gevonden, .
f(, 19, ió. Met Welke . Hy de poorte als ook de gantfche ilad $
Haar wydte ^ leegte en breedte , en al haar ointrek mat*
'irexgp\e' Zo claimen óffl 't geloof in dezen; ce-veifterkeiijt
'OjMnb. it Op Hem vptkomeh dit oaet nadrak tap. kan merken»
Uêt koper Is '^ icoper. tevehs vist ea duurzaam in lya aart:
aiam.' Door cvöi dit.wordtons, zinlpelende, verklaard, .
}ef. xuii: IJoie-;dat ;de Hemëlvpist blyft In èec onve£gang?Iyk ,
j?® ' "' ^ JBéftendig^ feich.aete, i -om: büitfen niet afhang*lyk >
' Vermits dat fly, ih wieh dat alles leeft en zweeft,
Cdil 11:^ De kracht, ,en volheid van de Godheid in Sch heeft.
Het koper . Doct kopei «ah Jiaar fchoon een blinkend licht afKtalen;
fe biinjien- jjj^^ ^innebécid kan «éok tot leeringeons afmaten, :
rfaim Hoe dat de V4arst die thans hetliemeh-uim bewoond»
ïf7iS' Op 't.allecklaar8t en fchoonst Zich zelven daar vertoont».
. jfcbriif Alwaar Hy wordt uiti kracht van Zyn bt ftaan en we»?n ,
'* y«rbo.vien:aUein3gtdêrE0gelc»gq)rfia«nj, :
. , De-
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. DERDE BOEK, spi
Dewyl het 2uivre, van tyn glinfterend gelaat, ttm
Zeer verre boven dat van 't gloeijend koper gaat: mornsr.
En des tie ik door dees"" befchryving tevens nader, openb. i:
In Hem die heerlykheid gefchonken van den Vader,
Waar meê Hy niet alleen Zyn Votstlyk Ryk intrad,
Maar die Hy ook al voor 't begin der waereld had. Joh. i: j.
En alzo zie ik hier, zinfpeelende, in vertooning,
Den gadeloozen roem en luister van den Koning.
Gaf deze kopVen Slang van zich een fchittVend licht, dc B'ans
Doch waar door 't oog niet werd vermoeid, by dat gezicht: koper, bc
Dit kon aan Jakobs 2aad , omtrent den Vorst ook leeren, dTot^ea
Dat hl den tyd als Hy op aarde zou verkeeren , "'*'"
Hy dan ook zou den glans van Zyne Majefteit,
Bedekken achter 't kleed van Zyne needVigheid , joh. i: 14.
En veilig hun ook doen, geftadig, met vertrouwen ,
Hem, werkzaam in 't geloof, tot zaligheid befehouwen.
Is 't koper by dit al fchelklinkend van geluid: 't Kop«
Hier door kan Ifraël ook verder zyn beduid , to ^ '
Hoe eens den wonderklank van de Evangelie-waarheid
DesKonings, worden zoo gehoord met zeer ved klaarheid, Pfaim
Alzo daarvan 't geluid zoude als de donder gaan , . i*^^^'^'
En als een blixemfchicht het aardry k overflaan.
Wannéér een ieg'lyk van dit fchel en hoorbaar teken ,
Op aflè plaatfen , zal tot 's Konings roem dan fpreken. Mal. i: n.
Oo 2 Werd
"Digitized by
Google
292 . ;M 'O Z E S A L o U D E
M.?ni Werd mede naar 't bevel van God, die kopVen SIang> ^
"°°'°"'Door Mozes vast gemaakt, aan eenen houten (lang,
s|*„g°^"Waar mede dat ze werd ten toon om hoog geheven:
hoMd!"' ^^' konde aan Ifrael weer klaar te kennen geven,
Hoe dat de Borg in *c vleefch, op wien de fchaduw oogt^
Gai.m: Voorzeker worden zon eenmaal aan *t hout verljoogd,^
Op dat Hy zich daar aan zeeghaftig zou verweeren ,.
Om eind^lyk over dood en hel te triumplieeren ;.
jokiii: En zag men deze Slang van koper, juist aan *t hout,
IA IK
' ■ Daar in werd ook de Borg zeer klaarelyk befchouwd;
"Want zouHy aanZyn volk de vruchtZyn*» doods doen erven»
X Petr. II: Hy moest gewis op aard juist aan het hout ook ftervea,
£n dus zie ik hier klaar gefchetst in een figuur,
Den Koning niet alleen, maar ook dat wonderuur.
Waar ia Hy worden zou verhoogd, en daar benevens
openb. Zie. ik ten klaarst Hem nog gelyk den boom des Levens
«4^ ' "Hier ftaan; .en die de kracht en 't groot vermogen heeft^
Dat Hy aan ieder die gelooft het leven geeft:
Joh. XII: En ziet men Hem aan 't hout, verhoogd ea opgehangen,.
^^ Hem , van wi«n men het recht des levens moet ontvangen >
Dan ziet men in 't geloof, Hem aan dat hout, waar aan».
Hebr. II: Hy moest den Slangenkop gewis te morsflen liaan,,
Waar by ik my verheel dien eigen ftond van heden ,
Toen door de Hemelborg werd aan het hout geleden ^
Ea
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. DERDE BOEIC zp^
En daar Hy vast den kop der Slange aan Aakken fplyt, xlfds
Terwyl het dier geftaag Hem naar de hielen byt, ""°"^'^'
By al het welke Hy, in 't hevigst van Zyn ftryden, J J"*» "^
Het zegel drukt op al Zyn ziel- en lighaams-Iyden »
Als ook daar Hy in fpyt der zonde en helfche magt^
Aan *t hout roept in triumph, triumph, het is volbractTJo'»- ^^^
Zo dat men hier uit ziet, gefchetst in een vertooning,
De groote wonderkracht van lirêls Boig en Koning,
Naar luid en de inhoud van dat Godd^lyk hemel woord ^
Dat vroeg M'erd in den hof van 't Paradys gehoord. Gen. iii:
. Nog eens r werd deze Slang van koper, ons befchrevenjoekopero
Niet ilechts van de aarde naar den hemel opgeheven , ^'oêltwor-
Maar moest zy «Ive dan juist worden aangezien r ^^lem'
Dat wees aan 't heilig zaad van Jakob klaar, op wien
Dit zag, en 't leert aan ons den Borg in 't oog te hou'en.
Om Hem fteeds in 't geloof tot zaligiieid te aanfchouwen, [J'™
En dit 's het geene hier zeer duidelyk, in 't kort ao, iV;
Gezegd, door 't aanzien van die Slang, betekend wordt.
Deed de opgeridite Slang een ieg'lyk tot haar lokken , van ieder
En werd tot haar 't gezicht van Ifraël getrokken, genezinge!
In 't midden van de finart en grootfte jammerpyn
Der Slange-beten , zo kan zulks een toonbeeld zyn ,
Hoe dat de Vorst , wen Hy Zyn Menlchheid hier aanvaardde, Ph'f- if:
En na Hy dus bereids verlchenen ^as op de aarde , ' '
Po j ^ Eens
Digitized by
Google
2P4 M o Z E S A L o U D E
KLTDE Eens worden zou verhoogd aan 't vloekhout^hier beneên,
1! Dewyl de dood door Hem , daar aan moest zyn geleên ,
Daar die verhooging zou tot leeringe verftrekken.
Joh. XII: j)j^f i^y 2g ggj^g jjjjg ^Qjj (Qj 2yn gemeenfchap trekken.
Waar door weer wordt verklaard , hoe 's Borgs verdien ste en
Toteeuwig'heiJzouzyn voor Heiden, -Griek en Jood. («iood,
-t Vrugt En dit brengt ons terftond tot die geloofs-gedaditen ,
Hoe 't afgelegen volk ioude op Zyn leere wagten ;
Want ziet het was voor Hem , in dezen te gering.
Dat Hy alleen een deel van Ifra^l ontving,
Wanneer Hy komen zou om Jakobs ftam te richten.
En daarom moest Hy ook den Heiden dan verlichten^
Ter.XLix:Op dat Hy dus tot heil verftrekte aan alle op aard,
^' Gelyk ons elders <iit wordt in dien zin verklaard.
Dskope- Stond deze kopVe Slang in 't midden der gewonden
wefi^'S». '^^^ heeling opgericht, daar in wordt ook gevonden
IndM de ^^^^ hogers^ want dit voert terftond ons tot dien dag,
«ebetene. Qp welken dat men zulks op 't klaarst gebeuren zag.
Alzo de Wonderborg in 't dragen van de fchulden.
De letter zelf daar van by Zynen dood vervulden.
Naardien Hy aangemerkt, als hangende aan het hout.
Ware. XV: in 't midden wordt van twee gebeetenen befchouwd,
Luc.^^* Van welke de eene zich tot Hem niet henen wendde,
xxin: 3S>.2^ïoch Hem als de oorzaak van de zaligheid erkende,
Tei>
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. DERDE BOEK. icf^
Terwyl dat de andVe, van den Borg, die met hem fterft,
yergeving van de fchuld, en 't Paradys verwerft.
En werdt die Slange nog door Mozes juist verheven,.
Dat konde aan Ifraöl alweer te kennen geven ,
Hoe dat de Borge in 't vleefch- volkomen en getrouw,
Door lyden, Mozes wet geheel volmaken zou ,
En waarom dat Hy ook aan 't vloekhout , by het dragen ,
Der zonden, worden moest door Mozes wet geilagen:
Want wyl Hy voor den eifch der wet had ingedaan.
Als Borge, zo moest Hy den vloek-dood ondergaan ,
Voor andVen, op dat Hy door Zyn volwigtig lyden.
Hun zoude van de ftraf en vloek der wet bevryden.
Moest het verhoogen van de kop'ren Slang gefchiên.
En den gebeetenen op 't fchaduwbeeld ook zien ,
Indien hy worden zou van zyne kwaal genezen:
Daar door werd Ifraël by voorfpel weer gewezen ,
Op Hem , die als de Borg eenmaal verhoogd aan 't hout.
Volkomen worden zou tot zaligheid befchouwd.
En naar wien dat men in de fmaf ten der elenden ,
Va£t de oogen des geloofs altoos moet henen wenden y
Gelyk de Hemelborg op aard dat heeft gezegd,
Toen van Hem werd dit zien verklaard en uitgelegd ;
Zo dat het zien op Hem, gefterkt met kracht van boven.
Niet anders zegt of is, als in Zyn Naam gelooven.
Doch
«T.FDE
HOOFDST.
Luc.
XXHL-
40—43.
De kope-
re Slang
werd door
Mozes op-
gericht*
I Pctr. Il;
24.
Gak Uit
13.
I Tim. I.*
15-
De kope-
re Slang
moest wor-
den aan*
gezien
zoude de
lyder ge-
nezen wor-
den.
Num..
XXi:8,9.
Joh. 3Ü1:
32;
Cap. irrr
14, 15.
Digitized by
Google
:29<5 M O Z E S A L O ü D E
ïLFDE Doch wyl men door dat zien, niet van de beete ftierf^
f!!ü!I* Maar ftraks geneezing van de pyn en fmart verwierf:
^m'S ^^^^ ^serde aan Ifraël, om in g^loofs-vertrouwen ,
ko"ere "^Steeds tot genezinge den Wonderborg te aanfchouwen.
Slang. Dewyl door Hem eens zou volkomen en in kracht,
Wum. ' .IL
XXI; g. Verzoening zyn van fchuld en zonden aangebragt,
14. ' ' Naardien door Hem als Borg , aan 't vloekhout vastgeflagen *
1 Petr. II: Hun fmart moest worden in Zyn lighaam weggedragen;
Gelyk dat ook bereids gezien is by Zyn dood,
jah. XIX: Daar Hy op aarde aan't hout verhoogd, Zyne oogen floot,
^°' Alwaar Hy riep by 't Hot van al Zyn lydens-banden,
Luc. ó Vader, Mynen Geest beveel Ik in Uw handen J
XXIll! A6. tf I j ^ • » ^ 1
't Gevolg En wa« het dat men geen geneezinge verkreeg,
»iïï 2*OT Door 't niet zien op die Slang., maar dood ter nederzeeg:
peresta^g.^^^ zcgt COS, hoe men aan den Borg zich moet verbinden «
iiaud. IV: Alzo geen heil of troost is buiten Hem te vinden.
En waarom 't niet in 't minst aan eenig menfch betaamd»
jef: XLV:Dat buiten Hem iets wordt tot zaligheid genaamd,
*'* Of dat men zoude in Hem, ilegs met den monde roemen^
jer. n: 13. £n nevens Hem nogthans zich naar iets anders noemen^
Want wyl Hy heeft de rchuld-vergeving,«n het recht
Dan. IX: Des levens, aan Zyn volk volkomen toegelegt.
Zo moet men dan gedaag zich hier ook aan gewennen,
Lxvui- ^° ^^"^ ^'^ ^^ oorzaak van de zaligheid erkennen,
ao, ai.' En
Digitized by
Google
SCHADÜ\^LEER. DERDE BOEK. ap?
£n des blykt dan ten klaarst, hoe in den Borg alleen ^ elfds
En buiten Hem ook in het allerminste geen Hoornsr.
Genade of eenig heil is immermeer te hoopen , ^l^^ ^^'
.Waarom men in 't geloof alleen tot Hem moet loopen. Eph- Hb
Nam Ifrad door 't 2,ien 't genezend middel aan: De kragt
. ■ van het
Dat leert ons, hoemen toog gelooviglteeds moet flaan, geloof:
Op Hem den Wonderborg, dewyl dat Hy volkomen,
Niet anders wordt dan door 't geloof recht aangenomen. Joh. i: i«.
. Maar om niet langs dit ^or van zo veel wonderheên,
Ter zyde vanden weg, dien ik verkoor, te treên.
Zal ik in dezen weer myn aandacht hier bepalen.
Om maar alleen nog dit, tot leeringe, aantehalen.
Welaan: was Ifrafil bereids van 't boos geweld De migt
■ . der gene*
Der Slangen, beeten, zaam genezenen herfteld, zing.
En ging men onverzeerd , vervolgens op de wegen, wain.xxi:
Naar 't vruchtb're Kanaan, aan den Jordaan gelegen:
Daar in zie ik dan klaar, hoe dat dit fchaduwbéeld.
Omtrent die dingen heeft geduuriglyk gefpeeld ;
En om 't geloof hier in nog vaster te verfterken ,
Zo hist het my dit Auk tweeledig aantemerken;
'Want ziet, ging Jakobs zaad naar Kanaan, alwaar
Men eens zou zeggen : ziet, de Koning is aldaar !
'Hier door werd 't heilig volk, volkomen weer in dezen j
Als met den vinger, klaar van verre, reeds gQwezen jef. vii:
Pp Op'-
Digitized by
Google
lp8, .. M O Z ES ^ A L O U^D E
xLFDt Op Heffl.) -die- ciens als Borg pp.aarde vk eepp yrpow »
!■ Der kindVen vleefch en bloed deelachtig worden 2ou>
Hebr.ii: ^^^ ^^u^ ^^ onder *t volk van Jakcb zoude woonen»
Om 2 jfh aisi 't Tegenbeeld der dingen te vertoonen ;
Rob. IX: Want wyJ Hy ,zoud« zyn 't viraarachtig Abrams zaad>
£n uit de vaderen, zoveel het vleefch aangaat,
Hebr.vn:Zoipoe8tHy ook ais Borg opaarde in'tvkelch verlchynen^
! . Indien de icha^uwdienst van Mozes zou yerdwyn^»
Waar door het danook reeds toekomstig dezen d;^,
Reikhalzende in 't geloof door rook en fchadtiw zag,
Wyl hier, door verd gezien pp duid'Jy^st by vertooning.
De aanila^nde heill^onwt van den Heer y den Vorst en Koning
Door wiei^ alsBorge zon eenmaal der zraden-ichulds
Eoin.X:4.Gantrch worden w^eggedaan, en 's hemels recht vervuld.
£n waarom dat men ook. ten tpon voor ieders oogen,
]ob. III: Henv ais de kop'ren Slvfg zoude aan het hout yerboogen i
'*' Waarby het heilig z^ad uitroepen zoyde in kracht.
Ziet deze is onze Borg, voor lang in 't vleefch verwagt;
jei. xxi^:Die met ^yn Hart tot God, jehoyab, moest genaken^
''* Indien Hy van de fchuld? O) vjoek ons vry zou maaken.
Eindeiyk. £n merkt men voorts ten ilot , omtrent den Borg nog aan >
GaL lU: Hoe dat Hy niet alleen heeft voor den vloek voldaan.
Maar ook hoe Hy aan 't hout ter zoening reeds geftorv^iy
HebK X:. Voor al de Zynen heeft genade en heil verworven:
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. DERDE ÉOEIC 259
Dan 2iet men Hem zeer klaar na dat rolbragte werk» 'zltoc
Omftowd met heerlykheid als Koning van Zyn Kerk, ÜÜÜÜ*
Dewyl Hy hoog geducht , tot roem van alle volk«a , ^ '^^.' ^- 3» »
Zich zelven thans vertoont ver boven lucht enwolkeq, rraim
En daar Hy zittende is , verheerlykt op den throon , . ' ^*
Aan 's Vaders rechterhand al^ ]^r%enaam en Zoon; . liebr. i:
Van waar Hy nog effns 2fl\ Zyn "Vf^onder-Cee^t afzenden,** *^' ;
Om de ongerechtigheid Zyn^svollirs gantlch. aftemrendeni Rom. xi:
Op data^ Zyn Ryk door Woord en Geest» met magt> *^
Dus worden mag tot haar volkomenheid gebragt;
"Wanneer Hy zal als Vorst heldhaftig dan gebieden^ ^
Dat aan Zyn Kerk voortaan ge6eieed.me^ zal gefchieden,jef. xi: 9.
En zo zal 't erfdeel van den Koning, zeer ^vermaard ;
Dan worden allen volk ten lof bekend op aard, Zach. Xb
Tot dat Hy eens dat deel Zy n's erfs . zal toebereiden > ^
Oin hét in Kanaan hier boven in, te Jeiden. . .
En dit werd dunkt roy klaar aan Ifcaël vo(M>lang, BeOi^
Beduid door 't fchaduwbeeld, van deze kopVen Slang. ^
TWAALFDE HOOFDSTUK.
BiLiAMS zinnebeeldige voorzegginge » dat 'er «n sterre zoude voort':rMrMtnx
gaan uit Jakoby en e«» 'scepter opkomen uit J/raël , die de Palen «Qo^d^t»
Jer MoaUten zoude verjtaan y tn ie Innérèn S'eth verjieoren. Door
Pp 2 Mozes
Digitized by
Google
300 MOZES ALOUDE
ïWAALTDB Mozes geboekt Nam. XXIV: 17. In baargelykms aBner naargti»
HooFDST. fpoort en gebovig aangedrongen.
By wat ge'k O tap nn met Jakobs taad vervolgens op de wegen>
Ëi^ïï Naar 't land aan deze 2yd* van den Jordaan gelegen ,
KoniDgT Offchoon den Amorlet, wiens vorst te Hesbon woont >
hemont^ ^® benden 2amen fchaart en zich ten ftryd vertoont,
bied .en gn dat 'cr ook een Og uit Bazan op komt zetten»
watBiItam o r »
heeft ge- Om was 't hem mogelyk den doortogt te beletten :
Num.xxi:Zo wende ik echter in 't geloof my derwaards heen»
'vs. 33. Alwaar gantfch Ifraël in Moabs land verlcheên,
^y. ,. Terwyl ik hun daar zie te Zittem neêrgeflage»,
"Waarby dat ik dan moet inzonderheid gewagen >
Cap.xxu:Van Biliam, aan wien dat Balak ftaag verzoekt,
^' ** Dat eenmaal 't heilig zaad toch door hem wordt gevloekt.
Doch waar op Beörs zoon door hooger Geest ontftooken,
Cap. In plaats van vloek, driemaal heeft zegen uitge(prooken>
9, 10»' 'Gelyk hy daartoe zich terftond vond opgewekt.
Zodra Jehovah God hem de oogen had ontdekt,
Cap.xxu:Voor hy uit Syriën, de plaats van zyne woning,
Cap. Nog optoog, naar het land van dezen Moabs-Koningj
xxm;7.8.Qg|yjj^ hy nu reeds daar gekomen, onbevreest.
Tot dezen Koning fprak, met onverfchrokken geest:
Daar mag, ó Moabs vorst, het minste niet ontbreken.
Van 't geen God heeft gezegd, om dat tot u te ipreken;
?^ant
Digitized by
Google
TWAALFD»
SCHADUWLEEIL DERDE BOEK. 30*
\ranc^et, Hy is die God! die door Zyn fierke hand>
Dit volk heeft opgevoerd uit 't flaaflcbe Egyptenland > °°°"^'^-
£n die het kwaad niet 2al in Jakob fchuldig houden > , Num.
Noch eenig euvel in Zyn Ifraabefchoü wen, xxiii:*i,
Èy wien de dienst van Hem zal blyven ongelloord»
^y\ daar den wonderklank hunnes Konings wordt gehoort ;
Dies zegge ik, om hun lof ten klaarst bier af te prenten:
Hoe fierlyk zyn daarom , d Jakob , uwe tenten , Ca»;
Celyk ook 't overfchoon en loflfelyk beftel , 1^1%
Van uwe woningen, roem waardig liraêl,
Gy die als Beeken komt 't omliggend land bevogten»
£n als de Hoven zyt aan groote watertogten»
Die, als den Sandelboom, en Ceder, uitgebreid»
Vast uwe wort'len fchiet tot uwe vastigheid,
£n uit wier emmeren fleeds water voort zal vloeijen»
waar in Zyn zaad zal ftaan en tevens vrolyk groeijenr ,
Waarby nuBililtm, fchoonBalak dit misnoegd.
Vervolgens wel te pas, dit woord van nadruk voegt:
Dat hy zou op den Vorst van liraSl betrouwen , v$. rji
OfTclioon dat hy hem niet mogt van naby beichouwen>
En dat uit dit geflacht een sterre voort zou gaan ,
Als ook een scepter, om gantfch Moab te verilaan ,.
Terwyl men daarby dan als nog ook zoude hooren.
Dat die^ de kind'ren Sethsop aarde kwam yerftoorenv
Pp 3 [W'ei.
Digitized by
Google
iöz MO ZES AtOUDE '*
^t^A Atjnm Wélaan , my dankt dat hier de zaak niet wordt vèrkléend ^
"°°' ' r Indien men zegt, dat door die Sterre wordt gemeent j
dige JojirHy, die^s eëné Sterre uit Jaköb voort zou komen ,
«ui d? * Wanneer door Hem lièt vleefch 'eenmaal werd aangenomen ^
kS» met Vermits Hy in déh tjrd daartoe uit dat geflacht ,
eenefeeDt-Voorüèfcer worden móést op akrde vowtgebragt:
re , en ver-En-ófib hèt röi^tè óóé èn wit , Hier Van 'ie 'titneh , |
telf^fht Zo laat ons dè aanclacHt in /^ geloovè lioo^èr hefién:
Röm"fx:- Want wordt de Hetalsivoi;st öiis door het tinnèbeeld ,
^ Van eene Ster beduid, daardoor werd Sic^eêir gèipèeld
Op Hem , die lAe'tdn fetfer voliflaakt met licht èn' luister ,
Jet IX: uZyn glans yef ^Jtöidén tdii Ih *t 'nairè én 'aa!klig yuisiér ^
TerwyIliethelKgzkjÉtJnolg'doör defchadu^Wct, .
cap. XXI: Met eenen nevtl was Vaii donkerheid bezet ;
En dat nien doe* den fchaküw én 't fchémér , in \ verborgen j
Gedtnirig vragen ttioést , ^t is % vah disn morgen ?
