LIBIi^K^^^
OF THE
AMERICAN BIBLE SOCIETY.
i\umoer the »me8. wle sflciEH
MWO SASU
LUN
JISUS KRAIST LEUM LAS,
MA
MATTU EL SIM.
NEW YORK:
AMERICAN BIBLE SOCIETY,
INSTITUTED IN THE YEAR MDCCCXVI.
1871.
MWO SASU LUN JISUS KRAIST LEUM
LAS, MA MATTU EL SIM.
SAPTER L
FWIL in Buk km Jisus Kraist, mwen nutin
Devid, nutin Ebream.
2. Ebream el oswela Aisak ; a Aisak el oswe-
la Jekob ; a Jekob el oswela Judas a met lei ;
3. a Judas el oswela Feres a Zera nutin
Temar ; a Feres el oswela Esrom ; a Esrom
el oswela Eram ; 4. a Eram el oswela Emi-
nadab ; a Eminadab el oswela Neasson ; a
Neasson el oswela Salmon ; 5. a Salmon el
oswela Boos nutin Rekab ; a Boos el osw^ela
Obed nutin Rut; a Obed el oswela Jesse; 6.
a Jesse el oswela Devid torasa ; a Devid to-
g-usa el oswela Solomon nutin mutan kiel
Uraias ; 7. a Solomon el oswela Roboam ; a
Roboam el oswela E baia ; a Ebaia el oswela
Esa ; 8. a Esa el oswela Josafat ; a Josafat;
el oswela Joram ; a Joram el oswela Osaias ;
9. a Osaias el oswela Joatam ; a Joatam el
oswela Ekas ; a Ekas el oswela Esekaias; 10.
a Esekaias el oswela Manasses ; a Manasses
el oswela Emon ; a Emon el oswela Josaias ;
11. a Josaias el oswela Jekonaias a met lei,
akurun pal si ke utukla nu yin Babilon; 12..
%:^"^
4 MATTU,
a tuk ke iitukla elos nu yin Babilon, Jeko-
naias el oswela Salatiel ; a Salatiel el oswela
Zorobabel ; 13. a Zorobabel el oswela Ebai-
iid ; a Ebaiud el oswela Elaiakim ; a Elaia-
kim el oswela Ezor; 14. a Ezor el oswela
Sedok ; a Sedok el oswela Ekim ; a Ekim el
oswela Elaiud ; 15. a Elaiud el oswela Elie-
sur; a Eliesur el oswela Mattan; a Mattan
el oswela Jekob ; 16. a Jekob el oswela Jo-
sef tumal Meri, su isus Jisus, su paiipan
Kraist.
17. Tu fwil nu kemwii E bream mi nu ke
Deyid fwil sie-iiul-akos ; a Devid mi nu ke pal
si utukla elos nu yin Babilon fwil sie-nul-
akos ; a ke utukla elos nu yin Babilon nu ke'l
Kraist fwil sie-iiul-akos.
IS. IT A isiisla lun Jisus Kraist ou ini : Ke
Meri nine kiel a Josef eltal akeni, met eltal
tukeni tuk, elos konoilok el la putete ke S^un
Mutal.
19. Na Josef met tumal, el met payi, el tiu
luiisel maluiiliiualak, el nunku mu el liki'lye
mwukunla.
20. A ke el nunku ke ma ini, liye, lipufon
lun Leum sikmi nu sel in memi, fwakaii, Jo-
sef mwen nutin Devid, kom tiu saueii as al Me-
ri kiuin ; tu ma in siel ma lun S'un Mutal.
21. A el tufwa istisla sie mwen, a kom fwa
panpaii El JISUS : tu el fwa molula met lal
liki ma koluk.
SAPTER II. 5
22. A ma nu kemwii ma iili orek tari, tu ma
payikin ma met pala fvvak ke Leum, fwakaii,
23. liye, mutaii si sa tiu etu met, el tufwa
putete, a el fvva isusla tulig mogul, a elos fwa
panpan El Emmanuel ; ma tafwu, luiias God
yuros.
24. A Josef ke el motul tukakak, el oru oanu
lipufon lun Leum fwak nu sel, a el es mutan
kiel : 25. a el tiu eta'l nu ke el isusla mwen
natal met : a el paiipaii El JISUS.
SAPTER II.
I'NI ke Jisus el isusla in Betleem an Judea,
pal si ke Erod togusa, liye, kutu met lal-
metiuet elos tuku yin fvvatu takmu we nu Je-
rusalem, 2. fwakaii, Pa ya el isusla Togusa
lun met J u ? tu kut liye itu lal yin fwatu
takmu we, a tuku in ali nu sel.
3. Ke Erod togusa el loii, el afiaiifon, a Je-
rusalem nu kemwu oelul.
4 A ke el suluni nu kemwu met tol fulat a
met sim luu metu, el siyuk nu selos pa ya an
Kraist el isusla we.
5. A elos fwak nu sel, Yin Betleem an Ju-
dea : tu ou iiii met palu el simisla, 6. A kom
Betleem, in an sel Juda, kom tiu srik liki nu
kemwu yurin leum lun Juda ; tu sie leum el
fwa tuke liki kom, su sropu liye met luk Is-
rael.
7. Na Erod ke el paiion mu met lalmetmetluk-
6 MATTU,
la, el siyuk nu selos ma lo pal Sa itue
sikmi.
8. A el sipaloswot nu Betleem, a fwak, Fwas-
ot a suk tulig fwus ma lo ; a ke komwos
konoilok, siefwil fwak nu sik, tu iia pe fwa
som a all nu sel.
9. Ke elos loii togusa, elos soinla : a liye, it a
si, ma elos liye yin fwatu takmu we, el fwas
ye mutalos, nu ke el tuku a tuwi yin tulig
fwus mutu we.
10. Ive elos liye itu, elos arnlanu eiiun malulap.
11. A ke elos ilyuk nu in lomwii, elos liye
tulig fwus yurol Meri nine kiel, a putatle, a
ali nu sel : a ke elos oaliiialik atro lalos, elos
sufi kiSe nu sel ; gol, a franku, a mur.
12. A God el oru nu selos in memi tu elos in
tin flokla nu yurin Erod^ elos som sienu in-
ganek nu yin selos.
13. ^ A ke elos somla, liye, lipufon lun Le-
um el sikmi nu sel Josef in memi, fwakan,
Tukakak, a es tulig fwus a nine kiel, a kasus
nu yin Ijip, a kom mutu we nu ke na siefwil
fwak nu Sum ; tu Erod el a suk tulig fwus in
uni'lye.
14. Ke el tukakak, el es tulig fwus a nine
kiel ke fon, a somla nu yin Ijip : 15. a mutu
we nu ke Erod el mi§e, tu ma payikin ma
met palu fwak ke Leum, fwakan, S'a panon
mu mwen nutig Ijip mi.
16. ^ Na Erod, ke el liye tu met lalmetmet
SAPTER III. 7
elos kiapa'la, el koskusok akinu, a sapot, a
onela tulig mogul fwiis nu kemwu in Betleem,
a apneni an nu kemwii, ke yiu luo matu a
fwus, oanu pal si el siyuk met lalmetmet ma lo.
17. Na ma payikin. ma met palu Jeremi el
oru, fwakafi, 18. In Rema loiiak pusral, eok-
sra, a tuii, a asor lulap, Re5el tuiiinu tulig
natal, a el koflanu parak, tu elos waiiin.
19. 1[ A ke Erod el niPBi, liye, lipufon Inn
Lenm sikmi in memi nu sel Josef in Ijip,
20. fwakaii, Tukakak, a es tulig fwus a nine
kiel, a som nu fwal Israel, tu elos mi^i Su
suk mol lun tulig fwus.
21. A el tukakak, a es tulig fwus a nine
kiel, a tuku nu fwal Israel.
22. A ke el loii tu Arkelaus togusain Jadea
ar nu fwel Erod papa tumal, el saneii ke
fwas nu we : a God el oru nu sel in memi,
lun kufla nu kutenu an Galili.
23. A el tuku a muta in sie siti palipan Na-
zaret : ta payikin ma met palu fwak, Elos
panon el Nazarin.
SAPTER III.
IN len ifio Jon Baptist el tuku in luti yin
mesis Judea, 2. a fwakan, Komwos au-
liyuk : tu togusai in kosao akurun tuku.
3. Tu el si iiii el su Isaias met palu el polyi,
a fwak, Sie pusra wowoyuk yin mesis, Kom-
wos akou inekin Jeova, nakul ma sumwos.
8 MATTU,
4. A Jon si iiii nuknuk lal unen kamel, a
kulin ine lol in folo ; a me mono nel lokus a
mini lemnok.
5. Na Jerusalem, a Judea nu kemwu, a an
nu kemwu apneni Jordan §om nu yurol.
6. A el baptais elos la in Jordan, ke fvvakak
la ma koluk lalos.
7. A ke el liye ma puspis met Farisi a Sad-
dusi elos tuku nu kc baptais lal, el fwak nu
selos, We fwil nutin faipu, su Juti nu sumwos
ill kainla liki ma silun a tuku ?
8. Ke ma ini orek fvvako mwo lun auliyuk ;
9. a tin nunku insiumwos a fwak, E bream
papa tumus : tu iia fwak nu sumwos, God el
ku in orauk tulig nutin Ebream ke eot ini.
10. A inipe tulaiu on ke okun saku: ke ma
ini sak e nu kemwu su tin isus fwako mwo,
pokiye, a sisla nu in e.
11. Payi na baptaisi komwos la ke kof in
auliyuk : a el su tuku tukuk ku liki yu, fwal-
uk lal ua tiu mwo ke wisye : el fwa baptaisi
komwos la ke S^un Mutal, a e : 12. pal lal in
paul, a el palelanu pa lal ma nasnas, a eseni
wit lal nu in lomwu ; a el fwa fureuk kulin
ma in e kamwul.
13. ^ Na Jisus el tuku Galili mi nu Jordan,
nu yurol Jon, lun in baptais el la.
14. A Jon el mu sito, fwakaii, Mwo tu kom
baptais yu la, ya kom tuku nu yuruk ?
15. A Jisus el tupokoaii fwak nu sel, Tari
SAPTER IV. 9
ma ini : tu mwo kital payikin mwo nil kem-
wu. Na el lei a in oru nu sel.
16. A Jisus, ke baptaisla tari, el fwasiuk
kitin misini liki kofo : a liye, kosao igakla nu
sel, a el liye S'un lua God sikmi oanu muli
oa, a tuwi fwel.
17. A liye, pusra si in kosaoe mi, fwakan,
El iiii Mwen kulu nutig. na insimwowo ke
el.
SAPTER IV.
NA S'un el kolol Jisus nu yin mesis, tu
devil el fwa srifwe'l.
2. A ke el Mo len anaul a foil anaul, tuk el
musinsral.
3. A ke pansruf el tuku nu yurol, el fvvak,
Kom fwin Mwen nutin God, kom sap eot ini
in efla bred.
4. A el tupokoaii a fwak. Ma simisla. Met
a tin mol ke bred mugenu, tu ke kas nu kem-
wu take liki olin God.
5. Na devil el wisalak nu in siti mutal a
fili'lye on fwin manon imwen tempel ; 6. a
fvvak nu sel, Kom fwin Mwen nutin God,
kom sifwanu srola nu ten : tu ma simis-
la, El fwa fvvak nu sin lipufon lal ke yum :
a elos fwa tapuk komyuk in paolos, fwin
tiu ou iiii kutu pal kom kontaye nium ke
eot.
7. Jisus el fwak nu sel, Ma simisla pe, Nik
kom srifwe Jeova God loin.
10* MATTU,
8. Devil el siefwil pe wisalak nu fwin eol fu-
lat lanu, a luti nu sel tog-usai nu kemwu fwa-
lu, a ma mwo lalos ; 9. a el fwak nu sel,
Ma nu kemwu ma iiii iia fwa kite kom,
kom fwin putati a ali nu sik.
10. Na Jisus el fwak nu sel, Satan, kom fwa-
la liki: tu ma simisla, Kom ali nu sin Jeova
God lom, a oru nu sel mngenu.
11. Na Devil el som luk el, a liye, lipufon
elos tuku a oru nu sel.
12. H A ke JisLis el loii tu Jon el sisiuii nu in
prison el somla nu Galili : 13. a likie an Na-
zaret, el tuku a mutu yin Keperneum, ma on
fwin Ave nu mwea, an siskin an Zabulon a
Neftalim : 14. tu ma payikin ma Isaias met
palu el oru met, fwakaii, 15. Fwal Zabulon, a
fwal Neftalim, fwin we nu mwea, likin yeno
Jordan, Galili lun met Pegan; 16. met su
mutu in losu elos liye kalem lulap : a nu se-
los su mutu in an a nunin mas kalem sikyuk
nu we.
17. Tukin pal si iuo Jisus elmutamwauk in
luti a fwak, Auliyuk : tu togusai in kosao aku-
run tuku.
18. T[ A Jisus ke el fwafwasyis mwe an Ga-
lili, el liye tamulel kio, Salmon pafipafi Piter,
a Andru met lei, eltal fulalik kwa mwea : tu
eltal met kwa.
19. A el fwak nu seltal, Komtal fwas tukuk,
a na fwa orek umtal komtal kwa met.
SAPTER V. 11
20. A kitin misifii eltal likiye ok, afwastak-
ol.
21. A ke el som kutu nu met, el liye liio pe
tamnlel, Jemes nutiii Zebedi, a Jon met lei,
in oaku oelul Zebedi papa tumaltal, onon ok
lalos : a el pan loltal.
22. A kitin misifii eltal aliki oaku a papa tu-
maltal, a fwas tukol.
23. ^ A Jisus el fwafwasyis yin nu kemwu
Galili, lotoiuii in loliiok lalos, a luti mwo sa-
su lun togusai, a kela mas e nu kemwu, a
atuk nu kemwu yurin metu.
24. A an Siria nu kemwu loii puiial ; a elos
wis nu yurol nu kemwu su mas ke kutenu
mas, a mwaiok, a elos su musin devil, a musin
alwet, a mas matoltol ; a el oralosyuk in
kela.
25. A met puspis tiikeni fwas tukol Galili
mi, a Dekapolis, a Jerusalem, a Judea, a li-
kin yeno Jordan.
SAPTER V.
AKE el liye met puspis tukeni, el fwasiuk
nu fwin eolu : a ke el mutu, met tumal
lutlut elos tuku nu yurol : 2. a el mafialik,
a luti nu selos, fwakaii, 3. Insi mwowo elos
su sigasrup in liun: tu togusai in kosao ma
lalos.
4. InSi mwowo elos Su asor: tu elos fwa
parak.
12 MATTU,
5. Insi mwowo elos su fwokpap : ta fwalu.
fwa ma lalos.
6. Insi mwowo elos su musinsral a mala kin
ma mwowo : tu elos fwa kiip.
7. Insi mwowo elos su pakomutu : tu a fwa
pakomutu ma lalos.
8. Insi mwowo elos su nasnas in nun : tu
elos fwa liye God.
9. Insi mwowo elos su oru in misla : tu pan-
pan elos tulig nutin God.
10. Insi mwowo elos suorek ma mwowo ke
met kolya alos : tu togusai in kosao ma lalos.
11. Insi mwowo komwos,ke met kaskas ko nu
sumwos, a kolyai komwos, a kaskas ko nu kem-
wu nu sumwos, tin payi, tu komwos met Ink.
12. Komwos enunak, a insi mwowo lanu : tu
ma lulap mwo lomwos in kosao : tu ou iiii
elos kolyai met palu su mutu met sumwos.
13. Komwos sol lun fwalu : a sol fwin tin
emak, fuka soleye ? ma tuko kolukla, a sisila,
a lonyu nu ye niin metu.
14. Komwos kalem lun fwalu. Siti si mutu
fwin eola, koflanu mwukunla.
15. Met elos tiru akosiuk lamu, a filiye on ye
tupu, tu on ke sikon lamu ; a kofleuk nukem-
wu in lomwu.
16. Sun kalem lomwos in tolak ye mutun me-
tu, tu elos fwa liye me orekma mwo lomwos, a
oru mwo lanu nu sin Papatumomwos in kosao.
17. ^ Tin nunku mu tu iia tuku in kana-
. SAPTER V. 13
owisla ma sap, a ma palu : Ca tiu te kanaowis,
na te oru in payi.
18. Tu payinu fia fwak nu gumwos, Nu ke
kosao a fvvalu Somla, sie akul sisik a sie iiar-
iiar luii me §ap koflanu waiiinla, nu ke ma nu
kemwu orek payi.
19. Ke ma iiii el bu kanawis sie me gap srik
liki nil kemwu iiii, a fwa luti nu sin met ou
ine, panpaii el srik liki in togusai in kosao : a
el gu oru a luti mao, paiipafi el yok in togusai
in kosao.
20. Tu na fwak nu sumwos, Tu mwo lomwos
fvvin tiu yok liki ma lun met sim a met Fa-
risi, komwos koflanu ilyuk nu in togusai in
kosao.
21. ^ Komwos loii ma matu fwak umet, Nik
koin akmus : a met gu akmus el gen gen ke ma
nununku : 22. a iia fwak nu gumwos, Tu met
su koskusok sin met lei ke wanin ma sripi, el
fwa gensen ke ma nununku : a met su a fwak
nu sin met lei, Reka, el fwa sensen ke mwolil:
a met gu a fwak, Kom lalfon, el fwa sensen ke
e in hell.
23. Ke ma iiii kom fvvin usi kige lom nu in
Iciii, a iilo kom esamak tu ma lium kutu ma
alaii kom ; 24. likiye iiio kige lom ye mutun
laii, a gom ; met kom eumwela met lium, a
tufvva tuku a guii kise lom.
25. Kitin misiiii kom eumwela met aiiaii
lom, ke kom oelul fwas inganek ; fvvin tiu ou
14 MATTU,
ini kutu pal met auan es komyun nu sin met
nununku, a met nummka es komyun nu sin
roso, a sis komyun nu in prison.
26. Payinu iia fwak nu sum, Kom koflanu
fwala liki mao, nu ke kom mol ma nu kem-
wu nu ke kitin ma sisik.
27. ^ Komwos Ion ma matu fwakumet, Nik
kom kosro.
28. A na fwak nu snmwos, Met su netan nu
sin mutan a lunsi fwas nu yurol ; el orek kos-
ro nu sel tari insiel.
29. A mutom leyut fwin orek kom koluk,
tipella mao a sisla liki kom : tu mwo nu sum
tu sie monum misalla, a tiu monum nu kem-
wu sisila nu in hell.
30. A la pom leyut fwin ore kom koluk, pa-
kala mao, a sisla liki kom : tu mwo nu sum
tu sie monum misalla, a tiu monum nu kem-
wu sisila nu in hell.
31. Ma fwak met, Met su sisla mutan kiel,
lela lun suii nu sel me sim lun sisila.
32. A iia fwak nu samwos, Tu met su sisla
mutan kiel, el fwin tiu kosro, el ora'l lun met
kosro : a met su payuk el su sisila, el orek
kosro.
33. Siefwil pe, komwos Ion ma matu fwak
umet, Nik kom sifwanu kiape kom, a kom
tufwa akfwolye kas lom nu sin Jeova.
34. A iia fwal? nu sumwos, Nik komwos sra-
nu fulak : tiu nu ke kosao ; tu me mutu lun
SAPTER V. 15
God : 35. till nu ke fvvalu ; tu me fwolkin
nien ; tiu nu ke Jerusalem ; tu siti sin Togusa
lulap.
3(5. Nik kom fulak giufum, tu kom koflanu
oru sngo aun siufum in fwosfwos a sralsral.
37. A lela kaskas lomwos, Aok, aok ; Mo,
mo : tu kutenu ma fwin yok liki ma ini, ko-
luk.
38. Komwos Ion ma fwak met, Muta topkin
muta, a mwis topkin mwis: 39. a na fwak
nu Bumwos, Tu komwos tiu asikeli ke ma
koluk : a met su tokoilik olum leyut, siefwil
forla nu sel lesi.
