This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge thafs often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at http : //books . qooqle . com/|
%r-".
j*
*
* 3 -2150 | :
1
NATVRALISfHL
STORIAE OPVSNOVVM. IN QV O TRACTA.
TVR DE NATVRA ET VIRIBVS ARBORVM, FRVTICVM, HERBA-
:rum,Animantiumq,- terreftrium,uolatilium & aquatilium : Item, Gem-
marum,MetalIorum,Succorumq,- concretorum,adeoq; de uera cogni-
tione,delecm SC ufu omnium fimplicium medicamentorum,quo-
rum &Medicis 5C Officinis ufuseiTe debet: Vnacumeo-.
rundem ad uiuum effigiatis imaginibus . Ex utriufa
lingug fummorum uirorum penetralibus,fum-
mo labore Sc ftudio confcripta,Per
Adamum Lonicerum,
£7 jVi/& '•m*& '■'-t*£'t V**x f<*fr'&rc*T*sm V^
^£ -Jv&i^tn+yiJLo *y/*v-^n*^J \s&
ACCESSERVNT aVAEDAM DE ItTL-
latmorum Iiquorum ratione,ciusqj artis & Inftrumentorum ufu,
atque de peculiaribus medicamcntorum fimpli-
ciumfacultatibu*.
CVM INDICE (LVIHTVPLICI: G R AE C O, L A-
tm&rmmcoftrfUco,cr nutrborm NLeikmM contmnte.
flCm habcns vtit z prat-
^acrificium Deo,cor humiljarum.PiaL$o,y*
^Cum Gratia SC Priuikgio Imperiali»
<*FRANCOFVRTI, Apai Cbr. EgtBoIpfw». *>
«i^nno „fc £) /x> q^
t/hntf^ f>X/i& wV~A* pu-*-> ^
f\ ■
ELIHCH^S TRACTA-
tuumhuiusOperis,
T3e rolo ac fundo. cV rjs quae in eo nafcuntur foKo t «
Dc Arboribus & fruticibus. . ^Uo 10 c
.DeNatura&VmbuspUntarura' 59 a
DeFrumentis ■ 249 <*
DeAnimantibustcrreftribus 2-6$ a
De Animantibus uolatilibus,hoc eft,de Auibus 2 S 3 a
De Animantibusaquatilibus4ioceft,depifcibus ^ }OQ b
Dcmixtispofectis,koc eft^dc metallis & lapidibus^alrjsc^his ca.
gnatisfofsilibus. 310 a
Delapidi^HSjprccioGs, ' .,- % ,.. '^\-^ % ^u
DefucciscOncretis,quoruminMedidniseftufusH v * "* 327 b
Deratlojieeliciendifuccosaplanri^quam aVtem Deftillatoriam
iiocant,rectoumcVIriftrumentiseiufdem. 557 a
Quopa&o gradus Sc" ordines , quorum pafsim ntmentio,fmtiru
tellioencu\item de fpeckliquarundam plantarum dC aliarum
rerumfecundumgraduschttin&ione. 5 49 a
Medicamenta peculiaria ad fpeciales corporis partes 5 5° a
De fecundis medicamentorum fimplicium facultatibus, ibid . c
DepurgantibusGmplicibusmedicamentis* 55* ™
, Depondcribus,quorummMediciniscftufus. 552 a#
' " ." . CLARIS-
Digiti
zedbyGOQgle
J» R AE F A T I 0»
tiacare omni ratione credo,ut neget omnia haec ad homfnfs ufum ab *J
terno & ccdefti numine eflfe condita : cum in his omnis noftra uua & fa.
nitas confiftat. Quidigiturturpius,& quOd maius piaculum eflepo,.
tsft,qu3m ea qua? ipfiusgratia condita funt,hominem ignorare Cpraefer
tim uer 6 hominem philafophum,8c" narurse ftudiofum C Quis non di-
uinammaieftateminhiscontempIatur,miratur,fufpicit,dum tantas in
tam rmnutulis,uiiibus,8£ abkctis fa?pe herbis uires cV facultates confpi
citCQuasdiuinitusadnoftricommodum&utilitatem efle inditas,ne-
moinficiasirepoteft:uthis partim ad corpus nutriendum,parnmacl
morbos profligandosutamur. Quod etiam nonimmerito multosphi.
lofophos8£gentilespermouit,utmortaHumgenus Deo curae enecer-
to crederent : non fruftra harc a fapiente &C «eterna mente tantis uiribus
donata rectc fecum reputantes. Reftat,Doc*t.or humanifsime , ut no-
ministuifeliciprodeuntem ominclibrumfufcipias,ac tanquam pignus
aliquod mei erga te tuosq; animi habeas,contraq; uarios quos per
peifurus eft forfan infultus, Achitlea manu protegas: me
uefo mx. humanitati commendatum,ut hadenus Jha-
Beas, Vale. Francofurti in ferrjs Penteco-
;■ ■ ■ ftaiibus,Anno falutiferi partus
M, D. LI,
AD L£CTOREH idANN/ES
Vuayhingerus,Auftriacus.
jVl Ater« rerm cmfitc^ teuerc UtaUes
i ^f ,, XottkuecumuemontfciateffedecuiSi
htdUe me3fmmo LqrUcerus honore coUndus,
Etfupera&rapoUlaudeuehenduscrU,
t>ignut ;'er omnino cft FylUs quiuiuat tn annoh
<&$iiumer*isp4rcerefit4uelmtt
tJufemperbkadoUtifiiimridcAtore,
lncon&awalijfqi&Veanumenbabet.
Q£mfbue&&rgicvidetfu4Tmiur4dixtra,
PerpctuoifrMuiiaugatufybonis.
TticetenifneximimfhochadftirMWolunm
CmpofuUJigrwmtetnpusinomneleo}.
Abditaqatc^potesrmrumcognofcsrectaa^
Difcerccrexiguotemporemultalicet.
Vndi<^quxshibeautterranxfcentiduireSt
ContraqtusuaUatquslibetherbalues.
MncquauiuaetimuirtuteawmantiaprtSatk
OrdiaeUgtinurcoMiuetiMudopus.
lAccfaUmmedicMlaborhic-traSkantibmartes
'ProderUjnquormnUoregeffecboro'.
*- ■ VeritmctiamsclUjuijiudijgnusomnc fequenics
Q&{mhicredc )aliquapdrtcUuabU^rU.
QBarchUmctunbensfiprte iuuabere fcriptis»
Dicgratcs doforfui dsiti ifwfre*
Digiti
zedbyGOQgle
D E
INDEX GRABCA-
Tim tppetUtmm,qux hoc
uolumine contuun*
tur.
A.
Ajoforovtjf i$ab
byvtVMty s*b
Ayvbs 2*4
&2fio\aKKinhXice jt &
*}ffsts %7ib
A/ukvto^ zzib
A&faoy $9b
AiTos X9ob
Ahfwp »97 d
ktyeip®* z6i
Aiyi$& z$?4
Aiyiho-i" j» c
AiytSjActs *97 d
A<yoxS§©• »07J»
Aibyot 196*
AjJ 277 4
Ai^a ij6c
Ax«xi« jid
AjtfcAv^a soSi>
Ax«v&t 69 c
AxxvSxhdtixv 70 &
fiKsev^tsf) 65 d
AxxAis Z97 b
Axw©- «sc
AxcWcp »4^6
A*Of Oj» »7S 4
AxT» 47 &
5<Sc
AhiKTf-V<6$
AhSotiK «57 «
cAiJigaacte@- *ooc
AAi*7^« *3» <*
AAes 79 i
AAcr/yf »67 &
Ahmsm§ *** <*
A^otgaxci* "7 &
A^-ar£A@- oyj«c
»9 c
& jt&f KVT6$ f *C4-*
A/*®sA®- ctvocpb^'
t8 c
A/ts" Afl j ptt-cuvx
209 i
AitvydKkn *8 ^
APfltyaWviS
»684
A«/«^(/ets
Avjjoccx?*
56C
60 <Z
hvt/jootixitioy
*J0 4
AVtiabvH
S3 4
hVY.foy
*34<*
AvSijitS
, 89<i
Avdfjvx
299<*
Avicroy
*J4<-
Avr igjivop
»55 C
Avtovti
72 4
chzxolvn
2434
K7TICJJ
*«&
KTfflOS
2094
azroAs
2984
«fW"* ,
286 d
«6tsoAo^»«
04 4
ǤXToS
282(2
KfXHO^
uoKiuQis.
64C
24$
QCfXTUjf
64 c
*75<T
cc^vioff
Kovbyhociozos
»4i*
«Z°t> ,
iOOd
apziiuo-tx
tjta
Kcrufo?
127 4
«T-Aj.ff7tiO:S
%-fri
cLna/fijt
»304
ttazruaxyet
141 b
ucmKkx\
"z&d
ctaxris
;-^:s8J'*;
KSfccyuKos
' -z6oi-
Ksg? «ijixeS "
• ro» &
KtrcpbfiKos
-'2044
uf>a.K7vht£ '*
•■->-6sci;
«Tpa^ajij
»87*
«■Say^
Z9sc
«^ivSt'.^
149 b
KCpKKH
z^Sb
cicpfoc/licriz
«77 i
«^tj&sa:
B.
*40 4
B{cS-l/5TiXfSii
t49
BocXuotx
li^>4
Bgo-fAicsxoS
-' 2S<5 fr
B«to£
4»&
Bfywii
Z26&
BKtTOjt
*S7^
Vbt&uf
zS7<t
B6(itiA.lO$
'«Wi
Bbrpt/s
73 <?
hZ&KAtS
Z77d
Bvframep
- \otb
STsrKcoossS
144*
BZxifoS
107 b
Bs>iXS
19*4
X.
Bct.T6s\cAxi(C
BotTpa^ici^
BttTpKftOS
By^KsiS
B(/rf{
'Bovtp3*Aitos
B§«jtoA«
Bj«5t/j'
B§t/o|»
B^«S.uoS
BoAfios
r.
r«A*
TKAidirifs
r«A»«4*c
r«»u^
rtg«fis
rtyjfWtoit
rA«v|
TAvypV
TAi/xeX :
Thvxvtftfe-
TVXCfKAtOlf
ToyjvKis
TigKVtOfi
ThUKf/Ky/in
T.h(JKV7TtK£0lt
r«4
4*c
KS2C
2S54
*9J>c
29; i
z-}6i
884
5*6
z}b.i79b
j;4.xo8dt
2546
*934
a84f
2800!
109 4
242 d
Z9zd
z6ii
23S4
Z9ld
»4^
iti.fr
*74-<
19» b
1524
»096
»Sib
2296
^&XvkoS
\£kK<rfoouS~ '
,i«^VH «*Ai|«y^a/v»
169&
Axcpvoet/ls .
'£nt$ri<fcs\
LoKiyoS
Aoensci
AgXKOVrU
AfUKtoU
AfVOKOAttrfxS
Afub7ffi(nS
A»J/$
E.
EAotj*
"Eaxlx
E?i«T«VJ*
EA«tJo6e'<rxfiiV .
EAxcpoS
Eh&oS
ZhiAicrcpKxaS
iAiVlOtf
EAwoiAiv^
1704
., 2tC
<5"6C
245i
2SiS
2C0i
2S6 4
, *9<Sfr
5*4 c
3lC
35 &
19 4
•137 <f
»59 6
2t8if
2S4<i
«14
t}zb
z}6b
EA*^«ff 2?j *
t&t£o£0S >7>4
feA^iv&ss *87 k
i?,§ivH n7b
fcA|/vj Kl0SKii7tih0S " S
207 &
tAtxfvaey *044
fcAt/^xoS 2J5 &
iliTrirpef 220 <f;
\vu<fy>'iS -284C:
twiAaVs 29S4
fcjro'4' ^Pf-f
fcTij7«<?V^0^ 2»5 e
!§££<v<J<"s * -'2444
ifSXK : J7<&
fcfiregii^- , , 9*5 *),
tet^os 277,4
£§jri/^i\.oi» ,' "'p^
lgt/8 foJlxvoy '- ^ - *43 <^ ;
igfijlc^i^S... *."> 294<T
[Ev&UCS * »<>4<»
*t*W«T«<2i<iii» a,7 ^-
- ' ■'• •*-- - 242.fr
|-y$(j«<7Wff
t^fcVK;S 307 <?
s^iv©- ^A«<w<@-
iS3«
*^«2 aS;<i
2.
Ziflt *5t 4
z«« ifcu.
■Z^«v«ii 256«
zvyitt 44 1
H.
KcPvtfftiOS wzb
ii/ivcrufoij z}9A
tth&TfbssiCif 944
HjiifOKZ&is 203 61
VHibmy zzjh
Kn-eviS aSofr
HM^fcJft)»/ §<» «
K^vy^tojf- 7**
OuAtKTpOjf »S2 <f
©JgAflC »47 ^i
©«Avxf«va« *4<s
©»Avw7*<2*C a?3C
G/iaazTi i604
©f «vjr<s *97 ^
©ft>««LiS »40*1
egfxxivn 9* 4
e>f!<Px§ 9»*
©V/tJifflC ^ <*
©vf«;S «9<»
e>viH"\
Digiti
zedbyGOQgle
L
Jtfxaa «8t b
iyxKiep 9* 4
%*f »9»<»
iigo&erx»* i}8d
*xt*V©- *9» b
*J©- $»*
lop 184
tW^ »79 <J
i-ATro^iCSixSoy 8S&
iyr^aiza^x^off *}*c
iynro^Kivoy »37«
iWaeiS »7$ b
J&cs »786
«Vafflji *o» b
irU *$c
tvy§ »97 ■*
/K.
KcenxXtx t3}4
KxKxtAivQn wit
KaAayi©- 17*4
K*&m?«5'©- *i&
Kx/-*-* *S7-
KctW&j *5J
Ka*p©- *rs4
K»tsvos &6b
Kxo^xtiojt l$9*
K«f*S
Kzf (/^ JJ^3-iAjxo?
29*
K*f y« ^ 7cnrrix.6ji 3 ? 4
KxMo$v?"OJt *' -6J<*
K«V;a *«<*<*
K«s«?o>
f_™T«t*«yxJ»
»wcyx«Ai5
ft D
R-4-
»076
*_-»
*s4*
*s*-
»7«
KtxHtpmttog
Kt«-«_
K«T>e .
Kij(A«
KA»V,
KA-parts Jet&tauJltS
i_p4
KAXj-OriStTfcg* «»06
Kt/«xg# " '
Kr/V*
KflXXt/^-J-fcjl
K«xxv|
KoAoxvVI»
KflAexwf3*C
KoA0t/Tfc«
KtfAfctxoj»
Kflj_tft§J«
K»r«^tX-_
Koj/«/£_
KoQjiOy '
Kogevn
KefvfeO®'
Kflo^vaTrsfJ
26"sc
30* C
2J*C
15*6
*jo-
Ktyx?iS , *54C
1*54*
KsyTcev^ Mfcy* 8 J <*
K£v7*wf»«j'^«g«'? ^
Kis^os 4986
K6f **tkS *°7 b
K*§«<«ei> *'e
Kig*<ro5 *««•
K*£«T«e J7e
KfcSfj* *j8i*
KHfflfi a74'J
K«f«xt«s
Ksr»©-
K«?*tJ»©^
Kitvhwf^
Koyh.ix
KotfLUU
KmcVJJ»
Kycrix
KgtV.j»
K^x©*
Kfoiavdf
Kvtcp®?
Kv*t»©-
Ki/xAcba*©"
Kvxf©-
Kviitvop
Kwayketasdit
Ki*e<r§*T<_»- 44C'4J"*
xtwraciw- ©"' ** **
xv?r-§©- 77*
6«t»
lOS-
*-<«'
tk
»»»4
*M
4-© *
197 b
j-4.-t_-
9<j6
9+b
t$ib
»94«
79.
Ci»t.
' *$4<
*97&
*K
1*4 <
t634
»944
214
«9««T
*S7«
tSS4
»46
«J.6
«7C
«046
»75^
97*
*9S4
«9*4
*4<5c
i3*4
159 c
*9*«
*J*4
*4J4
8 X»
XVTX045
XWftf
x«3*«*{
x<w*4-
, A.
Aa^*s
Aa>«vt/f«$
Kttytt7ravt
Aalvcis
A«4/goS
Aflff<wvgtj
Aap*4ar»
Aasra^
K&yvyroict
teTtfcxgfi/op
^lUHievStiiop
AiVX9
AsWKOiO^i
Aiouo
At£«yar<s
*8ob
S°7b
»?8i
I004
JO;e
*8{<J
106 4
<K.
976
»466
»99«
tS?o
87*
»*9*
i«4
304
7o <f
89 «J
206
*8i4
«814
**J4
hdtvsiKoy
toyvstxop
Atliss
Ai/xforxoji
Atiuvftc^
Aiwt»
AiVii^asts
Atvyoj
Avx©*
h.WltAVQ(tdlt
Atnr«'sajffcC
Moctfts
M«Act?«6fO^
Maxsj»
MaAa^M
^«fo^a^ofas
liXfxSgoy
/xsA«y5iou
/xfcA/a
ttfcAtS ^
tiOo&socpt/Tkty
^i^ttxt/AoS
ttstsrihi)
tiv/liXMTtfa
i*j6
**7 i
^7i
*«d
tffc
1S64
1JJ&
»36 1
«4
*84*
*3S4
tojt»
joii
12S4
1654
1564
74 c
*JJ«
*9S4
S0 4
49&
»SjC
1U4
56«
lj6
»53 <
8*4
•tii*i
**Sa«*» #«t
#Wftl tizd
V4fM& U6
4*0%»S *?6d
*t(tr«A» ts+d
♦«WAflS *7J6
^* 3004
V-VKH* 53 c
*wo|os *8j^
^VOCtfTtS 54 4
Mvf» 52<i
<*v^««| *S7»
»*«, *S4^
»*V«tX» ._<;
tw&cQi/T&of /.0(*
^ff"» 7Sc
<*«?« 2JSC
"«s^®- . «4S
N*««*" 307 4
H«f«*«*S IQ7 4
"*?* *^S4
**j*» - -78-i
v-^* »pt>4
•WXTSf /ff 2^7 «I
%**"¥, 17U
!^'s «4a
o.
s«. ^^
«Cff^ itfbzstb
Ottwau _*j'fos5j4
oio-inr®* %<b &
OKUHOV ^ „/A
™t, io&b
ev_#tS «^ ^
^ty«X«»tV 46^
9\vyju^rvnt 7%c
«|Vt?OJW| jg^
•|«>A«7r_:9o|» gy tf
«IvTjojft/^ ^4
«gptfOJi I3lft
«f%S *$o&
Digiti
zedbyGOQgle
efrttyowiptt
Ptrvcji
«cpiiyhtoszop
ctpWTKafafoy
«<pn
p.
Pxi&yix
VXyKfteriop
1*9**1
*ss<i
. *ot 4
»$4<»
$04
10*4
zS;c
94<*
Pae/oAja^ts *4<s d
VtKxfyoi """"*
FtAixap
Pa<Ta<-6i/».«f
Vvntyi htvKoy
T*t7t€}>l ilihMjf
P«*AtS
P«jA@-
Pi^iKioy
1&lK\V.uiV0U
Viftstftmu
Pfcgx» (
srsjjwfeAiv^
■7TiUKtOtiXV@*
TTtVKH
TsyyxiHt?
arucgis
Trtrvs
3jA«t«v©«
sjAarat
•»oAv>'«Afl,>
sroAvyeVaf^
woAoyow-i
•Bohv7i'ohou
tsohxmnyou *il ^'Jli C
»75 4
2934
39 J*
2*<5<i
261 4>
ibu
tbU
ibi.
2J7&
zioC
H$C
»90 c
J04&
7J4
?5*
128 <x
94<<
2724"
3oc
J44"
J04<*
»Sj<l
»<S8&
2*44
mo^vfx .
■wgxtueu
vtgxcrou
5JJSfl\0l/S
wfaHionk
^lfOVoKlS .
■jjTpocrwstff*/
jSfJWOjTrjs
•38f«fr
wffcAfc«
*lO<f
1946
2pSC
*7*<i
z74<i
64C
iW.
iS;6
I » DS
&v$Bfe? - H4^
TiVfotocimU . »99 <"«
vvgos *so£
P. ■.. •
P«*cv©* .. . 4J4
Po* »«k
Pa<f#*©* »9*<»
piU{i Wi
P»Si» «feu
pS/©» 4S*>
Poi* • »<»c>
po^t*/»?* <>*4
vSAeJlotyim 7**
VofoJlivJjpay ii*.
PojySfctJt/fig®* 57 <*
Pevs fe«y«eUt«5
57 <*
2.
2«A:r» JOi l»
2«Tt/ata|» *0»t>
2«i7o®- ' *86d
2fcAiV0</ «S«
24/xvo^ 54 &
2f-t/rAoj» r »S6&
2«/tAoA«£*v«|'
1054
2t§ic 9i<<
Sfco-fcAi jt«ocraAMe7ocoV
2316
SxZTM JOJ4
XVffX{A0p »54«
2*V» »*.*
O-wAKetTKS l$/*'t»
0*1X05 *»* <*'
ffUvoynyit^ M
<rUv$«w&' l*4*>
ffiVijTTt ■ *<>4 *
0**«'/ *36<*
ffisxoou »90 t
furvi^fUf "J <*
c-iVto^ *?7 *
or(T©- »4° 4
<rxiA\« «#*
<rxi*f>©* a8* "
o*x«AoV«| *9S fr
c-xoAo^-^wp **J*
crxo'At/^05 7»*
crKSeAtowel *98 &
ffKO^/liOif *** b
<ncb»o<f'oir l9ib
oTKOfo/ibTi^xffof 19? &
ar^iviOff ; **4.^
o-^'A«| *07<<
II 36* ■ ;
<!&*Ǥ kvwoux *i$LA
ffttvfouvx -■^'■jo^c-
crpVfWp -'• • *aS«
o*oy^@* : 920
trbyyoiipxyyi 9J<*
eHF«§Ti«(t j9 c
ao-({« 298 o
sflt^/s ■ ■ »47&
s«<^/$ e^/« t^t.
s*jioAti »3 d
s«^iArcaS«^>Wj 2>o4
stc<pvMvoiKH7roux
svtf 2720!
so»x*5 '*+'*
Sj>«Ti*T»S ^jAiojjvMoS
*J9^
Sf o'6A$|/ 7' &
Spo^Jo©* JO<Stf
SJ>3J&WJ< 7<5 «"
sf»6o's *9<s<i
sfvyvoy ttxviKop »o»«»
sf vyy©' Kifxcuzg »°o<*
SfvyyoS vVfWTixoS
ioi.6
o*o»w »*f
ffvpcpvTou »45 <*
(rvfc^x/Tfl-J •mtTjocuoc
icjit»
crviicpuTOji GxfffrtKby
• ■ • 18* *
<r<f»'| **9-*
'fl/iyoS 5^4
4/(so'(i *7<<
^/«JVOS 77&-*76&
TafoS "^
TavfflS *76 4
TfcAfc^JOJi 59 «
Tt^tVae Jo^
T«yxg<o|« 6.jfr
TivrAop »St> 6
TSVTAlC ^1*
T«AJS «07 &
TJ^eAoS * S>3 4
Tl>» »74 <*
to^vAjo-J - ?J»«
TOf/i/Aojv i*«.
vpetyopkyxvoy *&*
ipKyoTTteyoff 95 1»
Tjoayos <5o 4.277 <i
ipiyhx. soi d
TjOiOf^tS "" ao**
J>i$fikop , ' »045 1
y«pv}b.oy niyit *iSo! 1
ft^biiXViS 22z 4 " :
Jivyup 301« ' 1
tv<?» I74* '
Y.
YaxivttoS »986 !
YoQ>o?>.x7rx6oy 836 !
So^ptffthivoy *J<5 1» ;
Y^O-TfcTrSgl *<5jt» :
vfvoo-pos llid ■
YOffKVXnoS 84 <i i
VTTfcgJxOj» **9<* :
VW«-TOS **° -* I
VJ *78<l ;
<I>«xoS »7SC»49<< 1
<&<«Ax«V *9» <*
<I>«ffJKf OS 29J c
<I>«crioAos *45<^ '
•«or^aj »94 i I
<t>a^o's v-d
«HhVfilt 43 d
<t>'iKi/fx **d
«DAo^oS -40<< «
<t>Ao| «Si&i
4>om| i7d\n6d :
<J)OW *2<S4 |
*<;»oi/ »*s<< 1
«j/Munc **4<i '
X.
XXjAtUXX** 47 4 ■■
Xxiiodfrvs 626
XX(l6U.Kl»S4^ ( *°>c 1
X«^«tAfcO<y i* piteS 1
-676 '
X«i«aAst/x9 -»6» l
jjai*«cxi7rc^i>5es
%xpcuitii&ep
yXiAXCTttVKIi
XXii.Xt7WU£
X*ga4°w5 , 227C
ytM</loyup v*y* »65 6
^.le/lbvio^ltiKfby *66&
yiuKjf **A*
yihmvn
yiKlodpvfoOi
%oifos
XfvcrxvStiioy
XfUffVi
ygjffbcpfyt. 5°*.*
89<i
»SS6
jSi
*9<5<|i
»064
*9o4:
XJ9C»
»78 d
S7C
3*2 <{
1NDBX)
Digiti
zedbyGOQgle
JHBEX IATI'
jius omniumnomi-
aum.qusehocopc-
te contiaea-
tur.
sf b
ABf«
Abroionm t$° c
Abuolm «4 d
Acacia 51 d
Acalyphc »o3 c
Acansha 69 c
Acantbws ibii,
Acar.tbus Ctrmnica
Acantkiwm 6S i
Acantbm fyluetlris 7° *
Acapoos 117 c
Acer 3« b
Acctofk SS a
Achates s« 4
AcbiUu 240 4
Aciaos *i<S c
Acinus »8 d
Acontiwnt 146 i
Aconit-um Foriilianches
v&i.v±7 b
Acopos $6 c
Acorut 177 d
Acte 470
Aftepdutlris -48 b
A&cfylucttris ibi. i
Acuipa&orti »jz b
AotUihioA 46 b
Acuulii 72 a
Aiam&s 32» i
Ad??s 2.7 z i
Aiiantm znb
Adiannm mgrwmt<tl'
bwm 2zlc. ru-
. brwst 2« tt
Aiipfos jSj c
Aegdops 31 c, s>4&
AcgiopS Gileoi 256 c
Agiops P/sbj/ io/d. a
Aegchus *97 i
A<$pcer*t 107 c
Acgpnycfo» 222 4*
Ac« *j(S c
Acr» recremenHm j»4 6
Acr«gt> 3*S 4
Acs uiriie i&tf*.
A« Ji? <i
Aci^aa 3*4 4
. 1 N D
Aeffrrt ?*<><«
AffoiiiM 204 6
AgUccbtm 166 i
Agfiei» 54 6
AgW* *7* ^
Ag«iicji?«« 2i *
Ag«!?w««i «7 i
Agrinwnw fykefois
2406
AgroSis »7?c
AWgt »58 .J
Atscoo» 59 <*
Aizoonfyluc&rc ibLc
Alaufe 307 &
Albafpiax 70 b
Albka 500 4"
Aibucum 204 &
AibwuoB "
Alburnus $07 a
AiceA »57 i
AlchinuUa za b
Alcibiacum »4? c
Akoctlm 71 6
AkHorius 325 4
Algtm&riiU »7? c
Alg.pilu&w ibii.i
AlicA 1,-td
A/i/JB4 241 6
Al&d&cng »oo c
A&Iuu 219 4
ASwru 160 4*
ASmw8 »9? c
a2uw canimm ibii.b
Auiwm colubriaum 3an-
gunum>ur(tmm 196 <t
AUiwmpomnum ibi. b
Alms 27 b
Aioe 79 <*
Alfdt 307 6
A/jise 167 c
AitCKXSXon pt c
Aiteram S4 i
AltbxA 157 b
AlumgUicwm ibii.
ALwmPlkij ibi. c
Aluma 317 i
Alumen plumofm 326 c
Alumen fcijlUe , rotun-
im.curinum 517 i
Amaraiulcis 200 b
Am&racus 117 c
Anuragp 54 4
Amarantui 104 6
Ambartm 329 d
Ambtofia, 7J c
Ambuteu 944
S X.
Awir4cifri«* $29 &
ajwBmj »66 {l
AJJJCOJ »32 i
Amermefcop* 37 <
AmetbySui 3»S 4
A«wnf «i 3»<S c»
Ammi 232 i
Am^mnufctm 329 *
Amormm 237 t>.2*S c
A8»rap0»B4 7J {>
Ampar 329 d
Ampeloprafm »9> t>
AmphifbtnA 2$6 cV
Amurca 20 6
Amjgif^ii» 28 i>
Amyiwm , z$\ 4. 329 c
16S 6
qiutia ii6 b
ArtAgyris $6 c
ABArrkjBos- »jj c
Akaj 2 50 £
Atdacbccbi *o; c
Aniracbtte -60 c
Aairoface ' 205 ^c
Anirofa-rmm »30 -4
Aaemone Si a
Atuthum »h 4
Ambmfyht&rc 259 c
Anglict 227 <*
Ancnixu 21; 6
AnguiUx ■ 302 4
AbwjmT* j; 4
AmfaM» 234 c
Aj»wj 72 4
ABO»«iMa *oSc
A»/cr 290 a
Anferuu. z+ob
Antbtmis g9 i
AnthiUion 95 <t
Antimomum 319 b
Aatirrbinum ts> c
Auttjboitm v6b
Apar.ae 24} a
Apcr z78i
Apbace Z4S b
Apbroiifiit »77 i
Aphrofclinus 525 c
ApuSrwi »u i>
Apmthiam 149 c
Ap/pi 2 60 4
ApW 293 4
ApittlB »;> c
^>ccicj Apf/ iti'4.
Apiummontanum z$6 c
Apium palu&rc 2j<5 4
Apimrifm i6$b
Apimru&icm »&? S
236 6
Afiiw«fd«ttiV 2364
ApiWit 254 4
Apoies 29$ 4
Apoleium »4 4
ApoUiturh 844
Ag«tLt »$0 j
Aquilegi $$ 6
Araneus ' z$6t
Arborfccti&t 44 <t
Arbutus $6 4
Arcbn 64, «
Arcoctt» 71 £
Arcfo» 294 j
Argmone 8je-
argntiftum *xs *
Argntitu «$2 4
argMUitm 3«j4
irgftfitiKtuuuttt 316 5
<irgS4 -3ICi»
<*>-ics a7j c
arifarm *oo 4
ar/ik 2455 4
ar&alocbi4 »34 4
«ri&docbii demtitk
»J4 5
atiBedochia iaftylitis ibu
anftoiocbumuiiia i;44
k>7 4
<ir»w«ia<:uMj 3294
armoracia »$t j
arxoglojfon »424
aronu 1; 6
arrhcnccip nat- »36 4
arferdcatubon »14 4
arfemcam 319 6
artemiiefiiiim »j#tj
artemfia iji 4
<!:-««« 130 e.»4o &
artbriticx %$q c, 140 5
articoca 7iS
arucocalus ■ ibii.
articols ti,i,
aruai »004
arunio »73 4
afafcetid* $zS> h
afarum u7 4.
Afb&os 326 &
afckpias »34 4
afcyrum 130 4
a/jBitf »794
tfpdatbus 77 b Z674
afparagus 14» « "
'far-tgn SiWcus zs7d
afrergaU « a4j 4
A^:r»l4
Digiti
zedbyGOQgle
^AffxruU-
«45 <* Batis
i$7 e Bubalus
277 i Cantbariiei"
2996:
AfbbaLttut
267 a Batracbion
*6z c Bubo
29? i Cantberinum
251 6
Afpbaltion
toj c Botus
41 b Bubonitm
101 4 Capbura
3J0 4
Ajpbalton
267 b Batus \dtus
ibix Buccm*
$06 c CapBaris
22S(J
Afpbodelus
«04 b BdcUium
Siod Bucerat
»07 c OpjEMs Venerh
22i e
*#*
z$f d Becbion
zi6 b Bucbeiden
203 c G»p:'ta
3074!
AfpUnum
iii b Bedegirm
70 b Bucranio»
*WC CtfpMOS
166 d 1
AfrUtion
»78 d BeUis meior
894 Bufb
«85 6 Capnospbragmitis
Jo«i,
Afiut
n6 b BeUitminor
130 c Bugloffm
«44 c Cappxtvs
40 <* '
. A&eratticut 9° b. »01 i Beloacm
w b Bugloffwm Officbwrum Caprd -
277,4 ■
A&ragdut
3.60 c Belotocc
ibid. . »4? c. 144 <t er i Caprea
2S3 t> 1
A&rtntim
228 i Berbervs
46 b Bulbut
*9l* dprificut.
12 c
A&rion
164. b BeriHus
»ii c BulbmagreSii
»97 <f Opriplim 210 c.i6S 4 1
AJrditylk
68 c Beta
1S6 c Bulbutefculentus
»93 <«
*4?-« ■
Atrameniwmfutoriu 313 c Betdlnjipidd
187" i Bulbmuomitormt
tfci.6 Caprimulgus
297 d ,
Atrapbaxis
iZ? a Betafylue&ris
i%6 a Bunias
»9*4 GJpfeJk
»60 6 1
Airiplex
ibid. Bettdn
xisb BuphtbJmum tpa.z&b Caput
2S9C i
Atriceps
*7j a Betonica
i?8 i Bupre&is
299 c caputmonachi
9zc
Atriplexcnwtt
*SS a Betomcdalbd 138^.1406 BurfapaSoris
139 & Cdrafce
329 6
Attagen
29 yc Belomcaahilis
183 d Buiyrwm
271 a Carbmculus
3226;
Auctu,
z$A b Betula
34 b BuxeafbinA
333 4 Carchdomut
ibue ,
AucasGr£C4
ibi. BibUeUd
ZZ? c Buxus
« c. Carchofilos
7*6
Auratt
3cz a Bifiliwm
24* b
Cardamorrum
262C !
Aurewg*
1$ c Bipcnnul*
229 c C
Cardamus
159 6 1
Aurigluten
319 d Bifmltu
M7b
Cardiacd
HO & 1
Auricbilam
>i}d Bi&orta 2t$c.iotd Cacatia
*S3 i CardojiiUonum
6<5 4 1
AuricuUmuris
94 d Biwmen
328 c Cadmia
315 <f Cardopation
67«S 1
Auricula nmm
alterx BhtuBizantU
306 b CaUmentm
»u <J Ctriuclis
297 b i
16$ a Blattaria
141 a Calimntbt
ibii. drduus
7»* :
Auripigmentm
319 b Bhucola
182 b CaUminarisUpii
3*5 <J Citduus bcnedifiut
6Sd <
AWripigmcntm
rubeum Blitm
187 i Calamus
«73 6 Car&itf fuUonum
66 i :
320 a Boleti
iid Cahmus arom&ticut z6$ b Carduusbortenjis
7%S :
Aurm
pz d. Boleti orbiculati
54 a Calcotrippaagre&is *S*c Carduus Maria
70C :
Bohtsarmenus
3» a Calcba
90 6 Gtrcfaia »or acuUatus >
E.
Bombyx
287 d Calcifrigi
zzo d
7« « ;
Borufacia
169 4 Calendida
$9 c Cirduus StrobihtS
ft^j.6 1
ZaciUe
i$7 c Bonus bcndricbus
83 4 CxUittcphanos
21 & Carduutpratcnfis
70 4 r
BaatU
Balagus
ibid. BoiMgp
144 c GtflimcfcttMj
221 c Osnf««,SK,»rntf
67 & :
ia b Bos
476 4 Ca//fo
89 c drduusfyiuettris
7* <f ;
Baliutiid
16 c Botrycbon
i8 4 C<i/x
3*8 4 Cirduus Vemm
66 i :
Btleu*
20$ b Botrys
73 e Camelus
%%i b Careofemen
232 * !
BaUote
110 a Boutsoculus
$9 a CamomiUi
S9 <** dtrcK}»
itai. 1
Balfanuna,
76 a Bxabyla
p b CampaneUa
207 4 Carexacuti
173 c ;
Bdfjminum
ibi.b Brancaurfini,
69 i Cmphora
W t Cariae
Ji c
Btlfamine
7i d Brifma
161 c Canaput
isi b Carim
252 C
BaptifecuU
tSz b Brafiica
iS&b Cancamum
33) i Qrnci quairupedum
Barba caprim
$6 a Bnfiicam&riM.
»89 b Cancbrys
123 4
26"S «S i
Barba louts
$9 b Brafiica pratenfis
70 a Cancri
302 c GCow»
232 C ■
Barbafyliuru,
142 c BrjfUca: fpeeiss
ibi. Candelaregs
139 ^ Carpinus
444 :
Pratermifom
■ejiiut Braihysherba
*75> i Candelaria
ibi. Carpo
304 & >
bqc nomenm
qmrta Brathys
4; b CaneUa
264 <*■ Cartamus hortenfis
fpeciepiinu<gius. Bromos
z$^b Camnarofa
A$d
66 b
Barbttus
;oj d BrufanduU
203 i Gf»(«fc<f
197 i Cartamusfylueflris
68 £ (
Bardam
64 c Brufcus
73 c CaninusrubiK
44 c CaryophyUon '
263 6 !
Baftltfcus
z$5 b Bryon
108 <f Cam
aso 0 Caryopon
*&4£ ;
Batbypicrott
„ »49 c Bryomii
Z094 Cajm&bis
ip b- Caxut.,
234« .
Digiti
zedbyGOQgle
I N D E X.
't*m
*\tc cbmtgyris
xz6b CitonU
& CerSUUs
»49«
Caryotfi
17 & Chimtkon
6-7 b CitrsamU
*ib :Ccdandrm
796
Caryotiiei
Obi. Chameleuct
u6b Cittdop
mb Corunon
m*
Ctfaa
»7»& Cbamtemelon
89 d CitranguU
*sc Corion
M.
Cafia
266 a chamxpitys
119 b. Citreola
&i* Corneolws
3*4^
Caffutbd
20$ b
»584 Citria
ibi. Ccrmcertmm
1644
Cdfiytba,
ibi. Cbamefpartim
19 c .citrUwaht
ibi. b Cornus
»4*
Cd&aaca nux
3» 4 Chittuezebn
2\6 c citrvnata
ibib cornuta
iit.C
Ca&or
28» b ChameUa
JS4 CitrtiU
ibi.c coroMtcrr*
20J i
d&orim
ibi.c chimomtUa
89 4 CitruUut
213 c CoronopuA
.■t6+4
CiBunguli
»>5 d Cbiniranm
*76b ClauicuU
206 d Corri<goU
t<$sd
Citanancc
*S$d Cbirairius
297 c ClmwsVentrvs
17 6 d Coruii
*4»4
Citaputiamior
97 <t CharaMU
7Si Clemtisalteri
xiob Coruus
■3.93,1
Cmputia minor
9* c cbeiri
1S1 a. Clenmis ikpbnoides
■169 b Corylws
304
Cauchamtm
iiii Cbeliionut
166 i Cnccus
66 b Corymbi^
2064
Cauchi
zib cheliionitmmaks
16} d Cnicus
ibi. Cos
3274
Cauda equin&
7$i Chelidoniwm minus
%66b Cnuutfyltte&ris
63 c Cofiwt
2<sii
Cedrorndi
*sb chelidomu
3*5 d OUpes
v?c Cotoneanuiui
174
Cehfa
78* ChiliopbyUoS
*>9b Coagulwm
272 c Cotulafcttidd
60 b
Cenchros
254 d Xbnia
3»54 CoccimdcA
52 4. Cotumix
299C
CentsttriummiM
S> d Cbondrm
»524 Coccognidim
38 & Cotyledon
6%b
Ccntauriwm nunu/t
86 b chre&on
94 a- Cocciumgnidiim
ibi, Cnbro
2904
Ceittim cspitt
•jz c cbryfanthemon
t04b Cocbki
io$i Crambc
rUb
CentwmmorbU
207 d Chryfatithemos
90 b Colchicm
t97i Crania
»44
Cerdwmnoiii
168 d Chryfamhemum
8$c CoUi
si6c Craffukmdor
61 b
Centuncularis
»74 b Cbryjtmeli
%7 b Colocynthc
tna Craffdatninot
S9C
Centunculus
ibi. CbryfoberiUm
325 c Colocyntbis
zixi Crepituslupi
SfB
Cepa
*9* b chryfocoUa
3*p4 ColopbonU nji.i^ob Crefiio
*$9&
Cepitmrini
*9ic chryfocoUafacienixmo Cohtbrm* *©s d
UcoJ Crctbam&rQt&
*}7C
Cepa fybte&ris
ibi.a dus
275 c Colutea
40 a Cretbmwt
ibir
Cera
274 c chryfolichintm
tS7* Columbi
z$oc Crincn
2C4t|
Ceraftcs
*S;i cbryfohtbm
izsb Colmbttris
»sS c Crifii^Miucei
»384
Cerafus
nc chryfopnfus
st$c Columbiw
ibi. Criftitnarind}
2ji<:
Ccrefolium
*3S a Cicer
244 d Colusruftica
6S c CristiUion
»J2&
Cereuijii
z$tc arieti!iwm3columbi* Colymbaies
20 b Critbmut
257 c
Cerritis
*°7 c v,wm%orobi£im
ibii. Comxron
254 d Critbc
2>U
Cerrwt
3» c Cicerbiti
52 i Cotn&ros
.$6a Critus
257«
Ceruiboletus
S4b Cicercula
246 b Cotne
95 d Crocoditta
28* £>
Ceruiarii
z7ob Cichorcalutea
9*b Conchne
3:06 b Crow
. »936
Ceruinutftngus
s+b Cichoritmagrefie
9? d Condifi
\7$c Cromnyon
»^2 4
Ceruffa
psa Cici
97 & CondriJU
94 c Croton
97 *
Ceruta
zSid CicmieU
zpp c Coni
34 d Cruckti
HSC
Cefiron
nSa cicis
%\b Cotton
zi%d Cuculus
294«
Cetarach zz$.c t
•tbiadden Cicorui
*91d Confiliqpflinij
17* c Cttcumere UefcenS muMsr
iwm eil ad alteram fco' Cicuta
238 d Confolidi
%4H chUtumtcxic
zixl
hpenirijfpeciem CicutarU
ibL c Confolidituiot
ibi.b Cucumis anguinus>afmi'
Cetut
30$ b Cinara
71 c ConfoliiimeiU
89 b miA
Ji4&
Cherefi-Uim
*ssa Cmcmulis
22tC
tozb Cucmis citrmus
2»36
CkzrtpbyUon
ibid. Cmcius
297 c ConfoUiitninor
219 di Cucwmis rnarinus
ibi.c
Cbdcaizshwm
3*Sc Cvnis
321 b Confoliiireoji.[is
iSsc Cucmis fatiuus
212 s
■ Cbaiybs
?i> b Cwnamomwal
264 a Conuokulus
207 i Cucumii fylueftrh
■ 2146
Cb&mebalimiA
s5o 4 Circtfea
74 c Conyza
tp c Cacmis Turcicui
! 2134»
Cbaimebitui
4« b cirfon
«44* Copifii
2>$>b Ciicurtitifaiiui
2»M
Chamxciffus
2 0 j d Cipampelos mrici
' 207 a CoraUins,
»79 c Ciicurbitttfyksflrii ihu\
Cbim&yparifftts
zisd Cifimpchsmimt
ibi. b CoraUinrn
323 c Cuiex
3004
Cbam^daphm
170 d Ciffos
2060 coramblc
iss & Culmus
2^04
Cbmsirys
6zb Ciithos
&L, Qonbim
%6$b Cmkbubuk
»S#
Digiti
zedbyGOQgle
Cumm &*A*
•GmnmdaU
^tfhiopm 2n$
inmramnm
Cmlttiiit [ylutiicw
Cuaicultu *8j4
~Cwuk ~tttb.
'€tm3dc<tpit4ta "»oi
CunikghmccA *i86
Cmkruftic4 «06
-CWrniag) -119-4
%toc.ittc
'Capfcffust xii
CuprcJmbsmUs i$S b
Cupnm & i
Curuca 298 i
Cufsutht) zoSb
Cyanms z^Gc
Cysm^ tSzb
CycUtnk» x$9c
CyionUmdM " 174
■Cynvequii ~xB8<i
CymbdttrU <s> i
■Cynunuw 2x24
Cyminmn iulct ^3 4 c
Cymctphdta tfsc
Cymcephdcm *P-b
Cynocrdmbc -i&l
■ Cynoctomn 147 b
Cyxogloffm 14? <*
Cyncidcs izi b
Cywmzwi 6$d
CywntU 132 b
Cynojbatus Diofc. 45 4
Cymfintmrhesphr»
$ 44 c
Cymfonchis *©i d
Cymfrhodos *4}<t.erc
Cymzohn "H <<
Cypariffus « d
Cyp&iffusfylucfais
•CypdrUA 77 b
Cyperut 77b
Cypris '48i
'Cytmut t6c
Qtcryiion &c
Da&yht »7 d
DAm sS**
p<#8*
HC
f&sms
*Hb
JcttS
Uoi 1
IWfbac AlfJMtt^i-
Embo&rm
■ a$b
fclammntim
209« -1
ka
2%<J
Empetron
ziod
Ectterr*
"*8S4 '
DipBiWfe
-»7oi
Eniimdoffick4*M
?lb
EeUcultt
2*4*:
Tmcm
~%z$b
Enihuafykcstrk
5>4 C
lemckmwer.
216 4 :
Dmusdmms
~mc
EniiukutrA
&i
Fcrmg»
31 %c
DoucuicrctUui
xxic
ErwUc4xnpM4
*J2C
Xtrrwm
mb
Dmeushortenfts
Wi 4
Epbeiron
17 fi
TerdnThipfu
»CSfcM
Dauwofficimrii
230 i
Ephcmron
%97i
fefhtcit
2546 1
Deiphm
30$ 4
Epbydron
- %76'b
Ttibsr
2S16
Dcnsleonk
91 c
Epimlis nhitb
EiearU
usi
Diagridion
3J0C
Epithytnbrm
uoc
liceiuh
i$%4 i
DUpenfU
itfi
Epithymm
119 c
Wicus
iZC
Diftatnnm
mb
Ecptapim
»37«
Ticusterr*
Z60C !
DiftMWoffemtrwt
Eqitifetm
17* <*
'BilicuU -2224.224 < :
qttdis
llfC
Bquition
176 b
tiUpeniida
2IO C i
Digtdis
7ji
Equiu
27S>C
Eilix
2236 ;
Digticitrmi
xotc
Ermhsmi
$ob
Eilixpetris*
224^ ■
DigtUiucneriS
%76d
'Erica
37 b
7c8ic*
?oi
Diofomhos
xtii
Erigtron
$6C
?Untm&
iSt4
Diofpiron.
«22 i
Ermccus
»2$C
TkmmuU
i£2 c 1
Dipficus
66 C
Erwct
ifyi
floaris
3H& i
Dipfas
4864
Erucihcrb^ sius
flosamork
104C :
Dolichos
*4fi
jpecies
%64t-A
•Tloscucsili
171 & x
Doitex
*7ib
Ertsm
24SC
£losfemi£
252 £ :
DortU
&4i
Eryrtgum '
73C
Ibs&ryophyU&rm 1S3 J
Doryenion
100 c
Eryfibe
2/JC
flosS.ucobi
96C
Draco
ti6c
EryfifceptrH 77^,^67 b
SlasFMgnis^
250« :
Dracontion
ZQoi.
Erytbroiima
»43 i
Tlut£
so4-C :
3.02 i
Efculwt
txi
TkniculiM
233«
Dracuncuhsvmor
*G°C
EfuU
9$<t
Vcenicuhmagrefie
ibid.
Dracunculusmimr
20« b
Eteocriton
25» C
Fcenictilw. porcm
734
Draguttwm
"iioi
Eupitorum __
217 i
TaniculuRotK&nu
234« 1
Dryopterk
**4C
Eupitommdldtm*
VcenunfBurgtaidicnfc
Ddckndix
tSsc
mm
-24*6
2jg<*
Duracm mU
14«
Eupetdon
»70 d
Tecnumgrtcum
107 c 1
Dyfomn
196C
EuphorbhM
&*c
focnnm grxcimfyht -
IZnphrafk
firc
to6o 1
1
Euphtofm
*o3*
tcetiiisrbot
43 i
¥
folium
%zS&>
Ebults
A7h
Tda
24tfC
VoreUa
$02« 1
Ebemtrichon
221 C
Isbadbi
14/7 b
'SormicA
*S7& i
Ebifcus
*}7b
TiUcrafpt
6ih
Vra^rU
*«4<f :
Echenek
*07 c
IdbAlupmi
*59<j
fraxmus
4?
Eihlnus
283 c
^SiUfmU
84 i
?n'gjS4
*5>S5 i
Ecbiwm
«43 c
TabiUia
z^i
Sri?
250 4 1
»44*
Stgui
22d
Trugmimni
*>65.
Elaphobofclm
zSS>b
Ydco
-«»» c
irumemm
249 i 1
Ehteriwm
2,46
'SartiorttM '
zpa
VrhmntorZmmtaen- 1
Etatine
ix7i
Tcar candi&tM
%s&b
ta
2j4i'
EUttrim W&&9*
Tarelufmum
*>rf
FrHnwntoruuiiU
ZtfC
EleUjphacos
122 ^
Fdr/Srag>
zz6b
Trumtmu mdicu.
*)ji
Etenum
13* C
YarfirelU
zz6b
"Srmncmuturcisii
2535
Eleofdmm
Z26b
lario
302 4
Vuci
2^3:1
Elepbos
2Sre
¥4tra%p
2J2C
fucmmirmus
«7JC
EUeborus
»7 »6
Varris fretki
2526
Su^ixmotum
vt-9 b
EUobomdbut
i72C
?6brifu$k.
%**
luUca
t$3b
Digiti
zedbyGOQgle
f«wu6t *66 i
ftawtcmi %66i
iunduha $07-
ftmg f* c
fmg>rmu4tUgnera
•Sunktrborm 207-
•gwrfurcs *s« i
Iufiti*grs&k 6SC
gigiftrs «5 <*
Gdacm 58 c
GaluJg» *^4 <*.
GatogtnMW»1 *7S<».
G_I*Srt« j*6d!
Gdat ion 242 i
Gt&tfjWS tyi
Gitieto 300 d
GdcobioUs »09 «
Gdeopfis 109 &
Gderion z^zi
Ga&t 3a&
642t»4 289 c
GaSiaigp 298 &
GaUiaarisbaccg 60 b
GdUon 242 i
Gd&ttCfct» iio.c.u» af
Gdliiricufyke&e tui
Gdhu 289 c
GaryophyUea fyluc'
ftrk »84 &
Gtftdk $>&
GemetdJS »2» J
Ge»i&4 3^4
GmBeUa. 39 b
Genituraiftik «7 c
Gentiam »336
Geranion ly.b
Geihyon »92 5
Gif& ■ So 4
Gitfag» . 84 <*
GJRgier 261 d
Gmgiim 238 4
Gipfa* Upk 327 4
G,'rfi»/<« »78 c
GlandttU 260 c
Glans Sarimia 314
Gliium 148 c
Glaucion 1S3&
G/ecbo/j 114 d*
Gi# 244 d
GiaBM 2490*
Gkiendari 3194
Glarmc<wni$ 3556
Gktcnligni &6i
I K D
Ghkenpifcim %i6c
GlutenBMmm %i
Ghttmm Jjtfe
GlutmmUbrtrui p6c
GlycifHtT %24-i
Glycypicron 2096
GlycyrrhizX »8jc
Gaipfctflio»- »746
Gniiiwmgranm 58 &
Gobm 3076
Gractdus 044 <<
Grawa >7J c
Gramenaquaticm »73 <i
GramenVarn&fti ibi.
Gramen^araiifi 262 d
Graswjw 522 &
Grdnjw» 249 4
GntfaDei »52 <i
Gr<wa *$4<t
Grofii i2 i
Groffulark Mb
Grunu. »52 &
GrKii&Ij» 3074
Grjj* 292 i
Gryphus zpii
Gus&m »4Sc
Gudicm $8 c
Gwmmi 9*7 e
Gwmmiarabicm m i
Gmmi iwtiperi 320 <*
Gypfwm %xab
BabioU xoii
E£m&titet 324 i
Utmorrhous z86'a
YLdiC 3Q»<t
Uaiccicabwt »00 b
BaUpUieos $ii
UaBtdtreQi »046
Beiera 206 b
HeieraCilicu 207 b
B:icra terrc&rk zos i
Beicruk 206 i
Beiyofmwt nz i
Beiypnok ?zc
Beiyfarm. z^a
Bclenium 132 c
Beliobotane i6$i
Beliochryfm 1046.1;;*
HcUofelmm 136 b
Ueliotropim 94 a
Eelix 106 i
Uelxine 1376
Hemeri; 34 i
Bemerocdlk 203 i
«4<*
HemMj/ua» * • **$6
Heptfifc» - «9fr
Hep*lUiJ «17 i
Eepatortm , ztyi
KeptaphyUon **$c
Herbaacetaria »54*
HerbAckucUdA tSii
RerbaCretica «si
Ucrbaflauett 106 c
Berbaprtk .«4*^
UerbafuUonm •• 7*c
Herfe»I«i<ttC4 846
Hw&akport»* »odc
Hsrbanuaralis »37^
Herkpiralyi?*. - »4ff&
Her6dpefr<e 9jd
Heri»tfreg<{ 10$ i
BcrbaVi.oberti »52 fe
HerkS.BarcAO'* 165 c
HcrfoS.K«mgK8<Jtf
KcrbaSimeonk wi
BerbafireUa 164 a
Herbatrinitatk iS»i
Uerbatunic* »38^.
*S3(J
Hert4«f»fl . 2ib
Herbaurindk . . »J4i
Her&a» 2594
HcmMiijc1>l«S »97 ^
Uiberk 160 a
YLkracim &2&
Hierobotint *JS 4
Ht/am »4<s i
Mppoglotton ■ +69 i
Kippolapathm 8S&
Hippomartfforiwn 233C
Kippofelkum Wt
Bippurk »75 &
HircM* 277 i
UiruiitwrLt 20S i
HiruniituxU ■ »34<i
Hir«nij 296 i
HifpattAch 103 6
Hij|<OUCBM20j«* »036
HWt«ii 306^
Hec<ii« 277 <J
Holo/cfccewcs »7**
Hojmo 2754
Hor<fc«« 2jxJ»
Horicifrccics ibi,
Horicm tmncktm
ZilC
VLutmruhuA 4*&
Humdui zosi
Rufo 305 <*
Hyacmhvii t&i.$i^§
Kybohpdthm
SlE
Byiropiper
»61 4
Hyofcytmus
846
Byirofelmm
§?<yi
Bypsrictm .
l
UceamgnA
«96
*4
Uceanigra
i4*c
Hftachitei 1
• 224C
UfPii- ■ t-v,:
...3246
lfigi
^<sl
ifcfctw . »;.
■ .^J
tchthyocoUa -:.
.- jj^e
lcfcffcyoffccro*»^
2J9C
U*rf:
»69i
lltusrubus
4tit
llex
3>C
iUecebra
61 6
Incenfum
iizb
lnqenftru
»23 <<
InguinaUs ^
IOI-?
Inturk
40 <i
imybui •
930
\tmbmerrat\M
9ii
lnulart4Uc4 ■.
»4*5
lo»
»8o_!
loukfior ■_■-
lSil
iOKMg/tfflS
J»<*
ippiameiU
»67 4
Yreos
»7i>4
IrmguA
7* C
irk
.178*
lfacon
2oi b
ifak
«4Sc
ifcbat
3604
itea,
•**«
lua mofchdi
»58 i
,ltha
*54<i
luMcahcrbi
M-i
lugrfk
446
lugkns
29«
luiube
534
lulus
SO&
luncui
*74i
luncusoioratut
77*
lunipcrus
zqb
lufquiatm
Ud
' »*
674
. I?WC
»97«
£
' Keru4
<>7<«
Kari
»SM
Digiti
zedbyGOQgle
XM - *4fJ
wmVmtk 66 i
Lzbrufc* *$c
Lac 169 i
Lacaciim *7°*
Lacca ■ mi
Licerta 286 i
Lacbrymarboru V-l c
L4&aria 9%*
Laftercon 9* d
LaSuca ., 90 i
&t 9S4
mkparisA 92 d
LSuceta 1 tbi.
L&imfruttx,.-:- . ■ ;?5S4
LugtpUS K#i
Lomprcti ..-'... .J04i«f
Lumpfom 1S9 *
Larupratenfis . »74 £
J^aiU-w »59<2
Lawiahtrba . 76 c
Lawummeiicm. 276 c
LanceoUta 14» 6
Lapathum 870
La-patbwmbortcnfc 87 i
Laputbufyluc&s . 88 4
JLapttium %j c
%apiHiJbc:t%ttrm,M'
rin&.-wm ., ,^t6i
^tpstiwm acutm 87 c
■,1Ldfklaz?tU **44
Lapis fpecukrk $26 c
Lapk ftcUatwt J14 4
Lapp<tmucrfa , 6$st
JLapparnaior 64 e
Lappamiaor 4$a
LappuUcatBpcthis 6$i
LargL i$b
Larix ibi.
Lafer }zs>*
Lsferpitivm ibii.
Later jm 6
Lithyris 97 c
Lithyros 246 6
Luuiunum ii* a
.LaucnduU nsb
Lausr »J6&
LaureoU »7° i
±mus ^ 2»c
LaUTUSaculeifiUa 22 b
LaurusA.lexandrinA
169 i
Lens z49<t
Lenspah&r"» - »75 c
Lcmifcus s6i
LC9 *3» 4
I ft D E X,
Leoutopoiwti ttcne^ LotifylueflrcS
- pa /eows bcrbario* . Lotuscampcstris
rum *7C LotwumgM,
Lepiim *6o Lmnfaiu*
161 b Lotustrifoiia
\6\c Lucms
iSii. Lumbri
<yoi
Lepiiiufytutfire
Lepus
Leucacatuhi.
Leucmcbcmon .
Leut&icum
Libiuotk
LibuwtiscoroMtu
LumrUmmn
S$<2 LupxrU
»3*4 Lupimts
2t 7 d Lupuks
**3 4 LupUS
Vibattotusorbor
Litiflicum
Lkhctt
Lignwmalocs
lAgnum Poroitft
Ligtumputiium
Lignum Khoium
Ligusticum
LigufirU
Liguflrwm
Lilium
ibicLc Lupusrepthius
3}z b LuputfiU&trtus
z*7 i Luteu
»9^ Lutru
266 i LychnisagrU .
z66i Lycbtutft
$6c: i,ycium
267 U JLygjj
«*7 i Lyneurius
*8oi Lywc
48 i LyfimochU
*&4 i Lytrwiu
LUiumconuaUium iSyb
LUuminterfrm** 2 10 4 21
Ldumfylue&i zoii JS&accr
Linwc. 2S7C Muces.
Limones *}C M4ffe*ro»i(WB
Vmomm t$6s mugnts
Linwmm fyluc&rc JAaguixris
1S6 b Matrfis
Liitmt «J 4 4 MawraiU
Lt«g«i4u(t j;c jAiU-mfatu,
Lmgut canis »4 J 6 H^ N«vwku
L,t8gwcer«iB4 2*4 4 iarficconttm
LMJgUi pigJlA, 169 i hteligwtu
LtoguapiffcrinA **}<l MtUobatbrum
LmguaferpciKVM, ioj 4 Ma/tti
Li«gaiij uuincruru *oj6 Miii««t rerrc Stk
Li«gJtiac4 *oj » i&duiuifcus
J07 4 MdfawtgrABAftHa
L inozoflis * Jtf c Maistwj {crr<
Liattr» ?;;<£ Maiut
Li«!anpra/(;«jc 174^ iAaiusCitrU
Liquiruu *Sj c M<tiw Co/ 022^4
Lirfam ao^i M4d«Cyd<»u4
Lirfeitrg>rttwt 31} c Mahts tiedica
Luhofbermoarmiwi MdusPetjic*
77 i lAdm?uiuca\ .
Lithofpervtwm ztzd Mamortica
Lithofpermm fylue" lAanira^rs
firc 2Z2 4 lAamt&thuris
Loliop ;oj4 ManusCbrifti
Lolum *j<sc Mawrferttw
Lo^)M«^ »4^4 BUrgriU
t*of&
to6b
107 d
xo$b
to6b
. JOJC
uZyb
77b
»47 b
*47&
»08 i
*84^.
JOJC
zoii
zoZi
»494
384-c
U5C
»40 c
JJJ c
254
3294
.2844
»55 b
»49 4
i<5ji
»78 c
3U<i
5296
a7S4
1.7 C
7j6
Kic
2<Jii
«3<s
J6C
i^7i
».;44
10 c
174
»7*
Mb
i4C
x^6
764
74 c
JJ2&
97 4
1*3«
M4J^C«< 17J41**
M4rr«6(«»M tic*4
lAafpetum Ji9^«:
M4&'cbe Jjio7 4!
M4ferpcrl4r»m joec
M*tt«c4ri4 tf» A
mtrifylui ■- ■-- «4JC
i6oa.uoc
Mcconion SidfSifi
Meiic4 106C.1J78
Mcdicaherbt *}$<*
MeiicamU »sc<
Me<M4 a7?£
Me/ ■6i-«t
TAcUmpoiim *71^
Mciincrom *7S*
MeUmhion 80 4
Meto&iKA 75 £
Melipfcyno» «' 4
Mei<ioJW« wi
MdilotUiGervwdct to6C
Rehk>iuiltdea,alba toji
Me/il$fj«Ser<»pio/JKio6<5>
Mclis *%i c
McUffcphyUotl «»4
Melicuum ibi.b
Mdtigret£ *6a i-
MelopcpotuS »»J 6.C.
Mtbfpmws 7JC
Melitt£tu. inb
Memecylos $6 4
Mcnci&rtm »»jc
Me m ha m 4
Mentk aqtutiea «4 6
MewJ?4tS4rrjceiuc4 iji6*
cftua uocabulwneti
kcoxeglefiwt*
Mercurialk i%6 c
Mercurius, Ji6&
Mergus 196 &
Merops 297 i
Merai4 2954
Me^iiMS «6
Mete&i s»o
Mite 254 i
Milmmlndicm zssa
Miiim lulicum ibi,
Miliwn ptruwm i$<c
MiUwfcfolis zzzi
MiUcfoiim z%9b.z?i
MtBeft>'iwmmdgnu 2406
MtUemortU »35 <|
Miloj « i
MilliUS 2pt b
Molyhi^nA J19 b
Momdula Z94 ax
Mor^M . 4««
Mm
Digiti
zedbyGOQgle
WrdaxVerfic#U
Horion
Marfasdiaboli
MorfatGiSjm
VLorus
Kofchocaryiion
Kofcbus
i&ofcbuiodormetf
lum
Mulut
S&umia
hlurcns
MxrinafbinA
mus
VLtifct
Mufcatd
Mufculi
HLufcut
l&ufcutmrim
mfcmtcrrcjhii
MufteU
Mutica
myacantht
Myorthocon
Myofotis
Myothofhlcnon
Myotis
Myrica
MyriophyUon
Myrrha
Myrrhis
Myrfiae:
Myrticantba
MyrtiUus
MyfoS
Mytuli
Myuron
Myxa
MyxarU
N
Naphtha j2S d
Nipus %s>i &
N-ipy 164 b
Htraffut t97 4
Rareiffus Theophraiti
Grvirglij 19 S 4
Hardm «4 c
Kardutagrsfiis «6 b
Kardus Celtica «r d
HterdusGcrmmca. ibi,b
4** tHr2ui'mdic4tSyriaca
izib ' 124C
74 i tlardutmonUnA tz6 4
vfit mardus fyhxfaU v.74
167C mfiurtim t$9b*cri
1*4 Nafioj %7$b
26 jc Hijlurtiimalbwm %6oc
S$b Haflurtim aquaticum
«4 h
i$$i iZdfturtiumtetloru t6ob
3044 Hafuti
280 b Hatrix
3344 Rauci
304C Kemphar
7%c Hepeta
284 <* Keramkmda
jo©4 Nms
tfz b JHerium
%o6b Nigt&J
pa KigttadamafccM 800
S$b mihiHalbm 3154
»73 c mMigrifwm
iib N3
i79 b Nikcft
a84<- Nifa*
»4P<J Nifr«wi
7Sc NocT«4
£076
2S<54
29 C
176 d
itit
\6i
U6b
784
80 ,
ibi.
u&a
ibi.