En dat deed )z'kóbÈ iaad tècht in *t geloof Verftaab,
Hoe hun de Koning zoü 'gëly k een Mch't opgaan ,
^ ' Zodra men deze ftlató* toet Vréugde zoude höoren:
Op treden is de Böi^ bp aarde ïh H vleeicïi geboréii;
Want kfwÉm dè Héttièlvoht hüri vódr als éènë Sterr*," '
Daaf door befcïi'oü^vdèn zy töek'óriïftig rèèds van Vérr',^ ,
2 San. Hem , die g'ely k eeii Ifcht van boven af zou dalen 9
^"' ^ Op dat Hy zoü 2yn- Vt>lk ih Ifiaél feèilralèn j '
Waarom
Digitized by
Google
SCHA'D'ÜWLEER.: DER-DE ROEK. 30^
Waarom opi; by Zynkomst, dat hier *t geloof ver%it, Twutnt.
Een Sterre uit 't oosijen aai^ denherael werd bemerkt.
BOOFDST.
On\aan de genen dje verre afgelegen wponen^ Ma«h. ii:
Het land , fle Aad ep .plaats van Zyn gefoooit te toon^
Terwyl in de2<?H ty^ dat groote wonderv^pord^
Tot vtder blydfchap werd by 't heilig 2aad gdioord;
Dat namelyk deBprg op ^de neergekomen, Ln& il- 7,
Reed»ofidei>ba9.j^.y]eeifh en.blQed had aai^gem^
Terwyl een:juich§i)d.h^ïiged{|ajd van 's Hemelfch throon,v8.is,i4.
Ook moest: yerf]irekkento^ ^ea £oem van dezen Zoon,
Doordien de gantfche jucht weergalmde van dQ tongen»
Van hen, die tpt Gods eer] QPi^yn geboorte zopgen.
£n zie ik op de Sterre pmtrent haar fchyi^end licht> Een ster
Dan ftraalt van h^ar een glans my in het aangezicht, ***^' "**•
Naardien: dit zinnel)^ld my dpidelyk, kan, leeren 9
Dat^de^ Vorst in Te vl^eich pp a^rde zou verkeeren^
Hy , dan Zich tpt ^ep Ücht ^sop.tponen^ en in wien;»
Geen blyk zoo worden van de minste fmet gezien,
D^wyl fiy dan.zjch zop gantfch zuiver openbaren,
£n al; 't waarstchtig Licht des waerdds Zich verklaren j joh. i: %
Gelyk dit alles werd > by voorfpel , reeds voopit », ,
Aan Jakobs heilig aafld > door deze Ster beduid*
t £n< werd de Borg^ by het ^nnebeeldig teken» Kader be;
Juist ^an WP jSte?,,h«r wm den h^pi^ yergclekep/ *****•*• ,
Dit
Digitized by
Google
304. MOZESALOUDE
-rwAAtTOsDit zegt ons hoe de Vorst, geducht inMajefteit,
"°'"''^^- Door al de heem'len heen Zyn helder licht vérfpreit,
o^nb. yyg ook hoe Hy , van daar Zyn glans doet nederdalen ,
Met welken Hy geftadg de Zynen wil beftralen ,
Waarom het, in dien zin genomen, weer betaamt,
Luci. 78. Dat Hy ook d^opgang uit de hoogte wordt genaamd.
Al verder.' Komt eene Ster haar licht aan de aarde mededeelen :
Dit'kan dunkt roy weer klaar en niet onaartig fpeelen
Op Hem , want fchoon Hy kwam om laag in Zyn géOed^
Hy oogthans toen de plaats des hemels niet verliet,
Zo als de Wondervorst dat in den tyd op aarde,
joh-m» In Zyne omwandeling by Hraöl verklaarde,
.Wanneer Hy zdde dat Hy even op dat pas,
Terwyl Hy met hun fprak, ook in den hemel was. '
De Ster- £n wordt 'er beerlykheid der Sterren toegefchreven:
lerfzyn
9
ook tot Daar <loor werd \ heilig zaad ook dit bericht gegeven
S''' Hoe dat de Hemelvorst met Majefteit gekroond,
Gelyk de Heerlykheid des Vaders zich vertoont.
Van wien Hy *t Affchyn is, en' dus volmaakt in dezen.
Het uitgedrukte Beeld van 's Vaders eeuwig wezen,
£n die door 't woord van Zyn aanbiddelyke kracht.
Nog alle dingen draagt , by 't toonen van Zyn magt,
Wyl Hy gantfch hoog geducht daartoe , zo als wy weten»
Heiir. 1: 3. Ter Reichterhand van God Zyn's Vaders is gezeten ,
Waar-
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. DERDE BOEK. iof
Waarom dat dan ook Zyn voortreffelyke ftaat, vwAAint
Zeer verre boven dien der heilige Engelen gaat ; hqqfpst.
Want ziet, aan wien van hen, fchoonhooggeiyk verheven.
Heeft God> die heerlykheid, en 't voorrecht ooit gegeven.
Om in Zyn eeuwig Ryk , gelyk de Wonderzoon ,
Ter Rechterhand van Hem te bitten op Zyn throon, Hebr. t
iTot dat Hy iou geheel den vyand nedervellen,
£n die eens tot een bank van Zyne voeten (lellen.
En voorts gelyk een Ster aan die op aarde woont. Een Steru
Hoe groot dat die ook zy, zeer klein zich maar vertoont, le^wndh
Zo kon dit dunkt my aan het zaad van Jakob lecren , aicfa kiei^
Dat als de Vorst in 'c vleefch op de aarde zou verkeeren , >
Schoon Hy was God, nogthans in Zyne menfchheid, dan p^n. ii:
Zich klein vertoonen zou , niet üegs gelyk een man , ' ^' * >
Maar ook als eenen worm, en zo gering van waarde, . ^^^im
Als qF Hy was een ftruik uit dorre onvrugtbaare aarde. ; JeC Liii:
Verftrekt het Sterre-licht tot leiding van de geen Een ster
Die in het duider zyn, door *t naare en woeste heen, twieidSieL
Op dat men niet van 't fpoor te deerlyk af mogt dwaled:
Dat leert ons, hoe de Vorst een licht van Zich.doet ilralen,
rv^aar door Hy (leeds Zyn volk van allen ramp beho^ , ■
£n in het helder licht Zyns aanlchyns waod'len doet ,
t Zo dat al wie Hem volgt niet zal ter neder zygen , 7oh. vni:
Maar langs dien weg, yan Hem^ het redit (bleven krygep.^
wi. Qq En
13.
Digitized by
Google
3od MOZES ALOUDE
Tt^AAWD. En is dat glinstrend licht aan 't lK)Oge firmameht
""°'°''^- Geplaatst, juist by dep naam van eene Ster bekend j
Op de be w . jj j^g^ qj^ \ ffcloove in deien te verfterken,
noeming w^^i* iw«»* "^ »' o _
van een j^ dezer vocgen ons ter leeringe ook aanmerken i
^"* Hoe dat de Hemelvorst, van wien een glans aflhraalt.
Hier mede heeft Zich zelv' linfpreukig afgemaaid ,
Waarom dat Hy dan by dit zinnebeeldig teken.
Aandachtig in 't geloof, mag worden vergeleken,
Dewyl Hy duid'lyk heeft Zich zelven , dul verbloemd,
openb. Ook elders , met den Naam van Morgenfter benoemd i
XXII: t6. £jj Jqqj hetwelk weer wordt geleerd hier tusfclien beiden»
Om Hem regtaartig in 't gcloove te onderfcheiden.
Van ieder een , van wien het snders wel betaamd,
Cap.i;2o.Dat die ook met den naam van Sterre wordt genaamd,
' Gelyk het 20 den Vorst behaagd heeft te verklaaren ,
• Toen Hy door 't midden ging der zeven kandeharen , .
Door welke Sterren in Zyn regterhand verbeeld'.
Op and'ren buiten Hem ten klaarflen werd géfpeeldj
Zo dat door deze Ster ter plaatfe alhier befehreven, >
cDe groote Wondervorstte kennen *<?ordt gegeven;
"Wiens roem volmaakt in kracht met 4eer veel Majeltót j
Pfaim Door al de waereld heen zou worden nitgiebreid ,
^^^ ^'Oes moesten, in Zyn Naam, als Hy Zyn Ryk aanvaarddf'^
Jet XLV! Zich böigea aUe 1mèa in hemelen op aarda
«3. '- • It
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. DERDE BOEK. 307:
Gelyk de Morgenfter helblinkend van gelaat, TWAAttbé
Ver boven 't licht en 't fchoon der andre Sterren gaat : "°°^°"'
Dus iou de Vorst ook niet alleen met luister pralen , ^n^"*
En met Zyn glinftrend licht door \ duistre henen ftralen, 5i""55fe.
Noch aan den hemel flegs van Zyne Kerke ftaan , merkt in
Maar tevens met Zyn glans ver boven andVen gaan.
Verkondigt deze Ster als 't licht nog is verborgen , in de aan-
Defi afloop van den nacht en 't naken van den morgen: vat ;tttior-
Dat leerde aan Ifrael, hoe dat de fchadu w-nacht, genijcht.
Eens tot zyn einde door den Borg 20u lyn gebragt ; Jef. xtt
."Wanneer Hy in den tyd op aarde neer zou komen ,
Op dat van Hem aldaar het vleefch werd aangenomen.
Ten einde Hy voldeed den (Irengen eifch der wet, cai. iv:
Op dat Zyn volk dus werd van vloek en dood gered, *' ^'
Gelyk Hy hierom ook in 't onbegonnen heden ,
Gewillig uit dien Raad des Vredes is getreden,
En zeggend': ziet Ik kom, 'k voldoe ö God Uw recht, Pfiim
Geef My het deel Myn's Erf door U My toegezegt, Tüimjn
Op dat Ik dus, als Vorst, langs deze Uw wyze gangen , **
Myn Godd'lyk Ryksgebied als Koning moge aanvangen ;
Bevestigt Gy alzo Myn Scepter, Staat en Kroon, « Cor.
Als Erfgenaam üw's Ryks en grooten ^onderzoon. *^'
Maakt ook de Morgenfter met al haar glans en luister. Nader op-
Een einde van den nacht en 't akelige duister : ^**' *"^
ftq 2 Dat
■ Digitized by
Google
308 MOZES ALOUDE
TWAALfnEÜat fchetfte weer den Vorst, aan Ifraël gewis,"
"°°"'"' Daar Hy als de oorzaak van 't verborgen leven is,
coii. UI: j)jf jjy ^yjj ^qJIj j^qjj „jgf |jgj |igj,j ygjj ^j^ gettadeu ,'
rraim xc: Eens in den Morgenilond des Nieuwendags verzaden.
otertui- En wcrd de Vorst als *t licht juist even aan het end
SMg^ron.I>es Ouden, in 't begin des Nieuwendags bekend, .
s"°* Alzo Hy in den tyd, op aarde neer gezonden,
Joh. 1: 9 , Moest worden als het Licht der Waereld daar gevonden ;
*** Ook dit wees Jakobs zaad vervolgens weder aan,
I Chren. Om met een Isfafchar de tyden gaê te flaan,
* ^*' Hoe dat de Wondervorst beloofd voor zo veel-eeuwen.
Wel ia den tyd zou zyn den Loslër der Hebreeuwen,
Maar die tot heerlykheid Zyn's grooten Naams op aard»
Joh. 1: 4' Zou worden als het Licht der Menfchen ook verklaard;
£n alzo kan men door dat fchaduwiluk te ontvouwen,
pfaim Dien heuchelyken ftond der zaligheid befchouwen ,
1.XVI : Ypr^jjijj ijgf ijgijjg ^jjj^ ^jjj zeggen zoude in kracht;.
Jet XXV: Ziet deze is onze God; wy hebben Hem verwagt;
vergeie- Kom laat ons in 't geloof tot Hem, den Vorst, genaken |
ï Timfi: Want Hy, Hy is 't alleen, die ons kan zalig maken;
'5- Waar na het Heidensvolk vervolgens door dat woord |
ceo. IX: Der zaligheid gelokt, zou worden aangefpoord,
*'• Om vaardig in 't geloof, hun ftem daar by te paren;
jef. Lxv:£n ook zich voor den God der waarheid te verklaren;
Gclyk^
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. DERDE BOEK. 309
Gelyk ten deele ook dat, in 's Konings Ryksgebied, ÏJ^^"
By aanvang reeds op aarde is in den tyd gefchied. •
Moest \vleefibgewordenlFoordi gelyk wy het belyden,in kracht
Geboren worden juist in *t midden van de tyden bevestigd. -
Wanneer liet Ifrêl Gods befchouwde , by dien ftond j
*t Verwisflen van den tyd van 't Oude én Nieuw Verbond:
Dit leerde, hoe datHy noodzaak'lyk toen moest komen.
Om in dien ilip des tyds te worden aangenomen, spii. ii:
En in 't geloof erkend , in al Zyn Liefdewerk , u- 18.
Dat Hy aanbrengen 2ou ten nutte van Zyn Kerk,
Zo dat Hy worden moest in d'eevenaar gevonden >
yan al het heilig zaad van beide de verbonden. iCor. i:
En 2on 'er niet alleen een Sterre uit Jakob gaan i zinoebeei.
Maar ook «it Ifraöl een Scepter, om te flaan , lylfa?'^*'
Waar van men door 't gebied van Moab zoude horen, koninS-
Als Hy de kind'ren Seths op aarde zou verfloren: keScepter.
% _ . 1 . ... Num.
Door dezen Scepter kan de uitnementheid en kracht xxiv.i;.
Vast worden afgebeeld, van Hem die eens met magt,
Verheerlykt op ZynThroon, aanbidd'lyk in de wolken.
Zich zelfs vertonen zou tot roem van alle volken ,
En dus werd aan het zaad van Jakob reeds vooruit ,
Door dezen Scepter, Magt en Heerfchappy beduidt:
. Want zien weeën Koning door zyn Scepter fteeds gebieden, t^i^f
Hoe zyae ^il alom moet in zyn Ryk gefchieden : Scf^-
Qq 3 My*"°^-
Digitized by
Google
|io M o Z E S' A L o U D E
TWAAWDasMy dunkt dat wyst ons weer en wel ten dnidMykfte aan j
1 Hoe 't ook in *t Godd'Jyk Ryk voorzeker toe zou gaan,
KUL- "v^anneer de Hemelvorst de last van zyn bevelen,
ïot opbouw van Zyn Ryk roemrugtig uit ïjoü deelen.
Waar by Hy worden moet als Koning, Heer en Hoofd,
Erkend, gevreesd, gediend, bemind en hoog geloofd.
Een Scep. ' ^'^ ^*^ ^^» °"* **'' ^^^ "^S n^^er uit te leggen,
ter geeft Des Koniflgs Woord en Geest, 20 veel als Scepter zeggen,
heit te Dcwyl daar door Zyn roem en eere ch majefleit,
i^^j j.jj Door al de waereld heen, moest worden uitgebreid:
Dat leert ons hoe de Geest, gedaald met kracht van boven.
Steeds veelen in den Naam desKonings doet geloven,
Terwyi daar door de klank van 't Euangeliewoord,
Tot veeier zielsbehoud wordt in 't geloof gehoord.
De Scep- Is dit Zyn's Scepters woord onfeilbaar en waarachtig.
Woord ir Dit zegt ons, dat Zyn VToord is levend, fterk en krachtig,
T^Êllt Waarom het elders wordt twecfnydend, als een zwaard,
van kracht Ter oorzaak dat het zo doordringend is, verklaard.
Vermits hetzelve niet alleen kan overreden,
£n zelfs de onbuigzaamheid als Was kan zamen kneden;
Maar dat het ook kan gaan door harten als van fteen ,
Door ziel en geest, en merg en zamen voegPlen heen;
Hebr. IV: Waar van de uitnemendheid dier wonderbare krachten, ' •
Zq ver' gaat, dat zy beeft het oordeel der gedachten;
12,
Digitized by
Google
SCHADüX^irLEER. DERDE BOEK. .^ii
Gelyk in dexen^in, figuurlyk afgebeeld.
Ten duid^lykfte op dat 'Woord der waarheid wordt gewéld.
Maar zoU dees Scepter ook tot heil der Ifrêlliten,
De' palen gantfch verilaah van \ land der. Moabiten ,
Dat gaf aan 't heilig zaad de koninglyke Magt
Te kennen van den Vorst, en hoe Hy 't boos geflacht.
Dat tegen 't Godd'lyk Ryk van Hem zich zonde flellen,
Met d*Adem van Zyn mond terftond zou nsder^ellen^
Gemerkt Hy met Zyn wraak han zoude tegen gaan ,
En met den Scepter van zyn Mogentheid verilaan.
Kwam Biliam, den zoon van Beor, ook gewagen;
Dat dezen Scepter kon. uit Ilraël, opdagen:
Daar door werd ook geleerd , hoe dat de Vorst op aard
Voorzeker worden zou in 't vleefch geopenbaard,
En dat, wanneer het eens door Hem werd aangenomen,
Hy uit 't gezegend zaad van lirêl voort zou komen ;
Naar luid van 't geen alreeds door Jakob was voorzegd.
En aan den zegen van zyn vierden zoon gehegt;
Waar van het klaar bewys zou aan dit Teken blyken,
Dat nooit geflacht of ilam van Juda zoude wyken.
Voor dat de Scbih was gekomen , en aan wien
De volken zaamen dan hun hulde zouden biên,
Gelyk men dat ook heeft met blydfchap mogen horep ;
pat Hy wat naar dea vleefche uit Juda's ftao geboren,
- r y7m
TWAALFDE
IIOOFOST.
Een* Scep-
ter geeft
«en^'ttraf-
©effenen-
de magt te
kennen.
Num.XIV:
17-
Jcf. XL- 4.
Cap. XL:
10.
Uit wien
deze Scep*
ter zoude
voortko*
men.
MichaV:i.
Gen.
XLUC* 20.
Hebt. VIL-
I4t
Digitized by
Google
312
MOZES ALOUDE
TWAAï^E Waar by Hy niet alleen heeft in den tyd gewoond,
— Maar toen Zyn heerlykheid by hen ook heeft vertoond»
jo«n.i:i4.^^^ dat Hy eindelyk van de aarde hier beneden $
Rebr. 1:3 Is heoEielwaards gegaan , en op Zyn Throon getreden ,
Openb. V; Alwaar Hem van rondsom geftadig wordt in kracht.
De roem en heerlykheid voor eeuwig toegebragc
Befluit. £n alzo ziet men hier, waar op den Scepter (peelde,
Gelyk ook wat die Ster uit Jakob toen verbeeldde.
MOu
Digitized by
Google
M o Z E S
ALOUDE SCHADUWLEER.
VIERDE BOEK.
Van de Heilige Feestdagen, óxm' God onder
Israël ingejield. (*)
EERSTE. HOOFDSTUK.
Van het Pinxterpeest , of het Feest der weeken, ook mei 't Feest
der Eerstelingen genaamd ^ welk jaarlyks moest gevierd morden , op
den zesden van de Maant Sivan welke Maand de derde in erdre
was van bet Kerkelyk jaar onder Israël, Van welkers inAel-
linge men lezen kan. Leviticas XXIII: 15—22. en Deuterono-
miam XVI: 10— is.
JTjier op begeeve ik my vervolgens , in den geest, JJj^vaï'"
Kaar, de eerde Inftelling van het heilig Pinxtérfeest , het pinr.
Het welke Jakobszaad, met vreugde in hun geflachte, voorbeei-
Gedurig jaarlyks moest ook houden in gedagte» rpoord!'^
Alzo -de. tyd daarvan toekomftig op den dag , ' coil ii:
Des beteren verbonds, door al de Schaduw zag:
Want
<*) Aangaande bet Paascbfeest b reeds in den loop van dit wetk gebaa»
J^td' Zie bladz. 117.
Rr
Digitized by
Google
314 M O Z E S A L O U D E '
irasTE Want dat de Finxtertydy of anders 't Feest der ff^eekenm
HOOFDST
■ Gewis by *c heilig volk verftrekte tot een Teken,
Is, buiten tegenfpraak van eenig ding, te klaar,
Naardien dat Jakobszaad gedurig, jaar op jaar,
Levit. Der, garven eerfteling jehovah! voor moest ftellen^
■^^'En van dien ftond als dan noch zeven weken tellen.
Wanneer dat niet alleen uit Israëls geflacht,
VS. 17. Twee brooden werden ter beweeginge aangebragt.
Maar ook moest men dan nog 't Spys- Offer toebereiden j
VS. 18. Als ook het offervee ter flagting heenen leiden.
Waar op door al' het volk , zeer vrolyk en verblyd.
Gevierd moest worden den bepaalden Pinxtertyd,
Num. X: >t GccH aangevangen werd, naar Mozes fchaduwwetten^
By 't fcliel en bly geklank van 't blazen der Trompetten.
Nader be- D^t door dit alles dus aan Israël, voor uit,
vestisd. '
Een noch veel hoger zaak van verre werd beduid,
Behoefd men niet in 't minfte in twyffel hier te trekken, .
Wyl daarvan tot bewys, die Pinxtertyd kan ftrekken.
Hand, U: DJen men het allereerst zag vieren by den Jood,
Net vyftig dagen na den groten Wonderdood
Des Borgs, die als de Vorst in hemel en op aarde,*
Zyn magtig Ryksgebied als Koning toen aanvaarde,"
rWaarom wy veiliglyk befluiten mogen, dat
Voorzeker in dit Feest was een geheim vervat.
En
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE- BOEIC sijf
Tn om den zin daar van ten duid^lykst wel te treffen.
Zo laat ons in 't geloof onze aandacht hoger heiFen,
Want werd de Pinxtertyd gelyk ons wordt gemeld,
^t Getal dier dagen na het Feest van Paafch geteld,
Daar door kon 't heilig volk reeds van dien tyd al leeren,
Hoe niet alleen de Borg op aarde zou verkeeren.
Maar oojc hoe Hy op Paafch Zyn lyden door zou ftaan ,
En na dat Hy den dood als dan had ondergaan.
Juist vyftig dagen ook nog laten zou volenden.
Voor dat Hy Zynen Geest als Koning zoude zenden*
Schonk God aan Israël naar 't eerste Paafche, ook net,
Na vyftig dagen tyds, van Sinaï Zyn Wet:
Zulks konde aan 't heilig zaad by voorfchets toen verklaren
Hoe in den tyd, de Vorst ten hemel reeds gevaren.
Zich zou op 't Pinxterfeest vertonen op den Throon , -
Als Erfgenaam van 't Ryk, en 's Vaders grooten Zoon,
Van waar Hy even dan Zyn Wet en Ryksbevelen,
Tot aan des waerelds eind zeeghaftig uit zou deelen.
En was het dat dit Feest der weken eertyds wierd ,
^t Zy met Bazuin of met Trompet- geklank gevierd.
Waar door het heilig zaad bereids gefchaard aan troepen, gekiank/
Op 't allerplegtigtst werd te zaam by een geroepen ,
Dat fchetsten hoe daar na, ook eens op 't Pinxterfeest,
De Koning niet alleen met Licht, Genade en Geest, ^
Rr a Zyn
EEïïSTB
IIOOFDST.
Omtrent
den tyd,^
Gal. IV: 4.
Levtt
XXin:i5.
Afgeleitby
de geving
van de
Weu
Mare.
XVl: 19.
Hand. Ij S.
Dit Feest
werd Inge-
zegend
Digitized by
Google
3i6 MOZES ALOUDE
itMTs Zyn Vorst^lyk Ryksgebied op^t heerlykst zou beftralen y
■ Maar daar by met den klank Zyn^s "^ets ook nederdalen >
Lxxxix. Wanneer tot 'swaerelds eind, Zyn Kerke dan vergadrd»
^- * 7. 2Lou worden door 2yn Woord en Geest met kracht bewaard,
jOTn. X: En met Zyn Magt befchermd, 20 dateer geen van allen.
