Skip to main content

Full text of "M. Verrii Flacci quae extant : et Sexti Pompeii Festi de verborum significatione, libre XX"

See other formats 


Google 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  prcscrvod  for  gcncrations  on  library  shclvcs  bcforc  it  was  carcfully  scanncd  by  Googlc  as  part  of  a  projcct 

to  make  the  world's  books  discoverablc  onlinc. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  cxpirc  and  thc  book  to  cntcr  thc  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subjcct 

to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expircd.  Whcthcr  a  book  is  in  thc  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 

are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  cultuie  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discovcr. 

Marks,  notations  and  other  maiginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  flle  -  a  reminder  of  this  book's  long  journcy  from  thc 

publishcr  to  a  library  and  fmally  to  you. 

Usage  guidelines 

Googlc  is  proud  to  partncr  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  thc 
public  and  wc  arc  mcrcly  thcir  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  tliis  resource,  we  liave  taken  stcps  to 
prcvcnt  abusc  by  commcrcial  partics,  including  placing  lcchnical  rcstrictions  on  automatcd  qucrying. 
Wc  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  Wc  dcsigncd  Googlc  Book  Scarch  for  usc  by  individuals,  and  wc  rcqucst  that  you  usc  thcsc  filcs  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfivm  automated  querying  Do  nol  send  aulomatcd  qucrics  of  any  sort  to  Googlc's  systcm:  If  you  arc  conducting  rcscarch  on  machinc 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  laige  amount  of  tcxt  is  hclpful,  plcasc  contact  us.  Wc  cncouragc  thc 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attributionTht  GoogXt  "watermark"  you  see  on  each  flle  is essential  for  informingpcoplcabout  thisprojcct  and  hclping  thcm  lind 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatcvcr  your  usc,  rcmember  that  you  are  lesponsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
bccausc  wc  bclicvc  a  book  is  in  thc  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countrics.  Whcthcr  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  wc  can'l  offer  guidance  on  whether  any  speciflc  usc  of 
any  speciflc  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearancc  in  Googlc  Book  Scarch  mcans  it  can  bc  uscd  in  any  manncr 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liabili^  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Googlc's  mission  is  to  organizc  thc  world's  information  and  to  makc  it  univcrsally  acccssiblc  and  uscful.   Googlc  Book  Scarch  hclps  rcadcrs 
discovcr  thc  world's  books  whilc  hclping  authors  and  publishcrs  rcach  ncw  audicnccs.  You  can  scarch  through  thc  full  icxi  of  ihis  book  on  thc  wcb 

at|http://books.qooqle.com/| 


I 


^  M.   VERRII    |LACCI  X 

QVm  EXTANT 

BT 

SEXTI   POMPEII  FESTI 

DE   VERBORUM  SIGNIFICATIONE 

LIBRI  XX. 
£X  EDITIONE  ANDRE^  DACERII 

CUM  NOTI8  ET  INTEBPRKTATIONE 

IN    USUM    DELPHINI 

VARIIS  LECTIONIBUS 

NOTIS    VARIORUM 

RECENSU  EDITIONUM    ET   CODICUM 

R 

INDICIBUS   LOCUPLETISSIMIS 

ACCURATE  RECENSm. 


VOLUMEN   PRIMUM. 


T 


LONDINI : 

CDRANTE  ET  IMPRIMENTE  A.  J.  VALPY,  A.  M. 

1826— 


CONSPECTUS 

EORUM   QVM   HAC   EDITIONE 


CONTINENTUR. 


pig. 

ANDRBiB  Dacbrii  Epistola  SerenisBimo  Delphiiio 

1 

Andreee  Dacerii  PrsBfatio 

• 

.               .               • 

4 

AntoDii  Augustini  Praefatio  de  M. 

Verril 

Flaccl  et 

Sex.  Pompeii  Festi  Libris 

.               i 

•        • .       • 

11 

Johannis  Clerici  de  Editione  Daceriana  a 

se  auctius 

recQsa  Admonitio  Lectori 

1        •        • 

14 

De  M.  Verrio  Flacco 

•        • 

15 

M.  Venrii  Flacci  qnas  extant     • 

1        »        • 

16 

Epistola  PauUi  ad  Carolnm  Regem 

•        • 

28 

Sex.  Pompeii  Festi  Lib.  i. 

•        • 

29 

Lib.  ic. 

•        • 

107 

Lib.  iif.     . 

•        • 

125 

Lib.  IV. 

• 

209 

Lib.  V. 

•        • 

231 

Lib.  VI. 

.        • 

253 

Lib.  VII.     . 

•        0 

283 

Lib.  VIII.  . 

•        • 

299 

Lib.  IX. 

.        • 

312 

Lib,  X. 

•        . 

345 

Lib.  XI. 

.        . 

3G7 

Lib.  XII.    . 

.        . 

449 

Lib.  XIII.  . 

.        • 

605 

.■7/ 


IV  CONSPECTUS. 

Pag. 

Sex.  PompeiiFesti  Lib.  XIV 550 

Lib.  XV 692 

Lib.  XVI 716 

Lib.  XVII.  ....    795 

Lib.  xviii 947 

Lib.  XIX.  XX.  .    995 

De  Festi  Fragmento 1021 

Sex.  Pompeii  Festi  Fragmentum  .  ,     .  1024 

Schedae  quab  Festi  Fragmento  detractae  apud  Fom- 

ponium  Lsetum  extabant        .....  1177 
NoTJB  Variorum 1211 

NOTITIA  LlTBRARIA 1235 

Codices  Sexti  Pompeii  Festi  qui  in  Bibliothecis  Bri- 
tannicis  asservantur 1239 

Indbx  Vocabulorum i 

Index  Auctorum,  Carminum,  Foederum^  Legum,  et 
aliorupa  monumentorum  .  .        .  xxii 

Index  in  Festi  Fragmentum  et  Schedas     .        •        •  xxix 


• 


I 


,1 


c.\'     "* 


SERENISSIMO 


DELPHINO 


S.   P.    D. 


ANDREAS   DACERIUS. 


Si  mihi  ciim  alio  principe  nunc  rei  esaet,  eique  Festi  Pom* 
pei  Mbros  offerrem,  mihi  fortasse  Terendttm  foret,  ne  ille, 
ditissimos  antiquitatis  Roman»  thesanros  ijpiorans,  velat 
inntiie  munns  aspemaretnr.  TiM  Tero  eos  hodie  conse* 
cro,  Dblphimb  SBRBNissiiffi,  qni  non  solom  pleno  grada 
in  lilerarQm  stndiis  processisti»  sed  intima  qnoqtte  disei* 
plinamm  penetralia  reserasti»  et  sic  etiam  mcredibili  sem* 
pernova  discendi  copiditate  teneris.  Qnare  toto  angu- 
lari  posse  videor^  fore  nt  vdleiis  propitinsqoe  Festom  Pom- 
peiom  acciinas,  qni  si  non  omnem  sitim  toam  explere» 
eam  certe  lenire,  possit,  et  liqvidissimo  salientiom  aqoa* 
ffom  flnmine  temperare.  Vera  dico,  Dblphinb  Sbrb- 
KJSSiMBy  inter  prsestantissimos  scriptores,  qoi  res  Rooia- 
nas  literis  mandamnt,  nullns  est  qoi  te  plura  bona  doceat, 
immo  et  ipse  solus  est  qoi  te  mnka  doceat,  com  aliis 
sciiptoribus  intacta,  tnm  et  snperioribus  nostris  saBColis 
ioaodita. 

Ipse  qoidem  de  verborom  significatione  in  Insce  com» 
mentariis  actnrom  se  profitetar,  sed  qoamvis  late  pateant. 
wtbomm  significationes»  differentiae,  pnqpirietates,  eaqoe 

DHpk,  d  V«r.  Cku.  Pmju  Fui.  A 


2  EPISTOLA. 

▼era  totias  eloqaentias  fandamenta  dici  possint»  plas  ta- 
men  habet  in  recessa,  qaam  in  fronte  promittit.  Nam  si 
perdisoendam  jas  civile ;  ai  cognoscenda)  leges ;  si  perci* 
pirada  omnis  antiqaitas,  senatoria  consaetudo»  disciplina 
ReipnblicsB,  jara  socionim»  fcedera,  pactiones ;  si  caasa 
imperii  cognoscenda,  eoram  omniom  fontes  tibi  Noster 
aperiet.  Dle  tibi  duodecim  tabalas  explicabit,  ande  jas 
commane  Galliaram  manasse,  jam  diu  est  cam  ex  Jasti- 
niani  Imperatoris  et  promolgatis  et  compositis  legibas 
cognovisti.  Dle  tibi  eniet  veneranda  jaris  Pontificii  Bo« 
manornm,  ritoaliam  libroram,  commentarii  sacrorum  mo- 
namenta :  leges  Regias  interpretabitur,  Romoli»  Tatiij 
Numad,  Servii  TuUii :  Augurales  libros  evolvet:  auspicio- 
ram  csBrimonias  illostrabit,  fcedera  et  Saliaria  carmina  vix 
sacerdotibus  suis  satis  intelligenda.  IUe  te  Senatorum 
reliqaoramqae  Magistratuam  consuetudinem,  ducum,  et 
imperatorum  ritus,  arcana  imperii  et  militi»  disciplinam 
docebit.  In  iis  quaedam  inteijecta  fateor,  Dblphimb  Sb- 
RBNissiMS,  qu8B  tc  vix  digua  fortasse  videantur,  praeser- 
tim  ea  eetate  qua  nunc  es,  quaque  jam  ab  invictissimo  tuo 
par^nte  in  imperii  partem  ascitus,  consiliorumque  omnium 
particeps  factns,  nihil  aliud  tibi  agendum  proponis  quam 
ut  ejus  divinam  eloquentiam  imiteris,  sicut  ejus  res  gestas 
olim  imitaberis,  cum  factis  tuis  super  omnes  omnino  im- 
peratores  tete  compones.  Veram  et  illa  ipsa  non  ingenia 
pnerilia,  sed  altissimam  exercere  eraditionem  ac  scientiam 
possunt.  Preeterea,  ut  Fabii  verbis  utar,  Grammaticoram 
ill»  artes  non  obstant  per  eas  euntibus,  sed  in  iis  haBren- 
tibus.  Neque  eaim  Caii  Cassaris  prsestantissimi  impera- 
toris  dignitatem  minnerunt,  vel  vim  fregerant  editi  de  ana- 
logia  libri.  Viris  principibus,  non  minora  didicisse,  sed 
majora  neglexisse,  flagitium  est.  Tu  igitur,  Dblphinb 
Sbrbnissim  B,  qui  maximas  animo  disciplinas  amplexus 
es^  ne  quam  laudem  vel  Ccesaribus  ipsis  reliquisse  videaris» 
utere  Festo  Pompeio,  seu,  ut  verius  dicam,  Verrio  Flaoco. 
IUum  olim  Augustus  nepotibas  suis  prasceptorem  elegit,  et 
illam  hodie  sapientissimi  Lodoici  Magni  jussu  tibi  et  notis 


BPISTOLA.  3 

etemeDdatiombas  illustraTi.  Neqae  tiun  infelicem,  si  Deo 
placet,  ei  operam  contalerim,  at  non  aliqaando  in  maximis 
difficaltatibas  et  densissimis  tenebris,  qaae  nigrore  sno  eam 
occsBcant,  tibi  facem  praelaceam.  Hoc  si  mihi  contingat, 
Dblphinb  SBRBNIS8IMB,  totam  illad  flagrantissimo  sta* 
dia  tna  javandi,  tibiqae  memet  probandi,  desiderio  est  im- 
patandam.  Cam  enim  neqae  asa  satis,  doctrina  et  ingenio 
parnm  possim,  ex  desiderio  iUo  mihi  sabsidiam  petivi, 
illad  mihi  in  nocte  vel  atra  lamen  fait,  et  haec  omnia,  qaalia- 
camqae  sint^  doctrinam^  ingeniam,  indastriam,  et  ezerci- 
tationem  sappeditayit.  Vale,  Dblphinb  Sbrbnissimb^ 
et  si  aliqaos  vel  atilitatis  vel  volaptatis  fractas  ex  laca* 
bratiancalis  nostris  perceptaras  es,  mihi  crede,  eos  annos 
tantam  me  vere  vixisse  ezistimabo,  qaos  in  laboribas  istis 
consamsero.  Vale  dia,  Dblphinb  Sbrbnissimb,  mifai* 
qae  tibi  nova  sabinde  paranti  fave. 


ANDREJE     DACERII 


PRiEFATIO. 


PoSTQU  AM  IUastrissimiis,  et  onudom  virtntam  emendatam 
exemplar,  Carolas  Sancta-Maar»as»  Montaaoerii,  Dux  Sk- 
&BN1S8IM1  DBi.PHiili  adolescentiie  moderater  factas  est, 
Divinamqae  iUnm  et  omni  soa  cara  dignam  infantem  gie- 
mio  sao  impositam  sasoepit»  eo  stadia  omnia  contnlit  at 
iis  virtatibns  alamnam  saam  imbaeret,  qaao  robastam  qao- 
qae,  et  jam  magnam  principem»  olim  etiam,  sed  post  mnl- 
tos  annos,  si  Deo  placet,  maximam  Regem,  ab  ilia  paerili 
institatione  prosequerentar.  Eam  igitar  omnibas  discipli- 
nis,  et  hamanioribas  prassertim  literis,  institaendam  cara- 
Tit  Eaqae  semina  nt  profandiores  radices  agerent,  Invic- 
tissimo  et  Sapientissimo  Regi  aactor  fuit  at  viris  eruditis 
omnes  Latinos  aactoresyin  asam  SBRBNfSSiMi  Dblphimi, 
notis  et  interpretationibas  illastrandos  mandaret 

Nihil  qaidem,  Sbrbnissimo  Dblphino,  deerat  ad  ve- 
ram  et  solidam  doctrinam  adipiscendam.  Prsestantissimo 
Prseceptore  atebatar  Illnstrissimo  ac  Beverendissimo  Ja- 
cobo  Benigno  Bossaetio^  Episcopo  Condomensi,  cai  etiam 
in  partem  cararum  ascitas  Illustris  et  admodam  Reveren- 
das  P.  Daniel  Haetias  Abbas  Aloetanas,  omniam  artiam 
ad  miraculam  eruditus.  Sed  verebatur  Illustrissimas  Mon- 
taazerii  Dux,  ne  cam  olim  prasceptoribus  exemtnsesset 
Sbrbnissimus  Delphinus,  togamque  mutasset,  multa  ela- 
berentur  qu»  illi  sapienter  tradita  fuerant.  Qnare  in  con- 
sequentes  annos  hoc  ei  snbsidium  paravit. 

Pra;terea  cum  intelligeretRex  Sapientissimus  non  minus 


DAGBRII  PRJBFATIO.  5 

potitic»  quam  belli  artibns  vegna .  constare»  saam  esse 
doxit,  qaantom  Imperii  sai  terminos  protulisset,  tantum 
etiam  promovere  artes  poUticas.  IUadqoe  ab  eo  ita  prce- 
stitom  est,  at  dabttari  possit  plasne  tndostriaB  ei  coronis 
nectendis  adbibeant  Mars,  Pallas,  Eojro»  bellipotentia  illa 
nnmina,  an  ApoUo  ipse  omnisqae  Masamm  chorus. 

His  accedit  etiam,  qaod  sic  yere  patemom  in  sobditos 
animom  se  testari  posse  putavit  Rex  Optimas,  si  eis  ad 
literas  ita  viam  maniret,  at  qui  in  re  tenoissima  essent, 
nihilominos  ^el  minimo  samta  regiao  institutionis  participes 
esse  poesent 

Hsec  sont,  Lector,  qo8B  tecum  commanicata  oportoit : 
nunc  de  Festo  Pompeio  et  hocce  meo  institnto  dicere  ag- 
grediar,  si  prios  aliqoid  de  Verrio  dixero. 

£x  Soetonio  discimos  Marcom  Venriam  FlaceinD  nobi- 
lissimum  granmiaticam  sab  Aogosto  floroisse,  ejosqae  ne« 
poUbas  prsDceptorem  electam  in  palatio  docnisse.  Malta 
scripserat;  citantar  enim  ejos  libri  rerum  memoria  dignarum, 
Dt  obseuris  Calonis,  De  verborum  significatione,  EpistoiiB, 
Carminat  et  alia  multa.  Sed  eoram  fmgmenta  qoaedam  ad 
nos  pervenerant  quao  sitim  tantam  nostram  acoendant. 
Scdi  de  verboram  significatione  libri  integriores  servati  sont 
cora  Fompeii  Festi,  qai  eoram  epitomen  fecit. 

Sexti  Pompei  Festi  astatem  incertam  patant  yiri  doctis- 
simi,  qai  et  eom  molto  antiqoiorem  faciont,  qoam  foit. 
Sed  Eraditissimas  Vossias  eom  sab  Imperatoribos  Cbris- 
tianis  vixisse  vere  conjecit  ex  ejasdem  verbis  in  supparus ; 
cam  enim  dicat  snpparos  appellari  vela  linea  in  cracem 
expansa,  inde  recte  colligitor  eom  iis  temporibus  natnm 
qoibos  sacra  crax  in  honore  balHta  est.  Certe  dabitari  noa 
potest  qoin  post  Mariialem  et  Caniam  vixerit,  com  eos  lau- 
det.  His  argomentis  alteram  addi  potest,  Festam  Pom- 
peiam  a  nallo  auctore  citari  qai  aate  ea  tempora  scri^^rit. 
Hic  Verrii  de  vert>oram  significatione  libros  breviavit,  ibi* 
qae  intermortaa  et  sepalta  verba  prseteriit.  Cave  tamen 
islos  de  verborum  significatione  libros  eosdem  esse  credas  ao 
eos  qai  dicantar  priscorum  verbonm  cum  exemplis^  Viros 
doctos  qai  ita  existimarant  in  errorem  indaxit  hic  Festi  lo- 


6  DICBRII 

« 

cus  male  intellectas  in  ipoce  prqfanum:  'Cajus  (Verrii) 
opinioDem  neqae  in  hoc,  neque  in  aliis  complaribas  refa- 
tare  minime  necesse  est,  cum  propositnm  habeam  ex  tanto 
librorum  ejus  numero  intermortna  jam  et  sepulta  yeriia, 
atque  ipso  saepe  confitente  nullius  usos  aut  aoctoritatis, 
prsBterire,  et  reliqua  quam  brevissime  redigere  in  libros  ad- 
modum  paucos.  Ea  autem  de  quibus  dissentio,  et  aperte 
et  breviter  ut  sciero  scripta  in  his  meis  libris  inyenientnry 
qui  inscribuntur  priscorum  verborum  cum  exemplis.'  Sed 
hsDC  tantum  innuunt  Festi  consilium  faisse^  in  hisce  libris 
de  verborum  significatione,  Verrii  Flacci  ejusdem  argumenti 
libros  in  epitomen  redigere,  prseteritis  tantum  yerbis  inter- 
mortuis  et  sepultis.  •  Tum  et  alterum  yolumen  conficere 
priscorum  verborum  cum  exemplis,  ubi  ea  tantum  referre  cogi- 
tabat  quee  in  prioribas  hisce  de  yerborum  significatione 
praeteriisset,  et  breviter  ea  de  quibus  dissentiret  exponere. 
Et  haec  aliter  intelligi  non  posse  fatebuntur  qui  attendent 
Festum  in  hisce  de  yerborum  significatione  Ubris,  neque 
Verrii  reprehensionem  instituere  praeter  quam  in  locis  ad- 
modum  paucis,  neque  multa  yerba  intermortna  aut  sepulta 
referre,  quce  scUicet  in  alium  locum  reseryabat,  quod  et 
ipse  testatur  alicubi.  Audi  illum  in  yoce  Tatium:  *  Tatium 
occisum  ait  Layinii  ab  amids  eorum  legatorum,  quos  in- 
terfecerant  Tatiani  latrones,  sed  sepultum  in  Ayentino 
Laureto.  Quod  ad  significationem  yerborum  nonmagis 
pertinet,  quam  multa  alia  et  pneterita  jam  et  deinceps  quas 
referentur.'  Ubi  cum  dicat  Festos  se  jam  multa  prasteriisse 
qu8B  deinceps  relaturus  esset,  aperte  significat  se  ea  omnia 
in  libros  priscorum  verborum  reseryasse.  Neque  enim  multa 
adhuc  in  libros  de  verborum  significatione  relatnrus  erat,  cum 
jam  ad  eorum  metam  peryepisset 

Necesse  est  igitur  Festum  scripsisse  de  verborum  sigfiifi- 
catione,  et  de  verbis  priseis.  Posteriores  ejos  locubrationes 
plane  interciderunt,  nescio  etiam  an  unquam  in  publico 
yisas  sint.  Dobitari  certe  potest  an  eas  auctor  absolyerit, 
yel  e  manibus  suis  emiserit,  quanqnam  ad  earum  exem- 
plum  Fulgentius  Placiades  librum  unum  inscripsisse  vide- 
tur :  Expositio  sermonum  antiquorum  cum  testimoniis» 


PR^FATIO.  7 

Libri  de  verborum  iign^catione  integri  extitere  nsqae  ad 
tempora  Caroli  Mi^i,  quis  Paalos  Diaconiifl  Longobar- 
dos»  homo  confidentissimiis  et  ineptissimus,  eos  mutilaTit, 
conrapit.  Victo  enim  ac  profligato  Desiderio^  qni  ultimus 
Lbngobardorum  rex  fuit,  captus  a  Carolo  Magno  Impera- 
tore,  magnam  et  a  victore  et  a  posteritate  se  initumm  gra- 
tiam  putavit^.  si  Sexto  Pompeio  Festo  faceret  quod  ipse 
Verrio  fecisset  Sed  homo  barbarus  hunc  scriptorem,  quo 
atiliorem  lingua  Latina  non  habet,  ita  accepit,  fcede  lania- 
Tit,  et  inhonestis  vulneribus  confecit,  ut  cadaver  pro  ho- 
mine,  tmncum  pro  corporci  semianimem  pro  vivo  nobis  re- 
liqueriL  Magno  tamen  favore  et  plausu  exceptus  est  bar- 
bari  mutilatoris  liber,  et  loco  Festi  in  omnibns  bibliothecis 
substitatus.  Unde  brevi  factum  est  ut  verus  Festi  liber  non 
amplius.  apparuerit.  Unus  tantum  adhuc  extabat  dadis 
superstes,  sed  qualis  incendio  ereptus,  consumtis  vestibus, 
ustulatis  membris,  deformata  fade,  vel  qualem  ille 

laniatum  corpore  toto 
Deiphobum  vidit,  &c. 
Ejos  libri  advecti  ex  IUyrico  baboit  aliquas  pagellas  Pom- 
ponias  L»tus,  ut  Pius>  ut  Politianus  scripserunt.*  Miyo^ 
rem  libri  partem  Manilius  Ballns.  Ab  his  Angelus  Politia- 
Bus  libiam  accepit,  f^ovit,  et  ezscripsit.  Pervenerunt 
reliquise  libelli  ad  Aldum  Manutium,  qui  conatus  est  cum 
Pauli  epitome  eas  coojungere»  et  unum  corpus  ex  duplici- 
bus  membris  conficere.  Simili  ratione  ex  utroque  libro 
Gonfectus  alter  liber  extabat  apud  Achillem  Mafeum  Ber- 
nardini  Cardinalis  iratrem,  qui  Aldino  locopletior.  £um 
exscripsit  vir  eruditissimas  Antonius  Augustinus  Episcopos 
Derdensis,  et  hoc  amplios  lectores  admonuit,  quee  Festi> 
qaae  Pauli  essent.  Omnia  quoque  fragmenta  quee  haba- 
emt  ex  bibliotheca  Amplissimi  viri  Famesii  Cardinalis  de- 
scribL  curavit,  et  commentariis  illustravit.  Post  eum  criti- 
corum  Princeps  Josephus  Scaliger  huic  auctori  emendando 
diligentissimam  operam  prsestitit,  multa  vulnera  sanavit,  et 

«  £x  Antoo.  Aogiut.  £x  Politian.  Cent.  i.  eap.  7S. 


8  DACBmi 

paoca  aHenee  diiigentiae  rdiqua  fecisset  si  eoieiidatiorem 
eodioem  nactas  esset  Hunc  secutas  Illnstris  et  de  literis 
optime  meritas  Falvios  Ursiaas,  qai  emn  videret  Antoniam 
Aagustinum  Famesianam  codicem,  unde  fragmente  soa 
descripserat,  minus  diligenter  tractassci  et  in  eo  describendo 
multa  pnBteriisse,  evndem  et  ipse  inspicere  voloit  Itaqne 
cam  eas  reHqoias  ei  arbitratu  sao  habere  lioeret,  omnes 
notas  et  apices  accurate  secatos^  et  alHs  usus  anxiliis,  qaeb 
diTinare  non  possumas,  breTi  RomsB  libntm  pubUcavity 
qai  rdiquis  omnibas  aactior  et  emendatior  ;  et  unde  postea 
propagatce  omnes  editiones,  obi  magna  es.  parte  saf^ple» 
tmlacmiso. 

Atgae  hsec  de  Festi  Pompeii  variis  casibas  ad  nostran 
aetatem  Aid  potuere»  Nunc  qoffidam  subjicienda  car  post 
tantos  viros  me  eicpv^ari  passus  sam  ut  eundem  labovem 
sggrederer. 

Sane  prinsquam  onus  subirem,  Horatii  coosilio  usus, 
quid  va£Ieient,  et  quid  ferre  recusarent  humerl,  diu  sedulo- 
que  versavi.  Sed  etiam  si  me  imparem  cognoscebam, 
non  ideo  prsBSUmta  desperatione  animum  omnino  despon- 
dL  Mihi  qnidem  arduum  visnm  est  perficere  tantam 
opus,  qaod  tanti  viri  non  perfecissent,  sed  eo  ipso  quod 
tanti  viri  non  perfecissent,  inde  mihi  illnd  tentandi  confi- 
dentia  nata  est.  Prseterea  cum  molta  in  hoc  ipso  opere 
vidisset  ScaUger,  quss  ne  quidem  suboloerant  Antonio 
Augustino>  mnlta  Fulvius  Ursinos  •  qu»  Scaligerom  et 
Augastinum  latuerant,  et  adhuc  multa  soperessent»  qnm  ne- 
qoe  Falvio  Ursino,  neque  Scaligero>  neque  Antonio  Aogas- 
tino  in  mentem  venissent,  mihi  continuo  ad  exhortationem 
succarrit,  *  non  capere  id  reram  nataram,  ut  qaicqoid  non 
est  factom  ne  fleri  quidem  possit'  Arbitratos  som  itaqoe 
per  moltos  labores  multasqoe  vigilias  fieri  posse,  ot  fastigia 
qoeedam  adderem  doctissimorom  viroram  inventis.  Idqoe 
milii  facilios  persoasi  com  re  ipsa  expertos  som  me  ex 
eonjectora  molta  restitoisse,  qom  milii  deinde  SchedsD  ap* 
probaveront.  Neqoe  ego  hoc  dico  mei  jactandi  caosa,  qui 
som  ab  omni  jactatione  alienissimus^  et  ingenioli  mei  tennita- 


PRiBFATIO.  9 

tidpkuie  oonscius,  sed  nt  ostendam  in  aactoribiis  recognofr- 
cendis  et  emendandis  molta  viris  doctissimis  qaotidie  elabi, 
qoBd  se  se  postea  viris  mediocri  ingenio  perhibent.  Addam 
et  ilind  qiioqQe,  hic  ssBpios  a  viris  praDstanttssimis  erratnm 
esse,  qoia  nemini  nnqaam  contigit  non  errare,  et  majos  est 
qaam  at  convenire  in  hnmanam  infirmitatem.possit.  Qaare 
lUiB  certe  magna  injuria  fieret»  si  eoram  ingenii  magnitado 
hoc  ano  kbore  aoBtimaretmr.  Panca  eontm  praestitit  Anto- 
nios  Aognstinas  qaae  prasataie  potaisset.  In  moltis  divi^ 
Hos  Scaliger,  sed  dam  ingenio  sao  nimiam  inda^t^  saspe 
Bobes  captat^et  nil  minns  qaam  Festom  int^pretatnr.  Fal^ 
vias  Ursinas,  reliqais  felicior,  utiliorem  operam  navavit, 
sed  sic  etiam  Festnm,  non  tam  emendatnm,  qoam  emen- 
daodam  et  emendari  fadlemy  tradidit  Igitar  rem  actam 
me  nfm  actaram  existimavi  si  aimiles  conatos  meos  profer« 
rem.  Maltam  ab  heroibas  illis  adjatum  me  fateor,  malta 
tamen  contra  eoram  seotentiam  snm  interpretatas.  Sche- 
das  et  firagmenta  a  Falvio  Romao^  edita  dil^nter  consolai» 
literaram  doctos,  notas,  et  apices  anxie  pervestigavi,  ande 
consecatas  sam  at  tato  pronantiare  possim  nallam  bonam 
Festi  editionem  eztare,  nnllam  qam  trancata  non  sit  et  parto 
sai  matila.  Mf^ora  qaam  credi  possit  menda  sastali,  hor- 
r^odas  tnyectiones  detexi,  qaaa  ab  iis  nata  sant  qui  Festi 
varba  alphabetico,  ot  vocant»  ordine  disposaenmt.  Festaa 
enim,  at  solebant  iUi  veteres,  primam  literam  indioasse  coa« 
tentus»  noUa  observata  serie,  voces  omnes  ab  eadem  litera 
indpientes  in  eondem  looam  contulit.  Deprehendi  etiam 
alterum  et  ex  eodem  fonte  natum  errorem.  Verbum  ait, 
quod  apud  Festum  saepe  solum  legitur,  in  Schedis  semper 
ad  superiora  pertinet,  ubi  nomen  auctoris  ad  quem  illud  ait 
referendom,  verum  postea  ordine  turbato,  viri  docti  ita  de 
Verrio  simpliciter  et  absolute  loqui  Festum  credidere,  et 
de  Verrio  iilud  ait  semper  interpretati  sunt,  cum  de  alio 
qoovis  auctore  saepius  esset  intelligendum.  Multa  supple* 
vi,  nonnulla  addidi  in  aliis  ediUonibos  preetermissa.  Neqoe 
tamen  Festum  Pompeiam  iDtegrum  praestare  ausim  cum 
videam  quaedam  a  Grammaticis  citari  quae  hic  frustra  quae- 


10  DACBRU  FRJBFATIO. 

ras.  Sic  alicobi  me  legisse  memiiii  Festom  interpretatom 
esse  Yocem  Abilam,  mantem  altum. 

Hoc  quoqae  monendas  es,  lector,  divisionem  Festi 
aliam  faisse.  Ista  enim,  ut  singuleB  literae  libros  singnlos 
contineant  Aldi  est,  non  Festi,  qui  ante  M  literam  xii. 
libros  confecit.  liber  xiii.  incipiebat  in  medio  literas  M, 
ante  vocem  Mulus.  Inde  nsque  ad  literam  O  libri  duo 
continebantur.  Initio  literaD  Q  incipiebat  liber  xvi.  In- 
itio  liter»  Q  liber  xvii.  In  medio  liter»  R  liber  xviii. 
ante  vocem  rideo.  In  medio  liter»  S  liber  xix.  ante  vo- 
eem  Scirpus.  liber  ultimus  duas  ultimas  literas  amplec- 
tebatur  T  et  V. 

£  variis  lectionibus  quas  omnium  editionum  margines  in- 
sederant,  illas  tantom  in  notas  rejeci  quao  mihi  aiicujas 
momenti  visee  sunt.  Reliquis  facile  est  carere.  Ego  sane 
ita  semper  existimavi  variarum  lectionum  multiplicaticmem 
locorum  corruptelam  citius  parere,  quam  eorum  emenda- 
tionem.  Habes^  lector,  quibus  te  fere  volebam.  Reli^ua 
omnia  ipse  melius  cognosces.  Ita  tamen  velim  existiines 
me  tibi  potius  exorsam,  quam  detextam  telam  ti;adere. 
Quare  cam  in  errores  meos,  nimis  fortasse  multos,  incurres» 
fac  memineris  me  ea  sstate  hasc  scripsisse  qua  etiam  errari 
cum  excusatione  aliqua  potest.  In  reliquis  si  nonnoHa 
sunt  quas  tolli  mereantur,  qusque  te  vel  utilitate  vel  amoe<» 
nitate  sua  delectare  possint,  nil  deprecor  quin  tibicontinno 
in  animum  succurrat :  Neque  in  bona  segete  nuUum  esse 
spicum  nequam,  neque  in  miUa  non  aliquod  boOum.    Vale. 


ANTONII    AUGUSTINI 

PR^ATIO 

DE 

M.  VERRII   FLACCI 

£T 

SEX.  POMPEII  FESTI 

LIBRIS. 


Sbx.Pohpbius*  Festas  his  viginti  Ubris,  qaos  de  verbc 
rum  significatione,  sive  priscorum  verborum  cum  exem- 
pUs  inscripsit,  libros  Verrii  Flacci  ejasdem  argamenti  ia 
breviorem  formam  redegit  Abstulit^  enim  yerba  nimis 
antiqua,  intermortaa  jam,  et  sepalta,  at  ipse  Verrias  dice- 
bat,  qaaeqae  nallias  erant  asas,  et  aactoritatis :  apertias 
qaoqae  et  brevius  de  eisdem  yerbis  tradidit  minori  volami-^ 
ne  lihroram  prisca  verba  referendo ;  exempla  etiam  in  aliis 
libris  reperta  recensait.  Sffipius  autem  Verrii  errores  no- 
favit ;  et  cur  id  faceret,  non  minus  docte  semper  reddidit 
rationem.  Accidit  vero  huic  libro,  ut  multis  modis  ab  an- 
tiqmtate  lasderetor.  Nam  neque  quis  hic  Festus  fuerit, 
neque  quo  tempore  hsec  scripserit,  potuimus  invenire.  Vix 
eliam  yolnminis  hujus  aliqua  mentio  reperitor  in  Charisii, 
et  Macrobii  uno  atque  altero  libro.''  Cumque  liber  ipse 
totuB  extaret  Caroli  Regis  tempore>  Paulus>  nescio  quisy 
operse  pretium  fore  ratas  est,  si  epitomen  quandam  effice- 

»  Ek  Panli  epitt.  ad  Carol.  «  £x  Cliaris.  lib.  ii.  et  Macrob. 

^  Ez  Feito  verbo  Pn^anMm.  lib.  ui.  Saturo. 


12  ANTONII   AUGU8TINI 

ret  eoram,  qace  ipsi  magis  placaerunt.    Is  liber  indoctis 
viris  adeo  placait,  at  pro  Festo  in  omnibas  bibliothecis 
sobstitoeretur.*    Unos  adhuc  liber  extabat  totius  cladis  so- 
perstesi  sed  qoalis  victis  commilitonibas  et  occisione  occi- 
sis,  miles  troncis  naribus,  altero  ocalo  eflfosso,  matilo  alte- 
ro  brachio,  cruribus  fractis  repit  alicunde.    Ejos  libri  ad- 
vecti,  ut  feront,  ex  Illyrico  haboit  aliquas  pagellas  Pompo- 
nios  Laetas,  ut  Pius,  at  PoUtianos  scripserunt ;  majorem 
libri  partem  Manilius  Rallas,    Ab  his  Angelos  Politianus^ 
librom  accepit,  agnovit,  et  exscripsit,  et  ex  eo  in  centuria 
versum  CatuIIi  emendare  tentavit    Ab  eodem  Politiani  ex- 
emplo  Petrus  Victorios «  aliqoot  locis  in  variis  lectionibas 
Yolgares  Festi  libros  emendare  doctissime,  at  solet,  coepit : 
pervenerunt  ips»  reliqai8&  libelli  ad  Aldum  Manutiam,  qui 
conatos  est  cum  Paoli  epitome  eas  conjangere,  et  unam 
corpus  ex  duplicibus  membris  conficere.    Sed  tam  mnlta 
omissa  sont,  tam  multa  aliter  edita,  ut  alios  emendatores 
res  desiderarit.    Simili  ratione  ex  utroque  libro  confectos 
alter  liber  extat  apod  Achilleln  Mafeum  Beroardini  Cardt- 
nalis  fratrem,  qui  Aldino  locopletior  est.    Ita  tres  ejusdem 
libri  editiones»  omnes  aotem  imperfectSB  extitenmt    Vetas 
ille  liber  Festi  dimidiatos,  cojus  ante  M  literam  nihil  ex«- 
tat ;  ab  ea  vero  litera  ad  finem  vix  dimidiam  esk,  quod  su* 
perest,  ejas,  qood  antea  fuerat.    Alter  liber  est  Panli  epi- 
tome^  qo»  qoam  negligenter  iacta  sit,  ex  coUatione  verbo- 
rom  Festi  et  Paoli,  qaod  hac  editione  ostendimus»  vel 
indoctissimus  qoisque  agnoscere  potest    Tertios  est  ex 
atroqae  confectos,  qaales  sant  Aldi,  Mafei,  et  noster.   Sed 
nos  hoc  amplias  fecimnsy  qood  illi  neglexeront;  ot  lectores 
admonerenras,  qo»  Fest!,  quseqae  Paoli  essent    Onmia 
qaoque  fragmenta  Festi  describi  caravimiis,  ne  qaid  desi* 
derari  posset ;   in  qoibos  interpretandis  qaam  operam  po- 
saerimas,  ex  his,  qasB  in  commentariis  ascripsimos,  jodl- 
care  lector  possit.    Haboimas  autem  hoc  monomentuBi 

*  £x  Pio  in  annot.  post.  cap.  16.       Var.  lect.  et  lib.  zviii*  cap.  7.  et 
'  Ex  Politian.  cent.  1.  cap.  7S.  alibi. 

ff  £x  Petro  Vict.  lib.  zvii.  cap.  2. 


PRiSPATlO.  13 

antiquhatis,  ex  locupletissima  bibfiotheca  amplissimi  viri 
Rainutii  Farnesii  Cardinalis,  cui  propter  singularem  bona- 
rum  literarum  amorem,  ingemumque  prasclarum,  atque  in 
utraque  lingua  maximos  progressus,  et  non  vulgarem  eru- 
ditionem^  a  Michaele  Silvio  Cardinali  ex  testamento  relic- 
tum  est.  In  bac  editione  tnutatus  est  verborum  ordo  Ver- 
rii>  Festi,  et  Pauli :  ut  lector  fitcilius,  quid  de  quaque  re 
scriptum  sil,  reperiat.  Nam  Veteres»  nescio  qno  modo  pri- 
mam  literam  indicasse  contenti,  omnia  verba  ab  eadem  in- 
choata  in  unum  locum  conferebant:  nostri  melius  omnibus 
syllabis  ordinem  adhibuerunt  literarum :  ita  facile  verba 
reperies ;  qu»  tamen  si  obiter  dicta  sint,  prsesto  erit  quae- 
reoti  tndex  obiter  didorum.  Divisio  librorum  Festi  omissa 
est,  propteiea  quod  ea,  quam  Aldos  confecit,  ut  singnlac 
literEB  fibros  aingulds  conttneanty  Festi  non  est :  nam  in  his 
pageUis,  quas  habuimusi  liber  xviii.  et  liber  xix.  in  medio 
Terbomm)  qvm  ab  R  et  S  incboantur,  incipiunt.  Initio 
vero  O  liter»  fiber  xvi.  et  initio  Q  Uber  xvii.  incipiunt, 
vt  ex  qnibusdam  literarum  vestigiis  agnoscere  potuimus'. 
Verba,  quorum  initium  est  P  Utera,  credimus  in  duos  libros 
fiiisse  divisa.  Ultimum  Hbrum  ante  finem  T  Utene  incho^ 
asse  arbitramur.  Ita  ante  O  fiteram  Ubri  xiu.  ab  ea  Iit&- 
ra  ad  extremnm  libri  septem.  Sed  et  Macrobius  fibro  iii. 
rafert,  Festum  scripsisse  fib.  xiii.  de  verborum  significa- 
tionibus :  Mos  est  institotum  patrium,  &c.  Hsc  quia  ni- 
mis  iocezta  sunt^  et  minus  utiUai  praBtermisimus.  Sed 
quia  ad  manus  nostras  non  pervenerunt  omnia  Festi  frag- 
menta,  notam  addidimus  iis,  qusB  Festi  esse  arbitrabamur, 
ad  ea  vero,  quao  scimus  ejus  ^se,  cognomen  ejus  ascrip- 
BunuB.  Reperietur  hoc  in  M,  O,  F,  T,  V  literis.  Ea  ex 
Aldi  etMafei  libris  sumsimus:  in  qoibns  poterit  haBC  edi- 
tio  9Jb  UB,  qui  eas  pagellas  habent,  emendatior  fieri.  £t 
qoooiam  Verrins  Flaccus  primus  hujos  operis  auctor  foit, 
qosdcomqoe  qos  opera  extantf  quaoqoe  de  eo  ab  alus  refe- 
laotorf  initio  c<^ocavimus« 


JOHANNIS     CLERICr 


DE  EDITIONE  DACERIANA 


A  SE  AUCTIUS  RECUSA 


ADMONITIO   LECTORl. 


CuM  stataissemns  recQdere  Parisiensem  Editionem  Pom^ 
peii  Festi,  moniti  sumos  ei  nonnalladeessei  qaas  si  sapple- 
rentor,  Lectoram  asibas  accommodatior  fatara  haDC  nostra 
Editio  yidebatar.  Primam  deerant  notco  integrse  yiri  sam- 
mi  Jos.  Scaligeri,  qaas  contractas  sais  admiscuerat  Vir 
Clarissimas  And.  Dacerias,  pleramqae  qaidem  addito  no- 
mine  Scaligeri,  sed  et  interdam  omisso.  Eas  integras, 
atqae  sabjecto  constanter  Scriptoris  nomine,  edi  hic  ca- 
rayimas.  Secando,  idem  pr»stitimas  in  notis  Ant.  Augas* 
tini  et  Falvii  Ursinl,  qaas  deesse  etiam  videbamas,  nisi 
earam  obiter  meminisset  Dacerias.  Scaliger  qaidem  et 
Aagustinas  nondum  viderant  Fragmentom  Festi ;  sed  tamen 
felicissime  lacunas  exemplariam  suoram  subinde  suppleve- 
re,  praraertim  Scaliger;  a  qao  ideo  inspectum  fragmentum, 
quamvis  dissimularit,  fuere  qui  crediderint  Attamen  et 
interdum  ab  ejus  yocibus  abit,  ita  tamen  nt  si  aberret  docte 
onmino  hallucinetur,  et  lectu  sit  dignissimus.  Tertio, 
Fragmentam  et  Schedas»  cum  notulis  Ful.  Ursini,  subjunxi- 
mus,  ut  a  Lectoribus  possent  cum  superioribus  comparari. 
Tametsi  enim  ex  iis  supplet»  sint  lacun»  Festi,  nonnulla 
etiamnum  sunt  qaee  in  eo  non  comparenty  et  quas  intereidere 
negligentia  nostra  nefas  duximus.  HaDC  de  hac  Editione 
monenda  habebamus,  ad*  quae  hoc  unum  accedet ;  innumera 
menda  Typothetaram,  quee  in  Editionem  Parisiensem  ir- 
repserant,  ex  hac  flusse  diligenter  sublata.  Vale« 


DE 

M.  VERRIO    FLACCO. 


V^BRRiUS  Flacgus  libeitinus  docendi  genere  maxime  io- 
claniit :  namqae  ad  exercitanda  discentinm  ingenia  asqua- 
les  inter  se  committere  solebat,  proposita  non  solom  mate- 
ria,  qnam  scriberent,  sed  et  prasmio,  qaod  victor  anferret: 
id  erat  liber  aliqais  antiquas,  pulcber,  aat  rarior.  Qaare 
ab  Aagasto  qaoque  nepotibas  ejus  prseceptor  electas  trans- 
iit  in  palatiam  com  tota  schola :  veram  at  neqae  amplias 
posthac  discipolam  reciperet.  Docaitque  in  atrio  Catilin» 
domns,  qu»  pars  palatii  tanc  erat,  et  sestertia  centena  in 
annum  accepit.  Decessit  aetatis  exactse  sub  Tiberio. 
Statuam  habet  Prasneste'  in  inferiore  fori  parte  contra 
bemicyclum,  in  quo  fastos  a  se  ordinatos  et  marmoreo 
parieti  incisos  publicarat.    Ex  Suet,  de  Grammaticis» 

Scribonius  Aphrodisius,  Oibilii  servns  atque  discipulos, 
mox  a  Scribonia  Libonis  filia,  qu»  prior  Augusti  uxor 
faeraty  redemtos,  et  manumissus,  docuit  quo  Verrius  tem- 
pore :  cujus  etiam  libros  de  Or&ographia  rescripsit  non  sine 
insectatione  studiorum,  mommque  ejas.    Ex  Eodem. 

Marcum  quidem  Antoniam,  ut  insanum,  increpat  Augus- 
tus,  quasi  ea  scribentem^  qu» .  mirentur  potius  homines, 
qoam  intelligant,  &c.  Taque  dubitas,  inquit,  Cimbeme 
Annius,  an  Verrius  Flaccus  imitandi  sint  tibi,  ita  at  verbis, 
qusB  Crispus  Sallustius  excerpsit  ex  originibus  Catonis, 
utaris  ?  an  potias  Asiaticorum  oratoram  inanibos  sententiis 
verborum  volubilitas  in  nostram  sermonem  transferenda? 
£x  Eod.  Aug.  86. 

Ante  obitum  Augusti  anno  quarto  Athenodoras  Tarsen- 
sis  stoicus  Philosophus,  et  M.  Verrius  Flaccos  grammati- 
cns,  insignes  habentur.    Ex  Euseb.  in  Chron. 

1  Alii  fro  Vttta  conj.  tei te  Scalig. 


M.  VERRII    FLACCI 

QU^    EXTANT. 


M.   VERRII   FLACCI 

RERUM  MEMORIA  DI6NARUM 

LIB.   I. 

Verrius  hoc  libroreferti  car  dicatar  versus  ille  ex  Hesio- 
do,  Malam  consiliam  consaltori  pessimam  est.  Stataa 
RomsB  ia  comitio  posita  Horatii  Coclitis  fortissimi  viri  de 
coelo  tacta  est.  Ob  id  falgar  piacolis  laendam  hamspices 
ex  Etraria  acciti,  inimico  atqoe  hostili  in  popalam  Roma- 
nom  animo>  institaerant  eam  rem  contraiiis  religionibas 
procarare.  Atque  illam  stataam  saaseront  in  inferiorem 
locam  perperam  transponi^  qaem  Sol  oppositu  circum 
andique  aliarum  aedium  nunquam  illustraret.  Quod  cumita 
fieri  persaasissenti  delati  ad  popalom,  proditiqae  sont ;  et 
cum  de  perfidia  confessi  essent,  necati  sant :  constttitqoe 
eam  statuam,  perinde  ut  Ter»  rationes  post  compertie 
monebant,  in  Ipcam  editam  sabdacendam,  atqoe  ita  in  area 
Valcani  sablimiori  loco  statamdam.  Ex  qua  re  bene  et 
prospere  reip*  cessit  Tunc  igitar,  qnod  in  Etruscos  ha- 
mspices  male  consulentes  animadversam  vindicatomqae 
fuerat,  versus  hic  senarius  scite  factus  cantatasque  esse  a 
pueris  urbe  tota  fertur/ 

*  Ex  Gel.  Ub.  IV.  cap.  6. 


M.  VBRRII   FLACOI    QUJB  BXTANT.  17 


INCERTI  LIBRI. 

Plurimas  prodidit  Verrius  mortes  repentinair/ 

Roma  plarimos  elephantos  ^idit  anno  qningentesimo 
cnndo,  victoria  L.  Metelli  Pontificis  in  Sicilia  de  Po»nis 
captos.  cxLii.  fuere  transvecti  ratibas,qaas  dolioram  con- 
sertis  ordinibus  imposuerant.  Verrias  eos  pugnasse  in 
circoy  interfectosque  jaculis,  tradit,  penuria  consilii :  quo- 
niam  neque  ali  placuisset,  neque  donari  regibus.* 

Tenaissimum  mursenis  tergus,  contra  anguOIis  crassius, 
eoque  verberari  solitos  tradit  Verrius  prstextatos,  et  ob 
id  mulctam  his  dicit  non  institutam.'' 

Populum  Romanum  farre  tantum  e  frumento  trecentis 
annis  usum  Verrius  tradidit^    * 

Verrius  Flaccus  auctores  ponit,  quibus  credat  in  oppug- 
nationibus  ante  omnia  solitum  a  Romanis  sacerdotibus  evo- 
cari  Deum,cujus  in  tutela  id  oppidum  esset,  p  romittiqueilli 
eundem,  aut  ampliorem  locum  apud  Romanos,  cultumve.^ 

Tunica  aurea  triumphasse  Tarqninium  Priscum  Verrins 
tradit> 

Enumerat  auctores  Verrius^  quibus  credere  sit  necesse, 
Jovis  ipsius  simulacri  faciem  diebus  festis  minio  illini  soli- 
tam^triamphantumque  corpora.  Sic  Camillum  triumfdiasse. 
Hac  religione  etiam  nunc  addi  in  unguenta  coensB  triom- 
phalis,  et  a  Censoribus  in  primis  Jovem  miniandum  lo- 
cari." 

Verrius  Flaccus  ait,  cum  populus  Ro.  pestilentia  labora- 
ret,  essetqae  responsum  id  acddere,  quod  Dii  despiceren- 
tur,  anxiam  urbem  fuisse»  quia  non  intdligeretur  oracar 
lum :  evenisseque,  ut  Circensium  die  puer  de  coenacolo  pom- 
pam  supeme  despiceret^  et  patri  referret,  quo  ordine  se- 
creta  sacrorum  in  arca  pilenti   composita  vidisset.    Qoi 

'  Ex  Ptio.  lib.  ▼!!.  eap.  U.  ^  Es  eod.  Itb.  zsvNi.  cap.  I. 

K  Es  eod.  lib.  viii.  cap.  6.  *  Es  eod.  I.  niir.  c.  S.    4 

^  £s  cod.  lib.  iz.  cap.  2S.  ^  Ex  eod.  lib.  cop.  7. 

'  Ex  eod.  I.  XTiii.  c.  7. 

Difpfc.  et  Vmr,  Qiu.  Pvmp.  Fni.  B 


18  M.  VBRRII   FLACCI 

cum  lein  gestam  senatui  nantiasflet,  placnisse  velari  loca 
ea,  qua  pompa  yeheretnr :  atqae  ita  peste  sedata  paeram, 
qoi  antiqaitatem  sortis  absolverat»  togee  prstextaD  asam 
monas  impetravisse." 

M*  YERRII   FLACCI   SATURNUS. 

Saturnaliorum  dies  apad  Graecos  qaoqae  festi  haben- 
tur.« 

Dilacide  me  de  constitutione  Satumalioram  scripsisse 
arbitror. 

Cur  aatem  Satamos  ipse  in  compedibas  visatar,  Verrias 
Flaccas  caasam  se  ignorare  dicit. 

XII.  Kal.  Jan.  ferisd  sunt  div»  AngeronisBi  cni  Ponti- 
fices  in  sacello  Volupias  sacram  &dant:  quam  Verrius 
Flaccas  Angeroniam  dici  ait,  qaod  angores  ac  animoram 
solicitodines  propitiata  depellat 


M.  VERRII   FLACCI 

DE  OBSCURIS  CATONIS. 

LIB.  I. 
LIB.  II. 

In  eo  libro.  scriptnm  inventam  est,  receptitiam  servum 
dici  nequam,  et  nulli  pretii,  qui,  cam  yennm  esset  datas, 
redbibitas  ob  aliquod  yitiom,  receptosque  sit.  Propter 
ea,  inqoity  servos  ejosmodi  sectari  maritam,  et  flagitare 
peconiam  jobebatar :  .ut  eo  ipso  dolor  major,  et  contamelia 
grayior  viro  fieret,  qood  eom  servus  nihili  petendsd  peco- 
mo)  cansa  compellaret.  Cum  pace  aotem,  cumque  venia 
istoram,  si  qni  snnt,  qui  Verrii  Fli^ci  aoctoritate  capinn* 
tor,  dictom  hoc  sit :  receptitios  enim  servas  in  ea  re,  quam 
dicit  Cato,  aliud  omnino  est,  quam  Verrios  scripsitP 

■  Ex  Maerob.  Ub.  i.  .  •      lib.  i. 

*  Hbg  «t  leqq.  ez  Macrob.  Sit.        »  Ex  Goll.  lib.  ztii»  cap.  6. 


qVM  BXTANT.  19 

M.  VERKII    FLACCI 
DE  VERBORUM  SIGNIFICATIONE. 

LIB.  I. 
LIB.  II. 
LIB.  IIL 
LIB.  IV. 

Vbrrius  hoc  libro  Aiea,  qai  snnt  postridie  Kalendas, 
Nonas,  Idus,  qnos  Tttlgns  imperite  nefastos  dicit,  propter 
hanc  causam  dictos  habitosqae  atros  esse  scribit.  Urbe, 
inquitf  a  Gallis  Senonibas  recuperata  L.  Atilius  in  senatu 
yerba  fecit,  Q.  Sulpitinm  Tr.  Mil.  ad  AUiam  adversus 
Gallos  pugnaturum,  rem  divinam  dimicandi  gratia  postridie 
Idns  fecisse :  tum  exercitum  populi  Romani  occidione 
occisam,  et  post  diem  tertium  ejasdiei  urbem  prseter  Capii* 
tolium  captam  esse.  Compluresque  alii  senatores  recor- 
dari  sese  dixerunt,  quotiens  belli  gerendi  gratia  res  divina 
postridie  Kalendas^  Nonas,  Idus  a  magistratu  populi  Ro^ 
mani  facta  esset :  ejus  belli  proximo  deinceps  pradio  rem- 
publicam  male  gestam  esse.  Tum  senatus  eam  rem  ad 
Pontifices  rejecit,  ut  ipsi,  quod  videretur^  statuerent.  Pon- 
tifices  decreverunt  nullum  iis  diebas  sacrificium  recte 
fntorum.'' 

Historiam  ab  annalibus  quidam  differre  eo  putant,  quodi 
com  utrumque  sit  rerum  gestarum  narratio,  earum  tamen 
proprie  rerum  sit  historia,  quibus  rebus  gerendis  interfue- 
rit  is,  qui  narret :  eamque  esse  opinionem  quorandam  Ver* 
rius  refert  Ac  se  quidem  dubitare  super  ea  re  dicit. 
Posse  autem  videri  putat  nonnihil  esse  rationis  in  ea  opi- 
nione,  quodhistoria  Grsece  significat  rerum  cognitionem 
prsesentium.  Sed  nos  audire  soliti  sumus,  annale  om* 
nino  id  esse,  qood  historiae  sint ;  historias  non  omnino  esse 
id,  quod  annales  sint/ 

H  £y  Gell.  lib.  T.  cap.  17.  ^  £1  Gell.  lib.  t.  cap.  18. 


20 


M.  YBRRIl   PLAOCI 


LIB.  V. 

Salva  res  est,  ium  saliat  senex,  quare  parasiti  ApoUinis  in 
scena  dictitent,  causam  Verrios  in  libro  quinto,  qnoram 
prima  est  P  litera,  reddidit  Quod  C.  Sulpicio,  C.  Fulvio 
Consulibuli,  Sx.  At  in  hoc  libro  refert  Sinnii  Capitonis 
Terba,  8x.  ^  Quam  inconstantiam  Verrii  nostri  non  sine 
rubore  retuli.* 

LIB.  VI. 


INCERTI  LIBRI. 

Bbllitudinbm  sicut  magnitudinem  Verrius  (alias  Va- 
rus)  dixit* 

Impetum,  industrium»  indnlgentem  periiide  composita 
ait  Verrius,  atque  impunis,  et  immunis :  mihi  non  satis  per- 
suadet'' 

Mamphnla  appellatur  panis  Syriaci  genus,  quod,  ut  ait 
Verrius,  in  clibano  ante,  quam  percoquatur,  decidit  in  car- 
bones,  cineremque,  fltc.'' 

Mater  Matuta,  manes^  mane,  matrimoninmy  materiami- 
lisB,  matertera>  matrices^  materise  dictsD  videntur,  ut  ait 
Verrius,  quia  sint  bona,  fltc.'^ 

MatroiUB  a  magistratibus  non  summovebantur^  flcc.  quam 
ob  causam  ait  Verrius  neque  earum  viros  sedentes  cum  ux- 
oribus  in  vehiculo,  descendere  coactos^ 

Mendicum  dici  Verrius  putat  a  mente  ejns^  quem  fefelle- 
lit  fortuna :  vel  quod  precetur  quemqne,  ut  vitsd  suas  me- 
deatnr  cibo.' 

Metaphoram  quam  Grseci  vocant,  nos  tralationem,  id  est, 
domo  mutuatum  verbum,  quo  utimur,  inquiti  Verrius,  fltc* 

Naucum  ait  Ateius  PhUologus  poni  pro  nngis»  fltc.  Qui- 


*  Es  Fetto,  ▼•rbo  Salf a  ret  est. 

*  £x  Fetto  Yol  Panlo. 

*  Eseod. 
▼  £z  to4. 


*  £s  eod. 

■  £x  Fetto  et  Panlo. 

'  £z  eod.  ut  et  cetera  omnia. 


QUJB:  KXTANT.  21 

dam  nuciB  juglandis,  quam  Verrius  juglandamr  vocat»  me- 
diom,  yelut  dissepimentam,  &e. 

Occare^  et  occatorem  Verrius  putat  dictum  ab  occ8eden« 
do,  qood  caedat  grandis  globos  ferm  i  cum  Cicero  venus 
tissime  dicat  ab  occaecando  fruges  satas. 

Orcum  quem  dicimus,  ait  Verrius  ab.  Antiquis  dictnm 
nragum^  &c.  sed  niliil  aflfert  ezemplorum»  &c. 

Oscosy  quos  dicimus,  ait.  Verrius  Opscos  antea  dictos 
tcste  Ennio,  cum  dicat :  *  De  muris  res  gerit  Opscus.'  Ad* 
jidt  etiam,  quod  stupra  inconcess»  libidinis  obscena  di- 
cantur  ab  ejus  gentis  consuetudine  inducta.  Quod  verum 
esse  non  satis  adducor,  &c. 

Pedum  est  quidem  baculum  incurvum,  &c.  Sed  in  eo 
Tersu»  qui  est  in  Iphigenia  Ennii,  Procede,  gradum  proferre 
pedum,  nitere :  cessas?  id  ipsum  jaculum  significaricum 
ait  VenriuSy  mirari  satis  non  possum,  &c. 

Percunctatio  pro  interrogatione  dicta  videtur  ex  nautico 
usu^  &C.  ob  quam  causam  ait  Verrius  etiam  secundam 
syllabam  per  O  solere  scribi.  Mihi  id  falsum  videtur» 
&c. 

Piari  eoB,  yeluti  proprio  verbo  ait  Verrinsi  qui  parum 
sint  animati,  &c. 

Pictor  Zeusis  risu  mortuus,  dum  ridet  effuse  pictam  a  se 
anum  ypMh.  Cur  hoc  loco  relatum  sit  a  Verrio^  cum  de 
significatu  verborum  scribere  propositum  habuerit,  equi- 
dem  non  video^  &c. 

Praedia  rursus  Verrius  vocari  ait  ea  remediai  quae  data 
CsBcilia,  &c.  ea  vocari  ait»  quod  mala  prohibeant. 

Praerogativas  centurias  dicuntnr»  &c.  Verrius  probabilins 
jndicat  esse,  ut  cum  essent  designati  a  prscrogativis,  in  ser- 
monem  res  veniret^  &c. 

Prpfanum,  quod  non  est  fanum,  &c.  ut  Verrius»  &c.  cu- 
jus  opinionem  neque  in  hoc,  neque  in  aliis  compluribus 
refiitare  minime  necesse  est :  cum  propositum  habeam  ex 
tanto  libromm  ejus  numero  intermortua  jam  et  sepulta 
vefba,  atque  ipso  saepe  confitenten  ullius  usns  atque  anc- 
toritatis,  praeterire :  et  reliqua  quam  brevissime  redigere  in 
libros  admodum  paucos.    £a  autem,  de  quibus  dissentio  et 


22  M.  rBRRII   PLACOI 

aperte,  et  breviter,  nt  sciero»  scripta  in  his  libria  meis  ia* 
yenienturi  inscribuntor :  Priscorum  vbrborum  cum  bx« 

BMPLI8. 

Qnatere  suspensum  et  vicinum  rei  alicujus  motom  sig- 
nificat :  non,  ut  Verrius  putat,  ferirey  &c. 

Refert  cum  dicimus»  errare  nos  ait  Verrius :  eaae  enim 
rectum  Rei  fert,  &c.  sed  esse  jam  usu  possessum. 

Repagula  sunt,  ut  Verrins  ait,  quae  pate&ciundi  gratia 
ita  figuntur^  ut  ex  contrario  quae  oppangantnr,  fitc. 

Repastinari  ager  is  dicitur^  nt  Verrios  existimat,  cqjos 
natora  motator  fodiendo,  &c. 

Repodiom  Verrios  ait  dictom,  qood  fit  ob  rem  poden- 
dam,  &c« 

Rbegiom  appellare  oportere  ait  Verrios  id  monicipiom, 
qood  in  freto  e  regione  Sicili»  est,  &c. 

Romoliam  tribom,  &c.  titrmisse  ait  Verrios  vetitam,  &c. 

Roscom  est,  ot  ait  Verrios,  amplios  paolo  herba,  et  exi- 
lios  virgultis,  &c. 

SaCram  viam  quidam  appellatam  esse  existimant,  &c. 
nec  appellari  debere  ait  Verriusi  sed  disjuncte,  ut  ceteras 
vias  Flaminiam,  Appiam»  Latinam :  ut  ne  novam  viam  qui- 
dem,  &c. 

Salicem  Verrius  virgulti  genus,  non  arboris,  dicit,  et  ridi- 
cule  interpretatur  dictum»  quod  ea  celeritate  crescat,  ut  sa- 
lire  videatur. 

Salinum  in  mensa  pro  aquali  solitum  esse  poni  ait  cum 
patella,  quia  nibil  aliud  sit  sal,  quam  aqua. 

Sas  Verrius  putat  significare  eas,  auctore  Ennio,  &c.  cum 
suas  magis  videatur  significare,  &c. 

Satis  verbum  Verrio  melius  fuit  prmterire»  ut  miiii  vide- 
tur,  quam  tam  absurdas  opiniones  suas  de  eo  recitare,  qnas 
sciens  prsBterii,  tam  Hercules,  quam  de  scabro,  quod  prox- 
imum  sequebatur. 

Scrapt»  dicebantur  nugatorisB»  ac  despiciendao  mnlieres, 
ut  ait  VerriuSy  ab  iis,  quas  screa  iidem  appellabant»  &c. 

Scnrrae  vocabulum  Verrius  ineptissime  aut  ex  GraDCo 
tractum  ait,  quod  ex  o-xupoaCfi^  aot  a  seqoendo,  cui  magia 
assentitnr,  &c. 


<^VM  BXTAMT.  2B 

Senonas  GalloB  Venios  ait  exisliinari  appellarii  ^ia 
novi  venerint,  &c. 

SeriUa  Verrios  appellari  putat  navigia  Istricai  &c.  oom 
fnpi^pmffTixms,  et  ficto  vocabolo  nsns  sit,  &c. 

Sertorem  qnidam  pntant  dictum  a  prendendo,  &c.  qnod 
totum  Verrius  «tviAayflo;  introduxit. 

Siliceminm  Verrius  existimat,  &c. 

Soleai  ot  ait  Verrius^  est  non  solum  ea,  quae  solo  pedis 
subjicitur,  sed  etiam  pro  materia  robusta,  &c. 

SoUda  sella,  &c.  appellahmi,  inquit  Verrius,  qnod  scilicet 
tota  esset,  absurde  ut  mihi  videtur^  &c. 

Sola  appellantur  sediliai  &c.  qua)»  ut  ait  Verrins^  omnia 
dicta  snnt  a  soUo,  &c. 

Spondere  Verrius  putat  dictam,  quod  sponte  sua»  id  est 
volnntate,  promittatur.  Deinde  oblitns  inferiore  capite  spon- 
sum  et  sponsam  ex  Gra&co  dictam  ait^  &c. 

Stellionem  genus  lacerta  Verrius  dictum  ait,  &c. 

Stipatores  ait  dictos  a  stipe,  &c. 

Subnram  Verrius  alio  libro  a  pago  Succusano  dictam 
ait :  hoc  vero  maxime  probat  eomm  auctoritate»  &c. 

Supervacaneum  ut  videtur  jtfcludit  Verrius  ab  vacuo,  &c. 

Taenias  Grascam  vocem  sic  interpretatur  VerriuSi  ut  di- 
cat  omamentum  esse  laneum  capitis  honorati,  &c. 

Talionis  meptionem  fieri  in  duodecim  ait  Verrius,  &c. 
neque  id^  quid  sigdificet  indicat,  puto  quia  notum  est^  &c. 

Taminia  uva  sylvestris  generis  videtur  Verrio  dicta,  qoao 
tam  mira  sit  quam  minium. 

T^quitias  scalas,  &c.  appellatas  esse  ait  vulgo  existi- 
mari.Verrins. 

Tartarino  cum  dixit  Ennius»  horrendo  et  terribili  Verrius 
volt  accipii  a  Tartaro,  qui  locus  apud  inferos. 

Tentipellium  Artorius  putat  esse  calciamentumi  &c.  Ti- 
tiniom  ait  Veirius  existimare  id  medicamentum  essci  &c. 
cum  ille  t^im^  dixerit. 

Tonsillam  esse  Verrius  ait  palum  dolaturo,  &c. 

Tumultum  dici  ait  Verrius,  qui  ab  aliis  oriatur,  quam  ab 
ItaliciSi  et  Grallicis  hostibnSi  &c. 


$4  U.  VBRRII    FLACOI 

Turrbeiios  Etrascos  appellari  solitos  ait  Verrius,  a  Tnr 
rheno  dace  Lydoram,  &c. 

Vacerram  Verrios  et  alii  complures  vocari  dicmnt  stipi- 
tem„  ad  quem  equos  sokbant  leligare. 

Vkie»,  ut  Verrius  prfldcipit,  quod  vhii  feraces  sint,  &c. 


M.  VERRII   FLACCI   EPISTULiE. 

Nam  crebro  in  antiquis  lectionibus  invenitur,  sicnt  in 
epistulis  probat  Verrius  Flaccus  exemplis,  auctoritate,  ra- 
tione  dicens  in  adverbiis  pro  V^  O  plerumque  majores  po- 
nere  consuetos,  et  sic  pro  Huc,  Hoc,  Veteres  dicere  sole- 
bant»  sicut  pro  illuc,  illoc  dicimus.' 


M.    VERRII    FLACCI    CARMINA. 

Blandiiusque  labor  molli  curahitur  arte^ 

INCERTA  VERRII  FLACCI. 

Sjevitiaqub  eorum  abominaretur  ab  hominibus.'' 

Festinat  a  &ndo  dicitur :  quoniam  isti  ignaviores,  qni 
nihil  perficere  possunt^  plus  verborumi  quam  operEO  hab^t. 
Sed  id  nimis  coactumi  atque  absurdum  videtur,  inquitGeU 
Mus.^ 

Caper  ostendit  de  dubiis  generibus  Verrium  Flaccum  po- 
suisse  alecem  hanc  dicens.'' 

Alicam  sine  aspiratione  dictam  Verrius  tradit,  et  sic 
multi  dixerunt.* 

*  Ex  Semo  lib.  tiix.  JEn,  *  Ex  GeU.  lib.  zti.  cap.  14, 

»  Ex  PrUc.  lib.  Tiii.  *  Ex  Priic.  Ub.  ti. 

»  £x  Prisc.  lib.  tiii.  •  Ex  Cliarik  Ub.  i. 


QUiE   £XTANT.  25 

Heleaia»  Acron  Verriam  dicit  errare,  qoi  pntat  hos  unbo 
dici  debeie/ 

AnKena  loca  Varro  dicta  ait,  eo  qaod  solam  amorem* 
pr»stent,  et  ad  se  amanda  aUiciant.  Verrins  Flaccas, 
qaod  sine  manere  sint,  nec  qaicqaam  his  officiat :  quasi 
amonia,  hoc  est,  sine  fracta,  ande  nnllas  fractas  exsolTitar : 
inde  etiam  nihil  prasstantes»  immanes  Tocantor.s 

Non  n^at  Verrins  Flaccas  Kal.  Apr.  postea  coastita- 
tam^  at  matron»  Veneri  sacrom  facerent^ 

Nonnulli  etiam  ex  participiis  putaTerunt  talia  figarari : 
at  Verrius  Flaccus,  qai  ab  eo,  qaod  est  aadens,  andenter.^ 

Camara  dicantur,  ut  Verrius  Flaccus  affirmat,  nou  camera 
per  E.  Sed  Lucretins,  cameraque  atmims  ex  cratibus,  etiani 
eameram  dici  posse  ostendit.^ 

lacohavi  ab  incoho  dicendum  putat  Julius  Jffodestus : 
quia  sit  compositum  a  caho  initiorerumy  quod  Verrius  (et) 
Flaccos  in  postrema  syUaba  aspirandum  probaverunt.  Co- 
hum  enim  apud  Veteres  mundum  significat.* 

Clunes  Verrius  Flaccus  masculino  genere  dici  probat, 
quoniam  in  IS  syUaba  terminata  omnia  carentia  nominativo 
singuiari  masculina  sunt :  at  panis,  cinis,  crinis,  etsimilia.'' 

DiUgente.  Verrins  Flaccus,  inquit  PUnius,  eorum  nomi- 
nom,  qasB  NS  finiuntur,  casu  nominativOy  ablativus  in  E  di* 
rigendns  esV 

Differt  fatigatus  a  fesso,  ut  Verrius  ait,  quod  fatigatus, 
cum  quis  per  alinm  laborare  compellitur :  fessus  vero,  cum 
quts  labore  deficit,  ut  lassus.® 

Nec  hanc  solam  Romani  meretricem  colunt,  sed  Faulam 
quoque,  quam  HercuUs  scortum  fuisse  Verrius  scribit.i' 

Verrius  Flaccus  sic  distinxit :  modica  esse  labra,  labia 
immodica,  et  inde  Labiones  *  dici.^ 

S  AUi  Labeonii. 

f  Ex  eod.  lib.  ■  Ez  Cluuris.  lib.  i. 

t  Ex  Itid.  Itb.  XIV.  eap.  8.  etym.  *  Ex  eod.  lib. 

^  Ex  Mecrob.  lib.  i.  Satorn.  ""  Ex  Diomede  llb.  i. 

I  Ek  Cherit.  lib.  ii.  '  Ex  Lact.  lib.  i.  cap.  SO. 

k  Ex  eod.  lib.  i.  «  Ex  CbarU.  lib.  i. 

>  Ex  Diom.  Ub.  i.  proba? it. 


M.  VBRRIf  PLAOOl 


.   Verrioa  bcte  pro  lac  dicit/ 

NoDRulli  synalephas  qaoqae  circa  observandam  scrip* 
tiooem  existimaverant :  sicat  Verrias  Flaccas :  ut  abicom- 
qae  prima  vox  M  litera  finiretar,  seqaens  a  vocali  incipe» 
ret»  M  non  tota,  sed  pars  illias  prior  tantam  scriberetar,  iit 
appareret  exprimi  non  debere.* 

Manibas  per  dao  I  dicendum,  qaia  sant  a  manibas,  iit 
patat  Venrias:  sed  et  mannbi»  per  V  dici  possanU 

Nomenclator  sine  V  dicitar,  at  Verrias  ait,  velat  nomi* 
nis  calator.*" 

Panis  genitivo  plnrali  panam  Verrias  dixit/ 

Polenta  dici  debet  per  O,  cnjas  rei  Verrias  Flaccas  ra- 
tionem  reddit,  quod  usu  omnium  poliatur.'' 

Cum  autem  quid  hoc  est  hominis  quaBritur,  inquit^  de  ali* 
cnjus  quaero  hominis  qualitate  *  qui  necesse  sit  *  hic  mas- 
culine  dicendus  est^lit  Verrius  ait :  quoniam  neutra  in  I  et 
in  VS  non  exeunt/ 

Sal  neutro  genere  Verrio  etiam  placuit.^ 

Porphyrio  ex  Verrio  et  Festo,  in  auguralibusi  inquit,  li- 
bris  ita  est,  sanb  sarotequb.* 

Verrii  Flacci  scripta  ad  hoc  genus  quaestionis  pertinentia 
haoc  fuerunt.  Senatum  dici  et  pro  loco,  et  pro  hominibus, 
civitatem  et  pro  loco»  et  oppido :  et  pro  jure  quoque  homi'> 
num,  et  pro  hominum  multitudine :  tribus  quoque  et  deca- 
rias  dici|  et  pro  loco^  et  pro  jure,  et  pro  hominibus :  conoio- 
nem  autem  tria  significare,  locum,  suggestumque  unde  ver- 
ba  fierent ;  item  significare  coetum  popuU  assistentis ;  item 
orationem  ipsam,  qu»  ad  populum  diceretur.*^ 

Verrio  Flacco  videtur  eandem  esse  apud  nos  V  literam 
qu«e  apud  Grsecos  T ;  namque  his  exemplis  argumentator : 
quod  illi  dicnnt  xifumv,  nos  cuaiinumi  quam  iUi  xvwifi^ffw, 
nos  cupressum :  illi  xujBfpyijniy,  nos  gubematorem :  necnon 


'  £s  eod.  lib. 

•  Es  Velio  Longo  de  OrUiog. 

(  Ex  Cbmrif.  lib.  i. 

«  £x  eod. 

V  Exeod. 


^"  Ezeod. 

*  Ezeod. 
'  Ex  eod. 

*  Ex  eod.  lib.  ii. 

*  £x  Qel.  lib.  xvui.  cap.  7. 


qVM  BXTANT.  27 

ex  ejasmodi  Thefleus,  Mencecens,  Peleus,  et  similibas  af- 
finnat^ 

X  et  Z  Verrio  Flacco  placel  matas  esse:  qnoniam  a 
mntis  incipianty  ana  a  C,  altera  a  P :  qaod  si  qaos  movet, 
qaod  in  semivocalem  desinant,  sciant,  inquit,  Z  literam  sic 
scribi  ab  iis,  qoi  pntant  illam  ex  C  et  D  constare»  nt  sine 
dnbio  muta  finiatur.^ 

£x  Verrio  FlaccoPIinii  lib.  iii.  vit.  viii.  xiv.  xv.  xviii. 
XXVlll.  XXIX.  xxxiii.  xxxiv.  xxxv.^* 

I»  Ex  Velio  LoDf  o  de  Orthof  r.  *  Ex  PliD.  lib.  i.  de  Nat.  Hitt. 

«  £s  eod. 


EPISTOLA    PAULLI 


AD 


CAROLUM   REGEM. 


DiviN JS  largitatis  mnnere,  sapientia  potentiaqae  pmfalgi- 
do  Domino  Regi  Carolo  Regnm  sublimissimo  Panllas  ulti- 
mus  servnlus.  Cupiens  aliquid  vestris  bibliothecis  addere, 
qnia  ex  proprio  perpamm  valeo,  necessario  ex  alieno  mu- 
tuavi.  Festus  denique  Pompeias  Romanis  studiis  affatim 
eraditus,  tam  sermonum  abditorum,  quam  etiam  qoarun- 
dam  causarum  origines  aperiens,  opus  snum  ad  viginti  us- 
qoe  prolixa  volumina  extendit :  ex  qua  ego  prolixitate  su- 
perflua  quaeque»  et  minus  necessaria  prsetergrediens,  et 
qusddam  abstrusa  penitus  stylo  proprio  enucleans,  nonnulla 
ita  ut  erant  posita  relinquens,  hoc  vestrae  celsitudini  legen- 
dum  compendium  obtuli.  In  cajns  serie,  si  tamen  lectam 
ire  non  dedignabimini,  qasedam  secundum  artem,  qoaddam 
juxta  etymologiam  posita  non  inconvenienter  invenietis,  et 
prsBcipae  civitatis  vestree  Romule»  viamm,  portarum,  mon- 
tium,  locoram,  tribuumque  vocabula  diserta  reperietis,  ri- 
tos  prasterea  gentilium,  et  constietodines»  varias  dictiones 
qooqoe  poetis  et  historiographis  familiares»  quas  in  suis 
opuscolis  frequentius  posuere :  quod  exigoitatis  meae  mo- 
nusculum  si  sagax  et  subtilissimum  vestram  ingeninm  non 
asqoeqoaqae  repolerit,  tennitatem  meam,  vita  comite^  ad 
potiora  excitabit.    Vale. 


SEX.  POMPEII  FESTI 


DB 


VERBORUM    SIGNIFICATIONE 


LIBER  I. 


Abaoti  *  magistratas  dicebantur,  qui  coacti  deposaerant 

imperiom. 
Abalienatus  ^  dicitur,  qnem  qnis  a  se  removerit. 
Abambnlantes/  abscedentes. 
Abarcet/  prohibet 

Abavus  *  dicitur,  quia  abest  ab  avo,  et  est  avus  avi. 
Abditivi '  abortivi. 

NOTJE 


•  AbaeU]  Magiitrttn  depnUi,  de« 
tnrlMiti.  OloM.  *  Abactl,  apoi tbentei, 
repnlti.'  HtfcmM. 

^  AbmUenatuM]  Proprie  qni  alienua 
factiw  ett,  opcllotrioMeiMf ,  impropria 
yero  abalienatnt,  remotniy  id  est, 
qoem  qnto  a  le  remofit,  onde  non 
maie  inGloss.  *apallotrioo,removeo.* 
/dm. 

•  AbtuMUmiei]  Ambolare  ett  ire, 
Iter  facere.  Cic.  ad  Att.  lib.  ix.  Ep. 
••  '8i  recte  ambolarit  ii  qui  banc 
eplatolam  tnlity  In  ipinm  tunm  diem 
locldlt.'  Et  llb.  Tiii.  Fam.  Ep.SS. 
'  Ita  ambnlat  Csiar,  nt  timeam  ne 
dtins  qnam  opns  tit  ad  Bmndliiom 
accesierit.'  /dcM. 

•  Abtreet']  Oloii.  *  Abarceo,cjMJf^Oy 
repello.'  /tfm. 


*  *  Abavui]  Qnartni  pater  es  Teriu 
Plauti  Pen.  i.2.  *Pater,afoi,  proa- 
TOf,  abafoa,  atafoi,  tritafos.'  Unde 
Virgil.  '  Pilnmnuiqne  illi  qoartoi  pa- 
ter.'  1.  *  Abafni.'  Sed  non  lat  bn- 
jui  nominis  rationem  aperit  PanluSy 
'  quia  abest  ab  afo,'  qnasi  non  atafus 
et  tritafus  longiori  absint  interfallo. 
Non  dnbito  apnd  Feitum  icriptnm 
fniiie,  qmmjmmabietab  900.  Etbec 
est  Iiidori  lententia,  *  abafui  proa? I 
pater,  jam  longe  ab  afo.'  Idem. 

'  Abdiiifri]  Olossarinm  optimnm  fo- 
tns  :  *  Abditifns,  Amvcwtffd.'  *  Ab- 
dere '  enim  contrarinm  rf  *  Indere.' 
Quare  non  immerito  pro  abortn.  Jae. 
Sealiger. 

Abditifri  abortin]  *  Abdere  '  con- 
trarinm  est  r^  *indere.'    Qnare  op* 


30 


8BXTI   POMPBII    PBSTI 


Abemito*  significat  demitOi  vel  auferto:  emere  enim  Anti- 
qni  dicebant  pro  accipere. 

At^regare,^  est  ab  grege  dncere :  adgregare,  ad  gregem  du- 
cere:  segregare,  ex  plaribas  gregibus  partes  seduoere: 
onde  et  egregius  dicitur  e  grege  lectas :  qaornm  verbo- 
rnmfireqaens  usas  non  mirom  si  expecoribns  pendet. 
Cam  apad  Antiqaos  opes  ^  et  patrimonia  ex  his  prasci- 
pae  constiterint»  at  adhac  etiam  pecanias,  et  pecalia  di«- 
cimas. 

Abietaria^  negotia'  dicebantar,  qaam  materiam  nonc  di- 
cimas,  videlicet  ab  abietibus  coemendis. 


1  FoW.  Ursln.  indieiTit  in  Mt.  legi  fugttM»  dkehtduTf  et  pra  wmUrUm 
nlit  ■MtfHiHam.    Scnllger  maUt  MyiNctM,  fiM»  ■MtirklioMM»  impro- 

NOTiE 


time  abdititnt,  abortl?ni,  qntmTlt 
•in«  ezemplo.  Oloit.  *Abditi?ni, 
4«o0v«i^lf /  ebitrectuiy  •▼nlioi.  Op- 
time,  ex  nnico  Planti  loco  in  argn- 
mento  Pcennli :  *  Sed  illi  teni  qnl 
mortnot  ett,  filioi  Unicni  qni  fnerat, 
olim  abditivoi  a  patre,  Pner  teptnen* 
nii  inrripitnr  Carthagine.'  Ut  mira- 
ri  iatii  ncqneam  hic  Tirnm  alioqni 
doctiiiimnm  poitime  te  dediite,  qiil 
Mticiut  in  textnm  recepit,  qnod  ab 
ttndioio  quodam,  nt  moi  eit,ad  oram 
codicii  icriptnm  fnerat,  nt  ▼ocem  e6- 
dUieo§  explicaret.  In  vett.  edd.  legi- 
tnr  MimiiU^  qno<f  manifette  probnt 
corrnptnm  ex  MiHvoi,  Dacerint. 

ff  AbtmU]  Qloiiarinm  :  *  Abemit, 
ab  eo  aceepit»  iKaifitp'  Sic  '  Snrra* 
mit/  iurium  emit :  hoc  eit,  iUice- 
pit:  et,  *Sorrempiit/  ioiceperit.  Jm. 
Sctiigfr* 

Abtmio\  Oloii.  'Abemit,  ab  eo 
aecepit,  tXafitif*  Emere,  qood  nnne 
mereariy  Antiqniitignificabat  iumere, 
accipere.  Sic  '  tnrremit: '  i.  inrtnm 
emlt,  accepit,  Lncil.  '  Inqne  manum 
iurremit  hatUm.'  £t  *  turrempiit/ 
iuiceperit.     Yide   in    <  Surremit.' 


^  Akgregari]  Abgregare  et  Segre- 
gare  non  tam  ez  plnribnt  greglbni, 
qoam  ex  grege  ieortnm  dncere.  /dcm. 

*  Cmm  opnd  AniiquM  optt]  Quia  Ve- 
terat  pecnariam  eiercebant,  ita  nt 
omnii  eomm  copla  in  pecore  conib- 
teret,  nt  ex  Sacrii  Literit  et  Homero 
ipto  notum.  Inde  fit  nt  hodieqne  et 
«pecnniat'  et  'pecnlia'  dicami|i« 
Vide  *  Pecunla.'  Inde  etiam  opet 
pro  divitiii,  qnod  Antiqui  OTea  opt$ 
dicebant.  Unde  'opnlentui/  ««i^ 
pai\o9,  Varr.  lib.  ii.  de  Re  Rntt.  cap. 
1. '  De  antiqnii  illnitrliiimni  qnitqne 
paitor  erat,  nt  oitendit  Grmca  et  La- 
tina  lingua,  et  veterci  poetc»  qni 
alioi  vocant  voX^fl^roff,  alioi  woXsy&^* 
Xovf ,  alioi  «oAv^o^f,  qnl  iptai  pecn- 
det  propter  caritatem  anreaa  habn- 
iiio  pelloi  tradidemnt.'  idem, 

^  AHHaria]  Mallem,  Abittaria  ne* 
goHelio,  puM  mtterioHenem  mme  di- 
eumu:  iubjicit  enim:  'vldelicet  ab 
abietibui  coemendii,'  ut  non  iint  |^ 
Xa,  ted  (vXoi^ia,  qnam  Vitmvioi  et 
alii  recte  *  materiationem '  vocantx 
vnlgarem  tamen  lectlonem  retlnere 
poMumui.  Joe,SeeL 

AbieUaie  nig olie]  Folviui  Urtinni 


DB   VBRBORUM   8IGNIPICAT10NE   LIB.   1. 


81 


pro  adiiBBe  * '  dicebant. 
Abitioiiein  ^  antiqoi  dicebant  mortem. 
AbnQtare,'^  Baepe  abnuere. 

Ab  oloes  ^  dicebant^  pro  ab  illis :  antiqni  enim  literam  non 
geminabant 


*»^^^^ 


iMuite  Dacerio.— 2  AUi  o6ttfif. 


NOTJE 


iiidica?it  in  Mi.  legi  odtetorig  luf  oIm- 
fw.  Infra  proflMfmomiScaliger  lc* 
git  «MtfriatMMai :  Fnutra :  nam  «a- 
teria  est  |«\f^  '  lig natio,'  lignomm 
mAAoTi  AhMlmm,  Mf^iatM,  Oall. 
tr^  de  b0i$,  A  maierU  eit  moteria- 
rm8n  ftU  fnBmii  U  Mm.  Plant.  Mil. 
Olor.  III.  g.  *  Aiftnnt  fabri  architec- 
tiqoei  eam  qnidem  ad  rem  hand  im« 
periti :  8i  non  nos  materiarint  remo- 
rator,  qnod  opna  eat  qni  det'  iloc. 

'  il^iiiM  pn  odticff]  Rettitnnnt  viri 
docti  oftiiMf  pro  o6iifM.  Ut  infra 
'  abitkmem  antiqni  dlcebant  nMMr- 
tem.'  Pntabam  olim  seriptnm  faiMC 
oMifMproodiiiw.  Naminfraait<ob- 
itn  dieebant  pro  aditn.'  Neqne  obr 
atat  aeries  literarnm,  cnm  ronlta  alia    Yocat  Martianui  Capella,  est  Nega- 


mentione  abslinerent,  si  qnem  e  Yita 
decessisse  indicarent,  dicebenty  Pnit, 
Tixit»  abiit.  Qnomodo  et  Oraeci  sonm 
tKxto$tu  eikw0ixt99mnmrp9bMntm  8ic 
pliarM  etiam  pro  mortnis,  nt  Ormci 
vAcforoff.  8ie  et  feUee9,  qnos  Onici 
iuucofftnu,  Horat '  Omnes  composni 
felices.'  Et  id  nos  Tnlgo  hodieqne 
dicimDs.  Dme, 

"  AbnvkHv]  «AbnutiTnm'  inPan. 
dectis :  qaod  in  constitntionibns  Or«- 
ds  non  raro  dicitur  Arartvifai.  Sic  Mar- 
tianns  'orationero  abnntiTam/  et  *  ad- 
nnti?am,'  'T^r&vo^arucV,  oolicaTa^a- 
Tud^ :  et  OloMarinm :  '  Abnutimmy 
immfiarutir :'  '  Adnntimm,  awroyiori- 
K6r.*    u46imfieiim  et  ^dmUtvian  qnod 


siBl  qnm  snnm  ordinem  non  senrant. 
Idem. 

^Ahitkmm}  Noterimns  in  Conjec- 
taneia,  qnantnm  Yeteres  hnr^ffftiar  ri- 
taYcrint  in  mortis  mentione  :  nt  de 
nortoo  dicebant,  vixit:  etin  ▼eteri* 
bna  marmoribns  idem  Tisitnri  pne- 
sertim  in  illis»  qna  cktant  Narbonm : 

nt,  TIXIT.  G.  FLA?ITS.  FBLIZ:  et,TIX« 
IT.  TALBRITS.   BMBLLTS:    Ot,  TIXIT. 

DOM mi».  PRiMi».  Itaqne  abiit  di- 
cebant,  pro  periit  Tertnll.  8i  de 
aliqno  Jampridem  defnncto  tanqnam 
tIto  qiiis  reqnirat,  pna  mann  occnr- 
rit  dlcere:  abiit  jam,  et,  bbtbrti 
DBBET :  sie  pro  eodem  dicebantf  foit. 
nt  nolamna  alibi.  Jof.  8e§L 

iiWlafnfmiliiiiqM]  Veteres  nt  male 
ominatis  Terbis  parcereBt  et  a  mortis 


torinm  et  Confessorinm.  Jm.  6!cat 

ii6milarf]  FreqncntatiTnm  a  nno» 
qnodaM^.  Nno,  nnto»  abnao,  ab- 
natOy  Aran^.  ^6niilo  est,  abjnro, 
nego ;  nnde  Olosi. .  '  Abantimm 
kwmfurrutb^f  abjnratorinm,  negatori* 
um.'  Cni  contrarinm  '  adnntimm 
iwrayioriic^,  dejeratiTnm,  confesso* 
rinm.'  Ogf. 

^  Ab  oioff]  In  lege  Regia  c  sbi.  pa- 
bbmtes.  puer.  tbrbbrft.  ast.  olob 

PLOBA881MT.  PUBR.  OBITBIS.  PABBlf- 

tum.  sagbr.  esto.  In  bac  lege,  olo^ 
est»  olli,  rel  illl.  Nam  E  post  in  O» 
ot  Apell»  elApoUo.  Deinde  non  gc- 
minabaat  litcrM:  postremo,  Nomi- 
natiri  mascnlini  plurales,  qai  postea 
in  ly  antea  in  ob  desinebant :  sic  in 
carmine  Saliari,  pilumhob  poPLOSy 


SfiXTI   POMPBII   FBSTI 


Aborigines  ^  appellati  snnt,  qnod  enrantes  conveDerint  in 

agnim»'^  qui  nunc  est  populi  Romani ;  foit  enim  gens  an- 

tiquissima  Italise. 
Abortum ' '  gravidao  mulieris  dicitur,  quod  non  sit  tempes- 

tive  ortum. 
Abrogare,  infirmare/ 
Abs  *  praepositio  a  Graoco  deducitur  i^,  significat  autem 

retractionem  in  partem  posteriorem. 


9  Coojidt  Dac  Abortus. 


NOTA 


hoc  eit,  Pilomoi  popnli:  et  fasci* 
«OB  pro  Faacini.  Jm.  SetJ» 

Ab  oloca]  Oliy  pro  olli,  et  olll  pro 
Uli :  oloea  •otem  illoei  ett,  et  pro  illii 
aceipitar  OrKca  terniinatiooe.  Vide 
*  Loebeinm'  et  '  ollic/  Ani.  AwgnM- 

AboUii]  Recti  plnrales,  qni  nnnc  in 
i,  antiqoitnt  detinebant  in  m,  Fi/iMi- 
ii#e,p«f»loe,pro|ntamnt9pop<i.  Eximi* 
tatione  Ormcomm,  apud  qooe  nomi* 
Dati?i  plnralet  terminantnr  in  ol. 
Hic  elK  timplici  I  oU,  antiqua  termi- 
natione  «Ite.  In  texto  catn  oIom  pro 
•Ittf,  illit.  In  lege  Regia,  *  Sei  paren- 
teit  pner  verberet,  att  oloe  plorat- 
tint,  pner  DiTit  parentnm  tacer  etto/ 
ikc. 

P  Ab9HgiH§9]  mc  Festni  aborigl- 
net  dicit  pro  aifrt%wet,antiqnacoB- 
tnetndine,  timplici  r,  et  e  cooTerto 
in  0.  Cni  tententic  favet  anctor  de 
origine  Oentit  Rom.  '  AliM^oHifNws 
cognominatot  ▼olnnt  qnod  errantet 
ilio  Tenerint,  primo  afttrnfteef,  pott 
mntata  prima  litera  altera  ademta 
a6oHifMif  cognominatot.'  Sed  ntriqne 
falti  tnnt,  nam  aboriginet  tunt  indi- 
f ena  aMx^ooft  qni  ab  origine  in 
Italia  fberint,  nec  aliunde  advectl, 
ut  ait  Enriptdet  de  Atbenientibns, 
qui  te  etiam  9ibr6xOtmi  gloriabantnr: 
Amb$  obK  hraitrhs  lUAofcr,  a^^x^vcf 


ff»iwr,  '  Popttlot  non  adveetiia  ali- 
unde,  indigenm  natl  tnmut*'  /dfM. 

4  Inugmm]  Qni  pottea  JLoliwii  «o- 
catnt  et t,  et  ipti  aborigenet  pott  JE' 
nea  adTentnm  enm  Trojanlt  permitti 
Laftiii  dicti  innt  Idem, 

'  Abminm]  Verbnm  elegant  Abo- 
riri.  Varro,  Oallo  Fnndanio  de  Admi- 
randit :  '  Vinnmi  qnod  ibi  natnm  tit 
in  qnodam  looo,  ti  prspgnat  biberit. 
fieri  nt  aboriatnr.'  Titnlnm  Varre- 
niani  libri  emendamna  ita  apud  No- 
ninm.  Jof.  Seni. 

Abarinm]  Melint  fortan  a6orlMf. 
Tamen  et  aAorlnm  retinere  pomit. 
ii6orliif  antem  ab  aborior;  id  ett, 
abortnm  facio.  Varro,  Oallo  Fonda« 
niOy  '  Vinnm,  qnod  ibi  natnm  ttt  eit 
qnodam  loco,  ti  pr»gnat  biberit,  fieri 
nt  aboriatnr.'  Dof. 

■  Abrogmf  tq/lrmaff]  Optime  igi- 
tur  Oiott. '  abrogo,  Ammipii,  ^Xorri».' 
Id  ett,  irritnm  faeio,  infirmo,  minno. 
S«plat  tamen  a6ffgrarf  pro  omnioo 
tollere,  eripere,  nt  abrogare  fidem  alf- 
cni,  nt  '  abrogare  legem,'  eit  legem 
periatam  prortnt  toliere.  /d«m. 

*  Ab§]  Certe  bic  frnttra  ett  tlTC 
Fettut,  tiTC  Paulnt,  qni  tine  nllo  ex- 
emplo  afrf  Latinnm  a  Or»co  h^  dixit 
proficitci»  eo  tantnm  induetnt  quod 
ambo  eodem  modo  detinerent.  Abt , 
addito  S|  eit  a  praepotilione  abyqnma 


DB  VERBORUM   816NIF1GATIONB  LIB.  !• 


AcBRATUM  °  latnm^  cam  paleis  mlztam. 

Acerra,''  ara,  qaae  ante  mortuam  poni  solebat :  in  qaa  odo- 

res  incendebantar :  alii  dicant  arcalam  esse  tharariam : 

scUicet  abi  thas  reponebant^ 
Acetare  dicebant/  qaod  nunc  dicimus  agitare. 
Acieris/  securis  sereaj  qua  in  sacrificiis  utebantar  saoer- 

dotes. 
Acies»  Acumen/  Acus,  et  Acuere  dicuntur  ab  ^xtfyi)j  quam 

Latine  dicimus  cotem. 
Aclassis  ^  tunica»  ab  humeris  non  consuta. 
Acrumaeruma^^  utensilia  ampliora. 


4  SdUcei  ubi  thu8  riponebanL  H«c  omnino  delenda  efie  idem  censet. — 6 
Vett.  edd.  JErmmntruma,  Legit  Scaliger  JBrunwM  vel  potins  JEramina^  pro- 
bante  Dacerio. 

NOTiE 


Gr«oo  kr6.  Res  notior  est  quera  nt 
exemplii  debemt  probAri.  Qood  infrm 
legitnr  aA*8igni6care  retractionem  in 
partem  posteriorem,  id  ab  Hesydiio : 
&^,  vdUiTy  d»  rk  Mom,  Jdem. 

^Aceratum']  Nooiai:  Aceratum  est 
lotnm  paleis  mixtnm  nt  laterariii 
oiat  est.  Lncil.  lib.  iz.  '  Laterei  qni 
docit  liabet  nibil  amplios  nam  qnam 
Commone  lutnm  a  paleis»  ccenomque 
aceroto.'  Ubi  nemo  non  videt  legen- 
dom  case  eemumque  «cerotesi.  Idom. 

*  iUerra]  OloMarinm :  '  Acceptu- 
raria,  htfiantrpls,  Aeerra  iuraria  legen- 
dum.  Ja§.  SeaL 

JUerra]  N  nllibi  acirram  pro  ofa  me 
legiMe  meminiy  niti  ita  aceipere  lo« 
beat  tn  lege  12.  tab.  '  Unctnra  lervi* 
lif  toliatnr,  omniftqne  circnmpotatio : 
ne  resperaio,  ne  longm  corouKy  nec 
acerrfli.'  Qnod  non  placet.  Dac, 

1  AeeUatel  Sic  '  lubicitare/  '  ibI* 
cere/  et  aimilia.  Jm.  8c«i, 

AeetareJ  Veteres  pro  g  icribebant 
c;  nt  *  poenando/  <  lecionei/  *  Qn» 
thacineBiea  :'  et  e  pro  I ;  nt  '  exemet' 
pro  '  eximit/  *  naveboi/  *  acetare» ' 
et  Mmilia.  Dae, 


*  ileterif]  Oloiisarinm : '  Acieris,  A^- 
m  ItpopdvToVf  ^rtnxovrot.'  Et,  *  Acia- 
rium,  arSiimfia,'  £t,'  Denticnlnm  acia* 
rinm,  orofjmiUriap,'  Uude  Itali  tps  vo- 
cant  Aciaia,  Significat  et  idem,  ^o^* 
Miiiai¥,  JoM,  Scal, 

Aderii^  Oloss.  riiidori :  '  Acieris, 
genus  secnris.'  Et  Glossarinm  Pbiiox. 
'  acieris,  ^ini  lopo^Junov,  tt$  nxavrot/ 
*  Acieris,  seeuris  sacerdotis  nt  Plau* 
tot.'  Hodie  tamen  octmt  apud  Plan- 
tum  frnstra  quteras.  Dae, 

*  Aciee^Acumen\  Munqnam  ab  ijdpii 
formabitur  oriet.  Sed  ab  hi^  vel  iaAt, 
ciitpis  ferri  a  qno  etiam '  acns/ '  acno/ 
'  acnmen.'  /dm. 

^  ^cfattit]  Olostarinm  :  '  Aoclai- 
sif ,  KAiiara,'  Vide  Calam,  Jot.  Scal. 

Jclatttt]  Eadem  et  calaisis  dicta, 
a  Oneco  xiKaffit  laxatio,  qnod  non 
consnta  sed  laxa  ab  bnmeris  nodo 
dependeat.  Aeeilame  antem  pnto  pro 
omcalatit  ab  am  circum.  Sed  et  an- 
cUMee  in  Mi.  tcriptnm  foiftedooet 
Voff .  manifef to  pro  aMcafattit»  aada»» 
ttt.  Olostarinm 'aclaifi,\H||ua.' Cor- 
rige  acfattit.  Et  recte  aclass im  expo- 
nit  Afi^  id  esty  fcwia,  quod  ab  Isido- 


DOpk,  ei  Var,  Clat. 


Pomp,  Feet, 


.34 


8fiXTl   POMPBII   FB8TI 


Actas'  modo  significat  in  comoediis  et  tragoediis  certa 
spatia  caaticoram :  modo  iter  inter  vicinos  *  qaataor 
pedum  latom :  modo  in  geometrica  minorem  partem  jn- 
geri/  id  est,  centum  viginti  pedum :  modo  motnm  cor- 
poris,>  ut  histrionum  et  saltatoram,  qui  etiam  ex  hoc  ipso 
actuosi  dicuntur. 

Acupedius''  dicebatnr,  cui  preecipuum  erat  in  currendo 
acumen  pedum* 


NOTJC 


ro  rxponitnr,  qnadrnm  sai^m.  Qnod 
in  qnatuor  partes  di?iinm  ab  linmeris 
laxnm  penderet,  neqne  fibnlit  nllit 
aitringeretnr.  Dae, 

«  AcruMorunui}  Veteres  editiones, 
JErtmumam,  Lego,  Mrumna^  qnae 
dicta  iunty  nt  Orvce  xo^m^fMTtt»  ^ 
yvpAfutra^  Xpvff^fura :  eo  enim  nomi- 
Bc  intellignnt  OrKci  sneai  argentea, 
anrea  nteniilia.  Melioa  tamen  lege* 
retnr  JEramma.  Jos.  ScaL 

Acrunugmma']  L«ge  cnro  Scaligero 
«rHmtNay  tlve  potins  araminii,  qnas 
Or»cif  xo^JM^fMTay  itpyvp^/urat  XP^* 
^Afuera.  ^nea,  argentea,  anrea  n ten- 
ailla.  Dae, 

*  Actui]  Tragcedis  pars,  ab  agesdo, 
endem  ratione  qna  Orvcit  Bpifaia  a 
3^1^,  agere.  Idim. 

*  Modo  iier  iuier  viekni]  Ab  agen- 
doy  dneeBdo,  Varr.  lib.  it.  de  L.  L. 


jngeri*  Idem. 

ff  Modo  uioium,  eorpcrU]  Actnt  in 
comicis  et  tragicis  fabiilit  ea  esi  ac- 
tio,  is  oris  et  ▼ocis  habitns,  it  corpo- 
ris  mottts  qoo  se  agnnt  hi:trionet  in 
scena,  ad  rem  scenicam  exprimen- 
dam.  VideAgere.  Idem, 

^  iltf«pfdtiw]LncilinAifgt|wdmdix- 
it :  *  Agipes  vocem  roittere  coppit.* 
Olossariom : '  ^qnipedinm,  Ji^vnita.' 
Joi,  Seal» 

Aeupediu»]  Olossar.  Aquipediu»^  ^. 
nt  fortasse,  il^iiiMiiftiif  scribrndnm  sit 
ex  antiqua  consoetndine :  nt  *  pe- 
qnnia'  pro  '  pecuoia.'  Ful,  Urtiuue. 

AcupedtM]  Ab  acumine  pednm, 
qnomodo  ijqi^  uMv  dixit  elegantcr 
Pindarus.  Vix  fero  tamen  hic  pedi- 
bns  acnmen  tribni»  neqne  imroeiito 
hanc  vocem  snspectam  babnit  Vnlca- 
nins,  qni   legendum  pntavit,  ncrrpe- 


*  Qna  agebant  actuSy  qna  ▼ehebant    diiis,  kac  eetf  cui  prmpna  e»t  tn  cur» 
▼i»,  qua  ibant  ab  itn  iter  appella-     reudo  velociia»  pedum,     Acria 
rnnt.'   Iter  latnm  duos  pedes*  actns 
qoatuor,  via  octo.  Idem, 

'  Miuorem  partem  jugeri]  Jogerum 
ex  Varrone  et  aliis  est  qnod  quadra- 
tos  dnos  actns  habct :  nctns  quadra- 
tns  latns  cst  pedes  cxx.  longns  toti- 
dem :  actus  igitur  dici  non  potest  mt- 
nor  port  jagm,  cnm  jngernm  m^o« 
rem  actn  partem  non  habeat.  Lege 
igitnr  mi{^ffm  partemjMf m.  Namju> 
gernni  habet  etiam  scrupnlnm,  quod 
«tt  deeem  pedet  in  latitudinem,  et 
longitudinem,  quod  ett  minUna  part 


ett  ▼eloxj  nt  Orircis^^.  Oloss.  i^bt^ 
6  rax^,  Vernm,  qnanqnam  comtUD 
nen  improbo,  dispicere  debebat  vir 
doctiss.  num  alinnde  quam  ab  acn- 
mine  acupediu»  deducl  posaet*  Nan 
rectnm  est  aeupediu»f  unde  ooiperftnm 
sobstanti^e  factum.  Oioss.  *  Acnpe- 
dinm :  ^mrotta:  Velocitas/  Et  Olota. 
Orieco-Lat.  *^vroMa,  acnpedium.' 
Sed  aeupediu»  ad  imitationem  Grteco- 
mm  effictiim,  ab  iuc^ovt  iuciwoios  oeu* 
pediu»^  et,  o  converto  in  a,  on^edMit. 
Qtti  Oraece  tciunt,  hoc  ▼erum  ette 


DB  VBRBORUM   6IGNIF1CATI0NB  LIB.   I. 


85 


Acus  ^ '  palea  est  Varro  renim  riiBticaram  tertio :  Acus 
substraendum  ^  parturientibas :  Acus  in  area  excutitur. 
Idem  in  eodem  primo :  ^  argillam  mixtam  af^ere» 

Acus  dicitur/  qua  sarcinatrix,  vel  etiam  omatrix  utitur: 


^^^^^^  ■»'#^^>^-^  * 


6  '  Aem^  Quia  sarcire,  ifc,  in  Manttftcripto/  Ftdv.  UrHn, — 7  Alii  nMemin- 
4um  conjiciunty  teste  Scaligero. — 8  Eodem  primo  rejicienda  e*ie  censet  idem. 


NOTiE 


tentinnt.  Acnpedium  Lucilint  dixit 
mgipedem:  '  agipei  Tocem  mittere  cee* 
pit.'  At  agipea  oihil  alind  est  qnam 
agype$,  quod  pro  acupe»,  id  est,  oca- 
pidioM.  Nisi  agipedem  facete  dixerit 
Lociliat  pro  pcdibos  agentemy  boc 
eity  orantem  non  ▼ero  ore  et  lingna. 
Qiia  ratione  forian  oon  incommode 
et  aipe»  legetur,  qnod  pede  aiat,  dicat. 
Vide '  Pedarinm.'  Dac. 

'  Aeu»}  Qnod  ait :  *  Exercitns  quo- 
qne  instructiov'  &c.  falsum  est.  Non 
enim  Aeum^  sed  Aeiem  dicimus.  Por- 
ro  Acum  intelligit,  quam  alibi  Cnafo- 
a€si  Yocat,  qnae  et  diteemiculum  to- 
catnr.  Lucilius  zxx.  '  Euplocamo 
digltos,  disrernicnlnmqoe  capillo.' 
Oraeci  aaXc^iiSa.  Apuleins  '  acum  cri- 
nalem : '  de  qna  Martialis :  '  Tenuia 
ne  madidi  Tiolent  bombycina  crines, 
Figat  acns  tortas  sustineatqnecomas.' 
Iia  coim  legendum  in  Martiali.  Nam 
in  ▼nlgatis  perperam,  madido».  Qnod 
adeo  ejos  loci  seotentiam  tnrbarat, 
nt  Tnmebo  Tiro  dictiasimo  suspectns 
qnidem  locns  fuerit:  eniendare  au- 
tem  dnm  tentat,  totom  seosnm  poetas 
inverterit :  de  Orfaatrice  babes  apnd 
Soetoninm,  Jnvenalem,  et  eundem 
Hartialero.  Orseci  et  uoapiirpuaf  et 
napArrptaaf :  quo  nomine  Fabola  edita 
Nevio.  Fnitqoe  monos  iUnd  pecu- 
liare,  nt  quasdam  ancillsB  nihil  alind 
qnam  ornatrices  essent:  nt  patet  ex 
veteri  iD»criptioMe :  cikbribvs.  ha- 

niVLM.  AfJIIOMIA.  QVINTJB.  ORNA- 
TRICI.  FBSTVS.  M.  8BPTIMI.  OALLI 
DUPBR.    CONTVBBRNALI.  B.  M.  F.  BT 


8IBI.  Jo».  Seal. 

Aeu»]  Ex  uno  tantiim  libro  ha^c 
anmta  snnt,  mihi  Talde  snspecta ;  et 
qnsB  referuntur,  non  reperi  lib.  iii. 
Varronis,  sed  lisec :  '  in  cnbilibus, 
cnm  partnrient,  acos  substernen- 
dum :'  et  postea :  *  Condnnt  in  fur- 
fnres,  ant  acns.'  £t  libro  priino : 
'  Ita  fit,  ut  quod  levissimum  est  in 
eo,  atque  appellatur  acns,  evannetur 
foras  extra  arearo.'  £t  postea :  *  Pa- 
rietes  et  solnm  opere  tectorio  mar- 
morato  loricandi,  si  minns  ex  aritilla 
roixto  acere  e  frnmento,  et  amhrea.' 
Heec  fortasse  sunt,  quae  Paulns,  sive 
qnis  aiias,  referre  voluit.  Vide  Ace- 
ratum  et  Obacerare.  Ant.  Aug. 

Acu»']  Qnae  hic  refemntnr,  ea  apud 
Varronem  fnistra  qnaeras  :  legitur 
tantnm  in  tertio  :  *  In  cubilibus  cnm 
partnrierit  acus  substernendum  :'  et 
ninlto  post, '  eas  substernendum  pa- 
lea.'  Et  in  primo,  *  ita  fit,  ut  qiiod 
levissimom  est  in  eo,  atqne  appelia- 
tnr  actts,evannetnrforasextra  aream.* 
£t  postea : '  Si  rninus,  ex  argilla  mixto 
acere  e  frumento  et  amnrca.'  Q»a 
omnia  Panlus  more  suo  troocavit  et 
verbis  snis  per  epitomen  protnlit. 
Sed  in  ejiis  verbis  aliud  tnrbatuni  fn- 
isse  cerlnm  est :  scripserat  enim :  A» 
eu»  palea  e»l.  Varro  rerum  ruoiicarum 
tertio  :  Acum  eubaltemendum  parturien» 
tUm».  Primo:  Acu»  in  area  exeutiiur»  x 
Idem  eodem:  ArgiUam  mixtamacere. 
Dac. 

k  Aeu»   dieitwr]   Acns   ornatriconi 
aiio    nomine    diocemieuium   vocatnr, 


36 


SBXTI   POMPBII   FBSTI 


paleas  etiam  quaBdani  de  framento  acns  dicnntur.  Ex- 
ercitns  quoqae  instractio ;  *  qnod  ea  pars  militum  vehe- 
mentissima  est  ad  hostem  yulnerandum  acumine  telo- 
ram:  totnm  autem  ex  Grseco  sermone  trahitur;  cum 
sarcire  apnd  illos  axia-aa^^en  dicitur. 

Ad^""  aut  proprie  personam  significat ;  ut  £o  ad  Pompei- 
um :  aut  locuro,  ut  Abiit  ad  theatram. 

Adagia/  ad  agendum  apta. 

Adasia,^  ovis  vetula  recentis  partus. 

Adaxint:P  adegerint. 


NOT^ 


qaia  ea  capillos  distingnant,  discer- 
nnnt.  Acum  crinalem  Tocat  Apn- 
leins.  Ornatrices  antem  nos  dicimtts 
coiffnuea.  Nam  ftiir  apud  Veteres 
mnnns  illnd  pecnliare,  nt  qnspdam 
«ncillaB  nihil  alind  essent  qnam  orna- 
trices,  nt  hodteque  apnd  nos.  Sueton. 
in  Tiber.  40.  *  Haec  matris  meae  li- 
berta  et  omatrix  fnit.'  Idem, 

>  ExereUua  fuoque  itutritetio]  Fal- 
snra  est;  non  enim  acum  ied*actem  di- 
cimus,  ut  optime  Sealiger.  Idem. 

">  Adf]  Denotat  motnm  ad  locnm, 
apud  factum  in  loco.  Ad  verbis  mo- 
tns  conjnngltnr,  opud  non  item.  Inde 
Lucilins  Sat.  iz.  *  Sic  et  apnd  te  lon- 
ge  aliod  est,  nam  idem  valet  ad  te, 
Intro  nos  vocat  ad  se  se :  tenet  intus 
apud  se.'  Interdum  tamen  ad  sumi- 
tur  pro  apud,  ut  apud  pro  od.  Idem. 

■  Adagia]  Lege  Adagio,  Varr.  lib. 
▼I.  de  L.  L.  *  Adagio  et  litera  com- 
mutata  abagio  dicta  ab  eo  quod  am- 
bit  orationem,  neque  in  aliqna  nna  re 
contistit  sola,  ambagio  dicta,  ut  am- 
bustum  qnod  circum  nstum  est.'  Er- 
go  adagio  pro  ambagiOf  qnod  sit  ser- 
mo  circumambnlans,  et  multis  rebus 
possit  convenire.  Sic  Orsecis  vapoi- 
pda,  «  itapiL  ad  et  ofjuot  via,  Oloss. 
'  adagio,  wapoifda.'  Sed  tox  illa  jam  ob- 
soleverat  ipsios  Varronis  setate;  scri- 
bit  enim  lib.  vi.    '  Apnd  Valerium 


Sorannm  Tetns  adagio  est,  o  P.  Scl- 
pio.  Qnod  verbnm  n^qne  eo  eva- 
nuit,  nt  Oraecnm  wapotpia  pro  eo  po- 
sitnm  magis  sit  apertnm.'  Idem, 

^  Adana]  In  Olossis  Isidori :  '  Ada- 
sia,  ovis  major  natn.'  Jot.  Scal. 

Adasia']  Isidor.  '  Adasia,  ovis  ma- 
Jor  natu.'  Sed  quid  fiet  illis  recenHe 
jforiuM?  Dnbitabat  Doctissimns  Vos- 
sins  nnm  adona  sit  pro  adoxta,  praeter 
»tatem  adacta  ad  partum,  ab  adaxint 
pro  adegerini,  Ego  potiiis  existimo 
ista  reeentie  partu»  Interpretationem 
esse  vocisiffMtfrifrofcof,'  primogenitns.' 
Ita  nt  Panli  verba  sic  intelligenda  et 
distingnenda  siot  Adatia^  ovit  vetula, 
reeentiM  partue,  Id  est,  primogenita, 
id  est,  qnam  recenti  sive  primo  partn 
mater  peperit,  et  inde  patet  cnr  Isi- 
dorns  dixerit, '  ovis  major  natn.'  Sic 
infra '  avillasi  agnas  recentis  partns.* 
Nam  aville  agnae  vetnl».  Dac, 

9  Adaxint]  Plaat.  Anlnlar.  Jot, 
Scal, 

Adaxint]  Plant.  Anlnl.  i.  1.  *  Utl- 
nam  me  Divi  adaxint  ad  snspendinm. 
Potios  quam  qnideni  hoc  pacto  apud 
te  serviam.'  Ad  qnem  locnm  male 
Nonius  adaxini  dixit  esse  pro  adigant, 
Nam  manifesto  pro  adegerini,  vel 
etiam  pro  adaxentf  pro  adfgieoent» 
Dac. 


Dfi   VERBORUM   SI6NIPICATI0NE    LIB.   I. 


87 


Adcensi"!  dicebantur,  qui  in  locam  mortaorum  militom 

sabito  sabrogabantar ;  dicti  ita^  quia  ad  censum  adji- 

ciebantar. 
Addicere  ^  est  proprie  idem  dicere,  et  approbare  dicendo. 

Alias  addicere  damnare  *  est. 
Addubanam,^  Danabium.9 
Addues,  **  addideris. 
Adeo  *  duas  habet  significationes :  nam  cam  prima  acata 

effertur,  idem  significat,  quod  accedo :  ut  cum  dicimas : 


^#  #  #  ^^^0  #«^^ 


9  Vett.  libb.  ^IiUii^imi,  Mnxm,    LegeDduoi  monet  Scal.  Ad  dMmwm : 
ad  dubiMm:  sed  vid.  Notam  Dac.  infra. 


NOT^ 


1  Adeemq  Vide  <  adscriptitii.'  Id. 
.    '  Addiceri'}  Approbare :  qoare  in 
Aoguralibos  avet  dieontar  addkere^ 
enm  snadent,  probant,  ratnm  facinnt. 
Idem, 

"  AHaa  addieere  dmnnare]  Addicere 
proprie  est»  debitorem  qni  non  est 
aoUeodo  in  potestatem  creditoris  tra* 
derOy  nnde  addidua  damnatns,  credi- 
tori  traditus.  Plaut.  Bacchid.  v.  sc. 
nlt.  *  Docite  qno  lnk>et  tanqnam  qni- 
dem  addictos.'  Inde  Achem»nides 
apad  Virgil.  iii.  ^neid.  '  huic  me, 
qnscnmqne  fuisset,  Addixi.'  Ad- 
dixt,  doYOvi,  in  servitutem  tradidi. 
Idetm* 

'  Addubanam]  Lege,  Ad  dnlnemm^ : 
ad  dMam,  Ut  ab  alio  aikwu^  a  iocto 
ftcfmnsy  sic  a  dadto  dMenu»,  Joi. 
Scal. 

Addmbamum  Damibima']  Vett.  libb. 
AddmboMMmy  da^non,  qua  re  motns 
Scaliger  legendum  pronontiavit,  ad 
dubieamm :  ad  dubiam :  u  t  ab  aUo,  aliemu, 
a  focio,  eaeiemUf  sic  a  dubio^  dubieuus, 
Scd  amplins  de  hoc  loco  deliberan- 
dnm  existimo.  Immo  et  temere  fe- 
cit  Scaliger.  Recte  enim  AddubanMMf 
stve  potins  Abuobanm»  Danubins  dici 


potnit  a  monte  Abnoba,  nnde  pro- 
rumpit,  circa  Dncatnm  Virtember- 
gensem.  Forsan  et  Addnbanns  non 
Dannbins,  sed  is  fluvins  sit  qoi  OrtB* 
cis  *ABo^r,  qniqne  ex  Adnla  monte 
flnens  in  partes  interiori  vicinas  Oal- 
lisB  Larium  implet  lacnni,  et  inde 
cxit  iu  Padum.  Nam  in  Oloss. '  Ada« 
banus,  'A^^.'  Dae. 

«  Adduee]  Veteres  dicrbant  cr^dao 
et  addua»  Neqne  omisernnt  veteres 
illae  OIosssB :  *  Addoo,  wpmardim,*  et 
lex  XII.     Tabularnro:    sbi.  patkr 

FIUOM.  TBR.  VBNOM.  DUIT.  FILIOS.  A 
PATRB.   LBIBBR.   B8TO.      Nam    VUlgUS 

male  edit,  oeninmlavt^ :  immo  barba- 
re,  et  inepte.  Joa,  SeaL 

Addme»]  Pro  addui»f  i.  addaSf  et  ad- 
dideris :  Veteres  antem  dicebant  dne- 
re,  unde  diiim,  pro  dew,  sive  dederim» 
Terent.  Phorm.  iii.  2.  '  Di  tibi  om- 
nes  id  qnod  es  dlgnns  dnint.'  i.  deniy 
at  pro  dedernU  apnd  Plaut.  prol.  Am- 
phitr.  'Sive  adeo  ^iles  perfidiose 
qnoi  doint.'  Sic  Terent. '  perdnint ' 
pro  '  perdant.'  '  Subvortit'  pro 
« sobvortat.'  Horaf. '  edit  'pro '  edat.' 
Catnll.' '  annnlt '  pro  '  annnat.'  Dae, 

*  Adeo]  Utramqne  signtiicationcm 


38 


SEXTI   POMPBU   FB8TI 


Adeoprsetorem:  cam  autem  secuada,  id  est  qaod  as- 
que  eo ;  non  quidem  secnndam  rationem ;'  qnia  ad  pra&- 
positio  accusativis  accommodata  est ;  sed  vetusta  qua- 
dam  loqaendi  consuetudine. 

Ad  exitam  astatem,  ad  ultimam  setatem. 

Adfabrum/  fabrefactum. 

Adfatim  *  dictum  a  copia  fandi,  sive  abundanter.  Livias  : 
Adfatim  edi,  bibi,  lusi.  Tereotias  adfatim  dixit  pro  eo 
quod  est,  ad  lassitadinem. 


NOT^ 


Glouarinm  amplectitnr,  ubi:  '  Adeo, 
iirir6irpvroif,  iwl  ro^oUf  fca2  vpoa4pxo- 
/iat/  Idem, 

f  Non  qutdem  Mecundum  rationem'] 
Cnr  hoc  Festni  sive  Panlas  secnn* 
dnm  rationem  neget  fieri  non  eqni- 
dem  video.  Si  enim  pnepositio  ud 
accnsativis  accommodainr,  accommo* 
datnr  ettam  et  adverbiis  motns,  nt 
'  eo/ '  qno/  <  hnc  :*  dicitiir  enim '  ad- 
huc '  pro  '  adhoc  '  Terent.  Adelph. 
lY.  4.  ^  Sat  adhttc  tua  nos  frnstrata 
est  fities.'  Et  '  ad  qno.'  Afranins, 
'  nt  Rcire  possis  ad  qno  te  expediat 
loqui.'  Ubi  od  9110  nilill  alind  est 
qnam  ad  qnod,  nt  nec  adeo^  nihil  alind 
qnani  ad  id,  Neqne  enim  eo,  quo,  illOf 
snnt  accnsativi  plnraleM,  nt  male  pn- 
tavit  doctissimns  Sanctins  In  sua  Mi- 
nerva,  qnasi  sit  in  accnsativo,eos,  eas, 
ea,  vel  eo ;  illos,  illas,  illa,  vel  illo, 
nt  dno  et  ambo.  Idem, 

*  A^fabrum]  Cnm  aliqnid  pnlchre 
factnm  significatnr,  affabrum  dicitnr, 
unde  affahre^  pnlchre,  qtiod  etiam  fa- 
6redicitur :  Plant.  attcnbi.  Contra  m* 
feHbfef  fcede.  Pacnvius  in  Nipt.  '  Bar- 
baricam  pestem  navibiis  nostris  ob- 
tnlit  Nova  figura  f«ictam,  commissam 
infabre.'  Idem, 

Aifatim]  Abundanter,  ad  satieta- 
tem,  ab  affatn,  vel  a  Oraco  ^u^drut^ 
quod  Hesycli.  inimensum  interpreta- 


tur.  Et  ita  Priscianus  lib.  zv.  sed 
ex  Servio  docemnr  Veteres  dixisse 
faiim,  Ita  enim  i.  ^neid. '  Fatiscnnt, 
abnndanter  aperiuntur,  fatim  eiiim 
abnndanter  dicimns,  nnde  et  adfa- 
tim.'  Et  ita  Festi  locns  acciplendus. 
Idem.  Verba  Livii»  *  adfatim  edi,  bibi, 
Ittsi/  lunt  ex  veteri  Odyssea,  qned 
Homerns  dixerat,  rw  t  ^^^arfiif  r* 
hniv  Tfl,  iral  aJMourw  ttiMKa.  Nam 
cnm  melior  pars  vetemm  interpre* 
tum  in  eo  loco  rh  oiSoiocs  exponeret 
k^po^iffioiSf  qnod  vernni  est,  quicqnid 
excuset  Eustath.  et  pmdentes  ac  sci* 
entes  errant  qui  aliter  exponunt,  !«»• 
tinus  Interpres  vetus  longc^,  caitint 
dixit  hm^  et  tanien  abnnde  explevit 
sensnm  Homeri.  De  eo  loco  Home* 
ri  vide  amplius  loqnacissiinnm  ejns 
interpretem  Eustathium:  locns  est 
*O9u0V.  O.  Jof.  SeaHf,  Hnc  alludit 
Sardanapali  Epitaph.  '  Ede,  bibe, 
Inde,  post  mortem  nnlla  volni^tas.' 
Ladere  enim  s»pins  de  congres»o 
Vcnereo.  Petron.  *  Invenit  me  cnm 
fratre  liidentem.'  Sic  Orseci  waif^w 
de  eadem  re  dicebant,  nt  apnd  Ln- 
ciannm  alicubi.  £t  in  II lo  Oenea* 
cap.  26.  de  Rege  Abimelech,  clBc  r^ 
'ItrahK  Tolf^ovra  firr^  *F9$4iacat  rijs  yv- 
vauchs  airrovf  vidit  Isaac  Indenteoi 
cum  Rebecca  mnliere  sua.  Dac, 


DB   VSRBORUM   BIGMIFICATIONB   LIB.  I. 


Adfectare  ^  est  proDam  animiini  ad  faciendam  habere. 
Adfioes,*'  ia  agris  ticini»  sive  consanguinitate  conjancti. 
Adgrettos,''  apad  Enniam  adgrettas  fari,  pro  eo  qaod  est 

adgressas  ponitur»  qaod  verbam  venit  a  Graeco  iypu. 
Adigas  *  dare  cogas,'° 


10  Legendnm  pnUt  Scal.  Adigmt^  «I  rem  c§gmt,  rt\  potios  Adigaif  wKre 
cogut,  probante  Dac.   Fulvins  Ursiniis  legebat,  AdigiUf  cof a«. 


NOT£ 


^  A4ffctar€]  Magno  affecta  aliqnid 
appetere,  captare,  Terent.  Heaiiton- 
tini.  II.  S.  '  ad  dominai  qni  affectant 
Tiam.'  Virg.  iv.  Oeorg. '  Viamqne  af- 
fectat  Olympo.'  Idem, 

«  Adjimet]  Olossariom :  ^Adfinia, 
l^t*0pos^  wfifs  y4wos,  lege :  Adftmitf 
yoftfiplbs^    vfAs  y^yous.     Idem    pott : 

*  Adfiois  kyxildipiMmw^  Hoik  6  K«r'  hriymr 
fda»  wyytrfis,*  *  Adfinis,  ia^tis.*  Jot, 
Scal. 

ili{/bi«t]In  agris  Tlcini,  qoi  coniinet 
•grot  pos»ident.  Item  adtinet  ?iri  et 
uxorit  cogoati,qnod  dnae  cognationet, 
qnsB  dtiae  inter  se  sont,  per  nuptias 
copnlantnr,  et  altera  ad  alteriut  cog- 
nationit  finem  accedit:  de  utroqne 
Giott.  *  adfinit  ieyx^^P^^t  if^  ^  «»7* 
iweffnilaM  avyyf rfis :'  i.  Conterminntet 
per  Duptiat  conjunctut.  Dac« 

^  Adgretttui]   Eodem    modo,  quo 

*  Mertiit/  '  Pnllut/  et  limilia.  Non 
▼ideo  qnare  dicat  aOraco  dyptt,  Sane 
diu  pntoette,  cnm  desideratnr  melior 
part  Gr^carnm  vocnm  in  liac  Epi* 
toroe  Petti.  Nam  qne  bodie  extant, 
fere  omnes  arltitrio  correctorum  buc 
inciiicatse  tunt:  nt  ittud  iyptt:  quati 
illnd  Homericum  iyptt  piaf  babeat 
aliqnid  comroune  cum  Adgreiut,  Sed 
•qnare  deducit  a  Or»co,ti  dictum  ett 
pro  ildgrettNt?  Manifetto  verba  hiec 
oltima  intruta  videntur  ab  aliquo 
aciolo,  tive  ipte   Paulut   miitiiator 


foit,  tive  alint  qnit  lllo  non  doctior. 
Joi.  Scal. 

Adgrethui]  Aggrettnt,  more  Grsco- 
ruffl,  qui  pro  0-0"  tcribont  rr,  diceba- 
tnr  etiam  od|gTtfliit  timplici  t;  infm 
pro  Ayptt,  qnod  corroptum  ett  et  mn* 
tilum,  iegendum  ett  iy^ipotiaif  i.  sur- 
go :  ex  ipsomet  Festo  in  voce  egretut^ 
ubi  '  egretnt  et  adgretna  a  Gneco 
tunt  ducta,  a  tnrgendo  et  proficiacen* 
do.'  Quare  fruttra  ett  Scaliger,  cum 
itta,  quod  verfnm  venit  a  Graco  Hypci, 
a  tciolo  quodam  huc  iutruta  tntpica- 
tnr.  Vide  *  egretua.'  Dac. 

*  Adigat]  Puto  legendnm,  Adigat^ 
ad  rem  cogat,  Nam  ot  ineptum  ettet 
putare  verbnm  Adigere  ette,  cogere 
dare;  ita  Latinittimum  tcimut  ette 
Adigere,  ad  aliquid  cogere,  nt '  Adi- 
gere  aliqnem  arbitrum:'  'Adigere 
aiiquem  ad  jutjurandnm,'  Mytv 
ZpKW.  Et  melint  veteret  Glottae : 
'Adegit,T^ii0i|(rfy.'  Potet  et  legere : 
Adigatf  adire  cogat.  Quod  verittimum 
putamua.  Jot.  ScmU 

Adigat]  Vt '  adigat  jutjurandum,' 
pro  <jiiKJ»randum  dare  cogat,'  quod 
non  placet;  qnare  legendum  cum 
Scaligero,  adigat,  ad  rem  cogat,  Nam 
Latinittimnm  est  adigere  pro  ad  ali- 
quid  cogere ;  vel  potiut»  adigat,  adire 
cogat,  Sic  adigere  aliquem  arbilrom, 
id  ett,agere  aliqnem  ad  arbitrnm,  co- 
gere  aliquem  adire  arbitrum.  Dac, 


40 


8UXTI    POMPBII   F£STI 


Aditiculam,  parvnm  adiium. 

Adlecti  ^  dicebantar  apad  Romanos,  qai  propter  inopiam 
ex  eqaestri  ordine  in  senatorum  sunt  namero  assamti : 
nam  patres  dicontar,'  qai  sant  patricii  generis:  con- 
scriptiy  qai  in  senatu  sunt  scriptis  annotati. 

Adlicit  ^  est,  perducit  aliquem  in  rem : "  dictum  a  verbo 
lacit,  id  est,  decipit  Hinc  descendit  inlicere,  et  oblec- 
tare,  id  est,  frustrantem  inducere.'^ 

Adlivescit,  livere  incipit :  hoc  est,  lividum  fieri. 

Admissivae  aves  *  dicebantur  ab  auguribns>  quae  consulen- 
tem  juberent.'' 

Adnictat,^  ssepe,  et  leviter  oculo  annuit.    Nsevius  in  Ta- 


11  CensetDac.  fortan Teflcribendiiiii  perducit  aUquemin  rde.— IS  Fnuirari^ 
$euindueer€  legendan  monetFulv.  Ursin.— 18  AVujtmQremtf  teste  Scal. 


SOTJE 


'  AdleeH]  Totnt  hlc  locat  de  Sena- 
toribus  nimit  priBclsat  ett  a  Paulo. 
Sunt  enim  Senatoret  Patret,  Senalo- 
re%  palrleil  generit,  et  patriciornm 
auctoret:  tnnt  Senatoret  contcriptl 
a  L.  Janio  Bruto,  ex  primoribut 
equettrit  ordinit,  ut  Livins  tcribit, 
adleeH.  Hi  igitur  adlecti  dicebantar, 
qnod  propter  inopiam  Senatorli  ordi- 
nit  ex  equitibut  attnmti  tont.  Idem 
factum  ett  pott  pngnam  Cannentem, 
adlectit  a  Dictatore  M.  Fabio  Bnte- 
one  iit,qni  magittratum  obtinnittent, 
neqne  in  Senatnm  lecti  ettent.  item 
qni  tpolia  domi,  aut  ciTicam  habuit- 
aent.  Idem  Fettut  rerbo^Qul  patret/ 
aliot  anctoret  lecutut,  a  P.  Valerio 
Cot.  coutcriptot  rcfert.  Dionyiint 
ntrintqne  Consullt  contilium  fnitte 
ait,  et  Brnti,  et  Pnblicolie.  Tacitut 
cum  Livio  contentit,  prsterqnam 
qnod  eos  minorum  gentlnm  appellat, 
quod  Livint  centnni  Scnatoribut  a 
Pritco  rege  adlectlt  tribnit.  Vide 
etiam  Fettnm  Tcrbo  '  Contcripti.' 
^ii<.  Auf. 


AdUeii]  Eot  InteUiglt  qni  exactit 
reglbnt  propter  Senatot  inopiam  ex 
primoribut  equettrit  ordinit  a  Lncio 
Jonio  Bruto  attumtl  tnnt.  Liv.  lib. 
ir.  iidem  et  coMmjiHdicti,  Tide '  Con- 
icrlpti '  et  *  Qni  patret.'  Dne. 

c  Nam  ftatree  diemUwr]  Infra  tamen 
a  pateme  cnra  tlmilitudine  ](*atret 
appeltatot  dicit :  vide  in  <  Patret.'  Jd, 

^  Adlieit']  A  lacio,  quod  ett  decipi* 
endo  In  fraudem  induco.  Vide  '  La- 
cit.'  Itta,  perdueit  aUquem  tn  rem^ 
mihi  intpecta  tunt.  Retcribendnm 
fortan,  perdueit  aUquem  iu  rete.  Sic  et 
iUieere  proprie  ett  iUaqueare  et  jwtti- 
eere,  in  frandero  indnccre.  Idem, 

*  AdmieeivaaveB]  Qoe  faventet  pro- 
poiitiim  nottrum  not  jnbent  periequi, 
et  contiiium  nottrum  tuo  garritu  vel 
volato  facinnt  ratum.  '  Admittere ' 
enim  proprie  ett,  tinere  fleri.  Te- 
rent.  Eonnch.  iv.  6.  'Sed  In  qnod 
cavere  pottit,  ttultum  admittere  ett.' 
Idem* 

^  Aduietat]  Vertnt  Nevii  integrio- 
rei  potnimai  in  Conjectaneit :  tunt 


DB   VBRBORUM   StGNlFlCATlONB   LIB.   I. 


4L 


reotilla : '  Alii  adnutat,  alii  adoictat,  aliam  amatj  aliam 
tenet. 

Adolescit"'  a  Graeco  ASoXfo-x»»  1d  est,  adcresco,  venit:'^ 
nnde  finnt  adnltns,  adolescens,  altare ;  °  eo  qnod  in  iilo 
ignis  excrescit ;  et  exoletns,  qui  excessit  olescendi^  id 
est,  crescendi,  modum :  et  inolevit,  id  est,  crevit. 

Adoptatitius  '^  ^  ex  adoptato  filio  natus. 


14  Legendnm  Tidetur  Scal.  Adoteuity  ab  oUico,  id  eai  erueoy  veMiL 
iioKHrxA  alii  hxSf^.^\5  AUi  Advptimu. 


Pro 


NOTiE 


«otem  hi  :  '  Qnasi  in  clioro  pila 
Lodens  datatim  dat  se,  et  commaDem 
£icir.  Alium  tenet :  alii  nutat :  alibi 
roanns  Eat  occnpata:  alii  perpellit 
pcdem.  Alii  auulum  dat  tpectandum 
a  labris.  Aliom  invocat :  cnni  alio 
cantat:  attamen  Aliis  dat  digito  lite- 
ras.'  Jof  •  Scal,     » 

AdmettA']  Ab  inotitato  'niveo/ 
nnde  '  conniveo.' '  nictare/  conjnga- 
tione  mutatayOt  a '  dicere/ '  dictare.' 
In  eo  aotem  differont '  nntare/  '  an« 
nnere/  et  '  nictare,'  qnod  '  nntare ' 
capiti,'  anonere '  vel '  nuere/  naribus 
vel  labiis,  *  nictare '  ocnlis  dicamur. 
Scd  discrimcn  illod  a  Veteribos  neg- 
lectnm  aliqnaodo.  Dae. 

1  iVtfrtiis  m  TwretdiUa]  Verba  Nsvii 
aliter  Isidorns,  qni  locnm  integrnm 
sic  addovit :  '  Quasi  in  choro  pila 
Lodens  datatlm  dat  se  et  communem 
facit.  Alinm  tenet,  alii  adnlctat,  alibi 
manos  Est  occnpata,  ast  alii  percellit 
pedem,  Aliidat  annolnm  spectandnm, 
a  bibris  Alinm  invocat,  cumqiie  alio 
cantat,  attamen  Aliis  dat  digito  lite- 
ras.'  Idem. 

"  Ad/oleceit']  Sine  dnbio  legendnm : 
AddeaeUy  ah  oUaeo^  id  eai  ereeco,  Mntl. 
Qood  confirmator  seqoentibns.  *  £x- 
oletoft/  inqoit, '  qni  excessit  olescen* 
di,  id  est,  crescendi,  modnm.'  Vide 
^Bubolescit.'    Animadverte  semper. 


in  bac  lacera  et  misera  Epitoma,  in- 
ter  alia,  qnae  ab  importoais  emenda* 
toribus  snpposita  snnt,  duo  sspi- 
ns  occorrere:  aliquam  etymologiam 
Grsecam,  ot  hic,  et  voces  has,  lo 
EST.  Qood  locis  sois  indicabimus. 
Alioqni,  si  volnissemus,  stnltorum 
more,  nt  inqnit  ille,  esse  molesti,  et 
hariolari  id  dictnm  a  Festo,  quod 
nnnqnam  illi  in  mcntem  venisset,  po- 
tios  legeremos,  a  Graeco  4x8«,  vel 
iXSalMi.  Joe,  ScaL 
AdokoeU]  A  Orseco  i8oAc9X(^«Inepte. 
Legit  Scaliger,  Adoletco,  a  verbo  oU$^ 
cOf  ex  seqoentibns,  nbi, '  cxoletns  qni 
excessit  olescendi,  id  est,  crescendi, 
modnm.'  Ut  et  in '  Snboles.'  Si  quis 
erit  tamen  qnl  Oraecum  etynion  reti- 
neat,  pro  iJioKwxHt  legat  uecesse  est, 
vel  M4m  vel  M^aim,  Dae, 

"  AUare]  Ab  *  adolesco.'  Sic  igitnr 
dncenda  analogia:  adolesco,  adoli- 
tnm,  adoltum,  altnm,  altare.  Vide 
infra '  altaria,'  ubi  melins  ab  altitu- 
dine.  Idem, 

»  AdoptatUiuM]  Isidori  Olossae :  <  A- 
doptarlos,  poer  ex  adoptato  natus/ 
Utra  lectio  mellor,  nescio.  Jos.  ScaL 

AdopiaiUuu]  Apud  Plauturo  tanien 
adopiatUiui  manifesto  ipse  adoptatns. 
PoBnoI.  V.  2.  '  Ao.  Siqnidem  Anti- 
damarchi  qnaeris  adoptatitinm,  £go 
ipsQs  qaem  ta  qnaeris.    Ha.  Hemji 


42 


SBXTIPOMPBII    FBSTI 


AdorP  farris  genas,  edor  qaondam  appellatam»  ab  edendo, 

vel  quod  aduratar  ot  fiat  tostam :  unde  in  sacrificio  mo- 

la  salsa  efficitur. 
Adorare*>  apad  Antiquos  significabat  agere,  unde  et  legati 

oratores  dicuntor ;  qoia  mandata  populi  agunt. 
Adoream '  landem/^  sive  gloriam  dicebant :  quia  gloriosom 

eum  putabant  esse,  qui  farris  copia  abundaret. 


^#»^»^»^»^^^ 


16  Distingaeoduin  monet  Dac*  poniAdoreaM:  Adoreamy  Unuiem, 

NOT^ 


qoid  ego  andio  ?  Ao.  Antidamarclii 
gnatum  ine  esse.'  £t  paulo  post : 
'  Demarcho  item  ipte  fiiit  adoptati* 
tios.'  Dac. 

p  Ador"]   Adur  dicebant    Veteret, 
qnod  Grvcnm  est,  Wfp,  nnlla  litera 
bBnntata   prster  $,  in  d:  nt  Oe^s, 
Dens.  Dmxm  et  Adu»,AderU,  Gios- 
sariom :  '  Adon,  ovros,'    Ita  eoim  le- 
gendnm.    Postea  declinatnm  Adu$f 
Adorii:  nt  pignus,  pigneris :  pignoris: 
tempns,  temperis,  temporis.    Itaque 
fit»  nt  in  obliqnis  secnnda  nnnc  pro* 
ducatnr,  nnnc  CQjrripiatnr.    A.  Gan- 
nins  retns  poeta  corriptt  in  illo  ver* 
sn :  '  Illam  sponte  safos  adoris  stra- 
visse  maniplos.'    Item :  *  Hic  adoris 
dat  primitias  tibi  :  sangnine  libat.' 
Ansontus :  '  Mox  ador,  atqne  adoris 
de  poiline  pnltificom  far.'    Prodncit 
idem  Gannius  in  lllo :  '  Emicat  in  nn- 
bes  nidoribns  ardor  adoris.'    Quare 
doetissimns  Grammaticos  Prisciauus 
ait  irregnlare  hoc  nomen  esse,  qnod 
cnm  in  or  terminetnr,  tamen  obliqnos 
corripit  contra  aliornm  naturam :  et 
com  nentri  sit  generis,  tamen  in  or 
desinit.  Utrnmque  falsnm.  Nam  ne- 
qne  cnm  obliquos  prodncit,  est  nentri 
generis,  sed  mascnlini :  neque  com 
ncutri  est  generis,  in  or  termiiiatur. 
Qnamvis  enim  dixit  AnsooinB,  *  Mox 
ador,  atqne  adoris :  de  polline  pnlti- 
ficuro  far :'  tamen  ador  dictiim  pro 
adus:  nt  'corpor'  diccbant  in  neu- 


tro  :  sed  adus  in  neutro  dictnm,  et 
ador  in  masculino,  nt  *  deciis '  et 
<  decor.'  Porro  ador  est  far,  seu  {<ndL 
In  Glossario  transposita  ita  sno  ordini 
restitnes,  et  emendabis.  Ita  vnlgo 
legitur:  Ador,  vlSerros.  Ador,wpo<r€- 
vrfMvlla.  Lege  :  Adoptaiutj  vt6$eros. 
Ador,  ftid.  Adparat,  wpoalpfwymw,  va- 
paiTKwdf^i,  tbrpowifn.  In  eodem  legi- 
tnr :  '  Adonia,  cTSor  vlrov.'  Jo$.  Seai. 
Ador]  Potins  a  Grseco  itOijp,  arista, 
B  in  d.  Veteres  dicebant  adtu  et  ador, 
Unde  in  obliqois  secnnda  modo  pro- 
dncta,  roodo  correpta.  Prodncitnr 
ab  ador  mascnlini  ceneris,  corripitur 
ab  adue  nentrins.  Vide  Infra  in'  mola.' 
Dae, 

^  Adorare'i  Vide  •  Nec'  conjnnc- 
tionem.  Ant,  Avg, 

Adorare]  In  leg.  xtr.  tab.  <  8i  ado- 
rat  furtnm,  qnod  nec  manifestom  es- 
cit,  dnpliooem  loito.'  Dae, 

'  Adoream']  Glossarinm  vetos,  cn- 
Jns  ope  mnlta  vetustatis  situ  aepnlta 
emimtis:  *  Adoriosns,  &9o(of,  Amn^. 
irilor,  oSopiriinfaj  irc^irior.'  Lege:  Ado- 
rionu,  lfw9o^s,  &s  Tlofiwiilos.  Ador^ 
viicnt  ^'  Tlofiwiilos.  Qtiin  intelHgat 
nostrum  Pomp.  Festura  dnbitandnm 
non  est.  Hinc,  quam  roulta  ad  arbi- 
tritim  snnm  mntaverit,  mutiiaverit, 
perverterit  Longobardus  tste,  facile 
adverti  potest.  Nam  que  Glosaarins 
ille  annotat,  ex  hoc  integro  loco  de- 
promta  fnerunt  sioe  niio  dnbto.  Ado* 


DK   VKRBORUM   816NIF1CAT10NB   LIB.   I. 


43 


Adpromissor '  est,  qoi  qood  sno  nomiDe  promisit,  idem 

pro  altero  qnoque  promittit. 
AdramaYit,*  rttmorem  fecit,  sive  commarmnratns  est :  qood 

verbum  qoidam  a  romiDe,  id  est,  parte  gotturis  putant 

deduci. 
Adsciscere  "  est  adjuogerei  vel  adsumere. 
Adscripti '  dicebantur,  qoi  in  colonias  nomina  dedissent, 

nt  essent  coloni. 
Adscripticii '  veluti  qnidam  scripti  dicebantnr;  qui  snp- 

NOT^ 


rra  pro  Uncle  accipt  copta  est,  poit- 
quun  prviDiiim  inilitibus  fromentnin 
eraty  parta  victoria.  Plantna :  *  Qni 
innlta  pr«da  atqne  adorea  affecit 
popolaris  suoa.*  Jo$,  Scal, 

Adoream]  Distingne  post  adorfom, 
hoc  modo,  adoream^  ktudem^  sive  glO' 
Ham.  Parta  victoria  frnmentnm  mi- 
litibus  dabatnr  in  pra-minm,  unde 
factnni  nt  adorea  pro  laude  et  gloria 
dici  ccepta  sit.  Itaqne  optime  Oloss. 
^Adorea,  96^  ii  kirh  rouwo\4ftov:'  L 
Lang  quaB  bello  parla  est.  In  Olos- 
sario  vet.  nt  optime  monuit  Scaliger, 
leg^tnr,  adoriotust  fySo^ot  &s  Xlofiw^fios, 
Ador^  vucTi  &s  HofKrfitos :  i.  Adoriosns, 
gloriosns,  ut  ait  Pompeins,  Ador, 
victoriBy  nt  Pompeinn.  Ubi  manl- 
festo  nostrnm  Pompeium  Festum  in- 
telligit,  et  ex  iis  quam  mnlta  ad  arbi- 
trinm  suum  mutaverit,  mntilaverit, 
perverterit  Panlns,  facile  adverti  po- 
test,  nam  qnoB  Otossarins  ille  anno- 
tat,  ex  hoc  integro  loco  depromta 
snnt  absqne  ullo  dnbio.  Dae, 

*  Adpromi$9or'\  Promissor  promit- 
tity  ndpromissor  adpromittit,  id  est, 
qnod  alter  promisit  in  se  recipit. 
Sed  hic  Festi  locos  mutilns  est,  qnip- 
pe  ex  eo  una  vox  excidit.  Lege 
igitnr,  Adftromisaor  est  qui  quod  suo 
nomine  pronmU  aiter,  idem  pro  altero 
quoqmepromittU:  nihil  certins.  Jdtm, 

*  AdnmavU']  Frequentativnm  usnr- 
pavit  Nsvins,  AniiiUaiil :  '  Simitn 
mlius  alinnde  ramitattt  inter  se.'   £st 


versns  Satnrnins.  Alioqiii  Rumarey 
est  BfiXd^w,  nt  de  agnis  dicebant 
Veteres,  quos  propterea  sii6niinos 
vocabant.  SigniBcat  item  i^filfw 
rhf  irflu$a.  Olossarinni :  '  iZuniaf ,  ifA» 
PpoffiaTlfn.*  Sed  f sidorns :  '  ildniiiia- 
vit,  rumorem  attulit/  Veteres  Glos- 
sae :  '  Adrnmo,  coorunio,  ^q^«,  vnl- 
go.'  Joe,  Seal, 

AdrumavU]  Isidor.  in  Oloss.  '  Ad- 
rnmavit,  rnmorem  attutit.'  Kt  Gloss. 
vet.  *  adrnroo,  connimo,fi|fi/{wt  vulgo/ 
A  ntmo  freqnentativnm  rumito,  Nae- 
vins :  *  Slmitn  alius  alinnde  runiiiant 
inter  se.'    Vide  <  Rumito.'  Dac, 

"  Adteieeere]  Proprie  populo  suffra- 
glnm  ferente  adoptare,  assnniere,  vel- 
nti  leges,  riti)s,  mores,  et  similia. 
Unde  a  publicis  ad  privaia  transla- 
tnm  adiciscere  est  hoc  vel  illnd  sibi 
adjungere,  assnmere  in  usum  sunm 
atque  commodnm.  Idem, 

*  Adseripti]  Qni  nomina  dederanf, 
nt  e  patria  iu  coloniam  mitterentnr. 
Liv.  lib.  liv.  '  Coloni  adscripti  in 
colonia,  qnam  testeni  integritatis 
jnstitivqne  habebant.'  Ad  eornm 
similitndinem  postea  adscriptitii  dici 
ccBpemnt  agricoliP«  et  coloni  rnsticis 
praediis  excolendis,  sic  addicti  nt  eo- 
rnm  portio  qna*dam  et  instrnmentnm 
rusticnm  censerentur,  et  nna  cnm 
prsediis  ad  ementes  transirent.  Idem, 

y  Adeeripticii]  Ex  hls,  quas  hie 
tractantnr,  docemnr  Adaeriptieioe  dic- 
tos  Accensos,  et  Velatos.    Qnod  et 


44 


8BXTI    FOMPEil    PBSTI 


plendis  legionibus  adscribebantur :  bos  et  adcensos  dice- 
bant,'  qnod  ad  legionum  censum  essent  adscripti :  qui- 
dam  yelatos,  quod  vestiti  inermes  sequerentur  exercitnm : 
nonnulli  ferentarios,  quod  fundis  lapidibnsque  pra^liaturi 
ea  modo  ferrent,  qusB  in  bostes  jacerent :  alii  rorarios/ 
quod  id  genus  hominnm  ante,  quam  acies  coirent»  in  mo- 
dum  rorantis  tempestatis  dimicaret. 
Adfectata  '7  ^  femina  vel  in  bonam  partem  dicitur^  velut  ho- 
norata,  vel  in  malam,  quasi  ad  extremum  periculum 
adducta. 


^^^^^#^^^^^^ 


17  Aduetaia  Scal.  in  textu  :  sed  v.  not.  inf. 

NOT^ 


idem  iafra  eonfirroator:  <  Velati/  in- 
qnitt  *  appellabantur  vestiti,  et  in- 
ermes,  qui  exercitnm  sequebantur, 
quique  in  mortuornm  niilitom  loco 
snbstituebantur.'  Postea  in  munici- 
piis,  itemqoe  Romae,  pnblicl  ministe- 
rii  nomen  fuit  Accensus  Velatus,  ut 
apparet  ex  hac  inscriptione : 

T.  ITATILIVS.   VOL.  PROCVLV8 
ACCBN8VS.  VELATVS.  ET.  ABGENTARIA 
EVTYCHIA.    PARENTB8.    FILIO.  OPTV- 

MO.   ET 
ORCIVIAE.  ANTUIDI.  VXORI.  EIVS.  81- 

bIqve.  et.  svIs 
libbrtIs.  libertabvs.  postbrIs- 

qve.  eorvm. 
Item  patet  ex  alio  saxo,  qnod  est  in 
via  Appia  Formiis,  ut  omnibus,  qni 
Neapolin  proficiscuntnri  in  conspec- 
tu  sit. 

L.   VARRONIO.  L.  F. 

PAL.  CAPITONI 

SCRIBAE.  AEDILIC. 

ACCENSO.  VELATO 

IIVIRO.  QVINQVENN. 

CVRATORI.  VIARVM 

PATRONO.  COLONIAE 

URDO.  REGALIVM 

QVORVM.    HONORB 

CONTBNTVS.  SVA.   PBCVN. 

P08VIT 

L.  D.  D.  D.  Jo9,  Seal, 


Adscripticu]  Item  adscriptivi,  mi- 
lites,  qui  extra  ordlnem  et  extra  nn- 
merum  militiaB  adscripti  snnt.  Plaut. 
Menaech.  i.  S.  *  Er.  Extra  nuniernni 
es  mibi.  Pe.  Idem  istnc  aliis  adscrip- 
tivis  ad  legionem  fieri  solet.'  Varr. 
lib.  VI.  de  L.  L.  <  Adscriptivi  dicti 
qnod  olim  adscribebantnr  inernie», 
qui  snccederent  armatis  militibus,  id 
est,  si  qnis  eorum  deperisset.'  Dmc, 

■  HoM  et  adcenwot  dicebant]  Vide  su- 
pra  in  'adcensi.'  lideni  et  Ferenta- 
rii  Varr.  de  vita  populi  Rom.  lib.  iii. 
'  De  ascriptivis  cum  erant  attribnii 
Decurionibus  et  Centurionibiis,  qui 
eorum  haberent  nnmernm,  adcensi 
vocabantur.  Eosdem  etiam  vocabant 
ferentarios  qui  depugnabant  pugnis 
et  lapidibus,  iis  armis  qusB  ferren- 
tur  non  qu«  tenerentnr.'  Idem, 

>  AUi  rorarioe]  Adcensos  tamen  a 
rorariis  diversos  fuisse,  vel  nnicns 
Piauti  locus  fidem  faciet,  ex  Frivol. 
'  Sequimini  Me  hac  snltis  legiones 
omnes  Laverns.  ubi  rorarii  Estis  ^ 
En  snnt.  Ubi  sunt  aecensi?  Ecce.' 
Rorarii  autem  dicti  a  rore,  '  qui  bel- 
Inm  committebant  ante,  ideo  qnod 
ante  rorat,  qnam  pluil,'  Varr.  lib.  v. 
de  L.  L.  Idem, 

^  Adfeetata  lAdseetata]  Veteres  edi- 
tioDesy  Ad/eetaia,    Recte.     Piautoa 


DB   VERBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   I. 


46 


Adserere  ^  manu  '*  est  admovere :  qaod  ea  quoqoe,  qafie  tn 
terram  dimittantar,  seri  dicuntar :  ande  etiam  sera9  ap- 
pellantur/  quia  foribus  admotee  opponnntnr''  defixae 
postibus ;  quemadmodam  ea,  qnas  terrsB  inseruntur. 

Adsidelae/  mensas  vocantar,  ad  quas  sedentes  flamines  sa- 
cra  faciunt. 

Adsiduus  ^  dicitur,  qui  in  ea  te,  quam  frequenter  agit,  qua- 
si  consedisse  videatur :    alii    adsiduum    locapletem, ' 


18  'Verbam  moiiM  ▼idetnr  adjectnm:  et  paalo  poftt,  pro  dimitiiiniur  le 
geDdom  fortasse  demiituntur.*  F«lv.  Ursin.  I}emittimtwr  qnoqae  legeDdon 
monentScal.  Dac— 19  Alii  apponuntur. 


KOTiE 


Radente : 

Am.  Ad  Tos  Tenio.    Sce.  Accipiaro 

bospitio,  si  nox  venis,  item,  nt 
Adfectatam.     Nam  nnnc  nihil  est, 

qui  te  inanem.  * 
Qnem  locum  ioterpretabimur  in  edi- 
tione  Plantina,  si  Dens  faverit.  Nam 
ita  et  legendom,  et  digerendi  yersus. 
Jo8.  Setd, 

Adjfectaiafemina]  In  bonam  partem 
Oloss.  '  adfectata,  «rtfAH^,*  i.  veneran- 
da.  £t  Plant.  Rud.  ii.  4.  '  Am.  Ad 
vos  venio.  Scb.  Accipiam  hospitio,  si 
nox  venis,  item  ut  adfectatam.  Nam 
nonc  nibii  est  qui  te  inanemJ  Ubi 
etiam  snnt  qui  adfectatam  in  malam 
partem  iaterpretencur,  calamitosam, 
naufragam,  sed  manifesto  contra 
mentem  Planti  qui  '  hospitio  te  ac- 
cipiaro  item  ut  adfectatam'  eodem 
modo  dixit  qoo  nos  vnlgo,  Je  wua 
recevrm,  eownae  une  grand-Dame,  eomme 
wu  Reine.  Dac. 

^  Adeerere']  Lege,  qu€B  tfi  terram 
demiituniur.  Id  explicavimns  apnd 
Yarronem  de  re  rnstica.  Nam  quod 
Yarro  dixerat,  *  Deieritnr,'  glossema 
appositom  est,  '  Demittitnr  in  ter- 
ram.*^  Jos,  Seal» 

Adterere"]  Vide  '  Sertorem.'  Ant, 
Aug. 

Adaerere']  Proprie,  appropinqaare, 
jnogere,  maritare.    Ut  *  adserere  vi- 


tem  almo/  est  vitem  maritare*  Varr. 
I.  de  R.  R.  *  Neque  propter  eos  nt  ad- 
serunt  vites :'  hoc  est,  neque  propter 
eos  ordines  ita  adseruntur  arbores, 
nt  adsenmtur  vites  nlmis  maritandif, 
quae  propterea  dicnntnr  adfitae  vi» 
tett.  Hinc  adserere  manom  vel  manu 
dicnntnr  vindices  libertatis,  qni  ma- 
nnm  admovent,  mann  prehendunt,  nt 
in  libertatem  vindlcent.  Vide  io 
voce  *  Sertorem.'  Dac. 

*  Sera  appeUantur]  A  serendo  se- 
ra,  qnod  serantur,  id  est,  tigantnr. 
Sed  potins  a  Oraeco  o^stpd  fnnis,  quod 
olim  ante  inventam  seram  fone  ute- 
rentur.  Idem. 

«  Adeideia]  De  iis  nihil  apnd  alios 
scriptores  legisse  roe  roemini.  Apnd 
Isidornm  tantnm  legitnr  :  '  Adseda, 
sella  qnadrijngis.'  £t  eadem  forte 
qnae  adsidela:     ut   fnrba,   tnrbela. 

Idem. 

f  Adeiduue]  Varr.  lib.  yi.  de  L.  L. 
'qni  adest,assidnn8.'  Cicer.  in  libello 
de  petitiooe  Consnlatns  :  '  Jam  asii- 
dnitatis  nnllum  est  prKceptnm,  ver- 
bomqne  ipsnm  docet  qus  res  sit, 
prodest  quidem  vehementer  nun- 
quam  deeste.'  Idem. 

9  Adnduum  UeupUtem]  Qnod  asses 
duit,  i.  det :  itaque  in  leg.  xii.  tab. 
*  Assidao  vindex  assidnns  esto.  Pro- 
letario  civi  qoivis  volet  vindex  eito.' 


SBXTI   POMPBII    FBSTI 


qaasi  aiiiltoram  assiam  dictam  pataraat,  alii  eum,  qni 

samta  proprio  militabat/  ab  asse  dando  vocatum  existi- 

maruDt. 
Adsipere*  et  Preesipere  dicebaot  antiqoi  a  sapieodo :  sicat 

Bos  quoqae  modo  dicimas  ab  seqao  ioiqaum,  a  quterea* 

do,  inquirere. 
Adstassent,^  statacrant.^'' 
Adtegrare''    est,  vinam  in  sacrificiis  augere:   integrare 


20  Legendam  monet  Scal.  Adttamni^  HHerinL — 1  Vid.  Notat  inf. 


NOTiG 


Vbi  dfiidMVf»  td  ett,  loeupU;  oppont- 
tiir  prQUtario,  qtii  e  plebe  tenuiatima 
erat,  et  nil  prmter  prolem  Reipob. 
exbibebat.  AMidoo  pro  locnpletc 
usnii  e«t  etiam  Plant.  Ampbit.  i.  1. 
*  Noctesqne  diesqne  atiidno  satit  tn- 
perqne  ett,  Qno  facto  ant  dicto  adest 
opns  qni^tns  nc  sit.'  /deni. 

^  Q«t  ftfai<ii  proprio  mHiabat]  Qnia 
nemo  nisi  locuples  huic  somtni  par 
esse  poterat.  Verum  nt  libere  dicam 
qnod  sentio,  assidnns  et  pro  locnplete, 
ot  pro  eo  qni  proprio  snmtu  militat, 
ab  adtidendo  dictns.  Locnples  enim 
attidnnt,  qnod  Reipnb.  adaidebat, 
aderat,  prtptto  erat.  Alter  vero  in 
mnnere  tno  mnltut  erat,  munerl  tno 
adtidebal,  totot  incumbebat,  dec. 
Cnin  Festo  tamen  Cicero»  Qnintilia- 
nna,  Oellins,  sed  qni  sspius  manifesti 
erroris  in  etymis  dncendis  depreben- 
dnntnr.  Idem, 

*  Adripere']  In  meis  Olostts  Itldori : 
'Contipit,  taporem  babet.'  Tertol- 
liannt  de  pndicitia :  '  Fermentnm 
nodicnm  totam  detipit  contpertio- 
nem :'  active  potnit.  Jo§.  SeaL 

Adnpere"]  Vide  in  '  Intipere.'  Reti- 
pere  etiam  Tidetur  a  tapiendo  deduc- 
tum,qnodtignificat,redolere.  Cicero 
lib.  II.  de  Nat.  Deor.  '  Minimeque 
resipiens  patriam:'  ita  enim  legen- 
dom ;  non,  ut  habent  vnlgiitm  editio- 


nes,  reepicienB,  Idem  mrndnm  Irrep- 
sit  in  verba  Varronis,  qnae  snnt  apnd 
A.  Oelliiim  lib.  iii.  c.  4.  sic  enim  to- 
tnt  Varronit  locnt  legendnt.  '  Neqne 
tamen  dubinm  ett,  qnin  itta,  et  qns 
scripta  a  Planto  non  videntnr,  et  no- 
miui  ejnt  addicontnr,  veternm  poeta- 
mm  fnerint,  et  ab  eo  cetractata,  ex- 
polilaque  tint,  ac  propterea  retlpiant 
ttylum  Plautinnm.'  Pro  reripiant,  in 
vulgatit  ett  reeipiant.  Fnl.  Urtinns. 

Adeipere]  Pro  adeaperef  verso  o  in  i, 
ut  io  compositis  solet.  Sic  a  '  taceo' 
'conticeo  :*  a  'qnaero  * '  inquiro,'de€. 
Inde  Oloit.  Itidor. '  contipit,  taporem 
habet/  trd  itta  omnia  ulbil  ad  bone 
Festi  locnm.  Ait  Festos, '  nt  ab  leqno 
ioiqitnt,  tic,'  &c.  Ergo  legendnm, 
Adeipere  et  prteetpere  dieebant  amtiqmi 
a  eapiindo,  ^,  nibil  certiut.  Antiqni 
adeipere  etpreuipere  dicebant,  ut '  con- 
sipere.'   Vide '  contiptum.'  Doc. 

^  Adstae^t]  Scaliger  legit,  «ftos- 
«tal,  eteterint,  Sed  retinendom  adita»' 
eentf  nec  ideo  minns  tignificabit  sfr- 
terintf  e  pro  i.  Legitur  odilaitfnl,  «t«- 
f«rtjii.  Sic  tupra  *  addnet,  addideris.' 
Idem, 

>  Adt^rare']  Ego  mntilum  locnm  sle 
lupplendum  jndico,  Adtegrare  vmam, 
w  eaerifieiie  eet  vino  eaerificium  amgere, 
Integrare  enim  eet  adiegrumf  koc  eet 
minnefaetum,  tn  etatum  redigere»   Ad« 


DB  VBRBORDM  SIGNIFICATIONB    LIB.   K 


47 


enim,  et  adtegrare  minas  factam,  est  in  statotam  redi- 

gere. 
Adtestata™  dicebantar  fulgara»  qads  iterato  fiebant,  videli- 

cet  significationem  priorum  adtestantia. 
Adtritam,"  et  tritum  ex  Graeco  descendit :  quia  illi  vestem 

istam  r^ijScDyioy  *  appellant. 
Adtabemalis^'  ®  habitator  continase  tabemae :  qaod  genos 

domicilii  antiqaissimam  Romanis  fuisse  testimonio  sunt 

exterse  gentes»  qu»  adhuc  tabulatis  babitant  aedificiis  : 

unde  etiam  tecta  castrensia»  quamvis  pellibus  tegantur/ 

tabemacula  tamen  dicnntur. 


^^^^^^■^^^■^^m 


S  Alii  Tpl0€giras.  Pro  iiitain  Scal.  tritnm  rpc/Mrior.— S  *  Itidorn»  habet  aiH- 
benalit,  Glossar.  aitMbernaU»,  L.  m.  adtabernaiU.*  Fulv.  Urtin.— 4  £d.  Scal. 
camtegaKiKr, 

NOTJE 


ttgrare  vinan  in  sacrifieilt,  inqnit, 
est  ▼inam  minnere,  libare,  nt  eo  sa- 
crificiam  adoleat,  aagcatnr,  qnod 
contrarinm  est  verbo  miegrare  quod 
iignificat  adtegrum^  imminntam,  ad« 
tactnm  restaurarey  in  statnm  redige- 
re.  Idtm, 

Adtegrare']  Locas  mendosissimus, 
qoi  tameo  non  erat  nullins  momentiy 
cnm  cojrnittonem  vetustatis  contineat. 
Nam  qnid  est  vinnm  in  sacrificiis  au- 
gere  ?  Nescio  an  Panli  error  sit,  qoi 
mentem  Festi  non  assecutns  est,  cu- 
jas  calp«  roaoifestse  alibi  deprehen- 
ditur :  an  vero  aliororo,  qnos  poste- 
rior  Kta^  tulity  barbarorom  emenda- 
tonini.  Qnirqnid  est,  ego  scio  Fes- 
tam  ita  scripsisse»  Adttgrare  eet,  vmo 
«ocrt/ldaiit  aagere.  Quin  enim  ita  Io« 
qaerentor  Veteres,  neminem  dubitare 
poto.  8ic  Plautns  dixit,  'augere 
▼erbenis  armm.'  Qoin  ipsa  notio  verbi 
fidem  fadt  hoic  rei.  '  Adteger'  est, 
wpQc^tyiis,  qoi  taclnsy  et  diminntus 
est.  Attigere  enim  Veteres  pro  Attut' 
gara:  ot  contra,  'Integer/  i^o^» 
JlfucTof.  Qnare  et  qa«  scqnnntnr, 
corrnptJi  ease,  si  non  alind,  cerle  ob« 
scaritas  loci,  tx  quo  nuUnm  idoneim 


sensnm  eliccre  possnmns,  facile  coo- 
viccrit.  Neqne  solnm  h«c  mendi  in- 
doles  honc  iocum  fasdavit,  sed  et 
transpositio.  Legendnni  enim:  Ad" 
tegmm  entm,  miuiufaetMm.  lutegrare 
e9t^  in  elatntum  redigere.  Ubi  et  lego, 
inetainm,  l(itur  vinum  attegrnm  fit, 
pt  attegrator,  cnm  libator.  Tnnc- 
euim  minuitnr,  nt  sacrificinm  angea- 
tnr.  Jo»,  SeaL 

B  Adtestata']  QnsB  qnod  priora  fiil- 
gnra  portendebant,  id  significatione 
sna  comprobant, '  renovativa '  etiam 
dicta',  et  contraria  siint  *  peremptali- 
biis,'quaB  superiora  toUuut,  perimunu 
Vide  sno  loco.  Dac» 

Adteeiata']  Fulgnra  adteatata  sont 
contraria  Peremptalibue,  Vide  in 
'  Peremptalla.'  Jo$,  Scal, 

■*  Adtrilum]  A  tero,  adtero,  qnod  a 
rplfiaty  nnde  rptfinwy  rpifidoftop^  vestis 
trita,  lacera.  Dac, 

^' AdtMbemalu]  Vide  in  ^taberna.' 
Idem» 

Adtuberualu\  Male  in  Glossario: 
'Attnrabernalis,in*i|\fl7f(r«ir.'  Glos- 
saB  Isidori :  <  Attiberualis^  vicinus»' 
Jo»,  ScaL 


48 


SKXTI    POMPBII    PESTI 


Advclitatio  ^  jactatio  qaaedam  Teiboram  fignrata  ab  hastis 
velitaribas :  velites  dicantar  "^  expediti  milites,  quasi  vo- 
lites,  id  esty  volantes. 

Adversus'  aut  contrariam  significaty  aat  idem  quod  erga. 

Adalari '  *  est  compositam  ex  accedendo,  et  adladendo. 

Adalter/  et  adultera  dicantar,  qaia  et  ille  ad  alteram,  et 
hasc  ad  alteram  se  conferunt. 

Adalterina  signa  dicantar  alienis  analis  facta. 

Advocitat,  saepe  advocat. 

Advosem/  "  adversariam,  hostem. 


^*^^^*»*^»»» 


6  Vid.  Notu  iDf.- 
niBt  A&iwitm, 


Perperam,  censente  Dac.  quidani  legendan  pnta- 


NOT^ 


V  Jtfoe/ttoiio]  Velttatio  et  advelita- 
lio  levior  et  nmbratilis  qnvdam  dimi- 
catio  a  telitibnt  qni  erant  levis  arma- 
tnre  militei,  in  acie  prima  collocati, 
nt  levem  pngnam  ciercnt  antequam 
coiret  exercitua.  Inde  ad  liiigia  et 
jurgia  transfertnr.  Plant.ln  Rndent. 
'  Bqnidem  me  ad  ▼elitationcm  exer- 
ceo,  Nam  omnia  coroica  pr»  tremore 
fabnlor.'  l>ae. 

JdnefitafM]  Plantns:  «Velitatio- 
nem  verbis  coropendi  fieri  volo.'  Jot. 
&«/. 

4  Vt\!dndiendwr\  Certe  hspc  noa 
snnt  Festi,  sed  barbari  racematorts 
qni  non  meminit  alibi  Festnm  velites 
▼elatos  dixisse.  Vide  *  Telati.'  Dac, 

'Jdoersiu]  Adversns,  Tel  adver- 
snm,  pro,  Contra :  Sallnst.  Jugurth. 
*  Sylla  proSigatis  iis  qnos  adversnm 
ierat,  rediens  ab  latere  Mauris  incnr- 
rit.'  Pro,  £rga  :  nt,  *  pietas  adversus 
Deos.'  Cicer.  Terent.  And.  1. 1.  <  Id 
gratnm  fuisse  adversnm  te  babeo  gra- 
tiam :'  qnanqnam  blc  adnerjiwi  non 
tam  trga  quam  apiui.  Dac. 

*ii<fti/ari]  Locussuspectns.  Nonius 
canum  esse  proprinm  affirmat,  nnde 
&vb  r^  o^pof  fortasse  origo  nominis 
tracta  est,  qnod  canes  accedendo  et 
adlodendo  cauda  mota  blandiantnr. 


Jdniori]  Pnto  lcgendnm,  Admlmri^ 
«st  €omp9$iiMM  ex  «d,  H  Uuknda,  In 
Olossario:  *Adol  tMtK4an$,'  Lege: 
AdoUdtUf  SfXMtf^is.  In  mannscriptis 
exemplarib.  legitnr  adolari  pro  cdti^ 
lari,  Neqne  temere  in  multis  aiitCr 
flcriptum  reperias.  Jos»  Seal. 

Admtari]  Sane  non  video  qnid  veltt 
Panlns  curo  odtilart  ex  aeetdettdo  etod- 
iudendo  dicit  esse  compositum.  Le- 
gebat  Scaliger  adtdari  tet  eompoeitum 
exadei  iadendo,  In  Mss.  Codd.  legl- 
tur  adofon*  pro  odnlart,  neqne  temere 
in  multis  aliter  scriptnm  rcperias, 
nnde  non  male  odofari  simplici  f  pro 
adoikari,  dictnm  sit  qnasi  ad  ollam  ire, 
ollam  8ectari,quod  parasitis  solenne. 
Dac, 

^Adaiier']  A  prs^positione  ad  et  afler. 
Nam  a  in  conipositione  vertitur  in  n* 
Male  alii  adiiffmiim  qnasi  a^  alterum 
tomm :  adnlter,  adulteriiiro.  Inde 
^  adnlterina  signa,'  qusp  alienls  annn* 
liflsunt  fscta.  Et  *adoUerini  nnm- 
mi,' '  adnlterinae  staterm,'  '  adulteri- 
nnm  testamentnm/  Ste,  idem, 

■  Advoeem]  Olossarinm : '  Advores, 
inanioi^  hnfiobktimw,'  Joe,  Seal, 

Adtoeem']  Adooreut,  extrito  r  advo- 
eue,  a  quo  adooftf .  Sed  dicebant  etiam 


DE   VBRBORUM   8I6NIF1CATI0NB  LIB.   1. 


49 


AE'  syllabam  antiqni  Grasca  consuetndine  per  ai  scribe- 

.   bant,  ut  anlaiy  pictai,  musai. 

iEdilis^  initio  dictus  est  magistratus,^  qoi  aedium  non  tan-* 
tum  sacrarum,  sed  etiam  privatamm  curam  gerebat: 
postea  hoc  nomen  et  ad  magistratus  translatum  est. 
Dictus  est  autem'  iBdilis,  quod  facilis  ad  eum  plebi 
aditus  esset :  sed  et  iEdilatus  dicebatur  eadem  dignitas ; 
sicnt  p<Mitificatus^  magistratus. 

iEdis/  domicilinm  in  edito  *  positum,  simplex,  atque  uni- 


7  Vocem  nwgiatntus  abnndare  censent  Urain.  Scal.  Dac.  Vid.  inf. — 8  Ma- 
lont  Scal.  Dac.  ta  adUu. 

NOT^ 


liie  odvonis  et  hoc  odvorUf  hic  odvMtf 
ct  hoc  advose.  Oloas. '  advoret,  Biwt»' 
rlot/  '  iwtfiovXt6mif,  advores,  hottet, 
qoi  iDsidias  stroit.'  Dae. 

^  AE]  Notnm  est  io  veteribos  mo- 
niraentis  aimilius  scriptum  esse: 
item  ia  libris.  Jof.  Seai, 

A  E  9tfUabam]  Sic  in  vett.  monimen* 
tis,  iteni  in  libris  scriptnm  ett,  Aimi- 
IJMS  more  Graecornm.  Dae. 

y  JEdUiM]  *  JEdilhf  tnqnit,  'primo 
nagistratns  dictos  est:  deinde  ad 
mapstratns  translatnm  est.'  Qnid 
Htnd  verbls  est?  Sane  ego  non  intel- 
ligo.  Et  vernm  est  illud  verbom  ma* 
OI9TRAT0S  abnndare,  ut  ita  legatnr : 
JEdiiis  tnHio  dietn»  e«/,  9«<  adium  non 
intum  aacranm,  $ed  etkm  ftrivatarum 
ewram  gerebat.  Nam  hoc  nomine  om* 
nes,  nt  loquitnr  Lucretios,  *  seditoen- 
te»  voeabantnr :'  iEdilis  enim  prinri- 
pio  aBditimum  significabat.  Haec  est 
mens  Festi.  Olo»sartnm :  *  Adilis, 
i/ci|Ai(  ieYopaySiun.'  Vocat  ipefiXtKa,  qui 
In  iisdem  apdibns  adolevit.  lo  eodem, 
'  JEditilis,  P€mt6pot.*  Joa.  SeaL 

JEdiiii  htitio  dictut  eei]  Verissimum 
Mt  qnod  monnit  Scaliger,  initio  vo- 
eem  siagtifrafti«abundare,qnippe  quas 
ex  lioea  tertia  per  librariorum  incn-  • 
rlam  huc  irrepsit.  Legendnm  igitnr, 
ASdiiiM  iuitio  dietue  eet  qui  tfdram  nou 
Delpli.  ei  Var.  Claa.  Pomp. 


tanium  aaeramm,  $ed  etiam  privaiarum 
euram  gerehai»  Ait  enim  Festns  om- 
nes  seditoos,  vel,  nt  loquitnr  Lncre- 
\\o§fJEdiiuenie$yJEdl\ei  vocatos  fnisse. 
Postea  JEdiiie  ad  Magistraius  trans- 
latnm,  ad  qnos  etiam  pertinebat  se- 
diom  cnra.  Dae*- 

*  Dietui  eit  auiem]  Ab  adenndo  ae« 
dilis,  qnod  placuit  etiam  Theophilo 
lib.  I.  fnstitot.  tit.  ii.  male :  nam  ab 
'  SBde '  *  aedilis,'  ut  *  ovilis '  ab  *  ove.' 
Idem. 

*  JEdia]  Corrnptnm  illod,  JEdie,  do" 
miiriltam  tn  edtfo  poeitum.  Immo  con- 
tra  Varro,  qnss  plano  pede  aditur, 
vult  aedim  dictam.  Lego  igitur :  JE^ 
di$t  domieilium  t»  aditu  pooiium :  slm- 
plex,  atqne  nnins  aditus.  Et  sane 
edes  prios  a  veteribns  Ro.  dictM  fue- 
rnnt,  quse  a  Orcecls  oWvc9a,  tioc  est, 
cedificia,  qnM  de  plano  adeuntur,  vel, 
nt  Tertnlilanns  in  libro  de  pallio,  pla- 
nitns  adenntiir.  Jo$,  Seal, 

JEdUy  domtct/tion  m  edito]  Lege  po- 
tins  cnm  Scaligero  tn  adku,  Varr. 
lib.  IV.  de  L.  L.  *  ^des  ab  adiio,  qnod 
plano  pede  adibant.  Itaqne  ex  aedi* 
biis  efferri  indictivo  fonere  praeco 
etiam  eos  dicit  qni  e  tabernis  effe- 
rnntor ;  et  omnes  in  censu  villas  inde 
dicimns  aedes.'  Et  sane  aedes  veteri- 
bns  Romaois  qnae  GrscisoiK^Sa,  ap- 
Fe$t.  D 


50 


8EXTI   POMPBIl    FESTI 


us  aditas :  sWe  ideo  asdis  ^  dicitur,  quod  in  ea  asvum 
degatur»  quod  Grsece  aSwy?  vocatur:  itaque  a&dificare, 
cum  sit  proprie  asdem  facere,  ponitur  tamen^  pro  omdi 
genere  constructionis  KaTaxpy^mxoo^: 

JSditimus,  eedis  intimas.'^ 

iEdituus,*  sacr»  aedis  tutor :  ^^  id  est  curam  agens. 

jSSgseum  mare  ^  appellatnr,  quod  crebrae  in  eo  sint  insulas  ; 
ut  procul  aspicientibus  species  caprarum  videantur :  sive 
quod  in  eo  iEgaea"  Amazonum  regina  perierit:  sive 
quod  in  eo  iEgeas  pater  Thesei  se  praecipitaverit. 


^^  ^^^■^^»^0  ^^ 


0  Alii,  teste  Scaligero,  ali6mr.— 10  £d.  Scal.  iKifor.— 11  Alli  JEgt. 


NOT« 


dificia  qim  de  plano  adenntnr.  Dw, 

b  Swt  ideo  tfdu]  Ineptnni  etyroon. 
Potiut  a  Oraeco  eJros  qnod  doinici- 
liom,  babitatlonem  interpretatar  £n- 
statlilnt.  Idem. 

^  Ponitw  lajRen]  Abntive  et  per 
trantlatlonem  adifieart  de  re  qaallbef , 
qnn  quacumqne  opera  fabricatur.  Ut 
Virgil.  de  eqno :  *  Inatar  montls  e- 
qunm  divlna  Palladitarte^dificant.' 
Idtm, 

'  MdiivmMy  etdit  taltiiiat]  Incple 
dlctnm  ett :  mellut  Ser.  Sulpiciut,  ut 
Cicero  In  Toplcit  refert,  in  finitimo, 
leglllmo,  »ditimo,  non  plnt  inette  It- 
miim,  quam  in  meditullio  tuUiwn,  ted 
productionem  ette  verbi  vnlt.  Hic, 
nt  Varro  ait  Itb.  i.  de  Re  Rutt.  et 
lib.  II.  de  Ling.  Latlna,  apnd  Oel- 
linm  lib.  xit.  cap.  10.  pottea  aeditant 
appellatut  ett,  non  ab  adibut  tuendit, 
nt  Varro,  Fettus,  et  alii  existimant, 
ted  qnia  aeditumut  priot  diceretur, 
et  nna  litera  elita  tit.  Slc  tettamen- 
tnm  non  a  mente  dncitnr,  ted  pro- 
ductio  verbi  ett,  nt  in  vestimento,  et 
paviraento.  Oell.  lib.  ti.  cap.  12. 
Vide  Charis.  lib.  i.  AnU  Aug, 

MdiHmM»,  etdit  tiiltifiMt]  Ridicule. 
iEdiltimit  ab  ade  taotum.   Ttmnt  nibll 


aliud  est  qnam  vocit  productlo.  Pro 
aditimMt,  ^itumut,  et  sublato  m  «dt- 
Ivitt,  non  vero  ab  aedtbus  tnendit,  nt 
infra  Paulua.  iEdiltmiit  enim  anti- 
qnior  ett,  cadtliiiit  recenti  novitate  ef- 
fictnt,  Varr.  lib.  i.  de  R.  R.  *  Roga- 
tnt  ab  aeditlmo,  nt  dlcere  didicimua  a 
Patribua  noatria,  ut  corrigimnr  a  re- 
centibnsnrbania,  ab  aeditno.'  Dac, 

•  iCdiliiMs]  Vldendut  Varro  in  li- 
brit  de  Lingna  Latina,  et  PanliiA,  ec 
Jastlnianus  tub  titulo  de  tntelit :  et 
ea,  quae  antea  acripsi.  Ant»  Aug, 

'  JEgttum  mart]  Varr.  lib.  vi.  de 
L.  L.  *  ^gapum  dictum  ab  intolia  : 
qnod  In  eo  mari  tlc  tcopnli  vocantur 
a  timilitndloe  caprarnm.'  Nam  Ca- 
prtB  Graecia  aXyts,  Alii  ab  ^geo  The- 
aei  patre  nomen  indituin  tradunt,  nt 
Plntarch.  InTheaeo,  Hyginuafab.  4ft« 
veriua  qnt  a  loco  quodam  £ol>ceae  qui 
Grsce  Alyoi,  Rustath.  ad  Dionyt.  pe- 
riegeten:  ibi  Neptunnt  «qnotttatuit: 
Homer.  Illad.  N.  Alyds'  Ma  U  ol  kKu^ 
T&  Z^fUH-a  fi4p8Hri  A/)m^s....''&iK0*  Tinrovs 
Karria^  Tloff*M»y,  *  JEgM :  illic  antein 
ei  pulchrie  aedet  in  profnoditatibut 
maris...lbi  equot  ttatnit  Neptuont.' 
Vide  £uatath.  ibid.  et  Strabonem  lib. 
VIII.  Dac. 


DB  VERBORCrM  8IONIPIOATIONB   LIB.   I. 


SL 


JS^um  ■  ex  Grseco  awypoy  appellatar :  a  qoibusdam  pata< 
tur  a  voce  doloris  appellari,  qood  est  «t  «7. 

.£gyptinos/  ^thiopas. 

iBmidoiD,^  tomidom.'^ 

iEmiliam  gentem  ^  appellatam  dicnnt  a  Mamerco  Pythago- 
rae  pbilosophi  fiiio,  cai  propter  onicam  homanitatem  cog- 
nomen  foerit  iEmilos :  alii^  quod  ab  Ascanio  descendat, 
qui  duos  habuit  filios  lolum  et  ^milon. 


^^^^^^^^^^^^ 


19  Al.  (tmulKin. 


NOTJE 


*  IEgmm\  QoaniTis  ianrfph»  mere 
poetica  tox  sil,  non  ideo  tamen  ita 
temere  rejicienda :  recte  enim  ex  ea 
agnsm:  iMtyph»  snblato  r.  aiyph»,  «- 
gnm:  iunyphv  Hctychint  interpretatnr 
^avXay,  malain,  qiiod  tam  de  iroprobo 
qnam  de  aegro  dici  solet.  Neqne  ta- 
men  caret  ratione  »gmm  esse  ab  td 
«t,  nt  nltinia  syllaba  sit  voeis  prodnc- 
tio.  Idem, 

JEgntm]  Jam  superins  monoimus 
pleramqoe  Oraecamm  vocnmpartem 
snpposititiam  esse.  Neqne  magis  er- 
ratum  est,  qnam  nbi  Oraeca  tox  de- 
siderabatnr,  nt  hic  ex  nna  etymologia 
dn»  conflalsp.  Sane  illnd  inTp^.qnod 
est  poeticnm,non  est  nninsassis.  Sed 
ita  pnto  Festnm  sensisse :  ^grum  ex 
Oraeco  a  quibosdam  pntatnr  a  Toce 
doloris  appellari,  ot  of.  Neqne  pror- 
soa  caret  ratione.  Nam  Veteres  scri* 
bebant  Aigrum,  Jos.  Scal. 

^  JEgyptmo$]  ^thiopas  eos  intel- 
lige  qni  in  .£gypti  parte  olim  habita- 
rnnt,  nnde  et  ^isyptus  tota  ^thiopia 
qnoodam  dicta  est.  Dac, 

.XgypHmoa]  Hic  '  iElhiopas '  accipi- 
endnm  pronigris  bominibns,  non  tan- 
tnm  pro  oatione.  Nam  £gyptinm 
Yoeabant  nigram,  sen  fuscnm.  Olos- 
sartnm :  '  ^Bgyptinm,  ^atdp,'  In  qno 
secntl  snnt  Or«cot,  qni  tJy&wrunf,  pA- 
Aor  Tocabant :  ut  et  of)rvipri»^flu,  /m- 
XaSyw.     Unde  Plautus  colorem  fus- 


com  dixit  vnltnrinum.  Nam  ajy^- 
Tiof ,  vnltnr.  Ornci  cnm  scirent  ab  Ip- 
sis  ^gyptiis  Nilnro  -mw  vorari,  hoc 
est,  ^ar,  io^oSvMlfiy  verbo  suo  tJydmri' 
or  reddidernnt.  Nam  a^T^Wrrios,  nt  jam 
monnimns,  lUkas,  Sic  cum  scirent 
Edom  ipnApbw  Oraece  reddi,  ab  eo  r^ 
^iXMnra»  ipvSptuay  appella?ernnt  ti- 
nnm  Arabicnm.  QUod  autem  Nilum 
aiy&irrw¥  vocarint,  satis  patet  testi* 
monio  Homeri,  qui  af^r^vrior  flovium 
illum  Yocat.  Cnr  anlem  Nilnm  voca- 
rint,  non  magis  milri  liqnet,  qnam^ 
cur  Islrani  Dannbinm,  Eridanuni  Pa- 
dnm,  Ararim  Sagonam.  Jom,  Seal, 

'  JEmklMm]  A  copia  sangninls  qoi 
OraBce  atfui,  Oloss.  Isidori '  emidus, 
tnroidns,  inflatus.'  £t  Glossarinm, 
'  vmidns,  ^n^wnifi^s,'  i.  inflatns. 
Dac, 

JEmidnm]  EtOlos»ariom.  '£midns, 
«-f^tfOilfilN»!.'  Manifesto  'wapiL  rh  tdftu, 
Olossae  Isidori :  '  ^midos,  tumidus, 
inflattts.'  Joa.  Seai. 

^  ^mUiamgentem]  EamtamenPln- 
tarcb.  in  Numa  a  Mamerco  Numae 
regis  filio,  nnde  et  ^mllii  a  gentis 
principe  Mamerci  et  Mamercini  dicli 
sunt.  Alii  ab  £milio  Ascanii  fllio. 
Interpres  Virgil.  ad  illnd  '  proge- 
niem  sed  enim/  *  gentem,'  ioqnit,  *  in- 
nnit  /Bmiliam,  ab  ^milio  Ascanii  ori- 
nndam,  ex  qua  Scipio  Amilianns  fuit, 
qni  Carthagineffl  diroit.'  Dae, 


52 


SEXTI   POMPBII    FBSTI 


iEnariam  '^^  appellavere  locunii  nbi  JBneas  classem  a  Tro* 

ja  Yeaiens  appulit. 
^natores  ^"  corniciQes  dicuntur,  id  est,  comu  canentes. 
^neolum,"  quod  ex  aere  fit/^  dicimus. 


^^^»^^^^^^^^ 


IS  Efnmam  scribendam  monet  Dac— 14  Al.  «tV. 


NOT^ 


*  Mwsnawi^  Campanis  littori  ob- 
jectam  insalam,  ab  ^nesB  statione  sic 
dictam.    Plin.  '  ^naria  ab  statione 
naviiim  ^neVyHomero.  Inarime  dic- 
ta,  Onecis  Pitbecnsa,  non  a  simiarnm 
■itaKitadine,  nC  aliqai  existimatere, 
scd  a  figlinis  doliarioram.'    Sed  hBc 
perabaurda;   neque  enim   Homerns 
iJMfuneii  dijLit,    licet   ita    Virgilius, 
Ovidius,  et  alii  qaiqae  inferiores  poe- 
tm,  sed  diijunctis  vocibus  cb'  *A/>^f, 
Ifl  Arimis.   Et  ab  ^nea  non  dlceretnr 
JEnmia  sed  iEaMria,  slve  potiai  JE- 
mtML^  et  a  doliis  Pif/kitM.    At  a  simiis 
est  Pitheeuia,  at  in  Africa  Pitheauoj 
de  qaibni  Diodor.  lib.  ii.    Sic  banc 
Pltbecusam   insnlam   dici  volunt  a 
Cercopibns  In  slmias  a  Jovc  mutatli 
et   deinceps    illo    translatis.      Vide 
*  Cercopa.'  Quin  et  Mnarim^  vel  £fM- 
Hm  potiuN,  nomen  eodem  refert  Ser- 
yins  Ub.  iz.  ^neld.  '  Inarime  nunc 
^naria  dicitnr,...et  qnia  in  eam  ad 
C<Mitaroeiiam  simiae  missm  lonty  qnas 
Oraiorum  lingaa  iififlams  id  est,  ema- 
ri$,  dicunt,  ob  qnam  causam  Pitbe- 
cusam  etiam  vocltant.'     Nempe  nt 
^ttts   dicitur    qoia    ttanif   est,   ita 
eiiaru  quia   stiie  naribu»,    Enuri»  at 
'  elnmbis/  '  elinguis.'  Itaqne  ab  ena- 
ribus  id  €St,  simiisy  *Hpap(a,   £iwrta, 
scribendnm,  qnomodo  legere  est  in 
Plntarchl  Marlo.  Neqoe  allo  pertinet 
tertiam  biijus  insolB  nomen  "'Aptfta 
apnd  Homeruro,  si  Api/ut  est  vi9riKotf 
iimia,  ut  Strabo  et  Hesycb.  tradunt. 
Ut  nt  sit,  ▼ocabnlum  est  e  Phoenici- 
bus  translatum,  nam  Hebrsls  Aorvm, 
karem,  ?el  harimf  eit  «miim,  et  Arabi  bni 


harm  est  nmiiaif  et  JborMMi,  rerbnm 
primn  inflezionis,  atmam  eme:  ut  op- 
time  Doctissimns  Bocbartns  in  Oeo- 
grapbia  sacra.  Idem, 

">  JEnaiore»]    Rowm  et  in  caatris 
longe  diversissimns  tnbsB  et   cornn 
nsns,  vcl  »neatonim,  et  cornieiimm. 
Romm    «neatorcs    Comitia  Trlbnia 
convocabant,  comicines  Centnriata. 
In  caatris  ad  tublclnem  militea  tan« 
tum  movebantnr,  ad  corntciiicm  etiam 
signa,  et  cum  in  milltem  antmadver» 
tebatur  eztra  portam  decnmanam :  nt 
et  Rom»  ezercitus,  len  Comitia  Cen- 
turiata  convocabantnr,  cnm  in  capnt 
civis  Romani  anlmadvertebatnr»  de- 
diicebatarqiie  reus  per  Exqutlinam 
portam ;  nnde  classicum  dictum,  qaod 
non  nisl  classes  et  ezercitns  per  cor- 
nu  evocarentnr.    Olossarium  : '  Cias- 
sicarii,  aaXinaral.'    Ergo  vneatorea 
vocat  cornicines,  qnod,  nt  ait  Varro, 
cz  mre  fieri  coepta,  qass  anten  ez 
comu  anlmalls.    Or«ci  tam  cornici- 
nes,  qnam  a>neatores  uno  generall 
Domine    vocant    ffaXwtard»,      Latlni 
'  buccinatores.'  Jos .  SeaL 

JEnaiore»']  Pro,  «neatores ;  ab  mre 
enim  tfrnmw,  per  Syncop.  tfnnis,  «n««, 
et  aenu»,  £natores  Coraicines,  qnod, 
nt  ait  Varro  lib.  it.  de  L.  L.  *  £a 
qnsB  nnnc  snnt  ez  mre,  tunc  fiebant 
ez  bubnlo  comu.'  Venim  poit  toba- 
rum  inTentionrm,  Romm  et  in  castris 
diversissimns  seneatornm  atqne  cor- 
nicinnm  usns  fnit,  nt  optime  notnvit 
Scaliger.  Dae, 

a  JEnealMm']  Ab  sere,  «rnaMm,  per 
syncopen  «aMm,  a  qno  diminntWe 


DB   VBRBORUBl   SIGMIPICATIONB   LIB.   I. 


58 


.£iiesi  dicti  sunt  comites  ^neas. 

.^Goalam,®  vas  ex  sere  parvum. 

^quidiale  p  apad  antiquos  dictum  est,  quod  naac  dicimus 

fiBquinoctiale  :  quia  nox  diei  potius^  qnam  dies  nocti  an- 

numerari  debet.    Grseci  quoque  in  hoc  consentiunt,  lo-ij- 

fM§ioiv,  id  est^  sequidiale,  dicentes. 
JSquilavium  '^  "^  significat  ex  toto  dimidium :  dictum  a  la- 

vatione  lanae,  quse  dicitur  flequilavio  redise,  cum  dimi- 

dium  decidit  sordibus. 
iErarii  Tribuni '  a  tribuendo  «re  sunt  appellati.    JSrarium 

sane  populus  Romanns  in  aede  Saturni '  habuit. 
^ribus  ^  pluraliter  ab  asre,  id  est,  asramentOi  dicit  Cato. 
^rosam  appellaverunt  antiqui  insulam  Cyprum ;  quod  in 

ea  plurimtmi  aeris  nascatur. 
JBrumnuIas  "  Plautus  refert  furcillas,  quibus  religatas  sar-» 

cinas  viatores  g^rebant :  quarum  usum  quia  C.  Marius 


15  Qnidani  AEqwUanium :  male,  censeote  Dacerio. 


NOTJE 


«niM/am.  Idein. 

®  JEnulitm]  Glossariuin:  '^na, 
Kifittis,'  laidorus  per  E:  *  Eoulun,  cal* 
darittin.*  Jm.  Seak 

JEnuhnk]  Pro  «maia  dicebatnr  a«- 
«11«,  nnde  aemum,  inserta  aipiratione 
ahemumf  diminutive  «mitktm.  Gloas* 
'JEna,  xifiiis,*  IsidorM»  per  £;  *  £nu« 
Inm,  Caldarinro.'  Dae, 

P  i^^HtdM^]  Gloss.  '^quidiale, 
InifaMpwiiif*  '  ^qninoctium^  hii/MpUh* 
Sic  et  meridiem  de  media  nocte 
disere  Veteres.  Varro  Marcipore: 
'  Repente,  noctis  circiter  meridiem.' 
Idem, 

t  ^quUanuml  Isidorns  qnoqne  in 
Glessis:  'iEquilotinro,  ipquatio.' Jott 
&«/. 

iE^ntlaoNim]  Male  quidam  tBquUa» 
nium,  ^qnilavinm  est  »qnatioy  cum 
id  qnod  lavalor  ad  dinudiiun  decidit» 


Isidor.  in  Glossar.  '^quilotiumi 
aeqiiatio.'  Dae, 

'  JErarii  Tribuni]  £t  Glossariumt 
'  ^rarius,  ratuovxos,'  Jo9,  ScaL 

JErarH  TrUnmi]  Idem  Varr.  lib.  iv. 
de  L.L.  '  Tribuni  quoque  quibus  at- 
tributa  erat  pecunia,  ut  militi  redde* 
rent,  Tribuni  aerarii  dicti.'  Dag, 

•  In  ttde  Satwmi]  Snb  clivo  Capito- 
lino :  eam  ferariom  fecit  Valerius  Pob* 
licola.  Idtm, 

'  iErt^]  lExUf  aerium,  ftribns.  Liv. 
lib.  V.  'Trtbnni  solicUant  animos, 
illnd  esse  dictitanles  qood  sera  militi- 
bus  sint  constituta.'  Idem. 

"  iErumRttios]  Ut  ab  ^Xofi^,  vel 
f^^joLfjAvyi,  lamina,  et  lamna,  ita  ab  ol* 
po/i^,  cernmina,  arumna.  Jm.  Seal. 

iEncmmilaf ]  Hanc  vocem  hodie  non 
invenies  apnd  Plautum.  Ab  vdpm  tollo, 
aipofiimif  semmin^y  «rumnai  serumni»» 


54 


SEXTI   POMPBII    PBSTl 


retulity  muli  Mariani  postea  appellabantun    Itaque  as- 

rumnee  labores  onerosos  *  significant,  sive  a  Grseco  ser- 

mone  deducuntur,  nam  alpuf  Grsece,  Latine  tollere  di- 

citur. 
^ruscare,^  aera  undique^  id  est,  pecunias,  colligere. 
iEstimatapcena'  ab  antiquis  ab  sere  dicta  est :  qui  eam 

asstimaverunt  aere :  ovem  decussi/  bovem  centussi,  hoc 

esty  decem  et  centum  assibus. 
iEstimias^^  aestimationes. 
^stuaria  sunt  omnia,  qua  mare  vicissim  tum  accedit,  tum 

recedit. 
Agasones®  equos  agentes^  id  est,  minantes."^ 


NOT/E 


la.  Ut  ab  iXofLh^  vel  ^o^i^  lainiDa, 
lamna.  De  molis  Marianis  vide  foo 
loco.  Doc. 

*  Jtaqiu  arumna  labore§  oiMroMf ]  Ut 
partQs  dolores  Plaul.  Amph.  i.  2. 
'Pater  curavit  uno  ut  foBtn  fierel; 
Uno  ut  labore  absolvat  smmnas 
duat.'  Idem, 

y  iEmMore]  ^niscatores,  qnoli  Qrm* 
ci  &7^as,  et  fUfrfMy^prM  vocanf, 
etiam  ^scnlatores  dicebantnr.  OIos- 
sarlum, '  /Eaculator,  x^^^oKSyos,'.  J09, 
S€al. 

/ErMseare]  XoKKoXoyWf  id  est,  ro- 
fdfffuera  ovhX4y9iw,  Hesych.  L  nummos 
colligere.  Numml  enim  minimi  pretii 
«ra  dicebantur.  Oraecis  xa^^« 
/Ernscatores  etiam  «scniatores  dicti. 
OloBs.  *^cQlalor,xa^^^'.'  One- 
ci  iry^fnas  et  fiifrpary^as  vocant.  Dae. 

*  JEitimaia  pcnia]  Hme  multa  est, 
Qt  Oellius  notat  lib.  zi.  cap.  1.  et 
Festus  verbo  *  Mnltam,'  et '  ovibus,' 
et '  peculatns.'  Ant,  Amg, 

iEsliMote  petna']  Cerla  mnlcta  aeris 
secundnm  aestimationero  ejus  rei 
propter  qnam  indicta  est.  Dae, 

*  DecMMsi]  Decussis  nummus  vreus 
decem  assium,  minori  sen  priori  de- 
nario  Romano  par  pretio,  Tqronico- 


rnm  denariolorQm  quadraginta  dno« 
rnm,  trinm  Francicomm  solidoram 
cum  -dimidio.  Ergo  centussis  nnm- 
mus  aerens  centnm  assinm,  Franci- 
corum  solidorum  triginta  qninqne. 
Idem, 

^  MstiwtUui]  Lexiii.tabul.  *Tribns 
nnndinis  continnis  in  comitinm  pro- 
citato,  aerisqne  «stimiaro  prsdicato.' 
Pro  eeitimia  postea  diiere  eeitiminm, 
Idem. 

^  Agaeone»]  Minandi  Terbo  pro 
agendo  vel  dncendo  ntilur  Panlus, 
namFestiusnmignoramns:  sicpanlo 
post  *  Agere,  ante  se  pellere,  id  est, 
minare :'  et  verbo  imigere  utilur  in 
eadem  significatione  vetns  interpres 
sacrorum  librornm:  et  nna  litera 
mutata  Itali  omnes  menare  dicnnl. 
Ant,  Aag. 

Agaionei]  Olossarinm :  9ovKot,  Knf- 
potroia,  Lege,  8ot!i\os  M  icrfyfo«ro»,Joi, 
Scid, 

Agatonei']  Eqnorum  vel  asinornm 
dnctores  Tarenlina  littgua.  NamTa- 
rentinornm  proprium  est '  simplicin 
verba  per  paragoged  prodncere,  nt 
ab  ttyw,  dnco,  ATdi**»,  &yi(^»r,  agaso. 
Sic  ab  Kmim  scalpo,  ivdtiv,  wtdi{ter, 
nnde  oiaso  acns  qua  mulierea  capnt 


DB  VBRBORUM   SIGRIPICATIONB   LIB.   I. 


55 


Agea*  Tia  in  navi  dicta^  qnod  in  ea  maxiina  qnaeqne  res  agi 
solet. 

Agednm  significat  age  modo :  est  enim  adbortantis  sermo. 

Agere,  modo  significat  ante  se  pellere,  id  est,  minare.  Vir- 
gilins:  et  potum  pastas  age^  Tityre.  Modo  significat 
jurgari : '  ut  cum  dicimus>  agit  cum  eo  furti:  modo  re- 
pendere :  ut  cum  dicimusi  gratias  ago :  modo  yerbis  in- 
dicare :  '^  nt  cnm  dicimusi  causam  ago.  Quin  etiam  si 
accessit  gestus/  et  vultus  quidam  decor :  ut  cum  scenici 
agere  dicuntur. 

Agina  ^  est,  quo  inseritur  scapus  tmtinaB :  id  est,  in  quo 
foramine  trutina  se  vertit :  unde  aginatores  dicuntur,  qui 
patvo  lucro  moventur. 


16  Alii  judicare. 


NOTJE 


scalpuDt.  Dae. 

*  Minantei}  Voz  mmare  posteriori- 
btts  saecnUft  miurpata  est  pro  dueeref 
Qnde  Itali  menare,  Vascones  mena, 
Antea  pro  minari,  Qnare  bsec  Pauli 
sunC,  noD  Festi.  Idem. 

•  Agea']  Glossarinm  :  'Agear,  vo* 
pafi4n»  KoX  wdpeiae  vAo(ov :'  nbi  con- 
juDCtio  Kcd  snperflua  est.  Cetera  cor- 
roptissima  ita  legenda:  Agea^  wapk 
*Ejv£y,  q  Tdpoios  wKolov,  IsidoroB  in 
etymoloiticis  lib.  ziz.  *  Agea/  inquit, 
*  vise  sunt,  Jt{  loca  in  navi,  per  qun 
ad  remiges  hortator  accedit :  de  qua 
Eanios:  'Muita  forom,  pootes  et, 
ageaqoe  longa  repletnr.' '  U«c  ille, 
qusB  emendatlonem  nostram  confir- 
mant.  Joe.Seai» 

Aged]  Ihepte  Paulus  ab  agendo. 
Nam  est  a  OnBco  A7V1&,  via.  .Dae. 

'  Modo  tigmjieat  jwrgcri]  Ut, '  agit 
cnm  eo  forti.'  Etsi  ibl  agU  non  tam 
jnrgatnr,  quam  fnrti  actionem  inten- 
dit,  nam  jnrgari  de  rebns  levioribos 
dicitur.  Idem^ 

f  Quxn  etiam  n  aeeeaii  geetui]  Vide 
'actus.'  Idem, 


^  Agina]  Placidns  in  Glos.  *  Aginam 
scapnm  trntinab,  quod  eo  mensura 
ponderis  agatnr.'  Ful.  Urrin* 

Agina . . .  Aginaiorea]  Olossarium  : 
'Aginat,0TpaTff^flu.'  'Aginare,0Tpa- 
r^^tiwJ  Lege,  rpaKre^enUf  et  rpaicrff^ 
ffiy.  Id  enim  sl^nificat  negotiari,  est- 
que  Terbum  infimsD  vetustatis,  a  La- 
tino  detortum:  quo  non  raro  utnutur 
Con»titntiones  Imperatorum  Or«c«. 
Et  rporrffvral  in  iisdeni  Constitntioni- 
bns.  Isidorns  in  Glossis:  *Acinari, 
tricari,  in  parvo  morari.'  Idem : ' Agi- 
Dtntes,  ezplicantea.'  Joa.  Scai, 

Agina]  Placldus  in  Gloss.  *  Aginam 
scapnm  trntins,  quod  eo  mensura 
ponderis  agatur.'  lude  aginaioree  ne- 
gotiatores  qni  tricantur  et  in  parvo 
morantnr.  Gloss.  Isidori,  'acinarl, 
tricari,  in  parvo  morari.'  Olossarium, 
*  aginat,  liaMpdaffeTaiy  orpi^iy  iKifXa' 
iwraL'  i.  Negotiator,  tricatur,  dolos 
strnit.  Item,  '  aginare,  rparrff^cflr^. 
Aginaty  rpajrrff^i.  Ut  optime  correxit 
Scaliger :  'rpaiereieeiku  enim  et  rpeuc- 
reUof  est  ncf  otiari  a  Latino  iraeiare 
detorsom  et  freqoentcr  in  constitu- 


5(i 


SBXTl   POMPEII    rESTI 


Agnus '  didtnr  a  Grseco  iyifl^^  quod  significat  castum  :  eo 
quod  sit  bostia  pura>  et  immolatiooi  apta.  Agnus  ex 
Graeco  a/xyo^  dadudtur:  quod  nomco  apud  majores  com* 
muois  erat  generis,  sicut  et  lupus,  quod  venit  ex  Grsecd 

Agolum,''  pastorale  bacnlnm,  quod  pecudes  aguntur. 

Agonias,  bostias  ^  putabant  ab  agendo  dictas. 

Agonium  °*  dies  appellabatury  quo  rex  ^  hostiam  immola- 


17  Ed.  Scal.  71». 


^^^i^^^^^^>#^ 


NOTiE 


tionibns  Graecis  Imperatoriim  oc- 
ciirrit,  iit  et  nomen  rpoKrwrmv,  id 
esti  tractBOtittmy  tive,  negotiatotum. 
Dac, 

}  AghUM\  Quod  veuii  ex  Graco  A^ 
K0$ :  immo,  quod  venit  ex  Grteco  ^ 
K^os:  vnlt  eniro  in  eo  secutos  esse 
teteres  Oraecos,  qoi  j^  Xwiros,  ^  HpieroSf 
«t  similia  diciuit.  Non  enim  hic  quB- 
rit  etymon  Inpi :  sed  rationem,  qnare 
fcsminino  genere  dicunt  Veteres: 
porro  qnod  ait  agnum  «troqae  genere 
a  Veteribus  enuntiari,  habes  in  Lege 
Namsp  de  opimis  spoliis  :    agnvm 

MARBM.  CABDITO.  Et  in  PellcX,  AO- 

II VM  FEMiNAM :  nam  non  agnam,  sed 
agnam  foeminaro  dicebant,  ot  non  la- 
pam,  sed  hipura  foemtnam.  Ennius : 
*  Endotnetur  ibi  lupu'  fcsmina,  con- 
spicio  amens.'  Jo§.  Scal» 

Agnu»]  Lece  infra,  ut  optime  Scali- 
ger,  quod  venit  ex  Greeeo  i^  K&Kot»  Non 
eniin  quaerit  etjmon  lupi|8ed  iodicare 
vult  Latinos  in  eo  secutos  esie  vete- 
rea  OrsBCoa,  qoi  ^  Tirroti  i^  K/Mcror,  et 
similiai  diciini.  £t  qnod  aita^am 
iitroqoe  genere  a  Veteribns  ennnti- 
ari,  babes  io  lege  Numn  de  opimis 
spoliis,  <  agnnm  marem  cedito.'  £t  In 
'  peUex/  'agnum  fceminam  cedito/ 
Nam  non  i^nani,  sed  ognumfiemMm : 
non  2ifpam,  sed  fapifm  /onuiiam,  En- 
niuB.  '  Endotnetur  ibi  lupiis  fcemina, 
conspicio  amens.'    Et  Oraeci  cum  di- 


cnnt|  ^  fmros,  BiibioteUignnt  BiiKM, 
Nam  Pindarns  dixit  Trror  9^ma, 
$\apos  d^9ta,  Homerus  0ow  ipa€¥a» 
Sic  *  mares  homines  :'  *  canis  foBmi* 
na:'  *  civis  foemina:'  Meo  fcemiBa' 
dixit  Plant.  'Bos  fcemina/  Livins. 
'  Polypus  fcemina,'  Plin.  *  PorcuB  foe- 
mina,'  Cato  et  Cicero.  *  Anguis  Im* 
mioa '  et  '  angnis  mas,'  Cicero.  £l 
alia  mnlta.  In  his  autem  et  similibva 
epicQsnis  si  adjectivum  adjicitur  ooo^ 
tra  terminationem,  mof  vel  femitm 
debet  intelligi.  Ut  *  equus  velocissi- 
ma  :'  *  Bos  auratus :'  '  Elephantos 
gravida.'  Sic  apud  Virgil.  '  Ne  scvi 
magna  aacerdos.'  Et '  amphriiia  va- 
tes.'  Sic  Ovid.  in  epist. '  novamiles.' 
Dac. 

^  Agolumi]  SuBpicor  detortnm  » 
Oraeco,  iey^Kaiowi  nam  prius  Agelum: 
nt  Apello,  ApoUo.'  Jes.  Seal, 

Agolum]  Prios  dicebatur  agelum* 
Nempe  detorturo  a  Oraeco  ityoKaioot 
Scal.  Sed  frustra,  ut  a  *  cingo,'  * oin-* 
gulnm,'  sic  ab  *  ago/  '  agulom/  uino 
*  agolom.'  Dac, 

^Agonias^  hoBtia»]  Oloasarioro  :  'A- 
gonia,  /cpffior:'  non  Agkmia,  ut  bodie 
legitur :  item  :  '  Agonalia/  et '  Ago- 
niiria,  Ooaia,'  Olosa»  Isidori :  <  Ago- 
nes,  victimv.'  '  Agouia,  hostia.'  Jo$, 
SeaL 

^  AgouiMm]  Agonium^  id  est,  lu» 
dum,  locus  mendosus.    Varro,  prwter 


DB  VBRBORUU  SIONIPICATIONE   LIB.   I. 


67 


bat:  hostiam  euim  antiqiii  agoniam  vocabant.  Ag^o- 
ninm  etiam'*®  potabant  Deam  dici  praesidentem  rebus 
agendis:  Agonalia  ejus  festivitatem :  sive  quia  agones 
dicebant  montes:^  Agonia  sacrificia,  quae  fiebant  in 
monte :  hinc  RotnsD  mons  Quirinalis  JSgonis/^q  et  collina 
porta  Agonensis/^  Agonium/  id  est,  ludum»  ob  hoc  dic<> 
tum,  quia  locus  in  quo  ludi  initio  facti  sunt,  fuerit  sine 
angulo :  cujus  festa  Agonalia  dicebantur. 


18  Vid.  Not.  ^  inf.— 10  AHi,  teitc  Scal.  Agcnus:  et  ita  legcoduni  monet 
Dac— 20  Ed.  Scal.  MgantnM. 

NOT^ 


dies  Agonalct,  qaos  dictos  cmc  alt 
ab  agone,  qood  per  eos  rex  sacrornm 
ia  regia  arictem  immolet,  Agonia 
appellata  esse  ait  etiam  Liberalia  in 
libris  Saliornm  Agonenxinm.  Ovid. 
lib.  I.  Fastorum,  cnr  Agonalia  dican- 
tnr/phtres  reddit  caotas,  quanim  ul- 
tima  hve  est :  '  Fas  etlam,  fierl  solitis 
«tate  priorain  Nominade Indls Grse- 
ca  tnlisse  diem.  £t  prlnsantiqunsdl* 
cebat  Agonia  sermo:  Veraqnejndi- 
cio  est  nltima  cansa  meo.'  Si  huii* 
trum  pro  Itulo  legeremns,  minnt  labo- 
raremns.  Ani.  Aug, 

AgmUm  dia]  Qni  et  ngimaHt  Ovi- 
dio  I.  Fast.  '  Janns  agonali  luce  pian- 
dns  erit.'  Item,  *  Et  prins  antiqnna 
dicebnt  agonia  lermo.'  Ratio  antem 
nomiiris  incerta  est.  Varr.  lib.  it.  a 
▼oce  agome :  qnia  sarrificulns  vel  po- 
palom  vel  principem  civitatis  Inter* 
rogabat  an  bostiam  feriret  ?  *  Diet 
agonalea,'  Inqalt,  *  per  qnos  rex  in 
regia  arietem  immolat,  dicti  ab  ago- 
ne;  eo  qnod  interrogatnr  princeps 
ctvitatis,  et  princeps  gregis  immola- 
tnr.'  Quem  locum  ntinam  ne  male 
cepisset  vir  longe  doctissimns,  qni 
ag9ne  hostia  interpretatur,  cum  sit 
pro  fgriom  7  Jnbesne  nt  agam,  feri- 
am  ?  Neqoe  eoim  nisi  jnssns  feriebat. 
Ut  Ovid.  1.  Fast.  Ubi  et  alia  propo- 
nit.  Dae, 


"  Rex]  Regem  sacrifienlnm  intet* 
lige,  qui  rex  absolnte  dicebatur.  Id. 

*  Agtmium  etiam']  De  agonlo  Deo 
nibil  alibi.  Qosb  sequnntur,  ugomdia 
ffus  fesHfriiaiemf  ne  Panll  qnidem 
sant,  et  eoram  sedem  oecopant  qna 
in  fine  legnntnr,  n(^ /fs<a  aganaliti 
dicebaniur*  Lege  igitnr,  rejectis  glos^ 
sematis,ilgom'«meHiimpMl«6mii  Deum 
diiei  praeideniem  rehu  agendie,  citfat 
feeta  agonaUa  dieebaniur.  Scsliger. 
Agonalia  autem  alia  erant  6.  Id.  Ja- 
nnar.  et  12.  Kal.  Jnn.  alta  propridie 
Id.  Decemb.  de  qnibos  vide '  Septi- 
montinm.'  Idem, 

P  Agonee  dieebani  menUe]  Qnlppe 
initio  Indi,  qni  Qrsece  iiymims,  fiebant 
in  montibus.  Idem. 

<i  Mone  QnirinaUe  JEgonie]  Lege : 
ilfoMS  Quirinaiie  Ageniuef  vel  Agenm» 
Vide  <  Qnirinalts.'  Idem, 

'  Agonium]  Non  tam  Paolo  ascri- 
bendi  sunt  errores  immanes,  qni  hic 
inole  vernnt,quam  posterioribns  emen* 
datoribns.  Transposita  enim  multa  » 
mnlta  etiam  corrnpta.  Primum  it» 
revocanda  sunt :  qn»  in  alienas  sedes 
irrepserant.  Agonium  etiam  puta- 
bant  Dcum  dici  prsesidentem  rebus 
agendis :  ciijns  festa  Agonalia  dice- 
bantur.  Nam  illa  verba  ne  Pauli  qni- 
dem  snnt :  agonalia,  ^ue  feeOvHaiem* 
Sed  de  Agonio  qood  seqnitnry  circa 


58 


SEXTl   POMPBIl    FB8TI 


Albegmina  ■ '  partes  extoram>  quas  Diis  immolabant. 

Albesia  scuta  *  dicebantur»  quibus  Albenses,  qui  sunt  Mar- 
si  generis,  usi  sunt :  haec  eadem  decuroana "  vocabantur, 
quod  essent  amplissima,  ut  decumani  fluctus. 

Albiona  ager'  traps  Tiberim  dicitur^  a  luco  Albionarum: 
quo  loco  bos  alba  sacriiicabatur. 


•^^^f^-^^^^^-^^»^ 


1  AhUgmina  legend.  statnit  Scal. 


NOT^ 


finem,  penitns  prodigiosam  est.  Id 
nos  non  dnbitamus  ita  legere :  Agih- 
Ninfli,  loettf,  ta  9M0  ludi  tnUiofacii  mr#, 
06  Aoc  diehm,  qwia  fuerit  tine  oMgulo, 
Ubi  primnm  transpositione  peccatnm 
erat:  deinde  adjectione  harnm  to- 
cnm  id  e«i:  quod  svpe  accidere  hic, 
snpra  notavimns.  Hnic  etymo  con« 
grnit  quod  vetostissimi  Orammatici 
Oraeci  dicVLni  fr§pi  rov  iymms.  'Ayin^f 
inquinnt)  iiyopii  vap&  roit  BomvtoIs,  ^ 
9ik  rh  iyWf  II  Mi  rh  icvKkoT9p%  Aw, 
tfai  ft^  fx<(y  ywiat,  ofdy  riva  iiyAptoP 
Krra.  J08»  Setd, 

AgonUtm,  td  eti,  Utdum']  Hic  trani- 
posiiione  peccatom  esse  ait  Scaliger, 
qoi  Terba  dUponit :  ^ontamy  loctis  ta 
9«o  ludi  iniUo  focli  stml,  et  obhoe  dic' 
hon,  9inaykert<  «tneaagiilo.  Sed  et 
▼etus  scriptnra  defendi  poteit:  ago- 
ninm  enim  et  Indum,  et  locnm  nbi 
Indus  celebratnr ,  significat,  nt  Orscis 
hyd»,  Addit,  fiiod  yWmf  stjie  onga/o 
agoninm  dictum,  cni  etymo  congrnit 
qnod  Tetttstissimi  Oraromatici  Orseci 
dicunt,  hyiuf,  ityopdt  wapiL  roa  Botwrois, 
%  81&  rh  6y€iMf  II 81^  rh  nmkortp^  c&ai^ 
Kai  ftii  fx^of  ymplaSf  hIUp  riwa  hydnow 
Ara.  i.  '  Agon,  conclo  dicitur  apud 
Bceotos,  vel  ab  agendo,  vel  qnia  ro- 
tunda  sit,  et  non  habeat  angnios,  qua- 
siagonium  qniddam  exiiteni.'  Vide 
EusUth.  in  liiad.  p.  ISS6.  Hoc. 

•  Albegmma\  heg^AldegmUuL:  snnt 
partes,  qnsa  Diis  porriciebantnr,  qnae 
propterea   dicebantnr   prosiciir,  et 


prosecta,  tanquam  separata  qnmdam 
a  reliqua  visceratione.  Id  enim  est 
ablegtref  imitatione  Draecorom,  qui 
dicnnt  &voA^cy.  Ergo  ji^irgmmc, 
kwo\tyt»oi,  Apnd  Plantnm,  *  Ablectas 
aedes,'  in  Mostellaria.  Neqne  entm 
mendum  est,  quod  putant  doctissimi 
vlri.  AblectB  «des,  i^0m|^lr«,  et 
qoaal  essent  pro  derellctis.  Senten* 
tlam  meam  adjuvant  Isidori  Olossc 
'  Ablegmina,'  inqnit,  *  partes  exto* 
rum,  quB  prosegmina  dicuntor.'  Sed 
TertoUianns  elegantissime  ablegmiMa 
circnmlocutns  est  his  verbis :  '  Non 
dico  qualei  sitis  in  sacrificando,  ciim 
enecta,  et  tabidosa  qnaeque  mactatis : 
cum  de  opimis  et  integris  snperva* 
cua  quseqne  trnncatls,  capitula,  et 
nngnlas :  qn«  domi  pneris,  vel  cani- 
bus  quoque  destinassetis.'  Qn«  ver- 
ba  etiam  Homericum  itpuAerw  expli- 
cant.  Jos.  ScaL 

*  Albteia  tcata']  Dnae  fiiernnt  Al- 
b».  Varr.  lib.  vii.  de  L.  L.  *  Com 
dnie  sint  Albae,  ab  una  dicnntar  Alba- 
ni,  ab  altera  Albenses.'  Illa  est  in  La* 
tio  snb  monte  Albano,  hnc  in  Marais 
ad  laenm  Fncinnm  circa  fontes  Ani- 
enis,  quare  optime  Festos  Albenses 
Marsi  generis  dicit.  Dae, 

"  DcciaNaaa]  Vide  *  Decnmana  ova.' 
Jdem, 

*  Albioma  ager]  De  qno  mimm 
apnd  Veteres  silentinm,  ut  de  Inca 
Aibionamm.  Idem» 


DE   VBRBORUM   SIONIFIGATIONE   LIB.   I. 


50 


Albogalerus  ^  a  galea  nominatus :  est  enim  pilenm  capitis^ 
quo  Diales  flamines,  id  est^  sacerdotes  Jovis  ntebantnr : 
fiebat  enim  ex  hostia  alba  Jovis  ^  caesa :  cui  affigebatnr 
apex  virgula  oleagina. 

Albula  Tiberis '  fluvius  dictus  ab  albo  aquae  colore.  Ti- 
beris  autem  a  Tiberio '  Silvio  *  rege  Albanorum :  quod 
is  in  eo  extinctus  est. 

Album,*'  quod  nos  dicimus,  a  Grseco^  qnod  est  u\^ov,  est 
appellatum.  Sabini  tamen  alpum  dixerunt:  unde  credi 
potest  nomen  Alpium  a  candore  nivium  vocitatum. 

Alcedo ""  dicebatur  ab  antiquis  pro  halcyone  :  ut  pro  Gany- 
mede  Catamitus :  pro  Nilo  Melo. 


a  Ed.  Scal.  Jwi — S  Alii  Tybtrmo. 


NOT£ 


▼  AlbogaUtiui]  Snetonins  In  libro 
de  genere  ▼estimentornm  scripslt, 
tria  genera  pileorara  esse,  qaibns  sa- 
cerdotes  ntuntnr,  Apicem,  Tntnlnm, 
Galerum.  Apicem,  pilenm  snbtile 
circa  medlnro,  rirga  eminente.  Tntn- 
Inm,  pileum  lanatnm  metse  fignra. 
Oalenim,  pilenm  ex  pelle  hostis  c«- 
s«.  j09.ScaL 

«  AWula  Tibem]  Enstatb.  In  Dio- 
nys.  jcol  9ri  T(fitpts  "AXfiovXos  irori  Ka- 
W/ifyof.  Corrtge  "AXfiovXa.  Neqne 
enJm  dictns  aUnUut,  sed  aUmU ;  sed 
car  ab  aqnis  albls  cnm  6avnm  enm 
dicat  Virgil.  *  Mnlta  flavns  arena.' 
Et  Horat.  '  Flavns  qnam  Tiberis  la- 
vit.'  Nempe  ibi  6avns  nihil  alind  est, 
qnam  pnlcber,  limpidns,  nt  cannlcMS, 
Virg. '  Oeralens  Tibris.'  Dae. 

»  A  Tiberio  Silmo']  Optime  viri 
docti  TOcftno.  Hic  Calpeto  patri 
snccoaslt,  etin  Albnlasnbmersns  no- 
men  rellqoit  6nvio.  Ovid.  Liv.  Infra 
in  voce  *  Tiberis '  ait,  *  vel  a  Tiberino, 
vel  a  Tlbriy  vel  Tiberi  rege  Tnsco- 
rnm.'  Sane  et  Eostath.  in  Dtonys.  a 
Tiberio  qnodam  rege  dictnm  refert 
ezDlone.  Idm. 


^  Album]  Alii  tamen  Alpibns  non  a 
colore,  sed  ab  altitndine  nomen  indi- 
tnm  tradnnt.  Albuo  enim  vel  elfMtt 
GalliSy  qui  olim  Oermanica  lingua 
loctttisunt,  aUum  significai,  nnde  Isl- 
doras, '  Galloram  lingua  Alpes  mon- 
tesalti  vocantnr.'  Et  Annibal  apnd 
Liv.  lib.  xzi.  Sect.  SO.  '  Quid  alind 
Alpes  esse  credentes  qnara  montiom 
altitndines?'  Hinc  intcnigendns  Eu* 
stath.  In  Dionjrs.  'H  M^AXvir,  inquit, 
f»4yurroif  6pos,  8i*  t  ical  wKi^/BwTUcms  X4- 
yomoA  al  "AXwfts»  ^aal  tk  tV  ^^((^ 
ra&rrpf  Korrik  tV  <^  f^  'EXXifnir^  /ic- 
riXif^  raJbrhw  9infao0aA  rp  KXiturodp^ 
*  Alpis  mons  maximns,  qnare  et  pln- 
raliter  dicuntur  Alpes.  Ainnt  antem 
vocabnlnm  lllnd  Orvce  redditnm  idem 
valere  qnod  claustrnm.'  Sed  falsum 
est  vocem  Gallorum  propriam  fuisse, 
cnm  illam  OrsBci  etiam  nsnrpaverint ; 
debetur  autem  Phoenicibus  qulbns  la- 
han  albns^  et  alben  formaSy  ra,  al6iaeere. 
Nisi  malis  KXtit  cnm  aliis  ezcelsnm 
cotlem  interpretari  ab  Hebrsto  ol  vel 
hal,  quod-tftflsam  sonat,  et  pai,  quod 
eoliem  aut  veriicem  moalts.  Idem. 

«  Akedo]  Varr.  lib.  vi.  de  L.  L, 


GO 


SEXTl    POMFBII   FBSTl 


Alebria/  bene  alentia. 

Aleonem/  aleatorem.    Naeyius :  pessimomm  pessime,  au- 

dax^  ganeo,  lurco/  aleo. 
Aletudo/  corporis  pinguedo. 
Alga/  quam  mare  ad  littns  projicit.  Virgilius  in  Bucolicis : 

Projecta  vilior  alga. 
Algeo  s  ex  Grseco  kkym  dicitur^  id  est,  doleo :  ut  sit  frigus, 

dolor  quidam  merobromm  rigore  conjectus.^ 
Alica  **  dicitur^  quod  alit  corpns. 


4  VeU.  ^dd.  /ntfro.— 5  Fo&t  Alga  in  ed.  Scal.  inserUor  herba,^ 
coUectus» 


Aiii 


NOTiE 


*  H«c  avis  a  Grecis  &Axv^,  a  nos- 
tris  alcedo  dicitur/  Plaiit.  PosduI. 
'  Jam  Hercle  tu  perlisti.  nisi  illam 
malii  tam  tranquillam  facis  Qnam 
mare  est  olim  cum  ibi  alcedo  puUos 
edocit  suos.'  Idem» 

^  AUbria]  Olossarinm :  '  AlebrinSy 
•tfrpo^ti  Optnrhs,  rpo^t^.*  Pro  tfptir- 
rdf  male  hodie  Ojpcfi/B^f  in  Olossario. 
Isidori  GIosssb  :  '  Alebra,  bona,  qni- 
bus  alimnr/  *Alibre,  alimentom.'Di- 
omedes  1. 1.  Per  genitivum  sic,  cum 
a  persona  ablatum  qiiid  significatnr: 
velutiy  Ab  oratore  accepi :  A  re  ale- 
bri  Ciceronis  intellectnm  est.  Jot. 
Scal. 

AUbria]  Ab  <  alendo '  nt '  aletudo ' 
infra.  Dac, 

'  AUanem]  In  versn  Naevii  vete- 
res  editiones  habebant  /tM(ro,  non  ter* 
co,  Et  ita  inveni  In  membraoa  vete- 
ris  Olossarii.  Apud  CatnUttm  ver- 
sus  in  mannscripto  codice  in  Ma- 
ronrram  ita  legitnr:  Omnia  magna 
hac  sant:  tamen  hic  et  nuueimut  nl* 
tor :  Non  komo,  ud  vere  M.  magna 
mmax,  Legendum  sane  :  tamen  hic 
e$t  maximn*  tuctro,  Transpositn  tan- 
tnm  erant  literae.  Minacem  antem 
vocat  jactabnndnm,  et  qui  molta  mag- 


nificc  de  se  prvdicet.  Hoc  enim  est 
minari.  Horatius  :  '  Atqui  vultus 
erat  magna  et  prsRclara  minantis.' 
Qood  Gnecorum  imitatione  dictiim 
est»  qoi  in  eadem  re  verbo  h.w§iXMut 
ntuntur.  Catullus  ergo  miiiacnn  vo« 
cat,  qoem  postea  Romani  Aretaiogum, 
ot  doGuimiis  in  ernditissimiun  poe- 
tam  Ansoninm.  Locos  ille  CatuUi  a 
nobis  emendatns  illostris  est,  et  in<< 
signis:  ac,siqnis  alius  inter  epigram- 
iiiata,  elegantisslmns.  Jot.  Scal. 

Aleonem']  Ab '  alca/ '  aleo/  i.  *  alea- 
tor.'  In  versn  NsBvii  veteres  editt, 
habent  lutiro^  non  larco,  Sed  cnm 
gatuo  et  Inotro  idem  sint,  retineo  iwi 
co,  de  qno  vlde  in  foro.  Dac. 

f  Aletudo]  Supra  *  alebria.'  Idcm, 

s  Algeo]  Optinie  Bonaventura  Vul- 
canius  in  snis  ad  vett*  Qloss.  notis 
legendiim  vidit  infra,  ut  oit  algor  do- 
lor  quidam  memhrorum  rigore  coUectu», 
Hinc  di|giMiis  9^fHjos»  Idem. 

*>  AUca]  Tritici  vel  farris  geans 
Plin.  Ub.  xviii.  cap.  7.  nnde  etiam 
pro  puUe  Martiali  Epig.  6.  lib.  xiii< 
*  Nos  alicam,  mnlsnm  poterlt  tibl 
mittere  dives.'  Vide  Piin.  Ub.  xvtiu 
cap.  11,  idem. 


DB  VBRBQRUM  StGNIPICATIONB   LIB.  I. 


6L 


Alicariae*  meretrices  in^  Campania  solito  ante  pistrina 
alicariorum  verri '  qusBstus  gratia :  sicut  hed,9  quae  ante 
stabula  sedebant,  dicebantur  prostibuliB.^ 

Alienatus,  qui  alienus  est  factus. 

Alimodi  *  pro  altusmodi. 

Aliorsum,""  et  illorsum,  sicut  introrsum  dixit  Cato..      • 

Ali  rei "  dixit  Plautus  pro  eo^  quod  est  ali»  rei. 

Alites  ®  Tolatu  auspicia  facientes  istas  putabantur :  buteo» 
sanqualis,  immusculus,  aquila,  yulturius. 

AlintaP  antiqui  dicebant  pro  aliter,  exGrseco  ixxii  eteixx»^ 
transferentes.  Hinc  est  illud  in^  legibus  Numse  Pom- 
pilii:  si  QUis  aliuta  faxit^  ipsos  jovi  sacbr  esto. 

AUus/^*!  pollex  scandens  proximum  digitum :  quod  yelut 
insiluisse  in  alium  videatur :  quod  Graece  dicitur  ebJaaiau 


7  Ed.   Scal.  meriirieii  appeUabmtmr  tii.— 8   £ftd«in  ed.  venari,'-^  Alii| 
teste  Scal.  €«.— 10  Vett.  edd.  AUex. 


NOTiE 


'  AHearitB']  Qnn  ante  pistrina  ali- 
ceriornniyqiiialicftin  molebant.  Plant. 
in  Pttnnl.  Act.  i.  sc.  2.  *  Prosedas, 
pittornni  amieas,  reltqnias  alicarias  :' 
id  esty  nlicariomni  reliqniaa.  Idewu 

k  Froaiibmlm]  *  Qaae  tibi  olant  sta- 
bnlnin  itatnmqne/  caedem  et  proeedet 
PUnt.  snpra.  Uem, 

'  AtimodX]  Ab  nKiis  genitiTns  antt- 
qnna  aiti,  pro  qno,  aHiy  nnde  eUmadi, 
sic  infra  aU  rei,  pro  alUe  rei,  Idem. 

■  ii/t0rt«m]  Ab  dUue  et  rcrfnm  fit 
cliercrsmn  per  syncopen  oliorsiim,  ut 
ab  *  iilo  Tersnm/  *  illorsnm : '  '  intro- 
vertnm/ '  introrsnm.'  Idem, 

"  AH  rei]  Plant  in  Milite :  <  Qnl 
aist  adnlterio  stndiosos,  nnlii  ali«  rei 
est  improbns :'  fortatse  ea  boc  loco 
Petti  scribendnm  est,  oii  rei.  Ant. 
Anif. 

illi  rei]  Nnllibi  opinor  apnd  Plan- 
tam  hodie  legi  aii  rei,  Nisi  ita  re« 
scribeodnm  sit  in  Mil.  Olor.  iii.  1. 
t  o>^  niii  adnlterio  rei  nnllse  ali» 


stndiosna  est  improbns.'  Dae, 

0  AlUee]  De  sanquali,  et  immns- 
culo,  Tel  inimustnlOi  snis  locis  Tideto : 
et  Plin.  lib.  x.  cap.  7.  Ani.  Awg» 

AHtes]  Vide  '  oscines.'  Dae, 
p  AHata]  M.  L.  habet  tpsiif  pro  ^- 
«of.  Velius  Longns  de  Orthogra- 
phia :  '  Antiqui  seqne  confusas  o  et 
M  literaa  babnere:  nani  consol  scri- 
bebant  per  o,  cnm  legeretur  per  u, 
con«nl.  Unde  in  miiltis  etiam  nomi- 
nibns  varis  snnt  scriptnrae,  nt  fontes, 
fnntcs:  frondes,  frundes,'  &c.  Fni. 
Urnm, 

AHata]  Ut  ab  antiqno  <ali8,'«ali- 
ter ;'  sic  ab  <  alins,'  •  alinta.'  Dac. 

1  AUne  lAUex]  Hallos  Inferiori  lo- 
co  idem  appellatnr:  mirandnmqne 
est  Festum,  et  in  hoc,  et  in  aliis  va- 
rie  scribere :  nt  <  ederam '  et '  faede- 
ram,'  *  Caiam '  et  *  Oaiam.'  Panle 
vero  id  ascribendnro  non  est;  cnm 
ante  eum  Festi  liber  literarnm  ordine 
esset  perscripttts.  Ant.  Ang. 


62 


SEXri   POMFBII   FBSTl 


Alli^nsis  dies'  dicebatar  apud  Romanos  obscoehiesimi 
ominis:  ab  AUia  flayio  scilicet,  nbi  Romanus  fasus  a 
Gallis  exercitas  est. 

Alma/  sancta,  sive  pulchra ;  vel  alais,  ab  alendo  scilicet. 

Almities  ^  babitas  almarum  reram. 

Altaria^^.sant,  in  quibus  ignis  adoletor.  Altaria  ab  aititu- 
dine  dicta  sunt :  quod  antiqui  Diis  superis  in  SDdificiis  a 
terra  exaltatis  sacra  faciebant :  Diis  terrestribus  in  ter- 
ra:  Diis  infernalibus  in  effossa  terra. 

Altellus ""  Romulus  dicebatur,  quasi  altus  in  tellure :   vel 


NOTiE 


AlUu]  Veteres  editiones  babent 
Allex:  qnod  ego  item  reperi  in  Isi- 
dori  OloMis.  *  Allex,pollez  inpede.' 
Tamen  in  litera  H  vocatiir  HaUu$: 
et  Olossarittm  :  '  Hallos,  wMs  fUyas 
9dKTv\os.*  Jo$.  iSca/. 

V  AUUfuisdiei']  zvii.  Ral.  •eztilet. 
Dm. 

*  AImo]  Eleganter  vetus  illnd  et 
plenom  bonae  frugis  Olossariom :  <  Al- 
ma,  it\vHif  &7i^|  ^bpo^,  Sphrr^ipa,*  Jof • 
SctU, 

Alma]  Homero  ftiUtpos  ttpovpa,  al- 
flna  ferra,  quod  homines  nntriat.  Inde 
Oloss.  *  alman,  f^ttimpos,'  Dae, 

'  AtmUie»]  Glossarinm :  '  Almities, 
aS^is  Vx^'*'  '  Almitas,  hwrpo^f 
kmffVTfli*  *  Almites,  kAkKos  iofcerpo- 
^f .'  Cbarisiasy '  Almities,  c^p^fia.* 
Jof .  Scal, 

Almiiiet]  loterpretatur  a  Charisio 
Ub.  I.  c^p^cia.  Sic  intelUges  Pauli 
yerba,  quae  mihi  mendosa  esse  vide- 
bantur.  Ant,  Auf, 

Almities]  Almities  et  almiias  idem 
est  quod  Horatio  Faaslilas,  id  est, 
terr»  fertilitas,  salubritas  aquarom, 
et  Jovis  aursB.  Fanstus  rerum  babi- 
tus,  fansta  rernm  ezistentia.  Quare 
optime  Charisio  *  almities,  c^p^ircta.' 
Dae, 

>  ii/<arta]  Ab  altitudine,  nt  a  <  Incus,' 
<  Jucar/sic  ab  *aitns,'*  altar;*  aUaria 
autem  et  ara,  eo  differont,  quod  illa 


Dcis  superis  tantnm  et  inferis  dica- 
rentnr.    Servins  in  Eclog.  v.  '  Novi- 
mns  aras  et  Diis  esse  snperls  et  io- 
feris  consecratas:  altaria  vero  esse 
snperornm  tantnm  Deomm,  qoae  ab 
altitudine    constat   esse    noroinata.' 
Qnidam  aras  terrestribus  tantnro  po- 
sitas  scribnnt,  inferis  scrobes  vel  fo- 
cos.    Ut  hic  Festus.    In  his  Lntatins 
Statii  interpres:  '  Diis  inperia  alta- 
ria,  terrestribos  arse,  inferis  Scrobes 
vel  foci  dicantur.'    £t  Porphyr.  lib. 
de  Nympharum  antro«  To<s  fih^  *Okufi' 
wiots  $€o7s  ifao6s  rc  jcal  S8if  ica«  fimftoifs 
IZplcarrOf  xfio^^u  li  koI  ffpoM'i  ifrxdpas^ 
iwoxfioviou  fi6$povs  ical  fiiyapa,  i.  '  Ccb* 
lestibns  qnidem  Diis  templa  et  alta- 
ria  statnernnt.    Terrestribns  et  He- 
roibus  aras :  inferis  scrobes  et  fossas.' 
De   hisce    ultimis  Ovid.    in   Meta- 
morph.  '  Haud  procnl  egesta  acrobi- 
bns  telittre  dnabus  Sacra  facit.'  /dem. 
'  AUelloM]  £st^MeopiaTCN^,Altns, 
altnltts,  aitelhis.    Significat  Bpnr^ut, 
rp^i/M>y,  alumnum.  Ita  vocabant,  qui 
expositi  erant»  et  inveniebatur,  qni 
eos  toUeret.    Plinias  ad  Trajanum : 
'  Magua,  Domine,  et  ad  totam  pro« 
vinciam  pertinens  qnsstioest  de  con- 
ditione,  et  alimentis  eorum,  qnos  vo- 
cant  eptwTobs,*  &c.    Ezpositom  Ro- 
mulum  ab  avo,  educatum  a  Fausta- 
lo,  nemo  non  meminit.    Ita  ergo  vo- 
cantur  incerto  patre  et  matre  nati. 


DB   VBRBORUM   SIONJFICATrONB   LIB.   I. 


63 


qnod  tellarem  soam  aleret^  sive  quod  aleretar  telis :  vel 
quod  a  Tatio  Sabinoram  rege  postalatas  sit  in  colloqaio 
pacis^  et  altemis  vicibns  audieriti  locatasqae  faerit: 
sicat  enim  fit  diminotive  a  macro  macellas/'  ^  a  vafro 
vaTellus,  ita  ab  altemo  altellns. 

Alter/  et  pro  non  bono  ponitar ;  at  in  aaguriis  altera  cum 
appellatur  avis,  quse  utique  prospera  non  est :  sic  alter 
nonnunquam  pro  adverso  dicitnr  et  malo. 

Alteras  *  ponebant  pro  eo  quod  est  adverbium  alias. 

Altercatio»*'  jurgatio. 

Alteraatio/  per  vices  successio. 

Alterplicem/  daplicem. 

Alterta,"  •  alteratra. 


^»^^»»^*^:»»»^ 


11  AHae  edd.  a  Mtreo  Jk!arceUMi,—l2  Al.  altertra» 


VOTJE 


Sed  veterei  Orammatici,  qiu  tam  «n- 
xie  etyma  Terbornm  rimantor,  quid 
alind,  quam  cnm  ratione  intaninut? 
Jca,  Seal. 

AlieUMB]  Mer»  oug«  qnvcnmque 
bic  Fettus  tradit.  Ait  Scaliger  ab 
aUndo  oftaj,  aUMhUf  aUelku,  £t  ita 
▼ocabant  eos  qni  ezposltl  erant  post- 
qnam  inventi  ab  aliis  qnam  parenti- 
bns  alebaotnr.  £t  sic  recte  Romnins, 
qnt  expositns  ab  avo,  et  a  Faustnlo 
pastore  repertns  etedncatus,  altellus 
dictus  est.  Sed  bronino  allellns  est 
ab  ^etf  ollemtef ,  alteUMif  id  est,  ge* 
miDtts,  qnod  uterqneottrr  esse  videa- 
tnr.  Vide  '  frater.'  Dac. 

y  A  wuiero  maeeUui]  AHb  edilt.  ba- 
bent  a  ilfarco  MareeUui,  Sed  altera 
lectio  recta  est:  nam  Laiinissimum 
maceUua,  i.  panlo  macrior.  Lncil.  lib. 
▼I.  '  Si  nosti,  non  magnns  homo  est, 
nasntUy  macellns.'  Jdem, 

*  AUer]  In  anguriis  pnto  alterom 
significasse  non  bonum,  com  altera 
avis  felici  priort  anspicio  vitinm  fa- 
ceret,  cum  fnlraen  seciindnm  prios 
perimerety  qnod  dicebatur  propterea 


perempiale,  Angnres  vero  in  templo 
sedentes  ad  angurinm  captandnm 
nbstinebant  vocibns  male  ominatis» 
ideoqiie  potins  aUeram  avem  quam 
adoflrsam  dicebant.  Jos,  SeaL 

*  AUeras]  Snbintelligebant  vUe§, 
Dac. 

^  AUereatio]  Non  pro  jnrgatione 
tantum,  sed  etiam  pro  alternatione 
snmitur,  cura  dno  altrmatim  loqunn- 
tnr,  et  inter  se  verba  commntant, 
unde  optime  Olossar.  ia^tfiaxith  Afi^t» 
poXloy  ityri^fviffUt  JLiamfiam  kSyot :  i. 
*  velitatio,  jurgatio,  contradictio,  mo- 
tni  sermones.'  IdewL 

^  AUemaiio]  Qlossar.  '  altemare, 
iifLoifiotWf  alteraatim  itfjLotfiaUts,'  Idem, 

^  AUerplUem]  Isidori  Xi^is :'  *  Al- 
terplicem,  dnplicemy  dolosum.'  Jos, 
Seat, 

AUerpHeem]  Qnem  Grsci  arpv^' 
fioAXoy,  versipelleQi,  astutnm,  meta* 
phora  a  velleribns  intortas  et  inver- 
sas  lanas  habentibns.  Dac, 

•  AHerta]  Lege  nt  in  al.  aUertra* 
AUeruira  syocope  att«rtra.  Idem. 


64 


SBXTl   POMPBII    FESTl 


Altcnim'  Sinnins  ait  idem  significare,  qnod  apnd  Graecos 
hipov.  Qnidam  vero  ex  utroqne  esse  compositum  afxxo$ 
et  BTigog, 

Altum  '  proprie  mare  profnndum. 

Altns  ab  alendo  **  dictus,  alias  ab  altitudine. 

Aiucinatio:'  erratio. 

Alveolnm,^  tabula  aleatoria. 

Alumento  ^  pro  Laumedofnte  a  veteribus  Romanis  nec  dnm 
adsuetis  GraecaB  linguae  dictum  est.  Sic  Melo  pro  Nilo, 
Catamitus  pro  Ganymede :  Alpbius  pro  Alpheo  diceba- 
tur. 

Alvus  venter  foeminaB,'"  ab  alendo  dicta  est. 


NOT^ 


'  AUerutk]  OUm  dicebalur  aUenu 
a  Greco  HXAos,  Jh§pos,  vel  potins,  nt 
placet  Angelo  Caninio,ab  /EolicodX- 
Xvrip^s  pro  kKKirpios,  ^oles  enini 
transponnnt  et  geniinant  p,  et  mntant 
4  in  «» nt  UdfiptifAos  pro  Hplofjios.  Idem. 

K  AUum]  Qnia  qnse  profnoda  soBt, 
•a  non  possnnt  non  esse  alta,  unde 
factum  est  nt  nblime  sive  aUum  et 
ftn^mndmn  reciprocc  inter  se  commn- 
tentnr.  lode  in  Oloss.  '  altitudo, 
fidBos,  f^or.'   Vide  *  profandnm.'    Id, 

^  AUut  ab  alendo']  Horat. '  vos  C»- 
sarem  altnm.'  AUum,  id  est,  ahan' 
nvmynon  vero  magnMm,  ut  quidam  vo* 
lunt.  Qnod  plnribns  apnd  ipsnm 
Horatinm,  qni  brevi  Deo  Juvante 
metam  stringet.  Idem. 

'  Aiueinatio]  Alucinati,  aUucinari,  et 
haUueinari  scriptum  reperias:  aUuei' 
nari  quasi  adhiein^ai,  ad  lucem  offen* 
dere.  Qnod  de  iis  dicitur  qni  nimia 
lace  ocnlonim  acie  perstricta,  minus 
vident:  sic  '  oblucinasse'ob  vel  ad 
Incem  errasse.  Vide  suo  loco.  Ve- 
risimilios  tamen  est  quod  docnit  eru- 
dittssimns  Salmasins  abietnari  esse  ab 
ix^ff§ty.  Alueinaiio  est  Ax^ki},  x^M^ 
4rif,  ttt  Hesycb.  exponit,  id  est,  Aio/iifl, 
quia  frequentes  oscitationes  oborinn- 
tnr  eis  qui  simili  tenentur  languore  et 


anxietate  animi.  Idem, 

^  Aheohan]  Nam  alvens,  nt  alveo- 
Ins  de  tpbula  Insoria.  Idem, 

1  Alumenio]  Aio  Festnm  in  depra- 
▼atos  codices  vetustissimi  poetae  Li- 
vii  Andronici  incidisse.  Nam  '  Lao- 
mento'  dixit  Livius.  Ita  fere  sem* 
per  veteres  Latini,  «tiam  posteriores : 
nt  Petronius  '  Lanconte  :'  *  Oemina 
nati  pignora  Lanconte:'  et  Lautu* 
mietf  non  Laotomim:  qnod  cognosci- 
mns  ex  Seneca:  sic  Laudicea,  pro 
Laodieea,  Plinins  libro  ii.  Epistol. 
'  Nam  ibi  Landiceni  dicebantnr,  per 
Jocnm,  non  cives  Laodicesp,  sed  qni 
landes  suas  cani  libenter  andiebant: 
nt  et  iidem  non  inurbane  vocabantar 
2o^ok\97s,  non  ut  proprio  nomlne 
Tragici  poeta?,  sed  qnia  grande  so- 
phos  illis  dicebatur  a  condnctis  et 
redemtis  anditoribus.'  Ergo  eodem 
modo  Laumento  pro  Laomedonte,  Jos. 
Scal. 

Alumenio]  Optime  monnit  Scaliger 
Festum  in  depravatos  Livii  Andronl* 
ci  codices  incidisse.  FortaMe  scrip- 
'  serat  Festus  Alumeton  pro  Laomedon : 
nempe,  transpositls  iiterls  a  et  I,  et  d 
mntato  in  t,  Quod  et  doctissimo 
Menrsio  in  mentem  video  venisse. 
Dac. 


DB  VEEBORUM  SIONIPICATIONB   LIB;   I. 


65 


Am  "  praspositio  loqnehuris  significat  circam :  unde  infra  '* 

servus  ambactus,  id  est,  circumactas  dicitnr. 
Aniasso,''  amavero. 
Amatio'^p  ab  amore  denominatum. 
Ambactus  ^  apud  Ennium  lingua  Gallica  actus  '^  dicitur. 


p^^^ 


IS  Ed.  Scal.  aKpra.>~l4  LeKenduin  monet  Scal.  anuu«o:  aliae  edd.  babent 
MNrfj». — 15  Alil  MreiM. 

NOT£ 


^  Alvu»  ffetUer  /«miiKt]  Et  Wri 
etlam  Masealino  ^nere  posnit  Ae- 
cimi.  <  Ut  qoam  fragillsaimns  alvns.' 
Mdem, 

■  Am]  Praepositio  loqneUris  est, 
qn»  per  se  oon  snbiistit,  sed  cnm  lo« 
qnelis :  ita  Sergins,  Probns,  Diome- 
des  Orammatici.  Ejnsmodi  prspo- 
sitiones  snnt,  dw,  eotiy  cdr,  re,  et  simi- 
les  si  qnse  snnt  alie.  Nam  cnm  lo- 
qnelis,  aliqnid  snnt,  per  se,  nihil :  sic 
apnd  Ciceronem  in  de  somnioScipio- 
ais  *  loqneleriter  annns  ad  cursnm 
Solis  descriptns'  esse  dlcltnr:  hoc 
est,  contemplatlone  ipsins  Solis,  noA 
qnod  re  vera  is  snnus  dlcendns  sit : 
qnemadmodnm  illaei  prwpotitiones  re> 
vera  non  snnt,  nisi  conteniplatione 
earom  vocum,  qnibns  conjunguntnr. 
Quare  manifesto  errat  Macrobins,  qoi 
apnd  Catonem  legit  nm  terminum, 
Bon  aRteriMimijn,  cum  am  per  se  nihii 
sit»  sed  loqnelariter:  vide  qnid  anno- 
tamns  voce  '  Aintennini.'  Apnd  Ci- 
cerenem  vnlgo  non  loquelariterf  sed 
f9ptUarHer  excnsnm.  Sed  discant 
onnef  Ciceroniani  hanc  vocem,  ne- 
qne  mihi  irascantnr,  si  eam,  utl  in 
omnibus  mannscriptis  legilnr,  proba- 
mos.  JoesScttL     « 

ilm]  Servns  arobactns  forlasse  sig« 
nificat  servnm  libertatem  esse  con- 
secntnm.  Persius  Sat.  v.  '  Qnlbns 
nna  Qniritem  Vertigo  facit :  hic  Da- 
ma  est  non  tressis  agaso :  Verterit 
hnnc  dominus :  moroento  tnrbinis 
eait  Marcus  Dama.'  Vide  '  Mann- 
Delph,  et  Var.  Cku,  Pomp, 


mitti.'  Ant,  Aug. 

Arn]  A  Orsco  itftfl :  nam  fallun- 
tnr  qul  pntant  prius  Orsce  dictnm 
fuisse  o^,  addito  ^,  ^^  Dac, 

o  Amaeeo]  Plant.  Castn.  v:  4.  '  Sl 
nnquam  post  hoc  ant  amasso  Casi* 
nam  ant  occepio  Modo,  ne  dum  eam 
amas4o.'  Idem, 

P  ilmalto]  Lege,  Amaeeo:  Itidomt 
in  Olossis :  '  Amasco,  amare  cnpio.' 
Jo§,  Seal, 

Amatio}  Scatiger  legit  amaeco,  Fa* 
vent  OlosssB  Isidori:  '  ainasco,  a- 
mare  cupio.'  '  Amo,'  '  amasco,'  nt 
'  hio,'  *  hisco/  *  misereo,'  '  miseres- 
co,'  &c,  qoam  formalionem  Latini  a 
Oraecis  suarlsernnt,  qui  r^rrt»,  rvirrtf* 
aiM,  et  alla  apud  eos  freqnentla. 
Verum  t*  amatio  retinori  potest,  qua 
voce  non  semel  nsns  est  Plautus,  nt 
Casin.  ii.  6.  *  Verum  asdepol  tna  roi- 
hi  odiosa  est  amatio.'  Meursins  to« 
tnm  ita  mavult  refingere,  amato,  ab 
amo  denomiiuitum,  Nempe  nt  ab 
« hio,'  <  hiato/  sic  nb  *  amo,'  *  ama- 
to.'  Dae, 

4  Ambaetua]  Sane  Panlns  iste  non 
assecntns  est  roentem  Festi.  Nam 
Ambactnm  Festns  dixlt  apnd  En- 
nlnm  significare  servnm  mercona- 
rinm :  a  Oalli«  autem  dici  clientem, 
nt  legitur  apnd  Cesarem.  Vel,quod 
verius  pnto,  Festiis  tantnm  ab  Ennio 
ita  vocatiim  servum  condnctitium 
dlxit.  Pttulus  vero  Iste  voliiit  since- 
rom  vas  incrustare,  et  ita  a  Oallis 
dictnm  esse  8crlpsit,qnia  eam  vocem 
FeU,  E 


66 


SBXTl   POMPEII   FBSTI 


Ambarvales'  hostiaD  appellabantor,  quee  pro  arvis  a  daobas 
fratribos  '^  sacriiicabaDtur.    Ambarvalis  hostia  est,  qo» 


16  Al.  aefrugibui,    Vid.  Not.  iof. 


NOTiE 


in  Commentariis  Cciarii  legerat. 
Neqne  dubito  qain  ita  res  acciderit. 
Nam  alii  longe  Ambacti  apiid  Ceaa- 
rem,  qni  noniervi  erant :  alini  am- 
bactns  apud  Enninm,  cum  servnm 
significet :  illnd  Oallicnm  vocabulum, 
hoe  pUne  Latinnm.  Hnic  conjectu* 
r»  fidem  facit  GioMarinm  illod  non 
latis  latidatum,  et  quod  magiitello- 
rum  manibus  teri  non  debet,  aed 
tantnm  a  doctioribnt  nocte  et  die 
vertarl.  In  eo  igitnr  legitnr :  '  Am- 
bactnt,  SovXot  lua^vrhSf  i>s  "Ennos.* 
An  non  satii  plane  innnere  videtur, 
qnod  de  Panli  lAidacia  odorati  lu- 
mus  ?  At  Ennius  videtnr  de  servo 
ambacto  loqoens  comparatione  ali- 
qua  ant  similitadine  dixisse  netcitf 
qnid  tale,  ut  apnd  Tbeognin :  /i^  o-c 
fiidfflht  raoT^p,  ^krrc  icaic&v  kdrpty  ^^- 
fUjptor.  Nam  de  eo  Tbeognis  sentit, 
-qui  quotidie  locat  operas  soat:  ut 
Ennins  quoque  de  eo,  cigus  berus 
qnotidie  coUocabat  operas,  et  ex  eo 
rem  quierebat.  Porro  non  placet 
referre  ad  mannmissionum  moreni,ct 
vertigines  illas,  qoibns  liberabatnr 
servus,  cum  tamen  id  snmmis  in  om- 
ni  doctrinsB  genere  viris  placnisse 
videam,  eosque  in  ea  hnresi  esse. 
Non  possnm  non  ridere,  quod  Agyrta 
4^idam,  homo  insignis  audaeiiPy  atqne 
impndentis,  scripsit  contra  Tnme- 
bum  snper  hac  voce '  Ambactos.'  Sed 
at  ejnt  omnes  libri  nibil  aHnd  quam 
impndentittimam  sni  fidnciam  prnfe- 
nint,itahanc  ejus  de  hac  reopinionem 
nt  impudentissimam  et  ineptissimam 
rejicio.  Nnnqnam  legi  majores  nngas, 
nunqnam  intigniorem  temeritatem 
vidiy  neque  andivi,  nt  qni  omnes  lin« 


guas  a  sna  barbara  deducere  velit, 
adeo«  ut  ipsam  Hebraicam  lingnam 
posteriorem  Cimbrica  atserat:  obi 
etiam  circnlator  Motem  reprehendit, 
quod  nomina  propria  veteruui  tllo- 
rum  patrnm  a  gentilitia  sua  Hebraea, 
non  a  Cimbrica,  deducat.  Ergo  mi- 
seros  illos  veteres  Hebreos,  qui  oon 
Batave  scierint  loqui:  et  feliciores 
longe  futuros,  ti  Antnerpienses,qnam 
si  Syri,  tive  Palsstini  fulsient.  Talia 
infinita  habent  ineptitiims  illc  Ori- 
ginei,  et  tamen  non  detnot,  qui  ad* 
mirentnr.  At  de  ineptistimo  bomine 
plora  aliat,  ubi  erit  locns.  Hoc  unum 
adjiciam,  in  tanta  mole  Itbri  vix  me 
reperitse,  quod  vernm  esset :  et  licet 
aliqoid  veri  inveoias,  tamen  id  ejns- 
modi  ett,  nt  in  ea  aiea  dicere  poasis 
e»m,  aliqnando  ot  vincat,  assidoe 
perdere.  Joi,  ScaL 

AmbaOtui]  Cur '  lingua  Oallica'4t- 
cat,  ignoro:  atMmaapra  scriptnm 
est,  id  recte  Latine  dicitur:  et  mos 
Romanns  tignificatur.  Ani,  Aug. 

Ambactiui]  Optime  notavit  Scaliger 
Festum  scripsiste  AmbaciUB  upud  £n- 
ntvm  urvui  dieiiwr,  Probat  Olotsa* 
rinm  illud  non  satis  laudatom,  nbi  le* 
gitnr:  om&achu,  dovXor  fuffBttrhs,  in 
"Eiviof,  i. '  Ambactus,  servut  conduc- 
titiut,  nt  ait  Enniui.'  Panlus  vero  vo- 
luit  sincernm  vas  incrustare,  et  tta 
Oallica  lingiia  amt^^ctum  dictnm  esse 
scripsit,qnia  in  commeotariis  Cfltsaris 
de  bello  Oallico  legerat,  *Plnrimnm 
circnm  se  ambactos  clieotesqne  ha- 
bet/  Sed,  ut  acute  ad  Vopiscum  SaU 
masios,  ex  verbis  Caesaris  non  magis 
liceat  coiligere  Oallicam  vocem  esse 
ambaetiu  qoam  diente»,  Cor  non  enim 


DB  VRR90RUM   SIONIPICATIONE   LIB.   1. 


67 


rei  divinse  caasa  circam  arva  dacitur  ab  iis  qoi  pro  fni- 

giboB  faciaat 
Ambaxioqai : '  circum  euntes  catervatim* 
AmbegDi^  bos,  et  vervex  appellabantur,  cam  ad  eorum  utra- 


NOTA 


et  *  clientes '  vox  Oallica  ?  Qnos  iiic 
wmbaet&s  vocat  Cattar,  paulo  tnfra 
'  aervot '  appellat,  et  cum  clientibus 
jangit.  Ita  ut  fmatra  ait  Scaliger  qui 
ootavit  oaiftftftiif ,  cnro  serf uro  lignifi- 
cat,  Latinnn  esse,  at  cuni  pro  cUenttf 
Oallicnm.  i(liii6cichif  mere  Lf  tina  voz 
•tty  6  iifi^^9p6fi«pQSf  6wtpti^6pnT09,  qna* 
81  dmoMctiit  et  nnnquam  contittens, 
qni  bac  et  tllac  circnmducitur  merce- 
dit  gratla,  cnjnt  operat  quotldianat 
Dorainiit  locat  InceUi  canta,  qui  et 
ideo  locellarit  et  lucellarit  appella- 
tur.  Ambagert  antem  vetut  verbum 
pro  circnmagere,  Neqne  enim  recnr* 
rendum  ad  manumittionnm  tuodum 
et  vertiginet  illat  qnibnt  liberabatur 
tervnt,  qnod  virit  doctittimit  placnit. 
AwibaetM»  etiam  dictnt  aat^Aanit.  In- 
fra  ambaxu  Nempe  ut  a  *  figo ' '  fix- 
nt '  et  *  fictnt :'  a  '  tago/  *  taxnt '  et 
*"  tactnt/  tic  ab '  ago ' '  aziu '  et  '  ac- 
tnt.'  Ambaxa»  ambachu.  Inde  ani- 
Aocfia  et  ambaxiaf  tervitinm  vel  opera 
niercede  condncta,  pro  quo  recentio- 
ret  Latini  ajn6afdaiii  teripterunt,  nt 
oteiUa  pro  axiUa.  Inde  ambaaciaior 
et  amAaxMtor,  internnntiut,  intercur- 
tor,  dometticnt,  adtecula.  Dae. 

Ambaeiae']  Olottar.  *  Ambact.  8oC- 
Xmiuadwrhs,  &s  "Eyrios.'  C»tar  I.  vi. 
'  Ita  plurimoa  circum  te  ambactot 
clientctque  habet.'  FuL  Urna. 

^  AmbarvaUs]  A  duobut  frairibui: 
fortatte  pro  zii.  legerat  ii.  et  fngit 
enm  nota  denarii  nnmeri.  Jot»  Scal, 

Ambarvale»]  A  duodeeim  /rairibue 
tcriberem,  non  a  duebua,  ex  Piin.  lib. 
XVIII.  cap>  2.  Oellio  lib.  vi.  cap.  7. 
et  Fnlgentio  de  4>btcnrit ;  nt  intelli- 
gatnr  de  dnodecim  fratribnt  arvali* 


bus :  ted  qnip  teqnnntnr  Macrobiut 
refcrt  lib.  iii.  nti  a  Pompeio  Fetto 
contcripta:  et  in  hit  nulla  mentlo 
fratrum :  ideo  videndum  ett,  an  ar' 
vi$  ei  frugibue  emendare  oporteat. 
Ani.  Aug. 

AmbmtakM  Aotfut]  Infra  pro  a  duo^ 
bue  /rairibue  «cribendnm,  nt  opfime 
Scaliger,  a  duedeeimfrairibue.  Scrip- 
tnm  fnerat  a  xU./rairibu»,  et  nota  de- 
narii  nnmeri  omitta  ett.  Intelligit 
antem  fratret  arvalet,  qnorum  talem 
ette  ferunt  originem.  Acca  Laurentia 
Romuli  nntrix  contueverat  pro  agrit 
temel  in  anno  tacrificare,  xii.  filiit 
tacrificium  prvcedentibnt.  At  cnni 
nnut  mortnut  ettet,  propter  nntricit 
gratiam  Romnlnt  in  vicem  defancti 
te  tnccedere  pollicetnr.  Unde  ritut 
procettit  cum  xii.  jam  deincept  ta- 
crificafe,  qui  duodeciro  fratret  arva- 
let  dicti  tnnt,  Inde  in  Olottit, '  Arva- 
let  todalet,  ol  vtpl  8por  9iayuf^Korm 
SuMtfTal,'  *  de  finibut  agrornm  cog- 
notcentet  jndicet.'  J!>ae. 

•  Ambaxioqui]  Mendotnt  locnt. 
Scribendum,  Ambaxi^  fnt  ctrcuai  noil, 
et  catervaiim.  Ambaxe»  tive  Ambaxi 
compotitum  ex  Am  et  Axe»f  hoc  ett, 
glomerati.  Infra, '  Axet,  adglomeraii, 
nniverti.'  Potett  et  legi  Aoui^  ab  Ax- 
nt,  Axi.  Jo»,  ScaL 

Ambaxioqui]  Vide  tnpra  '  Ambae» 
tnt.'  Dac, 

'  Ambegni]  Ex  am  et  agnu»,  ambag' 
nu»,  ambegnui.  Anibegn»  ovet,  qum 
ex  utraqne  parte  babeant  agnoa.  Et 
'  bot  ambegrta '  apnd  Varronem  lib. 
XVII.  de  L.  L.  quam  circum  aliae  bot- 
tiflB  conttitnantur.  Fnlgentii  locnm 
de  am&egna  ove  corruptum    puto, 


68 


6BXT1    POMPEll    PK8TI 


qoe  latera  agni  ia  sacrificiam  diicebantur. 
Ambest "  ita  terti»  personas  yerbam  est,  ut  nuUam  aliam 

habeat  declinationem. 
Ambidens  sive  bidens  '  ovis  appellabatnr,  quee  superiori- 

bus  et  inferioribus  est  dentibus. 
Ambiguum^  est,  quod  in  ambas  agi  partes  animo  potest : 

hujusmodi  apud  Graecos  a/i^//3oXoy  dicitur. 
Ambitio '  est  ipsa  actio  ambientis. 


NOT^ 


Bcribit  Fnlgentiai :  '  Bebini  Macer, 
qul  fattaliadierQm  scrlpiit,  ait  Jnnoni 
eas/qufli  geminai  parcrent  ovea,  la- 
crificare  cnm  dnobns  agnii  altrioie- 
cui  alligatiB,  qnaa  otcs  ambegnas  vo- 
cari)  qnaai  cx  utraque  parte  agnoa 
babentes/  Legendum  et  distiognen- 
dnm  '  ait  Junoni  eas,  qnsi  geminos 
parerent,  oves  sacrificari,'  dcc.  Ovis 
enim  immolabatnr  rum  doobus  agnis 
qnos  pepererat.  Neqne  requirebatnr 
nt  ea  dna«  oves  pepcrisset.  Dae, 

Amhegin]  Varro  lib.  vi.  de  Lingua 
Latina :  '  Ambegna  bos '  apnd  angu* 
res,  qnam  circnm  aliaB  hostisi  consti-» 
tnnntur.  Fiilgen.  Placiades  de  ob- 
scoris:  '  Bvbins  Macer,  qni  fastalia 
diernm  scriptiti  ait,  Jnnoni  eas,  qnae 
geminas  parerent,  oves  sacrificare 
cnm  duobns  agnis  allrtnsecus  alliga- 
tis,  qnas  oves  ombignaM  vocari,  quasl 
ex  utraque  parte  agnos  habentes.' 
Vide  hunc  am6ign<u,  lllum  wnhUgna», 
Nostrnm  mnhegnaM  dicere.  Ani»  Aug» 

■  Ambett]  £x  om  et  edo,  ambedo, 
ambest.  Dac, 

*  Ambideni  rive  bidens]  Varie  bi- 
dentcm  interpretantur.  VideGeliium 
lib.  zvi.  cap.  6.  et  Macrob.  lib.  vi. 
ntqoe  Servinm  Virgilii  interpretem : 
qni  Nigidio  consentiunt  bidentes  dici 
bimasbostias;  siveqnasi  bienne8,8ive 
qnod  emineant  ea  state  bini  dentcs. 
Vide  '  Bidental,'  et  *  Bovem  biden- 
tem.'  Ani.  Avg. 

Ambidene]  Bidentes  vel  arabidcn- 


tes,  hostiae  qosB  cornigers  essent,  et 
dnos  dci^tes  eminnlos  haberent.  Id 
cnim  reqnirebatur  in  hostits,  alioqni« 
si  carerent  illis,  Art^f»  ermnt  el  ad 
sacriftcia  iueptse.  Neqne  qnod  aliqoi 
potarnnty  kidem  dicitur  qnasi  bieiu^ 
dnobns  annis  nata,  cnr  enim  dtdfnl» 
non  bidennie  ant  bunni»  diceretnrf 
Oellius  tamen  inveninse  se  dicit  in 
conimentariis  qoibnsdam  ad  jus  Pon* 
tificinm  pertinentibns,  *  bidentes»  bi- 
mas  hostias/  bidennei  prinio  dictas 
litera  d  immissa  quasi  biennes,  tnm 
longo  usn  loqnendi  cormptam  esse 
vocem,  et  ex  bidennibus  bidentes 
factam :  sed  addit  idem,  Hyginum 
Jnllum,  qui  jna  Pontificnm  npn  igno- 
rabat,  in  quarto  librornm  qnos  de 
Virgilio  fecit,  bidentes  appellarl 
scripsisse  bostias  qnsB  per  aetalem 
dttos  dentes  altiores  haberent.  Hy- 
gini  verba  sunt,*  qne  bidens  est  hos- 
tia^oportet  habeat  dentes  octo,  sed  ex 
hia  dnoB  ceteriB  altiores,  per  qnos  ap- 
pareat,  cx  minore  aetate  in  majorem 
transcendisse.'  Vide  Qell.  lib.  xvi. 
cap.  7.  J!>ac. 

y  Ambigunm']  Qnod  in  ambas  agi 
partes  possit,  et  sic  dubium  sit,  Vir- 
gil.  <  Agnovit  prolem  ambignam,  ge* 
minosqne  pareutes.'  Idem, 

*Ambiiio]  Plaut.  Prolog.  Amphit. 
'Viruite  dixit  vos  victores  vivere, 
non  ambitione  neqne  perfidia.'  Qut 
locus  apprime  notandns,  ibi  enim  am- 
biiio  pro  ambiiu^  id  est,  pro  ipsa  acti- 


DB   VBRfiORUM   SIGNIPICATIONE   LIB.   I. 


69 


Ambitas^  proprie  dicitur  inter  vicinorum  aedificia  locus 
daoram  pedum  et  semipcdis,  ad  circum  enodi  facultatem 
lelictns :  ex  quo  etiam  honoris  ambitus  ^  dici  coeptus  est 
a  circum  eundo^  supplicandoque.  Ambitus  proprie  dici- 
tur  circuitus  sedificiorum  patens  in  latitndinem  pedes 
duos  et  semissem;  in  longitudinem  idem,  quod  asdifi- 
cinm:  sed  et  eodem  vocabulo  crimen  ayaritise,  yel  adfec- 
tati  honoris  appellatur. 

Ambo^  ex  Grseco  dictum  '7  yidetur,  quod  illi  df/i^co  dicnnt. 

Ambrices  ^  tegulas/^  quae  transYersae  asseribus :  et  tegnlis 
interponuntur. 

Ambrones  *  fuerunt  gens  quasdam  Gallica,  qui  subita  inun- 


17  Alii  libj-i,  teste  Scal.  duetum^lS  £d.  Scal.  regtda. 


NOTiE 


one  ambientis.  Qnomoclo  et  apud  Sal- 
lostiuro  alicubt.  Idem, 

»  Ambiiiu]  Varr.  Hb.  iv.  de  L.  L. 
'  Ainbttus,  iter  qood  circnmenndo  te- 
ritury  nam  ambitns  circumitnsyabeo- 
qne  dnodecim  tabularnin  interpretes 
ambitum  parietis  circnmitum  enie 
dixeninti'  Idem. 

AmbituMpropriedieiimr]  Eadem  qu» 
superiora,  unde  farile  hic  geminant 
manum  agnoscat,  et  qnae  seqnuntur  a 
Paalo  esse  non  immerito  suspiceril. 
Idem, 

i>  Ex  ^  eHam  Aonoris  amhitus]  Cnm 
largitionibits  et  profusionibus  jndices 
corrnropere  cooabantor,  am^tliis  dice- 
batnr,  ambitio  verOyipsnm  honoris  de- 
siderinm.  ^mMliif  re  et  actu  perfi- 
citor,  amhitio  tantom  in  animo  est, 
qaanqnam  am6t<ii«  et  ambiHo  iuYicem 
confnnduntur,  et  ambitio  pro  ipsa 
ambicniis  actione  nt  supra.  Ambiiio 
etiam  extra  omnem  cupiditatem  ho- 
Dorum  est  obseqnentlor  popularitas 
et  impensoro  stndinm  captandse  po- 
pnlaris  gratise,  onde  ambitiosi,  snpra 
modom  erga  slbl  subjectos  faciles  et 
indolf entos  studip  captandaB  popula- 


ris  anr».  Cicer.  i.  ad  Qnintum  fra- 
trem  ep.  112.  '  Qiia  de  re  ac  de  hoe 
genere  toto,  ne  forte  me  in  Oracos 
tam  ambitiosnm  factnm  esse  mirere, 
panca  cognosce/  Idem, 

«  iim^]Vide  inceru  Verrii  Flacci. 
Ant,  Aug. 

'  Ambnc€»\  Addito  l  dicimos  2em- 
hri»,  Dac. 

«  Ambronet]  Quod  ait  de  Ambroni- 
bos,  soblta  iuondatione  maris  ejectos 
patriis  sedibns  fuisse,  id  ridet  Stra- 
ho,  qui  ejus  sententisB  anctorem  faeit 
Ephornro,  quem  hic  seqnitur  Featus. 
Nam  dc  Cimhris,  quorum  pars  erant 
Ambrones,  ita  scribit :  ircpi  8)  Kliifipw 
r^  /ihf  obn  c^  Xiyrraif  rd  V  Ix"  vi^w^ 
Tip-as  ob  fuerpUa.  ofrt  ybp  TJ^r  rominfi^ 
ah-toM  rov  irXdriTrat  ynrMat  icai  Xjy- 
o*rfNiio6s  ian94^aiT  iif  ris,  8rt  x*^^" 
ow  oiKOthrtf  fAC7(U]7  vXi|/ifivprB<  l|ffX* 
Bobf  4§c  r&w  r&ww  IfyayKdffOtiffaw,  md 
ybp  yvv  txawrt  r^  X^^y  ^*  ^^X"^  *P^ 
rtpor.  Post :  tcXoiof  9i  r^  ^vtruc^  «al 
oltmA^  vdBu  8U  ^iccioTijf  iifUpat  evftfial» 
vowri  wapopyurBiwras  ianKB^hr  ix  rou 
r^vov.  lege  reliqna,  quae  seqniintnr. 
Qaod  ait  tnrpis  vitae  homines  dictos 


70 


SBXTl   POMPBll   FB8TI 


datione  maris,  Gam  amisissent  sedes  suas,  rapinis  et  pras- 
dationibas  se  suosque  alere  coeperont :  eos,  et  Cimbros, 
Teatonosqae  C.  Marias  delevit :  ex  qao  tractom  est,  ut 
turpis  vitee  homines  Ambrones'  dicerentar. 

Ambulacra,^  ambulationes. 

Amburbiales  hostias  ^  dicebantur,  qu»  ciroom  terminos  ur- 
bis  Rom»  ducebantor. 

Arabustns/  circumustus. 

Amenta,^  quibus,  ut  mitti  possint,  vinciontar  jacula,  sive 
solearum  lora :  ex  Grasco,  quod  est  a/ui/tMerat,  sic  appellar 
ta :  vel  quia  aptantes  ea  ad  mentum  trahont. 

Ameria,^  nrbs  in  TJmbria :  ab  Amiro  sic  appellata. 

Amia,"*  genus  piscis. 

NOT£ 


inde  Ambrones,  Idem  invenres  in 
GlosKia  Isidori :  < Ambro/  inqnit,  *  de- 
▼orator,  consnmptor  pttrimoniornm, 
decoctor,  Inxnriosns,  profusos.'  Joi. 
SeaL 

Ambnnu§]  Qood  hlc  ait  Festns  id 
fnse  refellit  Strabo  lib.  vii.  ejusque 
■eotenti»  anctorem  Ephorrim  landat, 
qnem  Festns  secutns  est.  Tamen 
Festo  consentit  Florus  lib.  i ii.  cap.  9. 
'  Cimbri '  (qnomm  pars  Ambrones), 

*  Theutoni,  atqne  Tif  nrini  ab  extre- 
miaOalliae  profogi,cum  terraseomm 
innndasset  Oceanus,  novas  sedes  toto 
orbe  qucrebant.'  Idem  etiam  eos 
alibi  gentem  Tagam  et  pr»dabuodam 
Yocat.  Dac, 

'  TarjM  Hi<B  hmimt  Ambnmet] 
Gloss.  Isidori :  *  ambro,  devorator, 
consomptor  patrimoniornm,  decoctor, 
luxuriosns,  profnsns.'  /dm. 

V  Ambutacra]  Plan^.  Mostel.  iii.  2. 

*  Viden'  Yestibnlum  ante  spdes  hoc  ? 
et  ambnlarrnm  qnojnsmodi?*  £t  om- 
buloHo  pro  ambulaero  Catnl. '  In  mag- 
ni  simul  ambnlatione.'  Idem* 

^  AmbarbUiUa  hoatitB]  Qotbns  nrbs 
et  pomcerium  lustrabatnr:  nt  ambar- 
▼ales,  qnibiis  arva.  Vide '  amtermini.' 
Idem, 


>  Ambiutai]  Olossarinm,  *  ambns- 
tus,  w^pnn^XrYpJpoSf  mputtKovnipot' 
1.  Circumustus.  /dan. 

k  Awtenia]  Amentura,  lomm  in  me* 
dia  sagitta  revinctnm  quod  priroori- 
bus  digitis  alligabant,  ut  eo  ad  se 
hastam  retraherent  simnl  ac  eam 
emisissent.  Hinc  InteUigendns  locns 
Virgilii  iv.  iEneid.  '  Qualis  conjecta 
cerva  sagitta.  Quam  procnl  incau- 
tam  nemora  Inter  Cressia  (ixit  Pastor 
agens  te lis,  liquitqne  volatile  ferrum, 
Nescius.'  Ubi  male  interpretes.  Vc- 
rani  est  antem  qnod  ait  Festus,  amra- 
tnm  esse  ab  tifttut  slmplici  m  ifiOy  nnde 
*  amen,'  *  amentum,'  sive  potlns  im- 
mediate  ab  antiqno  '  apio,'  id  est, 
'apto,'  'apimcn,'  *amen,'  *amentnm.' 
Nam  quod  infra  legitur,  pM  apiamte» 
ea  ad  menftun  Irahuat,  Pauii  puttdnm 
commentnm  est.  Idem. 

'  Aauria]  Oppidum  in  Umbria  vi- 
mlnibns  et  virgis  ejusmodi  flcxilibns 
abnndans,  Vlrg.  i.  Oeorg.  *  Atqnc 
Amerina  parant  curvK  retinacnla  yi- 
ti.'  De  Amiro  sive  potins  Amerio 
Dibil  me  legisse  memini.  Idem. 

^  Amia]  Piscis  cnjus  increroentum 
singnlis  diebus  cernitur.  Plin.  Henyc. 
iifiia  Ixfifs^  ubi  male  quidam  pro  Ka§tia 


DB  VBRBPRUM   SIONIFIGATIONB   LIB.  I. 


71 


Amicinoni  '9  °  utris  pediculam,  ex  quo  viniim  diffonditar. 
Amicitias^  vocabolom  ab  amore  dedaGitor :  qaamvis  inter- 

dnm  vituperandas  sit  amor :  ab  Antiqais  aatem  ameci  ^ 

et  amecsB  per  b  literam  efferebantar. 
Amicalam  "^  genas  est  vestimenti  a  circamjecto  dictam. 
Aminula '  urbs  parvarum  opum  foit  in  Appolia. 
Aroita/  patris  mei  soror,  quia  similiter  tertia  a  me  sit,  at- 

que  avia,  videri  potest  dicta:  ex  eo,  quod  ab  antiquiori- 

bus  avita  sit  vocitata:  sive  amita  dicta  est,  quia  a  patre 


^^0^^0^^0^00 


19  Al.  JniwtRtim. — 20  Quidam  libri^testeScal.  iintmiiiq. 


NOT^ 


esie  dnbitant  Enstath.  ait  ojiitam 
eMe  ab  a  privativo  et  /u(a,  qnod  nun- 
qaam  sola  per  »qnora  currat,  sed 
cnm  sociarum  nnraero.  /dfm. 

■  Amianim\  Glossarinro :  *  Amici- 
nuH,  &0'icov  <rr^/ia.'  Vnlt  Aroicinnm 
esse  osy  sive  luram  ntris,  cum  Festna 
velit  esse  'rhv  Xry^tuifw  ijmov  ir^So, 
#rM  «oScMKay  cnjus  fit  mentio  io  ora- 
culoy  qnod  Laio  Tbebanornm  Regi 
datum  fuit.  Sed  mimm  quod  in  aliis 
GlossiM  legitur:  'Arvianus,  &0'ico90t^ 
fia,'  Sed  pjrofecto  et  in  iiUs  quoqne 
Amieunu,  Jos.  Scal. 

ulfRtniiim]  Male  qnaedam  editt. 
jiiuicijitpm.  Amicinns  est  os  ntris,  qua 
vinnm  infnnditnr  et  diffnnditur.  Olos- 
sarinm:  'amicinns,  iffteov  ar6iu^  'os 
ntris.'  Utris  pedem  sive  pedicnlum 
iiitelligit»  daxoS  vdSa  Graeci  vocant, 
nt  et  propler  siniilitudiuem,  incm- 
brum  illiid  quo  viri  snmiis*  Oracu* 
Inm  qnod  Laio  Tbebanornm  regi  da- 
tom  fnit  Enriptd.  in  Medea.  'Ao-kov 
lUBf  rhp  vpdfxmna  fiii  Xvavu  wSitt^  Upiw 
tOf  woTptffaf  Mu  icrle»  fUktt,  '  Utris 
ne  eminentem  solverem  pediculum, 
Prinsqoam  patriam  iterum  ad  domum 
pervenirem.'  Dac, 

*  AmicUia]  Ait  ab  Antiqnis  ame- 
eum,  non  amtoim  solitnm  dici.  £t  sane 
amicos   coiiipositum  est,  Amaqwi, 


vel,  nt  ipsi  seribebant,  iimfctis?  eo- 
dem  modo  dictnm,  qno  iiiijmcaij,  pro 
Animaqvu^,  Olossarium  :  '  Anime- 
ciim,  Iri^^vxov*  iBldoros  in  Olossis : 
*  Animapquus,  patiens  animo.'  Jo9. 
Seal, 

Amkiiiaf]  Amo,  aroicns,  amidtia. 
Neqiie  enim  ab  aroore  amtdfta  immc- 
diate.  Ihe, 

p  Amiei]  Verosimile  non  cst,  qnod 
aitScaliger,am«ctmi  esse  proamtffvtoii 
ex  om  et  ttqmum,  ot  ipsi  scribebant 
am«c«m  eodem  modo  quo  axtmecimi 
pro  aoimiTfirifm.  Nam  siniplicins 
mnlto  nt  amcctis  sit  pro  omtciif,  t  mu- 
tato  in  e :  et  ita  Festus.  Idem, 

4  ^mtcMZnm]  Olossarium  :  '  Ami- 
colnm,  iufafidKeuaw,'  Jog,  SeaL 

Jmtctiinm]  Ab  amiciOy  qnod  ab  aas, 
circum,  et  tcto,  jacio.  Qnare  optime 
Festns  a  circumjectn.  Dae, 

^  Amimuia]  Male  in  ora  scriptum 
fuerat  atiimvte.  Idem. 