291C
517«
29id
246 i NoBopfa/w/iKttf 3074
9; Nuces Pmcai
94 df Nucifilwom
9Sa ^tmmdark
ibULa HuxaucUina
17 c fZuxcaflaned
239 i Kuxmofcbttd
iizd ^uxmyrepficd
238 c Nuxmyrijiicd
73 c Nuxpcrfica
78 c Nuxponticd
4zb Nax/egzi
3s <j RuxuagueiuarU
%o6b Kymphea
117 c ^ympheapteris
9*i
pd O
34 ^
2*3 £
30 4
263 C
26JC
263 c
19 h
toa
z?b
26% c
%76i
xzii
OceUusccrtd tspb
Ochra 3204
Ocimafirm 116
Ocimoides n6d
Ocularia herba tojd
Ocuhta 307 a
Ocymum %i6c.z&a
Oenmbe 19^220 c
Oefypus 27 6 c
Olea t$>d
oleafylucjlm 214
Qleander 784
fi ^K
OUiHer 214
Ofcwm ioi
oUumdebyofcyam
- -t-. = . 856
Oletmmjiichimu 57 b
Olcwmomrtribes 20 c
Oletmouorum 28^6
OlttMt *p<J
Dlor 29XC
Ok«(timh 2J7C
Olusaurem 1874
OlK^cor^tf)» 2574
O/yr^ 2^2 c
Oiyfatrtm »37*
Os»/riksoica4rt ioc
Omphabcarput 2454
Ojwciaw it7*
OBeerofaiai *a<»6
oaon» £.724
On^few 287*
Op&«&>8« 2J^ ^
Opfctogto0a»a 1034
Opbbfcorodoii 196- i
Opbrts 44«^
Opbthalmica toz4
Opium &2&
opopaux r>4-c
Orata toza
Orca 3056
Orchh 201 b
OrchkSerapiai 202 J
Oreo/Wiww» z}6c
Orichalcum m d
Or/gt«wn »84
Origwu campefbrc 150 d
Orminum utdMti
Omeogloffon 33 c
OrofcjM 248C
Orwws 336
Ortygmctri 298 i
Oryza zssi
Ofmuniula 224 c
offeaarbot 48 c
O/icccoflo» »45 c
O/ir&e 3066
O&rutiwm 228 j
o/>rw ts^i
Ouis 47 5 c
Okw» 2S86
OxaUs 884
Ox?4 334
Ox>4C4«tB4 466
Oxygik 27oi
OX>Idt>4tbtt» 87 C
Oxymyrfm 78«
Ojfyftwwt tsi
Oxyj 2jp<»
Ox^cBanwj 71841
Ox3«ripb>no» 2i?4
tl6C
Pabtdmcertd 259%
Vtderotes ■ - 67«
•|><0W4 • 'l4^l
Fxowi ttir» r4$x^r«ri
dieldnmi Ya&tr-.i&^
officinit ofcnMi^1
•'"•"'■iftii
P4g»SiIj«ga4 I<S9^
P4gttr: - ••■jdaSe
P4fe»4- ' i7l3
PifaMdviSt 974.203%
Palmafyluefofs tsb
P4lwfS • ■*8&
Palmuk « •• - i^ii
Vdudipiwtn ■■-- vs6%
Valumlui ■ »94 <?
VmpmeUa '■■■'--■ •-'■'i2$t
Vampinuh •-■■ •■' :% . "j^.
P«flBp«JM« ^-«..jg^
'SanaciaipiM.ct '■■- 327^
' • " ' 4i8c
PmxCfciVorttftrt . -Z2S6
Vamxhericlem 1*7*
Vancration "' "»9jc
P4K«-4ta« : "'• ->4:4
PdKigp ; 2jf 6
VaniscucuU 219 4
P4flKfW£i8»« 2^0 4
Pdp4«ercorj»iS 82 c
Vapauererraticum 814
P4>4«cr»j(iri»M» 82 <|
Vapauernigrum 806
Vapauerpiluftrc 176 d
Papauerrhceat 814
Vapauerrubetm gi<g
VApauerfatimm St<f
P<ir4cocaii 7J c
P4T4h'Ut 9Si
P4r<JflIi4jicoeJ t4<s<|
P4riet4ri4 »375
Ptftt&eniwa S^i.jj^K
»516
P4Jcr 2p6,J
Viftimca 2306
Vaitimca GaUicd 22$ t
VaHimca ruma 30 1 c
Va&mcapratcnfis 239*
Va&mesfatiutfpcci*
S$ 230 4
Digiti
zedbyGOQgle
3astnai
*7<
Ptuo
*9*;b
.Pe&im ■ ■
?o* 4
■PeiicuUrk
M7&
<&&im
tiBb
PcUcm
i®ih
PeUcimtm
XS9*
Pentodoctylo»
$z<t
fentapetes
. ' j»**
■J&ttapbyUon -,
Zi&b
a&$&*
99*
*mvs.
**J#
*m~p4» >
~%}}b
**#*.
:«©4 b
^iulm
"»7*
iBesia
..*9i*
FerfilioU
,.*4'pi
f^bUatafykeftrk
> ***£
m$t<*4 ifv- ;
>%9b
t&rforipetrA
ZiC>d
^^tklymtnos
247 b
^Sxrklymenm
. -*ioc
rPeriitereon •
*}$*
&P&nft
■*i?b
:}N0e4mlut :, . -
Mfi
&erfic4rUmori<tx
i6zb
£erfon&t4
-64«
]Pmmc4-r-
i6$b
9esAUxanirbm
*35<*
£&Mmm,.
IOIC
$P$&fawf«Mfi-
*s*b
J^tkcarnuis ,:
164.4
i^Jicoruinux t6tc
. *6*4
?PesGaUin&cei
1674
»P«few -. .
H7b
BesUporbm
106 d
-PesutiuU.,
200 b
Petafites
zx6a
■JPetrcUa
$>6c
."BeiroUm
$zSi
PetrofeUnon
z%6d
PetrofcUnm germanicm
zyj4
Vetrofelimmmcedoni*
ctm
216 d
Peucedmm
7J4
JPhicos -
-2494
, PbaUrk
2S6d
Pbafianut
293 c
Pbafeks
245 c
Phafeoks
245 c
Pbafiokt
245C
PhUantbropos
2Mb
; PbUomek
297 a
: PbUyra
sid
Pbiyru
48 <J
t--1S D
PHogo* •■• **»*
PblomoS *x$£
Pblox iSid
Pbcrnix vj d. 193 c. 2*6 4
Pfe&trwtfowjs »47 d
Pbu .<i*6b
Pbycusmriim *7S€
PbyUiik zt+d
Pic4 x$*,b
PUea jj&
Picns 944
Picys ; 196*
SilofcUd #$b
iPmpmeUi Germmca
--■-.*.- **9t
P'mpmeUtt lttdUi zxo 6
PisA&cUa 734
Mai&er , 344
Maaenuces 344"
•JPji«g«edfl *7*4*
PijjMj 34 c
Piperagrefk .2*4
Piper Ger jjjdjtcaja aooi
Pipetitis .:. .. «?ii?
"Piffafphdtos j2Sd.S34<<
Ptfiicw .joc
Pifiolocbk .-. »34c
Pt/tt*tt / J44C
Pi/ia« grxcorm . 245 5
Pittdtark »47 i
P«^«/« -«sj
PiX 3*54
PixBrutk jj8t.j3o6
.Pixgrecst 3x80.3306
PixruMAlis 3i$b
Pldgtk 3016
PUmalconis ... %vjb
Pkntagp i^ts
Pkntag) aquaticet -»-41 c
P&fcfflH* jdd"
p/d^pfc>2oj 51 i
Plawjiigp ^i9 fr
Pi«»6(M» 314 <f
Poidgr4 to« 208 c
Potoa *$ic
PoBcn x5oc
Polycarpon 1694
Polygda »8jrf
Po/ygaaUJM» 170 c
Poiygpjuo* t4$c
Poly%pnon 168 4
PoZytrK-fcttm »2.» c
Pc&yneuras t+za
PolypodUm **4 4
PolytriekmAputtii uib
Pol>£wfcc»aofj4»trw»
>2t4
Polyrrbizos 134C
P0W44JJWM 75^
PomAraags %64
Pmpbolyx x*&4
Pomm Hterofolymti-'
nm j64
Pomis ioc
Poncerk i$c
Popubtsalba ■ i6b
Popukttmgra 26 b
Porcuwm fcemuhm
Parmmrinut ios4
Porri 30* c
PorrmAricinm 194 c
Porrmcapitttm i9A-e
PorrmfecT;ium 194 d
Porrmfylueftre. . *9sb
Porrmtarentmm ip4i
Porrmuiwak t$sb
PortkUca eoi
Pmukcafylueftris s$c
Potamogton %isb
PotenttJk . 2406
Potsrkn *ic
Premorfi «46 c
Prafintts 307 b
Prafiim nob
Prafm t©4c
Primukucrk -ijoc.
-»40 6
Pr j'j&x 305 6 '
PropoUs 274 d
Proferpiuci 168 d
Profopion 64 c
PntfieS* 102 p
Prunormfpecies m
Prunus sza
Pruniufyhiefirk sn
PfcudoUnm 154 4
Pfeudomelmbim $sd
Pfeudonardus u$ 6
PfeudopetrofeUnm
*37e
PfUothrm 206 <f
P/iJtJc«s 236 6
P/OT4 »46 fc
PfyUim 1314
Ptarnuct 23; 0
Ptmj 2jj 6
P/JpJJ4 2J1C
Pulegm 1144"
Puiegmfyluctrc uzb
Pulmmrk zi?i
Pam |27*;
Pumatmhis t&h
Purpur* xo6b
Pygnoconm 9**
Pyretbrm *J4i ;
Pyrftes j*«S^
PyrttK »26*;
P>K)J4 «8<5fiit
Pyroj . 2506,
Pyr«« ti <«
Pyxdcanthi ,mi,
Q-
Qjjercu* v j»e
Q^erqueduk 208 *
QuinquefoUum n6e
Q&nqiteneruk *4* &;■
R4cefflt« iS5
KddicuU ,.- 76 c.191 6. ,
R44ix 1016 ;
R4JJ4 285«:
Rdmjnc-jio* 162 c
Rip/xtmu «916
Kapbanmfyluefirk
i6qc.z6o&> ;
Kapmfatium 190 c \
Kapmterr* z&B .
Kapunculm 190* 1
Regu/us 298 c ;
Remer4 307C ;
Rejja>r44r4tri 7241
Kefimonmk 327 c i
KefiMrmf^eeies x$i
Ke&tbouk 724
Rtaktr&irKj» s-^i
KhabarbaymNiondcho» •■
rm 87 4
Khamtm 42 i ,
Rjwpojtficwtt . 8^<j
KbdpontUmoffieiaA" l
rttm gtfj
Kbodkraiix 6% 4
Khododcndron 784
Rfcws 57 4?
Riees 464 .
KUinus 97 A .
Kifm ts$i
Kobertkm isz&
Kobig ti6& :
Roojtr tie
Kobus %}ot
Rof4
Digiti
zedbyGOQgle
!~3H~D"E "^C*
Kdfkic hierieb» **** tompfychon «tc
Ro/4l*»0*4 **U SdBi>X JtftV
Rj/kS.MrfrW zfSc S4nguindis »<S84
KofdiranfnwiM t$6c SdngiuwrU , i6*b
Wofeaarbor ?%* Santabm . *66e
ILofhwimu mc S<m§iismnu>uim 2694
Kofmrmus4cutus J90 Sdnguk draconis jjjc
FL^romciconbe is*& Sangdstm^i
B.tibU 24 j 4 Sangtuforbi
Bjtbutm&orm tbi. SanUuU ,
Kubicuhn : 307 b Santonicm
R«£ig»/rm *l*« SapcmrU
Hubmu 32* & Sappbcrtti
RubricajibriUs W4 SarcocoH*
ScdwaHtgrcflc
KubritaSmopici . Jti4 &tr<fri<f
IUtw
Rufrttt CdJMS
RK&tai&itf
Rwnex
Ruwjpipefr4
WufcwS
Kud
tz-jb
*}©0
mi
1494
76 e
32J*
335*
*Sj£
ifc.
*z*c
20* 4
416 Stfrdoawfecrfi*
44 .*." S4r4ortitK«Ji«
4« c $4rion>x
27 b SatureU
2214 Satyrion
iSc S4tyriontregm,bafi~
12S b Ucwm *qi-<
Saxaulis . 507*
S Sdxifica 9ii_
SaxifragLalb4 zxob
S&arbdr<ebcrl4 . \6sc Saxifra^rnaiar z$ib
S.lacobifbs SXJ.4 Ss*xijr4gtr«&€4 sioc
S.Kmgtuidisberbd Scabiofa 1464
242» Scmmnuhcrbx n+><
Sabitti xxb Scammonim ibi.
Sabitt&fyluefiris 179 i Stomoma ?i4(.;i$6
Saccharm jjji ScanduUccm 160 b
Saccriotisafinus 1*7 c Scarabeus »99 4
S4ccr4^«'«'2e 200 £ Scariok ^4
Sdgtpenm 334-4 ScelerdU 162 c
Sal $174 Schcenos 1744
Salgemme ibi. ScilU i9jc
S<tZAr»»MW«w» <&'. SctffCMj • »8*0
Salfifiile ibi. Scifima . $j 4
SalaAphthicm ibi, Sciurus *8J4
Saintgrwn i£j. Sco/^cjnH*^,»*-
S<4pcfrx jW; iorMaor *iib.c
Salraiicm &i. Sandaracha $*©4
SaUmndrt, 2.874 Scolopendrim affici
SaUr 3024 »WKJS , 224 i
SaUcarU ij$& Scop* «Merafci; 37 c
Saliuaris 214 4 Scopim 18 i
Saliunca imd Scordium »9-6 c
Sd2«c sjc Scorodon 19$ c
Sdiix Ajwcrwd i&. ScorUfim n$a.c
Salmo 501 4 Scorodoprafon i$6b
Salp4 ibi,a Scorpiou 60 4
Saluu tzzb Scorpim 1474
SaluUuitalis 2*1 c ScrophularUmior usi
Sdmfocjij 47 ^ ScrophuUrU miaor
Smbuctu fylue&ris 166 b
4S 4 cr 6 Sc# feiWrdiuc *8i c
*^
2J2C
*«>4
J9*
*ji
*9C
Stptaiis vj%c
Sdemtes 526 c
Sclinonfatium *tr*
Semen *fti
S*mu.lis *6Si
Scmpcruium S9^
ScmyM 346
Softi 4,06
So»cia 96 c
SenmuU n6i
SepU -joitf
Srfpo ^36 4
Septifblim 215 c
Sepfi«cria4 *4i»
Scr,ip«toia 4344
Scrcj .5« 6
Serictf 5314
Scrio/rf 93 4
Seripbim 149 4
Serpws . 285 c
ScrpetUarUvmor . 2^0 i
SerpZtarU mirwr *oo 6.
2084
SerpentarU officmr
rm 024
SerpyUm «9 4
ScrpyUm Kotmmt
i«9c
SetraiuU 6x b.
1JS4
SertuhcampsM. *e$i
ScrmUftis 270 4
Sefamm i> 4 4
Scfcli z}i 0
SefeUereticm zp.c
SefeUmfiilienft zp-b
Seutlom&Ucbon k>j 0
Scatio» «864
Siceiion 1326
Szck i<Jc
Sidentkprim 84 0
SiJt> ^84 4
SitiVo« 16 c
SigUmSalomonis S^-b
Siicrmontanm 231 &
Silicicif 107 c
Siii'g> 2;*c
Siitgs CoIttwielliC /h<#
mentacea ziz 4
Siiigca 57 c
SUiciuafkm »60 4
safa* fcotf:
Smw Jo^*
Swcpi 164&
StMApi perfum i&ib
Sintpifylue&rc t6pe.
SiaapH confiftio t6iB.
Sinon xyj<k
Sion %}6k
Sirupusdcpapauerc 826.
Sijcr «1906:
Si/o» 2J.76
Sifyabrim 1146
Sifynbrum cardamine
Sif4)WM» 2iOC
SttttragiKS ,*i3<fc
Smegmtu confcdio
*SL
SmiUx 22&207*
Smtaeafber4 207«.
SmiLxkuts ao-7-6
SmyrtiA ^j* i.
Smyrttiam ^si
SoUtum 1004
SoWttw 1004
Soi&a* . 189 6
SoIcUmU4 *7$b.i$9b>
S0U4 307*
SoWrfg) i^j^;
Soikijgsm/w'?)» . i;o4
SoUdaep sarricenica 241 4
Soncbites . 926
Soncfow 92 i
Sorfc« . 506
Sorbuitornuuda 50 4
SOfg! 2Jf J
Sonwt 500 4
SpiXAcba . loso
SpJKAOJ tOJ 0
Spirtioa ?9c
^ie 17 i
SpatbuUfoetii4 64-b
SpecuUrisUpis %z6c
Spdtx xixi
Spermceti tofb
Spbracgs ,z04
Spic4 249i
SpteaGliffc l2s0
Spican&rii • t25fi
Spicaromn& u$d
Spumm xi+i
Spmaacuta 46 b
Spmalb4 7o6.er4j4
Sp£K.tm«na4 7S£
Sp«4ci<j lo,^
Spteww . **4i
C 4
Digiti
zedbyGOQgle
SquiJU
st*s*
Staphisaffld
Staplbyk
Stdpbylinos
Stapbylodendros
steUimUpis
Stcrcus
Stibi
Stibim
Stkhm
1^4
P*b
•<>3C
j£$i ,
"■»474:
ii£.
*>4
J*44
S7JC
3»9C»
:«*£.
»44.
^f^M
,»ictoBeI$ftc&4&s
*o4&
2J04
1466
»*4<«
Storax 1SS*
Stratutts dquaticw
*J9C
-Strttfwtes m&efoU*
StrobiU
StrobUut
Stwtbci
Struthion .
Strutio
Strutioamelui
Stxycbnoi
SUtrm
Sturnus
Styrax
Succifa.
Sulpbur
Sumcb
Superbx
Sut
Sy&eritU rftera
Symphytm
Symphytmmgam
Sympbytmpetrtm
*4i
7tb
»76
•}6C
29» 4
29? 4
*0O4
3076
296C
335*
3*9 4
»46 C
»16 d
i7d
1S4&
278 4
»$2 0
MfA
ifyfadfcr Tragopogo» 9*4
^6". Trigmguiutt n8&
•3?4 Tra^cereaUi zpb
^ici TragtK&erk* ^04
spSc TrambuU x6b
&6b Treeacattjwb »4«i
%7$l Tribulus 6jb
zzd TribuksaqWicut *$b
S9C TribuUltfylucitrk ibid*
»07 e Tr&ulmtem&eis ~6fb
3&sb Trichcmnes ■■"- •'**»"«
wrfr TrtfiUuacetofm 319*
304 b Trlfolim iffthiics 177*
2$d TrifoUmaureum «8c
Tefticuhruffneri ao»6 TrifoUmbumile *o6i
TetVctduscanis ■ ibud Trifilimmgnm u8e
Te&c^wjkeraott* Trifilimww torrd
2036 Tn$twnoior.tft»»»4-
61,6:, ewtt*i iojfi
»036 Trifoluipratenfc 104 «T
jo64 TrifbuuurfmZ »05 i
J20C Trimc&e «50 c
<^^f« Trinif & TtOiS d
£*o 4 Triorcfc» 202 6
3*o4 Trijjig» &6
;di4# "Triticwa ~ 2506
tf; 4- *TrittcWm»*cJB« «5^<t
1tf4>io*4« Trtxtfg? &.b
»824 Trtxagpdufkr& 196 c
223.C Tnrfa 3024
«tfc Tuberterr* *$9C
»47 £ T«oer4
*so& Twcbo»
TapfiKbdrbituS
Taraxacon
Tarii
TMarm
T&m
Taxus
Tebqhim ;.
Tdfc
TeUaix
Tanbulm r
Tencba
Ttrcbmtbus
Te&icuUsmdpii
Vcrbcuci -ttt» -
VcrmcuUrit $$**
VcrnuctdarUmlttor $9« :
Vcrwi* • *4«
VCT0JKC4 «*
VerreJ *?84. ;
Vei7twtta»V*&n»B
- ... . *}ib i
Vcr»ct4M<t^atn
Vcracx
»4sc
Tigwo»
T4gt* Btiici
T4l48tJ6>n
T4*p4
Taks
TantAttoii
Tamarifcus
Tamarix
Tattcctm
60 d
i$id
**$*
iSj4
26»«
J7C
57 c
»J*.«
Te&td»
TCTT4
Terrdcimo&t
TerrAbifcmat
Tantlimnu
TcrrafigUiti
Ttucrion
Tbeii
TaHcTron
Thelypteris
TberkcarU
Tbermos
Thkfbi
TbUJpicornutm
Thhfyidum
TbridiCiu
Thridax
ThryM
Tbu/i
Tbutis
Thyttos
Thyhcitis
TbyUgnon
Tbymbra.
Thymelxa
TbytmmA
Tbymm
TiUi
Tintmbuhm
Titbyuudui
Tomentm
Topdziut
Tordyiim
TordyUm
TormentiUi
Torpedo
Trtgcmhl
Veficaru
Vefps
VefptrtiUo
VeumcA
Vibwrnm
VicU
VicUfyUte&ris
VicloriaU
Vmcapermcs
Vmeicxiam -.-
vmcttojctttn
Vtsedg»
Viol&cmm
VioUm&tromlis ibid.d ',
VUUnuiram '*%oi \
VioUpurpurei-
Vipera
ibi.
27 j 4 .1
»00 b <
*99* 1
2974*1
*3S #
5S4
2474
»48 i-i
169 d 1
1696^ 1
'»344 ;
210 4 1
ti7ti
%Sob
Sid
2234
z&d
2954
iz6b
*744
Vir&lmlfr
Vifcw/n
ViteaUs
Vitex<
VUiccUa
VitisaUU
28$ 4
43*
»07 b
2J4
2io4:
209 4 :
160 b Turtur
74 c TttjSt&g)
914 T>pb4
HQC V
J3*6 V4CC4
3iji Vuccmimqud
2J6 C VitgKA
126 & VderUm
\ysd VarioU
1206 VaUcdmrmi
38» VeftUis&orttHi
^4 V«»rKitt»l&«
»19 c VcmisfupercUm 2404
33 2 Vcr4tra«» 1716
486 4 Ver4*r«»,ii£a»» 172 c
$S4 Ver4*raw»tgrM»4d"jtk
1746 tlTMtttMt 1716
jiz4 VeftttrantgrKKertt ihi.
231 c Verbafctda 1406
231 c Verbafctdulychnitis 140 c
atjc Verbafcm 139 4
J074 Verocat »58 c
, 33o4 VerbeufxmeU* t6f&
3.76 d
»984
2504
3024
4tC
24? 4
2404
Vuw>CbircmU>Tamni<t 1
. 210S
Vtfis|JoJ
Vt'ris»tgr4
VitkfyiucBrts
Vitisui<niferA
Vitrioim
*20C :
210 4 :
*9«
»37 &
2tS£
5*94
534
210 4
Vitrm
Vikrru.
VcducrmttuM
Vlmus
Vhphonon
VmbiUcaris
VmbiUmierrs
VmbUicui Veneri
Vt&wofx
Vnedo ubj6b\
Vnguis odoratws 506 b
Vngda cibAiU.ru. 2z6 b
Vnio
VoiubiUs
VohMUsajbers
Voiubilismgn&
Z7C
6g4
243 b
V9C
6ld
»4J&
303 c
2074:
207 c:
Vpupt,
Digiti
zedbyGOQgle
Vrccobtrk
Vrfui
Vrtici
VrtUdpifcis
VrticaUbco
Vrticd Umim
Vrtic&mrixA
VrtieaKomU
Vrutim
VMa%pru8ic4
Vfne*
Vust
VuAcrijp*
Vui Utxft
Vui uulpitiA
Vttlgtgp
Vulnetxrkbtrbi
Vutpes
VuuUru
Vultur
X.
t&t, %<£txpfttomin ioS&
_1)76 2tcfert»urt3
»o8i artcky
3°7t 3ffoodi»
•°|.e 3|foker
*r. affufcb
ifa. a0{4r
iW. 3gfieyn
1504 3bo:n
" 3l«nt
3lbetb«um
3lblen
3ioc
3loest)o!t3
3lraun
3lfe«
3itfcrin
3m«rellen
amey
3mling
3mmeIrom
iW.
18 i
436
»47 *
iW.
127*
2ZSC
169 «"
»916 3mpffer
ZCipbion
~X.ylo£oc$
"KylocaraSt
X.ylocotk
Xyrm
ZilutfA, j
Z<tperiw8
Za
Zeiaow
Zi&cttttfnrfKtflwl
Ztflgfer
Zwtg&er cMuivm
Ziztmm
Ziziphut
Zopiffx
Zuccarm
Zucconurwt
Zyg<t
Zygis
Zytbm
3mfel
3ncfen
6>A 3nbo:n
lS7* 3nemonero£ltn
t66d angeltc
57 c annjften
336 c anroogel
64 b apoftemenEract 14«?«
~ """ • "" . toC
200 5
$ob
*?!'*
"*93*
85b
2041»
«job
85 b
319*
3<s b
(13*6
26 b
$07«
79«
2*6 b
74C
5076
*jb
»3C
232 C
1*1«
i;oC
»87 C
29 50.
27*«
noa
227«
91 b
2906
B<somboR>errSb<fii9i*
Banrenfenffobetcreg
Be$ j*8«
Bellen 2tf6
Bdprnen 2986
Benebtctenrofen 184 b
Beninientofen «6».
Beerblat
3pffcib«um
s6,j 3ron
2C.2&
. at«$
3«* a^d
2*id aojfenbto
26x«t 3ugentrofr
256 c 3agem»urt3el
f?4 aorin
Ji86 3urips0ment
3J3* B«o>bolber*
2ti B*o>majm
44 b B*0>Pun!3en
"9* Saciiien
*5\c Balbctreyf?
Balorton
INDEXGERHANI BaifcmfrfiUt
c&rwm AppstUtiom/nn » 3«<e
froc opere comnemur.
a.
3*1
ab&ig
abtbon
3cfercyd>el
acferEIecteni
45*
2ff0
47 &
294 b
»69 b
iiffb
ssb
319 b
48 b
«4 6
»3« b
257 c
9'b
1250
7? b
iuo
^jb
i$sa
JOjb
B«!f*m6pffel
Bappeln
BarD
@.B*rb«r«fr«ut i6*c
Baftlien \\6 c
£,.„ B«r£t 278&
2Job Batbengel 63 &
<^b Baucbweytj 2j3b
302 b
14.6 c
acfcrfiwbl«u$ i9«6. 35aw»f«tn ^c
Beerlcp
Been»ur0
Bctfg^
Berenflee
Berggel
Bercfmon^
Ber0of«cb«
Berfi0
Bcrtram
BefemEraut
Bctonten
Bctt
Bettlerele-*
Bcynbol^tn
Betnt»oiI
Bey0f6l
Berntamj
Btbeneilen
Btbcr
BtberRec
Bslfamfr«ut
Biifen
"Bimd
Bmfjelfraut
Bmiaen
Bircfen
Bircftnur^
Btfcm
Bigmiin^
Bittertourtj
Bymenbcr^
BUcfftfcb
BI« bojnuncj&blomen
1936
Blamcnberlc o"ic
Bletfd>Iacfcn 315«
Bieifc^wcyif 3196
Biesojeif
Blflc
BISrfr«ut
Bifitjtcyn
Blutotropto
BI6tt»ort5
BobcreUcn
Bocf
Bocfebart
Bocfebcercn
Bocfsbo:n
Bonen ^ -r~ -
Bo^eibifcb ruben 19» s
Bo:njtcyn 319 «
Bo:nwurs ^9«
169 5
»796
231 c
i;t«
»05 ^
320«
«Sc
334*
304 b
2340
tfiOC
T5S«
274 b
65«
lJ4S&
»45 6
»86 C
69&
229 C
281 b
HSA
84 b
52 b
32$«
ti6 C
»74 6
340
215 c
33*b
147 &
1H&
37 C
303 b
Bt«a>cn b:(tcl
B:«cfenb«opc
Bttnbt
B:anbc!atttc&
B:«unbetonten
B:«onclIen
B:«om»urtt
B:emen
Bcrrifraut
B:eyterf««r«mpjfcr
i«C
Uic»
4*1*,
»39*
Bamfreffen
3tj«
2^9«
»87 b
324 &
184 b.
230 b
152 b
100 c
277 b
107 C
24^ C
Bncfen 304*
B:ombcerff«obtn 4,^
Brbttunc/ 54*
B:ucbfr«ut i0» b»
Bmo>t»or3 ^«6.
217 &*
*J5b:
B:unncnIcberfr«ot
219.C'
B:ufibecrlin
Bmfit»urt3
mbcnftft
Bfibcnleuf
Bubenftret
Bucbampffet
Bficbb«um
Bucbb:obt
Bfid>efc&cn
B£d>fmcE
Bua>nusfcn
Bfid>flee
Bucbdbautn
Bucfen
Bujfel
Burcbfirb
Burgel
TBargtinbtftytevo
»58«
Bur^el
Bur:etfd>
lSuftym&ai
Biittelroscn
Burter
Byne
Bynetfdb
ISyxb&um
Byrcn
Bynf«og
<C,
(falmus
Camtllen
d«mpclofcn
Canei
£a$sanflc$n
Cappcd
€*p:e?
(Tarbamomltn
t«rbobcr,cbict
V.
227 A^
»?4 bf , -
*4&
<f6TCV.
-32&:
33 ir
498 &
32^
219*
22 C
i;i*
277 1>
1S7*
«roci
»44 C.
233 4
4J«
272*
293 b
»oj&-
wbf
io^c;
2£jb
89 &
140 C
2^4*
3-i'C
issb
2*2 C
<?9«
£«g*t
Digiti
zedbyGOQgle
teiriett ?, «
€ptffrour% i7l&
£'sJinngtSjj{fe;f v&
titrulien a\jc
Cloffcrbeer 4j&
<fn:c 3,0 C
&€&iftoftel&fraat
248 &
£olm«rfr«oc ' 2*3 &
^ofcquutt " snb
<£enterfes 3136
€wfcnber 79 c
Comteo&aam »4.6
Creiben jioc
Cret? t;«> b. J07 b
^reorj&anm' 97«
ifreojsi&eer -43 &
€tiu%bium . jSjtf.sojc
ffreo^TOorrj 9<>c.«48c
Cacomeren 213 &
mcerCocomeren i6«.c
Cypttfj 15SC
tsnlber € ypwt? «ofc
<£jrp:effcnb«um. *j b
^TypKffene woiffsmildb
S>8b
©«C&6 283 C
Sg«ctelb«om 17 &
(d&ntlin zSjb
3ama{5c,nrofen 140 c
JeJennen moccl: «65
iBeori^rag 16S&
iSeyment 113
^icfam nsb
Smcrel 251 &
©rncfcifern 252«
©ipram u>&
©trien 14 &
frefc^neterSiftel «>«
mar!cn€*<(iel 70 c
meecQiiiel 257 c
voii$$atttn Stftel 70 &
©tftclfincr* 297 b
SBijteluogel 297 5
JSoIe 294 5
JSoiFraut 74 &. S4 b
SolSpffel 75 b
fBonberbar 59 5
©on&erbonen <n&
©onbem*0lm »34 &
Sorcen 255 c
JBoften »18 c
©orterblom ssc
©ottern 2oSb
iBeyteifoIbcn »74«
©ratbium S8 c
©jeifalticrFeyt blumen
181 b
Sreufcbiincj 5? b
©u&ifttl 93*
i«?urc&u?«d&d «40^
Sonwortj jjiC
Qutt " *}6<
2ber 273 &
iEbertoortj *75
jgbclle5erf raait 218 b
igbclnar&en 124 b
£blerfreynf4ee »06 c
Sg^dfrauc io7b
gger|t 45,45
gtbeuluuni 2lb
SEsnbeer ,47«
2-inbi«e 241 b
jgmfooi 252«
£$&%£& 13s &
gifen&firlin t4.rc
£sfen£r«ue «38^.154 c
jgifenroft 3,5 c
.jgifer.fa>I«cfen i&i.
i£Iep&isnt ssjc
£ft«r&aum »7&
jglfen 307 5
£m£ aj4c
gnbjutcn 9,5
£nbeengr«p 773 b
gngcifrg 2*4*
£nt 290 5
gncian 13 j &
s£pif M^c
$Eppf>«i» '*»tfb
jgppsd) ibi.
iSrbfal 4<s&
iErbfcn 244 c
floKgr&fert «5t.
gtbapffeJ **s> c
^rbt&ecb 2S7 5
38J C
SSrbtbeer 2*4 b
SgrbtcrcnrjKn 205 b.
.gtbtep&et» t&u
s£rbteyct>ei iz«> c
jgrbfarn 224 c
grbfiieg $00«
j£r&cf*oct> ibi.
^rbcgaH 8<s&
£rbt0r«0 J20-C
iErbtmanbcI 269 &
Srrbtnut? ibua
fftbpfeffer ,9 c
iErbtpfrimmen 39 «
j£tbfo>ei& 259 c
i£r&tr«ud> iSe b
i£rbttp«d>s 334«
$£rbtt»eir«ad) 61 c
grbtcinben »37 b
£&:enp:eif «-jc
Srlen 27 &
jgrnrofen ,s6C
248 C
groen
igrweyfen
M4C
4f4)baum
49X
^fcbern
49&
J£fd>Ieu(&el
»94'
£f*tofc!
job:
m
>79&-
fljfel^cn
»87 c:
:^fddcocamcttt
, 41.4 &-
2:fete5off
. «6&
m
»93 b
5£ycbbmti
3»C
g^cbclen
jxC
jgyc&f«rn
»24 C
jEyc&i>o:n
233«
Sy^opffel
,2b
^yc&fc&wen»
3T4«
^yterneffel
tosb
i.
JalcF
29JC
^arn
223 b
efelc .f arn
221 b
•cyc&Jarn
224C
rbffeiiarn
2i.yb
rop Jarn
2IJC
iteyn^arlin
221«
224b
fteyn^arn
2i4b
fo^^arn
tbi.
wjalb^ar»
22JC
$»ti
276- b
^afekn
24?b
faulb&um .*
44«
^ebermao^
297 b
Jcberweit?
32<f C
^cigblatternsppic^
t-6 &
ieigblatternfraut
ibsbem
^eigboncn
=47 &
Jei^en
12 c
^arfiisfcbe ieigcn
^eigcrartjenfraut
0rog
135 b.
%66b
^elbinger
25 C
$cli> cnbom
110 C
$el*c??7e$
,59«
^elb^arben
240«
$eli>fezp>en
»39 b
$elbrlenen
6sb
^clb f nobfaucb
i$6b
^eib macrfamer
1 s«&
Jc!bm6:en
229 c
Jclb nlgelin
»84 &
^elbnltcr
27 b
^eibrofen
^
^elbtfcbarlacb
110 c
Jelbccscfen
248 b
^elb5a?j5el
193«
fenu>
2«b
^encbel
3i}C
^er&blSmen 108& ;
f<r5errote , 243^1
Jettbcnne «y»J&
jfeoren 35 &
jfiberfr«ot 86 &
jucbtenbaum 34 b
^iltjifrftut 208 & 1
^m^erbot 7J*>
Jjf*5bcyn $o>&
jfif4f6:ner »34«
o»«|Mc&lin jo7a"i
^ifcbmunri it^fri
^ifo>t»urti tish
flafy&feiiicn 208 & 1
tcsib^Iad}s »S4C
^leyfcbbium ' »04?) <
Jlicge - 300 « 1
5lse0cnfci)xs>e3i 54«
5ib^ft«ot »3»C.
Itfib !
^lojamoi v 104C 1
Jo:el . 302« 1
^Ojen&oIt3 -34*»
.^ogwamj 6ib
Jotitein ibi.
Jrtngofenbolg
«c
^ranjenbsftcl 70C
^rawcnbom 45 c
^rat»en&aac zxic
StAxsentt&ut 131*
Jraxsrcnmur.tj ibi.
Jfr«wenr5»lin 140 c
^reytjamfraut isib
^reyffamrofen tbi.
3ftofci> 28?«
JTofct>i5ffdFraut
J4^C
^UCI>0 2S2b
^'ucbsmsT^ 97C
jfua>&fcbroasu3
*SS b:
^unff&Iat gi6 c
^BnjffmgcrF^aut
3i<»C
(Bafgen 564 h\
(SsU 2^9 c
(SCLlltyffcl 32 &
(Salmey 3^5 b
(Saman&er «y^c
CBans 290 «
(Barben 239 5
fc|>aff(garben 239 b
(6artencyp:et? 15SC
©«rtcnjfop «cb
(Barcentrfp 159 b
{gartenfaffran <j5&
(Sartess feiiun0 u6&
(Bartb«0£n *J°&
(2ao4>b:o« 9S &
<t3«oa>»i
Digiti
zedbyGOQgle
(B«u4>fiee
(Sau4>blunj
(Bcel hlicn
(Bzdmiinzs,
iijelboImJigcn
(Scmbs
(Scn:ft
(Scnfericb
(Bcngbiam
(Bengbijtcl 9
(BengfBg
(Scn^pappel
(Bertnfcl
(Scrmgel
(ijerlir»
(Scrsrcrt
vBeroItcferfrcn
vS:fc">d:ger|ren
CSeraccl
tScyer
(B:yfc:r3>::rC$
C:.;'i
CScy|?5are
CScygblat
(Beypfiee
(5cyp?nc!c?ee
vo:ib (5e>*j5
(Bi^tvsowTg
©seriw
(B:lbt>\um:ti
(Sdgcn
©snfi
(S!«{3cr«ut
<Bi:b:?raui
*?4b <5rt»»M*4e
3b ^ ,. ^-
jttfa &«n£bc<lfri
**7<
219* (Brenfel
itfo«.- (grinbtftaue
»7** (Bnnbnrorg
»78« (Sritselmoten
«*b (Broffelbeee
8i c (grcfepff
iSjb <5ro£ fctgwansenfraut
39 « . »?*«
240 b (gro f$ fWnf«men 77 b
s9« (5rofsg«rbcn 14.0«
i&-95« ~(&ro$£ktte 64.C
1 o o £ (5rof$ meerbirfen 77 &
»»« c (5roj?p«ppel
ip<s*s (Srun&el
27 * c grunb&eyl
190 b granbreb
2>jb gr&nfpan
ibi.c grunfpe<$t
tbi. gruK
i,-o b gucfgauc&flee
2J9 b g-ucfgucf
291 b gtii&encrunfel
254 b fjul&cnflee
277 b «unbelreb
9<f a £ur$en
2to c gurseifraut
»07 b giirerbeynric^
2.97 b
aSjb gu^gfiuc^
»84 b 0)>p&
19* & 45.'
103 b =te««rbcren
204.5 -ift««rfcb«r
39 « -£««r|rrang
S37b «s«g
S^b AO-ibern
. 44& $frfeci« i4i&
291 & ^anrofen 4? 4 #jr*}an# 224 &
£?& iSamfraut 2/4 c 2 2.0- b oylb £ir85uncj «j&
9<« £«rt£ew
87 c "
190 b
4»b
(SlocccniSinbea 107 b £j.tberb:frcl
(1565
(Solb
(Solbrblamen
(Solbcfo:
(Soicgieb
tfwibtfefer
(Sclbtfnopfun
©olbriilgen
(Solbrpoifj
(Boibt vs>:f
(BoIfctuJunnlin
(Bolbttxrurtj
(Bott^cye
<5otsgen«b
(5o:& isercte?
<B«n«:fpjfc[
Cbrsg
(Sr«f> blumen
(Sragfol
(BragmucE
b i6«bermai$
5£ib =&.<&= rrofen
S^b ^ab:cb
50 1« ^abicbsfraut
S'?f #>arftr«ng
299 b «fosrrourtx,
14* « =Bagbo:n
20 j« ^A0rfgana
:ojb ^«agey^eft
•xumcn ^scfeifraut
S3C £ai6f r«ut
. £«mel
llll 6«nbuc&en
*o'b ■&*n&uKert
tc"b <8««bo:n
nob 6«rbngel
ioancnf^a
i^anen E «mp
^anenfopff
Aoanenfpotn
»<r b
i7J C
^«rcj
^ar^boun»
^sfelb«um
$«felftrauc"'>
iWelirurcj
£«fenb?ob«
^Bafenfug
^«fenflee
;8afenl«ttic&
.,,1 =6«feno:Iin j4<J.s^b
507« =8«fcnp«ppel i$6<
6$ c ^a^enpf&cltn 956.105 b
*o jb ^tfenttrau^ stb
j.8b =6«ucfblat
*?7b ^atifen
»«lb ^«ufenblafen
219«
**4C ^su0a?urg
»4<* «af<n»l
*«8b ^ecbe
^ecfrofen
=^cbericb 189
^crfeelfcbtcein
^erbftro fcn
B»rtenfc,£Cef " »,95
,~ 'tojt»tir0 ij9b»
ocbleucben 157 5
>o<^mut »g4&
,joIunbee 47ft
gblteur^ «34.tf
2,<Sb *>«»n^W*« «i&
to<fb 0«l«JWBtt3«W8m<nt
*T9« „ .«?75
b
b
»79 b-
«8«
»38«
^ n?«f <8o:nun06blu>
men
•iolber
3oIt3t«ub '
"joltjmangol*
JoU3«pffeI
|o?nEirfen
^omfummd
^flffiatttci)
*J<?£ gummel
&anb
45tmb«4nf/eft
^unbefnobjaue^ i9i ^
»59 b
30 $a
3iSC
92 b
303 c
4JC
TA -Bunb^fopff
,L -gun&wRirte
47&
is<st»
tob
«4b
182 c
»16 b
*9sb
*8o&
liiC
,88« ««onrotcn »5*c £tm^roj-cn
294C -ger^otabertun «ob ^fintr&eer'
,~b f«fSJ
Serlnsen
«jb ^erefreub
»79 & £erJ33efpan
75« ^cr^geipcr
28* b ijjergfraot
2J4b i^CiJ
71 b ^ewpecbel
9J& ^eybeibeeren
45 c £)Cjc-en
-9l * ^5eybenfi«^«
b ^eybcnfom
itoft
45*
110 Jr
7o«
298« ^njf
*0iJ ^unerberm
*^3C &inerfer& H,«.,tf7i
/ ^Jtinerf 61
8 I ^unectraubeti
,K? «unbtdbyll
^+{> ^unbtennl^.
Js* ^mnbtsmiiten
4*^ ^rSunbtejuna
"l ^urnu*
1JS? 6)>nf<bfr«ut
176 b ^eybenretcicb t9iC «Tf.,ob^m _x.
ibi5em acybcnrofcn 4$c %f^0b&blum 9*J
44C geybenfc^mucf «*jj §ei£^r,efa5er^*
*9sb ^^ernn0 ,SJb 35e]efietteB 9
JiC ^eybej: 286b ^gel
85 b ^cybnifcbblumen ^ojb 3imen
»70 b ^eyUiienfcbabcn 3mber
»7?b H48C 3mmbla
28? c 45eiIigencreu^boiS 3menh«ut „9c
JJ 5 o t- -r i6S* 3nawnift*n«gdin
4f« fteijtgej«fhrnr5**7« ,ix&-
44 c ror^eylwurg 2x5 c 3nbt«ntfcb 6nff«l
48c ftimelbtan&c U9*b "' Si.c
*J2 c ^nnelf^ltiffel »4°b Zt&ivnfopfefFct * '
u8b ^tmeifcbtoertei »7sb l6?;x %6t$
»oj>c iombbcten 4»c 3nSfr5n ""»«90
x$7« iBmbtlajfft 9>b origvpee solb
#0«
S9*i
9»b
138«
*4>fr
{»99«
ao9&
6j*
»^7a
Digiti
zedbyGOQgle
$S b
'@.3of»ansb*c* ^7e
©. jojwnnes ©tirrcl
S.3o£anne6Sefer
_. n *9<>b
O.So&ana frout »J8&
■ Q,'3o^&n& €txablin
Jfop *jo 5
3f?"t ibb.
3ubenbocflm »00 c
3obcn|>aiiin tbib.
Subentitfen ibib.
3ubenopffd »jb
3uncEm*ihen 203 0
3unc? frarccnbiftel 7o b
3ur»0fiaw>en baar 221 c
£.
Salb 276b
Sai&63U0 89 5
S-iib&najf ,jjc
Bamdilro 77 c
Banbenfrauc *7<;b
EieinSanoenfrautM^a
Sappes xgsb
Sarp 204 b
Barten 66b
Bag ;" a7,b
&&% aSob
Sfolc ,06- b
S~t3cnffee ibt.
Satjenf 6:bel %66 b
Sar^enmtimj %u b
Sagenfpcer 7ia
.Batjentrcublin 59 c
■ Sttjencrabcl- »7$o
EictnSar^enisebef 169 a
BatjenttJurgeJ iks c
BatiCnjacteJ »7yb_
BautJ J9J&
BcerSefem 7g c
rogBefer 299 b
Sritjcrfcrn 2js c
Sdcfen 239b
Xelicre&dp 38 &
Secbelfraut 2j8a
Setn 25; a
Sercjenfraut »39 b
Scgp-ppel ijtfc
SefTcib:aun 314 a
Beftcn ?1«
Seuling 307 a
Beulrcurg i7Co
Seufcbtamp 25 a
B^cbcrn 24*5- b
Bmin ' «9a
Birfen ,3.c
Btg ji6b
3$egt'fJtt*
Slappetrefcf» 8»b
Blebfraut 242 a
Sice 104 b
SJein&atj>en0cI 6zb
Slctc tf4c
flemSfetc 65«
Slcttenfraut »37b
Blmtjclrublin »^ob
Snaoenfraue 6ib
Bnabenfrauc 291&
Bnateei 169 a
Snobiaucb ~ 19/ c
roilb BnobJaud) '1964
felo/aulb/acfer Snob*
Iaucb ibi.b
Snollcnfraue *jjb;
260 c
SSI issb
romifc&SoI 186 c
rctnSoI i89b
Boiben »74 a
BoiflOC? »3>C
Boni^dfertsen »39 b
Bo:bfci0en uc
S6#I 238 a
tt>tIoerSo:ffeI ibi.c
So:n 25 ic
bIaSo:n&I5men igib
■a?iibSo:nMiimehi4ob
Sommtimj »12 b
Bo:nne_}itn- $3b
So:nien5aom 14 b
Srai . "294 a
SrSenfSfj , 164.it
Srafftmeel 2*1 a
Srammetbaom 24 b
S rammet cocjef 295 &
Branct) 292 b
Brancbs&aljj i^zb
Sranfei&eet 43b
Arebs . 302 c
Breg »$9 b jo«j b
Briec&en fib
Sronajjlin 9s c
Srort 28_;b
Srotrenbyll 89 b
Srottenffacba »54 c
Srotcenf raut 73 c
Bu 275b
Buaur? 89 b
Sucbcnfd^el g3b
Sabyl s9 b
S55o:n 107 c
Stimmcl 3j2a
Srfinfummel 3Ija
Sangisn 2gjb
SSm^srofen »34 b
©.S6ni0anb'fraut
241 b
Sunratb i3o b
"Supifcr 3IJ5
Supjf erb:aur» 3H.b
Supffer^roiif «sb
Supjferfcbiadf $»4«
Supjferjleyn 314 a
Supjfera?«ffer 31S c
Surberbaum 146
Sttrbe 211 a
S&fcbell Sjb
Sutteif raut »jo b
'Biktenbcmm »c^a
Sfitpetf z$f a
S5tourt3 »i<s 5
Byff cr 31 c
Byffcr&olg 34&
Synbolij ibt.
SacbenfnobJaucl) H96 b
£acb* 3«>b
^actucf 91 a
tLsxrib 27fb
£amp:et 304^
£afurfleyn »24 a
£at:tcb 91 a
fLauanber »2?c
fLsubfvgm uc
^aubfrofd) 285 a
Hsttd? . »94 c
£aucnbel »;_;c
■gieffnofpen »74. a
'£ebccbtft-«:L 9: b
*£eberf rauc _ s^7 b
bumncn £ebcr itiuc
219c
"ebelSe&erfraut ji8b
fiein £ eberf raue 2 19 c
fcetm 336 c
Hein »>jc
£etnbottcr »,54 a
£enbenrraut s7 c
£et£en aicb
£ercb 297 b
£erci?6aum 3?b
£cucbcl »94 c
£eut>i>aum 44«
£euffraut 3gb.
47b. »4Sb
£eugi»urt3 »4-7 b
£ea; 2S»a
£«ebfr6cfcl 3i7 b
Hientn 210 b
tiistn 2C4b
blacc£.%en »7g5
0olb£il0en 20; a
ILtnb&aft 27 c
{liri&m J3 b
£:nfen. 249 a
£o:5erbanm 21 c
£e^5er.f5^ 2i7 b
getacncap tbi.
£ud>d 2Sja
£nlcp 2j«sc
£un^en?raut 219 b
£ynf raut j^4 c
tllacrel jojb :
td>Atmn si5 i
iTi«:oran »»7
#»« gcnnafen 50 b ;
fcTSsncclbaum 28 ai 1
^Hangott »8tfc 1
WianattcvD 7%t 1
tfnarcf- 273I3 ;
K^arieanbotn 4?c ;
illaricma^&aknenblu .
mtn »2jb :
fcTUnenroglin *4oC .
^Harobei na c
STrta^boIbet 36 b
VHapeben *3iC
Vfl&ttblum 88 c i
iTiauibecrbaum »»c
tTiauicfel 280 b i
^naurpfesfcr J9& 1
Wlaurwuten **»b.
5-TIau? »84 b :
mebifcb&e» »;s« ;
STileeibaum 49b 1
i^lecrbirfen 222 & :
VTieaiinfen »7jc ■
tlleerfcbvpein 30$ b
tTleerswjbei »93 c
VHegerf .aut 242 b 1
iTifiantja» ' 7J& :
tTileltjfen »u
illeioncn 2»sc ':
iHenijelwurij 87 C :
SJ»enf4>er,bicp 3s b ■ j
illenrcciaiurtj s7c 1
WlercE 23JC 1
iTJcrcuriusfraut *3*c 1
^ueerfencoel 2j7c
^Ticrgenr^Bim *4°c .
iTler^CRtrabern 201 b
tfncr:etcicb ,^o C :
iTIer^enblumen 198 b i
biaaj ^lertjblumenibt.
0cci ^nerr^enbJfimen 1
»97 5 1
itccigSSIertjenblilmen :
»s* c 1
iT»crt3i?ioIn »so« i
m^pci nb ■
iTjejftng ,14 a 1
iTictram ,ji b ,
^neu^fcaum" 7$c
VSIeu^din 94 b ;
iTicugpfeffct *47c» |
W»cufe»:bel 193 b
iTleycnbiumen is>6 1
tTeyenfrauc »^er6 :
^1c?er ,s7j> |
iTlc;rcn »»7C 1
iTJeyjicraorg 228 &
Xfalty 169* ■
ftliltm .
Digiti
zedbyGOQgle
IXlUten t87«
'ifiiWtxtaut -■■ ' zz$c
mWid -'-.• 55 c
jgUCtmikm ..< 187 *>
Wiartenfkcfes 174 b
iTioIcfe * 4»7«
frbg^Bokten j7»b
tTiobeiger 1+8 c
moll zS7 «
moicicn 27 ia
iJTloUenfrau* 9? &
iTiollelm 14 b
fcTioIeen «7 &
VtlSn ' 81 b
^lonathlam «ib
iTionfcVaue 71 ■«
^Ttonrauren ibi.
STio:cbein 5? &
£n6:berfraut 38b
STloten 230 c
JTIOO0 ss«
JTiogbium 88 c
iTioeflecbten 219 c
JTioarolben »74«
tfiottcnbiamtn 1045
#1ot£ent'r«ut »41«
iiTiucE -300S
^TiijcrenErauc itfib
tTlucFenfcfeccem $4«
STiuIbwtrrjf . 28 J-
#i«ncfe6r«ppen »47 ic
^Tiuncbstopff i«sc
£TUinbt&oIt3 4S b
STSunbtlcym .- 305«
Sfllunbttsctben 43 b
iAlung »ii b
Wlu\c&tcn 263 c
^Bufcfeeln ios b
JTiutterrraue uib
iTiutttoi-ien 184 b
STIynfeen 331b
VI.
&abel?r«nc *>ie.
Sftacfetgall »97 a
Iftacbcfcbabt . too a
eoc iftacbtfcfeatten ibi.c
t/lacfetisuren »9s &
£iact elfrauc • 9, a
Iftapen 1914
i/iarciffenr6glin 19 7 a
Siarben 124 b
Wanenlolben 17 4 a
tftafcn 307 b
Hater z%&
tTatera?urtj 102 b
tletn fctfatersung 207 b
fftaterjungim 103 a
Vlcglin 2«3 b
fc3eglinbliimen »83 b
Wefpel i3 5
^c|je{ *o8b
Vttun&ug 307*
tfteunglept$ »79b
^eunpeyl i79b
W»$e 316«
Wiefiriir^/icbwar^
171 b
Vliegwutqxccif 171 c
J/lmHiero>urt3 i84b
ftojfet 2iSb
fl6jfelfarn ibu
£?uj?b«um 29 b
£ampert:fcfee£iug 3o«
<£><§& * 27tfb
£>cfefenb:ec& 72«
<Dcfefen;ang ,44 c
aelfcfo <Dcfefenjungtb.fe
«•tibCDcbfensung |43b
(Doermemg 217 b
©gger 320 a
©^iigen 307 c
(Dlanbcr 78 a
(Dlbaum 19 b
(Diiuenbaum ibt.
(Dlm&gcn s»b
<Difamcn si b
(Dmh&ut 217 b
(Dperment 319 b
(Dpffelbaum toc
<D:ant ijjc
(Dfterlucei 134 a
«Ditern 3o<sb
<Dtteic JS4C
Palmbauro 176
pappengty 295 b
papcHbannt 25 b
pappeln *;6&
pansromee 262 b
perfci 3*3C
pajtenacfeen 230 c
peomenrofert iS^b
perlenmSttcr 306 c
peftilent^tsurg 2icSa
Peftemen tzaut 14.S&
pa&ftcn feeubhn 216 a
peterim 236 b
<5.peter6fo:n 252 a
Q.peters f raut 137 b
S.pcrere fc&lufjel ,40 b
Pererfdgen 2;<s"b
pfaffe.nb6blin 165 b
Pfajfcnpme 200 b
pfaffcnr6:Iin 92 c
pfaffenfnl ibi.
pfaw 29 ib
Pfateenfraut i<J2«
Pfeben 21; b
pfejfer ^ffib
pfefferling • s$i>
Pfejfersrrattf i<fib
Pfcnic^ • " ijib
Pfennicjfrauf »«7<|
Pferb 279 c
pferbt*fcbT»«hl$ 17 jb
pferfigtraut 162«
pferjingbaunt »4C
pfmgftrofen »34 b
Pfkumen 51 a
pfrimmen 39 c
P^afant 293 c
psmpernu^ 30 c
pitinboiij 44b
pippas» 9ic
piateifen 3oib"
pioc^Mub 294 b
Peley jl4b
PomeranRen 16 &
poppelnpaben 2<s
po^t 37 c
pzaumtn $2 a
P:efem 307 b
pfilienfrauc 131«
pungen %i6
©.
©ualfter i99 c
©.uecEftlber ii^b
(Eucnbel »19«
©.uttrenbaum 17 a
2?ab 2^3 b
Jvabcn 83 b
^abenbiltel 72 b
^ag\s?urt3 202 b
Kampen i9<sb
J\amfel xgja
K&mfitsn i96 b
KappcnfSr? 1^4 a
e^apnnijel . i90a
Haffei »s-2a
3Sa|x»urt5e! 210 «
Katt 2S4b
J\0tten s3b
^«cenpfi-ffer 147 b
&aucfe6p(feierau£ 7Jb
Kanp 2$7b
5\auten nS 0
Jseinblfim 104 b
J\&esni»ctben 4sb
Kei0 2;; b
Kep&fin 295 a
Kerticb 191 c
Keyer 294 b
grog Keinfar u» a. c
&>aturbar 8<y b
mancbKpa&arber 87 b
KbapontJcE s<rb
K6e6ocf 283 b
^bding y4a
KbobeitJboItj 257 b
Kibtgra^ 173 c
Jvinbt 27<rb
Jxinbrsaug S5 6
^inQclblum ihUc
HtttetfpMri iS:<$
^octm 25iC
Jvcbei i4s b
esotbart 3oob'
c\obteu0im J07&
H6mif4> Fbmmej 1 32 s
&dtrofcb papprf i^nc
K6mifcberbanff 9-ar
K6mifcbcr fjnenbel «^ c
K6nnf4?r6b 210*
^6*rOBt " 9xC
.^6ee 243 b.
Jvottbng ,4*
Komgra^ is^c
Ko: »73*
Kofcrt 4/«
Kofensonbiericfeo 258 c
Jvofenajurg ' c>2c
EomKofen gi b
'^ofampffer ssb
^sogfencbel 233 c
^vo^buff 23Gb
Jvogrtimmel 232c
Ko^marin 123 c
3voBmunt3 «3 c
Kofpappei tss c
Kognpp Uib
Jvogfcbtpantj *7j b
Jvo|a»abel ibi
Kotebium i3ib
Jvottnu^ 3«
Jvottfcfetcem y4 a
T&iiben i90 b
Kotrablin itub
Kup:ecfet6frau£ j;2b
ivumup 30 a
?lyjtj)0ls 27 c
e.
S&^fv&n t9s 5
ealbcy I22&
301 b
317 c
Sa!pe*er
©«mfrant ./s„
©ammetrofeit ■ ia4c.
i4cC
Sammctroglin j>ib
Sanbeipolc3 ^s'*? c
Q&niciel 2X7 a
iS&tb&um zs b
6aturey I205
Saturon 15^
0curoo;n ^eb
©ax» 273 j>
cSats&oon <j0j>
Sax»burt3el j'b;;
»at»bt|rel 9,^5
»at»erampffv>r ss&
Saioerrie; 2l£) -
Saa-racfe 45&
ea^rmiicb ' 2705
eawa?nrg tJj5
Setcbon- s4^
y
Digiti
zedbyGOQgle
' :K||#€f-
Sc^nol
•>i*-
QfyxpisZ&ztFztxrQ;
6p^Jcrttncj
■■ fob
6<«*cftn«r
. ^tK.i
©cb««ff
*7SC
ujb
6pcttj
.*}»<b
etcrnfraut ,,
,. *JM%?!
S£sb*b«n?r«t*
141«
0*w«M5fac«nt4>
&pertti(Uty
»4S«
6ctcba6fr«uf
*244.* 1
<54>~»frip
239 b
80 b
fcjcbwargms^swuns '
6pert»cr
6pert»crb«i)m
291 b
fO&
fttch»ur$
fhtt
240 *, |
a^c.tt 1
240«
«f»b
6pey<befear§
7<ff.
ftinc|oibb«um
j4C
»4*b
C^cbwarnretttcb
£6ob
«47 b
.234b
ftocffifcb
30» b :
*?J*
6cbi»«n;t«uc&cr
©picfbennfecn
wyb
f!6r .
3076 j
@4ari«$
I2lb
2$$b
6p«felaf
319 c
flolfjbcyrafcb
«88« {
tS^^pjfrptnbe
*»7C
6cb«Jfirtjt»urg
»45 &
6pijreljleyn
320 b
ftorcf
*S>5* :
64>«rten&iam
*C»&
ecbwebettourrj
73«
6piil«n0
J2b
fio«ff«4>n«b4
*$2b 1
6<b*rtcnfrfiut
*5*&
Scbioekfcn
48 &
6p"i
38<>b
ftr«ui
ftracbblfim
»9*b.
6c§af ? r«at
■»J4<
6cW«n
278 b
6f»n«t
203 b
89& i
Qfyeffrzat
ltffC
Scpwem
»c
«pmbci&anm
44 &
}trei<bfraut
tssb i
64j>h»urt5
«j$b
bifit» 8c&t»ertel
»7$ b
6p>nnenbi(JcJ
<s9«
fhre^rourcj
87«
Hcyn@<^eIobcr j
fc&t»«l
fietn&lat»p<b»»crtcl
6pinnet
2Cjb
flrcyc&biumoi
J©8& ,
bcnteurij
1656
»78 C
6ptren
•98«
jtrobiibojn
7rb ■
©(^icgaswrij
210«
6c&«ficn
j*b
6p'timam3
UJC
futJb^iR
rt$C 1
6c&tf*rgrSn
31?«
6<beifr«ut
»39 b
6p»9mj^
*si>
cT.
6ebu*bfros
jo<>«-
6ee&lumcn
»7<?b
6po:bien«n
yob
<r«g»nbn«cbe
117 b 1
6c9irlin#
2J«.b
6cenut?
tfjb
6po:6pffcI
i&n
(Tamarifcfen
J7<
6<feigmoItert
»87 &
6ei&ent»B'rmtih
2»7«
6p«ngE5rncr
97 c
tXannen
«b
€<&r*ffamg
4*C
6erennefen
l7<S"b
6«««r
»96 c
tTanncn fcbwam
54 & 1
64J«Pcai«
74 b.
6cimng
»*J&
6t«&t»uri5
50 b
£aub
290«
H*
.ieob.
6cficn
*b
6c«cbbo:n
4J&
tt«ubenfu0
*J*b :
0c^!5ng
28jC.
Qeuenb&um
«b
6c«c&eififcb
307 c
tlfiubenEwcjf
tTau&enroct
«?*&. ;
€5e|I&jtgeHErfiai
: 100 b
Qenetbletteic
4ob
6t«c&elnu|
tfjb
*7,b ■
;?. : .« .gcnwor^
i 102&
6cn{f
»6-4 &
6t«i>cl
3«5b
tlau&bfibern
*J4 & i
c-/. Jigcnwiittyl
8efei
231 b
6t«3ifr«ut
724
(Tfiubncffel
109 C 1
»71 b
&:iobt<>bjt
2soa
©tecbEraut
70C
(Taubfucbc
xs&
Sc&fc&en&orn
*»«
8ct»tobt
lOOC
6te46p|feZ
7*b
(Tfiucbenc
293 b 1
6^iete
3046
6ett>fenc&el
7*«
6teebpaim«»
2ib
<T«u<ber
29<f« :
6e&Iotecnbiam
2Sjb
6eo3fraue
100«
6tccfru&en
»91«
<X«ofentbI«t
239 b i
<3c^laffelf>ium
140 &
6et»melcf
9z*
6tcyn bium
89 b
<Ifiufent0uIben
86 b 1
6cblatten
tooC
6eybeib«(?
38 b
6ccynb:ecb
200 b
<X«ufentf<bon
1046 I
@c$mali5
$72 b
8cyjf
316«
bober8teynb:ecb *iob
«Xef<ieifrfiui:
»J9J? ;
<34>malt5blum
88 C
6cyffcnfr«ut
7<SC
bober voci^it Qteyn?
iTefi
319 O
ecbmalgftfiut
91«
8eyifr«ut
i7s>b
b:ccb
«fai.
Ceuffeie&tg
i4^C
6<btt>einf?tobt
*OlC
6ieben£ejeit
iojb
rotoceyn&tccb 220 c.
Ceuffei*&i6m
i«4<? 1
ecbmelen
«74 &
6'ttmar<5fraut
iJ7b
222«
Xeuffcldbrecf
ji9 b |
6<bmerbei
83«
6icjmanb6 xeutQ »57 b
6teyn&acbt
J26C
Xeufebfirg
210« !
©c^mcr^en
u?2.«
6ii&erglet
3UC
t»ei(fer 6*cynb:ecb
tleuffelemjlcb
99
6c&men»urt$
*4$b
6ii&erfc&atim
ibtb.