Die tot Zyn Ryk behoord Hem immer 20ude ont?allen:
£n dus 2ag Israël van verre al afgebeeld,
Den tyd waar op dit Feest der weken heeft gefpeeld;
Gelyk men ook ten proef daar van de vrucht befpeurde,
In ^t geen by d* aanvang van den Nieowendag gebeurde,
Wanneer de klank van dat volvrolyk Pinxter woord.
Met overtuiging werd zodanig aangehoord.
Hand. u: Dat Zelfde Geest daar op met kracht gedaalt van boven >
By duizenden ilraks deed in ^sKonings Naam geloven*
w»t de Maar moesten naar 't bevel , uit Israëls geflacht ,
pinxter- Twce Bfooden worden op het Pinxterfeest gebragt,
beduidden, Op dat dezelveu voor jehgyah ! en al de oogen , <
ztanebeei- Van 't volk dan wierden door den Priester ook bewogen^
inge""* My dunkt dat leerde klaar aan Jakobszaad voor uit,
Stgebreid'^**® daar meê de eersteling des oogstes werd beduid,
Dewelk dan op dien tyd, gezien zou zyn op aarde.
Wanneer de Vorst Zyn Ryk op 't Pinxterfeest aanvaarde;
£n dus beduide toen, het eene en ander brood,
Aan hun volmaakt, hoe eens den Heiden met den Jood,
Ver-
Digitized by VjOOQ IC
B007DST.
Rom. III:
i9,
SCHADÜWLEER. VIERDE BOEK. 31?
Verëenigd door 't geloof te ïamen met vertrouwen, bemtb
De Koning zouden tot hun beider heil aanfchouwen;
£n welks verëeniging, in haaren regten aart»
Door deze Brooden toen, zinfpeelend werd vergaard.
Want eeven als het graan, leerbeeldig hier gefpröken,
'Tot meel wordt klein gemaald en onder een gebroken.
Zo zou, gelyk de kracht dier fpreekwys medebrengt.
De Heiden met den Jood, als onder een gemengd ,
In liefde en eenigheid ook met elkander wonen, jeC il- $.
£n in dat Ryk zich als een zelfde volk vertonen.
£n 18 't ook dat het graan te zaam om hoore wast: zinnebeei-
Dat kan dus worden met veel uigting toegepast; merkioge
Hoe in den vollen oogst de Jood dan met de Heiden , tuwc-
Zeer naauw zou zyh verknogt,te zamen,met hun beiden,!"*"*
Naardien zy zouden door het zaligmakend woord, as. u.
Tot aanwas in 't geloof ook worden aangelpoord. Hand.
Om beide wel vereend met vrolyke gedachten , 49. •
Des Konings milden Geest van boven af te wagtea
Beichouwtmenook hetgraan,gekneusdengantfch vermaald:Nader be^
Hier in wordt wederom, myn's dunkens, niet gedwaald.
Indien men zegt, dat ons dit zinnebeeld tot leering, J^
Verftrekken kan van 's volks waarachtige bekeering,
Wyl 'smenfchen harde hart tog eenmaal moet geheel, Ezech.
yeranderd worden, en verbryfeld als tot meel. Sf*^^
R*r 3 En
Digitized by
Google
3iS MQZES AXOUDE
EERSTB En w.ordt gebrookjen graan te ïamén mét elkander,
!ü!Lll Ook tot een deeg gemengd, 20 zegt het een en ander,
pfai^^Lif 'Hoe een gebrgken hart dat van verbrys'Jing weet,
'^' Ge v9d i ^ vyordanr TOobt. als tot een brood gekneed;
Van,weJl;e,^'ten'be'M7i, nfet levendige trekken.
Uit d}kn\y ons volmaakt tot Léering kan verftrekken,
Phii.iiT.-s.Die ^^man uit 'Benjamin, die wreed te voorfchyn kwam^
postel Pau- Doch doöf vértttyPÜDgilraks verlleerder als in een Lam,
ji^nJ. ix^Zo dat hy 3^ idie betiRyk'dè« Konings^kwam beftoken ;
^""^ Gantfch klein werd al^ tot meel verbry fcld en verbroken ,
En van den Geest doorkneed, en tot een brood bewerkt,
B,om. 1: V7aar Jood en Griek door werd iti \ heilgeloof verfterkt.
Waarom Maar móest men juist dit brood met zuurdeeg zamen kneden:
den juist' Dit doet my weder zien, by deze omftandigheden,
dSg^wTér.Op 't geen myn's dunkens klaar aan 't geest'lyk Israël,
kne^! Beduid werd in den dag der Schaduwen, en wel
I cór. y. Hoe dat in 't Vorstlyk Ryk de fmet en 't vuil der zonden,
^' ' ^ Ook worden zou gelyk een zuurdeeg nog gevonden ,
V7aar van het volk gantfch vry , zo als ons word gemeld.
Op een volmaakter wys nog worden zal berfteld.
Als eens de Koning zal by 't oordeel aller volken,
J^.^^^^ Zyn Erf Hem te gemoèt opvoeren door de wolken;
Zinfpeiing Eo zict men hier op 't Brood gebakken by het vuur:.
^idoden Dat brengt onze aandacht tot het groote Pinxter-uur
. Des
Digitized by
Google
SCHADUWLEER." VIERDE BOEK. 5Ï5J
Des Nieuwendags, op welk* men aeer veel oiFerhandeii y ttnri
Van menfche-iielen Mg, door 'sGeestes vuur ontbranden, 'j^^^*
En die ook tevens door dien zelfden Geest geleid, ^ !«"'
iTe zamen werden als twee brooden toebereid; ' J^*[*^^.
Dewelke, als reeds gezegd , op Jood en Heiden Zagen, i'^agf en
By d* aanvang van den tyd, van^t jaar van 't Welbehagen. Hand. x:
En moest de Priester zelfs met aandacht in den Geest,' Maderaan>
Die beide Brooden^aam juist op het Pinxteïfeest, %^hos
Voor God , naar eiken hoek des waefelds' ook bewegeii : pS^xw?!
Dat «eide als dat hier in wat hogers lag gelegen , mSn
Alzo daar door aan 't zaad van Takob reeds vooruit, bewogen
'' , ' worden.
De voortgarig van het Ryk des Konings Werd beduidt, - «" wat
Als mede hóe de Vorst , naar luid dier ^irisétérwfetten j 1 duidao; '"'
Zyn geest'lyk Ryksgebied voorfpoedig vooric kou zetten,' 'jer. lxii»
Zodra de klank was, van Zyn Geest, Genade en Woord^^"*''
OJ> d*eersten Pinxtertyd des Nieuwendags gehoord 1 • 'i
Van welken Juisten ftond,.Hy ond«f Joöd^ Heiden,';^
Zyn Magt en Heerfchappy volkoomlyk uic'zöu breiden,' ' pfaim aii
En maken Zynen Naam, tot aan deawaerfekte end, " - *^*
Alom den volken door zyn Ryksgebied bekend, ' • '
Terwyl Hy óokuit huri» 4é Zyiien zou véi^êröri > ' v '•
En alle dezen voor Zyn eigendom verklarem . ' . »« . '
Wordt hier nog bygevoegd, het offeren van fpys.; komt in.
Daar in zag IsraePop ewi' verhéev'rie-^yfl, ■---■• - • •• ' kin°het
f ■ ' j, « nieuwe
d Aan-Spysoffer.
Digitized by
Google
32a MOZESALOUDE
EERST» d'Aannaderenden ftpnd dier Euangelietyden ,
HoorDST. j^ ^gji^g j^gjj voortaan de Koning zal belyden 9
3aiiL 16. ^"^ waarvan het geluid zo krachtig door zal flaan;
jef.Lix: Dat daar by ^t Heidensvolk, met blydfchap aangedaan.
Straks onder *t vorst^lyk volk Godsdienst^lyk zich zal mengen ,
Om ook een rein en nieuw Spysofier aantebrengen;
£i3Lk II, Want ziet, van daar de zon des morgens opgaat, tot
Haar weder - ondergang , zal (ög de Naam van God',
Regt worden in dien tyd, verheerlykt en geprezen,
Terwyl men van.rondsom Hem dienen zal en vrezen,
£n alzo zal ook dan jehoyah's Naam in kracht,
. Het .Reukwerk W5prden van gebeden toegebragt,
Vao de . £p zag men Op het Feest veele oiferdieren Aagten j
Seita£* Dat bragt het heilig zaad, leerbeeldig in gedagten,
^°* Hoe door den Zoenbok, wel de Borg werd afgebeeld.
Maar door de Kammen, Varr'en LammVen ook geipeeld
Op zulken niet alleen, die met gelooFs- vertrouwen.
Steeds zouden hunnen V^orst in Aille rust aanfchouwen,
Maar die ook, tot Zyn roem en heerlykheid gefcbikt,
Niet zouden worden door het ilerven afgefchrikt,
"Wyl die in *t heldenfpoor, ten koste van hun leven»
Rom. Blymoedig, in den dood zich zouden overgeven ,
36. * ^^' Terwyl ons in den tyd ook wordt een reeks vermeld»
yan die zich he^^ben tot een ofier voorgeAeld;
En
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 321
'£n 20 2al tekerlyk de Koning Hem ter eeren,
2yn Kerk eenmaal ook doen op aarde triumpheeren ^
Wanneer by het gedreun van ieer veel lofgefchal,
<JeregtJgheid volmaakt den Vrede kusfchen zal.
Naaidien Hy lii als Vorst den Zegen dan gebieden,
Dat nimmei;^ eexiig kwaad zal aan Zyn Kerk gefchieden,
En zo zal in dien ty^ in *s Heeren huis, voortaan,
De Heiligheid nog lang zeer Cerlyk bly ven ftaan.
Moest het gantfche Ifrael op al de Pinxter-tyden ,
Voor !t.aangezicht van God, jehovah, zich verblyden:
My dunkt dit leidde 't oog van Jakobs zaad zeer klaar.
Tot den zeer blyden ftond van *t groote wonder- Jaar,
'Waarin een ieg'Jyk met verheuginge, in die dagen ,
Van dezes Pinxtertyds vervulling zou gewagen:
Dewyl dit heilig feest, reeds in den ouden dag^
Op een veel beeter' tyd door f ook ^n fchaduw zag.
Want ziet dat fchetfte, hoe de Vorst Zyn Ryks- bevelen,
OntwyfFelbaar eenmaal roemruchtig uit zou deelen.
Waarom dan ook dit Feest in haar vervulling wierd^
Op dVerften Pinxter-tyd des nieuwen dags gevierd,
Waarby een gantfche fchaar van uitverkoorelingen ,
De gaven van den Geest op eenmaal toen ontvingen,
Aan welken dat 'er werd gezien ten derder uur,
^erdeeld^ tongen in gedaante als die van vuur,
Ss Dat
EERSTE
Ï100FDST,
Pfalm
LXXXV:
II.
JeC Xï: 9.
PWoi
XCUI: J.
Wat de ^
vrolykheid
van den
Pinxtertyd
beduidde.
Pfólm
CXVilI:
24.
Hand. 11:
ts. 3.
Digitized by
Google
3ia MOZESALOUDE
siK»B Dat op een yg*lyk 2at, en welke Pinxter fpranken
'^°°^°^' De Geest verzelde met zyne Evangelie-klanken ,
Hand. II: jjjg gretig werden by de prediking van 't woord,
In vreemde talen met ontzettinge aangehoord j
VS. 9. Waar door den Parther, met den Meder, en daar ond^r
Ook de Elamiten zich begaven tot dat wonder,
VS. 5-11. Benevens die van 't land Mezopotamia,
Judea, Cappadoos, enPontus, Aüia
in Phrigy, en Pamphyl, als meê die van Egipten,
Van welkers talen niets by de uitfpraak hun ontglipten.
Noch die van Libyö, 't gewest het welk zeer digt,
Greneroerende naby 't bekend Cyreenen ligt :
AlsmeèCretens, Romeinen Arabier, wierooren.
Een ygMyk in zyn taal , waar in hy was gebooren ,
Niet flegs alleen de kracht van 't wonderwoord verftond.
Maar vragende ook elkadr hoe hoeren we uit den mond
Van dezen, welk een zaak, welk een verbazend teken ,
VS. II. De groote werken Gods in onze taaien fprekenl
Wat die Dus ziet men dan hier klaar, hoe 't Joodfche Pinxterfèest ^
kiiVbe- Een voorbeduidzel van iets beters is geweest,
duidde, i^aardien door 't zelve werd voorbeeldelyk in dezen,
Coii. Ut Als met den vinger door de fchaduw heen gewezen:
' * ''' Want ziet terwyl de Borg, voor andren, het ranzoea
Aan God den Vader moest opleggeaen yoldoen>
Werd
Digitized by
Google
SCHADUWLEER.. VIER-DE BOEK. p^
Werd Jakobs iaad geleerd om tüg in hun geflachten, ebk,„
Tot heiliging van God, den Borg in 't vleefch te wagteo ,
uoorosT..
En om te bidden fteeds met hart en ziel te zaam, ^^^^' '^•
10.
Geheiligd worde op Paafcb, 6 Vader Uvien Naam! ' Matth.
Maar wyl de Vorst als Hy Zyn Ryksbéftièr aanvaardde,
Zyn Geest op 't Pinxterfeest uitftorten zou op aarde : , Josi ii:
Daar door werd hun geteerd te bidden zonder Jchrpoüm,
Op eiken Pinxtertyd: Uvi Koakigrjke koonC^
En ftel den Scepter van. Uw Zoon volmaakt ten teken , pfain,
OpdatUwRyk metmagt door 'tdaistVe heen moog^Iwekea ,^^' **
Waar by dan Uwen Naam met groote Majefteit,
De gantfche waereld door zal \rotden uitgebreid. Jei". lix:
2^nd tot dien ebtde 6 God Uw goeden Geest van èoven » Bede.
Tot roau van Uwen Naam , in allen die gelóven , Rom. iii:
En werkt Gy also door, op aarde bier beneény
Met ftulk een kracht ^ dat baast Uw Naam moog' worden besI
Zo aal Uv/'s Zoons gebied van volkeren overjlroomeny
Bn ook de volheid van Uw Koningryke komen.
TWEEDEHODFDSTUK.
DeGeestelykezin naargefpoord van het dubbele vréugde-Feest , namenlyky rwznvt
dat der trompetten , en der nieuwe maanb : 't melk inviel op "°°^°st.
den emtm xm de ztvende Maand van bst Kcrkclyk Jmt enbyie . '
Ss z ver-
22.
Digitized by
Google
324 M O Z E S A L O ü DE:
TWKEDK vernitutoittg of bet begin van bet Burger-Jaar onder Ifrat'lf laeïktr
HoorosT. Maand genaamd was Tisri. Zie daarvao de Inftelllng Levicicur
XXIII: 24. Num. X: 2, 10. en Cap. XXVIII. 14. welkzaakem
van hoogere beduidingen geweest zyn; naar 't onfeilbaar getuigenis.
des, Apoflels Coll. II: lö, 17.
Het Feest JL^oèm wcrd lakobs 2aad , dèn aanvang nietgewaar><
der Trom- -^ ,, n. j , , , tj •
petten ea Van d aangenamen Itond van x vrolyk Burgerjaar,
nféuwé ■ Waar by ly tevens ook de nieuwe Maan beichouwden ,
JJr^o/tf'Of ziet, men moest als dan een Feest-geklank weer houden ^^
Wanneer niet ilegs de tyd by 't volk werd overdacht»
Maar in het openbaar zeer plegt'lyk doorgebracht,
Terwyl men met gejuich vecle offerdieren keelde,
Gelyk ook met 't geklank van Inflrumenten fpeelde, .
Waarop een ieder by het muGcaal, akkoord.
Het welk als dan werd door gantfch IfraCl gehoord.
En wel inzonderheid , by 't blazen der Trompetten >'
Terftond zich zelven moest' in vrcugde-reien zetten,.
En alzo was het dat met zeer veel blydfchap wierd,
't Begin van 't Burgerjaar by *t heilig zaad gevierd.'
De nuttig» ^^^^ ^^ ^^g» naar my dunkt, voor 's Konings ryksgenooten»,
J»i«J' Gewis iets leerzaams en voorbeeldifch opgeilooten,
Waarom ik ook befluit , daC deze wonderdagj
coii. II: Door al de donkeiheld der fchaduw henen zag ,
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. riÉRDE B'OEK. 32^
En om het recBte doel van deie zaak te treffen ,
Zo laat ons in den Geest onze aandacht hoger heffen.
Want zie 'k op dezen ftond, dan worde ik opgeleid,
Met myn befi)ieg'ling tot den dag der zaligheid,
In welken dar de Vorst op aarde zoude komen ,
En hoe Hy weer van daar, ten hemel opgenomen,
Zich zelv' vertoonen moest in Zyn voortreff*lyk werk,.
Verheeriykt op den throon als Koning van Zyn kerk;
En zo zag reeds dit Feest, toekomflig op de dagen.
Van *t vast aannaadVend Jaar van *s Heeren welbehagen.
En zag men voorts, naar 't hoogeaanbiddelyk bevel.
Juist op dien eerAen dag, het volk van Ifraël,
Met zeer veel plegtigheid als Koninglyke troepen.
Ook door Trompet-geklank te zaam byeen geroepen:
Daar door verbeelde ik my dien aaogenamen tyd y
Waaf in 't geloovig zaad gantfch vrolyk eo verblyd.
Op de Evangelieklank te zamen zou vergaêren ,
Om zich voor 't eigendom des Konings te verklaaren;
£n dus zo ziet men hier ten allerklaarst verbeeld.
Dien heildag waarop dat de fchaduw heeft gefpeeld',
.Waarom ook aan het volk de klinkende geluiden
Der twee Trompetten, nietonaartig kon beduiden,,
Hoe dat men in \ begin van 't welbehagens jaar.
De Koning in Zyn komst zou worden regt gewaar^
Ss 3. yi^mt
TWEEITt
HOOFDSTl
Nader ver*
kltard.
1 Tim.
UI; itf.
Jef.LXIj
2;
Wat door
al die 1
tW
a&
tigheia Is
^ebeeld.
JcCXUVc
S.
3.
Digitized by
V
Google
Zzó MOZES. ALOUDE
TWEEDE "Waarna Zya Ryk eens zou van volkVen overftroomen^
"°"''"^' Die allen op de klank Zyn's blymaars zouden komen.
Wat ver- ' XVas 'c dat men Jakobs zaad op dezen eerden dag,
drvro^klVan 't vrolyk jaargety, vol vreugde en blydfchap zag,
ï%ebSïd?Eïi 'loe ^^ telkens by het blaften der trompetten,
De klanken hunnes gejuichs verdubbelend fteeds uitzetten.
Zo xkt in Jli-ael helklinkend met akkoord.
Hun Hemmen werden met verheffing^ aangehoord:
My dunkt dat ^e^e weer op de Evangelieftonden ,
Die zouden worden in den tyd op aard^ gevonden ,
En hoe het juichend zaad van 't Vorst'lyk Koningryk>
Met vreugde 20ude dan uitroepen te gelyk :
pfaim Zie dit '$ ! Zie dit's! de dag van God voor zo veel tyden
CXVIII:
24. ' Verordend, komt laat ons, ons zelv' daarop verblyden>
En dus verheugen met dankzeggingen te zaam.
Tot roem en heerlykheid van Zyn geduchten Naam:
En des zo zag dit op die groote wonderdagen ,
LxxxiX: Waarin men van 't geklank des Konings zal gewagen.
Van de Verfchecfl ook op dien <jag het Feest der nieuwe Maan>
SaanI in Daar ^oor kon 't heilig zaad van Ifrael verdaan,
het byzon-jjQg QQj^ voorzeker dat, op zulke dingen fpeelde,
Waar door meA zich de Vorst en Koning dus verbeeldde;
tkrat zolk8 Want zag men by des Feests vernieuwinge op het licht
ie«(de. p^j. i^^i^^Q^ ^]^ ,^fjf^ j^^jUQ ggQ iif j^i jmjj IQ «t gezicht.
Van
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. VIERDE BOEK. 3:7
Job. 1: Shr
Van Majefteit en glans , het welk aan hun kon leeren ,
Hoe dat de Vorst in ^tvleefch eens by hun 20a verkceren,
Wyl Hy dan tot een Licht zou ftrekken met 'er daad.
En wel inzonderheid aan Jakobs heilig «ad,
Gelyk Hy in het vleefch daarom ook hier op aarde,
Aan hun Zich als het Licht dat komen moest verklaarde> vi. iz;
Zo dat hun dit weer bragt, leerbeeldig tot dien tyd,
In welk het Vorst''lyk volk des Konings gantfch verblyd.
Met veel verheuging zou in 't licht van Gods genaden,
Zich in den morgendond des nieuwendags verzaden ; Pfaim xc:
En dus werd Ifraël als by de hand geleid, '**
Door al het donk're tot den dag der zaligheid;
Als ook getoond hoe dat het uit den kuil ontbonden Zach. ix;
Zou worden, waar in dat geen water werd gevonden.
En waarom dat *er werd by hun ftaag in den nacht
Der fchaduwen , het licht der kennisfe verwagt , jef. xxu
"Wyl vast het echte zaad in 't duister als verborgen, ' '.
Geduurig in 't geloof reikhalsde naar den morgen , cxxx-
Het welk zo lange moest by Ifraël gefchiên.
Tot dat het licht werd van den nieuwen dag gezien,'
Kaardien de Heerlykheid van God dan op zou klaaren, job. i: 14.
Om den verborgen zin der fchaduw t'opcnbaaren ,
Waar by dat men dan ook uitroepen zou, wel aan :
Kom blaas nti de Bazuin op onze nieuwe Maan , praim
^pLX.m:4.
Digitized by
Google
328 MOZESALOüD£
TWEEDE Op dat een ygelyk door *t ftcrk geblaas, in jde ooren^
^ ' Onze overgroot gejuich in dezen aan mag hooren^
Pfïiin Want ziet dit is die dag waarvan ons is, gemeld^
24. ' £n van God zeif wel eer ten teken ingefleld ,
Komt laat ons in dees fioad der Evangelie-tyden»
Oi^s-al tezaamennu, verheugen en verblyden,
jef. LX: 4. Gemerkt tot'sKonings roem het oost, west^ noorden zuid^
Vervuld moet worden met Zyn Koninglyk gduid.
Den geluk. Dit alles doet m^y weer omtrent den Vorst befloiten ,
voorgang Dat niets den voortgang van Zyn Heerfchappy zal fluiten,
vorsteiyk Alzo volmaakt op aard met magt , de majedeit
Koning 2yn'8 Ryks, van zee tot zee moet worden uitgebreid,
£lxu; $. Wanneer de Bergen zaam den Vrede zullen dragen.
Als oojc de Heuv'len van Gerechtigheid gewagen,
Gelyk ^t^ls dan ook zal gewislèlyk ge(chiên.
Dat m^ op de Kerke een glans van majefteit zal zien.
Jet LX: 3. Waar door de volkeren met blydfchap ingenomen.
Tot deze Heerlykheid des Heeren zullen komen ,
A^anneer men zal van de een tot de andre nieuwe Maan,
jeCLXVi:Al biddende (leeds voor Zyn Aangezichte Haan.'
vL den ^aar moest men op dit Feest den Geitenbok ook llagten:
G^en- XuXki leerde hunxlen Borg ter zondenzoen verwagten.
Als mede hoe door Hem het zegel en het merk.
Gedrukt zo^ worden op Zyn £van|;elie-Kerk.
En
Digitized by
Google
SCnADUWLEER. VIERDE BOEK. iip
En vraagt men waar op dat de beide Rarhmen fpeelden 9 tweede
Of wat, die konden 't volk van Ifrael verbeelden ?