■  Amiia]  Si  venim  est,  qnod  ait 
Festns,  Aroitam,  qnasi  avitam,  ant 
quasi  amatam  dictam  :  videtur  apud 
Veteres  mediam  syllabam  prodnctam 
baboisDe,  cum  Persius  corripuerit. 
<  si  mibi  nulla  Jam  reliqna  ex  amitis, 
patruelis  nnlla\  proneptis.'  Jos,  Scal, 

Amita]  Qoasi  amta,  nam  reliqua  ety- 
ma  doriora  sont.  Dac. 


72 


SfiXTl  POMPSII   FE8T( 


meo  amata  est :  nam  plus  soroies  a  firatribus^  qnam  fra« 

tres  diligi  solcnt :  videlicet  propter  dissimilitudlDem  per- 

soDanimy  qu»  ideo  minus  habent  dissensionis^  qoo  minus 

semulationis. 
Amites/  perticae  aucupales. 
Amnenses''  appellabantur  urbes  sitae  prope  amnem,  ut  a 

mari  maritimae :  undelnteramnse,  et  Antemnae  dictas  sunt; 

quod  inter  amnes  sunt  posit»,  vel  ante  se  habeant  am- 

nes. 
Amnis''  proprie  dicitur  a  circumnando,  quoniam  am  ex 

Graeca  prsepositione  sumtum^  quae  est  amphi^  significat 

circum,  et  uare,  fluere. 
Amoebaeum  ^  carmen  est,  quotiens  aliqui  ex  aequali  nu- 

mero '  versuum  canunt :  et  ita  se  habet  ipsa  responsio, 

ut  aut  malum,  aut  coDtrarium  aliquid  dicat. 
Amoena'  dicta  sunt  loca,  quee  ad  se  amanda  alliciant^ 

id  est,  trahant. 


#^*#^*< 


1  UnlDO  videtor  legendnm  et  ttipA  nwmero  in  fine,  pro  verbo  moIicM,  idem 
epinatar  reponcndnm  iiu|fe«;  deleta  voce  ifuu 

NOTiE 


*  Amiei\  OloMsrinm :  *  Amitfi, 
«rnUucf f ,  Igcvrarol  miAaftoi.'  Jm*  iSbal. 

ArnUet]  Amesyfarcula  qnm  rete  sns* 
penditnr.  Hormt.  Epod.  ii.  *  Ant 
amite  ievi  rara  tendit  retia,  Turdis 
edacibns  dolos.'  Doie» 

"  Amnenuti]  Varr.  lib.  iv.  de  L.  L. 
'  Oppidum  Interamna  dietnm  quod 
inter  Arones  est  constitntnm.  Item 
Antemnap,  qnod  ante  amnem  qni  in* 
floit  InTiberim.'  Interamnaoppidum 
in  Umbria,  item  alind  via  Latina  in 
Samnio.   Antemna  in  Sabinis.  tdem* 

'  Amni8\  Ab  mn  circum  et  no  nato. 
Sed  meiins  Varr.  llb.  it.  ab  am  tan- 
tnm,  '  amnii  id  flnmen  est,  quod  cir- 
cnit  aliqoid,  Qam  ab  ambitn  amni».' 
Idem. 

7  Anuebaum']  Videtar  legendum,  et 
aqninumero:  nam  ita  babet  Serv.  in 
ecloi^.  III.  '  AmcBbaeum,'  inquit,  *  ett 
qnoties  ii,  qui  eanunt,  et  eqnali  nu- 


mero  vertnnm,'  &c.  in  fine,  pro  verbo 
nutlum,  opinor  reponendum,  fiu^; 
deleta  voce,  tpia.  Fiil.  Ursin. 

Amteb^mn']  Cnm  aliqni  alternis  vt- 
cibus  inier  se  contraria  loqnnntnr 
pari  versnnm  nnmero,  ut  apnd  Vir- 
gil.  Tfayrsis  et  Corydon,  '  Alternis 
igitnr  contendere  versibns  ambo  Coe- 
pere,  alternos  Mnsae  meminisse  vole- 
bant.  Hos  Corydon,  illos  referebat 
in  ordine  Thyrsis.'  Servins  Eclog. 
III.  '  Amoebseuni  est  qnoties  li,  qni 
cannnt,  et  aeqnali  nnmero  versnum 
ntnntnr,  et  ita  se  habet  ipsa  respon- 
sio,  ut  ant  majns  ant  contrarium  di« 
cat.'  Qnae  ad  verbnm  in  Festo ;  nbi 
etlam  pro  maimK  Fntvius  Ursinni  re- 
scribebat  nuoue  e  Servio.  Qnod  noo 
ntiqne  necessarinm  est.  Maium  enim 
rectnm  esse  potest  cum  in  amosbso 
saepe  alter  alteri  maledtcat.  Dac, 

>  4mmm}  Vlde  incerta  Verrii  Flacci 


DB   VBRBOEUM   SIGNIFtCATION£   LIB.    I. 


73 


Amosio,*  annno* 

Ampedices  dicebantur  ab  Antiquis,  quod  circum  pende* 

rent,  qnos  nunc  appendioes  appellamus. 
Amputata,''  id  est,  circumputata,  dicitur  ab  eo,  quod  Anti- 

qui  puturo  pro  paro  dicebant :  unde  deducuntur  pudor, 

et  pudicus.^ 
Amsegetes"*  dicuntur,  quonim  ager  viam  tangit. 
Amterminiy' '  qui  circa  tcrminos  provincise  manent.    Unde 

amiciri/  amburbium,  ambarvalia,  amplexus  dicta  sunt. 


3  Melius  ceDtente  Oac.  ex  Mm.  AmpeMdiei9.^$  Al.  AmUrmni  et  ampier' 
miMU 

NOT£ 


ex  Isidoro.  Ant,  Avg. 

Am<gna]  Virg.  vi.  ^neid. '  Amoena 
viretn  FortDnatornm  Deoiomro.'  UM 
•Servint : '  Amoeoa,  loca  tunt  qnae  to- 
Inm  amorem  prtettant,  in  ceterit  ama- 
Dia,  hoc  ett,  tioe  frncto.'  Idem  etiam 
Verrint :  '  Amoena  loca  solint  volnp- 
tatit  gratia,*  tine  frnctu,  quasi  amu> 
nia.'  Eadem  et  amania  Olott. '  amce* 
nia,  td  heraL*  Sed  ita  dicta  potios 
qnod  nos  immnnet  prasttant.  Dac, 

^  4m»n9\  Scribo :  Awhob^  anmia, 
Glottarinm : '  Annot,  annua,iroAvrr4f.' 
Ettautem  'annua'  bic  annt,non  hr^* 
v4^%99,  Propterea  interpretatnt  ett 
iroXiwTi}.  Et,  '  Annna,  ypaSf,  voXut- 
•Hif.'  Declinatnr  antem  Annot,  an- 
notlt.  Unde  'Annotinoty  Mrwt,' 
Jot,  ScaL 

AmotUi]  Lege  ez  Scaligero  aimat, 
oMiMa.  Olott.  <  annos,  annna,  iraXut- 
'Hlt.'  Et,  '  annua,  ypads  iroXvtr^, 
Qnamvis  ibi  Bonavcntnra  Vulcanius 
legit  amut  vel  onttt  pro  oniiMa.  4)ecll- 
natnr  antem  annotyannotit,nnde'an- 
notlnnt:'  Glott.  *  annotinnt,  fnftfiflUy 
4pta6tn9tj*  '  etetite,  annoi.'  Dac, 

>  Ampwtata']  Pntare  proprie  ett  va- 
cantia  et  inntilia  anferre,  excidere, 
ita  ut  id  tantnm  reiinqnatnr  qood  tine 
vitio. '  Sic  vitet  et  arboret  putatte 
dieuntnr,  cum  id  qnod  uocebat  abla- 


tnm  ett.  Virg.  ii.  Oeorg. '  Et  cnrvo 
Saturnl  dente  relictam  Protequitnr 
vltem  attondent,  fingitque  putando.' 
AminUata  igitnr  id  eat,  circwnputata, 
Idem. 

Unde  de^htcuntur  pndor^  et  pndieue] 
Male,  nam  a  *  pndeo/ '  piidicnt/  '  pu- 
dor/  utab  'amo/  'amicut,'  'amor.' 
Jdem, 

'  Amtegetee]  Leg.  xii.  tab.  *  Am- 
tegetet  viam  munlunto,  tl  vla  immu- 
nitaetcit,  qua  volet  Jumentum  agito.' 
Jdem, 

•  Amtermini]  Qni  tnnt  llli,  qni  cir- 
ca  terminot  provincis  roanent?  ant 
quienam  ea  ett  provincia?  Vetuttit- 
timnm  verbnm  ett  Amtermmi:  pro- 
vinciarnm  appellatio  non  ita  vetntta 
ret  apnd  Romanoi.  Quid  ergo  hic 
dicemot?  An  mendo  ctret  bic  locut? 
NoUi  tl  qnid  In  me  jndicii  ett.  Sed 
Fettum  ita  tcriptitte  pnto:  Amter» 
miai,  ^iit  drea  termxno9  P,  Ho,  fnciniee 
maneni,  Notnm  enim,  qnam  corropte 
nottK  illie  legantnr;  P.  Ro.  atlis  Prie* 
torem,  aliit  alia  legcntib.  Seneca 
Nat.  Qnvtt.  lib.  i.  cap.  nlt.  '  Jam  II- 
bertinorum  virgnncnlit  in  iinum  tpc" 
culnin  non  tnfficit  illa  dot,  qnam  de- 
dlt  pro  te  Scipio:'  lege:  qnam  dedii 
P,  Ro,  Scipioni,  Intelllgit  per  Am- 
terminot,  eos,  qni  non  erant  in  agro 


74 


flBXTI  POMPBII   PBdTI 


Amassim^^  regnlariter ;  tractam  a  regula,  ad  qaam  aliqoid 
exasqaatar,  qa»  amussis  dicitor.  Qaidam  amussim  esse 
dicant  non  tacite :  ^  quod  mntire  interdam  dicitur  loqui. 

An ATBM  ^  morbum  anuam  dicebant,  id  est,  vetularum :  sic- 
ot  senium^  morbom  senom. 


VOTJE 


Romano,  «ed  io  Yicinia.  Cqjos  rei 
agrorum  qaatuor  fonera  ponlt  Var- 
ro :  Gabinum,  Peregrinum,  Hotti- 
cnm,  Incertnm.  Qni  enim  in  iis  agris 
babitabant,  erant  Amiermhii  agri  Ro- 
mani.  Qnid  est  ager  Roroanns?  qnic- 
qnid  ambarvali  vel  amburviali  sacrl- 
fieio  nno  die  Inttrari  poterat.  Arva- 
les  enim  fratres,  sen  sodales,  ad  hoe 
creati  erant,  nt  terminos  agri  Romani 
suovetanrilta  circumferrent.  Cnjns 
rei  imaginem  prebebant  patresfam. 
nnnvqniiqne  in  agro  sno,  cnm  fines 
fiindi  suovetanrilibus  lustrabat.  Cu- 
jus  rei  exemplnm  habes  apud  Cato- 
nem.  £t  allusit  Virgilins:  'etciim 
Instrabimus  agros.'  Strabo:  /mto^^ 
yotiF  rov  W/i«rov  koI  rov  ^ictov  a£9ov 
r£v  r&  'ftlXja  fiuunuiaafirrw  r^f  'P4/Ai|r, 
MiXffTriu  r^of  ^qoroi.  revror  8*  l^pcor 
Airo^adwfririff  r&r*  'Ptifiaimy  y^s,  bf  rc 
l9pofty^w§s  Svfflaof  iwtr^Kovff»  iwraM 
n,  jcal  ip  lUAoif  rtfiroif  vAffWir,  its  Ap(- 
oif ,  oMritufAwy  V  (caAovriy  iififiapovaXUu^. 
Ergo  fines  agri  Ro.  defininntur  am- 
burvio  :  quod  idem  est  cnm  ambar- 
▼ali :  et  notandnm  prvetpne,  qaod 
dixit,  a^/ifp2iv,  ut  designetnr  exignns 
modus  agri  Ro.  Porro  primnm  Am^ 
termuios  pnto,  qni  postea  Amitirmim, 
dictos :  id  est,  i^fn/^ipfunfuSf  nt  olim 
iuterpretati  sumus :  sed  Varro  aliam 
assignat  cansam.  Non  solnm  autem 
Anterminl  dicti  snnt,  ted  et  Anter- 
mines :  qnia  ctiam  termen  dicebant, 
anctore  Varrone.  Cato  in  Origini- 
bns :  '  Oratomm  anterminnm.'  £r- 
rat  Macrobins,  qni  divnlse  iegit,  an 
termiimm:  cnm  sit  adjectivum,  An^ 
tfrmen:  uode  Antermines  oratores. 


HiBcScaliger  acntissime,  nt  omnia. 
Sed  cnm  ait  amAarvale  et  ambitrmale 
idem  esse,  peccavit  improdens,  nam 
ambarvoU  erat.  qiio  circnm  arva  hos« 
tiaa  dncebanlnr,  quae  et  ideo  ambar- 
▼ales  dictap.  AmburbiMm  vero  aen 
amburviale  qno  circnm  urbem,  iUn- 
barHo  nrbs  Instrabatnr :  arva  et  agri 
ainAarviUi.  £t  ambartale  ab  amburvUUi 
sic  aperte  distinguit  Servius :  '  Dici- 
tor  hoc  sacrificinm  ambarvale.  qnod 
arva  ambiat  victima,  sicnt  ambnrvale 
vel  ambnrbinm,  qno  nrbem  circnit  et 
ambit  vlctima.'  Jdem, 

'  Vnde  amtcirt]  *Certe  hinc  aliquid 
excidit,  et  necesaario  ftgendnm,  a 
prttpoeitione  ojn,  wede  amkiru  Res  est 
nimisaperta.  idem. 

V  jimiissiiN]  Proprie  funem  creta 
vel  rubrica  illitnm,  quo  demisso  fabri 
explorant  opera.  Orvcisdicitnroratf- 
fx^»  Hesych.  oral^/i^,  awdpros  iv  f  Avop- 
Bovat  ol  riicToresj  *  Amnssis,  fnnis  est 
quo  dirigunt  fabri.'  Dicitnr  *  regnla 
fabrornm,'  quare  hic  Festns,  *  trac- 
tnm  a  regnla.'  Vide  'examnsaim.' 
Idenu 

^  AmMseim  nan  iaeUe}  Ab  a  priva- 
tivo,et  muHref  inarticnlate  loqui  etm» 
facere.  Idem, 

'  Anatem]  Olossarinm:  'Ana8,7iy- 
pof  Ko^  ^pnAfl'  Mv,*  '  Antas,  ytpovaia, 
Antites,  Tffpowriai.'  <Anet,  ynpi'*  *  An- 
nos,  9foxoX«<rla,  ^  finns»*  In  aliis 
Olossis, '  Anitas,  ypa^rns,*  Apnleins 
lib.  I.  Metamorphos.  '  Ab  unico  cqn- 
gressu  annosam  pestilentem  contra- 
ho :'  id  est,  OooxeXmrioM*  Jos.  Scai. 

Anatem']  'Anns/  '  anitas,'  '  ana«/ 
Olossarinm  :  '  anas^  yijpas  acar'  6py^ 


OB   VBRBORUM  SI6NIF1CAT10NB   LIB.   I.  75 

Anceesa  dicta  sunt  ab  Antiqais  vasa,  qase  caelata  appeDa- 
mns :  quod  circam  csedendo  talia  fiant :  ipsam  qaoque 
caelare  verbam  ab  eadem  caasa  est  dictam,  d  litera  cum 
L  permutata. 

Anceps  ^  significare  videtur  id,  quod  ex  utraque  parte  ca-. 
put  habeaty  ut  securis,  bipcnnis  :  sed  magis  a  capiendo, 
qnod  ex  ntraque  parte  8&qae  captatur,^  appellatum  est. 

Ancillse '  dict»  ab  Anco  Marcio :  qnod  is  bello^  magnum 
fceminarum  nnmerum  ceperit :  sive  ideo  sic  appellantur, 
qnod  Antiqui  anculare  dicebant,  pro  ministrare :  ex  quo 
Dii  quoque  ac  Dese  feruntur  coli»  quibus  nomina  sunt 
Anculi  et  Anculae. 

Anclabris^*"  mensa  ministeriis  divinis  apta;  vasaquoque 
senea,  quibus  sacerdotes  utnntur,  anclabria  appellantur. 

Anclare,"  haurire :  a  Grseco  arrX»  descendit.  Livius :  flo- 
rem  anclabant  ^  liberi  ex  carchesiis. 


4  Alii  libri  capiaiur.^S  Vid.  Not.  inf. 

NOT/E 

0«wy/  i.  *  Anilitag  per  Deornm  tram.'  bus  nomen  Ancnli  ct  Ancnls,  tan- 

£t  *antas'  idem.  Oloss.  'antas,  ^c-  qnanf  ministri  qnidam.  Jai,ScaL 

poyffia^  antJteSy  ytpowriai.*  Inde  etiam  AndUai]  A  Orsco  Ayy^os^  minis« 

« Wo,  rVM^*'  Oloss.  *  anet,  7^.*  ter,  veteres  Lattni  fecere  aagula»,  an- 

Porro  qnod  hic  Festns  dicit  morbum,  enhts,  nt  a  SMCfX^s,  Siculns.  Oloss.  Isi- 

optiroe  Glossarinm  interpretatnr  icai^  dori,  *  Ancnius,  ministerialis  domns 

i^yV  9^'    Intf lligit  enim  nterque  regisB.'    Inde  <mc«(art,  ninistrare,  et 

vitium  illud,  qno  plernmque  laborant  andUari   diminutive.     Unde  aaeiUa. 

aDus,  qnse  delirant  scilicet.  Dac,  Dac. 

*  Aneeps]  Quod  ex  utraqoe  parte  "  Andahrie]  Vide  «  Escarie'  et 

capnt  babeat  nt  secnris.     Respicit  *  Exanclare.'  Ant.  Ang. 

lociim  Planti  Menspcb.  v.  2.  <  Faclam  AneUihrial  Vide  in '  Escariae.'  FiA. 

qnod  jnbes,  secnrim  capiam  ancipi*  Urein. 

tem,atqnehuncsenemExossabo,dein  AneUibTie\  Pro  micidare,  dlcebant 

dcdolabo  assnlatim  viscera.'  Pro  on-  aneloTe^  undc  anelahrie  pro  ancMfriM. 

eepe  dictnm  fnit  ancipee  quasi  aneapee^  Dae. 

ut  eaneapea  in  leg.  xii.  tab.    Quod  »  Anelart]  In  versu  Livii  legendum, 

probat  a  capite  potius  oriri  quam  a  florem  ancv^afojil :  lege  in  Glossario, 

capieodo,  contra  Festi   sententiam.  *  AmM,  hpOrrai :'  non  aneleat.    Olos- 

Hinc    Gloss.    *  anceps,    9ut4^aXos.*  sarinm:  *Anclator,  ^Knp4nts.'   lege, 

Uem.  AneUOor.  Jos,  Scal. 

t  AndUa]  Sane,  qnia  primum  dtc  AneUtre]    Si  vera  esset  scriptnra, 

t»  Ancniae.  Argumeoto  Dii  illi,  qni-  anctore,  haurire,  nnnqnam  non  com 


76 


SBXTI   POMPRII   FBSTI 


Ancanulentas  ^  foeminao  menstruo  tempore  appellantur :  un- 

de  trahitur  inqninamentum. 
Ancus  p  appellatur,  qui  aduncum  brachium  habet^  ut  ex- 

porrigi  non  possit. 
Andron"*  locus  domicilii  appellatur  angustior  longitudine, 

in  qno  yiri  plurimi  ^  morabantur,  ut  gynaeceum  a  raulie- 

ribus. 
Andruare/  id  est,  recurrere,  a  Graeco  verbo  avoBpa»,  id  est, 

invenire :  hinc  et  drua  vocata  est. 
Angeronse*  Deae  sacra  a  Romanis  instituta  sunt,  cnm.an- 

gina  omne  genus  animalium  consumeretur :    cujus  festa 

Angeronalia  dicebantur. 


*^0^^^^^^^^ 


6  Pro  viri  plicrtmt  qiiidaiD  habent  plurimumy  male,  centente  Dac. 

NOT/E 


anclare,  ministrare,  confnnderetar. 
Qaare  certuni  ett,  pro  hanrire  «mtUtte 
nbiqne  scribendiim  ense  per  t  a  Or»- 
co  hnKttp,  nt  dititingaatnr  ab  ancktre 
qnod  ab  anculare.  Versui  etiam  Livii 
Andronici  lic  legendas.  Florem^ 
aniiabant  Hheri  excarcketiia.  Neqae 
enim  aisentior  Scaligero  legenti  fTo- 
r«ni  anculabant,  Sed  occnpavit  Doc- 
tissimun  Vosslas  in  Etymologico  suo 
nnnqaam  satis  laadato.  Dac, 

^  Ancutudenta']  Perperam  in  Olos- 
sario : '  Ancodata,  wtpiopaBtura,*  Mani- 
festo  legendnm,^ficiiii«l«Nto :  per  boc 
verbam  omnta  sparca  et  sordida  ex- 
pressernnt  veteres  Latinl,  Cceuumi 
con»,  inquinare,  conqoiniscere,  et 
alia,  quae  non  dicam.  Qoae  per  m, 
antea  per  cb  extnlernnt :  nt  in  '  poe- 
nire,'  '  ponire.'.  Jo$,  Scal, 

Ancwiiuientai]  *  Cunire/  nt  Infira 
Festns,  est  stercos  facere,  onde  *  an- 
cnnalentns'  sordidos.  UndeMnqui- 
nare/  '  inqninamentnm.'  Ccenum^ 
cunae,  cunire,  inqaioare,  conqoinis- 
cere.  Dae. 

P  Ancua]  Qni  Latine  Ancua,  is  a 
Oraecls  yaXuKyui^,  Meroinlt  et  Olos- 
sarinm:    *  Ancns,  Mancus,  icvXX^fi 


KoflUs*  Jo9,  Scal, 

iiiictu]  Olossarlnm  :  *  ancus,  maii* 
cus,  latxxhsf  \op94s.'  Inde  *Ancui 
Martius '  rex  dictas.  Dac, 

«  iiiidro»]  Oraecis  Ay8p«iv.  Infra 
pro  vtrt  plurimi  qnidam  liabent  pluri» 
mum,  roale.  Cam  in  androne  plurimos 
horoines  habitasse  dicit  Festua,  ita 
innoit  amplum  domiciliom  fuiMe,  ot 
erat  Uesycli.  Mpcdby,  6  ikfyas  oUos. 
Idem, 

'  ^ndnuirf]  A  Oraeco  &ya8^.  Qnod 
istud  sit  verbi,  nescio,  magis,  qoid 
ejos  vicem  snbstituam  non  habeo. 
Non  pnto  verbnm  Orecnm  hic  desi- 
derari.  8ed  scripsisse  Festom,  om^ 
druare  e»t  recurrert^  a  verbo  truare^  id 
etty  movere,  Hinc  trua  vocata.  Tamen 
sl  iofaXipafieaf  reponamns,  tolerabilli 
cilt  lectio,  ita,  andruaref  id  esf,  recir^ 
rerCf  a  Gratco  verbo  iafaipafuof,  id  eet, 
indevenire.  Nescio  qnid  sibi  voluerit 
anctor  Olossarii,  qni  scripserit  'an- 
drnare,  Mplftff^ai,*  Nisi  pntavit '  an- 
druare  '  dictum  wapii  ri^y  av^pcfov.  Jo$^ 
Sealiger.     Vide  *  redamtrnare.'  l>a<. 

■  Angerona']  Olossariom :  '  Ange- 
ronia,  ^  Ofbs  rrjs  fiouhSis  Koip^,  Jo«. 
Seal, 


DB   VBRBORUM   SIGNIPICATIONB    LIH.   I. 


77 


ADginam  *  yinariam  babere  diGantur,  qai  vino  saffbcantur. 

AngiportnSy"  iter  compendiariam  in  oppido :  eo  qaod  sit 
angnstas  portns,  id  est,  aditus  in  portum. 

Angor'  est  animi  vel  corporis  cruciatus^  proprie  a  Gracco 
0^y«7PC^9  id  esty  strangulatione,  dictus  :  unde  et  faucium 
dolor  angina  vocatur.  Plautns :  vellem  me  in  anginam 
verti,  quo  huic  aniculao  fauces  prseoccuparem. 

Angulus/  a  Grseco  &yx6k9v  :  siye  ab  eo,  qaod  est  ayyi^,  id 


NOT^ 


Angerona]  Ab  angina,  li  leqnimnr 
Festoni.  Sed  potiut  mb  mn^endo  ore, 
est  enim  Dea  sileotii.    Solin.  cap.  1. 

*  Inter  antiqnissimai  sane  religiones 
aacellom  colitnr  Angeronae,  coi  sacri- 
ficatur  ante  diem  daodecimiim  Ka- 
lendanim  Janaariarnm:  qoae  Dea 
prsBul  silentii  iBtiaa  praenexo  obiig- 
natoqo^  ore  simolacraro  habet.'  Dac. 

'  ^^giiiaiN]  Qoisqois  dixit  anginam 
vinariam  pati  enro,  qiii  vino  inffoca- 
retnr,  secntni  est  eum,  qoi  Denios* 

thenem  dizit  itffyupAyx'!'^  ^X^*'^»  in 
Glo«sarto :  '  Anguina,  iyKvpa,  avydy' 
XVf  ic^aerxps.*    Qnod   interpretatnr 

*  Anguinam,&Yicvpay,'conf]rroatnrtes- 
timonio  CinnaB  :  '  Atqiie  angnina  re-  * 
git  stabilem  fortissima  eursum/  Jo9. 
SenL 

Angpum  vinariam]  Slc  lepide  De« 
noades   dikit  Demoathenem    habere 

*  anginam  argpntoam,  ^ifyvpdYJCV^f 
qood  argento  corruptus  nihil  dixerit 
contra  Milesios,  sed  se  angina  premi 
stroularit.  Dae. 

"  Angiportu»]  Angustus  portos,  id 
est,  aditus  in  portnm,  obscnrius  dic- 
tnm  est;  nisi  addas,  hoc  cst,  in  do- 
mnm.  Varro  libro  qnarto»  ab  angen- 
do  et  portn ;  et  qninto,  quia  in  eo 
nihil  potest  agi.  Festus :  '  portum 
pro  domo  in  duodecim  positum  om- 
nes  consentiunt'  et  Ulpianos :  '  Por- 
ttts  est  conclusus  locns  quo  impor- 
tantur,  et  inde  exportantur  merces : 
unde  angiportom  dictnra  est.'   Dona- 


tus  in  Adelph.  '  Angiportnm  est  an- 
gnsta  et  cnrta  Tia,  quasi  angoipor- 
tns  :'  alii,  qnod  inter  portns  sit  locns 
angostnSy  hoc  est,  inter  domos.  Ant. 
Aug, 

Angiportu»]  Via  angosta,  ab  angen- 
do  et  portu,  Varro  lib.  iv.  Donatqs, 
ab  angne  et  portn,  angiportum  qoasi 
anguiporturo,  id  est,  viani  flexnosam 
in  modom  anguis.  Portns  enim  An- 
tiqois  viaro  significabat.  Dac. 

^  Angor]  Plaot.  in  Mostell.  paucis 
tmroutatis.  '  In  anginam  ego  nunc  me 
velim  verti,  ut  veneficae  illi  Fances 
prehendam.'  Ant,Awg. 

Angor]  Scribe,  a  Qraeco  iiyx^'^' 
Miror  a  doctissimis  vlris  margini  ap- 
positnm  dTxify^cty*  Hoc  qnid  sit, 
ne  ipsi  qnidem  scinnt.  Sed  quisquis 
hoc  ansos  est,  non  dubiuro,  quin  ita 
legerit  in  lexico  sno,  cnro  legendnm 
potius  esset,  &7X<<*'>  VXAciy.  Nam  £7- 
X«»  est  tw».  Vide,  qoam  saepe  boni 
et  docti  viri  suos  sibi  ocnlos  ipsi  fasci-^ 
nant.  Joa.  Scal.  Locns  Plaoti  qnem 
infra  Festos,  est  e  Mostell.  1.  8.  '  In 
anginam  ego  nnnc  velim  verti,  ot  ve- 
neficae  illi  Fances  prehendani,  atque 
enicem  sceleitam  simnlatricem.'  Dac. 

y  Anguhti]  Hic  qoaedam  trajecta 
piitavlt  doctissimos  Vossios,  qoi  legit, 
AnguhUf  a  Graco  kytcOhov^  quodadun- 
catuTf  site  ab  eo  quod  ett  iyyis.  Sen- 
sus  est,  angulnm  factum  esse  vel  ab 
i^iPuKos,  tncurvus,  quia  omnis  angulns 
adnncatur,  hoc  est,  incurvatur,  vcl 


78 


SBXTI   POMPBII    FBSTI 


est,  prope;  qtiod  aduncatur/  quod  ex  diverso  coactafa- 

ciunt  anguU  fonnam. 
Annaria'  lex  ^icebatur  ab  Antiquis  ea,  qua  finiuntur  anni 

magistratus  capiendi. 
Annus*  ex  Graeco  yenit,  quem  illi  SWov  dicunt,  et  quod  nos 

triennium,'  illi  dicunt  rpimov, 
Anquirere  ^  est,  circumquaercre. 
Antarium^  bellum,  quod  ante  urbem  geritur. 
Ante  ^  Terentius  pro  antea'  ponit. 
Antefixa/  quae  ex  opere  figulino  tectis  adfiguntur  sub  stil- 

licidio. 


7  Alii  tiddueaiw.—B  Alii  triimifM.— 9  UrBtnas  opinatnr  legendam  AHtidea. 

VOTJE 


«b  iyybs,  prope,  qoialatera  appropia- 
qnantia  et  concurrentia  efficiunt  an- 
gnlnm.  Sed  et  recte  legas,  nt  in  ve- 
teri  AldinayOiigHlNfya  Graco  iuyKdXort 
vel  ab  eo  qwod  ett  irfybs,  propey  quod  ad- 
dueaiur.  Ideni. 

*  Anmaria  lex]  Qoas  et  vtilio,  qnia 
eam  tulit  L.  Villius,  Tribunos  plebis, 
L.  Manlio,  Q.  Fnlvio  Coss.  qnot  an- 
nos  nati  qnemqne  Magistratnm  pe- 
tereut  caperentque.  Ovid.  in  Fastis^: 

*  finitaqne  ceftis  Legibus  est  aetas, 
unde  petatur  bonos.'  Idem, 

*  Annus]  'Evos,  /Eolice  ftfyos,  e  mu- 
tato  in  a,  anRMS.  Idem. 

^  Anquirere']  Ab  an,  circnm,  et  quts» 
ro,  Cicero  Tuscnl.  v.  '  Stndiose  ab 
'bis  sidernmmagnitudines  et  intervai- 
la  aoqnirebantur.*  Anqnirere  etiam 
verbum  est  forense.  Liv.  lib.  zxxvi. 
'  Cum  Tribunus  bis  pecunisB  anqui- 
sisset,  tertio  capitis  se  anquirere  di- 
ceret.'  Ubi '  pecunie  et  capitis  an- 
quirere»'  est  ad  populum  ferre  de 
raulta  et  capite  alicnjns.  Idem, 

*  Antarium']  Antariiyn  l>eilum  eo- 
dem  modo  dictnm  qno  a  Vitrnvio 

*  Antarii  funes.'  Veteres  OIosssk  :  'An- 
tarium  belium,  6  irpb  rw  «vAfir  ir^Ac- 
fufs,'    In  veteri  Glossario :  *  Anta- 


rium,  ijfrapfths,*  boc  est,  antepag- 
mentnm:  ab  eadem  mente  dictnm. 
Joi.  ScaL 

Antarium  bellum']  Quod  ante  por- 
tas  geritur,  Olostar.  *  antarium  bel- 
lum,  6  wphr&riFV?<&w96\9fA0Sf*  i.  'ante 
portas  belium  :'  sed  magis  placet  an- 
tarium  bellum  dici,  quod  Tyrannns 
seu  apostata  adversus  regem  sunm 
gerit,  ab  Arrafpfli,  ^rebeilo.'  Kamet 
*  Graei  antarinm  &rropf^y  vocant. 
Gloss. '  antarium,  hrrapiUs.*  Fallnn- 
tnr  enim  viri  doctissimi,  Vnlcanius  et 
Sciiliger,  qui  ibi  aRlartKm  et  Ayrop^^ 
de  antlpagmento  accipiunt :  inde  Av- 
Topnis,  Latine  aalarla,  pro  quo  et  ta- 
tarta,  rebellis,  tyrannus,  apostata. 
Hesych.  ^dfpnyr,  ripamros  hrri^' 
¥»v  /SoaiXci,  '  Antarta,  tyraunns  re- 
bellans  adversum  regem.'  J!>ac. 

'  Ante]  Qnasi  vero  amte  pro  widea 
solus  Terentius  nsnrparit.  Idem, 

«  Antefixa]  Horum  mentio  est  apud 
Livium  lib.  xxxiv.  *  Antefixa  flcti- 
iia  Deorum  Romanornm  ridentes.' 
£t  lib.  XXXV  f.  *  In  aede  Concordic 
Victoria,  qnc  in  culmioe  erat,  ful- 
mine  icta  decussaqnc,  ad  Victorias, 
qusB  in  antefixis  erant,  hseslt,  atque 
inde  procidit.'    Quid   sint  disertim 


DB   VBRBORUM   SlONtFICATlONB   LIB.   1. 


79 


Antes '  sunt  extremi  ordines  vineamm :  nnde  etiam  nomen 

trahant  mtee,  qoae  siint  latera  ostiorum.' 
Antearbana  prasdia,^  urbi  propinqua. 
Antiae '  muliebres  capilU  demissi  in  frontem  appellati  ex 

Grasco  videntur :  quod  enim  nos  contra,  illi  Arn  '^  dicnnt. 
Anticum  ^  Veteres  etiam  pro  janua  posuere. 
Antigerio^  Antiqui  pro  valde  dixerunt. 
Antios,"  ""  id  est,  excruciatos. 


10  Pro  Arriqncdamedd.  &yT<or.— 11  Scaliger  et  Ursin.  legendum  pvtant 
Ameioi, 

NOTJE 


explicat  Vitruvint  lib.  iii.  '  In  Are- 
ostjlis  antem  nec  marinoreis  Episty*. 
liis  nti  dator:  sed  imponendas  de 
materia  trabea  perpetnae :  et  ipsa- 
mro  ^dinni  species  sunt  baricc,  hu- 
roilcS)  lazae.  Ornantqiie  signis  ficti- 
libos  anc  sereis  inanratis  earnm  fasti-' 
gia,  Tuscanico  more :  nti  est  ad  Cir- 
cnm  maximum,  Cereris,  Herculis 
Vompeiani,  item  Capitolii.'  Ita  lo- 
cnm  illum  Vitruvii  legimns.  Idem. 

'  Anies]  Olossarinm  :  '  Anies,  ojl- 
Xot  hiatiXtop.  Antium,  rifyw^  Vx^* 
rcMT.*  Jo9»  Scai. 

Aut€$]  Ordines  anteriores.  Virg.  ii. 
Georg.  '  Jaoi  canit  eiTcetos  extremns 
▼initor  antes :'  nbi  interpre s :  *  An- 
tcs  aont  extremi  ordines  in  ingressu, 
qni  et  finis  est  laboris  cnm  ad  eum 
pertentum  est.'  Gloss.  *  antes,  o/rwv 
hioriKvw  trrixotf  'vinearnm  ordines.' 
Item  '  antium,  rcC^ctfy,  6pxdT»v.*  Dac. 

ff  AnttB,  qua  nmt  latera  os^toram] 
Pilae  sive  columnae  lapideae  in  lateri- 
bus  ostiomm,  qnadras  colnmnas  ex- 
ponit  Nonins.  Gloss»:  *antae,«tif)a0Tt(- 
8»  et  vapatfTddff.'  HesycbioBnntvp^s 
rais^olxois  rerpafifidtm  Kloi^ts, '  colnm- 
nm  moris  applio^tae.'  Eaedem  Glossse 
oales  pro  antat  *  antas  vapaaTdrai .'  /d. 

^  iijtfMyiaiiaprirdla]  Imitatio  Grse- 
cororo,  «pedtfTcia  XI^^P^  ^^  ^^' 

'  Antuf]  Oltsaarinm:  'Antide|K^- 


fuu  <i&  r&¥  Kpora^w  KptfjAfMW  ywat' 
KMu,'  Lege  antut,  i.  '  Comae  molie- 
bres  per  media  tempora  descenden- 
tes.'  AliflB  Oloss.  *  antiv,  rptxrs  al 
fitra^b  T&r  Ktpdran^  rwf  fiowp,*  i.  *  Cri- 
nes  intra  coraua  boom.'  Tert.  de  pat- 
lio  :  '  genninos  inter  antlas  adunibra- 
tos.'  Jos.Sealiger,  Aliae  glossae:  *an- 
tiae,  vpoKdfAtop.*  antta  alio  noroine  Ca- 
prona  dictae  :  vide '  Capronae.'  Dae. 

k  Aiitieum\  Vide  <  Posticum.'  Ant. 
Aug. 

Antieum]  Snblntelligitur  oslium. 
Vide  *  Posticnm.'  Dae. 

^  Antigerio]  Oloss»  veteres  Lati- 
nae:  'Antlgerio,  valde.'  '  Antigerium, 
quemadmodnm,  imprimis.'  Jos.  Seal. 

Antigerio]  Placidus  in  glossls : ' An- 
tigerio,  vel  qoemadmodnni,vel  in  pri- 
mis.'  FuL  Ursin. 

Ant^erio]  Qnintilian.  lib.  yiii.cap. 
S.  *  Quid  necesse  est  dicere  oppido, 
quo  sunt  usi  paulo  teropore  nostro 
Snperiores  ?  vereor  nt  jam  non  ferat 
qnisqnam.  Certe  antigerio,  cnjus  ea- 
dem  significatio  est,  nemo  nisi  ambi- 
tiosns  utetnr.'  Isidorus  in  Glossis : 
'  Antigerinm,  qiiemadniodnm,  in  pri- 
mis.'  Item,  *  antigerio,  valde.'  Olos- 
sarinro : '  anttgerio,  Tp^Ainufta,  pIkti  &y- 
rtMpiffis*  Lego  irpdXivifia  Wici|5,  Arri- 
•wpaffis.  Dae, 

»  Aniios]  Si^e  ullo  dnbio  legendura 


80 


SEXTI   POMPEU   FfiSTI 


Antipagmetita/  vfilvaxtim  ornataentia :  quae  antis  adpangun- 

tor,  id  est,  adfigantar. 
Antiqaare**  est  in  morem  pristinum  reducere. 
AntraSyP  conTalles,  yel  arborum  intervalla. 
Antroare,*!  gratias  referre:  truant,  movent :   truam  quoque 

vocant»  quo  permovent  coqaentes  exta. 
Anus '  dicta  est  ab  annorum  multitudine :  quoniaro  Antiqui 

non  geminabant  consonantes :  vel  quod  jam  sit  sine  sensu, 

qui  Graece  dicitur  votj$. 


*  NOT^ 


Anetoa,  AdstiptiUtnr  et  optimum 
illad  Olosiarinm :  '  Anctos,  ityttyKUff» 
B^as.  Ancti,  ^x^*^-'  «^m.  Seal, 

■  Antipagmenta]  Olou.  *  antipag- 
menta,  rpowiyfiaTa,*  Scnlptura  Deo- 
rnm,  liominnm,  animantium,  aliarnni- 
ve  rernm,  que  postibns  ant  colnm- 
nit  poste»  snitinentibus  pangi  solentt 
J!>ac. 

<*  Antiquare']  Ve rbnm  solenne  quo 
populus  Rom.  ntebatnr  cnm  signifi* 
cabat  se  legem  non  accipere, '  antiqno' 
est  deleo,  aboleo,  in  antiqunm  morem 
rednco,  id  est,  ut  antiqunm  jus  vale- 
at,  nec  novnm  statoatur.  Oiois. '  an- 
tiqnare,  iLpxauMrai ;'  et '  antiqno,  kp- 
Xeiiw,*  Idem, 

p  Anira»]  Placidus  in  Olossis :  'An- 
cras,  convalles,  vel  arvorum  interval- 
1a:'  IkyK^a  mshtrra^  Homeros.  Fui, 
Urein, 

Antrai\  Olossarinm:  'ancras,  an- 
crs,  &Yyca,  a&Adrcs.'  Videtur  Glos- 
sarii  lectio  verior :  confirmatnr  enim 
glossis  Isidori :  * Angrc,  intervaila  ar- 
borum ,  vel  convalles.'  Nam  cognatsi 
snnt  C.  et  O.  Foriasse  scribendnm 
aneeegf  ant,  ut  Iiidorns»  angea:  nam 
a  Orcco  KTTsa :  qnin  etiam  in  aliis 
glossis  OrKCO-Latinis  :  '  averca,  a&. 
Xfdbr,  t  arwbs  ri/wos,  iral  ^i/i^fn|T :'  ex- 
tant,^  enim  vestigia  vocis  ancra:  ita 
enim  legendnm.  Item  '  ancris,  ^- 
/wy(,'  'valtis.'  Jot,Seal, 


<i  Antroare  [iiR^rtiare]  Vide,  an  idem 
sit  qnod  panlo  snperiui  '  andrnare :' 
.et  qnod  hic  <trua'  dicatur,  tUic 
'  drua '  appelletur.  Ani,  Amg, 

Antrmare]  Olossarium :  *  Antmare, 

ffwii\€vffau*  Ita  corrigimns:  aiHiXaua 

enim  anirifm.    Longe  alia  aignifica* 

'tione  posuit»  ac   Festns  tpse.    Joe. 

Seal, 

iltilrvare]  Olossarinm:  '  antnaare, 
m?iMvtr§,*  Rescribit  Vnlcantus  «nri-' 
K€vaat.  Scaliger  ani^tSaiai.  Uterque 
sane  nnllo  sensu :  nam  aviX«vm  est 
contamioare,  inficere,  qnod  verbo  <m- 
truare  nunqnam  convenire  possit^  at 
oinyXffva-ai  ab  irr^Xaior,  aaimm,  i  naud  it  a 
vox,  et  qiiae  nnnquam  referri  ad  rh 
antraare^  neque  enim  antrmare  ab  an- 
tro.  Lege  igltnr  aalmare,  awtvaai,  i. 
'citato  gradn  ferri.'  Nuncqoodait 
Festus,  antroare,  gratia»  referre,  id 
mibi  dubium  est,  aioqne  redamtmare 
potins  pro  gratias  referre  positom 
fttisse,  nam  anfmare  est  motns  edere, 
rmiaNitniare,  eoidem  motos  invicem 
referre,  nnde  non  invenusta  meta- 
pliora  pro  gratias  referre  dicl  potnit 
redamfriiare.  Nihil  aliud  video.  Daie* 

'  ilinis]  A  Orspco  &yovs,  ameiis :  ne- 
que  enim  ab  oiiais  esse  potest,  cum 
aims  vetnia  priorem  syllabam  corripi- 
at,  amis  vero  pro  afimis  eandem  pro* 
dacat.  /dem. 


DB  VBRBORUM  810NIP1GATI0NE   LIB.   I. 


81 


Anxur  '*  *  Yocabatiiry  qase  nanc  Terracina  dicitur  VoIbcsb 
gentis :  sicut  ait  Ennios  :  Vulscnlus  ^  perdidit  Anxur. 

Ape''  apud  antiquos  dicebatur^  prohibe,  compesce. 

Apellinem  '  antiqui  dicebant  pro  ApoIUnem, 

Aperta  ^  idem  Apollo  vocabatur ;  quia  patente  cortina '  re- 
sponsa  ab  eo  dentur." 

Apex/  qui  est  sacerdotum  insigney  dictus  est  ab  eo^  quod 
comprehendere  antiqui  vinculOi  apere  dicebant.  Unde 
aptus  ^  is,  qui  convenienter  alicui  junctus  est. 


^^^^^^i 


1%  Vet  ed.  Axur;  qnod  probat  Scaliger.— IS  AUl  libri  dareniwr. 

NOTiE 


■  iiiunir]  Placet  vetns  editio,  Axwr, 
Nam  certitaiBam  eat  ex  Seririo,  Ve* 
teres  ita  dizisse,  ob  Jovem  imber* 
bem,  sive  ^«por,  qui  ibi  colebatnr. 
£t  in  nnmmo  argenteo  Panssr,  ab 
vno  latere,  jovis.  azub.  vibivs.  c.  f. 
c.  M.  ab  alteroy  pamsa.  Ja,  Se^. 

iliMEvr]  Vel  Axmr^  nt  legitnr  in 
PaiissB  ■nmiimate,  Volscomm  oppi* 
dnm,  a  Latinis  Tfrraana;  qnlnqna* 
gesimo  milliario  ab  nrbe  distans.  lif^ 
lib.  IV.  '  Anxur  foit  qnsB  Terracina 
tant.'  Idem  Plinins.  Terracina  asr- 
tera  Orsecis  rpaxu^  e  loci  asperitate, 
Strab.  lib.  v.  Axur  antem  dtxere  Ve- 


Dobins  refert :  cnjns  rei  fidem  facit 
nomen  Apolltnis  Orsecnm.  Si  enia 
antiqoitns  Romanis  notns  fnisset,  pc- 
regrino  enm  nemine  non  designas* 
sent:  at  Venns  peregrlnnm  qnoqne 
nnmen,  nomen  antem  Romannm,  sed 
ita,  ut  peregiinnro  significet ;  Venna 
enim  aveniendo  quasi  dicas  wpoai* 
Avrorettfy.  Jot,  Sealiger,  'Hvtipchiff,  ff4 
mntato  in  c,  et  i|  ia  a,  ut  iEoles  solent, 
iatfp^iraSf  &«fp^a,  et  syncope,  qnss 
etiam  iilorum  est  proprla,  Air^im, 
aperta.  Sic  autem  dictos  quod  ex 
OrKcia  venerit,  qnse  GrBCts^Hvnpss. 
Pacnvins  in  armorum  judicio,  ' Aper* 


teres  ob  Jovem  imberbeni  sife  4i|«for,    tai  fatur  dtctio,  si  intelligas:    Tali 


qni  ibi  colebatnrf  ut  scribit  Servins. 
IXw. 

'  Enmiui:  VwUculme]  Lib.  i  v.  anoal. 
Sed  ibi  Feiseas  oou  VoUeuku.  *  Vol- 
sens  perdidit  Anxor.'  /dsm. 

■  Ape"]  Glossarium, '  Ape,  nfiXiww.' 
'  Apet,  &r<wo/3fi.'  Jos.  Seal. 

Apel  Ab  antiqno  apeOf  prohibeOy 
cempesco.  Dae. 

'  ^peflnieai]  Ut '  bemo '  pro  *  homo;' 
<  ageinm,' '  agolnm.'  Idem. 

f  Aperia]  Immo  Aperia  lingna  Ta« 
veiittna,  qnm  magna  ex  parte  ^len- 
ais  foit,  ianpJ^a  id  est,^<p<(nts,qnod 
traasmarinas  Dens  sit  et  peregrinus ; 
namTegiis  temporibus  ignotns  Apollo 
Somanis,  nt  ex  Pontificiis  libris  Ar- 


dari  arma  qoalis,  qni  gessit,  fnit, 
Jubet,  potiri  si  studeamns  Perga* 
mo.'  Dae» 

*  Corfma]  A  OrsBco  xV*^>  gramen^ 
nnd  eseptnm  rotiuidum,  qnia  x^v» 
gramine»  in  orl>em  signabatnr,  x^«t 
dictnm  est  Homero.  £t  inde  foca* 
bninm  nostmm  la  eourt,  Inde  etiam 
locus,  nnde  dabantnr  Apolltnis  oracu* 
la,  corltna.  Idem. 

»  Apex']  Cacnmen  piiei.  Enm  sic 
describit  Servius:  'Apex  dicitnr  in 
suDDrooFlaminis  pileo  virgalanata;  id 
est,  in  csyns  extremttate  modica  lana 
est.'  Idem, 

^  Uude  apiu»]  Virg.  *  nbi  maximns 
Atlas  Axem  bnmero  torqnet  steilis 


Delph.  ei  Var,  Clat, 


Pomp,  Feti, 


DK  VBRBORUM  8IGN1PIGAT10NB   LIB.  I. 


83 


ApoUinares  ludos»*  hoc  est,  in  laudem  ApoUiniB,  populus 
laureatQS  spectabat  stipe  data  pro  cajusque  copia. 

Apor/***  apud. 

AppellitaTissey  appellasse. 

Appia  via/  et  aqua  ab  Appio  Claudio  est  appellata. 

Apricnm  ^  locnm  aSole  apertum:  aGraeco  vocabulo  fpiKni^ 
appellatur^  quasi  &fglitnSf  id  est  sine  horrore,  videlicet  fri- 
goris :  unde  etiam  putatur  Africa^  appellari. 

Aptus  ™  cum  propria  significatione  intelligatur,  poni  tamen 
soletproadepto:  sicut  apisci''  pro  adipisci. 

Apua,®  genus  minimi  pisciculi. 


^'^^■0^^*'^^^^^ 


16  Quidam  J^l. 


NOT« 


snmma  pnppis  pftrte,Don  in  prora,  ut 
pleriqne  Veterum  tcripteranty  collo- 
cantnr.  Nam  qnas  in  prora  erant, 
dicebantur  acrostolta.  ulptiufrja  an- 
tem  et  apfosfra,  nam  utroqne  modo 
Antiqoos  protnlisse  docet  Priscianns, 
Or«ce  ^Xaora,  posteaamp/iislntmet 
ampliuire  dictnm  est.  Dtu. 

f  ApoUinare$  ludot]  Qni  fiebant  iii. 
Donas  Qnintil.  Eornm  origo  ex  Cn. 
Martit  carminibns  petita,  qnsB  legere 
poteris  apnd  Liv.  lib.  xzt.  Sect.  12. 
idim. 

^  Aper']  Olossarinm,  *  Ape,  wapd.* 
nX  in  alterntro    mendum    sit.   Jot. 

8eai. 

Apar]  Pro  apary  nt  Antiqni  scribe- 
bant  pro  apud,  Vt  arventum  pro  od- 
^enium.    Male  qoidam  apat.  Dac. 

>  Appia  via]  Qnss  ab  urbe  Bmndu- 
ilnm  osqne  lapidibus  strata  erat,  ab 
AppioCUndioexRfnicU.  Appiasim- 
pliciter  dicta,  Horat.  «  Minus  est 
gravis  Appia  tardis.'  Pe  aqua  Ap- 
pia  ab  eodem  Clandio  in  urbem  tn- 
trodttcta  meminit  Cicere  in  Ccslio. 
Idem. 

^  Apricum]  Melins  qnasi  opfricam, 
Boli  apertum.  Idem. 


1  I/iide  eCioM /wfoftir  4/*^]  Meliui 
qui  ab  4/ro  nno  ex  posteris  Abrabse 
dc  Cetbnca.  Alii  aliter.  Sed  solus 
veram  originem  oatendit  Doctiss. 
Bocbartns  in  suo  Canaan  lib.  i.  c.  S6. 
nbi  docet  Africam  sic  dictam  a  Pce- 
nis  ab  Arabico  pheric  sife  ferie  apica, 
qoasi  terram  spics,  id  est,  phrasi 
mere  Ponica  yij  eihrraxySf  terra  spica- 
rum  feraz,  qualem  fuisse  Africam 
omnes  tradunt,  nnde  et  in  notitia 
Imperii  symbolum  est  AfricsB  mulier 
binas  utraque  manu  spicas  osteotans, 
et  sub  pedibns  duas  babens  na?es 
fmmento  onnstas,  cnm  bis  literis  su- 
perne  inscrlptis:   procos.  africa. 

/dem. 

»  Aptui]  Adeptus  ab  antiqno  opiB- 
eor.  Unde  adipucor.  Terent.  Uean- 
ton.  IT.  S.  '  Deomm  vitam  apti  su- 
mus.'  Idem. 

»  Sicut  apiKi]  Plaut.  in  Prolog. 
Rudent.  *  Qoi  hic  litem  apisci  postn- 
lant  perjnrio.'  /dem. 

•  Apua]  'A^^  OrsBce  dicunt,  sed 
Latlni  tenni  pro  aspirata  utuntur,  nt 
in  aliis.    Vide  '  Albnm.'  Ault.Aug. 

Apud]  Orscis  &^.  Plin.  1.  xxxi. 
c.  8.  *  Apuam  nostri,  Ampbyn  Oraeci 


84 


SVXTI   POMPBII   PBSTI 


Apod  ^  mutaain  loci  et  persono  coDJanctioiiem  significat : 
ut  cnm  dicimos :  Cceno  apnd  amicam.  Apod  et  Penes  "^ 
in  hoc  differunt :  quod  alterum  personam  cum  loco  sig- 
nificat:  alterum  personam,  et  dominium,  ac  potestaterai 
quod  trahitur  a  penitus. 

Aqna '  dicitur^  a  qua  Juyamur.'^  Aqua  et  ignis '  interdici 
solet  damnatis :  quam  accipiunt  nnptao :  videlicet»  qaia 
bsB  duse  res  humanam  vitam  maxime  continent.  Itaque 
funus  prosecuti  redenntes  ignem  supergrediebantur  aqua 
aspersi :  quod  purgationis  genus  Tocabant  soffitionem. 

AqusQlicium*  dicitur^  cumaqua  pluvialis  remediis  quibus- 
dam  elicitur :  ut  quondam,  si  creditur^  manali  lapide  in 
urbem  ducto. 


17  Alii  vivamu:  et  mox  qnidim  conjiciaDt  ^tut  mcfipUaa* 


NOT£ 


▼ocaot,  qaoniam  is  pitcicului  t  plo- 
via  Djucitnr.'  Meminit  Arittopli.  in 
Eqait.  OMvor*  A^^  mIBw  ii^mr4pat, 
'  Numquaro  apaat  fidi  preiiotioret.' 
Ubi  Scliol.  *  Apua  piscicnlus  mtnntis- 
•imnt,  qni  ex  limo  coocrescit  et  fivit, 
natortt  miracnlo,  nnllint  cibi  indi- 
gens,  ted  alter  altcrnm  lingendo  pat* 
citnr.'  Dac* 

P  Aimd]  Vide  <  ad.'  idan. 

1  Aptid  H  pene$]  In  eo  differnnt, 
qnod  ajNid  cuttodiam  tantum,  petuB 
▼ero  domininm  comprebendat,  et  pe- 
net  te  rem  babet  qni  eam  omnino 
pottidet,  nt  Dominnt.  Apnd  te  ha- 
bet  qni  eam  nt  depotitarint  tenet. 
Ulpian.  '  Penet  te  ampUnt  ett  quam 
apnd  te.  Nam  apud  te  ett  qnod 
quaiiter  at  e  tenetnr,  penet  te  ent, 
qnod  qnodam  modo  potsidetnr.'  Ve- 
rum  apud  Jarisconintlot  et  aliot 
anctoret  plernmque  confundontnr. 
/dtfni. 

'  Aque}  Varro  minu«  diire:  Aqna 
quod  eqna  tumma:  quanqnam  neu- 
trnm  implet  anres  meat.    De  aqua. 


et  igni,  qna  accipiunt  nuptie,  idem 
Varro  videndot  libro  iv.  et  Plo- 
tarch.  in  Problem.  et  infra  '  Facem.' 
Ant.  Aug. 

Aqtui]  Videtnr  hic  locnt  ita  legen« 
dnt  :  Afwa  #<  ^nt  tam  inierdici  eokt 
dmmiatiey  quaM  aeeipiaahir  napia, 
Scitvola  in  L.  Seia.  D.  de  donat.  in- 
ter  vivot :  '  Qnidam  virgini  die  nnp- 
tiamm»  prioiqnam  ad  eom  transiret, 
et  print  qnam  aqna  et  igni  accipere- 
tnr,  idett,  nnptia  celebrarentur,  ob- 
tnlit  decem  anreot  dono.'  FnL  Vrein* 

Aqna  dkUmr}  Optime  Caninint  ab 
&  X^»  *  fntione.  Nam  tmpe  Latini 
articnlnm  nominibns  jnngnnt.  Dne. 

*  Aqua  et  igniel  Fulvio  Ursino  nnice 
adtentior,  qui  legit,  Aqaa  et  igni  tam 
iaterdiei  eelet  damnatie  qnam  ncd^iwi- 
tnr  weaee  nuptee.  De  ntroqoe  more 
Ovid.  V.  Fast.  '  Qnod  in  hit  vitm 
canta  ett,  hoBC  perdidit  exul,  Hit 
nova  fit  coi\iux :  haec  dno  magna  pn* 
tant.'    Vide  <  facem.'  idem. 

t  AqueeUcium]  Tertnllian. '  Aqnilicia 
Jovi  immolatit:  nudipedalia  popolo 


DB   VERBORUM   8I6N1P1CAT10NB   LIB.   I. 


85 


Aqaagiam  "  qaasi  aqaas  agiam,  id  est,  aqaas  ductos  appel- 
lafar. 

Aqoarioli'  dicebantor  mulierum  impudicarum  sordidi  ad- 
seclse. 

Aqoilas  ^  color  est  foscos,  et  sabaiger :  a  quo  aqaila  dicta 
esse  videtur :  quamvis  eam  ab  acute  volando  dictam  to- 
lunt.  Aquilus  autem  color  ab  aqoa  est  nominatus : 
nam  cum  antiqui  duos  omnino  natarales  nossent,  id  est, 

NOT^ 


deiiniiciatis.'  FortaiM  Varro  7W« 
eum  aqmUgeMf  vel  AquiUeem  dixit, 
qnod  8acrificiorain,etreidiirtnae  pro- 
curatione,  qaaram  reram  periti  Tus- 
ci  eraot,  aqaas  eliciebat.  Verba  Var* 
renia  tunt  hsBC  ex  Satyra  Quinqna- 
tribus :  '  An  boc  prsestat  Heropbilus 
Dio|teni,  qaod  ille  e  ventre  aqoam 
mittit?  an  boc  te  jactas?  at  boe 
pacto  utilior  teTnscus  aqailex.'  Ta- 
men  nibil  impcdit,  et  pro  libratore 
aqaarnm  samere.  Olossarinm :  *  A- 
quilices,  ol  rii  iipoiy^iyia  ipya{6fAaw,  ol 
hfoxfT^^ptoitTorofureUfiipoffK^KOi.*  Ita 
enim  legendos  est  locus  ille  apnd 
anctorem  Glossarii.  Jos,  Seal. 

Aqtutlieium]  Cum  propter  nimiam 
siccitatem  manalem  lapidem  in  ur- 
bem  protrabebant,  ut  aquas  elicerent. 
Vide  '  Manalis  lapis.'  Sacri6cia  tnm 
peracta  innuit  Tertnllian.  *  Aqnilicia 
Jovi  immolatis,  nodipedalia  popnlo 
dennntiatii.'  Aquilex  qui  hojusce  rei 
procnralione  aquas  eliciebat, '  Toscus 
aqnilex'  dictns  qnod  bamm  rerum 
periti  Tnsci  erant.  Varro  in  Satyra 
Qninqoatribns:  *  An  boc  pr«statHe- 
rophilus  Diogeni,  qnod  ille  e  ventre 
aqnam  mittit?  an  hoc  te  jactas?  at 
boc  pacto  ntilior  te  Tuscus  aquilex/ 
Qnamvisibi»  nt  optime  Sca]iger,aqni- 
lex  simpliciter  snmi  possit  pro  aqua- 
rom  libratore.  Olossarium:  'aquilices, 
ol  rd  iipcey^cyia  ipyafSfuyoif  ol  iLvoxrrd» 
fMM,  irorc^iTraii  i^pocK^ot,  Prout  ipse 
banc  locnin  digessit  ^ni  cormptissi- 


me  legitor.  Infra  ista,  «t  ereditMr^ 
sunt  barbari  mntilatoris,  qui  dubita- 
vit  olim  Romn  manales  verrere  soli- 
tos  fnisse.  Dae. 

"  AqMagiMml  I<l«n>  ^vod  Aquarium. 
Olossariom : '  Aqoariumy  69pay4yto¥j 
Jm.  Scah 

AqaagiMml  Idem  qood  Aqoarinm. 
Olossariom :  *  Aqaariomy  M^Mryt^Mir, 
aqosdactas/  Dae, 

*  AquarioU]  Sic  proprie  diceban- 
tnr  qoi  aquam  meretricibus  ministra- 
bant,  qna  se  post  Venerem  abloe- 
rent.  Olossarium,  '  aquarioli,  fiaX* 
Xi£8cs,'  nam  fia^khs  a  /SdUAwv  08c»p  ab 
aqua  jacinnda.  Inde  postea  leno- 
nes  et  stnpri  conciliatores  aquarioU 
dicti.  Idem. 

y  Aquihu]  Olossarium,  '  Aquilum, 
IkiXoVf  &s  AoufclAXios.'  Varro,  Koaiuno» 
pivjff  W9p\  ^oplas  ledanov  :  '  Atque  JE» 
geus  flnctn  quam  lavit  ante  Aquilo, 
Ssvns  nbi  posnit  Neptnni  fiUos  or- 
bem.'  *  Aquilnm  flnctum/  fiiAay  tt«0p, 
poetae.  Jos.  ScaL 

AqMihu  eolor]  Medlns  inter  album 
et  nigrom.  Sed  male  Festus  ab  aqua 
dictnm  pntat,  com  sit  aba^Ktla,  qnod 
et  innuit  Plant.  Rudent.  ii.  4.  '  Eja 
corpns  qnojusmodi?  Subvolturium 
illud  qutdem,  subaquilnm  volui  di- 
cere.'  Aquiia  antem  ut  optinie  Cani- 
nins  a  Cyprio  ag^or.  Hesycb.  ipjfhp, 
itrhsf  K^ptoi :  agor,  aquila,  Cyprii. 
Agor,  r  mutato  in  l,  *  agol,'  '  agnl/ 
*  aqol,'  *  aqoila.'  Dae, 


86  SBXTl   POMPBII   PB8TI 

albam  et  nigrum ;  intervenerit  antem  is  quoqae  qni  ita 

neatri  similis  est^  at  tamen  ab.  atroque  proprietatem  tra- 

hat;  potissimam  ab  aqaa  eum  denominarant,  cujus  incer- 

tus  est  color. 
Aquilius  prsBnomen  '* '  ab  aqailo  colore,  id  est,  nigro^  est 

dictum. 
Aquilo  *  ventos  a  vehementissimo  volatu  ad  instar  aqail» 

appellatur. 
Aquipenser  ^  genus  piscis. 
Arabicb  olet,  id  est,  ex  odoribus  Arabicis. 
Arbilla ""  arvina^  id  est»  pinguedo  corporis. 
Arbiter"^  dicitnr  judex,  qnod '9  totius  rei  habeat  arbitrium, 

et  facultatem. 
Arbitrarium/  cum  adhuc  res  apad  arbitrium  geritur. 
Arbitrium '  dicitur  sententia,  quae  ab  arbitro  statuitur. 


18  Alii  A^Uui  nomen. — 19  Qoidam  libri  qw. 

NOTiE 

■il9ifsltiif  pf«iMMai]Aqailliafaini-  pottit,  cnm  aquipenier  sit    marinuf 

lia  diipiex ;  patricia  et  plebeia,  utra-  tantnm,  ttnrio  fero  et  marinni  et  flu- 

que  contnlaris.    Ideo  Aqmttius  nomen  viatilit.  Sed  de  hoc  apnd  Horatium : 

malim,  nam  prtnomen  AqnitiMi,  vel  aqnipenier  antem  ab  acnmine  rottri 

ilfm'0<tifl,nnnquam  extat,  quod  sciam.  dictut.    Peiniim  enim  Antiqni  dice- 

AqnUUum  antero  scribendum  esne,  non  bant  acntnm.  Inde  aqnipetmr  primo, 

AqniUum,  docent  fai ti  Capitolini,  et  postea  aquipenur  et  acipenter,  Idem. 

nnmmi.  Ant,  Aug,  ArbiOa]  Arvina  sen  ar6tiM  non  est 

AquiUus]  Simplid  l  pro  Aqu»Uiu$fUt  quKvis  pingnedo,  sed  sfricm  tantnm. 

constanter  Fasti  Capitolinl  et  nnm-  Olossarium :  '  arvina,  \twos  btv  oap" 

mi.  Aquillia  ftimilia  duplex,  patricia  ic^f.'  Hkc  enim  est  definitio  sevi:  est 

etplebeia.   Utraqneconsn1ariB,ideo-  antem  Slcnlnm  verbnm :  Hesych.  Ap- 

que  legnnt  vlri  doctissimi,  AquUUue  fibmif  Kp4as,  SuccXof.    Legendnm  for- 

nomen,  tfc>  cnra  nosqnam  legatur  prat*  tasse  ffriapj  non  itp4aM,  Joe,  ScaL 

nomen  aquiUuM.  Dac.  '  Arbiier']  Jndex  a  prsetore  datns, 

>  Aquilo]  Optime  Canioius  a  Grs^co  vel  ex  conventione  litigatomra  elec- 

iuttp6s,   Hesych.  iucifhsy  fiof^,  htifAs^  tus.  Arbiter  antem  et  judex  eo  diffe- 

p  in  l,  djuXhSf  aqnilo.  Jdem.  mnt,  qnod  ille  certos  habeat  termi- 

i^ii^pmser]  Scribitur  et  oftpefiier.  nos  quos  non   excedat^  hic  nnllos. 

Horat.  Satir.  2.   lib.  ii.  '  haud  ita  Dac. 

pridem,  Oalloni   preconts  erat  aci-  *   iir6tlrartMm]     Plant.     Amphit. 

pensere  mensa  Infamis.'    Vnlgo  vo-  '  Hoc  qnidem  profecto  certnm  est, 

catnr  sfiirio,  «toMrf con.    Qnamvis  an  non  arbitrarinm.'  Jdem, 

aqnipenser  sit  sturio  dnbitari  certe  '  Arbiirhtm]  De  differentits  orbitrH 


DB  VBRBORUM  8I0N1PIGAT10NB  LIB.  I. 


87 


Arbosem  pro  arbbre  antiqai  dicebant,'  et  robosem  pro  ro- 
bore. 

Arbatus  ^  genos  arboris  frondibus  raris.  Virgilias :  £t  qosB 
vos  rara  viridis  tegit  arbatns  ombra. 

Arca  diminntivam  facit  arcnlam,  etarcellam  :  ot  a  porco 
porcalom,  et  porcellom  :  a  mamma  mammolam,  et  mam- 
millam. 

Arcani  sermonis'  significatio  trabitar  sive  ab  arce,  qaao 
tatissima  pars  est  orbis,  sive  a  genere  sacrificii,  qood  in 
arce  fit  ab  aogoribas,  adeo  remotom  a  notitia  vnlgari,  at 
ne  literis  qoidem  mandetar :  sed  per  memoriam  socces- 
sorom  celebretor :  sive  ab  arca,  in  qoa  qoas  claosa  sant, 
tota  manent:  cojas  ipsios  origo  ab  arcendo  pendet. 

Arcere  ^  est  continere :  onde  et  arcas  in  sedificiis  dictns 
-est :  qaia  se  ipsam  continet.  Alii  dicnnt  arcum  dictom 
esse  ab  opere  arrigendoin  altitadinem.  Arcere  prohibere 
est :  similiter,  abarcet^  prohibet :  porcet  qnoqoe  dictom  ab 
antiqnis,  quasi  porro  areet,  et  pro  eo^  qood  est  continet. 


NOT^ 


etiMlsai  lic  Cicero  proRofcioCo- 
iniedo.  '  Aliod  ett  jndiciom,  aliod 
arbitriam.  Jadiciam  est  pecania  cer- 
t»,  arbitrivm  iaeertn.  Ad  jadicium 
hoc  modo  feDimat»  at  totam  Utem 
ant  obtineamos,  aat  amittamat;  ad 
arbitriom  lioc  animo  adimni,  atne* 
qae  nihil,  n^qne  tantam  qaantom 
poatalafiroasconteqaamar.'  Aliquan- 
do  tamen  arbitriom  pro  jndicio  ponl- 
tar»  at  arbiter  pro  jndice.  Prsterea 
etiam  arbitriam  asarpatar  in  fnneri- 
bnt  pro  prttmio  eoram  qni  fnnera 
carabant.  Cicer.  post  reditam  in  Se- 
nat.  decima  aeptima :  *  Nondnm  pa- 
laro  factam  erat  concidiue  rempab. 
cnm  tibi  arbitria  foneris  loWeban- 
tar.'  /dem. 

f  Arboum  jiro  arbere  oniiqui  diei" 
kaa']  Placidns  in  Glossis :  •  Uase- 
nam  antiqni  dicebant,  nt  asas,  qoas 
nos  aras,  et  Lases  qoos  Lsres  dici- 
Velias  Longos  de  orthogra- 


pbia:  *  Fesias  antiqui  pro  ferias:  et 
hasena,  pro  harena.*  FuL.  Orrin. 
,  Arboaem]  Ut '  advosis '  pro  <  advo- 
ris,'  <hasena'  pro  '  areoa/  '  asa' 
pro  *ara/  et  similia.  Lege  Infra, 
roboae  pro  rs6or«.  Dac. 

^  ArbuiM»]  Virg.  Ecloga  yii.  AM. 
Aug. 

>  Aremd  «frmonis]  Ab  <  arca/  '  arca- 
nos/  nt  ab  '  oppldo/  '  oppidanus*' 
Area  aotem  ab  oreeo  Varr.  lib.  iv.  do 
L.  L.  '  Arca  qood  arcentnr  fnres  ab 
ea  clausa.'  Slve  potios  ab  oreere^ 
qoia  id  Veteribos  erat  conitaere.  Un- 
de  et  arcus  qai  sine  folcria  se  ipsom 
continet.  Eadem  et  m-etlu.  Olossa- 
rium,  '  arca,  arcela,  iniStrr^r»  ^^h 
Kdtarrpaf  Kipro^,*  Jdem> 

k  Areere]  *Apit4m,  Contineo,  capio» 
item  probibeoy  propolso.  £t  inde  ar- 
cere ;  neqoo  enim  andiendus  Festus 
qui  ab  Kpx**»  inpero.  Idem. 


SBXTI   POMPEII   FBSTI 


ponitur:  UQde  et  coercere,  continere,  dicimos  t  trahitnr  an- 

tem  hoc  verbam  a  Graeconim  magistratu,  quem  illi  ap« 

Xorra  Tocant ;  in  cajud  potestate  est  cogere,  Tel  prohi- 

bere. 
Arcubise,  qui  excubabant  in  arce. 
Arcula*^'  dicebatar  avis^  qase  in  auspiciis  Tetabat  aliqnid 

fieri. 
Arculata  ^  dicebantur  circuli,  qui  ex  farina  in  sacrificiis 

fiebant. 
Arcnlum  '^  appellant  circulum,  quem  capiti  imponebant  ad 

sustinenda  commodius  vasa,  quse  ad  sacra  publica  capite 

portabantur. 
Arculus ""  putabatur  etiam  Deus,  qui  tutelam  gereret  area- 

rum.' 
Arcuma  ^  ^  gehus  plaustri  est  modici^  quo  homo  gestari  < 

possit. 


90  Fnlf.  Unin.  Jo«.  Scaliger  et  Dacerins  leeendnm  piitant  iirciva.— 1  Pro 
areamm  ntmo,  inqait  Dac.  non  Ticiet  legendani  arcancm.^9  Quidafln  libri 
Ardma  fel  AreiniuL — 8  Alii  qmod  kowto  gutwre. 


NOT« 


>  AreuU]  Lego,  Areiea.  Teteret 
Oloiss,  *  Arcttns,  ^lpieruAsf  «wXvri- 
k6s,'  £t  tane  cnm  dictnm  tit  boc  ab 
'  arcendo/  ^rvtrim  dicendum  esse 
qnta  non  videt  ?  Jo$.  SeaL 

Areula  dieebatur  a»U]  Legendum 
orctoa,  nt  in  veteri  libro,  Est  enim  ab 
arcendo.  Veteret  Glost»,  *  arcivns, 
tlfierut^s :'  i.  impeditivns,  ineber.  In 
«nspiciis  aves  areiva  dicebantnr  eti- 
an  *  elhria/  qnia  difficilia  dicebant 
'  dif  ia.'  Et '  remores '  a  remorando, 
et '  inebrsB'  sive '  enebrse.*  Doc. 

Areula]  L.  m.  habet  Areha ;  et  ita 
opinor  legendnm.  FuL  Vreki. 

■  Areukda]  Ab  omila,  id  est  eirca- 
lo,  qai  fiebat  ex  virga,  in  modnro  co- 
l-ons  cnrvata,  et  a  regina  io  ca- 
pite  gestaiiatnr.   Vide  *inarcalam.' 


"  itratlwnlVide  'Cesliciltns.'ilii/. 
Aug. 

ilrcHlvai]  Vlde    '  arcolata  :*  idera 
*  cesticillns '  dicebatnr.  Dae, 

«  Areuias']  De  arcnlo  Deo  nibil  ns- 
qnamlegi.  Jdem, 

p  AreuMua]  Videtnr  esse  genns  mo- 
dtci  planstri,  qoo  homo  tantum  ges- 
tari  poterat,  et  a  servis,  non  a  mannis 
trahebatur.  Unde  vocabatar  Cbira- 
maxinm.  Petron.  '  Hinc  InTolntus 
coccina  gansapa  lecticn  impositoa 
est,  prscedentibns  plialeratis  cnrso- 
ribns  IV.  et  chiramaxio,  in  qne  deli^ 
cisB  ejus  ferebantor,'  &c,  Ja$*  Seai. 
Pro  arciMia  scriptnm  fnerat  ad  ormm 
libri  areisnay  cni  favere  videotnr  Olos- 
ssB  veteres :  '  ardrma,'  (vel  '  arcir^ 
na,')  ofMi^is.'  Dae. 


DB  VERBORUM   SIGNIPICATIONE    LIB.  I. 


8e 


Area  *i  proprie  dicitar  locus  Tacaas»  quasi  exaruerit,  et  non 

possit  quioqaam  generare. 
Arferia'  aqaa^  qaao  inferis  libabatar :  dicta  a  ferendo :  sive 

vas  vini,  qaod  sacris  adhibebatar. 
Argea^'  loca   Rom»   appellantur:  quod  in  his  sepulti 

essent  qnidam  Argivorum  illustres  viri. 
Argennon  ^  argentum  percandidum.^ 
Argeos  "  vocabant  scirpeas  effigias/  qu»  per  virgines  Ves 

tales  annis  singulis  jaciebantur  in  Tiberim. 


4  LefeDdQm  monet  Scaliger  ArgH^^—S  Idem  hic  legendam  menet  Arfim- 
nMm^  ttrgenieumy  percandidum, — *  Idem  legit  ejllgiei- 

NOT« 


4  AreaJ  Ab  areo,  qnod  tit  «rtda; 
melios  forsao  a  Oraco  &x«jk,  A  enim 
•ape  motatnr  in  p.  Idem, 

'  Aiferia]  Arferia  aqna,  nt  '  infe- 
rinro  vinnm :'  ab  *  adferendo/  et '  in- 
fcreBdo.'    *  Arfffrinm'  pro^*  adferi- 


: '  lie '  «rrenire/  *  arcire/  *  arce- 
dere/  et  timilia :  eodem  modo '  Ad- 
feria  aqna : '  veteret  Giostee :  '  Ad- 
ferialy  99otp  rh  iw\  roit  wtKpoif  vweM- 
fwror.'  Joe»  Seul, 

Affefia  ofne]  Ab  *  adferende/  nt 
'  inferinm  vinnm '  ab  *  Infercndo.' 
Afferia  aaten,quia  Teteres  pro  od  dl- 
eebant  or,  *  arvenire/  •  «rcire/  •  ar- 
«edere/*ardicere/etsimilia.  Porro 
BOB  aqna  taotnm,  led  qnecnmqne 
mortnis  libabantnr  ei/fHadieta  snnt, 
Bt  lacy  mel,  vinnm.  Qbs  omnei  f oca- 

bantnr  o|^«rur,  Gracis  XM^.  I^ec. 

*  Asrgeeil  Lege  Argeit  tx  Varrone, 
OvidiOy  Plntarcho,  et  aliis.  Glossa- 
linm :  *  Argiarra,  A^cSp^ftnro.'  Lege 
ilfffiyam.    Va  lege  Flaminia:  cnrM 

BAT.  AD.  ABGBOe.  BBQVB.  CAPVT.  CO- 
MrrO.  BBQVB.  CAPILLTM.  DEPBCTnO. 

Jm.ae9L 

ilfy«8]8eal.  Varro  lib.  it.  de  L.  L. 
*  ArgeonuB  sacraria  in  septem  et  vi- 
finti  partet  nrbis  suat  disposita.  Ar- 
geoa  dictoi  patant  n  prineipibna  qnl 


duce  Hercnle  Argivo  venernnt,  et  in 
Satnrnia  snbtedemnt.  £  qnis  prima 
est  seripta  regio  Soburana,  secunda 
Esquiiina,  tertia  Collina,  qoarta  Pa- 
latina.'  Nam  distribnta  primnm  fnit 
nrbs  in  qnatnor  illas  nrbanas  tribns 
per  qnu  diffnsl  erant  Argei  per  vl- 
ginti  septem  sacraria.  Unde  In  sacrie 
Argeomm  scriptnm  est,  *  primm  re- 
gionis  qnartiim  saerarium.'  Livins 
Ub.  X.  '  Malta  alia  sacrificia  locaqne 
sacris  faciendis,  qns  Argeos  Ponti- 
ficct  vocant,  Nnma  dedicavit.'  Vide 
Ovid.  in  Fast.  '  Itnr  ad  Argeot :  qni 
sint  sna  paginadicet.'  Perperam  hos 
Argeos  confondit  Beroaldni  cnm  Ar- 
geisy  bominum  simnlacris,  de  qnibns 
infra.  Doe. 

<  ilf^gvmnim]  'ApTfiWy.  Jo$.Seal. 

Argenmm']  Legebat  Scaliger,  or- 
gaiaaai,  arfenteMifi,ptrMradidkai;  ego 
veroy  mgetUMm  pereendidum :  nam 
certnm  est  argentnm  proprie  nihil 
alind  este  qnam  albnm.  Grarce  Ap- 
ytivi^.  Hesych.  itpyeivfff^,  TMfnrpMfy 
AmMus.  Ubi  Homeri  locum  respicit 
ex  Iliad.  r.  jkpymf  ^i  KmkmlfafjUrti  M- 
tFffn^  'Candidis  cooperta  linteit.'  "ar- 
gennam,'  *  argendnm/  '  argentnm.* 
l>ee. 

•  ArgiMi]  .Varr.  lib.  vi.  de  L.  L» 


90 


SBXTI   POMPBII   PBSTI 


Argus,  ocoleiis.    Argus  nomen  est  bominis^  qoi  faisse  fin- 

gitur  ocalis  plenus. 
Argutum  iri,  in  discrimen  vocari. 
Aridum  '  proprie  est,  quod  naturalem  humorem  amisit :  di- 

citur  autem  per  contrariam  significationem,  quod  irrigari 

desierit :  nam  Graece  irrigare  est  ifiuv» 
Arilator/  qui  etiam  cocio^  appellatur^  dictus  videtur  a 

voce  Graecay  quo  est  alpe,  id  est,  tolle :  quia  sequitur 

merces,  ex  qnibus  quid  cadens  lucelli  possit  tollere :  lu- 

cellum  diminutivum  est  a  lucro. 
Ariminum '  a  nomine  fluminis  propinqui  est  dictum. 
Aristopborum*  vas^  in  quo  prandium  fertur,  ut  discus. 
Arma  ^  proprie  dicuntur  ab  armis,  id  est,  bumeris»  depen- 


6  A1.  eoeiia:  et  moz  Sp9, 


NOTJE 


'  Argei  finnt  •  scirpeU  virguUU.  Si- 
mulacm  snnt  honiinunB  triginta:  ea 
qnotannis  a  ponte  Snblicio  a  Sacer- 
dotibtts  poblice  jaci  tolent  in  Tibe- 
rim.'  Ovid.  lib.  v.  Fast.  *  Tum  qoo- 
que  priicoram  vulgo  simnlacra  viro* 
rom  Mitti  roboreo  «cirpea  ponte  lo- 
lent.'  Tum:  Idibus  Maii.  Adilocum. 
Vide  et  in '  texagenariot.'  Idtwu 

*  Aridum'}  Ridicnle  Panlua  cnm 
ana  hae  antiphrai i :  '  aridna '  ett  ab 
'  areo/  ot '  timidua'  a  timeo.'  Idem. 

f  Arilator]  Melint  •criberetnr  Ar^ 
rtfolor.  Non  enim  ab  ara^  sed  ab  arra 
dictns.  Ett  enim,  qni  cmtnriens  da- 
ta  arra  postnlat  sibi  credi.  Unde  a 
'  cunctando '  ewetio,  seu  euetio  dic- 
tns.  Nam  Tcteres  euehm,  quod 
poitea  eunctum*  Hoc  genut  homi- 
aum  Barguigneure  Tocant  GaUi  ab 
antiqua  appellationey  qofe  ad  poate- 
riora  etiam  Latinitatis  tempora  dn- 
ravit,nerope  Bargenna,  De  qno  alias. 
Olossarii  aoctor  seqnitnr  volgarem 
icriptnram :  '  Arilator,  h^4nis,  i9«/ua- 
^6poSf  wpaiyfiaTvtT^s,*    Idem:  'Arila- 


tor,  /itTafi6KoSt  ^X»  hoc  est,  Vx*'- 
jcAf.  Olosss  Isi^ori :  '  Arilator,  Go- 
cio,  ia^afio\o(n*  .  Apud  Oellitfm  le- 
gitur  ArviUdor^  de  quo  in  voce  '  Co« 
cio.'  Joe.  Seai. 

ArHaior']  ArHator  pro  orrtfalar:  Ve- 
teres  enim  non  geminabant  literas : 
et  aruMor  pro  arilaior^  ot '  raa&imns' 
et  *  inazumus/  &c.  Doc. 

■  iirtaiiiMMii]  Urbs  vetns  intrm  viam 
Flaminiam,  ct  ^miliam,  Umbrorum 
Colonia :  portum  habet  Arimlnnm  et 
fluvium  cognominem.  Strab.  lib.  t. 
Plin.  '  Ariminnm  Colonia  cum  amni- 
bos  Ariroino  et  Aprusa.'  Idem. 

>  Jrtffopftoncm]  "Apiaroif  eoim  Orae- 
cis  prandinm.  idem. 

^  Arma}  Idem  Servins :  '  Proprie 
arma  snnt  qua  armos  tegunt,hoc  est, 
scutum,  qnod  Orsscis  SKop  $wXor  dici- 
tur,  cum  cetera  sna  nomina  habeant.' 
£t  Isidor.  lib.  nlt.  cap.  6.  *  arma  pro- 
prie  dicta  snnt  eo  qaod  armos  te- 
gnnt.'  i.  Humeros.  £t  ita  proprie  de 
scuto  Virgil.  *  At  Lausnro  socii  exa- 
nimem  snper  arma  ferebant.'  Idim* 


DB  VBRBORUM   SIGMIPICATIONB   LIB.  I. 


01 


dentia:  ot  scutum»  gladios,  pngio^  sica,  et  ea  quibus 

prope  praBliatur :  sicut  tela^  quibus  procul/ 
Armata  ^  dicebatur  virgo  sacrificans,  cui  lacinia  togae  in 

bumenim  erat  rejecta.    Legibus  etiam  Laurentinm  san- 

citnm  est,  ne  pomum  ex  alieno  legatar  in  armum,  id  est, 

quod  humeri  onus  sit. 
Armentum  *  id  genas  pecoris  appellatur^  qnod  est  idoneum 

ad  opus  armorum.    Invenies  tamen  foeminine  armentas^ 

apud  Ennium  positum. 
Armillas  ^  ex  auro,  quas  viri  militarcs  ab  Imperatoribus 

donati  gerunt»  dictas  esse  existimant,  quod  antiqui  hu- 

meros  cum  brachiis  armos  vocabant :  unde  arma  ab  his 

dependentia  sunt  vocata. 


NOT« 


^  Siatt  ttlOf  qmUm  pr^n^  Nam  tela 
dicDiitur  qascnmqne  io  hoites  mitli- 
inns.  Virg.  JEnM.  iz.  <  Telortim 
effiuidere  contra  Omne  gennt  Teu- 
eri.'  Unde  et*mi«ftlia  dicta  tnnt. 
Idem:  <  pellere  vallo  MiHilibnt  cer- 
tant.'  Vide  '  tela.'  Quandoqae  ta- 
men  tttrintqne  vocabnli  appcUatione 
latiHime  ntnntnr  non  modo  jnritcon- 
■iiltiy  ted  ipst  qooqne  oratores  et  hia- 
torici :  nam  arma  vocant  omnia  qni- 
bna  qnis  tnatmctiii  eat  ad  propaltan* 
dam  aat  inferendam  vim,  nt  gladios, 
haatas,  fostet,  aaxa.  Cnjotcamqiie 
etiam  artis  imtromenta  «mia  dicon- 
tor,  nt  Graecit  ftrAo.  Tebm  aotem 
omne  id  qoo  qoia  ae  tegit  ac  taetor. 
idem, 

*  Armata}  Intellige  Maximam,  vir- 
ginem  Veatalem.  In  veteribns  nom- 
mia  visitor  ««pe  hoe  habitu  aacri- 
ficaos  Mazima  virgo,  lacinia  togSB 
pene  rejecta,  et  diaco  libatorio  dcx- 
tra  vinom  invergens.  Eleganter  vero 
<  pomominarmom  -legere/  qood  Grae- 
ei  dicerent  Mpaj(fii$*  iM  rw  ii^karptov 
X^ipbv  mapmhif  iu^paxfiii  fd^  hn/^oprurdr 
«w.  Jo»,iSctd. 

iirmola]   De  Lanrentiam  legibus 


nihil  aliud  omqoam  legi.  Doc. 

•  Arwunium]  Ab  *  armaudo/  '  ar* 
mameotum/  *  armentom.'  Virgil.  de 
eqnis :  '  Bello  armaotnr  eqoi»  bellom 
h«c  armeota^iinantur.'  Sed  verius 
ab  aramento,  Varro  lib.  iv.  de  L.  L. 
'  armenta»  quod  boves  ideo  maxime 
parabantor,  ut  inde  eligerent  ad 
arandom :  inde  aramenta  dicta  post- 
ea  tertia  litera  extrita.'  Nec  ob- 
Btare  debet  quod  Virg.  equos  ar- 
menta  dixerit,  nam  et  idem  alibi 
de  cervis  dicit :  *  Tres  littore  cervos 
Prospicit  errantes,  hos  tota  armenta 
seqnuntor.'  Mem» 

f  Armniia»]  Hunc  Ennii  versom 
refert  Nonins :  '  ipsins  ad  armentaa 
easdem.'  Ubi  facile  qoivis  legen- 
dom  viderit:  Ad  armaUa  ipM  e«t- 
dm.  Idem. 

t  ArmiUoi]  Ab  armis.  Armi  au- 
tem  hnmeromm  cnm  brachiis  com- 
mittora.  GrtFcit  iipftj^f  compagea. 
ArmiUaa  aotem  ex  aoro  militarium 
virorum  ornamentafuitte,  et  in  tinit- 
trit  gettari  solita,  vei  ex  Sabinit  iilis 
notom  ett  qnt  Tarpeiam  virginem 
clypeit  obmerunt»  cum  illa  eit  portat. 
prodidiMCt.    Vide  Flor.   lib.  i.  cap 


02 


SBXTI   POMPBII   PBSTI 


Armilliini  ^  vas  vinarioin  in  sacris^  dictam,  quod  armo»  id 

est,  hamero,  deportetur. 
Armilastrium '  festum  erat  apud  Romanos>  quo  res  divinas 

armati  faciebant^  ac  dum  sacrificarent  tubis  canebant 
AmsB  caput,^  apii  7  caput. 
Arquites  ^  arcu  pr»liantesy  qui  nunc  dicuntur  sagittarii. 


^^^^0»»*^^*  0- 


7  Qaidam  hic  pro  agni  legunt  agntt :  malei  jndiclboi  Scaligero  et  Dac. 

NOT« 


1.  Idim. 

^  Armittmm]  ProTerbinm  fait  vetns: 
'  Anns  nd  armillum  redit/  Lncilint 
libro  zzviii.  '  Hinc  ad  me,  liinc  licet 
anns  mnnm  ad  armillam.'  Qnod 
proverbinm  bii  apnd  Apnleinm  re* 
peries,  libro  vi.  '  et  sgra  facie  ma- 
tris  stt»  repentinam  sobrietatem  per- 
timescens  ad  armile  redit/  Item  lib. 
IX.  *  ad  armilinm  redit,  et  ad  fami- 
liarei  fnemlnarain  artes  accenditnr.' 
Non  tamen  ab  Erasny)  animadver* 
snm :  8ifni6cat,  redlre  ad  ingentum : 
noia  est  annnm  in  vinom  propensio. 
Jm.  Scml. 

ArmiOuM']  Varro  lib.  i.  de  vita  po* 
pnli  Rom.  '  Etiam  nnnc  pociila  quAB 
▼ocant  capnlas  ac  capidet,  qnod  ett 
poenli  genns,  item  armillum  qnod  est 
nrreoli  genna  vinarii.'  Glossae  Isi- 
dori :  '  Armillnm,  crater,  vas  vina- 
riam.'  Hinc  proverbium,  <  anut  ad 
armitlam/  ab  Erasmo  pratermiisttm. 
Locil.  lib.  zxviii.  •  Hinc  ad  me,hine 
licet  anns  mrsnm  ad  armiHum.'  Apul. 
lib.  VI.  Metam.  '  Interea  Cnpido  ni- 
mio  amore  peresn8,et  «gra  facie  ma* 
tris  snie  repentinahi  aobrietatem  per- 
timeacent,  ad  armile,  (vel,  nt  alii,  ad 
4onRit2tem,)  redit.'  Erlib.ix.  Mamen 
«Itins  eommota  atqne  exasperata  ad 
armillum  revertit.'  Significat  antem, 
ad  ingenium  redit.  Nam  nota  eat 
anuum  in  vinnm  propensio.  Dae» 

*  ilmiilicifrnitt]  Qno  ret  divinas 
•rmati  faeiebant.    Saltem  debait  dl- 


cere  '  rem  divinam.'  In  veteri  Glos- 
sario:  '  Armilaitrium,  ifwXoKoBapiAs, 
6wKimaBapala,'  £gq  existimo  centn- 
riatis  comitiis  exercitnm  armatnm 
lustrari  solitnm.  Quod  puto  esse  ez 
vetustisaimo  institnto  Atheniensinm, 
apnd  quos  ol  wtpurrtapxM  cemitinm 
lustrabant:  et  ubicumqne  popolns 
conveniret,  id  facere  solebant :  nnde 
id  KaBdpffto»  vocabant.  Sed  Longo- 
bardus  iste,  hic  nobit  rei  vetnstiasi- 
m«  cognitionem  barbara  mutilatione 
sna  totam  nobis  intercepit.  Neque 
credibile  est  tubis  io  eo  sacro  canere 
solitos,  sed  classico.  Aliter  enim 
dasses  aut  esercitns  convocari  noQ 
poterant,  qnod  '  vocare  iniicinm'  di- 
cebatnr.  Jo»,  SeaL 

ilrmtlastrtiiin]  Armilustrinm  fiebat 
ziv.  Kalend.  Nov.  in  Circo  mazimo» 
Dac. 

^  Arna  capmi]  Giossariom :  *  Araa, 
$iihrtip»  aark  Bdfi^mm»'  Snpplendnm, 
&t  fnirrnP'  Male  qnidam  agiug  liie  le- 
gnnt.  Jo9,  Scal, 

Amm  copaf]  Glossarlnm :  '  Arna» 
m4tiip,  «ear^  Bd^^a.'  Supple  cnm 
Sealigero  tls  pahrnp.  'iima,  ovia  mater, 
secnndum  Varronem.'  Ex  hoe  loco 
apparet  mutilnm  esse  hnne  Festi  lo- 
cnm,  adeoqne  legendnmtarMVcepirfy 
agai  melrts  eapialt,  Male  qai  pro  agfd 
legiint  agna*  Dac. 

*  AriimUo]  Qui  arcu  pngnant.  Gloa- 
sarinm :  '  arquites,  rol^ai,*  li  vete- 
rtbns  oroiteidlcti.    Gloss.  'arcntiiy 


DB   VKRBORUM   SI6NIPICATIONE    LIB.  I. 


98 


Arse  verse,  averte  ignem  significat :  Tuscorum  enim  lin- 
gaa  arse,  averte :  verse,  ignem  constat  appellari :  unde 
Afranius  ait:  Inscribat  aliquis  in  ostio,  arsb  vbrsb.'" 

Arsinenm,'*  omamentum  capitis  muUebris. 

Artifices®  dicti,  quod  scientiam  suam  perartus  exercent; 


NOTiE 


6  ro^6rnis,'  *  arcnfei,  ol  ro^ai,*  Et 
'  arcites.'  Olossft  Isidori,  *  arriteff 
sagittarii.'  Sic  ab  *  armis/  *  anni- 
tes/  foAlrctt,  qui  *  arrantei/  iit  a  *  flex^ 
tis/  '  flexitis/  et  'flexntes/  eqnites. 
Idewu 

"  ilrse  vene]  Ita  versus  Afranii 
legendus  est:  iiueribai  aHquU  Aree 
Vene  im  oslto.  In  quo  versiculo  os- 
tenditur  superstitio  Vetemm,  qni  ad 
deprecandnm  incendinm  inscribe- 
baat  in  ostio  nescio  quid,  qnod  ad 
cam  rem  faceret.  Plinius  lib.xxxii. 

*  Etiam  parietes  iocendiomm  de- 
precationibns  conscribnntur.'  Jos. 
SeaL 

Aruveree]  His  vocabulis  nteban- 
tnr  ad  avertendom  incendium.  Plin. 
lib.  XX VIII. '  Etiam  parietes  incen- 
diomm  deprecationibos  conscribnn- 
tar.'  Neqne  arse,  avertCt  tereef  ig- 
nem,  com  Festo  interpretor :  sed  coo- 
tra  iirse  videtnr  pro  arame^  et  veree 
pro  nfrfe,  id  est,  averte.  Nisi  maJis 
bvc  omnia  esse  ad  arbitrinm  ficta»  ot 
hodie  fieri  videmus  ab  bis  qni  artes 
mag icas  tractant.  Dmc. 

ImeerUmt  eltfins]  Hnnc  versum 
Afranii  sic  legit  Scaliger:  /asmtel 
uHqeM  Arse  Vorse  ta  ostw»  Opinor 
aiitem  ease  enm  ex  Afraaii  fkbula 

*  iaeendio.'  Idem, 

^Arehiewm}  Cato  Origtne  vii.'  Mu- 
lieres  opertas  auro  purpuraque,  arsi- 
nia,  rete,  diadema,  corooas  aoreas, 
rnsseas  fascias,  galbeos,  lineas,  pei- 
les,  redimicula.'  Glossarium :  *  Ar* 
sinnm,  Jhrfr^^ia  *  Jos.  ScaL 

^rstaeam]  Non  satis  constat  qnale 
onMOMBtum  fuarit.    In  vett.  Gloss. 


exponitur,  'idnpifuif  disceraicnlnm.' 
Unde  snspicari  licet  ornatum  fiiissa 
quo  capilli  in  dtios  ordines  discrimi- 
nsbantur,  quod  fiebat  vitta,  pectioe» 
et  acM,  qu«  inde  discrimlnalis  dicta 
est.  Arsinei  meminit  Cato  in  Origin. 
Tii.  *  Mulieres  opertas  anro,  purpn- 
raqne:  arsinia,  rete,  diadema,  coro- 
nas  anreas,  nisseas  fascias,  galbeos, 
lineas,  pelles,  redimicnla.'  In  Mss. 
Festi  scriptum  erat  aniestiNa,  quod 
nibiii  est.    Vide  '  Roscnm.'  Dae. 

^  Ariijlcet]  Hic  Histriones  intelli- 
git  Festus,  quos  •cttr' ^|ox^  orf i/Sce s 
dictos  foisse  creditnm  est.    Ab  arte 

• 

antem  artifex^  non  vero,  ut  FestuS| 
sive  Paulns,  qnod.  opera  artent,  vel 
qnod  scientiam  per  artns  exerceant, 
Neqne  artifices  potius  histriones  dicli 
sunt  qnam  tibicioes,  medici,  picto- 
resy  sntores,  et  alii.  Qnin  etiam  orli- 
fleee  ab  bistrionibns  distinguit  Piant. 
in  prolog.  Amphit.  '  Sive  qui  ambts- 
sint  palmam  bistriooibus ;  Seu  qnoi- 
qnam  artifici.'  Ubi  male  Lambinns, 
qni  putat  Plautum  idem  dicere :  ibi 
enim  v<if«x  dicitur  nnus  eorum  qui 
modos  fecere ;  posset  etiam  et  onns 
e  machinariis  intelligi,  sed  prior  ex- 
plicatio  magis  piacet.  De  niedicis  et 
sntoribus  Varro  lib.  iv.  de  L.  L. '  Ar- 
tificibtts  maxima  cansa  ab  arte,  id  est, 
ab  arte  medieina  ut  sit  medicns,  a 
sntrina  sutor.'  De  pictoribus  idem 
lib.  VIII.  *  Pictores  Apelles,  Protoge- 
nes,  sic  alii  artifices  non  reprehen- 
dendi.'  De  tibieinibns  Ovid.  lib.  vi. 
Fast.  '  Adde  quod  ^dilis,  pompam 
qui  Aioeris  irent,  Artifices  soios  jos- 
serit  esse  decem.'  Idem, 


94 


SBXTI   POMPBU   FB8TI 


sive  quod  apte  opera  inter  se  arteDt,  qua  ex  caosa  etiam 

artes  '  appellatae  sunt 
Artitus,*!  bonis  instructus  artibus. 
Artus'  ex  Grseco  appellantur,  quos  illi  agtpa  *  dicunt :  sive 

artus  dictiy  quod  membra  membris  artentur. 
Arvum  *  dicimus  agrum  necdum  satum. 
Arytenam/  sive  artenam,  vas  ab  hauriendo  sic  appella- 

bant. 
AsPARAGUS  ^  berba  dicta>  quod  in  aspero  virgulto  nasca- 

tur, 
Assa  *  dicebatur  cantus  tibiarum. 


8  Qaidain  libri  ^^fofac. 


NOT^ 


p  Qua  ex  ctntaa  etiam  arte$]  Potiui 
iiwh  ryis  iiffrnis  per  syDcopeii;  vel  a 
Siculo  Aprrti  pro  Aprr^.  Idem, 

^Artitui}  Ab  Mrte  ariUui,  bonis  in- 
■tructut  artibus :  '  centuni  pner  ar* 
tiuoi'  diceret  Horat.  Olossarium, 
<  artitos,  vdiTcx»«f,  latiaXos,*  ArHtuM 
Item  validns.  Nam  iipeHi  robor,  ut  La- 
tionm  '  virtoi.'  Plant.  Asin.  iii.  2. 
'  Ubi  sspe  cansam  dizeris  peodens 
adversui  octo  Artitos,  audaces  viros, 
▼alentes  virgatores.'  Ubi  roaie  qni- 
damoiAilot.  Idem. 

'  Artus]  Proprie  nodi  et  membro- 
mm  commissurse,  a  Orseco  ipBporf  a- 
misso  p,  ut  a  \4itrpow  lectus.  Antiqni 
pro  artus  dicebant  artu^  unde  in  plu- 
rali  artua  Piant.  Idem» 

■  Arvum]  Ab  aro,  Varr.  lib.  i.  de 
R«  R.  cap.  29.  *  Seges  qnod  aratnm 
aatnm  est,  arvom  quod  aratum,  non- 
dnm  satnm.'  Idem, 

<  Arytenam]  Apnd  Lucilinm  Aru» 
ietuB,  cum  ait,  '  Arotenas,  et  aqna- 
lesp'  ut  citat  Charisins.  Olossariom  : 
'  Atena,  cISos  wonifiiov  horpdKov,  f  ot 
rpvr^ctf  iy  raa  0vaiats  XP^^*  ^* 
gendum  Arteua,  Nam  el  Artenam 
aolere  dici  bic  qooque  monet  Festns. 


Eam  *  matnlatam  *  voeat  idem  OloS' 
sarinm.  Jo$,  Scal, 

Arytenam]  Lacil.  *  arntenas  ef  a- 
quales,'  citante  Charisio.  Olossa- 
rinm :  *  artena,  cl^os  worjfploviorpdKov^ 
f  oi  wpvrdtftts  i»  r<us  9valais  xp^^at :' 
i.  '  Artena  genns  vasis  fictilis  qno  l. 
viri  Athen.  in  sacrificiis  utnnttir.'  A" 
rytenaiive  potios  aryf  «fM,  OrsecisApv- 
ratpuf  ab  iipim  haurio.  Aristoph.  in 
eqnit.  Sc.  1.  AcL  iii.  Tov  Mi/iav  Kora" 
X*af  iipvraiyp  T\ou9iryUtap :  *  In  popu- 
lum  infundere  aryisna  opes  et  sani- 
tatem.'  Ubi  Schol.  notat  arytanam 
fnisse  vas  SBreum,  qoo  olenm  in  iych- 
nos  infundebant.  Qnidam  vas  bal- 
nearium  esse  dicnnt.  Vide  Pollncem. 
ilmftfiiaRi '  matnlatam '  vocat  Gloa- 
sartum.  Dae. 

"  Asparagus]  Melius  Varr.  lib.  iv*. 
de  L.  L.  *  Asparagi  quod  ex  asperis 
virgnltis,  et  Ipsi  scapi  asperl  sunt, 
non  leves :'  nisi  Grecum,  illic  cnim 
qnoqne  dicitur  itawdpopyos:*  sed  et 
iawdpayo»  interpretatnr  Hesych.  ia  rmp 
^Koi^  ^fupor  rpax^t  quod  ex  aspe- 
ris  virgnltis  aspernm  nascitur.  Idna. 

*  Asaa]  Nonins  assam  vocem  inter- 
pretatns  mcram  et  aolam  vocem  sine 


DB  VBRBORUM   S16NIP1CAT10NB   LIB.  I. 


95 


Asseres  ^  dicti,  qaod  assideant  parieti»  trabibnsqQe. 
Assiratmn^'  apud  antiqnos  dicebatur  genus  quoddam  po- 

tionis  ex  vino  et  sangnine  temperatum :  quod  Latini 

prisci  sangninem  assir  vocarent. 
Ast  significat  at ;  sed,  vel^  autem. 
Astu*  apud  poetas  astutiam  significat:   cujus  origo  ex 

Graeco  ab  oppido  oorv  ^  deducitar :  in  quo  qui  conver- 

sati  adsidue  sint,  cauti  atque  acnti  esse  videantur. 
Astatus^  arte  tutus.® 


9  Alii  Auamimn, 


NOTiE 


orginico  iDstnimento  ex  Varrone: 
et  Pedianot  in  Divinetione :  '  Ceni 
remigibot  celcnma  per  symphoniacoi 
•olebat»  et  per  assam  vocem,  id  est, 
ore  prolatam,  et  ot  in  Argo  navi  per 
citiiaram.'  Hec  igitar  Paoli  ferba, 
non  Festi  esse  credendom  est.  Ant, 
Afig, 

AtmC\  Servins  in  ii.  Georg.  *  Asss 
tibise  dicontor  qnibns  canitnr  sine 
cbori  voce.'  Noo  solom  antem  tibi» 
aass  dicontnr,  qo»  sine  voce,  sed 
etiam  *  assa  vox '  qosB  sine  tibtis. 
Nooios,  *  assa  voce,  sola  voce,  lingnsB 
taBtnmmodo  ant  vocis  hnniane,  non 
admistis  aliis  mosiciSyesse  volnernnt.' 
Naro  osfKm,  nibil  est  qnam  tostnmy 
aridnmy  siccom.  Unde  et  pro  «olo 
nsarparnnt,  ut  et  siccnm  et  aridnm. 
Sic  Plaatns  in  Rndente  disit '  arido 
argento  est  opns:'  Id  est,  solo  ar« 
gento ;  argeni  uc,  Sic  et  nos  hodie 
panem  solnm  et  siccom  dicimns  du 
pmmtee,  Dac 

*  '  ilasfret]  Non  est  Ternm  etymon 
«ssffcs  Abassuf«Rd9,qnanqoam  et  prop- 
terea  a  Grsecis  viderentor  mfmipts 
dieti.  Sed  oxia,  aseris,  nt  snis  sne- 
ris :  Jovia,  Jeveris :  bovis,  boveris : 
nncis,  nnceris.  Ab  oxmt,  aueriM; 
aam  x  freqnenter  abit  in  #•,  nnde  Ve- 
tene  lodificrenter  cMSore  et  cmmtc 


dicnnt.  Jot,  Scal, 

>  Atrininm]  Monet  dictnm  ab  eo 
qnod  Atnr  sangoinem  vocabant.  Gloa- 
sarium :  '  Assir,  oTfia.'  Idemm 

Attiraium]  AbafSJr,sanguis.  Oloss. 
'  assir,  tSfaa,*  Utitnr  Cato  de  Re  Rns- 
tica  cap.  SS. '  Daps  Jovi  assir  a  pecn 
in  nma  vini  caste  profanato  sine  con- 
tagione.'  De  potione  autem  e  vino 
et  sangnine  Satlust.  Catilin.  *  hnmani 
corporis  sanguioem  vino  permistom 
in  pateris^ircnmtolisse.'  Dae, 

•  Atiu']  Astote.  Plaot.  io  Prolog. 
Poenol.  ^ltR  docte  atqoe  astn  filiae 
qnaerit  soas.*  Terent.  And.  *  Qos  si 
non  astn  provldentnr.'  Idtm, 

^  Ab  tffido  luarv]  Astu  per  ezcel- 
lentiam  de  veteri  nrbe  Athenamm. 
Terent.  Ennoch.  ^  an  io  astn  venit  V 
Sed  male  qnidam  sibi  persoasere  de 
solis  Athenis  oslii  sic  absolutedictnm. 
Nam  de  alia  qnavis  nrbe  exempla 
suppetunt.  De  Mileto  Herodot.  pag. 
8.  de  Lydomm  urbe  pag.  S7.  de  Cy- 
renis  in  fine  lib.  zi.  Idem, 

«  Attaiut^  artt  tuiut]  Non  recte : 
melins  ab  asto  dictns  :  ot  paolo  ante. 
Ant.  Aug, 

Attaiu»]  Arieiuhit,  Sedqnodjam 
snpra  de  astu  dictum  est,  satis  osten- 
dit  Festnm  scripsiuei  «sdites,  ostnlii- 
iut,  Dae.     ^ 


96 


SBXTI   POMPBII    PB8TI 


At  differentiam  rerunn  significat :  ut  com  dicimus,  Scipio 

est  bellator,  at  M.  Cato  orator. 
Atanayium '°  '^  est  poculi  fictilis  genus,  quo  in  sacrifidis 

Romani  utebantur  sacerdotes  Potitii." 
Atavas ;  *  quia  tata  est  avi/^  id  est,  pater :  ut  pueri  usur- 

pare  solent. 
Atra  bilis  ^  ab  atro,  id  est,  animi  vitio  dicta:  est  enim  atrum 

nigrum,  id  est,  a  candore  remotum. 
Atratas/  atri  coloris." 

Atriplexum^  berbai  quae.nunc  atriplex  dicitur. 
Atrium '  proprie  est  genus  «dificii  ante  aedem  continens 

mediam  aream^  in  quam  collecta  ex  omni  tecto  plnyia 

descendit :  dictum  autem  atrium,  vel  quia  id  genus  aedi- 

ficii  Atriae  primum  ^  in  Etruria  sit  institutum,  vel  quia  a 

terra  oriaturi  quasi  aterreum.'^ 


«^M  «  #  #^^«s«s^i» 


10  Alii  Atavium» — 11  Atil  potwni. — 12  Lefendnm  monet  Uac.  nt  in  ori  e<f, 
Scilipri  Mcrtptnm :  Atavtu,  quia  aita  eit  a6avi.— IS  In  ed.  Scil.  est  Atrmtag 
oiraH  cctortM:  ted  lcgendam  monct  Attitaif  ater  colar,  improbat  Dac— 14 
Qnidam  atterum. 


^  AtammMm']  Olost»  Isidori : '  At« 
tanaboy  genni  Taiit.'     Oloiitariom  : 

*  Atannloi,  Ayior  Up4ms  o^icc&of,  «ffi^^- 
Kio¥,*   Lcge,  AtanMdMS,  Jot.  Scal. 

Atamtvimn]  Attanalom  ex  Oraeco 
ijraiwrf  qood  rirfoiw  •ignl6cat,  inde 
irrainrm  panei  et  placcnt».  Inde 
denominaiiTnm  olfojiai^awi.  Unde  ot- 
tamurium  factum  eliqnato  Jambda  in 
iota,  nt  ex  *  •impolo/  <  •iropuTiom,' 

*  ambuvia '  ex  *  ambula/  Scc.  Salm.  in 
Solin.  Dae, 

«  iifarMf]  Lege  nt  in  ora  aacrip- 
tnm,  aiavaaf  qaia  aita  e$t  abavu  Ata- 
T0«  quartui  patcr,  id  e^t,  pater  abavi, 
Atta  antem  est  bonorifica  appellatio 
jnniorit  ad  •eniorem.  Vide  *  attaa.' 
Idem. 

'  Atra  HUil  Animi  ?itio :  mcndo^e. 
Ant*  Aug, 

Atta  6ittf]  Lege,  atra  hHie  ab  altra 
emvmi  viiio  dicta.    H«  voces,  td  ett. 


male  buc  irrepserunt»  nt  alibi  sasptt 
factum  est.  Dae, 

f  AtraioM]  Lego,  Ahitaa^  ater  co« 
lor.  Joe,  Scal. 

Atratae]  Ab  atrare,  atrainsy  qni  esl 
nigri  coloris ;  *  atratas  qoB  snnt  nigri 
coloris.'  Nihil  itaque  motandnra* 
Scaliger  lcgit  tamcn,  a(ri<af<  af<r  «#• 
lor.  Dac. 

^  Atriplexum']  Or«ce  krpA^a^. 
Itali  nomen  retinentf  Tocant  •nioa 
atripliee,    Galli  benme^dame,  Idem. 

'  Atrium]  Area  snbdialis  qna»  orat 
ante  sBdes,  ab  Atria  orbe  Tnscoram, 
ubi  exemplumsnmtom.  Varr,  lib.  it. 
de  L.  L.  alterom  Festi  etymon  qnod 
'a  terra  oriatur'  tnsnlsnm  plane  %t 
ineptum.  Qoidam  ab  cd(i9piort  Tcrina* 
/d€in. 

^  Atriee  primuml  £x  Varrone  lUnd 
utsupra.  Atriaaotem  Toscnra  oppi-> 
dum^  a  quo  nomen  mari  Adriatieo  i 


DB  VBRBOaUM   BIONIFICATIOKB   LIB.  I. 


m 


Atroces  *  appelliaiitor  ex  Graeco,  qoia  illi  atrocia  '^  appel* 
lant,  qase  cruda  sont :  sive  atrox  dicitor  ab  eo,  qood  ni- 
bil  timeat :  rf^M  enim  Grasci  dicont  timere. 

Attae  ""  appellantur,  qni,  propter  vitium  crorom  aot  pedom, 
plantis  inaistuntf  et  attingunt  magis  terrami  qoam  am- 
bolant :  qood  cognomen  Quintio  poet»  adbsRsit. 

Attam"  pro  reverentia  seni  coilibet  dicimos;  quasi  eom 
avi  nomine  appellemus. 


##«#«##^«««# 


15  <  In  L.  m.  est  irrpmiera,  pro  ofrMM ;  et  qoidem  Latinis  literit,  tUrteia.* 
FaW.  Ursin.  Vid.Not.  inf. 


NOTJE 


mvteto  in  tf.  Plin.  '  Qns  septem  ma- 
rin  appeliMitttry  Dobili  porta  oppidi 
Tntcorum  Atri»,  n  quo  Atriaticnm 
nare  anten  appeilabatar,  qnod  nuDC 
Adriaticnm.'  Idem» 

A  Atro€e9\  Lege,  qnia  illi  ttrpiMtra» 
irei  Latioia  litertiy  qnin  illi  elrocta.* 
facili»  error,  led  non  parvi  momenti. 
SaneArpdb^,  est  pornm  pntnm  Qrm^ 
cmn,  ArpdbC,  irfpdyof^  qnod  nondam 
natnmm  eani.  In  Olounrio  ita  cor- 
rigc:  AtnsCy  Sffun^i,  ^Mu^r,  AH^mrrof. 
Atrocem  Tero  pro  cmdo,  qnod  hic 
dicitor,  Veterei  asnrpaiie  teitis  Nc« 
▼ios,  qiit  dixfty  '  Simnl  ezta  porri* 
cereot  atrocia  miniitratorea.'  Jm. 
8mL 

Atrti$]  Optime  emeDdavit  Scall- 
ger,  fmim  ilU  «frMfe  «ppeUcnf,  tft.  Et 
ita  io  libro  ino  eiaratom  teiUtnr  Ur- 
linoi.  Sane  airtx  eit  pnrnm  pntnm 
Ormcnm  itrpk^,  krpSyat,  qnod  non- 
dnm  matnrnm  eini.  In  OiouariOy 
vt  correzit  Scalig.  ^fra*,  ^tu^f 
#xwif,  AyABmrrof .  Ssvti,  aiper,  into* 
lerabilii.  Inde  a<ros  Latinii  «mdiit, 
N»Tiai:  *  limnl  exta  porrieerent 
atrocia  miniitratorei.'  Per  *  meta- 
phoram  «Irwr  ad  anlmnm  tranifertnr, 
nt  apod  Homt.  *  prnter  atrocem  ani- 
mom  Catonii:'  i.  Integram,  ioTic- 
Delpk*  ei  Var»  Ctat,  Pomp. 


tam,  impavidom.  Qno  lenin  aiiqnan- 
do  etiam  *  crodni.'  Dae, 

>  iifftf]  Oloiiarini,  <  Atta,  6  roit 
voalv  Apx4m>^'  «cpnrarfi^.'  Ab  eo 
ait  Qnintiam  poetam  Attam  eogno- 
minntam.  Ad  qood  pnto  alluiisie 
Horatiam :  '  Recte  necne  crocnm 
floresqne  perambnlet  Attm  Fabola.' 
Propteree  enim  verbo  peramMare 
otitor.  Jof.  Seai, 

AtUf^  Ab  attingendoy  inqnit  Fes* 
tni.  Eit  aotem  attingere  leriter,  qna* 
11  lammis  Tel  pednm  yel  mannom 
digitii  tangere.  Tereot.  Adelph.  ii. 
1.  <  Tetigine  tni  qnicqnam  ?  81  atti- 
giiiei,  ferrei  infortooiam.'  Olona- 
riom, '  atta,  4  Tolt  woah  hpxh^^  «t- 
pnraroir,'  qoi  pedlboi  ambnlare  ioci- 
pit.  Olossm  Isidori, '  atta,  qai  pri- 
mis  plantis  ambnlat'  Sed  melini  aHa 
ab  JIttc*  solioy  qood  qoi  hoc  vitio  lalN>« 
rant,  ooo  onibnlant,  led  laliont.  Sic 
▼ocatoi  foit  poeto  ceieberrimoi  Ti* 
tai  Qointioi  Atta,  de  qoo  Horat. 
<  Recte  necne  crocom  floreique  per- 
ambolet  Atta  Fabola.'  Ubi  etiam 
ad  ejoi  vitiom  aliuiisie  recte  mooet 
Scaiiger.  J>ac. 

"  Attam]  Orscom  eit  irra  vdrcp. 
Vlde  lopro  *  atavoi.'  Jbi .  Scal. 

Feff.  O 


96  8BXTI  FOMPBIf  PB8TI 

Atticiisat,''  Attice  loqmtinr.  PkutoB :  boq  AtticisBat,  Md '« 

Sicilissat :  id  est»  Sicale  loquitiir. 
Attingc  '7  p  pro  attiiigam  posoeie. 
AuoBTA,^  smpe  ancta. 
ABCtariimi'  dicebant  aotiqoi,  qood  sopra  mensoram  vel 

pondoB  joatom  adjiciebator :  ot  comoloB  yocator  in 


Aoctor '  communis  generis  apod  antiqoos. 
Aoctom  *  vocabator  spatiam  drci,  qood  sopra  definitom 
modom  victorias  adjongitor. 


16  Qnidam»  teito  Seil.  coDjicinnt  vmnM.— 17  <  Legendnm  AUiwgem :  qno- 
modo  liabet  L.  m.'  fW».  Unin,    Scribendnm  monet  Scnl.  AUngem,  miiiagam. 


NOTJE 

«  JMcttMf]    Plent.   In  Menftcli.        '  jMCf«rtem]  Plant.  Mcrent.  <  Anc< 
Aml.  Awg.  tnerinm  Adjlcito  Tel  mitle  ■nmmnm 


Locni    Plnnli   eet   in     plntqnnm  potcet.'  OIom.  *  aactnari- 
Prel.  Men»ch.  Sed  ibi  non  aklH$§ttf     van,  Miurrfw/  Leg.  nNdertMm.Idem. 


nt  bic,  sed  «kcliMttai.  '  Atque  adeo  •  ilnder]   Jnno  apnd   Virgllinm, 

boc  argnmentnm  grmcimnty  tamen  '  Anctor  ego  andendi.'  Neqnn  tolam 

Non   atticbsat,  ▼emm   alceMisitat.'  Anctor,  ted  et  alla  pleraqne  oronia 

JHc.  Terballa.   Otidloi:  ^Spoi 


PjA<ltiv«]Locnamendosni;scribey    gU  stat  Dea  plcta  inl*'  Sedqnidlo»* 
AUimgem»  dMmgtm.  Nam  Attlngeo,     glnqnaconqnlrimas?  Eeeeolvvini 


clandeo :  et  Attingebo,  claodebo,  tI-  per  tok  Uxor  eat  fomlnlnl  generia* 

vebo,  dlecbont   Tide  Noninm.  Jm.  Ihnor  dlcendnm   erat,  pro  nnclor. 

Anl.  Qnsmodi  enlm  erant  Terbelia  apnd 

AUhige\  Correxit  Scaliger,  elltn«  Veteres  ;  nxor,  pro  nnctor ;  padOf 

gvm,  aMtagnm.  Bt  Ita  in  llbro  Ursinl.  pro  pactio :  ita  dlcta  est,  qnia  adipe 

Idem  error  In  toco  tte^.   Qnintt-  lupino  postes  noTl  mariti  nngeret. 


llan.  lib.  I.  cap.  7.   <  Qnid }  non  Catn     Sed  et  JBscbsrlns  r^x^  widipn  dUlt 
Censorins  dicam  et  fadam,  dlcem  et     in  AganMmnone ;  t^xv  ^  '<»H|p 


ftieiem,  scripsit  ?  enndemqne  in  ceto-  «toXsSv^  #^4{Vro.  Qnod  saneailentio 

ris  qnsi  slmlHter  cadnnt  modnm  te*  prmterenndnm  non  erat  Jst.  iSbO. 

nnit?  qnod  et  ex  Teteribns  ejns  II*  Jndor]  Jnno  apnd  Virg.  zu.  JE» 

bris  manifestnm  est,  et  a  McMala  in  nelil.  «  Anctor  ego  andendi.'  Orid. 

libro  de  a  litem  positnm.'  Dte.  vr.  JfmU  *  Optima  tn  propril  nomi- 

4  jAnssia]  In  BIh.  erat  «naafa,  nn*  nis  anctor  erts.'  Et  ailnpleraqne  Tor- 


de  doctisalmns  VoMlns  legit  tmeUOa  bnlla.  OTld.  *  Sponsor  conjngil  atnt 

ab  enstnrt,  I.  Ssspo  angere^  fbrsais  Ben  picta  sni.'  OnBCormn  more.  Jt- 

nnctto,  id  est,  ancta,  nt  a  '  caTeo,'  scbyL  rixil  ^Mp»  Fortnna  serTator. 

'  cnntnm,' et  <  caritnm/ nnde  'caTi-  InAgamem.  Hnc. 

tiones  '  Festo;  sle  ab  •  angeo/  *  aac-  >  iftnetam]  Qnando  Circns  ob  alU 

tam '  et  *  ancitnm.'  Uem.  qnam  Tictoriam  amplinbntnr,  spatio« 


DB  VBRBO&UM   ^ICINIPICATIONB   LIB.   I.  99 

*  ab  avidoi  id  est,  enpide  agendo,  dicta  est. 
AndaciaB  plaraliter  Cato  dtxit 
Andax  diminntiyam  facit  andacnlns. 
AndivitaTi/*  saepe  andivi. 
Aventinns'  mons  intra  nrbem  dictns  est ;  qnod  ibi  rex  Al- 

banomm  Aventinns  bello  fnerit  extinctnsi  atque  sepnl- 

tus. 
Avere '  nihil  aliud  est,  quam  cnpere :  argnmento  est  avi- 

'  dnm,  et  aviditatem ;  '9  ex  qnibus  prascipna  cupiditas  in- 

telligitnr,  cnm  signilBcet  et  gaudere. 
Aves'  ab  adventa  eamm  dicnntnr»  qnod  inde  veniant^  unde 

quis  non  suspicetnr. 
Angvr*  ab  avibus,  gerendoqne  dictus;  quia  per  enm  aviom 

gestus  ediscitur :  *°  sive  ab  avium  garritu :  unde  et  an- 

gurium. 


18  Scftl.  et  Dae.  legeDdom  moiieiit,  nt  io  vett.  edd.  A9Mwoi,~^l9  AUi 
.—20  Alii  Mur. 


NOTJE 

CireoadditmD«iMfii«dtcebatiir.  Am-  tecvtni  Fcitai  pott  3^«e0rM.   Locnm 

pllebetor  antem  Cirens,  oplnor,  prop-  odi.  Idem  Yorro  tomen  in  gente  po- 

ter  Indoe  freqiientioref.  /dnn.  *  pnll  Rom.  dlcil,  '  Sabinoe  i  Romolo 

■  Amituki]  Inepte  Fettoiiy  mdaeim  Misceptot  istom  occepisse  montem^ 

enlmobaHdflOyqnodobaM^ylnertodi  c|nem  ob  Avente,  flnvio  provincia 

nt  o  <  fOTco/  <  goodeo.'  /dm.  iaapyOppellnTemnt ATentinnm/  Vide 

*  AviiUhnui]  Ab  ATentlno  »i.  ro-  SerTtnm  in  viii.  ^eid.   Cetemm 

ge  Alboneram*   Ut.  lib.  i.  *  la/  A-  ATentinnSy  a  Remo  Romnli  fratre, 

TontiBnSy  *  sepnltns  In  eo  colle  qni  Remnrina ;  a  Mareise  SocordiaB  Dese 

mtiie  est  para  RomansB  nrbls,  cogno-  sacello,  Murcios ;  a  Dian«  templo 

men  coHi  fecit.'   Plnree  nominis  ra-  collii  Diinm  dictni.  tdem* 

tionei  affert  Varro  lib.  it.  de  L.  L.  f  Averi]  Copere.  Lncll.  <  Parasitt 

« ATentinam  aliqnot  de   consls   di-  avent  dWllias.'  Inde  <  OTldns/  «  aTi- 

cnnt.  NsTini  ab  aTlbna,  qnod  eo  ie  dltas;'  nt  a  *caleo/  «  calidai;'   a 

sbTlberlferrent  oToi.    Alilabrege  ^torreo/  Morridni.*     Infra  tameii 

ATontlno  Albano,  qnod  iU  iit  sepnU  Feitni  amdui  a  non  Tldendo.   Ubf 

tno.    Alil  abadTontn  bomtnum,  qnod  cjns  Inconitantiam  ride.  lietm, 

coBunnno  Lotinoram  ibl  Dianm  tem-  ■  Ave$]  Melini  liidoms  lib.  xii. 

plnm  iit  eonititntnm.    Ego  maxlme  Originnm :  qnod  *  pcr  aTfai  qnmqne 

puto  ab  adTecln:  nam  olim  psilndl-  diicurront.'  Idem, 

bna  motti  ent  ob  reliqiiii  diicloini,  "  Awgtar]  Ab  oTinm  gciln,  quod  ex 

Itnque  eo  ex  nrbe  qni  odTebebontnr  modo  qno  ie  gerant  OTCi  tn  Tolonda 

intlbniyqnodrontemiolTebont.' Hftc  fntora  pr»nnntiet.  Inde  et  ewfnriuin 

\mm,  et  Vorrania  ionteatiaii  Infra  qnoii  uwgeriMm,   Alfi  ob  OTinmignstif 


100 


8BXTI   POMPBIl  PBSTI 


Aaguracolam**  appeUabaot  antiqai,  qaam  nos  arcem  dici-* 
mas :  qaod  ibi  aagares  publice  aaspicaientar. 

Aagustus ""  locas  sanctas,  ab  ,aviam  gesta ;  id  est,  qoia  ab 
avibas  significatas  est,  sic  dictas:  sire  ab  avium  gosta- 
ta ;  qaia  aves  pastn  id  ratam  fecere. 

Avidas*'  a  noo  videndo  propter  nimiam  capiditatem  appel- 
latar ;  sicat  amens,  qai  mentem  suam  non  babet. 

Avillas/  agnas  recentis  partas. 

Aulas '  antiqai  dicebant»  .quas  nos  dicimus  ollas ;  quia 
nallam  literam  geminabant  Itaque  aulicoqaa'  exta, 
qaae  in  aulis  coquebantar,  dicebant ;  id  est,  elixa. 

Avolant/  evolant 

Aureas^  dicebaot  freoos,  quibas  eqaorumaares  religantor.* 


^^^^N»^«^^^^^ 


1  Mt.  oiiiicocfM :  mox  pro  mmU»  qaidam  conjiciuiit  «fltf.— S  £d.  Sctl.  rdi» 
gwUur, 

NOTiE 


▼el  garrita.  Idem, 

^  ili^iiraciikm]  Camla  io  loco  edi- 
tiori,  tpeciila  •ablimior  pateate  in 
looo  ad  liberum  aspectnm  capiendii 
eogariia  ex  volatu  et  canta  aviam. 
Quod  autem  lilc  putat  Panlas  orcMi 
recentiorem  eite,  ibi  certe  frastra 
est|  nt  ex  Veterum  ezemplit  patet. 
Cicer.  iii.  de  Off.  *  cum  in  arce  an- 
gnriam  actnri  estent  angares.'  Liv. 
lib.  I.  *  Nnma  dedoctos  ab  angnre 
in  arcem.'  In  arcem,  lioe  est,  in  au- 
guracalom.  Tabeniacnlnm  etiam  di- 
cebatur.  Cicer.  i.  de  Divioat.  *  Orac- 
chns  cum  tabernacuium  vitio  cepit- 
set  imprudent.'  |bi  enim  laftcmecii- 
licm  niiiil  aliud  ett  quam  auguracu- 
Inm,  arx.  Idem, 

<:  iii^gasfMs]  Locns  angurio  conse- 
crattts.  Sueton.  Augnst.cap.7.  <Loca 
reiigiosa,  et  in  qoibus  aogarato  quid 
consecratur,  angutta  dicnntur,  ab 
auctu,  vel  ab  avium  gestu,  gnstuve, 
sicnt  etiam  Ennius  docet,  scribens  : 
*Augusto  augurio  postqnam  inclyta 
condita  Roma  est."  /tfm. 


*  ilvMfas]  Inepte.  Videsnpra  <  ave- 
re/  /dcm. 

*  AvUkui]  Ovis,  ovilla,  et  o  mntato 
in  0  avilla;  ovis  vetola,  recentis  par- 
ttts.  Vide '  adasia :'  nam  tnde  pate^ 
bit  falli  Menrsinm,  qni  avillas  dici  pn- 
tavit,  qnsi  nondum  velli  possent* 
Iditn, 

I^Ju/iif]  Anlit  mutato  oii  in  o,  ola ;  ad- 
dito  I,  olla ;  ut  *  cauda/  <  coda.'  Varr. 
«Sed  nt  canis  sine  coda.'  Infra  ouli- 
coqua  ixta :  in  Ms.  anlicoclM.  ForsaU' 
pro  oifitcecilo,  nempe  a  coquo,  coc- 
tam,  et  cocitum,  ut  a  'faveo,'  'lan- 
tam*et  'ravitnm,'  unde  *favitores' 
Plaato.  /dcm. 

*  Avokmt]  AvoUre,  prKcipiti  cnrsu 
auferri.  Virg.ix.*At  juvenis,  vicisse 
dolo  ratns,  avolat  ipse,  Haad  mor^ 
conversisqoe  fagax  anfertnr  babeois.' 
Idem  alibl  eoolal,  lib.  vii.  <  Evoiat,  et 
natam  frondosis  montibus  abdit.'  £t 
lib.  IX.  «Evoiat  infelix.'  Idem. 

^  ilKrcat]  Ab  aure,  anrea ;  nt  ab 
ore,  orea.  Vemm  mireas  et  orfos  idom 
nt  cauda,  coda ;  cautes,  cotes ;  anla, 


DB  VBRBORUM   SIGNIPICATIONB  LIB.  I. 


101 


Aureax'  anriga:  aarea  enim  dicebatar'  fraBnom,  qaod  ad 
aares  eqaoram  religabatar :  orias  qao  ora  coercebantar. 

Aareliam^  familiam  ex  Sabinis  oriundam  a  Sole  dictam 
patant:  qaod  ei  pablice  a  popalo  Romano  datas  sit 
locas,  in  qao  sacra  facerent  Soli,  qui  ex  hoc  Aaselii  di- 
cebantar,  ut  Valesiii  Papisiii  pro  eo^  quod  est  Valerii, 
Papirii. 

Aurichalcum,^  vel  orichalcum  quidam  putant  compositnm  ex 
ffire  et  auro,  sive  quod  colorem  habeat  aureum :  orichal- 
cum  sane  dicitur,  qaod  in  montuosis  locis  invenitor: 
mons  etenim  Graece  opo^  appellator. 


S  Fulv.  Unino  legenduni  Tidetar  duibmL 


NOTJE 


olU.  Sicftbore,oreft,anreft;  ntGr«- 
cii  frofds  ftb  «r^ia.  /tfnn. 

Aurtatl  Vlde  •  Ore«.'  ,4**.  Aug. 

*  Aureax]  Oloflsarinm :  *  Anra,  ez« 
solitarins,  twwatrriis'  lege»  Aureax^ 
MHUruu.  CoDfirmant  OIosbib  Isido- 
ri,  *Anreax,  eques  sotitartoi:'  soli- 
tarlom  vocat,  qnem  alibi  idem  anctor 
Glossarii  'singnlatorem,'  lioc  est,  W- 
XiyrB.  Idem  etiam*  Caballarinm.'  Me- 
lins  tamen  esdem  Olossae  Isidori, 
•  Cftbftllarins,  alaris.'  Jos.  Scol. 

Aureux,  aangia]  Non  tantnm  an« 
riga;  anreaz  enim  esteqnns  soUta- 
rlns,  Oraecis  fM^dfiwv^,  et  eqnes  qni 
eqno  solo  ac  singnlari  vehit,  nt  Orse- 
cisicl\iif.  Hesycb.  irlXiff,  fnror  acal 
bmTT^s  tMfdrmp.  Ita  enim  legendns 
bic  locuf.  *  Celes,  equns  et  eqnes  so- 
litariosy  monator.'  Inde  etiam  singn- 
latorem  Latini  dixemnt  monatorem 
et  siroplnm.  Dae. 

^  AmreHam]  A  Sole  Anselii,  origo 
dnra :  forte  ab  ftureo  Sole :  nnm  ftu- 
rnm  dicebant  ansnm  Sabini,  nt  mox 
vldebimos :  sic  a  Comeo  Corneliuf ,  n 
Cereo  Cerelins.  Aui.  Aug, 

AurdiaM]  Aurelia  gens  plebeia, 
Snbinitorinndn,ttobilis  tamen  et  con- 


snlftris  rt  trinmphftlisytribns  distincta 
cognomioibns,  Cottv,  Orest»,  et 
Scfturi.    A  Sole  dictftm  vnlt  Festns, 

*  Anseliftm/  *  Aureliftm  ;'  nt  *  Vale- 
sii,'  *  Valerii.'  Sol  etiam  Sabinnm  ver- 
bnm.  Varro  lib.  it.  de  L.  L;  *  Sol, 
vel  quod  ita  Sabini,  vel  qnod  solnm 
ita  Incet,  nt  ex  eo  dles  sit:'  alii  Anre- 
liam  ftb  ftureoSole,  nnm  fturam  Sabini 
dicebant  ansnm.  Dae. 

'  AuriekaUum]  Cnm  Gnscl  dicant 
ipt(Xtt>JWt  tamen  Latini  scripsemnt 
Auriehakum^  qnod  potarent  id  ex 
anro  et  aere  componi,  addita  Cadmea 
terra ;  nt  electrnm  ex  anro  et  argen- 
to:  de  qno  intellexit  Martialis:  'Pal- 
lida  sic  niveo  radiant  electra  metallo, 
Et  nivenm  felix  pnstula  vincit  ebnr.' 
Intelltgit  enim  de  llla  materia  com- 
posita,  non  de  snreino.  Igitur  ex  vi- 
tio  pronnntiationis  nata  est  falsa  illa 
de  compositione  anrl  et  vris  opinio. 
Qnare  et  anctor  Olossarii  recte  dixif, 

*  Anrochalca,  icpa^Mrra^,'  qnod  pnla- 
rent  esse  anri,  et  chalci,  sen  «ris  ufd' 
fuerif  et  composltionem  quandam. 
Non  nego  ex  anro  et  mn  pnsstftntis- 
simnm  sss  fieri,  nt  prodlderant  Vete- 
rei  de  Corinthio  «re,  scd  Id  IpttxaX' 


102 


SBXTl    POMPBII    FB8TI 


Aaritus'"  a  magnis  auribas  dicitar^  ut  sant  asinoram  et 

leponim :  alias  ab  audiendi  facoltate. 
Aarom "  dictam,  qaia  prascipue  castoditur.    Grsece  enim 


NOTiE 


itmf  em,  id  vero  peni«go.  Aristote- 
lem  «Diiii  habeo  aactoren,  qai  apad 
interpreteiu  ApolloDii  Degat  ip^x"^' 
Kor  etae  in  remoi  natnra.  Hesycliiiu : 
^p^^XeA^BM^t  ^^  <M  haMofUwm  Td^ 
W9tM,  ol  M  vAitovff  Mipx^  abr^»  Kori 
M  mU  9Kii  ^itoia  X"^^»  Saoe  SXip 
6fiolo9  X"^^  vnlgo  vocamtts  Leio* 
luun:  et  de  eo  iotellezit  Horatina: 
*Tibia  non,  nt  nnnc,  orichalco  vincta/ 
Sed  illod  comnentitinm  anriclialcnm 
tanti  fnit  apnd  Veteret,  nt,  cum  nnt* 
qnam  esiet,  tamen  qnaai  eitef,  etiam 
aoro  excellentint  haberetnr.  Id  qnod 
ex  Pianto  cognoscimnt,  qni  anrichal* 
cnm  plurit  facif ,  qnam  talentum  aorl. 
Qnod  et  oon  pr»temiittit  Ser?iu«  in 
Virgilinm.  Jo§,  Seai. 

iltirtdbalMm]  OrtcAaleiMi  prins  dic- 
tnm,  postea  •  verso  in  aa,  anrtcAofeion, 
nt  ab  *  oscnlor,'  <  anscnlor/  £t  hsec 
anrichalci  pronnntiatio  effecit,  nt 
pmve  omnes  crederent  esse  ex  auro 
et  x^^'  ftre :  compositionem  ex 
anro,  »re,  et  cadmea  tem ;  qnale 
Kpmfta  in  rernm  nalnra  negat  esse 
Ariitoteles,  OricAe/oMi  a  Orstco  6pot, 
et  x«A«^s  99,  qnod  e  montibns  erna* 
tnr,  vnlgo  vocamns  lelexam :  0Ai|v 
^^M(av  x^i^Ml^yinateriam  auro  similem, 
vocat  Hesycbins.  De  eo  intellexit 
Horst.  in  Poetica :  *  Tibla  non,  nt 
nnnc,  orichalco  vincta,  tnbiBqae  M" 
mola.'  Orichalci  mixtnram  slc  de- 
scribit  Strabo  lib.  xiii.  *  Lapi»  est 
apod  Andeira,  qni  ustos  in  ferrnm 
transit,  deinde  cnm  quadam  terra  in 
caroino  excoctns  Psendargyram  seu 
falsnm  argentnm  stillat»  cni  nbi  est 
ses  addituro,  mixtura  fit  quam  non- 
nulli  orichalcum  dicnnt.'  Sane  ori- 
chalcum,  quod  Instar  anri  fnl?nm  es- 
set,  tanti  fuit  apud  Vcteres,  ut  anro 


etlam  excellentius  haberetnr,  nt  ex 
Planto  vldere  est»  qni  auricbalcnm 
plnris  iacit  qnam  talentum  anri ;  et 
ex  Plinlo,  qui  scribit,  in  nsn  gemma- 
mm  din  illnd  apnd  Veteres  in  admi« 
ratione  fnisse,  qni  anri  vice  eouteren- 
tnr  ad  inclndendas  gemmas.  Sed 
postquam  vere  cognitnm  est,  tom 
etiam  et  in  ordinem  redactnm ;  nam 
VitelUns,  pro  anro  et  argcnto  qaod 
templis  snrripnerat,  staonnm  et  ori- 
chalcnm  snpposnit.  Sneton.  in  Vitell. 
cap.6.  Dac. 

■  Amiiui]  Olossarinm,  '  Anritns, 
inomwriiSf  inomoip6x»9t  ^iouuvtrtkirfot* 
^rmrcT^r,  est  Flaccns,  PlandnS|  nt 
canes  venatici.  Jo$.Seai. 

Auriltui]  Non  admittenda  Festi  di- 
visio,  nt  anrifMi  modo  a  magnis  auri« 
bui,  modo  ab  audiendi  facnltate  dica« 
tnr.  Namplaneestab«Mri6«s.  Plant. 
in  Prolog.  Asin.  *  Face  Jam  tn  prmco 
nnnc  omnem  aoritnm  popnlnm.'  £t 
Horat  Od.  13.  lib.  i.  *  £t  anritas  fi« 
dibus  c^noris  Ducere  querens.'  Doc* 

"  Aurmm]  Male  ciUtur  Hippoormteo; 
legendnm  enim  UfptknUu^  qni  a  Var- 
rone  et  Oellio,  lib.  xvi.  ciutur, 
scripsitqne  de  Homanis  vocibns,  qnm 
a  vetere  lingua  Ormca  derivantur. 
Aurum  vero  priscum  vocabulum  Orse- 
cum,  et  ab  eo  Thesanram  dictnm« 
divitim  et  divitiarum  conditorinm. 
Quod  sequitnr,  mouuuUi  quod  wmoUo 
kominum  moortat,  vereor  ne  Paulus 
pri^termiserit  quod  darius  Festna 
exposoerat:  Nommiii  quod  maUeo  im^ 
miuum  munmeetf  Ui  esf  avertut.  Indif- 
ferenter  enim  aarimoar«  et  «oempMorc 
dicebant;  ut  M«fwas  pro  «om  ne  eos. 
Olossarium,  'anruncus  Bths  hnrpS^ 
voios :'  nam  ita  in  ?eteribus  codici- 
bus  non  semel  iegi.    Quin  et ^«nmct 


DS  yBR90RUM   8IONIFICATI0NB  LIB.  1. 


lOS 


copiTy,  castodire  dicitar :  onde  et  thesaarom.  Hippocrar 
tes^  medicus  de  nomine  inventoris  id  dictamputat,  quem 
Yocitatum  ait  Aaram ;  quidam  a  similitudine  auror»  co- 
loris  nomen  traxisse  existimant ;  nonnulli  quia  mentes 
hominum  avertat ;  alii  a  Sabinis  translatum  putant ;  quod 
iUi  ausum  dicebant 

Ausculari  *"  dicebant  antiqui  pro  osculari,  quod  est  oa  cnm 
ore  conferre. 

Ausis/  audeas. 

Ausoniam*!  appellavit  Ausoui  Ulyssis  et  Calypsus  filins, 
eam  primam  partem  Italiae»  in  qua  sunt  urbes  BeneTen- 
tum  et  Cales :  deinde  panlatim  tota  quoqne  Italia,  quse 
Apennino  finitur,^  dicta  est  Ausonia  ab  eodem  duce,  a 
quo  etiam  conditam  fuisse  Aruncam  '  urbem  ferunt. 


^^»»^^^^00^^ 


4  ReponeDdam  patant  Scal.  et  Unin.  Hifgieraiii,^^  Qoidam  coiyiciant 
^fiaiUmr:  moz  pro  Anmettm  itiU  edd.  hmbent  ilMnmMm:  et  ita  legendnm  no- 
oent  Scnl.  Dec. 


SOTJE 


Teteres  Italin  popnli  tb  ea  eadem 
mente  dicti,  quod  est  idem  Arooveo'- 
#6^1,  aToUi  a  tedibns  soit,  qnod 
nempe  wKdmfns,  et  aborigines  fne* 
rint.  Eodem  modo  dicebant  dariiim 
pro  dworlnm.  Tnrpilins  Leocada, 
*  Antefacta  in  ignem  committo,  trii- 
titias  ante  dortinm.'  Qaod  et  lez 
trocbniel  et  Tetns  lectio  manuscripta 
docet.  Joi.SeaU 

*  ilnsenlart]  Ab  'Vscnlor.'  At  con- 
tra  *  canda/  •  coda/  *  anla/  '  olla/ 
&c.  Dae, 

p  AmH$]  AodeaSy  et  ansns  sfs.  /d. 

4  Au$mnam]  Lege  infra,  Aurmu&m, 
Qt  et  Teteres  cditiones  babent.  Snes- 
sa  Anmncorum  etiam  apnd  Ll?lum 
et  nlios  dicitnr,  nnde  fnit  Lueilins; 
cttjns  SatirsB  dicnntur  propterea  Ca« 
mense  Soessm  ab  Ansonio  ad  Tetra- 
diom :  *  Rndes  Camenas  qoi  Snessse 
prsBTenis/  Ita  enim  legendnm  esse 
apnd  Attsonittmi  ostendimns  in  Lec« 


tionibtts  nostris  Ansonianis.  Porro 
Olossarlnm  TOttts  babet,  <  Anmncii 
oMrojptf  IrakUa*'  Je$*S€aL 

ilnsoniem]  BeneTontnm  et  Caies  in« 
ter  nrbes  Ansoniss  memorat  etiam 
Lifins.  Attsonem  antem  Circes  et 
Uiyssis  alii,  alii  Calypsot  et  Atlanttt 
fllinm  dicnnt.  Vide  Eattatb.  ad 
Dionjt.  Dae, 

'  ^nmcom]  Lefe  ilnrMiMm,  ut  in 
▼ett.  libb.  et  eam  nrl>em  inteUlge 
qnm  a  Sidicioit  deleta  fnit  cnra  eam 
Anranei  detemittent|  SneMamqtto 
confttgitsent,  qnm  ab  eo  pottea  Att« 
rnnca  ett  appellata.  Liv.  lib.  viii. 
cap.  16.  '  Fama  affertnr  Aurancot 
mettt  oppidom  deseraisse,  profn- 
gosqne  cnm  conjngibns  ac  llberis 
Snessam  eommonisse,  qnse  nnnc  Aa- 
runca  appelltta ;  mcenia  antiqna  eo- 
Tumf  nrl>emqne  a  Sldicinls  deletam.' 
Vide  lapra  <  aurttra.'  Mem. 


104 


8BXTI    POMPBII   FB8T1 


Anspiciam '  ab  ave  spicienda :  nam  quod  nos  cum  pTSBpo- 
sitione  dicimus  aspicio ;  apud  Veteres  sine  A  praeposi- 
tione  spicio  ^  dicebatur. 

Automnam  *  quidam  dictam  existimant»  quod  tnnc  maxime 
angeantur  hominum  opes  coactis  agr orum  fructibns. 

Avuncnlus,''  matris  mesd  frater,  traxit  appellationem  ab  eO| 
quod  aeqne  tertius  a  me,  nt  avus  est,  sed  non  ejnsdem 
juris,  ideoqne  vocabuli  facta  deminutio  est :  sive  avnn- 
culus  appellatur»  quod  avi  locnm  obtineat,  et  proximitate 
tueatur  sororis  filium. 

Avns/  patris  matrisque  pater,  dictns  a  GrsBco  vocabulo, 
quod  est  apnd  eos  wiwwos,  mutatis  quibusdam  literis.  Alii 
volunt,  qnod  ex  ea  voce  appelletur,  quod  apnd  eosdem 
Graecos  ratu''  appellatur»  significatque  magnum;  cnm 
veluti  magnus  pater  sit  avus.  Alii  putant  avum  dictum 
esse^  quia  ad  duos  attineat^  quasi  adduum ;  vel  quia  ad 
patrem  sit  additus. 

Auxiliares '  ^  dicuntur  in  bello  socii  Romanomm  extera* 


G  '  Legendnm,  apud  Vdere$  tine  firaponHtmif  tpich :  sive  ut  eit  in  1.  m. 
nrM.'  Fulv.  Urtiu.— 7  Scribeodam  roonetScftl.  (hnra,  nt  apnd  Calliratchnm. 


wpecw 

Vf  tt.  libb.  habent  M'*— 8  Vide  Notas  inf. 


NOT« 


*  Aw^^iekm']  Qaati  nvlspiciniii  nb 
'  ave '  et  '  apieio/  ut  Antiqoi  dice* 
bant  pro  tupkw,  Plant.  Mtl  Glor. 
iii.  a.  *  Flagitinm  estysi  nibil  mittctur 
qoo  tuperoilio  apicit.'  Vide  *  tpec- 
tio/  Aotpicium  non  tantnm  ez  can- 
tn,  vel  volatUi  vel  garritu  avinm,  sed 
etiam  ex  viclimarnm  extii,  ex  piici* 
bnS|  et  acnroinibusy  tonitro,  fulgore, 
et  aliis.  Idem, 

I  AtUwmnum]  Non  est  dnbinm  die- 
tnm  a  Veteribos  sine  C;  nt  *  Antor ' 
pro  <  Auctor.'  £rgo  Autumnus  pro 
Auctumnus.  Jct,  Seol. 

*  AmAwmMne']  Pro  '  aoctumnnt,'  nt 
<  autor '  pro '  anctor/  '  Auctomnns  * 
ab' auctu,'  qnod  tunc  angeantur  oj>es. 

*  Anctnmnitasi'  anctumni  tempestas : 


Varro.  JMe. 

•  AtmiceUu']  Matris  frater.  Per 
dimiDOtionem,  qnasi  parvns  avns,  qnia 
remotior  est  quam]  patruns,  qni  pa- 
Iris  frater  quasi  tecundns  pater  est. 
/dem. 

*  iieas]  A  OrsBCO  v^hnrot,  qoi  Orm* 
cis  arns*  Vel  &*ira,  vel  etiam  Ibrcu 
Sic  enim  infra  lcgendnm  est  pro  ri/reu 
Idem* 

y  AnxiUaret']  Corrnptus  est  in  ^lne 
locos,  atque  ita  dissimulata  Fesii 
senlentia,  ut  vix  nllnm  vestiginm  ap- 
pareat.  Scribendum :  dieti  ex  Grm^ 
eo  voeabuU  oifii,  o  qwe  noe  didmMa  r«- 
rum  ereteeutittmf  auelionem,  Qnam 
bfltc  eleganter  dleta;  contra,  qQgm 
mdversetur  Festi  menti  Tulgata  lec* 


DB   VBRBORUM  SI6NIPI0ATI0NB   LIB.  I. 


105 


niin  nationiim ;  dicti  ex  Gneco  vocabulo  aS^tf,  qnod 
nos  dicimuB  renim  crescentinm  anctionem. 

AuuIIa^'  oUa  parvula. 

AxAMBNTA*  dicebantur  carmina  saliaria^  qnn  a  Saliis  sa* 


NOTA 


tiOf  mmo  noo  videt  Qnin  andeo 
ftffirmare  oe  illod  qoldem  reruM 
Festi  este.     Qoare   ezpnoge.   J99, 

AMariHwrn]  Et  «oxUin,  militei ^  qni 
n  locils  fel  foederatis  geotibns  mit- 
tebootnr.  Varro  lib.  it.  de  L»  L. 
^  Anxiliam  appellatnr  ab  anctn,  com 
accesseraot  qni  adjnmeoto  esseot 
alienigeoc'  Qnsi  seqnnotnr  corrnp- 
ta  suot,  eaqne  sic  optime  restitoit 
Scaliger,  Ex  Gr^eo  voeabtUo  edS^^  a 
qmo  no§  dkimui  rerum  ereaeeniiam^  anc* 
tioMem.  Ubi  etiam  rb  rerum  eipno- 
geodom  arbitratnr.  Neqne  tameo  ab 
a0{i|  Immediate  OMxUktrU.  Sed  ab 
'  aogeo/  *  anxi,'  *  anzilinm/  '  anxi* 
lia/  '  anxiliaris.'  *  Aogeo '  autem 
ab  oA^.  Roe, 

>  AMxOUii  Olossarinm:  <  Amilln» 
fMmpAnrepOj  At  Bdffmif»'  Ab  eo  autem 
*  ollse '  dictnm,  nt  ab  *  Axilla/  <  ala.' 
Sie  «  Azitites '  pro  <  Alites.'  Olossa- 
riom :  <  AoxiUtes,  Vn0ff,  oIhpoC'  Scri- 
beodnm  AxUUtee.  Qni  error  000  est 
librarii,  sed  Ipsios  anctoris:  qnod 
apparet  ex  ordioe  literarnm.  Joe, 
Seui. 

AMxitta]  *  Anla,' '  aoxiUa/  nf « pa- 
Ins/  *  paxinns.'  Sed  frnstra  est  doc- 
titslmns  Scaliger  cnm  hnc  tradneit 
locnm  iUmn  Olossarii,  '  anxiUSy  fu- 
Kp^mrtpaf  tn  BdfPmr.*  Neqne  enim 
ista  cooTeoinot  luiLpimr^pa  cnm  *  ol- 
lls.'  Saoe  corropte  legitnr  In  Olos- 
sario  owaXUe ;  rescribeodnm  onieeU 
I0;  avicellas  eoim  fuKpimrtpa,  u  par- 
vas  avesy  dixit  Varro,  000  aoxillas. 
Locns  est  lib.  yu.  de  L.  1«  Dnc.  « 

■  Axamenta']  Olossarinm :  <  Axameo- 
tafOrixothr\evamif*Hpakk4ovs.'  Ubi 
notaodom  est  sacrifieia,  qum  Salu  fa- 


ciebaot,  non  M  arli,  sed  Hercoll  6eri : 
cnm  tameo  Salii  siot  Martis  sacer* 
dotes.  Qoare  scriptor  doctissimoi 
lllins  Olossarii  secntus  est  anctorei 
eos,  qooe  et  Virgilios,  dom  attribolt 
Salios  HercnU,  noo  Martl.  Sed  et 
Aotooios  Nipbo,  et  Octavios  Hereo* 
nins  olim  osteoderaot  Salios  Hereoli 
dicatoe  esse.  Porro  Axamenia  dicta 
soot  ab  Axare:  boc  est,  ot  ipse  Fes- 
tos  explicat,  oomioare.  Olossariom : 

*  Aoaxaot,  U^ofiifovn,'  Sed  000  ma^ 
gis  pnto  ooMre  proprie  esse  oomioaret 
qnam  apod  Gnecos  aniKerevaaif  rh 
ififtevautj  aot  rh  dfipi^^w.  Sed  io  axi* 
btts  seo  tabolis  illa  carmioa  describe- 
baot,  item  ot  leges  soas  Or«ci  ip  roir 
i^i.  Qoia  enlm  legitime  coneept» 
eraot  illa  carmloa,  propterea  000  mi- 
nos  ediscebaotnr  a  SaUis,  qnam  a  le* 
gnleis  actiooes,  et  formnlse  joris.  Ita» 
qne  etCicero  ait  a  pneris  prsstextatis 
carmeo  Saliare  taoquam  legitimaa 
formolas  disci  solitom.  Sed  et  «raot 
alla  carmioa,  qose  a  pueris  discebao- 
tor,  nt  carmeo  Nelei  de  moribos,  et 
sifflilia.  Qnse  qoia  religiose  edisce* 
baotnr,  et  soleDolter  coocepta  eraBt, 
otbil  impedit  legitima  dici.  Sic  Ter« 
tnlliaons  disertissimns  ac  emditissi- 
mns  seriptor,iu  llbro  de  persecutiooe, 
oratiooem  Domiolcam  legitimam  vo* 
cavit  elegaotiuime :  qood  a  nobis,  et 
ab  omnibtts,  qni  Ghristo  sacraoittnto 
djxemnt,  nt  carminis  lex  qoflsdam 
discator.  Joe.  Seai. 

Axamenta']  Ab  *  axis'  tabola,  qnod 
in  tabiilis  descripta.  Eadem  '  assa- 
menta/  qnod  *assis'  dicebaot  pr6 

*  axis.'  Olossariom:  '  assamenta, 
erixot  ia\  9vaiSi¥  ^Hpakkkus'  Unde 
discimns  axamenta  fnisse  vertos  qni 


106 


DE  VKRBORUM   SIGMiriOATIONB  LIB.  I. 


oerdotibus  componebantar'  in  oniyersos  hooiines  (com- 
posita)*  Nam  in  Deos  singalos  versus  facti,  nomini- 
bas  eoram  appeilabantur :  at  Janvalii,  Janonii»  Minervii. 

Azare,^  nominare. 

Axe  "^  adglomerati,  universi  stantes»  id  est,  cobortibus,  aut 
legionibus. 

Axisi  qnem  Graeci  i^pa  dicunt,  plures  babet  significationes. 
Nam  et  pars  coeli  septemtrionalis,  et  stipes  teres,  circa 
quem  rota  vertitur :  et  tabula  sectilis  axis  appellatnr. 

Axitiosi  "^  factiosi  dicebantur :  cum  plures  una  qoid  agerent» 
facerentque.  Axit  autem  antiquos  dixisse,  pro  egerit, 
manifestum  est  (Jnde  Axies*  mulieres»  sive  Dii  dioeban- 
tur  una  agentes. 


^  ^»#^»»»^»»»»»» 


9  Pro  cmnpotubantwr  reicribendniD  paUt  Dac.  cambimimr. 


NOTiE 


in  taeriliciii  HercttUt  ab  ejas  Saliii 
CMiebaatar.  lafra  pro  eompangbm'' 
twr  reseribeiidam  pnto  «nwtealar. 
Nam  faliam  estea  carmiDa  a  Saiiit 
foiiM  compoiita,  qua  ipait  etiam  ob- 
•cara  ipeo  Fabio  tette  lib.  i.  cap.  6. 
*  Salioram  carmina  vix  saeerdotibat 
Miif  Mtia  iotelligenda.'  Dtie. 

*»  AjBm-t]  Ab  •  axb.'  Olomariam» 
^  anaxant,  iifotJfimn,  nominant.'  Id* 

«  Axt]  Lege  «mfi  ▼el  osei.  Vide 
'  ambaxioqai.'  Infira,  id  $at  ceJWrH* 
6ii«.'  more  Or«coram  pro  com  cobor* 
tibot,  o^rcMt  ffWfflpMif .  £tm(paiftaa« 
tam.  IdtMn, 

*  AxUim]  lu  apod  Plaatnm,  ci- 
tante  Varrone :  *  Axitiotm  annonam 
earam  e  Tili  concinnaot  virlt.'  Olot* 
tarinm:  '  Axitat,  kmnKm/tmmoL' 
Lege  Amiu.    Unde  et  infra  AxUfi 


maliem  lefendnm»  non  Axim.  Jot. 
Scal. 

AxUion]  Plant  in  Aatraba:  *  Aii- 
tiot»  annooam  caram  e  vilt  concin> 
nant  ▼irlt.'  Ab  esif,  egerit,  qne  ntnt 
Pacaviot  in  Peribota*  '  Aat  qom 
egif  agOy  Tel  axim,  aTermncem.'  Sed 
retcrlbendom  asiofi  et  «sBieMi.  Niti 
malit  octtiMi  dictnm  pntare  pro  «r* 
iati,nt«  axlUtet'  pro«alilet.'  «Axioti' 
pro  *  actootiy'  ab  *  axat '  pro  *  aetat/ 
'  fixnt '  pro  *  Sctat/  <  taxut'  pro  *  tac* 
tat/&c.  Varro  lib.  ti.  de  L.  L.  *  Ut 
ab  una  faciendo  factiotiB,  tic  ab  nna 
af endo  aetiotm  dictiB  tnnt.'  Dm, 

•  C/Mte  AxUi]  Lege  «»f «t.  Olotaari* 
um :  '  axitet,  tanfMkmriunvmt,*  Item 
*  mnlteret  tiTo  Dii.'  Beicribe  mtik' 
re§n9€9iru  Idem. 


SEX.  POMPEII  FESTI 


DE 


VERBORUM    SIGNIFICATIONE 


LIBER  IIo 


Bacar*  vas  vinarium  simile  bacrioni.' 

Bacchanalia  ^  dicebantar  Bacchi  festa. 

Bacrionem  *"  dicebant  genus  vasis  longioris  mannbrii :  hoc 

afa'i  tranam  appellant. 
Bajalos  **  dicebant  Antiqui»  quos  nunc  dicimas  operarios : 

onde  adhnc  bajalari  dicitar. 
Balasnas  *  nomen  a  Graeco  descendit :  hanc  illi  fakMvet»  di- 


1  Vett.  libb.  BomoNt  fel 
vel  BtUriQnem, 


i.— a  Hic  qnoqoe  vett.  libb.  Bacemnm 
NOT^ 


•  BmBor]  OloMftriM,  *  BeTar.  tHoff 
kni^'  I<<S*»  Bmw.  Isidori  Oloisc, 
'  Baeearimn,  Taa  ftqttftriani.'  QmHl 
bic  dicitnr  iiacrioni  vaa  ainiile,  imnio 
idem  eit '  bacar/  *  bacarinm/  et  <  ba« 
carittt'  sen '  baerio.'  Isidori  Olowa, 
^  bacario»  orceoli  gcno».'  Olossa* 
riamy '  baecario,  mfirMmiMm :'  mere- 
tricibtts  aqnam  infandens.  Recte: 
nam  a  ▼aae,  ministri  etiam  dieti  bao- 
carioncty  aqnarii;  nam  aqnarii  sen 
aqnarieii  wpirMmmm  a  Veteribus  di- 
cebantnr,  nc  snperias  annotavit  Fes» 
f ns  ipse,  ntitnr  et  Tertnllianns»  item 
Apnieins,  et  alii.  Jos.  &a/. 

^  JSacdbanetie]  Per  anctnmnam  de 
nocte  celebrataf  qoilNia  viri  nndi  cum 


malieribus  itidem  nodis^  omnes  pari- 
ter  omnia  merabra  pampinis  et  race* 
mis  impediti,  huc  et  illoc  Taria  gesti- 
colatione  discnrrentes  inconditnm 
carroen  Baccho  cantitabant»  donec 
ebrii  omnes  procomberent.  Dae» 

«  BamoRan]  Bacrio  tamen  et  tml- 
la  eo  differnoty  qood  ille,  vas  aqoa- 
riom,  hsie  fero  vinarinm.  Horat*  Sat. 
lib,  II.  <  Qai  Veientanom  festis  por- 
tare  diebns  Campana  solitos  trolla, 
vappamqne  profestis.'  tdem. 

^  Bq^oiM]  A  b^jalando,id  est,  fe- 
rendo:  qno  nsos  PlautoSy  Asinar. 
'£go  bajulabo,  tu,  ot  decet  dominomy 
ante  me  ito  inanis/  Am. 

«  Beitfiur]  In  fine  corroptus  locus : 


108 


8BXT1   POMPBIl   FB8TI 


cant  antiqua  coDsnetadine,  qna  irippoy  barram,  «v^oy  bnx- 

am  dicebant.    Balasnam  belluam  marinami  ipsam  dicunt 

esse  pistricem,  ipsam  esse  cetum. 
Balatrones/  et  blateas  bullas  luti  ex  itincribus :  aut  quod 

de  calciamentorum  soleis  eraditur,  appellabant 
Baratbrum  *  Graeci  appellant  locum  praecipitemy  unde  emer- 

gi  non  possit:  dictum  ab  eo,  quod  est  fiati^^ 


^^^^^#^^^*^^  ^ 


3  '  FortaMe  icripsit  fiaphsy  non  fiMt,^  Joi.  SeaL 

SOTJE 


legondom  •aspicarer ;  Bafawain,  6d- 
/tHOM  «Mriiiain,  ipiOM  diewU  tue^  id  €9t, 
Cetmm»  Saoe  Pittrietm  .ineptissime 
hic  legititr  pro  FrultM*  Qoadriga* 
rins :  '  Quinqoe  Pristet :  Davigiom 
ea  forma  a  marioa  bellna  dictnm  ett.' 
Virgilina:  ^  Frona  hominem  praefert, 
in  prittim  deiinit  alvnt/  Maacnli- 
nnm  ett  w^anis,  Sed  Romanl  et  de- 
cllnationem  et  genns  mutarnot.  Jee. 
SeaL 

Bo/tfMs]  In  ilne  corrnptns  locns. 
Legendum  snspicarer,  baUnmnt  6ei- 
Itiam  marimaM,  ipmm  dieumi  ette,  td  etit 
eeium,  Sane  jnttrieem  ineptlMime  hic 
legitnr  pro  priiltm.  Jos.  Scaliger. 
Errat  vir  doctissimus,  ex  veteribiis 
enim  constat  dici  pitirieemf  pittrim,  et 
firtstMi.  Dac. 

'  OalafroN<i]  A  bnlUs,slTeballis,ba- 
latrones.  Vel  a  /StUXcir,  Jacere»  qnse- 
cnmque  de  coriis  resecantnr  et  Ja- 
cinntnr*  Unde  balatrones  homines 
nihili,  &c.  Qoanqnam  verlsimilios 
est  balatroo^s  cooviclom  fniise  in 
eos  qnos  abominabantor,  et  barathro- 
nes  potins  dictos  tanquam  dignos  qul 
In  barathrnm  Atheniensinm  more  de- 
jicerentnr.  Sed  livc  omnia  vere  nn- 
gse  snut.  'BalatroTOx  est  adhnc  om- 
nibns  ignorata,  et  io  qna  exponenda 
teqne  fallnntur  cnm  veteres  tum  re- 
centes  ;  est  enim  mere  Orsicom  6a- 
latro^  et  a  baloeis  traetom.  Ut  a  ica- 
AI»,  KoXlcn»,  jmXidT^i  sio  a,  /SdUAi», 


^aXd,  fia)d[m,  fiaXdfm,  fiakiarpmj  fiaU- 
arpmtr^  balasiro,balatro,et  balastrum. 
Olossae  Isidori :  *  ballastmmy  balU 
neum.'  Erat  igitnr  heHatra  aqnario- 
lns|  qui  in  domo  lenonia  meretricibns 
lavantibns  ministrabat  in  aqna  agge- 
runda,  /9aAXJks  indidem  dlctns  et  /fax* 
x£di.  Et  quia  .hominea  sordidi  et  vi- 
les  huic  ministerio  operas  snas  loca* 
bant,  inde  faetum  nt  homines  qnilt- 
bet  impnri  et  neqnam  balatrones  di- 
cerentur.  Possit  etiam  et  alia  ra^ 
tio  bujus  nominis  inveniri,  et  fortassa 
verlor,  ex  eadem  tamen  origine ;  nam 
fidXKw  et  i3aXX^«iy  absolute  diie- 
rnnt  veteresOrseci  pro  hpxmffBoAf  std- 
tare.  At  a  /SiCxXffiy  Laiini  fecere  M- 
lare.  OIosssb  Ormco-Lat.  *  /SoXXfJlM, 
ballo.'  Unde  nostmm  M^  balei.  A 
'  ballare/  <  ballator/  saltator,  per 
transpositionem  '  balatro.'  Qnare 
apertum  est  cor  com  mimis  balatro- 
nes  conjungat  Horatins :  *  Mendici, 
mlmte,  balatrones,  hoc  genns  onine.* 
Et  cur  etiam  balairanet  dicti  fnerint 
homines,  non  qnisqnili».  Idewt, 

f  BoratAmm]  Lociis  Athenis  in  im- 
meiuam  altitiidinem  depressns,  in 
qnem  malefici  priecipitabantor,  ot 
Spartm  in  Catadom.  Sic  dtctns  a  fim- 
Bbt  profondns,  vel,  nt  legit  Scaliger, 
a  fiap^t,  gravls,  molestos.  Sed  dnram 
utrnmque.  Quara  potius  Martininm 
seqnor,  qni  docet  esset  aChalduco 
btTy  pntens,  et  aAar,  lacna.    Nam  el 


DB  VBRBORUM  SIONJPICATIONB  LIB.  II. 


100 


i  ^  dicebantar  antiqaitas  omnes  gentes  exoeptis  Grae- 
cis :  onde  Plaatas  Nnviam»  poetam  Latinam»  barbaram 
dixit :  et  de  se  com  transferret  &balam  ex  Graeco  dixit. 
Marcas  Attias '  vertit  barbare :  fortasse  et  binc  noster 
Apostolus^  GraQcis  ac  barbaris  se  debitorem  esse  fatetar^ 

Barbaricam  ^  appellatar  clamor  exercitas :  videlicet  qaod 
eo  genere  barbari  ntantnr. 

Bardns  ^  staltos  a  tarditate  ingenii  appellatar.  Caecilias : 
Nimis  aadacem,  nimisqae  bardam  barbaram.  Trahitar 
aatem  a  Grasco,  qaod  illi  /Sap^ii^  dicant  Bardns  Gallice 
cantor  "^  appellatar,  qai  virorara  fortiam  laades  canit,  a 
gente  Bardorumy  de  qaibas  Lucanas:  Plurima  securi 
fudistis  carmina  Bardi. 


4  Fcrtwe,  4*^. . .  •  fatttur  rejicienda  esse  ceDset  Scal.  licet  in  otnnibnt 
libri»  reperta  sinL 

NOTiE 


her^knmttiUrethanmdicehhni,  Dae» 

k  Barban]  Plent.  in  Milite :  '  Nam 
oa  colnninatuni  poetaB  inaudivi  este 
barbaro»  Qnoi  vivi  cuttodei  semper 
totlt  borit  accubant:'  idem  in  Asi- 
naria:  '  Marcnt  vortit  barbare.'  Lo- 
cnm  Apottoli  ez  epist.  ad  Rom.  t. 
nemo  credat  Festi  fnisse,  ted  Panli, 
qni  epitomen  confecit.  Ant,  Attg» 

Barbart]  Locns  Plaoti  est  in  Mil. 
Glor.  II.  2.  *  Nam  os  columnatnm 
poets  esse  inandivi  barbaro.'  Dae, 

*  M.  Atthu]  Lege  tantum  Mareu», 
Vt  in  ora  scriptnm  fuerat.  Locns  est 
in  Prolof:.  Asin.  *  Deroopbilns  scrip- 
sit,  Marcns  vortit  barbare.'  Idem, 

^Naeter  A:poaitohui\  Ista  a  Panlo, 
non  a  Festo  snnt.  Intelligit  antem 
D.  Panlnm  qni  epist.  i.  ad  Rom.  vers. 
14.  scriblt, '  Oratcls  et  barbaris,  sa- 
pientibns  et  iosipientibnsy  debiior 
snm.*  Sed  non  Oraeci  tantum  bar* 
baros  vocabant  exteros,  Romani  etiam 
•mnes  prseier  Italos  sic  vocabant,  et 
qnicqttid  alienora  erat  imperio  Roma- 


no  Barhariam  et  Bar6artcKm.  Sic  et 
£gyptii  omnes  eos  qoi  Ipsorum  lin* 
gna  non  uterentur.  Idem, 

^  Bar6ari«iaR]  Hnnc  cfamorem  bar- 
ritnm  etiam  vocant.  Veget.  lib.  iii. 
'Clamor,  qnem  barritnm  vocant,  non 
prins  debet  ezaudiri  qnam  acies  ntra- 
que  se  junxerit.'  Idem, 

*  BarJvs]  BpoMf,  fiaf^bt^  bardus, 
tardus,  cni  contrarinm  ixbs  velox.  In 
versn  Cmc\\n,mmi' aMdaeem,tfc.  Idem. 

Barduf]  Lncan.  lib.  i.  qni  cum  atio 
loco  non  referatnr  a  Festo,  snspec* 
tnm  bnnc  facit.  Ant.  Aug, 

»  BardKsGaUtcfcan^or]  VideStra- 
bonem  lib.  ly.  et  Ammian.  Marcell. 
lib.  XV.  Bardi  fortia  virorum  illns- 
trium  facta  beroicis  composita  versi- 
bnt  cnm  diilcibns  lyrse  modulis  can- 
titarnnt.  Est  auteni  vox  Oallica,  bo« 
dieqne,  nt  recte  observav it  doctissi- 
mus  Voss.  Britannis  Bard  dicitnr 
qui  versibos  pangit  facta  illnstria, 
Et  vetus  Celtarum  lingna  eadem  fuit 
quae  Britannica.  Bac. 


110 


SBXTI   POMPBII   PB8T1 


Bariom  '  arbem  IlaKaB  appellaTeniiit  conditoief  ejod  expvlsi 

ei:  insala  Bara,  qu»  non  longe  eat  a  Brnndisio^ 
Barrire*'  eleptaanti  dicontar:  sicat  oves  dicimas  balarei 

atiqae  a  sono  Tocis.^ 
Basilica  p  M  rov  fiofftxhs,  boc  est,  rege,  dicta. 
Basilicnm,  regale. 
Basiliscas'1  appellatar  genus  serpentis :  Td  qaod  in  capite 

babeat  albnm  instar  diadematis,  vel  qaod  reliqaa '  ser- 

pentom  genera  vim  ejns  fagiant. 
Batas/  genas  herb». 
Bbllarium  et  bellaria  ^  res  aptas  bellis  appellabant. 


6  Ed.  Sctl.  Bnmin$U,—6  Etdem  ed.  a  «oiie  ip§o  voctf. 

VOTJE 


»  JkriMi]  Id  Apolia  diitaiw  a 
Bmndaiio  700.  tted.  Piicosam  ▼ocat 
Horat.  Sat.  6.  lib.  i.  *  Pottera  tem- 
pestas  melior,  Tia  pejor  ad  usqoe  Ba- 
ri  rocenia  Piscosi.'  iDsolam  Baram,  de 
qna  hic  Festns,  Phanm  esse  existima- 
vit  Ortelins.  Ea  hodie  S.  Anirea,  nisi 
fallnnt  tabnlat.  Idm. 

•  Barrire]  Olossariom,  *  barrit, 
rpffffi,  *EX4^  0of:  Jo$.  SeaL 

p  BtttUiea]  Ref  nm  palatia,  temple 
etiamt  et  alla  qnslibet  loca  ampla  et 
magnifice  ezstmcta,  nt  ea  qnibns  fo- 
mm  Rom.  omatnm  erat»  nt  Basilic», 
Jnlia,  Tngana,  Portia,  Sempronia, 
&r.  Dne, 

4  BoMUieeM»]  PIUi.  lib.  ▼iii.  cap.  21  • 
'  Eadem  et  basilisci  serpentis  est  vis. 
Cyrenaica  hnnc  generat  proTincia, 
dnodecim  non  amplins  digltomm  mag- 
nitndine,  candida  in  capite  macnla, 
ut  qnodam  diademate,  insignem.  Si- 
bilo  omnes  fogat  serpentes.'  Vide 
Solio.  cap.  20.  *  Alba  qnasi  mitrala 
lineatns  capnt.'  Idiwu 

'  Vel  fvod  reHqMu}  Festnm  seqni- 
tnr  iMidor.  in  origin.  lib.  ii.  '  Basi- 
liscos  Orsce,  Latine  interpretatur 
regnlns,   eo  qnod  res   serpcntiom. 


•deo  nt  enm  Tidentea  fttglant»  qnia 
olfactn  sno  eos  necat.*  Idenu 

•  BaHu]  Olossarinm :  *  Batis,  As 
hdretft  fiardrns.  Batnm,  «pd^of/  Isi- 
dorl  Olosss:  'Batis,  genns  okris.' 
Jm.  jSmI. 

Bahui]  Robns,Or0cis^o5.Theo- 
crit.  Idyl.  I.  Vvr  ta  /jAr  ^opiotre  ^drotf 
^opione  V  tmfOai,  '  ^nnc  Tiolas  qoi- 
dem  feratis  batl,  feratis  et  spin».' 
Dae. 

*  BOhria]  Pnto  legendom :  BeUa- 
riam^  «t  beUaria,  ree  beUa»  afpeUabaai. 
Sane  Latini  BeUarierum  nomine  acci- 
plunt,  qnsB  Orseci  itpaia  Tocant,  hoc 
est,  cnpedias.  Nam  itpcuos  bellns,  et 
pulcher.  Unde  et  pnlchralia  eadem 
dixit  Cato  in  ea|  qnam  habuit  de  fnn- 
do  oleario :  '  Polcbralibos,  atqne  cn* 
pediis:'  et  res  bellas  pro  cnpediis* 
Terentins  in  Adelphis :  'atqne  nnnm 
qnidqne  qnod  crit  betlissimnm  Car- 
pam.'  Friandtsef,  Oalli.  Orseci  etiam 
rpocfinurreu  Neqne  solnm  escnlentat 
sed  et  pocnlentomm  delitias.  Nam 
et  «  Liberi  bellaria '  dicebant.  Je«. 
8e«H. 

BeUariam  et  beUaria  ree  apia»  beUi»] 
Legebat  Scaliger,  beUarium  et  beUmria 


DB  VBRBORUM  SIGNmOATIONB  LIB.  II. 


111 


BeniGTepam  saltatioiiem  **  dlcebant,  qnaiido  cum  amiiB  sal* 
tabant :  qaod  a  Romnlo  institatam  est :  ne  simile  pate- 
retar,  qaod  feoerat  ipse»  cam  a  ladis  Sabinorom  Tirgines 
rapnit. 
BeUitadinem  sicat  magnitadinem  Verrias  '  dixit 
Bellona  *  dioebatar  Dea  bellonim :  ante  cajos  templom 
erat  colamella/  qa»  bellioa  Tooabator^  sapra  qaam  bas- 
tam '  jaciebant,  oam  bellnm  indicebatar. 


^^. 


7  Vctt.  cdd.  Fsrw. 


NOTJE 


rgj  bdh»  afpMthamU  Perpenun:  le- 
geiMioni  eDim  qnod  et  virii  doetinl* 
inis  placnit  na  apiat  gpuUg  epjMl.  Ln- 
tini  bellarionHB  noniioe  aiccipiant 
qoa  Oneel  ilfpmtu  ▼ocenty  lioc  esty 
cnpedies,  nt  optime  Scel.  nem  ^bpeSet 
beltof  et  pnlcher.  Undeet  pulcralln 
endem  dixit  Cato  in  ee  qoem  habnit 
de  fondo  oleario :  '  pnlcralibns  atqne 
copediis.'  £t  res  bellas  pro  cnpedlis 
Terent.  in  Adelphis :  '  Atqne  nnnm* 
qnemqae  qnod  erit  bellissimnm  car- 
pam/  Oalli  vocant/rtamftfef.  Ormcl 
rpetyiunmrui  onde  Gallicnm  Tocabn* 
him  drag^iM,  Neqne  solom  escnlenta 
beUarla,  scd  et  pocnlentomm  dell* 
cias :  nam  et  '  liberi  bellaria'  dlce« 
bant.  Dae. 

"  BeUkrtpam  sottallonMi}  Oloss. 
Isidori,  '  Bellierepa  qnoddam  genns 
Indomro  cnm  armatis.'  Lege,  MK- 
crf|M  9dUgtw,  Ea  Orvds  MrAior  Ijp- 
xn^».  A  Komnlo  Institntam  dicitFes- 
tns,  sed  ante  Romnlnm  eam  Coretes 
exercnerant  Callimach.  et  alit.  Vide 
'  Salios.'  Hmc  eadem  foit  qnm  Cre- 
tensinm  pyrrhichay  nlsi  qnod  Ista 
graTior.  Msm. 

■  BdUmd\  Hi^ns  rel  penitne  igoo- 
ratn  ratio  extat  apnd  vetnstissimnm 
Interpretem  Virgitti,  qni  est  penes 
Danlelem  noithim.  *  Peet  tertinm/ 
inqnit,  <  et  trlcesimnm  dicm,  qnam 
ree  repetlMent  nb  hostibnsy  Fceinlee 


hastam  mittebnnt  Deniqne  com 
Pjrrhl  temporibns  adversnm  trans- 
marinnm  hostem  bellnm  Komanl  ges- 
tnri  esscnt,iiec  in?enirentlocnm»nbi 
hane  solennitatem  per  Feciales  Indi* 
cendi  belli  celebrarent,  dedemnt  ope* 
ram,  nt  nnns  de  Pyrrhi  militlbns  ca- 
peretnr»  qnem  fecerant  in  Circo  Fla- 
minio  locnm  raperoy  nt  qnasi  in  hos- 
tili  loeojns  belll  indieendl  iroplerent. 
Deniqne  in  eo  loco  ante  seden  Bello- 
n«  consecmta  est  colnmna.'  Varro 
in  Caleno  ita  ait :  *  Dnces,  cnm  pri- 
mnm  hoetilem  agram  Introlrent»  omi- 
nis  cansa  prins  hastam  in  enm  agrnm 
mittebanty  nt  castris  locnm  cnperent.' 
J9»,  SeaL 

BeUona]  Okwsarinm,  *  Bellona, 
'Enidby  'Epanf^j  M.  ir«X«/uic4.  Enno, 
Erinnjrsi  Dea  belloram.'  Dec. 

y  CoUmM]  Parfa  colnmnnla: 
nam  Antiqnl  scribebant  cehane,  nn- 
dc  recte  eolnmeUa.  Qnintil.  lib.  i.  cap. 
8.  '  £t  eolnma  esemta  n  litem  et 
consoles  geroineta  «  Utem  Coss.  lcgi- 
mns.'  Idem, 

>  Svpra  puim  hattam]  Senrins  ad 
illnd  lib.  ix.  Aneid.  «  Et  jnenhim 
intorqnens  emittit  in  nnras,  Princi- 
pinm  pngnm :'  docetycnmbellnm  in- 
dlcere  ▼ellent  Romani,  Fedales  has* 
tam  fermtam,  ant  sangnineam  prmns- 
tam  ad  ines  eoram  misissey  post  ter- 
tinm  ct  trieesNMnm  diem  qnam  rcs 


112 


SBXTI    POMPBII  FB8TI 


Bdlale/  apud  PlaiitiiiDy  deminativamadverbiumest  a  bene, 

quod  facit  belle,  et  bellule. 
Bellom  ^  a  belluis  dicitur :  qaia  bellaarum  sit  pemiciosa 

dissensio. 
Bellutusy^  bestiae  similis. 
Beneficiarii  ^  dicebantur  milites^  qui  vacabant  muneris  be- 

neficio :  e  contrario  munifices  vocabantary  qui  non  vaca- 

bant ;  sed  munus  reipublicn  faciebant. 
Beneventum  *  colonia  cum  dedaceretur,  appellari  cceptum 


NOT£ 


repetisset  pater  p&tretni.  *  S^ d  cnm 
Pyrrhi  teroporibut  advertas  traDsna- 
rioom  hostem  beUnm  Romani  gestnri 
essent,  nec  invetiirent  locnm,  nbi 
banc  soleronitatem  per  Feciales  indi** 
cendi  belli  celebrarent,  dedernnt  opc- 
ram,  nt  nnns  de  Pyrrhi  militibns  ca» 
peretnr,  qoem  fecerant  In  Circo  Fla« 
minio  locom  eapere,  ut  quasi  in  bos* 
tili  loco  jus  belli  indicendi  iroplerent. 
Seniqne  In  eo  loco  ante  £dem  Bel- 
lonse  consecrata  est  colnmna.  Varro 
in  Caleno  ita  ait :  Dnces  curo  prironm 
hostilem  agrnm  introirtnt,  omlnls 
cansa  prins  hastam  in  eum  agrnm 
mittebant,nt  castris  locom  caperent.' 
Unde  discimns  non  in  omnibns  bellls 
hastam  snper  eam  colnmnam  jeciste 
Romanos,  sed  tantnm  cnro  deerat 
vere  hostilis  locus.  Atqne  bunc  mo- 
rem  procnl  dnbio  nobis  apertios  Fes- 
tns  explicavcrat,  niii  verba  ejiis  no- 
bis  mnlilator  barbaros  invidisset. 
Porro  Pnb.  Victor  in  descriptione 
nrbii,  in  regione  9.  '  £des  Bellonas 
▼ersos  portam  Carmentalero.  Ante 
hanc  aedero  colnmna  index  belli  infe* 
rendl.'  /dcm. 

»  BdlnU]  A  bene,  benule,  bellc, 
bellole.  Jdem, 

^  BeUum]  A  bellttii,  ot  vnlt  Fes- 
tus.  Sed  bellnse  potins  a  bello.  Prins 
dicebatnr  dMeUum,  inde  btllum.  Qoin* 
tilian.  lib.  i.  cap.  6.  '  Sed  B  quoqoe 
in  loctim  mliarum  dedimus  aliquando» 


nnde  BarrAiis  et  Bmgu  et  fiakme. 
Nec  non  eadem  fecit  ex  dweU§,  beUmm* 
Unde  JhiHUoM  qnidam  dicere  Beiim 


ausi.'  Idem. 


•  BeUmhn]  Malim  bMtatm»,  ut  bel- 
Inata  tapetia,  qnse  bellnas  refernnt; 
sed  legrndnm  6dimM.  Olossm  Isidori: 
*  belluos,  moribos  bellnamm.'  /dm. 

'  BeueJUiaru]  Emendabot  Salma« 
sius,  fni  ffiKNmtes  waeabtaiU  bemefkm, 
Sed  qnia  pcr  beneficiom  imperato- 
mm  vacabant  muneribns,  legendnm 
est  potios,  ^i  vaemboMt  mwicredncu 
bemejuio,  Ilta  mumere  dacts,  obliterata 
syllaba  da,  Mumereeief  io  mimmf  post- 
ea  corrnpta.  Benetlciarii  iidero»  inde 
et  imnranes  dicti.  Ut  contramMnt/Ecvi 
qni  munus  obibant,  ut  fossai,  vallum 
stmerent,  excubias  et  stafiones  obi- 
rent,  aliaqne  id  genus.  /dem. 

•  Bemevemium]  .Vide  Segetta.  Liv. 
Iib.ix.  Plin.  lib.  iii.  cap.  11.  Steph. 
de  Urbibtts.  Ami,  Aug, 

BenevemUm]  Omnibns  nota  estcau* 
sa  nominis  in  Benevento  routandi: 
nemo  taroen  vere  antiqnam  appella- 
tionem  •reddidit.  Nara  de  Malcetio 
nugae.  Sed  Veteres  prlns  sine  dubio 
dixernnt  MoX^crra,  ot  ScWcrro,  Si* 
pnntiim,  'Oir^«yra,  Opnntnm.  Sic  er- 
go  Maloenta,  Maluntnm»  et  M«loen« 
tnm,  Qt  Anrancnm  et  ATerrnncnm. 
Prins  siquidem  dixeruDt,  SipneDtnm, 
Opnentnm,  Malnentnm.  Sic*T8^>^ 
ra,  Hydrotttura :  quanqnam  et  ipsnm 


DR  VKRBORUM   SIONJPICATIONB    Llli.   11. 


118 


est  melioris  omiiiis  caosa:  naknqiie  eam  nrbem  antea 

Graeci  incolentes  ftaAoiriov  '  appellarunt 
Benignus  ^  proprie  dicitur  is,  qni  bonis  et  dignis  laigitar : 

est  aotem  compositom  ex  bono  et  gignendo. 
Benna  *  lingoa  Gallica  genos  yehicoli  appellator :  onde  vo- 

cantor  conbennones  in  eadem  benna  sedentes. 
Bes''  appellatom  est,  qood  bis  triens  sit,  qoamvis  dora 

compositio  fiat^  bessis  ex  triente:   bessis  nnciae  octo 

sont,  trientis  <°  qoatoor. 


«^^^#^»^#^^^ 


S  Alii  fM^c^trr^.^O  '  Vidctnr  tcribeDdiiiDy  eampmilio  tUf  deletis  ver« 
bis :  frcim  ex  trimU:  qoie  videntor  edjecta.'  jPvlv.  C/ntii.— 10  £d.  Scal. 
tHau» 

VOTJE 
dlzemnt  MpoSm^  ab  Mpov»,  at  est     mgnmt  •  bemta,  nt  dicebent  pro  htmut 


apnd  Stepbannin.  Sed  sic  semper  ex 
ttp^cis  contraetnm.  Qnod  proprinm 
cst  Bomm  idiomatis.a  qnibos  Taren- 
tfaii,  et  mag:na  pars  Orvclse.  Sicenim 
et  rtfiSrra  et  otyXayra,  pro  tdyK^trrOf 
Ti^c^ffrra.  Ji>9,  Sieal. 

Bcneemdon]  Pelignoram  tn  Sam* 
iritibns  oppidnm.  Pntat  Scaliger  Ve- 
teres  prios  dtzisse  MaX^crra,  nt  Snr^ 
crra  Sipnntnm,  'Ovdcrra,  Oponttnn ; 
aic  ergo  MaX^trra»  Maluntnm,  et  Ma- 
laentnm,   prins   siqnidem    dixernnt 
Blpnentnm,  Opnentnro,  Maluentnm. 
Vnde  Malebentnm,  qnod  in  Bene- 
ventnm  postea  omlnis  causa  mntatnm 
est«   Nam  ridicnlnm  est  rh  fuikohw 
deqno  hic  Festns :  sed  fortasse  serip* 
aerat  ftaXitprw,  MaX^crrot  a  fMX^u, 
qn»  £olica  vox  est  M  rfiv  pdKmf, 
Iioc  est,  m4Xmf,  ab  ovibns.   ApnHam 
cnim  ovibus  et  lana  nobilem  esse,  qnse 
Appola  dicebatnr,  satis  notnm  est. 
Hinc  MoX^tt  nrbs  llla  qoam  ibl  con- 
diditDiomedes,  6  MaX^cs,ro8MaX^r- 
Wf .  SXtW  vero  more  sno  6  MaX^crror, 
TO0  MaXo^otf,  Nam  ex  geoitivo  casn 
alioram  snnm   nominandi  faciebant^ 
Ht  6  fxdfrvpoSf  rdv  fjLttfr6fmtf  6  fUkapos, 
ToS  fiwcdpov,  Saim,  in  SoHn, 

^  Benifpin»]  Ridicnle  Festns.   Bf 


Ut  Apello,  Apollo.  Benns,  benigniii, 
nt  malns,  malignns.  Benignns,  libe« 
ralis,  et  largns ;  malignnSy  ilUberalii 
et  parcns.  Dae. 

t  Btnna]  De  hoe  alibi.  Olossa* 
rinm :  *  Benarlns,  amfifdfxn''  ^* 
Senl. 

Benna]  Yox  Belgica,  6aiHie,  qu» 
corbem  significat  et  veblcmlnm  vimi* 
nenm  qnadratnm  dnabns  ratts  volu- 
bile.  Qnin  et  apnd  eos  bodie  genns 
carri  Itemqne  apnd  Helvetios  eMra- 
ne  vocatnr.  A  6eiimi,  com6fNMMiet. 
£t  in  Lexico  Latino-Oraeco,  comben* 
nit,  ^vi^fiaordfu,  Dac. 

^  Be$]  Inepta  Etymologia,  et  mo- 
rosa*  Prins  Dsi  dicebatnr,  nt  dno« 
nus,  bonns ;  dnellns,  bellns.  Anetor 
Yarro.  As  ita  in  partes  snas  seca- 
tnr,  vel  tribnitnr,  nt  ab  tmcia  ad  octo 
fiat  parttnm  increraentnm;  ab  octo 
ad  dnodecim  liat  deminntio.  Com 
ergo  ad  octo  perventnm  est,  tnnc  de 
asse  deminnendum  in  ratione  par- 
tinm  Inennda.  Non  enim,  nt  ante, 
qnadrans,  triens,  semis  dlcitnr,  qnn 
nnciaram  adjectione  incrementum  ca- 
pinnt :  sed  deest  nncia^deestsextans, 
deest  qnadrans  :  id  est,  deonx,  dex- 
tans,  dodrans.    £rgo  ab  octo  de  asse 


Detph.  ei  Var.  CtaM. 


Pomp,  FesC. 


H 


114 


8BXTI   POMPBIl   FBSTI 


BiBLioTHBOiB»  et  apnd  GraBCOs  et  apud  Latinos»  tam  libio- 
rum  magiiiis  per  se  namems,  qaam  locas  ipse,  in  qao 
libri  coUocati  sant,  appellantar. 

Bidental^  dicebant  qaoddam  templam,  qaod  in  eo  bidenti* 

NOT£ 

demlDnitar,  iinde  des,  deBrii,  dictu»     fwddtm   templMm.    Nonqoain  enim 

doctitsimus  Fettiii  eascripait.  Verbe 
Bont  berlwri  motilatoriii.  Fesloa  ita 
seripsit :  Bidenlal  dhebanif  gtted  tn  eo 
hideniOmM  koeHU  menJUareiwr.  Qnis 
enim  nescit  Bidental  omnem  locom 
esse,  qni  de  coelo  tactns  est?  Tan- 
tnm  abest,  nt  templnm  dontaxat  dici 
debeat.  Olossarii  anctor  recte  ex- 
posoit :  *  Bidental,  r^wos  icipaw^Xi|(.' 
Qnin  Persins  ipsnm  hominem  •ccpov- 
pvwXSiya  Udental  yocnti  *Trtstejacea 
Incisy  efitandiimqne  bidental,'  Arte* 
midoms  libro  ii.  6  iccpaM^s  rh  $ai^ 
rfir  x«p^  iwiariiiawot§tBtii  rehs  MpO' 
Ikhws  /9M^6r,  Kol  rhs  i9  tArots  yan* 
lUnis  Oualas.  De  Bidenlibua  alibi 
dizimns  in  Coigectaneis.  Glossa- 
rinm :  *  Bidentis,  Stcr^s  tfSSy  ifiom 
wpSfiogra,'  legCy  Si^rra  «ptf^aro.  1«- 
denteSf  M  rdy  wpofidrmif,  Ml  rh  idSorra 
cImu.  Oraeci  bidental  focent  If^K^ 
o-ior.  Gioss»  Orsecomm,  JFqX^ia,  rik 
ttsnam^hrra  x«^**  ^^  ^in|VT&s 
fnlgnr.  Porro  de  Bidentibns  abnnde 
diaimus  in  Conjectaneis.  Bidentes 
snntt  qnas  furdavas  Homeras  f  ocat : 
qn«  neqne  agnss  snnt»  qnia  illsB  non* 
dom  dentes  edideront,  neqne  ada- 
siVyqnisjam  ejecernnt:  a  qno  Acir 
woypAftoms  OYOS  f  etnlas  f  ocant  Grae* 
ci.  Jos,  Scal. 
BideHial]  '  Locns  sacro  percnlsns 


primum  a  Veteribns ;  et  bsec  est  f  era 
etyml  ratio.  Varro  in  ennmeratione 
assis  partiom,  postqnam  ad  septun- 
cem  perf  enit :  <  Reliqua/  inqnit,  *  ob« 
scnrioray  quod  a  deminntione :  et  ea, 
qnse  deminnnntnr,  ita  sunt  nt  extre- 
mas  syllabas  habeant.'  8ed  Festns 
eandem  ponit  etymologiam  in  besse, 
qnam  Orseci  <r  htfwip^,  Nam  et  M- 
lustpw  dictnm,  qnod  dnas  portiones, 
boc  est.  dnos  trientes  habet*  Sed 
Orseci  In  assis  distribntione,  qnam 
posterioribns  temporibns  olyiaarphif 
vocarant,  aliam  rationem  seqnnntnr : 
ita  enim  nnmerant,  nt  post  trientem 
adjiciant  tantum  nnciam :  nt  triens 
nncia,  boe  est,  qnincnnz :  semis  nn- 
cia,  boc  est,  septnnx :  deinde  Jam  al« 
tero  triente  facto,  qnem  itoTpoif  fo- 
cant,  tiiaotpoif  dicnnt*  Ita  antcm  nn« 
merabant  nltimis  temporibns:  Mi* 
lutroir  tKTOir  riraproir  rpiroir  rpiraw 
ZMKKTor  4fU40V*  ^uuffv  Mlicarw  ti' 
pustpwr  Mi»wpoif  8«d4«ror*  9ii»otpoif  Urw 
Ztiwtpop  riraprop'  TdrpOf,  Tria  enim 
tantnm  hic  variant.  Primns  triens, 
qnl  simplici  accessione  nnciaram  pro- 
greditnr.  Alter  triens  compositns  f  el 
ex  se  et  nncia,  f  el  ex  semisse  et  nn- 
cia.  Tertins  triens,  qni  ex  se  et  aog- 
mento  nnciarnm  compositns  est.  £t 
iternm  repetit  ordinem  priml  trten- 


tiSy  uncia,  sextans,  qnadrans.  Nam  fnlmine,  qni  bidente  ab  arnspicibns 

ae  componit  cnm  illis  besnncla,  bes-  consecratnr,  qnem  calcare  nefas  est.' 

sextans,  besquadrans.    Ut  non  dnbi-  Vetns  interpres  Persii :  *  Bidental  a 

tari  possit,  qnare  llpatpop  Gneci  vo-  bidente»  qnod  bideutibos  of  ibns  ex> 

carint:  cnro   possent  aliter  facere^  piabatnr.'    Scaliger  haec  dno  ferba» 

et  a  tribos  qnadrantibns  dodrantem  ftMddom  tempUmt  qnasi  barbari  mnti- 

potios,  qoam  a   duobns    trientibns  latoris  respuit,  quod  Udenial  dicere- 

bessem.  Jos.  SeaU  tor  quif  is  locus  de  coelo  tactns.    Sed 

I  BideMieil  Apage  sis  illa  f  erbaj  fnistra  est  Scaliger.    Nam  oum  a  bi« 


DB  VBRBORVM   SIGNfPICATlONE   LIB.  II.  115 

bas  hostiis  sacrificaretar.    Bidentes  aQtem  sant  oves/' 

daos  dentes  longiores  ceteris  babentes. 
Bigenera  ^  dicantor  animalia  ex  diverso  genere  nata :   at 

leopardas  ex  leone  et  panthera ;  cicar  sas  ■*  ex  apro  et 

scropba  domestica ;  mulas  ex  eqaa  et  asino. 
Bign»  ^  gemin»  dicontar,  qaia  bis  una  die  natso  snnt.'' 
Bilbit ""  factam  est  a  similitadine  sonitas,  qai  fit  in  vase. 

Naevias,  Bilbit  amphora,  inqait 
Bilingaes  "  Bnitates  Ennins  dixit»  qnod  Bratii  et  Osce  et 

Graece  loqai  soliti  sint :  sont  antem  Italiae  popali  vicini 

Lncanis. 

11  QnidAD  libri  AmImv.— 12  Alil  kibrii^n  Rescribenduai  monet  Dac. 
fKM  bnuB  una  dii  naim  tmU, 

VOTJE 

dente  Indental  dictam  constet,  con-  bendam^  ^iita  Hm  «na  die  nata  snnL 

ttat  etiem  non  prius  dictum  qnam  s  Dac. 

bidente   fnerit  expiatnm  et  conse-  »  BiiMf]    Glossarium:    *  Bilibity 

cratnm.    Ergo  tenqdum  quoddam  jore  iwimariths  ^i^f.'  *  Bilbit,  iSo/i^^ci,' 

dicitor,  id  est,  locus  religioDis  causa  Jos.  SeaL 

muro,  palis,  fnne,  ant  siroili  re,  clan-  BiWW}  Vox  ad  imitationem  strepi- 

sns  septasqne.    Etre  vera  at  Inlibrii  tos  qnem  edit  aqna  vel  viunm,  ctim 

fnlguralibusTagetisetaliorumEtrus-  per  angustum  phialsB  coUum  fnndi- 

commcontinetar,Amspexpuraveste  tnr.    Glossarlnm:  *  bilbit,  ^urxiatf'* 

indutus  bidente  locom  expiabat,  ex-  /ijbs  ^w%s*    Imitatio  vocis.    Bilbere 

piatnm  eonsecrabat,  consecratum  se-  Orcci  dicunt  fiofjtfi^KXttM  et  fiofifi^' 

piebat,  qnia  calcari  nefas  erat,    Et  ftir.  Gloss.  * Bilbit,  fioiifiviu*    lode 

hicFestns  egit  de  prima  origine  vocis  '  bombylium.'  Doc. 

Mdenlol:  postea  vero  fierl  potuft  nt  "  BUxngueel  Lego  BrvHaiee^  uon 

bldental  diceretor  qnivis  locns  ful-  J9rHiatet.   Bperiifrau    Apud  Porphy- 

mine  tactns,  qoi  bidente  non  fnerit  rionem  tamenveterem  Horatii  inter- 

expiatns ;  nam  et  Persins  homlnem  pretem  legitnr  Bndaees^  in  enm  lo* 

etiam  bidental  vocavit.    Sed  non  ideo  cum, '  Cannsini  more  bilinguis.'  '  Bi- 

verba  Festi  sic  temere  mntitare  de-  linguis,'   inqoit,   « dicitur,   quoniam 

bnit  vir  doctissimns.  Dae.  ntraqne  lingna  Cannsini  usl  sunt,  sic- 

^  J3if€iiera]  Doctl  viri  potant  ali-  ut  per  omnem  illuni  tractam  Italiap, 

qnid  mutandnm  in  cieur  eue,    Quod  qnem  ex  majori  parte  Onect  inco- 

qoare  sibi  persuadeanty  non  video.  loernnt.    £x  qno  magna  Orsecia  no- 

Jof .  Scai,  men  accepit.    Ideo  ergo  et  Ennins 


>  B^gius]  Bignus,  pro  Bigenns,  eo-  et  Lncillns  Brataces  Bilingnes  dixe- 

dera  modo  dictom  qno  Privignns,  pro  rnnt.'    Ita  enlm  ex  veterl  Codice 

prigenos.    Nam  Pri  pro  Pras  dice-  emendandus  ilte  Porphjrionis  locns. 

bant,  ut  Pridie.  Idem,  In  quo  vides  eadem  qnas  hic  scribit 


Bigna]  Bignue  pro  Mgenue,  Infra,     Festns.  J^.  Seal, 
^  bie  una  die  nate  tunt.    Kescri-        BUingues]  Brutates   lcgitur   apnd 


116 


SEXTI   POMPfill    PBSTI 


Billis  apad  Afros  appellatar  semen  bamanam  homi  profa- 

sam. 
Binomius/^  "*  cai  geminam  est  nomen,  ut  Numa  Pompilias, 

Tttllus  Hostilius. 
Biseta  p  porca  dicitur^  cujus  a  servicc  setae  bifariam  divi- 

duntur,  cum  jam  esse  incipit  major  sex  mensium. 
Bitienses^i  dicuntur,  qai  peregrinantur  assidue. 
Blandicblla  verbablanda  per  diminutionem  suntdicta. 
Blaterare '  est  stulte  et  percupide  loqui ;  quod  a  Graeco 

fiKe^  originem  duciti  sed  et  camelos,  cum  voces  edont, 

blaterare  dicimus. 
Blennos  *  stultos  esse  Plautus  indicat,  qui  ait :  Stulti,  sto- 

lidi,  fatuiy  fungi,  bardi,  blenni,  buccones. 


14  Legendoni  monet  Scaliger,  BinomiiM, 

SOTIE 


Enninni  lib.  viii.    Sat.    *  Bratates 

• bilingaes.'    Bnitntes  aotem 

iidero  qoi  Brnttii  in  inferiori  parte 
Italias  qoa  SiciliaB  contigaa  eit,  a  La- 
cani8orti,et  ab  iis  etiam  dicti  fimtttt, 
qnod  ab  eii  defecissent.  Lncani  enim 
firvtttos  f  ocabant  apostaUs  et  fogi- 
tivos.  Strab.  lib.  ti.  et  Diodor.  Si- 
coLlib.xvi.  Hinc  Olossariam,  'Bm* 
tiani,  ol  T^r  SsvAuciLs  rd^ttt  xy>MWTovy- 
Tff.'  Servilia  offida  debentes.  Yide 
'  Bmttiani.'  Dae. 

»  fimoMtiis]  Legit  Scaliger.  fit- 
ttoauiits,  nt  *  cognominls.'  Sed  et  Bi- 
nomius  rectom  erit  e  Oraeco  Zt^nffios. 
GlosssB  * Binomin%^M¥v/us,*  Leg. M- 
pvfios»  Idem» 

p  Biaeia]  Bisssnnm  vocat  Olossa- 
rlum :  '  Bissenos,  xo^t  Hamt^uuos,' 
et  tamen  non  video,  qnomodo  Bisse* 
ntu,  vel  Bisenns  sit  l|afii|ruubr.  Idem 
est  apnd  enndem  anctorem, '  Bibil- 
les,  ItfuiWoi.*  et,  •  Bicerres,  Si^aXAoi, 
HKpooaoi,*  Vide  ipsum  Festnm  in 
'  Disiilcus/  Jo$,  ScaL 

fitseCa]  A  6is  et  eeta  quod  ex  ntra- 
que  parte  setas  habeat.    Qood  tum 


incipit  cum  sez  menses  nata  est. 
Unde  eleganter  Olossarinm  *  Bisse* 
tns,  x^^pof  i^afaipuuot.*  Porcos  sex 
menses  natns.  Dae. 

4  fiUt€ii«cs]  A  Bitiendo:  de  qno 
in  Coiyectaneis.    Dicebatnr  idem  et 

*  Bsetere/  sen  « Betere/  et '  Bitire.' 
Olossarinm  :  *  Bsesis,  vpoerihBps,*  Le- 
ge,  Betti».  Jos.  Scal. 

fit<tcNses]  A  verbo  6t<o  pro  beto^  id 
est,  eo.  Varro.  *  Molierem  foras  be- 
tere  jossit.*  A  hito  igitor  6teto,  onde 
bitien»i»f  qni  pcregrinatnr  assidne. 
Dae, 

'  Blaterare]  hJJi,  Oloesarinmy 
'Bianx,  cdj^s/  Legendnm  fiios. 
Jos.  Scal. 

Blaterare]  Stuite  loqni  et  Inaniter. 
Plaut.  Anlul.  <  Ubi  tn  es  qnse  blate- 
rasti  jsm  vicinis  omnibos.'  Blatero,  a 
blatiOf  qiio  nsos  est  Plant.  in  Ampbit. 

*  Qoiy  malom !  inteiligere  qnisqnam 
potis  est»  ita  nngas  blatis !'  Blatio  • 
fiAh^  piscis  nihili.  Unde  per  Meta* 
pboram  blax,  fatuns,  stoitus.  Oloss. 
'  Blax,  e64^r.'  Dae, 

*  Blenno»}  Proprie  quos  volgo  di- 


DB  VKRBORUlf  SlONf PIGATIONB    LIB.   II. 


117 


Blitain^  genus  oleriB  a  saporis  stupore  appellatam  esse  ex 
Graeco  patatur,  qaod  ab  his  fixd^  dicatar  stupidus. 

BoA  ^f''  serpens  est  aquatilis ;  quem  Grceci  tSSpof  vocant :  a 
qua  icti  obturgescant :  crarum  qaoque  tumor  vise  labore 
coUectus  boa  appellatur. 

Boare/  id  est,  clamare,  a  Graeco  descendit  fioaoo. 


1$  AUi  libb.  Bova. 


^^^^^■^^^^^^^ 


NOTiE 


cimot  morwiix.  Nam  fXKhnnk  est  /a^o, 
mant*  Locos  Plaati  est  in  Bacchid. 
T.  1.  /dcm. 

*  jBJttai]  Plant.  Psead.  iii.  2.  'Ap- 
ponant  ramicem,  bnissicam,  betam, 
blitnm.'  Inde  fatai  62i#et.  Plaat.Tra< 
cnl.  IV.  4.  *  Blitea  et  latea  est  mere- 
trix,  nisi  quse  sapit  in  vino  ad  rem 
saam.'  B/i^HM  autem  non  a  jSA^  sed 
a  fiXiroy,  Hesych.  fiKirw,  Aox^bwv 
oJdos. '  Genns  oleris.'  SchoL  Aristopb. 
fihko»  lamff^  f&ctt  Sokci  XAxo^ov^  *  bli- 
tom  videtor  esse  olos  insipidnm.'  £t 
forte  fihSrw  a  fikirt^  abjiciendum. 
/rf€m. 

"Bm3  Cnirnm  tnmor.  Laciliiis: 
'  Ingnen  ne  exlstat^  papnlsB,  tamai 
ne  boa  noxit.'  Olossariom :  *  Bor,  t 
ro^f  «^Sbs  ^Xrfiudvw.*  Pnto  JBoa, 
Nam  et  a  morbo  SBgrotans  ipse  dici 
potnlt,  nt  Carcer,  qni  in  earcere  est, 
et  Ergastnlas,  qoi  in  ergastolo.  Ln- 
cilins :  '  Non  ergastoliis  anas,  et 
alinsjodicemOpposait.'  Idem:  <at 
nemo  sententlaro  Hbere,  qnasi  ergas- 
tnlos,  possit  dicere.'  Sic  servas  fiosa 
dicebatar,  qai  noxam  feccrat.  Unde 
*dedore  noxam'  dlcebant  Yeteres. 
Est  etlam  Bda,  morbns  boum  Aocto- 
rlbos  rei  rnsticsB.  Olossario  qaoqoe 
*  Bova,  vivos  /Mr.'  Sive  Boom,  sive 
jBoeom  scribas,  nihil  intercst.   Jos. 

Boa]  Vel  Boim,  nlhil  enim  Interest, 
slc  dlcu  qnod  bnbulo  lacte  nutriatnr, 
ait  Plim  lib.  viii.  cap.  14.  *  Facinnt 
lils  fidem  In  Italla  appellatse  boae  in 


tantam  amp1itadinemexenntes,atD. 
Clandio  principe  oecisse  in  Vatlcano 
solidns  in  alvo  speetatns  slt  infani. 
Aluntnr  prlmo  bnbali  lactis  socco 
ande  nomen  traxere.'  Mihi  magis 
placet  a  magnitndine  hooM  vel  6oMt 
dictas.  Inde  crnrom  tamor  6oa.  Lo« 
cil.  *  Ingnen  ne  existat,  papnle,  ta- 
ma,  ne  boa  noxit.'  Inde  etiam  6oa 
dictns  qoi  hoc  ▼itio  laborat.  Olos- 
sarium : '  Bor,  6  ro^  v^ar  ^XefiwJbmw.* 
Lsge,  nt  optime  Scaliger,  hoa.  Et 
etiam  hoa,  morbns  bonm  aoctoribas 
rei  rusticsi,  Olossario  qooqoe  *  boa, 
v6aosfio&w.'  Salmsslos  vero  boam  ser- 
pentem  dictam  potat  a  Orseco  Svqr, 
quod  idem  est  ac  Mnir.  iEoles  B«e- 
otii  dicebant  /3^r,  inde  ioa,  nt  ^^«iif , 
jiofNi:  8^f  et  t&nis  idem  est  qnod  «»• 
KviA0ifHis,  Hesychios»  (^innif,  jra\v/i- 
fiifrrhh  8^f.  Dicebatnr  et  8^f  pro 
eodem,  sic  A/4fio8^f  et  &fifio8^f, 
idem,  alternm  genns  serpentis:  qni 
Orsece  sciant  noront  me  vernm  loqol. 
Natricem  eandem  cnm  6oa  facinnt 
Oiossse:  'Natrix,  boa,  fxwf  tl^f.' 
Ita  Bcribendnm.  Boa  vero  pro  tn* 
more,  qui  ex  labore  vise  in  cruribns 
coliigitur,  aliam  babet  originem,  sed 
aeqne  Onecam,  i&n  est  icaacordtffia,  w6» 
Mf,  raXaatupla^  ^olice  fi&tit  Latine 
600.  Sic8«frr^p,3fpv^verber:8cAf^, 
fi^KpoSy  viilva.  KAiSa,  ie\4l/fo,  clava. 
Idem  et  iB^imir  dicebant  qni  aliis 
8^im|f.  Dae. 

«  Booro]  Resonare,clamare.  Plant. 
'  Boat  cttlum  fremitn  virum:*  et  En- 


llA 


SEXTI  POMPBll  PB8TI 


Boarium  fonim  Bom»  dicebatiir;  qnod  ibi  vendereDtttr 

boves. 
Bocas '  genus  piscis :  a  boando,  id  est,  vocem  emitteodo 

appeUatur. 
Boiffi/  id  est,  genos  vinculommi  tam  ligneao,  quam  ferreas 

dicuntur. 
Boicus  ager  *  dicitur,  qui  fuit  Boiorum  Gallorum :  is  au- 

tem  est  in  Gallia  citra  Alpes,  qu»  togata  dicitur,  in 

qua'^  sunt  Mediolanenses. 
Bombitatio '7  b  est  sonus  apum,  ab  ipso  sonitu  dictus; 

sicut  mugitus  boum^  hinnitus  equorum. 
Bona/  id  est,  substantia  rerum,  dicta  sunt  quce  digna  sint 

bonis. 
Botulus  ^  genus  farciminis  propter  connexionem  a  bolis  sic 

appellatur» 


«^  »^»^^^»»^^ 


16  Al.  tir  9110.— 17  •  Alii  BoMhuath^  Tel  Bombigatio, 


aOTJE 


niufl, '  claiDore  bovantei.'  Inde  Oloa* 
tariiim:  ^bobantes,  fioArru.'  Leg* 
Bwantii.  Idemi. 

3^  Bocob]  Boea  dicitur  et  fros  a  Orfle- 
co  ^,  fiSi,  M  T^f  Mt,  a  voce,  ide- 
oque  et  Mercnrio  dicatns.  Athen. 
lib.  VII.  De  piicibns  vocalibns  idem 
Athennns  lib.  viii.  et  ibid.  Casanb. 
idem. 

■  Boiw]  Boiapropriecollare:  vete- 
res  Qlossae :  *  Boia,  «cXoi^t.'  et  'im* 
boio,  xXoiVy  rtpiriBnf/ii.'  Siepiiis  in  ve- 
teribus  historiis  Martyrnm  mann- 
•criptis  legitnr :  nt,  '  Tolie  boiam  de 
collo  meo.'  Non  mediocriter  errat 
Brodaeos,  qni  Boiam  eandem  cnm 
Tanreafacit:  cnm  Tanrra  sit  scnlica. 
Hesychins:  fidpayin^  M^^»  pdfiiotf 
ravptia.  et,  fiopdyr^,  rf  ravptl^.  Arte* 
midoms  decarnibnsbubnlis,qnod  non 
bonum  sit  videri  in  somnis  eis  vesci, 
praesertim  servis :  M\jot$  8i  fioffdtfovf 
(aJlfAoiy^i)  8i2k  r^  //Airra,Kal  ripfravptCaif. 
AllusitPlautns:  •  Boius  Boiam  terit.' 
Nam  Boiam  accipiendnm  pro  collari. 


cnm  tamen  qui  hoc  dicit,  vellet  acci- 
pi,  tanqnam  si  dixisset  ipsnm  Gallnmy 
cnm  Gaila  cubare.  Notnm  enim  Boi* 
os  esse  Gallos.  et  Glossarinm  :  *  Boa 
bnc,  B«rr^cpoi,  its  ol  rd^kot,*  Scril>e : 
Botf  Bovs.  Bot,  irtpoiw  ot  r^UXoi.  Jof. 
8eal. 

•■  Boicus  ager]  Boii  Galli  qni  circa 
Padum  oliin  habitavere  sed  inde  a 
Romanis  ejecti  ad  Istrom  apnd  T^u* 
riscos.  Strab.  lib.  v.  et  Liv.  lib.  v. 
Dae. 

^  Bombitatio']  B6ft$os  GrsBcis  vox 
apnm.  Inde  bombito,  bombitatio. 
Idem. 

«  Boiia]  Per  snbstantiam  Intellig^ 
olaiaM.  Qnidam  bona  a  beando:  nam 
et  Veteres  dicebant  benum,  pro  Ao- 
nuM.  Vossius  ab  ^olico  Ms  ab  Inn- 
sitato  M  761  ab  6t^4e$  vel  tfnvu,  Jnvo. 
Sed  6omim  a  prisco  «ficoiiaim,  nt  a  *  dn* 
ellnm,'  •  belhim ;'  a  *dnis/  <  bis.'  Vide 
*dnonnm.'  Idem. 

^BottM]  Glossarinm:  'Botnlns, 
^ierKos*  B0I08  hic  prima  longa  acci* 


DB  VBRBORUM  SIONIPIGATIONB  LIB.  II. 


H9 


BoYem  bidentem  *  a  dentiam  nomero  dicunt  appellari. 

Bovinatar/  conviciatar. 

Braghium  s  nosy  Grasci  ^fosxlm  dicunt :  qaod  dedacitar  a 

fifiL^j  id  est,  breve:  eo  quod  ab  hameris  ad  manas  bre- 

viora  ^^  sint,  qaam  a  coxis  plantas. 
Brassica  ^  a  prcBsecando  est  dicta. 
Breve  a  Grseco  descendit,  qaod  est  /3p«x^' 
Brama  ^  a  brevitate  dieram  dicta. 
Brandisiam  ^  qaidam  poetse  brevitatis  caasa  Brendam  '^ 

dixerunt. 


»»^»#«i»«#»»^»  ^^  » 


18  £d.  Scal.  &rmoref.--19  Alii  Bnmdwn. 


NOM 


plendam :  per  bolos  eniiQ  farcieban- 
tnr.  Jof.  &flU. 

Bo#«iitf]  Lncanica  camis  snills  bo« 
lis  farta.  Unde  et  nomen,  nt  Tnlt  Fes- 
tns.  Sed  repngiiat  qnantitas.  Bolns 
enim  primam  prodncit,  botulns  ▼ero, 
et  per  diminntionem  ImtellnSy  ean« 
dem  eorripit.  Quare  optime  Vossius 
a  3oT^f  cibus.  Vel  a'/9^0ttXorfarcimen. 
Vae, 

«  Bmoem  InbenUml  Vide  <  ambidens.' 

'  BoviiMlicr]  Bovinator,  tergiversa- 
tor.  Gell.  lib.  xi.  cap.  7.  AnU  Aug. 

BoeiMlnr]  Nosquam  reperies  hoe 
Torbnm  pro  conficiari.  Bovinari 
enim  est  tergiTersari :  de  qoo  satis 
alibi.  Olossarinm  :  '  Bovinatores,  9o* 
p^$o«ofo2y  ^AAoriroiourrcfy  ^fapaxhff* 
Oloastt  Isidori  melins :  *Bof  inatores, 
inconstantes.'  Jos.  Sad. ' 

Boetnelar]  Vocabnlarium  fetns: 
Bofloator,  coufitiatory  inconstans. 
Bof  inari,  conf  itiari,  damnare^  clama» 
re.  OkMsarinm :  *  Bof  inatores  tfopv- 
/Sorofoly  Bp^XKw  iroiOM«T«f ,  ^  ropax^y.' 
Id  est,  tnrbanties,  rnmorem  facientes, 
f  el  tnmnltnm.  Glossas  Isidori :  *  Bo« 
f  inator,  inconstans.'  Nempebofinari 
est,  terglversari.  Lucil.  *  Hicce  stri- 
gosu'    bofinatorqne    ore   improbu' 


dnro.'  A  bofe  in  arando  strigaote. 
Vide  GelUum  lib.  xi.  cnp.  7.  Bec. 
•  f  BrooAaiim]  Os  ab  hnmero  ad  cu« 
bitnm.  Oraecis  fiptsx^»  •  /9^X^><luod 
bref  e  sit  si  com  osse  femoris  confera- 
tur.  Idem, 

^  Bramed]  Xpra  et  Sfco,  p  mntato 
in  6,  et  e  In  t.  Varro  lib.  iv.  de  L.  L^ 
*Brassica,  nt  prseseca,  qnod  ex  higns 
scapo  minutatim  prsesecatur.'  Idem* 

Brtvi]  A  fipaxpymuMo x  in  v>  nt  n 
/u^Xn  nialf  a.  Idem. 

*  Bruma}  A  bref  itate  dierum.  Sic 
igitur  ducenda  etymologia  brefissi* 
mns,  brefimus,  brefima,  brenma, 
broma.  Varr.  lib.  f .  de  L.  L.  *  dicta 
brnma  quod  brefissimns  dies  est.' 
Idem. 

k  Bnmdisttmi]  Immo  Bponitrtow,  sen 
Bpeirriffunf.  Prins  Bp4tmi  dictnm  vide* 
tur :  idqne  este  antlquum  nomen  ejns 
oppidi :  qnod  significat  lingna  Creten- 
slnm  Cerf  nm.  Jos.  Scal, 

BnmdistMm]  Nnllibi  hodie  Brendam 
apud  poetas  reperies.  Sed  omnino 
rescribendumBrfiidiim  fel  Bronftimi; 
Bmndisinin  enim  dictnm  qnod  portns 
babeat  cerf  i  comna  referentes,  qnem 
Messapii  ppMop  et  fip4mw  vocant. 
Hesych.  fipMovy  fxapor.  Vide  Stra* 
bonem  lib.  vi.  et  Enstath.  in  Homer. 


120 


8BXTI   POMPBII    PBftTC 


Brutian»  pam^ '  dicebantur  scata,  quibus  Brutiani  saif 
usi. 

Brutiani°'  dicebantur,  qui  officia  servilia  magistratibus 
praestabant :  eo  quod  hi  primum  se  Hannibali  tradide- 
rant;  et  cum  eo  perseveraverunt,  usquedum  recederet  de 
Italia. 

Brutum ""  antiqui  gravem  dicebant. 

BuBiNARB''  est  menstruo  mulierum  sangdine  inquinari. 
Lucilius :  HseCi  inquit,  te  imbubinat,  et  contra  te  imbul- 
bitat.  Imbulbitare  est  puerili  stercore  inquinari.  Dic- 
tum  ex  fimo,  quod  Grasci  appellant  /3^x/3iroy. 

VOTJE 

ijvtfitof  Koamiflmf.  hn\  M  «Tpcrrclaf  4pAC- 
pelipoiutif  acal  ypa^iitmn^opw  &rc^lx* 
ft|m  Ir  rf  r&rt  Hf^^t  ia£4Mtp  mI 
XwKtanif  aco)  fip^rrm  itmrk  ria  ainits  «i- 
rUu,  J^SemL 

Brutiam]\i4%  « biliDgnes.'  Quod  te 
Annibali  dedidisMnt,  hoc  p<BD»  iis  n 
Romanit  impositom,  ot  cursoret  et- 
sent  et  tabellarii.  VideGcU.  lib.  x. 
cap.  S.  et  Strab.  extremo  lib.  t.  qai 
Don  Bmttiis  tantum,  sed  PiceDtinlt 
etiam  et  Lncanis  factnm  tradit.  Inde 
etiam  Bmttii  germu$  apud  Folgenti- 
nro.  Porro  ab  nltimis  usqne  saecnUi 
victoribns  is  raos  foit,  nt  gentet  de- 
▼ictas,  qnas  penitns  nollent  extcin* 
dere,  ad  vilia  servitia  cogerent :  sic 
Josoe  OabaonitaSy  quos  delere  ei  ne- 
fas  erat  propter  sacramentnm»  aqun- 
tores  feeit  et  lignariot.  JDoe. 

"  Bni<ion]  Horat  «qoo  bratatel^ 
Int.'  Ettque  e«  Etrntcorom  librotom 
doctrina,in  qui|»tts  etiam  eodem  modn 
'  brnta  fulminn '  dicebantur.  Jos. 
Seal. 

•  Bubmare]  OIosssb  Isidori:  'Bn* 
vinare,  sangnine  inqninare  mulierit 
menstraatse.'  Versnm  Liicilii  sic  le- 
gebat  Franciicns  Dnu :  'Hibc  te  im« 
bnbinat,  et  contfa  te  imbulbitat  iUe/ 
vel,  '  Te  imbulbitat  Infans.'  Imbnl* 
bitare  aotem  est  quo? is  stercore  in- 
qttinarey  non  tantum  puerili.     Sed 


p.l400.  Stephanns  anctorem  bnjus 
etymologi»  citat  Selencnm  in  Olostii. 
Dae. 

>  Bmiunut  parmai]  Vide  *  parmn- 
lit.'  /dm. 

»  BndUua]  Videndni  Gell.  lib.  x. 
cap.S.  AfU.Aag, 

Bnffttant]  Breitiani  estet  legen- 
dnro,  quia  a  Bmtiis,  quot  Ormci  Bptr- 
rioin  dicnnt,  dnctum  ett  nomen :  uec 
aliter  habent  mannicripti  libri  livii, 
quam  BrtUiL  Vide  A.  Oellium  lib. 
X.  cap.  t.  FuL  Uniiu 

BrMiiani]  Eleganter  vetnt  Olotta- 
rinm  :  '  Brntiani,  ol  9ovkuAs  rd^ts 
XpctwToSrrff.'  Non  enim  focatM- 
XoM.  Eot  Fnlgentius  ait  etiam  Gc- 
rffMci  dictos«  'Congerrones,'  inqnit, 
'  qui  aliena  ad  se  congregaDt*'  Unde 
apud  Romanos  Geroaet  Bmtiani  dic- 
tl.  Quod  vemm  est.  Nam  Geraaee 
sunt  x<if<^«*t  vpateriipeSf  ut  auctor 
Olossarii  docet.  Apud  Plantnm  snnt 
Gindt,  in  Trnculento :  *  Ite  hac  simnl. 
muii  aeris,  damnigeruli,  foraigeroncs, 
Boooram  hamaxagogse.'  Atqne  hnc 
est  prima  conjectnra  nostra  de  Bra- 
tiauis  geroDibot.  Sed,  nt  ingenue 
fateamnr,  pntamui  potini  dictot,  qnin 
gerones  Uterarnm  et  pnblici  cnrioret 
erant.  Strabo :  rmw  Vk  nimrrw  Mfpxe 
farrpAwoKa  Iluccyrfa.  yvrl  M  n^tiifl^  {*£• 


DE   VRRBORUM   8I6NIPI€ATtONB   LiB.  II. 


121 


Bttbleam^^^p  est  genns  qnoddam  vini. 

Buccina*)  quam  nos  appellamus,  Graeci  bocbianon'  a  si- 

militadine  soni  dicunt. 
Bucephalns'  Tocatus  est  equus  Alexandri  regis,  propter 

quandam  bubuli  capitis  similitudinem. 
Bncemm'  pecus  de  bubus  dicimus. 
Bulgas  ^  Galli  sacculos  scorteos  appellant 
Bulimam "  Grasci  magnam  famem  dicunt,  adsueti  magnis 


m^^0^^»^^»^^ 


20  Al.  Biifteifm  et  BnUiniim.— 1  LegeDdam  monet  Scal.  Qraci  Bticeiicii. — 
2  Scsl.  et  Dac*  corrigiuit  Baltmiim. 

NOT^ 


bic  Lacilii  vennm  Fettnsexplanavit, 
nbi  de  pnerili  tteroore  loqnitnr.  Dae. 

p  BiiUmm]TheocritotEidyli.xiv. 
Byblini  vini  facit  mentionem.  Aid% 
Aug. 

BaUdmi]  Et  BsMumm.  Grtece  fi6$- 
AiMf.  Theocrit.  Idyi.  xit.  'Ai^a  M 
fiAfikuw  afooit  EM^y  Ttr^pMr  ^Imt. 
*Relevi  aotem  Bablenm  IIUs  Fra* 
granty  qnatnor  annorum.'  Boc. 

*i  Bwcma]  A  Orteco  iSMdm,  nt  op« 
tlme  oorrexit  Scaligery  a  timiiitndine 
toni,  qnia  6oii  konL  canit ;  nt  tentit  eti« 
•m  Varrolib.  iv.  deL.L.  *  Etiam  bnc« 
cinator  a  vodt  timilitodine  et  cantu 
dicitnr.'  Jiem»        ■• 

'  BaccpMat]  Contra  Fettnm  tcbo* 
liattet  Arittopbanit :  oH  y^  inqnit, 

^j^  TPioviV  afoo^  I^Xyf  ^iA\AMd(- 
Twf  ^VKCxa^X^»  A'  «al  'AXc(dly^pov 
To9  MoKcS^f  6  lcvof  9^.  i.  c. '  Neqne 
enim  Bncephalot  eqnot  dicimnt,  qnod 
tali  fonna  prmditi  tint,  ted  qnod  ta- 
lcm  notam  innttam  gerant,  nt  equni 
Aiexandrl  Macedonit/  Idem  Arrla- 
nnt :  vel  qnod  notam  candidam  in  ca- 
plte  habaerlt  equnt  Alexandriy  ipte 
totttt  niger*  8ed  vcmm  ett  ita  dic* 
tom  foiue  qnia  Tbettalot  «ttety  ber« 
bamqoe  boncranlon  inottam  haberet. 
Ita  eoim  gencrotot  qootqoe  eqoo^ 
toot  inarebant  Tbettali.  /dcm. 


*  Bmcenim]  Olottarinm:  'Boce- 
nim,  yWwmuL  fit6$,'  legCy  fio6s,  Joc. 
SetU. 

Bacanm]  Elegtnter  Lacret.  lib.  t. 
'  LanigertBqoe  timnl  pecodet  et  bo- 
cera  tecla.'  Et  Ovid.  lib.  vi.  Meta- 
morpb.  *  Lanigerotqne  greget»  ar« 
mentaqoe  bocera  pavit.'  Olott.  Pbi- 
loieni :  '  Bocerum,  fWn^  fioht ' 
leg.  BnccrMm  ccclom.  Bac. 

^  Ba%ac]  Adhuc  Oalli  nomen  reo 
tinent,  ted  ^mtopiortM&s,  Bolgetat. 
Sont  antem  ritci  Mortei,  Joc.  ScmL 

Ba/gac]  Ita  taccolot  pcllaceot 
cromenat  Veteretappellamnt.  Locil. 
*  Cnl  oeqoe  jomentnm  ett,  nec  ter- 
vnty  nec  comet  nllnty  Bolgam»  et  qoic- 
qoid  babet  noromorom,  tecom  habetf 
ipte  Com  bolga  cmnat»  dormit,  lavlt, 
omnit  in  ona  Spet  homini  bolga,  hac 
devincta  ett  cetera  vita.'  Vocabo- 
lom  Oallicom,  qood  Fettnt  iotelllgity 
ett  bougef  et  diminotivom  bemgeiU* 
£t  Latinot  a  Oallia  vocem  hidgam  ac* 
cepitte  creditnm  ett  Sed  meUot 
Vottiot  qoi  ab  £oUco  fiohyhsf  pro 
jicA>^fy  dedocit,  nam  /«oXTbf »  fiiiios 
9urK6s»  Dae, 

"  BaliMam]  Lege  Boiiaiom.  Ego 
id  fdBos  invenio  FureiUmit  dictnm  a 
vetere  coliectore  Olottamm :  '  For* 
cilia,  fio^ktfAoSf  6  fUyas  Xtii6s,'  In  Itl* 
doro,  *  Corcllhiy  oppilago :'  et  contra» 


122 


SRXTl   POMPBIl   PBSTI 


et  amplis  rebus  priBponere  bu,  a  magnitudine  scilicet 
bovis :  binc  est,  qood  grandes  pueros  bapaedas  appel- 
lant ;  et  mariscam  ficam,  basycon. 

Bolla'  aurea  insigne  erat  pueroram  praotextatonimy  qo» 
dependebat  eis  a  pectore,  ut  significaretur  eam  setatem 
alterias  regendam  consilio:  dicta  autem  est  a  Grseco 
sermone  fiovK^,  quod  consilium  dicitur  Latine :  vel  quia 
eam  partem  corporis  bulla  contingat,  id  est,  pectus,  in 
quo  naturale  manet  consilium. 

Burranica  potio  ^  appellator  lacte  commixtum  sapa :  a  rufo 
colore^  quem  burrum  vocant. 

Burranicum/  genus  vasis. 

Burrum*  dicebantantiqui,  quodnuncdicimusrufum:  unde 


NOTJE 


^Oppiltgo,  cnrcillt.'  Qaod  alt  de 
particnlaiSov,  mimtnt  anm  a  Jnatioia- 
no  imparatore  iSow^iofpovcompositom 
eaae,  Novella  ti.  fiovw6rnpw  vopcfor. 
Porro  fio^alZa  dicebaot,  qnem  Lati- 
ni  Cahdasifwn.  Olossarium:  'Ca- 
tnlaster,  fio^au.*  Ali»  Glossn :  *  Ca* 
tnleatery  pupa,  pupnla,  iit(XXi|(.'  €at- 
loffm  est  vetns  lectio  apnd  Vitrnvi- 
um  lib.  viii.  cap.  4.  Quod  a  nobia 
admodom  adolescentlbns  olim  aoim- 
adversom  fnlt.  Jat,  Scal. 

Bulimam]  Corrige  cum  Scaligero 
huHmumf  GraBce  fio^Xtfws^  a  particnla 
epitatica  iSov,  a  bovis  magnitndine,  ut 
fiovXtfdOf  /So^cim,  fiovycSos,  fioijKttff- 
o-oSf  fioims,  fioiovKoi^,  et  alia  mnlta. 

s  BaUa']  BovX^.  Tarentine  iSovXJ^, 
/S^XXa:  et  AMii3oX^,^^iiB^XXa:  undeAbot' 
lc»  Qnod^oliamnm  reaipit.  Jot.&aZ. 

BiUla]  Varro,  nt  refert  PinUrch. 
ab  ^olico  /S^XXa,  pro  /SovX^,  et  pneria 
datam  nt  ohfiovXlas  oipLfiokotff  qnod 
cnm  Feato  facit.  Bnlia  antem  in  co!« 
lo  pnerla  ingennia  anspendebatnr  an- 
reat  libertinis  acortea,  et  a  Tarqoi- 
iiio  Priaco  originem  liabere  putatnr. 
Xtac. 

f  BuntmicM  potw]   Vide,  qn»  in 


Conjectaneis  de  boc  olim  acripaimna* 
Joi.  Scal, 

Barraniea  poih]  Hanc  facit  lacte, 
id  est,  lac,  cnm  sapa,  id  est,  mnlso 
decocto.  Bnrranicam  potionem  desig- 
nat  Ovid.  lib.  iv.  Fast.  '  Dnm  licet, 
apposita,  velnti  cratere,  caniella,  Lae 
nivenm  potea,  pnrpureamqne  sapam.* 
Dac. 

■  BicrroiiicMm]  A  bnrro,  id  est,  m- 
fo«  Idem, 

*■  Barriim]  Eleganter  homioea  tt 
potione  rnbentea  ait  Bttrroa  a  Vete- 
ribns  dictos.  Qnod  verbum  in  eo* 
dem  senan  retinet  Hispanica  lingna. 
Bwrraeeoi  enim  vocant  ebriosoa,  et 
vaa  vinarinro,  Burraceam.  Glossa- 
rinm :  <  Bnrrum,  irv|)^,  |ai4^ir.'  Jm. 
8cal, 

Bwrwn]  Bwmu  %  Oraeco  vv^f. 
Glossar.  vet.  *  Bnrms,  w^/Mr.'  pro 
bmmu  saepe  acribebant  ftyrnit.  Ser- 
vios :  '  Pyrras  a  colore  comas  aic  dlc« 
tna,  qoi  Latine  byrras  dicltnr.'  Sic 
TlvfiflaSf  nomen  proprinm,  apnd  Lati* 
Doa  veterea  comicos  Bffrriac  didtnr. 
Sic  genna  eqnl  brevioria  n  colore 
Grapci  wvf^x^^y  Latioi  tmrriclmm  ap- 
pellarnnt.  Unde  nostram  hcwnqac* 
Dac. 


DB  VBRBOftUM   SIGNIPIGATIONB   LIB.  II. 


1S3 


rustid  barram  appellant  bacnlam^  quse  rostrom  habet 
rafum :  pari  modo  ^  rubeus  cibo  ac  potione  ex  prandio 
barros  appellatur. 

BoBtam  ^  proprie  dicitur  locus^  in  qoo  mortuas  est  com- 
bastus  et  sepultus:  dicitarque  bustum  quasi  bene  us- 
tum :  ubi  vero  combustus  quis  tantummodo^  alibi  vero 
est  sepultus,  is  locus  ab  oreodo  ustrina  vocatur :  sed  mo- 
do  bustum,  eo,  quod  sepelitur^  sepulcra  vocamus. 

Bnteo  ^  genus  avis,  quae  ex  eo  se  alit,  quod  accipitri  eri- 


NOTjE 


^  P4tn  modo]  HiDC  Nestor :  *  Bvf^ 
tos  dicitnr  qni  ex  potione  dto  fit  rn* 
bens/  Hoc  Terlram  in  eodem  sensu 
retinet  Hispanica  liogno,  burraeeoi 
enim  Toctt  ebriosos,  et>as  ▼inerinm 
terracMJR.  Idem. 

•  jBMtem]  Ab  hoc  inanspicatnm 
genns  aviomjimteifinwiandictttm  pn« 
tarim,  qnod  drca  bnsta  versetnr. 
Olossariomy  '  Ambustandns :  tlSof 
ipvtwj  legOy  AmbuiUmiMM :  nt  Circa- 
nea  avis:  e»qne  AmbutkMea  afes 
dictse  videntnr,  qn«  de bnstosen ro« 
go  aliqnid  in  tecta  deferebant,  et  in* 
cendinm  portendebant :  nnde  *  incien- 
diaric  aves '  in  angiirali  disciplina. 
Servins  in  Fragmentis :  *  Sane  bnbo, 
al  cnjus  Kdes  insederit,  et  ▼ocem  mi- 
aerit»  mortem  significare  dicitur.  8i 
Butem  de  bnito  sodemv  ad  tectum  de- 
tnleriti  incendiom  sedibns  porten* 
del^.'  Qoio  eandem  Spintomicem 
fnlBse  cnm  incendiaria,  non  dobito. 
Orseco  enim  nomine  dicta  est,  irapA 
rhp  9vi^%a :  qnod  carbonem  ex  rogo, 
ant  ez  altari  In  «des  ioferret :  <nrw$iip 
est  strictnra  Ignis.  Neqoe  Tcro  pr«* 
terraittendomy  qnod  de  Ustrina  bic 
didtnr,  separatam  aliqnando  a  se- 
polcro,  aliquando  conjnnctam  foisse. 
Ideo  boc  caTObatnr  a  Veteribos :  qnin 
et  lez  monnmentis  applical>atur,  nt 
licet  ootare  In  antiqnis  doobns  saxis 
Komae :  hvic.  monimbmto.   vstri- 

«VM.  APPLICARI.  RON.  LICET.     Item, 


AD.  HOC.  MONIMBMTVM.  VtTRINVM 
APPtlCARI.  NON.  LiCffT.    VetUS  OlOS- 

sarinm :  *  Ustrina,  wvpKoXd : '  nstrina/ 
HoAorpa  putp&if*  Servii  Fragmenta: 
*  Apparattts  mortuomm  funos  dici  so- 
let :  exstractio  lignomm,  rogus :  snb- 
jeetio  ignisy  pyra :  crematio  cadave* 
riSy  bttstom:  locns,  nstrina:  operis 
constractio,  sepnlcrnm:  ioscriptnm 
nomen,  meraoriaqne,  monnraentum: 
pnblicsB  autem  nstrinse  erant  in  ex« 
qniliis/  inquit  Acro.  Jot^  Scai, 

Bwtum']  Area  soli  in  qna  corpns 
crematnr  et  sepelltnr,  unde  et  busta 
olim  sepnlcra  dicta  sunt.  Vide  infra 
in  '  sepnlcrnm.'  Et  Cicero  in  ii.  de 
legibus :  *  Poena  est  si  quls  bustnmi 
boc  est|  tymbon,  ant  monnmentum 
violarit.'  Locus  nbi  corpora  combus* 
ta  sunt,  nec  sepulta,  MMriMa  dicitnr. 
Pfra^  lignoram  congeries,  rpfM  est 
cnm  jam  ardere  cmpit  Virgil.  *  Con* 
stitoera  pyraSI..Ter  circnm  accensos^ 
cincti  fnlgentibns  armis,  Decnmre 
rogos.'  JlfafiaineRhnnest  lapideastrac- 
tnra  sepnlcro  imposita,  cni  ad  memo- 
riam  demortoi  quippiam  inscribeba- 
tnr.  Cic.  i.  Tuscnl. '  Monnmenta  se- 
pnlcrornm  ex  vnlgari  scilicet  saxo^ 
ant  ex  marmore/  quibos  incideren- 
tnr  laodes  demortniy  ot  propagaretnr 
ejns  meraoria.  Doc. 

'  Buteo']  Accipitris  genns.  Qose 
snbjungit  Festus,  ea  refeilit  Voss. 
nam  cum  avis  timidissima  sit|  cnm 


134 


FBSTi   DB   VBRB.   8IGNIF.   LIB.  II. 


pnerit :  vastitatisqne  est  cansa  bis  locis,  qu»  intraverit, 
ut  bnbo :  a  quo  etiam  appellatur  bateo. 
Buttubata/  Nasvius  pro  nugatoriis  posuit,  boc  est,  nuUius 
dignationis. 


NOT^ 


accipitre  rongredi  non  audet,  Dediim 
illi  cibnm  eripiat ;  nec  Tattitatis  can» 
est,  cnm  ait  boni  ominis,  nt  patet  ex 
PiimOy  qni  et  familiara  ea  eo  cogno- 
minatam  dicit  cnm  prospero  anspicio 
ducis  in  navi  sedisset.  Idem, 

•  Buttubaia]  Ut  nngarum  facilis  ct 
obvia  materia,  ita  nomina  mnlta  a 
Veteribns  ezcogitata,  nt  Bnttnbata 
a  pnerornm  Tocibns,  qnas  primas  in 
infantia  discnnt,  Bn,  Tn,  Ba,  Ta.  Bu, 
est  bibere:  unde  'bnm  potns:'  et 
'finibntt'  LneilUo  ebriossB.  Varro 
Cato  de  liberis  educandis :  *  Cnra  ci* 
bnm  ac  potionem  bnas  ac  papas  f  o* 
cent;  matrem,  mamraam:  patrem, 
tatam.'  Ba,  estpapa.  Unde  Plan* 
tns  :  *  Tnm  pnero  dandom,  qnod  pa* 
pet.'  Ta,  est  appellatio  Tat«.  Tu, 
etiam  appeilatio  cibi,  unde  Tulmeci' 
«ert.factum,  pro  mandncare.  Idera 
et  TUm :  OloMarium  :  *  Titia  Kp4a 
pnrUi¥f  %  Xinf9vfft*  Sed  prsestat  Ba 
pro  Ma,  hoc  est,  mamma  dictnm :  nt 
facllis  est  lapsns  a  B  ad  M,  Bnttobata 
ergo,  quasi  Bnttumata.  Snnt  et  alisB 
appeilationes  nngamm :  Hettsr,  Lire 
lire,  Nanci,Oerras,  Apinm :  qood  est 
detortnro  9\$*K^dmm\  qnod  fnit  igno< 
bile  oppidnm.  StepbMins :  'K^dnm, 
XPiipfM^  3kfMXlaf ,  $ffii/kot^>  A^'oS*  Eltif 
-  A^^as,  M  r&9  tt^AJir,  co}  iKrtrowiff" 
lUtw.  Proferbinm  f nlt  accipi  Ste- 
pbanns  de  remotissimis :  et  Hesy- 
dutts,   qui   non  in  Sicilia,   sed  is 


Attica  ponit.  'A^diMu,  x^^f^  ^' 
AafMfrrilos  ^vXiif .  w6fpaiBfP»  profcrbia- 
liter  i^dbvoi,  hn\  rov  ir6ffti$&.  At 
Romani  de  rebns  nngatoriis.  Olos- 
sarinm, '  Apinae, ^dmm*  lege &^dmH. 
Neque  aUnd  est  Affanise  apnd  Apn* 
leinm  libro  ix.  *  Hapc  et  allas  sirailea 
affanias  frnstra  oblatrantes  eoa  re- 
trorsnro  abdncnnt  pagani.'  £t  libro 
X.  '  ore  semiclanso  effntiens  nescio 
qnas  affanias  effntire.'  Apnd  enndem 
Apnleiom  JFoUa,  pro  nngis:  in  fita 
OalUenornm  Impp.  *  Cyclopem  etiam 
lusernnt  omnes  apenarii:'  lege  ^t- 
Morti:  id  est,  qnos  fulgo  in  Oallia 
P/atMnlMs:  ab  apinis,  et  nngis.  Jot. 
Seal. 

JSKilatela]  Nugatoria,  a  pneromm 
f  ocibus,  bu,  tu,  but  ta,  quas  primas  In 
infantia  discnnt.  Ba  est  bibere.  Tu 
appellatio  cibi.  Ba  est  papa.  Ta  est 
appellatio  tata:  vel  ha  est  pro  ma, 
boc  est,  mamroa,  ut  facilis  est  lapsns 
a  m  ad  6  buttubatay  qnasi  6nllMaM<a. 
Scaliger.  Verius,  nt  f  idetnr,  Marti* 
nins,  qui  ab  Hebraeo  bUu  bote  esse  pn- 
tat,  quod  significat,  locntionem  gar« 
riens,  sif  e  fntilia  effntiensiet  sane  non 
pneriles,  sed  fictitias  foces  fnlsieos- 
tendit  Sosipater,  apnd  qnem  dis* 
jnncte  legitnr,  *  Bn  tn  bat  ta.  Plan- 
tns  pro  nugis  posuit,  nt  in  glossls  fe« 
ternm  bat  tst  ti  anagmenomm'  (oaaaB* 
amiutorum  recte  Menrsius)  *  ▼ocnm 
f  eternm  Interpres  scribit,'  Dnc. 


SEX.  POMPEII  FESTI 


D£ 


VERBORUM  SIGNIPICATIONE 


LIBER   ITI. 


Cacula*  servus  militis.  Plaatus:  Video  caculam  rnili* 
tarem :  dicitur  autem  a  Grseco  >ea\oy,  quod  fustibus  cla- 
visque  ligneis  ad  tutelam  dominorum  armari  soliti  sint.. 

Caculatum,**  servitium. 

Cadmea  terra,^  quae  in  aes  conjicitur,  ut  fiat  orichalcum. 

Caduca  *  auspicia  dicunt,  cum  aliquid  in  templo  excidit^ 
veluti  virga  e  manu. 


»  Ciiai2al  Plant.  in  Trinnm.    iiiil. 

Cmeuim]  GloMaiiain :  '  Cacnla,  Sou- 
Aos  vrpoirtdnw^  J99,  ScaiU 

Caatla]  Locns  Planti  eat  in  Tri. 
nnm.  act.  iii.  Sc.  S.  '  Video  eacnlam 
militarem  me  fntnrnm  hand  longins.' 
A  KoXor,  id  est,  Ugnum,  dedncit  Fes- 
tns,  inepte,  nam  eat  a  icaichs  imbeUi$f 
qnod  Don  esset  in  nnmero  militiim. 
Caciilam  cnm  calone  in  etymo  con- 
fnndit  Fcitns.  Doc. 

^  CaeMUUum}  Ut  aedilatttro.  Jo$. 
ScaL 

Cociilaliim]  A  eacula,  intelHge  an« 
tem  servitium  cacnlarum  :  caeuiUUusg 
ttt  tgdUatuif  if€.  Dac. 


«  Cadmea  ierra']  In  ass  injicitnr,  nt 
faciiios  fundator.  Plin.  lib.  xxziv. 
cap.  10.  '  Ipse  lapiw,  ex  qno  fit  «s, 
Cadmea  vocatur,fusttris  necessarius, 
medicinas  ntilis.'  Lapidem  calami- 
narem  vocant  officinx.  Dicta  au- 
tem  Cadmea  a  Cadmo  qni  metallo- 
rnm  fusuram  invenisse  dicitur.  Alii 
aliter.  Idem. 

*  Codaca]  Virgam  e  mann  Flami- 
nis,  qnam  Commentacnlum  voca- 
bant,  excidisse»  Caducum  anspicinm 
faciebat :  et»  ni  fallor,  infelix  erat : 
in  Olossario :  '  Caducus,  rvrucowoXt" 
ruchs,  hifLScios,'  lege,  irrornic^s.  In 
eodem,  '  Caducos,  iwiXjifiirriv*  lege, 
^iXiprrucoi^i  Jos.  Scai, 


126 


SBXTl    POMPEIt    PBSTI 


Cadaceatores  *  legati  pacem  petent^.    Cato :  Caduceatori, 

inquit,  nemo  homo  nocet. 
CaecQltant/  csecis  proximi  sunt  ocaloram  acie  obtusa.  Plaa- 

tus :  Numnam  mihi  <  oculi  caecaltant  ?  estne  bic  noster 

Hermio  1 
Caecaltare  est  csecos  imitari. 
Caeculus  condidit  Praeneste.''    Undeputant  Caecilios^  or- 

tos,  quoram  erat  nobilis  familia  apud  Romanos.    Alii 

appcllatos  eos  dicant  a  Csecade  Trajano  ^ne8&  comite. 
Caecum  vallum  ^  dicitur,  in  quo  prseacuti  pali  terr»  adfixi 

berbis  vel  firondibos  occuluntur. 


NOT£ 


«  CadiM««lorei]  Cadaceom  OrflBcnm 
eci  pro  Carncenm.  «op^coy  Syracn- 
aane,  et  Tarentine,  qnod  aliia  len^ 
iMiar.  R  in  D,  nt  contra  s«pe  D  in 
R.  Jdem. 

CodiicMteref]  Legati,  pracones, 
feciales,  qni  cadnceum  gerebant  in 
signnm  pacis,  Orsece  Kijp^ffioy,  apud 
LncinH.  «t  in  eplgram.  Tarentinis  et 
Syracnsanls  m^^ior,  et  pin  8  mntato 
cadeceMsi:  de  Cadnceo  Hygln.  llb.  ii, 
Astron.  cap.  8.  *  Ab  Apolline  ▼irgu- 
lam  qnandam  mnnerl  accepit  Mercn- 
rlns,  qnam  mann  tenens  cnm  proficis- 
ceretnr  in  Arcmdiamy  et  vidisset 
dnos  dracones  inter  se  conjnnrto 
corpore  alinm  appetere,  ut  qul  dlmi- 
care  inter  se  videretnr,  virgnlam  in- 
ter  utmroqne  projeclt,  itaque  disces- 
sernnt,  qno  facto,  eam  vlrgnlam  pa- 
cis  censa  dicit  esse  constitntam,  non- 
noill  etiam  cnm  facinnt  cadnceos, 
dnos  dracones  implicatos  virgola  fa- 
cinnt,  qood  initinm  Mercnrio  fuerat 
pacis/  Orseci  taotnm  Cadnceos  ge- 
rebanty  Romanl  vero  berbas  qnas- 
daro,  quse  $apKma  vocabantnr.  J^. 

'  CttcuUtmi]  Oloss.  *  Cspculto,  V- 
fi^v6trt»,*  et  ita  forte  rectnm  esse  pn- 
tavit  Vouius,  qnem  non  seqnor,  nam 
a '  cseco/ '  caecntlo/  nt  '  audio^' '  au- 
dito,' '  ansculto.'  Idem. 


f  NumnttmmUu}  Hic  Torsns  Plao- 
ti  est  ex  amissis  ejns  comcediis,  qna- 
mm  etlam  nomen  desideratur.  /desi* 

k  C€KiiiNecoiiddit/V«ii.]Virg.Tii. 
JEneid.  '  Nec  Prttnestinss  fondator 
defnit  nrbis,VnlcaDOgenitum  pecora 
inter  agrestia  regem,  Inventnmque 
focis  omnis  quem  credidit  a^as,  Cc- 
cnlus.'  Ubi  SerYlnt :  '  CiBcnlns  fi- 
lins  Vulcani  sic  dictus  quod  minori* 
bas  ocnlis  fuerit,  quam  rem  frequen- 
ter  efficit  fnmns.  Hic  collecta  mnl- 
titndine,  postqnam  din  latrocinatns 
essetPrvnestinamcivitatem  in  nion- 
tibns  condidit,'  dec.  £t  Solin.  cap.  8. 
*  Prsneste,  nt  Zenodotos  refert,  a 
Prseneste  Ulyssis  nepote,  Latini  filio, 
anty  ut  Prsenestini  sonant  libri,a  Cat- 
cnlo  qnem  Jnata  ignes  fortuito  inve- 
nerunt,  ut  fama  est,  Digitioram  soro- 
res.'  Idem. 

*  Undi  puimi  CtecUwi]  CsecUia 
gens  plebeia,  Metellornm  cognomen- 
to  clara,  e  Praeneste  orinnda,  pnta 
a  CiBcnlo.  Alli  a  cscitate  Cscilios 
dictos  pntant.  /de». 

^  Ctfcum  voUmm']  Occnlta  munitio 
tx  prvacntis  in  summo  vaUis  alie  ac 
dense  stipata  in  bumo  dcpactis»  eo- 
rum  modlce  promineote  cuspide,  ae 
ea  frondibus  ant  virgnltis  obdncta, 
qua  transituri  suot  bostes,  qui  se  la- 


DE   YBRBORUM   SIQNIFIGATIONB   LIB.  III. 


127 


Csedem  ^  patant  ex  Graco  dici^  qood  apod  illos  nrtlniv  ^ 

significat  interficere. 
Caedere"*  a  csedendo  dictam. 
Ceediti»  tabernaD  °  in  via  Appia  a  domini  nomine  sont  vo- 

catsB. 
Caelassis  ^  caDlaveris. 

Caelestia  angnria  vocant,  cam  falminat,  aat  tonat. 
CselibemP  dictam  existimant,  qaod  dignam  cado  vitam 

agat, 
C8Blla,*>  qaod  ea  csBlentar,  qaae  Yolamns  esse  occalta. 
Caena '  apad  antiqaos  dicebatar,  qnod  nanc  est  prandiam. 

Vespema,  qaod  nunc  caenam  appellamus. 


1  Alii  JKolWiy. — 2  Alii  ctdere  a  cadindp  dietum* 


VOTJE 


tentibas  spicuHt  indnant.  C«sar 
lib.  1.  belli  civilia :  '  CnMriani  mili- 
tei  positis  scalis,  Brandnsii  mnros 
asccndnnt,  sed  moniti  a  Brnndasinis, 
nt  ▼allnm  caecum  foisaai|ne  caveant, 
snbsistnnt,  et  longo  itinere  ab  iis  cir- 
cnmdncti  ad  portum  perveninnt.' 
Idem, 

'  (kedem]  A  eado^  qnod  a  nahm, 
occido,  nnda  et  eaida  Antiqni  dice- 
bant.  Idem, 

"■  Ceederel  Lege,  cmdere  a  cadendo 
dUtamf  nt  in  marg.  8ed  etymon  illnd 
Festl  falsom  ett  Vide  'csedem.' 
/dm. 

"  Ca^ike  iabema:']  Ex  hoc  loco 
Sipontinns :  '  CaeditisB  tabernsB  non 
a  cmdendo  dictas  sunt,  sed  a  domini 
nomine  qui  Cteditios  vocabator,  a  quo 
in  via  Appia  aedificatae  snnt.'  Non 
longe  ab  eadem  via  circa  Vestinos  ali* 
cobi  campns  nomine  CtedUhUf  cv^xiu 
neminit  Plin.  nnde  optimus  caseus ; 
et  circa  Sinuessam  Cieditiaiit  coloni. 
Idem. 

o  Ctfioiaia]  Caelaveris.  <  Cieiasso/ 
*  c»lavero/  *  amasso/  '  amavero/  et 
iimilia,  qoam  formationem  Latini  a 


Graecis  mntnati.     £x  aoristia  snb* 
junctivi.  Idem, 

p  CalUtem]  KoiXi^  est,  Carensvon- 
Giibitn,  nt  aiy^Kii^f  Carens  caprisy 
Mpic^Ai^»  caroDi  canda :  k^Uw,  Koloff 
nnde  ifoamSotf  in  montibos  cnlNins. 
£a  ett  vera  eiynMlogia.  Joe,  SaaiL 

CeMem'}  Hoc  Festi  Etymon  vul- 
go  receptom  fuit;  nam  et  Oonattti 
apud  Terant.  '  Romani/  inquit,  <  ce* 
libem,  quasi  ccelitem  dicunt.'  Sed 
tamen  falsnm  est.  Nam  ceMa  a 
Orsco,  KotKv^f  id  esty  carens  concobi- 
tOy  nt  alylKv^f  carenscapris,  icffpK^^, 
carens  canda.  A.  ir<l«y  est  «coiffr,  a 
qoo,  et  ^Wm»,  itoikti^,  Dac, 

4  CalUi]  Oioss.  *  Cellarium  et  Cel^ 
laromariuro,  roftfioK.'  I«ege  :  Cella' 
rimn  et  CdlaTf  Omarium,  Omarinm 
et  Aumarinm  dicebatnr.  Petronina 
apnd  Fnlgentinm  :  *  in  aumarium 
memet  ipsum  coojeei.'  Joe,Scai. 

CaUa]  A  cmlando.  Melius  per 
simpleza:  ceUaaLceltmdo,  Dac. 

'  Ciena]  Idem  in  *  prandium.'  *  Pran- 
dium,'  inquit, '  a  Oreco  cst  dictum ; 
nam  meridiannm  cibnni  ccenam  vo-. 
cabant : '  et  in  voce '  scoosas.'  ^  Scen« 


128 


SBXTl    POMPBII   FBSTi 


Csenacula'  dicoDtar,  ad  qaae  scalis  ascenditar. 
CffirimoDiarum '  ^  causam  alii  ab  oppido  Casre  dictam  exis- 

timaot ;  alii  a  caritate  dictam  jadicant. 
Caesar/  quod  est  cognomon  JaUoram,  a  c»sarie  dictas  est, 

quia  scilicet  cum  caesarie  natas  est 


S  Ed.  Stal.  C«nMMaaiii. 


SOTJE 


•ai  Sabini  coenai  dieebanti  qu«  an- 
tem  Dnnc  prandia  lant  coenas  habe- 
bani,  et  pro  ccenis  vespemas  appella- 
banU'  Sic  apnd  Plantum '  Tesperna.' 
Eodem  modo  apnd  veteres  Ortecos 
Stnryor,  qnod  ccena  nnnc  est,  slgnili- 
cabat  prandinm,  Mjpvor  autem  ves- 
pertinas  epnlas.  Qnod  splendido 
Theocriti  loco  probatnr  qni  est  in 
llne  'BpaKkunt,  Athnw^  M  Kp4a  r^  ^ 
T^  iccd  if  acorlp  M^y^  ifns  Amput6s» 
A9faX4»t  Kf  ^nnoffKdipw  Mpa  Kop4affau 

n»  tipmw,  Id  est:  fVtmcKiim  mfem 
cnnifs  amaUt  ef  grtmdi$  e  emfsfre  pa» 
nit  Dofien,  pdfadk  diam  fotaortm 
mtkane  poooet,  VerumJMio  die  exiUm 
<Aff ve  t^  Mme&sl  comiOR.  Sed  de 
hoc  apnd  ipsnm  Theocritnm,  sl  cona* 
tns  nostros  porro  promoveat  Deus 
opt.  max.  JAem, 

*  C^muM]  Snperiores  sedinm  par- 
tes,  qnod  ibl  cvnarent.  Oloss.  *  Cse- 
Dacnlvm,    tfwtp^ov.*     Inde   Ennins: 

*  Cmnacnla  maxlma  cceli.'  CiBnacn- 
Inm  snnai  sic  describit  Martlalis. 
«£t  scalis  babito  tribns,  sed  altis.' 
Inrra  legendnm  ^varf  eeoHM  eeanditwr : 
pntavit  conMcnla  dicta  qnasi  eeanda" 
eula,  quia  scriptnm  erat  «cffmwafa. 
Ignorans  scilioet  Sabinos  crtfiMCBls 
dioere  pro  eenaetila,  ut  «coimii  pro 
ccrinm,  sceiM  pro  eeaui,  et  similia. 
Vide  *  scensas.'  Idem. 

■  *■  Cmrimemesnun\   Cerua  veteri  lin- 
gna  sanctns,  a  quo  Ccrtnieiita.    Ut  a 

*  aanctus/  <  sanctimonia : '  et  mystt- 


cnm  erat  nomeu  Jani '  Cerns  manus ' 
in  carmliie  Saliari.  Qnamvls  et  Cre- 
ator  bonns  exponatur  a  qnibnsdam 
veteribns.  Nonnnlli  a  Cerere  eeri' 
menlffs.  Propterea  Olossarium  :  '  Ce- 
rimonia«  hif4rpia,*  Joa.  SeaL 

Cenimonianm]  Scallger  dedncit  a 
cernf,  id  est,  sanctus»  ut  ipse  exponit, 
sed  contra  Festom  qui  cems  creator 
interpretatur,  quod  si  ita  sit,  nt  et 
re  vera  est,  inde  omMenta  nomen 
Bceepisse  non  potest.  Erit  igitnr  ab 
oppido  Ceere  In  Tuscla  non  longe  a 
l^arquinils,  qnod  sacrarium  popnli 
Rom.  diversorium  Sacerdotum,  ac 
Romanorum  sacromm  receptaculnm 
vocat  Uvins.  Vide  Strab.  lib.  v. 
Alll  a  Cerere  earimoniam  dicnnt,  nnde 
et  in  Gloss.  'cflerimonia,  9tiii4rrpta.' 
Quidam  a  earUaief  nt  Festns  subjicir, 
id  est,  a  carendo,  slcnt  in  cserimoniis 
esse  dicmitur  qui  certls  rebus  absti- 
nent,  nt  infra  in  '  purimenstrio/  et 
illud  etymon  probavere  Massurius 
Sabinns  apnd  Gellium  lib.  iv.  cap.  9. 
Macrob.  lib.  iii.  cap.  8.  Augnstin. 
lib.  II.  retraet.  cap.  87.  et  Isldor.  lib. 
VI.  eap.  nlt.  Doc. 

■  Ctfaor]  *  Vel  ab  elepbanto  qui 
Manris  Cvsar  dicitur,  vel  a  carso 
matris  ntero,  vel  a  Csesarie,  vel  quod 
oculis  cttsils.'  Spartian.  in  /Elio  Ve- 
ro.  Postremum  etymon  prorsns  in- 
eptum :  secundum  multi  ampiectnn- 
tur,  quod  si  verum,  pntandum  eit,  id 
nomen  accepiue  quendam  ex  majori- 
bus  imperatoris,nen  ipsnm  imperato* 


DB   VERBORUM   SIGNIFlCATrONB   LIB.    III.  129 

Caesariati^'  comati. 

CaBsones^  appellantur  ex  atero  matris  exsecti. 

Casstas '  Yocantar  et  ii,  qaibus  pagiles  dimicant :  et  genns 

qaoddam  ^  muliebris  omatas. 
Calassis  ♦  ^  tanicae  genas,  qaod  Grasci  KoiJuripty  dicont.  Alii 

dicunt  nodum  esse  tunicas  maliebris,  quo  connexa  circa 

cervicem  tunica  submittitar. 


4  Sctliger  et  Aagnstinns  unict  l  scribnnt. 


NOTiE 


rem,  quem  jftm  puberen  et  GaUiM 
subigentem  matrem  amisisse  satis 
onistat.  Sed  aliud  omnino  qunren- 
dum  est ;  nam  ▼etnstissimum  Csesaris 
Domco,  quippe  etante  bellom  Samni- 
ticumquidam  '  Claudius  Csesar'  ex- 
titit.  Sane  CMar,  ut  optime  notavit 
Salmasins,  antiqna  vox  Latina»  qus 
T&r  m^pMvra  ^ignificaf,  unde  ctfSorMt 
vel  C€e$ana,  ^  »6/111  imptmn.  Idtm, 

""  CiKwariati]  Plant.  in  milite : '  qni' 
miles  admntiletnr  csesariatus.'  Idem. 

y  C^tmmei]  Pllnius :  «Auspicatius 
enectaparentcgignuntur:'  sicutSci- 
pio  Africanns  prior  natns,  primnsque 
Cassarum  a  cseso  matris  utero  dictus: 
qua  de  causacssones  appellati.  Qnod 
ait  de  Scipione  et  apod  TertoUianum 
legitnr  libro  de  anima:  *Possumus 
iUos  qooqoe  recogitare,  qui  easecto 
natris'  utero  vivi  aerem  banserunt, 
IJberi  aliquj,  et  Scipiones.'  Jo§,  SeaL 

CaaemeM]  A  caedendo,  quia  secto 
matris  ntero  In  lucem  prodeunt. 
Dac* 

'  Ctfsfw]  LaminsB  ferress  ant  an- 
snli  connexiy  quibus  pugiles  arma- 
baot  bracbia.  Clavse  etiam  plum- 
beas  pilas  loris  bnbulis  appensas  ba- 
bentes  caestus  dicebantur  per  a  a 
csdendo.  Idem, 

*  Et  genuM  fUioddam\  Cingulnm  in- 
telligit,  sed  bic  frustra  est  Festus 
■sive  Panlus,  nam  cnm  pro  ornatn 
Dtlph,  et  Vur.  CUu,  Pamp, 


mnUebri,  per  e  scribitnr,  a  OrsBco  «^- 
ros,  qood  apud  Homerom,  Lnciannm, 
et  alibi  qnoque  observavi.  Cum  ve- 
ro  pro  armis  pngilum,per  «,  a  cseden- 
do,  et  ita  sensisse  videtur  Servius» 
Sed  cQgiianti  mibi  succnrrit  nihU 
opus  esse  dividua  ista  originatione ; 
cestus  enim  pngilum  et  cestns  molie- 
bris  per  e  simplez,  a  KMorht,  quod  ad- 
jective,  a  aerrim,  pnngo.  Cestus  qna- 
si  acu  pictns  et  componctionibnsela- 
boratus  et  distinctns,  qno  modo  Ve- 
neris  cingnlum  sive  baltenm  iccot^ 
tpdrra  dixit  Homer.  Iliad.  |.  £t  He- 
sychios  interpretatnr  froueUor.  Ab 
eo  igitor  Latini  sobstantive  forma- 
runt  ceslns,  cesti,  de  mnliebri  omatu; 
et  cestus,  hiyas  cestns,  de  armis  pugl- 
Inm.  Ille  qnod  acn  variegatns,  iste 
qnod  inserto  ferro  et  plombeis  buUis 
sive  sphsrulis  qnasl  compnnctionibus 
distingueretor.  /dcm. 

^  Calassie]  Vide  'AclassU.'  Ani. 
Aug, 

Calastui]  Manifesto  Oraecum  ooven 
xd\afftf,  laxamentum  tunicas  nodo  re<* 
tentum.  Jee^ScaU 

CaUusU]  A  voce  iEgjptia  KoKdaipit^ 
id  est,  veslis  linea,  ad  talos  demissa, 
£gyptiis  propria.  Herodot.  'Ey8f- 
Haaai  8^  KtBHms  Ka4ovs  vcpl  rh  aaiKea 
BvatuwToht,  ots  itaX4ovat  aoKairipts.  Id 
est,  'indnti  sont  vestes  lineaff  circum 
crura  fimbriatas,  quas  vocant  calasl- 
Fe$l.  I 


180 


SBXTt   POMPRU   FBSTI 


Calathos  *  GtBdci,  nos  dicimtis  qoasiUos. 

Calatores  ^  dicebantnr  servi,  M  to5  xakftf,  qaod  est  vocare ; 

quia  semper  vocari  posseat  ob  necessitatem  serYitotis. 
Calbeos  *  armillas  dicebant,  qnibns  triompliaates  ntebantur, 

et  quibns  ob  virtntem  milites  donabantnr. 
Calces '  ampoU»  plombeas. 
Calicata  *  a&dificia  calce  polita.    Calicatis,  calce  politis. 


NOT£ 


lis.'  D«  AgyptiU  loqDitur.  S«d  pro- 
babllins  ett  Ca/a«fu  eiie  a  Or«eo 
x4kB^'   Vlde  <  Acluals.'  Dae. 

•  CMkot]  Orcce  MdUofdf ,  obl  nra- 
lieret  foMft,  lanu,  et  peosa  repone« 
btnt.  Virgil.  •  Non  illa  colo  eaUthis- 
qoe  Minerrs»  Foenineas  assoeta  ma- 
•os.'  Laiinc  qtunUMM  dicitur.  Cala- 
tbtts  etiam  afmd  Veteres  pro  qnolilyet 
▼OM  velpoculo.  Idtm. 

*  CMoret]  Verrins  apnd.Charl- 
iinm  lib.  i.  *  Nomenelator  staie  v  di- 
eltnr,  vc|ni  nominis  clatator.'  Sed 
legendnm  «mlaiot,  Fol.  Urshi. 

Co/olmwf]  *Calatore8,M(/3a0rallff- 
pkof.  MKoi  Bt^ioi,  vf^voXoc'  •  Cala- 
tov^  iskfrrmp,'  Oiossse  Grsecomm.  Et 
Isidoms :  *  Calator,  mlnister  saero- 
rnm.'  Qnemadmodnm  Calatores  snnt 
sacerdotum  prspcones,  ita  etlam  dftpv- 
Kfff  ab  Homero  KaX/^ropos  dlcnntnr: 
'Et  8*  iyorYOP  icipMM  icoiX^ropa  roto  y^por- 
Tof.  Calator  ergo  KakiTmp.  Jm.  sieaC 

Colafonw]  A  Mlors,  Tocare,  nomi- 
nare,  quod  a  Gr«co  iuMp.  Plant. 
Mereat.  v.  2.  <  Egomet  mihi  comes, 
calator,  equnt,  agaso,  armiger.'  Et 
Psendo  1.  iv.  S.  <  Harpaz  calator 
meas  est  ad  le  qni  venit.'  Sed  nota 
ideo  dictos  calator  qnod  vocari  pos- 
set  ob  necessitatem  servitutu,  nt  Fes- 
tns  pntavit,  sed  quod  ipse  cnlorel,  die- 
taret,  nomtna,  qni  et  ideo  noaienclalor 
dicebaiur.  Horat.  *Mercemor  ser^ 
vum  qui  diclet  nomina.'  Dae. 

'  Calbeoi']  Snetonins  Galbeo»,  et 
histonci.    Glossariom  CalbeB:  •Cal- 


bm,  oAirium.*  Jos .  SeaL 
'  Calbioa]  SaHnasint  monnit  esse  a 
aa^^ff,  Jnnctnra  manns.  Nam  Vete- 
res  Kipwto9  dlcebant  qnicqnid  in  mo- 
dnm  armiUsB  x^^P^  ampmbif  vinciebat. 
Carpion,  calpion,  calblon,  calbenm, 
galbenm,  quod  etiam  Feslna  ezpoott 
omamenU  genns.  Et  Gloss. '  Calbey 
ff^fua.'  Leg.  Ca6ei.  Placldna:  *cal- 
vea,  ornamenta.'  Ubi  etiaai  rescri- 
bendnm  co/M,  nisl  malts  oattcn. 
Qnanivls,  hoc  caibenm,  dizisae  Vei^ 
teres  satis  non  constat,  sed,  hle  cal- 
bens.  Cato  in  Origin.  vii. '  Oalbeos 
lineos»  pelles,  redindcnla.'  Dae, 

^  Calccs]  Per  ampnllas  plnmbeas 
non  vldeo  qnid  Intelligat  Festos,  nisi 
signlflcet  ampnliai  lividas  qum  sub 
pedibns  nascnntur.  Idtm. 

t  Colicolo]  Veteres  diccbant  Col». 
cdfo,  ut  legitur  hodie  in  Tabala  vetns- 
tissima  Aletri,  qnam  descripsit  Ifa 
amicns  noster  AMns  Manntins  Panll 
F.  jnvenis  doctissimns :  '  L.  Betilie- 
nns  L.  F.  Vaarns  hsec,  qu«  infim 
scripta  snnt,  de  Senatn  sententia  fa- 
cicnda  coiravlt.  Semitas  In  oppido 
omnis :  porticum,  qna  in  arcem  ei- 
tnr  :  caropum,  ubei  ludunt :  horoio- 
ginm,  macellnm,  Basiiicam  calecan- 
dam :  seedes,  lacnm  baltnearinm :  la- 
cnm  ad  portam,'&e.  Joc.  8cai. 

CaHualtal  A  Graeco  x^>  P«r  sjn- 
copen  colr,  colix  dicebatnr,  nndn 
'  callcare/  '  decalicare : '  infra  Fest. 
'  Decalicatnm,  calce  litnm.'  In  ve» 
teri  tabnla  Aletri,  'Coiravlt  BasiU- 


DB   VBRBORUM   SI6NIFICATI0NB   LIB.  III. 


131 


Calim''  antiqDi  dicebant  pro  clam ;  ut  nis^  pro  nobis ;  sam  ^ 

pro  snam ;  im  ^  pro  enm. 
Caliptra  ^  genns  yestimenti^  qno  capita  operiebant. 
Calix,''  qnod  in  eo  calidnm  bibitnr :  yel  a  Graeco  x/xxi0. 
Calones,''  calcei  ex  ligno  facti.    Calones  militum  servi, 

dicti;  quia  ligneas  clavas  gerebant,  qu»  GraDci  xoKKx  yo- 

cant.    Is  quoque  qui  bujusmodi  telo  ntitur^  clavator  ap- 

pellatur. 
Calpar  ^  vinnm  novum,  qnod  ex  dolio  demitur  sacrificii 

cansa,  antequam  gustetur.    Jovi  enim  prius  sua  vina 

libabant,  quse  appellabant  festa  vinalia.    Calpar  genus 

vasis  fictilis. 


NOTiB 


cam  calecmndaiii/  Id  est,  caloe  iUi* 
nendaiii:  de  tectorio  opere.  Tec- 
torU  cnini  operis  propriam  'linere' 
et  'polire/  nt  *albarii'  dealbare. 
IllDd  fiebat  arenata  calce,  vel  mar- 
norato;  Istnd  calce  noda,  id  est,  cni 
■iilla  arena  admixta.  Inde  in  veteri 
iascriptione :  '  Eosqne  pmrietes  mar* 
gisesqne  omnes,  qosB  lita  non  ernnt 
caice  harenata,  lito  politoqne  et  cal- 
ce  nnda  dealfanto.'  J^. 

^  Galim]  Inde  Latini  fecere  ckan. 
Noo  a  cla?ilHi8,  nt  infra  Festus.  Idewu 

*  Nia]  FortasseaOrmcoiwZr./dem. 
^  &nR]  A  Dorico  ftr  pro  V*  Vide 

<  los.'  Idem, 
1  /m]  A  Onsco  wbf»  Idm» 

*  Cal{p(ra]  Leg.  Cahffiltra»  taXW' 
rpo,  K9paX7is  KuXi/iiufrcu  Hesych.  Id 
est,  ^  Caljptray  capitis  operimenta.' 
/dem. 

■  CeUx]  A  Grmco  kUXjI,  qnod  ar- 
sam  significat,  vel  a  caldo,  boc  ett, 
calido»  qnod  et  sentit  Varro  llb.  iv. 
de  L.  L.  '  Caliz  a  caldo,  quod  in  eo 
caldn  pnls  apponebatnr»  et  in  eo  cali- 
dnm  btbebant/  Sed  magis  placet  si 
a  Grcco  k6Xi{.  /dem. 

*  Coisaef]  Calcei  ex  ligno.  Nihil 
tale  nsqnam  hodle  legitar.  Id  si  ve- 
fum  sity  Calones  a  afiAor,  vel  Latino 


etda,  ligniim.  Sed  mnltnm  se  metnere 
dicit  doctiss.  Vossius,«e  Paulus  con- 
fnderit  ColeiiM  cnm  calopedlif,  qne  co- 
lapedia  snnt  pedes  lignei  iftrmae  vocat 
Horat.  et  ita  nos  Tulgo.  Idem» 

Coloiies]  Scribendum  ircpwvwft^ 
pmtf  iniKat  nt  ledyMira  icfiXa.  Olos* 
sarinm  :  '  Calo,  9ouKos  hifUtrun*  Isi- 
dorus:  *  Calones,  Oalearii  militum.* 
Jes .  SeaL 

Coloiies]  Scribe  infra,  qua  Greui 
icfiXs  vocmi^.  Calones  servi,  qul  da*^ 
▼as  ligneas  gerebant,  ligna  coltige- 
bant»  acfoco  sabmidistrabant,  a  Orse* 
co  KoKw,  Ifgntm,  vel,  nt  vuit  Servins, 
a  Latino  eala,  Calas  enim  dicebant 
majores  nostri  fustes,  qnos  porta* 
bant  servi  seqnenteadominosad  prse- 
linm :  vemm  non  tantnm  fustes  rolof 
dicebanf,  sed  et  quavis  alia  ligna. 
Unde  Lncilins :  *  Scinde  puer  calam 
Qt  caleas.'  Etsi  ibi  eaUm  vectera  in- 
terpretatur  Scaliger.  Sed  de  boc 
alias.  l>ac. 

p  Calparl  Glossarium:  '  Calcar, 
Boaiai  kwapx^  dtrov,'  Vides  legendnm 
esse^  nt  hic,  Caipar,  Item, '  Calpar, 
o&of  ^i'  Bvfft^.'  Vide  Amobinm,  et 
Conjectanea  nostra.  Grfecnm  est  a 
adkfnit  nt  ab  Atda,  aidar.  Nam  Cal- 
par  non  vinlini  proprie  est,  sed  vas 


132 


SBXTI  POllPBII  FBSTI 


Calpurnii  "^  a  Calpo  Nmn»  regis  filio  sont  oriohdi. 
Camara/  et  camori  boves,  a  corvatioDe/ ex  Grseco  xofAw^, 

dicontor. 
Camelis  Virgninibos  *  sopplicare  noptom  solit»  erant. 
Camenae  ^  mosffi  a  carminibos  sont  dictffi,  yel  qood  cannnt 


NOTJE 


iptam  vini.    Virro   apud    Noniiini. 

C^lpar]  Doliuniy  vu  vinariiun,  « 
Orflpco  KdX.wfi ;  ot  ab  aiiia,  oiiiar.  Pott- 
ea  Co^Nir  metonymice  pro  ipio  vino 
flomtnm  fuit  Varr.  lib.  i.  de  vite  po- 
pnli  Rom.  *  Qnod  aoteqnam  dolii  no- 
men  prolatam  etset,  cnm  id  gennt 
vatoram  calpar  diceretur,  id  vinom 
calparappellatnm.'  Olostar.  *  calcar, 
BvtrUu  iuntfix^^   o&ov.'  Lege    calpar: 
item,  '  calpar,  oZroi  iw  BvtrU^'    CaU 
par  antem  Jovi  libabant  fettit  vina- 
libnt,  printqnam  gnttarent,  quippe 
ni  ita  feciitent,  reliquum  omne  vi- 
num  tacrum  fiebat  et  utibut  bumanit 
eripiebatur,  nt  optime  monnit  Scali- 
ger  in  conjectaneit  ad  Varr.    Itaqoe 
cum  calpar  libabant,  inferium  voca- 
bant,  qood  tolnm  inferretor  hii  ver- 
bit:  Mactb   hoccb  vino   infbrio 
BSTO.    Et  hoc  pr«cipue  dicebatnr  de 
vino  diffuto  et  doliari:  nam  alioqui 
de  eodem  mutto  libabant»  ted  id  bu' 
crima  vocabatnr,  pottea  quam  pol- 
luxerant  eat  confectionet,  qutB  voca- 
bant  luflBmenta,  ez  faba,  milioque 
molitOy  multo  tparso,  quae  Dilt  eo 
tempor^  dabantnr  qno  nv«  calcatae 
prelo  premebantnr;  qnomodo  et  in 
frnmentii  quoque  quod  sacrificii  cau- 
aaante  praemetebatnr,  pr«nitfMiim,  vel 
prametium,  appellabant.  Ceterum  ip- 
sa  festa  vinalia  Athenlensibns  etiam 
celebrata,  qui  et  ipsa  vocabant  wtin 
017/ay,   qiiod  e  dolio  vina  libarenf, 
priusquam  inde  quicqnamgoitaiieot. 
Plutarch.  iii.  Sympos.  Fiebant  autem 
die  nodecima  mentit  Augiiiti,  et  tum 
Deos  preoabantur,  ut  ea  libatlone 


contenti,  reliqni  vint  nsum  illis  inno- 
centem  concederent.  Dac. 

1  CalpiitnM]  Lncanns  In  Panegy- 
rico  ad  Piionem :  *  hinc  tua,  Piso, 
Nobilitat,  veteritqne  cltant  snbllmia 
Calpi  Nomina,  Romanas  inter  fulgen- 
tia  gentes.'  Jot.  Scal, 

Calpmmii]  A  Calpo  Nnmse  filio  orl* 
ginem  dnzisse  scribit  etiam  Plutarcb. 
in  Nnma.  Vetns  Horatii  interprei 
Nnmae  filium  (kUpwr  non  Ca(pics  vo- 
cat.  Dac, 

r  Camara']  Vlde  incerta  Verrii  ex 
Charisio.  Ant.  Aag. 

Cawuara']    A    Oraco   KOfidpa.    Ex 
hoc  loco  Charisins :  '  Camant  dicna* 
tnr,  nt  Verrius  Flaccns  afiirmat»  non 
camtrtB  per  E,    Sed  Lncretins,  '  ca* 
mervqne  caminii  ex  cratibnt,'  etiam 
cameram  dici  ^otse  ostendit.  At  Ca» 
meri  boves  snnt,  nt  tit  Servins,  qni 
conversa  introrsnm  cornna  habent, 
qnibus  contrarii  patuli,  qni  conina 
diversa  babent;  quorumque  comna 
terram  spectant,  hia  contrarii  Licini 
qni  sursum  versnm  cofnna  habent.' 
CamuruB  a  Oripco  icci^r^Adr,  curvns, 
rejecto  v,  et  A  vcrso  in  p.    Qnidam  a 
camera  dici  putant ;  et  idem  sensisse 
videtnr  Erythraeus  cnm  dubitat  aa 
MiR^nis  vel  caimwm»  lit  tcrlbendnm 
apud    Virgll.   In    Georg.   '  Camnria 
hirtn  tnb  cornibnt  aures.'  Doc. 

*  Camelit  Virginilm»]  ro^^yXiait  HtuSf 
Camelis  pro  GameUs.  Nam  G  saepis- 
siroe  mntatnr  in  C;  nt  snpra  in  voce 
*acitare.'  Idem. 

'  Camenai]  A  carminibns,  nam  pri- 
roo  catmena  dict»  sunt,  postea  car* 
mena,  ut  'catmen/  ^carmen.*  Ca$» 


DB   VERBORUM   SIGNIFICATIONE   LIB.   III. 