220 &
<Teurfcberiniber
200 i>
@<bmerel
326 b
6'I&crfcbl«cfen
ibu
6ccynefcberit
49 &
Scutfcbcrretg
2S2&»
6cbmirgei
316 b
6iiermonKn
231 b
Qteynfebet
222«
Ceutfcb pfcffer
2<J1« I
@<fynett
301 c»
Smjjrun
l6gb
6ccynfLjcb6
32<? C
tXbannen
isb
Qfynegd
287 &
6innaw
217 b
6«ynjiecbteh
216 C
«Lbierlcn&aum
*4&
64>ncp(f
*9Sb
8itti<b
»96 b
6teyngunfei
14$ C
gbymcben
119C
6c&niet!aucb
194 CJ
6oromer&o|j
92 c
6teynflec
TOSb
tXoiifrfiut
icob
©c&olien
30* b
6onncn«?cnb £urtel
guiben6ccynfic<
6tcynfoIen
: icffC
<XoUt»urt3
»4?* •
6e&or&ocfa
*^t>b
i;i«
318 &
<Xo:ment»U
2»* C
©c^ogrour^
ijo&
6onnenwenbcnbc
eteynmileb
99«
<Xr«<b€t»tirr3i7<
}«200&
6cb:6ter *
29* «
tooiffsmilcb
9Sb
6tcynmant3
inb
<Xraubenfr«ut
2JC
6cbt»«oen i>4 4. *« &
6onnent»jrbeI
94«
eteynnu^
29 b
<Xr«ufffv«ut
*j7b 1
&<&vctib
Qxbtcalbcnftefn
296-*
60:5 famen
2jja
etcynil
$z$C
(Tret&fraut
97 (
i 32 jb
Qoitetffd
J*b
6tcj>npfeffer
J*C
Crwcfefrfiut
!2<>,C |
QtyvoalhsnxsatQ «^b
6p«ne}run
318 b
6tej?nr«uten
*«b
(Tropffwum
2244 ■
z^sb
Qpzrgen
141 b
6teynf«men
2*1 b
2:uie
»94 b !
rcinSc^walbcn
298 b
fp«5
29<rb
Qtefnf&men 0rog ijb
«Xarcfia
3*3« :
gcbwan
292 c
fpecbt
29 tJb
Qtefnvokten 1Q6
b.t-7®c
iXurcf ifcbCucurocrcn \
(54t»«r0cori«n&er
rot6pe<be
fpccfblicn
296- b
6tcnbfh»urt3
20lb
21jb :
s««
2lOC
8tercfblum v&.ssb
Xiitcf jf<b f o;n
. 2J.i.b :
%m\
Digiti
zedbyGOQgle
jvegifrer.
,2£urcFifc&erBeif&g
EDalbfeaeijbaum
»80«
EDelfekrkFi»
180 b
twfel
234 '4
73-C
CDaififcb
jojb
COe!f($t»ej!g
2/0 c
Bffffenbtam
• ■ «stf
C»rcfifcr)erbanf]
97«
SOailenbifrel
7*C
CPeifcbe bibcrnd
23« b
wifenflee;
104 b
gTurteiraub
2'>S *
CDaiawtj
i.4jb
CCeifcber fl5&famen
t»tfenFol, %
70*
Ctealcb
2*5 C
CCanbrieugfraut
<s4b
x}%&
tctfcn mancjolt
1$S «
;£yll
234«
CDanrjenfraut
iub
CDdfcbcrqaenbe
JtaC
tr.fentpoiien :
»74 b
GOanKfenbyt
79 c
COeifd)er fley nbreci>
t»ifen3c;tIofen '
»97.b
10.
ODaf
erampffer
88 b
13» b
t»ig fummel
231 C
COcf
erbaroti0
1965
COermut
149 C
woiff
'iSj'b
tJcbtbiihncn^
i9 7 5
SS*f
erbofr
241 b
COecfenbcer
4-s a
t»oSffsbeer
»47 <•
"Oe?>ebiit<I
70C
tX>«(
ereyjf
236 &
SOefpe
299«
tcolffsmilcb
$8-
■0«!
t8o«
CDaf
erfencbel
*3?b
C0etterr6^Iin
»58 b
t»oiffaftreeI
66 Z
TOcivIvpur^
1735
COaf
ercreg.
»59.b
CDecjfreynfraut
72«
TOoiff&reurtt
*47*b
TDcnccsitjrr pappeln
COaf
erfrcffen
"eriinfen
- 114.6
COeybt
»49«
TOOi0emut
158 0
SD«i
»7*C
COeyffen Folb
230
tcuiifraut
- J*fav;
TOcnebifcbrofen
iS+b
*Sfif
crrn«Jj>en
t76b
COeyrjen
2*<sb
t»unbcrboum
* 9 -'* v-
•"\?erfi0
4^b
CDaffermetcf
■ns b
"COicfen
247. b
tcunbrraut
6L*.
Vbn
293 &
236" c»
' feib SDicfen
248 b
Jjeybmfcb rpunb
rra.:; *
Vicin \8oa. gclb/ tot/
CDaffermof?
^75 c
rOgCDicFen
AU
;4.i»
voap/bisun
»Sx«
SOaffcrmun^
«146
$am COicfen
ibt.
t»untfct)crlin0 '
'*;£>
Vlmcnbaam
27 c
CDaffernufj
6ib
ODibbcr
27jb
t»urm
-.--7 .':
Vnboticn tei-%
»39 c>
CD*(ferpfe|fer
l6lb
QDiberfcbein
7sa
tco rmfarnen 149 b. u.i ;
Vnl)zi$cr£rs.uz
7S5
COaffcrpuncjen
136 b
. COibertfton
222C
wamcb
"Sjgi
Vnivautbczlinf
n
CDajfafteie
297 c
0uiber,er ajtbertbon
ttut3eri:n0
■^isb
2>9«
COaffertannen-
239 b
222 C
Vr.fd)bt
272b
COafferccegricb
331«
tribbopff
Z95C
B-;
"On"i er frawen betfrro
COe&erfanen
C<?>
toiibampffet
S7 C
242 b
CCebwtn&en
20*7 b
ojilbbonen
245 b
SapffenbofK
44 ;i
t)nferfrat»enietf
J25C
COegbombcer
43«
^tciib Cbriftwurt^el
Slpffhnfraut
ie> b
\}nferfratpen$acbs
COegbntt
?<f8C»
27» b
gaunfungisn
?ebafien
29 £c
U4C
QOeggrag
ttfjb
t»stbfam
2i4C
38 'fc
p,jferfrat»enm..
mcl
CDegfummel
232 c
it»ilbfencbel *
233 c
gecfe
97«
417 &
COegencb
142 a
«3tlb0artenfaffran
§ecfenfornec
9? a
t>nfcrf«spcnmonr3
3tai:fd> COeejcricb 131«
<J<S&.
gcitlofen"
njC
CD afferr»egertcb
»42 c
t»ilb Enoblaucr)
1966
genfraut
103 b
tJnferfratpen fd)ulin
CDegtrart
93C»
totlbpappel
t»iIbfat»5!(M
»I7&
geuniing
210 c
106C
COegtceifj"
tbi.
9^b
geypEraut
846
prtferfracsent»e
ftro
COesben
2*C
toitb fcfcarlacb
122 a
Sicjelfteyn
32» a
2+ib
CDeibcricr)
«*b
t»iIbfcba?art3Co3
ian?
Oimmetnr.ben
264 •«
Vzgtl Eraut
»67 c
CDeierbmEen
x-jSS.
ber
8ob
armmcrro:
2(5-4«
"DoJfelgr.elrer
329 c
CDeiernug
efb
tctlb fpcrccabaum
S«fcrerbfcn "
24^. b
TDogej&r»jcfen
io>b
COei^e
291 b
job
^tcert^urrt
07 c
pwiwcg
S74.5
COcin garcen rsmben
t»ilb toeinreben
19 c
5:tc:entcurt3
2^2 b
207 b
tpiib aicFen
248 b
wtlbergitrpert
2IO«
vo.
COetnftcyn •
3J6- b
ccilberbalfam
»»3C
gucrer
. 333 6
Wcirjioc?
»$C
tpilberbacieibaum
5umpenfraut
6ib
Wzcboltctb&um
i4&
Q?eirauct)-
332*
tib
Sunge
307 «
VDatycl
29jb
CDei? b:ftel
7ob
tuilbcrfelbtfaffran <S8c
gungenbiatt
1^9 b
EOaibbtftel
2jO
CDeiftregbtfrel
tbi.C
t»ilber0aigen
776
5ir eyblat
24» fc
Waib geygbart
96a
COcsgniepwurti
19 2 C
t»ilber Fiirbs •
2ub
Swibcl
J9*b
COalbguejen
2lO C
CDeiprcurK
170 c
nalbermant3
1»3C
acf er ^tctfcet
193«
COalbyiocriin
7J "5.
CDelfamen
»49 b
«culberoiboum
2ia
fcibStoibel
»93«
CDa.bfear.ie
urjb
COeifcbbeernEIo
69 b
■n?(Jberpoley
mb
Stoibeififcb
3»7«
lT»fot>:rp;ii?J0
22* b
CDelfcb bonen
24 jb
mlberfaibey
mb
Stotbehfop
120 b
iDOalbboiber
4sa
CDelfcbbijtcI
716
tcinben
xoy a
sccitter
3196
vpaibeVoblaucb
193 z
CCeifci)t»eifjbifrel
gtattmnben
207^
Sybern
256 b
CD'aibf6i
tH6b
<J7&
fieynaiinben
2076
3!0C
277 &
COaibFummer
z3ib
COelfcb^irfen
25>«
^auntsinben
2076
5*gen Fraut
duanb
2>Sb
iXalbmang-oU
issb
CDcifofirfen
»4 b
^ecbenb tcinbe
207«
38 6
VDalbmeyjter
243 c
CDeifd>i:nfen
40 b
txir&emraut
2o^a
§:mjnern
296 z
EUal&reben
2*0 b
COeifcbnue
296
t»ineer0run
is<jb
CO.ioruben
259 C
®ci[
i^fcblutten
»00 £
t»interpto!n
iSob
y
»
Digiti
zedbyGOQgle
IHOEX GkLl.lt
carwm uocm buiut
opem.
AUc
hbfynfe
Aigic
Aigrtwoou
AUieiardm
Aiofc
Aloutte
&luyw,oufort
Ancos
kacolie
hvetb
Aagw2e
tetis
Arauyfe
Hrrcftcltuf
Artochc
Artamfc
Hrtiehault -
Articbaidtfamg
Ariiccctt
huiucc
Auoyae
Auronve
AMrucbc
3.
Bdcile
Bnrbcicboue
Barbue
Bafelic
Bdj&Ki
BdttemU
BetUen
Beree
Bcdcaquaticque
J074
H9 c
tfib
Z9od
x%7i
195 C
5076
*97 b
»49 e
zxzi
856
»34 <*
»174
$ctib
234 c
ijm
7* x
187 fc
7« 6
70 c
7.4
md
*S4»
i*o4
i9i4
**7<f
65 i
S06
i\6 c
162 c
»97 c
»39 ^
136 b
ijSa
I « D
Xcntlefo yzc
CerfcU «8 «
Cbinure mtt
Cbarion ?tc
Cbarionacarier 72 c
Ch&rionnerci 297 b
Cbaficbcfc tjsb
ChitbuMt 293 4
Cimueforit zyj i
Cbdiiouu 16; d
Cberuyt 190 b
Cbefnette 61 b
CbicbeSauuaff atfotf
d»ttx ,isi
Cichore* 9j i
Cicotri» 2004
Coc/ei j5 &
Coco« A94C
CottBH 2?1<<
Cominfiudge 3« 6
Cojj/yre »j©4,»4j4
Coquelicoc 8i b
Coquelourdcs 8j 6
Coqueretz Sib
Corbeau *9J <£
CsrUnire 79 r
CornciUe 29^4
CorneoUe t}Sb
Corrigtolc %&%£
Courge ^„4
Crtbes 302 c
Crrjjbs l5S>4
Curag l6t4
0$ne a9JC
Cygigne z&a
Domteuemn
Dufencffoa
E,
Erculifft
irs
Bette
iS6c
Efpcrgt
Biftortc
iozi
Efpid'tau
Bourfc i pafieuf
x?9P
Efrimxrts
Brancbeurfittt
«9 4
Efbreukr
Brocbes
IOSC
Efpwrgt
Bugraucs
7*4
Efleurneau
C
Eftiere
Cabaret
1*70
Eftrangleliepari
CaiUe
*9S*
Eupbrsife
Camoawk
89 i
F.
Carchofilos
7.4
Eencgrec
Carline uoire
67 4
EenoU
G*m
»32C
Yarrafa
iLam.ri
2906
feue
Cane ,
29° b
Eielietetre
Capriok
*H*
Eaugere
V4d
9&c
tSjc
248 c
i4*c
17 fb
103 b
2£>id
97 e
296 e
*47<t
»05 i
4«>7 c
2*3 c
301 c
»46 c
*22&
8 3C»
Eumetcrre t66i
G
Getiine »83 c
Gantcletx 7}d
Garance *45 4
Garicroble 150 4
G4> z94i
Gbjcei «784
Gif teron ($4 c
Gouuion $07 b
GoutteieUn 10$ b
Grampbus $07 a
Graniccicboree 92 b
Graffette 61 b
Grattcron »43 b
Grattcron tcrmt aux rob'
bes *}a
Gremil ztzd
Griue z$id
Grue z$z i
n
HaronicUe 296 4
"HafieroyaUe z04b
Rcrbeaiaunir 20$ b
Uerbeapuces %iza
Uerbe au cbarpenticr »02 b
UerbeieVcfbiUe xoi4
Keron Z94i
Hibo* z9i i
HouHon 108 d
Happe 25XSC
Wfeppc tzoi
l
Joubarbe $9l
lufquitne g^d
L
La8eron c,zb
Lamproyie 5044
Langue de ferpcnt 10 jd
Ldngiie iu bouc 145 4
LMteron 9i b
Lebcrbeaupoulx 147 4
l~'berbeauxLadre$ 63 c
JLMttZZe ^c,,*
Leutffe Zl7d
'Lcupatoire z7 i
Uerrcterrefln 20 fi
Mauiat tseta
MouluefitHUdge tf7 a
HtUffe tal
Mcrle zpsi
MerutiUc s 7$d
■Mil »j4<
MiUcjuc&e xi9b
J&iUcgraine 73«
MiUepertouk 13.90
MiUet 254 c
Mouvtf* 296 4
MoreR: de iarim 10 o 4
MorcUcmrine 744
Morgeliae . ifig 6
MorsdcdiMe 164 c
ifourrcn 1670
Kapolier
H
64«
O
Ot&itbccuf %9h
Oignon i92 &
,°^g? 2Jl6
Orfre ,08i
Ormpuaute tfs i
OruaiUe m 4
Ofmunda Teglk zab
Oye 2po,*
QwiBc 336
P
Pmiepource 2/9«
P.o«porcia J59c
Pdmeiieii $7*
"Parietaire i$7b
P*fd'afnc %i6b
Pafferagt l6ih
Paffcuclcurs j04 *:
**&el 494
Patience %7c
Vauot g, <f
Pauotcorm $zc
Pesuite zSld
tcluettc 94 i
Percfce 20461
Pcrdix
Lm
issc
Lmiaulnefauuage i&i
Lumlcttc J04 d
M
MdCTM 6} 4
iAargTietiteblambe SS4
lAarone )l7 c
Marrocijis 1*04
29^4
Perfild>afne 23$ c
Perroquet 75>^
Peruenchc lgp^
Vetoncks j0ifi
Prtrc^aet a9d§;
Pcuceiane 7ia
Wc a9(j6
¥Udd>alocttc 1320
Vieddeiars jaJC
Pieiiepigoe %izb
PiHcrS .2i>6&
Digiti
zedbyGOQgle
$*!>,> AH . 4
%4ti
' fbilgt
. *96d
foiurc „
•So Js.
Voliot
1194
.$9m?mi>summ 7i&
* farretut
«94 c
Vm
244 c
Po««w«ges
• ifc.<J
' VourchaMe _
<5o<f
Vowrpitr
K*.
Vulcg . .. : ,-
«»4<J
" futpat .
296 c
<X,.
Q&cuedspowrcm
: 75>
Jt4CMC /esfcutf /4 n>/e 6% 4
JUae
Regilice
RefizeougMot
Bdebks
Ro/4ge
Ro/"4g«
Rofn&ir»
Rofligttoi " .
Koytekt
KuedeiirM
S.
Sdettt
Stnguiruurc
Smclt
Sarrajhe
" *'■'- s
► B* 3£.
■
294-rf '
S-tfBfa»
ttot
**&
'mi
«90 <J
34«lm0O»
?o?<J
Tortaut
toS 4
«S5C
Scabicufc
*4«<*
Treffc
«04 i
«7 e
Scariol
9jJ
Truittc
JQ24
st4$':6 '
Sstteue »60 e.
. **4&
Turtmtle
*9$*
.784
Serpokt
»»9 i "
V.
ifrir
SignetdeSdomn
S70C
VttuUour
*9* b
«25«
Souchet
77b
Verdon
t$8 4
»97 *
Soulfie
89 c
Vertuine
tjSi
■ H$$C
SpbitukPutotic
64 b
Veffepttauff
247 <*
uSb
Sticbds
■ «4i
Vmcibojfe
210 <J
Stipoule
»93 <e
Viuette
ss 6
83*
Stnmsnu
isc
Vitdecbie»
»00 4
1644
T.
VnepouUe
, 2S9 e
2»6<!
Tithymde
98 4
Vngcoq
289 c
«34 4
TormntiHt
me
F/ntV
INDEX MOfcBORvM, QVORVM fcEMEDlA
hoc Opcrc «xponuntur.
A-i "-' - A* . 8b4. %6e. iti c. 113 i. i» fc. ^94, t*6<t. \ttJL
Bortum feaentia. *<s c »10 fcerc. «92*. ,9J b er d. zzzd. «e b. z+7 c. Ji7.
«4 4. 265 i. -
Aibumfluxummulierumcohibentia.
6"j 4. 77 4. »oji>.' n» a.tz}d. 24© c.
Abfceffuum remedia, xo&i. io7<fjtoc.
46 C »46 4. »57-4» *<5o'd\ »806. i9a<j.j»oc»; 294. "94 o. »37 C
25» <t. '
Aculcoscxtrahcntia. Vidclnfixacor*
pori educcntia.
Adftringentiai « c. ... :
Aduftioncs. Videambufta.
Aegilaps. «7 c. i$6 d. 2J7 b.
Alarumuirus. 714.
Alopecias curantia* 30 c. 143 c »87 d.
ipi d. 196 i. 204 b &■ d. zit d.
no i.Utb. 117 <j.uj<J,
Animidefeclus.
141 i. 194^. 2056.
Apertiuamcatuum medicamenta.
Appetitunigcherantia. 19 b. 47i 150 S
ejrc. 187 <i. »s8 c »S9<J. ts>oA. .16» 4.. -
. ~ Apum i&us rcmedia. 22^114^
Aqua intercus.Vide hydrops.
Araneorum idiui. z;b. &«. s*d.tQ}it
*t$b. tsidi
Arborumremedia. 9. & «o.
Argemata. »2x6. «ssc. -
. Arquatusmbrbus. 2sc. 34 c 394.73 <t
= Alphospurgantia. zo4<i. *o5<:. *+*. 79b. 8jc. 86« crc. 88 e. 89 b. 94 d. sscxo^ k
Aluummolhentia. 20 c. 4$ d. 47 <?• ivb.tz$d. t%%c. 13*6. »38 <S. 1394. 14, i u0<<
66 C 7? 6. 91 d. 96 b. 103 <J. »09 4. »30 J. CT fc. »« 5. *58<t »<53 b. 166 i. i6-j 4.' & b.
»4» i: tU.C. »72 4. «S7 ?.. .9» i . »87 C »98 i »9> <i ao«4. 208 c. io9 c. ziz fe.
Aiuumfiitcntia. 13 c »4 c t7 c. 20 c 214 <J. *«j b. 2.3 6 er C »20 <j, *« 4 2is £
»2 <f. 244, 2sc 31J. 5i4er«r. 4$beri. «r<i. 237 4. 244 4.
46 c. j» i, 94 j. 107 <t, ios c 129 4. 139 c »4» 6. Artcriam tracheam leuigantia. S7 4.
»5SC »69£>. «74 £..«776. »57 4. 202 <i. 2»j<t «09 b. »23 i. «9 4, 14/ i. i«5j 6. 185 4. «7 6;
2254. 240 fe C250 i. 2j»-4erc 25J4. 2644*. -asp i.
Aluam foluentia &purgantia. .»i. Articulorum morbi. 2» 4. 37 c. 4» 4.-
76 i. m & 150 5. 1S7 4. »89 C «o b. tn £, ,7$A. »204. I32C »28 c 141*6. 240 c.
Aluum turbantia. »8.8 4. * " ' "
Ambuftorumrcmcdia. »7c J44. 376.
»8 b. 43 4. 496. 69 4. 704. i«t. »20 4. »30 4.
M7C. »344. »74 b. »97 X. 204 d. 205 C 207 4.
Afcaridesperimentia. »6 <?.
; Afthmaticoram remcdia, Vide fufpirio
fos.
Auditusgrauitas. 29 4. 69 4. »42 <T.
Aurcs purulcntiv. 20 c5s6.134c.1504.
J9 i. 48 4. *^4C 204 4.
Aurium dolor» z6 4. tK.c 73 b. s $ 4: ss c
itSi. U9 4. IJ6 4. »$7 c. »38 c \69bVc.zo\b.
2*4 & 242 <?.
Anginaeremedia. »34. »54.
«6* 4. »096. 1154. 137 c. »50 [4. »J7 4. »70 c.
xSoi. 2144.. 2156. 2i6"d\ »2g6.'2jo<i.
Anhclitusdifficultas.Videdyipnceam* 214^.227 c*43 b.
Animaliaiientris. 1$ 4, su-s» d.&bi * Auriumhulccr^Vidcparotidcs.
Digiti
zedbyGOQgle
r -!-»•&■
Anrium.ttnnkus, %&i.i$**nTl. ipaL
Au rium ue rm es. 4 * 4. 67 4. «$ c, ,u -*.
V*tf\ *?*€» 2*2. C . ■.. ■
B.
Beftiarumtisnenutarun» morfus rems?
<ba, Vid« Veneoatorum i&us.
Bilero purgantia. *<5 c 96 b. 117**
$<Su & 167 4* «S* i. tS?c, x'4 * C i. «4*. a*J*>
Bilem firda nria. wj i. i<5a>. *** 4
Bubonescuramfa. *cx*.
Buprdtisreraedia. *oc. - . ... >
C.
Cacortheulcera. u*c*7t4.
Calculuro pellentia. %?*. zza.2tt. j4*.
%ph. Mi. "f* c. 644. epaerc. -jxb cr i.
77 c ySi 88 <J. lOift. 114.C. i-jii. «J4. *j<St>.
iiii. m 4. *55 *• «57 '*. *<SO <»V »68 c. ^«9 *»•
t70<T. »79 i «Ssi. 184 C tSfb. H9i> i94-b>
2s6<L 207 C209&. swccri xxibcri. xixb
cr d.izx b. zzii. x*S b. m *• Zii b. z6z i. %6% i,
Calidosdoloresomnis generis iuuan*
tia. *<sc 49 1. <s»<j. 1 80 6 erc »sx4. «19 i.
Caloremfedantia. 27 c. 'tfg*. 1574.
«tfa*.
Callostollentia. txo*.
Canisrabidimorfus. zpd. 109 6. it?£.
«jj <z. 138 c. i4j c. t<3 c. i84 c. »92 **. t£i <L
«*7C. xa3t>. 2ji«.
Cantharidum remedia. 20 c. 3* 4.
Canummorfus. 28<f. 2$ <£. 48 *. 248*.
*49<*.
Canumfcabies. srfc
Capiliosdenigrantia. «»<?. y8 £. uj 4.
»074.
CapiUosdenudantia. 19&. 97<L 99 «*•
»24C.
Capillos flauos facienria. 22 i.6^i.6-3b.
Capillosgenerantia. 304. tna»,
Capillorumdcfluuiumfanantia. 79 b.
«074". 1574. 2« <t.
Caput purgantia> Vide Deftillariones.
Capiasdoloremfcdantia. 17 c 19 b.
*ScL ftfi. 62 b. 69 4. 73 6. 78 i. 79^. *©s c
»7 a. 12* & ue> <L ijx c 15S c <<o a. «4 «V
a<544erk x65c.
Capitisferuoremfcdantia. 20 J. 4*54.
»»»4".
Gapitisfluxus, Vide Deftillationes.
Capitis malam fcabiem curantia. 99J1
«07 4.
Cardiacam curanria. t*o<L mc
Carbunculorum remedia. 19 c toc
crLz^a. 30 a. 49 b. 834.1434. 177 c 105 c
*49*»
Capitisulcera. 107 4cri. nu 1*94.
»^46. aojc, x"i. »44*4. 247«i»
S? X.
Carcinomata. «%*. «59$. t40 <L 124 1» ,
«434. %si b. «»4c. *89<t «ot6. 2(6 d. *
Carnem^xcrefcentemcohibenria. 97 i. :
*6$c. soo«.
Carncanmokeribusgigneijtia. 134». 1
»27 C.
Carnemglutmantia. 244. xS*. s6h >
Cereuifiam dulccrn confcruare. 179** ;
Cholcramreprimentia, Videbilem fe- :
•dantia.
.. Cicatrkesinduranria. 79 h «4<i. sj|i». :
Ckaaricesnigrasptllenria. *ioc,x»4C 1
CimicespeBentia. »j©ii.
Cittarremedia. ip4.
Clauos pdlentia. 160. zjoi.
■■ Cceliacisopemferenria. 190. &b. <>oS. 1
70 «f. »42 i. *<>4t».
Colicos {uuantia. aa. as 4. 34 <t. 44 d. ;
«7 4. %i$acrb. ty44. tjtftf. xtxt. *t8 6. »446. ;
*J5 4.
CoIIe<itionesdiFcutientia, Vide abfcef- I
fuumremedia.
Comitialismorbus. 344. ^<?.7j ti.^oc» «
10Z4. i»o i. uib. txi b. 1x4 c. 131 6. i5sl» t4S<t\ 1
ijtSi. 17* i. eoii, »8*4.iS;c. t84«. tSjfc.ioji,
xtoi. tuiitsti
Conceptumadiuuantia. *¥?a.
Concoclionemiuuantia. 15 <L t^i.tioi. \
«J4. tj8t5 i49<t*.j88c. ttsb. t6idt262b.t6+4 I
ccri. *<5;4,
Condylomata. ipc 79I.
Conuuifionem iauanria. x4 c 704
cri. 7t4. 7? b. 8j c 87 *• «o i. «5 &. "8 c 1
«4C. 117 t>. 129 b. tj4 <?. t4tc. 145 i. tfo i, 1
«52 4. «8 6. iSi*. 204C.x6x4.
Corconfortantia. i44cer<i,i4$ci8o&4
iStc t^c »84 c. 18^ b. *isb.zi9a. zasa&ii',
a4?c.x6j6.
Cordisdolor. 1294.
Cordistremorfeupalpitatio. ito<?. 1
1454.2654.
Corporisagilitatemfacientfa. xoi 1
Corporis malum habitumemendatia. ;
izi.
Corrofiuamedicamenra. %9s. 9?i,
t<>J<f. %6i b.
Coxendicum dolor. 26 c 7<3&. uoJ.
1x9 4. t6sb. zo6a. 227 c *4oc.
Crudirarem pellentia, Vide concoclio- i
nemiuuantia.
Cruftasadimentia. loi.i
Culiccsfugantia, ac 244.
Cutcm dealbantia. 1S7 *, «4 4.1
X44<i.
CutisuitiatoIIcntia. *8<f. m*. h4<.i
t3Ji »J94. tpza. 1964. »97 c. ioot. xoiA\\
t&jC, 2<S4C
D»
Digiti
zedbyGOQgle
t ** D
D.
IWirantiumremedia. tfti.
Dcntesdealbaw-tia. **S4 »23 4". «54 £
Dentes extrafcentia. *»*.
Dentes firmantia. 20 i. 21 4, 614. 1946.
• Dcntiumdoloremrnitigantia. 1*4.
*;*. 32*. 3J4. J76. jsfc. 444. j8S. 71*.
*Ti 6. 73 &. »4. 88 «, 1*8 <*. «i*. ujfc «8 C,
«41*. i48cv 150$. «;7 '• 1*66. *«»i 165 i.
«664. i7i 4. 214 c. 227?. zt$b.
DeftiHationescohibenua. 24 L 30*.
«4. «34, S24. »4JC *#*. «S74. »«jfc.»<Stf*.
»714. zt$d. z6ti. z6ic,
Diarrh cea.VidealBum fiftenriav
Dorfidolor. ma. n6L
Doloresinrracorpus omnisgeneris.
*5»4. \6$b. »17 bcrd.
, Dolormembrorum,Vidcmembrorura
dolor.
" Duritiasmollientia. »0 i. 44 4. »97 c.
19S a <?&. 147 «".
Dentium ftuporem curantia. 6t<t.
- Dentirioneminfantiumiuuantia. 26$L
Dyfenteria? remedia. i6dt%slx&d.i9<t.
-444.316. J2C. 4$d.fid. $8b, 6\<u S7A.%nd.
«1 b. ij2'c. 136 c. 141 d, 141 i. 143 e.-»4j L
•57 C »53 5. »74 d. tS6b, zo6 a. 208 4. 440 b
erc
Dyfpnceam iuuantia. n -c. zt $. & &.
V*i. 76 d. 90 c. 9^-4. 109 b, 117 <t. 123 L
M7 &. «J 4. «7 «. »J8 c. 160 i&. »8o 4. »54 4
€5* 5. 200 c. 208 4. jmo 4. 214 i. 220 4. 2*1 <j,
«*4i« 2*6'£.
E.
Ebrictatcm pellentia. z8 4". »84 c. 189 &.
Elephantiarremcdia. «44.1104. 1*7 c.
Epinyctidisremcdia. i9c.j0c.2Si.
«4c 1S94".
Equorumfcabies. «Sc.
Equorum morbumcurantia. 2x4 <*.
Erodentia medicamenta, Vide Gorro-
fiua.
Ejfucaspellcntia. , ti.
Erynpeiatis remcdia,Videignis faccr.
Excreationes fanguinis. »4 L «s 4 er i.
«94. 20 c. 244. 264. 23 4. 3« 6. 14. 4. 384.
4*4*. 6$b. yoi. 79b. iosc. uji. u$jc. 1334.
'•»42 i. *4J;i »696. »76^ 217J. j^©<f, tji4.
Excrcationespurukntar. «#6, 744.
t45&
Excoriationumreroedia. *sd.2?4.
Excrcfcentiascarnis cohibetia.Vide car-
itis excrefcentias»
Exiccantcs Mcdicinar, Vidc Siccantia.
F..
Factdmaculas tollentia. z& i, zs L 29 <t.
»*«. Pii. ***& *J<S C, »4»*. l/S6. »71,4. *»2 t
cr«L aoo/. *ot fc i$f*S»©e; «^erfciijK •
»»8*. »44& **Sd» ' .
FaSidiem toSentsit* ,?**&
Faudaminorl imc,
Febris. 15*. 4j i, 47* ^* e. *» A. 9«
8|<f. «4ls«-c ^tor. 1446^^.150056^
177 b. 179«. 180*. xtSb. iz&% s*7c, s^4
Febrisquartana. 67*. «$»*. pfr,u>5i.
141 5. »44 i. 40 Ji. 109& llt&. X14J. »«i,
Febristcrtiana. »sfc. »o;<i. wcmi £ ■
»44i 2«<i.
Fiftolas fanantia. u s. z+i. 484. 1244%
»43 4, xii*. iff b. vrtc t?i 4. »«4*. *S9 i.
2016. io»d. 2ttf4 eri. •
Ratusdifcutieotia,Videinflarionejs.
- Rat^gencratia,Videinfiationcsfaci-
enua.
Fluxioncsmhibenthu 14 c. isL 20^ t
82^. »J4 3. zi$d.t66e. i
Fceminarum fterilitatem efficientia, ui-
deftcriKtatcm.
Fctcus nccantia , Vide partu perimeh- ^-
tia.
Fcetumeducentia. uc,nse.t^4.ttoh
227 c.
Formicaspelientia. o.
Fradurarumremedia. «44 2176.
. Frigidosdoloresomnisgenera iuuan*
tia. 224. »20 i.
Fangorumremedia. f+i.
Furfurespurgantta. «j4, 107 J. m*. r.
H6 c if7 4. ifio b, 194*. jai i. 2ja i.
Furunculostollentia. 187 c «04 L
\G.
GaHinaceam pituitam curant ia. ' z~, L
Gallica fcabics, Vide fcabics Gallica.
Gangrarnaeremedia. »9c.js6. mc.
»574. 1894". 2ioc zt6L X4.7L
Genitalittmmorbircmedia. »14, 9} 4,
«294. UJ4. 1J94. 1534. «jo L 2$i<i.
Gcnituramaugentia. 294. jjc. jj 4.
>9i. 1414. i?4«.i9»*. t9iLti6<t.
Gcnituramextinguentra. x;f>. 129 ^.
»77*.
Gingiaasfirmantia. 32 L jo*^.
Gingiuarumputrcdinisrcmedia. i£L>
a»4. 444. jic, %6$b.z\sL
Gingiuarum ulcera. 2$ b. 79 b 144 L
Glabros fcu depfles facientia , Vidc pi»
iosdcnudantia.
Glutinantiamedacamenta. «7 b.t$9a
Gonorrhceaercmcdia. ja«. 4? i. 61^
»4jc. 179 <t.
Grauedinemcurantia, «44.184*. ■•*"■
H.
Harmorrhoidesfiftcntia. ttL 7zfc
79 h IM b.x&i.
Digiti
zedbyGOQgle
1 "tt © * -3C5
■ * 'K^fcu^oriscKeftdantKii - *5d;36b; 25^*93» to$*.itjc^h* ut>4.*%K ;
i*;d. »54 b, *6*b. *6?b; -264 a & d. 26« d. *64a « d. 365 a, "-■ • '
HeoaTicoVsm remedia. Vide locinoro • Infaniam generanua. -' ?t 5 a» ;
forumremedi*. - -' •" ^'" ";' ' ' • Infanian pellenna. .%»• ;
•' ■m^iafflcaraats;. -*4a. tf»c. 9$ C» \ .Intertrigo. 37a* fca.iopb. »*43.
'rsc-'.4i3. *7>d. i4ia. 251C i43a. »54C i9*b. *coc.
• Hffpet«ncuranttt.43C. 6ob. *49*5. Iccinorisafteciirmeda. «d. **a> i
iQobi Wa. *»d. *»b, aozd. a«6 3, 25 b. aSC «3. 36 c. 4*3. 54 <J. «4J
^jy 72d.7«d. S6c Pjd. ij4C«4*a-*44d«
' Hominfe'm6rfusrcrncdia.iod.*4#3. «55-b. %&** ^7 a. 175 <*♦ «89 d. !94a* .
a< *o5.b. 2«5h* *«s c&d, ai^ba d. **» Oj 1
HuIceramanantia,VideManantia. 2*53. **6 d. 264 c. •«
Hufcerumremcdia.: »3a. 16 d. 20C Ifchias. *sd. 390% 4* a. «4<J. 71». :
&d ■*4a.;sb. 4jb» 5?d* **<«. sja. 73 b. 82 d. 1*0 a. 127 b. jjoacYc «31 a. ;
S6cu^d.^ast4?c..57a8Cc«6ob. ,333. nab. «4«d. »5« a. .60 d. «6,d. 1
tssb. ,92 d. «97 C 200 c 202 d. 2073. i?4b. 2,4 c. a«7b. *s7b.*6«o.
awc ' i«sd. Iumentorumfcabiem&ulceracurant»;
' Humoresuifcofos educentia, 49 a. tia. *»a. 33b. m c «6ab. 2,0 c. «4 a. >
73b.76d.85C94b. «o^b. «fa. i»5>c 247^* r . ^ . .
«4 c U7 a. »60 b. «66 c. *7«a. «7Pa. Iumentorumtufsis. 54». «4«b.22oa.
,9,d. 2«b. **»b. 'ajjb. *6*a.»64a IumentorumargematacYnubecuIa.
b Hydrop^. «33. a«a. 25 b. ??c. 3sc lumentoruminhulceribusuermespd!
cYd.?pa. 47d, 55K 6ja,6S b. 77 c lentia. i36a,.88b: ^
94b.*9d. s»7c. ««sc u7b. «*9 a- *35 a* Iumensorumpeftisremedia, «7* b, s
*d7a.*t?sc^4a&b. t»d. aojb.*o8c L.
axsc.22ib. z37a. 264C ■ = . - ^biorumfiffurav «.7».
I. Xac^sgruniosmmarimiwdttcuucii»!
Iclericorumremcdia,V^arc^tum tia. 2?7b. . ". /" '
morbum. Lacaugentia. ^a,b, Sod. «a. «*a. ,
Ignem facrumrcftinguentia. *oc.*i a* 144 b. «5« d. «Sjb. aiob. 244«». *** c. ;
a4a, ^b&c^a-tfob. 6« a. 75 b* *5*C .
8*b. 126 d. ^7 c .3*c «36C «37c «^a. Lac extinguentta. 239 b;
.4«b. i45>b. »i3C .57 a. 173 c «Spd. Lafsitudinempellenua. a^c. 15*2.1
"aosc. 237K *39b. i8ic.*4Ja. .
Iecurourgantia. a'4'c *««b.. .. Laterum dolor. 3JC 44 d, 5* d.^.a^
ImpecVo. 165*0. '»67 b. 2.4 c 8*a. s»5d. »05 C u6d. «2c,a. «33acV d.!
Infixa corporiextrahentia,44^7*d. »34 d* «46 b. »56 d; «So bU c 204 c.i
96D. «««a. u^b, «34 d.' 'JSc. *57a.i6ob. 2,ob. 227C *asb. 2373. 25«d.
wsss.17jc.97c. »988.2243. Lendesnecantia. 5S b. »47 d. »73 a.^
inftammationes. 2»c sjb. *6c 33b. «^'-d. . . „ .
3« a 37K 43 c. 45 a, 48 a. "6ob dC d. Lentigmempellentia. «4C »36 cj
«,a*. 89 b. 9*d. 923. 94b. 95C 96 d. *io c. 2493. *64c 266 c.
b. »oib 8C c 102 c. »08 b. ««7 a. 1 2» b* Leprac remedia. »9 b. 76 d. "o a.i
97
,J0 «, »?^ — — •--. — *' . "' ■-'■-.
149 b. isfcS£<i:tS7Z* *6S 3. 169D. «73 C. *i5b.*6o 3.
»75C «7^b. ^pd-iSobcVc. .szbSC d. Lethargicosecatantia. 73-btVc^
iSjbS^C »34C, ,S6b. »S7 C. 1S9 d- «97C Jf 3. «»4C »«5 b. u7Ct »2od. »60 b.
iczd. *ojb. 2o7d. 110'cKi 2ud.«3d. Letharguminducentia. 7$* .:
ai5 b. *»7 b. *«9 a cVd, **6d. *35 b. * 4* a. Lichenas curantia. »4 a. »55. *a c,
*i0d. ajid. 2,-4 c <wj ,9b.,43a.
Infiationesfacienria. w3d. »9«bcVd. Lienemminuenua, 6ja, aa*a&c,
Ltcnts
d, «37 a 8ct c «41 b. 14? a. »45 d. «6» d. 165 b. »«7J>. »89 d. .*05C^**4C^
Mationesduciuicnaa. . *4 c. 7^b. *64a.
Digiti
zedbyGOQgle
iierusatfe&iofteisfollcntia. *sb. x&L Moxbvmin€0^,itudeftthmdnt.ttf^i
$s-<*. 4*4. j4<*. $$A> $sd. 6,4.6+*. 7zd. Morbusregius, Vide ArquatBs mor-
76 d. $6 c. 10 1 b. ut i. 116 a. i&d. »49 b. bus.
»574. »61 d. tSid. i$sd. »944. toed. uo6c" Morruosfcetus educenria. 22 c, # J,
d, z&d. zzzi. (6d. 76d. S<Sc. 114C. ti6 *.~x\9<U m<L !$£&
Limacesfagantia. sc. ijii. 14»^. 244* 2474. 270*.
Linguaciniiammatio. r7c.6tA.ta1e, MuresperimenrJa. »48c 1734,
»174. i$oi. itzc. 144 i. »574. Mufcasnecantia. 54 4. »7?«.
Lingua:paralyfis > Vide paralyfislin- N.
guar. Nariumhulcera. »44.
Lippientesoculi. 136X. 14« 6- NaufeamdifcUticntia. »?-c. 4? & 113 4,
Liuentiamembra. 14» 6. »»44. »89«.
LumbricospeJlcntia,VideanimaKaue- Neruorum rcmedia. »9*. 6\b. 7%b,
tris. 96 d. tz9b<*rd. 117 c. i$z 4. 184 c »97 c »03 4
Lufciofi, Vidc Ny<fialopcs. »ojc 250 i.
LumborumarTectiones. 724*. ma". Nomas curantia. zoc. &i.<Liic,&$i.
144*. »J$&. 173C. ZOid.
Luxatorum rcmedia. «4. jo d. 6$d. O.
704. 117 i. »*o 4. »3« c. 141 *. »42 4.197 c. Obftrufiiones aperientia. ag c, »9 4,
so;c z!OC. 2186. 250 i. 2S1C. 2j4c. 3S4. 94^Cri 109*. no4. 119 c. 137 c isg 6.
M. »39 4. i4» b. ijo c. 15; & 160 b. 167 c*. 2«<5 4,
Maculas toilentia. 92 d. 1« 4. '1144. ioSd\ 2094. 218 b c er d. zi$ d. z+z c. 244 4,
t8ii. 1924. »97 c. 244x2494, 247 df. j
Mammcuirginum ne nimis grandes fi- Oculorum inflammationes curantia.
ant. ztpb. «74.
Mammillarum ukera. »j? 4. . Opifthotonus. 203 i.
MammarumdursticscVtumor. 19C Oculorumremcdia. 204*. 24 4. *£ *,
ii}4. tz7C. t6ib. i97c. 204 c. 2494* 37 6©*c. 67 6. 694. 76 d. 79 (t g5 A ?, £
Manamiahulcera. «4C t6d.101c.ute. 94*. 104 b. »074. wtfi. 129 4. 141 b*. 1425,
»68 c 170*. 183*. 139 <2. 1444. »44*. »47 i. tSsb.iSxi. »98 4*, 2074, 253 <f*
Marifcas toilentja. »«4. u^i. »294. aji4. »53 c.
fjtf4. *?94. »4?f. »66c. 200C. Oculorumcpiphorasrollcntia.. 244
Manuumtremorempellentia. 2»<5 <I, Oculorumhulcera. issi
MatriicVidcVuIua. Oculorum caliginem pellentia. 24 5.
Mstricem procidenrem retrahentia. *&* & c. 67 *. $z t. 94fc, xo^b. u$ 4. tz^-a,
*7C. 3i i. 1J04. i$S*. i6j*. 1664. 167 *. »68 C tgii
Meatusaperientia,Videapcrtiua,item »82<L 2164. 227^. 253 c 2624. 263*.. 264C.
obftrucrionesaperientia. Orishalitumemsad3tia,V;deHah'tum
Melancholiae remedia. tsi. 3S4. 394. oris.
utc. usc. i4-4-bc?d. 1454. i7~i- »94* 208 c. Orishukcrum rcmedia, 20J.214.2j5.
22»i. 2246. 225<*. 1444. *J3C, 2666. 54C. 4J*. 496. 664. 674. 79C. 102C, i!j4.
Mcliceridcs. »074. 2494. 2js d\ »25 c. »30 4. 13S4. 1594. 1434. 1444*. 1*34. 1574,
Membrorum dolor. »3.34. 1534.197C. t67<t. 20za.zo6a.n6d. zi$b. 215 b. z^zb.
1984.2016. Orthopnceicorumremedia. 244.936.
Memoriamiuuantia» ©"94. 104*. 113 i. «9«!. wi£.ijo4. 2264*.
»27 c. 153 c. Offa f racta confolidantia, Vide fradu-
Mcnfes ducentia. 244. z$b. 69 b cr c. ras.
72i. 743. 734. s^i. 90C noi. 1J7 4. ««i. OfTa extrahentia. x»oc 257*.
1216. 134C »354. i,6c. 137 c. 15» <?. ij24. 1704. Ouiumpcftis. 41J<i.
172C. 1S14. 195*. »964. i^si. 200C 204 c. P.
«554. 2074. 1*1 i. 227 c. 225*. 164 c. Palpebrarumremedia. *S4. 79c<.iS7$,
.16$ A, Panosdifcutientia. 2«r, 6s6.
Menfes cohibentia. u^eri. 384. Papulas curantia. i$a. 274. <S4<*.
424, 46 c. 77 4. S6 c. ioijS. »074. i«2 4*. nU 157 c 146 i. 189 d. 197 c« i«S4. 2244,
«35 C «9C »4S^. »69*, 1744. 177 c« »86 &, 247 <*• UO(J.
ȣ84. 2074. 2406. Paralyfis Iinguat. 14 4. 12/ c %6o b.
Paralyfji
Digiti
zedbyGOQgle
Par^yfisremedja. ..,#.* «4*. «*<*♦
■sji 4. ijS &.' 19S 4.!
Paroaychiarumremedis. soc.
Parorjdumremedia. 2o4. j$4. 7S <*•
iop6. 'i;zc. «<sjc. 1S4C iqqc. z%6 4.
Partumadiuuantia. 73 £.93 6. «5 4.
»3<Jc 170C. 220 4. 249<V
Partum perimentia. 25 c ttfo 6. 214 4.
Pedusiuuantia. « 4. 23 c
Pe&uspurgantia. 2s4.<J4<*. 2"4. «9 <*.
73'fr. «4S.(i 165 fr. »75> <<• *" i »***• i0°*
crc. 10S 4. z»5 &.
. Pediculosnecantia. sS 6. 104 4. uic
»474. 14SC. i7J^- »9$<1«
Pedum rima?,Vide Rimas.
Peripncumonia. »3 4- 28 4. 30 4. j<s<*.
54 4.' 64*. 8<54. »»$<*• «2°<i. iilb* 138C tji4.
\}6 4. «So4. 220 4.
Pernionum reraedia. « 4.
Peftis remedia. »5 <*• 69 &• »<><S4. 167 <*.
t<58c I9S4. 2ij 4. 227C. 2<52f>.
Phagadena? :;rr.edia. 1096.zojc.210c
Phreneiinfedanri3. 59^ s1a.67a.7sb.
»01 S. »9 c. 119 4. »iS 6. 139«. »4*4t 177 c
iSoc. 2074.
PhthifiS. *» <?• 29«. ?5 <*• 6? *• ?Q *'
Ssa. no4.u54. »j3c. 142 4.u<s 4. i6$b.i6$a.
\?zd. 248 tt.
Picamorbus,Videcirta.
Pilos nudantia. Vide capillos denudan-
tia.
Piruitasremedia,, 18 <t. t? 4. 244. 28 a,
41 a. hd. 97 b. z-ac z?d.
Pleurefis.Vide Laterum dolor.-
Podagra. 19 c « <*. *<* <*• *7 <*• 37 c
4ia. 4SJ. S£>4. 61 6. 706. 946. «5 6. 1314.
i-,s c. i4» 2>. i7S c. 1S1 4. 1S7 c *S9 <*• 191 b.
x97c. ziid. 227 c. 2J1 c. 2jo4« 249 C 257 &•
266C.
Polypus. 242. 207 <«.
Porcosapeitepraeferaantia. 68^224^
Porcorumanginam curantia. 1824.
Porcislienofisquxprofint. j8 4.
Pratputrjaffedionisremedia. 79^
Pruritum fedaniia. iSa a.
Pfora. <s4<'- 6s 5. iii<«. no 4. 1294.
161 4. 167 &• *7S *• ~o> c 24-7 <*•
Prerygia. >3 i. 107 j. 123 4.
Pabenatcmprohibentia. 199 <?•
Pudendorum exulceratio,Vide genita-
linm remedia.
puerperiscommodantia. zz a. iz^b.
ts4c iS4c —s<>- 241 a. 244 c.
Pulicesnecantia. 2S c.
Pahaonemiuuanria. i*4. 27 c. 4-zc
80 4. «!?*■ 'J4 - i3--. *cS4. 2tj6. 219 4.
Pulmonem purgantia. »*» «i. »5* d.
tOjfe. »79 4. »8*<*. 2*7 &« "» ^. "7 *•
Purgantia medicamenra. 59 <**. 4o <s#
69«. 75*. 796. 824. 97b€?d. 1074.127*.
t4S b.j7ia. 2ii4. 2126. zi+c&d.
Pusducentia. tjm.
Putredinespurgantia. t<s4. 4ib.64*»
1244. 1496. 150 fc. 172 c. 1744. i9s4,iiof.
Z44<i.
Puftulae. 129 a. 2J14.
Puftularpeftilentiales. «9 t. <>nl.
R.
Ram icem curantia,Vide Hernia.
Raucedo. »?<*• »$<*.
Reduuiasfanantia. 79 b.
Refrigerantia medicamenta.
Renespurgantia. 24 c. 151 4. i7<*f.
zi$ 4. 220 c.
Rimasfedis. *}b. 67 a. 79 b.
Rimatmanuum&pedum. «44. 19* K '
»94 b. 224 c
Rufftum fedantia. 4* <<• 6J * »3 <*• «>8*» '
2<55<t.
Renumdolor. 736. »45 i znd. x%7** 1
266 c.
Renumobfmiiftionemfoluentia. 14» 6
©• 4.
Ru<&umaddumcurantia. tosc ztfjrf.
Rupta. 24c. <5i4. 7oacrd. 710,. 73 c
87 <t. uS c. 127 b. ij3 4. 134 4. 14» b. 145 4. 150 4«
158 f». 200 c. 204 c. 2106. 2»7 b. 1x7 c z6i.i»-
Scabies. 19 b- 28 a. 33 b. 36 b. 44 «. «^^*
68 c 994. 1294. n6a. i}7C t4ic 146 c0*4. 1
148 c. kSj 4. »<S7 &• 172 c »3z a. 1S9 4. 20<S 4. ■
2424. 2474. 260 <r. 261 <J. 2624. :•
ScabicsGallica. sSc. 143 c. 167 <*. 20SC
Sagittas educentia,Vide Infixa corpos
ri.
Sanguinis grumos difcutientia. 34 **
%ot c. »17 4» i»9 4. 120 4. i3i <i. »7° d. zzf 4k
23S^.
Sanguinem excreantibus qua? profint» 1
Vide ex creationes fanguinis.
Sanguincm mingentes iuuantia. u<? r»
1424. i7<Sc »8i4.
Sanguinem purgantia. 6$a. «3 4. ^^. ■
»51 c. 208 c. 2094.
Sanguinem fjftcntia. 20 4. 24 <t er4..
32 4. 5J C <5iC. HJ4. 13$ c. 139 C »49&. »53 «V
»7<3C 17SC/2154. 217 b. z4ob. 2424. 2456. I
Scorpionumictus. zz 4. 244. jo c
42 4. 69 6. 91 4. 9j ^>> ioj 4. "5 &. *4i ^»
*ji 4.
Sccundas duceraia. 22 4. 76 4. tio 4.
njtf. 1164. 154 c. iji4. »524. »>s<fr. tl»c.2oof*. :
2i0C, 220 4. 244<<.
Sedes I
Digiti
zedbyGOQgle
Ifi D ! X.'
Sedesp roaocantia. *tf h $*<£ 1*4 e. n?'e, npv. «*£ «£* ^ £,' ^ &
gedisinrlarnmatio. »4*£. «37C. *$0 4. itfj b. 176 c. tj$ 4, ■&$ e„ ,g# r,
* Szdis procidentia. »74. 1024. 1524. »92. 195 d. 1*7 b. 2246. zti6b. xvje, 2374»
tmc. zoo c. 2424. z6td, x6xd.
Sedisukera. *'* 4. , »Taberxuia. $<.?*&. 76 & 'n*?,- 1*7«.
Semenaagentia & extinguentia» Vide »491». *7s<5>. 1796. 187«. »97*. 200 c. *©4t
genituram. 2*44. »47 <i xj® 4, 1604*
Serper.tesfugantia. *4«J. ^ Tumoresdifcuticntia. «4. zicyr k
Serpentummorfusremedia. 37A.39C* <s$6. «4. 814. g$4. *o>-&. 107 4 er<i. *Q9<i.
42 4. 64 4\ 69 &. 70 2. 1*5 b. itt i. 188 c. xzx b, 129 /4, 130 i. mb. »3» d. *3<S c 07 c.
204«. ai5 4. . . . ... ^ *45*« »49*. 154 4. »*7 *©*«. i«6. igj fc, 192 £.
Serpiginis remedia. *s<i <544er6.97k *9S4. xo*£. 2024. 2044. «4C. 238$. 239 &.
»29«. i>7 c. »676- »72C, 244 4. atoi. H4i. «47&. *4S>*. zSod.ziotL
Singultumfedantia. *7c, sxb. *u«i. Tuisimfedantia. »5 4. »4 4. «s <J. x» <£
«43 «5- c. »5 4. «4 «♦ l3$ 6. *so 6. 22$ 4 cr <i. »44 erc. 28 £ '294. 30 c. 354, 36 4. 42 c. 47 <*.
z64i.. _ 53 4. 62 c. *o 7 i. »096. nya. 11Sc.iz1b.tx7b*
Sitimreftinguentia. %6d. *9 «.44.4.474. »33 4. 137 c. »38 c. *4* 4. »44 i. 15* <£ »5? c
fid.ityd. *77&, «Soc. i8$i.i874. 189 <i. 21/6. Crd". *>-6<J. rfofc. i6$b. 177b.179a.tSQC.1Sfd.
a<9&. 266 4. ... *9<V<f. *94 &« *9><i- 204 c. zcg 4. 210 b Qr d,
Soranumconciltantia. 824. 8$4.2SS<i. z*g&. 2204. 2246, 2244. 2.jod.2j*tfcrcu$4<v
Spafmumcurati3,VideconuuIfionem. 261 <I.
Spafmumcynicumiuuantia. 124*» V.
•Steriiitatem facientia. «3 <J. .
Sternutamentaprouocantia. U7c&i. Varospurgantia. xiqc.
tzzb. i6ob. i6id. »7*4. *72<J. VenarumipiracuIaaperientia,Videolv»
Stomachumconfortantia,Videuentri- ftru&iones &aperriuamearuum.
culumiuuantia. Venerem infrenantia. z$b. 61 4. 91 c.
Stomachicosiuuantia. t94.70i.n7i *49f» -
Stranguria. 24 c 26 c. 634. 73*. »05 c Venerem ftimulantia. 19 &. 33 e. 1034.
ti^c. 117C. U9C« *&&- *>3<*« »Si &' *07C. 2i3<f. 1134*. *2o<l. *$34. \6$b. i$tb,iox4. zozd.z6z**
gzo <i saJ 2. 227 c 240 &. 248 tS. i6}b.*6fd.
Strumas pellentia. 4«&.7*i 7y<J. m«J. Venenatorum icluiremedia. zfbst*.
•»»*• U»4-CT*V. *434. *6<Sc. 1796. 200C.2»64. 424. *ii54. rs33<l. 144^ *<5j6, 194K 2fO<J.
sx*i. «2<i. 24*4.2434. 243 c 247 i. 25* c. Venenorum remedia. *2<i. »> <J. 20 c.
-576, 2604. 261 i.
Sudores prouocantia. 38 c. 69 4. iu c.
U3«i. 226)5.
Sudores reprimentia.
Sufiufionum remedia,
Sugiilatatolientia.
sfto*. i6zb. %6fb. 17*4. 2to c. 2isfe. 247 <i.
Suppuratorumremedia. i$u.
24 c. 29<i,3o<i. 3*K 3*4» 3<S4. 614. ^zzcrbi
<54 4. 67 4. 69 6. 71 b. *o> c. *»5 4, 12S i
1334. «354. i;Si. 1446. *jj <>. t^StJ, xQo a
20* 6. »09 4. 2*5 <(♦ ^27 &.
Ventnculum roborantia. 24 c. 42 c*
29 & 79 b.xxid. $7 d. 61 4. 79 d. to<S i. ux c. 1*44. n9 Ci
124 C. 149 i. »50 b. *S7 4, 2<53 4. 2<5J4. 2<53 fc,
2<>44.
20 d.
»044. *78^<
Sufptriofos qu^ iuuent. 736. **a<f. Ventriculum calfacientia. Wi. Wz<6
«9 <i. »2* 6. 133 «. »34 c. 157 c. 176 c. 182 4. 264 6.
3*04C7<i.x2i<i.
T.
Talpas fugantia. 3 4.
TenaGnum iuuantia. »07 i. *j6i
«4$ 6. 2494.
TeftiumafFeclionisremedia. *>c. z$b.
UOtf. *7S6. 204 C, 20fC.
Thoracis remedia. 24C.95 <?• 120 <?. *2i&.
Tibiarum uiccrafanantia. 7= <i.
Tinea?capitis,Videcapitisu!cera.
Tonnllac. &6 4. 79 b. m c, **S <i. *4* b.
$6$b. lfod.
Ventriculiarftumfedantia. *6<i. *9>.
4^4. 96 4. 1024, *oj<j, *6'9*. 17J 4. »89 <t
2*Oii. 22$ 4. 2J76.
Ventriculiosconfortantia. 20 c.
Vermes in uulneribus purgantia. *>« b.
Vcrmes uentris , Vide ammalia uen-
trfs.
Verrucas tollentia. 27 4. «7 4. »20 4,
194*. 244 (f.
Vcrrucaspcnfilcs curantia, 07 K
Vcrtiginemtollentia. 69«. 736.8211*
Xormimk a» i, 24 c, 29 <?, «59 4. 73 b. **?c, 1246, *j>i. *8j «. 210 1>,
Veficg
Digiti
zedbyGOQgle
VdkaafcSoAum rtnwdia, *<><*.64£
2$ k-psi* »07 <*v'U04fc- S2$i, »4t<f.; 15»?,
»# *?• 5>6 •**•' 2i* ^* *l? ** ~J ? -• ->7 * • • '
Vefparam idus fanantia. 22 4. 114 4.
■ Vinum carmptora rcftituentia. ?* <*.
Uf, i* 17» c »79 <*•
VInobonumfaporemgenerantia.r79 6.
^ Vipcrae morfus curanaa. 24 c. <S6 4.
;. Vires roborantia. csc 76 i. %%% 4V21SJ.
Viiiliginemtolltntia. 22 4. 264. »»• 4,
«* j. *ct* d. *5» i.
Vmbflxciprocidrtis in pucrisrcmcdia.
€l b, 75 C »J2 4. 24* <*.
; Vngu*si»©bil«dsmentia. 19 c.
, Vngu«sftabroscurantia. 244. jtf*
Ssi »54* »<*$ & -S7C,
Vocem reftituentia. »»*£. »3;c 205 c
Vocemrmendantia. »95 &
.- Vomitum cientia. 48 c 99 4*. «®s & «»s e.
uti. »9» i> 197 c *o4e. ai4^. *<>o&.
Vomituminhibentia. 17 c »4<i. 46 c.
47 4. # 6. 6j 4. 108 c «5 i. "4 4 c 1»$ 4.
2t6 4.
' Vrinacruenta, 5* j.
. Vrinatardor. «S14.
S X~ ;
Vrinamfrigidamiuuanti*. »2<s£
Vrinae difFicuTtas, Vide urinaductntia* -i
Vrina: ft1I!icidium,Vide ftranguria.
Vrinamduccntia. z+acrc t<$c. jja* 1
414. 55 b. $7 i. 61 4. 64 d. 70 d. 72 b&l» !
76 <?. 7& <f. io» fc. 105 c. io8 4. 110 4. «74. ;
xij C. 127 6. 1 j6 c. »4» C »jt 4. 1 5J 4. 1 $5 6. 158 1? i
160 t. 165 1>, i8»4. 18S d. iSSc. 191 d. 19$ b,
193 d. 204 6. 20CS.4. 209 b. ztab. zijd*. 220 c '
%zti.xi&b. zi&b. 2374. 262 c, 264C 2t5$i. ;
Vuatremcdia. j*<J. 4S4. $«c. 170 fc
22? 4.
VuJnerummedicamenta. 2» 4. 24 4.t$4* ;
zoi. J2£\ <5jc<. <H4\ 7jc. 75 £>. 7$b>S+b. !
86c 95C 102C tojt». 1094: »jo"<V ©*<**. t&i» :
»38 C. »394. i4J C. 144 i. i4j4" »43 d. if>at-ty7(L \
ttSjc 168C 182 d. i3cS £. 197 c 208 4. 21J b. •
2164. n7b crd. zz6b. 1x7 c, a$tcrd. 240 C
241 c. 2426 &c.
Vulux remcdia. 2» 4. 22 a. 29 4. 43 4. i
«Sj 4. 77 c. 36 4. »06 & io7<f."iti c. U5 4. »>S b, :
i5i>iCr<?. i55 4. »5S b. H7<i. 161 a. 169 <• »S»c« !
205 c. 206 4. 209 &. 210 b ©* c. 226 i <y <i« i
240 «V»
FINIS.
IOANNES LONICERVS IVNIOR
LECTORI.
QVi cupii herbiru cognofccrc ttonuadfforms>
Nttttramjiircstfceaucrauide.
Qai terra qu£jm anim&ntUfcire Uboreg»
AeraqutijifecdnttfuacfrUtetttper aqmi
Qvj per ©" occultos terrt cupis ire mcatut,
vudeMctdUMpK,grm*c£nudtAueidti
Beb'wc quifudantcstcrraucldbarborefuccos»
No0c uoleSjOculos buc modo uerte tuos.
Hic breuiter cernes quantwm fatis effe udebit,
' lpfmo&endttopu&metibiueraloqiL
THRASYBVLVS LONICERVS
fratri fuo Adamo.
H
ippocratesatri^lutamsUmiucLufit,
hierm morboscwtftacfc dira fi&ns :
lHcercbaiitfuritJugbat T?erfcphoTU<£
QbCoumuacuamDitisadcJicionucm.
OptamusfimttemfeatrcSieypiTh&ophiluvfa
. lortiaiAmliudijifuauiiAddrrwtuis.
Sic tibi Dijfuperi concedcat omnU faxstiy
TeCoum%cisnt^£qidpararefe!tem.
HEYDERICVS THEOPHILVS t C> 'I
nicerus , ad frstrcm fuum
Adamum.
aVbdtusfceliciprocedunt carbsfa uents, 1
AtcfrquodHippocratis dogmtaf&tucolm
Letumr grmne,parcns Utatur & ipfe»
CmUm rwn aliudfuauiwseffepotcft.
CcnutidaniumfacrintyBeria uerbi
VandercjemedicasueUeteusreuiai.
hijfaucant cceptts,firmim tradamq\ mederuU ' ~~~
lrcuim,poteri5 ftcpUcuiffeboniSe
Ml
Digiti
zedbyGOQgle
*DE HISTORIA, NATV'
RA AC VIRIBVS ARBORVM ET FRVTICVM,
Et primo,
DE HORTO ET IIS Q.VAE IN EO
nafcuntur,planris , & arboribus-
DE SOLI, FVNDI, AC TERRAE
adparatione, paftinatione, ftcrcorationc,
atquecultu.
RIN C I P I O igitur,quando de arboribus 8C cultu
hortorumtraderepropoiitum nobis eft , etiam dc
ioliconditione &qualitate aliquidpraemittendum
^j JS^^j ^a«ur.Terraigiturea,quaeiniocisfqualidis&:/Ic-
cM f^r^M^I ds ual^a incu^aq; iacet,folis ardore plerunq,- ita tor
3PKyi| mur ^ m4ura£Ur »ut bumorem tranfmittere fa-
^ — -^ citi nonpoisit^nequeimbribusautrorereficiatur»
Dcinde uc plurimum ita quoquc confolidatur , ut neq; frumenta, neq;
quicquid aliud in ea feritur aut plantatur,protuberare facile5aut adfru
gem perucnire pofsit.Quare ii qua eiufmodi hKrit,ea principio fodi-
cndo^paitinando^aut zmm arando diligenter ac mukum fubigi pr*-
panqidcbc^uthocpactoduritiem ac feritatem illam prifcinam exu-
atjculcuq; uelut manfuefactamitefcat,
Quod ii qua autcm in tantum iblida ac fpiffa erit, ut- fubinde in gle-
basmaiores ac duriores concrefcat,eaomnmofurculis aut fuftibus
DE ARBORIBVJ
«ommittuencta corrtunclencUq; erit,cilyndrisc£ deindcautfimflibtisitt c
ftrumenti&aequaadaS: complanandandqipraecipueubiare^autca
pi latiorespaulo erunt.Cuius reiimaginem quandam in fubie&a figu- ;
rauiderelicet.
Terra igituripfain huncmodumfubigendo,atq; etiam ftcrcoran,
do,iuxta auod res cxiget,aliquandiu mitigataac pra?parata„liceb;t
deinceps conuenientibus anni temporibus in eaferereatcpplantare,
quicquidcuiufq;loci ac foli conditio 8C qualitaspoftulare^autferre
uidebitur,Quodfitumforte(utfa»pefit)humorisac pluuiaepenuria
aliqua incidat.area?q; fam confita? aut planta; ipfas fiti laborent,irriga*
tione rjfdcm fubueniendum erit,quse in fingulos dies uefperifacienda,
/^^S^ ua^e a£* ^oc adhibito »quafe eft,cuius hic typum ac for^
{( W\ mam iuxta adiecimus,collo uidelicet angufto?fundo au-
V^-^^X temlatiorealiquanto3t"foraminofo,quod aqua reple-
^?:?J %v tum,aquam ipfam tantifper retineat, dum aer pollice fu
|0^^r^perne impreffo , inlocumuacuumfuccedere prchibe,
^^uiiSs^ tur.Sedhoc locoetiamilluduidendumneaquaea, quas
adirrigandumadhibetur/ontanajrecensiautetiamaliasfngidiorfir,
fcd uel paluilris,& e Iacunis,ad hoc paratis,haufta,uel fi alia quarn ict\
£anahaberinequeat?diurno eadem caloreacfolebiduoautetiam tri-
duo tepefacra.Cui tum Sc fimi aliquantulum admifcere non inutilefuc
ric,qu6dea resSc" nutrimenti aliquidherbisacplantulistenuioribus I
fubminiftrare foleat .