40. A sienu met fwin lunsi oru nu sum nu
ke nununku a esla nuknuk lu lom, lela lun
es pe nuknuk lik.
41. A met su kaifwi kom in fwas nu ke mail
si, kom oelul fwas nu ke luo.
42. Sun nu sel su siyuk sum, a met su asroa
kom nik kom forla luk el.
43. Komwos Ion tu ma fwak met, Mwo kom
luiisom met kawuk lom, a sruiiu met lokwa-
lok lom: 44. a iia fwak nu sumwos, Mwo
komwos luiisi met lokwalok lomwos, kaskas
mwo nu selos su kaskas ko nu sumwos, oru
mwo nu selos su sruiie komwos, a siyuk alos
sin God su orek ma koluk nu sumwos, a
kolyai komwos ; 45. tu ou ifii komwos fvva
tulig nutin Papa tumomwos su in kosao : tu
El oru fwat lal in sikyuk on ke koluk a ke
16 MATTU,
mwo, a El sipamu auf on ke payi a on ke
sito.
46. Tu komwos fwin lunsomwos elos su lun-
selos komwos, inea mol lomwos ? ya met roso
elos tin ou ini ?
47. A komwos fwin paiii met liiimwos muge-
nu, mea yok sumwos ? ya met roso elos tin
ou iiii?
48. Tuou mi mwo komwos sumwosmwos la-
nu, ou Papa tumomwos §u in kosao sumwos-
mwos lanu.
SAPTEH YI.
KOMWOS liauii in tiu oru ma payi lom-
wos ye mutun metu, tu elos liye kom-
wos : fwin ou ini Papa tumomwos su in ko-
sao el tiu siot me mol lomwos.
2. Ke ma iiii ke kom oru kite, tiu ugug ye
mutom, oanu met mwosounkas in imwen lol-
nok a in inganeku, tu met kaksakin olos.
Payinu na fwak nu sumwos me mol lalos.
8. A ke kom orek kite, nik la pom lesi etu
ma la pom leyut oru : 4. tu kite lorn fwa
lukla : a Papa tumom su liye in lukla, el sif-
wanu fwa mol nu sum lemtulaiuk.
5. A ke kom pre, kom tiu oanu met mwo-
sounkas : tu elos lufiselos pre ke elos tu in
imwen lolfiok a in srumwosrik inganek, tu
met fwa liye'los. Payinu iia fwak nu sum-
wos, Me mol lalos.
6. A kom, ke kom pre, iliuk nu in fukil sum,
SAPTER Vl. 17
a ke kom kaliye piutun oaoa lorn, pre nu sin
Papa tumom su in lukla ; a Papa tiimom §u
liye in lukla, el fwa mol nu sum lemtulaiuk.
7. A ke komwos pre, nik komwos enutnut oa-
nu met pegan : tu elos nunku mu enut el Ion
tu elos kaskas ka puspis.
8. Ke ma iiii komwos in tin ou elos : tu Papa
tumomwos el etu ma komwos luusomwos
met, komwos siyuk sel tuk.
9. Ke ma ini komwos pre ou iui : Papa tumus
su in kosao, E'los oal payi.
10. Togusai lalos tuku. Orek ma nu fwalu,
ou elos oru in kosao.
11. Kite kit len si iiii ma kut mono misiSi.
12. A nunok munas nu ses ke makoluklas,
oanu kut nunok munas sin met su orek ma ko-
luk nu ses.
13. A tin kol kit kut in mel, a es kit la liki
ma koluk. Tu togusai lalos, a ku, a mwolanu,
ma patpat. Amen.
14. Tu komwos fwin nunok munas sin met
ke ma koluk lalos, ouyape Papa tumomwos in
kosao el fwa nunok munas ke ma koluk lom-
wos.
15. A komwos fwin tin nunok munas sin met
ke ma koluk lalos, ouyape Papa tumomwos
el fwa tiu nunok munas ke ma koluk lom-
wos.
16. A ouyape, ke komwos lalo, tiu oanu met
mwoSounkas, efwal : tu elos akkolukye muta-
2
18 MATTU,
los, tu met in liye elos la .lalo. Payinu na
fwak nu sumwos, Me mol lalos.
17. A kom, ke kom lalo, mosuela siufwom,
a tanla miitom ; 18. Tu kom lalo tin nu sin
metu, tu nu sin Papa tumom su in lukla :
a Papa tumom su liye in lukla, el fwa slot
mol nu sum lemtulaiuk.
19. ^ Tiu likiye ma mwo lomwos on fwalu,
yin mwotil a rus koiila, a yin met pusupas
konaoselik a puse : 20. a likiye ma mwo lom-
wos in kosao, yin mwotil a rus tiu konla, a
yin met pusupas tiu kanaoselik a tiu puse :
21. Tu yin ma mwo lomwos on we, ouyape
yin iiunumwos on we.
22. Mutu kalem lun mano : ke ma ini mu-
tom fwin mwo, monum nu kemwu tintininu
ke kalem : 23. a mutom fwin koluk, mo-
num nu kemwu tintiiiinu ke los. Ke ma iiii
fwin kalem in kom los, los iiii yok fuka!
24. Wauin met oru nu sin leum luo : tu el
fwa sruuu sie, a luiisi sie ; ku el fwa srukie
sie, a sisla sie. Komwos koflanu oru nu sin
God a mammon.
25. Ke ma iiii na fwak nu sumwos, Tiu nun-
ku mu mol lomwos, ma komwos a moiio, a
ma komwos a nim; a tiu monumwos ma
komwos a nukomaii. Ya mol tiu mwo liki
me moiio, a mano ku nuknuk?
26. Liye mwon yin eiiyenu: tu elos tiu eoki,
a tiu kosrni, a tiu ti mu in lomwu : a Papa
SAPTER VII. 19
tumomwos in kosao el kit alos. Ya komwos
till in wo luk elos ?
27. Sii siimwos ke nunkauk fwa ku in orek
komwos fulat oanu kubit si ?
28. A efwo komwos ku niinkii ke nuknuk ?
Liye kinf in ima si, elos kapak ma fuka ; elos
tin orekma, a tin isap : 29. a na fwak nu
sumwos, Tu Solomon, ke ma nu kemwu mwo
lal, el tin yinla oanu sie selos.
30. A God el fwin akkapye ma mwo in ima
si, tu on misini, a lutu sisla in fwunyou, ya
el tin oru nu sumwos yok liki, we komwos la-
lalfuiii ma sisik ?
31. Ke ma ini komwos tin nunkauk, fwakan,
Mea kut a mono? ku Mea kut a nim ? ku
Pi a ma kut a nukoman ?
32. (Tu met pegan elos sukuk ma nu kemwu
ma ini:) tu Papa tumomwos in kosao el
eta tu ma nu kemwu ini mwo nu sumwos.
33. A met komwos suk nu togusai lun God,
a ma payi lal ; a ma nu kemwu ma ifii fwa
sun pe nu sumwos.
34. Tu ou ini tiu nunku mu nu lutu : tu lutu
fwa nunku kutu ma lutu. Tari ma koluk
len si.
SAPTER VII.
KOMWOS tiu nununku, tu met a tiu
nununke komwos.
2. Tu nununku ma komwos nununku ka,
20 MATTU,
met a fwa nununke komwos ou ini ; me srigu-
sok ma komwos sriki ka, ma ini met fwa srike
pe nil sumwos.
3. A efwo kom ku liye kutkut in mutun
lium, a tin nunku mu sak lulap in miitom? '
4. Ka fuka kom fwak nu sin met lium, Mwo
fia esla kutkut liki in mutom ; a liye, sak
lulap in mutomwun ?
5. Kom mwosounkas, met kom sisla sak liki
in mutom ; a na kom fwa liye mwo in esla
kutkut liki in mutun linm.
6. Tiu suii kutu ma mutal nu sin kosro
naliiiul, a tiu sisla mwek lomwos nu ke kosro
pig, tu elos fwa fwolkeye ye nialos, a elos fwa
fori a nalis komi.
7. Siyuk, a fwa kite komwos ; suk, a komwos
fwa konoiok : tomwolak, a fwa igakla nu
sumwos : 8. tu met nu kemwu su siyuk es ;
a el su suk konoiok ; a su tomwolak ma
igakla nu sel.
9. Ka met su sumwos, tulig nata fwin siyuk
bred, el fwa suii eot nu sel ?
10. Ka el fwin siyuk ik, el a sun nu sel
serpent ?
11. Na komwos met koluk, fwin etu fuka in
suii ma mwowo nu sin tulig nutomwos, Papa
tumomwos su in kosao el fwa suii mwo yok fu-
ka nu selos su siyuk sel ?
12. Ke ma iiii ma nu kemwu komwos luii-
somwos, met in oru nu sumwos, komwos oru
S AFTER VII. 21
ouyape nu selos : tu ou ini manu a met
palu.
13. Komwos iliuk mutun kol ou sriksrik;
tu mutun kol sralap, a inganek sralap pailik-
nu, ma kol nu yin koluk lanu, a met puspis
iliuk nu we.
14. Tu mutun kol ou sriksrik a inganek ou
sriksrik, ma kol nu yin mol ; a met pu konoi-
ok mao.
15. Liaufi met palu sito, Su tuku nu yurom-
wos in nuknuk lun Sip, a insielos kosro wolf
konaosten.
16. Komwos fwa etalos ke fwako lalos. Ya
met elos eseni grep ke mu, a fig ke kokol ?
17. Ou ini sak mwo nu kemwu isus fwako
mwo ; a sak koluk isus fwako koluk.
18. Sak mwo koflanu isus fwako koluk, ouya-
pe sak koluk koflanu isus fwako mwo.
19. Sak e nu kemwu fwin tiu isus fwako mwo
pokiye iguri, a sisla nu in e.
20. Ke ma iiii komwos eta'los ke fwako lalos,
21. ^ Tiu met nu kemwu su fwak nu sik, Le-
um, Leum, elos fwa iliuk in togusai in kosao ;
tu el su oru ma Papa tumuk in kosao el lun-
sel.
22. Met puspis fwak nu sik in len si iiio, Le-
um, Leum, ya kem tiu kaskas in eum ? a in
eum kem sisla devil ? a in eum oru ma pus-
pis ma sokuruk ?
23. A na fia a fwak nu selos, S'a tiu ete
22 MATTU,
komwos ; fwala liki yu komwos su orek ma
koluk.
24. Tu ou ini met nu kemwu su Ion ma na
fwak iiii, a oru mao, na fwak el oanu met lal-
metmet, su musa lom sel on fwin eot : 25. a
auf kakla, a sronot tuku, a en tumi, a funulye
lomwu ; a tiu iguri : tu musa fwin eot.
26. A met nu kemwu su Ion ma iia fwak
ini, a tiu oru, elos oanu met lalfon, su musa
lom sel on fwin puku : 27. a auf kakla, a sronot
tuku, a en tumi, a funulye lomwu ; a iguri :
a ma iiii iguri ma lulap.
28. A ma ini te oru, ke Jisus el kaskas tari,
met elos lut ke ma luti lal : 29. Tu el lu-
ti nu selos oanu kas pen, a tiu oanu met sim.
SAPTER VIII.
KE el oatu fwin eolami, met puspis tukeni
fwas tukol.
2. A liye, lepu si tuku a sinakunal, fwa-
kan, Leum, kom fwin lunsom, kom ku in ore
yu la in nasnas.
_3. A Jisus el sralot paul, a kali'lye, fwakan,
'N^ ke, kom in nasnas. A kitin misini lepu si
el nasnas.
4. A Jisus el fwak nu sel, Liaun, nik kom
fwak nu sin met ; a fwas, a luti komyun nu
sin met tol, a sun kise ma Moses el sap, ke ma
lo nu selos.
5. TT A ke Jisus el utiuk nu in Kepernaum,
SAPTER Vm. 23
met sentiirion el tuku i>u yurin siyuk sel,
6. a fwakan, Leum, met kulaiisap luk on
yin sik mas matoltol, keokimi.^
7. A Jisus el fwak nu sel, ISTa fwa tuku a
akkei el la.
8. Met senturion el tupokoan a fwak, Leum,
na tiu mwo, nik kom tuku nu fwin tukin ium
sik: a komfwaknu,ametkulansaplukfwakela.
9. Tu na met leum suksuk si, met meun luk
akkos yu : a na fwak nu sin sie, Som, a el som ;
a nu sin sienu, Tuku, a el tuku ; a nu sin met
kos luk, Oru ma iiii, a el oru.
10. Ke Jisus loii, el lut, a fwak nu selos su
fwas tukol, Payinu iia fwak nu sumwos, 'S'a
tiu konoiok ma lalalfuni lulap ou ini, mo, tiu
in Israel.
11. A na fwak nu sumwos, Tu met puspis
fwa tuku yin fwatu takmu we a yin fwatu
till we, a elos fwa mutu yurin Ebream, a
Aisak, a Jekob, in togusai in kosao.
12. A tulig lun togusai fwa sisila nu yin los
liki losu : a nu ino fwa tun a nanornor in
mwuse.
13. A Jisus el fwak nu sin met senturion,
Fwasot; a oanu kom lalalfuni a fwa oru nu
sum. A kitin misini met kulansap lal ei
kela ke auu si ini.
14. T[ A ke Jisus el ilyuk nu in lom sel
Piter, el liye nine kien mutan kiel onu, a
mas fwol.
24 MATTU,
15. A el kalye paul, a mas fwol waiiinla
luk el : a el tukakak, a oru nu Sel.
16. A ke eukela, elos wis nu yurol met pus-
pis su musin devil: a el sisla nun liki ke
pusral, a akkei elos la nu kemwu m mas :
17. Tu oru ma payi ma Isaias met palu el
polyi, fwakan, El sifvvanu srukak ma kolukla
las, a wisla mas las.
18. ^ Ini ke Jisus el liye met puspis apnula-
ni, el sap in som nu lefwalo.
19. A sie met sim el tuku, a fwak nu sel,
Met luti, na ke fwas tukum yin nu kemwu
kom fwas nu we.
20. A Jisus el fwak nu sel, Kosro foks ^inluf
selos, a mwon yin eiiyenu auu selos ; a Mwen
nutin met wauin an giufwel on nu we.
21. A sienu sin met tumal lutlut el fwak nu
sej, Leum, lela na som pukinye papa tumuk
met.
22. A Jisus el fwak nu sel, Fwas tukuk ; a
lela met misi pukinye met miSi lalos.
23. A ke el sroauk nu fwin oaku, met tumal
lutlut elos sroauk tukol.
24. A liye, eii lulap tuku nu mwea, oanu tu
nuamwot afwunla oaku: a el motulnu.
25. A met tumal lutlut elos tuku, a oksalak,
fwakan, Leum, moli kit la : kut a misi.
26. A el fwak nu selos, Efwo komwos ku sa-
nen, we komwos lalalfuni ma sisik? Na el
tukakak, a igul en a mwea ; a ini mis lanu.
SAPTER IX. • 25
27. A met elos lut, fwakaii, We met measi,
tu en a mwea aksol !
28. ^ A ke el tuku lefwalo, yin met Gadara
mutu we, iiio met luo musin devil simol, eltal
fwase liki inkulyak mi, koskusok akinu, oanu
tu waiiinu met fwas alukela nu we.
29. A liye, elos wowoyuk, fwakaii, Mea kut
oru nu Sum, Jisus, Mwen nutin God ? ya
kom tuku nu yinu in akkolukye kit met pal
si?
30. A lusi lalos un kosro pig si ma puspis
moiio we.
31. A devil elos pre siyuk sel fwakaii, Kom
fwin sis kit la, lela kut in som nu in un kosro
32. A el fwak nu selos, Fwala. A ke elos
fwas liki tari, elos som nu in un kosro : a
liye, un kosro nu kemwu oatu ma keku nu
yin lual mwea, a elos misi nu in kofo.
33. A elos su liye'losyun kainla, a som nu
yin siti, a fwakak ma nu kemwu, a kutu ma
oru nu sin met musin devil.
34. A liye, nu kemwu mutu yin siti elos
fwas liki sunol Jisus : a ke elos liye'l, elos pre
siyuk sel in fwala liki an selos.
SAPTER IX.
A EL sroauk nu fwin oaku, a kolot, a tuku
nu yin siti sel.
2. A liye, elos wis nu yurol sie met mas ma-
26 • MATTU,
toltol, on fwin kulus si : a Jisus liye lalalfun-
olos, el fwak nu sin met mas matoltol, Mwen,
enunak ; ma koliik lom nunok munas sum.
3. A liye, kutu sin met sim fwak insielos,
El enum.
4. A Jisus etu nunka'los, el fwak, Efwo kom-
wos ku nunku ma koluk insiumwos ?
5. Ka su a fusas liki in fwak, Ma koluk nu-
nok munas nu sum ? ku fwak, Tukakak, a
fwas.
6. A tu komwos fwa etu, tu Mwen nutin
met ma ku lal on fwalu in nunok munas ke
ma koluk (na el fwak nu sin met mas ma-
toltol,) Tukakak, srukak kiilus kium, a fwas
nu in lom sum.
7. A el tukakak, a som nu in lom sel.
8. A ke met puspis tukeni liye elos sanen a
kaksakin God, su sun ku ou ini nu sin metu.
9. ^ A ke Jisus som liki an si ini, el liye
met si, el Mattu, el mutu imwen met roso :
a el fwak nu sel, Fwas tukuk. A el tuyuk,
a fwas tukol.
10. A ma te oru, ke Jisus el fonla nu ke te-
bel in loinwu, liye, ma puspis met roso a met
koluk elos tuku a fonla nu yurol a met tu-
mal lutlut pe.
11. A ke met Farisi liye, elos fwak nu sin
met tumal lutlut, Efwo met luti lomwos ku
mutu mono yurin met roso a met koluk ?
12. A ke Jisus el loii el fwak nu selos, Met
SAPTER IX. 27
ku elos till enenu met satal, tu met mas mu-
genu.
13. A komwos som a lutlut ke ma ini fuka,
'Nsi lunsik pakomutu, a tiu kise : tu na tin
tuku in panon mu met payi, tu met koluk in
auliyuk.
14. Na met lutlut lal Jon elos fwas nu yurol,
fvvakan, Efwo kut ku a met Farisi lalo pal
puspis, a met lutlut lom tiu lalo ?
15. A Jisus el fwak nu selos, Ya tulig in fu-
kil nutin met pusla elos asro ke met pusla
mutu yurolos ? a ]en a fwa tuku, ke met
pusla el som luk elos, a na elos lalo.
16. Waiiin met likiye ipen nuknuk sasu nu
ke nuknuk ma ; tu ma filiye nakla esla kute
iki nuknuk, a musa yokoilik.-
17. Ouyape met tiu filiye wain sasu nu in
sifwa matu, fwin ou ini sifwa fogolik, a wain
sirorla, a sifwa musalsala: a elos filiye wain
sasu nu in sifwa sasu, a eltal mwo.
18. ^ Ke el kaskas kutu ma ini nu selos, liye,
sie leum tuku nu yurol, a sinakunal, fwakaii,
An nutig el misi ini : a fwasu a likiye pom
on fvvel, a el fwa mol.
19. A Jisus el tuyuk a fwas tukol, a met tu-
mal lutlut pe.
20. A liye, sie mutan, su musin sa ke yiu
sie-nul-luo, el tuku tukol, a kalye siske nuk-
nuk lal: 21. Tu el fwak insiel, Na fwin kal-
yanu nuknuk lal, iia fwa mol.
28 MATTU,
22. A Jisus el tapulla ; a ke el liye'l, el fwak,
An, enunak ; lalalfani lorn ore kom in kela.
A mutan si el kela ke auu si ini.
23. A ke Jisus el tuku nu in lorn sin leum,
a liye met usuk sisik a kutenu met sasa, 24.
el fwak nu selos, Sesekla ; tu mutan fwus el
tin mise, a el motul. A elos isasinkusa.
25. A ke met elos ilia, el ilyuk, a el es
paul, a mutan fwus el tukakak.
26. A ma ini "sulkakin yikelik nu fwal si
ino nu kemwu.