133 


antiqaoram  laudcs :  vel  qnod  sint  castfe  mentis  prsesi- 

des. 
Camillus  "  proprie  appellatur  puer  ingenuus. 
Cana''  dicunt  Graeci^  nos  canistra,  et  per  deminutionem  ca- 

nistella. 
Canalicolae  ^  forensesi  homines  pauperes  dicti«  quod  circa 

canales  fori  consisterent. 


NOT^ 


men  «b  aotiqao  como  pro  emo»  Et 
faoc  mnlfo  probabilius  ▼idetor  qoam 
si  a  MJio  iifUirw  dedncatnr,  qnati  ea» 
nemaf  ei,  n  verso  in  m,  eameiM.  Pror« 
aasineptnm  qaod  seqnitnr,  a  casta 
mente  camenas  dictas.  Idem, 

"  CmHUhu]  Versiculns  ille  exagi- 
tatns  a  Teteribas  Criticis :  '  Prstex- 
tmn  in  dsta  mnres  rosere  camilli.' 
CamiUnm  iotellexit  Ovidins  cnm  ait : 
*  Stat  pner,  et  manibns  lata  canistra 
tenet*'  Vide  Conjectanea  nostra. 
Olossarinm :  '  Camilia,  I4ptia,'  Ser- 
vins  P.  Danlelis :  <  Alexander/  in- 
qnit, '  ^tolus  poeta  in  Mosis  refert 
Camiilam  nomen  fnisse  Dianss  ab 
Ephesiis  dedicato  templo  ei  imposi- 
tnm.'  Hsec  Servios  in  Schedis  re- 
conditis,  qnae  sant  in  Bibliotheca  Da« 
nielis  nostri.  Sed  profecto  magnna 
llle  Virgllii  interpres  fallitar.  Nam 
in  eo  poenate  Alexander  iEtolas  non 
Caroiilam,  sed  Swtp  Dianam  vocat. 
Cnjns  versns  habes  apn4  Macrobinm* 
Sed  est  iunnu»uA¥  &ftidpni/jM,  Jm.  Seai, 

CamUhui]  KoSfiiXof.  Bceotis  mlnis- 
ter  Deorom  dicebatnr,  qnan  vocem 
a  Phoenicibas  didlcere  qni  minis- 
trmn  vocant  Ckadmel^  et  ita  proprie 
Bceotis  dictos  Mercnrins,  qnod  Deo- 
nim  esset  minister.  A  cadmillns  fae- 
tnm  catmillns,  et  camillns,  et  casmil- 
Inm  dictnm  Mercarinm,  ex  Calllma- 
cho  Varro  scribit  lib.  it.  *  alii  eamil' 
bm;*  at  Statins  Tnilianns.  Servins 
in  XI.  ^neid.  Inde  qui  Diis  servle- 
banttvel,  in  8acris,sacerdotibas  minis- 


trabant,  CaMlUjtt,  demto«,  CamUU, 
dicti.  Hinc  Pacnvius  in  Medea: 
*  Cslitamcamillaexpectata,  advenis, 
salve  hospita.'  Et  qnia  hoic  officio 
pneri  ingenni  deiigebantor,  nsos  post- 
ea  obtinnit,  nt  qnilibet  pneri  inge- 
nni  vocarentnr  CoMtUi,  nt  hic  Festus, 
et  ostendit  vetns  carmen :  *  Hyberno 
polvere,  vemo  loto,  grandia  farra  ca- 
mille  metes.'  Neqne  homines  tan- 
tnm  eamiUi  dicti,  sed  qaselibet  alia 
qnae  rei  enipiam  inservirent,  nt  infra 
Festns  notavit  emaeram,  sive  vas  in 
qao  nabentis  ntensilia  ferebantor  cas- 
roiilom  fuisse  vocatum.  Dae* 

'  Com]  Idem  sentit  Varro  lib.  iv. 
de  L.  L.  '  Tryblia  et  canistra,  qus» 
potant  esse  Latina,  snnt  Orsca :  rpv» 
fi\iop  Kol  MbrcoF  Orseca  sunt.'  Ergo 
Kaya  a  ttihfwv,  in  plurali  icibrca,  et  per 
contractionem  icaya.  Sed  eamMtnm^ 
nt  optime  Voss.  non  minns  est  a  OrsB« 
co  qnam  eam,  A  voce  Kimurrpw  sci» 
licet,  qnam  Hesychius  exponit,  &rrpa- 
«oy,  Tffufixiop,  Koyour.  Idem, 

f  CanaUeoke]  Forenses  Tocat,  nt 
etiam  Orseci  ieyopaiovSf  hoc  est,  xv* 
Zaloot,  Cetemm  singnlari  numero, 
propter  eanalem,  legendum  est,  non,  nt 
hic,  propler  eanake,  Plaatns  Curcn- 
lione :  '  In  foro  in^mo  boni  homines 
atqne  dltes  ambolant.  In  medio, 
propter  canalem,  ibi  ostentatores 
meri.'  Jof.  Seal, 

CanaUcoiai]  Forenses  homines  qui 
circa  canales  fori  versabantnr :  Orw- 
cis  iyoptSoi.    Per  canales  antem  fori 


ISI 


8BXTI  POMPBII   PB8TI 


Cancri '  dicebantnr  ab  antiquis,  qui  nQnc  per  deminutio* 

nem  cancelli :  ex  qao  genere  sunt  calces,  qoi  per  demi- 

nntionem  appeliantnr  calculi. 
Candelabrum  *  dictumi  quod  in  eo  candel»  figantur. 
Canentas  ^  capitis  omamenta. 
Canephora  ^  ^  mulier  appellatur,  qu»  fert  canum ;  id  est, 

qualum  qnod  est  cist»  genus. 
CanicaD^  farfures  de  farre,  a  cibo  canumvocat». 
Canitudinem*  pro  canitie.    Plautus :  Stultus  est  adversus 

setatem  et  capitis  canitudinem. 


^*^^^^^*^^*^ 


6  Alti  Coii^fnk 


NOT^ 


caocellof  Intelligo  qni  coMbf  dictl : 
ct  ita  hnnc  locum  accepit  doctittU 
nint  SalniMint  qnl  hnne  Tertnlliani 
locnm  addozit:  «  Jam  et  de  negotio 
provocat ;  eg o,  inqnit,  nibil  fbro,  nU 
hii  campo,  nibil  coriK  debeo,  nifail 
officio  advif ilOy  nnlla  rottra  pneoc* 
cnpo,  nnlla  prmtoria  obtervo,  caoa- 
let  non  adoro,  tnbtellia  non  contnn- 
do/  dec.  Scaliger  non  eanalft  ted  m- 
ndtM  legebat,  nt  apnd  Plant.  Cnrcnl. 
!▼•  1.  '  In  foro  infimo  boni  bominet 
atqne  ditea  ambnlant.  In^  medto, 
propter  canalem,  ibi  ottentatoret  me- 
rl.'  Ita  nt  <  merl  ottentatoret '  Plan- 
to  dlcantori  qni  Fetto  '  canalicolw.' 


■  Gawrj]  Canccr,  cancerlt,  et  nni- 
tato  si  in  r,  Carcer,  carcerit :  non  a 
coercendo,  nt  Varro.  Apnleint :  Mn- 
ter  Orci  cancrot  Jam  iptot  adhtetitti.' 

Caiwri]  Apnleint :  *  Inter  Orcl 
cancrot  Jam  iptoi  adbtBtittl.'  Con- 
eri  per  diminntionem  Mncfttt,  nt  a 
'  calcet '  *  calcoli.'  Snnt  antem  mm- 
eeOI  tepta  qniedam,  rectit,  obliquit,  et 
trantversit  lignit  contezta,  fenettel- 
lit  dittincta.  ilac. 

.    •  CaiMl«i86nHii]  A  candela  dictura, 
docet  etiam  Varro  lib.  iv.  de  L.  L. 


hnm  antem  ett  vocia  prodoctio, 
Fmttra  igitnr  qni  a  coMlela  et  \9$ib 
eapertt  vel  a  cmMa  et  Ukfwn,  Idem. 

^  C^anealaf]  Capitit  ornamenta:  fbr- 
•an,  inqnit  Vott.  a  jiaiyois,  qnv  In  ca- 
pite  portabant  Canephortt,  niti  lega- 
tnr  carenlac,  a  Graco  itifnfei^f  capnt. 
/drm. 

«  CaatpJbera]  Gnece  Kayiif^poc,  vir- 
ginet  qutt  in  Panatben»it  aliitve  fet- 
tit  cana  caplte  ferebant,  nt  Palladi, 
Cereri,  Baccbo,  Diane  etlam.  /dcm. 

*  CaniMv]  A  eanlbnt  tcillcet:   vide 

proverbinm,  ir^  M  fury^a^M*-  ^* 
cnvlnt :  '  Qni  apnd  te  qnati  tervot  ett 
eanicaceum  panem.'  Jot.  SeaL 

Cmietf]  Fnrfnrei  de  farre;  Veteri- 
bnt  ita  dicttt  qnod  cibi  cannm  tint. 
Lncii.  lib.  zzTii.  '  Qnanti  vellet 
quam  canlda  apnd  te  et  magoni*  Ma- 
nu.'  Hinc  CanJNaccwn  pro  fmrfitfmee: 
Pacnvint :  '  Qnl  apnd  te  qnati  tervot 
ett  canlnacenm  panem.'  Dmc. 

•  CanilMrMcm]  Periit  ea  fabuta  cn« 
jnt  iocnm  landabat  Festnt.  Albitndi- 
nem  etiam  dixit  Plant.  Trinnm.  it.  9. 
'  Letbonicnm  bic  adoletcentem  qn»ro 
in  hit  regionibnt  Ubl  babitet,  et  item 
altemm  ad  ittam  capitit  albitodi- 
nem.  idewtm 


DB  VBRBORUlf  8IGNIP10AT1ONB  LIB.  III. 


185 


Cannensaoi  ^  ^  cnrs^Hem  TitiiiiQS  pio  pistore  dixit. 

Canta  <  pro  canlata  ponebant. 

Cantherins  ^  boc  distat  ab  eqno^  qnod  maiaUs  a  YeTre,  ca- 

pas  a  gallo^  yerrex  ab  ariete :  est  enim  cantherias  oquas» 

eai  testicali  ampatantor. 
Cantamos  *  nomen  loci. 
Caperatam/  mgosam,  a  comaom  caprinoram  similitodine 

didtar. 


6  Qnidam  C&miuem.    Vid.  Not.  inf. 

NOTJE 


'  CtauuntiM]  Locns  non  tain  obscn- 
roB,  qnam  ridiculnt :  obtcurns  tamea. 
Qnod  et  mo  tacenie  tatit  per  te  pa- 
tet.  Ego  Bane  non  dnbito  ita  iegere : 
GaMiMamy  carjortM  iilMiitttff  ^rcpM 
Ur€  duni.  Recte.  Nota  ett  cootter- 
nntio,  et  fnga  eomm,i|ni  ez  Cannen- 
il  dade  evatemnt:  qni  noctea  et  dies 
Bunqnam  cnrtom  et  fngam  intermi- 
aerlot.  Qnod  LiTiut  nominatim  roo- 
net,  Ab  eo  joculariter  Cannentes, 
lioc  ett,  qnl  ex  dade  Cannenti  eflu- 
gerant,  Yocabantnr  cnnoret,  nt  tns- 
picari  licet.  At  contm,  praepottere 
Titinnlnt  cnrsorem  voca?it  Cannen- 
aem.  Non  enlm»  ti  Cannenset  cnrso* 
rea  dlcebantnry  ab  eo  conteqneni  erit 
ct  cnraorem  qnemvis  Cannenscm 
dld*  Sed  comica  licentla  eleganter 
iioc  dlctnm  a  Titinnlo  accipiendom 
«et  Joff.&ni. 

Camimann  cnraertM]  Legit  Scaliger 
CaMMMfMy  snrmrfcM  TiHmus  pr^pot^ 
Urt  dixU.  £t  ita  cnrtorem  Titininm 
dizltte  sttsplcatnr»  allnsione  facta  a<f 
coBateraatlonem  et  fngam  eoram,  c|ni 
es  Cannensi  dade  evaserant,qnl  noc- 
tea  et  diea  nunqnam  cnrsnm  etfngam 
iatermiaerlnty  qnod  pnepostere  dic- 
tom  Yolt  Festoa :  cum  etsi  Cannen- 
aca  cnrsoras  dicerantnr«non  continno 
«t  qnlvla  cnrsor  Cattnensis  dici  potn- 
crit.  Ego  vora  cxistimo  Festum  non 
esse  assccntnm  mentem  Titinii^  qni 
Caanensem  cnrsorem  vocavit  qnen- 


dam  sne  «tatis  bomioem  nt  eum 
^vy6fiaxoif,  nt  Horatins  dicerat  *  fn* 
gacem,'  desigoaret.  Itaqne  nnlta  dts- 
tinctio  ppst  ConncnaeM;  neqne  enim 
CemwMsem  sic  absolnte  dizitTitinins. 
Sed  alia  etiam  mens  Menrslo ;  pntat 
enim  scriptnm  fnlMC  MnrasfM  nnlco 
n :  nempe  a  cane,  qnod  erat  ▼incnli 
ferrel  genns,  et  catenatos  fnisse  pis- 
tores  nemo  ignorat.  Itaqne  eairasMi 
lepide  vocat,  tanqnam  a  loco  aliqno 
ragioneve  nomine  deducto.  £t  cnr- 
sarem  propter  corsnm  qnem  exerce- 
bant  in  ciranmagitanda  mola.  0«c. 

ff  Canta]  In  Saliari  carmlne,  ut  pnto, 
unde  pa  pra  parie,  po  pra  popvlo,  Fes- 
tus  adduxlt.  Vlde  ibi  notata.  Vernm 
liic  mibi  locns  snspectns  est,  et,  ni 
bene  fallor,  legendnm,  Canlepraoan- 
tate  pomebaiU,  £x  boc  Varronls  lib. 
▼i.  de  L.  L.  nbi  voces  e  carmine  Sa- 
lioram  adducif,  '  Ab  eadem  voce  ca- 
mUe/  inqnit,  *  pro  qno  in  Sallari  car- 
mine  scriptum  est  conle,  hoc  versn : 
Bivnm  exta  cante,  Divum  Deo  snp- 
pllcecante.'  Idem, 

k  ConlAcrias]  Cantberios  eqnos  dic- 
tos  putat  Varro  qnod  semine  caraant : 
inepte  sane.  OptimeCanlnins,in  Al- 
phal>eto,  a  Orseco  ic»>6^off,  K  mntato 
in  p,  Idem, 

1  Cnnlnravs]  Geographis  ignotns. 
Idem. 

•    k  Ciqieralnm]  A  raper  est  caperare, 
nnde  caperata  frons  rogis  contracta. 


136 


SBXTI    POMPBII    PR8TI 


Capidulam  *  genas  vestimenti,  quo  caput  tegebatar. 
Capillatam"'  vel  capillarem  arborem  dicebant;  in  qua  ca- 

pillum  tonsom  saspendebant. 
Capis/  poculi  genos»  dictum  a  capiendo. 
Capita  Deorum  "^  appellabantur  fasciculi  facti  de  verbenis. 
Capital  7  facinus,  p  quod  capitis  poena  luitur.    Capital^  lin- 

teum  ">  quoddam,  quo  in  sacrificiis  utebantnr. 
CapitaUs''  lucus,  ubi  si  quid  violatumestycaput*  violatoris 

expiatur. 


^»  ^^*^>^^0^^^^ 


7  Alii  Copitaie.— 8  Vett.  edd.  capite.    Vid.  Not.  inf. 


NOT^ 


A  caprorom  frontibos  crispit,  potii» 
a  capriDoruni  corDanni  simiUtadine. 
Varr.  in  Eomenid.  '  Qoin  mihi  cape- 
ratam  taam  frontem,  Strobiie,  omit- 
tis.'  Idem, 

*  Cetjndulum]  Oioss. '  capidulom  ves- 
timentom  capitis.'  idem* 

"■  CapUUUam]  Sapplendnm  ex  Pli- 
nio  de  Vestalibns  libro  xvi.  cap.  44. 
Ja§,Seal, 

CignUaiam]  Juvenes,  capillnm  Diis 
GonsecranteSy  enm  ▼el  teroplis  vel 
arboribus  snspendebant.  Sic  Bere- 
nice  crinem  suum  in  Veneris  templo 
posoit,et  Vestales  antcqnam  In  col- 
legium  sacrarentnr  detonsnm  crtnem 
ad  certam  arborem  deferebanti  qns 
ideo  eapiUaia  vel  c^UorJs  dicta :  de 
qaa  Plin.  lib.  vi.  cap.  44.  *  Antiqulor 
llla  est  LotoB,  sed  incerta  cjns  «tas, 
qnsB  capiilata  dicitnr,  quoniam  Ves- 
talium  Virginum  capillns  ad  eam  de- 
fertur.'  Neque  Dlis  tanlnm  comas 
snas  Veteres  consecrabant,  sed  flnmi- 
nibus  etiam,  interdnm  et  amicis,  nt 
in  insnla  Delo  testalur  Callimacbns : 
llrM  Ai|AMlBef  /lir,  8r'  fffti^f  CpJimaf 
"Hdw  Koxfpdmf  popp:6<nrtTtUf  likuca  x^^^fW^ 
napdmical,  iraStct  8^  94po%  rh  vpirw 
loik^  "Apawt  iflB4oMV  kmpx^pM^ 
^ofUouatp,  Qnem  locum  vel  levicnla 
menda  male  deformat.     LefCDdom 


dff  9k  ipvw^s  fiSIBiotaaf.  Nam  rh  Ai|W* 
Scf,  wapBwuud  comprebendit.  £t  iia 
olim  legisse  videtnr  Scboliastes,cnjus 
verba :  vapfffruml,  &fr^Koiyo&  rh^opioo» 
air.  Ait  Callimacbns : '  Etenim  Delia<. 
des,  quando  sonoms  hymenseus  more  s 
puellarum  terret,  cosstaneos  capilloa 
virginibas,  at  jnvenes  primam  lanogi- 
nem,  mares  maribus  primitiarnm  loco 
offernnt.'  Dae, 

°  Copif]  Varr.  lib.  i  v.  de  L.  L.  '  A 
qno  illa  capls  et  minores  capnle  a 
capiendo,  quod  ansatse  nt  preheodi 
possint,  id  est,  capl.  Harnm  llgnrai 
in  vasls  sacris  ligneas  et  fictilee  anti«> 
qnas  etiam  nunc  videmns.*  A  cspit 
diminntivum  capidula^  nnde  oiqMla. 
Idem. 

«  Capjld  Oeomm]  Qnss  et  StmpjpL 
Vide  *  strnppi.'  Idem, 

P  Cflpila//acta«s]  Qnod  capite  Ini- 
tur.  Capilal  etlam  absolute  diztt 
Plant.  MeniBcb.  i.  1.  'Nnnquam 
JEdepol  fngiet  tametsi  capital  fece- 
rit.'  In  vet.  lex.  Orseco-Lat.  vet. 
«rff^aAuri^  rifMfp(a,  eapUak»  Idem. 

4  CapUai,  Haleum]  Llntenm  hiteili- 
git  qno  capnt  velabant,  de  qno  Hele* 
Dus  apud  Virgil*  *  Pnrpnreo  velare 
comas  adopertns  amlctn.'  Idiem* 

>*  Capitaii»]  Noo  poisom  allter  mibi 


DR  VRRBORUM   SIONIPICATIONE   LIB.  III. 


137 


Capitariam  *  ass,  qood  capi  potest. 

Cappas^*  marinqp  equos  Graeci  a  flexione  posteriornm 

partimn  appellant. 
Capr»  "^  dictsB,  quod  omne  virgnltam  carpant,  sive  a  cre- 

pitn  cmram.   Unde  et  crepas  eas  prisci  dixerant. 
Capreoli  *  vitiam  cincinni  intorti^  quia  ad  locum  capien- 

dam  tendunt  appellati. 
Caprilia  ^  appellatur  ager,  qui  vulgo  ad  Caprse  paludes 

dici  solet. 


^^»»^»^»«^^^» 


9  Legendnm  monet  Dac.  CampoM,  ut  in  ora  ed,  Scaligeri. 


NOT/B 


penatdere,  qain  Festns  ite  scripse- 
rit:  CapiUU$lo€U»f9hiriquiivi»liaiwn 
etf ,  eitpiie  «iolatoru  expitUmr,  Nam  cn* 
pU4,  non  capmt  liabent  et  prisca  edi* 
tiones.  Qaare  Ovidios  <  capitale  tem- 
ploio/  MinervK  capta  intelligit,  cam 
scribit  Fast.  iii.  *  Ant  qood  habet  le* 
gttOf  capitis  qnse  pendere  pcenas  £z 
illo  jobeat  forta  recepta  loco.'  Ergo 
capitalis  locos  est,  qni  babet  legem, 
ot  capilal  sit*  qai  qaid  in  eo  violarit. 
C^dioUB  buu$  hoc  modo  dicetor. 
Qnarc  loois,  non  Uieu9  legendnm,  qnia 
locns  et  Incnm,  et  alia  comprebendat. 
Jo9.Se^. 

Capiiolts  bteui]  Lege  cnm  Scalige- 
rOf  capttalis  locat,  n^t  si  quid  friolaiuM 
eeif  eapiie  malalent  eaipiatur,  Nam  /o- 
€ui  locnm  et  alia  comprehendit*  Sic 
Ovid. '  capitale  templnm '  captse  Pal- 
ladis  intelliglt  lib.  iii.  Fast.  *An 
qnod  habet  legem,  capitis  qa»  pen* 
dere  pcenas  Ex  illo  jabeat  forta  re- 
cepta  loco.'  Dac. 

•  C^Ktariiim]  Jam  et  hoc  nego  a 
Festo  niiqaam  ne  in  mentem  qnidem 
▼enisse :  sed,  CupUmiim  m$,  qu»d  ca- 
pmi  ui,  Ait  Capitartam  ««•  id  est,  sor- 
te»  Capltariam  vocari,  qnia  capot  sit 
nanrse.  Orseci  ifX"^«  ^^  tamen 
malo  CapUmium  ae  esse,  qnod  ca« 
plte  penditnr:  alhid  enim  ex  censa 
p«ndebatar.  Vide  'Tribntomm.'  Jo$* 


ScaU 

C^oriaan]  Mg  fvod  capt  polesl. 
Ridicnle :  lege  cam  Scaligero,  ^aod 
capMl  «sl.  OrsBcis  Kt^dXoior  dicitor. 
CicerocapMl  vocat ;  tamen  magis  pla- 
cet  Scaligero  ot '  capiiariom  «s '  di« 
catar  qood  capite  penditnr.  Nam 
tribntorom  eonlatio,  alia  in  capite» 
alU  ex  censoy  nt  Festns  aUbi.  Vide 
*tribntomm.'  Dac. 

t  Cappof]  Lege  eoaipaf ,  ut  iu  marg. 
Orsecis  ffafi«^,qno  nomine  dicitnr  om- 
ne  cetacenm,  et  quivis  ingens  piscis, 
a  candm  flexnm  qnss  Kapx^  dlcitnr. 

Jdim* 

•>  Coprtf]  A  carpendo  dictas  tradit 
etiam  Varro  dnobns  locis;  Isldorns 
eti^my  qni  utrnmqne  Festi  etymon 
addncit ;  sed  est  a  Tyrrhenis,  qnibns 
capcr  KJatpot  dicitnr,  capra,  iMirpa. 
Hesycb.  icdirpa,  alt.  Tvf^hiHu,  Idfm* 

^  Caprtci^  Varr.  lib.  i.  de  Re 
Rast  cap.  Sl.  ^  Capreoloi  vites  at 
teneat,  serpit  ad  locom  capiendom, 
ex  quo  a  capiendo  capreolns.'  Sed 
melins  a  capreolis  animaltbns  dedn- 
cas,  qnia  copreolt  illi  vitinm,  nt  cap 
preolornm  corana,  vel  potins  capre- 
oU  propter  snam  teneritndinem  sie 
dicti,  qnomodo  et  Orseci  novellos  ra- 
mos  vocant  fU^xP^»  Id^m, 

j  CapriHa]  Ante  nrbem.  Jdem, 


188 


8BXTI   POMPKll   PE8TI 


CapTOD»'   equoram  jabao    in    froDteni   devexcB,  dictaB 

qaasi  a  capite  pron». 
Capninculnm  *  vas  fictile. 
Capsie''  a  Grseco  appellantur.     Has  illi  xifLwrag^^  di- 

cunt. 
Capsit,''  prebenderit. 
Captns  locas  dicitur  ad  sacrificandom  legitime  consti- 

tatus. 
Capuam  ^  in  Campania  quidam  a  Capy  appellatam  feront. 


^^^^*^^^^^^^ 


10  Alii  ndfvfmi,    In  ed.  Setl.  est  Kdforrpas, 


NOTJE 


'  CaprwMP]  Vide  <  Antim.'  Nanins 
noo  eqttorum  tutani  jnbai,  ttd  et 
boninnineoniAS  qus  sunt  nnte  fron» 
tem»  etfnmoi  dicit,  ex  ilU»  Lncilii: 
'  Aptmri  capnt,  atque  comas,  fluitare 
caprooas,  Altas,  frontibos  immissas, 
nt  mos  fnit  iilis/  Forsan  et  de  Mpr»- 
nis  istia  intellifeodns  elegans  ille  lo« 
cus  in  Caotico  Caoticornm,  cap,  4. 
f  Capilii  tni  sicnt  greges  caprarum 
quse  ascenderunt  de  monte  Oalaad.' 
Jdem, 

*  CaprMnaibmi]  Vas  fictile»  forte 
sic  dictnm  qnod  capri  lignram  babe- 
rct,  nt  vult  Vossios,  qoi  dobitat  eti- 
am  noni  legeodom  sit  ospanoiiuai, 
qood  erit  diminutivum  a  «spis.  Idem. 

b  Capfts]  CistolsB  a  Or«co  K^tfwu. 
Namslc  legendnm.  Heayeb.  Kd^ifif, 
efym,  Itcm  Katu^Uf  lemta,  luudema. 
Jdem. 

«  CapeU]  Prebenderit.  Plant.  Psen- 
dol.  iT.  8.  *  Si  occasionem.  capsit, 
qol  fiet  malus.'  Idem, 

*  CapMam]  Saoe  Capys  Grs»cimi 
vel  Tareotioom  videtor  Latine  ez- 
{Nressnm  per  Falconenu  Nam  KdanHf 
wapik  rh  odrndko,  fyew  itdfurreaBat. 
qnod  iocorros  babeat  pedes:  onde 
et  Capos  dictos  aar'  4|0x4y.  ot  tftns 
Gallioa  kot'  ^exki',  et  molta  alia  ejos- 
modi.    Ut  et  onos  tantum  ex  genere 


accipitmm  vocatus  Falco;  uon  om- 
nes  accipitres»  qnamvis  omnes  sint 
Kiyi44rvxo«*boc  enim  significat  Falco. 
Jof.&al. 

CofNuan]  Virgil.  x.  Aneid.  <  Et 
Capys ;  binc  nomen  Campane  dnci* 
tururbi.'  UbiServtusi  <Cselins,qni 
Trojanum  Capyn  rondidisse  Capuam 
tradidit,  eumque  ^ness  foisse  sobri- 
nom.  Alii  booc  Capyo  filium  Capeti 
volunt  esse,  Tiberini  avnm,  ex  qno 
flnvius  Tyberis  appellatns  est:  enm- 
qne  Capnas  cooditorem  produnt:  alii 
Capyn  Samaitem  condidisse  Cepiiam 
confirmant.  Sed  Capuam  volt  Liviiis 
a  lecis  campeetribns  dictam  in  qni- 
bns  sita  «st:  constat  tamen  eam  a 
Tnsci»  conditam  de  viso  faiconis  an- 
gurio,  qni  Tutca  lingna  capys  dicitur» 
unde  est  Capua  noiiiinata.  Tuacos 
autem  omnem  paene  Italtam  snbjn« 
gasse  manifestum  est.  Alii  a  Tnscis 
qnidem  retentam  et  priui  Alitemnm 
vocatam :  Tnscos  a  Samnitibns  exac- 
tos  Capnam  vocasse:  ob  boc  qnod 
banc  qnidam  Palco  oondidtsset,  cni 
poliices  pednm  cnrvi  fuernnt,  quem- 
admodum  falcones  aves  habent,  qnos 
Tiros  Tosct  Capnas  voearnnt.  Varro 
tlicit  propter  cceli  temperiem  et  ces- 
pitis  fKcnnditatem  campiim  enndem 
Campuanum  sive  Cnmpanum  dictnm. 


OB  VBRBORUM  SIGNIPICATIONB   LIB.   III. 


189 


quem  a  pede  introrsus  curyato  nomfaiatttiii  antiqttiy  nos- 

tri  Falconem  vocant :  alii  a  planicie  regionis. 
Capnlum  *  et  mannbrium  gladii  vocatnr ;  et  id,  qno  mortui 

efferuntnr :  utnimqne  a  capiendo  dictnm :  sane  a  capulo 

fit  capnlaris. 
Caput^  ex  Graeco  dictnm,  quod  illi  interdnm  Kapa  dicunt. 
Carinantes,'  probra  objectantes : "  a  carina  dicti^  qu»  est 

infima  pars  navis :  sic  illi  sortis  infimse. 


11  Alii  ol^tctfii/M. 


NOT£ 


qnftsi  sinniii  saliitis  et  frnctiiaiii.' 
Hec  Serviiis.  C«pyt  auttiD  Tntcift 
Faletf  a  Oreeo  itaMriaBm  Id  est,  ntifiM' 
rMwf  iaciir?art|  iaOecti.  8ed  aaice 
pUcet  Uvii  Mntentia,  cojnf  Ttrba 
lUi.  iT.  '  Valtnmom  BtroMornm^nr- 
bem,  qn«  minc  Capua  est,  ab  Samni- 
tibns  ca|»tn»,Capnam4|ne  ab  duco  oo* 
ram  Capjo,  tcI,  qnod  propins  Toro 
est,  a  campoatri  agro  appellatam.' 
£t  boc  ipsnm  est  qnod  Festus  in  fine : 
aHi  a  pUmUk  regwnu.  Nam  Capna 
qnasi  cnmpwi,  a  ctmpo^  agro  campes- 
tri,  qne  toz  cnmpns  plaalciero  signat 
ot«9«flr.  Ab  biijns  sententis»  partl* 
Ims  lacitqnod  ipta  Capna  prins  mmpa, 
siTOsaNVHs  ificta.  Unde  Can^MM  Ik 
CmiipaM  apnd  Plautnm.  Enstatb.  In 
Dlonys.  'Ori  ol  KapMmnl,  ht  rh  vMtr 
Anro^  Si^  tV  ffAKoprUv  X^yfi,  Mt6v 

^  M  Kd^vov  wiKmf.  Id  ost,  <  Cam- 
pani,  qnornm  pingno  solom  prop* 
ter  fertiiitatem  diclt,  a  subjacentibns 
campis  voeatl,Tel  a  Gampo  nrbo.'  Ma« 
nlfosto  Capuam  nrbcm  intoUlgit,  qnod 
noii  satis  perpentnm  ils  qni  Caa^pnm 
Dosclo  qnam  a  CapiM  dlTorsam  fin- 

gmt.  Dme. 

•  Capninm]  Entismannbrinm,  Virg. 
*  Et  laterl  capnl»  teims  abdidit  en* 
sem.'  Pro  arcafniiebriy  Lncil.  *  Qnom 


cnm  vldissent  Hortensin'  Postbnmi- 
nsqne,  Ceterl  item  in  capnlo  bunc 
Don  esse,  alinmqne  cnbare.'  Ab  hao 
capnli  significatione  dictns  capniariM 
morti  contignns.  Plant.  <  Quid  ais 
tn  ?  tam  tibi  ego  vldeor  oppido  Arhe* 
mnticos?  Tam  capnlaris  ?  tamnetibi 
din  videor  vitam  vivere  ? '  Idem> 

t  Capai]  Potios  a  icf^^,  p  mntato 
isv.  Idem, 

t   Carmaiiles]   Olossariom:    '  Ca- 

rlnari,x<^<i^^t'**'^'  Isidoms:  *Ca- 
rinantes,  illndenies.'  Ennins,  *  Con* 
tra  carinantes  verba,  atqne  obscoena 
profatns.'  Et  laroen  corripit  in  se- 
qnenti  mediam  '  *  neque  me  decet 
hanccarinantibnsederecbartis.'  Qnl 
Tersns,nondum  excnsi,  citantnr  aSer- 
vianls  schedis  doctissimi  Daoielis  nos- 
trl.  Ita  factnm  eariaan  a  corina.-  nt 
npnd  Or»oos  y^^vpifeaf  a  yifvpa. 
Idemque   valet,   ac    carinari.    Jo». 

SeaL 

Cariaaales]  Oloss.  Isidorl:  '  Cari- 
nantes,  illodentes.'  Carhmri  a  carlna, 
ittfima  navis  parte,  nt  vnlt  Fest.  toI, 
Qt  Voss.  eo  qood  qni  In  carina  essont 
aUos  oontnmeliosis  verbis  solerent 
lacessere,  qnomodo  Ormci  a  yefAp^^ 
ponte,  fecoreTf^i^fffartqnasi  de  pon- 
teconncia  jacere.  Inde  etiam  Indi  dic* 
ti  yefupnfiuX  in  qnibns  convicia  jacta« 


140 


SBXTI   POMPBII   PB8TI 


Carissam  **  apud  Lociliiim  vafram  '^  significat. 
Cainificis  loco  ^  habebatur  is^  qai  se  valDerasset»  ut  more- 
retur. 


^^^^^»^1»^  ^^^ 


12  Vett.  edd.  CitpHfiam  • .  •  n|/iriim. 


NOT£ 


btntar.  Sed  qni«  obitat  qnantitas, 
cnm  aeconda  in  cmvMri  corripiatur, 
contra  quam  in  MruM»  addit  Voss. 
CvBnmxi  vel  este  a  x^^Wy  ita  ot  cori- 
nart  sit  qnod  dicimus  pfaiiOJilcr :  nnde 
in  Gloss.  Mriaort,  x"^'''^'^^^  ^  ^«1 
potins,  (qnod  nnice  placet,)  a  cttTttet 
id  est»  radere,  carpere :  a  *  caro '  *  ca- 
rino '  ut  a  '  nato '  <  natino.'  Jnvat 
qnod  nt  costtTt  Latinis  de  veste  et 
dictis  mordacibns  dicitnr,  sic  Grtecis 
w\i¥*ip,  vestes  lavare,  et  conviciis  et 
roaledictis  lacessere.  Qnomodo  et 
Oallisvoa  Uner,  Carinandi  verbo  nsns 
Ennins.  lib.  i.  Annal.  *  Sed  neqne 
me  decet  haec  carinantibus  edere 
chartis.'  £t  alibi :  *  Ac  contra  cari« 
nan^,  verba  atqne  obscoena  profatns.' 
Ut  eum  locnm  emendavit  Saln^asins. 
V  nlgo  cMfra  Mrinaaltfs.  Dac. 

^  Caru$am]  In  veteribns  editionl- 
bus  oii^rwn,  non  vqfram,  Cni  astipn- 
lari  videtnr  anctor  Olotiarii :  <  Ca- 
risa,  /uavA^OT^ff,  mfHfofioaKh»  Isidori 
GlouiB  contra  foeminino :  *  Carissa, 
lena  vetns,  et  litigiosa :  ancilla  dolo- 
sa, e t  fallaz.'  Jos.  Scal.  Retineo  vqfram, 
et  verba  Olossarii,  qniB  ambigna 
snnt,  interpretor»  '  lena  et  qnts  pro- 
ttibula  alit.'  Sic  In  foeminino  Oiotsts 
Isidori,  <  Carittai  lena  vetnt,  litigiosa, 
ancilla  dolota  et  fallaz.'  Coritia  a 
Ormco  x^'»  ^^  ▼o't  Voss.  Legitnr 
etiam  et  «qiriiaa  %€apra,  scllicet  qua- 
sl  eam  signet  quae  caprm  vel  mere» 
trieia  morea  imitetor.  Sed  omninm 
optime  Lncaa  Fmterina,  qni  In  episto- 
la  qnadam  ad  Mnretnm  reponendnm 
pnuvit  cotiaaa.  Nam  catos  pro  calU- 


dis  et  iogeniosis  apnd  Veteres  dic- 
tos.  Dae, 

'  Cami^  ioco]  Origincm  hujos 
moria  ezpllcat  vetuaacriptorCaasins 
Emina  apud  Servium :  '  Tarqniniua,' 
inqnif,  ^Snperbns,  cum  cloacas  popu- 
lum  facere  coegisset,  et  ob  hanc  ioju- 
riam  mnlti  se  anapendio  necarent, 
jnaait  corpora  eomm  cmci  affigi. 
Tnnc  primum  habitnm  est  tnrpe 
mortem  sibi  cooseiscere.'  Ut  non  tan- 
tnm  de  eo  qni  se  vnlnerasset»  nt  mo- 
reretnr,  intelligendnm  sit,  aed  de  eo 
qni  quovis  modo  mortem  sibl  conacia- 
ceret.  Qnare  adeo  ejuamodi  bominea 
abominabantur  vetnatiaaimi  Romani, 
ut  ne  eia  quldem  jnata  facerent.  Ser- 
vioa  in  Schedia :  '  Varro  ait  anapen- 
dioaia,  qnibna  jnata  fierljna  non  ait, 
auapenaia  oacillia,  veluti  per  imitatio- 
nem  mortia  parentandnm  eaae.'  Ar* 
temidoraa  lib.  i.  ''KrtiUs  rc  oal  ^vyba 
*f996i»mf09,  iamprtiaaf  lovr^  ^tAff^niac 
i^p  /3(or,  its  /a|M  knOopiH^  ^v  bfo/iar 
ro&rovs  yiip  ftSiwn  iw  pwpmi^  Mwwots  ob 
KuKovaaf  ol  wpoa^Konnos*  Id  eat, '  Inglo- 
riua  et  fagitivua  ae  ipaum  anapendlo 
necavit,  ne  poat  mortem  qnidem  no- 
men  habitnrna :  ^namodi  enim  homi« 
nea  aoloa  ad  mortnorum  ccenaa  non 
vocant  pmpinqni.'  In  Cariatila  enim 
et  parentalibna  omninm  caroram  jam 
vita  fnnctoram  nomina  clere  aole- 
bant.  Anaonlna :  '  nomina  tantnm 
Voce  ciere,  ania  anfficiet  tnmnlia.' 
Qnae  Anaoniana  panlo  diveralna  in- 
terpretatnr  Tnraebof ,  qnod  aonde* 
bnit.  Jo$t  ScaL 


DB  VBRBORUM   SIGNIFICATIONB   LIB.  III. 


141 


Casa^  a  cavaiione  dicta. 

Casaria,*  quse  custodit  casam. 

Cascum°'  antiquum. 

Caseus/  a  coeuudo  dictus. 

Casinam  ^  fabulam  Plautus  inscripsit  ab  ancill»  nomine 

Casina,  quam  amari  a  sene  introduxit. 
Casnar^p  senex  Oscorum  lingua. 
Cassabundds  ''  ">  crebro  cadens. 
Cassia*^  via  a  Cassio  strata. 


*♦■**  ^*  #  *^**>* 


II  Unico  •  scribeBdam  monent  Scal.  et  Dac. 


NOTiE 


^  Com]  Potiot  a  easo,  id  est,  eadoy 
qaod  cadat  facile.  Alii  a  «01«,  uro, 
qaod  facile  oratnr :  alii  aliter.  Dac. 

'  CoMTta]  Est,  qaam  Grsci  otitotf- 
(8a  focant,  Hebraei  Na?am.  Jos, 
Scal. 

n  GaacMM]  Varro  lib.  ti.  de  L.  L. 
'  CaBcoin  ttgni6cat  ▼etas  ejot  origo 
Sabioa,  qote  atqae  radicet  in  Otcam 
liagaam  egit.  Catcum  vetat  etse 
ttgnificat  Enniat  cam  ait :  Qaam  pri- 
nmm  Catci  popnli  gennere  Latlni.' 
Scaliger  fult  ette  ab  Otca  voce  eoMu 
9aKBu6s,  Unde  et  casnory  tenez.  Vi- 
de  infra.  Dac. 

"  CateHs]  A  coacto  lacte  catenm 
▼ocatnm  ajt  Varro  lib.  ly.  de  L.  L. 
quati  eoaxeam,  *  Cateat/  inqnit,  *  a 
coacto  lacte,  ut  coazeat  dictns.'  Alii 
aLcaremdo  qaod  careat  sero.  Scaliger 
ab  Otco  eaeui,  antiqaut,  ut  tit  proprie 
lac  vetaitate  coactnm  concretamqae. 
Varronis  etymon,  roihi  quidem,  ce- 
teria  pnettat.  Uem, 

<»  Casiaam]  Hnic  Fabalae  nanqnam 
^otnMM  nomen  Plantnt  impotait»  ted 
ooriiente»*  Nam  Dipbilat,  qai  illam 
Gnece  tcripierat,  ekniMence  vocave- 
rat,  non  kKiipoviUiniVy  nt  male  Camera- 
rins.  Neqae  ett  qaod  qnemqnam 
moTeat  argnmentnm  qaod  iUi  prsg- 


mittitar :  abi,  'Post  id  mriom  de^ 
nno  Latine  Plantat  cum  latranti  no- 
mine.'  Ubi  per  '  latrant  nomen,*  ea- 
ema  intelligitur,  nam  ano  nt  verbo 
dicam,  argnmentam  illad  tam  Plauti 
ett  quam  qaod  nnnquam  fait.  Cati- 
nam  dixere  qni  pott  Plantum  nati 
tnnt.  Ideml 

P  Caimar]  Senem  Catnarem  Osce 
dictnm  testatnr  etiam  Varro.  Scati- 
ger  dedacit  a  Caeue  antiqnns.  Vide 
supra  'Cascom.'  Vide  ^Nonium.' 
Verisimile  Cdsiiaret  ab  Oseis  dictos, 
qni  Latinis  cani  a  eanittidine,  Ratio 
est  qnod  in  vocibus  snls  Osci,  nt  et 
Sabini,  fere  semper  sibilum  addant, 
sive  literam  s,  quam  a  Grtecis  Do- 
riensibns  accepernnt.  lidem  eaeenm 
pro  antiqno  nlmirnm  a  Oneco  «coir^s, 
debilis.  Caeos,  cacns,  cascns.  Sic 
'  casmenas '  dixerunt  pro  '  camenis.' 
Idem, 

1  CasM^MndMs]  Unico  s,  Cosaftwidiis. 
Vide  Varronem.  Joe.  Scat, 

Cassa6MNdKs]  Scribendnm  Catabnn* 
dasnnicos,aCasare.  Plaut.  Mil.  'Bac- 
chabatnr  bama,  casabant  cadi.'  Et 
NKvins :  '  Risi  egomet  casabnndnm 
Ire  ebrinm.'  Dac, 

'  Caeria']  Ab  anctore  Catsio.  Hapc 
extra  Flomentanam  per  Sntrium,  Vi- 


142 


•BXTI  POMPEII   FBSTI 


Cassicalam/  reticulum,  a  cassibas  per  deminotionem  dic* 

tam. 
Cassilam  *  antiqai  pro  casside  ponebant. 
Casta  mola  **  genos  sacrificii,  qaod  vestales  virgines  facie- 

bant 
Castrensi  corona  *  donabatar,  qai  primas  hostiam  castra 

pagnando  introisset,  cni  insigne  erat  ex  aaro  vallam. 
Casas  dicimus  non  modo  ea,  quso  fortnito  hominibas  acci- 

dant,  sed  etiam  vocabalorum  formas,  quia  in  aliam  at* 

que  aliam  cadunt  eflSgiem. 
Catachresln  '  tropam  nos  abusionem  dicimus,  cum  alienis 

abutimur  perinde,  ac  propriis,  cum  propria  deficiunt. 
Catamitum '  pro  Ganymede  dixerunt,  qui  fuit  Jovis  con- 

cubinus. 
Catampo  *^  *  genus  est  lusus. 


14  Sealiger  lefit  Cotamte. 


^»»^»»^'^^^»^^» 


NOTA 


terbioiD,  et  Vuhiiiiot  mittelNit.  Me- 
minit  Cicero  zii.  Phllip.  *Trei  ergo, 
«t  dixt,  viflB,  a  Sapero  mari  Flaninia, 
ab  infero  Aorclia,  Media  CaMia.' 
Idm. 

•  CmuienhtM]  Olost»  Itidori :  *  Cat« 
•leolnm,  rete,  jaenlam.'  Jm.  SeuL 

CttmcMhmi]  A  cattit  catticolot  et 
catticnlnm,  nt  a  fonit  funlenlot.  J>oe. 

•  Catfitfam]  Legendom  «ottitfam,  ut 
videre  multi.  Virfp.  fz.  iEneid.  *  Ao- 
rent  ez  hamerit  tonat  arcut,  et  aurea 
vati  Cattida.'  /dm. 

•  Cotfa  moU]  'Atv^  9vfM.  Vlde 
'mola.'  IdewL 

'  Ctutrenn  eoroiM]  Ea  anro  faeta, 
aed  Don  tota,  nt  patet  ez  Sneton. 
Augntt.  cap.  S6.  ea  vallo  decoraba- 
tur,  ideoqoe  vallarit  dicta.  Idem, 

1  CeUtckrnhi]  Cnm  voz  aliqna  li- 
centlut  a  propria  ttgnificatione  ad 
aliam  defleetitnr.  Almrio  Latlne  di* 
citor.  Idem, 

>  CafamifMm]  Pro  Geammede  dice- 
baot  GanamiciMf,  nnde  g  in  e^  et  d  in 


t,  CetamUwi.  Vide  '  alcedo.'  Plaot. 
MeoKch.  I.  S.  <  Mb.  Dic  mihi,  non« 
qnam  tn  vlditti  tabolam  pictam  in 
pariete,  Ubi  Aqnila  Catamitnm  ra- 
peret,  antnbi  Vennt  Adonenm  f*  Ubi 
male  Lamb.  Catamitnm  Priaml  fi« 
liom  faeit,  cnm  re  vera  Troit  foerit. 
Qoamvit  enm  Cieero  Laomedontit 
dieat,  nt  et  retnt  cycli  tcriptor,  cujnt 
tibi  Tertut  lepidittimot  exhlbebit 
Scholiattet  Euripidit  in  Orette.  Idem. 
*  CafamjM]  Oriecum  tclllcet,  nrr* 
ifnpm,  Videntur  verba  dnorom,  qni 
enm  Indnm  ezercebant.  Ridicnlnt 
ett  doctitt.  vir,  qnl  in  Codiee  Justi« 
nianl  libro  tertio  In  fine  hariolatnr  de 
genere  Intnnm  dictnm,  qnod  ipti  Im- 
peratori  nnnqnam  in  mentem  venlt, 
prtetertim  enm  de  hocCatampo  ibi 
mentionem  fieri  pntet.  Dictnm  itar' 
Im^»  Qt  KtiB*  Ir.  Sed  pnto  potint 
CalaNi6o  toribendnm  per  6.-  Kwrtiftfii^ 
dictnm  nt  itnvofAfiA,  ett  antem  Inrt^" 
oftfiib  4  ^tt  TO^M  draxd^iprif.  KOfrofi» 
fiit  ^91$  rh  Kdm  «al  rh  irynfr^f .  vide 


DB   VfiRBORUM    SIONIPIGATIONB   LIB;   III. 


148 


Catax,^  claados. 

(}atifoBs/  ex  qoo  aqua  Petronia  in  Tiberim  floit ;  dictns, 

qnod  in  agro  cojasdam  foerit  Cati. 
Catillatio'^  graye  opprobriom  hominibos  generosis  obji- 

ciebatoTy  si  qoi  proviacias  amicas  popoli  Romani  ex- 

poliassent. 
Catilones  *  appellabant  antiqni  gnlosos. 
Catones  '^ '  appeUantur  portns  in  mari  interiores,  arte  et 

mana  facti. 


»*»*^»»i^#>»^^^» 


16  Repooendam  monet  Scal.  Coikonet. 

VOTJE 


Eostathium.  Jet.  SaiL 

C^Umpo]  Scaliger  legit  eaiambo, 
Ut  Koertififiib  tit  cootrariQm  r^  itruruft-^ 
fiA,  'Onarofifii^  ^  t If  tvMvw  iumx^ 
rij(p  ilio  rctrograda :  Kmaftfiit  ^  Wt.  rb 
Kdrm  inl  rh  wpnpfUf  iiio  in  capot.  CbI- 
01060  igitnr  qood  hodie  poeri  faci- 
uot  cam  capite  ambolant,  gradion* 
tnr.  Dme* 

^  Caiax]  Or«cnm  ett  Ktrri^,  boc 
eat,  JKorffoTAff  T^  ^^i|.  loidori  Oloe- 
t^m :  *  Cataz,  claodot,  coaot.'  lo 
veteribot  Graecornm  Olottit:  *Cox- 
ot,  XoXif .'  Irge,  x^^'*  Hitpani  re- 
tincnt  nomen :  clandom  enim  hodie- 
qne  Tocapt  Com:  et  Ceacquetrf  clao- 
dicare.  QiuhI  et  in  illit  optimit  Olot- 
ab  reperl,  'Cozigat,  x«^"^t :'  ^t  No- 
nloty  '  Catax  dlcitor,  qoem  nooc 
Cozonem  vocaot :'  dlcitnr  et  clop* 
pot.  *  Cloppofy  xP^f*'  Glottarinm. 
j99.Seal. 

CaUa]  Grvcom  ett,  MrovieaT^- 
eu,  frangere.  Qnani  Karcaryij^f  Tv^t 
vAar,  Fractot  habent  pedea.  No* 
niot :  *  Catas  dicitor  quem  nooc 
cozonem  vocaut/  Locil.  lib.  11. '  hot- 
tibot  contra  Pettem  perniciemqne 
catax  qoam  et  Manliu'  nobit.'  Oloe- 
tm  Itidori :   '  Catmi,  claodot,  cozot.' 

CoxKtaotemetcodroettxiiA^'*  Qmib 
vocem  retlnent  Hitpaniyqni  claodnm 


▼ocantcoxo.  Dae. 

«  Col^oiw]  Nott  longe  a  Roma. 
Sed  de  Catifonte  nihil  aliU  legere 
ett.  Vide  <  Petronia/  Idem. 

*  CaHUaiie]  Catillonea  ait  a  Ro- 
manit  dici,  qoi  ptovinciat  Pop.  Rom. 
detpoliattent :  a  Co«ttMii6Hty  qni  et 
catillot  iptot  ligoriunt,  attomta  print 
dape.  A  OrtBcit  vero  qfotmodi  ho- 
minet  dicebantor  fioKyeif  wapk  rh 
hfUkytoft  KoL  KKtareafrit  aea^»  Vt  ille 
fnr  apod  Maronem :  '  Hlc  aliennt 
oTct  cnttoa  bit  mnlget  in  hora.'  Jof» 
SeaL 

CaHUaiie']  A  CoKRMt,  catinnloty  ca» 
tillnt.  A  qoo  oafUIorf  ligorire.  Ca* 
aaaiia  ipta  actio  ligoriendl,  qnm  ilt 
objiciebator  qoi  popoli  Rom.  Profin* 
ciat  eztpoliattent.  Qol  Ideo  Calillf- 
aet  dicti.  Dae, 

•  CeiaMi€f]Vlde*catiiUUo.'  Mar. 
gioi  aacriptom  cofiliottet»  quod  monet 
tcriptnm  fuitte  cnltllonM  dopBce  IL 
Idem. 

'  Colonct]  Repone,  nt  In  Teteribnt 
editionibnt,  ColJbtnct:  qnid  differat 
Cothon  a  portn,  ezplicat  Servlnt.  Jot. 
Seai. 

Caieiaee]  Legendom  monet  Scaliger 
Ctlikontt;  nt  ett  in  Tet.  edlt.  Snnt 
antem  oothonea  panri  portnt  in  roiri 
Bon  natnralety  led  artt  et  mann  facti: 


144 


SBXTI   POMPBII   PBSTI 


Catalaria  <  porta  Romse  dicta  est,  quia  non  longe  ab  ca  ad 
placandam  canical»  sidus  fnigibas  inimicum  raf»  canes 
immolabantuT,  ut  fruges  flavescentes  ad  maturitatem  per- 
dacerentur. 

Catulinam  ^  camem  esitavissey  boc  est,  comedisse,  Roma- 
nos  Plautus  in  Saturione  refert. 

Catulus '  genus  qnoddam  vincali,  qui  interdum  canis  ap- 
pellatur. 

Caudecsd  '^  ^  cistellsd  ex  junco^  a  similitudine  eqainfle  cau- 
dae  factae. 

Caudicariffi*  naves  ex  tabulis  crassioribus  factas. 


16  Scai,  et  Dac.  legeodam  moneiit  Caiufe«:  alii  legnot  CwMm, 


NOT« 


ut  ezponlt  Serfios  lib.  i.  Aneid. 
dicitar  coifton,  oiitf;  et  colAoNiim,  m. 
Atqui  cotAofi  pro  portn  fossitio  viz 
Latinnm  fidetnr :  ita  vocabatar  par- 
va  in»ola  Cartbaginii,  qniB  vicem 
portns  prcbebat»  et  navaliababebat. 
Strab.  Hb.  yit.  Factitia  b»c  insnla, 
et  enripo  circnmdata,  id  est,  canali 
roannfacto.  Forte  ¥Mmv  dicta  ?oce 
Graeca,  qnod  rotnnda  esset  instar  po- 
coli.  £z  illo  portn  Cartbaginenti 
Cotbone,  alii,  nt  videtnr,  portns  ma- 
iiafactl  stc  dicebantnr,  si  fidea  est 
Festo.  Foifflf  etiam  appellarnnt  La« 
tini.  Hodie  qnoqne  apod  Nanoetes, 
portna/otia  dicitnr.  Or»cis  x^* 
dpof.  StihnM,  ttt  Solin, 

t  CaiMiaria]  A  coMub.  Qood  non 
longe  ab  ea  immolarentnr  catnli,  id 
est,  canest  onde  patet  eaiiitet  de  ca- 
nibot  dici,  qnod  plaribos  exemplis 
firaiavit  VomIus  :  porro  qood  rnfflB 
canet  ad  placandnm  canicnle  tidnt 
immolarentnr,  id  aperte  docet  Fettot 
io  Toce  '  rotii».'  Dae» 

^  CaMmam]  Haoe  Satomionem 
Planti  fabnlam  retpicit  Piinint  cnm 
ait  lib.  xxiz.  <  Catolinam  adjiciali- 
bnt  qnidem  celebrem  epulit  foitte 


Planti  fabnlc  tnnt  indicio.'  Idem, 

1  Cafnlirt]  Fortan  prima  notlone 
caliiliit  catenam  illam  tignavit  qua 
canet  vincti :  pottea  vero  pro  qnovls 
vincnlo  tumi  captnt.  Locil.  '  Com 
maoicit,  catnlo,  coUariqne,  ot  fugiti- 
Tom.'  Dicitnr  etiam  eaielbu,  Planr. 
Curcnl.  ▼.  S.  '  Delicatnm  te  hodie 
faciam  cnm  catello  ut  accobes,  Fer- 
reo  ego  dico.'  Ubi  non  andiendnt 
Lambtnufl,  qni  hanc  differentiam  tta- 
toit,  nteateliue  parvnm  canem,  calel- 
teai  vero  catenam  tignificet.  Nam 
catnlut  et  catellut  canem  et  canit 
vinculnm.  Ut  Ortecit  o-ic^Aa^  iVyora 
Kwht  et  Btoyibi'  at^npow  notat.  Cofii- 
lua  antem  et  eania  pro  vincolo,  ut 
optlme  Festnt.  Plant.  Catin.  '  Deot 
qnaeto,  nt  qnidem  bodie  tn  canem  et 
forcam  ferat.'  Idem, 

k  Caudeeet]  Lege,  Caudete,  Ita 
etiam  Plantnt  Rudente.  Jot.  Seal, 

Caudeeai]  Lege  caudete,  nt  optime 
Scaliger.  Coiufeie  cittelltB  ex  jnnco 
a  timilitndine  caudst  eqninn:  fact». 
Plant.  Rndent.  iv.  4.  '  Cittellam  is* 
tic  inette  oportet  caodeam  in  isto 
fidolo.'  Dae, 

1  Candioarut]  Naves  tic  dictae  qood 


D8  VBRBORUM   81GNIFICATIONB   LIB.  III,  14$ 

Caviares  "^  bosti»  dicebantar,  qaod  caviae/7  id  est,  par« 
liostiie  caoda  tenas  diceretar,  et  ponebatar  in  sacrificio 
pro  coll^o  pontificom  qointo  qaoqae  anno. 

Cavillatio  °  est  jocosa  calamniatio. 

Cavillam,^'  cavillatio,  id  est,  irrisio. 


17  Al.  €tn€.    Vid.  Not.  iaf. 


NOT£ 


e  caadicibiM,  id  est,  crassioribas  U- 
bnlit  lierent.  Varro  lib.  iii.  de  vita 
Pop.  Rom.  *  Qood  antiqni  plnrei  ta- 
bnlas  conjniictas  codicea  dicebant,  a 
qno  ia  l^beri  nave  rodicarias  appel- 
lamns.'  Inde  Candicarii  dicebantnr 
ii  qni  eaadicariis  navibns  fmmentnn 
ndvehebant.  /deai. 

■■  Csrtaref]  Locns  cormptns  in  se- 
qnentibuf.  Legendaro : '  Caviares  hos- 
Uae  dicebantnr  qnod  caviar  pars  bos« 
tie  canda  tenns  dicebatur.'  M anifes- 
tnm  ett  in  eqno  Octobriy  de  qno  hic 
agitnr,  partem  secnndnm  candam  dic« 
tam  *  Caviar/  ot  in  bove,  *  Palaseam ;' 
io  sne,  '  off«m  penitam.'  De  eqno 
Octobri,  inquam,  Festns  inteiligit: 
cnjas  coda  tanta  celeritate  inReglam 
perferebatnr,  ut  sangnis  recens  inde 
in  focnm  stillaret.  Fiebat  antem  boc 
sacrificinm  qninto  quoque  anno,  ut 
Don  mnlto  post  seqnitar:  et  Proper* 
tins  refert :  '  Qoalla  nunc  cnrto  los- 
tra  novantnr  equo.'  Jo$.  Seal, 

Cmuan»  Imtiaf]  Lege  cnm  Scalige- 
ro:  CovMres  koHui  dkehndw^  quod 
emtar  pors  Aostur  caiada  tonw  dkert* 
imr.  Eqnnm  Octobrem  intelligit,  qul 
in  campo  Martio  mense  Octobri 
Marti  immolabator.  In  eo  pars  se- 
pnndom  candam  *  caviar '  dicta,  ut  in 
bofOy  *  pa^asea ;'  in  sne,  *  offa  penita.' 
Vide '  October  eqnns.'  Dac. 

"  CMBolio]  CttviUwri  A  ewere.    Is- 

tnd  de  jnrispradentibas  dicitury  cnm 

consiliis    siiis    oobis    cavent,   illnd 

vere  Legnleiornm  et  rabalarum  fo- 

Delph.  et  Var.  Clat.  Pomp, 


rensium  proprium,  cnm  tergiversan- 
tes  tricas  et  morosas  jorls  prttsti- 
gias  effntinnt  ad  fallendnm»  nnde 
eawUUUiOf  frustratio,  per  fraudem  ir- 
risio,  calnmniatio.  Et  tacaviflaCto  per 
despectnm  irrisio  infra  Fest.  Glossa- 
rinm :  *  cafillatiOy  Mpa,  Mni,  wap' 
eyXf(pi^a,'  i.  iDsidisBy  fransy  conten- 
tio.  Idem. 

^  CamOam]  Dictom  a  cavendo, 
6mtopii9rut&s.  Propriumqne  est  Le« 
gnleiornm,  et  moratornm  verbnm* 
Nam  Jnrisconsnltornm  proprinm  Ck- 
vere,  Ovidius  :  *  lllo  ssBpe  loco  ca^ 
pitnr  consultns  amore  :  Qoiqne  aliis 
cavit,  non  caret  ipse  sibi.'  Tibollns : 
*  Haec  mibi  qo»  caverem  Titio,  Deus 
edidit  ore.'  Hodie  inepte,  911«  oa- 
neinnn  Titfo :  nnlio  sensn.  At  TibnU 
Ins  se  prudeotpm  more  de  amoro 
poblice  responsnrum  coalibet  conso- 
lenti  proponit.  Quod  ex  sequentU 
bus,  et  ez  nomine  Titii  apparet :  sed 
qui  corrapernnty  igoorarnnt  secnn- 
dam  et  tertiam  conjugationem  ean- 
dem  apud  Veteres  fuisse :  nt  igitur 
deminnernnt  nomen  in  formnlariis 
illis,  Legnlrios,  non  Jarisprndeotes 
vocantes,  sic  et  verbnm  professio- 
nis:  com  tamUarem  non  eavere  eos 
dicebant,  propter  tricas,  et  morosas 
joris  pnrstigias.  Sane  ita  esse  rel 
nnos  TertttUiaiias  satis  dederit,  qoi 
in  libro  de  corona  ait : '  omnibos  mo- 
dis  cavillandnm,'  Id  est,  cavendum  : 
wanToims  9§pupyai^4or.  Non  crgo  ob- 
scoriimi  qnare  in  vitiAm  verterit  hoc 
Fe$i.  K 


14« 


8BXTI   POMFBII   FBSTI 


Cavitionem  p  dicebanti  qnam  modo  dicimas  cantionem. 

Caulffi  "i  a  cavo  dictee :  antiquitas  enim  ante  usum  tecto- 
rum  oves  in  antris  claudebantur. 

Cavum'  a  cbao  dictum,  ex  ejns'*  inanitate* 

Cklbrbs'  antiqui  dixerunt,  qnos  nunc  equites  dicimns,  a 
Celere  interfectore  Remi^  qai  initio  a  Romulo  iis  praepo- 
situs  fuit,  qui  primitus  electi  fuerunt  ex  singulis  curiis 
deni,  ideoque  omnino  trecenti  fnere. 

Celibari'9  basta^  caput  nubentis  comebatur,  qu8B  in  cor- 
pore  gladiatoris  stetisset  abjecti  occisique,  ut  quemad- 
modum  illa  conjuncta  fuerit  com  corpore  gladiatoris,  sic 
ipsa  cum  viro  sit :  vel  quia  matron»  Junonis  Cnritis  in 
tutela  sint,  qu»  ita  appellabatur  a  ferenda  hasta,  qu» 


18  Ed.Se9Uet^M§.^l9  AUetBUUai. 

NOT£ 


▼erbtim :  coni  genus  hoe  hominnm 
male  semper  aodlerit.  Olotnriom 
▼ero :  *  Cafillatio,  ii49paf  iiwdni  wa^ 
ryxff//n|0'if/  Jo«.  &a/. 

Can%Uum\  Idem  qood  eat/UhHo. 
Dac. 

v  Cartftojitfm]  Plantns:  *  Oppor- 
tnne  mihi  cavita  est  hec  Epistola.' 
JoB,  SaU. 

Camiioiiem]  A  cafeo,  eavitom,  can- 
tnro  ;  cavitio,  cautio.  Plant.  Pseu- 
dol.  II.  S.  '  Nam  ipsa  mihi  Opportn- 
nitas  non  potnit  opportnntns  Adfe- 
nire,  qnam  h«c  cavila  est  mibi  op- 
portnne  epistola.'  Qnanqnam  libri 
fere  omnes  habent  non  cavtta,  sed 
caoato.  Qood  satis  placet:  coMia, 
ernta.  Dac, 

1  Caulai]  A  cavitate  dictas  vntt 
Fejtus,  Varro  erlsm.  Sic  Lncret. 
dixit  '  canlas  aetheris/  id  est,  cava 
coeli.  Sed  melins  alii  a  Oreco  a^kii, 
aala,  addito  c,  eaaia,  Servins  ad  illnd 
IX.  Aneid.  'Ac  velnti  pleno  lupns  tn-* 
sidiatns  ovili  Cnm  fremit  ad  canlas  :' 
*  Canl»,  mnnlroenta  et  sepf  a  ovinm. 
Est  enim  Orapcnm  nomen,  e  detracto. 


Nam  Orcci  aAxia  vocant  animalinm 
receptacula.'  Olosssp  Cyrillt : '  oAk^, 
r&y  wpofiArw  stabnlnm.'  Inde  In  sa« 
cris  «dibns  et  in  tribnnaltbns  septa 
qusB  tnrbas  prohibent  canlas  voea- 
mus.  Qnomodo  Orssci  qnoqne  oAx^. 
Sntd.  aifKfl  rh  vw  i^9iow  aaXo^fUfw, 
Nam  ifx'*^  eidem  snnt  t&  X*<P^  ^ 
Kpir&if,  Secretaria  scilicet  jndicnm. 
Inde  Olosss  Isidori :  *  Caules,  can^ 
celli  tribnnalis  nbi  snnt  advocati.' 
Nam  ntmmqne  dicebant  eaaiee  et 
eamiat,  et  JwreiUes  et  yi<rctKai.  Idera. 

'  CavMM]  Varr.  lib.  iv.  de  L.  L. 
*  Ego  magis  puto  a  cbao  cavnm,  et 
hincccelnm.'  Chaosax^bio.  VMe 
'  cohum.'  /dcm. 

*  Celeree]  A  Celere  interfectore 
Remi  dictos  mnltl  consentinnt:  sed 
non  dnbium  est  qnin  eeier  sitaOrsecn 
ffAiif,  eqnes  qni  privo  equo  eurtit. 
K4Kji%,  ASolice  K^Xifp,  celer.  Idem. 

t  Cehbari  Aasfo]  Ovidiiis :  <  Nee 
tibi,  qnae  cnpidm  matnra  videbere 
fflatri,  Comat  vtrgineas  hasta  reenrm 
comas.'  Vide  Plntarch.  in  Qnvst* 
Rom.  qni  Ss^mt  vocat*  idew^ 


DB   VfiRBORUM   SI6NIPJCATI0NK   LIB.   III.  147 

lingaa  Sabinorum  cnris  dicitur :  vel  quod  fortes  viroft 
genituras  ominetur :  vei  quod  nuptiali  jure  imperio  viri 
subjicitur  nnbens :  quia  basta  summa  armornm^  et  im- 
perii  est :  quam  ob  causam  viri  fortes  ea  donantur^  et 
captivi  sub  eadem  veneunt^  quos  Gra^ci  dofvaKArov^  nai 
8of «xTjfrouf  vocant. 

Celsus  "*  ex  Grseco  xixii^  eques  dictus. 

Cenina*°  *  urbs,  qu»  fuit  vicina  Romae,  a  Cenite  conditore 
appellata. 

Censere  ^  nunc  slgnificat  putare,  nunc  suadere,  nunc  de- 
cemere. 

Censio '  aestimatio :  unde  censores.  Censio  hastaria  dice- 
batur,  cum  militi  mulctae  nomine  ob  delictum  militare  in- 
dicebatur,  quod  hastas  daret.  Censionem  facere  dice- 
batur  censor,  cum  mulctam  equiti  inrogabat. 

Censores  •  dicti,  quod  rem  snam  quisque  tanti  aestimare 
solitus  sit,  quantum  illi  censuerint. 

Censui  censendo  ^  agri  proprie  appellantur,  qui  et  emi  et 
venire '  jure  civili  possunt. 


20  AL  Ctfjtma,  et  mox  eattUe.—l  Pro  venire  alii  legunt  vendu 

NOTiE 


"  Celtui]  Noo  a  K4\ris,  nt  Talt  Fes- 
tns,  ted  a  verbo  antiqno  eello,  qnod  a 
KikXm,  rctx(»s  ^/2*«,  citns  ambnlo. 
Ut  a  compoiito  *  excello/  *  excelsns.' 
CeUta  est  citoi  Horat. '  Cehi  prster- 
eoDt  auitera  poemata  Rliamnes.'  Et 
lo  illo :  *  locedit  citn'  celsn'  toln- 
tim.'  £t  Ovid. '  Celsns  eqnes.'  Glos- 
tarioro,  *  celsiis,  ^\hs,  fMrktpos^  ic^- 
Xur.'  Leg.  ic^i|f.  Idem. 

'  Cema\  Al.  Ctenim,  KaivUni*  Steph. 
et  Halicarn.  Caninenaen  Lifio.  In 
Latio  pooit  Plin.  Idem. 

f  CeneereJ  Modo  pmtare,  vel  arbiirari: 
Terent  Adelph.  iv.  2.  *  Censen'  ho- 
minem  me  esse  F  modo  astimare,  *  in 
•censnm  referre,'  ut  *  censere  popa- 
Inm.'  Inde  cemor  qni  familiam  et 
bona  civinm  recentet,  et  refert  in 
tabulat    pnblicat.      Item   decemere. 


Nam  decreta  per  verbnm  censeo  de- 
darantur.  Cicero  iii.  Catil.  'Quo- 
niam  nondnm  est  prsscriptnm  S.  C. 
ex  niemoria  vobis,  Quirites,  quid  Se- 
natus  centnerity  expouam.'  Cenuo 
etiam  snadeo.  Horat.  Epitt.  xvit. 
'Ecce  docendns  adhuc  qus  censet 
amicnlnii.'  Idem, 

*  Ceneio]  Censio  hafttaria,  com  cen- 
tor  ob  delictom  milltem  hastam  dare 
Jubebat.  £t  centio  eqoitit  erat  com 
eqnus  illi  pnblice  adimebatur ;  et 
hoc  Festut  per  muUam  iotelllgit.  Id, 

^  Cenioret]  Vide  tdpra  *  ceotere.* 
Idem, 

^  Cemui  eensendo']  Praedia  ceostii 
ceosendo  dicebantnr  ea,  quae  estent 
mancupi :  qn»  habebant  jus  civile : 
qiiae  tubtigoari  apud  s^rarinm,  apnd 
censorem  potsent :   qt  auctor  est  Cu 


150 


8BXT1  POMPBIl  FBSTI 


Centariatns  ager  "^  in  dacenta  ^  jagera  definitas.  Qaia  Ro- 
malus  centenis  civibas  dacenta  jngera  tribait. 

Centurionas®  antea,  qui  nanc  Centurio ;  et  curionus  et  de- 
.corionus  dicebantur. 

Cercolopis  ^  ^  genus  simicBy  quse  ultimam  partem  caudae  vil- 
losam  habet. 


4  AUi  hic  et  inf.  duc€na,—6  Alii  Cercalopex  et  CeretUpt. 

NOT^ 


cenlariis,  cnm  a  consnlibui  vocaban- 
tur.  Hbc  fcrba  (//m  curisda)  binc 
fuganda,  ut  optime  monnit  Scaliger. 
Ncqne  enim  eadem  coriata  et  centu- 
riata  comitia.  lilis  populos  Ronu 
per  curiai,  non  centnrias,  distribotis 
enriattm  inffragium  ferebat.  Doc. 

n  CentwriaiyM  agerl  Ager  dncentam 
'ogeruroy  quem  tic  appellatum  fuit 
habita  ratione  centeoorum  civinm 
qnibas  erat  attribntus ;  oon  vero  mi- 
meri  jugenim  quibus  coiiitBbat ;  qood 
notandnm.  Hinc  inteUigeoduB  Varro 
lib.  I.  de  Re  Ru»t.  cap.  10. '  Antlquna 
ooster  ante  bellnm  Pnnicnm  pende- 
bat  bina  jogera,  qnod  a  Romulo  pri- 
mom  divisa  dicebantnr  viritim,  qns 
qnod  beredem  teqnerentnr,  hsredi- 
om  appellarnut,  b»c  postea  a  eentom 
eentoria  dicta.'  Tamen  proptos  ve- 
ro  este  arbitror,  agrum  qnamvis  du« 
ceoom  jngernm,  qnod  primis  tcmpo- 
ribtts  ceotenomm  tantnm  foerit,  mn- 
iwiati  nomen  retinuisse.  Idem, 

»  Cent¥nonM9\  Ceoteoarias  civium 
catervse  prafectns,  Cnrio:  sive  Co- 
rionus,  cnriie  praefectiis,  Ck^  d^tme 
jmroiate,  Decnriosive  Decnriooos,qui 
decem  equitibus  prseest.  Idem. 

P  Cercehpi»]  Legeodnra  sine  ulla 
controversia,  CerceUpe:  hoc  estSimia, 
qus  caodam  non  habet.  Martialis: 
'  81  milii  canda  foret,  Cercopithecos 
eram.'  Ccrcolips  igitor  opponitnr 
Cercopitheco,  et  proprinm  Latinnm 
nomen  haber,  CteNo.  At  Festits  hic 
manifesto  errat«  qui  putat  a  K^fMwt,et 


Aivot  factnm,  ideo  quod  crassam,  et 
villosam  ultimam  cauds  partem  ha- 
beret.  Atqni  talia  non  ab  «liia  no- 
miuibus,  sed  a  verbis  componootnr : 
nt  ai^Ui^''  ^^  "^^  K^iatw^  akris* 
qnod  capra  careat:  quio  et  onllnm 
est  geoos  taliuro  Siroiarum.  Catnllus 
qnoqne  harnm  simiarum  meotiooem 
facit  io  cpigrammate :  *■  et  trepidas 
lingere  Cercolipas.'  Quam  enim 
apertus  sensns,  onines  vident:  quid 
enim  fiedins,  qnam  nates  SimiaF, 
praesertim  Cercolipis  ?  Polttianna 
tamen  maioit  Cortelinas.  Qood  ipse 
ooo  excogitavit.  Scd  ita  in  maoo- 
scriptis  viderat.  Ita  enim  habet  ma- 
nnscriptus  Catullns  clariss.  et  erodi- 
tissimi  Cnjacii,  J.  C  ac  senatoris  am* 
plissimi.  Sed  non  defuernnt,  qni  in 
Politiano  candorem  animi  require- 
rent.  Quod  docti  viri  hic  sobstitouot 
Cerceikptx  pro  CereoUpt,  nt  qnod  in- 
geniose  excogitatnm  ait  landamos, 
ita  quod  aliennra  a  Festi  sententia 
rejieimuf.  Jo«.  ScaL 

Cercolopit'}  Legendum  Cercolqw,  nt 
bene  Scaliger:  sed  fallicor  Festus 
qui  putat  diciaic/piEor  canda,  et  khros, 
pinguedo,  qnod  caudain  pingoem  ba- 
beat,  et  viliosom ;  dicitor  enim  crrro- 
Upt,  qoi  caudam  non  habeat,  aie^NOf, 
et  vcrho  Aciirw,  linqno.  Ut  olyiXi^ 
petra  dicttur  to^  t^  XMlwov^m  aiyh, 
qnod  caprts  destitnta  sit»  rh  cercoJs- 
peXy  qood  a  viria  doctis  or»  ascriptnm 
foerat,  qnia  Festi  sententis  adversa- 
tur,  rejiciendnm.  J>iic. 


DB  VBKBORUM   81GNIP1CATI0NB  Llfi.  III. 


m 


Cercopa^  Graeci  appellant  locrari  undique  cnpieBtem»  qna- 
si  Kipiova,  qaem  nos  quoque  locriooem  Yocamas. 

Cereos '  Salumalibus  muneri  dabant  humiliores  potentiori- 
bus,  quia  candelis  pauperes,  locupletes  cereis  uteban* 
tur. 

Cermalus '  locus  in  urbe  sic  nominatus. 

Cernuus^  calciamenti  genus. 

Cerritus  "  furiosus. 


NOTiG 


^  Cercopa}  Qnid  habebat  in  animo 
Feitus,  aut  Verriuft,  cam  b»c  scribe- 
ret?  quae  eniro  cognatio  r^  W/Nry,  et 
T^  K4p6€i?  K^picmrts  a  Oracii  «vroSp- 
TM  dicuotur.  Eyutque  rei  causam 
petunt  ab  bittorla.  Jot,  SeaL 

Ceratpa]  Festus  videtnr  dedneere  a 
c^P^est  tucnim»  vel  a  Orseco  n^pios  et 
Latino  ctqnof  qaasi  ctrdocupu :  roer» 
wgm.  lUpitn^  Orccum  est,  et  ex- 
poDitnr  aoimal  magnam  habens  cau* 
dam,  id  est,  vulpes,  a  cujns  astutia 
bominea  franduieoti  etroopeo  dicti. 
Unde  et  nata  fabiila  de  Cercopibns 
popnlis  qui  Jovia  ira  in  simias,  qnis 
Grsrcis  vidqcot,  et  in  insolas  delati  iis 
Pilhechnsarttm  oomen  dedere,  Ovid. 
Metamorph.  iiv.  <  Quippe  Denm  ge» 
nitor  fraodem  et  perjuria  quondara 
Cercopnm  esosuS|  gentisqne  admissa 
doiossey  In  deforme  viros  animal  rou- 
lavity  utiidero  Dissimiies  bomini  pos- 
sent  sifflilesqne  videri.'  Dac, 

*  Cenos]  Lncemas  cera  illitasy  qnas 
Festns  opponit  candelis  qu«  pice  il- 
Unebnntnr.  Potentioribns  cereos  da- 
bant  linmillores  Satnmalibns,  de  mo- 
re  sdiicet ;  illis  enim  diebus  mnnera 
per  totam  nrbem  commeabant.  Vide 
MartieU  lib.  iv.  Epig.  46.  et  89. 
Idem, 

•  Cermalm]  Varro  lib.  iv.  *  Oer- 
mainm  a  germanis  Romnlb  et  Remo, 
quod  ad  Ficom  Rominalem  hi  inven* 
ti/  Plutarcb.  in  Romulo,  Oermalum 
oUm  a  germanis,  postea  Cermalum 


dictum  esse  scribit.  Vide  Septi- 
montium,  et  Matrem  Matutam.  Ant, 
Aug. 

CerwMjbu]  Palatini  montis  pars  qnse 
fomm  versus,  K*ppa)4s,  Plnt.  in  vita 
Romuli.  Scribitur  et  GermciiMs,  C 
mutato  in  G.  Dac. 

<  Cfmuiis]  Lncilins :  ^  Ceranni  ez- 
templo  plantas  coovestit  bonestas.' 
fW.  Ur^. 

Cfmnifs]  Calciamenti  genns  esse 
male  potavit  Festns  bocce  Locilii 
verso  deceptos  ex  Satir.  lib.  iii. 
*  Cerouus  eatemplo  plaotas  coovestit 
honestas.'  Ubi  cenuii»  nibil  aliod  est 
qoam  Mutinitfiis,  qoasi  qood  terram 
ceraat.  Vide  Noninm.  Deceptnt 
etiam  Isidorns  qui  ait,  '  Cornui  socci 
ennt  sine  solo.'  A  cemiws  dictus 
Cerwohig,  Oloss.  Isidor.  '  Cernulns 
in  capite  mens.'  Olossarium :  *  cer« 
uoli,  TflTM^NffTOA.'  *"  Cemolus,  ircroiH 
purrlis,*  Idem, 

0  Cerrttnff]  Cereriti,  cerriti,  et  lar- 
vati,  malesaoi,  Cereris  ira  et  Larva- 
ram  iocorsione  animo  vexati.  Plaut. 
Men«ch.  v.  4.  *  Nom  larvatus  est 
ilie  aot  Cerrttos  ?  Facsciam.'  Etita, 
puto,  proprie  dicebantur  qui  sibi 
Cererem  et  Larvas  vidisse  videbao- 
tor,  nt  Nympbati  qui  Nymphas. 
Vide  *  Larvati.'  Olossarinm,  *  Ceri- 
tus,  wapopfua^hsf  mapopu^ipaKros,*  Male 
sani,  commoti.  Ubi  nibil  mutan- 
dum.  Vide  Hesych.  in  irc^ft^c^aK* 
ret.  Idem. 


152 


8RXTI   POMPBII   PB8TI 


Cerrones^'  leves  et  inepti  a  cratibos  dicti;  quod  Siculi  ad- 

veTSus  Atbenienses  cratibos  pro  scntis  snnt  usi,  qnas 

Grseci  yippas  appellant. 
Cerraria  ^  ovis,  qa»  pro  cerva  immolabatar. 
Cervas/  qood  xipara,  id  est,  cornaa  gerat,  dictos. 
Cespes*  est  terra  in  modum  lateris  csesa,  cum  herba,  sive 

frutex  recisas  et  troncatos  est. 
Cesticillos  7  ^  appellatur  circolos^  qaem  superponit  capiti, 

qui  aliquid  est  laturus  in  capite. 


6  Alii  libri  babeot  C^trrwitf  et  mox  pro  $trati$t—7  Alii  CittiUus, 


NOTJE 


*  CtrrtmeB]  Viae  *  Geme.'  Ani. 
Aug. 

CffToiwt]  Inde  Cemeerrmii»  et  Co«- 
eerrm,  Lncilius :  <  TapnUam  legem 
f  ident  coneerne  Opimi.'  Jot.  SetU» 

Cemmee]  Pro  Gerremee^  G  mntato 
Itt  C.  Sic  aotem  dicti  a  gerrie,  crati- 
bna  vimineii,  qnibna  pro  scntia  nti 
Sionli,  et  ab  Atbenientibns  irrisi,  nt- 
pote  qni  te  re  parnm  idonea  tntaren- 
tnr,  unde  factnm  ett  nt  inepti  et  le- 
tet  bominet  Cerronet  bodieqne  di- 
cantnr.  Aliter  lamen  idem  Fettnt 
infra  In  foce  gerrit.  Inde  *  cong^r* 
na '  et  ^  congerronet/  vet  '  conccrro ' 
et 'concerronet/todaletdicti.  Varro 
lib.  Yi.  '  Congerro  a  gerra,  et  Orc« 
cnm  ett  et  in  Latina  cratlt.'  Vide 
'  todalet.'  Ooc. 

'  Cervarim]  Cerva  mactabatnr  Dia- 
II».  Ovidint :  <  Qon  temel  ett  tri- 
plicl  pro  virgine  c»ta  DianiB,  Nnne 
qnoqne  pro  nnlla  Tirgine  cerva  cadit.' 
Cnm  ea  oon  erat,  tuccedaneam  ejnt 
ttactabant  ovem,  qnm  ob  id  Cervaria 
ovit  dicebatnr.  Jat.  SemL 

Cervmria]  Jam  alibi  monnimnt  Ve- 
ieret,  cnm  vera  lacrificiit  adbtbere 
Aon  poteraot,  alla  qnsdam  vero  ab« 
aentinm  nomine  intignita  tnbttitnere 
aolitot  fhitte.  Sic  cum  cerva  deerat 
qtt«  DianK  mactaretnri  tnccedatteam 


ejttt  ovem  mactabant,  qn»  idcireo 
eervoria  wie  dicebatnr.  Dae> 

*  Cermui]  Idem  Varro  llb.  iv. 
'  Cervi^  qnod  magna  comna  gemnt, 
mntato  G  in  C,  nt  in  mnltlt,  qnati 
gerui.'  Sed  potint  a  Ori»co  inpahf 
dictot  pntem  M  rw  tnpArmm.  /dm, 

*  Ceejfee]  In  modnm  laterit.  Prop- 
tema  elegantlttime  a  Or»cti  Terti* 
tnr  X0pr^Xii#o5,  x^P^fi^^h  mXMat, 
Male,  x^ff^^^'^*  mX^doe.  Jee.  SSmI. 

Ceepee]  Virg.  i.  Eelog.  '  Panperit 
et  tngnrl  congettom  cetpite  cnlmen.' 
Ubi  Serv.  *  Cetpite,  id  ett,  bertia 
eum  propria  terra  evulta.'  A  otfdt 
dictnt  cetpei  qnod  fratice  oodiqne 
recito  qnadmtam  laterii  fignram  re- 
ferat.  Inde  In  Oiottario :  *  cetpet, 
Xopr^Xa^s,  X9f^fi^'t  vXijtts.' 
^S*  x^^fi^^^t  wxi90os,  Later  ber- 
b«y  gleba  cnm  berba  avnlta,  later» 
dcc.  Dae. 

^  CeeticiUme]  Vide '  Amnlnm.'  Aai. 
Amg, 

CeetieUhit]  A  cettaf,  id  ett,  cingn- 
lomy  cetKniliity  nnde  ceilKtlfat.  Vide 
*  ctettui.'  Emendabat  Salmatint 
CtrciltUift,  a  voce  eereiUef  cimnli. 
Varr.  lib.  t.  *  Ut  parvi  cimoli  aann-* 
liy  tic  magni  dicebantnr  circltet  aniii.' 
Dae. 


BB   VBRBORUM   8IGN1F1CAT10NB   LIB.  111. 


153 


Chalcidioum^  genas  aDdificii,  ab  arbe  Chalcida'  dictom. 

Cliaes^  appellat  Hesiodas  eonfasam  qaandam  ab  initio 
anitatem  biantem^  patenteroqae  in  profandam :  ex  eo  et 
Xff<W  QfBdci,  et  nos  hiare  dicimas.  Unde  Janas  de* 
tracta  aspiratione  nominatar^  ideo  qaod  faerit  omniam 
primus,  coi  primo  sapplicabant  *  velat  parenti,'  et  a  qao 
reram  omniam  factam  patabant  initiam. 

Chilo  <  dicitar  cognomento  a  magnitadine  labrornm.  Cilo, 
sine  aspiratione,  cui  frons  est  eminentior,  ac  dextra  si- 
nistraque  veluti '  recisa  yidetar. 

Choenica,^  mensaras  genus. 


•^^^^^»^^^»-^ 


8  Ed.  Seal.  CAalctdtca.— 9  Eadem  £d.  tthd. 


NOT£ 


«  CkaMeuk\  Vitrav.  lib.  ▼.  c.  1. 
*  Sin  ftatem  locnt  erit  ampllor  in 
lonifitttdlnemy  cbalcidica  in  extremia 
constitnantar.'  Iiidor.  *  Chalcidi- 
cnm  foris  deambnlatoriomy  qnod  et 
)»eribalom  dicitor  et  iteram.'  Idem 
qaod  MMoNMR.  Oalli  Tocant  M- 
«M.    Vide^Moiniana.' /dm. 

'  daot]  Vastos  ei  confnnns  hiatna 
ab  initio  crealas  :  Hesiod.  tlroi  fikw 
9pifr»ar9k x^  yii^;.*  Certe  qaldem 
initio  chaoa  ereatam  est.'  *  Unita- 
tem  Uantem,'  Toeat  Festoa  de  qna 
Ovld.  MeL  I.  *  Vnni  erat  toto  natn- 
ne  Tnltna  in  orbe,  Qnem  dixera 
chaoi.'  Et  II.  de  arte : '  Unaqae  erat 
ftieiea,  tidera,  terra,  fretnm.'  Ez 
illo  Enripld.  in  Menalippa  :  *0  V  od* 
pof^f  T«  ytui  T^  ^  iMp^  f^  *  Cm- 
Inm  et  terra  erat  nna  facies.'  A  cAoa 
Oneci  X'^"^*  ^^  >*<»  ^*>^  dicimnsy 
nnde  et  Jflanaw,  detracta  aspiratione 
Joaas,  sicdlctns  qnod  primns  Deoram 
ait,  et  ez  eo  omnlnm,  felati  ex  chao, 
dncatnr  initlnm.  Idem 

•  Coi  pfiaNim  tuypUeaboMt']  Ma- 
crob.  lib.  i.  Sat.  cap.  9.  *  Jaanm  qol* 
dem  aolem  demonstrari  folant  •  •  • 
qni  exoriena  aperiat  diemy  occiden» 


clandat ;  invocariqne  primom  com 
alicai  Deo  res  divina  celebratnr,  nt 
per  enm  pateat  ad  illam  Deom,  coi 
immolatary  accessns:  qaasi  preces 
sopplicom  per  portas  snas  ad  Deos 
ipse  transmiitat.'  IdemOvid.  i.Fast. 
Uem, 

'  Vekd  jmnnH]  Ideo  et  ptter  nd- 
debant :  Jamb  PAtSR.  Vlrg.  Horat. 
dcc.  Idem, 

s  CkUei]  Orvci  interpretantnr  *po- 
jcl^oAoy.  Jo$,  SeoL 

CkiU]  A  Orseco  xetkes  labram. 
Idem  Chariains  llb.  i. '  Cilones  dicnn« 
tnr  qnornm  caplla  obloni^  et  com* 
pressa  snnt.  Chilones  autem  cnm 
asplratione  ex  Or«co,a  tabria  impro- 
bioribns,  qnm  illi  xv^n»  nnde  chilo- 
nes  improbius  labratl.'  Hoc. 

^  Ckemkd]  Xebn^,  cliaenlx,  semi- 
moditts.  *8extarinm'  Oaxa  Tertit. 
Continet  tres  eotylas,  ut  ait  Pollox. 
Cotyla  aotem  continet  nnciaa  tredc- 
cim  et  dimidiam.  Chmnix  ergo  ca- 
pit  libras  tres  ct  oncios  qaatnor  cnm 
dimidia.  *  Demensnm'  Terenilo  di- 
citnr,  qnod  singnlis  diebns  servls  da- 
bfttnr  in  cibum,  nnde  et  j^porfis^ls» 
Orsecis  dicitor.  /dem. 


134 


SBXTI   POMPBIl  FBBTI 


Cboragiom/  instrumentam  acenanim. 

CiBUS^  appellatur  ex  Grasco,  qaod  illi  peram,  in  qua  ci- 

bum  recondunt,  xifiwriov  '^  appellant. 
Cicatricare^*  cicatricem  inducere. 
Ciccum ""  membrana  tenuis  malorum  punicorum. 
Cicindela  ^  genus  muscaram,  quod  noctu  lucet,  videlicet  a 

candore.    Unde  etiam  candelabra  putantur  appellata. 
Cicuma  "  ^  ayis  noctua. 
Ciere^p  nominare. 
Cilium^i  est  foUiculus,  quo  oculus  tegitur:  unde  fit  super- 

cilium. 


»^^^^^^^0^^^ 


10  AUi  «fiSos.    Vid.  iof. — II  Al.  ciictMiai  al.  eteiKma^  al.  accnba* 

NOT^ 


1  CAoi^giauM]  Eo  nomine  intelli- 
gnntur  ea  omoia  qtiibas  scens  or- 
nantar.  Plaut.  in  Prol.  Capt.  *  Nam 
hoc  papne  iniqunm  est  comico  chora- 
gio,  Conari  de  lubito  nos  agere  tra- 
goediam.'  Idtnu 

^  Cibu»\  Orus  Milesius  in  Etymo- 
logico  apod  memanuscripto  Ki^«r^f, 
inquit,  A^ftXc  Wk  'rtM  %\  Si^.  Si^  r^ 
KCicrtfat  h  oArp^  &c.  1(r»s  9h  va^  rh 
Kifios  yiyopMf,  h  tniiitdvu  r^r  rpo^i^. 
«ccd  Kifitffts  j^  irhp€tf  4)  V  KifitnhSf  wapii  rh 
kMoi  iK9irii¥  fi6iTaf,  FtU,  Urrin, 

Cibui]  A  Grsco  Kifios,  pera^  nam 
ita  Irgendum  loco  roi;  fUfi^iiop  pln* 
ribas  ostendit  Voss.  In  Ms.  erat  Cy« 
bon,  Bac. 

1  CicQiriciwf]  Cicatricero  indncere, 
de  voloere  dicitur:  cum  obducitur 
et  obcvcatur.  Idem. 

"*  Cicaun'}  Varro  lib.  ti.  Ling.  Lat. 
habet  cicum.  Fui.  Ursin. 

CiccMm]  Glossarium:  '  Ciccumi 
j^  bfiJpf**  Isidori  Glosss :  '  Cie* 
com,  mali  granati  membrana.'  Vide 
Varronem,  et  Coojectanea  nostra. 
Jos.  ScaL 

Ciccaun]  Varro  :  '  Cicam  dicebant 
membranam  tennem  qun  est  in  malo 
Fiinico.*  Vae, 


■  Cieindda]  Aafarvpls.  Gioasartam. 
Joi,Seal, 

CieiMdela']  A  d»  et  eandeo^  unde  et 
candela  et  candelabrum.  In  Ma.  pro 
eandore  legitur  eandela.  Sed  imme- 
diate  a  eandeo,  nnde '  caodor/  *  can- 
deUy'  qaomodo  a  AApLint  splendeo  Kap^ 
wvfAs  Graecis  dicitur.  Dac, 

o  Ctcttina]  liidori  Giossae :  *  Cecu- 
ma,  noctiia.'  Jos.  Scal, 

Ctacma]  Multnm  fariant  lectiones : 
al.  encima,  al.  eeeusna.  Voss.  legeo- 
dnm  putat  cieeaba^  vel  ctcca&a :  quod 
noctoa  Gr»cis  Kuatdfiti  dicatnr.  Sed 
omnino  legendnm  daana;  nam  et 
GrsBcis  etiam  micv/uls  dicitnr.  SchoL 
Ariatopfau  in  IpvtO,  in  voce  JLiMKufiaS' 
r^  yXavKos  o^«  ^mww  Kiyovaa^.  Mc» 
fcol  KucKdfitts  ttitr^  Xiyovauf.  o284  luin^* 
9af  *  &s  KaX}diMxes,  Kdp^  hya/HH  Kutuftis. 
l. '  Noctuas  ita  ainnt  clamare :  nnde 
easciccabas  dicoot.  Alii  Cicumas: 
ot  Cailimacbns,  Vaide  bona  clcoma.' 
Dae. 

p  Ciere]  Vocare.  Virg.  <  quo  non 
prsBstaotior  alter  £re  ciere  viros, 
Martemque  acceodere  cantu.'  Item 
movere.  Idem :  '  Bella  cient.'  IdewL 
.  1  Ctitam]  Olossarium:  'Ciiia«^^- 
pM.'  Lege,  foi^ia.    Palpebras  intel- 


DE   VERfiORUM   SI6N1F1CAT10NE   LIB.  III. 


1S5 


CiUibsB/  mensae  rotondae. 

Cimbri '  lingua  Gallica  latrones  dicmitar. 

Cimmerii  *  dicontur  hominesy  qui  frigoribus  occupatas  ter* 
ras  incolunt^  quales  fuerunt  inter  Baias  et  Cumas,  in  ea 
regione^  in  qua  convallis  satis  eminenti  jugo  circnmdata 
est ;  qu»  neque  matutino  neque  Vespertino  tempore 
sole  contegitur. 


NOT^ 


ligit.  Jof.  SenL 

Ct^Km]  Festo  consentit  Isidor.  lib. 
XI.  cap.  1.  *  CiUa/  inqnit, '  snnt  teg* 
mtna,  qnibos  cooperiimtur  ocnli,  et 
dicta  cilia  qnod  celent  ocolos,  tegant* 
qne  tnta  cnstodia.'  Sed  proprie  ci- 
liom  est  creptdo  snperioris  tnnictt, 
Qnde  pili  exeuat.  Unde  tuperciUum 
quod  snpraciliam  est.  Dae, 

r  CiUUkg']  Dicitar  et  «tdAaaiiMi: 
Varro  lib.  iv.  *  Mensa  rotonda  do- 
mioabatnr  cilibantnm,  ut  etiamnum 
io  castris :  id  videtnr  deciinatom  a 
Gnecoy  &r&  rov  icuAdcor.'  Vemm  in 
etymo  fallitnr  Varro.  Nam  dUibm 
dictae  a  Orarco  KiXJdfias,  mensatripes, 
snpra  qnam  antiqnitns  bello  redeun- 
tea  clypeos  reponebant.  Aristopb.  in 
Acham.  Tohs  luXXifioairas  oZiro,  wUf  t^m 
iovfSot.  *  Cillibantes  affer,  pner,  cljr» 
peoram.'  Dbi  Scholiastes :  KtXXifiW' 
ratf  rp&giuKii  rira  aKtvArfunOf  4p*  inf 
iwmB^aurt  ria  ItairiJkLS,  iwaiJSw  Kdfutffi 
woAMfuvmfs,  Id  est,  cillibantas,  ta« 
bttlas  qnasdam  tribos  pedibos  fultaS| 
iopra  quas  dypeos  poonnt  qni  bel- 
Uado  defessi  sunt.  Ab  harum  simi- 
UtudiBe  poculornm  mensae  citftks 
etaam  dict».  ItUm* 

*  Cimtn]  ApoTpueol  sane,  Hot  wXJjmf 
rn  fnoront.  Sed  non  magis  Cimber 
latronem  significat,  qnam  Isanros  pi« 
ratam ;  Ambro,  dissolntum,  ac  vora- 
eem ;  Opicus,  obscoennm.  Sed  qnia 
talesfnerant  e«  nationes^do  earoro 
noibine  Tocamus,  qoi  tales  iont»  Joi. 
StaL 

Cimltrt]  Oermanis  Septemtriona- 


les  popuii,  qni  cnm  huc  et  illnc  prm* 
dabnndi  vagarentnr,  Inde  factum  est 
nt  Germaniea  et  Oallica  lingua  ia« 
trones  Cwi6rt  dicerentor.  Dae* 

'  Cimmerii]  Cimmerios  in  Campa- 
nia  circa  Baias  et  Cnmas  prope  lacom 
Avernnm  testantnr  Lycophron,  Si* 
lios,  Enstatbius,  Ephorns,  et  ex  eo- 
dem  Strabo,  Plinins,  Marcianus,  et 
alii.  De  iis  intelligendus  locus  Ho« 
meri  Odjrss.  A.  "Ma  8i  Kifiiitf»imv 
hfip&if  tS%it6s  r9  vtf Aa  rc,  'H^^  koI  m- 
^iXjji  KtKoXvftfUifoiy  M4  mrr'  o^ro^t 
'H^^iOf  ^a^v  ^iMpMoroi  Arrtiwrcrii'... 
'AAA*  M  r^  ^Xo^  rirarai,  *  Ibi  aotem 
Cimmerium  virorum  populns  et  nrbs» 
Qui  ere  et  nebulis  tecti,  neqne  nn- 
qnam  eos  Sol  locidus  illustrat  radiis 
Sed  desuper  nox  triitii  obtenditur.' 
Ulysses  enim,  ex  Circes  insnia  maae 
discedena,  vento  secondo  sub  vespe- 
ram  ad  Cimmeriornm  oram  appolit. 
Quod  probat  de  Cimmeriis  Scythis 
circa  Bospborum  oon  posae  intelligi : 
sed  audi  Servium  ad  illud  vi.  i£neid. 
'  quando  hic  inferni  janoa  regis  Di* 
citnr  et  tenebrosa  pains  Acheronte 
refuio.'  *  Acberon/  inqoit,  *  flnvins 
dicitnrInferorum,qoaiiiine  gaudio : 
ied  constat  iocnm  esse  haud  longe  a 
Baiis  undiqoe  mootibna  septum,adeo 
ut  nec  Orienlem  nec  Occidentem  So- 
lem  possit  aspicere,  ied  tantom  me- 
diura  diem.  Quod  autom  dicitor  ig- 
nlbus  plenos,  haec  ratio  est:  omoia 
vicina  illic  loca  caiidis  et  solpboratis 
aquis  scatent:  sine  gandio  aotem 
ideo  iUe  dicitur  locus,  quod  Qecro-» 


166 


8RXTI    POMPKIl   PB8TI 


Cinda»*'  locus  Romad,  ubi  Cincionim  monumentam  foit. 

Cincta  flaminica  *  yeste  velata. 

Cingulo'  nova  nupta  prsecingebatar,  qaod  vir  in  lecto  sol- 
vebat,  factum  ex  lana  ovis :  ut  sicot  illa  in  glomos  sub- 
lata  conjuncta  inter  se  sit,  sic  vir  sous  secum  cinctus 

NOT^ 


tnantift,  vel  Bcioinantia,  ut  dicnnt,Don 
nisi  ibi  poterat  fieri ;  qoK  sine  liomi- 
ais  occlsione  non  fiebat :  nam  et  £• 
aeai  illie  occtso  Miseno  sacra  ista 
romplevit,  et  Ulysses  occiso  £ipe- 
nore,  qQanqnam  fingatnr  in  extrema 
oeeani  parle  Ulysses  fnisse;  qnod 
ipie  Homerus  falsnm  esse  ostendit 
ex  qnalitate  iocornm  qn«  commemo- 
raty  et  tempore  navigationis.  Dicit 
enim  enm  circa  nnam  noctem  navi* 
gasse,  et  ad  locnm  venisse,  nbl  saera 
perfecit.  Quod  de  Oceano  non  pro- 
eedity  de  Campaoia  manifestissimnm 
est/  Inde  antem  Cimwterwi  a  tene- 
bris  nomen  habere  Phanices  fkbulati 
•ont,  nt  optime  notavit  Doctiss.  Bo- 
diartos  in  Ckantum,  lib.  i.  cap.  SS. 
qnia  eimmer  eis  est  tt^etctrt.  Unde 
'  cimrir  tenebramm  atror.'  /dem. 

•  Cnwio]  Ad  portam  Romanam, 
qnl  loeoi  ab  antiqnis  appcllari  soli- 
tu  '  sUtum  Cineis.'  Qnod  ibi  ejns 
famtlis  sepnlohnim  foit  Vide  *  Ro- 
manam  porttm.'  /dc». 

'  CineUi  jtemnitM]  Flaminicas  nlsl 
velatas  nefas  erat  conspici.  Qnare 
assidne  llameam  gestabant.  V4de 
/omes.  Cincta  igitnr  Fiaminica,  qu« 
capnt  cingebatnr  flameo,  qood  fla- 
nenm  hio  veelem  vocat,  nt  infra  in 
'  flameo/ '  vestimentnm.'  Idem, 

7  CingMhJ  Varro  *  TtpdrridiSci^Kd- 
X^:  Novos  maritos  tacltns  taiini  ni- 
oris  solvebat  eingnlum.'  Idem  xoim 
dicebatnr  Catnl.  *  Qnod  eonam  sol- 
vit  diu  ligatam.'  Unde '  lonam  sol- 
vere  'pro  devirginare.  Mewn, 

>  HeraOnm  mM\  Id  est,  arctisii- 
mo.  Vide  Erasm.  Honc  repnesen- 
tant  in  Mereorll  virga  Dracoaei  m«« 


dia  corporit  parte  mutoo  implicati. 
Macrob.     *  Hi  Dracones/   inqoit, 
parte  media  voluminls  sni  Invicem 
nodo,quem  vocant  Herculis,obllgan- 
tnr,  primaeque  partes  eonim,refleiaB 
in  circnlum,  pressis  oscnlis  ambitum 
circiili  jnngnnt,et  post  nodum  caudsB 
revocantur  ad  capnlnm  onducei»  or- 
naturque  alis  ex  eadem  capoli  parte 
nascentibns.'    Hnjnsee  rei  ratioaem 
exponit  AthenagoraS|   In   Oratione 
quae  inscribitnr  lcgnfto  md  impp-  Am- 
fentaof :  Kol  8rc  (de  Jove  loqnitnr)  vV 
tofrfy*  'P^  Amvyopc^ovrair  tsbreS  r^ 
ydftoif  MmK9,    ApaKtdpat  8*  o^s  yr-' 
M/Uinft,  «col  tArht  flr  ^pdKorra  /icro^a- 
X^Fi  evi^ittrae   aMfr   v^   «aXovyi^ 
'HfMMcXfforM^  SfifioTit  ii»iyti'  Tw  axiuut* 
TOf  Ti|t  f»i^s  tr6ftfiokor  ii  rw  'Effmi 
fafiMs,  i.  *Persccntus  aatem'  (Jn- 
piter)  '  Matrem  Rbeam  illius  con- 
cubitns  recnsantem,  cum  sese  llla  in 
Dracmnam   convertlisety    ipse  sese 
pnriter  In  Draconem  commntavlt,  et 
cnm  llla  mlstns  est:  cujns  mistnrm 
ichema  et  ijmbolom  virga  Mercnrii 
eit.'    Et  Inde  forsao  nodoi  iile  in 
noptlis  celebratus.  Quamvis  nibil  ve- 
tat  cnm  Festo  propter  omen  faetnm 
Intelligere  cnm   Hercnles  quinqna- 
ginta  sororibos  nodom  solvlsiot.  Ne- 
qne  in  nuptiis  tantnm,  sed  alla  qno- 
qne  in  re  reiigiosum  ac  sacmm  no- 
dnm  illom  foisse  ex  Veteribus  cer- 
tnm  est.    Ut  in  vnlneribusprmligan- 
disy  Plin.  lib.  xxvf II.  cap.  6.  *  Vnl- 
nera  nodo  Hercnlis  prmligare,mimm 
qnantnm  ocyor  medidna  cst.   Atqne 
etiam  qnotidiani  cinctns  tali  nodo 
vim  qoantam  ntilem  habere  dicoa- 
tnr.'  idem. 


DB  VBRBORUM  SIGNIFIGATIONE  LIB.  III.  157 

Yinctasque  esset.    Uunc  Hercalaneo  nodo '  Yincttun  vir 

solvit  ominis  gratia :   ut  sic  ipse  felix  sit  in  suscipiendis 

liberis,  ut  fait  Hercales,  qoi  lxx.  liberos  reliquit.* 
Cingulos  appellabant  homines,  qoi  in  his  locis,  ubi  cingi 

solet,'^  satis  sunt  tenues. 
Cinxi»^  Junonis  nomen  sanctum  habebatur  in  nuptiis^ 

quod  initio  conjugii  solutio  erat  cinguli,  quo  nova  nupta 

eratcincta. 
Circanea  ''^  dicitur  avis,  qu»  volans  circuitum  facit. 
Circites/  circuli  ex  aere  facti. 
Circumluvium  *  jus  prffidiorum. 
Cispius  mons '  in  urbe  Esquilin»  regionis  de  nomine  cujus- 

dam  hominis  '^  dictus: 
Cistema  ^  dicta  est,  quod  cis  inest  infra  terram. 


^»0^^»»^^^^^ 


12  '  lo  M 8.  melins  «61  tnnp  toUtU.*  Pac— IS  Alii  Ctrc€ii4a.— 14  Pro  oi- 
ifudam  komaiia  alii  habent  Cufii  Amagnini* 

NOT£ 

»  Qiri  LXX.  Ubent  reliqnU}  Mol-  «  CirMRM]  Sic  KeDenitin  Rvetom- 

10  ptnres  numernDtor  filii  Hercalit,  nes  diclu  puto  qu«  prsdam  circuni- 

sed  eot  omnet,  de  qnibnt  hic  Fettot  enndo  lustrant*  ut  milfut  ailt»qttn 

loqoitnr,  ex  quinqoaginta  sororibot  avet  rapacet,  a  drMMit,  circomenn- 

Thettii  filiabot  toaceptt.    VideApoi*  do.  Idem, 

lod.  Ub.  II.  Idem.  *  Ctreilet]  Non  tolom  cireuli  ex 

.  k  CiMxiai]  Tamen  Varro  apod  Ao-  tere  ftcti,  ted  et  qnivit  alii  circoli. 

gotttnom  de  Civit.  lib.  it.  cap.ll.  Vide  <  Cetticellot.'  /dem. 

ait  <  Virginentem  Deam  fnitte,  cul  •  CtroiMitiviam]  Com  parte  aliqua 

virginet  «olvebant  sonam.'    Eandem  diYitum  flomen  agroro  alicqiat  ita 

Fortonam  Virginalem  vocabant.   Ar*  ambit,  ut  inferiot  ooitom  illom  in 

nobiot:  'Virginum  togulat  Fortunam  inslil»  formam  redigat.    '  Circumla- 

driertit  ad  Virginalem.'    Nam  nup-  vionem '  vocat  acero.  Idem. 

tiarnm  tempns  virginibut  idem  erat  '  CitpiMS  mim$]  Enm  inter  Etqui«- 

ac  pnerit  tyrocinii  diet.    Eo  enim  lini  collet  numerat  Notter,  unde  et 

tempore  foemin»  prteteztnm  depo-  Etqnilinnm  montem  CiapiMm  et  Op' 

nebant.  Jas.  ScoL  fnam  dictum  volnnt.    Vide  <  Septi- 

Ciazitf]  Jnno  nuptiit  prs^tidebat.  montio.'     Diversnm  tamen   ftcere 

Ovid.  '  Jnnonemque  torit  qo»  prse-  videtnr   Varro  lib.  iv.   '  Esqollinns 

stdet  alta  maritis.'     Unde  pronnba  Sezticeps.    Cisplus  mons  Septiceps 

dicitur  et  jogalis.    Virg.  iv.  ^oeid.  apud  mdem  Jononit  Lncins  nbi  JEr 

*  prima  ct  Tellut  et  pronuba  Juno  ditomnt  habere  tolet.'  /lim. 

Dant  signnm.'     £t  alibi :   '  Jnnoni  t  Cisisma]   Quod  tlt  cit  terram, 

ante  aliat,  cni  vincta  JDgalia  curae.'  quatt  cieUrrena.    Sed  magis  placet 

j}ae,  essea  dsia.    Qoa  iaccolnm,  crnme- 


108 


SBXTI   POMPBII   FB8T1 


Citeria  **  appellabatar  effigies  qasedam  argnta,  et  loqaftx, 
ridicnli  gratia,qu8B  in  pompa'  vebi  solita  sit.  Cato  in  M. 
Caeciliom  :*^  Qnid  ego  cnm  illo  dissertem  amplins,  qaem 
ego  deniqne  credo  in  pompa  vectitatnm  ire  '^  Indis  pro 
citeria,  atqqe  cnm  spectatoribns  sermocinatnrnm  ? 

Citimus,^  extremns.  Uls  enim  facit  nltra,  altimns :  cis, 
citra»  citimas. 

Citior*  comparativnm  a  cito.  Plautus:  Nnllam  ego'^ 
rem™  citiorem  apnd  bomines  esse,  qnam  famam  reor. 

Citrosa  ^  vestis  appellata  est  a  similitndine  citri. 


15   Al.  CffUlMit,  teste  Scaliieero.— 16  Scal.  et  Dac.  legendttin  moneot 
fieetUtittm  tri. — 17  Ed.  Scal.  ergo. 

NOT£ 


nam  slgnat.  Cttto,  eutema^  aqnas 
receptacalnro,  vini  etiam ;  fossa  e- 
nim  ad  vinum  recipiendnm  cisterna 
dicitnr.  Idem. 

^  Ciifria]  In  tanto  Vetemm  Allen- 
tlo  vlx  dici  posslt,  nee  qno  tempore, 
nec  qno  roodo  eflSgies  ista  gereba- 
tor.  Licet  tantnro  tnspicari  bomi* 
nem  fnitse,  qni  se  pro  cUeria  locabat» 
ut  alins  apnd  Plantom  pro  mandueo, 
et  ante  trinmpbantinm  cnrrnm  prn* 
cedere  fnissesolitnm.  Qninetillnm 
plane  intelHgit  LiTius  de  /Emilio  trl- 
vmpbante:  'Totnm  agmen  claude- 
baiur  a  qnodam  qni  inepta  gesticula- 
tlone  risnm  omnibus  moveret»  bosti- 
bus  IUuderet,  eosque  ▼irtntts  Rolna- 
nm  et  wm  temeritatis  admoneret.' 
Neque  pr«terenndnm  non  deesse 
qni  bomlnem  istnm  non  esse  eiieriam 
dicant,  sed  plctnras  ferre  quss  eiieria 
dicebantnr.  Sed  eos  abunde  refeltit 
snperior  locns  Livii.  Neqne  vero 
clteria  et  manducns  soll  cnrrnm  trl- 
umpbantinm  prscedebant.  In  par- 
tes  veniebat  anns,  <\nm  Petreia  diee- 
batur.    Vide  «Petreia.'  Idem. 

I  In  pompa']  Trinmphali,  nt  tnpra 
dliimns.  Idem. 

k    Citimfu]   Declioabantnr   olin, 


Cisy  citis:  Uls,  nltis.  Pomponins 
de  origine  jnris  dixit,  *  uitis  Tibe- 
rini.'  Olxit  et  Varro  alicubi.  Joi. 
Scal, 

Ciiimue]  A  cis  et  citra,  und»  citer, 
clterior,  citimns ;  nt  ab  uts,  nltre. 
nlter,  nlterior,  nltimns.'  Citimus  est 
extremns,  sed  qni  proximns  nobis 
est.  Qnanqnam  et  enm  slgnare  po- 
test,  qui  nobis  sit  remotissimns : 
nam  et  ds  pro  uiira  positnm  tnvenias. 
Declinabantur  oltm  cis,  citis,  nls,  ul- 
tis.    Vide«nl8.'  Vac. 

1  CUior]  Vide  Macrob.  Ilb.  iir. 
eap.  19.  qui  Nffvinm  hnjns  vocis 
landat  anctorem.  Idem, 

"  Nnllam  ego  rem]  Hsec  ex  amis- 
sis  Planti  comcedlls.  Integram  Gno- 
men  sie  Virgll.  '  Fama  malnm,  qoo 
non  alind  velocins  ullnm.'  Idem. 

■  Ctiroan]  Nafivius,  'pulchramqne 
ex  anro,  vestemqne  citrosam.'  Fes- 
tns  vnlt  ita  dictnm,  qnod  sit  ondatim 
crispa.  At  Macrobius,  qnod  poma 
eitri  vestibns  insererentur,  ad  odo- 
rem  concipirndum.  In  qno  lieet  vi- 
dere  Veternm  Inconstantiam.  •  Nam 
alia  est  cltrns,  ex  qna  mensse  fie- 
bant ;  alia,  qns  poma  habet,  quam 
Medicam  vocaruot.    Quam  cnm  di« 


DB   VKRBORUM  8IGNIPICATI0NB    LIB.  III. 


168 


CiviGam  coronam^  ciyis  salutis  suae  caasa  servatns  in  prce* 
lio  dabat,  quas  erat  ilignea  frondem  habens  perennem. 

Clacbndix,''p  genus  conchsB. 

Clam  *>  a  clavibus  dictum,  qnod  bis,  quas  caelare  Tolomus^ 
claudimus. 

Claritudinem/  claritatem. 

Classes  *  clypeatas  antiqui  dixemnt,  quos  nunc  exercitus 
▼ocamus. 


^^^^^^0^^^^^ 


18  Alii  Colceiidtx.    Vid.  Not.  iof. 


NOM 


cant  eandem  esse  cam  Homerica 
Tbyia,  ipsi  ▼iderint  Vix  enim  et 
Virgiiianis  temporibns  non  solnm  En- 
ropse,  sed  et  Asise  minori  cognita 
erat.  Jm.  iSSmi. 

CUrua  vniui]  NvTins :  *  Pnlchraro- 
qne  ex  anro  ▼estemque  citrosam*' 
Eam  Festos  itadictam  Tnlt,  qnod  sit 
ondatim  crtspa,  nt  citri  arbores,  qui* 
bns  pr«cipna  dos  est,  si  ▼enas  cris- 
psp,  ntait  Plinins.  Macrobins  rero 
lib.  Sat.  cap.  16.  qnod  poma  citri 
▼estibns  insererentur,  ad  odorem 
concipiendnm  :  pro  qno  faclt  Plinii 
locns :  *  Pomnm  ipsnm  non  manditur/ 
(de  AssyriOy  id  est»  citreo  pomo  lo* 
qnitnr,)  <  odore  prsecellit,  foliornm 
qnoqoe,  qnt'  transit  in  vestes  nna 
conditos,  arcetqne  anlmalinm  noxla.' 
Qood  Latini  '  citrnm.'  Homems 
$6opj  et  qnas  illi  *  citrosas  vestes/ 
llle  9uiS8ea  fl^Mrra.  fijuara  V  hftipi4traira 
tfndOta,  ffeyak&^rra,  '  Vestes  indnta 
odoratas  (citrosas.)'  Unde  etiam  Na- 
▼ii  locnm  cxpressom  docnit^  idem 
Macrob.  Doc. 

**  Ctotcom  coTMiam]  Qnam  dat  ci* 
^  a  qno  servatns  est  in  prslio,  tes- 
tera  vitm  salntisqne  perceptse.  £x 
illgnels  vel  qnernis  foliis  texebator, 
non  anro :  qnia  nefas  erat  civem  1n* 
eri  eansa  serrari.  Vel  qnia  cibns 
▼ictnsqae  antlqnlsslmus  quercens  ca« 


pi  solitus  sit  Vide  Oell.  lib.  v.  cap. 
6.  tdem, 

P  Claemdhi]  Olosss  Isidori :  '  Cla« 
cindex,  concha.'  Leg.  elaeewdix.  Le» 
gitnr  et  eiaxendix,  Priscianns  expo» 
nit  concbam  :  qua  signa  sna,  qnibns 
res  snas  obsignabant,  clandere  sole- 
bant  Veteres ;  et  ad  id  probandum  e 
Plauti  vidoiaria  hnnc  locum  adducit ; 
*Opposita  est  claxendix.  At  ego 
dicam  signi  quid  sit.'  Claxendix  n 
Oratco  «eXf  |ai,  id  est,  «^fiiroi,  clan* 
dere.  Idem, 

4  Oam]  Vide  <  calim.'  Idem. 

'  C<onl«dt»fm]  Satinat.  Jngurth. 
*  Cnm  praesertim  tam  mnltK  varise- 
que  sint  artes  animi  qnibns  snm- 
ma  elaritndo  paratnr : '  nln  dari" 
tado  pro  elarUae,  Sed  claritodi* 
nem»  clarorem  etiam  dlxere.  Plant. 
Mostel.  III.  1.  '  Specolo  claras/ 
(«des  scil.)  '  clarorem  mernm. ' 
Idem, 

•  Clatue']  Et  classem  procinetam, 
exercitnm  ordinatnm.    Lex  Nom« : 

QVOIVS*  AVSPICIO.  CLAI9B.  PBOCIMC- 
TA.  OPBIMA.  SPOLIA.  CAPIVHTVR.  JO« 
Vt.  FfeRBTRta.  BOVBM.  CADITp.  QVBI 
CBPrr.     ABRIS.     DVCBNTA.      DARlBS. 

OPORTrro.  Jet.Seal, 

ClaeHs  dypeaiae']  Pro  eqnltibns 
classes  ptnrallter  Veteres  dixisse 
mnltis   probari    potest.     Virgiliiist 


180 


SKXtl   POHPBII   PBSTI 


Classici  testes  ^  dicebantnr,  qai  sigoandis  testamentis  ad- 

hibebantur. 
Classis  procincta,''  exercitus  instmctns. 
Clava'^  teli  genns,  qna  Hercules  utebatur. 
Clavata'  dicuntur  aut  vestimenta  clavis  intertexta/9  aut 

calciamenta  clavis  confixa. 
Claudere "  et  clavis  ex  GrsBCO  descendit :  cnjns  rei  tutelam 

penes  Portumnnm*  esse  putabant,  qni  clavim^^  manu 

tenere  fingebatur,  et  Deus  putabatur  esse  portarum.* 


19  Al.  uiiexta.^2Q  At.  «knMi.^1  Alii  pwhmm. 


NOT£ 


<CUnibiit  hic  locni.'  Et  alibi:  'Scio 
ne  Danais  e  claMibus  nnnm.'  Sed 
pro  eieroitn  nescio  an  exemplis  pos- 
ait  firoiari :  tunc  enim  c/oflfcm  nnme- 
ro  singiilari  solebant  diccre.  Cni  rel 
fidem  facinnt  Isidorns,  Nnma  lez, 
Ctollinsy  et  ipse  Festns  in  'clanis 
prodacta.'    Locnm  adl.  Dtie. 

*  CktmH  teMti]  Hoc  est,  aves 
Romani.  Qni  enim  ciTCs  Ro.  erant» 
omnino  in  aliqna  classe  censebantnr. 
Qui  non  habebant  classem,  nec  ciTes 
Ro.  erant.  Jos.  Sad. 

■  Cfossjf  pnemdd]  Exercitns  ordi« 
natns,  ad  pngnam  paratns.  Fabius 
Pictor  apnd  Oelliom;  'Eqno  Dia- 
len  Flaminem  vehi  rdigio  est ;  clas- 
sem  procinctam  ante  pomcerinro,  id 
est,  eKercitum  armatnm  videre.'  Nn- 
ma  In  lege  :  '  Qvoits.  avspicio 
ciiAUB.  PIIOCINCTA/&C.  Vide  '  Opi- 
ma.'  Dae, 

'  Cfaea]  A  qna  claviger  Hercnles. 
Nota  interim  Festnm  clavam  tekm 
vocare.  Nam  inde'  tibi  patebit  Ve- 
teres  non  ea  tantnm  qnss  manu  mit- 
terentnr,  sed  alia  etiam  qnibns  comi- 
nns  pngnarent  tela  diaisse.  Sic  en- 
sem  teUm  vocavit.  Virg.  vi.  <  At  non 
bsBC  telnm  mea  qnod  vi  dextera  ver- 
•at  Effbgiesy  neqoe  enim  is  teli  nec 
vulneris  auctor.   Sic  ait,  et  sublatum 


alte  consnrgit  in  ensem.'  Ideeu 

1  Ckmrfa]  Vestimenta  cUtIs  pnrw 
pnreis  ad  oram  prmtexta,  sen  tota 
facie  descripta  et  eurata,  qnomm 
alia  latis  clavis,  senatomm,  alia  an- 
gnstis  clavis,  equilnm  prepria,  nota- 
bantnr.  Clavi  antem  ilii  pnrpnrei 
figuram  non  aliam  exprimebant  quam 
veri  clavi.  Unde  et  nomlnantor: 
nam  ^Kovt  etiam  Grseci  vocarnnt. 
Unde  Ini^ot  vestis  pnrpnra  clavata. 
GloM.  '  clavos,  wop^^  6^M«nt  :* 
purpnra  intexla.  /d«m. 

*  Cioadere]  Portnmnnm  portnbiie 
prseuenotatServittslib.  VI.  £neid. 
ex  iiUs  Virgilii  verstbus :  *  Et  pater 
ipse  mann  magna  Portumnus  eontem 
Impnlit:  illa  Noto  citins  volneriqne 
sagitta  Ad  terram  fogit,  et  portn  se 
condidit  alto.'  EtVarrolib.v.  '  Por- 
tumnalia,'  inqnit,  *  a  Portnmno,  cui 
00  die  mdcs  In  portn  Tiberino  facta, 
et  ferim  Institntft.'  In  «reis  nnmmia 
Neronis  portus  Ostlensis  agnosci- 
tnr,  cum  hojns  Dei  imagine.  Vidn 
Ovid.  lib.  VI.  Fastor.  Ant»  Aug. 

CUaidere  et  eUuBie]  Clando,  a  Dori* 
co  ic\4tm,  clavis  a  ic^^.  Poc. 

^  PorfiMiinnM]  Portnnm  Dens.  Et 
Ita  legendum,  non  porteriMi :  de  Me- 
licerta,  Athamantis  filio,  qni  in  Por- 
tumnnm  versns  est,nota  fabula.  Vide 


DB  VBRBORUM   SIONIFICATIONB   LIB.   III. 


idi 


Claudiana  tmitnia^  appellabantur^  qaia  Claudiud  Pulcher 
instituit^  utludis  postscenam  collectus*  la^idum  ita  fie- 
ret ;  ut  veri  tonitrus  similitudinem  imitaretur :  nam  antea 
leves  admodum,  et  parvi  sonitns  fiebant,  cum  clavi  et 
lapides  in  labrum  eenenm  conjicerentur. 

Clavim  "^  consuetudo  erat  mulieribus  donare  ob  significan^' 
dam  partus  facilitatem. 

Clausulay"^  quam  GriBci  xoXof»y«  vocanti'  a  brevi  conclu- 
sione  est  appellata. 

Clavus  annalis*  appeUabatur,  qui  figebatur  in  parietibus 


^>^»^^^»l<»^H»» 


2  Qoidam  •cribnnt  coi^mIm.— S  <  Saspicor,  fuam  Grmei  «cAXoy  vocani ;  ez 
qiio  factum  jKoXo^.'  Jo«.  Scal.   Qttidam  libri  mpioSoy. 

NOTiE 


infra  *  Portumniu.'  Grccis  *  Pal»- 
moD '  dicitnr.  Is  clavim  mann  tene- 
baty  quod  notandnm  :  per  eam  autem 
dsvtai  signlficabatnr  et  aperiendi  et 
claodendi  esae  potestatem  datam. 
Eaque  saBpiua  non  mann  tenebatnr, 
sed  ex  hnmeris  dependebat,  qui  mos 
ab  nltirois  ntqne  temporibus  repeten- 
dna.  Deusenimloqnens,  apod  Isaiam 
c.  82.  f  s.  82.  de  Elialcim,  Koi  8<6ow  r^r 
8^ay  AoviS  o^rf ,  mX  lip^Cy  icai  obK 
Maruk  6  itPTtX^yanr  icai  9Arw  air^  riir 
jcXctSa  tlbcev  AbM  M  t^  Hfi^  aiiTotr 
mal.  kni^ty  koI  obx  f(mu  6  &ToicXf («tfr, 
Ktd  leAolfrciy  col  o^ic  Ihrai  6  iuHnycow»  i. 
*£t  dabo  illl  gloriam  Daridis,  et 
regnabit,  neqne  erit  adYersarins.  £t 
dabo  illi  clavem  domns  Davidis  snper 
hnmeros  ejos  :  et  aperiet,  neque  erit 
qoi  clandaty  et  clandet,  neqne  erit 
qni  aperiat.'  Hinc  lucem  capit  illiid 
CalUmacht  hjmn.  in  Cererem  versu 
45.  de  Cerere  in  Nicippam  converaa: 
y4pro  tk  x^V^  %r4fifi«ra  lud  luiKwm. 
Karm/uMar  V  lx<  icKcuSa  :  '  cepilqtie 
mann  Coronas  et  papaver,  et  super 
fanmeros  habebat  clavem  :'  quod  in-  - 
terpretes  hnc  usqne  latoit,  ut  abhinc 
jam  qnatnor  annis  apud  Theocritnm 
notafaamns.  Idem. 

De^  ii  Var.  Cias.  Pomp. 


^  Ciavdiana  ionUrua^  Pb«drus  lib. 
V.  fab.  8.  *Anl8to  misso,  devolotis 
tonitrubns,  Dii  snnt  locnti  more  trans- 
latitio.'  Idem. 

«  C/omm]  Uxori  intranti  limen  viri 
claves  tradebintur,  non  tantum  ut  eo 
facilitatem  partus  slgnificarent,  sed 
ut  ostenderent  viros  nxorum  fidel 
sese  committere,  omnlaqne  earnm 
cnstodiae  mandare.  Eaedem  etiam 
claves  adimebantnr  mulieri  diverten* 
ti  et  exennti ;  unde  in  leg.  12.  tab. 
*  claves  adimito.'  Mnlier  etiam  nnn- 
tiiim  viro  remittcns,  ctaves  remitte- 
bat.  Idem, 

*  Clamtula']  Grsecis  ic&Xov  proprie 
est  pars  orationis  intcr  dnas  lineas 
(-)  constricta  absolntom  sensnm  cou- 
tinens :  unde  metaphorice  pro  fine 
passini  usurpatur.  Quo  sensn  Greci 
dicunt  jcoAo^va ;  sed  fnistra  est  doc- 
tisB.  Scaliger  qui  pntavit  a  k&Kov 
factnm  koAo^v.  Qnasi  vero,  ut  de 
scriptnra  nilul  dicani,  rh  K&Xoy  pro 
Colophone  uspiani  legatnr.  Sed  adi 
Strabonem  qoi  te  docebit,  qnid  sit 
etundesit  Colophon.  Vide  et*infra 
'Colophon.'  Idem, 

«  ClavHs  anmalis}  Qui  notandis  an- 
nornm  numeris  figebatur.  Livius 
Feii.  L 


I6i  t$£XTI    POMPBII.  FeSTI 

sacranim  asdium  per  annos  siD^los,  ut  per  eos  namems 
colligeretur  annorum. 

Clientam '  pro  cliente  Plautas  dixit. 

Clingere/  dngw,  a  Grsco  xXf /«» ^  dici  manifestam  est* 

Clitel]»  ^  diemiti^r  noo  tantum  eae,  quibus  sarcinas  conliga- 
im  mulis  poftai^ory  strd  etiam  locus  Rom»  propter  si- 
militodinem :  et  in  via  Flaminia  loca  qoaedam  devexa 
sobinde  et  acdHfa^t^^t  etiam  tormenti  genus  eodem  no- 
mine  appellatom. 

Clif  ia  *  auspicia  dicebant,  quas  aliquid  fieri  prohibebant : 

4  Vide  Notu  inf. 

NOTJE 

lib.  VII.  cip.  S.   '  Lex  fetnsta  eat,  gnment.  ijnidem  Fab.  '  Snam  cUen- 

pr^scis  literis  verbtsqne  scripu,  nt  tam  solicitandnm  ad  militem  snbor- 

qni  Prirtor  maximus  sit  idibus  Sep-  nat.'    Et  in  PcsnuK  *  tanius  ibi  cii- 

tembril^us  clavnm  pangat  Fixus  fnit  entarnm  erat  nnroerns.'    Horat.  04. 

dextro  lateri  ^dls  Jovis  Opt.  Max,  18. 1.  ii.  '  Nec  Laconicas  roibi,  Tm*. 

ea  ex  parte  qna  Minervae  f  emplnm  bnnt  bonestas  pnrpnrea  client».'  Dar. 

eat.    Eum  clavnm,  quia  rarae  per  ea  t    CVm^€r€\    Omnino    legeadnm» 
tempora  literae  erant»  notam  numeri  •  CUmgtxt^  clartf<r«.  Alioqnl  fmatra  dix- 

annomm  foisse  fernnt :  eoqne  Miner-  isset  a  Grasco  «Xf^  manaaae.    Qnln 

vas  lempto  dicatam  legem,  qnia  nn-  laidonia  plane  acntentiam  noatram 

merna  Minervae  inventom  ait.    Voi-  aiynf at.    '  Clinglt/  inqnit,  '  clndit.' 

ainiia  quoque  clavoa  indicea  nnmeri  Jw,  ScaU 

annornm   fixoa  in  templo   NortlK,  CUngertf  cingert}   Omnino  legen- 

Etrnacae  De« , comparere,  diligena  ta-  dnm  dmgere,  clmUre*  Alioqni  fraatra 

lium  monimentoram  anctor  Cincina  dixisaet  a  Graeco   «Xtdiy  manmaae. 

afflrmat.'    Item  alibi :  'AbConanli-  Tamen  in  Ma.  non  icXf^ttr  acd  «ly- 

bua  poatea  ad  Dictatorea,  qnia  majna  x^*of»  <inod  eat  crebro  corporia 


imperinm  erat,  aolenne  figendi  clavi  tn  motacillam  imltari.    Qob  ai  vem 

translatnm  esU'    Neqne  solnm  pro  lectiOy  tnrpicnlnm  aliqnid  innnit  ver- 

nnmero   annornm  clavus  figebatur.  bnm  c^Mgere^    Sed  dnbito.   Immo  et. 

Sed  piacnli  etiam  cansa,  cnm  scilicet  cUndere  et  icXcifir  retinendnm.    Jnvat 

aive  pestilentia  qnaedaro   inciderat»  laidor. '  ciingit,  dudit.'  Xlatf. 

alve  aecesaio  popnli,  aive  prodigiom  ^  ClUeUai]  Clitellaa  etiam  pro  lo- 

aUqood  grave.   Vide  Livium  lib.  vii.  cis  acclivia  dicnnt  Graeci.    Nam  kum* 

cap.  S.  et  lib,  viii.  cap.  18.  Idem,  ^Kiow  signlfieat  non  tantnm  cUtellaa» 

'  dUnJtam]  Plant.  in  Milite:  'Ha-  et  sagmata  asinornm,  sed  etiam^  nt 

beo  ecce  illam  clientam  meam»  mere-  dixi,  acclivia  loca.    Quin  et  iidera 

tricem  adolescentnlam.*  i^nl.  A^,  Orieci  icAir^  dicunt  locum  in  vallem 

CUealom]  Plaut.  Mil.  iii.  1.  '  Ha-  demisaum.    A  qno  Clitellaa  forraa- 

beo  eccillam  meam  clientam,  mere-  rnnt  Latini.  J9$,  8ctU, 

tricem  adotescentulam.'    £t  in  Ar-  CHteUaf]  Sellie  dorsuariae,  qnaa  ad 


DB  VBRBORUM   8I6NJF1CATI0NB   LIB.   III. 


168 


omnia  enlm  difficilia  clivia  vocabant ;  imde  et  clivi  k)ca 

ardaa. 
Cioacae  ^  a  conlaendo  dictae. 
Cloacale  flumen  dixit  Cato  pro  cloacanim  omniam  conln- 

vie. 
Qoacare,'  inqninare :  nnde  et  cloacae  dictee. 
Clcelia  iamilia  ^  a  Clcelio '  ^ne»  comite  est  appellata. 
CIceliaB  foss8D°  a  Clcelio  dace  Albanoram  dictas. 
Clucidatum ""  dulce  et  saaTe  dicebatur. 
ClamseP  foUicuIi  ordei. 


^^^^*0^^^0-* 


5  Alii  CloaiilAo:  ioiprobat  Dac. 


NOTJE 


9nera  gestonda  jnmehtii  impoDODtar, 

•  Grsco  K^ir^Sy  declivitaSy  quod  liot 
decliTes.  Unde  factom  etiam  nt  loca 
deciivia  diltfOaff  oominarcnt,  nt  apud 
Oriecos  waaAiikuB»  non  tantnm  clitel* 
fais  et  sagmata  asinorum  signi6cat, 
sed  etiam  acclivia  loca.  Ut  optime 
Scatiger.  Vw. 

*  C\xBkA\  Vidend.Plin.lib.  x.eap. 
14.  '  Clivinam  avem  ab  antiqnis  no- 
minatam  animadverto  ignorarl :  qni« 
dam  clamatortam  dicnnty  Labeo  pro- 
hibitoriam.'  Afd.  Aug, 

Clma]  Videndns  Plioins  lib.  x.  c. 
14.  Fai.  C7rstn. 

Clima]  Clivns  proprie  locom  as« 
censn  diAcilem  notat :  nnde  e^tm 
dictnm  est  omne  difficile,  et  '  aospl- 
cia    cUvia'    difficiliay    prohibentia. 

Hac. 

^  Cloacail  A  cfaio  pro  coUmo,  id  est, 
porgOy  cUueaf  «  in  o  cloocn.    Unde 

*  cloacare/  InqniDare,  et  <  cloacale 
floroeo/  in  qnod  cloac»  conflnnnt. 

Jdtfjn. 

■  Cioacare]  Snpra  eloaca.  Glossae 
vett.  '  doaco,  fM\^i  inqnino.'  Pro 
doacare  vet.  liber  cloearo  optime :  est 
cnim  pro  ehare^  qnod  Servio  est  pnr- 
gare:  cterre  dicit  Plin.  Qnare  sopra 
corrigendom   e»t   cUaca  o  cloeondo 


dieta.  At  ciooMrf  etl  m  cloaM,  4«« 
Idem. 

>  CUi^  famiUd]  Patrldaa  IUsa« 
constat  ox  liivio.  Alba  orinndam  fa* 
cit  Diooysins  lib.  iir.  a  Ckelio  £• 
neae  oomite  dictam.  £t  slc  legendnmy 
non  CIoonlAo.  Nam  Cteflilia  familin 
a  CloasilAo  iEne«  comite  dicta,  n  qna 
diversa  Claiia,  Idero. 

Ckdiafoeom]  Cioilia  fossa  Llvio  lib. 
I.  <  Castra  ab  orbe  band  plus  qninqne 
roillia  passnnm  locant,  fosia  circnm* 
dant.  Fossa  Clnilia  ab  nomine  dncis 
per  aliqnot  ssecnla  appeilata  est. 
Donec  cnm  re  nomen  qnoqoe  vetns* 
tate  abolevit.  In  his  castris  Clnilina 
Albanns  rez  moritnr.'  I4em. 

o  Claddalaro]  Vide  infra  ia  '  Oln- 
eidatnm:'  infra  est  Ghcma^  et  Gwe- 
fkomnim  pro  ep,  quod  paolo  post  Clu» 
ma  et  CfMpJkonfnm.  Vide  in  *  Orcns.' 
Fiil.C7fstM. 

CtecJdaloM]  A  7Xvic^,  dMe^  factnm 
giuctdnliiSy  et  verso  ^  in  c  «/nddeliii. 
Meroinit  Varro  lib.  vi.  <  Clncidatoa 
snavisy  tameUi  a  magistris  accepimns 
mansuetum.'    Vide  infra  '  Olncida- 

tnm.'  Dac. 

p  Clnaia]  Olossarinm }  *  Ctnnary 
«pie^f  X^irvpov.'  Jo».  Scah 

Cfuma]    Pro   G/tima,  tennisslma 


1G4 


SEXTI    POMPBII    FESTI 


ClunacQlam  "^  cultrum  saDgainarium  dictam;  vel  quia  cluoes 

hostiarum  dividit ;  vel  quia  ad  cluues  dependet. 
Clunas'  simias  a  clunibus  tritis  dictas  existimant. 
Clanes '  masculine.  Plautus :  Quasi  lupus  ab  armis  valeo, 

clunes  infractos  fero. 
Clutum '  Grceci  xXurJy  dicunt.   Unde  accepta  praepositione 

fit  inclutus.    In  enim  saepe  augendi  causa  adjicimus,  ut 

invocavit,  inclamavit. 


NOTiE 


meinbraDB  qiia  ordenni  involvitur. 
Vide  <  Oloma.'  In  Glossario  legitar 
*  clanar,  icpii^s  \4wvpw.'  Ordei  mein- 
brmut,  corrupte  pro  eluma,  aat  clitina- 
nun.    Ut  optinie  Vulcanius.  Dac. 

4  CUmaeulwn]  Qaid  sit  euUrum  $un- 
gmuariumt  ego  nescio.  An  cuUrum 
jmgulatoriumf  Propterea  dicitnr  a^a- 
ytbs  a  Or«cis.  Sed  puto  mendosum 
CMe :  et  ita  legendain :  Clumaeulum^ 
cuUrum  sane  victimarium,  ifc,  I ta  euim 
aliqaando  loqnitur :  ut  snpra:  *JEru- 
rlnm  sane  popnlos  Ro.  in  aede  Satarni 
habait.'  Vcl  simpliciter :  Clunaeukim, 
mttfKm  frietimaruim,  8fc,  Vel,  qaod 
Teriot  puto,  cuUrum  taginarium.  Est 
enim  cnlter  laniorum,  ad  jngulanda 
pecora  laginata.  Neqiie  diibito,quin 
haec  vera  sit  lectio.  Ita  ergo  popa- 
mm  culter  vocabitur.  Jot,  Scal. 

Clunaeubtm']  Scaliger  legit»  C/Kna- 
tulum  cultrum  Saginarium^  ut  Intelli- 
gatur  culter  laniorom  quo  jugnlabant 
aaginatn  peeora.  Tamen  non  video 
cnr  Mi^gittiiartimi  rejiciatnr.  Qnidni 
enim  MHfictiiariiM  cnlter  dicatnr  qui 
victimarum  sangnine  mergitnr  P  De 
Etymo  posterios,  nempe  ^iiod  ad  clu- 
nes  dependet  priori  multum  prsstat. 
Sic  in  veteri  Glossario  Arabico-Lat. 
'  Clunaculum,  pngio:  dictnm  quod  ad 
danes  religetur.  Idem  spatha.'  Spa- 
tha  antem  Grecum.  Hesych.  tnrdBri 
lUxaipa^  ft^s.  Dae. 

'  ClunaM]  Glossarium:  'Clurayiri- 
BriKos.*  perperam,  ut  vides,  Cluraf  pro 
dmta.    Graecey.ut  supra  monuimasy 


KtpKoXlip.  Jo$.  Scal, 

Clunoi']  ChmOf  simia  que  cauda  ca- 
ret,  et  nates  habet  apertaa.  Pro  elu- 
na  Veteres  dizere  clura,  nxnr  mntato 
ttt  6t.  GIoss.  '  Clura,  wi$nKos/  abi 
Scaliger  legi  debere  contendit  cluna, 
perperam.  A  dara  factura  c2«rtiium 
quo  nsus  Plaut.Trucul.ii.2. '  tu  vero 
clurinum  pecus  Advenisti  hnc  osten- 
tatnm  cum  exornatis  ossibns.'  Ubi 
cltirtRvm  pecua  dicuntur  homines  de- 
formes,  qui  et  ideo  eimia.  Olnssae 
Papiae :  '  Clnra  vel  clurinura  simia 
dicitur.'  Lege:  Clura  vel  clurinum 
pecua  eimia  didtur.  Nam  superiorem 
Plauti  locum  respexit.  Sed  omnino 
verum  est  quod  docuit  Salmas.  simias 
chiras  dictas  Orsce  KohoCpas.  Nam 
K^Ktntpos  proprie  qui  cauda  caret  et 
mutilam  habet  caudam  ;  ita  Callima- 
chns  KAkoupa  dixit  ecaudia  animalia. 
Colura  igitur  clura,  nt  ydXoMos,  glans, 
et  similia.  Dac. 

•  Clunet]  Vide  incerta  Verrii.  Ant. 
Aug. 

Clunes]  Panlo  diversiusa  Nonio  ci- 
tatnr  Ioqus  Plauti :  *Cfaiiie«inatcnIino. 
Plautns  Agroico :  *  Qnasi  Inpns  ab 
armis  valeo  :  dunes  desertos  gero.' ' 
Jot,  Scal. 

CUinet]  'Clunes  infractos/  id  est, 
clunes  infirmos.  Nonins  hnnc  locnm 
adcluxit  ex  Agroico  Planti,  legitqne 
clunet  detertos.   Dac. 

<  Clutum]  Inclytnm,  valde  celebre, 
a  clno,  quod  a  k\^,  nnde  KXvrhy,  et 
addita  prfepositione  iii,  qnoB  s»pe  aa- 


DB   VBRBORUM    SrONIPlCATIONB    LIB.   III. 


16$ 


Clypenm*'  antiqui  ob  rotanditatem  etiam  corium  bo?is  ap» 
pellanmt^  in  qno  foedus  Gabiorum  ^  cum  Romanis  fuerat 
descriptum. 

Cnasonas/  '  acus,  quibus  mulieres  scalpunt  caput. 

Cnephosum  '  ^  antiqui  dicebant  tenebricosum ;  Grseci  enim 
xvi<pas  appellant  obscunim. 

CocBTUM  9  *  genus  edulii  ex  melle  et  papavere  factum. 


^^^^■^^■4 


6  A1.  SabxnQryiga^—l  Quidam  Cnaofuu.— 8  Al.  CiifpAoiinfm.— 0  Al.  Cocct- 
fvm.    Pro  tfdnitt,  inqoit  Dac.  melios  cora  Voisio  legas  jMftonif. 

NOT^ 


get,  uk^^f/ion.  Simplex  chAvm  non  est 
inusn.  /dem. 

"  C/]|p«tim]  A  Orsco  ncMcXioi',  roton- 
dum,  per  transpositionem  literarum. 
Nam  clypeos  rotondos  fuisse  certom 
est :  id  aperte  declarat  Virgilius,  qui, 
ut  rotondum  Polypliemi  ocolom  de- 
monstret,  ait  fuisse,  '  Argolici  clypei 
aot  PbcebesB  lampadis  instar.'  Ubi 
solis  et  clypei  eaodem  esse  formam 
dicit.  Sic  Grscis  clypeus  ham\s  dici- 
tnr.  Unde  Homerus  d<nr(8a  wdmoff€ 
S<nyir,<  Clypeum  undiquaque  aequalem/ 
quod  tantnm  rotunda  forma  recipit : 
imrU  antem  rotunditatem  signat,  un- 
de  serpens  iHe  orbiculari  sese  forma 
ioYoUens  hrrls  dictns  est.  Qnare 
Hesycbins,  in  Ulo  Homeri  Iliad.  A. 
9i*  iurwiBios  vc9iM0y  iaviZ^s  w^iov  in- 
terpretatnr  rcpi^pif,  *  rotundum.' 
Sic  Attios  Agamemnone  '  coeli  cly- 
penm '  dixit :  '  In  altissimo  cceli  cly- 
peo  tcmo  superat  stelias.'  Ab  hac 
iKitor  clypei  significatione  clifpewn 
dizere  corinm  in  qoo  Gabinorum  foe- 
dns  detcriptum.  Idem. 

>  Caasojiaf]  Isidorns  :  '  Cnason» 
acusy  qua  mulier  caput  scalpit.'  Nam 
dnplex  est  acns  ornatricum :  altera» 
qna  scalpunt  caputy  quae  discernicu- 
lom  dicitur;  altera>i)ua  crines  fignnt 
eX  sustinent,^  quam  Graeci  «ca\a^(8a 


Kal  or^piyya  vocant.  Latini  etiam  ali- 
qoando  ^itlaiii.  Est  aotem  Caosoa 
Tarentina  lingn».  Nam  Tarentino» 
rom  propriom  est  simplicia  Terba 
icar&  wapayttyiiy  prodocere :  ot  ab  &7«, 
kyd^m.  Unde  ^aso,  6  ieyiiw:  £t  a 
«cvcbfy  Kyfi,  Kvdim :  nnde  CnosOy  6  Kvd^' 
w,    Sed  de  hoc  alibi.  Jo9'.  Scal, 

J  Cnephowm]  L.  m.  CRfpfcoiuicm. 
Velios  Longns  de  Orthographia : '  Se- 
qnenda  est  nonnunquam  elegantia 
eruditorum,  qui  quasdam  literas,  je- 
vitatis  causa,  omisemnty  sicuti  Ci- 
cero,  qui  Foresia,  Megalesla,  Horte- 
sia,  sine  n  litera  libenter  dicebat.' 
Ful,  Urtin. 

CnephoMum']  A  Qrsco  mfi^  vel 
Kv^^Sf  *  tenebrae.'  Nam  utrnmque 
dicitnr.    Vide  '  Gnephosum.'  Dac. 

*  Cocetwn]  Tertnllianns,  libro  con- 
tra  Valentinianos :  '  Pandoram  He- 
siodi :  Acci  patinam :  Nestoris  coce- 
tum:  Miscellaniam  Ptolemfei.'  Joi. 

Scal. 

Cocetton']  A  Graeco  «cvic^,  *  misceo/ 
proprie  de  potiouibus.  Cic«f<tim,  m  in 
0,  cocetum.  Nestoris  cocetum  noroi- 
nat  Tertullianus  in  libro  contra  V^ 
lentinianos  :  '  Pandoram  Hesiodi  : 
Acc!  Patinam:  Nestoris  cocetnm.' 
Ubi  manifesto  KVKtwya  Nestoris  re- 
spicit,  de  qua  Homer.  Iliad.  A.  Pro 


166 


8BXT1  POMPBII   FB8T1 


Coclacae  *^  *  dicnDtar  lapides  ex  flamine  rotandi  ad  coclea- 

ram  similitadinem. 
Coctiones  ^  dicti  Tidentar  a  cunctatione,  quod  in  emendis, 

▼endendisque  mercibus  tarde  perveniant  ad  justi  pretii 

finem.  Itaque  apud  antiquos  prima  syllaba  per  V  literam 

Bcribebatur. 


#^#«^#^^ 


iO  Alii,  tette  Scal.  CmtckuitMi.  *  Doctitt.  Vottiot  potat  otdUMfir,  ▼•! 
eo€klicm :  ted  omnino  legendain  cocJUaav,  a  Orteco  tciUcet  a^x^"*"*'  ^^* 

NOT£ 


EMU  nietiat  com  Vottio  legat  paiit* 
njf.  Ad  pocnl«nta  enim  potiot  qnam 
ad  etcnleota  pertinuit.  Dae, 

*  Codaetfl  Nempe  Onecanice  de« 
tortnm,  it^x^'"*'' •  «^m.  SimL 
'   k  C^ioRM]  Vide  •  arilator.'  Ani. 
AMg. 

'  Ceetwmt]  Recte  definity  qnot  tn- 
perittt  a  Oallit  Bm^^tdgneiir»  Tocari 
nonuimut.  Et  recte»  nt  Ipte  ait,  a 
Veteribut  per  V  Cmeth  tcribebatnr. 
Qnia  Cneliif  dioebant,  qnod  pottea 
CwuhUf  et  C^ux^  qnod  pottea  cen* 
3wx:  et  timilia.  *  Coctnt/  'coijec- 
tnt :'  nt  *  tractnt '  pro  *  trajectnt :'  de 
qno  in  Appendice  in  Varronem :  qnia 
dioebant  *  Coido '  et '  cojectut.'  *  La- 
berint  In  Necromantia :  *  Duat  nx- 
oret?  herele  hoc  plnt  negotii  Ett, 
Inqnit.  Cocio  tex  ttdilet  tlderat.' 
Ubl  CoeU,  non  eoeiio  tcribitnr,  nt 
Mtpe  aliat :  nt  in  Olottarlo :  '  Cocio, 
fur^Kos.'  Itldorot :  *  Cocio,  ariia- 
tor :'  in  veteribnt  Glettit :  *  Cocio- 
natura,  furdMpoffi»,'     In  OloMarlo: 

'CoclatriayfitnMSXirM^/  MailemCo- 
«Htfrtaa:  nt,  '  meditrina.'  Qnare  an- 
tem  Oellint  rrprehendat  Laberinm, 
qni  penrnlgate  dixerit  Coeknem,  cnm 
Veteret  dlcerent  Arnlatorcm,  non  ▼!• 
deo.  Piautnt  enim  Atinarla  ntnt 
ett.  Itaqne  non  ett  perTulgatnm, 
neqnoy  nt  ipte  Oellint  loquitnr,  pro- 
clUcatum  Tocabnlum.  Jo$.  Scoi. 


CoeHomei]  Oloatarinm :  *  cocio,  |it- 
rdfiokos.*  Olotttt  vett.  '  cocionatn- 
ra,  furdirpatnt.'  Qlottar. '  cociatrla, 
lurttfikirrtKii.*  Legit  Scatlger  «Miaifi* 
MT,  ot  *  meditrina.'  Giott.  Itidori : 
'  Cocio,  aritator.'  Vide  *  arilator.' 
CtuHo,  eoeiio,  eoeio,  ellto  t.  Plant.. 
Atinar.  i.  3.  *  Vetut  ett,  nihili  cocio 
etty  tcit  cujot.'  Qnem  locnm  petai- 
me  accepit  doctittimnt  Salnutini, 
qni  integrnm  proTerblnm  fnitte  po* 
tat,  '  niblli  coclo  ett  qni  credit:'  ni* 
hii  dico  de  coidectnra,  qnn  nullo  Inii* 
damentooititnr:  certnm  ett  iUod  a 
ClenretK  mente  ette  qnam  maxlme 
alienttm,  cnjnt  Terba  tic  expllcandn 
centeo :  *  Qnemadmodnm,'  Inqnit  11- 
la,  '  not,  qnaBcnmqne  ▼olumnt  nti« 
Grvca  mercaronr  fide^  Ita  ut  enm 
ftt  damut,  tnm  mercem  nobte  etiam 
dent,  eadem  not  ditdplina  ntlmnr, 
ocnlatae  teroper  nottrm  tunt  mannt, 
id  crednnt  quod  vldent,  nt  vetnt  die- 
tnm  ett :  tdi  cujnt,  nihili  coclo  ett.' 
Id  eit,  pro  nihiio  ducere  debenmt 
eot  hominet,  qnl,  cnm  not  nturariat 
tlbi  mercantnr,  tantiliulnro  qnid  dan« 
tet,  mercedit  reliqnnm  in  diem  pro- 
ferrl  postulant,  nt  coelonet  In  fOro» 
qnl  emtnrientei  dant  arram,  cvea 
die  cetera  tolntnri.  Neqne  melint 
Idem  hoc, '  tclt  cnjut '  intollexit  qni 
interpretatnr  *  tcii  qnalit/  nt  'cujora 
pecnt:'  qood  miror  tanto  firo  exct- 


DB   VBRBdRUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   III. 


1G7 


CoctQm''  a  eogendo  dicitar,  qaift  coqnoido  coartetar/'  at 

ad  atilitatem  Tescendi  perdacatar. 
Cocola*^  vasa  abnea  coctionibas  apta:  alii  cocola  dicont 
-  ligna  minota/  qoibos  facile  decoqoantor  obsonia. 
CJodeta  ^  ager,  in  qoo  frotices  existont  in  modom  codarom 

eqoinarom. 
Codeta  appellator  ager  trans  Tiberim,  quod  in  eo  virgidta 

nascontur  ad  caodarom  eqoinanim  similitodinem. 
Ccelias  moas*  dictos  est  a  Ccele  '^  qoodam  ex  Etroria,  qoi 


^^^90^' 


00 


II  AUi  MfCMfo  «Mfrvetar.— 12  AIU  llbri  Carli»  y\hwM. 


NOTA 


disse :  nam  ci(;m  Yet  ciifaifii  Dniiqnain 
qtMlltateiii  designat,  tieiDper  jmrraefis 
profertnr:  nnde  apud  Virg.     Poat 

*  cnjnm  peena/  addit  Menalcasy  '  «n 
MeUlKei?'  et  reapondet  Damoetaa, 
'  Non,  Temm  Agonis.'  Redeamus 
ad  cocionem.  Elegantittimns  Mnre- 
tns  Terba  Plauti  aliter  accepit,  qnip- 
pe  pro  eaMcio,  cecie  dlctnm  tradit,  ut 

*  aula,'  <  oUa.'  Idqne  lenam  dicere : 
'  Vetns  est  dlctnm,  nihil  est  cantiOy 
sive  syngrapha,  nam,  qui  cantionem 
habet»  8«pe  litlgare  cogitur,  at  cni 
iolnta  pecnnia  est,  ei  res  omnis  in 
tnto.*  Sed  ntitlnd  Ingeniose  potins 
eteogitatnm  ett  quam  Tore,  ita  nos 
Festi  potlos  et  Teternm  criticornm 
sententiam  tnemnr.  Pec* 

«  Cfefii»]  A  cs^irciids.  « Coqnere' 
a  '  cogere/ '  coagere.'  liMsm, 

^  CMii2a]  Snnt  Homeri  KdEYKoya  (^- 
Xo.  Et  Varro  nos  docet  libro  i.  de 
▼ita  P.  Ro.  '  Cocnla,  qnss  coquebant 
panem,  primum  sub  cinere,  postea 
In  forno:  utrinsqoe  Tocabnlum  a 
fomo  dactum,  idest,  a  caldore.'  Isl- 
doms:  <  Cocnla,  ligna  arida,  Tasa 
aerea.'  Jou  Scai, 

,  CocMia]  Oloss.  Isidori :  '  Cocula, 
ligoa  arida  vel  vasa  serea.'  Pro  vasis 
serels  nsns  est  Plaut.  Capt.  iv.  2. 

*  Jnbes  an  non  jubes  astitui  aulas, 


patinas  elnie  Laridnm  atqne  epttlas 
foveri  cocnlis  nrdentibns  V  Et  Cato 
c  2.  de  R.  R.  diait  '  ahennm  cocn- 
Inm.'  Dae. 

•  Ligna  immito]  '  Ligna  arida'  sn« 
pra  Isidor.  Eadem  qnss  Homero 
«ctyKortt  (^\a,  Iliad.  «•  Varr.  lib.  i. 
de  Tita  Pop.  R.  •  Cocnla.  qui  coqne. 
bant  panem  prlmum.  sub  clnerem, 
postea  in  forno:  cnjus  ntrinsqne  vo- 
cabnlom  a  forao  doctnm,  id  esta  a 
caldore.'  Sed  ibi  pro  fMi,  toI  nt  In 
qnibnsdam  editt.  fiuv,  legendom  pnto 
giieis.  Idem* 

'  Codeta]  Pro  Madela»  a  candat 
pro  quo  dixere  codaj  nt  alibl  dic« 
tum.  Hic  ager  Codetanns  in  decima 
quarta  nrbis  regione  trans  Tyberlm. 

Idim* 

r  Cffiius  flMiis]  In  Suboraom  reglo- 
dIs  parte  a  Varrone  recensetnr,  qnl 
enm  sic  appellatnm  fhlsse  dlclt  *  a 
Ccelio  Vibenno  Tnsco  doce  nobili, 
qni  cnm  sua  mann  dicitur  Romnlo 
venisseauxiliocontraSabtnos.'  Hune 
Festus  non  C«li«m,  sed  Calen  vocat, 
ut  et  Tacit.  lib.  iv.  qui  et  Coeliuni 
montem  '  Querquetulannm'  vocatum 
fuisse  docet.  '  Haud  fuerit  absur- 
dum  tradere/  inquit,  *  montein  enm 
^  antiquitns  Qnerquetulannm  cogoo- 
mento  fuisse,  quod  talis  syivs  fre- 


168 


8BXTI    POMPBII    FBSTl 


Romiilo  aQxiliam  adversns  Sabinos  preebuit ;  eo  quod  in 

eo  domicilium  habuit 
Ccepiam^  futuram  tempus  ab  eo,  quod  est  ccepi.''    Cato: 

Coepiam  seditiosa  verba  loqui.    InveDitur  quoque  apud 

majores  et  infinitivi  modi  ccepere. 
Cogitatim  adverbialiter,  pro  cogitate. 
Cogitatio  '  dicta  velut  coagitatio,  id  est,  longa  ejosdem  rei 

agitatio  in  eadem  mora  consilii  explicandi. 
Cognitpr  ^  est  qui  litem  alterius  suscipit  coram  eo,  cui  da* 

tus  est :  procurator  autem  absentis  nomine  auctor  *  fit. 
Cognitu  facilia  eadem  ratione  dicitur/^  qua  dictu  facilia, 

ef  perspectu,  et  factu  facilia. 


IS  Vid.  Not.  iDf.— *  Ador  in  marf .  ed.  Delph.~14  Ed.  Sc«l.  4Umdur. 

« 

NOT« 


qaenB  fcecandunqtie  erat,  mox  Coe* 
lium  appeliatum  a  Coele  Vibenna,  qni 
dux  gentis  Etruscae,  cum  anxilium 
appellatum  dnctaviAset,  sedem  eam 
acceperat  a  Tarqnioio  Prisco,  seu 
quis  alius  re(nm  dedit.'  /dem. 

^  Cmpiatk]  In  Teteri  quodam  acbe- 
dio  reperi  in  Torbis  Catonis  ienuM 
verba,  non  aediHoia.  Erunt  ergo  Ter- 
ba  tertiata  et  quartata,  nt  idem  Cato 
dixil  aliquem  *  teriiato  et  qnartato 
verba  dicere  prae  metu/  ut  notat 
ServiuB  in  Scliedis:  quod  imitatns 
est,  ut  alia.  Apnleius  lib.  v.  *  tertiata 
verba  semianimi  voce  substrepens.' 
Jo$»  Scal. 

Capiam]  Legendnm,  ab  eo  quod  eet 
coBpio,  Ccgpiam  dixit  Caecilins :  '  ^re 
obscuro  bercle  desine,  niane  coe- 
piam.'  CcBpio,  Plaut.  Menaecb.  v.  6. 
<  Neqne  ego  insanio,  neqtie  ego  png« 
nas  neqtie  lites  coepio.'  In  verbia 
Catonis,  quae  laudat  FesttiSy  Scaliger 
non  ieditiosa  verbaf  sed  lemeM  cer^a 
scriptnin  reperit.  Sunt  autero  eemeoa 
terba  qnae  quis  tertiato  et  qoartato 
prse  inetu  substrepit,  ut  Cato  dixit 


aliqiiem  '  tertiato  et  quartato  verba 
dicere  prse  meto,'  nt  notat  Servias. 
Quod  est  imitatus  Apuleius,  nt  alia^ 
iib.  V.  '  Tertiata  verba  semianimi 
voce  substrepens.'  Dac. 

*  Cogiiaiio}  Idem  Varro  lib.  v. 
'  Primiis  agitatus  meotis,  qnod  prl- 
mum  ea  quse  sumns  acturi  cogitara 
debemus.'  £t  paulo  post : '  Cogitare 
a  cogendo  dictum.'  /4em. 

^  CognUor]  A  veteribus  Orsecis, 
fK^Kos,    De  eo  Asconios,  Jo$.  ScaL 

Cognitor]  Qui  dcfendebat  alternm 
in  jndiciOy  aut  palroNKS  dicebatnr,  si 
orator  esset,  ant  adooeaiuMf  si  aut  jus 
suggerebat  aut  praesentiam  suam 
commodabat  amico,  aut  |»r0airalor, 
si  negotium  suscipiebat  absentis,  aut 
cofiitior,  si  praesentis  cansam  noverat, 
et  sic  tnebatnr  ut  suam.  Cicero  pro 
Q.  Roscio :  *  Qnid  interest  inter  euro, 
qni  pro  se  litigat,  ct  enm,  qui  cogoi- 
tor  est  datns?  qni  pro  se  litem  con- 
tcstatnr  sibi  soli  petit,  alteri  nemo 
potest  nisi  quia  cognitor  est  factua.' 
Cognitor  a  praetore  dabatur.  Inter- 
dum  etiam  cogm'<or  pro  prstore  vel 


DB   VBRBORUllf   8I0N1FICATI0NB   LIB.   Ilf. 


1(» 


CognomiBes'  dicontur,  qui  ejosdein  sont  nominis. 

Coliam  "*  loram,  quo  temo  buris  cum  jugo  conligatorj  a  co- 

liibendo  dictom.  Cohum  poet»  coelum  dixerunt  a  cbaos : 

ex  quo  potabant  coelum  esse  formatum. 
Coinqnire/  deputare.'^ 


15  Suspicatur  Scaliger,  Conquinire,  deeubare. 


SOTJE 


jadice  qui  cansu  audit.  Dac. 

>  C^pmaitiief]  Plaut.  Bacchid.  1. 1. 
'  Qaid  agunt  du»  germanae  mere* 
tricct  cognominea  ?'  £t  in  Fragment. 
'  IHa  mei  CQgnominia  Aiit.'  Certnm 
eal  legi  debere:  lUa  wn  eogmmime 
/mii:  wn  pro  mihL  Idem. 

■*  CeknM}  Varro  lib.  iv.  de  Ling. 
Lat.  *  CaTnm,  a  cavo,  coslum/  ^kc. 
Fwi.  Urtm. 

Cekwm^embim']  Ennins,  ut  notaviy  in 
quadam  veteri  membrana:  *  pilam 
via  Solmediam :  complerecohnm  ter- 
roribu'  c«li/  De  boc  plura  vide  in 
Conjectaneit,  Joe,  SctH. 

CaAaim]  Cnm  lorum  tignificat,  qno 
temo  aratri  cum  Jugo  coUigatur, 
qoati  eokibwm  dicitur.  Cum  vero  pro 
eeeU  lumitary  est  a  Ormco  Kios,  '  ca- 
vltat/  non  vero  a  *  chaos/  nt  pntat 
Fettot.  Enoiot:  '  pilam  yix  Sol 
mediam:  complere  cobnm  terroribu' 
cceli/  Ceeimm  autem  non  a  cAoo,  ut 
Fettnt.  vel  a  Mnoy  qnod  a  cAoo,  nt 
Varro  ;  ted  a  «tiXor»  qood  idem  ett 
ac  fl^»  Uode  et  eoiUtm  apud  Vete- 
ret.  Ennittt :  *  Totiitor  in  coilum 
clamot  exortnt  ntrimque.* 

*  Ctmgiitre]  Susplcor,  Coii9«i'iitr«, 
deeubmre.  A  quo  eomiuiMieeo.  De  eo 
vide  apnd  Noninm.  Conqmieeere^ 
eat  cemunm  te  inflecterey  vel  incli- 
nare:  nt  faciunt  exoneratnri  ven- 
trero.  Pomponint  Atellanariut :  '  si- 
nial  intro  veni,  acces«i  ad  patrem, 
prendi  mannmyln  lerra  ut  cubtbat 
onda :  ad  eum  nt  cooqnexi,  interim 


Mnlieres  contpiciunt.'  Hoc  etiam 
Veteres  '  cernuare '  dicebant.  Quan> 
quam  et  '  cernnare  '  etlam  krrl  m 
immKiidtev  accipiebaot.  Varro  lib. 
1.  de  viia  Po.  Ro.  *  Etiam  pellet  bu- 
bnlat  oleo  |>erfnftat  percnrrebanty 
ibiqno  cemuabant.'  A  qno  iile  ver* 
tns  vetus  ett  in  Carminibnt:  'Sibl 
pattoret  ludos  facinnt  coriis  eerana- 
lia.'  Hic  ludot  A^KMAia  vocabator  : 
de  qno  Virgiliuty '  noctot  taliere  per 
Qtrct.'  Nam  cadrbant  proni  in  ar- 
mot.  Idqne  'cernnare'  vocabant. 
Erant  et  Cernni  ludii,  Kvfitoniruiy  de 
qnibnt  in  Conjectaneis  diximnt*  £t 
ab  eo  petaurittv,  hoc  ett,  funambuli, 
dicebantnr  cernni.  Olossn:  ^Cer* 
nnlaty  Kvfiuirtf.'  Seiieca  Epitlola 
viii.  nt  ett  animadvertnm  a  N.  Fa- 
bro  ex  veteribus  librit :  '  Non  vertit 
fortnna,  sed  reraulat,  et  allidit,' 
'  Cernnius,  vmtopurrfit.*  '  Ceranavit, 
wowmApurrm  :*  male,  Cerwmi.  Lnci- 
lint :  '  Modo  turtnm»  modo  deorsnm, 
tanqnam  collns  cerani.'  Hoc  ett  pe- 
tauristse.  Rvenit  enim  illi  nnnc  snr- 
tnro,  nunc  deortnm  collnm  pendere, 
prout  ant  te  deortom  dejicitf  ant  in 
altiim  tnbjicit.  Jot.  SeoL 

Coinqmre,  depmUtreli  Hnnc  locnm 
tic  legit  Scallgcr :  eenqninire,  deeu- 
bore :  a  '  conqninire '  est '  conquinit- 
cere/  qnod  ett  ceranom  se  infiectere, 
vel  inclinare,  nt  facinnt  exoneratnri 
ventrem.  Pomponins  Atellanariut : 
*Simul  intro  veni,  accetsi  ad  patrem, 
prendi  mnnomy  In  terra  nt  cnbabat 


170 


8KXTI    POMPKII   FBgTl 


CoOas'''^  qaoque  mascaline  dixenmt:  est  enim  geons  tor- 

meoti  e  corio. 
Collavialis  porcas  ^  dicitar,  qai  cibo  pennixto  et  collavione 

natritar. 
Colophon  ^  dixeronty  cam  aliquid  finitam  significaretur. 
Colossus '  a  Caleto  '7  artifice,  a  qao  formatus  est,  dictus. 


16  Qaidam  libri  CuUub.    VeiU  edd.  CuUeiu:  et  iU  repoMiidHai  mooeat 
Scal.  Dac— 17  Alii  Cekto :  quidam  conjiciant  CAarffe. 


NOTiE 


Huda :  ad  •  eom  ht  con4|ttexi,  interim 
Malierei  conspiciant.'  Sed  nihil  aglt 
Scalif er :  eamfiiiri  compositam  a  ver^ 
bo  infiiOy  qnod  ott  pm^,  Dfpviarg 
aatem  nihii  aiiod  ett  qnam  fwtare,  id 
ett,  pmrgmrg,  Compositnm  pro  sim« 
plici,  ot  fit  Immo  tt  §\\b\  Scatiger 
fere  seBtentiam  dematat,  cum  addacit 
lUad  e  tabnla  marmorea  RomsB :  *  Ea- 
rnmqiie  arbornm  adoleiactarnm  et 
coinqacndamm.  Et  iu  eo  Inco  aliss 
sint  repotitSB.'  Due, 

<*  CMui]  Repone  ex  ▼eterlbas  edi- 
tionlbnsy  Callnif.  Non  antem  aHnd 
Kenos  tormenti  fnisse  puto,  qood  hie 
dlcatnr,  qnam  enllenm,  in  qnem  im« 
mittebantur  parricidsB.  Bes  Talfa« 
tisslma.  Sed  tamen  apponam  do  eo 
quod  inveni :  iyhmo  w6ftos  ra  tmo^v 

Tpoter6mtm  iraroi^irw,  9itfimri»f  clt  /mA- 

mA  Kvv^t»  ical  «iO^kov,  jcoI  &\tfirropot, 
kffofim»  {'iit«r,  ^c/M^t  Mjptnroti  mU  M 
A^Mifipt  ^vTfiiMnii  fuKofOis  /Sovorl  mno» 
wo^N  ^  Bdkoffirtuff  «mI  ^^  tlt  /M^. 
Et  mirom  mihi  videtnr,  quod  de  ea* 
dem  re  Isidorus,  scribent  in  Olossis, 
ait,  Cullenm  tnnicam  fnisse  ex  spar- 
^o  in  modtfm  crnminse  factam,  et  so- 
litam  liniri  a  popnlo  pice,  et  bitumine. 
Piantus  Vtdnlaria :  *  julie  iinnc  insni 
cnlleo,  Atqne  in  altom  deportari,  si 
Tis  annonam  k»onam.'  Joi,  SeaL 
'   CoUui]  Legendum  cwUem,  qui  sac- 


«ns  erat  ex  corio,  in  qno  parricida 
conclnai  cum  Tipera,  cane,  toI  gatlo, 
▼el  simia,  in  mare  mittebantur.  Ui- 
dor.  in  Oioss.  ^Cnllens  tnnlca  ex 
sparto  in  modnm  cmminss  facta,  qnm 
llnebatur  a  popnlo  ptce  et  bitomlne, 
in  qua  inclndebantiir  parriddss  cam 
simia,  serpente,  et  gallo,  inanta  mit- 
tebatnr  in  mare,  et  contendootibus 
inter  so  animantibns  homo  majoiibns 
ponis  afficiebatnr.'  Plant.  In  Vidn- 
laria  :  *  Jnbe  bimc  Insnl  cnlleo  At» 
qae  in  altum  deportari,  st  yis  anno* 
nam  bonam/  Hec. 

P  CetUnMUeptrekol  Qni  cibo  oaxto 
et  collnTie»  id  est,  sordibns  ablatis 
saginatnr.  /tfem. 

4  ColopAoa]  KoAo^,  viKos,'  unde 
cotophona  operi  impooere,  pro  ulii- 
mam  mannm  ei  admofore.  A  Colo- 
phone  loniae  nrbc  id  tractnm  docet 
Strabo  lib.  xtit.  qnss  equitatn  Ita  ce- 
teris  urbibus  prsestabat,  ut  ublcnm- 
qne  belinm  atiqnod  ambignnm  esset, 
Colophonio  eqiiitatu  snperveniente 
dirimeretnr.  Unde  etiain  ortom  fe* 
runt  adagium.  ^  Colophonem  impo- 
snit/  qoando  rei  cniptam  finis  impo- 
nitiir.  Idem, 

*  CoIomum]  Pliniiis  lib.  xxxtT. 
cap.  7.  '  Ante  omncA  in  idmiratione 
fuit  Soiis  ColosAiis  Rhodi,  quem  fe- 
cerat  Chares  Lyndiui  Lyslppi  dls- 
cipnlns :'  septuaginta  cubitornm  at- 
titndiiiis  fuit.  Ant,  Aug. 


DB  VISRBORVIi   SIONIPICATIONB   LIB.  III. 


171 


Fmt  eniiii  apud  Rhodam  insulaiD  statua  sotis  alta  pedea 

oentam  et  qaiiique. 
Cofaimim^  diotn^  qaod  cnlmin  sostineant. 
CSoIunia*  hastiUa  ex  conio  arbore  facta. 
Comedom .  bona  sna  consmnentem  antiqni  dixeriint.    Co- 

medo  comedonis,  qui,  ut  supra,  bonasuaconsumit. 
Comissatio  ^  a  vicis,  quos  Grseci  uifuts  dicunt,  appella- 

tor :  in  his  enim  habitabant  prius,  quam  oppida  conde- 

rentur :  qnibos  in  locis  alii  alios  oonvictus  causa  inyita- 

bant 
Comitiales^diesappellabant,  cum  in  comitioconveniebant: 


NOT£ 


CMtMM]  LegeBdum  a  Ckante, 
tette  Ycl  ipto  artificey  qoi  sobseriptlt 
CoIpMO  :  T^  h  "F^  Kokovahi^  hrr^ 
Kif  Mhi  Xipits  Aroifi  viix**'*^  ^  AMes. 
Jee.5Gei. 

C9l§tmu  m  Celffo]  LefendQm  « 
CkartU,  teste  Simonide:  KoA«0v&r 
^kh»  tait  IvrdKit  d4ita  7iipii$  Aro/ti 
■^X— ^  ^  AMMf.  Id  ett,  *  ColoBtnm 
SolU  ollm  ■esaglntaet  deeem  cnbito- 
tmm  fedt  Chnree  Lyndint.'  Plln.  Jib. 

•  uxiT.  c.  7v  *  Ante  omnet  antero  in 
ndmlratione  fbit  Soiis  CoIomqs  Rho« 
di,  qnem  fecemt  Chares  LTndins»  Ly- 
sippiinpra  dietl  discipnins.*  Idem 
Strabo  et  Enstath.  ad  Dionys.  ▼emm 
Simonldis  «ersQS  allter  in  qaibns- 
dara;  nempe:    7hf  iw'P^  KoKoaahif 

'  MBTwHf  Mra  Avxi|f  fWMi  vifXMiF  e  AvP* 
aof.  Nisl  ibi  Xipnt  et  IvrdKif,  nt  an- 
pra,  stt  rescribendam.  Colossns  post 
qninqQagesimQm  sextnm  annnm  ter- 
rm  motn  cecidit.  Vide  Plin.  et  Po- 
^iyb»  Kb.  ▼.  tku. 

•  GehamMv]  CeiaanMi»  qnasl  eolaai^ 
■«,  a  oslanMn.    Vi trar.  lib.  it.  cap.  9. 

*  Colnmeh  In  snmmo  ftstf  gio  cnlminis, 
Qnde  et  colnmnm  dlcnntnr.'    Donat. 

.'  Colnmen  Tero  familiss,  snstentatio 
▼el  decns,  node  coinmnB.'  Mem, 

*  CMoma]  Ab  arbom  cmflo  dlcta 
potins  «sinma  transpositione  litera- 
mm  pro  «emniai  nt  sentit  Servlos. 


Virgtl.  Oeorg.  '  Piogniaqne  in  fera- 
bns  torrebirons  eata  coliirais.'  Ta- 
roen  TCtt.  Gioss. '  Kpai4a,  Uv^fmf  i  co- 
Inraam,  corons.'  Ergo,  '  cornus/ 
*  coraulos,'  *  connrlas/  '  cotnranSi' 
'colnranm.'  /dfm. 

■  Cooitasalio]  GrseciinterpretantQr 
Mitmitw,  Jo»,  Seal, 

ComlssaHs]  Preprie  convifinm 
qnod  post  ccenam  6ebat  in  multnm 
noctem  a  Grmco  «•iyi4'«^» '  io  moltim 
noctero  conv ifari.'  Si? e  ad  Comnm 
lasciflsB  et  conTlvioram  Deuro  post 
cmnam  ire  cnm  corollis,  conTlTiali 
Toste,  fnnalibns  et  tibieinis.  Unde 
'  lascif  iararo  eraptionem'  voeat  Ter* 
tniiianns.  Vide  Canaub.  de  Satyrica 
poesi  lib.  i.  cap.  4.  Dae, 

«  Coaitilales]  Noo  oronibns  diebas 
comitialibtts  confonlebant;  neqne 
semper  in  comitio :  comitiales  taroen 
dies  snnty  qnibns  oomitia  haberi  pote* 
rant.  Ani*Aag, 

ComtkUo]  Comitiales  oppooit  ne- 
A»tis  Plantus,  illis  Jocnlaribus  versi- 
bns :  *  Non  potnisti  addncere  honU- 
nes  nmgis  ad  hanc  rem  idoneos.  Nam 
istoram  nnUas  nefastu^st,  comitialei 
snnt  meri.  Ibi  babitant,  ibi  eos  con- 
splcias  qnam  Prmtorem  ssepios.' 
Jos.iSml. 

.GsmMalrs  diu\  Quonnit  ersns  Pop. 
Rom.  sive  pars  iilius  maximay  comi- 


172 


SJSXTl    POMPEIJ    FBSTI 


qai  locus  a  coeondo^  id  est,  simal  '*  veDiendo  dictas 

est. 
CommeDtaciila  '9  j  yirgBd,  qoas  flamines  portant  pergieiites 

ad  sacrificium,  ut  a  se  bomines  amoveant. 
Commentacnlum '  genus  virgula,  qua  in  sacrificiis  ^"^  ote- 

bantur. 
Committere *  proprie est insimui  mittere.    Nunc  eoutimur 

et  pro  facere,  aut  pro  relinquere/  aut  pro  incipere. 
CommugentOf^  convocanto. 
Comoedias  ^  constat  appellari  ex  eo,  quod  initio  in  vicis  ju- 

▼enes  cantare  soliti  essent  convenientes. 
Comoedice"^  figuratum  a  comcedo.     Plautus:  Euge  heus 

adstitisti  et  dulce  et  comoedice. 


18  Pro  id  ett  timul  alH  habent  tn  iimuL — 10  LegendaiD  monet  Dac.  Com- 
maiaeula. — 20  AIU  Mcrii. — 1  Dtliitquere  scribendam  monet  ScaU  relinquere 
Folv.  Ursin.  et  Dac. 


tinm  petebant  conTentus  agendi  gra- 
tia.  Fuit  autem  eomitium  certa  fori 
Romani  regio  ac  portio,  ad  Hoitili- 
am  curiam,  et  tubter  rottra  Hottilic 
curiaa  adfixay  a  coeundo  dictam.  Co- 
mitiales  dies  inter  fastos  dies  nnme- 
rantur,  et  illos  nefastis  opponit 
Piant.  PoBnol.  iii.  2.  '  Non  potnisti 
addncere  homines  magis  ad  hanc  rem 
idoneos:  Nam  istorum  nullos  ne- 
fastn*st,  comitiales  sunt  meri.  Ibi 
habilant»  ibi  eos  conspicias  qnam 
Pratorem  ssppins.'  Dae» 

y  Commentaeula']  Lrgendnm  epm* 
motacula  nt  in  all.  editt.  nempe  a 
'commotando/  id  est»  *commoveo- 
do.'  Idem, 

■  Commeniaeulum']  Leg.  eommotmcu' 
lum.    Vid.  not.  snperiorem.  Idem» 

*  CommiHtre]  Scribe,  deUuquertf 
non  rdinqwre,  Jos.  Scal. 

CommUtere]  Insimnl  mittere,  jnn- 
gere.  Virgil.  *  Delphinnm  caodas 
utero  coromissa  Inporum.'  Commissas 
habensy  id  est,  jnnctas.  Pro  /aeere, 
Cieero  lib.  i.  de  tegibns :.  '  Qnocirca 


Tcreor  eommittere  ne  non  bene  pro- 
fisa  principia  ponantnr:'  pro  driia- 
qnere,  slc  enim  legit  Scaliger  pro  rc- 
Unqueref  Virg.  i.  iEneid.  '  Qnid  meas 
^neas  in  te  committcre  tantnm, 
Qnid  Troes  potoere  i  *  Sed  scripsisse 
potait  etiam  Festos  reUaqmera.  Sic 
Nonins,  'Committere»  donare»  re- 
linqnere.  Bf.  Tnllins  inVerrem  ac- 
tione  II.  Is  ealomniatores  ex  sino  aoo 
apposoit,  qoi  iliam  hssredltatem  Ve- 
neri  Erycins  commissam  esse  dice- 
rent.'  Pro  ineipere,  Virg.  lib.  ▼.  *  £t 
toba  commissos  medio  canit  aggere 
ludos/  et  lib.  vii.  'Promissi  Dea 
facta  potens  obi  sanguine  beliom  Im- 
buit  et  prim«  commisit  fonera  pog- 
nsB.'  0ac. 

^  Commmginio]  Proprie  *  conela- 
manto : '  nam  '  mngio '  et '  raugeo : ' 
onde '  commogeo.'  Idtm* 

«  CaoMNlias]  A  «^, '  vicas/  et  ^» 
'  cantos/  qoia  hi  lusas  in  vicis  fiebant 
aoleqnam  in  orlMs  coDfenissent. 
Idem» 

^  CoM«dic«]Plaut.inMiliU:  *£a- 


DB   VBRBORUM    SIGNIPICATIONB   LIB.   111. 


173 


Comparsit '  Terentias  pro  compescnit  posnit. 
Compascans*  agcr,  relictus  ad  pascendum  communiter  vi- 

cinis. 
Comperce  ^  pro  compesce  dixerunt  antiqui. 
Corapemes  ^  nominantur  homines  genibus  plas  justo  con« 

jnnctis. 
Compescere  *  est  velut  in  eodem  pascao  continere. 
Compescere  lucam,^  est  lucum  suis  finibus  cohibere. 
Compilare  ^  est  cogere,  et  in  unam  condere.* 


•^^^^'^^•^^^^^^ 


2  *  L.  m.  pro  emtdere  babet  congere^  nnde  coDJectiiram  facio,  oonrerere  tcribi 
debere/  Fuk>.  Urrim. 


^OTJE 

ge  tlcxn/^iws^  Herde,  adstitit,  et  dul-     Idem. 
ce,  et  conKsdice/  Ant.  Aug, 

Comwdice']  Id  est,  festive.  Plaut. 
Hilite  11.  2.  '  Euge,  euge,  enscbeme 
hercle  astitit  et  dntice  et  comcedice.' 
Nam  If  geudnm  duliee  non  dalce :  8ov- 
XucSs, '  serTiliter.'  Et  ita  olim  Janus 
Onlielmns.  Dac. 

<  ComparsW]  Terent.  in  Phorm. 
Ant,  Aug. 

Comparrit']  Locus  qnidem  Terentii 
notos  vnlgo  ez  Phormione,  ita  tamen, 
nt  in  atiam  sententiam,  ac  Festns  in- 
terpretatur,  accipiendus  sit.  Joe, 
Scul. 

Comporsit]  Pro  compescuit,  Lege 
cmnperrii,  a  porco:  vidit  Salmasius. 
Ifocus  Terent.  est  inPbormione,  1. 1. 
'  Qnod  itle  nnciatim  vix  de  demenso 
sno  Snnm  defraudans  geninm  compsr- 
sitmiser.'  Dac. 

'  Compascuua]  A  verbo  compaaco, 
simul  pasco,  compascuus  ager,in  quo 
vicinornm  pecora  stmnl  pascnnt.  Id, 

t  Comperce]  Plant.  Pcenul.  i.  2. 
'  Comperce  amabo  me  attrectare, 
Agarastocles : '  id  est,  compe»ce,  et 
hanc  vocem  restitnendaui  pnto  Bac- 
chid.  III.  S.  *  Cave  malnm,  et  com- 
pesce  in  illom  dicere  iiyuste  :'  lego, 
et  tmcptTce :  id  est,  comparce,  Parco 
antem  etpasceVeteresdicebant.  Un- 
de  *  pascito  lingnam/  in  sacriflciis, 
*  liogaam  coerceto.'  Vide  *  pascito.' 


^  Compemei]  Orsci  vocant  yoyu- 
KpSrovs.  Joi,  Scal. 

Compemee]  Quigennaconjnnctiora 
habenty  quam  par  est.  Plaut.  Milite 
iir.  1.  <  Aut  vatum,  ant  valgnro,  ant 
compernem,  aut  paetnm,  Ant  bron- 
cnm  filinm.'  Oraeci  vocant  yotntKpS' 
rovs.  Dac, 

i  Compescere]  A  '  pasco'  composi- 
ta  <  dispesco/ '  impcsco,' '  compesco.* 
Compeocere  est  pecns  iisdem  pascuis 
continere,  in  nnnni  cogere,  compel- 
lere.  DUpeecere  gregem  segregare, 
ita  nt  pars  seorsim  pascat.  Impescere 
vero  est  pecns  in  tsetam  segetem  pas- 
cendi  gratia  immittere.  Vide  suo  lo- 
co.  Idem, 

k  Compeecete  lueum]  Lncnm  intra 
descriptos  fines  cobibere:  putarem 
potius  esse  Incum  conlncare  adbibito 
piacnlo :  nam  compescere  Incura  idem 
videtnr  qnod  apud  Virgit.  '  ramos/ 
apud  Columellam^  '  vitem  compes- 
cere.'  Sed  Festi  anctoritas  pri^gra- 
vat.  Idem, 

I  Compiiare]  Asconins  in  prsptura 
urbaoa:  '  Compilarit:  pilos/  inqnit, 
'  pervetlerit :  sic  frandaverit  fnrto, 
ut  ne  pilos  quidem  in  corpore  spolia- 
tis  reliquerit.'  Hbc  indigna  sunt  et 
veteri,  eteruditointerprete.  Saltem 
syltabae  modutos  debebat  enm  indu- 
cere,  nt  ailter  existimaret.  Sed  ver- 


174  8BXTI   POMPBII    PESTI 

Compitalia  "^  festa,  quae  in  compitis  peragebant. 


NOTJE 


biim  ett  miliUre,  compilarey  cogere. 
Nam  piUtom  agmen  dicebatnr  pres- 
lamy  ac  denanm.   Varro  apud  ServU 
nm  Danielis  noiitri :  '  D«o  annt  ge- 
nera   agminom:    Quadratnmy  quod 
immiatit  etiam  Jnmentts  incedit,  nt 
nbivlt  possit  coniidere.  PiUtnm  alte- 
mm,  qnod  tinejumentit  incedity  sed 
Inter  le  dentnm  est,  quo  facilius  per 
islqnlora  loca  tramlttatur.  Scaume 
de  vita  sna :  In  agrnm  bostlnm  f eni : 
piUtim  exercitnm  duxl :  id  est,  stric- 
tim  et  dense.  Ab  eo  pllare  est  pre- 
mere,  cogere.   Hostins  betli  Histrici 
primo :  '  Percotit,  atqoe  hastam  pl- 
lans   prsB  pondere  frangtt/    Idem. 
*  sententia   prsesto    Pectore    pilata 
est«'   AselUo  Sempronios:   quarlnm 
signnm  accedebat,  sive  piUtim,  sive 
passim  iter  facere  volebat.   Eooius 
Satiraram  secnndo :   *  Inde  locl  It- 
qnidaSy  plUtasqne  s^tberis  oras  Con- 
templor/hocestypresftas,  densas :  et, 
nt  ipse  ante  dicit, '  liqoidas.'  Ab  eo 
igitur  CompiUre :  non»  ut  Asconius, 
a  pllis.  Quiigitur  omnU  pressim  col- 
ligit,  dicitur  Compilare.   Qnare  hic 
recte,  oogere,  ut  in  uoum  condere  ex- 
pooitur.  In  Orsecis  sane  id  fero,  qni 
couipiUre    interpreUntur,    fuMj^w, 
Ja§,  /SeaL 

CQMpikve]  Pilare,  densare,  co- 
gerci  inde  pilatam  agmen  dicebatnr 
pressum  acdensum.  Sed  en  tibi  locum 
illustrem  Servii  ad  illud  xii.  iEneid. 
' '  PilaUque  plenis  Agmina  se  fnndunt 
portis/  '  Qnidam/  inquit»  'hoc  loco 
'  piUta  agmUa '  non  a  genere  hasta- 
rnm  positumasserantynam  panlo  post 
diotnm  infernnt,  '  defigunt  tellnre 
hastas :'  sed  piiata,  dcnsa,  spissa,  ut 
implere  portas  potnerinf ,  et  postea  se 
in  loca  apertiora  diffundere.  Alii  *  pi« 
Utnmagmen' dicunt,  quod  in  longitu- 
dine  directum  est,  quale  splet  esse 
cun  portis  procedit.  Vtl  certe  pilata 


fixa  et  stabilia,  vel  a  pilo  qnod  figit, 
vel  a  pila  strnctill  qusBfixa  est  et  bb- 
net,nam  et  Orsci  resdensas  et  artaa 
wKiilia  dicnnt.'  ( Lego  rUirre  vel  «f- 
Xatra)  *  Ennins  Satir.  ii.    '  Inde  loei 
liqnldas  piUtasqne  »theris  oraa  Coa« 
templor,'  cum  firmaa  et  stabiiea  sig* 
nificaret,  et  qnasi  pllis  fultas.  Hosti* 
us  belll  Histricl  primo:  <  Perenlit 
mtqoe   basUm  pilaiis  prm  pondcre 
frangit.'  Pilans,ldestfigeiis.  Idein: 
'  Sententla   prsesto  Pectora   piUla 
est.'   Id  est,  fixabiUs.   Asellio  hUto- 
riaram  iii. '  qnartum  signnm  «ecede- 
bat,  slve  pilatim  slve  passim  iter  fa» 
cere  volebat.'  Scanrus  de  Yitaanm :  *iii 
agrnm  hostium  venl,  pilatim  exerci- 
tnmduxi/id  est,  strictim  etdense: 
nam  ubi  proprie  de  genera  hastse  lo- 
quitnr,  ait :   *  Pila  mana  sseToeqne 
geruntinbelUdolones.'  VarrO|  renua 
hnmanaram,  dno  genera  agminum  di- 
clt, '  Qnadratum  qnod  immixtis  etiaai 
jnmentis  incedit,  ut  ubivis  possit  con* 
sistere:  pilatum  alterum,  qaod  aine 
jumentis  Incedit,  sed  inter  se  denanm 
est,  quo  facilius  per  iniquiora  locn 
tramittatur."  Hacteiras  Servins:  a 
pilare  igitnr,  hoc  est,  iri\eSr,  compi- 
lara  dicitur  is  qui  omnia  prcsslm  col- 
ligit.  Quare  hic  recte  a  Festo  exponi* 
tur  '  cogere  et  in  nnum  condera.'  In 
libro  Fulvii  Urslni  pro  c«f«rf  eratrra- 
gerg*    Unde  ille  (aciebat  cangertrt^  * 
Sed  ewgere  pro  cogere  antiqoa  ilU, 
sed  viiiosa  scribeodi  coosnetndUe ; 
sic  *  Thcnsanrns,'  <  cnefonsns,'  *  cop- 
plnriens»'  <  quotiens.'  Dac, 

"■  CoiN|rfla2ta]  OIossk  :  '  Compita* 
lU,  $Hhf  iryvtatmif  lopral,  al  yuf^^mmk 
49  rtSs  rpiSiots  M  rwvfwniaifrm  roTt 
wtitpois,'  Jos,  Seai, 

CompUaUa'}  Deornm  Larinm  festa 
in  compitis  6.  Nonas  Maias  celebrarl 
solita.  Varrolib.  V.  <  Compitalia  diea 
attributus  Laribus,  ut  aUbi.  Ideo  nbi. 


DB  VBRBORUM  8ION1F1CATI0NB   LIB.   III. 


17S 


ComplQtiens ""  a  coroplaribas  significat  saepe.    Cato:  Con- 

tumelias  mibi  dixisti  complariens. 
Comprsedes  ^  ejasdem  rei  popalo  sponsores. 
Comptas/  id  est,  ornatas,  a  Gra&co  descendit,  apad  qaos 

xofffM  dicitar  comere,  et  x^jutio$,  qaod '  apad  nos  comis : 

et  comas  dicantar  capilli  cam  aliqaa  cara  compositi. 
Conauditam^''  coaaditam ;  sicat  conangastatam  ^  dicitan 
Conceptivas  ferisd'  festa  dicebantar,  qa»  incertis  diebus 

senrabantar  qaotanoisi  at  sementinas,^  compitaliciaB. 
Conciliabnlam '  dicitar  Iocas>  abi  in  conciliam  coQvenitor. 


S  Pro  qwdd  alii  fiii.— 4  Alii  cmiagtMwm^^  Qiiid«iii  MMNHvir. 


NOTiE 


nm  competoiit  tno  in  rompitit  la- 
ciificatu' :  qDotmnnit  it  diet  concipi- 
tnr.'  OIOHarinniy '  Compitalia,  %§mv 
itymmim  lofr«l  ol  yuf6futmi  h  raa  69ois 
MrmvvpooiiK^mnfrtSiPwpoii^*  Iie- 
git  opttme  Vnlcenint,  4p  rau  rpdiou, 
'  Compitalin,  Deornm  viarum  festa  in 
triviit  celebrari  tolita  ab  aflinlbnt 
raortnomm.'  Inde  Laret  vtoiet  dicti 
non  temel  apud  Senrium.  Vide  Ma- 
crob.  iib.  i.  Sat.  cap.  7.  et  Dionyt. 
Halicar.  lib.  i¥.  Plio.  lib.  xzzvi. 
c.  S7.  A  Tarqnlnio  Pritco  originem 
dnxere.  IW. 

■  Cemirfwwat]  Ut  *  quotient '  pro 
*  qooiiet/  &c  de  qno  alibi  dialmnt. 
Idtm» 

•  Coa^rmdei}  Pra»  it  ett  qni  po- 
pnlo  te  obiigat  et  tpondet  te  allquid, 
pro  altero  prvttitnrnmy  ni  ipte  alter 
prmttet ;  owwprw  qni  conjunctim  cnm 
altero  popnlo  te  obligat.  Vide '  prtet.' 
Jdeau 

f  CtmplKt]  A  «tmtrfy  qnod  a  OriNso 
«MyiMry  unde  coma  pd^,  qnati  10^/19» 
qain  eomn  animalinm  et  arbornm  ett 
omameBtnm.  Sed  in  bocce  Fetti 
looo  aliqntd  tnrbatnm  fuitte  exitti* 
no«  et  hno  perttnere  qnod  infra  legi- 
tar  in  conttaM.    *  Conitnm .  Afranint 


pro  omatn  et  excnltn  potnit.'  Qnm 
manifetto  hinc  amlta;  legendnm  e- 
nim  cMnfn»  4A^>"^>  4*-  Etitaapnd 
Orammaticot  citatnr.  Idem, 

4  CtHoadttem]  CtoaditeM  qnod  pn- 
diquaqne  anditnm  ett.  £t  eteagiit- 
taium  quod  nndiqnaqne  angnttnm. 
idcm. 

'  CoMci}ifto«/nrui]  Qnamm  Ineer* 
tnt  diet,  et  qnnt  prrtor  certit  verbb 
concipiebat»  et  cnrio  indicebat.  Of  id. 
II.  Fatt  '  Cnrio  legitimit  nune  For- 
nacalia  verbit  Maximnt  indielt^nec 
tUta  tacra  facit.'  Ideoqne  MMifta 
fetta  etlam  dicta :  '  coneeptat  feriat ' 
▼ocatVarro.  Vulgo  *  fetta  mobllia.'. 
Idm. 

.  *  Cee«t/Mfalnm]  Loent  in  agrit  ant 
▼iclty  ad  qnem  mttlci  freqnentea 
emendi  et  ▼endeodi  canta  confeni- 
ebant,  certlt  nnndlnarnm  diebnt,  n 
▼erbo  cenmttaft,  emerr.  Feotnt  vero 
a  conaliion  dedocit,  nbi  per  otndliMm 
conv ocationem  intelligity  qnati  coaM-. 
lium,  qnod  pluret  In  nnum  coeant,  et 
coofocentur.  Immo  et  cenciiiam 
nnndint»  etiam  dicebantnr.  Engra- 
pbint  apnd  Terent.  .  '  Male  concilla- 
tCy  male  empte.  Nam  condlium 
nnndinat  dicimiit.'  /dm. 


176 


SRXTI    POMPKil   PESTt 


CoDciliatrix '  dicitor,  quGC  viris  conciliat  uxores^  et  uxori- 

bos  viros. 
Conciliuro  "  dicitur  a  popoli  consenso  :  sive  concilium  di- 

citur  a  concalando,  id  est,  vocando.^ 
Concinnare'  estapte  componere.    Concinere^  enim  con- 

venire  est. 
Concio  '  conventus  dicta«  quasi  convocatio.    Concio  signi- 

ficat  conventum,  non  tamen  aliom,  quam  eum,  qoi  a  ma- 

gistratu»  vcl  a  sacerdote  publico  per  praeconem  convoca- 

tur.    Concionem  antiqui  masculino  genere  posuere. 
Concipilavisti '  dictum  a  Masvio  pro,  corripuisti,  et  invo- 

lasti. 

6  Alii  eonvocando, — 7  AVii  eotuiere,  qiiod  improbaDtScal.  et  Dac. 


NOTiE 


t  ConeUiatrixi  Lneillns:  '^tatem 
et  fkciem,  nt  taga  et  bona  concilia- 
trix.*  Olossas :  *  Conciliatrix,  irpo- 
{fF^pia.'  Joe,  SeaL 

Coneiiiairix]  A  Terbo  eonciUare,  id 
est,  coputare,  qnod  et  in  bonam  par- 
tem  snmitnr,  nec  semper  de  lenoci- 
nio.  De  legitimit  nnptiis  Plant. 
Trinum.  ii.  S.  <  Tute  ad  enm  adeas, 
tote  concilies,  tute  poscas.'  Catttl. 
'  Ut  iemel  es  Flat o  conciliata  Tiro.' 
Dae, 

^  ConeiUMm]  Non  a  consensn,  sed 
a  concalando,  boc  est,  confocando, 
qnasi  conealium,  Sopra.  Idem, 

'  ConctMJiarc]  Perperam  volunt  mu- 
tare  eondnere  in  eoneiere,  Vide  se- 
cnndum  Conjectanenm  nostrnm.  Joe» 
Scal. 

Condnnare']  Ita  rem  componere, 
nt  apte  couYeniat  et  bsereat,  a  verbo 
eoneinerey  (male  alii  conciere,)  id  est, 
convenire,  qnod  verbnm  nmsicnm 
est:  plnres  enim  diverse  caoentes 
concinere  dicuntnr  cnm  inter  se  con- 
veniunt.  Unde  eondnere  pro  conve- 
nire,  consentire,  nt  Oraeeis  ovr^dciy. 
Tamen  magis  placet  Nonius  qul  ait 


CMC  a  ctnuNa.  *  Cinnus,'  inqoit,  '  est 
comniixtio  plnrimorum,  unde  et  con- 
cinnare  dicttur.'  'Cinnns  qnidem 
idem  quod  coeeium,  Orecis  «cMci^r. 
A  'coeundo ' '  coinus/  nnde '  cinnns/ 
qnod  in  eum  varia  coeant ;  est  igitiir 
concinnare  ex  plnribus  rebus  aliquid 
efficere  et  apte  componere.  Etsi  ali- 
qiiiindo  pro  simplid  '  facere '  nanr- 
petur.  Dae, 

f  Ceiido]  A  verbo  cohcmo,  convoco. 
Et  est  coNcio  conventns  a  Prvtore 
vel  Sacerdote  convocatus :  et  fmstra 
est  Varro  qui  concionem  qnasi  coac- 
tionem  dici  putat.  *Sic  a  lacte  coac- 
to,'  inqoit, '  casens  nominatus,  sic  ex 
bominibus  concio  dicta.'  Idem, 

*  ConeipUaviiii]  Idem  ac  '  Com- 
pilasti :'  nt '  reclprocni,' '  reprocus :' 
*  reciperare,'  *reparare:'  'incitege- 
re,'  *  integere.'  Jo«.  Scal, 

Concipitamsii]  Corripnisti.  Loeiu 
Nsvii  non  extat :  ea  voce  nsns  Plaur. 
Tmcnl.  II.  4.  'qnem  ego  Ostatim, 
jam  jam  concipilabo.'  Coneipiiare 
idem  quod  compihrtf  nt '  reriprocus,* 
'reprocns:'  '  Incitegere/  'integere.' 
Yide  *  incitega.'  Dac. 


DB   VBRBORUM   SI6N1FIGATI0NE   LIB.  III.  177 

ConclaTatae  *  dicebantnr,  qnae  sub  eadem  erant  clave. 

Conclavia  **  dicnntur  loca,  qu»  una  clave  •  clauduntnr. 

Condere/  imponere.9  Condere  proprie  est  nnuro,  et  in  in- 
teriorem  locum  dare  ad  custodiam  faciliorem :  quod  ver- 
bum  nunc  significat  conscribere,  nunc  facere,  nunc 
componere,  et  instruere. 

Condicere  **  est  dicendo  dennntiare. 

Coadictio  •  in  diem  certum,  ejus  rei,  quae  agitur,  denuntiatio. 

Condictum '  est,  quod  in  communi  est  dictum. 


8  Al.  ekm.    9  £d.  Scal.  con^ere  et  mox  tii 


NOTiE 


*  Conclavaia] .  Haad  dabie  legen- 

dam  Conelatia :  et  recte  huic  expo- 

ftifioni  convenit  Orecorum  interpre- 

tatio :   *  Conclavia,    trwoCtia,'    Quio 

^et  ftequentia  confirmant.  Joe,  ScdL 

CaneiaM>ata]  Sobintelligitar  epdee. 
JEdes  oondavatae  sont  que  nna  clave 
claaduntnr,  et  idem  videntnr  facere 
qood  eanehre  sive  eonehviwn;  unde 
et  bic  etiam  eonektcia  legendum  con- 
cloditdoctiss.  Scaliger  frustra.  Allud 
enim  eonelave,  alind  eonelavattt,  Nam 
conclavatas  apdes  dizisse  Veteres  pu- 
to  compluria  cnbicnla  pervia  quas 
porta  nna  sive  clave  clauderentur ; 
qnamvis  hoc  non  iatis  dilucide  apnd 
Festum.  Dae, 

*^  Conclavia]  Conclave  et  concla- 
vinm,  nam  ntrnmqbe  dicitor^  est  lo- 
cns  seoretior  in  penetralibus  intimis 
domns,  nna  clave  domesticis  pervius. 
Vely  ut  ait  Donatus,  <  conclave  est 
separatior  locns  in  interioribns  teb^ 
tis;  irel  quod  intra  enm  loca  multar 
et  cnblcnla  clausa  slnt  adbaerentia 
triclinio.'  Idem, 

*  Condere']  Simnl  in  Interiorem  lo- 
cnm  dare  cttstodiae  causa ;  nt,  *  Con- 
dit  opes  alins.'  Aliquando  '  conscri- 
bere/  ot  •  exercituni  condidit/  idest, 
cooscripsit.  Aliquando  ^  facere,' 
'  componere/  *  instrnere/  ut  *  conde- 
Detpk .  et  Var.  CUu,  Pomp. 


re  carmen,'  <  bella/  &c.  Aliqnando 
'renovare/  In  intcgrnm  restitnere. 
Florus  I.  S.  de  Tnllo  Hostllio :  <  Hic 
omnem  militarem  disciplinam  artem- 
qne  bellandi  condidit.'  £t  alibi : 
'  Angnstns  condidit  imperinm.'  Jdem» 

^  Condieere]  Veteres  Oraeci,  avy' 
rdfffftaBai  furiL  wapayy§\ias,  Condic- 
tio,  awrayii,  Joe.  Seal. 

Condieere]  Proprie  est,  cum  actor 
adversario  dennntiat  utcertaet  stata 
die  jndicio  adsit.  Postea  factnm  est, 
ut  in  qnovis  alio  negotio  eondieere  di- 
cantnr  li  qni  ex  compacto  qnidpiam 
gerunt,  et  mutuo  sibi  dennntiant 
diem  locnmqne  rei  gerendae.  Plant. 
Curcul.  *  81  status  condictus  cnm 
hoste  intercedit  dies.'  lode  eondietio 
in  diem  certom  rei  quae  agitnr  de* 
nunciatio,  et  eondictum  quod  in  com- 
mnni  dictum  est.  Inde  condlcere 
Ccena^  alicni,  est  illi  denuntiare  se 
apud  eum  cflenaturum,  quod  Cicero 
absolute  dixit  condicere  lib.  i.  famil. 
ep.  9.  *  cum  mihi  condixisset,  ccena- 
vit  apod  me.'  Dac, 

«  Condictio]  Vide  not.  sup.  eadem 
videtur  quaa '  comperendinatio.'  Vide 
*  res  comperendinata.'  idem, 

f  Condietum]  Nam  eondieere  est, 
simul  dicere.  Pomp.  lib.  lxvi.  de 
empt.  *  In  vendendofundo,  quaedam, 
Feit.  M 


178 


6BXTI   POMPBll   FBSTl 


Condolas  '"^  •  annalas.    Condaliam  similiter  annali  gekras. 

Confecerant,''  una  fecerant. 

Confeta  sus  *  dicebatur,  qu»  cum  omni  fetu  adhibebatur  ad 

sacrificium. 
Conflages"^  loca  dicuntur^  in  quae  undique  confluunt" 

venti. 
Confoednsti,^  foedere  conjuncti. 


#^^^^^«^»^  ^^^ 


10  Alii  CoNda/Hf.— 11  VoMius  et  Falf.  Ursln.  legunt  Cw^ei^  liidorw 
c»n/f^M.*-12  Alii  eonJliguMt, 

VOTJE 


etiini  sl  non  condietntar,  prcstanda 
innt.'  /deM. 

r  CondtUui]  It«  propins  accederet 
ad  originem  softniy  ac^i^vAos :  sed  sci- 
nns  Veteres  dmdalim  dixisse  et 
CondaUnm;  v  in  a,  ot  ic^Ai^,  ca/tx. 
Plautns  qooqae  faboUm  Menandri 
taicr^Xioycam  verteret,Coada/iimeam 
Boroinavit.  Joj.  Sedl» 

CenduiuB]  A  Orteco  K^^SvAof ,  qnod 
articQlum  notat.  Sed  Veteres  coada« 
liuR  et  condalinm  dixere  v  in  a  motato, 
ut  kAk^I,  eaUx,  Plantus  qnoqtie  cam 
fabulam  M^eaandri  dairr^Aioy  noroine 
▼erteret,  eondalium  eam  nominavit. 
£st  antem  eondalium  annuli  genus 
qnod  servi  digitis  ferebant.  Plaut. 
Triuum.  iv.  9.  '  Satin'  in  ThernMpoHo 
Coudalinm  es  oblitus,  quando  tber- 
nopotasti  gntturem.'  Dac. 


ta  capitnm  foetus  enixa  jaeebit,  Alba 
soli  recnbans,  albi  circnm  ubera  nati.' 
Dac. 

k  Coi|/(agtfs]  Nonius  ConJUigei  loca» 
in  quse  diversi  conSuunt  rivi.  Isi- 
dorus  lib.  xiv.  c.  68.   Cottfraget.  Ful. 

Ursin. 

Conjiagte]  Isidorus  legit  eoHfragei:* 
sed  idem  est  propter  cognationem  F 
cum  R,  ut  *  snfflamen/  '  sofframen ;' 
*  Fraxtabula/  <  Flaxtabnla.'  Eodem 
modo  compositum  eonjlugee,  quam  Ho- 
merus  vocat  fuoT^irwar.  Llvius  An- 
dromeda :  '  Conflnges  obi  conventn 
campnm  toturo  inbnmigant'  Joe,  SeaL 

Conjlaget]  Vossius  legit  eanjbigen 
propter  verbum  conflumt.  Male,  ut 
videtur,  nam  ewi^aget  et  confiMgeM  di- 
versa  res  est^  ut  mox  patebit.  Sed 
pro  coi^aaiil  l^genduro  omnino  con« 


*»  Con/cccmia]  •  Una  fecernnt.*  Sic    fioMt:  sic  confiagee  loca  dicnntnr  in 


apnd  Terent.  '  coofecistis/  pro  '  nna 
fecistis.*  Phorm.  ii.  1.  *  Bonas  me 
absente  hic  confecistis  nuptias.'  Nam 
quod  alli  interpretantur,  '  effecistis,' 
'  perfecistis/  non  placet.  Idem, 

'  Co^feta  sttf]  Talis  fuit,  qun  cnm 
triginta  porculis  ab  ^nea  mactata 
est. .  Ambegna  qnoque  ovis,  confeta 
dici  potest.  Jo»,  Scal, 

Confeia  9ue]  Qualis  fuit  qoae  cum 
triginta  porcis  ab  ^nea  mactata  est, 
de  qua  Virg.  lib.  viii.  'Littorels  in- 
geni  inventa  sub  ilicibus  sns  Trigin- 


qn«  undique  conOant  venti.  A  '  con- 
6atum,'  '  conflages,'  ut  a  <  stratnm/ 
<  strages.'  Isidorus  habet  co^fragee, 
quod  idem  est ;  nam  L  et  R  cognatse 
inter  se  snnt,  et  facile  commntantur. 
At  vero  eonfiuget  loca  snnt  in  qnas 
rivi  diversi  cunflnnnt.  Livins  An- 
dromeda :  *  Couflnges  nbi  conventn 
campnm  totnm  inhumigant.'  Home* 
rus  fMffydyKnaif  vocat.  Dac« 

*  Confadutii]  Immo  potius  videtnr 
Co^fitlutii :  a  *  fidus,'  *  fidnstus ;'  nt 
ab  '  ancus/  '  angnstos  ;*  ab  *  nncns,* 


DB   VBltBORUM   8I6NIPICATI0NR   LIB.   III. 


179 


Confagelam  antiqui  coDfugiain  dicebant. 

Gongraere  ^  dictum  est  a  graibus,  qaee  non  se  segregant/' 

sive  cam  volanty  sive  cum  pascuntur. 
Conjector,'*  interpres  somniorum. 
Conitum^  >^  **  genus  libaminis^  qood  farina  conspersa  facie- 

bant.    Conitum  Afranius  pro  omatu  et  excultu  ^^  posuit. 
Conivola/  occulta.'^ 


IS  Pro  qum  mmi  m  BtgregmU  alii  habeot  ^tna  non  /ere  ugrefantur.—hi 
Alii,  teate  Sc«l.  Constiu,  vel  ComUui,  vel  ampium,  vel  conilion.  Vid.  inf.— 
15  Qaidam  cm/Iii.~1G  Alii  Mcida. 


NOT£ 


'  aDguitot/  Joi,  Seul, 

CanfaduBti]  Scaliger  legit  cfmfidi 
ii:  a  «fidas/  «  fidostas.'  -Sed  nihil 
mutaDdam ;  nam»  ut  optime  VoMioty 
a  *  COD '  et  '  fcedus '  est  *  confcedoi« 
toa ;'  ot  ab  '  onoiy'  *  onnatua.'  Ihu, 

*  Congruere]  A  groibus  verbum  an- 
tiqnnm  gruere,  Olosaariom : '  Gruunt, 
yfpaa^ttovai,'  Unde  congruere,  expe- 
dire,  inter  ae  convenire.  Terent. 
Heanton.  iii.  1.  '  Ne  noa  inter  uos 
congruere  scntiant.'  Congruere  etiam 
est,  simol  irruere,  ut  grues,  qosB  uon 
ae  segregant.  Idem,  Ennoch.  v«  8. 
*  cui  tam  sobito  congrucrint  commo- 
da.'  Idem, 

■  Cet^eetor']  Conjectoribus  virly 
Gonjectricibns  mulieres  otebantur. 
Innnit  Plaot.  Milite  iii.  1.  ubi  mn- 
Uer  virom  suom  alloquitur :  '  da  quod 
dem  quiDqoatribos  Prsecantatrici, 
conjcctrici,  hariols,  atqoe  harospi- 
cm,'  Inde  '  conjectoram  facere '  pro- 
prie  dicebantor  aQmniorom  interpre- 
*  tes.  Plaot.  Corcol.  ii.  1.  '  Potin' 
conjectnram  facere  sl  narrem  tibi 
Hac  nocle  quod  ego  somniavi  dor- 
miens?'  Idem, 

•  Cont<i0ii]  In  lib.  vet.  Coniptum^ 
qo»  vera  lectio.  Coniptum  a  Koriw'' 
Ttf|  pulvere  aspergo.  /dem« 


ConMtum]  Placeret,  eomtum,  FuL 
Ursin. 

CMiliwi  AfraniuM}  Hsc  allo  perti- 
nent.  Legendum  com<iwi  4franiui, 
Vide '  comptus.'  Doc. 

P  Conivoia]  Doplicem  lectionem  re^ 
perio  in  Olossis  Isidori :  <  Conivoli, 
concordes, juncti :'  et  *  Cohiboli,coa- 
cordes,  conjoncti.'  Utriqoe  astipo- 
latur  Olossarii  auctor,  qui  cohieum  et 
conioHm  interpretatur  icdAiNca  ^^u 
fufiuK^ra :  nt  vldeator  jam  autiqui- 
tus  in  dobiom  iioc  revocatum,  utrom 
coatoKfR  an  coJUoimi  dicendum  essei. 
Jof.  Scat, 

ConhfoUH  A  coco  Veteres  fecere 
coiMS,et  inierjecta  aspiratione  coAtvns, 
ut  eokereere,  Hinc  eokioum  Glossa- 
riom  interpretatur  Calicem  rosse  qoi 
adbnc  coit,  necdom  apertos  est.  *Co- 
hivom,  ud^v^  fi^  fUfUHcAs»'  Qood 
etiam  coaiein»  dixere.  Idem  Oloo- 
sariom :  '  conivom,  udkv^  p^v  fufAv 
K&s.'  Hinc  diminotivom  coiitoo<MS,OG- 
coltos  qui  coit  nec  apertos  est.  Unde 
per  metapboram  coaivoli,  et  eotdvoU^ 
sive  coAivM/i  dicautnr  amici  concor- 
des.  OloBSse  Isidor.  '  Coivoli,  con- 
cordeSyjoncti.'  Iteni '  cohivoli,.  con^ 
cordes,  conjoucti.'  Doiq* 


180 


BBXTl    POMPBII    PB8TI 


Conlatia'*  oppidum  foit  prope  Romam>  eo  qnod  ibi  opes  ali- 

aram  civitatnm  faerint  conlatae,  a  qoa  porta  Komse  Con* 

latina  dicta  est 
ConlatiTum  sacrificiam '  dicitur,  qaod  ex  conlatione  offer- 

tar. 
Conlativam  ventrem  *  magnum  et  targidum  dixit  Plautus, 

qaia  in  enm  omnia  edulia  congeruntur. 
Conlucare^  dicebant,  cum  profanae  sylva)  rami  deciderentur 

officientes  lumini. 
Conquirere,"  coercere. 


NOTiE 


4  CtmMd]  Latii  In  via  Tibnrtina 
oppidnm  propQ  Romam ;  a  qno  Col- 
latina  porta ;  in  colle  hortnlomm  ad 
Septemtrionem,  qna  et  PiMciaria  a 
palatio  Pincii  Senatorii.  /d«m. 

'  CoiUaHvum  »acrifleiu$n]  Ad  qnod 
singvli  conferebant,  qnalia  erant  sa- 
crificia  qn«  Latinis  feriis  et  Pagana- 
libus  etiam  fiebant.  Idem. 

•  Conlativum  ventrem]  Plant.  in 
Cnrcttl.  Ant,  Aug, 

Conlativum  ventrem']  Lociis  Planti 
est  Corcnl.  ii.  1.  *  Qnt  hic  est  bomo 
Cum  collatiTo  tentre  atqne  ocniis 
herbels?'  Doc, 

*  Cenlueare]  Profanam  tylTam  di- 
xit:  Qoia  luci  sacri  erant  incedni, 
propterea  ita  deprecatnr  pastor  ille 
apud  Ovidium  in  sacro  Palili :  *  Seu 
mea  falx  ramo  lucnm  spoliavit  opaco, 
Unde  data  est  teners  fiscina  frondis 
ovi.'  Neqne  tibi  imponat,  qood  in 
Glouario  legitnr :  ^  Conlocatis,  mUqs 
pitpov,*  Legendnm  enim,  CenlocatiOf 
f8»f  rffRpoS,  erat  aotem  *  Conlocare 
mortnum,'  in  janna  ponere,  pedibns 
In  pnblicum  conversis  ;  quod  Grasci 
irporiBta^at  PtKp6y,  Peraius  :  *  tan- 
demque  beatulus  alto  Compositus 
leeto,  crassisqne  lotatns  amomis  In 
portam  rigidos  calces  extendis.' 
Olosstt  Oraromaticorum  in  illud  'IAj- 
dSof  T.  &y&  wpiBvpov  re6pafifi4¥oy,  tlt  rb 
rpMvpoy,  inquiunt,  fiKhwy,  rotovro  yhp 


rh  ffj^jfia  rijs  r&y  p^cpmy  upoB^aoms, 
Ex  quibus  illustratnr  Persiannro, '  In 
portam  rigidos  calces  extendis.'  Mos 
erat  eam  %p69faty  a  filiis  fieri.  I>io  in 
Tiberio  de  LivisB  excessu :  ttai  oMpr 
6  Ttfi4ptos  oihe  yoerwauy  hrwK^uro^ 
olhe  itwoQuyovffuy  oMs  wpo4Boro,  Male 
enim  hodie  wpwriBrro,  Joe,  Sctd, 

Conlueare]  Succisis  arboribns  locum 
Implere  Ince,  infra  in  *  soblucare.'  Co- 
Inmcl.  lib.ii.  '  Neque  terram  aperire, 
neqne  arborem  conlneare.'  Glosaas 
OrsBCO-Lat. '  ZiaKa$€tipu  94y9poy,  conlu- 
co.'  Dieitur  et '  sublucare.'  '  Inter- 
Incare '  etiam  dixit  Plin.  hoc  est,  lo- 
cis  causa  superfluos  ramos  amputare. 
Hic  autem  '  profanam  sjlvam'  dixit 
Festus,  quia  lucl,  hoc  est,  sylv»  sa- 
crae,  non  csedebantnr  nisi  prius  facto 
piacnlo.  Vide  Caton.  de  R.  R.  cap. 
ISO.  Dae, 

^  Conquirere]  Legendnra  C&inquireg 
vel  Coinquere:  utrnraque  enim  vide- 
tur  nsnrpatum,  *  Coinqnio,'  et '  Coin- 
qneo :'  verbomnemini  hact«nus,qood 
puto,  animadversnm.  Dictum  antem 
veteri  distortione  coinquiOf  pro  «oaa- 
quio:  anquire  a  Orseco  &7X«u'>  •  que 
'anquina.  Cinna:  *  Atque  anqntna  te- 
net  stabilem  firmissima  cnrsum.'  Ve- 
teres  ergo  per  Q  dicebant,  qnod  post- 
ea  perO:  nnm  Anquere  prins  fuit, 
quam  Anguere,  Coiaquire  ergo  seu 
Coinquere  arbores,  es t  coercere,  ver- 


DB   VBRBORUM   81GNIPICAT10NB   LIB.   III. 


181 


Conregione,'  e  legione. 

Cooinspari/  conqmreTe.    Plautus :  Conrnspare  tua  consi- 

lia  in  pectore. 
Conscripti '  dicebantur,  qui  ex  equestri  ordine  Patribus  ad- 

scribebantury  nt  numems  Senatorum  expleretur. 


SOTJE 


bnm  aptmn  ei  rel.  In  ttbQla  mftr- 
morea  non  dadum  Rom»  effoftsa,  cii- 
jns  eaemplnm  commnnicavtt  mibi 
Cl.  Pnteannii,  ita  legitur:  barvm* 

Q?B.  ARBORVM.  ADOLBFACTARVM. 
BT.  COIRQVBlfDARYM.  BT.  m.  EO. 
LVCO.    ALLa«    SINT.    RBP08ITJB.    StC, 

Videndnm  igitnr,  nnm  soperins,  ubi 
JcginMM,  Ceinfiiire,  depuimri^  idem  ver- 
bnm  intelligere  debeamns,  et  mutila- 
toris  negligentia  commissum  tlt,  qno 
mtnnt  illnd  explicatnm  sit.  Naro  ful- 
gnritaf  arbores  coercere,  nibil  alind, 
qnam  ea  parte  ramis  collucare*  «|na 
ile  ccelo  tacts  snnt ;  nt  pro  dejniiaref 
legendom  videatnr  fmtare,  Sane  qnic- 
qnid  est,  lllnd  eeimqmre  nibil  aliud 
est  qnam  id  verbnm,  de  qno  nnnc 
«gimits.  Jof.  Setil, 

Conqmrert^teereere]  Scaliger  lege- 
bat,  cem^inrf,  eoereere,  ut  ait  qood 
«npra,  *  coinqnire,  deputare*'  Sife 
Qt  idem  hFc  lcgit  puiare  ;  nam  fnlgn- 
ritas  arbores  coercere,  nihil  aliod, 
qnam  ea  parte  ramis  conlncare,  qua 
de  corio  tactsB  snnt :  locom  adi.  £go 
qoidem  nibil  mntandnm  censeo.  Cwn" 
tpurere  nt  nif  airfre  puto  esse  verbnm 
juris  ;  et  conquirere  vitta,  fures,  Aec. 
dicnntnr,  qni  inqnirnnt  et  ita  coer- 
ceot.  Qnare«Mififtranf,coerc«re.  Ta- 
roen  vetns  codex  ea  sententia  Scali- 
geri  habet  «dnfucre,  eeereere,  Sic  rh 
eoereere  pro  cota^iiere,  sive  deputare 
io  precatione  sacrificii,  qnod  fieri  so- 
lebat  ad  conlncandas  arbores  sacras 
apud  Catonem  :  '  Si  Deus,  si  Dea  es, 
cnjnm  illud  sacmm  est»  uti  tlbi  jus 
siet  porco  piacnlo  facere,  illins  sacri 
coerceDdi  ergo;'   nbl  eoercere  idem 


est,  qood  con/iicaresupra  dicit  Festns, 
qnod  In  sacra  sjlva  fieri  non  poterat 
nisi  prins  facto  piacnlo.  Sic  supra 
Festus  ceiMfifire  interpretatus  est  de- 
putare,  ut  sexcentls  locis  apnd  Plin. 
et  Colnmel.  deputari  vltes  et  arbo- 
res  dicontnr  quarnm  snperflni  reci- 
dnntnr  rami.  £t  Ovid.  de  Nnce : 
'  Non  mihi  falx  nimlas  Satnmia  de- 
pntat  umbras.*  Dae» 

'  Comregieme]  *  £  regione.'  Hae  voca 
utebantor  Pontifices  in  effandis  tem- 
plis  auguralibns,  vel  finibus  fanoram 
et  araram,  cnm  regionnm  ipsarura 
terminos  coneipiebant.  Varro  lib» 
VI.  *  Interea  conregione,  conspicl- 
one,  cortumione,  utiqne  ea  rectissime 
sensi.'  Conregione,  boc  est,  nt  Var^ 
ro  ipse  interpretatnr,  intra  eas  re- 
giones  qna  ocnli  conspiciont.  Idem, 

J  Ccnnupari]  Rnspari  est  scratarl, 
studiose  qnerere.  Accins  in  Melea- 
gro :  '  Vagent  rnspantes  sjlvas,  sec- 
tantes  feras.'  Vide  infra  '  Rospari.' 
Plauti  locns  quem  landat  Festns  in 
editis  comoediis  non  extat.  Idem, 

*  Comeeripti]  £rgo  iidem  sunt  con- 
scripti  qui  adlecti ;  quos  vlde  suo  lo- 
co.  £os  Jnnius  Brntus  Icgit.  Liv. 
Jib.  II.  '  Deinde  quo  plns  virinm  in 
senaln  freqnentia  etiam  ordinis  face- 
ret,  csdlbas  regis  deminutnm  patrnm 
nnmeram,primoribttS  eqnestris  gradua 
lectls,  ad  trecentoram  snmmam  tx^ 
plevit,  traditnmqne  inde  fertur  ut  in 
senatnm  vocareotar ;  qni  patres  qni- 
que  conscripti  essent.  Conscriptos 
vldelicet  in  novum  senatum  appella- 
bant  lectos.'  Vide  *  qui  patres.'  IdenC 


182 


8BXTI   POMPBII    FBSTl 


Consentia  sacniy*  quae  ex  maltorum  consensa  sunt  statnta. 

Considerare^  a  contemplatione  siderum  videtur  appellari. 

Consilium  <^  vel  a  consulendo  dicitar,  vel  quod  in  anam  sen- 
tentiam  plurium  mentes  consiliant/^  et  conTeniant:  seda 
silentio  credibilius  dictum  putatur>  quo  maxime  invenitar. 

Consilaere  ^  Ennius  pro  conticuere  posuit. 

Consiptum '  apud  Ennium  pro  conseptum  reperitur : ''  Con- 
siptum  clavis  praefixum. 

Consponsor/  conjarator. 


^^^^^^^s0^^^^ 


17  QnidAm  libri  coMidMfU.^18  AUi  invenHwr, 


SOTjE 

*  Cimiiniia  aocra]  Erant  gentiliam 
inter  ae  *  Consentia  tacra,'  et  '  Con- 
aeolet  Dii, '  ut  *  Cornelioram,' '  Va- 
leriorom,'  ^c.  Jo$.  5lral. 

C9n»€mhm  mera]  Erant  gentilinm  in- 
ter  te,  nt  '  Cornelipram,'  *  Valerlo- 


rom,'  et  pro  tota  gente  fiebant,  con- 
tentiente  gentilitate.  Dac, 

^  Connderare]  Attrologornm  pro- 
prinm  qni  tidera  intnentor.  Vide 
*  Detiderare.'  Idem. 

«  ConeUimn']  Immoomninoa«OMii- 
lendo,  u  verto  in  t.  Sic  ab  <  exnl,' 
'exiiiom.'  '  Contnlo '  antem  a  *ta- 
lio.'  Idem, 


apad  Enninm,  et  non  mnlato  genere. 
Nam  ita  tolet.  Idem, 

f  Conepantor]  Intelligendnm  hic 
conjuratoret,  qoi  p<ena  tacramenti 
mutno  te  proYocant,  com  in  rem  aU- 
qoam  agerent,  pota  in  litem  vindida- 
mm.  '  Nam,'  ut  inqnit  Varro»  *  qni 
petebat,  et  qni  inficiabatnr,  de  aUit 
rebat,  uterque  qoinqnagenot  ttrit  ad 
pontificem  deponebant/  &c,  Nam 
formnla  pro?  ocationit  erat  hsc:  QYAif- 

DO.  MEGAt.  TB.  tACRAMEHTO.  QVIlf« 
QYA6EMARIO.  PROTOCO.  Ct,  QVA.  DB. 
RB.  PRTO.  LAVDABILITBR.  JVRA.    HOC 

erat  Contpontio.    Nam  qoi  exegerat 


*  ConeUuere]  Contileo,  contilal,  nt    jnramentnm,  mrtot  et  ipte  tacramen» 


conticeo,  conticoi.  Idenu 

«  Conripittm]  Pro  eonteptnm  Vete- 
ret  dixere  eoneipitnm,  onde  eoneiphun  ; 
qood  ett  agri  circa  templnm  tpatinm 
Deo  dicatom.  Varro  lib.  vi.  *  Ex- 
templo  ett  continno^  qood  omne  tem- 
plom  debet  circnmteptoni,  nec  plut- 
quam  nnnm  introitom  habere.'  Ubi 
Varroni  eireumieptum  ett  qnod  Fetto 
con$eptum,v*plfioKot,w9p(^p9yfUL,  Apnd 
Ennium  htec  vox  hodie  non  extat ; 
nam  qnod  ait  Scaliger,  Fettom  intel- 
ligere  ex  Medea  Ennii ;  <  Teneor  con- 
tipta  nndique  venor  ;'  id  vero  pro- 
bare  non  pottnm.  Ratio  ett,qnod  vo- 
cem  iptani  produxittet  Pettut,  uti  ea 


tnm  adigebatur  ab  advertario.  Vide 
*  tacramentnm.'  Jm.  iSIral. 

CoRfpMJorJ  Inlelligendnm  btc  con- 
joratorei,  qui  pcena  tacramenti  mu- 
tno  te  provocant  cnm  in  rem  aUquam 
agerent,  pnta  in  litem  vindiciarum ; 
'  nam,'  ut  inqnit  Varro,  *  qni  petebat 
et  qni  inficiabator,  de  aliit  rebot, 
nterqne  qninqnagenot  tpritad  Pontifi- 
cem  deponebant.'  Nam  formula  pro- 
vocationit  erat  htec :  qvan do.  nbgas. 

TE.  tACRAMBNTO.  QVINQVAGBNARIO. 
PROVOCO.  et  QVA.  DB.  RE.  PBTO.  I.AV- 

DABiLrrER.  JVRA.  Hoc  crat  rontpon- 
tio.  T^aro  qui  exegeral  jnramentnm, 
rnrtut  et  ipte  Jnramentnm  adigeba- 


DR   VKRBORUM   8ION1PI0ATI0NB   LIB.   III. 


183 


Consponsos '  antiqai  dicebant  fide  mntaa  conligatos. 
Consternatio»^  quao  est  concitatio  qaeedam  sabita  ex  aliqoo 

meta,  a  stematamento  '^  deducta  est»  quod  eo  toto  con* 

cotimur  corpore. 
Constitntns  *  hominom  a  consistentiam  moltitodine  appel- 

lator. 
Consnalia  ^  lodi  dicebantar,  qnos  in  honorem  Consi  &cie- 

banty  qoem  Deam  consilii  patabant. 
Consoetionem '  Plaotos  pro  consoetodine  dixit. 


►*^* 


19  Qtiidaro  libri  a  iUmaia  mente,  et  mox  eo  pnd,  Dac.  lesendum  monet 
^wod  ea  tato. 

NOTAS 


f or  ab  adversario.  Vide  in  Yoce '  sa- 
cramentam.'  Sealiger,  Alias  coMpon- 
•orct  etiam  dicti,  qni  te  timvl  pro 
qoopiam  obligarant.  Corrfi  debiti 
Joritcontaltit  dlcti.  Doc. 

f  CoMpontM]  Sic  eot  dicebant,  qni 
•ibi  rootoam  fidero  dederant.  Vsot 
N»fiat,  nt  docet  Varro  llb.  v.  '  Hioc 
•potttot,  contpontnt.  Hoc  Ntpvint 
tifnifirat,  cam  ait,  contponti.'  Mem. 

^  Comtteruaiio]  A  ttemntaroento. 
Erso  Pettnt  per  conttemationem  me- 
tnm  illnm  intelligit»  qnem  ez  ominoto 
•terantamento  Romani  veteret  con- 
cipiebant.  Sed  neqne  ad  f  ocit  ori- 
ginem  acceuit  Immo  et  qoidaro  li- 
bri  habent  a  eienuiia  menie^  qiiam  ve- 
ram  lectionem  puto.  Veteret  eiernere 
dicebant  et  t<«niare,  qood  ett  deji- 
cere.  Ab  hoc  '  coottemare/  'ron- 
tternatio/  anlmldejectio.  In  fine  lege, 
qmodeatoio,  Idem. 

*  ConttilMhM]  Non  leviter  deprava* 
tnalocot.  Siclegendomvidetor:  Con- 
Mtiimtme  Aeoitiivn,  Consiotentimm  ma/H- 
teulo  appeQaimr,  Varro :  *  Coroitialet 
dlcti,  qnod  tnm  eitet  popnli  coottitn- 
tnt  ad  tuffraginm  ferandom.'  Joe, 
Seat. 

ConetUmime  kominmm]  Hominnro  cot- 
tnt.    Varro :  *  Comitialei  dicti^  qood 


tnm  ettet  popnli  conttitutnt  ad  tnf- 
fraginro  ferendum.'  A  contittentiom 
multitudine  dictnm  vnlt  Fettnt  (ne* 
qne  enim  depravatnt  hic  locttti  ut  per- 
peraro  volnit  Scaltger) ;  nam  tic  apnd 
Oellioro  1ocni,abi  roniistitttr,con«fifto, 
pro  qno  libri  quidam  habent  eonetUm-' 
tio,  Melint  tamen  a  verbo  conetitmeref 
qnod  ibi  ad  conititntnm  conveniat 
populnt.  Qiiin  et  rh  eon$titmimm  apnd 
Tnllinm  legitnr  pro  loco  nbi  convc- 
nlebant.  In  Orat.  pro  Ccelio  :  '  Ora- 
vet  ernnt  homlnet  qni  hoc  dicere  an- 
deant,  cum  tit  hit  confitendnm  ne 
congreisn  qnidero  et  conititoto  ece- 
pitte  de  tantit  injnriit  experiri/  Dae. 

^  ContmaUa']  Olottarinm :  *  ContOy 
ry  vi^  r^t  lo-iSos.'    Male.  Joe,  SeaL 

Contmatia]  Fetta  quc  Deo  Conto 
peragebantur  12.  Kal.  Septembr. 
Ovid.  Fast.  iii.  'Festa  para  Conso  : 
Consos  tibl  cetera  dicet,  Illo  festa 
die  dum  sua  sacra  canes.'  '  Ludi 
equestres '  etiam  dicebantur,  qnibna 
Sabinas  virglnes  raptas  snnt.  Vlde 
Liv.  lib.  I.  Varr.  lib.  ▼.  et  Plntarcb. 
in  RomulOto  Dae. 

1  Contmetionem]  Tx>com  Plantl  qaem 
viilt  Festns,  hodie  inter  fragmenta  le- 
gere  est.  Sed  roale  tbi  eontmetndo  pro 
conjnelto   legitnr:   '  Clandestina  ut 


184 


SBXTI   POMPBIl   PBSTl 


Consulas  "*  antiqui  poDebant,  non  tantum  pro  oonsilium  pe- 
tasy  et  perconteris,  sed  etiam  pro  judices»  et  statnas." 

Contagionem^  esse  dicendum,  non  contagium. 

ContemplariP  dictnm  est  a  templo;  id  est»  loco>  qui  ab 
omni  parte  aspici,  vel  ex  quo  omnis  pars  videri  potest, 
quem  antiqui  templum  nominabant. 

Contestari"*  est,  cum  uterque  reus  dicit,  Testes  eslote. 
Contestari  litem  dicuntur  duo  aut  plures  adversarii,  quod 
ordinato  judicio  utraque  pars  dicere  solet,  Testes  estote. 


SOTJE 


celetiir  conanetndo/  Lege  eontuetio. 
Immo  et  btc  versns  est  ex  Amphit.  i. 
S.  *  Et  ctandestina  nt  celetur  consne- 
tio  ;'  nbi  niale  libri  omnes  editi,  ce- 
Ifffir  sai«j»icio.  ConiueUQ  primus  re« 
stituit  Scioppins.  '  Contuetio,  mmw 
tria :  consnescere,  mnftom,*  Sed  httc 
nimis  nota.  /dMi. 

"  ConmlaB]  Attius  in  Bruto :  *  qnl 
recte  consulat,  consnl  clnat :'  ita  le- 
gendun  apud  Varronem  memini  me 
admoneri  ab  amico  qnodam  meo  Co« 
loniensi,  doctissimojnYene.  Jot.SedL 

Coimdflf]  Consnlere  pro  consilinm 
petere.  Cicer.  in  Verr.  ii. '  Nnnc  ego, 
jndices,  vos  consnto,  qnid  mihi  facien- 
dnm  pntetis.'  Dae, 

"  Pro  judk$§  et  dahuu]  Male  f  el 
bene  de  aliqno  vel  in  atiqoem  consu- 
lere,  est,  statuere,  decemere  de  eo, 
quod  ei  Tel  commodnm  sit  vel  incom- 
modiim.  Terent.  Heant.  iii.  1.  *  Quia 
pessime  istne  in  te  atqne  in  illnm 
consulis,  Si  te  tam  leni  et  victo  animo 
esse  ostenderis.'  Livins  lib.  ux. 
<  De  perfugis  gravins  qnan  de  fngitl* 
vis  consnltum.'  Idem, 

o  Con(<vtoRem]  Sallust.  '  Post  nbl 
contagio,  quasi  pestilentia,  invasit.' 
Sed  et  coHtagium  dixit  Virgil.  *  Nee 
mala  vicini  pecoris  contagia  Ispdent.' 
CoR<agio  et  contogtnm  antiqnis  siffipll- 
citerconjonctionem  significabaat :  tor 
go  pro  tamgot  cont^,  Sed  postea  ad 
vcnenum  traducta,  etmorbnm  qnlser- 


pit,  gUscit,  et  contactn  inficit.  /dhn. 
P   CofU«mp2art]   Templnm    dicitur 
qnivis  loeus  vacnns  et  apertns,  at '  e- 
therea    templa/   nfftones   setheris : 
*  Achernsia  templa,'  /kc,  Unde  in  an- 
gnriis  templnm  dieitnr  locus  anspicii 
cansa,  qnibusdam  cooceptis  verbis  fi> 
nitus,  in  edito  et  aperto  ad  prospec- 
tum,  singulis  ijus  lateribns  obversis 
ad  singulas  raundi  plagas,  in  cnjos 
nmbtlico  erat  arx,  seu  augnrmcalumt 
seu  tabernacnlnm,  ad  observandas  ali- 
tnm  angnralinm  volatns.    Ab  eo  igi- 
tnr  contemplari.  Sed  vide  apud  Var- 
ronem  lib.  vi.  qni  optime  totam  tem- 
plorum  siguificationem  est  persecu- 
tos,  etsi  In  etymo  operara  InBerit; 
neqne  enim  tempbm  a  lufndoy  quasi 
tuemptum^  sive  tvMiptdaMi,  nt  ipsc  do- 
cet,  verum  a  W/Atrof,  quoinodo  noa 
solnm  agri  partem  aliqoam,  ab  aliis 
divisam  et  secretam,  qnK  viris  forti- 
bns  et  regibns  pro  honore  dabatnr,  nt 
Tarqoinlo  Superbo  in  campo  Martio, 
OrsBci  dizere;  sed  iocnm  qnemvis 
patulum  et  apertum  certis  qoibnsdam 
finibus   terminatnm :    sic    Aschylus 
dixit  r^isyof  aiB^pos,  *  templum  «the- 
ris/  /dem. 

4  Conlesfart]  Interpnnctionls  nota 
videtur  addenda  ad  verbum  Mterqae, 
FuL  Ursin. 

Cohteetari]  Apud  veteres  Latinot 
petitor,  et  is  nnde  petebator,  ille 
peteos,  bic  negans  primum  inter  sd 


DB  VBABORUM   SI6NIPICAT10ME    LIB.   III. 


185 


ContigBiiiny  frastam  carnis  com  septem  costis  demptom. 

Contrarium  fies/  grave  ses. 

Contabemales*  dicuntor  a  tabemis,  qase  fiebant  ex  tabulis : 

unde  et  tabeinacola  dicta  sunt,  licet  ex  tentoriis  et  ex 

pellibus  fiant.^'' 
Contubemium  *  dicitur  contuberaalium  habitatio. 
Contuoli  ■  ^"  oculi  sunt  in  aagastom  coacti  conniventibos 

palpebris. 


20  Vid.  Not.  inf.— I  Alii  CtmeulL    Scal.  legendnm  monet  Cofitr«li. 


NOT£ 


irel  in  jnre  apud  Prstorem,  vel  in 
jadicio  ipad  pedariam  judicem  con- 
tendebanty  prssentibut  testibus, 
qoos  aterqne  sui  facti  memores  cmo 
jubebat  bac  formula ;  *  testet  estote.' 
Inde  *  contestari  litem '  et  *  litis  con- 
testatio'  dici  coepta  snnt,  qna  acilicet 
iitis  eootestatione  uterque  le  liti 
peneqoends  obatriogebat  apud  ju- 
dicem  a  Pr»tore  dandom,  et  ex  ea 
formnla  qoam  daret,  ita  ut  a  neutro 
lieeret  talva  lite  discedere.  Unde 
Oloss.  *  lites  contestatae,  at  6p^y  Xa- 
fiovtnu  fr  Zueaarri^  8(icai  l|  invaiBw 
Tdrmp,* '  Lites  qnte  initium  capiont  in 
jndicio  ex  contestantibns.'  Cicero 
pro  Kotcio :  *  qoi  per  se  litem  con- 
testatnr,  sibi  soli  petit,  alteri  nemo 
potesty  nifli  cognitor  est  factns.' 
Nnne  in  foris  Oallicanis  *  litis  con- 
testatio'  non  potest  constare  acto- 
lis  Intentione,  et  rei  inficiatione 
oola,  nisi  intervenerit  jndicis  sn- 
per  ea  re  decretum  aliqnod  litis 
contestationt  absolvends;  in  foris 
enim  dieitnr:  H  y  a  ccmtestation  df 
BomM  ^tmad  U  Jagi  a  dimni  wa  apom- 
ifmaU  h  ieriri  et  d  prodotre.  Dac. 

'  CoolrsriMai  «t]  Orave  ss,  cnjns 
«iifaii  osses  pondo  libram.  Vide 
'  grave.'  Cawtrarium  autero  quod  non 
nnmerato,  sed  appenso  debita  exolvi 
et  alia  qascumqae  erai  solebant* 
8ic  dletnni  a  contra  qood  eo  ad  prs- 


ponderandnm  nterentur.  Nam  qnod 
prsponderabat,  id  '  contra  esse,'  hoc 
est,  iamffhrw^,  et  *contrariom  ss,' 
itrrlffowo¥,  Inde  sspissime  apud 
Plautnm  invenias,  *  auro  contra'  vel 
'  contra  aurum  emere.'  '  Talento 
contra  carus  non  est :'  hoc  est,  anro 
prsponderante,  coatrario.  Idem, 

*  Contubemalte]  Lando  conjectn- 
ram  doctorum  bomiuum  :  lAeet  et  !««• 
torja  ex  peUilmi  JUmt,  Ego  tamen  ve- 
tIus  crediderim :  tTiide  et  Tabemaeula 
dieta  funf ,  lieet  ex  ieutii  pHWnu  flant, 
Licet,  inquit,  non  ex  tabulis,  sed  ex 
pellibns  fiant.  Lucilius  :  '  Hic  ubi 
consessum,  pellesqne  nt  in  ordine 
tents :'  et  apud  Cssarem,  '  deten- 
dere  tentoria.'  Ja.  Seal. 

CoatubemaUi]  Vide  <  adtubemaiis :' 
contulMrnales  qui  iisdem  tabernis  ha- 
bitant,  et  snb  eodem  duce  pugnant. 
£t  sic  proprie  dicebantur  decem  mi- 
lites,  qui  snb  nno  papiiione  degebant, 
quibas  decanns  prserat,et  capnt  con- 
tubemii  dicebatur.  Infra  legendnm 
est,  lAcet  et  tentoria  ex  peUiimi  Jiant. 
Vei  nt  Scaliger,  Heet  ex  tentit  pelli^ 
hui  jUnd,  Ut  apud  Lucilinm : '  Nnnc 
ubi  consessum,  pellesqoe  ut  in  or- 
dlne  tents.'  Dae, 

'  Cont«6€ninnn]  Sneton.  In  Jnlio: 
*  Stipendia  prima  in  AfHca  fecft  In 
Thermi  prstoris  contubemio.'  Idem, 

•  CoRtuelt]  NoQ  est  dubiam,  qnia 


186 


8BXTI   POMPfill   PB8TI 


Convallis  ^"  est  planities  ex  omni  parte  comprehensa  montl- 
bus,  coUibusve.  Vallis  duobus  iateribus  inclusa  plani- 
ties.    Vallis  deminutivnm  Vallicula  facit. 

Conventa)  *  ^  conditio  dicebatur,  cum  primus  sermo  de  nnp- 
tiis,  et  earum  conditione  habebatur. 

Conventus'  quatuor  modis  intelligitur.  UnO|  cum  quemli- 
bet  hominem  ab  aliquo  conventum  esse  dicimus ;  alteroi 
cum  significatur  multitudo  ex  compluribus  generibus  ho- 
minum  contracta  in  unum  locum ;  tertio,  cum  a  mBjps- 
tratibus  judicii  causa  populus  congregatur;  quarto,  cum 
aliquem  in  locum  frequentia  hominum  supplicationis  aut 
gratulationis  causa  colligitur. 


^  ^  ^^^^^»^^^** 


9  Alii  CwvenU  ?el  Convtntw.    Scal.  et  Dac.  legendam  monent  Couvinim 
tonditio. 

NOTAS 


legendum  slt  ConivoH^  ut  inpra. 
Qnod  et  Ipae  Orammaticns  decla- 
ral,  cum  dlcit '  conniventtbns  palpe- 
bris.'  Jo$»  Seal, 

*  CoHvaUii]  A  eon  et  vamo.  Male 
Varro,  qul '  convallls'  dicl  pntat'  ca- 
vata  vallls/  Dae, 

y  Conventa]  Omnino  legendnm 
Conventa  eonditio,  Nsm  et  id  simpli- 
citer  dicebatur  condltio,  nnde  for- 
mnla  repndii :  '  Conditione  tua  non 
utor :'  et  qnod  dicebatory  '  Paren- 
tes  liberis  suls  conditiones  qnserere.' 
Joe.  SeaL 

Convenite  eondiMo]  Legendnm,  nt  in 
margine,  eowaenta  conditio,  quae  et 
eonditio  absolnte  dleebatnr;  id  est, 
conjonctio,  vel  pactio  nnptiarnm,  et 
sponsaliorum.  Plant.  Aulul.  iii.  5. 
'  Narravi  amlcis  multis  consilium 
meam  De  conditione  hac'  Inde  for- 
mola  repudii :  *  conditlone  tna  non 
ntor:'  et  qnod  dicebatur,  *parentes 
liberis  snis  conditiones  qnaerere.' 
Notandnm  etiam  eondUio  interdnm 
non  de  nuptiis,  sed  de  stnpris  intel- 
ligi.  Sneton.  Angnst.  cap.  69.  *  Et 
conditiones   qnesitas   per    amicos.' 


Dae, 

■  Cvnvtntnti]  Hoc  priori  modo  Te- 
renL  Hecyr.  v.  1.  *  Non  boc  de  ni- 
hilo  quod  Laches  nnnc  me  conven- 
tnm  expetit.'  Reliqnl  tres  modi  se- 
quentes  ad  unum  et  enndem  possnnt 
referrl.  Nam  a  conventibns  qnoa 
Msgistratos,  sive  in  Itaiise  prvfectn- 
ris  et  in  provinclis  suu,  sive  Romm, 
qui  et  eoneentiiQinea  dlcebantnr,  nt  pa- 
tet  ex  Varrone,  quivls  alii  cmtos  ho- 
minum  quacumque  de  cansa,  caavfli- 
Ivf  dlcti  snnt.  Sed  non  prsetereun- 
dnm,  fsnMNhu  nomine  prmtcrea  de- 
slgnari  corpus  civlum  Romanorum, 
qui  in  qulbnsvls  oppidis  extra  La- 
tinm,  negotiandi  cansa  degebant,  qna 
appellatione  secernebantor  ab  oppi- 
daois  apud  Tnlllnm  s»pissime.  Et  in 
Orat.  pro  Sext.  '  £t  tum  conventna 
llle  Capue,  qni,  propter  salntem  il- 
lius  nrbis,  consulatn  conservatam 
meo,  me  unum  patronum  adoptavlr, 
huic  apnd  me  maximas  gratias  egit.' 
Ubi  '  conventns  ille  Capnae,'  esl 
corpns  civlnm  Romanomm  qui  Ca« 
pnsB  degeb&nt.  Idem, 


DB   VRRBORUM  SI6N1PICATI0NB  LIB.  III. 


187 


ConTexam  *  est  ex  omni  parte  declinatamy  qnalis  est  natara 
coeli^qaod  ex  omni  parte  ad  terram  versas  declinatam  est. 

Conyiciam  ^  a  yicis,  in  quibas  prius '  habitatam  est,  vide- 
tar  dictam  ;  vel  immutata  litera  qaasi  convocium. 

Convoti/  iisdism  votis  obligati. 

Copona/  tabemaa  copiis^  dicta. 

Coqoitare '  pro  coctitare,  id  est»  frequenter  coqaere,  Plautus 
posuit. 


«^^«^^^^^««« 


S  AI.  primum.—A  Qaidam  coDJtciuDt  eupia. 


NOTiE 


*  Crareanm]  Qiiasi  cofivfrjiiiii.  Isi- 
dor.  lib.  III.  Orig.  *  Conveaain  cnr- 
ToiD  est,  qnasi  coDTersnm  sen  incli- 
natom  et  ad  roodum  circnli  6exnm.' 
Sed  a  tfho  potins  quam  a  verio^  eon- 
vexum  deducitnr.  £st  enim  emmexum 
id  qnod  sopra  coDcavum  conTeliitur. 
Idem, 

^  Convieium]  Hac  voce  proprie  sig- 
Datnr  confnsa  vociferatio,  qnas  fit 
pluribns  partter  una  loquentibns. 
Vnlgo  dlcimns  vaearme.  Terent.  hoc 
iensn  dlzit,  Adelph.  ii.  1.  '  Ante 
«des  DOD  fecisse  erlt  melius  hic  cod- 
yicinm.'  Et  proprie  facere  convi* 
cinm  dicitnr  oceeniare,  Vide  '  occeo- 
tas&iot.*  Inde  patet  convieium  esse 
qoaai  coneodH»,  a  vocnm  conlatiooe» 
et  ita  proprie  apnd  Phaedr.  Fab.  6. 
lib.  I.  *  CoDvicio  permotns  qnaerit 
Jnpiter  Cansam  qnerelas.'  Priorem 
tamen  etymologiam  secutns  Nonins: 
'  CoDvicinm  dictnm  est  quasi  e  vicis 
jocnm,  qul  secnndnm  ignobilltatem 
maledictis  et  dictis  turpibus  caville- 
tnr.'  Sed  is  quid  esset  eonwieium  dod 
satis  iDteUexit.  Idem. 

«  ConvoH]  Proprie  coDJaratoreSy 
tfvyo/cy^rrct.  Idem» 

^  Copoaa]  NoD  video,  quare  doctis 
▼iris  hic  visnm  mutare  a  eupie^  pro,  a 
eoims;  nam  Dihil  eat  apertins.  Jos, 
Seal. 


Copona]  NoD  video  cor  viri  docti 
pro  a  ropus  legeriot  a  eupia.  Nam 
cMpa,  ut  Veteres  dixere  pro  oopa,  idem 
est  ac  copoiia*  Copona  antem  sive 
cifpa  vel  eopa,  et  tabernam  et  mnlie- 
rem  significat.  De  Mnliere  Virg. 
'  Copa  Syrisca;'  qnod  Lncil.  '  Cau- 
pona  hic  tamen  nnaSyra.'  Neque 
tamen  a  coptti  dicta  eopona,  nt  Fes- 
tus  opinatur,  sed  potius,  nt  in  al- 
phabeto  sno  Angelns  Caninins  at 
Scaliger  in  Conjectaneis,  coiipo  a 
Orcco  itdMriXoSf  ndwi^s,  Kdmnf,  ut  a 
ircU9i}Aos,  Kdy^iay.  A  icdhwr  Latini  fe- 
cere  eaupo,  addito  v.  Pro  quo  etiam 
dlxere  eopo;  ut  pro '  aula/  *  olla;'  et  a 

*  copo,' '  copona.'  £t  antiquitns  <  co- 
po'  et  '  copona'  non  de  iina  re  tao- 
tnm,  nt  nnnc,  sed  ad  mnlta  alia  ex- 
tendebatur,  ut  Oraecis  udwTiKos.  Dae. 

«  Coquiiare]  Hodie  h»c  vox  apnd 
Plantum  nusquam  legitur,  nisi  lo- 
cnm  iDtelligat  Festns  qui  est  in 
Pseud.  III.  2.  ubi  naoc  co^tcmare  le- 
gitnr:  '  Hem  mane,  quanti  istuc 
unnm  me  coquinare  perdoces?'  ubi 
eoquinare  est  a  co^MMa,  nt  et  idem 
cofMina^icm  panlo   snperius  'dixerat : 

*  An  tn  coqniDatnm  te  ire  qnoqnam 
postiilas?'  Et  Anlul.  iii.  1.  *  Neque 
ego  unquam,  nisi  hodie,  ad  Bacchas 
veni  ad  Bacchanal  coqoioatam,' 
Idem, 


188 


8BXTI    POMPBII   PB8TI 


Coqnum '  et  pistorem  apad  antiqaos  eundem  fuisse  accepi^ 
moB.  NsBvios,  CJoquus,  inquit,  edit  Neptnnnm,  Veneiem^ 
Cererem :  significat  per  Cereiem  pancfn,  per  Neptuaum 
pisces,  per  Venerem  olera. 

Corbitn  *  dicuntar  naves  onerarise :  quod  in  malo  earum 
summo  pro  signo  corbes  solerent  suspendi. 

Corcalum  ^  a  corde  dicebant  antiqui  solertem,  et  acntum.' 
Plautos  in  Casina :  Ego  som  liber,  meom  corcolum^  mel- 
liculom,  verculom. 


5  Alii  eoirfiim. 


NOT^ 


'  C«9imm]  Pistorem  apiid  Veteres 

non  fbifse  tesutnr  Verro  In  r^^  Mc- 

yiinrov:   *  Nec  pistorem  nllam  nos- 

sent,  nisi  enm  qol  in  pistrino  pinseret 

farinem:'  et  lib.  i.  de  Titft  populi 

Kom. '  Nec  putoris  nomen  eret,  nisi 

ejiis  qni  far  pinsebat.'    PUn.  L  zyiii. 

c.  12.  '  Pistores  Romse  non  fnernnt 

ad  Persicnm  nsqne  bellnm,  annis  ab 

urbe  condita  super  i3Lxzx.  ipsi  pa- 

nem  faciebant  Qnirites,  moliemmqne 

id  opns  erat,  sicot  etiam  nnnc  in  pln* 

rimis  gentiom.  Artoptam  Plaotus  in 

fabula,    quam   Anlolariam    scripsit, 

magna  ob  id  concertatione  eriidito- 

rnm  an  is  versus  poet»  sit  illins,  cer* 

tumqne  sit  Atteii  Capitonis  sententia, 

tostom  panem  lantioribns  coqnere  so- 

litos,  pistoresque  tantum  eos,  qui  far 

piusebant,  nominatos.'    Sic  et  apud 

Plautum  €9q¥MM  centies,  ptstfomn  ve- 

ro  ne  semel  quidem,  nisi  pro  eo  qui 

far  pinsit :  nam  ptslvm  antiqui  dice- 

bant  pro  moUiwm,     Vide  '^istum.' 

Locus  NseTii,  *  Coquns  edit  Neptu- 

nnm,  Venerem,   Cererem,'*  ex    iis 

operibus  desnmptns  fnit  querumno- 

mina  hodie  non  eztant.    Cur  autem 

per  Venerem  olera  intelligat  Nsvins, 

hoc  inde  est,  quod  horti  in  Veneris 

erant  tutela.     Varro  lib.  i.  de  Re 

Rost.  '  Adveneror  Minervam  et  Ve- 

oeremy  qnarum  onius  procnratlo  oU- 


▼eti,  alterius  hortomm,  qno  nomine 
rastica  vinalia  instituta.'  Idem  lib. 
V.  de  L.  L.  vide  infra  post  *  Roscii/ 
et  in  '  rustica  vinalia.'  Idem. 

s  C^rHUt^  Genns  navigii  tardnm 
et  grave.  Plaut.  Pcsnnl.  iii.  l. '  Ho- 
mines  spissigradissimos  Tardiores 
quam  corbite  sunt  in  tranqnillo  ma- 
ri.'  Sic  autem  dictss  corbiUtf  qnod 
oorftes  in  malo  9«ipami§M  snspenderen- 
tur  contra  solitum  morem :  semper 
enim  vopdinifw  in  prora,  et  inde  iio> 
men.  Idetn. 

^  Coreulum']  Plantl  exemplnro  bic 
nihil  ad  rem ;  sed  potins,  quod  ait 
Cicero  de  Scipione  Nasica,  enm  vnl- 
go  Coreulmm  dictum.  Jos.  ScaL 

Coreulum]  Hic  Plauti  locus,  quem 
landat  Festns,  nihil  ad  rem,  nam  quo 
sensn  dixit  Plautos,  non  pro  solertt 
et  acuto,  sed  ^oicopumK&s  positnm 
est ;  ut  et  reliqua  verba  ad  eundem 
modnm  efficta.  Sed  coreulMm^  qno 
sensn  solerlem  et  acutum  significat, 
dictus  Scipio  Nasica.  Cicero  in  lib. 
de  claris  Orator. '  P.  etiam  Scipionem 
Nasicam,  qni  est  Corculum  appella- 
tus,  qui  itero  bis  consul  et  censor 
fnify  habitnm  eloqoentem.'  Item 
panlo  inferius : '  Jam  duomm  abavo- 
ram  qnam  eit  iliostre  nomen,  P.  Sci- 
pionis,  qui  bis  consul  fuity  qai  est 
Corcttlnm  dictns*'  Duc, 


DB  VBRBORUM  SIGNIFIOATIONB   LIB.   III. 


180 


Corda  firomenta,*  qnaB  sero  matarescant,  ut  fenum  cordom. 
Corgo^  apad  aatiqaos  pro  adverbio,  qood  est  profecto, 

ponebator. 
Corintbienses  ^  ex  eo  dici  coeperont,  ex  quo  coloni  Corin- 

tfaum  sunt  deducti,  qui  antea  Corinthii  sunt  dicti :  qoam 

consuetudinem  servamus  etiam,  cum  Romanenses»  et  Si- 

cilienses  ^  negotiatores  dicimus,  qui  in  alienis  civitatibus 

negotiantur. 
Corius  "^  apud  antiquos  mascalino  genere  dicebatur.    Plau- 

tus:  Jam  tibi  tuis  meritis  crassus  corius  redditus  est. 

Pari  modo  diverso  genere  dicebant,  hasc  ludos/  '^  faasc 

metos,^  hasc  amnis^P  hic  frons.^  <i 


•*^^^^ 


t  £(L  Scftl.  Bjom.  et  HispwUtueSf  et  SMlieiueB,-^  Alii  hac  Imcue»    Scal.  Ie< 

NOT^ 


*  Carda  fnmentai  Non  de  plantis 
tantttm,  sed  et  de  animalibna  condus 
dicitnr.  Varr.  lib.  ii.  de'Re  Rnat. 
cnp.  1.  *  dicnntnr  agni  cordi  qni  post 
tempna  naacnntury  ac  remanaemnt  in 
voWia  intimif,  vocant  x^P^'^  *  V^^ 
chordi  appellati.'  Ubi  a  x^^'^*  V^^ 
eat  membrana  fcetna,  chordnm  dici 
putat:  ted  melina  Martinins»  qui  a 
Grsco  Ko^ios,  'juTeniliB/  vel  ab  ^t, 
'  terminnt/  '  finia  f  vel,  ut  qnidam 
volunt,  a  x&froSf '  herba.'  Hominibua 
etiam  aero  natis  id  noroen  tributum. 
Ita  Cordna  Cremntiua.    Vide  Plin. 


^  Corgo]  Vetns  GloBaarium  per  G, 
G^rgo,  Gareo,  krofi/^fioXos»  Lege, 
GargOf  iofenMiptfiiKmf.  Gorgif  iafafupi- 
/MiM.  JoB^SemL 

Corgo]  Qnaai '  corde  ago'  dici  pn- 
tat  M artiniua :  in  Olosa.  Philox.  le- 
gitnr  Gorgo,  iamiti^ifi&km.  Gorgi^ 
dtFOfiftfioKoi,  Gorgo  pro  eorgo^  c  mu- 
tatoing'.  Dac. 

>  CorwlAiemca]  Qni  Corintfaum  ha- 
bitaot,  sed  alinnde  nati  snnt.  At  Co- 
ranthii,  Corintho  orinndi,  etai  alind 
aolnm  colant.  Sic  *  Romanenses,  Si- 
cilienaea,  Hispanlenses.'  Sosipater : 
*  Cnm  diclmuB  Hiapanus,  nomen  na- 


tionls  OBtendimns ;  cum  antem  Hispa- 
nienBiB,  cognomen  eomm  qui  provin- 
ciam  Hinpaniam  incolnnt.  etsi  non 
Hiapani.'  /nfam. 

■  Cmiif..Jidtt«]  Lege  Httc  ItqnUf 
non  Uae  ludue.  £nnina:'Endotuetnr 
ibi  lupu'  foemina  conspicio  amnem.' 
Jo$,  Seai. 

Cortna]  I^oratur  Comadi»  no- 
men,  nnde  Plantl  locoa,  qnem  Festua 
landatf  petitUB  eat.  £t  idem  eo  alibi 
mascnlino  genere  nsna  eat»  ut  Poeaul. 
Act.  I.  Scena  1.  'Tres  facile  corioa 
contriviBti  bnbnlos.'  EtVarro  in  £n- 
menid. '  Nunc  corins  nlmum  tuns  de- 
pavit,  pergia,  heja.'  Dae. 

n  Hae  ludne']  Optime  notavit  Scali- 
ger  legendom  esse  luee  lupue,  nt  apnd 
£nn.  *  £ndotne!nr  ibi  Inpu'  fcemina, 
aBpicioamnem.'  Neqne  enim  heec 
luduM  dnquam  dixere  Veteres,  sed 
pro  ea  dicebant  kuio :  vide  Noniom. 
Idem.    ^ 

«  Hac  meiua]  Ennins :  <  Ni  metns 
uUa  tenet,  rite  virtnte  quiescunt.' 
Idem. 

p  Hacamuii]  Plantns  in  Mercat. 
'  Neque  nlla  mihi  obstabit  amniti,  ne- 
que  mons,  neqne  adeo  mare.'  Idem. 

4  Hie  frene]  Caecilios  in  snbditilio : 


190 


SBXTI    POMPBII   PBSTI 


Corniscanim ""  divaram  locos  erat  trans  Tibcrim  cornicibns 

dicatos,  quod  in  Junonis  tutela  esse  putabantur. 
Comua  *  Liberi  patris  simulachro  adjiciuntur,  quem  inven- 

torem  vini  dicunt :  eo  quod  bomines  nimio  vino  truces 

fiunt.* 
CoroUa  diminutivum  est  a  corona :  coroUam  *  nova  nupta 

de  floribus,  verbenis,  herbisque  a  se  lectis  sub  amiculo 

ferebat. 
Corona/  cum  videatur  a  choro  dici,  caret  tamen  aspiratio* 

ne:  sive  coronn  dicuntur,  quod  cobonorent  eos  quibns 

imponuntur. 


gendam  moDet  hac  luptu:  probat  Dac— 7  QoidaiD  Ubri  fom.—S  Vett.  libb. 
Jitmif  ut  betlM. 


NOT£ 


*  Nftni  ii  SQot  inimici  peBsimi  fronte 
hilaro,  Corde  tristi,  qnos  neqae  ut 
npprehendnB,  neqae  nt  mittu  bcim.' 
7dfM. 

f  ComiicanaR]  Comices  esBe  in  ta- 
tela  JoDoniB,  prster  fabalas,  cogoo* 
men  etiam  ipsiuB  Deft  docuerit,  Afa- 
■W« ;  nam  inde  OraccnH  Mimetai  et 
MoutiuUt  dicti.  PoBterior  aetu  per 
D,  Mouedui^.  Olossarium  exponit» 
Mbnetam,  /iFir/too-^nir/  non  male. 
HyginttB :  '  £x  Jovoi  ct  Moneta, 
Maia.'  Moneta  ergo  4i  Mnvioff^, 
mater  MuBarum :  et  in  OdysBea  Te- 
teri  tifii  Andronici :  '  Nam  Difa 
Monetas  filia  docnit/  hoc  est,  /covffa. 
Nam  est  ex  illo  :  oft^fic^  ipa  ir^4as 
Ol/utt  fMva*  i8£8a|ff.  Jos.  Scai, 

Comi$carum  divanm  locut]  Lego 
lucuM :  in  vctt.  £pigrammate,  dbimab 

CORNISCAB     BACRVM.      sic     dictUB     E 

cornicibuB  qnas  io  Junonis  tntela  esse 
vel  buUatse  9tati  notum  est.  Hanc 
ideo  natalem  dixit  Tibnll.  lib.  ii.  £1. 
2.  quod  Jono  nataiis  Dea  eat :  '  Hue 
veoiat  natalis  avis  prolemqoe  minis- 
tret.'  Corniscas  absolute  vocat  P. 
Victor,  qui  ponit  in  deciroa  qnarta 
urbis  regione  tranB  Tiberim.  Doq» 


et 


•  Comiia]   Allnsit  Horatina: 
addit  paaperi.'  Joa,  Scai. 

Coruua]  Nicandri  Scholiastes  Ax«(f 
^apfUUeoif*  ol  vakauA  afyanw  ^XF^^* 
fr  rp  it6a€i  Ayri  r«y  vornpim^f  Mr  aai, 
rh  Ktpdirm  flJnfrM.  fj  8i&  Taupwru^  rMf 
viyitfiTtir,  rovr^i  r^  iath  ro»  o&sv 
iirx^*  *0  AUmaos  Kui  ranpoKipmSj  i. 
'  Antiqni  comibns  utebantar  pro  po- 
cnlisy  ande  et  «fp^ai  vinnm  infandere 
dicitnr.  Vel  propter  torvitatem  bi- 
bentium,  hoc  estt  robur  a  vino  dntam. 
BaccbuB  etiam  Tauriforntia.'  Ad  banc 
bibentinm  torvitatem  allusit  Hora- 
tiuB  :  *•  £t  dat  cornna  pauperi.'  Ihtc, 

<  CoroUoja]  Sub  amicolo,  hoc  est» 
sob  flammfo,quo  nubenscapatobna- 
bebat.  Catull.  '  Cinge  tempora  flo- 
ribus  Suaveolentifl  amaraci,  Flam- 
meom  cape.'  Qui  locns  interpretet 
laluit  Itf«m. 

«  Cofona]  £t  nos  quoqoe  alibi  do- 
cniiuuB  Coronam  OraecBe  originiB  esse. 
Simonides :  «oQSof  loaYcrrai  rois  Tm^ 
tapa^uf  AoiSqt,  ^Ay  ApMTpoi  rirTtfts 
ianifMb^arro  x^*^*  Ideoqoe  non 
carebant  ratione,  qut  cum  «Bpiratione 
Bcribebant.  Jof.  Scal, 

Coroiia]  Non  «  cboroy  aed  a  Orasco 


DB  VBRBORUM   SIGNIFICATIONB    LIB.   III. 


191 


Corpolentis ""  Eonias  pro  magnis  dixit :  nos  corpalentam 

dicimos,  corporis  obesi  hominem. 
Cossi  ^  ab  antiqais  dicebantar  natara  rngosi  corporis  homi- 

nes,  a  similitadine  vermiam  ligno  editoram,  qai  cossi  ap- 

pellantar. 
Cotilifie'  lactts'  appellatar,  qaod  in  eo  est  insnla  Cotilia  ^ 

nomiaata  a  Grascis. 
Cotamiam,^  vas^  qao  in  sacrificiis  vinnm  fandebatnr. 
Cotnrnix  ^  appellatar  a  sono  vocis. 


9  Alii  Cutma. 


^«#«<^#^  #S«N#^^« 


SOTJE 


xopvy^ty  nam  primnm  Veteribnft  €rr4' 
^ayof,corMa,x<VM«y^wocftbatnr,  vopd 
ro^  Xop^^»  QuB  ¥02  apud  Sirooni- 
dem  legitnr.  Immo  potius  eorona  • 
fcop^,  quam  Heiych.  interpretatur 
cHSos  oTc^ov,  '  Speciem  Coroue.' 
Dae. 

*  CorpuUnlU]  Haec  voz  in  Ennii 
fragmenlis  non  apparet.  Sed  inde  in 
Glossis : '  Corpulentos,  fuya^Aovfios/ 

*  Magni  corporis.'  Postea  corpuleniui 
dici  ccepit  pro  pingui :  corpu$  enim 
pingncdo.  Unde  '  corpos  facere ' 
diJiit  Pbsd.  pro  pinguescere  ;  nt 
contra  '  corpus  amittere/  pro  maci- 
lentnm  fieri.  Quod  jani  olim  viris 
doctis  annotatnm.  Idem, 

9  Cosfi]  Ante  CotUia  in  1.  ro.  am« 
plins  est :  Cothonec  appellantur  por- 
iui  in  mari  arte  et  manu  faeti,  Fnl« 
Vrsin. 

Coui]  Eos  postea  Cusos  invenio 
"vocatos.  Olossarinm  :  *  Cusus,  |^Xov 
«ruiAnl.'  Unde  Hispani  hodie  vocant 
CuBano$,  Jos.  Scal. 

Cosst]  Alii  vermes  istos  non  coao», 
tf d  cosaes  vocant,  nempe  '  cossis '  et 

*  cossns '  nt  '  matrimus '  et  '  matri- 
mis.'  Cossi  postea  cud  f  ocati.  Qloss. 

*  cnstts,  I^Xov  <nc^Xi}{,*  '  ligni  vermis.' 
Doc. 

*  Cefi/ur  Uuma]  Malim  CutUitf,  nt 
«pud  VarroDem  lib.  iv.  de  lingna 


Latina,  et  Plin.  lib.  iii.  cap.  18.  Ant. 
Aug, 

Cotilio!  laeuB]  Alii  CuiUia.  £t '  la- 
cttm  Cntiliensem '  vocat  Varro.  Sed 
apnd  Dionyt.  et  Strab.  CoiiUa  legi- 
tur.  Italis  umbilicns  in  agro  Rhea- 
tino,  intra  Rbeate  et  Amiternnm.  A 
OrtFcis  nomen  traxit,  qiiibus  Kor^Aii 
insnla  dicitnr  in  responso  illis  reddi- 
to  :  Srcfxerc  fuu^fitroi  lUKtXSv  taroip» 
9iO¥  atavy  'H8*  'Afiopgywyivy,  Kor^i}  oZ 
voffos  hxurtu^  *  Vadite  qiiereDtes' 
Siculum  SatuiTDiam  terram  Vel  Abo« 
riginuni,  Cotiiia  obi  insnla  fertnr.' 
Dac. 

»  CotUia]  A  Orsecis,  quibns  scili- 
cet  responsum  redditnm :  Jfrttx^o 
ftaiSfiwoi  2accA«y  JaroCprtop  aTair,  'H5* 
^KfiopnywitBV^  KoT^Xif  oS  voffos  IrxMm. 
KoT^Xiiy  ergo  Orteci  vocarnnt.  In 
Strabone  monuimus  KorruricoXlat  per- 
peram  legi.  Legendum  enim  KorvX/as. 
Jo$.  SeaU 

^  Co^iinuiiiii]  Ego  non  pnto  dif- 
ferre  a  Gu^iiniiQ.  Sed  iitersB  io  suas 
cognatas  degenerarunt.  Idem. 

Cof iimiiiiii]  A  gutta  est  gulttumiMm^ 
sic  dictum^  qnod  guitatim  fnnderet. 
Posteag  in  cognatam  c  mutata,  co^ar- 
nticm  factum  est.  Vide  *Guttnmi- 
nm.'  Dafi, 

«  Cofnnitx]  A  sono  vocis  dictam 
volt  Festtts,  qaod  primam  io  cantu 


193 


SBXTI    POMPCII   FBSTI 


Cracentbs,'^  graciles.    Eonias :  Saccincti  gladiis  media 

regione  cracentes. 
Craticalam  *  a  Grseco  xfciri»  deducitar.'"* 
Crebrisaro  ^  apad  Enniam  significat  vallam  crebris  saris, 

id  est,  palis^  munitum. 
Credoas,'  credas.  Plaatas :  Ipsas  nec  amat,  nec  ta  ciedaas. 
Creperum,  dubium/  unde  increpitare  *  dicimus,  qaia  male 

dicta  fere  incerta  et  dubia  sunt 
Crepidines,^  saxa  prominentia. 


10  Vide  Notas  infra. 


NOT^ 


syUabftm  referat.  Sed  melios  Servins 
ftb  obliquo  iprvyos  per  trantpoBitio- 
nem,  7  in  c  mutato.  Idem, 

*  Cracentes]  Isidorut,  '  Cnicen- 
teSf  graciles.'  A  Terbo  graceo  pro 
qno  eraceo  dicebant.  Graeeo  autem 
a  ypdtt  absumo.  Ex  boc  loco  Nes- 
tor :  *  OracenteS;  gracil^s.  Ennius: 
Saccincti  gladiis  media  regione  gra- 
centes.*  Idem, 

*  Craiieukun]  Ego,  quod  verbum 
hic  Oraecum  substituendum  sit>  nou 
video.  Potins  mihi  videtnr  legen- 
dum,  CraltcnlKm  a  eraie  dedueitur : 
et  verum  est.  Crate  nentro  genere 
antiquitufl,  a  quo  Cratieulmm  ;  ut 
'  rete/  *  reticulnm.'  Joi.  Scal, 

Cra^cMliiJii]  A  Orseco  Kpvrim,  1e- 
neo,  vincio,  apprehcndo.  Sed  non 
immediate.  Nam  est  a  eratey  nt  a 
'  rete/  '  reticulnm/  crates  autem  a 
Kpofrim,  Male  igitur  Scaiiger,  qui 
bic  aliter  legendnm  censet.  Male 
etiam  qui  KpAroAw  vel  Kparaluiiaf  ut 
erat  in  margine.  Dac, 

'  Crebrieuro'}  In  obliqno  scjlicet. 
Nam  rectum  est  cre6ruKnon :  Festo 
enim,  ut  ct  Hesychio,  et  aliis,  solen- 
ne  est  verba  prodncere  ot  posita  sunt 
in  locis  onde  ea  petiere.  Crebrieu» 
rum  autem  est  vallum  crebris  suris, 
hoc  est,  palis,  fixnm.  Nam  turue 
palum  significat.    Vide  infra  in  *  ri*. 


gido'  et  ^sunis.'  Idem. 

t  Creduaa\  Plaut.  in  Baccbtd.  Ant, 
Aug, 

Creduae]  Locns  Plauti  est  Bacchid. 
III.  3.  Sic  et  Amphitr.  '  o  Dt  faci- 
ant  ut  tn  quoque  Concisni  pngnis, 
et  illisis  dentibus,  id  impransns  cce- 
duas.'    Et  alibi  plas  vicies.  Dac» 

^  Creperum,  dubium]  Lucret.  lib.  r. 

*  Exsquataqne  sunt  creperi  certami- 
na  belli.'  Sabinam  vocem  esse  ait 
Varro  I.  v.  '  Crepnscnlnm  a  crepero, 
id  vocabulnm  sumserunt  a  Sabinis  ; 
nnde  veninnt  Crepnsci  noroinati 
Amitemo,  quod  eo  tempore  erant 
nati.  Ut  Lucii  prima  Ince  in  crea- 
tione,  crepusculum  significat  dubi- 
nm ;  ab  eo  res  dubi»  dictie  crepem, 
quod  crepuscnlom,  dies  etiaro  nnm 
sit,  an  ima  nox,  mnltis  dubium.'  Sed 
creperu»  et  cr^pnsca/iwi  a  erejpus,  At 
cr^piis  Sabini  ab  Hebrseo  n*iM  loir^pa, 
Idem, 

'  Unde  increpUare]  Male  hic  Fes- 
tus  a  creperoy  inerepiiare  dixit,  nam 
est  a  verbo  crepare,  quod  clamare  sig- 
nificat.    Et  ita  ipse  Festus  ia  voce 

*  increpitare.'    Locum  adi.  /dcm. 

^  Crepidine»]  Saxa  prominentla. 
Proprie,  basis  saxorum,  sammitatea 
riparum,aliquando  etiam  roargofoii* 
tis,  lacusy  ut  Or«ce  Kptpris,  Idem, 


J>E   VBRBOftUM   SIONIPICATIONB   LIB.   III. 


108 


"  '  onamentum  oapitis :  id  enim  in  capitis  mo- 

tu  crepitom  facit. 
Crepos  '^  "*  Rdmani  lopercoa  dicebant  a  crepitu  pellicula- 
^  rum^  qnem  faciunt  verberantes.    Mos  enim  erat  Romanis 

in  lupercalibus  nudos  discurrerey  et  pellibus  obvias  quas^ 

que  femjnas  ferire* 
Cretere  '^  *"  vocabulum  trahitur  a  cratere,  quod  vas  est 

vini. 
Crevi  **  modo  significat  hereditatem  adii :  modo  major  seta- 

te,  vel  censn  i^  sum,  modojudicavi:"!  mododivisi:'  qu» 

omnia  a  duobus  verbis  cresco  et  cerno  veniunt :  cujus 


»^^^^^^ 


II  Scribitar  et  CrtfMbm,  et  crt^hm.-A^  Aliilegiint  Crcppof.— IS  Bd. 
ScaL  Creterre.    Legeoduni  inooet  Dac.   Creterra  vel  Creterct^  ab  lonico 

SOTJE 


1  CrepUuhtm']  Apnd  Tertnllian. 
€!refiMmm  in  lib  de  Pallio:  « et  ato- 
lam,  tnpparmn,  crepidnlnm,  et  calU 
andnrai.'  Joa*  Seai. 

Crepiimlmm]  Scribitnr  et  erepiduhm 
et  crepieuitm.  Memioit  Tertnll.  in 
lib.  de  Pallie :  '  Et  Btolem,  tnppa- 
m»,  crepidalnm,  et  Caliandmm.' 
Sed  mihi  tiiapicio  ett  apnd  Fettvm  et 
Tertnll.  vitiote  tcriptnm  ette  crepi- 
tfnfam,  tiire  erepUmUm^  pro  enpiduhm, 
Nsm  in  Olotalt  Arabico-Lat.  legitur 
*  capednlnm,  vettimentnm  capitia.' 
0cr. 

"  Crepe»]  Alii  legnnt  Creppoe,  Ln- 
pefci  Pianet  Lycei  Sacerdotet  ab  E- 
▼niidro  Arcade  Romam  tranilali,  ta« 
crm  lupercalia  vocabantor,  15.  Ka- 
lendat  Maiat  aolita.  Ovid.  Fatt.ii. 
*Tertiapoat  Idot  nudot  Aurora  Ln* 
pereos  Aspicit,  et  Faoni  tacra  bicor- 
aia  enoL'  Nndi  luperci  ditcnrre- 
Imnt,  pelle  Caprina  taraen  amicti,  ut 
ct  iptini  Bei  timnlacnimy  et  per  lat- 
civiam  ditcnrrentei  pellibnt*  caede- 
bttnt  obviot.  Unde  a  peUiom  crepi« 
to*  crepi  tunt  dicU.  /de». 

*  Cfffere]  Vide  Noninm.  /dem. 
Delph.  ef  Vur.  Cius,  Pomp, 


«  Creuil  Non  proprle  aignificat 
'  bereditatem  adii :'  ted  eretionem 
aditio  hereditatit  ttatim  teqoebatnr. 
Vetnt  Oloatariom  :  '  Cemltoqney  mI 
^yxct^dtrw/  Ita  enim  legendnm 
est.  Quaai  diceret,  nt  eam  peatlt 
adire :  agat,  aggrediatnr.  Jet.  SSral. 

Crwi,  kirediMem  etfti]  Cemere 
bereditatem  non  proprie  lignifieat 
hereditatem  adire,  ted  videre,  cer- 
nere,  an  iliam  expediat  adire  necne. 
Unde  ereiiu  dicebator  cerlorum  die- 
rnm  spatium,  qiiod  inatitnto  heredi 
dabatnr  ad  deliberandom  otrom  he- 
reditatem  adire  irellety  et  formnln 
comparatae  ad  cretiooem  erant  ejna* 
modi :  *  Titiut  herea  ment  etto,  cer- 
nitoque  in  diebita  centom  proximis : 
niai  ita  creverit»  exeres  esto.'  J><ic. 

p  ilfodo  mujer  etiuiet  ee I  ceumL]  A 
verbo  creeco  qnod  a  «poUrciy,  implere, 
abtolvere.  Idem» 

4  ilfMlo  jedtcaei]  Pacnv.  in  armo- 
rum  jodiclo :  '  Et  sqnnm  et  reetnm 
est  qaod  postulas,  jnrati  cernaQt.' 
/d€m. 

r  Mudu  divisi]  Unde  '  increta,' '  in- 
divisa.'  Vide  suo  loco.  Idem, 
Ffsl.  N 


m 


8BXTI   POMPSIl   PBSTI 


unius '  origo  ex  Graeco  Imhitar,  qaod  illi  Kfalmv  dicnot 

perficere. 
Crines  *  a  discretione  dicti,  qoam  Graeci  x^iViy  >^  appellant : 

nam  iidem  eos  xfwtSas  vocant. 
Crocatio,'^ "  corvomm  vocis  appellatio. 
Crocotilum/  valde  exile.    Plautas:  Extortis  talis'  cnm 

crocotilis  cniscnlis,' 


14  AUi  SiiUi^ir. 
rr«fi7iiM|  ffinie. 


Vid.  inf.— IS  Legendom  monet  Dac.  CroeitU:  et  moz, 


NOT/E 


■  CiifMinmiit]  Verbicfvicosdlicet. 
Vide  tapra.  Idem, 

I  Crtiuf]  Nam  lidem  eos  ttpu^SUtt 
voeant.  Falsnm :  et  snspicor  ne  hic 
qnidem  Orscam  vocem  desiderari : 
sed  potins  legendum :  Nmh  ideo  ms 
eruuB  Mconl  ;  ideo,  inqnit,  propter 
iKpfriir,  aiRCf  vocmU  Jos.  Scat 

Criiief]  A  «p&i»,  divido,  discemo. 
tJnde  et  discemicnlnm  acns  qoa  mn* 
lieres  capillos  discernnnt,  dividnnt. 
Sed  falsom  est  qood  snbjnnKit  Fes* 
tas,  ncai.  Hdtm  coc  KpvSBta  vocmU» 
Legendom  putat  Scaliger,  tdca  coc 
crincc  «ocanf.  Qnod  perqoam  verisi- 
mile  est.  /dco,  inquit,  propterniptriir 
vel,ot  in  margine  MnyM^u^,  Crutot  w- 
cont.  Et  re  vera  crtntc  comam  in  plo- 
res  99ipia  sive  ordines  dlvisam  dis« 
cretamqne  significat.  J^ac. 