DE CVLTV HORTORVM*
IN hortorum apparatione principio circumfpiciendum eft , utlibe- :
rum ac temperatum locus habeat aer em t inutiles enim S>C fteriles in
umbrofis locis nafcuntur planta?*
Terraerit non nimium crafTa,nec plus asquoficca^nec etiam lutofa: :
inimica fiquidem hortis funt argilla SC lutum. Fimum in fumm o ho rtis
ut cius humoreinfernaereliquajqjpartesftercorentur pinguenturq;, i
collocare oportebit.Stercusaiinorurojtefte Palladio?primum eft,ma-
xim£ ',
E T F R V T I Cl 8 V S.' *
Aximc hortis: deindeouillumcV eaprimim 8>C nentorum ♦porrinum
uero pefsimum,cinejres^ptimi.Sed coIumbinumferuidifsimum,cxic-
rarumq; auium utik eft,cxcepto paluftriu. Stercusquod anno rcquic
uerit fegetibiis utileeft,nec herbasprocreat ; Siuetuftius, minuspro-
&erit..Pra cis uero reeentia fter cora fufficient.Limus etiam quem fcatu
riens aqaa uel fluurj incrementa refpuerint,uicem ftercoris exhibebit.
Hortorum afperitascmendabiturfimanibusaut farculo inutilia fedu
Ibruncaueris . Argilla? d nimium habuerit,arena aut fjmomifcensfae-
pius repaftinato; rurfus fi harenofus nimiumfundus fuerit, argillafi-
mouefubiges. ■--.--- ■-..,. . . .
D£ C.ONSITIONE HORTORVM,
¥N conSdone uero horcorum hoc obieruabis, ut quamin autumnp
-s-conferereuokspartem,eamueristempore jimo fuba&o paftines;
quam uero in uere,,ut autumno ; idq; cum neq? humida neq; ficca nimi-
umterrafuerir:illoenimtemporeafole,hocuer6 a frigoretempera-
tur concoclio.Frigidioribusregionibusmaturius inautumno, fcrius
uero-in-uere fiet fatio; diuerfum in lociscalidioribus.Denfiora fpargii-
tur femina fi plantutes poftquam fuccreuerint euellantur,fiue tranfpla
tentursii: reliquis nutrimentum fit plenius . Rariora uero,fi tranfplan-
tarc eas nolueris. Semina eligenda funt,qua? trita albiora intriniecus,
itemgrauiora,& ea annuo tempore natafuerint,
Vtileetiamfuerit uaria commif cere femina , quia fsepenumero ob
inimicam eceli influentiam qusedam nonemerguntJ fic hispereunti-
busilla prouenient*Crefcente ueroluna confitiones fieri debent ^ folia
exceptis pius^quse decrefcenteluna ferutur«Tranfplatatio fiet cum per
% Z
15 E & R BORl B V S
&&# plantae fucrim % ac mediocriter tcrra humida*
DE CVRA PLANTARVM*
IN nimio folis seftu irrigande funtplantula? ob pluuianiminopiamv
aqua non fontana,utf rigida,nec recens lata,ot fupra di&um,fcd pi
fcmarumautpaiudmmftagnorumue , fimoetiamadmixto,utnutri*
menturafinrriplantulispraebeatifoueasitaq; in hortis , quibus plu-
tji^aqu^cxcipiantur.uelaliundeimportcnturutputrefcan^eUecon
vzniu
DE REMEDIIS HORTI VEL
agri,ex Palladio.
COxNfTRA NEBVLAS ET RVBIGINEM*
NE nebulg 8c* rubigo officiant^ :
purgamenta pluribus Jocis i
pcrhortu difpofita fimul onroia, i
cum ncbulas uidcris inftare, corn- i
burcs.
CONTRA CVLICES
& limaces.
SPargito uel amurca recentem, i
uelex camerisfuligincm,
CONTRA FORMICAS* £
Slforameninhortohabuerint, i
cornoclu«eadmoueto;uelori- i
ganum Sc fulphur tritum forami-
ni afpergito.Cum uero egrefte, fo ;
ramenfuerint,omnehorrifpaci- i
um cinore aut creta fignato. Vel i
cochlearumteftasuftas foraminiinculcato*
CONTRA ERVCAS.
SjEminaqusEferendafuntfemperuiuifuccomadefiant,uelerucaruni i
fanguine.Ciceritemintraoiera,prcpter multaportenta,eft feren- <
dutri.Aijqui cinerem de fico fuper erucas fpargunt, Squilfamitem uel
inhortoferuntuelfufpendunt.Aliqui mulieremmenftruantem,nuf- i
quam dnc~tam,folutis capillis,nudis pedibus,contra erucas bC caetera, :
hortum faciunt circumire. Aliqui fiuuiatiles cancros pluribuslocis :
intra hortos clauis figunt.
CONTRA MVRES.
SEmina»Apuleiofcribente?fellcbubulomaceranda funt antequam i
fpargasmonnulliRhododaphnes folrjs aditus eorum claudunt, i
flui roiis his^dum in exitu nituntur,intcrcunt.
CONTRAI
A CONTRA CANTHARIDES, VITIBVS *
nocentes.
NE Cantharides uitibus noccant,in cote qua falces putatori* acu-
untur,ipfae funt conterendar : uel Canthandc* q«*c in rofis inue*
niuntur cko merfas in tabcra refolui pitizti^SC com putandarfync ®L
tes, boc oko fakes putatbiias perunges. ' v :< " -"" ' ' * ■".- -
CQNTRA.P.VLICEsV.
PVIiccsfuganturamurcapcrpauimentumfrecjuentcr a(pcrfa , ue!
cimino agrefti,cum aqua trito; uel fi cucumeris agrcffcs fcme aqua
refolutum faepe infundes* .,..,.
CO.NTRA TALPAS.
TAIpas hoc modo capiuntur rNucem auraliud pomi genus,<o!idL
tatis eiufdem perforato,pafeamcj; & ccram cum fulphure includi.
fo;hincomnesparuulosaditus&Creiiqua talparum fpiramenta dilu
genterobftruito,unoforamine quodamplum fit^reieruato^in cuius
aditu nucem intus inccnfam ponas,ufcab una partcilatus poSitaccipe
x e,quos ab alia parte diffundat, Sic impletisfumo cuniculis,<%ac ud
fugiuntprotinus,ueInecantur» ::...w ■„...,- •■•..■Vl
B DE HORTCRVM REMEBIIS
mfceuerfibusfcribitCoJumelia.- -c -*
SBdcummaturisflaucbit.mcfisariliiSy .'.' . ... ..-.z-J^..' C
'<^t$diemgeminolatanextcnderita?irp^: '■*£:. .-.::.-.X
fdauferit &ftammvs Lsmcsibracbiacancri, ... -.'1
^Miacumcepis^cercdepapaucrancta
lungitc^dumc^uirentncxQsdefertemanipbs^:. .,
Etcelcbrcsfortiprtuncediciteiaudcs^ - -. ,-, - . •• . \
M.crcibm cxa&feihilareisjfcrecvrritcitibortQSi r.- . i
^umciuoc^eprojcifo^riguo^infperfanoudi: " ,.\
OTymacomprimiie^'QrauihmdcnfatccyUndrht ... ;• u :
HxuratfatanercfolutipuluerisceftMi ..
^Paruulm autpulcxirrcpcnsdmtclaccfiat, - •.,:.•.' ., '~-
Ncufirmicarapaxpopularifeminapofiiu •'-,.- . .■-.", •"._
iSTecfolumtenerasaudeatcx'odercjrondes:\ . . -.' " '*
ImplfcitiisconchxlimaxMrfutafycampe* ■•,. .
Sedcumiamualidoturgcfcithcidacaulc '"••.' ' — • ;....6
BraJ^iCa^cum^ tumentpallentia roboraBctei . ' . -r,.;l- " :
JSlercibm at^ucolitorgaudttfecvprmadulw^ _ „ ,„ ^_
Jztiammaturisquatritjupponerejalcem ' .'•■ ' * ^-
Scspcfzrm duros iaculatur luppitcrimbrcs^ '-' "'
x,;..^: - a ^
Digiti
zedbyGOQgle
<2ran%tciilapidansbonnnum^boum^labor€S9
ScepcetimgrauidUirroratpcshfcrundis%
,Ex quibusinftfhe Baccboglaucis^faUBis
Jtfafcunturuokcrcsftrpit§> erucapcrbortos9
Q^sfip&mgrcdicnsexwritjcminamorfu,
C^ua capitisuiduata cotnafpoUata^ nudo
Vcrticc^trunca iaccnt trisli confumpta ucnem*
JJLec nc ruricoliepatcrenturMonflr<i,falutU
Ipftnouas artcU uaria cxpericntia rcrum
Ethu^oroHendUmifer^jujiis^ magislcr
TradidUagricoUs^uentosfcdarefurentes^
Bt tcmpcHatemTbufcisaucrtcrcfacris*
J^nctnalarubigoidridcsnctorreatherhaSf
SangmnelaclentiscatuHplacatur&extis,
TrivnccaputArcadici nudum cutefertur afcUi
Tyrrbcnusjixific teges in limitc ruris.
Vtcpte louis magniprobiberctfulmina larcbon,
Safpefuasfedcspercinxituitibusalbis.
Hinc ^mytbaonius docuit cpuephrima Cbiron,
JVoBurnas cruribus uolucresfufpendit^ alth
Culminibusuetuitferalia carminaflcrc.
Sedncdvranouasfegetcsanimaliacarpant,
'Profuit inttrdum medicantemfeminapwgui
PaUadiafinefragcfaMs confpergcrc amurca
Innatduclaris nigrafatiarefeuilk.
Profuit grplantklatices infundercamaros
^farrub^multo^fcdicontingerefucco.
^Atfinulla ualet medicinarepellercpeslem,
'Dardanaiueniunt artcs : nudatafyplantas
Famina^ua? iuslis tum dcmum operata iuuenta;
Legibus fibfcozno manatpudibunda cruorc^
Sedrefohta fhmsj-efohto mctsla capilb^
Tcr circum areolas&fepcm duciturbortu
Qjta^cumbsTrauitgradiens (mirabilc uifii)
jNon aliter qudm dccufiaphit arborenimbus,
Vd tcretis malijiel tcclee corticcglandis,
VohdturadterramdiSlortocorpore campc*
Sic quondam magicisfopitum cantibus angucm
VcUcrc Pbryxeo delapfum uidit Iolchos*
DE COLLECTIONE SEMINVM,
flor«m?hcrbarum,8Cr?idicum,
Stmina
Digiti
zedbyGOQgle
BTFfcVTlcrBV& 4
A CEmida rolligttitisrquando omniseorum crudttasmimidftascjcori
*3co<fta & exiccata probe fuerit. Radices ad ufutn, decidcntibusfo..
Iijs,euel!untur «Flos apcrtus,antcquamflaccefcat autdecidat, decerpc
tur.Ipfae plantaefcu hcrbse,cum in perfcdionefuerint,recondcntur»
Fru<ftus cum ad pknammaturiratem^priufquam dccidant , peruenc-
rint,reppnidebent, Decrefcenteautem Luna &fcrenolibcrocpacre
omnia coil/gi referuariq; conuenit, Durabiliora cnim ufiiiq*commol
diorafiunt.
DE FRVCTVVM Q.VALITATE
acconferuatione,
NAtura fortiores,fubftatia uero inferiores domefticis, omnes funt
agreftcsplantxpfioresacradiccs.lnteragrcftesrurfusmontana:
prxftant.Inter omnes etiam plantas fordorisfiintnatura»,quaefapo-
risSt" odpris melionsfuerint.Biennio auttriennioplcrunq,- uiresplaa
tarurn debifitantur.Reponentur autemplanta»,femina,necnonnorcs
ciimexiccata benefuerint,inlocisficcis , fiuctenefaricofis,infacculis
conftricf a 8£ compacta,ne uires earum aut odor euanefcat. In fubtili
barena cuftodiuntur radices quas uirides conferuare uolueris. Arjdas
U2r6,codcmmodoquopiantae. Ccparumacporrifemina incapitu-
lis fuisinclufa quam commodiflimcafTeruantur.
Rofas nondum apertas fi placebit feruare,in fifluram uiridis , loco
adhuc fuo ftantis,arundinis eas inferito,colligataq; poftca fiffura , ro,
fascupiensJiarundinemrefecato.Nonnullioliaj teftaceae nonincxu-
itataM'ndufas,terrarfub dio infodiunt,
DE ARBORIBVS.
DE INSITIONE ARBORVM,
a 4
% C E : A. R. B 0 R I B V S
TR»:infid6iiUfi3^cncraaba3ittqijistraditarefertCo!umetfa,5£ex C
.. , . .eoPalladius. Vnumfubcorrice, quod uideiicet refedta inter libru
& materiemarbore,rccipitfcmaiataIceruniin trunco,quod refe&a 8C
fiuaarboreacdpitmfmctifurculosicYutraq^generafunt uerni tem-
|»ris,Terratmfit emplaftio,qaod ipfasgemmas cum exiguo cortice
mpa«<m(uidelibratamrecipit,eii%3eftatis. Quartumgenusafciru
feentuma^cutCoUim commemorabimus.
Qmnesautemarboresfimulatc]? gemmas agere cceperint,Luna crefce
tem{erito,Oiiuamautemd^ Idus ufque
Aprilis. £x qua arbore mferere uolcs, BC furculos ad infitioncmf unx.
pturus es,uideto ut £t tenera,ferax,npdisq; crebris ; Se* cum primu m
germma ta'mebunr,de.ramuIi?annicuIis,quifolis ortum fpeelabunt,
S^iategrieruntjeoslegitoccraffitudineminimidimmli/urculifintbi
fulci. Eidem porro arbori feu trucouarrj generis fcculiinferipoffut.
PRIMVJ& <3ENVS INSITIONIS,
"fubcorti<e>
A Rboremquaminferereuoles^ferradiligenter cxecato, eapartc
**-qua5 maxime nitidaJ&Cfine cicatrice eft : daroq; operam^ne libru
laedas \ Cum uero truncum recideris» acutoferramento plagam leua.
to *~deinde cuneum ferreum ue! oiFeum , inter corticem Bc materiero,
oeq minu* tres digitos/cdlcniter demittito,ne$edas aut rorspas corti
cem.FofteafurcuIos quosinferereuoles5falce acusasbimaparu tra- D
dito3ta alte § cuneum demi£iti,fed ita rie "medulla,ne'ueal£criuspartis
corticeml£edas* Vbifurculos paratoshabueris^cuneumueiKto , fta*
timq, furculos demittito in caforamina, qua; cuneo adacto inser corti
cem cVmateriamJa&a funt. Eaautem parte qua furculos adraferis,
demirtko ita,ut fexdigttis de arbofe exteritin una autern arboreduos
aut tres ramuiosfigito, dumne mtnus quaternum digftcrum inter eos
lat jpacium.Haee pr ojirbarjs magoitudine [8c corricis bonkate facito.
"~~ """ — - «| Quro Cgg furculos quos arborparie
a tur demifcris, libro ulrni, uel mini-
I mearboremadftringito, poftea pa
Jcato.Iuto benefubacto totaplaoa
&C fpacium,quodeli: inter furculos,
, ufq; eo ut duobus digixis inGta ex-
tcnt, oblinitozfupralurum muicum
imponito , & ita aIIigato,ne pluuia
d&abatur.
J SECV.NDVM INSITIONIS
genus, in truneo.
RESk&x arboris truncum, leua-
tam 9 uinculis ar cnoribus ftri:
<ftum,
& <fram,in medio,fcaipro aeuto roodkcfindito,ita ut fiflura trium fit di-
gitorimvbiq; f urcutos ex utraq; parteinmodum cunci rafos , ut intc*
gtafit roejufe preroiflTo snf£ ^^cun<»Io^mergito,cpiofiibdu<3:o dcpo
Gtus furculus, rcdeunxc is pfcgam mttcriapoffit adftringi; hinc ut in
prioreroocb diStum eft^blinito* .
TERTIVM GENVS INSITIONIS,
cpjpd croplaftradonciauocant»
TErtiumhodji&ionisgenns cum fitfobtilMmum.non omnigenc
riidoncumcft,acfeic^sconucnitc|ua;humidum fuccofumq; ac
ualidumiibrumhabent,ficutificus;nam 8C ladis plurimumremittif,
&C cortiecm robuftum habet .Eft autem infitio talis»
Ex qua arborc inferere uoles , inea quaerito nitfdos 8C nouchosra*
8nos,in his defndcgemmam obfcruatofquae beneapparebit,ccrtamcfc
fpcmgerminishabebit,camduobns digitis quadratis circunfignato,
ut media gemma fit,8£ ita acuto fcajpello circuncidito, delibratoq; du
Iigenter,ne gemmam laedas ^ deinde in qua arborc inferere uoles in ca
nitidifsimuuj ramum eligito,8C ciufdem fpatrjcoruccmdrcunddito,
SCmateriemdelibrato , inq,- partemeam quamnudaucras,gemmam
hanc,quam ex alteraarborc fumpfcras,aptato ita, ut emplaftrumcirf
cuncifaeparticonueniat^quo fa(fto,circagemmambcnc uinrito, ita
ne lacdas : deinde commiffuras,8c" uincula luto obiinito, fpatio rclicto,
B quogemmagerminet libere. Materia quainfeucris^jfobolem,uel ftu
periores ramos habebit,omnia praecidito , nc quid fit quo poflit fiicf
cus euocari,aut cui magis quam infito feruiat . Poft unum 8C uigefimul
diemfoluito emplaftrum : 8C hocgenere optimc ctiam oleainfcrifur*
Tria h x c infitio num gener a his uer fibus
defcribitPalladius;
x^utnmadifcrtto^uptargerminalibro^ <
^utaliudfunniorohortji^acapit* •■
^utuirides oculos txtrtmigtrnmatumorU ■/,
^ccipit^lcntojhin^turudafimt» 1
Q.VARTVM INSITIONIS GENVS^
a Golumella traditum*
f~* AUicaterebraufqueadmeduIlamarborem perforato,plagair&
VJtcriusIeuiter incIinata,hinceduc1;o omni fcobe,uitem uel ramum
ad modum foraminisimpreffi delibratumsfuccidum tamen 8C humen
tem,ftri<ftcuna imprimito,duabusgcramisforisr€uc*tis t quo fa&o,ar
gilla 8C mufco locum diligenter operito*
-.. jQJVINTVM GENVS INSITIONIS, QVOD AB
.Hifpano feaccepiffe PaHadiuscommcmorat, 19*
fcrendimalaP«rficaabfc|imcIcis^ ,
Salic»
Digiti
zedbyGOQgle
SAlidmttttim>bracbijcraJl^ ej
autampliitt,inmediottrcbrato^pfemarnPrri^,incodcmloco, :
in quo soiiftk/pouatamwtmis omiubus,felo £^p«*relfcT:o,pcr ipfurn i
{a%mmanubr#foramenmducfto#u^ i
capitc«troquedcmcrfb,inarcusfimffimditt^cuiPMto>foran«nlato, i
raufco&uincdiscouftringito: ann©dcmdcchpfo,ciimmali Perfid
xamusfalidunitusfucrit,plani^intem , terra
«ggcj^^aBarcumiaKdacumPcificicacumifK^flStoperke*^
DE PECVLIARI QVARVNDAM
- arboruminOtione.
POmus falici 8c '.populo- mferjtuf * ¥itisttfcno 8c*moro: amygda- ;
lus S^perficusgcmmis fuiptiinjf tm$ur,SC pruno mferunturt8£ ita ca i
ro7pTorumPcrfid,nucIeusue£Q ^mygctalifaporemrefcret* ...
VT EX VNO STIPITE QVINQ.VE RO-
iarum genera4iafcantut.
TJ Na fcentibus rofarum capituiis;ramosfc»caulcs ipfarum fub capi- :
X-^t uJi$ fubula perforatcsf oraminibushis uarfj gcneris colorcs immit i
.iclut alterirubricam,alteri uero uiridem, fiue luteum aliumuc co-
lorcm;quo fa&o fimo bubulo &C argilla foraminaoblinito*
RATIO INSERENDI VTPRVCTVS '\
nucleiscarcat^ ~
RAmumnonrefec^tum ad ftipitem,ieutruncum cui inferere uolcs !
jnclinato,ac trnnco infcrito , fimoc^ oblinas , hinc ubi infita pars i
trunco unita fuerit , ramum infitum inter ddito ♦ fic infita pars fr uc*ius :
nucleis carentcs feret .
VT PRVCTVS VARIAS VIRES, SA-
porem ac colorcm acquirat.
RAmo cera fi fiue alterius arboris fuTo ad medullam,Scamoneam, i
uel Scamoneae puluerem inferito , ficfructus uircs ciendi aluum
adipifccntur*Mufchumfiinfirrueris,odoremac faporem eiusfru&us
affumet.Eadem rationcfiLazurium aliumuecolorem impofucris,eun ,
dcmfrudus referet.
VT PRIMO ANNO PLANTA
fru&umferat. •
SVperiorem ramicorticem in arborc ad interiorem uf cjue , fpitama» i
longitudineabradito,idq;autumnodecrefccnteLuna; locum ab-
rafum recenti bubulo ftercorcoblinito ,foraminolentamc£ teftaceam
olla m terra repletam fuperimponito ♦ octiduo deindc tranfa&o a qua* i
fuperinfundens radiccs ex ramocnafciuidebis ; Menfe hinc Martio :
ramum rcfecato,olla confrac*ta,scin qucmcunq; uoluerislocum plan> ;
tato. " ■ ■*-•'■'■
DE
Digiti
zedbyGOQgle
£ T ?t R V 1 1 C * B V S/ : <
A ^ DE OLIVA*
V^/ Lf ua fatiua olea ft r o inferitur,de qua Palladius t
RoboraPalladydecorantfylueslriarami,
Nobilttatpartusbaccafuperbafiros,
FctcundatfterilispinguesokafteroHudS,*
Etcjua?nonnouitmuncraferrciubct+
DE FIC V*
FIcus inieritur Moro&Platano,uthifce ucrfibus ddcribitPalfi*
dius;
perfuadetmoristctrummutarecolorcm
Ficus zyinuajisdatfuaturacomis.
Se<juogmiraturpmguigrandefccreJucCot
Etjoktumgaudctuincercpomamodum*
Jnfignafolrjs Platanosfodicia mcnfis
Brachiagaudcntesuitishonorecomas9
fogrcdienspinguifecorticemaximaficits
'Seruat^^roptatosimpletadeptaJhufS*
FICVS VARII COLORIS,
Sluelisficum uarrj colorisfruc"tusferre,fumito alterum furcufum de
albis,a!terum item de nigris^hosconftrictos &C colltgatos, ut gem#
mis uniantur,corr3s infodito,ut eius humore Sc pingutdinc adunian-
T tur ; enafcemes deiadegemmas albis, uiminibus colliga , fic unus ex ui
trifcj; fict (lirps,optimumq; coloremfru&usaffument.
D£ MORO,
MOrus inferitur Fico,f raxino, fago,caftaneo,cV terebintho, Pat
^adius:
Mutua quinctiammorps commertiafictts
Pr&slat&oblatumroborcgermenalitt
Fraxiwx huic auidl confirtfua membraforori,
Eimctuitfc£tusfparfacruorcnouos+
Procerasfgos^ pomahirfutauirentis
CaHaneceAurisafperamalacomis
Inficiensmonslratpiceonigrefcereparta^
Etfuccopafcitturgidapomanouo.
Obfecfuitur moris blando terebinthm odorct
Etgeminisueniuntmmcramiflabonis*
DECERASO.
CErafusinfe,in lauro,in platano,in pruno,& populoinferitun.
Palladius:
JnferiTurlaurocerafiis^partufycoaBo
Tmgitado^tiuusuirginUora^udor*
Vmbrantcs
Digiti
zedbyGOQgle
? DS ARB OR I B 7$
Tfmfoantespktmos&iniquamroBorepnmm G
Compeu^t^emmMpi^eremembraJias*
^opdea^ttomdtHm^ntmmcrefiqndcs9
Sicblandjisjpar^itbracbiacanarubor*
CERASA ET PRVNVLA VT ABSQVE
nudeiscrcfcant*
A Rborem ipfam adhuc tencllam,aequantem craflitudine digitum,
■/"^refcctam ad duorumpedum atcrra altitudincm, ad radicem ufq;
findito*quo fa&o medullam ex utrac^ parte ferreo inftrumcnto eximi
to,uinculisq; utranq; denuo partem conftringito , atq; fiffuras utrinqj
& in fummo,bubulo ftercore Ulinito : huic dcinde furculos fi inftrue*
ris^qui nuUos ante fru(fhis tulerunt,cerafa nudeo carentia producci*
DE CASTANEIS-
CAftaneasnucesaquaeinrjciens,eas elige quaefundum petunt,inq;
foraminofam olIam,terra repletam,ne fe contingant,imponito,
faepiusq; aqua hume&ans in Calidum 8e* apricum locum colloca , idq;
in Decembri.In Martio demdc,prodeunribusgermmis,binasquouo
fuerisloco plantato.-fingula» enim pofitas minusfuntfertiles. Pingue
& humidum,fiueetiam harenofum folum amant , argillam inimicam
habenc. Palladius;
Ftumineamjalicemfoicundantarduamcmbra
CaHanea^^tnultopaflalicjuorcuigenU
DE PERSICO.
PErficusinpruno & amygdaloinieritur.Nuci fiinieras acfarpius
caprin6 la&e hume&esnucem pro nucleo adipifcetur malum per
ficum. Palladius;
lpfafuosoneratmeliorigermineramos
'Perfiats&prunofcitfoCiarcgenm.
lmponitcji leues in fUpitepbyUidkumbras
Bt tdi difcitfortior efcegradu.
ODE MALO CYDONIA.
doniamalusinaliasarbores inferirefpuic. De hac Palladius,
Cumpra&et cunSlisfefuka Cydoniapomts,
*4lteriii6 nullo creditur hofpitio.
R.oborisexternilibrumafpematafuperbit9
Scit tantum nullo crefccrepofie decus.
SedproprijspandcnscognatacubiUa ramis^
Statcontentafuumnobilitarebonum,
Siingentis magnitudinismalum cydonium cupias,ramo adfcucad
naerensmalumcumipfbramoattradum,oIIae inferens terra» infodi-
«o,ficcxacfcctinipfiusoU*m8gmwch'nem,intcriorem9 cius forma
pcnitus
Digiti
zedbyGOQgle
■■■■■ &-T- fRVTFCIBVJ. ^
. $pAnpL$timU* Ead^s€ftrati0«im cucurf>«is cVpomistmeftri,
bus*
I>£PYRO.
PYrwinfcriturpyro^^
niMYdonfjsjCaiaiscis.mefpil^ac mafopuoictg, Paikdius*
Ccrminecanapyrmnimosbaudmmdaflcrcs
Commodat^uGrumntBit amorenmi^
Nuncraptihtifutisborrmdafmoribusarma^
Et docet indomtias ponere tclapyros.
JVuncterctcmpwguiproductiaeummcmabm,
fraxineasfenouoflccTtibonoremanus.
^PbyUidaquinctiamgrandimitefcerefriBu
Inflituenstduraidatfuamembracutit
Et/lcrilcsfpinos & incrtcmfottjbus ornum
Dotat& ignotumcogitamarcdcati.
£&i!ts&immifiiuerterecydoniarami
Voma^confufusblan.dacrtautiodor^
CaBaneafcptc^4pr<>mlammcfctm
Exuti&pUcidoponderemutatomts.
Mefpdafe examatpugndCibusborridamcmbr&,
Bt mala tranpillo cortice uotaprcmiU
** Crediturinlibycisjuagermmanc8crcramis9
L*tafj}pvnkeopoficdccorefrui.
DEPOMO,
"pOmusdecem arboribusinfcriPo(runt,ufdclicetpyro,pomfs fyt
^ ueftribus,pruno/orbis/alid,p!atano,p«fico,popdo,incfoi]oa,
caitaneis. Palladius; *^
Infita procerispcrgit concrefccrc ramis%
Etfociammutatmalusamicapyrum.
Sc^jhrosfyluisbortatwrlinqucrcmorcs^
Etpartugaudctnobiliore-fruu
Sptniferas prunasjrrmatafe roborafentcs
Lcuigat^pukhrUuchitaddtacomis%
Hxiquamforbum dulci dislcndercfucco
Nouit^ er adcupidas fkdcrepemamanus*
Stipitibusgaudetnomen mutarcfaUgnU^
Utgratumnymphisfpargercflorcnemus,
Kobora tbyrjtgcro platani concordia Baccbo
Faetibus inliituitplcna rubore ttoms*
MuisinfoUtasmiraturVerficusumbras^
Popu!ca^^runtcandidtdonaComar
b
Digiti
zedbyGOQgle
©_ ARBOR J B V* s # J
fi^^btntpdrctUpiiofa^u^eramukm *" ^
Tmditur&mmpknatojuorcrubct*
fyofudibusj^&proprxgumtibusarmk
Caslanca?fubnmtdantnouamMdccus.
_ DE MALO PVNICO, ■ - .
P^Atumpunicuminfettn^i_foripot«ftir Pa&ditiS
iunicanonaUosun^uamdignatafaporcs :
MaU^nucxtamkapociatacoimig
Jpfafuas augcntmutatojamncgcmmas*
Bt&itcc^na^piSlaruborctplaccnt*
DE MESPILO.
£^Efpi!usinferiturqucrcui&pyro. PafladiUJf
Uermladurapyri^dcfpcBimahfaporii
Mcfpilusadmifiogerminc tutafubit.
^tgtminUftfeuwlmtiorinfcritartms^
^itfo aridas terrent roborafaua mamti*
MDE MALO CITRIA.
Aluscitria moroinferitur. Palladiusj
JSfec non & citrijpatiuntur mutua ra mi
\Pignora7<]H*grauido corticc morus alit*
Pom^pasluriblandoredolentiafucco
<^4rmatismutantfpicuUnotapyris. ^
_ DE RRVNIS.
J* R unus in feipfurn & caftancam infrritur. Paltadiuss
'Prunafuisadduntfcticiagerminamcmbris%
Dona%cognatocorporchetafcrunt4
'Bxarmatpxtusjcdbracbiaroborisarmat^
Casldncaprunuswfiatenerclatcm.
DE AMYGDALO.
_£\Mygda!um pruno,perfico&: caftaneasinferitur J^dladiujs
Thyllx odoratos primtuUfioribm artus
Dfcifiprunicorticcfixategit.
*Poma% ptrmutat utlamtncpcrfka misTo^
DuricicmcjjdoccttcgmmJsefecloco*
Inmodkamtornatfili^uatendentcjiguram^
Btfrondcs pulchro ditat odoreferas.
v CaHaneam^trucemdepulpscomtccbinh
JWiraripu&tfJadapomaJui.
VT FRVCTVS- FIANT GRANDIORES*
SI multa in unum foramcn femina inieceris,in unam orania fubftan- i
tiam coibunt,maior csfy fru&us proferent. Vcluti B plura porri auc ;
SepaxuiH tcapita uni impofufcrw foraroinL
*J Sr
Digiti
zedbyGOQgle
Li^Vc
8T FR7TIC tft V & s
DE CVCVRBITIS,
/curbitae a< in cinerem humanorum ofljtfttt plantate , ac
^^olco hume&ata?,nono diefruciusproferuncS^wJna cucurbicarui
tn aedicislocisnata producuntcucurbitasfubtili&fes&: longiores.ea-
acum ueroquae in locismedrjs creuerunt,craffas %c sfenfas; cjuae uero
in imb, Iatas»
Si florem cucurbita?cauIiadhaerentemol!2B,fictJtetiamdemaIocy
doniadi&umeft,inciufens,eiufdem crefcens magn.ifUdinem 8C for.
mamexprimet» ">
DE TRANSPLANTATtDNB
^rborum»
)Lan£astrknm'oelapfo,finihilipfis damni accf^j-it^trar.fplantare
liccbk cumradJcsbuseffoffasrtranfplantatasfpiriis circumfcpit^Q
obbeftiarum incurfum neceffe fueric, Melior eit f^fifplantatio quas
fit inautumno circa DiuiLambertidiem^quirnc^^tfer^obfrigoris
adueriuatem.Fcueamproradicisracione fatis p^fundam Sc ampla
apparato,pIa ncasq; Coli aduerfus SC coelo,eodcm ^&p quo poiltae fue
runcantea^mBgito^Radicisfra&asparusdHigehj;*^ r«fccato« Amy.
gdala,ccrafa5pruna in autumno pingui fo!'o,aquA <^uifa iriduum pri.
mummoiii£a,jnfcrito,hincuereproiibitotranfpUoi3to. Siobneceffi-
tatem.,terra;udaridceuel molH nimium infcrere pjfltuas cogaris, aiiun
dc,fou«im apparatamjfumptafertili 8C pingui t^r*, expleto.
DE CVRA ARBORVW*
b %.
A R B CV R I B V S
PRincipio rationehabcfe opor C
tet terrae?nc nimium ue! argil-
lofa,uelIutofa,authumida , fiue
ctiam frt arida*Siitac£lutofa terra
fuerit,fim< & harena(aridioribus
locis plus, pinguioribus minus fi%
mi plantisadmifcens) eam comi-
fceto. Fimumnondeporcis,fed'
airjs animantibus,eumq; benema
turum fumes. Arborem fouea cir-
cundabis, ut seftiuo terrjporeplu-
uise in ea congregari poffint,quac
nimia ariditatem temperent. Plan
tisueroquas autumnali temporc
infeueris,terram aggeres &C accu-
mulabis,ne a fuperflua hyemis hu
miditate Ia;dantur,earumq; impediatur digeftio.
Aurumnalitempore fuffadienda eft ad radicem ufq; arboris terra,fi
musq; apponendus; Gharenofa nimiumterrafuerit, recentiargilla co
inifceto -■ 5n argilla? nimium circa radices fuerit,harena loco fimi appo
xmur,idq, ab omni partead quinquepedum latitudinem : fic eniro ar-
barnutrimentumrecipk,uiresq;eiusnouantur:hine eft quod iuxta E
ripas&aquasftantesarbores longiore tempore uires fuas habeanc,
fsrtilioresq; finc rel;quis,ac corticis fubtilioris.
Mala cydonia fologaudentpingui: Tranfplantata?nuces,rnagne,
fertilcsq; Hunciructiis item tenuem adipifcitur membrana,locaaman£
alta SC ficca;
Nucleiamygdalorum,ccraforum,perl3corum,prunorum,nucum
auellanarum,&iuglandiumin decrefcente Septembri in cllam fora-
mino!entampinguiterr£einferti,ac cellas impofiti,ucl terreinfoffi , fi*
moq; contra frigoris uim conte<fti,ita tamen ne fuffocentur , fgpiusq;
aqua mulfa humcctati,tranfp!antatiq;,poftquam germinaucrint , fru-
fiusferentdulces»
VT FRVGTVS AROMATVM SAPO,
rem habeant.
ARborem ad medullam ufq; utrinq; findito,& ligni parte execta^a-
romata qua» uolueris inferito,fiffuram argilla ieu fimo oblioito*
VT CORALLIA, GEMMAE, CARYOPHIL-
Ia,idq;gcnusinfrucl;ibus nafcantur,
POftquamflorueritarbor,frudibus incipientibus fefe oftenderc,
prajdidasrjsfpgcicsinfcritOjfic fictutafrudu occukentur.
'"" " "" ACIDIS
B-T JR.VT IC I B V S. p
A - ACIDI5 ARBO&IBVS BVLCEM
gufttuB.iadm*
Clromfoffar raditi fuiilum apponc ftcrcus , oel d^^rfom ftipitem
adi8teriorapcrfod£to,&ua mcliisi infufo;£oramcn cynosbato*
€mprimas cortex dempiusfucrit , occludito.
DE Q.VALITATE AERIS IN Q.VA.
runtfam arbor ura plantattoncsbieruanda,
ARboriirononnuJIe stmantloca calida,uelut pjpcr,palma;a!i*frf
gida,ut Caftancx; alix remperatuni cxpetunt aercm i ali&rur.
f us oranibus locis plantari poITunc,ut pomus, py rus, id q; gcnus nonuj
lae : rurfusaliae pinguifoksfuntplantandae, udut morus;aJi* arido
&harenofo,utpalmasepinus»
DE ARBORVM REMEDIIS-
CONTRA FORMICAS ALIAQVE NOXIA.
pOrtulacxfucco,mixtoaceto,ftipitem pcrfunde,fiue rubrica aut
* pice modice illinito. Vel fi<ftile fatis magnum & amplum uas capi.
to,perofratuminmedio, perqjforamen plantam terr * inferito,hinc
foramen circa ftipttem,utaquam conrinercpoffit,occludito,fic aqua
formicarum afcenfum impcdiet ; Vef uifco ftipitem circumline. Pla-
frcct nonnullis utjf ericum oleo intindum fflum,circunligetur ftipi ti,per
tjuodafcenfus formicis ocdudatur,
CONTRA VERMICVLOS,
TP\Eorfum ad medufiam arborem perforabis,foramini% piper, bac
- J-^casIauricVrutam acetomixtoinfundes,acc£cuneolocynosbari
foramen obfirmabis,Februarioautemmenfe infitas arborcs,earuroq;
fruclusjnulli uermiculi corrodunt.
CONTRA CAPRARVM MORSVM*
Lotio caprinoarborem perfunde.
CONTRA LEPORES.
Sputo furculos inferendos pcrunge*
CONTRA VENTORVM IMPETVM,
SI ngulis plantis fulcra,quibus innitantur quibusq; alligentur, appa
ni debent ; Idem faciendum eft G arbor fiffa inferatur ; auc fi infirio
jBat fubcortice,triennramfuIcrisfuften.tabuntur aliigari furculi.
Gauendum etiam eft ne fto!ones,hoc eft,nothiadnafcantur ex ftipi
terami,neue qutd circa radices enafcatur ;per haec enim alimentum it.
fuccus reliquisramis adimitur.
Arida omnia,ne uicina membra xhficiaht,funt ; rclecanda conrinuo^
CONTRA VITIOSO& ARBORVM HVMORES,
b 5
Digiti
zedbyGOQgle
:D£ , AftBOJR I B V S. . ^
d>mii!g!tfepciiiimcroruptcrBiia«marboril>ushiii»iditate«adcx' c !
erna , fieut idsm in feomimbusintra catem & carncm fieri uidc- ;
jgsus , prprampefc, cx q«a? um putrefa&ione uermiculi noxfi nafcuq* i
tur; IncumcTccre fgicur S quam cortids partcm uidebis, *sa> fuffodito i
ut humo res uitiofi effiuant. Sin ucrmes natos iam inucaeris, urito, i
autferreo fcalpro'cxtrahito*Qudd fimultisin gardbus arhoris hocui ;
tninuencriSjCOTrJccffiifummoadinmnTuf^ ttiquotics circa arbore ■
findito ; ut putredo iita tid efffuat utl confumat ur.
-• CONTR-A MORBVM 'ARBORVM, VIPERAM
fcu Ccrailen>a lerpcntun? fimilitudinc
di&um» *,' * '
MAfum eftarborcs infeftans^ab ima ad fummtim fcrpens, cortcx ;
nigro colore infidtur Sc arefcit* Cui mslo m mcdcaris corticem
quoad uiride lignura uid eris abfcindito , hinc recenti bubulo ftcrcore
obiine,ac contra tcmpeftarem &C imbres circumligato.
CONTRA FISSVRAS AVT RVPTV.
~["y~ _ ' rasarborum. ■ ... . • -
Flmum bubulum serria parte tcrrae mixtuxn circumbga4ac cotra irn- :
bres obfirmato.
CONTRA VERMIGVLOS AREORVM,
aJiudrcmedium. -
A Rboriad meduUam perforatae puluerem myrobatani dtrini in- i
-*^fundito,cyRosbatideindcIignoforamenincludito+Velantequa i
iaferantur furculi, ptileetem thuris intra corticem miCceto.
SI ARBORES FLORENTES NVL.
-.-- . losfruc^tusproferant.
^X D medallam ufq; arbore perforata, argentum uiuura tumfimo
"^^■infundeSjCpriia^ cynosbatiforamenoccludes.
PRO INFOECYNDIS AVT STERL
lit>usarboribus.>
£ I arbor aliqua lapidofos aut usrmibus infe&os fru&us , ob uitium
fc3fortaiTealiquod hurnoris ud loci,proferat , terra circa radices erro, i
dienda & purganda u eniet,recensq,- melior ac foecundior apponcn* i
da,perforanda ittm circa radices crit pr opc terram, foraminiq; quer* :
ausinfigendus cuneus;Idem fiet fi fuperfluum nutrjmentum, ka ut na
turaliscarum cafor fuccwn cocoquere nequeat,arboribus fuerit : hinc
enim eit quod ob nimiam foecunditarem fuperfluus humor in i uoer- :
abundansnutrimentum effunditur, in folianimirum &C furculos no. i
iiosinfummitat€aj*borum,nortautcminfrudus»
• , _. CONTftA PRVINAM*
t c Radicem i
Digiti
zedbyGOQgle
A TVjAdfc*11* ngbotkmqpQ Martiockconfodito, fouc* aepKortlo*
J^^necdeflorueritper^etudinfundko.- '■'■"- ' ■ ■
;; VT LIGNA ARBORIS INCltEMEN-
tumfumsnt.
MEnfc Dccembri,f€u Fehruario foueat circa mdkttn facra? , afnS,
utgelu conftringatur,infundko, giacici drirtek ftrrain fupcrin&.
ponito : menfe hinc Martio priore terxarei&ota rcccntcm honam adL
dito;flqr,es f?c;arbpr copiofosproferet,nccmediacreligna incr emes*
tumfument.
VT-ANNOSAE ARRORES XVVENL
■ '■'_, v, ,,,...,* temformamrefumant.
TErrtmaradkifiisrcmopeto,granclioreg%cpsosbatiradicc$rei« '
Sasarborifuffigito, porcorum dcindefuso appoGtotcrramdc- -.:
©uoaggerito^
NE ERVCAE ARBORES PERDANT.
OVf crucarum, quaeuelut in retiaut aranearum tela inclufa cosda
tur,nKnfihus Dcccmbri , Ianuario -$k Februario diligcntcr fuiic
demenda a fo!rjs*ac ignicremanda,antcquam erucaj enafcantur.
-:.•■ D£ PYRORVM.NATVRA.
EVenire plerunq.ibkt pyrispoftquamfenuerint, ut ob cortiris ctr-
ca radices duruiem fufficiens nutrimemum , ad ramos fruclusq,- a-
lendos ,attrahere nequeant : quce caufa eft quod altcrnis uicibus fru.
c"tus proferuntrRadicesproinde findi,fficescp ne coirc denuo poffint,
ut humor, per fifiuras iftas ingrediatar,inrigi conueniet. Vtile etia erit
ramos non-nullos ob fen/um,utplenitts reliquis mimftr etur alimentu,
refecare. . • ' • -•-'> • ,-''""- ■'- "'■'■■
GENERALIA DE ARBORIBVS.
SOiumexteriusuccum,interiusuero humidum omncsexpetuntar-
bores. '.'-'."
Autumnali tempore fimus nudatis radicibus apponatur.
Piantas non nifi trium annorum fuerint,refecabis; triennio uero ex*
sc1;o omms adnafcentes furcuIos,fuperflua Sc arida abfcihdes^idq^uc
re,& quam diu foiijs nudaeae erunt arbores : nifi frigus intenfum re-
moretur. .
Nimia terras humiditas uermesin fruc*tibusgenerat,cauendu itac£
m plus aequo terra humoris habeat : Quod fi faalefieri ncquea t,circa
radicesmaiores perforanda erit arbor.ut humor fupcrftuus per forsu
mina effluat,frucT:usq; fiant incolumes.
Nimia uero terre aridicas fpinoias,8C aiperas arborcsproducit,fru
£tusq,gignitrmnores, - '' -
- '. .. -- ■ '- b. 4
Digiti
zedbyGOQgle
DE ARBORIBVS:6
£T ERVTICIBV5.
m a i, v s.
NOHINA ET DEKRIPTIO.
A L VS Grascis Melea^Latinis Pomus^Gcrmanic^
oplfclbaUJtt.Fructus eius Graeds Mj^Larinis Ma
liiniSC Pomum,Generadiffcrentiasq;Tiialoru enu*
merare laboris fuerit infinitu lifdem enitn locis plu
riraa eorum efty&ibrma firufius,& fapore differen
tia>inueniregenera JSunrcnim aliadulcia,aliaacida, d
alia uino&»aifaainara,aiia rottmda,alia turbinata,
atia c^o^alia purpureocoknrefalgentia^almluteo , alia uiridi , alia
candidcafia colpnbus diftineb^ahamagna^alia parua,quorum fingu
lasexpIicai^fpcciesimmcnCnegoctjlbret* SuntitemfyJueftria,qua2
Gcrmani^O%opffernominan£racida prorfus&: adftringeraia* Om
nibuscamen ma^quc^ad arborem auinet Jormafereefteadem. Re.
U&z igttur ipeciali^uantuma d fru&uum diuerfitatem ? defcriptione*
generalem omnkim formamexhibebo, Quod tamen ipfumminimc
ueceffarium &C fuperuacuumjob nemini non cognitam arboris com-
munemforaaTO^uidktur^Nafcifur uno caudice.in ramos confcftim fe
fpargensvcortke lagjui^ craffo^cano^cxtrinfecus^nteriore uero par
c©br fU tc^auo*cx <IU0 flauuscolor^alujpineaddito^oquiturtfoliooblongo,
m0 mc$ noainucronato , caraofoq; t flore foliato, in pler ifqp candido ^ in
nonnu]listamenOftrino,fupra fructum infidcntc ^radicibuspaucis
fummae telluricoteerentibus, Fruduum plurimadf uerfitas> cx magna
tamenpartefunt rotundi & eaflofi?cjuaq; fokmfpeflantpunicei, fcmi
nibus mins difcrejtts^contmente tunica ueft itis,
Perationeinfercndifupraimti^^^ eftdidum*
TEHPERAMBNTVM,
In maEs^inquit Simeon Sethi,msilta eft diucrfitas* Qua^uq; adftrin
gust.
* gunt,frigfcfurn nabent cVterreumfuccum.Qua;u?roacriafunt, frjfgf
dcm quidem,uerum tenoem itlum babent.Medii autem Kmpcramcor
&ifuntdulcia,quae ad cahditatemmagis ucrgunt*
VIRES INTRINJEC7S.
Adftringentibus maus,ut Si meort Sethi ferfbit,uti conucnit , qjoo-
tiesob diftemperantiam calidam uel humidaKi,n)ate affectuscftnentri
culus : huiufcemodi enim mala ucntriculum compcfcunt* Acria ucrcV
cxhibendafunt quotiesinuentriculohuraor craflTus,nontamenualdc
&igidusfueritcollecT:us;Inciduntenimhaec,cVinfra fubducunt.
Dukiaautemhisdanda,quifrigidum uentriculum habcnt : his cnfnt
coueniunt,&: fimulhisquiauenenatismorfifuere. Mala certc omnia
peculiari quadam proprietatc neruis nocerit : noccnt &C quse non ma-
tura (unt-Dicuntur 8c" lapidem feucalculum gignere rjs, qui ad fatieta
tem his utuntur. Verum funt utilia ad lipothy mias SC cordis debilita-
Ees.Ele&uarium ad ardentes febresgratiffimumex uinofis malis , ficut
cx Cydonrjs quoq;,conficitur .fitimenim idipfum fedat,cibiappetitu:
reftituit, Acida uentriculum conftipant,urinam cicnt , 8e" uomitionci
cohibent,Dukia aluum laxant,& ucrmesferuntur expellcrc,
PYRVS.
.1-4& K0MINA £T DESCRIPTIO.
PYrusLatinis,Graecis Z-mo^ Germani. 23ytb»Umt.
Huiusquoq;,ficut& pomi,fpeciesfunt piurimf,
cxfru<ftusdiuerfitate : alrjsenimfru&us caducusSC
a?ftiuus,putredinem confeftim fentiens : alffsferoti-
nus&c" annuus :utriufq; multipkxeft differentia . Sua
uicatecVbonitatepra* reliquis commendantur,qu«
Germani 2t!attbtsbyt:*tt $C ttUf bytttt uocant,
putredsnemtamenconfeftim fenticntia.Sunt&fyl-
ueftria pyra,Germanice@<ro>byreit. Formafolio-
rumS^corticisomnibustamen penc eft communis,cuiuis cognita*
Caudice afiurgit uno in mukos,ficut pomus,ramos fe fpargente : cor
tex truncocrifpusck afper%incifuris totus diuifus: Flosomnibus al>
bussfoliarus: frud:us figura turbinata,feminibus tunica contentis- Dc,
infitsone Pyri arboriSjaliarumq^initio ante plantarum defcriptioncs
cft actum* Confule ctiam Reirufticae fcriptores, cVRucllium li.i.cap;
»4-
TEHPERAMENTVH.
Pyra,referente Simeone Sethi,frigidafuntinprimo, ficca uerd ia
fccundoordine.
Qua? uero dulc*ora8c" maturiorafunt,nonnulliuscaliditatis8C hu
midiiaus panicipanr. ; Qu«e uero compofita^ue fint dulcis &C adftrin-
gentis
Digiti
zedbyGOQgle
DS A R B O R I B V S
ientisquaUtatis,fiueacidae, <quoniam eiufmodi quaedam funt){uttt Ci
alicuius caliditatis^fedmodkse.&ficcitatisriccttrco^ uentremfiftunt i
ante dbum f umpta.
VIRES I N T R I N S E C V S.
Pyra crebrius furopta, uentriculos caiidos iuuant, fed colicos affe* I
&us fufcitant.Granacjua£inipfisinueniuntur,peculiariquadani pro-
prietatepulmonis uitrjsmedentur,fed renibus officiunt.
ext R x N s e c v S.
Ex folrjs Pyri,item ex fylueftribus pyris, fomenta cV defefTiones ad ;
uerfus procidentem uterum utiliter conficiuntur»
morvs. m<w\u&.
N O M 1 N A E T DESCRIPTIO.
MOrusGra3cisMcgfc*,Germa. fTl&ttU I
btltbMtn* Fru&useiusMorum, i
Germanice tHaulbttr. Morus fioret in*
tcrnouiffima ^frucnisciusmaturefcit in-
ter prima,foIiaq; etiam amittiD Folia ha- i
betrotunda,afpera,8c*nigricanria. Flos
ci uiriginei modo Ianugineusjrucmi tpti, i
nec poftrcmistaxum infidet, in medfjs m-
culcatus , nec^ fingulaspartesambitfal- 1
IensinterdumpropterIanuginem,utcon :
cerni nequeat.Fru&u carrilagineo, ab or :
tu ftatim candido , cum pubefcit rubro, »
ubimaturuitatro,fangui'ncocoIore ma- ;
nusinficieme. SimiliseftfruCtus fruclui ;
Rubi, acex utroqjConfecno Diamcron i
apparatur.
TEHFERAHENTVM.
Sicuttripkxfru&us eftforma,ifa tri-
plexeft fucciinmorisnatura.Primuma- ■
cerbus SC aquofus: mox lenior SC lente ru i
bens -deniq; uinofus BC fanguineus. Maturusfructus aluum laxat 8C i
mollit : arefadusimmaturus aluum conftipat.
V I R E S INTRINSECVS.
Ventriculumneq;iuuancneq$ orTendut mora,^ftuantiiecoriper
fe,autfuccuseorum,aquaitemftiUatitia,autconfec1:ionesexrjfde,pro-:
funt. Radixeiusq; cortex in aqua decoda fumpta forte Aconitofunt '
remedio«Viridibus morifolqs Bomby ces inftitant*
EXTRINSECVS.
^onfidmrexmorisedegma^quodDiamoronuocan^exukerarioi
ni
■ . . B.T rRVTIC!Bt5.> n
A, nf cofti utffiffinftrmv Expreffus ex fruclu fuccus, ifl ckfpumato mel k
codus,HuxMSColii,& ciufdcm uIcera,gargarizatufiftit*Efficacius aute
£cgargarifrna>additis aluminc, gaHa, myrrha^thure , crcco & radice
iri3is>MnguIoriiRt exigua quantitatc tufa admixta.
Folia cum aceco impofita, aduftionibus mcdentur/ lo aqua pluuiat
£e&afo!ia,capinos,fi caputd«coe*to abluatur,colorant ; ad que ufum
gcusnigyafolia PampinosnonnuUiaddumY Cumcorikeinuino
s!cco<Safolia,dentiura dolorcm tepidacoflutione mitigant*
Radicem mori in tcrra fifiTam gummi fudare ferunt , cuius non exi*
guus ad dostiam doiorcm fit ufus» *
FXCVS. s«* . ^&im
NOMINA
D-B AKS OR I B' V*
.'.;■• * NOJUINAETDESCTIPTIO, ' Q
Syce, T?[a2sGr2CfS£&^j«^ideft,Fic^ " !
tamen kmt praccjpua:fac(ua dC iylmilm , fcu maior & minor.Fruclus i
Grseds 2wtfy,L atinis itidcm sieus didtur. Eft & morbi genus quod fi-
cus dicitur,a fructus iftius fimiIitudin€..Loca amat calidior a-Sc iprica, :
frfgasaucrfacur,und« ctniionnmlisGermaiii^Iocisplantatur^pauci* ;
tam en fr uc"tum pr ofert. Arbor cft non modum procera, quanqua i
anapliilknae etiam quardam inuemuocur,pyri arboris aemulantes mau i
gaicudinem.Caudice breii,corticekui irnofa , foiio percps
magno umbrofocp, profundc admodum laciniato,fine flore, Pomo i
quod fupra folrj pediculum nafeituT,turbinato, molli, intusgranofo, I
fucco , cum roaturefcit Ja$eo,poftearoelko; radicibus multis, obli* i
qufs,acfc>ngis. TenerafoIia,germinaq;tencIIa,Ia&eumh'quorem dc i
. cerpta emittunt. SiccataKfiaiscaricasnonnoUiuocant.GrsBdt^aAj. i
aprifC SyIueftrisFicus,LacinisCaprificus,Graecislciwesuocatur*NobisGer I
«*. manisincognita.
Aiftrturad nostripfcxhodicficuum difFerentia. Aliae enim flauc, ;
infparteis corbibus eompactberquas 2fct>*bfet#«tt nominant; Aliae
ia ciitiis^aurinisfoIrjscommixtae,GermaniX4Wbf€i0eft.
Tertium paruurneitgenus,{ediumma dulccdincprasditum,in.mL i
nutis 86turbjnai.is fparteis corbibas inclufum , quoidex Maffilienfijj
prouin1:iaaffertur,G€rmanicctTTArftijf<^e5ct0eK*
Immaturaeficus Groili dicuntur* Et hoc addendum, Quod fylue* .
ftrem bouemficoarborialhgatura, manfuefcereaiunt*
TEMPEHAaEKTVJI.
Liquornciarboris,cx:foIiorumfuccusuehcrnentere(t calidus. FL i
cusrecentes& aridaecalfaciunt primoordine compkto, ausfecundo ;
incipientc .-ficcant in medio primi.
VIRES INTRINSECVS.
Ficus aridae amygdalis ftipatse non folum gular luxui funtuolupta- i
tu fed uenenisetiam funt medicamento , fi fingufis dkbusquisieiunus
cas fumat.Pecmsetiam&puImonemiuuant. Galenusin fenectafefi.
cubus pocffimum,&: uuis ufum fuifle fcribit. Cum enim frequeniius '
ob poma,uc ipfe referc,!angucret,ab octauo 8c uicefimo anno ad fene i
damu%al>lnsai>ftinuit,ricustantumuuasq;menfaeadhibens,necfi-
nc menfura tamcn .* ait%,qudd quicunq; amicorum, admonitioni m& ;
paruerint,ut apomisabftinercnt,eos finc morbis fuiiTe* Ficus reeen, :
teslaxant 8C aluum roolliunt, fitim Sc internum ca!oremfedant,ftoma i
chotamen non ufq;aded funt falubres*
AridaeconditaeficuscorpuscaIfaciunt,naturamconfortant7rcnL i
'bus & ueficaeconfcrunt^malum. corporis habitum emendac, Cum hyf
fopo i
Digiti
zedbyGOQgle
B T F R V T I.C I 8 V S. ^
A fopcnro&ae potgcj; ficus,pe<3us purgaat,antiquam tiiffim fedant, dixu
«artiaepcripncumoniaeauxiliamur: hydropicis & comitialibus func
fa!utares,Frequ«nsautem ficuum ufusfanguincm maium,et pediculos
jnujtos gignk.
- sxTRim-r-cu.
Ykuum deco&umangrnae&raucedimgargarizatuauxiliatun Fj.
cus cum fcenugraeci fcminc& farina hordeacea ,aut fucco impoflta?,
fcirrhos omnisq; generistubercuk,matncisq; prarfertim tumores du
fcutiunt. Cum krmento &faletemperata; pcftem aliaq; ulcera «rnol
liunt 8C aperiunt.Cum chalcantho tufae mariantcm fcabiem Sc malL
gnaulcera fanant * Cum abfinthiocVfarinahordeacea cocta?cVimpo
fita^hydropicorumtumoremcomponunt. Succusficuumcum fucco
fmapiauribusinfufus,fufurrumcarum & tinnitum proh^bet.Lacreus
ficus arboris liquor,lacT:i uaccinoirif ufus,idipfumcoaguf at; Coagula
*o uero la&i infufus,illud<lifcutit Jnutileautern corpori lac eft ficuum
nimiumenim aperit cVcofiimit.Extrinfecus tamen uerrucis , pabuhs*
pfora?,&c»mnisgenerisfcabieiiIhnipoteftJdemiaccauodentiinfu-
ium,dolorem fedarcfertur»
MESPILYS.
JUonia. ttttfptl Tfofpd,
3 NOMI5TA ET ;D£SCRl:PTiO„
[£fpilusGra?cis&: Larinis.Item Aronfa «$&&
Dioieori. Germani. ttttfpcl/ VUfptl. ■**■*»'*
-Diokoridesduplicemfacit. Prima qua^trL
•coccos,a€ribus oraniSjquarmalo eius mfunt,
dicitur,cV propriemefpilus .Ia Germania in.
-cognita.AIceraquam EpimeKda uocat,quod
iuxta-malum nafcatur, qua?hcdiein hortis
Germaniee inferitur. Arbor eftmali uulgaris
akitudine inferior , ramis in gyrumcomofjs
aculeatisq;,f olio promi{To,tenu^8d longo pc-
diculo.flore fubherbaceo,amygdalae forma,
•fru<ftu,dum pubc{cit,uiridi& duro,ubima-
turuit fuluo ac moll«, circa uerticeracriftatd,
trlbus quatuorueintus,imd -qmnis plerunque nucleislapideisr Vn-
deuul^atum dictum : ^etit Juttgffran? i*>ar£> irie fo xxin^Af fie
&mUtfpiln/3zbfkvon$tfiinff%ei>cttfteitt.
Radixnum^rofa,materiedura,folida,carieim!nimumobrK>xia. .
Fru&umhuiusVnedonem quoq;Ttaliuocant5cju6d uideh'cetpra?ter
nnicum,antequam molIefcat,nemo comedere pofTit , ob nimiam eius
adftric^ionem.Vne^otamcnaliasfruclusappellatur Arbutu .
M?
D E 4 R B O R I B V S
TEMPERAMESTVM ET VIRES. G
Mefpfla ficut & forba kigidx & ficcae funt natura?. Vis ipfis adftriu
ftoria.Viseis potiffimum adahuruenttscoercendura impetum* Coa,
diuntur etiam utiliter in melle ad calidos alui , seftate potinjinum,flu- \
xusJLigni aduenabula & aurigarum flagdlaplurimus eft ufus. RelL
quascumforbu
CERASVS* Kixfm
Zmavtlltn.
SOMINA4ST DESCRIPTIQ.
CEra{us,Germa, 2\ttfett Tria
habet pr«ecipua ex fructu ge-
nera*
Primumfru&ufertpediculisla
^gisjrotundurajfanguineunijguftu i
adftringentem,Gerraan.2tffia£€i- I
Iettuocant.Atq;haecreliquispra% i
ftant,& infolata afferuantur ; reli- i
qua minimc*
Sccundum fru&umfertpedicu i
Ksbreuibus,auellana2nucisquan. i
titatc,rainus adftringentcm,mem. jji
brana extrinfecus rubeme, intrin-
fecus minimc.German.lJPcidj |*I-
HtfitoVOttiltitfm.
Tertiura genus fecundoforma i
eft fimile,fed multo minus, Sc ped*
culo etiam longiore dependet?gu-
ftu dulce,Germa,@Jjf ffcfeif*
Quartum prasdiclo per omnfa i
forma&guftufimiIe,nifiquddma i
turum nigricat, ac fangu^neu pr or i
fushumorem continet, Gcrmanis
&k)VMC% ferfett. Poftf riora hgc ;
duo,f atile,in arbore etiam adhuc pcndcntia,uermes fentiunt. Ad ha;c
uariaCeraforumuarijslocis SC fapore BC formadiftin&a eft inueni-
regenera* Noshis contenticommunemomnium formam defcri,
bemus. Nafritur nufquam non : folia ferc habet Mefpili, dura &C la-
riora,per ambitum ferrata,eortice laeuo^ candido nigricante , flore
albo,racematim congefto,frucl:u rubro aut nigro , magnitudine fa-
ba^ Omniagenera lunio & lulio raer ad maturitatem perue- \
aiunt*
TEMPE.' i
fisr^ fr y t tc i b :y-.i
H 1. E M «■ fc K A J» e N T Y M,
Guttusdiu€rfumGcrafiscflrctcmp«ramcntumdocct,Qua<3am c#
fiim adftringunt & accrba funt,quaedam dulcia.Omnium tamen tero
peramentum frigidum & humidum Simeon Sethi tradii Dulcia ma,
gislaxant; Acecba recenria minus laxant» Parum autem nutriunt,bo*
jQumq;fanguinemgcnerant.
VJRES INTRINSECVS.
AcidaCerafabonum fanguinemgenerant,appetentiam ciborum
generant,phkgmata &«jfcofoshumoresdifcutiunt,calcuIum pellut*
Cura faccljaro eademad segrotantium confortationcm condiuntur*
^refa&awfta'uecerafaaluumfiftunt.
Exmgr{squartigemr»9ceraas,aquamftinatitiamuftam,linguePa
ralyfin adiuuare ferunt.Gummi arboris xn uino difTolutum & potum,
antiquam tuflmi fedare aiunu
E X T K IN S E C V &
GummiceraiiarborisinacttodjflTolutum,infantiumlichcnasfanat
CORNVS.
NOMINA ET DESC&IPTia ■
OOrnus a cornuum Qmili duritie » Grse- comuL
>— 'cis Grania, Germ,2S.O*nIebattm/Co: ^^*
«eibAum/^urberbaum/Diedett/C^tet
lznbMm/Wz\f&> Htfmf Et frudus eius
Latiais Corna, German* XX>dfd)htfzn/
v$zn?itfm/%<>znUtt/fyt}i%in, Duum
"V !? gener um,fylueftris & fatiua. Vtraq; m
^JSpGermauia nafcens.
Theophraftoin marem cV fcemma diui-
ditur. Cbrnus mas arbor eft duodccim fx-
pe<^itorum,corriceneruoio,tenui,cau-
Oicehauditacraffo,neq;fcmperreao,atq;etianinodofoafeditafolt,
do,ut cornibusfpiffitatenonabfimilisrefpondeat >fol£oamygdaIse'
fed crafliori pinguioriq; : flore & frudu oksc, dufci,grato odoratu'
pluribus cornis fingulari pediculo dependentibus.
Fccmina Theophrafto 3h\vk?cc»U dicirur,Latine Fceminicornus, cau
dice tungofo,cVinutili, uirgulis inftar amerina? fruticat , autumnalu
busbaccisperquamacerbis>& cunctis animantibusguftu intactis*
Radicesutrifq; Hrmse 8c emori contumaceSjnuliiq; perniciei opportu
rje.Fru3umfertcornus circafoIftitia,primiim candidum, pofteafan
guineum,fuccointuscrueto.Summalignoeftdurities:ad radiosrota
rum,ob exilitatem potiffirnum expetitur ; Cuneorum 8C clauorum fer
rcorumuicem praebet,
c l
DE ARB OR I B V*
TEHP EK A ME N T V M. C
CornotaminfolijsquafflfroauadftriDgcndicftfacultas, Exiccat i
&C conitipat.