27. ^ A ke Jisus el som liki an si ini, met
kun muta luo fwas tukol, wowoyuu, a fwa-
kan, Mwen nutin Devid, pakomutetalu.
28. A ke Jisus el utyuk nu in lomwu, met
kun muta luo tuku nu yurol : a Jisus el fwak
nu seltal, Ya komtal lalalfuui tu iia ku in oru
ma* ini? Eltal fwak nu sel, Ao, Leum.
29. Na el kalye mutaltal, fwakan. Ma nu
sumtal oanu komtal lalalfuni.
80. A mutaltal iiutalik : a Jisus el fwakan
sumoseye nu seltal, Nik komtal oru nu sin
met.
31. A ke eltal somla, eltal sulkakunalik ma
el oru nu fwal ino nu kemwu.
32. Ke elos somla liki, liye, elos wis nu yu-
rol met siloiikas si musin devil.
33. A ke el sisla devil luk el, met silonkas
el kaskas : a met puspis tukeni elos lut, fwa-
kaii, Met kut tiu liye ou iiii in Israel.
SAPTER X. 29
34. A met Farisi elos fwak, el sisla devil liki
ke leum lun devil.
35. A Jisus el fwafwasyis nu in siti a yin
sisik 1111 kemwu met mutu we, luti in loliiok
lalos, a kaskas ma mwo sasu lun togusai, a
kela mas e nu kemwu a atuk nu kemwu yu-
rin metu.
36. A ke el liye met puspis tukeni, el pako-
mutalos, tu elos mululla, a fvvaselik, oanu sip
waiiin met sropu.
37. Na el fwak nu sin met tumal lutlut, Ma
puspis kapak masla orani wisak, a pu met orek-
ma; 38. tu ou iiii komwos pre nu sin Leum lun
ma kapak masla, tu el fwa sipaot met in orek-
ma nu yin kapak masla.
SAPTER X.
AKE el paiion mu met sie-iiul-luo tumal
lutlut, el suil nu selos ku ke nun fokfok
tu elos in sis elos la, a in kela mas e nu
kemwu a atuk nu kemwu.
2. A elos ou ifii lun met sap sie-nul-luo :
Masi metu Saimon su pailpaii Piter, a Antru
met lei ; Jemes nutin Zebedi, a Jon met lei ;
3. Filip, a Bartolomu ; Tomas, a Mattu met
roso ; Jemes nutin Alfeus, a Lebbeus, e mwu-
lal Taddeus ; 4. Saimon met Kenan, a Ju-
das Iskariot, el su tukakunulak.
5. Sie-nul-luo ifii Jisus el sipaot, a oru nu
selos, fwakaii, Nikmit fwas nu inganek lun
30 MATTU,
Met pegan a nikmit ilynk nu yin siti lun met
Simaritan.
6. Tu mwo liki som nu yurin sip tula lun
sou lun Israel.
7. A, ke komwos som, luti fvvakaS, Togusai
in kosao akurun.
8. Oru met mas in kela, met lepu in nasnas,
met mi Si in molyuk, sisla devil liki : komwos
esla ke tiu mol, kitala ke tiu mol.
9. Tiu filiye gol, a silver, a bras in atro lom-
wos ; 10. tiu nuk ke fwafwasyis, tiu koat luo,
tiu faluk, tiu sikal ; tu mwo in sun me mol
nu sin met orekma.
11. Komwos fwin ilyuk yin siti a yin sisik
met mutu we, siyuk su mwo yinu ; a mutu
we nu ke komwos somla.
12. A ke komwos ilyuk nu in lomwu, tan
mu.
13. A lom fwin mwo, misla lomwos on fwe :
a fwin tiu mwo, lela misla lomwos in foloko
nu yuromwos.
14. A sienu met su tiu es komwos, a tiu ion
kas lomwos, ke komwos som liki lom ku siti si
ini, fotonla fok ke niumwos.
15. Payinu na fvvak nu sumwos, Fwal So-
dom a Gomorra mwo liki siti si ino in len
o§un.
16. TI Liye, na sipe komwos la oanu kosro
sip nu yurin kosro wolf : tu ou ini mwo komwos
lalmetmet oanu serpent, a oa oanu muli oa.
SAPTER X. 31
17. A sismoiik metu : tu elos fwa es komwos
yuk nu ke mwolin papu, a elos fwa srinil
komwos in lolnok lalos ; 18. a elos fwa wis
komwos yuk nu ye mutun leum a togusa ke
iia, ke ma lo lain elos a Met pegan.
19. A ke elos es komwosyun, tin nunkauk
kutu fi fuka ma komwos a fwak; tu lia fwa
siot nu sumwos kutu ma komwos a fwak ke
auu si iuo. _
20. Tu tiu komwos a fwakja Nun lun Papa
tumomwos el fwak in komwos.
21. A met lei fwa asun met lei nu ke misi, a
papa asuii tulig : a tulig elos tuyuk lain papa
nine, a ora'los nu ke misi.
22. A met e nu kemwu fwa srune komwos ke
ek ; a el su oru mwo nu tuk fwa mol.
23. A ke elos kolyai komwos yin siti si iui,
komwos kain la nu sienu : tu payinu iia fwak
nu sumwos, Komwos tiu fwas tari nu yin siti
in Israel, nu ke Mwen nutin met tuku.
24. Met tuma lutlut el tiu fulat liki met luti,
a met kulansap tiu fulat liki leum lal.
25. Tarinu tu met tuma lutlut oanu met luti
lal, a met kulansapoanu leum lal. Elos fwin
paiipan met fwunmet Beelzebub, ya yok liki
elos panpaii pekutu sin sou lun met fwunmet ?
26. Tu ou iiii tiu sanen selos, tu wanin
kutu ma afne, a fwa tiu igasla ; a mwukin, a
fwa tiu etauk.
27. Ma na fwak nu sumwos in los, komwos
32 MATTU,
kaskas in kalem : a ma komwos Ion in
srenmwos, komwos fwakot on fwin manon
lomwu.
28. A tin sanen selos su uniye mano, a tin ku
in nniye nun : a mwo liki saneii sel su ku in
kanaosla nnn a mano pe in hell.
29. Ya met tin kukakin kitin mwon luo ke
kitin muni sisik ? a sie fwin putati nu in foko
Papa tumomwos el liaun.
30. A aun siufamwos nu kemwu el oakla.
31. Ke ma iiii komwos tin saneii ; tu kom-
wos mwo liki kitin mwon sisik puspis.
32. Tu ou ini met sinu su fwak yu yuk ye
mutun metu, ouyape na fwa fwakalak ye
mutun Papa tumuk su in kosao.
33. A sienu met su lafwekin yu ye miitun
metu, na ouyape fwa lafwekunal ye mutun
Papa tumuk su in kosao.
34. Tin nunku mu tu na tuku in sipam^i
misla on fwalu : Na tin tuku in sipamu misla,
tu kutlas.
35. Tu na tuku in oru met si lain papa tu-
mal, a tulig mutan lain nine kial, a tulig ta-
lap lain nine talupal.
36. A met lokwalok lun met in sou lal.
37. El su lunsi papa a nine yok liki yu, tin
mwo nu sik, a el su lunsi mwen a an yok liki
yu, tin mwo nu sik.
38. A el su tin es saksiii sugo lal, a fwas
tukuk, tin mwo nu sik.
SAPTER XL 33
39. El SIT konoiok mol lal fvva tula mao : a
el su tula mol lal keik, fwa konoiok mao.
40. ^ El su es kom, es yu mi; a el su es
yu mi, es al su sipe yu mi.
41. El su es met palu in el met palu, fwa
es mol lun met palu ; a el su es met payi, in el
met payi, fwa es mol lun met payi.
42. A el su fwa nime sin sie ma sisik Ink
alein kof eou si in el met tuma lutlut, payinu
na fwak nu sumwos, me mol lal fwa tiu tula.
SAPTER XI.
A MA ini te oru ke Jisus el sap tari nu sin
met sie-nul-luo tumal lutlut, el som in lu-
ti a in kaskas yin siti selos.
2. A ke Jon el louak in prison me orekma
lun Kraist, el sipaot met luo tumal lutlut, 3. a
fwak nu sel, Ya kom el su a tuku, ku .kem a
suk sienu ?
4. Jisus el tupokoan a fwak nu seltal, Fwala
a siefwil pe luti nu sel Jon ma komtal Ion a
liye : 5. met kun elos liye, a met ul elos fwas,
a met leper nasnas, a met siloiikas loii, a met
misi molyuk, a met sigasrup elos loii ma mwo
sasu.
6. A insi mwo wo el su tiu tugulkil keik.
7. A ke elos somla, Jisus el mutamwauk in
fwakul Jon nu sin met puspis tekeni, Mea
komwos som nu yin mesis in liye ? Ya a sugo
kususus in enyeuu ?
3
34 MATTU,
8. Ka mea komwos som in liye ? Ya met si
niilvoman niiknuk mwowo ? liye, elos su nu-
koman ma mwowo mutii in lom sin togusa.
9. Ka mea komwos som in liye ? Ya met
palu si ? aok, fia fwak nu sumwos, a yok liki
met palu si.
10. Tu el ini met si elos gimisla met, Liye,
na sipu met sap Ink ye mutom, el su akou
inek lom ye mutom.
11. Payinu na fwak nu sumwos, Wanin
mutan oswela met yok Ink el Jon Baptist :
a el su srikla liki in togusai in kosao yok
Ink eL
12. A ke len lun Jon Baptist nu ini met elos
oigiisiuk nu in togusai in kosao, a elos kenu
fwas nu we.
13.' Tu met palu nu kemwu a manu elos pol-
yi nu ke Jon.
14. A komwos fwin kenu etu mao, El ifii
Elaias su a tuku.
15. El su sra in Ion, lela lun Ion.
16. H A fwil si ini oanu mea ? Oanu tulig mu-
tu yin kutakot, a elos panonmu asouk lalos,
17. a fwakan, Kem nigaruru nu sumwos, a
komwos tin srosro ; kem usuk sisik nu sumwos,
a komwos tin asor.
18. Tu Jon el tuku tin mono a tiu nim, a
elos fwak. Devil yurol.
19. Mwen nutin met el tuku mono a nim,
a elos fwak, Liye met kain mono, a nim wain,
SAPTER XI. 35
met wiyen met ro^o fi met koluk. A Lalmet-
met el payi ke tulig natal.
20. Na el mutamwauk in kaiyuk nu sin siti,
yin El orek menmen puspis, tu elos tin an-
liyuk.
21. We nu gum, Koresin ! we nu gum Bet-
saida ! tu fwin orek menmen lulap yin Tair a
Saidon met, oanu oru nu gumtal, iiii eltal au-
liyuk ma lulap in nuknuk mwa sen gen a apat.
22. A iia fwak nu gumtal, An Tair a Saidon
eltal mwo liki komtal in len oSun.
23. A kom an Kapernaum orauk ma fnlat in
kosao, fwa utuki nu in hell : tu fwin orek
menmen lulap nu in Sodom met oanu oru nu
sum iiii, Sodom tiu waiiinla nu ke len si ini.
24. Tu iia fwak nu sumwos, Tu an Sodom
mwo liki kom in len ogun.
25. IT Ke pal si iilo Jisus el tupokoaii a fwak,
S^a kulu nu sum, Papa, Leum in kosao a fwa-
lu, tu kom mwukunla ma iiii liki met lalmet-
met a met liaten, a igasaii mao nu sin kitin tu-
26. Ao, Papa : tu ou ini mwo on ye mutom.
27. Papa tumuk el kite yu ma nu kemwu :
a wailin nu met etu Mwen, tu Papa mugenu :
a wailin nu met etu Papa, tu Mwen mugenu, a
el pe Mwen a fwa igaselaii nu sel.
28. Fwasu nu yuruk, komwos nu kemwu su
totola a fwinni, a iia fwa slot nu sumwos moiile.
29. Es srenenu luk on fwom, a lutlut keik ;
36 MATTU,
til na misle a efwal insi : a komwos fwa ko-
noiok monle in nuniimwos.
30. Til srenenu luk mwonii, a enii luk mnla-
la.
K
SAPTER XII.
E pal si ino Jisiis el fwas ke len sabbat
sasla in ima korn si ; a met tiimal lut-
lut elos musinsral, a miitamwaiik in lusla korn,
a in mono.
2. A ke met Farisi liye, elos fwak nu sel,
Liye, met tiimom lutlut elos orek ma tin payi
in oru ke len sabbat.
3. A el fwak nu selos, Ya komwos tin rid kii-
tu ma Devid el oru ke el musinsral, a elos su
oeliil ; 4. fuka el ilyiik nu in lom sin God,
a moiio bred luti, ma oul sel lun tin mono, a
selos su oelul, a tin oul nu sin met tol ?
5. Ya komwos tin rid in manu, fuka ke len
sabbat met tol elos orekma in imwen tempel
a tiu koluk ?
6. A na fwak nu sumwos, Tu in an si ini sie
yok liki imwen tempel. _
7. A komwos fwin etu fuka ma ini, 'Na, lun-
sik pakomutu, a tiu kise, komwos a tiu lus-
la ma mwowou.
8. Tu Mwen nutin met el Leum lun sabbat.
9. ^ A ke el som liki an ino, el ilyuk nu in
lolnok lalos : 10. a liye, met si ul lanu paiil.
A elos siyak sel, fwakan, Ya oul in kela ke
SAPTER XII. 37
len sabbat ku tin oiil ? tu elos fwa kas lain
ul.
11. A el fwak nu selos, Ka met su yurom-
wos nata sugo sip, a el fwin putatla nu inlu-
fu ke len sabbat, Ya el tin sruki'lye a srii-
kak?
12. Fuka met a mwo liki sip ? Tu ou iui tin
oul in oru mwo ke len sabbat.
13. Na el fwak nu sin met si, Asreot pom. A
el asroela ; a kelanu oanu layenu.
14. ^ Na met Farisi elos som liki, a tukeni
kaskas lain ul, fuka elos fwa uni'lye.
15. A ke Jisus el etauk, el sifwanu som liki
an iiii : a met puspis tukeni elos fwas tukol, a
el akkei'elos la nu kemwu ; 16. a el mwulaun
nu selos tu elos in tin fwakulak : 17. tu in
payikin kutu ma Esaias met palu el fwak met
fwakaii, 18. Liye tulig nutig, su na emun ; ku-
lu nutig, nu sin su nunik lufikin ma lulap : na
fwa likiye nunik on fwel, a el fwa luti manu
nu sin Met pegan.
19. El a tiu anwuk, tiu wowo ; a wanin
met loii pusral inganeku.
20. A malok el a tiu koptalik, a ma fofosiuk
el a tiu kunla, nu ke el sipaot manu nu ke
kutunla.
21. A met pegan elos fwa lalalfuiii in el.
22. ^ Na elos wis nu yurol sie musin devil,
kunla mutal a tiu kas : a el ora'l in kela, oanu
kunla a tiu kas eltal liye a kas.
2S MATTU,
23. A met nu kemwu elos kit, a fwak, Ya el
ini tiu Mwen niitin Devid ?
24. A ke met Farisi elos Ion, elos fwak, El
ini tin sisla devil liki, fvvin tiu ke Beelzebub,
leum lun devil.
25. A Jisus el etu nunka'los, fwak nu selos,
Togusai kemwu fwin sifwanu aes fwa wanin-
la ; a siti nu kemwu a lorn elos sifwanu aes
fwa tiu tu.
26. A Setan el fwin sisla Setanliki, el sifwa-
nu aes ; fuka togusai lal fwa tu ?
27. A na fwin sisla devil liki ke Beelzebub,
ke su tulior nutom sisla Ink elos ? ou ini elos
fwa nununke komwos, la payi ku sito.
28. A na fwin sisla devil liki ke ISTunal God,
na togusai lun God tuku nu yurumwos.
29. Ka fuka met si ilyuk nu in lom sin met
ku, a kanaosla ma lal, el fwin tiu kopuriya-
wun met ku ? a na el fwa kanaosla lom sel.
30. El su tiu wi yu, el lain yu : a el su tiu
wi yu wisani, el siselik.
31. Tu ou ini na fwaknu sumwos. Ma koluk
a ma enum nu kemwu God nunok munas
sin metu ; a ma enum lain ]^un Mutal, El tiu
nunok munas sin metu.
82. A kutenu su kaskas sie kas lain Mwen
nutin met, God fwa nunok munas nu sel :
a el su kaskas lain ISTun Mutal, El fwa tiu nu-
nok munas nu sel, tiu nu fwalu, tiu nu fwal
tuko.
SAPTER XII. 39
33. La orek sak mwo, a fwakol mwo ; ku
orek sak koliik, a fwakol koluk : tu kut etu
sak ke fwako.
34. We fwil lun faipu ! komwos koluk, fuka
kaskas mwo ? tu ke puspis insi, oalu kaskas.
35. Met mwo el wisla ma mwo lal liki niin
tatu mwo lal ; a met koluk wisla ma koluk
lal liki niin tatu koluk lal.
36. Tu ua fwak nu sumwos, Tu mwusrulun-
kas nu kemwu ma metu fwak, elos fwa oraot
in len osun : 37. tu ke kas lom kom fwa payi,
a ke kas lom kom fwa sito.
38. ^ Na kutu sin met gim ^a sin met Farisi
elos tupokot, fwakaii. Met Luti, kut lunses^li-
ye sie akul ke'um.
39. A el tupokoan a fwak nu selos, Fwil ko-
luk a kosro suk sie akul ; a waiiin akul oru
nu ka, a akul siewunu lun Jonas met palu :
40. Tu oanu Jonas el mutu len tolu a fou tolu
insien luat ; ouyape Mwen nutin met el fwa
mutu len tolu a fori tolu insien fwalu.
41. Met Ninefa elos fwa tuyuk in olul lain
fwil si iiii, a lus el la ; tu elos auliyuk ke Jo-
nas el kaskas ; a liye, sie yinu yok luk el Jo-
nas.
42. Kosoa yin eur el fwa tuyuk in olul lain
fwil si iiii, a lus el la ; tu el tuku nu tafwun
fwale mi in Ion ma lalmetiriet lun Solomon ; a
liye, sie yinu yok luk el Solomon.
43. Ke iiun fokfok el fwas liki met, el fwa-
40 MATTU,
fwasyis sasla an paoala, suknii monla, a tiunu
konoiok.
44. Na el fwak, S"a folokla nn in lorn sik na
f\vas we mi ; a ke el tnkn, el konoiok puse,
imom, a mwonu.
45. Na el som, a wis kutenu nun itkos koluk
Ink el, a elos ilynk a mntn we : ma safia Inn
met sen kolnk liki ma met. A on ini fwil
kolnk si ini kolnk pe tnk.
46. ^ Ke el kaskas ini nn sin metu, liye,
nine a met lei elos tu likin umwe, Innsi in
kaskas nu sel.
47. Na sie fwak nn sel, Liye, nine kinm a
met linm elos tu likin umwe. Inn si in kaskas
nu sum.
48. A el tnpokoaii a fwak nn sin su fwak nn
sel, Su nine kink ? a 'met su likan ?
49. A el sralot paol nu ke met tumal Intlnt,
a fwak, Liye nine kink, a met lik !
50. Tu met su oru Inn Inn Papa tmnuk in
kosao, elnu ma lik, a lonk, a kink.
SAPTER XIIL
LEN si ini Jisns el fwas liki lomwn, a mn-
tn fwin mesi.
2. A met pnspis elos tnkeni tnkn nn ynrol,
on iiii tn el sroank nn fwin oakn, a mntn ; a
met pnspis tnkeni tn fwin mesi.
3. A el kaskas ma pnspis nn selos in pnpnl-
yuki, fwakan, Liye, met taknnla, el som in
SAPTER XIII. 41
takunalik : 4. a ke el takunalik, kiitu pntatla
nu pupaneku, a mwon elos tuku a konla
mao.
5. Kiitu pntatla nu yin eoteot, srikla fok on
we ; a kitin pal elos kapak, tu fok tin lal : 6.
a ke fwatu takak, elos paoala ; a tu wanin
oka lalos, elos paoa lanu.