"  CroeoiU]  Legendnm  crocilio,  a 
verbo  crciirc,  crocitare.  Aalol.  <Si- 
mol  radebat  pedibos  terram  et  voce 
crocibat  soa.'  Idem. 

*  CroeolUmk]  Legendnm  crsftiam, 
iemie  ;  nnde  '  snccrotilnm '  et  *  snc- 
crotila,'  qnm  vide  sno  loco.  Idem. 

'  ExiorHe  toUM']  Cnm  talis  inflexis. 
Slc  in  *  snoerotila.'  Et  hanc  lec- 
tlonem  agnoscit  etlam  Priscianns: 
sed  In  voce  cdbamicnfaf  et  voce  todi 
aliam  lectionem  seqoitnr  Festos 
aempe  ciim  c«fri<if  foiif.  Ita  nt  qnid 
•eqoi  debcns  incertnm  sit :  homines 


cnm  eztrttis  talis  AniovoSUu  ab  Athe- 
nienstbasdtcebantnr,nt  in  Conjecta- 
neis  notavitScaIiger,qnanqaam  oon- 
nnlli  dicnnt  XoiflrvoS/os  eos  eue  qai 
Ipeweofdieif  habeant  pedes,  nt  li  sont 
qaos  falcones  a  Veteribns  vocatos 
esse  testatnr  Festns.  Idem. 

*  Cicm  eroeotiUi  ertaenlU]  Legcn- 
dnm,  nt  snpra,  ctim  crslilif  cmsciiiif. 
Sed  mirnm  quam  param  aibi  Festas 
constans  sit,  qui  in  *snccrotila'  scrip- 
serit  eueeroiiHe  enueulie,  et  in  voce 
'  todi,'  cnm  iodelUs  emaeuUef  qnae 
etiam  vera  lectio  esse  possit.  Immo 
et  eam  asserere  videtnr  Prlscianus, 
qni  hnnc  Planti  lociim  laadat»  cmn 
todetue  enueuUe*  TWfliif  maiiifesto 
corrnptom  ex  lodcttiCt  Neqoe  sine 
ratione,  cnm  todi  sint  parvse  aves,  a 
qnlbtts  crnscola  exilia  et  tennia  lcdcUc 
dicantur,  prnsertim  cnm  simili  tre- 
latione,  nt  in  Conjectaneis  snis  nota- 
vit  Scaligery  Eobolos  comicos  dixerit 
mt4\ii  Mo^x^»  *b  ea  miootnla  avi- 
cnla  soilicet  qoas  le^ixor  dicitor,  |ta 
eoim  ille  de  Theaoo  meretrice:  II 
OcaiiJb  d^obxl  ootpkr  4araf  hnrertXftih^  ; 
B^4ftfui  iral  ^mrii  ywauASf  rit  «vAiy  9k 
M^X^*  !<'  ^*^,  '  Theano  vera  nonoe 
capillnm  avnlsa  est  9  habetqne  Vol* 
tnm  et  voeem  molieris,  cram  vero 
CQpsichi,'  sive  lodi.  lo  priori  versa 
videtor  Eobolos  AristophaQemimitai» 
tos  qoi  in  ifvitf.  ait :    :|^  Mflxv  7« 


DB   VERBORUM   SIONlFICATIONfi'  LIB.   IIK 


196 


CrocotiDoni '  genus  operis  pistorii. 

Crucium^^  qood  cruciat.    Undo  Lucilios  vinum  insuave 

crucinm  dxit 
Crnmina  sacculi  genus.    Plautos :  Dii  bene  vortant,  tenei 

crumina  minuerint  triginta  minse.'^ 
Crusculum  ^  deminutivum  a  crure. 
Crustarise  tabernsB  *  a  vasis  potoriis  crustatis  dictae. 
Crustumina ''  *  tribus  a  Tuscorum  urbe  Crustumena  dicta. 


16  *  Versas  Ptaiiti  meodosns  iu  lcgi  deb«t :  Di  bau  vortmU :  tene  enmi' 
mum:  imemtnmt  triginia  wmuB,'  Jos.  Scai.  Idem  censet  Dac— 17  Al.  Crw 
MiumeriMM^  et  raox  Cnutumeria  pro  CmMwmena, 

NOT^ 


ckJ4»w  ianrtTtkfiiiy.   *  Ta  similis  es 
copsiclio  depili.'  Idem. 

*  CrocofMttm]  A  croco  dictnmy  sed 
cnJQsmodi  fuerit  incompertnm  est. 
Uem. 

^  CnfdaoR]  'Cmcinm  vinnm'  Ln- 
cilins  dixit  imitatione  Alexidis,  qut 
de  Vino  Corinlliio  iia  pronunciat : 
Oirof  ^uAs  ropiiy.  i  yitp  KofMtot 
'^ajtuwfUt  #0Ti.  Jo0.  ScaL 

Crueium'}  Vinnro  insnaTe,  et  qood 
cmciat,  crueium  dixit  Lucil.  imita* 
lione  Alexidis  qui  de  vino  Corintbio 
ita  proountiat :  Ohos  (itruAs  rap^.  i 
'ydp  KopbfBtot  "BebvarurfUs  iari,  id  est, 
'Vinnm  patrium  adcrat:  nam  Co* 
rintbinm  cmciom  est.'  Dae, 

«  CruMculum]  Supra  :  '  cum  crotills 
crnscnlis.*  Plaut.  Idem, 

'  Crustaria  fa&emtf]  Ubi  vasa  po- 
toria  crnstata  Tendebantnr.  Cruste 
antem  embiematis  genns  qnod  inse- 
rebatur  vascuUs  atqne,  cum  tellent, 
detrabebatnr,  uti  et  emblemata.  Cl- 
cero  in  Verr.  vi.  '  craste  ant  emble- 
fnata  detrahnntnr.'  Jdem» 

•  CruMiumina']  Dionyslns  lib.  il. 
Plotar.  in  Romolo,  Steph.  de  nrbi- 
liDS.  *Crnstomeriani'Sabinoranfur- 
|>em  appelhint.  Livius  lib.  i.  'Crns- 
f  naiinium '  et '  Crustumerium/  et  lib. 


II.  <  Crnstnmeriam  Latinorom.'  Virg* 
lib.  VII.  JEn,  '  Crastomeros.'  Silius 
lib.  Viii.  '  Crnstnminni.'  Servins 
'  Crustuminro/  et  *  Crastnmerium.' 
Cicero  pro  Plancio  et  pro  Balbo 
*  Crastnminam  tribnm.'  Virg.  Hb.  ii. 
Oeorg.  'Crnstnmia  pira.'  Colomella 
lib.  V.  cap.  10.  et  lib.  xii.  cap.  10.  ct 
Plin.  lib.  XV.  cap.  IS.  et  lib.  xxiv. 
cap.  7.  et  Cloatins  apnd  Macrobinro 
lib.  III.  Saturn.  *  Criistnmina :'  prima 
syllaba  clv.  in  monnmentis  aliqnot 
videmns ;  in  aliis  crv.  pro  tribu.  Eii- 
gat  ex  bis  leetor,  qnod  sequatnr: 
mihi  Crvslicmtiia  tribuM  placet,  ct 
Craslimima  urbs  Latinorom.  ial» 
Aug. 

Crueiumimi]  Non  prstermittendnm, 
quod  Cassius  Emina  apnd  Servinm 
Danielis  nostri  scribit:  'Slcolom 
qnendam  nomine  nxoris  suae  Cly- 
temestre  condidisse  Clytemestram, 
mox  corrapto  nomlne  Crastumerinm 
dictum.'  Clytemestram  vero  sine 
Nt  pro  Clytemnestra,  et  Auson.  dix- 
it/ Vindicem'adulterii  cum  Clytem* 
estra  necet.'  Joa,  ScqI. 

CruMtumina]  In  al.  CratlKjiirrJiia 
ab  oppido  CrvslNiRrrio.  Quod  in  Sa- 
binis  statuit  Livius.  Sed  apnd  illnm 
Incoqstanti  scriptiira.    Legitur  Con- 


11)6 


SRXTI   POMPBII   PBSTI 


CuBAM'*^  SabiDi  vocant  eam,  qQam  militares  lecticam: 

unde  yidetur  derivatum  esse  cubiculom. 
Cubans'  auspicatur»  qui  in  lecto  qnnrit  angurium. 
Cnlcita,*'  quod  tomento  inculcatur,  appellata. 
Culigna  '^ '  vas  potorium.    Cato,  Culignam,  inquit,  in  foeno 

Graeco  ponitOi  ut  bene  oleat.    Cnligna  vas  vinarium  a 

Gra&co  dicta,  quam  illi  dicunt  xuXixa. 
Culina  ^  yocatur  locus,  in  quo  epule  in  funere  comburun- 

tur. 


.—  10  Legit  Scal.  ^mn  Uii  dkmtU  nfdxni^.  quod  probtt 


18   Alii 
Dac. 

NOT^ 

firiiMfiiKin,  Cna^ommiim,  et  Crutio*     Plant.  Curciil.  i.  1. 


meria,  '  Cnistameros  *  vocat  Virg. 
lih.  vri.  '  Ardea,  Cru»tumeriqae,  et 
tiirrigerae  Antemnap.'  Qnc  scripta- 
rae  varietas,  in  re  adeo  incerta,  facit 
nt  nihil  pronnotiare  andeam.  Tamen 
ad  valgalam  lectionem  retiiiendaui 
me  Plinii  locus  vehementer  movet: 

*  Crostnmenus/  inquit, '  ager  veteris 
oppidi  nomen  retinet  tn  Tuscia.'  £t 
Cicero  pro  Flacco:  '  In  Crnstnmino 
ant  in  Capcnati  agro.'  Idein  Cicero 
pro  Planc.  et  pro  Balbo  *  Crnstuml- 
nam '  tribum  nominat,  et  ita  in  Lapp. 
Dac. 

^  CubaM]  A  cub0^  quod  ibi  milites 
cubabant,  cam  ait,  *  lecticam,  ut  mi- 
litares  vocant;'  lecticas  militares  in- 
telligit,  quae  OrKcis  x'^*'^^*^  cl^' 
ciintnry  etxcMMvrm.  Enrip.  in  Rlieso  : 
AfTrc  x^V^c^*'"'  ^vWoirrfktrrovs.  '  Re- 
linqiie  lecttcas  foliis  stratas.'  Talem 
Varro    lecticam    intelligit    lib.    iv. 

*  Lectica,  quod  legebant,  nnde  eam 
facerent,  stramenta  atqne  herbas,  ut 
etiam  nunc  fit  incastris;'  sunt  qul 
legant  cirmfram  pro  cii^am,  sed  cif6am 
vera  lectio.  Idem, 

V  Cuban»]  Virgil.'  <  Pellibiis  incu- 
bnit  stratis,  somnosqiie  petivit.'  Jos. 
Scal. 

Cii6aN«]  Interdum  qni  a  Divis  re- 
spoiisa  vel  alia  petebant,  in  eornm 
flino  cubare  soliti.  '  Incubare' dixit 


'Id  eo  fit  qoia 
liic  leno  aegrotos  incubat  In  ^culapi 
fano.'  £t  II.  2.  'Namqiie  incnbare 
satius  te  foerat  Jovi.'  £t  Virg.  vii. 
^neid.  <  Pellibiis  incubuit  stratis, 
Bomnosqne  petivit :  Mnlta  modis  si- 
mnlacra  videt  volltantla  miria.'  Ubl 
Servins :  '  incubare  dicnntnr  proprie 
hl,  qui  dormiunt  ad  accipienda  re- 
sponsa.  Unde  est :  ille  incnbat  Jovi. 
Idest,  dormit  in  Capitoliout  responsa 
possit  accipere.'  Neqne  in  templis 
tantnm  incnbabant,sed  etin  tnroulii» 
nt  de  Augilis  tradunt  Mela  et  Hero- 
dotus.  Vide  '  Manes.'  Porro  do- 
tandum  Festom  autpicatur  dixisse  pro 
'  oracula  consulit,'  et '  angurinm,'  fa* 
tum,  oracnlum.  Dae, 

^  Cukita']  Hiiic  Festi  loco  locera 
dabit  alter  Varronis  lib.  iv.  '  Post- 
quam  transierunt  ad  cnlcitas,  qaod 
in  cas  actis  ant  tomentnm  alindve 
quid  caicabant,  ab  inculcando,  ciil- 
cita  dicta :'  tomentom  proprie  est 
ezciliciis  pilis:  Borram  vulgo  vocant. 
Idem. 

'  Cttligna]  Vas  vinariom.  Gloasar. 
*  culigna,  a-Ktvos  o&ov,  vas  vini.'  Ca- 
to  cap.  1S2.  '  Jovi  Dapali  Cnlignam 
vini,  qnantumvts,  pollnceto.'  A  Grte* 
co  dicta  quam  iUi  dicunt  «^Aiira.  Legc 
cum  Scaiigero,  Kv?dxiniiP,  Idem. 

^  CuUna]  Poeta  innominatns :  'Nc* 
que  in  culinam,  et  uncta  coropitalia» 


DE   VBRBORUM    SI6NIPICATI0NB   LIB.   III. 


197 


Culiola  ^  cortices  nacum  viriduiD,  dicta  a  similitudine  cu- 
leornm>  quibus  vinum  sive  oleum  continetur. 

Culticula  *°  "^  fusticulus  quidam  ligneus  in  sacris  dicebatnr. 

Cumalter"  significat  cnm  altero/  dictura  ab  antiquis  ita 
brevitatis  causa,  ut  sodes,  pro  si  audes,  scilicety  pro  scias 
licet,  sis,  pro  si  vis. 

Cumeram^^  vocabant  antiqui  vas  quoddam,  quodopertum 


20  Mm.  Cmkitula.   Vide  Not.  inf.— 1  Qoidam  legunt  €um  oiiUr.— 2  Om- 
nino  legendum  roonet  Dac.  Cwiienim. 

NOTiE 


Dapetquednristordidafl.'  Et^pafeat 
vocarijamdudum  monuimns.  Sigui- 
fieat  et  culina  rhr  iuptZp&va,  Glosaa- 
Ham  :  '  Calina,  Av^raf .'  Item  : 
'•  Conclavia,  et  cuUna,  ft^fSp^, Av^a- 
ros.'  Gloifts  laidori :  '  Cnlina,  la- 
triBa,  secessnm.'  Petrontus :  '  Qni 
ifiter  h»c  nntriootur,  non  magis  sa- 
pere  possiini,  qnani  bene  olere,  qni 
Hi  enlina  habitant.'  Jos.  Seal. 

CuUna']  Aggenua  Urbicus  de  agro- 
mm  cantroversiis :  *  Cuiinae  vocantnr 
m  snbnrbiis  loca  inopnm  foneribns 
destinata.'  Et  hoc  sensu  legitnr  in 
Cataleet.'  Neqne  in  cnlinam,et  unc- 
ta  compitalia,  Dapesqne  ducis  sordi- 
das/  Has  ctslinas  Aristophanes  f  ffr- 
Tpaa  Yocavlt  in  Equit.  'Er  rtuaw  c00'- 
Tpais  Kot46^ats  iippLerT^fxny,  *  £go  in 
culisis  pngnis  aptabar  probe.'  Sig- 
iii6cat  et  oiluw  A^ffS^ay  cloacam, 
secetsom  exonerandi  Tentria  cansa. 
Oloss»  Istdori,  <  culina,  latrina,  se^ 
cessnm.*  Neqne  tamen  de  ea  intel- 
ligendns  locns  Petronii :  '  Qui  inter 
liaec  nntrinntur  non  magis  sapere 
poasnnt,  qnam  bene  olere,  qni  in  cu- 
iina  liabitant:'  hie  enim  cuHna  est 
eaquhki,  qnod  et  doctis».  Bourdelo- 
tins  vidit.  Nempe  ez  Imitatione 
PJaniina  in  Moaell.  Dac. 

'  Cnlta/a]  Eadem  dicontnr  verbo 
•  Gnlliocae.'  Ani.  Aug. 

CuUola]  A  cM^itf,  saccna  ex  corio. 


culeolumf  et  cuUolum  factum  :  dice- 
bant  etiam  cuUola  in  foeminino,  unde 
GuUoUit  CmG  mntatcMendose  1e- 
gitnr  in  Gloss.  guiUUoca,  udpva  fMutpd. 
wapii  AoviciAX/y.  lege  GuUiokt.  Item 
gulUeay  KafmoTOfda.  DoiC. 

"  CulHcula]  In  Mss.  cnkiiiila,  a  ciil- 
cita  scilicet.  Sed  qaid  ad  fuatem 
culcita?  An  dicendum  cnm  Voss. 
cuUicuia  esse  a  cuUro  qiiasi  cultrkulat 
Sed  litem  dirimit  liber  antiquiis,  ubi : 
Ciilci<iila  faocUulus  quidam  in  taerii  di« 
eebatur.  Cukitula  ergo  parva  cnlcita. 
Et  de  pulvinaribns  forsau  hic  locus 
intelligendns,  in  quis  Struppi  sive 
Deornm    capita.     Vide    '  Struppi.' 

idem» 

*>  CumaUer]  Dictnm,  nt  in  Epistola 
Cassii, '  Inpraesentiarnm,'  '  Cumpar* 
tim,'    '  cnmprime,'  et  Himilia.   Jes. 

Scal. 

CKmaiferlSappe  praepositiones  ciim 
nominibns  junctas  invenies.  Sic  '  io- 
praesentiarnm,'  *  cum  partim/  '  com- 
prime,'  et  similia.  CumaUer,  pro  cum 
aUero.  Qnidam  legnnt  eamaUerf  pro 
cum  aUter.  Sed  niagis  placet  cniii  a/- 
tero.  Dac. 

0  Cam^am]  Varro  lib.  vi.  de  Ling. 
Lat.  '  Igitur  dicitur  in  nuptiis  Camil- 
los,  qui  rnniernm  fert,  iu  qno  quid  sit 
in  mioisterio,  plerlq.  extrinsecos  ne- 
sciunt.'  Ita  Macrobios  etiam  legit 
lib.  III.  com  apnd  Varronem  «tim  me» 


198 


SBXTI  POMPEII   PBSTl 


iD  nuptiis  ferebant,  ia  qao  erant  nubentis  utensilia,  qood 

et  camillom  dicebant^P  eo  qood  sacrorom  ministnun  xa- 

fitXXoy  appellabant. 
Comerom^  vas  noptiale  a  similitodine  comerarom,  qo» 

fiont  palmeae  vel  sparteae  ad  osom  popolarem,  sic  appeU 

latum. 
Com  imperio  esse  > '  dicebator  apod  antiqoos,  coi  nomina-* 

tim  a  populo  dabator  imperiom. 
Cum  popolo  agerci'  hoc  est,  popolom  ad  conciliom,  aut  co- 

mitia  vocare. 


^^»^^■0^^^^»^ 


S   A1.  efi. 


NOT« 


rtitJint.  Fal.  Unin« 

C«mermi]  Omnino  legendfini  eiaiM- 
m»,  Dam  vm  illad  qaonnbeatit  oten- 
BilU  ferebantnr  conttenter  eumvtym 
non  cvMcra  dicebatvr.  Innnit  ipte 
Fettot  infrt,  qoi  etiem  diicrimen  il- 
Ittd  inter  otramqiie  ponit,  nt  aiawra 
tit  ad  tttura  popalarero,a(mfn(m  vero 
ad  nnptiat.  Firmat  etiam  Varro  Ub* 
VI.  *  Igitnr  dicitnr  in  nnptlit  Cat- 
millnt,  qni  cnmernm  fert,  in  quo  qoid 
tit  in  minitterio,  pleriqne  extriotecut 
netcinnt.'  Porro  hic  mot  a  Grecii 
deductttt  ett,  apnd  qnot  puer  ille  in- 
genuut,  quem  catmilfifm  Latini,  ipti 
▼ero  Tocant  ^ififdlaX^,  hoc  ett,  patri* 
mum,  matrimum^  h  Xiu^,  qni  hic  di- 
citur  eumerumf  male  cKiM«ram  dici  pn* 
tavit  Scaliger,  panet  gettabat  cnm 
liac  inteQtione  ;  i^yyw  Mur^y  etpotf 
JkiiMUfw»  i.  *  malnm  fugi,  melint  inve- 
ni.'  Duc» 

p  QMtd  H  eatmiUmn  dkebtml]  Vide 
<  Camillttt.'  Idem. 

4  Camcmmj  Vide  lopra.  A  «mic- 
rai  caaicnMi;  ett  antem  cunera  vat 
vimineum  vel  etiam  fictlle,  qiio  plebeii 
liominet  fniroeota  condebant.  Horat. 
iu  Sat.  *Cnr  tua  piiii  laudet  cnmerii 
granaria  nottrit  ?'  idem. 

'  Com  imperio  eaee]  De  imperio  mi- 


litari  hic  Fettni  loqnitnr ;  aam  com 
imperio  ette  dicebatnr  dnx.  qoi  im- 
perabat  exercitniy  nnde  tmpiai  apad 
hittoricot  inveniet  ex  Ibrmnla :  *  Cooi 
imperio  mitint/  'cnm  Imperlo  mit« 
tere/  At  vero  infra,  cam  poteitate 
etse  dicebatar  maglttratnt  qai  jarit- 
dictionem  habebat,  et  dviii  aliqoo 
mnnere  fungebatur,  qum  poteitaa  in« 
terdam  '  civile  imperium '  dioebatnr : 
nam  temper  civilit  ett  poteitas*  Ci« 
cero  pro  Fonteio :  ^  Ecqaii  Qiiqnam 
reot,  In  honoribnt  petpndit,  in  potea* 
tatibtts,  in  Imperiit  gerendii  sic  aece* 
•attts  eit?'  Ulpian.  initit.  i.  *  Popa« 
Ittt  el  et  in  enm  omne  SQnm  imperi- 
nm  et  potettatem  cottferat.'  Idem* 

•  Cmm  pepuU  agere]  Ett  vocare  po« 
pttlttm  ad  contilinm  ant  coroitia«  einn« 
qne  rogare  at  tttffragili  taii  qaid  j^ 
beat  attt  vetet.  At  vero  '  agere  apad 
popttlnm '  eit  condooem  habere  ad 
popnlnm  sine  nlla  rogatione.  Hoc 
omnibnt  diebut  fieri  lioebat,  et  qoo 
magittrato  tantnm,  aed  etiam  a  pri- 
vato  lenatore,  maglitrata  el  coaclo- 
nem  dante.  Illud  comitiali  tantam 
die,  a  toio  etiam  magittrata.  Metaala 
de  autpiciii  i.  *  Si  coiidoiiem,habere 
voioQt,  ntine  cum  popolo  agant*'  A«* 
ton.  Popma.  Idem* 


DB  VERBORUM   SIONIFICATIONB   LIB.   III. 


190 


Cam  potestat6  esse^^  dicebatur  de  eo,  qai  a  populo  alicui 

negotio  prseficiebatur. 
Cuncti "  significat  quidem  omnes,  sed  conjuncti  et  congre* 

gati ;  at  vero  omnes  etiam  si  diversis  locis  sint. 
Cuniculum,''  id  eat,  foramen  sub  terra  occaItam«  aut  ab  ani- 

mali,  quod  simile  est  lepori,^  appellatur,  quod  sabterfos- 

sa  terra  latere  est  solitum ;  aat  a  caneorom  similitudine, 

qui  omnem  materiam  intrant  findentes. 
Cunire '  est  stercus  facere :  unde  et  inquinare. 


4  Al,  C.  p.  €si. 


*.^#*#^^*«*#^*^«> 


NOT^ 


>  Cmm  ^vUttktt  ets»]  Vidc  sapra 
'  Cam  ioiperio.'  /dem. 

«  Cwuti]  Idem  Ascon.  in  divioet. 
*•  Caocti  simol  omoes  qoasi  conjooc- 
ti.'  Sic  Virg.  i.  ^n.  <Cancti  nam 
lectit  navibos  ibant.'  Ubi  SerTins  ; 
'Sane  cnncti  non  Idem  tignificat 
qood  omnet :  Cicero  taepe  ait,  concti 
atqoe  omnet,  qnia  omnet  non  tt^atim 
tnnt  concti,  niti  iidem  timul  tunt 
joncti.'  OiMMf  de  oniTersit  numero 
dittinctit  dicitnr.  Virg.  '  Rex  Jnpi- 
ter  omnlbnt  idem.'  £t  Sallost.  '  Om- 
net  hominei  qoi  tete  ttndenty'  &c. 
Idem. 

«  CmdaAml  Contra  Varro  lib.  i. 
de  Re  Rott.  conicnlom  animal  a  cn* 
nicnlity  id  eat,  foraminibos  tnbterra- 
neit  dictom  pottt.  EJjat  verba  tnnt : 
'  Conicnli  dicti  ab  eo  qnod  tnb  terra 
cnnicolot  Ipti  facere  toleant,  nbi  la- 
teaot  in  agrit.'  Sed  yeritimiliot  ab 
animali  nomen  inditom,  qnod  milet 
canicnloi  fodiat  animallt  hiijus  iml- 
tatione.  Ett  aotem  Hitpaoicom  to- 
cabulnm  cwnadug,  Plio.  lib.  yiiu 
eap.  5S.  '  Leporom  generit  tnnt,  et 
qaot  Hitpania  cnnlcnlot  appelltt.' 
Idem  Galen.  lib.  iii.  JElian.  de  Ani- 
mal.  lib.  xiii.  cap.  15.  Idem  et  alii 
malti ;  sed  tandem  Tere  ottendit  ern- 
dilittimnt  ^gid.  Menagint,  in  per- 


ammno  illo  de  jnrii  amcenitatibut  li- 
bro,  cunicnlum  Gnecum  ette  origine. 
^  Kv^y  ttm^u  «viicbt,  cnnicnt,  cnni- 
cnlnt/  id  ett,  *  canicnlut,  ab  ftw,  ttim^ 
K^tnfy*  Stc,  Cumeultu  enim,  Inqnity 
proprie  et  primario  ett  foetat  anima- 
lit :  trantiit  pottea  ad  AoyiSctk  ymt^" 
Xovt,  '  lepatcolot  terram  fodientet/ 
Ita  cnnieulot  Strabo  eleganter  appel- 
tat,  camqoe  eonicnloram  feraz  ettet 
Hitpanit,  (nnde  cnnicnloiam  Celtibe* 
riam  dlxit  Catullnt,)  rh  cwneulua  vo- 
cem  ette  Hispanam  falio  creditom 
est :  non  igitor  animal  a  snbterraneii 
meatibns,  ut  scripsere  Varro  et  PII- 
nins,  nomen  accepit,  sed  meatns  snb- 
terranel  ab  anlmali  dicti  snnt,  ut  rec- 
te  Martialis :  *  Gandet  in  effossis  ha- 
bitare  coolcoliit  antrit:  Monitravit 
tecitai  hostibos  ille  vias.'  Idem, 

'  Qnod  HmUe  esf  Upertl  Vere  lepni 
non  ett.  Lepomm  trla  genera  facit 
Varro  lib.  iii.de  Re  Rntt.  et  de  coni- 
calo :  *  Tertii/  inqnit,  *  generit  est» 
qnod  in  Hispania  nascitnr,  simile  not- 
tro  lepori  ea  qiiadam  parte,  ted  hn- 
mile,  quem  cunicnlum  appellant.' 
Idem. 

■  Cumre]  A  eemum,  cnn»,  cunire, 
inqninare,  inquinamentnm,  ancnnn* 
lentnm.  Vide  in  Toce  '  Anconolen* 
tie.'    A  camion  dictae  snnt  cunip,  ot 


soo 


6BXTI    POMPEII   PBSTI 


Cupes  *  et  copedia  antiqai  lautiores  cibos  ^  nominabant : 
inde  macellam  ^  foram  cupedinis  appellabant.  Capedia 
aatem  a  cupiditate  sant  dicta^  yel,  sicut  Varro  vulty  qaod 
ibi  fuerit  Cupedinis '  equitis  domasj  qui  fuerat  ob  latro- 
cinium  damnatos. 

Cupressi  *  mortuorum  domibns  ponebantur  ideo,  quia  hujas 


6  AUi  apho». 


NOTiE 


a  '  Pcsna,'  '  punire :'  «  sftpUsime 
abit  in  u.  Cumre  antem  proprie  dic- 
tnm  videtur  de  infantibiiB  cnnas  Bter* 
core  fcedantibnt.  Jdem» 

*  CtipeM}  Varro  iv.  de  Lalino  ler- 
mone :  '  Ad  corneta  fornm  cupedi* 
nis,  a  fastidio/  Ita  enim  lefitnr  in 
manuscripto:  et  recte.  Fastidium 
enim  est,  quod  ▼olgus  Oallorom  dicit 
Fnmidiae:  etfastidiosus,  Friaiid.  Ita- 
lice  GioiU:  a  glotiendo:  vetustissi- 
mns  orator  Favorinus:  'Is  nnnc  flot 
c«nn  babetnr  inter  istos,  quibns 
sumtns  et  fastidium  pro  facetiis  pro- 
cedit.'  Isidoros:  '  CnppeS)  fastidio- 
stti,  cupidus.'  Glossariom:  'Cupi- 
dns,  nriir^s.'  Lego,  Citpediu9.  Kjfarhs 
estre  vera,  qnem  fastidiosnm  vocari 
admonuirous,  qni  non  mnlta,  nt  vo- 
ratores,  sed  electilia  edit :  neqne  fa- 
cile  invenit,  qnod  ad  palatum  faciat: 
significat  et  ttw$whs  parcum  :  qnod  non 
recedit  a  priore  slgni6catione.  Porro 
Capedioii  fornm  est,  fornm  piscato- 
rium,  nt  cognoscimus  ex  Apuleii  va- 
riis  locis.  Jo»,  Scal, 

Cupet  et  eupedia}  Omnes  ciborom 
delicias  cupea  et  eupedia  voeabant  an- 
tiqnl.  Plant.  Sticb.  *  Nibil  moror  cn- 
pedia.'  Cupedia  antem,  quasi  coiipe* 
dia,  non  a  Copedio  quodam,  ut  pntat 
Varro,  sed  qood  in  canponis  vende- 
rentnr.  Caupo,  copOf  cupe,  nnde  cupe» 
et  eupedia,  Neque  etiam  caret  rati- 
ene  a  cupidUate  fomm  cupidmi»  dic« 
tuffl.  Nam  et  Idem  scribit  Varro  lib. 


IV.  '  Mnltl  forom  copedinis  a  cnpidi- 
tate.'  Et  Cupedinem  pro  CupuHmem 
'Veteres  dixisse  certnm  est.  Lncret. 
'  Quant9  conscindunt  boroinem  cn* 
pedinis  arces  Solicitom  cnrs^'  Fa- 
cit  etiam  qood  in  gloss.  legitnr : '  Cn- 
pes,  fastidiosos,  cupidns.'  Hujusce- 
modi  bominem  vulgo  vocamus/riand. 
Porro  qnod  bic  ait  Scaliger  ex  Apn* 
leio,  forum  cupedinis  et  fornm  pisca- 
toirinm  idem  ease,  non  sutis  firmo  ti- 
bicine  fnltum  est,  nam  ex  Varrone  et 
aliis  satis  cbnstat  forum  copedinis  a 
foro  piscatorio  diversnmfnisse.  Ooc. 

^  Inde  maceUum']  Vide  sno  loco. 
Idem, 

«  Qued  ibi  /uerit  Cupediui»']  Varro- 
nis  locus,  quem  Festus  intelligit,  est 
ex  lib.  rerum  bnmanarum,  'Nnme- 
rins  Eqnitius  Cnpes,  inqnit,  et  A. 
Omanius  MaceUus  singnlari  latroci- 
nio  multa  loca  habnerunt  infesta.' 
Sed  ibi  noo  cupedo  sed  cupe»  nomina* 
tnr.    Unde  ergo  cupediui»?  Idem. 

*  Cupreeti}  Plinius  apnd  Servium, 
qui  nondum  editns  est :  *  Romani 
moris  fiiit,  proptercserimonias  sacro- 
mm,  qnlbns  P.  Komanus  obstrictns 
erat,  nt  potissimnm  cupressns,  qns 
excisa  renasci  non  solet,  in  vestibnlo 
mortoi  poneretor,  neqnis  impradens 
funeif am  domnm  rem  divinam  factu* 
ras  introeat,  et  qnasi  attaminatus  sns- 
cepta  peragere  non  possit.'  Ez  his 
Servianis  intelliges  qaare  Plinins,  de 
ea  arbore  leqnens,  dixerit,  '  Diti  sa* 


DB   VBRBORUM   S16NIPICATI0NK   LIB.   Itl. 


201 


generis  arbor  excisa  non  renascitar ;  sicot  ex  mortuo  ni- 

bil  jam  est  sperandum :  quam  ob  causam  in  tutela  Ditis 

patris  esse  putabatnr. 
Cura  *  dicta  est,  quasi  cor  edat  f  vel  quia  cor  nrat. 
Curatores '  dicuntur^  qai  pupillis  loco  tutorum  dantur : 

sive  illi^  qui  rei  frumentarie,  agrisve  dividundis  prsepo- 

siti. 
Coria,'  locus  est,  ubi  pnblicas  curas  gerebant.    Calabra 


6  Alii  tforedc. 


^*  099^90*^^^ 


Norffi 


cra,  idco  et  fuaebri  signo  ad  domot 

poftiti.'    Novom  ftuten  lionc  morem 

Ibisie,  nef|ue  t«m  Yetostnm,  quam 

pntat  Serriuft^  vel  ex  eo  apparetyqnod 

peregrina  erat  arbor,  seroqne  Romam 

adTeetafnit,  non  mnltnm  ante  Cato- 

oit  a^tatem :  neqne  enim  de  ea  tam 

▼erbote  loentns  esaet  Cato,  ut  notat 

etiam  Plinios :  divitum  aute»  tantnm 

non  etiam  omninm  «dilMis  preponi 

solere  aactor  Lneanna :  *  £t  non  ple* 

beios  Inetns  tettata  cnpressus.'    Cn- 

jns  rei  eantam  nnllain  aKam  pnto, 

qoam  raritatem  arboris,  quod  initio 

panci  in  agrls  aut  intra  nrbanas  vil» 

las  eam  arborem  institnebant.  Jot. 

SetiL 

Ci^presti]  Servins  ad  itlud  iii.  JE- 
aeid.  *  Et  fronde  coronant  Fnnerea/ 
*  Romani,'  inquit,  *  moris  fnit,'  &c, 
Ad  Irane  morem  allndens  Horat.  Od. 
14.  lib.  fi.  '  Neqne  harnm,  qnas  colls, 
arborum  Te  prseter  invisas  cupressos 
Ulla  brevem  dominnm  seqnetnr.'  Et 
Virg.  lib.  Ti.  '  Ferales  ante  cupres- 
los  ConstilnoBt.'  Porro  noo  omnium, 
•e4  nobiliom  tantnm  et  divitnm  fu- 
neribos  adhil»ebatnr:  anctor  Lnca* 
nus :  '  £t  non  plebeios  Inetns  testata 
cttprmsns.'  Cnjnt  rei  canaam  este 
pntat  Scaliger  raritatem  arboris, 
qnod  initio,  panlo  ante  tempora  Ca- 
tonia»  panci  in  agrit  ant  intra  nrbanas 
vHlaa  oam  arboreminstltoebant.  Dmt* 


•  Cara]  Idem  Vano  lib.  v.  <  Cn- 
rare  a  cnra,  cnra  quod  coc  nrat.' 
IdemServius;  proprie  autem  ncra  de 
amore.  Virg. '  At  regina  gravi  jam- 
dndnm  tancia  cnra.'  Item :  '  tna  cu« 
ra  Lycorit.'  Scaliger  a  jcipos  tatie- 
tas  cnram  dictam  pntat :  sed  magis 
placet  esse  a  }a^w  purgare,  nt  pro- 
prie  ad  nitorem  domns  pertlneat. 
Et  iU  Voss.  /dtm. 

'  Camlerts]  Tutores  dicnntnr,  qni 
impnberibns  dantur,  qni  se  per  »ta* 
tem  defendere  non  possnnt,  curalo- 
res  vero,  qni  totoribns  snccednnt  et 
dantnr  pnberibns.  £t  bmc  voUiit 
Festns,  enm  ait  cnratores  loco  tnto- 
rum  pnpiUis  datos.  Ubi  eo  errasso 
videtnr,  qnod  pnberibnt»  non  pnpiHis 
darentnr.  Nam  ez  jnris  formnla 
ttttor  pupilium  puberera  factom  ad- 
monebat,  nt  sibi  cnratorem  sumoret. 
Tameo  extra  erroris  aleam  erit  Fes- 
tnsy  si  dicamns  pnpillornm  nomine 
pnberes  aliqoando  etiam  eontineri, 
qnod  verum  esse  sciont,  qni  in  jure 
versati  snnt.  /dem. 
.  >  CnnBi\  Quod  ait  additas  esso 
qoinqne,  nt  ia  sna  qnlsqno  cnria  sa* 
cra  pnblica  facoret^  est,  ni  fallor,  vel 
mendosuni,  vel  falsnm.  Ucet  verbo 
CentumviraHa,  xzxv.  enrias  eosdem 
esse,  eaistimet  tribas :  qood  eontra 
Ronianarnm  remm  memoriam  esl. 
Videndnm  esC»  an  rccte  aau>vari  pos* 


202 


RBXTI  POMPBII   PB8TI 


caria  ^  dicebatar,  ubi  taiitam  ratio  sacrorom  gerebatnr. 
Carise  etiam  nominantari  in  qaibus  aniascujasqae  partis 
popali  Romani  quid  geritur :  7  qaales  sunt  eae,  in  quas 
Romulus  popolum  distribuit  numero  triginta:  (quibas 
postea  additsd'  sant  quinque:)'  ut  in  sua  quisqae  curia 


***^********^ 


7  Al.  di^m-.S  Vide  Not.  g,  «cc. 


NOTiE 


siot  ilift  Yerba :  ^«16111  potUa  addita 
fiMlfMtiifMc:  qu»  fortaate  Pauli  tont. 
HiB  amorii  cetera  Tera  tnnt,  preter- 
qnam  qnod  de  Domintbns  cnriamm 
ftcribit;  qnod  nonnnllis  falsnm  csse 
videtnr.  Ani.  Awir* 

Cunm]  Asconins  in  Varr.  iir.  sen« 
tire  f  idetnr  tribns  et  curias  easdem 
esse.  <  Tribus/  inqnir,  *  principio 
tres  foernnt,  Tat.  Ram.  Lnc  pos- 
tea  de  nominibos  Sabinamm  plnres 
factmsont,  qnibus  deprecantibns  bel- 
Inm  parentum  maritoromqne  finitnm 
est ;  ad  postremnm  xxxv,  iketm :'  et 
in  Verri.  it.  *  liegiUmos  omnes  tri- 
bns  habent  diTisores  snos»  qnos  Plan* 
tns  magistros  Cnriamm  Tocat  in  An« 
luL'  Vide  Verriom  apnd  A.  Oell. 
lib.  xviii.  c  17.  nbi  scribendnm  est, 
iribiu  fnsgnc  et  oirJM,  pro  eo  qnod 
estin  Tnlgatis,  dmriof.  Fnl.  Ursin. 

Cktm]  Calabra.  Olossariom :  <  Ca- 
labra,  brwim,  fioukii:'  sane  hoe  ver. 
bo  hrwfira  significari  nonqoam  legl* 
Sopra  monaimos  Inepti  mutilatoris 
verba  esse,  pninu  pottm  tmU  oddi. 
tm  fHJofiie.  Illa  tero  etiam  men- 
dosnm  tinnlnnt :  «ositna  coriefin 
ewyimon.  Legendum  enim  CartHM, 
ant  Coreliani  Ftrgioimi:  vel,  sl  mat is, 
Cmrimuhm,  Sabinaram  enim  virgi- 
Dum  nomina  imposiu  Cnriis.  Jot. 
Seai, 

Curim]  Tribus  modis  accipitar  cn* 
ri«.  Sed  ex  eadem  semper  origine, 
oempe  a  cnra.  PrimO|  pro  loco  nbi 
seaatns  consedit.    Varro  lib.  it.  de 


vita  pop.  R.  « Itaqoe  propter  coram 
locns  qnoque,  qno  soam  qnisqiie  se* 
nator  confert,  coriam  appeilat.*  Se* 
cundo,  qum  et  primo  vocis  origo,  pro 
loco  obi  aacerdotes  cnjosqne  carie 
res  divinas  peragerent,  ut  '  cnriae 
veteres.'  Deniqueprotrigesimaparte 
popnli  Rom.  qni  in  triginta  cortas 
dif isos  foit.  0oas  priores  aignifica- 
tiones  Festns  araplexns  estt  at  et 
Varr.  lib.  vi.  '  Cnrias  doomm  gene<* 
ram,  nam  et  nbl  corerent  sacerdotes 
ras  dif  inasy  at  cnrim  veteresy  et  nbi 
senatos  humanas,  ot  Cnria  Hoatilia, 
qood  primos  BBdifieavit  Hostilios  rex.' 
Apad  Festom  pro  gerOwr  qnidam  U* 
brt  habent  digtriiwr,  Male»  nt  vide* 
tar,  nam  sacre  Festns  intelUgit,  qnm 
singnlse  cnrim  in  sacre  saa  sede  per 
sacerdotes  snos  peregebant.  l>ac. 

k  Ctdabra  Curia]  Ad  coUem  Capi- 
tolianm  si U.  Sic  d tcU  a  colflide,  boc 
esty  toeandt,  Qood  onifersns  popa* 
Ins  ad  eam  calaretory  vocaretor,  sin- 
gnlis  calendis  ad  nonas  et  nnndinaa 
ediscendu.  Unde  liqnet  haac  faisse 
maximam  coriam,  omnibas  popoU 
cnriis  comronnem,  qoam  sopra  trigin* 
ta  reliqnas  a  Romnlo  exstnictas  Capt* 
tolinm  inter  et  Palatiom  sedificasae 
Numam  tesUtur  Dionysios  Ub.  ii. 
cap.  6.  Idaa. 

«  QaUnu  ti  ptttta  addUm]  Non  vi- 
deo  cnr  h«c  verba  f iris  doctis  sos- 
pecta  sint,  cum  irUmt  et  cNrt«  perpe* 
too  unnm  et  idem  fuerint,  aliud  ex 
alio  conflatum  corpus  Romani  populi* 


DB   VBRBORUM   SI6NIFICATIONB   LIB.  llt. 


203 


aacra  publica  faceret,  feriasqne  observaret ;  bisque  cariis 
siqgulis  Doniina  Curiamm  yirginum  ^  imposita  esse  di- 
cuntur,  quas  virgines  quondam  Romani  de  Sabinis  ra- 
pnerunt. 
Curiales  *  ejusdem  curias,  nt  tribnles,  et  municipes.  Cu- 
riales  flamines"'  curiarum  sacerdotes.     Curiales  men* 


NOT£ 


Qttod  et  ipte  Feitns  aperte  oos  do- 
cet  in  *  ceDtiunviralia.'  Locom  adi. 
Idcm. 

*>  Nmnma  Cwriarum  virginum]  Lege 
turimm  vtrgimmii  aot  cMrdimn,  live,  it 
mavisy  cmriennumy  ut  monet  Scaliger. 
Ek  Coribua  Sabinis  scilicet.  Jdem 
lAr,  lib.  I.  '  Itaque  cnm  popnlom 
in  corias  triginta  divideret,  nomina 
earnm  coriis  imposoit.'  Sed  falsi 
sont  et  Livins,  et  Festns,  aliiqoe  om- 
nes,  qni  idem  tradidere,  nam  ez  Dio- 
nysio  et  Plntarcho  certom  est  Coriis 
Doraen  impositnm  a  docibos  et  eo- 
rnm  patriis,  idqoe  etiam  ez  earom 
nominibns  qom  snpersont  coililMt  sa* 
tis  apertom,  etsi  iofra  Festos  in  *  Po- 
pilia '  tradity  non  tantom  a  Tiris  sed 
a  fflemiois  qooqoe  tribos  nominatas. 
Verum  in  antiqnitate  enncleanda  sa- 
tis  indiligentes  foere  Romani  Tete- 
res«  et  in  ea  molto  accoratiores  Orae- 
ci,  ot  Dio,Platarch.  Dionysios.  idem» 

>  Curitlei]  Dicontnr  et  servi  Cn- 
riarnm,  qoi  etiam  post  desitam  Co- 
rlatorom  comitiomni  soleonitatem  ea 
comitia  couTocare  solebant.  Teren- 
tios  non  alios  intelleait,  '  Corialis 
▼eroula  est,  qoi  me  vocat :'  oiai»  qood 
verios  pnto,  ewnalem  dixerit  ab  eo, 
qood  Oraecl  ceiisebant  sertos  ez  tri* 
bn,  popolo,  et  cnria  domioorum.  Ita- 
qne  apod  Aristophanem  legimns,  vV 
Srpt|Bvio8iSpov  Bpfrrar  iu  rov  4f XAi»t. 
A  qna  mente  dicit  servns  in  Phor* 
mione :  *  Amicos  snmmos  meos  et 
popolaris  Oeta  :*  Tocat  popularem 
sunm  io  palliata  Commdia,  servnm 
cnjos  heros  ejusdem  9^v  esset  cnm 


soo  hero.  Si  serTi  erant  Cnriales,  et 
Temas  qnoque  fnisse  necesse  esU 
Qnare  eruditissimns  Tir  Ant.  OoTea- 
nos  asseqoi  non  potnit,  cnm  tamen, 
si  tllod  sagas  ingeninm  adhibnisset, 
potnisset,ni  fallor,  ant  certins  pro- 
nnntiare,  ant  prudentios  tacere.  It 
senri,  cum  liberabantnr  a  magistratu, 
prKuomen  et  nomen  ipsios  magistra- 
tns  accipiebant.  Publici  ii  serTi  erant 
es  iis,  qui  dicebantnr  SerTi  Romani. 
Porro  Cano/ef  postea  et  CuriemeM 
dicti  snnt,  qnia  cnm  antea  Cnrionnm 
esset  habere  *  Comitia  Cnriata/  ipsi 
postea  obsoleta  Teteri  consnetndine 
Comitioram  eoram  Ticem  ea  Comltia 
habebant,  et  propterea  abusl  sunt 
posteriores  Romani  eo  nominct  nt 
omnessenros  publlcos,deindeet  prae- 
cones,  Tocarent  Curumei.  Martialis  : 
*  epigrammata  Cnrione  non  egent.' 
Sed  et  Ceicrferes  ipsos  antlqnitns  to^ 
cabant  CnrtMies,  ut  in  carmine  Sall- 
ari:  *omnia  dapatilia  comisse  Janl 
Cnsionea:'  hoc  est,  Calatores,  toI 
prsecones  sacroram*  Illi,  nt  dixi, 
erant  serTilis  condttionis.  Jot.  Seui. 

Curiaiet]  Qusdem  curiae.  Plant. 
Anlul.  II.  9.  '  nam  neqne  qnisqnam 
eurialinm  Venit,  neqne  magiater, 
qnem  dlTldcre  argentum  oportnlt.' 
Triboles,  ejnsdem  trlbus  ;  mnniclpes, 
ejnsdem  mnniclpli.  Vide  sno  loco. 
Duc. 

■>  CnraolM  Ftemiaes]  Minores  Sa- 
cerdotes  intellige,  qnl  cnrionnm  ti- 
cem  sacra  et  csrimonias  obibanty 
nam  eurieneM  cnriarura  sacerdotea  fn- 
isse  notum  est.  /dm« 


204 


8BXTI    POMPBil   PBSTI 


sae/  In  qaibus  immolabator  Janoni^  qu»  Coris  est  ap- 

pellata. 
Curiata  comitia*  a  cnriis  appellata. 
Curii  fana  ^  a  Curio  '  dicta,  quia  eo  loco  domum  habuerat. 
Curionem  agnum''  Plautus  pro  macro  dixit,  quasi  cura 

macmisset. 
Curionia  sacra/  qu»  in  curiis  fiebant. 
CurioDiam  aes  *  dicebatur^  quod  dubatur  curioni  ob  sacer- 

dotium  curionatus. 
Curis  *  est  Sabine  hasta.    Unde  Romulus  Quirinus^  quia 

eam  ferebat,  est  dictus ;  et  Romani  a  Quirino  Qnirites 
'   dicuntur.    Quidam  eum  dictum  putant  a  Curibus^  quae 

fuit  urbs  opulentissima  Sabinorum. 


9  Qiiidam  libb.  Cwriati  /tma  a  euriatio. 


NOTiE 


*  CmtmIm  hwiim]  Menss  cujttflqae 
curi»,  JanoBi  dicats.  Dionys.  lib.  ii, 
cap.  8.  Tatiaa  in  omoiboa  cariit 
mensas  Janoni  Qniritin  ac  Sabinm 
dicavit.  Hae  mensm  celebrandis  cen» 
TiTJia  inatitntK .  Nam  singnlae  carim 
cnm  snis  saeerdotibus  sacri6cia  obi* 
banfyet  nnaepniabantur»  unde  et  'cn- 
ris  dies '  apnd  Ciceronem  de  Orato» 
re:  « Ut  cnm  laoti  accubuissenty  tol- 
lcretnr  omnis  snperioris  sermonis 
tristitia,  eaqne  esset  in  homine  ja« 
conditas,  tantua  in  jocando  lepos,  nt 
diea  inter  eos  curi»  fuisse  ▼ideretnr.' 
/dtfjN. 

*  Cwriata  eomiiia']  Quibus  cnriatim 
.saffragia  dlcebantnr,  nt  qnod  plnrea 
cnriae  statuissent,  id  jnsanm  populi 
dkeretur.  £a  MagistralnSy  qui  prio- 
^bns  eoniitiis  creati  foerant,  confir* 
mabant.  Idem, 

f  CurUfima]  k  qnodam  Cario  dic- 
ta.  Qoidam  codd.  CuriaHfaMa.  For- 
.san  Cwii  tifaia.  Sic  infra  '  Mancim 
•tifata.'  Locura  adL  /dcm. 

%  Curiojum  agnum]   Ixicua  Plauti 


est  Anlnl.  iii.  6.  '  qno  qoidero  aftno 
sat  scio/  '  Magis  curiosam  nnsqnam 
ease  nllam  bestiam.  Volo  ex  te  scire 
quld  sit  agnns  cnrio^  Qni  ossa  atqne 
pellis  totns  est,  ita  cnra  macet.'  Ubi 
et  an^tamm  et  cnrisiMm  Tocat.  Nec 
neceue  est  nt  snpra  pro  cuHaaam,  eu» 
rinum  legas,  nam  utrnmqne  recte  dici 
potest.  £t  Apnlei.  Agnum  pinf  uem 
MCKrMfMm  Tocat.  /tfcsi. 

'  CMrionui  Mcre]  Qnm  in  cariis  ba- 
bebant  a  cnrione  sacromm  curialinm 
praefecto.  '  Cnrioninm  ssa/  k  mwnai 
annuel  du  Curk,  Idem. 

*  Cm^ntnm  «t]  Cnrionin  sacrn» 
Idtm. 

'  Cwrie]  '  Cnrla '  Sabinornm  lingna 
bastam  significare  testatnr  Cato  et 
aJii.  Ovid.  etlam.  *  Sive  qnod  bastn 
qnitis  priscis  est  dicta  Sabinia.'  Sed 
propius  vero  est  a  Cart  Cnribna  no- 
men  inditnm,  et  a  Curikua  QmrmMm 
et  Quiriiee  dictos.  Naro  Qumtea  pro- 
prie  qni  Cwre$  Sabinornm  oppidnm 
incolebant.  £t  a  Cwribu»  Qniritea 
Appellatos  testatnr  Uvius  lib.  i.  *  Qui- 


BB   VBRBORUM   SIONIFIGATIONB   LIB.   III.  206 

Curitim ""  Jaaonem  appellabant,  quia  eandem  fenre  hastam 

putabant 
Cunricalo  *  pro  cursim  ponebant.    Plautus :  Licet»  inquit, 

Yos  abire  curriculo. 
Curriculus  deminutivum  est  a  curru. 
Curtii  locus  «*»  ^  appellatur  a  Curtio»  qui  eo  loco  in  profun- 

dissimum  se  ob  salutem  populi  Romani  piojecitbiatum. 
Cumles '  equi  quadrigales.    Curules  magistratus  appellati 

suntf  quia  curru  vehebantur. 
Cussilirem  •  pro  ignavo  dicebant  antiqui. 
Custodelam  dicebant  antiqui^  quam  nunc  dicimus  custo* 

diam. 

Custoditio  est  opera  ad  custodiendum  quid  sumpta. 
Cutis  ^  Grascam  habet  originem  :  hanc  enim  illi  jwtos  di- 
cunt. 


^^^^0^9^»^^^ 


10  Legendum  monet  Dac.  faeiif. 


NOTiE 


ritei  a  Coribn«  appellati.'  Et  inde 
fonan  Jono  Sabina  Quins  etiam  dic- 
ta.  /tftfin. 

"  Cnnltm]  Vide  <  Cnris.'  /dm. 

^  Cwmod9\  LocDS  Planti,  quem 
hndat  Festns,  est  ex  iis  fabulii  qna- 
rnm  noraina  non  snpersnnt.  Sed  ea 
v«ee  idem  alibi  sttpins  nsns  est.  Ut 
Mostel.  '  Sed  ego  snmne  infelix  qni 
non  abeo  cnrricnlo  domum  V  Quod 
Festns  ewnm  exponit.  At  doctiss. 
Vossins  non  censet  esse  adverbinm, 
sed  a  nomine  «vfTicttte»  et  cwTtaifo 
esse  Mm.  Nam  idem  dixit  Trinnm. 
T.  4.  '  Curre  in  Pyr»um  atqne  unnm 
curricnlnm  face.'  £t  id  magis  placet. 
Idem, 

T  CarHt  l(Mi»]  Lege  factit.  In  foro 
erat.  Sed  de  liac  hlstoria  apud  Ve- 
teres  non  constat.  Alii  a  Marco  Cilr- 
tio,  alii  mnlto  ante  a  Curtio  Metio, 
T.Tatii  milite,  dictUm  volont.  De 
priori  plures  consentinnt.  Vide  Lir. 
lib.  VII.  sect.  6.  triplicem  bistoriam 
affert  Varro,quem  ride  lib.  iv.  /tfrm. 


■  Canfln]  Eqni,  qui  currum,  ubi 
sella  curulis  erat,  trahebant.  Erat 
autem  s^lla  curnlis  ebnrnea.  Unde 
'  Cnrnle  ebnr'  appellat  Horat.  Orseci 
Af^4rriror  M^r.  Magistratus  qui 
hac  sella  uterentnr  ooit/et  dicti.  /d. 

*  Cnssrlirm]  Prins  dictos  puto  Cm- 
si/iref.  Sic  Tocati  igna?i,  et  oscita- 
boudi,  qui  per  vias  urbis  otiosl  ince- 
dnnt  varici,  et  lentis  passibns.  Me- 
taphora  ab  aratoribus,  qni  porcas  in 
agro  facinnt.  Oportet  enim  eos  pe- 
des  ambos  in  snlcis  seu  liris  ponere, 
et  porcam  in  medio  habere :  nt  ne- 
eesse  sit  varicitus  incedere,  quod  di- 
cebatnr  *•  Cossim  lirare :'  nnde  CMst- 
Itref.  Coaitai,  pro  toxtm,  est  varicitns. 
Vide  Noninm.  Attins  Parergis.: 
'  Bene  proscissas  Cossigerare  ordine 
porcaa/  bidenti  ferro  rectas  deruere. 
Formatom  verbom  ex  Co%»\m  et  ag^ 
gtrare*  Jos.  Scal. 

^  CtcHs]  Non  video  quomodo  a  «c^- 
ros  qnod  profunditatem  notat,  cirfu 
possit  deduci.    Et  vera  est  conjec- 


206 


6EXTI   POMPBII   F&ST1 


Cyhblb  *  mater,  qvain  dicebant  magnamy  ita  appeUabatar, 
quod  ageret  homines  in  furorem,  quod  Groeci  xifitifio» " 
dicont.  Cybele  vero  eadem  dicta  a  loco,  qui  est  in 
Phrygia. 

Cybium  ^  dictum,  quia  ejus  medium  aeque  patet  in  omnes 
partes^  quod  genus  a  geometris  xu/3ey  dicitur.  Unde  etiara 
tessellfls  quadrats  xv/3oi.  Hinc  et  xujSioy  genus  piscis, 
quia  piscantes  id  genus  piscium  velut  aleam  ludant. 

Cyllenius  *  Mercurius  dictus,  quod  omnem  rem  sermo  sine 


11  Al.  Ktfiifit»,  vel  Mn^,  ▼€!  KvMlkiM,  Tel  c^aucot.    Vid.  Nol. 


NOTJE 


tora  Voti.  qoi  legendoin  nionuit  vk6' 
T«t,  qood  Hesych.  intcrpretatar  vay 
94pfuiL,  '  omnem  pellem.'  Atric^otcii- 
iitf  ut  o  0r4y0  tef.  A  mcdros  etiam 
Beutum  et  aemHca,  Doc. 

<  CffbeW]  Deoriim,  meter  ideoque 
roagna  mater  dicta.  Sed  legendnm 
Cybebe:  otTirisdoetia  piacnit.  Cybebe 
enim  a  GrKco  x^fiov,  lege  it(ffinfio9, 
vel  ut  alii  Kvfihfiotp»  Malim  «^/9q0or. 
Nam  Kdfiiifioi  proprie  Cybeles  forore 
correpti,  ut  fioKxo^  qui  Bacrbi  spiritn 
pleni  erant,  dicebantur.  Vide  Eo- 
stath.  in  k^Moi,  Est  autem  KvMe» 
idero  qnodacWlioTfr,capitis  rotatlone 
fororem  contrabere,  qnod  Cybeles 
sacerdotiboi  aolenne  foit.  Locanos : 
*  crinemqoe  rotantes  Sanguloei  po- 
poiis  nlolamnt  tristia  Oalli.'  Eadem 
Cffbeie  a  Cybelo  Pbrygi»  roonte  dic* 
ta.  £t  male  qoi  pro,  A  loeo  qui  est 
tn  Pkrffgia,  legnnt,  a  Imco  fmieUw  Pk, 
Idem. 

•»  Cy6i«m]  Salsamentl  siTe  Urichi 
genns  qnadratum,aGrcco  KOfios,  quod 
Oeometris  figuram  qnadratam  notat. 
A  Pelamyde  fiebat  cybium,  qnia  Pe- 
lamys  in  cybla  secabatur.  AthenKOs 
lib.  II.  *lK4erutt  V  h  Zevrip^  mpi  tkns 
«fAo^^Sat  KvfiSa  fZro/  ^an  fuydXa, 
Plin.  lib.  is.  cap.  16.  *  Pelamydes  in 
gpoiectos  particulatimqne  eonsectte 


in  genera  cybiernm  dispartlnntnr»' 
Et  hic  mos  etiamnum  durat ;  ThoDni 
enim  qni  et  Pelamydes,  in  cybia  se» 
cantur.  Infra  Fesius,  cnm  ait  Kbfiuuf 
esse  genns  piscis,  pelamydem  intelU- 
git,  sed  in  eo  falsos  est,  qood  Pela- 
mydas  cybia  dicta  foisse  oplnatnr, 
c»m  earum  tantum  friistilla  in  qna- 
drnm  concisa  cybia  dicta  sint.  Ne- 
qne  Festo  faTCt  Plinius,  nt  doctiss. 
Salmasios  existimaTit,  qoi  et  Festom 
et  Pliniom  eodem  roodo  deceptos  pn- 
tat.  Plinil  Terba  sunt  ez  lib.  xzn. 
cap.  ttlt.  *  Cybinm,  ita  Tocatnr  pela- 
mys,  quse  post  XL.  dies  a  ponto'  in 
Mieotim  reTertitur.'  Sed  enim  vi- 
tioso  codice  Salmasios  ntebatnr,  nam 
omnes  alii  qiii  melioris  notse  snnt,  a- 
perte  prseferoot,  CybiMm,  Oa  necolnr 
cencita  jielaiiiys,  4^.  In  fi&e,  cnm  Fes^ 
tos  ait  piscantes  piscem  illnm  qoaai 
aleam  Insisse,  de  ejus  Cybiis  inteUi- 
gendum  est,  qnibus  pitcatorea  pro 
alea  utebantur.  Mem, 

*  CylUnhui]  Mercnrins  Peomn  nnn- 
tins  et  interpres,  et  quia  eornm  maQ- 
datasermone  exeqnebator  alne  ma* 
nnom  anxilio,  a  Grstco  «lA^^t, '  man- 
cns,'  Cylleniom  dictnm  Festns  pnt»- 
Tit.  Ubi  llinm  meras  nngas  Indere 
neroo  non  Tldet.  Ita  enim  a  Cyllene 
Arcadite  monte  dictna  est.     Virg, 


DB   VBRBORUM   SI6NIF10ATIONB   LIB.   111.  S07 

manibus  conilciat,  quibas  partibus  corporis  qai  carent 

xvXhoi  Yocantor :  ideoqne  quadratum  eum  fingnnt.    Alii 

volunt  sic  appellatum,  quod  in  Cyllenia  via  **^  sit  nutri- 

tus.    Alii  quod  in  raonte  Arcadiae  Cyllene.    Alii  quod  a 

Cyllene  sit  nympba  educatus. 
Cymbam>  Grseci  appellant  xufb/Sijy. 
CymlHum  ^  poculi  genus  a  similitudine  navis,  quae  dicitur 

cymba,  appellatum. 
Cynthius  ApoUo  a  Cyntho  Celi  monte  vocatus. 
Cyparissae  ^  appellantur  acies  quaedam  igneae,  quse  noctu 

apparere  solent  ad  similitudinem  cupressi. 
Cyparissise  dicuntur  ignes  prodigiosi  a  similitudine  cypres- 

sorum. 
Cypria  ^  VenuSi  quod  ci  primum  in  Cypro  ^  insula  templum 

sit  constitutum:  vel  quia  parientibus  praesideat^  quod 

Graece  xufiv  parere  sit 
Cyprio  bovi  °^  merendam,  Ennius  sotadico  versu  cum  dixit^ 


**i**^*#***#^ 


12  CoDJicif  Dae.  CyUene  vico  vel  CfUenio  vieo. 

NOT.E 

vui.  ^oeid.  *  Vobii  Mercnrins  pater  eupreuuiy    euparUtiu    dicebatur    a 

ett,  queiD  candida  Maia  Cyllenei  ge«  Orsco  lanrdpiffaos.  Yirgil.  *  Nec  Id»ia 

lido  Gonceptnm  vertiee  fndit.'    Ta*  cuparigsii.'    Idem, 

men  tl    Orscnlomm    amas   sonnia  ^  CyprU]  Cypris  et  Cypria  dicta 

vide  Enitath.  in  Homer.  p.  800.  et  Yenui  a  Cypro  iniula,  non  a  ic^iy, 

1MI.  Jdem,  quanquam  idem  aliqnis  senserlt  qui 

'  CffUema  vta]  Ad  hanc  Tiaro  invea»  ait :    K^pts,  leCowopif  rit  oSs-a,  At  rh 

tigandam  nullam  invenire  viam  pos-  ic^ir  vapfxi'^^  !•  *  Cypris,  quasi  cyo« 

sum.     Forsan  rescribendnm  CyUene  poris,  qoasi  parere  faciat/  quod  et 

ciea  vel  CyUenio  frieo,  Idem.  apnd  Enstath.  legere  est.    Idem. 

V  Cifwibam']  Navigii  genns  :  Yirg.  >  Qiiod  ei  prinmm  tn  Cypro]  Yemm 

*  Oemuit  snb  pondere  cymba.'     A  est  primum  Yeneri  templum  consti- 

Onpco  K6p0iit  quod  veiif  eUof  exponit  tutnm  fuisse  in  Cythera.  Et  hoc  illud 

Hesy^.  /tfm.  est,  qnod  hic  Festum  fefellit :  Cythe- 

^  Cyai&taiii]  Pocnlnm  qnod  in  mo-  ram  enim  hic  Cypri  urbem  pntavit, 

dnnTcymbae  fiictnm.    Yirg.  v.  JEn.  qu«  re  vera  est  Peloponnesi  insnla 

'  Cymbiaqoe  argento  perfecta  atqne  in  sinn  Laconico,  nbi  Yeneri  teni- 

aspera  signis.^  /d«iii.  plnm  primi  dicarnnt  Phoenices.  Yide 

>  Cyportistf]  Cnparlssese,  et  cnpa-  Pansan.  in  Laconicis.  /tfem. 

riaslae,  et  cupariasse,  ignes  qni  in  mo-  ■  Cyprto  bwi]  Yidendns  Plinins  1. 

dnm  cypressi  apparent.    Nam  pro  zxiii.  c«  20.  FnU  Urein* 


S08 


FB8TI   DB  VBRB.  SIGNIP.  UB.   III. 


significat  id,  qaod  solet  fieri  in  insola  Cypro,  in  qoa  bo- 
▼es  hamano  Btercore  pascuntur.  Idem  cum  dicit,  Prop- 
ter  stagna,''  ubi  lanigerum  genus  piscibus  pascitur :  esse 
paludem  demonstnit»  in  qua  nascuntor  pisces  similes 
ranancalis,  quos  oves  consectatsB  edunt. 
Cytherea,''  Venusi  ab  urbe  Cythera,  in  quam  primum  devec<r 
ta  esse  dicitur  concha,  cam  in  mari  esset  conoepta. 


NOTJE 


CyprtoteM]  T«ni  veroni  cst  ttllos 
boves  ^mro^dyov^  essc,  qiMm  ullai 
oves  miAo^dyous,  Utrnmque  enim  con- 
trariuro  animali  mroinanti.  Scio  qni- 
dem  in  qoibosdam  nationibus  pisces 
arefiictos,  ac  aale  duratos  bubns  ap- 
poni.  Sed  alind  cst  pisces  pecori 
dare,  com  jam  amplius  pisces  non 
sunt,  aliud  pecns  ipsos  ▼ivos  consec- 
tari  et  pasci.  Scd  mpi  ffKttro^dymv 
fiomif  non  solnm  Festus  ait,  sed  et 
Orcci  wapotiuorypd^if  exponentes 
provorbiom  Kdvpcos  fiovs,  Vide  illos. 
JO0.  Sc0l, 

Cyprio  bovi  mirendom]  Cyprios  bo- 
ves  stercore  vesci  antiqnis  proditom 
cst,  iinde  'Cypriiis  bos'  proverbii 
vice  in  qoerolibet  jactabator,  qoi  se 
fcedo  victn  imbulbitaret.  Hesycb. 
K^wptos  fiovff  4wl  Kowpo^diyov  obeoSov 
rdtfVffroi  tovrOf  iwi^  ol  K^pioi  fi6os 
Kowpo^oyova^i,  id  est,  *  Cyprius  bos  in 
merdiphagnm  qnemlibet  dicitur  is- 
tud,  quod  boves  Cyprii  stercore  ves« 
contor/  Quanqiiam  id  contra  rn- 
minautis  naturam  esse  constat.  Ooc. 


*  Propier  alofMi]  Hic  Sotndicus 
versoi  sic  legi  debet :  PropUr  wi^gmo 
gemuMlamigerumpioeUm^paMeit,  £t- 
si  falsnra  est  oves  ullas  esse  A^sfdl- 
yovs,  Idem, 

«  Cfftherea]  Ab  nrbe  Cypri  Cy- 
thera,  in  qnam  salo  exorta,  statim 
delata  fuit.  Qnapropter  et  in  Cypro 
natadiciiur.  Unde  Cjypnfniciedicta. 
Verum,  qula  bnjus  Cytherae  nemo, 
qood  sciam,  praeter  Hesiodi  8cho- 
linsten  meminit«  eos  seqnor»  qui  Cy- 
theream  dictaro  tradunt  ab  insnla 
Cythera,  in  sinu  Laconico,  hodie  Cc- 
rigo,  Vide  Bocharti  Chanann  lib.  i. 
cnp.  22.  Neqne  illud  prKtereiindomy 
Scholiasten  Uesiodi  Cytheraa  acca^ 
pisse  de  nrbe  Cypri  manifesto  contra 
roentem  Heslodi,  qni  scribit  Veoe- 
rem,  obi  primnm  nata  fnit.Cyjlheras 
advectara  :  deinde  et  circumfloam 
ad  Cyprum  pervenisse.  Neqne  eaim 
poterant  in  Cypro  eue  Cytberse, 
cum  e  Cytheris  Venus  in  Cyprom 
delata  sity  dtc.  Uem, 


SEX.  POMPEII  FESTI 


DB 


VERBORUM    SIGNIFICATIONE 


LIBER   IV, 


Dagrymas*  pro  laeryiiHis  liriiiB  saespe  posoit,  iHmiruiii, 
qaod  GraBci  appellant  iinfua.  Item  dautia^^  quse  lautia 
dicimaSf  et  dantur  legatis  hospitii  gratia. 

Dflsdaiam*  a  yarietate  remm  artificiornmqae  dictam  esse 
apud  Lucretium  terram,  apud  Ennium  Hinervam,*'  apud 
Viigiliam  Circen/  fadle  est  inteUigere :  cum  Graece  S«i« 
MAXffif  sRgmftcet  Tfttriare. 

NOT^ 


*  Dmarpmmi  IkttrjiM  a  Oraoo  M- 
qiiod  verbale  ett  m  9dHfy  vel  Sd» 
r.  IJMteitLivia8AmlroDicaiy8cd 
kiNlie a^deam  fraatni quarae»  Dae. 

b  ilcwdeaiM]  Ihwtia  ntbam  cmo 
ariNtrory  et  iode  d  in  I  matato  Mm. 
A  Graco  Tidelket  Mtm;  sant  aittem 
loMlw  Xcniay  qm  legetis  mittebantac 
m  donttiHy  «t  reotc  Festns.  Meminit 
iivias  plos  seael:  lib.  xx  v.  de  SeKon- 
tiaom  lefotis:  *Loces  inde,  lea- 
tiaqae  prKberi  joma  :'  et  elibi,  *  Lo* 
eos  et  Ibtin  pmbiia.'  PloUrcb.  io 
atrim  i  rh  ykp  «oXai^,  At  Imhv,  ol  rvf^ 
fA^  C^no  nit  9pttvfk6omuf  twtfow 
iMXmro  M  An^rmi  rik  w9iiM6fuanf  i.  e. 
'  Antiqaitlio  eniVy  nt  videtnri  tomia 
manera  legatis  mitiBbant :  qom  mit- 
DOpk.  d  For.  Ctof .  Pomp, 


tebaDtnr  vocata  laatia.'  Qaam  anti- 
qans  is  mos  foerit  ad  legatos  manera 
Bsittendi  ex  Hoaeroet  aliis  notam 
est.  /dm. 

«  DmhUmi  Dmdalam  terram  ob 
varietatem  dixit  Lncret.  lib.  i.  *Tibi 
•uavis  Dsdala  tellns  Summittlt  flo- 
res.'  Idero  lib.  ii.  '  Dcdala  cordis 
Carmina.'  £t  lib.  iv.  *  Verbornm 
Dflpdala  lingna.'  Lib.  v.  *  Natiirsqtie 
Dsedala  rerum.'  Item:  'DsedalOsig- 
na.'  Idem. 

^  Apud  Enmnm  MtiMnNMi]  Ob  lani^ 
ficii  arti6cium  :  cai  prmest  locus  En- 
nii  lib.  i.  annal.  sed  mutilos :  *  Dn« 
dala* .  • .  .Mioerva.'  /dfm. 

•  Jpud  KtfSfiliMm  Circen]  Lib.  vii. 
JEneid.  '  Illorum  de  gontt  patri  qnos 
Fe»i.  O 


'JIU 


SRXTI    POMPSII   PESTI 


Ua^^Bades'  sant  aviam  genuSi  quas  .Sgyptii  inter  potan- 
diim  cam  cormis  devincire  soliti  sant,  quae  yellicando 
morsicandoqae  et  canturiendo '  *  assidae  non  patiantur 
dormire  potantes. 

Dalivum  ^  supinum  ait  esse  Aurelius,  iElius  stoltum.  Os- 
corum  quoqae  lingua  significat  insanum.  Santra  vero 
dici  putat  ipsam,  quem  Graeci  Mxmw  :  id  est,  propter 
cujus  fatuitatem  qais  misereri  debeat. 

Damium'  sacrificium,  quod  fiebat  in  operto  in  bonorem 


1  Qoidam  ▼iri  ttmHUmi^.    Vid.  Not.  iaf. 


NOT£ 


Dsdala  Circe  Sopposita  de  matre 
Dotboa  fnrtta  creaTit/  /d«M. 

'  IHg»ade$]  ScrilM  por  c  ftcucMi- 
3<ff»  Hetycblof:  ^ttwif,  clBof  3p4ov. 
Quod  Tero  tmlMriindo  hic  mntaiit 
docti  firi,  et  Bubstitount  CmHimido^ 
neacio  qoare  sibi  pertoaserint  CmiiU' 
Hre  Terbam  Latinum  non  este :  cnm 
aiii  veteret  oiarparint,  et  ▼etoi  OIoi- 
sarii  icriptor :  '  Cantorit,  in0vptfti.' 
Jo§,  SeoL 

Dagnadee]  Pro  dmeneidee  e  conveno 
in  g^  ScmWlSfff.  Heiych.  ^anAsf  elSoe 
Ipnfiw :  a  Uiam^  *  mordeo/  Hai  aves 
coronit  tinctas  eapiti  imponebant, 
qnippe  qnii  ebrietatem  depelli,  le* 
que  ebrioa  factot,  fieri  tobrios  exlati* 
mabant.  De  coronis  Oeopon.  lil». 
Tii.  cap.  SO.  Amv^l^iv  voioSvri  To^r  fio- 
O^of^aff  OT^aiwi  hmh  woudXm^  Mfir, 
^irif^Myoi  Tp  Ko^Qkpt  i* c.  '  Coron» 
ex  Tariis  floribns  capiti  imposita 
ebrios  ad  sobrietatem  revocanf .'  Dae, 

9  Cwttarifndo]  Viri  docti  legnnt 
canftfanda,  sed  neselo  qnare  sibl  per- 
snaserint  eaniurire  Tcrbom  Latinnm 
non  esse,  cnm  aiii  Teteres  nsurparint, 
et  Tetna  Oiossarii  scriptor : '  Cantn* 
rit,  r^Oupifn:  Idem. 

^  Ihdifmm]  Olossnrinm  : '  Daunnm» 
C^popo.'  Manifesto  legendnm  DaU' 
miM:  siaceriora  Tosticia  apnd  enn* 


dem  scriptorem  in  illo,  'DaTns« 
Appm^,  Antpoe:  DaUoaa  enim  legen* 
dnm.  Jof.  fkoL 

DaUvum]  Per  '  sopinnm '  negUgen- 
tem  inteliige  et  inslpientrm.  Ad 
eandem  mentem  gioss»  :  *  Dalirns, 
i^pMT,  &irfipos.'  Item  :  *  DaUTnm, 
A^pora ;'  £t  optime  Santra  eum  esse 
potavit  qnem  Or»ci  rocant  MXaimf, 
ab  ^olico  9el\at^^  '  daUrns.'  M- 
Xaioff  antem  est  ^idraioff,  nt  esponit 
Hesych.  StlXaior,  fadfroior*  Dae. 

I  DoaitMm]  Olossarinm  :  *  Damlnm, 
9vff(ah  Wai$ptoryew6furop,'  contradi- 
clt,  ac  Festns.  Palsnm  vero  Aivi- 
^paaruAf  dietom,  quod  minime  pnb- 
lieom  slt.  Immo  Ita  dietnm,  qned 
pro  popnlo  fieret.  JuTenalis:  *  Pro 
popnlo  faciens  qnantnm  Lanfelln  bi- 
bebat.'  Seqnentla  quoqne  ita  legta- 
da :  Dea  90090«  ^psa  Damiaf  et  •acfrdet 
<^  I>amiatrix  appeilakaim;  8ane  Dm» 
mtafrtx  etiam  in  antiqnltna  excnais 
legebator.  Quod  inepti  bomlnes  In 
neacio  qoas  OrsBcolas  ineptias  muta- 
mnt.  Jof .  ScaL 

Damima]  Sacrificinm  In  bonorffli 
Bfalvy  qma  Bona  Dea  Toc^batnr,  a 
matronis  in  ssde  Pontillcis  Maximl 
fierisoUtnm}  sed  mnle  per  ntttiphra<* 
sln  sic  dictom  pntarit  Festus,  qnaai 
minlme  pnblicnm  sit,  eimi  eonstet 


DB   VBRBORUM  SlGNlPIOATIONB  LIB.   IV.         Sll 

Bonse  Dt9d,  dictam  a  contrarietate,  qaod  minime  esset 
Zi^fMirm,  id  est,  pubiicum  :  Dea  quoque  ipsa  iofila,  et  sa- 
cerdos  ejus  iaiutag,*  appellabatur. 

Danist»/  foeneratores. 

DanuDt^'  dant. 

Daps  "^  apud  antiquos  dicebatnr  res  divinaj  quse  fiebat  aut 
faybema  semente,  aut  verna,  quod  vocabnlum  ex  Grseco 
deducitur,  apud  quos  id  genus  epolamm  Mg  dicitur.  Ita- 
que  et  daptice  se  acceptos  antiqui  dicebant,  significantes 
magnifice:  et  dapticum  negotium^  amplumi  ac  magnificum. 

Dasi,''  dari. 

Daunia ""  Apulia  appellatur  a  Dauno  Hlyricn  gentis  claro 
viro,  qui  eam  propter  domesticam  seditionem  excedens 
patria  occupavit. 

DbagtiOjP  peractio. 


r«i#^ 


9  AIU  Ubb.  DmKkffiXy  et  ita  legeadaai  noneot  Scal.  Dac. 


NOT£ 


pro  pofmlo  factom  fuisse,  et  sob  dio. 
Cieero  epist.  lib.  i.    ad    Atticom : 

*  Credo  enim  te  aadiTiMe,  cum  apad 
dstarem  pro  popiilo  fierer,  veniMe 
ibi  roaUcbri  vestitn  Timm.'    OIom. 

*  DuBinm '  $wrta  ^votfifMor  y§^fi€iw, 

*  Mcrifidnm  sabdiBle.'  Doe. 

-  ^  DmuUf]  Qai  pecaniem  fienori 
collocnnt :  Dniaia^  Orcce  tetioH'  <l 
Zdnt,  fmnni.  IViqiMlfa  etiam  dictna 
n  tebnlia  qom  Ortrce  rpdirtfm»  Qnan- 
<|nam  iUnd  discriminia  interntmm- 
qne  qnidam  ponnnty  ut  daniate  priTa- 
t«,  trapesita  Tcro  pnblicnt  tit  fiene- 
rator ;  led  apnd  Veteret  plernroque 
coofondnntnr.  /dm. 

>  Hammf]  Plant.  Mottel.  i.  2.  <  Ad 
legibnem  cnm  Itant,  adminicnlnm  iis 
dannnt'  Jdem, 

*»  Jlnpi]  Ezempla  dapit  pro  Tcmay 
ant  byberaa  lemente  habet  apnd  Ca* 
tonem.  Jw,  SemL 

J>i|pf ]  Sacrificinm  byberaa  tcI  Tcr* 


na  lemente  fieri  tolitum :  nnde  apnd 
Catonem  reperiat  dapi  pro  ipto  Tcrit 
Tel  hyemit  tempore.  Dap$  etiam  la- 
tiut  patets  nam  omnet  opiparot  et 
tnmtootot  apparatut  tignificat.  Li- 
Tint  Andronicnt :  '  Qnm  luec  dapt 
etty  qnit  fettui  diet  P*  Ez  Horoer. 
illo  Od.  A.  aas.  T(f  9ais^  rh  M  $fju\»f 
tttt  l^^cTo;  Et  inde  dtqdiee  tnrotoote, 
dapetcton  .  magnificnm,  tnmtuotnm, 
dqwt/it,  magnificut.  Dape  aotem  po- 
tina  a  SonUa  qnaro  a  9eit,  nam  priot 
dicebatur  tfiqni .  Dac. 

"  Mhei]  'Dari/  nt  «VaietU'  pro 
<ValerU/dcc.  Idem. 

«  XHmaM]  Plin.  *  Apnlia  Danno- 
rnm  cognomine,  a  dnce  Biomedit  to« 
cero.'  Solinnt  tamen:  'A  Cleolao 
MUioit  fiUOt  Danniot.'  Corrapte  foi^ 
tan.  tdem, 

p  Deaeiiei]  De  aliquando  intendlt» 
auget,  tic  '  deamare/  Talde  amare  : 
'  decultare/  Talde  occoltare :  '  dea* 


91» 


SSari  POMPEII   FBSTI 


^_^^<  «1  slBlte  loqni.    Nam  Gmci pkaMU^ 


f%^ 


j^^hr^mik.  crfce  litum. 

f%,,..j.Hv»iidi^  dicoDtar,  quse  decerpuntur  pnrgandi  causa. 
^^tMeqoe  *  Veteres  Diis  suis  offerebant. 
^  togm  detrit». 

i^v*^i«s  *  est  desperatiu  crepera  jam  vita :  ut  crepuseu- 

iMii^  «tremum  diei  tempus.  Sive  decrepitiis  dictus»  quia 

^it^pter  seaectutem  nec  movere  se,  nec  ullum  facere  po- 

i»el  crepitam. 

V^mltarunt,'  valde  occultarunt. 

OMvmana  ova '  dicuntttr,  et  decnmani  fluctos^  quia  sunt 


^»^^»^»^>»»» 


S  '  L.  m.  addit  Deeoie»,  Decwrionet,*    Fnl.  Unin. 


SOTJE 


gtre/  peragere:  'decalieare»'  omiii* 
so  calicare,  calce  illioire  :  '  Depar- 
e«s/  Talde  parcai,  apad  Snetoo.  *  de- 
foBdas/  Talde  fmdai.  Cic.  Idem. 

4  Debkiermi]  Vido  «Blaterare.* 
Mdem. 

r  Deceikahim]  A  Orttco  mUi|,  ca* 
Ux/eallcare/<decalloai«.'  Vide<Ca. 
licata.'  /tfm. 

•  DecKniiifia]  Purgationes  ad  pla* 
candoB  Deos  fieri  aolitm.  Sed  non 
constat  qnomodo  peragerentnr :  nam 
proprie  dceermma,  de  f^ondibns  ad 
Instrandam  decerptis.  Et  forsan  do 
lis  Festas.  Idfm. 

t  DMtmafMcifM]  Videqnantom  jo» 
rls  Barbarus  ille  slbl  samserit  in  boo 
loeo  matiiando:  nnl  enim  taotnm 
Hercali  hoc  fiebat  JOf.  iSlml. 

Deeima]  Nnnqnam  legi  decima 
qnmqne  Diit  oblata  fiiiBse,  sed  tan^ 
tom  HercoH.  Plaati  Stich.  *  Uti  de* 
cumam  partem  Heronll  pollaceam.' 
Nam  qnod  Decimam  prsBdas  partem 
ApoUini  Totam  apod  XiTlom  tegas, 
alla  plane  rea  CBt.  D««. 

«  DeerepUm]  A  locemay  toI  can^ 


dela,  qna  alttmnm  ezpiralie  eropl- 
tom  edere  solet.  Hoc  entm  est  6e* 
erepare:  ot  apad  Pers.  destertere. 
Decrepitns  a  TetetibnB  OraecisB  ma- 
gistris  eiponitnr  ^^ryiyof,  r9n$ifim> 
^lwf ,  l^f ,  yfytnf  TntxvMbwiwf .  Jes^ 
Sed. 

DeerepitiuiJ  Cni  Tita  erepofn,  id 
eety  dobiay  nt  orepnsonlnmy  diei  tem* 
pns  dabiam»  itel  a  erepUM^  qood  seBOZ 
nullam  faoero  crepltnm  qnont:  snd 
magis  placet  Scaliger,  qoi  alt  esso 
motaphoram  a  lacemn  tcI  candnlo» 
qna  nltimnm  ezpirans  crepttnm  aolet 
edere*  Hoo  enim  ost  deerepm^,  nU 
timiun  erepare,  ot  apod  Persiom  *  de« 
stertere/  id  est,  postreranm  atertorok 
Et  eo  aensn  decfopitns  elegaiilnr  in 
Oiossario  exponitur  imrmrpeimiu,  Qni 
ultimnm  flatnm  siTO  crepitnm  edidit^ 
Dic. 

«  DefMltenmt]  Vide  « deaetio.^  Id. 

'  Dfcnmaiio  oea]  Mimm  Veteree 
inepte  eredidisse  qoa  ordloo  deeln» 
nascuntnr,  ea  esse  omninm  maximn; 
ut  de  flnctibuB.  OTid.  Trist.  lib.  f» 
el*  11.  'Qoi  Tcnit  falnc  flnctos, flnolns 


DB   VKBBORUIf   8I6NIPI0ATI0NB   LIB.   IV. 


218 


'  magna :  nam  et  ovum  deoHmtm  majus  nadcitttr,  et  Aocr 

tas  decimas  fieri  maximas  dicitar, 
Decamanos '  appellatur  limes,  qui  fit  ab  orta  Solis  ad  oc- 

casam.    Alter  ex  transverso  curreos  a^^llatar  Cardo* 
Decures,  decariooes. 

Decurioaes  *  appdlantar,  qai  deais  equitibas  priBsant. 
Dedita  ^  intelligitur  valde  data. 
Defomitatum/^  afomitibas  saccisom,  quibos  conloveri  ent 

solitum. 
Defrensam/  detritam,  atqoe  detonsam. 
Defrui  *  dicebant  antiqui,  ut  deamare^  deperire :  significaa- 

tes  omnem  fructam  percipere. 
Degere  ^ '  antiqui  posuerunt  pro  expectare. 
Degunere,^ '  degustare. 


4  Al.  Def9rmieaium.S  Malit  Dac.  legere  Digtrere.—e  Qnidam  libri  De- 
gmmare. 

aOTJE 


tnpereminet  oronet,  Poitertor  nono 
eity  nndecirooqne  prior.'  Naro  per 
■letaplioram  deeumttma  ea  dicnntur  a 
re  agrtriA  tcitieet,maxinHit  enim  li- 
met  in  agrit  Roroanit  decumanw  to- 
cmtnr.  Jdem. 

s  Decummm$]  In  agrit  Romanii  de- 
•nmanat  limet,  qoi  ab  Oriente  ad 
Ocetdentero.  Cmrda  qoi  a  Meridie 
ad  (Septemtrionem  dirigitnr,  nbi  rann- 
di  cattlinet.  tdem. 

*  Deemimu»]  Glott.  '  Decnrio,  99* 
moMpxn»'*  'DecorioBatttt,  SMceSapx^' 

Id€WU 

*  Dediki]  Valde  data,  id  ett,  omni- 
11O9  In  perpetuum  data»  ita  nt  ra  ne- 
qneat  repetere.  Sie  Tetut  Terentii 
interpret :  '  Dare  ett  quod  repetat : 
Dedcre  ett  ad  perpetnnm.  Bamut 
amicit,  dedimui  hoitibut.'  idem, 

«  Deftmiiaium']  Quod  de  ftmite 
exentitnr :  eit  antem  fomet  materia 
arida  ad  ignetcendnm  apta.  Vlrg. 
'  Rapnitqne  in  fomite  flammam. ' 
Peme»  a  /oveo,  qnod  fomite  foTcri  to< 
lerent.  idem. 


<*  Dtfreu»am]  GloiJiariom:  'De- 
frenia,  Hpovpo  $tpur9Ma,*  *  Defrent, 
tffovpa,  (hpwiUi*  Jo»4  Scal, 

D^freumm]  Defreni,  vel  defrenta, 
proprie  eit  leget  demetia.  Gloii. 
*  Defrenta,  Hpovpa  9tpuA»kra.'  Inde 
per  metapboram  defrenta  vettli  dicl 
poluit  Tettii  detrita  et  detonta, 
Dac 

•  D^]  Vide '  deaetio.*  Idem. 

'  i>eg€re]  Malim  legere  degerere, 
nt  in  marg.  quanqnara  ntnimqne  mihi 
itqne  ignotum  ett.  Nltl  degerere  ope* 
rit  privationem  lignificet  a  de  priva- 
tivo,  nt  dtnatd  pro  mori,  tic  degerere^ 
nihiiagere,  et  qni  nihil  agnnt4|ilo- 
dammodo  vldentnr  espectare.  Ni- 
hil  alittd  taocnrrit,  nanc  qnidem. 
idm. 

t  Degumrt]  Fortatie  Degumare. 
Qnod  in  Conjectaneit  monnimut.  Jo«. 

Degmure]  Oloti,  <  Degoaere,  &iro* 
ye^aa^oij  tnrfYtvaai,'  Sed  apnd  Fet- 
tnm  et  in  Olottarlo  legendnm  roo- 
nnit  Scaliger  Degmmre  iiTe  degumi' 


214 


6BXTI   POMPEII    FBSTI 


Ddiiceps/  qui  deinde  cepit ;  nt  princeps/  qni  primiun  ce- 

pit 
j)eiiicipeni '  antiqni  dicebant  proxime  qnemqne  captnm,  nt 

piincipem>  primnm  captnm. 
Deinde  ^  compositnm  est  ex  praBpositione,  et  loci  signifi- 

catione :  nt  exinde,  perinde»  proinde^  subinde  ;  qn»  item 

tempnB  significant. 
Delapidata/  lapide  strata. 

DeHberare  "^  a  libella,  qua  quid  peipenditnr,  dictnm. 
Delibrare  7 ""  aquam  snlco  derivare. 
Delicare  ®  ponebant  pro  dedicare. 
Delicata  dicebant  Diis  consecrata,  qn»  nnnc  dedicata. 

Unde  adhnc  manet  deKcatns^P  quasi  lusui  dicatus.    De- 

dicare  autem  proprie  est  dicendo  deferre. 


7  Mm. 


:  opUne,  ceosente  Dec. 


NOT£ 


gr«,  a  gtmm  leilieet,  id  ett,  gnlonu, 
Xiodi.  *  Compellans  gamias  ez  or- 
dine  noitrot.'  Doc. 

k  Jkmcepi]  A  d«ui  et  capiendo,  et 
ligBificit,  qui  deinde  capit«  et  qaod 
deinde  captnm  eit.  Ut  princepi  qai 
primos  cepit,  et  qoi  prtmus  captai 
ett.  £t  dgincepc  nt  ptiiuepB  per  obli- 
qaoi  Veteres  efferebant.  Sic  Apn: 
leiM  dixit '  deincipe  die '  et '  deinci- 
pem  •cnnonera.'  Vlde  *  tignnm.' 
Ucm. 

i  Deindpem']  Apalelna  dtxit  'dein- 
dpem  sermonem.'  Jm.  SceL 

k  JHimU]  Ex  praepotltione  de,  et 
iadtf  qtt*  ^^^  tlgnificationem  conti« 
^t  e  Oreco  &9cy« '  ez  illo  loco/  et 
liBC  folt  Fetti  tententia.  Stc  *  exin- 
^  perinde,  proindcy  lobinde ;  qniB 
«titv  tempns  tignificant/  Nam  pro 
ynlia  vel  demeepi  Veteret  ntnrpa- 

1  MiqNdala]  Oiottie :  *  DelapidaU, 
Delapidare  ett  lapidi- 


bot  tternere.  Qnandoqae  etlam  la- 
pidei  aafcrrei  lapidibat  pargare. 
/tfm. 

■■  Detiberere]  Animo  perpendcre 
qnid  a  doobot  toI  plariboi  potitei- 
ranra  tamat.  Et  a  ij6inatea  UbtiU 
dictara  ait  Fettat,  inepte ;  nan  tl  ita 
ettet,  dlceretur  etiam  dtltirare,  qood 
aliud  ett.  Meliat  igitor  qai  a  Ubero 
dedncunt :  it  enira  tantnm  delilierat, 
cui  libertat  data  ett  e  dnobnt  aliqnid 
eligendi.  Idem, 

"  DMrtpre]  Mtt.  Deltrore  optime. 
A  /tra,  qnod  fottam  tcI  tulcnm  tigoi- 
ficat,  per  qoem  aqua  in  qnemlibet 
locam  dedocitiir,  Idem. 

^  Ddieare]  Pro  *  dedicarcy*  at '  la- 
cryma  pro  *  dacryma.'  Idem. 

p  DeUetUut]  '  Lusui  dicatnt/  in  Mt. 
ofMt.  Delicati  hominet  tanty  qni  mn- 
liebria  patiuDtnr.  On?ci  woSka  «n- 
Xohs  Tocant,  *  piierot  tenerot.'  '  £• 
nervatot  greget '  Tocat  Victor.  Sed 
deHcoiMi  meliut  a  deliciis:   nam  et 


DB  VBRBORUM  SIGMIFIGATIONB   LIB.  IV. 


215 


Delicia  ">  est  tignum  qaod  a  calmiiie  ad  t^^nlas  angulares 

infimas  yersos  fastigiam '  coHocatnri  onde  tectom  deli- 

ciatom,  et  tegolao  deliciares. 
Delinqoere '  est  praetermittere,  qood  non  oportet  praoteriri. 

Hinc  deliquia  et  delicta. 
Deliqoiom '  solis  a  delinqoendo  9  dictom,  qood  delinqoat 

in  corso  soo. 
Deliqoom  *  apod  Plaotom  significat  minos. 
Delobrom''  dicebant  fostem  delibratom,  hoc  est,  decortica- 

tom,  qoem  venerabantor  pro  Deo. 


^^-^^^^^^^^^^ 


8  Ed.  Sctl. 


ain. — ^9  Alii  deiifaumtfo,  et  oox  cte<ifiMl«r. 


NOTJE 


delieati  Soetonio  etlao  deliM  diciio- 
tmr.  /tfm. 

4  JMJcia]  Tignom  qnod  a  ftstigio 
tecti  ad  ultimai  ntqne  tegnlai  perti- 
net,  iU  nt  inter  doo  tigna  qnui  •nl- 
ens  tegnlnmm  efiiciatnr  per  qnem 
aqna  decnrrat,a  deUdendo,  qnod  inde 
aqna  deliciatnr.  Oallice  gouiUre. 
Inde  tectom  deliciatnm»  totl  d  gvu' 
iim$.  Et  tegnl«  deliciarea,  tuUee 
pr»pree  iL  fidre  dee  gomiiereB,  Idem.    • 

'  DeHnqture']  Proprie  defuere^  more 
•ntiquo,  nt  ait  flerrins  Tubero :  *  Nnm 
delinqnit  ant  snperest  ailqnid  tibi  ?' 
Cftlintin  Hittoriis :  *  Delinqucre  frn* 
mentnm:  Sardiniam  liottes  tenere/ 
Inde  per  metaphoram  pMcore,  et  nt 
ezponit  Featns,  ea  linqnere  qn»  non 
oportet  prmteriri.  A  ddinqueref  de- 
ficere,  est  'deliqninm  Solis/  Solis 
defectio,  nt  a  Orseco  iick*hn»f  IrAm- 
ftfy  EcUpsis.  Male  igitnr  qni  dett- 
fMmufo  pro  ddlqfundo,  et  deHqmaiMr 
pro  dHiMqmai  legi  foloemnt :  qaan- 
qnam  idem  et  Varro.  Jdem» 

•  DeHqmMm]  Imrao  qnia  deUmquere 
apnd  Vetereserat  deficere.  Tnbero: 
*  Nnm  delinqnit,  ant  snperest  aliqnid 
tibi  r  Cclitts  in  Historiis  :  <  Delin- 
qOere  frnmentnm  :  Sardiniam  hostes 


tenere.'  Jo$,8eai, 

'  HdifMan]  Plantns  in  Casina  3 
'  Sine  amet,  sine  qnod  Inbet,  id  fa* 
cicty  Qnando  tibi  nil  domi  deliqnnm 
est.'  Ani.  Aug» 

Deaqmum]  Scribendnm  per  C,qna- 
tnor  syllabammy  HsiiaiKfn.  In  Ca- 
sina : '  Qnando  nil  tibi  domi  deliennB 
est.'  Olossarinm  Diltemon  interpre- 
tatnr  «raSr/uu  Jee»  SeoL 

JMiqmm]  Locns  Piant.  est  Casin. 

II.  2.  'Qnando  tibi  nil  domi  deU- 
quom  cst.'  Id  est :  cnm  nil  tlbl  do- 
mi  minns  slt :  cnm  nil  tibi  domi  de- 
sit.  Glossarinm  deUamm  interpreta- 
tnr  wrdMrfuu  [At  legendnm  deikium 
in  Glossario.]  Hnc. 

■  Dektbnm]  Dnplex  est  hnjns  no- 
minis  significatio:  nam  et  pro  Dei 
simolacro,  et  pro  loco  Deo  consecra- 
to  ponitnr.  Varro  apnd  Macrob.  lib. 

III.  Servins  lib.  11.  et  iv.  JEn,  As- 
conins  hanc  Festi  interpretatiooem 
reprehendens  in  Divinat.  Ani.  Aug, 

DeliUfrum]  Orseci  Orammatid : 
KtMfw^,  (^or,  iufdBfifta,  Jos.  Sctd, 

DeUi^um]  Sironlacram  lignenm, 
qnod  sit  sine  libro,  id  est,  cortice. 
Idem  Servios  iv.  lEn,  ^Ant  certe 
ligneum  simnlacrnm  delnbrum  dici- 


216 


8BXTI    POMPRII   FB8TI 


Deluity'  fiolytt,  a  Grraeco  haxlmuf. 

Demi^  ^  pro  lainas '°  anliqmi  dicebaot . 

Deminutns  capite '  appellator :  qui  civitate  mmtatus  egt : 
et  ex  alia  familia  iii  aliam  adoptatus :  et  qui  liber  alteri 
mancipio  datus  est :  et  qui  in  hostitum  poieslate  veait :  et 
coi  aqua,  igoiqae  interdictnm  est 

Demoe  "  *  apud  Atticos  anmi,  ut  apud  nos  pogi. 


^^^^^. 


JIO  Pro  MtMu  coDjicit  Dac.  legendnin  iitMts.— 11  Alii  A^fioc. 


NOT/E 


niiit,  a  libro,  hoc  est,  raso  ligno  fac- 
tnfliy  qnod  QffMce  {^omt  dicilnr/ 
Sie  (^oMiy  ieydKfutra,  tXtmka  czponlt 
Heiycb.  Ab  boc  igitnr  delabro  sive 
simnlacro  templn  dicta  deinbra.  Sed 
magis  placet  aliorum  sententia»  qnl 
pnlant  deinbra  dieta  a  delnbris,  lioc 
eat,  fontibns,  qnm  ante  templa  ooUo- 
cabnnuiri  nt  lic  bomlncs  ante  ingres- 
som  delaerentur.  CorneUus  Fronto : 

*  Delnbrnm  in  qno  bomines  pericnla 
■na  deloont.'  MaAmm  igitur  a  dc* 
infMb.  Serrins  ii.  JEm,  *  Alii»  nt 
Cindns,  dnlnbmm  eese  locnm  aota 
templom  nbi  aqna  cnrrit»  a  deloendo.' 
Et  lib«  IV.  *  Delnbrnm  autemdictnm, 
antyttt  snpra  diumus,  propter  locnm 
in  qno  manus  abiunntnr.'  Hae. 

«  DMi}    Solvit.  pHrgat.    Olosa. 

*  Delno,  AnvAo^o^iM.'  idrm. 

'  D€mttu\    Contra   Olottnrinm  : 
'  Demagis,  fffoip^.'    Et    Nonins  : 

*  Demagls,  valde  megis.'  Sad  de 
boc  sntis  dicemos  in  Plantum.  Jc§» 

DtamgU]    Nnmqiiam  demagit  pro 

*  mlnos'  nuf  lcgcre  raemini,  sed  sem- 
perpro'  valde  magis.'    Oloss.  *  De- 


capite '  dicebatur  Is,  qni  civitatls  vel 
famillM  jns  amiseraty  vcl  nlicni  pro 
servo  traditus  fnent»  com  liber  easet, 
Tol  denioue  cni  Tita  interdictom  fne- 
rat.  £t  sic  tribus  modis  acddebat 
cnpkls  dunlnntioy  cnm  enun  aliqnia 
cum  libertate  civitatem  amieerat,  nt 
servi,  ingratl  liberti*  ea  dloebalnr 
maaima  capitla  dimlnntlo.  Etcnm 
civitalem  tantnm  amittnbnt»  Ubeiin* 
tem  retinens,  nt  in  ininlam  d^por- 
tati,  aqna  ot  igne  interdicU,  nn  mU 
nor  sive  media  dlcebatnr  cnplUs  dias^ 
nntio  :  com  vero  bominis  taatiim  sta- 
tus  mntabatnTy  conservata  civkalo» 
et  libertale  retenta,  nt  in  Us  acciditt 
qni,  com  sni  juris  easenf»  sose  in  adop* 
tiooem  dedcmnt»  ant  contra,  qnl  nU* 
eno  Juri  sobjectns  erat,  ani  jnria  fac- 
tns  est,  inm  ea  mimimn  dicebntnr 
capkis  diminotiOb  £t  hs^  omnin 
paiicis  porsecotns  est  Featns.  lo  oo 
tamen  aliqnid  reprcbendasy  noqne  e- 
nim  omnino  verum  eat»  oos,  qni  in 
hostlnm  potestaiem  venemnty  patl 
eapiUs  dimlnntionem,  scilicot  prop- 
ter  spem  postliminiiy  quo  rosUtnnntnr 
in  Integrum :  unde  et  In  odicto  de  mn- 


magUy  0^68p&t.'  *  Valde  magis ;'  vide    joribns  In  Integr.  rest.  Berriina  sepa- 

ratur  ab  hostinm  potestnte.  Uem 

*  Demoti  Autiqne  pro  dsMst\nt '  po- 
ploe/  «poploi/  «popU/  nt  alU>i  dic. 
tum ;  deMM  antem  Oraeum  esi,  9ntm. 
In  draies  Attica  dividobatnr»  qoade  ra 
Tido  Doctisalml  Mnnntt  Ubdkun  de 


Noninm.    fted  forsan  pro  Miaas  le* 
gendnm  niaita.  Dac. 

■  DtmimuiuteapUe]  Capitis  nomlne 
Veteres  pericnla  libertatis,  civiUliSy 
lamili»,  vitM  deniqne  et  existima- 
tionls  significabant.     Sic   'dimlnni 


DE   VBRBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   IV.  217 

Demum^  qood  significat  post,  apod  Livittin  demvs  legitiir. 

Alii  demum  pro  dontaxat ""  posuenmt. 
Denariae  carimoniaB  ^  dicebantnr,  et  tricenariae,  qnibos  aa- 

cra  aditoris  decem  continuis  rebus  ■*  yel  triginta  certis 

qoibusdam  rebus  carendum  erat. 
Denicales  '^  *  feri»  colebantor»  cum  hominis  mortui  caosa 

fiunilia  pufgabatur.    Graeci  enim  mxw  mortnom  dicunt. 
Deorata, '  perorata. 
Depeculatns '  a  pecore  didtnr,  qoi  enim  popnlom  frandat, 

pecnlatns  pcena  tenetur^ 
Deperire  ^  significat  valde  perire. 


12  Qotdam  libri  e&ntinuu  diebuB, — IS  Al.  Dnccdci.— 14  Legendum  moneot 
Scal.  Dac.  DepeeuiaiuM  m  pecuiaiu  diaiur, 

NOTJE 

popnlif  Attics.  Idem.  cap.  nlL  '  Noi  apud  PontiScet  legl- 

^  Hmiimi]   Poitea,  tandem.     Et  mus  feriis  tantom  dcnicalibni  molos 

apod  Liviuni  Aodroo.  iegitarHnNit.  jnngere  non  licere,  ceteria  lioere/ 

Sed  locuft  ooo  eatat.    Slc  'ninos'  idem, 

pro  '  rursnro.'  Idem.  '  Dcerote]  Nam  Veteres  *  deorore ' 

Ald  dnooo  pro  dmdtuBai}  Quin-  dloebant  pro  '  perorare.'  idem. 


tilian.  lib.  i.  c.  4.   *  Possont  taotnn  s  Depeeuiaiui]  Legeodooi :   Depe* 

id  demnm  qnod   io   proximo   est.'  eukhit  o  paroioto  dkifor.    Qood  se* 

/drm.  quentlbns  cooirmator :  TOleres  Qwm» 

*    iMmtrim  cagrmumke]   DeoarMif  oorom  magittri :  *  Depecolatio,  waa» 


vel  tridenariip,  cum  per  decem  vel     ftrii^  ^^paaUnf  •xfmuiermf,*  Jce,  MeuL 
trigtnto  dies  io  casto  craot,  aole-        Vapvfutaiui]  Lege  com  Sealigero : 


qoaoi  aacra  aggredercnlnr.    Sic  In     Digpmitolafl    m  peeofata  dwUor.     Id 
libris   sacris  saoerdotes»   aoteqoam     probaot  seqoeotia.   PeeuUri  et  depe- 


cooaecrarcDtur,  per  septcm  continoos  «oiart  est  lorari,  ct  de  fnrto  publico 

dict   csrimoniis  Tacalnot  qom  sic  proprie  dieilorf  oom  is  qoi  popoloro 

septeoaria  dlci  potuere.  idem,  fraodalt  pacolatosy  boc  est,  forti  pob- 

*  Hfoicoies]  A  ueXf  o«c<s  onde  d«*  lioi  poma  tooetor.    lode  aotem  vox 

neeo.    Uode  deuieuies.    Cicero  u.  de  pscolart  ttaeta  est,  qood  eom  aml- 

legib.  '  Nec  vero  tam  deoicales,  qoK  qoiioa  opes  fere  lo  peeoribna  coosia- 

a  oece  appeilal»  soDt«  qola  residcA*  toniott  moUs    pecore  dioebaotory 

tor  mortoiy  quam  ceteroram  ceelcs-  qoaromsi  arersapecuDiaessef»ps0o» 

tium  qoicti  dies,  feria  oooiioareotor,  letas  oommHlebolor.    Vido  *  pecobi« 

oisi  majores  eoa»  qoi  ez  hao  Tita  ou-  tos.'  iMe» 

grosseot,  in  Deorom  nomero  esse  vo-  ^  Deperire]  Valde  perlrcy  fondilos 

biisaeot.    £as  io  eos  diei  cooferre  perire.    lode  depcrire  dicilor  ii,  qol 

josy  qoibos  oeqoe  Ipsios  aeqoe  pob-  efflidim  anMt  tt  perdite.  idoo. 
Ucm  fieri»  lont.'    Colomel.  lib.  ii. 


2L8  SBXTI   POMPBII   PB8TI 

Depolitum/  perfectain,  quia  omnefi  perfectfones  antiqai  po- 

litiones  appellabant. 
Depontani  ^  senes  appellabantur,  qui  sexagenarii  de  ponte 

dejiciebantur. 
Deprehensa  ^  dicitur  genus  militaris  animadyersionis  casti- 

gatione  major,  ignominia  minor. 
Depubem,""  porcum  lactantem/^  qui  prohibitus  sit  pubes 

fieri. 
Depuvere/^  °  caedere.    Lucilius :  palmisque  misellam  De- 

puvit  me:  id  est,  verberavit  me :  quod  ipsum  ex  Grssco 

est  iraitiy. 

^tpi^  "*  Grfieci  appellant  pelles  nauticas,  quas  nos  vocamos 
segestria. 


^«^^#«^^^# 


16  Ez  Mu.  Dac,  legeDdum  monet  fadMlm.— 16  Sctl.  et  Dec,  legimt 
Dipwrire. 

NOT£ 

'  DepeUtimi]  Valde  politam.  lUin.  tnr.  Pro  UuttuUm  legendom  omnioo 

lib.  zxzvi.  cap.  95.  *  Sl  yero  cote  led«Rlf«,  id  eit,  Uc  sngentem.    Et 

depolitnm  eit,  nlgri  pa?imenti  uidm  ita  In  Mii.  Idem. 
obtinet.'   Hlnc  et  depoHHmm»  Vide        ■>  Depmvere]  Legendum  dcpwMrt  ut 

Nonium  in  '  poUtionei,'  Idim,  optime  Scaliger.    Nlil  e  pro  t  poii- 

k  Depemtam]  Qoi  lesaginta  ennii  tom  ilt.   Depmabre  a  pnewy  c»do,  pnl- 

nati  de  ponte  in  Tiberim  pnecipita-  lo,  qnod  a  Ormco  wilm»    A  pcn#,  de» 

bantur.     Cicero   pro  Sezt.   Roic.  jwvte ;  a  in  «,  nt  *  quatlo/ ^  concotic' 

'  Mnbeo  etiam  dicere  quem  contre  Vide  '  obpnyit.'  Idem, 
morem  mejomm  minorem  ennii  lz.        ®  Aipa]  Oloii»  Vetemm :  *  Segei- 

de  poote  in  Tibtrim  dejecit.'    Varro  tre,  Bi^^  9t^$4ptt  wkeimf.'    Oloua- 

■ezageitmo :   *  Viz  ecfatni  erat,  cnm  rinm :  *  Segeitre,  rriymerpow,  repdSkf 

mom  Majomm  nltro  Cainarei  arrl-  im^*  fortaiie  irf^c^p^uor,  yel  potim 

pinnt,  de  ponte  in  Tiberim  detnr-  yopdiepfimf,  yetni  pellii,  nt  TcpMpwr. 

bant,  lenibni  craiiii  ben  mnll  non  J[pe,  Smd, 

videmui  quid  faciant.   Nam  qoli  pa-        Aipai]  A4pa  eit  Upea  live  Uppa, 

tmm  nonc  decem  anno*  natni  non  pellii.  Heiych.   A^r,  UpfUL^  fiApon»- 

mddo  aufert,  len  tollit,  niii  yeneno  ? '  Latlni  Tocant '  legeitre/  orSynerpa^, 

Vide  ^argeoi'   et   <  lexagenaripi.'  quod  a  (rr^,  tego.  In  Oloisario  ez. 

Idim.  ponltnr,  Ztp$4pa  vXofov,  pellii  navigii. 

1  Deprekinsa]  OloM. « Deprebendlt,  Sed  prins  Mgvifria  e  legete  fiebant,  et 

BMptfovroi.'    *  Depreniiy  twepeKTi^emt.'  tnm  demnm  Uptis  dici  ccepta  innt, 

Lego  deprenem:  id  eity  poen»,  mnlts.  cnm  in  eornm  nsom  pellei  ceiierant. 

/dtm.  Quamrii  et  I4p9ts  texta  qnibni  pro 

■  Depinbem]  Porcni  qnl  trneidator  ^0111  liTe  nmbraculii  otebantur.Oraft- 

dum  lacUt,  et  ita  pnbee  fieri  probibe-  cl  dixerunt.  Heiych.   A4^s,  rh  rmx^ 


DR  VRRBORVM   SIONIFIOATIONE  UB.  IV. 


219 


Derogare  ^  proprie  est,  cam  quid  ex  lege  vetere,  quo  minus 

fiat^  saDcitur  lege  nova :  derogare  eq^o  detrahere  est. 
Desiderare,*>  et  considerare  a  sideribus  dici  certum  est. 
Desivare/7r  desinere. 
DespretuSi  valde  spretus. 
Deteriae '  porcasf  id  est,  macilentde. 
Deiractare ''  ^  est  male  tractare. 
Detudes"*  esse  detnnsos/9  deminutos. 


17  Al.  DefMore.-^lS  Malit  Dac.  Detrtclare.-^19  AUi  libri  diton$oi. 


VOTJE 


'  Derity  textnm  illad  densQm  qno  pro 
umbracttlo  ntebanlnr/  Doc. 

p  Derffgone]  GloiMriam :  '  Bero- 
gaty  ffdriAlt^ci,  xpc^tovc*.'  retnlit  ad 
tabnlas  nof  at.  Nam  et  id  ctt  dero- 
gare  ▼eteri  credito..  Jm.  8cal, 

Denfwv]  Aliqnid  ▼eteri  legi  per 
legem  novam  detrahere»  et  idem  eit 
'  ezrogare/  qood  vide.  Dae, 

4  Dcfiderisre]  Proprie  cnm  tideris 
tempns  desiit,  nnde  et  desiderari  di- 
cnntni'  qnte  desnot.  Vide  *  conside* 
rare '  et '.  prtniderare.'  Idem. 

'  DetiMre]  Vctns  editio,  De$ma- 
re:  fortasse  melior.  Olossarinm: 
'  Deainator,  &j304^'rr0f .'  Qni  scilicet 
deainit,  destitntns  ope.  Tamen  dnlii- 
to.  Nam  et  alibi  legitnr:  '  Die  sna* 
tnr,  fiotfiirra.'  pro  '  Desivatur,  0oti» 
Mrrou.'  Sane  apnd  Senecam  cpisto- 
la  czviii.  Dettaore  pcr  N  legitnr: 
*  ImbeciUtey'  inqoit,  *  mentis  istasnnt 
▼erba,  et  bac  desinatione  misericor- 
dlam  eaptantis.'  Jot.  jScd. 

Deneere]  Legendumy  nt  in  al.  cod. 
rfetinere.  Detinere,  ope  tcUicet  de- 
atitntos,  Glott.  <  Detinator,  i^o4^- 
T09,'  i. '  Aaxiliodestitntns.'  £t  Senec. 
Ep.  IIS.  '  ImbeclUte  mentit  Ista  snnt 
▼erba  et  hae  desinatione  misericor- 
diam  captantis.'  Glotsar.  'DietTa- 
twr,  iSoifdtfrai/  Leg.  DrtiNalar,  o6  /bi}- 


$wrau  Forte  etlam  deeivare  rectam 
sit,  qnati  detioere  jnrare.  Qood  'dc» 
jQvare '  dixit  Plant.  in  Trinnm.  ii.  S. 
'  Deterere  illnm,  et  dejnvare  in  rebnt 
advortit  pndct.'  Niti  ibi  etiam  de- 
tivare  rcttitucndum.  Doc. 

*  Deterue]  Deterku  a  terendo,  qoia 
ille  deterior  ett,  qni  magit  dctritus 
est.    Vide  Prisciannm.  Idem» 

'  Detnielare]  Malim  detreetare.  Sic 
<  attrecto/  *  contrccto.'  Detreetare 
antem  est  male  tractare,inale  habere. 
Gloss. '  Detrectat,  &vi0ft,irapaiTff>nu/ 
i. '  Recnsat  et  accnsat.'  Idem, 

0  Detudee^  Olottarinm :  *  Detndet, 
tuawOirm.'  Joe.Seal» 

Detudee']  A  tudoy  nt  Veteret  di- 
cebant  pro  tandoy  ot  *frago'  pro 
'frango,'  detmdee,  diminnti,  detonti: 
Glott.  <  Detndet,  iMuMrrtt/  i.  ^  di- 
minnti.'  Ut  optime  honc  locnm  cor- 
rexit  Vulcanint,  cnm  antea  legeretnr 
luaMirres*  *  Concntcre '  autem, '  per* 
cutere '  et  '  decntere '  Terba  tnnt  a 
Latinit  in  teatnra  ▼ettium  nturpata. 
*  Concntere  '  et  *  percutere  '  ett 
Kfw^f  vcl  4nra0f  r,  radio  telam  percn- 
tere,licia  dentare,  inde  eonea»,  radini 
teztorius,  et  eenca^et  yel  jiereatet,  qoas 
Kpavarks  aal  <nra(h|T^Greciyocant, 
densatas  vestcs,  bene  percnssas.  Jo- 
▼enal.  '  Et  bene  percnssas  textoris 
pectine  G)illi«'    His  oppoountur  de- 


220 


SBXTI  POMPBII   PEBTI 


Deyersas ""  dicebant  deonum  versuB. 

Devitafe/  yalde  vitare. 

Deos'  dictnB  est,  quod  ei  mhil  desit :  vel  qaia  omnia  com- 
moda  hominibas  dat :  sive  a  Grasco  Sio^^  qaod  sigoificat 
metam ;  eo  qaod  hominibus  metos  sit :  sed  magis  constat 
id  yocabulam  ex  Grseco  Ms  esse  diotom,  aspiratione  dem* 
ta^  qui  mos  antiquis  nostris  freqnens  erat« 

Dextans*  dicitur^  quia  assa  deest  sextans,  qaemadmodom 
duodeviginti  et  deunx. 

Dextimum  ^  et  sinistimnm  antiqui  dixerunt. 

Dextra  auspicia/  prospera. 

Dextrarum  tibiarum  "^  genus  est,  qucB  dextra  tenentur. 


NOT^ 


t9d€$f  qam  rant  dctrit»»  4«nilnQtfB, 
qnonodo  et  Gneci  ^iryKpoiwT&  tfidfnm 
interpretuitor  2r  4  Kpoahg  hfttr^rpiw 
roi,  *  qnoram  detriti  enDt  floccL'  Cm- 
cntoff  ili»  Bomine  Letinii  dieontur 
PmUamu»  Qnod  bene  pmdUt^  i. 
pulsAtVj  percaMie*  Qnlbo»  oontra* 
rifB  Md«nM»9  qnm  levlter  dnnMlin 
sont,  et  non  kli«  mnt  qnam  dtimiu. 
iMdor.  Ub.  xiK.  cop.  U.  «Leridcn- 
•it  vettis  dicta«  qood  raro  Sio  aitf 
pavidenels  contraria  levidenaiy  qood 
frayiter  pretoa  alqoe  ealcata  sit.' 
Vide  Salmaslom  nd  TrebcL  P«lllo« 
oem  In  D.  Clandio.  Dacm 

s  Duermui]  Dt  tignificat  *  infra,'  et 
opponitar  t^  mm»  qaod  significat  'aa- 
pra/  *  tanoaiu'  Idem, 

J  DmriUreJ  Tereat.  And.  iii.  *  Pet^ 
hac  incolnmem»  tnt  tcio,  Ibre  aM» 
mmnc  ti  Imc  devito  mahnn.'  Gloot. 
'  Devitat«  imikbm,  wtpmdfarrm,  immdm/ 


•  Dtnt]  Noa  toloa  ett  Featnt  qoi 
v«l  a  darvy  vel  a  dmna^  vcl  ellnm  a 
Mtf,  metnt»  tlawry  Jltnt  dedocnt* 
Nam  et  idem  nmltL  Sed  Diat  ett  a 
Orttoo  Ms,  tf  io  l^  ot  a  «^^,  <  pordo.' 
Vel  potlot  ab  <£ollco  Ms,  at  Fr.  io- 
luoplacait.  At^  aotem  rive  Ot^ff  vel 
n  $4mf  *  oorroi'  qoia  aotiqol  tic  dlse- 


ront  tidera  ot  ttellaiy  qood 
onrto  ettent.  Vlde  Moorob.  Ub.  i. 
8at.  cap.  SS.  vol  ab  HcbrtM  dn^  &d 
ett,  mfgiure^  nndo  riboddoli  qood  to* 
lut  Deiit  toffiolat.  Vol  potioa  ab  £• 
gyptio  Merearil  nombie  Tktfi^  aive 
Tkmd^  tive  Th&tk,  Idom. 

«  Dcaeiantl  Vido  <  Bet.'  /dtm. 

^  DtmUmwml  Dextery  doslorior, 
doztiaaoty  nt  tlnittcr,  tlniatorior,  tl* 
nittimat.  Varro :  *  A  primo  complto 
dextimam  viam  mnnit  Epicnrot.' 
Vtdo  Nooinm.  idflo. 

«  Dttcfni  oMJidda]  Dextor,  otapod 
OrmoM  9tfyhs,  propltiom  tlgnlficat. 
Ita  doxtro  Jovca  deztro  Hercole :  Id 
otty  propilso,  OMro  QktMotom  tciH- 
oot,  nam  alloqoi  RooMni  dcartfom  vo- 
oant  infanttnm,  jiait<iMm  voro  fnnt« 
tom«  Vido  '  Mteva.'  idoR. 

^  DejBfraram  fi^Mmm]  Doxtrm  ti- 
bite^  et  tinittrm  tibltey  qam  doKtra 
parte  oris  ot  mano  dostra,  aivo  ai- 
nittra  parte  oria  ot  nMon  aioiatfn  le- 
Dobaator.  Siolttrm  tibim  acnli  aool 
ofnot  ot  ploribot  fomminibua  apor- 
tm :  deztrm  voro  gnvit,  ot  ono  taih 
tnm  fomatbM.  Cnm  doxtrn  ot  tinit- 
tra  jnnfebantnr  Imparet  dictm,  cnm 
dnmdeatntytivodote  tkriatrm  paiot. 
Vido  <  imparea.*    De  tlbiia  dciLtrit  et 


OB   VBRBORUM   SI6NIFieA.TI0NB    LIB.    IV. 


221 


DiABATHKA/  gemis  solearnm  GrflBcaDkarain. 

Dianias/*^  ^  locos  Dtaaae  sacratus. 

Dicasait,*  dixerit. 

Dice  ^  pro  dic  '  antiqai  poaaere. 

DiceaidiiaJ^ '  Tocabator,  quas  nanc  Pateoli ;  qaod  ea  civi»" 

tas  qaondam  jastissime  regebatar. 
Dici*^  mos  erat  Bomanis  in  omnibos  sacrificiis,  piecibas- 


20  LegeDdmn  monct  Scal.  DumtiiM:  probat  Dac— 1  Vet.ed.  Diee  pro 
diam.    Vid«  iaf.— S  Al.  Dkaarekia. 


NOTJE 


sinistrUy  paribuf  et  imparibos,  mol- 
ti  moltatimdiderei  icd  adeo  diTertOi 
«t  ret  magis  incerta  ait.  Vide  Donat» 
loL  Scaliger.  lib.  i.  Poet*  eap.  30. 
Caianb.  in  libelio  de  Satura  et  Snij^ 
lica.  Mannt.  lib.  ni.  de  qnss.  per  ep» 
cap..  4.  et  Salmaainm  ad  Vopiacnm 
jji  Carinoy  qni  rem  omnem  omninm 
optime  proeeeotna.  /dm. 

*  Diabaikm\  A  ^uifiatim,  eo»  ambn- 
lo.  Inde  diabatbnurii»  qni  diabathra 
laciuat.  Plant.  Aolol.  iii.  6.  <  Sedqa* 
taril  tntorei.  diabatbrarii.'  idem. 

'  DiamMMy  Lege  Dieiitifiii,  ut  Mi- 
nerrinmy  et  Vitmvio  iEfcnlapinm. 
Ja§,8€aL 

DieniMc]  Optime  legendnm  monnit 
Scnllger  Dnminn.  Sic  '  Minerrinm' 
et  *  Vnlcaoinm'  dicitnr  lecos  Minei^ 
▼m  vel  Voloano  eonsecratns*  Etapud 
livinm  aperte  DiontiMi  legitnr  lib.  r. 
aeet.  4S.  '  Cnm  te  domnm  recipe* 
ret,  perventMetqne  ad  snmmnm  Cy* 
prinm  ▼icnm  nbi  Dlaninm  nnper  fuit.' 


t  Dieetiii]  Dicaverit»  id  eit,  dixe- 
rit.  DiMre  eaim  et  dt«erf  pro  eodem 
Veterea  ntarpabaat.  Unde  '  dedi- 
caia'  tapra  ia  «delicata'  esposnit 
<  dlcendo  defon«v'  et  post  '  pvolb» 
'  Deo  dicta,'  Id  ett» '  Deo  di«- 
Et  tai  iUeVirgilU  Tiir.  /Bacid. 
*  Iiopercal  Parrhasio  dictom*  Panot 


de  more  Lyetei.'  '  Dietnmi'  inqnit 
BcrTius,  'dicatnm,  consecratnm.'  Da», 

^  Diea]  In  ▼eteri  edilioocy  Dtce 
pro  dicem.  Secte.  Legeadam  eaim 
Diofmprs  diflom:  slc  sopra  '  Attia* 
gem  pro  Attiagam.'  Ubi  similis  eiw 
ror,  *  Attinge  pro  Attingem : '  nt  hic 
DiM  pro  Dtco».  Ditem  ergo  secnnda 
coajngatioae,  et  dtce6e  apnd  Vete- 
res.  Noains :  '  Primamy  qnod  dioebe 
rectCy  secondumy  qnod  dioebo»  eo 
mclios.'  Jo§.  SeaL 

Dice]  <  Pro  dic'  Plant.  Meroal»  i. 
9.  *  Qnid  est  IgitBr  qnod  vis  ?  Di- 
eam,  dice.'  Vide  locmn  Nmtii  la  to- 
ce  ^snmarassi.'  Sed  in  veteri  edit. 
legitar  dice  pre  ditem.  Rectey  modo 
legasdictmprediMm.  Vide '  tUtiage.' 
Dae. 

1  Dieemvkia]  Melias»  nt  In  nmiyiae» 
Di«Mn4ia.-  nam  Omoe  9utmui^ttk 
Campani»  felieit  nrbs,  Pnteoli»  Idem 
scribnnt  Strabo,  Paasanias,  et  Ste* 
phanns,  qni  etiam  *  Dicmam'  ¥oeati ' 
<Minor  Delos'  etiam  dieta.  Vide 
'  minorem  Dclum.'  Idem^ 

^  Diei]  Htftcerant icribeiidainfira 
litera  Q  :  est  enim  Interpretatio 
ilUos  verbi  QwMriiibaeqtie.  Sed  aos 
Fcsti  ct  PanU  errores  hao  in  re  se* 
cati  snmosy  indioe  tarocn  adjeetoeo» 
mm  verbomm,  qom  obiler 
tor.  AnU  Aug^ 


293 


8£XTI   POMPBII   PESTI 


que,  PopuLO  Romano,  Quiritibusqub,  quod  estCu- 

^rensibus :  qu»  civitas  Sabinoram  potentissima  ftiit 
Dictynna  ^  Diana,  quam  esse  lunam  putabant,  dicta  quod 

fulgore  suo  noctu  omnia  ostendat. 
Dierectum  ^"  dicebant  per  antiphrasimi  volentes  significare 

malum  diem. 
Dies°  dictus^  quod  divini  sit  operis,  sive  ab  Jove  ejus^  ut 


not^ 


Dict  mM  er^]  Hvc  Terba  Popuh 
RmM9-  Qwritibmqiu  ex  conceptit 
antiqaaraiii  precationam  Terbis  trtc- 
ta  Mint.  Liviui  lib.  viii.  '  Compa- 
rant  inter  9t,  ut  ab  ntra  parte  cedere 
Romannt  eaercitni  cepitset,  iode  w 
Consnl  defoveret  pro  popnlo  Rom. 
Quiritibtts/  Et  apod  Oelliom  lib.  z. 
cap.  94.  '  Die  Noni  Popnlo  Roma- 
no  Oniritibns  compitalia  erant,'  qna- 
si  dicas  qnod  Pbpnlo  Rom.  et  Quiri- 
tibns  bene  vertat.  Da€, 

'  Dietpma]  Ridicnle  Festns  Dic- 
tymam  Innam  dictam  potaty  qnasi 
qnm  dicat  et  indlcet  noctn  omnia. 
Dictynna  enim  Oraecnm  est,  et  sic 
dicta  Diana  a  retibus  venatoriis,  qne 
Ormce  Sdervo,  nt  de  nympba  Brito- 
marti  doeet  CaHimaehus  bymn.  in 
Planam:  KoiipBoptif §ls hxg^w Aiierva, 
rd  a^  Mmaw^  Mtr  lufrhnvra  JMm» 
m  N^pifor  ft^r,  Aiiminw,  $pot  T,  Mcr 
l|Xaro  p^fn^f  AuertSoif  mX/oiwi,  id  est, 
*  et  saliit  in  piscatornm  Retia,  qoiB 
Ulam  servarnnt,  nnde  postea  Cydo- 
nes  Nympham  qoidem,  Dictynnamy 
montem  ver0|  onde  saliit,  Dlctsnm 
vocant.'  Hanc  Callimacbi  bistoriam 
narrat  ScboUastes  Aristopbanis  In 
Barpdx*  p*  3T5.  sed  apnd  enm  cor- 
rupte  ^pffr^idprvf  pro  fipnofidfrvs  \t' 
gitnr^  ti  monltns  emenda.  Idem, 

■  JDfeficlMM]  Qnod  Oreci  dicnnt 
•i^fiiyllwK,  Latini  'dierectnm  in- 
timre,'  qnody  obn  iaro^Oaptl  M-ffutfcr; 
Latine  Id  est,  *  Non  binc  dierecta 
abibis?'  et  similia.   De  qnlbns  satls 


apnd  Plantnm.  Jm.  SeoL 

Dierectu»]  Qnasi  <  dies  rectns '  et 
per  anttpbrasim  dici  vnlt  Festns, 
quod  is  dies  minime  rectns  sit,  sed 
contra  ssevns.  Quod  ineptnm  plane 
est.  Nec  placet  etiam  nt  diereetme  sit 
in  crncem  elatns,  nt  qnidam  rolant. 
Vere  ut  rideturSalmasiosqnl  monnit 
diereetue  esse  meram  pntam  vocem 
Orsecam  9idfpiiieros,'a  in  e  mntato»  ^i;^ 
reefnff,  id  ett, '  disruptns/  Cnrcnl.  ii. 
1.  <  Lien  dierectn"st'  UbiqoidaB 
Codd.  babent  Imh  ^emphir  'et, 
Quod  sine  dnbio  non  vera  lectio,  sed 
eiplicatio  vocis  dtffrceh»  ab  stndioso 
aliquo  marginl  ascripta,  nt  fit»  et  male 
postea  in  teztnm  recepta ;  qnod  cer^ 
te  nniee  Saimasii  conjectnram  fnldt 
jMe» 

"  Die»]  Primnm  et  tertinm  ety- 
mon  Festi  falsnm  et  ineptnm  est» 
prsesertim  tertium:  qnis  enim  a  de- 
kieeo  diem  dietnm  pntet  ?  Secnndnm 
confirmat  Macrob.  lib.  i.  Sat.  cap. 
16.  *  Jorem  acoipimas/  inqoit,  *  In* 
cis  auctorem,  unde  et  Lncetinm 
Salii  in  carmine  cannnt  et  Creteniea 
A(a  rV  ^Mpai'  roeant,  Ipsi  qooqne 
Romani  Diespitrem  appellanty  ot  dlel 
patrem/  Idem  Varro  lib.  ir.  '  Nam 
ollm  Dijovis  et  Diespiter  dictns,  boe 
est,  aer  et  dies  pater,  a  quoDei  dlctf, 
qni  inde  et  dies,  et  dios,  et  dlms.' 
Et  lib.  y.  *  A  qno  tempns,  id  ab  boc 
Deodies  appeliatur.'  Caninlns  vero 
in  alpbabeto  sno  a  Pmiico  dia  diem 
▼nltdictnm.  Idem»  ^ 


DS  VBRBORUM  SIGNIFIGATIONE    LIB.   IV. 


228 


putabant,  rectore^  qai  Graece  Ma  appellatur,  sive  quod 

aer  diarous  dehiscat  in  candorem, 
Diffarreatio ""  genus  erat  sacrificii,  qaod  inter  viram  et  ma« 

lierem  fiebat  dissolutio :  dicta  diffarreatio^  quia  fiebat  far- 

reo  libo  adhibito. 
Dignoranty'  p  signa  imponunt^  ut  fieri  solet  in  pecoribus. 
Dilaniare  *i  est  discindere^  et  quasi  lanam  trahere :  unde 

lacinia  ^  et  lanius  dicitur»  qui  pecus  discindit. 

3  Al.  Denotmi.-A  Al.  Uniena. 


NOTJE 


«  Difarreaiw}  Diatolutio  matri. 
moniiconfarreationecoDtracti,  diffar- 
reatio  dicebatnr.  Cicero  inTopicis: 
'  Ocnns  est  nxor,  ejns  duK  formsB, 
nna  matrnm  famUiu/  hm  iinnt,  qnsB 
in  raannm  confenere:  altera  eamm, 
qnm  tantnmmodo  uxoret  liabentnr.' 
Addit  Severinni:  *  Tribus  modLi 
nxor  Jiabebatnr,  nsuy  fiirreatione, 
coemtioncy  sed  confarreatio  solis 
pontificibns  con? eniebat,  qnsB  antem 
in  manum  |ier  coemtionem  convene- 
laaty  hm  malres  f.  ▼ocabantnr ;  qnn 
▼ero  nsuy  wtl  farreatione,  minime.' 
£t  Uipianns  tit.  8.  Inalitut.  *  Farre 
coQvenitiHr  in  mannm  certis  Terbis,  et 
tcstibna  deeem  prKsentibus  et  soiem- 
ttl  saerifieio  ftcto,  in  qno  panis  qno* 
qne  farreos  adbibetur/  Bionysins 
lib.  II.  a  Romnlo  regeinstitntumesse 
Bcribit,  nt  farrealione  matrimonia 
fierent,  ab  ea  re  dicta,  qnod  far,  quo 
tme  pane  ntebantnry  commnnionem 
▼itSB  ostenderet.  Be  eodem  genere 
matrimenii  Tacitus  scribit  lib.  iv. 
Anaaliom.  Plin.  lib.  xtiii.  cap.  8. 

DifiVrtaHo]  Ijtgti  IHjgaTriaHagi' 
aaif  €ti  maificU  pum  inUr  virumf  ife, 
vel,  qa»  hUer  virum^  4r««  BtffarreaUo 
est  solntio  matrimonii  per  confarrea* 
tionem  cootracti.  €>>nfarrealionem 
aatem  sic  describit  Ulpianns  tit.  9. 


Instit.  *  Farre/  inqnity  '  convanitnr 
in  iuannm  certis  ▼erbis,  et  testibus 
decem  prsesentibus,  et  solenni  saeri- 
ficio  facto,  in  quo  panis  quoque  far« 
rens  adbibetnr.'  Inde  glossm  Isido- 
ri :  *  Biffarreatio,  dissolntio  inter  lU 
mm  et  fosminam.'  J^. 

p  Dignarant']  Qlossarium :  *  Digno- 
rat»  Aimnr^tfvci.'    8ed  melins  infra: 

*  Dicorat,  9tayvSmu'  Lege :  Dic- 
nenrt.  Jos.  Scal. 

Digmirani]  Oloss.  '  dicnorat,  ifa- 
ywAaoMi^*  id  est,  slgnat.  Nam  digno- 
rare  est»  signarCy  notas  innrere*  Virg* 
'  Et  nomina  gentis  innrat.'  Nota 
innsta  dicta^cbaracter'  Colnmel.lib. 
zi.  cap.  2.  '  Nec  minns  m^ora  qna- 
dmpedia  ^charactere '  signaridebent.' 
Qno  loco  forte  an  deceptus  Scalig.  in 
conjectaneis  notaTit  instmmentnm 
qno  perarant  dici  charaiBUr  rei  rjasti- 
csB  anctoribnsy  qnod  iabum  est :  nam 
de  nota  impressa  ^utratier  semper 
dicitnr,nt  et  Gnecnm  xf^ieriip  et  x^" 
parffuu  Daem 

.  4.  l>tkalare]  A  laaay  quod  a  Orssco 
XoMf  Dorice  pro  A^i«f,  lana.  Inde 
«  laniare'  et '  lanista/  ut  apnd  Vete- 
res  dicebatur  is,  qnl  ianaro  carebat, 
lioc  est,  carminabat,  earpebat;  inde 

*  lanius '  et  *  hmiena :'  sic  eniro  le- 
gendnm  in  Terbis  Feiti  pro  lactaia. 
Idem. 


234 


SBXTI  POMPBII  rBBTI 


DUeetUfiiiiitaiii/  et  ib,  qoi  sigiiificatcir  amatus»  a  legendo 

dicti  sunt. 
Diobolares'  meretrices  dicimtar,  qa»  daohu  obolis  da- 

contar.  ^P 

Diomedea  insala/  in  qaa  Diomedes  sepultos  est  excedens 

Italia. 
Diomedis  campi  **  in  Apalia  appeHantnr^  qai  ei  in  divisi- 

one  regni,  qaam  com  Daano  fiBcit,  cessenmt 
DioXy  genus  piscis  frequens  in  ponto. 
Dirigere '  apud  Plautum  invenitur  pro  discedere.^ 
Diruncinnt,^  '  depurgant. 


^>^^^i^^^^>^^^^ 


5  Legendum  Donent  8cml.  Dic.  dueidire*'-^  Coi^ieit  Dftc.  dintmmU  vel 

NOTiG 

r  JNInIw  Mitfiwn]  Itnflenip«r,aoa 
deUehu^  In  veloribno  librit  oiit.  Sio 
In  Pandect.  Floron.  dtnlo  de  ra  mlU«> 
tarl»  cap.  4.  ifo  otiem  soHbondnmest, 
ticnlo  commnni  dlrid.  eap*  9S.  nbi 
deHetmn  loripiernnt»^  Vide  *  Laeos 
Lncrinnt'  et  <  Neglegont.'  jlnC  Amg, 

Dilechu]  Militum  dileeim  Tel  deiee' 
fnt :  nam  b»e  dno  Vetorct  noo  dlt» 
tingaebanty  a  legmtde.  Varro  lib*  ▼. 

*  ab  legendo  legio  ot  diligent  ot  de« 
lectnt»'  Item  djltttaty  qno  amatnm 
tignlficamna,  adiUigcMlty  qnod  altgcn* 

olt»  qnin  onm  legti^nt  qncm  amamnt : 
ntromqne  voeie  tigniftcationom  optl« 
mtt  gloetai  ■mpleetnnmr,  nbl :  *  DK 
loctni,  &*rpmnXBiy(my  deKitumiOf  iefm^ 
ihikify  U  e.  *  Jfamreltnt  coUoetlOy  pro* 
botio,  amatnt/  Dm» 

•  INtMnm]  yUlmlmm  mtntricet| 
qn«  parvo  ttipendio  prottant.  Ai^ 
/feXtt  Ormoo.  Pinot»  <  Siobolarei. 
tehcinicnlay   mlracnlm.'     £t  alibi: 

*  DiobolMrla  teorta :'  ^Serfomm  tor- 
didnlomm  leorta  diobolmln*'  Idm* 

'  DiemcdM  lainli]  Clren  Timnvnm 
fontem.    Hodie  Beyhirie,  Idem» 

«  IHomtrfti  ooMpi]  Ad  Anfidnm  fln* 
men,  nbi  Cannvy  vicut  Romanonmi 


olade  nobUii. 

*  JKHger»]  Lege  JNtndirey  noa 
dltfgdtre.  Locn»  Plantl  qoom  intel* 
Hgit,  ett  in  Corcnliono.  Jee.  &•!• 

MMgm^  Pro  dieeedere,  lege  diid- 
dirv :  nt  In  reterl  codlce.  Dieddere 
onlm,  nt '  abtoidere/  *  ooncidere,'dce. 
Locnt  antem  Planti  ott  Cnrcnl.  aet. 
ni.  '  Cljrpoatni  elepbantnm  nbl  ma» 
chBra  dirigit.'  Ubi  malo  bodie  dit- 
«M.  Male  etbun  apnd  Noainm  le* 
gilnr  diUgii  pro  dir^fil.  Sic  Titfn- 
nlnt:  *  Pomam  totam  dtrigit.'  H 
ett|  in  dnat  partet  ecimllt.  Inde  di^ 
reUmrU  qni  foret  effringnnty  qoot  cnm 
Intronibnt  Jnngit  BaalL  in  Epitl.  Sn 
wdifTa  k0atminuA9tf9KnipUm  999klifm» 
tm  r&  Hjf  iM^  <  qnia  ri»  onmoa  la- 
tronlbna  et  dlreetartlt  plenm  emnt.' 
Dar. 

r  Dirwwmnt]  Ao  legendnm  dtnai& 
cnnlf  Rnneare  enim  Varrooi  ettber- 
bai  e  tegetibni  eipnrgare.  An  di- 
mncimuif  f  dlrmdwirc  eit  ndem,  po- 
llre»  a  Orasco  ^Mcdm,  InitTnmenti 
Imbrile  ad  opem  imTiganda :  Tel 
mncinenty  a  *  dinmco^ '  dimncinoy'  nt 
a  <  nato, '  natino»'  et  alia.  idem^ 


DB   VBRBORUM  SI6MIFICAT10NB   LIB.  IV. 


2SS 


Dtras/  Dei  ira  imtus. 

Diratam  asre  *  militem  dicebaot  aotiqui^  cui  stipendium  ig- 

nominiee  'caiisa.non  erat  datum :  quod  8bs  diruebatur  in 

fiscnm,  non  in  militis  sacculum. 
Disertim  ^  pro  diserte  dixerunt  antiqui. 
Disertiones,7 « divisiones  patrimoniorum  inter  ccmsortes. 
Disertus  "^  a  disserendo  dictus. 
Dispensatores  *  dicti»  qui  aes  pensantes  expendebanti  non 


^t^<^^l^^^^^^<0^ 


7  FuW.  Ursino  ▼idetnr  legendnm  JKmtrtionea, 

NOTJE 


■  XMnw]  Ofox^vrof  *  J<^  Se^. 

Dinu]  Nannint :  *  Dinim  ett  tris- 
te»  infefltum,et  qoafli  Deornm  iramla- 
flom.'  Virg.  lib.  ii.  /Eneid.  '  Appa^ 
rent  dirs  faciefl :'  et  lib.  iii.  <  Sen 
flint  dirflB  obflcmnaeqne  volncrea.'  Ser- 
▼iui  Tero  ait  e»8e  Tocem  Sabinam : 
« SabinJ/  inqnit, '  et  Umbri,  qnaB  not 
mala,  dira  appellant.'  Qnod  fli  ve- 
mm  esty  Sabini  a  Oraecis  accepere : 
dina  enim  a  9whff  gravis,  n  mutato 
ihr,  ntsaepe.  Doc. 

*  DtfMtam  art]  Qnantum  conjec- 
tora  asseqni  posanm  inde  dimtum 
aere  militem  dictnm  puto,  qoia '  sere 
excidemt,'  boc  est,  *  privatns  fuerat/ 
ut  dtm«r«  sit  pro  simplici  tmere^  id 
est,  codere.  Varro  de  vita  pqp.  Rom. 
lib.  II.  <  Stipendinm  appellabatnr, 
qood  ses  militi  semestre  ant  annnnm 
dabatnr ;  cui  datnm  non  sit,  propter 
ignominiam  aere  dirutns  euet.'  Cic. 
Verr.  vii«  '  Aleatoris  Placentini  cas- 
tra  commemorabuntnry  in  quibus 
com  freqnens  fuiuet,  tamen  aere  di- 
nitns  est.'  Id  est,  aere  decidit.  /Es 
antem  absolnte  pro  militis  stipendio* 
Plant.  AuloU  iii.  5.  *  Ibi  ad  postre» 
mnm  cedit  miles,  aes  petit.  Impran* 
BUB  miles  astat,  vs  censet  dari.'  £t 
m»  illnd,  qno  milites  dirati/  resigna- 
tmn  a»s '  proprie  dicebatnr.  Vide  sno 
loco.  Jdem* 

^  DiterUm]  PlaQt.Stich.  i.  8.  <  Fnit 
Dtlpk,  et  Var,  Clas,  Fomp, 


disertim,  veram  id  ns«  perdidi/  Et 
Liv.  '  Tuqne  mlbi  narrato  omnia  di- 
sertim.'  Idem* 

«  Diaertiimei]  Videtnr  legendum 
Dieitrtionee.  Vide  infra  in  *  Erctum/ 
et  Isidor.  lib.  x.  Servins,  '  Ercto/ 
inqnit, '  non  cito :'  i.  patrimonio,  vel 
haereditate  non  divisa.  FuL  Ursin, 

Dieertienee]  ^KfX^l^h  pro  dtssor- 
Honee.  <  Apello/  ■  Apollo.'  Olossa- 
rium  :  *  Dissortes, hmtXanp^^^**  E^t 
et  '  Dissortium,  Bwx^^f^'*  Stdffra- 
<rtf.'  Joe.  ScdL 

Dieertionea]  Anti(]ni  pro  dieaorti' 
oneOf  ut  '  Apello/  *  Apollo  :'  aora 
antem  est  hsereditas,  patrimoninm. 
Diaaortio  sortis  divisio,  inter  consor- 
tes,  id  est,  cohseredes.  Vide  '  sors.' 
Inde  diaaertio  pro  controversia  et  con- 
tentione.  Olossar.  <  dissertio,  V^- 
P4rrifits.'  Doe, 

*  Diaertua]  A  disserendo.  Disse- 
rere  autem  verbum  cst  tralatitium  a 
re  agraria.  Varro  lib.  v.  *  Qood  di- 
cimos,  disserit  partes,  item  tft-eas, 
translatitio  seqne  ez  agris  verbo  nti- 
mur.  Nam  nt  olitor  disserit  in  areas 
sni  cojusqoe  generis  res,  sic  in'ora- 
tione  qni  facit,  disertns.'  Idem, 

•  Diapenaaiorea]  Videndiis  Varro 
Itb.  IV.  de  Ling.  Lat.  et  Plin.  lib. 
zzzui.  cap.  8.  Vide  '  Pendere.'  Ant, 
Aug, 

D^pensatores]  Pecnnias  Vetere» 
Feit.  P 


296 


SBXTI   POMPRII  PB8TI 


adnamerabant :  hinc  deducnntur  expensa,  sive  dispen- 

sata,  vel  compensata:  item  compendium,  dispendium, 

assipondiumi  dupondium. 
Dispescere '  est  proprie  pecus  a  pastione  deducere,  ut  com- 

pescere,  una  pascere,  et,  in  uno  loco  continere. 
Dissulcus '  porcus  dicitur,  cum  in  cenrice  setas  dividit. 
Distisum,  et  pertisum  ^  dicebant,  quod  nunc  distaesum ^  et 

pertsosum» 
Dividiam^  discordiam. 
Dividicula  ^  antiqui  dicebant,  quaei  nunc  sunt  castella,  ex 

quibus  a  rivo  communi  aquam  quisque  in  suum  fundum 

ducit. 
Dium '  antiqui  ex  Greeco  appellabant,  ut  a  Deo  ortum,  et 


NOTJE 


nonnnmerthaiit :  ted  pendebant  pat- 
tim  In  sacrU  et  profania  Uterii.  Un- 
JQi  morit  ▼etti|iam  erat  io  nde  Sa- 
tnml  nbi  tmtioa  potita.  Varro  lib. 
IT.  '  Per  tratinam  lolvi  •olitvmy  vet« 
tiginm  etiam  nnne  manet  In  tpde  Sa- 
tnrai,  qnod  ea  etiam  nnnc  propter 
pensnram  tratinam  liabet  potltam.' 
A  pendendo  igitnr  dltpeniatoret  dic- 
tl,  qnl  pecnniat  pendebant.  Inde 
caepMM,  qn»  de  pondere  detrahnn- 
tori  c^mpimataf  qnm  •qnall  pondere 
facta  tnnt.  CoMpcMHnMy  cnm  mqna- 
lei  aliqnid  ■addendo  reddnntnr  lan- 
cet.  JHqMndlMR,  ponderii  diminutio, 
cnm  qnid  ponderl  detrahitnr,  Varro 
lib.  IV.  '  Ab  eodem  mn  Impendendo 
dlitpentator,  et  in  tabnlit  tcribimut 
expentnm,  et  inde  prima  pentiOy  et 
lic  imt  tecnnda,  ant  qne  alia,  et  dit- 
penmnm  ideo  qnod  In  ditpendendo 
tolet  mlnut  lierl :  compendlnm,  qood 
cnm  compenditnry  una  tit.'  Vide 
Plin.  lib.  XXX,  cap.  8.  Inde  ettetiam 
qnod  nnnc  dicimnt  *  pcenat  pendere/ 
qnia  ob  delictnm  Veteret  pecnnlam 
non  nnmeratam,  ted  pentam  ioItc- 
bant  Vide '  pendere.*  Dae» 

'  Dtipetcert]  Vide  *  competcere.' 
lim» 


9  DittnlMit]  Olottarinm:  *Ditnl- 
cii»  x^fpoaBtainitf  ^m&ka^*  I^^t  X^- 
pot  Bixafmt  •  Jot.  ScaL 

DiankuM]  Porcni,  qnl  tetat  in 
fVonte  Ita  dtriiat  habet,  nt  in  medio 
qnati  tulcui  effieiatnr.  Olouar. '  Dit- 
tnlcnty  X"^'  9ixainis,'  Dae, 

^  DiHUum,  ei  piHitam]  Ut  a '  cc- 
doy*  <  occido :'  tic  a  *  tmdet,' « diiti- 
tum/  *  dlttstnm/  et  '  pertitnm/ 
'pertietum.'  Idem, 

'  JDMdlam]  Olott» :  «  Diridia,  Si- 
X^Mb'  Vide  Conjectanenm  tertlnm. 
JoM.ScaL 

Dialdkm']  DUcordiam.  Attiot  Phoe- 
nltiii :  '  Ne  bornm  dlTidim  ditcordet 
dlttipent,  Ditturbent  tantai  et  tam 
optimat  Civinm  dlvitiat.'  Qnem  lo* 
cum  afferent  Noniut  tlmiliter  dteidiiot 
ditteniionet  ioterpretatnr.  Et  Oiot- 
larinm : '  DividiaySix^Miaydittentio.' 
Significat  etiam  dMdia  trittitiam, 
tmdium.  Plant.  Bacch.iv.  6.  'Nlmio 
illcc  ret  ett  magnm  dividim  mihi.' 
Vide  Varr.  lib.  vi.  Dor. 

^  Dhidiada']  Caitella  erant  loca 
qnm  aquam  pnhlicam  redpiebattt  et 
In  varia  loca  tremittebant,  nnde  a 
« diTldendo/ '  diridicula '  dicta.  /d. 

1  DtiMi]  £1  dtnt  Aeronm  oiifmiy  4«« 


DB   VBRBORUM   81GNIP1GAT10NB   LIB.  IV. 


237 


diiiTnum  sab  coelo  luiiieny  airo  tou  Ji^f .  Unde  adbuc  sob 
dio  fieri  dicimusj  quod  non  fit  sub  tecto ;  et  interdiu,"*  cui 
contrarium  est  noctu.  Dium,  quod  sub  ccelo  est  extra 
tectum,  ab  Jove  dicebatar :  et  Dialis  flamen,  et  Dius  he- 
roum  aliquis'''  ab  Jove  genus  ducens.  Dium  fulgur® 
appeUabant  diumum,  quod  putabant  Jovis,  ut  noctumum 
Suomiani. 

DoLfP  vocabulo  nunc  tantum  in  malis  utimur :  apud  anti- 
quos  autem  etiam  in  bonis  rebus  utebantur:  unde  adhnc 
dicimus,  Sine  dolo  malo ;  nimirum,  quia  solebat  dici  et 
bonus. 

Doliolaj'1  locus  in  urbe  sic  vocatus  quia,  invadentibus  6al- 


8  Vide  NoL  1.  n.  inf. 


^>00^^^^0^'^»^ 


NOT£ 


agnoseis  facile  inliKratom  Paali  nu- 
misma:  qnl  sine  dnbio  plane  legerat 
npnd  Festnm  IHi»  FiiSmiu  Is  enim 
est  %  Jove  genas  docens.  Oramma- 
tili  Orteci :  *  Dins  filinsy  Ai^f  v2bf , 
'HpoicXqf .'  Jw,  SeaL 

Dhm}  napii  rw  Ai&f ,  '  ab  Jove.' 
Unde  Sdbf ,  9»os,  *  Dins.'  Inde,  *  snb 
Dio/  Qnod  Horat.  dlsit,  '  snb  Jo« 
▼e.'  Dtte, 

■■  Bt  Infcrdni]  IH»  et  naeiu  non  a 
Dttif,  nt  pntat  Festas,  sed  a  Dtct. 
'  Din'  et '  noctn '  pro  *  die '  et '  noc- 
te.'  Antiqne.  Unde  *  intcrdin.'  Mem, 
■  Et  Dinff  herawn  altfins]  Hercu- 
lcm  intelligit.  Sed  scripserat  Festns, 
nloptime  Scaliger,  Dins  Jldtits  Her. 
ol.  ab  Jaoe  genut  dacent.  Pro  quo 
snbseratom  nnmSsma  Panlns  dedit. 
Olossarium,  '  Dins  filins  :  AAs  vf^f , 
'HpaaJ^t.*  Idem. 

<*  lKnm/ii(fiir]  Jovi  dinma  fnlmi- 
na,  Snmmano  noctnma  Veteres  tri- 
bncbant»  4^od  ille  Diei,  bic  tenebra- 
mm  pater:  est  enim  Snmmanns  Pln- 
to.  Oloss.  *  Kcfawo^Xior  iifuptrhPy  fol- 
gnr  Dinm.'  *  Kcpovw/MAior  inh  wpat 
pmcfpa^j  fulgnr  Snromannm.'  *  Pro- 
Torsnm '  vero  folgnr  dicebatnr,  qnod 


incertnm  erat  noctn  an  interdin  fac- 
tum  essct,  quapropter  Jovi  fulgnra- 
tori  et  Siimmano  sacrificabant.  Vide 
'  provorsnm.'  Uem, 

p  Doti]  Bolnsy  ot  in  malam,  sic  et 
in  bonam  partem,  snmebatur.  Unde 
ad  distinctionem  '  dolnm  malitm '  et 
<  dolnm  bonnm '  dicebant.  Sic  mol- 
tse  alise  roces  medise,  cnm  apod  La- 
tinos,  tnm  apnd  Orsecoa,  nt  <  gratia ' 
apnd  Terent.  bona  et  mala  gratia. 
Phorm.  IT.  S.  *  inter  vos  sic  bsec  po- 
tins  cum  booa  Ut  componatnr  gratia, 
qnam  cnm  mala.'  Et  apnd  Plant. 
alicubi :  *  Cognatae  mese  malam  gra- 
tiam  habere  neqneo.'  Sic  apnd  Orae- 
cos  x^*  Gallim.  hjm.  in  Del.  Vkiha 
ydp  T9  icaK&tixapUrffarro  Atfroi,  'Valde 
enim  malam  gratiam  retolit  Latonae.' 
/dm. 

4  DoUola']  VaFr.lib.iv.  «Estlocns 
qni  vocatnr  Doiiola  ad  cloacam  maxi- 
mami  nbi  non  licet  dcspnere,  a  Do- 
liolis  snb  terrtf:'  Integram  ex  Livio 
historiam  libet  apponere  lib.  v.  sect. 
40.  *  Flamen  interim  Quirinalis,  vir« 
ginesqne  Vestalesy  omissa  rernm  sna* 
mm  cora,  quae  sacrornm  secum  fe« 
renda,  qnse  (qain  vtres  ad  omnie  fe« 


228 


SBXTI   POMPKII   FESTI 


lis  Senonibas  urbem,  sacra  in  eodem  loco  doliolis^  repo- 

sita  fuerant,  qaa  de  caasa  in  eodem  loco  ne  despuerc 

qaidem  alicai  licebat. 
Domus  a  Grasco  hofuos. 
Donaticas '  coronse  dictse,  qaod  his  victores  in  ladis  dona- 

bantar,  qase  postea  magnificentifiB  causa  institatse  sunt 

saper  modam  aptaram  capitibas^  qaali  amplitadine  fiant' 

cam  lares  ornantar. 
Donam  ^  ex  Graeco  est,  qaod  illi  vocant  h»po¥, 
Dorsam"^  dictam,  qaod  pars  ea  corporis  devexa  sit  deor- 

sam. 
Dotem  *  manifestam  est  ex  Grasco  esse :  nam  Si$oy«i  dicitur 

apud  eos  dare. 
Dragones^  ^icti  awh  Tou  ^axew,  quod  est  videre:  clarissi- 


^^>^>^*>^^ 


9  Pro  doliolit  alii  libri  habent  doliU  duobus. 


NOTiE 


renda  deerent)  reltnqnenda  etsent, 
eonsattantet,  qninve  ea  locni  fidelt 
cnstodia  esservatnrut  cstet,  optimMm 
dncnnt  condita  in  doliolis,  tacello 
proxlmo,  aedibns  flaminit  Qairinalit, 
nbi  nnnc  detpni  religio  ett,  defodere.' 
Locnt  ett  non  longe  a  murii  panlo 
inprahorrea  pnblica,  in  ziii.  regione 
nrbis.  idem, 

^  Donaiicai]  Snnt,  nt  pnto,  aliter 
provincialet  dict».  TertnUiannt : 
*  tnnt  et  proyincialet  aureiB/  (coro- 
nte,)  '  iroaglnum  Jam,  non  ▼irommy 
capita  migora  querentet.'  Erant  et 
donatics  haitie,qn«emilitibniob  vir» 
tntem  dabantnr.  Vide  in  <  Optiona- 
tni.'  Jot,  Scal, 

M}onatic4B]  Majorei  qnaedam  coro- 
ns,  qnat  capite  ferre  propter  earum 
amplitndinero  neqnibant  militet,  led 
imaginibui  snis  appendebant.  Pro- 
vincialei  eat  vocatTertulUan.  ut  mo- 
net  Scaliger:  *Snnt  et  provincialei 
aureae,'  (coronae,)  ^  imaginum  jam, 
non  ▼irorum,  capita  majora  quseren- 


tei.'  Dae, 

*  QiMit  amptUudineJiMmi]  Larei  co« 
ronity  fiortbut  ornabant.  Sneton.  Au* 
gnit.  cap.  Sl.  *  Compitatet  larei  or- 
nare  bit  anno  inititnit,  ▼ernii  floribni 
et  sttivit.'  £x  hoc  antem  Fetti  lo« 
co  docemnr  eoronai  illai  amplai  fn- 
itie,  immo  et  ipiii  etiam  laribni  ma- 
joret.  Idem, 

'  DomoN]  Nam  ispe  r  mntatur  in 
n,  Idem. 

«  X>or«Mm]  A  dforiKM,  qnod  denam 
ex  ntraqne  parte  decilve  lif,  et  deor* 
«iiai  feratur.  Idem, 

*  Doiem']  A  9Mm,  dare,  inqnit 
Feit.  Sed  non  immediate ;  eit  enim 
a  8tbf ,  quod  Heiycfaiui  expontt  d^w. 
Idem, 

r  Dracones]  Acie  acutiiiima  et  in- 
tomni  natnra  draconei  eiie  mnlti 
prodidere,  qnare  et  eoi  a  <^cir, 
SpoNffy,  dictot  putant :  allutit  Hora- 
tins :  <  tam  cemit  acntum  Quam  atat 
aquila,autierpeni  Epidanrini.'  Inde 
eoi  poetB  Hetperidom  hortii  et  an- 


DB  VBRBORUM   SIGNIFICATtONB   LIB.    IV. 


229 


mam  emm  dicantar  habere  oculorum  aciem,  qua  ex  cau 
sa  iacabantes  eos  thesauris  custodiae  caasa  finxernnt  an- 
tiqui.    Ideoque  iEsculapio  adtribuuntur ;  quod  vigilan- 
tissimi  generis  putantur :  quse  res  medicinae  maxime  ne 
cessaria  est. 

Dubenus '° '  apud  antiquos  dicebatur,  qui  nunc  domiuus. 

Dubiat/  dubitat. 

Dnco,^  cum  pro  puto  ponimus,  ex  Grseco  deduciturj  quod 
illi  dicunt  $ox». 

Dnellnm^^  bellnm :  videlicet  quod  duabus  partibus  de  victo- 
ria  contendentibus  dimicatur.  Inde  et  perduellis/'  qui 
pertinaciter  retinetbellum. 

Duicensus"^  dicebatur  cum  altero,  id  est^  cum  filiOi  census. 

Duidens  ^  hostia  bidens. 


^#<##^S#i^#^^#^ 


10  Vide  Notaa  inf.— 11  A\.  perdueUio. 


NOT^ 


reo  £etae  velleri  prsefecere.  ^scu- 
lapio  etiam  dicati  feniatur,  quin  et 
JEsculapium  ipsum  Romam  olim  tpe- 
cie  Draconis  translatum  ez  historia 
notum  est.  Idem* 

*  Dubemu}  Locnt  mendoflus.  Pro- 
cnldubio  ita  legendus  ett,  Duinenue 
apud  aniiquoB  dicebatur^  qui  nuuc  du- 
bius,  Vide  supra  quiB  annotavimus 
in  '  Addubannm.'  Glossarinm  :  *  Dn- 
binusy  Zuro6sJ  Ibi  quoqne  Dubienue 
reponendnm.  Et  tamen  mirum,  qnod 
in  eodero  Olossario  iegitor : '  Dnbins, 
tww6mis  :*  videtur  enim  ▼ulgatse  lec- 
tioni  hujus  loci  favere.  Jo$.ScaL 

Dubeuus]  Vide  in  voce  'Addnba* 
num.'  Nam  hic  qnoqne  lcgit  Scaliger, 
l>ubienuM  apud  atUiquoe  dieebaiur  qui 
nune  dubiue,  tfc.  in  glossis  tamen  legi- 
tiir:  *  dnbins,  8c0v^s/  i.  Dominns. 
Qnod  hnic  Festi  loco  favere  videtnr. 
Jmmo  et  Festi  scriptnram  veraro  esse 
arbitror  Da^iis.  £t  ita  in  Glossa- 
rio  rescribendnm,  vel  potins  dubinus, 
A  i>omtJi«ffy  M  motato  in  B, '  dobi- 


nnsy' '  dubinus/  '  dubenns.'  Dac, 

•■  Dubiai'}  A  *  dno/ '  dubium/  unde 
'  dubiare/  postea  *  dobitare.'  Idem,  - 

>>  Duco]  A  Bou&f  pnto.  Virg.  z. 
*  tanton'  me  crimine  dignnm  Duxisti  ?' 
Idem, 

c  Duellum']  Ut  a  *  dnonnra/  '  bo- 
num/  sic  a '  duellum/  *  bellum.*  Varr. 
VI.  de  L.  L.  '  Perduellessunthostes, 
nt  perficit.  Sic  perdoelium,  dnellom, 
id  postea  bellum.  Ab  eadem  cansa 
facta  Dnellonay  Bellona.'  Oloss. 
'Dnellona,«oX^/uicj^,  Bellatrix.'  Male 
Vuicanins  rescribendnm  contendit 
BeWma.  Idem. 

^  DatcciMus]  Glossarium : '  Dnicen- 
sus,  Znafi  *  Mrtpow  iMay^ypatAfUafos.^ 
lUnd  9tTafi.  Qstf9errh,  0.  hoc  est,  Irr' 
rh^  i€^tpo¥,  dupliciter,  iteratove  cen- 
sus.  Jos.  ScaL 

Duicenmu]  Biscenins.  Oloss.  *Dni- 
censns,  8cTr&,  iS^,  Sc^cf^y  b,woy§patAfi4' 
vos'  i.  Bis,  et  secundo  censns.  Vide 
'  dnis.'  Dac 

<  Dmden»]  Vide  « Bidens.'  Idem.  - 


230 


FS8TI    DB   VSRB.  SlGNltr.  LIB.  IV. 


Duis' duas  habet  significatioaes :  nam  et  pro  dis'*  pone- 

batur,  et  pro  dederis. 
Dumecta  *  antiqui  quasi  dumiceta  appellabant^  qu»  nos  du- 

meta. 
Dumosa,  frondosa.'* 
Duodeviginti^  dicendi  consuetndinem  a  Grascis  traxisse 

videmus,  qni  sic  ennntiant  Suot^ffxoo-i.'' 
Duonum/  bonum. 
Duplabis/  duplicabis. 
Duplionem  ""  antiqui  dicebant,  quod  nos  dnplum :  venit  au* 

tem  a  Grasco  SiirAeSy. 
Dusmoso"  in  loco  apud  Livium  significat  dumosom  lo- 

cnm :  '^  antiqui  enim  interserebant  S  literam,  et  dicebant 

cosmittere  pro  committore^  et  casmenae  pro  camen». 


19  Pro  di9  legradam  monet  Dec.  Hm,  at  lo  merg.  ed.  Scal.— IS  AK  hfot^- 
Kovuf  et  IroffiScdnMrcy. — 14  Coigicit  Urtioot  dutmo$uM  loam, 

NOT£ 


'  DmM]  A  Orcco  8U,  <  dnes/  inde 
lri$,  Et  hic  pro  dU  legendnm  bii; 
duU  eQtem  pro  dederi»  a  verbo  dmere. 
Vide  <  adduct.'  Idem. 

f  Dwmeetdl  A  <  damas/  '  domice- 
t«m/  '  domectnro/  et  eliso  c '  dame- 
tnm.'  /dem. 

^  DmRoM,  /rMidoM]  Diomif  a  8^ 
/ttbf ,  sylf  a  qnema :  ^piiy«^f ,  ht^iiSbt^  ^dur- 
mns/  et  r  in  « '  dnsmut/  ^  dnsmosns/ 
et  eliso  » '  dnmosns/  frondosus.  /dsm. 

*  DwedeeigiMi\\  Dno  desnnt  de  ▼!• 
ginti.  Ideeu 

k  DMomiM]  Vide  <  dnellnm.'  Dw 
NM  legere  est  in  carmine  saliari,  nt 
illnd  restitnit  Scaliger :  *  omnia  Da- 
patilia  comisse  iani  cnsiones.    Duo* 


nns  eernses  DiTinSi  Jannsqne  venit/ 
'  Dnonns  cemscsy'  L  Boons  creator. 
Idem. 

1  Diqaa^ts]  Ut  a  <  donnm/  '  do- 
nare  /  sic  a  '  dnplum '  '  dnplare/ 
Olossarinm:  '  dnplavit,  MrXtwfr, 
DnpllcaTit/  Idem. 

■  DapJionem]  Dnplnm.  Leg.  zii. 
tab.  *  Rens  fortl  dnplione  deddito.' 
Item :  '  NoaiamTe  dnplione  deeerai- 
to/  Idem. 

"  DHSMOfe]  A  dimMiso  Inserto  s,  nt 
vnlt  Fest.  Contra,  »  in  rfwinMo  non 
modo  non  insertum  est,  sed  elisnm 
In  daMOfo.  Est  enim  a  Or«eco*Spii|i^ 
Vide  snpra.  /tfem. 


SEX.  POMPEII  FESTI 


OE 


VERBORUM  SIGNIFICATIONE 


LIBER   V. 


Eamus*  cx  GrsBCO  losfivy. 
Eapse^^^eaipsa. 

EccBRB^^jasjurandam  est,  ac  si  dicatar,  per  Cererenii  at 

secastor^  aedepol :  alii  eccere  pro  ecce  positam  accipiant* 

Edbatrb/  ^  qai  pradsunt  regiis  epulis,  dicti  dnro  r»y  cSio-fii- 


rcDV. 


1  Scribendum  monet  Scal.  per  diphthongami  Edealra,  Dtc.  Edeairpi» — 

NOTiE 


*  EamMM]  Potini  a  Oneco  imptmfi  ab 
Mm,  eo,  vado.  Doc. 

*  E0pt€]  Ea  ipsa.  Plant.  Ci«tel. 
1.  2.  *  Puernm  aiit  pnellam  alicunde 
•t  reperirem  sibi  Recens  natnm, 
eapie  qnod  tibi  tnpponeret'  Sic 
emKpu,  eam  iptam.  Idem  Tmcnl.  i. 
9.  '  Qoia  te  addnctnram  hnc  dixeras 
enm  ipsnm,  non  eampae.'  Idm. 

^  Eccne]  Veteres  Olosse :  *  Ec« 
cere,  jcar^  r^i  Aifarrpos,*  Jos.  Seal, 

Eecere]  Per  Cererem.  Oloss.  *  £c« 
cere,  Kork  r^s  Atutnrrpos*  Sic  JEdepolf 
per  Pollocera  ;  JEcMior^  per  Casto- 
rem.   Tcrent.  Pbor.  ii.  2.   *  Eccere 


qnid  si  reddet.'  Alii  ▼olnnt  dicl 
qnasi  'eece  rem/  nt  Chariiins  et 
Nannins  lib.  ii.  Misccll.  cap.  21.  sed 
frnstra.    Vlde  '  Mecastor.'  Dae. 

^  EdMJtre]  Scrlbe  per  diphthon- 
gnm,  £dM<r«.  ISfdrpcu.  Jee,  ScoL 

Edeaire]  Scaliger  legit  Edeatra: 
sed  legendnm  edeatrae:  hoc  est,  £dfa- 
trei^  ut  snpra  '  demoe/  '  demol.' 
'Ed^fWf ,  irpoycutfHr  fiaffikHas^  httpa^ 
XirH^f  Mwvw,  Hesych.  '  Edeatms, 
prsegnstator  regius,  cnrator  epnla- 
rom/  Mt  TMT  ^evpjirw,  ab  ednliis. 
Dac. 


232 


SBXTI   POMPBII   FBSTI 


Edecimata/  electa. 

Ederam  ^  flamini  diali  neqae  tangere  neque  nominare  fas 

erat :.  pro  eo  qnod  edera  vincit  ad  qnodcumque  se  appli- 

cat.    Sed  ne  anulum  quidem  gerere  ei  licebat  solidum^ 

aut  aliquem  in  se  habere  nodum. 
Epfafilatum  ^  s  exertum,  quod  scilicet  omnes  exerto  bra- 

chio  sint  exfilati^  id  est,  extra  vestimentum  filo  contex- 

tum. 
Efiari,^  et  efiata  a  fando,  quod  ipsum  ex  Grrasco  fa^teuJ 


^^m^^0^^>^9m^ 


2  ^  Efff^ilaJtum,  Vox  Dihili.  Lefendam  EafkAMMi  poterat  et  £xaJUal»M.' 
Jo8.  Scal.    Videinf,~8  Al.  k%  ^w. 

NOTiE 


*  EdeeimaUi  Olotiarian :  *  Deci- 
mata,  Decumatomy  Z6k^mv,  httKtterw* 
Tamen  in  aliis  Olottifl :  *  Edecnme- 
tos,  tf^mwTor,  ^ZmpoUiarros,'  Jo$, 
Seai, 

Edeeimaiai  Qn«  e  mnUls  decima, 
fli¥e  potius,  qns  e  deeimii,  decima 
capinntnr.  Id  ett,  electa.  Sed  mi- 
rom  qood  in  Oloisario  legitnr,  nempe, 
*  edecimatnm,  Maaarw^  iiitpMiai* 
rw*  Decimus exclusum, cni  non  da- 
tSB  sunt  decimse.  Hesychius :  tf  ^irao-- 
rovy  ^JUtpMiajrrWy  h  ScirdSot  p^  Xa/ifid' 
wm»,  *  Qni  decimaa  non  aceepit.' 
I}ac. 

f  Ederma]  Vide  <  Hedera.'  De  iis, 
qnc  Diali  erant  prphibita,  Tel  con- 
cessa,  vide  <  Eqdo  ▼ehl/  et '  Fabam/ 
et  *  Funebres/  et  <  Jurare/  et  Oell. 
Itb.  X.  cap.  15.  et  Plotarcli.  in  Pro- 
blem.    Sed  qnid  haec  ad  ▼erbomm 


De  iis  quibns  Flaminibns  interdictnm 
▼ide  Oellinm  lib.  z.  cap.  15.  Dae. 

f  Effafiloiwn]  Scaligcr  :  ejcaJUo- 
fMm.  Voss.  ^ff0lalmm  pro  en^Uaia^ 
nt  'effari'  dicitnr  pro  <exfari.'  Fe«- 
tns  autem  reapicit  locnm  Planti  Mil. 
Oior.  ly.  4.  'Id^erit  connexnm  ia 
hnmero  Issvoy  exaffilato  braehio.' 
'Exaffilato  brachio;'  id  est,  extta 
fila;  i.  e.  Teatem  edncto.  Qnidamle- 
gnnt  eapapiUaiQ,  Inter  qnoa  etlam 
Festns,  qni  infra  exp^riUaia  exponit 
eacerto ;  Tlde  Nonium :  id  qnod  et 
probavit  Salmasins  ;  sed  certnm  est 
legi  debere  effaJUaio  siye  exvg^lato» 
nt  probat  etiam  Vossius;  neqne 
enim  exerto  brachio  nudantnr  pa- 
pillapy  nec,  si  id  fiat,  propterea  bra- 
chium  recte  expapillatom  dici  possit. 
Neque  displicet  doctiss.  Menrsii 
conjectora  legentis  exfljmiaiOf  pro  ex- 


significationem,    qua  de  re  agltur?    JibulaiOf  lel  ejftfuiato.    Nam  'fifala' 


Ant,  Aug. 

Ederam]  Cnr  Flamini  Diall  nefas 
esset  hederam  tangere  multa  Pln- 
tarcb.  Sed  vemm  est,  quod  ait  Fes- 
tns,  nempe,  quod  ea  vineiat  quibns 
adhaeret :  neqne  enim  nodum  ullnm 
habebat,  vel  in  apice,  vel  in  cinctii, 
vel  alia  quavis  parte.  Annnlum  etiam 
solidom  ei  gestare  non  lioebat,  hoc 
est,  qul  non  pervius  esset  et  cassns. 


et  *  fifolare'  Veteres  pro  *  fibnla'  et 
*  fibnlare'  dicebant,  nt  *  sifilnm,'  sifi- 
laro,'  pro  '  sibilum,'  *  sibilare/  idem. 
^  Effart]  Eloqni,  <effata,'  elocnta. 
Virg.  *Sic  effista.'  Aliqnando  e/ata, 
a  recto  effatum,  dlcebaotnr  angnmm 
preces,  et  effiiri  templa,  sistere  tem- 
pla,  coneeptis  verbis  consecrare« 
Orspci  dicont  rtfAepiftof,  Idem* 


DB   VBRBORUM   SIGNIFICATIONE   LIB.   V. 


333 


Effata,  elocata. 

Egbns  '  velut  exgens^  cui  ne  gens  quidem  sit  reliqna. 

Egeriffi  ^  nymph»  sacrificabant  prasgoantes,  quod  eam  pn- 

tabant  &cile  conceptam  alvum  egerere.^ 
Egretas  et  adgretus^  ex  Grsco  sunt  ducta,  a  surgendo^  et 

proficiscendo.     Unde  et  Nyct^resia»  quasi  noctisur- 

gium. 
Ejuratio"  significat  id,  quod  desideretur,  non  posse  prae- 

stari.    Plautus :  ejuravit  militiam. 
Elacatbna,"^  genus  salsamenti/  quod  appellatur  vulgo 

malandrea. 
Elaudare  ^  plus^  quam  nominare. 
ElecebrsB  ^  argentarice  meretrices,  ab  eliciendo  argento  dic- 


tse. 


^»»^^»#^^^^^ 


4  Legendam  moDet  Dac.  eimcipium  akfo  igerere, — 6  Al.  cakiaminti,  et  mox 
melandria.    Dac.  et  Aagiutin.  legunt  mekmdrffo. 


NOT^ 


>  Egtiui]  Festo  oonientit  liidoniSy 
cat  egens  dicttar  sine  gente  et  sine 
genere.  Sed  potins  ab  egeo,  nt  ab 
*  indigeo'  *  indigens.'  Idem, 

^  Egerier]  Lege  in  tine :  Cimeefium 
oivoegerere:  EgerSahaec  diferaa  vi* 
detnr  ab  Egeria  Romnli  nxore ;  fnc- 
rit  fortan  ipsa  Jono,  nhegerendo  dlctn 
Egeria,  Tamen  nihil  tale  in  Vetemm 
iDonnmcntis  me  legisse  meminl.  In 
gloaais  Isidori  ^eruiezponitnr  noxiuy 
quod  sane  non  praeterenndnm  fait. 
IdewL 

'  Egreiui  ei  adgreine']  Verbnm 
Oraecnm  qnod  Festns  intelligit  est 
#7fijpefMiy  sargo.  Sed  faltnm  est 
ab  eo  esse  egreiiue  et  adgreHne^ 
qnae  a  gradi&ry  et  prsepositione  e  vel 
od.  Dc  nyciegreeia  qnidem  ▼ernm, 
transposita  litera  p,  pro  nyeiegereia,, 
Idem. 

"  .^^nralio]  Est  recnsatio,  cnm  ne- 
gamna  ea  prsestare,  qusB  a  nobis  pe- 
tnntnr.  Sic '  ejnrafit  militiam/  i.  mi- 
litiam  recusavit.    'Ejorare  fornm/ 


<  provinciam/  Cicero.  Sic  ^ejnrare 
bonam  copiam'  dlcebatnr  is,  qni  jn* 
rejorando  affirmabat  se  in  bonia  non 
babere,  nnde  aes  aliennm  aolveret. 
Cic.  Ep.  fam.  *  Tn  qood  mihi  bonam 
copiam  ejnres,  nihil  est.'  Idem, 

B  Elaeaiena']  Plin.  lib.  xxxii.  cap. 
nlt.  helacatenes  piscis  nomen  ease 
aif.  De  meiandnfa  vero  Varro  lib.  iv. 
de  Ling.  Lat.  Plin.  lib.  ix.  cap.  16. 
Athen.  lib.  iii.  cap.  20.  Ani,  Ang, 

Elaeatena]  Elacate,  et  Elacatena 
piscis  ex  llinnnornm  genere,  saliri 
solitns,  nnde  Festns  ezponit  '  salsa- 
menti  genns.'  Athenaeus  1.  vii.  ^Ao-i 
Kar4)yfff  Ixffvs  anfriMfoci,  hrvrffieiot  «if  ror 
piXfiaa',  I.  e. '  Elacaten»  pisces  ceta- 
cei,  ad  salsuram  apti.'  Vnlg^  vocantnr 
melandria:  \eg,  melandrffa^  /aixdp^pva 
OrscepnlpamentaTfaynnornm.  Dac* 

«  Eiaadare]  LandarCi  nominare :  e 
est  intensivum.  Sic  *  emirari'  majua 
est  quam  *  mirari.'  Horat.  '  Eroirabi- 
tur  insolens.'  Ubi  olim  plnra.  Idem, 

p  Eltcebret]  Plaotns  Menachmis : 


2S4 


8BXT1  POMPEII   PE8TI 


Electabo,  eliciam.^i 

Elices'  salci  aqaarii,  per  qaos  aqaa  coUecta  edacitar  e  liris» 

Elingaem  •  sine  Ungaa. 

EUxa*  a  Uquore  dicta. 

]Qacnm ""  significat  langaidam»  ac  semisomnnm,  vel,  ut  aUi 
▼blanty  allacinatorem,  et  nogaram  amatorem,  siye  halo- 
nem,  id  est,  hestemo  vino  langaentem,  qaem  bxov  voci- 
tant  Grseci. 

NOT£ 


'  Ntm  ila  soot  hic  meretricet  omoet 
elecebrs  argeotmria.'  Volgo  tZiece- 
brte  arginiwrim  legitnr.  Jtt.  &«/• 

Ekutral  Retpictt  ad  locom  Plaotl 
MeB»di.  II.  S.  '  Nam  ita  sDot  hlc 
meretricet  omoet  elecebne  argenta* 
riK.'  Hoc. 

«  EkeUbo^  ttidem]  Plaot.  Atto.  ii. 
S.  *  Qnm  itt»c  pfKda  ett  ?  ibo  advor- 


ett  a  llqoore  aqoB  dedoctum.'  Mmi. 

•  Ehieam]  Pro  ipto  affecto  Tte- 
tnllianot  in  libro  de  coronti  cnm  ait 
'ab  elnco  defentare.'  Id  enim  est, 
M  T^t  kttkucpucrin,  Et  Gellint  iib. 
ZYi.  cap.  19.  '  tarditatem  animi.  et 
ttnporem,  qni  hallncinantibnt  ple- 
rnmqne  ntn  fenit.'  Jet.  8eaL 

Elmeum\  A  Orteco  laiXof ,  toftmat. 


tom  atqne  electabo  Qnidqnid  ett.'    Fettnt  videtnr  dedneere  trantpotito 


Vide  <  adlicit'  et  <  lacit.'  Id<m. 

'  £i<Mi]  Olostarinm :  '  Elia,  Ara- 
w/t^  kXjrrw^'  *  Elicatoret,  tt^otfit^vw.' 
M ale  pntantnr  dici  I\iMf  Orace  in 
lib.  I.  D.  de  aqna  et  aqnfle^plnv.  in 
Pandectit  Florentlnit.  Neqne  enim, 
nt  pnto,  nnqnam  id  Ulpiannt  tcrip- 
ierat.  JM.&al. 

filiMs]  Ab  eliciendo  elicet  dicti 
•nlci  per  quos  aqna  e  lirit,  id  est, 
tnlcis  minoribns,  eztm  segetem  edn« 
cltnr.  Colnm.  Hb.  ii.  cap.  8.  '  Sed 
qnamvls  tempestive  semenlis  con- 
fecta  erit,  cafcbitnr  tamen  nt  paten- 
tes  liraty  crebrosqne  snlcos  aqoarios, 
qnos  nonnnlli  elicet  Tocant»  facia- 
mus.'  Hoc. 

■  EUmgntm\  Ut  <  Elinguatio,  7^«^- 

Etimguem']  Sic  infra,  'elnmbemy 
nvuiso  Inmbo.'  Elingnara  dlzit  Plan- 
tus  llngoam  prsecidere,  Auinl.  11. 8. 
*Si  bercle  ego  te  non  elinguandam 
dedero  usqoe  ab  radicibns.'  jDac. 

*  EUxa]  Quse  in  aqna  cocta  snnt, 
a  liquore  qnem  Ux  di^ebant.  Id  sen- 
lit  Vart.  lib.  iy.  de  L.  L.  'Eliaom 


I  et  addito  c,  Ita  nt  is  Ebieu$  dlcatnr, 
qnl  hestemo  vino,  hestemia  epnlis 
langnety  nnde  et  infra  lib.  tiii.  He- 
Incum  ab  hiatn  et  oscitatione  dictnm 
scribit.  At  Oellins  lib.  xvi.  c.  18. 
'Cloatins  Vems/  inqnity  ^alnciaari 
iactom  scribit  ez  eo  qnod  dicitnr 
Orsece  MtWf  nnde  elncnm  qnoqne 
esse  pntat,  a  lltera  in  c  converta,  tar- 
ditatem  qnandam  animi  ac  stnporem, 
qni  allncinantibns  plernmqne  nta 
▼enit.'  Unde  colligimnt  dMcmny  non 
tolnm  langnidnm,  temitomnnai,  alla- 
cinatorem,  tive  halonem  tignificaiey 
ted  etiam  morboro  vei  affeetnm  ip- 
tom  ob  hesterai  vini^  repletionem, 
qnem  Ormei  kmKmspww  vocant.  Sic 
Tertoliianns  diait  <  ab  helnco  defen- 
sare,'  hoc  est,  ab  hesteroi  cibi  vel  vini 
gravedine.  De  etymo  autem  Festo 
potins  assentior,  nisi  malis  dHcmn  esse 
qnasi  e  Imm,  id  esl,  sine  Ince.  De 
'  alncinari.'  Vide'*  alncinatii».'  Sed 
omnino  EUumm  est  ea  Ormoo  ^^^try^* 
Tardum  et  hebetem  significat  pro- 
prie,  vel  tarditatem  ac  stnporem. 
'HAvy^  jlpiy  apnd  poetam  veterem  rd 


DB  VURBORUM  SIONIPICATIONB    LIB.   V. 


233 


Elambem/  evulso  ^  lambo. 

Em,'  pro  eam,  ab  eo,  qaod  est  is. 

Emaocipati'  daobas  modis  intelligantor,  aat  ii,  qai  ex  pa* 

tris  jore  exierant ;  aut  ii,  qui  aliorum  fiunt  dominii  'J  qao- 

rom  utramque  fit '  mancipatione. 
Emem/  eandem. 
Emere»''  qood  nonc  est  mercariy  antiqoi  accipiebant  pro  so- 

mere* 
Empanda,'  paganoram  Dea. 
Emptivom''  militem,  mercenariom. 


6  AL  aeii(io.--7  AIU  Ubri  tfMiMi.-«  £d  Sctl.  >hiii^. 


NOT£ 


iif  vkSt^  Ktfnxifa^a,  Hinc  iXiry^f  ho* 
mo  Elaeos,  6  ^ire^KMV/i^f ,  tardttate 
ac  stnpore  obseitnt  et  oppressns. 
.  Sed  et  pro  ipso  eiFecto  snmitur.  6el« 
lius  definit  EbieuMf  *  tmrditntem  qntn- 
dam  nnimi,  qnss  alucinnntibns  ple* 
romque  evenire  solet/  ab  aiia  tamen 
origine  est,  qnam  *  alucinor.'  Salmas. 
in  SoUn.  iKw. 

«  £1««^]  Vide  *  elingnem.'  Idsm. 

'  £iHi]  A  poetico  9)y,  sive  /uhr,  dizere 
tm,  eam,  et  m^  ondecmMi,  eniidemy 
enm  ipsnm.  Idenu 

>  £sMac^t]  Eleganter  Vetemm 
OloMss:  '  EmancipatiOy  ^jMMim^ta' 
*  Emanctpatns,  x^pip^'»*  *  Emanci- 
patio,  XtpuftvM.*  Jof.  iSm<. 

EmmuiftH]  FUU  dicnntnr  eman* 
cipatiy  qni  e  patris  mann  exennt,  nt 
sni  fiant  dominii,  vel  nt  in  adoptlvi 
patiis  potestatem  transeaat,  ntmm* 
qOe  antem  fitemancipatione,  hoc  est, 
abaUenatiooe  vel  ezemtione  e  patria 
potestate,  ex  solenni  juris  Romani 
formnla.  Hoc. 

«  £«cm]  Vide  snpra  *  em.'  Idim. 

^  £m«rc]  Vide  snpra  'abemtto/ 
/dem. 

c  £mfMaila]  Paganomm,  hoc  est, 
agricolamm  Dea,  in  cojus  honorem 


Pafanalia  festa  mense  Jannario  per« 
agel»ntur»  eadem  quse  Ceres  ei  Var« 
rone  tfpud  Noninm  in  pandere :  <  Var- 
ro/  inqnit,  '  existimat  ea  cansa  dici, 
qood  qni  ope  indigerent,  et  ad  asy- 
Inm  Cereris  confngissent,  panis  dare- 
tur :  pandere  erf o  qnasi  panem  dare, 
et  qnod  nnnquam  fannm  talilws  clao- 
deretor.  De  vita  pop.  Rom«  Ub.  i. 
Hanc  Deam  JEIios  pntat  esse  Cere- 
rem>  sed  qnod  in  asylnm  qoi  confii* 
gisset,  panls  daretnr,  esse  nomea  fic- 
tnm  a  pane  dando  pandere»  boc  est, 
aperire.'  Non  dnbinm  est  qnin  Pan- 
dam  sife  Empaitdam  Deam  intellex- 
erit.  Sed  eam  Scalig er  a  latitodiae 
Empandam  dictam  pntat,  nam  et  t^ 
p6ffT§p9os  dicebatnr.  At  Varro  a  pan- 
dendo.  Eandem£UttsCererem,8ai- 
liger  Palem.  Ab  otraqne  tamen  dl« 
▼ersam  facere  videtnr  Varro  hls  ver- 
dbus :  '  Te  Anna  et  Peranna,  Panda, 
Kol  Aarri^  Pales,  Nerienes,  Mliterfi^ 
Fortnna,  ac  Ceres.'  Eam  alU  pacis 
Deam.  Oloss.  <  Panda,  tV4*i|f  Btisf* 
Cui  non  immerito  a  powdtmi»  Panda 
nomen  datum  est.  Idem. 

*  Empimuml  Emptivi  miUtes  qni 
mercedc  conducti  inUitabant  I4tm* 


296 


SBXTI   POMPBII   PESTI 


Emussitata,*  ad  amussim  facta. 

Endoitium/  initiam. 

Eadoplorato,'  implorato,  qnod  est  cum  qtiSBStione  incla- 

mare.    Implorare  namqne  est  ctim  fletu  rogsae,  qaod  est 

proprie  vapulantis. 
Endoprocinctu,''  in  procinctu:  significat  autem  cum  ex 

castris  ih  preliom  exitum  est,  procinctos  quasi  pmcinc- 

tos,  atque  expeditos :  nam  apud  antiquos  togis  incincti  9 

pugnasse  dicuntur. 
Ennam,^  etiamne. 


9  AhntcciMctu 


»*»»^0*^> 


MOT£ 


•  EmtcMtfata]  Ad  amttssim  facta, 
recte  respictt  locnm  PlantiMU.  Olor. 
III.  1.  *Si  alboscapillas  hic  videtur, 
neotiqaam  ingenioeat  senex:  Inest 
in  boc  amnssitata  sna  sibi  ingenua  in- 
doles.'  Ubi  ex  Festo  legendnm  mins- 
Jtlato,  nt  et  in  Aldina  legitur,  et  apud 
Nonlnm  In  Yoce  eMmtuftm.  Malim 
tamen  «mtifnlflla,  ut  in  antiqntssima 
Veneta.  Et  faciie  apnd  Festnm  et 
Nonium  erratnm  fnisse  credideriroy 
et  tmMMmkai^  pro  omtMstlalc  operas 
posnisse.  Etsi  obstat  series  litera- 
mm.  Porro  de  primo  Tersn  Planti, 
en  tibi  qnod  etsl  aliennm  fideatar, 
non  ingratnm  tamen  fore  confido.  Is 
est  ex  Anacreonte  ad  verbam  trans* 
latns  Od.  48.  T]p(xat  fipm»  ^kt  iariy  Tia 
U  fp4ras  rad^i.  Id  est,  '  CapUlis 
qnidem  senexest,  At  ingeniojuvenes- 
dt.'  /dm. 

f  Efidotfiiim]  *  Eodoplorato/  <En- 
doprocinctn.'  Sic  in  12.  tab.  'ma- 
nnm  endojacilo/  pro  injicito :  et  En- 
nitts,  apud ; Attsonlnm  In  monosylla- 
bis :  *  Endo  soam  do/  pro  in  suam  do- 
mnm.  Hac  de  cansa,  ut  arbitror,  in 
Kalendario  Aognsti  tempore  confee- 
to  EN  pro  Interciso  notatom  est,  qna- 
si  endotercisum.  Vide '  Sub  vos  pla- 
co/  et  *  Struere.'  Ant.  Aug, 


EndoUutm]  Pro  tii  Veterea  dice- 
bant  eiide.    Oloss.  *endo,   49,  «b.' 

*  Endotnetur'  Ennins  pro  '  lotuetur.' 

*  Endotnetur  ibi  Inpa'  foemina,  con- 
spicio  amens.'  Dae, 

i  £ad0plorBle]  Olossarinm,  '  Ea- 
doplorato,  4wx4kfrw»,*  Jo$.  SeaL 

Eftdoploralo]  Oloss.  '  endoplonito, 
iwiKdktaw.*  I.  implorato,  indamato. 
'  Implorare,  est  Inclamare,  ad  anxi- 
linm  invocare,'"  Festus.  Item  ^  plo- 
rare,  flere,  inclamare.'    In  leg.  Rom. 

*  Si  parentem  puer  ferberet,  ast  oUe 
plorassit,'  id  est,  clamaverit,  ad  anx- 
iliom  vocaTerit*    Locum  adi.  Hoc. 

^  fndoprocmclH]  Ita  exple  in  Olos* 
sario:  *  Eodoprocincta,  ^mafiSfQA  ^ 
«oX^/uy.'  Exponit  fndo,  Mf,  Lege, 
iv,  c2r.  '  Endopicas,  iitAut  Mml- 
pm/  Lege,  Endo^  bw,  «tr,  Mvr4pm. 
Nam  T^  Pumt  sequenti  Toci  adjun- 
gendnm,  *  Eniber  picas^KpirvonipdL' 
Jo9.8cml. 

Endoproemciu]  In  procincto  dice- 
bantnr  milites  cnm  se  ad  pngnandDm 
cinxeraot.  Nam  veteres  Romanl 
cinctnti  pngoabant.  lode  Cetbegt 
dicti  cmdiilt.  Vide  Horat.  In  arte. 
iXic. 
*  Eaiiam]  Exempla  desidero.  /dem» 


J 


DE   VBRBORUM   SIGNIFICATIONB   LIB.    V. 


8»r 


EDubro,''  inbibenti. 

Enunquam,*  ecquando. 

Epbus  "^  nomen  cujusdam  fabri^  qui  equum  Dureum  fecit. 

Epicrocum  °  genus  amicnli  croco  tinctum»  tenue^  et  perlu« 

cidum. 
Epilimma '°  °  genus  vilissimi  unguenti. 
Epistylium  p  trabs>  que  super  columnas  ponitnr. 
Epolonos  ^  dicebant  antiqui,  quos  nunc  epulones  dicimus. 

Datum  autem  est  his  nomen,  quod  epulas  indicendi  Jovi, 

ceterisque  Diis^  potestatem  baberent. 
Epulam '  antiqui  etiam  singulariter  posuere. 


^^^^<#^^^^^>^^ 


10  Al.  EpaUmim. 


NOT/E 


^  £iiii6ro]  OlcMMrinin:  'Enibra, 
ivdjnta.*  *■  Effibram,  vpayfidrm  iwifika' 
/d^i.Mcge,  EmbrumitpdyfueroshnfiKa' 
fi4s.     'Eniber   picus,   lipns  woimipd.* 

*  Inebra,  5prf oy  fuirrwrac^v,'  Serfins 
in  fragmentis :  *  Certa  genera  afinm 
ab  angttribus  appellantnr,  qnn  pen* 
nis  fel  volatn  omnia  possnnt  facere : 
qnae  si  foerint  prosperse,  Prsepetes, 
si  adversse,  Inebrae,  dicuntur.'  Jo$. 
Scai. 

Efmhfo]  Ettubmro  aiispicium,  enn- 
brae  a^es,  qnse  remorantnr.    Oloss. 

*  Enubra,  ^vayrra.'  I.contraria.  *  Eni- 
ber  piseis,  6fwi9  vonipd,*  I.  avis  im* 
proba,  infansta.  Ennber  antem,sive 
eniber,  ewnber,  vel  meber,  ab  Inhibendo, 
ut  a  *  prohibendo/  *  proeber.'  Vide 
*inebr«.'  Dac. 

t  EnuMqwan]  Oloss.  *  Ennnqnam, 
^irorc,  Kol  roT4.'  Livinslib.  x.  <  Enun- 
qnam  fando  audistis  patricios  primo 
esae  factos,  non  de  ccelo  demissos/ 
Idenu 

*  Epeue]  Faber  qui  eqnum  ligneum 
«dificavit  quo  Troja  capta.  Virg.  ii. 
Aoeid.  <Et  ipse  doli  fabricator  Epe« 
us.'  Idem, 

^  Epicrocwn]  Olossarium  :  '  Epi- 


crocum,  Mnros  tHos'  ^  o^xoiyfoy  iipfidiwt 
HJKrdrttpo»*  Vide  Varronem  lib.  vi. 
Joe,  SctU, 

Epicroewn]  Oenns  vestis  a  Orseco 
M  et  «p^Kos,  qnod  croco  tincta  ait. 
Narvins  apud  Varronem :  *  Diabathra 
in  pedibns  habebat,  et  erat  amictns 
epicroco.'  Oloss.  *Epicrocnm,  Mn* 
rostUos,*  Dac» 

o  EpUimmd]  Lege,  ut  eraf  in  marg. 
EpaUmma,  Oraece  ^(Uffi^i^,  ab  hra" 
\<(^,  ungno.  Idem, 

P  EpietyUum]  Ab  hri  et  or^Xii,  co- 
lumna,  quod  «npra  colnmnam  poni- 
tnr :  vnlgo  Architrave.  Idem. 

4  fpofonos]  Apod  Romanos  is  mos 
erat,  nt,  placandsB  alicnjus  Del  irse, 
epulsB,  convivia,  in  illius  templo  ex- 
htberentor,  quae  alio  nomine  UcHtter' 
nia  dicebantur,  quod  Diis  epnlatnris 
lecti  sternerentur.  Et  iis  conviviis 
procnrandia  praeerant  trinmviri  Epu- 
loni  dicti,  qni  postea  septemviri,  tan- 
dem  decemviri  facti  sont.  EpoloNos 
antem  autiqua  scribendi  consueto* 
dine  qua  epola»  pro  epulas,  ^c.  Idem. 

r  Epulam]  Non  mirom,  cum  adljec- 
tive  sumatnr.  Intelligitur  enim  da- 
pem ;  et  epol«i  dapes.    Sic  '  Epoiae 


S88  8BXTI   POMPBII   FB8TI 

Epalarcs*  appellabantiir,  qai  in  qaibusdam  lodis  noc(e 

epulabantor. 
Equbstrb  8SS,  qaod  eqaiti  dabatur. 
Eqairia  ^  ludi,  quos  Roinulas  Marti  institait  per  eqaomm 

cursum,  qui  in  campo  Martio  exercebantur. 
Equirine,*'  jusjurandum  per  Quirinum. 
Equo  vehi  flamini  Diali''  non  licebat,  ne  si  longius  digre- 

deretur,  sacra  negligerentor. 
Equitare  ^  antiqui  dicebant  equo  pablico  "  merere. 
Equus  Marti'  immolabatur,  quod  per  ejus  effigiemTrojani 

capti  sint:  ¥el  quod  eo  genere  animalis  Mars  delectari 

putaretur. 
Erctum  citnmque  *  fit  inter  consortes,  ut  in  libris  lc^^m 

Romanarum  '^  legitur.    Erctum  a  coercendo  dictum,  un- 


II  £d.  Scal.  eqmm  jNtMiaiM.— 12  Qoidam  libri  nfwii  Rmmimim. 

NOT£ 

oves'  Ytrronl.  Jm.  ScuL  »  Er€ium  cUmmpu]  Tolle  copnlafli 

BpMkm]  Siaiidetieiam  tiiigolari  im-  Qus.    '  Erctum  citum '  e«t  h»reditas 

mero.  Unde  in  lapide  antiqoo :  *  Pro  di^isa.  Oloat»  : '  Herctos  cttiu,iMl- 

salateVeneri»fiU«doIci88imR|deli«  pfViffTMf  ihrfl^^miy.'  Donatns  apad 

cIk  8u».'  JKw.  Serviom :  *  Erctum  non  citnm,  hoc 

*  Epmlana]  Varro  :  '  Dom  Epn-  cst,  patrimoniom  non  difianm.   Erc- 

lares  nocte  epularentor.'  Idtm.  tom  ciendom :  bsBreditas  dividnnda.' 

<  fi^Mtria]  Ab  eqnorom  corso  dicta  Olossariom :  *  Ciendse,  Sio^onyi^^.' 

Eqoiria,  die  27.  Febrnarii  celebrari  Idem :  *  ErclscondSy  luupinms,'  for* 

solita.    Ovid.  u.  Fast.    Erant  et  alia  tasse  Zuuptrhs.  Jt.  &ol. 

Eqoiria  qoR  die  14.  Martli  perage-  £rcCiuR«tiKai9iie]Tollecopnlamf«r, 

bantur  in  campo  MartiOy  vel,  si.  is  et  lege :  Erehm  eihm.    Eretum  ab 

aqua   teneretor,    in  monte   Ccelio.  ereendo,  lioe  est,  coercendOy  ab  ma, 

yide  *  Martialis  campos.'  Idewt.  erei»^  onde  ereUee^  coerceo,  certis  re- 

<>  EfutrtiM]  Per  Qoirinom,  ot  '  E-  golis  rego,  partior.    CtlMnacio  divi* 

castor/  per  Castorem,  *  Eccere'  per  do.    Ita  ot  erdmm  cOvm  sit  coerci- 

Cererem.    Vide  '  Mecastor.'  /tfm.  tnm,  divisom.    Nam  primom  coerce- 

«  Eguo  vdbt/miit  Dteit]  Vide  *  Ede-  bator  patrtmoniom,  postea  divideba- 

n.'  idem^  tor.     Verum  Donatos   «rdiini   non 

y  JSgmtarf]  Proprie  de  equitibns  coercitnm  sife  septnm,  sed  patrimo- 

miUtaribusdicebatur,qttieqttopnbli-  ninm,    btereditatem     Interpretatur. 

co  militabant :  unde  Plin.  lib.xxxiii.  Erit  igitnr  eretum  pro  heretwm,  quod 

cap.  1.  <  Equitnm  nomen  subsistebat  pro  Aardtan,  id  est,  ftoniMi,  teste  Fes« 

in  turmis  eqoorom  pnblicomm.'  Id.  to.    Qnare  horehmy  keretmi^  vel  ere» 

■  EipgmMarti]  October  eqnus.  Jee^  tum  eitmn  est  bsBreditas  divisa,  quod 

^^r  inter  cob«redes  fitf  qni  proprie  coa* 


DE  YBRBORUIl  SIGNIPIGATIONB   LIB.  V. 


239 


de  et  erciscandaa  et  ercisci.  Citam  autem  est  rocatom 
a  ciendo. 

Erebam  ^  Virgilias  interdum  obscuritatem  quandam  esse 
describit  apud  Inferos^  cum  ait :  Imas  Erebi  descendit 
ad  umbras.  Interdum  flumen  ejusdem  loci,  dicens :  £t 
magnos  Erebi  transnavimus  amnes.  Varro  vero  Erebo 
natam  Noctem*  ait.  Unde  est  et  iUud :  Erebo  cieata 
fuscis  crinibus,  Nox,  te  inyoco. 

Ergo  ^  correptum  significat  idem  quod  apud  Graecos  oSv  :■' 
prodacte^  idem  quod  x^P'^  ^^^  ^^^f  gratia ;  cum  scilicet 
gratia  intelligitur  pro  causa.  Sed  illud  stiperius  etiam 
sine  exemplis  notum  est ;  hoc  inferius  sic  formatur,  cum 
dicimas  de  aliquo,  Statua  donatus  est  honoris  virtutis- 
que  ergo,  id  est,  honoris  virtutisque  causa. 

Eritudo/  servitudo. 


^^i«»«»^»»^»»i»# 


19  '  L*  m.  habet  obtcow  pro  o2y/  Fiito.  Unm, 


NOTJE 


mrUB  dicimtnr.    Vide  '  sorB.'  IXic. 

^  Enhmi]  Vlr|f.  Hb.  vi.  iEDeid. 
ntromqae.  Sed  non  flumen  esse  ftit 
Erebomy  ted  tranasse  amnes  illiiis 
loci,  qni  Erebns  dicitnr.  AtU,  Ang. 

Erekuk]  Qnltqnis  poeU  dtzit  « £- 
rebo  eroatam  Noctem/  Interpretari 
▼olnltqnod  totiea  Oneci  poete  di- 
cnnty  li^  iptfiwri,  '^pc/Sos  est  nomen 
Hebrttnro,  ant  Symm.  Er§b  enim 
in  iis  lingttis  est  lov^  Ab  eo  Ara* 
ftety  qnasi  dicas  loir«p(ovs,  qni  et  ab 
eadem  re  dicnntnr  4(tmfioL  Eadem 
est  origo.    J9$,8eaL 

Ertimm]  Hic  certe  tnrpiter  sUe 
Festns  slve  Paulns  lapsns  est,  Ere- 
bos  enlm  dnobns  bisce  Virgilii  locis 
pro  toto  inferomm  loco  ponitnr*  II- 
Inm  vide  ti.  JEneid.  Dae. 

«  Ertbo  naiam  moctem]  Hesiodus 
tnmen  noctem  Erebl  somrem  facitt 
ct  az  cbao  nna  cnm  Erebo  genitam. 
*£«  x^*  ^  "Eptfi^s  r«  iUKat9d  rc  i^ 
iyirwTo.  «Excbaoaotem  Erebosqne 


nigraqoe  nox  natl  snnt.'  Sed  qnit- 
qnis  'Erebo  creatam  noctcm'  dixit, 
Interpretari  voloit  qnod  toties  Ort»ci 
poetse  dieunt  i^  *Epff/3syHi.  .  Ut  op- 
time  monnit  Scal.  Nam  Erelnu  est 
nomen  Hebrtenm  ant  Symm.  Ereb, 
iaw4pet,  Ab  eo  Anbee,  qnaai  dicas 
innpfmfSy  qol  et  ab  eadem  re  dicun- 
tnr£reM6t.  Idem. 

d  Ergo]  Servitts  ad  lllnd  vi.  JEu, 
*  Illius  ergo.'  *  Illins  ergo,'  Inquit, 
'propter  illum,  veli  cansa  illins.  Ergo 
antem  conjnnctlofnit,sed  per  acccn- 
tns  mutationem  in  adverblnm  transit, 
et  est  sola  particnla  qnm  babet  in 
fine  circnmfleznm.  Mnltl  male  pu- 
tant  nomen  ette  indeclinabile,  et  di* 
cnnt  potitam  ette  pro  cantay  (canta 
antem  nomen  est  qnod  pouitor  pro 
ratione,)  qni  casns  declinatione  ca- 
mt.'  Uem, 

•  Eriiudol  Erue  scribebant  Vete« 
resy  a  qno  Eriiudo :  ab  antiquo  Orae* 
co  ifpof f  unde  ^lpepos,  Jm.  ScaL 


240 


SBXTl   POMPSII    PBSTf 


Eragere  ^  Bemel  factam  '^  significat,  qaod  enictare  ssBpiBs : 

illad  enim  perfectae  formae  est,  hoc  frequentativae. 
Ervnm  <  et  eryilia  a  Gneco  sunt  dicta^  quia  iUi  ervum  opo/So; 

enrilia  if4fim¥  ^^  appellant. 
EscARiiB  mensce  ^  quadratn  vocantur,  in  quibas  homines 

epulantur*    Anclabris'  ea,  que'^  in  sacrificando  Diis 

anclatar/7  qnod  est,  hanritur  ministraturque. 

Escit/»  ^  erit. 
Euboicum'  talentum  nummo  Graeco  septem  milliam  et 

quingentorum  cistopborum  est,  nostro  quatuor  millium 

denariorum. 


^^' 


^^^^^^^ 


14  Qiiidam  libri  mctem. — 16  'In  lib.  id.  eit  £foi2tam,  ip4fiaf9os,  pro  erzUii^ 
^$ufOw*'  FtUo.  Urnn, — 16 '  L.  n.  htbety  qua  in  mner^fitando^  pro  qmet :  et  post : 
Escendere,  egredi:  amplius  quam  in  falgatis.'  Idem.  Ea  qna  legendoin  qnoqae 
monet  Dae. — 17  Alii  libb.  oiUcrfMr.— 18  Qaidam  libb.  £jtl. 


NOTiE 


ErUwio\  A  Orsco  4pot,  ande  djpcoy, 
fl^poi^,  servitus,  qno  postremo  usus 
Homer.  Od.  O.  689.  sic  enw,  ser- 
▼os,  a  qoo  «ri^iido,  senritudo.  Gloss. 
'  Eritodo,  8c9vorff(a.*  fpof  iEol.  4p4oi^ 
emoOy  et,  addito  sibilo,  scrvos,  seretcs. 
Dac. 

'  EmgeTe]  A  qoo  ErMctMM  Oellio 
lib.  X.  cap.|7.  '  vinumque  eructum,  et 
fnetidnm  potare.'  OrsBcnm  est,  ^pv- 
Ti^,  ipeirf^oBuu  Jot.  SedL, 

Erugere']  Erugo,  $h  ipe^yoftuttVOkde 
frequentativum  ertieto,  Ab  erugo 
compositum  exerugo^  quo  usus  Enni- 
us  :  *  Contemtit  fontes  qnibus  exe- 
rugit  aqnai  vis.'  ExerugU^  metapho* 
rice,  cum  sonitu  enimpit.  Dae» 

i  £mun]  A  Grssco  hpofiot  et  hp^fit' 
wow :  sunt  autem  tnoum  et  erwlia  legu- 
minnm  genns  quis  armenta  pingues- 
cunt.  Idem, 

^  Eeeanes  meneee]  Ab  <s«a,  eeearia 
dtctas,  nt  a  *  cibo/ 'cibillae.'  Varr. 
lib.  i^.  '  Mensam  escariam  cibillam 
appellabant  :  ea  erat  quadrata,  ut 
etiam  in  castris  est:  a  cibo,  cibilla 
dicta,  postea  rotunda  facta.'  /d«iii. 


*  Anclabris']  Lege,  iliicla6rtf  m 
qua,  ifc.  Et  ita  liber  antiquns  Fal. 
Urtini.  Ultima  terba,  ^iiod  etf  Jkov- 
riiur  minietraturquef  a  Paulo  esse  siis« 
picor.  Neque  enim  aiwlarr  hanrire 
significat,  et  minlstrare,  sed  roinis* 
trare  tanttim,  et  est  ab  onaiCflre.  Jn- 
clare  vero  pro  haurire  per  librario- 
rnm  incogitantiam  scriptum  est  pro 
ojillarc,  quod  est  a  Grseco  &rrX«r. 
Vide  '  anclabris/  et  '  ancUre,'  soe 
loco.  Idem» 

k  EsctO  Vide  infra  in  « Obescit. 
oberit,'  et  in  *8uperescit,  sopererit.' 
Ful.  Ursin. 

Eeeii]  Vide  '  Nec'  conjnnctionem, 
et  *  Soperescit.'  iliil.  iity. 

£sotlJ  In  12.  tab.  *  Si  morboa  ssvi- 
tasve  vitinm  escit.'  Ita  Locret.  Ita 
etiam  Virg.  *  Hic  mihi  magnn  dorans 
celsis  capnt  nrbibus  escil/  De  qno 
abnnde  apud  Horatinm  diximns.  Sic 
( obescit,  oberit,'  '  saperescit,  snper- 
erit.'  Dnc. 

>  Eaftotcttm]  Talentnm  Babylooi- 
cnm  est  septuaginta  minarum  £u- 
boicarum,  ut  Herodolus  scribit  Iib« 


DB  VBRBORUM   SIOMIFICATIONB   LIB.  V. 


241 


EadifDOD»  *"  lineaio  filaniy  qaod  medici  extremo  in  clysterio 

relinqaunt,  per  qaod  climoB  '9  emittitur. 
EYelalam»^'' "  eventilatum.     Unde  velabra,  quibus  fru- 

menta  ventilantnr. 


0»^^0»^^0** « 


10  KXiwyi^i  pro  dtiiMt  legendain  mooet  Dac.^SO  Vid.  Not.  iof* 

NOT£ 


III.  et  AtticaniBi  miDaram  teptne* 
glnta  daarnn,  nt  ^lanos  afllrmatlib. 
!•  cap.  SS.  de  varia  hiitoria.    Omoe 
antem  talentum  est  teiaglnta  mina- 
rom ;  min»  antem  singolm  centenas 
drachmas  continent ;   ut  Africanos 
et  Julins  Pollux  scribont.    Sic  6t  nt 
Enboicom  talentom  sit  sexagiota  mi- 
nomm  Ettboicamm,  nt  Atticom  est 
sezaginta   Atticamm :    hoc    aiitem 
continet  sex  millia  dracbmamm  At« 
ticammy  et  totidem  millia  denario- 
rnm,  nt  verbo  'Talentornm'  Festns 
scribit :    qnod  etiam  Plin.  ait  lib. 
zzxv.  cap.  11.  et  Aihen.  lib.  iv.  cap. 
e.  et  Pollox  lib.  IX.    Itaqoe  «i  lxz. 
minm  EnboicaB  «stimantur  lxxii.  At* 
ticis,  et  Mulem  propottio  est  in  drach» 
mis,  aive  denariis;  triginu  qaiiM|ae 
dracbmm  Enboic»  ssstimantnr  Atti« 
eia  dracfamis  triginta  sex.  Talentnm 
vero  Enboicnm  SBstiawtor  drachmis 
Atticis,  sive  denariis  ceotnm  et  sep- 
tnaginta  nno  sopra  sex  millia.    Men- 
dose  igitnr  Festns  ail  qnatuor  milli- 
bos  denarioram  srstimari.    Qood  ve- 
X9  ad  cistoplioros  attinet,  nihil  a  me 
certi  statni  potest.    Non  ignoro  Pol- 
Incem  dieere  Babylonicum  talentnm 
Mtimari  septem  miUibos  drachma- 
rnm  Atticarnm,  sed  mihi  verisimilior 
videtor  Aliani  opinio,  ut  Enboicss 
asiiui  ab  Atticis  differant.  Aid.  Awg» 
EmbmcMM  itdeMmH\  Falsissimos  vi- 
detnr  hic  locns ;  nam  Cisiopbomsnoo 
molto    plasquam    denarii  dimidinm 
coQtinet.  Eoboicom  antem  talentnm 
taleoto  Attico  minus  est  tribns  minis 
ct  triente.    Atticom  continet  sesa- 
Deiph,  tt  Kor.  Clos.  Pomp 


ginta  minasy  boc  est»  sex  millia  dem- 
riorum,  ot  infra  in  '  Talentnm  :'  snnt 
igitnr  in  Enboico  talento  minsB  66,  et 
bes,  hoc  est,  sexcenta  etsexagiota 
sex  sopra  qninqne  denarioram  millia. 
Ergo  Cistophomm  major  qnam  sep- 
tem  millium  et  quingentomm  debet 
ease  numeras,  adeoqne  major  etiam 
qnam  'j|natuor  milliomdenarioram/ 
qnod  ex  supradictis  facile  cogaoaci* 
tnr.  Enboicom  talentnm  anreos  nos- 
tros  capit  560.  panlo  plos ;  Atticnm 
600.  Cistophoras  Afiat^ess  peconiss 
geuaS|  sic  dictns  qnod  exprossos  ha- 
beret  cistigerosi  qui  sacrorom  arca- 
na  dstis  inelnsa  gestabant.  Enboi* 
cnm  autem  talentnm  dictnm,  non  ab 
Enbosa  insula,  sed  ab  Enbma  Argoli- 
dis  locoy  obi  Phidon  ponden  et 
snras  invenit,  primnsqne  umi 
argenteos  et  anreos  cndcra  iostitnit. 
Poc. 

■  £iidiMi]  EMoisr.  Ab  eo  Em- 
ghm  dixemnt  Latini.  Lucilins  Epo- 
dis  :  *  Hymnis  sine  engio,ac  distinaJ 
Imitatio  Grsscorum.  Vide  Hesychi- 
nm,  fMJaMr.  Jss.  SeoL 

£ndimR]  EMiaier  proprie  fora* 
men  navis  per  qnod  efflnont  cnm  pln- 
viss  aqnm,  tnm  quss  e  seniina  exhaa« 
rinntnr.  Unde  per  metaphoram  sic 
dicitur  61om  illnd  linenm  pcr  quod 
MXw^fi^  (sic  enim  legendum  est,  non 
KA^)  emittltnr:  «M(aior,  ab  «i  et 
habmf  irrigo.  Dac, 

•  £oelafam]  Ventilahra  appeUat 
Colomelia  lib.  ii.  cap.  10.  etVarro 
lib.  X.  de  Liug.  Lat.  AnL  Aug, 

EaUAmm]  An  a  orlsP   qood  velo 


S42 


8KXTI    POMPBIl    PBSTf 


Bverriator''  Yocatur,  qaiacccpta  jorp  haereditate  jasta  facere 
defuncto  debet :  qaas  >  si  non  fecerit^  seu  quid  in  ea  re  tur- 
baverit,  suo  capite  laat :  id  nomen  ductum  a  verrendo. 
Nam  exyerree^  sunt  purgatio  quedam  domus^  ex  qoa 
mortuus  ad  sepulturam  ferendus  est,  quee  fit  per  everria- 
torem  certo  genere  scoparum  adhibito,  ab  extra  verrendo 
dictae.' 

Eum  ^  antiqui  dicebant  pro  eorum  : 

Europam"!  tertiam  orbis  partem  ab  Europa  Agenoris  filia 


1  Alii  firi^2  Id  olim  excniis  pro  txterrm  legitar  «rcer#«.— S  Ed.  Sctl. 
dUtarum, 

NOTiE 


aliqiiottet  ad  venlilanduai  uterfntnr : 
an  Etihium  per  •yncopen  pro  erfii- 
lilefiMi,  et  vHakra  pro  ventUabra? 
nihtl  tUod  vidco.  Sed  optime  Sal- 
mts.  in  Solin.  legendnm  docnit  eval- 
laHm,  eveniUaiumf  iuid«  MHt  quUm», 
ife,  A  Mniii»  diminiittte  vaUai, 
nnde  evaUare  pro  evaunaref  foras 
ejicere.  Frostra  suot  Orammatici, 
^nl  a  vallo  castrornm  dedocnnt.  Inde 
evaU^aeere.  Vide  <  vallescit '  et  *  val> 
▼oli.'  Dac. 

•  Everriaiar']  Ab  everrendo,  pnrgan- 
do,  everriater,  exvtrrm,  vel  exverrue, 
Erant  antem  exverria  febrni  geniu 
qno  pnrgabant  familiam :  jnsta  fa- 
cientes  ad  digitum,  qnem  mortuo  ab- 
sciderant  antequam  reliqnnm  corpns 
combnreretnr.  In  olim  excniis  pro 
exverrm  legitur  exverta,  qnod  probat 
Meursins  pro  exverea^  i.  exversiones, 
qnas  tierl  etiam  in  aedibus  pnerpera- 
rnm  notavit  ex  Angustino  de  civit. 
p.  lib.  vi.  cap.  0.  Idem, 

p  Eum]  Ut  '  dominnm '  pro  *  do- 
minornm/  et  snpra  *  Cistophorom/ 
*  Cistophororum.'  Neque  tamen  id 
contractione,  nt  volunt  Orammatici, 
aed  Orspcas  flexionis  imitatione  fiic- 
tnm  est.  Idem, 

n  Evrapam]  Legendnm,  et  navem, 


f H«  Joi^is  inielam  efigie  Tauri  habue- 
rU:  notuni,  qnid  sit  iuieia  in  nave. 
Vetas  Olossarinm  :  '  Tutela,  wapda^ 
IM¥  TQv  irXo(ov.*  Tiitelas  navinm  a 
Phoenicibna  irerrci(«ovr  dici,  anctor  Hc- 
rodotns;  hoc  est,  caelaturaa,  iral  ia- 
rvwdwu,  Qni  Hebraice  scit,  non  ne- 
gabit  vernm  esse,  qnod  dicimos; 
nam  nemo  panlo  doctior  dubitat 
Phcenices  Hebralce  locntos.  Ja$,  Seai, 
Europam']  Veteres  alli  In  tres  par- 
tes,  in  duas  alii  tolum  orbem  divide- 
bant.  Sallnst.  Jngurth. '  In  divisione 
orbis  terrsB  plerique  in  parte  tertia 
Africam  posnere,  paoci  tantnmmodo 
Asiam  et  Enropam  esse,  sed  Africam 
in  Enropa.'  Varr.  de  L.  L.  iib.  iv. 
*  Terra  in  Asiam  et  Eoropnm  ;  Asia 
enim  jacet  ad  Meridiem  et  Auatrom, 
Europa  ad  Sepfemtrionem  et  Aqni- 
lonem.'  Ubi  notandnm  Varronem 
Africam  in  Asia  poncre,  contra  qnod 
supra  Sallust.  De  hac  postrema  di- 
visioue  intelligendus  locos  Horatii 
Od.  27.  lib.  iif .  '  Tua  sectns  orbia 
Nomina  dncet.'  '  Sectus/  i.  divlsoa 
In  duas  partes.  Europte  antem  no- 
men  eise  ab  Eoropa  Agenoris  filia 
scriptores  fere  omnes  tradnnt.  Vide 
tamen  Enstath.  in  Dionys.  Sed  ve- 
rnm  est  Enropse  nomen  Pbaniclbna 


DB   VBRBORUM   S10)4IPICATI0NE   LIB.    V. 


m 


certam  est  appellari.  Scd  alii  de  amore  Jovis  iq  taoram 
versi  narrant.  Alii  eam  a  prsBdonibas  raptam^  et  navem« 
qun  Jovis  tutelam  effigiem  taari  <  babaerit/  in  eam  regio- 
nem  esse  delatam.  Quidam  ob  pulchritadiDem  regionis 
per  simulationem  raptae  filiae  occupatam  eara  terram  ab 
Agenoro  et  Phoenicibus  ferunt. 


4  '  Verba  illa,  et  natem,  qtuB  JotU  tnielam,  mendosa  lont :  et  fortasse  ifa 
corrigf  nda,  et  navem  qmiins  intela  efigUm  tauri  habMerit.'  Fiilv.  Ursin.  Vide 
Notas  inf. 

VOTJE 


deberi,  qiii  Eoropam  dicebant  Ur» 
appa^  qnasi  terram  XffMmr^tt»ir«r,qaia 
Europaei  Africanos  candore  faciel 
nialtum  superant,  unde  et  Eoropa 
ipsa  Cadmi  soror  dicta  est,  qnast 
atba /aeU  virgo.  De  Europ»  raptu 
variant  sententise,  ot  hic  Festus  re* 
fert ;  cai  addere  potes,  si  lubet,  eam 
raptam  fuisse  navi  quae  tauros  dice« 


Hujas  Tauri  regis  meminit  Eustatb. 
in  Dionys.  meminit  et  scriptor  Chro* 
nici  Alexandrini,  aitque  eum  occu- 
pata  Tyro  rapuisse  Europam,  et  tori 
coDsortem  fccisse.  Hoc. 

'  QiMr  Jevts  tnltelam  ej/lgiem  tanrii] 
Lege  cum  Scaligero :  Qnet  Jan»  tnlte' 
Um  effigie  tanri,  Sed  foedius  mea« 
dam  latet.   Quippe  legcndum,  Et  m- 


batur :  ex  Pollace  lib.  i.  cap.  0.  "Eart    ve^  qua,  ^c,  ait  enim  Agenoris  fiUam 


94  rt»a  itXma  Aj&fita  XtySfjMfa  apiol  icai 
rpdyoif  in  ^hedf^af  9ri  rotouroif  i|r 
ttXoZoy  aeal  b  raupos  b  r^v  'LlpAaaif  &ya- 
7i^y.  i.  e.  '  Suut  et  quvdam  naves 
Lybicse  dict»  arietes  et  hirci,  ita  ut 
conjicere  liceat  talem  fuisse  navcm 
ct  tauram  qui  Europam  abduxit/ 
Item  ex  Palaepbato  Taurum  haac 
Crctensium  regem  fuissCy  qai  occapa- 
to  Tyro  Europam  inter  alias  virgines 
rapnit.  T^  tk  bXifiU,  inquit,  Ixffc  S^* 
*AH^  KMitfVMt,  M/Mtri  ToS^f ,  htok4itu 
rj  Ti^fCf  x^'  rtKevrtuop  f  ia  T^ 
po»  %pmaaw  &\Aaf  re  ndpaMf  AAA&  M^ 
aoX  tV  fov  fiaat\4m9  9vyoer4pa  litpA» 
wipr  IXffyw  oZf  o2  Mpmwot,  EirpAniw 
r^  rw  0aat\(»s  ravpos  4xa»  ^X^^o, 
ro4rov  9k  ywoiUvw  vpoawerXda^  4 
liS$os,  I.  e. '  Veritas  aulem  sic  se  ha« 
bet:  homo  Cnoaius  uomine  Taoros 
Tyrioram  regiouem  veaabat  bello,  ac 
postremo  cam  omnes  alias  Tyri  poel* 
Ins,  tnm  etiam  rapoit  filiam  regis  Ea- 
ropam.  Et  inde  vulgo  dicebant, 
Kuropam  regis  filiam  Taarus  habens 
•biit.    His  ita  geslis  fabula  conficta*' 


nave  delatam  in  eam  regionemy  nem* 
pe  Earopam  :  nibil  cerlius :  lege 
modo.  Tutela  dicebatnr  in  navi  ubi 
Deoram  eflSgies  cselabantur,  in  poppi 
scilicet,  non  in  proniy  ot  quibusdani 
persaasnm.  Ovid.  in  Epist.  '  Acci* 
pit  et  pictos  poppis  adunca  Deos.' 
Virg.  X.  iEneid.  '  Et  anrato  fnlgebat 
Apoliine  pnppis.'  Tutelam  et  para- 
semon  perperam  confuodnot  viri 
docti,  qusB  et  loco  et  significatione 
differnnt.  Totela  semper  in  puppi, 
paraseroon  seroper  In  prora,  nempe 
animalium  nt  plurimum,  aliquando 
etiam  rel  cujusUbet  efligies  sive  pic- 
tara  snpra  rostra  positOi  nnde  oavi- 
bus  nomen  :  apnd  Virg,  *  Massicus 
serata  princeps  secat  «equora  tigri.* 
Navis.tigrisdicta,  quod  tigrem  habe- 
ret  pro  parasemo.  Sic  apnd  enndem 
<  pristis/  *  chimsera/  *  Centanrus»' 
'  Scylla/  naves  dictse.  Sic  navis 
Bellerophontis  dictaP<fa«iis,quod  ei 
eqnus  alalas  erat  insigne.  Navis 
autem,  quse  Enropam  vexit,  tutelam 
Jovis  babuit  sub  effigie  tauri.    Undt 


244 


8KXTI    POMPBII   FB8TI 


EXAOOOBN/  evectionem. 

Examen  *  est  et  fleqaameDtom,  et  jadicii  ^  ioyeetigatio,  et 

apaiu  congregatioy  vel  locadtaram. 
Examassim/  regalariter :  amassis  enim  regala  fabroiam  est| 

vel,  at  alii  volant,  ferramentam,  quo  in  polieodo  otaDtor. 
Exanclare/  exbaarire. 
Exbueres^^  exinteratas;  sive  cxbuae,  quse  ebiberunty  qnasi 

epotas. 


5  <  L.  m.  pro  jtftftcti  hiibet  Mim.'  Fulv.  Uniii.--6  Aiil  libri  ExtAerea,  ct 
mox  pro  ctowr,  fani6crw  vrl  exhmrm  leguiit.  Ed.  Scftl.  Bxeheitree  pro  £»• 
hmeree  babec 

NOTiG 


et  Davif  Uimic  dicta.  Vemm  Agt" 
tharthldet  Ooldliit  in  Eoropieis  ait, 
iioa  in  tntela  navls,  ted  In  paratemo, 
In  prora  taarum  foisae  depictnm. 
Inde  fnlcirl  potslt  sententia  ernditls- 
siml  Salmasii,  qoi  lcgebat  in  verbls 
Pesti,  M  c«jR  «  prtfdcniftnc  mplani,  cf 
Hcvc  fMC  Jcetf  tuielem,  efigkm  Unai 
kabmeni,  Qnasl  Festns  separet  JoyIs 
tntelam,  qnss  in  pnppl,  ab  eftgie 
tanri,  qnss  parasemon  erat  in  prora. 
Idem. 

*  Esagogen]  Plantns  Rndente.  Jcc. 

Exegogtn]  Exportationc  m,  evectio« 
nem,  a  Orvco  4(4>«,  ednco.  Ptant. 
Rndent.  iir.  %.  *  Eamqne  eventnram 
exagogen  Capnnm  et  sospitem.'  JDoc. 

*  Exvmen]  S^k«yM  Or»ci,  nnde 
Latinl  cacoMa.  Vitmvins.  Vel  Sem* 
ma,  Olossarinm :  '  Scama,  r^ftimyca.' 
Apnd  enndem  aoctorem,  '  ScaTa, 
S^6s,'    JLego  Seama,  Jos.  Scal. 

Exmen]  Lingnla  illa,  qn»  in  ansa 
bnc  atque  illoc  nutat,  dnm  laneibus 
ftquatls  respondeat  snmmo  pnncto : 
qnare  optime  Festns  mpuimentmn 
dixit.  Hoc. 

«  £jcnmitts<m]  Quod  ait,  Amustim 
etiam  ferramentnm  esse,qno  ntontor 
fabri  tn  poHendo,  ▼erum  est.  Inde 
euim  AmnssWum  VltmWo.     Varro 


Qttsrstionnm  Platttiiwrnm  lib.  ti. 
*  Amnsais  est  mqnametti  Imvnmen* 
tnm.'  VetncOlossarinm:  *Ezamna* 
sim,  IpffvMu.'  Id  potina  convnidret 
Tod  '  Examina/  Jee,  dM» 

£mamicsiM]  Accnmte  Plnnt*  Pro- 
leg.  Mensecb.  '  Ut  hanc  mai  vobii 
examnssim  dispntem.'  Vide '  nnna- 
sis.'  i>ac. 

"  ExaneUre]  Pro  cMnllcm.  Vide 
'anclare.'  idem, 

f  Extmeree]  Exhmx  dict»  n  tan,.iii- 
fantium  puerorum  voce:  nnde  voit« 
tecc  Lncilins  bibaces  mnlieres  ▼ocnt : 
nlsi  anctoritas  Festi  lntercedemt,ego 
libentins  Exaheree  hreyakUrem  In- 
fkntes  Interpretarer,  qnemadmodnm 
contra,  <  Snbnberet,  fcrayuurWwf/  nt 
in? eni  in  Olociiis  Latinh.  Jcc.  Anl, 

Ea^euree]  Veteres  Latinl  tacrc  et 
taiincrc  dieebnnt  pro  implem  liqnom, 
nnde  hma  potio,  qu»  propria  pnem* 
mm  vox  ect,  qni  cum  volnnt  bibem» 
kn  priori  syilaba  contentl  annt,  nt 
inA-a  Festns  in  foce  '  imbntnm.'  A 
6tM  igltnr  dlenntnr'  moliema  exhmm 
sen  exbaereej  qnas  etei6ncc  dixlt  Lnci* 
liuf .  Sed  cnr  eximieraltae  Interpmte- 
tnr  non  video,  nbl  stgnificam  velit 
mnlleres  qu«e  nimium  epot»  torqnen« 
tnr  et  qnasi  exenterantnr,  et  oflsce* 
rantur.     Alii  legnnt  exeheree  et 


DK   VBRBORUM   8ION1P1CAT10NB   LIB.   V. 


Excedere,7  ■  egredi. 

ExcidioBem  orbis  a  ca^endo  dictam  maoifeBtum  est. 

Exciet/excutiet. 

Excipuom,'^  quod  excipitur,  ut  praecipuumy  qood  ante  ca- 

pitur. 
Excudere/  procudere»  et  iocus  ipsa  a  cudendo '  dicta  sunt. 
Exdorsua/  dorsum  confringe ;  alii  exime. 
Exdut0a,9  •  exovi». 


*****<*♦* #^ 


7  Legendam  monet  Dac.  ut  in  vet.  lib.  £Mc«tf«re.— 8  Quidam  pro  eudeudo 
legoot  Mtfmi0.*9  Alii  libb.  tseiutet.    Vide  Not.  inf. 

VOTJE 


uhera:  iaroya^dKTovs  infantes  inter- 
pretatur  Scaliger,  hoc  ett,  ab  ubere 
remotos.  Ut  contra  nMere»  dicnn- 
tur,  qni  sob  nbere  suot.  Prior  lectio 
▼era  est.  JDa«. 

*  Excedere]  Lege  nt  in  vet.  lib. 
euendere,  Oioss»,  *  escendit,  ^fi- 
fiaipet,*  idem* 

*  ExcUf}  Cieo^  moTCO,  a  OrRco  n- 
w4mi  exeiet^  exmovet|  et  exmovebit, 
ut  apnd  Plant.  Tmcol.  1. 1.  '  Sonm 
Domen  omne  ex  pectore  exmovit 
neo.'  Idem, 

^  Excifimm'}  Qnod  excipitor,  se- 
jVDgitur,  separatnr:  excipere  enim 
separare.  Vlrgil.  *  Ipsum  illnm  cly- 
peom,  crtstasqne  rubentes  Excipiam 
aorti.'  Idem, 

«  Excwlere]  Excudo  et  pTocmdo  fe- 
riendo  fabrico*  elicio.  Nam  eudere 
est  ferire,  unde  tnaif  .*  quod  illic  ali- 
qeid  fabri  cndant,  id  est,  feriant. 
Qnidam  pro  eudemdo  iegnnt  eeedendo: 
sed  nibil  mut»ndum«  /dem. 

'  Exd^rmm]  Respictt  locnm  Plauti 
Anlnl.  II.  0. '  Tu,  Macbarrio,  Congrnm, 
sonrsnam  exdorsiia  qoanlum  potes, 
Atqne  omnio  dnm  absum  binc  exos- 
eate  fac  sient.'  Yemm  apud  Plautum 
jnilii  semper  sospectom  foit  exdormm; 
■eqoe  enim  diei  posse  potabam  quid 
esset  io  piscibos  prRparandis  exdor* 
mtmre^  sive  dorsnm  cpnfringere,  exi- 


mere ;  quare  legebam  tfaPMSoe;  id  se- 
qnentia  soadebant,  'qnantom  potes' 
et  <  exossata  fac  sient.'  Itaqne  obi 
illnd  primom  io  mentem  veoit,  nee 
nutra,  doctiss.  et  aeotissimo,  ita  et 
optiffio  viro  Taoaqoillo  Fabro,  oaiic 
/Muny^,  fitfimy^,  tonc  meo,  eoqoe 
oombie,  ot  alia  molta  taceam,  de  me 
optime  merito,  meam  sospiciooem 
apcroi,  atqoe  ille,  nt  erat  faeilis  et 
mei  amaos,  conatnm  landare,  bortariy 
mihiqoe  eodicem  soomosteBdere,  obl 
illod  idem  mano  soa  vir  doctissimos 
prsBootorot.  AiQecit  etiam,  ita  sem* 
per  de  plscibos  Veteres  locotos,  Piaot. 
Ampbit.  I.  1.  *  Exossatom  os  esse 
oportet,  qoem  probe  percosseris.  Mi* 
ram  oisi  hic  me  qnasi  morstnam  ex* 
ossare  cogitat,  Ultro  istinc  qni  ex- 
ossat  bomines.  Perii  si  me  aspexe» 
rit.'  £t  Pseudol.  '  Exossabo  ego  il- 
Inm  similiter,  itidero  nt  morsenam  co« 
qons.'  Sic  Terent.  Adel^b.  iii.  8. 
*•  Congram  istom  maximnm  in  aqua 
sioito  ludere  Panlisper,  ubi  ego  ve- 
nero  exossabitor,  Prios  oolo.'  H«c 
propter  Festi  aucloritatem  plnribos, 
Idem» 

•  JExdMta]  Legebam,  exduta,  exw 
Ur,  sive  potins  exdummf  gxuma,  8ed 
vutgota  leetio  retioeri  potest :  nam 
exupiee  oibil  oliod  proprie  qoam  ves- 
tes  exdots,  ut  '  indotai/  *  iadovisB.' 


246 


8BXT1    POMPBIl    FBSTI 


Excmplum  ^  est,  quod  sequainur,  aut  vitemus  :  exemplar, 

ex  quo  simile  faciamus.    lUud  animo  «stimatur,  istud**  ' 

oculis  conspicitur. 
Exercirent/  sarcirent. 
Exercitionem^  exerciti  dicebanfi  antiqui:  exercitationem 

exercitati.    Item  exercitiorem,  exercitissimum ;  sicut  ab 

exercitato,  exercitatiorem,  exercitatissimum. 
Exercitus*  et  militum  copia  dicitur ;  et  homo  multis  negi^ 

tiis  exercitus :  sed  superius  quarti  ordinis,  hoc  secundi 

est. 
Exesto/  extra  esto :  sic  enim  lictor  in  quibusdam  sacris 

clamitabat :  bostis,  vinctus,  malier>  virgo  exesto :  scilicet 

interesse  prohibebatur. 


10  Pro  istud  quidam  libri  legiint  el  Aoc.— 11  Vett.  Ilbt>.  Exercionem  exereiti  d, 

NOT£ 


Exdvita  ab  exduo,  Orapce  MU»,  et  eli- 
10  tf,  exWf  exiivis.  Idem, 

'  £xem|>/iim]  Quod  aninib  imitan- 
dum  proponitur  Terent.  Adelpb.  iir. 
S.  '  Deniqne  ln>picere  tanqoam  In 
specolnm  in  vitas  omniom  JobeOy  at« 
que  ex  aliis  snmere  ezemplnm  sibi.' 
Exeniplar  vero  qnod  ocnlisy  nt  pictu- 
rae,  tabulse  pictoribus.  Horat.  Epist. 
9.  iib.  I.  '  Rursns  qnid  virtos  et  qnid 
sapientia  possit  Utile  proposnit  no- 
bis  exemplar  Ulyssem.'  Sed  confun- 
duntur,  nt  ptnrimum,  hsc  dno.  Ut 
cnm  dleitnr  exemplum  et  exemplar 
eloqnenti»,  pro  imagine  et  prsscrip- 
tione  ad  imitandnm,  ct  exemplar,vel 
exemplum,  llterarum,  chirographi, 
testamentiy  pro  forma  et  descripto 
qnod  vulgo  eopia  vocatnr.  Idem» 

f  Exereirenf]  A  sorcto  compositnm 
epuerdOf  eliso  t,  exereio»  Unde  Terent. 
'  Qni  opere  rustico  Faciondo  facile 
victnm  exercirent  sonm.'  Ita  enim 
fcribendns  est  locns,  non,  nt  qnldam 
male,  exmatiNni.  Et  forte  restitnenda 
vox  illa  Ciceroni  in  libro  de  petilione 
consnlatus :  <  Alils  te  id  rebtfs  exac* 
turom  esse  persnadeas/    Legendnm 


enim  exertwrum*  Idem. 

^  Exereitionem]  Ab  exereeo  est  er- 
ereUium^  exereitio,  exerdtus^  exercition 
exercitietimuif  qnibns  nsi  veteres  Jo- 
risconsulti,  nt  ab  exercitatns,  exer- 
eitatior»  exercitatissiron»,  6cc,  Sed 
in  vetl.  libb.  scriptnm  exereiemem  ex- 
ereiti  dieeboMt,  tfc,  qnod  et  verum  est : 
nam  ot  a  euspieio,  dictom  snspicio, 
onis,  a  eouifficio,  coospicio,  onis,  sic 
ab  exerceo,  doctom  substantivnro  ex« 
ercio,  onis.  Idem, 

I  Exercitus']  Militnm  ropift,  exerH» 
tuifUi,  snbslanf.  qnartae  declinationis. 
At  exerdtuif  to,  tum,  adject.  negotiis 
districtu8,impeditn8,fatigatu8.Plant. 
Bacchid.  '  Qos  sodalem  atqne  me 
exercitos  habet.'  Aliqoando  etlam 
exercitui,  hnjns  exereitue,  pro  exerci- 
tatione  legitnr,  nt  apnd  Plantnro  Ro- 
dent.  11. 1. '  Pro  exercitn  gymnaslico 
et  palaestriro  lioc  habemns.'  Legitor 
et  exerdtuif  exerdti,  pro  exercitui,  ui. 
Varr.  de  vita  pop.  Kom.  lib.  ii.  ■  De- 
cins  Iniperator  pro  exerciti  salote  se 
Diis  manibns  devovtt.'  Idem, 

^  Exeito]  Qnod  ait  in  qnibusdam 
sacris,  recte  docet  non  in  omoibas 


DB   VBRBORUM   SlGNlPlCATfONB   LIB.   V. 


347 


Exfit  ^  pnrgameDtam,  unde  adhac  manet  saffitio. 
Exfuti,"'  exfasi ;  ut  mertat  pro  mersat. 
Exgregie,"  egregiae,  id  est|  e  grege  lectae. 
Exhaustanty''  efierunt. 

Exilesi"  et  liia  a  tenuitate  viaram/^  qaas  GrsBci  io  chartis 
ita  appellant,  videntur  esse  dicta. 


*^.*s*#^*#^**.^ 


12  Pro  vMrMm  legeiiduiii  mooent  Ursiii.  Scal.  et  Dae.  tiMmiii. 


NOTiE 


sacrts  id  observatnniy  sed  in  illis  tan- 
tnmy  quK  Kesolatoria  dicebantnry  ad 
qn»  oisi  soltttis  nodis  accedi  fas  non 
erat.  Serviana  schedss  Danielis  nos« 
tri  in  ilhid :  *  Unnm  exota  pedem  vin- 
clis,  in  veste  recincta :'  *  Solent  enira/ 
inqiiily  *et  resolutoria  sacri0cia  ab 
afuspicibns  fieri ;  et  ad  Jnnonis  Ln« 
cifi»  sacra  non  licet  accedere,  nisi 
solntis  nodis.'  Jm.  SeaL 

Exeii^]  Qnod  ait  in  qnibosdam  sa« 
cris»  recte  docet  non  in  omnlbus  sa- 
crls,  id  observatnmi  sed  in  illis  tan- 
tom  qu»  resolntoria  dicebantnr,  ad 
qnas  oisi  solntis  nodis  accedi  fas  non 
erat.  Servlus  Danielis  in  illnd  Vir« 
gilil  zi.  Aneid. '  Unnm  exnta  pedero 
viDciis,  in  veste  recincta.'  '  Solent 
enim/  inquit,  '  et  resolotoria  sacri- 
ficia  ab  anspicibns  fieri :  et  ad  Jnno- 
nia  Lncin»  sacra  non  licet  accedere, 
nisi  solntis  nodis.'  ScaUg.  Hinc  ca- 
piendiis  bic  loeos  Ovidii  vii.  Metaro. 
'  Egreditnr  tectis  vestes  indnta  re* 
cloctas,  Niida  pedemt  nndos  hnmeris 
infttsa  capillos.'  Et  alter  TibnUi  lib. 
I.  '  Ipse  ego  velatns  filo,  tonicisqne 
aolntis.'  De  hostibns,  boc  est,  pere- 
grinis,  qoos  sacris  interesse  nefas, 
flerviiis  vtii.  JEneid.  '  Extraneos  ad 
aacra  non  licebat  adhibere.'  Dac» 

*  ExfU]  Vide  qnsp  oiim  in  Conjec- 
taneis  snperhoc  diximns.  Jos,  SeaL 

Exfit]  A  9^  adoleo,  sacrifico,  0 
mntato  in  /,  flo,  a  qno  exfio  et  snifio, 


inde  snflllus,  snflinientoro,  ezfit.  Pa- 
bius  Pictor  apud  Nonium  in  voce&U 
aperle  nos  docet  qnid  sit  ear/U.  *  £x* 
fit/  inqnit,  *  est  sale  sordidnro,  qnod 
nstnm  est,  et  in  ollam  rodem  fritilem 
objectnin  est,  postea  id  sai  Virgioes 
Vestales  serra  ferrea  secant.'  Hoc 
sai  serra  secatnro  in  serian  coi^icie- 
bant,  et  infnsa  aqna  jngi  moriem  ef- 
ficiebant.    Vide  *  Muries.'  D$u, 

">  £x/ii^i]  Naro  s  s»pe  mntatnr  in 
t :  exempla  passim.  Idem, 

B  Exgregia]  Vide  *  Abgregara.' 
Ant,  Aug, 

Exgregue]  Vide^ibgregare' etin- 
fra '  eximinm.'  Dm. 

•  ExkauUaMi]  Nihil  mnto  :  ab  «c- 
Amrto,  *exhansi,'  'exbanstnm/  'ex- 
banstare,'  efferre,  educere.  /dem. 

P  Exile»]  Legendnm  videtnr  <an- 
ncm,  pro  etamin,  nt  habet  1.  m.  Vide 
in  <  llia.'  Ful.  Unin. 

ExiU»]  Lege,  a  temtUaie  imnm. 
Vide  *  Ilia.'  Qnid  sit  loa  in  charta, 
dinimus  in  libros  Varronis  de  Ke  Ros* 
tica.  Plinitts  de  diartarnm  generi- 
bns :  *  Depreliendltnr  et  lentigo  ocn* 
lis :  sed  inserta  mediis  glntinamentia 
tenia  fungo  papyri  bibnla  vix  inis 
iitene  fundenti  se  tantnm  esl  frandi.' 
Qoi  locns  et  perperam  bodie  iegitnr, 
et  male  conceptns  est  a  Meicbiore 
Gniliandio,  qui  In  en  capita  Plinii  de 
papyro  scripsit.  At  nos  plura  in  eum 
dicemus,  et  errata  hominis  in  omnes 


248  SBXTl   FOMPBIl   FBSTI 

Exilica  "*  caafia»  quae  adversus  exolem  agUur. 

Eximium'  inde  dici  coeptum,  qnod  in  sacrificiis  oplimum 

pecus  e  grege  eximebatur :  vel  quod  primum  erat  natum. 
Exin  *  metri  causa  dicitur  pro  exinde. 
Exinfulabaf  ^  exerebat:  iofnlas  enim  sacerdotum,  fila- 

menta  vocabant 
Existimare  **  dictum  est  ab  asstimatione. 
Exitium '  antiqui  ponebant  pro  exitu :  nunc  exitium  pessi- 

mum  exitum  dicimus. 


^»#>^^^^4 


IS  Qnidam  libri  BjBk^UMaai.  . 

NOTiE 

boBOt  teriptorei  dcbaccbaatii  in  ne-  eio.'    Vtde  *  Pierinin/  lib.  v.  £iield. 

dittn  profrreiniit.  Jm.  SdoI.  et  lib.  i.  Oeorg.  /dm. 

ExUtB  €t  ilje]  Lege,  ExO—  e«  ilm.  *  Exmimm\  Quod  eximitur.  DoDtt. 

m  Umrim»  Manijii.    Nam  et  ite  infra  ed  Hecyr.  act.  i.  ic*  1.  *  Eximia  pe- 

Sn'Ilia.'  Vidit  Sceliger.  /iwtaOraeco  coradicantnr  qnm  a  grege  excepto 

&fr,boceit,tabtlUMimflBintercnnan.  inat  ed  utoi  dominonim  suonimy  nt 

tet  venK,  qnalei  in  chartii  Veterum,  uberiut  pucantor.    Sed  proprie  exi* 

et  aiiquendo  in  noitrii :  ab  ine,  «wfa,  mii  iont  porci  majoret,  qui  nd  taeri- 

nnde  tlte  Tel  tkt^  nnde  lUa,  et  9xUi»,  ficandnm  exoepti  liberiut  patcimtnr. 

niti  malit  cum  liidoroiliaeiie  a  Orte*  Etenim  borety  qnl  ad  boc  lecti  aant, 

co  flUi^,  quod  intettionm  tcnne  tig-  egregii  dicuntur,  et  ovet  lectm/  Vir< 


nificat :  et  cum  Vottio,  cartlii,  ab  4^  gii.  '  Blactant  lectat  de  more 

Ti|A«t,  exility  tenuit,  evanidnt,  obtcu-  tet/    Ita  et  *  porci  eximiL'    Vemm 

rut.  PeriyncopenltiAoff,«Rtf0.  Apud  non  de  porcit  tantum,ted  dequlbnt- 

Horat.  Od.  4.  iib.  i.  *  Jem  tc  premet  libet  hottiit  eximinm  did,  tx  Veratlo 

Box,  fabalvque  manet,  £t  domut  ex-  docet  Macrob.  lib.  iii.  Sat.  cap.  6. 

ilit  Plutdnia.'    'Domui  exilitMnter-  *  Veratlut/    inqnit,    <  in   ponlifidit 

pretibut   negotium  facettit;  ibique  quiNtionibnt   docet   eximiat  dictnB 

omnet  etti  te  excruciant,  tamen  oihil  «Me  hotiiat,  qum  ad  tacrificion  de- 

intelliganl.     Atqni  poterant  iptum  ttinafm  cximuntnr  a  grege,  Tel,  qnod 

Horatiiim  tni  iptiot  interpretem  ad-  eximia  tpecie,  quati  Buminiboi  offe« 

hibere,  qni  ait  Epltt.  6.  lib.  i. '  Exilit  reoda  eligaotnr.'  /dMk 

domut  ett :  nbi  ooo  et  multa  tnper*  *  ExiaJ  Cicer.  io  Orat.  '  Deio  eti< 

toof ,  Et  dominum  fallnnty  et  protaot  am  tmpe  et  exio,  pro  deiode  et  ex- 

foribnt.'    *  Exilit '  igitur  ett  tennit,  iode,  dtcimut.'  /dMO. 

panper*  IW.  *  Exb^mUb&i']  Quati  extra  iofnlat 

4  Exiliea]  Ab  exiiio,  qnod  proes-  edacebat.    Vide  <  iofnla.'  /dMk 

f ttlio.    Et  exmiixm  per  $  tcrlbendum  <•  ExiMimxre]  Abextl  tfttimo.  JE- 

aiunt  Orammatici :  ted  ooo  atteo-  tluno  euteoi  a  Grmeo  4imfmj  pretiom 

dnnt  in  oronibat  fere  t erblt  qatt  Inci-  ttaluo,  mtimo ;   oifti  malit  etac   a 

piuot  a  prapotitiooe  ca:  et  t  litera  Orsco  ri/m,  et  Latioo  m».  Idem. 

eam  iptam  literam  perire.  Slc  tnpra:  *  ExUitum]  Olim  cmImi:  oooc,  per- 

•exertireot/pro<extercireQt/a«tar.  oicict,  mort.    Olost.   'exitiom,  |Af 


DB  VBRBORUM   8IGNIP10ATIONB   LIR.   V. 


248 


Exodiam/^'  exitum. 

Exolelas/  qoi  adolescere,  id  esti  crescere  desiit. 
Exomides  *  sant  comici  vestitas  exertis  hameris. 
Exoriri,  sargere. 

Expapillato,^  brachio  exerto ;  quod  cam  fit  papiUa  nadatar. 
Expatare/  in  locom  patentem  se  dare^  sive  ia  spatiam  se 
conferre. 


14  Al.Exodnm, 


NOTiE 


0|pMy  }ikf0pw,' iitm, 

y  Exvdivm]  -Miram  diiplicoiite  hoc 
doctif  vlrii,  qni  pro  eo  lubititneriiit 
F^r^TTi  Qaam  bene,  iptl  vlderint. 
Menioerant  qnippe  I(a8ay  a  Orscii 
dici,  non  iCAiar.  At  iidem  debcbant 
contra  meniiniue,  xpihrfw  a  Ormcii 
dlci»  nen  item  rpoX^ywr,  cnm  tnmen 
Pncnvios  prologinm  dixerit.  Verro 
Heentombe  «^  Bntrmr  *Socratei 
cnm  in  vinenlit  publicii  euet,  et  jnm 
bibinet  mtrfiar  in  esodlnm  ▼it«.' 
Idem  %m  vori»  vi^  itpmr  *  Vltii  enr« 
snm  nt  agDoscen  possem^  et  qnm 
serritntis  et  liberUtis  ab  origine  ad 
exodinmaddnctm.'  Idemm^Nwir- 
voe:  'Qnod  emperas  modo  in  via 
aarmre,  nt  adexedinmaddncas.'Jefc 


jEMdMm]  Viri  docti  snbstltnnnt 
«wdnin,  qnod  Ormce  sit  I|a8ef.  Sed 
nMmlnisse  eos  oportnit  Orsioos  ^Skm 
etiam  dixisse.  Sic  wptHJrfmf  et  «p^ 
AeyoTy  ^iiWia»  et  nOitar»  Ffidinsi, 
esitns,  finis,  nnde  Varro,  'ad  exo- 
dinm  vitam  perdoeere.'  Vide  No- 
sinm.  De  exodiis  AdMilanim  erit 
nlias  dicendi  locns.  J>ee. 

*  £jpaMnf]  Olossarins,  <  Exoletns, 
Wi^ui^^mnk^jkKfi!»*  Lefsndnm  pn* 
to,  jnd  Itwpai.  Idem :  *  Exoletns,  rpf- 
BmKm:  J^.  &nl. 

JSMKas]  Vide  ^adolesco:'  inde 
«BMlafi  dienntnr  scorta  mascnla  jam 
adoita.  Jler. 


'E{vfi0tr.  Timicn  lic 
dictSy  vely  qnod  ab  bnmeris  depende- 
rent,  live,  quod  homeri  exererentur. 
'E^t^^ttoyM^  ma^ujd^,  veitem  comi. 
eam,  vocat  etiam  Pollnx  lib.  iv. 
Idem  etlam  innnit  Heiycb.  sed  non 
tantum  comicam  fnisie  certum  eit. 
OelL  lib.  vii.  cap.  IS.  *Romani  pri- 
mo  quidem  line  tniiicii  toga  lola 
amicti  foemnt,  poilea  sobstrictas  et 
breves  tnnicas  citra  hnmerum  desi- 
nentes  habebant :  quod  genns  Ormci 
dicnnt  exomidas.'  Tria  antem  exo* 
midom  genera  fnisse  reperio:  pri- 
mum  fuit-enmm  qnm  sine  manicis 
eranty  cnm  nno  tantnm  foramine  qno 
collnm  exerebant,  qum  proprle  l|d^- 
<aff :  altemm  camm  qn»  dnas  ma- 
nicas  habebant  Afif^tfi0x«^  dietm, 
et  ingennomm  tantnm  proprim :  ter- 
tiom  eamm  qu»  nnam  manicam  dan- 
taxat,etdicebaatnr  lr^pa^idex«^<t 
erant  servoram.  De  his  intelligen* 
dns  Schol.  Aristoph.  cnmaitylCiiyiftw 
esse  i|^Mi8aiiAi«A  «al  iTffayidgx*^ 
Vide  in  ^^^idgxnAat  et  Ir^p^^td^i^ 
Aar.  /dcm. 
t>  £iipa|iillele]    Vide    « effafiUte^' 

«  Bxfi9iwn\  Pacnvins,  *  Expatant 
se  omaes,  pnbliceqne  se  ostendnnt.' 
*  Expatant  se/  id  est,  expatianlnr. 
Hoc  vocabnlnm  mtinent  Vascones, 
qni  dicunt  s 'ei|M<«,  «'MeoaArf ,  i'sMar. 
lor.  Idem. 


S50 


SBXTI    POMPBtl    PBftTf 


Fxpectorat/  ex  pectore  ejicit. 

ExpergituSy*  ab  alio  excitatus ;  qaem  solemus  dicere  ex- 

pergefactam, 
Experitos/  imperitos. 
Experrectus,  a  corrigendo  se  '^  <  vocatas ;  quod  fere  faci- 

mos  recentes  a  somno.    Experrectus  est,  qoi  per  se  n- 

gilare  coepit. 
Explenunt/  explent. 
Explorare '  antiquos  pro  exclamare  usos,  sed  postea  pro- 


**^4 


16  '  Pro  corr^eiMb  te,  videtur  legenduin,  «  pQrrigendo  te.'   Fulv.  UrBia. 
1U  et  Dac. 


NOT£ 


*  Expeeiorat]  Pacuiriot  in  Epigo- 
no :  '  Eloqaere  proprie  ac  paTorem 
iiiinc  menm  expectore/  Hoc  ver- 
bam  damnare  videtar  Qnintilian.  lib. 
VIII.  cap.  S. '  At  veteres/  inqoit, '  ne 
expectorat  qnidem  timuernnt/  Mo- 
deitiiu  tamen  Cieero  iii.  de  Orat. 
'  Noventnr  nntem  verba,  quv,  ab  eo, 
i|ai  dicit,  ipio  gignantnr,  ac  finnt  vel 
coiynngendif  verbit»  nt  hsc  : 

Tnnc  pavor  ••pientiam  mihi  om- 
nem  exanimato  expectorat» 

Num  vit  hnjnt  me  versntiloqnat 
mnliclat. 
Vidctii  cnlm  et  *  versntiloqnat*  et 
'  expectormt '  ex  conjanctione  facta 
ette  verba,  non  nata.'  Inde  GlottaB : 
*  ExpectorOy  kw^tpidfm,'  Idem, 

«  ExpergiiMt]  Inter  expergitMi  et 
erperredvt  faoc  diacrimen  Fettna  stn- 
luit,  nt  ille  ait,  qoi  ab  aliit  excitatnr, 
hic,  qoi  per  te  vigilat.  Aliter  tanien 
Piomedct  lib.  i.  <  Expergitnt/  in- 
qnit,  '  qoi  tatiatat  tomno  sponte  vi- 
gilat ;  nnde  et  Lncilins  ait:  *  Ergo  Et 
somno  pneros  cum  mane  expigitn' 
clamo/  Experrectns  antcm  a  qniete 
impeditns :  unde  Sallnatins  :  '  inter- 
dnm  tomno  experrectos  tumultnm 
facere.'  Expergefactns  porro  ett, 
qtti|>er  alinm  somno  excitator.'  Ego 
vero  crediderim  liatc  tria  ea^lem  etiCy 


neque  diffcrre  :  experreciut,  ah  exper' 
rrgo,  nnde  per  syncopen  factnro  cx- 
pergo;  expergUui  ab  expergo,  exper- 
giecor  ;  expergrfneiue  ab  expergefo. 
Vide  infra.  Idem, 

'  Experitoe]  Expero,  a  *  periri,  * 
qnod  est,  conari,  discere,  est  *  peri- 
tns.'  Inde  '  experiri/  '  experitns,' 
qui  et  '  expertiis  :*  Infra  '  expreta,' 
'  expertia/  et  *  expers.'  Glossari- 
nm :  '  expers,  Krcipor  koX  fpM^tpoa,'  U 
e.  Doctnt  et  ignarns.  Et  infra  :  *ex- 
pertes,  ignarl.'  Videt  eacpertfoi  ctse 
experiem,  Nam  ex  modo  privativnffl, 
modo  intentivnm,  nt  e,  ta,  ^.  Idem. 

r  Experreeimtf  neorrigendo  te]  Lege 
«  porrigendo  te,  nt  notarunt  riri  docti. 
Hic  antem  perriigerie  ett  pro  perrtgere, 
nnde  per^gere.  Videtnpra  *expergt« 
tnt.'  Exporrigere  antem,  onde  per 
syncopen  exporgere,  non  a  perro  ^gere, 
nt  infra  Fettns,  sed  a  per  et  rego, 
probat  prspterltnm  perrexL  Idero. 

^  £xplenim<]  Ut  'redinant,'  pro 
'  redennt.'  Pleo  antem,  nnde  '  im- 
pleo,'  'expleo,'  'compleo,'  'repleo/ 
R  w\io9,  '  plenns.'  /dMn. 

ExpUrwre]  Vide  'endoplomto/ 
et  'plorare.'    Inde  explMvrie,  ioqu- 
rere,  tentare.    Et  explartLtor^  qiit  inte^ 
hoates  versatur,  et  ex  rnmore  eoniRi 
secreta  cognoscit,  suisqiie  rennntiat. 


OB   VERBORUM   ftlOICIFICATlONE   LIB.   V. 


251 


spicere,  et  certimi  cogiioscere  coepit  significare :  itaque 
.    specnkior  ab  exploratore  hoc  distat,  quod  speculator 

boBtMia  silentio  perspicit,  explorator  pacata  clamore 

cognoscit. 
Exporgere,^  porro  agere,  exporrigere. 
Expreta'^^  antiqui  dicebant,  quasi  expertia  habita. 
Exrogare  "*  est,  ex  lege  vetere  aliquid  eximere  per  novam 

legero. 
Exta*"  dicta^  quod  ea  Diis  prosecentur,  quse  maxime  ex- 

tanty  eminentque. 
Externus  °  est  alienae  *7  terras. 
Exterraneus  ^  ex  alia  terra.    Exterraneus  ■*  quoque''  dici* 

tur  et  qui  ante  tempus  natus,  vel  potius  ejectus  est:  dic- 

tus  antem  exterraneus  quod  eum  mater  exterrita  alvo 

ejecit. 
Extimum  '^  extremum  significat,  ita  ut  intimo  sit  contra- 

rium. 


16  QatfiMn  Experta,  et  mox  experitia  ;  niltil  luiitandiim  monet  Dac. — 17 
Atiem»  V.  c.  Alius  conj.  vir  doct.  in  marg.  ed.  Scal. — 18  Alii  hlc  etiofra 
externciMeuM*    Vide  Not.  inf. 

NOT^ 


Et  differt  «b  speculatore,  qui  ante 
'  ezercitttm  specnltndi  gratia  mittitur : 
hic  mnnere  belli  honetto  fnngitnr,  ille 
8»pini  capitit  poenas  Init.  Arriui 
Menander  de  re  militari  i.  '  Eiplo- 
ntoret,  qni  tecreta  nnntieTerunt  hoa- 
flbiit,  proditoret  tnnt,  et  capitit  pce- 
naa  Innnt.'  Idem. 

k  Expmrgere]  Vlde  *  experrectnt.' 
liem, 

■  Expreta]  Nihil  mntandom.  Ex- 
preta  traotpotita  litera  pro  experta, 
id  ett,  experiia,  '  Eiperiri/  '  eipe- 
ritnt/  '  expert.'  Vide  topra  '  eipe- 
rltnt.'  Idem, 

■  Exregare']  Vide  '  Derogare.' 
Mem. 

"  Exta"]  Quatl  exeecta  ab  exeeeando, 
et  non  ab  exfaado,  ut  pntat  Fettus. 
Inde  extar  in  OloMario,  olla  ubi  exta 
coqnebantnr.  Idem, 


^  Exttrmu]  Ab  exter,  exteraa,  nnde 
externae,  Idem. 

p  Extemmeue]  Fruttra  ett  Fet tiit, 
qni  a  terra^  et  prtspotit.  ex^  exterra- 
nemm  dictiim  pntat.  Nam  ett  ab  ex- 
tra,  pro  qno  priot  dicebant  extera, 
Ita  exterraaeaSf  qni  pottea  extraneue, 
Idem. 

4  Exterrameui  qaaqae]  Hic  locottic 
mellut  tn  qniboadam  codd.  conceptut 
ett:  EflerrtctiieM  quoqae  dieitwr  qui 
ante  iempue  Mliur,  vel  poHue  ejeetue  eet, 
Dietue  amtem  exterrieineui  quod  eum  ma- 
ter  exterrita  alvo  d^eeit.  Ab  exterren-' 
do^  exterrieiMeue  dictut,  quem  exierri- 
ta  mater  ejecit.  Oraeci  vocaut  brpt»- 
IMy  et  i^dpfikotfuh  £t  difiert  ab  eo, 
quem  Gr«ci  vocant  ItKn^ipfor,  qni 
ante  exactot  meotet  natut  ettt  nt 
apnd  Poetaa  Euryttheot.  Idem, 

'  Extimum]  <  Extimum  promonto- 


252 


VE8TI    DB    VBRB.  SIGNIP.   LIB.   V. 


Extrarium  *  ab  extraneo  sic  diBtingoitar :  extrarius  est»  qni 
extra  focfiin,  sacramentoBa,  jiiaqiie  sit :  *'  extranens  ex 
altera  terra»  qaaBi  exterranens. 

Exugentes/^*  exprimentes. 

Exuvias  "  ab  exuendo  dict». 


^^^^■^^^^^■^^^ 


19  Legendnm  cenMt  Scal.  txtr^  f^etm^  merti,  JMfiw  mi,  Dac.  moncty  f bi 
exlru/cctPK^  haera  famUUtJma^  itf .— 20  Alti  ExwrgMiute$. 


NOTiE 


rinm.'  Plin.  Idem. 

•  Extrmitm']  Legendum  cenieo, 
extru  feemm^  taertifjuaqMe  $U :  intelli- 
git  tacre  familia,  aut  potioi  gentis. 
Sol  hmredei  innt  in  ■■crii  pttrti  fn« 
nlli*.  Jet.  Seai. 

Extrunum]  Extruriue  et  extruueue 
millo  modo  diffemnt.  8ic'proleta- 
rioi '  et  '  proletanevs  '  dicebent, 
'  prsientarius'  et  *  pneientiinens,' 
*  Tlcariui '  et  '  vicaneni/  et  limilia. 
Sic  extruriue  ti  extruMeut  hKrei,  qnl 
nnllo  cognationii  Tincnlo  teitatori 
jnagilar.    Infra  legendum,  qui  exir^ 


foeum^  Mcra  fumiHm  jueque  «1.  Et- 
trsriis  opponnntnr  lui  hmredei  qni 
snnt  in  secrii  pitrii  feroilise.  i>flc. 

*  Exugeuiei]  Oloiierinm :  *  Exn- 
git,  InriritVi.'  Jec.  8eul. 

Exugeuiet]  Exuge,  pro  exeugUf  de- 
perditn  Ittem  8.  Vide  '  exercirent/ 
et  *  exillcn.'  Verbo  exugere  isepe 
utitnr  Pleului.  Due. 

«  Exum]  Vide  'exdntse.'  Extt- 
vUe  diclB  qusecomqne  ezuuntnr,  Im- 
mo  et  nlia  eliem,  nt, '  exovi»  Ueo- 
rufflt'  infrn  in  voce '  tensn.'  Idsni. 


SEX.  POMPEII   FESTI 


DB 


VERBORUM  SIGNIFICATIONE 


LIBER  YU 


Fabam  *  nec  tangere  nec  nominare  Diali  flamini  licet,  qood 
ea  patatnr  ad  mortnos  pertinere.  Nam  et  lemaralibns 
jacitur  larvis»  et  parentalibus  adbibetnr  sacrificiis,  et  in 
flore  ejns  luctns  liter»  apparere  videntur. 

Fabiani  ^  et  Quintiiiani  appellabantnr  Luperci  a  Fabio  et 
Quintilio  prapositis  suis. 

NOTiE 


»  Fdbwk]  Vlde  Oeiliiiin  lib.  x.  ciip. 
Ift.  DeAUiisqnisleninribniJaciebaiit 
In  eoram  tecrit,  Varro  de  Tite  Pop. 
RoiD.  lib.  I.  *  Qnlbns  temporibnt  in 
eecrit  febem  jectent  noctn»  ec  dicnnt 
te  kfflnret  dono  extra  jennam  ejice* 
re.'  Rltnm  tperte  docet  Ot Id.  iib. 
T.  Fatt.  '  lUe  memor  veterit  ritnt, 
timldntqne  Deorum  Snrgit :  habent 
femlnl  vlncnla  nnlln  pedet :  Signa- 
que  dat  digitlt  medio  cnm  poilice 
jaactit,  Occnrret  tidto  ne  lefit  nm- 
bra  tibl :  Terqne  mennt  pnru  fonte- 
sn  perlnit  nnde :  Vertitnr,  et  nigns 
•cclpit  ore  febat.  Avertutqne  Jecit : 
t€d  dnm  jedt,  btec  ego  mitto,  Hity 
toqolt,  redimo  meqne  meotqne  febit. 
Hoc  noflet  diclt»  ncc  reepicit :  nm- 
bra  pntetnr  CoHigere,  et  nnllo  tergi 
▼idente  teqni.'    Hnnc  morcm  ti  ego 


bodieqne  eiicnbi  obterteri  moneo, 
netcio  an  ploret  tlm  babitnrnt,  qui 
ftcile  fidrm  edhibeent ;  •tqut  certnm 
est.illnd  idem  etiem  nnncin  Vetconie 
pnerot  fectitare«  qul  cnm  larrai  illet 
lemnrelet  experent,  fabat  «lieqne 
legnmlne  per  cnbicnU  tue  ditsemi- 
mmt»  et  ite  opimintnr  te  eat  e  cubi- 
cnlo  fngarey  et  extra  domnm  ejicere. 
Dac, 

^  FabUmi]  Vide  *  Quintia  prata.' 
Am.  Aug. 

FaMmi  H  Qiniiliiaaiit]  Fabiani  Re- 
mi  tocii,  Romoli  Quintil.  Orid.  ii. 
Fatt.  '  Dicta  facit,  Fabiiqne  tlmni : 
▼enit  irritnt  lllnc  Romolut,  et  men- 
tat  ottaqne  nnda  ridet.  Ritit  et  in- 
doloit,  Fabiot  potuitte  Remumqne 
VincerCp  Qnintiliot  non  potnitte 
tnot.'    Htt  pottea  a  C.  CiBtare  ad- 


S54 


SBXTl    POMPKII    FBSTI 


Facem ""  in  naptits  in  honorem  Cereris  prasferebant^  aqua* 

qne  aspergebatur '  nova  nupta :  sive  ut  casta  puraque 

ad  Yiram  veniret ;  sive  ut  ignem  atque  aquam  cum  viro 

communicaret. 
Faces''  antiqui  dicebant,  ut  fides. 
Facessere*  significat  interdum  facere,  ut  est,  Jnssa  faces- 

sunt :  interdum  vero  pro  abire  ponitur.   Pacuvius : '  Fa- 

cessite  omnes  hinc,  id  est^  abite. 
Factio  et  factiosns  ^  initio  honesta  vocabula  erant :  nndc 

adhuc  factiones  histrionum  et  quadrigariorum  dicnntur. 

Modo  autem  nomine  factionis  seditio  et  arma  vocantur. 


I  Ed.  Scal.  ipargebuhtr. 


^^^^^^^^»^^* 


NOT^ 


dit«  tertU  todalita*,  nempe  Jnlio- 
roro,  Dio  lib.  xliv.  1d%m* 

c  Factm\  Catull.  <  viden'  at  facet 
Spleudidas  qaatitint  conias  V  Ideo 
«utem  faces,  qnla  per  noctem  tentum 
noVa  nnpte  ed  maritum  ducebntnr, 
ut  ait  PlntnrHi.  qni  qninque  ferri  so- 
litat  fniMe  docet  In  Qniett.  Rom. 
qnett.  ii.  Illnm  vide,  vide  et  infra 
<  Patrimi  '  et  '  Rapi.'  Aqna  etiam 
atpergebatnr  nova  nvpta.  Varr.  lib. 
IV.  de  L.  L*  *■  Igitor  caota  natcendi 
dnplex  aqua  et  ignii :  ideo  ea  iu  nnp- 
tiit  iB  limlne  adhibentur.'  Idem  apnd 
Servium  iv.  Aneid.  *  Aqna  et  ignt 
mariti  nxoret  accipiebant,nndeetbo- 
die  facet  praelucent,  et  aqua  petita  de 
pnro  fonte  per  puernm  feliciBtimom, 
yel  puellam  quie  interett  nuptiis,  de 
qua  tolebant  nubentibnt  pedet  la- 
vare.'  Vide  Plntarcb.  loco  anpra 
laudato.  qniett.  i.  Vide  tnpra  'aqua.' 
/d€m. 

^  F«c<f]  In  oomiaaDdi  catu  priot 
dicebant/Mety  quod  nnnc/ex.  Idem. 

*  Fucfitere]  Pacnv.  in  Teucro  apud 
Nonium : '  Facettite  omnet  binc,  pa- 
rumpcr  tu  mane.'  Ani,  Aug. 

FocfMtfrc]  A  /oeiOf  /aeeuOf  nt  e 
'  capio/  <  capetio.'    Face$to  duo  tig- 


nificat,  facto,  et  retrocedo.  Donat. 
ad  illnd  Terentii  Phorm.  act.  iv.  tc. 
S.  '  H»c  hinc  facettai.'  *  Pro  binc 
le  faciat/  Inqnit,  *  id  ett,  abeat,  nt 
buc  te  fariat,  hnc  accedat  tignifieat/ 
Item,  '  Facetsat,  pro  cedat,  alias  fa- 
ciat.  Ergo  dnat  ret  tignificat  boc 
nnum  verbum.  An  '  binc  facetsat»' 
proverbialiier,  qnati  hinc  faciat.  Plan- 
tut :  '  Argentuni  hinc  facite.'  Hnc 
te  fac  dicitnr,  pro  hnc  aecede.'  Dae, 

'  Pacavhui]  Hnne  Pacnvii  locnm 
adducit  Nonint  e  Tencro :  *  Facet- 
tite  binc  omnet,  pammper  tn  mane.' 
/tfem. 

r  Faetio  et  /acHa9a$\  Initio  /ocIm- 
nt9  proprie  divitum  et  nobiliorom  or- 
dinet  dicebantnr,  ct  factiosi  nobilet 
et  opnlenti.  PlantuR  Cittellaria,  act. 
II.  tc.  1.  '  Neqne  nos  factione  tanta» 
quanta  tu,tumiit.'  Et  in  Aulnlar.  *  Is- 
tat  inagnat  factionet,  antmoa,  dotet, 
daptilet.'  Inde  in  Glots./acHo  ex- 
ponitnr  T^Yfw,  td  ett,  ordo.  Inde  hit- 
trionet  et  qnadrigarii  in  faetiamee^ 
hoc  ett,  in  ordinti  divitL  At  pottea 
/actio  in  malam  partem  tomi  coepta 
ett,  nempe  pro  contpirattone  ct  con- 
tensu  pettimornm  hominomy  et  ila 
nunc  sempcr.  Idem. 


DB    VERBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   VI. 


255 


Facul  ^  antiqoi  dicebant,  et  facolter,  pro  facile :  ande  facul- 

tas  et  difficultas  videntur  dicta.    Sed  postea^  facilitas 

xnorom  facta  est,  facultas  rerum. 
Fagutal  ^  sacellum  Jovis,  in  quo  fuit  fagus  arbor^  qu8&  l#ti 

sacra  habebatur. 
Falas  *  dictsB  ab  altitudine,  a  falando^*  quod  apud  Etruscos 

significat  ccelum. 
Falarica,™  genus  teli,  missile,  quo  utantor  ex  falis,  id  est, 

ex  locis  exstructis  dimicantes. 
Falcones ""  dicuntor,  quorum  digiti  poiKces  in  pedibus  intro 

sont  cnrvatiy  a  similitodine  falcis. 
Faleri,'*  oppidom  a  sale  dictam.' 


^^^^^^^^^^^^ 


2  Alii/oii/ado.— S  *  A/dedietitm  I.  m.  habet  pro  a  sale.'  Fnlv.  Uriin. 


NOTiE 


>>  FaculJ  AfrMiai:  <  Haud  facul 
fceniina  inyeoktnr  bona.'  Vtde  No- 
nium.  Idem, 

*  Sed  puUaJ  Ait  facuUatem  de  re- 
bos  Hve  opibuf  diei,  faeUUaiim  ad 
anloiom  pertinere.  Sic  fere  Cornel. 
Fronto,  *  FacnlCas/  inqnil,  <  locu- 
pletiiy  faellitai  arli6ci8  est.  Itaqne 
divei  facnltatem  habet  molta  vel 
emendi,  vel  redimendi ;  artifex  ope- 
ra  perficlendi  facilitatem.'  Idem. 

k  Faguial]  Varro  lib.  iv.  de  L.  L. 
*  Et  Fagntal  a  fago:  nnde  etiam 
qnod  ibt  tacellum,  Jovia  Fagotalis.' 
Idem, 

1  Falai]  Proprie  tnrrea  ligneaB  mi- 
litarea,  nnde  tela  mittebantury  qu« 
ideo  falarica  dicla.  Vide  infra.  Fakt 
notem  ab  Hetruico  phalando  live  pAii- 
IomU,  quod  coelnm  notat.  ^dXorror 
Graecum  est,  a  ^a^s  forsan,  albns, 
nitens.  Sed  potius  faUi  a  OnBCO 
^dXm,  nt  Grsci  dicebant  montes,  fil- 
titndines,  arces.  Hesych.  ^dXai,  6fHif 
a^Kowtei,  montei|  arces ;  et  inde  ^- 
Kamaify  coelum  apod  Hetrnscos,  qnod 
altnm.  Inde  palatimmp  id  est,  arx, 
Inde  ctiam  fakre  apnd  Varronem, 


taxa  pilea  ad  onnx  perislylii  sustinen- 
dum.  £t  ^dXM  Saxonea  sive  Germa- 
ni  vocabaluin  retinent  /(iies,sive/r(r, 
rupes.  Idem. 

^  FaSarica]  Ennins:  *■  Qnae  valido 
venit  contorta  falarica  missn.'  Fo/a- 
rtco  a  falu.  Idem  Nonius  et  Servius. 
Alii  a  ^aXhs^  splendidos,  qnod  ea  tela 
splendeant  ob  ferratam  cnspidem, 
vel  potios  ob  flamroam :  nam  falari- 
cis  circumligabatnr  materia  e  pice, 
solphure,  et  stupa.  Sed  prius  etymon 
certum  est.    Ut  supra.  Idem. 

°  Falcimet]  Olossarinm :  *  Falco- 
nes,  tkdKTvKm  wc9&v  (am  fiKhnrrn.* 
'  Digiti  pednm  intro  aspicientes.'  Et 
Isidorns  in  Oloss.  <  Falcones/ qni 
pollices  pedis  intra  corvos  habent.' 
^imiliter  Greci  9p€wa;Mus  dicunt,  a 
tplwaafov,  falx.  Idtm. 

^  Falcrt]  A  safe,  qood  apiid  eos  sal 
fieret,  prins  Haierii  dictl.  Sed  magis 
placet  ab  Haleso  conditore,  unde  et 
FaUeei.  Ovid.  lib.  iv.  Fast.  *  Vene- 
rat  Atrides  fatis  agitatns  Halesns, 
A  quo  se  dictam  terra  Falisca  putat.' 
Idem,  * 


356 


8BXTI   POMPBll   PB8TI 


FalsiuSy  el  Falsior,!*  cam  rationabiliter  dici  possiiit,  non  ta- 

men  sunt  in  consuetudine. 
Fama  ^*  a  fando  dicta :  sic  apud  Gradcos,  fift^  M  riis  ^- 

Famelicosam  ^ '  terram^  terram  palnstrem  Tocabant. 

Famella»  diminntiTum  a  fama. 

Familia  antea  ^  *  in  liberis  bominibus  dicebatur,  qnornm  dux 
et  princeps  generis  vocabatur  pater»  et  mater  ftmili».^ 
Unde  familias  nobilium  Pompiliomm,  Yalerionim^  Cor- 
neliorum^  et  familiares  ex  eadem  familia ;  postea  boc  no- 
mine  etiam  famuli  appellari  coepemnty  pemutata  I  cum 
V  litera. 

Familiaris  *  Romanus,  priyatns  Romanus. 

Famino,"  dicito. 


4  AI.  F«ailNcMm  vel  F< 
dun  Ubri/MNlM». 


r-ff  Qasdam  edd.  FwmUm 


Qm- 


VOTJE 


9  FMm  it  FM9r]  Voz  mMmmM- 
eft  Pe«H ;  qoe  etiBm  elli  lafe* 
riorU  notflB  Oranmatici  mantQr.  Vo« 
loit  dicore  iamktym^  Jm,  Setd. 

4  Fome]  A  Dorlco  fdfiu  pro  ^ify 
qiiod  «  fmd.  Iitod  a  f4m,  omio  Lo- 
tinom/art.  Doc. 

'  FoflifiicoMm]  Id  esty  tridom. 
OloM.  *  Fomellcoi,  ^^i^fifpw.'  <  Fa» 
moltcef  ktinofiipmt,'  /dem. 