VIRES INTRINSBCVS.
Fructus comiad orones alui fluxus funt efficaces,uehementer enimj
pari cum mefpilis & fylueftribus prunis natura,conftipant*Condiutt i
cur etiam fru<ftus hificutoIiua,uteftuidereapud CoIumcManuIn fac i
charo & melk ad dyfenteriam nonnulli condiunt»
EXlRIHIEC?fc ■ •
Folia aut faftigia ramorurnin uino co&a,autper fe impofita,mana* i
tia aulnera,8c" uitia exiccant fanantq;. Sudor uirgarum lamina canden* i
te exceptus ferruginem eontrahit , qu* illita incipkntes lichenas fa- i
Bau - * ' ...
PERSICA ARBOR- PfttftoQbmm.
NOMINA ET DESCRIPTIO.
PErfica maIus,Germanis pfttfin$batmV i
qudd fortafTe ex PerGa primum fit aduecta.
9 Quatuor huius diftindtae inueniunturfpeci* i
es :Primaeft toucandida,quamPopuIaremuo
cant,Secundalutea,quamDuracinam:Tertiaru,
bens ftiitota fanguinea,quam Sabinam ; Quarta
mimma,cotaq; ftaua,Germ.©nmmCi: p| *tfin$/ |
(33oanne$ pfet{inQ/*2imcivt\Uw(5$YC>pfsz* :
fmS/tTlolklin/ttlOlkUn t quam Lacini Treca- i
cinam,Diofcorides Armeniaca uocat, &C prseco-
cia hsec mala.Gaudet malus perfica locis aquofis,
folia fert amygdal«e,fed maiora : floret primo fta
tim uere cuamygdalis, flore fubpuniceo , Pomii
-mc^Au ?*x4P«b - to [ . producit carnofum,fuccuIentum,foris!anugino
fum,dura intus & fcabra nuce,in qua nucleus qualis in amygdalis»
TEMPERAMENTVM.
Flosiolia & nucleus calidx & ficcse funt naturae,Fruc*tus uerd frigl
dmSi bumidus in fecundo ftatuitur ordine;ob quodfructus matu»
* us fubitd putrefdt»
VIR.ES INTRINSECVS.
Perfica mala in ardentibus febribus fumi poffunt.Frequens aliaseo
rum ufusmultum phiegmatisgignit,corpusrefrigerat,6C putridasfe,
bres exciut.Pra?ftantrdiquisTrecacma,qua2 Germani tKlolUUti uo
cant, Flores cum faccharo conditi , ficutrofae, ftomacho conferunr»
Gummj arborisia wino djfToIiuw potumq; ^mirc prodeftfanguinem
D
ET FRVTICIBVS. i5
*A excreantibus,obftructosenira pectorisSC pulmonis meatus cV uenu-
Iaspurgat:CalcuIumquoq;uefic£epeHit: Raucedinem crocoadmi-
xto pellit : arteriam fiquidem lenit,ck coHicxulcerationem difcutit.Fo
!iorumfuccuspotus,uermesuentrisperimit. Idempoflefuccumeun.
demumbilico alIigatum,Galenusaffirmat,Nuclei nucis Perficae tormi
nafedant. V
E X T RINSECVS,- - . .
, : Tufinuclei cumacetorofaceo applicati\capitisdoloremfedant.
' Gummi arboris in aceto diflblutum bC illitum,lic henas & papulas fa>
«at. *'- :
MALVS CITRIA, MEDICA, PERSICA*
NOMINA ET DESCRlPTfO.
MAlusCitria,aliasMedica8<:Perfica a regionibus. Fruclum eius
. Mala uocantCitria 8>C Medica.Item Mala Aflyria SC Citra2a,8£
Cicrinata,cx: Cedromala, non tamen de Cedroarboreintelligendum.
German.Citntiafen/Sicut Sc Latinfs ,a corticeuidelicet quiCitrimi
colorem refert5o£ 3pfottt$pfft\, afuperftitione quadam ludseorum,
apud quos fingulsefarniliaeeiufmodiquotannismalum coguntur ha-
bere,Amacloca calida 4quse cauflaeft currarior fitinnoftra Germa-
niahaecarbor. In quibufdam tamen Iociscura8c"cu1igentfaplantari
cftccepca.Ds his Pcntameter extatgnigmaticus: Medicamala quidem
nec maia necmedica.FoIium fere fert launVperpetua frondenscoma,
intercuriantibus in ramulis fpinis.frudu perenni : Arbor omnihms ho
ris eft pomifera^alrjs cadentibus,alrjsma:urefcentibus , alrjs uero fub-
nafcentibus pomts.Pomi cffigiescaperata rugis,praelonga, interdum
rotundior,co!oraureus, odorgratus,faporacidus,amaramtuspirf
grana.Meminit huius Mali fecundoGeorg.VergiUnquiens;
jMediaferttriflcsfuccosjardumcfcfagorcm r
FcUckmalii^uonon^r^fcntimullum
Digiti
zedbyGOQgle
«VBARBO&lBTf
^ocuUJtijUMdofieUiemfccerenoucr&ti <
JMifcuerunt^berbas^nonimoxiauerba^
^^uxihumucnU^acmembrfsagitatraucnetta^
EtJfnonaUumlateiaclarctodorcm
hawrm eratzfiliabauduMlabetttiauent^ .. * \
Flosapprimctcnaxianimas&olcntiajfylcdi .'■-,;%
Orafiuent illo : zyfenibus mcdUantwr anbctU*
Italiquatuoreiusfaduntgcncra,quafcultuuanctat€m afiquamna* i
Sarunc;Quaeaurico!oreluc€nt,AurcBgiauocant;qu2e cx uiridi ija i
luteumIanguefcunt,CitreoIa,cVtandcmCitrula nominant.-Quascv i
uata fpecie turbinantur,fiIuteo colorenitent.CitranguIa, & priuatim i
. Citria appelfant : Siherbaceo colore uircnt^Limoncs priuatim dicut ;
i^M. Si pregrandia,modo mcIonum,orbicuIata facie turgcnt,Ponceria uo ,
cant.OmniatamenaCitronominafunt^edu&a. Dehuiusarboriscti i
ra, infitione, alrjsq; , confulc copiofc Rucllium,lib. i.cap,6^,
TEMPER A H ESTVH.
Cortex exealfacit cV cxiceat Aetio, tcrtio ordine.Caro atstem rcfrL i
gerat Sc humectat priroo. Acida parstertiam frigidorum fedem tenct.
Scmcn quidam cabduna 8c\ficcumin tertio,aIi)in fecundoftatuunt,
VIHBJ iNTRJKSECVS.
AfTumptum Citrium malumcuiuslibct ueneni prasfentiflimum cC j
fe Remedjum, Athena?usalijq;teftantur, ac hiftorrjs idipfum euidetu
tiirrmiscpmprobant.De hocDiofcorides:lnumopotumroaIurn iic
stenis refiftic,aluum mouet,Oris fuaustatem commendat>decccto eius \
coIIuto,autfiiccoexprefTo.Edunturefficaciflrimein malacia prcgnan i
tibus,utquaehumfcemodifaftidiumtollant» Caro diffkulcerconco,
quitur,CTaiTamq;creatpkuitam,obquodin meile eftur commodiflL ;
rne.Cortex ciborum concoctionem adiuuat, Aduerfusatram bikm SC i
triftitia,quamexcitat,eftauxilio, Stomachummediocri ufubeneaf. :
ficiVimmoderato coCtionem uitiat. Melle conditusuentremcalfadt,
8C humorem concretum expurgat,ciborumq; codionem adiuuat. Se-
menomnibusuenenisaduerfatur>prmaiimmorfibus fcorpionum,8£ i
potu S: appoiitu.Menfes cictjfed abortu partus elidit. Aci-dapars fla i
*iam rcftinguit bilem,arcetq; peftilentiae contagia*
EXTRINSECVS.
Veftiarfjs Malum citriumimpofitum,erofionumnoxasarccrecre* ;
cHtur.Oculum integramnodemfuccoeiusiUitum,inobIiquumfor» ;
queriferunt*
MALA NERANTIA.
PomaArangiap. pomattn*|Hlfi
NOMINA!
Digiti
zedbyGOQgle
E T *R V TICI B V S. >6
«OMINAET DESCRIPTIO.
MAlaNerantia,feu PomaNeratia,Ger
manis,inde deductouocabulo,p<>
mtX&t\P,ttt. Sunt exgencribusfrmfhjum
| Mechcae arboris : Eadem enim arboris ho
| rum pomorum cum Medica,(euCitria,de
' qua praeeedenti capite eft di<ftum , cft fot-
ma. Fruc"tusuero fionmhiIdifort,qui to-
oiscft orbicu!atus,absq; omni caUo,imma-
turus uirtdis,maturus uero,aureo totus co
lorefulget. Atq,- hnncper aurea Hefperi-
dummalapoetajimctlcxifleuideneur. MaiaautcmNeranciahascap-
pellataefTeaNicandriinterpretein Alexipharmacis uidetur, eumin-
quit,™ ^^^'^'^^^«^^MfayT^hoc eft , Medum malum eft Me
dkum,quod Neramziumuocat.EtGermanicaappfilatiop^ttKittrt
^CR/pakhre cum Pomo Nerantziar per compofitionemconucnit.Po
mum item uocant Arangiar. Cortex fru&ui durus 8c denfus,odora. ^omm
tus,guftuamarus,quiKeervsficcatuspraeftanti(Timtimpra?bet oleu. Aur&K
Caro intrinfecusmoIlis,guftu partim dukis,partimuinofa,aibis& jl
roaris nuckis cxpkta, qui plantatifoetus producunc
TEHPERAMESTVM ET VIRES.
Temperamentum&uires cumMalisCitrfjsfeu Medica» arboris,
firmlespre/ensfructusobtmct.Eft enim exeorundem oenere, cV guftu
pari pra?ditus.Cortex naturae eft caJidse^quod inguftu amaritudo fa-
sisdedarac.Caro^men&acida feu ainofaeiusparsqualitatcmCi.
trinorumhabent. Coru-x prajfentium pomorum infaccharocondi-
tus,frigidis uentriculi uicijs auxiliatur; fngidumenimphk^madif o*
sit 5C educiuRdiquas in pracedenti capite uires req-uire.
PVNICAMALVS. <&ttttatfpff4.
KOMINA ET.DE5CRIPT10.
PVnica maIus^«Gra»cts. VuTgomafum
_ granatum.German, <&Z4Mt$pff&. a
. cotentis nimirum in ipfis granis feu adnis. ^
Arbor eft haud ita procera,fo!io angufto,
nitidiqi uiroris,flore puniceo ,ohlongo,ca
la thi effigie. Pomo q uod corio 8c mcmbra-
«a tcgitur,numerofis intus a cinorum granis fardo,unde granatum eft
appdiacum.Punkum aCarthaginedidumeft,quod ibrfit pomumil*
lud laudaci{Firaum.DirTerentia huiusmalicft ex faporetripkx. Quaj-
dam cnim humsgenerispomafum dulcia, quasdam uinofa , cuazdani
prorfusacida* . v.ji:: ■
-I 4 ■•
D E A R. B O R l B V S
zytim . Fiorem Punicae fatia ae Cy tinum uocat Diofcorides,. Sylueftris uO C
aJaujik ro malipunice florem Balauftia idem appeliat. Faciunt autcm hoc du
fcrimen inter fatiuae Sc fylueftris punicae flores , feu inter Gytinos &
Balaufti>,qudd CytinifuntPunicgtenellifruclus^qui ftatim poft flo-
Tes,utinpmnibusma!is,decidunt» Batauftia uero eftflosfylueftris i
punic ae»qui ckcidit fponte,quoniam inter pediculum cV floris folia no i
habetcaput,exquofruc"tus fiat. Po{Tuntitaq;taminfatiuaquam fylue i
ftri punica.&Balauftia & Cy tini generari , Pharmacopole utrunque :
confundunt.
sftfa». CQrticemPunicimaliSidionuelSidiapluraliterGrseciuocantXa i
VLdico* tiniMaHcorium.SidamenimMalumpunicam ueteres GrascinorJK*
**"?** nabant.Eft ramenetiarnherbapaluftris, queSidadicitur,huicfimi. ,
lemferensfru£um.
TEHHRAHEKTVH,
Malum punicum omne boni fuccieft,inquit Diofco.ftomachouti
Ie,perexiguumprebensnutrimentum. .- ~ .
Dulciaftomachoutiliorahabenturjedaliquatulumineocalorem i
gignunt,inflationesq; pariunt : infebriigitur abdicantur.
Acidaadftringunt,eftuantiftomachoauxiIiantur,ac multomagis 'i
contrahunt,o£unnamcient,oragingiuasq;Igdunf# ~
Vinofa mediam fortiuntur naturam.
Cytiniaditringunt,cohibent,ficcant,fangufnoIema glurinant. -rj
SidonfeuMalicorium fpiflfandiuimhabet. Eofd^em quosCytini
prsebetufus.
Balauftia adftringendi facultatem tenent.
VIRES INTRINSECVS.
Succus &nucleimalipuniciin ardentibcs febribus roaxime pro- i
funt,osenimarefac1umrecreant,Gtim8c" seftum uentricuH fedanu
Ad eofdem effectus uaknt Syrupi ex fiicco eonfe&i. Nuclei ex acL i
dis malis punicis arefacTti & triti , in cibo fumpti, dyfenteriam aliosq;
alui cVmatricis fluxus fiftunt.Ex aqua pluuia coc*ti cV poti,profunt fan- i
guinemexcreantibus.IdemprseftantCytini&Balauftia, Malicoriu i
s itemtufumcViilitum.MalicoriuminTuinococtumpotumq; Afcarides
interficit.Flores&cortexfimuItufa&ieiunoftomacho fumpta,tufli I
antiqusemedentur. A leporemarinomorfis malum punicum prodef
fc,Nicander eft autor,
E'XTHI'SSECVS.
Succus mali punici cum melle temperatus , oris SC gingiuarum pu-
tredines , omnia manantia & depafcentia narium , aurium, occulta.
rumq;partium hulcera,taminuirisquam fceminisjanat* Excoriatis
ctiam tibrjs eft remedio.Cortex acidi mali punici tritus 8C cum aceto il i
litus,auree uen ae fluxum CfticFlores mali punici tritijCV cataplafmatis
modo ;
Digiti
zedbyGOQgle
ET FRffIClB7& &
,A modo iUiti,fe dem procidentem repeHut : EfBcacios autem fit idem m«
dkamentum Gallisadie&is.
CYDONIA MALVS.
Cotonea mahis. <nm*tettba»m/ :&8#cttba»t!L
M OMIN A E t" DES CB.I PT I O.
CYdonia malusa Cydo* - -^
ne Cretae oppid odx&a. -^^
^v Cato Cotoneam primusuo o>tmu
„ _ «^v cauit , qudd nunira mala e-***8**
iusteneralam
ucquo
rundam eft fententia.Offici
nis Citonia, Ger nu%nttm
baimt/ikutmabmjm. Hu.
ius roala intellexit Ecloga (c
cuda Poeta , cum inqtrit : L
pfeegocana lega tenerala-
nugine mala . Nafca: hodie
«nhortis paffimGermania?,
lods potrfliroum frigidis Sc
fcumidis. Arbor eft^Ruellio
defcribente , malo uulgari
haud abGmilis,nifi quo d in-
fra magnitudinem iHius fub
fidet,f ru&u falicet incurua
*os deprimeme ramos, pr o-
hibenteq; paretem crefcere*
Ad haec& folium angufti.
usa terraalbicat. Poroate-
nui lanugine pubefcut,et m
cifuris crifpantur, colore ad
auru inclinato, Hcc nonnul
liputant aureapoetaruma-
la,Grasca Chryfimela dic*ta
effe *qu«etame Poma Nera
daponusefTealrjspIacet.Duoexpomorum rnagnitudine faciuntge-
nera Diofcorides 8c* Galenus : Alia enim minora,rotuda,odoratioraq;
iuntsqaae uera Cydonia feu Cotonea appeIIantur*AIia maiora,dufcio
ra,&£ minus acerba,GaIeno Struthea dicta.
TEMPERAMENTVM.
Frigidam BC adftringentemhabew naturana ; Frigida funtin pri.
ino9Scncca ia fscundo ordine.
Pfcocjiix.
Caryot^.
Ciroti-
$paibe.
©"•*■* A R8"0« 1 B V*
.•..h:--:':- ■ VilHES IN.T^IN.SEC V-S." ^-^C ,j
Antccibum fumpta mala cydonia aluum conftiparc* poft ahosjlfc.
*o cibos contrariunj efticere,Simepn Sethi teftatur*
Toftum malum cydonium,aut eiufdem eclegma, utile eft rjs qui e%
uiniimmodicoporucapitisdofpremucrentur. Tofta malacydonia
bencuutriunt>uentriculo non funt inutilia,nam cient , fingultus,uo-
micum SC naufcamreprimunt,pr»fertimfipQft cibum fumantur. Suc
cusex crudismalis cydonris prodeft difficulterfpirantibus , & iqui cL
bos non bene conunen^Conficiuniurautemexcydonr^malis^fyru-
pi,ecleVmata,olea : in ufu quoqjfuncBor«$JuccuxsfoIia, Omnia ,{um#
TOoargrotisauxilio. \7"~*
- EXTMNSiCVJ.
CatapIafmaexcrjdiscydonrjsuentriculoiIIitum,fluxusaIui , fifl-
gultus &C uomicus cohibet : seftum uetricuIi,pec"toriy& iecoris reftifl-
guit. Procidentemmatricem foliain defeffu repellunt . Prodeft ad
idem,fidecoc*tofolforum loeusipfepriusbcnelauetur.Nuclei maHcy
donfj fnaquarofaccamolkfacti, aduftionibus & linguae inflamma*
tioni uttliter illinuntur.
PAL.MA. PHOENIX.
palmbaum* jDactdbattm.
K O M l N A E T D E S C R I P T I O.
PAlmaGraecis Phcenix* Germa.lDactcl-^
bvUlttt. Fru&us eius Caryotas cV Caroti-
des,item da<ftyli.Palmulce Latinis, Germanis
iDflCteltt. Hinc medicamentum conficicur,
quod uocanc Diaphcenicoms.MuIta func hu
iusgenera: funtenimqucedkunturNicoIai,
ite.m quaeforores, tertiumgenusquod pate*
tondicitur.Pretereaeunuchi Ariftoteli.Mar
garidssquocjjPIiniofc AlocoetiamThebai*
des , Arabicae,SicuIa*, Aethyopicae. Arbor
Gcrmaniaeincognita^frudustamenaliundc
afTertur* Trunco nafcitur teretiac procero,
fedd<:nfis gradatis<£ corticum pollicibusfa,
lebrofo potiusquam fcabro , quibus, ut orbi-
bus,facilem fe ad fcadendum Orientispopu-
lispraebet. Ramosa cacumine tantum fpargit, folio arundinacco,du-
plici,fatisad gladioli formaaccedente,nifiminuse(Tet&:tenuius,Vn-
de Spathen Gr&ci nominanc.Fru&u qui Graecis daclylusJLatinis Pal
J^n
V&mk. mu*a ^lcitur'a^3scand*ido,aliasnigro,aIias herbaceo,aliaspurpureo,
oblongOjCarnofo^ramisiuisracenaatimdependente. Nonahbinifilo-
cis caiidis prouenit ; Nec fru<3um nifi fcruidis locis profert .Terra gau
l/ d«
A dct Ieui 8C fabulofa,plurimum &C nitrofa* Maxime ccim faffis Ip*
fiscj laetatur* Matur os palmsefruSus Galenus Phcenicobalana^ * d#
Palmseglandem uocat : Maturos uer&^&afc* Mira palmse natura ;
non ccdit oncri quamlibet ingcnti\ncc intra flcAitur^paQdituru^fcd
contrapondusinfiirgit* Vndcui&oriazapud ucteres fuit ftgnum do
xtragefta; Necalfudferein coronarijs ccrtaminibusuKaoriacdabsu
tur praemium^quam palmau Et hincproucrbium;Paiiuobtincrc,hoc
eft , uidor iam*
TEMfE&AMESTVK,
PaImulasficcasinfecundo,8c calidasinordinc primo^Simcon Sc-
«hitradit.
VIKES INTRISSEC7J,
Fradroaridi\Diofcoridetefte , profunt fanguinem cxcrcantibus.
ftomachias S>C dy fentcricis*Frcqucnsautcm ufus aluum inflat.Conco
&ionisfunt difficilis^capiri &C uentricukvGaleno tefte0obfunt>iccur 8C
fc'enemconftipant:Diuturnas febres^ut SimeonScthi cftautor 9 pari*
tmt. Eclcgraa quod Diaphoemconisappcllatur?picuitam Scbikm mL
reeducit*
E X TR IKSEC V S.
Nuctcicius in fidirili nouo in cincrcs ufti*& iti ainoextm&i, palpc*
brar um deftuuia illitu cohibcnt»
B OXYPHOENXX*
Palmarylucftris. WlfattfoKttfbcmm.
OXypheenix Grfds.Latims Sylueftris paJma.De hac parum apud
fcriptorcsprodituminucnitur^nifiquod fruifius eiuscrcduntur
cffe^quiOxy phocnica,a faporis acrimonia uocanturr Barbarisuero ct
OfficinisThamarindu Inlndiacopiofiffimc nafcitur^undead nosfru-rfcaw
<&usij afferuntur,ac inde Thamarindum,<juafi PalmulamIndica*»,co«fc
gnominarunt.Fronde uiret faligna,pomo prum\offe duro, nucleoia.
cus exili,carne foriscopiofa,colorc mluteum c nigro languefcente*
T E H U R A M E NT7JJ,
Oxyphcenica feu Thamarindi, A&uarioautorc ^^Omcdant $C tt>
frigerant in abf ccffu iccundo*
VIRES iKTRIKSECTS,
Cum mentha &C apio uncias ponderc potum oxyphoenicon^laterii
inflammationibustnodctur; Animum itidcmcxhilarat,&: triftitiamdi
fcutit.NoxasomnesacaIorccoccptasmitigat+DeftiIktioncscxferuo*
rcbilis ortasfedac.Cum Rheo&Cafia nigraatertianisfebribuspror-
fus liberat ; ar den tibus quoq; & incandefcentibus mcdetun Arquatis
auantiaeur.Sitim reftingui^Doloribus capitis cft remedio.Noxios hu
mores,qui in uentre coierum,defjcit,appetcntiam inuitat, cibi feftidia
ttbigit;naufeas&uomitioncsfcdatr -
VITIS
Digiti
zedbyGOQgle
&
V1,
V-.
DE'&RJORTBVf .
VlTIS VINIFERA. " £
«OHINAITBESCRIPTIO,
jTIt isuiniFera,Gr<ecis «PWSA& «m^g&a^nA®*
q, 3. tttTntes > * $ «utjI tjjVGct vbfi irnhoy . JlQC eft,
<quod infeuinum contineat.TrsAeff enim eft .«*>$, «f
eft,mnum.Vndej^»A*s:>id eft,caupo,3r*f« •*> m&kv*
P -v6fr&^HAo^ideft,qudd ninum-ad uiteretic" corru-
pat. Genera uitiutn a natalibus mnt pIurima^L
cut & plurima umigencra* Melior Iocis calidis
&OrientaIib.quamfrigidis & Occidentalibus.
f^1^^^^^ Floret folftitio a?ftiuo , uuasnvaturas «utumno
1 f^m* Jprofcrt.forroaTiermninoeftnotaradeoc^iuper.
uacua-fuerit eiusdefcnptio. Aradice eium cau-
dextraus coTstinuuscxit,qui inramosFrequentes
fcindirur,cortice inultiplicijrimofo, flagellis lon
ge lateq,- uagatibus , quibus fe (uis uelud manibus
erigit, ckquicquid na&aeft CQpk(ftitur.Sarmen-
tis^folrjslatisi&in extremitatibus incifis,Iaiciui-
fentibus« Floribus fructum ambicntibus lanugmeis, uua quam pluri-
misacinis aceruaca^quirnterdumpurpureojnonnunquain rofeo, no-
nunquam uiridi colorefulgent.Semen acinis eiauditur. De inutione,
cura 8c cultura uuium,abundc rei ruftieasfcriptores.CoIumellajPaHa ^
dius,&l Varro,quos,qui pIuradehisuolet,confuIere poterit. Libet
nomina uitis eiusq; partium -adrjcere.Vitis -Graecis^m^ber- XPtXM
fxoct
Palmes Germanlbte 2Wbett/}iX>etttt:ebett ;Gemma>'German:bte 813
gett 4ttl IPeittflocE Pampinus,2VebettbI«t,foIium dicitur uftis. Ca.
preoli,t>te gablm ot>etr ^aff r!m.Racemus Germa: t>teCraub;ScopL
um uel ]Botrychum Gakno,bet: T&ttm. Staphyle icuuua $it VOtiU-
beer^Hymen feu membrana eft cuticula feupeHicuta ipfa,in qua fac-
cus uinoftiscontinetur» Caro,b«8btcBittber^ttIfetl.Humiditas,bet;
fxfft^fi fuccus feu humor in uua. A cinus, ytyx^Qu nucleus , ber
terttlpes funt uermes uites erodentes. Vitis uero uocabulum deduiftu
uolunt a uito,as,are,uerbo,qudd inuitetur ad uuas pariendas. PoiTet
ctiam a nominc uita deduci, quod uitse hoTninum maximo fit prsefi-
dio SC commodo,quodq,- urtamhommisexhiIaret,8c~ cofortet medi©,
criter fumptum,ut uitamipfi pra:bere uideatur.
T E HPEUAME N T V M.
Vu 3£ maturseiunt calidas 8>C humidae in gradu primo. Immaturae
«iero funt acerb*,fr^idar,&fea?^
V I R B"S 1 N T^RTN SE C V S.
Succus foIiorumpotus,dy fcnt«ricis,fanguinem excreantibus , fto-
" : machicis,.
^mitthi^&cittalabpr^^ Ma^&iia a-c&*,
,qua caprcoli idera ^ciuncXachryiga iicrd dw? <put i^^^gnmnji
fncaudk&u^ Viiareeensqui..
W^aluui^ turbat>& ftomachuro infla^Minushorum partkcps,quae
aJiquandodcccrptai^p^ inarucritl
Stpmicfejaccomm^data cft^appctqitiaiii^ cibi cxcitat 9 8C imbeciL
lisconucnicQpae autejij ip uinaccts,aut uinario uaie fcr uat* ftznt , ori
SC fton*aejio funt gtata:,ahium fiftim^Vcfica ramen Sc caputtcntanc*
SanguincmcxcrcaiH^psprofunt, SimiksijsfuntqusBinmuftu func
^onicd^Qu^ucro fepa aut mufto funjtconditse 5 ftomachum magis
infeftant,Reponuntur,&: coekfticum aqua priuspaflkfadf,minus%
ninofe funt; GticuIoGs,ardcntibus,& longis febribus utiksrVinaceo-.
rum%oaumdyfentcrids»cocliacis,&auxuim^ cqil.
fert* Adinfcifioncsquo^ &clyfteresaffumitur, Nuckiacinoru acL
ilringuntsftomacb©grati. Vuaautcntalba paffa magis extcnuat.Caro
illarum ^comcfta,artcria^>tuffi,rcnibus &Tucfic3e confcrtjn dyfentcria
per fecum nuckis editun Admixta ' hiiKj & hordci farinaa& ouo,ac <5
«nclk frixa9&: per fc quocp fumpta 9 atcp cum pipcrc commanducata,
ad capkis pituitam purgandam uakt; Carouuis laxa cft & flaccida,
quce non facile concoquituryfcd malumgignit&crudum humorem,
qui nonfacile infanguincm tranfmutetur* Nucleorum naturaficca &C
B quodammodo adftringenscft* Pertranfcunt igitur omniainteftina
non aheratuPenfiksuerd uuae necp fiftunt uentrcm^nc^proritan^cse
ceris autem facilius ccmcoquuatunDifferentia itcmuuarum in duke#
dine,aufteritate 8C aciditate non cft exigua.D ukcsquidem fuccum ha-
bent calidiorem : aufterae ucro & acidsc frigidiorem.Omnium itaque
tueifiTimuscft ufus,quando carnofaefuermt 8C mattinc,&: mediocriccr
afrumptse.AIba; magisfubducuntaluumquamnigrse, Onmes uero
ciborum appetentiam excicant % & Venerem*Conuenk cum eduntur
membranam &nuckpscxpuercvquo4difficukcr conficiantunOpor
tctautcm nonfolumuuas/cdomnes ctiam fruflusixjoflicorticcprsB
ditos^humidos,antccibumaflumereu
£ XTMH.JE C V 84
Folia&rcaprcolitrita&illiea veapitis dotores ftomachujinflanu
mationes & ardorem>cum pokntamitigant : folta ctiam per fe impo*
fita,utpotequa?refrigerent&adftringant. Lachryma uiris^quseuf.
lut gummi in caudidbus concrcfci^ilhta^ichcnas/cabiem, 8c kpram
fanat.Oportet tamenlocumantcnitro confricuiflc^Eadcm cumoko
frequenterinun<3a,piIos dcnudftt* potifljmum ucro l^hoccft^fa*
iues,aquo{usuehumorquicxaccen&uiridibusfarmentisexudat,Idc
*ny rmecias inun&us eijcit, Cinis farmcntorum Bc mnaccoruo^coo.
Digiti
zedbyGOQgle
„ J *„
cumacttofflitutfanat.^^
inftammationibus ^T^^ <juris, tur^nribus^m*«misaim
««uu«umr<cona^a«««at.s^m^ ^ ^fcrmwHM^Hm
*akffimuntur.N«eje^
bm*n|Ca--nifa nafitea um ^&gangramaa.finc
^cwbancuiw/aaos^ «n^ctt^ P- ^0,^^
"««<.f<4«trka &cumTUtaimpolita,ian4s. * *~ 5 r r
L A B R V S C A.
1 i^-^rtS!_?S^ES5fc
iS_s5S3srsn^-J*---
Oenanthcn uocant.
TEMPBR.AHENTVM ET VIRES. __ D
Succus ex immaturis labrufc* uuis «prcflus,calid us ia tertio
ftafuftufsradu , adftringit efficaciter. Vircs cum Pampims ..uw
2K jSp». habcf: aluum conftipat , omn^genensfca.
bicm fanac*
OLEA. OLIVA.
<Delb«am. (Ptoiwibaom.
KOHINA ET DESCK.IPTIO.
O LcauelO!iua,Gr«is S^V, Gcrman. (De!baum/<DU»e»b«em.
FrXmduSLatiniOliuamuocant.Gcrma.©lt««»,cXquofi,c.
cuS<cuokumcXprimitur,quodLatini01cumoliuarumuocant,Gcr
fimpliciterOleadicimndefylueftrimfra. „ j <- «
Cesquoqucfuntfatiu^fruaudifferentiae.ColumeUadecem
Obuarumge«ranumcrat,paufia,algiana,lic»nianaf^
minia,orchis,regia,circitcs,murtea. Bacca iucund.ffima <&&**•
focdofiff«na«g&.Fcruidofqualidoq;ftatucoeligaudet. Andaloca
Jcprcffaq^fcdlongcmagismcdiocrcs diuosamat. In ns emmexceL
knsfohsardor uentonTm proflatu fefrigeratur.-quareoptimumex.
iulKmokum.SaJigaeiSfer^^^
Digiti
zedbyGOQgle
innituntur pedicu!o,utquafi de-
>fixa»coh3ereantvfloribus pufillis
quidem,fcd foliatis fru&um ambi-
cntifaus^qu! cadiui, fi pcrf orati fp<
\ &entur7probaeflofculorum ia&ti-
w t& praebcnt augurium ; bacdsma
turitatc nigricantibus,qua£ carnis
callo&nucleo (quemfanfaman-
tiqui uocant ) intcriacentc con*
'ftant*Radiceanica?paruaq,,&ue
lut lacinia cx medio tendente, fir-
matur . Cseterisgrandioribus>&
cancrorum fimilitudinc contor*
tis,alijs cr affioribus? alijs obliquis
&C inaequalibus, fummo ccfpitc co
haerentibus,nodofis,uiIIofis, Me-
dullahuictam inccrta, ut nonin
mcdio ligno haberi?fcd pcr totum
lignumfpargiuideaturJdeo qui*
damomnino medulla carcrccre.
didcruntr Viret ex urbanis perpe*
tuo.
Amurcadiciturfanies oliuae a*
tnara,quae fit ratione aquarum; ficcitatibusigitur minima, riguis co-
piof a : Nihil in fumma cft aliud nifi faexold, cx olc*e fru<ftu exprefln
Viuax cft^&diutiflime durat,& caudice& Iatcraligermine,nepo-
*umq; procreationc,atq; ctiam ftirpe incorrupta* Theophraftus ui*
tam duccntos annosf ongiflimam effe^eft autor, additq; aliquanto lon
giorcm okaftro, Odit maximc quercum» Dc rationc uarietatis pro*
cjentus okarum„carumq; cura^uide Reirufticae fcriptorcs5&T copiofiC
fime Rucllium.Summa olesecum uiteeft concordia,aded utfi uitiinfc.
ratur^non uuas modo?fcd& oliuas quoq; pariat*
TEMPE&AMENTVH.
Folkolearurnuehementer adftringum%purgant,fiftum\ Maturae
oliusemediocritercalfaciunt^tefteSimconc Sethi,facileautem funt
corruptibiks^uentriculiq; Sc oculis noxia^ &ueficx Jmmaturse natu
rae funt frigidas^ftiptic^.&ficcaj^gutemagis^quammedicinacdica-
tse ; Vcntrem roboranttaluumq; fiftunt : pulmoni ucro funtnoxiae*
Conditae oliuae^quajCoIymbadcs dicuntur , frigidaefunt&ficc^0^^
quae fi cum garo ante cibum fumantur^aluurn proritant»
Dc okouero fic fcribit idem autor ; Okum racdiocritcr cft cali-
d %
'fate
OE ARBORfBVS
onvtd* dom,8c*magis humefacicns: Omotribcsucr67hoc^cTudu«?cV4* C
fcsw«. non maturis oKuisejcprcu^m,qudmagisadftriagitVcdinagisfrigci
facit:quod autcm clutum cft,minus mordicat Vctuftum quoque,qud
qctuftiuseft, tanto calidiuscft & magis difcutir, eocpinprimis , fia
principiotenuium partiumfucrit , quod drjudicatur, li purum cft 8C
perfpicuum , BcG. eius modica parsmaximam corporis partcmper^
«nget,cV facilc ab co ebibatur» Dinofcctur uero caliditatis & rrigi-
ditatis olciquantitas guftu:quod cnimdulcc eft,modicam medio-
cremue habct cahditatcm : quod autcft accrbum,& adftringit, jfrigi-
dum eft,talc autcm ftomacho cft utilc.Fcx uero olei calida cft 8C ficca,
8C utilis cft mflaciombus &: uentofitatibus fp!enis,fed pulmoni noxta*
7 1RES, INTRINSECVS,
OJiuae mararas fumpta? aluum fiftunt, 8C prificium ucntriculi con-
fortant,okum caIfacit,uentrcmemollit,aluummouet lenitq;. Vene-
naomniacohfbet, hebetatq;, crebro potum rcdditumq^uomitioni-
Jbus.LaudatiiTimumpraefertim contra ceruffamclt" Gypfijmcxaqua
muifa,aut fieorum ficcarum decocT:opotum7itemcontra meconium,
cantharidas,bupreftsm,falamandras,pityocampas* Folia cx mclle de-
cocta dantur utiliter cochkaribus,ad fanguinis excreationes*
EXTRINSECVS.
Trita foIia,igni facro,ulceribus ferpcntibuscV epinyc*tidi adhibcn
tur.CarbuncuIos7nomas>paronychia cohibcnt.panos colk&ionesq;
cum melle difcutiunt.Cruftas refoluunt ex melle impofita. Cutem a ca
pite mulfam cong!utinant:Commanducata , priuatim oris ulccribus
mc dentur.Eadem praeftant exprcflus fuccus 8C deco&unuProluuiem
fang uinis SC abundatiam fceminarum coercent,fucco appofito. Vuas
quoq,- oculoru,u!cera Sc ucteresfluxionesfuccusfanat rcollyrfjs itac^-
admifcctur.Excipkur autemfuccusaffufb uino ucl aqua , ficcatuscV in
paftillos cogitur.Sed loge ualidior 8C diuturnior eft, qui cum uino fuc
cus eft cxpreiTus,quarn qui cum aqua.Idem auribuspurulentis uelex*
ulceratis utihter infunditur.CaulicuIi decocti 8c cum melle impofiti,cu
tem in capitc ab ofFibus rccedentem comprimunt. Fru&us tofti 8c c5
melle triti nomaspurgant, 8c carbunculos rupunt.Oleum tamen acri-
usatq;efficacius. Os quoq; contra dcntium infirmitatcm eo colluitur,
Corpus tcpefacit 8C contra algores munit ; Feruores aut capitis refrige
rat.Corpus a perfri&ionibus uindicat,& gcrendis rebus habilius pio-
ptiusq,- rcddit,Democritus ergo ,ut Diophanes tradit,interrogatus,
qua rationc homincs inoffcnfa ualctudine degerent,refpodifTe fcrtur:
Si externa corporisoko,interna melle linirentur*Medicamentisexuf
ceratibusiun&um acrimonfam corum domat.Emplaftris uulnerarfjs
eft utik,faciem expurgat.Bubusper naresinfufum?donec eru&ent, in
fiationes fedat. Vetus magis calfacit corpora, magis difcutitfudores,
durifiasc^raagisdiffundittQculorijmclaritao fublitum prodeft.
Araurot
Digiti
zedbyGOQgle
^l^iWithli; . : .,.'zt;
A Amurcapingiu& & orfe titc?c8tfef , dentium% femftati i?tili8im&
hbaeMv :ittfofe ^l^ ferput , perniombk
Nigra*oItea^an^mi^^ ucrd aL
baeamwcamrf^^ Multd autemomnis
* murca inuetcrata efficador^exukemionibus uulua?, uirilitati$& &*
4isiH&«ai£unSf^ro^coqiiaf«r ad i*cf lis craffitudinem,caric uitia.
fo«dct^c3^ahi"t* tocmonmtf^bici» cum dcccx&o Lupini & Cha*
ma>!eor^mtM&^
1k>s< caiida^ uafe admcUiscraffiticm
^coa^K^eimio^^ # Vfuscfcis
<55ait€^af&twnoiiceerc,autmulib,m^a?<5caufa exigit ; uulneribus
in li^teoli^lux.ati^m faiia imppnitur, Ingcns hinc ufusinuctcrato mc.
dican^^o^alccmmSfi^ Poda^ismdpkntibusillinitun
Incoiro*Hfta&^
'¥'*y- OLEASTER-
/^Leaftcr,GraciSK^^ hoc eft, fylucftris oka, Gcr.
v man* JPlIbet: 4ttHUWn.Nafcuur ex fatiu* nudco, fatiua fcecun-
dior; Vitacilongiorquam olc^Satiua? nonmulcum cft diffimilis*
Lorisgaudct calidioxibu&Galliftcphanon in Olympia nafcentem^O.
^kaftrumdi(ftam,autorcftStcphaiius; quia Qlympi* uidorcs eaco^
ronarentur.Caudcx caispcculiaribus quibufdarocauernulis dehifcit*
quod in oiea quoqj dqjrchcnditur.OIcucxfruau okaftri exprcffum *
mcum okaftri didtur^ad nos tamcn haudquaquamaffcrtiMr.
; TEHPERlTOTVii,
FoIiaOkaftrificut&olea^adl^ DcOlL*
uarum &: oki temperamcnto, in prarcedentl qupq; capiteeft di&um,
VIRBS INTR1NSECV5,
Qua^ dc olea di£a ft?nt,eadem huc rcfcr. Okumoleaftrirofaceiui*
ce in doionbus capitisexpetitur : iudprcs cohibet : eapillorum deflu-
uia compcfcit. Vkcra m capitc manant&,furfures> fcabiem Jeprasq; fa
nat* Tardius canicicm fcntiunt qui eo qiiotidic peruiiguntur, Gingiug
uiiginelaboran tes utilitcr co imbuuntur : Inuoluta autem ftyio lana in
tingitur oko,&: gingiuis^ufc^ dum afbefcant^admouetur* Ad ftabili-
cndam dentium mobilitatemoscolluitur: Dcftuxioncs gingiuarum
co foucriutiiiffimum*
x "a;v::r;v;Sv;;^;;^ V": ;:y:;:
Digiti
zedbyGOQgle
«OMI
A RBOR I B V *
1A ET DESCRIPTIO.
LAurus,Gra?ds Daphnc.Gcr-
ma.&0*beet:b<mm* Fmauj
"r^ feubaccgcius GraecisDaphnides,
f r Latinis e lauri, Germa. £0^.
/ b«Ct dicuntur . Non attinet *Ie f a*
f - JbuIaDaDhncs&ApoIlinis, itcnr
clc honorc & fuperftitione huius
apud uetcrcsmultadkcrc.Et ui&o
riaecniro fuit fymbolum , &C pleb#
magiftratui lauri folia cV ficus* X*
nij uice ofFerebat. Vates quoq; hu-
iusfolrjscoronati funt.* cphinc
ctiamLaurcatidiclifuntPoctae.il
ad defcriptionem et uircs cius.PIu
ra funteius genera : Delphica.feu
triumphahs,Cypria: Tinus,quam
fylueftrem putant; Muftax di&a,
folio maximoflaccidoqjalbkans*
Taxa feu Baccalia,qua? uulgatiffi-
ma&baccariimfertiliffima* Pri-
maria duo faciunt eius genera : Ste B
rilem, quammarem uocant : & fce
cundam quam fccminam. Corticc
leui ueftitur BC tenui,radices fpargit obIiquas,ina?quales, quae fuaptc
natura non reflo tramitc progrcdiuntur. Coma frodct perpetua,cau-
dicc proccro,pingui fttcco fcatente,nodis pcrquam paucis. F ert uua,
tam fcccunda quam fterilis : fed copiofius fterilis, quaro marem aliqui
uocanc.Foecundabaccifera,carne in nuclco concepta. Aiuntfilauro
v4 teratur hedera, laurumq; terat cadem, ignem excuti , flammam enim
* anriia con cip!,excipknte materia aridi fomitis,fungi,uel folior um,fa
:< * cffi?* c!°nceptum .Quod primum exploratorcs in caftris SC paftores
%: \ "■■ muerrerunt;DeLaurouidc copiofc^uell.lib.i.cap.o2.Confkituret#
v' . t iam ex lauri baccis oleom , quod Laurinum dicitur,Germa.£o:oL
' TEMPUAMENTVH.
Lauro excalfacloria roolliensq,- cft natura, Bacca? magis quam foha
calfaciunt»
VIRES, 1STRINJEC7S.
Baccas lauri,corticc dctrafio,tufa? cV cum melle aut dulci uino cclc-
gmatismodotemperata?,pracftapflTimumfunt remedium Phthificis,
graui itcm tuffi & diflfciKfpiratibnc laborantibus, necnon deftillatio
iiibitfcapiasadpcC^dduaiubiM:cVtormimbu$.Cum uinopota?»
^tufae-
IT FRTTICIB V $. ai
A tufae baceaetaurMcM>u$fc^
tertia drachmasparteinuinopotus^k»^
«kft« Vinum in quo decorticata£fcHiri%^
jSrodcft puerperis,poft partaalui dplorern aut tormina ftnctcotihtsb "*
acrcliquiaspartuscxpellit* |?
E X TRIN S£ C V S* - :
D oloribus &: tumoribus matricis laurifolia in defcfltonibus arorif U
anturvViridram foIionimfuccusi1Iitus,apura,cratNronum jSTucfparii
idus fanat, Vitiligities idcm extcrgit* Aurium tinnitum infufuspcllit,
modicouino adrni*t©« Lauri frondes in arua fixas^a robiofne frugcs
tutas conferuarcamtq^itastradidit.
OLEVM LAVRINVM-
/~^Leum feurksurn calidum cft & apcrtiuum^mitigatcolicam &T frf
^-^gidos dolorcs uentris,ftoma<fei,capitis, hepatis 7 fp]enis> rcnum^
neruorum, matricis^undurarum^dcniq- omnibusaegritudinibus cs
frigida humiditatcortis confcrt*
LAVRVS ACVLEIFOLIA-
3Pa&t>ijieI/ ©tec&palmeft,
^OMINA ET OESCRIPTI O.
aVo Latinis apto & comodopof
Gt appellan* nominc&quomodo
uetcribus Grecis & Latinis hsecarbor (
'appellatafitnoncoftat, Germ. TDaftfc.
blfid'& ©tecfcpalmenuocantJHiero
tiymusTragusexfylucftris laurifpccic
bus cffe ccnfet>&: afoliorum acukis lan
rum fpineam fcu aculeigeramuocat,
Placct itaquc aliorum deiiacpotiusiu^
dirium cxaftius audirc 5 quam certi
^uicquam ftatucrc^NafciEur in fyluis
nonnullis^trtpote quam Idar uocant,
ad Mofeflam* Arbor cft procera & am
pJa-vquibufdam tamen locis humilior
xonfpicitur* Corticc rami ueffciuntur
ukidi : caudex ucrd rinereo ; folia aculcata ^ teaera , inscqualia^
Jauri penc fokorum formaj^fronde uirct perpctua* Autumno bac-^^
cas fcrt rubras , GngulareTtI?u<Suum c^isosbati magnitudinc^ i^fyT"
pore iniucundo & ingrato, Confccratoshuiusramosaforibusfu^^^i^^
Ipenfos contra fulmina pollerc pcrfuafum fibi uulgus hafect* ck»*s»*** $%
Dccoctum foJioxam contra latcrnm pun&uras utilitcr bibi ferunt*' ^W^: s. <&+
Digiti
zedbyGOQgle
DE' AR BOR IBVJ
Vifcum cx corticc eius huncin modum conficiunt.* Detraclus ramis c
cortexfblnsinuototusinhumidumlocum ad duodecim diesinfodf-
tur : Putrefa&usGccortcx tuncNtur» & in aqua pura abluitur : quod
lentumfid uifcofumrcmanet,prouifco aflumitur.
B V X V S. . - rJj ©-. 35ud)fb&um.
NOMINA ET DE5CR1PTIO.
BVxus,Grfcisr«i^»Germa.23JW^f6atttlt.
) f&miniincognita buxus, frigido apricocj;
fofogaudens. Nafciturmali eritacc ,folio
myrci,€xiguo , concauo,fubrotundo$fronde
perpetua.Ff ore herbaceo,feminc ruffb 8c~ rotu
do,ornnibus animantibus inuifo : ligno palli-
do atcpduro.Ex omni materic fpnTiffima, atq;
. denfiffima,e,ademcj; grauiflima,ideoq; in aquis
nonfluitat^nccpcariem^neqiuetuftatemfenrit.
Ligno quae ferro eft durities; Nec igni nec car
bonibuseftutiIis,poderofa &C denfajacnecarefa&aquidemkuisred-
ditur.SculptoribuspotifTimumlJgnieftufus. Pyxidesquoq;exea R-
unt,qufbusetiam nomen dedit.Qdor eius nature prorfus aduerfatur:
Vndecrebro fub -buxo fbmnum capere,cerebro uchementer incom-
.modat. D
T E M ¥ E R A M E N T V M.
NaturaBuxo eft adftringcns&cxiccans.Eftq; exigius eius in mc-
dicina ufus,
V I R E S IST R 1 NSECVJ.:
Scobem eiusin aqua deco£tam,alui profluuiumfanarctradunt.Ser
• pentesuulnerstoseius radice deguftata fanitatem recuperare ferunt.
E X T R I N S E C V Sf
FolsacV ramulicias inlixiuiodeco&i,capillos rufant autflauefcerc
faciunt. "v
TAXVS»
Smilax, Milos. ^gibeftbsum,
NOMINA ET DESCRIPTIO.
I^TPAxus^GrsecisSmilaxdiciturjaliqui
' •*■ busMilos, Germa. t£ibznb$Utn.
Dilig enter in autoribus aducrtcndum,
nc Smilacis uocabulum errorcm indu-
cat : Sunt enim Planta» eciam dua? quas
Smilacis nomine ueniunt,uide!ieet Do*
licbos 8C Ciliffa hedera , quorum altera
Smikxlenis,altcra aipcra diritur3dequt
• - bus^
E*T f&VT.ICHVl t$
&bu$ mterpfantasfupraeftadum, Eftautem uenenataarbor, acpro#
inde noninter arboresapudDiofcoridemprimo libro^fedinter rc
liquauencnara^libro 4.defcribitun Arbor eft procerajSmilisabietiV
minus cxcelfa , f ed alis crcbrioribus finuata,folio abictis^pmguioxife
ligno ; augefcit fatillirac ac fronde uiret perpctua , f olijs indeciduis.
Comx cedro fcabritia & colorc Gmilis, quo detra&o totum fubefle
cor cernitur; radicesgracilcs,pcrfumma cefpitum,brcues Jn Arcadia
tam praefentis efli ueneni ferunt,ut fi qui dormiant fub ea^ cibumue ca
piant,moriantur; qood dum in florc eft,poti{£mum accidit* Vnde tz*
atica uolunt diAa uencna,qu^ toxica nunc uocant,quibus fagittae tin-
guntur ♦ Pecora etiam guftatis rubris bactis cius^ mori cft comper-
curcu
VIRES, ISTMNSECVS,
TaxusexueRenorumeftcenfura* ncc ullus alius in mcdicina eius
liabetur ufus; nifiquod fuffitueiusmurcsnecantur; Sunt quitradant
eius baccis aiuum refolui,& akiles cohortalesJj; gaUinas faginari» Eac
ligno eius ar cus &C fcorpioncs elegantes conficium*
BRATHYS.
Sabina. &tMttbcmffi.
«O.MINA ET DESCRlPTia
B
Sabina fyludtrii.
BRathys Grascis^SabL
na Latinis communi
nomine,ueiS«iuina, Ger-
ma.&tMttb&tim. Duom
eftgenerum, Alterafolijs
cupreffi, fpinis horridi ort
grauiter olcns, acris 8C fet
uens,coa&a? breuitatisar
bor , in latitudinem ma*
gis fcic fundens ,coma uu
rcnspcrpetua.Florcm pu*
nkeum abfq; frufiu pro#
fert* InhortisficutBuxus
plantatur* Golligitur po->
tiflimum autumno,dum fc
minc eft praegnans*
Ahcra uero Tamarici
folio cft fimilis, Eft & her
ba qusc Sabina dicitur , dc
qua intcr plantasinfnu
TEM,
D fi A R. B O R I B V S
TEMPERAMENTVM. - * *.•..'*}£,
Calidaeft&ficcatertio ordine,ac tcnuiumfliajrimcpartfum^Ara^
r&tKiiniscVadftri&ionis eft obfcunorisquamcuprefius*Extenuat 8C
digerit,Galenotefte.
VU£S, ! N T R I N S E C V S.
Folia cum uino pota fanguinem per urinam ducunt.Fcetum utuen-
tem,uttradit GaIenus,interficit,&mortuumerjcit,Cum melle 8c~uino>
potaregiomorbomcdetur.
EXTRINSECH.
FoKa inflammationesillita mitigant,nomas fiftunt. Cum mclfe nf-
gritiasrepurgat/ordesSCcarbunculosabftergunt. Appofita &fuffL
ta,fanguinem pcr urinam ducunt,& fcetum excutiunt. Vnguentis ex-
calfacuntibus,priuatim uero Gleurino,mifcentur rmukisitem antido
cis adrjciuncur,Nonnulli cinnamomi uice,duplum Sabinae addut.Pro
fuffitu muki folrjs eius3maximc uero prioris,utuntur. Gallinacei gene-
ris pituitas fumo eius herbae fanari, fcribit Plinius.
CVPRESSVS, €ypa#:Bb«i?ra.
NOMJSA ET OESCRIPTIO.
|0 Ypariftus feu CuprefTus Latinis,Gracis kv*
■ Wjr^^Germa. (EipZtfJetlbatmi. Nomi*
l nis id accepit,ut Didy mus eft au tor?xs tu&ipmfr D
\ o&bqc eft>qu6d ex asquocV ramos &C fructus
^creet^Charitaidcmdiciteftatur, quod fcihees
^nobis obleCtamentofit. De CyparifTo Telephi
*filio,&icurluctuifichsecarbordicata mukafa-
bulantur poeta?, Duplex eft,mas Sc fcennina*
GaudetlocispotiiTimum humidis etprctccns.
Arboreftprocera,caudice oblongo acrereti,
(oliopiniSed carnofioreSt" amaro , ncqnta pix
genti.Fronde indecidua, odore uehememi, Se-
men comsinnafcitur pratenue>exiIe,cYquafila
ricisfrucuiiproximum ,quod pilula fuafathi-
fcentz labitur; raramaterie 8C macilenta:radicc
per fumma cefpitum uagante.Summa eifcccu-
ditas; eft enimtrifera;Ianuario cnim,Maio,ct
Septembribacceeiuscolliguntur. Materies cu
preffiaeterna&carieiexpers , cuius rei caufta
eftfuccus quiineftamarus,quiproptcr acredinem nonpatitur pcne-
ztzrz cariem,ne<£nocentesbeftiolas. Suntitaq; seternaquas ex eo cora
v gciuntur opera.Frucuis eius coni uocantur , unde Vergilius , conife,
- rasappcIla€CypariiTo«.Oific«i« NiicescyprcIFi uelpilulas uocant$
Germa*;
Digiti
zedbyGOQgle
A Gc*M*.€fpttfien Wf. Aflkrunturhifhi^
piofc nafcitur>&: excalidiorc Galfiar partc. Nufquam enim in Gcrma
nia fponte nafcitur*Eft & uulgaris riotitias herba^qua: €lpltffetldi,
dtur>PlinioChamaecypariflust dc qoafupraeftdidum*
■7BHPEI4«ENT-ya»
Cuprefrus^Piofcorick tefte1adftringit& rcfrigcrae*
VJRBS, INTEJNSECrS#
Folta ex paflb & exiguo myrrhae pota^ueficse rhcuraarifmis %SC tiri
8% difficultati auxiliancur.Pilulae eiusex uino tufaM" dyfcntcria,alui
fiuxione^tufli&orthopncea^fanguiniscp rcie<fh*onc„ commodiflimc
bibuntur* Dcco&um carum eofdem praebct cfte&us* Ramcnta pota
mcnfcs ciunt,fcorpionumidibus aducrfantun
EXT&INSECVJ.
Pilulse cius tufae cum ficubus, duritias cmolliunt^nariu polypb mt,
dentur ;In aceto co&se , & cum lupinis dctritse, fcabros unguesctjcL.
t*nt,hernias inteftinorum prolapfu erumpentcsiliitureprimut* Folia
cadcm prseflant. Pilube cum arboris coma fuffita^culices abigcre cxi*
ftimantur. Foliatrita 8C impofita,uulnera conglutinant ; fanguinem
fupprimunt :C apfllum ex aceto tingunt; Ignibus facris per fe aut cum
polenta illinuntur : ukeribus item ferpentibus , carbunculis 8C oculo*
& rum inflaoimationibus* Admota cum ccrato ftomachum roborant*
SuccuscumokoiIIttus,oculorucaIigincmaufcrt : idcmc5fic0tdem*
ptis granis illitusjuitia teftium fanat»
IVNIPERVS*
VO&tyfyolbztbmm/ %it&m&bMm.
NOMINA ET DESCRIPTiO.
AvxdAQ* % £f*<*y*VLatint lunipetmGcnsa*
XDcct^oi&et:/ Zkvamttbmm / qudd ni.
miru turdi eiusgrantsuefcantur* «gxfe^S^uerd
/i«£«gfyx£vfap,ho€ cft^quod noxium aliquid
infe occultet :odorem enim eius reptilia auer*
fantun luniperus ucro,ut aliquibus placct,
quodiuniores SC nouellosfrucTtus pariat ; So-
laenimfere arbomm fcetus fuosinbicnnium
prorogat,quine maturefcunt quidem nouis
fuperuenicnribus* Duo funt eius genera a-
pud Diofc* Maior Sc minor ♦Vtrifqj cema eft
fpinofa,uirens perpetuo* Minor eft humilis*
feflilibus in terra ramulis,baccis msnoribus*
primum uirentibus; altero primum anno ma*
, 4 tyrefccjitibu%
OB A RB QR I B V5
*urefce«ttbus,8£ affumentibusnigrQrem :radicesrinfumimtateterra; q
funcfufse : corricemhabet membraoeumJn-agdcjn,n<c difficulterfa-
'thifctnt«m,fubfa!uum 4quiacctnfusgratiffinp.um fpirac odorem,qui
fuauitatcfua pcftilentiac conragia pelht , afrem(£mfe<ftum rcpurgat ;
«jccorticcaeftiuotemporc Iachryma,odorcai& colorem thurisrefe-
rens, exudac^quae in gummiinduratur, Arabibus Sandaracha,fed ma
le\di&a.Officmis8<: uu%6 Vernix,qu6drore uerno magis cocrefcat.
Maior in iufta arboris magnitudinem aflurgit,caudice procero^cor-
tfcefragi!i,hgnofuluo , odorato, larioribusramubs, a«i!eor«m acer-
«oftipatis5baccisalterifimililHis,maioribustamen.Gaudetmontibus
<V locfs maritimisJn lodscukisck planisraro proueniunt, Frudusin
autumnoatri^ ad-bienniftm prorogati carpuntur*
T E M P E RA M E N T V M. :
Calidaeft cVficca ordineterrioifru&usueroin primoimodice ca!
&dt 5£adftringu,cVobhocftomacho cft utilis, Vemixinreceftufc.
cundo*
VI&ES, INTRISJECVJ,
Fructus potus,ad uitia thoracis,tufles,inflationes , tormina &C ue-
nenata prodeft Jecur renesq; purgat. Vrinam cit,Conuulfis,ruptis,8£
urina? ftrangulationibus conferuFoIia {euacuIei,autfuccuseorum ex
«iinocontrauiperarummorfusbibuntur,&illinuntur. Affatim fum-
ptusfrudus,ftomachummordicat,caputcaIfacit,cV dolore quadocp 2
diuexat. Aluiexerementa ncc rctinet,nec propclIit,Galenotefte, Ver.
nix,hoc eft,gummi IuniperijUomitionem cx polline thuris , &C oui al/
boexceptaJupprimit.Stomachum inbiliofosefFufumuomitus, deuo
tata in ouoforbilipolenta cius,cohibet,dyfenterieisq; prodeft*
e x t k. J n s e c v s.
Incenfaeluniperifuffituferpentcs fugantur, Cortex crcmattis SC
cumaqua iKitus,tepr»seKimit.Illit2e baccse tumores fiftu|t,8c" oculo-
rum epiphoras tollunt. Vernix profluentem e naribusfanguinem &-
ftit,fi ex candido oui liquore tritatemporibus8£ fronti illinatur. Pro-
flucntem item aluum,cum thuris polIine,8£ oui albo excepta,illita fir-
tnat.Deftillationcs fufpendit fuffitse nidor , arcetcp, ne precipites ad
imadecumbant. Pituitam,quein ftomachoaut inteftinis cofjr,dige-
rit.Humorem etiam quia cercbro rcpcntc dcuoluitur,coercet. Vligin o
fos fiftularum finus indita Vcrnixrcficcat. Grauedini fuffitus eius au>
adliatur.HiantibusmanuumcVpedumrimisininitur. Eafdem fn fum-
ma eum fuccino uircs habet,incuius defc&u dupBci hec pondereloco
ciusfumitur»
VITEX.
Agmsicaftiss. ©cftaflfitwlfc/ £cj?fc$tmft>
<C -* e .^p^ . ' ir r NOMINA.
Digiti
zedbyGOQgle
Tflta^Grfds iyvk* boccft:,0a ftyt*
Y <jw nimirum, Galeno autore/
caftitatem fjs,quibus aut eftur aut bibi
ftur,aut fubftcrnEiirscarf#ii^^ft4c
Auh^ntenfiuiti mstrona^caftitatt €tvu
^ntesvhuius folgs toros fibr^enc^
bant^I, ygosqupq; Gt arcis dicituV.ol>
I furculoru firmitatcm.Officinis&:uul
Sgo Agous caftus, cx iirguaru impgriV
tia,cum utraq; upx idem figoificet: al*
tera Graeca, aitcra l^atina. Gcrrnari*
@*aff mxilk & 2kcu f<£!amp/eod£
uocabulorum errore Agnos prolau
»0 uocabulo accipieribus.Salix quoq;
Amerina Diofcoridi dicitur,nonnuL
J|s uero Piper agrefte» Duo funt eius
genera,Maior &C minor*
: Maior arborefcit falicis modo, uel
^foliorum afpedu, nifi quod gratiorcm
^fgirant odprem, & perpetuo uirent:
rsmisfrangicoritumacibus ^ fiore ex
.purpuracandido,Vndccandidgquo^dicitur^ipcrisiem^ie* Mi,
rior rampfior eft Jolijgg; candidipribus&: lanuginofis,ftore purpureo*
^uamNigram uocanj; .islafcitur utra<£ iuxta itmi:na*Cauchi,ut Vak-
x/usCordus traditjiuius arbufcu!jfirond*s;&5 femina, quon>arn lupu
loearent, cereuifisefu^ incoquunt^aq;fomnym conciliae,&|acilc
inebriat;Vocatur%a^ ";;
Visuitic^Dioftoridisteftra^ adftri&oriaj
Baccas feu femina Viticis drachma? pandere eXfUinojtulk&C pota,
menfescient * uentofitates dJcutiuntvapp^itu^ -Venereos cohibcu
Profunt etiarntisquia uenenatis funt demor& i&citiamnui^idbus
augcnt : lienofis>iocinorofis & hydropem rnetuenttbus confajuncNi
snius ufus caputgrauat4&: fomijum conaUat»-; ,. ~.
EXTRIMECVX : ; . — ,
Succusfoliorum arancorum morgbusillinitur^Folia cummctlc ia
uinodc£o<fh,orig&.g^
cx aqua deco&afoliafanant,fidecp<3ofecu$ablua^
inflammationibus inulierum, iji pf nultjs par «bus.otti&FrondesViti
ds fi VSttorc? maniigeftept^%i> !Motforei^ifakDio£coridcs.r.
Digiti
zedbyGOQgle
DE ARBORIBVS
SALIX. ITEA* c
NOMIKA ET DESCMPHO.
SAlix Latinis, quod feliat, fur*
gat<£ citd, ut Fcftus habet.
Graecisltea. German.tPci&Ctt'
^clbtttgcr. TresfatiunteiusPli.
nmsjTheophraftus & Colume!-
la fpecies* Primapuniccoeorricc
tieftita. Th eophrafto Salix ni.
gra aut punicea : Plinio Vimina-r
tis, Columettse Sabina Bc Amcri-
tiaciicitur, Germa.&Otf **>Ctfcc7
8C B«ttWCffc>Ctt/ quod Iente fint,
cx! ad Hgandu utilcs : Ethaeccen-
ietur optima. Secundafpecies
ThcopTirafto candida , Plinio
tiitellma , Cdlumdlazr Graeca uo-
catur, corricefiauo feupallido.
<3er»a.<gtd «?Ctt>Ctt/253d? XOU
t>Ctt/quod eirca ripas nafcantur.
Tertia Theophrafto Hclix, feu
Pumila, Piinio cV ColuraelleGa!
Itca,Gcrma.2UCi!WCt&Ctt.Qua-
tuor hodie cognofcuntur Saliai
gcnera,que hoc modo diftmguii
turGcrmanicis nomcnclaturis.Primum, quod reliquispreftat,uirgii
las fert tcnues,& punkcas. Germ> 2\0* UKt'b€tt/& ^ AtWCibtttvhoc
tdemeftcum primaTheophraftiiPIinrj&Golumellaefpecic. Secun-
da uirgulas habetalbas,ad ligamentainutilis , quoniam facnefrangi-
tur. Vnde Germa.!D-Cff WCt0Ctt/&: 2$mcfcW€tO€fi. Tertium genus
ripisgaiidetamnium,uirgas ferens Hauas feuuitellinasrfeeundogene
remelius:German.<5ecltX>CibCtt/ Bsd^ttHtbCtf. Hocidcmeftcum
Theophr.Plinrj Bc Colum.fccundafpecie. Quartum genus cirgas SC
foliaf crc cinerri coIoris,ac primum paniculis fuis in uere t onfpiritur:
euiuspraecipuusadftpesmuniendaseft ufus* Germa«£$CtltX>€tb€tf/
&@eIlCtt.Caudiccconfurgitbreui\ramis longis, c truncoextremo
uelut a capite pr ockuntibus,Iencis,ft exilibus : folrfs longis, fubtus inca
nis»(upernc uirentibus,f]orefeu nucamento fquamatim compactifi, Is
nuginofo,propendente, frudu c| facile ante maturitatemeuanefcae*
Maximaeiusfcecunditas^cquantumuisantiqua fuerit ,germina ta-
mcanoua afliduc producis» Scritur menfc Martjo,humidis maxime
Idrisgaudcns, TEM*
Digiti
zedbyGOQgle
A T & M F E St "A ** E J* T * M/
Vim habetexiccan<liS£ ifptflmdi» modiceq; a4fitingeadiypra»cL
puc ucro folia &C cortex*
Salicisf olia cum modico piperis in uino coda^ coficse medefttur*Se
mina,quaj lanuginis modo uillofe depcndent,trita & cum uino pota* ■,
fanguinem excreantibus auxtliantur*Eadern uis eft cortia ; fi Cum ui,
no decodus bibatur.