7. A kutu putatla nu ke kokol ; a kokol ka-
pak, a kupowiye masla.
8. A kutenu putatla nu in fok mwo, a oswe
fwako, kutu sie-fok ka, kutu on-iiul ka, kutu
tol-nul ka.
9. El su sra in lou, lela lun Ion.
10. ^ A met lutlut elos tuku, a fwak nu sel,
Efwo kom ku kaskas nu selos in pupulyuki ?
11. El tupokot a fwak nu selos, Tu ma etu-
kot nu gumwos in etu ma foiila lun togusai
in kosao, a tiu etukot nu selos.
12. Tu el su OS ma lal, fwa sun kute pe nu
sel, a el fwa ma puspis ma lal : a el su wanin
ma lal, fwa esla luk el nu kemwn ma lal.
13. Tu on ini iia kaskas nu selos in pupul-
yuki ; tu liye, elos tiu liye ; a Ion, elos tiu Ion,
a elos tiu etu.
14. A in selos oru ma payi ma Esaias, met
pain, el polyi fwak, Ke loii komwos fwa Ion,
a fwa tiu etu ; a liye komwos fwa liye, a
ninukunlanu : 15. tu insien met iiii ma upa,
a sralos matoltol, a elos srniinlye mntalos ;
fwin tiu ou iiii kutu pal elos liye ke mntalos,
42 MATTU,
a Ion ke sralos, a fvva etu insi elos, a fwa
forla, a iia fwa akkei elos la.
16. A insi mwowo mutomwos, tu elos liye :
a sreumwos, tu elos Ion.
17. Tu payinu na fwak nu sumwos, Tu met
palu ma puspis a met payi elos liiuselos in
liye ma komwos liye, a tin liye ; a in loii ma
komwos loii, a tin Ion.
18. Ke ma iiii komwos loii pnpulyuk si lun
met takunalik.
19. Ke kntenu loii ma kas lun togusai, a tiu
etu, na ma koluk si el tuku, a tulakunla ma
takunalik in§iel. El iiii el su es fate nu ke
pupaneku.
20. A el su es fate yin eoteot, elini el su Ion
kas, a kitin misiiii el insi mwowo in es mao :
21. a waiiin oka ke el, a el oru kutu pal ; a
ke ma koluk a kolya tuku ke kas, kitin misiiii
el tugulkul.
22. El pe su es fute yin kokol, el iiii el su
loii kas ; a insie lanu fwalu, a kutasrik lun
gasrup sruukeni kas, a el tiu fokla.
23. A el su es fute yin fok mwo, el ini el su
loii kas, a etu ; elnu oswe fwako, a istis, kutu
sie-fok ka, kutu on-iiul ka, kutu tol-nul ka.
24. ^ El lute nu selos sie pe pupulyuk, fwa-
kan, Togusai in kosao oanu met su takunalik
fate mwo in ima si lal : 25, a ke met elos on-
nu motul, met lokwalok lal tuku a takunalik
tau kolweni wit, a el somla.
SAPTER XIII. 43
26. A ke sra kapak, a oswe fwako, na tau
elos kapak pe.
27. Na met kulansap liin met kato tuku a
elos fwak nu sel, Leiiin, ya kom tin takmialik
fute mwo in ima si lom ? efwo ku tau on ka ?
28. El fwak nn selos, Met lokwalok el oru
ma ini. Met kulanSap elos fwak nu sel, Ya
kom Innsom tu kem som in sifwalosyuk ?
29. A el fwak, Mo ; tu ke komwos sifwa-
losye tau, komwos fusak wit oelulosyuk pe.
30. Lela in tukeni kapak nn ke sifweni : a
ke pal si sifweni ila tufwa fwak nu sin met
kosruni, Met komwos eseni nu sie tan, a ka-
peni loseni in furelosynk : a komwos wiseni
wit nu in imwen wit sik.
31. El luti nu selos sie pe pnpulynk, fwakan,
Togusai in kosao oanu futin mustad, ma met
si srukak, a takunalik in ima si lal: 32. ma
ini srik liki fute nu kemwu ; a ke ma kapak,
ma yok liki sak tasuk, a oanu sak lulap kutu,
oanu tu mwon yin eiiyenu elos tuku a mutu
on fwin le saku.
33. El kaskas nu selos sie pe pnpulynk-: To-
gusai in kosao oanu me piilolak, ma mutan si
es, a mwukin in buket in flau tolu, nu ke
pulolak kemwu.
34. Ma nu kemwu ma iiii Jisus el kaskas in
pupulyuk nu sin met puspis tukeni ; a fwin
tin pupulyuk el tin kaskas nu selos : 35. tu a
fwa payikin ma met palu el polyi, fwakan,
44 MATTU,
S"a fwa maiialik in pupulyuki ; na fwa fwa-
kot kiitu ma mwukmwuk ke mntamwauk
fwalu nu ini.
36. Na Jisus el sipalik met puspis tukeni, a
ilyuk nu in lomwu : a met tumal lutlut elos
tuku nu yurol, fwakaii, Luti nu ses pupulyuk
lun tau in ima si.
37. El tnpokot a fwak nu selos, El su taku-
nalikfute mwo, Mwen nutin met: 38. Ima si,
fwalu : fute mwo, tulig nutin togusai : a tan
tulig nutin koluk: 39. lokwalok su takunalo-
selik, devil : sifweni, safia fwalu ; a met kos-
rimi, lipufon.
40. Tu oanu ma tau Sifweni a fureuk in e ;
ouyape ke safla fwalu.
41. Mwen nutin met el fwa sipaot lipufon
lal, a elos esla liki togusai lal ma nu kemwu
ma tugulkul, a elos su orek ma koluk ; 42. a
fwa sis elos la nu in fwunyu in e : a ino fwa
tunnu a uanornor.
43. Na met payi elos tufwa saromromla oa-
nu fwatu in togusai km Papa tumalos. El
su sra in Ion, lela lun Ion.
44 IT Siefwilpe, togusai in kosao oanu ma
mwo mwakunla in ima si ; ma ke met si ko-
noiok, el mwukmwuk, a tu insimwo ka, el
som kuko ma nu kemwn ma lal, a mol ima
si ino.
45. Siefwilpe, togusai in kosao oanu met
kutatot su sukuk mwek mwo wo ; 46. ke el
SAPTER XIIL 45
konoiok mwek mwo yok lanu molo, el som
a kuko ma nu kemwii ma lal, a mol masi.
47. ^ Siefwilpe, togusai in kosao oanu kwa,
ma met fulalik mwea, a sruukeni kain in ik
nu kemwu.
48. Ke tiiitiilinii, elos amakunak nu fwin me-
si, a elos mutu, a Sifweni ma mwo wo kea nu
fwin oaku, a sisla ma koluk kea.
49. A fwa ou iiii ke safla fwalu : lipufon
elos tumi a eselik ma koluk liki ma payi, 50.
a fwa sis elos la in fwunyu in e : iiio a fwa
tunnu a uanoriior.
51. Jisus el fwak nu selos, Ya komwos etu
ma nu kemwu ma iiii ? Elos fwak nu sel, Ao,
Leum.
52. Na el fwak nu selos, Tu ou iili met sim
su lalmetmet ma lun tugusai in kosao, el oanu
met kato, su usi sasu a matu liki tatu lal.
53. TI A ma te oru, ke Jisus el kaskaspupul-
yuk iili tari, el gom liki.
54. A ke el tuku nu yin sel, el luti nu selos
in loliiok lalos, oanu tu elos lut, a fwak, Ma
ya lalmetmet, a menmen lulap, met si iiii
eles?
55. Ya el iiii tin mwen nutin kapenter ? kem
tiu paiipaii nine kiel, Meri ? a ma lei, Jemes,
a Joses, a Salmon, a Judas ?
56. A ma loul, ya elos tiu mutu yuros ? Na
ma ya met si iiii es nu kemwu ma iiii ?
57. A elos tugulkul ke'l. A Jisus el fwak
46 MATTU,
nil selos, An sin met pain, a son lal, tin mwo
nn sel.
58. A ino el tin orek ma puspis menmen In-
lap, tn elos silalalfniii.
8APTER XIV.
KE pal si ino Herod titrak el loii pnnal
Jisns, 2. a el fwak nn sin met knlansap
lal, El ini Jon Baptist : el molynk liki met
misi fill on ini menmen Inlap sifwann Inti in
el.
3. Tu Herod el srnki'lye Jon met, a kopnri-
'lye, a fili'lye nn in prison ke Herodias, kiel
Filip met lei.
4. Tn Jon el fwak nn sel, Onl ke kom es el.
5. A ke el Iniisel nni'lye, el saiien sin met
pnspis, tn elos nnnkn mn el met pain.
6. A ke elos orekma ke len si Herod el isns-
la, an nntin Herodias el on srosro ye mntalos,
a Herod el ennn ka.
7. Tn on iiii el tnkaknnaii ke fnlak in snn
nn sel ma nn kemwn ma el siyuk.
8. A el, nine kiel luti nn sel nmet, fwak, Usi
nil sik sinfwel Jon Baptist in pnlet Map si.
9. A tognsa el pakomntn : a tn fnlak ka,
a ke elos sn mntn moiio ynrol, el sap in asun.
10. A el sipaot, a tala siufwel Jon in prison.
11. A elos wis sinfwel in pnlet Inlap si, a
snn nn sin mntan fwns si, a el wis nn yurin
nine kiel.
SAPTER XIV. 47
12. A met tumal liitlut elos tuku a srulvak
manol, a pukini'lye, a goin a fwakaii nu sin
Jisus.
13. A ke Jisus el Ion, el som in oakii liki an
si iiii nu yin mesis muku: a ke met elos Ion,
elos fwas tukol fwas liki siti.
14. *^ A Jisus el fwasot, a el liye met puspistu-
keni, a el pakomiitalos : a el akkeiela mas la-
los.
15. A ke eukela, met tumal lutlut elos tuku
nu yiirol, fwakan. An si iiii an mesis, a patla
pal si iiii ; sipala metii, tn elos som nu yin met
mutu we, a mol kutu me moiio nelos.
16. A Jisus el fwak nu selos, Mwo elos tiu
som ; komwos sun me moiio nelos.
17. A elos fwak nu sel, Srukwalun nu bred
limikos, a ik lugwe iui mugenu yuros.
18. El fwak, Usi mao nu sik.
19. A el sap met puspis tukeni in mutu on
fwin ma ; a el srukak srukwalun nu bred limi-
kos a ik lugwe, a netak nu in kosao, el ali, a
kunsalik, a sunj srukwalun bred nu sin met
lutlut, a met lutlut nu sin met puspis tukeni.
20. A elos nu kemwu moiio, a kiip : a elos
srukak luwin mono lalos kuom sie-iiul-luo ses-
esla.
21. A elos su moiio apkurun met mogul li-
mu, sayin mutan a tulig.
22. II A kitin misifii Jisus el sap nu sin met
tumal lutlut in sroauk nu fwin oaku, a kol
48 MATTU,
met nu lefwalo el tuk, ke el sipalik met pus-
pis tukeni.
23. A ke el sipalik met puspis tukeni tari, el
mugenu som nu fwin eola in pre: a ke pal si
eukela, el mugenu mutu.
24. A oaku infulwin nemwu, ikikyuk ke
nua : tu en kolukyuk.
2o. A ke sano akakos in fon Jisus el som nu
yurolos, fwafvvasyis fwin kof.
26. A ke met lutlut elos liye'l el la fwafwas-
yis mwea, elos toninfon, fwakan, We nun si ;
a elos wowoyuk ke saiien.
27. A kitin misini Jisus el kaskas nu selos,
fwakan, Komwos enunak ; Xa ; nikmit sanen.
28. A Piter el tupokoan nu sel a fwak, Leum,
fwin kom, sap nun fwas fwin kofo nu yurum.
29. A el fwak, Fwasu. A ke Piter el srola
liki oaku,'' el fwas fwin kof, in som nu yurin
Jisus.
30. A ke elliye en upa, el saiien; a mutam-
"wauk in till, el fwakan, Leum, moli yu la !
31. A kitin misini Jisus el asraot paul, a
sruki'lye, a fwak nu sel, We kom lalalfunima
sisik, efwo kom ku pulesu ?
32. A ke eltal sroauk mi fwin oaku, efi mis-
la.
33. Na elos fwin oaku tuku a ali nu sel, fwa-
kan, Payinu kom Mwen nutin God.
34. A ke elos kolot, elos tuku nu yin Gen-
nesaret.
SAPTER XV. 49
35. A ke met yin si iuo elos eta'l, elos sipaot
nu yin nu kemwu apneni, a wis nu yurol met
mas nu kemwu :
36. A elos siyuk sel tu elos in kalye siske
nuknuk lal : a nu kemwu su kalye elos kela
nu sumosmos.
SAPTER XV.
NA met Sim a met Farisi lun Jerusalem
elos tuku nu yurin Jisus, fwakan, 2. Ef-
wo mettumom lutlut kukanaosla kaskas ma-
tu lun met elder ? tu elos tiu tanla paolos ke
elos mono bred.
3. A el tupokoan a fwak nu selos, Efwo kom-
wos ku kanaosla pe ma sap lun God ke kas-
kas matu lomwos?
4. Tu God el sap, fwakan, Oru mwo nu sin
papa tumom a nine : a. El Su kaskas ko nu ke
papa a nine, lela lun miSenu misi.
5. A komwos fwak, Met su a fwak nu sin
papa a nine, Ma iiii oul, na koflanu slot nu
sum ; 6. a tiu oru mwo nu sin papa tumal a nine
kiel, tari. Ou iiii komwos kanaosla ma sap
lun God ke kaskas matu lomwos.
7. Mwosounkas ! mwo ma Esaias el polyi ke
komwos, fwakan, 8. Met iiii elos kolkai yu ke
oalulos, a oru mwo nu sik ke nasro : a insi-
elos lusliki yu.
9. A elos suule sunakin yu, luti me lutlut ma
metu sap.
10. A el panon mu met puspis tukeni, a el
4
50 MATTU,
fwak nu selos, Porono, a etu : 11. tiu kutu
ma fwasyuk nu in oalin metu oral koluk ; a
kutu ma fwala likin oalu, ma ini oru metu
koluk.
12. Na met tumal lutlut elos tuku a fwak
nu sol, Ya kom etu tu met Farisi elos tugul-
kul, tukin kas si iui ke elos loii ?
13. A el tupokoan a fwak, Sak nu kemwu
ma Papa tumuk su in kosao el tiu eoki, fwa
fwusak.
14. Lela elos in mutanu: elos met kun kol
met kun. A met kun fwin kol met kun, el-
tal fwa putatla nu inltlfu.
15. Na Piter el tupokoan, a fwak nu sel, Lu-
ti nu Bes pupulyuk si iui.
16. A Jisus el fwak, Ya komwos ninukunla
pe nu ini ?
17. Ya komwos tiu etu nu iili, tu ma nu
kemwu ma fwasyuk nu in oalu som nu insie,
a fwa fwas nu fwin lano ?
18. A ma fwala likin oalu tuku insie mi ; ma
ini oru metu koluk.
19. Tu ma nunkeyuk koluk, ma akmus, ma
kosro, ma pukus, ma puse, ma kikiap, ma en-
um, elos tuke liki insie : 20. ma iiii orek me-
tu koluk : a mono ke tiu tanla pans tiu orek
metu koluk.
21. ^ Na Jisus el som liki, a fwas nu kute-
nu an Tair a Saidon.
22. A liye, mutan si Kenaan el tuke liki an
SAPTER XV. 51
si ini, a wowoyuk nu sel, fwakaii. Pakomu-
tuk : O Leum, Mwen niitin Devid ! an nutig
el musiii devil keokiiiu.
23. A el tin tupokot sie kas nu sel. A met
tumal lutlut elos tuku, a siyuk sel, fwakaii,
Sipa'l la ; tu el tuiinu tukos.
24. A el tupokot a fvvak, Sipe yu la nu ke
sip tula lun Israel mugenu.
25. Na el tuku a ali nu sel, fwakan, Leum,
kase yu !
26. A el tupokoan a fwak, Tiu mwo ke es
bred nun tulig a sisla nu sin kitin kosro nali-
iiul.
27. A el fwak, Ao, Leum, a tu kitin kosro
iialinul elos mono kutkut in bred ma putatla
liki fwin tebue lun tuma.
28. Na Jisus el tupokoan, a fwak nu sel, We
mutan, kom lalalfuni ma lulap : ma oru nu
sum oanu kom luusom. A an natu el keia
ke auu si ini.
29. H A Jisus el fwas liki an si ini, a tuku
apkurun nu mwean Gali li ; a utiuk nu fwin
eola, a mutanu we.
30. A met puspis tukeni elos tuku nu yurol,
wis oelulos met ul, met kun, met sikas, met
fuke, a met puspis pe , a filelosla nu ke niin
Jisus; a el akkei elos la: 31. ou iiii, tu met
puspis tukeni elos lut, ke elos liye met sikas
in fwak, met fuke in fwol, met ul in fwas, a
met kun in liye : a elos kaksakin God lun Israel.
52 MATTU,
32. Na Jisus el panon mu met tumal lutlut,
a fwak, Ka pakomutun met puspis tukeni, tu
elos mutu yaruk iui len tolu, a wanin me mo-
no nelos : a na tin lunsik sipa'los la ke lalo,
fvvin oil iiii elos fwa muliila ke elos som.
33. A met tumal lutlut elos fwak nu sel, Ma
ya bred puspis nes yin mesis oanu tu met pus-
pis tukeni elos mono kup ?
34. Jisus el fwak nu selos, Srukwal yikas
nomwosen ? A elos fwak, Itkos, a ik sisik pu.
35. A el sap met puspis tukeni in mutu in
foko.
36. A el es srukwal itkos a ik, a sun kulu, a
kunsalik, a sun nu sin met tumal lutlut, a met
lutlut elos sun nu sin met puspis tukeni.
37. A elos nu kemwu mono, a kup: a elos
srukak luwen ma on kuom itkos sesesla.
33. A elos su mono oanu met mogul ao, sa-
yen mutan a tulig.
39. A el sipalik met puspis tukeni, a sroauk
nu fwin oaku, a tuku nu kutenu an Magdala.
SAPTER XVI.
MET Farisi a met Saddusi oelulos tuku, a
srifwe siyuk sel, tu el luti nu selos sie
akul in kosaoe mi.
2. El tupokoan a fwak nu selos, Ke yikue,
komwos fwak, len mwowo lutu, tu kosao sisa.
3. A ke lutue, Auf misini : tu kosao sisa a
kosra suyuk. We mwosounkas, komwos etu
SAPTER XVI. 53
mutun Ivosao ; ya komwos tin ku in akulin
kutu palii ?
4. Fwil koluk a kosro suk nu akul ; a wan-
in nu akul oru nu ke mao, a akul siewunu
lun Jonas met palu. A el fulelosi, a somla.
5. A ke met tumal lutlut elos tuku nu le-
fwalo, elos mulkunla in wis bred.
6. Na Jisus el fwak nu selos, Liauii a sis-
mouk me pulolak lun met Farisi a met Sad-
dusi.
7. A elos asiuki insielos, fwakaii, Ma ini tu
kut tiu wis bred.
8. Ke Jisus el etauk, el fwak, We komwos
lalalfuui ma sisik, efwo komwos ku asiuki in-
siumwos, tu komwos tiu wis bred ?
9. Ya komwos tiu etu iiii, tiu esam srukwal
limikos lun met limu, a kuom yikas komwos
srukak ?
10. Ka srukwal itkos lun^^^met ao, a kuom yi-
kas komwos srukak?
11. Efwo komwos ku tiu etu tu na tiu fwak
nu sumwos ke bred, tu komwos fwa sismouk
me pulolak lun Farisi a lun Saddusi ?
12. Na elos etu tu el tiu fwak, Sismouk ma
pulolak lun bred, tu me lutlut lun Farisi a
lun Saddusi.
13. H Ke Jisus el tuku nu kutenu an Sesa-
ria Filippai, el siyuk sin met tumal lutlut,
fwakaii, Ka met su fwak yu mu, Mwen nutin
met ?