•  FmoilM  «Hl«a]  Qnvdom  oditionei 
hobent  FomWoonrM;  qno  re  motns 
Jo.  Menreins,  Pkilologici  oaetorli 
cap.  11.  oxittimavit  *  sorvoi '  elmpli* 
citer  '  fomillom/  nt  *  logeonot,'  *  &• 
mlliom  oareom'  oppellarl.  Qnod 
proborl  non  potettt  et  certnm  ctt 
Foftnm  •crlptlMo,  FomiMo  «nlM,  nt 
in  antiquo  Mediolonentl.  Id  probot 
ontlthetit,  *  Fomilio  onteo  in  ttberit, 
dEc.  Potteo  hoc  nomine.'  FomlKo 
ett  omtnt  bominnm,  o  Ormro  6fuXim, 
et  ito  proprie  onteo  dicebatar  toriet 
hominam  fljatdcm  generlt,qat  tiogali 


fbmillorot  dlcebontnr,  nbi  noton- 
dom  fumJHmm  Fettom  dlmiote,  qnm 
proprle  gene  est*  Slc  opnd  Uviom 
lib.  it.  de  Foblit :  •  Ibont  oniat  foml- 
llm  docet.'  Inde  potteo  /omiWo  od 
tervot  et  glodiatorot  trantlotnm,  et 
fiamiUm  tervorwn  et  gladiatoram  c«- 
tot  dioti  tont.  Cicoro  *  glodUtoraM 
familim/  ApoL  opolog. '  Quindccim 
liberi  bominet  popoliu  est,  totldom 
tervi  fomilio,  totidom  vinctl  ergottn» 
lom.'  Indo  otiom  tervi  dicti  sont  fo* 
moli.  Tamen  Infro  Fettns  o  to  ipto 
dittontit,  oltqno  famlllom  etao  ob 
Otco  yomcl  tlvo  /nnnl,  Id  ett  acrmu. 
Vide  <  fbmoli,'  ot  Ibi  nototo.  idtm. 

*  Fmniliorif]  Qotdera  fomilim.  /d. 
.  •  Foanno]  Coto,  cop.  141.  *  Jonnm 
Jovemqoo  vloo  proco  loniino,  tic  di- 
dto.'  Et  olibl,  '  hoc  vino  prmfomi- 
no.'  Unde  iMloorom  9orcinotorea 
ridteole  vinnm  prmlominnm  dici  pn« 
torant.  /drm. 


OB   VERBORtrM   SIONIPICATIONB   LIB.  VI.  SB7 

Famuletiain  '  dicebatar,  qaod  nnnc  servitiafli* 

Famali  origo/  ab  Oscis  dependet,  apad  qaos  servas  famel 

nominabatur,  unde  et  familia  vocata. 
Fana/  quod  fando  consecrantur. 
Fanatica  •  dicitur  arbor  fulmine  icta. 
Fanum  a  Fano  7  ^  dictam ;  sive  a  fando ;  qaod  dam  ponti- 

fex  dedicat,  certa  verba  fatar. 
Farfenum,'  *  virgulti  genus. 


^^^^^^^^^^^■^ 


7  '  Foiiifm  a  Fmmo,    Ita  I.  m.  pro  a  /omo'    Fnlv.  Urtin.  et  itH  legeodnm 
dicit  Dac.-— 8  Qaidftm  libri  FarcenMm  vel  Frwawa.     Vid.  Not.  iofnu 


NOTJE 

'  F(unicMtMM]  Pro/Mm/ifiwN.  Var-  lo  veteri  lapide  eztra  Romam  :   *  Q. 

ro:  'Apiid  ignavum  dominom  doro  CiBlio  Apollinari   fanatico  de   «do 

fomnlitio  astrictns.'     «Fomnlatnm'  Bellonv.' /dem. 

vocot  Cicero.    «  FamnliUtem/    Ac-  b  Fammm  m  Fono]  Lege  ot  io  vet. 

cins    et    Pacnviua    apud    Nonium.  lib.  Fanom  a  FaMno.    A  Fatiois  /ooo 

•^*'^*  dicta  Veterei  pntabaot,  qood  Ulii  prt* 

y  FammU  origo]   A  Famd.    Oica  mum  templa  aiBt  consecrata.    Cor- 

voce  /amvlf  /amnltu ;   sed   Latinnm  nelins  Fronto :  « Fanom  Faono  con« 

eise,  noo  08cum,^mKfum  pnto.    Ut  lecratom.'.  Alii /anaa/ando.    Qoo4 

«t  fupra  Feitut  in  *  Familia/  pro  /o-  in  iis  contecrandtf  pontifex  certa  ver- 


dictnni  pottea /omol.    Ut  <  pa'  ba  fator.    Vel  potiot  ot  Varro  lib«  v. 

pro  *  parte  ;*  <  do '   pro  *  domo '  et  de  L.  L.  qnod  pontifex  io  tacraodo 

«imilia.    Qne  •eqnnntur,  midi  ei  /«-  fatut  ett  finem ;  hinc  (a  fando) « fana 

miUa  voeata,  ti  Fetti  tnnt,  levitatit  et  nomioata/  ioqoit,  *  qnod  pootificet  in 

inconttantiie  Fettum  arguunt,  qui  in  tacrando  fati  aunt  fioem.'  Sed  maii- 

/amtlM  his  cootraria  tcriptit.   Nempo  me  placet  tententia  Vottii,  qui  putat 

/ammlmm  dici  a  /am</ia,  t  mntato  in  «,  fanum  et^  eo,  quod  id  Orasci  timili- 

qnod  vemm  ett.    Nani  ti  a  famel  et-  ter  vahv  vocent.  Ncmpe  per  trantpo- 

wet  fmmUia,  velim  hic  mihi  renpon-  titlonem  foeritAi^,  ted  tpiritnt  abit 

doant  qnl  Fettum  tequnntur,  qni  fie-  iKpint  in  /.     Id  probant  iptamet 

ri  potoit  ot  antea  famUia  hooette  de  Fetti  verba  e  lib.viii. '  Hannla,  por- 

ingennit  hominibut  diceretur.  Idem.  va  delobra  quati  fanula.'    Ergo  ex 

*  Fona]  Vide  '  fanom.'  /dem.  obliquo  &i^  famm^,  nnde  Aooobwi, 

^  Fanaliea]  Fanatici  proprie  dice-  pottea  /aoM/um,  ut  '  bottit/  *  fostit,' 

bootor  qoi  divino    furore   correpti,  *  holna,'  *  folut/  et  timilia.  Idem, 

qoi  inimlno  afflati  erant.    Inde  *  fa-  *  Faj/mitm]   Videtnr    legitte   io 

Datica  arbor'   qtt«  fiilmine  afflata:  Planti  Milite :  '  eo  praetternebant  fo- 

aed  famatiei  etiam  dicebantnr  tacro-  lia  Farfani,'  vel  *Farfeni.'  Jea.  SeaL 

ruro  minlstri.     Optimnm  Olottari-  Farfemtm\  Scripierat  Fettnt  Far» 

um,  *•  Faiioticnt.  itpanobri  /c^^SoaXar.'  feram.  Niii  dicaar  abiUte  in  n.  Far^ 

Delph.  et  Var.  Cka.                 Pomp.  Feei.  R 


SS8 


SKXTI    POIIP£II   PBSTI 


Farrago  ^  appellaCar  id,  quod  ex  plaribus  satis  paboli  cau- 

sa  datar  jameDUs. 
Farream/  geaas  libi  ex  farre  factom. 
Fartores/  nomeaclatores,  qai  clam  velat  iafarcirent  nomina 

salatatoram  ia  aarem  candidati. 
Fascinam  et  fas,^  a  fando  nominantar. 
Fastigiam/  cedificii  summum. 


NOTiG 


/enu,  •atem  pro  farfanu:  qnod  flnvii 
in  SabiDit,  de  qao  Ser?ittf  vii.  JEn, 
•t  berbiB  oonen  eft.  Flnvio  oonen 
•far/wr  tive  pktrpkar  Syrite  flo?io.  Et 

•  flnvio  herba  nomen  tccepit,  quod 
jnxtH  enm  nstceretnr.  Qoie  foit  len- 
tentia  Voatti.  FHrfari  berbs  memi- 
nit  Piant.  Pcennl.  nct.  ii.  <  Vitcom 
legioni  dedi  Fandatqne,  eo  pnrtter- 
nebant  foiia  farferi.'  Et  Apnleint : 
'-Folia  tnnt  farfari  et  nngtt  roerae.' 
Farfami  ett  tnttilago  nottra,  popn- 
lago,  nngnia  caballina.  Dac, 

*  Farrttgo]  Qnod  ex  nnltit  tatit,  nt 
bordeo,  vicia,  et  iegnninibnt  fit  pa» 
bnli  canta.  Varr.*iib.  i.  de  Re  Rntt. 
cap.  Sl.  *  Contra  ea  tegete,  nbi  tata 
adnixla,  ordeom,  et  vicia,  et  legn- 
nina,  pabnli  cauta  viridia,  qnod  far 
ferro  CMa^  farrago  dicta,  ant  niti 
qnod  primnm  in  farracia  tegete  teri 
omplon.'  Olott.  '  farrago,  ypd^rif/ 
i.  gramen  tenlviride.  Vide  Plinium. 
Ideat. 

•  Farrnak]  Qood  In  nnptilt  fiebat, 
nnde  nata  vocabnla  'confarreatio'  et 

*  dlflTarreatio.'  Plin.  I.  xviii.  cap.  S. 
*Qain  et  in  tacrit  nihll  religiottnt 
confarreittonit  vtneulo  erat:  oovit- 
que   nnpts    farrenm    prKferebant.' 

^  Farlare$]  Candtdati,  id  ett,  qni 
Magiatratnm  aliqnem  petebant,  tum- 
ma  ope  nitebantnr  nt  tibl  complii- 
rinm  ttndia  conciliarent,  ideoqne 
•nmmo  mane  tolebant  domi  inambn- 
lare,  et  talntatoribnt  tul  coplam  fa* 


cere,  qnornm  tingnloa  nomine  pro- 
prio  compellabant.  Vernmy  cnm  ia 
tanta  talotanttnm  tnrba  fieri  non  pot- 
tet,  nt  »qne  omnet  coirniti  ettent, 
hnic  rei  minittrnm  habnere  pr«poii- 
tnm,  nt  accedentium  nomina  dieti- 
ret,  qni  inde  wmtnclaior,  vcl  mumHary 
vel  /ofior  dictni  ett.  Idem. 

r  Fafciaam'  et  fae]  Fa$  qnldem  a 
/omIo,  qnod  qnail  fatnm  sit  a  Diit  et 
Sacerdotibnt.  Sic  'Jnt'  a  *  jnbendo:* 
tedqnomodo/atciMitm  a/aador  an  qoia 
lingtia  qnoque  fieret/asctnafio,  ot  apad 
Catttl. '  Qns  nec  pernumemre  coriosi 
Pottint,  nec  mtla  fatcinare  lingoa^' 
Hieo  tont  nng«.  Foieiaumf  nt  optime 
Cloatittt  Verotapnd  Gellinm  lib.  zvt. 
cap.  12.  a  Onrco  fiAaiaaWf  et  fam- 
nare  a  fioinadrtw,  etuareeler,  eaekojUer, 
Ad  fatcinum  averiendnm  omoia  tar- 
pia  Veteret  adhibebant,  lic  verelri 
fignram  de  coHo  paerii  tntpende- 
bant»  in  gremium  tunm  detpuebant, 
de  qnibut  alibi.  Idem, 

^  FaMligimm]  In  Glottario :  *  Fatti- 
dium,  X^«^.'  Lege,  Fasiigimmj  k4- 
rmfta»  Ita  tspc  Vitrnviut  ex  Cteti- 
bio,  et  aliii :  et  *  ifrwaUf  Faitigiatio.' 
Jee.ScaL 

Faetigimm]  Qrmei  vocant  ^m^ 
qnod  aqnils  volantit  tpeciem  reprie- 
tentaret.  Glott. '  Fattiginm,  UrmttmJ 
de  hoc  ita  Galenut :  'A/hf/id  icrt  rh 
clf  0ifN»f  krarrrmii^srw  rqr  ipo^s  Sviraf 
rptptmom^  id  ett,  <  FaBtiginm  ett  tecti 
part  In  altitudinem  elevata  quasi  tri- 
angnlum.'  Inde  et/aitif  taai, '  tricho- 


DK  VBRBaRUM   SlGNIPIOATfONB   LIB.   VI.  259 

Fastis  diebas  jucanda^  fari  licebat;'  nefastis  qoasdam  non 

fari  licebat. 
Fastonim  ^  libri  appellantur,  in  quibus  totius  anni  fit  de- 
«     scriptio.    Fasti  enim  dies  festi  '^  sant. 
Fatantur,*  multa  fantur. 
Faventia  ^  bonam  ominationem  significat.    Nam  praecones 


9  Legit  Scal.  Fa»ii$  dulmi  jui  fari  Ikebat :  ti^9»tii  non  fari  lieebai,  D«c. 
FoiHi  diebMi  jura  puedam  fari,  dfc,  V.  e.  jwra  Vir  qaidam  doct.  in  marg. 
£d.  Scal.  jtaidica.^10  Qaidam  coojiciaat  fandi,    Vide  Notas. 

NOT^ 

ron  '  dSetam  :    rpixttpow  et  rptytn^eaf  dicationta  loco  esie :  Toiovro  9&pw  rf 

idem.     Vide  SalmM,  in  Fescennino  ffopp  yepovai^^Twarrot  bwdpx9»r  vpoff' 

Nlgro  Spartiani.  Dac.  ^pm^6^ewos,   Videtiir  fniste  is  Pbi- 

*  FoMHi  diebuB  jnamda\  Lego:  Fos-  loxenus,  qui    temporibns  Jiistioianl 

ttf  dieibmijwra  quetdamfariy  ifc,  Varro  Consni  fnit  cnm  Probo.  Porro  verba 

llb.  ¥.  de  L.  L.  '  Fasti  dies,  qnibns  nltima,  Faiti  eatm  dtes  feiH  uunif  ne 

certaverbalegitimasinepiacnloprs-  Paoli  qiiidem  sont.    Sed  ad  sacrifi- 

torlbns  licet  fari.    Ab  hoc  nefastl  cnlornm  Kalendaria,  nnde  profeeta 

dies,  qiiibns  diebns  ea  fari  jus  non  iont,  ea  remittimus,  atqoe  adeo  fla* 

eat,  et  si  fatl  snnt,  piaculnra  faciunt.'  gns  ablegamiis.  Joi,  Scal, 

Ovid.  I.  Fast.  *  Ilte  nefastns  erit,  per  Fuitorum  Ubri]  Ut  Fasti  Ovidianf. 

qiiem  tria  verba  silentnr,  Fastus  erit  FmUi  a  diebns  fastis,  qui  in  iis  refe« 

per  quem  lege  licebit  agi.'  Tria  ver-  rnntnr,  ut  et  ntfaiti,  sed  cum  plurea 

ba  snnt/do/  *  dico/  *  addico :'  qnibus  fuiti,   a  potiori  nomen  sortiuntor  ; 

tota  jnrisdictio  confinetnr.  Idem,  qn>e  leguntnr  in  flne  :  Foiii  enim  diee 

^  Fatiorum']  Pasti  enim  dies  festi  f^i  om<  :  Panli  tm  pnUvit  Voss. 

annt.    Hoc  falsum  est:    snnt  enim  At  Scaliger  ne  Pauli  qnidem  esse, 

fasti  dies,  qnibns  fari  licet  prtetori  eaque  flagris  abiegat.  EgovrroFesti 

jnrldica  verba.     Varro,  Ovid.  Ma-  esse  existimo,  sed  leviter  deforroata: 

crob.  ab  his  diebus  Fastoriim  libri  lego :  FojIm  enim  diei  faiti  insuni : 

appellantnr,  quibns  eos  dies  cognos-  vel,  si  malis  :  Faitii  entm  diee  foiti 

cimns,et  translaticie  fastos  consiilnm  ecripiiguni,  Dac. 

appellamns,  qntbns  Consnles  singn-  '  Faianiur]  Apnd  Sallnttium  tamen 

iomm    annomm    continentnr.    Ani,  fatatum  est  fatis  decretnro.  Idem. 

Aug,  ■  Faocnlta]  Bonaominatio ;  *  Faus- 

Fasfemm]  Eleganter  veteres  Or«-  tnm,*  bene  ominatnni.    Nam  fuoere 

ci, '  Fastns,  Iffupo^Aytor,'  et  futui  in  est  bona  et  bene  omioata  fari ;  Orse- 

qnarta  declinatiooe,  de  quo  qn»stio  cis  eb^iifuTr,    Et  iix  apud  Latinos  in 

•pnd  veteres  Orammaticos,snper  ilto  sacris  prapco  Favere  popolum  jubebat, 

lAcani :  *  Nec  mens  Eudoxi  vincetnr  sic  apnd  Orapcos  in  sacris  clamabat 

fastibns  annns.'   Ex  qnibns  licet  con-  eb^t^a  Im»,  *  Sit  faventia.'    Ssepe 

jicem  antiquitatem  ejns  Olossarii,  et  apud  Aristophanrm,  et  ab  bac  faven- 

^naDtnm  fidem  ijns  seqni  debeamns.  tium  attentione  bonaqne  omlnatione 

Ego  alioqni  inveni  dnos  versicnlos  fwoere  pro  siiem  dictnm  est,  et  ad  alia 

lambos  in  litera  R,  qua  videntor  dn*  etiam  translatum.  Idem, 


soo 


BBXTt   POMPBII   FBSTI 


clamantes»  popnlam  saGrificiis  favere  jubebant.  FayeTe 
enim  est  bona  fari:  at"  veteres  poetce  pro  silere  usi 
snnt  favere. 

Faviy  a  favendo. 

Favissee  ^  locum  sic  appellabant,  in  qao  erat  aqua  inclasa 


11  Quidain  libri  ac. 


SOTJE 


»  Fatiua]  Vide  Oell.  lib.  ii.cap. 
10.  Ant,  Aug. 

Faeuftf]  NoD  est  dubittin,  qain 
Oneci  Tocarint  Bnirtwpahs  ea  loca. 
Plmarcbos  in  Philopoemene  :  ob  ft^p 
kXXk  KOfda-airr§f  o^rbF  tlt  rhf  KaX.o^ft/t- 
90»  Bvfffwpi»^  o&i}fta  leardytiotff  otfrc 
wp9vfM  Xofifidifor,  otfrc  ^t  9$uO§¥,  oHro 
96pat  Ix^^^t  ^^^  1*^^^  ^^  ircpuryo- 
fUfip  lueratLKoiifiwoVf  hnrau$a  twrifitifro. 


ad  nnodum  illarum  Favissaram,  quod 
Graci  9*Kravpo^f  vocant.  Non  tamen 
ignoro  aliter  olim  a  nobii  enm  locvm 
eapofitum.  Sed  eleganler  NaBvina 
in  8U0  Epitapbio  Orcivum  tbetanrmn 
ab  ea  translatione  dixit :  '  Itaqae 
pottqnam  eat  orcivo  traditni  thesan- 
ro.'  Jo8„  Sctd. 

FaeiW]  Ciitems  templi  ad  aqnam 
recipiendam,  ab  antiquo  /ai»#  pro 


Livint  cum  acciperet  baee  ab  eodem    fotfio,  vel  fodio.    Et  hsc  prima  fait 


auctorei  ei^  quo  harttit  pottea  PIu- 
tarchnt,  ita  reddtdit  de  eadem  re  lo- 
qnent  lib.  xxxix. '  Admonent  deinde 
qitidam»  eise  thetanruni  pnblicumtnb 
terra,  taxo  qnadrato  teptnm :  eo  vlne- 
tus  demittitnr:  «t  taxnm  ingens,  quo 
operitnr  macliina,  tnperimpotitiim 
est.*  In  quo  annotandum,  elegaoter 
ab  ipso  Livio  t^  vtpiarf6fityo¥  hl0o¥ 
verti  taxiim,  qno  operitor  macbina, 
faoc  est,  molainferior,quam  'metam' 
vocat  Panlns  Jnriscontoltns.  Intel- 
ligit  ergo  CatiUum,  ut  idem  Panlns 
vocat:  hoc  est,  snperiorem  molam. 
Macbina  enim  signi6cat  molam  apod 
Veterea.  Unde  Ansonius  dixit  *  Ma- 
chinale  pondns/  pro  mola.  Hinc  Ita- 
licnm  vulgns  Maehinare,  pro  molere. 
Saue  neqne  Plutarcbns  sine  Livlo: 
neqne  ille  sine  Plutarclio  exponi  po- 
tnerat.  Porro  et  Varro  *  thesaurom' 
pro  eadem  re  dixit  lib.  de  Latinoser» 
mone  vi.  '  Sed  qiiod  Delphis  in  sede 
foramen  ad  latns  est  quoddam  the- 
tauri  tpecie/  quod  Oraeci  6fi/^aXhw 
dixerunt.  <  Thetauri  tpecie,'  hoc  est^ 


higna  vocis  notio.  Postea  ob  simili- 
tudinem/aowstf  dictc  sunt  cell«  snb- 
terranesB  in  templis  ubl  rcponi  aole- 
bant  res  sacrae  vetostate  collapsse. 
Varro  apud  Oellinm  lib.  ii.  cap.  10. 
'  Favissas  esse  cdlas  qnasdam  et  cis- 
ternas,  quae  in  area  sub  terra  essent, 
ubi  reponi  solerent  signa  vetera,qn« 
ex  eo  templo  collapsa  essent,  et  alia 
qnsdam  religiosa  donariis  coosecra- 
tis.'  Has  favissas  Graeci  vocant  •ir- 
ravpo^,  nt  ex  Valerio  Sorano  idem 
Varro  apud  GelUnm  ibidem.  Unde 
in  OloBs.  '  Favissae,  BtfravpoL*  Vide 
Liv.  lib.  XXXIX.  et  Plntarch.  in  Phi- 
lopoemene.  Inde  eleganter  Naevins 
in  sno  epitaphio  orcivnm  tbeaanntm 
de  inferis  dixit:  *  Itaque  poatqnam 
est  orclvo  traditus  thesanro.'  £t  En- 
nins  in  Iphigen.  '  Acherontem  obibo 
nbi  mortis  thesaori  objacent.'  Neqoe 
tanien/arissce  dictae  ayioeiattf,  demta 
I  litera,  quod  in  eas  non  rude  aes  ar- 
gentumque»  sed  flata  signataqoe  pe- 
cunia  conderetur,  ut  idem  Valerios 
Soranns  existimavtt.    Nam  si  ita  ea- 


DB   VBRBORUM   8I6N1P1CAT10NK   LIB.   VI. 


261 


circa  templa.  Sunt  autem  qui  patant  favissas  esBe  in 
Capitolio  cellis  cisteniisque  similes^  ubi  reponi  eiant 
solita  ea,  qu»  in  templo  vetustate  erant  facta  inutilia. 

Faustulum^  porcellum,  fetaram  porcorum. 

Fbbruariusp  mensis  dictus,  quod  tum,  id  est,  extremo 
mense  anni  populus  februaretur,  id  est|  lustraretur^  ac 
purgaretnr :  vel  a  Junone  februatai  quam  alii  februalem, 
Romani  februlim  vocant :  quod  ipsi  eo  mense  sacra  fie- 
bant,  ejusque  feri»  erant  lupercalia,  quo  die  mulieres 
februabantur  a  lupercis  amiculo  Junonis,  id  est,  pelle  ca- 
prina :  quam  ob  causam  is  quoque  dies  februatus  appel- 
labatur.  Quaecumque  denique  purgamenti  causa  in  qui^ 
busque  sacrificiis  adhibentur,  februa  appellantur.  Id  vero, 
quod  purgatur,  dicitur  februatum. 

NOTJE 


set,  prima  in  faviasa  prodaceretur, 
qnaiii  corrtptiit  Gvsar Scaliger : '  Que 
potsant  de  Socraticis  exiise  favissis.' 
Neqae  print/arMMP  de  tiiesaurii,  aed 
de  puteis  et  aqa»  cisternis  dictum 
ent,  nt  jam  snpra.  De  favissis  Capi- 
tolii  insignis  locns  Varronis,  qni  Ser- 
yio  Snlpitio  roganti,  qnid  in  Censo- 
riii  Itbris  significarent  favina  Capi- 
toihut,  reicripsit,  'in  memoria  sibi 
esse  quod  Quintus  Catalus  curator 
restituendi  Capitolii  dixisset,  vuluis- 
se  se  aream  Capitolinam  deprimere, 
nt  plaribni  gradibus  in  sdem  con- 
aeenderetnr,  suggestnsque  pro  fasti- 
gii  magnitndine  altior  fieret,  sed  fa- 
cere  id  non  quisse,  quoniam  favissae 
impedissenr/  Dac, 

•  Fmutulttm]  Faustitatem  Deam 
colebant  Veteres  pro  incremento  pe- 
coris:  nt,  '  Si  fstura  gregem  sup- 
pleverit:*  propterea  <  almam  Fausti- 
tatem'  vocat  Horatius.  Jm.  Scal. 

Fatuitihun]  A  foetnra,  qnae  proprie 
faustitas.  Unde  et  fanstitatem  Deam 
colebant  Veteres,  Horat.  Od.  5.  lib. 
jv.  '  Nntrit  rnra  Ceres  et  alma  fans- 
titas.'  Hanc  in  ssecnlari  carmine  sic 
nire   deploiilt   Hor^tius:    '  Fertilis 


frugnm  pecorisqne  tellos  Spicea  do- 
net  Cererem  corona;  Nntriant  fce- 
ttts  et  aquB  salubres  £t  Jovis  aur«.' 
Do^. 

p  Febrwaiiai]  Ait  diem  Lnperca- 
lia  a  Veteribus  Februaium  vocari  so- 
litnm.  Varro:  •  Lnpercalia  dicta, 
quod  in  Lnpercali  Luperci  sacra  fa- 
ciant.  Rex,  cnm  ferias  menstrnas 
Nouis  Febrnariis  edicit,  hunc  diem 
Febrnatnm  appellat.*  Jm.  Scal. 

Fehrwsrius  metui»]  Varro  lib.  v.  de 
L.  L,  *  Rex  cnm  ferias  menstrnas 
Nonis  Fcbruarlis  edicit,  hunc  diem 
Febniatam  appellat.  Febrnnm  Sa- 
bini  purgamentum,  et  in  id  sacrls 
nostris  verbum,  nam  et  Lupercalia, 
Febrnatio,  ut  in  antiquitatum  libris 
deroonstravi.'  Etpaulopost:  '  Prior, 
a  Principe  Jano,  Jannarius  appella- 
tns :  posterior,  ut  iidem  dicunt  scrip- 
tores,  ab  Deis  inferis  Februarins  ap- 
pellatus,  qnod  tum  his  parentetur. 
Ego  magis  arbitror  Februarium  a  die 
februato,  qnod  tom  februatur  popn- 
Ins,  id  est,  lupercis  nndis  Instratnr 
antiqnnm  oppidnm  Pdlatium,  gregi- 
bus  cinctnm.'  1>e  febrnis  vide  Ovid. 
lib.  II.  Fitt.  inttio.  XW. 


262 


SBXTI   POMPBIl   PESTI 


Fedani  ^*  antiqni  dicebant  pro  hedo^  folus  pro  holeroi  fos- 

tim  '*  pro  hoste»  fostiam  pro  hostia. 
Felices '  arbores  Cato  dixit,  qn»  fructum  femnt,  infelices, 

quse  non  ferunt. 
Femur  femoris,  et  femen  feminis ;  *  fenero,  et  feneror  dici 

potest. 
Fenus  appollatur  ^  naturalis  terrae  fetus ;  ob  quam  causam 


12  AL/Mtem, 


^^^^^^^» * ^0^ 


NOTiE 


4  F«dvm]  Varro  Hb.  iv.  de  L.  L. 
'  HircMi  qtiod  Sabioi  fireus:  et  qnod 
illic  /edut  in  Latio  rare  kedutf  qnod 
in  orbe,  ut  io  moitit,  a  addito,  Atfdiw.' 
Ab  antiqnif  Grvcis  dednctum  puto, 
qni  pro  anpirata  ponebant  F.  Latini 
etiam  vice  veria  pro/.  ntebantnr  aa- 
pirata  h,  Sic  koretit  dicebant  pro 
forctit,  qnod  et  Hitpanii  familiare. 
Idem, 

'  Feiicet']  Enomerat  Veranniut 
apnd  Macrobinm  tib.  iii.  arboret  /e- 
lieet,  et  iiifelicet,  in  qnibut  ettficut 
•tra.  Vide  Plin.  lib.  xvi.  cap.  27. 
Ani,  Aug. 

Feiicet  arboret]  Duobut  modit  in- 
tellif  ontnr  felieet  et  i^felices  arboret^ 
pro  feriilibnt  ei  frngiferit,  tive  agret- 
tibnt  et  ferit :  tic  '  felix  olea '  apod 
Virgii.  et  'infelix  oleatter.'  iu  in 
librit  pontificom/Wicef  et  infeUcet  or- 
6eref  dicuntnr  fauttae  et  infanstie, 
non  tam  fertiiitatit  habita  ratione, 
qnam  Deorum  in  qnoruoi  ettent  tn- 
tela.  Vide  Macrob.  lib.  iii.  Saturn. 
cap.  20.  qni  inter  vnfeiieea  fructiferaa 
etiam  nominat.  Qnanqnam  id  a  ve- 
tcribnt  non  fuitae  obtervatnm  tei- 
tatnr  liic  Fetti  locot.  Cni  tnffraga- 
tnr  allrr  Plioii :  *  Infelicet  exitti- 
nantnr  daninatapqne  religione,  qo« 
neque  teruntur  ntqnam,  neqne  fruc- 
tum  ferant.'  Itein  itte  Apuleii  in 
Apologia:  '  Arbor  infecunda  et  in- 
felix,  qntt  nullum  fructum  ex  lete 


gignit,  tanti  ett  in  pretio,qnanti  lig- 
nnm  ejni  trnnco.'  Immo  et  Lyco- 
pbron  '  infelicia  ligna,*  qnae  nd  por- 
tentorom  eYpiationem  adhibebantur, 
vocat  &icapra  ^vrd*  "Oro»  AicdfpviMT 
yvia  (TVfi^X^^ar  ^vroa^^H^aMrrot  c&s  M- 
Xwrveof  MpJurp  neXtmy  td  ett,  *  Qnan- 
do  infelicibut  membra  cremAna  li^nit 
Volcanut  in  mare  cinerea  pone  ja- 
ciet.'  Dac* 

*  Femar  femona,  et  femem  fewtmit'] 
At  Serviua  et  Caritiut  annotarnnt, 
Femmr  tantnm  dictum,  et  ab  eo  de- 
clinari/fmont  et  /emuiu,  pro  ea  par« 
te  corporit,  qu«  ett  a  coxa  ad  flexnm 
pedit.  Tiboil.  '  Implicuitqne  ferour 
femini.'  Idem, 

'  Fennt  appellatur]  Panli  verba 
male  cohsrent  x^nm  verbia  Fetti. 
Haec  Panli  tunt,  Fetti,  qnc  teqnnn- 
tnr :  Fent»  etfeneratoret,  et  lex  de  crc- 
dita  pecunia,  ifc,  Hic  Varronem  Fea- 
tot  tequitur,  de  qno  Gellint  lib.  xvi. 
eap.  12.  '  Fenerator  emm,uti  M.  Var- 
ro  in  lib.  iii.  de  termone  Latino 
tcriptit,  a  fenore  ett  nominntaa,  fe- 
nnt  aiitem  dictum  a  felu  et  qnasi  fe» 
tnra  qnadam  pecuni»  parientlt  nt- 
qoe  incretcentit;  idcirco  et  M.  Ca- 
tonem  et  ceterot  »tatit  ejot  feoera- 
torem  tine  a  litera  pronnntiatse  tra« 
ditfticuti  fetoi  ipie  etfeconditaa  op- 
pellata.'  Nonint :  *  Fenut  ab  eo  dic- 
tnm  ett,  qnod  pecnniam  pariat  in- 
cretcenti  tempore,  qoasi  fetnt  «nt 


DB  VBRBORUM  SI6N1FIGATI0NB  LIB.  VI. 


268 


et  Dammonim  fetns  fenus  est  vocatam,  et  de  ea  re  leges 
fenebres.  Fenos,  et  feneratores,  et  lex  de  credita  pecunia, 
Fenebris,  a  feta  dicta,  qnod  crediti  nummi  alios  pariant, 
ut  apud  Graecos  eadem  res  tokos  dicitar :  fenom  qaoque 
pratoram  ab  bac  caasa  est  appellatam,  qaando  idipsam 
manens  qaotannis  novum  parit.  Unde  etiam  festaca 
vocata  est. 

Feralia/  Diis  manibas  sacrata  festa,  a  ferendis  epalis»  vel 
a  feriendis  pecudibas  appellata. 

Ferctam ""  genus  libi  dictum,  quod  crebrius  ad  sacra  fere- 
batur;  nec  sine  strue,  altero  genere  libi:  qaas  qui  adfe- 
rebant,  struferctarii  appellabantur. 

Ferentarii  ^  auxiliares  ^>  in  bello»  a  ferendo  auxilio  dicti : 
vel  quia  fundis  et  lapidibus  pugnabant,  qase  tela  fenm- 


^#  ^^^^^^^^ 


IS  Qaidam  libri  oMxiUaiwei, 


NOT£ 


fetura,  oam  et  Or»ce  t6kos  dicitar 
muh  Tov  rlientWm*  Neqne  tameo  /miu 
m/etu  iied  ab  obsoleto  /eo,  uode  '  fe- 
nam/ '  fetiis,'  *  festiica,' '  femur.'  At 
Salmatios  de  nBuris  p.  86.  ait  Fcmia 
csie  a  Or«co  vwyot ,  qaod  eit,  Mer- 
eesy  pretiam,  vel  pceoa.  Quod  certe 
nemiai  nnquam  probabitar,  immo  et 
vel  vocem  Oraecam  «oiivf  pro  ««(rv, 
netcio  onde  SalmasinB.  Nemo  sane 
eam  idonel  tcriptoris  aoctorttate  tne* 
atur.  /tffin. 

"  Ftndid]  Priorem  Festi  ctymolo- 
gtam  probat  Varro  lib.  v.  de  L.  L. 
'  Feralia  ab  inferis  et  ferendo,  quod 
ferant  tom  epolas  ad  septtlchrum, 
qnibns  jvs  ibi  parentare.'  Sed  cer- 
tnm  est  ftraU$  et  /eraUa  esse  a  /era: 
nmm/iram  dicebant  mortem.  Et/ih- 
rs/c  eat  qnod  ad  mortuos  pertinet, 
nnde  Oloss.  interpretantnr  rwputAr, 
Feralia  fiebant  die  21.  Februarii ; 
Ovidius  a  vetrribus  Kalendariis  rr- 
ccdit,4|ni  ea  fuisse  dictt  die  17.   II- 


lum  vide  Nb.  n.  FaaL  FeraliaOr«- 
ci  dicebaift  jmyli  4Hp"f  •  Hesjch.  ^im- 
po)  V^MW,  Tov  'Aj^sffytfiwpi  /n|iK6f y  Ir 
olf  vrkt  fi^clf  vfir  CflV0ixv^*^*vr  iofthai 
Mum,  *  Ferales  dies  mciuis  Antbes- 
terionis,  qoibns  mortnoram  animas  e 
sepnlcris  esire  putabant.'  /dcm. 

«  PereUm]  Videa.  Cato  de  Re  Rnst. 
Aui,  Amg, 

'PerHaM']  Isidori  Olossae :  '  Ferto- 
res,  ferto  libantes.'  Jss.  SeaL 

Feretam]  Pro /ertam.  A /pro,/«r- 
Imn  pro  klnm,  et  /erium  est  Diis  ob- 
latum.  Inde  'fertor'  et  '  infertor.' 
Oloss. '  Feriores,  ferto  libantes/  *  In- 
fertor,  wapeBhnff  id  est  '  stroctor.' 
De  strne  et  Ferto,  vide '  StrufetU- 
rii.'  Dae. 

1  Feremiaru]  Varr.  lib.  vi.  de  L. 
L.  '  Ferentarii  eqoites  hi  dicti,  qai 
ea  modo  habebant  arma,  qnm  ferren- 
tar,  ot  jacalum.'  Vide '  adscriptlvi.' 
Idem. 


S84 


8SXT1   POJIfP£II   PB8TI 


tar,  non  tenentur,  ita  appellati.   Ferentarii,  levis  armatu- 

nt  pngnatores^ 
Feretrins'  Jopiter  dictas  a  ferendo,  quod  pacem  fenre  pu- 

taretur:  ex  cujus  templo  sumebant  sceptrum,  per  quod 

jararenty  et  lapidem  ailicem,  quo  foedus  ferirent. 
Feria  a  feriendis  victimis  appellata.'^ 
Feriae  statee  *  appellabantur,  quod  certo  statutoqne  die  ob- 

seryarentur. 
Ferias  ^  antiqui  festas  vocabant :  '<  et  ali»  erant  sine  die 

festOy  ut  nundinse ;  alise  cum  festo,  ut  Satumalia :  quibus 

adjungebantar  epulationes   ex  proventu  fetas  pecorum 

frugumque. 
Ferire  *  dictum,  quod  ferientes  feruntur.'^ 
Ferocit  ^  apud  Catonem,  ferociter  agit.    Fivere  idem  '^  pro 

figere. 


14  Alii  mmM.— 15  Vide  Notan  Inf.— 16  Al./enmhrr.— 17  Qoidam  libb.  iiim. 


NOTiB 


*'FirHriMti]  AWi,  qnod  ei  opima 
forrent  •polifty  vei  a  ferietodo.  Pro- 
pcrt.  lib.  iT.  '  caiira  Feretrl,  Omine 
qood  certo  duz  fcrtt  eue  dneeni} 
Sen,  qnin  victe  snit  hnneris  h«c  nr< 
Bin  ferebantt  Hinc  Feretrl  dicta  ett 
arn  snperba  Jovit.'  Sed  optiroe  mo- 
mrit  Scaliger  dictnm  Fcretrinm  a  Fe- 
retro  pompflB  iriurophalis.  Valeriua 
Flaccui :  '  Haa,  precor,  exnviaa,  et 
opima  cadavera  nostro  Linqoite,  ait, 
Feretro.'  Uem, 

*  Firiaaiat^']  Pnblicamm  feriamm 
genern  tont  quatnor :  *  Statlvae/  qn« 
certti  diebnt  et  mentibns,  et  in  fastia 
afatis  obtervationibns  adnotat»,  ot 
agtflialia,  carmentalia,  hipe^oalia,  Scc. 
*  Cooceptiv»'  qnae  qnotannia  aiiMgia. 
fratibna  rel  Sacerdotibna  coocipinn- 
tnr,  vel  in  certos,  vel  in  incertoa  dies, 
Qt  Latine,  Paganalia,  sementin», 
compitalin.  *  Imperativap/  qnaa  con* 
snles  vel  priptores  pro  arbitrio  potes- 
tatis  indicunt.    £t 'nundinae/  paga- 


nornm,  id  est,  rasticornm.  Qnibns 
conveninnt  negoiiis  propriis  vcl  mcr* 
cibiis  provisiiri.  Vide  Btacrob.  lib. 
I.  Sat.  cap.  16.  /d#M. 

h  Ferim»]  Corrige,  Feriu  onlifKt  /«• 
aia$9ocd>unt^  recte  :  feriis  epulationcs 
adjongebantur,  qnare  n  OrBCO  l^rtf» 
*  festnm  diem  agcre/  convivio  eaci* 
pere  dictaB  fenm  qnss  poslen  Fcritf. 
Velios  Longos :  *  Ferias  quoqoe  non 
fereas,  qnoniam  apod  aotiqaos  feslas 
non  fcsese  snnt.'    Vide  infra.  /rfcm. 

F§ria$  atUiqui  fntoB  vocabami'}  At- 
qni  qniedaro  feri»  slne  die  fesio. 
Qnomodo  igitorferias  festas  Veteres 
dixere?  Ridicnlnm.  L^gemodot  Fc- 
rias  onli^Mt  /ettos  voctAani,  Idqne 
etiam  doctiss.  Vossio  in  mentem  ve* 
nisse  Tideo.  Vide  snprn  'ferisB*' 
Idem, 

^  Ferire]  Inepte  Panlus  a  feremie» 
Ferio  cst  ab  ^oiico  fiefwhpi  pro  Stfr^ 
nndc  et  verbcro.  /dras. 

^  FereeU]  A  ferex,  qiiod  %/ema. 


DB   VERBORUM   SiaNlFlOATIONB    LIB.    VI. 


266 


Ferns  ^  ager  incaltas. 

Fescennini  ^'  versas/  qai  canebantar  in  nuptiis,  ex  mbe 

Fescennina  '9  dicantur  allati :  sive  ideo  dicti,  qnia  ftis- 

cinam  patabantar  arcere. 
Fcsnoe  ^^  *  vocabantar,  qai  depellere  fascinum  credebantur. 


18  Ed.  Scal.  nnica  n.— 19  Alii  Fe$eenia. — 20  *■  L.  m.  Fe»eente :  ct  ita 
▼idetur  scribendom.'  Fuh.  Urain,  Conjicit  Dac.  Feeeenninoe:  ned  legendum 
monet  FeMeenoe^  In  marg.  ed.  Scal.  '  Feteeninm  vel  Feucennona,*  Scal.  ipse, 
cx  vestigiis  pritcae  ediiionis,  lcgit  Fascinm. 


SOTJE 


De  Jlvtre  pro  Jigere  valde  dobito, 
seqiic  cnlm  rcpcrio  g-  unqnan  molft* 
tum  in  «.  Sed  Ifgendom  est  Ji6«r«; 
HMB^o  dicebant  profgo;  hinc>S6iilay 
qw  mjig9,fisuki.  Idem, 

•  Ferw]  Ut  contra  politos  ager, 
i|ai  bene  enltafl  ett.  idem» 

'  Feeeenmni  vergna']  A  Feaeennina 
Tnflcitt  nrbe,  qnn '  FeaceDnia*  Plinioi 
'  PbcflccDnium'  Catoni,  Dionysio  ♦oo'* 
K4^iMff  Scrvio,  si  vera  scriptnra, 
*  FcflCCDDiam/  Hodie  CUia  Cariel" 
lcna.  Pcrpcram  Serviua  Campanias 
oppidum  dicit.  Feacennim  venutf 
teoicre  compo^iti  et  rndes,  naflcentis 
adbnc  Romanae  poeseos  primordia 
fncrc,  neqae  nnptialcs*  qnippc  eos 
CDflci  illi  bomincs  in  conventibns  suis 
DC  festifl  solemnibns  post  fruges  con- 
dilafl,  et  laborea  rosticos  ezactos, 
•Dcrificiis  opcratl,  nt  animnra  relaxa* 
reot,  et  scflc  jiicnnditati  tradercDt* 
geoio  iDdnlgcDtcsinter  epolas  usurpa- 
iMDt,  pcr  Indom  et  jocoDi,  inter  sc 
jocnlaria  dicta  obscoenitate  ct  oppro* 
briifl  refcrta  jacientes.  Aperte  de- 
clarat  Horat.  in  Epiatola  ad  Angus* 
Inm  qnse  eit  1.  lib.  ii.  *Agricola 
priflcl,  fortes,  parvoqne  bcati,  Cod- 
dila  pOst  frnmenta,  lcvantcs  temporc 
fcsto  Corpns,  ct  ipsuro  animum  spe 
finifl  dnra  fcrentem,  Cnm  flociis  opc- 
ramy  et  pnerifl,  ct  conjnge  fida  Tel- 
kirem  porcOy  SUvaoam  iactc  piabanty 


Floribofl  et  vino  OcDlnm,  roemcrem 
brevis  Ofvi.  Fescennina  per  hnne  In* 
vcDta  liccDtia  morem  Versibos  altcr- 
Disopprobria  rnstica  iudit.'  Livios 
lib.  I.  '  Qni  non,  sicnt  ante,  Fescen- 
aino  vcrsn  similem  incompositnm  te- 
merc  ae  rndem  Dltcmis  jacicbant.' 
Inde  postCD  versns,  qni  a  pnerorum 
multitttdinc  Dubeotibufl  canebantur, 
quia  omDium  lasciviarom  et  oppro* 
briorum  plenisslmi  crant,  FesceiiNtns 
dicti  suDt.  Catull. '  Nec  diu  taceat 
procax  FesccDnina  locotio.'  '  Convi- 
tia  festa'  vocat  LUcanns  lib.  ii.  *  Non 
soluti  Ittserc  flales,  dcc  oiorc  Sabiao 
Escepil  trifltifl  ooDvitia  feata  maritus.' 
Idenu 

t  Femde]  Lcgo  Faaeinoe  ex  vcstlgiis 
priscae  editioDis.  FoMcinoe,  nt  *  Pilum- 
Doc/  *  poploc :'  boc  est,  FasciDi,  Pi- 
lumai»  populi.  Ja$>  Seal, 

Feenae']  In  marg.  Feoeenimm,  Ad 
legeDdnm  FeaeeamiMee,  nt  FescenniDi 
dicti  focriDt  pueri,  qoi  in  nupliifl 
Fescenninofl  versos  caucntes,  sic  fa»- 
cinum  arcere  pntabantor?  At  liber 
antiqmis»  Feuemte.  £t  ita  legendum  ; 
nam  et  Deos  Fasctniif  fuit,  qni  fas- 
cianm  depellebat ;  Impcratorum  ct 
infanlium  custos,inter  sacra  Romaoa 
a  Vcstalibofl  cnltnfl.  Dc  qno  PliD. 
lib.  xxviii.  cap.  4«  Feaeenoe  pro 
Fosctnoe,  id  cst,Faicaiit,  ut '  PUomnoe» 
'  poploe/  pro  PiiomDi»  popli.  J)aq, 


266 


6BXTI   POMPBII   FBSTI 


Festram  ^  antiqai  dicebant,  qnam  nos  fenestram. 

Fetiales '  ^  a  feriendo  dicti :  apud  hos  enim  belii  pacisqne 

faciend»  jus  est. 
FiBBR,^  genus  besti»  quadrupes.    Flautus :  Sic  me  subes 


1  £d.  Scal.  FeriaUt, 


0  ^^^^  ^l*^»^l#<^» 


NOT^ 


^  F«t(niJii]  Nihil  prvterea  addit 
ineptiMimui  mntilator,  huc  nno  con- 
tentnSy  vocabule  tantiim  nobis  ippo- 
nere,  significationis,  et  omnts  ritns, 
atque  antiquitatis  securns.  At  nos 
sciamns  fesfnsm  fuisse  ostinm  minus- 
culom  in  sacrario.  Qnod  tantom 
abest,  nt  praetermittere  debnerit  ab- 
breviator  iste,  nt  etlam  de  eo  librum 
justnm  confecerit  doctissimus  simul 
atqne  fetustissimns  Grammaticns  M. 
Antonins  Gnipho.  Macroblus :  *  Item 
Antonius  Gnipboi  vir  doctns,  cnjus 
•choUm  Cicero  post  laborem  fori  fre- 
qnentabat,  Salios  Herculi  datos  pro- 
liat  in  eo  volumine,  quo  disputat 
qnid  sit  Festra,  qnod  est  ostiom  mi- 
nusculnm  in  sacrario,  quo  verbo  En- 
nlns  etism  nsns  est.*  Ita  jamdudum 
legendom  in  Macrobio  suspicati  sn- 
mns,  com  ecce  confirmata  est  sen- 
tentia  nostra  libro  Macrobii  mann- 
•erlpto,  ciijus  copiam  nobis  fecit  etu- 
dittssimns,  ac  toiius  antiqnitatlsjn- 
risqne  civllis  promptuarlum  Petrns 
Pithceos,  ainicu*  noster.  Jit%.  Seml, 

Fettnmi]  Feneeira  a  ^aidfm,  quasi 
/oiiesfra.  Per  syncopen  fettroj  nisi 
Mr^siroplieitersit  a^^,  ut  pntavit 
VeHsins.  Neque  /rsftna  fnit  quaevis 
fenestra,  per  qnam  Inx  intraret,  sed 
niinnscolum  sacrarii  ostium.  De  ea 
librnro  jnstnm  confecit  dortissimus 
slmnl  atqne  vetustlsslmus  Graroma- 
tlens  M.  Aotonius  Gnipho  :  Macro- 
bius:  'Item  Antonius  Gniplio,  vir 
doetos,  cojos  scholam  Cicero  post 
laborem  fori  freqnentabat,  Salios 
Hercnli  datos  probat  in  eo  volumtne. 


quo  dispntat  qnid  sit  Festra,qnod  ett 
ostiom  minusciilnm  in  sacrario,  qno 
verbo  etiani  Ennius  nsus  est.'  Due, 

1  Fetialea]\  Legati,  qni  vel  ad  pa- 
cem  faciendam,  vel  ad  bellom  indi- 
cendnm.  A  feriendo  foedere  dicti, 
qnasl  /erialee,  vel  a/octeiiie,  quasi/e- 
ooles,  nnde  et  qtiidam  per  C  scrlbnnt. 
Sed  apud  Grsecos  semper  per  T 
^i^«i5.  Qnare  optime  Vossins,  qni 
ait  dictos  a/aCn,  id  est,  /aaife,  a  con- 
jrerso  in  e,  Qnippe  et  erafores  diee- 
bantnr  Varr.  de  vita  pop.  Rom.  *  Ita- 
que  bella  et  tarde,  et  nnlla  licentia 
snscipiebant,  quod  bellom  nollum, 
nisi  pinm,  pntabant  geri  oportere,  et 
priusquam  indiccrcnt  bellnm  iis,  a 
quibns  injurias  factas  sciebant,  fe- 
tiales  legatos  res  repetitnra  mitte- 
bant  qnatnor,  qnos  oratores  voea- 
bant.'  Tdem, 

^  Fiber]  Animal  quod  et  *  castor/ 
et  'canis  ponticos'  dicitnr.  Fi6er, 
qnod  extremas  amninm  oras  colat, 
qnas  fibrae  diaere.  Nam  Veteres 
omne  extremnm  ftbnm  vocaliant. 
Unde  Jl6r«  extremsp  jecinorls  partes, 
et  vestinm  fimbrisB.  Varro  lib.  iv. 
de  L.  L.  '  Fiber  ab  extrema  ora  fin- 
minis  dextra  et  sini«tra  maxime  quod 
solet  videri,  et  anttqni  fibmm  dlce- 
bant  extremnm,  unde  in  sagis  extre- 
ma  fimbrist,  et  in  jecore  extremum 
fibra,  hine  fiber  dictns.'  Ubl  Scaliger, 
*Ut  acerno,  cribrnm ;  a  facio,  faber; 
a  liio,  liber;  a  cresco,  creber;  a 
glubo,  glaber ;  a  scarreo,  acaber ;  a 
sno,  snber ;  &c  sic  a  finio,fiber.'  Ve- 
rnm  Salmasius  ftmbria  sive  Jibria  et 


DB   VERBORUM   SIGNllflGATIONE  LIB.  VI.  287 

coUdie»  quasi  fiber  salicem :  quo  nomine  extremsD  flumi- 

nis  orsB  appellantur.    Unde  et  fibras  jecinorum,  et  fim- 

brias  vestimentorum  dicimus. 
Ficolea^'  palus  ficulneus. 
Fides  ^  genus  citharas  dicta,  quod  tantum  inter  se  chordse 

ejus,  quantum  inter  homines  fides,  concordent:  cujus 

deminutivumfidicula  est. 
Fidusta  *"  a  fide  denominata,  ea  qu»  maxime  fidei  erant. 
Filicata^  patera  "*  dicta,  quod  ad  filicis  herbse  speciem  sit 

caelata. 
Filicones/  mali  et  nullius  usus,  a  filice '  dicti. 
Firmum  ^  ano  rou  epf/Mxoi  dictum  videtur. 
Fiscellus/  casei  moUis  appetitor,  ut  catillones  catillorum 

liguritores. 
Fixulas/  fibulas. 
Flagratores*  dicebantur  geuus  hominum,  quod  mercede 

flagris  casdebantur. 


^^^^^^^^^^^  ^ 


2  Qnidam  iibri  FeHcataf  et  mox  feUcU» — 3  Htc  qnoque  libri  Feticimes 
/eUce, 


•  •  • 


NOT^ 

^Acr  pro  Caitore  ab  iEolio  ^ifiphs  pro  *  Quid  a  Nama  Pompilio  ?  minnme 

9%$fibt^  qood    tignificat,  molle,  pul-  gratas  Diia  immortaiibns  capedioes 

chrnm,    ornatnm    amans.     Uesych.  acficliles  nrnnlaB,qnamfilicata8  alio- 

'  'Suafimbriu  villi  aa«uantQr  ad  mol-  rnm  pateras  arbitramnr  ?'  Sic  '  lanx 

litiem  et  ornatnm.'     *  Fibro  autera  pampinata,'  *  patina  hederata,'  '  dis- 

moUior  ploma  pilns'  Piin.  lib.  ▼iii.  cns  corymbiatns,'  apnd   Trebellinm 

cap.  SO.  Mibi  Veternm  sententia  ma-  PoUionem,  a  paropino,  hedera,  et  io* 

fis  placet.  Idem,  scalptiscorymbis^sivecorymbtis./d. 

>  FieaUa\  Pro  fieuka,  td  est,  fieuU  p  FUieanet]  Sic  '  blitei'  et  <  blito- 

nea,  a  ficus,  ficulns.  Idem.  nen  *  a  *  blito.'  Idem. 

■  Fidee]   Immo  a  Or»co   9^(8».  q  Firmam]  A  Orseco  Ifpfut,  fnlcrnm, 

Hesycb.  a^S^t^  XV^  /Mry«ipiical,  ff^i-  ''firmamentnm,  oisi  malis  cnm  Vossio, 

^f  X^P^    A  fides,  fidicnla,  sideris  ab  ^pfias,  nexas.  Idem, 

nomen  est  qnod  lyram  vocant.  Idem,  *  FieceUu»]  A  fiscella,  qnae  est  vas 

"  FidoMia]   Ut  a  venus,  vennstns;  viminenm,  per  quod  defloit  aemm. 

onns,  onnstns;   sic  a  fidus,  fidostus.  laidoro  in  Olos^is,  *  forma  abi  casei 

Idem,  cxprimontur.'  Idem. 

«  Filicaia  paUra]  Cni)Uta>sive/e.  '  Fixaku]  A  figo,  fixom,  fixibola, 

ticie    lierbae  species    csbIo    erat  in-  fixula,  fibnla.  Idem, 

sculpta.MeminitCiceroinparadoxis:  ^  Flagratorei]   Imnio  potins  ii  vi- 


268  8KXTI    POMPBll    FKSTI 

Flamearii  infectores  flamei  coloris ;  *  violarii  violatii  colo- 
ris  dicuntur. 

Flamen ""  Dialis  dictas,  quod  filo  assidue  veletur ;  indeque 
appellatur  flamen,  quasi  filamen :  Dialis  autem  appella- 
tur  a  Dio,  a  quo  vita  dari  putabatur  hominibus. 

Flameo  amicitur  nubens  ^  ominis  boni  causa,  quod  eo  assi- 
due  utebatur  Flaminica/  id  est,  Flaminis  uxor,  cui  non 
licebat  facere  divortium.  Flameo  vestimento  Flaminica 
utebatnr,  id  est,  Dialis  uxor,  et  Jovis  sacerdos,  cui  telum 
fulminis  eodem  ^  erat  colore. 

Flaminia^^  dicebatur  sacerdotula,  quae  Flaminicae  Diali 
preeministrabaty  eaque  patrimes  et  matrimes^  erat,  id 
est,  patrem  matremque  adhuc  vivos  habebat. 

FlaminisB  ^  aedes,  domus  Flaminis  Dialis.7 


^^^^^»#<»^»»#>» 


4  QiiidAm  libb.  Julminire  idem.—5  Al.   Flaaitac.— 6  Alii  libb.  pmirimm  H 

mairima, — 7  Legendiim  monet  Scal.  probante  Dac.    FlMdnia^  ade$  Flam" 
niM  DiaU». 

NOT£ 

dentur  fnisse  *  qni  Bagrit  caedebant.'  *  Lotei  video  bonoren  antiquiuimom 

Id  ipsa  vox  latis  ostendit,  qnae  acti-  in  noptialibos  6ameis  totiim  femiois 

▼a  est,  non  passiva.  /dem.  concesinm.'  Idem, 

"  Fiamearii  i^feeiorei  JUmei  eoleria]  >  £o   aseidue    uiebahtr  Flamimai] 

Distingne :  Flamearii^  i^feeiaru  Jia*  Qoe  ideo  ctada  direbatnr.      Vide 

M«t  eelori»  ;  violarii,  violatU  eolorie  di*  <  cincta;'  ubi  flameom,  *  Teitem '  di* 

euniur,    Locum  Plauti  respicit  Fes-  cit,  ot  tnfra  '  vestimentnro.'  Jdem, 

tns,  qui  est  in  Aulul.  act.  iii.  sc.  5.  »  Flawnma]  Puelta,  qnm  Plamini- 

*  Stat  fnllo,  Pbrygio,  aurifex,  lana*  c»  ministrabat.  ut '  Flamtnins,'  pner, 

rius :  Canpones  patagiarii,  indosiarii^  qui  Flamini ;  ntrique  patrimi  et  ma- 

Flamearii,  violarii,  carinarii.'  Idem  trimi  erant,  stve  patrimes  et  matri* 

>  Flomrn]  Qnasi  filamen,  afilola-  mes.    Nam  utrumque  dicitnr.    Vide 

nsB  qno  velabantnr.    Idem  Varr.  lib.  '  Patrimi.'  Idem, 

IV.  de  L.  L.  et  Servius  iib.  viii.  FtoRtnM]  Patrimem  et  matrimem 

jEneid.  alii  a  POeo  quasi  fUeamiaee  f  interpretatur,  cnjns  nterquc  pareos 

sed  omnino  faminee  dicti  a  velamen-  ln  vivis  est.    At  alii,  qnt  ex  eodem 

to  capitis  qnod  fiameum  dicebatnr  patre  et  matre  nati :  nam  dfif i«aAi| 

prepter  colorem  lotenm  sive  rubrnm.  vertnnt.  At  contra  VUik^  4r«pt0aAi| 

Idam,  vocat  Cedrenns  uterinnm,  aut  eom 

7  FUaaeo  omieiiur  nubene]  Lncanus  sangnineom.  Joa,  Seai, 

lib.  II.  de  Martia  iterum  nubente:  ^  Flamima}    Omnino   legendnm, 

'  Lutea  demissos  vclarnut  flamea  vol-  ivlamiata,  eidee  Flamime  Dialie,    Nam 


tus.'    lude  Plioios  lib.  xxx.  cap.  8.     Flaminis  aedes  mirnm  non  eat  ai  suat 


DE   VERBORUM   SIONIFICATIONE   LIB.  VI.  260 

Flaminius  Camillas  "^  paer  dicebatar  ingenuus  patrimes  et 
matriroes^^  qui  Flamini  Diali  ad  sacrificia  praBministra- 
bat :  antiqui  enim  ministros  camillos  dicebant.  Alii  di* 
cunt  omnes  pueros  ab  antiquis  camillos  appellatos,  sicut 
habetur  in  antiquo  carmine,  cum  pater  filio  de  agricul- 
tura  preeciperet :  Hibemo  pulvere,  vemo  luto,  grandia 
farra,  Camille,  metes. 

Flaminius  circus  et  via  Flaminia  ^  a  Flaminio  consule  dic- 
ta  sunt,  qui  ab  Annibale  interfectas  est  ad  lacum  Thrasi* 
menum. 

Flaminius  lictor'  est,  qui  Flamini  Diali  sacrorum  causa 
priesto  est. 

Flator/tibicen. 

Flemina^  dicuntur,  cum  ex  labore  viae  sanguis  defluit  circa 
talos. 


8  Alii  libb.  patrimMS  tt  ttuttrimut. 


NOTiE 


domui  FUmiois,  qnomodo  dicitar 
'  Flaminins  Camillus,'  et  '  Ftaraintns 
lictor.'  Apnd  Ovidinm  in  Fastis: 
*  Ipse  ego  Flaminia  poscentem  Fe- 
brna  vidi,  Febrna  posceoti  pinea 
▼irga  da(a  est.'  Flaminia,  ex  sdibns 
Fiaminis.  Ita  legimus  apud  Ovi- 
dinm,  pro  eo,  qnod  liodie  Flaminiam, 
Idem. 

Flaminia  aiet]  Scaliger,  Flandnia^ 
€Bde$  FUminis  DiaUs.  Optime,  F/a- 
wnmia  enim  absolnte  dicebatur.  Ovid. 
II.  Fast.  '  Ipse  ego  Flaminia  poscen- 
tem  Februa  vidi,  Februa  poscenti 
pinea  virga  data  est.'  Pront  hnnc 
locnm  restitnit  idem  Scaliger:  FZa- 
miiiM,  id  est,  ex  Bdibus  Flaminis. 
Dac, 

«  Ftommiiis  Camilhu']  Vide  '  Camil- 
las.'  Idem, 

^  FUumniat  cireus  et  via  Fiamtnta] 
Llvii  epitom.  lib.  xx.  *  C.  Flaminins 
Censor  viam  Flaminiam  munivit,  et 
circnm  Flamininm  exstrnxit.'  Circus 


Flaminins,  qui  et  Apollinarls  ab  A* 
pollinis  templo  dicf  ua  ab  aede  sancti 
Angeli  in  Piscina,  ad  campnm  usqne 
Agoninm  protensus.  Vla  Flaminia 
per  Hetriiscos  Aretinm  dncebat. 
Idem, 

«  FZaminttif  lietar]  Hnnc  Ovidins 
intelligit  ii.  Fast.  '  Qnteqne  capit 
lictor  domibus  pnrgamina  certis, 
Torrida  cnm  mica  farra,  vocantur 
idem.'  Idem, 

f  Flaior]  Glossarinm  :  <  Flat  flator, 
fwrf  ab\ip^t,*  Arnobios  libro  secun- 
do :  *  Tibia,  calamoqne  flantes.'  Ve- 
teres  Glossse :  *  A^Xirr^s,  flator,  tibi- 
cinator.'  Jot,  Scal, ' 

t  Flemind]  Placidns  in  Glossis: 
^FIeniinnro,  vestem,  in  qna  sangnis 
ambttlando  in  pedes  deflnit.'  Vide 
infra  in  *  Tama:'  et  sopra  in  *  Boa.' 
Ful,  Ursin» 

FTemina]  Caper:  *  Flemina  est,  nbt 
abnndant  crnra  sanguine.'  Vossins 
deducit  a  ^Ktyiiovht  id  ett,  tnmor. 


270 


8BXTI    POMPBII   FESTI 


Florifertam  ^  dictmn»  quod  eo  die  spicffi  ferantur  ad  sacra* 

rium. 
Flumentana  porta '  Romas  appellata,  quod  Tiberis  partem 

ea  fluxisse  affirmant. 
Fluoniam  Junonem^  mulieres  colebant,  quod  eam  sangui- 

nis  fluorem  in  concepturetinere  putabant.  *^ 
Flustra  ^  dicnntur^  cum  in  mari  fluctus  non  moventur^  quam 

Grseci  ftaXax/ay'  vocant. 
Focus,"'  fomenta,  fociHationes^  foculi  a  fovendo,  id  est,  ca- 

lefaciendo  dicta  sunt. 
Fodare,°  fodere. 
Foedus  ^  appellatum  ab  eo,  quod  in  paciscendo  foedere  hos- 


9  Al.  yaX4*^r. 


^^  ^^^^^»^^^^» 


SOTJE 


Usos  est  Plant.  Epidie.  act.  i.  sc.  2. 
<  Latiitndine  me  inYasernnt  miiernoi 
in  geona  flemina.'  Duc, 

^  Florifertum]  Quod  in  «acrarinm 
Cererifl  ferebant  post  messem  (kc- 
tam.  GlossB :  *  Florifertum,  Mo^o» 
fitu*  Idem. 

'  flumeniana  porta]  Immo  potins 
quod  ad  fluvinm  sita  esset ;  nam  erat 
ad  Isevam  partem  Tyberis.  Hodie 
porta  popuU,  Idera. 

^  Fhumimn  Junonem'\  Vide  Amob. 
lib.  lii.  Angnstin.  de  ClTit.  Dei  llb. 
VII.  rap.  2.  et  8.  idem, 

^  Flntira']  Tertnllianns  dc  Pallio : 
*  Sic  et  mari  fides  iofamis,  dom  fla- 
bris  aqoe  mutantibus  de  tranqnillo 
probnm,  de  flnstris  temperaturo,  et 
extemplo  de  decomanis  inqnietat.' 
Jof.  Scal. 

Flueird]  A  flno,  flnstrnm,  nt  a  Ino, 
lostrum,  ntitor  Tertnllianns  de  Pallio 
lib.  II.  '  Sic  et  mari  fides  infamis, 
dnm  flabris  aqnss  mutantibns  de 
tranqnillo  probnm,  de  flnstris  tem- 
peratnm,  et  extemplo  de  decumanis 
InqnieUt.'  Tunc  antem  Jlutirum  dic- 
tom  pnto,  cnm    post   tempestatem 


flnctus  non  moTentnr,  qnia  tnnc 
'  Deflnit  saxis  agitatnt  hnmor.'  Dac 

■  Foois]  Ovid.  VI.  Past.  <  At  focus 
a  flammis  et  qnod  fovet  oronia  dic- 
tns.'  Sed  nielins  viri  docti  qnl  foteo 
dicnnt  a  focue;  nnde  focnlus,  fo- 
cnlare,  focillare.  Foeua  aotem  a 
^yw,  8en^«7i^»  vel  ^drpnfiu^  nro. 
/dem. 

^  Fodare]  Fortean  apnd  Eoninm 
legerat :  '  lilyrici  restsnt  Sicis  Sibi- 
nisque  fodantes;'  nbi  vulgo  fodentee^ 
qood  Don  placef,  quia  hic  litera  e 
vocem  reddit  nimis  exilem  et  cxan- 
guem.  Aurem  tuam  interroga  et 
lege.    Vide  '  Sibiom.'  Irfem. 

o  Finfat]  Virg.  lib.  viii.  £n.  Fe- 
tiales  antem  dici  apparet  in  veteri- 
bns  moDumentis,  et  a  Grftcis,  Diony* 
sio,  et  Plutarcho  ita  appellantnr,  a 
feta  fortasse  eetaa,  Vide  *  Porci.' 
Ant,  Aug. 

FffdM]  Vide  in  *  Fedom  :'  et  for- 
tasse  hic  Foeiia  pro  hoelia  scriben- 
dnm,  Velins  Longos  de  Orthogra- 
phia:  '  Siquidem,  nt  testis  eat  Varro, 
ft  Sabinis  Fasena  dicitnr,  et  sicnt  S 
familiariter  in  R  translt,  ita  F  in  vi« 


DB   VKRBORUM    SI6N1P1GAT10NB    LIB.   VI. 


271 


tia^^  necaretar :  Virgilias :  Et  caesa  jangebant  foedera 
porca :  vel  quia  in  foedere  interponatur  fides. 

FoliamP  a  Graeco  venit,  quod  illi  dicant  ^uXXov,  sed  ideo 
per  nnum  L,  quia  antiqui  non  geminabant  consonantes. 

Follicalare ")  appellator  pars  remi,  quse  foUiculo  est  tecta," 
a  quo  vita  follicularis. 

Fomites '  sunt  assulas  ex  arboribus,  dum  ceeduntur,  excus- 
s£B,  dictae,  quod  in  eo  opere  occupati,  cibis  potuque  con- 
foventur.  At  Opilius  adustas  jam  vites  vocari  existi- 
mat  fomites  :  alii  vocari  putant  scintillas,  quae  ex  ferro 
candenti  malleis  excutiuntur :  dictae  autem  ita^  quia  igni 
sunt  confota):  pari  modo  assulee,  quae  sunt  securibus 
excuss8B.' 


■*^^0^0^m^*^^ 


10  Conjicit  Uriin.  Foffta.    V.  c.  wAa. 
Scal.  conj.  uia* — 11  Ed. Scal. Ueia, 

NOT^ 


Vir  quidam  doct.  in  niarg.  ed. 


eioani  aspirationem  mutatar  ;  simiii- 
tcr  ergo  et  licedos  dicimns  com  aspi- 
ratione,qnoniam  fcedi  dicebatur  apud 
antiqooA,  item  liircos,  qnoniam  eos- 
dem  »qne  fircoi  vocabant.'  Fa/.  C/r- 
atfli. 

Fflitftu]  Vei  a  ftrxrty  vel  a  /ordtf, 
vel  a  /<erfe,  vel  a  jSdc,  vei  ab  iimhu. 
Sed  est  ayftfna  ;  oam  et  Jidus  pro  /»- 
duM  dixit  Ennins.  Dac. 

^  Foiium]  Verum  est  esse  a  ^XXmp, 
aed  posterins  2  mnlatnr  in  t.  Contra 
qnod  Fettus  putavit.  Sic  ab  i^kos, 
alius.  Idsm, 

4  FMaUare']  Foliicnlnm  vocat| 
qnod  Orcci  64nwfM.  Joa.  Seai., 

Foiiieuiare']  A  follicnlp,  id  est,  pel- 
le  remos  mnniente,  qua  parte  scalmo 
incumbnnt.  iffiMfia  vocant  Oraeci. 
Hesych.  tiffKmfta,  Scf^rioy,  h  i»  rais 
rptlipemif  ixavauff  id  est,  '  Foliicnlum, 
pelliSy  qnam  in  triremibns  hal>ent.' 
Hesycbii  verba  iilnttrat  interpres  A- 
ristophanis  in  fiarpdx*  iffimna  9k  dtp- 
§»dr»6tf  r%  f  i»  raSt  rfH^pHn  XP^*^*** 
aedt  1 4  Kd/ini  /ScUXrriu,  i.  e«  *  FoIIico- 


Inm,  pellis  qua  in  navibns  ntnntor 
per  qnam  rcmus  impellitur.'  Inde 
follicnlaris  vita,  eorum  qni  ad  remos 
sunt  delegati.  Aliter  tamen  foUicu- 
larem  vitam  interpretatns  est  Menr- 
sins,  nempe  cadncam,  ad  instar  folii : 
nam  follnm,  i.  foiiom,  unde  follicu- 
Inm,  extrenia  pars  remi  in  folii  simi- 
litudinem  desinens,  qoae  Oraecis  «rc- 
p^r,  quod  alsB  vlcem  navi  praestet. 
Dae. 

^  Fomitea']  Omnls  materia  arida  ct 
ad  ignescendnm  apta  /ome$  dicitor 
u  fovendOf  qnod  eo  ixnis  foveatur. 
Natum  est  illud  ii.  ^neid^  ^Susce- 
pitque  iguem  foliis,  atqne  arida  cir- 
cnm  Nntrimenta  drdit,  rapuitqne  in 
fomite  flammam.'  Jdem, 

*  Pari  modo  asni2«,  qaee  eunt  eecuri-^ 
Inuexeuaea]  Inde  Olossariom  Orseco- 
Lat.  '  ir^iKrifia,  fomis,  fomes.' '  vcA«- 
aHH|5,  dolator.' '  ircAcirciy  dolo,  fomeo.' 
Snpra,  cum  addit  Fettus,  at  Opiiiue 
aduetaMjam  vitee  toeari  exietimatfomUee, 
nugsB  sunt  de  vitibns :  scribendnm,  ut 
in  vetustissimolibrolegitnr:  AtOjniiUM 


272 


8BXTI  POMPBfl   PB8TI 


Fons  a  fitDdendo  ^  dicitar. 

Fontinalia»''  fontium  sacra :  ande  et  RomaB  fontinalis  poita. 

Forago/  filam,  qno  textrices  diumam  opas  distingaimt, 

a  farando  '^  dictnm. 
Forbeam  ^  antiqai  omne  genus  cibi  appellabant»  qaam  Grae* 

ci  fopjS^y  vocant." 
Forcipes'  dicuntar,  quod  his  forma,  id  est,  calida  capion- 

tar. 
Fordicidiis  ^  boves  ford»,  id  est,  graTidae,  immolabantar, 

dictsB  a  fceta. 


18  '  L.  ni.  habct  a  forando,  pro  /wrando,*    Fulv.  Urein.    Vid.  Not.  inf.— 
IS  £d.  Sc«1.  vocaboMt. 

HOTJE 


aduitoB  jam  /amiie§  voeari  exUiimai, 
Famitea  alU  voeari  paiani  fctNltiks,  qute 
ex  /erro  eaadenii  malleie  excuHuHtwr. 
Dixerat  foniitet  assnlai  esse  ex  arbo- 
ribns  dnm  csdnotnr  excnsias.  Opi- 
lins  oon  nssnlas  quss  ex  nrl>oribns  ex* 
cnterentnr  inter  cvdendnm,  sed  Jam 
adnstas  existimabat  vocari  fomites. 
Senrins  ex  libro  commeotariomm 
Clodli  qnarto  :  *  Fomites,  assnls  am« 
bnstsB,  ligna  excavata,  n  fungis  nomi* 
ne  cxcepto.'  Hoc  dicit,  qnia/ioifi  pro 
fomitibus  in  nsn  erant  ct  escaa  toca- 
bant,  nnde  apud  recentiores  Or«ci« 
medicos,  lamu,  hocest,  escs»,  proprie 
nppeilantnr  fnngi  arboribns  innas- 
centes,  qood  fomitnra  nsom  pnebe- 
reot.  Salmas.  in  Solin.  Dae. 

'  Fone  a/uadendo]  Varro  iib.  it.  de 
L.  L.  '  Fons  nnde  fnnditnr  e  terra 
aqua  viTa.'  Idem, 

"Fra(Ma/tii]  Ex/oniaaaUa.  Varr.lib. 
V.  '  Fontinnlia  a  fonte,  qnod  is  dies 
feris  ejns,  ab  eo  antem  tnm  el  in 
fontes  ooronas  jacinnt,  et  pnteos  co* 
ronant.'  Erant  die  Octobris  dectmn 
tertia.  Porta  Capenn  dicta  Ponti- 
nalis,  qnod  jnxta  footii  eam  deln- 
brnm  foerit.  idem. 

*  Forago]  Immo  n /orando  potius, 


quin  eo  filo  forabant  telam,  nl  pensa 
distingnerent.  Qnare  vel  itn  legen- 
dnm,  vel  dicendnm  est  hsec,  a/wrax» 
do  dtdvm,  ab  alio  esse  adjecta.  Sane 
n  Ms.  Pauli  codice  absnnt«  nt  mo* 
nnit  Voss.  In  Glosiarlo  Isidori/vri- 
go  exponitnr '  trames  diversi  coloris.' 
idem, 

y  Forbeam]  Servins,  'Fibnn,  her- 
bse.  Nigid.  Commento  Gramniatica- 
li :  ^fifiii,  sed  antea  Fibra  dicta  est, 
nt  nnnc  eiiam  nutici  dicnnt.'  H«c 
Servinsy  qni  adhnc  est  in  conditoriis 
ernditi  amici  nottri  P.  Danieli*.  Ex 
qiiibus  snspiror  alterntmm  scripto- 
rem  ex  nltero  emendandnm.  Jm. 
Seal, 

Forlfeam']  A  Graeco  ^opfiti/k  pro 
^op0ii^  qtt6d  apud  Suidam  legitnr, 
^p^ilf  f4p$tt,  paseo.  Dae, 

■  Forcipea]  Velius  Loogns  :  *  For- 
cipes  dicimns  ab  eo,  qnod  formnm 
capiant»  i.  calidom.'  FaL  Urtin, 

Foreipee]  Formicapesy  forcipesy  sl 
Festo  credimos.  Sed  melins  n/<rm» 
qnasi /mtcnfMs.  Dac. 

*  Fordieidiia]  Varro  libro  ▼.  aoB  a 
fseto,  scd  qnin  fert  in  ventre  fordam 
dici  existimat.  Orid.  lib.  iv.  '  Fordn 
fcreos  bos  est,  fmcuBdaqne  dicta  fe« 


DB   VBRBORUM  SIGNIBIOATIONB  LIB.  VI.  278 

Fonna^  significat  modo  faciem  cajusqae  rei,  modb  cali- 
dam,  at  cam  exta,  qasD  dantar»  deforma  appellantor.'^ 
£t  Cato  ait  de  qaodam  eedificio  aestate  frigido,  liieme  for* 
mido.    Item  forma  appellatar  pals  miliacea  ex  melle. 

Formim^  oppidam  appellatar  ex  Grseco,  velat  faonoiae, 
qaod  circa  id ''  crebree  stationes  totsBqae  erant»  ande 
proficisGebantur  navigatari. 

Formacales  '^  ^  forcipes  dict»,  qaod  forma  capiant^  id  est, 
fervoBtia. 

Fomacalia '  fcrim  iastitotao  sont  fiEuris  torren^  gratia :  qaod 

14  LegendiNii  mooet  Scal.  mt  emn  exta,  qum  dmdurf  Pcmida  oppdkaUur*^ 
15  Ed.Scal.  ctrca  Atfc. — 16  Legendam  moDent  Scal.  et  Dae./ormii«apef. 

NOT^ 

fondo :  Hinc  etiam  foetn*  nomen  ha-  ignis  amoris  exoritnr.'    Melini  ta- 

bere  putant.'    Featns  hordam  etiam  men  forma  vel  ab  ZpafM,  vel  a  ftapfi^, 

dici,  et  hordicidia,  ottendit  litera  H.  trantponitis  literis.    De  /ormm    pro 

Ami*  Amg,  fmUe  ncmo  qnod  aciam  prttter  Fes- 

F(frdlieidii«]  Glostarinm  :  '  Fordas,  tnm  meminit.  /dcm. 

dymifMPt^attt.'  'Forda,  Ovvla  iyKi/i/^  «  Fenniir]  Gampanin  nrbe,  qnaai 

f«r  fioik*  JoB.  Scak  kormim,  inqnit  Featns.    £nm  jsitnr 

Ferdicidiis]  Varro  lib.  nr.  de  L.  L.  latuit  prios  dictam»  HamUi.  Strab. 

*  Fordicidia  a  fordis  bubns :  bos  forda  lib.  ¥.  'E^s  M  «ofydoty  AMKmruch^  itrUr' 

qmm  Uirt  in  ventre:   a  fordis  csBden*  fwr  *Opidm  Xief6fiMPw  vp^rtpow^  ttk  rhe 

dis  fordicidia  dicta,  qnod  eo  die  pnb»  otopfMr :   id  est,  *  Deinde  Fonnis», 

Hee  Immolantnr  boves  prmgnantes  in  oppidum  a  Laconibnsconditnm ;  Hor- 

cnriis   complnrea.'    Vide   *  Horda.'  misB  prius  dictom  propter  opportn* 

Hflt.  nitatem  portna.'     Piin.   'Oppidum 

^  Fonmi]    Formwn  antiqni  dixere  FormiaB,  HomiisB  dicturo,  nt  exisii- 

cnliAim,  qood  est  a  Onsco  BtpiUs,  mavere,aotiqnaL»str7gon«msede8.' 

Vndo '  deformns '  apnd  Catonem  val-  Neacio  onde  Servins  iarh  rtfr  6pfui» 

de  calldns.    Inde  *  forma '  pro  facie,  dictnm  tradidit.    '  Formic/  inqoif , 

et  polchrltndiae,  et  *  formosns.'  Qoi-  « qusB  ante  HormisB,  M  t^m  ippaiff  id 

dam  non  formmm,  atd  formm  dicnnt,  est,  ab  impeUi,  dictm.'  /tf«m. 

m  foruemdo  sdlicet.    Servins :  '  Nam  '  Fonmiralti]  Maaifesio  legendom 

IMNim  est  calidnm»  unde  et  formo-  formnumpeo,  unde  contmctnm  Ford' 

■oa  didmnSy  qnibns  color  sangninis  pct.  Jlos.  Scal. 

«z    mbore    pnlcliritndinem   creat.'  FsraMceies]  Legendum  Fsrmncifpsty 


Sod  mollns/prmmR.  Donat.inPlierm.  nt  optime  Scaliger.  Id  seqnentia 
Acfc.  II.  Sc  9.  *  Veteres  ignem  et  ca-  clamant.  Dme, 
lorem  qnendam,  qnasi  fervorem,  dl»-  •  FomoMiia]  Ovid.  lib.  ii.  Fast. 
ornBt  formam,  et  ideo  fornaccs  ibr-  'Facta  Dea  est  Foroax:  Ittti  Fomace 
«ipoiy  forauun  et  ftirmocosy  ez  quibnf  eolmii  Orai^ti  nt  frofes  temperet  iila 
Delph.  ei  Yer.  Cle».  Pomip.  Feel.  S 


274  SBXTl    POMPEll    PBSTl 

ad  forDaceaii  qa»  in  pistrinis  erat,  sacrificium  fieri  sole- 
bat.  Fomacalia  sacra  erant,  cnm  far  in  fomaculLs  toire- 
bant. 

Fortis  "7 '  fmgi^  et  bonus^  sive  yalidas. 

Forum  *  sex  modis  inteliigitur.  Primo,  negotiationis  lo- 
cns,  ut  forum  Flaminium»  foram  Jalinm,  ab  eonun  no- 
minibus,  qui  ea  fora  constituenda  curarunt,  quod  etiam 
locis  priyatis,  et  in  viis/*  et  in  agris  fieri  solet.  Alio,  in 
quo  jadicia  fieri,  cum  populo  agi/  conciones  haberi  solent. 
Tertio,  cum  is,  qui  provinciaB  praeest,  forum  agere  ^  dici- 
tar,  ciyitates  '9  yocati  et  de  controyersiis  eorum  cognos- 
cit  Quarto,  cam  id  forum  antiqai  appellabant^  quod 
nunc  yestibulum  ^  sepulchri  dici  solet.  Quintq,  locas 
in  nayi ;  sed  tam  mascalini  generis  est,  et  plaralc'  Sex- 


^^»^0^^0^ 


17  Alii  libri  Fonetis,  ForcttM,  ForoU».  Scal.  et  Dac.  legiiDt  Fareti$,^l9 
AIU  ia  «ku.— 19  Ed.  Scal.  cum  eivitatii. 

NOTA 

Mat.    Cario  legitiinis  nooc  fornaea-  Tani  agere,  sutaera  mnlta,  deoer* 

lia  verbifl  Maxirons  indicif,  nec  stata  ncre,  Jodicare  dtcerent,  caoii  poiae» 

aacra  facit/  Idem,  jam  laspicari  tibi  caie  •occeitani.' 

^FertiM]  Rettitiie  ex  veteri  cditione  '  Conventom '  et  '  conventas  agere ' 

ForeHi,    In  12.  Tabolis :  BAMATiBva  pro  eodem  dicitor.    Cicer.  Verr.  S7. 

iDBM.  QTOD.  FORCTiBTt.  loVs.  BSTo  :  'Scitotc  ossc  oppidom  ui  Sicilia  nel* 

Id  est,  bonis,  et  qni  non  defecerant  a  Inm  ea  iis  oppidis  in  qaibaa  Prmto* 

popnlo  Ro.  J9§,  SeoL  res  consistere  et  conventnm  ofere 

FaHtff]  Lege/erc<M.  Vide  •  Horc-  solcnt.'    Csesar,  lib.  iv.  Belii  Oall. 

tnm.'  Dw.  *  Fmniento  exereitai  proviso,  in  Ita^ 

s  FsnaR]  *  Fomm  agere.'    Lncas  liam  ad  conventus  sf  endos  profectos 

in  ActiSy  ai  kyo^  «Yorroi.    Et  Ser-  est.'    Oalii  dicnot  Umkr  irn  easMMy  k» 


vias  io  illud:    'Indicitqne  foram.'    uMte*  Idem. 

J—,  SetU.  k  cnm  til/pmmaiilifid  epp.  9.  n.  o.] 


Femm]   Varro  lib.  iv.  de  L.  L.  Cicer.  lib.  ii.  de  Lcfib.  aect.  S4. 

'  Qno  conferrent  snas  controversias,  *  Qood  antcm  Foram,  id  est,  vestibn- 

et  qam  vendci«  vellent,  et  qao  qum*  lam  sepalchri,  bostamve  asucapi  ve« 

qae  ferrent,  foram  appellarant.'  IMff.  tat,  tntetnr  jos  aepolchrorom.*  Lo- 


^   In  f«o  jadicta  Jleri,  cam  psjpalo  qoltor  Cicera  de  lege  19.  tab.   '  Fo* 

4igi,  9fe,]   Orace  <iicardifiar.    Vide  ram  bostomve  aaacapi  nelaa  eato. 

*  cam  populo  agere.'  Idetn,  Fori  bnative  mteraa  anctoriloa  eato.' 

'  Cnm  ie,  firi  prMmicue  prmmt,/»-  idmi. 


aysre]    Cic.  Epist.  fam.  4.  lib.        '  Laetu  m  mwty  ud  iwm  ok  g,  ui^  cf 
III.  '  M alevoli  liomines»  qni  te  foram    pi.]  Femt  noD  taolom  pro  loeo  id 


DB   VBRBORUM   SIONIFICATIONB   LIB.   Vf. 


275 


to  foii  sigDificant  Circensia  spectacula,"'  ex  qmbas  etiam 
minores  fonilos  dicimus.  Inde  et  forare,  et  foras  "  dare^ 
et  fores,  et  foras,  et  forecnla/^  id  est,  ostiola  dicnntnr. 

Fovii,^  qui  nunc  Fabii  dicuntur^  dicti,  quod  princeps  gen- 
tis  ejus  ex  ea  natus  sit^P  cum  qua  Hercales  in  fovea  con* 
cabuit.  Alii  putant  eum  primum  ostendisse  quemadmo- 
dum  ursi  et  lupi  foveis  caperentur. 

Fracbbunt,  displicebanfi 

Frater '  a  Graeco  dictus  est  ^ftt^to^,*  vel  quod  sit  fere  alter. 


20  <  Pro/or€c«te,  m.  I.  habet/4M-iiia.'  Folv.  Ursio.    Alii  libri/omila.— 1  AL 


NOT^ 


iMiTit  sed  etlam  pro  negotiatloais  lo- 
co  mascnline  dixernnt.  Ut  liOcillnB. 
Vide  NonioB.  Charislns  lib.  i.  *  Fo. 
rnm  neutro  genere  dicimos,  locnm 
reboi  agendis  deiitinatnm,  aat  cnra 
commereium  significamus.  Mascnline 
aotem  tabnlata  navinm,  et  semper 
plnraliter,  qoamYis  Oellius  fora  navi- 
um  oeutraliter  dixerit.  £t  Lucilius 
negotiorom  forom  mascotiae  extole- 
rit,  lib.  iif.  Forns  olim  ornatos  locer- 
iiis.'  Immo  falsi  soot  etiam  et  Pestos 
«t  Charisios,  com  affirmant/ori  de 
iabolatis  navinm  plnraliter  dici.  Nam 
ct  singolariler  Ennios  extolit : '  Mol- 
ta  foro  pooeos,  ageaqoe  longa  reple- 
tor.'  £t  Sallnst.  *  Illnm  nantis  fo- 
rom.'  Videlicet  foru§  est  iabmla^  no- 
de  *  fomm  aleatorinm '  vocat  Soeton: 
tabolatn  sive  aiveom  losoriom.  £t 
CklUos  de  Ariooe  lib.  xvii.  eap.  10» 
*  Stansqoe  in  snmmsB  pnppii  foro/ 
JWm,  id  esty  tabnla.  Jdem. 

■  Fori  sigmfiemi  CtremsM  speeim' 
«nlfl]  Hoc  est,  loea  erecta  in  CireO| 
node  liidos  spectamnt.  Livins  lib.  i. 
aect.  M.  '  Tnm  primum  Circo,  qol 
jnmc  maximns  dicitur,  designatos  lo- 
cnt  est.  Loca  divisa  patribns  eqnili* 
boiqaei  nbi  speetacnla  sibi  qoisqoe 
Acercot,  forl  appellati.  Speciaverc 


furcis  doodenos  ab  terra  spectacola 
alta  sostioentibos  pedes.'  Inde  per 
diminntionem  dicti  foruli,  id  est,  ar- 
mariola  sive  capsnlss  nbi  repononlnr 
libri.  Soeton.  Augost.  cap.  Sl.  Idim, 

^  Inde  ei  forwrt^  iiforat]  Immo  po- 
tins  a  foroi  est  formm^  foruBf  et/ortf, 
unde  forare,  Foraa  autem  a  9^paft, 
Forsan  etiam  forii  melins  a  Mpa. 
Qnod  Scaligero  et  Caninio  placoit. 
Idim, 

•  Foeii]  Veteres  pro  fbdio  dixem 
faoio  et  foviOy  foaa  et  faoea :  inde 
Frnni  et  Faviif  qoi  posiea,  u  motato 
in  b,  Fabii,  Sed  vide  Plotarcb.  io  vita 
Fabii  Maximi.  Plininm  lib.  xviii. 
cap.  8.  Idem» 

p  Exia  natuiiii^  Hanc  Vindonam 
£vandri  filiam  vocant.  Idewu 

4  FroiibmU,  dupHeihmi]  Fraam 
Veteres  dicebant  fsecem  expressam 
ex  olets.  Inde  fraare  et  fracmiri^ 
mollescere»  potrefieri,  et  corrompi* 
OIoss.  '  Fracescere,  l((oTaa#ai,  de« 
motari,  cocruropi.'  Item, '  Fracldos, 
Mfto^s,  exoletos  :'  et  qoia  qoss  fm« 
cida  et  corrupta,  ea  minos  grata  sont. 
Inde  factum  ut  froien  pro  diepUan 
Veteres  usnrparint.  Idewu 

'  Frater']  Nigidios  hoc  apnd  GelL 
lib.  XIII.  cap.  S.  Aui.  Aug, 


876 


8BXTI  POMPBII  PBSTI 


Fratilli/  villi  sordidi  in  tapetis. 

Fiatraie  *  pueroram  *  maininfle  dicuntor,  cam  primiim  ta- 

mescunt,  qnod  Telot  firatres  pares  oriantar :  qaod  etiam 

in  framento  spica  facere  dicitar* 
Fratria»''  oxor  fratiis. 
Fraasns  ^-  ent,  fmadem  commiserit. 
Fraxare/  vigiliam  circnmire. 
FregeUsD/  locus  in  urbe,  in  quo  ci vitatis  iUias '  hospites 

habitavere. 


S  Al.  ptuUarvm.—%  £d.  Scal. /«Itt. 


NOTJE 


FnUer]  PMtremoni  etyrooo  ex  Ni- 
fldio  refert  Oelliut  lib.  ziii.  cap.  10. 
*  Fratrii  antem/  iDqnit,  '  vocabulom 
P.  Nifidios,  liomo  iropeDie  doetos, 
Bon  niinot  argoto  •obtiliqne  etymo 
interpretatnr :  frater,  inquit,ett  dic- 
tns,  qnasi  fere  aller/  Vide  Noninm. 
Et  hoc  firmarl  videtnr  cognomento 
Bomuli  qoi  aUilhiB  dictDs  eit,  id  etty 
femellot,  ab  alter.  Tamen  magis  pla- 
cet^rnter  etse  a  ^fJermp,  live  potios 
•b  £olico  ^piinip.  «pdropat  enim  di- 
nebant  sodalet,  qui  erant  ejnsdem 
tribna  Yel  etiam  familise,  nam  ^po- 
Tfik  eaty  qnaai  «nrpiA,  Inserto  p.  Inde 
el  collegtt  appellaotar  aoi0«lrts. 
Dac. 

•  PrMK\  A  ^dfTci,  mnnio.  Et  Ita 
▼identnr  etae  villi  illi,  qnl  in  oris  et 
estremitatibus  tapetinm  relinqunn- 
tnr,  qnare  optiroe  Jbmbrim,  Olostis 
veteret,  '  Frattlli,  Kpowol,*  Nam 
Crossi  snnt  X^ynu,  xAitafra^  fimbris». 

«  fMrarvl  Vide  <  Sorariarc.'  AM. 
Awg. 

Frutrve]  Etfiaiereiam.  Vide  <8o- 
reriare.'  Dae, 

■  Aiolria]  Nonins :  *  Fratri»  ap- 
pellantnr  fratmm  inter  se  uxores.' 
Oioss.  '  Fratria,  Minip*  Androma- 


cha  et  Helena  erant  fratri».  /dsM* 

*  FroMHt]  LiWns  lib.  xziii.  *  qml 
eapitalem  frandem  auiiy  quiqae  pe- 
cnnim  judicati  in  vlncnlis  esacnt.' 
Iiege,/raiidan/v«nsi.  Plantna  Atina- 
ria :  '  Metno,  In  commnne  ne  qnans 
fraudem  frausiis  tiet.'  Jee.  SeaL 

i^Vvajnt]  Piaut.  Atinaria  Act.  ii. 
Sc.  2.  '  Non  placet,  raetno  in  con- 
mone  ne  qnam  frandem  frmnsns  slet.' 
Vide  •  Nonlnm.'  Dae. 

J  Fraxare']  A  fpdrrmf  mnnlo,  qnod, 
qui  vigilias  obennt,  li  sint,  velnt  alio- 
rnra  septnm  atqne  mnnimentnm.  Ali- 
ter  paulo  tamen  Scaliger  in  conjec- 
taneis  :  '  Frago  aotiqnnm,  nt  pago, 
tagO|  est  ientare,  eectere :  wapit  rh 
^pdyuryHmAa  ^fid7r»yu,qnod  significat 
lentarcHt,  *  lentare  remom/  Virgillo* 
et,  *  lentare  arenro/  Statio.  Ab  eo 
fp4y§ir,  et  ^pdrreof  dici  croptum  pra 
ambire,  et  Latiniim  priicom  fraxare, 
obire,  circnire  vigiliat,  a  frngo,  nf  a 
Tcho,  vexo,  tago,  taxo;  frazatorea 
ergo  cnitodet  circumientet  ▼igiliat.' 
/d€m. 

*  PrtgiUai]  Fregellm  nrbt  olim  no* 
bilii  ad  flttvinm  Lirim  tita,  nnde  pott- 
qnam  cWes  Romam  commigramnt, 
locus  nbi  faabitaTere  FregeUee  dictna 
eit.  Uem. 


DR   VBRBORUM   SlONlPfOATIONB   LIB.   VI. 


877 


Fremitnm  *  dictum  velat  ferimentam. 

Frendere  ^  est  f rangere :  oade  est  faba  fressa :  nnde  et  den- 

tibus  dicimos  frendere. 
Fiequentarium,  frequentem. 
Frigere  "^  et  frictum  a  GrsBCo  venit  ppiK§ivA 
Fringilla'^  avis  dicta,  quod  frigore  cantet,  et  vigeat:  nnde 

et  frigutire. 
Frivola*  sunt  proprie  vasa  fictilia  qnassa.     Unde  dicta 

verbafrivola,  quse  minus  snnt  fide  sobnixa. 
Frootem  ^  antiqui  masculino  genere  dixere. 


4  Ah  ^(7t&. 


^^-^^^^^^^^^^ 


NOT/E 


•  FrmMmm}  Iboio  a  frgm^,  quod  • 

^  Frcaderf]  Proprie  dcatibas  col- 
Ibis  Mnitttai  edere,  vos  a  tOBo  ficta. 
*Per  metonyniian,  dentibiM  frangere» 
Olost.  *  frendeo,  A^^,  tero,  frango:' 
iade  Pacovios  in  Antiopa  '  fmget 
frendeo,  ,Mlas,  ac  sieco  rol>orc.'  So- 
reniM :  *  Copia  farris  nti  frendentibui 
orntasaxis.'  AttinsTroadibns:  *8axo 
Irnf  es  frendam.'  Virg.  in  Cnlice : '  ob- 
via  infrenderet.'  lnde/r«s0Mfl,  fractns, 
Colaascl.  lib.  ii.  rap.  11.  *  Ciccra  bo- 
b«s  eriU  loco,  frcsM  faba  dator  in 
Hispania  Betliica.'  Et  Celsus  cap.  18. 
lib.  V.  Marcial.  lib.  iv.  Ep.  46.  *  Far- 
ria  scaHNliuSy  fabspqnc  frcsssp.'  Vide 
*  Nefrcndes.'  Idfm* 

<  Frigirt]  A  ^pmif  sivc  ^Tti^. 
Ijege  ff^Tfir.  Oiossariimi :  '  frigit, 
^p^TH,  nyyai^ci.'  Sartag inc  torret. 
Inde  ^  frictsB  niicci/  Plaulo ;  *  fric- 
tain  cicer/  Horatio.  I4«m, 

*  FriMgm]  SvSwr.  Jo§.  SioL 
FrimgUU]  Nonins :    •  Frigere  cst, 

et  frigntirc  et  fritinire,  sttbsilire  coni 
sMO,  vd  crigi  ct  eiailire,  qnod  qnse- 
cnmqne  frignntnr  vei  frigent  nimio 
onlore  vel  frigorc,  cnm  sono  susnm 
snbsilinnt.'  A  /rtgafirc  igitnr  sivo 
frngMiirt  erit  fruigiUMi  nU^fringiUa, 


avis  sic  dicta  qnod  crcbro  subsiiial 
ct  snbsnltet  cum  sono.  Sic  a>H<lis- 
ntrc, /iCtaans,  et  pcr  diminntlonem 
friHUmf  vascolnm,  turricnlay  inqiio 
tesaersB  fritininnt,  cum  sono  snbsl- 
linnt»  concnss»qne  agitaotnr.  At 
Yarro  innuit /riagirfirc  et /rtliamrc 
vocea  esse  a  sono  elfictas,  ct  illam 
fringillamm,  banc  hirnndinum  pro- 
priam;  scd  pcr  metaphoram  ad  bo- 
mines  transferri.  I^nsverba  sont  llb. 
V.  de  L.  Li  '  Ejusdcm '  (Ennii)  *  ab 
himndine,  Nefrende  fritinni  suaviter. 
M.  Actins  in  Casina  a  Fringnilla, 
Quid  fringntis,  qnid  ittnc  tam  cnpide 
cupis?'  Inde  Fnlgentius '  Frigntirc/ 
inqnit,  *  est  snblilitcr  adgarrire,'  el 
affcrt  locnm  Planti  qnem  landat  Var- 
ro  :  '  Qnid  fringutis,'  drc.  Dac. 

*  Frtook]  A/rto,contcro,  imminno. 
BndsBUs  annot.  in  Pandcct.  Sumitnr 
pro  snpcllectili  tenui  Uip.  leg.  ii. 
^  4.  D.  de  pigner.  act.  *  Non  enim 
oredibile  est  boc  convenis&e,  ut  ad 
nniversam  pensionem  insulae  frivola 
roea  leneantnr.'  Senec.  lib.  Contro- 
vcrs.  111.  '  £go  lllos  in  frivolainvi- 
tavinostra.'  Idem. 

t  Frimiem]  Vide  '  Corius.'  Ant, 
Awg. 

Froniem'}  Vide  '  recto  fronte.'  Dac, 


278 


8BXTI    POMPBII   PB8TI 


Fragamenta  '  a  fragibus  appellata. 

Fniniscor  ^  et  franitom  dixit  Cato,  nosqae,  cam  adhnc  di- 
cimus  infranitam,  certam  est  antiqaos  dixisse  frunitum. 
Fratinal/ '  templam  Veneris  fruti.^ 


5  Al.  FruemtL  Vid.  inf.^  Qoid«mlibri/rii<«  vel/rvfl. 


NOT^ 


ff  FngamaUa]  An  legendnm  /m- 
wmUat  an  existimavitFeAtnii/rtijRnUa 
dicta  qoasi  /rugamentat  a  frngiboi  ? 
Dabito.  Frag^  et/nanenia  a  frnen- 
do.  Frngei  tont,  qna  siliqna  seu  fol- 
licnlo  continentnr,  nt  faba,  Inpinomy 
et  reliqaa  legnmina ;  frumenta,  qkm 
habent  arittam.  Interdum  tamen 
/higi»  nomen  generale  est.  £t  Julia- 
Bos  Jnrlaconsnltna  D.  de  Verbor. 
aignif.  i.  Z.XXVI1.  tradit  '  frngem  ap- 
pellari  omnem  redltnm,  non  solnm, 
qol  ex  frnmentis  ant  legnminlbus, 
▼erum  etiam,  qul  ex  vino,  vel  ex  sil- 
vis  capdois,  vel  cretK  fodinis,  lapici- 
dinis  pcrcipitnr.'  Idem. 

^  FnmUeor]   Qnod  ait  vnlgo  dicl 
Infrnnitum,  uins  est  Seneca  de  Benef. 
lib.  III.  '  Infmnita/  inqnit,  *  et  anti- 
qnaria  est,  qnae  nesciat  roatrimonium 
vocari  nnum  adnltenim.'    Infrnnitiis 
ergo  plane  cst,  qood  Grecis  inrtip6' 
KoXos.    Ad  qnem  sentnm  videtur  ac- 
cepisse  interpres  vetns  Latinnt  bib- 
Iiornm  sacrornm.    Nam  in  lib.  Sa- 
pientitB  Jesn  filii  Siracb  ita  legttnr  : 
'  Animo  inreverenti  et  infrnnit(  ne 
tradas  me,Domine.'  £91  antem  locns 
cap.  23.     £x  qnibns  verbis  apparet 
mutilnmessecodicem  Gr9com,in  quo 
tantnm    legitnr :    icoi\ias  6p9^is   iced 
trwovinafffAhs  ft^  aaraKafiirtoaitf  fie.  actt 
4wxp  hwiu  fiii  vapMs  fu.    Ut  Iter, 
itiner,  Jecur,  Jecinor,  Se,  tine  ;  sic 
Frnor,  frninor,  Frniscor,  frniniscor, 
et  frnniscor.  Jot.  Seal. 

Fruaiuar  et  JranilMm]  Ge Ilins  lib. 
xvii.  cap.  S.  ad  illnd  Q.  Clandii  pri- 


mo  annali :  '  Domas  snat  qnemqoe 
ire  jubet  et  tna  omnla  fmnlsci.'  <  Ra- 
rins  quldem,'  inqnit,  '  fnit  in-  »Ute 
M.  Tnllii,  ac  deinceps  infra  roritai- 
mnm :  dubitatnmqne  ett  ab  imperi- 
tit.antiqnitatlt,  an    Latinam  foret. 
Non  modo  antem  Latinnm,  aed  jn- 
cnndint  amcenlutqne  etiam  ▼erbom 
franltcor  factum  ett,  qnam  fhior.  Q. 
Metellut  Nnmidicnt,  qni  caste  pnre- 
qne  lingna  ntnt  Latina  videtnr,  !n 
epittola  qoam  cxnl  ad  Domltioa  mi- 
tit*  ita  tcripsit :  Ego  neqoe  aqoa  ne« 
qne  igni  careo,  et  tnmma  gloria  fra- 
nitcor.     Ncvint  in  Atellana,  qae 
Partnt  inscripta  est,  hoc  verbo  ita 
ntitnr :  Qnod  magnopere  qnatiernnt, 
id  frnnisci  non  qnennt.     Qni  non 
parsit  apnd  se,  frnnitns  eat.'    Hsec 
Gellius.    Ut   fruor,  fraiscor,    sic  a 
frninor,  frniniscor,  et  per  syncopen 
friinitcor.    A  frnniscor  franitot;  et 
infrnnitns  proprie  dictnt  homoy  qai 
rebiit  frunitcl  netciretyvel  homonal- 
lius  frugit,  ted  pottea  homo  agrettit 
intnlsns  inwp^aaXos.    Niti  malit  fin' 
niteor  geminam  olim  habnitte  notio- 
nem ;  nnam  fruendl  a  fraor,  alteram 
ttpieudi  a  ^pwi»,    Unde  '  infranitnt 
Jk^pwJ    Sipontinnt:   *  Frnnitna  dici- 
tnr  prndent,  hoc  ett,  is,  qno  perfrai 
licet;  ticnt  a  contrario    infrnnitns, 
insipiens,  ac  stolidns,  qni  nnlli  nsni 
est.    Sed  nos  fmnltum  et  infranitam 
a  Orieco  potint  dcdncta  existima- 
mnt ;  nam  Graeci   ^vipuw  pradcn- 
tem,  iippo¥a  dementeni  dicnnt.'  Dae, 
1  Fraltina(\  Si  liceret  in  prima  lite- 


DB  VKRBORUM  SI6NIP1CATI0NB   LIB.   VI. 


279 


Frux  fragis^  dixerant  antiqui  friictam  et  fractamJ 
FuciLis*^  falsa;  dicta  aatem  qaasi  fucata.' 


7  Vide  Notas.— 8  AI.  FicitiM.— 9  Quidam  Hbb.  /ucUm. 


SOTJE 


ra  erratnm  librarii  existimare  in  hoc 
oomine,  nt  in  aliis  qnibnBdam,  ErU' 
ctiMi  potins  scriberem,  templiim  Ve- 
aeris  Eraein»  :  jd  fnisse  diiplex  Ro- 
m«  in  Capitolio,  et  ad  portain  Colli- 
naro,  testatar  Livius  lib.  xxii.  xxin. 
XXX.  XL.  Extat  etian^  denarins  C. 
ConsidiL  Noniani  com  templo,  in  qno 
BRUC  scriptum  est.  Illud  vero,  qnod 
in  Sicilia  Erycinae  Veneri  erat  dica- 
tnm,  landatores  non  desiderat.  Sed 
nll  temere  affirmandnra  esse  reor. 
Ani.  Aug, 

Frutmat]  Veneris  Frati  memine* 
rnnt  Solinus :  '  Dnm/  inqnit, '  simn- 
lacram  dedicat  Ventfri  matri,  qnie 
Frnti  dicitnr.'  Item  Angnstinns  lib. 
ir.  cap.  21.  de  Civit  qnam  *  Divain 
Frnti  Seiam'  vocat.  Trinni  bornm 
teatimoniif,  Solini,  Festi,  Augustini 
cnr  fidem  elevemns,  quominns  Fniti- 
wal  legamus,  cansse  non  est.  At  Ern- 
cinsB  Veneris  templom  fuit  Roms. 
Qnid  ?  propterea  non  erit  et  Veneris 
Frati,  praBseriim  cnm  constet  fuisse 
Venerem  cognomine  Frnti?  Neqne 
noa  non  vidimiis  nnmmnm  Considii 
Noniani :  ejns  enim  copiam,  et  alio- 
rnm  vetnstatis  monnmentoroni,  nobis 
fecit  Christopliorns  Neytter  Aiigus- 
tanns.  At  Glossarinm  Erncinam  non 
Venerem,  sed  Isim  putat ; '  Erncinse, 
'IffiSor.'  Male  hodie  Erndns  :  A  Ve- 
nerc  Frnti  dicta  est  FrutiUa,  ivy^, 
qoia  Veneri  dicata  est.  Glossae  :  '  Si- 
ne  dnbio  Frnti  detruncatum  ex  'A^po- 
Urn.*  Nam,  cnm  post  tempora  Nn- 
mse  in  urbem  Venus  recepta  sit,  non 
potuit  habere  noroen  Latinnm,  sed 
Grsecnm  Afrodite,  qnod  distortom  in 
Fruta,  seu  Fruti :   sic  etiam  diceba- 


tiir  Venns  Mnrti,  nt  Vefius  Frntu 
Varro :  *  Intimns  clrcns  dictns  ad 
Mnrtim.'  Utramqne  antem  potest 
dici  et  Frnti  et  Frutis ;  item  Mnrti 
et  Mortis.  Jos.  SeaL 

Frutinal]  Atqni,  si  ita  sit,  Venns 
et  Frntis  idem  est.  Non  potest  Igi- 
tnr  Frntis  esse  Veneris  cognomen- 
tnm.  Qnare  potins  legendnm  Fnc- 
cinal,  iemplum  Veneritfrugi.  Frucinal 
pro  Fruginal.  Et  ita  *  Venus  frngi ' 
coelestis  illa  Venns  sit.  Sed  mlhl 
maiime  placet,  ut  Fruiii  dicator  a 
/ruor,  nempe  frueiui,  frtUu$f  fmtie, 
Vide  Salmas.  in  Solin.  cap.  8.  Drnc. 

^  Fruxfrugis]  Puto  ita  distingnen- 
dum«  et  supplenilnm :  Frux,  frugie 
dixeruni  aniiqui.  Mox  a  capite,  Fruc» 
tum  elfruciam  a  fruor.  Frux  quidem 
dixit  Ausonins  imitatione  Veternm  : 
*  Ante  equidem,  campis  qnam  spicea 
suppeteret  frux.'  Frueiue  $um,  et 
perfruciue  aliqnam  rem,  dixerant  Ve- 
teres,  inter  qnos  Lucretins.  Jo$.  Scai, 

Fruxfrugi»]  Scaliger  hec  ita  dis- 
tinguit  et  supplet :  Frux,frugie  dix- 
eruni  anliqui.  Et  a  capite :  Frudum 
ei  fruciam  a  fruar.  Nihilmuto.  Nam 
sic  saepe  Festus.  Distinctio  tantum 
post  antiqui  ponenda  est.  De  recto 
frux  vide  Varronem  lib.  viii.  Auso- 
nios  Veteressecutus : '  Anteeqnidem, 
campis  qnam  spiceasnppeteretfrax.' 
Fruclus  autem  et  fruela  pro  fruiiu». 
Lncrrt.  lib.  iir.  *  Sin  ea,  qnaB  frnctns 
cum<fue  es,  perire  profnsa.'  Item : 
'  Omnia  perfructus  vitai  pra?mia, 
marces.'  Dac. 

*  Fuciiii]  A  fiico,  ut  ab  herba,  ber- 
bilis.    Nihil  mutandum.  Joe.  SctU. 


380 


8EXTI   POMPBII   PB8TI 


Falgere""  prisd  pro  ferire  dicebmt,  ande  falgiir  dictnni 

est 
FalKaritain  **  id,  qaod  est  fulmine  ictam :  qoi  locas  statim 

fieri  patabatar  religiosas^  quod  eum  Deus  sibi  dicasse 

videtur.'* 
Fuhnen^  dictum  a  fluore  "  flamm». 
Fundns^  dicitur  ager,  quod  planas  sit  ad  similitndinem 

fandi  Tasorum.    Fundus  quoque  diGitar  ">  popalus  esse 

rei,  quam  alienat,  hoc  est^  auctor. 


10  Ed.Scal.  viderHmr.^li  Qaidam  libb./alMr».  V«t.  cod./ai(r«r<. 


NOT^ 


■  Fulgert]  Falsnin  erit  qnod  ait 
Fettas,  Diti/crtr«  intelligai  de  falfo- 
re  et  coroicatioDe :  Fmlgvr  eDim  pro» 
prle  est  igoit  slve  contscatio  cnm 
falmine  emicans ;  /ulmeii  telam  ipsnm 
qood  mittitar.  £ui  postea  freqaen- 
ler  /mlgmr  pro  fnlmine,  nt  infra  /M- 
gwUwm  quod  fiUgwre^  id  est,  fnlmine 
cilnm  est.  Dme, 

■  FulgurUum]  «Locns  fuignritns/ 
riwot  mpwwvirAJ^,  qni  bidenM  dicitnr. 
Vide « bidental.'  Idem. 

«  Faiiiieii]  Immo  a  /mlgore,  nt  in 
▼et.  cod.  probat  Varro  lib.  iv.  de  L. 
L.  Nam  etsi  igois  proprie  roanare 
dicatnret  flnere,  nt  apnd  Lncret. 
*  Qnam  noster  float  e  t^dis4errestrU 
bns  ortns/  et  Callimach.  Iiym.  in 
Dian.  r4  ^  wvrphs  A«o«T^ouyi  Mpov- 
pot;'  *qnam  (liicem)  patris  di»tiHant 
fulmlna ; '  a  jlum-e  tainen  esse  neqnit 
fulmen,  oisi  transpositis  lit^ris  qnasi 
^Mtmem,    Qaod  ineptnm  est.  Idem, 

P  Fioidiit]  Cicero  pro  Balbo  ita 
fieri  popnlnm  fnndnm  scribit :  *si 
cam  Jussisset  popnlus  Rom.  allqnid, 
si  id  adscivissent  socii  popnli,  ac  La- 
tlni ;  et  si  ea  lei,  qnsm  nos  habere* 
mns»  eadem  in  popnlo  aliqao  tam- 
qnam  in  fondo  resedisset,  nt  tom  lege 
eadem  is  popnlus  teoeretnr.'    Signi- 


ficare  antem  aoctorem  ok  aoBteBtta 
■rcnsatoris  Balbi  orediderins.  '  Ne«> 
gal/  inqnit,  '  ex  fcederato  ^opnh» 
qnemqnam  potuisae»  nisi  ia  popolas 
fundtts  factiM  easety  in  liaae  eiviia- 
tem  Tenire.'  Et  poslea :  *  Potnit 
roagisfundns  popnlos  Oaditmsiis  lieriy 
qnouiam  hoc  magnopere  dolectare 
verbo*  si  tnm  fit  fniidnsy  eom  scita 
ae  jnssa  nostra  sna  teatentia  conipro* 
bat,  qnam  cnm  hoapltinm  feeit^* 
Plantus  in  Trinnmmo:  'Nnnc  mifal^ 
is  propere  conToniendns  est,  nt  qnsi 
cnm  ejns  Filio  egi,  ei  rei  foiidas  pa* 
ter  sit  potlor :  co.'  Addo  Geil.  libi 
XVI.  cap.  It.  et  lib.  xtx,  cap.  8.  Ami, 
Amg, 

Fmmdu»]  A  Or»co  /9vibS|  imos,  sive 
potiiis  /9^i^r,  profnnditas:  nam  /wi* 
dm»  prima  notione  notat  imms  pntei, 
flnvii,  dolii.  Postea  de  agro  cum  ee* 
dificiis  iisnrpatns.  Dee, 

4  Fififdiw  qmeqme  dictlor]  Cicero 
pro  CieciDna :  *  In  jodiciom  non  ve- 
nire  ntmm  Cvclnna  possedit»  nnlto 
etiam  mlnns  qnvriy  CsseiiMia  fniidns 
sit  nec  ne :  me  tameo  docnisse  lim- 
dom  esse  C»cinnaiD«'  Idem  ampe  m 
oratione  pro  Balbo.  Usns  est  etiam 
Plaut.  Trinnm.  aet.  v.  sc.  1.  *  Nnne 
mihi  Is  propere  eonvenieDdiia  eat,  nt 


DB  VBHHORUM   SIGN17IGAT10NB   LIB.  VI« 


S81 


Fanebres  tibi»  ^  dicuntnr,  caHi  qvibaB  in  fonere  canitnr : 

qnas  Flamini  aadire*  pntabant  illicitaBi. 
Farcilles/  sive  fnrcilla/*  qaibas  homines  sosiiendebant. 
Fiirnalia/'  ^"  sacra  Farin»,  quam  Deam  dicebant. 
Fnram  genitivns  plnralis  a  fure. 
Furvam  *  nigram,  vel  atram :  hinc  dicta  famas,  farie,'  fu- 


IS  Vide  Notai  inf.-.1t  Qvidani  Kbb. 
Fnrtna/M. 

NOT£ 


Legendoin  monet  Dae« 


qu»  cnni  eju«  filio  Egl,  ci  rei  fnn- 
dai  pater  sit  potior :  eo.'  FvmduM  igi- 
tnr  dictna  anctor,  qnod  «it  velnti  so* 
kini  et  firinamentum.  Idem, 

'  FuMebm  tibut]  Nam  fnneribns 
tibie  addebantnr:  Ovid.  v.  Fait. 
'  Cantabat  fanis,  cantabat  tibia  Indit, 
Gantabat  mceatis  tibia  fnneribna.' 
Item  de  tibicinnm  numero  :  '  Adde, 
qnod  £dili8  pompam  qui  fnneria 
irent  Artificei  •olot  jnsaerit  esae 
decem.'  Erat  in  leg.  12.  tab.  *  De» 
cem  tibicinia  adbibeto.'  Servina  an* 
tem  ad  v.  ^neid.  notavit  antiqns 
conanetndinia  fniaae,  nt  majoria  ttta- 
tia  funera  ad  tnbani  proferrentnr,  nii* 
noria  vero  ad  tibiaa.  Inde  Papinina 
Theb.  VI.  '  Tlbia  cni  teneroa  anetum 
prodncere  manea.'  Idem, 

■  Qnaa  Flamini  audire}  Flamini  ta- 
men  fnnua  exeqni  non  eat  religio. 
Gellina  cap.  16.  lib.  x.  Idem, 

*  FwreiUee]  Immo  qnibna  aliqnid 
movebant.  Fnrcillia  niovere,  expei- 
lere,  ejicere,  etLatinia  proverbialiter 
effertur,  et  Grncia  ipaia,  qni  9ucpdaws 
MffiF  dicnnt,  adeo  nt  ne  inferiomin 
qnidein  tempornm  Orsci  ignorarint. 
Cf drenna :  roht  /BflHriAiico^f  $ri(ra»pohs 
ircya£feis,  icai  aafAfivKtarptatSi  icai  ipxV' 
rpiai,  Kol  hioKdrrw  iXmf  vAiy9J7  Surpd- 
mt  SAotf  kwoK09ovpTOs.  Non  eat  du- 
binm,  qtiin  ea  verba,  quibua  kaminee 
auepeudebautf  aint  emplaatrnm  ipaiua 
Pauli  breviatoria.  Jos,  Seai. 

FurtUlei,  eite  fureUUi]  Exiatimo 
Featnm  loqui  de  fnrcia  poenalibua, 


ad  qnaa  nocentea  alligaU,  et  ita  cir* 
cnmdncti,  in  iia  poatea  toUebaotnr. 
Qnare  temere  Scaliger,  qni  verba  iata, 
qisahua  homimea  nupendebaut,  Pnnli  em» 
plaatrnm  pronnntiavit.  Sane  ai  qnid 
hic  tentandnm  eaaet,  crederem  vo- 
cem  addendam,  nempe:  quibue  Ao- 
mtaea  onm  euapendebauL  Ut  de  ab- 
rnmnnlia  qnibna  religataa  aarcinaa 
viatorea  gereliant  Featna  locntnaait; 
nam  et  fnrciilflB  dicebantnr.  Vide 
'  Arnmnulae.'  Initio  etiam  legendnm 
JwreiUeSf  rioe  furdUm.  Dicebantnr 
enim  ftircillea  et  furciilap,  nt  *  canlea/ 
*canlap/&c.  Doe. 

"  FumaUa']  Varro  Ub.  v.  de  Lin- 
gna  Lat.  « Fnrtaolja,'  et  lib.  iv.  et  vi. 
*  Fnrinalia  Flamen,'  et '  Fnrinalea  le- 
ric'  In  faatia  marmoreia  8.  Kal. 
Ang.  FvRR.  hoc  eat  FurrinaUa,  Ita 
credenduni  eat  Deam  ipaam  Fnrri- 
nam  eaae  appellatam.  Ant.  Aug, 

Faraalta]  Lege /artnalia:  Var.  lib. 
v.de  L.  L. '  Fnrinalia  aFnrina,  qnod 
ei  Dee  feria  pnbllcse  diea  it,  eiijna 
Deaa  honoa  apud  antiqnoa :  nam  ei 
aacra  inatitnta  annna  et  flamen  ad- 
tribntna :  nnnc  vix  nomen  notnm 
paucia.'  Fnrinalia  erant  8.  Kalend. 
Angnat.  Furina  eadem  qna  Foria. 
Vide  Lil.  Oyraldi  SynUgma.  Dae. 

*  FiirviMi]  Furvua  eat  color,  qni 
ex  adnstione  comparatur.  A  ferteo^ 
qnaai /nma.  Vel  ut  Voaaina  n  ^^^m 
tarreo.  Nam  et  olim  dlcebant/Mannj. 
Idem. 

7  ffine  dieia  furmUf  fwriee]  Fomna 


282 


FB8Ti   DR  VERB.  SIGNIP.   LIB.  Yl. 


nasy  faligo,  falgaSy  famas.    Fanram  bovero/  id  est,  ni- 

gram,  immolabant  Aveirno. 
Fatare/  argaere  est :  ande  et  Goafatare.  Sed  Catohoc  pro 

saepias  faisse  posait. 
Fatiles*"  dicuntar,  qai  silere  tacenda  neqaeant,  sed  ea 

effandant :  sic  et  vasa  fatilia  a  fandendo  vocata. 


fiOTJE 


quidem  a/nrM  recte  duci  posait,  sed 
in  reliqnit  Festns  ineptns  est ;  Furia 
enim  uftirert  ;Juligo  a/itiRo,  qnasi  /«- 
mUigo;  Fmau  ti/ututUlms,  sive  pofins 
a  ^m.  Fumus  ab  £olico  pifios^  pro 
Btffthtf  mraii,  h^p,  aer,  spiritns.  Idem. 

*  FarvHm  6oeem]  Diis  inferis  bos- 
tia  furva  faciebant.  Virg.  vi.  ^neid. 
*  Qnatnor  hic  priinnm  nif  rantes  ter* 
ga  jovencos  Constitnit.'  £t  panlo 
post :  '  Ipse  atri  velleris  agnam  JE- 
neas  matri  Enmeniduni  roagnsqueso- 
rori  Ense  ferit.'  Idem» 

•  Fuiure]  Iiidorns :  *  Fnto,  iKiyxo».* 
Joi,  Scai. 

Futare]  Proprie  futo,  qnod  erat  vas 
aqnariom,  aqoam  ferventem  coropes- 
cere.  Varr.  lib.  iv.  de  L.  L.  '  Vas 
aquarium  vocant  fiitom,  qno  in  tri- 
dinio  allataro  aquam  infnndebant.' 
£t  proprie  Titinnins  in  Setina : '  Co* 
qnns,  ahenum  qnando  fervit,  panlla 
confntat  trua.'  Inde  per  metapho- 
ram  fntare,  argnero.  Gloss.  '  futo 
iKiyx»t  *  V^^9  confotare,  refntare, 
Idem. 


^  Futilei]  Lntatius  Orammaticos: 
*  Futile,  vas  lato  ore,  fnndo  angnsto, 
qno  utebsntnr  in  sacris  Beae  Vest» : 
qoia  aqna  ad  tacra  Vestae  in  terra 
Don  ponitur.  Quod  si  fiat,  piacn'nm 
est.  Unde  excogitatnm  est  Tas,qood 
stare  non  posset,  sed  si  positnm,  sta* 
tim  fnnderetnr.  Unde  et  homo  com« 
miKsa  ndn  retinens,  Futilis  dicitnr.' 
Hkc  ille  vetns  Orammaticus.  AtTe- 
rentins  in  Ennucbo  vas  fatile  iotelli- 
git  plennm  rimarnm.  J6$»  Sool. 

FutileM]  Donat.  And.  act.  iir.  sc.  5. 
'  Futili,  Id  est,  levi,  a  vase  qnod  fntile 
dicitnr,  quod  non  deponnnt  minisirt 
sacrornm,  qood  est  acuto  fondo  et 
patnloore,  eoqneinstabile  est.*  Idem 
Phorm.  act.  v.  sc.  1.  '  Effutiretis  est 
eloqoereroini,  evacnaretis,  eainanire- 
tis,  ab  eo,  quod  est  effnndere.  Trsos- 
latio  est  a  vase  futili  nomine,  qnod 
patolo  ore,  fundo  acuto,  instabile,  ni- 
hil  prorsns  continet.  Unde  futilis  di- 
citur  ejnsmodi,  nt  nihil  intra  se  con- 
tioeat,  et  semper  inanis  sit.'  Doc. 


SEX.  POMPEII  FESTI 


DK 


VERBORUM    SIGNIFICATIONE 


LIBER  \IU 


Gaia*  Caecilia  appellata  est,  ut  Roinam  venit,  quae  an- 


NOT^ 


*  Oaid]  Panli  errorem  potins  qaam 
Festi,  Tei  Verrii,  crederem  in  lioc  ge» 
nere  scriptara:  in  qao  post  Con- 
fltanlinnm  omnes  psne  librarii  et 
marmomm  incisores  errabant.  No- 
tnm  esr,  iliad  Qointiliani  Catam,  et 
Caimm  scribi:  dici  yero  Gmium  et 
Gmmm.  Panlum  non  errasse  arbitror, 
cum  ▼iderim  anliqnissimam  Festl 
fragmentnm  ordine  literarum  scrip- 
tom ;  et  Verrins  eondem  ordinem  se- 
catns  fnerity  in  Itbris  de  verbornm 
signiilcatione.  Secnti  igitnr  snnt  so- 
niuD,  non  fignram  litene:  ▼el  cnm 
Ipsi  aliolocoscripserinty  imperitimn- 
tamnt,  erratnm  librariornm  esse  pn« 
tantes.  Qaod  ad  rem  ipsam  aitinet, 
▼idend.Plntar.in  Problem.  Plin.lib. 
Yiiff.  cap.  48.  Jnlias  Paris  in  epi- 
tome  Valerii  Maxirai  de  prsenominl- 
baa.  Sed  et  obserTatnm  est,  omnea 
matleret,  qaa  alio  prsBnomine  care- 
rent,  Coms  dictas,  earumque  libertos 
Coit  prsenomine  plernmqne  appella- 
t09 :  seqoe  Caue  libertos  dixisse.  Vi- 
dtnd.  Cicero  pro  L.  Morttna,  et  Ve- 
lins  Longns  de  Orthogr.  Ant,  Aug* 


Gaia  C^ciiia]  Ex  Qointiliano  ta- 
men  Caia  et  Caina  per  C  scribebatnr, 
sed  Gaia  et  GatiM  propnntiabatar  per 
G.     Ejas  verba  sunt  Hb.  i.  cap.  7. 
'  Qaid  qasB  scribnntnr  aliter  qnam 
ennntiantar?     Nam  et  Oaios  C  li- 
tera  notatar,  qn»  inTersa  3  mnlierem 
declarat :  qnia  tam  Calas  esse  voci- 
tatas  qnam  Caios,  etiam  ex  noptialU 
bns  sacris  apparet.'  Qnod  ad  morem 
attinet,   idem   Valer.  Max.   'Cete- 
mm  Caia  nsn  snper  omnes  celebrata 
est:  Fertnr  enim  Caiam   Cseciliam 
Tarqninii  Prisci  regis  oxorem,  opti- 
mam  lanificam  fuisse.    Et  ideo  Insli- 
tntnm  fnit,  ut  oova  nnptse  ante  ja- 
nnam  mariti  interrogatse  qnsenam  vo- 
carentnr,  Caiam  esse  se   dlcerent.' 
Vide  Plntarch.  in  problem»    Plin. 
lab.  Tiii.  cap.  48.  Clcer.  pro  Murs- 
na,  qoi  Id  facete  exagitat.    '  Qnia/ 
inquit,    '  in  alicujns  libris  exempll 
cansa  id  nomen  inv eneront,  pntarnnt 
omnes  mnlieret  qaa  coemtlonem  fa- 
cerent,  Caias  Tocari.'    Vtde  Velium 
Longnm  de  Orthographia.  Dac» 


284 


SBXTI   POMPBII   PE8TI 


tea  Tanaqnil  vocitata  erat  uxor  Tarqainii  Prisd  regis 
Romanoniin;  quse  tant»  probitatis  fuit,  ut  id  nomen 
ominis  boni  causa  frequentent  nubentes,  quam  sanunam 
asseverant  lanificam  fuisse. 

Galbeum,^  omamenti  genus. 

Gallam  ^  bibere,  ac  rugas  conducere  Yentri,  cum  ait  Luci- 
lius ;  pr»monet  parsimonia  esse  utendum,  neque  gal»  in- 
dulgendum,  ventremque  coartandum. 

Gaili/  qai  vocantur  Matris  MagnsB  comites,  dicti  sunt  a 
flumine,  cui  nomen  est  Gallo :  quia,  qai  ex  eo  biberint,  in 
hoc  furere  incipiant,  ut  se  privent  virilitatis  parte.  Alii 
putant  ideo  eos  sibi  genitalia  incidere,  quia  violaverint 
nomen  patris,  matrisve,  ne  possint  ipsi  fieri  parentes. 

Ganeum  *  antiqui  locum  abditum,  ac  velut  sub  terra  dixe- 
runt  Terentius :  Ubi  fllum  quseram  1  credo  abductnm ' 
in  ganeum. 


1  Alii  libb.  MUum  vel  •bdwium 


NOTiC 


k  Gdbnmi]  Vide  •  Celbeet.'  Mm. 

<  Gflttein]  tndl.  lib.  xv.  apsd  No- 
nhini :  <  Qutt  gallam  blbere  ae  niK«i 
condncere  ▼entri  Farre  aceroto,  oieo 
deenmano,  pane  coegit  Cumano.'  Sic 
enim  ncribendi  aant  U  fefBaa.  Ant* 
Auf, 

GMam  hiben^  Integram  LndKi  lo- 
enm  affert  Nonins  in  foce  '  acero- 
inm/  ex  AnnaL  zxv.  '  Qnse  Oailam 
bibere  ac  mgat  eondncere  Tentrly 
Farre  aceroao,  oleo  decnmano,  pane 
coeglt  Cnmano.'  Gattm  est  fmctna 
snb  antnmonm  arboribos  innascena, 
prscipne  roHoti,  Oaii.  notx  de  gntte. 
Ejua  sapor  a»per ;  qnare  viiram,qnod 
atrnm  enter,  et  aspermn  ad  insiar 
gallc,  GaHm  diaere.  Dae, 

*  GM]  Sacerdotes  RlwaB  eaatrati. 
a  Oallo  florio  Pbrygisi.  Ovid.  it. 
Fast.  *  Cnr  igltnr  Oaltos,  qnt  se  oxei- 
dere,  vocamns,Cnm  tantnm  aPhry* 
gia  Oallica  disiet  homns  ?  Inter,  ait» 


viridem  Cybelen  altaaqne  Celssnu 
Amnis  it  insana  nomine  Oallna  aqna. 
Qnl  bibit  inde,  Inrlt:  procnl  hlne 
discedite,  qnis  est  Cnm  bonm  ■len* 
tis,  qni  bibit  inde  forit.'  Herodinnns 
in  Commodo :  nd\m  /ilkif^fdya  ^fyH" 
99  ht\  T^  wontfiu^  rdKk^  umiuM^imiU 
Af *  «S  tV  i^mntfMimf  ^ipmtfftw  el  rf  6ff^ 
Te/Um  Uptf/Uwoi.  *  Antiqnltns  Phryges 
Orgia  celebrabant  ad  flnenta  flnvii 
Oalli,  a  qno  nomen  hahnere,  qni  Desi 
eastraii  conaecrantnr.'  /drm. 

•  Gaaann]  Terent.  in  Adclph.  *  Ubi 
ego  illnm  qnsiram?'  Am,  Amg, 

Gflwwn]  LocnaTerent.  esC  Adelph. 
act.  III.  ac  t.  nbi  Donat.  '  VeUffea 
ganeitm  meritoriam  tabeitMai  dix> 
emnt,  &ir^rj|ff7it,  roAr*  $0rir^tynt» 
Qnod  ipsa  sit  in  term,  non,  nt  Cmw- 
oola,  anperina.'  Ergo  gna#nm,  qnasi 
TnrtMrya  7«t  tAv  potina  ydt^  nt  Ve- 
teres  dicehant,  si  ftdea  Heoyehio. 
At  Jttlitts  CiBsar  Scaliger  Exercit. 


DE   VBRBORUM   8ION1PICAT10NB   LIB.   VII. 


285 


Gannitio/  caimiii  qnerola  marmiiratio. 

Galearia  *  <  a  gakaram  similitudine  dicta. 

Gandinm  ^  M  rou  yavp^av  dictom. 

Gaulas,'  genus  navigii  paene  rotundnm. 

Gbmursa  ^  sub  minimo  digito  pedis  tnbereulum,  quod  ge- 

mere  faciat  eom,  qui  id  gerat. 
Genas '  Ennius  palpebras  putat,  cum  dicit  hoc  versu :  Pan- 


a  Al.  Gakria  ycl  GaUrUa. 


NOTiE 


ccczviii.  Scct.  11.  ftit  gtmetm  dici  a 
ydift0  boc  est,  gaudiun),  ydtnnrikUf 
gaudert,  nempe»  ^uod  bomiDei  1«- 
tam  voloptariamqne  vitam  ibi  agi« 
tent.  Dac, 

'  GdMiitlto]  A  ydtnnwihu,  ganderey 
proprie  de  caaibiu,  qni,  nt  aitliucre- 
tins :  '  Oannitu  vocii  adnlant'  Qni- 
dam  vnlpibuft  etiam  tribnunt.  idcm. 

ff  GalNtria']  Lege  GaUriia»  GaU- 
fHa  et  gaUrita»  avit  dicta  ab  apice, 
qnem  habet  in  capite,  galese  speciem 
referente.  A  Orscii  similittr  ac^^ 
let,  KOfnbaXhSf  et  jcopvSoXls  dicitur: 
nam  «^t»  galen.  GaUria  hic  locum 
habere  non  potest  :  nam  Oaleria 
tribns  a  Oaleto  flnvio  nomeu  babuit, 
fllve  ab  alio  quovis  loco.  liem, 

^  G— dww]  Immo  potins  a  yaBim 
fllve  potios  a  TnM»,  l«tor>  gandeo. 
Idem* 

*  Gaahui]  Navis  Phmnicia  rotnnda: 
luun  Orvci  veteres  usqne  ad  Jasonem 
et  Argonantas  rotundis  solnm  navi- 
bofl  ntebantur.  Unde  Plin.  lib.  vix. 
cap.  66.  '  Longa  nave  Jasonem  pri- 
mnm  navigasse  Philostephanns  anc- 
tor  est.'  Aristoph.  tn  avibus :  TaSKttf 
«r«yuu  acd  youKXa^.  '  Navem  possi- 
deoy  et  gnbemo.'  Ubi  Schol.  ^aSAos, 
^ofucuchp  cwi^,  £t  Cailimach.  Kv- 
vpd0f  XA6vUs  fM  KoBiyecyw  4MZ9  7av- 
Atfs.  '  £x  Cjrpro  Sidonius  me  hoc 
addozit  Oaulus.'  Ab  hojos  Oanli 
formsB  slinilUndine  vas  pastorale  Gon- 


Iks  dictum  Theocrit.  Idjrll.  v.  ^h-o^ 
V  iierit  yJkv  yavXits  r^  Ilarl  7dAa«ros* 
'  Statnam  vero  octo  quidem  ganlos 
Pani  lactis.'  Vide  Hesjrch.  Sic  et 
multa  alia  nomina  snnt  navigiis  com- 
mnnia  com  vasisy  nt  K6i»fiatf  tBMapatf 

k  GtfawTM]  Plin.  lib.  XXVI.  cap.  1. 
<  Et  bene  qnidem  morbns  celerlter 
Itt  Italia  restinctns  est,  sicnt  et  ille, 
quem  Oemnrsam  appellavere  priscif 
inter  digitos  pedum  nascentemyetiam 
Domine  obltterato.'  Jdmu 

>  Gcnosl  In  versu  Pacnvii  potlns 
legerim  ,^ora,  quam  Jlore»  Nuac  pru 
mtatt  cpacai  JUra  Umgo  gettas»  Nam 
idem  Attius  in  Bacchis : '  Oeoas  la- 
nugo  flora  nnnc  demnm  irrigat.' 
Idem  in  iisdem:  '  Nam  flori  crines 
video  nt  propeii  jacent.'  Qnod  Eu- 
ripides  wK6itaii6s  n  ydp  aau  rtamis* 
Pacuvius  Antiopa :  <  Cervicnm  Flo* 
ros  dispargite  crines.'  Est  coronis 
AnapsBStica.  Virgilins  tamen  contra 
lib.  xit.  '  Tom  mihi  prima  genas 
vestibat  flore  joventas.'  Jos.  8eeL 

Gsnos]  Pro  operimento  ocnlorum 
et  pro  malis  Veteres  usorpamnty  sed 
priorem  notionem  propriam  fuiise 
cum  Becmanno  cxistimo.  Sic  pro- 
prie  Ovid.  Eleg.  8.  lib.  ii.  '  Nam 
caput  e  nostra  citins  cervice  recidiy 
Et  patiar  fossis  lomeo  abire  geois.' 
Dae. 


286 


8BXTI   POMPBII    PB8TI 


dite  salti''  genas,  et  corde  relinqQitc  somnam.    Altieas 
partes  putant  genas  dici,  quae  sunt  sub  oculis.    Pacu- 
vius  genas  putat  esse,  qua  barba  primum  oritur,  hoc  ver- 
su :  Nunc  primum  opacat  flore  ^  lanugo  genas. 
Geniales  Deos '  ^  dixenint  aquam,  tenram,  ignem,  aerem,  ea 


S  QQidftm  «iiittt.-^  Legendan  moaet  Seal./m.— 6  Vide  Not.  inf. 


KOT^ 


■  GiuUU$  Dt9$]  Petnis  Cbiacconos 
Hiipuioi,  liomo  mtgnl  ingeoii  prc- 
clorteqoe  eroditionis,  a  qoo  molta 
in  lioc  tibro  emendata  tont,  existima- 
bat  GemlmUi  legendom  esse :  nam  et 
in  Teterib.  nomitmatlb.  est :  Dit  Oc- 
MiTALiBVt :  et  Virgiliot  babet  geni- 
tales  illo  verso  lib.  vi.  *  Romolos  io 
Ccelo  com  dis  genitalibns  tevom  De- 
git :'  Item  lib.  ii.  Oeorg.  '  Oenitalia 
•emina  poscont.'  FvL  Unim, 

Geiiidft]  In  6ne  corroptissima  ita 
rettitoo :  GenUU$  didi  a  genendot  qua 
pinnmMM  paeee  pniabanimr,  qu9i  poeiea 
Gemo»  appeUarmii.  Id  ett:  Qua  re 
plorimiim  pollent,  lioc  ett,  genitora: 
tont  enim  $wi  yw4$XMt,  Qnod  antem 
ait,  Oenialet  Deos  esse  semina  et 
elementa  rerom,  non  Utnit  Orcros 
magistrot,  qul  interpretantur  Ge nia- 
let,  0TMX«(«*  Oenialem  etiam  r^xm^, 
et  Oentalia,  r^to.  Addendom  et 
qood  Santra  vetos  tcriptor  monet : 
'  Scis  enim  Oenlales  bomines  ab  an- 
tiqnls  appellatos,  qoi  ad  invitandom, 
et  largios  apparandoni  cibnm  prom- 
tiores  ettent.'  Potest  et  vulgaris 
lecUo  defendi,  a  gerendo,  et  Oemlos. 
Nam  et  idem  Censorlnns:  *  Eun* 
dem,'  inqnit,  ^ette  Oeninm  et  Larem 
rooltl  veteret  memorisB  prodideront, 
in  qois  etiam  C.  Flaccos  In  libro, 
qnem  ad  Ctttarem  de  indlgitamentit 
reliqnit  scrlptom :'  bonc  In  not  maxi- 
nam,  qninimo  omnem  habere  potet- 
tatem  credltnm  ett.  Oemlat  enim 
«pod  Vetereti  non  4  fiaard^,  ot 


poatea,  ted  6  wpdtrrm,  aai  «pnarV 
dictnt  est.  Ut  Plaotnt  in  Baccliidi- 
bot  dixit  gemlifigolot  mendaeii,  ge- 
mlos,  et  figolos,  hoc  est,  «^pMriipav» 
«ol  wKdarms,  Et  veteres  Otoas», 
<  Oerali,  npeumfpcf.'  Jot.  SaO. 

Genialet  Deo$]  Reram  semina  el 
elementa.  Unde  et  Olott.  *  Oenialit 
oroixitop'  Dicti  antem  a  gerendo: 
corrigebat  Scaliger  genendo:  nam  gv- 
nere  dtcebant  pm  gignere,  Sed  addit 
idem  volgatam  lectionem  defendl 
posse.  Immo  certe  ita  Festns  tcrip* 
tit,  et  gerere  idem  qnod  genere:  oode 
et  apud  Varron.  de  Re  Rutt.  lib.  i. 
cap.  81.  qnidam  codd.  habent.  '  Id 
ex  pabnli  segete  viride  sectom  ante- 
qoam  gerat  siliqoas.'  Qood  in  aliis, 
antequam  genai  eiiiqma».  £t  Inde  ge- 
mliu  oon  6  fiaardfw^  nt  nunc,  sed  h 
TpdrTmrfWpOKr^,  Oloss. 'gernlivfMr- 
T^pcf.'  Itcm  in  GIoss.  Onsco-Lat. 
«  Mnis,  geralos  efllcax  :'  wpdaaw 
aotem  et  Aydttr  verba  snnt  qnc  jo« 
cosis  rebos  illis  accommodaotor  qni- 
bns  adesse  geniot  necesse  est.  Pe- 
trns  Chiacconns,  Hispanns,  bomo 
magnl  ingenil  prfleclareqoe  emdltio- 
nis,  a  qoo  mnlta  io  hoc  libro  emen- 
data  soot,  existlmabat  GenOaiee  ie- 
geodnm  esse,  nam  et  In  vett.  Nn- 
mismatibns  est :  Pit  OBNiTALiBTt. 
Et  Virgil.  habet  genOaiee  illo  verto 
lib.  VI.  '  Romnlos  in  Ccelo  cnm  Dis 
genitalibos  avom  Degit.'  Item  iib. 
II.  Oeorg.  *  geoitalia  semina  potcnnt.' 
Fnlv.  Urtin.  Dmc. 


DE   VKRBORUM   SIONIPIOATIONE   LIB.   VII.         287 

enim  sQDt  semioa  renim,  qaae  Graeconim  alii  oroi^^fMt, 
alii  vvipiLara  ^  vocaut.  Daodecim  qaoqae  signa,  lanam, 
et  solem  iuter  bos  Deos  compntabant. 

Geniales  aatem  dicti  a  gerendo,  quia  plurimam  posse  pnta- 
bantur,  qnos  postea  geralos  appellarant. 

Genialis  lectas,°  qni  nuptiis  7  stemitur  in  honorem  genii : 
unde  et  appellatur. 

Genium  *  appellabant  Deum,  qui  vim  obtineret  rerum  om- 
niura  gerendanim.  Aufustius^  Genius,  inquit^est  Deorum 
filius^p  et  parens  bominum,  ex  quo  homines  gignuntur :  et 
propterea  Genius  meus  nominatur,  qui  me  genuit  Alii 
Genium  "^  esse  putarunt  uniuscujusque  loci  Deum. 

Gens  ^lia '  appellatur,  quae  ex  multis  familiis  conficitur. 

Gentilis  *  dicitur  et  ex  eodem  genere  ortus,  et  is  qui  simili 


6  In  marg.  ed.  Scal.  T^Aa  ^  Ar^vf .— 7  <  Vox  iwiittM  Tidetor  abnDdare.' 
FkIv.  I/rfui. 

NOT^ 

■  GnMJi»  Udm»\  De  eo  Amobioi  p  GtniuM  Dwrum  fL  it  par.  Aom.] 

contra  gentei.    Describitar  prolixe  Hinc  Laberiui  iniagine :  '  Oenioft  ge* 

■  Catotlo  de  Nopliii  Pelei :  et  Tbeti-  neris  nostri  parens.'  Doem 

dis.    Olossc,  *  Oenialis  leetos,  «eX/m  4  AIH  genimn.']   Servios  i.  Oeorg. 

cvfxroatmh*  Non  de  eodeni  intellexit.  '  Oenium  antem  dicebant  antiqoi  na- 

Nara  Oenialtfl  lectos  sternebator  Oe*  toralem  Deom  nnios  cnjosqoe  locl, 

aio  et  Jnnooi.  Joa.  &o/.  vei  rei,  aot  bominis.'  Inde  apod  Vir* 

GmioJu  Uehai]  Senrin»  v.  ^eid.  gii.  ▼.  Aneid.   '  Incertos  GeniomTe 

'  Genlales*  (lecti)  *  proprie  dicontor,  loci»  famolumf  e  parentis  Esse  pntet.' 

qni  fltemontnr  pnellis  nobentibns.'  Ubi  Servins:     'Noilos  eoim  locos 

In  bonorem  Oenii  et  Jnnonis  steme-  sine  Oenio  cst,  qoi  per  angnem  ple- 

batnrCatnll.  innnptils  Pelei:  '  Pot-  ramqoe  ostenditnr.'    Oenios  Ortecl 

vinar.vero  Divsb  geniate  locatnr  ^di-  vocaot  iyx^fplovs  Btoifs,  Ztdiiovas,  *H- 

bos  in  roedtis.'    Apoleios  Miles.  x.  ptMu*  Idem, 

*  Et  jan  torasy  genialis  sciKcet  noster  '  Getu  ifitta]  Qoasi  vero  iUod  ^im 
fntnras,  acenratissime  desternebator,  gentis  propriom  sit,  ot  in  familias  di- 
leetns  Indiea  testndine  perlocidna,  vidatnr,  et  non  reliqnarum  omninm. 
phimea  congerle  inmidns,  veste  serl*  Qold  igitor  ?  lege»  GauiUa  oppefl.  4v. 
ca  floridni.'  Dae.  Gfos  nomen  est  generale,  et  familias 

«  Gaaiam]  Anrelins   Angnstinns :  comptectitor.    Aliqoando  tamen  fa- 

*  Oenios«st  Dens,  qni  pr»positus  est  milia  latins  patet,  et  Gentem  signifi- 
ac  vim  babet  nniniom  rerom  gigoen-  cat.  Vide  '  Familia.'  Idem. 
darnm.',  Vide  *  Geniales.'  Idtm.  '     •  GenHUs]  Cicero  in  Topicifl  ex  Q. 

G«awm]  Iiaberins,'OeBiiu,generia  Scasvola:  'Gentiles  sont»  qni  Inter 

aostri  parens.'  Jm,  SeoL  ao  eodam  nomine  aont.    Non  eit  §»• 


386 


8BXTI   POMPAIi   l^BSTI 


Domme  appellatQr:  nt  ait  Cinciiu:  Crentilea  mihi  Biint, 

qui  meo  nomine  appeUantar* 
Crenuini  dentes/  quod  a  genis  dependent. 
Genns ' "  dictum  putatur  a  terrm  GraDCO  vocabulo,  qnam 

yvn»  dicant. 
Germen '  est,  quod  ex  arboram  snrculis  naacitnr,  unde  ^ 

germani^  quasi  eadem  stirpe  geniti. 
Gerr»/  crates  viminem.    Athenieases  cum  Syracnsaa  ob* 

siderent,  et  crebro  gerras  poscerent,  irrid^iies  Siculi, 

'Gerras'  clamitabant.    Unde  factnm  est,  ut  gerras  pro 

nugis,  et  contemtu  dicantor. 


ir»»»»>»^»»»»»>»» 


8  Qoidam  libri  Genif  et  mox,  pro  Tiir,  y4ns. 


NOT£ 


tii.  Q«i  ab  Isgtniiit  orioBdi  saot. 
Ne  id  qaidem  latis  est.  Qoornm  ma- 
joram  nemo  servitutem  servivit.  Ab- 
cst  etiam  nunc.  Qoi  capite  noo  soot 
domiooti.  Hoe  ibrtasse  satis  est, 
niliil  eoim  video  Scsevolam  pootifi- 
eem  ad  haoc  defioitiooem  addidisse.' 
Legitfir  apod  Cicerooem  ffafitis,  pro 
etgnammi»,  i.  Toscol.  'Regoante  geo- 
tili  meo/  de  Tullo  Volseorom  rege. 
De  discrlmioe  ioter  geotlles  et  agoa* 
tOi  vlde  joris  commeotatores.  Idmu 

^  GetuM  tfenfes]  Orcce  ow^iw- 
f^ptff  qood  prodeote  et  perfecto 
komiDe  oascaotor.  OIoss.  '  Oeottiol, 
oMfporitfT^f •'  Item :  '  geooioom, 
Mrru,  lubkiiif*  A  geiits  dicti  gniOHri. 
loterp.  Persii:  'Geooioot  proprie 
deoa  qol  aob  geois  est.'  Alii  a  g€M^ 
gigoo.  Ez  Plioio  lib.  ii.  cap.  S7. 
'  bomioi/  ioqoity '  oovissimi,  qoi  ge» 
Daloi  vocantor»  circiter  vigesimom 
•ODom  gigoootor,  moltis  et  octoge- 
aimo.*  Akm. 

p  Geoos]  A  79  terra,  qood  e  tem 
omoia  oata  aiot.  Sed  oemo  oescit 
esse  a  y^t,  qood  a  tAw,  oode 
'geoo.'  Idm* 

>  Gcrmcn]  A  giray  pro  genoyfermiw» 


geraiia.  lode  germaoi,  qni  ex  eodem 
semioe,  ex  eadem  stirpe.  EtOerasani 
proprie  dicnntor,  qai  eoodem  babeat 
patrem,  sive  ii  commnoem  matrem 
babeaot:  (qoemodo  Tereatios,  Ci- 
eero,  et  alii  '  Oermaoomn '  Toce  oti 
soleot :)  sive  divenam,  qni  '  oeosao- 
gnioei'  dicti  soot.  Aliter  tamen  Varre 
io  lib.  de  gradibos :  '  Oernianiis,'  io- 
qoity '  ez  eadem  genitrice  natna  est, 
000,  at  molii,  de  eedem  germiDey  q«i 
taotnm  fratres  dtcootor.'  Sed  vana 
eat  hssc  Varrools  diffefeotio,  o«c  ido- 
oeia  aoctoribos  obaervata.  Tereot. 
Adelpb.  '  Te  habeam  fratreoa,  o  mi 
JEschioe,  e  mi  gormaoe.'  FmUt  oe- 
meo  generaie  estt  et  coolioet  *  fratres 
germaoos/  'frotres  cooaaogoioeos,' 
qoi  ex  ooo  patre  oatl  soot  et  osatres 
diversas  babeot ;  '  fratres  oterioos,' 
qoi  ex  eadem  taotom  Bsaire  geoiti 
soot  i  et  '  fratres  patroeles/  qui  ex 
daobus  fratribas  procreati.  /dem. 

r  GcfTtf]  Vide  *  Cerrooes,'  obi  aliter 
poolo.  Quare  et  tertiom  illod  forte 
oddi  potesty  oempe  Atbeoienaes  a 
Sicolis  Oerras  vocatoa  quaalioibelles» 
nam  gerra  Sicolis  podeodo  sigoiticat. 
Soid.  Hesycb.  Hewu 


DE  VBRBORUM   SIONIPICATIONB   LIB.  VII. 


289 


Gerusia»'  caria  ab  aDtatis  vocabolo  dicta. 

Grestit/  qui  sabita  felicitate  exhilaratos^  Dimio  corporis 

mottt  praeter  consoetndiiiem  exoltat. 
Gestos,'*  qao  indicator,  qaid  geratar^  praeter  participiam» 

quod  a  gerendo  deducitar. 
Gesum,®  grave  jactum.' 
Gigeria/  ex  multis  obsoniis  decerpta. 
Gingeriator»  '"^  *  tibicen. 


^^^^^■^^  ^^ 


9  Vide  Notti.— 10  AL  Gtre»a<«r,  Gi 


r,  GingrUU^Tf  Gtnfnl^r. 


NOTA 


'  Gtrutim}  Ttpmitrta,  Seniitiu.  Pln- 
tarch.  An  seni  admiDittr.  Resp«  'H 
ti  'Ptt/udmif  ff^yKXiyros  Hxp^  vw^  ytpowla 
KaXuToi,  Id  ett,  '  RomaDoniin  vero 
Senatas  hodieqiie  geroaiii  dicitar.' 
Hesych.  TtpmfvU,  vptafivrdptop,  wK^- 
Bos  ytp^rrnv»  Idim, 

*■  Gettit]  A  gesto,  gestire,  qaod 
Donatui  Eanncb.  act.  iit.  se.  5.  tn- 
terpretatnr:  *Mota  corporis  mon- 
atrare  qnid  sentias.  Constat  aatem  a 
pecadibas  ad  homines  esse  transla* 
tnm.'  Item:  'Oestire  proprie  est 
aensam  corporis  gesta  indicare:  qnod 
magis  bmtonim  est  animalinm.  Vir- 
giiios:  'Et  stndio  incassum  videas 
gestire  lavandi."  i.  Georg.  Ubi  Ser- 
vioi : '  Gestire/  inqnit '  est  Isetitiam 
•aam  corporis  liabitn  significare. 
Nam,  iit  homines  verbis  lctitiam 
tnam  exprimnnt,  ita  aves  corporis 
gesticalatione.'  Jtfm. 

^  Getius]  Snbstant.  cxw^  •^^^t 
X—poBwla,  Gloas.  Idem, 

«  Gesinn]  Lege  G^siim,  grave  fa» 
euUm,  Varro  de  vita  Po.  Ro.  lib.  iii. 
'  qni  gladiis  cincti  sine  scnto  cam  bi* 
ola  gesis  essent.'  Isidorns:  *  Getoro, 
hasta,  jacalnm,  fioXlsJ  J&$,  ScaL 

Gesawi]  Meiius  quidam  lib.  Graee 

jaculum,  GesnM,  geetum,  et   gttsum, 

Qaidaro  hastaro  interpretantnr.  Ser- 

▼ias  Tii.  ^neld.  '  Pilnm  proprie  est 

De^.  H  Yar.  CIom,  Pomp. 


hasta  Romana,  nt  Oeasa  Oaltornm, 
Sarissse  Macedonnm  :'  Suidas :  reu^a 
fccd  yatffhs,  Korrhff  clBor  ipanrmpUv  olbr 
Sdporot.  '  Oaesa  et  gsesns,  contns,  ge- 
nnsteli,  nthastse.'  Sedmelina  Fea- 
tus,  qni  jaculnm  dicit  graTC,  qnod 
totiim  esset  ferrenm :  Hesych.  roM-oi , 
ipSiKiOP  bKooihipo¥.  *  Jacnlnm  totum 
ferreum.'  £t  jacula  fuisse,  Tel  hinc 
constat,  qnod  bina  gerebant  singnli : 
Varro:  *cum  binis  gessis  essent' 
Virgil.  VII.  £n.  'Dno  qiiisque  AU 
pina  cornscat  Oesa  mann.'  Qnod 
idem  alibi  de  <  hastlli.'  '  Bina  mana 
lato  crispans  bastilia  ferro.'  Oaesnm 
aatem  Oallicam  vocem  pntant,  vel 
etiam  Hispaoicam  ;  ab  Hispanis  enim 
g«sa  accepisse  Romanos  docet  Athe- 
naeus.  Illustrissimns  Bochartus  Oe- 
snm  potat  quod  Chaldnis  giaa,  vel 
Hebrsis  ekeU,  sagittti,  jacnlom.  Nam 
cM  mntatur  in  O.  Dac, 

^  Gigeria\  Falsum  est  Gigeria  esse 
cibum  confectnm  ex  multis  obsoniis : 
sed  Gigerticm  est  ventrlcnlns  gallina- 
ram :  quod  verbom  bodie  in  Gallia 
retinemns.  Giner  enim  vocamus.  Lu- 
ciliut :  *  OigeriB  siint  Sive  adeo  he- 
patia.'  Idem. 

•  GiiugerialeT]  Tibicen.  Vide  Atke- 

naenm.    Glossv    Hesychii:   ytyyfUu, 

"ahXoi  fUKpol  ip  ots  wpmvo»  fuufSdwovat. 

^hrtp  ipm  yhypov.  Glosstrinm :  '  Oin* 

Fu%,  T 


390 


8BXTI   POMPBII   FB8TI 


Gingrire '  anseram  Tocis  proprium  est.  Unde  genos  qood- 

dam  tibiaram  exigaaram  gingrins. 
6li8cbrb'>  crescere  estf  et"  glisoeras,  mensie  gliscentes, 

id  est,  crescentes  per  instractionem  epalaram  scilicet 
Glittis  '  sabactis^  levibas,'*  tenoris. 

^^»»»»^^»^^» 

11  Qaidam  libri  hI  pro  f<.~12  Alii  GUeiii  $.  Unibu».    Legit  Scftl.  G/irfw. 

SOTJE 


griva,  «Oor  ^tmit  vdkwtyyf,'  *  Oin- 
griont,  x9*w  htfiomvu*  *  Oiogram,  ^ 
*^  XV^'»'  Aroobiot  libro  ¥i.  'anse- 
mm  gingritibos.'  Vide  Solinom  cap. 
X.  Jm.  S€aL 

Gingeriator]  Lege  |iagrJ<or,  agta- 
grire :  vel  gfMgrinatcTf  a  gtagriaa,  ot 
viri  docti.  Hoc. 

'  Gtngrjre]  Oloitar.  *  Oingrina, 
9IB0S  ^mif^s  trdKwtyyot,*  FuL  Urtin, 

Gingrire]  Olois.  *  Oingriant,  x9>^9 
4afiowci*  *  Anseres  clamant.'  * Gin- 
grum,  ^M^  XV^^*  'Vox  anieris.' 
Inde  giagrhui  tibitt  dicttt.  Oloss. 
'  Oingrina,  «ftoff  ^^17701.*  GmgTus 
aiint  Hesychio :  Ttyyptai,  ajbkal  fwcpol 
4p  olswpmw  iwMtnvauf,  'Oingric, 
parvap  tibiae,  qoibna  primom  discant' 
Solin.  cap.  12.  '  Sive  gingrinaa,  quap, 
breviores  licet,  aobtilioribus  tamen 
modis  inaonanc'  Verum  Atbensna, 
Eoatath.  et  Pollox  non  a  gingriendo, 
aed  a  Oiogra,  Gingre,  vel  Oingri  Ado- 
nidis  nomine.  Atben.  cap.  2t.  Teyypai' 
rois  yiip  ol  ^lyuccf ,  &s  ^iio)p  6  BfM^y, 
ijymPTo  alKoTs  awiBafuaiois  rh  fUyfSos, 
i(b  Kol  yotp^  ^«770/i^tf.  Id  est, 
*  OingraDoia  eniro*  ut  dicit  Xenophon, 
tibiis  utebantar  Pbcenicea  palniam 
longia,  atridulum  et  Ingnbrem  aonom 
edentibna.'  Idem  panlo  poat :  'Oro/M(- 
{"orrai  M  ot  abhoi  ytyypoi  M  tmt  ^yf. 
Kmtf  Av^  rmtf  wtpH  "kZwuf  Bftp^ttF,  rhtf  yhp 
"hJimPiif  Tiyypitiv  «oXtiTff  tfHM  ol  ^vi- 
mn,  As  taropu  Ai|fioicAci8irf.  Id  eat, 
'  Oingri  aotem  nominantur  a  Phceni- 
cibua  tlbiK  ob  lamenta  qnibas  Adonim 


deflent.  Nam  voa  Phaenicea  Ado- 
nim  Oingrem  appellatia,  ot  refert 
Democlidea.'  Eoatathioa  Iliad.  ti. 
•H  M  Xpiku  volf  yfyypoit  itc  rOm  «c^ 
"ASMMy  BptpWf  tp  TiyyptP  iitdKum  ol 
^otpucos,  Id  est,  *  Gingromm  aotem 
oaoa  ex  lameotia  super  Adonide, 
qnem  Oingrim  vocabant  Phcenlcea.' 
Polloa  lib.  IV.  cap.  10.  Ttyypas  rlf 
a6x(o'irof  70«^  koI  BptpniTu^  ^ttt^ 
it^lrioi,  ^iVi^  pAp  ^p  tV  ttipociPf  wp6o' 
^opos  8)  Mo^crp  vg  Kapuc^'  ij  5i  ^oipiitttp 
yXSrra  Ttyypap  rhp  "AtotPtP  icaku,  lad 
ro{r^  6  ab\hs  4wmp6fuiarai,  Id  est, 
'Oingraa  tibia  quaedam  mceatnm  et 
logubrem  cantum  mittit.  Phcenaciam 
inventom,  dicatnm  Muaae  Carics : 
Pheenicnm  autem  lingna  Gingram 
Adonim  vocat,  et  ab  hnjoa  nomine 
tibia  denominata.'  Oingra  aatem 
Bochartna  ex  Phcenicio  gigara,  Do- 
minna.  Plenom  fuiasct  gtr^ro :  aed 
prina  R  elisnm.  Due, 

<i  GlioeereJ  Oloss.  «Oliscit,  atf^u,' 
AliaB  :  *  Olisco,  4wtroipo/ttu.*  Hinc 
'  reglisco.'  Qood  vide  soo  loco  :  et 
'  Gliacerae/  mensae  opimae  et  opipane 
atruibna  frequentiboa  referts.  Idewt, 

r  Glittit}  Lege,  Gtaiit,  Cato:  <Uti 
bene  snbactum,  ntlque  bene  glntnm 
aiet.'  In  Oloasis  Latinia  :  *  Glia,  gli- 
tla,  homaa  tenax.'  Jot.  Seal, 

GUttit]  Nihil  motandum^g^KMw  pro 
gluttit,  Nam  u  aaepe  abit  in  t.  A  gtea, 
gtuten,  ghtliff,  unitua,  bene  aubactoa. 
Cato  cap.  45.  '  Locua  bipalio  aabac* 
toa^  beneqoe  glntaa  aiet.'  Jku* 


DB   VBRfiORUM   SIGNIFICATIONB   LIB.  VII.  291 

Glocire  ct  glocidare '» •  gallinanim  propriam  est,  cam  ovis 
incobiturce  sunt. 

Glomas  *  in  sacris  crastalam  cybii  '♦  figora  et  oleo  coctam 
appellatur. 

Gloria''  a  Graeca  vocedicta:   hanc  oiim  illi  Kkio^  vo- 

cant. 
Glos/  viri  soror,  a  Graeco  yi?Ms. 
Glacidatam,^  saave,  et  jucundum.    Graeci  etenim  yXuKw 

dulcem  dicont. 
Gluma'  hordei  tanicala:  dictum,  quod  glubatur  id  gra* 

num :  nnde  et  pecus  glabi  didtar,  cajus  pellis  detrahi- 

tur. 


13  Al.  Gluetire.    Legit  Dac.  Glocire  et  gloeUare.^U  AUi  libri  romhi  vel 

VOTJE 


•  Glocire  et  ghddare]  Lege :  gloeire 
et  gloeitare,  Gloeire  a  icXciffii',  vox  a 
•ono  efficta.  Colnmel.  lib.  tii.  cap. 
5.  '  Vt  ova  qnam  recentiMlma  snp* 
ponaptnr  glocientlbut.'  Oloss.  *  glnt- 
tit,  KpoKJtf  4  Sf»is :'  '  glocit  avis  :' 
leg.  glocit.  Hanc  vocem  Vascones  re- 
tinent,  qni  dicunt  cloucir,  et  ipsam 
avem  glocientem  eloH/pUf  nt  Hispani 
dueca.  Idem. 

<  Gtomu»]  '  Globnlos '  dlcit  Varr. 
lib.  IV.  de  L.  L.  '  Item  in  oleo  cocti 
dicti  a  globo  globnll.'  Vide  Catonem 
cap.  29.  Olosff.  Orsco-Lat.  *  Globns 
et  glorons,  ieyoBts,'  Nam  Agathis  He- 
sychio  est  Sesamis,  placenta  ex  oleo, 
melle,  et  sesamo.  Agathis  etiaro  est 
fascicnlus  llni  slve  staminis,  ut  et 
Latinnm  'glomns.'  Idem. 

■  Ghria]  Antiquitns  Gtosia,aLQrm» 
co  yXmraeu  Jo»,  ScaL 

Gtoria']  Prins  G/osia,  aOrspco^Afi^- 
^a.  Scaliger.  Sed  Martioio  assen* 
tiar,  qnia  WA«p,  ^*^,  vox.  Dac. 

*  GIob']  Olossarium :  '  Olos,  ^  rov 

Joo.ScaU 
GIos]  Oraecis  Tdx»s.  Hesycb.  Td- 


Xvs,  ^  Tov  Mphs  &8tX^'  icaBhnp  Ka<r- 
aMpa  rp  'AyBpofjLdxp^ '  Olos  soror  ma- 
riti,  velut  Cassandra  Andromachte.' 
Dac. 

J  Gtuddatum]  Vide  tertlnm  Con- 
jectanenm.  Olossarium,  '  Olodita- 
tus,  4fi6s.'  Gtocidatua  legendnm.  Jo$, 
Scal. 

Gtueidahan]    Vide  <  Clncidaturo.' 

JhMC. 

*  Gluma]  A  7A^^,  scalpo,  slve  po- 
tins  a  \4wm,  corticem  detraho,  est 
g^6o,unde  gtuma,  follicola  hordei,  A^- 
irvpo9  uptBrjs.  Oloss.  Qood  eo  granum 
globitnr,  nndatur.  Varr.  de  Re  Rost. 
lib.  T.  cap.  48. '  Arista  et  grannm  om- 
nibns  fere  notnm :  Glnma  paucis : 
itaqne  id  apnd  Enninm  solnm  scrlp- 
tum  scio  esse  In  Enhemeri  librit  ver- 
818.  Videtur  vocabnlnm  etymon  ha- 
bere  a  glnbendo,  qnod  eo  follicnlo 
deglnbitnr  granum.  Itaqne  eodem 
vocabulo  appellant  fici  ejns,  quam^ 
odimns,  folliculnm.'  Hinc  pecns  glu- 
bi  et  deghthi  dicitnr,  nnde  tllnd  Tl- 
berii :  '  Boni  pastoris  est  tondere  pe« 
CU8,  non  deglnbere.'  Jdem. 


292 


SBXTl   POMPKII   FB8TI 


GNiEUS  *  et  corporis  iiungne,  et  prsenomeo»  a  generando 
dicta  esse,  et  ea  ipsa  ex  Oraeco  ylyv§^m  *f  appatet. 

Gnarigavit  '^  ^  significat  apud  LiTiQln,  narraTit. 

Gnaroisse,''  narrasse. 

Onarus*^  cum  significet  id  qaod  scins»  peritns;  tamen 
invenimns  prognare  significare,  aperte. 

Gnephosum/  obscnmm:  videlicet  ex  Qtmco,  qnod  est 

Gnitas/7  ^  et  gnixus  a  generibns  '^  prisci  dixerant. 


i»»i#i»i»^«»^»^»» 


16  AI.  r^Mrcu.— IS.  Ed.Soal.  GmtrUmii.     Vqm.  GimmtmfU.-^lt   Al. 
Giitfiir. — 18  Legendttm  mooet  Scal. «  genubtu, 

KOTJE 


•  Gmmui]  Cm.  boc  pmnomco  tis- 
nificari  dubitat  nemo :  et  lieet  t onn» 
O  lltera  andiatnr,  Cw.  scribitnr:  nt 
in  Pandectifl  Florentinit  npparet 
€iiunm  et  G^wn  ita  acribi  nt  pro- 
nnnciatnr:  corporis  antem  insigne 
naBTus  dicitnr,  unde  Nsevia  familin 
nomen  deduxit :  additur  autem  C 
antiqno  more,  ut  cnm  '  fmcmentom/ 
*ferctor/  'forctis/  «cnntora'  dice- 
batnr  :  ez  Valerio  a  Jolio  Paride  re- 
lato,  qoi  ennmerat  triplicem  bnjus 
prsnominis  scribendi  rationem  :  Cn. 
Gv.  N.  AnU  Atig. 

Gwnui]  Idem  qood  N«f  ns,  ut  Na- 
tus,  gnattts :  Navus,  gnavns.  Jm. 
Sedl, 

Gfftfns]  Gn«Mf  et  gnmvut  tuberco* 
Inm  in  facie  excresoens,  quasi  ywahs 
vel  yput^s,  A  yd^ofcu,  nasci:  un« 
de  praeoomen  Gntfns.  Itaqne  cum 
funis  et  n«tWM  scribiinr  g  perit,  non 
contra«  ut  volunt  viri  decti.  Sed 
perperam  in  voce  yty«f6ai  Etymon  ri- 
matnr  Festus.  Grccum  est  icwuof 
kwh  ToS  Kyoi»,  qnse  TdBos  et  ^S^  sig- 
nificat.  Unde  gn<Bvu»  Latinum.  Ut 
Mr,  ovom.    Salmas.  in  Solin.  Dac, 

I»  GnarigavU]  Et*Onamris.'  An« 
sonins:  '  Non  ooUor  instans,  non  ara- 
tor  gnarnris.'  Apud  Arnobium  lib. 
XI. '  Cur  esse  dicatis  in  aliis  prscep- 


tiooibns  gnamms.'     Male  bodie  in 
Ansonio  gnanu  est,  in  AmoWo, 
rjorct.  Jos.  Scal. 

Gnarigami]  OptimeVoss. 
ett.  Antiqui  dicebant  gmanarU^  gna- 
rns.  Piant.  act.  i.  sc.  2. '  Simol  gna- 
rnres  volo  vos  esse  hanc  rem  mecnm/ 
Hinc  ^eruro,  gnarum  reddo.  Unde 
per  sjncopen  et  aphseresin  naro,  quod 
nonc  nnrro.  Oloss.  'gnnrnrat,  71W- 
pff^u'  '  Onarnrem,  Twfp^udr.'  'Onari- 
tnr,  ypmpl^rrai»'  A  fnemru  per  syn- 
copen  gnams  (nnffrdfutros^  sciena,  pe* 
ritns.  Dac, 

^  Gnomtsie]  Oloss»:  'Gnaritnr, 
yvmfitwrat,*  Jtu,  SenL 

Gnandue]  Vide  notam  anperiorem. 
Dee. 

^  Gnoms]  Vide  snpra.  Gnnms  pio« 
prie  cui  cuncta  gnara  snnt,  id  est# 
cognita,  aperta.  Non  miram  igitor 
prognare  significnre,  aperte.  Idenu 

«  GaepAoiiwi]  Olossar.  *  Goefon- 
snm,  o^Koroiy^.  Vide  in  '  Cnefooanm.' 
Fui.  Urriu, 

GnepAotwn]Glossarium:  'Oneton- 
sum,  iL/mvplh»,  rKorcu^.'  Corrige, 
Gw^nnim,  Jos.  Scal. 

GMpAofwn]  Vide  <  Cncfoso».' 
OIoss.  *Ooefosum,  it»aiof^^amivreu4r! 
Dae. 

'  Gniims]  Lege :  gnUns  et  gmixne  a 


DB  VERHORUBI   SI6NIPICATI0NB   LIB.   Vil. 


393 


Gnota^*  cc^itu. 

Gracchu  Ris,*"  urbs  Iberae  regionis,  dicta  a  Graccho  Sem- 

pronio,  quie  antea  lllarcis  nominabatur. 
Gracculi '  a  sono  oris  vocati :  sive  a  gerendo  dicti,  quod 

jacta  segetum  semina  plnrimum  gerant :  vel,  qnod  ex 

olivetis  cubitum  se  recipientes  duas  pedibus  baccas,  ter- 

tiam  ore  ferant. 
Gradivus  ^  Mars  appellatns  est  a  gradiendo  in  bella  iiltro 

NOTiE 


genUntB  prisd  dixeruni.  Scal.  sic  in- 
fra  in  *  oixi :'  <  Nizi  Dii  appellaotnr 
tria  aigiia  in  Capitolio,  ante  cellam 
Minervae  genibas  nixa/  Ergo  gnttor, 
qnod  oiine  mUorf  qaasi  geniiorf  geni- 
baa  incnmbo.  A  *  gnitor/  'gnisnfl/ 
gnitas/  et  *  gnixos.'  Idem. 

K  Gaote]  Olossae ;  *  Onotnm,  yvQ^ 
criy,  Mytmffv.*  Jo$.  SeaL 

Gn9iUy  copM]  A  yiwAtrit»  factnn 
gneeeo,  Varr.  '  Acleste,  adeste,  qn» 
feraiaqne  gnoacite,  Domomot  feratis 
e  theatro  literaa.'  A  gnoieo  demto  g 
«••C9.   *  Onotn/   *  notn.'     Olosaar, 

*gQOt/  (legegiui0Gi<O'S^«'9^^<n^- 
fft.'  'OnotQ,  yvminpy  9t4iyvmaiM,'  Fal« 
lantnr  igitnr  qni  in  gnoeeo  et  ^ROliia  g 
crednnt  aasnnUum  in  hia.  Priscianna 
lib.  11.  *  Est  qnando  N  principalis 
fjUnba  ante  sa  assnmit  O,  ot  natns, 
gaatua :  ootos,  gnotoa  antiqne,  ande 
ignotns ;  nosco»  gnosco ;  novi,  gnovi.' 
8ed  contm  Diomedes  lib.  i.  *  Onos- 
cit,  ait  Caecilint,  qnoniam  et  praepo* 
aitione  addita,  adgnosco,  et  cognosco 
dicinins.'  Ihe. 

^  GroocAarta]  lUrda  Ptolemeo  in 
Hispania  Tarraconensi.  Idem. 

i  Grmeetdi]  Varro  lib.  iv.  *  qnod 
grefotim  volent.'  Sed  roelins  Fes- 
tos,  a  sono  oris,  ot  et  Isidorns  lib* 
XII.  cap.  7.  *  Oracolos  a  garrnlitate 
nnocopfttns,  non,  nt  qnidam  volont, 
pro  eo  quod  gregatim  volent,  cnm 
sit  manifestam  ex  voce  eom  onnca* 
pari.  Eat  aotem  loquacissimnm  gt- 
00$,  et  vQciboa  importonom.'    Idem 


Qointiliao.  lib.  i.  cap.  10.  graeeiiliia 
dimloutivom  a  graeenM^  et  gmeen»  o 
graxo  ant  greieoy  qnod  a  npdtm.  Sed 
vemm  etyrooo  invenit  eroditiasimas 
et  elegantissiroos  ^idias  Menagins 
amlcus  noster,  qni  scribit  M  rov  ni» 
fNwaff  diminntivn  forma  'coracns,' 
'  coracnlns,'  '  craenios,'  '  gracoina ;' 
gracntna  eniro  ex  corvomm  genere. 
GrM«iif«  contractom  grmdais^  oode 
Italicoro  greHa,  Oallicom groU,  Qoare 
cornicolam  dixit  Horatioa  io  epiato- 
lis :  '  Ne,  si  forte  soas  repetitnm  ve* 
nerit  olim  Orex  avlom  plonias,  roo« 
yeat  cornicola  risnm  Fortivis  nndatn 
coloribns.'  Plnra  vide  apnd  illom  in 
'  orocenitatibos  Joris  civilis.'  Idem» 

^  Grodifnu]  Qoia  granine  sit  or* 
tos:  ex  6ore  nescio  qoo  concepit 
enro  roater.  Ovidios  lib.  y.  Faat.  Jee* 
SeoL 

Gredtmf]  Servios  iii.  /En.  'Ora- 
divom  eziiientem  in  praelia :  qnod  in 
bellantibos  sic  necesse  est :  aut  gra* 
vem  Deiim  Patrem:  ant  ideo  qnin 
apod  Poutifices  Mars  pater  dicitor. 
Alii  Oradivom,  qood  graduro  infe* 
rant»  qui  pngnant,  ant  qnod  iropigre 
gradiantnr.  Alii  a  gratitndliie,'  (lege 
gradtliidiiie,)  *  qnod  buc  et  ilioc  gra* 
diator:  onde  Martem  coromooem 
dici.  AUi  Oradivom,  qoia  nunqnam 
eqnester,  aotagradodictaro.'  Non 
omittenda  eomm  sententia,  qoi  gra- 
dtoum  potant  qood  ex  gramine  ortos 
sit :  naro  eoro  Jono  tacto  flore  con* 
cepit.    Ovid.  v.  Fast.  Ihe. 


304 


SBXTI   POMPBll    FB8TI 


citroque :  sive  a  vibratione  hastae»  qood  Ora^i  dicunt 
xpeu^ahw :  '9  vel,  nt  alii  dicont,  qnia  gramine  sit  ortns ; 
qnod  interpretatar>  quia  corona  graminea  in  re  militari 
maximae  est  honorationis. 

Graeca  sacra,  festa  ^  Cereris  ex  Grascia  translata»  qiue  ob 
inventionem  Proserpin»  matronse  colebaut :  qu«  sacra, 
dum  non  essent  matronce,  quse  facerent  propter  cladem 
Cannensem,  et  frequentiam  lugentinm,  institutum  est,  ne 
aroplius  centum  diebus  lugeretur. 

Grallatores  "*  appellabantur  pantomimi,  qui,  ut  in  saltatione 


#^^»^^^^»»»» 


19  Al.  Kptlihftif. 


NOT£ 


I  Grdpca  faati,/fsta]  Cerf tlia,  qnn 
ad  EleaflinioraiD  itnitttioDem  facta: 
ideo  ex  Orscia  tranilata  dicit  Fes- 
tufl.  Repripsentabatur  Ceres  Proser- 
plnam  quarent,  et  cum  face  totom 
orbem  pererrana.  Vide  Ovid.  iv. 
Fast.  Amobinm  et  Alezand.  ab  Alez. 
lib.  VI.  cap.  0.  Cerealibos  ante  noc- 
tem  epalarl  nefat,  qoia,  nt  ait  Calli- 
machusy  Ceres  fame  affecta,  ae  nl- 
liilominat  pertinaciter  jejnniam  ter- 
vans,  a  Vespero  tandem  persnasai  ut 
potam  sumeret :  'Eavfpos,  foTt  iritik 
^atUrnpa  iimvos  hwfft¥,  *  Vesperns 
qal  solus  Cererem  persuasit  nt  bibe* 
ret.'  Vel,  ut  Ovid.  qnod  dum  sob 
noctem  papaver  legebat,  imprndens 
gustaverit.  '  Colligit  tgrestl  leve  pa- 
paver  hnmo.  Dom  legit  oblito  fer- 
tur  gnstasse  ptlato,  Longamqoe  im- 
prndens  eisolnisse  famem.  Qaae, 
qnia  principio  posnit  jejnnia  noctis, 
Tempns  habent  mystse  sidera  visa 
cibi.'  A  logentibns  httc  stcra  pertgi 
non  poterant,  qnia  post  receptam 
Proserpinam, '  Tom  demum  voltom- 
qne  Ceres  animnmque  recepit,  Impo- 
saitqne  snn  spicea  sertt  comae.'  Ideo- 
que  tunc  ctndidts  vestes  indnebant : 
'  Alba  decet  Cererem  vestis,  Cerea- 
Hbus  albtm  Snmite,  ounc  pnlli  velle- 


ris  nsus  abest.'  Sed  post  cladenr 
Ctnnensem,  cnm,  propter  lueinm 
mttrone  Ceretlibns  operari  non  pos- 
sent,  Senatns  Inctum  Snirt  jnssit, 
'  centom  diebus/  ut  Festos :  ut  Li- 
vlos, '  triginta.'  Livii  verba  snnt  lib. 
xzii.  sect.  S6.  *Tttm  privatae  qno- 
que  per  domos  clades  vnlgats  snnt : 
adeoqoe  totam  urbem  opplevit  loe- 
tns,  ut  sacmm  anniversarium  Cere- 
ris  intermissum  sit;  qoia,  uec  higen- 
tibus  id  facere  est  fas,  nec  nlla  in 
illa  tempestate  matrona  ezpers  Inc- 
tus  fuerat.  Itaqne  ne  ob  eandera 
canaam  alia  quoqne  sacra  publica 
ant  privata  desererentur,  Senatus- 
consulto  diebns  triginta  loctna  est 
Snitns.'  Inde  proprie  minni  Inctna 
dieebatnr,  cnm  erant  in  caato  Cere- 
ris,  hoc  est,  cam  rebns  Venereia  ab- 
stinebant  ad  aacra  Cereris  obeunda: 
nam  Cerealibua  vino  et  Venere  in- 
terdictum.  Vide '  minuebatnr.'  Por- 
ro  Cerealia  erant  a  pridie  Idna  Apri- 
119  per  dies  octo.  /rffln. 

■>  QraUiiiweB]  Plantns  in  Pflenolo : 
*  Vincereits  cervom  cnrsn  vel  gral* 
latorem  gradu.'  Sic  etiam  apnd  Var* 
ronem  lib.  vi.  de  Lingna  Lat.  Ani. 
Aug, 

Grallat9reH    Glosstrinn  :    '  Gn^ 


DB   VBRBORUM  SIGNIPIOATIONB   LIB.  VII. 


206 


imitarentur  segipanas,  adjectis  perticis  fnrculas  habenti- 
bns,  atqne  in  his  saperstantes  ad  similitudinem  ^^  cramm 
ejns  generis  gradiebantnr,  utiqne  propter  difficnltatem 
consistendi.  Plautus:  Vinceretis  carsu  cervas,  et  gral- 
latorem  gradu. 

Gramise "" .  oculomm  sunt  vitia,  qnas  alii  glamas '  vocant. 

Grando ""  gnttao  aqusD  concretsd  solito  grandiores. 

Grassari  p  antiqui  ponebant  pro  adulari :  grassarii  *  autem 
dicuntur  latrones  vias  obsidentes :  gradi  siquidem  arobu- 
lare  est,  unde  tractum  grassari,  videlicet  ab  impetu  gra- 
diendi. 


«  0^^^^^^^9 #« 


30  Qaidain  libri  «iimila^ioMM.— I  Al.  frvMOff.— 1  Al.  groMMru 


NOTJE 


latoret,  veaniA  ^opawTtf.'  Immo  Grdl- 
laioreB.  'Uara^  ^optlir  ezplicat  qnod 
de  ^gipanibns  bic  dicitur.  Jo$,  Seal. 

GraUatortB]  Oralle  tuot  pertice 
ligneae  fnrculas  babentet  quibus  pe* 
des  ponebant.  Oall.  deo  iehamB.  A 
gradlendo,  gradnlae,  gralle.  Inde 
grallatores,  qui  grallis  ambnlabant. 
Plant  Pcennl.  act.  iii.  sc.  1.  '  At  si 
ad  prandinm  me  in  sdem  vos  dixis- 
aem  docere,Vinceretis  cervnm  cursn 
▼el  grallatorem  gradn.'  His  grallis, 
vt  ait  Festus,  pantomimi  utebantnr, 
cam  Panas  sive  ^gipanas  indnebant, 
qaomm  eisicci  pedes  et  cmra  non 
melins  repraesentari  poterant,  quam 
ligneis  illis  pedibns  grallatornm. 
Qoare  et  grallse  Orsece  itaaniA  dictae, 
et  in  Oloss.  '  Orallatores,  itapu^  ^- 
powrns,*  Grallatores  Oraecis  dicnn- 
tor  7^«yct,  Colobathrarii,  et  ipse 
Orallae  colobathra.  Dae. 

■  Grandaf\  hhtiti  ^olice  ikip»,  nn- 
de  Gmmta.  Jos.  Scal. 

GrojRur]  Nonios:  '  Oramia  pitnU 
ta  ocnlomm.  Caecilins  :  Oramiosis 
oculia  ipsa,  atratis  dentibus.'  Gm- 
muL  et  grama  dictnm  pro  gUma^  qnod 
m  yKhii^n,  O  addito,  a  aV^.  OIoss. 
'  grminai  x^fiy*'    Vide  Hesych.  Dae. 


•  GtMdo]  Plin.  lib.  ii.  cap.  60. 
'  Orandinem  conglaciato  imbre  gig* 
m,  et  nivem  eodem  humore  roollios 
coacto,  pruinam  autem  ex  rore  geli- 
do.'  Grtmiia  antem  a  grandit^  Festus. 
Sed  melius  Isidorns  lib.  xiii.  cap. 
10.  agraaiMi,  nnde  et  ^roadif.  Idem. 

P  Gfosiari]  '  Orassari,  a^nroSciy» 
Arvfw(Bco«ai, /SoMfccr.'  *  Orassa, /saSMT- 
/m^  fi^pM.'    '  Orassatnr,    AcnroSvrci. ' 

*  Oras sator,  Asnro5^ff/  Joa*  Seal. 

Grauari]  A  gradior,  grataarif  ire, 
ambniare.  Gloss. '  grassari,  ^virc8ci^, 
^ptdvota,  ffaHitty,'  Mnniti,  ire, 
com  impetn  ferri.'  Sed  postea  hoc 
verbnm  male  andlit,  et  gnuaari  de 
viaram  obseisorlbns  dictum  qiti  in 
praeterenntea  impetnm  faciebant. 
Unde  In  Oloss. '  grassatnr,  AmroSvrcV 

*  vestimentis  exnit.'  '  Orassator  Xa^- 
«o8^n|f ,* '  qni  vestlmentis  exuit,'  It- 
reiir  de  UuMe.  Inde  autem  graBoari 
pro  adulari:  qnod  parasitl  atque 
adnlatores  per  plateas  ambulantes  in 
obvinro  qnemqae .  grassarentur,  ut 
adnlationibns  snis  sibi  victuro  qnaere- 
rent.  £t  qnia  ita  olim  fere  poelae, 
ii  etiam  grassalores  dicti  snnt.  Varro 
in  libro  de  rooribus.  Apud  Oellinm 
lib.  XI.  cap.  2.  *  Vestiri  in  foro  ho- 


8BXTI    POMPBII   FBSTI 


OrayastellaSi^i  senior.  Plantus :  qai  est  graTastelloSy  qoi 
adveait?  at  poto,  gravastellas  a  gravitate  dictas. 

Orave  aos,'  dictam  a  pondere,  qaia  deni  asses,  siiigali  poii- 
do  libras»  effidebant  denariain,  ab  boc  ipso  nomeio  dic- 
tam.'  Sed  bello  Ponico  populos  Romanos  pressas  acre 
alieno,  ex  singolis  assibos  librariis  senos  fecit,  qoi  tantan- 
dem  vaierent.  Item  nnmmi  qoadrigati  et  bigati  a  figora 
caBlatarsB  dicti. 

Gravida  *  est,  qo»  jam  gravatnr  conoeptn :  prsegnans  vdot 
occopata  in  generandoi^  qood  conceperit:  inciens  pro- 
pinqoa  partoi,  qood  incitatos^  sit  foetas  ejos. 


^i»^»»»^  ^^^^^^ 


S  Vide  Notat  iiif.  Qaidani  libb.  hJhnB:   et  mox  Wbrmm. . .  taiifvii  pro 
Xihf^rikt . .  •  Imiliifuieiii.— 4  Legit  Urtin.  t»  gtwad^, 

NOT£ 


neite  moe  erat,  domi  qaod  tatis  erat  t 
eqaot  cariat  qoam  coqnot  emel>ant. 
Poetic*  artit  bonot  non  erat.  Si 
qnit  in  ea  stndebaty  ant  tete  ad  con- 
vivia  applicalitt,  graiaator  Tocaba* 
tnr.'  Hac 

<i  Gr«Mffl«UHf ]  Plant.  in  Epid. '  Sed 
qnit  ett  hmc  mnliercnlaiet  ille  rafia- 
tellnt  qoi  ▼enlt?*  Vide  *  Ra?!  colo- 
rit.'  itnf .  itm^. 

GrwwtlcUiM]  LocntPlantieit  Epid. 
Act.  V.  Sc.  1.  'Sed  qnitbvc  eitmn- 
liercqla,  et  illic  grafaitellot  qni  ve- 
nit  V  Sed  hic  grmutiUM$  non  a  gT«- 
vitote,  ot  potat  Fettnt,  ted  pro  mm»- 
tilim  a  ftmif,  qni  ravi  ett  coloriti 
atcito  gf  grwia,  a  qno  grwoMier  et 
diminnti¥amgf«Mtf«i/Mf,qni  rwMuiiU 
fof,  immo  et  fmoiittUm  corrnpte  etiam 
apnd  Plantnm  legitie  ▼idetnr  Fettnt. 
Vide  *  ravi  colorit/  Dac* 

r  Grim«t]  Hic  locnt  ita  interpnn- 
gendnta  emendandniqne :  Qnta  ocNt 
ttifnit  pandi  tibram  efioibtmt,  dim 
awtim  tftnariM»,  ab  hne  «MtHm  mmMrt 
«Itclam.  Vide  Plin.  lib.  xxziii.  cap. 
S.  et  infra  in  <  SezUntarii.'  Fiii.  C/r- 
«in. 

Gnm  ««]  Vide  Plln.  lib.  xzziii. 


cap.  S«  Feitum  verb.  '  Seztanta» 
rii.'  Ank.Amg» 

Grma  m\  Legebat  Urtinnt :  Qme 
dimi  oiMf  ftivriiii  pMdo  Ubram  ^/kie» 
bantf  dcat  agtem  denariam»  Sed  nibil 
rantandam,  neqne  video  cnr  enm  of- 
fenderit  vnlgata  lectio:  illnm  fngit 
tcilicet  bic  ii6raf  eate  tecnndi  catoa. 
Nam  ita  omnla  plana.  Porro  *ma 
grave '  de  libralibnt  aitibiia  temper 
dictnm,  et  daravit  atqne  ad  primiim 
bellam  Panicnm,  qno  textantarii, 
pottea  nacialei  et  aemancialeay  faeti 
innt.    Vide  *  teztantarii.'  Uae, 

*  Gravida]  Glotiar.  *  Inciente,  in* 
nitente,  parientOi  a  clendo,  et  invo* 
cando  prozimot  qaotqne  aaxiliatoret.* 
Haec  ad  verbnm  '  locient.'  PtU,  C7r- 


Gratfida']  Lego  infra:  Prcfmmi 
ofiai  oecMpata  ta  ^  aiande.  Nam  prmg' 
naae  ett  qnaii  prtf^eiMnif .  £t  Vete- 
ret^CNcrf  et  ffnerf  dicebant  pro  gig* 
mre,  Dac* 

*■  Imum . .  •  qmd  tRalaitif ]  Immo 
potlut  qnod  cieat,  et  ad  anzilium  vo- 
cet.  Glotsar.  *  inciente,  innitente, 
pariente,a  ciendo  et  invocando  prozi* 
mdi  qnotqtte  auzilistoreif'  /dcm. 


DB   VERBORUM  SI6NIFIGATI0NB  1.IB.  VII. 


297 


Gregea  "*  ex  Oraeco  dici»  qaos  illi  &yi\Bif  ^  solent  appellare. 

Gricenea^'  fonis  crassus. 

Groma  7  y  appellatar  genos  machinal»  cnjnsdamy  qoo  re- 

giones    a^i  cnjasqne  cognosci   possnnt,   qnod    genas 

Graeci  dicant  yfAiMva» 
Gruere  *  dicuntur  grues,  ut  sues  grunnire :  unde  tractam  est 

congniere^  hoc  est>  convenire,  quia  id  genus  volucrum 

minime  solivagum  est. 
Grumus^*  terrse  collectio  minor  tumulo. 


^#^«^^^ 


5  Alii  libb.  ydpy^pa,  Vide  inf. — 6  Al.  Gneena, — 7  Al.  Giioiiia. 

NOT£ 


•  Gnge$]  QuM  iUi  ieyiKaSy  melioi 
fHM  iUi  ydfytpa,  Tdfy§pa  est  pro  ydp' 
yapa,  mnlUtndo.  Hetychio  y^ipyapa^ 
vAlftfos,  woAAdL  A  ydptywpa  tl  ve  yipynpa 
factnm  'grex.'  Niti  potiui  tit  iib 
iypais  ez  iKy^ipm,  congeroy  qaas  Vot- 
•U  tenteatia.  Mihi  maxime  placet, 
grex  dici  ab  antiqno  Hebrao  gar,  pre 
qno  nnnc  agmr*  Nam  et  Ita  ilmplex 
gng9f  quod  poitea  aggrtgo,  Idem. 

*  GriociMa]  Mihl  omnino  Ignota 
▼ox :  adeoqoe  bic  niliil  vel  immntare 
andeam  vel  tentare.  /dm. 

y  6r0«a]  OloMSB :  '  Omma,  7p«(- 
|iHr, /ScviXari^  Tnfifiq.'  Et  male  lectnm 
ab  ipao  anetore  Okwsariiy '  Oanma, 
bpaia  fwrrwiic^.'  Lego  Gmma,  Jtmrpa 
TCKTMMe^.  In  aliis  Olottis :  *  Ornma, 
Itimr^pat  ^ rfiv pArpm*  et  *  Ommari/ 
LnciU  '  Viamqne  Vis  degrnmari,  nt 
castrifl  mensor  faeit  olim.'  Oioisa- 
rium  :  '  Ornmat,  fMrpci^  l^itroi.'  No- 
nlns :  '  Ornmm  snnt  loca  media,  in 
qnm  directm  quatuor  congregantnret 
conveniont  vise :'  recte.  Nam  et  in 
castris  et  in  coloniis  capiendis  groma 
ponebatnr  in  tetrantem,  antica  et 
postica  linea  se  inricem  ad  angolos 
rectoe  intersecantibns.  Auctor  Ag- 
genos.  Jof.  &al« 

GfMMi]  A  yr^p*h  ^  maiato  in  R, 


grsma.  Pro  qno  dicitor  grrcma^  •  in 
«•  Gloss.  '  Ornma,  yr4pm¥,  fiatn^u^ 
ypApiii  \*  Nonins  :  '  Grama,  mensnm 
qosdam,  qua  flex»  via  ad  lineam 
dirigontnr,  nt  est  agrimensoram  et 
talinm.'  Hinc  gnMMire  et  dggmwaf. 
Oloss.  *  gramat,fMrpti,  i^tff^V  '  Me- 
titur,  dirigit.'  Lncil.  « Viamqne  De- 
grnmabis  oti  castris  mensor  faelt 
olim.  In  castromm  etiam  metatlona 
gmma  dicitur  mensura  illa,  illnd  or* 
gannm,  qnod  a  metatora  in  loco  me- 
dio  ponebatur  ia  tetrantem»  boc  est, 
nt  qnatnor  faceret  angnlos  normalos, 
ct  ita  di^ideret  castra  in  qnatnor  par^ 
tes.  Et  iocns  ipse  medins  nbi  fnuMi, 
gmma  etiam  dictns.  Nonins :  *  Ora- 
ma  snnt  loca  media,  in  qnm  dlrectm 
qnatnor  congmgantnr  tIs.'  A  gm- 
ma  sen  groma  diotns  '  gromatiens/  et 
<  groinatica'  disciplina,  qum  agroram 
mensnram  docet.  Dac. 

*  Gruml  Olossm :  '  Orannt,  y^po' 
vliwffi*  Jof.  SmL 

GriMre]  Vide  '  congrnem.'  Dae* 

•  GmmM]  Olossarinm :  '  Orami : 
r^/iiBoi.'  '  Orimini,  ol  Zinpliwm  ro6f 
tpwt  xBoi,*   Lege  Gnmmri.  Jos.  Scal. 

Gmmof]  Scribitnr  et  grmmmif. 
Proprie,  divnlns,  terra»  coUectio 
panlatim  exsnrgens.  Unde  exponitnr 


296 


PB8TI   DB  VBRB.  SI6NIF.  LIB.  VII. 


GuLLioc^/  ^  nacam  jnglaiidiiiin  samiiia,  et  viridia  pata* 

mina. 
Gargastiam/  genas  habitationis  angnstam,  a  gargQlione 

dictum. 
Guttarniam/  vas  ex  qao   aqaa  in  manns  datar :  ab  eo 

qaod  propter  oris  angastiam  guttatim  flaat 


8  Legcndttffl  mooet  Dac.  GuUUtt  vel  GtUUoUt, 

VOTJE 


ri/tfi^s.  Olost. '  Onimi,r^fi^  :*  inde 
propter  timilitadiDemy  acerfi  lapi- 
domy  qai  ad  terminorom  dtstinctio- 
nem  ponebantor,  grumi  dictL  OloM. 
'  grnmi,  ol  iioplfarrts  robs  Zpovs  Xi9oi,' 
*  Lapidet,  qni  finei  partiuntur,  di¥i« 
dnnt'  Et  Gloat.  Orasco.Lat.  '  Bpmf 
xtBoi,  gmroi.'  Gmsiits  antem  a  *  con- 
gerie '  dncit  Nonius.  Vossiua  a  «pv- 
|i^9,  frigua,  qnia  frigore  rea  concret- 
cnnt :  led  veriaimiliui  iUud  quam  ve- 
rioa.  Pnto  a  gno,  id  esl,  eongmot 
dictnm  grmmM,  qnod  terra  multa,  et 
mnlti  lapidei  coeant  et  congmant  ad 
gmmnM  efficiendum.  A  grwmtf  fac- 
tnm  difflinutivum  grmmulu»,  pro  qna- 
libet  acervatione  et  atrue.  Paulinna 
£pi8tol.  S.  ad  SeTerum :  <  Et  nt  to- 
tam  jnxta  Dei  verbnm  confectionem 
propfaetici  pania  impleret,  lentem 
qooqne  et  bordenm  viciam  miacuiatet 
in  grumilum.'  A  gramiia  facta  Oallica 
voxgrMneaii.  Dac. 

^  GuUioea]  Oloaaar.  <  OnillicioU 
cortice  oocia  juglandit  viridi,  per 
quem  corpna  humannm  intelligi  vult.' 
Ful.  Ursm. 


GuUioete]  Vide  eadem,  verbo  '  Cit- 
liola.'  iliU.  Aug. 

GuUiocm]  Gloaam,  'Onlluca,  Kupono' 
r^/Aia,'  et,  '  OntilllocK,  uipom  /uucpA, 
wapk  AoiiKiAAiy.'  Lege,  Gutt&em^  wof 
pwnifua.  Gottioc»,  «^(pMi  ftuupJi  De 
longii  nnciboa  alibi  aatia  diiimaa. 
Jo§,  Seal. 

GuUioem]  Lege,  guUues  vel  gmUio» 
/«.    Vide  <  Cnliola.'  Dae. 

c   GaiYafttom]    Qnin  et  gurguHm. 
Oloaam  enim  interpretantnr  acnyirf 
rior  fipax6.  Jo§.  Seul. 

Gwrgutiium]  A  gafyaiione.  Nana 
gurgulio  et  gaf^rai<tam  espoonntar 
okitfAirioy  fipv)d*t  *  habitatio  angnata ;' 
tamen  guTgwUiMm  potias  a  goryile  qan- 
li  gargiiliam*  Nam  proprie  gnrgoi* 
<iam,  taberna  obacura  et  Intena.  Dm, 

^  Gattamiam]  Oloiam :  '  Ootlnr- 
nnm,  iIBos  oot^ovr  iarpiunmo.  Ont- 
tnraiom,  fioBi^^  wpotumkf  in  tif^.* 
Ultimum  videtnr  dictnm  qnod  gnt- 
talim  fiat.  Joi.  SeaL 

GoAamiam]  Vide  '  Cotnrainm/ 
Dae. 


SEX.  POMPEII  FESTI 


DE 


VERBORUM  SIGNIFICATIONE 


LIBER    VIII. 


Habitior/  pinguior. 
Habitado/  habitus  corporatn. 

Halapanta '  "^  significat  omnia  mentientem  :  ab  eo  quod  ha« 
let  omnia :  akt/iv  enim  Grseci  rijy  irXayi}y ;  id  est,  fallentem, 
'  appellant. 


1  '  L.  m.  Holaphania:  forte.  HolwUa^  cz  Oraeco  tKos^  et  ktwrin*  Fuit/, 
C//WI.    VideNotas. 

NOT^ 


*  HabUwr]  Retpicit  locom  Tereot. 
Eanacb.  ii.  S.  *  Si  qna  est  htbitior 
pauio,  pngilem  esse  ainnt,  dediicnot 
cibaiR.'  Dac. 

^  Habitudo^  Piofnedo.  Oall.  inboH' 
pomi»  Terent.  ibid.  ii.  2.  *  Qni  co- 
lor,  nitor,  ▼ettitnt,  qne  babitudo  ett 
corporis.'  Idem, 

^  HaUqtamta]  Ego  snspicor  Plao- 
tom  scripsisse  Halopania  per  o,  nt 
vofA  ri^  ^a  simile  faceret,  ac  vafM 
rh  tr^KO¥  factum  est  sycopbanta.  Ni- 
hil  significat  If alopnirfa ;  sed  Coroice 
et  tempore  lusom  est,  propter  habi- 
tom  marionm,  et  recte  hodie  in  Plau- 
tinit  codicibiit  legitnr  per  o,  *  Halo- 
l^antara,  an  sycophantam  hunc  ma- 
gis  ette  dicam,  nescio/  in  Curcnl. 
Jos.  ^m/. 


Hala|Mmta]  Liber  antiquns  holaphan'' 
ia.  Male  Fnl?.  Ursin.  Hoipaia  ez  Orae- 
co  BKos^  totns,  et  inrordMf  fallo.  Legen- 
dnm  halopkanta,  Reipicit  locnmPlan- 
ti  Cnrcnl.  iv.  1.  *  Halophaotam  an  sy- 
cophantaro  hnnc  magis  esse  dicam^ 
nescio.'  Sed  pessime  Festns  Aatopan- 
iam  (ut  ipielegit)  omnia  mentientem 
interpretatnr,  ab  ikii,  irXib^,  error, 
et  ir^o,  omnia.  Nec  meiiut  viri 
doctissimii  qnorom  alii,  ut  Scaliger  et 
Canterus,  hialopkantam  dici  volnnt  ab 
iks^  mare,  et  ^olMo^ai,  ostendere,  ob 
▼estitum  nauticnm.  Alii,  nt  Nonioti 
ab  BKii  et  t^aim»,  tezo,  qni  mendacia 
tezity  contnit.  Alii  deniqne,  nt  Tor- 
nebns,  ab  8Aot,  totnt,  et  ^obwiiaiy 
quati  qui  sit  totus  in  ostentatione. 
Mirum  in  tahtit  virlt.    Halophant* 


30» 


SBXTI    POBIPBII    PE8T1 


Hallns/  pollex  pedis  scandens  saper  proximiiiii^  dictas  a 
saliendo :  nam  ixxofuu  Gmce,  Latine  significat  salio. 

Hamo  ^  cognominatns,  qnia  in  arena  putatUT  inventus,  que 
Graece  hoc  nomine  j/tjxo;  appellatnr,  cni  cornna  affignn- 
tur  arietis,  a  genere  pecoris  inter  quod  inventns  est. 

Hamotrahones  ^  alii  piscatores»  alii  qui  nnco  cadayera  tra- 
hunt. 

Hanula»'  parya  delnbra,  quasi  fanula. 

Haruiga  ^  ^  dicebatur  hostia,  cujus  adhaerentia  inspicieban- 
tur  exta. 


2  Scribendnm  pntat  Scal.  ilrtiifs.  Vide  inf. 


NOT£ 


ii  dicebantur,  qni  eoiy  apnd  qnoi  sal 
pri¥atnni  contra  leges  repertnm  fn- 
erat,  deferebant,  nt  tycophant«,  qnl 
eoe,  apnd  qnos  ficns.  Nam  qnod  ho- 
dieqoe  apnd  noa  fieri  viderant,  nt  ne- 
ralni  e  certit  qnibusdam  locis  In  alia 
sal  auferre  licitnm  8it,id  ollm  et  apnd 
Orsecos  obser^atnm  fnlsse  ¥01  nniciu 
Aristopbanis  locns  fidem  faciet  ex 
Acham.  ii.  6.  'AAX'  Mpdftm  iiex^yj^, 
npaKMKOttfjL^mf^Arittaf  mU  «^^01^10,  ical 
irapd(|ffr«,  *Ztrvtto^dtfTM  Mryapimf  rh 
XAay(ffitia,  KflT  mw  cUofw  ttottr,  l^  Xatyd- 
Smt/H  x^tpt^p  1i  n6poBw9 1^  x^"^' 
Mtt  Tavr'  ^  Mryi^uiA,  niyAryar^  oM* 
ipi^p^.  *  Sed  homimcioDea  pesslmi, 
notm  pessimss,  Inhonoratl,  raale  slg* 
nati,  ignobiles,  F^dso,  aocnsamotMe* 
garensium  pennlas,  Et  sicnbt  vide* 
bant  Cttcnmerem,  vel  lepuscnlnni^ 
Vel  porcnlnm,  vel  aUinm,  ant  etiam 
micam  salis,  Omnla  erant  Megarica, 
et  vendebantnr  eodem  die.'  Hnc 

0  HattMs]  Vide  <  Allex.'  Ani.  Avg. 

HMui]  Ut  snpra  •  Allns.'  i  wMt 
fulrpu  SdimiAof .  Oloasm.  Jos.  Sad. 

•  /faine]  Mntilns  esse  videtnrhlc 
loens,  qni  forsan  ita  supplendns  sit : 
Hcmaie  cofneminnliis  est  JufUtry  91M. 
Mam  de  Jove  hie  agitnr,  qnem,  cnm 
LUiero  patri  per  Libyss  deserta  iter 
cnm  exercitn  facienti,  sitiqne  arido. 


arietis  formam  lodntns,  fontem  pede 
vel  comn  effoesnm  ostenderit,  ab  are- 
na,  qnm  Ormce  $ii^s  dicltnr,  Hem* 
meaem  cognominaturo  et  snb  ejnsdena 
arietis  persona  cultnm  foisse  poe- 
Xm  fabnlati  sunt,  nnde  Orsscls  B^ie- 
irpAiwvos, '  arietinnm  onpnt.'  Latinia 
'  corniger.'     Sed  vernm  est  Hnwmo 
non  a  Orseoo  tf^ifwt  areoa,  sed  ab  JB» 
gyptiaco  ^ifiouff,  iit  Herodotna  et  Sa- 
stath.  apnd  Dionjrs.  tradnnt.    Doeet 
antem  doctlsslmns  Bochartns  Jovcm 
eme  Ckmm  sive  Hwti^  lllinm  Nose,  qoi 
in  sterilea  Africm  areDas  ablegataa, 
ibi  per  mnltn  smcnla  cnltns  cat  a«ii 
nomine  Jovia  Hmm  aen  HemaMmn. 
^gyptii,  molllto  sono  densa  aspiim* 
tionis,  J^fifwGr  vel  ^^ieS^  dieebant»  et 
ab  eo  toU  Africa  itaMmnie  olfan  noal- 
nata ;  nt  ex  Alexandro  PolyhbtsHm 
testatnr  Stephanns.  Hec 

'  HemofraAonca]  Pisentofes,  et  ^l 
nnco  qnasi  harao  cadavern  trabebam : 
hio  antem  Romanomm  raorem  allm- 
dit,  apnd  qnos  damnatornra  cadavmfm 
nnco  in  Oemoniaa  vel  in  alia  leca  tv«. 
hebantnr.  /dm. 

f  Hemiie]  A  OrmroMilr,  per  trsmn 
positionem  Mr,  digamma  ^Bolice  P«* 
i^,  lannm.    Inde  /enahun,  et  poalto 
k  pro/,  nt  smpe  apud  Veteres, 
lum,    Vide '  Annm.'  Idewi. 


DB  VBRBORUM   S16NJFICATI0NB   LIB.   VIII. 


301 


Hast»  sQbjiciebantar  ^  ea,  qase  pablice  venuDdabant :  quia 
signam  pnecipoam  '  est  basta.  Nam  et  Cartbaginenses  ^ 
cnm  bellam  vellent,  Romam  bastam  misemnt :  et  Roma- 
ni  fortes  viros  ssDpe  hasta  donarant* 

Hbbbs/  retnsi  acaminis. 

Hecate,""  Diana,  eadem  pntabatar  ^  et  luna,  et  Proserpina. 

Hedera "  dicta,  qnod  hsBreat ;  sive  qaod  edita  petat>  vel 
quia  16,  cai  adhseserit,  edat :  qaae  in  tutela  Liberi  pata- 
batar  esse,  qaia  ut  ille  juvenis  semper,  ita  h»c  viret :  vel 
quia  ita  oronia,  sicnt  ille  mentes  hominumy  illigat 

HeliconideSy  mas8B  a  monte  Helicone  vocatas. 

Heluacea,®  genas  omamenti  Lydii,  dictum  a  colore  boom, 
qui  est  inter  mfum  et  album,  appellaturque  helnus. 

Helacus/  ab  hiata  et  oscitatione  dictus. 


4  •  Vox  prmeipmm  forte  matanda  in  praUU'  Pulv.  VrsiD.— 4  Ed.  Scal.  pvfcfar. 


NOT^ 


^  Bandga]  *Api|,  ariea,  Inserto 
digaiD.  ^ol.  BfFt^.  Arwbe^  iode  harui» 
gttf  proprie  hoitia,  cum  ariet  sciliret 
roactabatnr.  Sed  postea  quaevis  hos- 
tia,  cojus  exta  intpiciebantar,  karuiga 
dicta.  Id  antiqna  Mediolanensi  ie- 
gltnr :  Harmga  dieebaiwr  Aoffio,  etijut 
ad  hepaiia  uupieienda  eondwwtur  ari' 
oU.  Unde  Vossins:  Ctgaa  ad  hepar 
et  exta  inspieienda  eondueuntur  arioli» 
Idem. 

'  Hoita  Bu^ieiebantur']  Cum  qnld 
pablice  ▼enlbat  hasta  erigebatar,  nn- 
de  paiilm  apud  Veteres  '  sub  basta 
venire'  reperias.  Inde  antem  mos 
dednctus  videtur,  qnod  primis  tem« 
portbas  ea  tautnra  pnblice  venibant, 
qnm  bello  capta  fncrant,  Grseci  vo- 
caot  dop^uniTa,  Idem. 

^  NoM  et  CarthaginenMeB']  Sic  Ro- 
mani  in  eonim  fines,  qnibns  bellum 
iodicebant,  hastam  mittebant.  Quem 
morem  aUbi  fusias.  Vide  '  Bellona.' 
Jdem, 

>  Hebee]  Corpora  obtusa  et  minime 


acnta  hebetia  proprie,  et  per  meta- 
phoram  homines  stupidi  et  crassi  he- 
betes  dicti  tunt.  Idem, 

■  Heeate]  Eam  in  coelo  Lunam,  in 
terris  Dianam,  in  Inferis  Proserpi- 
nam  fuisse,  poers  fabnlantar.  Unde 
f  t  tergemina  dicta.  Alil  tamen  diver- 
sas  facinnt.  Idem, 

"  Hedera]  Vide  *  Ederam.'  Ant, 
Aug, 

Hedera]  Ab  edendo,  edera^  et  com 
EApiratione,  ut  solebant  illi  Veteres, 
hedera,  Idque  magis  placet  qnam  ab 
h«rendo,nam  tertiom  etymon,  *qood 
edita  petat,'  ineptnm  plane  est. 
Idem, 

^  Heluacea]  Heluns  dicttur  color 
Inter  rnfum  et  album,  ab  /Eolico  W\- 
^or,  niger,  fuscns,  pallidns.  Varr. 
lib.  II.  de  R.  R.  '  Colore  potissimnm 
nigro,  deinde  rnheo,  tertio  helno, 
qnarto  albo.'  Ab  Adaas,  helnohu, 
helninns,  et  helnaceus,  qoi  helnum 
colorem  refert.  Idem, 

P  Helueui]  Vide  '  Elucus.'  Idem, 


aos 


SBXTI    POMPBII   PBSTI 


Helaela,**  bolera  minata. 

Helao'  dictas  est  iminoderate  bona  sua  consamens,  ab 

elaendo.  Gai  f  aspiratur,  ut  ayiditas  magis  exprobretar : 

fit  enim  vox  incitatior. 
Helas^'  et  helasa  antiqui  dicebant>  qnod  nunc  holas,  et 

holera. 
Hemina/  ex  Grseco  ^iMffu ;  quod  est  dimidia  pars  sextarii. 
Hemona"  humanai  et  hemonem  hominem  dicebant. 
Herbam  do/  cum  ait  Plautas,  significat,  victom  me  fateor ; 


00*»^*^^^'»»'» 


t  E«dem  ed. 
HeUuu 


pro  Cm.— 6  Legendnni   monent  Scal,  Dec.  HHtt»  el 


NOT^ 


4  HHuOa}  Titinnini :  <  Lenti  cali- 
do,  elnela,  repolt,  rnmices.'  Jo$» 
SaU. 

HtluekH  Veteren  pro  koku  dice- 
bant  hebu,  nt  *  Apello '  pro  *  Apollo/ 
et  ab  hehUj  heluela,  parva  kotera.  Ti* 
tinnios  ;  '  Lenti  calido,  eluela,  ra- 
pulOf  mmices.'  Olosttt  :  '  heluola, 
Aaxoyd^a.'  Inde  et  kelmone$  Meurtio 
non  ▼oraces,  nt  infra  Festttt  docet, 
led  delicati  et  opipari,  ab  egrotis 
voce  trenslata,  qni  naoteabnndi  et 
fastidioti  oleribos  tantnm  olim  victi- 
tabaot.  Dae, 

r  Hebio]  Ab  elnendo  eluo,  qui  bona 
tua  elnlt,  i.  dissipat,  perdit.  Cnm 
asplratione  heluo.  Oloss. '  belno,  Ao- 
^^mif .' '  Heluari,  KnpCfftrear^  Aoiirtrf. 
Qiiomodo  '  banrire  opes '  dixit  Mar- 
tialis.  Sed  vide  sopra  '  beloela.' 
Idim. 

•  HOue  et  keUua^  Lege,  kelut  et 
heleea,  et  ita  Scaliger.  Heleta  antem 
pro  holeea,  quod  pro  kokra,  Ut '  Va- 
lesii,'  «  Valeril.'  •  dasi,'  •  dari,'  dcc. 

^  Hiemtiia]  Diinidia  pars  sextarii, 
nam,  *  Heminss  recipit  geminas  sex- 
tarius  unns.'  A  Grapco  fuuav :  melios 
a  GrsBco  l^u,  semi.  Na  est  vocis  pro- 
dnctio.  Idem, 


*■  IfeiNoiia]  Heaisfieiii  pro 
dicebant  Veteres.  Ennlus:  'Volla- 
ris  in  sylvis  misernm  mandebal  he- 
monem.'  £t  ab  kemio^  hemooiis,  i. 
Iiumanns.  Xdem, 

*  Herbam  do]  Nam  nemo  poterat 
dici  victor,  nisi  prins  is,  quem  vicis- 
set,  se  victum  fateretur,  et  victnm 
agnosceret.  Ennius:  '  Qni  vicit,  noo 
est  victor,  nisi  victu'  fatetur.'    Cita- 
tur  in  fragmentis  Servii,  qnsB  extant 
in  pluteis  P.  Danielis.    Versns  vero 
Attii,  qoi  citantur  ex  Meleagro  a 
Nonio,  nihil  ad   rem:  immo  contra 
sententiam  ipsins  Nonii,  qui  eos  ad 
hoc  proverbiom  accommodat.    Snnt 
autem  hi :  *  Gandent,  curront,  cele- 
brant,  berbam  conferunt,  donant,  te- 
nent.     Pro  se  qoisque  cum  corona 
clarum  conlnstrat  caput.'    Nam  hic 
qnidem  agnoscitur  victor,  at  non  a 
victis.    Snnt  enim  socii  et  squales 
Meleagri,  victori  de  soe  interfecto 
gratolantes.  Jos.  Scal, 

Herbam  do]  Plin.  lib.  zxii.  cap.  1. 
*  Apnd  antiqnos  slgnoro  victorim  eret 
porrigere  herbam  victoi,  hoc  est,  ter- 
ra  et  altrice  ipsa  humo,  et  hnmatione 
cedere,  quem  morem  etiam  nunc  dn- 
rare  in  Germania  scio.'  Vides  hunc 
morem  in  Germania  aetate  Plinii*  el 


DE   VERBORUM   SIGNiPICATIONB   LIB.    VIII. 


308 


quod  est  antiqase,  et  pastoralis  yitSB  indiciuiii :  nam,  qni 

in  prato  cursu  aut  viribus  contendebant,  cum  superati 

erant,  ex  eo  solo>  in  quo  certamen  erat,  decerptam  her- 

bam  adversario  tradebant. 
Herbilis  ^  anser,  herba  pastns>  qui  gracilior  ^  est  quam  fru* 

mento  altus. 
Herceas?  Jupiter*  intra  conseptum  domus  cujusque  cole- 

batur,  quem  etiam  Deum  penetralem  appellabant. 
Hercules  *  astrologus  dictus,  quod  eo  die  se  flammis  injecit^ 

quo  futura  erat  obscuratio  solis. 


6  Pro  graaUor  qoidam  grandior:  mtle,  censente  Dac— 7  Al.  Hercht». 


NOT£ 


ego  enm  etiam  nnne  dnrtre  in  Vas- 
coDia  certo  •cio.  £t  inde  originem 
traxisse  arbitror,  qnod  cnm  primnm 
pngnae  genna  apnd  antiqnos»  ntpote 
pastores,  locta  fnerit,  Tictnt»  nt  se 
terram  tetigisse  ostenderet,  et  ita  se 
plane  minorem  fateretnr,  victori  her- 
bam  ex  eodem  loco  decerptam  porri- 
gebat;  neqne  enlm  viQtor  is  dici  pote- 
raty  nlsi  victiis  fateretur,  et  ▼ictorem 
agnosceret.  Ennins : '  Qni  vicit  non 
est  victor,  nisi  victn'  fatf  tnr.'  Sed 
postea  iilod  ad  atia  tradnctnm,  et 
*  herbam  dare/  pro  se  victnm  faterl, 
dictnm  est.  Inde  Nonins :  *  Herbam 
Veteres  palmam  vel  victoriam  dicl 
volnnt.'  Sed  haec  panlo  aliter  Ser- 
vint  ad  lllod  viii.  iEneid.  *  Et  vitU 
eomtos  volnlt  prastendere  ramos.' 
'  Ut  in  pacis  petitione/  inqnit,  '  ra- 
mat  oliv»  eum  vitlis  offerebatnr,  par- 
tim  fabnlat,  partim  natnrae  efficit  ra- 
tio.  Nam,  com  de  nomine  Athena- 
mm  Neptnnna  et  Minerva  contende- 
rcBt,  et  Jnstisset  Jnplter,  ut  lllins 
Bomine  diceretnr  civitas,  qoi  munns 
melint  obtnlistet  bominibns,  Eqnnm 
NeptaDus,  Minerva  Olivam  protnlit, 
et  ttatim  vicit.  Unde,  cnm  ejns  ra« 
aUcnl  offertory  indicat  enm  esse 


meliorem.  Hincestillud  proverbinm, 
herbim  do,  id  est,  cedo  victoriam, 
qnod  Varro  in  antiqnarnm  libris  po- 
nit :  Cnm  in  agonibus  herbam  in  mo- 
dnm  palmae  dat  aliqois  ei,  cum  qno 
contendere  non  cnpit,  et  fatetnr  esse 
meliorem.'  Haec  Servios.  Sed  mnlto 
melius  Festns.  In  Oratcia  antem  ma- 
nns,  sive  manum,  vlcti  pngiles  porri- 
gebant.  Theocrit.  Id.  xxii.  irat  8* 
M  yoia»  Ktrr^  &XXo^poy^y,  ical  h»» 
4arxfro,  rtucos  &irav8»y,  ^hfuporiptu  ifia 
X^tpas,  Id  est,  *  totos  vero  huml  Ja- 
cebat  ezanimis,  et  porrlgebat,  pug- 
nae  rennntians,  Ambas  simul  manus.' 
Ubi  olim  plnra.  Dac, 

y  HerbUi»]  Lncillins  :  '  Anserit 
herbilis  vlrns.'  Citatnr  in  fragmentit 
Servii.  Jot.  Seal. 

HeHnlU  anaer']  Lncilins  in  frtg- 
mentis  Servii :  *  Anseris  herbilis  vi- 
rus.'  Dae. 

"  HereeaoJvpUer']  Sie  dietns,  qnod 
intra  conseptum  parietem,  qui  Ipicof 
dicitur,  colebator.  Ovld.  in  Ib, 
'  Cni  nihil  hercei  profhit  ara  Jovia.' 
Ideoqne  *Domesticns/  «Cortalis/  et 
«Septitins*  Latine  dicitnr.  Dae, 

*  Hereules]  Atqni  is  se  Sammis  in« 
jecit  anno  ante  Chrifltnm  natnm  1190« 


804 


SRXTI    POUPKll   PB8TI 


Here»''  id  est,  adverbiinii  temporis  heri,  dictam  a  GnDCo 

Heredimn/  praediam  parvolom. 

Herem  **  Marteam  antiqui  accepta  hereditate  cokbant,  qam 

a  nomine  appellabatnr  beredam,  et  esse  ona  ex  Maitis 

comitibas  patabatur. 


qno  aiiio  niilU  fait  tolU  obscaratio. 
Molittt  Sorviui  od  illnd  i.  ^neid. 
*  Docuit  qiis  maximns  Atlts,'  '  Htc 
Atias/  inqnit,  '  lapeti  filint  in  Afri- 
ca  natns  dicitnr.  Hic,  qnod  annnm 
In  tempora  diviterit,  et  prlmni  stel- 
lamm  versns,  vel  circulornm  vel  tide- 
mm  transitnm  natnratqne  deacrip- 
ait,  ccelam  dictnt  est  luttinere,  qnia 
nepotem  tonm  Mercnrinm  et  Hercn* 
lem  docuiate  dicitnr,  nnde  et  Hercu- 
let  coelum  ab  Atlaate  tnsceptimi  tnr* 
tionitte  narratnr  propter  coeii  tcien- 
tiam  traditam.  Conitat  enim  Her- 
cnlem  Pbtloaoplinm  foitte.'  AtUn- 
tem  ette  Enochnm,  qni  Aatrologtm 
Inventor  fnit,  refert  Enteb.  ea  Enpo- 
Umo  de  JndaeU,  obi  alt,  Abraliamnm 
AttrologUm  et  aliaa  acieirtiaa  Helio- 
polldocentem  affirmaaae  Babylonioa 
iV  tlfpM^iF  oMy  «ts  IMIpx  Annr^tviiir 
ml  rovrar  ripifK^Mu  wpSrow  vV  'Aarpo* 
KtiYitaf,  u  'Eamm  inveniionem  £- 
Rocbo  tribuerot  enmque  AatroUgiam 
prlmnm  inveniaae.'  £t  non  mnlto 
poat:  'BXXnMtf  K4yw  rhtf  'ArXdrra 
ti^inu  iorpoKaylaWt  fJroA  imI  rW  «A* 
riv  ical  'Enix*  ^<>*^  8i  'Ep^  ytif4ff$ai  vAr 
MatfiwrdXcvA,  hf  w4m  8i*  kyy^Mif  itov 
Tiwnu,  «ol  liftSa  9§Ttn  iwtyimimi,  i. 
'  Oraecoa  affirmare  Atlantem  Aatro- 
logUm  inveniaae,  ct  enadem  eaae  £• 
Dochnm*  £nocho  aotem  genitnm  Ma- 
tbntalero,  quo  ab  Angelia  Dei  omnia 
edocto,  noa  ita  porro  didiciate.'  id. 

^  Here]  Pro  keru  Plant.  Capt.  i. 
S.  *  Advorte  animnm  aia  tn,  ittoe  cap- 
tivoi  duot  Here  quoa  emi  de  prmda 
de  qnvttoribua,  Hia  indito  catenaa 


aingnlariaa.'  A  Ormco  x^*  extrite 
9  et  X  verao  In  k,  factnm  fccaa:  nam 
ita  Veterea  dlcebaat  poaten,  keri, 
kert,  Idem. 

«  2f«radin«]  Varro  llb.  i.  cap.  10. 
de  Re  Rnat.  *  Antiqnna  noater  antc 
bellnm  Pnnicom  pendebat  bina  jn- 
gera,  quod  a  Romnlo  primnm  dtviaa 
dicebantnr  viritim,  qntD,  qnod  here- 
dem  aeqnerantnr»  berodlMi  appeiU- 
mnt.'  Ant.Awg» 

Hertdmm\  Cornel.  Nepoa  in  Por- 
cU  Catono : '  Veraatoa  eat  la  Sabiaia» 
quod  ibi  berediom  a  patra  relictiuB 
babobat.'  Doc 

^  Herem]  Veroor,  no  Verrina  in 
cormptam  acripCnram  oiToiHlerit :  nt 
Herem  pro  fierumem  legerit.  Nam 
Neriem  noa  ex  comitiboa  Martia, 
quanquam  nibll  affirmo.  Ceteram 
berem  pro  beredem  dicebant.  Accioa 
Didaacalicon  lib.  i.  *  aapientiaeqne  m- 
victa»  gratla,  Alqno  honoriav  patera 
erem  mactavit  anrea.'  Ita  enim  alne 
aapimtione,  ut  apnd  PUntom  Me- 
DKchmU :  '  Qnor  aiuna  facere,  qnoi 
ago,  qna  tn,  erea  eram  V  Nam  maU 
veterea  tam  oxcnai,  qnam  tcripii,  ba* 
bebant,  croa.  Joa.  Scal. 

Herem  Mtarteam]  Uerem,  ot  erem 
aine  aapimtione,  pro  berodeaa  Veto- 
rea  dicebant.  Accina  Didatcal.  iib.  i. 
'  aapientiaeqoo  Inviotm  gratia,  Alqne 
bonoria,  patera  erem  nuwtavit  on- 
roa.'  Ita  PUnt.  Monac  iii.  9. '  Qnor 
anana  lacere,  qooi  ego»  qoa  tn,  craa 
eram  ?'  Neqno  verUifliile  cot  qnod 
ait  Scaliger,  Vorrinm  in  corraptnaa 
acrlptanm  Uicidiaw»  ita  nt  kttem  pro 


OE   VERBORVM   SI6NIFIGAT10NE   LIB.  VIII. 


905 


Heres  apnd  antiquos  pro  domiDo*  ponebattir. 

Herma'  a  Graecis  ponitar  pro  firmamento.  Unde  etiam 
Mercnrii  nomen  inventoris,  nt  putabant,  firmae  orationis 
dictura.    Interdum  etiam  saburram  ^  significat. 

Hemici  ^  dicti  a  saxis,  quae  Marsi  bema  dicnnt. 

Hetta '  res  minimi  pretii,  quasi  hieta,  id  est,  hiatns  horoinis, 


NOTiE 


Nerienem  legerit.  Nam  et  Nerien 
non  comea,  se<l  uxor  Martit.  Sed  eo 
tanttim  erraBse  videtnr  Festus,  qnod 
Herem  Martis  comitem  dizit,  qaae 
Nerienis  potius  ejus  nxoris  comes 
fuit,  nnde  et  eam  cum  Neriene  con- 
jungit  Eonins :  '  Nerieneni  Martis  et 
Herero.'  Dac. 

^  Heres  pro  domtno]  Oloss.  *  heres, 
K^piosy  KXiipow6fwSf*  dominns,  possea- 
sor.  Plant.  Mensch.  111.2.  *Prandi, 
pota¥i,  acortnm  accnbni,  abstnli 
Hanc,  qnojns  berea  nnnqnam  erit 
poat  bnnc  diem.'  Inde  Jnstinian.  § 
ult.  de  hered.  qnalit.  et  diff.  *  Pro 
berede/  inqnit,  *  gerere,  est  pro  do- 
mino  gererej  veteres  enim  heredea 
pro  dominis  appellabant.'  Niroirnm 
ab  heruB  Veteres  fecere  Aeres,  neque 
obstat  sylUbae  prioris  ratio  quae  in 
kerei  prodncta,  in  herue  corripitnr. 
Idem  enim  sappe  alias  fit.  Tamen 
▼iri  docti  heres  deducnnt  ab  Hebraeo 
iwreech,  '  Heredem  esse,' '  possidere,' 
qaod  non  alienom  est,  praesertim  ai 
keeres  aive  haire$  per  diphthongnm 
olim  acriptnm  fuit.  Idem. 

'  Herma]  Oraecom  est  Ipjua,  fnnda- 
nientnm,  firmamentnro,  passim.  Sed 
male  ab  herma  Mercurium  Hermen 
dictnm  vnlt  Fest.  quod  ipae  firmae 
orationia  fondamentum  sit,  ut  herma 
navinm:  4pfi^senim  a  verbo  ^p^,dico« 
onde  Ip^,  inserto  /i,  hpiiiasy  per  con- 
tract.  JpM^f,  bermes.  Idem. 

9  IiUerdum  eliam  Saburram]  Hoc  a 

priori  uotione  pendet,  qna  scilicet 

herma  firmamentum  aignificat.    Sa- 

Imrra  enim  nlhil  alind  est,  qnam  na- 

Deiph,  et  Var.  Clas.  Pomp. 


vinm  firmamentnm,  Ijpyta,  nempe  are- 
na,  sive  etiam  lapides,  et  alia,  qnaa 
ad  certam  nsqne  mensuram  navibus 
imponuntur,  ne  instabiles  sint.  He- 
sych.  Mppa  rhrifp  vaw  tp^tapa  <mytifo9, 

*  Herma  Sabnrra,  firmamentnm  na- 
vesfirmans.'  Idem, 

^  Hernici]  Populi  in  Latio,  Lavinio 
et  Albfle  propinqni,  sic  dicti  a  aaxis, 
quae  henue  Sabinia  dicnntur,  nnde 
Virg.  *bernica  saxa,'  dixit  vii.  /E' 
neid.  ubi  Servina:  'Sabinorum  lin- 
gna  aaxa  hern»  vooutnr.  Qnidam 
dnx  magnus  Sabinos  de  suis  locis  eli- 
cuit,  et  habitare  secnm  fecit  saxosia 
in  montibns,  unde  dicta  sunt  hernica 
loca  et  populi  liernici.'  Idem. 

*  Hetta']  Veteres  Olossae :  *  Ecta, 
^KoktIs  liprlov.*  At  Hitta  aliter  in- 
terpretantnr :  'Hitta,  Hicta,  ^mV 
^otas,*  videlicet,  qnod  superius  CiC' 
cum  dici  annotatum  est,  et  *  Hittus, 
^i^  Kw6s,*  Unde  factnm,  '  Hitlio» 
Ixrti»/  proprium  canum  vestigia  in- 
dagantium  com  aliqua  vocis  nicta- 
tione.  Idem, 

Hetta']  Scribitnr  et  hecta^  et  expo- 
nitnr  ^Xoirrlff  kpriov,  ab  ^fw,  coquo. 
Immo  potius  ab  hio :  in  panis  enim 
pusulis  exigrius  hiatnscernitnr:  cave 
tamen  hetta  cum  hitta  confundas  : 
hitta  enim  vel  hieta  est  tfiipf^tasqvLod 
ciccum  dici  superius  est  annotatnm. 
Aliod    est    et   *  bittus  ^k^   Kvrhs,' 

*  vox  canis  ; '  unde  factnm  Hittio^ 
iX*^^,  proprium  canum  vcstigiainda- 
gantinm  cnni  aliqua  vocis  nictatione. 
Recte  antem  Festns  '  qnasi  hicta.' 
Nam  inde  Veteres  hictare  dicebant. 

Fett.  V 


306 


8BXTI    POMPB1I    FB8TI 


atque  oscitatio.  Alii  pasnlam '  dixenint  esse,  quae  ia 
coquendo  pane  solet  adsargere :  a  qaa  accipimus  rem 
nallias  pretii,  cum  dicimus,  non  bette  te  facio. 

Heus/  adverbiam  vocandi  a  Grceco  at  venit. 

HiLARODOSy*  lascivi  et  delicati  carminis  cantor. 

Hilum  "^  putant  esse>  quod  grano  fab»  adbasret :  ex  qoo 
nibil,  et  nihilom. 

Hippacare'' est  celeriter  animam  ducere:  ab  equi  balitu, 
qui  est  supra  modum  acutus. 

Hippagines,''  naves»  quibus  equi  vebuntur^  quas  Graeci 
Imrayay/ob^  dicunt.' 


*^0»^^ 


8  Qnldam  libri  pMiliilaiii.— 9  Vnlgo  ^fitM  Grtfct  Ywouf  dtamf. 


NOTJE 


Vide  Diomed.  lib.  i.  Xdtm. 

^  Heui]  Locns  mendotas.  Ani. 
Aug. 

Heua]  Sine  dubio  locns  corrnptus, 
neqne  entm  keua  a  Orsco  at,  qnod 
ad?erbinm  ▼ocandi  nnnqnara  fuit. 
Potiud  a  Oraeco  ^cv.  Dac, 

I  HUaroioi]  Graece  tXap^hs^  poeta, 
in  convivits  aliisque  celebritatibns 
amatoria,  vel  alia  quapvis  jucunda 
carmina,  qusB  tamen  tragica  qnadam 
gravitate  condita  essent,  cantitabat, 
ab  IXoflhs  dnlcis,  gratns,  et  &8^,  can- 
tio.  Athensns  lib.  xiv.  ex  Aristo- 
tele :  ^tfutSrtpos  tt  rw  rouiiirmv  iffr\ 
Toar^&v  6  IXap^^s  KoXo^fitvos'  o^^p  yitp 
OTCxWf ffTcu,  XfJQTOi  8i  iodffri  \§vKg  iof^Uf, 
Kol  ffrt^atwrai  xpviroDv  trri^>a»ov*  xai 
rh  fijkv  vaXajihv  twod^ifia/iTtp  ij^njro,  vw 
S^Kprfwiffi,  V<i\Acc  9h  ainf  Hfi^ffv  «cal 
mi^cia,  &s  Kai  rf  a(A«8^.  id  est,  *  11- 
lornm  autem  omninm  poetarnm  gra- 
viAsimns  Hilarodos  vocatns ;  neqae 
enim  effeminate  se  gerit,  ntitur  veste 
alba  virili,  corona  anrea  coronatns. 
Antiqnitns  calceis  ntebatnr,  nnnc  an- 
tem  crepidis.  Canit  illi  mas  et  foe- 
mina,  ut  et  tibleini.'  Idem. 

"  HUum}  Olossarinm  sine  aspira- 


tione,  <  Ilnm,  vdp^sfKOs  rh  irrSs.*  Et 
ita  in  Plaoto,  ut  uitendemns  aliqoan- 
4o,  si  DeuB  faverit.  Jos.  Seal. 

Hilum]  Minntnm  illud,  qnod  graoo 
fabae  adhseret.  Varro  in  rerom  hu- 
manarum  libris  sic  intestinom  tenu- 
issimnm  dici  putat,  quod  kiUum  vo- 
catur.  Alii  mednllam  feruls,  qnam 
aspbodelon  Orvci  vocaiit,  cui  poste- 
riori  sententisB  Olossse  consentiont, 
nbi  IHum  sine  aspiratione  exponitor 
wdpBfiKos  rh  ivr6s,  Sed  faciie  proba- 
tnr  Veteres  quidvis  tenuissimnm  Jki- 
lum  dixisse,  ut  vestium  pilos  Ennins : 
'  Qnae  dedit,  ipsa  capir,  neqne  dis- 
pendi  facit  hilnm.'  A  ne  et  kUum, 
mhilum^  per  apocopen  nihil.  Dac. 

B  Hippacare]  At  Isidori  OIossk, 
*  Hippitare.'  Jos.  Sdal. 

Hippaeare]  A  Oreco '  twwos,  Equns.' 
At  in  Isidori  OIoss.  legitnr '  Atjypicare, 
oscitare,  badare.'  Dae. 

^  Hippaginet]  ^lwwayttyobs  Gr»ci 
vocant  Aristoph.  in  Equit.  §ls  r^ 
Iwwarywyohs  fltrtwlfiw  hfZpucms,  I.  e.  * in 
hippagines  fortiter  irrni.'  AbTmx, 
equns,  ec  &'/«,  duco.  '  Hippagogas  ' 
dixit  Livius :  Iwwarfttyk  wXxna  Uero* 
dot.  Polyb.  Iwwnyois*  Idem, 


DE   VERBORUM   S16N1P10ATI0NB    LIB.   VIII. 


307 


llippiuSyP  id  est^  eqaester,  Neptunas  dictus  est,  vel  quod 
Pegasus  ox  eo  etPegaside  natus  sit;  vel  quod  eqau- 
leusy  ut  putant,  loco  ejus  suppositus  Safurno  fuerit, 
quem  pro  Neptuno  devoraret :  vel  quod  tridentis  ictu  "< 
terra  equum  excierit :  cui  ob  hoc  in  Illyrico  quaternos 
equos  ^"  jaciebant  nono  quoque  anno  in  mare. 

Hippocoum  vinum  ex  insula  Coo,  dictum  ab  agro  gcnc* 
roso,  cui  nomen  est  Hippo. 

Hira/  quae  deminutive  dicitur  hillay  quam  Grseci  dicunt 
y^oTiy^  intestinum  est,  quod  jejunum  vocant. 

Hircipili,  duorum  pilorum  homines.'^ 


**0 


10  Vide  Notu  inf. 


NOT^ 


p  HvpfnMM\  *I#rtor  vel  /viriic^y  Nep- 
tannm  vocari  fote  ex  Arittoph.  in 
Eqnit.  'IW  ftya^  H^ciSoy,  f  XoAjco- 
Kf&rmf  Tmfr  kt^vos  Kal  XfMiuTuryhs 
kM»€u  *  O  Rez  eqncAter  Neptune, 
cui  JEripednnn  eqnornm  sonitnn  £t 
binnitns  placet/  Ideo  tntem  kipjmi» 
Tnriot  dictns,  qnia  primus  eqnot  jnnx- 
isse  dicitnr  et  eqnitandi  artem  inve- 
nisse.    Sophocl.  in  (Edip.  Colon.  ^d 

XIV**»  lb«(  HaatiXhMy  'Vnounw  rhv  iuKtv» 
t^a  XA^'*^''  Hp^tuvi  TOt&V  iicTurtu 
kyvtais,  '  Satnrno  genite,  tn  enini  \U 
lis  (Athenis)  hanc  gloriam  .dedisti, 
Rex  Neptune,  Qni  eqnis  frennm  pri* 
mns  In  hisce  regionibns  dederis.' 
/dfcm. 

4  Vtl  quod  «rtdfliltf  ietu]  Virgilii 
locnm  ob  ocnloi  habuit  lib.  i.  Georg. 

*  Tnqne  o,  cni  prima  freraentem  Fu- 
dit  eqnum  magno  telins  percnssa  tri- 
denti,  Neptnne.'  Alii  ainnt  e  Nep- 
tuni  semine  in  saxo  dormientis  eqnnm 
natnm,  qni  inde  Sejfphimt  dictns  est, 
ct  ipse  Neptonns  Petrau».  Pindar. 
Pyth.  Od.  IV.  TlcuUoaudm¥osw^paiov. 

*  Fili  Neptnni  Peiraei.'  Ubi  Scho- 
liastes :  iwiBrrow  noo^eiMyos  A  vcrpcuor 


^curl  8)  KoX  kymva  ZwrlBw^ai  r^  ve- 
TpaUp  TioavJM^Vi,  twov  Mt  t^j  wSTpas 
4^9wfi9naw  6  wp&Tos  Tmrof.  1.  e. '  Epi- 
thetom  Neptnni  Petrtens:  fernnt 
etiam  et  in  honorem  Neptuni  Pe- 
trapi  Indos  institntos,  in  eodem  loco 
nbi  e  terra  primns  eqnns  exsiliit.'  £t 
panlo  ante :  M  tuws  wirpaa  KoipafiAs 
noo^eiSdr  iar^owfpfidfnff^,  Kot  r^r  9opb¥ 
9*^afi4vri  ii  yH  iuf4St$KW  Xintov  •wpQrov  hv 
hrtKdXtctt»  Xr^ior.  id  est/  Super  pe- 
tra  quadani  dorniiens  Neptnnus  emi- 
sit  semen,  qno  accepto  terra  primum 
eqtinm  fudit,  quem  vocavere  Scy- 
phiom.'  Idem. 

'  Quatemoe  equot]  Sic  Rliodii  qoa- 
drigas  soli  consecratas  qootaonis  in 
niare  jaciebant.  Idem, 

•  Hira]  Plaot.  Capt.  ii.  1.  *  Radi- 
ces  cordis  perennt,  hirae  omnes  do- 
lenf.'  Ab  Atra,  birnla»  hilla.  Dici- 
tur  et  hillum  in  neiitro  genere,  quod 
Varro  ab  hUo  derivat,  id  est,  minimo. 
Idem, 

t  HhreipiU]  Qni  pilos  habent  simi- 
les  hircinls  :  in  antiqua  Mediolanen- 
si  legitur,  hireijnU  deneorum  pUorum 
Aomtncf.  Grvci  vocant  SootMpixff* 
In  editione  Veneta  Aot.  Augnstini : 


308 


SEXTI    POMPEII    FESTI 


Hirqiiitalli "   puerl   primum  ad  virilitatem  accedentes,  a 

libidine  scilicet  bircoram  dicti. 
Hirrire/  garrire,"  quod  genus  vocis  est  canis  rabiosse. 
Histriones^  dicti,  quod  priroum  ex  Histria  venerint. 
HoDiDocos  ■*'  latro,  atque  obsessor  viarum. 
Homclium/  pilei  genus. 
Honorarios  ludos,'^  quos  et  liberalia  dicebant. 


*  #  ^<^<^  *  *  ^H*  * 


11  Quidam  Ubb.  legnnt,  nii^fr« :  Dtc.  rabire, — 12  Alii  libri  MoiS^cof. 

NOT^ 


HireipUi  duorum  pUorum  hominei,  Non 
dnbinm  est  qnin  «crlptnm  fuerit,  dii- 
rorum  pihrum  homimM.  Ergo  kireipili 
rpax^Optx**'-  qnare  melins  fornan  J^ir- 
npUi :  ut  in  Mt.  Pauli  codice.  Voss. 
Idem. 

»  HirquUallt]  Vide  in  <  Irquitalli.' 
CensorinuB  cap.  4.  de  die  natali : 
*  Vox  crassior,  et  inaequalis  fit  homi- 
ni  3.  bebdomada:  boc  Aristoteles  ap- 
pellat  Tp^Tjfitw.  antiqni  nostri  htrqni- 
talire,  et  inde  Ipsos  putant  hirqni* 
tallos  appellari,qttod  tnnc  corpus  hir- 
enro  olcre  iircipiat.'  Velius  Longos  : 
'  Hinc  tractnm  est,  ut  eos,  qui  sunt 
tn  adnlta  state,  birquitallos  voce- 
mn*.*  Ful.  Urrin, 

HingmtaUi]  OIosssb  :  *  Irqnitalus, 
mprU^uTos,'  £t,  *  Irqnis,  Tpayuuf  wais 
^jAf  fiiocos,*  Lege,  Tparymw  ireut 
^xV  4^Mi^a5.  ^9\,Tpaymv  irois  Ak/aV 
ifiioas,  Jo$,  Scal. 

HirquitalUre]  Hircum,  Tel,  nt  scri- 
bebant  Veteres»  kirgum  imitari  lasci- 
▼ia.  OrKcidienntTptpylfttv.  Utrnm- 
que  tamen  aliqiiando  latios  patet. 
Num  kirquitalUre  et  Tptr^ifw  hircura 
olere,  item  pubertatem  attingere. 
Vide  *  Irqnitallos.'  Dac. 

^  Hirrire']  Vox  ad  imitationem  ef- 
ficta  ob  literam  R,  quam  canes  irri* 
tatK  sonant,  qnse  et  ideo  canina  di- 
citur.  Sidon.*  Prodatbirritu  rabiem 
canino.'    Pro  garrire  quidam  legunt 


riugere,  ego  rabire,  quod  de  c«nibas 
etiam  dicitnr.  Idem. 

y  Hiatriomei]  De  Histrionnm  ori- 
gine  melins  aliquanto  Livins  lib.  vii. 

*  Sine  carmine  nllo,  sine  tmitando- 
rnm  carminnm  actn,  Ludlonet  ex  He- 
trnria  acriti,  ad  tibicinis  modos  sal- 
tantes,  haud  indecoros  rootnSy  more 
Thnsco,  dtfbanf.  Imirari  deinde  eos 
juventus  siroul  inconditis  tnter  se  jo« 
cularia  fnndentes  versibus  coeperc» 
nec  absoni  a  vore  motos  erant :  ac- 
repta  itaque  res,  sspinsque  asnrpaD- 
do    excitata    vernacnlis    artificibns, 

jqnia  hister  Thusco  verbo  Indio  voca- 
tnr  nomen  histrionibus  inditnm.' 
Idem. 

>  Hodidocoe]  Hesych.  iSoOUos^icK^f 
4p99p§vr^Sf  KOKOvpyos,  lyoBot,  Xptrr^s,  I. 

*  Hodoidocos,  fur,  instdiator,  m«lefi- 
cns,  grassator,  latro.'  idejn. 

*  Homeiium]  Hfl>c  vox  mihi  ans- 
pecta  est,  neque  video  tamea  in  qnam 
sit  commntanda.  Idem. 

^  Houorarioi  htdos]  Liberalia  festa 
in  honorem  Bacchi,  qni  Li6ffr  dictus 
est.  Orseci  vocant  Aior^ia :  die  de- 
cima  septima  Martii  Rome  celebra- 
bantur.  Sed  cur  Liberalia  <  honora- 
rii  ludi'  dlcta  sint  hand  equidem  vi- 
deo,  nisi  qnod  ante  Bacchi  ortum  arae 
sine  honore  fnerint ;  et  hoc  allnalsse 
videtor  Ovid.  Fast.  '  Ante  tuos  or- 
tns  arae  sine  honore  fuere,  Liber,  «t 


DE    V£RBORUM    SlGNlFiCATJON  K    LIB.    VIII. 


309 


HorctuiD/  et  forctam/^  pro  bono  dicebant. 

Horda"*  praegnans:'^  unde  dics^  quo  gravidse  bostiae  im- 

molabantur^  bordicidia. 
Hordiarium*  aes,  quod  pro  bordeo  equiti  Romano  dabatur. 
Horreum^  antiqui  dicebant  farreum,  a  farre. 
Hortus^  apud  antiquos  omnis  villa  dicebatur,  quod  ibi^  qui 

arma  capere  possent^  orirentur. 


^*»  ^^  »^^  »■»  ^* 


13  Scal.  et  Dac.  legendum  rooncnt  Horctem  et  Foretem,  Quidam  libb. 
pro  /orctum  legtint  /rvctnm.— 14  Snpplendum  pntat  Dac.  Horda,  hospTCpg- 
naiij. 

NOTiE 


in  gelidis  herba  reperta  focis.'  Idem. 

^  Hordum]  Lege,  Horetem^  et  Fore- 
tem.    Vide  lopra  *  Forclis.'  Jo$.  SetU, 

HoreiMm,  et/orctwn]  Lege  cum  Sca- 
ligero,  koreUm  et  /oretem :  pro  forti* 
Veteret  dicebant  /oretie.  £t  h  pro/ 
horctis:  vide  <  fiedus.'  ForetiOf  bo- 
iioa,  id  est,  validns.  Leg.  12.  tab. '  Sa- 
oatibus  idem  quod  forctibus  jous 
esto.'  ForctiUua,  bonis,  et  qui  oop  de- 
fecerant  a  populo  Rom.  SanoiibuM, 
qni  olim  hostes,  sed  nunc  ctves. 
Qoamvis  de  tis  variant  sententie,  ut 
infra  in  voce  *  Sanate».'  Dac, 

^  Horda]  Vide  *  Fordicidiis :'  in 
Fastis  17.  kal.  Mai.  Ford,  scriptom 
est,  oon  Hord,  Varro  tamen  lib.  xi. 
cap.  6.  de  Re  Rust.  Hordicalia  esse 
in  Fastia  dicit.  Ant,  Avg, 

Horda]  Supplendnm  puto  horda^ 
hoo  pragnan»,  Varr.  lib.  ii.  de  Re 
Riist.  cap.  6.  *  Quas  sterilis  est  vac- 
ca  tanra  appellata,  quie  prvgnans 
liorda.  Ab  eo  in  Fastis  dies  bordi- 
calia  nomioantur,  qnod  tunc  hordas 
boves  tnimolantur.'  Horda,  hordiei» 
ditif  pro/orda  et/ordieidia,  Forda  au- 
teni  a  ferendo.  Ovid. '  Forda  ferens 
boa  eat  feecnndaqne  dicta  ferendo :' 
aive  potios  a  Grsco  ^o^,  gravida, 
a  ^^.  A  fordis  caedendis, /ordtct- 
rfta  dicta  die  15.  Aprilis,  quo  tri- 
ginta  gravidfls  boves  Telluri  immoia- 
bantar  pro  nnmero  curiarum.  Ovid, 


*■  Tertia  post  Veneris  cnm  Inx  snr- 
rexerit  Idos,  Ponti6ces  forda  sacra 
litate  bove.  Nunc  gravidnm  pecos 
est,  gravidiB  nunc  semine  terrflB,Tel* 
lori  plene  victima  plena  datur.'  Vide 
'  fordicidia.'  Dac, 

*  Hordiatinm]  Hordeariae  etiam 
quadrigas  dicebantor,  quia  victorl 
agitatori  bordeum  praemium  dabatur. 
Auctores  veteres  Virg.  interpretes, 
qui  snnt  in  Bibliotlieca  P.  Danielis. 
Jot.  Scal, 

Hordiarium  te$]  Romae  hordeom 
equitibus  publice  dabatur,  quo  ju- 
menta  soa  alerent,  neque  enim  aveoa 
utebantur.  Cnm  igitur  pro  hordeo 
a?s  dabatur,  illud  hordiarium  dictom 
est :  inda  etiain  bordiariae  qnadrigae 
apnd  veteres  Virgilii  interpretes, 
quia  victori  agitatori  hordeom  prae- 
mium  dabatur.  Dae, 

^  Horreum]  A  farre  borreum  Fes- 
tus  dedncit,  /  mutato  in  h,  harreum^ 
horreum,  et  id  multo  verisimilins, 
quam  qiiod  alii  rommeuti  sunt.  Nisi 
cnm  Salmasio  dicas  Aorreiim  e&se  a 
Graeco  4pioy,  custodia,  conditorium : 
nam  idem  plane  &puw  Graecis,  quod 
Latinis  horreum,  et  in  borreis  non 
frumentum  tantum,  »ed  alia  ouinia 
reponebantnr,  res  qiioqne  pretiosiHtii- 
roae,  ut  in  lege  tertia  D.  de  off.  pr»f. 
vig.  et  leg.  6.    D.  de  edendo.  Idem, 

i  Hortut]  Dariuscula  originis  ra- 


310 


SBXTl   POMPBII   FBSTI 


Hostia  ^  dicta  est  ab  eo^  quod  est  bostire,  ferire. 

HosticapaXy  bostium  captor.'^ 

Hostiliis  laribus  ^  immolabant^  quod  ab  bis  bostes  arceri 

putabant. 
Plostimentumy^  beneiicii  pensatio. 
Hostis  *  apud  antiquos  peregrinus  dicebatur,  et  qui  nonc 

bostis  perduellis.'^ 


**^^*<**^^^** 


13  *  Inipen»ius  placet  HoMiirapax,  hoglium  ruptor,*  Dac. — 16  AhperdiuUi, 

NOT« 


tio  i  qiMP  81  vera  est,  orlut  scribeii- 
dam  est,  non  hortus,  Ant.  Aag. 

Horhui]  Apad  Teteres  Romanos 
rustici,  nou  nrbani,  milites  legeban- 
lur,  qai  cum  in  villis  orirentur,  iis 
ortantm,  sine  aspiratione,  nomen  de* 
dernnt.  Uorti  qnidem  villas  semper 
dict»  saniy  ut  in  12.  tab.  Plin.  cap.  4. 
lib.  XIX.  *  In  12.  tabulis  legum  nos* 
trarnm,  nasqnam  nominatur  viUa, 
semper  in  significatione  ea  hortns,  in 
bortl  vero  heredium.'  Sed  Festi  ety- 
mon  pUne  iueptnm :  kortuB  a  Or»co 
Bpxoft  qnod  Hesych.  exponit  «Qirof,  i. 
bortus»  vel  potins  a  xh^^h  gramen, 
herba,  atque  etiam  septum.  Doc. 

»  Hottvt]  Ovid.  lib.  i.  Fastor. '  Vic- 
tlma,  quoB  dextra  cecidit  victricc, 
vocatnr:  Hostibus  a  domilis  bostia 
nomen  habet.'  Ant,  Aug. 

Hoatid]  Corrige  Glossarium:  *  Hos* 
tia,  tfSfia,  Upuot^t  tfuir^a,  r^/iior.'  Nam 
vnlgo,  Bvtriat  r6/uay,  Jo9»  Scal. 

HoMtia"]  Ab  antiqno  verbo  hottirCf 
ferire.  Alii  ab  hottibus»  Ovid.  *  Hos- 
tibua  a  victis  hostia  nomen  habet.' 
Sed  obstat,  qnod  liostife  etiam  e« 
dicte,  qutt  sacrificabantnr  anteqnam 
In  bostes  pergerenl.  Hotliada  parvis 
animalibus^  nt  ovibiis,  volocribus, 
vietima  de  magnis,  nt  Tauris.  Plant. 
Psendol.  *  Nolo  victimas,  agninis 
med  extis  placsri  volo.'  Dae, 

*  Hostiia»  laribu»]  Singnls  domns, 
arbcs  singuliry  vie  etiam  suos  lares 


habcbant,  qni  Viales,  Domestici,  Ur- 
bani  dictl  snnt.  Doroestici  quidcm 
satis  noti.  Visles  Inndat  Plant.Mer- 
cat.  V.  2.  *  Vos  lares  viales,  nt  me 
bene  juvetisl'  De  UrbantsOvid.  t. 
Fast.  *  Stant  qnoqne  pro  nobis  ft 
prsRsnnt  mcenibus  nrbis,  Et  snnt 
prapsentes  auxiiinmque  ferunt.'  Ur- 
bani  iidem  et  koBtiUi  dicti  qnod  ab 
urbe,  qnam  pmtegebant,  hostes  som- 
moverent.  Propert.  lib.iii.  Eleg.2. 
'  Hannibalemque  lares  Ronana  sede 
fngantes.'  Idem, 

^  Hoitimtniuim]  iEqnatlo,  nam  bos- 
tire,  sqnare.  Plant.  Asio.  iii.  3. 
'  Par  pari  datam  hostimentnm  est, 
opera  pro  pecnnia.'  Vide  '  Redbos- 
tlre.'  Idtm, 

i^astts]  Vidend.Cicerolib.i.Offic. 
Varro  lib.  iv.  de  Ling.  Lat.  Caios 
cap.  234.  de  verbornm  significatione, 
lib.  L.  Digest.  Ant,  Aug, 

Hogtit]  Servins  Danielis  nostri: 
'  Persas,  qui  erant  GrflBCorum  hostes, 
^4rovt  a  Lacedvmoniis  appellatoa  re- 
fert  Herodolus.  Inde  hostes/  inqnit, 
'  pro  bospitibus  dixerunt.  Nam  in- 
imici  perdoelies  dicebantur.'  Locns 
Herodoti  est  ^y  KoXXt^,  nbt  de  Lace- 
dsemonibus  loquitur:  o^  "E^pot  clrap 
f^  Bpu^f  Kal  M^  SoK^iF  clrau  iw^Optartim 
ffrtlxaiTat  iw\  roht  ^tlwovs,  |c(iiovs  y^ 
iudXwy  Tobs  fiapfidpovt,  Jot,  ScaL 

Hootis]  Varro  lib.  iv. «  Multa  verba 
aliud  nunc  ostendunt,  alind  ante  sig- 


DR   VBRBORUM   SlGNlFICATiONB   LIB.   VIII. 


311 


HuMANUM    sacrificium ""    dicebant,  quod  mortui  causa 

fiebat. 
Uyperborei''  supra  aquilonis  flatum  habitantes  dictiy 

quod  humansB  vitas  modum  excedant  vivendo  ultra  cen- 

tesimum  annum,  id  est,  uTffp/Saiyoyrff^o^ovssBCulihumani. 
Hyperionem ""  alii  patrem  solis,  alii  ipsum,  quod  eat  super 

terras,  ita  appellatum  putabant. 


NOT^ 


Dificabant,  ut  hottis;  nam  tnm  eo 
verbo  dicebant  peregrinnm,  qni  snis 
legibns  nteretur,  nnnc  dicnnt  enm, 
quem  tnm  dicebant  perduHlem/  Ita 
Ctcero  et  ieg.  12.  tab.  <  Sei  fltatns 
condictns  dies  intercedit  cnm  hoste 
ito.'  Qnae  verba  12.  tabul.  Plautns 
vanrpavit  in  Curcnl.  *  Si  ttatu'  con- 
dictntcnm  botte  intercedit  diesyTa- 
men  est  enndnm/  Servius  iv.  £neid« 
'  Herodotns  Persat ,  qni  erant  GraB- 
corum  hostes,  (^vf  a  Lacedemoniis 
appellatos  refert :  inde  nostri  hottei 
pro  hospitibns  dixernnt,  nam  inimiri 
perduelles  dicebantnr.'  Ab  hac  prio- 
ri  kostit  significatione  Oalli  etiam 
nnnc  hMpites  vocant  hMte9.  Neque 
enim  Oallicum  Aof/e  est  ab  hoepeM,  nt 
qaidam  somniamnt.  Dae, 

■  HiimaRiim  aaerifieinm]  Qnod  mor- 
tts  cansa  fiebat.  Nam  cnm  mor- 
tem  designabant,  Amnantim  usnrpare 
solebant  Veteres,  '  si  qnid  hnmani 
mihi  acoidat,'  *  st  qnid  humanitns 
accidat.'  Ennins :  '  si  qnid  me  fn- 
vat  humanitus/  i.  si  mors  contingat. 
Jdem, 

■  Hifperborei]  Oi  Mp  Bop^  popn- 
li,  qni  snpra  Boream.  Non  quod 
apnd  eos  non  spiret  Boreas,  nt  He- 
rodotns  tradit.  Qnam  opinionem  se- 
catn*s  Pindarns  Olyrap.  iii.  '15^  ic&- 
Kttptaf  "Xfiiva  nyotas  Ihruiifvf  Bop4a  Yv- 


Xpov,  *  Vide  terram  illam  Retro 
flatus  BoresB  Frigidi.'  Post  Olenem 
Lycinmy  qui,  ut  docet  Pansan.  primns 
dixit  esse  quosdam  homines  ot  Mp 
rhv  6y§iju>v  oheowri  rbv  Bop4aif,  '  Qui 
snpra  ventum  habitant  Boream.'  Sed 
quod  Bore»  flatom  ezcedant^  vel,  nt 
Servius,  qnod  snpra,  id  est,  nltra  eot 
flet  Boreas.  Fnitqne  primnm  a  poe- 
tis  conficta  voa  hifperboreiy  qna  popu- 
los  BopttoTdrovf  BoresB  proximos  stg- 
nificiirent .  Rtdicnle  Festns  stve  Paa« 
Ins  imtpfiabnms  tpenr,  escedentes  ter- 
minnm  sscnlt  hnmani.  Mere  bar- 
bara  balbiities.  De  hyperboreis 
mnlti  mnlta  tradidere.  Vide  Stra- 
bonem.  Plin.  lib.  iv.  cap.  12.  Me- 
lam  lib.  i.  cap.  2.  et  lib.  iii.  cap.  S. 
Hornm  regionem  inviam  fabnlatnr 
Pindams  Pyth.  Od.  vii.  Navrl  M, 
ot^c  ircj^s  l^  E^pois  ftr  is  iw9p0op4mw 
&7S»'a  tfav/iaoT^  M^r.  *  Nec  navi- 
bns  neqne  pedes  esistens  Invenias 
quidem  ad  hyperboreornm  conven- 
tnm  Beatam  viam.'  Vlde  Steph.  Cle- 
rici  Quaest.  Academ.  iv.  Idem» 

o  ffypmofiem]  Coeli  et  Terrae  filins 
fnit  HyperioHf  qui  ex  Thea  Auroram, 
Solem,  et  Lonam  snscepit.  Apollod. 
Statim  initio  lib.  i.  Sappe  tamen 
Hyperion  pro  ipso  sole.  Ovid.  *  Jam- 
qoe  dnas  Incis  partes  Hyperione 
menso,  Discubucrc  tori».'  Idem. 


SEX.  POMPEII  FESTI 


D£ 


VERBORUM  SIGNIFICATIONE 


LIBER   IX. 


Iambi  vocabantury  qui  singuli  ex  proscenio  loquebantar: 

triambi,  qui  temi. 
Janeus/  janitor. 
Janiculum  ^  dictum,  quod  per  eum  populus  Romanus  pri- 

mitus  transierit  in  agrum  Etruscum. 
Janual/  libi  genus,  quod  Jano  tantummodo  libatur. 
Ibi^  dicitur^  ^cum  locus  semel  demonstratur ;  ibidem»  cum 

saspius. 
loADioN/  nomen  sdBvissimi  piratse. 
Icit^  percussit. 

NOT^ 


*  Janeut]  A  Jano,qai  foribus  prae- 
est.  Dac, 

*>  Janiadum]  Dictiim  potiiis  a  Te- 
tiistissiino  oppido,  qnod  Janns  con« 
didit.  De  quo  Virg.  viii.  i£neid. 
'  Hic  dao  prasterea  disjectis  oppida 
muris,  Relliqnias  vetemnlque  vides 
rooniimenta  virorum :  Hanc  Janus 
pater,hanc  Satnrnos  condidit  arcem, 
Janicnlum  huic,  illi  fiierat  Saturnia 
nomen.'  Idem, 

'  Janual]   Cereale  libum    vocat. 


Ovid.  I.  Fast.  *  lode  vocor  Janns, 
cui  cum  Cereale  sacerdoa  Iroponit 
libum  mixtaqne  farra  sali.*  Idem, 

^  Ibi]  Ibi,  eo  loco.  Ibidero,  codem 
luco,  locojam  designato.  Idem» 

'  IcadioH]  Lacilius  :  '  Qiicrquera 
conseqnitur  febris,  capitisque  dolo- 
res,  Tamde  mibi  infesti,  qnam  Rboo- 
des,  Icadionqne.'  Jo«.  ScaL 

Icadion]  Vide  '  Rhondes.'  Vae, 

^  IcU]  Ab  antiquo  ieere,  percu- 
tere.    Plaut.  *  Icit  femar.'  Idem. 


FK8T1    DK    VKRB.   SIGMP.    L.1B.    IX. 


813 


Idulis  *  ovis  dicebatur,  qaae  omnibus  idibus  Jovi  macta- 

batar. 
Jecunani;m/*'  victimarium. 
Igitur  ^  nunc  quidem  pro  completionis  significatione  valet^ 

qnse  est  ergo ;  sed  apad  antiqnos  ponebatar  pro  inde^  et 

postea^  et  tum. 
Ignem  ex  domo  Flaminia  ^  efferri  non  licebat,  nisi  divinse 

rei  gratia. 
Ignia,*  vitia  vasorum  fictilium. 
Ignis  Vestse  ""  siquando  interstinctus  esset,  virgines  verbe* 


1  In  al.  /nciunaiiiiiii  vel  jecinorum,     Conjicit  Dac.  Jecinorum^  victimarum. 
Alii  In  eumanum  legaDt. 

NOTiE 


K  Idulia]  Ovidias,  i.  Fat t.  <  Idibns 
alba  Jovi  grandior  agna  cadif.'  Jo$, 

^  JecMuoiiBR]  Tn  al.  iiiaimaiiiim  vel 
jwcmonaiL  An  legendnm,  Jeeinorum^ 
vidimarum  t  Ut  Festus  dicat  rh  jeei' 
Momm  alicabi  positura  legi  pro  vie- 
ItiiMnaii,  com  jecur  sive  jecinor  in 
victimia  prapcipua  part  sit.  Dae, 

'  /gifiir]  Apnd  antiqnos  lepe  pro, 
inde,  postea,  tum.  Plant.  Amphit.  i. 
'  Sin  aliter  sient  ammati,  neqne  dent 
qna  pctat,  Sese  Igitur  snmma  vi  vi- 
risqne  eornm  oppidnm  expugnas* 
sere.'  Et  Casin.  ii.  8.  *  Mox  magis 
cnm  otiam  mihi  et  tibi  erit,  Igitnr  te- 
cnm  loqnar.'  In  leg.  18.  tab.  *Sei 
in  jns  vocat,  nei  it  antistator,  igitnr 
im  cnpito.'  Idtm, 

^  Ignem  ex  domo  Flaminid]  Hic  vox 
d&mio  videtur  abnndare ;  nam  Flamifita 
absolnte  dicebator  Domus  Flnminis. 
Sic  Oellins  lib.  x.  c.  15.  *  Igneni  e 
Flaminia,  id  est,  Flaminis  Dialis  do- 
mo,  nisi  sacrnm,  afferri  jos  non  est.' 
Idem» 

'  Ignid}  Aliud  in  Glossis  :  *  Ignia, 
tforik,  ^wcleuns,'  Jo$,  ScaU 

/g^Md]  Cura  vebementia  Ignis  dissi- 
linnt.  Hac. 

"  /gnw  Fesicr]  Tertnilianns  in  libro 


de  pccnitentia  :  '  Qnid  illum  thesau- 
nim  ignis  setemi  spstimamus,  cnm 
fumariola  qnvdam  ejns  tales  ictns 
flammamm  snscitent,'  &c.  Pro  lere* 
6rare  in  qnibnsdam  editionibus  legi- 
tor  verberare,  Sed  terebrare  possnmns 
in  800  loco  qnietum  esse  jnbere. 
Simplicins  in  if  i.  de  ccelo  :  kirh  ^6Xww 
Mvvp  iufidWovaif  Bdrepor  rw  ^6Xmf  its 
r4ptrpO¥  ip  Barip^  nepurrp4^inrr9s,  He- 
sychins  :  &x^^'^'*  rpOww^a,  rh  ^pv- 
7ia  irvpcia.  So^aX^f  hf  ^atel  94vr4p^, 
Joi,  Scal, 

Ignie  Vesta]  Honc  Numa  primns 
institnit,  *  ut  ad  simnlacrnm  ignium 
coelestinm  flaroma  vigilaret.'  Florns. 
Quod  si  negligcntia  extinctus  fuerit, 
ab  alio  igni  incendere  non  licebat, 
nisi  eo  qnem  tabulam  felicis  (alii  fa- 
cilis)  roateri»  terebrando  virgo  sns- 
ceperat.  Male  qnidam  pro  iere6rare 
legont  verberare.  Plin.  lib.  xvi.  cap. 
40.  'Teritnr  ergo  lignnm  ligno,  ig- 
nemque  concipit  attritu,  excipiente 
materia  aridi  fomitifl,  facillimo  coo- 
ceptu.  Sed  nihil  edem  prsestantins 
qnae  teratnr,  lanro  qusB  terat.  Pro- 
batnr  et  vitis  sylvestris,  alia  quam 
labrasca,  et  ipsa  ederae  modo  arbo- 
rem  scandens.'  Simplicios  in  iii.  de 
Ccelo  :  *Awh  ^6\»v  wvp  iKfid\\a»ai,  9^ 


314 


SBXTI    POMPEIl   PKSTI 


libus  afficiebantar  a  Pontificey  quibus  mos  erat  tabu- 
lam  felicis  materiae  tamdiu  terebrare,^  quousque  excep- 
tnm  ignem  cribro  asneo  virgo  in  asdem  ferret. 

Ignitabulum,'^  ignis  rcceptacnlum. 

Ili  A  *^  dicta  ab  ina^  quse  pars  cbart»  est  tennissima. 

IlicetyP  sine  dubio. 

Im  *^  ponebant  pro  eum,  a  nominativo  is. 

Imago '  ab  imitatione '  dicta. 

Imbarbescere^  barbatum  fieri. 

Imbelliam/  belli  inscientiam. 

Imbrex/  nomen  cujusdam  comici. 


« » ^«^  ^^0^^^^ 


S   Pro  itrthrwrt  in   quibnidam  edd.  legitar  verberure» — Improbat  Dac. 
Vide  Not.  iDf.— S  Quidam  libri  ob  imit^tiotum. 


NOTJE 


npuf  rmw  ^6Kmf  in  rfyerpw  hf  B€tr4p^ 
w§purrp4^orr§f,  id  est,  *  £x  ligoit  ig- 
nem  excotiunt,  ligoorum  alterom 
quasi  terebrom  in  aitero  ▼ensoteii.' 
Idem  etiam  nunc  alicubi  factitari  le- 
gitnr.  In  verbis  Festi  pro  tabMUm 
Scaliger  legebat  davuhm.  Clavulai 
enim  dicebant  illas  lignomm  scissi- 
ones,  ut  ex  rei  rnstics  aoctoribns  no- 
tnm  est;  tamen  nihil  mntandnm,  nam 


IgmtabMlum']  Proprle  lignnm  iUnd, 
tabnla  iUa,  qus  terebratnr  dooec  Ig* 
nem  susciptat,  nnde  et  ^rnierMmi  di- 
citnr.  Dae. 

•  lUa]  Vide  <  Exiles.'  idem. 

p  meet]  Vix  dici  possit  qnem  lo- 
cnm  Festns  ob  ocnlos  haberet,  cnm 
dixit  ilieet  esse  «me  dMo.  Nam  H' 
eetf  ut  pneris  notnmy  vox  est,  qoam 
prmco  pronuntiabat,  nt  de  consilio 


recte  loMa  dicitnr.    Tabnla  est  oro-    jndices  mitteret,  et  in  fnneriboa  pr«- 


pebs  vel^x^^  lignum  qnadratnmfe- 
Ucis  materis,  qnod  ad  excndendnm 
ignem  Vestales  terebra  ferrea  perfo- 
rabanr.  Sed  qnod  addit  Festos, 
'  quoosqne  exceptom  ignem  cribro 
mneo  virgo  in  ledem  ferret/  id  Sai- 
roasio  snspectom  est;  nec  enim  cri- 
brnm,  inqnit,  ad  hane  rem  aptnm. 
Nec  cribrnm  ex  aere :  aKo/^ta  xnAKa 
vocat  Plutarchus  in  Numa,  licet  pan- 
lo  aliter  narret  iffnis  Vestalis  cxtinc- 
ti  resuscitandi  morem.  Scribe,  in- 
qnit,  in  eavo  «neo,  ant  in  caro  muo. 
Certe  in  veteri  lib.  scriptum  est  m- 
bo.  Dac. 

*  ig^iloAiiiaan]  Olossarium  :  <  Ig- 
nitabttlom,  M^t  ^a0Slo¥  wvpoarp^^y.' 
Joi,  Scal. 


fica,  nt  omnia  peracta  slgni6caret. 
Mirnm  tamen  ni  reapexit  ad  illod 
Terent.  Eunuch.  i.  1.  *  Actnm  est 
ilicet,  peristi.'  Hanc  enimr^tiicrf 
Festi  tnterpretationem  ferre  potest. 
Etsl  semper  ab  eodem  more  dnctum 
sit.  Idem. 

4  iM]  Leg.  12.  tab.  <  Igitnr  Im  ca- 
pito.'  01.  '  im,  enro,  rbr  oM».*  Im 
autem  a  Orsco  vbf.  idem. 

'  Imago]  Imitago,  Imago.  idem. 

•  /Ri6e//tam]  Oell.  lib.  t.  eap.  5. 
'Tnm  PcrnuB  clndens  ignaviam  im- 
belliamque  militnm  ejns  pretiose  ar- 
matomm.'  idem. 

'  Imbrex]  C.  Licinius  Imbrex, 
qneni  qnarto  loro  Volcatius  colloro- 
vit:  ex  Oellio  lib.  xiii.  cap.  2S.  el 


DB   VERBORUM   S16NIFIGATIONK    LIB.   IX. 


315 


Imbrica  "*  tempestate  pluviam  videtur  significare. 
Imbutum''  est,  quod  cujuspiam  rei  succum  bibit:  unde  in- 

fantibus,  an  velint  bibere»  dicentes»  bu  syllaba  contenti 

sumus. 
Iromanis/  ferns,  sive  magnus. 
Immolare '  est  mola^  id  est^  farre  molito^  et  sale  hostiam 

perspersam  sacrare. 
Immunis/  vacans  munere :  aliquotiens  pro  improbo  poni- 

tur^  ut  apud  Plautum :  ^  Immune^  est  facinus. 


4  Vide  Notas. 


^0^^  »^  #  0^^^  > 


NOT^ 


lib.  zv.cap.  24.  et  Fe«to,  verbo  <  Ob- 
•lituin.'  AnUAa^, 

lmbrtx\  C.  LicinioB  Imbrex  a  Fes- 
to  nooiinatur  in  voce  '  Obsititum  ; ' 
meminit  eliam  Oelliut :  *  Licinlus 
Imbrex/  inquit, '  veiut  Corocediarum 
scriptor.'  Quartnm  locum  illi  tnler 
comicos  tribnit  Voicatiut  Sifi^iciltus  : 
'  Si  erit,  qnod  quarto  detur,  dabitnr 
Licinio.'  Snnt,  qni  enndem  ac  Lici- 
oinm  Tegnlam  putent,  cnm  Imbrex 
tegnlam  significet.  Sed  frustra,  nam 
Tcgnla,  Publins,  at  Imbrex,  Caius, 
cognominatni.  Dae, 

"  lwJbir%ctk\  Et  imbrieitur  in  Gloi- 
sario  :  *  Imbricitnr,  6fi0p6vr«u,  fip^xt- 
rtu,*  Sed  sine  dubio  fallilnr  ille  scrip- 
tor,qui  apnd  Ennium  Imlnieitur,  pro 
ImbricUor  legerit  in  illis  versibns  ex 
Annali  decimoseptimo :  '  Concnr- 
rnnt,  veluti  venti  cnm  spiritus  anstri 
Imbricitor,  aqniloque  soo  cum  fla* 
mine  contra  Indn  roari  roacno  flnc- 
tus  extoUere  certanl.'  Jo$.  SeaL 

ImMea  tempeataie']  Jam  saepe  mo- 
nnimns,  Fesinm  integra  anctorum  lo- 
ca  solitum  exhibere,  ut  ea  in  ipsis 
anctortbns  reperit.  Imbriea  igitnr 
tempeetate^  id  est,  plnvia,  ab  imber^ 
imbricns,  unde  *  Auster  imbricos ' 
Planio,  qnia  imbres  ciet,  nnde  et  *  im- 
bricitor  '  Ennio  dicitur  annal.  lib. 
XVII.  *  cum  spiritus  Au-ntri  imbrici- 


tor.'  Dae. 

*  /m6tiftiJR]  De  bu  effbtitia  pu^- 
rorum  vocola,  snpra  diximns.  Jm. 
ScaU 

ImbMtum']  Vide  '  Exbnae.'  Dae. 

y  Immanie]  Proprie  ferns  a  priva- 
tiva  particula,  et  montif  sive  aumit  bo- 
nus.  Virg.  '  Immanemqoe  rotam.' 
Sed  snmitur  etiaro  pro  magno.  Virg. 
'  Immanis  Triton,'  '  immania  armen* 
ta.'  Sic  MPt^tif,  qui  proprie  crudelis, 
promagnoVeteresnsurparnnt.  Virg. 
'Ssvns  iEneas:'  'Ssevns  Hector.' 
Eniiios  :  *  indula  fnit  saeva  stola.' 
Idem. 

*  ImmoUire]  Mola  est  far  tostura 
sale  sparsnm,  quod  hostianim  fronti 
inter  cornna  imponebatur,  qnod  pro- 
prte  immolare.    Vide  '  mola.'  Idem, 

*  /mimmtfl  Plaut.  in  prin.  Trinnm- 
mi :  '  aniicnm  castigare  ob  meritam 
noxiam  Immane  est  facinus.'  In 
Planti  libris  editis  et  Ciceronis,  a 
qno  bi  versus  referuntnr  lib.  i*  de  In- 
vent.  Ifnmane  scriptnm  est,  non  /m- 
muae :  sed  Festns  immune  legerat,  nt 
ex  boe  loco  apparet.  Vaticaniis  liber 
babet  tiiuii«nie,  quod  idem  est,  qnod 
tmmviie:  nam  et  alibi  dicit  in  Bac- 
chidib.  'Pergamnui  divina  mcenitum 
manu.'  Ant,^ug» 

Immunii]  Vacans  munere,  qui  non 
facit  munus.  Virg.  <  Immunisqne  se* 


310 


SBXTI    POMPBIl    PKSTI 


Immuscalusy''  avis  genus,  quam  alii  regulum^  alii  ossifra- 
gam  dicuut. 

Immustulus  ales  ex  genere  aquilarum  est,  sed  minorum 
virium,  quam  aquilae:  quse  volucris  raro^  et  non  fere, 
prseterquam  vere  apparet ;  quia  sestum^  algoremque  me- 
tuit :  appellatur  autem  ita,  quod  subito,  et  inexpectata 
se  immittat.^ 

Impages^  dicuntur,  quas  a  fabris  in  tabulis  figuntur,  qao 
firmius  cobaereant,  a  pangendOj  id  est,  figere :  ^  unde 
poetae  pangere  versus  dicuntur^  et  agricolas  pangere 
plantas,  id  est,  infigereJ 


I 


^^^^^^^0^0^^ 


4 

6  Pro  inmUtai  quidam  libri  babent  nmini,  vet.  cod.  immuiat,'^  Pro  Jigtrt 
legit  Dac.  figendo,—7  £d.  Scal.  infligere, 

NOTiE 


den$  aliena  ad  pabula  fucua.'  Vide 
*  Mtineni.'  Dae. 

^  Ut  ajmd  Plautum]  Trinnm.  i.  1. 
'  NsB  amicum  castigare  ob  meritam 
noxiam  Imroune  e»t  facinns,  ▼ernm 
in  «tate  utile  £t  conductibile.'  Sed 
hic  *  immune  facinua'  non  est  impro- 
bum  faciunt,  nt  putat  Featui,  led 
facinns  ingratom,  vel  quod  e«t  extra 
amici  munia.  Idem. 

^  ImmtueulM»]  £adem  avis  Immu»- 
tnlu»,  ni  fallor,  moxdicitor :  de  eadem 
vidimns  verbo  '  Alitea.'  Plin.  /m- 
mu»eulum  vocat  lib.  x.  rap.  7.  Ant. 
Aug. 

immu»eulua'}  OloMariora  :  <  Immu- 
sulus,  ffl^t  ^^ov.'  Infra, /iRmiif<Miii«. 
Olossarium:  '  Inemnstnlus,  tpFtoF /3a- 
«riAuc^»',  6ppu  fiairi\M6f,*  Jo».  Seal. 

/mmiMCK/iia]  Hic  Feittia  diversiim 
facere  videtnr  immu»eulu»  et  immM«- 
tiiiiif,  qnod  unnni  et  idem  est,  nempe 
aquilas  genus.  Sed  haec  vox  totfa- 
riam  scripta  legitur,  ut  difficile  sit 
veram  ejus  scrlpturam  investlgare. 
Apparet  eniro  tmmwsirZiit,  immiiseii- 
ht»,  immtifiiidis,  tmmtssirfiis,  tmmiscii- 
iii«i  tmmtseiiiiis.    Rectnm  pnto  immiM- 


«tdns,  sive  slt  pro  tmmtsstiitfs.  Abim- 
missu  anbito,  qnod,  nt  infra  Festas, 
'  subito  sc  immittat  ;*  sic  enim  legeo- 
dnm,  non  tmmtilaf.  Sive  sit  a  aiiKMn- 
dOy  i.  murmnrando.  /mmaisstis,  tm- 
miusiiiKS,  quod  slt,  quertilap  mormii- 
rationis,  ut  ait  Plin.  de  Percnoptere, 
qu»  eadem  et  tmmiiscii/iis  Meurtio  vi- 
detnr,  cnm  eam  minorom  esse  virium 
affiruiet  Plin.  quod  hic  de  tmmassuis 
Festus.  Porro  de  immtrssKio  et  assi^ra< 
ga  sic  Plin.  lib.  %.  rap.  7.  *■  Sanqna- 
lem  avem  at<|ue  imniissnlnm  angnres 
Romani  magnae  qnsestionis  habent: 
immnssnlum  aliqnl  vnltnris  pnlluni 
arbitrantur  esse,  et  sanqnalem  ossi* 
fragsR.  Matsurius  Sanqnalem  ossl- 
fragam  dicit  esse,  iramnssulnm  antera 
pnllum  aquilm  priusquam  albicet 
canda.'  Due. 

'  Impage»]  Clavi  lignei,  qui  tabulis 
infiguntur,  ut  aptins  cohsereant ;  ab 
antiquo  pago  pro  jNriigo,  id  est,  figo. 
Unde  versos  pangere  per  metapho- 
ram  dixere  Veteres,  versus  figere, 
versus  exarare.  Vide  <  paugere.' 
Idem. 


DE   VBRBORUM    SIGNIFICATIONE   LIB.   IX. 


817 


Imparem  nnmeram  *  antiqui  prosperiorem  borainibus  esse 
crediderant. 

Impares  tibiae  ^  numero  foraminum  discret». 

Imparentem,  non  parentem,  hoc  est,  obedientem. 

IrapeIimenta,K  irapedimenta  dicebant. 

Impenetrale/*  cujus  ultimum  penctrale  intrare  non  licet. 

ImpensamyStipem,*  aes  sacrum,  quod  nondumeratpensum. 