Welaan iny dunkt dat door die Rammen, in het kort Smmen.
Gezegd > hier deze zaak ten klaarst beteekend wordt:
Hoe dat 'er in het Ryk des Konings , in die dagen , « Cor. iv:
Ook zulke die te regt den naam van herd'ren dragen ,
In aantal zouden 2yn, die fteeds met hart en mond , ^and.
Getrouw'Iyk zouden ftaan tot 's levens laatAen ftond.
En die kloekmoediglyk met onvermoeide fchreden , » Tim. 1 V:
De fchapen zouden doen 't gelovig fpoor betreden >
Waar by een iegelyk in 't nypen van den nood,
Zyn ziel zou voor den Vorst uitftorten in den dood; «• 6.
En niet alleen ilegts in Zyn Naam geduldig lyden ,
Maat met een heldenmoed voor dat geloove fb-yden.
Het welk den heiligen, gelyk 'er word gezegd, jude.vs.3.
Volkomen eenmaal is op aarde toegelegd.
De Lamm'ren konden zaam zeer duidelyk, naar't]even,Van het
De Ryksgenooten van den Vorst te kennen geven; d« i^m"
Want ziet men op het zwak, der zagte Lamm'ren aart, °"*"' •
Daar door wordt naar my dunkt, leerbeeldelyk verklaarci,
Hoe dat de Koning 't zwak Zyn 's volks zou onderfchragen ,
En hun op de armen van Zyn Liefde fteeds zou dragen , jec xl:
Gemerkt Hy als de Borg door lyden gantsch volmaakt , "*
Den Zynen fteeds verzorgt en voor hun welftand waakt.
Tt En
Digitized by
Google
ilór^ MOZES ALOUDE
TWEBDE En is het dat men hun ter flagtbank ziet bereiden »
— : — ,* Dan ftaat de Vorst gereed om hun ftraks op te leiden^
Rom.vm: jgj. pj^^jj^g ^j^^^ y^^^ ^^^^ ^^ wordcn aanbedeeld,
Pfaim Verzadiging van Gods volmaakte Liefdebeeld j
' Alwaar men geen trompet -geklank ooit meer zal hooren^
Maar ^t klinkend lofgefchal van dulzende Engelen Chooren >
jef. LX: Noch daar niet meer zal zyn vernieuwing van de Maan,
Wyl zelfde Koning daar zal als de Ka^rsfe flaan.
Alwaar geen tyd of Jaar zal immermeer verouden ,
xf^7-9.Maar daar men eeuwig met verheuging Feest Ml houden^
Sciiuit. £n dit ^s het geen dat werd aan Jakobszaad voor uit >
Op elk een nieuwe Maan en Feests- geklank beduid»
£n *t gaf hun alzins ook de duidelyklle blyken,
Dat dezen Scbaduwdienst van Mozes niet ^ou wyken;
Voor dat de Wondervorst, volkomen eens op aard ,
Hebr. 11: ^\g Borge, 't vlcesch en bloed zou hebben atogevaardg
£n in de waereld ala 'C waarachtig Licht verfcliynen y
Matih.iV:Op dat hetdoukVc 20U van d'ouden dag verdwynen
"Waarom 't, met nadruk, hier ter plaatze weer betaamd»
coii: II: Dat Hy het Lighaam van die fchaduw wordt genaamd.
DER.
Digitized by
Google
SCHAÏ)UWLEER. VIERDE BOEK. 331
D E R D E H 00 F D S T Ü K.
Fan het Jubel-feest , dat om de vyftig Jaaren onder IsraSl moest wat-
den gevierd^ en welke viering altoos juist voorviel op den Tienden
van de Maand ^isrijtjoanneer het dan tevens de Jaarlykfche groote
VERZOENDAG was , en hier ook befchouwd wordt , welke Maand de
zevende was van *t kerkelyke^ en de Eerste van Israëls Burger 'j aar ^
van welke beide Feests^inftellinge te zien ix LeviticusXXV: 8—10.
enz. en wat door het eene , en het ander aan het gelovig
zaad van Israël , eertyds fchaduwachtig werd beduid.
o,
duidenis.
_ 'm nu langs detèn weg leerbeeldig » als by trappen, Van het
Met yver in 't geloofde Feesten <Joor te flappen , . Kfe
Zo blyve ik noch een wyl in Moabs velden ftaan,
£n merke aldaac het Feest van 't hooge Jubel aan,
,Waar by ook 't heilig zaad dit fteeds in hun geflagte^
Net op het Vyftigst' Jaar moest houden in gedachte,
<?elyk dan by 't geblaas van een Baxuine wierd.
Dat Feest juist op den dag der Zoeninge gevierd,
Terwyl al 't volk te 2aam met ongemeene vreugde.
Zich in den waren God van Israël verheugde.
Alzo dit Jubeljaar volkomen op den dag
Des beteren Verbonds , reeds door de Schaduw izg y » cor. vi:
En hoe daar in voor al des Konings Ryksgenooten,
De troost, genade en 'c heil volmaakt lag opgeiloteo;
■ ^ Tt 1 CQ'
2.
Digitized by VjOOQIC
3^2 M OZ ES ALO U D E
uBRDt Gelyk men in 't geloof daarom ook met geduld ,
— Dien ftond verbeiden moest, tot dat die wierd vervuld»
join.ï:lP^^y^ de Vorst als dan in 't vleesch 2ou nederdaalen,
'4- Om met inwendig liclit Zyn Kerke te beftraalen :
Dies make ik dit befluit, dat waarlyk ook dit Feest,
Luc IV: Een voorbeduidzel van iets hoogers is geweest,
' ' ^^' En om 't geloof daar door in dezen te verfterken.
Zo laat ons trachten dit wat nader aan te merken.
't Moest Want let ik op dat Taar van vreugde in Israël,
gevierd . f j o '
worden Dan ziej'k weder in dat Goddelyk bevel,
jykheï? Gewis iets , waar op dat de Geest al verder, fpeelde, '
Terwyl 'taan hun den dag van't Vorst'iyk Jaar verbeeldde»
En by uitnementheid dien Euangelietyd
jetxxv: Waar in het heilig taad gantsch vrolyk en verblyd.
Hun Go^l zoude met een hartelyk vertrouwen.
Op aarde in 't need'rig vleesch tot zaligheid aanfchoawen ^
Door wien hun worden zou, naar 't heilwoord, eens voor vasc^
ïCor.i: Genade, Vry beid en Verlosfing toegepast :
En ziet dat leerde klaar met nadruk aan de Zyoen;
Hoe Hy voor hun in 't vleesch als Losfer 2ou verfchynen>
Op dat door Hem dus wierd dien duuren prys voldaaa,.
Waar voor Hy als de Borg, bereids had ingedaan >
rfaim XL; Alzo Hy dezen Last vrywillig op Zich leide.
En met veel liefde dus tot Zyaea Vader zeide :
Laat
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 333
Laat toch d God niet tce, dat Myn gezegend Erf, dbrdb
Zou dalen in den groef van 't eeuwige verderf, jofn>j
■^ant ziet, Ik hebbe tot kwytfcbelding, voor de zonden, feim .
Den Losprys van Myn bloed ter zoeninge uitgevonden, *3' *'*•
En daarom zie, voldoe aan My Uw Godd'lyk Regt,
Maar geef ook 't geen Ge aan My zo duur hebt toegezegt : joan.
Op dat Ik dus Myn Ryk , tot Onzer beider' eeren, ^^"' ***
Met luister en triumph als Koning moog' regeeren.
Was 't dat het Jubeljaar by zynen aanvang wierd , •, was op
Op d'aUergrootften dag, by Israël gevierd; * ^fg"'
Dat leerde aan Jakobs zaad by voorfchets in vertoning, 2oen'i»&
Hoe dat de Borg volmaakt door lyden, als de Koning, Hebr. ii:
Eenmaal de wonderkracht van vryheid zou gebiên, '°' "* .
Zodra het einde van Zyn lyden , wierd gezien, Matth.
Terwyl Hy door Zyn dood en fmaad'lyk bitter fterven, ^^^'^
I^et Regt van vryheid voor de Zynen moest verwerven , oaL iv: -
Gelyk Hy reeds op aard' dit heeft vervuld in kraclit, foan.
Toen Hy met luider ftem aan 't hout riep: '/ is volbragt! ^* ^°*
Nam hier by 't heilig jaar zyn aanvang, op dat beden ^ 't ce.
Juist als m' in 't Heiligdom dea Priester in zag treden , by 5? in-
Dat gaf aan Jakobszaad, myn's dunkens weder klaar dw ho"^
Te kennen, ook dien dag van 't groote Jubeljaar, ?^''tohet
Waar in eens door de Borg, op aarde in'tvleesch gekomen, B^"sd<»'*
De zoQde op éénen dag zon worden weggenomen > zacb. m:
s Xt3 Zo^
Digitized by
Google
334 M O Z E S A L O U D E
BEBDB Zo dra Hy met Zyn bloed den zoenprys had voldaan ,
nooFD3T. ^^ ,^ binnenst^ Heiligdom, den Hemel, door gegaan:
Hebr. IV; q^ j^^ y^ j^^ jj^^^. ^^^^ ^yn Godd'lyk Ryk aanvaardde,
Matth. EaZyne Dienaars flraks uitzenden 2ou op de aarde^
XX VIII-
i8, 19.' Alzo deblyde maar', van Zyne Majesteit,
By al de volkeren moet worden uitgebreid,
jéf. liXj Op dat Hy hen dan voords, Zyn grooten Naam ter ecre.
Met luister en ontzag, door Woord en Geest regeere.
Herftei- Werd in het Jubeljaar , gelyk 'er wordt gemeld ,
fchuide- De fchuldenaar terftond in vryheid weer hern:eld,
ïi3dr en
dienstbaareAls ook de Joodfche knegt, die willig bei zyii öoren,
"^^^■Ha4 laten aan den post met eenen priem dóorbooren:
z7< My dunkt dat leerdeaan bun , om toen met diep ontzag 9
Aan 't heil te denken va(n d'aanftaanden Jubeldag,
Naardien de Borge op aarde als God, door Zyn lyden ï
jjxAi 74>Zyn volk zou van de fchuld der dienstbaarheid bevryden^
75- Door 't welk een ygelyk van 's Konings onderdadn »
Cal. V:i. In Zyn hoogvorst'lyk Ryk in vryheid zoude ftaan,
£n daar by eeven dan voorzeeker zou erlangen ,
Dat hem niet meer, tot vrees, hetftaafsche jok bevangen;
Maar dat aan hem m plaats van dat, zou worden 't Regt
Van 't heilig kindfchap, van den Koning toegelegd,
- Epb. 1: 4. Gemerkt die als de Borg door Zyn volwigtig fterven,
* • ^' Voor hem het heilig Regt van 't kindfchap zou verwervcft,
,~y Het
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 3^^;
liet geen «an hem als ^c deel Zyn^s Erfs ook dan voorvast, dbrb»
Door *t -werk des Geests met kracht zou worden toegepast. "°°''°"'
Bleef deze knegt , die 't oor doorboort was, t' allen ftonden , ygf; , 5 ^.
Vervolgens in Zyn dienst tot *t Jubeljaar verbonden: . ^j^,^ J?^
Dat fchetfie niet alleen hoe door de Borg op aard', • breeuw-
Het nederige vleesch zou worden aangevaard , wierd het
Maar ook, dat wanneer zulks door Hem werd aangenomen, boord?*'*
Hy in geftalte van een dienStknegt dan zou komen , phiu ii: 5,
Gelyk Hy daarom ook, met klem eh kracht van reen, ^' ''
Alzo, kwam uit den Raad des Vredes aangetreên ,
En zeggende tot God, Zyn Vader, op dees* wyze:
Ziet, gy hebt geenen lust tot ilagt -ofofferfpyze, ' Pfaim xl.
En wyl, Gy hebt My *t deel Myn's beekers opgeleid, ^'
En daar toe 't oor doorboord of 't lighaam toebereid, Hebr.x.*5<
Zo kome Ik al» Uw knegt in 't Jaar van 't welbehagen ,
Om als de Borg, de fchuld Myn's Erfdeels weg te dragen.
M{iar bleef een heidens flaaf, naar 't hoog en wys l^il«],Den Hei-
Voor altoos tot een knegt zyn's Heers in Israël ; Sï^ieef
Zulks leerde, hoe dat volk, zou blyven aan de zonden dtewtbaar.
Door Satans ftrikken vast gekluisterd en gebonden.
Tot dat het eind'Iyk in 't wel aangename Jaar,
Den Vorst zon wordra tot een eeuwig Licht gewaar»
Wanneer Hy fiellen zou der blinden oogen opeii , . Lue. jvi
En hun gevang'aen doen in vryheid henen Iepen > . '^'
Waar
Digitized by
Google
3^6 MOZESALOÜDE '
BZKOB "^aar voor het heidenszaad te tarnen met gefcbal , ~ :
iiooFDST. j^ grootheid van Zyn Magt alom vermelden ïü > i
5cïxui: ^^^ °^^*^^ tevens zich geftadiglyk beroemen ,
9- Om zich naar 't eigendom des Konings te benoemen.'
xLiv. 5- 'Moest isrêls Losfer zyn, juist van hun naaste bloed ,
Goêi ofte Daar door is 't dat ik weer terilond befluiten moet,
de^ Israël. Hoe dat de Wonderborg wanneer Hy hier op de aarde,
Hebr. U: Der kindVcn vleesch en bloed op 't nederigfte aanvaarde,
^** Hy dan gewis zou zyn hun naastbeftaande, en 't zaad
Hom. IX: Van hunne Vaderen, zo veel het vleesch aangaat,
^ Wyl door Hem worden moest, als Borge hier beneden ,
Tot boeting voor de fchuld den dood des vloeks geleden,
Epbezen. Qp dat Zyn volk vernieuwd, herfcliapen naar Gods beeld»
.■: ..' Het groot verlosfingswerk zou worden aanbedeeld;
£n waar toe Hy bereid en vaardig zich vertoonde.
Toen Hy in't vleesch op aard by 't zaad van Jakob woonde >
Dan. IX: Daar, Hy dus door Zyn dood, volmaaktelyk in kracht.
Tot heil heeft voor Zyn volk dat voorr^t aangebragt,
£n die noch nader eens tot blydfchap van de Zynen,
]er. LX: Met dat genade-licht Zyn Kerke zal befchynen:
'' "' ^* Als wanneer Israd door woord en Geest gellerkt, ,,
Zodai^g in den tyd zal worden zaam bewerkt,
joeiiu: Dat elk van hun dan met een beevende vertoning,
Toevlugt^nd in 't geloof zal naad'rèn tot den Koning,
Ter-
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. VIERDE BOEK. 53^^
Terwyl 't gerucbt daar van ieer fdellyk voort ial gaan
Gelyk de blixem, en naar Asfur overflaan)
V^aar door het Iieiligzaad aldaar, geheel bewogen.
Zal komen als een duif van verren aangevlogen.
Of als een vogelken, dat uit Egipten zwerft,
En eindelyk een nest weer andermaal verwerft,
£y welk men dan zal zien, met biydfchap ingenomen,
Den Heiden en den Turk voorfpoedig aangekomen.
Zo dat de Egiptenaar en Asfyrier te zaam,
Zich noemen zullen naar den Koninglyken Naam,
Naardien de Vorst als dan, door de Evangelie-troepen,
Die beide voIkVen zal tot Zyn gemeenfchap roepen.
En dit doet my alweer gedenken aan dien tyd ,
Waar in dat alle vleesch van verre wyd^n zyd,
Regtaartig in 't geloof tot Hem fteeds heen zal lopen.
En op het Heil alleen van Zyn verlosfing hopen,
"Wanneer 't vervolgens ook nog verder 2al gefchiên.
Dat men zal van Egipte een weg naar Asfur zien.
Langs welken dat men flaag volkomen met vortrouwen.
Des Konings Heerlykheid zal van naby befchouwen.
En dan wordt ook in kracht, het zeggen van God waar:
Weest nu gezeegend, gy Myn volk de Egiptenaar,
Jkls ook den Asfyrier, en Ifrêl die 'k te vooren ,
Reeds tot Myn Eigendom en Erf heb uityerkooren :
Vv By
BEBDB^
ROOFDST*
HofeaXI:
11.
Pfalm
LXXXVn;
4.
De Heer-
lykheid
der Kerke.
JeC XIX:
23.
Jef. XIX:
24, as*
Digitized by
Google
358 M o ZE S A L o UD E
pBiiBE By 't welk, Hy in dien dag, de Heiligheid voortaan,
"°°'°"'' Zal in die Landen doen tot eenen fieraat ftaan.
Zo dat naar 't gene Zyn profeeten reeds beftipten,
Zyn roem 20u zyn verhoogd in *t midden van Egipten.
Van het Maar om niet ftuk voor ftuk het Jubeljaar te ontleen ,
SSnèl^En uit te weiden in noch meer byzonderheên ,
Zo 2al ik om 't geloof noch vaster te verfterken,*
Daarvan nog dit alleen alhier ter zaake aanmerken;
Want werd 'er op dien dag met een Bazuin als dan
Geblazen, zo is 't dat ook even dit, ons kan
Op een verheeven wys, terftond, weer duid'iyk leeren,
Rom. X: Hoe dat, wanneer de Vorst op aarde zou verkeeren ,
'^* Vooral, ook worden zou Zyn Evangelie -woord.
Tot eeuwig ziels behoud van velen aangehoord;
Matth. "Wa* door Hy zou Zyn volk te iaam byeeii vergaêreni'
?J."' ^^' En hun deri wonderdag der zaligheid verklaaren.
Vervul- En die brengt my terftOnd aandacht'iyk onder 't oog,
^"^* Hoe dat de Borg eens in een Joodfche Synagoog',
Zyn ftemmefin 't openbaar als een Bazuin verhefte.
En veler harten, zelfs van Schriftgeleerden trefte.
Gemerkt Hy met den klank van zuiv're hemeltaal,
De wet-geletterden, verftomdeteenemaal,
Ter wyl Hy deed Zyn woord door de ooren heenen dond'ren i
Zo dat een yg'Iyk moest zich over Hem verwond'rcn.
Toen
Digitized by
Google
SCHADU\rLEER. VIERDE BOEK. 33^
Toen Hy dus tot hen fprak met aandrang en gantfch vry , ' »ï«^»«
l^Iaar luid van 7t woord : De Gecsti des Heeren is op My, ..^^ÜÜI*
Van wien Ik ben gezalfd, en die My heeft gezonden, ff'i!^^'^
Om \ Evangelium den armen te verkonden, Luc. iv.-*
En tot geneèzinge en ontheffinge van pyn, * ' ^^'
Al den gebrokenen van harten, fteeds te zyn,
En om gevangenen te losfen en te ontbinden ,
Als ook om opening der oogen , aan den blinden
Te fchenken , om aldus met een volmaakt gezicht ,
Des Geestes dingen in te zien by beter licht ^
Dan nog, die liggen in de ftrikken der elenden.
Al hiln verflagenen in vryheid heen te zenden.
En voorts te prediken, aan alle in 't opeqbaar,
Den aangenaamen tyd van 's Heeren wonderjaar.
Gelyk de Vorst by Zyne om wandeling op de aarde ,^ Beduic
Dien zin aldus op Hem toepaste en ook verklaarde;
£n waarom dat ik hier ter dezer plaats befluit.
Dat door het Jubeljaar iets hoogers werd beduit.
Alzo dit fchaduw-ftuk het welk toekomftig (peelde^ ^ Co,, vt
Aan lüraël den tyd der zaligheid verbeeldde. '*
Vv z yiER.
Digitized by
Google
340 MOZES ALOUDE
VIERDE HOOFDSTUK.
TIERDE Van btt FEEST DER looFHUTTEN , dat Jaarlyks aanvang ' nam
HOOFDST. ^ ^^^ VYTTIENDEN Vüfi de Maatid Tisri. Plegtig omfchree*
ven Leviticus XXIII. 33—44. ah mede de byzondere Offier-*
handen daarby behoorende ; te zien Num. XXIX: 12—38. en
welk vreugd^ • Feest zeven dagen agter een duurde ^ en met nog
een achtsten » by^ de Jooden den grooten dag genaamd ^, be^
Jlooten w(rd. Als blykt in het Evangelium van Johannes Cap.
VII: 37. enop welken GKOOTEH DAG de verdubbeling der vrengde Z9^
groot was^ dat de oude Jooden plegen te zeggen ; 'dat degeene die
deze vreugde niet gezien hadj nog geen vreugde gezien had: zynde dur
dit heilig Fjgest een allerdoorluchtigfte afbeelding geweest j niet aUeèn^
van den Nieuwendag, maar bok van de Heérlykheid der Kferkè^
in bet laatjle der dag^n\ met de vruchtgevolgen van derzekurvol^'
maakinge in den Hemel,
ier ap treede ik nu voort aandachtig in dèn^öéWS ^ "J
hl^MZ Met m^n befpiegeling 'tot Ifrêls Loverfeest, ' • z^
huurar^* Het geen men met 't gekeel van zeer veel offerdieren,! ^
Vervolgens in de Maand van Tisri mpefte vieren y -i
, ; Wanneer bet groot gejuich met vreugde by den Ham ' p.
Van Jakob, in iJien tyd haar blydeh aj»nvang nam;
Terwyl het heilig zaad gantfth vrolyk zich vertoonde j^
En zeven dagen met elkaêr in Tenten woonde.
Die fierlyk al te maal , by ^t dreunend lof-gegalm ,
Qan.ilpiidenopgepronktmetoieijën, wilgen, pdm;
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. ^i
Op welken eerften dag van 't Feest het volk vergaarde, vhïbï
Voor 't aanfchyn Gods, cii aich in reten xamen fchaarde; J^^f^
£n van wien 't bly geluld helklinkend ongefloórd,
Terftond werd door het Land van Jakobs 2aad gehoord ,
Kaardien m' een iegelyk , by *t blazen der trompetten ,
De ftemme des gejuichs met kracht dan hoorde uitzetten^
Terwyl men daarvan op den aller laatflen dag
Des Feests, by Ifraël, de grootfte blydfchap zag.
Om dat dan al het volk te zambn, boven maaten,
Gantfch vrolyk toegerust, in vrengd zich uit moest laateni
En dus werd by 't geflacht van Jakob jaar op jaar.
Dit Feest gehouden met een plegtig vreugdgebaar.
^Dat hier in het geheim des Konings klaarlyk leide» Zü\k$ be^
En by betcekcnis gewis wat hoogers zeide, hSSt***
Is vast, en om niet lang by 't voorbeftek te ftaan , '^^
Zo laat oas tot den zin dier zaken overgaan.
Want moest men voor een tyd in hutten ilechts verkeeren : wat bc»
Daar uit konde Ifraël reeds in die dagen keren, md^d^r
Hoe dat jehovah God! hun doof Zyn fterke hand> iJwot"*^*
Verlost ea opgevoerd had uit Egiptenland, i^^^ *
Als ook ontheft van 't juk dat hun zo zwaarlyk drukte, x^43»
Enonder 't welk het volk geibdg de halzen bukte;
Dan nog , hoe Hy hun had door Zyne wondermagt, , ,
Du3 ver siaar Kanaiia door 't woeste heêo gebragt>
yy 3 AI-
Digitized by
Google
34-2 M O Z E S A L O U D E
viKmt Alvt^agr Hy wilde aan 't volk, ,door deze Loy^rten^pn,
ÜÜÜL' M^t nadruk in het iiart een hooger zaak afprenten;
Waarby aan *c heilig zaad werd afgefchest den tyd,
By toekomst in \ geloof, hoe dat. men gantfch verbiyd.