54 MATTU,
14. A elos fwak, Kutii mu, Kom Jon Baptist ;
kutu, Elaias ; a kutenu, Jeremaias, ku sie sin
met pain.
15. El fwak nn selos, Ka komwos mn sno
iiao ?
16. A Salmon Peter el tnpokoaii a fwak,
Kom Kraist, Mwen nntin God mol.
17. Jisus el tnpokoaii fi fwak nn sel, In si
mwovYo kom, Salmon Bar-jona : tu ikwe a sa
tin Inti ma ini nn sum, tu Papa tumnk sn in
kosao. ,
18. A iia fwak pe nn sum, Tn kom Piter, a
on fwin eot si ifii na fwa misa snrs Ink ; a
mntnn pot Inn hell koflann mokwela ke mao.
19. A na fwa slot nn sum ki Inn togusai in
kosao : a ma kom fwa kopnri on fvvaln fwa
kopuri in kosao; a ma kom fwa Insala on
fwaln fwa Insala in kosao.
20. Na el sap nn sin met tumal Intlut, tu
elos in tin fwak nn sin met tu el la Kraist
payi.
21. ^ Pal si ini nn tnk Jisns el mntamwauk
in Inti nn sin met tumal Intlnt, tu el a fwa
som nn Jernsalem, a laiiuiinii ma puspis ke
met elder a met tol fulat a met sim, a nni'lye,
a siefwil molyuk ke len si aktolu.
22. Na Piter el kolilye, a mntamwauk in
kaiyuk nn sel, fwakaS, We mo, Leum, tin ma
ini nu sum.
23. A el tapnla, a fwak nn sel Piter, Fwala
SAPTER XVII. 55
liki yu, Satan : kom aktugulkuli yu : tu kom
tiu nunkauk ma lun God, tu ma nu lun metu.
24. Na Jisus el fwak nu sin met tumal lut-
lut, Sienu met si fwin luiiSi fwas tukuk, lela
lun giefwanu lafwekunal, a srukak saksiii sugo
lal, a fwas tutuk.
25. Tu el gu luiiSi kolaii molol el fwa tula
mao : a el su luiiSi tula molol keik el fwa
konoiok mao.
26. Tu fuka mwo lun met, fwin fwal e nu
kemwu ma lal, a flunal tula ? ka mea met a
asuii in aolla uunal ?
27. Tu Mwen nutin met el fwa tuku in ma
mwowo lun Papa tumal, lipufon lal elos oelul :
a na el fwa suii mol nu sin met nu kemwu
oanu me orek ma lalos.
28. Payinu iia fwak nu sumwos, Kutu met
tu iiii, su tiu pulakin misi, nu ke elos liye
Mwen nutin met tuku in togusai lal.
SAPTER XVII.
A TURIN len onkos tari Jisus el suloltalu
Piter, a Jemes, a Jon tamulel, a wisalos-
yuk nu fwin eol fulat muku.
2. A el ekla ye mutalos : a mutal Saromrom
oanu fwatu, a nuknuk lal fwosfwos oanu
kalem.
3. A liye, Moses a Elaias eltal sikmi nu yu-
rolos kaskas nu sel.
4. Na Piter el tupokoan a fwak nu sin Jisus,
56 MATTU,
Leum, mwo tu kut mutanu ini : kom fwin
lunsom, lela kem in orek tolu lorn sra: sie
sum, a sie sin Moses, a sie sin Elaias.
5. Ke el kaskas ou ini, liye, sie pukunien
saromrom lolelosye : a liye pusra si kasmu in
pukunien, fwak. El iiii Mwen kulu si nutig,
na insi mwowo ka'l, komwos louol.
6. A ke met lutlut Ion, elos putatle foksiufwi,
a sanen lanu.
7. A Jisus el tuku a kalalosye, a fwak, Tu-
kakak, a tin sanen.
8. A ke elos iietak mutalos, elos tiu liye met,
Jisus mugenu.
9. A ke elos oatui fwin eola mi, Jisus el
mwuleun nu selos, fwakaii, Nik mit fwak nu
sin sie met ma komwos liye fwin- eola, nu ke
Mwen nutin met misi siefwil molyuk.
10. A met tumal lutlut elos siyuk sel, fwa-
kan, Efwo met sim ku fwak tu Elaias el a
tuku met ? •
11. A Jisus el tupokoan a fwak nu selos,
Payi Elaias el a tuku met, a siefwil fulokunak
ma nu kemwu.
12. A na fwak nu sumwos, Tu Elaias el
tuku iiii, a elos tiu eta'l, a elos oru nu sel ma
elos lunselos. Ouyape elos fwa oral Mwen
nutin met keokinu.
13. Na met lutlut elos etu tu el fwak nu
selos ke Jon Baptist.
14. 51 A ke elos tuku nu yurin met puspis
SAPTER X\^II. 57
tukeni, sie met tuku nu yurol sikukmutunti,
a fvvakan, 15. Leum, pakomutumwen nutig; ta
el musin alwet, a keokinu : tu pal puspis el
putatle nu in e, a puspis nu in kof.
16. A ua wis al nu yurin met tumom lutlut,
a elos koflanu akei el la.
17. Na Jisus el tupokoaii a fwak, We fwil
silalalfafii a silolel, putaka iia mutu yurom-
wos ? putaka iia muten komwos ? wis al nu
yuruk.
18. A Jisus el kaiyuk nu sel devil ; a el fwas
luk el : a tulig el kela ke auu a sa.
19. Na met lutlut elos tuku nu yurol Jisus
muku, afwak, Efwo kem ku koflanu sis el la?
20. A Jisus el fwak nu selos, Tu komwos
silalalfuui: tu payinu iia fwak nu sumwos,
Komwos fwin lalalfuui oanu fatin mustad si,
komwos a fwak nu ke eol si iiii, Mwarla
nu an si ino ; a el fwa mwatla : a waiiin nu
ma kofla nu sumwos.
21. A ma ou iili tiu som liki fwin tiu pre a
lalo.
22. A ke elos mutu yin Galili, Jisus el fwak
nu selos, Mwen nutin met a fwa tukakinyik-
yuk in ponmetu: 23. a elos fwa uni'lye, a
len si aktolu el siefwil molyuk. A elos pako-
mutu ma lulap.
24. ^ A ke elos tuku nu Kepernaum, elos
su es me takmu tuku nu yurol Piter, a fwak,
Ya met luti lomwos el tiu oru takmu ?
58 . MATTU,
25. El mu Aok. A ke el ilynk nu in lom-
wu, Jisus el sa kusal, fwakaii, Salmon, mea
kom nunku ? togusa lun fwalu elos esla sin
su me kiite a me takmu ? ya sin tulig natalos,
ka sin metsa ?
26. Piter el fwak nu sel, Sin metsa. Jisus el
fwak nu sel, Na tulig elos sugosok.
27. Tu ou ini mu, tu kern tiu aktugulkul ales,
kom som nu mwea, a sisla kou, a es ik sugo
umetun ; a ke kom oaliiialik in oalul, kom
fwa konoiok ipen muni si : ma ini es, a sun
nu selos ke ua a kom.
SAPTER XVIII.
KE pal si ino met lutlut elos tuku nu yu-
rin Jisus, fwakan, Su ka yok liki in togu-
sai in kosao ?
2. A Jisus el pan on mu kitin tulig nu yurol,
a fiili'lye yurolos infulwe, 3. a fwak, Payinu
iia fwak nu sumwos, Komwos fwin tiu ayaol
nunok a fwa oanu kiiin tulig, komwos kofla-
nu ilyuk nu in togusai in kosao.
4. Tu ou ini el su sifwanu fwilpap ou kitin
tulig si iiii, el iiii yok liki in togusai in kosao.
5. A el su fwa es sie sin kitin tulig ou ini in
ek el es yu pe.
6. A el su aktugulkulye sie sin tulig ini su
lalalfuiii yu, mwo nu sel tu tapan sripsrip in
kaiwel, a el walomla yin lal mwea.
7. We koluk fwalu ke me tuofulkul ! tu waii-
SAPTER XYIII. 59
in ma kutoiil tu me tugulkul in tin tnkn ; a
we koluk nn sin met su orn me tugulknl !
8. Tn on iiii po'm a ninm fwin aktngnlknli
kom, pakala mao, a sisla liki kom, tn kom
fwin ilyuk nn yin mol ke fnke a ke srnmwnn-
la, mwo liki tn ke pom Ino a ninm Ino fwa sis-
la nn in e kamwul.
9. A mntom fwin aktognlkuli kom, kom
tnpella, a sisla liki kom : tn kom fwin ilynk
nn yin mol ke mntom si, mwo liki tn ke
mntom Ino fwa sisla nn in e in hell.
10. Sismonk tn komwos tin srunn sie sin
tnlig sisik iiii ? tn iia fwak nn gnmwos, Tn li-
pnfon lalos in kosao liye mntnn Papa tnmnk
in kosao pal e nn kemwu.
11. Tn Mwen nntin met el tnkn in moli ma
tula.
12. Komwos nnnkn ma fnka? fwin sip sie-
fok nntin met si, a sngo kaiula, ya el tin fili-
ye en-en, a som nn fwin eola, a snk ma sngo
kaiiila ?
13. A el fwin konoilok, pay inn na fwak nn
snmwos, el iiisi mwowo ke ma sngo, yokliki
ke en-en §n tin kainla.
14. On ifii Papa tnmomwos sn in kosao el
tin Iniigel tn sie sin ma sisik si iiii fwa tula.
15. ^ A met lium el fwin orek ma kolnk nn
sum, kom fwasot a kaskas nn sel ke ma ko-
lnk lal, kom a el mukn : el fwin loii kom,
kom moli met lium.
60 MATTU,
16. A el fwin tin Ion, es sie ku luo in wi
kom, tu ma kas nu kemwu sumwos in olin
met lo luo a tolu.
17. A el fwin sanes loii olos, fwakot nu sin
surs : a el fwin tin Ion surs, lela lun nu sum
oanu met pegan a met roso.
18. Payinu iia fwak nu sumwos, Ma nu kem-
wu komwos koperiye on fwalu fwa koperi in
kosao; a ma nu kemwu komwos tulala on
fwalu fwa tulala in kosao.
19. Siefwilpe na fwak nu sumwos, Tu fwin
luo sumwos on fwalu nunok sugo ke kutu ma
eltal siyuk, Papa tumuk su in kosao el fwa
oru ma ini nu seltal.
20. Tu yin met luo ku tolu tukeni mutu in
ek, na oelulos mutu yin si iuo.
21. ^ Na Piter el tuku nu yurol, a fwak,
Leum, pal yikas met lik orek ma koluk nu
sik, a na nunok munas nu sel ? ya nu ke pal
itkos ?
22. Jisus el fwak nu sel, 'Nsb tiu fwak nu
sum, Nu ke pal itkos : tu, Nu ke it-nul pal it-
kos.
23. Tu ou ini togusai in kosao oanu sie
togusa su lunsi loliiok nu sin met kulansap
sral.
24. A ke el mutamwauk in lolnok, elos wis
nu yurol sie su es sumwe mol muni sie-nul-siu
ma lal.
25. A ke wanin ma lal in moli, leum lal el
SAPTER XVIII. 61
sap in kite'l la, a kiin natu, a tulig natal, a
ma nu kemwu ma lal, a in te moli.
26. Ke ma iiii met ImlanSap el putatla, a
siyuknu sel, fwakaii, Leum, pako yn, a ua fwa
moli nu sum nu kemwu.
27. Na leum lun met kulansap 'ino el pa-
komutal, a tula'l la a nunok munas nu sel ke
me mol.
28. A met kulansap iiii el som liki, a konoiok
sie sin met kulansap wi el, su es sumwe mol
muni sie-fok sisik lal : a el sruki'lye, a iseni
in kaiwel, fwakau, Moli nu sik ma luk.
29. A met kulansap wi el, el putatla nu ke
nial, a siyuk nu sel, fwakan, Pako yu ; a na
fwa moli nu sum nu kemwu.
80. A el tiu luiisel : a el som a sis el la nu
in prison, nu ke el fwa moli ma lal.
31. A ke kutu sin met kulansap wi el elos
liye ma orn, elos pakomutu ma kilap, a elos
tuku a fwak nu sin leum lalos ma nu kemwu
ma oru.
32. Na leum lal, tuk ke el paiinolmu, el fwak
nu sel, We kom met kulansap koluk si, na
nunok munas nu sum nu kemwu ma luk, kom
es sumwe mol, tu kom siyuk sik: 33. ya tiu
mwo tu kom ouyape pakomutun met kulan-
sap wi yum ; oanu ua pakomutom ?
34. A leum lal el koskusok, a asalaii nu sin
met me kopur, nu ke el moli nu kemwu ma
lal.
62 MATTU,
35. A ou ini Papa tumuk in kosao el fwa
oru ouyape nu sumwos, komwos fwiii tiu nu-
nok munas insiumwos ke ma koluk met lium-
wos oru.
SAPTER XIX.
A MA te oru, ke Jisus el kaskas ma iiii ta-
ri, el fwas liki an Galili, a tuku nu ku-
tenu an Judea likin yeno Jordan ; 2. a met
puspis tukeni elos fvvas tukol ; a el akkei elos
la ino.
3. Met Farisi elos pe tuku nu yurol, in srifwe'l,
a siyuk sel, Ya oul ku tiu oul tu met sisla
mutan kiel ke ma nu kemwu ?
4. A el tupokoaii a fwak nu selos, Ya kom-
wos tiu rid, tu el su orala ke mutamwauk, el
oralos mogul si a mutan si, 5. a fwak, Tu ou ini
met el fwa filiye papa a nine, a el fwa fwalse-
ni kiin natu : a eltal fwa ikwe genu ?
6. Ke ma ini tuko eltal tiu luo, tu ikwe genu.
Tu ou iiii ma God el fwalseni, lela met in tiu
eselik.
7. Elos fwak nu sel, Ke ma ini efwo ku Mo-
ses el sap in suii me sim lun sisila, a in sis el
la?
8. El fwak nu selos, Moses el oru ma iiii nu
sumwos in sisla kiin nutumwos tu upala in sl-
um wos : a ma tiu ou ini ke mutamwauk nu
ini.
9. A iia fwak nu sumwos. El su fwa sisla
SAPTER XIX. 63
kiin natu, el fwin tiu kosro, a fwa mari sienu,
el orek kosro : a el su mari el su sisila, el orek
kosro.
10. Met tuinal lutlut elos fwak nu sel, Fwin
ou ini ke mogul a kiin natu, tiu mwo in mari.
11. A el fwak nu selos, Nu kemwu koflanu
es kas si iiii, elos mugenu El asi nu ke
mao.
12. Tu kutu met yunuk, ma ou iiii ke elos
istisla insien nine: a kutu yunuk, ma met
orek ke yunuk : a kutu yunuk su sifwanu orek
yunuk ke togusai in kosao. El su ku in es
ma iiii, lela lun es.
13. ^ Na utuk nu yurol kitin tulig, tu El
fwa filiye paul on fwelos, a pre : a met lutlut
elos kaiyuk nu selos.
14. A Jisus el fwak, Lela kitin tulig in fwas
nu yuruk, a tiu sipa'loswot ; tu sin ma iiii to-
gusai in kosao.
15. A el filiye paul fwelos, a som liki.
16. ^ A liye, sie tuku a fwak nu sel, Met
Luti Mwowo, Mea mw^o iia oru, tu fwa luk
mol ma patpat ?
17. A el fwak nu sel, Efwo kom ku pailpaii
iia Mwo ? tu siewunu mwo, God mugenu : a
kom fwin luiisom ilyuk nu yin mol, liauii oul
payi.
18. El fwak nu sel, Oul su ? Jisus el fwak,
Nik kom akmus, Nik kom kosro, Nik kom
pusupas, Nik kom kikiap, 19. Oru mwo nu sin
64 MATTU,
papa tumom a nine : a Kom lunsom met lorn
oanu kom sifwanu.
20. Met fwus si el fwak nu sel, Ma nu kem-
wu ma ini na oru ke Sa tulig nu ini : pia ku-
tu fwos ?
21. Jisus el fwak nu sel, Kom fwin lunsom
oru sumosmos lanu, fwasot kukakin ma lorn,
a sun nu sin met sigasrup, a fwa kwanin tatti
lom OS in kosao : a fwasu fwas tukuk.
22. A ke met fvvus si loii kas si ini, el som
asor : tu ma puspis ma lal.
23. Na Jisus el fwak nu sin tumal lutlut,
Payinu na fwak nu sumwos, Tu upa lanu met
gasrup ilyuk nu in kosao.
24. A siefwil pe na fwak nu sumwos, Tu
kamel el fwas sasla mutun nilel fusesas liki
met gasrup in ilyuk nu in togusai lun God.
25. Ke met tumal lutlut elos Ion, elos lut ma
lulap, fwakau, Fwin ou ini, ka su ku in
mol?^
26. A Jisus liye elos, a fwak nu selos, Me-
tu elos koflanu oru ma ini ; a God el ku in oru
ma nu kemwu.
27. Na Piter el tupokoan a fwak nu sel, Li-
ye, kem filiye ma nu kemwu lumem, a fwas
tukum ; fuka ma lumem ke ma ini ?
28. A Jisus el fwak nu selos, Payinu na
fwak nu sumwos, Tu komwos su fwas tukuk
ke siefwil isusla, ke Mwen nutin met el fwa
mutu fwin me muta mwowo si lal, komwos
SAPTER XX. 65
pe fvva mutu fwin me muta sie-iiul-luo, niiniin-
kii sriif sie-iiiil-luo lun Israel.
29. El a Su filiye lomwii, d lei, a loul, a papa,
a nine, a kiin natii, a tulig, a fwalu, ke ek, el
fwa es kais sie-fok ka, a fvva mutu in mol ma
patpat.
30. A met puspis masi meta elos fvva masi
tuko ; a masi tnko elos fwa masi meta.
SAPTER XX.
TU togusai in kosao oanu met kato si, su
som olutne in buISuI met in orek in ima
fain si lal.
2. A ke el papani nii sin met orekma in mol
penni si len si, el sipa'loswot nu in ima fain
si lal.
3. A ke akurun auu si aktolu el som, a liye
kntenii tu mwul niin kiitakot.
4. A el fwak nu selos, Komwos ^om pe nu
in ima fain si, a oanu ma payi iia fwa mol nu
sumwos. A elos gomla.
5. El sifwil pe ?om ke akurun auu akonkos a
akeu, a oru ouyape.
6. A ke akurun auu aksie-nul-sie el Somla, a
konoiok kutenu tu mwul, a fwak nu selos, Ef-
wo komwos ku tu mwul ini len fon si ?
7. Elos fwak nu sel, Tu waiiin met painmu
nu ges. El fwak nu selos, Komwos fwasot pe
nu in ima fain si ; a iia fwa moli nu Sumwos
ma payi.
66 MATTU,
8. A ke eukela, leum lun ima fain si el fwak
nn sin met tutafpo lal, Kom panonmn met
orekma, a suii me mol nu selos, mutamwauk
ma tuko nu meta.
9. A ke elos tuku suakurun auu aksie-iiul-sie,
elos kemwii es penni si.
10. Ke masi meta tuku, elos nunku mu tu
elos es yok liki ; a elos kemwu es pe penni si.
11. A ke elos es, elos torkaskas nu ke met
kato, 12. fwakaii, Met iiii tuk elos orek ma
auu si, a kom oru nu selos akfwolye nu ses, su
wis ma toas len fon si a ke fwol.
13. A el tupokoaii nu sin sie selos, a fvvak,
Kawuk, iia tiu sito nu sum : ya kom tiu papa-
ni nu sik ke penni si ?
14. Es ma lom, a fwasot : iia luusik suii nu
sin masi tuko ou nu sum.
15. Ya tiu payi nu sik in oruoanu na lunsik
ke ma luk ? Ya mutom koluk tu na mwo ?
16. Ou iiii masi tuko fwa metla, a masi me-
ta fwa tukla : tu ma puspis paiionmu, a ma
pu sulula.