EXTR.lSSlCVi
Succusfalicum^dum in florefant,oculisrubentibus,&:caliginan-
tibusillinitur.PoIiorum&corticisfuccus^cum rofaceo temperatus,
& inmalipunici corticecalcfacius^auriumdolorem^infufus^ fiftit : Vi
uliginesexterit.Deco&ofoliorumpodagrica membra utilicerfouen
tur. Vftus cortex cum aceto temperatus^dauos $C callos illicus tollit*
Ad utenfilia opera &C uarios hominum labores^plurimus falicum,per
snde ut Germanica de Buxo & Salicecantio teftatur 4 eft ufus,
POPVLVS ALEA-
NOHINA £T DESCRIPTia
POpulusalba^ GrjecisA^. Germa^ellctt
ot>et pappelbaum / VOtx? 2tlberbaum/
lPeifpopetoeit>en/@Arbattm.Locaamat
aquoia & paluftria , lartiorq; circa amnes nafci
f fok^ftagnisgaude^auduperqudm facfis.Her
culi facraarbor>Caudice procerocrecftoq; affur
git?cortitelceui&: carnofo,fcli)s trcmulis. Vo*
dc GallisTrambuIa,quafi tremuiaeitappella- TtZMA
ta,Circinacaciniuuentarotundi:at!s, in feneda .
angulofis , femperucroinferne herbaceis^fu*
pernecandicantibusjanuginofis, & inter Ucrc
pitanubus^fineflore^uua exiguapopuli, Info-
Itis Populiguttamferunt,exquaapesfuam pro
polim faciunt.Exigua e populoeft Refina>cx ca
uiseius humoreffluit ,Exuuaeius unguentum
conficitur>quod populneumfeu a?girirmm,Offi
cinis Vnguentum Populeonis dicitur,item my.
racopium. Fithoc uernotempore,cum plurimumeftgrauis&refina
pracgnans. Vicibus eftamiciffima.quarum caufa muineisetiam feri*
turXignum eius accenfum multum fumum exhalat*
T EM PER AMEN T Vffl. * :
Populus albamediocriefttemperamcnto rhumidonimirtlmtcrre;
tioq;,magis tamen frigido quam calido. Vuse tamen eius magis funt ca
lidae*. . c z
Digiti
zedbyGOQgle
DE UBORIB7S .-
ViRES, ISTRINUCTJ. *
Cotticcmuncia2|>onderepotuHi,coxendicum doforimederi , 8c"
ftilliddio urinae auxiliari ,tradtt Diofcorides.Cum muli rene fi biba*
turabortum facereaddit: Idcm prseftare fblia cum uino poft purga.
tioacspota.
EXTRISSECVS^
Succusfolierum tepidusauribusinitillatus ,do!orem earum mitf-
gat. Piiulx quae primo foliorum partu exiliunt,cum melle illitse , ocu-
loruhebetudinimedentur. Aducrfusinflammationcs,cVdoIores ex
calorenatos,eiufmodi unguentum conficitur.Recipe capitula populi
antequam in folia exeant,macerentur inadipe porcino, afferuenturq;
donecalisehcrbatprodeantrhincaddantur, Aizoum,Sedum fylue-
fcre,Crafiula maior,foliabryonia?albse : rubi utriufq,- umbella? , fo-
lia Perfonata? , & Solanw Omnibus rufis , exprimaturfuccus,&
cum pcpulkapitulis inadipemaccratisin ungucntiformam eoquan-
POPVLVS NIGRA-
Qtfpztt, poppeItt?cit>cff.
SOHIKA ET DESCRIPTIO.
POpulusnigra,Gra?cis Afyeg®' cfici-
tur,Gcrman.2ifpsn/pOpp€!n7eiV D
bC8, Parumabalbaantc dcfcripra dif-
fert, nifiquod hsecprocerior &C leuior
eft,folio bicolor: folio praeterea cft an
guftiore^oc" fcabriorc corticc,in totum
ftrigofior.Folia ficudn alba fu.nt circi-
natse rotunditatis in iuuenta, uetuftio
ra in angulcs excunt , inferne herba-
cea,fupernc candicantia,pedicu!o trc-
mulo,interfe crepitantia , Vndetram-
bulaquoque quafi trcmuIaGalltsuo-
catur. Vtn'9 ctiam dcnfa lanugo, quac
utluluseuolat, Ligno utriq,- par can,
dor,neutra putatur florcre , fed alba
numerofiore folio , quas eriam uuas
fert unguentis,brya uocatas. Amnes
amat,Iachrymam eius qusc iuxta am*
nem Eridanum in aquam deftillat,in
$mcmu* fuccinumdurari SCcoire prodont.
Tertiu PopuligcnusadditTheophraft.qua Alpinam^nonulliuero
Tibyca cognominant: c£terisaUiuidinc fimile,corticepyri iylueftris,
fcabro,
A fcabro,Tainis candieamibiJSjfolio hedera^hincindecxaturato uirorc
njgro/cd parte una hebetc,altera angulofa,pcdiculo tenui^oblongo,
«olore pat tc fupina pronatj fcxk confimflu
TEMPfiRAHBNTyJL
Popufpnigrxcalidaficcacpqualitas tribuitur* Lignickisadfanu
pt uof os tor os &C menfas ,ob aqueos in co du&us, eft potiffimum ufus»
Succinofu;eium&peculiaresuires,dequointerGenima$*
TIRES, INTR1N5ECVS.
Quiuirgameiusmanu tenuermt,eos intcm^fncmfentircnegant*
FoUa eius,cumacctd,Diofcoridetcfte, Podagricis utilitcr iBinuntun
Humor e cauis popuBnigrascffiucns^iicrrucaspapiilascj&attritacor
poristoliit.
Corticera tam albae quam nigrre populi\minutim caefum ^ SC fulcis
fiercoratis mandatum , omni anni tempore fungos qui edendo fint,
profcrrctradit EWofcoridcs*
Lachryma eius-, quam fuc cinuappellant?trita potacj, ftomachi ucn
trisq; fluxiones Gftit*
ALNV5- &t\m] miuUtm.
KOJilSA ETDESC&IPTIO.
ALnus* GraecisKA?$g*.Arbor
P^ra^ *ft fterilis, caudicc rec3o , lu
| gnotnedu!laq;moIli,adebutgra-
cilioresuirgse concauentur JFolio
pyriVfcd amplioreae neruofiorc,
quadantetms orbiculato nirga„
toq^corticefquarofo^ forisalbi*
cante^intusrufo, quo coria tingu
tur^fruSunulfo* cum nihilomi*
nus floreauRadice f umma^ncc cp
laurusmaiore,tenuu Aquofispo*
tifBmtimgaudet^necferealtbi fa-
cilc nafcitur : ad naualia,8t* fundamcnta aedium hacde caufa,materics
ciusmaximc commendatur : meffbres qtiocjlignumeiuspro aqua ad
cotes madefaciendasexcauanuFabuIantur pbeta?^ Alnos fororcs fui£.
fc Phaetontis*qu2e ob nimium lu&um,quoob fmremaffiigebantur,
in Alnos arbores conuerfae fint . Vnde Verg.in Silcno ;
IjimVbaHhontiadasmufcocfrcundat^mar^
Cortick^atc^folofroccras cri^tahtos*
Flurimam aercam 8C igneam tempcraturam obtinct, tcrrcnam cxi*
« 5
DJJ i&BOl! »n
^*uam,8c" humorem paucura.Vndeextra terramnon multum durat: C
1 %d inbamorcobrutaaddiuturfutaterapermanet Etinpaluftribus
ioeisinfrasedificiorum patationes crebro fixa,perfnanetimmortalis
ada!ternitatem,immaniaq,* pondera fuftinet^cknne uitfjs coferuat*
Proinde multa a?dificia fub fundamento eius generis palos habent .
In medicinaalias exiguus eiusufus.
VIRES, 4STRISUCVS.
ViridiafoIiaalm\tumorcsdifcutiunt&: calorem reftfnguunt. Fo-
h'apedibusfuppofaa,laffitudinemexitincre contra&am 8c* calorem
cxcrahunuViridia rorc mackntiafoliain cubiculurcbaduerfus puliccg
fparguntur,8t" moxantequam ficcefcant cxpurgantur : Puhces enin*
Jolrjs oblentorem adhgrent.Cortexad n igrum colorem a Pilcarrjs SC
Sutoribus aflfumitur.
"VL-MVS* IDlmmbfimw
'Xltnm/ ^yp&ol^/ Zinbbafi/ Xff<i$o!Qi
NOMINAET DESCRIPTIO. ■
TLmus Latfnis,Gra?cisFraJv&t.
German. &tt}ti?o!$/&t;(l?
pbAvm/Vmmbanm/V.lml&y*
* ftttb&um/ 2*yj?er& / Hitfobaft/
(b3?ff«t^0lQ ♦ Theophraftus duo D
Jfacit Vlmigenera. JVEontanams
kquamOriptclcarnuocat,& cam-
|oeftrem« CoIumeMaitidem facit
^duo : Alteram Gallicf ,quam At-
tiniam norainat : akeram Verna-
cula,quamnoftracem, Quatuor
enumeratPlinius.Primaeftmor}
tana, Altera Campeitris, Germa*
^eIbry(|«r,fruiTtum ferens. Tcr-
tia Atrinia,procera. Quarta fylue
ftris. LocisaquoGsgaudct. Ger-
minatinter primas^anre a?quino-
«ftiupaulo. Arbor eftprocera/o-
lio indiuiduo , lentc crenato , fca-
bro,oblongiorequam pyrus,fe-
menracemofumJnfolfotiscVpetioIisgummiproducit, Bc quoddam
Otijits, beftiolarum genus,quod Cmpesdicunt. Materiefl2ua,rohuiia,ner-
uofa,deformi,8c" quae nihil praatcr cor habeat. Viridis cscfu facius,fjc-
ca di£rici!is*Vtuntur ea adfores lautiores,ad cardines, affamenta por-
2arum>cVprda>torculamq;,c?< fontium caueas, 8£ catpentariu quan-
do$opus» TEM-
Digiti
zedbyGOQgle
,. vires, '■:■ i:K".T**'Ks,e:c 7$. ■■■' ■
CortkemufraiexteriorcmunriatunmspoodeJe^
E X T R I N * E C V S(
Viridia utmifoIia,interior itcro corte^uuIneribBsoIotinan As .»«
Ad pedum fra<3uras & «oofumpa membra, falubria « cortice & «
dicculmiromcmaconficiuauin u.*
AMYGDALVS. m<mUlb*tim.
NOHINA ET DESCRIPTIO.
^Mvgdaius Gr^cadic-taeft, Herodiano
B ^nS/ . Amychasuocant, Gcrman. maflodbaitttt
Fr^useiusAmygdalumuciAmygdS:
c s er; IS n nu,ccs appdian' uoIuot- Dupii
cmrtdifRrent^al.aenimdukesfertamyoda
taMhaamaras.RadicefirmaturfinguIarirPre
grand.^defixa, Caudice profero/um!
mat>m coropiaribus ramis brachiato, fblfis fa.
Ijgneafpecie^pr^ongis.-flore foliato, candi-
do quanquam & amygdalorum quarundam
fohatusexcat. Arbos iueco pingui turSet,Ia-
chrymamq; rimofa plorat , qu* iiatim con,
crefct ingummi. Verumnead ullaquidem
rm, s,cuiL, fub;/nu=
Pa„S0gaU?Calldr£'qUapr0Pter » inful's «bcrior adolefdt
Pangnur aumfo ramulo , uiui radice & ftminio. Nuces au« £
n dcbent , pnd* I/ouido fimo macerantur : ate *ou" mSff «T
dcfaciuuMna^odcmfoIaiu dftp-to.rT^S^
e 4 " '
DE ARBORIBVS
mdlis mordacitas.Cacumina in tcrram re&c figuntur, Gc ut Iignofior G
pars furfum fyfetSxxraAo&awmKpiudaibBti ucl tcrrac credatur,
c mcdia arborc.Iegendospra;cipiunt. Abautumnoad brumam, Gra»-
corum opinio»e,faciliusfcritur: Vcruofatucliffccilius comprehendit,
quod arbos ca praecocipartu gcrminet* Si parum feraxamygdalus
£ uerit/orataarborclapidem actigito>8c" ita iibrum inolefccrcfinito.
T E M ? S R £ME NT V M.
TemperamentumamygdaTis cftcalidum : magistamcn amaris, ob
oleofamfriatunaturam.DiocIcsea tra<iitalere,uentrem bene haberc.
Recentiatamen minus aridisfuntnoxia, macerataq,mu!t6minus fjs
qux nulfum cxpertafunthumorcm.Torrida quoqjminuscrudisoffi
ciuncDiphilus tra4icextenuare,urinas &aluum ciere, paucum fuppc
dtaare nutrimentum»
Gummi quodcx arbore ftillat,fpiffandiuim obtinct- Oleum amyg
daJnummodice&teropcratccftcaiidum^uimdifcutiendi cVaperien
di habet. Vndc ad iccorisfepimcnta,pcc'torss& pulmonis uitia eft uti-
k.Quod ucro dc amygdalis amaris cxprimitur?magis aper itjlotiumq;
& menics ducit,cakuIos rcnum,& udkae,frangit.
?IRES, IHTXINIEtVi.
Amygdalarum iufculumautcleco<flum3inquo Chalybs fucritex-
tinctus,-axam aluum cohibct, D
Amygdalas amarse purulentum pe&usmirepurgat,{anguinem cx.
crean£ibusprQ(unt.rncibisfumpr^pcdus,puimonem,iecur,Iiencm,
rcncs Sc" ueiicam apcriunt.Profunt itacp tuffientibus^difriculter fpiran
tihus,puImoni,iecori,Iicni\
Ad bellaria quoq; cx AmygdaiisSc* AmyIo,pIacenta?, quas Marci-
pan Pharmacopola? uocant,conficiuntur. Humido uentricuIo,intcfti
norum paffionibus cV calculo cibus amygdalarum cft utilis*
Succus cft amaris amygdalisifchiadicis prodeft.
Gummi arboris fanguincm excrcantibus datur.
Scx autfeptcm nuckosmane ieiuno ftomacho fumptos, cemulenti-
am cijusdieiaucrtereferunt.
Vulpcsamygdalarum cfu mori,traditamiquitas:Quod in fek in Ita
lia obieruatum c(Tc,qua; amarisamygdalis fumptismifcic Htmortua,
Vcrgilius Marccllus annotat*
EXTRINSECV5.
Tufae amygdalazcum oleorofaceo^temporibusillitae, capitis fedat
doIorem4MacuIisucm8c*puftulisfaciciininuntur.Cumuino tempc-
ratac cpinyclidaso^ manantiacapitisulccrafanant.
Cum melle morfuicanismcdcntunGummi arboriscum acetopa-
culas,fcrpigincm> & ldgenuscutisuitiacurar»
Radix
Digiti
zedbyGOQgle
ji Radixaniygdalaruii&a<^^
cxtergitXixiuium ex cmere hgni &coi*icisamygdalarum apparatu
corrcdendifacuitatemaximaeftprarditum,
OL£VMA^YG0ALARVmDVlClVMi
Lenfc afperitates pedorss^utturis^ puJmonis^duruJem & ficdta
tcmiundurarum,eftfuaucincibis,&: confort he&icis & phthificis*
impinguat^augct fpcrma,fcda€ tuffim& ardoremurinar,ueficse& uul
uae cxcoriatar^ctfm fiftula iniccSumu
OLEVM AMYGDALASTVM AMARARVM*
Apcrit oppilation€s^&difcutitucntofitatcs&: uapores,fed potifft
mum medetur furditati,ftbilo Sc dolori aurium ;knit duriciem ncruo
cum , & dekt maculasfecid*
IVGLANS.
tlufbaimn
NVX REGIA-
JX>dfd)mi£battm.
NOMINAET DESCRIfTlO.
1 Vglansquafi IouisgJans. Graech
Kcc^^ Aro-iW^hoc cftjNux regia*
NuxetiamPerircaaregione,undepri
mumeftaduecbu Vulgdfimpliciter
NuxdiCuur,K«^i/^,a caoitis grauedi
nc,quam foLa cms afferunt,eft dicbu
Grauisenimfolicru efus eft halitus,
quicubanubusfubea arboregraue-
dinem capitis^in cerebrum penetras,
inducit.Germ.#>elfdjmjf & VLtlf*
baum*Fruduseius itidem iug!ans 8C
nuxiuglans cumarbore appcllatur*
Notaeftnemininonarbor. Fru&us
eft tripkx ccgnita differentia:maior4
media,&minima MaicresGerman»
2&of tmfbL pfcrbstiuf /amagnitu,
^'Jtdti/j&ah- ^ine w^^nt , Lstine Nuccsequinac,
haedecennispleruncp pueripugoum
% quanu Mediarfunt uyfgares, & fim
pliciter XOtX^xmf nominantur, SC
hae funt optima?* Minimx> Germa*
©IClltnu^/aduricie uocantur, Ar-
boripfaeit,utRueIhusdefcribttpra?grandis,mukispraelongssq;ni-
xa radicibus.procero caudice^multis (ummatim ramis inoeubus bra
chiato , bin#m ternumue fa?pc cubitorum craffitie , cortice albo^gbu
bro?in rimas altaspkruncj dehifcente/rondibus latis, oblongis^e iu-
cunda
t)l A&BORIBVJ
tuncto grauitcr fubokntibus/parukfrjq: i3€ubncibusumbram,8t" in- G
falubrem,per auiumnumdccidusi. Vcrni temporis initio paniculam
fcrt pralongam,callo fquara&timcempa&ili protra&am, ordine nu*
ci$ pmx» proiuberat & dehifcit. Flauefcens ftatim quam frondcm fa
cere ccepimt ucatis eaducaq; prolabieur *Tum fuper ramenti huius p e.
dicdumftos erumpit,totidemq; calyculacea tegumenta , cmot fiorcs
petiolo comrahuncurjingulisq,- his&guj«includuntur nuces,uaric*
protedc mummento,callofo primum berbaceo^cortice,hincligneo*
bifidocarinarummodoconipac^ililoculo^fcuputamine, Mox tenui
n«w. tunica,qua? nauci,ut quidamu^Juatjnominetun Crtfpiintusnuclei
quadnpartito digerutur,lignofaintcrcedentemembranatHac de cau
Tanuptrjs religiofasfa&asputant,quddnimirumtotmodisetiam par
tus inuoluarur in parertte^Vtero nimirumuentreq;. Frigidisgaudent
Jocis,aquas odere.MonrfHltfquoqjlaetantur. Seruntur nucesporre-
dae,cofnmilTurisiacefltibu«,^CalendisMartrjsadIdus eafdem. Tan
tumquercui& iuglandiferuut diifidium,titHrxtanucemiugIandem
dcpacta moriatur.Ligflumeius menfis cVutenfilibuslautis dicatur,u-
fusq;adtecroriumopus* Mirumrefert Tragusds iuglande,qusead
Rhenum crefccns non anteGal.Iul.foIia uelfru&um oftendat. Ad Ca
lendas uero Iulias 8C folia &. fru&us cum reliquis arboribus pariter
habere*
r E H P E R A M "E NT V M. D
Nuces recentes,Simcone Sethi autore, cahdsefunt ordine primo,
ficc& uero kcundo. Aridas uerdfunt calidiores.
VIRES, IKTRIN5ECVS.
luglandium ufus non omnihus eft falutaris : uentriculum cnim gra
uant,difiiculter eoncoquuntur,hilem in uentriculo augeut,tufTim SC
uomituscxcitant.
:PImiusiib.2^.cap.$,huucinrnodum fcribit : In fancluarfjsMithri
datismaximireglsdeuictijCmPompeiusinuenitinpecuIiari Commen
tario,ipfius manu fcriptam copofitionem antidoti. Duabus nucibus
ficcis,item ficistotidem,&ruta?folrjs uiginti fimultritis-,addito falis
granovcV quihocieiunusfumat,riuIIum uenenum nocituru illodie.
Commanducatusnucleusrabidicanismorfibusiilitusjomnia uulnc.
risfymptomata & malaarcet,ieiunoprius ftomacho nucibusfjfdem
fumptis*C ortex nucum iugfondiurn piperis uicem in eibis inuenit.
EXTUISSECVS,
NucleuscummellecxTrutainrlamationes pedtoris eiufq; dolorem
fedat : luxatis pari modo prodeft»Ide poteft Iiquor ftillatirius ex nuci
bus immaturis circa Cal.Iuliasliftus. Cum eepis, fale & melle nuces tu
fa?,morfibushominum,fimiarom8c*canumauxiliantur*Suginata ea-
dem ratione toIlunt*Corticisnucum cinisumbilico impofitus^ormi-
Digiti
zedbyGOQgle
• t m rt ici * v $. $*
& narcdarefcrturjdemciniscumolcocapiti^
sudricufifiiiTOfi
Nuxaueflana* Nuxponridu
V^Gcrma* 6a|elf??#src&/ ^afdittlf*
battrtt Frmflfis huius G rae cis dscuntur
k«^*«w^* boc cft * Nuces ponticsr,
quod cPontoucncrunt.ItcmA^ju^^
hoccft^huccs paruacXatinis Nuccs au
udlanap,primum aucHinagvItcm Prsenc
ftinae,Hcrackotic^Gcrma*^)afcIn|lf.
Duo fuot cius gcncra; Sylueftris^quse
fpontc ubi^ nalcitur , qua» in nemorL
busetiam frcqucns^qua? priuatim *£>£*
fdtttt^ dicitur* E t fatiua , quae fruftum
fert oblongiorem,&: totum, ccu barba
to putaminc tc<ftum>& ueftitum,cuuis
nuckus ruffa mcmbrana cingitur • Ger-
ma.&Ot nu?/8C &mnup/&mpmifd)tnn$. Corylus, ut Rudliui
defcribit vradice eft tcnui^altiffima^uiuaci & robufta 7 caudicemukis
inferncftolonibusfruticante , fuperncramis brachiato^uirgisbrcui.
bus,fine alarum finacnodibus.craffis^nonnuUis^folijsalniJedlatio
ribus^perambitumfcrratis^raatcrica^inodum lenta^cortice fummo
tenui, pingui^maculis albis uariormcdullatcnui &C flaua^quse demi pof
ficFiorerehanc aliquinegant : fcd ftorisuicc quofdamincopcculia-
res lulos cr umpere.Siquidem fr u5u iam caduco^eallus uuj modo, ma &&
gnitudine uermisgrandiufculi,pingu& cmcrgit * fingulari pcdicufot
quem uocant lulum. Dehtfcit ineuntc uerc, ac dcfluit cum fplia profili
unt^callo fquamatim compadili.propcndentc^ tum calyculacca tegu-
men ta totidem5quot luli fupra pediculum excttnt,corumq; fingulis nu
ces fingufeinfunt* Aiuntrufticiferpentem, quaecorylicaudiceud
furculo fucrit ida^ okorpefcere & tandem cmorn
TEMPERAMENTVM.
CaHdas&humidasauellanasnucesSimeonScthitradit.Stomacho
8<inteftinisgracilibi3sminusfuntfalubrcs , Vndc Maccr: Ex mfni-
mis nucibusnuliidaturefcafalubris* Dyfcnteriam,finonfatismatu-
rxfuerint.facilcgignunt^praefcrrim-quAm rubrumcft tcgumcntti,
Vnde nonnullis &Srit#f c$d«m appcllantur«
YlKSf
Digiti
zedbyGOQgle
VIRES, 1NTRISSEC7S. §
Arida* matura* aueflanae nuces tufa* , & cum uino potaj,diuturoae
tuffxmedcntur.Tofta» nuces cum modicoptptris fump*ae,deftiIIatio
nes excapitcadpedus,e quibustufiTis orirur,prohibent,
•SXTRINSEC7S, * .
!n cineres uftae nuce$,8c* cum adipe urfino illitse , alopecias fanare
traduntur.Sufpenfas-auellanas nuces,fcorpiones ex eo loco arcerePIu
sarchus refert, Vndc fcorpionum m orSbuscafdemmederiaiunt»
PISTACIA* pEDipctW*
-NOMINA ET DESCRIP73TO.
PRaefens haec arbor,quam Gerraa*
ni pimpcrn»^ uocant, etiam fi ue-
ra Piftacia non fit,ex eius tamen eft ge
rtere, Foliafercfert Sambud,feduiri-
diora & teneriora*Flbrem Maio men-
fe,fert candidum^rotundumjpknum,
ex quo uelicae feu folliculi flunt candi-
•di& cauijinquibusrmcesparua^puni
teae,& dulces,bma?fere iun&adnueni
untur.Maturefcunt in auturrmcA fra n
cluarborem Veficariam feu follicula-
ibi§J" /l^^C*' ^L ^ remueebituocitare. PucaturhafcSta-
■ioisdns. •$&_ M ^m phykKlendrosefte^iinrj,qua filiquas
ferre dicit,in quibus nucleinucis aueL
Iana»,Vera autem Piftada eft^uiusfruclusin O&inisFiftica Bc Fifti
coramgranauocant.Nafciturcain Syria BC in Parifknfiquocjs aoro^
in aedibusTacris Diuae Maria^ut Ruellius teftatur#
. •;TE/H?ERA'ME'NtVH,
Plftada? ucras mrces calidse 8c ficca: complexionls efife feruntur,se-
corisjpulmonis^&ijec^oris-obftru&ones -foluunt, 'Sanguinem pur*
ganteCattenuant*
TIRES, i-S'Tlli'N'S"EC'v:s.
Frudusperegrini,quos Fifticos8c Piftada nominant, Phlegma ti:
cis profunt : humores enim lentos difcutiunt :BC attenuant; Gondu*
cunt itacp kcori,puImom,&renibus.
In cibisautpotufumptasnucesPiftadas ftomachocflei»tiies?t5?&.
aibusc^uencnis ad uerfari,fcribis Piofcoridest
€A'STAN E A."
NOMINA
11» f R^TICI B7i |i
&OJMINA ET DESCRIPTld.
GAftaneaa Caftano Magncfise oppidta,
Bttck primum adue&«£* GlansSardia-
na aioco fimtliter*& louisglans* German*
Caffomenbaum. Fru&us eius Nux diciV
tutGaftanea;German+ &£flett^€af?£m«
Muka harum emimerantur genera.Taf en-
tinse jaciiesfiec operofo cibo , planae figu-
ra/edminustfa&abiies*Balanitides;rotun
diores,purgabiles,maxime 8C fpon te profi-,
lientes^Salariana^purae ac planae* Corel^
lianaelaudatiores , Sc Meteranaz ex Core!-
lianisfa<fbe,rubenti conice, Triangulae,&:
populares nigra?, quaecodiuseuocantuf^
rninimalaudcCaeteraz fuum pabulo nafcu-
tur /crupulofar corticis tntra nucleos quoque rurninatione* Arbor
eft fronti^uulgan^Puram &refolutamteram defiderat^cliuo laetatur
opato 8C feptentrionali.Spiffum S>C rubricofum folum reformida t Ju
glandiVdefcribente Ruellio^non eft diffirnilis, folio tantiim uenofiorc
&fimbria£0 # Nuceintusfolida,&quampIurimump!ana,triplicite-
gminisambitu fepta,Membrana primumamara,moxkntocorticc,
^demumechynatocalyce*Serituruiuiradicc&nuce. Eligunturautem
eaftaneae <juarfukisdeftinantur*grandes &maturae,qusefirecentes
feramur meliusproueniunt* Sedut ad ueris initium ferantur slliba-
tscmumbra ficcaridebentexpanfa^deininikcumlocum translane
in eumulurn redsgi^&arcnadiligenter operiri, Iritegrarurn probatio
cft,ut in frigidam aquam mittantur : fiquidem quaefangfunt^mergim
tur; que uexate aut corruptc funr*fupernatant*
TEMPERAHENtVM,
Calida S>C ficca cft in primo ordine# Adftringit &-exiccat fieut SC
alieglandes*
vi&es, ltotKtu si&cv ■$. ■
Caftaneenucesprofuntrjssqui EphemerqnautGokliicumhaufe-
f unt,tefte Diofcoride*
Diffkilisaliasfuntconcofiionis > craflps humorespariunt5capiti
obhint,aluuinftant8£conftipant. Vtilipres i arnen crodisefletoftas
&arefadas^SimeonS^hikribit,Aquam5in43uaCaftaneajcummcm
brana deco&ae fuerint,ornmbusAlui fluxibus^dyfenteri^ % hC fangui*
m$ excreationi aiunt conferre*
a V E R C V S*
Stofcr.
ROIUfiA ET DSSCMPTift C
aVcrcus, Graeds^s.Gcwna.em &yd)/
i£yd)banm* Muttaefunt huius fpecies,
quasomnescnumcrare foret difficile. In fyluis
a!rjs^lorisnaCciau% Arboreft procera,craf#
fiore<8t* afpcriore caudkc,ramofa , folrjs pro*
f4iodclaciniatis.Glandesproducitoptimas&
grartdiflimas,GallasitemcV uifcum. Radixe.
ius latiffime circuraiacentem terram ampiecSi.
cur,FruausLatiniglandes,Germa.iiyc^eIll
appellant.Exquercuumgeneribusfunt.Robo
ra>a duruieiicappellata,Germa. ^ageyc^eiJ.
Icemllcx , quse roborismagnitudine&foKo
nafcttur,uerum minori aculeatoq,\cortiee etia
lsBuiori, materia fpiffa &robufta,glandofo
fra&u SC pufillo,perpetuafrondeflsccma,fru<aumq; tardnTirnapcrfL
ciens,&: ueteremfruaumfiouus excipit &pramenit. Vndebiferai
nonnullis exiftimatur. Prarter glandem etiam granum quodda puni
coim fert:prarterea hy phear 8C uifcum , ficutreliquae quercus*
Ceryw Tertia numeratur theophraftofpecksCerrusa?giIops,populou\.
*%h?i. milis,ca udice rcdo.excelio, laeui , & pcr longitudinem robuftiffimo,
materie alioqui jmproba^ncc nifi serariorum Officinis, carbone dota D
ta.Glandem feruriftem,borridam , echinato cafyce caftaneae modo,
unde a nullo praitercg a fue maditur,nec nifialioru inopia,cum alioqui
fohdadui-aqig^nat carnem.GalliherrumcV hedruuocat,tefteRueL
Quarca lpecies£fculus,Piaty phyllos Grarcis,utquibufdamp!acet,
& quibu&la &tifoIia,quod inter arboresg!and»kras,foln ampliuidi-
ne prseftct.FagoisceritatecVglande inferior.GallauifuQdem quernf
no di{Timili,nifi cj> leniorjed ad rem nullam utili : fed aluram nigram
habecqua fang mriciucur.Glandem fert que hifpido calyce concincat,
grandem,bonam,qua fungofam carnem fieriiraduc.Foiiugraue,car-
nofumvpcerum,finuofumiateribus.Greciquatuornumerantgenera,
mmerU. hemenn^aeotlGpajhaliphlaeum.platyphyilo. Quae ad iam defcriptage
&&?bU ncrar£ferut,ut quercusfithcmeris quafi placida : Robur halip hiaeos,
*'* Efculus Platyphylios.Cerrusuerofita?gi!ops.Summum quercuscum
iuglande eft diflidmm,ut inluglande etiam eft didum. Gignitautem
q uercus pra?ter fru&u peculiarcm,uidelicet glande, aliaquoq; muka.
Fert emmGal!a?genususruq;, cV quaedam^utThec-rhr.refcrt , ueluti
mora?nifi diftarent fru&u^oniumaci duritia, plerunq; nonnulla cotis.
ejjigiem reprefentantJa.Interdum cum perficiutur, tauri caput imitaa
tia ; qua: cum prxrupta dehifeunc.nucleum oftendunt osiue fimilem.
*W* Nafcuntur & in eo pilulae nuaknoab&niles^intus habcntes ilocculos
molks»
Brcdiii,
Vitty
B t F R^t! C l'B V 5; I* 9^
^ moflcs,luc€rnarui»luminibasaptos,^iui & probcgaiftafc riigr» mo-
do fiagrent*Fert Sc* aham cum capilio comigcram piluIam,uerno tenu
porc meSigeni fucci^tufh guft u^tum ta&u» Gignun t &C alae ramorum
pilulas fine pediculo icffiks^parteconcaua adharremes, ucrficolores,
<ju^prorriincntcsquofdamumbjlicos,uelcanclicantes rueidifperfa
nigrarum macularum uarictatc notatos praemoBftrent, medfjs|»artL
buscolorecoccirutilantibus^quibus apertis { inaaitas ccrnitur>
aliquandopumiccs.Sedrardgignit^nccnonc conuolutasrario*
rcspilulascomprefiasjoblongas^fupcr foIiisqiiQq;tergQ adharrentes,
aquofis intus bulhs,<andicantesvquarmufcas<rcant % eae maturefccrt-
mtahdcm ingairasoccakfccntcs durantur*
; t £ HPERiMrsnH,;,
Deficcatvadft ringit,& calfacit?paulurrnrifra media, in generc fcfli*
<etcorum quartepjdafunt.' / ^
fVi 3t£ S» I N T Xt" 1 NSECVS,
Folia aut mediuscortex inuinoclecoSa potaq;, omnes alui fiuxus,
frjcnfesS^Gomorrhseamccrtocobibent* Eadem prarftat cx teneris
folijs liquor itillatitius^ac pueris potiffimumdatur* Tritceglandespo-.
s^profuntrjsvquiauencnatismorfifunt5quiq;uenenum fumpferut,
2utbibcruntCantharides,uturinamcruentamemittant*Idemglandi
um puluis potus,calcul6 medetuiv
B Arcadesgiandibusprimdm^anteinuentasfrugesuixiffejautorcstc
ilantur* . , ,
£ x T&I& se c v $4
Folia qucrcusad uulnera funt utilia^recentia cnim ca con{eruant>&
in aqua decocta eadem piirgat*Galcnus quoq; folqs quercubus fe uut,
iiusglurinaffeteftatur^Rubentiateneraquercusfolia^ in bonoueteri
^iino co<fta,dentium dolorem cx frigidis ftuxibus natum,tepida collu
tionefedant* Ligniquerniplurimusada^dificiaaliaEq; firmasrescft
ufus : Eft enim lignum duriCRmum dC diutiiTime durans* Vndc querna
«onfilia di£afufit>proconftantibus8£ firmis confilijs»
GAL L A*
KOMISA ET DESCRIPTIO*
GAila^Germa. (UaU^pff d/J%d)Opff tf/ Graecis Cick Nafdturm
omnibusglandifcrisarboribus^fednonomniumpareftbonitas*
Optimam uer 6 fert quercus^qua? hcmeris dicitur* Reliquse^ut quse ia
noitrisena quercubusnafc5tur?dicuntur GaknoOnicicidgl, hoceft*
afiaina: Gali£e,qu6d ignauc fint &t minus efficaces' Eft autem Galla pi
lulainequalifupcrficie,fakbrofa^in glandiferisarboribusprgter kgi-
timum fru&um proueniens , mukiplici differentia rquoniam aha fo-
lida eft^perforata alia,hec nigra,ifla candida,altera maior,mirusr altc
£ %
*f
Digiti
zedbyGOQgle
-GaHa,
rsu Naf citur omnisfole de Gemims ex, C
cuntcnodccrumpensuniuerfa , utau-
torcftTheophraftus. Qua: cadida eft,
crefcit-uno dk * ac fi>ftu ferucnte exci-
h piaturarcfcit protinus, nccfj iuftama*
y gnitudincm impkt^ Njgra diutius uL
rctjcrcfcit^intcrdum^utad mali pcr-
ucniat magnitudinem , cftq,- corrjs tin.
gendis utilior, illa uerd perficiendis.
Ruftici hancdeGallisuulgaribusha-
bent & obferuantexpericntiam : Galla
uclmufcampUclaraneum,uelformicam
in f e continere. Mufcam uolunt bellu,
__ araneum peftcm,formicam uero annq
naecaritatemdefignare.
TEMPE&AMESTVJl.'
Galle natura eft conftipandi,glurinandi,&nngcndi, facultates pk
xasq; cum quercu poffidet.
^ ,VIRES, ISTRISSECV.S,
Galia; 0 ki aquacoquantur,eadem% aqua cibi apparentur , omncs
alui fluxus,dy fenteriammaximc,fedant, Ad quem ufum Galla? tntae
inuinorubroenamcxhibcntur* Reliquos cum cortice tenero qusr- b
aisuires communespoffidet»
EXTRINSECVS*
Puluis GaHarum orc detentus,gingiuas contrahit, cV lapfam uuula
deuat.Vfta? in carbonesGallas & in accto extifiCtae , miram adjiften-
dum fancryjnern urm poffident.Fomcnta STctefeffionesGallaru men-
fes cohil>cnt9 cVprocidentemuterumrepeHnnt.Inacetouel aquama-
cerata?"Gal!se , capillos dcnigrancConficitur cx fjfdem atramentum
fcriptorium,adie&is chakantho,aluminc cVgummu
HGVS.
S50MINA ET DESCRIPTIO,
FAoos,Grccis *^Ger,B3d>*/B^ba»m.Duo facitfagigenera
Thcophr.Marem &fcemina* Alrj cadida SCnigra ftatuuc.Cadida
lcadida materia di&a,nafcit inmotib.ad multagutilis,uelut carpenta,
k&os Jubfeliia,mcnfas,nauigia. Nigra capeftris,ad h*c minus expe-
ei«a.Caudiee affiirgit crafTo^SC inorbe comofc,nec|? ita .pceroiolio «
nui & leuiffimo,populo fimili,<eierrimerlauefcente:et media pluriaro
parte fug hoc paruula gignit bacca uiridis,faftigio aculeata. Glas eius
du!ciffima,nuckis haud abfimilis,triangula cuteincludit,&: parte po
ftrcma utrinq;lapidefcit in duriticm,ii uirilis fexusfuerit,Ger,B3cf?-
&U/%&d}mfUn* Hscfueinprimis rcddit hilarem?carnemcodibil€
Fagus*
& fe«cm,utficmq; <M£g£l<*cautt* plana,
Coitcxciusitt tmgm^m^zgrtOmm , exquo
uafa < orbesqM*c patentf ora qn aedam md^us co
uchendisuindemt)sq,- fitciunt^acq; praetexra tugu
«QrunuPagusmaquisdurat iocorrupta,ttjadefii
<Saq;firmiot rcdditunNigramfciffimamai^ uo* Sf/^
canMjuod lignum eius in tenuiffimas fccatur la.
minas,Gr«oOxyam,LydiMyfonnommant?in^
O*ympomonte copiofam ,ut Strabo& Euftathi
ustradunt,Diofcoridesglandiferis arboribusfa.
s gumadnumerat,cumnihileius fru&ui cum olan
de Gt Gmile. Fagi uirga uipcras pclli trzdit RueL
lius#
TEMPERAMENTVM.
Foliaeiusfrigida? traduntur natur*;Fru<3us
qualitatemobtinent nonihit ca!idara,porcis , mu
ribus&turdisgratum hyemali frigore prxbens
alimcntum*
Folia rcccntia inftammationesdifcutiunt^ Aqua qu# in cauis&gis
SC antiquis quercubus inuenuur5nobi!e ad omnisgencns fcabiem eft
B . . °r?us; . rtmcdium, quod fe &inhomini
bus & pecore cxpcrtum effe,Hic
ronymus Tragus afferitEx potri
doligno cinerem, ad tingcndos
pannosaptum, tindtorcs urunt.
Ligniufus nemininonotus. Ad
ignes longe pr aefcrtur ligno qucr
no.
. O R N V S-
SOMINA ET DESCRIPTIO,
ORnus.Gcrma^Allbfic^ett/
25tl$ef$ertf* Species cft
fraxini , feu fylueftris fraxinus,
quorundam fententia, Nomen
Gi.tmznicum inucnit, quod fagi
Cmilitudinem aliquam habeat*
Locis gaudet afperis &fitknci^
bus* Montesamat^&inuallibui
ctiamprouenit^ uitibusamicaa
£ % '.
t> E A R. B O R. 1 B V t
Arbor cft fattt#cera,caudice tereti, cortici kui,fpuTo,ramulis utrin% c
pinnaris/oh'ofraxini,pauIdprofuHdK>ribus crenisjjerambitumfer-
rato,bacculis raccmatim coa<fUs,primum rubctfcus,in maturitatc ue-
ro ex purpura nigricantibus, qugimgua» auium forma referunt , qua-
rumfoiu^inmedicinaeftufus, ArabibusLifonhazafir, ideft^ Lingua
^" zuis di&ae : Saporcex acido in amarura dcgcncrante,mef pilaceo qua-
* fi concretu,multo gracihorc, Habitu rebquo cV tota cff igie. fraxinurii
. semulatur.Ligni fumma durkksysecfadlc fiffde.Vnde ad molarcsro
tas,trochkas cV ponderofainftrumenta prxcipuc cxpetitur.RuclIius
taiaea Linguat» auis peculiarera farit fru&um arboris cuiufdam,quf
2jjr£ codemnomine Orseogloflbn,hoc eft,Lingua auis appeiletur.
.TEMPERAMENTVM.
Fru&useius,quem OmeoglofTon uocat, 8f Offkinse LinguSauis,
caliduseft&iiccusmabfccfFufecundo* . /
TIB.ES, INTUKSICVS,
Folia Sc fru&us ex uino adlaterum doloresbibuntur, aqoa* fubter
cutemcumoresreprimunt.Frudaspriuatimurinam ciet,& herentem
pelht : Venerem ftimulat SCgenituram augct»
T I JL I A.
"fIIsa,Grfcis«>jA{/?«>Germ.£!fi^e/
. a lenitatc uidehcct 8c moIIirie.I>
Sed Itaiimredarguet nos aiiquisar^
k borem quas SittSSfT dicitur,n on rei
fpondere Diofcoridis Tilia? feu Phi-
lyraj; Bene quidem :Quae apud Dio
feo. Tilias defcriprio kgitur,eade eit
cum Liguftro,quodibidem proxi-
mb antecedente capitedefcribit;ac
faliam BC fuperuacuam eam defcri-
ptionem effe conita^a quocunq; etia
eoloco defcripta fit ,• Diueria autcm
funt,<s^j>4« & <&hi/%ci. Eft-enim <&aw-
dx L^uftru,ut fupra eft diclum : ^a^* uero Ti|ia «Folio nafdtur he-
deraceo,moUiore,8£inanguIum acutiorem rotundiorc 8c prolixio-
re,8c~ in orbemlcntc crifpo atq; ferrato,fiore, tantifper dum calyculo
contmctur?herbaceo4ubiemerferit,flauo,frutT;us qualis corymbofu
fecderaceorum,quoiomenfe Augufto dehifcen£e,femen exilii rorun.
dum bC nigricans3guftu dulce,Caudicem hab et denfum cortice obdu
'Sum craffo nigtoci;,fub quc membrana alba tcnuis SC knta eii , fuc#
copIcna6^uifcofa,guftuduldsXigriumipfumcft mol!e& tenerum,
^dchauddubicGermamcamsppclktioaemtraxit Miraarboris in
k '•' / ,;.v .' - ; ihcrciacnto
X increracnto foeeanditas; Ramorum enim htmdinc totas are^s & &*
c» obumbf at : Vnde crebriscofcmnfc&frfcris, aedifitiwim^re ra
011 fbkiuntur in% latitudmemdeducutur, adeo txt iola h?earborch<r
rcis duccndis^commcflationtbusq; fatis umbracuti in mcdio seftu prg
bcat. Att£ha?c defoemma intcIHgun*ter.:Masetiim tffia^materiani ha.
bct duram*nodofam,rufiorcm &cKlomiorcm, corticcm quoa* crafl
fiorcm & dctraflum inflcxibfliorenvfiflc femiae & finc florc, Montes
dC uallcstiliaamat^plqstamcnaquofisgaudct montihus*
TE.flPE BL..A M £ N JT V JM.
Folia tilise adftri<3oria uim obtment , code fere cum Oleaftroufu* !
VIKES, IKTRIN SECVS,
Aqua ftilfatitiae tilia^aduerfus colicam utiliter bibitur:confumptfs
cnim ab dyfemeriaintcftiniseftcommodiflima, Comitiatibuseadcm
cft auxilio.Carbones tili&igniti in acetorcftin<ai\cum tufis cancrorii-
oculisfuniptijanguinisgrumoscxlapfuexpelli^&fanguinemcscrc
sndhusconfert* . .
E X TRINSEC v $♦
Glabri medijcorticis lentusuifcofusq; humor % aduftionibus certo
medeturXigno fculptores utuntur, Puluispraeterea bombardicua
ex eodem confickur*
BETVLA* Xitdtn.
K0J5SINA ET DEKaiPTIO,
BEtula, Graecis Scmyda,Gei?na*
15titUn/mmim non nota.fafci,
bus ofim Romanorummagiftratuu*
puerorum hodie caftigationcuenc
rabilis: a?dmmpraeterea mundationi ^
fe aptam & utiiempr*benstFoIiocft
fagino?fed paulo anguftiore^ trunco
enodi,cortice ucrficolore,materic lc
ui atq; candidiflima, ulrgultorum te-
tiuitate&flcxibilitatecximia : femi
na fert Julorum fere fpecie ex ramis
■"—•s* & /v m , ™\ dependentia,qug autumno decidut*
14. ff^^^t^ inter oes ferc alias arbores fola h<ec
triature fuccu piemsm condpit,acfe6 ut ferro uulnerata liquidu humo.
rem emittat7guftu dulce.quo paftoresaridas fepc fauces rccrcanr.Hu
ius etia eortke Papy rj uice ufi funt sote chartar um ufum inuentu, cu*
iufsnodi adhuc hodkq; librosfeu uolumma eft inuenire, Papyrus aut'
qua ueteres maxime ufi funt, in pafuftribus nafcitur Ae^y pti.cuis cda su»«
IocoscorticisBauIaeufusfuit.Tener^autem Bctyl^ &? uirgukorum
ciuscortexpuniceuseftfcrc3&guftuainaru$^ * ^
f 4
D»m«^fcicWf<lfo$*r gSt
* "' ** . T-.EH.PB R AHE NTV M. C
Bttul* cxiguus inmcdicmis conftat ufus , magrs ad opmrlosufus
¥&ta,Pauca tamen qua» dcuiribus traduntur, fubnc&am.
V 1 K E S, I KT&IUSICVS.
DulcisBctularumfuccus,«iuere coUe£us>aduerfus cakulum,8£
fnorbumregiumferturutditerbibi.
;;$.XtiCINSECVS.
Succmbetularuffl,pcrfe,autetiamdiftmaeiis^cd!WSoris,pa-
pulasitem&inaculascutisfanatEadempraftatrecentiumfbliorum
liquorftillatitius.SucCusmcoagulumlaaisinditus^cafeosauermibus
integros feruat. Ad omnia magis efficax eft ex corticis cinere f actum h
xiuium.Ligni etfam fuus ad uaria opera eft ufus. Virgae eius puerom
intviix & petulantia; remedio funt faluberrimo, Vnde Germanicus
Rythmus:
P INVS.
TNOMlNA "ET TD£ S CRI P T I O.
PInus,Gra*cis vfavs-, Germari,
Duum eftgenerum: Sylueftris
& urbana. Vrbana feu fatiua «ft, D
quae Pinus propric dicitur,a pin
nato nimirumf oliorum cacumi-
• ne:Nafcitur auerticeramofa,fo-
lio.pectinummodo diffeiftopro
hmilTocj^ac mucrone a culcato,co
^nis lignolis,frequcnti nucarnen-
' to in curbinatam effigkm conrpa
' dilfbus, in quibus nuclei fingulis
cameratistorisinclafi, German.
Fructus eitrs Graecis Str pbihVOf-
fidnis Nuces pinea?,Ger.ma. %>it'
btlttuf uocatur. Coni uero ^yc
bcl/ aliqui hanc Piceam effe uo-
lunt , ac quam nosPiceamfac!-.
*ttus, pinum elfe ftatuunt , Ui mfra etiam dicetur , Sylueftris pi-
isus dicitur Pinafter,nihil aliud cft quam iylueftrispsnus fpecies, mira
akitudine4& a medio ramofa , ficut pinus,Germa.TOlIb %ynb&Utn/
^CrByff^Oi^item^OI«l^S'^cit^Piaus in AlpibusGer-
maniaes
BT «fTI CJS V$. H
A mani^.iuxttltifkm.PmaftcrueroiG GcrmaniaintPai^ttfamaxiJ
liie prouenit^rcfinam uulncrata multam fudans, Dc Pinus ctira&: cut
tura confidc PalIa4iuraJib,iZ*cap,7*
nTEMP e r a m entvm,
Pinc^nuccs^Grsecis Strobili di£g, quarum in mcdirina praeipoc
cft ufus,naturaefunt calidae& ficcf, uim concrahcndi hahcnt >Phthw
ficis potiffimiim {Mrofunt/
''<VIR.ES» INTRINSBCV^
NuccsPineae>&: Piniarboriscortex,profuntaffiduc tuffienttbf*,,
& Phthi fin metuentibus, Eaedem nuces pcr fc uel cum melte gcnitalc
fcmcn augent^Frequens nucum Pinearu ufas,per fc aut cum uinomuL
fc>additis mundatiscucumcrum nucleis^urinam cier, calidum urinae
ftillktdium fanat^Esedcmnuccscum fucco portulacae erofionibus fto
machi mcdentur^naturam confortant,noxioscalidos humores rcpri
■munt^McdiusPiniarboriscortcxtufus SC potus,aluumfiftit>&urina
ciet.Folia aut cortcx drachmaeponderc cum aqua mulla^uclpcr fe,io
cinerofisprofunt»
EXTRISSECVS.
Oleum cx nudbus pineismembrorumparafyfi calidum illitum^cft
utile.Corticis uel folioru puluis intertrigines fanat : hulccra kcm aper
ta&ambufta exiccat,&: fanitati reftituit infperfus puluis;Tufa folia
^ impofita,m9ammattones prohibenuFolia^autligni fcob$»inacetoco
£a,& calida ore detenta,dentium doloremmitiganfe
P I C E A, A BI E S> L ARIX- C^wne»/ £«tt$>«8m*
Theda* a&. &yf*T/ JiW*
NOMI^A ET DESCRIPTIO, xn^
ABies,Germa^annCttb^ttm/nota arbor^GraecisiAir^ Duorum J^^-fp^
*ft generum : nigra & candidaJMigra GrecisiM&^hoc eft,Picea ™ J&***™
dicitur,Germa^Ot Sattttettbattm. Candida uero Ik&§ , &: Latinis ^^- 40
proprie Abies,Germa,fimplicitcr Cl>At!ttet*& tD)&t?ttetlb<Utll!+
Picea pino non eft diffirnih's,nifi quod folrjs cft nonnihil latioribus
breuioribuf%,Rofmarinipencfoliorumformasramulisadcrucisfpr
mam difpofitis.Fert &C hasc fru&us in conis pincis nucibusfimiles, dif-
ferunttamen^quod hgcconoshabctmulto brcuiorcslatiores%»pyra
jnidis forma.Nonnullitamenquae nosPinoadfcripfimus^adPiccam
teferunt,&:rurfusquaenospiceae,(pfipinO' . ._
Abiespiceas cognataeft,nifiquddfoliaexaltcraparte cincrcu co*
lorem referunt 7 cortex praeterca caudicis cft tcncrior rnagisq; candi*
dus*
HsscognataeftLarix^Officmis&uuIgdLarga^Gcrma.ler^en* ' *
bauttt^Picc^ fimilis, fed craffior & corticckuior?foKopinguiorimoI :
lioriq^
Digiti
zedbyGOQgle
:DE IRBOXIS ? S
Tkfo.
Tiori&;mat«riepraeftantVquaBTfeTiquis€iiam^<3iuiurnior,Tubenie
8£ odore acri,ex qua humor fudat meHeus^quoliodie pro Terebinthi
na r eflna utuntur Officinae^c ramis quoc£eius,panicularummodo nu
camenta dependent. Lignum eiusfcre inui&u,quod neq; flagrat7neq;
in carbonesrecidit,nec aIiterignisuieonfumitur,quam faxum in for-
nace,quodquidemnecfiammamTecipit}nec carbonem remittit , kd
logoVpaeio tardc comburitur. Alpibqsiuxta Germaniam b xcetia m
iamiUaris^ft,accopioiiffima in Silefiaprouenit* ^
?His additur etiam Theda arboriGraecis^German. 2s i\ tt;-X\itl*
:b4»m/8^ 5«U«lt. Refiniferarumarborum pinguiflfima, ex qua fumi,
turrefina pingaiiTima^ quamThedam Grasce, & Germa.^iCtt/fimili
cum arborenomineappejlanf : cxhac faces quibufdam locis confici-
um,quas<^AshincGraerinominant. _ , .
Omnesfrondeuirentpcrpetua, folia tamenfua menfeMaio OC lu,
«io,-nouis prodeuntibusdecutiunt* Omnes item haearbores funtxefi*
Vm Fiu/t tamen Refina ex plurlbus arboribus: exTerebintho,undeTe
Z ; rebinthinarexlentifco^quaeientifcina,^ GrecisMaftiche, Arabib.
Refi*irSglulcnRomatlumdicitur:expino,pinea: Differt autcm qua» ex pi-
#fj nofuda^qu^eniminftrobm^hoceft^nconispinicoucrefcit^Stro-
Sr bilina uocatur iqu*ueroexarbc>rec^rupto<ortic€nianat,Pityine
^ feis
E"T" f R V TICI B V&
j^ ftuPinea appellattlr; Ex LariccLarigb^EftSJ U
Colophontam>&: quidarn PiCem *cant : Excapx^^^e-
ccrealiquida quoq; refina ftillat*
Pix autem nihilaliud eft, quam combufta in teda fua re fina.Pix l£
quida in nullo fcre eft hodie ufuin medicinis: Pixficca Gerimn J5tdjT
dicitur* . ■■•■
TEMPERAaENTV^
Omnlbus rcfinis &C pici naturacft calfacicndi^molliendi, difcutien*
diySc purgandiPr secipuastamcrj uires obtinent Maftkhe^qug ex Le
tifco arbore &uityd£ Tmbintbina,cuitt$ioco Officinae Larignam ha-
bentexLaricearbore*
V 1 -R E S, JKT&IUSEC7S, ,
RefinaTerebfiithinalota quatuorcochleariu mcnfurainribouel
potu fumpta,ucnena potenter abfqj omni damno fertur expellere^Vis
«idem eft kniter purgadi &C fanandipe&oris3 pulmonis,cV iecorisui-
tia. Eadern bene lota^nobile Phthificis^antiqua tuffi &C difpncea labora
tibus.fanguinemq; purulentum excreantibuseft rnedicamentu * Ma*
fticheuelper fe,uel c5 melie temperata rjfdcrnuiribuspcllek Profunt
& Refina terebinthina &C Maftichcpc&oriscxulcerationibus^ex capi
tisdiftillationibusfactiSrStomachoetiam Maftichenon eftinutilis;
unde in Catapotia commodc mifcetur*
B $iW kc^mt^' ^a^ InChirurgiainfinitusmaftiches,
^t/£2 J^^l^^^. rcfin^picis, &refin^terebimhi
,a*>*u>.m* \ ^ nae»eft ufus7adeo ut nis carerene*
^queanx.Maftkhctncomanduca *
a halitnoriscommendat,gingL
^uas firmat yeiufdemtubercula di#
fcutit, cutem ite m faciei extergit*
Ad cataplafmata 5c unguenta rc,.
fina &C Tercbinthina expetunmr:
^Antiqua^nim 8c reccntia uulnc
r&/~ , "^^®i^^^^^^^ra PurSant^ura ^ulcera «niolli-
^/^a*ut</. \& "^^^^^^^^untjmalamfcabiemtamhominp
quam pecorum fanant*
ACER: 2tye:ts.
NOMINA ET DESCJUPTIO,
ACerGerma^fjOUf/ Grseci
w^^ tria faciunteiusgoiera:Pri-
'mum campeftrc , eandidum * nec
^_ ^crifpum^quod y^vs^, uocant: Ace
** ^W rem Latini Galiicam, Akcrurn
monsanum^
DB A RB Ofc J B V*S
tBdtttanum,crifpios/darius^, quo ad lautiora operaatuntur, cui pa* <2
iionura nomen ob crifpxtmnracularumdifcurfum, a firnilitudine qua.
dam caudac pauoriumieftinditum.
Tertium,exquoiugaiumentisfiuritjquodCarpmum8i Zygiam
uocaut,dequofupta\ x .
-Arbor eft acer tilix non abfimilisforma & magnitudme : uerum
cortice fcabriore quam iHa ueftiturifiiHiuidoq;, craflb ■'& fle&icontu
mace,radieibus paucis/ublimibus^Ctifpis^materie ?uenis longioribus
fiuauante,moUi,maciknta^gradTiiGaudetterr*fuperficie,fadleq;au
getur.Nafcitur autem potiffimum in riguis : Florcm nonnullae huius
generismenfeMaioferuntjquaedam^eronuIlum. ■
Alrj Ac erem uolurit effe eamarborem, quae Germ.OTaaf ^olbci:
nommatur,cuius penesahcs iudieium efto. 2f &0*tt uero dictam Ger-
mams,pro Platanofumurit,
VIRES, IN T RI N'S E C -V S. ^
•Quocl ad medicinam,cxiguus Aceriseft ufus. Radlx contufaiocL
noris doloribus utiiiffimeimponitur. Serenus rad fcem tufam cumui.
HO potam, laterum doloribus mederi, teftatur hisuerfibus:
Si latitsimmcritummorbotcntatur^cuto^
Jicccnjumtingcslapidcmjlridcntibusundh:
Hinc bib^aut^fccrkradicemtundis&und
'Cumuinocdpisj>ocprarfcnsmedicammbabctur. B
-ActIauriora-aliasuafa& opera,lignum affumitun
P-L-A T A N V &
tn«fbote««
NOMINA ET DESCRIPTIO.
PLatanusGrsecis pariter cVRema,
nis,a latitudine foiiorum id nomi-
nis fortita.Latiffi'maenim huic funtfo
lia,ficut & Viti& Fico. Vnde Platani-
ftosGrarciloca fpaciofa 8£latepaten
tiavaPiatanifoIioruamplitadine,uo-
^canvutPhorion eftautor. Peregriria
primum Italiae fuit arbor : Poft uero
abOrienteineam allata , in fummooi
■mnibusiocis,obumbreiucunditat€|n,
honorefuic. Vnde Virg.in Georg*
lamq; miniftraritem Piatanum potan-
tibusumbras^ Platanum in Gallifs cu>
bitorumfedecim aequare akitudiricm
Kuellius tcftatur?cortic€ craffo,froode,
- uitigfoca,
muginoCis^minmiM «folia fiiatf d faiifim^fiiMfe%, ^aSiicft fecil^a-
Hiias aman s : riguis Icn ta & humidiot gcrminat, Vmbra ci iucunda cl
dcirfa* '"".*"';'; v':^?'. ^^'V^'"'" - — **vr;" ' :-;;:"- - — :: -
Pi^ani^TOrtrif^c^
f^:2tfe^«agtta^ A^cmaccedit^ ^
rp Pla^ntt^campoauspat^iiis arfaorcm,qu2e hodk tJIaapi>0^
^appefiaa^q^ tig^gL. ^&ww ^Mmw^ct JJ^.
ffi?S^ dx#? : JS|ai>r autcs>& : procerior iii0paci$quibufi& c**«« V
{fluis , uc Wafgauia 8C comitatu Bitfcho. uocato^inuenttur : rdlquts ^ ^^
uerolocis humiKor,&fmticis potius arborefcetis fpedc : potiusCha ~ ""*" '* $%
tna»plataai,hoc eft,PIatampumiIac cenfcgda nominc* Sunt enim Pa.
ma^r quo^ Pla^nf,GfiamscpIatani tiocat»,coaa« brcuiutis , tan»
arborumabortusqiridam*
^ T E JBl-P ERAM BNT V H.
EohaPlaani^Gakno tcftc7tcmpcramra funtfi^idac*
Piluteplacaniinuinodcnariorumquatuorpondcrcw^B, omni,
feusfcrpcmiumucncnisrcGftunu ^
«XTRIN.S EC VS/
Cortexplatanim acctodccodus,S£orccoIiimis,dcntSdo!orcm
^mitigat, Foha tcncrrima iaalbo qfeto dccoda.oculorum fluxionibus
«nedentur+Tumores & inflammationcsilcua;Cum axungiaambufts
igni fanantJFoIiorum BC pilularulanugo mcidm^ oculos &aurcso£.
£endit«Theopbraftus <Pk*ano Acgyptia&Irino.uogucntumucfti,
fecommcndarffimum ficrifblitumpicribit*
ERICA* ^6eybe»,
ERica Grards & Lztim$,Ckxmz^tybmSp€m,
cics apparctcflc Tamaricis* non tamcn cft Ta
marixfmtcx>quicftMyrica0utinfraoftendctur,
Tamarici nafcitur fimilis^nifi quddmulto fit bre-
uior ? nec alius fedlcflos eft, quo magis apcs delc*
Aentur , cfu tamcn cius reprobum mcl conficcrc
Diofcoridcs alijq; fcribut- Diuerfum uero hodic
cft eidcre; fiquidcm conftat^prscftantiffimumcx
hoc 8£ puriffimum apcsmd exugere, loci fortafic
qualitate in caufa exiftcnte : quod Erkeu mcl Pli*
nioappelfetur* Ramulosfcrt multos tcnues^pur-
pureos^cupreffifolioru figurarftorcs autumno
tn candidopinrpure6s>cjuo tempbre fola fercflo,
tcmfcrrc confpidtur ; gufttuffamara*
Digiti
zedbyGOQgle
T&yriei.