Het aangenaam gejuich met vreugde eens zoude hooren »
Luc. II: Dat niet alleen de fiorg op aarde was gebooren ,
*° • "• Maar ook dat door Hem eens zou \yorden nog voorvast,
jef. UU: Vergeeving va^ de fchuld der zpnde {toegepast;
^°' En hoe By zou Zyn volk vervolgens toebereiden %
Om hun naar 't Kanaan hier. boven heen te leiden;
Num. Schoon het al eens op aard' van Moabs blind geilacht>
xxy: 4. vjogjj^aardig werd gefteld, gelasterd en veragt,
praim Of hier of daair zich vreemd in Mezech moest, vertoonen >
*^^* ^* En met verfmading daar 'm Kedars tenten woonen.
Gemerkt de Koning die Zyn volk (leeds onderfchraagt}
In leed en kruis hun als op liefde 'vleug'len draagt >
Joh. vui:Gelyk dat is het deel der genen die Hem kennen»
^*' Door een opregt geloof, en zich aan Hem gewennen»
Waarom de Vorst y hun ook voor wien Hy zich verklaard ^
2 run. n: Voorzeker in Zyn kracht ten einde toe b&wjaid^
'^' Befchut en onderhoud, zo dat 'er geen van allen,
Die tot Zyn Ryk behoort. Hem immer kan ontvallen;
pCot. I: z. Alzo Hy op dat volk het zegel en het merk ,
Cednikt heeft van Zyn Geest en EvaogeUe-Kerk.
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 34.5
Werd by het plegtige van deze fchaduwdagen ,
Door elk zyn tent Hechts hier en daar ter neêrgeflagen;
Daar door ia 't dat ten klaarst ter dezer plaatfe in 't kort,
Leerbeeldig in 't geloof ons aangewezen wordt,
Hoe de Evangelie-Kerk ook aan geen plaats verbonden,
Op de aiarde worden zou dan hier , dan daar gevonden ,
En wanneer dat aan God op een verlieeven wys.
Zou worden aangebragt veel reuks en offerlpys,
Dewyl men van rond£om met vuurige gebeden,
Vrymoedig tot den throon des Konings toe zal treden:
En ziet, dat wees hun aan van verre, in een figuur.
Dien heuchelyken dag en 't groote wonder-uur,
In welk men van alom den Vader, in het midden
Der volkeren, in Geest en waarheid aan zou bidden, ""
Dewyl Hy 'wtjrden zou door al de waereld heen,
Gezogt, erkend, gevreest, geliefd en aangebeên:
Nog kan de onzeek're plaats dier hutten aan ons leeren.
Dat m' ak een vreemdeling op aarde moet verkeeren.
En even zyn gelyk een wandelaar, wiens pad.
Na veel verand'ring leidt tot eene vaste Had, •
Waarom men dan ook moet, door hemeldrift bewogen ^
Geiladig op die flad roet fondamenten oogen ,
Van welk de Vader zelfs, naar dees beteekenis,
In zynen Zoon en Geest, de konst; en bouwheer is.
Dit
VIBRfl*
nOOFDST.
Dit Feest
werd ge*^
vierd in
drtagbaart
tenten.
lilall;xi;
Joh. IV:
ai— 13.
fef.UX:
19.
Pfalm
CXIX;ip.
Hebr. ZIr
10.
Digitized by
Google
-344 MOZESALO ÜDE
vMRBE Dit alles leerde aan ^t volk van Ilraël gedenken,
HooFDgr. g^ Q^^ ^^^ ,^ heilig zaad dat voorregt zoude fchenken»
gSfowJ 0°* **^ 't geloof tot Hea vrymoedig toe te gaan,
«tókolS ^ ''"^^ *^®° hemeling aldi» gelyk te ftaan,
iceren. Met bidding, dat Hy niet aüeenlyk wil gebieden, "
Ffaim Maar ook volkomen doen Zyn svil op aard gefcbiedcn ,
io-2t. ^h in dei\ bemely op dat aan Hem wierde in kracht.
De roem en heerlykheid van rondsom toegebragt,
Ffaim Wyl al het fchepzel Hem met diep ontzag moet eeren,
Gelyk dit Ifraëi ook uit dat Feest moest leeren :
Want zeide ^t Faafcha \ volk, te bidden al tezaam:
Matth. Dat toch ö F ader wotdi gebeÜigd Uwen Naaniy
'^' 'En deed het Pinxter hun met vierige gedachten ,
Blymoedig in den Geest, Gods Kotungjryk verwagteny
Waar door de groote Naam van Zyne majefteit,
TAVa De gantfche ivaereld door zou w-orden uitgebreid,
' *' Zo was 't dat 't Loverfeeit die wenfch-bede ook verklaarde :
{.ac.xi:z. Dat ^Jm wille alleen 6 Vader -^ mk op aarde ^
Gehoorzaamd worden mag door al Uw groot gebied.
Zo als dit tot Uw roem in V bemelryk gefcbied.
Waarom Zag men het Loverfeestidoor tenten juist verbeelden,
teDtro°°' Ook dezen dunkt my dat weer niet onaartig fpeelden,
retbeeu. Qp al die Heerlykheid der Kerke hier op aard.
Ka dat de Voxst Zyn Kyk zou hebben aangevaard,
■ Ver-
Digitized by
Google
SCHADU-Vï^LEEIl. VIERDE BOEK. 34J
Vermitsi het zelve aan Hem ten erve was gegeven,
In wien Hy door Zyn Geest als Koning zoude leven.
En aan wien dan gezegd 20a worden, weest verbied,
Zingt vrolyk, ende maakt uw Tente groot en wyd.
Belet het niet» en wordt geducht in uw vertooning ,
Rekt uw gordynen uit, verbreet dos uwe woning.
Maakt lang uw koorden , dat het om uw Tente past.
En fteekt uw pinnen van rondsom zeer diep en vast.
Op dat men mag tot roem, van uwe grootheid fpreken,
Alzo gy wyd en zyd voor zeeker uit zult breken,
Terwyl het Heidendom , al juichend met gefchal,
Gewisf'lyk tot uw zaad vertrouwlyk komen zal.
Met toevlogt in 't geloof, en zich volvaardig toonen.
Om uwe fteden weer op nieuw te doen bewoonen:
Gelyk dat dus in ^t "Woord der waarheid wordt voorzegd, 33.
£0 ten voorname aan 't laatst der dagen vast gehegd j
Wanneer de Vorst zal doen door Zyne hemelboden.
De volkeren te zaam tot Zyn gemeenfchap noden,
En by liet welk dat ook dit tevens zal gefchiên.
Dat men een vollen glans van heerlykheid zal zien.
Die zyn volheerlyk Licht en ftraalen uit zal t^èiden,' :
En door het midden van de kerke heen veHpreiden j
Zo dat de Libanon dan tot een vrugtbaar veld.
Van God zal worden in dien wondertyd gefteld ,
. Xx En
VfEnnt
nOOFDST,
JeCLIV:
1-3. •'
vergelekei
Gal. IV:
«7.
Ezech.
XXXVI:
Zach.XIVi
20.
Jcf.LXVl4
18.
Cap.
XXIX: 17.
Digitized by
Google
54<5 MOZ ES A LO UD E
TIB80E En waarby Hy zal doen de dorre plaatten groeijen»
: 1 Als ook de wildernis gelyk een roze hloeijen,
SiV: j,En diis.zal in dien tyd zeer heerlyk de Woestyn,
*• Volkomen niet alleen gely t een Bazan zyn ,
Maar zal den Geraad dan ook worden daar benevea
Van Karjuel ) en ook die van Saron haar gegeven.
dlJJaSS*'' ^° ^^rden op dit Feest die Tenten , als gezegd ,
merwnge Van grocnc wilg en palm en meijCn opgeregt,
ivii.i.-,PaimW;aarin dat Israël gantsch vrolyk zich vertoonde,
en wel 'En zeven dagen lang odk in die Hutten woonde :
vin den I^at fchetHen dunkt my weer aanmerkelyk den tyd ,
^''^* In welk het hciligzaad, van allen lasc bevryd
jeCXLiv.Als wilgen zoude fiaan fierbeeldig langs de zomen,
*' Van^theil verkwikkend nat van Gods genadedromen,
" . £^ wier bejydenis als blaadVen aangemerkt,
cxxxiu: Door; dauw van Vhemel&Geest fleeds worden zou verfterkt.
vtaóói En komt den Palmboom als een zegepralend teeken ,
waamn Haar kryin volvrolyk naar de wolken op te fleeken:^
vierden" Daar door worde niet alleen figufelyk gemeld
ëda?' '^^ zaak, en in triumph de Kerke voorgefteld,
KeWte ^^^^ '^ leerde ook 't iieiligzaad , om 't Huk bier wel te treffen ,
aange- Befluiten, hoe men 't hoofd kloekmoedig op moet heffen»
Rom. En met beradenhe»d en afzien van al 't aardsch
Geduurig ftreven in 't gekx>ve hemelwaards;
Toe
Digitized by
Google^
SCHADUWLÉEIt. VIERÖE BOEK. 3^
ToÉ dat eens eind'lyk zal *t erkennen en vertrouwen ^lERb^
'^V^erand^ren infteeds te waifd'lendooraanfchoawen. - ' -°-^.'
Door *t fchoon der Mei jën, van het groen geboorat' gehaald, hJJ'^jJI:
VTordt 'ftraks myn aandacht totiets leerzaams weer bepaaljljjj^jjlj"
Afeo haar zinnebeeld ten klaarst gefchetst naar 't leven, Jf'^J
Ötrfc dit inzonderheid ons kan te kennen geven, '^ gemerkt.
Hoe eens de volkeren met blydfchap aangedaan , xxxur:
Staag werkzaam in *t geloof, te zamén zullen liaan, ^
Als 't jeugdige geboomt'; en vet en groen zich dragen, Pfiim
.Tot luister en iieraad in de Euangelic'dagen. 16. *
Men ftoore omtrent 'tgeboöitit'zich niet wanneer men zegd,Bewys dat
" • . "-' zulire zin-
Dat zulks wordt op den Mensch zirTf{)réijkIg 'uitgelegd, nebeeideA
Gemerkt dit meer in 't Woord, wordt in dien zin genomen :boomte op
Want to zou ook de glans van Libanon opkomen, fchepfeiea
Tot foèüL en heeHykheid van 't gróót Genade- Ryk, wcgepMt.
Gelykdedenne-enbeilk'-ènbusböort» tegelyk, Jj^^^
En 't geen 'Gods Heiligdom, niet zoude alleen genaken, '
Maar fierlyk zelfs de plaats van Zyne voeten maken ;
En waai* by zullen t'zaaïn dè bergen met gefbhal , cap. lvï
Als ocfk/de heuvelen in Veelheid overal ' i».
Zich p&ren met 't gèbbottit' des Velds iü. alle tóricjen,
Terwyl die zullen liaan by 't klappen in dè handen.
Waarvan het bly gejuich , eenllemmig met akkööfd.
Door ^e plaaczen heen zal worden ^figëhöord , prarm
Xx2 .Wan.^"^="-
Digitized by VjOOQ IC
345 M O Z E S AL O U DK
viERDB Wanneer dat God dan, 2al die wonder ook gebieden y
Hetgeen voorzeker moet, naar luid van 't Woord gefciiiedea»
BoorasT.
jer. LV: Dat voor een doorne ilruik een denneboom zal liaan »
'^* En voor een distel ftraks een groene mirtbe opgaan.
Van welk een Wonderwerk en eeuwigduurend Teeken >
Tot lof van 'sHeeren Naam , een ygMyk dan zal Iprekea^
Gelyk dat alles wordt in haren regten aart)
Schriftmatig dus in 't Woord , leerbeeldig ons verklaard.
Denvroiy Was'tdatmen op dat Feest gantschvrolyk zich vertoonde j
&T En zeven dagen lang juist in die Tenten woonde:
de heer- Daar door werd niet alleen in 't algemeen gefpeeld,
der Kerke. Maar hun des Nieuwendags verwisièling verbeeld >
By welken dat men in de omwenteling dier tyden >
jef. XLV: Den Koning zou in Zyn voortreflPlykheid belyden,
'^ Alzo Hy worden moet waar men zich keerd of wend »
Door alle de eeuwen heen al 't volk alom bekend»
Tot dat Hy eindelyk by 't üot van al die zaken,
pfaim Zyn Ryk volkomen zal in kracht geheel volmaken,
XI-.19. Wanneer aan Zyne Kerk het wonder zal gefchiên ,
. Dat 's Heeren heerlykheid op haar dan wordt gezien :
Van welken glans met regt al de aarde zal gewagen»
Jef. ZZX: Naardien het wezen zal als 't Licht van zeven dagen»
' " £n welker luister en der Kerken Heerlykheid,
Van ons moet worden hier nog nader uitgebreid.
Moest
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 34^
Moest men op eiken dag het heilig Feest dan vieren.» rmm
Door 't plegtig Aagten van een aantal offerdieren : Hoomr.
Dat leerde aan 't heilig 2aad , om 't Huk wel gaê te liaan , SSiJdii
Geduurig in den Geeat die dingen naar te gaan, wJSfyk
En met verwond'ring , by dat branden by dit flagte», ^n^^^
Te klimmen langs een boog van hemelfche gedachten; ^ende op
Want werd de Geitenbok tot ïoeniag, dan gekeeld, offer der
Daar door werd aan het volk van Jakob afgebeeld , ning.
Dien heuchelyken dag van zo veel zaligheden,
Waar op eens door den Borg de dood zou zyn geleden, jef. uut
Als mede hoe ^oor Hem voJmaaktelyk op aard, ''*
De Scepter van Zyn Magt zou worden auigevaard,
En hoe Hy daar toe moest door Zyn' gehoorzaam Aerven,
't Regt tot Zyn heerfchappye en glorie-kroon verwerven, v& 11.
Gelyk Zyn Vorst'lyk Ryk vast aan Zyn dood gehecht.
Van toen afin 't fèment werd van zyn bloed gelegd»
Op welk Hy eenmaal Zyn Gemeente ïoude bouwen, Coi. i: sa,
En daar Hy niet alleen Zich zelven laat beichouwen >
Maar ook aldaar uit kracht van Zyn volbragte werk. Ter.
Vertoont te zyn den Grond- en- Hoekfleen van Zyn Kerk. 16.
En moest men op dit Feest by al die o£ferhanden, neAjx»
Ook Jonge Varren hier by Aagten en verbranden, beeiddS
Daar door werd in dien tyd der Schadu wleer , voor uit , iy Jï^""
Aan Israël bereids den zin daar van beduid , '/a^J^f
Xx 3 En *««'«'?*
Digitized by
Google
tjo . , M o Z E S A L o ü ï) E
TiEM» En jUTJtarvati dat men zou in ^t Jaar van *t welbehagen ,
"°°' ■ Van 't Tegenbeeldige van -^ze zaak gewagen :
Iwrtlgefi? Want ziet men opf de Veracht, den arbeiden den aart
dach. £)gj. Varren, daar door wordt xinfpreukig ons verklaard,
Ma«h. Hoe dat de Geest , om 't Woord der waarheid te verkonden ,
Ook Arrebeiders beeft in Zynen oogst gezonden,
<jelykmen tot ee» proef reeds Op den Grótendag
Epb. H: j)gg beeteren Verbo«ds, daatvan de vrugten zag.
Alzo een gantlche £;haar van uitverkorelingen ,
De gaven van den Geest des Konings toen ontvingen ,
'Die alle te gelyk , . door Woord en Geest geftéfkt ,
Haast werden tbtdieö Dienst van Zynen Naam bewerkt,
£di die daat^p tet^flond te zamen kloek en wakker,
Ca^ XX: Ais Varren des geloofs, zich toonden op den akker
*** Det Konings, en waar door het dorre onvrugtbaar veld
Icxxn; Veranderd werd en tot een vetten grond gefield ,
^5. Wyl ieder van hun toen die vryheid mogt verwerven,
Hebr. IV: Om met den Ploeg des Woords te fnyden en te kerven,
£n daar door werden (Iraks, de harten als van Heen,
Door'tvlymendfcherp desPloegs in't midden door gefiieênj
En voords met d*Egge van de zuiv're Leer geftoken.
Hom. XI: Dat daar door 't ongeloof werd als een kluit verbroken »
**^ Terwyl het goede zaad geworpen in den fchoot
Der Kerke, ilaag aanwies, tea ipyt van Griek én Jood,
Die
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEIC srji-
Die hierom zaam verwoed, uit de Euaugelie- weiden
De Varren rukten , en ter flagting heenen leidden,
Gclyk het Vorst^lyk Ryk langs dezen wegbefchonwd,'
Gedaag moet worden hier op de aarde als opgebouwd.
Tot dat de Koning zal *t geweld ter nedervellen,
£n dus Zyn Kerk tot lof op alle plaatzen ilellen.
"Wat nu de Rammen, by het Looflfeest aangehaald^'
Te zamen hebben in die tyden afgemaaid.
Is klaar, en om het doel in dezen wel te treffen,
Zo laat ons in 't geloof onze aandacht hooger Iieffen,
Want zie ik op de zaak, dan maak ik dit befluit.
Dat door die Rammen) werd aan hntl beduid.
Die gantfche wonder -wolk van Euangeliehelden,
Van wien men in den tyd vervolgens zoude melden,'
£n die voorbcekielyk al» dan niet ilegts alleen ,
^Manmoedig in den dood gewillig zouden treên ,
Maar die ook onverfchrokt van die, die waarheid haten,
Kloekhartig in den tyd zich zouden off'ren laten.
Blyf ik by *t heiligfeest al verder nog wat ftaan ,
En fchouwe ik daar den troep van zo veel lammeren aan.
Die men van dag tot dag den Heere moeste Aagten:
Dan dring ik daar door weer met myn geloofsgedacbten,
Alzo door eeveii dit zinlpeelend ftuk , in 't kort ,
pok by beduidinge ons óets aangewezen wordt.
• Want
HOOIDtT»
Jef.LXII:
7.
De gewoo
ne leera«
ren afge-
beeld dooff
deRam-
men.
Apoc. VI:
Cap. II; %
10.
DeMarte-
laaren en
ware Bely*
deren van
het Woord
der Waar-
heid ver-
beeld dobr
de Lam-
meren.
Digitized by
Google
3ya' MO ZES ALOUDE
YiMDB' Want hier» hier^ieik» myn^s bedunkens, in vertooning
ÏOOJ
»
trasT'
.*;Dien dag op welke dat de fchapen van den Koning
Tot lof eens zouden .2yn op aarde hier beneên»
»
ï^ön»- , Wanneer de Marteldood eens. door hun werdgeleên,
Vil*» 3v» __
Wyl deze pok om 't geloof ten bloede zouden ftryden >
Op datze tot een roem verftrekten van dat lyden ,
Apoc xii>Het welk de Borg eenmaal , tot zondenzoen geflagt,
Voor hun, aan 't vloek hout had in 't openbaar V9lbragt ,
En waarom Hy, hun ook zou door Zyn Geest bewerken 9
£n tot den laatften fnik des levens bpn verfterken,
Cap. III: Wanneerze wierden uit het midden van 't geweld,
^* Ten licfFelyken reuk jeuovah voorgefteld.
Wat bet En dat des Spys - en Dranks - opofi'ring in die dagen
Jranköffer Staag Op een beet'ren tyd door rook en (chaduw zagen,
beduidden, j^yjj. ^^^^ ^^^^ tcgenfpraak; en om dit naar te gaan.
Zo laat ons by den zin daarvan wat blyven flaan:
Want daar het heilig volk met vuurige gedachten ,
Die offergaven in 't geloof tot d'Altaar bragten,
Dat fchetfte inzonderheid, myn's dunkens af, dien tyd,
In welk het vorst'lyk zaad gantsch vrolyk enjrerblyd,
xcwi. ^^^^ daag'lyks zoude met den Voorraad van Genaden ,
Als met een Spys en Drank, verkwikken en verzaden:
Gelyk dit door den Borg volkomen hier op aard,
By Zyoe omwandeling leerbeeldig werd verklaard,
Toeö
Digitized by
Google
SCIIADUWLEER. VIERDE BOEK. 3^f
Toen Hy figiiurlyk en op een verheev'ne wyie, vkroi#
Zyn bloed benoemde drank , liet vleescli van Hem een fpyze , "°°™"'' _
En door welk geest'iyk vleesch en uitgeftortte bloed , Sj^^*
Het heiligzaad van Hem wordt in 't geloof gevoed;
Zo dat indien ik my met nadruk hier zal uiten,
Terftond in deze zaak des Konings moet befluiten»
Dat het geheel beflag der dingen van di^ Feest, coi ii: ic,
Een klare fchets is van den Nieuwendag geweest. '''
Werd eindelyk dit Feest , by Jakobs ftamgenooten , van het
Daar na, van hun met nog Een Achtflen dag, befloten, ne^vre?
Op welken Dag ook werd het volk by een vergaard, dw^dS
Die -dan, al zingende en in reito zaam gefchaard, aciiÉen
Verheugd en gantsch verblyd, met duizenden van tongen, J^^^^ van
By beurten met elkaêr niet dan hozannaas zongen,
vTerwyl een iegelyk van hun , van 's morgens vroeg,
Een bosch of tak van palm in zyne handen droeg, .
Watinecr de Priester Jcwam by al die plegtigheden ,
Vervolgens op dat Feest hoogftaatlyk aangetreden.
En in wiens hand ook werd een Bekken van fyn goud,'
Gefchikt ten dienst des Feests, inzonderheid befchouwd.
Waar mede hy terftond, blymoedig zonder dralen,
Het Water uit den Bron van Siloa kwam halen ,
En 't Welk hy, na het volk dan was by een genood.
Voor aller aangezicht den Altaar overgoot 9
r Yy Waar
Digitized by
Google
^4i MOZESALOÜDE
^siioB Waar op hy dan» ook ilraks, dienblyden flónd ontmoette^
^°°'°^ Dat elk hem met gezang en 't hoog hozan begroette:
't Was *t voorfpel van het eens volmaakte hallael»
't Geen, by verwisfeling, 't waarachtige IsraCl
Eens juichend zingen zal» op 't eeuwig Feest bier boven »
Alwaar men God (leeds zal met Hallelujah's loven:
En daar uit Siloë geen water wezen zal.
Maar wel dat van den Geest, gantsch zuiver als krutal>
Waar by geen SiloS of andre waterbeeken ,
Hoe fchoon die mogten zyn , kan worden vergeleken,
iHnoc Naardien de Geest daar komt afvloeiden uit den Throoo
Des Vaders, en dien, van dengrooten Wonderzoon:
Noch daar men geen geluid van Inftrument zal hooren,
Cap. vii: Maar dgag die zuiv're klank van duizendeEng'ten cbooreo^
'*' "v Wier IJemmen, t'zaam gepaard, helklinkende ongeftoord»
Door al de heem'len heen zal worden aangeliowd.
En d^t is 't geen waarop het Loverfeest reeds Ipeelde
Als by yooruitgezigt ; dus het niets laags afbeeldde»
Dewyl door 't .zelve werd een hooger zaak vooruit.
Col. II: I^eds in den fchëmer van den fchaduwdienst beduid:
Gelyk ons van dit Feest ook de oudheid kan verklaren»
Dat daar geen blydfchap meê in 't minst konde eevenaren»
Alzo .men 't volk als dan gantsch uitgelaten zag
Van wegens al ^e vreugd Yoa zulkeh Groofcn dag,
V Dit
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. VIERDE BOEK. jjj.
cDit Heilig feest voert m^ terftond wat tan ter zydeQ)
En doet my tevena klaar gedenken aan de tyden
Wanneer de A)7ondervorst, als Koning van Zyn Kerk>
Op aard nog beiig was omtrent Zyn heilig werk.
Het welk Hy aan het zaad van Jakob tooest verkonden,
Naardien Hy daar toe van den Vader was gezonden,
En waarom dat ik tan dit lidlig Feéèt befluit.