17. ^ Ke Jisus el fwasyuk nu Jerusalem el wis
met sie-iiul-luo lutlut muku in inganek a fwak
nu selos, 18. Liye, kut fwasyuk nu Jerusalem,
a Mwen nutin met a fwa tukakinyukyuk nu
sin met tol fulat a nu sin met sim, a elos fwa
otela lun mas.
19. A elos fwa esalaii nu sin Met pegan in
aknunta, a popo, a in uni'lye on ke saksin
SAPTER XX. 67
sugo : a ke len si aktohi el fwa siefwil mol-
yuk.
20. IT Na nine kiin tulig nutin Zebedi mwen
luo natal oelul, el sinak, a siyuk kutu ma nii
sel.
21. A El fwak nu sel, Mea kom lunsom ?
El fwak nu Sel, Orauii tu mwen luo nutig
eltal fwa mutu, sie on la pom leyut a sie on
la pom lesi, in togusai lom.
22. A Jisus el tupokoaii a fwak, Komwos
nikin ma komwos siyuk. Ya komwos ku in
nim kup si iia'nimnim lii, a in baptaisla ke
sie baptais iia wi baptaisla ka ? Elos fwak
nu sel, Kut ku.
23. A el fwak nu selos, Aok, komwos fwa
nim kup luk, a baptaisla ke sie baptais ma na
wi baptaisla ka : a in mutu on la pouk leyut,
a on la pouk lesi, tiu ma luk in asiot, tu ma
lalos su Papa tumuk akou.
24. A ke ma sie-uul Ion, elos mulat nu sin
met tamulel luo.
2o. A Jisus el pafinolos mi, a fwak, Komwos
etu tu leum lun Met pegan elos oru oanu
leum nu selos, a elos su fulat elos sun me sap
nu selos.
26. A fwa tiu ou iiii yuromwos ; a el su luil-
si met fulat yuromwos, lela lun met tutafpo
lomwos; 27. a el su luiisi met leum yurom-
wos, lela lun met foko lomwos.
28. Oanu Mwen nutin met el tiu tuku tu
68 MATTU,
met oru nn sel, a el oru nii sin met, a in sun
mol lal in moli met puspis.
29. IT A ke elos somla liki an Jeriko, met
piispis tukeni elos fwas tulvol.
30. A liye, met Ino knnla mnta eltal mutu
piipanelv, ke eltal loii tii Jisns el fwas alukela,
eltal wowoyuk, fwakaii, O Leiim, Mwen nu-
tin Devid, pakomutetalu.
31. A met puspis tukeni elos kaiyuk nu sel-
tal, tu eltal in misla : a eltal wowoyuk yok-
liki, fwakan, O Leum, nutin Devid, pakomu-
tetalu.
32. A Jisus el tu, a pailloltal, a fwak, Mea
komtal luilsomtal tu iia fwa oro nu sumtal ?
33. Eltal fwak nu sel, Leum, ketal kenu
mutetal in iiutalik.
34. A Jisns el pakomutu, a kalye mutaltal :
a kitin misiui eltal liye, a eltal fwas tukoL
SAPTER XXI.
AKE elos fwas apkurun nu Jerusalem, a
tuku nu yin Betfes, nu fwin eol Olifs, na
Jisus el sipaot met lutlut luo, 2. fwakan nu
seltal, Fwasot nu yin sisik met mutu we ye
mutomtal, a kitin misiiii komtal fwa konoiok
ass sugo kopuri, a kolt wi el : tulala, a usi nu
yuruk.
3. A met sinu fwin siyuk nu sumtal kutu,
komtal a fwak, Leum el enen eltal ; a kitin
misiiii el fwa sipe'ltal mu.
SAPTER XXI. 69
4. Elos oru ma iiii nu kemwii, tii in orek ma
payi ma met palu kaskas, fwakaii, 5. Kom-
wos fwak nil sin an niitin Saion, Liye, Togu-
sa lom el tuku nu ym^om, moiifusas, a, mutu
on fwin ass, a kolt tulig nutin ass.
6. A met lutlut eltal gom, a oru oanu Jisiis
el gapkin nu seltal, 7. a usi ass, a kolt, a
filiye yuroltal nuknuk lalos, a elos fili'lye fwe.
8. A met puspis lanu tukeni elos lakunalik
nuknuk lalos inganeku ; a kutenu poki leSak
ulin saku, a takunalik oaoot ineku.
9. A met puspis tukeni su fwas met, a gu
fwas tuk, elos woywoyuk, fwakaii, Hosana
nu sin Mwen nutin Devid ! InSi mwowo el
su tuku in el Leum, Hosana in fulat liki
nu kemwu !
10. A ke el tuku nu in Jerusalem, nu kem-
wu in siti elos rarrar, fwakaii, Su ini ?
11. A met puspis tukeni elos fwak, El ini
met palu lun Nazaret fulun an Galili.
12. *^ A Jisus el utiiik nu in imwen tempel sin
God, a sis elos la nu kemwu su kutakot a mol
in imwen tempel, a topkakunla tebue lun met
ayaol muni, a me mutu lun met kutakot
mwulioa.
13. A el fwalv nu selos. Ma Simisla, Paupau
lom Ink Imwen pre ; a komwos orala mao
inluf lun met pusupas.
14. A met kun a met ul elos tuku nu yurol
in imwen tempel ; a el akkeielos la.
70 MATTU,
15. A ke leum tol a met sim elos liye kutu
ma sokuruk ma el oru, a tulig elos tun wot
in imwen tempel ! a fvvakau, Hosana nu sin
Mwen nutin Devid ! elos smiia lanu, 16. a
fwak nu sel, Ya kom loii ma elos fwak ? A
Jisus el fwak nu selos, Aok : ya komwos tiu
rid, Kom orek on payi ke olin kitin tulig a
sromsrom ?
17. A el fwas lukelos, a som liki siti nu
Beteni ; a el on nu we.
18. ^ A lutue, ke el foloko nu siti, el mu-
sinsrak
19. A ke el liye sak fig sugo pupaneku, el
fwas nu ka, a konoiok tu waiiinu ma on
wulo, a sra mugenu, a el fwak nu ke mao,
Lei a fwako lun tiu kapak on wulo nu tuk ma
patpat. A kitin misifii sak fig masla.
20. A ke met lutluf liye, elos lut, fwakan,
Efwo ku safuk sak fig masla !
21. Jisus el tupokoaii a fwak nu selos, Payi-
nu na fwak nu sumwos, Komwos fwin lalal-
fuiii, a tiu silalalfuiii, komwos a fwa tiu ma
iiii nu ke §ak fig mugenu, tu komwos ouyape
fwin fwak nu ke fwin eol si ini, Kom fwa-
la moklula in putatla nu mwea, ma fwa
oru.
22. A ma nu kemwu komwos siyuk ke pre,
lalalfuiii, komwos fwa es.
23. ^ A ke el tuku nu in imwen tempel,
leum tol a met elder lun met elos tuku nu yurol
SAPTER XXL 71
ke el lati, a fwak, Ma ya sap si kom orek
makin ? a sii slot nu sum sap si iiii ?
24. A Jisus el tupokoan a fwak nu selos, S'a
pe siyuk sumwos sie mao, komwos fwin fwak
nu sik mao, iia fwa ore pe nu sumwos ma
sap si iia orek makin.
25. Tu ya baptais lun Jon ? in kosaoe mi, ku
yurin metu ? A elos tukeni asiuki, fwakau,
Kem fwin fwak, In kosaoe mi ; El a fwa siyuk
nu ses, Efwo komwos ku tiu lalalfuiiol ?
26. A kem fwin fwak. Ma yurin met mi ; kem
sanen sin met ; tu elos nu kemwu nunku mu
Jon el met palu.
27. A elos tupokoan nu sin Jisus, a fwak,
Kem koflanu fwak. A el fwak nu selos, S'a
pe tiu fwak ma ya sap si na oru ma iiii.
28. A mea komwos nunku? Mwen luo nu-
tin met si ; a el tuku nu yurin masi meta, a
fwak, Mwen, fwasot orekma misiiii in ima
fain si luk.
29. El tupokoaii a fwak, S'a tiu som ; a tuko
el auliyuk, a som.
30. A el tuku nu yurin masi akluo, a el fwak
ouyape. A el tupokoan a fwak, Ao, leum ; a
el tiu som.
3 1 . Ka su seltal iiii oru oanu papa el luiisel ?
Elos fwak nu sel, Masi meta. Jisus el fwak
nu selos, Payinu iia fwak nu sumwos, Tu met
roso a met kosro elos ilyuk nu in togusai lun
God met a komwos tuk.
72 MATTU,
32. Tu Jon el tukii nii yiiromwos nu inganek
lun ma payi, a komwos tin lalalfunol ; a met
roso a met kosro elos lalalfimol : a komwos,
ke komwos liye, tin auliyuk tuk, tu komwos
fwa lalalfuuol.
33. ^ Komwos lou sienu pupnlyuk : Sie met
kato su eoki ima fain si, a orek kolkol apneni,
a pnkpnk ma fnliiye wain lii, a mnsa ni yin
gan met, a sipann kntn met kato in liann a el
som nu yin lulisla.
34. A ke pal si fwako aknrun tukn, el sipala
met knlansap lal nu sin met kato, tu elos fwa
es fwako ka.
35. A met kato elos es met kulansap lal, a
popo sie, a uniye sie, a tuiial sie.
36. Siefwil pe, el sipala kutenu met kulansap
pus liki meta : a elos oru nu sejps ouyape.
37. A, o-tuk, el sipala nu selos mwen natal,
fwakail, Elos a fwa sunakin mwen nutig.
38. A ke met kato elos liye mwen, elos tuke-
ni kaskas, El iui met mwol : fwasu, lela kut
in uni'lye, a lela kut srukie es ma lal.
39. A elos sruki'lye, a sis el la liki ima fain
si, a uni'lye.
40. Tu ou iui ke leum lun ima fain si tuku,
mea el fwa oru nu sin met kato iiio ?
41. Elos fwak nu sel, El a fwa un'elosi ko-
lukla met koluk ino, a el a fwa sun ima fain
si nu sin kutenu met kato, su fwa oru nu sel
fwako ke pal fwol si.
SAPTER XXII. 73
42. JisiTS el fwak nii selos, Ya komwos tin
rid in ma simisla, Eot si m^ met muSa sisila,
eot si ifii on fwin siufwin srmnwosrik in
eot: ma iiii ma Leum oru, a ma gokiirulv in
mutas ?
43. Tu oil iiii iia fwak nn siimwos, God el
fwa esla togusai lal liki komwos, a suii nu sin
mutun fwalu ma orek fwako ke.
44. A el su fwa putatla on fwin eot si ini
fwa misalSalu : a on fwel Su eot si ini fwa
piitatla, mao fwa ililye nu ma sisik.
45. A ke leum tol a met Farisi elos loii pupul-
yuk lal, elos etu tu el kaskas nu ke elos.
46. A ke elos suk in sruki'lye, elos sauen met
puspis tukeni, tu elos es el met palu.
SAPTER XXII.
AJISUS el siefwil tupokoan a kaskas nu se-
los in pupulyuki, a fwak, 2. Togusai
in kosao oanu sie togusa, Su orek mari lun
mwen natal, 3. a sipala met kulanSap lal in
paiinolos mi su sulkakin met nu ke akonkon :
a elos saiies tuku.
4. El siefwil sipaot kutenu met kulansap,
fwakaii, Orauii nu selos Su sulkakin, Liye, iia
akou me moiio nuk tari ; kauu moo-ul luk a
puspisinu luk elos uniye tari, a ma nu kemwu
ako : fwasu nu ke akonkon.
5. A elos mu mansis, a somla, sie nu ke ima
si lal, sie nu ke me kitakot lal : 6. a kutenu
74 MATTU,
selos elos es met kulansap lal, a orek ma ko-
luk lanii nil selos, a onelosi.
7. A ke togusa el Ion, el koskiisok : a el sipa-
ot met meim lal, a onelosla met akmns ino, a
furreuk siti selos.
8. Na el fwak nii sin met kulansap lal,
Akonkon ako, a elos su sulkakin met tin
mwo.
9. Tn on ini komwos fwasot nu inganek, a
ma nil kemwu komwos konoiok, siiloimii nii
ke akonkon.
10. A met kulansap ini elos som nii inganek,
a eseni nii kemwu ma elos konoiok, ma mwo,
a ma koluk ; a pus metu tari wi el nu ke
akonkon.
11. A ke togusa el tuku in liye'los su wi el, el
liye met si waiiin nuknuk in akonkon el
nukoman.
12. A el fwak nu sel, Kawuk, efwo kom ku
tuku nu yinu, tin nukoman nuknuk in akon-
kon ? A el tiu kas.
13. Na togiisa el fwak nu sin met kulansap,
Kopuri'lye paul a nial, a wis el la, a sisla nu
yin los liki losu : yin a tuiinu a naiioriior.
14. Tu ma puspis panon mu, a suloila ma pu.
15. ^ Na met Farisi som, a elos tukeni kas-
kas fuka elos fwa akfosye'lak ke kaskas.
16. A elos sipaot nu yurol met tumalos lutlut,
oelulos met Herod fwakaii. Met luti, kem etu
tu kom payi, a luti inek lun God payinu, a
SAPTER XXII. 75
kom tin kolak sin met ; tu kom pulesii monin
metu.
17. Tu on iiii kom fwak nu ses, Mea kom
nunkii ? Oul ku tin oul, in suii takmu nu
sin Sisar ?
18. A Jisus el etu ma koluk lalos, a fwak,
Mwosounkas, efwo komwos ku srifvve yu ?
19. Luti nu sik muni takmu. A elos wis nu
yurol peniii si.
20. A el fwak nu selos, Mutun su ini, a si-
misyukla ?
21. A elos fwak nu sel, Lun Sisar. Na el
fwak nu selos, Tu ou iui oru nu sin Sisar ma
lun Sisa, a nu sin God ma lun God.
22. Ke elos loii, elos lut, a fwas Ink el, a
somla.
23. ^ Len si iiii met Saddusi, su fwak waii-
innu ma siefwil molyuk, elos tuku nu yurol, a
siyuk sel, 24. fwakaii, Met luti, Moses el fwak.
Met si fwin misi, wailin tulig natu, met lei el
fwa mari mutan kiel, aoreuk fute lun met lei.
25. A mnet tamulel itkos mutu yuros : a ma-
si meta, ke el mari sie mutan, el migi, a wailin
fute, el likiye mutan kiel nu sin met lei :
26. Ouyape masi akluo, a aktolu, nu ke akit-
kos.
27. A tukolos nu kemwu mutan el mi§e pe.
28. Tu ou ifii, pal si ke sifwil molyuk, lun
su mutan si iili ke met itkos ? tu elos nu kem-
wu es el.
76 MATTU,
29. Jisus el tupokoaii a fwak nu selos, Kom-
wos sito, tin etu ma Simisla, a tin etu kn Inn
God.
30. Tn ke siefwil molynk elos tin mari, a tin
snn in mari, tn elos oann lipnfon Inn God in
kosao.
31. A ke siefwil molynk Inn met misi, ya
komwos tin rid ma God el kaskas nn snmwos,
fwakaii, 32. N^a God Inn Ebream, a God Inn
Aisaak, a God Inn Jekob ? God el tin God
Inn misi, tn Inn mol.
33. A met pnspis tnkeni ke elos Ion ^tna ini,
elos kaksak ke ma Intlnt lal.
34. 'f A ke met Farisi Ion tn el orek met Sad-
dnsi in misla, elos tnkeni mntn.
35. Na sie selos, met mann, el siynk sel, sri-
fw'el, 36. Met Inti, ka sap sn yok in mann ?
37. Jisns el fwak nn sel, Kom Iniisom Jeova
God loni ke insinm kemwn, a ke in iinnnm
kemwn, a ke in nnnkom kemwn.
38. Ma si iiii masi meta a ma yok ke sap.
39. A masi aklno onyape, Kom Iniisom met
lom on kom sifwann.
40. On fwin ma sap Ino iiii sripsrip ma nn
kemwn mann a pain.
41. ^ A ke met Farisi elos tnkeni mntn, Ji-
sns el siynk selos, 42. fwakaii, Mea komwos
nnnkn k'el Kraist ? el mwen nntin sn ? Elos
fwak nn sel, Nntin Devid.
43. El fwak nn selos, Na fnka Devid in nnn
SAPTER XXIII. 77
paiipan el Leum, fwakaii, 44. Jeofa el fwak
nu sin Leum luk, Kom miitii on le pok leyut,
nil ke pal si na orek lokwalok lorn me laiio ye
niiim ?
45. Na Devid el fwin panpaii el Leum, fuka
el mwen natal ?
46. A waiiin met ku in tupokoaii nu sel
sie kas ; wanin met pulaik in siyuk sel ku-
tu ma, len si ini nu tuk.
SAPTER XXIII
NA Jisus el fwak nu sin met puspis tukeni,
a nu sin met tumal lutlut, 2. fwakan,
Met sim a met Farisi elos mutu fwin niin
mutu lun Moses : 3. tu on iOi ma nu kemwu
ma elos sap komwos in liauii, komwos liauii a
oru ; a komwos tin oru oanu elos oru : tu elos
fwak, a till oru.
4. Tu elos polnuni enu toas, a toas ke utuk,
a filiye fwin pisin metu ; a elos tiuluiigi mok-
lola mao ke sugo kufin paulos.
5. A ma nu kemwu ma elos oru, elos oru tu
met in liye: elos orek ma failakteri sralap la-
los, a orek ma lulap siskin nuknuk lalos, 6. a
elos lunselos mutu ye op niin kofwo, a niin
mutu lun leum inlolfiok, 7. a pain niin kita-
kot, a met in pannolos, Rabb^ai, Rabbai.
8. A komwos tin paiion komwos Rabbai : tu
sie met luti lomwos, Kraist ; a komwos nu
kemwu met lili.
78 MATTU,
9. A waiiin metkomwos panon papa tumom-
wos on fwalu : tu sie Papa tumomwos, su in
kosao.
10. A komwos tiu panon komwos met luti :
tu sie Met liiti lomwos, Kraist.
11. A el su yok liki nu kemwu yurumwos, el
fwa met kulansap lomwos.
12. A el su kaifwaf nunku, fwa foroti ; a el
su sifwanu fwilpap, fwa mwo oiye.
13. ^ We nu sumwos, met sim a met Farisi,
mwosounkas ! tu komwos kaliye togusai in
kosao ye mutun metu : tu komwos tiu ilyuk
nu we, a komwos tiu lela elos in ilyuk su fwas
nu we.
14. We nu sumwos, met sim a met Farisi,
mwosounkas ! tu komwos kanaosla lom sin
kotin mas, a tti kiapun pre lulls : tu ou ini
komwos es lusla lulap.
15. We nu sumwos, met sim a met Farisi,
mwosounkas ! tu komwos mutatu apneninu
mwea a fwalu in orek sie in forla ; a ke kom-
wos oru, komwos ora'l tulig nutin hell ka luo
nu sumwos.
16. We nu sumwos, met atol kun, su fwak,
el su fulak ke imwen tempel, mansis ; a el su
fulak ke gol lun imwen tempel el fwa mol.
17. Met lalfon, a met kun ! ka su yok liki,
gol, ku imwen su orek gol in mwole ?
18. A, el su fulak ke laii, mansis ; a el su
fulak ke kise ma on fwe, el fwa mol.
SAPTER XXIII. 79
19. Met lalfon, a met kun ! ka su yok liki,
kise, ku laii su orek kise in mwole ?
20. Tu ou iiii el Bu fulak ke laii, el fulak ke
mao, a ke ma nu kemwu on fwe.
21. A el gu fulak ke imwen terapel fulak ke
mao, a ke El su mutu lii.
22. A el su fulak ke in kosao, fulak ke niin
mutu lun God, a ke el su mutu fwe.