NOTiE 


«  Imparem  numerttm]  Virgil.  Eclog. 
VIII.  *  Numero  Deus  impare  gandet.' 
Ubi  Servius  :  '  Ant  qnemrnmqiie,  in- 
qaif»  snperorani  jiixta  Pythagoreos, 
qui  ternarium  onmernra  perfectum 
anmnio  Deo  assignant,  a  quo  tnitinm 
et  roedium  et  finis  est.  Aut  re  vera 
Hecaten  dicit,  cnjns  triplex  potestas 
esse  perliibetor,  unde  et '  tria  virginis 
ora  Dians.'  Qoamvis  omnium  prope 
Deorom  potestas  triplici  signo  osten- 
datar,  ut  Jovia  trifidnm  fulmcn, 
Nepfnni  trident,  Plnlonis  canis  tri* 
ceps.  ApoUo,  idem  Soi,  idem  Liber. 
Vel  qnod  oronia  temario  nnmero  con- 
tinentnr,  nt  Parc»,  Furisp,  Hercnles 
ctiam  trinoctio  conceptnnymnsap  ter- 
nse,  aut  impari  quemadinodnnficnm- 
qne,  nam  teptem  chorde,  septem 
plane t»,  septeni  dies  nominibns  Deo- 
rttni,  septeni  stellsB  in  septentrione, 
et  molta  his  simtlia.  Et  impar  nu- 
merua  immortalis,  quia  dividi  integer 
non  potest,  par  nnmerus  mortalis, 
quia  dividi  potest.  Licet  Varro  di- 
cat  Py tbagoreoa  pntare  imparem  nn- 
mernro  habere  finem,  parem  esse  in- 
finitom;  ideo  medendi  caosa  mnlta- 
mmqne  rernm  impares  nnmeros  ser- 
vari.'  Haec  Serviiis.  Vide  Gellinm 
lib.  III*  cap.  10.  Idem, 

'  impares  Hbiai]  Dextra  et  slnistra, 
Qt  contra  pares  dextrae  duae  vel  si- 
niatrc  duflB.  Dextra  tibia  unum  tan- 
tom  foramen  habebat,  sinlstra  dno. 
Illa  gravem,  hapc  acotum  sonnm  red- 
debat.  Igitnr  doae  tibise  dextrs  vel 
flinistr»  pares  dicebantur,  quod  pa* 


rem  foraminum  nnmeriim  liaberent : 
at  cnm  dextra  una  et  altera  sinistra, 
impares,  qnod  nnmero  foraminnm 
differrent.  Plnra  enim  foramina  in 
sinistra  qnam  in  dextra.  Nnnc  fa* 
bnla,  quae  acta  dicttnr  *  imparibus 
tibiis/  intellige  dextra  et  sinistra ; 
quaE)  '  paribnsy'  intellige  aut  dnabn» 
dextris  ant  dnabua  sinistris.  £t  cnm 
Aiidria  Terenlii  acta  dieitur  *  tibiis 
paribus,  dextris  et  stnistris,*  bis  eam 
actam  fnisse  Intellige,  semel,  *  tibiis 
paribns  dextris,'  etiterum  Mibiispa- 
ribus  sinistris  :'  neque  enim  mendnin 
est  in  ista  Andris  inscriptione,  nt 
qoibnsdam  visnm  est.  De  tibiis  dex- 
tris,  sinistris,  imparibns,  paribn8,mul- 
ta,  eaque  inter  se  pugnantiai  multi 
prodidere.  Idem. 

V  Impelimentd]  Vt  '  delicare '  pro 
'  dedicare,'  '  lautia  '  pro  *  dantia.' 
Idem. 

^  TmpenetraW]  Penetrare  est  peni- 
tus  intrare,  impenetrale  pro  hnpenetra' 
btUf  qnod  penitns  intrare  non  licet : 
impenetrabile  etiam  dici  possit,  qnod 
penetrare  non  potest,  nt  penetrabUe 
qnod  penetrat,  unde  *  penetrabile 
telnm,'  *  penetrabile  frigus.'  Idem. 

'  Impenaam,  stipem]  Impensa  est 
stipes,  hoc  est,  pecnnia  in  cella  Det 
reposita,  quae  nondom  pcnsa  est,  sed 
stipata,  ab  tn  privativa  particnla  et 
pendo.  Vlde  in  *  atipes,'  inde  factum, 
ut  qnsvis  stipaiio  et  farctura  tmpen- 
ta  diceretur.  Aptttos:  '  lodet  impen- 
sam  prsscriptam,'  id  est,  farctoram. 
Amob.  lib.  vii.  *  impensarom  vari- 


318 


SRXT     POMPBII    PBSTI 


Impercito/  parcito,  fatiiram  ab  imperativo. 

Impescerey^  in  laetam  segetem  pascendi  gratia  immittere. 

Impetix,""  impetigo. 

Impetritam,''  impetratam. 

Impetumj  indastriam,^  indalgentem^  perinde  composita  ait 

VerriuSy  atqae  impanis,  et  immanis :  mihi  non  satis  per- 

suadet 
ImpiatuSyP  sceleratus. 
Impite»^  ">  impetam  facite. 

Implexam/  implicatum^  qood  Graeci  ^jxfrtvXcyfteyoy  dicont. 
Implorare/  inclamare,  ad  auxilium  invocare. 
Imploviom/  qoo  aqua  irapluit  coUecta  de  tecto.    Complo- 


^^^^^^»^0^^^ 


8  *  Lege  cum  SciligerOi  Impetite,  ntsi  oialis,  Impete,  impetum  face.*  Dac. 


NOTiE 


etate  conditii.'  PalUdint  lib.  i.  *  ira- 
peDsa  pnmicea  farciri  muros.'  Idem, 

^  Impereito]  Ab  iii«et  parcop  ut  ab 
in  et  por^or,  impertio»  Idem. 

^  Impeeeere]  Vide  '  Compescere.' 
Idem. 

B  Impeiix]  Oenas  tcabtei  stc  dict«, 
qnod  corpot  impetat.  Idem. 

"  Impetritmm]  Olontarinm  :  '  Im-* 
petratnt,  9vtria.*  Non  plane  explica- 
vit :  ted  si  dizistety  iuiXXt4fniats.  In 
tacrificiit,  quod  Litare  ett,  Id  in  an- 
ipiciit  impetrire.  Nihil  alind  est, 
qnam  impetrare  :  tic  dicebaot '  arti- 
tom  '  pro  '  artato/  '  dolitnm '  pro 
'  dolato.'  Joi.  Scal. 

Impetritum]  Qood  in  tacrificiit  II- 
tare  dicitnr,  id  in  antpiciii  impetrire, 
id  ett,  impetrare.  Cnm  avet  ratnm 
et  fauttnm  antpirinm  faciunt.  Plant. 
Atin.  IV.  '  Impetritnm,  inangnratnm 
ett,  qnovit  admittnnt  avet.'  Cicero 
lib.  II.  divinat.  *  Ut  nnnc  eatit, 
qnanqnam  id  iptnm  aliqnanto  minnt 
qoam  oliro,  tic  tnm  avibnt  magniB 
ret  impetrip  lolebant.'  Dae, 

*  /mpeinin,  tadnjirnim]  Recte  tane 
Verrins  tmpeiajn,  indMetrimm,  indulgeH' 


tem,  perinde  compotita  ait  ac  uipn- 
nem,  immunem.  Impetut  enlm  ett  ab 
tn  et  peto,  induHriui  ab  Indu  t.  tn  et 
$truo:*qm  intni  ttrnit/  hoc  ett,  ^do- 
nii  agit.'  £t  imdulgen»  ab  tn  privativo 
et  urgeo, interto  dtiadurgeo  ;  motato  r 
in  I,  indulgeo,  nt  tmpinits  ab  tn  et  pmna, 
qoi  eit  tine  poena.  Imnmnu  ab  tn  et 
mamMS,  qni  ett  tine  mnnere.  Nec 
niirum  ti  id  tatit  libi  pertnadere  bar- 
barnt  mntilator  non  potnit.  Idem, 

P  Impiatue]  A  verbo  ta^*are,  tce- 
lette  agere,  Plaot.  i»pe.  Idem. 

4  Impite]  Perperam.  Legendnm, 
ImpetUe,  ab  eo  '  Impete,  ^ifiU^  et 
*  Inipeteiut,iB<aies.'  Olott».  Jof.  SeaL 

'  Implexum]  Ab  w  et  pledo,  qood 
a  ir\^ira»,  necto,  nnde  perplexnt,  «c- 
irXrypipof,  implexut,  4nreirKrYiUns, 
Dae, 

•  ImploraTe]  Vide  '  endoplorato.' 
Idem, 

t  /mplaiptiim]  De  implnvio  et  com- 
plnvlo  tic  Varro  lib.  iv.  de  L.  L. 
'  Cavnm  sdinm  dictum,  qni  locnt  in- 
tra  parietet  relinquebatnr  patulot, 
qni  esset  ad  commnnem  omninm 
usum :  in  hoc  locos  ti  nnllnt  reliciiu 


DB   VERBORUM   SI6N1FICATIONE    LIB.   IX. 


319 


yium,  qao  de  diversis  tectis  aqua  pluvialis  conflnit  in 

euadem  locum. 
Impolitias  "*  Censores  facere  dicebantur^  cum  equiti  ae»  ab- 

negabant  ob  equum  male  curatum. 
Impomenta/  quasi  imponimenta^  quds  post  coenam  men- 
.    sis  imponebant. 
Imporcitor/  qui  porcas  facit  arando.^     Porca  autem  est  '^ 

inter  duos  sulcos  terra  eminens. 


^^4 


9  Ed.  Scal.  qid  porcas  in  a^of.  a.— 10  Ab  eadem  ed.  rh  «<  «beit 


NOTiE 


erat  sab  divo  qni  esset,  dicebatur 
testodo,  a  testudinis  similitudine,  ut 
eat  in  praetorio  in  castris.  Si  relic- 
tum  erat  in  roedio,  nt  locem  raperet, 
deorsum  quo  iraplnebat  impluvinm 
dictnm,  et  surium  qua  complnebat 
coroplnvinm,  ntrumque  a  pluvia.' 
Hoc  sensn  Plaut.  Amphitr.  v.  1. 
*  Devolaot  anj^nes  jubati  deorsum  in 
iroplovinm  duo.'  Sed  non  sat  video, 
qni  geminum  Terentli  locura  cum 
Varrone  concilies,  alternm  Ennnch. 
III.  S.  '  Atqne  per  alienaa  tegnlas 
Venisse  clanculnm  per  implnvinm 
fncura  fiictnm  mnUeri.'  Alterom 
Pfaorm.  !▼.  4.  'Angois  per  iinpln- 
▼iom  decidit  de  tegulls.'  Qnomodo 
enim  per  impiumumf  si  inipluvinm  lo- 
cossit,  qni  deorsnm  pluviam  accrpit  ? 
Saoc  et  Varroni  et  Tereotio,  aliis 
etiam  facies  satis,  si  implnvlnm  acci- 
piaa,  totnm  illod  spatinm,  qood  tecto 
▼aconm  relinqnebatnr  a  solo  u<que 
ad  tegolas.  Idem. 

■  ImpoHtia»]  Gellios :  *  Item,  si 
qnia  eqnes  Romanns  eqnnm  habere 
gracilentnm,  ant  parnm  nitidum  vi- 
aoa  erat,  impolitiaB  notabatnr.  Id 
▼erbom  significat,  qnasi  tn  dicas  in* 
cori».'  Nescio  an  et  hic  isti  barba* 
ro  mutilatori  aatis  credere  debeamos. 
Jo§,  Scai* 


Impolitias  Censorea]  Vel  honc  locom 
non  satis  intellexit  barbarus  mntila- 
tor,  vel  T^  impolititti  erit  secundi  ca- 
sus,  non  quarti,  ut '  familias.'  Impo- 
ItfMsautem,  id  est,  impolitias  causa. 
Nam,  si  qnis  eques  Romanns  eqnum 
babere  gracilentom  ant  parum  niti* 
dum  visns  erat,  impoiitite  notabatnr 
a  Ceoioribus,  qni  et  ideo  illi  aes  de- 
negabant.  ImpoUtiay  id  est,  tiic«n«r, 
iucofi^las  Qtkcis.  Gell.  lib.  iv.  cap. 
12.  *  Item,  si  quis  eques  Rom.  eqnnm 
babere  gracilentnm  aut  parnm  niti- 
dnm  visos  erat,  ioipolitiae  notabatur. 
Id  verbum  significat  quasi  tn  dicas 
incoriae.'  Non  pngnabo  tamen,  si 
impolitiaa  facere  dicerentnr  Censores, 
cnm  impolitle  equites  notarent.  Etsi 
id  mihi  satis  persnadere  neqoeo. 
Dac, 

*  Impomenta']  'Verbom  saerornm 
fuisse  snspicor,  ot  ^  imponere,'  ita  nt 
impomenta  ea  dicta  fnerint,  qoe  Diis 
offerebantur.  Ovid.  '  Cereale  sacer- 
dos  Iniponit  libnm.'  A  ponoy  poni- 
men,  pomen,  pomentum,  et  impomen- 
tum ;  nt  a  moveo,  roovimen,  momen, 
momentnm,  Scc»  Idem, 

7  ImporHtor']  Qui  porcas  facit.  Sic 
etiam  dictns  Deus,  qoi  pr«erat  lira- 
tioni.    De  porcis  vide  soo  loco.  Idem^ 


320 


SKXTI    POMPEII   PESTI 


ImportanDniy'  in  quo  nuUom  est  anxilium^  velut  esse  solet 

portus  navigantibus. 
Impos*  esty  qui  animi  sui   potens  non  est,   qui  animum 

suum  in  potestate  non  babet. 
Improlus,'^  vel  improlis»  qui  nondnm  est  adscriptus  in  civi- 

tate. 
Impudicatus,''  stupratus,  impudicus  factus. 
Imputatum/  nondum  purgatum ;  putum  enim  est  pnrum, 

unde  putare  vites  dicimus,  boc  est,  detrabere,  qu»  impe- 

dimento  sunt  ad  fructum. 
In  *  non  semper  abnuitionem  significat,  sed  interdum  etiam 

pro  adnuendo"  ponitury  involando^  inclamando,  invo- 


11  Legendum  monet  Dac.  pro  augendOf  vel,  at  Ursio.  |»ro  augmaUo, 
inf. 

NOT« 


Vide 


*  Importunum]  Qiii  portii  caret,  et 
pcoprie,  qut  alioH  quiescere  non  pa- 
titnr.  Idem* 

*■  Impoi]  Qlouarium  :  '  Imros, 
&vi<o^iof .'  Lege,  Impo»,  Jot.  Scal. 

**  ImproluM]  Olossar.  'Itnproles.' 
MariuB  Victorinnt  de  orthograpbia : 
*  Improles  est,  qai  nondam  vir  est.' 
Ful.  Ur$m. 

Improlui]  Locus  ohscnros,  et,  ot 
arbitror,  mendosui.  Ani,  Aug, 

Improlu»]  Olossariiim  :  *  Improies, 
A^At{,  fi^M  voXirf utfficivs.'  Coutra- 
rinm  est '  Ooiceoso.'  Nam '  diiicen* 
sus,'  qni  cum  prole  in  civitatem  ad* 
scribebaiur.  Ab  iisdem  Olossis  Im- 
proU»  eaponilor,  Syoms^  tertKvoM^  ttni- 
fios.  Jos.  SeaL 

Improhui]  Oppositus  <  Doicenso.' 
Nam  '  dnicensus,'  qni  cnm  prole  in 
civitatem  adscribebatur.  Qiiare  op- 
tirae  Gloss. '  Improles,  pJkwm  voXitcia^- 
fifrat,'  *  qni  nondum  in  civitatem  ad- 
scriptus.'  Neqite  illnd  tantum  de 
sociis  Latinis  intelligendnin,  ut  to- 
Itiit  doctissimns  Turnebus  in  Adver- 
sar.  lib.  vii.  cap.  21.    '  £t  si  eis  lex 


dederit,  nt  qui  prolem  domi  relin- 
qnerent,  in  rivium  Romaoorum  nn- 
mernm  referrentur.'  Dme, 

^  ImpudUatus]  Impndicare,  impn- 
dicum  facere,  idem  qiiod  ^depodi- 
care,'  quo  usns  Laberius,  Idem, 

<*  Imputatum]  Vide  '  putus.'  Idm. 

*  In]  Legendum,  eed  imterdumetiam 
pro  augmeuio  ponUur.  Vide  in  '  In- 
gens.'  Fuk  Urein. 

In]  Lege,  Sed  iuterdum  etiam  pro 
augeudo,  vel,  ut  Ursin.  pro  augmtnio. 
Id  snadent  qns  aeqnuntnr.  Defen* 
di  tamen  possit  vuigata  lectio;  ad- 
nuit  enim,  qni  auget.  Hic  antem 
faeile  geminam  maiium  agnoscas. 
Nam  qnod  infra  est,  *  In  pneposilio 
significat  modo,  quod  non/  idem 
est  ac  *  abnuitionem  significat,'  qnod 
initio  legitur.  Et  rh  *  modo  anctto- 
nem,'  idem  qnod,  *etiam  pro  adnn- 
endo  ptinitnr.'  Quare  certum  est 
Panli  verba  ooaluisse  cnm  verbia 
Festi.  Sic  igitnr  hunc  loeom  intelli- 
ge.  lu  modo  privationem  significat 
ut  *  inimicns,'  *  intactus.'  Modo  anc- 
tionem,  ut '  infractus,'  valdc  fractua^ 


DB   VERBORUM   SI6NIPICATI0NB    LIB.   IX. 


821 


cando.  In  prsepositio  significat  modo,  quod  noDi  ut 
inimicus:  modo  auctionem^  nt  inclamavit:  modo  ubi» 
quo  tendatur^  ut  incurrit:  modo  ubi  qui'^  sit,  nt  inam* 
bulat. 

Inarculum^  virgula  erat  ex  malo  punica  incurvata^  quam 
regina  sacrificans  in  capite  gestabat 

Incalanto^<  invocanto. 

Incalationes,  invocationes* 

Incalative,  vocative. 


f0^^^^^ 


la  Qnidam  libri  ftiti  pro  9«t. 


NOT^ 


*  Inclamavit,'  valde  clamavit.  Ali- 
qoaodo  rootnmy  ut  « incnrrit/  ali- 
qoando  qotetem  nt  <  inambnlat.'  I>ac. 

^  /Mamiikm]  Vide  A.  Oell.  lib.  x. 
cap.  16.  ▼erbnm  mtrifiemM  mihi  au«<. 
pectam  est.  FyA,  Unin. 

IfMtrculimi  Serviana  Fragmenta: 
'  Arcnlnni  eat  Tirga  ez  malo  Ponica 
incur¥ata :  qo«  6t  qoasi  corona.  Et 
ima  aommaque  iater  se  alligatur  vin- 
cnlo  laneo  albo,  qnam  in  sacrificiis 
cerlia  regina  in  capite  babebat :  Fla* 
miaica  antem  Dialis  omni  lacrifica- 
tione  nti  debebat.'  Gelliua :  *  Eab- 
dem  ferme  cerimooisB  Bunt,qnas  Fla- 
niinicaa  Sacerdotolaf  Oialea  seorBum 
•inot  obserritare :  ▼elnti  est :  Quod 
veneaato  operitnr :  et  qnod  in  rica 
anrcolnm  de  arbore  siliqua  babet.' 
In  quibus,  non  de  Pnnica  malo,  sed 
de  sjUqna  arbore  fieri  priBcipitnr: 
qnamvis  alii  felici  arbore  leg ant :  de 
▼enenato  etiam  Servios  in  iisdera 
merobnuiis:  'Vetere  cerlmoniarnro 
jnre  prKceptum  est,  ut  Flarainica 
▼enenato  operta  sit'  Idem  etiam 
ait:  '  Flamintcam  prsecipitur  habere 
arcnlnffl,  ricam,  venenatnm,  fibulam.' 
Sequitnr  apud  Oellinm:  <Et  quod 
scalasi  qosB  GrsBce  k?dfuuc§s  appellan- 
tnr,  eas  aseendere  ei  plos  tribos  gra* 
dibos  religiosnm  est.'  Lexe :  et  ptod 
jmIos,  mst  fiuv  Gfwce  appfUoatiir,  tfc, 
Ddpk.  a  Vftr.  CUu,  Pomp, 


Idem  Servitts alioloco :  '  Apnd  Ve- 
teres  Flaminicam  scalas  plos  tribos 
gradibns  nisi  Grsecas  scandere  noa 
licebat,  ne  nllapars  pedom  ejos,  cm- 
rnmve  sobter  conspiceretnr :  eoqoe 
nec  ploribas  gradibos,  sed  tribos,  nt 
in  ascensn  dnplices  nisus  non  pate* 
rentnr  extolli  vestem,  ant  nodari 
crnra :  nam  ideo  et  Graca  scalse  di- 
cnntur,  quia  ita  fabricantnr,  ut  omni 
ex  parte  compagine  tabnlarnm,  elan- 
se  sint,  ne  aspectnm  ad  corporis 
aliquam  partem  admittant.'  Hoc 
egregtum  Servii  fragmentnm,  ut  et 
alias  ejus  Oraromatici  reliqnlas,  de- 
bemua  optimo  et  emditissimo  amico 
nostro  P*  Danielt,  J.  C.  ex  cnjus  loci 
sententia  ita  locnm  Oellii,  qnt  sero* 
per  alioqni  nunquam  non  mlhi  sns- 
pectos  foit,  emendavi.  Jos.  SeaL 

InMnulum]  Arcoiom  vocat  Servins 
IV.  JEneid. '  PrsBterea/  inqnit, '  Fla* 
minicaro  hal>ere  praecipitnr  arcularoy 
rlcaro,  veneitatnm,  fibnlam.  De  ve- 
nenato  dictnro  est.  Arculuro  vero 
est  virga  ex  malo  Pnnica  incorvata : 
quse  fit  quasi  corona,  et  ima  summa- 
que  inter  se  alligatnr  vinculo  laoeo 
albo,  qiiam  in  sacrificiis  certis  regina 
in  capite  habebat.  Flaminica  autem 
Dialis  omni  sacrificatione  nti  debe<* 
bat.'  Dec. 

s  /ncakalo]  Cdb^  voco  a  «a^»,  inde 
Fesf.  X 


d22 


8BXTI  POMPBII  FB8TI 


IncaTiUatio/  per  despectnm  irrisio. 

InceDsiti'  incenderit;  sicut  incepsit,  inceperit. 

Inceps,^  deinceps. 

Incessere/  immittere,  ac  jactu/'  vel  verbis  petere. 

Incestns  ^  a  GrsBCO  trabitur :  nam  iUi  facinns  dicunt  Mtxtr* 


Toy, 


Incboare  '^  videtnr  ex  Grseco  originem  trahere^  quod  Hesio* 

dus  omnium  rerum  initium  esse  dixerit  chaos. 
Incicorem/  immansuetum,  et  ferum.    Pacuvius : 


*i»^»#^#»»»»«i»»^ 


IS  '  Male  pro  hmmttere  quidam  lcgQnt  timtlt,  et  pro  jachi,  jaeMh.*  Dic. 
Idem  censet  Scal. 

VOTJE 


Incalo,  iDcaUtionet,  incalative,  &c. 
IdeM 

k  Incavmaiio]  Vide  <  Ca?illatlo.' 
Idem, 

*  Incemitl  InccDderit,  sic  Mocep- 
sit/  inceperit ;  '  irrepsit/  Irrepserit, 
&c.  Idem, 

k  Ineepi]  Ab  ta  et  Mpio,  imeepe  ;  nt 
a  dm  et  captb,  dctnc^pt.  Idem. 

I  Jacesferf]  '  Sazis  incessere '  Li« 
▼ias.  Idem, 

■  Ineeetuel  A  Or»co  A^ftfTor,  in- 
expiabile,  incnrabile.  Sed  tncesftw 
potios  ab  tn  privativo  et  coffttf,  nt 
'infectns'  a  'factos.'  Ineeetut  au- 
tem  de  qnovis  illicito  concubita  dici« 
tnr.  Idem. 

■  Inekeare]  Terent.  Scanms :  '  In« 
choare  cnm  a^iratione  scribendnm, 
qnoniam  a  chao  dlctom,  qnod  faerit 
initium  omninm  remm.'  Ftd.  f/rttii. 

Inekoare']  Tere<)tins  Scanras :  *  In- 
ehoare  cnm  aspiratione  scribendum, 
qnoniam  a  chao  dlctoroy  quod  fuerit 
initinm  omninm  reram.'  Sed  probat 
Verrins  legi  debere  taceAarc,  a  voce 
cpfttim»  quam  pro  cAeo  vel  Mtmdo  Ve* 
teres  dizere.  Diomed.  lib.  i.  *  In- 
cboavi  ab  ineboo  dicendnm  pntat  Jo* 
iins  Modestns,  qnia  sit  compositnm  a 
chao,  initio  rernm.  Sed  Verrins  Flac- 
cos  in  postrema  syllaba  asptrandnm 


probavit ;  cohnm  enim  apnd  Veteres 
mnndnm  significat.  Tranqnillns  qno- 
qne  his  auentiens  libello  sno  plenis- 
sime  «dem  incohatam  ita  disserntt.' 
Doc. 

«  Inekerem']  Qni  minime  ciciir  est, 
mansnetus,  placidns,  a  membrsna 
mali  Punicl,qnss  cictim  dicitnr.  Varro 
lib.  VI.  de  L.  L.  '  Apnd  Pacnvinm : 
'Nnlla  res  neque  Cicnrare,  neqoe 
mederier  potis  est,  neqne  Reficere.' 
Cicurare,  mansnefacere,  quod  enim  a 
fero  discretnm,  id  dicttnr  cicnr,  et 
ideo  dictnm  :  Cicnr  ingeiitnm  obti- 
neo,  mimsnetnm.  A  quo  Vetturii 
qnoqoe  nobiles  cognominati  Cicurini. 
Id  natnm  a  cico.  Cicnm  dicebant 
membranam  tennem,  qnse  eat  in  malo 
Punica  discrimen.'  Sed  ineptnm  etj- 
roon.  Veteres  Latini  ctowv  dicebant 
pro,  domare,  mollire,  mansnefacere. 
Nigidius  in  Historia  AnimaL  ^Omne 
pecus  indomitnm  habet  qniddam  in 
se  fernm:  sed  tamen  eanatumest» 
nt  cnrari  et  domari  possit.'  At,  pro 
ewrare  per  reduplicationem  dixere  ei- 
ettraref  imitatione  Orsecoram,  qnl  re- 
petita  prima  consonante  et  vocali 
addita  ita  verba  sna  efferant  8^,  Si- 
W».  Slc  •  cnro/  •  cicnro/  •  cicnr/  dfc. 
idem. 


DE   VBRBORUM  SI6NIPICATI0KB   LIB.  IX. 


823 


incicorem  iracandiam.    Interdnm  cicnr  pro  sapiente  po- 

niturj  ut  idem  Pacuyius :  consilium  cicar. 
Incill»  '^  ^  foss8D,  quae  in  yiis  fiunt  ad  dedncendam  aqaam^ 

sive  derivationes  de  rivo  communi  fact». 
Incita,'!  incitata. 
Incitega'  machinula,  in  qna  constitaebatnr  in  convivio  vini 

amphora :  de  qua  subinde  deferrentor  vina.'^ 


^»»»i»#»»^^^^^^ 


14  Qnidam  libri  IncUuB  Tel  IneUiiu—li  Pro  dtferretUur  vhM  legendara 
pout  Dac.  d^fknderentwr  vina, 

NOT£ 


P  IneUUf]  Vide  <  Inlices/  ct  <  Eli- 
ces/  et  *  iDliciam/  AnL  Amg, 

IneUUt\  Lege/McUta.  Incilialoca 
depressa  aqn»  derivlinde.  Ulpian. 
in  Pand.  lib.  xuii.  *  Incile  est  locns 
depresawi  ad  latof  Bominis,  ez  eo 
dictDS  qnod  incidator :  inciditor  enim 
irel  lapis  vel  terra,  nnde  priraom  aqoa 
ex  Somine  agi  possit.  Sed  et  fosssB 
et  potei  hoc  interdicto  continentnr.' 
£tsi  de  etymo  fallitor  Ulpianos,  nam 
imeUe  est  ab  tnd€nd/o ;  nt  a  '  cnbo/ 
'  cobile/  sic  ab  *  incio/ '  incile :' '  fos- 
saa  inciles'  diait  Cato  de  R.  Rnst. 
cap.  156.  Inde  '  incilare '  Palladios 
lib.  XII.  tit.  S.  Dae, 

4  /KCtia]  Incitata,  id  est,  conci- 
tnta.  Lncret.  '  Vis  incita  venti/ 
Idtm, 

'  Inaiegnl  Soperios  monnimns  /»- 
ctl«f«m  dictam  ab  integendo.  Qnia 
Veteres  Ineitegere^  pro  imtegere  dice- 
bant,  nt  *  Reciprocum '  pro  *  repro- 
com:'  '  reciperare,'  pro  'reparare:' 
*  concipilare,'  pro '  compilare.'  Dic- 
ta  ab  integendoj  qnia  partem  menssB 
tegat*  Eaantem  utebantnr,  ne  vi- 
narinm  vas,  pnta  crater  magnns,  ant 
ampborn  labem  ex  fondo  in  mensa 
letinqoat,  com  ssspe  videamos  lage- 
nmsmeossB  impositas  circolum  de  vino 
describere  In  mappa.  Itaqne  copo- 
nes,  ne  mappa,  ant  mantile  maculam 
tllam  contrahanty  imponnnt  circolos 


de  ligno:  snper  qoibos  statoontnr 
lagensB.  Sed  creseente  Inxnria  has 
machinnlas  Romani  abjecere :  ct,  ne 
CitresF  mensss  Isederentur,  si  sine  in- 
citegis  crateres  impositos  nndss  sns* 
tinerent,Oansapasinstemebant  Pan- 
peres  vero,  ut  pnto,  incitegas  retinu- 
erunt.  Martialis :  «  Nobiiins  villosa 
tegant  tibi  gansapa  citrum.  Orbibus 
in  nostris  circulus  t%%%  potest.'  Nam 
potest  intelligi  incitega  per  circulum 
illum.  Sed  nihil  impedit  et  macnlam 
circularem  vasomm  vinariomm  In- 
telligere :  et  incitegse,  ut  puto,  non 
erant  circnll  specie.  Porro  incitega 
a  Griecis  vocator  iypAhmn*  Polerao 
vifMifyilT^r  iYpAfyai  «al  ht*  tdfr^s  k^- 
vtXAiir.  Ut  manifesto  appareat  ^yyu- 
tf^Kifr  hK6cTiiiut  esse.  Dicta  autem 
quasi  &77o64iin|.  £t  ita  vocabatur  ab 
Alexandriois.  Athenssns  i  ii  V  (m^ 
*AKtia9Bfi4w  icaXotf^nf  iryyo$fyaif  rpl" 
yw6s  iffri,  Kwrit  fUaw  ieo(Xiy,  ZixeeBmL 
Zvmfihni  ipTiB4fuyw  KMpdiuw,  '^xawi 
M  To^r  al  ikk»  %hfrres  (tfAXnir,  ol  M 
vXo^ioi  xa^^^f  h  ^fyypaif,  Vocatur 
autem  ab  Herodoto  droR^ifHipior.  Cu- 
Jns  noniinis  causa  obscora  non  est. 
Jee,  Scai, 

Ineiiega]  Ab  integendo;  Veteres 
enim  ineitegere  pro  integere  dicebant, 
nt  *  reciprocnm '  pro  '  reprocom : ' 
*  reciperare,'  '  reparare : '  *  concipi- 
lare,'  '  compiiare.'    Ineitega  ab  inie- 


«24 


SBXTI    POMPBII    FB8TI 


liiclamare/  conviciui,  et  maledictis  insectari. 

Inclutus/  nobilis,  clarns. 

Incoctn  '^ "  dicebantar  mnliafes  plus  SBqao  calamiatris 

usas.  ^ 

Incomitem,  sine  comite. 
Incomitiare*  significat  tale  convicinm  facere,  pro'qno  ne- 

cesse  sit  in  comitium'»  hoo  est,  in  conyentnm»  ▼enire. 

Plautus :  Qnsdso,  ne  me  incomities. 


16  Vlde  Not  inf. 


NOT£ 


gcDdo  dictt,  qaift  tegebat  parten 
nenta ;  ea  Mtem  ntcbtntnry  ae  vi- 
mrinra  ?••,  pntn  cratcr  nagnos  nnt 
anpborai  lolien  tx  ftindo  in  nenta 
relinqneret,  cnn  t»pe  ▼Ideomna  ln« 
genas  meot«  Inpotitas  circoliim  de 
▼ino  describere  In  mappa,  onde  La- 
tinia,  *  Caniitra  siccaria '  dicebantnr. 
SerT.  ad  illod  i.  JEnM,  'et  pocnla 
ponnnt.'  *  Similitcr/  inquiti '  more 
•Dtiqno  dizit,  qoia  Veterlbni  non  in 
manna  dabantnr  pocnla,  aed  meaaii 
apponebantnr,  nt  hodie  apnd  plnrea 
pocnla  in  canlatris  argenteia  appo- 
nnnlnr»  qo«  caniatra  aiccaria  dicun- 
tnr.'  A  Or«cia  Tocatur  ^yTvMliny.  Po- 
lemo  99pafyV'  ^y7u9^  icoi  i^  mbvifs 
K^tnXKuf.  Vide  Suidam.  Dicta  antem 
qoasi  iiyytOfytni  et  ita  Tocator  ab 
Alexandrinif .  AthenKns  lib.  v.  ^  M 
^  *AXt(avljp^  «toAovyiini  ityyo$finif 
rplymf^  Ioti,  lutrik  /Uffop  «co(\i|,  M- 
Xiir^  9vimfAAni  h>riBii»Mwoiif  Kopifuonf, 
""Exvovi  8ff  ra^np'  ol  itkw  whnfros  (vXinir, 
ol  M  ir\o^«oc  x«A«9yy  ^  hpyvfSof,  i.  *■  Qom 
vero  ab  Alexandrinif  vocator  ango- 
tbeca,  triaognlarb  est,  medio  cavay 
anperimpositom  cratera  recipiens. 
Paoperea  qoidem  eam  habent  lig- 
neamy  divites  aeream  vel  argenteam.' 
Herodotus  vocat  bwoKfitrrhpw¥  lib.  i. 
nbi  de  Alyatte  Lydo  qni  MtfifiM  ott 
h»K^o^  Kffifrilpii  ro  ifyiptoif  fUym/f  Kt& 
imottpftfnfpl(lim^Mfpoo»itoKhafriif.  Qnem 


locnm  nale  ccpit  interprea  qni  w- 
tit, '  Apnd  I>elphof  dedieavit  gran* 
den  ez  argento  pateran,  itenqne  al- 
teran  ex  ierroy  parvnlan  ez  fem 
conpactilon.'  Vertendon  Inerat: 
*  Iten  incitegan  parYulaa  ez  fom 
comp.'  JDotf. 

•  /Ndomarr]  Piant.  Aain.  '  Nimis 
•gre  continni  nbi  haspitem  indana- 
▼it»  Qnod  se  absento  mihi  fidem  ha- 
bere  nolnisset.'  Indo  tnrlamilf», 
objorgare.  Plant.  Epidic  *  Etlam  In- 
daniitor  qnasi  servns.'  /dcm. 

^ /ncla««f]  Qtti  f  alde  clnet.  i^men 
esty  nominariy  celebrarl,  a  tthiw. 
Plsnt.  Capt.  '  Facito  ergo  tn»  nt  A- 
chemnti  cloeas  gloria.'  Idtm. 

"  /acocltt]  AbincoqoeDdo  dlctmio- 
coctsB  mulleres,  qosB  calamistria  crl* 
nea  ?ibrabant  et  inlorqoebant.  Sed 
in  verbis  Festi  turpe  mondnn  iaole- 
vit,  nam  certnm  est  legi  debere,  ptes 
«9 00  calamlslrts  nste,  id  est,  innatm, 
IncoctsF.  /drai. 

*  /aoomiltoine]  Plantos  in  Cnrc. 
ilttl.  ^i^. 

/ocoHnltarc]  Locns  Plaot.  Carcnl. 
III.  1.  <  Adolescensy  ob  rempoblicam 
boc  Intns  mlhi  Qnod  Insigne  babco, 
qamso  ne  me  incomities.'  Qnod  ver* 
bnm  a  parasito  fictnm,  nt  llqnetox 
reaponso  Lyconisi  qni  ad  ejns  ezem- 
plnn  K^  tii^orare,  nove  protnlk :  *  Ii« 
cetne  Inforare,  st  ioconitiaro  non  U« 


DR  VRRfiORUM   S16NIP1GAT10NB  LIB.  IX. 


m 


iDCoociliasti/  comparasti,  commeiidasti,  Ye\,  ut  antiqai, 

per  dolam  decepisti. 
Incoaditam^  non  ordinate  compositum. 
Inconspretum/  non  improbatam. 
In  conventione/  in  concione. 
fncrepitare/  argaere,  conyiciari.     Increpitare,  clamare/ 

maledicere.^ 
Increpitato/7  •  ferito. 
Increta^^  indivisa. 
Incaria^  negligentia. 


^^^^•0^  »0^^^^ 


17  Alii  libri  Inerepaio, 


NOT« 


cetr  Ubi  et  iirftrare  et  ineomUmre 
flagitiosA  verba  sant :  led  ■nteqaam 
abeo,  en  tibi  qnid  de  voce  utto,  qo» 
primo  Tenn  Jiuperiori  legitur  sen* 
tiam*  Ea  enim  ita  hoc  usqne  omnino 
orones  interpretes  torsit,  nt  eam  tan- 
demae  netcire  fateantnr  Tanbman- 
nns,  Tnrnebus,  et  alii :  nibiloqne 
plns  proficiat  doctissimns  Salmasius 
dnm  ita  nititur  emendare :  Ob  rem' 
puhtieam  kee  miMlam  mthU  IniuM 
sic  absolnte  accipiendnm  est  pro 
fossa  illa,  ex  qna  oculos  escnlptns 
fait.    Nihil  certias  et  facilins.  Dae, 

r  IneoneiUaaii]  IneoneiUare  pro  eon» 
eiiiare,  Nam  ssepe  compositum  nsnr- 
patnr  pro  simplici.  Apud  Plantum 
tnmen  ineoneUiare  semper  eat  inimi- 
care,  ot  Mostell.  iii.  sc.  1.  '  Ne  In- 
conciliare  qnid  nos  porro  postules.' 
£t  Trinnm.  i.  2.  'Inconciliastin'  eum 
qui  mandatus  est  tibi  ?'  Quanqnam 
blc  nltima  Festi  interpretatio  'per 
dolum  decipere'  locnm  habere  possit. 
Malim  tamen  aliter.  Idem, 

>  Ineonsjtrehim]  Ab  tn  et  eon  et 
jgKmo.  Idem. 

»  /a  eonveniione]  Videndns  Varro 
lib.  IV.  de  Lingoa  Latin.  FuL  Urein, 

In  eomftniimie]  CoDventioDem  an- 


tiqui  dicebant  pro  concione,  Varr. 
V.  de  L.L. '  C.  Calpamius  dtcit :  Voca 
ad  conventionem  omnes  Quirites  huc 
ad  me.  Accensus  dicit  sic :  Omnes 
Qnirites,  ite  ad  con?entionem  huc 
ad  judicei.'  Dac, 

^  InerepUare']  Arguere,  convitiari. 
Virg.  X,  ^neid.  '  Hostis  amare,  quid 
increpitas,  mortemqae  minaris  ?' 
Idem. 

«  CUmure]  Vlrg.  '  At  tnba  terribi- 
lem  sonitnm  procol  SBre  canoro  In- 
crepnit.'  Idem, 

d  Maledieere]  Objnrgare.  Enn.  lib. 
I.  Annal.  '  Ast  hic  quem  nunc  to  tam 
torviter  increpuisti.'  Sed  male  ta- 
erepare  a  erepero  dedncit,  in  erepermn: 
est  enim  a  erepo^  qnod  a  ?ocis  simili- 
tndine  et  sonitu  dictum  est  Varr. 
lib.  V.  de  L*  L.  Idem, 

«  Inerepiialo]  Non  sat  video  cur 
/erito  Festus  interpretetnr,  nhl /erire 
intelligas,  objnrgare,  verbis  tangere. 
Tamen  increpare  pro  ferire,,  pnlsare. 
Ovid.  'Threiciae  digltis  increpnisse 
lyrae.'  Idem, 

'  Inertia]  Sic  supra  erem^  id  est, 
divisi.  Inereium^  u  e.  non  cretom. 
Cf mo  a  Kpirwf  separoy  divido.  Idmn, 


826 


SBXTI    POMPBII    PBSTI 


Indepisci^'  adsequi,  adipisci. 

Indeptare/  consequi. 

IndictiTum*  fiinas^  ad  qaod  per  praeconem  evocabantar. 

Indiges,^  indigetis  facit :  hoc  nomine  iEneas  ab  Ascanio 
appellatas  est,  cam  pugnans  com  Mezentio  nosqaam 
appaniisset :  in  cujus  nomine  etiam  templum  constraxit. 

Indigitamenta,'  incantamenta^  vel  indicia. 

IndigitantOy  imprecanto.'*  ™ 

Indigetes  ^"  Dii,  quorum  nomina  Talgari  non  licet 


18  Qaidam  libb.  IndigUmdOy  impreetMd: 


SOTJE 


M  /iitfcptMt]  Plant.  Rad.  v.  S. 
'Magna  hercle  preda  'it,  larglter 
mercedis  iodepiscar.'  Sed  et  inde» 
ptaeo  dizere  Veteres,  Plaiit.  Asin.  ir. 
2.  *  Nnnquam  aBdepol  qnadrigia  albli 
indepiscet  postea.*  Idem. 

^  Indeptwe]  Indipiscor,  Indeptni, 
nnde,  indepto,  a»,  arcconseqnl.  id. 

'  /ndidtrvm]  Indictlva  fnoera,  ad 
qnap,  per  praeconem,  evocabatnr  po- 
polns   liia  verbis:   exequias.  l.  li- 

TIO.  L.  FIUO.  QUIBUS.  EST.  COMMO- 
DUM.  IRK.  JAM.  TRMPDS.  E8T.  OLLU9 
BX.  ^DIBUB.   ECFBRTUR.  Jo«.  Scol, 

Indktivmn]  Vlde  'Qnirites  Sabini 
dicti.'  Dae, 

^  Indigei]  Olossarinm :  *  Indigetes, 
ilfdBftf  mvpfnrts,'  Jes,  Seal. 

Indiges]  De  ^nea,  qni  indlges  Jn- 
piter  dictns  est,  vide  Liv.  i.  sacellnm 
ei  dicatnm  tali  Inscriptione :  Pa- 
TRi.  Deo.   imdigeti.  qui.  mumici 

AMNIS.  AQUAS.  TBMPERAT.     Dc  tadt- 

f €it6iu  Tide  Infra.  Dae. 

i  IndigUamenia]  Olossar.  UpwriKiL 
$i$)da.  FnL  Urrin. 

Indigiiamenia]  Explicatlo  haec 
Panli  est,  non  Festi.  Qnis  ignorat 
Pontificio*  libros  ita  vocatos  ?  Olos- 
sarinra  :  <  Indigitamenta;  UparaciL  /3t- 
$\ia\  Jo$.  ScaL 


Indigitamenia]  Explicatio  hcc 
Paali  est,  non  Festi:  Qnia  ignorat 
Pontificios  libros  ita  Toeatos?  Glos- 
sarinro:  'Indigitamenta,  UparuAfif 
/SAik.'  Scalig.  Sic  proprie  dlcebaotnr, 
In  qnibns  varia  essent  Deomm  cog- 
nomina,  nt  sunt  Orpbet  ad  Mnsaenm 
initia,  aive  hymni :  tmlfgtlaMfiila  an- 
tem  ab  imdigUaref  indicare.  Dae. 

■  Indigiianio:  imprecanto]  Ab  ta- 
dieOf  imiicito,  indigito,  ad  digitnm  oa- 
tendo,  voco,  nomino»  nomen  laado, 
nnde  etiam  indigiio,  impreoor,  in- 
voco.  Macrob.  lib.  i.  Sat.  cap.  17. 
'  Namque  virgines  Vestales  ita  indi'^ 
gitant,  Apollo  mnsice,  ApoUo  psan.' 
Idem. 

**  Indigetee]  Qni  ex  hominibns  in 
Deorum  nnmerum  relati  simnl  cnm 
iis  invocantnr.  Indigitare  enim  est 
invocare.  Alller  tamenFestos,aliter 
et  alii,  qni  sicdlctos  volnnt  Indigetes 
qnod  nihil  indigeant,  vei  qnod  in  Diis 
agaot.  Sed  omnino  Indigetee  sont 
jcfidrtotf  iyxApm.  Ab  inda  et  ago^  tadt- 
ges :  nt  ab  tndtc  et  ^eno,  indigena^  a^ 
tfrycH^s,  qni  ibi  genitns  est.  Dii  In- 
digetes  snnt  DiiTopici.  Alind  etymon 
etiam  cogitavit  eruditiss.  Salmasins. 
'  Dicare,'  iaqait,'est  lc^ai,unde  iadt- 
eare,  idem,  qood  dtcisre;  ot  *  coqoere,' 


DE   VBRBORUM   SI6NIPICATI0NE    LIB.   IX. 


827 


Indoles,®  incrementum,  indastria.P 

Industriam'*  antiqui  dicebant  indostruum,  quasi  qui  quic- 

quid  ageret,  intro  strueret^  et  studeret  domi. 
Inebrae '  aves^  qu»  in  auguriis  aliquid  fieri  prohibent :  et 

prorsus  omnia  inebra  appellantur^  quas  tardant,  vel  mo- 

rantur  agentein. 
Ineopte,  eo  ipso.^9 

19  Legendam  monet  Dac.  /n  eopie,  tn  eo  ipto. 


VOTJE 


*  incoqnere:'  'sepire,'  'insepire:'  et 
tiroilinftexcenta:  ab  tnditfo  qnod  eit 
^y<cf»&,  verbnm,  <adicM»  ladicffM^  t 
i^^poMs,  inter  Deos  icUicet  conse- 
cratus:  qui  postea  dictns  est  Indi- 
ges,*  Veteres  certe  Indieeo  dixeront, 
non  indigee,  Nam  et  *  Cabino'  dice- 
bant  pro  *Gabino/  nt  Mece'  pro 
'  lege,'  &c.  Hinc  indigitm  diminu- 
tivom  pro  indicitare^  ab  indieo^  quod 
ett«  invocare  et  imprecari.  Nam  et 
anpra  in  verbti  Festi  pro  indigUanlto 
in  optimo  libro  scriptnm  indigemio; 
ab  indigitare  dicta  indigilamenia^  Upa" 
riKh  fiifixiaf  libri  qni  dedicationnm 
ritns  continebant,  et  Deorum  Dea* 
romqne  nomina  atqne  homianm  in 
Deos  receptorum.  Sane  Grammatici 
veteres  in  eo  consentinnt,  Indigetea 
dici,  qui  ex  bominibns  Dii  erant  facti. 
Arnob.  *  Indigetes  dicitia  atqoe  Di- 
▼oa.'  Indicetea  igitur  sive  Indigetee 
propriefuere  homines  consecrati  et 
dicati.  Idem. 

**  Indoles]  Incrementnm  significat 
primigenia  notione.  Ut  apud  Oel- 
lium  '  mendi  indoles.'  Olere  enim, 
crescere  :  significat  et  spero,  qnara 
ex  vnltu  eolligimus  virtntis  futurte  in 
poeria:  qna  vocatur  x^^P^^^^P  ^ 
Oracia:  ut  ab  Euripide  dictum»  6s 
9ffiy&s  vifff  cvTvyc/of  xa^mcT^p.  GIosssb: 

*  Indolesy  naJsii  kKnls  hf  wturdp^'  Joe. 
Seml. 

Indole$]  Ab  indH  in,  et  oleo,  cresco : 


indoles  proprie  incrementum,  unde 
*  mendi  indoles'  apud  Gellium.  Dae, 

P  Indutiria']  Indoles  est  indnstria 
illa,  qnse  in  poeris  virtutis  fnturaB 
spem  facit,  unde  in  Glois.  *indoles 
aaX^  ikwls  4w  vwr4p^,' '  pnlcra  spes  in 
puero.'  £t  Servius  ad  illnd  x.  lE- 
neid.  <  Qnid  pins  ^neas  tanta  dabit 
indole  dignom?'  '  Indoles,'  inqnit, 
'  proprie  imago  qnsedam  virtutis  fn* 
tnrte :'  qnare  xflV^^P  Grsecis  dici- 
tur.  Euripid.  &s  9€Ufhs  rris  €ityw9xas 
Xapaier^p»  Idem. 

4  Indnsiruun']  Proprie  laboriosnm, 
qni  semper  aliquid  struit^id  est,agit : 
et  indnairia,  labor.  Cato  contra 
Thermum :  '  Ego  jam  a  principio  in 
parsimonia,  atqne  in  duritia,  atque 
industria  omnem  adolescentiam 
meam  abstinui,  agro  Sabino,  saxis 
Sabinis,  silicibns  repastinandis  atque 
conserendis.'  Idem, 

'  Inebraf\  Isidorus  lib.  xii.  cap.  7. 
'  Inhibse.'  Glossar.  '  Enibra,  ^vatnia.* 
FnL  Urein. 

Inebrte]  'Inebra,  6pv§op  patrTovri' 
n6¥.*  Vide  sopra  'Enebra.'  Jos. 
Scal. 

Inebrte]  Gioss. '  inebra,  6fuw>v  poM- 
rsvTut^w*  'avis  anguralis.'  Servius: 
'  Certft  gencra  avium  ab  augnribus 
appellantnr,  qnas  pennia  vel  volatu 
omina  possunt  facere,  quse  si  fuerint 
prosperse  praepetes,  si  adverste  ine- 
brae  dicontur.'  Vide  '  cnebra/  Dac. 


828 


SEXTl   POMPBII  F£STI 


Inermat^*  annis  spoliat. 

loers/  ignavQS,  vel  sine  arte. 

Infectores/  qni  aliennm  colorem  in  lanam  conjicinnt :  oflfec- 

tores,  qni  proprio  colori  noynm  efficiunt^*' 
Inferias ""  sacrificia^  qnas  Diis  manibns  inferebant. 
Inferinm*  vinum/  id,  quod  in  sacrificando  infra  paterae  la- 

bmm  ponebatur. 
Infibulati '  sacrificabant  flamines  *  propter  usum  d&ris  anti« 

quissimum  asreis  fibuiis. 
Infindere/  intercipere^'  interponere. 


^  »»»»*i»»»i^^i^^ 


20  Pro  efiemm  legit  Dac.  oJfleM,  et  ita  ?irl  docti.— 1  Al.  Iitftrum.-^t 
Qmduii  libri  muerdota.—Z  Legit  Dm.  hUenipere. 


NOTi£ 


•  Inenuaj  Inde  «Mmitt  et  wmNKt, 
qai  sine  mnDif.  Idem. 

*  Iners}  Lacil.  '  Ut  perliibetar 
ineri,  ers  in  qao  non  erit  aile.'  Citm- 
tnr  in  fregmentit  Servii.  Ab  eo  nicr- 
Hhulo  formarnnt  Veterei:  qaem 
ifywUof  vertnnt  Orttci,  hoc  est,  igm- 
viamy  nt  Inertem,  iipap^,  Jm,  Seol, 

Ineni]  Qni  nnllas  artes  tractat. 
Serrins  iv.  ^netd.  <  Nam  iners/  in- 
qnit,  *proprie  qnid  slt  Lncilins  decla- 
rat:  *  Ut  perhibetur  inera  an  in  qno 
non  erit  olla.' '  Dae, 

■  Infeetorei]  « Infector, /9«^^.  In- 
fecti,  tafmv/AfUifoi,'  Jo§,  SctU. 

Infedores}  Plant.  Anlnl.  *  Cnm  in. 
cedunt  infectores  crocotarii/  /d«m. 

*  Inferia]  Idem  InferUia,  hoe  eaty 
maxfi^na^  ^KoiiitriiaTa,  Oloss».  Joo, 
Seai, 

Inferiai]  Sacra,  qna  DiisManibnfy 
qui  inferi  dicti  snut,  solvebantnr. 
Oraeci  Tocant  x^-  l>oe, 

y  Inferium  vJRttm]  Idem  qood  Cal- 
par,  Vinnm  quod  totiiis  Yindemim  no- 
mine  Jovi  libabatnry  nt  is  eo  esset 
contenttts.  Libandi  formnla:  *Jnpi- 
ter  macte  hoe  vino  inferio  esto/ 
QaaBi  ni  adhibita  foisset,  vinnm  om- 


ne  nsibns  hnmanis  eripiebalnr»  Jovi- 
qne  sacmni  fiebat«  Qnem  ritnm  Ar- 
nobius  contra  gentes  lib.  vii.  slc 
aperte  dedarat  es  anctoritate  Tre* 
batii :  *  OpertD  pretinm/  inqnlt,  *  est 
etiam  verba  ipsa  depromere,  qnibns 
cnm  vinnm  datur,  uil  ac  snpplicare 
consuetndo  est.  Mactns  hoc  vioo  in- 
ferio  esto.  Inferio,  inquit  Trebatini^ 
▼erbnm  ea  causa  est  additnm  eaqne 
ratione  prsefertnr,  ne  vinom  onuie» 
omnino  qnod  in  cellis  atqne  apotke- 
cis  est  conditnmf  es  qnibus  qnod 
effnnditnr  promtnm  est,  esse  sacmm 
incipiat,  et  ex  nsibna  eripiatnr  hmna- 
nis.  Addito  ergo  hoc  verbo,  solnm 
erit,  qnod  inferetnr,  sacram,  nec  re- 
ligione  obligabitnr  ceteram.'  Vide 
*  Calpar.'  Idem. 

*  Inflbalaii]  Fibnlis  vestes  snbocxi. 
Idem, 

*  InJMere]  Olossariom :  *  Infen- 
dere,  IrirffiMu,  iwKKiiftatrUrai.*  Lege, 
Inftndere.  Metaphora  a  snrcalis,  qni 
in  fissis  truncls  arboram  inserantar. 
Quod  eleganter  vertitor,  iwnKntiart' 
^at,  Kxi^/tfa,  snrcului,  saraentam.«l0s. 
Seai, 


DB  VBRBORUM   81GNIF1CAT10NB    LIB.  IX. 


329 


Infit,  incipit,''  sed  diversaD  significatioDia  est  ab  eo  quod 
est  fit :  iiam  iofit  agentis :  fit  aatem  patientis  est. 

Infiteri,  non  fateri. 

Infitiari/  creditum  fraudare. 

Infra  classem  ®  significatur^  qui  minore  summa^  quam  cen- 
tum  et  yiginti  millium  aeris  censi  sunt. 

Infrequens  ^  appellabatur  miles^  qui  abest^  abfuitve  a '  sig- 
nis. 

Infulse  >  sunt  flamenta  lanea,  quibus  sacerdotes,  et  bostias 
templaque  velabant.^ 


5  In  miirg.  ed.  Sca\.  fwrtive,^  Eadem  ed.  veiahmtur. 


SOTJE 


^  Ii^biden']  InJMire^  mierapere, 
Lego»  hUert^ere,  Ideit,  interjtcere. 
Dae, 

«  Infii^  indpWi  Infif ,  inqnit»  magis 
proprie  dicitnr.  Am,  Ang, 

/»^]  '^Af  x»  ^^cu^f  hnybferm,  ip» 
Xeroi,  Infe,  ^of.  Joe,  Seal, 

luJWi  Olots.  *  Infit,  Apx^^''  S»pe 
Lncret.  et  Virg.  '  Ita  ferier  infit.' 
lujli  etiam  ««r*  lAXti^ur  pro,  farl  in- 
cipit.  Oioss.  *  infit,  ipxf^  \4yw,*  E«t 
nutem  a  verbo  snbstantivojfoy  qnod  a 
pCm,  nnde  antiqnnni/Ho,8um.  Dac. 

'  InJUimi]  InJUiari  creditum  ne* 
gare.  Varr.  '  Qni  petebat  et  qni  in* 
fitiabatnr/  Sed  inJUiare  etiam  Vete» 
res  dixere.  '  Set  infitiat»  duplionem 
snbeito.'  Idem, 

*  Infra  cAifsem]  Non  dnbinm  est, 
qnin  loqnatnr  de  claise  prima,  in  qna 
censebantur  ii,  qni  centnm  millia  se- 
risy  ant  snpra  eam  snmmam  posside* 
bant:  ex  Dionys.  et  LiYio.  Plinins 
tamen  cx,  nisi  mendosns  liber  sit, 
scripsit  lib.  xxxiii.  cap.  8«  Asconius 
centnm  roillia  sestertiornm  lib.  iii.  in 
Verrem.  Oellins  IM.  millia  aeris  lib. 
VII.  cap.  IS.  Festns  180.  Hsbc  ita 
varie  traduntnr,  Tel  qnia  immutata 
est  ttstimatlo,  vel  quia  numerorum 


notas  librarii  varie  interpretati  snnt. 
Aui,  Auf, 

If^ra  daeeem]  De  prima  classe  hie 
Festus  ioquitnr,  in  qna  censebantur 
ii,  qni  centnm  viginti  millia,  vel,  nt 
bsbet  GelliuA,  centnm  viglnti  quinque 
millia  ssris  possidebant.  Dae, 

'  Ii^freqnen$'\  Plaut.  Trucul.  '  Pro 
infreqnente  eum  mittat  militia  do- 
mnm.'  Inde  eleganter  Horat  Od.  84. 
I.  I.  '  Parcu!!  Deornm  cttlloretin« 
freqnens.'  Idem, 

f  InfnUe]  lufula  est  alba  fascia 
laneai  pensilibus  ez  ea  ntroqne  1a* 
tere  vittis  albis  lanein,  percingens 
capnt  Flaminum,  hostiarnm,  pacera 
poscenlium,  rogantinro  veniam»  dia- 
dematis  specie,  templornmqne  ■nibi« 
tuin  snccingens.  Varr.  iv.  '  Infulas 
dictas  apparet  in  hostiis,  qnod  velo* 
menta  e  lana  que  addnntnry  iufulmy 
intra  hostiarnm  cornna  velamenta 
erant.'  Infnlamm  antem  nomen  Ln* 
tinum  est.  Nam  infikwe  live  ti|/ii/are 
Veteres  dicebanl,  amicire,  velsre,  nt 
contra,  €xiMre,  *  ekfilare '  vel  *  exfu- 
lare,'  et  '  exinfulare : '  snpra  Fes» 
tnsy  '  exinfiilabat,  exerebat.'  In 
fine  notabis  vetabank  pro  velabaniiur 
Idem. 


330 


«BXTI   POMPBII    PESTI 


Ingens  ^  dicitar  augendi  consnetadine,  ut  inclamare,  inyo- 
care :  quia  enim  gens  popali  est  magnitudo,  ingentem  per 
compositionem  dicimus,  quod  significat  yalde  magnuni. 

Inglayies '  a  gala  dicta :  hinc  et  ingluviosus,  et  gluto,  golo, 
gumia,  gattar,  gottas,^  gutturiosus»  et  curculio.^ 

Inhibere,^  jungere/  sed  melias  cohibere. 

Inigere"'  pecus,  agere,  id  est»  minare. 


#^^^^^i»»»>»^» 


7  LegQDt  ScaL  et  Dac,  guHWj  ^Artlnf.— 8  LegeDdnai  potat  Scal.  u^g-«re 
alii  iwjmgere, 

NOT/E 


^  /af  «m]  Ab  tn  epitatico  et  f «im, 
quaii  qnod  io  Gentem  snfficiat.  Sed 
potiot  ingM  qaasi  mccm.  Ab  tn  pri- 
vativo  et  ceiueo.  Qood  tantum  sit  ut 
censeri  non  potsit.  Et  plui  eue  m- 
gen$  quam  magnum  iudicat  locus  Te- 
renf.  Eanoch.  *  Magnes  Tero  agere 
gratiet  Thais  mihi,  Ingentet.'  Qnem 
Cicero  adducent  in  Lielio;  <Satit 
erat,'  inquit,  *  retpondere  magnat, 
ingentet  inquit.  Semper  anget  atsen- 
tatio  id  qood  it,  cojnt  ad  Tolantatem 
dicitur,  vult  ette  magnnm.'  Iditiu 

'  /liffiiptei]  Lego,  giUiWf  ghdtm. 
01ottarium,'Oluttut,/9^^ot.'  Per- 
tins :  <  Nec  glutto  torbere  talivam 
mercnrialem.'  Jot.  SctL 

/agfvetes]  Voracitat.  &8iyfay(ay  Grs- 
ci  vocant,  a  gula,  quati  imguluvia. 
Unde  gnlo,  glntfni,  glotto»  guttnr, 
gutturiotnt.  Gmiita  vero  non  a  gida, 
nt  vult  Fettnt,  ted  a  Orieco  y^ti 
qood  lignificat  wKtip»i»a  r^t  i^cJ^t,  Ip/to, 
Sabnrram  Latini  vocant,  quiqne  te 
cibo  nimit  ingnrgitarent,  ita  dicti  ab 
eo,  ut  et  apnd  Piautnm  tatnrtB  mn- 
lieres  a  eabmrra^  taburraUt  vocantnr. 
In  verbit  Fetti  pro  girMKs,  lege  gial- 
iuB.  Pan  colli  qna  cibnt  trantmitti- 
tar,  Oraecit  fipiyx'^'  ^  ita  Scaliger. 
Dae, 

^  CureuUo]  Pro  GurguUe,  nam  G 
et  C  faeile  permntantur.  Gnrgiilio 
antem  gulam  tignificat  qnati  gurgee 


guUB^  scd  perperam  io  voce  Gfmca 
Latinnm  etymon  rimatnr,  est  eoioa 
gioY«lio  o  Oraeco  yofyapekiff  mm  in  im 
et  r  in  <  mntatit.  Ideiu, 

^  /nMftfre]  Vidend.Cicerolib.xiti. 
ad  Atticnm.  Ani,  Aug, 

Inhibere'i  Retinere,  retrahere  ab 
incepto  opere  vel  curtn.  '  Inhibere 
navem '  ett  contraria  remomm  per- 
cnttione  ejnt  impetnm  non  tolnm  re- 
tardare,  ted  alio  avertere.  Cicero  ad 
Atticnm  ziii.  '  Inhibere  lllad  tnani 
qnod  valde  arriterat,  vehementcr 
ditplicet ;  ett  enim  verbnm  totnm 
nanticum,  qnanqnam  id  quidem  scie- 
bara,  ted  arbitrabar  tnttineri  reraoa 
cnm  inhibere  ettent  remiget  jusai:  id 
non  esse  ejnsmodi  didicl  heri»  dnm 
ad  villam  nostram  navis  appelleretnr ; 
non  enim  snstinent,  sed  alio  modo 
remigant.'  In  verbis  Festi  pro  jH^rcre 
Scaliger  legendum  snspicatar  imigere 
cni  contrarinm  exigere,  i.  pecades  e 
stabulis  edncere.  Alii  Ufuugtre.  Sie 
'  inhibere  imperinm '  apnd  Plaatom 
in  Bacchid.  et  Stich.  apnd  Livinm 
lib.  III.  et  lib.  xuiii.  Due, 

"  Inigere]  Varro  de  Re  Rnst.  cap. 
2.  L  I.  *  In  nntricatn  enm  parere  coe- 
penint,  inignnt  in  stabola  ea,  qam 
babent  ad  eam  rem  seclnsa.'  Pro  mU 
gere  veteres  scribebant  tJiMere.  Varr^ 
'  Carpe&tum  iniceret.'  Idem* 


DB   VERBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   IX.         331 

» 

Iniit  ^  poDitar  interdam  pro  concabuit.  Interdam  pro  inve- 
nit,  nt  Iniit  rationem  :  interdnm  pro  introiit,  nt  Plantns : 
Iniit  te  nnquam  febris. 

In  insula  "*  JBsculapio  facta  aedes  fuit,  quod  segroti  a  medi- 
cis  aqna  maxime  sustententur :  ejusdem  esse  tutelaD  dra- 
conem,  quod  vigilantissimum  sit  animal^  qnse  res  ad  taen- 
dam  valetudinem  segroti  maxime  apta  est:  canes  adhi- 
bentnr  ejus  templo,  qaod  is  uberibus  canis  p  sit  nutritus : 
bacillam  habet  nodosum,  qnod  difficaltatem  significat 
artis:  laurea  coronatur,  quod  ea  arbor  plurimorum  sit 
remediomm :  huic  gallin»  immolabantnr.^^ 

Initinm '  est  principium ;  sed  alias  quo  quid  incipiat,  ut 
viae  AppisB  porta  Capena :  alias  ex  quo  quid  constet,  nt 
aqoa,  terra,  aer. 

Injnges*  boves,  qai  sub  jago  non  faerint. 

Injurium,  peijarium.* 

Inlaqueatam,''  alii  pro  vincto  utuntur^  alii  pro  soluto. 

.   NOTiE 

*  /iitt<]  Invrt  iDterdnm  obscoeDttm  '  viae  inittum.'  Ut  Gnecis  Apx^.  Sed 

verbnm  est.  Unde  /mnu  et  inteiM  Pan  pro  qnolibet  etiam  principio  snmitur, 

dictni  qni  Oraece  ^t^nis.  Inire  n-  ut  pro  clementis,  quod  ea  fint  om- 

lioneray    consillnni,  est  deliberare,  nium  rerum  primordia.  /dem. 

conttitnere  qna  ratione  hoe  vel  illnd  *  /luttf e«]   Nondnm  jngnm   passi. 

fieri  possit.  /f/m.  Oloss.   '  Injux  bos,   nondnm   jngo 

**  /n  tnnrfa]  Tyberinam  insulam  in-  jnnctus.'    Sic  '  faostifle  injngei,*  qnas 

tellige,  qnam  Tyberis  fluvius  ambit,  nuoqiiam  domitae  ac  jngo  snbactas. 

iiam  et  eam '  ^srulapii  insnlam '  vo-  Macrob.     Vide  Noninm  '  injuges.' 

cat  Sneton.  in  Ciaod.  cap.  25.   Vide  Jdem, 

Plutarch.  in  Qnaest.  Rom.  qnspst.  94.  '  /ivttniun,  pciTiiriam]  Malim  con- 

Idtm.  trajns,  vel  injuriose  factnm  inter- 

p  Qimi  %»  vherilnu  cants]  Lactantins  pretari :   injnratus  antem  enm,  qni 

lib.  de  falsa  relig.  tradit  ^culapium  non  jnravit,  significat.  Ant,  Aug, 

lacte  canino  nntritum,  Cliironi  tradi-  /jvnriani»   ptfi^tirtim]    Sic  injums, 

tnro ;  ab  ipso  Chirone  artem  meden-  peijurus,  Plant.  Pers.  SS.  '  Impnre« 

dl  fuisse  edoctum.  /dem.  inhoneste,  injure,  Inlex,  labes  popli.' 

<i  Hwe  gaUin^f  immolabantur]  Sic  Dae, 

Socrates,  in  Phaedone  Piatonis,  se  •inUqueatum']  Pro  vincto  et  soloto. 

gallnm  debere  iEscolapio  medico  di-  Nam  prepositio  tn  privativa  aliqnan- 

eit,  quod  gallns  illi  mactari  consne-  do,  aliqnando  etiam  intensiva.    /n- 

verit.  Idem,  laqueaitu  tamen  saepius  pro  vincto. 

r  InUium']  Inire  est  inchoare.   Unde  /dem. 
tniliion  proprie,  quo  qoid  incipit  Ut 


832 


SBXTI   POMPBII   PBSTI 


Inlex''  producta  seqaenti  syllaba  signiBcat,  qai  legi  non 

paret.    Inlex  correpta  sequenti  syllaba  significat  indac- 

torem  ab  inliciendo.  Plautas :  Esca  est  meretrix,  lectos^ 

inlex. 
Inlices  canales^  in  qaos  aqaa  conflait  in  yiis  lapide  stratis, 

ab  eliciendo  dicti. 
Inlicitator^  emptor. 
Inliciam'  dicitar,  com  popalas  ad  concionem  '^  elicitnr,  id 

est,  Yocatar :  ande  collidad  *  tegalse,  per  qaas  aqaa  in  vas 

deflaere  potest. 
Inliciam  yocare  antiqui  dicebant  ad  concionem  Tocare. 
Inlitterata  pars  est,  qose  litteris  comprehensa  non  est. 
In  mundo*'  dicebant  antiqui,  cum  aliquid  in  promptn  esse 

volebant  intelligi. 
Inori^  minores." 


0  Pro  Uetui  alii  liabent  pechi», — 10  Viri  docti  Mribnot  cmuiiiini,  et  mox 
exeolicia,  Pro  tn  va9  legendnni  roonet  Dac.  ta  vuu.— 11  Scribendom  moBet 
Scal.  Itunif  iinBre»,    Sed  Dac.  nt  in  vett.  libb.  /iiori,  eine  ore. 


NOT^ 


*  InUx]  Plaut.  10  Asinar.  Ant, 
Aug. 

Inlex]  fnlex,  iidffpSf  •ecnnda  pro- 
daeta,  qni  est  stoe  le^e :  Plant.  '  in* 
lex,  labes  popli.'  InleXf  inUeie,  se* 
cnoda  correpta,  ab  inliciendo,  qui 
illicit.  Plant.  Asin.  i.  S.  <  Esca  est 
meretrix,  lectus  illex  est,  ainatores 
aves.'  Dae. 

r  InlicUttior]  Liceri  et  licitari,  est 
licente  aliquo  supra  adjicere.  £»• 
cherir ;  unde  taiictlalor,  emtor.  Idem, 

*  InHciwn]  Cato  de  Re  Rnst.  da- 
lidares  babet  pro  comda,  Fnl.  Ur« 
aiD. 

InUeium]  Ab  ta/ictmdo,  cnm  popn- 
Ins  iniidtnr  ad  magistratns  conspec- 
tom.  Varr.  v.  de  L.  L.  '  Qui  exer- 
cltnm  imperatnms  erit  Accenso  dieU 
hoc:  '  Calpurni  voca  inliciuin  orones 
Qnirites  hiic  ad  roe.'  Accenstis  dicit 
sic :  *  Omnes  Qnirites  inlicinm  visite 


hnc  ad  jndices.' '  I>iic. 

•  CeUUieB]  A  coiliciendo.  PHnias 
coUicias  vocat  snlcos  agri  aqnarios, 
qoos  Eiiee»  alibi  vocat  Festna.  /tfna. 

^  In  mimdo]  Plant.  Asin.  ii.  1. 
'  Aut  mibi  in  mnndo  sniit  virgae  ant 
atriensi  Saurefle.'  Idem  Pseiid.  *  Pi»> 
trinnm  in  mnndo  sciebani,  si  id 
faxem,  milii.'  Sic  vnlgo  dicimna : 
II  ff  a  au  monde  un  smii^  P^^^t  ^* 
Idem. 

<  Inori]  Scribo,  /iiori,  tnores.  Qni« 
scilicet,  iaores  usitaiius  esset,  qnam 
ijiori.  Turpilins  Demetrio :  '  In  acta 
cooperta  age  inoras  ostreaa.'  •fo*. 
Seal» 

Inori  minorfi]  Scribo,  /iiori,  iaercoy 
quia  sciiicet  iaorrs  usitatins  easet 
quam  inori.  Sralig.  Sed  legeudnm 
nt  libb.  vett.  Inori,  eine  ore,  Inormm 
ett,  quod  ore  caret.  Gelliiis :  '  ani- 
malinm  iuora  inaurilave.*    TnrpiUas 


DB   VERBORUM    SIGN1FICAT10N6    LIB.    IX. 


333 


In  pellclanata''  nova  nupta  considere  solet,  vel  propter 
morem  vetustum,  qnia  antiquitus  bomines  pellibus  erant 
indutiy  vel  quod  testetur  lanificii  officium  se  prsBStatu* 
ram  viro. 

In  procinctu*  factum  testamentum  dicitury  quod  milespug- 
naturus  nnncupat  praesentibus  commilitonibus. 

Inquilinus/  qui  eundem  colit  focum ;  vel  ■*  ejusdem  loci 
cnltor. 

Insanum  ^  pro  valde  magnum  '^  usus  est  Plautus. 


12  Al.  oe/ul.— IS  Pro  valde  magnum  Lipsios  et  Dac.  legont  tMMiMui  nuig' 

NOTiE 


Demetrio:  *  In  acta  cooperta  age 
inoraa  oatreat.'    Gloss.  *  inora,  daro^ 

*  In  peUe  kmata]  Serrins,  qni  eit 
penet  Danieleni  Qosthiin,  tantum  re- 
fert  ad  confarreationem.  *  Mos,'  in- 
quit,  *  apnd  Veteres  fnit,  Flanini,  ae 
Flaminics,  iit  per  farreationem  in 
anptiis  cenvenirent,  aellas  doas  jn- 
gataa,  oTill  pelle  tnperinjecta,  ponf 
ejot  ovit,  qntB  bottia  fnitset :  et  ibl 
nvbentct  velatit  capitibnt  in  confar- 
reatiooe  Flamen  ac  Flaminica  reti- 
dereot.'  Jot.  ScaL 

In  peOe  Utaata]  Servint  id  tantnm 
ad  coularreatlonem  refert  lib.  iv. 
^neid.  *  Mot/  inquit,  *  apnd  Vete- 
rea  fnit,Flamini  ac  Flaminictt,  nt  per 
farreationem  in  nnptiit  convenlreat, 
aellaa  dnmt  jngatat  ovili  pelle  snpei^ 
Injecta  poni  ejnt  ovit,  quiB  hottia 
foitset,  et  ibi  Dubentet  velatis  capiti- 
bns  in  coofarreatione  Flamen  ac  Fla« 
minica  retiderent.'  Sed  qnibntvis 
aiils  nubentibus  morem  hnncobser- 
vatam  fnitte  fidem  facit  hic  Fetti 
locua.  Id  aatem  ea  causa  factnm 
etse  arbltror,  nt  eo  le  nova  nnpta 
laoifieio  intentam  fore  tignificaret, 
aam  apnd  aatiqnot  matronit  mazima 
cnra  drca  lanlficium  foit,  ut  pattim 
vldeie  ett,  nnde  Ulnd  io  epiUphio 


veteri :  '  Domum  tervavit,  lanam  fe- 
cit,  dixi,  abi.'  8ed  vide  inprirolt 
capnt  nltimum  aurei  libelli  Salomo* 
nit,  qni  Proverbia  intcribitnr.  Dac. 

•  In  proeinctu']  Olostariam :  *  la 
proclnctn,  iv  vporo/if  w^4/uv  tfrifMu 
/wrk  lff9i|rot  dirariii^r,  4froi  9iMo$m 
^  9up9ii4fyi  99Kipan  Ifiypdptn»  Jot. 
ScttL 

In  proeinetu']  In  procinctu  eise  di- 
citur  mllet,  com  ad  pugnam  paratva 
et  accioctnt  expectat,  dnm  signa 
canant.  Inde  testameotnm  fai  pro- 
cinctn  factnm  dicitnr,  cnm  miles  sta- 
tim  pngnatnmt,  hauredem  coram  com- 
militooibna  noroinat,  tioe  tcriptit. 
Utmmque  amplectitur  Glottar.  <Io 
procinctn,  Ir  wporofxf  inK4/»ov  «rrnMu 
fierdk  M^os  ^worudisy  Ijrroi  haBi&9eu 
h  vaparrd^  mpJiuni  kfpi^s**  Id  ett, 
<  lo  Ipto  pnncto  belii  etae  cum  pa* 
Indamento,  item  Inttmclo  exercitu 
et  ad  beilom  parato,  tine  tcrlptit 
tettari.'  Vide  '  procinctam  claatem.' 
Doc. 

'  /nfuOuNu]  Qni  in  mdibns  habiUt 
condoctitiit.  Ab  in  et  eolo  meoUmu^ 
c  in  9,  et  e  in  t,  tafuiiiaat.  Idem. 

f  /ntamon]  Plant.  in  Mostell. 
«Qoojutmodi  gyntecenm?  qoid  por- 
tieiun  ?  iotanmn  bonam.'  Ank*  Ang* 

/iManum]  Lego  com  Lipaio,  /rm- 


334 


8EXTI   POMPBII   PfiSTI 


Inscitiay*'  stultitia. 

Insecta/  noo  secta :  sed  et  aliqnotiens  significat  secta. 

Inseptom^  non  septam :  ponitur  tamen  et  pro  non  aedifica* 

tum.'* 
Inseqne  ^  apnd  Ennium,  dic.    Insexit,  dixit 
Insesspres ""  latrones,  qoi  circa  yias  insidientar  sedentes. 
Insignes ""  appellantur  boves,  qui  in  femine,'^  et  in  pede 

album  habent,  quasi  insigniti. 
Insignis  tam  ad  laudem^  quam  ad  vituperationem  inflecti 

potest. 


«tf«#«#«#«^>### 


14  Vido  Not.  iof.— li  AUt  libb./caiorc. 


NOT^ 


mm  MCgnMM,  pro  MUe  M^fniMi-  Nam 
resplcit  locain  Plaati  Baccbid.  *  In- 
Mnam  magnam  molior  negotiom.' 
Alioqni  tnMmuii  nibil  illad  eit,  qiiam 
Mide.  PUttt.  Mostell.  *  Ciyasmodi 
Ojnaeoeum?  quid  porticnm?  iuM- 
nnm  bonenL'  Sie  epod  Oivcot  /m- 
tfue^.  Dec. 

>■  /nMUta]  Stoltitle.  Sic  Piauto, 
tMctlM  Mt  UuUuif  Baccbid.  *  Quam 
le  ad  vitam  ct  qnos  ad  morei  pneei- 
pitem  capesMt.'  Idem, 

'  Imeeic]  Insectum  dicitnr  et  quod 
sectum,  et  quod  non  lectnm  est,  nt 
supra  inlaquHBtiUf  et  vinctuM  et  lolu* 
tui.  /Vfocfiify  fractniy  et  non  frac- 
tui.    Vlde  *  prosicium.'  /drm. 

^  /iifsphaa]  Optime  SalmMini,  qni 
in  inii  ad  Spartiannm  notislegit,  po- 
niftir  tamen  pro  tBdiJieatwm»  Nam  MMfp- 
tut  etiam  pro  eeptut,  ut  *  ioMctus'  pro 
'lectuB.'  Mnjunctns,'  pro  *  jiinctus,' 
'  inMiens'  pro  '  sciens/  drc.  Seneca 
de  Beneflciis  lib.  iv.  *  Hunc  igitur  in- 
Mptum  ingenti  quodam  et  inezpUca- 
bili  muro,  divisnmque  a  conspecta 
mortalinm.'  Ssepire  autera  est  in- 
ssdiflcare :  in  lege  Manilia :  <  Neve 
quld  Mpito  quo  minus  aquasnoiti- 
nere  ire,  fluere  poMit.'  Hinc  apnd 
Yopiscom  *  septiones  nrbis'  pro  mn- 


ris.  Idem. 

t  /ajefoe]  Videndos  A.  Oellins  lib. 
XVIII.  cap.  9.  Fni.  CMo. 

lueeque]  OloMarinm:  '  Inseqw, 
tM,*  Livius  Andronicni  initio  O- 
dyssete :  '  Inseque  musa  mihi  vimi 
versntum.'  Joe,  Seul, 

Ineeque]  Seeo  vel  ssfoe,  dico,  a 
Oraecolvw.'  Inde  compositum 
livins  Andronicus.  *  Insece 
mibi  vimm  versutnm.'  Ea  Homerico 
illo  X  ''Ai^pa  /uH  iivm  ftwffa  waxirpm' 
iror.  Ab  inteee  ctiam  tMte  OelUo 
iiueetianee  sermones  dicti,  ut  a  mco» 
sfciioaM.  QosB  vox  inft-a  apnd  Fea- 
tnm  rMtituenda  nbi  aeegssioaM.  Et 
hanc  scriptnram  ez  Panli  negUgentta 
ortam  olim  Mernla  apud  Enoina  •• 
nimadvertit,  qui  et  io  fine  pro  dixU  ex 
veteri  ezemplari  rMtituit  diserii,  Ut 
a  '  facio,'  '  faxo,'  id  Mt,  fecero,  aic 
ab  '  iuMco/  *  imezo/  id  Mt,  dizero. 
Due. 

"  /oarsMres]  Insidiatores,  ab  inai- 
dendo :  tastdere  est  dolose  aliqnem  ex- 
pectare,  nnde  insidisB  Orsecis  dicMe 
ip49p€u,  Idem, 

"  Ineifnee]  Insignls  mt,  qul  aliqne 
signo  notatns  est,  et  nt  in  tMoaiay 
sic  et  in  malam  partem  snmitnr;  de- 
teriora  enim  signis  notari  solenti  ae- 


DE   VBRBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   IX. 


385 


InsimQlarey^  crimen  in  aliqaem  confingere. 

Insipare^i'  injicere :  nnde  fit  dissipare. 

Insipere  ^  farinnlam  jacere  pnltis :  nnde  dissipare,  obsipa- 

re:  ut  cnm  mstici  dicunt  obsipa  pnllis  '^  escam. 
Insitum '  ab  inserendo  tractnm :  sed  aliquotiens  signiflcat 

imposituro. 
Insons/  extra  culpam :  a  qno  dici  morbns  quoqne  existi- 

matur  sonticus,  quia  perpetuo  noceat. 
Instaurari  *  ab  instar  dictum  est,  cum  aliquid  ad  pristinam 

similitudinem,  et  comparationein  reficitur. 
Instigare,''  incitare. 
Insuasum  '7  "^  appellabant  colorem  similem  luteo,  qui  fiebat 

ex  fumoso  stUlicidio. 


10  Alii  legunt  pnUu.—- 17  Vet.  cod.  Insurnm, 

VOTJE 


qoe  ac  meliora,  difcritniDls  eania,  at 
apad  Plavtum,  *  inaigniti  pneri '  di* 
cantnr  vitio  aliqno  notati  et  defor- 
nes,  In  Mil.  Olor.  'Tnm  ne  nzor 
milii  insignltot  pneros  pariat  postea/ 
/jMtgnsAM etiam  aliqnando  pro eo,qnt 
nnllo  tigno  notatns  est.  Unde  in  Olos- 
sarlo  :  '  iniignitnm,  Mifuu^a,*  Idem, 

«  Inmmukare]  Accntare.  Olosa. '  in« 
almnlare,  Honrfo^af*  Plant.  Menfech. 
*  Male  facit,  si  ittnc  facit :  si  non  fa- 
city  tu  male  facit  Qote  intontem  inii» 
mnlet.'  /rfcm. 

p  Inmpar€\  Ab  antiquo  «ijNire,  ja- 
csere,  ett  din^re,  dispergere,  ditji- 
cerc :  tajipar^,  injicere :  obnpariy  ob- 
jicere.  Pro  tiwfpare,  tnjtpere  etiam 
Veteret  dixere.  Pomponint  Atella- 
namm  scriptor :  *  Faciie  ot  ignit  fer- 
▼aty  ligna  insipite,  far  concidite.' 
Varr.  libb  iv.  de  L.  L.  'Cum  aqna 
ferTonti  intipitnr.'  /d«m. 

a  In^erel  Vide  '  Supat.'  Ant.  Aug, 

Intipere']  Lege  nt  in  aU  Inripere 
ftainMialnjacerepuIUs,  Dac 

'  /iift<iim]  Ab  Inierendo  alternm, 
Bode  in  Olossario  exponltnr  ifi^oif: 


alterum  ab  tn  et  «ili»,  a,  ton,  quod  a 
tiiio.  Idem. 

'  Ineon»]  Sons,  nocent,  insons,  in- 
nocent.  Auson.  Technoptpgnio.  'Si 
bonnt  ett  insons,  conirarina  et  malut 
ett  lont.'  Vide  '  sons.'  Inde  '  mor- 
bus  sonticos '  in  12.  tab.  cst  morbos 
sacer,  slve  comitialis,  qni  et  morbns 
major.  Dtctns  BimtictUf  vel  quod  no- 
ceat,  ut  vnlt  Festns,  vel  quod  cansa 
sit  cur  quod  agendnm  erat  agere  de- 
sistimns.  Vide  *  Sonticnm  morbnm.' 
Idem, 

t  ItuiaMrari]  Ab  inetar  est  inMtan» 
rare,  qnasl  *  instar  novare.'  Varro. 
Alii  a  artwpSwf  palum  defigo.  /ir- 
etamrare  autem  proprie  est,  qute  aut 
vl  dejecta  snnt,  ant  vetnstate  corrue- 
ruut,  renovare.  Et  inde  tradncitur 
ad  alia  omnia  qnm  innovantnr  et  in* 
tegrantor.  idem. 

«  Instigare']  Virg.  xi.  « Variisque 
instigat  vocibns  alas/  Idem. 

«  Ineuaenm]  Vide  'suasum.'  Ant, 

A^. 

Ineuatum]  Olotsarinro  :  *  Insna- 
snm,  fflSar  8<NcapMacnrvi0>MMW.'   Lege, 


8a6 


SBXTf    POMPRll    FESTI 


losalas'  dicfffi  proprie^  qu»  noD  jangantar  Gommombas 
parietibus  cam  vicinis;  cirGaituqaepablico,  aat  priyato 
cinguntur  *'  a  simiiitudine  yideliceteanim  terranun,qa8e 
fluminibus  ac  mari  eminent,  suntque  in  salo  positae, 

Intempestam  noctem '  dicimos  pro  incertiore  tempore,  qnia 
non  tam  facile  noctis  horce,  quam  diei  possunt  intellig:!. 
Tempestatem  enim  antiqui  pro  tempore  posuere. 

Intercapedo/  tempus  interceptumi  cum  scilicet  mora  est 
ad  capiendum. 

Inter  '9  cutem  flagitatos  ^  dicebant  antiqui  mares»  qui  stn- 
prum  passi  aliquando  essent. 

Intercutitus,  Tehementer  cutitus»  id  est,  valde  stupratns. 

Interduatim/'^ ""  et  interatim  dicebant  antiqni,  quod  nnnc 
interdum,  et  interim* 


18  Qaidam  libri  eaiiuKgmiwr.^lO  A1.  Ininu—^O  Libri  impresu 
/mUtm, 

NOT^ 


«Tios  9oKnpiov  Ktitmnnfffkbwf,  £t  sane 
hoc  valt  Feslasy  esse  coloremsimi- 
lem  illi,  qui  est  io  iilis  trabibus,  qnas 
diulinas  fumus  iafecit.  Jm.  Scof. 

InmmntM\  Colos  sinilis'illi,  qni  est 
in  trabibusy  qoas  dintinus  fnmui  in- 
fecit.  Piaut.  Trucol.  ii.  a.  <  Qnia  tibi 
insnaso  infecisti  propudiosa  palia> 
lam.'  Qnem  locnm  infra  Festns  ad- 
dncensy  legit  smoss.  Ilinm  vide  in 
'  snasum.'  Mihi  magis  placet  tnsiiafo. 
Oloss.  '  insuasnm,  clSor  l9K9pwK9X9w- 
lUmtw*  Lego,  ^onofU»  KtmpnWfthmif, 
Vel,  nt  Scaliger,  ZoiuipUw  nKaim/riU- 
wom,  D9e, 

y  Intulai]  Proprie  domns  ab  aUis 
separatae.  Cicer.  Sueton.  drc.  Im- 
proprie  autem  qualibet  domos,  et  si 
com  allis  coqjanctse,  etiam  insolae  vo- 
cabaotor.  Et  hoc  intellezit  Festas 
cam  dizit '  proprie.'  Idem, 

*  Iniewipulttm  noetem]  Varro  lib. 
VI.  de  L.  L.  '  Intempesta  nox  dicta 
ab  tempestate,  tempestas  ab  tempo- 
re,  Intempesta  noz,  quo  tempore  nil 
ngitur.    Attius  in   firuto:   «Nocte 


intempesta  nostrmm  devenit  domnm.' ' 
Servins  iii.  iEneid.  '  Intempesta  dic- 
ta  est  noz  media,  intempestiva  inac- 
tnosa,  carens  actibos,  per  qood  tem- 
pora  dignoscimns.  Ait  enlm  Lncre- 
titts  quod  per  se  tempas  non  intelli- 
gitur,  nisi  per  actns  humaaos.  Me- 
dinm  antem  nocUs  tempos  actu  ca- 
ret.'  Orseci  tamen  noctem  intem- 
pestam  dizerunt,  iifwkyhif  y&cra,  iw 
Vo^TV  'rifs  mmrhsf  quia  tanc  malgent. 
Idem, 

*  Intereapedo']  Qaodiaterdootera- 
poris  spatia  intercipitor.  Oloss. '  in- 

tercapedo,  M0T19/M  xp^v*'  Idem, 

^  Inter  cn$emfltigiiaioe}  Hos  Cato 
dizit,'intercutibus  stnprisobstiiintos, 
insignibus  probris  flagitatos,'  Flagi* 
tare  verbnm  obscienom  eat.  Apn- 
lcius:  ^Nndatnm  snpinatuinqiie  ia 
ventrem  ezecrandis  uredinibos  fl^gl- 
tabant.'  Unico  verbo  nUereutUi  jdl» 
cebantur,  ut  infra.  Item  et  tnl«r- 
uuenlu  Omne  entm  mediam  unclnm 
vocabant  Veterea,  ut  est  apod  Vitra* 
vium.  Idemm 


DR   VKRBORUM   SIONIFICATIONB    LIB.   IX. 


837 


Intergerivi  ^  parietes  diciintary  qui  inter  confines  stnrantar, 

et  qnasi  intergeruntur. 
Intemecivum  ■  ®  testamentum  est^  propter  quod  dominus 

ejus  necatus  est« 
Intemectio/  vitae  privatio  appellatur  interfectio :  *  a  nece 

denominato  vocabulo. 
Interregnum  appellatur  spatium  temporis,  quousque  in  loco 

mortui  alius  ordinetur. 
Intrahere  <  est  contumeliam  intorquere. 
Involvus,'  ^  vermiculi  genus,  qui  se  involvit  pampino. 


^  ^^«  #  ^^^^  #1»^ 


1  Al.  /n/tfriiectmMi.— a  *  Verbnm  iidtfSteiw  videtar  adjectimi.'  FWi«.  I/r- 
stii. — S  Quidam  libri  /«vo/vii/iif. 


NOT£ 


^  Inierduttiim]  Ab  tiil«rdataliiii  et 
inieraiim,  inienhim  et  iiUerim  dici  jii- 
dicat  Festns.  Inierduatim  apnd  Plaa- 
tnm  restitnit  Scioppins,  Trnciil.  iv. 
4.  'Id  qnoqne  interdnalim  nomen 
commemorabitnr.'  Libri  impressi, 
tii#€rMi  /uittiim.  Sed  de  boc  alibi. 
Idem. 

*  Intergerivi']  OloMar.  '  Interge- 
rios.'  Ful.  Ursin. 

Iniergerivi]  Ego  raallem  icribere 
per  dtto  rr.  Est  enim  a  G«rrts,  hoc 
est,  cratibns.  Unde  et  *  Concratitii ' 
parietes  aliqnando  dicontnr.  Olos- 
Mirium  :  '  InterKeries  paries,  roixos 
6  96o  rr^fff II  ^tof^fww.'  Joe.  SeoL 

Iniergerivi  parieie»]  Qni  inter  dnas 
faabitationes  intergeruntor,  interpo- 
nnntnry  ut  eas  separent.  Ab  inierge^ 
rendo  dicti,  non  antem  a  gerrie,  id 
est,  cratibos,  nt  pntavit  Scaiiger,  qni- 
et  Ideo  legebat  tntergerrivL  '  Inter- 
gertvbs  paries '  nnica  voce  dicebatnr 
iniergerium  et  iniergeriea.  GIoss.  6 
TOixos  Zio  irri^cis  Ztof^^w.  Dae. 

«  /nteriifctviuii]  Scribi  debet  tafor- 
iiedmiiii,nam  Oraeci  *timiipy4tuyop.  Ful. 
Urnm. 

Iniemeeivum  ieeiamenium]  Inieme' 
eirum  sive  inierneeinum.  Naro  otro- 
Delph.  ei  Var.  CUu,  Pomp. 


que  modo  scribitur,  teslamentnm  ex* 
itiosnm,  quod  mortem  domino  pepe- 
rit.  Sie  *  internecivom  bellnm'  Ci- 
ceroni,  Livio,  et  a1.  quod  non  servitn- 
tem,  sed  niortem  victis  parit.  At 
internecinnm  testamentnm  in  Jnre  Cl- 
vili,  est  falsnm  testamentnm  proptcr 
qnod  homo  ocrisns,  nnde  intemeclni 
actio,  qnsB  ab  Isidoro  vocatnr '  inter» 
necidii^  a  voce  internecida.'  '  Inter- 
necida/  inqnit  ille,  'est,  qni  faisnm 
testamentnm  fecit,  et  ob  id  bominem 
occidlt.'  Iteni :  *  Intemecidii  judi- 
cinm  in  enm  dabalor,  qui  falsnm  tes* 
tamentnm  fecerat,  ct  ob  id  bominem 
occiderat.  Accnsatorem  ejns  bono* 
nim  possessio  seqnebatnr.'  £t  hlc 
forsan  Festns  respesit.  Dur. 

'  Inieme^io]  Eliso  i  intemeei».  £t 
plns  sonat  quam  necio  sive  nex,  Inier 
enim  iilterdnm  anget.  Sie  inierire 
plns  est  qnam  perire.  Idem. 

r  Inirukere]  In  contnmeliam  sive 
etiam  in  laqnea,  in  Insidias  trahere. 
Idem. 

>■  InvolvuM]  Bene  viri  dlctii  mM<« 
eif/«s.  Plaut.  Cist.  iv.  2.  *  Iroitatnr 
neqiiam  bestiam  et  damnificam^ 
Qnamnam  amalm  ?  InvoNolum,  qnm 
in  pampini  folio  intorta  implicat  se/ 
Feii.  Y 


388 


SBXTI   POIiPElI   PB8TI 


JoviBTiB '  compositnm  a  Jove,  et  jost». 

Ipsipb,^^  ipsi  neqiie  alii. 

IpaoHices^^   biactejB  in  Tirilem  mnliebremqae  speciem 

expressae. 
Iracundia  ^  dicta,  qnod  iram  incendat. 
Ircei  °  genas  farciminis  in  sacrificiis. 


0^^^^^^ 


4  Alii  Iftipti.^  Scaligar  legit  IpdpU€€$.    Alii  IfriUien. 

SOTJE 


CatODi  et  Colamell*  ctmoolvobu  dici- 
tnr.  Idem, 

'  Jmfktm]  Locfls  meiidosiis.  iiiil. 
Ang, 

JovMtf]  PnUrem  legendom  jom» 
«ifo:  quia  itm  legitar  in  ▼eteriboi  le- 
gibot.  Hmiieo  et  fragmentm  qiimmn* 
dmm,  in  qoibis  itm  semper  exmrmtimi 
legitur.  Sed  com  ipie  compositom 
eaee  dicmt»  h«  ▼ero  aint  do*  Tocea» 
Bon  poteit  leglt  ioiia  cfto,  Qnid  alt 
orgOy  qaBrmmna.  Jot*  SmI. 

JmritUt]  Scrlbendom  Jot  iptt  cam- 
paiitam«J«f«l^.  Olou. '  Joa,  ipie, 
mkr4»,'  Antiqoi  matem  Jo»  dicebmnt 
pro  u.  Lipaiiia  qnsat.  lib.  iit.  ep. 
90.  Menraiua  mutem  exiatimmt  Pauli 
boc  mddiimmentnm  CMe.  Ett  entm 
▼ox  mfi  iilina  bmrbari,  qno  Yixit,  et 
JmritU»  dicebmntnr»  qoi  anb  Jo^e  Bmti 
caiont.  Neqne  Ideo  emm  interpretn» 
tor,  qood  tum  nimia  notm  eaaet.  Sed 
Tmlde  ae  ridendnm  propinmt»  cnm 
compositam  dicmt  et  imm  ineptnm 
etymon  qamrmt.  Itm  Menraina*  cni 
minna  aasentior.  Doc. 

k  /pnpa]  Forte  ipnpie.  Oloaamr» 
'  Ipaipte,  tKbrS».'  Cato  tmkipif  po« 
aoit,  pro  miAi  ipd.  Sic  fortaaae  tp« 
aqilt  bic,  pro  iptimei.  Vide  in  '  loe- 
opte.'  fW.  Urtin. 

Ipripe]  Oloaimrii  mnctor  non  bene 
legit,  nnde  nnde  mccepit.  '  Ipaipti, 
mM.'  Legcndiim  enim,  Ipeip»»  Sed 
et  iptipie  poteat  legi.  Iim  enim  vl* 
tioae,nt  pronaBcimbant  et  acribelMnt 


mi- 


Veterea.    Unde  Clandioa  imperator 
multmvit  Senatorem,  qui  ta«e,  pro  i§ 
dixermt.  J«t.  Scd. 

Ipnpe]  Ipnpte^  nt  'anopte,' 
hipte,'  dec.  Forte  etiam  legendnm 
tptipti,  ut  mpud  Plmnt.  mlicnbl  *  iptip- 
ant  etL'  Dme. 

1  IpniUieee]  Aiibi  monemoa  legen* 
dom  IpeipUeee.  Cojaa  tenteiititt  md- 
hnc  me  non  pcenitet.    Oletamrinm: 

*  Iptiplicea,  «^^rrwmi  f^a.'  Jee. 
Seai. 

/ptmUwat]  Et  ipeimcee.  LmmeUm 
necetamrim  amcrificiia,qaflpqne  md  rem 
divinmm  dicontur  mmxlme  conferre. 
Alio  nomine  eubnllee  dictm.  Vlde 
'  tnbtillea.'  l>oct!taimiit  Vostiotaiu- 
picmtur  immgnnculat  fuiste^  qnia  mm- 
gi  in  mmmtoriit  amcrificiia  ntebmntnr, 
ut  enm,  qnem  referebant,  in  mmorem 
pellicereBt.  Ab  ^tt  et  ittur.  Pea- 
time  antem  Scaliger,  qni  legcbmt  ip^ 
mpiieee.  Nmm  omnino  mliod  aont  ip- 
eiplieeef    nempe    dfirfnwmia   ^4kXa^ 

*  per  ae  plicmtm  folim.'  Dae. 

^  Jraewndia]  Ab  tra  et  Teteri  ce»- 
do,  nnde  inatiMla  .*  itm  Fettut.  Mmle 
iroaciidiit  mb  tntiMii  nt  m  *  fmtnm/ 
'  facnndnt,'  m  '  ▼rritum/  *  Terecui- 
dnt.'  /dem. 

■  Ireei]  Immo  Irema^  ot  infrm.  Ne» 
qae  iteram  ponendnm  ermt.  Jee.  SemL 

Ireei]  Ab  kireMe^  ktreeue  atve  trrmt, 
genat  fmrcimioit  ex  bircino  tmngnine. 
Dmi. 


DK   VliRBORllM   8IGNIPtCATIONB   UB.   IX.  880 

Ircens/  geniis  farciminis. 

Irnella,P  vasis  genas  in  sacris. 

Irpices  ^  •»  genns  rastromm  ferreommj  qnod  plnres  habent 

dentes  ad  extirpandas  herbas  in  agris. 
Irpini '  appellati  nomine  Inpi,  qnem  irpnm  dicnnt  Sam- 

nites :  enm  enim  dncem  secnti  agros  occnpavere. 
Irqnitallns  •  puer,  qui  primo  virilitatem  suam  experitur. 
Ita  castor,  ita  mehercules  'J  ut  snbaudiatur  juvet. 
Italia  ^  dicta,  quod  magnos  Italos/  hoc  est,  boves  habeat : 


6  Al.  /rdf»«.— 7  Alii  llbb.  /fa  m»  CaHar,  Ua  m§  HeretiUi:  et  ita  leffendnm 
monet  Dac— 8  Qiiidani  libri  mtmlM:  et  moz,  pro  limH,  mb  MtuUi. 

SOT/E 

•  Ireemi]  Male  Scaliger.    Lege  ir^  fi4rov  KOkov  rns  kwouttof,  t^Uf  yiip  xa- 

ceu».  Idem.  ^owriy  o/  Savrrroi  rhp  XW.  id  eft, 

P  ImeUa]  Biminiitivuro  ab  himea^  «  Deincept  «equantar  Hirpini,  ipii 

qnod  eit  ▼liiarii  va^is  Keniis.  /tfem.  qiioqne  Samnits.    Nomen  lii  a  Inpo 

<>  Irpieei]  Vidend.  Varro  lib.  iv.  de  colonin  dnctore,  quem  hirpnm  Sam- 

Ling.  Lat.  Ani.  Ayg,  nites  appellant.'    Sed  e  Oraecia  mu- 

IrTpiees\  Serviui  Banielis,  In  illud,  tuati   mnt  f  ocem  frpwn  Samnitet : 

'  Vlmineaiqne  trahit  cratit,'    *  Ad  $^os  enim  vox  antlqua  Orwca,  qnm 

agrornm,'  inqnit,  *  tcillcet  ezapqua-  Inpnm  ilgnificabat  a  rapacitate :  nam 

tionem^qoam  Irpicem  ruitici  vocant.'  apm,  rapio;  inde  et  ^nnj,  milvus  avis 

Vide  Conjectanea  noitra.  Joe,  SceH.  rapax,  Latinis  Hirpiw,  ut  t^,  hir^ 

Irpicee']  C^\o    vocat  nrptcM,   live  pex;  ita  etSamniletvocarunt.  Salm. 

hmrpiees:  est  antem  a  Orifeco  ifnra^,  in  Solin.    Nota  interlm  lupom  colo- 

hprayii,  qoia  herbat  &pRndlfffi,  rapit.  nias  dnctorem.    Sic  Battnm  eorvnt 

Eoripid.  laipetp  eOripf  rf94  pt*  hpra-  dnxit  in  Libyam.    Sic  alioi  mnftos 

7p   dofto6s :  *  Verrere  liderto  bocce  qua  volucres  qua  fer».  Dae, 

irpfce  domoB.'    Male  Vai  rb  a  serpen-  •  IrquHaUas]    Vide   *  Hirqnltalli.' 

do,  lib.  IV.  de  L.  L.  *  Irpices  regula  Ant.  Aug, 

cnm  plnribns  dentibni,  quam  itidem  IrquUaUuM]    Vide  *  hirquitallire.' 

nt  plaiistrum  bovea  trahnnt,  nt  ern-  Dae, 

ant  qnm  in  terra  innt,'  (bene  Scali-  t  lialia]  Licet  a  vitulis,  vel  ab  lU- 

ger  serpMil,)  *  Rirpicea,  postea  $  de-  lo  rege  multi  dicant  Italiam  esse  ap- 

trita  a  qnibusdam  dicti.'  Dae.  pellalam,  de  AtteUda  nihil  aliud  accc- 

r  Irpini]  Videndos  Strabo  in  fine  pi.    Thncyd.  lib.  vi.  Vmrro  lib.  xi« 

Itb.  V.  Fui.  UreiM.  cap.  6.  de  Re  Rnst.    Colomel.  lib.  vi . 

Irpini]  Gens  Samnitinm,  a  Lnpo  in  prin.  Virg.  lib.  i.  ^n.  Oionya.  lib. 

eolottiae  ductore  :  nara  lupum  Irpum  i.  Antiq.  Oell.  lib.  xi.  cap.  1.  Apol* 

dicunt.  Servius  tx,  ^neid.  *  Lupi Sa-  lodorus  in  Bibliotheca.  Stepb.  de  Ur- 

binonim  lingna  irpi  vocantur.'  Strab.  bibas.  Ant.  Aug, 

lib.  V.  "E^f  rff{(riy*IfHr<m,ica^roi2av-  ItaUa]  Ah  AtteUda.    Pnto  dittin- 

yrroi*  Tefiro^  8*  ^^X^  ^^  f^  ^Tif^*  gnendnmf  ab  Atte  Lydo ;  fnaft  Attet* 


340 


8BXT1   PQMPBll   FB8TI 


yitoli  eteniiii  Itali  siint  dicti.  .  Italia  ab  Italo  rege,  eaf- 

dem  ab  Attelido appellata. 

Itonida  '  "  Minerva  a  loco  sic  appellata. 

JuBAR  '  stella,  qoam  GrnBci  appellant  foso-fopoy  vcl  tntpov, 

hoc  eat,  lucifer,  quod  splendor  ejns  diffanditur  in  mo- 

dum  jabas  leonis. 


0  Legeodam  monet  Dac.  ItmU  vel  liomia, 

VQTJE 


lic.  SaDe  Kmft  est  noMn  Lydiam, 
•t  Phryginm.  Lydos  ? ero  in  Itmliam 
▼enistey  nemo  dobitat.  Qnin  et  Stra* 
bonem  nobi«enm  facere  pottea  de< 
prehendimiis,  lib.  v.  ol  Tvffmni  rotmr 
wafk  rna  'VuiuJmm  *l/rpov9it9i  ical  ToiS^* 
Moi  vpo^aTOfw^orrai.  o/  8"EAAi|M»  offrwi 
inf^aaeaM  «bro^  Avb  rov  Tvfif^iwov  rov 
"Arvotf  if  ^offi,  Tov  OTclAorrof  Ik  Au8(af 
AfTofffovf  9tvpo,  Vide  cetera.  Vide 
Herodotnm  lib.  i.  item  Dionysinm 
Halicar.  lib.  i.  Jo«.  Seai. 

HaUa]  Primam  Fetti   untentiam 
confirmat  Oelliui  lib.  zi.  cap.  1.  *  Ti- 
mcnt  in  hiitoriis,  qnat  oratione  Orte- 
ca  de  rebni  pop.  Rom.  compoioit,  et 
M.  Varro  in  antiquitatibui  renim  bu- 
mananim»  terram  Itaiiam  de  Grsco 
yocaboio  appellatam  8crip8emnt,qao- 
niam  bofes  Gr»ca  veteri  lingua  fra- 
Aol  Tocitati^nnt.'    Idem   ct  apad 
Varronem  legaa  de  Re  Rnst.  lib.  ii. 
cap.  6.  <  Or»cia  enim  antiqua,  nt 
acribit  Timaeoa,  tanro8  vocabat  Ira* 
Xo^f  a  quorum  pnlchritudine  et  foetu 
vitnloriim  Italiamdiserunt.'    Secun- 
dam  de  Italo  rege  Becnti  Tbucydi- 
deSy  Antonini  Syracuianui,  Hyginui. 
Qnomm  prirouB  enm  Siculnm  dicit, 
alter  (Enotrinm ;  Hyginoi  UiyMii  ex 
Tclegono  nepotem.   Infra  ab  Aitelido. 
Sic   optime   diitingnendum   monnit 
Scaliger  :  ab  Atto  Ljfdo.    Sane^Amif 
«8t  nomen  Lydinm,  et  fnit^Amif  yel 
AUy8  ManiB  Lydiaa  regii  filini :  led 
baec  omnia  mern  nug«.    £t  optime 


Doctiet.  BochartnB,  qni  poBtqnam 
probavlt  Italiae  littora  Phoenicibna 
fuiBBO  cognita,  priacam  Italiam  nihll 
aliud  fniBae,  quam  Brntioram  agnim 
cnm  parte  Lucani»,  Brntioramqne 
agram  pice  nbnndaBse»  tandem  aper- 
tiaaime  demouBtrarit  Italiam  dictam 
ab  Hebneo,  ilar,  id  eit,ptjc:  *  itaria/ 
quati  dixerii  *  picearia  regio.'  Or«ci 
mollito  lono  KalioM  dixere.  Nam  R 
et  L  facile  commutantnr.  Itar^  pix, 
alio  nomine  Hebrsii  doctoribos  oM 
dicitnr,  a  quovidos  Bmtiii  Calabri» 
nomen,  qn«  et  ipia  pinn,  et  plcea, 
aliiiqne  arboribni  piciferii  eit  volde 
ferax,  nnde  et  eadem  Oraece  TUvkotUu 
Peueetia  dicta  kirh  rmv  wwvkSv  *  a  pi- 
ceii  arboribuB.'  Dac. 

"  /toRtda]  Lege  Itonio  vel  /toak. 
Callim.  in  Cererem.  ''HtrOov  iTm^Sof 
fiuf  'ABtp^as  ^  U$Xa  'OpfUPtBm  Koki- 
orrcf.  '  Venerant  ipanm  ad  Itoniadii 
MinervK  certarocn  Ormenidae  voca- 
turi.'  Ubi  Schol.  '  *It^  vdXif  ef<ro«- 
A/af,  li)0a  T^^ionu  *AA|ra.  Iton  nrlM 
Theiialis,  nbi  colitnr  Minerva.'  Im- 
mo  etiam  et  Itonia  recte  legi  poteat : 
lic '  caiiida  'et '  caiiii ;'  '  chlamyda' 
et  *  chlamyi  ;*  <  Tritonida '  et  <  Trito- 
nii;'  '  Colchida,' « Colchii ;'  *  Elida,' 
'  Elis :'  et  sexcenta  alia.  Uem, 

>  Jubar]  Varr.  lib.  vi.  de  L.  L. 
'  Jubar  dicitur  itella  Incifer,  que  in 
Bummo  habet  diffusum  Inmen,  nt  Leo 
in  capite  jubam.*  Sed  recte  de  vei- 
pero  etiam  jubar  dici  monuit  Feiiui. 


D£   VERfiORUM   SlGNiPIGATlONB    LIB.   IX. 


341 


Jubere  ^  ponebatar  pro  dicere,  qood  valet  interdam  pro 

decernere :  tit  Populas  jussit. 
Jubilare  *  est  rustica  voce  inclamare. 
Jugarias  vicas*  dicitar  Rom»,  quia  ibi  faerat  ara  Janonis 

JagsB,  qaam  putabant  matrimonia  jnngere. 
Juge^  aaspicium  est,  cum  junctam'^  jumentum  stercns 

fecit. 


10  Alii  libb.  vinetym. 


SOTJE 


CalvoB  in  EpitbaUunio :  '  Hetperiam 
aote  jiibar  quatieDs/  *  Stellam  juba« 
tam '  vocat  Varro.  £t  Calltmach.  aU 
ladens  oZXos  46€ip«us'E4ni€potf  q  iil  locai 
male  ab  interprete  acceptos  eit  dnm 
▼ertit:  *  Salnbrit  capillit  vetper.' 
olKof  Mpms  diiit  Callimach.  qnod 
alii  obKotcdpftpfos,  anica  voce,  ohXdBpt^, 
critpat.  Idtm, 

f  Jubere]  Hoc  verbo  popalnt  Rom. 
atebatar,  cam  legem  aat  aliad  roga* 
tat  a  magutrata,  hoc  modo,  *  velitit 
jobeatit  Qairilet :'  ila  retpondcbat, 
ti  rogatlonem  probaret :  '  Volomat 
jabemotque.'  Jubere  aliqnando  pro 
koHmri:  ot  'jobeo  te  valere/  &c. 
Jdem, 

*  JMhUarg]  Rotticornm  plane  ver- 
bom,  at  et  ipte  dicit.  Attiot  in  Chry- 
tippo :  *  lo  boco,  qait  me  jubilat  ? 
Vicinnt  Atot  antiqoas.'  Priut  enim 
jobiUare.  Nam  lo  rutticorom  Hi^ 
•cy/ia,  ot  in  Attellana :  *  lo  Tenit  ti- 
mat  et  villa.'  Joe,  SeaL 

JMUare']  Rnstici  jubikre  dicnntur, 
coni  clamant^  orbani  qutriiore,  Varr. 
lib.  V.  de  L.L.  *  Ut  qoiritare  nrbano« 
rom,  aic  jobilare  rntticornm.*  Et 
ibidem  adducit  locum  Chrytippi :  *  lo 
boco,  qoit  me  jnbilat?  Vicinot  Atyt 
antiqaot.'  Proat  hunc  locnm  emen* 
davit  Scaliger ;  pro  jubilare  print  di« 
cebant  jobilare ;  nam  /o  rntticorum 
M^Oeyfta^  nt  in  Atellana  :  *  lo  venit 
aimnt  et  villa.'    In  glostit  Orieco- 


Lat.  *  Ejulatot,  jabilatot :  Kpavy)f 
&7po(icMr,'  *  Clamor  rutticorom.'  £t  in 
Olottario  :  '  Qoiritant  M/M/ifMt, 
clamant.'  Hoc. 

•  JugariuM  mctw]  Pob.  Victor,  in 
octava  regione  orbit :  *  Vicni  joga- 
rint  idem  et  thurariat,  nbi  tnnt  artt 
Opit  et  Cererit  cnm  tigno  Vertomai.' 
Ubi  nolla  mentio  arc  Jnnonit.  Qol- 
daoi  j^gortiim  dictnni  tcribunt  ab  ara 
joga,  qnod  ad  eam  nnbentet  veteri 
rito  Tincolit  joncti  fuerint.  Idem, 

^  Juge]  Cicero  ii.  de  Dlvinatione : 
'  Hnic  timile  ett,  qnod  not  Angnret 
praecipimns,  ne  jnge  aatpicioro  ob» 
veoiat,  nt  jumenta  jobeant  ditjun- 
gere.'  Servii  fragmenta  in  illod  : 
*  primom  omen  eqnoi  in  gramine  vi- 
di :'  '  Multi  de  librit  Augnnim  trac« 
tum  tradnnt.  Jogetit  enim,  qnod  ex 
jonctit  jnmentit  fiat :  obtervatnr 
enim,  ne  proditnro  magittratoi  dit« 
jonctit  bubot  planttmm  obviam  ve- 
Diat :'  et  infra :  *  Cnm  antem  diciC 
JUGO,  veram  tignificationem  Jugetit 
facit.'  Joe.  Seul. 

Juge]  Pettime  hunc  loeam  tracta- 
vit  Schegkiot.  Antpicato  viam,  ant 
aliud  agenti,  jumentum  alteri  jomeoto 
vinctnm  ti  ttercns  faceret,  ex  Angn- 
rnm  ritibot  yitiabat  auipiciom,  qood 
non  faciebftt  ab  alio  trjunctnm.  Ideo- 
que  ne  taie  anspiciom  obveniret,  jn- 
bebant  ditjongcre.  Cicero  ii.  de  Di- 
vioat.  '  Si  qo^ndo  rem  agere  vellet, 


342 


8BXT1   POMPRII    PBSTI 


Jngere  *  miln  dicantor,  cum  vocem  emittunt. 

Jages/  ejasdem  jagi,  pares :  ande  conjages/'  et  sejages. 

Jugala  *  stella  Orion,  quod  amplior  sit  celeris,  quasi  nax 

joglandis. 
Jugum/  sub  qoo  yicti  transibant,  hoc  modo  fiebant :  fixis 

duabus  hastis,  super  eas  ligabator  tertia :  sub  iis  Tictos 

discinctos  transire  cogebant. 


11  Ed»  SetLl.  tnde,  tf€. 


NOTJE 


IM  ioipediratar  mnspiciis,  operta  lo« 
ricm  s«  it«r  facmre.  Hoic  simile  «sty 
qnod  MM  Augares  pr«cipimnsy  ne 
joge  auspiciom  eveniat,  oi  jnmenta 
jabemat  disjungere.'  Tamen  Servlus 
ad  illod  Virgil.  iii.  £neid.  '  Qnatnor 
hic  primnm  omen  eqnos  in  gramine 
▼idi.'  *  Molti/  inqnit,  <  de  libris  An- 
gttnim  tradunt :  Juge  id  enim  dicitnr 
angurinm,  qnod  ez  jnneiis  Jnmentis 
iat.  Observalur  enim  ne  proditnro 
raagistratui  disjnnctis  bobus  plaos- 
trum  obviam  venial.'  £t  paulo  post : 
'  Cum  antem  dicit  Jngo,  veram  signi- 
ficationem  Jogetis  facit.'  Qu»  panlo 
diversa  snnt.  Sed  mibi  suspicio  est 
eServioaliqnid  exciditse :  forte  Bcrip« 
tnm  foerat,  w  frodUuro  magitiraiwi 
nist  di^jwMtU  /jofras,  ife.  porro  co  allu- 
sisse  videlnr  anctor  Olossarii  cnm 
scripsit, '  jngites,  cw^fwyfjJvoi,'  Dae, 

«  Jugtre]  Olossarinm:  *  Juglly  krlr 
/Isf  /  Ita  enim  legenduni  Varro  Ses- 
qoinlyse  :  '  Jngere  volitans  milvos 
aqnam  e  nnbibns  tortam  indicat  fore, 
nl  tegillum  sibi  pastor  tnmat.'  Vide 
in  Conjectaneit.  Jss.  Settl, 

JMgtre]  OlosssB  Itidori:  ^Jugit  mil« 
vns  cnm  vocem  emlttit.'  Dae. 

*  Jagii]  Inde  adjectiva,  <  conjo* 
ges/  *  sejoges/  *  injoges.'  Apnleint : 
'  qoinqno  conjnges  copnl»,  iis  ordi- 
natB  vicibns  attinenlnr.'  Idem  alibi : 
*  Nec  istud  pndnit  me  cnm  meo  fa- 
muto»  meoqne  vectore  illo  eqno  fac- 


tnm  conservnm  atqne  coii|ngem.' 
Inde  cMt^MC  do  rfre,  snbnndi  oir:  da 
mmre,  snbaudi  nsor.  OIoss.  Isidort : 
*  Injnx  bos,  noadom  jogo  joncioa.* 
Idem. 

•  Jugula']  Olossarium :  '  Jugnla, 
turrpoif*Clfimw9St*Opdfno»Btpfrn'*  Sane 
Horatlns  meminit  Orionis,  non  antem 
jngulv.  Sed  legendnm :  4  "Arrtoa  St 
^itlffi,  Varro:  *  Jngola  signnm  rst, 
quod  Attiut  appellat  Orionoy  cnm  ait: 
citiuB  Orion  patefit*  Ita  nec  qnidea 
constabitsuafidesilllOloasaria  Nam 
Attins  non  dixit  jugnlam,  sed  Orio- 
nem.  Sed  poto  imnMomKbif  afadpniiuL : 
com  roeminittet  a  Varrone  Jngnlie» 
et  Aitii  uno  in  loco  mentionem  fac- 
tam,  putasse  ab  Attio  ipso  Jngulas 
qnoque  mentionem  fieri.  Jot.  SeaL 

JoguUi]  Plaot.  Amphit.  1. 1.  *  Ne« 
qne  Jugnla,  neqne  vespemgo,  neqne 
Virgilise  occidnnr.'  Ratio  antem  no- 
minis  ex  Varrone  lib.  vi.  *  HnJussigDt 
capnt  dicitnr  e  stellis  qnatnor,  qnas 
infra  dus»  clar»,  quas  appellanl  hn- 
nieros,  inter  qoas  qnod  videtnr  Jngn- 
Inni.  Unde  Jngula  dicta.'  Idqnerec* 
tius  qoam  qnod  nngatnr  hic  Festns. 
Dae, 

^Jugum']  Ideni  Livins  lib.  iii.  sect. 
28.  «  Tribns  bastis  jiignm  fit,  fanmi 
fisis  duabns,  Buperqne  eas  transversa 
nna  deligata.'  Vlde '  inb  jngnm  mit- 
ti.'  Vide  et  Liv.  lib.  ix.  sect.  5. 
Idem, 


DB  VBRBORUM   6I0NIF1GAT10MB  LIB.   IX. 


S48 


Jamam  ■  menBeiii  dictom  patant  a  Jonone :  iidem  ipsam 
dicebant  Junoniam  et  Janonialem.  Jaliam  qood  eo 
mense  dicitnr  Jnlias'^  natos. 

Jarare  ^  Flamini  Diali  fas  non  erat. 

JargatiOy''  juris  actio. 

Jussa,'^ '  jura. 

Justi  dies  "^  dicebantur  triginta,  cum  exercitus  esset  impe- 
ratus,  et  vexillum  in  arce  positom. 

Justum  vadem»''  idoneum  sponsorem. 

Juvenalia  '^  ^  fingebantnr  Diana»  simulacrai  qaia  ea  »tas 


12  Viri  docti  Jua :  qiio(H>robftt  Dac*--lS  Alli  JwumUia, 


NOT£ 


I  Jtmium]  Mttlta  de  hit  Ovid.  lib. 
VI.  Fait.  et  Macrob.  lib.  i.  Satnrn. 

jMmMin]  JnnoBia»  antea  dietnt. 
Ovid.  VI.  Fast.  *  Eit  illic  niensis  Jb- 
nonins:  aspicel^bnryEtPrsnestin» 
moenia  sacra  Heae.'  Due. 

^  Jh/im]    Quintilii  antea  dictna* 


apnd  probos  anctores  diatingonntiir. 
Liv.  lib.  V.  '  jnrgiis  ac  litibns  tempe- 
ratum.'  Ovid.  ii.  Fast. '  Lite  vacent 
anres,  insanaqne  protinns  abslnt  Jnr- 
gia,  differ  opus,  livida  lingna,  tonm.' 

D9€. 

^  JaMi]  Optime  viri  docti»  qnt  le- 
gnnt  jnsa:  i.  e.  jara,  $  pro  r :  nt  '  ma- 


qood  Qulntos  esset  a  Martio,  qni  josibns'  pro  '  majoribns.*   'Lasibos' 

mensi  dabat  initiom.    Postea  in  bo-  pro  '  Laribns,'  &c.  /dcm. 
norem  CsBsaris  JuIWb  dictns,  qnod  is        ■  JmmH  dtM]  Unico  verbo  Olossa- 

4.    Idus  ejosdem  mensis  natns  sit.  rlnm  cnm  alia  interpretatione :  *  Jns- 

Idtm.  tidinm,  Apx^^u^.  4^^'     Tanqoam 

*  Jmnr€\  Notom  ex  edicto  perpe-  josti  dies  sint,  qoibos  jos  dici  pote- 

tno  Pnetoris :  sacbrdotbm.  vbsta-  rat,  qood  vemm  non  est.  Jas.  &o/. 


LBM.     BT.     FLAMlllBM.    DIALEM.    IN 
OMMBI.  MBA.  JVR18D1CT10NB.  JVRARE 

MOB.  cooAM.  Livios  libro  zzzi. '  C. 
Vnlerins  Flaccus,  qoem  prtesentem 
creaveranty  qoia  Flamen  Dialis  erat, 
jurare  in  leges  non  poterat.'  Vide 
Plnt.  Problem.  Jo9.  Scai, 

^  JurgtM]  Varr.  lib.  vi.  '  jnrgare 
eat  jnre  agere,  com  qois  jore  litiga- 
rit.'  Sed  proprieiwYaiM  et  JwrgiuM 
esty  inter  benevolos  et  propinqnos 
diasentio»  vel  contentio.  Lti  inimi- 
comm  concertatio  vebementior.  Ci- 
cero  IV..  de  Repob. '  Si  jorgant,  bene- 
volornm  concertatio  est,  lis  inimico- 
rum  non  jnrgiom  dicitor.'     Qoare 


JuiHdiei]  Erant  cootinni  triginto 
dies,  qoibos  exercitoi  imperato  vez- 
illom  rofi  coloris  in  arce  positnm 
erat,  et  prseliaribos  diebos  differant, 
qood  prfleliaribos  fas  erat  rem  repe- 
tere,  et  hostem  lacessere,  jostis  ao- 
tem  non  item.  Aiii  juMidiMM  (sic 
enim  dicnntor  nniea  voce)  aliter  ez- 

ponnnt,  nempe  it/tx''^*'^  ^M^pAf  t*n~ 
qoam  josti  dies  sint,  qnibns  jns  dici 
poterat,  qnod  omnino  falsnm  est. 
Dae, 

»  Jvjfiim  vadem}  Vide  *  vadem.' 
Idiwu 

•  JMe«nalia]  AlliJHMRi2/ii;  nonmale. 
Non  ita  tamen  nl  Jwenaiia  rejiciamos. 


344  FB8T1    DE    VBRB.  SJGNftF.   LIB.   IX. 

fortis  est  fkd  toleraodam  viam.    Dianaxnim  viarmn  po* 
tabatur  Dea. 
Juventatis  '^  ^  sacra  pro  juvenibus  sunt  instituta. 


^s^^^^^^s^ 


14  AinJmtnttUiM. 

NOTiG 

Ajicreiiweiiim  etJKrcRoitf  etjHveiiUu  ^  JuceniMlis]  Alii  jii««iil«lu:  dod 

recte  dicitnr.    Javenalift  igitar  Dia-  male :  non  tamen,  ut  propterea  J«- 

11«  sifflulaera  fingebantar,  ve!  qood  venlatttrejiciamot.  lodifferentereDim 

ea  Btaa  Tenationi  maxime  aptaest,  utromqae  asiirpabaDt.  InOlossario: 

cui  prcest  Diana,  vel  quia  ▼iarum  ^Joiintay  4|pa.'     Lego  Jacesto.   Jos. 

Dea  pntabatur.   Callimachns  in  Pia-  Scal. 

nam :  icoi  /Uv  ityvtmts  *Ea^  jca2  \nU*  JhmiiIiiIm]  AiiiJMwaltfltt;  sed  sise 

V9ff9t¥  MffKows,  *  Et  quidem  viarum  discrimine  ntrumque  Veteres  nsorpa* 

£ris  et  portnum  custos.'  Um,  bant.  Jku, 


SEX.  POMPEII  FESTI 


DB 


VERBORUM  SIGNIFICATIONE 


LIBER   X. 


Labbs  *  macula  in  vestimeDto  dicitur,  et  deinde  fAvrafoptxng 
transfertur  in  homines  vituperatione  dignos. 

Lacerare/  dividere,  comminuere  est,  ex  qno  dictus  est  la-* 
nius/  qui  discindendo  lacerat  pecora.  Lacinia/  quod  ' 
pars  vestimenti  est.    Lacemay'  quod  minus  capitio  est. 


1  Pro  quod  quidaiD  libri  liabent  qiutdam. 

NOT^ 


*  Labe*]  Cam  labea  sit  a  labor,  cado, 
verosiniilius  est  ruinam  proprie  sig- 
nificare/  et  metapborice  maculam  in 
veatimeotii  et  hominibns,  ut  apud 
Plaut.  in  Pers.  '  labes  popli.'  Dac, 

**  hKOwre]  Sciudere,  dividere, 
comroinuere,  dissipare.  '  Lacerare 
furtift  bcreditatero.'  Florus:  'bona 
patria  lacerare.'  Sallust.  Idem» 

<^  Jjanuui]  Non  a  lacerandis,  scd  a 
laniendis  pecoribns.  Vide  '  dila- 
niare/    Idem» 

'  Laeuaa]  Infima  pars  vestis«  quse 
lacerando  avnlsa  est,  a  laemo,  lacero, 
qnod  a  Grseco  Aww,  unde  Lacinia 
Aoic/r.  /dm. 

«  £ac<nialVerbasuntPauli,  Xiacfr- 
mtf  fnod  MtNor  capUio  stt.  Ultimis 
temporibus  Capi^ni  significabat  ca- 


pitis  tegnmentnm.  Antiqoitns  au-* 
tem  mamillare  foBminanim.  Neque 
unquam  boni  auctores  prd  cucuUone 
acceperunt,  ut  posterior  setaa  barba- 
ra,  quai  epomidas  monachorum  ca|it<* 
tia  vocat.  Nos  olim  adoleacentes 
docuimus  in  Conjectaoeis  Nonium 
errare.  qui  putarit  a  Veteribna  in 
eum  significatum  accipi,  in  quem  ae- 
cipiebat  sua  aetas.  Quin  locua  Var* 
ronis,  qui  ab  eo  producitury  mani- 
feslo  contra  eum  facit.  At  Hierony- 
mns,  antiquitatis  et  linguas  Romanae 
peritns  scriptor,  Copi^m  non  aliter 
accipit,  qoam  Varro,  et  Veteres,  in 
£pi»tola  de  veste  Sacerdotali.  Jos, 
Scal, 

Laeena]  Lege,  quod  wuMor  eafUio 
eit.    QusB  sunt  Pauli  yerba,  ot  op« 


346 


SBXTI   POMPBII   PBSTI 


Lacer/  quod  auribus  curtatis  est.*    Laceram  qaodcom- 

qae  est  in  corpore  imminataro. 
Lacit,'  decipiendo  inducit*    Lax  etenim  frans  est    liacit^ 

in  frandem  indadt.   Inde  est  allicere,  et  lacessere :  inde 

lactat,  iUectat,  delectat,  oblectat. 
Lacobrigao''  nomen  compositum  a  lacu  et  briga'  Hispa- 

nias  oppido. 
Lactaria  columna '  in  foro  olitorio  dicta,  quod  ibi  infantes 

lacte  alendos  deferebant. 
Lacuna,^  aqn»  coUectio,  a  laca  derivatur,  quam  alii  la- 

mam/  aliilustrum'  dicunt. 


**********^* 


a  Dac.  legit  quod  mmor  capiiio  ui.  Vide  Notas.—S  <  L.  m.  a  fac  cf  crB»M« 
ga,*  Falf .  Uriln.  Alii  libri,  compotUuM  ex  Arcobriga.^-A  Vide  Not.  inf. — S 
Qnidam  tibffi  Aovr^. 

NOTiE 

▼idit,  iMenuD  cmdeliter  en,  Or« 
maonaqne  awiM»,  popniateqae  ten- 
porm  raptis  Anribns,  et  trnncni  inho- 
nctto  vnlnere  nares.'  /Jem. 

I  Loctl]  '  Lacere  in  frandeni'  dixit 
Lncret.  lib.  v.  *  Qu«  lacere  in  fran- 
dem  postent,  Tinctosqne  tenerent.' 
A  lacert  est  laeiaref  ut  a  'dncere,' 

*  dnctare.'  Laeiare  est  bUnditiis  tra- 
here»  unde  'delectat,'  •  iilectat,' *  e- 
lectat/  *  oblectat'  Idem. 

^  Laeobrigm]  Laoobrifa  Hispanhe 
nrbs,  ad  sacmm  promontorinm  prope 
iagoef  sic  dlcta  a  lacn  et  briga.  Alii 
legnnt  ilrce6rtfa,  qned  Hispamm 
oppidnm  est  in  Lnaitania,  et  tn  'Tirra- 
conensi  Celtiberomm  regione.  liem, 

1  Laciaria  cokmuui]  Eam  in  ande> 
cima  nrbis  regione  poait  Pnb.  Victor. 

*  Fornm  olitoriom,'  inquit,  <  in  eo 
columna  est  lactaria,  ad  qnam  inlaii* 
tes  lacte  alendos  defemot.'  /dem. 

k  LacuM]  Vide  «Lnstra.*  Awi. 
Aag, 

lA€nna\  Pro  {oflMm  perperamma* 
niiscripti  InmMi.  Neqne  id  tam  mi* 
rnm,  quam  doctos  viros  pro  eo  snb» 
itttuisse  X/^cnyv.    En  cacoetlies  benoa 


time  moonit  Scaliger.  Ultimis  enlm 
temporibns  capitinm  significabat  ca^ 
pitis  tegnmentnm ;  antiqnitus  autem 
roamilUre  fmminarum,  et  strophla 
▼el  fascias  ilUs,  quibns  ntebantur,  ut 
graciles  essent.  Temnt.  de  puellis, 
qnas  matres  stndent  esse  '  Demissls 
hnmeris  vincto  pectore,  ut  graciles 
aient.'  Varr.  lib.  iv.  de  L.  L.  'Capi- 
thmi  ab  eo,  qnod  capit  pectns.'  Idem 
de  Tita  popnli  Rom.  lib.  iii.  '  Neqne 
id  ab  orbita  matrnm  familias  insti- 
tntif  quod  ese  pectore  ac  laeertis 
erant  apertis,  nec  capitia  habebant.' 
Neqne  nnqnam  boni  anctores  pro 
Cncnlione  acceperant,  nt  posterior 
aetas  barbara,  qusi  epomldas  mona- 
choram  cupilta  vocat.  Neque  Hiero- 
nymus,  antiquitatis  et  lingnB  Roma- 
nie  peritos  scriptor,  capUiMm  aliter 
acccplt,  qnam  Varro  et  Veteres,  in 
Epistola  de  veste  sacerdotali.  Doc. 

'  Loctfr]  Ascon.  in  Verr.  ii.  *•  La- 
cer  dicitur  ampntatis  a  corpom  sen- 
sunm  membris,  hoc  est»  anrlbns  ocn- 
llsve.'  Iromo  non  solnm  auribns  ocu- 
llsve,  sed  et  quavis  alia  parte  corpo- 
rU.    Vh^g.  iri.     ^n.     'Deiphobam 


DB   VBRBORUM   S.IGMIFIGAT10NE  LIB.  X. 


847 


Lacus  ^  Lacrinus  in  Tectigalibas  poblicis  primna  locatur 
eraendas/  ominiB  boni  gratia,  nt  in  dilectu?  censnve 
jprinu  Dominantor  Valeriusi  Salvius,  Statorius. 

Lsena'"  vestimenti  genos  habitns*  doplicis;  quidam  ap- 
pellatam  existimant  Tusce,  quidam  GraBce,  quam  x^^* 
dicunt 

Laeva,°  sinistra,  quam  Grceci  o-xoMcy.  Unde  tractnm  cogno* 
men  Sceevola,  a  laBva,  laevum,  sinistrum,  et  IsBVorsum» 
sinistrosum. 


»^^»»^>#»»^^'^^^ 


6  Pro  erumdMM  scribendiim  noonent  Urtin.  Dac.  fruendMi,—!  Al.  rfelfchc.— 
8  '  L.  m.  pro  habiiUM  habet  habUu,  ct  xAar(8a  pro  x^o^*'  f^v,  Urtm, 

SOTJE 


aoetores  corrampendi.  Cor  ipsis  dit- 
plicoit  tamaf  an  ignorant  idem  esse, 
qaod  Imstrum  ?  £t  lane  ita  Veterum 
Gloaa* :  *  Lam«,  wnKA9§u  rSvoi.'  Me- 
lias  tamen  lamm  collectiones  aqaarnm 
exponerentiir.  JoM.Seal. 
Laewut]    Varro  lib.  iy.  de  L.  L. 

*  Lacos  lacana  roagna  nbi  aqua  con- 
tineri  potest.'  Virg.  i.  Georg.  *  Unde 
cavae  tepido  lodant  humore  lacnn».' 
Ubi  SerTint:  *Lacun»  lunt  foss», 
in  qnibos  cotlecta  aqoa  stare  consne- 
«it  et  est  qnasi  lacnt  minoret.'   Vide 

*  Inttnim.'  Dae, 

'  Laeus]  Pro  eruendus  tcribenduro, 

frueudue;  qnod  Yerbnm  ett  in  Cen- 

soriit  locationib.  freqnent.  F«i.  €/r- 


LaeuB  Luerhuui]  Veteret  Rom.  non 
solom  l»ta  et  felieia  Terba  captare 
solebant,  ted  etinm  si  qnsB  male  omi- 
nata  occnrrerent  et  obtcoena,  ea  in 
contraria  deflectebant.  Inde  ett  cnr 
maieventum  in  beueventum  nmtarent; 
cnr  Lficrinnm  lacnm  primum  in  vec- 
tigalibnt  pnblicit  locarent  propter 
omen  lacri.  Cnr  in  nnptits*  profer- 
rent  ^Caiam  Csciliam'  et  «ThalaAtio- 
nem/  et  in  Vettali  capienda  ^  Ama- 
tam.'  Et  cnr  adeo  in  delectu  tive 
dileetm  (nam  ntrnmquc  aeqne  bonum 
esty)  et  io  eensu  primos  eos,  vel  le- 


gerent,  Tel  centerent,  qoi  Valerii, 
Salrii,  Statorii  nominabantnr,  ex  eo 
tcilicet  anspicantet  valentem,  tal- 
vam,  et  ttantem  fore  rempoblicam* 
Cicero :  *  Itemqne/  inqnit,  *  in  lut- 
tranda  colonia  ab  eo,  qni  eam  dedn- 
eeret,  et  cum  Imperator  ezercitnm, 
Centor  populnm  lustraret,  bonit  no- 
minibnt,  qni  hottiat  docerent,  elige* 
bantnr,  quod  idem  in  delectn  Coss. 
observant,  nt  primns  miles  fiat  bono 
nomine.'  Ceternm  in  Terbis  Festl 
pro  eruendui  legendnm  fruendue^  nt 
jam  olim  videre  viri  doctisiimi.  Etsi 
eruendue  qnodam  modo  defendi  posse 
videator.  Immo  et  nibil  mutandum. 
^Lacus  Lncrinus  locabatnr  emen- 
dus,'  id  est,  ot  ego  interpretor,  re- 
tandns,  pnrgandns.  Dae. 

■  Laina']  Toga  crassior  Vupra  ce- 
tera  vestimenta,  nnde  Varro  a  lana 
mnlta  dlctam  pntat  lib.  iir.  *  LMa 
qnod  de  lana  mnlta,  dnarum  enim 
togarum  instar.'  Alii  Etrnsce  dictam 
volnnt:  sed  linia  omnino  a  xKaimi^ 
qnasi  x^<(^  ^  verbo  x^m>^»  calefio. 
Nam  et  ex  Plntarcho  eertnm  est 
Uenae  nihil  esse  alind,  quam  Orsseo* 
rnm  yXaiwas*  Jdem» 

"  iHtva']  A  Kaths  inserto  ii,  nt  a 
fTKwhs  scflevola,  qni  sinistra  tantnm 
manu  utitur.  Idem, 


348 


SBXTi   POMPBll    PBSTI 


Lamberaty ""  jscindit,  ac  laniat 

Lance  ^  et  licio  dicebatur  apud  antiquos ;  quia  qui  fnrtum 
ibat  quasrere  in  domo  aliena,  licio  cinctus  intrabat,  lan- 
cemque  ante  oculos  tenebat  propter  matrum  familise,  aut 
virginum  praBsentiam. 

Lancea ")  a  Grasco  dicta,  quam  illi  Xoy;^y  vocant. 

Laneae  effigies '  compitalibns  noctu  dabantur  in  9  compita : 


9  Quidam  libb.  ad  e. 


^^■^^■^^^■^^^^ 


NOTiE 


•  LMtiem]  Retpicit  locmii  Plaat. 
Ptendol.  II.  4.  <  Enge,  pellepide, 
Charioe,  me    meo    ludo  lamberas.' 

P  Lencf]   Notom  ez  xii.  Tabulia 
esae,  ideoqne  repeleodum  ab  ultimo 
Athenieoaium  jnre :  oam  qai  conci- 
piebant  in  aliqna  domo  fnrtum,  nndi 
cincticulo  amicti,  qnod  vocatnr  liic 
licium,  asdea  suipectai  ingredieban- 
tun    Aristophanes  yc^Aoir*  Kerr<(0ov 
9eifM(ri«r.  ^imtica  ri  \  Otfjc*  Aaa^  Tvyi- 
9oh%  %\ffvbfQi  90fU{rTai.     'AAA*  o^x^  ^. 
^iunnf  ^yufy*  thdpxofuu,    Plato  etiam 
de  legibns  lib.  zii.  ^ttpfr  V  tuf  i$4\p 
rls  Ti  wap*  irr^w  yv/AMhs,  l^  x^^ifft^OP 
Ixw*  AJWror  rpoo/i6iras  rohs  vofdftovs 
9toin,  ^  li^  iXwltw  9bp4inw,  oihtt  ^ 
pfv.  Propter  matrem  familias  autem 
et  virgincs  opponebat  lancem  ante 
ocnlos,  qnia  etiam  io  ywautuyirtBa  in* 
trabat :  quod  non  licebat  apnd  OraB- 
cos  viro    externo,  ne  cornimpendt 
ffeminas  polius,   qnam  fnrti  conci- 
piendi    causa    ingressns    videretnr. 
Ideoqne  lancem  ob  ocnlos  ponebat, 
ne  vidcret  eas.     Sed  qusro,  quid 
ergo  proderat  intrasse  Oynaeconitin, 
ct  nihil  videre?    Sane  qui  ita  ocnlos 
tegeret,  quid  videre  posset,  qnomo- 
dove  furtum  concipere,  nescio.  Jo9. 
Scal. 

Lance  et  itcio]  Certe  hic  erravit, 
sive  FestuB,  sive  Paulns  sit,  qui  no- 
bis  bunc  morem  conscripsit;  neqae 
eDtm,  qui  licio  cinctus  erat,  idem  et 


lancem  habebat  ob  ocnlos ;  qni  enim 
fortnm  qnaerere  potuiiiset?   Qnserere 
fnrtnm  per  lancem  et  liciom  diceba- 
tur  rei  fnrtive  dorainus,  cnm  adhibito 
servo  pnblico,  qoi  licio  ciogebatnr, 
aedes  intrabat,  quse  sibi  furti  snspec- 
tsB  erant,  ipse  lancem  hebena  ob  oeo* 
los,  ne  cum  in  Gyna&ceom  intraret, 
corrnmpendi  foiminas  potins,  qnam 
forti  quflprendi  cania  videretor  in- 
gressnt:  hoc  antem  ex  nltimo  Athe- 
niensinm  jure  in  leges  12.  tab.  rela- 
tnm  fnlsse  docuit    Scaliger.     Naoi 
qni  concipiebant  in  aliqna  domo  for- 
tum,  nndi  cinctulo  amicti  tedes  aot- 
pectas  ingrediebantor.    Plato  de  le- 
gibos  lib.  zii.    tw^  S*  hw  ^«\i|  ris 
Ti    ir^*    6T^vr  yvfUfhSf  i^  x*f'"'^''*of 
IXPv^»  fttWrof ,  wpooiL&vas  rohs  pofditmts 
B^ohst  Ji  /iV  iXiriiw  e ipi^fiir,  o9n»  ^- 
p^p.    Ubi  quod  x<f^^'w*^  vocat  Pla- 
to,  Romani  dixere  luiam,   Inde  Aris- 
tophanes  in  vs^^A.  Kordflov  tfo^rioy. 
ifiiicnKa  ri  \  Ofk'  kKXh  y^fipovs  tUt^mi 
pofdtrrai.    'AAA*  o&x^  ^ctpd^mp  ^yvy* 
•UripXoiAOi.    *  Depone  vestem.     Qnid 
peccavi?     Nihil,  verom   nndos  in- 
troire  lex  jnbet.    Atqui  nihil  foratn- 
roB  ego  quidem  introeo.'    Ubi  vide 
Scho).  p.  166.  Dac. 

«1  Lancea^  Vide  in  <  Pil».'  Joe. 
Seal. 

Laneea']  Hispanicom  verbnm  esse 
ait  Varro  apud  Oellinm  lib.  xv.  cap. 
SO.  Diodorus  Oallicnm.  Addebat 
Bochartui  forsan  ease  a  Chaldaico 


DB   VBRBOJtUM   SIONIFICATIONB    LIB.   X. 


840 


quod  lares,  qnoniin  is  erat  dies  festns,  animaB  putaban- 
tur  esse  hominum^  redactas '°  in  numerum  Deorum. 

Lanerum  "  *  vestimenti  genus  ex  lana  succida  confectnm. 

Lanoculus/  qui  lana  tegit  oculi  vitium. 

Lapidem  siliccm  °  tcnebant  juraturi  per  Jovem,  hasc  verba 
dicentes :  Si  sciens  fallo,  tum  me  Diespiter  salva  urbe 
arceque  boiiis  ejiciat,  uti  ego  hnnc  lapidem. 

LapidicinsB/^  "^  ubi  exscinduntur  lapides. 

Lapit,')  y  dolore  afficit. 

Larentalia '^ '  conjugis  Faustuli  nutricis ''  Remi  et  Romuli 
Larentias  festa. 


10  Alii  8idat€tj  veC.  cod,  relata,— II  Al.  Laxerwn, — 12  *  L.  m.  Lapidicwa, 
ubi  exeidtmtwr  lapide$:  Fnlv.  Ursin.—lS  Al.  Lt/)i«,  vel  UpuU,  vel  Lafmit,  vel 
Labit, — 14  Alii  legnnt  LawreiUaUa  et  Lawrentim* — 15  Quidam  tnvfiiiorif. 


NOT^E 


roneha^  node  Orapci  Xirfxn»  t)ac. 

'  Latum  effigieB]  Vide  <  piln '  et 
*  effigics.'  Jdem, 

'  iMmerum]  A  Una,  lanerus,  a,  nm : 
nt  a  qnercus  qnercerns.  Idetn, 

*  Lanoculu»]  Qui  culcitam  laneam 
habet  ob  oculos,  ut  apud  Plautnm 
Mil.  Olor.  qni  ocnlom  lana  tegit,  nt 
M  sese  meliui  babeat;  lanam  enim 
frequenter  Veteres  adhibebant.  Sue- 
ton.  in  Doniitiao.  cap.  17.  *  Ac  sinis- 
teriore  bracbio,  velut  segro,  lanis 
fasciisqne  per  aliqnot  dies  ad  aver- 
teodam  suspicionem  obvoluto.'  Mar- 
tial.  '  Quod  lana  caput  Aliigas,  Cba- 
rlne.'  Aem, 

"  Lapidem  silicem'}  Etsi  sciam,  ju- 
ratorrs  stmpliciter  bac  formula  nsos, 
quam  Festns  refert,  bic  tamen  per 
jiif^nfii(/ii]R,  illud  Inlelligo,  quo  foede- 
ra  firmabantnr.  Vide  Polyb.  lib.  iii. 
Alia  etiam  formnla  nsos  Veteres  in 
foederibus  feriendis  patet  ex  Livio 
lib.  I.  qqse  bcc  fnit:  '  Qui  prior  de- 
feait  pnblico  coosilio  dolo  malo,  tn 
illo  die,  Jopiter,  populum  eum  sic 
ferito,  ut  ego  bunc  porcum  hodie  fe- 


riam,  tantoque  magis  ferito  qnaoto 
magis  potes  pollesque.  Hec  ubi 
dizit  porcum  saso  silice  percutit.' 
idem, 

*  Lapidieimt']  Cormpte  pro  lapieee- 
dinee,  A  Uipia  et  ctftfo,  a '  c«do,'  *  cae- 
dina,'  ut  a '  fodio,'  '  fodina.'  /deai. 

r  Laptl].Pacnvins  Periboea:  *  La- 
pit  cor  cura,  aernmna  corpus  confi- 
cit.'  Imitatum  a  Grscis,  qui  wApctvuf 
hrr\  T^s  Ki^s  dicunt.  Joe,  ScaL 

Lapit]  Id  est,  lapideseit,  lapidis  in- 
star  dnrum  fit.  Pacuvius  Periboea : 
'  Lapit  cor  cura,  aernmna  corpus  con* 
ficit.'  Dae, 

■  Larentalia]  Placet  librorom  quo- 
rnndam  lectio,  Fanstnli  inventoris 
Kemi:  quanqnam  non  displicet  nn- 
tritii.  loventor  est  plnsqoam  nutri- 
litts,  qui  expositos  snslulit,  et  ednca- 
vit.  loventi  enim  infantea  dicuntor, 
ol  x^tM^i^is :  et  qui  expositi  siint, 
propterea  in  Constitutionibos  dicti 
Xo^cvprrot  Joi,  Scal. 

Larentalia]  Festa  quae  in  bonprem 
Accae  Lareniie  10.  Kal.  Jan.  cele* 
brabantor.    Alii  leguot,  Laiorflila/ia 


350 


SBXTl    POMPBIf   FE8TI 


Laryati/  fariosi,  et  menie  moti»  quasi  lanris  exterriti. 
Latex^  a  lapsu,  profluens  aqua  dicitnr:  utimur  tamenhoc 

vocabnlo  et  in  vino. 
Latine  loqui''  a  Latio  dictum  est,  quae  locutio  adeo  est 

versai  ut  vix  uUa  pars  ejus  maneat  in  notitia.'^ 
Latitavernnt  ^  Cato  posuit  pro  ssepe  tulernnt. 
Latrare  *  Ennius  pro  poscere  posuit, 
Latrones  ^  eos  antiqui  dicebanty  qni  conducti  militabant. 


^^^0* 


16  Alii  libri  tMoxia. 


NOT« 


et  Lamniitf,  et  ita  Varro  lib.  v. 
Ovid.  lib.  III.  Fatt.  Sed  Dionysias, 
PlQtmrchas,  Oell.  Macrob.  Lactant. 
prsefernnt  LaraUim  et  LarenUlia. 
Ltvius  etiam  lib.  i.  *  Ab  eo  ad  staba- 
la  Larentifle  uxori  educandos  datos.' 
£t  Tabula  Fast.  mense  Decembri  b. 
LAR.  NP.  id  est.  *  Larentalia  nefas- 
tus  primo.'  Libri  qaidam  pro  NMlri- 
Hi  liabent  iiwenioriiy  qnod  piaciiit 
Scaligero,  mihiqne  etiam  placet.  /a- 
renter  plas  est  qnam  fmhiiuuy  qni 
expositos  snstalit  atqaeedncavit;  in- 
venti  enim  infantes  dlcnntnr  ol  xa- 
fuuffi^Tt$  et  qni  expositi  sonf,  prop- 
terea  in  constitationibns  dicti  x^^' 
ptroL  Qnanqnam  non  displicet  niilri- 
tiL  Dac. 

*  LarvoH]  Sie  proprie  dicebantnr, 
qni  sibi  larvas,  id  est,  noctnrna  terri- 
culamenta,  noctnrnos  dstmones  vi- 
dere  videbantnr,  iisqne  erant  exterrl- 
ti.    Vlde  '  Cerritns.'  Idem, 

^  Latex]  Melius  Servios  a  laiendo, 
qnia  ibi  UUei  liumor:  lalex  antem  li- 
qnorem  tantnm  slgnificat.  *  Lethsel 
ad  fluminis  undam  Secaros  latiees  et 
longa  obllvia  potant.'  LaficM,  i.  li- 
qnorem,  flnenta.  Et  alibi,  *  Leneoe 
latices,  latlceniqae  Lyaeom/  Id  est, 
Bacchi  liqnorem.  Idem, 

«  LoHm  loqai]  Polybins  lib.  iii. 
eadem  scribit  de  antiqna  Latlna  lo- 
eutione :  'nfioKa^yiipf  ioquit,  4  Sioi^- 


fA  y^rrore  r^e  iiaXhnrooy  koSl  wa^  *Pm- 
luaiots  rots  wvr  wp^s  t^  h^auofy  -^ara 
robf  avnrwrdiraas  ^hna  lUku  i^  ^wwrd" 
aems  havKpiwur,  FaL  Uraia, 

Latine  loqui]  Omnia  seqaentia  snnt 
Panli.  Qui  fateatur  vix  nUam  noti- 
tiam  Latini  sermonis  snperesse,  ne 
speremas  ab  eo  Latinitatl  contiilt nm, 
qni  illo  barbaro  ssecnlo  Festam  nobis 
matilavit.  Jo$,  ScaL 

'  LaHfoMnail]  A  iatom,  latito.  Vt 
a  dicturo,  dictito.  Idenu 

*  Lairare']  Qoidam  buc  referont  1o- 
cum  Ennii  lib.  iz.  Annal.  '  Animns- 
qne  in  pectore  latrat.'  Sed  vero- 
simile  non  est  eo  Festum  allosisse, 
aat  si  allnserit,  perperam  fecisse  eer- 
tam  ett.  Hic  enim  lairait  non  poaeii^ 
sed  ckanait  tumaiinainr,  Qaod  ex 
Honieri  Odyssea  expretsit  Ennios: 
KptMii  ff  ol  Mop  dXdbcrffi.  Iiotrsre 
vero  pro  poacere  posnit  Lucret.  lib.  it. 
'  Nii  aliud  sibi  naturam  latrare,  nisi 
ot  quom  Corpore  srjanetns  dolor 
abtit.*  Idem. 

'  Laironee]  Varro  lib.  vi.  M  t«S 
?Jrpov:  I.  roercede.  Fiil.  Urtin, 

Latrcnee]  Lege  iarh  rov  \drpov,  a 
eiipey  et  ita  viri  docti.  Plant.  Mil. 
Gl.  1. 1. '  Nam  rex  Seleocus  me  opera 
oravit  maxumo,  Ut  sibi  latronet  co- 
gerem  atqne  conscriberem.'  Inde 
lalrorinari  pro  miiUare  idem  ibidem. 
Ut  aatem  militlbns  xdrpoa  latronam 


DE   VERBORUM    SIGNIFICATIONB   Llfi.   X. 


351 


uiro  rni  x«r;ia(.'7    At  iTOiic  viaraiii  obsessores  <  dicantur ; 

quod  a  latere  adorinntari  vel  qaod  latenter  insidiantar. 
Xjatumias**  ex  Grasco,  et  maxime  a  Syracusanis,  qui  lato- 

mias  et  appellant,  et  habent  ad  instar  carceris,  ex  qui- 

bus  locis  excisi  sunt  lapides  ad  exstruendam  urbem. 
Laudare  ^  ponebatur  apud  antiquos  pro  nominare. 
Lavemiones  fures  antiqui  dicebant,  quod  sub  tutela  Dee 

Lavemas  ^  essent,  in  cujus  luco  obscuro  abditoque  so- 


00^^^^^^^:^^^ 


17  Lef «ndiim  monet  Uac.  Av^  rov  "Kkr^  m  wtipt :  tt  ita  viri  docti.— 18 
Vet.  lib.  apod  Ursin.  Latumuu, 

SOTJE 


nomen  fecit,  sie  tiip9  Btipatornm. 
Nam  et  stipmtores  dicti  ■nnt.  Varro 
lib.  VI.  Dae, 

9  At  mmc  vitu^m  obu$i»ri$]  Tamen 
Varro  lil).  vi.  Latronea  etiam  promi- 
litibos  a  latere  dictot  putavit,  quim 
circam  laterm  ettent  regi.  Fettot 
vero  pro  geminm  notione  geminnm 
vocii  etymon  commentas  ett.  Sed 
fmstra  nterqae.  Obtestores  viarom 
latrooes  dicti,  qnim  id  milites  condoc- 
titii  factitabant,  qui  latrones  propHe 
dicti  sunt.  Idem, 

^  Latumiat]  L.  m.  Lautumiaa :  an- 
tiqom  scribendi  contnetndine,  at 
'  Lmnmedon  '  pro  '  Laomedon.'  FuL 
Urtm* 

Idoiwmiiu]  Locm  nnde  lapides  ex- 
scindebantur,  in  qun  dmmnati  noxii 
mann  sua  lapides  effodiebant,  ande 
et  pro  carctrt  inmantor,  ducto  a  Sj- 
racutanit  more,  qoibus  carceres  erant 
Latomia.  Varro  lib.  vi.  '  Carcer  m 
coercendo,  qnod  eiire  prohibentnr. 
In  boc,  pars  quse  snb  terra  ToHia- 
nnm,  ideo  qaod  additnm  m  Tullio 
rege:  quod  Syrmeosis,  ubi  simili  de 
caasmcastodiontnr,  vocmntor  latomim, 
et  de  Imtomim  transktnm  qaod  bic 
qooqae  iapicidinse  fuerant.'  Lato- 
inise  Jiarofdtti  a  Xia,  lapis  et  r^fum, 
cmdo.    De  Lmtomiis  Plaat.  Capf .  III. 


5.  '  Inde  ibis  porro  in  latomlas  lapi- 
dariaR,  Ibi  quom  octonos  alii  lapides 
effodiant,  Nisi  qnotidianns  &esqnl 
opnt  confecerit  Seicentoplago  no- 
men  indetur  tibi.'  Doc. 

I  Laadarc]  Nominare.  Piant.Capf. 
'  Jovem  tupremnm  letteni  laudo  He- 
gio.'    VideNontnm.  Idem. 

^  Lavema]  Lmvemmm  Romani  fn- 
res  precabantar,  ut  institnta  sna,  et 
consilia  fnrandi  ac  mentiendi  forta- 
nmret.  Plaatus  Comicnlaria :  'Mibi 
Laveraa  in  furtis  celebrassis  manns.' 
Horat.  'Polchra  Lavema  Da  mtbi 
fallere.'  Sic  Orteci  eodem  modo  ora- 
bant  T^y  npa{i8(iei|y  ut  consllia  fnrandi 
ad  effectom  perdnceret.  Eral  antem 
ea  Dea  tantnin  capnt,  sine  reliqoo 
corpore.  Olossit  Grapcorum :  npa{- 
iS^,  Zalfiowd  rufd  ^airi,  rV  Sovtp  r/- 
Xos  htniBnffaM  roTs  ro  ktyofUwois^  md 
wforroiUvois*  8i^  jcoI  t&  &7dUfurra  at- 
^aXjks  yinoBai^  acai  rh  Ba^ftma  ifnofm* 
Qatre  recte  Olossarinm  :  '  Lmverna, 
Uffa^iZUaii,'  Olossmlsidori:  'Laber- 
na,  gladtator.'  *  Laberna,  ferrameota 
latronum,  vel  grassatorami  vel  fnrnm.' 
'  Laberna»  latro,  ant  qni  filios  alienos 
sedncit.'  Vides  plagiarinm  mani- 
festo  voeari:  Laveroam.  Qnod  et 
Ansoniiu  intellexit  cnm  de  plagiario 
bonoram  carminum  ait:  'Nec  jam 


S52 


SBXTl   POMPUII   PBSTI 


liti  '9  furta  prasdamque  inter  se  luere :  hinc  et  Laverea- 
lis  porta  *  vocata  est. 

Laureati"*  milites  sequebantur  corram  triomphantis,  ot 
quasi  purgati  a  csede  humana  intrarent  urbem.  Itaqoe 
eandem  laurum  omnibus  suffitionibus  adhiberi  solitum 
erat;  vel  quod  medicamento  siccissima  sit;  vel  qnod 
omni  tempore  viret,  ut  similiter  resp.  vireat. 

Lautia"'  epularum  magnificentia :  alii  a  lavatione  dicta 
putant,  quia  apud  antiquos  hae  elegantise,  quae  nunc 
sunt,  non  erant,  et  raro  aliquis  lavabat. 

Lauticia  ^  farina  appellabatur  ex  tritico  aqna  consperso. 

Lautul»  P  locus  extra  urbem»  quo  loco»  quia  aqua  fluebat, 
lavandi  usum  exercebant. 


«^^#N#^«^^#^^ 


10  Uuidam  lib.  tolUa9:  et  mox  pro  hure,  dividen, — 80  Al.  Lntiiia,    Vide 
Not. — 1  Alii  Leueoria, 

UOTJE 


post  metuet  nbiqne  dictnm :  Hic  est 
ille  llieo  poeta  faUns,  Bonorum  ma- 
la  carroinnm  laverna  :*  hoc  est,  nt 
Martialii  etiam  loqoitor,  alienomm 
icriptomm  plagiarins.  Joi.  Sad. 

*  LnemmUt  portd]  Varro*  lib.  iv. 
'  Hinc  porta  Lavernalis  ab  ara  Laver- 
nm,  qnod  ibi  ara  ejus  De».'  Dac, 

^  LaMreati]  Quia  lanrat  sangninii 
purgandi  babet  potestatem :  aliam 
cantam  traditServiut  ad  Eclog.  viii. 
'  Cur  taroen  trinmphantes  lauro  coro- 
nentur,  biec  ratio  est,  quoniaro  apnd 
Veteres  a  lande  habuit  nomen,  nam 
laudum  dicebant.'  Idem, 

"  Lav^ta]  Melini  veteres  editiones» 
Lateiitia,  Porro  notum  quid  sit  Lau- 
tia,  qnsB  prins  Dautia  vocabantnr. 
Eadem  etiam  Lauta  loca,  item  lega- 
torium  dicebantur.  Servius  Danie- 
lis :  '  Alii  dicnnt  Carinat  montem  no- 
minatnm,  quod  ager  inburbanns  ante 
portas  Cariis  erat.  Alii  lauta  loca, 
legatoriomque  inea  regione  instmcta 
«ccipere  consnerant.'  Habes  et  apud 
l^vium.  «/«f.  Scal, 


Idvlta]  Omnino  legendnm  laMtUia, 
et  ita  libb.  vett.  Nam  lamiia  alind 
est.  Vide  '  Dacryma.'  Lauiitia  a 
lautam,  qnod  a  laoo,  magnifict  enim 
et  opnlenti  homines  ante  epnlas  sese 
in  balneis  lavabant.  Plant.  Terenr. 
et  alii.  LaaHiia,  eadem  etiam  laiita 
loca,  item  legaiorium  dicebantnr.  Ser* 
viut :  *  AUi  dicunt  Carinas  raontem 
nominatnm,  qnod  ager  snburbanoit 
ante  portas  Cariis  erat.  Alii  lanta 
loca,  legatorinmqne  In  ea  regione  in- 
ttracta  accipere  consuerant.'  Habes 
et  apnd  Livium.  Scal.  Sed  aliter  bic 
locns  Servii,  nempe:  ^Lantia,  loca 
legatornm,  qnse/  &c.  £t  ita  legen- 
dnt  hic  locut.  Dae. 

^  Lautieia']  "A/ivAor  intelligit.  «/m. 
ScaL 

Lauiieia']  Orecit  &iivKos  dicitar.  He* 
tychint :  il^iAos,  fip&fia  rh  ia  wvpoi. 
*  Cibnt  e  tritico.'  Dac. 

P  Laaiuke]  Non  procnl  Anxure, 
taltn  angutto,  inter  mare  et  montes, 
Liv.  lib.  Yii.  Aliie  erant  intra  nrbem 
ad  Janum  geminom.     Varr.  I.  iv. 


DB  VBRBORUM   810N1PICAT10NB   LIB.   X. 


S53 


Lbctosia'*  insQla  dicta  a  coDsobrina  Mue»  ibidem  se- 

palta. 
Lectus'  dictus,  vel  a  coUectis  foliis  ad  cabitandam :  tcI 

qaod  fatigatos  ad  se  alliciat ;  vel  a  Graeco  Kixrpw. 
Legimas  aut  scriptam,  aat  oleam»*  glandemve,  etaliaqaae- 

dami  et  addita  prsepositioDe  dicimas  coOigimus,  deligi* 

mus. 

Legio  Samnitum '  linteata  appellata  est,  quod  Samnites  in- 
trantes  singuli  ad  aram,  velis  linteis  circumdatam,'  non 
cessnros  se  Romano  militi  juraverunt^ 


^^  *^^^^»^^  ^^ 


9  Quidam  librt  oteram. — %  AI.  ctrciimtf«<i.- 
moDet  Ursin.  JvrcvffraiU. 

NOTiC 


Pro  iwwtnaA  legendain 


'  Ltatolae  a  lavando,  qaod  ibi  ad  Ja- 
nam  geminaro  aqnae  calidse  fuerunt.' 
Idtm, 

4  hutimd\  Dionysias  lib.  i.  ''Eirci- 
ra  vifp^  wp^mvx'^»  i  folhfofta  A§vK9uria^ 
kwh  ywauch$  iufv^tSa  Alnlov  wpihs  t6f9€ 
rhf  r&KWf  i,wo$aiw6ff7i9.  Legendam  igi- 
tor,  LcvcojM.  Fol.  Ursin. 

Lectotia']  Lege  Leueotia*  Insula  est 
Leucania  in  sinu  Pestano.  0?id. 
XV.  Metam.  'E?incitqne  fretum,  Si- 
'colique  anfjrnsta  Pelori,  Hippotadas* 
r  qne  domos  regis,  Thcmesesqne  roe- 
talla,  Leacosiaroqne  petit,  tepidique 
rosaria  Psesti.'  Veram  haec  non  ab 
JEneae  conaobrina»  sed  a  Leacosia  Si- 
rennm  una  nomen  trazit,  ut  Lyco- 
phron,  Strabo,  £n«tathiiis»  io  Dionys. 
Perieg.  Plinins,  et  alii  testantar. 
Qnare  legendnm  omnino  Leuearia,  (id 
quod  et  doctissimo  Cantero  in  men- 
tem  ycnit,)  ez  Dionysio  :  hrttra  rhff^ 
wp^vrxp^  i  'TotfKo/ia  l9cvro  AwwtarUaf^ 
kwh  ywfau&s  hfv^ias  Ah^lov  w9fA  rMt 
rhtf  riwonf  kwoBaMO^fnis»  I.  '  Postea  in 
inaulam  appulerunt,cainomen  fecere 
LencasiamyamnliereJEneae  consobri- 
DSy  qnas  circa  tUam  locom  obierat : ' 
et  Solin.  *  Ez  consobrina  Leucasiam 
Detph*  et  Var,  CUu*  Pomp, 


insnlam/  Haec  insula  in  mari  lonio  ; 
et  male  viri  docti  eam  cum  Leucoeia 
confundunt.  Dac» 

'  jLectns]  A  legendis  foliis,  ex  qni- 
bns  sibi  lectos  Veteres  sternebant. 
Euripid.  in  Rlieso :  Xccirff  x«MM^at 
^vXAocrrpfl^ovfy  '  relinqne  lectos  foliif 
stratos.'  Sed  melius  lediUf  a  Xiierpop, 
amisso  p.  Varro  lib.  it.  '  Lectica 
quod  legebanty  nnde  eam  facerenty 
straroenta  atque  herbas,  ut  etiam 
nunc  fit  in  castris.  Lectos,  ne  essent 
in  terra,  sublimes  in  his  ponebant  s 
nisi  ab  eo  quod  Oraeci  antiqni  dice- 
bant  x4KTpow  lectnm  potius.'  Idem, 

■  Legio  SaMnUum]  Videndos  Li- 
?ios  lib.  X.  In  fine  scribendnm,  jaira- 
offOJil.  Ful.  Ursin. 

L^to  Sanmitum  Unteaial  Hoc  fuse 
describit  Livius  lib.  x.  cap.  88.  *  Ea 
legio'  (aexdecim  miltium  fnit)  Min- 
teata  ab  integumento  oonaepti,  quo 
aacrata  nobilitas  erat.  appellata  est.' 
Nam  paulo  snperius  idem  scripserat : 
'  Ibi  mediis  fere  castris  locos  est  con- 
septus  cratibus  pluteisqne  et  linteta 
contectns,  patens  ducentos  maxlme 
pedesinomnes  pariter  partes.'  Male 
igitnrpro  cireuuidatam  quidam'  habent 
Fesi.  Z 


854 


BBXTI  POMPEII   FBSTI 


LeniniBci/  id  est,  fasciolae,  colorisfiB  ^  dependeiites  ex  coro- 
nis,  propterea  dicantari  quod  antiqaissimam  fait  genns 
coronaram  laneamm. 

Lemonia  tribns  "*  a  pago  Lemonio  appellata  est,  qai  est  a 
porta  Ciqpena  via  Latina. 

Lenones ""  ab  alliciendo  adolescentalos  appellati. 

Leparenses ;  ^  Liparitani  cives,  id  est,  Liparenses. 


^««^r^#i#««^«<^ 


5  ScaUlegit/tfMitf 


Vide  iof. 


VOTJE 


cireumdoH ;  Deqae  enim  ipsi  Samnitei 
lintets  tecti,  sed  conseptam  ubi  ari 
fuit,  ad  quam  sacrata  nobilitas.  Dac. 

*  Lemmiei]  Lege,  /«cur  eoUria, 
Scal.  A  Orcco  X^yof  dici  putant.  Sed 
Lemnieei  Syracusana  voi  est.  He- 
lycb.  Acfui^icovf,  ria  ortpia  Sujpcuro^ 
oiM  Toiriaf.  Id  est,  '  Lemniseos  to- 
cant  Syracusani  angustas  tcnias.' 
Male  quidam  bnnc  Festi  locnm  soli- 
citat,  qui  non  lemmtei^  sed  bnisd  le* 
gendum  esse  eontendit.  Jdem, 

"  Lemema  tnbnt}  Meminit  Cicero 
Pbilipp.  IX.  etinOrat.  pro  Planco. 
Idem, 

*  Leiumi»]  Melios  Prlseianns  et 
Isidorns  a  lefnendo,  qnod  deliniendo 
adolescentes  sedocant.  Idem. 

1  LeparenMis]  Cif  es  Lipane  Insulm 
sif e  Liparanim :  sic  enim  pluraliter 
dicitnr.  Liparss  insnla  una  ez  JEo* 
liis,  qnsB  Sicano  littori  objectse.  Do- 
cnit  autem  doctlssimns  Bocbartns  Li- 
paras  moUito  sono  esse  a  Puoico  ni^ 
bnu  f  el  nibara»,  Incema,  lampas,  tse- 
da,  fazy  et  inde  nomen  Lipans,  quia 
facis  instar  noctu  Incebant,  propter 
noctnmas  ignis  ernptiones.  Aristo- 
teles  in  mirandis :  jcal  rh  iv  rf  Aardp^ 
M  iri^  ^eoffhiv  jcal  ^AoydSf  f ,  ob  iih 
ilfi4p€Uf  iXXii  wvmht  tUvow  koUoBoi  \4' 
y^M,  *  Et  in  Lipara  quidem  conspi* 
cunm  ifnem  ainnt  atque  lueeDteniy 


non  interdiu  sed  noctu  tantom  ar- 
dere.'  £t  Paulus  SUentimrins  car- 
mine  de  aqnis  Py  tbiis :  Kcd  Aiwdf^  ti 
i^y'A^f77^f  4ort9  2««fia*0  wmtrl  W9p 
TOfJLipaafow  n/fivfi  xJUhut  OcuSSftf  11*- 
Kir^i^tovs,  fiporr^iw.  'Et  in  Lipara 
insula  Est  halitns  caliginosaty  Qai 
noctu  resplendens  Emittit  taza  sal- 
phnrea,  Qusb  tonitros  instar  valde 
fremunt.'  Sed,  quod  docUsalmom 
Bochartum  latuity  idem  Upararum 
etymon  allusit  Scboliastes  Calllmadu 
bymn.  In  Dianam :  p^os  94  iari»  ^ 
/uwdpa  3<ictX/af»  Ma  ^v  rh  x>X<mS* 
'H^aiaTov.  Crri  8)  itla  rQp  AioKtittWn, 
Aiyorai  M  9ri  othipa  9tdpopa  B4rros  & 
obrff  pavroi,  Itvfcr  o^pipcaaiM  oMl  ia 
rqf  &yo8^ft*f  rov  wvpihs  W€wat44rra,  col 
dtii  rovro  licX^  i^  fiioos  Anrdpa,  ZA  rh 
wtriL  Zidpopa  trra  Ir  ytw4o9aiu  '  Li- 
para  insula  Sicilisp,  in  qua  Vnlcaoi 
officinse.  Et  est  ona  ^liaram.  Ainat 
antem  cum  plurimas  massas  ferreas 
In  eam  nantse  congessissentycas  mane 
reperisse  excoctas  ez  ignis  eraptkme. 
Quare  insuia  dicta  Lipara»  qula  mas- 
nt  \\\m,  cnm  mnlta»  essent.  in  nnam 
coaluerant.'  Quem  locum  nisi  Ita  in- 
telligas,  certum  est  non  posse  intel- 
ligi.  Nlsi  potlus  dicas  locnm  corrap- 
tum  esse,  et  pro  «firai^tf^a  rescri- 
bendum  Xtwvf^^rra^  qua  f  oce  One- 
cnm  etymon  allnserit,  nempe  M  rov 


DB   VBRBORUM   SI6NIPIUATI0NB   LIB.   X. 


355 


Lepista/  genus  vasis  aqaarii. 

JLeria  ^  *  omamenta  tunicaram  aurea. 

Lesbiumi**  genus  vasis  caBlati^  a  Lesbis  inventum. 


«^«vr«^<#«^^< 


6  Qaidim  libri  Ltna. 


NOTiE 


XaralywBoA,  quod  est  in  strietaras 
cogi.  Gloss. '  Strictura  XcXnra^iwr.' 
Porro  Upara  alio  nomine  dicebatar 
MeUgwuM,  aive  MeiogoniM,  Strabo, 
Stepbanus,  Hesycb.  Eaatatb.  et  alti : 
egregie  Callimacb.  bymn.  in  Dia- 
nam:  rohs  fUr  KTer/u  NVv  ^^  ^ 
irdpy  Aafdpfi  w4w,  &XX&  r&r^  tannf 
Otroitd  ol  MtXnyowls,  '  Illoa  repe- 
rit  In  insala  Lipara :  Lipara  nanc, 
aed  tom  erat  Nomen  illi  Meligonnis.' 
MeUguiUn  f  el  Melogonia  baud  dabie 
per  n  in  secnnda  syllaba  Poeni  serip- 
sere  Menaggenin.  Insnla  Menaggenin^ 
est  inaalaeoramy  qni  polsant  instru- 
menta  mnsica,  citbaram,  barbiton» 
nablinmy  cymbalam,  tympannmy  4ee. 
Jam  b»c  insnla  cnr  sic  vocetar,  te 
doceant  haec  Aristotelis  in  lib.  mira- 
bil.  ip  liU^  r&¥  lirrk  y^ffwy  rw  Al6\ov 
aaXoviUimy,  ^  KaXcATOi  Aiv^lpa,  rd^ 
cImu  /iUdokoywai  «cpl  oS  aai  hXXk  iih^ 
woXXh  Koi  r^patrd^  X^uri,  &c.  ^,a' 
ita6oaihA  yh^  rvfmtUwv  acal  inv4^3dx«y 
^o¥^  yiharrd  rc  fiffr^  BopCfiov  acat 
jcpordXMr  iyapyms.  *  In  una  sep- 
tem  MoXi  insnlaram,  qnam  Lipa- 
ram  vocant,  sepnlcrum  tradunt  esse 
circa  qnod  multa  finnt  prodigiosa, 
&c«  Sonitnm  quippe  tympanorum, 
cymbalommque,  et  risam  cum  stre- 
pitn  crepitaculisque  manifesto  ao» 
diri.'  Fabulae  dedit  occasionem  in- 
clusua  ignis,  ez  imis  terrsB  caremia 
emmpena  atqne  exaeatuana,  non  aine 
Biiigitu  et  murmure;  quare  Paulus 
SUentiariua  aupra  ait,  lapidea  exci- 
tari  voXi4^^,  fiporr^us,  <  inaUr 
tositraa  frementea.'  Plnra  vide  apad 


eundem  Bo^Aartnm.  Idem* 

*  LepuUH  Naef  iua  apud  Fortuna- 
tianum  de  Saturaio  veran :  *  Ferant 
pnlcbroa  pateraa,  aereaa  lepistaa:' 
aed  crateraa  pro  pateroi  acribendum. 
Fai.  Urein. 

JLcpiafa]  In  Oloaaario,  '  Lepistra, 
Mldosx^pas*  De  boc  satis  olim  in 
Conjectaneia.  Varrode  vita  populi 
Ro.  lib.  I.  *  Ubi  erat  Yinum  in  menaa 
poaitom,  aut  lepeatam,  ant  galeolam, 
ant  ainnm  dicebant.  Tria  enim,  pro 
quibua  nnne  Acratophoron  dicitur.' 
Qni  locna  coagmentatua  partim  ex 
Nonio,  partim  ez  acbediia  Serviania, 
qnae  annt  penea  doctiaa.  Danielem 
noatram.  Jm.  Seol,  Inde  patet  vaa 
vinariom  faiaae  Oraecia  Xciratfri^.  Do- 
lopom  vocem  eaae  docet  Enatath. 
Poto  eaae  a  Oraeco  JJwas,  concha, 
quod  concbia  pro  vaaia  uterentor. 
Varro  lib.  i.  de  vita  pop.  Rom.  *  Le- 
pistae  etiamnumSabinoram  fania  pan- 
perioribua  pleriaque  aut  fictiles  aunt, 
aut  aeneae.'  Doe. 

*  Leria']  In  ornamentis  moliebri» 
bua,  qui  aint  xnpoi  in  Conjectaneia 
diximoa.  Joa.  SeaL 

Lerk]  Aqpoi  Graecia.  Heaycb.  Xqpoi, 
rh  ircpl  roZs  TvroMcfois  x*'''^^  lecxpwri»- 
pJwa,  *  Leria,  qnae  in  muliebriboa  tu^ 
nicia  aurea  annt.'  Etai  vox  latiua  pa- 
tet,  nam  x^^<'<^'^  omnea  mnliebreay 
oroamenta  omnia,  quae  vnlgo  joeoiia 
vocamoa,  Veteriboa  dicebantnr  X^poi» 
i.  nagae,  et  nugivendi,  qni  ea  vende- 
bant.  Plant.  Aul.  '  Ubi  nugivendia 
rea  aolnta  eat  omnibna.'  Dac, 

^  LeiMicm]  Memioere  AtbenKos» 


856 


BBXTI  POMPBll  FKSTI 


Letam*  ab  oblivione,  qoam  Gmd  x^  vocant»  dictom. 

Levir  '  Qst  uxoris  meas  firatarJ 

LiBBLLA  deminativom  est  a  libnu 

Liber*  repertor  vini,  ideo  sic  appellatur^  qnod  vino  nimio 

nsi  omnia  libere  loqaantnr. 
Liberales  dicantar  non  solum  benigni,  sed  etiam  ingeniue 

foimae  homines. 
Liberalia '  Liberi  festa,  quae  apad  Grascos  dicnntar  Biovv- 

0-ia.    Naevias :  Jabera  lingaa  loquemar  *  ludis  liberali* 

bus. 
Liberata  *  ponebant  pro  effata,  id  est,  locnta.9 


7  Vett  libb.  Mxmi  fHMt  frmier  mm  :  qnod  probat  Dac— 8  Qnidmn  Ubti 
|ofiiiiiiliir.^9  Vide  Notai. 

SOTM 


Poliaxy  et  alii.  /dm. 

«  lAiwm]  Varr,  llb.  ti.  '  Qoom  di- 
dnnSyoUai  leto  datos  est»  qoodOrti- 
ens  dicit  Kh^p,  id  est,  obU? ioiii.'  Et 
00  Varronis  Festiqno  mens  speetat, 
qnod  Veteres  abstinebantmortis  men« 
tiooe,  ne  cogerentnr  Snr^q^l^,  nt  in 
Toce  a6ilio  dictnm  est.  £t  sicldJte» 
qnasl  kh9ipf  dicebanty  qnia  mortnl 
*  Secnros  latiees  et  loaga  oblivia  po- 
tant.*  EUI  Prlsclanns  a  Iso,  levt,  /«• 
f «m  dednclt.  /dcm. 

«  Levir]  Olossar.  MpdStX^t.  jFU. 
Vnm. 

Levir]  Onecis  MpdBtXjpes,  Est 
autem  ez  Oneco  Sd^.  Qoare  prop* 
terea  prima  prodncitnr,  nt  apnd  Se- 
necam  in  Octavia.  Male  enim.qai- 
dam  docti  corripiunt.  Jo$.  Seai. 

Larir]  Veterum  librorum  scriptn- 
ram  probo,  fraier  meuM.  Lcvir  enim 
est  ^irl  frater  a  Oraeco  it^p,  qoalis 
Hector  erat  Helenai.  Dae, 

*  Uber]  Alii,  qood  animum  cnris 
liberet  et  tristitiam  petlat.  Seneca : 
'  Liber  non  ob  llcentiam  lingnae  dic- 
tas  est  inTontor  ¥101,  sed  qoia  Uberum 
servitio  corantm  animum  asserit,  ?e- 
getamque  et  alacriorem  in  omnet  co- 


natns  fiicit.'  Servins  Liherum  qnaii 
2i6os<ami  dlctmny  qnia  Ormce  kei^ 
didtnr  res  divina.  Alii  aliter;  sed 
nniee  placet  doctissimi  Bocbarti  sen- 
tentia :  nempe  Ubemm  Baccbnm  dici 
Hebrma  phrasl,  qoa  kenm  Tocantar 
principes,  Id  est,  liberi.  Sic  Eede» 
siast.  X.  17.  <  O  te  beatnro  regionem, 
cigos  rez  est  filiiu  horim  liberomm/ 
Id  est,  prseelaris  ortns  parentibaay  et 
ab  iUis  liberaUtor  institntna.  Atqne 
Ita  nominantnr  BabylonU  prindpes 
Es.  xxxiY.  19.  nbi  Chaldmm  babct 
ifene  Aorlm  fiUos  liberomm  aen  hero- 
nm.  Inde  enlm  heronm  nomoa :  nt 
non  immerito  NimnNlom  Metbodins 
appeliet  Mk^  rSif  4pdtir.  *  Fratrem 
Heronm.'  Idem, 

f  Lt6enilia]  Vide '  honorarios  Indoa.' 
tdem. 

f  Liberaia]  Illa  verba,  id  ntf  LO- 
CI7TA»  oe  Pauii  qnidem  snnt.  Qnam 
expungenda.  Effata,  Uberata,  dcfa^ 
nata,  idem.  Arnobins/  Spatiota  tenii- 
ploram  defanata.'  Jss.  SeoL 

Liberaiei]  LU>erata  templa,  Id  est, 
rffata.  Vide  in  voce  *  effarl/  Dele 
itaqne  bsec  Terbay  td  rst  iscnln,  qnm 
ne  Panli  qoidem  snnt,  sed  Dngatorii 


DE   VBRBORUAf   SIGNiFlCATIONB   LIB.   X.  857 

Libertatis  ^  templum  in  Aventino  fuerat  constructum.'* 

liibrile,  scapus  libras. 

Librilla"^  appellantor  instrumenta  bellica,  saxa  scilicet 

ad  brachii  crassitudinem  in  modam  flagellorum  loris  re* 

vincta. 
Libycus  campus  ^  in  agro  Argeo  appellatns,  qnod  in  eo 

primum  fruges  ex  Libya  allatae  snnt :  quam  ob  causam 

etiam  Ceres  ab  Argeis  Libyssa  vocata  est. 
Licitati,^  in  mercando,  sive  pugnando  contendentes. 
Lictores  "*  dicuntur,  quod  fasces  virgarum  ligatos  fernnt : 

bi  parentes  '*  magistratibus,  delinquentibus  plagas  inge- 

runt. 
Limaces"  cochle»  a  limo  appellatse. 
Limitatus  ager®  est  in  centurias  dimensus. 
Limites  p  in  agris,  nunc  termini,  nunc  vi»  transversas. 


^  ^  ^^^^<^^«r^  ^^ 


10  Vett.  libb.  con$titutum.—\\  Scal.  «t  Dae.  malaot  LtfrrOut.— 12  Scriben« 
dum  Dionet  Urain.  appwentei, 

NOTiE 

aliciijas  qui  efan  ab  effmi,  hqui,  esse  gredl.    Eon.  *  Pars  ladlcre  saza  jac- 

credidit.  Dac*  tant,  Inter  le  licltantnr.*  Wm. 

>»  lAbertaiit  tempbim]  A  patre  fib.  ■  lAetore»}  Scribendam  app&tent», 

Gracchi  et  conditnm  et  dedicatam.  proforrafet.  Vlde  in  •  fiatores.'  fW. 

Li¥.  lib.  xxiY.  sect.  16.  Idem,  Urnn. 

»  LihriUd]    Lege,  lAbriiia.    Porro  lActoreM]  Alii  a  llgandls  reis  dictos 

vltimis  temporibns  senescentis  impe-  voltint,  ex  lllo  Cicer.  pro  C.  Rabirio : 

rii  h«c  in  desnetodinem  abiernnt.  '  I,  iictor,  colllga  manus.'  Vide  Gel. 

Sed  maglster  rerom  usas  in  eornm  lium.  Dae» 

locnm  Fii«<i6a/ririncommentosest:  de  ■  lAmace»]  Umax  a  Ikmo^  qood  Ibl 

qno  apod  Vegetiom.  •/<».  Scdl.  vif  it.  Varro  Ilb.  vi.  onde  Iimw«; 

IMmOa]  Melios  UbrUia.     Instra-  dictss    meretrices.     Plaot.    Clitell. 

menta  qoibns  saxa  in  liostem  libran-  «  Non  qnasi  ut  hse  sont  hlc  limaces 

tor,  et  ip»a  etiam  saxa  loris  revincta,  Uvidse.'  Idem. 

quse  omnia  oltlmls  lemporibus  senes-  •  lAmiiatne  ager]  In  Centorias,  m 

cenUs  imperil  in  desnetndinem  abie-  certa  qnsBdam  jogera  dimensos.  /d. 

runt,  sed  magister  rernm  nsas  in  eo-  '  Umitee]    QosBComque   in   agro 

nim  locom   fostibulum   commentus  facta  sunt  ad  observationem  finmm. 

eat.    DequoapadVeget.Scal.Dac.  Virg.    «  Limes  agro  positus  litem  ut 

k  lAbwMB  campns]   In  Argeo,  nbi  ditcemeret   arvls.'    Aliquando  vias 

poster;iciis  Tuscos.  Idm.  transversas,  nt  decumanus  iimes,  qui 

I  lAeUaXi]  Licltatione  contenden-  agrnm  secat  ab  Ortn  solisad  Occa- 

tes.    Unde  licitari  pro  pugnare,  con-  som.   Cardo,  limes,  qm  per  agros 


35S 


8BXTI   POMPBII   FB8TI 


Limas/>  ^  obliquns»  id  est,  transversns,  ande  et  limina. 
Lingna  non  solam  pars  corporis  dicitar,  sed  etiam  diffe- 

rentia  sermonam,  promontorii  qaoqae  genas  non  excel- 

lentiSi  sed  molliter  in  planam  devexi. 
Lingala  '^ '  i>er  deminntionem  lingaaD  dicta :  alias  a  simi- 

litadine  lingnae  exertsB,  at  in  calceis :  alias  insertap.,  id 

est,  infra  dentes  coercitae/^  at  in  tibiis. 
Lingulaca/  genas  piscis,  vel  malier  aagaratrix.'^ 
Liqaitar/  labitar,  flait 
Litatam"  alii  solatapi,'^  deditam   Deo,  qaasi  laitatnm; 

alii  ex  Graeco  a  precibas,  qaas  illi  Xira^  dicant. 


^i^^»*»»»#<»>»^^^ 


It  Al.  liMif.— 14  Qaidim  libb.  UgMU :  qiiod  et  malant  Scal.  Dac— IS 
Pro  tii^ni  dmlei  eoereUm  legendnm  monet  Dac.  com  Voiiiio,  iiUra  deniea  €9er- 
ctl4t.— 10  Pro  mwgwrairix  qnidam  libb.  gamUairix.  Legendnm  monet  Dac  com 
Cantero  «VMtatnx.— 17  AliiUbriaoiifmii. 

KOTJE 


carrit  a  Meridie  ad  Septemtrionem. 
Samitor  etiam  Umes  pro  qnavii  alia 
▼ia.  'Lato  te  Umite  dncam.'  Virg. 
idem. 

«  LiMMt]  Bene,  noB  HmU,  ObU- 
qao8y  tranftfersai.  Terent.  *  Ego  li« 
mis  specto.'  Sabaoditnr  eeuUe.  •  lA- 
mis  ocuUs/  id  est»  *  obliqois.'  <  trans- 
yersa  taentibns.'  Idewu  " 

'  tAMgalAl  MartialisUb.alt.  <Qaam- 
▼is  me  ligalam  dicant  eqnitesqne  pa* 
tresqae,  Dicor  ab  Uidoctis  Ungala 
grammaticis.'  AnU  Aag, 

Ltagnb]  Oraeci,  *  Lingnla, /uwTpos, 
Ko)  yKmaals*  Malo  tamen  L^gale, nt 
Martialis :  et  aUse  Otoss»,  *  Lingnla, 
/MWT^y.'  Jm.  SeeL 

lAngaUl  Melins  A«Kfa,sifides  Mar- 
tiali  Itb.  alt.  '  Qaamvis  me  Ugnlam 
dicant  eqoitesqne  patresqne,  Dicor 
ab  indocils  lingula  gramroaticis.' 
Idem  tamen  alibi  Umgvlam  scripsit 
Hb.  II.  '  Non  hesterna  sedet  Innata 
Ungiila  planta.'  Sane  nnllodiscrimine 
ntrumqne  a  Veteribas  asarpari  fa- 
cile  crediderim.  Nam  a  liagiM,  <ia- 
g^  syncope  Ugaia,  Neque  enim  a 
ligoMde  dici  possit  lingaiat  ut  placuit 


Cbarisio  et  Jafenalis  ScboUastse: 
sant  autem  varisB  bnjns  vocis  notio- 
nes»  nam  UgaU  si?e  UMgaU  dicitor  in 
calceis  Ungnas  instar  fastigtaton. 
Martialis  snpra.  Item  Ugala  in  tibiiiy 
qnam  pariter  yKmaviJ^  Orcci  focant. 
Lacian.  lEXs  r^r  YXw^tfiS»  reS  abXtn 
\ear4a  ri  ifumof,  *  Tenne  qniddam 
in  fistnlR  Ugulam  spirare.'  Ligala 
etiam  instrnmentam,  qao  aromatarii 
nngaeota  edocont  e  vasis,  item  |^- 
diolos  in  speciem  lingn»  factas.  Item 
mensnra,  qnarta  pars  cyathi.  Dae, 

*  LtafMiaM]  Piscis,  Itngnm  speci- 
em  referens,  Graecis  3o^Xiitfvo9,  a3ou 
particnla  epitattca  e t  yXiiaaJi^  lingna. 
Non  qnod  bo?is  lingnam  referaty  nt 
male  qnidam  potavit.  Latinis  eiAga 
dicitur.  Inde  facete  itngulacam  lo- 
coteleiam  molierem  Plautns  vocavit 
Casin.  ii.  2.  '  Vin'  Ungnlacas  ?  qnid 
opns  est,  qiiaodo  uxor  domi  est  ?  £a 
lingnlaca  est  nobis,  nam  nnnqnam 
tacet.'  Idem, 

'  lA<pntaT]  '  Tum  corpore  sodor 
Liqoitar.'  Vlrg.  idem, 

"  IMaiuml  LUare^  soWere,  a  yerbo 
lue:  nam  et  prius  Uiiare  dicebatur. 


DB   VBRBORUM   SIGNIFICATIONB   LIB,   X.  .869 

Liti  cecidisse  *»  *  dicitur,  qui  ejus  rei,  de  qua  agebat,  cau- 
sam  axnisit. 

Litnus  y  appellatus  est,  quod  litis  sit  testis :  est  enim  genus 
buocinsB  incuTvaSi  quo  qui  cecinerit»  dicitur  liticen.  En- 
nius  :  Inde  loci  lituus  sonitus  effnndit '9  acutos. 

Lixabundus,'  iter  libere  ac  prolixe  faciens. 

Lix86,*  qui  exercitum  seqnuntur  quasstns  gratia:  dicti, 
quod  extra  ordinem  sint  militiaB,  eisque  liceat,  quod 
libuerit :  alii  eos  a  Licha  appellatos  dicunt,  quod  et 
ille  Herculem  sit  secutus:  quidam  a  liguriendo  quass- 
tum. 

LoGATUM,*'  positum. 

Locapletes/  locorum  multorum  domini. 

Lcebesum^  et  loebertatem  anti(](ui  dicebant  liberum  etliber- 
tatem :  ita  Graeci  Xoi/S^  et  Xffi/3«. 


<^^0^'0^^0^0^ 


18  AI.Xt<tf.— 19  kX^iffwm. 


NOTiE 


Varro  apad  Noniam  in  foce  *  lotavi.*  cibo*  coquebant  militibnf.  J)<w. 

«  Habes  qni,  ct  cnjua  rei  causa  fece-  *»  locahim]  Locare,  ponere.   Virg. 

rim  hecatomben,  in  qno  ego,  nt  polo,  *  Fundamenta  locant  alii.'  /dm. 

quoniam  est  luere,  «olvere.  lotavl.'  «  l>ciyW«]  Proprie,  qni  loc«,id 

Optime  igitur  Festu»  ii/a^, «otirfiMi,  eit,  <MT»»,  P»eni  sont.    Plm.  I.  xyin. 

*Deodeditum'interpretatnr:naraet  cap.  ».   «  Locupletes  dicebant  loci, 

inde    Um   in  aacrificiia  icaXAi.pfar.  hoceit,  agrl  plenoa.'  A  toci«:ita  an- 

j^^  tiqui  agrnm  dicebant,  et  plef  plenns  a 

«  'UA  c€^diMu\  Uii  pro  lUe. «  Lite  pleo.  Uode  impUo.  Idem. 

cadere'  dictnm,  nt  -  cansa  cadere.'  -  X«6«iim]  Ut  ex  Gr«co  exem- 

jj^  plo  apparet,  oe  pro  ei  usnrpatnm 

1  iAiuus]  Tuba  incnrra  Eqnitum  foUse,  dicebat  fortrfssc  Pompeius: 

propria,  ila  dicta,  non  a  We,  ut  yult  itaque  Lt^bnum,  pro  L^Aesam,  me 

Festus,  sed  a  Grseco  Airky,  tenuis,  LHbenm,  et  Labertatem  pro  feiAerta- 

ncutna.  Litui  enim  acatoa  est  sonos.  tem  icribebant :  postea  Leiberum,  et 

j^^  LeibeiUtem,  ad  eztremum  Liberum, 

«   L«atimdiii]     Olossas    Isidori:  et  Libertatem.    Ealat  apnd  me  dena- 

'  laxabnndus  ambulat,  qnl  ? olupta-  rius  C.  Cassii,  in  q«o  scrlptum  est : 

tia  cansa  ambulat.'  Jo$.  ScaL  lbibbrtas  :   sic  in  aliis  T.  Deidi. 

•  Lwor]  Polins  a  Ux,  aqna,  quia  L.  Opeimi.  C.  Serveiu.   Qnis  au- 

eornm  rounus  erat  aquam  ferre  mili-  tem  nsus  fuerit  hiijus  diphlbongi  do- 

Ubu».   Vcl  a  Itxando,  coqaendo,  qoia  cnit  Lucilius  apud  Qninlilianum,  ct 


SBXTI   POMPBII    FBSTI 


Loogitrorsu  *  sic  dicitiir»  sicut  dextrorsQS,  sioistrorsiis. 
Lotos/  arboris  genas,  ex  cajas  materia  frequenter  tibie 

fiebant,  cajos  baccis  pasti  quondam  Lotopbagi  dicti. 
LuGANi  *  appellati  dicantar,  quod  eorom  regio  sita  est  ad 

partem  stellsD  laciferm :  yel  qaod  loca  cretosa  ^''  sont, 

id  est,  maltas  lacis,  vel  a  Ladlio '  dace,*'  vel  quod  pii- 

mitas  in  laco  consederont. 
Lacar*  appellator  ass^  qood  ex  lucis  captator/ 


ao  Legendam  monent  Scal.  Dae.  ffroao.    Qnidam  Itbb.  babent  <rlA«r»M. 
—1  Reacribendam  monet  Dac.  a  liiide.— S  Qnidam  «tfpMlicr. 


NOT£ 


Scanrnmi  Nigidins  apnd  Gellinm,  et 
Longum,  atque  Terentianns.  Sed  et 
Cotta  apnd  Ciceronem  lib.  iii.  de 
Oratore  reprebentns  est,  qnod  lota 
toUerety  et  £  plennm  diceret.  Vide 
'  Ab  oloes.'  Ant.  Avg. 

XerAcwm]  Serviana  nchedia:  <  Sa« 
bini  Cererem  panem  appellant :  Li- 
bernmy  Loebasinmy  quia  OraBce  Xm^i^ 
dicitnr  res  divina.'  Jes.  ScaU 

Iiar&etM»]  Pro  et  vel  t  terminatione 
Graeca  Veteres  scribebant  cr.  Sic 
otoes  pro  HUm.  Labuum  pro  teibuim 
vel  2t^csifm,  id  est^  liberum,  Letbtria», 
Uberta»»  Dac* 

*  ^oigtlrirsHs]  Ad  longnm,  in  lon- 
gum,  longum  versus.  Idem, 

'  Loiot]  Arbor  est  Lydise,  nnde  ti- 
bias  fiebant,  quae  et  ideoA«ToiOr«cis 
dictae.  Enripid.  et  alii.  Latini  etiam 
Mi  pro  tibiis.  A  loto  dicti  LoUfhagi 
popnli  et  Loiophagiiu  insula.  Idem, 

9  Laeaai]  Italiae  popnli,  qui  Brnt- 
tioi  complectebantnr,  a  Samnitibns 
orti.  Affvmnwl  Oraece  a  Ktvabs,  albna, 
non,  qnod  eornm  regio  sita  sit  snb 
parte  steil»  luciferae  :  sive,  qiiod  eo- 
rnm  loca  tfrosa  sint :  ita  enim  legen- 
duro,  non  ereiota:  sed  qnod  eorum 
terra  alf>eicat,  propter  argillam  for- 
tasse.  De  Lucanis  fuse  Strabo  lib. 
VI.  Idem. 


^  Vel  a  LaeiUo  duee']  Rescrtbendnm 
a  Lacto.  Ez  Enstoth.  In  Dionya.  Pe- 
rieg.  'H  U  t«f  AcwMvdr  n^ka  Ammdrn 
fiapmi^t  Myero  M  Atmdo»  rtwis.  I. 
'  Lncanomm  nrbt  Lueana  gravitone 
dicebatnr  a  Lncio  quodam.'  Neqne 
a  Lndljo  unquam  Liicema  dlci  potn- 
isset.  Quamvis  neque  a  LtMto  IbmMri 
potest  L«MnM.  Vera  nominia  ratio, 
qnam  snpra  posnimus.  /dem. 

<  Laear]  Vide  infra  '  Pecnnia.* 
Plntarch.  probl.  Ax^  t(  r^  rffXo^yiaw 
ffXr  BiaSf  \ovttap  oaXoSoir ;  I)  Src  vokki 
4aruf  iWa  wopiripf9ika^bi^ttt/&nBwts, 
h  Kakwai  Ao^Kovf ,  aoi  t^  &ir^  To^mv 
Tp6oalbor  eh  rh  04as  AFiXiakor.  Gios- 
sar. '  Lttcar,  BHfrpaAtf  afy6piw*  FaL 
C7rstit. 

Lacar]  Bearpathp  a  Charislo,  et 
Olossis,  itemque  fuMt  hih  ^koo. 
Apnd  Livium  lib.  iit.  *Pyihio  Apol- 
lini,  repnblica  vostra  bene  gesta  ser- 
vataqne,  lucris  meriiis  donum  mittl- 
tote:'  nnlla  coutroversia  legimnf, 
lacarts  mertlt  dommt :  ex  eo  lucare  da- 
batnr  pecnnia  in  sumtns  et  Impen- 
sas  scenicas,  unde  BeeerpuAv  vertnnt 
Gramraatici:  quibos  impensis  mo- 
dum  factum  foisse,  et  iMffr  histrio- 
nnmcoercitnm  tempoributTiberianis, 
refert  Tacitos  Annali  primo.  Invenio 
in  veteri  inscriptione,i.ucAiiIiiiilN« 


DB  VBRBQRUM   SIGNIFIOATIONB    UB.   X. 


381 


Locaria  ^  festa  in  laco  colebant  Romaniy  qai  i^ermagnas 
inter  viam  Salariam  et  Tiberim  fnit :  pro  eo,  qaod  yicti 
a  Gallis  fugientes  e  praelio  ibi  se  occultaveront* 

Itucaris  pecunia,^  qu8D  in  luco  erat  data. 

Lucem  facere""  dicuntur  Satumo  sacrificantes^  id  est, 
capita  detegere. 

liucerenses/  et  Luceres,  quae  pars  tertia  populi  Romani  est 
distributa  a  Tatio,  et  Romulo ;  appellati  sunt  a  Lucero 
Ardeae  rege^  qui  anxilio  fuit  Romulo  adversus  Tatium 
bellanti. 

NOTA 


RBDBMPTUM  A  REP.  Tertnllianiu 
adveraus  Gnosticos:  loquitiir  au- 
teni  de  pneconore  Domini :  '  Ipse, 
clausula  legiii,  et  Prophetanim,  nec 
Prophetes,  sed  angelns  dictns,  con- 
tnroeliosa  cs^de  trnncatur  in  pnellss 
saUicsB  Incar.'  Eleganter.  Nam  iHear 
erat  merces  saltatornm,  et  histrio« 
■nm.  Plntarchns  ?ertit,  t^  rfXo^fifiw 
dr  rh  diat,  Jof.  SmL 

lAtear}  Videf '  Pecuoia  qvB  eroga- 
tnr  in  Indos/  Ac,  Dme, 

^  Lnearki]  A  Ince  dicta  Tnlt  Varro 
lib.  Y.  '  JLncaria  item  a  luce,  quod 
propter  Incem  amissam  is  cnltns  io« 
atitntns.'  8ed  frnstra;  Imearia  enim 
R  Imm,  Inacs  a  iaee,  qnod  accensls  fii- 
nalibns  Incnm  implebant  Ince,  etsl 
contra  Serrins:  celebrabantnr  an- 
tem  laearia  14.  RaL  Sextlles  intra 
Tlbertm  et  viam  Salariam,  qnas  a 
porta  CoUuM  in  Sabinos  mittit.  Idem, 

'  Laearie  pecimia]  Vlde  *  Lucar.' 
/tfem. 

>■  iMeemJaeere]  Qni  mos  ante  bel- 
Inm  Trojannm  fnerat  aperto  capite 
sacrificandi,  Is  post  ^nese  in  Italiam 
adventum  obsoleYlt,  quod  cnm  iUe 
Venerl  rem  dlvinam  laceret,  capnt 
operoit,  ne  ab  XJlysse  cognitos  sacri- 
ficiom  intermmpere  cogeretnr.  Id 
Italici  postea  tennere,  soli  tantnm 
Satnrno  antiqoo  more  capite  aperto 
sacra  facientes,  qnta  apnd  ejns  aram 


Knpplicabant,  qnas  llli  ante  bellum 
Trojaniim  In  imo  clivo  Capitolino  di- 
eata  fnerat.  Vide  *Satarnia'  et 
'Satnmio  sacrificium  fit.'  Scaliger 
'  lucem  facere  Satnmo'  ideo  dictom 
putat,  qnod  cereis  accensis  illl  prc- 
ces  conclperentur,  quapropter  etiam 
Satnraalibos  Coreos  procerlbns  mit* 
tebant  pauperes  clientes.  Neqne  8a- 
tnrao  tantnm  ita  capite  aperto  sa- 
crtficlnm  fiebat,  sed  Honori  etlam, 
teste  Plntarcho.  Dae, 

^  LaeeremeM]  A  Laeaaume,  ▼•!  a 
▼erbo  Etrasco,  Varro  lib.  iv.  de  Lin- 
gna  Lat.  a  LiictiaiMW,  ?el  LuentiaOp 
vel  a  Laeo  Aseoolns  llb.  iii.  Verrin. 
Loceram  nominls  et  orlginls  cansa 
Incerta  Lirio  llb.  i.  iMcerenae»  a  Ln- 
eo  asyll  Plntarc.  in  Romul.  Festns 
bic  a  Laeero^  sed  verbo '  Lncomedl '  n 
Laeomo.  Vide  etlam  verbo  *  Locnmo* 
nes  i*  de  elsdem  enim,  nt  arbltrory  lo- 
quitur.  Aai,Aag, 

LaeereaMee]  Romanl  primnm  trifa- 
riam  a  Romnlo  et  Tatio  dispertiU 
foere.  Alii  Ramnenses  a  Romolo, 
alii  Tatieoses  a  Tatio,  Liieeres  alii  et 
Laeerenees  vel  a  Laeameae  vel  a  Lh- 
eero,  vcl  a  Limd  quem  Incnm  Romn- 
Ins  asylum  fecit*  Vei  a  verbo  Etrns* 
co.  Qnse  sententiaram  varietas  ef> 
fecit,  nt  vera  nominis  canso  incerta 
sit,  nt  et  Uvii  sstate  etiam  ineerta 
fnit,  qnl  lib.  i.   *Locernm,  inqoit. 


362 


8BXTI   POMPBII   PB8TI 


Lacetiam  ^  JoYem  appellabant^  qaod  enm  lucis  esse  can- 

sam  credebant. 
Lucios^P  praenomen  est  ejas,  qai  primam  foit^  qaia  oriente 

lace  oatas  est. 
Lacomedi  *>  a  doce  soo  Lacomo  >  dicti»  qoi  postea  Loce- 

renses  appellati  sant. 
Locomones '  qoidam  homines  ob  insaniam  dicti,  qood  loca, 

ad  qoae  venissent,  infesta^  facerent. 
Locretilis'  mons  in  Sabinis. 


S  Sealiger,  probante  Dac.  legit,  a  dnce  mio  ZmiiiiiMie.— 4  Qaidam  Ubri/c#c. 


NOT^ 


sominis  et  origiDis  canta  incerta 
eat'  Dme, 

^  iMeeinui]  Oloeaar. '  Atfiw^ff  Zc^.' 
FMi.  Unim. 

iMBtlwiiM]  OloMae  t '  Lncerias  Zc^s,' 
Utrobi  error,  netcio*  Oelliai  habet 
LneMu,  Jof.Scal. 

LiiMftw]  OeUioi  lib.  y.  cap.  13. 
*  ItM  JoYit  Diespiter  appeUatus,  id 
est,  diei  et  laeis  pater.  Idcirco  simiU 
Domine  Dyovis  dictus  est,  et  Lnce- 
tioSf  qood  nos  die  et  Ince  qaasi  vita 
Ipea  afficcret  et  jovaret.'  Scr?ias  ad 
Ulnd  Virg.  ix.  ^eid.  'Lucetiom 
portm  snbenntem  :'  'Solnm  lioc  no» 
men  est/  inqnit,  *  qood  dictnm  a  Vir- 
gilio»  a  nnllo  alio  reperitar  auctore. 
Sane  lingna  Osca  Lncetins  est  Jupi- 
ter,  dictas  a  loce  quam  prcatare  di- 
cltnr  bominibas :  ipse  est  nostra  iin- 
gna  Diespiter,  id  est|  diei  pater. 
Horatias:  'Nomqae  Diespiter." 
OiowsB ; '  Lucerins,  Z«^.'  *  Jupiter.' 
Leg.  iMceHm.  Dac. 

P  XsKtafl]  A  Imte,  qui  oriente  lace 
natos.  Mem, 

4  Lueemedi]  Legendom  a  Ltaeu- 
mone.  Propertins  Yocat  Ijicmonem. 
'  Prima  galeritns  posnlt  tentoria  Lnc- 
mo.'  Jm.  Seai» 

InwMMdi]  A  Jhue  sno  LiMomo.  Op- 
time  Scaliger,  e  duee  eue  Leeufiwne* 


Vide  '  Lucorenses.'  De  iis  enim  bic 
loqnitnr.  Porro  Lncnmonea  reges 
snos  dicebant  Tnsci  a  Lycaone  Ar- 
cadia  rege.  Tasci  enim  ez  Areadia. 
Serfios  ii.  JEneid.  *  Lncnmooea,  qai 
reges  snnt  lingna  TusGoruro.'  £t  lib. 
Tlii«  'Tascia  daodecim  Lacnmooes 
babnity  id  est,  reges.'  Dac. 

'  Lueumeuee]  Ansonins  ad  Theo- 
nem :  '  Sciliito  decies  si  cor  pnrgerts 
aceto,  Anticipasqne  tnnm  Sainii  Ln- 
cnmonis  acnmen/  Ita  legendiM  est 
locns  Ansonii,  ut  in  Ansoniaoia  lec- 
tionibns  diziroas.  Jee,  Seal, 

Lucumeuee]  Qai  apud  Arcadas  Av 
cdowt,  U  apad  Tuscos,  qni  ex  Arcadia 
in  Italiam  fenere,  Lncnmenes  dicU 
snnty  nt  optime  Scaliger  in  noiis  ad 
Orphci  initia.  Sont  autem  Xwdwti, 
qai  alio  nomiae  KiHcd99ptnreif  qai  sci- 
licet  melancbolise  genere  laborant» 
qnse  XwKoi^pfnrtci  dlcitnry  a  Ljcaone 
Arcadise  rege  nomen  aortiti,  qnl  a 
Jove  in  lupnra  fertnr  conversns. 
Unde  LucumOf  insaniis.  Anson.  ad 
Tbeonem :  *  Scillito  decies  si  cor  por- 
geris  aceto,  Anticipesqoe  tuo  Samii 
Lucnmonis  acumen.'  Dac» 

•  LucreiUU]  Horat.  Od.  17.  lib.  i. 
*  Velox  amoenam  ssBpe  Lucrecilem 
Matat  LycsBO  Faunus.'  /dem. 


DE   VBRBORUM   S16N1P1GATI0NE   LIB.  X. 


963 


Luctas^et  Ingere/  a  Graeco  trahuntar  kuiruy,  vel  Xmiy.' 

Luculentus  °  a  luce  appellatus. 

Lucuntere  ^  '  genus  operis  pistorii. 

Lues^^  est  diluens  usque  ad  nihil,  tractum  a  Grseco  Xvm, 
Hinc  dictum  lutum  terra  hamore  soluta ;  et  lustratio,  qua 
quid  solvitur,  ac  liberatur :  hic  et  kirga  a^o  tij;  \6fftǤ,  id 
est,  solutione  auri :  Xurpa  enim  libra  est. 

Lama7 '  genus  herbse,  vel  potius  spinse. 

Lombago  *  yitium  et  debilitas  lumborum. 


^^^^*  ^«^<#  »€* 


5  Al.  x^fuf.— 6  Al.  JLvciaiief,  Lnceniem,  Laamrem.    Vide  iiif. — 7  *  Mal« 
io  Ms.  Lima  vel  Lina*'  Dac. 


NOTiE 


'  Luctuiy  et  lugere]  Lege  Kvwny  rt\ 
A^ciy.  A^f0  est,  singnltio.  Sed  niagis 
placet  a  AvtrtZr:  ir  facile  mutatar  id 
y,  idem, 

"  Luadeniua]  A  luce,  hiculentus,  nt 
a  Moto,'  Motulentos.'  Locoleotos 
caminos,  qoi  luce  plenus  est,  qni 
splendet.  Horat.  *  Jamdndum  splen- 
det  focos.'  Sed  per  metaphoram  ad 
alia  transfertor :  sic  *  Incolenta  ora- 
tio/  *  locolenta  aospicia/  id  est,  per- 
spicoa,  pnicra,  bona.  Sic  '  lucnlen- 
tum  prsBdinm/  dixit  Plaut.  Idem, 

^  Lucuntere']  Lege,Xifciiiifer,  quod 
Or«com  est,  XffVKovr^p,  ab  asper- 
sione  farinae,  qose  alba  est.  Dicitur, 
et  lucuuMf  lucuntis,  Varro  vfpnrA^, 
wepi  ^ikoao^las :  '  Ac  nolla  ambrosia, 
ac  nectar,  non  alia,  sardae,  Panis, 
pemma,  Incons,  cibo'  qoi  purissimu' 
mnlto  est.'  Idem  ffKiQfMxi^,  rtpi 
y6^cv  i  *  Vinom,  pemnia,  lucuns  illi 
nihil  ista  mioistrant.'  Ab  eo  iwoKopiC' 
ruc^y,  loconcolos.  Olossse,  '  Locnn- 
cnlos,  nfyayfnif.'  Afranios  Fratriis  : 
*  Pistori  non  :  at  cnr  non  scriblita- 
rio?  Ut  mittat  fratris  6Iio  lucuucu- 
los.'  Ita  enim  legendnm  in  Afranio. 
Tertullianus  libro  de  Spectacnlis: 
'  Stiliicidia  meliis  de  livacoolo  vene* 


nato.'  Lege,  de  iucuncuh,  Apoleios 
libro  X.  de  pistore  dolciario:  'hic 
panes,  crnstula,';  locoocolos,  bamos, 
laterculos,  plnra  scitamenta  mellita.' 
Joe,  Scal,  Verom  de  Etymo,  ob- 
stat,  quod  prima  in  lucunter  et  Iucmiis 
brevis  est,  qose  prodoceretor,  sl  esset 
a  XwKorHip,  Qoare  omnino  Yerom 
est  lucunter  esse  a  yXvKom^  ut  a 
XAa(ya,  laeoa.  A  yA^,  yXaxrhSf  lac : 
sic  yKvKoin^pf  locanter,  loconter :  sic 
y\vK6€ts  y\vKovSf  glocoos,  Ut  irAoir^cis 
wkaKovs,  rvp6€U  rvpovs^  sobiotelligitur 
aproSf  panis.  Salmasius  apod  Aliom 
Lampridinm.    Dac, 

1  Luesl  Morbus,  a  la«iuio,  id  est, 
solvendo*  qoia  eo  solvontor  corpora. 
Ide^n, 

*  Luma]  Olossariom:  'Loma,  /So- 
rdrn  dfiota  ifiv6fffi^,  ^if  rufss  wrafuytt' 
rova  Ka\ov<nM,  ttAAoi  KaXafih^,  Qon 
omnia  faUa  sunt.  Neqoe  enim  LKfna 
est  lierba,  sed  spina :  node  '  Falces 
Inmariae'  Varroni :  neqoe  similis  Po- 
tamogitoni,  neqoe  Potamogiton  Ca- 
laminthae.  Jos,  Scai, 

>  Lttfn6a^o]  Oloss.  '  Lumbago, 
Iffxfofy  90<rfifmraf*  '  Lumborum  morbi.' 
Ita  enim  legendus  hic  locos  :  non,at 
Vnlcaniu»,  t^vos  Afifjkora,  Dac. 


964 


SBXTI    POMPBII   PB8TI 


Lara  ^  os  culei,  vel  ctiam  btris^  ande  larcones  capacis  galae 
hominesy  et  bonoram  saoram  consumptores. 

Laridi/  sapra  modam  pallidi. 

Lascitio/  vitiam  ocaloram,  qaod  clarius  vesperi^  qoam 
meridie  cemit. 

Lastra  ^  si^ificant  lacanas  *  latosas,  qaae  sant  in  sylyis^ 
aproram  cabilia :  a  qna  similitadine  ii^  qoi  in  locis  ab- 
ditis  et  sordidis  ventri  et  desidise  opeiam  dant,  dican* 
tar  in  lastris  vltam  agere:  et  cam  ejasdem  vocabnll 
prima  syllaba  prodacitar,  significat  nanc  tempus  qain- 
qaennale,  nnnc  popali  lustrationem. 

Lastrici'  dies  infantium  appellantar,  puellaram  octavas^ 


^^^^^^^4 


8  Malunt  Scal.  ct  Dac.  ex  vtii.  edd.  lamoM, 


NOTJE 


^  Lnral  Aasoniua  Lara,  etiain  pro 
ipio  utre  lo  Periocha  decima  Odya- 
aesi  qnod  Honiero,  iunc6s,  Joi. 
Seal. 

Lara]  Utris  vel  oa  colei,  quia  fit 
ex  corioi  qood  lunm  siYC  tonm  dici- 
tur.  Eo  uftua  Auaonius  pro  ipso  utre 
in  Periocha  decima  OdyMC»,  quod 
Homero  iirjc^f.  Usns  et  Lucilins : 
*  In  os  prina  accipiam  ipse  Qnam 
gladium  ia  stomachOy  lora»  ac  palmo- 
nibu'  sisto.'  A  hira  dicti  luramet 
et  lureari,  qnasi  lurie<me$  et  Iwricari, 
hoc  est,  cibos  in  utrerof  in  ventrem 
Ingerere.  Lucil.  *  Ut  Inrcarentur 
lardum,  et  carnaria  fnrtim  Patrum 
conficerent.'  Dac. 

*^  Laridi]  Oraeci»  '  Lnridus,  Uertpt' 
ahtf  &XP^s.*  Joa.  Scal. 

Xartdt]  A  loro.  Qui  lori  colorem 
referunt.  Dac, 

*  iMMcilio]  Oculorum  vitinm.  Sed 
qnale  sit,  magistri  vcteres  ambigunt. 
Alii  enim  cum  Varrone  luscitiosoa 
esse  dicunt,  qul  nihil  vident  vesperi, 
atil  cnm  Festo,  qni  darius  vesperi, 
qnam  meridie.    MUii  prior  senteutia 


magis  placet,  praesertim  com  Plioios 
scribat  luacitioaoa  Orccis  dict  wvard' 
XMTas,  hoc  est,  ot  exponit  Galmoay 
rohs  r^s  tnHtrhs  hXaahs,  nocte  carcoa. 
Vide '  Nnscitiosom.'  /deai. 

*  Luitra']  Proloamaf  ex  vett  editt. 
meliuB  lama$.  De  qna  voee  aapra 
dictnm  est.  Laaira  autcm  per  u  te- 
nne  proprie  ferarnm  cnbilia  a  Mo 
dicta,  et  per  metaphoram  pro  popi- 
nis  et  lupanaribns  snmnntnr.  Cana 
vero  Uuirum  per  «  densnm,  qoaai  lova^ 
tramiytempos  qoinqnennale  aigntficati 
a  luendOf  solvendo»  qnod  qointo  qno- 
que  anno  vectigalia  et  oltra  trlbata 
per  Censores  persolvebantnr.  Varro 
lib.  V.  significat  et  lostrationem,  id 
est,  expiationem,  qnm  censu  perac- 
to  Suovetanrilihoa  fiebat.  Vide  Li- 
vinm.  Jdem, 

'  LiMtriri]  Tertnllianoa  hanc  dieos 
vocat  NominaUa  libro  de  Idololatria : 
<  Circa  officia  vero  privatarnm  et 
comniunium  aoiennitatnm,  nt  togm 
partp,  ut  Sponsalium,  ut  Nnptialiom, 
ut  Nominalium,  nullnm  putem  peri- 
culnm  observari  de  flatu  idoIolatrisF.' 


DK  VBRBORUM   SieNlPIOATIONB  LIB.   X. 


3G5 


pQeroram  nonas»  quia  his  lustnmtar,  atque  eis  nomiaa 

imponuntar. 
Laxa  '  membra  e  sais  locis  mota,  et  soluta ;  a  qao  laxurio- 

sus  in  re  familiari  solutas. 
Luxantar/  a  luxu  dictum,  id  esi,  luxuriantur. 
Lycii  Apollinis  oraculum '  in  Lycia  maximae  claritatis  fuit 

ob  Inporum  interfectionem :  Xt/xo^  enim  lupus  est 

NOTi£ 

Olouariam  :  '  Nominalia»  ^rofioro- 
^o-io.'  OrRci  itft/^ii^fAia.  OkMMe 
Oraecornm  :  iift/^9p6fua,  ^ifUpa  iyofii' 
P1I  rois  inuZtois,  4p  f  rl  fip4<pos  wtpl  rifv 
hrrtoM  i^opop  rpixorros  tiAkK^^  jra2  ^vc- 
rtBoaoaf  ttbr^  SpofMy  9rff  M  r&p  oU^tmp 
ml  ^Oittp  8fipa  hrifianTo,  Qus  omnia 
explicant  morem  Atlienien»iam  qni 
extat  apnd  Terentinm,  in  protatica 
penona  prim«  scenae  Pbormioais 
Conioedie.  Non  tamen  in  Amplii- 
dromiis  imponeluint  nomina«  nt  hic 
dicitnr :  sed  decima  post  natum  pne« 
rum  die.  Icaqne  apnd  Snidam  inte^ 
grlora  li»c  Yerba  habentnr,  nat  rp 
dffffdrp  hlBwap  airrf  tpofua,  Sed  de 
Inatrico  die  amplint  Yide  Plotarchnm 
in  Qnaestionib.  et  Macrobinm  lib.  i. 
Satnmaliornm  de  Nundina  Dea.  Jm. 
Scal. 

Lnffrjej]  Lnstricns  dies,  qno  infans 
Instratnr,  id  est,  ezpiatur,  purifica- 
tnr.  Soeton.  Neron.  cap.  6.  '  Ejus« 
dem  fotursB  infelicitatis  signora  evi- 
dens  die  Instrico  extitit.'  Ideo  *  lus* 
tralit  solemnitas '  dicitnr  Symmacho. 
£t  honc  pneUarnm  octavnm  fuis»e 
nottumque  pneromm  consentlnnt 
Plntarch.  et  Macrob.  Tertnllianns 
eam  diem  hebdomadae  nltimam  vorat, 
qnod  non  repugnat.  Nihil  enim  ve- 
taty  nt  optime  doctiss.  CMaubonns 
in  Persinro,  diem  eandcm  ultimam 
esse  hebdomadse  et  nativitatis  octa- 
vam  vel  nonam.  Ita  autem  nomen 
iroponebant :  eligebant  fcilicet  ali- 
qnem,  qui  prspesset  hiiic  nominis  im- 
positioniy  rjusque  quasi  magister  fo- 


ret,  ut  hodie  apud  nos.  Polysn. 
Strat.  lib.  vi.  Kipww  clireu  rify  9i- 
<rca»s  rov  hv^fwros  rou  waiilov.  'Ma« 
gistrnm  esse  impositionis  no'minls  fi- 
lii : '  en  Hre  U  parrutn.  Aliqnando 
etiam  omina  captabant,  nt  nomen 
imponerent.  Accensis  aaim  multis 
Inminibos  unicoiqoe  nomen  assigna- 
banty  atque  ejusdemnoB,qnod  ceteria 
extinctis  snpervixerat,  nomen  arri* 
piebantyac  pnero  imponebant*  Idqne 
sna  »tate  adhnc  observatnm  fnisao 
qneritur  D.  Chrysostomns  in  4.  ca- 
pnt  prioris  ad  Corinthios.  Dae, 

9  Imxa^  Oiossm :  <  Lnxon,  rr^* 
fuij  I)  XvyuTfthSf  %  iurmrla,*  «lot.  ScaU 

Laxa  merabra']  A  lna^  kilum  et  iwaB- 
um.  Unde  bunUf  o,  mm,  qnod  soln- 
tum,  sno  loco  motnm  est;  a  qno 
bunUf  «s,  animl  dissolnti  et  sno  lo- 
co  rooti  vitinm  :  inde  Ivxwries  et  Ikxk- 
rtcfiis,  9fe.  Dac. 

^  Laxaniur}  OIossk  :  '  Lnxatnr, 
iataadffati,*  Joe.  Scal, 

Luxanttar]  Oloss. 'loxatnr,  &i«ffr^« 
0^fi:'  infarcit,  implet.  Qtiem  locnm 
frnstra  solicitavit  doctissimns  Vnlca- 
nins.  *Nanc  vero/  nt  ait  Nonins, 
'  vtilsnm  et  sno  loco  motnm  loxari 
ignari  Latine  dicimns.'  Dac, 

*  Lycii  ApoUinis  oraeubm]  *  Lycias 
sortes '  vocat  Virgii.  *ltaliam  Lycias 
jussere  capessere  sortes/  Ipse  Apol- 
lo  '  Lycius  K&Kios  *  Orapcis,  qnod  in 
Lycia  cultus,  non  vero  ob  lupos  inter- 
fectos,  etsi  ob  eandem  cansam  eum 
AvicoKT^yoy  dictuin  fuisse  repcrias. 
Vide  Hesych.  Dae, 


' 


366 


PB8T1    DB    VERB.    SI6N1P.    LIB.  X. 


Lycophos  ^  Graeci  dicmit,  qaod  nos  priinam  tempas  locis : 
dictam  aatem  lycophos,  qaasi  \euxov  f&s,  id  est,  lamea 
candidom. 

LymphfiB^  dictao  sant  a^nymphis:  valgo  aatem  memorias 
proditam  est,  qaicamqae  speciem  qaandam  e  fonte,  id 
est,  effigiem  nymphse  viderint»  farendi  non  fecisse  fincnit 
qaos  Graeci  yvfi^XijvTov;  vocant,  Latini  I]rmphatos  appel- 

lant. 
Lymessiades,"*  ab  oppido  Phrygiae  Ljnmesso  dicti.' 

9  QQidain  Ubri  m  pro  eff .— 10  Lesendam  monet  Dac.  dicltf. 


lO 


^  LifC9pkMi]  Immo  dictnm,  qnod 
KOini,  iaz,  apad  Veteres :  unde  man- 
sit  in  iiti^tXiKp,  Inde  eliam  lii»,  et 
luitre,  Jos.  Scal. 

LffcopkU]  Or«ce  Xmc^^  sammum 
dilaculnm,aUima  pars  noctis  snb  ex- 
ortam  aurone,  non  a  XcMc^r  ^At  nt 
patat  FestuSy  sed  a  Kdtai,  prima  lus, 
qasB  Yox  mansit  in  A^«^^.  Dae. 

>  Lifmpkm]  Quasi  nymphc,  n  mn- 
tato  ia  L  Hse,  si  conspicerentor,  fa- 
rorem  immittere  putabantar.  Varro 
lib.  vi.  '  In  Or«cia  commota  mente 
qnos  wfA^oKifwrovs  appellat|  ab   eo 


lymphatos  dixemnt  nostrt.'  Paco- 
Yias  in  Teacro: '  Flexanima  tanqaam 
lymphata  et  Bacchi  sacris  Comaiota.' 
Ideo  Tbeocritus,  poeta  suavissimas, 
Nyrophas  yocaylt  nnmina  africolis 
metnenda  :  Ndyi^  iutotforroij  SmmI 
^ol  Aypou^euf.' '  Nymphse  inquiets, 
grayes  DesB  agricolis.'  Idem. 

^  Lifmemadei]  Ex  Lymesao  orian- 
d«,  qnse  arbs  erat  in  oraTroj»,  ande 
Aehllles  abstulit  Briseida.  Alii  Lyr- 
ncssnm  in  Sicilia  ponant.  Infra  le- 
gendnm  diUa.  I^fneumitM  enim  t4 
9tiKm6F,  Jdem» 


SEX.  POMPEII  FESTI 


DX 


VERBORUM  SIGNIFICATIONE 


LIBER   XI. 


]j4aobllum  *  dictum  a  Macello  quodam^  qui  exercebat  in 
urbe  latrocinia>  quo  damnato  Censores  ^mi-*  [Paulus. 

lius,  et  Fulvius  statuernnt,  ut  in  domo  ejus  obsonia  ven- 
derentur. 

Macilenti,*^  macie  tenuati. 

Mactus,^  magis  auctas. 

VOTJE 

»  MmeHhml  Unde  sit,  mire  Veteres  referret ;    sed    ejas  typnm  Yidiste 

dissentinnt.  Festi  sententitm  probat  oportalt,ut  id  onice  probetnr.    Sub- 

Varro  doobns  loeisy  qoi  a  Macello  jungit  idem  Scholiastes  in  macello, 

qoodam  dictom  Yult.    Donatns  vero,  praeter  cames,  omnia  alia  obsonia  ye- 

Isidorus,  et  Scaliger  a  mactandis  pe-.  niisse,  prssertim  pisces ;  et  ibi  illom 

coribus  deducunt,  ut  sit  a  *  mactam,'  frustra  esse  certum  est,  nam  de  car- 

'  mactnlom/  '  mactellum,'    *  macel-  nibos  etiam  constat,  immo  et  in  ma- 

Inm.'  Salmasius  ab  ^lico  ^1^71^1,  cello  lanios  et  fartores  ponit  Terent. 

qui  cames  Ycndit :  sed  Scholiastes  Eunuch.  ii.  8.  *  Interea  loci  ad  macel- 

Arlstophanis  a  structura  nomen  sor-  Inm  nbi  venimus,  Concurront  laeti  mi 

titam  dicit:    6  M  k6k\os  (inquit  io  obTiam  cupedinarii  omnes,  Cetarii, 

E4\mt.yABfy^iv4miPfKa0dfW9pMdK9\-  lanii,   coqai,    fartores,    piscatores.' 

XoSf  4k  T^f  KaracrKtmis  r^r  Tpofntyofia»  J^ae» 

Xufi^»    I.  e. '  Cnclos  locns  Athenis,        ^  Maeilenii]  A  maeie,  quod  a  ina- 

qui»  ut  et  MaceHum,ex  stractura  no-  ceo^  Macilentus,  qoi  ita  macet,  ot  to- 
men  accepit.'  Quod  si  yeram,  dicen-.    tns  ossa  atqne  pcUis  sit.  Idewu 
dum  est  eueUm  a  rotonditate  dictum        '  MadMs]   Maeiare,  maetue,  maeie, 

Inisse,  qnia  rotundos,  Macellom  Te*  sacrornm  verba  sunt.    Apud  Cato- 

ro  M  rni  /MJc^AAi|i,  a  ligooe,  qnod  ita  nem :  *  Macte  hocce  vino  inferio  esto :' 

stroctnm  fnerit,  ot  ligonis  figoram  '  Macte  hacce  dape  pollaceiida  esto.' 


1 


96S 


8BXTI   POMPBII   FB8TI 


Madasa'*^   ebrias,  a  Grasco  fuiS»  dedoctoiii:   Tel  qoia 

madidos  sit^  a  vino. 
Mfleaiidram/  genos  pictar»,  dictom  est  a  similitodiiie  flexos 

amnisy  qoi  appellatar  Maeandras. 
MaDcia '  tribos  a  quodam  castro  sic  appellator. 
Mfleoiana*  aedificia  a  MaBnio  sant  appellata:  is  enim  pri- 


1  SeribeDdoai  mooet  Scil.  MmdtUm:  qaod  probat  Dac— S  Quidui  libri 
liu. 

NCITJE 


MMcte  eil«,  aiitiqoe,  pro  wMdttt  aU, 
Moctot,  i.  e.  nief  is  oactas.  Et  od 
olia  qawis  traosferantar,  ot  '  moe- 
tare  hoooribat,'  *  infortonio.'  Plaat. 
Elefonter  Amob.  lib.  i.  'fanorom 
conaecratione  mactare.'  Idem» 

*  Afddiifa]  Scribe,  ot  in  Pieadolo, 
JlfadMlM: '  Probe  madolsa  abeo.*  Jm. 
ScaL 

MQduM]  Bene  alii  ModaiM.  Plaot. 
Pieod.  V.  I.  *  Profecto  £depol  ego 
Donc  probe  abeo  madolsa.'  MmdMim 
et  ai«did««  a  verbo  «MdM,  qaod  ali- 
qoando  etiam  ponitor  pro  ebrlns  som, 
nt  contra  siccnsy  pro  sobrio.  Afodco 
aotem  a  faaifp  deg labrari,  glabrescere, 
depiles  esse,  cam  scilicet  propter  ni- 
miam  bnmoris  copiam  decidont  pili, 
niii  malis  esse  a  /ivSfr,  'praB  nimio 
homore  potrescere.*  Nam  et  eo 
seusa  etiam  wmdere  aliqoando  le- 
fere  est,  onde  a  Oraecis  exponi- 
tor  r^ffcy,  qood  est,  hamidum  eue, 
tabefieri  vel  corrompi.  Oloss.  '  ma- 
didai  TOKtpd*  Eui  par in utroqne  est 
ratio,  nam  et  /uiSay  pro  ftiMif,  et 
contra  sepe  poiitnm  eit,  ita  ut  meo 
qoidein  jodicio  minimc  tentari  de- 
beant  loci,  nbi  hstc  f  el  illa  f  oz  osor. 
pator.  Dec. 

*  Mtnmdntm]  Etiam  pictorsi  io 
lacooaribos  propterea  fudaApei  di- 
cnntor.     Inde  Jlf«aiidraf«m.    Varro 

xelot:  'Mibi  facies  masandrata,  et 


vermlcnlata,  atqoe  adeo  eingens  or- 
bem  terrm.'  Jet.  SeeL 

Mmmtdrmm]  Mmandrom  flnviom 
Lydim  maxime  flejLooeom  foisse.  e 
Veteribas  certom  est  Ab  eo  in 
testibos  et  In  pietora  mmandras  dici- 
mns,  quicqoid  flexoose  ad  instar  Mm- 
andrl  flomiob  vel  pooitor  tcI  pingi- 
tor,  ot  porporam  flesnosam  ot  ia  se 
remeaotem  io  Cblamyde  de  qoa 
Virf .  '  Victori  chlamydem  anratam, 
qoam  plorioia  circom  Pnrpora  Mae- 
aodro  doplici  MelibflMi  cocnrrit.'  Ubi 
SerYios :  *  Erat  in  chlamyde  fleKaeea 
et  In  se  remeabilis  pnrpora,  in  mo- 
dnm  Mmandri  flanunis  Carim  provin- 
cise,  qoi  sinnosos  est.'  Ab  eo  etiam 
Mcandri  dicontur  ?afra  et  obliqoa 
consilia,  dee  deteme»  Cicero  in  Pison. 
*  Qnos  tn  M»androS|  et  qam  diTerti- 
cola  flexionesque  qoesisti!'  Vide 
doctistimom  paroimiographam  in  vo- 
ce '  Mvaodros.'  Dee. 

'  Htfda]  Hojns  memioit  livins 
lib.  T11I. '  Eodem  aono  censas  actus, 
Tribosque  propter  eos  addit«  Mvcia 
et  Scaptia.'  Meminit  et  Cicero  ad 
Atticom  et  pro  Plancio.  Dicta  an- 
tem  Mmda  a  Maecio  castro,qaod  non 
procol  a  LaooTio  foit.  /dem, 

r  Jlftfffiaaa]  lo  aliquo  libro  est 
a  Menuo  Ceneere.  Foit  autem  C. 
Mcnins  P.  F.  P.  N.  Ceosor  com  I* 
Papirio  Crasso  anno  ccccxzxt.  Hic 
triomphaTit  de  Aotiatibos  alilsque 


PB   VBRBORUM   SlGNf FIOATIONS   LIB.   XI. 


3GD 


mus  ultra  colamnas  eKtendit  tigna  quo  ampliarentar 
superiora. 
Msesius  ^  lingua  Osca,    mensis    Maius.     Osci  enim    a 
regione  Campanise,  quae  est  Oscos,'  vocati  sunt. 


3  Vide  NoUt  infra. 


NOT^ 


priscis  Latinis  ;  qaamobrem  ei  co- 
Inmnam  datam  esse  Plin.  icribit  lib. 
xzxiv.  cap.  6.  Cam  Fetto  coDsenti- 
MOt  Nonius  et  Isidorns.  Ant,  Ang, 

Maidima]   '  Meniaonm,'   I^i6<m}f, 
'  Menianui  Mirtis,*  Oloss».  Jos.  Seai. 

HSMkitoui']  H»c  sont  Panli.    QuflB 
Festos  scripserat,  inveni  in  schedis, 
quas  editio  Romana  Fnlvii  Ursini  re- 
praesentaL    En  tibi :    '  Msenlana  ap- 
pHlata  sunt  a  Miento  Ccnsore,  qni 
primns  in  foro  nltra  colnmnas  tigna 
projecit»  quo  ampliarentnr  soperiora 
spectacula.'    Mvnianorum   meminit 
Cicero  Academ.  Quaest.  lib.  iv.  '  In- 
terim  ille  cum  cestnaret,  veterum  ut 
Matnianornm,8ic  Acadeniicornm  viam 
secQtus  est.'    Nominis  cansam  docet 
Ascon.  in  divinat.   *  Msnlus,  inqnft, 
cnm  domnm  snam  venderet  Cafoni 
et  Flacco  Censoribos,  nt  ibi  basillca 
sdificaretnr,  exceperat  jus  sibi  nnius 
eolumns  snper  quam  tectnm  projice- 
ret  ex  provolantibns  tabnlatis,  nnde 
ipse  et  posteri  ejus  spectare  munus 
gladiatornm  possent,  quod  etiam  tum 
in  foro  dabatur.    Ex  illo  igitnr  Co- 
lurona  Maeniana  vocitata  est.'    Idem 
vetns  interpres  Horatii  Hb.  i.  Sat.  3. 
addncens  illud  Lncilii :  '  Maenius  co- 
Iqmnam  cnm  peteret.'  Quod  ad  nor- 
mam   versns  sic  facile  redncas,  nt 
Jano   Duz»   olim    suboluit,   ColKm- 
nam  Manius  ctim  peteret,    vel  cum 
exciperet,     Porro,   ut  Maenianornm 
ratlonem  et  niodom  discas,  pone  tlbi 
ob  oculos  bodiernas  nostras  casnlas, 
quas    vnlgo    vocarous    logee ;    unde 
spectantur  Indi,  puta  tragoediae,  cho- 
Delpk,  et  Var,  Ctas,  Potnp, 


res,  opera  musica,  &c.  Nam  eadem 
plane  res  est.  Neque  tamen  a  Met» 
«10  dicta  Msniana,  sed  a  mamio,  qum 
sunt  ircpOoAoi,  ot  optime  olim  magnus 
Salmasius.  Nam  nuefiiaattm  proprie 
T9pl0oKor  sive  podinm  in  eircnitu  So- 
lariornm  positom,  ne  facilis  in  prae- 
ceps  lapsns  esset:  qna  voce  etiam 
Latini  nsi  snnt,  qui  peribnlnm  pro 
MoBoiano  dixere.  Optimae  glosiae, 
*  peribulum,  vp^^por.'  Prophomm 
autem  nihil  aliud  est,  qnam  projec- 
tnm  provolans,  sive  solarinm,  sive 
plannm  tectnm  ex  transversis  et  pro- 
volantibus  tabnlatis  per  circultum 
corona  munitum :  idem  chalcidicum 
dictnm,  liyperoon,  et  pergnla.  Adji- 
ciebatnr  aliquando  foribns  et  pOrti- 
cibns,  nt  hodie  balcones  nostri,  et 
Inde  in  foro  spectacola  llla  nnde 
spectabantnr  Indi,  nt  casnlae  illae 
nostr»,  moeniana  etiam  dicta.  Plnra 
vide  apnd  Salmasinm  in  ^lio  Spar- 
tiano.  Dac, 

^  Maahis]  A  qoo  postea  Mahu, 
Ergo  hic  mensis  ante  Romam  condl- 
tam  fnit ;  qnare  falsum  est  enm  a  ma- 
joribus  Ronmli  nomen  traxisse,  nt 
voluit  Varro.  0$ei  enim,  qni  oram 
Caaipaniae  marltimam  tenebant,  sic 
enm  ante  Roroam  conditam  vocavere. 
Vide  infra  in  voce  'Mains.'  Pro 
Oecos  alii  legunt  Obcot,  alii  Oicorum: 
qnam  postremam  ego  lectionem  nni- 
ce  amplector,  cnm  sciam  Oscos  par- 
tem  Campaniae  tenuisse,  ttt  ex  Stra- 
bone  et  aliis  notnm  est.  Immo  etiani 
et  ab  ea  parte  Campsniae,  quae  ser- 
pentibus  abundaret,  Opiei  prins,  post- 
Fesi,  2  A 


370 


«RXTI  POMPBII  PB8TI 


Magis  ^  a  GrSDCo  fMAAov  venit :  antiqui,  sed  aUas  [Fbstos. 
magis  magistrare  pro  regere,  et  temperare  dicebani :  ^  aa- 
gisterare,^  qnidtan  ponunt  pro. . .  • 

Magisterare ' '  regere,  et  temperare  est.  Magisterare 
moderariy  onde  magistri  non  solam  doetores  artium,  sed 
etiam  pagonim,  societatum,  yiconm,  coUegio-  [Paul. 
rum,  equitum  dicuntur:  qoia  omnes  hi  magis  ceteris 
possunt :  unde  et  magistratus,  qui  per  imperia  potenti- 
ores  sunty  quam  priyati.  Quae  vox  duabus  significatio- 
nibus  notatur :  nam  aut  personam  ipsam  demonstrat,  ot 
cum  dicimus/  Magistratus  jussit ;  aut  honorem,  ut  cum 
dicimos,  Titio  magistratos  datus  est. 

Magisteriaf  dicuntur  in  bmnibus  rebus,  quas  7  magis  ceteris 


4  Ed.  Scal.  '  tcmperire  dieebmt  errare,  qaif1aii.'~5  Vet.  lib.  Mmgutrmre: 
M  mox  qnldam  libb.  mtigitlrare  vel  nmgiBtnri, — 6  Vetut  Hber  dkkmr,—! 
Al.  fitt. 

NOT^ 


ca  0«d  dicti  lunt.  Qnare  cmenda. 
bii  obiter  illad  Ser? ii  ?ii.  /En.  *  Os^ 
C9nmque  mama.  Capuensei  dicit, 
qoi  ante  Oaci  appeUati  santyqnod  ilUc 
plurimi  abundaTere  lerpentei.'  Re- 
scribe,  pd  aniea  Op4ci.  Opiei  enim 
prins  dicti  ab  5^ii,  terpent.  Nunc 
Fftti  Terba  satis  aperta.  /Jcm. 

*  Magii]  Darinacnlnm  etymon.  Ve- 
riiimilior  ▼idetar  Jol.  Scallf eri  len- 
tentia,  qni  ab  obioleto  magnitrf  cliio  « 
n,  m^gior,  Mi^  dedadt.  /dem. 

^  Magitterare]  Deerat  ipaiium  ad 
f  a  capienda,  qn«  deiiderabantnr  ex 
iched.  in  fine  pnto  deiiderari  tantum 
▼ocem  doeere^  ?el  limilem :  et  recte 
qnidem  Feitoi  magiBlerare  antiquii 
ufarpatnm  dicit  pro  regere,  impe« 
riom  babere.  Inde  in  Oloii.  <  magii- 
tro,  wpvran6m.'  *  Magiiterium,  iifxh»* 
Sed  poitea  pro  docere,  unde  artinm 
doctorei  dicti  mag iitri.  Sic  Spartia- 
nni  in  Adriano  lect.  10.  '  Ipie  inter 
manipnlarci  ? itam  militarem  magii- 
trani.'    Id  eit,  doceni.  Idem. 

ieterare]  Verba  Feitl,  qns  b«c 


prttcednnt,  ad  boc  f  erbnm  referenda 
innt.  Ant,  Aag, 

^  Magisterare]  Poit  verbnm  p^*- 
nfmvidetnr  addendam  «irienw,  es 
Pianto,  qui  dicit  in  Anlnlaria:  '  Noi- 
trc  qui  eit  magiiter  curie.'  Fui,  Un. 

Magiaterare]  Male  Panlui  magialer 
dncit  a  magigterare  vel  magietrare; 
cum  contra  magitterare  a  wtagiMier 
dictora  lit.  Erat  autem  proprie^— 
gieter^  prefectui,  Orccii  ^nordnis, 
ut '  magiiter  pagornm '  in  inicriptio- 
nibus,  '  Societatum '  apud  Cicero- 
nem  pro  Plancio,  '  Vicorum '  apud 
Soetoninm  in  Augnito,  <  Collegiorum' 
apnd  Aiconinm, '  Eqnitnm '  apud  Li- 
vinm,  Varronem,  et  alioi.  Inde  et  ma- 
giitri  nomen  honorii  cania  artium  doc- 
toribui  datum  Tideri  poteit ;  nt  apnd 
Liviuro  I.  v.  lect.  27.  Inde  *  publicc 
magiitrationei '  in  codice  Tlieodoi. 
I.  icholie  pnblics.  A  mmtil«rm-<  cst 
m^gtilralHi,  non  vero  a  magiaier  im> 
niediate,  nt  putavit  Varro.  Ikte, 

t  Magiaieria']  Verba  Feiti  ex  bii 
Pauli  verbii  intelligei:  addebantur 


DS   VBRBORUH  SIGNIPICATIONB    LIB,   XI.  371 

possnnty  nt  magisterium  f  equitum. 

•  •  •  rebusy*"  qui  ma  . . .  quitum.  et.  • .  •  Uinis  dixe . . .  [Fbst. 

•  •  •  untur  velit .  •  •  contra  ora  •  •  •  [Paul. 
Magmentum,'  °  magis  augmentatum. 
Magnificissima^dicebant  antiqui  pro  magnificentissima :  re 

enim  vera  magnificens  dici  non  potest ;  unde  magnificen- 

tissima  videtur  deduci. 
Magnificius  idem  Cato^  pro  magnificentius  dixit,  et  non 

frustra :  nam  positivus  ejus  magnifice  est. 
Magni^ctns  p  pro  magnrficentius  HJiirpavit  Cato  in  ea,  [Fkst. 

quam  scripsit.  . .  • 


^^^#S»^H»^^^#S» 


8  Scal.  et  D«c.  legendain  roonent  M^mentnmf  mqjmt  tnigmentum,^9  Oai- 
dam  lib.  Ciilo  ip$e. 

NOTiE 

taroen  alia  de  magiftterio,  iit  opinor,  deinnt  paacnla,  ted  qnsnemoprsftta- 

Indorom  Apollinii  ex  oratione  netcio  bit.  Id  nnum  me  torqnet ;  neque  satis 

qua,  qnae  contra  orationem  inscribe-  Verrimn  sive  Festnro  intelligo,  cnm 

batnr  alterins  oratoris.  Ant,  Aug,  ait   ex  Catone    magistros    Indonim 

t    Magitterium']   Dtfficile   explere  ApoHinis  tnnc  fnisse    aliter  dictos, 

lacunas  istas.    Tamen  de  Apolline,  cnm  sciam  idem  eos  semper  nomen 

et  de  quodam  scriplore,  qui  contra  obtinuisse,  etsi  quandoque  prspfecti 

orationem  nescio  cojus  qnedam  de  etiaro  dicti  siint..  Dac, 

Apolline  dixerat,  tractabatnr.    Sns-  "  Magmentum}  Lege  cum  Scalige- 

picor  agi  de  oratione,  qnaro  habqit  ro,   Magmenium,    mt{jui   augmenlmm, 

Varro  ad  popnlum  Indis  Apollinari-  Erat  daps,  quae  profanabatnr  a  rns- 

bns  de  Nonis  Caprotinis.  Verl>a  ejns  ticis  Jano,  SlUano,  Marti,  Jovi  Da- 

snnt  baec  ex  quinto  de  Latino  ser-  pall;  sed  et  qnalibet  alla  qua  Deos 

nione :  'ob  hoc  togam  praetextam  da-  mactabant.  Unde  magmentariom  vas 

tam  eis  Apollinaribns  Indis  docui  po-  nbi  exta  sacra  arse  imponebantnr. 

pnlum.'  J9$.  Soo/.  Oloss.    *  roagmentarinm,  i^'    oZ   rj^ 

. . .  ■  Re6H«]  Ex  snperioribus  Pan-  air\dry^(ya  riB4fi9wa  rots  /3c»/iOif  wpoa^- 

li  verbis  facile  pnpstari  poterat  hn-  poirrai,'  I. '  Vas  nbi  exta  altaribns  im- 

JQSce  capitis  prima  pars :  adeoque  in  ponnntnr.'  Dac, 

promtu   erat,    non    de    magisteriisi  **  MagniJUiseima^jMagnificior^tmag' 

aed  de  magistris  Festnm  egisse.  Sed  nijicietimut  dicebant  antiqni  ia^a\iyus 

en  tibi  locnm  fere  integrum  ex  sched.  a   positivo   magnificue,    Nos   antem 

'  Magistri  dicnntur  in  omnibns  relnu  magniJleeHliorf  magnijieentiesimus,  cnm 

9«  magis  ceteris  postnnt,  ut  magislri  tamen    imigiit/lcfiis  dici  non  possit, 

equUumt  et   magistri    popnll.    Item  unde  ea  dediionntnr.    Sic  munijlcior  a 

roagistri  Indornm  Apolfinis  ilixeront  mumfieo  dixit  Cato,  nos  mvnl/lceiifior, 

antiqni  qoi  nnnc  altter  dicimlKr,  velui  etiamsi  mtnit^nu  non  sit  in  usn.  Vide 

oatendit  Cato  in  ea  oratione  qnaro  infra  'mnnificior.'  Dac, 

ilixit  coxlra  orationem.  ..•'    In  fine  p  Mo^i . . .  ]  Catonis,  Ate i,  et  ne- 


873 


SBXTI    POHPBIl   FBSTI 


. .  •  gna  quis  bomo*  •  •  • 

4 . .  aut  pulchrias  porgat  aut  magmficius :  nunc  magnijir 

cfittias,  dicimosy  com  magnj/fce  ^u$  positivus*  •  •  • 

•  • .  Si/  •  • .  at  nepos  ejos  in  ea  guam  scripsit  • . .  tamm 

ait,  com  iEdilis  Curulis  esset .  • .  magua  matris  lados  m9fr 

mficeutius,  quam  alii,fecit. 

Magnificior^  qooqoe  idem  deduxisse  videtur  a  mmifice. 

Magnom  annom'  dicont  mathematici,  qoo  septem  [Paul* 


VOTJE 


potii  M.  CatooU,  Qt  opinor,  •eotentia 
obscQra  eat,  bli  pancis  exceptis,  qn» 
Paiilo  debemni.  Aut.  Avg, 

Magni .  • .  ]  Cum  in  bitce  rnderibns 
excitandis  satis  diu  me  torsluem,  et 
eornm  tantum  partem  aliqnam  edi- 
dissem,  tandem  me  ab  bac  cura  scbe- 
ds  liberum  fecere^qn»  si  non  locnm 
integrum,  tamen  aliquatenus  restan- 
rari  facilem,  ponnnt.  Verba  quidem 
Catonis  ut  Talde  confidentis  esset  se 
prsstitnmm  recipere,  ita  nimis  meti* 
cnlosi  super  iis  conjecturam  snam 
tacere.  Locum  ifitur  Intefrnm  sic 
teotabo  :  Celo  in  eu  quam  seripmL  • . . 
CrimtJia  magna  9011  h9m0,qMam  iUyOMt 
pukrhti  furguif  umt  mugnifiHui  7  Nmtc 
mugmfi€entiuM  difiimuif  eum  maguiJUeiu 
^ut  posUUme  mm  amptiuM  eii  in  nm.  At 
nepoM  oai*  ifi  ea  quam  eeripaii, . . « leMea 
eil:  ciim  «diits  ciiniits  eaeet  ii  tum 
magntey  tfc,  de  nepote  Catonis  ?ide 
Oellinm  lib.  xiii.  cap.  18.  Dae. 

1  ilf(^fiit/Saor]  Jam  alibi  monuimns, 
Festum  libros  siioa  ita  conscripsisse, 
ut  ▼oces  omnes,  qnae  ab  eadem  litera 
incipiebant  in  eundem  librnm  retnle« 
rit,  nnllo  syllabarum  ordine  servato : 
inde  factum  est,  ut  qni  sing ula  alpba- 
beticOy  nt  Tocamus,  ordine  diaponere 
Bggreasns  est,  is  multa  reliquerit  et 
corrupta  et  suis  sedibus  mota.  Velut 
bic  magn^leior  91109 ae. . . .  qnod  ad 
micNt/fcior  pertinet.  Scriptum  enim 
fuerat,  munificior  qmoque  deduxiue  vi- 
iidMr:  sed  adi  'mnnificior.'  Idenu 


'  Magnmn  «niirM]  Cicer.  Kb.  11.  de 
Nat.  Deor.  ubi  de  plaoetia,  *  qaamm 
ex  disparibos  motibos  magmin  ao* 
nom  Matbematici  nominaTeruDt»  qoi 
tnm  efficitor,  cnm  Solis,  et  Lomp,  et 
qoinqne  errantium  ad  eandem  inler 
se  comparatiooem  confecCis  omniom 
spatiis  est  facta  cooversio :  qoai 
quam  longa  sit,  magna  qoaestio  est : 
esse  fero  certam  et  defioitom  necet- 
se  est.'  £t  in  Hortensio :  '  Horom 
onoorom,  qnos  in  fastis  habemos, 
magotts  IS.  roiilia  Doogentoa  quinqoO' 
giota  qnatnor  aonoa  complectitar.' 
Sed  merm  nngv.  Magooa  onona,  iiTe 
annns  Platonicns,  cum  slelUe  fizsp, 
ab  mqninoctii  et  solstitii  cardinibos 
digresssp,  eh  rh  hr6p/emL  totom  drco- 
lom  soom  confecere.  £as  aotem  ez 
Timacharidis,Hipparchi,  soisqoead- 
eo  obserTationibna  centnm  annomm 
spatio  gradnm  unum  absoWere  Pto- 
lcmcus  statuit,  ex  qno  efficitnr  SOOOO* 
aonomm  decnriu  bune  magnotf  aa- 
num  evolTi.  Tardiorem  himc  motnm 
facinnt  tabnlss  Aipbonsiaoae  :  ita  nt 
totis  49000.  annis  periodnm  hanc  ab- 
solvi  res  Alphonsns  crediderit.  At 
brevioribos  eam  spatiis  determioaTit 
Albategoius,  nec  plnsqnom  9S700. 
annos  ei  tribuit.  quippe  quam  66. 
quoque  anno  gradum  unnm  ezplere 
deprehenderit,  qiiam  sententiam  ob- 
servationibus  snis  ionge  accnratissi- 
mis  ad  vernm  prozlme  accedere  coia- 
firroavit  Tyclio,  nam  intro  07.  anno- 


DB   VBRBORUM   SIGNIFICATIONE'  LIB.   XI. 


373 


sidera  errantia  ^xpletis  propriis  cursibns  sibimet  con- 

cordant. 
Magniim  socerum '  appellat  vir  uxoris  suae  avum. 
Magnam  socrum^  vir  uxoris  suse  aviam  appellat. 
Magnos  ludos,**  Romanos  ludos  appellabant,  quos  in  hono- 

rem  Jovis,  quem  principem  Deorum  putabant,  facie- 

bant 
Majestasf  a  magnitudine  dicta. 
Maiis  Idibus  *  mercatorum  dics  festus  erat ;  quod  eo  die 

Mercurii  sedes  esset  dedicata. 
Maius  mensis^  in  compluribus  civitatibus  Latinis  ante 

urbem  conditam  fuisse  videtur ;  qua  ex  causa   [Fest. 

utrum  a  majoribus,  ut  Junius  a  junioribus  dictus  sit, 

aa  a  Maia^  quod  Mercurio  filio  ejus  res  divinse . . .  fiant 


NOTiE 

nim  spatiiim  gradu  nno  fixas  c/i  r& 
iw6itMwa  progredi,  totnmqne  illnd  cur- 
riculnm  34120.  Bunis  peragrare  com- 
pcrit.  Ita  illnstr.  Hnetius  in  doc- 
tiis.  inis  in  Origenem  observationi- 
bni.  Jdem, 

■  Magnum  iocerum]  Socer  est  viri 
pater ;  magnus  socer,  avns ;  ^niajor 
aocer.proavut.  Socer  aGrscolicvpoi. 
Tdem, 


/  Jl/otu  Idibus']  Ovid.  Fast.  lib.  v. 
'Templa  tibi  posnere  patres  tpectan- 
tia  Circum  Idibut :  ex  illo  est  liaec  tibi 
festa  dies.  Te,  qoicumque  luas  profi- 
tentur  vendere  merces,  Thure  dato, 
tribuas  ut  sibi  locra  rogant.'  Idem, 

y  Maiut]  Ausim  affirmare  me  veram 
lectionem  assecntum  in  corruptissi- 
mo  fine  hnjus  loci :  an  a  Maia :  quod 
Mercurio  JUio   qu»  ree  (/tttna  IdibuM 


'  Magnam  tocrwn]   Socrus,  kicophy    Jlat  eo  mense:  nam  sine  ullo  prorsus 


viri  sive  nxoris  mater;  magoa  socrus, 
avia ;  major  tocruM,  proavia.  Idem. 

"  Magno»  ludoa]  Ita  dictos  pntat 
Asconins,  quod  niagnis  impensis  ede- 
rentnr ;  sed  ita  potius  vocati,  qnod 
in  bonorem  trinm  magnornm  Deo- 
rmOf  Jovis  scilicet,  Junonis,  ct  Mi- 
nerw,  peragerentur.  Cicero  lib.  v. 
io  Verr.  *Mibi  iudos  antiqnissimos, 
qni  primi  Romani  appellati  snnt, 
maxima  cnro  dignitate  ac  reiigione 
Joviy  Jnnoni,  Minervseqne  esse  faci* 
«Ddos.'  Fiebant  antem  mense  Sep- 
temb.  per  plures  dies ;  iis  enim  ali- 


dnbio  inversffi  snnt  literaB  in  solem- 
NES  pro  ipso  MEN8B.  Quia  princi- 
pium  rov  ipso  cohaesit  com  fine  pr»- 
cedentis  rov  fiant.  Haec  est,  ni  fal- 
lor,  vera  lectio.  Jos*  Scid. 

Maius]  Aote  Romam  conditam  foit 
ut  supra  io  MasiuM^  qnare  facile  ad- 
dncor  ut  credam  a  masiutf  detracta 
litera  «,  factnm  majuSf  postca  mtQus, 
A  Maia  tamen  Mercurii  matre  nomen 
traxisse  scribit  Ovid. '  At  tu  materno 
donasti  nomine  mensem,  luventor 
curv»,  fnribns  aptc,  fidis.'  Quanquam 
idem  alibi  vel  a  mqfori^iM,  ut  janiam  a 


qoando    novem    insumtos  fuissc  in  j«aton6itf,dictum  putat;  velaMajes- 

fastis  reperias.  Idem,  tate    Honoris    et    Reverentiae  fiiia. 

t  M^estas]  Ab  antiqno  mt^us,  pro  Qoae  bic  desnnt,  sic  expleri  possunt: 

magnns,  maJesioMf  maguitudo.  Idem,  Ana  Maia,  quod  Mereuriofilio  ejus  res 


374 


SBXTI   POMPBll    PBSTf 


solemnes/^  an  quod  ipsi  Deas  in  multis  Latinis  ciTitati- 

bus  sacrificia  fiebant  (ipso  mense. . .  •) 
Major  patraus/  avi  et  aviae  patruus. 
Major  amita,  avi  et  aviaB  amita.  [Paul. 

Major  avunculus,  avi  et  avi»  avuncalus. 
Major  Graecia  *  dicta  est  Ilalia,  qsed  eaiB  Sioiili 


10  Vide  NoUs. 


NOTiE 


diviiue  idilmifiani  MoUnne$f  un  qmod  ipn 
Dftf  tii  nuUiis  Laiinii  citUiUibuM  iocri- 
ficiaflebmU  ipao  mense,  Nibil  unpUua 
deeat.  Dae. 

■  ilf^or  ptUnna]  Proprie  avi,  non 
avic  patniDf,  boc  est,  proavi  frater, 
iit  amita  avia*,  non  avi  amita.  Hoc 
est,  proaviB  soror.  At  m^iur  aviin- 
coliit,  aviap,  non  avi  avnnciilnii,  proa- 
viK  frater.  Sed  non  semper  discri- 
men  illiid  Veteres  observaront.  Ut 
hic  ex  Festo  et  alibi  ex  aliis  certnm 
ett.  /dfm. 

*  ilfi|;or  Grffcta]  Quare  Ortecia  dic- 
ta  tity  non  dnbitatnr,  ted  qiiare  nuoor 
GrtfCTo.  Certiiiimnm  cst  ita  vocatan 
a  Romanit,  qnia  propior  ea  eitet  illis, 
qnam  trantmarina  Orvcia:  qnemad- 
modani  contra,  Ortecot  Italot  ipti 
Oraeci  trantmarini  vocabant  l(«raco6s, 
id  etl,  barliarot.  Nam  Mettenio, 
servns  apnd  Planturo,  vocal  '  exoti- 
cam  Ortpciam,'  qnam  Romani  majo- 
rem  Orsciam,  non  qnidem  ex  per- 
tona  sna;  nam  erat  Siciiloi,  neque 
vocasset  consnlto  te  ipsum  barbarnm ; 
ted  fu/arruc&s,  ex  pertona  Orttcorum 
iptornm,  qoi  Sicnlot  et  Calabrot  vo- 
cabant^EAXipas  i^an^ti  ntPlautut, 
cnm  te  vocat  barbarnm,  et  Barbariam 
Italiam,  non  ex  consnetudine  Roma- 
nornm  dicit ;  qnit  e nim  tanni  te  bar- 
barnm  vocet  f  ted  ex  pertona  Orte- 
corum,  qni  fiap$dpovs,  koI  iduTucobs 
Italos  vocabant ;  qnod  etiam  ex  Pln* 
tarcho  io  vita  Pyrrhi  cognoscimns. 


Ego  boc  monni  de  exotica  Grscia, 
nc  forteTnrnebnm  sequamnr,et  aoc- 
toritate  tanti  viri  permotl  Impmden- 
tet  eondem  lapidem  offendamnt,  qni 
exoticam  OrKciam  non  de  ea,  qa« 
dicta  est  IVfagna  Orscia,  aed  ilian, 
quit  in  Epiro  erat,  intellexit.  In 
qno  profecto  non  leviter  erravit.  Jss. 
ScaL 

MtQor  Gr^a\  Qnid  roagnB  tive 
roajorit  Orspciae  nomine  Veteret  in* 
tellcxerint,  non  tatit  convenit  inter 
auctores.  Fettut  ait  Italiam  diciam. 
AtbenKns,  oninem  fere  Italiam.  Stra- 
bo,  Siciliam,  et  eam  partem  Italis 
quae  Siciliae  obversaesL  Plinins»  Ita- 
lise  tantom  partem  aliqnam.  Servint, 
a  Tarrnto  ntqoe^d  Cnmat.  Seneca. 
totnm  Italin  latus,  qnod  infero  mari 
alluitnr.  Quare  aotem  Oraircia  dicta 
sit  non  dnbitatur,  ted  qnare  roajor 
Graecia.  Scaliger  recte  qnidem  Or«- 
ciam  exoticam,  Italicam  Grsciam, 
tive  miyorem  Oraeciaro,  Interpretatus 
est.  Sed  falsom  ita  eam  dixlsse  Mea- 
tenionem  ex  pertona  Oraecomm ;  ne- 
qne  enim  antiqnitnt  ita  foeda  ret  erat, 
se  ipsnm  vocare  barbarnm  tive  exoti- 
coni,  ut  nemo  sanns  te  enm  esse  pro- 
fiteretur,  rnm  harhttmM  et  exoticns 
nihil  aliud  tonarent  qnam,  extmnent, 
alienigena.  llliid  oliin  pluribnt  ex- 
eroplit  ottendam  apnd  Plantum  ip- 
tum,  favente  Deo.  Nunc  de  majori 
OrKcia.  Nnnqnam  tane  majorem 
errorem  erravit  Scaliger,  quam  cnro 


DB   VBRBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   XI, 


375 


•  dam"  obtinuerant;  vel  qnod  in  ea  maltas  magnasque 
civitates  faenint  ex  Grsecia  profect». 
Major  magistratus  ^  consul  dicitur. 
Major  socer  ^  uxoris  meae  proavus. 
Major  socrus  uxoris  meae  proavia. 
Minora  itemque  majora  auspicia,'*  quao  Aicantur,  docet  [Fbst. 


11  Vet.  lib.  olim. 


NOT« 


mit,  eani  a  Romanis  iti  diotam,  qnod 
propior  esset  eis,  qnam  trantmarina 
Onrcia ;  ridiculnm  enim  sit  diiarum 
iirbinm  cognominum  alteram  vocare 
majorem,  qnod  a  nobis  propior  absiL 
Peccavit  igitnr  Scaliger,  et  iternm 
etiam,  cum  ait  a  Romanis  ita  dictam 
fnisse.  Nam  certnm  est  a  Orepcis 
Ipsis  nomen  iDditom,  adeoque  ab  ip- 
sia  majorem  Oraeciam  vocatam,  ut 
ipsins  soli  prsstantiam  slgnificarent. 
Utrnmqne  probat  Plin.  cnm  Italiam 
dilaudans  ita  scribit :  *■  Ipsi  de  ea  jn- 
dicavere  Oraeci,  genns  in  gloriam 
anani  effusissimum,  quotam  partem 
cx  ea  appeltando  magnam  Orsciam.' 

^  M^jor  magutniu»]  Oraci  vocant 
twarw^  qnasi  dicas  snmmum.  Nul- 
Inm  enim  alttnt  Imperium  Romae  fuit. 
Ovid.  lib.  IV.  de  Ponto,  El.  2.  <  nnU 
lam  Martia  snmmo  Altius  imperium 
consnle  Roma  videt.'  Idem, 

«  Major  §oc€t]  Vide  *  majorem  so* 
crnm.'  Dac» 

'  ilfqfora.aiypicia]  £x  libro  M.  Mes- 
aatae  Auguris  de  auspiciis  primo  apud 
Gellium  lib.  xiii.  cap.  14.  bnc  Festi 
verba  intelliges.  Patriciorum  auspi- 
cia  in  duas  sont  potestates  divisa  : 
niaxima  sunt  Consolnm,  PrKtornm, 
Onnomm ;  reliquorqm  magistratnnm 
nninora  snnt  auspicia :  ideo  illi  mino- 
reSf  bi  majores  magistratus  appellan- 
tnr.  *■  Majora  antem  dicnntnr  anspi- 
cia  habere,'  inquit  Oellins, '  quia  eo- 
riim  anspicia  raagis  rata  suntt  qnam 


aliomni.'  AM.  Awg, 

M^jora  oMipieia]  Hit  ita  reatituen- 
dis  mihi  viam  fecernnt  qn»  ex  libfo 
Messalae  Aoguris  de  auspiciis  primo 
apnd  Oellium  legnntur  lib.  xiii.  cap. 
14.  '  Patriciornm  auspicia  in  duaa 
snnt  potestates  divisa :  maxioia  tunt 
Consulum,  Praetornm,  Censomm; 
reliqnornm  magistrmtuom  minora 
snnt  anspicia.  Ideo  illi  majores,  hl 
minores  Magistratus  appellaDtnr.' 
Et  postea,  me  non  vannm  conjecto- 
rem  fuisse  reperi  ex  scbcdls,  ubt  om- 
nia  ad  verbum.  Majora  autem  anspi- 
cia  habere  dicnntnr,  inquit  Oellins, 
quia  eorum  auspicia  magis  rata  tunt 
qnam  aliornm.  Et  inde  Incem  capit 
illnd  Virgil.  iii.  £neld.  <  Nate  Dea, 
nam  te  majoribns  ire  per  altum  An- 
spiciis  manifesta  6des.'  Etsi  Servins 
Mi^oribuM  interpretatur  eak»tilm$: 
co  quod  anspicinm,  qnod  de  ccelo  es- 
set,  verbo  Augurnm  proprio  maxuNiim 
dicebatnr.  Sed  mea  interpretatio 
mihi  videtur  pnrior.  £t  bnc  respex- 
isse  videtur  Horatiiu,  cnm  cecinit, 
Od.  6.  lib.  IV.  '  Ni  tnis  victus  Veoe- 
risque  gratae  Vocibns  Divom  pater 
annuisset  Rebus  ^neae  potiore  duc- 
tos  Altte  mnros.'  Quod  Virgilius 
dixerat  '  majoribns  anspiciis/  ipse 
dixit  *  potiore  alite.'  Neque  Virgi- 
linm  melius  qnam  per  Horatinm,  ut 
contra  Horatinm  melins  nunqnam 
quam  per  Virgiliumi  possis  interpre- 
tari.  Dm, 


376 


SBXTl   POMPEll   PBSTi 


Messala  ;  nam  majora  Consuluiiiy  Pt€ttorum,  Censorwnque 

dici  ait,  et  reliquorum  minora ;  cum  illi  majores,  hi  auiem 

fnmores  magistratus  dici  consueverint. 
Majorem  Consulem '  L.  Csesar  putat  dici,  Tel  eum^  penes 

quem  fasces  sint ;  vel  eum,  qui  prior  factns  sit :  Pra&to* 

rera  autem  majoram  Urbanum,  minores  ceteros. 
Major  Consul  dicitur  vel  is,  penes  quem  fasces    [Paul. 

sunt ;  vel  is,  qui  prior  factus  est :  PraDtor  autem  major 

Urbanus»  minores  ceteri* 
Majores  Flamines '  appellabantur  patricii  generis^  minores 

plebei. 
Maledictores  ^  dicebantur    ab    antiquis,  qui    nunc  mak- 

dici.  [Fest. 

Maledic^om  dicebant  antiqui,  quos  nos   appellamus   ma/e- 

dicos.     Cato  cum  prqficisceretur  in  Hispania  re  movendi  " 

maledictores. 
Maievoli  *  Mercurii  signum  erat  proxime  Janum,  qui  item 


18  Ed.  Scal.  '  re  iimneiulu' 


VOTJE 


•  Mi^em  C^tuMlem]  Alternis  meii. 
•ibos  apad  •Itenim  Consalem  fucet 
erint,  noo  penei  nnnm  tantnm ;  et 
m^oreni  Contnlem  dictnm  fnitte  pu- 
tOy  qni  eot  haberet  prior,  nam  tn- 
mere  eot  solebat,  qoi  major  natn  et- 
let  Prtetor  autem  Urbannt  M^ 
dieebatnr,qniadignior  erat  et  bonet- 
tior,  ita  ut  velntt  proprio  cognomento 
honoralnt  appellaretnr.  Ovld.  lib.  i. 
Pttt.  *  Verbaque  honoratnt  llbera 
Pnetor  habct/  Idem, 

^  M<0oret  Flaminei]  Tret  tantnm 
fnere,  qni  majores  dicti,  Dialit,  Mar- 
tialit,  et  Quirinalit ;  qnot  Numa  Rex 
inttitnit :  reliqui  procetsn  tempornm 
hit  additi :  nam  ad  qnindecim  crevit 
eorom  nnmerus,  Minoret  dicti  tnnt. 
Inter  hot  maximtB  dignationit  erat 
Dialii,  minimie  Pomonalit.  Vide 
*  MaximK  dignationis.'  Idem. 

»»  jlfalrdic....]   Praeter  HispaniK 


mentionem,  cetera  ex  Panli  epitoae 
intelligontnr.  Ant.  Aug. 

Makdicioree]  Infra :  *  Cato  enm 
proficitceretnr  In  Hitpaniam  :'  id 
ett,  Cato  in  eaoratiooe,  qoam  haboit, 
cnm  ad  bellnm  Hitpanicnm  proficit» 
ceretur ;  anno  mnndi  S765.  Dme, 

*  MmlevoU]  Jannt  in  Tnrdellit  qoit 
tit  plane  ignoro.  Ani,  Auf, 

MalevoU]  Ita  tcripsit  Fettnt :  Jfa» 
letoli  Merewii  tignnm  emt  prmcim* 
Junum.  Qtd  Uem  erai  t»  IWMU» 
MerenrhUf  nutievektM  appeUaiMtw :  ■§•< 
ievoii  oMtem,  ^uod  in  nnlUn»  tabermmi 
epectalHint,  Notabit  antem  locnm  Ro- 
m»  Tnrdellot,  cnjnt  nemo  olint  Ve- 
tenim  mentlonem  facit.  Joo*  StaL 

Maievoii  Mercnrii]  Has  laconat  tta 
olim  expleverat  Scaliger.  £t  ita 
pottea  in  scliedit.  Mereortnt  antem, 
qui  in  nnHint  tabemam  spectorer, 
malevolot  dictot  ett,  qoia  Dii  atpi^  * 


PB   VBRBORUM   S16NIF1CATI0NB    LIB.   XI. 


877 


erat  in  Tardellis  Mercurius  malevoli  '^  etiam  cogmmine 

appella&a/iir ;  malevoli  autem,  quod  in  nuUius  tabemam 

spoctabat. 
Malevoli  Mercurii  sig^um,  id  est,  statuam»  appellabant, 

ideo  quod  in  nuUius  tabemam  spectabat.  [Paul. 

Malleoli  ^  vocantur  non  soiam  parvi  mallei,  sed  etiam  ii, 

qui  ad  incendium  faciendum  aptantur;   videlicet'^  ad 

similitudinem  priorum  dicti. 
Malluvium '  dicitur  quo  manus  lavantur,    Mallu-  [Fest. 

viae,  quibus  manus  sunt  lotce :  peliuvi»,  quibus  pedes. 
Malluvium  latum"*  in  commentarium ''  sacrorum  signifi- 

catf  manus  qui  lavet,  a  quo  malluviffi  dicuntur,  quibus 

manus  sunt  lautae,  perinde  ut  quibus  pedes  pelluvise. 
Maltha*^  dicitur  a  Grapxis  pix  cum  cera  mixta.        [Paul. 


**♦*##**#*** 


1S  Eadcm  Ed.  Miiloi  nudewM.    Vide  inf.— 14  Vett.  libb.  mlicet. —15  Vide 
Notu. 

NOT^ 


clentes  favere  piitebaotar,  ot  con* 
trm.  Porro  notebis  locum  RomaB 
Tardcllos  dictam,  obi  Mercatoreiy 
nt  ed  Jenam.  Nemo  enim  alios 
Veteram  ejuf,  qood  sciam,  meminit. 

^  MdttioU]  Malleoiorom  incendia- 
rlorom  mentionem  facit  Nonios  ex 
Slsenna,  et  aliU  Dicebantnr  Onece 
ikgrUxpi'  OlossB  Hesychii :  &0Tip> 
Xofy  fiyyn  ««p(^P^'f  ^  ^  #7X^rr«t 
wiaffaify  Koi  ••MF,  KcA  0Vinrc«br,  ^tcvoir* 
«ol  6f$a  ^fdprrOf  licaiff  rh  wpQorvyxbfWh' 
ra.  IsTc  tk  tnX  ylpsf  >}Bov  iwU  ^npov  ^HKw 
taSi  W0mm»i»hov.  Ultima  exprimont 
notionem  Malleoli.  Olossariom  : 
*  MiUeolos,  9^^9  wvp4KfioKa.*  Jo$, 
SM. 

MaUeoUi]  Parri  maltei,  sire  ferrei, 
siTo  lign«i>  quibns  fermm  et  alla 
timdootor.  Soot  etlam  Manipnli 
Spaftei  forma  qoadam  mallei  ligati 
et  piee  aot  solpbore  cootacti,  qoi  in* 
eensi  aot  in  mnros  aot  in  testodines 
jaciantnr.    Stsenna  Histor.  lib.  iv. 


'  De  qoibus  partlm  malleolos,  partim 
fasces  sarmeotorom  inceosos  sopra 
▼allom  freqneotes.'  Dae. 

1  ilfattirvtinii]  Malliivise  et  Pello* 
rie,  Orace  xcW''**^^^*» '^  wMwar- 
rpa.  Joo^SeoL 

MdUwBhun]  MalloViom  et  MallortSB 
▼as  obi  manos  laraotar,  qoasi  iMNiie- 
kudj  seo  «MoniliieMr.  Orsecis  xfH*^' 
rpa,  ot  PeUavue,  obi  pedes,  qoasipe- 
dekuiy  seo  pedeiucWf  Orscis  voS^Mnr- 
rpa.  Hoc  aotem  ad  Veterom  morem 
respicit,  qoi  non  manos  tantom,  sed 
etiam  pedes,  ante  et  post  cosnam  la- 
vabant.  Dac» 

■  Jlfiil/MottiM  latum]  Legerem:  MaU 
Iwiam  latem  tii  eommentario  eaeromm 
eignijieat  mamu  wt  knent.  Hoc  sen- 
sn:  com  malloriom  latnm  erat,  hoe 
io  sacrorom  commeotario  sigoifiea- 
bat,  ot  maons  lararent.  Possis  etiam 
legerc  gm  Imiie.  Eodemsensn.  Qoi, 
id  est,  qw  pro  nbL  Idem. 

B  Maltka]  Olossariam :  *  Maltana, 
wtff<r^po¥.*  Joe,  Seai. 


SM 


8BXTI   POMPBll    FB8TI 


Mamercos  *"  pmnoinen  est  Oscam,  eo  quod  hi  Martem  Ma* 

mertem  appellant.*^ 
Mamers  ^  Mamertis  facit^  id  est,  lingua  Osca  Mars  Martis : 

unde  et  Mamertini  in  Sicilia  dicti,  qni  Messanse  habi- 

tant. 
Mamertini  "t  appella/i  sunt  hacAe  causa:  cum  de    [Fbst. 


16  Vett.  libb.  dicmU, 


NOTiE 


•  JtfiUAfl]  Ex  eera  et  pice  liquida : 
«nde  et  Olo»sario  expooitnr  wiaff6' 
K^pop,  HesychiiiK,  ii^iuaXvfiUafow  Knip^w 
vocat,  Mollitam  ceram.  A  na\drffm, 
imkfdmff  nnde  et  l4ttnum  nomen 
MuUhtL,  Alii  Maltham  describunt  ex 
pice  et  ungnine  aive  sevo  calce  nii- 
nntatim  soperadjeeta.  Vide  Palla* 
dinm  lib.  i.  cap.  17.  et  Plin.  lib. 
XXXVI.  cnp.  24.  Doc. 

*  Mamireuu']  A  Maroerte,  Mamer- 
cns,  nt  a  Marte,  Marcus.  Inde  Ma- 
roercos  ^miiius  Dictator :  M.  JEmU 
lius  Mamercus :  L.  ^milios  Maroer- 
cui  Cos.  Idem, 

9  Mameni]  Sive  Oscorum  vocabn- 
Inm  sit  Mamen,  sive  Sabinornm»  nt 
vnlt  Varro,  certiim  est  eos  a  Or«- 
cis  sumsiue,  quibus  nafAtprhs  diei- 
tor,  Lycophron.  Pro  Mamers  dixere 
Mavent  onde  Mutarg,  Matariiue*  Dac. 

4  Mameriimi']  Ex  spatio  literamm, 
qnm  desnnt,  scribi  potest  ita :  Jlfa- 
mertimi  apfellati  iunt  Meeeanenaes  kae 
de  eaasa,  Snnt  aliir,  quK  divinare 
non  potnimus :  sed  historis  cognitio- 
nem  non  impedinnt.  Vide  Strab.  lib. 
VI.  Ani.Aug. 

Maa^rtini]  Ita  Festns :  MameriUd 
appeiiaii  eani  a  Mamerte  kae  de  eauea* 
Deinde  infra  :  Cnm  in  parte  ea  8ici» 
Um  eaneedueant,  qum  l^taroiiiniia  diei» 
tur,  forie  paraniibue  beUo  eemere  Me$' 
aaneneibue  aiixiiia  venemnt  uliro :  eoe» 
qne  ab  kaete  Uberamnt .  lia^ue  promn- 
eiake  ob  merUum,  sarttwy  nt  graiiam  r<- 


/errentf  et  in  eaam  earpme, 
nemque  agreram  inaitanaU  «os»  dt  ns- 
ni«a  aeeepemnt  amHm,  ui  dieerentar 
Mameriini.  Strabo  :  roaovrop  S'  to- 
Kpiniaap  ot  Mi^AcpriVsi  wapk  roa  M«r- 
oifWoa ,  AoT*  ia^  iadwfs  Mip^  ii  wSkiM» 
KoXovai  tk  Maiioprlwous  fiaAXor  Irarrcf 
a^o^f,  leal  Mtaojpdops»  Scripsiimu 
3\mroaiiiiiay  quia  propins  ad  scriptu* 
ram  accedebat :  et  StraboToop^criar 
vocat.  Alioqni  scimus  aiyectivnra 
Tanrominitanom.  Sallnstlus  In  vete- 
ribus  schedis:  '  Scylla  saxum  est  si- 
mile  form»  terebrat»,  qnse  forte  in- 
lata  nanfragia  sorbens  gnrgitibos  oc- 
cuUis,  millia  sexaginta  Taoroninita- 
na  ad  littora  trahit.'  Qnse  ad  ver- 
bnm  Strabo  exprcssit :  Jkeiamnm  U 
iml  i^  Xdpofiiis  pMtpbe  wpb  ti|s  wiKom  h 
T^  wopBpiff  fiiBos  4(,alato9f  c2f  t  al  ««• 
k[fPomi  Tov  vof6!^v  Kord^oiwrur  wb^ams 
rk  attdt^  rpaxifXif^ra  puerk  aaarpo^, 
aai  8(nff  purfdXsis,  Hatamo$4rrmp  14,  oai 
&aX«9^m»r,  rk  paadiyM  wapaaiperai 
wpibs  ifiipa  r^s  TaapoiaaptaSf  V  aoAo»- 
oir  darb  o^^wrApmros  roirou  Kawpiop, 
Jos.Scak 

.  Mamertini  afpeUati]  Ila.ad  verbiwi 
Schedae.  Infra  pro  ToiirtMaa  quidam 
babent  TaiirpMeiiia ;  quod  idem  est : 
a  Tanro  enim  monte  Tanricana  recte 
dici  poteity  ut  a  Taaromenlo  orbe 
sive  fluvio  raaromcnia.  Porro  a  Fes- 
to  diversos  abit  Strabo,  qiil  ait  lib. 
VI :  Mamortinos  CampaniK  gentem 
Messanani     inhabiluvisse,  .adeoque 


DB   VKRBORUM   SI6N1PIGATI0NE   LIB.   XI. 