Dat daar door werd den dag der zaligheid beduid.
Doch om de zaken hier niet onder een te mengen , .
Zal ik weer tragten *t ftök in orde voort te brengen,
Want aicik op den dag by 't flot van *t Feest beraamd.
Als mede dat Hy wordt met nadruk Groot genaamd.
Dan denké ik hoé de Vorst toen Hy dit Feest by woonde,
Zich'eeven daar jaist op dien Grooten dag vertoonde.
En tevenis dóór »t geluld van d'Euangeliemond,
De me&nigte te zaam aan Zyne Leere bond,
Waar by ook door Hem werd, het raadzel dus ontfloten.
Zodra als *t water op het Feest werd uitgegoten.
Daar Hy tot ieder dan, die naar den Altaar liep,
By al den aandrang, dus met luider flemme riep :
Wie dorst heeft komt tot My, vry moedig toegetreden.
Met li«ast, en drinke uit My, den bron der zaligheden;
Want die in My geloofd en die zich herwaards wendt,
£n Myne gaven tot zyn eeuwig heil erkend,
yy 2 Dien
SOOFDS'K.
Overbren-
ging op
de vervul-
linge des
tyds.
Gal. IV:
4. 5.
Watd»
groote
Wonder- '
Vorst zelft
Tcrrtette
op den
grooten
dag dei
Feests.
Joao. VHi
37.
VS. 38. 39.
Digitized by
Google
5|d MOZES ALOUDE
yiERM Dien lH Ik met de kracht Myn^s hemeldauws belproei^y
I r ' En flraks uit ïynen buik doen 'c levend water vloeijeo;
Zo ais de Hemelvorst dat in den tyd op aard»
Met kragt en wysheid heeft zinfpeelende verklaard.
Toen Hy die Wonderfpreuk in 't openbaar uitleide.
En klaar dit van den Geest en Zyne werking zeide.
Hetgroote Werd op het Loverfeest veel waters uitgeftort:
beeld des Dat leerde aan 't heiligzaad van Israël, in 't kore>
fchïtftma- Op 's Geestes overvloed te ftellen hun gedachten ,
ieidenten ^" *^P ^®" gfootcn tyd der zaligheid te wagten,
overge- Naardien als dan de Geest volkomen worden zal,
oragcopde .
heeriyk- In fnclhcid , als de Loop van eenen waterval ,
Kerke in Die gantfche ilroomen kan van wateren uitgieten,
der dagen. En 't land verand'ren doet, in (Iroomen en in vlieten t
f/*^^^^' Gelyk het werk desGeests daar door niet wordt verkleead»
XXXV: (5, Wanneer men van den zin des waters dit ontleent:
Gemerkt Jehovah zelf ons in de Bybelblaêren,
Ook zulks omtrent den Geest wil duidelyk verklaaren;
Want dus verwagt men nog gewisfèlyk dien tyd ,
Waar in de Geest volmaakt op de aarde, wyd en zyd>
Met gavens overvloed, afdalen zal van boven,
£n veelen in den Naam des Konings doen geloven; .
In welken tyd dit ook voorzeker zal geichiên ,
Dat men van dezen Geest volmaakt de vrucht zal zlen^
Door
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEIC 357
Doordleo de bergeo :f zaam den vrede ïullen dragen, ▼>>"&« •
_ - ° , ^ . . o * HOOFDST.
En van den zoeten wyn dee Geests alom gewagen, ' — —
Terwylde heuvelen , tot verwondering van elk, lxxii: 3.
Dan viieten zullen ilaag van reine en zuivre melk> ig.
£n waar op dat God ook den zegen zal gebieden;
Daar by het wonderwerk in Juda doen gefchieden >
Dat haone Aroomen vol met waatVen zullen fiaan.
Alzo 'er een Fontein uit 'sHeeren huis zal gaan.
Die niet maar flegts alleen in Juda neer zal klaatVen i '
AJaar tevens ook het dal van Zittim gantsch bewaat'ren,
."Waar door die doriUge en aêmechtige woestyn.
Ter dezer tyd zal tot een Aaande water zyn , ^c
Zodanig, dat het flraks uitbersten zal in ftroomeny
Dij^over 't breede land van Moab zullen komen : , _
En ziet, dan zal ook op de wooniogen, alwaar
De draaken hebben t'zaam gelegen met elkaér» -^ /
'In kracht, die groote zaaksbeloftenisfe pasfën.
Dat (^r zal gras en riet, als ook de bieze wasfèn:
En voord^ zo zal 'er ook een weg zyn en een baan , ys. s.
Op welk^ dat 'er niets van 't onrein' door zal gaan, ^
Noch immer daar op Leeuw of boos gediert' genaken,
Oita eenigzints dien weg onveilig meer te maaken ;
En zo zal 't heiligzaad, verlost van al 't geweld.
Met blydichap op hun hoofd, ook worden vry gefteld :
Yy 3 En
XV: tf,
7.
VS. 9,
Digitized by
Google
358 M 02 ES ALO ÜD E
viESDB En dit <2al ïyü Ke£ deel , v^in God aaïi han bdchoren ,
'°°'?^ ■' Zo dat men géénlgezucht of jammerklagt 2al hooren.
fecv: Het vrolyfce gejuich, en ook den galm van 't Feest,
Hetvreug^^°° mcdc aan 't heiligtaad ten voorfchetst zyn geweest»
de-gejuichHoe ^^^ jaén hunnen Vorst verheerlykt met gezangen,
de vervul- Op aardö loude met HozanfuCs eens ontfangen ,
Gelyk dit ihtfett tyd j met wöordén van dat Lied,
In Kana'n<aan den Vorst en Koning id gefchied,
xx**» ^^""e^"^ "^^^ takken palms op Zalems wegen leide,'
Afe mede ook op den weg voor Hem de kleed'reü fpreide^
En roepende uit tJeir keel met bly gejuich te zaWm,
Gezegend is Hy die daar komt in 's Heeren Naam ,
Zo dat de gantfche lucht, door *t Aerk geluid der tongen^
.VS. p. Vervuld werd van de geen' die ftaag Hozanfta's zongen.
En zeggende: Eer zy God, die in de hoogte woont,
Ku Hy Zynlieerlykheid om laag op aarde toont
Vervol' Doch om weer tot den draad van ons bellek te keareo»
L^<^p"der Zo dunkt my dat dit Feest t\ verder ook kan leereo^
SfdVv?i-Hoe dat de Hemèlvorst en Koning van 't heelal,
ia SI I^en zetel van Zyn Ryk nog eiens volmaken zal,
plSm ^" ^" ^®° wonderlobp der tyden, hier op aarde,
cxxxii: "V^aaromHy't groot gebied Zyn's fceptersook aanvaardde 9
je£ XI: 9, Gewis op Zynen Berg , die Heilig is, ^ebiên ,
Dat daar op nooit iets kwaads zal worden meer gezien. -
Digitized by
Google
LXXU:8.
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 359
Wylïïy den Vrede dan beftendig 2al verwekken» vierde
En over 't aardryk dien als een Rivier uitftrekken, J — ^*
En daal" door iuUen met ve>el kracht en majesteit, Klxvi:
De paaien worden van Zyn grenzen uitgebreid:
Naardien men dan niet meer den vrede ïal verHoordni TCdm
Of iramer op der aard van eenig oorlog hooreh >
AI20 de volken by het Licht, hun opgegaatï,
GewisPlykidan den boog aan ftukken zullen flaan^ Mch. m
Als ook de fpietzen, en de zwaarden met elkandVen» v^ie-
cTerftond in fpaden en tot zikkelen velandVen , Jgf" S!t
"Waar op d^n ^8 Heeren volk door blydfchap aangefpoord, ^r.
Zal komen tot den klank van 't Euangeliewoord, t?"*^*^
En troepsgewyze met gejuich gefchaard in reifin.
Door al dien wondertyd, zich vrolyk dan vermeien j Zeph. iiit
Terwyl dé Heiligheid by^ dreunend lofgefchal, *' *°*
Volmaakt den Huize Gods ten ileraad wezen zal; pfaim
By al Jiet' welk men zal aan al des aardryks zyden , . ^^^' ^"
Den coeha Zyn's grooten Naams erkennen en belyden*
En dus zal h Vörstnyk Ryk, als elders wórd geiheld.
Dan worden óp den top der Bergen vast gefield, , jecnraw
.Waar by een ieg'lyfc met verheuginge ia die dagen >
Van ddze heerlykheid der Kerke zal gewagen ,
Dewyl 'er daia van haar zal worden óok gezegd :
CyrytgeIykeèftStadopeênenfiêrg.gelegdi- . '
i. . ' En
Digitized by
Google
3<5o MOZESALOUDE^
viERDc En 2ieC , dat fchetst ons af dien toem vin al de tyden
«oofosT. jj^ ^gji^ ^g Kerke zal op 's waerelds hoogten ryden
J^f.Lviu:£jj jjjj j^pjj zeggen zal langs al den tarbopm heen;
Zach. Nu is den grooten Naam van God jehovah Eén!
' ^' £n ^8 zo ziet ;Rien reeds van ver dien dag genaken y
•''■ Op welk de Vorst Zich zelfs alom bekexid zal maken ,
En waar by Hy dan ook met vreugde en lofgefchal,
Mal. I: Erkend zal worden als de Koning van 't heelal ;
Naardien Hy in triumph op de Euangeliewagen
Zyn's Woords, de waereld door zal worden omgedragen »
^^et deeze uitroepinge: is nu deeze Uw God en Heer,
ffaim . Buig u dan met ontzadi ootmoedig voor hem neêr^
* ^' Daar Hy met majesteit ver boven lucht en wolken.
Zeer heerlyk Zich vertoond tot blydfchap aller volken,
vemft- Dit alles voert myn ziel by 't eenzaam overleg»
loofs-be- Door haar befpiegeling als in verwondVing weg,
Sgtin:^n doet myn llillen geest, vol van geloofsgedachten»
**^* AUejBn op Hem den Vorst en Zyne goedheid wagteO}
Waar by ik op het diepst met alle eerbiedigheid,
^ Dien dag befchouwen mag van Zyne Majesteit;
£n waar van deze zaak, omflandig hier befchreveo^
Col. II: 16, Ten klaarAe een indruk kan met overtuiging geven :
"' Inzonderheid wanneer de ziele wordt bewerkt
.Van God, ^ in 't gelopf door W^oord en Geest gefterkt.
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER- VIERDE BOEK. ^i^
En alzo zie ik in dit Feest als by vertooning)
Dien hsachelyken dag, op welken dat de Koning
Verheerlykt worden zal, waar men zich wend of keert,
En *van xondsom aldus van alle vleefch 'geëerd :
Zo dat ik hier in zie dien blyden ilond aannaadVen^
Waar in de Vorst Zyn volk te zamen zal vergaadVen,
En hoe Hy in triumph volmaakt en ongeftoord.
Zal ryden op den koets van 't Evangelie woord;
Terwyl men van alom Zyn Naam dan uit zal roepen,
Waarop de Heidenen , aankomende met troepen ,
Tot 's Konings JieerJykheid te zamen zullen gaan ,
Wanneer Hy onder hun als een Banier zal ftaan.
En door Zyn glans terftond gantfch Midian opwekken ,
Om .met haar keemelen de Kerke te bedekken;
Waarby dan Tharfis, als ook Scheba's volk in kracht.
Te zaam zal worden tot dit Godd'lyk Ryk gebracht,
En die dan zullen ook, vast komen aangetreden;
Met 't goud van hun geloof en wierook van gebeden;
En dit doet verder my gedenken aan dien tyd,
E)at al het volk voortaan van Jaar tot Jaar^ verblyd^
Zal komen tot dit Feest , om tevens in het midden
Een's grooten menigte, jehovah aan te bidden,
Gelyk dit niet alleen wordt duidelyk voorzegd.
Maar aan de Kerke in 't laatst der dagen vastgehegd,
Zz Alzo
De heer-
lyke Kerk-
ftaat,na. '
der in dem
volftrek-
ften ziQ
4Uinge-
merkt tot
baare vol'
.maakinge
indeheet*
lykbeid.
Pfalm
XLV: 5.
JcC LX:
PfaTm
LXXII:
2ach.XlV:
J69 l8*
Digitized by
Google
'^2t M O Z E S A L O U D E
viEBDB Alzo dan \ Heidens laad voorfpoedlg aan 2al komen y
-j — 1 £n 't Ryk des Konings doen van volkVen overAroomeh y
|a^.^^ En hier by zal men dan ook zien de Egiptenaar,
Toetreden op» dat Feest, met zeer veel vreagdgebaar>
Zo dat men in den rang der Evangelie-helden >
Ffaim Gewisfelyk als dan ook Rahab zal vermelden y
4. ' Daar gantfch Egipten zal den Koning hulde biên,
Terwyl 't ook in dien tyd voorzeker zal gefchiên,
Zach. Dat in het Godd'lyk Ryk geen Kananiet zal woonen ,
* *'* Noch iets onreins zich meer in 's Heeren huis vertoonen j
Wanneer de potten in dien grooten wondertyd.
Als Bekkens zullen zyn den Altaar toegewyd ,
En 's HEEREN Heiligheid door dee2' by een vergierden,
fs. ao. Zal zyn gefchreeven op de bellen van de Paarden,
Waarvan 't geluid zeer fnd en krachtig voort zal gaan.
En door al de ooren van de volk'rén heenen flaan,
Waarby éen ygelyk vervolgens zich zal fpoeijën >
'Om tot het Loverfeest te zamen toetevloeijën; •
jecxuxrMet ftemmen des gejuichs, naar luid van 't heilig woord,
*~'^' En zo zal 's Konings roem fteeds vForden aangehoord ;
Naardien dan 't groot ^02<7«, by'tfchaat'ren van de volken >
Zal davren als 't gedruis des donders in de wolken»
fiM ai: Terwyl die klank van daar, by weêrllag, overal,
ïtf , 17. -j-Qj jjj jjgQ afloop 2eifr van de eeuwen duuren zal;
En
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. VIERDE BOEIC ^^6^
En waarna dat de Vorst tot^ilot van al die ïaken»
Zyn Kerke eens eind'ly k 2al in de eeuwi^eid volmaken.
nooFDsav
VYFDEHOOFDSTÜK.
De groote wonder vorst en koning van Zyn Kerke , eerst vergeJe- vmn
ken met f en daarna^ inde uïtnementheid Zyner voortreffelykbeid bè^ " ^^^'^^
Jcbouwd^ boven den voorbeeldigen Mozes.
v<
oor Ast ik nu myn werk ten eenemaal befluit.
Van 't geene eertyds aan 't xaad van Jakob is beduid j
Zo zal ik om de zaak nog verder uittewerken ,
Ook Mozes trachten In 't voorbeeldige aaiitemerkefl ,
En waar meê dat ik zal volkomen 't gantfch beflag.
Des dienst befluiten van den ouden fchaduwdag,
"Waar door ''t geloovig zaad leerbeeldig by vertooning,
d'Aannaderenden tyd befchouwde van den Koning j
En om in dezen nu vervolgens voord te treên.
Zal ik op dezen weg van zo veel wonderheên.
Eerst trachten om myn Vorst ten deele te evenaaren
Met Mozes, en daarna Hem meer dan dien verklaaren;
Wyl Zyn voortrefTlykheid en gadeloos gelaat.
Oneindig boven dat, van onzen Mozes gaat.
Zz 2 Wel
Overgang
tot eenigo
voor- en
zinnebeel'
dige aan-
merkingen
van Vorst
MESSIAS »
als de Ko«;
nlng van
Zyn Ker*
ke, mee
<len groo-
ten man
Gods
Hand. X:
43.
Digitized by
Google
3(54 MOZES ALOtTDE
rrnit_ Wet aan j kom laat ons om njet van het fpoor te dwaaleir^
Onïe aandacht in den Geest op nieuw daartoe b'epaalen.
BOOFDST*
Mozes Werd Ifrêls leidsman flechts uit Takobs nageflacht,
was een _, . i i i
«enfch. Gering op aarde van zyne oud'ren voordgebragt;:
Dat leert ons, om den zin van deze zaak te treffen,
Regtaartig in 't geloof onze aandacht hoger heffen.
De wyl door dêez*geboort*, van Mozes, hier verbeeld>
Toekomftig op den Vorsten Koning wordt gefpeeld,.
Phii. ir; En hoe die in den tyd op aarde neer zou dalen ,
^' *^' Het welk ons weder kan dien blyden ftond afinalen^
Hoe Hy eenmaal als Borg, gewislyk uit een vrouw,.
^vom. iX:Zo veel het vleefeh aangaat, Zyn aanvang nemen zou>,
^-i» Dewyl men zekerlyk van Hem eens zoude hoeren ,
lef. VII: Dat H5r was in het vleefch, uit eene Maagd gebooren,,
''** Naar luid en inhoud van dat groote wonderwoord.
Gen. iii: Het welk werd in den Hof van 'tParadysgelioord;,
'^' Maar die dan wezen zou ook zo gering van waarde
]er. Liii: In aanzien , als een ftruik uit dorre onvrugtbaare aarde^:.
By Mozes ^^ kwam 'er van den Vorst des Lands, in Iftael,.
SfcSde^y Mozes zyn geboort', dat overboos bevel,,
®pPJj2"osOm 't jong geboorne zaad van zo veel braave Jooden,>
kinder- In fpyt en wcêrwil van de moederen te dooden,
Ezod. i: Doch waar by Mozes werd door God nogthans ge^iaard >.
^** En in het leven tot een hooger eind bewaard ,.
Naaiv
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 3(Jj
Naardien Hy niet alleen gefchikc was voor veele eeuwen> vmt
Om in den tyd te 2yn de leidsman der Hebreeuwen , °°°"*^
Maar door wien Ifrêl ook, verlost uit 's vyands hand,
Gebragtzou worden naar dat ichoon beloofde land, Pfaim
Het welk jehoyah had hunn' vaadYen toegezwooren; n.
Alwaar de Vorst in 't vleefch zou worden eens gebooren:: Mich*
My dunkt dat fchetllen weer aan Jakobs ïaad, zeer klaar,.
Dien grooten wondertyx], en tevens ook 't gevaar »
Hetgeen in Ephrata hen eens zoude overkomen.
Zo dra als door den Borg het vleefch werd aangenomen; Matth. Ur
Doordien op'tflrengbevel een's Konings> wreed en fiiood,
Terftond zon worden dan hun jonge zaad gedood ,
£n die ze zouden zaam dus weêrioos moeten !aaten>.
]n handen van 't gefpuis der dartele foldaaten.
Wanneer zou worden, om dien wreeden kindermoord ^
Te Rama het gefchrei van Rachel's klacht gehoord ; jèr.xxxij
Terwyl men loude zien, ten (pyt dier booze lieden , metMS
Den Vorst in 't vleefch gedaald, dan naar Egipten vlieden j^^g^'jj;
Waarna dat God, naar luidZyn's heilig woords, getrouw, Hocxin.
Voorzeker Zynen Zoon van daar weer roepen zou;.
Op dat Hy als de Heer in 't midden der gevaaren ,
Voor al 't bloeddorstig rot, Zyn Kerke zou bewaaren>.
En eindelyk volmaakt van de aarde, hier beneên,
Haar veilig leiden naar het boven Kana'n heen. Openb.
Zz3. :Wa»^"^'''
Digitized by
Google
3^5 M O 2 E S A L O U D E
rvTon Was Mozes overfchoon ^ als van hem ftaat gelchreeven «
ü°""°^r'Dit kan ook wederom aan ons te kennen geeven,
fch°oOT- ^06 ^^t *yn Tegenbeeld, wanneer door Hem op aard,
heii Het nederige vleefch i.oa worden aangevaard ,
^i" Niet zoude zyn alleen uitwendig hier beneden.
Aanminnig van gelaat, en gantfeh volmaakt van leden,
Hebr. Maar daarby tevens nog volkomen naar de wet,
VII: 20. Qj^jjfjj,jj 2uivM:, heilig en van zonden onbefmet.
Mozes £n (laat van Mozes ook met nadrtik aangetekend,
was wys. j^^^ ^^^^ wysheid werd by uitftek, groot gerekend.
En welke gaven hy zo rykelyk bezat.
Dat Hy benevens hem op aard geen weêrgaê had,
Wyl by in zynen tyd volkomen was ervaren ,
Hand. In al de wetenfchap der wyze Egiptenaren:
Vil: 22. y)qqj^ jjj wordt ook terftond onze aandacht opgeleid.
Om Ilraks te denken met een diepe eerbiedigheid.
Op Hem den Borge in 't vleefch , toen Hy zich openbaarde
Joh. Is 1 8. Aan 't menfchdom,en 't geheim van 's Vaders Raad verklaarde.
Naardien 'er uit Zyn mond een klank van wysheid ging,
Als Hy de lesfen van Zyn wonderleer aaöving;
Waar door Hy ook zeer klaar aan Jakobs zaad vertoonde,
Co!i.i:ij>.Hoe in Hem al^eJcracht van 's Vaders wysheid woonde.
Zo dat een ieg'lyk met verwond'ring aangedaan,
By Zyne kering bleef als in verrukking ilaan,
. ^ £a
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 3^7
En met ontroeringe , door y verdrift ontllooken , ^^^1
Moest 2eggen , dat nooit had een menfch alzo gefprooken.
HOOFDST.
Verkoos myn Moies voor het tydelyk geluk, mozcs
Veel liever hier op aard , verfmading, leed en druk ) • Slu"*
.Waar meê 't geloovig zaad van Jakob in die dagen.
Door 't boos ontaard geflacht werdt jammerlyk geflagen ;
En achtte hy daar by , 't verfmaden van 2yn heer , Hebr. xir
Voor hem een grooter iaak, dan 's waerelds roem en eer, **"*
Het welk hy in 't geloof voor zich niet eng beftiptCy
Maar hoger keurde dan de fchatten van Egipte :
Die alles wyst on« hier, myn's dunkens duid^lyk aan^
Om t oog ftraks in 't geloof weer op den Borg te flaan ,
Want fchoon, die 't Hem geen roof in 't minst behoefde te ach- Pbii. u: «i^
Om God gelyk te zyn , nogthans by de geflachten (^^^>
Der menfchen nederkwam, en aannam vleefch en bloed, Gai.iv: 4».
Waarin Hy heeft veel fmaad , in plaats van vreugd ontmoet ,
Doch Zicii alzo gedroeg dat Hy by al die plaagen.
De fchande heeft veracht, en voords den vloek gedraagen, Hebr. xii:
Waarom dat Hy nu ook, met Heerlykheid gekroond, **
Aan 's Vaders Rechterhand als Koning ilch vertoont.
Ging Mozes met 2yn ftaf, juist in die duistre tyden," • mozm
CSHt V3n
Van zyne broed'i-en af, van wien hy fmaad moest lyden , zyne broe-
En richtte hy zyn weg naar Midian vast heen, kom" in*"
Alwaar hy voor een tyd, als vreemdeling verfcheên , EMd\.
En^5.
Digitized by
Google
3^8 MOZES ALOUDE
▼YFDE En daar hy iiiet alleen by 'c Heidendom verkeerde,
"""'^ En met het hoeden van hun fchapen zich geneerde ,
£xod. UI:
z.
Maar ook de kudde van dac afgedwaald geflachc.
Van achter de Woestyn voor God in Horeb bracht:
My dunkt wanneer men zal daar van den zin ontvouwen f
Dat men daarin ook klaar tot leerliig kan befchouwen ,
jec XL; Hoe dat de Wondervorst als Koning van Zyn Kerk,
Zich zelf gedragen zou in 't groot genadewerk..
Na Hy.alvoorens in den vleefche neergekomen,
Joh. I: II. Niet van de Zynen was erkend noch aangenomen:
By wien Hy dan niet zou ook langer blyven (laan.