23. We nu sumwos met sim a met Farisi,
mwosounkas! tu komwos mol masiaksie-iiulka
orun, a anis, a kumin, a tiu oru ma yok kutu
ke manu, ke nununku, ke pakomutu, a ke la-
lalfuni : mwo komwos oru ma iiio meta, a
tiu sisla ma ini tuko.
24. Komwos met atol kun ! su nomosol kitin
mwet sisik, a igumnu kaka sisik kosro kamel.
25. We nu sumwos, met sim, a met Farisi,
mwosounkas ! tu komwos oru nasnas likin
kup si a pulet si, a lu elos tintiiiinu ma koluk
a ma silolel.
26. Farisi kun! met kom orek nasnas luin
kup si a pulet si, tu lik elos fwa nasnas
ouyape.
27. We nu sumwos, met sim a met Farisi,
mwosounkas ! tu komwos oanu inkulyuk fwos-
fwos, aok oanu ma mwowo lik, a lii tiiitifiinu
sri in mas, a sipoklot lanu.
28. A komwos ouyape lik oanu ma payi nu
sin metu, a insiumwos tintiiiinu ma mwoso-
unkas a ma koluk lanu.
80 MATTU,
29. We nil siimwos, met sim fi met Farisi,
mwosoimkas ! tu komwos musa inkuiyuk lun
met palii, a orii mwolann inkiilynk lun met
payi, 30. a fwak, Kem fwino miitu in len lun
papa tumus, kem tiu oelulos in es saw met
palu.
31. Ou iui komwos met lo nu sumwos, tu
komwos tulig natalos su uniye met palu.
32. Na komwos nakla tupin sigasok lun pa-
pa tumomwos.
33. Komwos serpent, a fwil lun faiper ! fuka
komwos a fwas liki sisila nu in hell ?
34. Ke ma ini, liye, iia sipaot nu sumwos
met palu, a met lalmetmet, a met gim : a kutu
selos komwos fwa uniye a uni on ke saksin
sugo ; a kutu selos komwos on el in lolnok
lomwos, a kolyai in siti nu in siti.
35. Tu sa payi nu kemwu kaki nu fwalu
fwa tuku nu fwomwos, san Ebel mi met payi
nu ke san Zakaraias mwen nutin Barakaias,
su komwos uniye in maslon imwen tempo
a lau.
36. Payinu ua fwak nu gumwos, Ma nu kem-
wu ma ini fwa tuku nu fwin fwil si ini.
37. O Jerusalem, Jerusalem, gu imiye met pa-
lu, a tuiilalos su sipeyuk mi nu yurum, fuka
pal puspis iia lunsik sifweni tulig nutom, oa-
nu mwonyen el sifweni trokrok natu ye paul,
a komwos siluiisi !
38. Liye, lom sum on wanin karwuiiinye.
SAPTER XXIV. 81
39. Tu iia fwak nu sumwos, Komwos a fvva
tiu liye yu mi tiik, nu ke komwos fwak, Insi
mwowo el su tukii in el Leum.
SAPTER XXIY.
AJISUS el §om, a fwas liki iniwen tem-
pel : a met tumal lutlut elos tuku in lu-
ti nu sel inte im ke imwen tempel.
2. A Jisus el fwak nu selos, Ya komwos tiu
liye ma nu kemwu ma iili ? Payinu iia fwak
nu sumwos, An si ifii a fwa wanin eot si
onfwin sie eot, ma a fwa mogukla.nu kemwu.
3. A ke el mutu on fwin eol Olifs, met lutlut
elos tuku nu yurol muku, fwakaii. Lute nu
ses, pal ya si ma iiii a fwa oru ? a mea akulin
ke kom tuku, a ke safla fwalu ?
4. A Jisus el tupokoaii a fwak nu selos, Kom-
wos sismouk tu met tiu kiape komwos la.
_5. Tu ma puspis fwa tuku in ek, fwakaii
ISTa Kraist ; a elos fwa kiapala met puspis.
6. A komwos fwa Ion meun, a kusan meun :
liaun tu komwos tiu fosiia : tu ma nu kemwu
iiii te oru met, a safla sumwe tuku.
7. Tu met fwal si tuyuk lain sie met fwal,
a togusai lain togusai : a a fwa sral, a lolo, a
fwalu rarrar, in kutu an.
8. Ma nu kemwu iiii mutamwauk in aSor.
9. Na elos fwa es komwosyuii in akkolukye
komwos, a a fwa uni komwosye : a fwal nu
kemwu fwa srune komwos ke ek.
6
82 MATTU,
10. A na ma puspis fwa tugulknl, a sie fvva
tukakunak sie, a sie fwa sruilu sie.
11. A met palu puspis sito fwa tuku, a fwa
kiapala met puspis.
12. A tu OS nu ma koluk, lun lun met pus-
pis fwa musis kutu.
13. A el su oru mwo nu ke safia, el ini fwa
mol.
14. A mwo sasu ini lun togusai fwa sulkakin
in fwal e nu kemwu ke ma lo an nu kemwu :
a na safla a fwa tuku.
15. Tu ou iiii, ke komwos fwa liye ma koluk
lanu lun ma kanaos laiiu, ma Daniel met pa-
lu el fwak, tu yin mutal (el su rid, lela lun
etu :) 16. na lela elos su mutu in Judea in
kasus som nu fwin eola.
17. Lela el su on fwin maiion lomwu tiu tu-
ku fwuni in es kutu ma likin lom sel.
18. A el su mutu in ima si tiu foloko in es
nuknuk lal.
19. A we koluk nu selos su putete, a nu so-
los su sun titi in len iiio !
20. A pre tu komwos tiu kasus som ke pal
musis, a ke len sabbat : 21. Tu na fwa fosnala
ma lulap, oanu met tiu liye ke mutamwauk
fwalu nu iiii, mo, a nu tuk.
22. A fwin tiu oru len ino ma fototo kutu,
waiiin nu ikwe in mol : a ke met sultila len
ino orani in fototo eni kutu.
23. Na kutenu met fwin fwak nu sumwos,
SAPTER XXIV. 83
Live, Kraist ini, ku ino ; komwos tiu lalal-
fuiii.
24. Tu Kraist sito fwa tuku, a met palu
sito, a el OS fwa luti akul lulap a ma sokuruk ;
til ou iSi, fwin ku, elos fwa kiapala met su-
la.
25. Li ye, fia fwak nu sumwos met.
26. Tu ou ini elos fwin fwak nu sumwos,
Liye, El os yin mesis : komwos tiu som : Li-
ye, El OS in fokil lukma ; komwos tiu lalal-
funi.
27. Tu oanu sarom tuku yin fwatu sikyuk
we, a saromromla yin fwatu tili we; ouyape
ke Mwen nutia met el fwa tuku.
28. Tu yin kolak on we, an si iiii mwon igel
elos fwa tukeni soksok.
29. Kitin misini tuko ke fosna lanu in len
iilo fwatu fwa losla, a malem-tiu sun kaleni
lal, a itu elos fwa putatla in kosaoe mi, a ku
in kosao elos fwa kususus,
30. A na akul lun Mwen nutin met fwa sik-
mi in kosaoe mi : a na sruf nu kemwu fwalu
elos asor, a elos fwa liye Mwen nutin met el
tuku in pukunien in kosao, ke ku a ma mwo-
wo ma lulap.
31. A El fwa sipala lipufon lal ke pusren
ugiig lulap ; a elos fwa eseni met sula lal yin
en akos mi, yin tafwun kosa iiio mi nu tafwun
kosa ini.
32. Ini lutlut pupulyuk ke eak fig: ke le
84 MATTU,
sak lal sruk manos, a sra srunak, komwos etu
akurun pal fwol.
33. A ouyape, ke komwos fwa liye ma nu
kemwu ma ini, komwos etu tu apkurun nu
mntun oaoa.
34. Payinu na fwak nu Bumwos, Fwil si ini
tiu alfukfukla nu ke ma nu kemwu ma ini
orek tari.
35. Kosao a fwalu fwa waninla, a kaskas
luk tiu waninla.
36. ^ A len,si ino a auu si waninu met etu, a
tiu lipufon in kosao, tu Papa tumuk mugenu.
37. A oanu len lun Noa, a ouyape ke Mwen
nutin met el fwa tuku.
38. Tu oanu len met salonla tuk, elos mono
a nim, mari a sun in mari, nu ke len si Noa
el sroauk nu fwin oaku, 39. a elos tiu etu, nu
ke salonla tuku, a es elos la nu kemwu ; ouya-
pe ke Mwen nutin met el fwa tuku.
40. Na met luo mutu in ima si ; esla sie, a
filiye sie.
41. Mutan luo ilye ke me ilil si ; esla sie, a
filiye sie.
42. IT Tu ou ini sano; tu komwos tiu etu
auu ya si Leum lom a tuku.
43. A komwos etu ma ini, tu met kato in
lomwu el fwino etu la auu ya si met pus a
tuku, el fwa sano, a tiu fulela lom sel in
misala.
44. Tu ou ini komwos in ako pe, tu ke auu
SAPTER XXV. 85
si komwos tiu nunku, Mwen nutin met el
a tuku.
45. Na su met kulanSap payi a lalmetmet,
su leum lal ora'l luii fwa'l nii ke kwanun lorn
sel, in suii me mono nelos ke pal fwol si ?
46. In si inwowo met kulansap ino, su leum
lal, ke el tuku, el fvva konoilok in oru ou ini.
47. Payinu fia fwak nu sumwos, tu el fwa
ora'l lun fwa'l ke ma nu kemwu ma lal.
48. A met kulansap koluk iiii el fwin kaskas
insiel, Leum luk patlanu in tuku ; 49. a el
mutamwauk in popo kutenu met kulansap
wi, a oelulos met srui in moiio a nim ;
50. Leum lun met kulansap iiii el fwa tuku
in len si ke el tiu sano'l, a in auu si ke el
tiu etu, 51. a el fwa otelalik, a oru ma lal wi
met mwosounkas : yin a fwa tuiinu a nanor-
nor in mwusi.
SAPTER XXV.
NA togusai in kosao fwa oanu mutan sie-
nul su tiu etu met, su es lam lalos, a
som in sun met pusla.
2. A limikos selos lalmetmet, a limikos lalfon.
3. Elos su lalfon es lam lalos, a tiu es oil
oelulos.
4. A lalmetmet elos es oil in mase wi lam
lalos.
5. Ke met pusla patla in tuku, elos nu kem-
wu metkel a motul.
86 MATTU,
6. A ke infulwin fon elos mwonak, We liye,
met pusla el tuku ; komwos fwasot in sunoL
7. Na mutan nu keinwu su tin etu met elos
tukakak, a akoala lam lalos.
8. A lalfon elos fwak nu sin lalmetmet, Si
las kutu oil lomwos, tu lam las a kunla.
9. A lalmetmet elos tiipokot, fwakan, Fwin
ou ini tin yok in las a lomwos : a mwo kom-
wos fvvasot nu yiirin met kitakot, a mol ma
lomwos.
10. A ke elos som in mol, met pusla el tnku ;
a elos su ako ilyuk oelul nu ke mari : a mutun
oaoa kauli.
11. Tiik kutenu mutan su tiu etu met elos
tuke pe, fwakan, Leum, Leum, igasla nu ses.
12. A el tupokoaii a fwak, Payinu na fwak
nu sumwos, S^a tiu ete komwos.
13. Tu ou ini, sano, tu komwos tiu etu len si
a auu si ke Mwen nutin met el tuku.
14. ^ Tu tognsai in kosao oanu met fwa-
fwasyis nu yin lulisla, el panon mu met ku-
lansap lal, a snn ma lal nu selos.
15. A el sun nu sin sie talen limikos, a nu
sin sie luo, a nu sin sie sie : nu sin met nu
kemwu oanu elos etu oreye ; a kitin misini el
somla.
16. Na el su es talen limikos el som kuka-
kin ma iiii, a oru talen limikos pe.
17. A ouyape el su es luo, el ouyape oru
luo pe.
SAPTER XXV. 87
18. A el sLi es sie, som a pukinye in foko, a
mwukunla muni lun leum lal.
19. A pat lanu tuk, leu in lun met kulansap
iui el folokla, a loliiok nu selos.
20. A el su es talen limikos tuku, a usi talen
limikos pe, fwakaii, Leum, kom asi nu sik
talen limikos ; liye, iia siefwil oru talen limi-
kos pe.
21. Leum lal el fvvak nu sel, Mwonu, met
kulanSap mwo a payi : mwo ma pu kom liaun,
iia fvva orek kom in fwu ma puspis : kom
ilyuk nu yin eiiun lun leum lom.
22. Ouyape el Su es talen luo tuku, a fvvak,
Leum, kom asi nu sik talen luo : liye, iia sie-
fwil oru talen luo pe.
23. Leum lal el fwak nu sel, Mwonu, met
kulansap mwo a payi : mwo ma pu kom
liauii, iia fvva orek kom in fwu ma puspis :
kom ilyuk nu yin efiun lun leum lom.
24. Na el su es talen si tuku, a fwak, Leum,
fia ete kom tu kom met upa si, kosruni oiya
kom tin siselik, a eseni oiya kom tiu oskoilik :
25. A iia saiieii, a som, a mwukunla talen
lom in foko ; liye, es lom.
26. Leum lal el tnpokoaii a fwak nu sel, Met
kulansap koluk a alsaiies, kom etu tu iia kos-
runi oiya iia tiu siselik, a eseni oiya iia tiu
oskoilik: 27. Ke ma ifii mwo tu kom filiye
muni luk nu yurin banker, a ke iia tuku iia
fwa es ma luk a kute pe.
88 MATTU,
28. Tu ou ini esla talen si luk el, a sun nu
sel su la talen sie-iiul.
29. Tu nu sin su kutu ma la sun pe kutu, a
el fwa OS ma lal : a yurol mi su wanin ma la
fwa esla ma lal luk el.
30. A komwos sisla met kulansap alsanes nu
yin los liki losu : nu iiio fwa tunnu a nanor-
nor in mwusi.
31. IT Ke Mwen nutin met el fwa tuku in
ma mwowo lal, a lipufon mutal nu kemwu
oelul, na el fwa mutu fwin niin mutu mwowo
si lal : 32. a met an nu kemwu fwa tukeni
mutu ye mutal ; a el fwa es elos elik sie sin
sie, oanu met sropu liye sip esla sipe liki gotu :
33. A el fwa filiye Sipe on le paul leyut, a
gotu on le paul lesi.
34. Na togusa el a fwak nu selos on le paul
leyut, Fwasu, komwos met mwonu lun Papa
tumuk, mutu yin akola nu sumwos u-mi ke
srosla fwalu : 35. tu iia musinsral, a komwos
kiti yu me mono ; na malu, a komwos si kof
nimuk : iia metsa, a komwos suli yu yuk :
36. Na koflufol, a |komwos si nuknuk na
nukomaii : na mas, a komwos fwas nu yuruk
a mutu : iia mutu in prison a komwos tuku nu
yuruk.
37. Na met payi elos tupokot nu sel, fwakan
Leum, kem liye kom ke kom musinsral, a ki-
te nom iia ? ku malu, a kite nimom ? 38. iia
kem liye kom metsa, a suli kom yuk ? ku ko-
SAPTER XXVI. 89
fiufol, a nukom kom la? 39. ku kem liye
kom mas, ku in prison a tuku nu yurom iia ?
40. A Togusa el a tupokoan a fwak nu selos,
Payinu ua fwak nu somwos Tu oanu ke
komwos oru ma ini nu sin sie met sisik sin
ma lik komwos oru nu sik.
41. Na el a fwak pe nu selos on le paul lesi,
Fwasot liki yu, komwos, met lusla, fwasot liki
yu nu in e kamwul ma patpat, akola sin devil
a lipufon lal.
42. Tu iia musinsral, a komwos tiu kiti yu
me moiio : na malu, a komwos tiu si kof ni-
muk : 43. iia met sa, a komwos tiu suli yu yuk ;
kofiufol, a komwos tiu si nuknuk iia nuko-
maii : mas, a in prison, a komwos tiu tuku nu
yuruk.
44. Na elos ouyape tupokot nu sel, fwakaii,
Leum, ka kem liye kom kom la musinsral iia?
ku malu, ku metsa, ku koflufol, ku mas, ku
in prison a tiu oru nu sum ?
45. Na el tupokot nu selos fwakaii, Payinu
iia fwak nu sumwos, Tu oanu ke komwos tiu
oru nu sin sie ma sisik iiii, Tu ouyape ke
komwos tiu oru nu sik.
46. A elos iiii fwa somla nu yin uniye ma
patpat : a met payi nu yin mol ma patpat.
A
SAPTER XXVI.
MA ifii te oru, ke Jisus el kaskas nu kem-
wu ma ini tari, el fwak nu sin met tu-
90 MATTU,
mal lutlut, 2. Komwos etu tu ke tukin len
luo kofwo lun alukela, a Mwen nutin met
fwa tukakinyukyuk in uniye on ke saksin
sugo.
3. Na lenm tol, a met sim, a met elder lun
met, elos tukeni nu in masion lorn sin
leum tol, panpan Kaiafas, 4. a elos tukeni
papu faka elos fwa es Jisus ke kiapu, a uni^-
lye._
5. A elos fvvak, Tiu ke kofwo, tu fwin ou ini
met elos tukeni mwowon.
6. H A ke Jisus el mutu yin Beteni, in lorn
sin Saimon met leper, 7. sie mutan el tuku
nu yurol wis boken alabaster lun kiiar mwo-
wo si, a el okoiya nu fwin siufwel, ke el foii-
yun mono.
8. A ke met tumal lutlut liye, elos siluiisi
lanu, fwakan, Efwo ku sisla ma ini ?
9. Tu kem ku in kitakot kiiar iiii ka puspis,
a kitala nu sin met sigasrup.
10. Ke Jisus el etu, el fwak nu selos, Efwo
komwos ku lokoluke mutan si ? tu el oru me
orek mwowo nu sik.
11. Tu met sigasrup mutu yuromwos pal e nu
kemwu ; a na tiu mutu yuromwos pal e nu
kemwu.
12. Tu ke el okoiya kuar iiii nu fwin mo-
nuk, el ako yu nu ke na pukpuki.
13. Payinu iia fwak nu sumwos, Yin nu
kemwu met luti mwo sasu ini in fwal nu
SAPTER XXVI. 91
kemwu, elos fwa kaskas ma ini ma mutan si
ini oru in akuliiiilye.
14. Na sie sin sie-nul-liio, panpaii Judas Is-
kariot, el eom nu yurin leum to], 15. a fwak,
Mea komwos asi nu sik, a na fwa asalot nu
sumwos ? A elos mwuleun nu sel muni tol-
iiul.
16. A tukin palsa el suk pal mwo si in tu-
kakunulak.
17. ^ Ke len si meta kofwo lun bred tiu pu-
lolak met lutlut elos tuku nu yurin Jisus,
fwak nu sel, Oiya an kom lunsoni kut in
ako nu sum in mono alukela?
18. A El fwak, Som nu in siti nu sin sie
met, a fwak nu sel, Met luti el fwak. Pal si
luk akurun ini ; lia fwa oru alukela in lom
sum wi met tumuk lutlut.
19. A met lutlut elos oru oanu Jisus el lu-
ti nu selos ; a elos ako alukela.
20. Ke eukela. El fonyun nu ke tebel yurin
sie-iiul-luo.
21. A ke elos mono, el fwak, Payinu ila
fwak nu sumwos, tu sie sumwos a tukakin
yu yuk.
22. A elos pakomutu ma lulap, a mutam-
wauk in takla siyuk sel, Leum, ka su na ?
23. A el tupokoafi a fwak. El su wi yu stisiii
paul in ale si, el ini a tukakun yu yuk.
24. Mwen nutin met el som oanu ma simis-
la ke el : we sin met su tukakunulak Mwen
92 MATTU,
nutin met ! mwo nu sin met ini el fwin tin
isiisla.
25. Na Judas, su tukakunnlak, el tupokoan
a fwak, Rabbai, ka su na ? El fwak nu sel,
Kom fwakla.
26. A ke elos mono, Jisus el es bred, a ali, a
kunsalik, a suii nu sin met lutlut, a fwak, Es,
mono ; ma iiii monuk.