Ximrix
-_-5.r.„ fTE»-»S^AHE»f'^*^"?":"' r'"F;;*
W»aount,j*Hj»»»,_ E2rrR«N-SECVS. _ ; . „■ ■
^f^ds*^^
Ifelxm^cxc^^ ^
MYRIGA- ,
Catnm:i]cfett- p$*ff*^
MYricr&Tamarix,Offi
„ cinisTamarifcus,Gcr*
&MftttJ3c fiant&posji/
sS&rgcttbeflS* GriiisBiy
ariarDupkxc{^fyla€ftrke|
fatiua» Frutcx eft hois pieru-
\ queaequas ateudin^ramu-
lispunkcis^foliis Ericae autB
Sabinc arbQtifi Jigno5s,Cine
reis aut in iHridipaUentibus»
Etorcm fcci uern^ tempore
mu&:o{um>{cuuillo{um^qui
in pappps tadem euanefcit»
Satiua femenfeufru&u fcrt
~Galhe$mile. Haecnoftrislo
cisincognita, in Aegypto Sy
liaqypuenit. AUera uero cir*
CigmniS ripasadRhcnama
, #imc nafcit HScfrutice mul
ii lia&enus exiftimarunt effe
f5,qucm Gcrm^eyfeetiuo
*at,quo pado plericg V ergi
Ijff intcrprctes reddiderunc,
fedno fatisbene. Erica tame
qu^e eft ^VjtoWi pote ft efle
^ Myricaefpecies/euErk&mi
»or*Ex huius ctia gcnere uidmtur:efle Scop«e,quas Amerinas uoca t>
f^\^^^ <&m *& ucftcscxpurgandas
muleasciRuuk " ~ " "\. TEM-
IT FR V ? ICJ B VS. ^
Facultas Myrka? cft intidcadi & abftcrgendi mediocriter * cubi
quadam adftrifiionc*
VIRES* IHTRISSECVt
Lignum/ o!ia,radix,& fuccus Tamarids,in uino tp&& & fumpta*
puImonis,iknisarenum & ueficae obftra&*onesaperiunt,meIanchoIi.
smq; potenter purgant,Deco$am Tamarkis aflidue potum^prodeft
fanguincm cxcrcamibus^fjsq; qiii ab arancis laefi f ucrint : ac menfibus
nimijs.Idem confcrt his quos aluiftuxus infeftat. Omnibus m gcncre
afFe&ibus quosfiuxusimmodkus comftaturjienisq; potiffimurn mor
bis medcturXknofis praefensferunt efte rcmedium uinum in quo Ta
markisprunasextin&aefuerint* Dcmocritas ctiamautoreft,aquam
snquaprunaeiamdidascxtindas fuerint,porcis!knofis eiTe falutari
ffcmcdio.Quod&ColumcUaconfirmat, ficfcribcns Ii*7,cap,io.fub
finem : Soktetiam uitiofi fpknisctolorfucsinfeftarc^quodaccidit,
-dum ficcitas magna prouenit ,Sucs cnim dum dulcedincm pabuli con-
fedamur , fupramodum seftatc fpknisincrcmentolaborant* Cui
fuccurrimr & fabricentur canaks cx Tamaricibus 8>C Ruico > re*
pkanturq;aqua % &£ deinde fitkntibus admoueantur * Quippeli-
gni fuccusmedkabilis* epotu$,3nteftin{j tUmorem compefat*Serapio
kprainfiCtasfcduasfoeminas deco&oTatmricis fanitati reftituiffe,
B adiectis uuis paffulis,tradicPocuIa cx Tam^rids ligno confectajkno
fis^ficx^sbibant^confcrrc Diofcoridcscftautor* Vinumcx Tamiri*
c^ idcricis non infaiubTCjTragus fcribit»
EXTRINSECVS^
Vinum cum Myrica deco&um dcntium dof ores4cre dctcntum fe*
dat-PallidisrnuIkrculisquse aibo fluxu ucxantur^in defeflsonibus eft
ntilisXixiuiHmcxTamaricis cincrc , pedkulos & Iendescapitisene<.
cat*Eiufdcm cinis manantia hulcera ficcat? aduftionesc^ igni faCtaf
feaat,
THYMELAEA-
TH^mdarafrtitexeft.qui Gcrmanis 2vclk£$l?Alf/ &C $ylmb/$£
5cb&jl didtunNafekur locis incultis & montanis fyfuofisq^ Vit
gas a:dit,Diofeoride dcicribcntCjpcrpuIchras^muitaSjtcnucs^tripcda
les/olt^Chamek^anguftioribustamen&ping
iBofisq; 2mordeantur:fiorc candido ( qucm antcquam folia prodcant
ueris inicio profcrt) fruciu myrti modo rotundo ,qui primum uiret*
candemrubefck^inuolucrumfructusdurum, forisnigrum,intus aL
bum^FrudtumciusgranumuocantGnidiufjijS^ Coccognidium,uc!c{>«a.
Coccum goidiunuHsec certe defcriptio p!at3c,quam2\dki^|>#l6 uo g*M®&
cat3 nulla rcpugnant^noca^ita acccdit,w nihil uidatur efife dub^cus:
g &
Digiti
zedbyGOQgle
Ofi A KBOlt I B V*
«son pothtsfit Thymefeea, quam,nt quibufdam placrt^Dtpfmoi^aut c
Chamekea. Paphnoicfisqmdcmdcfcriptiononlonge abcft,fed hae
eft propion FoKa cnim Chamela:? manifeftc Thumelaea noftra ha-
bet?quseolau3e fofrjs comparat Diofcorides* Qi"d uero Chama?ka9
raox infradketur*
TEMI.UAHENTVH,
Vehcmenter calida» &ficc* cft natura?, Vndc non tcmerc etus ufus
■crit.
VIRES, INTRINSECVJ,
Antiqui hydropem Coccognidfj granis numeroiiigmtiuetercs cu
rarunt. Ob immenfam tamen eius caliditatem fcccharo prius obdud
conueniet,negu!amla?dant&exuranu Vfumdusmaximc uitabuat
grauida?,quic£ uentrieulum imbcciilem habent*
EXT&ISSECVJ.
Coccogn!dium<um nitro &C accto inbamcoafrri&um fudores co.
feftim riet,quare r»tantumhocutcntur,quiaIrjsrebusfudoresprouo*
«arenequeunt.Tutiorcftufu$foliorum,Gmeffiis temporecotleCta &
arefadta,cum uino akouc potu fumantur*
CHAMELAEA.
KOMINA ET OEKRlPTia
CHamelxa ,<juafi humilis oka. Barbaris &C ArabL
bus Mezereon, Germa.Bet^Ibaft/lcilf twM. °
ItemRapiens uitam, Facicns uiduas,£H02t>^ X?nnX>
£Betlfd)eitt>teb.Nafcitur humidis opaciscj; fyluis : Flos
ueris ftatim initioante folia erumpit purpurcus, uiola-
rum odore?frudus fert primum uirides,in autumno uc
ro, Arx inftar,prorfus rubentcs : Frutex ipfe,Diofcori-
de defcnbente ? eft furculofus, ramulisdodrantalibus,
foins o!iaa»,tenuioribustamen Sc amaris,cua?guftata
iingua mordent : Odcris eft ingrati , flos tamen ,uc dL
cturn eft, gratum odorem fpirat.Suntqui obiimihtudt
nem,has plantas,uiddicet Chamehearn SC Thy melara,
cuius fupra fa&a eft mcntio , eonfundat, utranq? Me-
smon uocantes. Cum frutices fintdiueifi, ut Dicfccri
desfatisteftacur.
TEMPERAHESTVM.
Caliditatem obtinet immenfam, ut calidum in quar
toftatuatur ordine : plus €nimquam Arum collum &C
linguam mordet SC croditJudicium crgo in ufu eius ad
hibere conuenit»
VIRE5, INTRINSECVS.
C ortcx Chamcl«e£ fejnidrachmas pondere3 hydro-
pemt
Digiti
zedbyGOQgle
auutA^.
G E
et fnvr.rruYi. ^
£ pennmelancholiam 8£ regium morbum cfficacitcr peltit. Antequam
yer 6 fumatur hocmodo praeparaneftistrit: Daos tresocdicsin aceto
maceretur^hmc tcrquaterucaquapura ablaatur^ficcetur^inumbra,
Non tamenintracorpusnificum faccharoautfuc^oglycyrrhfesemi*
xtusfumetur*
EfficaciflTima* adhydropcm funt pifulaede Mezereon,quarum co
^ficionem docet MefucDeco&um fiorum ad praedi&osaflfe&us tu
^Siiisccrtms^ eflc Tragusfcribit*
EXTRIN SE.C 7S,
Arefa<3a &C trfta cum melle fof ia.antiqua hulcera & mala fanant,
JMacuIas facieicxterunt Sc purgant*
N I S T A."
ET DESCIUPTIO,
GEniftam difia cenfent , uel quod genu inftar ,
ad nexus fit flcxilis ^ uelquodgenuum dolori
medeatur,Gcrm*<Sttt j|. Duum eft generum: acu
kata,& nonacukata,feu maior &: minor. Maior
fiuenonacuteata,Germa. flmpJkiter <&infi><50
ItiftLocis gaudetaridis& harenofis fterilibus^
^Ramosfert herbaceos fcabros,foliamimita,flo-.
rem pjfi,Iuteum,apibusgrari{!imuin. Semen infi-
rliquisparuis.hirfiitfsfcrt^knticulacinodo , quod
maturum fponteexcidit. Genifta minor (m acu*
kata^odieGeoiftelladida^German.^tCC^en&G^^
<5in | i/iSrbpfcsmmeti/ j&kin fimi&blumm. a.
t NonnuIlisRofmarinus acukata. Vinbusa pnore
eft diuerfaXocis nafcitur xjfdcm,folio penerofma **$"*
nni,ng!do tamen oC pungente^acukis caulem ue, u^
- ftientibu$#ReIiqua priori iimilis*
TEMPSRAMENTVM.
Geniftamaior^quac proprie Genifta dichur*
calida eft & fieca in fecundo ordine* Geniftella
uero exiccat uakntius, cirra mordack atem tamen:
adftrictoriamqjfimu! facultatem poflsdet,
VIRBS, ISTRINSECVS.
Liquorflorumgmiftseftilladtius aduerfus cakulum ualct. Idem
poteft tufum fcmen^per fe femidrachmaeipondere fumptum^ad fudo
xttn conte&o corpore* ,
A pes ex floribus geniftac reprobum mel conficere^Nkander eft au,
cor, Apes etiam frequenter moriJSi uber Geniftcilorum prouentusfut
rijt,fcribitDiofcoridcs.
g 5
^n
Digiti
zedbyGOQgle
Spartto-*
; BEAR60SLIBVS
IXTRINSECVS, v C
TencraG£aiil*germina3udflorcstufos,ferp«ntumriorfibi»mi-
lipnmponifcruac f ufacumaxungfa Genifta^gcnua doienria fanas,
5PARTIO N* Pfcimmm.
«OMINA ET DESCB.IPTIO.
SPartionuelSpartium Grarris, Gcrm.pfhm
meil. Fru tcx eft, ut Diofcorides defcribit,lo-
gus,uirgis fine folrjs?fra<£tucocuma ribus,quibu$
uitesuinciuatur. Semen in folliculis lenticula?*
Phafeolorum modo nafcens,floTem,ut albeuio
lseferensluteum. Locis rjfdcm quibusGenifta
prouenit. Sunt qui pro Genifta accipiat,fed ma-
le,cum Genifta folia ferat multa,haec nulla/In-
cidit faic mentio Plantae, quam Germani Obfot
pfrimmen etiam nominant , Chamaefpartion
non incommodeappellabitur, hoc eft, humilc
Spartium,Germa Mtin SBtbpfvimmm' ob fi-
mi1i'tudinemquanda,quam cum Spartiobabet*
Caules feripalmum altos,angulares, uirides,fo-
f n> paucisslenticulae aut fpartrj,florem fert fpica
tiim,uiciacfimilitadinc,luteum.Semcn menfelu -q
nio in filiquis exiguis, nigricantibus,fertrotun-
duro4nigrum,quod maturum txilit. Cauksto-
to uirentanno : Planta eft inodora .Radix longa
&lignofa.
T E M P EH A 2S E N T V M.
Sparnum calfacientis &cxiccantis eft facu!tatis.Extrahendi8c" pur
gandmaturam poffidet. Chama?fparcio parem cu VicrjsautFcsnu-
gr«eco qualitatem tribuunt.
YJR.ES, INTHISSBC7S.
Semen Bc Horesfpartrj,Diofcoride,Gakno,alrjsq; tonfentimti
bus,qumq; obolorumpondere ex aqua mulfa poti , per fuperna cum
intenfione uelucelIeborusalbus,citra periculum purgant* Semen per
infernapurgat.IfchiadicisckTanginalaborantibus auxiliantur uirgae
eius,in aqua maceratae,tufae & cxprefTae,fi fuccus cyathi unius mcnfu
raieiunis bibatur.Perclyfteremnonnulli,muriaautmarina aquama
ceranteSjinfundunt.Strigmenta uero cruenta elicit.
EXTRINSECVS.
. Spartrjflorcs & tenellasuirgae in aqua falfa macerata? dC expre{Fae„
cxukcratis inseftinis cum dyftere usf und ynsur*
COLV*
Digiti
zedbyGOQgle
*fefi*.
^>bscb** •<*&Si&030f&&r^
COLV-TEA» SENA* Mda&^^nu^
f-OluteaTbeopKrafto defcripta foIi.Daum eft generum: Alterum
^quodproprieCoIuiea uocatur* Germa, VOilffy EittjW Offici.
rJsincogmmm.AlterumquoOffkinaeutuntur.quodSenaMauririas^
ni uocant,& G£xmz.$5$mt/€kmtblm$Z. Nafcitur inhortisfata*
ramis exilibus, folio fcenugraeci utracp, flore Genifta^aut pifi, luteo*
foIIi£uIomembraneo/peIIucen£e,pr«umido,8£quodam uelut fpiri,
tu diftendcnte turgido, ut digitis fi prcmatur , crepiuns diffiliat , fc-
men in folliculo atrum,durum , Iatum,kntis magnitudine,pifiguftu*
Differut fola magnitudine* Primum enim genus altero maius ett.Prsc
cerea filiquis % qu^in Senafuntlunatse : in Coluteauero magis turgL
dae&diftem^SemineiiemquodinSenaeft oblongum & acumina*
tum^cordishumanieffigiemrefercns: inCoIuteauero rotundumjen
tisfimilitudine* Frigoris autem eftimpaiiens,uelutCucumerum2£
JMelonum genera*
TSMPERAMENTVM.
Calfacit inprincipio feeundi,exiccatucr6 in primo ordinc*
VIRES, INTRINSECVS.
DccoSum folior um Scnse potum f Icntos humora Sc mdancholia
g 4
D£ UBORI3VJ
«xpcKit,fangumem purgat, cor cxhilarat Sc omnia interna membra,^
Confidtur autem hanc in modum : Recipe foliorum Scnarundam
traaas cum dimidia,abluantur probcaquaacaulibuscraf!!oribus& o-
mniimmunditic amota ,Zingibcris no tufiradiculam unam minutim
condfanvGaryopbylos duodedm,feminum fceniculi drachm.rj. Ani
fitantundcm,-CoquanturfinguIacumaquaueIuinoin ollamunda ad
tertiam par tem,hinc per panniculum colentur , adie&o faccharo mo*
dicaDaturhocdecoctummane& uefpcri caIefa<ftu,adquatuorho-
rasietuno ftomacho. Vtiliffimum pueris, pra?fertim uero puerperis,
&d abfqj faccharo. Poteii ctram Rhabarbari aliquid adtjci,
Eadcm effiduntfohafctaidrachmaeponderc cx iufcuio gaHinacco
furnpia.
SXTRINSECTJ.
DecoSainlixiuiocumAnthemidisfloribusfoIia Sena: ,cerebros
auditui cV uifuimirc prodeffeaantiquas item&melancholicas febres
pcllercjtradit Mefuc^
>P-
CAPPARIS
Inturis. Captm. Cafi. ^c*t» ****/.
NOMIN A ET DJESCRlPTia
CApparisGrecis&
L a tinis,G srm* Cfl Q
p?€S. AiiquiLatinoru
Inturim uoeat.Locum
amat(sccum,cultukui
uelnullo coxenta.Fru,
tcx ex dcfcripcioc Dio-
fcor.eft aculeatus , qui
in terram ftratus magis in orbem eua*
gatur, fpinas utTubushabet,infaami
02^ modumaduncas,foIia rr.aliCctcnese,
rotunda : fru&um ole* fimilem,qui cii
£ dehifcenspanditur,ftorcm profert ro
Meum,candidum odcratumq; ,quo ex,
cuffo,g!ansextuberat oblonga , femi^
nisacinofipkna» Radix nfgra, mukL
plexjignofa. Cortex fubrufusac mini-
mcfriabilis. Plantatur etia hodiemuL
tis Germaniaelocis, Jed fblum amat fic-
rum BC fabulofum.Nafcitur etiarafponte quibufdam locis incultis SC
faxofis harenofisq;.Non omnium tamenad cibos eft ufus . Arabicum
«nppfd^knSjUtautor eft Kimus^dcmq; Galenus coaiirraat. Afr icu
' _., gingiuis
Digiti
zedbyGOQgle
ST f ft VT 1C IS% V 44
A gtegtuis mmiicum, Apulum uomitusfadt* MdiosSi mittiisrc^ifi^
quod cx Italia afikrcur* Caulkuli*fclia5 fiorcs, {emina;glandes,adii0s
fale condita dcfcruntur*
T E M?E R A M E N T V M. *
Capparis facuftatis eft calidae & fkca^potiffimum ucro radix/ ^
VIRE& INTRINSECVS*
CrudusCapparis fru&us ftomacho mmus prodeft , in aqua crgo
prius tepefa&um cum aceto & olco aflumi conueniet»
Capparisincibisprodeft podagrids,articulorum dolorclaboran
tibus,phkgmatids,licnoGs/oeminis item quibus menfes antc tempus
dcfinu^ilchiadicisquoq; & difficulter mingentibus.Natura cnim flo*
ribus adeoq; fru&ui eft difcutiendi, mouendi , & expeikndi uifcofot
fanmores^urinam 8c menfes.
Semen autfru&um Capparis,duarum drachmarumpondcre qua
dragenis diebos cum uino fumptum,lienem minuerc tradit DiofcorL
des^EodcnioiodocaputpurgatjUrinam &C fangumisgrumospellit,
sfchiadicis &C ruptis zCt remedio.Omnibusin fumma ohftrudionibus
alui^uriase SCmenflumauxiliatur»
EXTRINSEC7S,
Succusfoliorum Capparis^auribusinftiHaaxs^ucrmcs necat,8f do-
Icremearumfcdar,.
B Deco&um ipfiusfruflus cum acetb,ore detenmn^dcntiii dolorcin
quacunq; dc caufa^compefdt* Vitxliginesidem decodum purgat. Ca-
coethe?itcm huleera nullamq; aliam curationem admittentia4decocto
iam difio abluuntur BC pufgantur,FoIia,fru&u$ ud flores tufi Sc illiti*
omnis generistubercula,fcirrhcs&ftrumas difcutiunt. Cumfarina
hor deacea fblia aut fructus utiliter iliinuntur xjs^quibus lien intumuit*
£ A T V S-
Pvubus^ Biemetn
) A^Latinis Rubus,Genn.25Kmctt*Pla.
^reshabet fpeties* Eft cnim Batus,stem Ba- Bf^
t©- ^terf^jKwfffel^ * De duobus prL
misgeneribus hoc loco &iczrnus+
BatusigiturLatinisRubus,Germ,^0|||^
beerff &i|t>dl/Theophrafto Chamsebatus di.
ctmr5LatincHumirubus» Nafdtur indurnis
psffim & hortorum circa margincs.Caulem
fert longe repentem 7 minadbus pungentL
busq; fpmis SC aculcis ueftitum, Folia incu
furis diuifa, altcro latere candkantia, aL
iero nigrkant&Rorem primum habct rubefcenten^deiix cadidum*
I3i
Digiti
zedbyGOQgle
l<kas.
fUfe*
U*m*
Sodrsbee*.
©SAB-BORIS7S
t|uo«stocfceMefruaasprodi£7quimaturusmorofitperrimi1is,iii^c
w^ cansVratus & fuaois,fucco fanguineo,ficut & mora,qu«m Mora Lel
^* fi,Item Mora Bati, 8C Vaticana,eorrupta Grseca uoce , uulgo appcL
«2* lant : qu* Fuchfius,pcr literarum mutationem,VergiIfj Vaccinia au-
v*rf«- tiimat.DeVaccinijsfuprainHyacinthodi(ftumeft.
188 """• &fr®-*V«£&-fea rubusId»us,Germa.eruditorumfufFragio,^m^
becettdicitur.Idasusueroabldamo
t€, ubi nafcitur.Rubo eft longe tene-
rior , acminoribus fpinis horrensj
quanquam SC fine fpinis inuenitur,
Similiseft rubo forma,iedquantita-
te msnor Jn fyluisfrequens nafcitur»
r An%isefthuicfrutex,quemGer
"mani lootUhtvm appellant»
Rubo enim non multum eft diffi-
mi!is,eiufdemc|; qualitatiVck: uirium
cftparticeps.Nafcitur in dumis in al
,tishumidisq;montibus ,ramuls's te-
^nuibus^hirfutis^abfq; fpinis, folrjs SC
fiore rubi,fed minoribus. Fructus
Augufto mefe fert rubetes, paucos,
fragorummagnitudine,£ructui rubijj
nondifTimiIes,fedminores,8c" pau.
cioribus acinis ,guftu adftringente
cVgrato, Radix aliquidamaritudi-
nishabet. Cumhsec defcriptio ncn
longe ab rubo , ac Idaso potiffimurn
rubo abfit, non incoxnmode eius fpe
cies cenferi poterit.
A emPERAMENTVM.
Rubigenera adftringunt,ficcat SC refrigerant,tam foIia,quam ger
minasfIores,frudus,&radices, Recenda autemfeuteneraadhuc tnu
ssus aditringunt folia. Fru&us maturus minus adftringit, immacurus
uero p!us*Succus tam maturi quam immaturi fru&usjuecatus recondi
«ur>ualidius quarn firecensfuerit sexiccans,
VIRES, INTK.IKSECVS.
FrttAusrubi,firVequenter edantur,capitisdoIorem inducere Ga-
Ienusafferit.Vehemeasipfisrefrigerandifacukasineft,adedutiiaqua
kibaturpoft efumeorumfrigida,horrorconfeftim?fubfequatur»
Mediocris autem eorum ufus ardentes febres r efrigerat & reftinguit.
Ad orrmia uero commodiorSt*gratiort©b odoremquem refert uiofa
ceum,cft Hquor faliaatius*
Digiti
zedbyGOQgle
^;:i-: , Si fra&as «l pt omptu non fu Joco cius decoquenttrr in aqua tcncP
larubi gcr^i^^aut^amfote fumaegrotantiurn :<: codu
mirc quoq; confm aduftionibus,&: inflammadonibus,fic»m linteo-
Jts in«omadefa<5fsappH^i^EmA*» fumptus prodcft ruAams
^absaomitttsAtf^at*uir^
da folia^aut fomma<auliamferfl^<a4n ump ^m^mcoS^j^if^m^
feruntrubroafaiFimtuj
fiores,pu!uisex immamrofrudttS^fbl^ icem ex tenellisgen.
niinisexprefflis,quem in fole fi ccatum nonriuili adeadem recomlunt.
Omnium rubi generum ftores^ fru<Sus^i*rino cotfti, pr seftatiffimo
funt remcdio fjs qmaferpentttius^icorpfcnib^s, a%q^ uenenatis fiint
tiulneratu Radici malor quarrrfolffs ScfruS^iadftringendi ufa in~
cftriniiino cb&a , atrt rnpulueremtrita* 8f fumpta % lapidem rcnurn
frangit. ,.. . * — *
..-»■ ■■■■ :-■ f '-■■■ ■ -|XTR,IKS£C'VS. "-'-- -»>
: Folia "& caufmmfaftigiafnuino decoda?ging:tJaspWrefcente$fa*
nanr& purgant ,dentesitem mobites firmantVfi talidum decodum
oreteneatur Jdem deco&umangma?3gargarisctur9prodeft^ Com-
mbdiorautemangirialaborannbuseft confcftio fcu eckgmaexfru,
chi.Idem decodum Chirurgis eft utiliffimum,manantia enim ulcera*
& fcabiem capiti^fecid,arnis,& occultorum membror um^hoc lauat
JB & purgant*Eaderi(pc^eft foliorqm^p-eff^ fuccus *& in iole torrefa
<tus.,ut mellis denfitatem affumat* Frondes rubi ex lixiuio deco &ae,ca-
Mynillus. piHos capitis denigrant;^ fi aliquot ukrbus caput
rjslauetur* \7:'\ ''-■<■'' ''':'-\-'v'>- "\-
Rabildaji uiridia Folia tuf| Srmleririiecort
SC uemriculoimppfltatca!oi^ied|r^ncopen
■ prohibeflt,uires aegrotantipm^nlbitant.KL
caciterve^bkm praeftat liquoriitlfatkius^Cum ui
%jio & oleb f erpentum morfibus iUmu^tur»
MJRTII^LV S £«yt*lb«fc
:rl ■ J ; NOMtNA ET DHSCRIFTia
1 QCio Myrtillos fru&um effe Myrtiarboris»
T~ j3quo nomine hodicq; in Officinis cognofci-
Y tur.Germ. Wzlfd) ofoit frembfc ^ybelbeer*
- Etfi autem nulla eft NLyni cu frutice* qucmuuL
go ^}ey§>elbeer j?#ut>ett uocat^ collatio^cum nt
rnjm aliud frutici Gcrmanfe hoc nomine di<fio*
porruenicnsnonjcn npn effct,ac plerifq; MyrtiL
>i^^^ C^iiomineappellarctur^cpdemadurxr^ertior no-
Digiti
zedbyGOQgle
meaciatura oftendatufcutj placuiuNafcitur in fylueftribus paffim,r* ^
fnulistcrmibus^uadranguIisjUiridibus^olijs buxi, fcd fubtilioribus*
.Flofculosmenfc Maiofertexiguos,rotudos,punicantes, tincinnabu-
iorupi fpccic,in quorumedio apex rufufc Baccas poft ftorem fertmeti
^IunioittC2crukon^ricant?s,cumniaturucrint,quibus cseruku ali.
qui colar em «ngunc , lunipcrorum f orma,fa pore grato dukiq; >quas
,Germa.£ey&eJo«i: uocant. Radix interra fe fpargit,noua fubinde
^erraf na excrens* Duofaciunt genera: alterum minus,iam defcriptu?
alcerum maius, quod opacis & humidis fccretisq>fy luis nakitur.
, T E M P EitA M EN T V M,
*. Myrtillis frfgidam terreamq; quahtatcm affignant*
ViR.ES, 1NTR.INSECVS.
". Syrupus ex fructu My rtilloruraaduerfus antiqua tu{Iim,cV polmo
nemexukeratum,{tomachumq;confortandumconfkitur, Appara-
cur autem buncin modum :Rccipefucci Myrtillorumlibras fcx, fac-
chari puri SC purgati Hbras tres, aut icmiquatuor,coquantur (imul a-
pudprunaspaulatim,donecfyrupi aut melliscraffitiem sfTumant.
EXTRINSEC V S.
" Fru&u fcubaccis pietbrcs Sc tin&ores ad Blauum feu Veneium co-
forcm utuncur, Vide Tragum.
RHAMNVS. VIRGA IANALIS-
Pinaalba. XPeg&$ffi&eau £tw$>m* ®
Rhamni
E T f & V T I C l f V t. 4$
-i-^ca*i02+Sutaut cx Rhani quoq; gcneribusfrutices , quosGernn
JP^S&Omker/feu Crett^becr/dc quibus hoc loco dicctur,appcllau
Item qucm Vuam cr ifpam Latini, Ger. &railf>bccr/feu £lo(lcrbccr
nominant » dc quoinfriLRhamttum uero fpinae etiam alb*e Diofcori JP^*
d^nomincappcIlat.Sicut&Ouid.Faft^.cuminquit; **
Sicfitas Spinam^ua trifiesptliercpofect ,-
o._ ^foribitfnoxa6%h&ctratdba^dcdiu
Diuerfa ta men a fpina alba,qaa? inter carduos numeratur > d&qua
fupra. Virgalanalem codc loco Ouid^iominat fpina cius » fcu ramos : v*g* w
Virga^ ( inpicns) lanalti dtfpinafumituralba^ **&>
Q^luccmthahmuparuafmcHradabaU
NafciturautemRhamm hacc fpecies , Germanis V0Z$b0Ztlbut/
CrCttBbccr/lPcrfcttbccrdiaa^ircauiarummargines^&circafepcs,
arborcfcens^corticccxtrinfccuspunicco^qualisfcreCerafiarboris^in
trinfecus uero uiridi, acukis circa ramulos rcdis,foli]s mollibus, fub*
ttlibus !euibusq;>pomi fylueftrispene fimilitudine vflorem fertminu..
tum4tdlatum,acinosrocundosuirides,qui melTis tcmporc colle&i
in iok ficcatur>c5 uero maturiferint nigricatcsmollcs^cluiniucudos*
■T EM,PE'R AMESTVM*
Temperammti,ficut SC Vua crifpa, frigidi & ficci ftatuitun
j^ * _ . V I R E S, . E X T K I N S E C V S#
- Rhamnifo!iaua!uisfcneftrifueappoiita,uencficiadcpellcrcantiquf
tas credidit^ut feribit Diofcor* Folia Rhamnihuiusmanantibus ulcc
ribus,& sgm facro impoika medetUr. Aduerfusoris putredmcs,ahaq;
Vuacrifpa, ^u^ay. uitia , folia cuftueriore cortice c? aqua
& modico aluminc falubritcr decoquu
tur* Vuis Rbamni uiridib us mcffis tcm
t pore collcdis^arcfactis & tufis* &C in su
Kjua &C aluminc mof fefa&is, ad flauu co
lorem librart) & pi&ores ututur.Nigrc
uero &C maturae baccse in autumno col
► le&ae ac tufa^inq; aereo uafe recoditae
iucundum uiridem colorempraebent*
Eaedem baccf poft idus Noucmbrcs*itt
uentse in fuis ramis^puniccum colorcm
inducunt.
VVA CR-ISPA.
GrofTularis* Xreufclbccr,
£lojlcrbccr, @tad>t>o:fn
VVa crifoa^Gcrman* tstmfbwt/ vmm*
Srciifcibccr/ ^rojfclbccr/ £lo* K
h
Digiti
zedbyGOQgle
D E ARBORISTJ
fierb€€r/Bt«C^t>OJftEx Rhamni quocp fruticisefl fpeciebus, Grof c
fularemnonnuliiuocant.
Nafcitur in fepibus paffim & umearum margmibus , ramulis muL
tis,alDicantibu3,acula9rc<ais,foli)s intortis fcrotundis apnmodo
diuifis^oreinhcrbidopai^urafcentc^cmiscatiaicantibus&fpkru
dentibus,pnWimaccrbis,cummaturucrint dulcibus. .
TEMPERA#ENTVM.
Frigida traditur in primogradu completo,uel fecundoincipknt* *
Ifccamfccundo,
VlREf, IHTRIKSECVS.
Vuje immaturc cholcrkis calidis & segrotant ibus in cibis noa fum
£nmUes:gratiffim^alioquiincibis.Condiunturctiamcaedcmuux.
EXTRISSECVJ.
Virid ia f oliainfiammationibus, hcrperis& criijrpef ati impofoa, ca
lorem reftinguunt,& doloremmitigant.Eajdem qu* Rhamno funt
huic uires,auus ciTe fpeckm-didum eft,
FOETIDA ARBOR.
tsufbfiWi! $*n&&m/ Sapffmfyol*
Cvs&
Digiti
zedbyGOQgle
£*T II V YiCI 1 V & - 44
^ f~iVm deeffetfiropra frutici praefenti Latina nomcnclatura ? fbeci^
V--#dam arborcmappeIfarep1acuit> qua rationeetiam Gefma+/$*t|i*
fc4lim/& Xetl^tSltl/ oSfbetpreiii niinir&qaein in goft«r& o^tu
pr ajbct^nominat.NonulIi^ doHarnepiftornia ex ekisiigno coieitc*
S^pffcil^OlS appellaw Natcit M«r f^rices& *n dumctis;rorticc#^
trinfecuspuniceo^ignG ftibftauo» midiill^ntrmfecipcaftanci protv
fus coloris^fbli)sferciy!ucftris cer^fi* nigrioribus tamen,roiundiori>
busq;>ftores fert exiguosUbbpallidos^nguIari fultps pediculo>acinos
rotundos*uirides, qui cummaturuerint nigricant , myrtilloru forma*
Sapor ijsingracusJn fyluis aliamfaepearboru quantitatcm affiinp
TEHPERAHENTVM,
Facukaxcmadftringcndipoffidet^cxiccatucrd mediocriter, ?''' v
V I R E S> I K T R I N S E C V S,
Ff auus medius arboris huius cortex cum accto tufus/cabiem certo
fanat.Idem cort€xcumacetodeco&us?gingiuarumputredine$& dca
tium dolorcs coliucionc adiuuat*
CARPINVS-
C^ Arpinus,Zygia jugalis^Gernn ,
^O&lltt* Zygia feu lugalis dicitur,cj> a*gp&.
Sexeiuslignisiuga^quas Grsecis xvyk
' dicunt,& uari) generis inftrumema
& uafa conficiatur ♦ Vnde Germani
ca quoq; appeliationem ©plfi&el-
bAStitl accepit>afufis nimirumuiic-
*bribus*Nafcit circa uias?fo!rjs & floi.
re Rhanodeicrspte, que VPtgfo§zn
dicit^Gmilis* nifi^feniiaepcinuno
pediculo fiores confpiciuntur^ folia
quoq; tcneriora magisq^funt nigrica
tia* Corticem cum adoleuerithabci
eanS,lignumdur5&fiau5,filiquas
fertquadrangulas^la[hyris ferefor-
ma^eolore rubic5do, in cjbus fernea
candidu luteainuolutu pelliculaia.
cIuditur,quodexemptutefticuIi aui
um forma exprimit^exq Germanka
appellationem^an^lbllll/q^d.tefticuIusGailmaccus.traxiuMemi
mt Garpini Theophraitus li.3 ♦ca.n. >zuylx Grae cis appellari affirma%
nec effe Acerem, uc quorunda uolebat fencetia. Proinde cum prscfea
ti arbori uiderei c5uenire5has ipfi nomcclaturas tribuerc eft uif5;alia
r h z
Digiti
zedbyGOQgle
21.
tii s5 fisanettte fa!uo& mtegroiudicio.DeCarpmo utde Rue!.K.I«ca* G
«,. TEMPE&*MESTV« ET VlRES.
Necp quiccf dc «us fecufauibus adhuc coitatjigni ad uaria inftns.
merua St" torni opera torosq; fumptuoftorcs cft ufus. Priufquam aut tc
rebru experiatur%,ma«rant.ucmolIefcat>& faciliusperforari queat»
CYNOSBATVS THEOPHRASTL 6«0boa?.
CYnosbatus Graecis , Latinis Rubus canis»
feuCaninusrubus,autCanirubus,utucr
tkTheodorus Gaza. Paulo altter Theophra.
hc Pfinius,alitcr Diofcor.dcfaibit. Cynosba-
tus igiturTheophrafti, uidefisfrutex cflfe, cu
f us hic effigics eft fubiecta. Germa. ^flgOO*»
dic"tus.Plinius quoq.Cynofpafton & Neuro-
g^^fpaftonappcilat.DcCynosbato Diofcinfra
dket.CynosbatusigiturTheopfira.dcfcribi-
tur fruclu mah" punici>fubrubro , media intcr
arborem&fruticem%ura,cVpunica;proxL
ma,foliohuman« plantac effigie: pro«yy«/«
cnim^ya/auideturlegendUjqua raticneetia
Piiniuskgit, humano ueftigio Cisnih folu uer
tens. Harcdefcriptio fpxime uidetur accedcre
adeu fruticem?qui in iepibus,oc" alrjs paffim lo **
cis motibusq; nakicur, Germa.^AgbOtftdf-
c*tus.Frutex iscaudice a{ttzrgitduro8ientc,cor
tice cinercojramulisrnultis^acukis BrmisSCin
15gurcCtis,ab%medtflla3i1ore prunis uci ccra
fispencfcrt fimiSe:frudus ob!ogos,primuui-
rides,maturitate ucro rubcntes>oIiuaru fructu minores,oiTcis intusnu
ckis in cadida lanugine occlufis: foiiu uiridc,ternis cmifue niTuris^hu-
manefere manus cfBgic temp e rahentvm.
Folia cV fruclus CanirubiThcophr.qualitatisfuntficcse Sc coftiea
eonae*Eftq;tamfoIiorumquamfrucrtus& florum in medicina ufus*
VIRES, ISTRIKSECVS.
. Fioresin ueteriuinog rriduumaccranSc" cu uinoganem diftiHadt
sinXprasftariiBmo funtrcmedio pleuriticis, dC colica Iaboratib# Liqr
cxfolis ftonb.uftus, aluifiuxufiftit,fialic]t uicibusin dk furnac . Idens
ptsftat fruwtus arcfa&us St" in uirro coctuspocusq; rintericrib, tnfioc
culis^gulainfeftatibus^priuscxemptis. exts-issecvs.
Stilladtiusftom!iquoruimrefrigcrandshabe£.Cumniadcrac*colm
scoloimpofims,fentes cV acukos carni infixos certo cxtrahit.Rami c-
.jus ad ftagelia funt utiks:Non uftus ramor um cinis , optimum inerti
familia? cum pcntaphy llo eft: rcmcdium.
CYNOSBATVS DIOS* fymbttto/ Sattdrofe».
Cynosbatus
Digiti
zedbyGOQgle
|^Ynosbatos 4$m4 ^$*phra(fto dtfeibitur*
tur de Cyno^ato Ijfafgmdjfc AKasCynoiilia*
desJioceft^Gaiikaf^ wcatur*Gcrm* fyvmbs
> t0fm^m$mm&$m^0fm Fr«&um «n
f^£&ctr«|^Ra^^
gcmaior* fc^ is^$9{^e^^c| fa^^^H^^rm is <^t
nuekooliuj iimij|,^ipcrmamritatem fuluefcit»
&ftoc^osimuscontinet* Qusefanc defcriptio
pukhrcquadratcum firutkehocnoftro * qucra
Stt»dwftt^&^at»0|<tlGcrmani uocamus,
Atq;umcumtamenreihuiusdubiurcftat? quod
noftra v>«ttrOf<£n flf rcmfertrofcum, 8£ fpmas
quoq» rofis fimilcs » Diofcoridcs uero Cy no sbatS
«ointcr rofas dcfcrfcit^Quodfi acasratius pcr pendatur^noftra ^>&8
rofeJJ,potius cx fylueftrium rofarum poterit uiderigenere , ficut ctia
cft : Cynosbatos uero Diofcoridis cum Thcophraili Cynosbato*cu*
ius fupra cft facia raentio^concilianda* Alijs igitur larius dc hs iudkiS
relinquemus,
g fBHPERAHESTV®;
Temperamento cumrofis ftores Cynosbatifuntpari,rtfrjgcraiit t*
mmSCcxiccmu
Fruftus^cxemptisinterforibusfiocculis^aluum sDiofcoridc tefte*
fiftit ; fer uefa&i cnim fiocculi inuino poti^arteriarainfeftant»
ROSA. &0f*&
ROfarum,quas Greci pW1* uocant^multipkx cft 8C ncmmi non co
gnita diffcrentia^Ia duo tamtn f ununaria diftinguuntur gcncra^
h 5
DS 4HBORI8f$
Domeftiais uidefkcMt fylueftrcs.Vmufq; rurfusptaresfunt fpecics: C
aut enim ftor* «ndicfeat,aucrub<nt,pallcntuc, alise fiore conftant fim
f>iid,aH * muMplici : AU* qeotjs fyfueftrrum funt inodor se, aliae tam
frondc aaamnorc odorctn fpirantgraciffimum.Grseci fylueftrcm Cy
«ofrhodonXatin*Canmamrofamuocant,Genna.5el^rOJ«»/^«f
*ofe» / #<w^o«/ tl&wetfcow / ^aewrofe»/ ^oberrofe»/
^cybrOfctt/tOti^ rofett. Satiua fimplicitcr dicitur rofa ,fcu rofado-
mcftica^amgarrctt^ofc».
Virgas fertmaculis fufcis tmdtas , aculeis& hamaas muni tas,foKa
«fpcr a,nigricatia,indfuris tenuibus diuifa» FIoscx caly cibus erumpit
dehifc«tibus,cadiciusautpurpurcus,autpuniccisudpallidus,imaue
ro parte unguis fcumani colore rcfercns (undc etia ungucm partcm ea*
uocant ) qui pancknsfefe,apices in medto fui fert Jutcos^ac ftamina ca
pillamendsmfidencia.SylHcftresrofataltiusfruticant ,rarnulos^- feu
uirgas robuftiores ferunt-, ^rseterea fpongiolas quafdam feu pilulas
xaftanese Gmiksvquas Germa. @CT>laffciltt$ uocant. Superuacuum
uidetur curiofiusfinguIas{peciesdiftingucre,cum nemininonfintno
ta?,8tq; par fere omnium faculcas.
rEHP-E&ASENTVM,
Rofarum frigida ft spticaq,- eft natura.Rubentes antequam penitus
aperianturadmcdidnaeufumutiliorcscolliguntur. EfBcaciorfylue, ^
ftriumrofarum quim domefticarumaquaftiliatitiacreditur,.
VIRBS, 1 N T R I S? S E C V S.
Maximus&nemininon notus rofarum aquse>facchari,me!Iis, ace-
- ti & oki rofacei eft ufus : Optrmum auxilium infebribes ardentibus :
refr Jgeranc enim?& cor ac cerebrum.confortant.Succum ctiam ex ro-
0sexpreffcruntueteres,&jnumbraficcarunUnferior tarnen rofarum
parsalbicans,qusc unguisdidtur,eftamouenda,hsec fiquidem eft in*
utilis. Aridasrofsein uino decode, aknfluxum,aliquatks in dlepote,
fiftunt ; fin calor adfit, ex aqua decoquentur* Eofdem praebent effe*
c^usandarC)farumcapituIa,dicT;omodoapparata,Rofae recentes,ca-
rumq,- fuccus,aluum duram certd molliunt.
Lapides,qui rofarum capitibusin.funt^trit^calcukm ex uino poti,
ferunrur pellere.
Succu$cxmaturisrubrarumroiarumfruc*tibus,unacum lanuginc
cxpreffus,praefentiflimum SC probatifEmum eft Gomorrhoeae,&: u-
trifqjmulierumfluxibusremedium* Ad idem hocrubrifrudtus, ante-
quam moIlefcant,aiTeruari,6^ in uinodecoctibibipoffuat : Dyfente
yise 8C fanguinis excretioni hocidem mcdetur.
SyIueftriumrofarumaqua,prsefertimquas Rofas auense, $y&htz$
^OffS uocant ,quam fatiuaefficador ccnfctur.Omnibus calidis affe&i-
hm
Digiti
zedbyGOQgle
A feusconfert :0mncscnim chdfmcafcxl^ationcsr^^erat & repii.
nrm,cor confortat. Zulapium rofaceuro; ftim acate&bricamium re. z«M«
ftingutt,uentricufif, cordis, & toeinoris aeftus mitigat , putrcdinibas %ff*>
adueriaturndeo^ttmporerpc^^^
fcocautcm eonficicndum optimariiintfylu^
■ %°^ioteacfiitaus%f^odv
Icnt contra calculum,fileufgata: m pulucrcm cxhibcantur^ocl in uino
co&ar & calid* fumpt** Quin rcpertos inq&em uermiculos maius
ad hoc pra»fidium eflfe^quidam affirmam;
EXTRINSECU
Arefadasrubrarofaein uino co&aer &colatar>doIoribus capitts cx
calore natis»S caput deco&ofoueatur>Profunu ncc non oculorum^au
num,dcmium& ani^matricisq; inflammationibus^ pcnna illitum aut
inf ufum.Idcm expreffum decofium ftomacho impofitum,2eftum eiug
miciga£?hjmidi'sq; eiusaf&aibusmedetur; erifypelata reftinguit, Ad
cadcm ualet acetumrofaccum ,psrquam utilc urentibuspuftulispe*
ilistemporc* - r r
Lutei rofaram apices,aridi triti,gingiuarum ftuxionibus cfficacitcr
in tperguntur.Omnibus in fumma cholcricis capitis adfe&ibus 4 rofa,
rumliquorftiilatiaus,acctum»okum,&uaporcs9odorcs^mircpro-
gfunt*
Sylueftrfumrofarumliquor ftillatitius^ad cadcm quarfatiuarum
cftefficax*
OXYACANTHA* BERBERIS*
OXy acantha, q*d*Acuta fpina*
ab acutis uidelicet ramutoru oxj&m
i fpinis,OiRcinis Berberis^Gernian* $h4'
^Ztfig. Nafcit ur in frutetis pail Bcrfeid
Cm^loris^ afperis, ramulis multis,
fpinisq; aculeatis^binis^terois^qua*
tcrnisue iun&is* Sylueftri pyropc-
nc cft fimilis,nifi quod minor cft &
fpinefe* Frudumfcrtmyrtofimi.
lem;>rubcntem, fra&u facilem 7 nu,
cleos intus habentem : f olium maB
cydonff /ed anguftius,U!ridius»tenerius%,Radix mukifida fc alca*
TEMPHAJSJESTVM,
Frigida Sc ficca in fecundo ftatuisur ordine* Vim habet adftringen
di/rudus modicc incidit*
h 4
Digiti
zedbyGOQgle
> .* O.B* A «■ BOMB V t
•" 71RES, IHTRINSECVS, C
VmumemodnonnuHiexbaccisOxyacanthe. confidunt,ommbus
cxcaloreortisalaifltmbus,utdyfcmeriatemporc,prodcrt:nonio-
femcnimfiamfcdat,fcddiuturnosquo^aluifluxuscoWbct.
Idcmfuccusabundantcstnenfcsreprimiuucntnculum&iecurco
fortat Eadem poffunt cum raelle cVfaccharo codit* bacc* : Liquor
ciuWftiUatkiusMaiomcnCc&inautumnocxfoh^ uftus. Matur*
fruc^sarefaaietiamaffcruatur,8imacjuadenuomoUcfaaiadufunj
fomuntut.Prodeft quo9tjs,qui incalidis adfcdionibus «omituire*
quenttrinfeftantur,biiem^euomunt. ,
£XTR fljJSECV.S.
Maturosfru&ustufos& aiitos,calida apoftematarait!g*re,&a<l
nsaturitatem perdacerefcrunt.Radix tufa & illita,omnis generis teia,
f«ntes,acuIeos,&corpc^m&aextrahercdid^
dicismaximc uidetur incffc:humidior enan & airibus ts cft eitica-
«ior*
RIB E S. -S0o«imw fceiibtf».
Rlbeshodie omnibus
ferc cognitus frucex,
German* ©WCt^OO»*
nee tttubtl oo* bKvlin/ D
; quodnimirumidtempo
ris, circafolftkium aefti-
uum,frudus eius fe matu
tus. Pluradenomineno
conftant. Frutex eft uuae
crifpse feu Groffulari no
diffimilis, nifiqudd fpi-
nis cartt, In arris hortorii
potiffiraura platatur.Ra-
mulis fruticat multisjcn-
tis,cortice puniceo, folrjs
uitis7fed minoribus,ni-
gricatibusq;, florem men
{c Maio fert fubluteum,
fteUatum , acinos rotun-
dos»uiridesprimu , cum
uero maturuerint, ruben
k tcs , ex pedicuiis depenu
Mentes longisjaporis aci-
di & gtatl.Eft dC ^keftris tim fpccies,pr igrifimilis,fed faporediuey
fa
jtfa & ^ra«^Imient^^
coralfij forma,bittisfcrc>gcmmorum modo, um&is, quantitatc pr**
di&isfimflifeas,guftu^
tameniniucundo >q»ip^quaenaiifeam&uomitumcieant: Frutex
corticewfiioir ctamo rfoliahabcrexatoera partctncana.cydoniom
forma,fedlongiorarquaI&^^ Nafciturinter alios
l^<*sinfepimentispaflm*,f^
ipfum frutkem HkronymusTragus Diofeoridis Haiimu cflc ftatuik h*W
cuiui ientcntise lam placet fubfcribcre/
TEMPERAMERTva,
Fruaus&foliarcfngcrant&cxiccantin fecundo ordine; Vis ns
adftri&oria*
-7 IRE S; INTR IKS BCVS,
Par pcnep rarfentifrudui cum antc pofito,Oxyacatha uidclicct, cft
cfEcacia. ArdencibusitaqifebrAus&calidisalui fluxibus conuenit.
Immenfam enim fitsm,frudus,cx coq; fy rupus &: eclegma fedant, uo.
mitum &C naufeam auertunt,appetitumciborum excitant.uentriculu
ccnfortant*
Cumfaccharononnulli baccas condiunt^profunt i]squiuariolis
aut morbiliis !aborant,calidisq; aluifluxibus.Rdiquas cumOxyacan
thauiresobunec,
B Terria fpecics,quam Halimum cenfemus cflc,tormina fedat, radici?
bus drachmg pondere in aqua mulfa fumptts*Solinus fcribit, Halimu
famem fedare : quod fic accipi poterit,qudd nemofacileipfum^obia.
iucundum faporemcxpetat^quantumuis cfuriau
ACTE- SAMBVCVS- ' fahmUt.
Ebulus* 3fttt$,
ACte Gr^cis.LatinisSambucus.Gcrma^olber* DuumeftgcncA5^
rum.Primurn Sambucus proprie didtur.akerum Ebuhis* Sam. silm^
bucus in ar bor em affurgit,uirgts arundinu modo rotundis,caui$,me
ddla cxpktis candieantjbus,proceris* Folta circa ramos per interuaL
la terna au t euam f ena fcptenaue iun&a exeunt,nucis iuglandis fimili-
tudine5graueokntia , minuns incifuris* in fummisramisfeu caulibus
umbdlasfcrentiarotundas^qu^ftoremproducuntcandidum.fruau
feu acmos terebintho fimiles^in nigredine fubpurpureos,racemofo%
fuccofos & uinofos : Florct paulo ante folftitsu a?ftiuum : baccas fuas
in AuguitoprokrtXocfsopacisafperisq;podffimum, & circaaquas
«afckur.Gff icinis proprie Sambucus dicitur,ab autore forfan Samby
co : uel a Sabuca mufico inftrumcnto,quod pe&ida aut Masadin alii
appeUani;,Germa^olbct.
AkerumgenusEbuliisdicitu^humilcininus^MbaccomagisgeEa^
ncri
Digiti
zedbyGOQgle
€h« ARBORiJVT
EbuIuSi
A2U.
,ji)sm0u±uj. fi &x^&/y. 5 S^
ncri affignandum,cau!e quadranguloygenfcuJato^folns amygda!se,cx r
interuallo circa fingula genicula alas inftar fe extendentibus, per ambi
tumfcrratisJongioribus,graueolcntibus. Vmbellam infummo fcrt
Sambucofimikm,florcsitidemo^frU<ftum.Radicenititurlonga,craf-
fitudinedigitali.Gaudetfjfdcmlocis quibus Sambucus, ac in agriset-
iamquibufdamprouerritjtardius^ nonnihilfloret. Gra?cisx*^«4axTtf,
hoceft^humilis Sumbacus,Latinis Ebulus, Germa.3|:t:i^/uelmb«#
X$t ^ofoer . Memink huius Verg.in Gallo^inquiens :
J>an T>ms ^4rca3xce ucnit^uemuidimusipfi
SanmineisEbulibacctiminiofyrubentem.
Sunt enim baccse eius-ficutSambuci in nigro fubpnrpurex,quod hk
fanguinsas dixit,
T E M P E R -A M E N T V M.
Vtrunq,- genus calidum eft cV ficcum.Vim habentpurgatoria\exic-
cant,conglutinant,modicedigerunt,
VIRES, iSTiiNSBCVS.
Vmbella ueris temporc in cibo co&a,uencrem laxat 8>C emoIlitJn ui
no cum melle folia S>C umbeUaecoctceJrigidam Sc ficcam tuffim , ali-
quotdiebuspotueius cotinuato,peiiunt,pe(fluspurgant, uifcofas pe-
£oris humiditatesrefoluunt.Efficacior eft radix, Dscocta ia uino hy*
4ropicis manc & uefperi pota,eft uuliftimsu Stillatitiae aquae ea;-
dem
*T FRVTfCIg v S. ^,
| A <3em affignantor uires,fed bonam eius quantitatem fumcre coucnier
EXTRISSECfS, *
Aqua aut dccoaumfoliorum cotra anginam utibtergargarizatur
Decidentemuuulacumpyretbroerigit. Fomenta exradice &foinS*
matnaStumorerninfcffiiiedant.PodagriscaIidiSfoliaitemimpon5!
tur^accaeeiusinfirmiores funtquam reliqua,capillosiilitedeniSrar.
I Folia^prateneraacmolliaexpolenuillinatur.ixinamniationemmiu
gant.Arabuitis&canismorGbusiIlituprofunt. Vlcera quxdemfcut
sn 6 ftula,aggluunant. Ad omnia uero efficacior eft quam mmor.hoc
dtjbbulus,
ACTE SYLVESTRIS- WdbWut&tc. ,
| N opacis Schnmidis fyluiscirca ferarum potiffimum luftra SamfefS
Acinafcicur fy!aeftnsfpecies,abHieronymoprimihn Tragodemon
faa^ambuco uulgari Jolr^cortice,tigno & odore pcr omnia fimi.
Iis,mfiquodiiorcm non ferc mtimbella^feduclucuids/iibaauum^ftd
latum : baccasmcnfc Auguftoproducitrubentes.guftuiniucundo.
Gerraa.l#afofeolt>ct:/ Larinc A cie feu Sambucus «y lueftris Jcem Sam
bucus Cerumus,quod Cerui potiffimum eum expetant. Tradit pra?-
terea Tragus,C«r uas non ante huncguftare,quampr5egnatesfuerinc':
Adfcepaluftri* tura cnim fkut & C€rui ^us defyderio tenen-
B jg&& &$& fe^ tur-So«sauternucfcuturfo]jjssnequaquam
^A^ 11111 J^WliS baccis*
uIW JlSsk M^^ Sylucftri Sambuco pares cum Solano fati
uo ujrcsaffignatur.Natur^eft frigidse :prj
iertim ucro bacfc? ; Vnde fomnum concfliat*
Nimiuscius ufus admodum eft noxius*
ACTE PALVSTRIS,
feuAquatica*
ACtepaluftris,uel Sambucus paluftris,
uel aquacicus>Germ^4c|>|>0lber/ob
florum & ramorum cum a&c fimiJitudinem
appellaripoceft* Alias &d)Wtktm. Piura
de nomine eius non conftant*
Nafcitur iuxta aquas f ub alnis,ramis ficut
acce,medullacxpl etis folrjs diuifis, Aceris fc
re fimificudine;ftorem in menfis Marj fine
ferciambuciodorcnoniniucundo^xtremis
maionbus^mediosecinteriorcsmmoresam
bfemibus;baccas fert rubetes^ baccxsfambu
cimaioresjqu^autumnomaturcfcun^fapo
ri&
Digiti
zedbyGOQgle
\ . -,- DE UBORIB V$
rk ingrati.Naufeam enim comeftae pariunt : Prsedpuo ueroliishy c- C
maluempore Gallinas fylucftres obleclantur»
TEMPERAMENTVH ET V I R E S.
Baecsmaturaradtientiauoraitus medicamentaadhiberipoterut.
Pluranonfuntcqgnita»
OSSEA* *>Atbm'cgcl.
GErmani£>atfricSCl fruticcm quenda ap-
pellant,obligni ciusad operaduriticm:
quamuiseadem appellatioliguftro quoq,- trL
buat« LatmisueiGraecis quomodo appellata
l fit haud fdo ♦Quare Germanica potiusappeL
lationereprsefentarcquam ob nominispcnu-
/riamnegligere,placuit Jnter dumcta et ueprcs
fruticat ramulis multis/olrjs nigricantibus^al-
niferefolioru fimiiitudine. Florem Iunlomen
fepene fertEbu!i,mu!tiplkemunopedicuIo,
fed minorem. Baecas producft primum uiri-
dcs,cumuer6 maturuerint,autumno nimiru,
nigras ,liguftrimodo«Stipitem habet durum
& fabrorum inftrumentis rcnitentem, Quare
_ , Offeamhuncfrutkem,nepcnitusanonymos B
°^* vUll I cflct?appellare eft uifum.
VlRES, INTRINSECVS.
Quiseius in medkinaOtufusseftincertum*
Fabri radios rotarum,a!iaq; firma ex hoc ope-
ra conficiunt»
L I G V S TRVM.
Philyrea. Cypris»
&&etrwc*bcn/ Scyr^oiBm/ tTtunbfyolfy
Llguftrum Latin is,Diofcoridi Phily rea^Grasde BC Or ienti Cypris,
German.tllttttbtPcibCIJ/quod nimirum oris hulceribus medea.
QpST tur.Icem 2^l)Ctm*?etbctt/qu6d falici fimilis copiofe iuxta Rhenum ra-
Cjp&j** fcatur.Itcm^ttll^Ol^/Bcyil^oIt3m/&^>at:btngcI/quonom;ne
\ ^o/' *&- pracccdens ctiam planta appellatur. Nafcitur in dumetis SC uepribus
/jh,/Su+j . paffim,nccnon faortorum arcse hoc frequenter circundantnr.Frutex
lawui «h{ cft,Diofcoride defcribente,fo!rjs oliuse,fed iarioribuSjmoliioribuSjSc*
V~ffl ^f uirentioribus, fiore candido mufcofo , odorato, fru<ftufambuci,ni.
^ rj ^ "gro,racematim congefto : Qua; ccrtc Phily ree apud Diofcoridem de
' wX-£ a- fcriptio,perpulchrccum Liguftro noftro conuenit; Praetcrca uircs
Y<*£ . ' .quas
Digiti
zedbyGOQgle
Zrtgttfiruin,
ST f ft 7T-IC-1 BVI. 4*
Ffcilym. quas eide Dfofcorsdd
* afljgnat , huic prorfus
rcfpondenk Meroinit
*quoq; ftorum Liguftri
* Verg#in edqgisMnqui.
ens: Alba liguftra ca-
dut,Vaccinianigrale ^
gunturjQuidfit Vacct p*tt^™S*
nium,fuoloco in hya
cinthodi<Jtumeft*Bac
caru uero mcntiomm (-
fecit Coiumella lu *0» ^iU ^^
cuminqmY: Fer^ahui**^^^*
thfsjjiojam 7 & nigro
L^gcrmiR^LiguftroBal
flama^cuCafia nefleng
croceosq; corymbos^
TE-flPERAMENTVH,
Folia,flores, baccse
adftringendi ui funt
pneditau Refngerandiexkcand% Faculratempoffident, Plus tamen
B extra corpus quam intrin&cus eorum eft ufus*
ex t^its se c v $.
Aqua ft fllatiEia foliorum S:ftorum;nienfc Maio, oris putredinem
coltutione &gargar*zatu adiuuat ; calidos affecftus , ca rbunculos , 8£
aduftiones adiuuat.Fiores inaceto rnacerati &C fronti iIIitu>immenfos
v Fraxinus. capitis dolores & ftuxus ex caiiditatc
ortosfedant,
Baecis maturis nonnullirubro uino>
nigrum Sc denfum eolorem^ ut uendi*
biliusfiat,faciunt+Piftoribusctiamba£
cjefuntinuiu»
FRAXINV S*
Melia. jBffyutt* t£f<fybmm>
FRaxinus , Grsecis ^u*«i Germam
j&ffyzm/&f<fybmmn& $3tzyn*
€fd)Crtt/q.d*duram&:faxeam» Arbor
ha?ceftprocera3caudicetereti, corticc
leui^fpiflb, tenui, rubro, ramis utrinq^
pinnatis,fo5i)s lauri, per ambitum kni-
tcr ferratis 7 non finc quodam marginis
. i
Digiti
zedbyGOQgle
«elcactiminisaculeato callo,porraceicoloris,baccisue!utfeminc mL G
,nuto,foli]s ipfis indufo,araaro,radicemulta>craffao£fubiimu Com.
tnendaturhsecadhaftarumufus. Cuiusfiomine SC hafta Achillisa-
pud Homerum cekbratur : Eft cnim enodis, craflmenia,neruofa,Ie-
uis,fubcrifpa» Sy luis nafritur altis & opacis humidisq; , interdu faxo-
fisquoq,locis.
SerpentibusarbereftinfeftnTima ,adedutfifrondibus Fraxinio£
jgne ferpens circundetur,citius in ignem quam ad huius frondes con-
~fugiat,utPlinius tib»i6\cap.*4»retert.
"Sylueftris fraxmushuic non multum diffimiliseft, de quauidcde
Orao.Germa.^C^efC^r»,
tXlsdb&wn.
&lem£lfeelbmffit.
Eft prseterea arbor qusedam baccas ferens , Fraxino fimilis , nifi <p
eft humilior,folio ferratiore,8c* per ambitum hifpidiore , castera fraxi
num aemu!ans,cuius meminit Ruell.lib. licap. $z. de ftirpium hifto-
ria.Hanc Tragus non incommode cenfet eam efle,quae Gern^.tHeC^
fwjtnn/uel grof ZKUslbcmm dicitur,addiffercntia alterius^quse Ger
ma«fJey» £H*elbflum nominatur:Ea eft frutcx arborefces folrjs alni,
fed
Digiti
zedbyGOQgle
m T f fc $ ■&&< fB f^ ^
^ fejmaiotibus^rugoas&putacrakiit^qu^^jiria afperfisiproiiaac*
rd parte prorfus candidis+Flor€m fot I unio racnfc per omnia Sambu
co ilmikm.mcdf ocricer odoracum^ex quo baccat primiim uiridcs, a!i
quatttumlata^prodcum>matura^^o pcptci^Q^icatitts^gu^drf
ccs 8£ uifcofae^Caudcx medulla caua eft cxptctus* Na fcitur in Gcr ma.
nix quibufdam locfe^ut Holfatia,tp€ftcridif SC Dtirftenberg uocaco
enante copiofc.Huius mentionem bicfaccrc iibut^obaltcramFraxtni
fpcci'cm,cuincminc accedit ; quodnon alia cffa qua priuatim Latina
clefcriberetur nomenclatura*
TEMPERAHE NT Y H*
Fraxino uis cft exiccatoria* Vcncnis potifltmum rdiftit : ncc ullus
tsmbram cius ierpcns fuftinet*
V 1R E S, INTRINSECVS,
Aqua ftillatma corticis Fraxini cfficaciffimum contra cakulum SC
niorbumregiumcft remediunuFolia inuino decoda,profunnocino
rofis SC IienofisJdem potcft olcum cx ligni Fraxinipotum 8£ inunflu,
Manardo tcfte*
Succusex faftigtjs ramorum feu teneriscorum germinibus cxprcC
fus,poxu$,comra uenena cft antidoton: hydropicis ctiam utilitcr bibi*
cur. Pocula cx lignofraxmco^fi frcqucntcr cx ijs quis bibat, Iknem pur
Sorbas. garc fcrunt ♦ Expreffum foliorum fuccum cum
uinopcr aliquot tempuspotunt?maciem indu*
ceretradunu
EXT&JNSECVS.
Gorticcm Fraxini uftum &emplaftrimo*
do iIIiuim,omnis generis malam fcabicm fana,
re afferunt- Ad mannaria SC fabrilia opera*ha#
ftas itcm longiorcsligni cft ufus*
Dc rcliquarum fpccicrum^qu? tftccibADttf
dicuntur,uiribus mhil ccrti conftat*
SORBVS
©pctctltrtg* @pctwct*«$m#
Bpo*opffcl< &Qib4pffel
&pwbkm ♦ tJl&l%w nafctt .
SOrbus Latinis, Grascis $$* Frudus cius £&
ud 28«, Latinc Sorba,Germa* ©pctCtlmg/
@0?bopffcJ/@pojbtci:fi/@pet:wcrbai>m/
Plinius quatuor forborum facitgenera, cx fm
<3usdifferentia ralijscnimrotunditas mali tri#
buitur^alrjs turbinata pyri forma^c utrifq; uL
i %
Digiti
zedbyGOQgle
DS UBORIBVS
Tufeport afrjtfpecies ouata : 86quartum,quod torminale uocant,are- c
Iiduisdiuerfum,dcquoinfra.Arborcftprocera,rcaocaudicc,corticc
leui,pinguiufculo,colorcquicx fiauo albieet,fbiio lauri,fed tenuiorc,
minorih;,&: pcr ambitum crenato,quod neruofo, prolixoq,- pedicufo
dcpcndct3utrJn^ramosucftiens,floscandidus,{iogularipctiobracc
fnatim coit,fru&uuelorbiculato,ue! ouato,qui uugmodo aceruatus
producitur,ita utfaui quodammodo fpeciem gerat : afper & adftrin-
gcns,ob quodnoantequaramoUefcat,cditur.Radixrara necalccdc-
fcendens9ualida 8£craffa.
TEHPBRAMENTVM»
Sorbis>A^inctatcftc,adftringense{lfacukas,minustamenquam
Mef?iI^ VIHES, IKTRINmV,
Sorborumad ftipticamedicamentapotifTimumcrit ufus.Nonnu!
iiitaq;pyrafcufru&ushosin clibano, aliorum pyrorum modo,tor,
rentJUfj in quatuor partesdiffc&osfruc"tus in aerem,utarefcat,fu.
fpendunt.Nonnullicummellc,GcutMalacydonia,condiunuAliqui
in co&o dulci uino uirides feu recentesfru&us afferuant.
Profuntautemaluifluxibus. Arefadaucro forba inuinoadeof-
dem effedus dccoquuntur. Natura corum hoc uerficulo dcfcribL
SorhafumusjnoUts nimim dwrantia utntres* B
EXTR1NSSCV5.
Tufa S>C cum foirjs in aqua co&a
Sorba,aluinuxu laborantibus,fe-
di itemprocidetiin defclfionibus
profunt.
SORBVS TORMINA-
.: lis. iZftyvofzL
PtiniusSorbiquatuor enume
rans genera , ut fupra eft dL
<ftum, quartum torminale uocat,
a rdiquis diuerfum , uclut fylue-
ftre* Hoc cum Trago placet ef-
fc arborem ,qua> German. dicL
tur ^rofd/^mfelfi/mib
©pewerbaum, LatmxsSorbus
fylueftris , fcu Sorbus TormL
nalis, quod nimirum torminibus
mcdeatur . Nafcitur in fyluis,
folo albo 8c* forti , inter fagos.