879 


toto  Samnio  gravis  incidisset  pestilentia^  Sthenius  Met- 
tius  ejus  gentJs  princeps,  convocata  civiam  siimui  oon- 
cione^  exposoit  se  vidisse  io  qoiete  priBcipieDtem  Apd- 
linem,  ut  si  vellent  eo  malo  lil^entriy  ver  sacmm  vove- 
reot,  id  est,  qoaecomque  vere  proximo  nata  essent,  im- 
molaturos  sibi.  Quo  fapto  levatis  post  annum  vicesi- 
mum^  deinde  ejusdem  generis  incessit  pestilentia : 
rarsum  itaque  consultus  ApoIIo^  respondit  non  esse  per- 
solutum  ab  iis  votum^  quod  homines  immolati  non 
essent ;  quos  si  expulissenty  certe  fore^  ut  ea  clade  libe- 
rarentur.  Itaquc  ii  jussi  patria  decedere,  cum  in  parte 
ea  Sicilia  consedissent^  quse  nunc  Tauricana  dicitor, 
forte  parantibus  bello  cemere  Messanensibus  auxilio 
venerunt  ultro,  eosque  ab  hoste  Iiberarti;i^  '7  provinci- 
a!e5,  quod  ob  meritam  '"  eorum,  ut  gratiam  referrent,  et 
in  suum  corpus,  communionemque  agrorum  invitarunt 
eoSy  et  Domen  acceperunt  unum,  ut  dicerentur  Mamer- 
tini,  quod  conjectis  in  sortem  duodecim  Deorum  nomini- 
bus  Mamers  forte  exierat,  qui  lingoa  Oscorom  Mars 
significator :  cujus  historiao  auctor  est  Alfios  libro  primo 
belli  Carthaginiensis. 

Mamilia '  torris  intra  Sabor»  '9  regionem  a  Mamilio  nomen 
accepit. 

Mamiliorum  *  familia  (progcnita  fuit)  f  ^  Mamilia  Tele- 


^  #»«  *^^^*^  0^^ 


17  £d.  Scal.  *  forte  parantibaa  /a^anlifriit  bello  nojio.  MeMaDensibat  a.  ▼. 
u.  eosqne  a6«o  liberaraRi/  Vide  Notas. — 18  Exconjectura  alicnjas  viri  docti 
notat  Scalieer  rh  mmiwoi  posse  cmendari  txttt^yim, — 19  '  L.  m.  Subura  ha- 
bet  pro  Sf£ura.  Haec  Pauli  sunt.'  Ful,  Urnn, — t  ProgenUa  fuit»  H«c  re« 
jicienda  essc  monet  Scal.  licet  in  omnibus  libris  reperta. 

SOT  lE 


apud  Mensanenses  invaluisse,  nt  snb 
suam  potestatem  nrbem  redegerint, 
civesque  ab  omnibus  Mamertini  po- 
tini  appellarentnr,  quam  Messanii. 
Vide  et  Polyb.  qui  etiam  diversns 
abit.  Snpra  pott  annum  vieenHmmnf 
legendnm  vieesimmm.  Is  cniro  fuit 
scribarnm  error  solennis,  nt  quoHens, 
ThenMaumtf  vieennmui  scribcreut,  cum 


iis  datnm  fnisset  quoHeif  T%e8auru$, 
vieesimue.  Nota  auperadjecta  nt  il- 
lius  syllabfB  qnantitas  appareret.  De 
vere  sacro  vide '  ver  sacrnm.'  Dae, 

r  Mamiiia  TVtrrtt]  Vide  '  october 
equus.'  idem. 

•  MamUiorum]  De  Octavo  Mamilio 
Tusculano  Snperbi  genero,  qui  Latini 
noroinis   princeps,  et   a  Telegono» 


880 


SBXTl   POMPBII   PB8TI 


goni  filia,  qaam  Tascali  procreaveraty  quando  id  oppl* 
dum  ipse  condidisset.  ^^ 

Mamphula*  appellatur  panis  Syriaci  genus,  quod,  ut  ait 
VerriuSy  in  clibano  ante,  quam  percoquatur,  deciditiu 
carbones  cineremque,  cujus  meminit  Lucilius  :  Pistri- 
cem  validam '  si  nummi  suppeditabunt,  Addas  ^  empleu- 
tou,  mamphulas  quas  sciat  omnes. 

Mamphur ' "  appellatur  loro  circumyolutum  mediocris  lon- 


^^^^^^^^■^'^^^ 


90  Vett.  libb.  t^  apMUitfa.— 1  Ed.  ScaU  ttMtu—^  Qoidam  vir  doctns  in 
marg.  ed^.  Scal.  coojiat  Addmk  vel  od  i^Lamm^ — S  Id.  in  ead.  conj.  MvmskMr, 


NOT^ 


Ulysti»  et  Circes  filio»  f eoiu  ducere 
dicebatnr,  Livias  lib.  i.  Diooys.  lib. 
IT.  Prtoint  civis  Rooianns  ex  hac  fa- 
nilia  L.  Mamiliaft,  C«  Naotio,  L.  Mi- 
Bucio  Coti.  Liv.  lib.  iii.  Vide  '  Oc« 
tolier  equut.'  AtA,  Awg, 

MamUimmfuiiUid]  Mamilla  geot 
Plebeia  fnit,  ot  a  MamiUa  Telegonl 
filia  Domen  et  orif  ioem  traxiue  scrip- 
loret  fere  omoet  cootentiont  Tele- 
gonns  antem  Ulytsii  et  Cirees  filiut 
Tutculnm  io  Latio  condidit,  qnod 
ideo  Circsnni  vooavit  Horat.  '  Nec 
nt  tnperni  villa  caodeni  TnscuU  Cir- 
c»a  taugat  mmola.'  D«c. 

*  ilfampAaifa]  Ego  icio  in  Hebneo- 
rnm  commentariit  Mmtpkui  ette  man* 
cipem  piitrinorumy  depravatnm  a 
OrtBCo /AoiviniAiif .  Nequednbitoqoio 
MmttphMki  io  tradiicet  SyriacK  lio- 
gum  ex  matrice  Ortecia  propagata 
tit.  Sic  in  Daniele  vetnttitiimo 
tcriptore  Orscum  eit  Pianterio  pro 
pialterio :  tic  io  Paralipomenit,  ten 
Chrooicit,  Raptod.  va^  t^  ^o^ryScZr. 
Verrai  Lucilii  ita  legito:  JPiMinam 
wMam  d  nummi  mppedHaimntf  Adda» 
empteuron,  mamphMiiu  qtut  aeiat  omnee» 
Non  tolum,  validam  dico,  ted,  qnod 
magit  etty  tforXMvpoif,  Jae»  Seai, 

Mamphaia]  Oenut  opcrii  pistorii. 


Vennt  Lucilii :  Pitfriceai  oelidaM  d 
nummi  euppediialmnifAddaMltt^Xtvpw, 
mampludai  qum  aeiai  anmee.  Hoc  est : 
'8i  oommi  toppeditabnot  pittricem 
validam»  immo  et,  quod  magla  ett, 
IfurXfvpor,  quie  tciat  omotgenerii 
roamphnlai  coodire»  efiieere.'  Hosc 
locnm  Locilii  ioteilexit  Varro  lib.  iv. 
de  L.  L.  *  lode  piitor  vel  Lncilii  pit- 
trioa  et  piitrix.'  Nooc  illnd  nego- 
tinm  facemiti  oempe  quod  e  Verrio 
dicit  Feitnt  mamphaiam  dlctam  f  aad 
dfodal  in  earbanei;  et  lane  veritimilb 
Fraocitci  Jnoii  conjectura,  qni  cen- 
tet  ette  a  verbo  Napimif  id  etty  ca- 
dere.  Neque  ab  eo  dimovere  debet 
Scatiger,  qol  ceniet  Maropholam  in 
Hebraeornm  commeotariii  eise  man- 
cipem'piitrioornm,  ac,  ot  mnlta  alia 
Syriaca,  ita  boc  a  Oraeco  foote  ve- 
nire,  puta  a  /iorovi6Ai|i,  nam  certnm 
ett  Mampbulam  hic  Locilio  non  pit- 
tricem,  led  opni  piitoriom  tlgoifi- 
care.  Praeterea,  ut  optime  Vott.  non 
piitrinorum  dantaxat,  led  etiam  alio- 
mm  erant  roonopoliay  adeoque  in 
Hebrteorom  commentariit  mancipi- 
bns  piitrioornm  a  pittorio  hoc  opere 
Mampbulii  nomeo  fuitte  magii  veri* 
tiroile  eit.  Dae. 
"  Mamphur]  Qaod  eit  lucala  io 


DE  VBRJSORUM  SIGNIPICATJONB    LIB.   XI. 


881 


giiadinis  ligoam  rotundam,  qaod  circuroagant  fabri  in 
operibas  tomandis. 

Mamurii  Veturii '  nomen  freqoenter  in  cantibas  ^  Romani 
freqaentabant  hac  de  caasa.  Nama  Pompilio  regnante> 
e  ccelo  cecidisse  fertar  ancile,  id  est,  scatam  breve,  qaod 
ideo  sic  est  appellatam,  qaia  ex  atroque  latere  erat  re- 
cisum,  ut  sammum  infimamque  ejas  latus  ^  medio 
pateret ;  unaque  edita  vox^  omnium  potentissimam  fore 
ciyitatem,  quamdio  id  in  ea  mansisset.  Itaque  facta 
sont  ejusdem  generis  plura,  quibus  id  misceretur,  ne 
intemosci  cceleste  posset :  probatum  opus  est  roaxime 
Mamorii  Veturii :  qui  praemii  loco  peliit,  ut  soum 
nomen  inter  carmina  Salii  canerent. 

Manalem  fontem  dici,  pro  eo,  quod  aqua  ex  co  [Paul. 
sbmper  manet. 


4  Quidam  vet.  lib.  apod  Sral.  ettrmnibut,^5  Ed.  Scal.  laiitu* 


NOT^ 


macbinm  tractoria,  id  Mam^ur  in 
torao.  Qreenm  e»t  fuanfo^6pop^  qnia 
circiunvoliituni  babeat  lommi  ut  eol- 
lam  moniley  quod  /tdinw  et  viwvw 
vocant  Orvci.  Jm.  ScoL  Scbol. 
Tbeocrit.  Idyl.  ii.  lUanfow  rh  wrptrpa* 
Xkf^^  aSafioFf  rh  \wy6futw  iimwrdmuwm 
*  MaDonm  collare  ornamcntum»  dic* 
tum  maonacion.'  Dae* 

X  Maamrii  Veiurii]  Viri  nomen 
proprium  mnlti  faciont,  qoot  sequi- 
tur  Festut.  Qnidam  Mamurinm  Ve« 
turinm  aiont  cste  veterem  memo- 
riam.  Varr.  iib.  v.  *  Itaqiie  Saiii, 
qni  cantant  Mamnriom  Vetortnm,  lig- 
nificaot  veterero  memoriam.'  Sed 
Festo  potins  assentiar.  Noroinabant 
antem  Romani  Mamnrinm  Vetnriiim 
in  carmine  Saliari  boni  ominii  cauna, 
nt  et  Lnciam  Volnmniam.  AnciKi 
biatoriam  pleriqne  tcriptores  tradnnt. 
Qood  de  ejus  etjmo  addit  Festu», 


Ancile  dictnm,  qnia  ex  ntroqne  la« 
tere  erat  recisum,  nt  stimmnm  infi- 
mnmqne  ejiis  latns  medio  pateret,  id 
probator  ex  Plutarcbo,  qui  «rribit 
in  Nnma :  iyK^Xm  aaXovai  9th  rh  cx^* 
fM'  aOkKos  T^  Qba  IffTtr,  o05ff  iLtn^Oki* 
aoff  &s  w4\ni,  r^y  wtfH^ttp^laitf  Aax'  4k* 
rofi^  Ix**  7P<W^  lAurof t8ovT,^r  ol  kc* 
poleu  mvivjit  IxoiNroi  kcSl  awraurrp4^v* 
aai  rf  wtmvirirn  wp6s  AAA^Aos  SyKvKor 
rh  aj^fia  womvov,^  Id  esl»  '  Ancilia 
vocantnr  propter  fignram  ;  circnlus 
eniro  non  est,  neque  ezprimnntt  nt 
peha,  orbicnlarem  fignram,  sed  ex- 
cisa  in  oiodnm  revolutae  linevy  cnjns 
extrem«  partes  infleza»,  et  pariter 
densitate  altera  ad  alteram  conver* 
sse,  cnrvam  fignrnm  efficinnt.'  Quod 
nt  facilius  intelllgatnr,  en  tibi  Ancills 
formam,  qualem  fuisse  conjicio.  /^ 


Idenu 


] 


962 


SBXTl    POMPBll    PESTI 


Manalis  fons  ^  ^  appellatnr  ab  aagiiriiHis  pateus  perenais  : 
neque  tameD  spiciendus^  videtar,  quia  flamen  id  spicia- 
tor,  qaod  sua  sponte  in  amnem  influat.  [Fbst. 

Maiiftlem  lapidem'  patabant  esse  ostium  Orci,    [Paul. 


6  Vidc  NotM.— 7  Ed.  Scal.  gjncUndiut, 

fiOTJE 


1  MmoUm  fon$]  Locus  corruptissi- 
tnu»:  qui,  Di>ti  fallor,  ita  restitnen- 
dai :  MmuUit  fmu  appeUatwr  «6  augu- 
ribmi  pmteMt  peramit:  iiefiM  iamen  »p€' 
cUf  iHeHiitvt  cwtar :  ^imi  fiumen  id  au- 
«picolicr,  quod  iuu  tpomie  in  amnem  ia- 
fUtii.  Ad  aQtpicaDdnm,  inqnit,  fln- 
miDa  non  prosunt,  qns  ope  linniana, 
pnta  tpecu,  inclliit  dncta  snnt :  sed 
qnae  tpoote  lua  in  amneni  influnnt. 
Non  eit  antem  dubium,  qnin  loqua- 
tnr  de  Peremni  anspicio:  qnod  di- 
cebatur,  qnotles  qnii  amnem,  ant 
aquam,  qn«B  ex  sacro  oritur,  anspi- 
cato  transit.  Ex  sacro,  lioc  cst,  ex 
capite  fontis.  Nam  capita  omnium 
fontium  sacra.  Contra  qnse  ex  cas- 
tcllis  aat  diWdiculis  derivatnr,  non 
est  sacra.  Vide  in  *  Petronia.'  Non 
inediocriter  studiosos  jnverimns,  qni 
tam  utilem  locum,  cnm  contineat  in 
se  egregiam  antiqattatis  cognitionem, 
emeodavimus,  atqne  iUu8tra\  iinus. 
Jm.  &a/. 

ManaliifonB]  Locns  corrnptitsirous, 
qui  ex  restitutione  Scaligeri  ita  le- 
gendus:  AfoiMits  fon»  appeUatur  ab 
Auguribua  puieuM  perenni»,  neque  iawun 
epeeu  tneiliitne  cieiuT^  quia  fiumen  id 
auMpuaiur^  quod  eua  eponie  in  amuem 
infUit»  Ad  anspicandum,  inquit,  flu- 
mina  non  prosunt,  qatt  ope  liumana, 
puta  specn,  inciliis  dncta  sunt,  sed 
qu»  sponte  sua  in  amnem,  boc  est, 
Tyberim  influnnt;  non  est  antem 
dttbinm,  quin  loquatur  de  Peremni 
ausplcio,  quod  dicebatnr  quoties  quis 
Mnnem,  aut  aquam,  qne  ex  sacro 


oritur,  anspicato  transibat.  £x 
cro,  id  est,  ex  capite  fontis.  Nam 
capita  omoinm  fontinm  sacra.  *  Nunc 
ad  aqus  lene  capnt  sacrs.'  Horar. 
Contra,  qnm  ex  castellis  ant  dividi- 
cnlis  dcrivatnr,  non  est  sacra.  Vide 
'  Petronia/  Dae, 

*  MamdemlapiJem]  Fnlgent.  PU- 
ciades  dc  locis  obscuris :  '  LAbeo,' 
inqnit,  *  qui  disciplinas  Etruscas  T»- 
getis  et  Baccbetidis  15.  volnminib. 
explana? it,  ita  ait :  '  Fibrae  Jecorta 
sandaracei  coloris  dnm  fiant,  mana^ 
les  tunc  vereri  opiis  est  petras,'  id 
est,  qnas  antiqni  «olebant  in  mo- 
dum  cylindrornm  per  limites  trahere 
pro  plufiaB  commutandainopia.'iia<. 

Manalem  tapidem']  Immo:  Mauaie 
jmtabant  etu  otiiMm  orcL  Ita  enisB 
nnlla  controversia  legendnm.  Manmi^ 
seu  Manaie  eleganter  ostiom  maiiiuiB. 
Inde  manale  sscrum  erat  sacrvia 
Deomro  manium.  Varro  de  vita  po- 
puii  Roroani  libro  ii.  *  Urceolaoi, 
aquae  manale  vocamns,  qnod  eo  aqua 
in  trollenm  efi^nndator:  unde  Mana- 
lis  lapis  appellatur  In  pontificaUboa 
sacris,  qui  tunc  moretnr,  cnm  plovise 
exoptantnr.  Ita  apnd  antiqniaaiiiio« 
manale,  sacrnm  vocari  qnis  non  no- 
verit,  unde  nomen  illias^  Hspc 
Varfo :  ex  cojus  verbis  novimua  *  mm- 
nale '  sacrum  etiam  significare,  ciiin 
hic  etiam  ostinm  inferorum  expona- 
tur  a  Festo.  Sed  de  eodera  ntroiii- 
que  intelligere  non  dnbito,  qnamvia 
diverse  ab  ntroque  expooatnr.    Lo- 


OE   VERBORUM    S16N1FICAT10NB   LIB.   XI. 


883 


per^  qaod  animas  inferorum '  ad  superos  manarent,  qui 
dicuntur  manes.  Manalem  etiam  *  lapidem  vocabant 
petram  quandaroy  quoe  erat  extra  portam  Capenam 
juxta  £edem  Martis^  quam,  cum  propter  nimiam  siccita- 
tem  in  urbem  protralierent»^  insequebatur  pluvia  statim : 
eumque,  quod  aquas  manaret^  manalem  lapidem  dixere. 
Manare"^  dicitur^cnm  humor  ex  integro,  sed  non  solido 


^**^^**'»**^^ 


8  '  L.  m.  ptrtraJterent :  qood  rectios  est  qaam  proirahereni.*  Fnl.  UrsiD. 


SOTJE 


cns  hic  Varronis  egrei^iiis,  qnem  pro- 
daximoi,  corroptissimns  extat  apod 
Noninm :  et  coofosns  cnm  altero 
ejusdem  aoctoris,  qai  priore  loco  ci- 
tatar.  Nam  ita  legitur  apod  No- 
nium,  ubi  explicat  qoidsit  Trolleum : 
'  nonqn»  Inxuriae  cansa  esse  parata: 
ejos  nrceolum  aqnse  manalem  voca- 
Bus/  Legendnm  ciiim:  non  qum 
litxuria  cauaaa  eiteni  paraia:  et  ii. 
Orceolum,  a^um  numale  vocamuSf  Ifc, 
Sed  faUitnr  Varro  in  etjrmologiis,  et 
saepc,  etiam  aliqoando  prndens  sci- 
ena.  Nam'  non  a  numando,  sed  a  mu' 
nibut  dictum:  estqoe  id  vas,  quod 
postea  aquimanile  vocatnm :  ut  H- 
brale  et  librile  ntrnmqne  dicebatur. 
Olossariom :  *  Aquimanile,  xh^^^^** 
Diatortios,  in  Pandectis  Florenti- 
Bia  lib.  f  II.  de  supell.  leg.  AquiminoU, 
Jos.  Seal. 

MoMolem  Uipidem\  Non  a  maiiaKdo, 
nt  pntat  Panlns,  sed  a  Dii»  Mamhu», 
£t  non  male  forsan  Scaliger,  qul  le* 
git :  Mmud€  fultabant  eeee  oitium  Orei» 
Manal,  seu,  manak  eleganter  ostinm 
nianiam :  nt  *  manale  sacram/  sacrom 
l>eornm  Manium :  tamen  nibil  mn- 
tandnm.  Dae, 

*  Manalem  etiam']  Folgentins :  '  La- 
beo,  qoi  dlscipltnas  Etroscas  Tage- 
tis  et  Bacidis  qoindecim  volomini- 
basexplicavit,ita  scribit :' '  Fibrse  jo- 
elnoris  sandaracei  coloris  dnm  fnant, 
manales  tnnc  verrere  opus  est  pe- 


tras.' '  Deinde  FolgeatUia  explicat : 
<  hoc  est,'  inqnlty  '  qnas  antiqoi  sole- 
bant  in  modum  cylindrornm  per  li- 
roites  trahere  pro  ploviae  commotan- 
da  inopia.'  Joi.  ScaL 

^  Mauare^  Festus  videtur  a  majiaii- 
do  dedncere  mane :  postea  a  maturef 
unde  Matuta  dicta  est.  Alio  loco  a 
I>tts  mauibue :  sive  qnod  mana  bona 
dinerentur :  nnde  Matuta,  et  matura 
dicnntnr.  Varro  lib.  v.  <  Diei  prin- 
cipium  mane,  qnod  tnm  manet  dies 
ab  oriente :  nisl  potius  quod  bonnm 
antiqni  dicebant  manom.'  Vide '  Ma- 
ter  Matota.'  Ant,  Aug, 

Aronare]  De  eo  dicltor,  qnod  ex 
integro  liqnido  floit  a  Orseco  fuu^hp^ 
quod  liquidum  et  raruni  signtficat. 
Alii  dedncont  a  vafta  qood  x*^^  h^ 
fia,  floxom,  ioterpretator  Hesycb. 
Dac. 

Manare]  Sopple  ita:  Manare  iolm 
soli^os  eue  antiqmoi  dicere  ait^  cum  mdie 
orientis  radU  iptendorem  jacere  ceepiS' 
$ent:  atque  ideo  primum  diH  tempus 
mane  dictum :  quamtia  magia  id  di dhcry 
quod  ^Romtm  6oaiim  dicebant :  unde  eat 
maiure :  quod  id  bonumy  qkod  maiurum : 
unde  et  Matuta  dieitur.  Qood  Festns 
dicit  aii,  intelligit  de  Verrio,  ut 
ssepe.  Joi.  Seal, 

Manare  aolem\  Idem  Varr.  Ilb.  v. 
*Diel  princlpium  mane,  qood  tnm 
raanat  dies  ab  Orlente,  nisl  potius, 
qnod  bonom  antiqui  dicebant  manum* 


884  SBXTI   POMPKII   PBSTI 

Dimis  per  minimas  auas  partes  erampit :  qiiod  ex  Gneco 
trahitiir  :  qoia  illi  noa  satis  solidam  futviir  dicnnt. 

Manare  solem  antiqui  dicebaot,  cam  solis  orientis  radii 
splendorem  jacere  coepissent,  a  qao  dictum  potabant 
niane.  Alii  dictum  mane  putabant  ab  eo,  qood  mannm 
bonam  dicebant. 

Manare  $olem  tunc  solitos  esse  antiqoos  dicere,  aii  [Fbst. 
Ferritts,  cam  solis  orientis  radii  splendorem  jacere  cctpis- 
sent;  atque  ideo  primum  diei  tempus,  mane  dictum,  quam^ 
vis  magis  id  dicitur,'  quod  manum  bonum  dicebant  a  mane^ 
id  est,  a  mature :  qaod  id  bonum  est,  quod  maturum  est : 
unde  et  matata  dic^a  quoque  videtur  mater. 

Mane  a  Diis  manibas^  dixerunt,  nam  mana'*'  bona  [Paul. 
dicitur :  unde  et  mater  matura,  et  poma  matura. 

Manceps*"  dicitur,  quod  manu  capiatur.  '■  Manceps  did- 
tur,  qui  quid  a  populo  emit,  conducitve,  quia  manu  sub- 
lata  significat  se  auctorem  emptionis  esse  :  qui  idem 
prass  dicitur,  quia  tam  debet  prsstare  qnod  promisity 
quam  is,  qui  pro  eo  praes  factus.'^ 


9  £d.  Scal.  od  dieiiur.^lO  Vef.  lib.  Maiiia. — 11  Lefendtiin  monent  Seal. 
Dac.  capiat. — 12  Ed.  Scal.  praaiare  popnlo  q.  p.  q.  i,  q.  p.  e,  p,  fachu  est:  qoB 
legenda  uionet  Dac.  ut  viri  docti,  9110111  m  pro  quo  prae  factug  eei» 

SOTJE 

Ad  cnjmmodi  religionem  6r»ci,  cum     Nonne  Lencotbea  nominala  a  Grsela, 
liimen  affertnr,   folent   dicere   ^ms     Matntaliabetiir  a  nostris?*  A 


kffeMif.*     Alii   a  dita  MMiit6iit.    Sed     eliam  malanii,  qnaai  wmmnu.    £t8i 
▼erotimilina  est  a  fmmatf  dtci,  boc  e»t|     quidam   a  mamla,  qnasl 


bonns,  clamsy  luciAu.    Ita  Macrob«  Idem. 

lib.  I.  Saturn.  cap.  S.   et   Servioa  «  itfanccps]   Legc»  mmuepa  tfidfar 

Aneid.  lib.  III.  *  Manare '  anlero  so«  qmd  mmu  eupieU ;  est  aatem  qnaai 

lem,  quia  Vcteres  loci  ei  igni  fluorem  mamicipi,  qnia  roann  anblata  ac  pln- 


adtribuebant,  ut   alibl   diciuni   eat.  ris  esse  lacitatnro  sifnificabat.    Snb- 

Deu,  lata  enim  niann  vel  digito  licitatkmes 

^  Mune  •  Dtif  mtmHm»]  Vide  snpra  fiebant    Cicer.  111.  in  Verr.  '  Accnr- 

'  manare  solero.'    A  maume  dicla  ma*  runt  tamen  tutores  ad  teropiis,  dig»> 

termaiMta;  qnasi  manitfa,  converao  n  tum  tollit  Junins  palruns.'    Qna^  in 

in  #,  maiuta,    Qoae  fuit  Ino  Cadroi  fine  posita,  sic  legenda  sunt,  f««m  ts 

filift,  Leneotliea  a  OrsBcis  dicta.    Ci-  pro  quo  prae  fuetu»  e$i :  nt  viri  docli. 

ccr.  I.  Tnscul.  <  Quid  Ino  Cadroi  filia  P  Dac. 


' 


DB  VBRHORUAI  810NIPIGATI0NB   LIB.   XI. 


385 


Mancini  fana''"^  appellabantar,  qnod  Manciniis  habuit 
insignem  domamy  qnce  pnblicata  est  eo  interfecto.'^ 

ManducQS/  effigies  in  pompa  antiquonim  inter  ceteras 
ridiculas  formidolosasqne  ire  solebat,'^  magnis  malis,  ac 
late  dehiscens,  et  ingentem  dentibus  sonitum  faciens,  de 
qua  Plautus  ait  in  Rudente :  Quid  si  aliquo  ad  ludos 
me  pro  manduco  locem  ?  Quapropter  ?  clare  '^  crepito 
dentibus. 

Manes  Dii  ^  ab  Auguribus  invocantur :  quod  hi  per  [Fbst* 


************* 


IS  Legendum  monent  Scal.  Dac.  Maneim  jyiaia:  ul  vet.  ed.— 14  Quidam 
▼et.  lib.  apiid  Scal.  interempU.  Vide  Notaf . — 15  *  L.  m.  Manduei  effigiit 
t»  pompa  aniiqwmm  imUr  ctteroM  fidicMJUu^Mmidoimuqae  res  ire  eolebai.*  FuIt. 
Vrsin.— 16  In  loco  Plauti  quidam  lib.  Qida  pal  elare* 


NOTiE 


^  Maneinifana']  Vetus  editio,  itfon- 
ciai  Ti/aia>  Qnare  ergo  mntatum 
eat?  TVofosnntilicefa.  lUcrgoin 
sna*  ledet,  nnde  Yi  dejecta  erat  hcc 
Yoz,  restitui  jnbeo.  Jm.  Seal, 

Mameimifami]  Lege:  Jfanciiii  7V«- 
(«.  Sic  sopra  pro  Ciirti  fana  restitui 
CMrti  Tifaia.  Tifata  sunt  lUceU. 
Haec  autem  potentes  domos  maxime 
commendabant.  Horat.  Od.  10.  lib. 
III.  *  Aodis  qno  strepitu  janna^  qno 
nemos  Inter  pnlcra  situm  tecta  re» 
mogiat  Ventis?'  Qnem  locnm  nti- 
nam  ne  attigisset  ▼irelegantissimus 
Tui.  Fab.qni  reseril>eodnm  esse  con- 
iMidit  9Meii  neauit.  Nempc  queie  e«N« 
titm  Nam  sie  loci  vennstas  perit,  et 
sMat  aliqoid  qnod  erndius  anres 
Yoloerat.  Hojus  loci  Hn»  erat :  *  An- 
dia  qno  strepitu  janna,  qoo  strepito 
oaoios  remogiat  ventis.'  Ita  ut  etre* 
jnhi  et  remMgiai  ventis  repeUntnr 
ka^  Moanv.  Atqne  id  ego  qnidem  eo 
libcnter  «t  studiose  moneo,  ut  a  qoo 
▼oloos,  ab  eodem  remedinm  etiam 
vldeotnr  aUatom.  Nibil  enim  in  hisce 
litcria  delicatioribus  possum,  si  pos- 
snm  aliqnidy  qnod  non  viro  ilU  acntis- 
simo  meiqoe  amaotissimo  acceptnm 
debeat  referri.  Dac, 

Delpk,  ei  Yar,  Cla$.  Pomp. 


*  ilf(0uiHciit]  Liber  antiquns  Folvil 
Ursini,  manduei  efigiee,  Locns  Plao- 
tl  Rndent.  ii.  6.  *  Ch.  Qoid  sl  aliquo 
ad  Indos  me  pro  mandnco  locem? 
La.  Qoaproptar?  Ch.  Qnia  pol  clare 
crepito  dentibus.'  Honc  /Aopfiok»- 
KMuv  Orcci  vocant.  De  eo  intelli- 
gendns  hic  locns  Jnvenalis  Sat.  iii. 

*  tandemque  redit  ad  pnlpita  notnm 
Exodinmi  cnm  personsB  paUentis 
hiatnm  In  gremlo  matrts  formidat 
rosticns  iofans.'    Vide  'Citeria'  et 

*  Petreia.'  Idem, 

'  Manee  Dii]  Festi  verba  mntiU  ex 
Panli  cpitome  sarcirl  possunt  pancis 
exceptis.  iiiii.  Awg, 

Manee  DO]  Manes  a  mmio,  I.  e.  bono ; 
qnod  boni  sint.  Alii  per  antiphraaiu 
quia  immaiies.  Prior  sententise  favety 
qnod  ii  Oraecis  xf^^*  i*  ^idictl 
sunt.  £t  «aiitfs  lingua  Sacrorum  pro 
NMai,  nt  '  sacres '  pro  '  sacrt,'  *  pa- 
trimes/  '  matrimes/  pro  '  patrimi/ 
'  matrimi/  et  alia  multa.  Porro  qni 
proprie  ilfaacs  dicti  fuerint  magna 
inter  emditos  qnsestio  fiiit ;  aliis  alia 
existimantibns.  De  iis  molta  Plato, 
Plotioosy  Porphyrius,  ProduSy  Apo- 
leiosy  Sce,  NoUoilnm  aoUm  Ulnd 
Melm  Ub«  i.  '  AngilsB/  Inqoit,  '  Ma- 
Feat.  2  B 


880 


SEXTI    POMPBII   FASTI 


omnia  lelheria  terrenaque  manare  credebantur,  Item  Dfi 
5ifperi  atqae  iaferi  dicebantur :  quos  ideo  invocabaut  Au- 
gures  qnod  hi  exiUimabantur  favere  vii€i  bominit. 

Manes  Dii  ab  Anguribus  Tocabantur,  quod  eos  [Paul. 
per  omnia  manare  credebant,  eosque  Deos  snperos  atque 
inferos  dicebant. 

Manuos'7i  ia  carminibus  saliaribus  JSiius  Stilo"  signifi- 


17  Conjicit  Dftc.  Jtfmet  vel  Mmuu:  scd  ailiil  •ffirmat— 18  Vef.lib.iiKre. 
Htu  ve\  Aieiut. 

SOTJE 


nef  tantum  Deos  pateaty  per  eoa 
dejerant,  eos  ut  orecnla  consulunt, 
precati  qua  ▼olnnt ;  ubl  tumulis  incu- 
biiere,  pro  retponsis  ferunt  somnia.* 
Qu»  verba,  ex  Herodoto  fere  tran- 
scripta,  ab  eodem  Herodoto  Incem 
capient,  qui  In  Melpomene,  nbi  de 
Nasainonibns,  ita  scribit:  *Ofa»^vart 
fihf  rohf  Trapit  a^i  Mpas  duuuoTdrwt 
KtA  itpiarovs  KtyofUi^ovs  ywMm  ro6' 
rousy  ri¥  r^fjtfimv  i,irr6fJMW  ^Mwrc^mu 
84  M.  rmv  wptryiimw  ^ovriorm  ri  «r^^- 
▼o,  md  Karw^jifiwoi  ivucartucoifUBn^tu, 
rh  9*  hv  tBoicy  iy  rp  ^i,  ro^^  xp'^^ 
hcg,  roCrmir  rwy  r^ftfiw,  Scc.  •Per 
defuoctos,  quijustissiroi  atqneoptlmi 
apnd  illos  foisse  dicuntnr,  jnrant,  il- 
lorum  sepolcre  tangentes :  divinant  ad 
soorom  accedentes  monnmenta,  et 
illic,  ubi  preces  peregernnt,  indor- 
miunt,  nbi  qnodcumqne  per  qnietem 
iBsomnium  Yidernnt,  eo  otnntnr.'  Ut 
▼ides,  Mela  manfs  vocavit,  qnos  He- 
rodotos  jnstisslmos  atqne  optimos  vU 
ta  defunctos.  Qni  viri  quoniam  in  In- 
ferisdegere  putabantor,  indePlininSy 
com  haec  a  Mela  accepisset,  sic  mu- 
tavit,  AMgUa  vrfero$  tantum  cohaU, 
£t  post  Plinium  Solinns,  AugiUB  vero 
ooloi  ooUmi  Uifero$,  Ita  enlm  et  Pli- 
nius  et  Solinns  interpretandi :  sed 
qni  vere  Manet  fnerint  omnium  opti- 
me  intellexit  illnstr*  Hnetins,  qni  in 
doctiss.  suis  in  Ortgencm  obaervatio- 


nibua  ostendit  ▼etnsttsitmos  Cbal- 
d»os  et  ^gyptios  astrologoa  fortnnae 
sortem  Lunae  trlbnisse,  nt  daemonls 
sortem  Soli,  hnic  res  ad  animnm  per« 
tinentea,  illi  res  corporeas  ear«  esse 
exlstimantes.  Inde  Vettius  Valeas 
lib.  IV.  AnthoK  cap.  5.  docet  Looan 
esae  fortnnam  in  potestate  habcntem 
corpns  et  spirituro,  Solem  Tero  esse 
ttientem  et  dsBmonem  animas  ad  res 
gerendas  excitantem  et  moventcm. 
Inde  Sol,  qol  mens  est,  et  genins,  sive 
dsmon,  ut  vertnnt  lxz.  Interpretes, 
Hebrasis  meni  dictns,  nt  in  Ulo  IsaiK : 
*et  impletis  menl  llbamen  ;'  et  ntest 
apud  Origenem  Xarpc^oi^f  /npl,  ex 
origine  imiac,  id  est  wmerart:  qnia 
Sol  temporibiis  nnmerandis  et  divi- 
dendis  preest.  Atqni  sors  daemonis 
seu  genii,  *  cnjna  in  tutela  nt  qubque 
natns  est»  vivit,'  nt  ait  Censorinns. 
£t  *natale  comes  qut  temperal  as- 
trnm,'  nt  loqnitur  Horatius,  tribne- 
batnr  Soli  ab  anUqnls  aatronomicB 
disciplinae  magistris,  et  Sol  ipse  Die- 
mon  appellabatnr.  Macrob*  lib.  i.Sa- 
turn.  c.  19.  Quemadmodnm  mntem 
in  illo  IsaisB  cap«LXV.  vs.  11.  'Qoipo- 
nitis  mensam  Gad,'  (lxx.  Interpre- 
tes  rp  n^x9i)  '  *<  impletis  meai  liba- 
men,'  pro  Lona  sortem  ipsi  tribntami 
fortunam  nimtrnm,  propheta  expres- 
sit ;  ita  ad  significandnm  Solera,  sor- 
tem  Soli  deputatam,  Dsmonem  sci- 


DB   VERBORUM   8I6NIP1CATI0NB   LIB.   XI. 


887 


care  ait  bonos,  et  inferi  Dii  '9  manes  pro  bonis  dicnntnr  a 
suppliciter  eos  venerantibns^  propter  metnm  mortis ;  ut 
immanes  quoqne  pro  valde  non  bonis  dicuntur. 

Maniae'*  turpes,  deformesque  personae.  Manias  [Fbst. 
j^lius  Stilo  dici  ait^^  ficta  qnsedam  ex  farina  in  hominum 
figuras,  quia  turpes  fiant,  quas  alii  maniolas  appellant.' 
Manias  autem,  quas  nutricos  minitantnr  pneris  parvulis, 
esse  larvas,  id  est,  manes,  quos  Deos  Deasque  putabant, 
quosque  ab  inferis  ad  superos  emanare  credebantj  ut 
Mania  est  eorum  avia^  materve.  Sunt  enim  ntriusque 
opinionis  auctores. 

Manius'  agrum^  Nemorensem  Dianee  consecravit,  a  quo 


19  Qnidam  vet.  lib.  iitferi  unde  cKi.— 20  Al.  diemU.-^l  Al.  tocajii.— 2  Pro 
agrum  Vett.  edd.  JEgertHM.    Vide  Notas. 


NOT« 


licet,  »eii  meni^  votavit.  Adeoqiie  ex 
ment  Hebraico  prodiit  Grsecani  meni 
Dsemoii,  seu  geuias,  qai  et  Sol,  nnde 
fi^«s,  £olice  /iSyfs,  hinc  Latini  mmest 
qui  et  Genii.  Serv.  vi.  £neid.  <  Ergo 
iDaoes  genioB  dicit  quos  cnm  vita  sor- 
timnr.'  Dae, 

*  MoMWis]  Forsan  legendam  vei 
manee,  vel  manoe:  nam  maniM  dicebant 
pro  imiiiiif ;  a  quo  tmmdnif.  In  car- 
mine  saliarl  est  *  Cerns  manua/  i.  e. 
*  Creator  bonns,'  *  bonns  genins.' 
Qood  bic  forsan  alhidit  Festus.  Nihil 
tamen  affirmo,  uam  maniitM  dici  qui- 
dem  potait.  Idem, 

^  ilfaattf]  Non  solam  terricnlamen- 
ta  infantium,  sed  et  lactentinm  Deos 
praesides  ita  vocabant.  Itaqne  et 
Varro  '  Caninam'  et  *  Rnminam'  in- 
ter  Manias  censpt.  Cujiis  hspc  ver- 
ba :  <Cato  de  liberis  edncandis :  Hisce 
Maniabus  lacte  iit,non  vino:  Cuninae, 
propt^  cnnas :  Rnmin»,  propter  rn- 
mam/  &c.  Male  apnd  Noniam  ma» 
nihu»,  Jos.Scai. 

JfoKur]  Fignrae  qasdam  ex  farina 


a  niitrieibna  fictse,  nt  terricalamenta 
infantibns  objicerent,  mania  dictae  a 
Mtada^  Deorum  manitim  matre  vcl 
avia.  Glossa?  Isidorl, '  Maniss  fomi- 
dinnm  imagines.'  Erant  et  Maniae 
Deae  lactentinm  praesides :  itaqae 
Varro  Cuninam  et  Rnminam  inter 
Maniaa  recenset  ex  Catone  his  ver- 
bis :  *  Cato  de  liberis  edncandis :  biace 
Maniabus  lacte  fit,  non  vino ;  Cuninc 
propter  cnnas,  Rnminas  propter  Ru- 
mam,  id  «st,  prisco  vocabnlo  mam- 
mam.'  Quod  infra  legitar.  Id  eei, 
manee  quoSy  panlo  aliter  in  sched. '  Id 
est,  manes  I>eos  Deasqne,  qni  ant  ab 
inferis  ad  snperos  manant,  ant  Ma- 
nia  est  eornm  avia  mateniay  aunt 
enim,'  &c.  Dae, 

*  ManiMa]  £t  hsc  quoqne  male  ac- 
cepta  sunt,  non  a  Pau4o,  sed  ab  infe- 
rioris  aetatis  hominibas  barbaris.  In 
veteribus  enim  .editionibns  legitnr, 
itfifliitMS  iE^eWi»  Nemorenaem  Diana 
etmseeravii.  Ego.iego,  Hfanttts  Age» 
riU8  Nemorenseiji-^Dianam  conseeravii, 
Hic  <;of(Sfdrar^st,  &^i8p^a«ro,  signnm 


I 


388 


BBXTI  POMPBII  FB8TI 


mnlti  et  clari  viri  orti  ront,  et  per  miiltos  annos  fneniiit, 
unde  pToyerbiiiin :  Malli  Manii  AriciK>    Asinus »  Ca- 


S  Asinim  ed.  Scal.  in  cajoi  marg.  vir  qaidam  doct.  conj.  Smnuu. 

NOTJE 
Di»n«  poiuit.  Notnm  est  Nemoren-     roam  potntsset  anferre,  monomachia 


aem  Dianaro  Aricinam  dici :  et  regem 
Nemorensem  ejns  •acerdotem.  Jm. 

SeaJU 

Jlfaatiu]  SchedK,  Jtfoiiiiif  ^feri . . . 
HesMreM.  Vett.  Edd.  Maiiiw  JEge- 
riuM  Nem,  ^.  Legendnm  illaiiiHe  A- 
gerum  Nemoreuem  IHtmam  eoaMcrartt. 
Et  ita  optime  Scaliger.  Consecrartl 
est,  AfiS^nro,  signom  Dians  posnit. 
Notnm  ett  Nemorensem  Dianam  A- 
riclnam  dici,  et  regem  Nemorensem 
ejns  Sacerdotem.  Soeton.  Caligni. 
cap.  S5.  *  Neroorensi  regi,  qnod  mnl- 
tos  jam  annos  potiretor  sacerdotio, 
validiorem  adversarinm  snbomavit.' 
Nemorensis  DiansB  nemns  et  ritnm 
describit  Strab.  lib.  v.  Cajns  locam, 
qaia  male  ab  interpretibas  acceptas 
est,  ego  sic  terto  :  *  Dianinm  antem 
qaod  vocant  nemns,  in  sinistra  parte 
viB  cst,  qna  ez  Aricia  ad  fanum  Dia* 
nc  Arlcinse  conscenditnr.  Ibiqne 
Dianas  TanrlcsB  signnm  consecratum 
fernnt.  Nam  et  Barbaricus  et  Scy- 
thicus  mos  apad  illud  fannm  obtinet. 
Perfnga  enim  ibl  constitnitnr  sacer- 
dos,  qui  sacerdotem  priorem  soa  trn- 
cidaverit  mann,  atrictoque  semper 
gladio  est,  insoltus  timens,  ad  eos 
propnlsandos  paratns.'  Plenins,  sed 
paolo  aliter,  de  eadem  re  Servius  vi. 
JEneid.  *  Orestes,'  inquit,  '  post  oc- 
eltnm  regem  Thoantem  in  regione 
Tanrlca,  cam  iorore  Ipbigenia,  nt  su- 


cum  fngitiYO  teropli  sacerdote  dimi- 
caret ;  nam  fagitivns  illic  crat  sacer- 
dos  ad  pristinc  imaginem  fngv.  Di- 
roicandi  autero  dabatur  facultas,qnasi 
ad  pristini  sacrificii  reparationem/ 
H»c  SerYiut.  Hune  morem  tangit 
Ovid.  lib.  I.  de  arte: '  Ecce  suburba- 
nse  templum  Nemorale  Dians,  Par« 
taqne  per  gladlos  regna  nocente  nta- 
nu.'  Inde  satls  liqnet  Latinos  Ari- 
cinc  DlanseTemplum  vocasse  Nemm, 
et  Ipaam  DMDunn  NemereifeewL,  Atqui 
apud  Strabonem  ita  locnm  accepe- 
runt  interpretes,  qnaal  de  Dinnss  Syl- 
va ;  ita  eniro  interpretata  snnt :  DHOMr 
fMod  vocottl  iieanis:  cum  potiua  ▼ertere 
debuissent  Dimkmj  aive  Dime  f«n- 
pkm,  quod  voetmt  Nemme,  Quod  etSal- 
masio  video  in  mentem  venisse.  Qni 
et  in  verbitStrabonlSypro  iofafiabmonf 
cls  r^ff  *Apiic(n|s  I^v»  recte  emendavit, 
iu^afiau^^s.  Tiit  d^  ^Apucbnte  rh  t*^, 
Qoare  slc  vertendnmt  *  Dianiom  an- 
tem,  quod  vocant  nemns,  in  sinistra 
parte  visB  est  qna  ex  Aricia  conscen- 
ditar.  Estque  Diann  Aricinss  tem- 
plum.'  Strabo  eoim  hts  verbia  expli- 
cat  vocem  'AprsfiurUnr,  Dianium,  id 
est,  Dianse  templum,  &c.  Ego  oUm 
existimaveram  alteram  lectionem 
stare  posse,  sed  de  alio  qnodam  fano 
Dianc  verba  illa  Intelligenda,  qnasi 
disitset  Strabo,  Nemus  illnd,  sive 
tempinro  Dianss  Nemorensis,  essc  in 


pra  dizimns,  fugit,  et  Dianse  simnla-  sinistra  parte  visp,  qua  ad  fanum  alind 

crnm  inde  sublatnm  haud  longe  ab  ejusdemDian«conscendebatnr,qnod 

Aricia  collocavit    In  hujns  templo,  fanam  ad  dextram  tiwdem  vise  si- 

post   mutatnm  ritum  sacrificiorum,  tumfoerit.  Nunc  vero  Salmaaii  con- 

f oit  arbor  qmedam  de  qua  infringi  ra-  jectnram  unice  amplector.  Doc. 

ranm  non  licebat :  dabatnr  autem  fo-  ^  MuUi  Manii  Anew}  Hoc  est,  nt 

gitivU  potestas,  ut  si  quis  exinde  ra-  interpretatur  Fcstus,  mnlti  clari  viri 


DE   VBRBORUM   SIGNIFIGATIONB    LIB.   XI. 


389 


pito  longe  aliter  sentit :  ait  enim  tarpes  et  doformes  sig- 
nificari :  qnia  maniae  dicuntur  deformes  persondB,  et  Ari- 
cia9  genus  panis  fieri,  quod  manici  appellatur> 

Manius^  praenomen  dictum  est  ab  eo,  quod  mane  [Paul. 
quis  initio  natus  sit :  ut  Lucius^  qui  luce. 

ManlisB  gentis ""  patriciae  decreto  nemo  ex  ea  Marcus  ap- 
pellatur,  quod  M.  Manlius^  qui  Capitolium  a  Gallis  de- 
fenderat,  cum  regnum  affectasset,  damnatus,  necatusque 
est. 

Mansucium,^ '  edacemi  a  mandendo  scilicet. 

Mansues  ®  pro  mansuetus.  • 

Mansues  pro  mansuetus  dixit  M.  Cato  in  epistola  [Fest. 
ad  • .  •  mansues  ad. . .  • 

Mansuetum  p  ad  manum  venire  suetum :  alii  aiunt  mansue- 


^*^***^*^^^^ 


4  Legendum  monet  Dac.  911«  maiim  |Kiiie«  appW^oNlitr.   lo  ed.  Scal.  exUt 
qmd  omti  appeUaniur, — 5  Al.  ilfaniiiciiiii. 

NOT^ 


mc  fortes  Ariciip,  vel,  tit  Afinas  Ca- 
pito^  nmlti  viri  torpes  et  deforroes, 
qnasi  manie,  figurae  deformes.  Feiti 
expHcatlo  non  potest  ei  displicere, 
qni  meminerit  sacerdotinm  Arcina 
M>iaM<B  sola  virlnte  potnisse  parari  et 
conservari.  Scd  Ateii  Capltonis  sen- 
tentiam  juvat  hic  locus  Persii  Sat.  vi. 
*  accedo  Bovillas,  Clivnmqne  ad  Vir- 
bi :  praesto  est  mihi  Manins  haeres. 
Progenies  terrae !'  Nam  cum  de  clivo 
Aricino  loqnatnr,  Maniam  *potiu8, 
qnam  alium  nominavit.  Ibi  etiam 
▼etus  interpres  :  '  Manium  dicit  de- 
formem  et  ignotnm  honiinem,  eo  quod 
Maniae  dicuntur  indecori  vultns  per- 
•onse,  qnibus  pneri  terrentur.'  Idem, 

I  JlfaKtiij]  Verbnm  miKo  videtnr 
adjectnm.  Varro  lib.  viii.  <  Forsitan 
ftt>  eo,  qui  mane  natns  diceretnr,  ut 
is  Manios  esset,  nt  qui  laci,  Lucius.' 
Fui.  Uriin. 

»  ManUa  gentiti]  Vide  Liviam  lib. 
▼I.  et  Dionero  lib.  u.  Inde  Muso- 
nias  apad  Qelliam  lib.  iz.  cap.  2. 


^Simili  antem/  inqoit,  'exemploex 
contraria  specie  anliquos  Romano- 
riim  andio  prsenomina  patriciornm 
quornmdam  male  de  repnblica  meri- 
torum,  et  ob  eam  causam  capite  dam- 
natorum,  censnisse,  ne  cui  ejnsdem 
gentis  patricio  inderentur,  ut  voca- 
bula  quoqne  eoruni  defaniata  atque 
demortua  cum  ipsis  viderentur.' 
Dac, 

"  ilfaMtfdicifi]  Al.  Alansucum,  pro 
maiMfiiaiin,  d  rootato  in  s»  quod  raris- 
simum  est.  Manducua  et  manduco  edax, 
a  numdendo  vel  maii</M«aiulo.  In  Atel- 
lana  Pomponii :  '  Magnus  manducus 
camelus  cantherins.*  Idem. 

«  Mantues]  Plaut.  Asin.  i.  2. '  Red- 
damego  te,  ex  fera,fame  roansuetem, 
me  specta  modo.'  Idem, 

Maniuee  pro  mansuetut]  In  verbis 
Catonis  eruendis  nibil  jnvant  scheds. 
Idem, 

p  itfaiisiitf^tim]  Proprie  de  feris  di- 
citnr,  qusB  mannm  patiuntur,  quasi 
manu,  i.  manuiy  soetum.  Idem. 


m 


8RXTI    POMPUli   PB8TI 


tom  dictum,  neque  ex  misericordia  mcestum,  neque  ex 

cradelitate  ssBVum,  sed  modestia  temperatum.      [Paul. 
Mantare^"!  saepe  manere.  Ca&cilius  in  epistola :  Jam  [Fkst. 

ore  adeo  manta.     Jam  boc  vide  ceecus . . .  animum  ad^ 

ventus  angit.^ 
Afanticularia*^  dicuntur  ea,  quss  frequenter  in  usu  [Paul. 

babentuTy  et  quasi  manu  tractantur :  frequens  enim  anti- 

quis  ad  manus  tergendas  usus  fuit  mantiliorum,  unde  bsec 

traliituT  similitudo. 
Manticularum  *  usus  pauperibus  in  nummis  recon-  [Fsst. 


6  Verba  Cscilii  ita  legenda  monet  Scal.  Jam  ohe  «le».*  wumtm  jam :  km 
vUe  Ut  eacus  antiiiKm  adveniuM  angit. 


NOTiE 


1  Maniare]    Plaut.  Poennl.  i.  S. 

*  Qnia  beros  nos  apnd  «dem  Venerls 
mantat.'  £t  allbi  sspe.  Scbede: 
'  jam  ne  adeo,  roanta/  Sce,  Idem, 

'  Mamtieularitt']  Quae  ad  roannm 
tnnt  Koi  wp^xnpa^  a  mauticulls  ducta 
siroilitudlney  qnia  cnm  ils  manns  ex- 
tergeantur,  ut  frequenter  manibus 
adhvreant  necesse  est.  Idem. 

*  Manticularum}  Qnot  verba  Pacn- 
vii,  totidem  fere  monstra  errornm : 
et  tameu  pnlcherrlmam  prisci  sermo- 
nis  notionem  in  se  conlinent.  Age 
igltur  ita  legamiis  :  PacuviuM :  Ad 
manticukmduni  astu  aggreditor»  scite 
quid  prome,  erue,  Item  :  Educ,  t,  mttn" 
ticulator :  ita  me  facti  oppreesit  jugo. 
ilem  deinde :  Aggreditur  astu  regem, 
nuintietdandum  est  hic  mihi,  Et :  Ma^ 
chinam  ordiris  noram,  Manticulatam 
astUf  sanctiora  adicis  Jurandajura  . . . 
Planius  hoc  significare  tidetur, . . .  quU 
hus  quotidie  Parva  noxa  extergeantur, 

*  Planins/  inqnit  Fcstiis,  <  hoc  slgnifi- 
care  videtiir/  et  qnasl  notionem  ver- 
bi  in  eo  quod  seqnitur :  '  quibns  noxe 
extergeantur :'  hoc  est,  illis  verbis 
etymon  verbi  maniiculari  exprestit 
Pacuvius,  cum  extergendl  signlfica- 


tnm  adjecit.    Nam  mantilibns  exter* 
gentnr  manns,  qns  antiqnitns  dice- 
bantnr  Manticula,    Unde  MantiaiU- 
ria  qusecnmque  erant  ad  manum,  itol 
wpSx^tpa,  vocabant :  qnia  nlbil  magis 
ad  mannni,  qnaro  Mantile.    Sed  ver- 
ba  Pacnvii  conjnngamus;  MaehiHam 
ordiris   novan»,    manticuiatam    aotu,^ 
Sanctiora  adigis  juranda  jura^  quibus 
cotidie  Parva  moxa  extergeaniur, , . . 
pro  dicts,  emendavimns  adieist  quod 
dicebant  pro  adigis,  Notnm  est,  qoid 
sit   '  adigere  aliquem  jusjorandom/ 
et  quld  Gnccis  ^oirr^ff  Zpuot,  £Ie* 
ganter    et    qnasi    yv^ii:^  vapOi/iMH 
de6nivit  jnsjuranduro.  Quid  est  jns- 
jurandum  f    inantlley   quo    qaotldia- 
nae  noxe  extergentur.    Quod  fere, 
quamvis  alia  aUegoria  extnlit  Labe- 
rins :    *  Qnid  cst  ju^jurandam  ?  em- 
plastruni  seri»  alieni.'    In  illo  verso, 
Maehinamf  tfc,  deest  finis :  in  eodem, 
tr^ecta  erant  ex  dlvnlslone  membra, 
manticula  tactu,  au :  pro  manticulatam 
astu,    In  iUo   versu,  £</uc,  t,  verba 
llla,  ita  me  facti  oppressit  jugo^  Idem 
valent  ac  Plaatinnra  illud,  ita  me  iu 
ipso  articulo  oppressU,    In  ilio  versn, 
Aggreditur^  tertia  a  prlncipio  produ- 


DB   VERBORUM    S16NJF1GATI0NB   LIB.   XI. 


891 


dendis  etiam  nostro  saeculo  fuit^  unde  nianticulari  dice- 
bantur,  qui  furandi  gratia  manticulas  attrectabant.  Unde 
poet8&  pro  dolose  quid  agendo  usi  sunt  eo  verbo.  Paca- 
vius :  Ad  manticulandum  astu  aggreditur :  scit  enim  quid 
promeruerit.7 . .  •  modici  manticulatur. . . .  ita  me  facti  op* 
pressi  jugo.  Item  deiude :  Aggreditur  astu  regem ;  man- 
ticolandum  est  hic  mihi.  £t :  Machinam  ordiris  novam 
manticula^  tactn,  an  sanctiora  dicis  jurejuranda.  Plau- 
lus  hoc  significare  videtur,  quibus  cotidie  parvae  [Paul. 
noxse  extergeantur.9 
Mantisa  *  additamentum  dicitur  lingua  Tnsca/^  quod  pon- 


7  Vide  Notas  inf.— 8  Vir  doctns  in  inarg.  ed.  Scal.  coDJicit  Manftni/tf.— 0 
£x  schedii  add«ndam  monet  Dac.  Frequen»  enim  autiqui»  ad  manut  tergendas 
t/uU  manlieularum» — 10  Vet.  lib.  Oaca. 

NOTiE 


citur:  unde  indefinito  modOfAggre- 
diri,  Spero  eqaidem  hujiis  tam  egre- 
gii  loci  a  nobis  restituti  candidos  lec- 
tores  gratiam  relaturos.  Sed  illud 
praeterenndnm  non  est,  qnare  jure- 
jnrando  dixit  extergeri  noxao  qnoti- 
dianas.  AUusit  ergo  ad  satixfactio- 
nes,  qnae  6ebant,  cum  in  gratiam  re- 
dibatnr :  ejns  exeroplnm  halies  apnd 
Plautnm  Ampliitruone  :  *  Mane,  ar- 
bitratu  tno  josjurandum  <labo,  Me 
meam  pndicam  esse  nxorem  arbitra- 
rier.  Id  ego  si  fallo,  tnm  te,  snmine 
Jnppiter,  QiiaesOy  Amphitruoni  nt 
•emper  iratus  sies :'  et  mos  exigendi 
id  a  laesis,  seu  injuria  affecti»,  extat 
in  eadem  fabnla :  <  Ant  satisfaciat  mi- 
iii :  atque  adjaret  insuper,  Nolle  esse 
dicta,  quae  in  ine  insontem  protulit  :* 
ex  his  loculenter  illustratnr  insignis 
locus  Pacnvii.  Habes  et  in  Adelphis 
Terentii.  Jos.  Scal. 

Manticularum]  Mantica»  et  diminn- 
tive,  Manticulnf,  sonsr,  qnibus  instar 
perse  Veteres  utebantur,  et  inde 
nutntican  et  manticularif  furari  ct  do- 
lose  agere.  Gloss.  *  Manticnlariu», 
irArirnjf.*  '  Manticnlor  T«x»'<^f<»A"t*«*  I- 


tem  dolose  tentare.  Gloss.  Graeco- 
Lat.  *Tttipd(»f  tento,  manculor :'  dice- 
batur  etiam  et  manticulare,  Gloss.  Isl- 
dor.  '  Manticnlare,  frandare  vel  de- 
cipere.'  Nisi  ibi  etiam  niaMitctt^art 
sit  rescribendani.  Sed  nihil  necesse. 
Gloss.  Arabico-Lat.  '  Manticnlatio, 
fallacia  vel  lenocininm.'  Immo  etiam 
videri  potest  manticulari  dictum  fuis- 
se  pro  niantilia  sive  manticulas  colli- 
gere :  i.  rea  furtivas  convasare,  qno 
sensn  fere  Galli  dicunt,  plierlatoilette. 
Qnod  et  manuare  dixit  Laberlus,  a 
niamits,  id  est,  manipulis.  Gloss. 
'  Manua,  manipnlus.'  Item  Gloss. 
Graeco-Lat.  '  Spdi^fta,  manipnlns,  ma- 
nna,  dragma.'  Dac, 

<  Maniisa']  Non  est  Tnscum,  sed 
pnrum  putum  Latinnm:  MantiMa,  pro 
manutensa :  nt  *  manterium '  Varroni 
pro  *  mannterium  :'  'Tesnm'  antiqni 
pro  <  tensum '  dicebant,  et  '  pesum/ 
sen  '  pessum,'  pro  '  pensnni :'  ct 
*  passum '  pro  '  pansnm.'  Igitur  Man- 
tiiUt  seu  Mantiisa,  qnod  melius  est,  et 
extat  in  quibusdam  veteribus  editio- 
nibus,  dictom  pro  it/afiuleiisa,  pro  eo 
quod  mann   porrigitur,   praeter    id. 


m 


8BXTI   POMPEII   FB8TI 


deri  adjicitnri  sed  deterius,  et  qnod  sine  nllo  asn  est. 
Lucilius :  Mantisa  obsonia  vincit. 
Manubice**  Jovis  tres  dicnntur"  esse:  quarum  un»  snnt 
luinimce,  quas  moneant  placidaeque  sint:  alterse,  quae 
majores  sunt,  ac  veniant  cum  fragore,  discutiantque 
aut  divellant,  quce  a  Jove  sint,  et  consilio  Deorum  mitti 
existimentur :  tertiee  bis  ampliores,  qnas  cum  igne  ve- 
niant ;  et  qnanquam  nullum  sine  igne  fulgur  est,  bas  pro- 


^^  #^^#^#  ^^^^ 


11  Qaidam  lib.  cndmitwr :  et  moz  plcMttffiie  pro  pheidtfpti» 


SOTJE 


qaod  ad  poadiis  ezigitnr:  ottit  moii- 
tiia  caroy  vel  mantiim  menr,  x^V^' 
row  Kfitu,  Porrigitur  enim  manoy 
non  datnr  pondere.  Porro  MmtH' 
«em  pro  M€iUe9tm  dictum  non  mira- 
bitor,  qni  fcit  Veteres  *  Pertisnm/ 
pro  *  pertesnm/  et  timilia,  dlxisse. 
Jm,  ScqU 

"  Manuhia]  Sic  Jovis  fulmina  £• 
trosco  ▼otfabulo  dicta  sunt,  ▼«!  Or«* 
co,  nt  qnidam  voliint,  a  verbo  scilieet 
fiard»,  ostf  ndo,  et^lo,  virlos,  potentia» 
qnia  iis  Jnpiter  potentiam  soam  os- 
tendit.  Fulminnro  antem  mnlta  fais- 
se  gcnera  finxernnt  Veteres,  et  eo- 
rum  tria  tantum  Jovem  ejaculari, 
quse  vocamnt  fMnaiiMf.  Candidai 
scilicet,  rnbras,  et  atras :  candidas 
qnidem,  comtliiyqnse  monltori»,  pla- 
ddaeqoe,  sen  IsetsPy  qoare  id  solnm 
fnlmen  placabile  dixit  Seneca  alicn- 
bi:  rnbras  vero,  aoctoritatls,  qnse 
Diis  inferioribos  consciis  cnm  fragore 
▼eniebant,  vnlncraqne  infligebant,  ta- 
roen  siue  cnjnsqnam  cede:  tertias 
deniqne,  id  est,  atras,  statns  dlce- 
bant,  quB  Deornro  etiam  snperiomm 
consilio  prseter  expectationem  om- 
ninm  luperTeniebanty  ignitaque  vio- 
lenter  discntiebant  adarebantqne, 
non  sine  significatione  staf  ns  pnblici 
privatique  mntandi,  svpinsqne  cum 
bominnro  clade.    Neqne  prorsus  abs- 


qne  ratione  dlxiste  Veterei 
primas  mannbias  solias  Jovls  consilio 
fieri,  cnm  em  Innoxise,  de  natnra  sci- 
licet  planet»  Jovis,  qni  benignnsest: 
ad  secnndas  vero  adbiberi  Deos  mi- 
nores,  qnos  ego  interpretor  planetas 
Jove  Infertores,  qnare  em  etiam  vio- 
lentlores:  ad  tertlas  denlqne  vocari 
Deos  snperiores,  i.  snperiorea  ateilas, 
qnapropter  eas  etiam  violentiasimsp, 
et  non  sine  hominnm  clade.  Et  ad 
banc  mannblarnm  rationem  respex- 
isse  videtnr  Tamerlanns,  qni  in  obsi- 
dione  nrbinm  primo  die  candldo  ten* 
torio  otf  batur,  nt  impnnitatem  sese 
dedentibns  ostentaret ;  die  seqnenti, 
rnbro»  qoo  principnm  tantom  caedem 
fnturam  significabat ;  tertio  die  tan- 
dem  atro  tentorio  omninm  interoe- 
cionem  pollicebatnr,  si  nrbs  capere- 
tur.  Etsi  illnd  alio  possit  referrt,  ot 
et  illa  de  mannbiis,  qnse  a  nie  sopra 
posita  sunt.  Veram  snper  vario  fol- 
roinum  genere  ita  a  Veteribns  lasct- 
vitum  est,  nt  quKcnmqne  ab  iis  tra> 
dita  snnt,  pleraqne  somnla  potins,  ac 
deliramenta,  qoam  physica  axiomata 
sive  roetaphysiea  videantnr,  qnm  ego 
ne  chartis  lllinam.  Vide,  si  Inhet,  Se- 
nec.  lib.  ii.  Natnral.  Qnsst.  Plin. 
lib.  II.  hist.  nat.  cap.  5S.  £t  Servinm 
ad  niad  i.  £neid.  *  Dbjecitqne  rates»' 
Dac. 


DB   VBRBORUM   SI6NIPICATI0NB    LIB.   XI. 


993 


priam  differentiam  habeant,  qaod  aut  adaranty  aat  fnli- 
gine  defonnent,  aat  accendanty  qa»  statum  matent  Deo- 
ram  consilio  superioram.'^ 
Manum,  et  mentam/  proverbiam  est  ex  Graeco  dictam: 
qaod  est,  iroAAc^  fiira^u  irtXei  xt/Aixo; ,  xa)  ;^f /Afo;  axpw,  Chal- 

cantem  vites  ferentem  qaidam  aogar  vicinas  prseteriens, 
dixit  errare :  non  enim  ei  fas  csse  novam  vinam. . . . 
Manamitti'  servos  dicebatar,  cum  dominus  ejus,  aut  capot 


12  Al.  nf/i€r»naii. 


NOT« 


'  Jtfoiiiim,  et  menium]  Vide  Gell. 
lib.  XIII.  cap.  17.  et  interpr.  Lycophr. 
in  lambicif,  et  Eostath.  id  i.  Homeri 
Iliad.  qnl  nibil  de  Cbalcante,  ted  de 
aliis  dictum  refernnt.  Vide  prover- 
biornm  interpretea.  Ant,  Aug, 

Manumf  et  nuntum']  Verba  Grsca 
kic  Latine  Erasmof  :  '  Miilta  cadant 
ioter  calicem  snpremaque  labra.' 
Qtti  et  «^ci  pro  Wa«i  legisse  videtur : 
qnarovis  et  aliter  fieri  potnit:  nam 
v^A«c  veteres  omnet  agnotcnnt.  Ce- 
ternm  in  verbU  Festi  non  panca  de- 
siderart  fidem  faciet  hic  locns  Ensta- 
thiiy  qui  de  Ancaeo  narrat,  qood  ille 
de  Caichante :  ejos  verba,  i.  Iliad. 
p.  77.  Edit.  Rom.  Mnltoa  lua  Calydo- 
nint  ioterfecit :  &^  «&  ical  6  vapii  Avk^ 
^pori  'A^KOibty  hs  iiiiwMkSm  Karii  troA- 
A  V  vrovt^r  ^vrc^as,  koI  itiat^as  wo9^p 
its  eim  hf  l&mt  rou  ^KcIOcy  olVov  vUu,  koI 
4«u89  r^y  A^y  c&x^roi  ^Acyj^Oitwu, 
j{A9«v  c2f  roirro  KaifMv,  6t  r«A«^^opi|- 
Brpmi  Kwrffbnf  (lego  Kapmhif)  ia^TBw  koI 
o&or  Mitf^nu»  o8  &s  lj^cAA«y  6  'A^mubt 
viyvtr,  f|A«7X*  ''^  ^oifihffaana'  6  tt  «I- 
irAr  rb  irapoi/uaf(^/Myov,6f  «^AAa  it/rrai^h 
XoOiovs  Kal  woTTiptoVf  r4»s  fUr  Ho^o  yc- 
Aoiot,  4p  iucapoi  tk  Karo^dni  ffwoMSos* 
iun^as  fhp  ol  (leg.  h)  *AyKeuos  oh9bs 
rigp  Topl  rov  awhs  M*  fhroi  pAp  r^ 
rov  oXpov  k^Aiko,  iiApaftitp  Vk  OWf  r^v 
rov  9c^^oVf  woahf  httb  r^  oi^.  Id  est : 
*  Ex  qnorum  nuroero  secundum  Ly- 


cophroncm  fuit  Ancsrus,  qui  cnm 
ttudiose  vitem  sevicaet,  et  alicttnde 
audiret  fore,  nt  ex  ea  nnnquam  vinum 
guataret,  comprecatns  illnd  efiTatom 
esse  irritnm,  ad  illud  jsm  prope  ve- 
nerat,  nt  matnris  racemis  ct  expresso 
vino,  Jam  jam  ex  eo  estet  gostatnrns, 
vatem  argnens,  qni  illnd  proverbittm 
jactaiw,  mttlta  pocnla  inter  et  labra, 
tnnc  qnidem  deridicnlns  apparttit, 
ted  puncto  temporis  diligens  et  ve- 
rax  repertnsest.  Nam  Anccns  sta- 
tim  clamorem  circa  snem  sttblatnm 
audiens,  vini  pocnlnm  e  manibns  ab* 
jecit,  et  excnrrens  sibi  mortem  acci«' 
vit,  interfectos  a  sne.'  Ex  his  igitnr 
si  non  ipsamet  Festl  verba,  at  saltem 
eomm  sententiam  lacile  elicles.  An- 
caei  historiaro  aliqnantnlnm  immnta- 
tam  ex  Aristotele  narrat  Didymns, 
aitqne  etiam  Dionysinm  Hiracem 
tradidisse  illud  proverbium  ab  Alci- 
noi  morte  vulgatnm,  qnem,  nt  ait 
Homer.  Odyss.  xxii.  pocnla  tenentem 
labrisqne  jam  admoventem  Ulysses 
interfecit.  Neqne  preterenndnm  ad 
hojos  proverbii  similitndlnem  effiitnm 
istnd,  'inter  os  et  ofifam,'  de  quo  Gel- 
lius  lib.  XIII.  cap.  16.  Huic  simile 
etlam  istud,  etsi  alinnde  natum,  '  in- 
ter  ccsa  et  porrecta :'  qoo  osns  Cl- 
cero  ad  Atticnm  lib.  v.  Epist.  IS. 
Dae, 
7  jlfamimtffi]  Paali  verba  ioterpre- 


394 


SBXTI    POMPBII   FB8TI 


ejusdem  servi,  aut  alium  membrum  tenens  dicebat: 
HuDc  bominum  liberum  esse  volOy  et  emittebat  [Paul. 
eum  e  manu. 
Manufnitti*  dicebatur  servus  sacrorum  caussa,  cum  [FsST. 
Dominus  tenens  modo  caput,  modo  membrum  aliud  ejusdtm 
servi,  ita  edicit,  hunc  kominem  liberum  esse  Volo  :  ac  proeo 
X.  X.  aurifprobi,  prqfani  mei  solvo^  ut  priiisquam  digrediar, 
efficiatur  juris  sui.  Tum  bis  servum  verbis  e  manu  Aomj- 
nem  liberum  miitebat.^^ 


■^^^  ^  ^^>»^i^^  ^^ 


19  Ed.  Scal.  'emittfbat  enm  e  mann  omj  lentfjtf  modo  capnt,  m^d»  memk/rmm 
aliud  ijuMdem  fmt,  Ha  edicite  hnnc  homintm  Hbemm  eut  volo:  ae  pro  eo  aiiri 
X.  st  fmrif  prehi,  profmi  mei  eolvo  ut  |»rttrtqaBro  digretftor,  rfieiaiwr  jwi§  sai 
dnm  hts  tervtifii.  Verbie  e  mtmm  A«im'Dem  libenim  mitl«6al.'  Vide  iBfrm^ 
14  Vet.  lib.  PunUet. 


KOTJE 


tis  vice  fnngeiilar  Yerbis  Fcsti,  qnae 
reliqna  snnt,  qnibus  addi  potest, 
qnod  ex  Caio  lib.  i.  Institat.  refert 
Boetins  lib.  iii.  Topic.  Vidc  '  Am- 
bactns,'  et  *  Am.'  Ant,  Aug. 

*  ^faatniiJKt]  Ita,  ni  fallor,  implen* 
da  sunt  labes  illc  :  ManumiUene,  mo- 
do  eapnt,  modo  membrum  aliud  tienfi  f«. 
iiel,  et  dieit:  Hunc  IbojittiieM  liberum 

es$e  voto:  ae  pro  eo  auri  x ootcity 

uif  priutqumn  digreditMr,affieiaiurjnris 
ouij  dum  his  verbio  hominem  tiberum 
mittii,  Noo  dnbinm,  quin  intelligat 
dominnm  solvere  vicesimara  pro  libe- 
rafoservo:  de  qna  lata  est  lex  Man- 
lia,  ut  ait  Liviiis  libro  septimo.  Epic- 
tetas  apud  Arrianum  llbro  ii.  5ray 
ohf  erpiilfp  ris  M  trrpvryryov  rhf  abrov 
fcvAor,  oWir  iwoiiioeo;  iwohitre,  ri; 
Horpe^  rb9  airov  SovKov  M  ffrpcrnryoD. 
SaXo  oiAi¥ ;  vai,  koI  etKooT^v  a6rov  Sov* 
901  b^iXoi,  ri  olw ;  6  ravra  itaB^  ol 
y4yowe¥  iktMtpos;  Item  libro  iti.  6 
SovKos  obSbs  cifx«rai  b^Bjjrai  i\oi(hpos. 
Sik  ri;  SoiccTrc  Sri  rois  tiuoirr^wais  Ari- 
SvfuX  Sovrai  iipy^pior.   Qnanam  snm- 


ma  hlc  definienda  sit,  non  video; 
neque  qaare  anri  potioa,  quam  fer- 
tnnarnm  ▼ieesima.  Sed  et  ia  mana- 
mis«ioniba8,  qnv  fie bant  Sftcroram 
causa»  pendebatnr  auri  nescio  quid. 
Vide  in*  Pnri:'  adeo,  nt  nnlla  mano- 
missio  non  esset  vectigalia,  quonMido 
loqnitnr  Terlallianns.  Jot.  SeoL 

Manumitti  dieebaiur]  Hsecluxata  fn- 
erant ;  et  prior  |Mirs  hnjn»  capitis  ad- 
hKserat  posl  fniUaiii  bis  vestigiis.  .. . 

Ser, ....  sacronim id  autera 

inde  factnm  est,  qiiod  post  wmiam 
contiono  hiiiic  raannmittendi  moreni 
Festnsexplicarat.  Notnm  pst  antem 
dominnm  solvisse  vicf  siinam  pro  libe- 
rato  servo,  de  qna  l«ita  cnt  lex  Man- 
lia :  lib.  vii.  cap.  16.  Epictet.  apud 
Arrian.  lib.  ii.  et  lib.  ni.  in  manu- 
missionthas  etiain,  qnae  fiebant  sacro- 
rnm  caiisa  eadem  pecnnia  solveba- 
tur,  adeo  at  miUa  mannmissio  noo 
esset  vecligalis,  qiiomodo  loqnitur 
Tertiillianus,  nt  optime  notavit  Scali- 
ger.  Vide  infra  in  '  Puri.'  Dae, 


DB   VERBORUM    SIGNIPICATIONB   LIB.   XI. 


395 


Alapalia  *  casae  Poenice'^  appellaatar,  in  quibns  [Paul. 
quia  nibil  est  secreti«  solet  id  vocabulum  solate  viven- 
tibus  objici,  Cato  libro  qaarto  Originum :  Mapalia  vo- 
cantor  ubi  habitant,  ea  quasi  cobortes ""  rotandae  sunt. 

Marculus  deminutivum  a  Marco. 

Marspedis/  sive  sine  R  litera  Maspedis  impreca-    [Fbst. 


NOT£ 


^  Mttpalia]  Ait  hominib.  solute  vi- 
ventibiis  exprobrari  ▼ocem  mapalia: 
etveroraeat.  Senecay&voicoXoicvrr(6(rci, 
'  £go,'inquit, '  P.  C.  interrogare  to- 
bis  perroiseram :  vos  mera  mapalia 
fecistis.  Volo  servetis  disciplinam  cu- 
ris.'  '  Mera  mapalia  fecistis:'  hoc 
est,  susque  deqne  haboistis,  et  disso- 
lute  potius  egistis  :  vel  potins :  Vos, 
o  inepli  et  dissolnti,  idfecistis.  Vide, 
qaam  bene  locos  ille  ex  Menippea  Sc- 
iiece  bajos  loci  colUtione  illottretur, 
et  tamen  mirom,  qnanlnm  negotii  fa- 
cessit  viris  doctissimis,  qui  in  loco 
Senecae  exponendo  plorimum  sestoa- 
nint.  Jm.  Seal, 

Mapalia']  Eadem  et  magalia.  Nisi 
quod  in  mapaUa,ma  est  brevoy  qood 
iu  magaiia  producitor.  Virg.  iv.  JE- 
neid.  '  Ut  primnm  alatis  tetigit  roa* 
galia  plantis.'  £t  lib.  i.  '  Miratur 
niolem  ^neas,  magalia  quondam.' 
Ubi  Servins :  *  Magalia  Antistoichon 
e^t :  nam  debuit  roagaria  dicere,  quia 
Diagar,  non  magal,  Poenomm  lingna 
villam  significat.  Cato  originnm  pri- 
iQO :  Magalia  «dificia  quasi  cohortes 
rotnodas  dicnnt;  alii  raagaiia  casas 
Foenorum  pastorales  dicnnt.'  Ut  vi- 
des,  locum  Catonis,  quero  Noster  • 
quarto,  e  primoServiasattuIityetnon 
leviter  immntatom.  Magmr  autera  ab 
HebrKo  magur^  liabitatio.  A  magur, 
▼ariante  dialecto,  Poeoi  fecere  magor, 
et  Pflfcni  qniden  magar^  sive  mttgara^ 
slve  fMSgora,  vocabant  partem  eam 
CarthaginiSy  qoB  Byrsara  cingebat, 
et  habitationi  civinm  relinquebatnr. 


Dac. 

«  Cohorte9\   Vide  <  Cortina.'  Idem. 

^  MarapediB]  Filium  Martis  signi- 
ficare  pntarem:  nisi  me  auctoritas 
Messalls  rooveret.  Ant.  Aug. 

Manpedia]  Corrige  ex  judicio  A- ' 

driani  Tnrnebi,  quo  doctiorcm  nostra 

non  tnlit  «tas,  ia  pfeeatione  Solitauri' 

lium,  Quicquid  dnbitet  MesFalla,con* 

stat  in  formnla  solitaurilinm,  ad  lus- 

trandnro  agrum  ambarvali  sacrificio, 

solnm  Martem  noroinari :  marspitbr 

TB  PRECOR,  &c.nt  constat  ex  Cntone 

Titulo  cxLf.    Pro  qno  suspicor  Mar- 

spedi»  dictum  a  Veteribns.   At,  qnod 

putant  doctisslmi  viri  Marepedia  esse , 

Martis  fiiium,  hoc  est,  Martis  ira«8a, 

plane  est  Horatiannni, '  Humano  ca- 

piti  cervicem  oqninam.'   Quare  meri- 

toexplodendnm.  Sed  illud  notandnm, 

Martem   in  Solitanrilibus,  ant  aliis 

precationibns  rusticorum,  non  esse 

alium,    quam    Silvannm :   propterea 

conjnnctim  aliqnando  vocatur  Mars 

Silvanus.    Idem  Cato :  *  Votnm  pro 

bnbns,  nt  valeant,  sic  facito  :  Marti 

Silvano  in  silva  interdins,'  &c.  De 

quo  sic   in  Ubris  de  limitibns  agro- 

rom :  *  Omnis  possessio  tres  Silvanos 

habet :  nnus  dicitnr  domesticns,  pos- 

sessioni    consecratus;   alter   dicitnr 

agrestis,  pastoribns  consecratns;  ter- 

tios  dicitnr  orientalls :  cni  est  in  con- 

finio  lucos  positns :  a  qno  inter  dno 

pluresve  fines  orinntnr.   Ideo  inter 

dno  ploresve  est  hicos.'  Dc  tertio  in- 

telligi  apnd    Catonem   iiecesse  est. 

Primns  vocatnr  ctiam  Silvanus  la- 


390 


SBXTI   POMPBIf   FBSTI 


tie,  sesiia''  valliain/quid  significet,  ne  Messalla  quidem 

augur  in  explanatione  auguriorum  reperire  se   [Padl. 

potuisse  ait. 
Martialis^  campus  in  Coelio  monte  dicitur,  quod  in  eo 

Equiria  solebant  fieri,  siquando  aqu»  Tiberis  campnin 

Martium  occupassent. 
Martias  Kalendas*  matronn  celebrant/^  quod  eo  die  Ju- 

nonis  Lucinn  aodes  coli  coepta  sit'7 
Martius  mensis^  initium  anni  fuit  et  in  Latio,  et  post 


^»^»^^^^s»»^^ 


16  £d.  Scftl.  imfmdidtia,  smim,  Vir  doct.  in  roarff.  ejiitdeiii  ed«  eoDJicit 
9oUia  pro  Mftla.  Vide  NoUs.— 16  £d.  9caL  ««(e^rmftf.— 17  Pro  «I  qei- 
dim  vet.  lib.  ent  ▼el  at. 


NOTiE 


rnin :  ut  io  illa  infcriptioney  qaae  ex« 
tat  Rom« : 

8ILVANO 

•AJICTO 

LARVM 

PHILEMON 

P.  8CANTI 

ELBVTSRI 

D.  D. 

alteriat,  boc  eat^  Silvani  agrestia, 
mentio  eat  in  altera  ioacriptioney 
qoara  ex  6de  doctissimi  amici  noatri 
Aldi  Manntii  linc  exscripsimna ; 

SILVANO 

AO.  aACItVM 

IN  MBMORIAM 

C.  RVri.  ANTHI 

Illlll  VIRI 

TALLVa.  LIB. 

D.  D. 

et  de  eodem  intellexit  Ovidios : '  nec, 
dnm  degrandinaf,  obsit  Agresti  Fan- 
no  sapposnisie  pecns.'  Tertii  mentio 
est  apnd  Horatiom  in  Epodis:  ^  et  te, 
pater  Silvane,  tator  fininm.'  Afert 
ptdii  igitor^et  Mm  pal€r,apad  Cato* 
nem  intelligendas  est,  Mars  Silvanna 
orientalis  agrestlnm,  in  interfinio  dn« 
nm  ant  plnrinm  agrornm :  est  antem 


ezjareveterom  Athenienaiam.  Nam 
in  sacramentOy  cnl  dicebant  CfvBwv 
adjieiebatarloTo^ff9ffeltf>yNmXei.  De* 
inde  ponit  eos,  *Biv^i\Mf ,  "AptiSj  Zt^, 
nbi  Ztbs  etiam  est»  qoem  dapaiem 
Cato  vocat.  Jof.  Sad, 

*  /n  precaimiu  toUiwnUmm]  Vide 
«Solitaarilia.'  Dae. 

'  Mmiiali»]  Ad  verbom  Ovidios  in 
Fastis  iit.  *  Altera  gramineo  apecta- 
bis  Equiria  campo,  Quem  Til>erii 
cnrvifl  in  latns  nrget  aqnia.  Qui  ta- 
men  ejecta  fi  forte  tenebitnr  nnda, 
Cmliaa  acciplet  polveraleBtoa  eqao».' 
Jm.  Sctd, 

Mmiitdu  mmipui]  Vide  <  Eqoiria.' 
Hec. 

f  Mtartia»  KetfBdof]  Ila  matronae 
Jononi  et  Martl  sappllcabaaC,  Ideo- 
que  molreNoiJo  dictm  sant ;  el  *  bm- 
tronaleaferias '  vocat  Tertnliian.  Vi- 
de  Ovid.  Fast.  lib.  iii.  Et  Tetercs 
Horatii  Interpretes  ad  Od.  7.  llb.  iii. 
*  Martiis  cslebf  qnld  agam  Kaien- 
dis.'  Idem, 

^  JtfifrllBf  mcNftf ]  Annomindecem 
mensea  dlvisit  Romulas,  et  primom 
genitori  dicavit,  qul  ab  eo  Martiiu. 
Tamen  anle  Romam  conditBm  non 


DB   VBRBORUM  SIONlPICATfOKB   LIB.  XI. 


397 


Romam  conditam,  eo  qnod  gens  erat  bellicosissimay  cu- 
jns  rei  testimonium  est,  quod  posteriores  menses,  qui  an- 
num  finiunty  a  numero  appellatii  ultimum  babent  De- 
cembrem. 

Mas  deminutive  facit  masculns.  [Fbst. 

Masculina^*  et  foeminina  vocabula  dici  melius  est  secun- 
dum  Graecorum  quoque  consuetudinem,  qui  non  Mftxei 
et  ywMKila,  sed  apvmxot,  dicunt,  et  tijXuxa.'' 

Masculino  genere''  parentem  appellabant  antiqui  etiam 


^^i^^r^v^i*»»»^»»»^ 


18  '  MmcmXm]  Videtnr  deesie :  h^wmk  kcX  ^nKwhi  dtewni,'  Ant.  Aug. 

NOT/B 


omDibai  lUliaB  popnlii  primas  foit. 
NamAlbanis  erat  tertius,  PliaUscis 
qoiotosy  sextus  Hernicis*  Vide  Of  id. 
Fast.  III.  /tfmi. 

'  JtfiMiiltM]  Coostat  eoiro  et  Ve- 
teres  dixisse  nooiina  firilia,  et  niaUe* 
bria,  ut  Varro.  iteni  noinina  TiriUsi 
et  muUebris  sexns.  Deesse  in  fine 
hsrc  non  dubinm :  910  noii  Mputk^  koI 
ywauDHa  M,  Md  hf^utii,  ical  9i}\imcA 
«oMnl.  Jos.  ScaL 

iftfascifltiM  e</MRtiiiiia]  ExVarrone 
constat  Veteres  dixisse  nomlna '  vi- 
riUa'  et  *  muUebria,'  item  nomina '  vi- 
rilis  'et  'muliebris  sexus.'  Sed  ex 
Festi  judicio  melius  wMMemUna  et/or- 
Mtntaa  dicuntur,  sccundum  Gneco* 
rum  consnetudinem,qui  ea  non  AyBpi* 
jcdly  id  est,  ▼irilia,  et  ywausM,  id  est, 
mnUebriay  sed  kf^tnidi  «cal  9i}\ukA  vo- 
cant,  hoc  est,  masculina  et  fceminina. 
jDa«. 

^  JfasctibM  genere]  MascuUno  ge« 
Dore  ait  dixisse  mols  cruce  C.  Grac- 
cbum  in  euy  *  in  Popilium  posteriore/ 
ct  non  addncit  exemplum.  Item  in 
ea,  *  In  Popiliom  et  matronas.'  Ci- 
tatque  exemplum,ubi  mala  crMce  mas- 
cnllDo  genero  nsurpaYit  Graccbus. 
Quid  est,  citare  bis  eandem  oratio- 
nem  non  tanquam  eandemy  sed  tan* 


quam  alteram  ?  Deindey  quid  istud 
rei  est,  m  PopiHwm,  et  nuOromLit  nota 
est  causa  inimicitiarum  inter  Popi- 
Uum,  et  Graccbum,  de  matronis  ne 
verbnm  quidem.  Qnare  boc  &r^- 
'  fiadocti  viri  cum  viderent,  eonati  snnt 
emendare  ita :  Ilem  eum  idem  in  Po- 
pUium  et  Maikonem  atf*  Vt  iUud  tu 
Maikomem  successerit  in  locum  m  tn 
moiroiiac.  Laudo  conatum,  maliem 
tamen  non  conjectaras  suas,  sed  rem 
ipsam  margini  chartse  commendas- 
sent.  Nam  sane  ita  scribendum  erat : 
Item  eum  idem  in  populum,  et  maf  rviias 
aii:  eo  exemplo  inetiinto  dignnefuitf 
qui  malo  cmce  periret,  Vlde  quam 
dissimiUa  hiec  sint  pristinc  leclionl : 
partim  enim  verba  Festi  putabantur 
esse,  quc  nunc  omnia  sunt  Gracchl : 
exprobrat  adversario  duo  Graccbus, 
et  quod  in  popalom  debacchatus  sit, 
quem  qui  ofiendunty  majestatis  pos- 
tulantur,  et  in  matronas,  qui  sexus, 
omnium  consensu,  multis  privilegio- 
rum  prsesidiis  munitur :  propterea  vo- 
cat  roalum  exemplom,  est  eniro  et 
contra  leges»  et  cootra  bonos  mores. 
Hujus  orationis  Graccbl  in  Popilium 
mentio  extat  etiam  apud  GeUium. 
J08.  Seal. 
MaKulinogenere]  Porentem  promk' 


396 


SBXTI   POMPBll   FKgTI 


matrein ;  malo  cnice  mascalino  genere  cnm  dixit  Gmc- 
chus  in  oratione^  quas  est  in  P.  Popilium  posteriore,'? 
tam  reprassentayit  antiquam  consttetudinem»  quam  hunc 
frontem,  atque  hunc  stirpem  iidem  antiqui  dixemnt:  el 
nirsus  hanc  lupum,  et  hanc  metnm.  Item  cum  idem  in 
Popilium  et  matronas  ait^  eo  exemplo  instituto.  Dignns 
fuit  qni  malo  cruce  periret. 

Matellio/  deminutivum  a  matula.  [Paul. 

MaterfiBanilisB ""  non  antc  dicebatnr,  quam  vir  ejus  pater- 


19  £d.  Scal.  potierwnm.    Vide  Notat. 


NOTiE 


trei '  craceoi»'  '  •tirpem/  '  frontem  ' 
mMcalino  genere  dixisse  Veteres  con- 
f  tRt,  nt  *  lapnmy'  *  metnm '  fceminino. 
Exempla  peie  •  Nonio.  Sed  raale 
liic  daasC.  Oracchi  orationes  •  Fetto 
landari  potarnnt  vtri  docti,  cam  de 
nna  tantum  mentio  facta  tit,  nt  op- 
tlme  monuit  Scaliger.  Nam  quse  in 
fine  legnntnr,  Item,  tfo.  non  Festi 
f  ed  Oracchi  Terba  lunt  ex  ejus  ora* 
tione,  Mn  P.  Poptliam  posteriore.' 
//cm,inqnit  Oraccbniy  eum  idem  (nem- 
pe  Popiiins)  ta  popii/iijii,  et  mtUroiuiM 
ait  (sic  optime  correxitScaliger,  cnm 
male  alii  m  Popilium  et  Malhonem)  eo 
exemplo  iMttituto,  dignut  fuitf  qui  mah 
eruci  periret.  Adversario  suo  Popi- 
lio  Oracchus  dao  exprobrat.  Et  qaod 
in  popalum  debacchatus  sit,  quem 
qai  offendunt  majestatis  postulantnr, 
et  in  matronas,  qui  sexus,  omniuin 
consentu,  multis  praesidiis  munitur, 
atque  adeo  qnod  tale  exemplnm  de- 
derit,  (est  enim  contra  legeN  et  con- 
tra  bonos  inores,)  dignnm  fnisse  eum 
*  qui  malo  crnce  periret.'  Hnjas  ora- 
tionis  Oracchi  in  Popiliiim  mentio 
extat  etiam  apud  Oellium.  Dae. 

>  MaieUio]  <  Matellio  a  matiiU  dic- 
tns,  et  dictus  potteaqiiam  longiiis  a 
fignra  matnlte  discessit.'  Varro.  Ma- 


tiila,  matellay  matallio,  vas  aqnmriniD, 
iipvraiwu,  item  ras  ad  nrfnan  redpi- 
endam.  Oloss.  '  Matella,  oJpiir^t, 
a^.'  Idem. 

"  Jlfaier^mi&e]  Qass  hic  habet 
Festus,  ea,  partim  Tera,  partim  falsa 
snnt.  Verum  est  matremfanitlias  non 
antea  dictam,  qiiam  vir  ejus  paterfa- 
roilias.  Nam  materfamilias  proprie, 
ot  ait  SerTiiis  ix.  £neid.  illa  dicitnr, 
qnsB  in  matrimonium  cooTenrt  per 
couTentionem.  Nam  per  qnandaffl 
jnris  solennitatem  in  familiam  migrat 
mariti.  Vemm  aBt  etiam  non  plnres 
nna,  hoc  nomine,  in  una  familia.  Ne- 
qne  enim  in  nna  familia  plnrea  ozo- 
res.  Hnnc  locnm  pessime  aecepit 
doctissimos  Hotomanus,  qai  ait,  non 
consentanenra  esse,  nt  si  socnis  ▼!• 
▼at,  quse  materfamiliaa  appelletnr, 
-narus  eandem  dignitatem  obtineat. 
Immo  maxime  consentaneam  et  ve- 
rnm  est,  tam  nurnm,  qoam  socnim 
roatremfamilias  dictam.  Quod  ad- 
dit  Festus,  '  scd  nec  vidna  hoc  no- 
mtne,'  vernm  est,  antiquB  illios  con- 
suetadinis  habita  ratione ;  neqne  enim 
materfamilias  dici  poterat,  qn»  de- 
sierat  esse  in  Tiri  faroilia.  Posiea 
tamen,  tam  vidua,  qnam  nupta,  iit 
matroua^  sic  et  wtater/oMUiae  diceba- 


DB   VBRBORUM   SIGNIPICATION^    Llfi.  XI. 


899 


familiae  dictus  esset :  nec  possunt  hoc  nomlDe  plures  in 
una  familia  praeter  unam  appellari :  sed  nec  vidua  hoc 
nomine,  nec  quae  sine  filiis  est^  appellari  ^^  potest. 

Mater  matuta,''  manes^  mane,  matrimonium,  materfamiliae, 
matertera,  matrices,  materiae  '  dictae  videntar,  ut  ait  Ver- 
rius,  quia  sint  bona :  qualia  scilicet  sint,  quse  sunt  ma- 
tura :  vel  potius  a  matre,  quas  est  originis  Grascae. 

Mater  matura  manis,  maney  matrimonium,  mater/a-  [Fbst. 
miliaf  matertera,  matrices,  materia  dicta  Videntur,  ut  ait 
Verrius,  quia  sirit  bona :  qualia  scilicet  sint,  quae  sunt  ma^ 
tura.     Fel  potius  a  matre,  quae  est  origtnt^  Grace  /xijn}; . 

Matrem  matutam''  antiqui  ob  bonitatem  appella-  [Paul. 
bant,  et  maturum  idoneum  usui^*  et  mane  principium 
diei,  et  inferi  dii  manes,  ut  suppliciter  appellati  bono 
essent,  et  in  carmine  Saliari>  Cerusmanus,  intelligitur 
creator  bonus. 

Matertera^p  matris  soror,  quasi  mater  altera,  Matertera  pa- 
tris  et  matris,  mihi  magna  mater  est.' 


80  Qnidam  lib.  rocart.— 1  Vet.  lib.  muteriei.—^  Legendam  monet  Dae. 
esMi. — S  Ideni  legit  matertera  ett, 

NOTiE 


tnr ;  pro  eadem  enim  matroM  et  hm- 
itr/amiUat.  Qnod  in  fine  legitur,  nee 
qua  tme  fiim  eet,  id  omnino  falsnm, 
nl  ex  saperioribns  patet.  Nisi  dicaa 
cnm  Hotomano,  nomen  illud  in  con« 
▼entione  noptis  datnm  propter  omen, 
a  matris  nomine  non  adepto,  sed  cum 
spe,  et  omine  mox  adipiscrodi.  Ut 
de  matroni»  tradit  Geliius  lib.  xviii. 
cap.  6.  Jdem, 

"  Mater  maiuta]  Ex  his  Paali  ver- 
bis  sarfiienda  sunt,  qnse  seqanntar, 
Festi  verba :  una  tamfu  litera  diver- 
sa  est;  manis  enim  pro  manes  est 
scriptnm,  llbrarii,  ut  opiuor,  errore. 
Ant.  Aug» 

Mater  matuta\  Matuia^  manetj  mane 
a  Mojio;  id  est,  bono :  non  a  matre, 
At  mairimonium,  tnatetfamiUa,  Mater» 
ierUf  mMtriceMf  materiesf.  noa  a  mana^ 


sed  a  maire,  qnae  Oraeca  ^iypy  Do- 
rice  ftdfnip,  Dae. 

**  Mairem  matuiam']  Vide  *  mane  • 
Diis  manibns.'  Infra  pro  MfHi  legen- 
dnm  estti.  '  £t  in  carmine  Saliari  ce- 
ms  maDus.'  CcrMS  maRiif  optime  in-» 
terpretatur  Festus  'creator  bonns.' 
Neqne  tamen  efrus  a  eereo  antiqao 
verbo,  at  ipse  patavit,  sed  eerut  est, 
^<m'iis ;  ut  a  '  carnimen/  *  earmen  ;' 
'  genimen/  '  germen  ;'  ita  *  gentos/ 
'  gerus,'  et  C  pro  G, '  cerus.'  £t  ee- 
rus  manut  vetustissima  lingna,  *  ge- 
nius  bonus.'  £t  ita  in  Janaalio  car- 
mine  dictns  Janns,  qni  in  Pontificnm 
indigitamentis,  ^  Janns  pater.'  Et 
apnd  Catonem  in  originibns,  *  Janns 
genins.'  Vide  Menrs.  Eaerc.  Crit. 
part.  i.  lib.  iii.  cap.  1.  Idem, 

p  Matertera']  Matris8oror,nonqna« 


400 


8BXTI   POIIPBII   PB8TI 


Matralia^*!  Matris  Matatas  festa. 

Matrici  ^ '  cDgnominaDtur  homioes  malanim  magnaram  at- 

que  oribus  late  patentibus. 
Matrimes^  ac  patrimes'  dicuntur,  quibus  matres  et  pa- 

tres  adhuc  vivunt. 
Matron»  *  a  magistratibus  non  submoyebantur,  ne 


^m^  ««#«^««  ^^^ 


4  Vett.  edd.  afoMici  vel  Jlfarftd.    Videanf. 


NOT£ 


81  '  mater  altera/  ot  putat  Panlni ; 
est  enini  a  matn  tantnm,  ita  nt  l«m 
sit  Tocit  prodactio.  /dem. 

4  MtAr^\  Tertio  Id.  Jnnii :  <  Ile, 
bone  matrei,  (Yestrnm  matralia  Fei- 
tnmy)  Flat aque  TliebauK  reddite  liba 
Oee.'  Ovid.  vi.  Fa$t.  Matnts  li- 
bum  proprie  Tfttiurtiimi  dicebator. 
Varr.  Ub.  i?.  '  Tcftnatlnm,  qood  in 
testa  calda  coqoebatnr,  nt  etiam  nnnc 
matralibns  id  facinnt  matrone.'  /dem. 

r  JMrici]  Ezplicatum  a  nobis  in 
Conjectaneit.  ^9^*  ScuL 

M^triei]  LegemaMwt.  JtfnfHct  an- 
tem  bominet  magnamro  malamm  non 
qnati  Mnlattict,  aed  qnia  /tmHaa  Vete- 
rea  mazillai  Tocabant;  unde  etiam 
yp4BmMs  in  comoedia,  gnlosi.  Dtu. 

•  Mtiirimii  ae  paifimii]  Afofrimct 
ae  |MlriM««  tacromm  lingna,  pro  pa- 
trimi  ac  ■Mlrtmt.  Sic  apud  Planlnm 
*  porci  tacres/  pro '  sacri  :*  sic  *  ma- 
net '  pro '  manl/  dcc.  Matrimi  patri- 
mi  antem,  vel  matrimi  et  patrimi  di- 
cebantnr,  qoibnt  nterqne  parena  tn- 
perttet  erat,  Oraecit  4^i^i«RXta.  Con* 
traquibut  alter  tantnm  parenterat, 
mMrimi,  ti  mater,  jMfrimt,  ai  patcr. 
Ut  apud  Catnll.  *  patrima  Tirgo/  Mi- 
ner?a)  qnm  Jo?em  tantnm,  patrem 
et  matrem  det.  Oratcit  IrtpotfaXcXr. 
Sie  pater  patrimnt  dicebatnry  qni 
pater  erat  et  patrem  babebat.  Infra 
Fettot.  Idem 

*  Matrtmm]  Ez  hit  Terbity  qnte  te- 
qnuntnr  Fetti  Terba  poternnt  recte 


contcribi.  Et  ▼idendom  ett,  an  ad 
baec  pertineant,  qnae  de  Vettmli  Claa- 
dia  prodnntur,  qum  patrem  com- 
piexa  de  cnrm  te  detrabi  paata  noo 
ett.  Cicero  pro  Cmlio.  Valer.  Maz. 
lib.  V.  cap.  4.  Snet.  in  Tiberio  cap. 
11.  Ant,  Aug, 

Mtdnmtt]  Maironm  «  miigitfraf itei 
non  tiuMHortf6«iifiir,  ne  jMltari,  coafrec- 
forioc  ottf«mfiir,  uevi  grmMm  ctnni 
f€r«Nfirr:  qnam  enim  primam  boc  jare 
ntam  ait  Verrint,  eam  ceteria  ezen- 
plom  deditte :  adeo,  nt  oec  cnm  oi- 
oribnt  adettent,  qno  deacenderent, 
cogi  f  irot  a  magittratibnt :  qnod  com- 
mnni  tebicnlo  ▼ehitnr  vir  et  nzor. 
Media  ti  non  penltot  iptit  Terbit 
Fetti  concepta  tnnt,  at  taltem  a 
aententia  ac  mente  Fetti  propint  ab- 
tnnt.  De  Vettali,  qnod  moiient  docli 
▼iri,  id  vero  ezemplom  locnm  bic 
non  habet.  Nam  et  Vettalet  matro- 
oae  non  erant :  et  qnod  ettent  Mwa- 
^,  id  Don  pri?ilegio  fmmlnamm  ac 
texoty  ted  jnre  taeerdotii  ac  dlgni- 
tatit,  conteqoebantnr.  Jot.  8ceL 

Mairtmm]  Hoe  pendet  e  veteri 
Romanomm  mom,  qno  magit- 
tratibnt,  pnta  Contnlibut,  Prrnto- 
ribot,  Interreglbnt,  drc.  Dietatori- 
bot,  per  tIu  ambnlantibot,  licto- 
ret  apparebanty  qni  popnlnm  tnni- 
moTorent,  et  e  t ia  jnberent  dece- 
dere.  Ab  tit  antem  tol»  matron» 
non  tnmmoTebantnr ;  nt  nec  Vetta- 
let.    Sed  hoc  lllae  matronanun  ae 


DB  VBRBORUM   SIGNIFIOATIONB  LIB.   XI. 


401 


contrectarive  viderentar,  neve  gravidae  concaterentor. 
Sed  nec  viri  eaniin  sedcntes  com  uxoribns  in  vebiculo 
descendere  cogebantar. 

Matrona  magfWatibas  "^  non  snmmovebantur,  ne  [Fbst. 
puharifContxectBnveviderentur,  nevegravida  concuterentat, 
ob  qaam  etiam  cansam  ait  Verrius :  neque  earum  viros  «6- 
dentes  cum  axoribos  de  esseqao  descencfere  coactos  a  ma- 
gistratibns :  qaod  commant  vehiculo  vehitar  vir^  et  uxor. 

Matronas''  appellabant  eas  fere/  qaibas  stolas  [Paul. 
habendi  jas  erat 

Matronis^  aaram  redditam  cam  legitar,  hoc  significare  vi- 
detarj  qaia  matron»  contalerant  omatas  sai  aaram  ad 
Capitoliam  a  Gallis  Senonibas  liberandam,  qaibas 
postea  est  redditam  a  populo  Romano. 

Matronis  • . .  to  ait/  qaod  videtur  hoc  iignificare :  [Fbst. 


ff  V«t.  Ub.  /ore. 


^^^^^^^■^^^^^^ 


N0T£ 


sezas  praBrogatitay  haB  •acerdotii  et 
dignitatif  jare,  conseqaebaotnr.  Dw* 

■  Matrona  magittratibus]  lufra  de 
e»$eqno  antiqae  pro  de  etaedo,  Idem. 

'  itfialrraet]  Stolae  osaf  matronit 
tantoiDy  id  e<t,  padicia  et  honeatis 
mnlieribas  concesfaa.  Qoia  ea  ho« 
neftioris  erat  caltas.  Famosfe  Tcro 
molieres,  non  stolat»,  sed  togats» 
procedere  cogebantnr.  Unde  Mar- 
tial.  'Visdare,qnsB  merait  manera, 
mitte  togam.'  Idem. 

y  Maironii]  Verba  Festi  ez  Paali 
epitome  cognovimas.  Item  ex  Livio 
lib.  Y.  apparet  bis  matroaas  aaram 
cootalissc,  Veiis  aCamillo  captis,  et 
nrbe  a  Senenib.  eapta  prseter  Capito- 
liiUD.  ApolliDi  aatem  donum  Del- 
phos  cratera  aarea  portata  est  ob 
decnmam  voti»  qao  se  damnaverant 
Veiis  captis.  Matronis  anrnm  resti- 
tnlojn  dicit  lib.  vi.  Plntarcb.  in  Ca- 
millo  doni  Apollini  dicati  roeminit. 
Plin.  1.  xzxiii.  c.  1.  id  aorum  in  Jo- 


▼is  csflla  collatam  manBisse  scripsit 
ad  Pompeiam  Magnam.  Vide  '  Pi- 
lentif.'  Am,  Aug, 

Maironi»]  Magis  odoramar^  qnid 
volnit  Festas,  qnam,  nt  verba  in  nn- 
merato  edere  possimns.  Jss.  ScaL 

Matronie  oMrwn  reddUum]  Bis  an* 
ram  matronas  contnlisse  doeet  Li- 
▼ins,  semel  captis  Veiis,  at  inde  vo- 
tam  ApolUni  solverent :  Livins  lib. 
V.  cap.  35.  et  28.  et  itenim  ot  snmma 
pactn  mercedis  Oallis  conBerety  qoa 
adduci  se  poasedicebant«  atCapitolii 
obsidionem  relinqaerent :  idem  cap. 
50.  Dac, 

*  Maironie . .  • .  fo  aU]  Qaod  initio 
deest  ita  snpplendom:  Matroni»  au» 
mm  redditum  AteiMa  CapUo  at#.  Vide 
«Pilentis'  et  Liv.  lib.  v.  cap.  95.  28. 
et  50.  Apottoni  antem  pro  ApoUini 
antiqna  acribendi  consoetadine.  Sic 
in  aereo  namismate:  *  Apolloni  Saoc- 
to.'  Idem, 


Delpk.  et  Yar,  CUa. 


Pomp,  Fe$t. 


2C 


402 


8BXTI   POMPBII  FBSTI 


fnatronis  fuisse  restitutum  aurum  ex  quo  P.  22.  cratermm 
fecerat  et  eam  ApoHoni  Delphos  miserat,  ut  est  testimoaho 
index  tabella :  quod  quidem  aurum  dederant  malroiiaB  orna- 
tui  demptum  suo,  ut  votum  soheretur  ApoUoni :  quidcrm 
dicunt  de  eo  potius  esse  intelligendum  quod  contuleruw/  oiijn 
matrona  ad  Capitolium  a  Gallis  Sononti*  liberandum^dd 
postea  ^  redJ^iwm  est  a  popti/o  Romano, 

Matula/  vas  nrinas.  [Paul.. 

Mavortem  ^  poet»  dicunt  Martem. 

Maxim»''  dignationis  Flamen  Dialis  est  inter  [Fest. 
quindecim  Flamines^  et  cum  ceteri  discrimina  majesta- 
tis  suas  habeant^  minimi  habetur  7  Pomonalis,  quod  Po- 
mona  levissimo  fructui  agrorum  prassidet  pomis. 

Maximam  bostiam^  ovili  pecoris  appellabi^nt,  non  [Paui*. 
ab  amplitudine  corporis ;  sed  ab  animo  placidiore» 

Maximi  annales*  appellabantur,  non  magnitudine;    sed 


6  £d.  Scal.  liberandum,  td  eH  poBtea,  Sfe, — 7  '  Lege  miiitnitf  kabetmr^  ^. 
nempe,  minimae  diguationis.    In  vett.  libb.  minime,*  Dic.    £d.  Seal. 
kttbeatur, 

MOT^ 


»  MaUda']   Vide  '  Matellio.'  Idem. 

0  Mawfrtem]  Vide    «Mamers.*  /d. 

«  Maxima]  Vide  *Ordo  lacerdo- 
tnm :'  et  decem  Flatninnm  nomina  po- 
nit  Varro  llb.  iv.  et  ri.  de  Lingna  Lat. 
Dialis,  Mirtialis,  Qnirtnalis,  Volca- 
nalis,  Voltomalis,  PalatualU,  Fari- 
nalii,  Floralit,  Falacer,  Pomonalis. 
Adde  Carmentalem  ex  Cicerone  in 
Bruto,  Portnronalem  ex  Festo,  Per- 
•illum  Virbialem  ex  marmoreii  mo- 
numentis :  ilem  Divi  Julii,  et  Divi 
Augniti  ex  eisdem,  et  eontm  tempo- 
rnm  historta.  Ant,  Aug, 

Maximm  dignaiioni$\  Vldc  *  majoret 
Flamines.'  Dac, 

'  Maximam  Aoifiom]  VtctimB  de 
majoribus  animalibnt  dicebantnr,  hoc 
eit,  armentis,  etiam  li  lactentes  es- 
seat :  hosti«  de  minoribus,  rtiam  si 


opimiB  Mol  rihnau  Inter  victimas  tfta* 
rns  prsstabat.  Virgtlins« '  et  maxiiDa 
tanms  Victima/  inter  hosiias  OTia, 
ut  bic  vides,  et  ratio  postulat :  in 
grfgibns  enimi  quis  snes  et  capraa 
prspferat  ovibns  \  ergo  niaxima  rlc- 
tima*  taurns:  maxima  liostia,  ovi«. 
Hsc  est  ratio,  non  qnam  affert  Ver- 
rins,  aut  Festus.  Joe,  SaA, 

«  ilfaxunt  oiiMira]  Cicer.  tt.  de 
Oratore:  *£rat  enim  historia  nlliil 
aliud,  nisi  annalinm  confectio  :  cajcis 
rei,  meinoriiFqne  poblice  retinendK 
cansa,  ab  initio  rernm  Romanarum  sjt- 
qite  ad  P.  Mncium,  Pontificem  naxi> 
mumi  res  omnes  stngulornro  aDnonim 
mandabat  literis  Pontifex  maximiu, 
referebatqoe  in  albom,  et  proponebaC 
tabulam  domi,  potestas  ut  esset  popn. 
lo  cognoacendi :  ii  qoietiain  nitnc  an. 


DB   VBRfiORUM   SI6NIPICATI0NB   Llfi.   XI. 


403 


qiiod  eos  Pontifex  maximns  coBsecrasset.' 
Maximum  Prsetorem  ^  dici  patant  alii  enm,  qui  [Fest. 
maximi  imperii  sit :  alii,  qni '  aetatis  maximse :  pro  col- 
legio  quidem  augurum  >  decretnm  est ;  qaod  in  salutis 
aagnrio  ^  Prsetores  majores,  et  minores  appellentar,  non 
ad  astatem,  sed  ad  vim  imperii  pertinere. 
Maximus  Curio^'  cujus  auctoritate  curiae,  omnes-  [Paul. 

que  curiones  reguntur. 
Maximus  Pontifex  ^  dicitnr,  qaod  maximas  rerum,  qu»  ad 


^^y^<#»»<»^^^^» 


8  Quidam  Uber  Tetnt  M^fecutet  pro  coiiMcratMe.— 9  £d.  Scal.  quia. 


SOTJE 


nales  naximi  noroinantnr/  £t  Ser- 
vint  lib.  I.  ^neid.  <  Ita  aotem/  in- 
quit, '  Annalei  conficiebantnr :  tabn- 
lam  dealbatam  qnotannis  Pontifez 
Biasimns  habnit,  in  qua,  prstcriptis 
conaulnm  nominibus  et  aliorum  maf  it- 
tratnnm,  digna  memoratn  notare  con- 
aueverat  domi  militinqne,  terra  ma- 
riqoe  geita  per  aingnlos  dies,  cnjns 
diligentiaB  annoos  commentarios  in 
octoginta  libroa  veteres  retulernnt: 
eosque  a  Pontificibns  maximis  a  qni- 
bus  fiebant  annales  maximos  appella- 
rnnt'  In  verbis  Festi  pro  conae' 
€nutit  liber  qnidam  melins  eoitfeeiMtei» 
Idem. 

'  Maxinnan  pr^rferem]  Sic  in  car- 
nine  Marcii  Tatis :  '  His  ludts  faciun- 
dis  prcsit  is  praetor,  qni  jus  popolo, 
plebiqne  dabit  snmmnm/  Livins  lib. 
XZ¥.  Macrob.  Ilb.  i.  Satnrn.  De  Sa- 
lotia  angnrio  Cicero  lib.  i.  de  Divin. 
Tacitns  lib.  zii.  Dioo.  lib.  zxzvii. 
Ant,  Aug, 

Maximum  Pratorem]  Hoc  est,  nr- 
baonm,  qui  mqior  etiam  et  AonorolKt 
dicebatur.  Quia  jas  populo  plebiqae 
dabat  snmmnmy  nt  est  In  carmine 
Marcii  vatis  apud  Livinm  lib.  xzy. 
cap.  12.  noB  autem  quod  ceteris  erat 


astate  provectior.  Vide '  major  Con- 
snl.'  Dae, 

V  Pro  coUegi»€Uigwrum]  Colleginm, 
societas  eorom,  qni  eandem  mrtem 
tractant.  Sic  collegiom  fabroromy 
colleginm  Pontificnm,  dcc.  Idem. 

^  In  salatts  augurio']  Salotis  aogu- 
rinm  per44.  annos  intermissnm  An- 
gnstos  restitnit.  Erat  modns  angnrii, 
ut,  si  Deus  permitteret,  salntem  po- 
pnlo  poscerent,  quasi  ne  salntcm  qui- 
dem  a  Diis  petere  fas  esset,  ni  prios 
hoc  ipsom  Dii  concessissent.  Obser- 
vabant  antem  diem  unum'  quotannis, 
qno  nnllos  ad  bellnm  proficisceretnr 
ezercitnsy  nemo  se  ad  bellum  ac- 
cingeret,  nemo  pugnaret,  qnare  in 
pericnlis  maximeque  civilibus  neoti- 
qnam  fiebat.  Vide  Dionem  lib. 
zzzvii.  /dm. 

*  Muximut  Curui]  Qui  reliqnis  cn- 
rionibuSySexagintaenim  et  dno  erant 
in  qnalibet  curia,  praeerat.  Le  grand 
Curi^  Le  general  det  Curit.  Idem. 

k  Maximut  Ponitfex']  Ciiperem  Fe&- 
ti  verba  videre  :  neque  enim  facile 
Panlo  credo  asserenti  Pontificem  fu- 
isse  vindicem  contumaciaB  magistra> 
tuum,  et  privatorom.  Vide  Dionyt. 
lib.  IV.  Ant.  Aug, 


404 


SfiXTI   POMPBll   FESTI 


sacra,  ct  religiones  '*»  pertinent,  judex  sit,  vindexque  con- 

tumaciaB  privatonim,  magistratuumque. 
Mr  pro  mihi^  dicebant  antiqui. 
Me  pro  mihi  dicebant"»  antiqni,  ut  Ennius,  cum  ait  [Fmt. 

Kbro  secundo :  Si  quid  me  fuerit  humanitus,  ut  teneatis: 

et  Lucilius :  Nunc  ad  te  redeo,  ut  qu8B  res  me  impendet 

agatur. 
Meatus  a  nieando  dictus. 
Mecastor,''  et  mehercules  jusjurandum  erat:  quasi  [Paul. 


10  Vet.  lib.  rel^pMKM. 


KOTJB 


Afffidmnf  Pmiiifix']  Poitrema  Terba 
Degotinm  faeeitont  doctis  Yiris,  qae 
sunt  h»c,  vtndcarfnc  coniMmaeM  pr<Mi- 
tonan,  wmgiMratmamqwe.  Qnid  ?  non 
licebet  iUi  aDinMdvertere  in  contn- 
meciem  privetomm  ?  Aiidite  Mncro- 
binm:  'Hegem  secfornm  Flamines- 
qne  non  licebnt  videre  feriis  opus  6e- 
ri :  et  ideo  per  prseconem  dennncie- 
beot,  neqnid  tale  ageretor :  et  prae- 
ceptl  negligens  moltal>atur.'  Qnod 
licttit  Flaminibns,  boc  non  licuisset 
Pontifici  Mazimo?  At  magistratos 
contumaciam  non  coercebat,  inquitis. 
Audite  Val.  Maximum :  '  Metellus 
Pontifex  Max.  Posthumium  Gos.  enn- 
demque  Flaminem  Martialem  ad  htU 
lum  gerendnm  Africam  petentem,  ne 
a  sacris  discederet,  multa  indicta, 
Urbem  egredi  passus  non  cst.'  Sed 
his  exemplis  pleni  snnt  Romanorum 
Annales:  quBestndiosnslectorpassim 
adnotare  potest.  Jof.  Soal, 

1  Me  pro  mUu]  E  et  I  promiscne  ab 
antiquis  nsurpata  fnisse  prieter  Fes- 
tum  monnit  Quintilian.  Ub.  i.  instit. 
itaqne  in  dandi  casu  me  et  te  dice- 
bant  pro  mi  et  H,  hoc  est,  mtiU  et  iiM. 
Hiyos  rei  Inculentum  exemplum  est 
apnd  Plaut.  Asin.  iii.  2.  *  Ut  meque 
teqne  maxime  atqne  ingenio  nostro 


decnit.'  Idem, 

»  Mepv  mUU  duebmit]  Vtde  M- 
tam  sop.  eed  male  hic  Festos :  nam 
prins  ezempHim  nil  probat*  com  La- 
tini  omnes,  non  mtnns  recentiorea 
qnnm  iretnetiores,  dicant,  *  si  qnldUlo 
homine  fnerit :'  '  quid  me  fiat  ?*  &c« 
quod  interpres  Terentii  explicablt. 
Posterins  autem  nihilo  etiam  amplins, 
eum  apnd  Lucretinm  legatnr,  *  snza 
impendent  mare/  lib.  i.  *  Nec  mare 
quas  impendent  veaco  aale  aaza  per- 
esa.'  PrsBterea,  qood  plane  ejna- 
modi  eat,  dicebant  ^exiliom  inatat 
illoa.'  £n  tibi  auctorem  locupletcm 
in  Piant.  Pmnulo:  'Di  immortalea 
meum  hcmm  servatnm  volnnty  £t 
hunc  lenooem  disperditnm,  tantam 
eom  instat  exitii.'  An  ibi  dizerlt 
Festna  cmn  esse  in  dandi  casn  ?  Sic  et 
apnd  Lucilium  invenaas  '  incomliere 
gladium.'  Sat.  lib.  xxti.  'Snspendat 
ne  se,  an  gladinm  incumbat  ne  cealnm 
videat.'  fdem. 

>  Mee€»i9r]  Qnod  Oneci  jurantee 
nh,  i^  prsponunt,  id  Romanis  erat 
me  et  e,  faoc  est,  per:  ut '  mecastor,' 
per  Gastorem,  '  mediuafidiua,*  per 
Jovia  filinm,  i.  Hercnlem,  'meher« 
cnle/  per  Hercolem:  '£juno/  per 
Junoneffli  *  £qnirine*'  per  Qolrinam, 


Dfi   VERBORUM   8IOMIPI0ATI0NB   LIB.   XI. 


405 


dicerettir/'  ita  me  Castor,  ita  me  Hercales,  ut  snbaadi- 

aturjuvet. 
Meddix""  apnd  Oscos  nomen  magistratus  est.    Ennius: 

Summus  ibi  capitur  meddix,  occiditur  alter*  '* 
Medialem  p  appellabant  hostiam  atram,  quam  meridie  im- 

molabant. 
Medibile^''  medicabile. 
Mediocriculo '  usus  est  in  ea,quam  dixit,  Cato  in  [Fest. 

Consulatu  :  Ridibundum  magistratum  gerere ''  pauculos 

homines,  mediocriculum  exercitum  obviam  duci. 
Mediocriculus  idem  Cato  ponit^  cum  ait:   Ri-  [Paul. 

dibundum  magistratum  paucos  homines,  mediocriculum 

exercitum  obviam  duci. 
Medioxumum,'  mediocre. 


11  AI.  dtccrM.— 12  Vide  Notas.— IS  Alii  genere.    Vide  infra. 


NOT^ 


*£cere/  per  Cererem,  *£poi/  per 
PoUneem.  Idtru 

«  Middix]  Livins  lib.  zxTi.  Me- 
diAttntins,  qai  summiit  magistratut 
apnd  Campanot  ett.  Ful,  Urain. 

Meddix]  Melint  medix,  nt  in  al. 
qnod  propiot  accedit  ad  Grecnm  fU- 
imf,  regnator.  In  vertu  Ennii  lego 
wmt  pro  «iimmtft :  Untu  ibi  eapitur 
nudiXf  ocddiiwr  aUer.  Pottrema  li- 
tera  vocit  EfniiiM  adhaetit  voci  iuntf, 
raniif ,  nnde  pottea  factum  tnmmiit. 
£t  ita  retcribendum  probat  vox  aUer, 
Dac. 

p  Me^&alem']  Pro  meridiaiUm,  niti 
malit  a  m^diiit  factum  medialia.  Idem. 

4  MedilMe]  A  medeor^  medibile,  nt  a 
mgdieor,  medicabile,  Idem. 

'  MedUtcrienio']  Obtcurnt  locot,  et, 
ai  fallor,  mendotut.  Ant,  Aug, 

Medioerieaki]  th  genere  abnndat  in 
▼erbit  Catonit.  Itaqne  dele.  Qnin 
aeqae  Paaliit  habety  qiiod  non  leviter 


folcit  conjectnram  nostram.  Jos,  Seal. 

Medioericnlo]  A  nudiocriM  ett  medio- 
ericaluB.  In  verbit  Catonis  rh  genere, 
vel,  ut  aliiy ^erere  abnndat,  ut  optime 
roonnit  Scaliger.  Neque  iliud  infra 
Panlot  agnotcit.  Dae. 

•  Medioxumum]  Antiquitnt  priut 
dicebant  mediotunmm^  ut  Plaotut. 
Dictom  a  medio,  Mediotumum,  ut  a 
'  quoto/  '  qootumum :'  apud  Pitn- 
tnm : '  qnotnmtB  tunt  aedet  ?'  x6arai. 
Joe,  Seal, 

Medioxmnum]  Medium  antiqnitnt 
dicebant  med&otumum,  ut  a  '  qnoto/ 
*  quotnmnm.'  '  Qnotumm  snnt  aedetr' 
Plaot.  pottea  medtoxtimum.  Piant. 
Cittell.  II.  1.  '  Ita  me  Di  Deaeqne, 
tnperi  atqne  inferi  et  medioxumi.' 
De  Diit  MedioximitServint  xii.  JEn, 
'  Snnt  enim/  inqnit,  *  nnmina  aliqua 
tantnm  coelettia,  aliqua  tantom  ter- 
rettriai  alia  media,  qnot  Apoleiut 
medioxumoa  vocat.'  Dae, 


400 


SBXTl    POMPRII    PBSTI 


Mediterreani^  meliiis,  qnam  mediterraneum  Sisenna  dici 
putat. 

Meditrinalia "  dicta  hac  de  causa.  Mos  erat  Latinis 
populiSy  quo  die  qois  primum  gustaret  mustaro,  dicere  '^ 
omiois  gratia:  Vetus  novum  Tinum  bibo»  veteri  novo 
morbo  medeor.  A  quibus  verbis,  etiam  Meditrinse  Deas 
nomen  ceptum,  '^  ejusque  sacra  Meditrinalia  dicta  sunt. 

Meditiillium  ^  dicitnr,  non  medium  terrao,  sed  procul  a 
mari,  quasi  meditellium ;  ab  eo  quod  est  tellus. 

Mediusfidius  ^  compositum  videtur,  et  signiJBcare  JoTis 
filium,  id  est,  Herculem ;  '^  quod  Jovem  Graeci  ^Mt, 
et  '7  nos  Jovem :  ac  fidium  pro  filio,  quod  ssepe  antea '' 


14  Ed.  Snal.  dietret, — 15  Vetiis  lib.  conceptum, — 16  '  L.  m.  filhu  t.  Htf' 
cuUs.'  Ful.  Ursin.— 17  Al.  vi.— 18  Aliquis  vet.  lib.  uutiquu 


KOTA 


•  Mediferreum]  UtGrfrcit^f^roTtior. 
Mediterrmeum  laineD  iisiis  obtinuit. 
Idem. 

"  Mediirinalia]  Meditrina  est  nomen 
iwmiMniQBros^  ut  *  coclatrina/  •  lava- 
trina,'  etsimilia.  J^,  Scal. 

MedUrinalia]  Varr.  lib.  v.  <  Medi- 
trinalia  diesdictiis  a  roedendo,  qnod, 
II t  FlaccuK,  flanien  Martialb  dicebat 
hoc  die  solitum  vinnm  novnm  et  ve- 
tus  libari  et  degufttari  mediramenti 
causa  :  qnod  faccresolenc  etiamnunc 
multi,  cum  dicant  novuni  veins  vi- 
nnm  bibo,  novo  veteri  morbo  me- 
deor.'  Idem  etiam  factltatum  fuisse 
ad  poinornm  primitias  docet  Plin. 
alicnbi,  'Ciir  ad  primitias,'  inqnit, 
'  pomorum  liasc  vetera  esse  dicimns, 
alia  nova  optamus?'  qiio  Festi  et 
Varronisverbaallndit, '  Novnm  vetus 
vinum  bibo.*  Erant  autem  mtditri^ 
nalin  6.  Id.  Octobr.  Similiter  Grasci 
Neointan  celebrabant»  de  qua  Lon- 
giis  lib.  II.    Medttrina  autem-est  oo- 


men  hrirffitCfiaroSf  nt  '  cociatrtna,' 
'  lavalrina,'  et  similia.  Dac. 

*  MedituUiMm]  Qnasi  wudia  tellusy 
inquit  Fest.  sed  aliter  Cicero,  qni 
testatnr  in  topiris  iion  pliis  esse  7W- 
iium  tn  medituUium,  quam  '  timus,'  in 
'  finitimns  '  '  legitimus/  &r.  7a/iiMai 
ergo  est  vocis  productio,ot '  tolium  ' 
in  *Capitolium.'  Idem, 

1  Mediu^iu»]  Qood  Grvci  jnran- 
tes,  /xk^  wii  preponunt,  td  Romanis 
erat  Me,  et  £•  Mecastor,  Mediusli- 
dius,  Meliprcule.  Ejuno,  Eqalrine, 
Ecere,  Epol,  Ecastor.  Jo$.  Seal. 

Mediusjidiwi]  Vide  « Mecastor.' 
Mediiisfidius,  per  Jovis  filinm.  A 
Grsco  A(os  factnm  divf.  Fesii  sen 
tentiam  probat  Varro  lib.  iv.  '  £liiis 
Gallus  Dius  fidius  dicebat  Dijovis  fi- 
lius,  nt  Graeci  Ai^icoi^por  Castorem : 
et  pulabant  hunc  Sancum  ab  Sa- 
bina  lingua,  et  Hercnlem  ab  Grvca.' 
Doc. 


DU    VBRfiORUM    5IGNIF1CATI0N  B    LIB.   ^I. 


407 


pro  L  litera  D  utebantur :  quidam  exiBtimant  jusjaran- 

dum  esse  per  Divi  fidera  ;  quidara,  per  diumi  temporis, 

id  est,  diei,  fidem. 
MeduUitus/  cx  int;imis  meduUis. 
Mefancilum  '^*  teli  missilis  genus. 
Megalesia^  ludos  Matris  Magnae  appellabant. 
Melancorypbi/  genus  avium^  quae  Latine  vocantur  atrica- 

pillee,  eo  quod  summa  eorum  capita  nigra  sint. 
Meliboea  ^  purpura  a  nomine  insulae,  in  qua  tingitur,  est 

dicta." 
Melicse  gallinae,*  quod  in  Media  id  genus  avinm  corporis 

amplissimi  fiat:  L  litera  pro  D  substituta. 


^^^^^^^^^**^ 


19  Legendum  Diooent  Scal.  Dac.  3feMncy/«ni.— 20  Al.  rocala. 


NOTiE 


'  MtfdiU/i/iu]  A  mtdyXiUt  iit  ab '  ocu* 
lis,'  *  ociilitiis.'  Plaiit.  '  Ut  videas  ii- 
lani  inedullitns  m'  amare.'  Idtm. 

*  M%foMaiMmL\  Lege,  MeMancylum. 
MwJyievAoy  est  amentatum  jaculnm. 
Ennius  AntataB  vocat :  '  Mittuut  an- 
satas  de  turribiis.'  Menander:  ir&s 
rh  TftttSfAa  roirr*  Ifxc»  /Mcra^ievAy.  Jo$, 
ScaL 

Mtfaneiluni]  Scribendum  Afesancy- 
lunt,  Hoc  est,  amentatnm  jacnlum, 
a  lUoTf  ibyie^kff  medio  ainento.  JDac. 

^Megmlesia']  Ludi  fMydXiis  6caSy  ma||r. 
nse  Dear,  Cybeles  sciiicet,  quae  Deo- 
rnm  omniuni  mater.  Vide  Ovid.  iv. 
Fast.  pridie  Non.  A^ril.  celebraban- 
tur.  Megalesia  autem  et  Megalen^es 
Indi  dicti  sunt,  cootra  quod  qoibiis- 
dam  visiim  est,  qui  diyersos  fecere. 
Vide  *  Romani/  Uem. 

c  AfcloncarypAi]  McAoyic^pv^.  'A- 
tricapilla'  vertitOaza:  sunt  ficedu- 
lae  :  sed  diverso  tempore  nomcn  ai- 
tcrum  sortiiintur.  Plin.  lib.  z.  cap« 
29. '  Alia  ratio  ficedulis,  uam  formam 


simnl  coioremque  mutant.  Hoc  no- 
men '  (ficedularum)  *  non  nisi  autnm* 
no  babent.  Postea  melancorypbi  no- 
minantnr.'  Vide  Aristot.  lib.  viii. 
bist.  animal.  cap.  3.  Idem, 

d  Afc/i6aa]  Virg.  v.  -«neid.  *  Pur- 
pnra  Maeandro  dnplici  Melibcea  cn- 
currit.'  A  Meliboea  ThesRaliaB  urbe. 
Lucret.  lib.  ii.  '  Jam  tibl  barbaric» 
vestes  Meiiboeaque  fulgens  Purpura 
Thessalico  coocbarnm  tincta  colore.' 

Idem, 

•  MtUea  GaUmai]  De  mntatione  D 
in  L  vide  '  delicare/  Medicse  Oal- 
linse  ccteris  proceriores,  ut  Medici 
Oalli.  Varr.de  Re  Rust.  lib.  iii.  cap. 
9.  *  Ad  lianc  rem  electis  maximis  Gal- 
rmis»  nec  continuo  his,  qnas  Mclicas 
appellant  falso,  quod  antiqoi,  utThe- 
tin,  Thelin,  sic  Medicam  Melicam  vo- 
cabant.  H«  primo  dicebantor,  quia 
ex  Media  proptcr  magnitudinem 
erant  allat»,  quasque  ex  iis  generatas 
postea  propter  similitudinem.'  /dem. 


406 


8RXTI   POMPBII    FBSTI 


Melis ' '  hasta  a  ligiio  mali  dicta. 

Melo  *  nomine  alio  Nilas  vocatar. 

Melos  ^  insala  dicta  est  a  Melo^  qai  ex  Phoenice  ad  ean- 

dem  fueiat  profectas. 
Meltom  ^ '  meliorem  dicebant. 


1  Qoidam  ▼•t.  lib.  MOmib  rt\  Maim.    Vir  doct.  in  niarg.  ed.  Scal.  conji- 
cit  MiUa:  et  ita  lef endum  monent  ScaL  Dac.~2  lidem  scribunt  Mditim. 


NOTJE 


'  M€Ui\  Si  1  ligno  mali  dicta  ett, 
noB  videoi  qnam  otilii  bellofnerit: 
cnm  malni  arbor  inepta  pronns  ad 
bastat  tit.  Sed  restitoendnra  MeUa : 
nt  tit  f(ffXli|.  Et  Panlnm  cnm  tuis  ety> 
mologiit  mistnm  faciamnt.  «/m.  &«i. 

AftflM]  Lege:  MeUa.  fuXifi,  hatta 
fraxinea:  /uXia  enim  fraxinus.  Et 
ridicnle  Panlnt  a  ligno  mali  dictam 
▼nlt,  enm  malnt  arbor  inepta  pror- 
tnt  ad  battat  tit.  Dae, 

V  Melo]  AOrcco/U\as.  Itaenim 
Grsci  Nilum  Tocavere,  nt  tradlt  £n- 
Rtath.  et  ita  intelligendnt  Hetych. 
tUXatf  pMKoMhtf  fia$btf  l^  TorattAt.  Me- 
lu,  niger,  profnndut,  vel  fluTint. 
Idem. 

^  Melmi]  Intnla  in  mari  Cretico  in« 
ter  Cretam  et  Snninm,  Achaitt  pro- 
montorinm,  a  Pbcenicio  qnodam  Melo 
dicta,  nt  tentit  Fettnt,  contentiente 
Etttlathio  in  Dionyt.  Perieg.  ^  MipXof 
w§fli  rh  Kfnrru^  ir4Kayot  iar6  rwot  M^- 
Xov  KkiiOwa  Karii  ri^y  *A^^iar»D.  I.  e. 
*  Melot  intnla  circa  mare  Creticnm  a 
Melo  qnodAm  dicta  tecundura  Arri- 
ani  Hittoriam.'  Sed  boc  faltnm  ette 
docnit  doctitt.  Bocbartnt  in  sno  Cha- 
naan,  lib.  i.  cap.  14.  ubi  planittime 
demonttraTlt  intnlam  Meio  Hebrmit 
dictam  Melo,  i.  intulam  repletionity 
intnlam  plenitndinit,  propter  fertili- 
tatem  tdlicet,  nam  Hebr«it  melo, 


plenitttdo,  maturitatem  aonat,  cnm  de 
frugibnt  agilnr,  et  bnic  intnlie  h«c 
appellatio  mlre  congmit,  qn»  et  fruc- 
tut  tulit  uberrimot,  et  tam  mira  ra- 
tione  roatnretcentet,  nt  froget  iatra 
tricetimnm  diem  perfecte  maturetce- 
rent,  et  temcntit  a  multit  fleret  pro- 
pemodum  ipta  raette,  nec  agricole 
tam  tardo  qnieqoam  inde  decideret. 
Theophratt.  plantar.  lib.  iv.  cap.  12. 
et  lib.  VIII.  c.  S.  ab  endem  ratioae 
eadem  dicta  wiaiaWif,«CTiMit,  et  hibUt. 
Ab  Hebrteo  tcilicet  mewMe  vei  iiwiK, 
qnati  dicat  '  terram  coraplentem,'  id 
ett,  ad  plenam  matnritatem  tnefi 
tpatio  perducentem ;  et  ez  Mamlt  de- 
flexa  MembUt  et  BfMu^  M  et  B  per- 
mutatit,  ut  taepe  flt.  Solin.  *Melot 
qnam  Callimacbut  Mimallidn  dlzit.' 
Plinint :  *  Melot  cnm  oppido,  qnam 
Arlttidet  Byblida  appellat,  Ariatole- 
let  Zepbyriam,  Callimachnt  Miraal- 
lida,  Heraclidet,  8yphnon,et  Acyton.' 
Idem, 

*  Meltom']  Scribo  taeUom.  Tarenti- 
nnm  ett  MeUor,  V^^  pro  A^icfMfr. 
Cnm  dn«  in  Orsca  voce  liqnidc  in- 
terveniunt,  altera  temper  mntatur  io 
Utra  in  Latina  Lingna:  ^dXXof,  fo- 
linm  :  lUXofUK,  talio  :  dAXof,  nlint : 
iifihmif,  menior :  qnod  poatea  melior. 
Jo$.  Scal. 


OB   VBRflORUM   SI6N1P1CAT10NB   LIB.   XI. 


409 


Membram  ^  abscindi  mortao  dicebatur,  cnm  digitas  ejas 

decidebatuT^  ad  quod  servatum  jasta  fierent  reliquo  cor- 

pore  combusto. 
Memorare  significat,  nunc  dicere,  nunc  memoriae  man- 

dare. 
Memoriosus/   memoriosior,  et  memoriosius,  (et)  memo- 

riosissime  facit. 
Mendicum  dici  putant  velum,  quod  in  prora  ponitur. 
Mendicam  dici  Verrius  putat  a  mente  ejus,  qnem  fefellerit 

fortuna :  vel  quod  precetur  quemque^  ut  vitae  sua^  mede- 

atur  cibo. 
Mendfct«m  ^  dici  Verrius  putat  a  mente  ejus,  quem  ^  [Fbst. 

fefeliit  Jbrtuna,  vel  quod  precetur  quemque,  ut  vitae  sna 

medeatur  cibo. 
Mensa,  fragibusque  jurato,  significat  per  mensam  [Pau  l. 

et  fruges> 


■^^^»^■^^■0^^^*  ^ 


S  £d.  Scal.  fuain.    Vide  inf.— 4  Alii,  Mtau  frvgibua  j.  s,  per  meuetn  e.  /. 
Id  scbedis  menta. 


NOT^ 


^  Membrmn]  At  in  tab.  19.  est : 
*  HoiDini  mortno  ne  ossa  legito.  quo 
post  fnnns  faciat.'  FuL  Ursin, 

Membnai]  Hnc  pertinent  qnsB  de 
prscidanea  porca.  Jos,  ScaL 

Membrum  abseindt]  Etiam  oa  qnod- 
dam  ad  eandem  rem  adimi  testatnr 
Varro  lib.  iv.  <  Ant  si  os  exceptnm 
est  mortni  ad  faroiliam  expnrgan- 
dam.'  Id  enim  ad  pnrgandam  fami- 
Ham  certo  genere  febrni,  quod  voca- 
bant  exverrioB,  Sed  illnd  postea  De- 
cemTiri  probibuere,  nisi  quis  ant  per- 
egre  ant  in  hostico  esset  mortnns. 
Hlnc  iutelligenda  lex  12.  tabnlamm : 

HOBfim  MORTUO  MB  OSSA  LBOITO, 
QVO  P08T  FUNTJS  PI AT  :  BZTRA  QUAM 
81   M1L1TIA    AUT    PBREGRB    MORTUU8 

srr.  Crinis  etiam  secabatnr,  ad  quem 
pro  toto  corpore  justa  fierent.    Vid. 


Stat.  iz.  Thebaid.  Vide  infra  <  prs- 
cidanea  agna.'  Dae, 

1  Memoriotus]  Olossarinm :  *  Me- 
moriosus,  fa^fun^,*  .Jos,  Scal, 

^  Mend,.,,]  Ez  iis,  qn«  Panlns 
seribit,  Mendieum  did  Frrnaf,  8fe. 
haic  snpplenda  snnt.  Scriptnm  an- 
tem  fnisse  Tidetur :  mente  <;««,  911011» 
fefellerit  fortuna:  oon  quem,  Ant. 
Aug. 

itf^tcifin]  Immo  potius  MendieuM 
a  menda  immediate,  nt  optime  Scali- 
ger  in  conjectaneis :  est  autem  tnfnda 
cnm  aliqnid  deest :  a  mtiiiu.  Isidor. 
lib.  z.  '  Mendicus,  quia  mlnns  habet 
nnde  ▼itam  degat.'  Ejnsdem  originis 
est  nMndicioi»,  Tel,  nt  alii,  mendieiumf 
▼elnm  in  prora,  puta  quia  id  miniia 
▼elum  esset.  Duc, 


410 


SRXTI    POMPBII    P8STI 


Mensae ""  in  aodibas  sacris  araram  vicem  obtinebant. 

Meitsn^  inasdibas  saciis  araniin  vicem  obtinerU,  [Pest. 
quia  legibus  earam  omnium  sacra  quoque  menta  suut  ut 
vebit  itt  araritm  vel  in  pulvinaris  loco  sint*  Priyati  quo- 
qae  in  privis  ipsis  locis  habere  solent,  ubi  sacra  habitari 
sintf  cuyus  modi  est  parentatio  non  sacrificiiciit.i 


««#«#^^^^ 


6  Ed.  Scal.  M»  t.  «d.  $.  ara  ranim  r.  o.  q,  L  e.  o.  $,  q.  m,  $,  ui  e.  inaram 
r.  t.  p.  L  s.  P,  q,  inprimU  t.  /.  k,  $,  ubi  $aera$  h,  $,  c,  modo  e$i  p,n.9.  Vide 
Notai. 


NOTiE 


^  Men$a]  Ut  Festi  Terba  iDtelligaf, 
prupter  Pauli  epitomen  lege  Maerob. 
lib.  III.  Satnrn.  dnm  Virgil.  viii.^n. 
veriiniii  interpretatnr :  '  In  measani 
lipti  libaut,  Di?osque  precantor.'iial. 

°  MeH$af]  Men$€f  in  tBdibu$  $aeri$ 
ararum  otcem  o6^mefil,  quia  iegibu$  ea- 
rum  omnium  $aera  men$a  sinit,  ut  vdut 
tfi  ararum^  vel  puhinaru  loeo  $int,  PrU 
vaii  quoque  in  privi$  ip$i$  loeie  kabent, 
ubi  eaera  habituri  iini,  qmali$  e$t  paren' 
iatio,  non  oacrifieium,  Parnm  abest, 
(fiiin  ita  Festus  scripserit.  Quod  ait 
legibus  aedium  sacrarnm  nienaas  quo* 
qoe  sacras  esse,  id  Papyriano  jure 
continebatur:  Menias  scilicet  arolas- 
que  eodem  die,  quo  sedes  dedicari 
Boient,  sacras  es«e.  Ut  non  dnbiuin 
sit,  qnae  lex  dedicaada»  asdis  fuerit, 
eandem  ad  vasa  et  mensas  ipsas  ex- 
tendi.  Com  enim  sedis  dedicaretur, 
et  omnia  qiiBe  ea  cootinerentnr,  dedi- 
cari.  Addit,  ta  aroran  tel  puMnarie 
ioeo  haberi,  Id  qiioqne  in  eodem  jore 
Papyriaoo  relatam  fnit:  oii  mensa 
hoc  rttii  dedicata  in  teraplo,  arse 
usnm,  et  reiigionem  pulvinsris  obti- 
neret.  Postremo  privatis  licnisse  in 
mensis  suis  sacra  facere,  qoalis  est 
pareotatio,  non  sacri6cium.  Primnm 


raensB  sacrsB  erant  impositionc  sali- 
nornm,  et  siglllomm,  qufle  iwerfma^t^ 
vocabant.  Arnobins  lib.  ii.  *  Sacras 
facitis  mensas  salinornm  appostta,  et 
simulacris  Deomm :'  hoc  est,  Btm 
Hrrpearetimr,  cujusmodi  est  Hercnles 
iwvrpiw^ot,  Silva  Statti,  et  epigram- 
mate  Martialis  celebratns.  Inde  sa- 
cra  mensae  freqnenter  apad  Veteres. 
Inde  et  in  ^ftorpflnr^oit  religio.  Inde 
et  Didoni  apud  Virgiliom  libatio  in 
mensa :  '  Dixit,  et  In  meiiaa  laticnn 
libavit  honorem.'  Deinde  non  oronia 
sacra  continno  et  sacrificia  sont.  Nam 
res  divina  cnm  Deo  fit,  sacrnm  qiii- 
dem  est,  noo  antem  sacrificinm*  Res 
dif  toa,  aut  sacram,  non  nisi  In  loeo 
saero  fiebat :  sacrificinm  etiam  in  loco 
non  sacro.  ^lios  Jurisconsnltos  : 
*  Si  qua  sacra  privata  snscepta  soat, 
qne  ex  institnto  Pontificnm  stato 
die,  ant  certo  loco  facienda  sint,  ea 
sacra  appellari,  tanqnam  sacrificiom: 
ille  locns,  nbi  ea  sacra  fiicienda  snnt, 
vix  videtur  sacer  etse.'  Hsec  ilie. 
Igitnr  res  difinsK  ut  parentatio,  et 
similia,  rite  in  loco  sacro,  putn  in 
mensa,  fit :  sacrifieiom  si  fiat  in  loco 
quodam,  noo  propterea  sequitur  lo- 
ciim  sacrum  es«e,  sed  religioson. 
Sic  ad  sepnlcra  res  divina  fiebat  sa- 


DE    VKRBORUM    SlGNIPICATIONK    LIB.   XI. 


411 


Mensarii,P  nummularii. 

Mentecaptns*!  dicitur,  cam  mens  ex  hominis  po-  [Pai;l. 

testate  abiit;  et  idem  demens,  qni^  de  sua  mente  de- 

cesserit ;  et  amens,  qui  a  mente  abierit. 
Mentecapttis  dicitur,  cum  mem  tx  hominis  potestate  [Fkst. 

abiit :  et  idem  appellatur  i/emens,  (quod)  de  sua  mente  de^ 

cessit,  et  a  (mente)  abierit.^ 
Mentum*^  dicebant,  quod  nos  commentum*  [Paul. 

Mercedicius  ^  *  mercenarius,  quod  mercede  se  tueatur. 
Mercedonias  ^  dixerunt  a  mercede  solvenda.  [Ffst. 

Mercurius  **  a  mercibus  est  dictus.     Hunc  etenim  [Paul. 

negotiorum  omnium  existimabant'  esse  Deum. 
Merendam'  antiqui  dicebant  pro  prandio:  quod  scilicet 

medio  die  caperetur. 


6  Vet.  lib.  quod, — 7  Ed.  ScaL  *  demeDS,  quam  (quod)  de  nui  menie  deeemt,  ei 
a  mente  (meiite)  abierir.'  Vide  infra. — 8  Al.  Mercedinue,  MercedwuSf  et 
M€rcedituua,-'9  Vet.  lib.  apud  IJnlD,  futinabant, 

SOTJE 


rro  parentali :  <]uo  nomine  mens9  in 
aepnlcris  ponebantur,  et  Orapcanico 
et  Romano  ritn.  Cicero  de  lcgibns, 
et  acriptores  Grapci  auctores.  «/m. 
ScaL 

P  Mtmarii]  Trapczitap.  Dac. 

4  MenieeaptuM]  Huc  perlinent  ver- 
ba  Festi,  qns  sequuntur.  Atit,  Aug, 

Mentecaftua  dicitur]  Glo«s.  '  mente 
captus.  i^ovs»  Amens.'  Cui  scilicet 
mena  qnasi  vincta  e«t,  &c.  Infra  in 
verbis  Festi  deest  vox  amena,  Ita, 
et  amene  quod  a  mente  ednerit,  Dac. 

'  Mentum]  A  meniseor,  unde  postra 
factnm  eammeniscor,  commentnm,  Id. 

•  3lereedieiuti]  Qaidam  mercedinui, 
M%,  liber,  nt  testatnr  Vossins,  Mer' 
eedituuM,  qu»  videtnr  vera  lcctio,  et 
probant  sequentia,'  qnod  mercede  se 
tueatur.'  Idem, 

K  Mercedoniaa]  Mercedoniat,  subin* 
tellise  dies.    Ita  enioi  omnes  dies  in« 


tercalaris  mensis  vocabantnr.  Nam 
mensis  intercalaris  Mercidinos  voca* 
batnr,  ut  ait  Plntarchna  in  Nrnna; 
vel  Mercedonins,  nt  ait  idem  in  Cac- 
sare.  Isidorns  in  Glossis  :  *Merce- 
donius,  qui  dat  mercedem:'  nibil 
prBBterea  reperio.  Jo8,Scal, 

"  MercuriuM]  A  Mercibus,  qnia  iis 
emnndis  et  vendundis  prseerat.  Plant. 
Prol.  Amph.  '  Ut  vos  in  vostru  voU 
tis  mercimoniis  Emundis  vendundit- 
que  me  l»tum  lacris  AfBcere,  atqne 
adjuvare  in  rebui  omnibns.'  Qoare 
et  idem  putatar  esse  qni  Chanaan, 
filias  HanH  sive  Cliami.  Nam  CAa- 
naan  Hebraeis  mercatorem  signiBcat. 
Dae, 

*  Merendam]  In  Glossis,  ipiarop 
9tt\t9hv,  Merenda,  exponitur:  et  ita 
Calpumius  :  *  serae  cuni  venerit  bora 
merendae.'  8ed  vide  quid  ad  Var- 
ronem  de  Re  Rastica  super  hoe  no- 


412 


SEXTI   POMPSri    FE8TI 


Mergas^  furcalaB,  qaibu8  acervi  fragamfiuDt;  dictasaTo- 

lucribus  mergis:  qaia  ut  illi  se  in  aquam  mevgunt,  dum 

pisces  perseqttuntur,  sic  messores  eas  in  fruges  demer- 

gunt,  ut  elevare  possint  manipulos. 
Meritavere  (idem)'°  Cato  ait^  pro  memere. 
MeritaYere,'  saspe  meruere  dicit  Cato  in  Poenorum  [Fbst. 

IV.    Suf/Te^e^  evocavertin/ "  $tatim  omnis  cohortes,  [Paul. 

omnis  etiamf  qui  stipendia  mertVaverunt. 
Mertat  *  pro  mersat  dicebant. 
Merum^  antiqui  dicebant  solum:  unde  et  avis  memla  no- 

men  accepit :  quod  solivaga  est,  et  soUtaria  pascitur : 

at  nunc  merum,  puram  appellamus. 
Meson  "  ®  persona  comica  appellatury  ant  coci,  aut  [Fest. 


1 


^^«' 


10  Rejiciendmn  est  idem,  monet.  Scel.  licet  in  omnibat  libris  repertnm. 
—11  Ed.  Scal.  eeocoreruU.  Vide  Notaa.— 19  Scribendom  monent  SctL  Dac. 
per  diphthongom  Meuom, 

NOM 


ta? imnt.  Jm.  Seal, 

Meretidam]  Mennda^  at  notavit  Sca- 
liger  in  conjectaneisy  cibnt  iity  qai 
merebant  lere,  id  ett,  Mercenariia 
datnt  a  Domino  tea  oondnctore,  an> 
teqnam  labore  mitterentnr.  Calpnro. 
'term  cnm  Tenerit  hora  merendae.' 
Merendam  tamen  idem,  qaod  pran- 
dinm  Aiiate,  monet  hie  Fettns.  Qnare 
dicendnmett  pritcit  tcmporibna,  non- 
dnm  indocto  prwdu  nomioe,  mcrm- 
dom  pro  prandio  foitte,  poatea  vero 
pro  cibo,  qiii  pott  meridiem  dabatnr, 
nt  apud  nos  hodieqne  fit.  Doc. 

7  Merga]  Plaut.  Pcennl.  v.  2.  <  Pa- 
lat  vendundat  tibi  ait  et  mergat  da- 
tu,  Ut  hortnm  fodiat  atque  ut  fru- 
mentnm  metat*'  /d«m. 

■  Jf<ri/ao<re]  Catonit  Terba  relata 
a  Fetto  non  atteqnimnr.  Ani,  Avg» 

Meriiavere']  *  MeritaTere,  tepe  me- 
merunt'  Cato  dixit,  Pcenorum  iv. 
'^Suffetet  evocant  omnit  cohortet, 
omnit,  qui  ttipendia  meritaverunt.' 


Ita  mibi  videor  tcriptnne  Fettt  vet- 
tif  ia  odorarl.  Jm.  SeaL 

MerUmiere,  topf ]  Retcribendnm  ett 
m«rt<aMnm^  ttfpe  mentenaU.  Ut  ei 
verbit  Catonit  manifettnm  ett.  lo 
iit  omntt  pro  oomet  vel  omiieif,  anti- 
qoe.    Vide  *  tnffet.'  Dac. 

*  ilfertaf ]  Pro  mereatf  $  mntato  in  I, 
Oraecornm  more.  Legitnr  et  apod 
Nonium  merforvi,  ned  pro  menierei : 
de  hoc  olim  apnd  ilinm,  Deo  favente. 
Idem. 

>>  Menm]  Id  ett,  tolum.  Terent. 
'Spem  meram.'  £t  Varro  in  Setqai 
Ulyste  'meram  tonicam.'  Immoet 
qnod  nnnc  dicimnt  jmnmi,  id  nlhil 
alind  ett,  qiiam  foliim,  ut  *  vinnm  po- 
mm,'  qnod  tolnm  ett,  nec  aqnam  ha- 
bet  adroixtam.  A  mero  ett  memk, 
mer(e,  qnod  tola  vagatnr.  Varro  lib. 
IV. 'Meraia,  qood  mera,  id  eat,tola, 
volitaL'  Idem. 

*  ilfetoii]  Scribendum  per  diph- 
thongom   Mwaon,    Qnac  bnc  perti- 


DE  VERBORUM   6IGNIFICAT10NB   LIB.   XI. 


413 


nautae,  ant  ejus  generis :  dici  ab  iDventore  ejas  Mesone 
comoedo  ait  Aristophanes  Grammaticus. 

Messapia"^  Appulia  a  Messapo  rege  appellata.       [Paul. 

Metapboram  *  quam  Graeci  vocant,  nos  tralationem,  [Fbst. 
id  est,  domo  mutuatum  verbum^  quo  utimnr,  inquit  Ver- 
rius  in  or.  ne  saepius  quidem  bonesti  ac  significantis  ver- 
bis  defectu,  ut  speciosiore  atque  eodem  etiam  sigmficantiore, 
quam  proprio  yocabulo  rem  indicemus.  • . .  redit  sua  tra- 
latum  manebit.  . . .  quo  perveui.*'  . . .  as  alieno  perinde 
ac  suo  ab.  .  • . 


13  £d  Scal.  perwnii. 


NOT^ 


nent,  tam  qnas  de  notionehnjat  vo*. 
cis,  qaam  de  Aristophane  Orammati- 
co,  hnc  ex  Athenvo  conjiccre  libnit : 
iKdkow  9^  ot  ToXaiol  rhif  ijukv  woKtruchp 
fAdy€tpoF  Mourtmi,  rhw  9k  iicrifwiov  Ter- 
Tryci.  Xp^mro»  8*  &  ^iKiffo^s  rhw 
MaioifFa  Av6  rov  fuuraffOoi  dUrm  jcfic- 
X^a^f  olor  rhw  A^ui9i|,  jcai  wpht  ycurri' 
pa  wwmirti'  iefmAv  Srt  MtUaw  y4yo¥€ 
KMpu^iaa  AwoKptr^s,  M§yapths  rh  y4pos, 
ts  lud  rh  wpoamrtun^  §ipt  rh  &y  abrov 
KaXoCpjBWf  Mifftnm,  &s  *Apwrro^dt^s 
^n^hf  ^  BvfJamos,  hf  rf  w€pi  wpoff^iwmif, 
•^of  airhif  ^i^ncm  icui  rh  rov  B^piwap- 
ros  wpAfftnrow^  kcU  rh  rov  futy^lpov^  &e, 
Jo».  SeaL 

Jtfefon]  Scribcndnm  per  diphthon- 
gnm  MatOM.  De  hac  focc  ez  Aris- 
tophane  Orammatico  lic  Atlienseus 
lib.  XIV.  &c.  '  Coqunm  indigenam  et 
civem  Maesona  prisci  vocavernnt, 
externnm  ac  peregrinnm,  Tettigen. 
Chrysippns  Philosophiis  Mvsona  dic- 
tnm  pniat  &Tb  rov  /iooSo^ai,  a  man« 
dendo,  velnt  insciom  ac  rudem,  ven- 
tiiqne  deditnm,  ignarns  Msesona  fn- 
isae  Comoediamm  histrionem,  natione 
Megarensem,  inventorem  personae, 
qnam  ab  eo  vocant  .Msesona,  nt  scri- 
bit  Ariitophanes  3ysantios,  libro  de 
persoois,  qni  et  eum  tradit  cnm  fa- 


mnli  personam  ezcogitasse,  toro  co- 
qni/  &c.  Vide  Hesych.  in  iidlew  et 
r^ri^.  Dae» 

^  Me§8apid]  ApnliaaMessapo  Nep* 
tuni  filio.  Virg.  JExu  vii.  '  At  Mes- 
sapns  eqnum  domitor,  Neptnnia  pro- 
les.'  Idem, 

«  Jlfefapikorem]  Si  qnis  Qnintilianl 
cap.  6.  de  tropis  libri  octavi  legerit 
atteotius,  vcrba  Festi  facile  intelll- 
get,  et  manca  restitnet.  Ant.  Ang, 

Metaphoram]  Legelnfira:  Qnaitfi- 
myr,  inquU  VerrimB  in  oraHane^  tfc* 
Reliqna  suut  obscuriora»  eomm  ta- 
men  si  non  ferba,  at  sensum  odorarl 
mihi  vldeor.  Ita  enim  fere  scripsisse 
Festum  pnto :  rem  indieemMe.  Qnod 
eiproprium  qnam  iralainm  magio  vaie* 
ret,  redit  ad  ena  verbum  fmlahon,  ma" 
nehUfne  tnne  iantmn  ewm  pui  pervenit 
eo  proprtnm  pervemre  non  poeeti.  Pree^ 
eertim  apud  poetae  qni  nUeno  perinde 
ae  eno  ainiuntur.  £t  ita  fsre  Qninti- 
lian.  lib.  viii.  cap.  6.  'Transfertnr 
ergo/  inquity  '  nomen  ant  verbum  ex 
eo  loco,  in  quo  proprinm  est,  lo  enm 
in  quo  ant  proprinm  deestf  ant  trans- 
latom  proprio  melius  est.  Id  facimns 
ant  qoia  necesse  est,  ant  qnia  signifi- 
eantius  est;  aut,  nt  dizi,  qnia  decen- 
tins.  Ubi  nihil  horam  prttstabit,  quod 


4U 


SBXTI    POMPBII   PBSTI 


Metap/asticos  '^  ^  dicitar  apad  pcleta$  usurpari  id  qood  prop- 
ter  necessitatem  mctri  mutare  conmeverunt:  qaod  idem 
barbarismi/5  dicitur  in  so/tfta  oratione  conscrihenda. . . . 
Meta.  . . .  ca.  . . .  a.i^  . .  •  cariore*  .  • .  perventara.  . . .  quod. 

dicare  ait  Ennias^ 
•  •  .  •  .  lu  est.  •         • 

abas  ot^ 
accip^        .        •        gratia. 
Metari  castra**  dicuntur,  quod  metis  dirigantar.        [Paul 
Metelli*  dicuntur  in  re  militari*^  quasi  mercenarii.     Attiiis 
annalium  vigesimo  septimo/^  calones»  famulique,  metel 
lique,  cacula&que,  a  qao  genere  hominum  Csecilisa  fami- 
liae  cognomen  putatur  ductum :  '^  quod  est. . . . 


14  Vide  NoUft.—15  Quidam  vet.  lib.  tii  kgt 
Attiui  in  anniU,— 17  Al.  diciwm.    Vide  tnf. 


NOT^ 


i.— 16  Qttidam  libri 


trantferetnr  improprinm  erit.'  Item : 
*  Metnpbora  enim  aut  vacantem  oc- 
cupare  locnm  debet,  ant  si  in  alie- 
nnm  venit,  plus  valere  eo  qnod  ex- 
pellit.'  Dae. 

'  Meta  ....  iticei]  Metapkrattice» 
•criptnm  fuisse  videtur,  sed  men- 
dose,  pro  Metaphraetiee^  vel  Meta- 
phra$i^  vel  pro  Mttaataeif  vet  Metaba- 
ti:  interpretari  antem  existimamniy 
cnm  poetae  propternecessitatem  me- 
tri  alind  pro  alio  poniint.  Ant.  Aug. 

Mela ....  etice»]  Scribe :  MetapUu- 
tieo»  diciiur  apud  poeta»  neurpari  id 
fuad  prcpter  nuetwtaian  metri  mutant : 
quad  idem  barbariemsu»  dieitur  in  »ohUa 
oratiane  can»eribenda.  Jos.  Scal. 

Metaplaetieo»']  Metaplasmus  a  /m- 
renrkiTrm,  transformo,  transmuto. 
Qnintil.  lib.  l.  cap.  8.  <  Deprehendat- 
qne  qaaB  barbara,  qnse  impropria, 
quB  contra  legem  loquendi  sunt  po- 
sita,  non  ut  ex  bis  utique  improben- 
tnr  poetse,  qnibnSy  quia  plerumqne 
metro  servire  cognntnr,  adco  ignos- 
pitur,  ut  vitia  ipsa  aliis  in  carmine 


appeUationibns  noniiaeDtnr.  Meta- 
plasmos  eaim  «t  schematismop,  et 
schemata,  nt  diai,  vocamos,  et  Ua- 
dem  yirtntis  necessitali  damns/  6cc. 
Doc. 

s  Meta  • . .  eo. .  • .  a]  Metari  eaatra 
voeari  a  meti».  Nihil  aliud  video.  Ne- 
qiie  enim  Doctlss.  MerniK  assenliri 
possnm,  qni  in  hitce  ruderibns  latere 
putavit  fragmentnm  Ennii,  Dieo  fuei» 
hunc  dicare  cupii,  Idem. 

I*  Meiari  eaetra']  Metari  nihil  aliod 
est,  qnam  dividere,  secare  snis  fioi- 
biis  ct  metis.  Inde  '  melator  agro- 
rom '  Ciceroni  est Jfaitor,  cnl  rei  gni- 
ma  et  decempeda  serviebat.  Htnc 
'degrumare  viam,'  et  '  decempeda- 
tor '  pro  metatore.  Idem. 

>  MeteUi]  Olosfarium  :  *  Metellns, 
pla€m.'  Jo»,  Scat. 

MetdH]  Olossariom  :  <  Metellos 
pia$m,*  mercenaritts.  In  fine:  Gr- 
ciUte  famUiet  eognomen  puiatur  dueium. 
Aliter  schedae,  obi:  decUieB  famS&ei 
tognemen  paialt  dueium  quod  e»i.... 
Deslderatur   tantum    vos    MeteUu». 


DE   VERBORUM   SI6NIP1CATIONB   LIH.   XI. 


415 


Metonymia^  e9t  tropos,  cum  ab  eo,  qnod  coDtinet,  [Fkst. 
ngnificattir  id,  quod  continetar;  aut  superior  inferiore, 
et  inferior  sopcriore.  Quse  continet,  quod  coDtiuelur:  ut 
Ennius»  cum  ait :  Africa  terrii>ili  tremit '"  horrida  terra 
tumulta.  Ab  eo,  quod  continetur,  id,  quod  continet :  ut 
cam  dicitur  epota  ampbora  yini.  A  superiore  inferior : 
ut  Enirias :  cum  magno  strepitu  Volcanum  yentus  vege- 
lat.  Ab  inferiore  superior :  ut,  persuasit  animo  vinum 
DeuSy  qui  multo  est  maximus. 

Metus^  foeminino  genere  dicebant.  Ennius  :  Vi-  [Paul. 
vam,  an  moriar,  nulla  in  me  est  metus. 

MiGRARE mensa""  quod legibus ejtis  sacra esset Deisque  [Fest. 


^^»#»^»»»»»*»#»^»^ 


18  Vett.  libb.  tremU, 


NOT« 


CvcUiam  funiliam  pro  Cvcilia  gente 
dixit  Festat,  qiife  MeteUorum  cog<> 
nomento  potiasimem  cUra.  Dae, 

^  MeUtm/mia]  Lege  ita  veraam  £n- 
nii,  Cmm  magno  tirepUu  Fofe«iitMi 
ventu*  tegebat,  £t  illiim  :  PertmgU  nox, 
viaiiM,  I>eme,  qui  muUo  eet  maximu*. 
Cni  simtleTerentianum  ex  Adelphia  : 

*  Pen oasit  oox,  amor,  vinnm,  adoles- 
centia :  Hnmannm  est.'  £t  Propertii : 

*  Hac  Amor,  hac  Liber,  dnrus  nter- 
que  Deus.'  Vegere,  pro  vegetare. 
Vide  Noninm.  Jo$.  Seal, 

Metoufmia]  Mermmtfda  a  furk  et 
flpofic  Ad  verbnm  sonat  *trausno- 
men/  '  transnominatio.'  Fignra,qoa 
continens  ponitnr  pro  contento,  et 
contentum  pro  contitiente.  Conti- 
nens  pro  contento  £nnia8  :  '  Africa 
terribili  tremit  borrida  terra  tvmol- 
tn.'  Jfriea  pro  4/rit.  Cicero  in  Ora- 
tore :  *  Horridam  Africam  terribili 
tremere  tnmnltn  cntn  dicit '  (Ennius) 
'  pro  Afris  immntat  Africam.'  In 
retiqnis  nisi  iocns  depravatus  sit,  me- 
rito  Fetti  jttdicinm  desiderabis.  Ne- 
qoe  enim  cnm  dicitnr  epoia  vtm 


pkora,  ab  eo  quod  continetnr,  intclli- 
gitur  id,  quod  continet»  ut  tradit 
Festiis :  sed  contra  ab  eo  quod  con- 
tinet,  id  quod  continetnr.  Nam  per 
ampboraniy  vinnmy  quod  in  amphora, 
nt  per  Africam  intellignntur  homines, 
qni  in  Africa.  Audi  Quintilian.  lib. 
VIII.  cap.  6.  '  Sicot  ca  eo  qnod  con- 
tinety  id  qood  continetur  usiis  reci- 
pit :  ut  bene  moratas  urbcs,  et  pocu- 
lum  epotum,  et  saecnlum  foeiix.'  Con- 
tentnm  autem  pro  contiiiente,  nt 
apud  Virg.  *Vina  coronant.'  Vina 
pro  pnteris.  '  A  superiore  inferior,' 
cum  cansa  ponitur  pro  effectu.  ut 
Vnlcanos  pro  igne.  £nn. '  Com  mag- 
no  strepitu  Volcanum  ve;ntns  ve ge- 
rat.'  Lego  tehebatf  vel,  ut  Scaliger, 
vegebatf  i«  erigebat :  et  '  ab  inferioi  e 
superior/  cuni  effectus  pro  cansa,  ut 
amor  et  vinuni  pro  Cupidine  et  Bac- 
cho.  Dae. 

1  Afeliis]  £nnius:  'Ni  metus  ulla 
tenet  rite  virtuteqiiiescunt.'  Idem. 

"*  Migrare  menea]  Locos  obBCurns 
interpretem  desiderat.  Ant»  Aug, 

Migrare]  Migrare  menta,  quod  sa- 


416 


SBXTI   POMPBII   FBSTI 


templi  posita  inauspicatum  apud  antiquos  habtbiT,  com 
seqaitar  sua  migrantem  pana.  Mensas  aiunt  ^uidam  fa- 
isse  iD  iriviis  poni  solitas,  quet  sint  triviales  appellatSB. 

Mihipte,"    pro    mihi    ipsi,    Cato   posuit   cum  dixit  deeoit 

talenta 

•  •  •  •  •  •  ••■ 

versia,  atquo  •         . 

•  •        entia  item  a.         •         •         •         • 

Mihipte  Cato  pro  mihi  ipsi  posoit. 

Militem''  ^lius  a  mollitia  x»r'  &nifpaff^v  '9  dictam  [Paul^ 
patat:  eo  qaod  nihil  molle,  sed  potias  asperum  qaid 
gerat :  sic  ladam  dicimus^  in  qao  minime  laditar 


19  AX*  per  «niipkrmlM, 


VOTJE 


cra  tit,  DiUque  templi  positty  iDaas- 
picatnm  liabebatar,  cam  sequior  sna- 
deret  cania:  nnde  qiildam  fnisse. . . . 
Reliqna  aiseqni  non  possum.    Recte 
ait  inanspicatnm  fnisse,  mensa  mi- 
grare,  qnia  sacra  esset,  nt  jam  snpra 
diiimns,  et  qnia  vel  eo  nomine  men- 
ssB  omne»  sacr»  esse  debent,  qnod  in 
quo  templo  mensa  cst,  ejns  Dei,  cn- 
jns  templnm  est,  ea  sacra  sit.    Hn- 
jus  superstitionis   Plinins    meminit 
libro  zxviii.  eap.  9. '  Servii/  inqnit, 
*principis  viri  commentatioest,qnam* 
obrem  mensa  linqnenda  non  sit  :*  vide 
locnm :  ego  sane,  qnc  hic  Festns  re- 
fert,  ex  ea  Commentatione  Ser?iana 
desnmpta  pnto.     Fortasse  qa«  se- 
qnnntnr,  ita  sarcienda  snnt:   «iitfe 
qmidam  ykissf  in  lrt«H6iis  dkmt  ex  H- 
bria,  fnt  siml  RUuale»  appeUaiu    Nam 
in  eo  locOy  in  qno  Ritnales  libri  men- 
sarnm  consecrandamm  in  templis  ri- 
tiim  edocebant,  verisimile  est  et  de 
illis  anguriis  mensalibus,  qna  Verni- 
sera  appellabant,  et  de  diris,  ac  tris- 
tibns,  quse  contra  acoldebanty  trac- 
tasse.    Sed  hnc  ineerta  snnt,  ae  for- 
tasse  melins  erat  tacere.  Jm.  SeaL 


Migrare  mfiisa]  Recte  qnidem  ait 
inaiispicatnm  fnisse  menaa  mlgrure, 
qnia  sacra  esset,  nt  jam  snprmdktnm 
est,  et  qnia  fel  eo  nomine  raenam  om- 
nes  sacrss  esse  debent^  qnod  in  qno 
templo  mensa  est|  q|ns  Dei,  ciyas 
templnm  est,  ea  sacrm  ait^  Hiyas 
snperstitionis  Plinins  meminit  lib. 
xx¥i.  cap.  9.  '  Serfii/  inqnit,  *  prin- 
cipis  Tiri  commentatio  est  quam- 
obrem  mensa  linqnenda  non  sit«'  £t 
ex  hac  commentalione  SerTiana»  quse 
bic  legnntnr,  desnmpta  pntat  Scali- 
ger:  qnod  addit  Festns  mensas  in 
trifiis  poni  solitas,  de  mensis  Dianse 
si?e  Hecate  intelligendnm  ast  Dec. 

"  Mildpte}  Verba  Festi,  exceptis 
hls,  qiim  Panlns  notati  non  intelligi- 
mns.  Sed  eiempli  tumpti  ex  libris 
Catonis  ea  esse  arbitramnr.  AiU. 
Angm 

MUnpte]  QnsB  segnnntnr  Catonis 
▼erba  snnt,  sed  quss  fmstra  qnmras. 
£t  hic  etiam  mntilsB  snnt  achedss^ 
Dae. 

«  MUUem]  A  mollitie  dictnm  Tnlt 
Alius  Stilo,  sed  perperam :  alii  aitlri 
a  miUe,  qnui  mtUcstmMs .   Entrop.  Ub. 


DE   VERBORUM   SIGNIFIGATIONB   LIB.   Xl. 


417 


Miliom  p  quidain  putant  cepisse  nbmen  a  maxima  hmnmo* 
rum  summa,  qu»  est  mille.  quod  alii  Grcec»  stirpis  judi- 
cant  esse,  cum  id  illi  ^iyxP^^  vocent,  tam  H^rcu-  [Fbst. 
les,  quam  panicUm  ^Klr^^. 

Millus  "^  coUarc  canum  venaticorum,  factum  ex  corioj  con- 
fixumque  clavis  ferreis  eminentibus  adversns  [PavlI 
impetum  luporum.  Scipio  iBmilianus  ad  populum  t 
VobiS;  inquit,  rcique  publicas  praesidio  eritis^®  quasi 
millus  cani. 

Miluina'^  genus  tibise  acutissimi  soni. 


20  Fiilv.  Ursin.  Dac.  ex  vet.lib.  legnor,  A^o6m,  inquii^  reiqtu  praiidio  erii  ik* 


NOTiE 


1.  de  Romnlo:  'mille  piignatorcft  de- 
legit,  qnot  a  niimero  militet  eppella- 
vit.'  Sed  miliiet  pritts  merUu  dicti| 
postea  meliiett  miUie»,  ande  et  con- 
tracto  nomine  iideni  dicti  metelU,  qna- 
si  meritelU.  Eriiditiss.  ^gid.  Me- 
nagius  milee  ait  esse  a  Gratco  idka^, 
id  est,  popularis.  Quae  voz  et  mili- 
tem  significat  et  enin  qni  est  ejusdem 
populi,  ut  Orvcis  TpvXcif.  tJnde  in 
veteribus  Olossis:  '  populares,  0Ypa- 
riArm.'  Ex  fUXo^  factum  milex,  nt  so- 
rex  ez  9fM{,  ot  pellex  ex  irdU\ci(,  et 
deinde  ex  milex  factnm  «ri^es,  (  muta- 
to  in  S,  ot  Irabee  ex  rpdtpai,  die»  ex 
t/a(,  &c.  Idem, 

P  MUium']  Varro.  lib.  iv.  *ini1iam 
a  Orftco :  nam  id  prius  fiiXiv  pro  ti4' 
Zaf*    Ubi  Tornebus  rescribit,  ftcAini 
posi  ft/tSUni,     Verum  fuXlrn  proprie 
panicom«  qood   a  roilio   diversum : 
qoare  neotiqoam  ab  eo  potest  origi- 
nem  capere  roiliom,  nisi  id  faotum 
dicas  propter  quandam  similitudlnem 
utrinsqoe  leguminis.  Nam  fitKbnpf,  i. 
panicom,  similem    le/yxpv,  i.  roilio, 
Iradnnt  Hesych.  Dioscorid.  Oalen.  et 
nlii.    Alterom  etymon  a  millenario 
UQmero,  prorsns  ridicolum.  Idem. 

4  MiUui]  In  oratione  ^miliani  ita 
Delph,  ei  Vwr,  Cln»,  Pomp 


legendum  ex  L.  m.  iVoMs  inquii  rei- 
que  preegidio.  Ennins  apnd  Nonium: 
*  Ea  mi,  reip.  fidei  regno/  &c.  Vide  in 
dictione  '  Forlunatim.'  Fui,  Urmm. 

MiUue]  Varro  vocat  nuUum  lib.  ii, 
de  Re  Ritst.  '  Ne  viilnerentur  a  bes- 
tiis  imponuntnr  his  collaria,  qu«  To- 
cantur  meliuin,  id  e»t,  cingulumi  cir- 
cum  collum,  ex  corio  firroo  cnm  cla^ 
vulis  capitatis,  quaB   intra  capita  ' 
(lege  queie  intra  eapUa)  *  iosoitor  pel- 
lis  mollis  doritia  ferri.'    Et  ita  me- 
lios  dici  potat  Scaliger.:  napi  fiaiKm^ 
peUis  ovilla«  oode  et  omoe  seorteom 
▼ocabant  meUnumt  ot  apod  Plaotom 
meUna  est,  scortea  mantica,  Epidic.  i. 
t.  *  Aut  si  in  melina  attolisti.'    Sed 
idem  est  miUu»  et  melium,  dictom 
enim  melium,  meUumf  nUUum  et  miUuMf 
ut  eoUum  et  coiUu*    Snpra  in  verbis 
Scipionis  qun  laudat  Festns  legen- 
dom  ex  lib.  Folvii  Ursini ;  NoH»,  i«« 
9iai,  reifve  pr^stdto  ertl  i«.  Dac. 
'  Mibftiiii]  Meminit  Solinos,  cap. 

10.  Jof.  Seal, 

Miiuina']  *  Tibise,  qose  Ingerent»  a 
miluis  dlcta  roiluin»,  qoas  in  accen- 
tos  exeunt  acntisftimos.'    Solin.  cap. 

11.  Vide  'iogere.'  Dm. 


.  Fe»t, 


2  D 


418 


•BXTI  FOIIFBII  PBfiiTI 


MiDa*  tiiigolariter  dki  pro  eo  ^uod  wuma  plafaliter  diciiiiw 
Curiaihis  auiar  eit :  itrai  M.  Cato  tn  suasioHe .  •  •  [Pbst. 
miiia  cogi '  nuila  potuit .  •  • 

Minam  JSlias  vocitatam  ait  mammam^  alteram  [Pavu 
lacte  deficienlem,  qaasi  minorem  fiictam. 

MiMnimas  *  pro  minimo  dixeront 

Minerva'  dicta,  qaod  bene  moneat:  hanc  enim  pagani  pio 
aapientia  ponebant  Comificias  vero»  qaod  fingatar  pin- 
gatnrqae  minitanH  armis,  eandem  dictam  potat. 

Minime  gentiom  dicebant,  pro  eo  qnod  est  omniom  [Pbst* 
gentiam  jndicio  minime  esae  faciendom. 

Miniscitor^  pro  reminiscitar  antiqoitas  dicebator.  [Paul. 


^^■^^0^^»^^^* 


1  la  ed.  Setl.  extat  ikfiM  fiHf«l«rtf«r  i. 
<lm  Jf.  Cfltotec. fl»liMMir. 


^fikKnXiter  dkkmMM  n  i 


NOTJS 


•  Afiaa]  DUtlngal  Tidetar  inter 
wimtm  singalariter,  qaam  Orvci  mmm 
dicont,  et  oiiMi.  Vel  asot  Veteret 
nonnanqoam  aaterlt  «um  pro  wSmu^ 
et   Catonia  caeaiplani   affert.  itnl. 

JtfiM]  IflM  «iiviilflfii«r  dld  pro  «0, 
gned  Wmm  fkarmliier  dUbmtBf  CvriaKaif 
encler  eH.  Uem  M*  CdU  imtmmme  . . . 
MiM  eegi  wettmfelhdl,  Jos.  ScaL 

JlfiM]  IfinMR  pro  Mtatf  dizlMie  Ve> 
terea  exemplo  Catonis  probat  Festns, 
qaod  notandnm ;  distingnl  eaim  inter 
minMn  singnlariter,  qaam  OrMci  iivo» 
dicant,  et  Miaas  notnm  ett.  Cicero 
II.  de  finiboa :  '  A  qno  iteram  fnne- 
rnm  samtns  prmfinitnr  ex  censibas 
a  minis  qalnqae  nsqae  ad  minam.' 
Verba  Catonis  forte  e  saasione  legis 
Voconite.  Dme. 

*  ilimaM  MaMMaM]  A  Mtmit,  qoia 
minns  habet  lactis:  slc  apadVarro- 
nem  de  Re  Rnst.  '  minam  o?em,  hoc 
M,  fentre  glabro :'  Id  est,  qa«  ml- 
mit  habetlaote.  /dcm. 

■  JlfinsrrfMMt]  itftnnsy  parfat,  pro 


qno  dlcebant  etiam  nrfnsr,  nt « vetnt,' 
'  feter ;'  *  vldnnt/ '  ▼idaer/  onde'  vi- 
dnertat.'  /d«M. 

*  JtfincrM]  Priot  diccbant  Jlf<ner- 
Mf  a  qna  menervare  erat  mooere,  nt 
in  taliari  carmine  jifmmmurvtit^  mo- 
net;  menmre  est  memere^  a  qno 
MT,  at  mpo  apieemr;  compotitm 
nisct,  fAniiiiaci.  Neqne  taoMn  Jfe- 
uerva  a  meuere :  nam  MinenrM  nomen 
JEgjptinm,  nt  optlme  docoit  Stepha* 
nns  Oaichartat  io  Harmonia  etymo- 
loglca  ilngaanim*  Nempe  n  voce 
tmmor,  qnod  ett  Inttramentnm  testo- 
rlnmy  factnm  minoni.  Unde  Latinit 
ilfta<rM,  texendi  InTentriz ;  apnd  M» 
gyptiot  enlm  art  texeodi  priroum  in- 
▼enta.  Ea  roann  liclatoriam  tenent 
pingebatnr.  Qood  liciatorinm  qnia 
hattM  tive  lancetB  tlmile  eraty  ut  in 
lib.  Reg.  I.  cap.  17.  vt.  7.  et  llb.  11. 
cap.  21.  vt.  19.  inde  Gnecit  et  Latmit 
Minerra  hattam  tenere  credita  ett. 
Idem. 

r  Afiatsctinr]  Pro  comminitcitttr^ 
reminitcltnr.    Vide  'mentnm.'  /don. 


DE   VBRBOIIUM  SI6NIPICATIONB  LIB.  XI. 


419 


Minora  templa'  finnt  ab  aaguribas,  cam  loca  aliqaa  [Fbst. 
tabalis  aat  linteis  sepiantari  ne  aoo  amplias  ostio  pateanti 
ceitis  verbis  definita.  Itaqae  templom  est  locas  ita  effa- 
tos»  aat  ita  septos,  at  ex  ana  parte  pateat,  angaIasq[oe 
adfixos  *  habeat  ad  terram. 

Minorem  Delam  *  Poteolos  esse  dixeront,  qaod  Delos '  ali- 
qoando  maximom  emporiom  foerit  totias  oibis  terrarom» 
coi  soccessit  postea  Poteolanom,  qood  monicipiom 
Graecom  antea  Dicaoarchia  Tocatom  est :  onde  Locilios : 
Inde  DicfBarchom  popolos,  Delomqoe  minorem. 

Minores''  et  majores  inter  cognomina  foeminarom  poni 
solebant. 


9  Qoldam  vir  doetos  in  marg.  ed.  Scal.  conjidt  imguh9pii  0djixoi.^t  Id. 
tbid,  conj.  Dehu, 

NOTJE 


«  Mmmra  templm]  Videndu  Varro 
llb.  VI.  de  Lingna  Lat.  AnL  Ang. 

Mmara  tmpld]  Qni  nos  rejiclnnt 
ad  Varronem  in  ilbris  de  Lingoa  La- 
tina,  nt  qnaB  sint  «taora  feaipfa  ex  eO 
petanns,  non  magife  nos  jnvant,qnam 
si  nnllnm  de  bac  re  verbam  fecissent 
Ne  verbnm  qoidem  apnd  Varronem : 
nbl  ille  loqnitor  qnidem  de  templis  7 
ita  tamen,  nt  qn«  snnt  «miara  iempU 
iiibllo  magb  scias.  Sed  diserte  Ser- 
vianm  scbcd«  Id  nos  docent  bis  fer- 
bis:  '  Alii  templnm  dicnnt,  non  so- 
Inm  qood  potest  clandif  vernm  etlam 
qnod  palis  aut  hastis  snstentatnm, 
aut  aliqna  tall  re,  et  linelsy  aot  loris, 
et  simlli  re  septnm  est :  qood  ecfa- 
tnm  est:  amplins  nno  ezltn  In  eo 
esae  von  oportet,  cmn  ibl  sit  cnbi- 
tnms  anspicans.'  In  qnibns  verbls 
fere  omnia,  qu«  Festns  scribit  de 
Bsinoribns  tomplis,proponnntnr.  Tan« 
tnm  apnd  Senrinm  legebatnr,  fwtd  H 
fmtlwm  mif  pro,  erfatmm  M<.  Jos.  Scal. 

Mmera  lemipla]  Optime  Servins: 
*  Alii  templnm  dicunty  non  solnmy 
qnod  potest  clandi,  vemm   etlamy 


qnod  pallsi  ant  hastls  sastentatnm, 
aut  allqna  tali  re,  et  llneis,  ant  loris, 
etsimili  re  septum  est:  qnod  ecfa- 
tom  est.  Amplins  uno  eaitn  in  eo 
esse  non  oportel,  cnm  Ibl  slt  cnbitn- 
ms  anspicans.'  Ubi  fere  omnia  qns 
Festns  scribll  de  minorlbna  templis. 
.^^Wautem  et  ^fkia  augnralla  verba 
snnt.    Vide '  sistere  ftina/  Hoc. 

ilfinofa  leaipla]  Vldeodns  Varro 
lib.  VI.  de  Lingua  Lat.  Ani.  Amg, 

>  Aftaoff»  Deimm}  Vide  '  Diesear- 
cbia.*  Dae. 

^  Mhmree']  81  tres  sorotcs  eodem 
nomlne  erant,  cognominibns  a  nnme- 
ro  dlstingnebantnr :  Servllia  Prlma, 
Servllia  Secnndn,  Serviiin  Tertia :  st 
dn«,  ab  setate :  Servilla  nujor,  Servl- 
lla  mioor.  Lifhis:  *  Arans  Tkrqui- 
nins,  et  Tnllia  minor.*  Horatlos: 
*  Cnm  Sagana  majore  nlnlantem.'  Jee, 
Seal. 

Mmore»']  FestnsMiaoretaiq^cog- 
nomlna  esse  diclt :  ez  Varrone  tamea 
conjicere  est,  ollm  prsenomlna  fnisse, 
nt  de  prima,  secnnda,  tertla,  qnarta 
Idem  scriblt ;  qnare  cnm  Sigonlo  dl- 


420  SBXTI   POMPBIl   PBSTI 

Minoram  PontifiGum  maximus  dicitar;  qni  primas  in  id 
collegium  venit.    Item  minimus,  qui  novissimns. 

Minotaari,  effigies  *^  inter  s^;na  militaria  est :  qaod  non  mi- 
nns  occnlta  esse  debent  consilia  ducum,  quam  fnit  do- 
miciliam  ejus  Labyrinthas.  Minotaums  putatur  esse 
genitas^  cum  PasipbasB  Minois  regis  axor  dicitnr  c<mcu- 
buisse  cum  tauro :  sed  affirmant  alii  Taurum  fuisse  no- 
men  adulteri. 

Minucia^  porta  appellata  est,  eo  quod  proxima  [Paul. 
esset^  sacello  Minuci.  Minuda  porta  Roms  est  dicta, 
ab  ara  Minucii  quem  Deum  putabant. 

Minuebatur  populo  luctus*  aedis  dedicatione,  cum  a 
Censoribus  lostrum  coudebatur;  cum  votum  publice 
susceptum  solvebatar :  privatis  autem,  cum  liberi  nas- 
cerentur ;  cum  honos  ^  in  familiam  ^  veniret ;  cum  pater 


4  Ed.  Scal.  fsf.— 5  Vet.  lib. /ami/ia. 

NOT/E 

cendum   est  cogDonien  dici  ▼ocem  eqnos,  aprot,  porcot,  Scc,  Idem. 

quamlibetqna.gentilitianominadis-  «>  jnatMrui]  SuntFesti.  AltennnT& 

tingnanni,  qna  voce  tam  prtma  qnam  Jtftaitcta  est  Panli.  Jot,  Senl. 

tertia     nomina     compreliendontar.  ilftmiaa]  Ubi  fnerit  ignotnra  est, 

Hlnc  iit,  nt  ratio  nticendi  prsnomi-  ut  et  qnis  fuerit  iste  Minucins.    Pn- 

nibus  pariter  et  cognominibus,  cau-  tabam  olim  Minuciam  portam  eandem 

sam  dederit.    Atqoe,  ut  prsnomina  esse,  et  trigeminam  ab  eo  Minncio 

aliqoando  pro  cogoominibos,  sic  cog-  sic  dictam,  qni   extra  eam  anrato 

nomina  pro  prsenominibus  usurpata  bo^e  donatus  est:  ut  narrat  LiriQs 

snnt,  ut  prima,  secunda,  tertia,  qnar-  iv.  16.    Sed   nibil   ibi  de  sacello: 

ta,   m^or,  minor,  qna   olim  erant  quare  amplius  qnierendnm.  Dnc. 

prsenomina,  et    nomen    gentilitinm  •  MiMM/^wr  fofiih  fawfiu]  Cnm  a 

pr«cedebaot,   ut   '  Prima  Valeria/  Censoribns  Instrum  condebatnr,  boc 

dtc.  postea  cognomina  facta  et  post  est,  cum  censores  censn  peraeto  Sno> 

nomcn   gentilitium  posita,  nt  apud  f etaurtlibnR  nrbem  fel  ezercitnm  es* 

Lifinm :  *  Ariins  Tarqninins  et  Tnllia  piabant :  id  eoim  est '  Instmm  conde* 

minor.'  Et  Horat.  *  Cnm  Sagana  ma-  re/    Livins  lib.  i .  <  Ibi  instmctnn 

jore  ululantem.'  Doe.  exercitum    omnem    snofetanrilibos 

'^  MvMioMriy  ^gMs]   Vide  Mupi.'  lustravit,idqneconditnm  Instmm  ap* 

£t  non  aquilam  tantum  ¥01  minotan-  pellatumy  qnta  in  eensendo  finis  hc^ 

rnm  prisci  iili  Romani»  sed   plura  tns  est.'  Idtm, 

ejnsmodi  animalia  in  pngnas  ant  rap-  '  CtmAraos]  Pntaconsnlarij,Prae* 

tus  nata,  bellolprseferebant,  ut  lopos,  toria,  Cenaotia  digoitas,  &*c»  Idtwu 


DE   VBRBdRUM   SI6NIPICATI0NE    LIB.   XI. 


431 


aat  liberi,  aat  vir»  aat  frater  ab  hoste  captos  domam  re- 
diret ;  cam  paella  despoasaretar,  cam  propiore  quis  cog- 
natiooe,  qaam  is,  qai  lageretar,  natas  esset ;  cam  in  cas- 
to  ^  Cereris  *  constitissent^ 

Minuitar''  populo  luctas  aedis  dedicatione;  cam  [FisST. 
Censores  lustram  condiderunt ;  cum  vdtum  publice  sas- 
ceptdm  solvitur:  privatis  aotem,  cum  liberi  natisunt; 
cum  honos  in  familia  venit ;  cum  parens»  aut  liberi,  aut 
vir,  aut  frater  ab  hoste  captus  domum  redit;  cuni  de« 
sponsaest;"  cum  propimre  quis  cognatione,  quam  is^ 
qui  lugetur,  natus  est ;  cum  in  casto  Cereris  est>  omnique 
gratulatione.9 ' 

Minurritiones^ '°  appellantur  avinm  minorum  cantos. 

Minusculee  Quinquatrus  ^  appellabantur  Idus  Juniie,  quod 


***^^*^***** 


6  Qaidam  libri  easiro.—J  AUeonstihuueni, — 8 '  Fortaise  melios,  ctcm  deipaH- 
Maiio  esi:  iUqiie  Fulv.  Ursino  etiam  placait.'  Z>ac.— 0  £d.  Scal.  ^raliikltMit. 
— 10  Quidam  Mimurraiione$^ 

NOTJE 


'  «  Cvminea^o  Cererii]  Vide'Orm* 
ca  foftta.'  In  casto  Cereris  esie  di- 
cebantor  myst»,  qai,  nt  Cereri  ope* 
rarentnr  et  pariter  facerent,  rebos 
Veoereis  Abstinebant,  Ijyp^vow,  id  enim 
eati  hym6m»^  et  castus  iyrtUu  Unde 
pro  ritu  et  institoto,  qnia  sic  rite  fa* 
cerent.  Varro  rerom  Roman.  lib.  i* 
*  Nostro  ritn  snnt  facienda  cifilias 
qoam  Grsseo  castn:'  riCe  et  caste 
^7v6f.  Idem» 

k  MimUhar]  De  Casto  Cereris,  mibi 
aon  liqttf t :  tamei»  non  licere  a  la« 
gentibns  Cerealia  celebrari  docet 
lAw.  lib.  XXII.  Ant,  Aug> 

JlftNirilitr]  Facesslt  negotinm  doctis 
▼Iris,  qnod  in  fine  positam  est :  in 
CAVTO  CBRBRis.  Qood  OraBci  dieont 
iefwtOetP  riA  tft^,  hoc  Latini,  in  Casto 
alicojns  Dei  esse.  Tertullianns  libro 
de  jejonio  :  '  Sed  bene,  qood  in  nos* 
tria  Xerophagiis  blasphemias  inge- 
rens.  casto  Isidis,  et   Cybeies  eas 


adsiqnas.'  Sed  vide  qnsB  ollm  dili- 
genter  de  hoc  in  Conjectaneis  Bota?i« 
mns.  Castimoniis  Cereris  qoi  ope* 
rabantor,  Incto  carere  solitos  fuisse, 
tam  ex  Orscis  qaam  ex  Latinls 
scriptoribas  notnm  est.  Jos.  Seal, 

'  Omnifiie  ^<iila<toM«]  Hoc  est, 
cnm  ob  qaemcomque  felicem  even- 
tum  in  templis  Deis  gratlas  agerent, 
pnta  ob  Uberatam  nrbem ;  ob  ser?a- 
tum  exercitnm,  ob  victoriam  ab  h6s« 
tibns  reportatani.  Dae, 

^  MinurritUmee']  Olossse :  ^  Minn- 
rit,  luvvpitu,*  Jot.  SeaL 

,  MimarUione»']  Male  qnidam  ffmmiA-- 
rationeM,  Miniaitionee  a  mtaifrtre : 
quod  a  Orseco  fumfffffeip,  qnerula  ac 
gracili  voce  cantillare :  de  himndini- 
bus  usnrpafit  Sidonius.  £t  fianfptfu» 
est  a  f»mrf^f  qaod  funp^y  ixtyor^  i. 
parvnm,  interpretatur  Hesych.  Dae, 

1  Jlf iaaBcaitf  Qinn^tMifncs]  Varr.^ib. 
Y.    ^Qolnqnatras  minoscolfle  dictss. 


42t 


8BXT1  POMFBII  FB8TI 


ifl  dies  festos  eiat  tibiciiiaiB»  qni  Bfioenram  oolebnC. 
QainqiMtntt  ^prie  diee  festus  erat  MinervaD,  Maitio 


Hinatam^"'  et  minaere,  ex  Grseco  /utm"  dictm  [Paul. 

Tideri  potest* 
Minyo  '*'  dicti  Aiyonantas,  qnod  pleriqne  eoram  ex  filiis 

Miny»  fuennt  orti. 
Mirachidion  '< ""  prim»  adolescenti». 
Miracnla^p  qn»  snntH  ^gM  admiratione  dicimns,  [Fbst. 

antiqai  in  rebaa  torpibas  atebantar. 
Mirior"!  decebaat  comparativom  a  miro.  Titinins;  [Pavl. 

Mirior  inqnam  tibi  '^  yideor^ 


^^^^0^»^^^^* 


11  Seribit  Scal.  ^m^.  qood  probat  Dac.^19  Vrt.  lib.  Wataiim.—W 
Legeiidoin  monet  Dac.  AftwiHfww,  ut  vir  doct.  in  mmrg.  ed.*Scai.  eoojicif.^ 
14  Ed.  Scal.  niiiic.— 16  Qaidara  lib.  ¥ki  iiifwl. 


NOTiB 


JoDitt  idus  ab  timilitudtne  miyorom, 
quod  tibicines  tnm  feriati  per  orbem 
vagaotnr  et  cooTeniont  ad  mdem  Mi- 
nerf m.'  JtfifiorM  ▼oeat  OWd.  ti.  Fast. 
'  Et  jam  qnlnquatros  jnbeor  narrare 
minores.  Nonc  ades  o  coeptis,  flaTo 
11  inerYBy  meis.  Cor  vagos  iocedit  to- 
ta  tibiceo  in  orbe?  Qoid  sibi  per* 
soam,  qnid  toga  longa  volant  V  Vide 
et  Livinm  lib.  ix.  /dim» 

■  Mteiitvm]  Hmiihim  est  n  «Rnne, 
qnod  a  ^nrMi»  f  el  #u*^9  <|ttod  a  #u* 
w^,  Attioe  pro  ^Mil^t  parvns.  £n* 
statli.  Bene  itaqne  Scaliger,  qni  pro 
M«ievi^  I^Hdnm  monet /yur^iy.  /df«. 

"  Jlfisiytf ]  Argooaotm.  Pindar.  Od. 
IV.  Pyth.  imtA  tAp  Ktips  vXciwdmii' 
Miyvai'  Oc^ra^irM  «r^a»  ri/ial  ^vtmMt. 
id  ast :  *  Ad  lllnd  enim '  (vellns  an- 
reum)  'cnm  navigassent  Minym,  di« 
vini  illis  honorts  plaatati  sont/  Dic* 
ti  antem  Mmfm  a  Mmfa^  Neptoni  fi* 
lio,  ad  qoem  et  Trifogeneiam  Aoli 
filiam  maxima  eorom  pars  geniis  re« 
ferebat.  Apol.  i.  Argonaot.  Inl  Mi« 
pvdo  9vyArfmv  Ol  irAfiffVm  «oi  ^^«toi 
Ai^'  i^PMvret  cfrxer^wrro»  Id  ost  i*  Qoo* 


niam  MlBjrm  filiamm  Plariqm 
et  optiml  a  sangnine  eese  gloriaban- 
tur.'  Vernm  Strabo  et  Euslathins 
Minfa$  a  ilfinye  Orchomoiw  genns 
halmre  tradnnt,  qnomm  alK  In  loicnm 
migrarint,  a  qnlbna  ArgODaotaa  Mi« 
nyas  dici.  Vlde  Tbeocvitnm  Myl. 
XVI.  vs.  IM.  fdem. 
^  «11  mrMnien  j  iiege  s  JaifvcMMti 

ristoph.  /dem. 

p  Jf tracala]  Pro  rebvs  tmrpibns. 
Amob*  *  VertitBanlo  arttB,ot  qoam 
serio  non  qnibat  alNcere,  Indlbrio- 
rnm  statnit  exhilararo  miracnHs.' 
Inde  miracnlm  meretrices  dlct». 
Plant.  <  Diobolares,  schmiiicolm»  ml- 
raeolm.'  Qoem  looom  addaccns  Var* 
ro  lib.  VI.  *  Miracolm,'  inqnit,  *  a  mi- 
ris,  id  esty  monstrls,  a  qno  Attins  ait 
personas  distortas,  oribns  defovmee, 
mlriones.'  Monstra  eliam  dlxit  Ga- 
tttll.  qnm  Arnob.  et  Vestns  mlraenU» 
*  8od  to  onm  Cappone  omnia  monttra 
facis.'  /dem. 

^  ilftrier]  Varro,  yp6H  nmnhi 
'  Qoid  hoo  mirins  ?'  /drai. 


OB  VERBOROM  SIOlfiriCATIONR    LIB.  XI. 


4» 


MiBodlioMS  appellantar^  qai  non  certaD  Bimt  BententiaD,  aed 
Tarionmi»  mixtoniinqoe  jadicionun  (saiit.) 

Misenom,  promontoridm,'  a  Miaeno,  tobicine  M*  [Frst. 
ne»  ibi  sepolto»  est  appellatom. 

Miserator*  is,  qi|u  conqneritor  aliena  incommoda :  misere- 
tor  is,  qoi  miserom  soblevat. 

Miseret  me  eadem  forma  dicitor,  qoa  piget,  poenitet^  tasdet 

Modo,  com  per  coneptam  O  *  dicitnr,  significat  tempns,  tft 
modo  veni :  et  ponitor  pro  tantom,  nt  tace  modo :  qaod 
si  prodocta  posteriore  syllaba  enantietor>  dativas  vel 
ablativQs  est  casos,  ab  eo,  qood  est  modos. 

Modo  qoodam/  id  est,  ratione,  dicontor  omnia  [Paul. 
ista  a  modo :  commoditas^'^  commodos,  commodat,  ac* 
commodat,  modice,  modestia»  moderatio,  modificatio. 

Modo  qoodam,  id  et^,  ratioNe,  dieunHtr  i$ta  omnia  [Fbst. 
a  modo  fit  commodi^as^  commodus,  commodat,  accommodBt, 
modicf,  modestia,  moderatio,  ffuxlificatio. 

Moene '  singolariter  dixit  Ennios :  Apod  emporiom  [Paul. 
in  campo  bostiom  per  '^  moene. 

Moonia  '  et  mori,  et  alia  *'  moniend»  orbis  gratia  [Frst. 


16  Leitit  Dac.  Modo  fumlaM,  id  tatf  ratimu,  a  «Mdo  tfwioilicr  itta  amma:  com- 
fMiStm,^.^l7  Vet.lib.pr».— 18  AUceterm. 

VOTJE 


'  MtiMiiiii,  fM*oiiioiitoriiiin]  Montem 
▼oeat  Virgil.  vi.  '  Bloiite  snb  aerio, 
qni  miiic  MiteniiB  ab  illo  Dicitnr,  «- 
ternninqae  tenet  per  sascnia  DomeD.' 
/tf<m. 

*  Jtfiwntfar]  Miserari  ett,  lameD- 
lari  et  deplorare :  mitereri,  alterins 
Infelicitate  noveri.  Ita  miteramnr 
cainm  nostmm,  aliornm  infortunium. 
Virf .  V.  ^  Me  liceat  catnm  miserarl 
intontit  amici.^  Sneton.  In  Cland. 
^Miseralns  est  condiUonem  snam.' 
Plant.  '  8e  ipsam  miscratnr.'  At  mi- 
aeremnr  semper  aiiorumynt  eis  opem 
iTeramus.  Vir|^  '  Miserere  animi  non 
digna  ferentis.'  Neqne  taroen  iilim 
discrimen  ubiqne  a  Veteribns  obser- 


vatnm.  /tfem. 

t  Ifotfo,  emm  per  eerreptm»  O]  Ad- 
verbia  in  •  semper  debent  corripi, 
•  imo/  *  merito/  •  crebro/  •  cito/ « se- 
roy'  nt  distingnantur  ab  adjectivis 
nominibns  sesti  casiis,  ab  Mmns/ 
'meritns/  *creber/  'citns/  ^senis.' 
Vide  in  *  ergo/  '  modo/  '  qnando.' 

/dcm. 

•  Bfode^iiMlMi]  Paulos  Festi  ver- 
ba  refert ;  quse  nos  dimidiata  inve- 
nirons.  Ant,  Aug. 

*  Mttne]  Singttlatiter  pro  msmta. 

Dac. 

7  AftfNM]  Pro  mMiMa  a  wiwiwds,  ut 
pro  mMms,  iMmii.  Verba  Attii  sic 
legit  Mernla :  Signa  extempaU  Cane- 


434 


gRXn   POKPBII   FB8T1 


facta,  at  (Attios  in  Helenibns :  Signo  extemplo  canere» 

ac  tela  ob  mcenia  offerre  imperat»)   Signiicat  etiam  ofi- 

cia.    Plaiitas  (in  Nervolaria :)  prohibentqae  moBoia  aUa: 

nnde  ego  fungar ''  mea. 
Mola'  vocatnr  etiam  far  tostnm,  et  sale  sparsam,  qaod  eo 

molito  hostias  aspergantar :  molas  avias  *^  inepte  quidam 

dictas  putant* 
MQlefl  *  pro  magnitndine  fere  poni  solet :  moliri,  et  [Pacl* 
.   molitionea  a  movendo  certam  est  dici.' 
Mollestras  ^  dicebant  pelles  oviles/  qaibos  galeas  exter- 

gebant 
Molucram''  non  solam  quo  molsQ  vertnntur  ^  dicitor,  [Fbst« 


19  Vet.  lib.  ftmgtr, — 90  RMcribendom  roonet  Dac.  moki  aiiit.— 1  Iileni 
legit  mUki  et  mHHiomu  a  moiUwiMm  eetiwm  etf  dki*  Pro  motflMiMt  qaida«  liii. 
moHiUiru:  et  pro  mosciiifo  vir  doct.  in  marg.  ed  Scal.  conjicit  molcadtf. — 
8  Vet.  libb.  omUu  vel  ooiiMf .— 3  Qaidam  libb.  r^  vtmmiwr.    Vide  Notas. 

NOT^ 


re  oc  fflo  o6  momta  a4/«rre  tMjMral.  Ob 
memia,  id  eit,  od  momia.  Vide<Ob.' 
Jtftrata  pro  oSkia  Plaat.  *  Probibent 
qnin  moenla  aliunde  fungar  mea.'  Ita 
enim  legendns  hic  f  ersua  ut  et  in  Al. 

*  ilfofa]  Vide  *  immolare '  et '  mu- 
rlefl/  In  fine  itfolaf  ovtat  jnqile  91^- 
dlimdtolaf  jmlaiil:  certe  non  capio. 
Pnto  reicribendam  moJ^  oltaf.  Ut 
dicat  Festus.  inepte  facere  eos,  qui 
roolam  aiiam  dictam  putant,  quam 
lar  cnm  sale.  Nihil  aiiud  video, 
Idim, 


•  MolesJ  Lege,  moltrtrl  moltltoiics     tw.  Jos.ScaK 


«  Afoliremm]  Afiranii  verbasnntqui 
Ua.8cribant:  VirigiHi  Um  ertadi^' 
ma,  quam  grmmdm  W9ifiieri,  voealnraM» 
liiemmy  iruMiii  etimm  sime  dolorv.  Qa- 
briel  Faernns  ita :  Fti;gtnt  Tamercscil 
«lenis,  ^nam  grmiee  tmtiieri:  jtfola- 
cmm  iTooaliir,  IroMtl  eiiM  rfolorifcaii 
Snnt  autem  senarii  duo  post  verbam 
*  virgini.'  Ani,  Awg, 

AfolMcmm]  Scribe/*^Xa«yor>  Versns 
Afranii  ita  legito :  /erme  wgpii  £»• 
eretcU  alems,  laiifiiam^raeiii«midtert. 
Mckterum  «ocaltir:  trmmi  ame  dakri* 
hue :  et  ii6t  molaliir,  uon,  1161  immeh- 


a  makudMm  eerium  e#l  dtct.  Immo 
potius  a  meiibua  est  mo<trt|  a  qno  et 
moKlMaes.  Idem. 

*>  Meikeirael  Sic  Latini  vocabulum 
Orsecum  depravarunt,  et  e  firiK^, 
qnod  pellem  ovilem  significat»  mol- 
leeiram  iuterpolaront.  Turneb.  lib^ 
iir.  cap.  It.  et  lib.  zix.  cap.  24.  Jlfe- 
lolas-poBteamelslmyS  ioserto,  meloslra» 
moleairaf  geminatis  Uteris  moaeslro. 
Idem. 


Molucrum]  Lege,  Hou  jolnm  fm 
moUe  verrumtur^  4fc.  scopam  cnim 
roolarem  significat.  Pro  /dKucpow  lege 
fn6\aicpo¥,  /w\iiKopo¥  a  m^^i7»  mola,  ct 
oopciy,  verrere.  At  molncrom^  tnmor 
vcntris  est  a  ftuKiapoos,  mola  carnisg 
qne  proprie  ex  semine  virili,  quare 
improprie  de  virginis  tumore  moAi- 
emm  dixit  Afranius,  cnjus  venus  ue 
legit  Scaliger :  fenae  otrgint  Exereeek 
uterue  taufuam  gravideimuKeru  MoU^ 


BR  VRRBORVM  8IGNIPIGAT10NB  LIB.   XI.  426 

id  qood  Grseci  fivAixpov  appellant,  sed  etiam  tamor  ven- 
trifl,  qni  etiam  virginihus  solet  evenire,  cujas  meminit 
Afranins  in  virgine :  Ferme  .virgini,  tanquam  gravidae 
mnlieri,  crescit  uterus,  molucrum  vocatur^transitsinedo- 
loribus*  Cloatius  etiam  in  libris  sacrorum.  Molucrum 
aiunt  esse  lignum  quoddam  quadratum,  ubiim-  [Paul. 
molatun  Idem  JSiius  in  explaiiatione  carroinum  Salia- 
riam  eodem  nomine  appellari  ait|  quod  sub  mola  [Fbst. 
supponatur.    Aurelins  Opilius  appellat,  ubi  molator. 

Momar,''  Siculi  stultum  vocant^ 

Momen/  momentum.  Lncretius :  Momine  si  par<-  [Patl. 
vo  possent '  impulsa  moveri. 

Monile'  dictum  est  omatus  muliebriSj  qualem  habuisse 
Eriphylem  fabulse  ferunt :  ex  eo  etiam  equis  prsBpen- 
dens  a  coUo  omamentam  monile  appellatur. 

Monimentum^s  est;  quod  mortui  causa  sedificatum:  et 


^^^0 00^*^^^^ 


4  AL  appeOiiii^— 5  Qaidam  libb.  W  a  poroo  immmiiI.— 6  Al.  Mmiimnifom. 

NOTJE 

«rsMeoMliir,  krmM  rine  doUfribmt,  Dtc.  numar  com  m»  i»osteriori  vocis  hmno 

*  Mmmwr]  Sicnia  f ox,  at  etiam  ipse  coalait,  et  anam  tantnm  effecit.    In 

nolat.  M&fui^  slgm^etiitfUftx^WftSax^s.  Tenu  Plaati  non  tantnm  moiiur,  ted 

IsidorttB  in  Olouis :  *  Momar,  Sicolut,  et  neului  pro  timUo,  Dac. 

Moltott  qn»  cito  movetor  ad  rem.'  « JlfoNuii]  ABOpinomotomyinomeo, 

Pholoa:   ^Qoid  toyomomary  Sicttle  «lomeotom.    Moveo,  mofimen,  mo» 

bomo»  prmaomis  ?*  Ubi  non  tantnm  men.  CJt  a  <  loceo/  'lodmen/  *  lomett  f 

momar,  sed  et  Sicotoa,  pro  Stalto.  a '  ponoi'  '  ponimen/  '  pomen/  nndo 

J^.  Scal,  *  pomenlnm*'  Stc,  Jdm. 

ifomar]   Hetycb.    §m/upf   p^m^  '  Mimiie]  Ornamentom  ex  aoro  et 

alSrx9'f  hfmMot^  *  Momar,  opprobriom,  gemmi»>  qood    ex   molicrom   coilo 

dedeeoi^crimen/    Isidor.  in  Olos*.  pcndet.  qoale   Polynices  Eripbylm 

'momar,  Sicolut«  ataltoa,   ^oi  cilo  Ampbiarai  ozori  dedit,  ot  Amphi»» 

BOfetor  ad  iram.  Plaiit.    Qoid   tn>  raom  ad  bellom  capeasendom  coge» 

o  Momarf  Sicole  bomo,  prflBtomia?'  ret.  Apoilod.  lib.  iii.  Idem, 

Idem  ibid.  '  Marticolot,  qoi  cito  mo«  f  ilfaNtmoUam]  Vel    mMMMiaKai» 

tfetmradiram.  Plaot  Qoidaitybomo  ot    Veteret     acribebant,    qoicqoid 

martlcole  V    Qam  procol  dobio  ita  tcriptom  vel  faclom  memorite  caoan» 


•mendanda:  mtmar,  SHetahUt  qni  ato     et  proprie  in  defonctorom   memof 
od  irmm.  PloMt.   Qmd  iu,  o    riam,  tive  cadaver  contineat,  tive  ait 


r,  komm  SicMii  1  Hmc  inde  cor-  inane,  qood  Oraeci  ¥00001  Mrard^Miii. 
niptelam  tr ojure,  qood  in '  homo  mo-  Varr.  lib.  v.  'Sic  monimenta,  qnm 
mor  aicole'  m»  prior  tyllaba  vocia    in  tepolcrity  et  ideo  tecoodoa  viam» 


42» 


8BXTI   POMFBII   FB8TI 


qaicqoid  ob  memoriaiii  alicajas  factom  eat,  at  fua,  {nit- 
ticos,  acripta  et  cannina.  Sed  moniroeDtom  qoam^ 
mortoi  caosa  sit  fkctom,  non  tameo  sigoificat  ibi  sepol- 
tom. 

Mooitoiee  ^  dicootor  et  qoi  in  scen»  monent  histiioDes,  et 
libri  commentarii* 

Monodo8  ^  appellatoa  est  Pro8i»  filios,  qoi  onom  os  baboit 
dentimn  loco :  similiter  haboit  et  Pynhos  rex  Epiro- 

tarom* 
Monatrom,^  ot  iEIios  Stilointerpretatar,  a  monendo  dictnia 
eat»  velot  monestrom.  Item  SinniaB  Capito,  qood  mon- 
9tret  fotoram,  et  moneat  Tolontatem  Deorom  :  qood 
etiam  prodigiom,  Telot'  praodictom,  et  qoasi  prmdic- 
tom,  qood  praBdicat  eadem»  et  portentom,  qood  porlen- 
datp  et  eignificet :  inde  dici  appaiet  id  qoartom,  qood 
mihi  visom  est  adjidendom,  praos^rtim  com  ex  eadem 
significatione  pendeat,  et  in  prompto  sit  omnibosy  id  est, 
ostentom,  qood  item  ab  ostendendo  dictom  est.'    Mon- 


^^<»»^»#»»»»»» 


7  Legit  Dac  Pr^iigmm  «il«l  fn^iemmm  fMui  frmMm».    QtadutL  lili. 
tpud  Scal.  prNKchMi  vel  frmdkmm, 

NOTiE 

^  pniMrMuitM  adBoiMMit,  ct  ae 
IttitM  et  illot  %n%  nortilet :  eb  eo  ee* 
teroy  qm  leripta  ae  ftete  neaioriM 
cMte»  Moafanente  dlcte.'  Mm. 

^  Mmdtmmii  Qei  in  leeiMi  moneat 
blttrloneey  dienntnr  hnfhKti»,  Et 
reete  GloMeriomi  ' Monltor, Ivo^ 
Xff^t/  In  Phomilone  '  Oetm  monitor' 
diditnr,  boe  ett,  qni  coMilium  dede- 
rmt  t  qnem  et  Or»ei  diennt  hmfioKitu 
Jo§,SmL 

JMMfirm]  Or«cie  hn0t9^,  qntsi 
dieftt  tnbjectores.  OIom.  *monitory 
hn0oktCt.*  InPbormione'Oetnmo* 
Bltor'  didtnr,  qnl  contilinm  dodomr» 
Act.  II.  Sc.  l.  *  O  feclttni  andu  1  O 
Oetomonitor/  Hee. 

*  Mtntdttl  PHn.  lib.  irii.  cnp.  10. 
vldeodnt.  iliil.  Awg, 


Jftntdtid  MM<lt>f,  qni  dentinm 
leco  nnom  oe  cqnoliterextentnm  bo- 
bet|  nt  PmMlm  filint  et  Splrotnram 
rex  Pyrrbnt.  Vnler.  Mmx.  Plin*  Dm* 

k  jir«nt(mm]  Verba  Fetti  dhni* 
dietn  inteilifet  ex  illit  Pnnll.  •  Mon. 
ttra  dicnatnr/  die.  iinr.  Ang. 

AfOMCmMj  A  Mttttiiotf  nMntwriHni 
mtntimw,  pntttan  npnd  benot  nnctomt. 
Cloem  tnmen  e  mtntlmnrft  Hb.  i.  do  di* 
vinet. '  Qnln  onlm  ottendnnt,  porteib 
dnntf  monttmntf  prtpdfcnnt,  ententn» 
portentn,  monttm,  prodlgindlcnntnr.' 
Idem  et  lib.  tu  do  nnt.  Beor*  8ed 
mlnnt  bene.  l>e  ottentit,  portentb. 
et  prodif  Kt.    Vide  too  loco.   Om. 

>  QotditemeftMfmdaidtdlclvMCfr] 
Srbedm :  *  Qood  Item  eb  OBteodendo 
dietnm  ett,  ot  npud  mnctoretyqninw- 


DH   VBRBORliM   SIONIPIOATIONC   LIB.  Xf. 


427 


stra  dicautac  nalwie  mo4o  egfedieotia,  «t  serpens  com 
pftdiilHW,  mria  evm  qaataor  alis,  homo  cam  doobos  capi- 
tibiis,  jecar  cam  distaboit  in  coqaendo. 

Jdomira  dicuntur  fiatnrfle  modam  egredieniia:  «t  [Fbst. 
serpens  eum  pedibus,  avis  cam  qoatiior  aliSf  homo  cum 
duobus  capitibus,  jecar  com  distaiiisi  in  coqueudo. 

Moracias ""  niioes*  Titinins  dnras  esse  ait :  ande  fit  [Pauu 
dirainativom  moradUom. 

Horbosam  hominem,  morbo  aliqao  affectam. 

Mortem  obiisse,"  ea  coosaetadine  didtnr,  qaa  dixerant  an- 
tiqui,  ob  Romam  legiones  dnctasj  et,  ob  Trojam  daxit 
exercitom,  pro  ad :  similiterqae  vadiminiam  obiisse,  id 
est>  vadimoniam  iisse,  et  obviam^  ad  viam. 

Mortis  caasa^  stipnlatio  existimatar  fieri»  at  ait  [Fest. 
Antistias  Labeo,  qan  ita  fit,  at.  morte  promissoris  con- 
finnetur,  ant,  nt  qaidam  dixerant,  cajos  stipalationis 
non  fuit  cansa." 

Mortaa^P  pecudis  corio  calceos  aut  soleas  fieri  Flaminicis' 


8  Scml.  6t  Dae.  Bcribendam  meoent,  etii%i$  •Itjwlgrt^mt  mtrf  yml  c(wm.— 
9  Scribit  Seal.  FkmMbm:  qnod  improlmt  Dac. 


N0T£ 


BMit  Ustriooet  in  wtmuh  Md  etiom 
nbi  MyieioBtor  oemmentMii/  Qvm 
diverta  Bont.  Nam  poM  tfwliim  mI » 
ee^oontiir  vmba  Feiti  de  mooiteri- 
hoBf  qnm  relroetit  fogilitit  Todbot 
itotont  retcribendo;  MmuUrm^kU 
jmiVi  fm  MMWol^  nf  4^poo  oocteinMf  ^m 

toJOMiotern.  Niliil  eertims 
^om  teqwutor:  omwfni  dstoolory  ^. 
aomro  eopot  ineboaat  et«  Ponlo  tont 
adtcribenda.  Idem. 

«  MtrociM]  A  flmra»  tcilicct  Toce 
•fllclo.  /dcm. 

«  Jfcritm  M$$e}  Mortem  odiiteo. 
VMe  'ob.'  /dtm. 

o  MtviU  OMMi]  Seribe.  Ciijw  tft- 
fMmrii  nmnfmt  Moia.  Leviterror, 


Jet.  JM. 

jrorttt  cooM  aUfmhiUi]  Lege  In 
fine,  Cniiu  rtyolofieoit  omri  fmi  coo- 
to.  Et  bme  vera  ett  hnjnt  ttipolo- 
tionit  rotio,  non  voro  qoom  potovit 
JUibeo.  D^» 

p  Mortum]  Scribe  FkmimUm,  nt 
etiom  eztot  in  vetcrtbot  ediHonlbnt. 

•l(M.<SMi. 

JITerlotf  ptMdit  etirw]  Servlnt  ir. 
iBneid. '  Sane  Flaminicm  non  llcebat 
neqne  colceot  neqne  tolcM  mortid- 
not  bobere.  MerticinaB  ontem  diena» 
tori  qnm  de  peeodibot  loo^tpoBte 
roortnit  fiebant.  Neqne  tnpragenn 
tttcciiictam  ette/  Unde  patet  male' 
apnd  Fettom  qootdam  pro  FkunimkU 
letcribere  FltiN<oi6M.  Dac. 


428 


SBXTf    POMPfill   FESTI 


nefas  habetnr :  sed  .aat  occisBB  alioquii  aut 

qaoniain  sua  morte  extincta  omnia  funesta  sunt 
Mortn»  pecndis  coiio  calceos  fieri   Flaminicis   [Paul. 
.   Qefas  iiabebatur»   quoniam  sua  morte  extincta  omnia 

funesta  sBstimabantnr. 
Mortuus  "^  ab  emerita  vita  dictns. 
Mos  est '  institutum  patrinm  pertinens  maxime  ad  religio- 

ueSy  cadrimoniasqne  Deorum  antiquomm« 
Mos  est'  institutum  patxiam,  id  est^  jnemoria  de-  [Fsst. 

functorum  veterum   pertinens    maxime    ad    religiones 

certmoniasque  antiquorum.'? 
Moscnlis"^  Cato  pro  parvis  moribns  dixit  im  ea  [Paul. 

guam  scripsit.  •  •  vis  qui  moribus  '^  dixit . . . 


►#***** 


10  £d.  Scal.  'memoria  ▼etenini  p.  in.  a.  r.  c€rem  . . .  oniasque  a.'   Vide 
Notas.— 11  Alii  legont  MoiciUUf  vei  MonUit, 


NOTiE 

4  Mortuui]  Qnomodo  ab  emerita 
▼ita  f  an  emerUu»,  emerim,  emeriuu»,  e 
in  0  emortuu»,  mortuu»?  NngaB :  a  mo- 
rior,  uuritu»,  addito  u  morUuu»,  mor- 
fMiif.  Idem. 

'  Mo»e»l]  Macrob.lib.  III.  Satnm. 
refert  Julium  Fe»toni  lib.  xiii.  de 
verborom  signifieationibnt  scripiisse: 
Jlfos  e»t  iueiUutum  patrium, 'periineue 
mi  religioue»f  eeni»uomu»que  mt^orum. 
Non  dnbito  PompeiiiM  pro  JuUo  ecrt- 
bendnm  apnd  Macrobinm.  Hlc  enim 
est  locnsy  qnem  ndfert,  ex  qno  verba 
Festi  sarciri  possnnt,  pancis  syllabie 
exceptis.  iliil.  Aug* 

Moe  ee(\  Mo»  est  instltntnm  qood* 
Itbet  consnetodine  firmatnm:  rUm» 
▼era  est  ordo  et  modus  in  admlni- 
itriodis  maxime  sacrificiis,  unde 
Virg.  *  Morem  ritomque  sacromm 
Adjiciam.'  Interdnm  lameii  ct  ritet 
pro  wwre  usnrpatuSy  ct  met  pro  Hl« : 
iitbic.  Doe. 

•  Mo»]  Mo»  eet  iuetUutum  futrium 
Id^fuuetorum^  veterumjpertiuen»  mMn' 
me  ud  religione»  eerimouiueque  anltgiie. 


▼ocem  drfuuctorum  inclnsimus 
•circolis:  qnia  glossema  est.  Joe* 
Scal. 

Mo»  e»t]  U»c  ex  snperioribns  Im- 
eile  intelliguntnr :  Mo»  eai  ms<t(Bfnm 
putnum^  td  esf 9  mfmona  eeferam  perti' 
ueu»  maxime  ud  rtiigioue»  cirreuumiu» 
que  Deorum  uuiiquorum,  Xoudrfuueto- 
rum,  qnae  in  eodice  appnret,  explicn- 
tlo  est  vods  «efcmm.  Neqne  apparet 
in  sehedis.  Due. 

^  MoeeuU»']  A  mof,  mefcnlnt*  AUi 
legnnt  moeeilU»,  vel  motJUity  ut  iii 
Olo8t.Itidoriy  *  mosillnt,  pnrvnt  moa.' 
Cui  potteriori  non  mdveraatnr  analD- 
gia  $  nam  «t  a  *  pnsns/  *  pntillns/ 
jic  u  *  mos/  <  mosillos.'  Nihil  tamen 
hic  mntandnm  est.  Optlme  enim  n 
'  mos/  *  moscolos/  nt  a  *  flot,'  *  flee* 
cnlos/dcc.  Idem. 

*  In  ea  quam  '»eripnt ^  qui 

mort6«t]  Schedts:  JlfeMiilit  Ccfe  fte 
poreit  mori6iit  discil  tn  ea  quam  eerip* 
»it,...  Sopra  Fetti  et  Paoli  verba  BMle 
cobmsere.  Legebat  Snlmasins  miuctl- 
itt  Calo  pro  purvi»  muribu»,  ^.  «nf 


DE   VERBORUM   SI6N1PICATI0NE'    LB.   XI. 


42» 


Mox,  ptalo  post. 

MuciA  prata''  trans  Tiberim  dicta  a  Macioi  cai  [Fbst. 
a  populo  data  fuerant,  pro  eo  quod  Porseiiam  Etrosco- 
ram  regem  sua  constantia  ab  urbe  dimovit.  [Pauu 

Muger/  muccosus. 

Muger  dici  solet  a  castrensium  '^  bominibus  quasi  [Fest. 
muccosus  is,  qui  talis  male  Indit. 

Muginari '  est  nugari,  et  quasi  tarde  conari. 

Mugionia^  porta  Romae  dicta  est  a  Mugio  quo-*  [Paul. 
dam,  qui  eidem.  tuendas  prsefuit.  - 

Mulciber*^  Vulcanus  a  molliendo^'  scilicet  ferro  dictus 
(est) ;  mulcere  enim  mollire,  sive  lenire  est.  Pacuvius : 
Quid  me  obtutu  '^  lerres,  mulceslaudibus? 


la  Qaidam  vir  doctus  in  raarg.  ed.  Scal.  conjicit  €a»irtnsUnu.T^lZ  Id.  ibid. 
coDj.  flRii/ceiido. — 14  OMiitlii  melias  esse  ceosei  Scal. 


NOT.E 


ci/U  rh  tuftita,  tdem, 

*  MMeiapraia]  Livios  ii.  IS.  '  Pa- 
trea  C.  Mncio  ▼irtotis  cansa  trans 
Tiberim  agrnm  dono  dedere,  quae 
postea  sttot  Mlicia  prata  appellata.* 
Idem. 

y  Mmgir']  A  veteri  mvf  o  pro  mungOf 
nt  *  frago '  pro  '  frango/  fnaigfr,  miic- 
cotMt,  morteifx.  Idem. 

*  JtfvgiRart]  Plinins  in  Praefatione : 

*  Dam  ista,  ot  ait  Varro,  mngtnaninr, 
ploribus  horis   vivimns.'    Isidorus : 

*  mogioatar,  cauBatnr.'  Jos.  Seai, 

MugiMori]  Causari,  tergiversarl, 
moras  nectere.  Gloss.  Isidori :  '  Mo- 
gioator,  caosatnr.'  Usos  est  Cicero 
ad  Atticom  lib.  xvi.  ep.  12.  '  Pe 
ocella,  dom  tu  mngioaris,  oec  mihl 
qoicqoam  rescribis,  cepi  consllinm 
domesticom.'  Nonius  interpretatnr 
mumurare.  Ut  et  in  Glossario, '  mo- 
gioor,  YOTT^w/  Id  est,  mnrmuro. 
Eritigitur  mifginor,  vel  a  mnfio,  vel. 


ut  Doctistimo  Vossio  placebat,  a  iiu- 
g-or,  nuginor^  n  in  m,  mMgtiior.  Dac. 

»  Mugionia']  Varro  lib.  v.  '  Mu- 
gionis  a  mogitu.'  Solin.  cap.  2.  '  Mu- 
gioniam  snpra  summam  Novam  viam.* 
Vide  Nonium.  Ful,  Urein. 

Mugumia  paria']  Melins  Varro  qul 
lib.  IV.  Mngionis  portam  dictam  do- 
cet  a  mugiente  pecore,  id  est,  bubu- 
lo.  Quod  per  eam  ad  pascua  sna  exi- 
geretur  ab  antiquo  oppido,  Palatino 
scilicet,  ubi  primum  Roma  condita. 
E^os  verba :  *  Praeterea  intra  mnros 
video  portas  dici :  in  palatlo  Mugionis 
a  mngitn,  quo  ea  pecus  in  Bucitatum 
antiqnnm  oppidum  exigebat.'  Eadem 
et  *  Trigonia'  et  *  porta  palatii'  dic- 
ta.  Dae. 

^  Muleiber']  A  mv2ceii4fo  ferro,  immo 
potius  a  muieendo  tantnm»  nt  a  '  cra- 
ceo,' '  craber.'  A  *  tnmeo/  '  tober.* 
Sic  a  *  malceo,'  *  molciber.'  Olosi. 
*  Mulciber,*H^0Tof y  'Aft^iTvfcd .'  /d. 


490 


8BXT1   POMPBII   PB8TI 


Moli  Mariani^  dici  solebBnt  a  O.  Mario  inatitnti/'  aqm 
milites-in  farca  interposita  tabella  varicosiiu  <iiiem  soa 
portaie  adsQeverant. 

Molis  celebrantQr  ladi*^  in  Ctreo  uaximo  CoBsnalibas: 
qaia  id  genas  qaadrapedam  primam  potatar  coeptaii 
coirai  Yehicaloqae  a^jongi. 

Molas  vehicolo  Lan»  adbibetor,  qaod  tam  steriHs  ea  rit, 
qoam  malos,  vel  qood  ot  molas  non  sao  f  enere»  sed 
eqoi  creetor,*^  sic  ea  solis»  non  soo  falgore  loceat. 

Molleos*  genas  calceorom  aiont  essoi  qoibos  reges  [Fbst. 


^^^»»»#>»>#»»»»^^ 


15  Aliqoit  lib.  MvH  iNiKI«liu— Itt  Vet.  lib.  $qwi$  «fMlvr. 

NOTJE 


•  MwU  Mtriam]  Sie  per  Jocani  Ro« 
nani  miiitct  vocabantiir,  nam  C  Ma* 
riat  recidendoram  irapedlmentorum 
gratia,  qnibni  maxime  afmen  onera- 
tur,  vasa  et  citMiria  mllitnm  in  fatci- 
cnloa  aptata  fnrcia,  qnat  appcllarant 
smmnnlat,  impotalt,  qnibnt  oautti 
mllitet  iter  conficlcbant.  Idem. 

*  MwUt  cMtrmiur  kidi]  De  Con- 
tnalibnt  tno  loco  dictnm  ett.  Mnlit 
aotem  tnnc  ladot  celebratot  fnltte 
prmter  Fettnm  nemo  qnod  tciam  do* 
cnit.  Idem. 

«  Jfiitteot]  VerbnmaBMdmilM  men- 
dotnm  ett:  iKnefet  placet,  tive  elMte- 
let  nb  ateto;  de  ntroqne  ett  carmen 
Jnven.  Sat.  vii.  '  Appotitam  nigne 
Innam  tnbtesit  alntm:'  qnod  aliter 
disit  Horat.  lib.  i.  Sat.  S.  *  Nam  nt 
quitqne  intannt  nigrit  medinm  Impe- 
diit  crnt  Pelllbnt,  et  latnm  demitlt 
pectore  clavnm,  Andit  continoo,  Qnit 
homo  hic?'  Vidend.  Plntarcb.  In 
Probl.  Titinil  cannen  mendotnm  ett. 
ilttl.  Avg, 

JtfaUcM]  Catonit  verbn  ita  legen- 
da:  Qm.  mggi$irmimm  Cnmlm  cfpti- 
utf  MkMf  mMtteo9,  eltt  «ictnalMa  ce» 
Uri  peroaet.   Htec  erat  nntiqnomm 


ff^rAffto.  Maglttratn  fancti  nnllcet, 
militet  fbimenUtot,  ceteri  Romant 
peronet,  koI  mfufiupfftmnn,  tameliant. 
De  andnlt,  et  clavit  milltarlbna  tatii 
In  Conjectaneit.  Vertnt  Tltlnil  itn 
lego,  Jom  Aun  awUttt  9V  etlffnrfiift, 
9«ef  Hftteltei  Mlccof.  Tibintlm,  boc 
etty  ad  mcdiam  ntqne  tiblam*  lu 
erant  omnia  ea  genera  calcenmcnto- 
nim,  qnalia  Tarcamm  bodie,  medte 
cmre  tcnut.  Qnod  et  Tertnlfiannt 
manlfetto  ottendit,  libro  de  Pnllio : 

*  Impnro  crari  pnmm,  ant  mnUeolnm 
induclt  ealceum.'  Jm.  SeA  Adde 
illnd  Horat.  *  nlgrlt  medinm  Inipediit 
crnt  Pellibnt.'  Idem» 

MuiUet]  Mnllci  vel  mnllei  calcei 
dicnntnr»  noo  ab  nntiqno  verbo  nMl- 
terr»  tnere,  nt  pnUvlt  Scaligery  aeda 
cotoro  mulU  pitcit»  nam  pfuniceoa  fn- 
itte  vel  ez  Dione  certnm  ett,  qni  nit 
Cctarem  nanm  bweUru  Mere  *Mp 
leai  ifvOpoxp^  mrriL  rote  0aff9X4as  rcte 
Ir  r§  'AJi0§  Ttri  Tcrofb^wf,  id  ett, 

*  ealceo  alto,  coloro  pnrpuroo  qno 
olim  Albanoram  regea  ntebantur.' 
Aperte  MuUeot  detcribity  quot  ab 
Albanit  rogibnt  nd  patriciot  trantl- 
itte  idcm  doceL  Nam  ttnnte  Ubera 


DB  YBRBORUM   8IONIPIGATIONB   LIB.  XI. 


481 


Albanomm  pnmi,  deinde  patricii  iisi  simt.  M.  Cato 
Originiim  libro  septimo :  Qai  magistraliiin  carulem  ce- 
pisset»  calceos  mulleos  allaciiiatos : '7  ceteri  perones. 
Item  Titinins  in  Setina :  Jam  cmi  maUeis  te  ostendisti» 
qnos  tibiatis  in  calceos:  qnos  pntant  a  mnllando,  id  est, 
soendo  dictos. 
M altam*  Osce  dici  putant  poenam  qnandam.^'  M.  Varro 
ait  pcenam  eBse,  sed  pecaniariam,  de  qna  snbtUiter  in 


17  Vir  doef.  ia  marg.  «d.  Seal.  conjieit  elHlwiiiofoi  ▼el  lnfof.    Vide  No- 
tu.— 18  LegendQni  mooet  Scol.  pttnam 


NOTJE 


repnblice  Patricii  et  Senatores  cal- 
ccoa  nigros  gettabant ;  ex  patriciisan- 
ten,  qni  Magistratnm  cnmlem  cepie* 
aenty  mnlleoi,  boc  est,  rnbroa;  at 
poetqnam  Imperatores  slbl  solis  pn- 
niceos  lllos  sive  mulleoi  calceos  vo» 
lnere,qnasi  proprioi,  relinqni,  consn- 
libns  non  pnrpnrei  ant  pnnlcei,  nt 
entea,  sed  anratl  snnt  attribntl,  nt 
constat  ex  Casaiodoro.  Ita  igitnr,  nt 
optlme  ad  Vopiscnm  Salmaalnsy  con- 
ciliandl  aont  anctoresy  qni  patrlcio- 
mm  olgroa  fadnnt  caleeoa,  el  qni 
nnlleot;  nam  patriclomm  eomm,  qni 
nagistratnm  cnralem  cepisaeat,  pro- 
priom  gestamen  erant  mnllei  caicel, 
reliqnoram,  qnl  nondnm  in  aellA  ca- 
nUI  ledissenta  Tnlgariter  nlgrl.  Id 
omalno  eviadt  locna  Catoais,  eujaa 
verba  sic  legit  Scaliger :  Qtd  wmgit- 
inimu  cwrwiem  c«jnminI  eelMot  wmi- 
iMf,  alH  laictMfef,  eHiii  jwroRCi.  Por- 
wOf  docet  idem  Salmasioa  Paniceos 
illoa  sive  malleoe  calceoe  Tyrrheai- 
cos  etiam  dictos»  qaodeonim  facton 
Tuscaaica  easet,  at  VirgiUBa  l>rrhe- 
BOi  calceos  Evandro  regl  triboit  lib. 
▼III.  'Etl^rriieaapednmcircmadat 
viacala  plaatis.'  pbiSerrias:  *1>r- 


rhena  vincnla  Tnsca  calceanMata,  et 
dicit  crepidaty  qnaa  primo  habnere 
Senatores,  post  Eqoltet  Romani, 
nunc  milites.  Alii  Seaatorios  calceoa 
volnnty  qnia  hoc  genns  calceamentl  a 
Tnicis  snmtnm  est'  Sed  adi  ipsnm 
Salmasinm  ad  Vopiscnm.  In  verbia 
Catoais  pro  alfcideglet  Taraeb.  wbUa* 
daefes:  aempe  ab  wImU,  Alii  e/alelae, 
▼el  faimkles.  Peroaes,  calcei  totl  ex 
pellibaa,  ea  corio  erado.  Isldor.  la 
Glois.  *  Pero  caldameata  piiosa.' 

ff  Jlftille»]  Oscnm  vocebolom,  a 
qno  mallaf»  qnod  nnmerando  eiiille 
mstimaretnri  et  wmUwrtf  nnmerare. 
Plant,  Stieh.  iii.  1.  ^Qaam  maltai 
teeam  miseriaa  mnltaverim.'  MtwUw 
aatem  primis  temporibos  ia  ovibas 
et  babai  matiaiatla  coastitlt,  qolbai 
abaadebat  Italia.  OelU  lib.  xi.  Sapre- 
mamalta  'eratdaaramoviam,  bonm 
triginta,  pro  coplaicillcetbonm,  pm- 
qneoviampeaaria.  Sedcamqfaimodl 
molta  pecorii  armeatiqae  a  magia- 
tratibaa  dleta  erat,  adigebaatar  bovea 
oveaqne,  eliai  pratli  parvl,  aHaa  nra- 
jorii»  eeqae  rei  fadebat  iamqoalem 
maltm  paaitioaem  x  iddreo  poetea  le* 


432 


8BXTI   POMPBll   PB8Tf 


libro  primo  qaaestionam  epistolicaraia  refert.  MajLimam 
moltam  dixeniDt  trium  millium  et  viginti  assium :  qaia 
non  licebat  quondam  pluribas  triginta  bobas,  et  daabos 
ovibas  quenqaam  maltari :  estimabaiurqae  bos  centas- 
sibus»  ovis  decassibus. 

Multiracere  **  dicitar,  sicut  magnifacere,  et  Par^  [Paul. 
vifacere.  Cato :  Neqne  fidem,  neque  jusjarandum,  ne- 
que  pudicitiam  multifacit.  Quod  merito  ab  usu  recessit, 
quia  quantitas^'  numerb  non  asstimatur,  nec  desiderat 
raultitodinem. 

Multifacere^  antiqui  dicebant  sicut  magnifacere,  et  [Fbst. 
par tiam  de  pudicitia. 

M 

ntitas.  .        •        •        •     . 

netuma*  .        .        .        •     • 

Multifariam  ^  dixerunt  antiqui,  quod  videlicet  in  [Paul. 
multis  locis  fari  poterat :  id  est,  dici. 

Mummiana  aedificia  *  a  Mammio  dicta. 


#^^#« 


'#^»^ 


19  Pro  qwBOUUoB  conjicit  Dae.  qmaUiat. 

NOTA 


gt  Ateria '  (qttam  Tarpeiam  alicubi 
irocat  Featai)  *  coDttitoti  sunt  inoveft 
Binifulaa  Krii  deni,  in  boves  eris  cen- 
teni.  Minima  molta  ett  ovis  ndios.'  /d. 
.  ^  MwltifmB§rt]  Ut  parfi  facere,6oe- 
ci  facere,  dcc.  Sed  non  video  enr 
lUnd  merito  ab  nso  recessisse  dicat 
Festus,  quod  qnantitas  non  SMtime- 
tnr  nnmero»  quasi  vero  qoantitas  non 
alia  sit  continna  ab  discreta.  Sed 
forte  pro  gaaatitas  rcecribendum  qmt^ 
UUu»  Idem. 

i  MnUifa..,.']  £z  epitome  PauU, 
verbo  mnttiAtftre,  bce  omnia  iaciie 
iotelUgnntar.  Ant,  Aug. 

Afatti^octf....]  £x  seriptnrss Testi- 
giis  «ideri  possit  h»c  in  dno  capita 
fnisse  divisa.  £t  forsan  confuta  sunt, 
qtt«  de '  maltifariam '  scripta  f uerant. 


Pritis  caput  ita  ex  schedis  :  MuU\fk* 
tere  mUiqui  dieebdnt  Miemi  m^nifmeeref 
iiem  9t  perviftuere^  ieeiie  eei  M*  Cdf* 
Ir  ca  qnMm  ecripeU  cemtn  Q*  Minmeitm 
TkermMm  4e  sf.  kemimhuM :  Nefue  f- 
dem^  neque  ja^KrandaM,  rnqme  pmdtd' 
iian  mnU^ueiiie:  qued  quiJem  merUo  a& 
itfa  reeeeni^  qnia  nmi  aeiimaiur  nnme* 
fo  quantaaSf  nee  deeiderai  mMUUmdi' 
ofM,  nec  ceottaefor  Ntanera.  Seqneba- 
tar,  opinor,  oiattifariaai,  ot  io  Paoit 
epitome.  Dae. 

*  MmUifariamJ  Griecorom  lmi(a« 
tione  o-dAu^Twf,  6i^«t,  Tptfdrmf^ 
ittultifariam,difariam,  trifariam.  Var« 
fo  *  totfariam :'  *  In  totfkriam  locis.* 
Joi.  8eaL 

^  Mmmmiana  tedifieia']  A  Mannaif^y 
qui  Corlnthnm  dirvit.  Idem. 


DB   VERBORUM   SI6NIF1GATI0NB   LIB.   Xf. 


433 


Mandus  ""  appellator  coelam,  terra,  mare,  et  aer :  mandas 
etiam  dicitar  omatas  maliebris :  qaia  non  alias  est,  qaam 
qaod  moveri  potcst :  mandas  qaoqae  appellatar  laatas» 
et  paros.  Ateias  :^.Cam  virginali  mando  clam  pater." 
.  .  ;  Ennios :  idem  loco  *  navibas  celsis,  manda  facie^ 
atqae  etiam  aere. 

Mandas,  at  ait  °  Capito  Ateias  in  libro  sexto  ponti-  [Fbst. 
ficaliy  ter  in  anno  pateresolet^diebashis:  postridie  Vol- 
canalia^'  et  ante  diem  sextam  Id.  Movemb.  Qai  qaid 
ita  dicatar,  sic  refert  Cato  in  Commentariis  jaris  civilis : 


^  ^^^«^^  0^0-^-^ 


20  Legit  Scal.  Aitmt,  Vide  infra. — 1  Vir  doct.  in  marg.  ed.  Scal.  conjicit 
|Ni<rtf.— 2  Id.  ibid.  ui  DeilMAo.— 3  Vet.  cod.  Kofeana/t. 

NOTiE 


^  Mmtdui]  Hsc  corrnpta,  trans- 

posita,  et  nnale  etiam  distincta  sunt. 

Lege  igitar  ex  judicio  MerolaB  apud 

Enniom.     Mundui  tppeUaiut  eeriMm^ 

terra^  mare,  et  aer^  quia  non  oUub  eei, 

quamquodmoveripateet,  Mundu»etiam 

dicUur  omatua  miUiebrit ;   AtHu$j  eum 

virgiuaU  mundo  elam  patre,    Mumius 

quoque  appeUatur  lautua  et  puru».    £«- 

ntKSy  idem  loca  nambus  celsis  mundafa» 

dt  nmUiaque  mart  quttuntibya  vttam. 

Nam  integmm  versumEnnii  descrip- 

aerat  Festns,  at    odoratns  «um  ex 

«chedis,  nbi  mimda  fade  atque  etiam 

mere  Cereria  quin,    Mundus  igitar  ex 

Festo,  Isidoro,  et  aliis,  qnasi  moven- 

du8 :  a  motn  perpetuo.    Sed  omnino 

mmidm  a  mmnditiif  nt  Or«cis  ettam 

KSfffios  iarh  r^s  Koop/Anfros,  Inde  etiam 

0t  ornatas  mnlieris  mmidics,  nempe 

specnlaro»  angaenta,  catene,  aDnnii, 

&c.  Idem. 

B  Afimtfics,  m  atf]  Verbaitlamendo- 
«a  snnt  i  exOsqui  intravere  cognoseere 
jioftdl :  forsitan  scril>endnm :  ui  ex  tts, 
qui  tntronere  cognosci  potuii,  Item  ex 
Panli  ▼erbis  addenda  snnt  nonnnlla ; 
II  t  puta,  ferttMS  dies  quo  mundus  paiei. 
Vlde  Varronem  apad  Macrobinm  lib. 
I.  Satnrn.  Ani.  Aug. 


Mundus']  Vetba  Catonis  corrnpta 
ita  legimus :  Jftfimdo  nomen  imposiium 
est  ab  eo  mundo,  qui  supra  nos  esi. 
Forma  enim  4;;tcs  esi,  «1  ex  tts»  fiii 
iniraveref  cognoscere  potuif  adsimilis 
ilU,  mus  ti|/morem,  ^c.  Nam  in- 
de  incipinnt  verba  Festi.  Snppie 
etiam»  mi|;or«s  ceiisiiennii.  Nliiilo 
melins  se  habent  sequentia ;  quae 
ita  emendamns :  ea  de  causa^  quoA 
quo  iempore  ea,  qua  occuUw,  et  ab- 
dUcs  reUgioniSt  ^c.  Varro  apnd  Ma- 
crobium  :  'Mundns  cum  patet,  De- 
ornm  tristinm  atqne  infernm  qnasi 
janua  patet.  propterea  non  modo 
prslium  committi,  veram  etiam  di« 
lectnm  rei  militaris  causa  haberei 
ac  militem  proficisci :  navim  solvere : 
uxorem  libernm  quaerendornm  cansa 
ducere,  religiosnm  est.'  Jos,  SeaL 

Mundus,  ut  ati]  Mnndus  hic  est  Pla- 
tonis  sedes,  qua  patente  dies  illos  re- 
ligiosos  habebant  Veteres.  Macrob. 
Sator.  I.  cap.  19.  *  Nec  Latinarum 
tempore,  qno  publice  qnondam  indu- 
cim  inter  popnlnm  Rom.  Latinosqne 
firmatSB  aant,  ineboari  bellnm  dece* 
bat,  nec  Satnmi  festo,  qni  sine  nllo 
tnmultu  bellico  creditar  imperasae. 
Nec  patente  mundo,  quod  sacram 


Delph.  et  Var,  Clas, 


Pomp.  Feit, 


2  E 


434 


•  BXTl   POMPEII   PESTI 


Mnndq  nomen  impositum  est  ab  eo  mnndo,  qni  snpra 
nos  est.  Forma  enim  ejus  est  ex  iis,  qni  intravere, 
cognoscere  potuit,  adsimilis  iUe^  ejus  inferiorem  par- 
tem,  yeluti  consecratam  Diis  manibus  clausam  omni 
tempore,  nisi  iis  diebns,  qui  supra  scripti  sunt,  majores 
cemuerunt,  quos  dies  etiam  religiosos  judicavernnt,  ea 
de  causa,  quod  qno  tempore  ea^  quse  occulte,  et  abdtta^ 
ea  religionis  Deorum  manium  essent,  veluti  in  locem 
quandam  addacerentury  et  patefierent :  nihil  eo  tempore 
in  republica  geri  voluerunt.  Itaqne  per  eos  dies  doq 
cum  boste-  manus  conserebant :  non  exercitns  scribe- 
batur :  non  comitia  habebait^y  non  alind  quicqoam  in  re 
publica  nisi  quod  ultima  uecessitas  admonebat,  adminis- 
trabatur. 
Mundum  gentiles  ter  in  anno  paterc  putabant  die-  [Paul. 
bus  his  postridie  Volcanalia^  etante  diem  tertinm  Nonas 
Octobris,  et  ante  diem  sextum  Idus  Novembris:  inferio- 
rem  enim  ejus  partem  consecratam  Diis  manibus  arbi- 
trantes  clausam  omni  tempore,  prseter  hos  dies,  qni  so- 
pra  scripti  sunt:  quos  dies  etiam  religiosos  judicavemnt 
ea  de  cansa,  quod  his  diebus  ea,  quae  occulta,  et  abdita 
religionis  Deomm  manium  essent,  in  lucem  adducerentar» 


4  Qiiidm  lib.  iUu 


NOT« 


Piti  palri  et  Proserpins  dicatnm  est,     JVo».  Oetob,  et  mti€  diem  9esimm  Md, 


melinsqne  occluia  Pliitonis  fauce 
enndum  ad  prselinm  pntavemnt :  nn- 
de  et  Varro  ita  tcribit.  Mnndns  cum 
patet,  Deornm  tristinmatque  infernm 
quaai  janua  patet.  Propterea  non 
modo  prselium  comroitti,  vemm  etlam 
delectnm  rei  militaris  causa  habere, 
ac  militem  profioisci,  navem  iolveroi 
ozorem  libernm  qnsrendornm  caiita 
ducere  religiosum  est.'  Uude  verba 
Festi  satis  intellignntnr.  Sed  in  iis 
f|u»dam  mutila,  qocdam  etiam  cor- 
rnpta  aont.  Atqne  statim  initio  snp- 
pleodom  est,  P9$tridie  VoletmUia^  ly. 


Novemb,  £t  ita  est :  patebat  eiiiro 
mundns  S.  Kal.  Septemb.  oam  4. 
ersnt  Volcanalia.  Item  4,  Non.  Oc- 
tob.  id  est  die  4.  Octob.  et  ante  diero 
sexturo  Id.  Novemb.  nempe  7.  Id. 
qui  dies  septimus  est  ejusdem  menits. 
Verba  Catonis  sic  legenda  ea  Scaii- 
gero :  Forma  enim  tjtu  eH,  irt  es  na, 
fnt  iMtravevf  eogwueere  polet,  «UiBiifiM 
ti/i.  Deinde  ^ue  itjerioram,  Nam 
inde  inciptnnt  verba  Festi.  CorrU 
genda  etiam  qn»  sequnntnr,  ita« 
Qaod  quo  tewtpore  ea  fiur  oeciill«  H  06* 
<lt(0  re/igtontt,  4fc.  Dac 


DH   VBRBORUM   SI6NIPICATIONB   LIB.  Xf.  435 

nibil  eo  tempore  in  rep.  geri  volnerunt.  Itaqne  per  hos 
dies  non  cam  hoste  manus  conserebatnr,  non  exercitns 
scribebatnr,  non  comitia  habebantnr,  non  aliad  quicquam 
in  rep.  nisi  quod  ultima  necessitas  exegisset^  administra- 
batur. 

Munem  ^  significare  certum  est  officiosum,  unde  e  contrario 
immunis  dicitur,  qui  nuUus^  fungitur  officio. 

Muneralis  p  lex  vocata  est,  qua  Cincius  cavit,  ne  cui  [Fbst. 
liceret  munus  accipere.  Plautus :  Neque^  muneralem 
legem,  neque  lenoniam  roga :  7  fuerit,  necne,  ^occi 
a3Stimo« 

Municas  pro  commanicas  dicebant.  [Paul. 

Municas,  tsc.  communicas''  dicit  Ferrius  a  Muniis,  [Fbst. 
id  est^  operibus,  aut  ut  potius  co.  .  . 

Municeps"^  est,  ut  ait  iElins  Gallus,  qui  in  municipio  liber 


»##^*^** 


5  Ed.  Scal.  nuUo.'-6  Quidam  lib.  Neu.^7  Vir  doct.  id  niarg.  ed.  Scal. 
conj.  nete  tenoniam  rogaio.    Vide  Notas. 

NOT/E 

*  Munem]  A  mmnu$i  mamMy  immunie.  dam  donnm  muniisve  acciperet.  Eam 

PJAUt.  Mercat.  i.  1.  '  Bico  ejiis  pro  tolit  M.  CincioiyTribunns  ptebis,  M. 

meriiis  gratum  me  et  munem  fore.'  Cornelio  Cethego,  P.  Sempronio  Tn- 

Ita  eoim  legendnm,  oon,  ut  quidam,  ditano  Coss.   Vide  epistolam  Pllnii 

tnetnorem.  Idem.  Jnnioris  ad  Valeriannm  lib.  v.  Etiam 

P  Mnneralii]  Lex  Ctncia  de  donis  si  legis  mentio  noo  fit.   Versns  Plao- 

et  moneribus,  non  omnibns  prohibiiit  tini  sic  legendi  ez  Scalig.  Neque  mu- 

mnnoi  accipere :  sed  ob  cansam  o-  neralem  legem  neque  /«noiiiam,  Rogutm 

randam,  patrocioinnive  praestandam.  fuerint,  necnejjloccid  «sttmo.  Dac. 

Vidend.  Cicero  lib.  i.  epist.  nlt.  ad  ^  Mwucae^  tfc.  eommunieat]    Qutt 

Attieoro.   Tacitos  lib.  ii.  IS.  etlft.  desnDtdivinarenonpossnm.Placidus 

Ant.  Aug.  inOlossis:  'MunicareyCommunicarc 

Muneralie']  Levtter  immntati  Plan-  dictum  a  moeniis»  id  est,  operibns.* 

tini  versns  ita  legendi :  Negue  munc'  Nen  dubinm  est  Veteres  dixisse 


rmlem  Ugem,  neque   ieneMamy   Roga:  nicare  ^t  eommcenicare.    Ut  '  moerns/ 

nee  fuerU,  necne,floeei  exiatuma.    Ve-  *  murut,'  et  hoc  forsan  illud  est  qnod 

tabet  ob  deft^nsam  caosam  donnm  ac-  Festus  addebat.  Jdem, 

ctpere.    Vide  Epistolam  Plinii  Jn-  '  Municepe]  Vereor,  ne  legendum 

nloris  ad  Valeriannm  libro  v.  Etiam  iit :  item,  quemmunicipiumaiervUute 

ei  legls  mentio  non  fit.  Jos.  Seal.  Hberatit.    Varro  de  Latino  sermone 

Muneratie  lex]  Lex  Cincia  mnnera*  libro  vii.  *  In  boc  ipso  analogia  non 

lis  sive  de  donis  et  mnueribnsy  qne  est :  qnod  alil  nomiua  habent  ab  op« 

ca? ebatur,  ne  qnis  ob  cansam  oran-  pidisy  alii  aut  non  habent,  aot  non, 


436 


SBXTI   POMPBII   VB8TI 


natas  est  Item,  qai  ex  alio  genere  homiDam  *  mnmis 
functns  est  Item,  qui  in  municipio  *■  a  servitute  se  li- 
bcravit*  a  municipe.  Item  municipes  erant,  qni  ex 
aliis  civitatibus  "  Romam  veuissent,  quibus  non  licebat 
magistratum  capere,  sed  tantum  muneris  partem.  #  At 
Ser.  filius''  aiebat  initio  fuisse,  qui  ea  conditione  cives 
Rom.  fuissent,  ut  semper  remp.  separatim  a  populo  Rom. 
haberent^  Cumanos  videlicet,  Acerranos,  Atellanos,  qni 
seque9  civesRom.  erant,  et  in  legione  merebant,  sed  dig- 
nitates  non  capiebant. 
Municipalia^  sacra  vocabantur,  qu8B  anteurbem  [Paul. 
conditam  *°  colebantur. 


8  LeiK^bat  Scal.  Uemj  quem  mtmidpiwn   a  Merviiuie  libertttit, — 9  Al.  f» 
ei  c— 10  £x  Festo  tcribenoam  roonet  Unin.  accepiam, 

NOTJE 


uti  drbent,  babent :  hsbent  pleriqtie 
libertini  a  municipio  mannroitsi.' 
Jot,  Seai, 

MunictpB]  A  ronnere  capiendo  ma- 
nicep»,  Mnnicipii  liber  civi».  unde  in 
GloM.  '  Monicepn,  iroXfnif .'  Dac, 

"  liemt  qui  ex  tdio  geuere  homiuum'] 
Id  est,  quivis  homo  iive  in  mnnici- 
piit,  Bive  alibi  natns,  modo  qui  mn- 
nns  fbnctns  sit.  Idem, 

*  Itemf  qui  tn  mumieipio]  Legebat 
Scaliger,  liem  quem  municipium  a  eer- 
viiuie  liberavii,  Ex  Varrone  lib.  vii. 
'  In  hoc  ipso  analogia  non  est :  qnod 
alii  nomen  habeni  ab  oppidis,  alii 
ant  non  habenf,  aut  non,  ntl  debent, 
habent.  Pleriqne  libertini  a  mnni- 
cipio  mannmissi.'  Vides  liberti- 
nos  a  municiplo  mannmissos,  qni 
postea  rounicipes  dicti.  Sed  et  al- 
tera  Festi  lectio  defendi  potest.  Id, 

"  liem  muuicipee  qui  ex  ai,  crrt/.] 
Mnnicipiornm  duo  fuere  genera: 
prirauni,  eornm,  qni  ex  monicipiis  ad 
civitatem  Rom.  admissi,  ronneris  tan- 
tnm  honorarii  Romanis  participes 
ficbant,  sine  suflTri^gii  jnre  ;  lioc  cst, 
igui  tautum  honoris  causa  in  civitar 


tem  Rom.  venientes  gradnm  aliqnem 
dignitatis  conseqnebantur,  ot  cives 
Rom.  non  in  anxiliis,  ut  aocil,  mlli- 
tarent.  lique  snls  legibna  vivebant. 
Oell.  lib.  zvi.  cap.  18.  '  Mnnicipes 
snnt  cives  Rom.  ex  ronntcipiis  sno 
Jure  et  legibus  snis  ntentes,  mviieris 
tantiim  cnm  pop.  Rom.  hooorarii 
participes,  a  qno  mnnere  capesseado 
appellati  videntnr,  nnllis  aliis  iieces- 
sitatibns,  neqne  nlla  popnli  Rom. 
lege  astricti,  cum  nnnqnam  popnlns 
eornm  fundus  factns  esset.'  AUeram 
antem  mnniclpiomm  genns  eomm 
erat,  quibns  cnm  suffragii  latiooe  ci- 
vitas  est  data,  ita  nt  suis  legiboa  spo- 
liati  Romanis  astringerentnr.  Hi 
omnia  jnra  habebant,  qn»  civea  Rom. 
excepto  jure  domicilii.  Hos  intelii- 
git  iufra  Panlns  cum  scribit:  'Alie 
niodo,  cnm  id  genns  hominnm  defi- 
nitnr,  quoram  civitas  nniversa  in  «• 
vitatem  Rom.  venit,  nt  Aricini,  Cse- 
riles,  Anagnini,'  6ct,  Idem, 

^  Ai  Ser,  juiut]  Servinm  Snlpi- 
cinm  filium  intelligunt  viri  docti.  Sed 
iu  schedis  scriptum  est  Sermiiu$, 
Forle  is  P.  ServiUus  augur,  quem  ia 


DB   VERBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   XI. 


437 


Monicipalia  sacra'  vocantary  qnad  ab  initio  habue-  [Fbst* 
mnt  ante  civitatem  Romam  "  acceptam ;  quse  observare 
eos  volaenint  Pontifices,  et  eo  more  facere,  qao  adsues- 
sent  antiqaitos. 

Manicipium  id  genus  hominum  dicitar,  qui,  cam  [Paul. 
Romam  venissent,  neque  cives  Rom.  esscnt,  participes 
tamen  fuerunt  omnium  rerum  ad  munus  fungendum  una 
cum  Romanis  civibus,  prseterquam  de  suffragio  ferendo^ 
aut  magistratu  capiendo ;  sicut  fuerunt  Fundani/  Formi- 
ani,  Comani,  Acerrani//  Lanovini,  Tosculani,  qui  post 
aliquot  annos  cives  Rom.  effecti  sunt.  Alio  modo,  com 
id  genus  hominum  definitur,  qnorum  civitas  oniversa  in 
civitatemRomanam  venit ;  at  Aricinij  Coerites,^  Anagnini. 


11  Ed.  Scal.  Ronumam:  et  moz  a^fuueeni  pro  ad$tiei8ent, — 13  Qoidam  Hb. 

CotttHU 

SOTJE 


*  stellam'  laadat  Festns.  Idim, 

y  MunidpQlia]  Panlns  non  intel* 
lexit,  qnid  eftset  *  ante  clvitatem  Ro. 
acceptam  ;'  et  ante  nrbem  conditam 
interpretatas  est:  neqae  etiam  ma- 
oicipalia  sacra  snnt  urbis  RomsB  sa» 
cra,  sed  monicipionim.  Ant.  Aug, 

*  MwttdpaUa  meru]  Qnas  mnnici- 
pes  ante  civitatem  Rom.  acceptam 
iMbnere.  Non  aotem  ante  Romam 
conditamy  nt  maie  Paalns  interpreta- 
tar.  Dae. 

•  Sie^fiteruni  Fundani]  De  Fnn- 
danit,  Pormianis,  Comanis,  Lannvi- 
aiay Tnsculanis,  Liv.  lib.  viii.  sect. 
14.  ^Lanuvinis  civitas  data,  &c. 
Aricini,  Nomentani,  et  Pedani,  eo- 
dem  jnre,  qno  Lanuvini  in  civitatem 
aecepti.  Tnscnlanis  servata  civitas 
quam  hftbebant.'  Deinde:  'Cam* 
panis  eqnitibns  honorls  causa,  qnia 
cnm  Latinis  rebellare  noluissent, 
Fandanisqne  et  Formianis,  &c.  Ci* 
vitaa  sino  saffragio  data.  Cumanos, 
Saessulanosque  ejnsdem  juris  condi- 
tionisqiie,  enjut  Capoam  esse  pla« 


cuit.'  Et  de  Acerranis  sect.  17.  *  Ro- 
mani  facti  Acerrani  lege  ab  L.  Pa- 
pirio  PrsBtore  lata,  qua  civitas  sine 
suffragio  data.'  Addit  Festos,  eos, 
post  aliquot  annos,  cives  Romanos 
effectos,  qnod  verum  esse  de  Funda- 
nis,  Formianis,  et  Tnsculanis  discimos 
ex  eodem  Livio  lib.  xxxviii.  sect. 
36. '  De  Formlanis,  Fnndanisque  mu- 
nicipibns,  et  Arpinatibns,  C.  Valerins 
T«ppus,Tribnnu8  plebis,  promulgavit, 
ut  iis  snffragii  latio,  (nam  antea  sine 
suffragio  habuerant,)  civitatem  esset, 
&c.  Rogatio  perlata  est,  ut  in  ^milia 
tribu  Formiani  et  Fundani,  in  Cor- 
nelia  Arpinates  ferrent :  atque  in  his 
tribubas  tom  primum  ex  Valerio  ple- 
blscito  sont  censi.'  Idqne  iis  conti* 
gisse  constat  anno  U.  C.  565.  totis 
centnm  quadraginta  sex  annis  post- 
qnam  iis  civitas  sine  suffragio  data 
foerat.  Jdem, 

b  Cetriiee']  Pntavit  vir  doctiss. 
qnem  bonorts  gratia  non  appello,  hie 
Cceritibus  locnm  esse  non  posse, 
qnippe  qui  priori   modo  monicipes 


438 


SBXTI    POMPBII   FS8TI 


Tertio,  cuiii^  id  genas  homiQQm  defioitQr,  qQi  ad*  dvita- 
tem  Romanam  ita  TeneniQty  Qti  mQnicipia  essent  sua 
CQJQsqQe  civitatisy  et  colonise,  nt  TibQrtes»  Praenestini, 
Pisani,  Arpinates/'  Nolani,  Bononienses,  Plaoentini, 
Nepesini,  Satrini,  Lacenses. 
Manificior  "*  a  mQnifico  identidem  Cato  dixit :  cnm  nonc 
manificentior  dicamas;  qaamvis  manificeQS  non  sit  in 

OSQ. 

Mufiificior*  quoque  idem  deduxisse  videiur  a  manifico,  [Fsst. 
GQm  dicamas  nunc  munificentior^  quamvis  mnnificens  non 
sit  apud  no8  in  um:  Cato,  in'ea  quom  scripsit  in  nemo> 
mnnificior. 

Monitio^^^mortificatio'^  ciboram. 


»^«#«^^ 


13  Veti.  libb.  Urbimae$y  N.  Bofrarfmimei.— 14  Qaidam  vir  doct.  io  marf. 
ed.  Scal.  conjicit  MoUtio. — 15  \tX,  cod.  wnQHfieciio,  Vtr  doct.  conj.  moQ^ 
caiio.   Legit  Scai.  moniJUaiio:  frnstra,  cenBente  Dac. 

NOT£ 


facti  foerinr.  Sed  enm  meminiMe 
oportnit  bis  Coeritet  mnnicipes  fac- 
tot,  temel  cnm  suffragii  jitre  ob  ter* 
▼at*  tacra  Rom.  cnm  Oalii  Romam 
occnpaisent,  etti  contra  Oeliiuty  et 
iteram  cum  postqnam  rebellarnnt: 
?ictis  quidem  civitas  data,  sed  ig- 
nominisB  causa  saffragii  jns  adem« 
tnin.  De  priori  modo  bic  Fcstns.  /il. 

«  TertiOf  eum]  Legendnm  infra, 
M/i  mimtcipta  eoMtni  §MeB  e^iu§que  eivi» 
tolie,  Qnanqnam  certe  expedire 
hinc  me  tatis  non  possnm.  Videtnr 
tantnm  hie  Fevtus  tertiumquoddam 
municipiorum  genns  facere,  cum  sci- 
licet  in  jns  coIoniK  transihant.  Qnod 
aliqnando  facinm  fuisse  notom  est. 
Adde  :  vel  potiits  de  tertio  quodam 
municipii  genere  loquitnr,  cum  srili- 
cet,  qui  civitate  Romana  donati  foe- 
rant,  iidem  legibns  sois  non  spolia* 
bantnr,  sed  civitatis  snae  jos  retine- 
bant,  qiiasi  ejns  muniripes  facti  es- 
seni.  Qiii  seqnuntnr  eos  omnes  co- 
louos  fuisse,  in  antiquoruni  mouitaen- 


tis  reperi,  prvter  Tiburiee  et  itryoM. 
te$,  De  qnibns  amplios  qaKrendom. 
Uem, 

*  MuHifieior]  Ex  his  Paali  verbis 
iotelliges  Festi  verba.  Amt.  Aug, 

*  Munyieior]  Prfor  pars  faajns  ca* 
pitia  adhsBserat  post  maguyitier,  nt 
ibi  monnimas.  In  fine  legendam ;  Sm 

M  quam  aeripeit  ta neMO  mmi^- 

eior,  Desideratur  tantam  Domen  o- 
rationin  nnde  verba  Catonis  petita 
snot.  Due, 

'  Mumtiei]  Forte  pro  moliite,  •  in 
K  et  I  in  II  mutatis.  Molere  enin  eit 
conterere:  niide  molss  dictt  etiam 
dentes,  qui  et  molares.  Menrsins  la* 
men  vnlt  nnMiV«  Veterea  nsarpasse 
pro  aMnitor*  eilmm;  onde  et  in  illo 
Piauti  in  Carcnl.  '  Vinean  pro  aa- 
rea  ststua  stataam»  que  tao  Outtnri 
sit  monnmentum.'  Aotiqoan  lectio* 
nem  munimtntum  restituendam  cen- 
set,  qnasi  dicat  PhsedromNs  statoam 
tibi  vineam,  qaan  gatture  absortieasy 
quam  ingurgites*  Sed  maoifeste  con* 


DB   VBRBORUM   SI6N1FICATI0NB   LIB.  XI. 


439 


ManQS'  sigaificai  officiaini  cam  dicitur  .qais  ma-  [Paul. 

nere  fang;! :  Item  donam,  qaod  officii  caasa  datur. 
Marciae'^  ^   Deas  sacellum  erat  sub  monte  AveDtiDO,  qui 

antea  Murcas  vocabator. 


1«  Vett.  libb.  Mmrtia,  et  inrra  MuriuM. 


NOTiE 


tra  mentem  Planti ;  cajus  verba  sic 
mire  sapiunr:  Au  Ueu  d^une  staiue 
d^or^  je  voua  Heverai  uue  vigne  pour 
tervir  de  momanent  d  thtregoner^  c*est 
a  dire^  d  v6tre  ivrognerie»  Munimen' 
ium  pro  monumentum,  Antiqne.  In- 
fra  Scaliger  legebat,  morrifleatio: 
frnstra,  ut  optime  Mrursius;  morti- 
fieoiio  enim  a  mortare^  conterere. 
Ideu^, 

f  ilfttnfis]  Vide  infra  in  tine  post 
*  myrtea.'  Utramqne  mnneris  signi- 
ficationem  amplexus  Varro  lib.  iv. 
<)e  L.L.  '£t  munus,qnod,  mutao  ani- 
iHo  qni  snnt,  dant  officii  causa.  Alte- 
rnm  mnnnsy  quod  munieudi  cansa  im« 
peratom,  a  quo  etiam  municipes,  qui 
vna  mnoos  fungi  debent,  dicti/  Idem» 

^  ilfMrcur]  Vide  Varron.  lib.  iv. 
de  Liog.  Lat.  et  Plutarch.  in  pro- 
blem.  Ant,  Aug. 

Mureiai]  Pere  scribitnr,  cnm  antea 
per  t  scriberetnr,  nt  ait  Plntarchns. 
Unde  a  nmrieio,  quod  ibi  erat  proxi- 
mnm,  dictam  voiunt  Varro,  Plinins, 
ei  Plntarchns  ipse.  TertuUianns  de 
spectacnlis:  *  Consus,  nt  diximus, 
apnd  metaasnb  terra  delitescit.  Mur- 
tias  quoqoe  idolnm  fecit.  Murtiam 
enim  Deam  amoris  volunt :  cui  In  illa 
parte  aedem  vovere.'  Lege :  apud 
metaa  tub  terra  deliteuit  Muriiae.  Hae 
^uo^ueidotum/ecit,  Nam  metae  Circi, 
MnrtisB  met»  vocabantnr.  Apnleius : 
'  al  qnis  a  fuga  retraUere,  vel  occul- 
tam  demonstrare  poterit  fngitivam 
regis  filiam,  Veneria  aucillam,  nomine 
Psychen,  conveoiat  retro  metas  Mur- 


tias  Mercurinm  prsedicatorem.'  Var- 
ro:  *  Intirans  Circus  ad  Mnrtim  vo- 
catns.'  Has  metas,  in  eodem  libro, 
paulo  ante,  *  primas  metas '  vocave* 
rat  Tertullianus.  *  £t  nnnc/  inqnit, 
*  ara  Conso  illi  In  Circo  defossli  est 
ad  primas  metas  snb  terra.'  Quod 
hic  scribitnr  de  monte  Aventino,  do 
hac  re  ita  in  veteribus  monumentis 
Danielisnostriscriptnm  reperi.  *  Val- 
lis  tpsa,  ubi  Circenses  editi  snnt,  Ideo 
Mnrcia  dicta  est :  qnia  quidani  vicl* 
nnm  montem  Murcnm  ■ppellatnm 
volunt:  aliiy  qnod  fannni  Veneris 
VerticordisB  ibi  fuerit,  circa  qood  ne- 
mns  mnrtetis  consitnm  fnisset,  im- 
mntata  litera  Mnrciam  appellatam,' 
Scc.  Jo$.  Scai. 

Murcite  Deai]  Hoc  est,Mnrciae  Ve* 
neris :  et  per  c  scribitnr  cum  antea 
per  t  scriberetnr,  nnde  a  murteto, 
qnod  ibi  erat  proximnm,  dictam  vo- 
lunt.  Varr.  lib.  iv.  '  Ad  Murtium, 
&c.  alii  esse  dicnnt  a  murteto  decU* 
natum  :  qood  ibi  id  fuerit  cujus  ves- 
tigium  mai^et,quod  ibi  sacellumetiam 
nunc  Murtiae  Veneris.'  Plin.  lib.  xv. 
cap.  29.  '  Ara  fnit  Rom»  vetus  Ve- 
neris  Mnrtea»,  quam  nnnc  Murclam 
vocant.'  £t  iia  Plinins  et  Plntar- 
chns  ipse.  Tertullianns  de  specta- 
colis : '  Consns,  nt  diximno,  apud  me- 
tas  snb  terra  delitescit.  Murcias 
qnoqne  idolum  fecit.  Mnrtiamenim 
Deam  amoris  voloot,  cui  in  illa  parte 
atdem  vovere.'  Lege :  Apud  metai 
aub  lerra  delUeacit  Murtiaa,  Haa  quo- 
que  idolum  fedt,    Nam  n>etae  Circi| 


440 


SBXTI   POMPKII   PKSTI 


Mnrgisonem '  dixerant  a  mora,  et  decisione. 

Muries'^  dicebatur  sal  in  pila  tonsamy  et  in  ollam  fictilem 
coDJectum,  et  in  fumo  percoctum,  quo  dehinc  '^  m 
aquam  misso  Vestales  virgines  utebantur  in  sacrificio. 


17  AUdetH. 


KOTJE 


Martire  inetaB  vocabantnr.  Apnleiat : 
'  Si  quis  a  ftif^a  retrabere,  vel  occaU 
tam  deiBMistrare  polerit  fagitiTam 
regis  filiaoi,  Veoeris  anciliam,  nomine 
Psycben,  conveniat  retro  metas  Mar- 
tias  Mercarittm  prsdicatorem.'  Var* 
ro :  '  lotimns  Cireus  ad  Martim  vo- 
cattts.'  Has  metas,  in  eodem  libro, 
paalo  ante,  *  primas  metas '  vocave- 
rat  Tertolliamis.  *  £t  nunc/  inqnit, 
'  ara  Conso  illi  in  circo  defo&sa  est, 
ad  primas  metas  snb  terra.*  Porro, 
qood  liic  de  monte  Aventino  tradit 
Fcstns,  idem  in  veteribns  monimentis 
Oanielis  :  '  Valiis  ipsa,  ubi  Circenses 
edili  snnt,  ideo  Mnrcia  dicta  est, 
qnia  qoidam  vicinum  montera  Mur« 
cam  appellatum  volant.  Alii,  qnod 
faoum  Veneris  Verticordi»  ibi  fiie> 
rit,  circa  quod  nemns  mnrtetis  con- 
situm  fttisset,  immntata  litera  Mnr* 
ciam  appellatam/  dcc.  A  niyrto,  quae 
Veiieri  sacra,  Myrtea,  postea  Mnrcia 
Venns  dicta.  Ejns  aedrm  in  xi.  nr- 
bis  regione  ponit  Victor.  Foit  prs- 
terea  alia  Dea  ilfMrcia,sic  dicta,qiiod 
Dea  esset  Murcidorum^  id  est,  igna- 
vorom,  inertium.  Qnamvis  tstam  cnm 
ahera  Servins  vtdetnr  confondere. 
Vide '  Murricidum.'  i>a€» 

*  Jlfiir^'ioiim]  Murgiio  tanqnam 
^ictns  esset,  Moriem*  Isidorus  in 
Olossis :  '  Murgiso,  callidns,  murma- 
rator :'  lego,  e^UiduM,  moraior,  Idem. 

^  Murie$i  Videi  quss  super  hoc  in 
Conjectaneis  notavimas.  Addendnm 
ex  abstrosis,  necdam  pnblicatis  Ser- 
vii  Scbedis :  <  Virgines  Veslales  tres 
maxime  ex  Nonis  Malis  ad  pridie 


IdnsMaiaa  altemis  diebns  spicaaado» 
reas  in  corbibns  messoariis  ponant: 
easqne  spieas  ipss  virgines  torrent, 
pinsunt,  molnnt:  acqne  tta  nioUtam 
coodnnt :  tx  eo  farre  virglnca  ter  iii 
anno  molara  facinnt,  Lnpercnlibns, 
VestaHbns,  idibns  Septembribos,  ad- 
jecto  sale  cocto,  et  sale  daro.'  Jss. 
SaiL 

Muriei]  Non  intellexit  Panlnt  qnid 
esset  apod  Festum  oUa  frUiliM,  ideo- 
qae  fieHHt  reposoit  pessime.  OIU 
friiiliM  geons  erat  vasis,  quo  in  sncris 
Vestales  ntebantnr,  a  yWl,  qnod  spi- 
cm  snmmum  est.  Nisi  malis  ita  die- 
tam  a  veteri  voce  fritimm»,  id  est, 
molitatio  et  snbsaltatio  cnro  motn, 
nnde>Wftitittr«  apnd  Noninm  snbsilire 
cnm  sono.  A  friHnnuey  per  diminn- 
tionem  frUitlu»»  Vt  a  *  rinnus,' '  cil- 
los,' '  pusinnus,' '  pusillus.'  A  /nVtl- 
lu»,  fritiUire,  et  frUiUm,  qnod  nos 
vnlgo  dicimns  freiUler,  Jam  antcm 
frUiU$y  nt '  sublimis,'  *  snbltmns^  &c. 
et  sic  dicta  oUa/rtltlts,  qnod  in  ea  sal 
in  furno  coqueretnr  et  fritilliret.  Ne- 
qne  enim  friiiU»  cormptnm  ex  yrictt* 
U»,  qnod  viro  doctiss.  placiiit.  iloc. 

Afnrtes]  Sat  coctnm,  ex  qno  et  far- 
re  adoreo  ter  in  anno  Vestales  mo- 
lam  faciebant.  Serv.  in  eclog.  viii. 
*  Virgines  Vestales  tres  maxiroaB  ez 
Nonis  Maiis  ad  pridie  idiis  Maias  al- 
ternis  diebus  spicas  adoreas  in  corbi- 
bns  messnariis  ponnnt;  easqne  spi- 
cas  ipsae  Virgines  torrent,  pinsunt, 
molont,  atqne  Ita  molitnm  eondnnt. 
Ex  eo  farre  Virgines  ter  in  anno  mo^ 
lam  faciont,  LupfrcallbnBf  Vestali« 


DB   VKRBORUM   SIGNIPICATIONB    LIH.   XI. 


441 


Muries  est,  qiiemadmodain  Veranias  docet»  ea  qnae  [Fest. 
fit  ex  sale  sordido  in  pila  pinsato,  et  in  oUam  fritilem 
conjectOy  ibique  operto,  gypsatoque,  et  in  fumo  percocto, 
cui  Virgines  Vestales  serra  ferrea  secto,  et  in  seriam 
conjecto,  quse  est  intus  in  8ede  Vestse^  in  penu  exteriore, 
aquam  jugem»  vcl  quamlibet,  prasterqnam  qnae  per  fistu- 
las  venity  addunt/'  atqne  ea  demum  in  sacrificiis  utun« 
tur. 

Murrata  potione^  usos  antiquos  indicio  est,  quod  etiam 
nunc  JSdiles  per  supplicationes  Diis  addunt  ad  pulvi- 
naria,  et  quod  duodecim  tabulis  cavetur,  ne  mortuo 
indatur,™  ut  ait  Varro  in  antiquitatum  libro  primo. 

Murrata  potione  usi  sunt  antiqui :  sed  postea  [Paul. 
adsuerunt  murram  Diis  suis  libare  :  ideoque  duodecim 
tabulis  est  cautum,  ne  mortuo  inderetur. 

Murricidum/9°  ignavum,  stultum.  Plautus:  Municide 
homo>  ignave,  iners. 


18  Ed.  Scal.  addtnt, — 19  Unica   r  scribendam  monet  Scal.  Murieidmnu 
Mwrcidum  mafult  Dac.    Vide  Notas. 


NOTiE 


bns»  idibns  septembribnR,  adjectd 
aale  cocto,  et  sale  duro.'  Hoc  sal 
sordidnm  et  coctom  alio  nomine  exJU 
dictum  fniRse  cognoscimns  ex  Fabio 
Pictore.    Vide  '  extit.*  Idem. 

\  Mwnrata  potwne]  Murraia  peiio 
idem  quod  Murrina^  et  murratum  rU 
uuro  nngnentis  temperata,fi^  icwpa* 
fihnif  non  nqfrrAa,  ut  male  qiiidam  pn- 
tant.  Neqne  etiam  ex  nna  murrina, 
nt  infra  Panlns.  A  iiOpoVf  6  fivpbnis 
obtos,  ut  a  ^^AXori  ^uXXlmis.  Oraecis 
dicttnrnetfior.  Ideoqne  et  in  snppli- 
catlonibns  ad  pnlTinaria  Deornm  ap- 
ponebatnr.  Idem» 

"■  Ne  moriuo  indatur]  Legts  verba, 
*  nnrratam  potionem  mortno  ne  in- 
dito.'  idem, 

"  Mmrieidum']  Planti  locns  est  in 
Epidico :  '  ?e  tibi  mnricide  homo/ 


Nam  dno  illa,  ^mire,  tiierff,attnt  glos^ 
«emata  Festi.  Melins  antem  scrlbe* 
retnr  unico  r,  murieiduM.  Qnod  viHe« 
tur  tanqnam  jocolariter  ignavo  ex- 
probratnm,  ut  qoi  hostem  non  potn- 
isset,  mnres  caederet:  qnasi  fwoKri» 
¥os.  Muricidum  tamen  etiam  dixe- 
mntVeteres,  nt  Pomponins  Atella- 
narins.  Augustiniis  de  Civitat.  lib. 
III.  cap«  16.  '  Deam  Mnrciam»  qnm 
praeter  modnm  non  moveret,  ac  fa« 
ceret  bominem,  nt  ait  Pomponins, 
murcidnm,  Id  est,  nimis  desidiosum, 
et  inactnosnm.'  Joi,  ScaL 

Murrieidum]  Melius  scriberetur 
nnico  r,  mttrtdduff,  quod  videtur,  in- 
qnit  Scaliger,  joculariter  ignavo  ex- 
probratum,  ut  qui  bostes  non  polnis^ 
set,  mnrea  cmderet ;  qnasi  fuwvr^Mis. 
Sed  mKrcidwR  melius :  a  ^vX«c^f ,  «nii- 


442 


SBXTI   POMPBII   FS8TI 


Marrina  "  genas  potionis,  quce  Grsece  dicitar  nectar :  hanc 
mulieres  yocabant  murriolam»  quidam  murratum  Tinuu : 
quidam  id  dici  putant  ex  uv»  genere  roarrinaB  nomine. 