27. A El es kup, a suii kulu, a sun nu se-
los,' fwakail, Komwos nu kemwu numla mao :
28. Tu ma iui sak lun mwilkas sasu, ma
sirorla ke met puspis in esla majvoluk.
29. A iia fwak nu sumwos, Na a tin nim
tuk fokin fain iiii, nu ke len si na wi komwos
nim ma sasu in togiisai lun Papa tumuk.
30. A ke elos ink sugo on, elos somla nu
fwin eol Olifs.
31. ^ Na Jisus el fwak nu selos, Komwos
nu kemwa tugulkul fon si ini ke na : tu ma
simisla, Na fwa uniye met sropu, a sip lun
unen elos fwaseliknu.
32. A tak ke na siefwil molyiik, na met
komwos tuk a fwas nu yin Galili.
33. Piter el tupokoan a fwak nu sel, Elos nu
kemwu fwin tugulkul ke um, iia tin tugulkul
nu tuk.
34. Jisus el fwak nu sel, Payinu na fwak nu
sum, Tu fon si iiii, met mwon sisa kakla tuk,
kom a fwa laflafwekin yu pal tolu.
35. Piter el fwak nu sel, Ka fwin wi kom nu
SAPTER XXVI. 98
migi, iia tiu laflafwekin kom. Met lutlut nu
kemwu fwak ouyape.
36. U Na Jisus el oelulos fwas nu an si pan-
pan Getsemane, a fwak nu sin met lutlut,
Komwos mutawun iiii, ke iia som nu iiio a
pre.
37. A el es oelul Piter, a mwen luo nutin
Zebedi, a mutamwauk in asor. a toas la-
nu.
88. Na el fwak nu selos, S"unik in asor lulap,
nu ke misi: komwos mutawun iiii, a wi yu
sano.
89. A el fwas nu met kutu, a foksiufwi, a"
pre, fwakaii, O Papa tumuk, fwin ku ke ma
iiii, lela kup si iiii in fwas aliki yu wot ^
fwin tiu on iiii, tiu ou iia luiisik, a ou kom.
40. A el fwas nu yurin met lutlut, a konoi'e-
los yuk la motul, a el fwak nu sel Piter, Ma
ya, komwos tiu ku in wi yu sano ke auu
si?
41. Sano, a pre, tu komwos tiu ilyuk nu in
mel : payi iiun luiisi, a ikwe munas.
42. El siefwilpe som pal si akluo, a pre, fwa-
kaii, O Papa tumuk, kup si ifii tiu ku in fwas
aliki yu wot, iia fwin tiu numla, oru ou kom
luiispm.
48. A el tuku a konoi'elos yuk la siefwil mo-
tul : tu mutalos toas.
44. A el fwas luk elos, a siefwilpe somla, a
pre pal si aktolu, kaskas ou meta.
94 MATTU,
45. Na el tuku nu ynrin met tumal lutlut,
a fvvak nu selos, Tari, komwos motul nu, a
monle ; liye, auu si tuku, a Mvven nutin met
tukakinyukyuk nu in poun met koluk.
46. Tukakak, kut §om : liye, el tuku su tuka-
kin yu yuk.
47. ^ Ke el kaskas ini, liye, Judas, sie sin
sie-nul-luo, el tuku, a met puspis tukeni oelul,
wis kutlas a sale, yurolos mi met tol a met
elder lun met.
48. A el su tukakunulak sufi akul si nu
selos, fwakan. El su iia nok, elnu, sruki'-
lye.
49. A kitin misini el tuku nu yurin Jisus, a
fwak. Pain kom, Rabbai ; a nokol.
50. A Jisus el fwak nu sel, Kawuk, kom te
sika ? Na elos tuku filiye paolos fwe'l Jisus,
a as al.
51. A liye, sie selos oelul Jisus asroala paul,
a fwauk kutlas, a pakal met kulansap lun
met tol, a otala sral.
52. Na Jisus el fwak nu sel, Siefwil isunye
kutlas nutom nu yin on we : tu elos nu kem-
wu su es kutlas fvva misi ke kutlas.
53. Ya kom nunku mu tu fia tin ku in siyuk
sin Papa tumuk iili, a el a fwa sipamu nu
yuruk Jipufon lisun sie-nul-luo a yok?
54. Fwin ou ini fuka ma simisla payikin, tu
a ma oru ou ini ?
55. Ke auu si ino Jisus el fw^ak nu sin met
SAPTER XXVL 95
puspis tukeni, Ya komwos fwas' liki oanu nii
sin iriet iuunyar, ke k atlas a saku in es yu ?
Piiianu len na mutu yuromwos in luti in
imwen tempel, a komwos tiu sruki yu \vi.
53. A ma nu kemwu ma ini oru, tu ma
simi.^la lun met palu fwa payikin. Na met
tumal lutlut nu kemwu fwas luk el, a
kaiiila.
57. ^ A elos su sruki'lye Jisus met, elos kolol
nu yurin Kaiafas met tol, yin mwolil met Sim
a met elder tukeni mutu.
58. A Piter el fwas tukol lus'el la, nu in mas-
Ion lom sin met tol, a ilyuk nu we, a mutu
yurin met tutafpo in Jiye masi tuko.
59. A met tol, a met elder, a mwolil nu kemwu,
elos §uk met silo lainul Jisus, ou tu elos fwa
uni'lye; 60. a elos tiu konoiok: a met silo ma
puspis tuku, elos tiu konoiok sie. A tuko met
silo luo eltal tuku, 61. a fwak. El iiii fvvak, N'a
ku in kanaosla imwen tempel lun God, a in
musa mao in len tolu.
62. A met tol el tuyuk, a fwak nu sel, Ya
wanin nu ma kom tupokot? Mea eltal a
fwak lain kom ?
63. A Jisus el misla. A met tol el tupokoan
a fsvak nu sel, 'Nu fulakin kom ke God inol,
tu kom fwak nu ses la payi ku sitou, kom
Kraist Mwen nutin God.
64. Jisus el fwak nu sel, Kom fwakla : kute
pe na fvvak nu Sumwos, Tuko komwos a fwa
96 MATTU,
liye Mwen nutin met mutu on le paul leyut
Inn kn, a tuku in pukunien kosao.
65. Na met tol el salik nuknuk lal, fwakafi,
El kaskas enum ; efwo kem kii suk kutenu
met lo ? liye, ini komwos Ion enum lal.
66. Mea komwos nunku ? Elos tupokoaii a
fwak, El fwanauk el a la misi.
67. Na elos ani in mutal, a fas k'el, a kutenu
puklul, 68. fwakan, Kraist, kom polyauk nu
ses, Su uni kom wun ?
69. ^ A Piter el muta liki nu in maslon
lomu, a mutan fwus el tuku nu yurin, fwakan,
Kom pe oelul Jisus lun Galili.
70. A el laflafwekin ye mutalos nu kemwu,
fwakan, Na tiu etu ma kom fwaku.
71. A ke el fwas nu in sraumwalsis, sienu
liye'l, e fwak nu selos su mutanu ino, Ele pe
oelul Jisus lun Nazaret.
72. A el siefwilpe laflafwekin ke fulakin
pusupas, Na tiu etu met sen.
73. A kutu pal tuk elos su tu apkurun, tuku
a fwak nu sel Piter, Payinu kom pe sie selos ;
tu kas lorn orek kom fwolnu.
74. Na el mutamwauk in kaskas koluk a
fulakin pusupas, Na tiu etu met sen. A kitin
misini mwon sisa kakla.
75. Na Piter el esamak kas lun Jisus, ma el
fwak nu sel, Kom fwa laflafwekin yu pal tolu
met, mwon sisa kakla tuk. A el fwas liki, a
tunnu tuiinu.
SAPTER XXVII. 97
SAPTER XXVII.
KE lutiitan, met tol a met elder lun met elos
nu kemwu tukeni papu lainul Jisus in
uni'lye.
2. A ke elos kopuri'lye, elos kolol la. a wis-
elak nu yurol Pontius Pail at leum sL
3. Na Judas, su tukakunulak, ke el liye tu
elos lus el la^, el sifwanu auliyuk, a folokun-
mu ipen silver tol-iiul nu sin met tol a met el-
der, 4. fwakaii, Sito sik, tu mi tukakunak sa
payi. A elos fwak, Mea ma ini nu ses ? kom
liauii ma ini.
5. A el sisot ipen silver nu in imwen tempel,
a somla, a sifwanu loksakla.
6. A met tol elos srukak ipen silver, a fwak,
Tiu payi tu kut filiye mao nu in tatu, tu ma
ini me mol sa.
7. A elos tukeni papu, a mol ima si lun pot-
ter ke mao, in pukinye metsa.
8. Ke ma ini ima si iiii elos panpan Ima lun
sa, nu ke len si ini.
9. Na payikin ma Jeremi met palu polyi, fwa-
kaii, A elos es ipen silver tol-nul, ma elos nun-
ku me mol lal, su met nutin Israel elos
fwak me mol lal ; 10. a asun mao in moli
ima si lun potter oanu Leum el oramu nu sik.
11. ^ A Jisus el tu ye mutun leum: a leum
el siyuk sel, fwakan, Ya kom Togusa lun
met Ju 7 A Jisus el fwak nu sel, Oanu kom
fwak.
7
98 MATTU,
12. A ke met tol a met elder elos sis nn
fwel, el till tnpokoan.
13. Na Pailat el fwak nn sel, Ya kom tiu
Ion kutii ma puspis elos orek ma io lain
kom?^
14. A el tiu tupokoaii nu sel nu ke sie kas ;
oanu tu leum el lut lulap.
15. A on meta ke kofwo, lenm el tnlala nu
sin metu sie met kopur sn elos Innselos.
16. Na sie met kopur os yurolos panpan Ba-
rabbas, el koluk lanu.
17. Tu on iui, ke elos tnkeni, Pailat el siyuk
selos, Ka sn komwos lunsomwos tu na tulala
nn sumwos? Barabbas, ku Jisus sn elos
panpan Kraist ?
18. Tu el etu tu ke §ok sel elos esalak.
19. Ke el mutu fwin me mutu Inn nununku,
mutan kiel sipn nn sel, fwakan, Nik kom oru
kutu ma nu sin met payi si iiio ; tu na tonin-
fon ma lulap len si ini in memi ke el.
20. A met tol a met elder elos papu met
puspis tnkeni tu elos siyuk Barabbas, a
iini'lye Jisus.
21. Lenm el tupokoaii a fwak nu selos, §u
ka seltal komwos lunsoniwos na in tnlala nu
sumwos ? Elos fwak, Barabbas ?
22. Pailat el fwak nu selos, Na mea na oru
nn sin Jisus, sn elos paiion Kraist ? Elos nu
kemwu fwak nn sel, Lela Inn misi on ke sak-
sin sugo.
SAPTER XXVII. 99
23. A leum el fwak, Efvvo, mea koluk ma
el oru ? A elos wowoyuk pusliki, fwakan,
Lela lull misi on ke gaksiil sugo .
24. Ke Pailat el liye tii el koflanu oru kutu
mao, tu elos la orek fukurkur kutu, el es kof,
a tanla paul ye mutun met puspis tukeni,
fwakaii, S^a tiu koluk ke sa lun met payi si
ini : komwos liye,
25. Na met e nu kemwu tupokoan a fwak,
Sa'l on fwus, a on tulig natas.
26. Na el tulala Barabbas nu selos : a ke el
srunlul Jisus, el esalak in uni on ke saksin
sugo.
27. Na met meun lun leum elos wis Jisus
nu in imwen leum, a elun met meun nu kem-
wu elos tukeni tuku nu yurol.
28. A elos sarukla nuknuk lal , a nukmulaii
nuknuk sisa kateL
29. A ke elos orek tefuro in kokol si tari,
elos filiye fwin giufwel, a a in le paul leyut :
a elos epas ye mutal, a aksruksrukal, fvvakaii,
Paifi, Togusa lun met Ju !
30. A elos anel, a es a a sruiiil fwin siuf-
wel.
31. A ke elos aksruksrukal tari, elos sarukla
nuknuk katel a nukmulaii nuknuk lal, a ko-
lol la in uniye on ke saksiii sugo.
32. ^ A ke elos fwas liki, elos konoiok met
si Sairini, el Salmon; elos oral lun wis Sak-
sin suofo lal.
100 MATTU,
38. Ke elos tuku nu yin si panpan Golgota,
OKnu ma, yin sri in siuf si, 34. elos asun nu
sel finiger liin nim, wi a toeni : a lie el pula-
kin, el sanes nim.
35. A elos unilye on ke gaksiii sngo, a eselik
nuknuk lal, koto srifwe ; [tu oru payikin ma
met palu polyi, Elos eselik nuknuk luk yuro-
los, a on fwin sienu nuknuk luk elos orek
koto srifwe.]
36. A elos mutanu sanol ifio ; 37. a
filiye yetun siufwel, ma tukakunulaku
simisla EL lOT JISUS TOGUSA LUN
MET JU.
38. Na met iiiunyar luo oelul uniye on ke
saksiii ; sie on leyut, a sie on lesi.
39. A elos su fwas alukela kaskas enum nu
sel, ososokla siufwelos, 40. a fwakafi, Kom §u
kanaosla imwen tempel, a musa in len tolu,
kom sifwanu moli kom. Kom fwin Mwen
nutin God, fwuni ke gaksin sugo.
41. Ouyape met tol a met sim a met elder
elos aksruksrukal, fwak, 42. El molula ku-
tenu, el koflanu sifwanu mol el la. El fwin
Togusa lun Israel, lela lun fwuni ke saksiii
sugo ini, a kut fwa lalalfuni ke'l. ,
43. El fonyuii sin God; lelajun as al ini,
el fwin lun si el : tu el fwak, !N^a Mwen nu-
tin God.
44. A met inunyar luo, su oelul uniye on
ke saksin, eltal kas ko pe nu sel.
SAPTER XXVII. 101
45. A auu si akonkas nu ke auu si akeu
fwal e nu kemwu los lanu.
46. A akurun auu akea Jisus el wowoyuk
ke pusral lulap, fwakan, Ilai, Ilai, lama sa-
baktenai ? oanu fwak, God luk, God luk,
efwo koni ku fwas liki yu ?
47. Kutu selos su tu ino, ke elos lou, elos
fwak, El ini pannol Ilaias.
48. A kitin misifii sie selos kasus, a es insral,
a nakla finiger, a filiye ke a sugo, a suil nu sel
lun nim.
49. Kutenu fwak, Ko^yamwun, kut a liye
la Ilaias el a la tuku in mol el la.
50. H Jisus, ke el siefwil wowoyuk ke pus-
ral lulap, el misi.
51. A liye, nuknuk lisfie in imwen tempel
sisalik ip luo lufiinu nu ten ; a fwalu rarrar,
a eotu mulpelik ; 52. a luf kiin mas elos
igakla; a manol puspis lun kristin bu mo-
tul, elos molyuk, 53. a fwas liki luf kiin mas
tukin pal si ke el molyuk, a elos som nu yin
siti mutal a sikmi nu sin met puspis.
54. A met senturion, a elos su oelul, sanol
Jisus, ke elos liye fwal rarrar, a kutenu iiio
ma' orala, elos saiieii ma lulap, fwakafi, Pa-
yinu el iili Mwen nutin God.
55. A mutan puspis mutu we, liye an lusla,
elos su fwas tukol Jisus Galili mi, oru nu
sel : 56. Meri Magdalin oelulos, a Meri kien
Jemes a Joses, a nine kien mwen nutin Zebedi.
102 ' MATTU,
57. ^ Ke eukela, met gasrup Inn Arimatia, e
Josef, Bii wi pe met tumal lutlut lun Jisus :
58.. el fwas nu yurol Pailat, a nusi manol Ji-
sus. Na Pailat el sap in asiin manol.
59. A ke Josef el esla mano, el lumani mao
in nuknuk linen nasnas, 60. a filiye mao in
lufin mas sasu si lal, ma el tnfla in eotu : a
el epusaii eot lulap si nu ke mutun pot lufin
mas si, a somla.
61. A Meri Magdalin el ino, a sienu Meri,
eltal mutu ino tulonot lufin mas si.
62. % A len si tuko, ma tukin len si lun
ako, met tol a met Farisi elos tukeni nu yurol
Pailat, 63. fwakafi, Leum, kem esamak tu
met kusuinkas iuo fwak, ke el mol, Tukin
len tolu iia fwa siefwil molyuk.
64. Ke ma iiii kom sap in liaun ma mwowo
lufin mas si nu ke len si aktolu, fwin tiu ou ini
met tumal lutlut elos a tuku [in fofi,] a pusra'l
la, a fwak nu sin metu. El molyuk : a ma ku-
suinkas tuk koluk liki ma kusuinkas met.
65. Pailat el fwak nu selos. Met sano os
yuromwos : komwos fwala, a orauii akkeyu
oanu komwos etu.
66. A elos som, a orala lufin mas si ma
mwowo, tawanan eot si, a filiye met sano.
SAPTER XXVIII.
TAFIN fon tuk lun sabbat, akurun lenelik
len si umet ke wik, Meri Magdalin, a
SAPTER XXVIII. 103
sienu Meri, eltal tuku in liye hi fin mas
si.
2. A, liye, rarrar liilap : tu lipufon si Inn
Leum sikmi in kosaoe mi, a tukii a epusla
eot liki mutun pot, a el mutu fwe.
3. Mutal oanu sarom, a nuknuk lal fwos-
fvvos oanu wiaoa : 4. A ke saiien sel met sano
elos rarrar, a oanii met misi.
5. A lipufon el tupukoaii a fwak nu seltal
mutan, Komtal tin ^afieii : tu iia etu tu kom-
tal suk Jisus, Su uniye on ke saksiil sugo met.
6. El tin OS yinii : tu el molyuk, oanu el
fwak. Fwasu, liye an ya Leum on nu we.
7. A fwasot aksaya, a luti nu sin met tumal
lutlut tu el molyuk ; a, liye, el fwas met
komwos tuk nu in Galili ; iilo komwos fvva
liye'l : liye, na fvvak nu gumwos.
8. A eltal akpuspusye fwas liki lufin mas
si, ke sailen a enun lulap, a eltal kasus in
fwak nu sin met tumal lutlut.
9. A [ke eltal som in fwak nu sin met tu-
mal lutlut,] liye, Jisus el sunoltal, fwakaii,
Pain komtal. A eltal tuku a sruukie niel a
ali nu sek
10. Na Jisus el fwak nu seltal, Nikmit sail-
eii : komtal som fwak nu sin ma liic, tu el-
os som nu in Galili, a ino elos fwa liye yu.
11. A ke eltal Som, liye kutu sin met sa-
no elos tuku nu in siti, a luti nu sin met tol
ma nu kemwu ma orala.
104 MATTU.
12. A ke elos wi met elder tukeni mwolil, a
papu, tari, elos suii muni puspis nii sin met
meun, 13. fwakaii, Komwos fwak. Met tumal
lutlut elos tuku ke fon, a pusra'l la ke kut
motul.
14. A leum fwin Ion ma iiii, knt fwa umwe'l
a orek komwos in tin saiien.
15. A elos es muni, a oru oanu elos luti mi
selos : a kas si iiii met Ju elos kaskaskin nu
ke len si ini.
16. H Na met tumal lutlut sie-nul-sie elos
som nu in Galili, nu fwin eol ya Jisus el
orauii nu selos.
17. A ke elos liye'l, elos ali nu sel : a kutu
silalalfuni.
18. A Jisus el tuku a kaskas nu selos, fwa-
kaii, Ku e nu kemwu ettiku nu sik in kosao
a fwalu.
19. Tu ou ini komwos som, a luti nu sin
met fwal e nu kemwu, baptais elos la in el
Papa, a Mwen, a Nun Mutal ;
20. Luti nu selos in liauii oru ma nu kem-
wu ma iia sapkin nu sumwos : a, liye, ]N"a
wi komwos ma patpat, nu ke safla fwalu.
Amen.
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Books to Borrow
Open Library
TV News
Understanding 9/11