Maar met de AafZyns woords, ook tot den Heiden gaant
Cap. X: "Waar mede Hy hen zou als Zyne fchapen hoeden^
^ '* En met de reine leer van Zyn genade voeden ,
Terwyl Hy hen zou doen , volvaardig , Araks tot Hem,
Hagg. IL Aankomen op de klank van de Evangelie-ftem,
OpdatHy hentezaam, zeer vrolyk zoude weiden.
En tot het Horeb van den hemel heen geleiden.
lAozea Werd in dat Heidensland , ook Mozes, 's heeken knecht,
^mn'in M'èt zyne Zippora verbonden in den echt,
£Si?'ii: ^y ^^^^^ vrouw dat Hy vervolgens kind'ren teelde:
K;x"ix.Dit48 't dat ons terftond ten allerklaarfte afbeeldde,
9» "• Dien grooten wonderdag en heuchelyken ftond,
jef. xui: Waarop den Heiden door 't geloove in het verbood;,
*• Met
Digitized by
Google
SCHAlSiJWLEÈR. "vitRDE fiÖEK. 315^'
Mét Bern den Hemel vor^t , op aarde liier benedeil , vtn»K
Al» in een troufvrverbond door Woord en Geest 2ou treden ; °°°'°"'
Wanneer dan ook m kracht der Kerken vragtbaarheid,
Langs ai den aardboom heen 20U worden uitgebreid ,
Terwyl vast \ Heidenszaad als dan 2lch zou beroemen , Ter.
Met uch naar "t Eigendom des Konings te benoemen :
En waimeer meo tot haar zou zeggen:' weest verblyd, Op. liv:
£n.maakt de ^laatze van uw tente groot en wyd ,
Want gy die eenzaam zat verlchovenhier op de aarde,
£n door onvruchtbaarheid ook geene kind'ren baarde 9
Van u ivordt thans met vreugd , tot uwen roem , vermeld , Pfefai
Dat -God u nu heeft tot een huisgezin gefteid. pfa»m *
-Werd Mozea zelf van God tot Ifra€l gezonden , Moaiïi^-
Om hunne vryheid, en verlosfiog te verkonden: il2ondeii.
Dat leert ons, boe de Vorst gewia op dezen voet, '.
Zou worden in het vlóefch «emnaal op de aarde ontmoet.
Op dat Hy dus Zyn volk, als Borg, volmaakt door lydea,Heén il:
Uit ^c helTche Egipten zou verlo^n en bevryden; '''
En welke tyding Hy ook -waarlyk aan 't geflacht.
Van Jakob, in den naam Zyn's Vaders heeft gebracht. Mauh.
Kwam Mozeis , om dtfn zin in dezeö wel te treflfen , J^oïw*
Kiet flechts om 't Ifragl van flaverny te ontheflfen , ,7g','°^ ^•■
Waar door het heilig zaad, hoe fel en zwaar gedrukt, Jm,^'!'*
Terftofid werd uit de hand hunn's vyaads weg^iemkt , >»3o.
. ' Aaa Maar
Digitized by
Google
3^ MOZES ALOUDE
TTFDB Maar mpest hy hpn e|ok vafi dat flaaffphe ^g^ipt^ ifli^^en >
"'^'°"' En voorts na^r 't £rflap4 l?^n , na^ KaQaiifi.» eel9i4^;^
pfaim I^*t leerde , hoe (|e porg tpt eeuwig »ielsbe|ipijd ,
^^21 Volma^itt eens worden zou tot zaïigjiftid be(ci)(HiH«d,
£n ^oe Hy ni^t alleen Zy|i yqlk ^pu dqoir ^yn:\yi^^
En dood, s^ti \ lielfch g^wp^d verlqsf^n ea beyrydgeaL
Maar dat Hy 9ok. 5^00 ^oen,. p?i Hy w%9 ppg«il«Bï,
Al 't vrygekpgtf yollc in vryhfid henen gaan j ;
En (^e Hy emdelyk , om eeywig God te Ipven ,
Voor^^ker leiden zal fimx 't Kan^ltn hjer bov^n.
Mozeigaf Kreeg 't volk v«n Ifr^eJ door Mpaea^ opk hf t Mm%
b^vS^t Ten fpyze op Goda bev^: 't n hier door d^t men k§n,
Mtona. Terftond, al weer op nieuw *t geJopve in on? v§rft?ifkep>
Alzo men daarby klaar den IConing kgQ bemeFkeA>
jef. XLVrHoe dat Hy, als de Borg, door 't Manna afgeiga^,
**• Ala 't ware Levenabrpoc}» op ayd^ is. De^ged^lés . - :
jqhtvi: Waapn Zyn liefde beeft ten duidlykstui^blonkeQ^
^^' Naardien |Iy voor Zyn volk wk h^t (en 2oen gefcbPokQH»
VS. 54. 5S.Gelyk Hy d<i« in krtche, «if:«» VWIw'mj w!yf ,
*^ . Zyn bloed b^öoemd*. dra^lsv*» ZyQ«A.¥l«9ftl\e ipjiat
Mozei ^ C^f Mows wat«r m d» RotJ » cm 't vqlk te dtaoken ;
Svdïi. Dat doet my in 't geloove aanftonds! weer ijooger dénkeo»
SJtüteS?^" wel hoe dat die {U)ts, in Haphidim ver^eeWf.
•.. . ^ :. .- Gelyk
Digitized by
Google
SCIIADÜWLÊÊR. VlEffDE BöEK. irt
OdyfcHydaartbëVtó^öö-liémcl^ ifaet dé ftiÓMcn • ' aSl.
Van ZyivGétradfe en Geett, èp «kI* reed» is gekomeil ^ rrrre.
Daar Hy deii döfftigen ttil , tónder öfeaerfcheid : ' M l^'i-^
Van volk i roept tdt de Bf on vaü AlgcnöegMamheid,
En die, 4ie waatVen htin, tot c6n ïï)ntéin g^evèi, JJ;-*v«
Doet fprifjgeh nikt óriihöog Wt te het eeuwig teven: ; . : '■'< .
En dit '« in 't kort dë iinj tah H geen ao tóng vooiJuit, : ,.
Aan 't aaad van jakbb \vefd tfe Ra^hldiitt beduid, i éór. 1-
Had Móiéè AhUmé ióön , vöör al geen wedci^ade Mozèsh«i
Op aarde, «H vófld hy ftSag ift 's Öödréri oog genade, '^k/iSè.
Terwyldie Zyneii Geest op hé* van bo^ii ioad>
En tot Jiem ^ik ëéiyk eeh vHétid vah to<M t«jt móddj |x<>*- ^^^ :
Waar door Gods llèfaêên gunst tot Mötc» j daar bejaévény".
Aari \ volk vin Iffèêl tè kettnen w«#d gegeeven-: »^- *v»4«
Dif fèheefté diiii 'J&ïttibs taad :è5ii Öötg i doot wien op aard i
Tot veeiet iiièlsfadidtid ïöü wötlöÉ ?t vli^feh aanvaard, ' 'joh. i: 14;
En «riet viriafl ^t inert öiéti 5èÖü kööfien ev^aaren ,
Noch2yriv<Jórtréff^ykh^ naar eSfèRvoltnaafct véTkhutfen^HAr. k '
Kaardieninfléö!ianeëöjaGöd8feefl*dè.irfSchri 3*4. -
Moest worden (lêédft étte&êiiSti ^ éer Hëih toëg^racht,
Te meer v^yl God Hèta'öók ièisrendig toó Itóftfaalöfl,
Eir-met Zyn Géeët # HèfiS èéhéligèbaa^ öedei'^len j
Van welk men het hèyiryé geïieft lieëft , tofed dié itètf» ,
Gefchi^e 1^ d^ doop aan den JorcbuUi « töiHèiüiv MitAtm
Aaa 2 En*^*
Digitized by
Google
3^» M O Z E S A L O F D E
rmt En waarvan 't fchèl geluid, de kracht dier hemel wpp?disn„
^°°'°^' Het hart ontzettea deed van allen die dat hoorden;
iffattb. iHi Alzo 'er kwain een 'klank afrollen uit den throon ,
'*• *^" Des Vadera, die daar riep; Dit 'i Myn gelieven Zbofu.
Mtm» Deed Mo2e8, om t geloof van IfraSJ te flerken,
tewoo^In 't aanzien van het volk veel^oote wonderwerken^^
ienTzo Zo afe hy in het woest ArainCn, en aan .
^g,^ De rode zée, en in Egipten heeft gedaan r
»>ceid. Dat doet my weer terftond gedenken aan de dageir^
'Waacin JEHOVA H had Zyn lust es welbekigen-, '
£n wel mtt nadruk toen ^yn Wonderzoon op aand y ^
r Tint. 'Werd in' den tyd ats God in 't vleefch geopenbaard^,
Gelyk Hy daarom van den Vader afgezonden ,
MaHh.iv»Met zo veel wond'ren daar Zyn leere kwam verkonden^
'^' **" En waarvan 't fdiel gerucht Zyrfs Naams alom vcrfprcid > ■
i- Nog verder daag'lyk» wfsrd geroemd' en uitgebreid,,
Naardien men Hem Zyii magt op aar^ zag bewyzen>
jofcxi: Door dooden uit het grafterfltond te doen verryzen>
*^ ' **' En door aan blinden zelf te gewen bet gezicht.
Mare.. Qp dat ze zouden zien hetraangenaame licht >
«-25. Terwyl Hy ook genas den kreupele en geraakte y
Luc. VII: ^^^ zieken, die Hy gantfch gezont en gaande maakte»
ai, aa. £„ waarby Hy nog gaf den doove het vermaak,
Maic vii: Van 't lieffelyk gehoor» en aan den fiommen &raaL
Digitized by
Google
SCHitDUWLEEH. VtERI>E BaEK. 35^3
Doch^^m hier niet te br€ed van al die wondemken-
Te fiM-eken, en daar door vap myn beflek te raken.
Zo rpcre ik, -t meest daarvanomr met den; vinger aan, .
Om de» te beter al de wondVea naar tcgami t
Want «e ik op den loop van Zyn roen^uchtig leven •, ,
"Vf aar ia % blyl^en yan Zyn wondVen^he^ gegevjea, ,; . . '
Enalsik.myHeipdqsyerbiodd^mGaliieenj, , ....-jf • '
Toejl Hy , te ICan», a^a den BruiiQftsdiich {v^fcheên j,^ . ;j joh. iii:
Alwaar Hy ip het kort aan eik-die daarin woonde i. ; / '* *•
Volmaakt de uitncmentbeid van Zynp'groot;ljeid tooq(Je >j ■'■."
Alzo,öp deie plgpts, daw;^?pji^^3 ^?f^^ n:]; - -!/.
Het vate» dpqr IJem,iifaka ip. wyo yjfiaodfir^Jt^ ,:£
Van welken w)fn, enixfciensc- van alle die ^aai; ïab^ ^ : : vs* ^-uc-
pen. voorraad, ftond gevuld in drie paar,watery{^en 'r- . ..-/
En wafc dqDr..ïjKOflk;h^ft Zyn glaw w^eerlykjicidv ; „. ,1.
Pf:'t4iilerii?S^TO^y^f^^^^^^®*'S^?l^ • j/T
Het lust mfi,om nog;j?en wylhier toe.pvy.afteapnd'i:«n y:_ Nader om-
Want let ik verder op Zyne uitgevoerde wónd'iren,. t ïlvenï''
^tlsals.efikdenyQrsr, omtrent Zyn liefde en trouw,. S]!^
Door ^t oog vaamyn g^Qof van verre ^lfnog.befchottw>|
.Daar Hy op eenn^al^ yi'at dqor Zyne woAderdaden , Matth. .
Een gantfcheichaarevaavyf/duirend te verladen., ir-kn
Slechts met een klein getal van visfchen en van brood»
;Waar vao. nog zelfs een deel in korven overichooc ; • luc; xt.
Aaa a, Waat'^-
Digitized by
Google
nrog Waar door py dan ook heeft volmaaktélyk in dözea»
i^^^ De grootè wön6d^ktaéKe- \r^h Zyi)ë iiiagt böWeziri.
AI verder E^ %feiiiJé ik'ii^'baai^ ^t mëiir," én iiè ik dp dé lee,
drongen. Het 2;y die vMf'Tftéèt Óf diè Van Galifée» • .: ''
Dan *hoor ik^iüét aMeën Hém van Z^ lèeif daa? tiftöd^Ièn^
Joh. VI: Maai' ^ zie Zyh- Voeten óölt dèü tVg Aet icée lM(;>ü4M1öfl ^
**• Waar nevens dSè ik' fa^veffadé al jiö'^^v^ClïIelii
•': ƒ• '|.De pim lÉèf Hyjklè ÖeehVsih'JlstJdèeh tèè, gefelèd*
Matth. ' Dat aanftbndi Ó6 Zyh wil eert Vft , itet «ètibn ftatèr ,
XVII* 27 '
Aró de angelrdedo moest t>i^kottaen uit het ^itet^
Met welken fèhhin^ üit deri móiid desVirdife ^HèM^
Hy Golil'aéii'töïï/ryt fii?eft ^ i^óórtkh 6p airff ^fódld/ '
1ti~vèrdö. En Icftë ik* ö^ deSi^VattgSt Je? Vf^Heö", '4li dfe dögw ,
Waarwrii këè ffoór'd irt'fc wbb^ti tót twëèittriattóè gëWafenii
•^ï ' Danfileikhö^dé^Vöfötihköiilil^vaiiZ^'Keik,
Daar doorbbk.^ö-dbèk€nd'öiherèüt2^ wdhderi^ ^
-' • ^Afiö-'fiy%èVöV(ittk'te'W^ ' -
' : ..: Een girjbte^èiifgtè ^Sri Tisféhèft.o{) dèed'koifaèö j
iuc V: ti Zo -dat daafbyèèt nét, tér Viéd^aögtt -uKgévieiki, * "
Doót» al tö^wiiirtïlast',- Vkfl eèh^géiefeü Wiéi'd^ ■ "
jo«i xiüMaar iriet tettiwèédéïttaal, 'tïiaidlèii \ tóén riiét éètieörtJé^
'•^ • ' DathetinftttkkehiJrtkdfvaAiyfatoilWènfcheiirdöj
Matth. Do*>r welke^ofödéfrtiagt ett'rtettén hier Veitedd,
öur ♦?. Tspeelöedig óp tïfr ftaat Öcir Kerke Woirdt èe^d»
c ' • ■' Gelyk
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERPE BOEK. 37-?
EenV vifchoees heeft Zyn Ryk opnadft YPr^lekieft» "^'^^
Om nu op deieh voet d verder voort teg^Mia j Nog vw-
Zal ik 'inyn oog naar \ land der Gadacensn flMO > . 4ró4ta.
Van welkers leeftiand ik des KQiUQgfi:«90|id«t^ii(«9» ;
Strak» onder het geb^ der baren km benierkenr ,'. " . I
Want sue^lc^terbeeldiny daar ter'i}laat»-xiqgt ^ka fiood»
Wanneer de Vöriit in t vfcefcb Zjcfe «jslfe op tee bwfindi. Jjj^j^-
Terwyl het fchip, byïïa,i dopr 't watef lila bedoTveii^ ^ ..
Vast telkens nbderzonk, ia ?tmddenTi9ado^QW9Qi t ^
En daar dó^KüM^, 'diea Hy:befealt&iHi/tO0i\>^rboe»d9.'
Met at haar fèl geblab- van vóór Zya aattfcbyn-vlDöd > , JJJ''-
Waar door het swaé»- gedruis der bulderonde bar^s
Haast als èen gta^e ïee geraakte aan höt Ëedaareti $ .
Zo dat men vingen moest } tvieis Hy* die dën yHB^t .
Met haar gewddge^ «én 'kleed "ceï^men bindt? . ;
Endiedeï^evoorHemdöetfiddq'eneó'ivetQnr . ,
£■ doet gehoorzaam %yn , )a zegt ot^t ^^ it Jddfeen*'
Men^zegg^ hier op , ^t is Hy , dié idoos Z^n gi;c>gtt niagr^f
Heeft hemel «mrde eii zee door Icheppiag yocrtgi^lHagt',. ■ ^^r,.
En die eenmaal als Borg in -^t vleeich is komfa wdoiien^ Job* i: 14»
Op<]at Hy zou de kracht v^q Zyne -wönd'ren tóopen»
GelyktBy daarobook-geiM^zeQ«ageiDeind>. ;- Richt.
Moet wordcf) yenZynNaiiUtt gantfcliW'CHaxERLrKgeiiDeind^ec ii 5.
-•- Leed.
Digitized by
Google
376 1^ Ö 2 E S A L O U D r .
VvpnB Leed Mo^es /rn^ad en hebn , daar men bem hodg tnöest
^°^ — Bnwashybyzicbzelf, zokleininizyngedacbtsn, (achten»
^^*„. Als of hy nfetö op aarde in *t allerminst beaat ,
üimdbta. jjaar jjy benevens zich , «ogthans geea weêrgaê had ,
Num. En «<ord daar by zyn aart, :die lagt wai^^eer g^ptez^iit
' ^' Daar door'tirordt ons tals mee den. vinger aangewe%^«
Hoe dac zyn Tegenbeeld oèk worden >zqu geraldad»j
jeCLiji:^6^6>^C6ii^^<3himpt9 en van het volk gehaat,
^^' NiettegenAaand& Hy door Zyn zagtmOedig lydecf
Gal. III: En Aeir^en , ;hen xeu van dm vloek der <wet Jbevryd^a»
'3- £n naa^om Hy ook alside fiorgieenoiaal o^Jiaitd\ -.,
I rim.ii|: Daartoe het vledch en bloed heeft in deb'tyd aaoyaard,
^^' Waar meê Hy niet den menfch niet ilecbts aljeeti-verkeerde»
Maar met de wonde^kiiacfat Zynls woords heihduidlyk leerdei
Hoe Hy (leeds worden moet tot eeuwig zielsbohpud:,
Zagtmoedig in dea^Seest » redit in ^t geloof befchpuwd :
iAnth. XL' 1° welke leer men Hem gellaag howde onder w>^en,
«8 . 29. £q niet veel kracht Zyn volk Zyn jok en last wtopryz^ii.
Door ^ zeggen >: leer van My 9 wecstliefdig en erken >
: VS. 30. Dat^Ife zagtmoedig «i van harten oeed 'rig ben.
ivfozes ^eeft Mozes toen hy van het «volk was afgeüoocen,
tirdagl" In veertig dagen tyds, noch Ipys noch drank genootea:
S?yi"Dat kan weer op den. Borg, ook worden to^epast;, •-■
ïieiT ' Alzodie,inden.tyd.opjiacdeookJiQ^&|;(iyast,
' ■ ■ Ea
Digitized by
Google
SCHADÜWLEER. 'VIERDE BOEK. 37?.
Exod.
XXXIV:
30,33-3$.
Efi waarvan dat men hoort, met nadruk} juist gewagen, vtfm
Dat zulks ook heeft geduurd den tyd van veertig dagen. -.. — L'
Stond Mozes op den Berg , en flraaldeeen glinibend Uciit >
Uitnemend klaar en fchoon op 't vel van zyn gezicht»
Wanneer hy in dien Aaat de Godheid hoorde fpreken,
^c Geen Jakobs zaad toen was tot een vobrtrefiyk teken,
Gelyk het ook daar na, toen Mozes by hen kwam ,
Den glans nog van het licht zyn's aangezichts vernam j
En vol van fchrik en vrees zodanig werd bevangen ,
Dat hy daar over moest' een dekzel henen hangen :
My dunkt dit alles wyst ons al te duidlyk aan,
Dan dat men zou den zin daarvan niet recht verlhan.
Van Hem die in den tyd op aarde, hier beneden,
Zich zelv' zou met het kleed der menfcliheid overkleden ,
En dit is *t waarop wordt ten dezer plaats, gefpeeld.
Daar Mozes hier den Vorst en Koning weer verbeeld,
Geklommen op een berg , en wel om in het midden.
Van drie getuigen daar den Vader aan te bidden; ,
Op welken tyd, daartoe, van God, zo wys beflierd,
Ily van gedaante zelf voor hun veranderd wierd ,
Alzo een helder licht van boven nederdaalde.
Dat Hem geheel en al met heerlykheid beilraalde,
"Waarby Zyn aangezicht werd ais het blinkend goud ,
Of wel gelyk den glans der zonne, aldaar befchouwd:
Bbb En
Philip, m
<5, 7. .
Malth.
XVII: I.
«. 2.
Digitized by
Google
3^S M O Z E S A L O U D E
*TFDB En Zyne klederen, by al die Wonderbaarheid,
Süül" Veranderd, als iret licht in de alierfchoonfte kkarh'eid,
XVI** ^^^ ^y ™en' tevens ook als toen nog 2ag "gefëhiên ,
Luc. ix: Als Hy' met Mozes daar, is in gefprek gezien, ,
Dat eene wolke kwam hen zamen te bedekkeh'^
VS. 34. 35- Als ook eénHem om dert bevreesden optewekken,'
Ter wyl dat deze klank ï gedaald van 's hemelsthróoti , -
Van dezèh inhoud was: dif *s Mjn geliefde ZoMy
Hoort Hem ! aan wien gy iiilt gehoorzaam u gedragen ,
Want ziet, in Hem allben y?j&fp Ik Mpi welbehagen. ^
Mozes Heeft Mozes 's Heeren kriégt , door lióger "Öeest verlicht ,
Taberna- Den Tabernakel ook'by Ifrêl opgericht, * * -•
ïkhL^^°' En waarvan 'cgantfch beflag op beetre dingen fpeelde:
Terwyl het.aan het volk, in de ouden dag, verbeeldde
Hoe door de Wondervorst eens hi den tyd op aard*
Zou -worden *t needrig vleefch gelyk een tente aanvaard: .
Hand.i: ^.Waarin Hy by 't gdlacht van Jakob zou verkeeren.
Om hun de dingen van Zyn Koningryk te leeren ;
Joh. 1: 14. Zo dat men «ggen zou i 'na Hy^zich had vertoond:
openb: Den Tabernakel Gods'fieeft onder ons giewoond.
•c vóór- £n was dat Heiligdom , by Mozes, tusfchen beiden»
fdwidde'tMet eenen Voorhang van elkander afgefcheiden,
«n?Hei. Waar door dat Ifraël, gelyk ons 't heilwoord leert,
Hcuigfn Van 't al te zeer naby van God bleef afgekeerd,
Tot
Digitized by
Google
fiCHADUWLEJER. VIERDE BOEK. 579
En w?utr toe ook TOör al , om hooge en wyte reden 5* vrwryE
Naar hiid van^tftreng verbod, geen heiden toe mogt treden, 'i!2ü!!L'
Maar buiten 't Fóof'bof Hechts vermogt te blyven ftaan^
En 4du8 v*n -verre maar zyn oogen derwaarts ilaan :
Hier door komt no de Vorst, 't geloovig volk ontdekken,
Hoe dat Hy hun ^il tot een Heiligdom verftrekken , Jöf. vni;
Wyl reeds door Hem als Borg, voldaan is voor de fchuld ^^*
Der :ionden:, en het recht der wet in Hem vervuld ;
Gelyk Hyten bewys daarvan ftraks heeft volkomen,
By Zynen wonderdood dien fcheid^muur weggenomen^ ^atth-
En waar op^t «ven toen in waarheid is gebeurd, 51.
Dat 't binnen voorhang werd in tweên van een gelcheurd j
Het welk het heilig zaad van Jakob moest opleiden,
Ten kennis dat de muur tiu tusfchen Jood eof Heiden . Eph. ii: :
Geheel veibrook^h was : en ziet dit toonde klaar, ^*'
Aan hun hoe dat voortaan , geen Jood, Scyth of Barbaar, Coi. uh
Moch eenig vreemdeling, als by Mozes tyd> voor dezen.