Muscerdas  p  prima  syllaba  producta  stercus  murum  appel* 
lant 

Mussare,''  murmurare.  Ennius :  In  occulto  mussabant^'' 
Vulgo  Tero  pro  tacere'  dicitur,  ut  idem  Ennius:  Non 
decet  mussare  bonos. 


^^»^^^»^^^0^ 


20  Qnidam  libb.  miuiaM. 


NOTJE 


CN«,  mwout  nmrcttliifl,  ignavni,  inere, 
mntiliis,  quippe  qni  cansa  detrectan- 
di  Sacramenti  sibi  pollices  ampnta- 
▼It.  Mv^jc^f  autem  ^oltce  pro  fwXic^f, 
imbellif,  ignava».  £t  Dea  Mmraa 
ignavornm  Dea,  qnae  ignavos  face- 
ret,  nt  Strenmm,  qns  strennos,  Agero* 
niat  qns  ad  agendiim  excitaret :  Sti' 
mmla^  qn«  stimnlaret,  de  qiiibns  ?ide 
Angustin.  de  Civitate  Dei  lib.  iv. 
cap.  I6b  '  Deam  Mnrciam,  qnsp  prs- 
ter  modom  non  moveret,  ac  facerat 
hominem,  nt  ait  Pompilins,  mnrci- 
dnm,  id  est,  nimis  desidiotnm  et  iuac- 
tnosnm,'  qnare  Mureia  Vcnos  dicta, 
ut  et  VeHicordia.  Vide  *  Mnrcia.* 
Locus  Planii  Epidic.  iii.  1.  '  Vsb  tibi, 
murcide  bomo.'  Nam  duo  iila,  if- 
nmvif  McrifSnnt  interpretationes  Fes- 
ti.  Mnrcidos  Isidoms  vocare  vide- 
tnr  murcinarios.  Sic  enim  in  glos- 
sis, '  mnrcinarins,  motilns :'  forte  le- 
gendnm  mmradmriuB,  Dac. 

^  Mmrrimm']  Vide  <  mnrrata  poti- 
one.'  Henc  antiqnie  mnlieres  Roma- 
n»  ronliebri  ^ottmplmifb^  marMJam  in- 
digitarunt.  Idem. 

f  Muieerdms]  Hsec  snnt  Panli.  Fes- 
ti  verba  sic  scbedas :  *  Muscerdas  pri« 
ma  syllaba  prodncta  dicebant  antiqni 
atercos  mnrnm.'  Scriliendum  ma- 
eerdm  ;  sie  '  bncerda,'  bonm  stercns, 
'  opicerda,'  ovinm.  Giossr,  *  mucer- 


da,  fiu^c9oy.'  Sic  enim  legeDdnn, 
noD  fMH6xmiow.  Qnod  ait  priroam  t/l- 
labam  prodnci,M  densnm  innnit.  Vide 
notata  in  *  Instrnm.'  Sic  in  «ifat 
prlmam  syllabam  prodnci  notat  Do- 
nat.  Sic  in  imemmme  Cicero.  Sic  ta- 
clytme  prima  brevi.  Idem. 

1  Afniiarc]  A  Orsco  f^m^  clansis 
labris,  e  naribus  sonnm  mitto,  qnod 
mnrmnrantium  propriiim.  M^van- 
tem  a  fw.  Quod  mnlt  non  amplins 
qnam  fw  dicnot.  Varro  lib.  ti.  inde 
mnssare,  tacite  mnrmurare.  Eonias 
lib.  VI.  AnDal.  *  Intns  in  occnlto  mas- 
sabant :'  al.  mMia&al.  Lege,  Qntafni 
in  McaUa  miista6al.  Citatnr  hoe  frag- 
mentnm  in  voce  '  Mmmtsai,'  et  de 
Qninto  Fab.  Max.  loqnitnr  Eoaias, 
qoi  ideo  mnssabat,  qnod  de  se  ab  ez- 
ercitn  removendo  senatas  cogitabat. 
Idem. 

'  Kail^  ccra  |fra  tmeere]  Philargy- 
rins  IV.  Oeorg.  Mos»ant,  hic,  inqnit, 
mnrmnrant,  qnm  vox  ponitnr  et  ia 
tacendi  significatione,  nt  apnd  £a- 
Dinm :  in  xvii.  '  Non  possont  rons- 
sare  boni,  qui  facta  labore  Nixi  roili- 
tise  peperere.'  Vide  Serv.  ad  ilhid 
XII*  ^neld.  '  Mnssat  rex  ipse  Lati- 
nus.'  lo  illo  Eonii,  qiiem  landst 
Festns,  nemo  est,  qni  dnbitet  legen- 
dom:  Nmm  decet  kie  mmuare  komos. 
Idcm. 


DE  TERBORUM   SIGNIFIGATJONE    LIB.   XI.  443 

Sf  ustricola '  *  est  raachioula  ex  regulis,  id  qua  calceus  no- 
Tus  soitur.  Afranius,  Mnstricolam  in  dentes  impin- 
guam  tibi. 

Muta.* [Fbst. 

isi  vocem 

multo  ••.••.• 

•        .        mieiie*  ••■•*•• 

cem.    •      as  dici  •  

ut  cui  potius  con  

Muta  exta"  appellabant,  ex  quibus  nihil  divina-  [Paul. 
tionis  animadvertebaut. 

Muta  exta  dicuntur,  quibus  mhil  divinationis  aut  [Fest^ 
responsi  elicilur,  ut  contra  dicuntur  adjutoria,  quse  certum 
aliquid  eventurum  indicant,  aut  ab  incendio  ut  caveamus, 
aut  a  venenOy  taleqf/e  *  certum  aliquid  manifestumque  in- 
stare  periculum  portendunt,  aut  indicant  finium  deminu- 
iionem. 


^#^^««^^^^#^ 


1  Al.  MuMlricuU.'-^  £d.  Seal^  UHque. 

VOTJE 

*  Mtuirieela]  Invenio  in  Olotsis  excitare  difficile.  Niliil  enini  scbed« 
Latinis»  '  Muntricnla,  inachina  ad  prster  lacnnan.  Sic  tamen  recte  vea- 
atringendoa  mnres :'  et  pnto  vernm  tigia  seqni  videor  :  Muta  dieumtwr 
ease.  Nam  lignnm  illnd,  ad  calceos  OMniUf  qua  nihH  kabeni,  niBi  voetm  stve 
suendos,  a  similitndine  illius  macbinss  mugHum  ab»qme  inteUeetu ;  inde  etiam 
dtctnm  vldetor.  Job,  Seal.  mutae  dieimuM  lUerae^  quw  ita  jtronun' 

Muetricota]  Gloss.  Isidori :   '  mns-  tiantur,  ni  eui  potiu»  eonveniunt  sono 

Irieola,  macbina  ad  stringendos  mn-  eofiioict  iiea  poiiit,  Dac. 

res.'    A  cnjus  macbins  similitndine,  "  Muta  exta]  Ex  verbis  Festi  fog- 

onstricola  etiam  dicta  est  forma  lig-  noscere  poteris,  qnalia  exta  non  mu- 

nea,  cni  indnto  corio  novns  fit  csl-  ta  dixisset ;   nt  si  ab  incendio,  vrne- 

cens.  Dae,  no,  ant  alio  tali  pericnlo,  a  rnspex  ca- 

*  Afnltf...]  IttterpretatioDem  desi-  vendom  este  respondisset ;  ant  si  fi- 
derat.  Awt.  Aug,  ninmdeminntionemportendidixistet. 

JKfnta]  Mnta,  eita  dicnntnryqnibns  H»c  Panlns   omiiit    nli  inania,  et 

nibil  divinalionis,  aot  rpsponsi  elici-  jnre    religionis  vrr»  conlemnenda. 

tor.    Ut  contra  Adjntoria,  qnse  cer^  Ant.  Aug, 

tnm  aliqnid  indicant,ant  abinccndio,  Muia  exta]  Ut  conrra,  qn«  aliqnid 

aut  a  veneno,  talique  re,  certnm  in-  '  portendebant,  dicebantnrerfnla.  Ci- 

stare  pericnlum,  portendnnt,  ant  G»  cer.  ii.  de  divinal.    '  Sunt  enim,  qni 

ninm  deminotionem.  Joe.  Seul,  vel  argntissima  hsec  exta  esse  dicant*' 

Muta]  £i  mderibus  istis  aliquid  Dac* 


444 


SBXTI   POMPBII   PESTI 


Mut»''  dicuDtur  literae;  quod  posit»  in  ultimis  [Paul. 
partibus  orationis  obmutescere  cogant  loquentes :  Tel 
qnod  parvas  exigoceque  sint  vocis ;  ut  cum  mutum  ora* 
torem^  aut  tragoedum  dicimus. 

.    .    .  muium  ^  dicimus :  aut  quod  nuilius  fiant  [Fbst. 
vociSy  cum  in  eas  literas  incidant. 

Mulas  literas  et  semtvocales,'  solebant  antiqui  daplicare  scri" 
bendOy  aut  kgendo,  et  ita  ait  Enniu/n  scrtpsisse^  in  eo 
quem  de  .  .  .  X  muta  duplicata  sit  primum  .  . .  manu  mitti 
dicebatur  ser.  sacrorum  causa  cum  dominus  ejus^    .    •    . 

Mutini  *  Titini  saceUum  fuit  in  Veliis/  ^  adversum  Murum 


8  Eadem  ed.  eum  domimM»  tjw^  nt  supra  .  . .  .—4  Ead.  ed.  VeJif :  et  raox 
^Domm.  calviui:'  et  «  ex  Pontif.  estum  et  vicen«imom  deitra  vn.  ^. . .. 


uUt», 


NOt£ 


'  MmiaJ  Festi  verba  ex  iis,  qn« 
Paulut  contcripKit,  intelligimna :  or^ 
dinero  tamen  videtnr  mntasse,  nam- 
qne  illa  dno  verba  Festi,  mKlvm  dici- 
mus,  referenda  sunt  ad  oratorem,  aut 
tragiEdnm.  Si  quis  tamen  velit  nibii 
rontare,  addere  poterit  ea,  qn«  Fes- 
tnsscribit,  iisyqnae  Panlus  retuierat. 
Mibi  prior  opinio  placet.  ilii^  Aug. 
•  Mutit]  Infra :  verba  Festi  snnt  ul- 
tima  in  epitome:  prscedentia  snp- 
plebis  ex  ipsa  epitome.  Nam  falso 
polant  docti  bouiines,  qna  Paulns  fi- 
nit,  ea  incipere  Festum.  Antece- 
dentia  eniro,  ut  dixl,  desiderantor. 
QuaB  sequuntur,  alto  spectant.  Jot. 
Hcttl. 

y  Mutum]  Multa  hic  desuat,  qum 
ex  Pauli  epitome  sic  collocandasunt: 
MuUb  dicuuiur  Hterte,  guod  poiittB  my. 
timia  partUnm  ortUioniB  otnmiieaeere  co- 
gani  loqueniei,  vel  quod  parta  exigum' 
que  nnt  ooctf,  ui  cum  oraiorem  ei  iru' 
gmdum  mnium  dtctma»,  aui  quod  muUiu* 
flani  vocit  cum  in  eat  tUeraa  imeidunt, 
Dac. 

*  MutoM  Uierae  ei  eemivoeaiee.  „ ."} 
Deest  tantnmi  In  eo  quem  de  iempo* 


re  quomutaft^e.  Vide  in  ^folitavri- 
lia.'  Qu«  seqnantnr  pertinent  ad 
nuanumiH.  Sic  *  mannmitti  dice- 
batur  servos  sacrornm  causa.'  Locom 
adi.  Idem, 

•  itfiilMt]  Vide  an  Ita  scribi  de- 
beat,  tn  angiporiu:  de  quo  arit  tak- 
laiit  Ifaltitaria  ttmi  pottta  fada  daatuM 
CN,  Catoini:  cum  mantitaei  ttb  tarhe 
eandUa  ad  prineipattun  Augutti.  Cete- 
ra  non  asseqnimnr  :  sed  addi  possont, 
qnsB  Panlua  refert  de  molierom  8a« 
crificio.  Vidcndns  etlam  Tertollia* 
nos  in  Apolog.  cap.  24.  Arnob.  lib. 
IT.  contra  gentes.  Firmian.  lib.  i. 
cap.  20.  Ang.  Ub.  nr.  cap.  11.  de  Ci- 
vit.  Det.  Ani.Aug. 

Muiinil  Ita  explemos,  Afaltiit  TUi' 
nt  taeeUum/mi  m  Felttr,  adwergmtt  ma- 
noM  ilftisteltmicm  m  anfi|Mrf II ;  de  quo 
arit  tuUaiit  batntaria  tuni  fteia  Do- 
imtii  CaMm :  cum  ntamittei  ah  urhe 
ctmdita  ad  prineipatum  AugutH.  ReH' 
giete  ei  tande  euUum  /uittef  utamftt' 
ium  eti,  Nam  nunc  ad  texium^  ei  «•- 
eeNJtmtmt  extra  urben^  ttdicuiam  kabetj 
ubi  ei  eoUiurf  ei  uuUieret  iogit  prttiett» 
iit  telaiet  ei  taerifteaui,    UUin»  sop- 


DB   VBRBORUM  8IGNIFIGATI0NB   LIB.  XI. 


445 


Mastellinnm  ^  in  angi  portu  de  qno  aris  snblatis  balnea- 
ria  sant  ^acta  domtis  CN.  Domiiii  Calvini,  cum  mansis- 
set  ab  arbe  condita  ad  />rtncipatam  Augasti  Casaris  in- 
violatum  et  sancte  cultum  fuisset,  ut  manifestum  est  ex 
Pontificum  libris.  Nunc  SBdiculam  babet  ad  sesium  et 
vicensimnm  dextra  via  juxta  diverticulam  via  ubi  et  coli- 
tur  et  mulieres  sacrificant  in  ea  togis  pratextis  velaZ^. 

Mutini  Titini  sacellum  fuit  Romse,  cui  mulieres  [Paul. 
velatse  togis  praetextis  ^  solebant  sacrificare. 

Mutire/  loqui.  Ennius  in  Telepho :  Palam  mutire  plebeio 
piaculum  est. 

Myovaro  ^  *  genus  navigii  ex  duobus  dissimilibus  forma- 
tum.    Nam  et  midion,  et  paron  per  se  sunt.7 


6  Eadem  ed.  praiextaiis, — 6  Al.  Miopan,- 
JUffon^  et  Paron  per  ae  aunt, 

NOT^ 


Legant  Scal.  Dac.  imhii  ti 


pleviinus  ex  Panlo,  ita  nt  negari  non 
poMit,  qnin  vera  verba  reddiderinins. 
Nam  ex....iettlicin,  fecimns  adieulam, 
ex  • . . .  ine,  nudieree,  Nam ....  ine, 
annt  apices  literarnm  syllabae,  quae 
est  pennltima  in  Yoce,  MuUere».  Illud 
antem  . . .  vfa,  qnis  dnbitat  este  reli- 
qnias  vocis  VeUsta?  Jos.  Scal. 

Muimi  Titmi^  Mntinum  Titinom 
Priapnm  vocabant,  qnem  nnnc  sim- 
pliciter  vel  Mutinnm,  vel  Totinum. 
Nara  ilfichfiiiiii  vel  miUimiim  membrum 
virile  significat,  ut  et  Tntinum  sive 
Tuhmnm,  nempe  ex  tuta,  pro  piUa,  ^c. 
Nempe  a  fivrrhsf  pudendnm,  yanriiv 
lunrStmn^  muttonus.  £t  a  ir^oihi,  ir^- 
Bm^  w6a^¥os^  poitunut  et  p  mutato  in 
ttutinnus,  Dac. 

I»  /»  VeUia}  Male  al.  ia  veUe,  Pa. 
latini  montis  pars  versus  CGeliam  F«» 
iiia  dicebatur.  idem, 

«  JViimm  itftisf€Uiiiifm]  Ubi  morns 
iste  fuerit  nescio:  forsan  jnxta  collem 
Latiarem  in  Qoirinali,  ubi  vicns  fnit, 
qni  fiiits<«2iartM  Varronl  dicitnr.  Idem, 

^  Mutire']  Vide  in  Conjectaneo  ter- 


tio.  Mutire^  est  ne  mic  qnidem  andere 
facere,  quod  Graeci  ypiiw,  Glossa- 
rinm : '  Mnttnm,  yp6,*  Etiam  in  idio- 
tismo  dicimiis,  <  ne  mnttnm  qnidem 
andet  dicere.'  Joe,  Seai, 

Muiire}  Idem  quod  '  mossare.' 
Lucil.  '  Nec  laudare  bominem  ne- 
qne  mn  facere  nmquam.'  Mu  autem 
proprie  cannm  est,  nnde  mutire  di- 
cuncnr,  ut  gru  porcornm,  qni  ^niiint- 
re,  Dac. 

«  Myoparo']  Lege,  nam  ei  Myon^  ei 
Paron  per  ae  aunt,  Ab  insnlis  Paro, 
Corcjri,  dicta  navigia,  Parones,  Cer- 
cnri.  Qnin  et  Syriaca  lingua  reti- 
nnit  Careura,  Hoc  enim  est  Cerca- 
ruay  nisi  mavls  udpKov  ical  oirpi»  no« 
men  dedisse  a  forma,  propter  longi- 
tndinem  videlicet:  a  forma  antem 
lumWf  boc  est,  angnsta,  et  oblonga : 
ut  nnfobarlmm,  angustns  et  oblongus 
Liberi  patris  cantbarns.  Ut  annota- 
mns  apnd  Ansoniiun.  Mores  enim 
et  MustellsB  oblongo  corpore.  Joa, 
Scal, 

Myoparo]  Navicola  piratari^m.  Dae, 


446 


8BXTI   POMPBII    FE8TI 


MyrmilloDica '  ^  scata  dicebant,  cum  qaibus  de  maro  pag- 
oabant :  eraot  siqnidem  ad  hoc  ipsum  '  apta. 

Myrtea  *  corona  Papirius  usus  est,  quod  Sardos  in  campis 
myrteis  superasset. 

Mancipaius  Ua  adoptantis^  ut  patris  sui'**  heres  [FssT. 
erat,  adoptivus  enim  ejus,  qui^^  adopiBLt,  tam  heres  est. 


Vir 


8  Al.  Murmilomca,^9  Qnidain  lib.  wnai.— 10  Ed.  Scal.   ptUri 
doct.  in  marg.  ejiisiieio  ed.  conjicit  «m. — 11  Eadem  ed.  fuo. 

NOTiE 


'  MftmiUmuea]  Potini  scota,  qni- 
bus  gtadiatorei,  Myrmillonea  iciliceti 
uteliantar.  Idetn. 

f  Mffrtea]  Infra:  Estfragmentiim, 
qood  pertinet  ad  literam  S,  dr  tois 
et  necessariis  heredibns.  Cigas  b« 
eatant  reliqniae. ,.  ,Kt  pairi  taa  keree 
exitterei.  Ei  tam  keree  eif ,  fnaai,  «i 
idem  w  poteetaie  aliena  n&m/ai»set,  amMs 
iures:  ai  paiet  ex  eo,  ^uad  aii  StdpiiiMe, 
im  ea  aratiame,  qaam  dixit  pra  Amfldia. 
Perspicoon  est,  qood  ait,  de  eo,  qoi 
in  adoptionem  datos,  a  patre  adop- 
tivo  emancipalos  est.  Tam  enim  is 
beres  est  beneficio  Prvtori»,  qnam  si 
in  aliena  potestate  non  fnisset,  smis 
beres  futoras  erat,  jnre  citili :  quan- 
qoam  noo  igodro  in  bonorom  posses* 
sionibos  nouien  heredisicoTaxpi|«Tuc6t 
poni.  Prator  enim  heredem  facere 
non  potest.  J&».  Seal* 

M^rtea]  Mihi  qnidem  ignoti  sont 
caropi  illi  myriei,  nbi  Sardos  snpera- 
¥it  Papirins.  Dae. 

^  MameipatuM  iia  adoptamii»]  Ad  llte- 
ram  e  hoc  fragmentum  pertinere 
jodicaYit  Scaliger,  qiiia  ibi  de  tmi$ 
ernecessariis  heredibus  agitur«  Sed 
sic  etiam  iilnd  non  minus  ad  m  U- 
teram  pertineret,  com  agat  de  eo, 
qoi  a  patre  mancipatusi  et  postea  in 
adoptionem  datos,  ita  adoptantis  pa* 
Iris  beres  fit,  nt  patris  soi  natoralis 
sous  beres  erat.  Animadferteram 
aoteqtttm  in  schedas  incidissem.  Hic 


aotem  aliud  iotendit  Solpiciaa,  quoi 
quod  prinio  aspecta  videri   potest. 
Neqne  enim  dicit   niandpatnra    et 
adoptantis  patris  et  patris  natoralis 
soom  heredem  csse  codem  tempore. 
Sl  ita  diceret,  peccaret  certe.     Nam 
mancipatns  patris  adoptivi  tantam 
suus  heres  erat  cnm  esset  in  ejns  po- 
testate.    Eqoidem  jure  prvtorio  vo- 
cabatnr  in  tertios  heredes,  rescisa 
scilicet  emancipationc,  hoc  colore, 
qooil  licet  desierit  esse  snns  beres 
patris   natnralis,  Don    tamen  desiit 
essefilius.    At  postquam  plscoitJns- 
tiniano  emendare  jos  illod  antiqanm, 
filios,  qoem  pater  extraneo  adoptao- 
duni  dederat,  in  patris  nataralis  po- 
testate  remanet,  ita  ut  patri  adopti- 
¥0  surcedat    tanlom    ab   intestato. 
Necesse  est  igitnr  alind  ▼olntsse  Snl- 
picium.    En  tibl:    Sni  beredes  di- 
cuntnr,  qui  sunt  In  potestate  patris 
morientis,  ot  filios,  filia,  nepos,  nep- 
tis,  sive  natnraleSf  sive  legiiinii :  leg. 
I.  ff.  de  snis  et  legitim.  hered.  §  S. 
Mancipatus  aotein  in  patris  adoptiri 
familiam  transibat,  adeoque  cum  es- 
set  in  ejns  poteatate  recte  ejus  snos 
beres  erat.    Desioebatqoe  patris  soi 
naturalis  snns  heres  essCy  qoia  In  ejiis 
pofestate  esse  desierat ;  sed  si  idem 
pater  natoralis  filiom  datnm  In  adop- 
tiooem  denno  readoptaverir,  tom  llte 
revertitor  in  potestatem  patris,  atqne 
adeo  sutis  heres  est,  leg.  IS.  41.  et 


DB   VKRRORUM   SIGNIPICATIONB    LIB.   XI. 


447 


quam  si  ex  eo  natus  euet:  sui  patris  quasi  in  potestate 
aliena  non  esset,  ita  est  legitimus  et  suus  beres,  ut  patet 
manifesle  ex  eo  quod  ait  Ser.  Sulpicius  in  ea  oratione, 
quam  scripsit  et  habuit  pro  Aufidia. 

Munus  *  ait  Ferrius  dicitur  administratio  reipublic^ :  '^  item 
magistratus  aut  prafectuvee,  imperii,  provincite,  cum  multi^ 
tudinis  universdd  conseusu,  atque  legitimis  in  unum  conve" 
nientis  populi  comittVs  alicui  mandatur  per  suffragia  ut  ca- 
pere  eam  possit,  Jussu  populi  demandatam,  certove  ex 
tempore* ex  Jide  sua  et  certum  usqne  ad  tempus  admin/s* 
trare* 

M.        .        .        lebatarum.'' 


12  £ad.  ed.  reip.  pQblicf. 


^  #^>^^^<^^«^^<» 


NOT/E 


iilt.  ff.  de  adopt.  Itaqae  in  Yerbis 
Festi,  Et  Mct  patru  qwui  in  poteatattf 
Sfc,  subintelligitnr  Aoi  patris  adoptan' 
tit,  et  rh  esiet,  id  e«t,  fmiiaet.  Quod 
et  amico  meo  Vincentio  Collesaoni 
J.  C.  doctinsimo  in  mentem  video  ve- 
nlfse.  Porro  hic  mancipatus  est  datus 
Id  adoptionem,  nam  emancipationis 
▼erbo,  qnod  latissime  manat,contine- 
tnr  etiam  datio  in  adoptionem.  Qui 
enim  a  patre  naturaUdabatnr  in  adop- 
tlonem  alteri,  adoptatnro  eo  mancipa- 
batnr  pcr  aes  et  libram  :  leg.  ult.  cod. 
de  adopt.  Jdem, 

*  ilf. . . . .]  Certum  est,  bic  de  Mn- 
Dere  Festnm  scripsisse  :  nempe  Mn« 
ons  esse  administrationem  rei  publi- 
cae :  et  cnram  imperii,  qnod  plebis 
universs  totiusque  popnli  Comiliis 
delatum,  ac  mandatum  est :  nt  fere 
in  hanc  sententiam  scripsisse  videa- 
tur  :  Mnnns,  dicitnr  administratio 
reipnblicsp,  magistratns,  prsfectnrse, 
Imperii,  provincise.  Cnm  mailitndi- 
nis  universse  consensu  atqne  legiti- 
mis  populi  Comitiis  mandatur,  nt 
capere  eam  jassn  popnli,  certove  ez 
tempore,  et  certnm  ad  tempns  adral- 


nistrare  possit.  Jo$,  Scal, 

Munu$\  Vide  snpra  pogt '  Mnnitio.^ 
Munera  sunt  officia.  *  Honores '  vo« 
cat  Horatius.  Et  inde  munera  dicti 
snnt  ludi,  qnl  popnlo  dabantnr  ab  iis 
qni  munere  instructi,  &c.  Dac, 

k  M,.,.Uhatttrum'\   'Mille  beata- 

rnm  nrbinm. . .  s  stetit  pro  regno 

dixisse  ait  Veranins  in  libro  prisca- 
rnm  vocnm :  qnod  ei  snrom»  origi- 
nem  ac  canssam  Orspcus  sermodede- 
rit :  eo  autem  uon  omnes  uti.'  His 
proximum  nescioquid  dixisse  videtnr 
Festus,  et  recte  ei  sunime  cansam 
dedisse  Orsecornm  sermonem.  Oel- 
lins  libro  i.  cap.  16.  *Mille/  inquit» 
'non  pro  eo  ponitar,  quod  Orsece 
xi^ot  dicitnr,  sed  quod  x<^t^*  et  sic- 
uti  una  x'^*^»  ^^  dnae  x<^<^f>  unum 
mille,  et  duo  millia,  certa  atque  di- 
recta  ratione  dicitnr.'  Puto  autem 
testimouinm  illud,  qnod  producit  Ve- 
ranius,  esse  ex  scriptis  Catonis.  Jes. 
Seal. 

M. lebatarum . . . .  ]   Hsec  vi- 

ris  doctis  negotinm*facessatit.  Eg» 
a  sequentibns  pnto  disjungenda  et 
componrnda  cnm  istis  meusm  in  adi^ 


448 


FBSTI   OB  VBRB.  SI6NIF.  UB.  XI. 


Miite  urbium  populus  stetit^  pro  regno  dixisse  ait 

VeTanins  in  Ubro:  quem  in$crip$ii  Priscarum  t>ociim, 
quod  ei  snmin»  videatur  originem  dedisse  ac  causam  Gne- 
cus  Sermo  x^^^S  ^t  x^}uat$i,  eo  aiitem  non  omnes  uti. 


KOTiE 


frnf :  naaii  io  schedit  ita  scriptnin, 
*  ci\)usinodi  est  parentatto  non  sacri- 

iiciiim magno  cr. . . .  tenebat 

aram '  pottea  seqneba- 

tnr  *  roille  nrbinm  popnins  stetit,'  nt 
stipra.  Non  dnbinm  est  tgitnr  qnin 
illud  lebuiwnm  sit  pro  lllo,  temebat 
arom.  £t  in  iis  Festiis  nobis  ritnm 
aliqnem  explicabat,  qnem  divinare 
neqneo.  Putabat  doctiss.  Fnlv.  Ur« 
siniis  hnc  pertinere,  qnod  ait  Varro 
lib.  y.  rernm  divinamm  apud  Macrob. 
lib.  III.  cap.  2.  aras  primum  anvas 
.  dictas,  qnod  esset  necessarinm  a  sa- 
crificandbns  eas  teneri.  Virgil.  <  Ta- 
libus  orabat  dictis  arasqne  tcnebat/ 


Dae. 

*  MiUe  wrlnum  popmUu  eietifi  Jjtgtf 
MiUe  wrbimm  popnli»  eietit  pn  regm. 
Aiebat,  qnisqois  ilie  sit,  nnde  hoc 
Verrios  deanmpsit,  pro  regno  obti- 
nendo  popnlos  mille  nrbinn  perdi- 
disse,  &c.  Hoc  antera  mille  «r6tw, 
Verrins  addnxit,  nt  probaret  rh  miUe 
a  Veteribns  nsnrpatnm  eo  consensn, 
qno  Orseci  dicnnt  x<AiJ^  mUie  urkimm, 
non  miUe  wrbe» :  sic  Oellins  Ub.  u  c. 
16.  *  Mille  non  pro  eo  ponitnr,  qood 
Orsece  x^(  dicitury  sed  qnod  xf^^f 
et  sicnti  nna  xcXi^,  et  do«  x^XidSts^ 
unnm  mille,  et  duo  millia,  certa  at- 
que  directa  ratione  dicitur.'  Idem, 


SEX.  POMPEII  FESTI 


D£ 


VERBORUM  SIGNIPICATIONE 


LIBER    XII. 


NACCiE*  appellaotar  vttlgo  fuUones,  ut  ait  Cttria-  [Fb8T. 

tius,  quod  naaci  non  sint,  id  est^'  nallitts  pretii.    Idem 

sentit  etCincittS  :  quidam  aiunt,  quod  omnia  fere  opera 

ex  lana  nacaD  dicantnr  a  Graecis/ 
Naccae  appellantur  fuUones^  quod  nauci  non  sint,  [Faul. 

id  e8t>  nuUitts  pretii :  omnia  fere  opera  ex  lana  nacae  di- 

cuntur  a  Graecis. 
Neenia'^  est  carmen^  quod  in  funere  laudandi  gratia  canta-> 


1  Vet.  Cod.  id  quod  e$t,^2  Scribendum  monet  Scal.  Nace,  diamtur  a  Gra* 
ci$  rdUif.-~3  Al.  Nenim. 

NOTiE 

*  Nacea]  Scribe,  Naee^  dieantur  a  cesserit.    Neuia  Hebraicum  et  Sy- 

Gr«curdiC9|.  Apuleins  lib.  ix.  <  Nem  riacum  vocaboliim,  non  Phrygium, 

et  opportnne  roaritUB  foris  apnd  Nac-  qnod  pntant  Orammatici.    Et  ptanc* 

cam  proximom  ccBnitabai.'  Jo$.  ScaL  tnm  sonat ;  Ninl  enim  est  jikmge  apad 

<>  N^emia']  Scribe,  Oreeei  enim  Hi-  PropbeUm.:  nnde    et   Phryges,   et 

arv  exlremum  inieetinum  dieunt.    At  post  illos  Gr»cl  Yeteres  nfi^»  »•• 

qnis  ignorat,  a  jejunitate  dictnm?  carunt.    Ab  illis  autem  nationibns 

Deinde  scribe,  ekardarmn  uUima  pfrrti  Synet  morem  tllnm  prvficarnm  de« 

dieUm'.  Glossarins :  *  Nsenia,  Arorro.»  ductnm  esse  nemo  ignorat,  ntsi  qni 

ignavia  scitlcet.    Nam  et  Nscnia  pro  in  Veterom  historits  infreqnms  est 

Ineptiis.  Idem.  Immo  Hebrtti  mlri  Bfni^^  foernnt. 

N«$ma  cmrmen]  Multnm  abest  qnin  Qnod  crebro  in  Prophetanim  librts 

Pestus  ad  ▼enim  neidm  etymon  ac-  occurrit.    Vidc  qii»  ntilitcr  oltm  su- 

Delph.  ei  Var.  Cfas.                Poinp.  Fe$t.      .  3  F 


460  SBXTI   POMPBli   FB8TI 

tar  ad  tibiam.  Sont^  qui  eo  veibo  finem  significari  pa- 
tant.  Qaidam  volant  na&niam  ideo  dici,  qaod  voci  simi- 
lior  qaerimonia  flentiam  sit.  Quidam  aiunt  naenias  ^  dnc- 
tam^  nomen  ab  extremi  intestini  vocabolo ;  6raM:i  enim 
ytrey^  extremam  dicant.^  Sive  qaod  cbordaram  altima 
ytni  dicitari  extremam  cantionis  vocem  nasniam  appella- 
mnt 
Naenia  est  ^  e^irmen,  quod  in  funert  laudandi  gratia  [Fb8t< 


4  QaidBBi  lib.  Qnirftti  uMim  «tfiiHr.~6  Alii  libri  tfw««ai.— 6  ScribeiiduB 
nonrat  Scal.  Dac.  Grmd  cmm  r^ffrir  ixirmMm  imUtinHm  iiewml:  et  viox 
ckord^rum  «ttnM  nljrni  didiwr.  Vir  doct.  in  marg.  ed«  Scal.  coojicit  v^mw 
et  MflTf. 

NOTiE 

per   hia  notaviniat  in  conjectaneiii  nia.'  Ani,AMg, 

Dottriiii  iSbal.    Alii  ab  Hebrvo  «j»  <  6i«)ci  fniai  r^ror]  LegecnmSca- 

pner  iMt«n  dedncnnt,  nt  lit  proprle  ligero,  Grmd  entai  mlartp  exirmm 

nema,  (|nidvit  puerile,  aut  ad  pneros  tntet(tiii0n  diemU,    At  qnis  ignorat  a 

•pectana,  ut  cantilena,  qn«  poeris  a  jejnnitate  aic  dictum  ?  a  rvorc^,  sci- 

nnlricibns  canitnr»  ut  somno  occn*  licet,JejanOy  nnde  et  Latinis 


pentur.     Arnob,  lib.    ▼ii.    'Somni  dicitur.    Scril>einfm,  fModdkerdama 

enim  qniete  solvnntur,  occnpariqne  «ttiaia  rim  dieUmr,    Vel  etiam  Ptdir^, 

nt  hoc  possint,  lenes  andiendm  snnt  ut  est  apnd  Platonem*  Hnc. 

neni». '    Inde,  qnod  in  fnnere- in-  '  N«nia  est . .  •]   Nmia  edemwee^ 


fantium  canebatno  nenaa  dictnm,  Sic     f«ad  inJwMere  kmdtmdi  grmiia  conlafar 
Sed  verisimilius  est  «enioai  prins  de     od  ti^tam;  quod  tocalndtm  AfrwKmMia 


cantn  Ainebri  dictam  fnisse,  et  dein-     Maierierie  peeaii:  nctniam  imier 
de  ad  alia  tralatam,  et  ita  dici  cmp-     ptiaM  eaniiiabani,    8ani  qmi  ea  verho 


tas  res  frivolas  et  nugas,  prspsertim  jlmm  iignifiemri  eredidermmi,    Plamhu 

cnm  * nng» '  et  *  morluaria' sic  pro-     •.,,abi  ergo Idm:  kmk  Immi' 

prie  dicebantnr,  qnse  canebantnr  in  «i  amamii  miea  kera  dixit  damd  et  apmi 

mortnomm  laodem.  Plaot.  Asinaria :  «as  ntfniam  de  bomie  mmtio,    QmJmt' 

'  Hmc  sunt  non  nog»,  non  enim  mor-  dam  didam  piaeei,  ptod  ei  voei  stanlwr 

tnalia.'    Quod  etiam  origo  declaraty  9«eriflionia;le«<i«ai  st<.    QKtdamai««« 

nam  mmgm,  Hebraicnm  et  Syriacom  ««r«i«  dmeimm  momiem  ab  extremU  imiet' 

vocabninm,  (id  sonat  mcerorem,  sicnt  f i«i  voco^ls :  ^np  toeabuie  miitmr  Piam- 

memia  pUnctum,)  de  aliis  qnibusvis  tme  im  Baeekidibmt :  Si  tUn  eti 


totris  rebns  et  frivolis  dictm  sint.  ra,  al  «oUj  vervitta  esf  domt.    Qaaf«i. 

^^'  dm  ego  te  reddamt,  mbi  mu  irrUameritf 

N««ia]  Magna  pars  verbornm  Fes-  CoVMBJorcm  aoridna  mniia,  &vefmod 

ti  intelligitnr  ez  Panli  epitoroe.    Ce-  eom  «ocem  Jiemdo  ^erumme:  eive,  fmtd 

tem  snnt  exempls,  qntbns  ostende*  eAordanon  «liimae  Grmei  wkrms  diemmi, 

batur   vernm    esse,   quod    dicebat  exf remam  eaniionif  oseem  a6  eo 


Planti  est  fortasse  in  Tracnlento:     appellarmmi,    In  his  videmns  Verrio 
'  hera  apnd  nos  diait  Nmniam  de  bo-     sen  Festo  phicnisse  tx  qnorondam 


DB   VBRBORUM  S10NIPiC\TlONB   LIB«  XII.  46t 

cmtatur  ad  tibiam.  Quod  vocahulum  Jfranms  in  ma^er- 
teris  posuit:  Naniam  antem  inter  ejrsfqnia  c^nXitabant. 
Sunt,  qui  eo  verbo  finem  stgnificari  •  credi&run/.  Piautus 
in        ^ 

•  abi  ergo        :        .        .        .        . 
idem  buic  homint  amanti '  mea  hera  dixit  domi 


NOTfi 


senfentta  naniam  significare  6nein : 
ideo  in  Trocnlento  Plantina  luniM» 
dixit,  id€m  eise,  quasi  •opremani 
dixit,  vale  dixit :  in  anperiore  enim 
tettimonio  mntilo,  illa  verba  abi  br- 
oo  facile  declarant,  MtfHMm  dicere, 
idem  esse,  ac  abire  jobere.  Mani- 
festnm  aatem  verba  Plaotina  ex  Trn- 
cnlento  producta  este:  qnae  tamen 
hodie  seqnins  habent  ita :  A«ic  komiiii 
amanti  mea  kera  mpmd  nos  %mmam  dixit 
d€  ftonis.  Nam  glosdemata  sont  illa 
DOMi  et  MBSTO  ad  explicandani  sen- 
tentiam.  Nemo  tamen  nefcaverit 
plane  ila  oliro  Festnm  scriptnm  reli- 
quisse :  sicnti  et  iila  ex  Bacchidibnsy 
qa«  proxime  seqnnntnr :  qo«  et  ipsa 
aliter  in  nostris  exemplaribos  concep- 
ta  snnt  illo  versn :  *  Qoa  qnidem  ego 
te  faciam,  si  me  irritaveris :'  nbi  no- 
tandnm  in  Epitome  ex  officina  mnti- 
Jatoris  illa  verba  deprompta  esse : 
'  Or«ci  enim  ^har  extremnm  dicnnt/ 
Non  entm  asseciilns  est  Festi  inter- 
pretationem,  qiii  censet  Mnitam  esse 
ininatissimum  intestiDoniy  qood  aliter 
hillam  dicunt :  ab  eo  Plantnm  dixls* 
ae  *  confossiorem  soricina  nsenia :' 
boc  est,  tam  confectom  volneribos, 
nt  ex  eo  nihil  relinqoeretor,  qnod 
hijla  soricinanon  minutins  esset.  Sed 
profeeto  io  eo  longe  errare  Festnm 
alibi  docebimos.  Qnod  infra  legitnr, 
Sioe  quad  eam  voeem  flemte  efferimuif 
idem  prope  est  com  illo,  qnod  snpe- 
riosdixerat:  qModeivoeiMimUiorJlen- 
Hmmpierimo^iaaii:  vult  enim  lurHtaiii 


infOfAaroTmHfio^at,  qnod  scilicet  flen- 
tes  videntnr  eam  vocem  efferre :  et 
sane  olim  adolescentes  docoimos  eam 
vocem  ab  Hebraea  lingaa  manasse  sine 
nllo  prorsus  dubio,  in  qua  Niai  est 
Plange  plaage.  «ro  «ns  apnd  Prophe- 
tam:  nnde  et  Pliryges,  et  postillos 
Qrvci  veteres  wiiAairvf  vocanmt.  Ab 
illis  aniem  nationibns  Syrise  morem 
illom  prseflcarnm  dednctnm  esse  ne- 
mo  ignorat,  nisi  qni  in  Veternm  bis* 
toriis  Infreqnens  est.  Immo  Hebrvi 
miri  ^pipf^ftoi  fuenint :  quod  crebro  in 
Prophetarum  libris  occnrrit.  Vide 
qiiae  ntiliterolim  snper  his  notavimus 
in  Conjectaneis  nostris.  Porro  per- 
peram  Fc^at  pro  i^os,  tam  in  Epi- 
tome,  qnam  in  ipsins  Festi  reliqniis 
excusnm  foit.  Joi.  StaL 

'  Ftiim  stgwj^osn]  Nescio  an  hic 
Planti  verba  landarit  Festos  ex  Psen- 
dol.  V.  I.  '  id  foit  naenia  Indo.'  Ibi 
enim  nfenia,  finls.  Inde  antem  trac- 
ta  est  harc  loqnendi  ratio,  qnod  iis, 
qni  vitam  flnierant,  naenia  cantaba- 
tnr,  4cc.  Haec  verba  a6t  ergo^  qno 
pertineant  nesdo.  Immo  ejnsdem 
Planti  snnt,  sed  ieviter  cormpta. 
Lego,  nH  efo  ehtwmoeriar,  eado^  id 
/uU  meuia  lado.  Et  iU  Fcstiim  legisse 
nemo  dnbitabity  qnem  nnnc  ita  facilc 
snpplebis.  PIohIiis  tn  Poeadoto,  ubi 
ego  oireumioertor,  eado,  id  fuU  utenU 
lado.  Idem^  tfc.  Hodie  in  impressis 
Planti  libb.  abest  vox  ego.  Dac. 

f  Huic  homkni  amanti^  Rx  Pkinti 
TmculcQto  :    '  Hoic  homini  amanti 


45S 


8KXT1   POMPBII  FB8TI 


et  apiuf  fiof  de  bonk.  Ntfniam  esto  qnosda  diamt  vtUe 
ideo  dici. 

muam  qood  ei  Toci  simiUar  gyerimonia  Jkfiiium  sit :  qni- 
dam  aiunt  neni»  ductum  nomen  ab  extread  intestini  voca* 
buh,  ad  quod  probandum  testimomo  utitnr  Plaatns,  Bac- 
chidibus  :■  Si  tibi  e$t  M acfaaeodem  ad  nobii  vervuM  e$i  do^ 
mi  qua  quidem  ego  te  reddam  ubi  me  irriiaveris  Confossio^ 
rem  sorridna  Nmia :  sive  quod  extremam  Jlendo  efferimait 
eam  vocem,  querendoque,  nam  Graeci  niras  exiremum  di- 
cnnt.  Sive  quod  chordarum  ultima  ytora  dicitur,  appella^ 
runt  exlremam  cantionu  vocem  NMiam, 

Deed^  sacellam  extra  portam  Viminalem  tPACTL. 
faerat  dcdicatum. 

NOTA 


IM8  bera  apad  iim  diKit  naniain  d« 
boDlt.'  Itta  miim  dmm  et  «!<•<•,  m 
FmIo  posita  snpra  li»c  ▼erba  mpmd 
«M  et  hde  Atjntat,  ad  sontentiam  ei* 
plicandam,  nt  optime  animadvertit 
Scaliger.  Ibi  atttem  ncmem  dixit 
idem  est,  qnod,  snpremam  dixit,  vaie 
diiity  abire  jnmit,  eadem  ratione, 
qna  snpra  dizimns.  Non  vero,  nt 
Lambinat  interpretatar,  'cantavit 
carmen  leve,  atqne  inane/  See.  qnod 
ridiculnm  est.  /rfm. 

r  PlaU.  BaeekidiM]  iv.  8.  Sed 
aliter  in  noitris  exemplaribns  :  3i 
Hki  ni  madUmi  al  n^  terrtna  ut 
dMn<,  Qn*  ^mdtm  eg9  UfacioM^  d  wf 
irricuucris,  croi^iMSMrcm  aorictmi  acmw* 
Hlc  antem  eenset  Festas  Ncniem 
esse  minQtiwimnm  iotesUnum,  qaod 
aliter  ikaaan  dlcunt.  Et  inde  Plan- 
tnm  dizisse  confossiorem  'sericina 
■enia/  boc  est  tam  confectum  vnlne- 
riboii  nt  ea  eo  nihil  relinqaeretar, 
qnod  billa  soricina  non  esset  minn* 
tios.  Sed  longe  hic  errare  Festum 
dicit  Sealiger,  neqae  tamen  ipse  suam 
Dobis  sententiam  aperit  Mihi  vero 
non  Festns  tantnm,  sed  ii  omues, 
qnoi  hie  aliqiiid  tentasse  videO|  longe 
a  scopo  videntur  aberrasse,  quorom 


alii  ex  Amoblo  nciifmn«  Mtestimmi 
•Uam  interpretantnr.  Aiii  inriV  la— 
ncniem  vocem  eue  dicnnt,  qnam 
emittit  sorex,  qnm  sepe  ad  illam  vo» 
cem  deprebendlinr  et  confodltnr. 
Qaod  cni  onqnam  probari  pomll? 
Sed  ne  aliis  argaendis  immoremar 
dialioS)  tandem  viUeamas,  an  nobia 
aliquid»  sinoaverias,veri8imilinf  sal- 
tem  repertum  sit.  Rem  trtbos  ver* 
bis  confectam  dabo.  Perscricinm» 
ncniem  machinolam  intelligOi  capieo« 
dis  ioricibus  denticnlaUm  acnleia 
eon6xam,  qn»  lode  netda  dicla  eat» 
qood  ibi  nciiiam,  fonebrem  canlnai, 
sorices  captm  canunl*  Qoare  ele* 
ganler  et  venaste  dixit  Planlns  ceie- 
/aaeitrem  mrieim  nenm*  Idem. 

1"  Nmmm  Deee]  Nenia,  Dea  iiin». 
ram,  obi  ncnin  canebator.  AngnsUD. 
de  Civit.  Dei  lib.  v.  cap.  9.  «  Et 
Dem  ad  ipinm  hominem  perUDentoa 
clansit  ad  Neniam  Deam,  qn«  in  fn- 
neribtts  iennm  cantatnr.'  Amob.  liU. 
1.  'In  ttttela  innt  Orbonm  OrbaU 
liberii  parentei :  In  Nenim  qnibna 
extrema  ittnt  tempora.'  Sie  Hbicen, 
qni  Nemem  caneTml,  dictns  eUam  Ne* 
Idem. 


DB   VKRBORUM   SIONIPIOATIONB   LIB.   XII. 


453 


Nmnie  Dea  sacellam  ultra  portam  Fiminalem.  [Fbst. 
JVtfifc  tantum  habet  adiculamJ 

KaoTiasilva'  dicta  jaxta  urbem,  quod  Nnvii  cnjus-  [PAUt. 
dam  fuerit.' 

NdBviam  iilvam  vocitatam  extra  ^  urbem  ad  milliare  [Fb8T. 
^iiartumi  quod  Naevii  cajusdam  ibi  domusfuerii,  a  quo 
nemora  Nsevia  tLppellata  etiam  fuisse,  Verrius  ait»  quam 
obprobrii  loco  obyci  ab  antiquis  solere,  quod  in  ea  morari 
adsuessent  perditi  ac  nequam  AomineSy  testis  est  M.  Cato  in 
ea,  quam  scripsit  in  M.  Coelium  si  se  appellaviste^^  orssis 
iterum  a  porta  Nsevia  atque  exinde  in  nemora  Nevia  a  do» 
mo  procul  Navia :  inde  dicunt  proverbium  natum  esse  a  do* 
mo  Navia  quod  refertur  a  Verno.' 


7  la  ed.  Scal.  bsc  ita  extant : 

Paulus.  N«ni«  Deae  naceltain  extra  portam  Viminaleni  fuerat  dedicatnn. 
Nunc  tmitmm  htibet  edieuhan» 
Fktus.  •  .  •  sacelliim  nltra  portam  .  .  . 
•  .  .  «diculam. 

8  Qnidaiii  lib.  /uerat^9  In  ed.  Scal.  ita : 

Natiam  iilvam  vocitatam  extra  urbem  ad  mUliare  ^iMntum,  quod  nsvii  cn- 
jutdam  ibi  domue  fuerit  a  quo  nemora  Ksvius  uppeUata  etiam  fuiese,  Verriue 
«it  qnarn  ob  probri  loca  alffiei  ab  antiquie  aotere,  qnod  in  ea  morari  adaacs- 
aeui  perdiH  ae  neqmun  Aomines.  testis  est  M.  Caio  tn  <a  quam  eerig^eit  In 
M*  Ccalinm  si  se  appellaetss<l  orsuef  Uer  eram  a  porta  Naevia  atqoe  ex  inde  in 
nemora. 

Ntetna  a  domoproeul  Navia  unde  dicont  proverbtttm  nafian  eise  a  domo  Navia 
quod  refertnr  a  Yerns. 

Vide  infre. 

NOTiE 


'  Neeria  eHea]  Varro  lib.  iv.  de 
lingua  Lat.  '  Sequitnr  porta  NsBvia, 
qood  in  nemoribos  Nsviin.  Napvins 
enim  loca,  obi  ea  sic  dicta,  colnit.' 
Ex  his  Festi  verba  iDtelliges :  refere- 
bator  M.  Catonis  locus,  ex  Oratione 
in  C«elinm  si  se  appellaverit.  Prover- 
biom  antem,  qood  Verriiis  referebat, 
ignoro.  Ant.  Aug. 

Neeviu]  lofra  omnino  snccento- 
riandom  ita :   Neeviam  eUtam  voctla- 

tam  extra  urbem  od. NHKtartmn : 

fmed  NeevH  c^jntdam  ibi  domuefuerit : 
a  qua  nemora  Ntgvia  appettata  /mieee 
aU :  quam  obprobrii   loco  olijiei  eolere, 


quod  im  ea  morari  adeueaeeni  perdiH 
AomMcs,  teetie  eet  M.  Cato  ineain  Cm- 
Uue^eiee appeUaeeet :  a  qua eUva porta 

Navia:  atque  ea Qnm   seqoe- 

bantnr  tantnm  indieabant  Silvam 
Ncviam,  qute  opprobrii  loco  objieie- 
batnr,  venisse  in  proverbiom,  idqne 
proverbiom  ettam  ab  Ipso  Verrio  re- 
ferri.  Joa.Seai. 

k  Naviam  eiivam  voeitatam  extra] 
Nsevie  portsi  et  Nievias  sylvsi  me 
minit  Varto  lib.  it.  de  L.  L.  «Seqoi- 
tur  porta  Nteviai  qnod  in  nemoribos 
NievUs.  NoBvios  enim  loea,  obi  ea 
sic  dicta,  coloit.'    Livios  etiam  lib. 


I 


454  8BXTI   PONPBII   PB8T1 

Nancitor '  in  daodecim^  nactas  erit,  praedatas  erit^''  liaa 
in  fcedere  Latino   pbcuniam  quis"  nancitor»  ha- 

BBTO  :   BT  8IQUID  PIONORIS  NANGIBGITOR/^  SIBI  HA- 
BBTO. 

Nanam"'  Grceci')  vas  aqaariam  dicant  hamile,  [Paul. 
et  concavam»  qaod  valgo  vocant  sitalam  barbatam ;  nnde 
nani  pamiliones  '^  appellantar. 


10  Vel.lib.  pfWMr«ftiiarj<_]l  Virdoet.  in  marg.  cd.  Scal.  cmij.  ««i— 
\?  ^'  ^^*'*  lumcitcitmr,  Vir  doct.  in  marg.  conj.  Mmciior.—lS  Ante  verbn 
JVanMn  Gf»n,  ^.  iu  ed.  Scel.  inserantnr  verba  Pauli :  Namcitcr,  nednf 
«rii:  ite: 


PAULDt.  Nancitor  nactnt  erit. 

Nannm  Or»ci.  &c. 
14  Ed.  Scal. 


NOT£ 

11.    Hkc  porla  Plinio    <  Lavicana.'  Oloitario :     *  Bardatut,    nbvM ,    r^ 

Hodie    «porta    miuor/  ab    «dificii  <rJcfMt.'Scribe6o«etef.  PomilioOr»- 

magnificentia,  propter  dnctnro  aqniB  cnm  qnoqne  ett,  «vyAuixW.    Idem 

ClaodiiB,  cnjnt  ibi  vettigla  cernon.  cnim  ac  wvyiuuat,  ut  a  timo,  iri^iaXW, 

tnr.    Eandem  etiam  a  vetuttioribnt  et  timilta.    Porro  tnperett  tantBro 

*  rodutcnlanam*  dictam  volunt,  qaod  de  verbit  FeMl:    ad  imitationem  e- 

faUum  ett.  Vide '  Rodntcolana.'  lila  jntmodi  liominnm,  aqnalem  Immilea 

ortiit  Uerum,    ntqne  ad  tmde,  verba  et  concavnm,  qnem  vnlgo   titulnm 

tont  Catonit.  ex  oratione,  qnam  ha.  barbatnm  vocant,  dictnm  fnltte.  Re- 

buit  in  Cmhnm  ti   te    appellattet.  ||qu*  tnpplebit  ex  Gellio,  Ubro  xix. 

£am  iternm  Uudat   Fettnt  in  voce  cap.  1$.    Qnati  quod  hic  in  Fetto 

tpatiatorem.   Dmc.  detideratnr,  ita  explendum  tit :  Nm, 

NMcitor}  PBQumAM.  Quii.  MAH.  humiH  tt  hrem  ctatw^  hcminn:  uaie 

CITOR.  HABETo.  BT.  ti.  QuiD.   pfo-  od  tmifoltoam,  ^.  Jot.  Scal. 

Mnii.    MAMciTOR.     tiBBi.   HABEFO.  AroRHm]  A  Orcro  p^s.    Meminit 

NancUcr  pro    mmctfiir,  et    aaMdHir  Varro  Ijb.  vi.  de  L.  L.    « Vai  aqoa- 

pro  noiicttCT/iir:    nt,  apitcitnr.  Quit  riiim  vocant  fninm,  qno  in  triclinio 

pro  Qui,  ^xa2k6f.    Erat   capnt  in  allatamaquaminfundebant,  qoopott. 

fcedere  Latino,  nt,  intra  decem  diet  ea  accenit  nannt  cnm  Gneco   no- 

pott    contettatam     litem    creditori  mine,  et  cnm  Latino  nomine  Grcca 

tatitfieret       Hic    vero    vnlt    iptum  fignra  barbatut.'    Ab  eo  pnmilionet 

pignut   tibi    babere.    ti    pott  illnd  nani  dicti.  nt  alt  Panlnt.    Sed  con- 

temput  ipti  tatitfactum  non  tir.   Vel  tra  ett ;  nam  n  nanit,  id  ett,  pnmilio^ 

polint  intelliirit,  quod  ante   bellnm  nibnt,  vat  aqnarinm  nani  nomen  ac- 

contraxerit  Utinnt    cnm    Romano,  cepit.    Id  indicat  infra  Fettnt.    Pn- 

tive  mntnnm  tit,  tive  pigput,  nti  id  milio  Grmcum  qnoqne  ett  wvyiwXUm, 

va^eat.  Joc.Sc^.  jde„  enim  ac  »yy^,.    Vi  atimo 

iVonaw]    De    hoc   quid  jndicii  iti^mAW,  et  timilia.  Dnc. 
notUi  tit,  vide  in  Conjeclaneit.    In 


OE  VERBORUM  SIQNIFICATIONE   LIB.  XII. 


4SS 


tionem "  ejas.        .  .   :     . 

Nanum  Graci  vos  aquarium  dieunt,  hiunilem  et  con^  [Fbst. 

cavum,  quod  vulgo  vocant  sUulum  barbatom,  undt  nani 

pumHiones  appellantur. 
Naparas  ^  nectito  cam  dixit  Pontifex,  fanicoli  ex  stramen- 

tis  fiont. 
Naparas  fonicali.'^ 
Nare  a  nave  dictom :  qood  aqua  ferator  natans^  ot  [Paul. 

navis.    Natare  est  saepios  nare»  ot  dictitare^  factitare. 
Nare  ^  a  nave  doctom  '^  Cornificios  ait,  qood  aqoa  [Fbst. 

ferator  natans,  ot  navis.'^    Ennios  libro  septimo:  Alter 

nare  copit,  alter  pognare  paratost.   Plaotos  in  Aololaria: 

Qoasi  paeri»  qoi  nare  discont^  scirpea  induitar  ratis. 

Natare  igitor  est  saBpios  nare,  ot  dictitare,  factitare. 
Nares  *>  appellari  potant,  qood  per  ea  nasi  foramina  odorts 

cajosque  nari  fiamus.'^ 
Narita'9'  est  genos  pisci^  minuti.  Plaotus :  Moriaticam  «ta- 


15  £ad.  ed. /«iitcitii.—l6  Al.  dktum.—Vt  Vet.  cod.  ao».— 18  Vett.  flidd. 
>tomM.^19  Ed.  Scal.  Narica, 


N0T£ 


"...  .ItoRem]  Deest  spetiniii  ed 
fntegra  Festi  verba  eBpienda,  qo» 
«tiam  in  icbedit  confusa.  Ejege :  ATant 
pimiiimuaafiptXkmfwr.  AdhnUatiomtm 
tjutmodi  hmmsmmy  Nammt  Graci  vom 
«fMirim  dicantf  kmmle  et  eoneavwu, 
fimd  wfga  vaeant  mtvlmm  barbatam. 
Vide  Oeil.  tib.  zix.  cap.  IS.  Olots. 
*  barbatns,  Mbvw,  rh  aKwos/  Idm. 

•  Napm^]  Vide  •  Nectere.'  Ani. 
Aag. 

Napwrae  neetUe]  Verba  sant  ex 
commentario  tacromm :  *  Pontifex 
minor  es  ttramentitnapnras  nectito/ 
hoc  ett,  funicnlot  facito  quibiis  tnet 
adnectantnr.  Dae, 

p  Nore]  Non  a  nove,  nt  pntat  Fet- 
tnt,  ted  a  i^,  rfi,  vel  a  ydw,  flno.  A 
•npino  malmnf  Mtfore,  nt  a  *dico,' 
'dictnm/    'dictare.'     Infra   vertot 


Plautt  tic  legendiit:  Qiiatl  pnerifi 
pU  mare  dieewU,  eehrpea  iadmim>  raHe. 
Eui  aliter  bnnc  vertum  alibi  legit 
Fettnt  in  voce  *  Scirpnt.'  Itfem. 

4  IVitree]  Idem  Donat.  in  Adelpb^ 
*  Naret  a  naritate  dict»  tunt,  qnod 
not  odoratn  doceant  prtstto  et  prope 
ette,  quod  adbnc  oculi  non  vident.' 
Sed  fmttra;  naret  enim  a  Ontco 
flSm  per  trantpotitionem.  Idem, 

r  Narita  [NortM]  Scribe,  narUa^ 
mifi^rfit,  Vertotantem  Plauti  itale- 
gendi :  Mmiatiea  autem  tideo  in  vajtis 
etagneie:  Bonam  naritamf  et  eamaram^ 
et  iagenia :  Eqnimmfarioet  eenekae  ptf- 
einariae,  EqmnoB  tcriptum  iipx'^'^» 
pro  £eiUiiof.  Stagneum  vat  intelligit, 
ni  fallor,  incnittatnm.  Nam  ttagnare 
erat  ircpnrrraAovr  rk  Hyyii*  Vnlgo  in 
idiotitmo  dicimnt  inoilHwe.    Eo  no- 


4M 


SIXTI    POMPBII   FMTI 


tem  video  in  vasis  stagneis*  naritan  bonaniy  et  canatani, 

tagiuna  qoinas  fartas  cODchas  piscinarias. 
Narita  f^niis  pisds  minnti.  [Pacl. 

Nassa  ^  est  piscatorii  ^  vasis  genns,  qno  cnm  iii»  [Fmt. 

tia?it  piscis»  exire  non  potast    Plaatus :  nanqnam  her- 

cnle  ex  ista  nassa  hodie  ego  escam  petam. 
Nassitema '  **  est  genns  yasis  aqnarii  anaatiy  et  pateotts. 


muUh. 


,«ol  Scal.  et  Dae.  •erilwst  NmuUnuL 
NOTJE 


miiie  crustari»  tobern»  Remfe  insli- 
tut».  Hetych.N^BMTft,  «wriU^Mira  r£r 
Iffdfy.  mItmv  vmuXAf.  lego :  «vndU^i»- 
ra  rStr  l§pm¥  luufikf  aKmt&i^*  SUgnere 
ergo,  wtpiHTraKoWf  yuamatu,  yptffiow^ 
oroftow.  Sic  enim  malomus,  qnem 
•tafiiea  vimi  imcrpretatl  iMrffm^i»^ 
qoaoquam  noo  displicet.  Qoam  alie- 
no  a  Plaoti  mente  sensu  Tnmebot 
hot  venot  restitnere  conatos  sit,  fa« 
cfle,  qoi  bomlnit  emendationem  cnm 
hac  nottra  contolerit,  deprebendere 
polerit  J«f.&oi. 

NwrUd}  Ostrei  genut,  niflhm  Orm- 
eit.  Plaoti  vetaw  aie  legendi:  JTm- 
rtotfta  onlcm  oidte  in  vuu  akignfht 
JBtmiw  NmriUmt  tl  GanMnon  H  iag9- 
nia,  JBfnmof /ortot,  omtAot  pttcmormt. 
Fer  mnriatiea,  tabamenta  intellige, 
qnminmmriatoffvabontmr.  Gamormo 
tcriptom  onlco  m,  veteri  contnota«> 
dine  pio  Comaiormn»  et  apnd  Hesyeb^ 
Kdfimpow.  TtgmUm  tqnt  pitcety  T«yi|- 
wnO,  qoi  et  ipti  in  moria*  Vido 
Atbonvom.  EfmiMoo  ontiqoo  pro 
«dklnot.  Eebinos  fartot  vocnt,  qni 
fareiebantnr»  id  ett,  taginabantnr  in 
vivariis,  ticnt '  coochat  pitcinariat»' 
qnm  in  pitcinit:  (tie  fiirlorea  apod 
T^rent.  qut  avea  altlles  farciont,  sa* 
ginant :)  Atquo  adeo  Mnriaticomm 
aomioo  Plootos  pisces  omnet,  qoi  ab 
oo  enmnejrati  snnt  cootprcbendit. 
Sl  ne  dfibitet  de  hac  correctione 


aodi  Plin.  lib.  i.  cap.  S.  *  Sic  balex 
pervenit  ad  Ostreas,  EcbfiioSy  Vrti- 
casy  Cammaros,  Molloram  jeciBora, 
inoomerisqne  generibns  md  tapoffcm 
gulm  ccepit  tal  tabescere.'  Satin 
aperte  eosdem  pisces  inter  moriati- 
ca,  id  enim  ett  boies»  vh  rdpKXI»^  ve- 
censnit,  qoos  Plaotos^  Qoare  tam 
boni  veraus  in  situ  et  sqnaloro  relln- 
quendi  non  erant.  Scnlig.  in  coojec- 
tan.  od  Varroo.  Dop. 

■  In  oMts  ato^etf]  Vaso  lotelligit» 
oi  fallor,  incmstata,  nam  ttagnore 
erat  vcpcwraAovr  tA  ftryif.  Volgo  io 
idiotlsiiio  dicimns  ioftlriart.  £o  no- 
mlne  crustariss  tnbernas  Romm  inat»> 
tnt«.  Sic  enim  malomnty  qoam  stag- 
nca  vata  interprotarl  «oeow^po^ 
qnaoqnam  non  ditpUcet.  Scoi.  Xdtau 

t  IVatM]  Plout.  in  Miiite :  '  tlmah 
quam  Uercle  os  itta  natsa  ego  hodle 
eteam  petam.*  Ami.  Amg, 

JVotm]  Olott.  *  Natta,  mipnt  jUmv^ 
rmds^'  Versnt  Planti:  *  NoBqnam 
bercle  ex  ista  natta  ego  bodio  eaeam 
petam.'  Dme* 

•  Natfil<nM]  Vid.  Folgent.  Pla- 
ciad.  de  antiqoit  vocibna.  AmU  Amg, 

Namitrmul  Scribo^Notifrraa:  qood 
tres  natot,  hoc  est,  anaas  baberet: 
ita  Vatinianit  calicibna  atslgnatnmos 
Martialis :  et  Jnvenalit :  *  Tu  Bene- 
ventani  lotoris  nomon  bobentem  Sle- 
cabit  caiicem  natonim  qoatBor.'    E<r 


DB  VBRBORUM   SIGNIFICATIONB   LIB.  XII. 


457 


qnale  est  qno  equi  perfandi  solent.  Plaiitas  in  Bac- 
chidibas:  Ecqois  evocat  cum  nassiterna,  et  com  aqua 
istum  imparissimam  ?  et  in  Nervolaria : '  Ecquis  effert  ^ 
nassitemam  cum  aqua  sine  suffragio  1  et  Cato  in  ea  orati- 
one  quam  composuit  in  Q.  Snlpicium.  Quotiens  vidi  trul- 
los^  nassitemas,  pertusos '  aqnalis,  matellas  sine  ansis. 

Nassitema  genus  vasis  aquarii  ansati,  et  patentis. 

Natinatio  dicebatur  negotiatio ;  et  natinatores  ex  [Paul. 
eo  seditiosi. 

Naiinatio^  dicebatur  negoiiBLiio,  et  Natinatores  exeo,  [Pbst. 
ieditiou,  negotia  gerentes  M.  Cato  in  .  •  .  • 
/imaltu  Macedonise,  Etruriam  Samnites,  Lacanos  inter 
se  natinari^  atque  factiones  esse. 

Natio'  genus  bominum,  qui  non  aliande  veneront,  [Paul. 
sed  ibi  nati  sunt  In  pecoribns  quoque  bonus  proventus 
fetursB,  bona  natio  dicitur. 


S  Ed.  Seal.  Ecquu  hMe  eff!ai,^%  Ead.  ed.  perfutoi. 


NOT£ 


qnot  post  confteU  sfNitia  tolere  per* 
fntione  aqua  recreari  in  Circenslbna 
intclUgey  com  oif»  *  qoolo  est»  qoo 
oqni  poi^ndi  aolent.'  Ulpionoe  lib. 
IV.  do  hU  qni  nolontor  infnniia: 
*  Neqne  thnmeliciy  neqne  xotticiy  no« 
qne  ogitoloreo,  neqne  qui  «qiuun 
oqnis  tpncgnnt.'  Vertom  ontem  Plai^ 
ti  iiidom  fcre  verbis  ex  eadem  fabola 
pcodncU  Fnlfentltis  Placiades.  Ca- 
tooii  verba  emondamut :  QntlMntoi* 
dt  tnUitmf  wmUnii9$f  ptNntit  ognelct, 
polttfift  «tpc  oottt»  Joi.  Scal.. 

>  /n  iVtrvofaHo]  Versos  Planti, 
qoom  fx  Norfolirinlandat  FesCnt,it 
iaodie  lesitnr  in  Sticho  ii.  9.  <  Di. 
Ecqnia  bnc  affert  natitomam  cnm 
aqno^  Oe»  8ino  toffragio  Popnli 
famen  SBdilitalom  hie  qnidem  gerit.' 
Vorba  Catonit  sic  legit  Scalig.  Qnt- 
Citnt  oidl  ImUmt»  nottlcmot,  pcrlnttt 
pfnolct,  molffltat  tifff  ontit.  Dac. 


r  Nolinoltt]  Fettns  relbrt  verba 
Catooit  ex  Orlginibns,  nt  arbltror, 
qni  scrrpsomt,  *  aodito  tomnltn  Mo« 
cedoni»,  Etmriom,  et  coioros  nati- 
narl/  id  ett,  tnmnltnari.  AuL  Aug^ 

NaltNOlit]  ^«HnolttyMgotiolit:  ti 
nolotolefvty  oi^tlm  jvivnltt.  ili.  Colt 

Imnnlfn 


JElrornon,  temtlct,  Imumo9  inf tr  m 
noliaari,  olftit  ^itcliMOt  tmi.  Isldo* 
rot : '  Natinare,  negotiari.'  Ett  nn* 
tem  non  tam  pritcnm  ▼erbnnit  qnam 
prisca  verbi  fbrma:  '  natam,'  *  natl- 
nam/  nt,  *  iter/  *  itiner:'  *  jecnr/ 
*  jecinnr :'  '  prodennt/  *  prodlnont/ 
et  timilia.  Ett  ergo  nalaoorry  mom 
notantinm,  temper  in  negotiis  floctn* 
ore.  J99,  Sed.  Itldor.  *  mgam,  vo« 
cillnre,  hnc  et  illnc  flnctnam.'  iiege, 
noterv.  Dac. 

>  Nolit]  Prttter  co,  qoiB  Panlnt 
tcribit,  es  verbis  Festi  tantom  elici- 


458 


8BXTI  POMPBII   PBSTI 


Nationem,^  item  dpud  antiquoi  natum.  Cindus,  ge-  [Fest. 
nus  hominum,  qui  non  aliunde  veneruoX,  sed  ibi  nati  sunt, 
signjficare  ait,  qui  et  natiouem  ait  non  tantum  univenim  de 
ommbw,  sed  etiam  de  singularibus  quoque  hominibns  ae- 
janctim  diei  solere,  Sinnius  autem  Capito  omnia  (ere  genera 
hominum  per  nationes  dividi,  ut  Cures  Sabinos»  Hemicos, 
Mquos,  item  Volscos.  In  pecbrtbus  quoqae  bonus  proven- 
tus  fetura,  bona  natio  dicitur. 

Navali  corona  sqlet  donari»  qui  primus  in  hostium  [Paul. 
navem.  armatus  transilierit. 

Navali  corona  ^  donatur,  qui  primxks  in  hostium  ita-  [Pb8T. 
vem  armatus  transiiierit  cujusve  opera  manuve  navis  hoslium 
capta  fuerit :  adeptus  est  eam  M.  Terentius  Farro  bello  pi- 
ratico,  donante  CN.  Pompeto  magno,  item  alU,  inter  quosA. 
iltilitts  beUa,  quod  gestum  ^  contra  Nabin,  ut  scriptnm  est 


4  E%d,  ed,  g€$tym  e$t. 


^ »^»^^^^^^^^ 


NOT^ 


tiir  Cincivm  eMehojus  senteiitiK  auc- 
torem.  ^iif.  Aug, 

\  iia^imm\  Natmum,  et  ntUMm 
CmeiMM  genm  hmimmm,  qm  iim  cltMi* 
d€  vetmaUy  eed  Un  mitiemtt,  diH  anc. 
ter  ett.  Sed  et  natiamem  mt  mn  ttm» 
tum  mniversim  de  0Mm6M,  eetetde  stii- 
gniaribue  komimlm»  etfunetim  dici. 
Il»c  Featm.  Seqoebatur  deinde  tes^ 
timoniiim  veteris  icriptorii,  quod  u- 
seqni  non  potnimnt.  Post  SaHnM  se- 
qaitur :  6Mia  mUio  tii  jfeeeribue  qmeqMe 
benu»  pretentua  dicitur.  Hoc  igitur 
▼nlt  Featni,  Nutienem  et  nutum  de  ho- 
niinibiis  dici:  natienem  qnidem  de 
universii,  nt,  '  natio  Orvcomm :' 
Roliim  de  iingnliiy  nt,  homo  maximo 
natu.  Sed  et  iiaHonMi  de  iingulis : 
ad  cnjns  rei  fidem  addncebat  exem- 
plum  anctoris  veteria.  Praeterea  ne- 
qne  natienem  tantnm  de  hominibua, 
sed  et  de  pecoribns  did,  qnod  non 
sineOrtBCornm  iroitationedictnm  est : 
Bt  Homerus  'OSva,  B*  /B$  S*  fficr  t/r  o"!;* 


^co^t,  t$t,t9rea  fyx^^  Xo^P^»  Noe 
eet  scrlpsimns  Apx<AcJ»fy  qnia  iu  est 
in  illis  reliqnlisy  sefe,  pro  eet  cf .  Jos. 
Scal. 

Nutienem']  Ait  Cincins  NofMMM  et 
nafMR  dici  de  hominibns  nnivenis, 
nt '  natio  Orsicomm :'  et  de  siiifnla- 
ribns  etiam,  ut  apud  Ciceron.  '  natio 
eandldatoram,'  *  natio  oplimatinn.* 
Preterea  non  tantum  de  hominibosy 
sed  etiam  de  pecoribns :  *  natio  eqoo* 
ram/ '  natio  snnm.'  Non  siiie  Ors- 
coram  Iroltatione,  qni  Mrca  etiaro  de 
pecoribns  diennt  Homer.  iPlvfa  x^^P^* 
Olossa :  '  navitio,  yv^,'  Leg.  Nafie. 
Dac. 

b  Noraf i  eMiMia]  Plin.lib.xTr.eap. 
4.  <CednntetrostratmciTieii,qiiam- 
vis  in  dnobns  maxlme  ad  hoc  mvi  ce* 
lebres;  M.  Varrone  e  pirnticis  belliV| 
dante  Magno  Pompeio ;  itemqne  M. 
Agrippa,  tribnente  Cmsare,  e  SicnNs, 
qHSB  et  ipsa  piratica:'  et  poalea,  'de- 
dit  hanc  Augnstas  coronam  Agripp»* 


DB  VBRBQRUAl  SI6NIF1CATIONB   LIB.   XII.        450 

in  cwtmint  Saiumiof  quod  quidem  duces  ip»i  consueti  mnt  in 
tabeliis  pubiice  ponere,  in  quo  nominabantar  qui  navali  co- 

.  Tona  donati  erani. 

» 

Nunquam  ^  ponitur  prq  nulla  tenus^  pro  nan  ita :  et  non  etiam 

significat  nt  nec.        •         •        •        . 
Navalis*'  porta  a  vicinia  navalinm  dicta.  [Paul. 

NavaHs  porta,  item  navalis  tegio,  viAeiur  utraque  ak  [Fbst. 

navaiium  vidnia  ita  appella^a  fuisse. 
Navalis  sciiba/  qui  in  nave  apparebat,  inter  aliud  genus 

scribarum  minimse  dignitatis  habebatur :  quod  periculis 


6  .£ad.  ed.  iV«iifi^ii«jR« 


NOT£ 


sed  civicun  a  genere  hninano  accepit 
ipse/  Idem  lib.  vii.  cap.  SO.  *  M. 
Varroni  Magnns  Pompeias  piratico 
ex  bello  navalem  dedit/  Ex  his  in- 
telligei  Festi  Terba,  paocia  exceptii, 
qvm  plane  ignoro.  Adde  Oell.  lib.  v. 
cap.  6.  Ani.  Atig, 

NavaU]  Prima  Festi  verba  incipi- 

nnt,  9«t  primui  ia  AoffiiiM.    Deaide- 

rantnr  ergo  prncedentia,  qn»  ex  epi* 

tome  ita  inpplebimui  :  NavaU  corma 

jolet  dMMri,  f  in  ^rtmai  ta  AmHim^  tia- 

vem  nniMlw  tratuiUeriif  cii(}ifave  opera^ 

nMniive  Ntfvii  ibfltam  Mpta/airti.   /to- 

fue  adeptue  eet  eam  M,  Varro^  dmumie 

Cn.  Pamp,  Magno,  beUo  jnratieo,   tiem 

A.  AUUkoMf  beOo  eoiUnrNabim,    Qn« 

teqnnntar  alio  periinent.    M.  Var- 

Toni  coronam  navalem  datam,  anctor 

Pllnins.    £t  Varro  ipie  in  ii.  de  Re 

Rnatic.   icriblt  bello  piratico  inter 

Delnm  et  Ciliciam   Oneeia  claiii- 

bna  ie  prKfniise.  A.  Attilini  prstor 

cnm  elaiie  miiins  est  in  Orcciam 

ad  tnendoi  locioi.  Livioi  libro  xxxv. 

Qnm  ieqnnntur,  nt  dixi,  manifctito 

ad  alia  pertinent.   £t  Carmen,  pnto 

Sallare,  in  tcstimonium  produceba- 

tnr.  Jo$,  ScaL 

NaioaU  corom]  Corona  navalii  tota 


ex  anro,  roitrii  navinm  iniignita.  £a 
donatum  M.  Varronem  teitatur  Plin. 
et  ipie  Varro  lib.  ii.  de  R.  R.  icriblt 
bello  piratico  inter  Delom  et  Cilici- 
am  Graciii  claiatbui  se  prsfuiiie. 
A.  Attilim  praetor  cnm  classe  missns 
est  in  GrKciam  ad  tnendos  soclos, 
Liv.  lib.  XXXV.  de  Saturnio  carmine, 
quod  in  tabnlis  dnces  publice  ponere 
solebant,  Attllins  Fortnnatianus  de 
Satnmio  metro:  *  Apnd  nostros  an- 
tem/  inqnlt,  Mn  tabnlU  antiqnis, 
qnas  trinmphatnri  dnces  in  Capitolio 
figebant,  victoriaeqne  snae  titulom  Sa- 
tnrniis  versibus  proseqnebantnr,  talia 
reperi  exempla,  ex  Regilli  tabnla: 
Dnellomagiio  dirimendo,  regibns  snb- 
igendis.'  Dae, 

«  Naoolii]  Navalis  porta  regionis 
decimn  qnartte,  a  Navalinm  viciaia 
appellata.  Joe,  Seal, 

NaoaUo  portd]  In  regione  14.  trans 
Tiberim,  eadem/  portnensis.'  NnBC 
*  porta  ripae,'  vel  *  vinaria,'  qnod  ex- 
tra  eam  vina  externa,  maxime  tamen 
Campana  et  Tusca,  vendantnr.  Doo. 

d  NaeaUe  aeribd]  Navalis  scriba 
dictnm,  tam  propter  scribam,  qoam 
propter  Navalis :  qoia  et  nantae,  et 
id  genus  hominnm  male  audit :  etiam 


460 


ABXTI  FOMPfill   PBSTI 


qooqoe  ejas  minisleriam  esset  ^  objectom.  Plantoft,  non 
ego  te  novi  navalis  scriba  columbari  impode&s:  me 
quod  colambaria  in  nave  appellantur  in  quibiis  rani- 
gent»7  sive  qood  colambariorum  quttstus  temerarios  in- 
eertusque. 
Naucum  *  *  ait  Ateius  Philologos  poni  pro  nogis.  Cincius, 
quod  in  olem  nucis»  quid  intus  sit.'  iElius  Stilo  omniom 
rerum  putamen.  Olossematomm  autem  scriptores  fabaB 
graniy  qood  bsereat  in  fabulo.'^  Quidam  ex  Oraeco»  mI 
naVrixh  levem  bominem  significari.  Quidam  nocis  ju- 
glandis,  quam  Verrius  juglandam"  vocat»  mediam  Ydut 
dissipimentum.  Plautus  in  Parasito  pigro :  Ambo  roagna 
laude  lauti,  postremo  ambo  sumus  non  naoci*  Item  in 
Mostellaria :  id  esse  '^  dicam  nauci :  nescio ;  et  in  Tru- 
culento :  Amas  bominem  non  nauci ;  et  Naevius  in  Tuni- 


^^  ^^s#^«^««^  ^^ 


0  Vet.  cod.  eue, — 7  Ed.  Scal.  appelkmim'  m  qMui  remfini,  Vet.  cod.  rem 
gewdnent,  htgendnm  monet  Dac.  uppeUtadwr  em  e  fmbue  remigmU :  iive  nt 
Tnroebus  et  Scal.  qmUme  remi  emineM» — 8  Alii  Nmtei,  indeclinahile.— 
9  Vide  Notet.— 10  Quidaiu  libb.  ia^chiU.-^ll  Vet.  cod.  JugvJmidmm.-^li 
Ed.  Scal.  fmnl  id  eme  dkam. 


NOTJE 


•pod  Homeram  Navalis  acriba  eat 
eonviciom,  *08tw.  0.  fSfrevn  fuHifm^f 
mA  iwSarpo^  fw  MeW,  hoe  eit, 
Tpiyifwrc^  ^Sprov^  inU  lf«tUnr  rapJaa. 
Et  logeodam»  calaaR6ar  tetfmdrat: 
dlctam  eadem  forma,  qoa  CatoUni 
mnlierem  proaiituti  pndoris  vocat '  in« 
panar  : '  Lnciliui  *  carcer '  Tocat 
cnm,  qoi  memil  in  viocnla  coiyiel. 
Colmn&arta  tii  nate  «krI  ea^  tfiMma  remi 
miAieni:  ita  eiiim  legendnm :  dicta  a 
iimilitndlne  foraminnm,  in  qnibui 
f»ar  colnmbornm  nidificat.  Ab  eadem 
eimilitndlne  et  In  re  architectoDica 
qnid  iignificei»  habea  apnd  Vitmvi* 
om.  Jo»,  Seai*  Lege  in  fine  appettan' 
iureae  fnibme  remigant.  Sive  at  Tar« 
aeb.  ct  Scal.  qnibae  remi  eminent,  Pac. 
.    *  Naneam]  McDdoium  Ciae  vide» 


tur ;  qned  in  eket  oanff*  fved  wtat  eH. 
Paului :  oIr«v,  «al  tt«d«  naelfo,  forte 
qnod  in  olea,  Dociqne  iotaa  iit.  De 
Duce  jaglande  vlde  Macrob.  lib.  iii. 
Satur.  Ani.  Ang. 

^^micwD]  A*4i  ^onci,  indedinabile. 
Proprie  membrana  tenoli»  qom  me* 
diai  nncei  diijoDgit,  unde  pro  nihilo» 
iec.  Lege  infra,  CtMmf  qnoA  i»  eHem 
nme  iniue  «il,  vel,  Cineimef  tn  «Im  ei 
mnce  qaod  imtn»  eii»  Itcmy  iufabm  bUo 
pro  in/abnh.  Fekt  AilHm,  Oonioo  If 
neir  de  la  ftae:  mmeue  a  miciM,  nude 
nnce/iiiy  ntNm/m»  «nclcac  Idqnedoc* 
tlii.  Ouielui  adicripicrat  orm  Feiti 
luiy  qnem  niiiii  commonicavit  V.  Cl« 
rt  magni  norainii»  ^idine  McDagiui. 
Dae. 


OB  VBRBORUM   SIGNIFICATIONB   LIB.   XII.        461 

cularia :  *>  ejas  noctem  nauco  dacere :  sed  '^  Ennios :  II- 
lic  '^  est  nugator  nihili^  non  naoci  homo. 

Nancas'^  pro  nagis  ponitur:  alias  pro  olese,  aat  [Paul. 
nucisnacleo:  alii  omnium  rernm  patamen  ita  appellari 
volant.  Quidam  ex  Graeco,  qaod  sit  mi  xa)  ed^),  levem 
hominem  significari  volentes.  Quidam  volunt  sic  ap* 
pellari  membranalam»  qasD  in  nucis  juglandis  est  medio. 

Navia  lignom  cavatom^  ot  navis^  qao  in  vindemiis  ati  so* 
lent. 

Navia^  est  ono  ligno    exsculpto,  ut  navis^  qoo  [Fbst. 


^00»**^*^^»^ 


\%  AL  CwMadKnm. — 14  Qnidain  vir  docL  in  marg.  ed.  Scal.  conjicit  H  pr» 
acid. — 15  Vel.  eod.  tflac. — 10  Vett.  libb.  Nuucig,  Legendam  monet  Dac 
Amcnm  vel  Nuueit  nt  inpra. 

NOtiE 


'  Noria]  Hse  Historia  de  cote  no* 
▼nenla  prKcisa  ab  Attio  Navio  a 
mulcia  refprtnr.  Sed  de  6cn  Navia 
nihil  alind  aceepi.  Cicero  lib.  i.  de 
Divinat. '  cotem/  ait, '  et  novacnlam 
defoaaam  in  comitio,  tnpraqne  iropo* 
aitnm  pnteaL'  Idem  ait  Diony*.  lib. 
III*  nddens  atatnam  leneam  eidem 
Ulic  atattttam,  qiiod  etiam  Livinsscri- 
bit,  et  Plin.  Ilb.  xxxiv.  cap.  ff.  Val. 
Mnx.  lil».  1.  cap.  4.  D.  Attiom  Navi- 
nm  angnrem  appellat  De  6cn  ruroi» 
nali  Plln.  lib.xv.-cap.  18.  Qnnren- 
dnm  igitnr  est,  qna  ratione  ea,  qn« 
detnttt,  aarciri  possint.  Ani,  Awg. 

iVavtn]  Aliter  linter :  et  eo  quoqne 
ntnntnr in  vindemita.  Servius  in  ilind  t 
'  cavat  nrbore  Untres:'  ^AIii,'  in* 
qnity  '  rintres,  in  qnibns  nva  porta^ 
tnr,  accipinnt.'  Htec  Servins  Danie» 
lia.  Tibttllna  lib.  i.  '  Haec  mihi  serva- 
bit  plenis  in  Untriboa  nvas.'  Nam  et 
mtoU,  et  Unier,  ntrnmqne  e»t  lignum 
cavatnm.  1n  verbis  Festi  lege,  Ne- 
mae8lmumHgnuMex$cm^liimm,  Uwum 
dixit:  ttiide  i»mt6^tfKa  «icdfii  Orfeci. 
Deniqne  IMer  et  Navia  est  ^ud^, 
«Mdrracr,  exacnlpere.   Melins  tamen 


legeris,  Navia  ex  imo  Ugm  exieulpi^, 
quod  retinendnm  censeo.  Cicero  ii. 
de  legib.  '  Lignenm  antem  qnodqne 
voluerity  ono  e  Ugno  dedicaio.'  Jw, 
ScmL 

Navia]  Suidas  na6tam  «v^^iar  in- 
terpretatnr  male,  Nam  vel  hinc  satia 
liqnet  eo^noniine  potius  navem  ipnam 
inteUigi :  nt  et  ex  Insu  iUo  Veternmy 
qno  pueri  denarios  in  subnme  jactan- 
tes  eapiia  aui  natia  clamabant,  de 
qno  Macrob.  Satum.  Ub.  i.  cap.  7. 
Dae, 

Navta]  Tanti  momenii  hic  locus 
esty  nt  de  eo  totins  hnjns  Ubri  otiU* 
tas  aeatimari  possit:  inaiiditae  prae- 
terea»  ac  reconditae  eriidiiionia  Ulia 
priesertim,  qni  neaeinnt  ficnm  Navi* 
nm  eandem  cnm  ficn  Rnmina  sen  Rih 
minali  fuisse.  Ponemna  prius  locnm^ 
81  non  ipsis  verbis  Festi,  at  certeseiH 
tentia  ipsa  incolnmi,  atque  infegra. 
Sic  igitnr  hoa  hiaius  explemns :  JuBtii 
res  eotem  ae  nenaadam  freferri :  ipia 
pralala  inierrogtitu$  Augur,  an  ceftHa 
peesei  prteeidi  noracn/a,  snfrtf  o  eam  pret* 
cidjl.  £x  €0,  ToTf aiato,  ntAil  anso  con- 
ira  feeeret  tooactilam  oc  colm  sn6  Io- 


462 


8BXTI   POMPBII   PS6TI 


utantar  alveo  in  vindemia.  ficns  quoque  in  comitio<  ap- 
pellatur  Navia  ab  Attio  Navio,  augure.    Nam,  cum  Tar- 


NOT^ 


eim  cmmrttmm  ie/M  }mim:  Hj^ 
am  «6  <o  MlflM  tm  M<r«  itf,  qitftd  cm- 
ttidwmjhu  Mcro  tU :  eojmque,  H  qktmdo 
andseet,  nbeeri  juetiem.  Deinde,  eum 
pett teimmttdiee  m  eo  Im»  cemfbwee 
fleua  ementf  et  evuUa,  de  loeo  enero  re- 
fmeeeretUwr,  omnetf  qum  mtM  erant/ciu, 
pr^er  mjn,  ^eetut  fmiete  ttdmemitu  me 
Juttu  mntpUmmf  et  divimit  retpomtitf 
qmtmdim  ea  vimeretf  lihertatem  papmH 
wmmtmrmm :  idet  fuod, . . .  Poitremft 
non  potinmni  ezplere,  qnia  non  Mlii 
•pntii  relictnm  tit  nd  explendnm 
quantnm  posfnlat  lententia.  Tantnm 
enim  loci  detideratnr,  qnantnm  satii 
esiet  his,  nut  stmilibns  verbis:  ideo 
qwtd  im  em  fmtmm  popmli  Ao.  essel ;  nnt 
tale  nescio  qnid.  Multi  hnjns  fabnlm 
meminere,  qni  omnes  adjnvant  con- 
jecturas  nostras.  Sed  ante  omnes 
Plinios.  Cnjos  verba  apponam  ex  U- 
bro  XT.  cap.  18.  *  Colifnr  6cns  arbor 
in  foro  ipso  ac  comltio  Romis  nafa, 
lacra  fnlguribns  ibi  conditis.  Magis* 
qoe  ob  memoriam  ejus,  qoa  nntrlx 
fnit  Romnli,  ac  Remi  conditorls  ap- 
pellata:  qnoniam  sub  ea  inventa  est 
Inpa  infantibos  prvbens  rnmen  (ita 
▼ocabant  mammam)  miraculo  ex  «re 
juxta  dicato,  tanqnam  in  Comitinm 
sponte  transisset.  Adacto  navigio  lli- 
co  arescit,  rnrsnsqne  cura  sacerdo- 
tum  seritnr.'  Hsec  ille.  In  quibns 
miror  cnr  dixerit  Romue  nmio;  qoasi 
de  alio  Comitlo,  quam  de  Romano 
intelligi  posstt.  Deinde,  quid  est, 
mdaeto  mmrigio  Uieo  areteere  ?  Scio  Ti- 
berim  ad  illnm  osqne  tractum  Urbis 
tunc  rlpis  snis  ejectnm  fnisse ;  idque 
solitoni  alias  vulgo  accidere.  At  si 
pavigiis  tnnc  ea  aqna  transmitteba* 
tnr,  quis  tam  religionis  contemptor, 
qoi  ad  ficnm  navigium  adigeret,  nt 
i)la  exaresceret,  cnm  sciret,  hoc  non 


posM  evitari,  si  illoc  oavem  tmpio- 
geret  P  Snspicatns  igitur  snm  id,  qnod 
verum  esse  postea  apparnit,  loeom 
depravatiim  esse.  Idqnefortaisedoe- 
tis  viris  probabimos,  si  nostram  sen- 
tentlam  de  ejns  loci  emendattoDe 
proponamns.  Ita  Igitnr  legendnm  pn* 
tamus:  ColUmrJicmt  arborim/oro  ipm 
AeMtna,  j«»  «Mrn/«(gnrt6tt«  t6i 
tit:  mmgitqma  ob  Hwmonam  9« 
mitrtx  fitU  RoamUi  ae  Remi  Mndtlsris 
appellmta,  qmmriami  tmb  ea  immemim  ett 
Impa  i^famtibmt  preehemt  rwmem  {Ua  mm- 
bami  moMMam)  mriraeml»  ex  mre  jmxta 
dietdo:  qmam  tamqmam  ta  ComiUimm 
tpemU  tramtkritoett  ab  AcHo  Namio»  ilko 
areteUf  rmrtmt  cmrm  tmcerdotmm  terUmr. 
Primnm  qnod  ait  Sacram  fnisso.  idcm 
et  Dionynins  testatnr  his  ▼eriMs: 
firffira  8*  abrhv  r^r  Vdfitor  Beparwami 
lue/ifobt  (Tarqninins)  ifs  amdjnemf  ^b^- 
Bp^wm^  gffSftX^TcwM  tiMutta  t9  fiAay- 
BpmwioiS  bKnydryerOj  mai,  Imt  parinap 
almidov rvyxhw  wapiLr6¥ inyuoimm^ 
eimira  KaTaameodms  abroi  x^^^rip^  ^~ 
ioTfiamf  M  r^t  Ayspor»  ^  ml  «2i  ipk  ir 
wfh  rov  fiovkevni^ov  tmpjbrt  wKqHao  r$f 
/fpos  ^Mc^ff.  Deinde  snbjicit  de  fnlgn- 
ribus  ibi  conditis:  qnia  scilicet  ibi 
pntens  fniMet,  qni  cum  de  ccelo  tac- 
tns  essef,  procurafnm  enm  locom 
postea,  opercnlo  imposito,  Pnteal  vo- 
catnm  fnisse :  nam  Poteal  est,  oper- 
cnlnm  pntei,  etiam  feste  Jnritcon- 
snlto.  Qnare  a  loco  Mcro  ficnm  Sa- 
cram  nominat :  qnia  et  Diooysins  ait 
aram  superimpositam,  qnod  nihil  ali- 
nd  est,  quam  operciiliim  ipsnm  ostit 
Deorom  Maninm:  sed  faUitnr,  nt 
homo  Gra^ns,  qui  idem  pntet  esM 
Pnteal,  ac  ^piap^  cnm,  nt  dixi,  Pn- 
teal  non  ^piap^  sed  wSpM  tov  fpiarot 
sit.  At  locis  fblgnritis  aram  snperim- 
poni  soiere,  nuctor,  pmter  Piony* 


DB  VBRBORUM   SIGNIPICATIONE   LIB.  XII. 


468 


quinias  PriscQS  institutas  tribas  a  Romulo  mutare  vellet, 
deterrereturque  ab  Attio  per  auguriuin^  ut  eluderet  ejus 


NOTiE 


tium,  et  Artemidortti,  6  Mpau»hs  rh 
tajuM  rwf  x*»P^  iwUnuM  woitt  S(&  rohs 
iyiSfViUwovs  fictfuhsf  koI  T&t  4y  t^ois 
ytPo/Uims  OvffUu.  In  scqueotibiii  de 
ntreqne  appellatione  ficus  Ulins  in- 
nuit  Plinios.  Nam,  cnm  eam  alii  Ro- 
minalem,  alii  Naviam  Tocarenf ,  <  fre- 
quentins/  inquit,  '  a  nutrice  Gemel- 
lorom  Urbis  conditorom,  prtesertim 
com  ibi  simnlacrum  «neum  sit  Inpae, 
Ruminalis  appellata  est,  qnam  Navia 
ab  Actio  Navio,  qui  sponte  sua  illam 
transseTcrit  in  Comitinni:'  utrnm- 
que  enim  verum  eue,  et  Naviam,  et 
Ruminalem  vocari :  sed  magis  utique 
Rnminalem,  qnam  Naviam  :  propius 
enim  vero  esse,  et  magis  consenta- 
neum,  eani  ante  Naviam  fuisse,  ct 
snb  ea  lupam  Gemellls  ubera  prsB- 
buisse,  qnam  postea  ab  Actio  Navio 
ibi  transseminatam.  Vide  qnam  pul- 
chrum  vetustatis  inonnmentum  sub 
illo  sitn  mendorum  latcbat.  At  enim- 
vero  jam  Fcsti  verba  luce  ipsa  cla- 
riora  snnt,  neqne  egent  interpreta- 
tione :  tamctsi  ab  illo  dicatnr  angnr 
cotem  prscidisse,  non  rex,  otab  allis 
prodltnr.  Sed  a  fabnlis  non  est  exi- 
genda  fides ;  prflesertim,  cum  Lactan* 
tins  idem  dicat,  quod  Festus.  In 
posiremis  verbis  Plinianis  elcgantla 
latuerat  eos,  qui  locom  corrnperunt. 
Pfamt  Uieo  arescU,  rursui  Mrtlar,  est, 
*  simul  ac  arescit,  statim  seritur.' 
Notabis  et  elegans  verbnm  in  Festo, 
Subetrere:  quod  est,  priore  sata  ar- 
bore  intermortoa,  aliam  in  ejus  Ibcnm 
serere.  Prseterea,  cum  dicit  locum 
consecratnro,  enm  essc,  quem  et  /3«- 
fthp  Dionysius,  et  alll  Puteal  voca- 
baut.  Neqnc  prvtermittendnm  qnod 
ait,  mnltas  ibi  ficos  natas  fuisse: 


Dionysinm  non  ficetnm,  sed  slmplicl- 
ter  tXifif  /Sotffidy  vocasse :  cnjns  verba 
hec  sont  ex  lib.  1. 19  M  \iKmm  oh  /idXa 
ieypuiyovaa  nnf  Mp^hnty  rf  wpoaiH^^ 
^kAX'  Affw§p  hy  x^^fh^t  iarooratra  rm¥ 
fipt^dy  ilp4fta,  Koi  Korit  woXXiiP  iXiayiaif 
rov  wotfMPutov  6f»iKoVf  iarifu,  koX  ^  y^ip 
ru  ob  wo\h  iw4x^  i*fhs  X^P^'  ^^V  ^' 
Otl^  ffvyjipt^s,  &c.  Lege  reliqna.  £n- 
nius  quoque,  cum  de  eadem  re  loque- 
retnr,  ex  qno  illa  sua  trauKripsit 
Dionysius  psene  ad  verbnm,  non  ali- 
ter,  quam  sllvam  vocat  Annali  priroo : 
*  Indnetur  ibi  lupn'  foemina  conspicio 
amens.  Hinc  campom  celeri  passn 
permensa  parumper  Coojicit  in  sil- 
vanisese'qu^  pspne,  iit  dixi,  Inter- 
pretatus  cst  lingua  sua  Dionysios. 
Ultinmm  est,  qnod  ponit  Festus,  fa- 
tnm  libertatis  Po.  Ro.  in  ea  ficu  sl- 
tnm  fnisse.  Idqiie  arnspiccs,  et  sa- 
cras  sortes  adnionnisse:  propterea 
diligcnter  snbaerebatur,  adeo,  nt  cnm 
Neronianis  temporibus,  exarescente 
trnnco,  et  mortuis  ramalibus  deml- 
nnta  esset,  loco  portenti  habltum  sit 
a  Pop.  Ro«  Buctor  Cornelios  Tacitiis. 
Idem  fatnm,  aut  ei  proximnm  casa 
Romuli  contineri  pntabant,  qoam  di- 
ligentissima  observationc,  et  anxia 
superstitione  reficiebanty  ncque  sine- 
bant  vetnstate  collabi.  Cnjns  etiam 
simile  nugantnr  Oncci  de  nave  The- 
sei.  Jos»  ScaL 
t  ricustiuoqaemcomUM]  Tantimo- 

menti  bic   locus  est,  6ec Ita 

Scaliger :  sed  male  ^cum  Naviam, 
qnn  in  comitio  non  diatingnit  a  fica 
Rumioali,  sub  qoa  infantibus  Inpa 
praebnit  Rnmam.  Certnm  est  enim 
ficum  Naviam  in  comitio  non  fuisse, 
antequam  Attlo  Navio,  augure,  ibl 


4G4 


s»8XTl    POMPBfl   FftSTI 


prudentiam^  iaterrogayit  eam^  an  fieri  posset  id  qiiod 
animo  proposuisset  suo;  cui  ille,  permittente  aagurio» 
cum  respondisset  effici  posse ;  jussit  rex  cotem^  ac  no- 
vaculam  ^roferri,  qua  prolqta  interrogaius  augur  an  oos 
illa  posset  pracidi,  respondissetque  posse :  itoracnlam  subito 
pracidit :  quo  facto,  statim  Navium,  ex  eo  TarqMiMib  fdkU 
auso  contra  amplius  ycrcere,  novacK/am  Ulam  ac  cotem  uib 
locum  coiuecratum  ^  defodi  jussisse :  etjicum  ab  eo  satam  ibi 
esse  intra  id  spatium  loci,  qui  contentus  fine  sacro  sit :  eam* 


VOTJE 


transieminatB  eiset.  Necesie  est  igi- 
tiir  diveriam  fiiitie  ab  altrra  Rttmi- 
nali,  nnde  in  comlttam  translata.  £t 
ita  est :  fnerat  enim  ficns  Rnminalis 
in  Germalo.  Varr.  lib.  iv.  de  L.  L. 
'  Oermaltim  a  Oermanis  Romnlo  ae 
Remo,  qnod  ad  ficum  Riiminalem,  et 
hi  inventi,  qno  aqua  hiberna  Tiberis 
eos  detulerat  expositos.'  Oermalum 
autem  prope  palatinm  fnisse  notnm 
est,  in  ripa  Tiberis,  nbi  etiam  sna 
state  ficum  Rnminalem  extitisse  nar- 
rat  lib.  i.  '  In  proxima/  inquit, '  al- 
lovie,  ubi  nunc  ficus  Ruminalis  est/ 
Fnit  igitur  longe  a  Comitlo  ficus  Rn- 
mlnalis.  Sed  ficus  illa  Navia,  qn« 
in  Comitio,  Rominalis  etiam  dicta  ab 
illa  altera  Rnminali,  qnss  in  Oerma* 
lo.  Scaligernm  fefellit  hic  locns  Festi 
et  alter  Plinii,  uterque  male  intellec- 
tns.  Vide  '  Rnminalis.'  De  ficu  Na« 
vifi  et  de  loco  Plinli  adeundns  Salma* 
sins  In  Solin.  Ejns  verba  olim  huc 
referre  cogitaveram,  qnla  ranlta  hic 
vidl,  qnir  et  Ipse  viderat  prior,  sed 
ejns  dissertatio  panlo  longior ;  qnare 
satins  cst  te  ad^integrnm  fontem  re- 
mittere.  Adi  illum  p.  1137.  &c,  Dae, 
^  Sub  lo€Mm  conaenUum]  Ideo  fi- 
cnm  flacram  supra  vocavit,  a  loco  sa- 
cro,  fiilguribus  ibi  conditis,  qnia  sci- 
licet  ibi  putens  erat,  qni  cnni  de  cas- 
)o  tactns  fuerir,  procnratus  is  locns 


postea,  opercnlo  Imposito»  pnteal  dic- 
tns,  nam  pnteal  est  opercnlnm  putei. 
teste  Jnrisconsnlto.  Qnin  et  Diooy- 
slns  iit  aram  snperimpoaitam.  qood 
nihil  alind  est  qnam  opercnlom  oatii 
Deornm  Maninm.  At  locis  fnlgnri- 
Us  arani  soperimponi  solere,  aoclor, 
pmter  Dionyslnm,  et  Artemidoms. 
'O  KMpcBuvbs  rk  Amyui  rmif  XfV^  Mtif- 
fUL  voif I  Sik  rohs  MSfoiUwovt  fittfia^ 
Ko2  T^  ip  ofrrotf  yvoptihtLS  Bvaias.  I.  e. 
*  Fnlgura/  inqnit,  *  Ignota  loca  insig- 
nia  faciont  propter  aras  impoaitas  et 
sacrificia  peracta.'  Scal.  Hic  etiem 
falsiis  est  Scallger,  qui  scrlbit  pntenl 
additnm,  quia  ibi  pnteus  erat,  qiii  de 
coelo  tactns.  Pnteal  hlc  nihil  alind 
est,  qnam  ara  ipsa.  Dionysio^  fo^ 
09t/uf  ran.  snb  ara  quadam  defossam 
Dovaciilam  testatur.  Unde  Festns 
optime,SH6/ocimiceRseproftijii.  Solns, 
quod  sctam,  Plinins  sacram  ficom  fa- 
cit,  fnlgnribns  ibi  condicis,  sed  vcl 
mire  fallor,  vel  alia  mens  Plinio  fnit, 
cqjns  verl»  sic  insolubilia,  ita  forte 
corrigenda :  ColUwfiaa  arbor  tmjoro 
ifio  RoMtRO,  iom  mera  quamfidguribm» 
t6t  eemdiiiB,  Non  dicit  Plinins  ficnm 
sacram  fulsse,  fnlgnribns  ibl  conditis, 
sed  tanqnamibi  fulgnra  foisseDt  eoo- 
dita.  Quibns  verbis  innnit  pnteal 
sive  aram  impositam,  nt  locis  fulgn- 
ritis  solebat  /dem. 


DE   VERBORUBi   SI6MIP1CATI0NB   LIB,    XII.  4(i5 

g^e  si  quando  arescere  cantigisset  sabseri  sumique  ex  ea  sur- 
culos  jussisse,  quo  facio  tantos  intra  temporis  tractus  cum 
ali^  in  eo  loco  compluresjicus  enata^ssent,^  atque  ea  evul- 
s«  ioinde  de  sacro  ztlo  loco  radicitus  remoyerentur :  omnes 
qute  inibi  tunc  temporis  erant,  ficam  prs^er  unam  illam, 
qectas  /tiisse,  admonft^ii  fatali  ac  jussu  in  primis  aruspi- 
cum  et  divints  etiam  responns  promittentibus  quandiu  ea  vi- 
veret  lihertatem  popuK  Romani  incolumem  maiisaram  ideo- 
que  cnli  et  subseri  ex  Hio  tempore  cceptam. 
Navitas  secundum*"  incorriiptom  consuetu^nem  dictos,  quos 
snnc  nof  naudas  dicimus,  testis  est  Cato  in  ea  qnam  scrijp- 


NOT£ 


'  AKm  im  €»heo  eomphares  fiau  eno- 
1«  «Mi<]  Ideo  «Itaiii  lylvam  ▼ocat 
Diony*.  lib.  i.  mil  j|y  ydp  ra  06  iroX^ 

^fy  '  Erat  eQim  quidam»  non  looge 
diitans,  sacer  locni,  sylva  alu  tectnfl.' 
Ennius  qnoqne  cum  de  ea  re  loquere- 
tnr,  unde  illa  lua  tranicripiit  Diony- 
ains  paene  ad  verbnm,  non  aliter 
qnam  sylvam  vocat,  Annal.  i.  '  £n- 
dotoetar  ibi  lopn'  femina,  conipicio 
amnem.  Hinc  campom  celeri  passn 
permensa  pammper  Conjictt  in  sil- 
▼am  sese.'  Sccl,  Hic  itemm  errat 
Scalinfer,  qui  complnres  illas  ficus,ex 
ficn  Navia  propagatas,confnnditcum 
sylva  illa,  quie  prope  ficum  Rnmina- 
lem  in  Germalo  juxta  Tiberim.  De 
ista  enim  intelligendns  locns  Diony- 
sii,  qui  eam  Pani  sacram  dicit.  Ut 
et  ille  alter  Ennii.  Dae, 

^  Pnt  Navia,.,taa  secimdiimj  Na- 
viias  pro  naiitas  dixisse  Calonem  re- 
fert,  et,  ut  arbitror»  ille  locus  est, 
quem  Plinins  landat  lib.  xiv.  cap.  13. 
'  Cato  enm  in  Hispaniam  navtgaret, 
nnde  cum  triumpho  rediit ;  non  alind» 
inqnit,  vinum  bibi,  qnam  remiges.' 
Vide  '  Penatores.'  Ani,  Aug. 

NamiOM]  Infra:   Navitas  Meamdiim 
nosm^ion  merem  dtcfos,  9110«  fame 
Dclp*.  d  Var.  Clos.  Pomp. 


nimtas  diciiiws,  ietHe  eet  M.  Caio  tii 
ea,  %ium  eeripniy  emn  tn  HiapaMiam 
profieiaeereiwr,  cam  aii:  mamite  fvod 
seeam  partavenmt  eininn  atiiue  eUum, 
waa  tantmn  eo  amn.  Qnod  haec  sint 
ex  illa  oratione  CatoniSy  confirmari 
certo  potest  ex  Apnleio,  qni  in  Apo- 
logia  sna  fragmentnm  citat  ex  ea- 
dem  orationc,  qnod  non  longe  ab  hoc 
abfulsse  videtnr:  verba  ejns  hsc 
sunt :  '  M.  autem  Cato  nihil  opertns, 
ut  alii  de  se  prapdicarent,  Ipse  in 
oratione  scriptum  reliquit  cum  in 
Hispaniam  consnl  proficisceretnr : 
tres  servos  solos  ex  urbe  duxisae, 
quoniam  ad  villam  pnblicam  ienerat: 
parnm  vi»um  qui  uleretnr:  jnssisse 
dnos  pneros  in  foro  de  mensa  emi : 
eos  quinque  in  Hispanlara  dnxisse.' 
Joa.  Scal. 

Nttvitaa']  Qnod  pntat  Festus  tiatita 
esse  a  narcr,  et  per  syncopen  dici 
nauta,  ibi  quidem  frustra  est,  nauta 
enim  est  a  ra^r,  unde  per  Epenthe- 
sin  navita.  Porro  eadem  Catonis  ver- 
ba  psene  ad  verbnm  habet  Plin.  xiv. 
13.  '  Cato  cnm  in  Hispaniam  naviga- 
ret,  nnde  cnm  triumpho  rediit,  non 
aliud,  inqnit,  vinum  bibi  qnam  remi^ 
ges.'  Dae, 


Feat. 


2  O 


4(M> 


SUXTI   t^OMPEII    PBSTI 


5/7,  cum  %n  Hispaniam  prqficibcereUn,  cum  ait,  nayita;  qood 
secum  portaverant  vinum  atque  oleum,  nsus  tanium  eo 

sum.  * 

Nauscit  cum  granum  *  faba  se  aperit  nascendi  giatia,  qaod 

sit  '7  non  dissimtfe  navisforma. 
Nauscit  cum  granum  fab»  se  nascendi  gratia  ape-  [Paul. 

rit,  quod  sit  non  dissimile  nayis  formae. 
Naustibulum,""  aWeum  ad  navis  similitudinem  factum. 
Naustibulumt  vocabant  antiqui  vas  alvei  simile,  [Fbst. 

videtur  '*  a  navis  similitudine. 
Nautea  ^"  herba  granis  nigris»  qua  ooriaiii  utuntur,  [Paul. 

a  nave ''  ductum  nomen,  quia  nauseam  facit  permuta- 

tione  T  in  S-*^ 
Nauteam  "*  ait  Opilius  Aurelius  herb^s  genus  esse   [Fsst. 

granis  nigris,  qua  coriarii  utuntur,  ciqus  viderila  nausea 

Jttctum  nomen,  quia  nauseam  fact^  permutatione  Tet  8 

literarum,  inter  medicamina  antiquis  consueta  referi.  Pau- 


^0^^»^  ^#«^i#^ 


17  Ed.  Sca1./t.— t  H»e  verba  qaidem  •nnt  Feiti,  aed  non  ez  «ntiono  lib. 
—18  Vet.  lib.  pro  MHwt  habet  vtd.  pro  videUcet:  bene,  censente  Dac*— 
19  Vet.  iib.  MMM.— 90  Vet.  Ub.  t.et». 


NOT£ 


1  NtaiMdt  €wm  gramm']  NoMseii,  qoa- 
ii  nat€9cit,  live  aovtictC,  in  navii  for* 
mam  seie  aperit.  Niii  potius  legen- 
dnm  nauciiy  a  MMct,  qnod  eit  faba 
hilnm,  live  faba  grannm,  cum  le 
•perit.  Idem, 

">  Namiiibulum]  Videtnr  potiui  na- 
Tinm  stationem  significaise,  qoasi 
navium  stabulnm :  ut  Orspce  vaCtrroB' 
fiof,  quasi  nmv  aroBfi^s.  Idem, 

Nauttibulum}  Pnto  potins  eo  ra^ 
craBfiOP  sigoificari.  Jof.  ScaU 

»  Nauiea]  Citatur  Plantus  in  Arte- 
mone,  quae  comcedia  non  eztat.  Cre- 
do  etiam  ex  Corculione  illnm  afferri 
versnm :   '  Nam   omnium  odor   un- 


gnentnm  prie  tno  nanten  est:'  et  ex 
Casina :  '  Ei  pro  scorto  snpponetnr 
hircos  nnctns  nautea.'  Ant*  Aug, 

Nauiea']  Proprie  aqun  e  sentina. 
Est  et  herba,  qna  coriarii  otuntnr  ad 
depsenda  et  depilandn  coria.  A  Grc- 
eoyovr^  Gloss.  *  Nantea,  fofi^ /Mp- 
oris/ '  odor  corii.'  Dae, 

^  Nauteam']  Cnm  ait  Plantnm  naa- 
team  inter  medicamina  retnlisse,  ve- 
reor  ne  frnstra  sit,  nam,  ez  allatis 
Plauti  locis,  nibil  alind  colligesy  nisi 
nauteam  esae  odorem  teterrimnm 
sive  ex  aqna  sentinsBi  sive  ex  corio, 
&e.  Idem. 


DB   VBRBORUM   SI6NIPICATI0NB   LIB.   XII. 


467 


lus*  in  Artemone    unguentum,  quod  naribus  mtilionum 
nautcam  fecisset 


lem  atque  wccmatum  idem  curculione. 
Nam  odor  unguentum  omnium  pnB  tuo  nautea  est  iu  casina, 
Eipro  scorto  supponetur  hircus  unctus  nautea.    Labeo  in 
commen/arto  jt/ns  pontificii  ait  nauteam  rii&tdum  quiddam 
esse,  quo  pontificum  vestimenta  quadam  colorant. 

Nautioram  familia  p  a  Trojanis  dicitur  oriunda.    [Paul. 

Nautiorum'1  b^milia  a  Troyanis  oriunda  est :  Namfuit  [Fbst. 


I  Ed.  Scal. '  inter  media  tmtlfmi  gonmuta.   Ptttlat.' 


NOTiE 


p  Ntntwntm  famUUt]  A  Naate  Tro- 
jano,  qoi  ^eam  secntaa  est.  Virgil. 
*  At  senior  Nantes.'  /dem. 

iVavft^rMiii]-  Mtilto  plora  Festoa 
acripserat,  qoam  Paalus  referat.  Ini- 
t\o  de  Palladio  a  Nante  ^neae  socio 
conserrato,  a  qno  Naotii  dicti  inot. 
Idem  Dionyn.  scribit  lib.  vi.  et  Ser- 
vins  lib.  iii.  et  v.  JEn.  Historia  postea 
namtnr  mibl  incognita  de  bello  ad- 
venns  Bmttios  gesto  post  cedem  L. 
Cascitii :  de  qnibns  fortasse  Florus 
lib.  zii.  Fnit  eisdem  temporibus 
Cons.  Sp.  Nantins.  De  qoo  nihil 
■ecepimns,  quod  ad  hojns  loci  inter* 
pretationem  pertineat.  Ant.  Aag, 

4  Noicttoniaii]  Primores  qninqoe 
versicnli  com  dnobns  extremis  cer- 
tistimum  est  ad  Nantiornm  gentem 
pertinere.  Media  interjecta  nt  con-. 
stat  aliena  boc  loco  esse,  ita  qno 
pertineanty  affirmare  non  possnm. 
Scripsisse  videtnr  Festos :  NoMtinrum 
familuL  a  Trqjania  ariunda  ett:  quia 
NoMtei  eorum  princeptt  qui  eeeum  eimu' 
laerum  aneum  Minervw  abetuUt :  unde 
ei  mcra  proeurare  eoliti  erani  Naulii: 
quare  Dea  hac  vocabaiur  de  cauea  Nau- 
tia.  Aut  igiiwr  a  Dea,  aut  inde  a  prin- 
ctpe  n/o  /amUia  appeUaia  eet,  Sacra 


Minervae  non  ad  gentem  Jnliam  per- 
tinnisse,  qnn  ab  ^nea  dedncitnr,  sed 
ad  Nantiam,  qnse  a  Nante,  qnl  init 
socins  £nev,  testis  Servios.  Inde 
snspicor  a  Festo  relatum,  Deam  dic* 
tam  esse  Nantiam.  Qnanqnam  non 
video  qnare  Festus  familiam  potins 
dixerit,  qnam  gentem :  est  enim  mn- 
nifesta  Kardxfniais,  Joe,  Seal, 

Nautiorum^  De  Nante,  qni  Palla- 
dinm  Romam  detulit,  Servins  ad 
illnd  V.  ^neid.  *Tnm  senior  Nan- 
tes,  nnnm  Tritonia  Pallas  Quem  do- 
cnit.'  ^  Qnod  antem  dicit,  <  Pallas 
qnem  docuit/  propter  illnd  qnod  sn- 
pra  dixirons  fingitur»  qnia  ipse  Ro- 
mam  Palladinm  detnlit,  unde  Nan- 
tiornm  fmmilia  Minervae  sacra  retine- 
bat,  quod  etiam  Varro  docet  in  libris 
qnos  de  familiis  lYojanis  scripsit.' 
Historia  de  Nante,  Brnttiis,  Messana 
et  Q.  Caecilio  Metelio,  roihi  qoidem 
inandita  est.  Scio  tantum  unnm  Q. 
Cscilium  Metellnm  occlsuro,  cnm 
contra  Bmttios,  LucanoK,  et  alios, 
qni  Aretinm  obsidebant,  niissns  es* 
set.  Dac, 

Nauti&rum']  Haec  qute  s^qnnn» 
tnr,  qno  pertioeant,  nt  jam  dixi, 
nescio.    Sont  autem  ferme  ad  hunc 


468  S8XTI  FOMPBII   PBSTI 

eeram  prinoeps  Nauies,  qui  Romam  detulit  simulaerum 
cenenm  Minervmf  cui  pasiea  Nautii  sacri^cnxe  soliti  nrirf, 
unde  ipsa  quaque  Dea  Nautia  vocabatar  hac  de  cxasa  : 
aliif  quod  duce  Nauie  acdii  coiiductiqoe  ab  Brutiis  milites 
Juerini  ad  JfeMaDam  oppiig^a»c/amy  conira  quos  a  Senaiu 
sk  missas  L.  CebcUvis  Metellus :  qui  cum  ab  ilUs  inter- 
fectos  essety  missi  ad  eos  fueruni  exposiulaium  de^foedere 

Tiola^o  kgaii. 

as  P.  Vetarios,  qui  cum  aliquaniisper  ob 
lefectionem  corpom  tfi  oppido  quodam  tnsedissent,  Brntti, 
quibusfadus  iunc  cum  Romanis  erat,  bello  statim  eo  desii'- 
ierunt.  Inde  a  principe  Nauie,  familia  Nautia  appel- 
lata  est. 
Navus/  celer,  ac  strenaas :  a  nayiom  velocitate  ▼idetnr 

NOTiE 

ipodoni :  Cum  areeasiiij  tandMciiqn^  «6  Et  com  per  ripai  nntqiiftai  eemoM 

ittit  ta$eni  ad  JUeaamnam  oppiignaMdmMf  renuko    Intendttnt   collo   nmlornni 

et  a  Senaki  nriinw  L.  Cmeilw»  ab  iUi$  TincnU  nants.'    Vnlgins  in  Ele^ij»  t 

nUerfeeiuM  eeeei :  miwi  porro  fnjif  c«-  *  Hinc  moa  me  longo  tncced^nt  prora 

poiliiialion  de  fmdere  vioiaio, . .  .iii,  P.  romnlco  Lstnntem   gratit  lisiit  in 

F«liirtiu,  4«i  cwn  «6  r<^cfitienm  corpo-  hoepitlM*     £t  plncidam  foaos  qnn 

rif  opptdwn  inifdtftmf,  BndU  ea  ptod  jnngnnt  om  Padntam  NaTigat  AU 

tllif  pox  euM  RomamM  eraif  beUo  deeti'  pini  Bnmina  magna  Padi.'    Daalarie 

ieruMi :  ant  tale  qoid.  Jm.  ScaL  ergo  ^<re  ett  ^ifM«AM«k.  Non  omit» 

r  Namif]    Enniut    Annali    texto:  tendnm,  qnod  ett  in  OkMtit:  '  Nn» 

*  Navn'  repertnt  homo  Oraio  patre,  Titiet,  A^er^.'  Idm. 

Oraint  homo,  Rez  iEmoni',  Pyrrbni,  Navm]  Ergo,  ti  Scaligeram  te- 

nti  memorant*  a  ttirpe  tnpremo.'  Al«  qnarit  in  illo  Planti  nnnc  qf«rr  tptr« 


ter  vertot  citatnr  a  Nonio,  ted  per-  lcf,  tfc*    Nnw  non  erit  a  natm,  ted  n 

pemm  ex  Annali  ▼.  pro  vi*    In  to*  nmrify  mantfette  oootra  Feati  tenttn- 

quentivertnlegendnm,indiqMmnlwn.*  tiam,  quam  hic  prvgrnvnrc  decofe 

JVaMrmn  ioqwrinm  firoarey  csil  iml^ic-  arbitror»    itn  nt   Planti  venut  le« 

ronlnm.    Sententia  a  Veteribnt  cele-  gatnry  nt  ab  eo  potifnt  ett,  et  tie 

bmta:  Bene  parerOy  ett  imperare.  timpliciter  exponatnr :    Te  id  nn* 

In  vertu  Pianti  lege  daeiariet  non  Titer  agem  oportet  qned  aget,  non 

dncterier .•  Nooe  agere  ofoHei  qaodagoi^  vm  remitte  qnnti  iavitnt,  qnatiqne 

non  dndarif     Nave  agi,  ett  com  na-  in  eo  non  iponte  tun  ferri,  ted  per 

vit  remigio  ant  ventit  agitor :  dncU-  vim  dnoi  videarit,  tive  potint  trabi. 

rie,  cnm  funibnt  adverto  arone  trahi-  /Vooe,  i.  nnviter,mv8a/«f/  ttrenne,' 

tnr.    Anionint  in  poiititiimo  Pane-  nt  exponnnt  OloMib    Item  *  nnvna» 

gyrico  Motellm : '  Tn  dopltcet  tortite  f^rpiuvrof,  ttovpa^,  tdjcinrref^'  '  ao^ 

viat,  et  cnm  amne  tecnndo  Defloii,  tuotni,  agilia»  ttrtBnnt*'  Dae, 
ut  celcret  feriant  vada  concita  remi : 


DB   YERBORUM   SIGNIPICATIONE    LIB.   XII. 


469 


dictus.  Ennius  libro  sexto:  Navus  repertos  homo 
Graio  patre  Graius  homo  rex,  et  libro  sextodecimo : 
Navorum  imperium  servare  est  insaperantam.^  Plaotus 
in  Frivolaria :  Nave  agere  oportet,  quod  agas,  non  dnc- 
tarier. 

Navus^  celer,  ac  strenuus  :  a  naviam  velocitate  [Paul. 
dictus. 

Nrbulq  *  dictus  est«  at  ait  iElius  StiIo>  qui  non  [Frst. 
pluris  est  quam  nebala>  aot  qui  non  facile  perspici 
possitj  qualis  sit  nequamy  nogator. 

Nec  conjunctionem  *  grammatici  fere  dicunt  esse  disjunc- 
tivam,  ut  Nec  legit,  nec  scribit ;  cum  si  diligentius  inspi- 
ciatur,  ut  fecit  Sinnius  Capito^  intelligi  possit  eam  posi- 
tam  esse  ab  antiquis  pro  non :  ut  et  in  duodecim  est,  ast 
Bi  cusTos  NEC  ESiT.'  Itcm  :  si  adorat  furto/  quod 
NEc  MAMFBSTUM  BsiT :  et  apud  Plautum  in  Phas- 
mate  i"^  Nec  recte  si  illi  dixeris :  et  Turpilium  in  Deme- 
trio :  Nec  recte  dici  mihi  quod  jamdudum  audio. 


8  Vide  Notas.— S  Vet.  cod.  neseit,  Vide  infra. 


NOTiE 


■  Nebulo^l  *  Nebulo,  fid^Bw^  6  r& 
IHm  XdBpa  Karaparyittff  cficaSof,  hdBpa 
Umnas.*  GloBsanain.  Jo9,  Seal, 

NeUido}  *  Nebiilo,  vel  inanis,  vel 
vauut  aut  niollis,  ut  eat  nebnla.'  Do- 
fiat.  £t  Uoralii  interpres :  '  Nebu- 
loDes,  vani  et  leves  ut  nebula/  GIoks. 
*  Nebalo,  S  r^  XSia  kdiBffa  icvrwparfiBV, 
aUccuoSf  XdOpa  (urvnos^*  id  est, '  nioUis, 
boiia  sua  claiu  dilaiiidans,  vanus,  ne- 
quain.'  Jhte, 

.'  Nee  coj^Micttmieifi]  In  verbis  duo* 
deciin  tabularum  relatis  :  Att  ei  eut^ 
too  weeuU  :  Uem,  st  adorat  farto^  ^i, 
credereui  scribi  oporiere,  ittc  etit ; 
et  verbnm  adorai  signtficare  agai  ;  ut 
idem  Festns  scribit  verbo  *  Adorare.' 
Varro  lib.  viii.  de  Ling.  Lat.  '  Sum 
quod  nunc  dicitnr,  dicebator  esom,  et 


In  omntbus  personis  constabat,  qiiod 
dicebatur  esum,  es,  est :  eram,  eras, 
erat :  ero,  eris,  erit.*  Vel  etit  signi- 
ficat  erU,  vel  Mt:  et  utroque  casu 
videtnr  deesse  si.  Att  si  et  euttot 
nee  etU,  Sed  EteU  quoque  siguificat 
erU :  nt  in  litera  £,  et  SupereteU,  Ant. 
Ang. 

Nee"]  In  verbis  le^ls  18.  Turne- 
bus  legendum  censet :  eareer  arsfes 
nee  etitf  pro,  Att  ei  eutlot  nee  etit. 
Quod  qoid  slt>  ego  plane  non  asse- 
quor.  Jot.  Seal, 

Nec]  Pro  uen:  in  leg.  12.  tab. 
*  Sei  furiosus  existit,  ast  ei  custos  nec 
esit.'  Ent  pro  erU.  Dac. 

>  Si  adorat  /urto]  Vide  *  adorare.'' 
Idem, 

*  Apud  PUMium  in  Pkmuiie]  Pbas- 


470 


8KXT1   POMPEII   FKgTf 


Nec  conjanctio  disjonctiva  est,  ut  Nec  legit,  nec  [Paul. 

scribit :  ponitnr  etiam  pro  non.   Turpilias :  Nec  recte 

dici  mihi  jamdadnm  audio. 
Nec  mulieri^  nec  greniio  credi  oportere,  prover-  [Fe8T. 

binm  est,  qnod  et  illa  incerti,  et  levis  animi  est ;  et  plc* 

rumque  in  gremio  posita,  cum  in  oblivionem  venerunt 

exsurgentium^  procidunt 
Necem  suaficatur'  Verrius  a  Graco  duci:  nam  UH  vtxvt 

mor^tf  um  dicunt,  inde  nos  dicimus  neci  da 

Necem  a  Grseco  dici  certum  est:  wxuv  enim  mor-  [Paul. 

.    tuum  dicunt  Grseci. 

Neci  datus*  propriedicitnr,  qui  sine  valnere  inter-  [Fbst. 

fectus  est :  ut  veneno,  aut  fame. 
Necerim^^nec  eum  [Paul. 

Necerim^  nec  eum.  [Fbst. 

Necessarium  *"  ait  esse  Opilius  ^  Aurelius,  in  quo  non  sit 


4  £d.  Scal.  OpiUMi, 


NOTiE 


ma  direbatur  olim  Plauti  fabula,qii« 
nunc  Mostellaria.  Locus  est  act.  i. 
•c.  8.  Sed  et  apud  Plantnm  et  apud 
Turpilium  legeudum  estnecrrdennica 
voce,  vel  nertcU.  £t  in  verbis  Tur- 
pilii  delendum  ^tcod.  Idem. 

'  fiee  mftUiri]  Mulier  in  vtteri 
proverbio  Graeco  eit  inter  eti  qnte 
facile  beneficii  accepti  oblivitcnntnr. 
Proverbinm  id  eit :  M^  wor*  c9  IpSciy 
yifovTat  M^  ^^  «5  '•«wf  ic^o,  M^  yi- 
popra,  /i^  Tvwuka,  fi^  Xdkor  icmniKA» 
niy.  Joi.  Scal, 

Nec  muiieri]  De  Oremio  antem 
belle  admodum  Catnllns  :  '  Ut  roii- 
•um  8pon9i  fnrtifo  mnnere  malnm 
Procnrrit  casto  virginis  e  gremio, 
Qnod  misera  oblitc  molli  snb  veste 
locatom,  Dom  adventu  matris  prosi- 
Ht,  exeutitur,  Atque  illud  prono  prae- 
ceps  agitur  decursn,  Huic  roanat 
tristi  conscios  ore  rnbor.'  Dac, 


*  Necem  autj^eatwr]  Neeem  mupiea' 
tw  Verrhu  a  Greeea  daetmm^  aam  UU 
wiaw  moriwm  dtcam<,  tciufe  nof  neci  da- 
fviRi  id  eet^  mor<t:  Nihil  ampllns 
deest.    Idem. 

*  NeeidaJtwt]  Non  tantnra  de  eo, 
qni  veneno  vel  fame  necntos  est,  sed 
et  mann :  nt  necare,  Sie  '  ferro  et 
fuste  necare'  dlxit  Sallnst.  '  Secori 
necare'  Livins;  'Verberibns  et  telo 
necare'  Ulpianus.  Vide  <  occisum.* 
Idem, 

^  Necerim]  Neeerim^  pro  Nee  im : 
Suerem,  pro  tiieM :  Nttcereni,  pro  im- 
cefn:  et  siniilia.    Jo$,  Seal, 

Neeerim]  Antiqoo  deciinandi  mo- 
do,  pro  nee  im,  nec  enm.  Dae, 

«  Neeeetariam]  A  ne  et  cesta,  vel  a 
nec  et  esse,  Quia  sine  eo  nec  esse 
posnumns,'  nec  bene  esse.  Inde  ne» 
cetearii,  cognati  et  afiines,  et  neeeesi- 
tudo,  vinculum  afiinitatis  et  cogna- 


DB   VERBORUM   SI6NIPIGATI0NB   LIB.   XII. 


471 


ccssaQdam ;  aut  sine  quo  vivi  non  possit ;  aut  sine  quo 
.    non  bene  vivatur ;  ant  quod  non  possit  prohiberi/  quin 

fiat. 
Necessarium^  in  quo  non  sit  cessandum.  [Paul. 

Necessarii  dicunturcognati^aut  aflSnes,  in  quos  ne-  [Fbst. 

cessaria  officia  conferuntur. 
Necessarii  sunt^  ut  Gallus  iEIius  ait,  qui  aut  cognati,  aut 

affines  sunt^  in  quos  necessaria  officia  conferuntur  praeter 

ceteros. 
Nectar"*  Grsece  significat  Deorum  potionem :  unde  Ver- 

gilius  ait :  Stipant,  et  dulci  distendunt  uectare  cellas. 

Item  Lncretius  libro  sccundo :  Et  nardi  ^  florem,  nectar 

qui  floribus  habet. 
Nectar  Graece  significat  Deorum  potionem.  [Paul. 

Nectere/  ligare. 
Necterc,  ligare  significat,   et  est  apud  plurimos    [Fest. 

auctores  frequens :  quin  etiam  in  commentario  sacrorum 

usurpatur  hoc  modo:    Pontifex  minor    ex  stramentis 

napuras^  nectito^  id  est,  funicnlos  faclto^  quibus  sues 

adnectantur. 
Necnmquem/  nec  unquam  quemquam. 
Nefasti  dies  N  litera  notantur.  [Paul. 

Nefasti*  dies  notatdur^  N  litera,  quodiis  nefas  est  [Fbst. 


^0^^^^^^^»»^ 


5  Vet.  cod.  prviUftere.— 6  Vet.  cod.  narde.-^l  Ed.  Scal.  wilierai.— 8  Ed. 
Scftl.  n^iabantur, 

NOTJE 


tiottii.  Olost.  '  Necessitudo,  Me/Kti 
Korh  ^tXita^,  nBiiicWf*  *  AmicitlaB  vin- 
calnm»  adfinitai.'  Itera  *  Necessarii, 
oliTffSM,  &iwyfcaMM.'  Idem, 

*  NeetarJ  Virg.  lib.  i.  An.  Ant 
Aug. 

tfeetar}  Mnrinam  exponit  Festns 
alibi:  locnm  adi.  Versns  Lncretii 
sic  ab  aliis  legitur  :  Et  nardifiorem 
neelar^qai  narihma  halet,  Idem. 

«  Neetere']  Vide '  Napuras/  Idem. 

'  Neewmqnem]  Forte  e  libris  Pon- 


tificnm.  Idem, 

ff  Nc/biit]  Qnantam  jactnram  fe* 
ccrimus,  tum  ex  Panli  epitome  nimis 
concisa,  et  brevi,  tnm  ez  hujus  libri, 
qni  extat,  paene  dicam,  rlade:  ex 
his,  qnie  scribam  manifestnm  est. 
Ego  euim  ex  dimidiatis  versicnlis 
Festi  conjicio,  eum  principio  nominis 
interpretationem  afferre  qnam  Varro, 
Ovidius,  et  Macrobins  dilucide  os- 
tendnnt :  ut  nefatti  dtes  sint,  pcr 
quos  dies  nefas  sit  fari  prstorem  Do, 


472 


SRXTl    POMPBII    PB8TI. 


Pratori,  apud  quem  kge  agitur,fari  tria  verba,  Do, 
addico.  nep.  nota  desigMori  salent,  qui  nefatii  priores  siiiit, 
quorum  pars  anterior  fas:  his  servi  liberati  siuit,  i/e- 
lectus  habentur,  exercitus  scribuntur,  et  io  proTinctos  tre 
licet,  sacra  quoque  instituta  fiant»  et  vota  nuncupaia  sobi, 
et  asdes  sacrari  solent, 
Nefrendes''  arietes  dixerant,  quod  dentibos  fren*  [Paul. 
dere  non  posstnt    Alii  dicunt  nefrendes  infantes  esse 


NOT« 


Dieo,  Addico.  Addidit  pontea,  nt 
Paalumotftt,  qiiibiii  literis  hi  dies 
notentnr  in  Fastia  :  iit  cum  tottis  dies 
neimttns  est  N  iiotetor;  cutn  vero 
priore  parte  diei,  tum  N  et  P;iu 
eoim  interpretor  iUiid  (»<ji.)  «<  iliiid 
(ri&reM  tuni)  qnod  ipnum  in  festis 
AcliilliB  Mafei  editisaPaulo  Manutio» 
idem  Paulns,  et  ante  enm  OctaTius 
Pantmgathns acntissime  aniinad? erte- 
rnnt.  Ad  extremom  dicebatur,  quid 
nefastii  diebus  fieri  posset.  ilii^  Atig» 
Ntfatti]  NrfutU  die»  N.  amm  ex 
parUn^iuH  stml,  ui  ditt,  apud  quem  mtn- 
quam  licei  fan  Do,  Dieo,  Addico.  N  E. 
P,  ntfatii  parte  priore  tuni:  qui^  pott- 
ea  et  tervi  liberail tunt  tape^  et,,.  unt. 
et  in  provindat  itur,  et  tacra  intiituia 
ftuni,  et  «dcf  tacrari,  et  totu  tolvi 
pottunt,  Hic  vides,  ii  k.  p.  significare 
idein  qnod  n  p.  hoc  est,  nefas  par- 
tini :  ut  MB.  PR.  in  Kaleodario  Ro- 
mano:  boc  est,  nefas  priore  parte. 
Sic  F.  p.  fas  priore,  ant  partim  :  alii 
dicnnt  ii B.  pk.  nefas  prsBtori :  quod 
non  ita  placet.  Nam  mb.  pr.  et  nb. 
p.  et  Np.  idem  eit,  neque  ulla  diffe- 
rentia  eit.  np.  et  eu,  partira  nefasti, 
partiro  fastl  snnt.  H»c  tanen  dif- 
ferenlia,  quod  mp.  semel  nefastus, 
et  serael  fastiis  est,  eii .  uane  et  ves- 
peri  nefastus,  medto  tenpore  fastns : 
vel,  nt  Varroniane  loqiiar,  mp.  in  qno 
nefastnin  cedit  locnin  fasto,  bn.  in 
quo  nefastum  insititio   fasto  diAn- 


ditnr.  Jat.  Scdl, 

Nefatti  diee]  Fesii  sententlam,  par- 
tim  etiam  ejns  verba  divinarmt  olim 
sagaclssfmns  Scaliger.  Addiderat- 
que:  VidesNB.  P.  aigolflcare  tdera 
quod  Np.  hoc  est,  nefas  partim :  nt 
NB.  PR.  in  Kalendario  Romano,  hoc 
est,  nefas  priori  parte.  Cni  eontra- 
rins  erat  r.  p>  fas  priore  ant  partiaB. 
Alii  dieunt  nb.  pr.  nefas  pr«:tori. 
Quod  non  ita  placet.  Nain  ne.  pr. 
et  NB.  p.  et  MP.  Idem  ett,  neqne  nlla 
differentia  est.  mp.  qni  nefaati  pri- 
ori  parte,  postea  fasti  snnt,  bm.  vero, 
lioc  est,  eudotercisi,  iutercisi,  qni 
mane  et  vesperi  nefaati,  medio  tem- 
pore  fasti  sunt,  vel,  nt  Varroniane  lo- 
qnar,  np.  iu  quo  nefastnm  cedit  lo- 
cum  fasto.  en.  in  qno  nefastnm  insl- 
titio  fasto  diffindltur.  Hoc  est,  in 
quo  nefastum  in  duas  partes*  iuter* 
posilo  fasto,  scinditur.  Dac. 

^  N^frendet\  £x  Festi  verbis  in- 
telliges  primam  opinionem  Mucii 
fuisae,  alteram  Aterii,  qui  Livii  car- 
mine  se  tuebatiir.  Cetera  ex  Panlo 
nota  sunt.  Viden.  Fulgen.  Placia- 
des  de  anliquis  vocibns :  et  Festns, 
*  Rienes.'  Ant.  Aug, 

Nrfrendet]  Qui  dentibiu  frendere 
non  possunt,  boc  est,  frangere,  nt 
apnd  Serenoro  :  '  fruges  frendeo  so- 
las,  ac  sicco  robq^e.'  Inde  '  nefreo* 
dis  pner,'  '  nefrendis  porcns,'  Varro 
lib.  II.  de  R.  R*  cap.  4.  de  porcis : 


DK   VKRBORUM   SIONIFIGATIONB   LIB.   XII.         473 

nondmn  frendentes,  id  est,  frangentes.  Livins:  Qnem 
ego  nefrendem  ahii,  lacteam  immulgens  opem.  Sunt  qui 
nefrendes  testicnlos  dici  putent,  quos  Lanuvini  appel- 
lant  nebrundines,9  Greeci  vtfpob^,  Prsenestini  nefrones. 

Nefrendes  dicios  asserii  Quintus  Mucma  Scasvola  [Fbst. 
arietes,  quod  dentibus  frendere  non  possint.  Ateius  Captto 
infanies  esse  nondumjrendeuies,  id  est^frangentes,  Linnus 
in  Odyssea  yeteri :  quem  ego  nefrendem  alui  lacteam  tm" 

mulgens  opem  et 

pro  nefrendibus 

atttem^  ut  antiqui  dicebant,  rienes  nunc  dicit  usus  recens  : 
sunt  qui  nefrendes  dici  puiant  testiculos,  quos  Lannvini 
appeUant  nebrundines,  Graeci  w^pov^,  Pnenestini  nefrones. 

Negibundum  ^  eLntiqui  pro  negantem  dixerunt.     Caio  in  ea, 

quam  scripsi/. 

•        •        •  •        •        .        negibundus. 

Negibundum  pro  negante  dixerunt.  [Pau  l 

Neglegens/^  ^  non  legens,  neque  electum  "  habens,  quid 
debeat  facere. 


^^^ 


0  Al.  m^nKmHmu* — 10  Vet.  Ub.  Nm  Ugeiu.^\\  Vir  doct.  io  marg.  ed.  SeiL 
conjieit  dUectum* 

NOT^ 

'  AaisM/  inquit,  '  nomine  lactentit,  teri  Odyuea.    Qmem  ego  n^emdem 

dictNitar  MfreDdei  «b  ^o,  quud  non-  alui  lactemn  immuigetu  ofem,    £z  illo, 

dum  fabiim  frendere  possunt,  id  eat,  UmSa  yitp  M^s  ^s  M  fAeydpou  &ri. 

frangere.'    Vide  '  frendere.*    Atiie-  rd\Kaf,*OSwratias  O.    ifrird^Xim  cir- 

6noidiR€t,  live  n^fnndinee,  et  fK^ren*  cumloqnitur  alere  nefrendem  lacte- 

detf  aDtiqnii  dicti,  qnl  poitea  rienee,  am  inimnlgentem  opem  :   nt  posiii 

a  OfKCO  rcfpol,  id  eit,  rwnet.    Et  advertere  ve^tepytaif  veterum  Latino- 

inde  poatea  u^ende»  ei  n^^riaidtiiet  rnm   in  reddendii   ec   exprimeudii 

■d  teicienloi  tranilatam;  qood  teiti-  Grvcoruro  verbia.     Coro  tamen  in 

cnli  rolnndi  lunt,  nt  rienei.   Fnlgen<*  aententiii  icpe   eonini   diligentiam 

tini  n^firendea   porcoi    dici    pntavit  reqniram,  nl  oitendi  olim  in  Conjec- 

porcot  caatratoi,  quaii  line  reniboi,  taneit.  Jm.  SeaL 

■ed  frnatra.   Terent.  Scanraa  de  Or*  *  Nfgt^Hndinit]  Negilmadm»  pro Ne^ 

Uiograpbia : '  Ne  pro  Non  antiquipo-  go6«iiditf :  nt  arttrc,  pro  artare :  aai* 

aiiere,  ut  nefrendei  porroa,  qni  tnat  pelrtrt,  pro  tmpftrnrt.  Idero. 

aine  dentibni,  id  eit,  qui  fkbam  fren-  ^  Negtegent]  Nec  Ugen» :  e  in  f  ,  al 

dere  non  poMnnt.'  Dae.  •  nec  otinm,'  *  negotium.'   Negiigea»t 

N^endee]  Verba  Li?ii  •nnl  ex  it^  qni  nen  legit»  id  etly  deligit.    Varro 


474 


SEXTI   POMPBII    FBSTI 


Nec  legensy"  dictus  est  non  legens,  neque  dilec-   [Fbst. 

tum  babens  quid  facere  debeat  omissa  ratione  officii 

sui. 
Negotium  quod  non  sit  otium. 
Navoi,  a  navis  ce/erttate,  quae  velocissima  est,  dicimus. 
Negotium,  quod  non  sit  otium.  [Pa  ul. 

Negritu  ^  in  auguriis  significat  aegritudo.  [Fest. 

Negumate  '' ""  in  carmine  CN.  Marcii  vatis  significat  ne- 

gate,    cum  ait:    Quamvis  moventium    duonum  n^- 

mate. 
Negomate,  negate.  [P  a  u  l. 

Neminis "  genitivo  casu  Cato  usus  est>  cum  dixit :  Sunt 

.muIticorde,quos  non  miseret  neminis. 
Neminis  ^  genitivo  casu  usus  est  Cato  cum  dixit  et  quis  [Fbst. 


^  ^#  ^^^^^-^^*  ^ 


19  Vet.  lib.  Neglegeni. — 13  Lcgendum  monet  Scal.  NeginaU  vel  NegwMte. 
Yide  infra. 

NOT£ 

lib.  V.  de  L.  L.  '  Negligentia  igitnr 
ex  eo,  qnod  quis  non  ntatnr  dilectn : 
diligentia  contra,  quia  diligat,  boc 
eit,  deligat'  Dac, 

>  NegritM^  Dubito  qnid  hoc  Terbi 
flit :  pnto  tamen  riiu  efae  pro  riie : 
nec  rUu,  nigriiu :  nt  'nec  otinm,' 
'  negotinm.'  Ergo  nee  riie^  cum  non 
recte  est :  riie  antem  et  rUu  ad  Ba- 
crificia  et  angnria  pertinere  notnm 
CBt.  Idem, 

">  Negumuie']  Verba  Cn.  Marcii  ln« 
terprete  egent.  Ani,  Aug. 

Negumuie']  Lego,  Ncgiiurfe,  Tel  Ne* 
gunate.  Neginare  pro  negare :  nt  Na- 
iinare  pro  naiare,  Carminis  Martia- 
nt  verba  ita  videntnr  legenda :  Qiim»- 
m  induUiuM  duonum^  negunaie,  Qnam- 
vii,  inquit,  bonum  fnerit  initinm,  ta- 
men  negate  semper  fntnrnm.  Jm. 
8cal, 

Negumate']  Lege,  «fgMaale,  a  nego, 
neginoy  flive  Nfgime,  ut  a  *  nato,' '  na- 
tino  :*  *  fnco,' '  fucino:' '  coqno,'  'co- 
qniflo:'  <trico/  *  tricino.'    Carmen 


Marcii  vatii  tic  lege  :  Qmamvi»  n 
iium  duanum^  ntgunate,  Qnamvis, 
inquit,  bonum  fnerit  initinm,  taaen 
negate  Bemper  fntnmm.  SeaL  Re- 
tinendum  iifgiiiRate :  Ita  eniro  pro  ae- 
gunaie,  n  converflo  in  m,  nt  in  '  mvgi- 
nari'  pro  *  nnginarl,' &c.  Dac, 

^  Nemini»]  In  verbifl  Catonis,  quae 
Panlns  refert,  verbum  cerde  nihil  sig- 
nificat,  at  si  addas,  lofidea^  aensus 
elicitur.  Sed  videntnr  esse  poetK 
alicnjns;  nt  llla,  ei  ^nts  dkert  cam 
eH :  fortasae  Ennii  in  Erechtheo :  de 
qna  tragcsdia  Oell.  lib.  vi.  cap.  16. 
et  Macrob.lib.  vi.  Satnr.  Ant.  Aug, 

Nmtiiii]  Mira  hic  est  Pauli  snpi- 
nitas,  qui  Catoni  tribnit  qnae  snnt  En- 
nii,  ot  infra  ex  Festo.  Dae, 

^  iVemtnM]  Nemini»  genUita  cam 
u»u»  e»i  CaiOf  cum  dixii :  ei  qui»  dU»* 
rHf  cum  »U  nemini»?  Idem  de  magit' 
iratUnt»  vitio  creati» :  neminitque  .... 
Enniu»  in  Eredheo,  Sfc,  Jos.  Scat.- 

iVfmtau  g«iii<ttw]  N«miiitsetiaro  le- 
gitnr  apnd  Ptautnm  Captiv.  iii.  5. 


DE   VBRBORUM   SIGNIFICATIONB   LIB.   XII. 


475 


dicere  cum  sit  neminis  idem  de  magisiratibus  vitio  creatis, 

neminisque 

Ennius  in  Erectbeo  :  lapideo  sunt  corde  multi,  quos  non 

miseret  neminis. 
Nemo  P  compositum  videtur  ex  ne,  et  homo,  quod  confir- 

matur  magis  quia  in  persona  semper  ponituri  nec  plura- 

liter  formari  solet»  quia  intelligitur  pro  nullo. 
Ncmo,  nec  bomo.  [Pau  l. 

Nemora  ^  significant  sylvas  amcenas. 
Nemora  significat  sylvas  amcenas ;  va/e^  enim  idem :    [FfiST. 

ejus  autem  vocahvli  auctor  Homerus,  qui  dixit  in  Iliade  A. 

'J5P  yefiei   frxispn'  hxl  re  Xiv  JlfjLfia?iM  halfmv,  dubium  non  est, 

quin  eum  designet  locum,  qui  campos  et  pascua  habeat. 

viiAOg  a  Gracis  8ia  ro  vcfjLa  iha$  hv  aurep  appellatum. 
Nemut,  "^  nisi  etiam,  vel  nempe.  [Paul. 

JVemut,  nisi  etiam,  vel  nempe,  usus  est  Cato  de  po-    [Fkst. 

testate  ^ribuniciacum  ait :  '^  nemut 

€Brumnas.  •  • 

Nepa  Afrorum  lingua  sidus,  quod  cancer  appella-  [Paul. 

tur :  vel,  ut  quidam  volunt,  scorpius.    Plautus :  Dabo 

me  ad  parietem,  imitabor  nepam. 


********v#^#s*^ 


14  Ed.  Scal.  de  potutaU  tribunieij  cum  aU :  nejiMd. 

NOT^ 


•  neinlnis  MiBereri  certnm  eit,  qnia 
nei  miseret  nemtnem.'  Dae. 

P  Nemo]  A  ne  pro  wm,  et  homo  vel 
kemOf  nt  antiqui  dicebant.  Nemo  an* 
tem  et  nuUM$  eo  diffenint,  qnod  nemo 
de  penona  taatnm,  nh2Im«  tam  de  re, 
qnam  de  persona  i  etai  '  nemo  diet ' 
«lionbi  me  legisBe  memini.  Idem, 

4  NepMral  ReliqnisB  Festi  osten- 
dnnt  illum  originem  Omcam  dedux- 
Hse  vapit  rh  roftk  c&oc  4v  aJbroTs,  exem- 
pioqne  nsnm  Oraeci  poets  '£r  p4/itt 
eiuop^.  Ant.  Avg, 

Nemoral  Prima  linea  deest.  Snp- 
pli>ndnm  antem  totnm  ita:  iVfmora 
videtur  idem  quod  sfflvas  amonae  ea- 


lere,  Ctjas  voeabnU  auetor  Homems^ 
eum  aU:  *Ey  v4fut  iriutpf'  M  rc  My 
l/i^SaXc  SdfiMT.  i>M6i«m  noa  eat  deng- 
nare  locum,  gui  eampoe  et  paeeua  Aa- 
betj  8i&  rh  pofAia  cImu  ir  a^f  .  Locos, 
qnem  citat,  est  *JXtdlSos  A.  Jos,  Scal,  ' 

NemoTal  Recte  qnidem  Festns  ne* 
mua  a  v4itos^  qnod  Hesych,  interpre- 
tatnr  ^MtvSpw  rinroif  koDl  vofi^  ^X^*' 
ra,  *  Locum  arboribns  coositnm  et 
pascna  habentem.'  Locns  Homer, 
est  Iliad.  A.  *  lo  nemore  nmbroso, 
leonem  autem  immisit  Dens.'  Dac, 

'  Nemui]  Exemplnm  omisit  Han- 
los ;  Catonis  fortasBe,  qoi  hoc  verbo 
nsnn  est.  Ant*  Aug, 


476 


HBXTI   POMFBIl    PB8TI 


iiepa  *  Jfrorum  /mgifa  sidas,  quod  dicititr  nostns  [Pbbt. 
cancer,  vel,  ut  quidam  votunt,  scorpios.  Plautas  tn  Ca- 
sinq  :  recemm  dabo  me  ad  parieteiDy  imiUibor  nepam. 

Nepotes*  laxuriosffi  ▼itsB  homines  appellati»  qaod  [Pai^l. 
Don  magis  his  rei  saee  femiliaris  cara  est,  qaam  iis, 
qaibas  pater  avusqae  viTOBt.  Nepos  composttam  ab 
eo,  quod  natus  post  sit  patri,  quam  filius. 

Nepoi  **  luxuriosut  a  Tuscis  dicitur,  fiam  nepote$  [Fbst. 
sunt  luxuriosi  homines  appellati,  quod  non  magi»  ku  re$ 
sua  familiaris  ctirtf  ett,  quam  iis,  quibui  pater  atmsque 
▼iyunt :  qnod  nomen  ductum  ab  eo,  quod  natus  post  patri 
sit,  quam  filiiis.  Quidam,  inter  quos  Jlrisiarc^B  inter- 
pres  Homeri,  Gracum  esse  volunt,  ad  quod  wii  MsroSfOTiy 
h-oi/xi)  afferunt  ex  JpoUonio. 


NOTiE 


•  Nepa]  PUntas  in  Casinii :  « Re- 
ceasini  cedam  ad  parietein»  Imittbor 
iiepaiii.'  Idem. 

Piepa  4A0IW]  Recte  diibitat  Fea- 
tot  nepaoe  caacer  tit,  tn  scorpitts : 
ntin  utroque  modo  Veteres  usnrpa* 
runt;  pro  concro  sapra,  Plaat.  pro 
SeoTfA^  Cicero  et  al.  sic  glosa.  '  Ne- 
pa,  vKOpwUs.*  Dqc. 

*■  Nepotei]  Nepotes  sunt  &«^mi 
Oraecis  etiam  y^oSct  dicli  a  vc  pri* 
▼ati?a  particula  et  iro^s,  pes,  fanda- 
nentam,  quia  fundamentnoi  non  ea- 
aent  generia :  vabt  eniin,  ut  Latima 
pee,  pro  faudamento.  Plaut.  Asiaar. 
*  £go  caput  huic  argento  fai  liodie 
reperiundo.  Ego  pea  fui.'  Inde  ue- 
potea  dicti  perditi  ac  laxnrioaaB  vitas 
bominea,  cnjaa  rei  rationem  infra 
Featna  dabit,  cni  et  lianc  potea  adde- 
re,  qaod  nepotibua  aeniper  iDdulgent 
avi,  conAtvent  eomm  delicli8»ac  im* 
pediant,  qoio  ea  io  parentaoB  conaci- 
entiom  venianf,  nude  ii  poatea  ne- 
qoam  evodant  et  diaaoloti.  Hinc 
'  nepotatua '  in  Oloas.  dtffmria,  I4em» 

■  iVepoa]  Maximam  parlem  horom 
verborum  Festi  ex  vcrbts  Paali  io- 


terpretaberia,  prvter  id,  qaod  de 
Taacis  initiodicitar:  qoodqaein  fine 
rAfOtrir  scriptom  est.  De  Tuacis  oi- 
bil  aliad  habeo,  qaam  me  opioari 
Tuscos  ^  nomloe  asoa.  Orvcum 
aatem  eaae  cognovi,  com  imhi  Ful- 
viaa  Ursinua,  ejna  linguse  peritissi- 
mva,  a  quo  niulta  in  hoc  libro  emen- 
data  snut,  ostendit  Apollonium  lib. 
IV.  et  Theocr.  Idyl.  zvii.  in  hac  sig- 
nificatione  boc  verbo  nti.  Eosta- 
thius  qooqoe  idem  affirmat,  in  A. 
Odyaa.  Fieri  etiam  poteat,  at  Apol* 
lonii  carmea  retolerit  Fealoa,cajaa 
floia  est:  roott  W9w4l6ww  ifH^k* 
Qoem  vero  sigoificet  ilila  ayllnbia 
(dbof  inUr)  on  Arlatarchum,  vel  Col* 
limachom,  oliomve,  nobia  ineertom 
esl.  iinl.  Amg. 
NepMH  Vide  in  Coojectaaeia.  Jm^ 

Nep9§]  Ita  ego*  bnne  loeiiiB  olioi 
expleveram,  prKterqoam  qood  ia  il« 
lia.  • . .  dkoa. .  •  •  Calitmachi  lecom  la* 
tere  potaverim  :  06  7^  ^pTdrop  rfifm 
1V  poiv&tof,  4s  6  KMt  TXktxf  f^nvt, 
*  neque  enim  mercenariam  aotria 
Masom  nt  Ceoa  HyiUchi  nepoa.'   Sc« 


DB   VERBORUM   SIGMFICATIONB   LIB.   XII. 


477 


Nepus,»^  *  non  parus.  [P a  u  l. 

Neqoalia,^  detrimenta. 

Nequam'  aarQm  est^  aiiris  quod '^ '  ▼ehementius  arabit: 
hoc  Yersu  Lucilii  significare  ait  Sinnius  Capito  nequam 
esse  aurum,  quod  auris  tedat;  yel  pondere  inaurium 
cum  mollissima  pars  auris  inciditur,  yel  ex  auvo  intelligi 
pecuniam,  cujus  respectu  et  nimia  cupiditate  bomines  ad 
peccandum  adducL 

Nequam  aurum  est,  auris  quodyis  ydiementttts  [Fbst. 
ambit.  Hoc  versu  Lncilius  significare  yidetur,  nequam, 
esse  auram,  quod  anres  laddat,  vel  pondere  inaurium 
cum  molUssima  pars  auris  inciditur,  yel  etiam  cupidita- 
tem  pecuniaB  voluit  significare. 

Nequam,*  qui  ne  tanti  quidem  est,  quam  quod  habetur 
minimL 

Nequeunt  '7  non  eunt. 

Nequinates,  Narnienses.  [Paul 

Nequinates  ^  Namiensis  dicti  sunt,  qui  e  Nequino  op-  [Fbst. 


15  Legit  Seal.  Nefmnm.—U  £d.  Scal.  quodvii.  Yide  Notai.— 17  Vet.  lib*. 
NequiMnt  ?  el  Neqmmt. 

NOT« 


monidem  inteUigit.  Voce  v4woS§s 
nsot  etimm  Tlieocrit.  Idyl.  xvii.  Dae, 

*  Neptui]  Nepume  pro  non  jmrme, 
ot  '  nefttoeni'  apud  Cetnl.  pro'  non 
fbneni:'  *  nejmre  *  Sellnst.  pro  'non 
jfire :'  *  neoennt  *  infre  pro « non  eant.' 
Idem* 

'  NequtMm]  Ao  e  nr  et  quuUa,  ▼el 
«  «e  et  eequtUitit  nt  legendnm  sit,  «#- 
fweiiii,  deiriUu  Idem. 

s  Nefuaml  Sntpicor  Lnciliuram 
▼enam  hac  emendatione  egere:  Nc- 
ftfom  eeif  mmmi  enrii  queiue  v^iemeu^ 
Hue  mmbU,  Cnjafl  anrea  anram  ambit, 
aeqoam  ett  horao.  Male  andiebant 
afod  Romanoa  barbari,  prmsertim 
Pttnif  qni  anrea  perforatas  habebant, 
neqne  mediocriCer  eos  aTersabantnr. 
Plantna  Pcemlo :  *  Atqae,at  opinor, 
dUfitoa  in  maaibiis  non  faabent.  Ao. 


Qnid  jam  ?  Mi.  Qaia  incedont  cnm 
annlatis  aaribas.'  Undejocns  Cicero- 
nis  in  Afrnm :  '  Atqni  aarem  foratam 
habes.'  Aliter  non  Tideo  qnse  argntia 
sit»  si  Stnnii  Capitonis  sententiam  se- 
qnamnr.  Joe,  SeiU, 

*  ATffMflm]  Ex  ne  et  fvidftiam.  y arr. 
lib.  iz.  de  L.  L.  '  nt  ex  non  et  volo, 
nolo :  sic  ex  ne  et  quidqnam  item  me- 
dia  extrita  syllaba,  coactam  est  ne- 
qnam/  Sce.  Dae, 

^  iNTefimMfef  J  Ait  Nequmaitee  prios 
Tocatosy  qni  postea  Narmeusee  dicti 
snnt,  expnlsis  colonis  ▼eteribns.  Pli- 
nins:  *  Narnienses:  qnod  dppidam 
antea  Neqninnm  Tocattim  est.'  Joe. 
Scal. 

Nequiuatee']  Nequiuif  qnod  postea 
Naruiaf  meminit  Plin.  '  Namieoses : 
opptdnm  antea  Neqninom  Tocatnm 


478 


SBXTI    POMPBII    FBSTI 


pido  qeciis  colonis  TeteribuSi  ibi  habitarmt.  Cato  in  ea 
adversus  x.  homin.^^ 

Neqmnont  ^  pro  nequeunt ;''  ^  ut  solinunt»  ferinunti  pro  so- 
lent,  et  feriunt  dicebant  antiqui.  Livius  in  Odyssea: 
Partim  errant,  neque  nunc  Graeciam  redire  (nequinont) 

Nequinonti  nequeunt.  [Pa0L. 

Nequiquami  frustra. 

Ncquiquam  significari  idem,  quod  frustra,  plurimis  [PfiST. 
auctorum  exemplismanifestom  est. 

Nequitum,  et  nequitur  pro  non  posse  dixerunt.        [Paul. 

Nequitum,*  et  nequitur,  pro  non  posse^dicebant,  ut  [Fbst. 
Pacuvius,  cum  ait:  Sed  cum  contendi  nequitum,  ut 
clam  tendenda  est  plaga.  Plautas  in  Satyrione :  Re- 
trahi  nequitur^  quoquo  progressa  est  seniel:  et  Cato 
Originom  libro  primo :  Fana  in  eo  loco  ^  compluria 
fuere :  ea  exauguravit ;  prseterquam  ^^  quod  termino 
fanum  fuit,  id  nequitum  exaugurari. 


^^00^^^^^^0^ 


18  Ed.  Scal.  'feteri,  6.  \hi  hahitanmt  Cfllo  in  ea  odvertat  x.  howumkms.*^ 
10  '  Meliat  necemni:  Terba  Livii  ita  legendt  :  Pariim  enrnU:  nefmmni 
GntHam  redire,*  ScaL    Ita  ct  Dac— 20  Vet.  cod.  prttqaam. 


NOT^ 


ett.'  £t  Li¥.  lib.  x.  cap.  0.  *  Alter 
Contal  Apaleiat  in  Umbria  Neqai- 
nani  oppidom  circnmiedit.  Locut 
erat  ardaat,  atqne  in  parte  nna  pne- 
ceps,  nbi  nunc  Namia  tita  etc'  £t 
paalo  pott :  '  Ita  Nequinnm  in  ditio- 
nem  popnli  Rom.  ?cnit.  Colonia  eo 
adfertnt  Umbrot  mitta  a  flumine 
Narnia  appellata.'  Dae, 

c  Nequmeni]  In  carmine  Lifii  non 
ett  Yerbnm  neqninont :  et  lereor,  ne 
pro  neque  nimc,  nequinant  tit  tcriben- 
dum.  Ratio  autem  carminit  valde 
incerta  ett :  qaacnmque  ratione  tcri- 
batur.  Homeri  vertut  ez  Odyttea, 
quam  Liviut  vertit.  Ant,  Ang. 

^  Neqaeunf]  Lege  neceunty  a  nec, 
non,  et  eant,  Vide  '  nec '  et '  nepn* 
rut.'  Vac. 


•  Neqaitaml  Pacnvii  Trocbaicam 
eroendamnt :  Sed  eam  eaaieadi  neqpA' 
tam  vi,  elam  tendenda  eei  piaga,  Ubi 
notabit,  timpliciter  plagam  etiam  pro 
rete.  Olottarinm  :  '  PIagie>  lamiy** 
TuA  Xfra.'  Jat.  8eaL 

'  Fana  in  eo  Itco]  Catonit  Terfoa  de 
TarquiaiOi  qni,  '  nt  libera  a  ceterii 
religionibnt  area  ettet,  tota  Jovit 
templique  ejntaqnod  inedificaretnr, 
exaugurare  fana  tacellaque  ttatnit; 
qn»  aliquot  ibi  a  Tatio  rege,  primnm 
in  ipto  ditcrimine  advertnt  Roma- 
Inm  pngnte  vota,  contecrata  ioangn- 
fataque  pottea  fuerant.  Inter  prin- 
cipia  condendi  hnjnt  operit,  movitse 
nnmen  ad  indicandam  tanti  iroperii 
molcm  traditnr  Deot :  nam  cum  ora- 
nium  tacellorum  exaogurationet  ad- 


DB  VERBORUM   SI6NIPIGATI0NB   LIB.  XII. 


479 


Nervum  ^  appellamus  etiam  ferreum  vinculum,  quo  pedes 
impediuntur,  quanquam  Plautus  eo  etiam  cervices  vin- 
ciri  ait:  Perfidiose  captUF^  eo  asdepol  nervo  cervices 
probat.' 

NervTtm  appellamus  etiam  ferreum  vinculum,  quo  [Paul. 
pedes,  vel  etiam  cervices,  impediuntur. 

Nesi,^  pro  sine  positum  est  in  kge  dedicationis  ara  [FssT. 
Dian8B  Aventinensis. 


^*^<»  ^^-^^^^*^ 


l  Scal.  et  Dac.  emeodaot,  Ptrfidiou  eapiM$:  edepol  nervo  cenrice$  probag, 
Vet.  eod.  eo  cpo/.— 2  LegU  Scal.  Neei  pro  tme  porittm  ett  m  lege  adU  Dtanm 
Aventhunsit, 

NOTiE 


mitterent  a¥et,  io  Termini  faoo  non 
addizerc.'  Liv.  lib.  i.  VideetFlor. 
lib.  I.  cap.  7.  Dac, 

t  Nenmm}  Olowarlam  :  '  Nervnji, 
|vA0v^.'  Simpliciter  veteres  Attici 
nervum  vocabant  «aXoy,  tioc  est, '  lig- 
nuro.'  In  duodeeim :  aeris.  comfis* 

SEI.  RBB¥8Q.  JVRB.  JOyOICATBIS.  TRI- 
GINTA.  mm.  JV8TBI.  SYMTO.  POSTN 
DBA.  INDV.  MANVS.  JACTIO.  BSTO.  IN 
JOVS.  DVCITO.  NBI.  JOVDICATVM.  FA- 
CIT.  AVT.  QVIPSBNDO.  JOVRB.  VINDI- 
CIT.  SBCVM*  DVCITO.  VINCITO.  AVT 
MERVO.  AVT.  COMPEDIBVS.  QVINDE- 
CIM.  PONDO.  NE.  MINORE.  AVT.  SEI 
VOLET.  MAIORB.  VINCITO.  8BI.  VOLET 

svo.  vivrro.  nbu  svo.  vivit.  qvi 

EVM.     VINCTVM.    BABEBIT.     LIBRAS 
FARRIS.  IN.   D1E8.   DATO.   SEI.  VOLET 

FLUS,  DATO.  Nam,  nti  dixi,  «cSXoy 
vocabanthonc  nervwn:  nnde,  qoi  ex 
lege  nexi  erant,  dicebantnr  iynofiO' 
cTKcXffts  in  legibiis  Atheniensium. 
Glossae  Hesiychii :  fyKaXo<r«ceXc(f,  o/  /a^ 
iiito9iMifTts  rh  XP^9  ^^  Kd\ot$  iSofft^^ 
orro  rohs  w69as.  Unde  Terentiannm : 
'In  nervnm  potins  ibit.'  Tertullia- 
nns :  *  Nescio  an  crns  de  periscelio  in 
nervnm  se  patiatur  artari.'  Versas 
Planti  roendoBOS  ita  legendus  :  PcT' 
fidioee  captue:  edepol  nervo  eervicei 
proboi.  Jos.  ScaL 


Nervum]  Nervns,  vincolnm  fer- 
renm,  qoo  pedes  vel  cervices  impe- 
dinntur.  De  Cervicibns  Plant.  nl 
emendat  Scal.  Perfidioee  captue»  Ede^ 
pol  nervo  cercicee  proba$:  hoc  est,  con- 
venientes :  et  in  Aolnlar.  iv,  10.  Ne- 
qae  ferrenm  tantnm  vincnlnm,  sed  eC 
ligneom :  nnde  veteres  glossn  |vXo- 
w^ifpt  interpretantur  ritn  Attico ;  At- 
tici  enim  simpliciter  neroum  vocabant 
KoXov,  lignum :  nnde,  qoi  ex  lege  nezi 
erant,  dicebantur  fyKaXo<rKtXii;r  in  le- 
gibns  Atheniensium.  Hesych.  iyaca- 
Xoo-KffXcrff,  ol  p^  ianlM6rr$$  t&  XP^  ^ 
Kdkoi$  &$aiM6ovTO  roh$  w6iaSf  '  Qol 
debita  non  solvebant,  io  ligno  pedes 
viociebantnr.'  Dac» 

^  Nesi]  Ne$i  pro  $ine  pomium  e$i 
tn  lege  adi$  Diana  iioenHiMiisif  ]  De 
iegibns  aedinm  sacramm,  vide  qnid 
notamus  ad  vocem  'Opima.'  Jo$. 
Scai, 

Neti']  Per  tegem  intetligit  postico 
sedis  Dianse,  quas  in  Aventino  erat^ 
de  more  positam:  qos.continebat 
inter  alia  ntrum  sedis  illa  esset  tem- 
plum  necne:  nam  non  omnes  sdes 
erant  templa.  Vide  notata  in  voce 
'  Opima.'  Legis  Dianfle  Aventioen- 
sis  mentio  extat  in  vett.  inscriptlo- 
nibus :  Cetbrvm.  lbges.  bvic.  ar« 

E«DEM.    8VNT0.    QVA,  ARiB,  DIANJS 


480  SBXTI   POMPBII   FB8TI 

NeuiiqoaiD>*  pro  nuUo  modo  dici  testis  est,  com  ait»  scd  miAi 
neutiquum  cor  consentit,  cum  oculorwBOi  aspectii,  Cicer»  In- 
iissolubiles  quidem  esse  non  potestis,  neutiqoam  tamen  dis* 
sohemiuu 

Neutiqoain,  pro  doIIo  modo.  [Pauc 

Nexum  ^  est,  ait  Gallos  JHlios,  qoodcomqoe  per  [Fbst. 
8RS  et  libram  geritor,  idque  necti  dicitur :  qoo  io  geoera 
sunt  bffic :  testamenti  factio»'  nexi  datio»"  nexi  libera- 
tio.'  Nexum  8bs  apud  antiquos  dicebatur  pecunia,  qnas 
per  nesLum  obligatur. 

NiCTARB  **  et  oculorom,  et  aliorom  membrorom  niso  ssepe 
aliqoid  conari,  dictom  est  ab  antiqois,  ot  Locretios  in 


S  Ed.  ScaU  Mcxi  tfmfo,  ntxi  tiUr§M!U, 

NOTJE 

STirr.  iif.  ATBMTHfo.  montb.  dic-  sed  neza  eC  obnoxU  «laneat  Teodi- 

TM.  Dac,  tori.    <  Nexu  tradere,'  ita  rem  aba- 

*  NeuHquaml  Hic  vertnt,  '  nentl-  lienare,  nt  ea  accipientis  fiat  in  soli- 

qoam  cor,'  &c.  citatnr  a  Cicerone  in  dnm.  Jdevu 

Acad.  Btne  poets  tamen  nomine.  Ci-  "  Nieiare}   Proprie,  qnod   Orccl 

ceronlv  antem  locns  extat  in  libro  de  «TtpiryCfnir.  Versns  Caecllii  et  reliqna 

nniversitate.  Idem.  ita   bene   habebnnt:      GarmK   «me 

k  Nesmn]    Solennls  rltus  et  for-  denieajaetemt:  tine  nieieniMr  pertiaa, 

mnla    abalienationis  ejns  rei,    qnae  Noviue  tn  Maeeho  eopone:     Aetntum 

manciplo  dabatnr  vel  pignorl.  Cicer.  sct6tf,  cvm  tii  acrro  nieiebere,   De  Ter- 

III.  de  Oratore :   *  Nexnm  ett  qnod  sibns  Ennll  vide  in  Conjectaneis.  Jm. 

per  llbram  agttnr.'  Idem»  Scal, 

I  rae«NCtt<t  faetio]  Testamentnm  Ntclort]  A  nliar,  nempe  a  snpino 

per  »s  et  libram  inteilige,  qno  pater-  nietnm  pro  nixMM.    Est  aotcun  ntelarie 

familias  ei,  qnem  snccessorem   ele-  et  nietari  proprie  qnod  Grvci  wr^^ 

gerat,  familiam  snam  ac  iraiTersnm  yifw,  cnm  aves  ▼olatnrientes  alls  la- 

jnt  patrisfam.  mandpio   vendebat,  tera  Terberant.  Et  eo  sensn  nsns  La- 

ab  illo  nnmmnm   senenm,  qui  Ilbra  cret.  cnjas  integmm  locnm  Tide  itb. 

pendabatur»  Imaginarii  pretliaomlne,  ti.  Verba  Ctecilii  sic  Scaliger :  Gar» 

acclpiens.  Idem,  ralt  «mc  dentee  Jaeteni,  stae  •icicRlnr 

"  Nexi  daiiol   Nexnm  dare,  dMi-  perltas.    Sed  non  placet.  Teotabam 

ner  tpieUpie  ehoee  en  kifpotkeque^  engage  olim :  GroUif  eedenieejaeteni,  swe  ate* 

jueqnee  a  Ventier  payementf  par  Ventre-  teniur  pertieie.    Locns  Novii  in  Mac- 

Mtstdt  la  balanee  H   de  la  monnoye.  cbo  Copone:    Aetuium  sciMt,  eum  in 

Et  diffBnint,  '  nexum  dare  aliquid '  nervo  metabere.    Id  est,  mox   scies 

et  *  nexn  tradere  aliqnid.'    'Nexnm  cnm   ▼iocnlo    cenricem    impeditas, 

dare,'  est  rem  tradere,  ita  ut  non  omniam  membromm  nisu  frnstra  te 

plwe  ac  solide  transeat  ad  emtorem,  expedire  conaberis.  Dae. 


DB   VBRBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.  XII.  481 

libro  qaarto  :  Hic  ubi  nictari  nequeunt  insistereque  alis. 
Ccecilius  in  Hymnide :  Gamilis  medentes  jactent  sine 
nictentur  perticis.  Novius  in  Macchoco,  Pone  actutum, 
scribit,  cum  in  nervo  nictabore :  ^  unde  quidam  nictatio- 
nem,  quidam  nictum,  ut  Caecilius  in  pugile  :  ^  ®  Tum  inter 
laudandum  hunc  timidum  tremulis  palpebris  Percutere 
nictu ;  hic  gaudere  et  mirarier.  Nictit  canis  in  odoran- 
dis  ferarum  vestigiis  leviter  ganniens,  ut  Ennius  in  libro 
X.  veliiti  siquando  vinculis  venatica  venenox^  apta  so- 
lct,  si  forte  ex  nare  sagaci  sensit,  voce  sua  nictit/  nlu- 
latque,  ibi  acuta  est.    Unde  ^  ipsa  gannitio.P 

Nictare  ">  est  oculorum  et  aliorum  membrorum  nisa  [Paul. 
ssepe  aliquid  conari :  dicimus  cnim  nictationem  et 
nictum,  Caecilius  :  Hunc  tremulis  palpebris  Percutere 
nictu.  Nictit  canis'  in  odorandis  ferarum  vestigiis  leni- 
ter  ganniens.  £nnins:  Nare  sagaci  sensit,  voce  sua 
nictit,  ululatque.    Unde  et  gannitio. 

Niger  *  lapis  in  comitio  locum  funestum  significat,  [Fbst. 


4  Vide  Notas.  Vet.  lib.  aerib,  Ver.  cod.  scribtB,  et  mox  neetaheri. — 6  £d. 
ScaK  pugUeM,-^G  Vir  doct.  in  marg.  ejnBdem  ed.  conjicit  vfMx.— 7  Vet.  cod. 
«tcln.— 8  Qnidam  iib.  et  unde,   Vet.  cod.  et  itide, 

SOTJE 

^  CaeUiue  in  fwgUe]     Ejnt  verba  eolet  cani,foTiefereann  ex  nare$agaei 

corrnpta  snspicor,  et  forsen  Ita  le-  SensU^  voce  eua  nietai^  aimiaique'  t6t 

genda :  Tum  inier  iaudandam  hie  Itmi-  acuie,  'Apta  vinclo  aeno/  est  juncta, 

dua  iremutae  palpebraa  peretUere  nictUf  connexa  vinclo.    Cani  pro  cania.    At 

kie  gaudere:  supple,  ceepit,  vel  hunc  Gifanius  legebat:    Vehiti,  ft  quanda 

timidum  tremulaat  9^.  hune  gaudere:  mnclia  venatiea  venox    Apia  aolet,  ai 

supple  videaa,  Idem.  forteferam  ex  nare  aagaci.    Qoem  non 

p  Unde  ipaa  gannitio]  In  schedis . .  •  seqnor,  neque  entm  illa  venatiea  venox 

Unde tpsa  gannitio,     Lege :  probari  posse  arbitror.  Dae, 

uMdenictatioipaaganmti»,ldtm.  •  Niger]    Historia    nobis    igoota* 

4  Niciare]    Ennii   carmen  lib.  z.  Ant,  Aug, 

mendosnm  est.  Ant,  Aug,  Niger]  Nigmm  lapidem  morti  Ro- 

'  Niciit  cania}  Ob  odorem  fcrarnm  ronli  destinatom  primo  ait :  deinde 

naribns  objectum  ocnlorum  et  mem-  Fanstnlom  nntricium  Romnli  ibidem 

brornm  nisu  gestit.  Versns  Ennii  sic  sepnltnm.    Reliqna  non  asseqaimnr. 

legit  Scalig.  in  conjeetaneis  ad  Var-  Lapidem  hunc    XiBivop  \ioina   vocat 

ron.  ilntiNiisfiie  in  peciore  iairat,  Vei'  Dionysius     Halicarnasscus  ;     cnjus 

Hlt,  st^naMfo  vinelo  venatiea  aeno  Apla  verba,  quia  mentem  Festi  nobis  ape* 

Deiph,  ei  Var,  CUu,               Pomp,  Feat,  2  H 


482 


SBXTI  POMPBII  FfiSTl 


at  alii,  Rottali  mortt  destinafaiiii^  sed  non  ora  oh^emt, 
ui  ia  sepeliretwr,  9ed  fVttistalam  natri^iiim  e^  <6i  sepuiitim 

faisse^  et  Qiriiitiliam  avum  Ti 9111  partes  Bomoli 

aeqaebatar,  cojus  famiUa  cficea  Quiiuaia  juta  eppeii^io- 

Nihili,  qai  nec  hili  qaidem  est. 

Mii«filas»^  aoUas.    Marcius  vates  :  Ne  ningolas  [Paul. 

mederi  qaeat. 
NingahB,  nollas,  ut  Enoios  libto  secmdo :   Qoi  [Fsst. 

ferro  minitere :  atque  in  te  oingulas  mederi  qoeat 
Niquis  scivit"  centuriaest,  qu»  dicitur  it  ServioTullio 


^^^4h^* 


•  Ed.  8<»1.  «Tl ^w  cnioi  ftmnki  rfial«  QiMtlii  JM*«  ^rfOk^tmim 

^  parie$  Romidi  Hfnebaiur.' 

NOT£ 


riunt,  et  laennas  ezplere  |NMMint, 
nddncMi.  Loqnlcnr  nntem  de  pngnn, 
qnae  Inter  Komnlnoi  et  Remitm  fnit, 
in  qna  etlam  Remnt  interiit :  4v  to^- 
Tp  ^offi  TUf  »  rf  iidx^  rhv  «aiwr^A0y, 
te  ^i(ViffwaToW  99mflfficem^9mXS&m 
rfp  ipmrS¥  Mf^fOr  0m^pMW,  Is 
oMp  Ms  t*  ^  Mm,  cls  fUamn  iknur» 
0«  rcht  fiaxoi^ovt  ftroirXoy,  tardrov 
Tov  raj^w  rvxfof  vpo$ufia6nmrmf, 
5vcp  l^lrffTo.  rtwh  Sik  koI  rhp  \4orra 
thtf  }J$i9opf  %s  Awrro  t^s  ieyopas  rjis 
rdv  fttfiaUnf  h  rf  KpterUir^  X^^ph  *'"* 
fHk  TOik  l/ijS^Xoity  M  r<p  (i^iwri  rov 
^favariXov  rtBih^  ^afftVf  fpBa  h^HftP 
M  r^vebphrttv  raphnos,  Acro  In- 
terptes  Tetus  Horatil,  !n  fipodos  Ho- 
ratii :  '  Varro  pro  rostris  sepnlcrum 
Romnlf  dixit :  nbi  etiam  in  li(\jns  rei 
memoriam  duos  leones  erectos  foisse 
eonstat :  nnde  factnm  est,  nt  pro  ros- 
tris  mortni  laudarentnr.'  Jos.  SSpal. 

N^er  lapis]  Oe  aointilio,  qul  Ro- 
mnli  partes  seqnebatnr,  et  a  qno  dictl 
Qnintilii,  vide  •*  Pabiam'  et  <  Qnintia.* 
Aiebat  forsan  Festns  Fanstulum  a 
QnimiUo  sepnltnm.  Dof . 

t  I9iHguHM\  finnii  versns  mendosus 


est;  et  qnia  vidco  Panl«n  reftrre 
¥erba  Marcil  Tatis,  qnod  a  Fealo 
prsetermlttltnr,  arbitror  deease  ali- 
qnol  Terba,  in  qnibns  Ennll  Terans  fi- 
nis,et  Marcll  oratlonts  Initinm  sit. 

Attl.  Aag^ 

IViafaliis]  Dictnm  pro  neoillBf: 
nam  non  geminabant  literaa,  et  N 
interpositnm.  Confnsa  sunt  testiao- 
mn  Ennii  et  Martii.  Jos.  iScol. 

^tnirn'**]  ^1«  Paolos  Marcio  ^ti 
tribnity  qose  atint  Ennii«  cnjns  Terba 
sic  olim  restitnit  Memla :  Qat/<rro 
mtiillarts,  ««  m  le  mimgM  wuda  Irt 
(piMl.  Vel  propins  ad  scriptnraa 
Marsilins  :  Qni  ftrtP  mhaiere,  «afsn 
in  1«  aiafnlMS  met  Ire  qwat.  De  Uo- 
ratlo,  qnl  solns  adversus  trea  Albaaos 
dimicans,  singnlos  pront  aeqoi  pote- 
rant  adortns,  snperavit.  Ningslas 
antem  pro  nec  uXhm;  nambis,  nigidMMf 
nix^lMS.  Dac 

•  iVi^Mif  eMi]  Hanc  centnriain  a 
Senrio  TnUio  Institntam  dicit  Pestns, 
in  qna  llceret  el  snffraginm  ferre,  qni 
non  tolisset  in  sna,  ne  qnis  ciiU 
soffragiijnreprivaretnr.  Jdem. 


DE   VBRBORUM  SlONlPIOATtONB   LIB.  XII. 


488 


rege  coiistitataf  in  qaa  liceret  ei  suffiragiom  ferre,  qoi 
non  tnlisset  in  sua :  nequis  ciris  sofiiagii  jnre  privare- 
tnr :  nam  sciscito  significat  sententiam  dicito^  ac  suf- 
fraginm  ferto:  unde  scita  plebis^  Sed  in  ea  centuria 
neqne  censetor  qnisquam/^  neque  centurio  pneficitur, 
neque  centurialis  potest  esse,  quia  nemo  certus  est 
ejos  centorias :  est  autem  Niquiscivit,  nisi  quis  scivit 

Nivem  '  yerrius  itUerpretatur  navum  ex  GraBCO,  qoi  id 
neofi  diatnt  N.  sigm&cat  da. 

Nivem  inteipretatnr  novum  ex  Graoco,  qnod  illi  [Paul. 
dicuntvfoy. 

Nixi  Dii  appellabantur»  qnos  putabant  prsBsidere  parien- 
tium  nixibos. 

Nixi  Dii  y  appellantnr  tria  agna  in  Capitolio  ante  [Fbst. 
csellam  MinervsD  genibus  nixa,  velat  praesidentes  pari- 
entium  nixibus :  quae  signa/'  sunt  qui '  memoriaB  prodi- 


^^^^0' 


10  Ead.  cd.  fMtffiiam. — 11  Vet.  cod.  nra. 


NOT« 


>  Nmwm]  JVioe»  VerrUt  lvfof|nv« 
iatur  mmtm  ex  Graeo  ^«i  id  wiw  diemU 

N Mignifiemi  da . . . .  lu  sched». 

Sed  isU  N. tignifieai da.. . .  .Uin 

Bqc  noii  pertinere  certam  est,  qnam 
4)«o  pertinemnt  incertnm.  Poto  temen 
fimtia  ab  eo  capite,  nbt  de  noeiOmea, 
8ed  cnr  a  r^,  niris,  nf  x  i  An  quia 
tum  tantnmnix  eat  dnm  nova  ettyne- 
qoe  in  fiqnorem  retohiu?  Nngae. 
ffn  est  ab  obsoleto  t^,  wt^s,  Vel  a 
nm»t,ntm'dnxi/*dux.'  Jnl.  Scafi. 
ger  volebat  esse  per  syncopen  ex  «<• 
m,  Nmt  antera  ant^ratSyqno  ntitnr 
Lncret.  Idem, 

r  Nixi  DH  [.Vixtt]  Oiossarium: 
*  fQxsB)  UHres,'  In  fine,  qeuB  ibi  mrb- 
jeeia  fiuriiU  menut :  hoc  est,  oppig- 
iierata  argentarlis  Corintbiensibas. 
Deinde  ez  ▼etnsto  libro :  Eiiam  igai 
Mpf  a  CorfalAo;  hoc  est,  Snnt  etiam  qol 
dlcant  capuCorintliOydic.  Jot.  Seai, 


IHxilHi]  Vel  ntnt  a  idtendo,  qnod 
ttizibns  parientlnm  prseiideant.  Niti 
eoim  proprie  de  parientibus,  et 
«txMs,  partns.  Virg.  iv.  Oeorg.  <  ant 
foetos  nixlbns  edunt.'  UbiSerrins: 
'  Nixibns,  partubns  a  nitendo :  nnde 
et  enixa  dicimns.'  Nixos  antem  Beos 
legas  apod  Ovid.  ix.  Metaro.  *  Fessa 
malis,  tendensqne  ad  c«lnm  bracbia, 
magno  Lucinam,  nixosqne  pares, 
claroore  focaram.'  Dae- 

*  QtuB  elgna  eani  fin]  Lego  :  giur 
tignay  timi  ^  meMori«  predideriniy 
Aniioeko  rege  Syriff  svpmto,  M.  Atii' 
Hnm  tabiraeia  popmlo  Rom,  adporiatu^ 
oi^nHtmiipotmtte,  EOam  qni  di^ 
eani  eapia  Caiiniho  aioeeia  hne,  quce  ibi 
ttJoeeiafnerini  mentet,  Hoc  est,  SKNf 
eltam  f»,  ^rc.  Snljeeia  mentee,  faoc  est, 
qnsBibi-oppignerata  argentariis  Co- 
rinthiensibns.  /dm. 


484  SEXTI   POMPBIl    PBSTI 

derint,  Antiocbo  rege  SyriaB  soperato,  M.  '*  Aciliam 
sabtracta  a  popnlo  Rom.  adportasse,  atque  abi  sont 
posaisse :  etiam  qasB ''  capta  Corintbo  avecta  bac,  qa» 
ibi  sabjecta  faerint  mensee. 

NoBiLBM^antiqai  pro  noto  ponebant,  et  qaidem  per  6 
literam/^  at  Plaatas  in  Pseadolo :  Peregrina  fades  vi- 
detnr  hominis,  atqae  gnobilis.'^  et  ocalis  meis  obviam 
gnobilis  objicitar.  Attius  in  Diomede :  ^  Ergo  me  Ar- 
gos  referam  :  nam  hic  sam  '^  gnobilis.  Livias  in  Vir- 
go :  Omamenta  incedant  gnobili  '7  ignobiles. 

Nobilem  antiqai  pro  noto  ponebant  Plautas:  [Paul. 
Peregrina  facies,  atque  ignobilis. 

Noctilacam  Lacilias  cum  dixit,  obscoenam  significaf 

Noctilacam^  Lacilias  cam  dixit»  lib.  ij.  obscoeitnm  [Fbst. 

significatnocticula.  

medica. 

\%  Vir  doct.  tn  m«rg.  ed.  Seal.  coDJkit  ilfaiiMm.— IS  Vet.  lib.  f  n.  Vtr 
doct.  coDJ.  ^e.  Vide  Motft». — 14  Vct.  cod.  fn  e  littra, — 15  Vet.  cod.  ifw. 
6tto.— 16  Pro  «tiiii  vir  doct.  in  marg.  ed.  Scal.  conjicit  «om. — 17  Lefendnm 
monet  Scnl.  qnl  cum  Dac.  rh  igntSiUB  aboDdare  ceasett  lAnug  m  Virgiai: 
Omamento  incedunt  gnoMtt.  Vet.  cod.  ne6tff.  In  textu  ed.  Scal.  extat 
diml  pro  inceduni, — 18  In  ead.  ed.  hec  linea  PanU  deest. 


NOT£ 


*  Nobilem]  A  noMco,  novi,  moIwr, 
nobilit,  ut  a  mofiim,  mo6fJu.  Antique 
gnobiUo  addito  ^,  ut  'gnarns/  <gna- 
tns/  *  gnavuB.'  Locut  Plauti  e  Pseu* 
dol.  act.  IV.  sc.  11.  Sed  ibi^odiiti 
liodie  recte  legitur.  Id  eit,  ignora* 
bilii,  ignotns.  Ista,  et  ocnUt  Md$ :  id 
est,  et  idem  Plantus,  oaiU«  meiM,  ^, 
e  Pseodol.  ti.  1. '  Qni  ocnlis  meis  ob- 
¥iam  ignorabilis  objicitnr  i*  Dac, 

^  AtHui  m  IMom^de]  Attii  verba 
sic  alibi :  Ego  me  Argo»  conferamfnam 
kiefiutmgnobHit,  Ne  oct «ognoscarno/o. 
lUem. 

«  ^'oc<<7tecam]  Deerat  prima  linea, 
qntt  forsan  adbcserat  post  nicfm. 
Poslrema  sunt  Lncilii  verba.  Sed 
pro  nociHncam,  nodilncMm,    hoc  esti 


iiocfilKgiim,  vel  potins  noc<idiv«m,  e- 
mendat  Scaliger  in  coi^jectaiieis,  ad- 
ditque  eam  vocem  usnrpasse  Lnci- 
linm  pro  obscceno,  boc  est,  maU  omi- 
nis,  quales  sunt  buboues,  aut  similea 
aves  noctu  lugentes.  Sed  sic  etiam 
recie  nocti/ircam  scripserit  Lucilinsy 
pro  Noctiivg«m.  Quidam  legontnoc- 
tipagam,  veretram  intelligentesy  qnod 
Docte  pungat.  Ethcc  estveralectio, 
nt  optime  magnus  Salmasius  in  SoH- 
nnm.  Ita  enim,  inqoit,  Lncilioa  con- 
traria  compositioneifinxit  nocfipirgni, 
allodens  ad  tolipvgamf  qoam  ^oiccr- 
Tp(8a  ezponit  Gloss.  in  vet.  cod.  V. 
Cl.  Merierit  diserte  scriptum  nocii' 
naga,  ex  quo  factu,  fuit  facile  divi- 
nare  noctipuga,  sed  veteres  Glosia 


DE  VERBORUM   SI6NIF1CATI0NB   Llfi.   XII. 


485 


Noctoa  a  tempore  noctis  dicta,  qno  canityel    [Paul. 

volat 
Nactua^  videtur  dicta  a  Noctis  tempore,  eo  quo    [Fbst. 

canere  solei,  aut  volare :  ab  ea  yXaux9o«i$  appellatur  Jlft- 

nerva  a  Gracis,  quia  noctua  oculis  est  casiis, 
N oegeam'  quidam  amiculi  genus  praetextum  porpura»  qui- 

dam  candidum  ac  perlucidum,  quasi  a  nauco,  quod  pu- 

tamen  quorundam  pomorum  est  tenuissimum»  non  sine 

candore,  ut  Livius  ait  in  Odyssea:  Simnl  ac  lacrimas 

de  ore  noegeo  detersit :  id  est^  candido. 
Noegeum   amiculi   genus.    Noegeam  caudidum.    [Paul. 

Livius :    Lacrimas  de  ore  ncegeo  detersit :  id  est,  can- 

dido. 
Nomen  dictum  quasi  novimen,  quod  notitiam  facit. 
Noroen^  sive    ex    Graeco   ovofta  dictum  est  quasi    [Fbst. 


NOTiE 


Palatinae,  qaat  penes  me  habeo,  hoc 
'  confirmant,  in  qiiibnB  legitar,iiocltpM- 
gam  obumm  qwod  qwui  noeiilmB  eom- 
jnmgat.  *  Noctipnn^a,  vjMerUvnpov.* 
Sic  eam  partem  vocaverat  lioc  vemn 
Sotades,  fls  oim  boUiv  rpioiiaK^  rh  Wr- 
TpovMbt,  Apnleins  de  Psyelie  gra- 
vtda,  *  crescentes  dies  et  mcnset  ex- 
enntes  anKia  nnmerat,  et  sarclnBe 
nescia  rndimenta  roiratnr,  de  brevi 
pnnctnlo  tantnm  incrementulnm  lo* 
cnpletis  nteri/  Idem. 

'  Noettta]  Verba  ultima,iiM/«a  oew 
lU  eit  ca$ii$f  adhssere  post  nonetoUe, 
De  noctna  antem  idem  Varro  lib.  iv. 
de  L.  L.  '  Noctaa,  qnod  nocto  canit 
et  vigilat.'  Similiter  OrfleciR  nMrr«pis 
dicitur  a  y&|,  noz.  Minerva  vero 
dicta  ^XaMMMrtt  non  aiiec<Na,  ut  putat 
Festus,  sed,  qnia  ipsa  erat  Aofivp^^- 
BaXitoSj  vel  ^/9«p&  r^  6paff$€u,  vitn 
horrenda.    8ed  de  lioc  alibi.  Idem, 

*  Neegeum']  Nefgemn  recte  ezponit 
amicnli  genns  prsteztnm  purpura. 
EaC  enim  versnm  ez  Homerico,  ^mpos 
vop^Optov»  *  Simnlac  lacrimas  de  ore 
neegeo  detersit/    Adxpv  bfiop^dfitwos, 


««^aXiit  iith  ^apos  9\oerK§.  *Oiva,  B, 
Nam  paulo  ante  itop^6ptop  voccvk. 
Quare  vero  piitet  hic  esse  adjectivum 
Festus,  interpretctnrqae  camdMdo, 
cansam  comminisci  non  qaeo.  Jo$, 
Seat. 

Netgeum]  Mirum,  qnam  graviter 
hie  erramnt  et  Festns  et  alil,  qni 
cnm  eo  ne^enm  candidnm  interpre- 
tantnr.  Nam  in  versn  Livii  vox  noN 
geo  non  refertnr  ad  ore  sed  ad  detereit, 
'  Simnlac  de  ore  tno  lacrymaa  deter« 
sit  noegeo.'  Neqoe  aliud  est  ncegeum, 
qnam  amiculom  prstextum  pnrpnra. 
Vertnm  enim  est,  nt  optime  Scaliger, 
ex  Homerico  ^apos  rrop^ipoaw»  In 
Odyssea  quam  Livius  convertit :  'Si- 
mulac  lacrymas  de  ore  ncegeo  deter- 
sit.'  Addcpv  ifMptclfMMf,  Kc^oXns  kah 
^apos  lA«aicc«  Ad  verbnm  :  *  Lacry- 
mas  detergens,  e  capite  noegeiim  de- 
mebat.'  Odyss.e.  vb.  84.  vocavitrop- 
^bptor  fUya  ^apos.  Dae. 

'  Nomen']  Deest  prima  linea:  No- 
men  dietum  e$t,  qnari  Novimen :  $ive  ex 
Graco  6»ofM,  idque  famUia  e$t :  item 
pro  dtbiiOy  uJt  exaeium  diemme  nomen, 


486 


SBXTI  POMPBII  FBSTI 


fiovitnen,  guod  notUiam  faeiat,  siTe  famili»  est,  tf^  Teren-' 
tiu8 :  ponitur  etiam  pro  debito  ut  exactom  dicimos  fume 
nomen  cum  a  debiiore  exacta  pecaxda.  sit. 

Nonaram^s  Idaum,  'Kalendaram  posteri  dies  Dap-  [Paul.. 
tiis'9  alieni  habentar;  qaoniam  hi  dies  decreto  Pon- 
tificam  atri  jadicati  sont :  qaod  qaotiescomque  Bomani 
doces  belli  gerendi  gratia  his  diebos  sapplicaTerait, 
male  rempoblicam  gessere. 

Nonarum  postridie^  iduum  Kalendamm  dies  alieni  [Fbst. 


10  Lib.  vet.  apud  Ursin.  pro  nuptiU  habet  mipeif . 


NOT^ 


ciim  pecimia  tit  exacta  a  debUore.  Fes- 
tos  Kvraxpi^titiis  ponit  familiam  pro 
gente.  Nam  potius  nomen  gentis  est, 
ut  Aguomen  famlliae.  Jo»,  ScaL 

Nomen  eive  ex  Gneco^  Hsec  triyec- 
tione  unius  vocis  non  leviter  corrupta 
•ont.  Lege:  Sioe  ex  Graco  it/ofia, 
«foe  iNelum  eet  ^tiast  mafrimen  f«od  no- 
twm  faeiat,  FamUke  eei,  8fe,  Si  ma» 
Ht  esce  a  Orttco  tfrofia,  o  pneciditur« 
ttt  &orrflf,  dentes.  Sed  meltua  a  iio- 
otmeR,  namen,  Vel,  nt  alii,  a  snpino 
noliim,  ttomeii,  ut  a  *  rootum/  '  mo- 
men.'  Cum  Festus  ait  nomen  este 
familis,  familiam  ponit  pro  gente. 
Nani  potins  nomen  gentls  est,  ut  ag- 
notnen  familim.  Doc. 

t  Arojuirtim]  Hsbc  eraat  ex  libro 
quarto  Verrii  de  verborum  significa- 
tionr,  nt  Gellius  scribit  lib.  v.  cap« 
IS.  Videndus  etiam  Llvtns  lib.  vi. 
Ovid.  1.  Fastor.  Plutarch.  in  Pro* 
blem.  Macrob.  iib.  i.  Saturn.  Ant, 

ATofianmi]  L.  m.  Iiabet  nupeu  pro 
nupiiie.  Vide  Macrob.  lib.  i.  c.  16. 
Fui.  C/rtiR. 

iVoMmm]  Deest  prima  linea:  et 
spatia  angostiora  relicta  snnt,  quam 
quantnm  salis  stt  ad  ea  capienda, 
qum  de»lderantur.  Ita  igltur  snp- 
pleto :  Nonanm,  Umnm,  Kaiendanm 
V9tridiefitemanUiuu  Kalenda»,No* 


wit,  Idu»  naoa  nupla  f eaifmf  atrum 
lutciecere  qkeeroatum  eet :  ^voiiiam  airi 
hi  diee  eeu  ju^&caii  eant  decreto  Ponii- 
ficum:  quod  quotieeeam^e  Ra.  ducee 
belU  gerendi  graOa  kie  dtetat  tujiplM»- 
veruni,  maU  Remp.  geeeere.  Vlde 
Geliinm  Ub.  v.  cap.  IS.  et  Maerob. 
lib.  I.  Satnrnal.  Joe.  SeaL 

Nonartms  /datmr]  Macrob.  lib.  i* 
Satnrnal.    '  Ne  boc  prmtermiseriaa 
qnod    nnptiis  copnlandis  Kalendat, 
Nonas«  et  Idns,  religiosaa,  id  eat, 
evitandas  censuerunt.    Hi  enim  cKea 
prmter  Nonas  feriati  snat-    Feriit 
autem  vim  cniqnam  fieii  piacnlaro 
est:  ideo  tnnc  vitantnr  nnptim,  io 
quibus  vls  ficri  virginibns  videtor, 
&c.      Nonis   prohibetur  eelebritas 
nuptiiumm,  qnia  primns  dies  vere- 
cnndi»  datnr,  postridie  autem  nop- 
tam  in  domo  viri  domininm  incipere 
oportet   adipisci,   et  reni   divinam 
faoere.     Omnes  antem   postrldlani 
dies,  seu  post  Ralendas,sen  post  No- 
nas,  Idusve,  ex  mquo  atri  snnl.  Ideo 
et  nonas  inbabiles  nnptiit  esse  dize- 
rnnt,  ne  nnpta  aut  postero  die  auspt« 
caretnr  liberutem  uxoriam,  ant  atro 
tmmolaret,  qno  nefas  eit  sacm  cele- 
brari.'    Vide  prt»terea  liv.  lib.  yi. 
Ovid.  Fatt  et  Pintarcb.  in  ProUon- 

Dae, 
k  NoiMrMm  peetridie}  Vide  OelUiua 


D£  VKRBOBUII  8IQNtFICATI0NB    LIB.  XII.  489" 

kabti^ur:*^  Uems  mym  nupt»  a  D.  inu  Kalend.  nQaos 
idu$  diem  atram  isAvLces$ere  observaitm  eU,  quoniam,  de- 
creto  PotUificum  akri  ki  dieA  esse  jttdica^t  sunt,  quod  quo* 
tie9cumqu/s  Romam  daoes  belli  gerendi  graiia  Am  diebus 
supplicavere,  male  Fempab.  gtasere^ 

Noma '  quidem  a  iiO¥a  looa»  quod  in  eas  coBcqrreret  prin- 
cipium  Iwnad :  alii  quod  semper  ante  diem  Idoom  nonnm 
0«$eDt,  scribiqQe  tdeo  d^bere  primam  appellationis  ejna 
syllabam  a^locta  V  litera. 

Nonoeoto '  ^  vocantnr  papiHas,  qu»  ex  faucibus  [Paul. 

capraram  depeodent 

.  aa  eat  csDsis.^  ....  [Fbst. 
caprarum  svippendetU 

Non  omnibus  *"  dormio :  proverbium  videtur  natum  a 
Cipio  quodam,  qui  Pararenchon  dictus  est,  quod  simu- 
laret  dormientem,  quo  impunitius  uxor  ejus  moecbare- 
tur:  ejus  meminit  Lucilius. 


SO  ^.  Se»l.  JVmMriMi  fmttri^k  id  iii.  Kftiendorviii  di$9.  ^Uini  L^l  Vet. 
lib.  Nvtwilm,  £d.  Scal.  NmuoUt.    Vlde  NoUs. 


NOTiE 


lib.  V.  cap.  IS.  qni  ipsamet  Verrii 
Fiacci  Yerba  ande  haec  Fetti  petita 
•nnt.  /dem. 

'  Nomb\  Vel  a  ima  hma,  ?el  a  no- 
ecm.  Qnod  a  Nonis  ad  Idnt  tint  no- 
▼em  diet>  nnde  addit  per  ic  tcribl 
debere  wwmm,  a  novem,  homhki  ,  noh- 
fmt,  nonat.  Utmmqne  etymon  refert 
Varro  lib.  v.  Vide  Macrob.  iib.  i. 
Satnmal.  cap.  16.  et  Scaligernm  de 
emendatione  tempomm  lib.  ii.  Jdem. 

^  NmutoUt]  Mammnlat  pensiiet  to* 
cat  Varro  de  Re  Knst.  lib.  ii.  cap,  S. 
nbi  in  notis  snis  dnbitat  Scaliger, 
nnm  apnd  Festnm  legendnm  sit  mm- 
voia,  Qnod  sint  nt  nKvnll,  qnomodo 
et.  cnm  de  mamilUs  sermonem  habe- 
ret,  loqnitnr  Oellins.  In  Olossario 
Isldorl  legitnr,  nomicold?,  iubercuta, 
quof  nb  meiUo  capra  tani,    Lege,  ao- 


neeoia.  Idem. 

'  . . .  ot  tfst  coiia}  HsBc  suo  loco 
niota  snnt ;  vide  '  noctna.'  Reliqua, 
noaaoimvocaMiwr  popUto,  911«?  exfaMci^ 
htu  capranm  mppendent,  Idem. 

■  iVoii  om»i6ais]  Ne  quis  dnbitet 
Ctptvm  scrlbere,  nt  in  vetnstissimo 
libro  Festl  est,  et  ita  scribendom  esse 
lib.  VII.  Epist.  CiceroniSy  non  Cnpwf, 
sciat  banc  famiiiam  fnisse  Rom*,  eC 
eatare  denarios  io  qnibus  legimns  m . 
ciPi.  II.  F.  Hi  a  Cipo  fortasse  orti, 
cui  coraua  este  nata  finxerunt.  O  vid. 
XV.  Metam.  Val.  Max.  lib.  v.  cap.  6. 
Plin.  iib.  XI.  cap.  S7.  Sed  hnnc  Va- 
lerins  ex  Oenucia  familia  vldetnr  no- 
minare,  et  prstorem  fuisse :  quod  ne 
Plinins  qnidero  credidit.  AnL  Aag, 

Non  omaibuM  dormio]  Meminit  Ci- 
cero  lib.  vii.  ep.  24.  *  Capius»  opinor/ 


486 


SBXTl   POMPKJI   FfiSTl 


Non  pridmii  aBque,  et  recte^  et  frequenter  dicitur,  ac  jam- 

pridem,  quam  pridem. 
Nonuncium/  guad  vuigo  magistri  ludi  appellant,  signi- 

Jicat  ncvem  uncias :  at  /eruncium»  quod  singula  sex  uncia 

dimidium  unciamm  triumsit. 
Nonuncium,   et  temncium  dicitur,  quod  novem  [Paul. 

unciarum  sit,  sive  trium. 
Nota    nunc    significat    signum,  ut  in    pecoribus;    nmic 

litoras  singulas,  aut  binas ;  nunc  ignominiam. 
Nota  alias  significat  signum ;  ut  in  pecoribus,  ta-  [Fbst. 

bulisy  librisy  literae  singulee,  autbin»;  alias  ignominiam. 
Nothum  *"  Graeci  natum  ex  uxore  non  legitima  Tocant^  qoi 

NOT£ 


oliDi,  Non  omDibuB  dormio.  Sic  rgo 
non  omnibot,  mi  Oalle,  tervio.'  Ubi 
C«/rf«M  Tocat  qnem  Festus  CipUm, 
Nisi  et  apud  enm  reacribendnm  Ct- 
fviiM.  Sane  Mm.  habent  Cifnut  ut 
aemper  proclivis  fnit  corruptio  p  in 
t.  CipiMs  enim  legendum  est.  Fnit 
RomaB  hnc  familia,  ut  ez  Dentriis, 
ubi  M.  ciPi.  M.  F.  Pararenclion 
antem  dictns  ett  Orcce,  wapap^yxi»^» 
Dieeres  Oallice,  U  ronjlard.  Locut 
Lucil.  '  non  omnibna  dormiO|'  ett  ez 
incerlo  Snt.  libro.  Dac. 

"  iVoNimciaim]  Videtor  Festns  dicere 
teruncium  et  nonuncinm  idem  esse, 
et  8igni6care  novem  uncias,  ita  ut 
teruncinm  componaiur  esex  sezonciis 
sive  texcunciis.  Quod  certc  ridiculum. 
Teruncimn  enini  a  tribut  unciit,  ut  uo- 
nunaiufi,  a  novem.  Sed  routilom  ego 
ette  Imnc  locum  contendo,  adeoqne 
tuppleoduro,  ut  tenineimn  duae  Hxun- 
ciot,  quod  eingulUf  Sfc,  Vncia  autem 
non  ab  umo,  nt  putavit  Varro,  ted  a 
Siculo  oiyuimt  et  ohyuiu  ab  kwht^  muta* 
to  €  in  M,  onde  «1111«.  Ut  optime  ex 
Polluce  Scaliger  apud  Varronem. 
Idem, 

^  fiotkumi]  Ilhid,  Spurio  patre  na» 
tutf  faltnm  ett :  inalim,  Spuriut  ineerto 
patre  naiut,  ut  Juliut  Parit  notat  in 


epitome.  Sed  videtur  Sportam  pro 
iucerlo  accipere:  et  Servinm  facit 
Spnrii  filinm.  Vlde  Qninlil.  lib.  iii. 
Plutarch.  in  Problem.  Juttinimn.  lib. 
I.  Inttit.  tit.  de  nuptiit.  De  matre 
Ser.  Tullii  in  Lugdnnenti  Ti.  Claudii 
imp.  oratlone  dlcitnr :  '  Servim  Tol- 
llnt,  ti  nottrot  teqnimur,  caplivn  na- 
tut  Ocretla;  si  Tutcot,  Cceli  qnon- 
dam  VivenuK  todalit.*  Livios  aenra 
natnm  non  credidit»  ted  Servio  Tnl- 
lio,qni  princeptCorniculanomm  fnit. 
Dionyt.  lib.  iv.  Tollio  Cornicolano 
et  Ocretia  natuni :  Servii  prflcnomcn 
nato  iilio  matrem  impotttitse,quod  in 
tervitute  natut  ettef.  Plinius,  sive 
quit  aliiit,  in  libro  de  virii  illnttr. 
*  Serviut  Tulliut  P.  Corniculani  et 
Ocresite  captive  filint:'  cujut  verba 
facile  mutari  pottunt  in  Sp.  et  Oclc- 
tiam.  Ant,Aug, 

Nothum']  Spuriut  ett,  cujut  pater 
ignoratur,  atqiie»  ut  Lncretiut  loqiii- 
tur,  *  volgivaga  Venere  conceptnt.' 
Cujttt  vocabiiium  Ornci  non  habent. 
Nam  r69ovs  qnot  vocant,  ii  luitnrales 
apud  Roiuanot  et  patrem  certnm 
habent :  oK^m  autem  furto  ennoepti 
tunt.  Spurio  palre  natut  Jocnlari 
dicto  vocant  Romani,  quia^  com  pa- 
ter  eorum  igooretnri  matrit  ette  dU 


DE   VBRBORUM   SIQNIPIGATIONB   LIB.    XII. 


489 


apud  D03  spurio  patre  natus  dicitnr,  quod  Ser.  Tnllius» 
qui  Rom»  regnavit,  naiuB  est  ex  concubina  Spurius 
Tnlli  tributis:^  nisi  forte  malumus'  credere  Oclisia 
Corniculana  ^  captiva»  cnm  susceptum  matre  serviente. 

Nothum  Grasci  natum  ex  uxore  non  legitima  di-  [Paul. 
cunt^  qui  apud  nos  spurio  patre  natus  dicitur. 

Novae  curi»P    proxime'   compitum    Fabricium    [Fest. 


•^^^^  ^^^^^^^  # 


a  Vet .  lib.  8p,  TM  Tr.  vel  K6iirt«.— S  Ed.  Scal.  maMmM,' 
OeUsiam  ComicHhm,^5  £d.  Scal.  proxmct. 


Vet.  cod. 


NOT^ 


cnntar.  Sed  qnia  nnnqaani  matris  di- 
cebantur  liberi  jnre  Ro.  neqne  enim 
dicebatur,  L.  Titins  Oais  filiui.  sed  L. 
Titint  Marci  filins,  propterea  eot  to- 
cnbant  Spnrii  filiot,  nt,  Titiut  Spnrii 
filiut,  a  parte  tciiicet  matrit,  nnde 
procreati  in  lucem  prodierunty  qu« 
honette  nominari  non  potett  Nam 
i^niiJii  eam  partem  vocabant  Vete- 
rw.  Anctores  Plutarchnt,  Apoleint, 
Isidomt.  Omne»  enim  SpwiMm  M 
Tfisirwopas  vocatam  dicnnteam  partem. 
Hoc  iia  etse,  prster  ea,  quae  superint 
n  Dobit  dicta  tnnt,  fidem  fecerit,  qnod 
eot  etiam  FflMRtM  Toeabant.  Nam 
Favoma  ova,  qnae  Oraece  ^p4iua  di- 
cnntur,  ea  tunt,  quae  tine  initu  marit 
conceptatnnt.  Favomt  igitnr  qnati  tine 
patre.  Quin  et  Plotarchns  cnm  SP. 
quo  Spnrint  notabatnr,  interpretetnr 
tine  patre,  tignificat  eot  filiot  tine 
patre  vocatot.  Recte  igilnr  hic  apud 
Festnm  nottrnm  Nolhum  dici  illumy 
qneni  vulgo  tpurio  patre  natum  vo- 
cabant.  Qood  quam  imprndenter 
doolissinii  viri  mntare  conati  tint, 
iiemo  non  videt:  tom  quia  iitdem 
▼erbit  legitnr  apnd  abbreviatorem, 
tnm  etiam  propter  eam  caotam,  qnm 
a  nobit  in  medinro  prodncta  ett.  Sed 
et  Plnlarchnt  aperte :  ^Ari  roibs  Avd- 
ropas  Xvovpiov  vlobs  KoXodai ;  Nam 
falt»  est  lectio  vulgata,  owpiohs  Wo^i . 


Nunquam  enim  bominem  vnlgo  eon* 
ceptom  SpariumJUmm^  ted  SpuriMm 
timpllciter,  et  SpmiiJUimaf  vocabant. 
Delenda  ergo  roenda  de  codioe  Plu* 
tarchi.  Jot.  SeoL 

Nothmm']  £t  illnd  de  spnriis  qni* 
dem  vernm  est.  De  nothis  probari 
non  potest,  neqne  enim  ignoratnr 
eonim  pater.  Nunc  aliud  quaeren- 
dum  est,  et  hoc  iptom  conlinne  Fet- 
tut  tobjnnxerat,  ted  quia  librariomm 
iocnria  corruptnm  fnit,  interpretes 
adhnclatnit.  Legemodo:  QimdSer» 
TWftiif,  fvt  Romm  regnovUf  nafiit  ex 
conctihina  SparH  TuUi  l^rltt.  Manc 
enim  ille  rationem  reddit  cnr  nothl 
spurio  patre  naii  dicerentnr.  Sen- 
sus  est,  '  quem  Orsci  nothum  dicnnt, 
hoc  est,  ex  matre  non  legitiraa  natnm, 
is  apud  Romanos  spnrio  patre  natns 
dicitnr,  qnia  Servius  Tnllius  ex  con- 
cubina  ct  spurio  Tullo  Tiburte  natiis 
est.'  Nilverius.  Qub  seqountiir  sic 
legito :  Mtt  /orU  tmUumui  eredere  O- 
erieia  Comieukma  eaptiva  «lun  siitceplnm 
molre  sermenie,  De  Servio  Tullio  alii 
alia  afferunt  Vide  Liv.  lib.  i.  et 
Dionys.  lib.  iv.  Dae. 

p  Nooes  curiai]  Triginta  cnriaram 
nomina  non  extant :  sed  et  hoc  loco 
septem  nominantur,  et  qnatnor  tan- 
tiim  nomina  redduntur.  Sunt  etiaro 
duarom  cariarnm  oomiDa  sub  litera 


490  SBXTI  POMPSII   PB8TI 

aDdificata»  sunt :  qaod  p«ram  ampliB  erimt  Teteres  a 
Bomvlo  fact»,  nbi  is  popnlom  et  aacia  m  paitis  triginta 
distribneraty  nt  in  iis  ea  saora  cnrarenty  qnm,  cmn  ez 
Teteribns  in  novas  eTocaientnri  septem  <  cnrianuii  per 
rellgiones  evocari  non  potoemnt:  itaqne  FomislSy? 
Raptfle,  Vellensis/  VeHtiie  res  diTinao  flnnt  in  Teteribas 
cnriis. 
Novalis^  ager  noT»  relictns  sementi.  [Paul. 


6  Vir  doct.  in  marg.  ejntdem  ed.  contjidt  aiMliMr.-^7  £d.  Scil.  Ffruiimt. 
— 8  Vir  doct.  in  marg.  ejnidem  ed.  conj.  Fefirajtf. 

NOTA 

T.  Ciifin  «01»  Titin  atqqi*  Tifatn  ex*  doonim  gentrwB :  nam  el  nbi  cvra* 

pUcantnr»et  npnd  Livinm  Fftncin  Cn<  nst  SMerdotea  ret  divinat,  et  cnruB 

ria  lib.  ix.   Ceteranim  nomiaa  wuii  Teterct»  et  nbi  Senatna  bnmanna,  ut 

aocepi.  AM.  Aug.  cnria  Hoatilia.'    FnMtra  enim 

Nava  cwrim]  Mirnm«  cnm  sfptem  «et  ? etofei,  nisi  et  noTm  qnoqoe  ji 

cnriamm  mentlonem  fecerltt  qaatnor  tum  euent.    Sed  aon  dnbinm  polina 

lantnm  nomina  appoaniaae :  et  cnm  Teteret   dizltte,   qnia  illtB   ▼•calm 

dttbinm  non  tit  perperam  t^ptwi  pm  primnm  cariv ;  anm  bot«  adhiie  mnm 

fnofner  legl,  proxime  ▼emm  ett»  ni  erant.  Jm*  ^oel. 

OK  aotit  nnmeromm  error  ille  maaa**  Nt^m  tnrifl]  Sacra  antem  evocare 

▼erit.  nt  VIL  pro  ////.  legerit  iibra-  lolebaat  e  locit»  qnoa  religioBe  tol« 

riut :  qnod  facile  fnit,  nt  dnm  pri-  Terent.    Ulpiaa*  Dig.  leg.  t.  Tll.  S. 

mni  aotm  iaferiori  parte  inter  to  co«  '  Saerarinm  etiam  in  tsdificio  privnio 

bteterinl.    Porro  Ftrtntit,  non  Fe«  ette  potetl»  et  tolnnty  qni  enm  loean» 

ritntii,  aeribendnm  etto»  Tel  nnnt  O*  libemre  religioae  volont,  tncm  indo 

▼idint  convicerit  Fattoram  libro  iii.  OTocnfe.'  Hac. 

*  Qnintnm  Lanrentet»  bit  qnintum  ^  Nowlit]  Dno  Yorticnli  dimidiali 

iEqnioolnt  acer.    A  tribnt  hnnc  pri*  pertinent  nd  e«  qna  Panlnt  roferi. 

mam  inrba  Foraatit  habet.'    Fannm  C^tera  alieaa  ette  vidcntnr ;  neqn^ 

ttt  tnnt,  qnot  Strabo  Ftmltt»  PUaiut  adbnc  reperi,  qnid  tignificent :  apnd 

Ftrefiot  wocat.    Nam  a  popnlit  finl-  Diooyt.  lib,  tiii,  T.  Siciniat  Got.  de 

timit  Cnriat  TocaWt  Romulnt.    Sie  Voltcit  trinmpbavit.  Refemntur  wmm 

Tifatam,  Velientemi  &o.  Velitia,  en«  tem  in  fine  nomina  qnorandam  illnt* 

jnt  hic  mentio,  diota  a  VeUtientibnt :  trinm  virorum,  qni  intm  tuperiorta  16, 

qnoram  meminit  idem  PUnint :  licet  aanot  Coatnlet  fuemnt :  Opiter  Ver- 

perpenm  in  vnlgatit  librit  FiiWcwi*  giniut  Tricoitut,  Pottnmns  Cominina 

tm   pm    Frlttinittt    bodie   legatur.  Aruncnt,  P.  Vetnriut  GetBinut,  A^ 

Cnm  ez  hit  Fetti  verbit  pateat  vete*  Semproniut  Atratlnnt,  Sex.    Fntlnt 

ret  enriaty  prmter  quatuor,  exaugnm-  Fntni :  ioler  faot  L» vlnut  aominatnr, 

lat  fuitte,  et  in  loonm  earnm  novnt  qnodcognomenettValeriorum:  item, 

eontecratat,  jure  qnit  dnbiUveriti    OiM  IVMmit»  qnem  arbitmr 

qnare  M.  Varra  tno  tempom  velemt  fuitte  Manium  Tulliuaiy   qui  tonc 

voeoti  non  aovat,  cnm  ait  i  f  Cnrim  etiam  Coi,  fnit  Al  /kmOmn,  H  Ftr. 


DB  VBRBOBUM  81ON1FI0ATIOMB  LIB.  XII. 


491 


Novalem  agntm'  ^luis  Gailus,  ei  OpiliMs,  iiem  [Fbst. 
AHrelius,  eum  aimmt  esse  quem  Grad  yiiiv  tUcuni,  ad  quod 
Homero  quoque  tesie  uimUur,  qui  dixii  vtioib  ^ati%  ri Ao-oy 
Ixmrtm.  Sed  CtBcins,  eam  esse  ubi  gMa  procissa  ad 
novam  sementem  sit  rdicto. 

Nauti  consulaiu,*  et  T.  Sicini  Volsci  populi,  eum  atrox  pra^ 
Uum  inisseiit  adversas  Romanos,  Trihmi  MiL  in  Circo 
combusti  fenmtar»  et  sqmlti  in  crepidine  qum  est  proxime 
Circttffi^  qui  locus  postea  fuit  /opide  albo  coostratas,  ^mi 
pro  rep.  in  eo  pralio  occubuere  Opiter  Verginios  Tricosius : 


NOTJE 


. . .  noD  ftgnosco.  Credidi  aliqaando 
fnitsc  hsc  nomina  eornoi  virorom, 
qai  intra  urbem  sepulti,  ?el  combuati 
iottt,  qood  in  19.  tab.  id  reperitnr 
prohibitnm :  et  bi  ante  19.  fuere.  Ci- 
cero  lib.  ii.  de  Legibasy  com  reci* 
tasset  legis  verba :  '  Hominem  mor» 
tonm  in  urbe  ne  sepelito,  neve  arito :' 
'Quid/  inqnit,  'qni  post  duodecim 
in  arbe  sepalti  sunt?  Clmros  viros 
credo  T.  foisio ;  ant  eoe,  qoibas  lioe 
ante  hane  legem  vlruitii  enasa  trilw- 
tom  est«  at  Pablieolm»  ot  Taberto ; 
qood  eorom  postori  jare  teimefnot ; 
aoC  008,  si  qai  hoc»  ot  C  Fabriciasy 
virtotis  caosa  conseGati  sont*'  Plo« 
tar.  in  Problem.  Pablieolse,  et  Fabri« 
cii  nMoiinit ;  sed  affifOMt  trinmpba- 
llbos  coneessom,  ot  osaa  eorom  intra 
nrbem  deferri  posseot^  Sed  quid 
certi  sit»  jodicent  doctiores :  illom* 
qoe  locom  qospraot»  proYioie  circom, 
qoi  sit  lapide  albo  oonstrotas.  Ant. 

Awg' 
JVevelts]  Deest  prima  linea.  Noea* 

km  agrum  Qvinliit  Afactnt  eom  esst 

voH,  9«t  fld  oeremseioeiilcmstf  fdidoSi 

Qom  seqaootor,  frogmenta  soot,  qoa^ 

le  qood  iopra  posltnm  est  post '  Naa« 

tlerom.'    Est  aotem  ferme  ita :  Cm* 

soAiihi  r.  SSdaty  Yoltci  ooo  prHrlwm 

toMSfoi  edv€fttm$  wicttfut  essMf ,  sem" 

6oflt  fermUwr  to  ertfktm§,  pM  cst 


prextaie  ctroMia  pn  heu$  l^t  elfte 
constraiu»  est,  tfc,  Qnod  fragmentom 
forsitan  distractam  est  a  NovendlaU- 
bns  leriis.  Joc.  Scal, 

'  Notakm  agrum}  Prior  pars  hnjus 
lacansB  adhaeserat  post  ooeeiii»  in 
edit.  Scaligeri  et  alils.  Novalis 
ager,  qai  et  oeeale,  Ortecis  Wwfw,  m- 
arhs,  yfl&f,  yci^r,  et  dicilnr  ager,  qui 
aratione  novatns,  nec  dnm  satns  est, 
sed  per  annom  cemat :  locosHomerl 
qoem  laodat  Festos,  est  ea  lUad.  S. 
^  Novalis  profondi  ad  terminom  per- 
veoire/  Dac* 

•  NauH  eootolBla]  Qeod  ait  Festos 
Noolt  esosolirto  H  T.  Sldm:  eave 
eredas  Naotlom  et  Slcioam  eodem 
aimo  Cow.  foisse :  oam  falsum  est« 
Aonos  does  hic  Festos  amplectitor. 
Prioriyhoc  est,  anno  ab  Urbe  coodita 
966.  Sporios  Naotios  Rotilns  consnl 
foit,  com  Seato  Forio  Medoliioo.  Et 
eo  anno  adversns  Volscos  pngoatom 
est.  Verom  aono  seqaenti  T.  Slci- 
nlos  Sabioos  com  C.  Aqoilio  Tnsco 
consalatom  obtinnity  et  Sicinlos  Vols* 
cos  devicit,  deqne  iis  triampbaviti 
Vide  Lif •  lib.  ii.  et  Dionys.  lib.  YUt. 
In  seqnentibns  notandnm  est  eos^  qol 
pro  repob.  occoboerant,  Intra  nrbeo 
sepoltoii  qood  et  alibi  notavlmoi.  Et 
lepoltoi  etiam  allbl|  qoam  obi  com« 
buiti.  /dcm. 


SBXTI   POMPBII   PB8TI 


Valeriui  Lsevinas:  Posthamas  Comimui  Aruncus^  JMal- 
lias  TolerlnaSy  P.  Veturius  GeminuSf  A  Semprmm 
Atratinos,  Yevginiut  Tricostus,  Mtitias  Sca&Tola.  Sex. 
FositM  Medulinus. 

Novendiales^  Feri»,  dicuntur  instituta  a  TuUo  Hostilio 
rege  ex  moniiu,  procurandis  prodigiia  nono  die  in  feriis 
Latinis :  sive  quod  in  monte  Albano  la,pidibus  pluisset,^^ 
sive  quod  vox  esset  exaadita :  ut  Albani  suo  ritu  facerent, 
qum  omiierant  sacra :  nam  ab  bis  illa  sunt  tunc  revocaia^ 
qu»  missa  cratea  paene  funditus  deleta,  ftegligere  tempo- 
ribus  sequentibus  cepisset. 

N.  dicuntur  °  inventa  a  Marcello  Cos.  operae  quibus  admoiis 
Sjfracusafacilius  expognari  foasent. 

Novendiales  feriae  a  numero  dierum  sant  dictas.       [Paul. 


9  Ead.  ed. '  ComitmUf  OnMou.* — 10  Ead«  ed. '  nooo  die  inferit. 
fiee  qupd  tii  more  Albano  lapidtfta»  pUatiei,* 


NOT« 


^  NoveniUdet]  Lifiiis  scribit,  de- 
Tietit  Sabinit  a  Tnllo  Hottllio  Rege, 
'  nunliatnm  etie,  InmonteAlbano  la'< 
pldibttt  plnitte ;  mittlt,  qoi  id  vide- 
rent,  rennntlarunt,  anditte  Tocem  ex 
Ittco,  nt  patrio  ritn  tacra  Albani  faee- 
rent.  Roroanlt  novendlale  tacmm 
pnbiice  tntceptumy  teu  Toce  cceletti 
ex  Albano  monte  mitta,  teu  amtpi* 
cnm  monitn :  maniitte  tolenne,  nt, 
quandocnmqne  idem  prodigium  nnn* 
tiaretnr,  feriae  per  nofem  diet  age* 
rentnr.'  Ex  hit  verbit  maxima  part 
verboram  Feati  intelligi  potett :  pot- 
tremi  vertlcnli  interpretem  detide- 
rant.  Adde  Liv.  lib.  xxzviii.  Ant. 
Aug, 

NavindiaUs]  Olotsarinm  :  <  Noven- 
dialiai  Irywrci  iw\  pticpQV  itySfupa,'  Jof. 
Scal. 

N9vmdiaU$  Fenai]  Novendialet  fe- 
riae  et  novendialia  tacra  dupliciter  a 
Bomanit  acta  fuere.  Uno  modo,  cum 


defnnctit  nono  die  qnam  mortni  fne« 
rant  pamntabant:  altero,  rum  pro- 
diginm  altqnod  accidittet,  qnod  per 
novem  continnot  diet  tacroy  qnod  in- 
de  novendiale  dicebatnr,  tolebant 
explare.  De  quo  bic  Fettl  locnt  ac- 
clpiendnt :  cnjnt  verba  Ineem  ac- 
cipient  ex  verbU  Livii,  qni  fnte  hii- 
torlam  narral.  Illnd  vtde  lib.  i.  tect. 
Bl.  in  iliit,  tnttia  eraiea  pene  fanditut, 
Retcribe,  amitta  civUate  at  petwefaa' 
di/iii  ddeta,  Dac. 

Notendiaiee]  Qnid  vellt,  non  obtcn- 
rnm  ett,  ntque  ad  illa  verba,  qam  mu^ 
ea  craie,  Videtnr  illit  novendiale  ta- 
crum  factnro,  quot  Tarquinlns  tnb 
crate  necavittet.  De  qno  vide  li- 
vinm.  Jo$,  ScaU 

n  N.,,,dieuniur]  Snpplendom  ex- 
ittimo:  NowB  dieuniaryi^c,  Bicitqnat- 
dam  roachinat  inventat  a  Marcello, 
iit  Syracottc  facilint  expngnarenlnr, 
Dae, 


DE  VERBORUM   SIGNIPICATIONB   LIB.   XII. 


493 


Noverca  *  dicitar,  qaam  qais  sublatis  liberis  novam  axo- 

rem  daxit  aagend»  "  famili»  gratia. 
Noverca^  dicitur  queun  quis  iibfris  subiaiis  novam  ujr-  [Fbst. 

orem  ducii  arcenda  familia  gratia^    id  est,  coerceiti/tf ; 

prima  autem  memoratur  apud  /^ecteirrania,'^  qua  nup- 

sit 

Navibus  regnante «  Ser.  Tallio  quod  in  Aventinum  montem 
paludib.  disciusum  ascenderetar,  ab  advectu  sic  dictum 
aiunt,  iW  quod  ulventinus  in  Aventiiia  rex  Albanus  sit 
sepuUus^^ 

Noxa  ponitur  pro  peccato  aut  pro  peccati  pcena,  [Paul. 
cum  lex  jabet  noxae  dedere  pro  peccato. 

Noxia''  apud  antiquos  damnum  significat»  sed  a  poetis 
ponitur  pro  culpa. 


^^^^»»^■^^0^^ 


II  Ead.  ed.  rfHnf.  Vet.  lib.  arcfiii/«  Tel  accerinu/tf.— 12  Ed.  Scal.  Kec- 
terraDoia.  BacrepoDit  a/md  Frrrtvm  ^mmr,  vel  opvd  rc/crei  iiaiiia.— 13  In 
cad.  ed.  hic  inserantar  r\ «  NatoUm  agram,  Alc licMm.' 


NOTiE 


*  N«rerMl  Repone  ex  veleribns 
edltiooibWy  anwd^t/amUut,  Arceu- 
di  verbo  primigenio  nlitor  Feslos 
pro  derivatOy  arcmo,  alibi,  cnm  ait : 
*  Sagroina  vocantor  verbenv,  id  ett, 
herbtt  pora :  qnia  ex  loco  aancto  ar- 
cebantnr  a  Consnle.'  Qnod  consensu 
reGeptnm  videtory  com  lez  et  pro« 
porlio  scrmonii  Lalini  posceret,  ut 
diceretur  areirej  non  arcere^  quod 
poBtea  dictum  aeeire  ;  nt  '  Arcedo/ 
*accedo;'  'Arvenio/  'advenio.'  Ar- 
do  ergo,  oretMio:  ut  'capio/  'capes- 
so/  Hic  vero  arcere  ipse  Festos 
naorpat  pro  coercere,  ot  ipie  inter- 
pretator:  qood  oUm  non  animadver- 
tit  Tornebns.  Joe,  Seal, 

f  Noverca]  Infra:  deest  prima  li- 
nea.  Nocerca  dicUurf  ^wm  quis  liberie 
aublaiif  novam  uxorem  ducU  arcenda 
famHia  gratia,  id  est,  coercends.  Re- 
Uqoasont  fragmeotnm  Novendialium 
feriarom.    £t  in  illo^  ecterrannia,  ag- 


nosco  vestigia  nominis  lectiitemia, 
qood  verbum  accommodnm  est  no- 
vendialibus  fcriis.  In  fine  hsec  desi« 
derantor  :  Notaiem  agrum  JEUmm  a 
fMva  semtute:  alii  ainnt  esse  Onecomi 
wetbif,  ad  qood  teste  Uomero  qnoqoe 
otootor:  U/uifoi  ¥eulh  fioB^s  v4Kiro9 
UMat,  Locos  est  'lAi^.  2.  Sopc- 
rios  qooqoe  de  novali  agro  disseroit : 
nisi  mavis  conjungere  cum  his.  Ta« 
men  non  est  novum  Fcsto  iterum,  ant 
ter,  de  eadem  re  loqni :  ot  de  Suppa- 
ro  ter,  de  Socola  bis,  Idem, 

Novercal  Pro  iilo  Fectcramiui,  qood 
corroplum  est,  repono  apnd  FerraiMi 
iinnia,  vel  opiid  veteree  jimita;  nam 
Annia  est  nomen  iiiius  qua  prima 
noverca  memoratnr.  Immane  quan- 
tnm  hic  erravit  Scaliger.  jDoc. 
.  *  iVart^iis  regnante']  Vide  '  Aven* 
tinus.'  Jdem. 

••  iVaxta]    Glossarinm :  *  Noxatio, 
eMmi,*  *  NoKam  dedit,  <{t  isiKaffiif  U* 


494 


8BXTI   POMPBII   FBSTI 


Noxia,  at  Sar.  Sulpiciiis  Rufm  tnty  diammm  s^-  [Vmv. 
n^at :  apad  poetas  aatem,  et  oratoieB,  pcnitor  pro 
€oIpa :  at  noxa  peccalom»  aat  pro  peccato  poenam,*^  ot 
Atdas  in  Melappioo  :*'^  Te  esae  haic  noxn  obnoxivm. 
Item  cum  lex  jabet  noxm  dedere,  pro  peccato  dedi 
jabet  Caecilias  in  HypobolimaDO  Cherestrato.'^  Nam 
iflia  qnidem  noxa  maUeris  est  '^  magis,  qaam  viri. 

NccBS  *"  ftagitantur  mipCu,  et  jadmtm  paeris,  at  novn 
mgptm  intnmti  domum  novi  mariti  aospiciom  ftai  secmdum 
et  5oli8timam. 


'#« 


14  Vir  doct.  in  inarf  •  ed.  ScaU  conj.  p«Mk— 15  Ead.  «d. 
Vir  doct.ibid.  conj.  Jlffli«li|i|».— 16  Ead.  ed.  ckerettaio,  alil  le^ant 
—17  Vet.  cod.  wiMUebrem  «(•  Vir  doct  in  marg.  ed.  SoiL  oomldt 


NOT£ 


Smkw,  th  cMMt/  Porro  Cscilini  ci- 
tator  in  Hppabolimm  CkareainU :  at 
dislingnatar  ab  altera  fabnla  qnani 
idem  poeta  docnit,  HfpoboUmtn  iEt- 
ekmo,  OeUini  libro  zv.  cap.  4.  Cave 
confnndas  cnm  alia  fabnU  cjnsdemy 
cttl  titnlna  erat,  Ufpokolmmm  Bulm» 
rim,  Nottinscjnsaspt  BMmiait.  8ed 
in  omnllMs  UMqs  Orammatiei  etlam  ia 
yecentiorifcttseodicibtts  oormplecitn- 
tnr.  If  itttr  itn  emendabis4|ttOticacnm- 
qne  citntMn  rvperies  lianc  fabnlnm 
la  hii  ^melbns  ant  Teiiiiiqnm  snb- 
jnngam :  *  Lnctnre/  'Obaordere,'  9in- 
gnlntim,'  *  Blantare,'  'Coppiam.'  lo 
omaibos  eaim  bb  Torbls,  obi  Nonhii 
prodadt  testimoBiaoK  CsBcilio,  aeai- 
per  oorrigendnm :  CasMini  ffjipeMi- 
nura  JRoilforini  ioi.Scal. 

NoaOm  nf  8er,  S^tfieku]  Beae  inter 
naimn  et  oasiamdiscrimen  atatait  liic 
Sorvint  ad  iNnd  Virftt  'anins  ob 
BOBam.'  *  NoBMa,'  iaqait, '  pro  iioxW 
nm,  ^ad  aeorin  calpnost,  id  ost,  pee- 
catnm.  Noza  aotom  poma.'  Scdl 
qaod  non  fid!t  Servins,  voni  ot  pro- 
pria  homm  vocabnlomm  dtferoatia 
ost,qaod  nodM  fODerale  est,  qno  onme 
Id  qaod  aocot  iatoUigitary  tam  cnlpn 


qnam  l»sio«  we\  paNW,  et  homo  qni 
aooet.  Noaeia  vero  ad|ioctivam,  snb- 
iatcUigitnr  emlpmt  ot  aimpliciter  ranle- 
ficinm,  cnlparo,  Tel  peccatnm  signifi- 
oat.  Terent.  Plant.  Inde  illse  fonnu- 
lae  loqnendi,  *nozam  snrcire,'  pco 
'dnmanm  smUio ;'  'nosm'  toI  '^in 
noxnm  dedere,'  Ui  eit,  nniBMl,  mna- 
olpinmve  tivam  tmdete  poease  pto 
damno  doto.  In  IS.  tab.  ^Sel  serrns 
aeioale  deartaofnitam  teit,  aHnmve 
noiam  noonvorit,  dominns  nozm  de- 
dito.'  Item:  *Si  qnadmpes  pnnpe- 
liom  fiivlt,  doarfani  anrrito,  bozkw 
dedilo.'  Oio  nozls  soItI  ot  solntnm 
osio,  pro  cniomdelieto  eb  qaod  peo- 
sit  nonati  jodlcio  agi.  Hnc. 

^  AMm  In  Mehppbm]  Atfil  Bfean- 
Hppam  voeat  Cicer.  Nonfni  otiam 
aUqnaodo,  led  ifcplas  Jimoiyipam,  ot 
ttn  maUm.  fdem, 

«  NaoM]  Eshii  verbli  Feati  oBd- 
tnr,  anspiclnm  leilsttMum  ez  nncibos 
cadenftibns  In  anptiis  fiert.  Id  disptt- 
oet  Plinio  Mi.  xv.  cop.  tS.  et  Varm- 
ai  npnd  Sorrinm  viii.  fideg.  Ambo 
hmc  do  ancibni  jngtamdlbns  intcBi- 
gnnt.  HncpertiaentillBCatnlllana: 
'Cooenbhie,  nooei  Hf  ot  VirgiUi: 


DB  VBRBOXUM   81011 IPIOATIONB  LIB.  Xli.  496 

Nnces  flagitantar  *  neptiB»''  jaciutitiir  pueris,  nt  [Pavl. 

nov»  Bvptn  intranti  domaiii  novi  mariti  secnndom  fiat 

aospiciam. 
Nttcolas  '  Prnnestinos  '9    appellabant ;   qnod   inclnsi  a 

Poenis  Casilioi  fiifnem  nncibas  snstentarant ;  vel  quod 

in  eoram  i^one  plorima  nux  minnta  nascitur. 
Nuca/os  Pranesiinos  mtUiqui  appellabant,  qnod  in-    [FB8T. 


^^^^«^^^«^«^ 


18  Vet  lib.  luiptut  vel  a  iiayfM.— 19  VeU  lib.  Pranesiuii  fel  Prtnettimu. 

NOTiE 

*  Sperge,  marite,  nnceB.'  AnL  Ang.  Qais  apnd  te  ?   Prenettini,  et  Lnna« 

Nmcu]  Nnces  cadentes  *  anspicium  vii  bospites.    Snopte  ntrotqne  deenit 

tonivinm '  facere  ait  Plinint  Ub.  zv.  acceptot  eibo.    Alterit  inanem  bnl- 

cap.  93.  qnod  bic  vocatnr '  tolittimnm  bam  madidantem  dare,  Alterit  nncet 

antpicinm.'  Jot.  SetL  In  proclivi  profnndere*'  Nncniat  rna- 

'  NweeiJUgiioMiMr]  Antpicinm  So*  nif^tto  dictot  conilmant  bl  ? ertnt. 

Itttlmnm  ett,  qnod  nncet  In  termm  Itaque  jnbet  ilHt  in  proclivi  nncet 

cadentet  facinnt.   *  Sonlvium '  vocat  profunderOy  nt  tolebat  pnerit.    Qnin 

Plin.  lib.  z V.  cap.  29.    Cnr  nncet  an-  In  veterlbnt  taxit  mentio  ett  tpartio- 

4em  tpaiferentnr  in   nnptiit  Taiim  aie  lincnoi«  quam  qnoCaanit  flN«re  ad 

canam  affemnlnr.    Vide  Servlnn  aid  tnninai  tettatoria  teMiaa  cat  bem 

ilind  Bclof.  viii.  *  Sparie»  mMite,MK  tx  eo  tettamento.  Jee,  SenL 

eet.'    Vide  Catntt«  oarm.  67.  de  nnp-  Nmewki]  De  PrMottinit  cnn  pnncit 

Hit  Jnttm  et  ManliL    Hoc  iattttntam  Bomnirit  Cuiliai  in  Campanin  ab  An> 


e  Oraicit  fontibot  manatte  oertnat  aibnlo  obteatit,  famenaqnn  nncibnt, 
ent,  nam  in  en  gente  novnt  tpontna  q«t  adanmodio  amao  Vnlcnrnn  de- 
jBgiandatyamyfdalat»  etid  gennt  alia  flnebant,  tnttiaeatibat,  vlde  livinm 
afiaKgebaty  qntt  ipti  voeabant  «m*  llb.  xanu.  aeet.  m.  Nncnlat  nntem 
jeAavurrn.1ocnplettestitArittopbanea.    maniJetto  diclaa  eonflrmnat  Tefint 

KmwVk  in  Arielo :  «  Herf  Qnli  apad 


•  NwetOm]  Liv»  lil».  zziii.  acribit,  te  ?  Prtpnettini  et  Laanviai  iwapiina» 

*  Pfsenettinot  qnotdnmfnitaeCntUini  Seoqne  ntieaqne  deonit  aeeeptot  ci« 

in  prtmidio;  Otmemqne  toleratae.  la  bo.    Alterlt  iaaaem  bnlbam   maJK 

qna  Remanot  atitttet  nncet  in  flnmea,  4antem<inre,  Altertt  aneea  ia  piaclivf 

qni  medtnt  erat  inter  Romana  cettra  piefiuKlere.'     Lago,  JMerie  Inantm 

et  oppidoot,  profiMUtaey  entqne  fnitte  hnigam  «aJirfgm  ie  4mre.    Ideo  alt  *i 

eratibnt  exceptea.'    Maeiabiaa  lib»  ffeUm^  qaia  proettvi  flnvlo  ad  Frm- 

lu.  Satnm,  relert  Venenem  exiali-  aetliaot  nncet  deflaebenr.    In  veie- 

naate»PnMieatiiiaanneetette4iotat,  «ibnt  ia»t,  at  aioauit  fleal.  meaiio 

qood  jnzta  agram  Prtnwetinnm  ee-  eat  tpnrtlonia  nncian,  qiinm  qat<aa 

oenr,  Cartiiannt  M  ver  m^r  dio»  nit   facere    ad   tnmulnm   tettatorit 

tat.  iinl.  AnKg.  damant  ett  beret  ez  eo  tettaawnto. 

NweuUu]  Nsvint  in  Ariolo :  « Hnri  Anr. 


496  SBXTI   POMPBll    FBSTI 

clasi  a  Panis  Casilimfamem  nucibut  *<»  sics^efi/iivenint,  ¥cl 
qaod  in  eorum  regione  plurima  nux  minnta^  nascitur.' 

Nudias  tertias*  compositum  ex  nunc  et  die  tertio.  [Paul. 

Nudius  tertius  compositam  ex  nunc  et  die  tertio.  [Fbst. 

N.        .        .        dicwdur  ^  in  agro  quoi 

alio  nomine  appellant  a  par^«  totum  significantes,  quasi 
inde  appellaii  sint. 

dicantar  pa.  

dicitnt  coelum  cavifm 

cficatur  dam. 

Numam  ^  Pompilium  Janicnliim  montem  habitavisse  ferunt 
in  qno  arcam  ejus  inventam  cum  libris  Nunue  nominis  a 
Terentio  quodam  scriba  repastinanto  agrum. 


20  Ed.  Scal.  NtMCw. — 1  Ead.  ed.  poicUur» 


NOTiE 


'  Plmrma  nux  mtfiailo]  Qaani  Pr»- 
net  Uiiam  ideo  vocaf  it  Varro.  Macrob. 
III.  SatDrnal.  Idtm. 

f  NudiMs  Urtmi]  Ex  verbit  Fesli 
qasdain  videntur  eate  referenda  ad 
alind  verbum  mihi  ignotum.  Ant.Aug, 

Nudim  tertnu]  Nudius  tertiut,  qua» 
ai  HBM  du»  tirtius.  Dac. 

^  ^ ....... .  tftciiiilar]  Dno  eapita 

bic  videntnr  cohttsitMy  ted  quid  con- 
tineant  et  qno  pertineant,  diWnare 
non  pottoro.  idtm, 

1  IViMiam]  Vide  Piin.  lib.  xiii.  cap. 
13.  ex  cnjut  verbit  haec  tarcientnr 
meliuty  qnaro  ez  iit,  qnm  eadem  de 
re  Liviut  tcribit  lib.  xl.  et  Plutar. 
in  Nnma.  Ant.  Aug, 

NtMiam]  Numam  Poropilinm  Ja* 
niculnm  habitatte  fornnt,  in  qiio  ar- 
cam  ejut  ioventam  in  ruioit  a  Teren- 
tio  quodam  repattinante  agrum.  J69. 
Scal. 

NMmam]   Hanc  bittoria  m  tic  Uv. 
lib.  iL.  tect.  80.   «  Eodem  anno'  (ao- 


no  679.)  <  in  agro  L.  Petilii  tcribae 

tnb  Jtnicnlo,  dum  cuitores  agrt  al- 

tiua  moliontnr  terram,  dnm  lapideae 

arcap,  octonot  lerme  pedes  longae, 

qnaternot  latae,  inventae  tunf,  oper- 

cnlit  plnmbo  devinctit.    Llterts  La- 

tinit   Oraecisqne    utraqne  arca   in- 

scripta  erat.  lo  altera  Nnmam  Pora- 

pllinm,  Pomponit  tiltnm,  Regem  Ro- 

manomm,  sepnltnm  ette,  in  altera 

libros  Pompilii    inesse.     Eas  arcas 

cum  ex  amicorom  sententia  domions 

apemisset,  qnas  titnlnm  sepnlti  regis 

habnerat,   inanls  inventa,  sine  ullo 

vestigio  corporis  hnmani  aut  ollins 

rei,  per  tabem  tot  annornm  omnibns 

absnmtia.    In  altera  dno  fasces,  can- 

delisinvoluti,  septenoa  habnere  libros, 

non  integroa  modo,  sed  recentissima 

specie.    Septem  Latini  de  jnre  Pon- 

titicio  erant,  septem  Oraeci  de  disci- 

plina  tapienti»,  qua    illiut    «tatii 

ette  potoit.'    Vide  Plin.  lib.  xiii. 

cap.  13.  Duc, 


DB   VBRBORUM  SIGNIFICATIONB  LIB.  XII.        497 

Nqid»  Pompilii  io  Janiculo  est  sepnlchniiD.  [Paul. 

Numella/  genas  vincali,  quo  qaadrnpedes  deligantar. 
Numella  genus  vinculi,  quo  quadrupedM  alUgantur,  [Fbst. 

sQhnt  autem  ea  Jieri  nervo,  aat  cono  crudo  bovis  ut  plu-- 

rimum. 

Namen/  quasi  nutus  dei,  ac  potestas,  dicitur.  [Paul. 

Numen  quasi  natus  Dei,  ac  potes^o^  dicitur.  [Fbst. 

Numera  senatum  "^  ait  quivis  senator  consuli,  cum  impedi- 
mento  vult  esse,  quo  minus  faciat  senatusconsultum : 
postulatqucy  ut  aut  res,  quas  rererantnr/  dividantur  ^*" 
aut  singuli  consulantur ;  aut  si  tot  non  sint  senatores, 
quo  numero  liceat  prsescribi  senatuscoitisultum. 

Numerius^  prssnomen  nunquam  ante  fuisse  in  patricia  fa- 
milia  dicitur,  quamvis '  Fabius,  qui  unus»  post  sex  et  tre- 


9  Ead.  ed.  a^ftnmimr,—^  Vir  doct.  in  marg.  ejnsdcn  ed.  coDjicit  qwam  U» 

NOT« 

^  Numtlla]  Nonios  Nomellam  ma-  dire  il  nt  nnroeraretnr  pottnlaret» 

cbiiMWB  .ligneam  dicit,  in  quam  et  pe-  tacnit.'    In  iine  pro  praurUn  nemo 

dea  et  collnm  immittebant.  Idem*  non  videt  legendom  ptneriti:   qnod 

'  iVioNcn]  A   nwy   huImiiv,    tntmen,  et  olim  Briftsoniot  in  lil>ro  de  formn- 

Unde  proprie  nvlHfn  significat,   et  lis.   Sed  ndn  vidit  vir  doctisa.  adden- 

quoDiam  Bei  nntnm  statim  teqnitnr  dnm  in  fine,  vl  tegeretmr,  Lege  modo» 

evenius,  inde  factum  e«t,  ut  nNinM  Jdem* 

pro  voluntate  ^ivioA  ®t  imperio  tu-  '  Ut  tait  rcf,  t/Ma  rc/enmfKr,  div.] 

mator,  atque  etiani   pro  ipto  Deo.  qnoties  sententia  sna  dnas  plnresve 

Varr.  iri.  de  L.  L.    *  numen  dicunt  res  qnis  complectebatnr,  ea  sl  Don 

esse  imperinm  ab  notu.'  Idem,  omnes  probarentur,  pottulabatnr,  «i 

"*  Numera  Sfnolam]  Si  qnis  ex  se*  divtrffrslHr,  hoc  est,  ut  de  iinguUe  r«- 

natorilms  impedire  volebnt  qoomi-  /erretur.    Seneca  epist.  21.  lib.  iii^ 

sns  senatus  consultnm  fieret,  postn-  *  Qnod  in  senatn  fieri  solet,  facien- 

lare  poterat,  ut  '  singuli  consulcren»  dum  esse  in  Pbilosephia  quoque  ex* 

tnr/  vel,  *  ut  ret,  qnn  referrentnr,  istimo,  cum  censnit  aliquis  quod  ex 

dividerentur.'  Ant,  si  tot  non  essent  parte  mibi  placeat,  jnbeo  illom  divi* 

senatores,  qnot  numero  licehat  prae*  dere  sententiam  et  sequor.'  Jdem. 

acribi  Senatns  contnltnm,  dicere  li-  *  Numeriue}  Idem  ait  Jnlius  Paris 

cebat   Consull,    '  numera  senatum.'  in  epitome  Valerii  Maximi  de  pne- 

Coilius  in  epistol.  ad  Cicer.  lib.  viii.  nominibus.    Cnr  antem  dicatur  Nn- 

*  Renuncialum  nobie   erat   Hirtium  merins,  M.  Varro  in  Catone,  sive  de 

diutins  dicturnro.    Preecedimus  eum.  liberis  ediicandk,  ita  scribit :    *  Ut 

Non  modo  non  fecit,sed  cum  de  hos-  qui  contni  celeriter  erant  Bati,  fere 

tibu»  aperetnr  et  posset  reni  iiiipe-  Numerios  prapnominabai:  qiiod  qui 

Delpk,  et  Var,  Clas.                 Pomp,  Fett,  2 1 


496 


8BXTI   FOMPBII   PB8TI 


centos  ab  Etrascis  interfectos  saperfait,  indactas  ^  magiii- 
tadine  divitiaram  axoiem  doxit  Otacilii  Malevantani,  at 
tam  dicebantar/  filiam  ea  condicione,  ut  qai  primas  na- 
tns  es8et>  praenomine  avi  materni  Nnmerias  appeUaretar. 

Namerios  prsenomen  est  tractam  ab  avo.  [Paul. 

Namero  dicebant  pro  nimiam. 

Numere  et  numero  ^  diciiur.    Sed  numere  sunt  videtnr  [Fbst. 


4  Vet.  cod.  jfutiidif.— 6  Ed.  Scal.  MaUtniani.    Pro  dkebtmiMr  legendam 
monet  Dac.  dUebiUMr. 

N0T« 

cito  factnnim  qnid  ostendere  ?  olebat, 

dicebat  namero  id  fore,  quod  etiam 

in    partn    precabantar     Numeric» 

qaam  Deam  solent  indigetare  etiam 

Ponti6cet.'    Ucc  mendose  Noniaii, 

ted  not  emendate,  nt  optnamar»  coo- 

tcripsimnt.  Ani,  Ang, 
9  Numero]  Mulu  hic  obtcura,  et 

mendota   in   verbit  Fetti.  Vidend. 

Noniat  de  faria  tigoif.  termonum. 

Idem, 
Nmmerp]    Varro  Cato  de  liberit 

edocandit :  '  nt  qui  contra  celeriter 

erant  nati,  fere  Niimeriot  prcnomi- 

nabant :  quod  qai  cito  factnrum  qnid 

te  ottendere  volebaf,  dicebat  numero 
Id  fore :  qnod  etiam  in  partn  preca- 
bantur  Nomeris,  qnam  Deam  tolent 
indigetare  etiam  Pontificet.*  Nelei 
Carmen  et  reliqaa  ita  legendnm, 
Nmiquam  mimero  mahi  fukmut  vefop, 
Id  ett,  nunquam  nimlum  faciemut. 
Apnd  Nsvium:  Neminem  vidi,  qtU 
misiere  «dref,  fuod  eeito  eei  opme. 
id  ett,  nimium  iciret.  £t  tamen 
hic  vertut  attriboitur  Turpilio :  pau- 
lo  leviut  immutatttt  apud  Nonium. 
Tnrpiiint  Demetrio :  Nunpuan  queu' 
quam  miiii«ro  vidi  foicere^  faod  /tcto 
€«t  ofue,  Porro  totut  locui  ita  tup* 
plendnt:  Numigre  mmi  vidflfir  ctit 
oltenam  NwMro/iicrwU  r  rvoe  eo  ordine 
ueurparuni  vetere»,  eoneueiudine  lo- 
fa€Ndi  fiMdam  <^ii«iiodl ;  eioe  o6  mo- 


ffiifiWfldwodMti  uideiwr  umt 
Pompeiue  Sexine,  exirema  ejfUaba  vo- 
coHoi  catat,  eadem  eorrtpia,  tn  e,  tem- 
porie  preteeniie,  Numero  aniiquae  at- 
mtiiJii  dixieee  apparet.  Simmiue  Capiio 
eeee  aimhMi.  Fot  eilit  miiitauo«aiit 
MHRfro  perbiierinif  ntti  cilo,  nitt  *t- 

mortat,  koe  exempUk^  ui  pingereOe .... 
td  eei,  eiio  mariui  etlit.  Hiec  Featat. 
In  quibut  notandnm  Nmmmre  per  c, 
prtetenti  tempore  utarpari  tolltnm : 
nwiioro  per  o,  prtiterito:  tic  'die- 
qaarte'  in  futnro  et  prmtentl,  *  die- 
quarto'  in  pneterito  uturpabant :  tic 
'  prKfitcioo»'  *  prKfitcine,'  et  ttmilia. 
In  tecnndo  exemplo  dictnm  itto,  pro 
iMTo  .*  ut  '  jutto  '  pro  '  juttero ;' 
'  capto,'  *  cepero.'  Sed  meliut  lege- 
tur,  ttlo^Mt  ix€am.  /tlofai,  ut  aUoqiui: 
et  vemm  ett.  Jot.  Srol. 

Numure^  Vide  Oell.  lib.  z.  cap.  M. 
Itta,  jEttt  enim  tla  localom  ntmtam 
voe  eetief  ^e,  tine  dnbio  cormp* 
ta  tnnt.  Forte :  E»ee  enim  iia  lo- 
euium  £naiiim:  vot  «tltt,  ipe,  Nam 
quoquo  modo  iilud  nuatnm  in  poetm 
nomen  convertendum.  Itta,  tt  tsw 
gui  exeam^  ffe,  legebat  Scaliger,  ti  tt- 
lofiri  exeoM.  Jeioqui,  ut  «liof at.  Sed 
tic  etiam  ea  non  mihi  minot  tos- 
pecta  snnt.  Nam  qam  teqaantnr 
Planti  tnnt  e  Pmnnlo  v.  4.  '  o  ApoUo, 
o   Zeuait  pictor,  Cnr  nomero  ettis 


DB  VBRBORUM   SI6N1F1CATI0NE   LIB.  XII. 


499 


esse  prasentis  temporh^  et  prorstis  aliennm  numero  tnerunt, 
quod  de  praterito  usurpatur,  sive  eo  ordine  nsnrparunt 
antiqui  quadam  const/etudine  loquendi»  qua  solebant  pro- 
Jerre  verba  ejusxnodi  ;  sivQ  certafine  extremarum  vocalinm, 
qaemadmodum  videtur  in  suis  scriptis  usus  Pompeius 
Semtus,  apud  quem  reperitur  extremn  syllaba  voca^ivi 
casusproducta,  et  ejusdem  casus  eadem  cotrepta,  terminata- 
que  in  e  temporis  prsesentis.  Numero  autem  dixisse  anti- 
quos  nimium  quod  significare,  qit  Sinnius  Gapito :  esse 

enim  ita  locutum.  

um  vos  estis  minime. 

Nisi  numero  perbiterint»  nisi  cito 

id  est  ntmium  si  isso,  qui  exeam,  nu- 
mero  estis  mortui,  hoc  exemplo,  ut  pingeretis,  id  esf, 
cur  cito  mortui  estis  ?  Item  in  Nelei :  Nunquam  numero 
matri  faciemus  volui.  Idem  ^  est,  Nunquam  nimium  fa- 
ciemus.  Apud  Nsevium :  Neminem  vidi,  qui  numero  sci- 
ret,  quique  acii,  id  est,  opus,  id  est»  nimium  sciret.  An 
panui^us  Antonius  haec  ait  numero  nimium  cito  ?  cele- 
riter  nimium :  ut  Plautus  in  Casina :  "^  Ere  mi :  quid  vis 
mea  ancilla?  nimium  ssepius  numero  dicis  nimium  cito. 
Attius  in  (Enomao :  Ego  ut  essem  adfinis  tibi^  non  ut  te 
extinguerem,  Tuam  peti  gnatam»  numero  te  expurgat 
timor.  Afranius  in  Suspecta:  Per  falsum»  et  abs  te 
creditum  numero  nimis.  Celeriter.  Csecilius  in  iEtbri* 
one :'  Ei  perii:  quid  ita?  numero  venit,  fuce  domum. 


0  Vir  doct.  in  marg.  ed.  Scal.  conj.  id  e$i,  Vide  Notas. 


NOM 


mortni,  hoc  eiemplo  nt  piogeretis.' 
In  impresiis,  Hinc  exempUm  tti  pta- 
gereHt.  Qnaereodum  igitur  qno  modo 
illa  51  iMtoqid  exeam  sint  convertenda. 
Dae, 

4  PUmtvM  in  Cawna\  Locos  est  act. 
III.  sc.  S.  '  Ere  mi :  quid  vis,  mea  an- 
cilla  ?  Nimium  ssTis.  Nomero  di- 
cis.'    Ere  pro  Aere.  Sic  iofra  ex  Cae- 


cilio  ei  pro  heu  Postreroa  verba  At- 
tii  in  OBnomao  apud  Noniam  legun- 
tur.  Lege,  iuam  peiii  gnatam,  ^c. 
Idem. 

'  CteeUiua  in  JElhrione']  ^thrionem 
Caecilii  laudat  etiam  infra  in  voce 
*  sentinat.'  Sed  in  voce  *  ora/  ^s- 
chrionem.  Eadem  tamen  videtnr  fa- 
bnla,  quare  ubique  vel  Mschrione  la- 


500 


SBXTI   POMPBIi    FB8T1 


Afranios  in  Simolante  :  Ei  7  misera  namero,  ac  neqmc- 

quam  egi  gratias. 
Numidas*  dicimus,  quos  Graeci  Nomadas;  sive   [Paul. 

quod  id  genns  hominom  pecoribus  negotiatar ;  sive  qood 

herbis  ot  pecora  aluntur. 
Numidaa  dicimas,  quos  Gvaci  N^iiMias,  <tve  guod  id  [Fbst. 

geniis  bominum  pecoribns  negotiatur,  $ive  quod  herbii  ut 

pecora  aluntur. 
Nummus  *  ex  Graeco  nomismate  nascitor.  [Paul. 

Nnmmi  a  Graeco  numismate  ejristimantor  did,  et  [Fest. 

tantundem  apud  eos,  et  apud  illos  Talere,  quia  pleraque  ito- 

mina  a  Gnecis  accepimus^  quorum  hoc  propriom  est. 
Nuncopata  peconia  "*  est»  ut  ait  Cincios  in  libro  secondo 

de  officio  jorisconsalti,  nomina  certa  nominibos  propriis 

pronnnciata.  cum  nbxum  facibt,  mamoipiumqub  uti 

LINGUA    NUNCUPASSIT,    ITA    UTI    NOMINARIT,    LOCU- 

Ti  sv£  BRiTy  ita  jus  bsto.'    Vota  noncopata '  dicun- 


7  Vet.  cod.  e  pro  et.    Vide  iDfra.— 8  £d.  Scai.  nuncupattet,  Ua  Jut  e$to;  iu 
Mii  nominarU,  twutUMre  ertt,  ita  jut  etto. 


NOT^ 


gcndiini,  vel  JEthrione:  nt  est  etlam 
apud  Noninm.  Verha  Afranii  sic  le* 
genda,  Enim  tera  numero  ac  nequic» 
quam  egi  gratias,  In  verbia  Caecilii 
fuce  pro  fuge,  Idcm. 

■'  Numidatl  Potiiis  quia  aappe  loca 
alia  atque  alia  petentes  permatant 
pahulnin,  quod  Grscii  wofifi,  unde 
Nomadet,  Salt.  Jngurth.  idem. 

'  Nummus'}  Piira  puta  OrKCoram 
vox  est.  Illani  Romani  a  Doriensi- 
bns  Siciii»  et  magn»  Grxcis  incolis 
accepere.  Varr.  lib.  v.  '  In  argento 
nnmini.  Id  a  Sicuiifi.'  Ipicharmni 
poeta  Siculiis  apud  Poiiucem  lib.  ix^ 
*AAA'  Z/jLots  KoKc^  Kol  whi  Afn^^s,  ^lfhaoci 
Z4  Moi  Ka\  ifo{'fifAovs,  '  Sed  taoien  pul- 
crne  et  pingnes  agnap  :  invenient  an- 
teiii  Milji  et  nummos.'  A  y6fios  igi- 
tur,  v6/Ju<rfjLa,  yovfifAos.     Quare  inepte 


Sueton.  qni  a  Nnma  mammos  aciibit 
appellari.  Idtm, 

o  Nuncupata  peeunia']  Palam  iiomi- 
nata.  lata,  cmii  nexMm  /aeiet  e  dno- 
decim  tab.  id  est,  cnm  paterfamilias 
per  ss  et  libram  familiam  Tendet, 
Scc.  Vide  '  oexam.'  Qo»  seqnan- 
tnr  ita  uti  iioMtiiartf  verba  sunt  Fe«ti 
illa  uti  Hngua  wuneupaesit  interpretao- 
tis.  Jdem. 

*  Vota  nuneupata']  Nominata,  pro- 
missa.  Noncapandi  antem  verbnm 
io  votis  iolenoe  est,  ut  In  deditioois 
devotionibns  et  aliis  id  genns,  qaae 
cerla  formola  etcooeeptii  verbis  pnb- 
lice  privatimque  peraguntnr.  Lege 
in  fine^  es  vett.  libb.  Qnod  eHam  in 
voiis  nuncupandit  etse  eonvenientius, 
Idem. 


DE  VBRBORUM   SI6NIP1CATIONB   LIB.   XII. 


501 


tor»  qoae  Consules,  Praetores,  cam  in  provinciam  pro- 
ficiscuntar,  faciunt;  ea  in  tabulas  praosentibus  mnltis  re- 
feruntur.  At  Santra  libro  secundo  de  yerborum  antiqui- 
tate  satis  multis  nuncupata  conligit  non  derecto  nominata 
significare^  sed  promissa,  et  quasi  testificata,  circun- 
scripta,  receptaque  etiam  '  in  votis  nuncupandis  esse 
convenientins. 

Nundinalem^  cocum  Plau^iu  dixit  in  k.ulularia^  Cocus  nun- 
dinalis  ille  est,  in  nonum  diem '°  solet  ire  coctum,  Cocum 
qui  novendialis  alias  appellatur,  manifesto  significat  quem 
dixit  nundinalem^  quod  in  nonum  diem  coquexei. 

Nundinas'  feriarum  diem  esse  voluerunt  antiqui,  ut  rustici 
convenirent  mercandi  vendendique  causa,  eumque  ne- 
fastum,  ne  si  liceret  cum  populo  agi,  interpellarentur 
nundinatores. 

Nundinas  feriarum  diem  osse  voluerunt  antiqui:  [Paul. 
quo  mercandi  gratia  urbem  rustici  convenirent. 

Nuncius  *  et  res  ipsa,  et  persona  dicitur. 

Nuncius  **  et  personadicitur ;  et  res  ipsa.     In  persona  [Fbst. 


9  Alii  legant  quod  etiam. — 10  Ed.  Scal.  *  Cocui  iiimdinale  est  in  novum 
diem/ 

NOT« 


y  Nunduuaem]  Plaat  in  Aolul.  <  Co- 
qnna  ille  nnndinalis  est,  in  nonam 
diem  Solet  ire  coctam.'  Ani.  Aug, 

NumdijMkm]  Numdimalem  coqwm 
Platitns  dixit,  pro  novendiali.  *Co- 
qnos  ille  nnndinalis  est,  in  nonnm 
diem  Solet  ire  coctum :'  novendialem 
manifeitto  aignifirat,  quia  in  nouiim 
dieni  coqiieret.  Foit  cnm  pntarein 
nundinalem  cwfUMm  dictnm  Planto, 
quod  tantum  Nnndinis  condiicere- 
tnr.  Tamen  melior  Festi  tententia. 
Jm.  Scal. 

Nundinalem  coeum"]  Locus  Planti 
est  Anlnlar.  ii.  4.  Cocum  antem  in* 
teUigit  bnstuarii  ordinii»  qni  magis 
notset  coquere  ccenam  feralem,  que 
nono  die  fiebat,  qoam  ad  ingenios» 


gnls  geninm  etcas  parare.  Male  qui 
aliter.  Dac, 

>  Nundhuui]  Lego,  Nundinas  ferio' 
tum  diem,  A  nono  die  dictae,  quia 
nono  qiioqne  die  fiebant,  nt  cum  rus- 
tici  octo  diebut  in  agrit  opere  faci- 
endo  vertati  ettent,  nono  die  inter- 
mitto  rure  ad  roercatnm  et  leget  ac- 
cipiendat  Romam  tc nirent ;  et  inde 
trantlata  vox  ad  celebres  inercato- 
nim  conventnt  immunes  liberotque, 
quos  vulgo  vocamnt/vtret.  Idem. 

»  NuneiuM]  Syraonsana  vox  est 
qnaro  a  ¥4os  Sicnli  declinarunt:  r4os, 
rovyuios'  itaqne  tcribi  roalini  per  c, 
Ideni. 

^  Nunciua]  Non  tatis  video  quam 
differentiam  feciate  dicator  Caetar  tl 


502 


8BXTI    POMPEII    PBSTI 


dicitur,  ui  Nuncius  advenit :  in  re,  ut,  E$t  nuncius  allatiis : 
quam  differentiam  C.  Casar  in  commentariis  fecisse  videtur. 

Nnper,  quasi  noviter,"  tanqaam  dicamos  novis*  [Paul. 
sime. 

Nuper^  quasi  nomper  tanquam  Axcamus  novissime,  [Fbst. 
estque  prateriti  tempotia  id  autem :  si.       . 
sa  erant»  qai  ni.'^ 

Nnpta  verba"^  dicebantnr  ab  antiqois,  qnae  virginem  dicere 
non  licebat,  nt  Plantas  in  Dyscolo : ''  Virgo  som,  non- 
dnm  didici  nnpta  verba  dicere. 

Nuptam*  a  Graeco  dictnm,  illi  enim  nuptam  ap-  [Paul. 
pellant  vvfi^v. 

Nupiamf  novam  ^  sponsam,  ut  etiam  tnulieres  quibas  [Fbst. 
in  nuptiis  utuntur,  pronubaf*^  ab  eadem  causai  hoc  est,  a 
nubendo  dicuntur,  aliqui  appellatam  esse  volunt :  nec  defit- 
erunt  tamen  qui  diceren^  sic  appeUatam^^  ab  eo  quod  via» 
yvfxft}v  Grteci  novam  nuptam  vocant :  alii,  quod  appellat  nxo- 
rem  ww  Homerus  loquendi  quadam  consaetadine,  qu€i  est 


11  Vef.  iib.  wtiper^l^  Ed.  Sca1.fiii.-*1S  Ead.ed.  I>uc^.— 14  Ead.  ed. 
pro  hmU:  df^li  Kad.  ed.  tifpeUaiuM  em. 


NOT£ 


nMneku  dixerit  et  de  re  et  de  pertona. 
/dm. 

^  Nuper]  Qna  deiunt,  plane  depo« 
tita.  A^Mfwr  autem  est  nove  opere, 
nt  toper  toto  opere.  Vide  '  toper.' 
idem. 

^  Nupia  verbd]  Id  ett,  obtccena. 
Nobere  enim  de  niuliere  dicilnr,  qua 
cnm  virit  tolet.  Plaut.  Citfel.  i.  1. 
'  Hac  quidem  ecatior  qnotidie  ?iro 
oubit,  ngptitqne  hodie.'  Nnptiat  fa- 
eere  dixit  Petron.  Plantnt  etiam 
Catina  ii.  8.  'Tantitper  dom  ego 
cum  Catina  faciam  nnptiat.'  fitoii. 

«  NmptoM}  Infra:  Nupiam^  naooM 
tponaam^  iiem  nii  pronubae  muUeree, 
quibuM  m  nupiii»  utuntur,  ab  eadem  caac- 
M ,  koc  eetf  a  nubendOf  aliqui  appeHatam 
etse  voluni,  Sunt  tamen,  qui  dicerent 


appellatam  ab  eo,  qnod  w^/t^Ormci 
▼ocant:  alii,  qnod  appellat  nxorem 
vvbw  Homerut  contnetudine  Ormco- 
rum  aotiqna,  cnm  ait,  *E|  M^s  ytAtt 
pob¥  MpSt^  olxMT^*  Deerat  prina 
linea,  nt  apparet,  in  reliquiit  Fetti : 
vertnt,  qnem  in  tettimoniom  prodn« 
cit,  ett  *UjdlSos  F.  Jm.  Seal. 

'  ^^nplaiii,  noMin]  Non  dnbinmqnin 
nupta  tit  a  mite,  velo,  qnod  tponta, 
cum  ad  maritom  doceretnr,  flameo 
faciem  nnberet.  A  «v6#,  mipte.  et  a 
nupia,  nuptiee.  Id  infra  probant  JE- 
lint  et  Cinclut.  Probavit  et  Varro 
llb.IT.  Vtde  'obnobit.'  Locnt  Ho- 
meri  ett  exlliad.  r.  *£x  longinqna 
terra  nnptam  viromm  beUatomm.' 
Due. 


DE  VBRBORUM   S16NIFICA.TI0NB  LIB.  "XII.  903 

antiqua  Gracorum,  cum  ait^  'E(  &r/n$  ya/n;  ^iy  a^p&f  al^' 

Xuptias  s  dictas  esse  ait  Santra  ab  eo,  qood  nymphea  dix- 
enint  Graeci  antiqai  yaju^y.  inde  Dovam  noptam  veay  yu/x- 
<^i9y.  Comificins,  quod  nova  petantnr  conjagia.  Caria- 
tias,  qaod  nova  pacip'^  fiat.  MXns^  et  Cincias,  qaia 
flameo  capnt  nubentis  obvolvatar,  qnod  antiqni  obnn- 
bere  vocamnt  '^  ob  qnam  caasam  legem  qaoque  paren- 
stam  '^  jnbere  caput  ejas  obnabere,  qai  parentem  neca- 
visset,  quod  est  obvolvere. 

Nasciciosnm  ^  Ateius  Philologns  ait  appellari  solitum,  qni 
propter  oculorum  vitium  parum  videret:  at  P.  Opilias 
AareIias/9  nasciciones  esse  ccecitadines  nocturnas.  M- 
lius  Stilo,  qai  plas  videret  vesperi,  quam  meridie,  nec 
cognosceret,  nisi  quod  asque  ad  oculos  admovisset. 


16  Ead.  ed.  ra<to.— 17  Vet.  cod.  ooeariiU.— 18  Scal.  legendnm  pnlat 
Ugem,quoqve  Parens  ta,  Ili.  Vlr  doct.  in  marg.  conj.  Parieam,  Fnl?.  Ur- 
ain.  Iegit^e«<am.— 10  £d.  Scal.  ae  PapiUus  AureUui. 

VOTJE 

V  Nuptias']  Qnod  Oraeci  dixernnt  sent  ant  ferberasaent,  Romnlnm^  Ta- 

nffmphea :  intellige  yv/u^io.    *Et  ta-  tinm,  Servinm,  Reget  legibns  capita- 

men  vCft^  non  wapii  rh  wvfi^loVf  sed  lem  poenam  sanxiue,  constat  vel  ex 

Gontra.  Obscnrnm  ▼ero,  quid  sit  lex  eo,  qnod  extat  in    Toce  '  Plorarcy' 

Parensta.     Pnto  legendnm,   ^gem,  legis  regiB  fragmento.  Nam  necesse 

quoque  Parent  ta,  iii.  hoc  est,  legem,  est  eam  regiam  legem  fnisae,  cnm  So- 

Gujns  principinm  Parens,  in  Tabola  lon  nihil  de  ea  re  statnisset.    Sed  ro- 

tertia:  sic  in  voce  'Reus:'  *  Nnma  gatns,  qnare  prattermisisset,  '  Qnia/ 

in    secnnda  Tabula,   secnnda  lege.'  inquit«   *  nnnquam  pntavi  fore,  qui 

Non  solnm  tabula  citatnr,  sed  et  lex.  tantnm  nefas  anderet.'     Nescio  an 

Kovom  vero  non  est,  edicta,  et  actio-  veram  lectionem  asaecutns  sim.   Sal- 

nes  l^gitimas,  et  capita  iegnm,  iis  tem  spero  me  propins  a  vero  abesse, 

verbis  nominare,  a  qnibus  incipiunt :  quam  qui  Pt^icam  legont,  decepti 

com  talia  passim  apud  Veteres  occur-  corrnpto  loco  Festi  ex  seqoenti  libro, 

rant,  prsesertim  apnd  Ciceronem.  £x  nt  sno  loco  dicemos ;  sed  et  melio- 

his  non  dnbinm  est,  leges  regias  in  rem  lectionem  nostram,  qoam  Tnr- 

dnodecim  tabnlas  a  Decemviris  con-  nebi,  qoi  iousitate  ponit  legi  parens. 

jecfas  fnisse  :  et  prima,  secnnda,  ter-  Jos.  Scal. 

tiaTabnlalegesRegiascontineri^quin        ^  Nuseieiasum']   Vide    '  Lnscilio.' 

leges  Regias  de  patria  potestate  in4.  Varro  et  Nonins  Opilinm  secuti  sunt. 

Tabnlam  relatas   anctor  Dionysius.  Festus  ^lium  Stiloneni.  Dac, 
De  iis  antem,  qni  parentes  rnterfecis- 


fi04 


PESTI    DR   VBRB.  SI6N1F.  LIB.   XII. 


NascicioBus/  qai  param  videt  propter  vitiooi  oco*  [Pa v  l. 
loraiiiy  qaiqae  plas  videt  vesperi^  qaam  meridie. 

Numidtt  dicnntux  ^omades,  qui  diuiius  vivere  dicun'    [Fbst. 

tur :  ande  Gato  in. •        • 

Numida  vivaces  qnod  maltam  vivant  ittatem  dixit. 

Nuces  mitti  cerialibas  Capito  Siitii it»  solitum  esse  diei  ait : 

» com  velimas  significare  missilia  Cerialibns  in  Circo  mitti, 

quod  cum  mitti  nuces  mos  esset,  plane  volnroas  a  parte  to- 

tum  designare,  qaia  adeo  diligantnr  siipra  omnia  alia  mis- 

silia,  pree  flamma  cam  sant  usta  qua  sparguntur  nuces. 


NOT£ 


1  Pof  t  NMdciMitf]  Nmiiidn  dicnn- 
tnr  NoroadeB,  qni  dintioB  fivere  di- 
cuntor.  Uode  Cato  vifaces  eBse  No- 
midaB,  qood  fletateni  ranUain  YiviiDl, 
dixit.  QoflB  Beqanntur  alio  pcrtinere 
tcio»  et  ni  fallor,  ita  concipienda 
Bnnt:  NtieeM  wdiii  CeriaHlnu  Capiio 
Sinnius  •oiere  dici  aii,  eum  veiimui  sifiii- 
Jieare  wnaeilia  Ceriaiilme  m  CireQ  mitH: 
reliqua  non  tam  Yerbii  reddere  poa- 
•iim,  qaam  Bentenliam  aperire:  eaa 
nncev  flamma  oBtas,  ant  tostas  foisBe ; 
eoqne  nomine  a  popnlo  dlligi.  Nam 
certnm  est  inter  miBStlia,  et  nnccs, 
et  cicer  sparsiim  fnisse :  nt  in  Satira : 
'  cicer  Ingere  late  Rixanti  popnlo.' 
Vbi  Cicer  pro  omni  missiii  accipien- 
dnroV  alt  hfb  nncem :  et  torreri  solere 
PH^,  et  m^fji  Flaafm,  alont :  nnde 
kw^^elicata^ednlia  '  frictas  nuces' 
pbhit.  Non  solmn  antem  in  Circensi- 
bnsi^frictum  cicer'  cnni  noeibus  spar- 
gebatti^:  sed  et  per  spectacnlacircuro- 
ferebatnr,  et  vendebatnr.  Horatins : 
'  Nec  ai  qnid  fricti  ciceris  probat  ant 
nucis  emtor.'  Et :  '  In  cicere  atque 
fababonatii,perdasveliipinisLatnsut 


in  Cireo  spatiere,  ant  mneiu  vt  stes.' 

Acro : '  Antiqois  teraporibaty  ubi  paii- 

perioret  erant  Romanl,  hapc  dabantor, 

et  Bpargebantnr  in  vnlgns  nb  his,  qoi 

Indos  Floralea  ezhibelMnty  ad  plao- 

snm,  et  populi  favorem  captandom.' 

Hoc  vnlt  igiturSinniusCapito,  noees 

pro  omnibus  missilibns  dici,  qnia  io- 

ter  omnia  missilia  bae  a  popnlo  diU* 

gantury  praesertim  flamma  cam  suot 

ustflp.     Hspc  omnino  vst  aententis. 

Videamus  num  ita  verba  expleri  pos- 

sint:   Nvcee   mitii  Ceriaiibua  CapH* 

Sinniue  eolere  diei  aiij  cum  veHunu  tig' 

uijleare  ndniUa  CeriaUlmt  in  Cvrco  n^- 

ti:  quod,  eum  mUti  nuce$  iioi  eeiet, 

plane  votumut  a  parte  totum  dengnasre : 

quia  adeo  diligdntur  eupra  alia  miseilia,- 

prtttertim  ftamma  eum  sunt  uttte*    Vel 

profflamma,  hoc  est,  praB  tostarfl,aot 

friciara:   qaod  valde  placet.    Fair, 

cam  putavi  hsec  pertinere  ad  litersm 

V,  et  de  vnlpibns  aj;i,  quie  stipolis 

involntflB  snbjecto  igne  ardentes  Cir- 

censi  ludicro  Cerealibiis  mittebaotor. 

Ovid.  lib.  IV.  Fast.  Jos.  Scal. 


I 


.>» 


i i