Va» Gods gemeenfchap oKcr zou VJ^orden afgewezen ; ^^^^^
Maar dat een ieg'Iyk nu van 's Konings onderdaên , 19, 20. '
Geloovig tot den throon jehovahs toe mag gaan;
En fteed» tot Zyn genaê, en goedertierenheden.
Nu in den vindensiyd vry moedig toe kan treden; ricb». ivr^
Alzo reeds.door den Borg voor 't vorftelyk geftaclit, ^^' r
Het reebt det tevens was volkomen afgebracht , < Cor. it \
J3bb 3 Waarom^""'
Digitized by
Google
380 M O Z E S A L O U D B
*TFD« Waarom dan geen verwyt van openftaande zoodeir.
BOOFDST* yJ J L ^
' Of eenig handfchrift meer worde tegens hen gevonden»
Wedfzfch ^°°^ Mozes in den tyd zidi zelfs gewillig aan
gewillig Voor zyne broederen, het fterven te ondergaan,.
voorande-Op dat hy zoiide, indien het moog'iyk was, door lydem»
TCD. 'Het volk van Ifraël van d'ondergang bevryden j
En was hy nog daarby een afgezant van God,
By Jakobs heilig zaad: dit alles brengt on» tot
Joh. 1: 14. Den Borg, door wien het vleefch moest worden aangenomen >
En als den Godsgezant uit duizend nederkomen ,
Door wien jehova hs Naam zou worden dan geëerd ,
£n aan den menfch op aard zyn rechten pligt geleerd;.
Gemerkt Hy daartoe ook van overlaog te voorra»
M Reeds in den Vrederaad zich dus had laaten hooren ^
33 . 24> Verlos ö God , verlos , en laat Myn deei en erf»
Miet dalen in den groef van *t eeuwige verderf,.
Want ziet , ik hebbe tot kwytfchelding , voor de zonden >
Den prys Myn^s Offerbloeds ter zoeninge uitgevonden >
Rom. ix:Gelyk Hy daartoe uit het zaad van Abraham,.
^' Ook in de vollieid van den tyd het vleefch aannam ;
Op dat Hy als de Vorst van hemel, zee en aarde,
Luc 1:33. Den Scepter van Zyn magt als Koning toen aanvaardde^
Mozc» En om op deze wys vervolgens voort te gaan,
<<^tfi?df Zxi merkt in Mozes ook, met my zyne amptea aan»
Want
Digitized by
Google
SCHAD-WLiTEÏt. VIERDE BOEK. 381'
"Wantrouw ik hem in 't kort hier aan , gelyk een Herder , xmÉ
Dan 4ie ik duidelyk , myo's duókena alweer verder , apo^ojT:
Hoe in denzin des Geests, den "Wondervórst, ^'erblöemd,J^[f^|!|Jj.
Zich zelven met den naam van Herder (X}k benoemd : Joh- x:
"Wyl Hy niet zou alleen Zyn volk ab fcbapen hoeden y
En lipn Aeeds met de fpy^ der reine leere voeden ,
Wanneer Hy op ^n weg des levens, ongefloord, - -
Hun met den wondërftaf zou lelden van Zyn woord^r Lucviii:'
Maar die ook zoude 't zwak der Lamm'ren onderfchragen, '
£n daarvan een'gen in Zyn liefden armen dragen >
Op dat den teedere in 't geloof, niet hier of daar.
Door eenig flingfchen pad zou raken in gevaar;
Ten blyk hoe Hy niet flecbts Zyn fchaapen zoude weiden ,JeC xl.-:
Maar met voorzichti^eid den z(^nde ook geleiden.
Was Mozes een. Propheet by uitftefc, en in wien, AisPr».
£en.gsoote uitnen^atheid vao wysheid is gezien,- ^ *^^
Alzo hy wist aan 't volk van Ifrael te. ontdekken ,
Hoe God zou een Propheet uit hun , na hem verwekken r D«if;
Dit wyst ons hier ook weer wn allerduid'lykst aan, ïsT'"' '^
Om. daar door hier terftond den Borge te verftaan ,
Die eenmaal als Propheet, in 't needrig vleefch zou komene
Doof dien van Hem dat ampt moest worden waargenomen.
En van wien Mozes had bereids voor uit gemeld, joh. i-
. Dat Hy daartoe was van jfiHOvAHaangefteldy. ^^~^'
Bbb i Gelyk
Digitized by
Google
382 M:0 Z E S AL O UD^E
vvraE Gelyk men io d€n tyd dit daarom ook.mogt faoorexi^ .
"° ■'. Dat Hy. in "'t needrig vteefcb tp. de aarde .Ateas-^boawMi»
' £h. dat Hy A^aarly k ^as ^t waar^^tigs AbcamKLaad »
Roin.iXi.-En uit de vadertea zo^tel het vkofeh aac^ac;
*' " rWaajj by Hy niet alke» in Zync dagen woonde.
Mare. VI: Maar ook^de blyken vanZyjr groote wysheid towüie^
'** ,Zo dat ligt wyze by Zyn boK^e majefteitj v . .
'Het vplk verbaasde door het geen Hy heeft gexeid.
Joh. vH: £n daarom vragen moest, vat .wil of zal dit wezen ?
* ' Want npoit fprak eenig menich alzo met magc , als dezea.'
Als Pries- Heeft JVdozes hier by nog , voor -Ifraël» gezicht ♦
Het heilig Priesterampteeirtyds op de aard' verricht:
Dat kerdè aan Jakobs zaad myn^s donkens in die dagea,
D^aanpaderenden fto&d van \ Jaar van ^t welbehagen ,
prahit In well^eo dat de .Vorst en: Koning van Zyn Kerk ,
CX: 4. Bekend zpo. worden doe» Zyn ampt in 't Priésterwerk,
Wyl Hy Zyn vólk by 't flot van al die fchaduwtydca,
Hebr. ïi: Voorzeker eind'lyk^zou volmaken door Zyn lyden,
'*^' Waarna Hy dan , wen Hy als Priester bad voldaan ,
: Straks met^Zyn ofierbloed de Meem'ie& door zoo gaaa;
Cap. IV: tEii ftellen dxnden weg des heils. weer vry en open,
14 . i«. Om moedig tot den throon van Gods genaê te lopen :
Gelyk de Wondeczoon , die mee den Vader leeft)
Daar voor> als Borg, het recht Zyn^ volk» vetworven heeft.
Op
Digitized by
Google
SCHAÖÜ^LEEÏt VIERDE BOEIC 383
Od dat Hy iii <3«t <3eei^ tien Ecve aan Hem gegeven, vtfds
Door Zyn' en ^s Vadera'Geefit te mibcq zoude leven. ■■■ ^ ^-
Geleidde Motea'^t 2aad van Jatob met veïftand, < au^o-
En had hy 't gantfch beftuur van 't volk in zyne hand ,
Zo dat hy niet alleen met Ifraël verkeerde ,
Maar hen oók met vérftanden wys beleid regeerde,
Waar door hy in dien tyd ook tevens onder hün , -
Vertoonde dat'hy wis een vorst in Jefchoran: ' '^uj
Dat leerde en wyst ons aan met levendige trekken, (ken,s.
Hoe God, denBorgaii'^vleefcbtoude aan den ffieiifch ontdek- .
Die Koning M)ude-2yn, rechtmatig en getroü\¥, '
En op wien dat de GeestlJer wysheid riisten zou, - ' Jef. xi: »
"Waar door Hy niét aDeen voorzichtig zoude wand'len ,
Maar tüsfchén^od en menfch ook zou verftandig hand'len^Cap. ui:
En om wiens kennis i by 't uitvóerenvan Gods rcgt,
Aan Hem een heilig zaad zou worden toegelegd , cap. liii;
Zo dra Hy 't hemeh^cht voldaan had en verdedigd ,
Waar door dat worden moest den menfch met God bevredigd.
Wanneer dat Hy dan ook in de allergrootfte kracht,
Zou zeggen : nu is My gegeven alle maéht, xxvïïi:
In liemel en op aard,' op dat Ik zon regeeren, is.
En door Myn Woord en Geest Myn Kerkefteeds vermeêren. jcc lix:
Heeft Moies niet alleen ten opzicht van dè l^erk , Si Pri««-
In Ifraei -verricht het loff*lykPrie8teiwcrk, Snlw*
Maar8«'T^
Digitized by
Google
364. M O Z ES ALOUDE
Maar 2gt hy te gefyk ook in den Raad als Kopiog,:
Dat fch^töe. daid'lyk af naar 't leven^ by vertoonïng,
Bern, d^e als 's Heeren spkuit volkomen ia der daad^
Met ^ynen Vader heeft gezeten in den Raad
Des Vredes, en xlje naar 't aanbidd'Jyk welbehagen»
yolmaalit jn heerlykheid den (ieraad zoude dragei^»
Alzo Hy fitten moet in Zyn ontzachlyk Ryk» .
Zacbrvi:~ Geducht als Priester, en als Koning te gelyk.
Benuiten ^ ^^ heb ik myn Vorst, met Mozes, naar het lerea
tw'f Ko ^ w®^ ^ *' VOOR- als in het tegenbeeld befchreven,
frefferk" ^° tevenj, Hem ten klaarst fchriftoEW^ig afgemaaid,
beid boven Zo als Hy in den tyd op aarde is neergedaald,
Gelyk men op dien voot, die dingen al te gader»
. Rechta^rtig in 't geloof befchou wen kan ii(^ nader»
Hoe dat den Wondervorst aan Jakobs zaad, .vooruit
Door al den fchaduwdienst leerbeeldig is beduid:
Doch om Hem niet alleen met Mozes te evenaaren.
Maar Hem nog boven dien , v^el hooger te verklaaren.
Zal ik weer in 't geloof, om niet te blyven liaan,
: Tot dat verheevene vervolgens overgaan.
liiozes Wel aan , was Mozes op zich zelfs niet meerder te achten,
^h zelf Dan iemand anders uit der broederen geilachten ,
mertu nifitDaar tegen blinkt de Vorst met zeer veel majefteit
^\Sv V^^ ^^'^^ ^0^?* *"'> *° ^y^ voortreff'iykheid,
mepfclk Ge-
Digitized by
Google
ISCHADCJWLEER. VIERDE BOEK. 38^-
'Gemerkt Hy is en blyft waarachtig God geprezen, vt?»«
Met «Vader en met Geest, \ Drieöenig Opperwezen, hootmt.
En waarxam dat ook moet de HeerlykJieid en kracht* JJ^ ^'
Bem wordea van rondsom op aarde toegebracht,
Wyl vast, in *t zalig Ikht, de reine hemellingen,
Met alle eerbied^heid den throon van Hem omringen ; lOpenb.
DewylHy daar met -Eer en Heerlykheid gekroond,
Zyn Góddelyken glans en majefteit vertoont.
Alwaar Hyiiooggeducht, van vlugge CheVubynen,
Gevreesd wordtin gediend, als ook van Zeraphynen, cap. iv:
Die alle met gejuich en vrolykheid te zaam', ' '**
Den gadeloozen roem vermelden van Zyn naam!
Xerwyl ze ilaag wanneer zy voor Hem henen trekken, icf. vi:
Hunne aangezichten met hunn' vleugelen bedekken, *' '*
En dus JBet <£«p ontzag Hem e^en op den throon-, Hebr. i: «^
Als Erfgenaam van ?t Kyk en ^s Vaders Wonderzoon!
, ^ordtMozes zyn gedaante en fchoonheid ook berchreeven,'s Koningi
T^ , • , . , 'volmaakte
Dat }s.za in hooger ain aan ons te kennen geeven , fchoon-
Hoe dat des Hemel vorsts voortreffelyk gelaat, boven 'die
Iirlchoonheld boven dac der medchen kindVen gaat.
Alzo men moet van Hem, en tot Zyn roem gewagen «
Dat Hy is ^s Vaders lust, waar in Zyn welbeha^a,
Ten allerklaarfte uitblinkt, en van wiens lippen wordt
Bevestigt » dat daar op genade is uitgeAort^ ^^'^.
Ccc En
vanMo»
zes.
Mattb.mt
17.
Digitized by
Google
1^6 MOZESALOÜDE
rmt £n waarom 'er van Zyn befhan 2o overbeerlyk
°°°'°"' Gezegd wordt in h^t fFsord, dat Hy i&gantfcb begeerfykj .
Hoogi. V: Gelyk aleo voor Hem Zyn Kerkvriendin en Bruid)
Haar hart on xk\ , tot roem Zy n's naams , ia liefde ootAuit.
Mozeshoe Was Mozes niet alleen verflandig en ertaaren> ..
wat ncg-^* Maaic overtrof hy ook- daar in de Egiptenaaren ,
maaktT' Zo dat gocn kloek vernuft, of fchrander brein op aard> '
Tege^" ï'^ wysheid worden kon met hem geëvenaard,
voïaal^'" En bleef hy by dit al , nog onvolmaakt in dezen,
Daardoor, wprd duid'lyk op de Koning weer gewezen >.
^^^' Want zie ik op den Vorst en Zyn voortreff'lykheid, .
Dan worde ik fluks tot dit verheev'oe opgeleici,
Hoe door Hem is, tot troost voor al Zyn Ryksgenooten, .
Hebr. X: Die gtoote wondenw^ van zaligheid ontfldotca , .
*** '"* "Waar door in 's Konings Ryk een ieder onderdaan,
Vrymoedig tot Gods thróón gelooyig-toe maggtan, .
Kaar luid van \ geen daar van dien wirzén mond op aarde^
Van 's Vaders wyzen Raad en Zyn beiluit vcrklaacdey
£n waarom het hier ode in. dezen zin betaamd,
I cor. I: Dat Hy Gods wysheid ^iiotdtby Jood en Griek genaamdt*
J^ozes g?f En kwam voorts Mozes nog zyo weteen en beveeleo,
Je'?n! ^' Aan 't heilige geflacht van Jakob mededeelen :
Tegeiv™ ^^^^ ^^^ wordt weêr terftond on ze aandacht heen gebracht ,
^eokt ^^^ ^^ ^^ uitneibentbeid van 's Koiiij^ moaéüktz^it^
Naar-
Digitized by
Google
sciiaduwleer; vierde boek. "3'^
Naardien Hy niet alleen Zyn wetten zendt van boven , wmt
Maar doet door Woord en Geest, het volkin Hem geloven, ,°°^".,'
En zet alio hier door liet zegel en hèt merk > Jo^i'l
yan Zyn geloofs- wet, op Zyn Evangelie-Kerk. |P'J'*"*
TradMozesjfchöon hyhad in zich geen meerder waarde, ^i'"- "•
Dan andren die met heAi verkeerden hier op de aarde, Mowsbaa
._,-.. wel, mató
Nogthanfial menigmaal by Godin t ftil alleen > ■ tm^t
Voor 't volk van Iff aet vry moedig in gebeên , prafm
En waar van ook de vrncht, hier in heeft uitgeblonken, ^^^^' ^'
Dat.God vergeving heeft aan Jakobs zaad gefchonken:
Daar tegen is de Vorst gelyk ons 't heil woord léerd, Phiwp. Ib
Ver boven alle roagt, göducht en höóg geëerd «i ' ^ ^' '"•
En die met grootër kracht, als Mozes, taet gebeden , Joh. xi:
Om 's volks verzoeninge by God heeft ingetreden:
(kef Vad«f goef* tot roem van Uwe ma)efteit , J'»'"» ^^
Dus eifcht Hy , 't deel Myn's erfs door U, My toegeïeid;
Ja 'k wil dat allen die öp U, en My betrouwen , ^h.
By U, ook mogen al Myn heerlyklieid befchouwen: ^^' ***
En aldus ziet men klaar hier in de Geest en kracht
Uitblinken van Gods Zoon, alzo die bad met macht.
En dat geen Mozes kan, hoe wys en hde ervaiaren,
Hy anders was, met Hem in dezen evenaaren;
Gelyk men daarom ook door al Zyn Ryksbeftier,
Hoort zeggen: Köo veel meer 1)an moZes zel? is hier f
Ccc 2 Doch
Digitized by
Google
388 M O Z E S A L O U D Ê
TTR» Doch om dit gaoclch vertoog niet breder hier te ontledenv
noorosT. gj^.^ .|^ ^^^ y^ ^^^^ ^^ volgt, al die byzonderheden;
Ji^^'yj'JgWant wordt van Moms met veel nadruk ons g^neld^.
fciJkS ^^ ^y ^"^ '°^ ^" ^^' *** *^*^^ gefteldv
des Ko- En onder wien dat hy niet flechcs alleen verkeerde,.
nings, bo- •' '
ven Mo- Maar tevens met gezag gelyJc een Prms regeerde:
coü; 19. Hier tegens munt de Vorst met Zyn voortreff^iykheid,^
Veel meer dan Mozes uit, in al Zyn raajefteit>^
Gemerkt Hy. is en blyft, een God volmaakt in krachten^ >
iiebr. I: Die hooglyk zit geducbt, verboven alle machten.
En waarom dat ^er wordt ten dezen , en met recht ,■;
Tot roem ea jwys van Hem, ook elda» nog gezegd f
Dat op Zyn dyë en kleed ftaat dezen naam» vertoning
Openb: Gefchreven : aller heer en aller vorsten koning! .
XIX:
24»itf, £n om het welk Hem wordt.den lof ook van.roodsom,^
Geduupig toegejuicht, van al het Geestendom, "
Die Aaag te zaam Zyn throoh met diep ontzag omringea»
£n onophoudelyk Zyn naam ter eere zingen ,
Terwyl Hy.even daar met majefteit bekleed,
Hoogvorstelyk den vloer van heerfchappy betreedtf
Van waar dat Hy.ook- vast door Zyne hemelwettm,
De grenzeavan Zyn Ryk nogdaagMyks uit doet .zetten;':
Alzo Hy tot den glans van Zyne heerlykheid»
Veele ondecdaanen doet volvaardig, en bereid»
Van
Digitized by
Google
gCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 38^'
Vair verre en van naby tot Zyne goedhfeid komen y rmt
En in wiens wonder-Ryk nog worden 2al vernomen j °°°"° J
Die ftemme desgejuichs en roem in 't algemeen : J^*^
A^ iSy nu is denaam van God jehoyah Een !' xfvlV
En dus heb ik getracht met levendige trekken j - pe» in-
, . t , , ooat van
Alsineenfchildery, het wys geheim te ontdekken j aI•tvoo^
Van *t geen- de Scbaduwkery die Mozes heeft vermeldf Hrteijk
Aan 't «lad van Jafcob heeft voorbteeldig voorgefteld , ****^*
En hoe de Borge^in. 't vleefch op aarde is^ neergekomen y-
Ên wederom vandaarten hemel opgen(»nen.
Daar Hyvcrhtcriykt zit grootmagtig op den throon>'
Als '8 VADERS Erfgenaam en Eerstgeboren zoon!
Oeiyk de fchftdu wdienst op 't duidelykst befchree ven i Beihdt
Dat alles ons ten klaarst te kennen heeft gegeeven , -
En waar meê dat Ik ook by dezen , met de zaak
Van MOZES schaduwleer^ geheel een einde maak.r
Geloofd y geroemd i gedankt y verbeerlyktengepreezehy- Bede ge.
Zy Uwen Naam 6 Gody voor-V goede aan nty beweezeuy dankzeg-
En dat ik dit myn werky door Uw genade en kracht, g«
Ja mynen ouderdom ten einde heb gebracht ;
jicb dat bet ook tot eer van Uwen Naam mong Jircikenj
Zo dat inyn evenmenfch hier ieeringe uit mag trekken}
Schenk dan daar toe Uw heil en zeegen : en geef dat
Jkn.zin Uw's woords van elk mag vfwden recht bevat } *
Ccc3. mr
^Digitized.by
Google
:390 'M OZ ESA L OU D^
• TVFDs IFtl my hoelangi boe meer door 'Uwen Geen verlküen^
m°'^^\' En mynen levensioop naar Uw geboden richten.
Maak (ü. Uw volk voortaan volvaardig en bereid^
Bejlraal bun met den glans van Üwe beerlykbeidi
Op dat ze met gejuich en blydfcbap tot U komen ,
En doe Uw Godd'iyk Ryk van volkeren overjiromen;^
Tohiiaak also V gebied van Uwen. rooN op aardy
Dien Gy van eemvïgbeid tot Koning bebt verklaard^
En waar by dat Gy hebt een beHig zaad daar nevens
Voor "*$ waereids grmdbegln, ten erve aan Hem gegeevetiX
Wees met dat goede zaad, bevrydUw heerfibappy ,
. Voor allen overlast « geweld en tiranny ,
En wil naar luid Uw's Woords , Uw Ryk aho beflierent
Bat dit haast in iriumpb alom mag zegevieren ,
Waar door Uw groote Jiaam tot aan des aardryks eady -
Zal worden van rondsom de waereld door bekend^
Behoed Uw Kerk op aardy voor alle booze listen ,
Der geenen , die ge/laag Uw heilig woord betwisten ,
Bewaar toch al Uw volk dat tot Uw Ryk behoord.
Steeds by de zuiverheid , van Uw genade en woord^
, Wil alle die Uw Naam eerbiedigen en vreezen , .
Van verre en van naby tot een befibutting weezen;
En maak bun tot bet werk van Uwen dienst bekv^aam^
Tot roem en beerlykbeid van Uwen groote» Naam,
Zend
Digitized by
Google
SCHADUWLEER. VIERDE BOEK. 3^1
Zend êaarêèe^ ütot kuïp mh^andafvm boven , vtfde'
JEn werkt alzo met kracht ki ailen diegehoven: Hoofpsj .
Breng weder, en gedenk naar Uw boeg wys hefiei^
Jan V volk üw^s eigendom , bet zaad van IJra^,
En doet bun in "'t geloof , door Uwen Geest hewoogeny • > ^
Haait bmen tot Uw Ryk als duiven aangevhogen
Tot bare venjlers^ en ontdekt ako üvf magt^
Aan vader Ahrahams gezeegend nagcjlacbt.
Bekeer al V Heidens zaad, geef daartoe Uwen tsegen, •
Scbenk beil, genade en licht, den verr* en afgelegen;
En als Gy dus den roem van Uwe majejleit.
Langs al den aardboóm been ault hebben uitgebreid.
Dan zal als Libanon Uw Kerk zyn in die dagen.
En als de bergen, die den volken vrede dragen.
Daar baar Uw beerlykbeid gelyk een Hebt opgaan.
En tot eenjieraat zal in aHe landen Jlaan,
pan zal men zien op nieuw ,' de dorre plaatzen groeijevs >
En vrede en wel/land in Uw Ryk , zodaanig bloeijen,
Lat zelfs de wildernis , gel)'k ook de woest yn.
Daar over, zeer verheugd en vrolyk zullen zyn:
En dan zult Gy Uw Kerk door al die wondertyden, ■
Volmaakt doen over al de boogtens beenen ryden,
Wanneer zal worden tot Uw roem en eer vermeld.
Dat Gy Uw Ryk tot lof op. aarde bebtg^d.
Met
Digitized by
Google
3^ MOZES ALOUDE SGHADÜWLEER.iEfCt.
'vxsta Met AiiiiiJhiteikfmmynivenf€bm.he(lei\$.Bg&aX
'^"^- üzyde beerfykbeidy de majejleit en eere.:
De dwaalende m deJeer, trek die uü/atans mt^
En dat zy, nvorden^tot üsv Godd'/yk Ryk gebracht y
yerè'enigt door den band der liefde Uw volk te tameny
[Mnfierk buiLdoor Uw Geest in V v/oord der waarheid^ ambs.
E I N D E.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
I
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Books to Borrow
Open Library
TV News
Understanding 9/11