Caudicc
Sorbus torminalis.
A Caudice & eortic* glabro candido%?foIijsFcrc Sambuciiqtiatici,mt
noribus tamen,pedisanfcrinicffigtc> flores fcrt ut Sambucusfubcan-
didos^copiofos^pyra fcrt cxigua^oIiuarS magnitudine,afpera ,& gu*
ftu,ficut Mefpi!a,adftringetia: nudci infru&ufunt uclutin fytueftri
bus py ri&nigri. Editur f ru&us ciim moBcfcit^ficut 8C Mcfpfla, tum
«nim acerbitatem deponit.
TBMPERAMENTVH ET VlRBS.
Temperamento &CuiribmcumSorbis& Mefpi!isconu*mt*Visci
potiffimiwnaluumconftipandu
PRVNVS
SYLVESTRIS-
€5d>le&etibowi.
s
ORunus {ylueftris^Grjcis Pmu$
Gcrma. ©djtcljettbottt*
Fruccx eftarborefccns^nifi
praecidat/ecus uias & hor *
torum agrorumq; cxtremi?
tates utplurimum proucni-
«ns,Caudicem ferc cr affum,
dururn, inftexilem^&fifle-
fiatur continuo fragilem.
Folia habct cx oblongo ferc
rotunda: Florcm uerisftau
tim initio cadidum , quinqj
folium , in cuius medio apu
ccslutei,paruumuki,ftami>
iiibusfcucapiUarnentisinfi-
dentcs. Fruduscius pruno-r
rum frudu eft minor,diffe*
rentiam quoq; in magnitu*
dinc habens: alius fiquidem
maior^afius minor,alius ro
tundus>aiius longus confpi.
citur^colore caerukus feuni
gricans, guftu adftringens*
Editur autcm cum frigore
molkfadusfuerit^Meliora funt cx his quae maiora , quseq; menfc Au-
gufto mattirefcunt. Non autem eflfe Poterion, 8t ipfacollatio cften*
dit,& quod Pottrion ex carduornm eftgenere,ac interrdiquoscar*
duos a Diofc M 5 ♦defcribitur,in cuius pr aefatione fc de radicibus, hcr
bi$ 5c fcminibus fcripturu cft pollicitus, Sylueftrium ucro prunoruia *
» 3
Digiti
zedbyGOQgle
B E K R B C R. J B * '$
Qae@^!efeett^0ttt€fr2p^mus,Cubpruni*mcmmi't,utmflOta?, fi, G
cut^pruni,defcriptionemrelinquens» Et uiresquoq;quasfylueftri
pruno Diofc.attribuit,€>d)kl)ett&0*tt di&ae conueniunt. Poteriori
fc^ri^uerdCarduuseftnobishodieincognitus* Haec& aliorun3,8c Valerrj
Cordi cft feutentia,ex quo etiam Poterrj & €3$kl>ettt>0:tt di<fte. col
ladonem,quamcuilibetfacileeftinftituere,fubrjcia:Poterion,inquit,
frutexDiofcoridigrandis cffe dcfcribitur. @d?kI>eRt>0?tt ucro fru-
tex non eft,quoniam in iuftara arboris magnitudinem adolefck, ffno
prascidatur.Poterion longos,molles, uitilium modolentos^graciles^
& hircinas fpinse fimiles ramosproducit. @$kl>ettt>0:tt uero non ra
mulos a terra mittit,fed craffum,durum,inftexilem, & fifle<ftatur,co-
tinuo fragikm caudicem erigit.Poterion totummulta tenui,lanofac(;
lanugine^ueftitur* @d>kfcett&0*ttuero nulla lanuginis ueftigia ha-
i>et,nififortealiquisinuetuftisiUius caudicibus mufcum &C uillofam
caniciemlanuginemappeliareuelit» Sicautem nequaquam intelligit
Diofcorides.Multum enim differunt mufcus cV lanugo* Mufcus ecia
in craiTis tantiim arborum partibusinuenitur,Poierion uero totum,
tam ramulis minimis, quam maximislanuginem oftendit»Poterio fe-
rnefiue frudtus odoratus,medicinae inutilis* €3>d)kj?ettb05tt uero ino
dor um, &C medicinas ualde utiiern habet.Poftremo Poterio funt radf
ces neruofa2,quar in terra fedta? gummi lachrymatur. @C^kl>Cttt>02ll
uerdligneashab€tradices,quaeinterrafete nullumgummiemittut. D
Certum eft igitur arborem quae 0C^U^ttbOJIt dicitur,Poterion rlo
effe.Hasc Valerius Cordus. v
teidi» Necedam,utquorundamfertopinio,eft Acacia.Eft cnim Atacia
fuigcneris fpinofa arbufcula,in Aegypto nafcens,quae Aegyptia Aca
"tIiafimpIiciterinterdumTheophrafl:odicitur,ferenslupino"fimiks{i-
!iqu2s&femen,exquibus immaturis fuccus exprimitur, qui eodem
cumipfo fruticenomine, Acaeiadicitur,cuiusIoco nosfylueftnum
prunellorum fucco,ut fuccedanco,utimur,uera Acacia eiusq; fucco ca
TEMPERAHESTVM,.
Sylueft ri prunello u is eft adftringendi , ut ex uiribus eius 8C guftu
fatiseft njanifeftum. Temperamento cftfrigido,
VIRES, 1NTB.INSECVS.
Fru&asprunorum (ylueftriumin melle conditi,dyfentericis, cVaf-
isiEuxibuslaborantibus,pro{unt,Adeadempolletuinuexfruclucon
fe<ftum:deco«Ttio quoqjfru&uum.Florum aqua ftillatitiam laterum
doloribus mederi , experientia eft comprobatu\Fortior autem eadem
fit aqua, fi fioresin uino acri nodis fpacio macercntur,et in Balneo?ut
Socant,mari§diftiIlentur»LaKrum,cordis6Cuentriculipreffurispu-,
fiurisc| aqua haec mcdetur*.
...... — __ EX»
Digiti
zedbyGOQgle
MT IHVTICTB?! p
EXf El^SECVJ,
Ad uitttim corruptum prasfentiffimum $C cmiflifiHif» cft auxiliu* Vmm
£ fr u&us an tequam nigrefcant,deccrp ti t undan*ur>& pro uafis quan- ' w«***
t/tateinqciantur^acprobcoinoagitatouasocdudacur.Adidcmhoct
arefadi inaerefru&usjad onmcicmpusaircruaripoffunt*
PRVNV S-
Cocdmelea* pft&nmmf pflaumn/ &tted^»*
PRunus,Graecis Coccimeka^German. ptattt frmm
m€wpflamnm/l&tkti)ttt. Dupkx cft: fyl c<*o*#
weftris& fatiua* Dc fylueftrifupraefta*&um# u**
lam defatiua* Arbor eft radicibusfummo cefpi
teuagandbus^paucis^caudiccfybrc&o^kabro*
mukis brachiato ramis^folto ex oblongo f ere ro
tundo^Gcuc pr uncllorum fy iue ftriu, fed pcr am,
bitum ferrato; florc candido^foliato vmaiore cp
in fylucftribus, ouera Apri!imenfe,quo tempo-
re & Cerafus, profert, pomo carnc cuteq; uefti*
to , offe sntus duro^in quo nuckusincluditur*
Sunx autcm pluresfatiuorum prunorum & for-
ma&bonitate fpccies, Prseftant Damafcena,i>««*
quaeGerm* <Du*tfdje&uocam,nigramagnaq;* Da»f«t
Proximafimtpurpurea, quazHi-panka normV^
nantTerticIoco eerea uelcereola.Germ^^pii*^^
iins I gcd 3&tkd)m / de quihus Verg.in cd;
Addam cerea pruna &c. Poit hsec longa.&cgrulea, feti prunidacty-
fa,Gcrman,bIa^>@pii!illg/Bi!fen* Quintd minora r*liquis?auel
lanas nucisquantirate,Germa^ktn^>erb|fp^l?men.
Sunt prasterea quacGerm^OppflmimeiJ amagnitudine uocant*
Itcm @0affpfl4llinen/Latinis Afinina pruna^Fru&umprimoruni .
BrabylauoeatTheocritusIdyli/$anquicns: **"'**?*
QuodficuertkEobanasHeffusrln terram depreflipondererami
Prunorum Syxiae quse mittunt rura Damafd; ubs defcnbit amcenita-
tem&lautitiamconuiurjPhrafidamivItcmldyll.it &$ y&ty i$££tet^
£A<jp,Tj«&f/ lp %fw«w $tev&s> hoceft, ut idem Poeta Eobanus ucrtit:
Vtgrambcsma!isfuperanturprunaDamafci,Tantuminter rcUquot
tnihitu chariffimus omnes*
TBMPERAMENTVS»
Frufiusprogerjcrumdiuerfkate^ diuerfumtemperamentumcbtu
15 E IRBOKIBVS
ijm<ftncceff€.Certwmenimeftqu*damaluumfiftcr«,<3u*<!am ue, C,
yo cohibcre.Quasigiturfunt dulcia,aluum foluunt. Quaeuero accrba
feu auftera,conftipant.JS3aturatamenomnium eftfrigida&hunaida»
Are£a3a autem pnma fieertatis aliquid poffident.
V-llfE'S, INTRIN5BCVS,
Omnium Prunorum fatiuorumtiaturaeft laxandi SC molliendi aL
tium.Sylueftrium uero Prunorum,dcquibusfuprieft adum, contra-
ria,conftipandi nmiirum,eftnarora.CulaBCtia^:calmis arefada pru-
naf prxfcrtim Damafccna, funt nota,
Confidtur hincConfcaio,Diaprunisiiocata,utflis ad calidas & fic
«asfebres : naturaenim eius eft hume&andi &refrigerandi.
Gummi ex Pruno arborc aamirinopotum, calculumueficae frange
referunt»
IXTWSE CV S<
Polia in uino deco£a ,gingiuarum,uuule & -colli affcclibusgargari
zatumedentur.
Gummi arboris 8c folia in aceto co&a 8£illita,lichenas infantium
Tanaretradit Diofcorides*
MYXA. e«b«fle».
MYxauel MyxariaGraccrs,amu^
fcofo pomieiuslentore : Graici D
cnim Myxon mucum uocant,Offici-
nis cVuulgo barbarouocarurnomitf
ne@cbajle». NccjapudDiofcori.
elem, nc«^apudGfalenum eftmyxarui
mentionem uidere , cum nihil fere Se-
baftis ct luiubis apud pofteriorcsMc
dicosoccurrat frcquentiusJn Syria ct
Caf abria olim gignebatur , hodfe fre-
quentiffima. Nafdtur in Italiasaeari-
di etusfruclus ad nos indc arTeruntor. ,
Arbor fupr a terram attollitur,Caudi
cc procero, quicorticc cadidoueftia-
tur : ramosfundituiridi eolorc niten-
tcs:folia in rotundum circinata,po-
ma auellana» nucis magnitudinc, racc
matim eollec"ta, permaturitatem casru
Iea,callo corporis dulci,intus albo, le
toremufcofo,o(Teolcagino , cuius 8c*
nucleusinfuauisnon eft. Fruc"tus ma.
suruslcgit«rainfoIaturcj; , utpaflfusSc
in
E~T lltTlClBVfi ^
A is ragascoittifa^higYecondattm Viicuia « huui* ftrinisfitmSyria,
quod Damafcenum uocant^aucapifs commendatiffmu, pra:terquam
aquatilium uolucrum Jnferitur cciam harcarbor inSorbiinu
■T;-B-»^-B^Il'*«-B---RT--T--':Hy-::-:-- ~ V^H'%*;-
Tempcramentum fcrunt mediocrc obtinere»necg nimisfrigidurot
rscq; nimis calidumy
VIRES, !NTRiKSEC?S,
Fruflusper fe,aut decochim corum,in ardcntibusf*:bribus,prxfer
i m fialuus obftructa fuerit,cft auxilio Jdem commanducadus datur
infantibus contra uentris ucrrocs : ud ctiam decoctum ciufdem. Pari
ratione aduerfos aridam Sc ficcam tuffim7obftrudiones pe<ftoris>cx ca
lorc ortum<atarrhum,fumitur«Prodcft quoq;renibus>ueficae,& di&
ficulter mingentibus,quic£ ardcntem urinam habct. Gulam & pe&us
knire,Razi$ eft autor*
ZI Z IPHVS
luiube, Scrica, BwfibCCrfJlt-
r Iziphus malorum eft generis , ca*
•ius fru&um Zisipha uocant, Ga
Icno$erica,Officmi$Iuiubc,etGerma scricd*
nis ISinftb&tlin. I pfa arbor nobis ^^
c ft incognita, L oca ama t calida^flore
k fcrt cka^fed odoratum magis^fruiSus
f cius baccisg malis eft OmiUor , quoq;
amplior et maturior,hoc innoccntior
*eft, MeminiteiusGoIumclIalib.£*
cap«4« Duo faciens eius gencra: rutiia
uidclicet & albanvSeritur & granis et
ftipke^& planta,PIanta feritur menfc
Martio in molli terra,Ofla feu grana?
in fcrobcpalmari ^ ita ut ternagrana
perfcrobemponatur cacuminibusin-
uerfis. MaturaZfeiphacoIfectainlo*
go uafe fidili feruatur oblito , 8^ loco
ikciore compofito* Velrecenter k<£U
pomafiguttisMiniucurisperfundas,efRciturncea rugaru deformec
atcractio*Cum ramisetiam decifa & fufpenfa,fronde fuainuoluta fer
«antur.Pracierunmr cx his maiora, quibufdam Aedefina di&z*
TBHPERAHENTVM*
Calore & humore semperata tradit A€tius,
VIRES, INTKINSECVS,
Potionibus 8£ de&uarqs contra feuciu afpcritatem & tuffim afpc-
ram
©fi ARBORIBVS
i«®Zfei^iamifcemur.Sangtikiisaarimoniacdomattt5b<»t«B;faccu q
<rcan*,fcrofum fangumishumoremelidunt. Decoclum eorum reni-
feus,ueficae& pe&oriprodeft.Incibis aegrcconcoquuntur,8£lienem
lasdunt.Parui fucci pema Galcnus effe tradit , nec ftomacho nec coiu
«o&ionifocilia.
FVngi,Grecis xvKxfcs ne<£ «c plantarum,neq; radicum,neq; florum,
neq; feminum funt cenfura/ednihil aliud nifi fuperftua terras, ar«.
borum,hgnorum putridarumq;rerumhumiditas,obquam breuiffi-
maquo<|?eorum eft duratio,quippcfcptem-diebus dC oriuntur 6c" o<
ddunt,pluuioq; potiffimum nafcuntur ceelo.Vnde; E.tfacient optata
conitruaccenasMaiores.DifFercntiaeorumeft multiplex. Nafcun-
*' tur enim uel exterra , uel ex arboribus, uel ex lignis,rebiisq; putridis,
nccnon fn ftramineis domorum te<ftis. Rurfus eoru qui ex terra pro-2
deunt, plura funtgenera.Summariatamen funt duo.Ali) enim funt e-
dendo ,alrjminirne,fed letaks,8£intracorpus fumpti ftrangulantes,
Germani omnes communi nomine @d)tt?ern uocant.
Eorum qui edendo funt,feptem fpecies eft uidere. Prima eft quse
Germa.tHOK^effl nominatur.Gopia horum paifim eft frequens, &
in fummis ciborum,pKefertim Fridbergse in IPedrauia delicrjs.Men
fenafc«nturMaio,necalioannitemporeuifuntur,in arencps uiarii
8C agrorum marginibus,rotundi, pilei %ur a , faui apum inftar fora-
fninibus pkni,incani,humore pleni.Goquuntur autem,in aquaprius
elixijinbutyro & aromatibus. SuntquituberaexiftimentefteDiofco
^wo^*Tidis, Itali trufflas uocant»
Secunda fpecies ^ey&Ctlmg & iDttififylittg Germanis dicitur,
cjuod nimirum in campeftribus aridisq; locis,pr«efertim uero in iume
torum pafcuisnafcantur,VifunturmenfeIunio,pluuio ccdo^rotundi
8c* lati pilei modo,inferius punicri,fuperius uerd liuidu His exterior
prius membrana detrahitur, antequam ad cibos ueniant,binc ut prse
~~%cM. dicti Fungi apparantur,Boletos &C Amanitashos uocant.
*"""** TertiafpcdcsGerma.p^erItttg/q.d.pfefferitn0yaPipcrisgu-
ftu : Nafcitur fyluis denfis &C alts,figura!ata 8c orbiculata,coIore can
dido,Iiquorc intusls&eo.guftu piperis.Toftos in prunis cum fakh os
nonnulli
A noP9tt0lire3unt:*HiVBd!ctorumorbitiiIatonim nomcn tribtiitur*
C&artafpecicsGerma.&^^ Bt^for
JuSyIuisnafcunturhutnidiscoIorcfpkndido&: luteo* Ethiclixi&^f/*
commiautiinbutyro&Aromacibusgul^apparantur* Horumaltcra
quocg eft fpecies, locisfimiliccr humidis& putridis,&: iiixta putricjali
gnafere proaenicnstramofatmufci inftar,fucco plena?frigidg naturf,
^onco&ionisq; difficilis*
Quinta fpecieseft punicea,bofetor2 magnitudine,{ucco dufci ct I*
&eo;NafcituraltisfyIuis.Ger*B^^
Scxta fpccics iuxta qucrcus arboris radiccs Augufto mcnfc inucni-
tur>magna»incana 8C liuida^afpe&uformam intcrancorum uituli refc
rcns, Germanis i£y 4)f* vomil&C ^afett&frjt/Latinis Lcpufculi, i4«/Wr
Septima ipecies in cxuftis rubis uifitur,forraa Amani^aru , fcd pal. ^
lidior, circa Diuolacobo facrum diem , Germani TkvtlittQ/ &0t
f $Wtm/%$g$fd) Wtm* Att£ fa se funt fungorum fpecies, qui cibis
fercfuntdicati,
Reliquaeuerofuntfetakscorum fpecies, Vtfunt quos Hufcarios
uocant^quodMafcasex ladc occidant, Gzrmzn.tYlU&mfd>WZm/
$Uzgm(d)XVtm/ quorum alq funt rubri,alrj aibi , fub bctulis nafccn*
tesarboribus„Praeterea funt segirita^qui circa radices arboru nafcun •**&**?
tur Jtem Arborci,qui caudicibus fcu ftipitibusarborum adnafcutur* ^^^
B Igpartiquoq;,quorumadignemcxcipicnd5 , cumarefafiifucrint^cftig^.
ufus*Agaricum Diofauocatfunguabicti adnafcentem^Ger, &MO&A&W*
f$Wftm,Offirini$ nomengenuinum retinet. Dupkx : Candidus^cu
ius praecipuus in medicina ufus^niger qui reprobatur. AIjj quoq; tcrrg
coii^rcntjnuilofultipcdcjinglobumcirdnati^membranaobdudia!
ba,ueluti cqrio^nec ulfa partc patentes^qui cum rumpuntur fuligincni
cructant acra^quos Ger. 25i2bcrjfiji/hodie ouatos^uocant-.Galli crepi osatL
tu lupi appdiatXocis nafcunt gramineis.capitis humani faepc magni. JS?"*
tudine asfquatcs : nifailq; aliudnili putrida quseda terrgfunt exhalatio/
Hascprarcipua funtfungorumgenera nobisetiacognita*Pluraqoi
uokt facik obkruare poterit, Varias quoq; fpetiesin fimarijs» te&isq; ^W*
ftramindsjigms putridis^uarijsq; arboribus^nec nonfaxiseft inueni^l
rc*Porphy rius f ungos &C tubcra deorum fifios appcllat.qudd nimiru
fincfcminc uid entur prodirc. Vndc & ynywk Poetc uocac0boccft^ter- ^pogf*
ra nacos^quorum fdlicet pater aut fcmcn fit ignotum* Varia prsetcrca wf2-
ipfis nomina a forma & loco etiam tribuimtur* NonnulH enim Spon- DigfrSu
gio!i,a raritatc^alrj Porr iginofi,a craflitie & rugofitate, aliqui DigitcL se^ks.
Ii,ilong£tudme,quidam Seffiks : rurfusfunt quos Spinulos^Cardeo- Qv&ok
los&PrunuIosappeiiant^quifunt innocentiifimL VrmM^
Monftrant &C Pharmacopol^ m fuis Officinis Fungos^quos Bok* &™™&
tos&Ceruinos fungos, fcu Ceruiboktosuocant , quos in fyluiscx ^^^
ceruorumicfi»
Digiti
zedbyGOQgle
© E ARBORIBVS
ceruorumfeffiineenafci,8c" Venercmftimularecomminifc5mr:qtjoc] C
iitrunq,falfum effeconftat?cum&f}slocis,quoseertu fit ceruosnon
adire,naicantur,praeterea cum naturaijsfit Venericontraria,frigidx
nimirumcVpituitofa,cruda,&noxia.
TE |i PERAMENT V M.
Fungorum omnium naturaeft ftrangulare. Quiin cibosueniunt
idemfaciunt,nifibenecoc"ticx: conditifuerint, aegrc autem concoquu
tur*Temperamentum rjsfrjgiduro,pituitofum,Iiumidum&C crudum»
VIRES, INTRINS EC V S.
Agaricicandidiadomnespenc intcrnasmembrarum adfec*tiones,
«x uitiofis humoribusortas,eft plurimusufus,utiliterq; cuiuis,uclin ui
no,uel in mulfa,pro afTcAus,a?tatisq;,&: uirium ratione,praeberi po-
teft.Drachmae ucro pondere Diofcorides dandum prasfcribit. Pau#
lus Aegineta duarum drachmarum quantitatc cum melicrato. At Me
fue,cuius commodior uidetur cofeciio, tufum Agaricum in uino for
tiimbuendumdocet,drachmis Agariciquatuor una Zinziberis tufi
addita, 8C cun&is inuicem temperatis ficcatisq,-. Alrj trochifcos indc
formant,aut pilulas,rjsutcntes.Traguseiufmodi copofitionem often
dit:Recipc Agaricicum Zingiberepraeparati,utantedicl:umeft,dra-
chmasduas,medullac candidse & fungofa* Colocynthidis peregri-
nae,tufaj,femidrachrnam,Maftiches tufaefemidrachmam,croci tufi
oboli podus, Aloepatici tufi unciamunam: Singulisin uino bono fub- D
adiSjfiat man*a,ex qua n*aut *$.pIusminuTue,piluIar,pifiquantitate,
una uice fumantur, Conferunt hae piluladecoris, pulmonis , & lienis
aflfevftionibus,hy dropicis item dC ic1:ericis,colica quoc^ infeftatis ctdy
furetk5s.Paih'disitemmulierculis,quibusq;menfesfuntimpediti,Po^
dagricisarticulorumq;doloribus« Eaedempilulae uitiofos humores,
cquibusputridsenafcunturfebres,perfedeseducunt.Vermes corpo-
risSc aliaintracorpusnoxiafumpta,dicta2piiul£e?aut agaricum per
fe,expeHunt.
Qui fungosederitnoxios, ftrangulationeminferentes, Agaricum
drachma» pondere ex uino tufum,aut di&as piiulas,fumat. Fungoru
remedia,fi quis aut plur es quam par ilt,aut noxiosederit,Diofcoridcs
alrjq; docent : Vomitu primum fuccurrendum, hinc oxymel bibet,aut
galiinacea oua cum pofca,adiec"ta Ariftolochia drachma. Aut Abfin-
thium ex uino mclleq; fumptum,8c" ex aqua potu. Ligufticum quoq;,
autradix Angelicae tufa,cxuino.
EXTRINSECVS.
Extra corpus cxiguusfungorumeftufus.Quifambuco adnafcUn-
tur,tumores &C inHammationcs ex aqua rofacea Bc uino impofiti feda
re fer untur.Ouati antiquis damnis exiccandis & fanandis conferunt*
Rubri mufcarrj cum lacte mufcas perimuntr
Qui
Digiti
zedbyGOQgle
& (£ai arboribus adnafcuoittead ^aariosttfm fcoquuntitr, jgtiem e* *
•nim femcl conceptum non aunt* Coqu
xfuio,hinc ficcaii pulfantuf uc mdlldfcanc^ ac cleouo cx acjua i n&
irocoquuntur» * .,.,..,. ...... ; Z *
MVSCV^
^mzM^^ ^*OffidntsV(hea.Hu^
| fpecies :♦ alius enim in arboribus nafck */"*•
1 ^ turr quem OfBcinsc Vfneam uocat,Gef
f ' ma^Atimmoop/ Aliu^in lapidibus,ali
<gj jiUs in hortis & fyluis. Nifii% eftaliud
<| Fq*jamuillofum quoddam excfementuY
__ tieiarborum^uclterraff^udlapidum^
iP ^T -*-<- PrefertDion:oridesCedrinum,iui
proximuspopuleus,in quogeatr*candidus&: odoratuspraefta^ni*
gricans improbatuf*
Qui in fy f uis 8c" locis uliginofis nafcitur , praedpuae eft ieftimatio-
iiisapud agyrtas &C magos^exquoenafcitur ftoscapillaccus^Potytri*
chon uidclicet Apufetj,Germa.|Ptbert^Oft*
Ahusquoq;eftMufcusteffeftrisdi&u^ *%&'&&&
Bfcusitem marinus^cuius meminitDioficoridesIibroquarto* mrin*s>
Pra*tcrea res eft quaedam odorifcra,quam Mufcu appellant, Ger.
ma#23tfem* Sed haec non eftjrborum canicks* fed Indidcuiufdam Mfcb*
animalis, CapreaefimiIis,quotannis exumbilici uomica pfomanans, "**
quotcmpore &pabuIo &C potuferaabftinet* De quo uidepluraa,
pud Aetium,deindcapud RuelI*Iib*l<cap^7;odoratumpus,propric
Mofchumdidum. Animal illud ex quo Mofehus odoratus colligif
tur,GaseUamBarbarisdiciHcrmoIausait# §#$k
T E M P E R A U E N T V M*
Omnihus natura eft contrahendi* Prarfcrtur autem f eliquis czndL
dus , qui in cedro nafcicuf arbor c^proximtf squi in quef cu*Naturaijs
f efoluendi,aperiendi>& molliendi.
tlRES, INfRINSECrS*
Mufcus candidus^odpratus femidrachm^ pondere ijs qui diffi-
cuker urinam reddunt,datur*Drachm# uero poiidcfe ijs quibus men
fesimpcdiuntur,ut Auicennaeft atftor-Hydropicistrium drachmara
pondere datus, aquam intercutem pellit,ut idcm fcribit Jdem medica
,mentum confert mulieribus^quaemortuoshabentfGetusinutero,
AlbumMufcuminuinoaliquotdiesimbutum^fiuinuilludbibaf,
jn profundu hominem fomnuminduceretradit Serapioidem uinujtt
mediocriter fumptu, fingultib^UQimtioiiib^frQdeftjactKntricuIa
confert* &
B X T R IH SlC y S, <?'
|>&o&jmMufainih«3cforita^ utileS
Adfanguinem fiftcndum Empirici hodiemufcoumnwr,aburfisfum-
pto experimento, qui uulner ati, mufco fanguincm fiftunt- Qui in hor*
torumgramimbusnafdturmufcus,cinerc,pctin<flo tameprius,boc eft,
cxcjuolixiuiumpriustoconfeaum^cn^Manio infperfoaboletur,
VISCVM.
Vlfcum , Grarcis fj^.Ger-
ma.tntpcI/2tffoUcr.
Nemini non eftnotum ,ut (u
perfiua iit eius defcriptio.
Propria fedccarens inaliena
uiuit . Satum autem non pro-
uenit.Vnde Verg.Qtiod non
fuafeminat arbos. Per auium
autem aluum redditum pro-
uenireaiunt. VndePlautus:
|pfa fibi auis mortem creat,
cum Vifcum ferat,quo poft-
modum ab aucupibus capia-
^ur.
Nafcitur in arboribus, prc
fertim qucrcu ,necnon pyro
pomoc^,perpetuauirenscoma,ramuIisleptis SC inuicem complicaris,
folio SC colore buxi,acinis candidis. Quas ueterum de hoc fuerint fuper
ftitiones , quantaq; in deccrpendo idigio^Vidc apudTragum capite de
Vifco,parte tertia,capite tertip.
TEMPERAAIENTVM.
Temperatunc eft media»:neq; nimis calidumvneq;nimis frig:dum:
plus habethumidac quam terrense aut ficcae fubftantiae ♦ Tumores difcu
-tit&mollit.
VIRES, INTRINSE CVS.
Vucum quernum,cory li item o£ pyri arboris,quod terram non atti-
gerit,tufum ex uino potum,comitiaIibus mederi ferunt,qua de caufa no
nulli puerorum collo , hlorcanfmiiTo , alligant,autargentoetiam iru
cludunt.
E X TR I N SEC V S.
Succus ex Vifco uiridi qualicunque exemptus , &C auribus infu.
fos , parotidas difcutit 8t" mollit , dolorem item fedat. Tufum&illi-
tum uifcum tubercula aurium pellit. Cum thure antiqua hulcera
• purgat &C fanat ♦ Cum caJcs inexrin&a tufum Sc illitum, lienera
confumit:
Digiti
zedbyGOQgle
A confumit^DiAisfif^u^
hoc Vifcum^eodem nommcappdI^i»,GeriMn,X>^^e«l^quo a-
tiescapiuntuivFitautemcxb^
dum cand^stqu*mdlm^
and*mnduntOT#ccond»adnaq^
busJnde i^roflucntcrurfiismalto^^rticibus amiffis* interiorc
canielentcicuiit.
ARBYTVJ
Kctutf®*. Mcmccylos»
JKOMINA ET DBSCRlPTia
ARbutum Latini uocant^qoam
Grseci,tcfte Piinio,Comaron
BC Memecylon, Arbor^defcribcntt
Diofcoridc,eft Cotoneas malo noa
diffimilis,f oljo tenui, cuius fru&us
pruni magnitudinem implet, «tfllo
intus nucko* Fru£us cius codcm
cum arborc nominc , Memeeylos
uidelicet , appcllatur * qui maturus
flauet aut rubefcit> cfu acetofus*
Pliniusautem Iib,iy# cap.24. fru,
&umeiusVnedonemuocat* Vnc*
do,inquiens> pomum inhonorum^
ut cui nomcn cx argumcnt o 0t,unu
tantum edendi,duobus tamen hoc nominibus appellat Greci^ex quo
apparet totidemcflcgenera Bc apudnos: alio nomine Arbutusditiu
Ex quo loco Pifntj conftat,PIinium fimilitudine quadam dcceptum di
uerfas arborcs confudiue* Siquidem Vnedo no eft fru&us Arbuti/cd
akerius quar Epimclis Grsecis dicitur,ut GalenusIib.^Pharnu 5mp.
fcnbitEpimelis^inquicns^accrbapIantaeft^&utdiccrcpoflisJyloc-
ftris malus.cuius frudus inMpin Italia appellatur, ac plurimum in Ca
labria oafcitur : fruflus cius acerbus,ftomacho incomodus , & caput
dobregrauans. Vnde Iiquet.Vnedonem propriefruchim efleEpimc
lidisarfaoris: Arbutiuerofru&umefleMemecylom Pliniusitaq; uel
abalrisGr^dsfua ha?cdefcripfit>uelcx£acultatisquadam conuenien
tia inter utrafq; arbores falfus,candem crcdidit cffc Comaron &C Vnc
donem*
TEMPERAMENTVM ET VIRES.
Gomarosqualitatiseftacerbaj.StomachOjDiofco^tcftimonio^ad^
ucrfatu^capicisdolorcmmouct» QuodidemGalcnusctia perhibet,
k .2
ANAGYRIS* C
Acopos* Malua terreftris.
Ugnumputtdum. ©tittC&ttb b&UUt*
NOMINA ET DESCRIPTIO.
ANagyrisFiiniofrutex dicitur , que alrj
uocant Acopon* Hodk Malua terre.
ftris,quod inftarmaluaehumiiaceat. Ru.
fticis Gallise Lignum putidum,a fcetore , &.
cut Gcrma.@tittC&ttt>bABm.
Fruticatarboris inftar,folrjs cV ramis ui
ticis,odorero2do,flore Brafficx, Siliqua te,
rete, qua femcn continetur rcnibus fimile,
cum meffibus maturefcens, uarium,rotun-
dum,folidum. Notumeftprouerbium ab
odorefruticis huius hdu7iv«yu&tjj m&^hoc
eft,Anagyrinmouee*
TEHPERAMENT7M,
Facultate difcutiedi 3C molliedi eft preditaV
V I R E S, INTRINSECVS.
Folia drachmse pondere bibuntur,fi emortuusfcetus h a?reat,8e" me
Lentifcus. fesacfecudaemorentur.Sufpirio^
,— ^ifiseodemmodoprofunt. InuetcD
I r*reuino ad phafangiorum morfus,
8c* capitisdolores,coferut. Semen
comanducatum uomitiones faciti
EXTRINSECVS.
. Tenera folia illitu collectiones tu
moresq; reprimunt. DifTkulter pa
orientibus eadem alligantur. Radi.
cis cortex difcutiendis concoquen
^ disq; adhibetur.
LENTISCVS* **mk
NOHINA ET DESCRIPTIO.
Entifcus,<5?!iquore quodalen
-^tefcat,nomen accepitrna ubiq;
refinam fudat,Grg ciss^^-uocat.
Germ.& Offici, arbor incognka.
Arbor eft roboris magnitudi»
ne,Sorbi foIio,Terebinthi odore,
acinis fylueftris punica2,rubemi-
bus?ubimaturuerint nigris, taa.
lilpcr dum coquumur rubris.Flo
m
VkuLtlt
& ttt anno Xtt \ fronde uircns perpetua* VnddGkeroni*extan$^erw
Ims- . / ." i. ..:;-.- ■■-.;_ ■" . «^-.
l*uttifiii£#ipUc^^ ,t.
T&fi^sfmdm^ yS/r-
Arboreft refinifaa,ub%reBnam fiidam :cxqua «riani 3V^tfticfie
di£bcoUigitur:fed eamtan^
£ueiu$conficitur,quodLent^
Lentifcum praeter hanc, fohoPiftaci) rftd minore, per cxtremitatem
rubentc,infummofiliquaeptforum , fed cbrniculi modointortte^in
quibus reiina iucundi odoris c ontinetur*
TEMPERAMENTVa
Adftringendi uires Lentifci femen/olia>ram*,cortex,& radixpof
fident- ,.- *
Maftichecalidaeft cumhumorequodam^utautor eft AetiuslOle*
tim quod e fcmincfit,adftringendi quoq; ui eft prasditum, 8c rcfrige*.
randi*
V2RE& INTIIHSECVJ,
Eadem eft femirrfjfolij^cortici 8C radici facuItas.Potu ualet aduer*
fus ornnes fanguinis reie$iones,alui profluuia,&dy fenterias: contra
Bfanguinisitem eruptionesin uulua,& fcdis aut matricis procidentfa :
Per omnia autem Acacise &: Hypocifthides uicem fuftinety Regna
quas Maftiche dicitur^ftomachi, inteftinorusnycp^^
prodeft.
OkumMaftichmum,quodctrita fitMaftiche?mediocritercatfa.K^tcW
cit,adftringic 8>£ emolfit* mmoiw
Refina Lendfcina utilis eft fanguinem rcijckntibus , &: tuffi uctcri, ^^
ftomacho auxiliatur,fed ru&um mouct* ijjrifc**
EXTRINSECVS, «*»
• ■#-■ * • ...,-.
Decoftum Lentifcifotu caua expkt>& ofTaferruminatjUuIu^fiis-
xus fiftit>nomasarcet.MobiksdentescoHurionefirmat,
OkumMaftichinuxTiaduerfusprominencesftomachiduritias^ciXoLMA
liacoru dyfentericorumq; cruciatuseft utife, Facicfmaculascxtergit,
& Cdloremdufdemcorrigk*
Okum Len tifcin um fcabiem iumcntorum canumq; fanat : Utilifsi oU^aft
mum eft peflis,acopis,& leprarum medicamentis : fudorescut* ^/w-.
SILIQVA* k^
-SvAsxtftfT*, Frudus* .
». JoantKefeot.
Digiti
zedbyGOQgle
, ET DESCB.IPTIO. G
Sliiqua arbor a ffliquis quasfert
nomen cft fortita 7 nobis inco-
gnit*,fcd fruftus dus ad nosadfc-
runtur. Arborem Graed k*^^*
& rru&um eius s^Wf <tr« appellat.
Offida.corruptc Xylocara&afru*
&umnocant.German.€5. 3oatt*
IJC6 biO* ♦ Arbor eft filiquas fe-
rcns , digitorum hominis longitu-
dine,fakatos, pollkari crafsitudi-
ne,in quibusfemen, quod neq^ca-
ro neq; lignum , neq; cartilago dici
poteft, Siliquae ipfae,quamuisli-
gnofae,dulcedine tamen cibis cx-
petuntur. Semen in filiquis damn*
tur, ipfae autem filiquaefuntdul-
ces . Seritur Februario Si. Nouebri
planta potiffimum rieminequoc^,
fed minus feliciter ; nullum enim
fru&umfert^breuiq; moritur. Lo-
ca amat maritima , ficca, calida,& &
carapcftria*
TEMPERAMENTVM.
Vim habent diureticam & laxa-
tiuam.
VIRES» INTRINSECVJ.
In medkina exiguus earum eft ufus. Ad ftomachum fulciendum
poftccenam comrnendantur,ad uentris icem proRuuia, fiquisprae*
furapferit.Recentes filiquae ftomacho inutiles,a!uum foluunt. Efdem
ficcatae fiftunt,& ftomacho utilioresfiunt. Vrinam rient; raaximcue-
ro quae uinaceis condiuntur,ut tradit Diofcorides.
RHVS, SVMACH.
TJ Husquod alias rubrum uocant,& obfoniorum , quod obfonrjs
f™% IVadfpergatur.Gr^cis ip$& 2 /*«>«e«ss,Gasa Euidam in Theophra
fZL fto reddit,a gWdeft,fluo,Offidn2eSumachcumBarbansuocant.
swwcb. p uo feciunt huius gencra : alteram quod ad obfonia uenit : alte-
-odw tum Byrfodepficon : quoniam qui pelies condcpfast , fpiiTandis co-
%. rijsfeUociusucuacur. ^^
it iirric 18 ii ,*
A R&us,Suaiack ArbufcuIacft^Dfofcorideckpicu
gcmc^bii^mcubitorum ^kitudinc,
felijs obIongi"s,modicec|; ruttlis, fcr*
ratimq;pcr orasincifis , acinc uua-
rumgracilium,denfovmagnitudinc
ttrcbmth^Jatiufculo,corticcaracc* ;
morumtunica* Semen obfonrjs ad-
ipergitur/ f
Ruellius dcfcribit fruticcm in inS
tifaus & pctrofis Galliae nafccnccm,
ramulis digitali craffitudinc, bicubi*
talibus , folrjs ulracis, pilofioribus,
quae paribus intcrnodijs , aduerfis
pcdiculis coniugatim adh«Brcnt?pcr
ambitumminutiffimc ferratt. Flos albus raccroatira cna(citur,co%
tnarcefente acini oftcnduntur in uuam congefti,grano kntis magni*
tudine4IatiufcuIo,& uclutknkcr utrinq; comprcflb , cum cmaturuit
rubr o,radice pcr fumrna ccfpitum uagante^flexu fcrc inui<ftam. Hanc
Gallis Viurnamdicifcribit. AcudRhuscffcfufpicatur^udViburGtt, viww.
cuiusmcminitVergitinEclogis; . ^Viimm
Cluantum lcntafolent intcrmhuma cuprcgu
B
■ TgMPE R A I5ENTVM,
Folia>tefte Diofcpridc^uim habem adftringeadi,rcfrigcmdic£>&
Acaciae cffcdus praebcnt»
v i r e s9 m r r i n $ e c v s.
Decoclum cius dy fcntcricis infunditur , SC in potus corum infcf-
fusq; adrjcitur* Semea dyfcntcricorum & ccdiacoram obfonijsii*
fpergitur,
EXTMHJB-CVS.
Rhusprofakadfpergiturobfonrjs* Deco&um capiHosdenigrat*
auribus purukntis infunditur : Folia gagrsenas S>C ptcrygia cohibcnt*
cxaceco&meflcilfitaXiquamcntum fit cxfolrjsaridis,adcraffitudi.
siem mcilis in aqua decoctis^ad cadcm ut lycium conueniens, Scmca
tofdern effefius cxhibct : fra&a,defquamata4iuida%,illitum cx aqua*
abinflammadoncufndicanLinguxafperitatcs cummdlcabftcrgii:
Candidafocminarurn profiuuia fiftit, Hemorrhoidcsfanat^curn que?
nocarbone intrico admotum* Aqua in qua femenmaduitdecoda*
cogitur coitq^efficacior medicinae quam ipfumfemen. Gummi frutoe
ftillat^ quod dcntium cauis^ad finicndos dolorcs imprimitur*
GAIAGVM* Svm%tfm§*l%+
k 4
Digiti
zedbyGOQgle
&E k RlflH! V:£
«OHISA.ET: DEKMPTIO.-'-. Q
GAiacum fcu Guaiaeum gentihtio
nominedi&u, Ugnumeftquod
hodie ad nos arlertur, ad Hifpanfcam
feu Gailicam fcabiem praecipuo eius
ufu cognito, Vnde German.jraiftJO*
fett J)Olt$appellanr, Ebeni cft fpecies,
ut hoccruditorum cofenfus teftatur :
De uiribus enim cum eodem certat»
fola uero nigritia diffidet.Ltgnum cft,
primum fcabrorimofoq; ueftitum cor
tice, materia intus ex atra rufefcente,
grauiffima,itautpondere,8c"lignifpi£
fitudine,in aquis non innatet,fed ilico
inore buxi SdakVerum intcrna pars,qu3e medullacea creditur,candi
dolionicirculocingitur,quodehbrato,pullities quadantenus in fu-
fcura degenerans cernitur9hiantenonnunquam inteftina materie,que;
tanta duritie eft prasdita,ut aciem ferrirefpuat,nectemere ferra?aut
fcobinselimationemreformidet. Quod fiaccepta eftp!aga,contra-
hitfeprotinus,cIauditq; fuumuulnus,obid cofltumacius tranfmittit
ferrum.Dc Hebeno uide Diofc.lib*i.cap.«i.
V I R E S, 1KTRINSECVS. E
C5mendatur!ignihuiusufus,necahfq;multocV ccrto experimcn
lo,ad morbum quem Gallicumuocant.CuiusIuis genitricesprimum
tradut fuiffe infulas^unde Gaiacumdefertur , in quibus omnes paffim
hac lue corripiuntur,necalio > nsfi ligni huius , remedio roorbo
medentur.Delignihuiusad ufum medicum apparatu,co-
<ftione,&£ cura eorum qui hoc curantur,Vide,prse#
ter aIios,Fuchfium in libris de curandi
ratione,ubicopiofc ha?ci-
pfaexequitur*
DE
BE NATVRA ET
VIRIBVS PLANTARVM.
AEIZO.OM.
NOMINA ETDEKRIPTIO,
mo di&umjioc nominis a reipfa impofi, f^*
to, perpetuo enim & hyeme & «eftate uirefcit,
neculla frigorisiniuriaoffend/tur* Seduitem&^
8C BarbaIouis^Germa^4ilf IWirfJ "JDOflber*
bar/tRaurpfeffer*
Tria huius Dtofcoridi funt genera :
Primum di&um maius, cauieshabet cubfta*
les>interdum etia maiores , polf icis craffitudine»
pingaes^uirente^Characi^tfthymaliinftar^in^
cifurashabentes : Folia pinguia^carnofa^ longi
tudine pollicis^in cacumineiinguatGmilia^ aiiat
in terram refupinata^alia in capite inuicem con
traSa.circulo oculifiguram imitancur, Nafci-
tur montanis S>C teftacds : in te&is etiam domo
rum feritur. Vnde nomenclacjra a Ger* £}&uf*
WUV% accepit,Florec Maio dC lunio.
Secundunt
^Cjl «^ 4n**4«r*~<fus<*s* Unxs**J.*Zd . ruisvn. . K OO . ^^ * $ 3 .
B! SftTVRA ET
SecundumdiclumSedumminus, Trithalfcs £
Grascis , quod ter in annofl oreat. Vulgo Vcrmi- *
cularis3MorumfimiIimdine,qua?TOtunda funt
&figuraeoualis,autuermiculosputes,ItemCraf
fulaminor»
Cauksab una radicc exeuntes multos habet,
tenucs,Folfjsplenos rotundis, pinguibus, paruis,
infummo acuminatis,caule emedio emicare,pal.
mi altitudine» umbellam autflorcs luteosferente.
Germ Mtytt h&Vf WttilS.Nafcitur in muris,ma-
cerrjs uinearum, &petris,parietibusq;. Floret
Mstiofimaiter &Iunio»
Tertiumgenus eft Afeoonfylueftrepalrjs Portulaca
fylueftris,uelttkcebra. Tekphion ejuoq; Diofcoridii
Hodie Vermicularisminor, Germa. IfciHjettttSublttt/
x ttt&nvpftff er/@t<yttpfcffcr/i£rt>pfeffei:. Nafcitur
locis rJctrofis,fepulchrisumbrofis , oppidorumq; foffis,
folrjs pufillisot" pinguibus , ad portulacae figuram acce-
dctibus,craffis,nirfutis^>rcuiorccacumine.FloretMa-
io tantumtfloribus Juteis*
QuodueroTelephium infine fecudi figillatim apud
Diofcoridem defcribitur,uidetur pouus,er« ditorum te D
ftimonio,caputilludin fine fecudiab alio quopiam-ad-
ie&um. Hancitaq; tertiam fpecicm Aizoi, uerum Tde-
phium,ut a Diofcoride etiamappellatur,credimus.Qui uero caput in
fine fecundi Diofcoridis cfTeuolunt,faciuntTekphion eo loci herba»
qax uulgo Ilkcebra,Germa^dQt»eitt/tD8»b^ra»|: appellatur.
TEMPERAMENTVM.
Prima duogenera frigida funt intertiogradu,& in recenuexicea
rium.Refrigerant &adftringunt.Tertium naturse cft calida?.
VIRES, INTRINSECVS.
Infebribusardentibusalfjsc];calidisfluxibus,tria,quatu6rue aqua;
ftillatitia; Aizoi cochlcaria fumipofTuntJnalrjsmorbis minus eft m-
tum.Succus,Diofc.tefte,teretesIumbricos>cum uino potus excutit.
EXTRISSECVS,
Folia pcr fe,aut cum polenta ilIita,conferunt ad eryfipclata, herpe-
tas>nomas,oculoruminflammationes,ambufta cVpodagras. Succus
autftillatitiaaqua.cumlinteoloapplicata, totius corporis inflamma-
iionesreftinguit.Phrenefin,apitihocmodoapplicatus,fedat.
Iecoris,fpknis,renum , & podagrae dolores mitigat. Orrmibus itt
fumma inflammationibus aut per fe,autigne faclis^confert.Nobiliffi-
roum etiam ex fucco Aisoi $C Solani,cum porcina adipe conficitur un-
guensum» TRAGVS
B
TRAGVS H IR BA»
Gaffinarfebaccar, ^CrbCCT ^tlCt^4^^
T^Ragus Jtalis PegnoIia;Germa.<>&
A Rerbw/&:^iiiierttre»Wm, N<u
fciturhaecherba inmuris Sfpetris^nec*
non umcarummaccrrjs^& parietibus,
Scorpion & Taganon nonnullis ap*
pcUari/cr&itDipfcoridcs^aritiniislo
cisnafcens^palmum alta zm amplior,
fruticofa, humilis, oblonga, fine folijs,
puffllis circaramos acinis^rufis^multis*
magnimdine tririci,acuto cacumine^gu
ftumultumadftringete, Efle autehanc,
cuiuspiAuram exhibemus^ueram Tra-
gum, teftatur Cordus Euricius in fuo
B otanologico^fic fcribens : E am Bc ego
diu anteHac obfcruaui,puto^ me nofce.
rc^SC effe qiiam DiofcoridesTragum
adpeUat,Gufta^& adftringemem eius
uimfenfi,qua cam faodtate pneditam, *-"*f*- A
idemautorindicat: Eius^omenamuli. **y *
trculisisquifiui^quje ^4ijerbeer/hoc
cft^Gallinariasbaccasappellari reippnderunt. Eidemfettentia^ Valeri.G^
«s filius fubfcribit.Nonnulli etiam %&^zntttt^\m^mkm, quodno ti£bm*
menad Aisoumquoq^refertur. Admodumeft autem fimilis AizoomL
nori^utmultiaiamproeodemhancipfamacd^ ta_
men eft in floribus,quos Diofcorides pnctermifit* Sunt eniminTrago
flores candidiffimi^quos Maio & lunio menfibus produoyn Aizoo uc
rdminorelutei,
T E.M P E RAHEW &,
Facultas eicft adftringendi^ utguftus idipfumdedax^&Diofcori,
«ksteftatur^
V1RES, I NTItlNSECVS,
Racemorum acini decem ex uino poti\coeliacis & foemfms fluxuuul
1232 laborantibiis aiixxKantunTunduntur etiam a pkrifq;, bC in paftill$s
digeiti ad uium aiTeruantur*
EXTRINSH^VJ,
Prodcft aderyfipelata^herpetas^omnisq;generis irifiamaaones aflu*
^ionenatas*
ANDRACHNE
POETVLACA*
Andrschne/
Digiti
zedbyGOQgle
£2 K&?V&k £f
jflfy "">
?«*&- /^gei^ttt^el/SattJbiir^d/^tpbon/^rctifcLDuajfunthuiug
€* fperies ■: Hortenfis & Sylucftris.
i, Hortcnfiscaukshabctcraffos^pfngues^eretcs^inaltumcredos,
-lcntc uergerites in puniceum,folia pinguia,a tergo candida, rlores exi.
guos,futeos,femina nigra,in hcrbaccis cafy cibus contenta. Nafcitur
fn hortis,uincis,locisq; cultis.Germa«fimp)ici£er Btir^clt* raur.
^ Sylueftrisrafciturinlocis petrofis5^incukis,fo]rjsolea?,mulfo t&*
menminoribus,numerofioribus,&: tencrioribus: cauliculos habetru
-bentes abunaradicemu!ios,iaKrrafefliIes,quicommanducati fucco
abundant,glutinoii9^.fapore funt falfi, Germa. &>il&Ofcer %d €T#
|«n:t$eLNec cft tertium Aizoigenus,utquorundamfertopinio.Vtri.
^tifcg & folia SC flores Iunio,8£ lulio potifTimum funt carp*ndi; femen
lucromenfibusfcquentibus. ;
TEMPERAMENTVH,
Vtraaintertioordincatcmperatisacmcdr|s fefrigerat: humeclac
^eroinfecijndo*
VIRES, INTRINSECVS.
Portulacse & folia & {emenpota aut comcfta,interng uencricu!i,jc
«oris & renum inftammadoni mtximo funs auxiiio rdy fen£cria?alios^;
aiui
^ahu&ECuscGasp^
v ^trurinaeardcMrcmpclhi^
tnopcyfin^aridamtiiflEm Scdyfpes^^ itent& Ve*
nerisinfomnia ffliuntjk^gu^s^atoi^n 'mx^m^m^^m^i^t^
iiancStomachiim^nacaariofempm^corrobAr^nt, Ad eadem omnia
l&liaririaaquapoUet/ . *•■■.
Folia $C femen trita eum f arina hordeacea,ac terttporibus itlita,pfire#
nefincompcfcunt>Eodemmodp ocidorum^krtmiq; partium mfiam*-
mationibus^^tryiipdati item y auxiliatun Succus aut liquor Portulaca^
cum Irino oleo autrofaceo temperatus,quietem & fomnum ^ iQitus^ in-
ducic. Puerispre nimiocalore noncommodedormienribus/ciHnftupa
<apiriillinitur0uelftillatitiainterdumaqua bibenda datur* Linguaein*
fiammationibus0cydonionimnucldin Portiiacae ftillatitia aquamoL
iefa<fti,commodiffime ffinuntur* Idempraeftat Ozimifemen,di<fto mo*
do illitum ♦Dentium ftuporem ex acido cibo attt aliunde natum, fi aqua
cius os c oll uatur„aut f olia commanducentur , corrigit ♦ Vulneribus ad
fyderauonemfpe&antibus ex pokntaillinitur*Plagis fagittarum aut fer
pentumimpofita^uenenumextrabit* Prociduumumbilicum infantium
adiuuat.Puftulis cumpolenta 8£fak,aceto Zi cera inungitur* Hulcera
oris .> & gingiuarum tumorem ycommanducata cruda , fedat : mbMes
Bdentes ftabilit,C3eruicisdolori,cum Galk&lmifemine,pariquanritai
- Cotyledon. tefi^ucnk* Mammarumuiria^cummeUeautci*
moiiacrefca^emendat. Ardentibus febribuscum
polentaimponitur* Podagris calidis &eryfipela*
ri^cumfalefllita-jmedetur» Vulnerum doloribus
,ex.ok6cumppIentaiilHiitur^ Nemorum duritiS
emollit*
COTYLEDON-
GOtykdon GrsecisJ^atinis Acetabulum^item
Cymbalion^a foliorumforma, quac Acetabu
li formam referuntXatini quoq; Ilkcebram,GaLilfefefo'4«
li, Graftttc , Officina: Craflulam maioran uo* c*#&
cant, Alfj FabantcraflTam. Nonnulli Portulacam^"^
maiorem5alij Scrophularia* fpeciem eflfeuolunt* p.
^ettetjefttte/lDotttterboiictt- Orchiosfpeciem
aliqui f aciunt, Tefticulum uulpis appellantes,a te
fticulorumradicisforma * Duohuius dePrc^en-^^
duncur genera^ex florum differentia,qui in altero
cadidi^QalterofuiitpJrpiirafcentes^ Foliaquo<£
Dl SA T VR A BT" -
norniM <iirFeriittt,qaaein candidis funtuiriclia &hcrbacea,tn purpura- q
fcente uerd nonnihil pallida.Herba eftradice alba ac nodofa, tefticulo^
^rumeffigie^muioscont^xcanexibus^auie^quemraenfeMaio emittit,
rotimdo/olfjsfaba^pmguibusjfucc^ etiamleuiter iru
cifis : floremfert Iulio & Augufto,per omnia Origano fimilem, inodo-
rum,ftellularum formam,firiguIisflofculisreprelentantibus* Sunt qut
ad Telephium hanc ipfam herbam referant, de quo in Aizoo eft du
«ftunv - Ctfyri o^id**'- ' Wrt>w>.
. . Alrj acetabulum feu Cotyledona uolunt efle herbam quandam angu-
lofo folio,m cuius medio pediculus eft,quam Germani tlabtlf v&Ut uo Q
Vm?* . cant,florc paruo,purpureo,OfEcinis ea Vmbilicus.Veneris^Bc" Cyrnba- '
r^ laria dicitur,cuius figuram cernis appofitanu Non parum autem hxc i.
cymb&t> pfa. ab acetabuli defcriptione abeft» Jmo v^a^.-jti. . *n • r^-^ ., ^v~* >£
^vc^. ^ w.j ^.,~ TE M PE&A H ENT V M.
Folia ipfa frigidse ac humidar funt qualitatis .' Radix modicc eft ea!L
da : Symphy ti pene temperamento,Glutinandis uulneribus non incon^
ueniens.
V 1 R E S, INTRINSECVS,
LiquorftillaritiusCotyledomsperutiliseft internis uentriculi , puL
monis,iecoris,matricis,cVinteftinorum uitrjs : ruptis per aliquotdies
potamedetur : nec non inteftinorum ex dyfenteria exulcerationi, Radix
cum melle in uino coda,eofdem habet efrechis,
EXT&INSECVS,
Herba ipfa ad uulnera glutinanda mirc eft efficax» Tufa fa nguinem
cx uulneribus manantem fiftiuRamices puer orum fanari , fi intra pueri
ipfius pedes herba in horto in terram plantata radices egeri^fuperititio-
fum uulgus credit.
RHODIA RADIX.
- Rhodi^
vi &i* yi
ffc&JS TAItVit fi
RHodia,Graecis;iladfequafi di*
cis Rofea, German. i\$few
»ttW^<Juod tritarofas rcdoIct.Gal
.vjicCi JLtcintfmtant la roft. Qfficinis
jgnota, Diofcorides r^cemfolum
^dcrihit , fldiquam formaim ex alio*
rum obferuatione licebit fiijner&Ra
dix itaq; Gofto nafcitfouli$^uior
tamm, minorisq; ponderis , &inse*
ijuaKs^odorem rofanim dim teritur
reddens. FoIiauero.>eaules,ffores 8C
femina , Portulacsc feu maiori craC
ftdacfimiiia,utValerius Cordus SC
Geotgius Agricola fe teftantur ob>
feruaffe,producit» RadkiDiofcoii
dis defcriptio per omnia conuenit*
ut abfq; omiii dubio fit ea,quam uo*
camus KofCttWttttJ* Copiofe na*
fcitur in Alpibus circa Saltsenbur-
oum.
©
T E U P1RAME N T V M.
-3 Galenus calidaminfecudo^autinitio terrifordinisferibit:quodtem*
peramentum ex uiribus quas ei Diofcorides attribuit, non cognita radi
ee^Galcnum cofiegifie, V aleriusCordus exiftimat.Conftat autem ex co
trari}squalitatibu%humida SC calida/cilicet terrea 8C frigida, ut ex odo
re SC faporefacilepatet.NamCKldre^^^
dix hzet imitatur*
V 1 R E '$» 1NTRINSECV $.
Capitis d6loribus.fi madefactacummodico rofaceo fronri &tem*
■poribus apponatur^eft utilis. Omnes in fumma cum rofa £ acultates pof
CHAMAEDRU
N0MINA ET D5SC&IPTIO.
iHam^diysquafihumilisquercus, Vndeetiam quercuIamihorap>
wpdlarai^LatlnisTrixaao/euTriiTa^o.Vul^d etiam Serratula, a fo OS*»-
horummcuuris.Nqnnulhs^^
criohahewGerma jieyttBat^ttlgcI. GsllUCbefnctt^ou Gcrmandm.
^ t autem duplcx: uera SC uulgaris. Vera eft, cuius defcriprionem ponit
iofcoridcs ,L dcis nafcitur petrofis 8C afperis ;Frutex ipfe dodrantalis, J*
c
chims*
ChamaKlrys»
f ouct loannes Frenf rebius , Pharmaeopo- q
&Moguntinenus,uteft diiigens harum re-
rum obferuator BC inquifitor: peromnia
referentem &forraa &faporefolia quer-
cus,aded ut nemo eam ueram efle Chama%
diyn poffitambigere,
Ghamaedn/suerduuigaris, qua pleriq;
Pharmaeopolse utuntur,defcriptione ab
haceft diuerfa,ac German. (Samattt>et/
^MrfWtMBfcerle/dititur. Eft% eadem du-
plex : Altera mas,Germa>£;t:&tt>etr*tf $/
Altera fcemina, Getman. <&Alit£il9erle/
ISlawmMbttU* Nafcitur locis aridis,
folio per omniaScordrj,amaro,radicelon
ga,tenui,lignea.
TEHPE&AHENTVM.
Omnia Chamaeclry s genera calida lum Sd" ficca in ordine tertio,Qug
noftris tamen Germaniae locis nafcunauyion u% adeo,ob loci frigidio
tan naturamjcalfaciunt Sc* exiccant.
VJRES, INTRINSECVS,
■ Ctoi^djys uiribus i Besonica paruia differt, Vtra^ m uino uef
aqua
Digiti
zedbyGOQgle
£ aqua dccoAa9coIata8C^tj^I^^a^i^oiymperata, cctjtra tuC
fiftnrccentem hy^ropifin^W*1^ ^«T^tum^ftranguriaro &: urinse
^ifficulta tem eft cfficax* Idjcm de£o&|m uenena expellit^maifes ckt,
fr^idisprasfcrtim mulicribti^qii^ aibo mfeftantur fiuxgptileJUli.
i^ascumBc^mcauirtutc^fomrMjriesobtinct» >"
'"..-.. EX^Il;NSEC;VS. .*-■' ''-y' ;s .,
tnfeflu album fceminamm fluxum, & matric^ affcdiones fedat.
Cum aqua cocfta falfa uel aceto,cum fcrmeto fuba^ erufiationes Jto
inachi,& uomitus cx frigorc natos,iIIita feda u Pcftillationes cajjitis .
puluisciuscum nigellae feminc pari quantitate m facculocapiticah*
dus impofitus cohibet.Cum aceto^uino^melk uel oleo uufneribus au-
^ilfantur^Furfures,&: fquamas capitis acfupcrdliorum, cum lupinifa
rinaper acetum &aquam fal&mcolatapeliunt* Ad omnia in fumma
&:ha?c&:iequcnshcrba,adquacBetonicafumipo.tcft;ad dccodio.
nes,potus confe&iones^olca^cmplaftrajbalnea^uel defeffiones*
CRI -O.N.
TEucrion Graecis paritcr & Lati. \
nis,Germa,grop 2$4tl)eJTgeI/ Of
? ficinis incognita* Chama*drysitcm ap ^®***
|pellatur^obfimtlitudinem,quam cum yU
fChamaedry habet, illienimeftfimift.
ma,nifiqudd eft maior* Vndeetia Ger-
itrnn.<Bvof&athttt$tl nominatur^
cutChamsediyslkyft 234t^C!tjjeL
AcrurfusCham.ardrys Teucrionplc-
fc rifq; ob fimilitudmem dicitur & exifti
matur* Herba cftrDiofcoridc def crL
bentc^Chamsedry fimilis^folio tenui,
aCicercnonmuItum alicno* InGer*
manianonnifi fata prouenit. Florem
ficutChamaedrys , luniolulioq; mcn-
fe,ac inde femen profert,
TEHPERAMENTVH,
Calfacit in fecundo.exiccat uero in tertio ordine* Vim inetdendi
habct,tenuiumq;eftpartium,Galenotefte*
''VIR.ES, INTRINIE.CV'5.'
Teucrionmndeinpofca,autaridumdecoctu ac hauftmn,l:cncm
potcnterminuit. -
EXTRIN5ECV $>.
Ltenofiscum ficubus&acctoillmitur.Venenatorumautemmorfi*
bus cum aceso^fine ficubus* Vulneribus quoc|j cum aceto,aut fi ncque*
u tokrars^cx fico uel aqua^
Digiti
zedbyGOQgle
$E HA T**L A < BT
¥ E
Vawt^
RONICA* <* ,
VEronica,arege <|uedam Gallia? fic di.
da, utBrunioiuigius afferit. Germa.
-JStctsbtet? /<5risttfe|>eylGaHis, Z/ ^e
<aa Lmdrcf. Duo funt dusgenera : Mas 3£
£ccmma.Mas per terram ferpit , cauliculo
dodranta!i^ionnunquam longiore, rube-
fcente SC lanuginofo , folrjs oblongis , ni-
grisjhirfutis 8c ferratis,ftoribusinlummo
purpureis , femine in uafculisloculorum
formahabentibus,radicetehm,VuIgo ap
peUantHerba tunid,cV Serpentina.Germ*
jSceftbietf manlin. Tragus fpecicm efTe
Chamg drvs afTerit^acinTeucrio Diofco.
lib^.defcribi. Hanc cumfale tritam, tufsi
peeorummire conferrepaftores tradunt.
Veronica fcemina caule item per terra
ferpitlanuginofo,foIr)srotundis , iritar
centummorbise aut numularia: , minimc
inambituinciiis,pauI6 quam maris uiri-
cuoribustfloribusin luteo purpurds : fe~
mine in uafculis rorundis : radL
ce tenui,hcut mas.Germ.iErctl
b*etf tpeible / d>ttit?b$eyf
tpeible. Veteribus Sedtim agre-
fte,ob fimilitudinem,quam cum
eaherbahabet,eitdicta» Vcraci;
locis nafcitur incultis SC fylue-
ltribus. Floret Iunio,& femine
eitpnegnans.
TEMPERAM ENTVM.
Natunc eft calidae Sc ilcca?,
amaritudinem enim quandam
cV aditriciionem in guftu prae
fefert.
VIRES, INTRiNSECVS.
In uino imbuta cVdiftlllata,
| . | . s«uel r) . pondere, cum theria,
camodicaiumpta,febribus pe.
itilentialihus pra:fenrifGmu eft
remedium: uenenum na.nO; ac
malos humores a corde pdlit,et
per
i
flfcllVJ. rLIBTtt7A ^4
A per {iidcr^a3ucitJdepneftat<kco(3aohci^lnTimoikcomic? aclic
: bss pulmoniscg obftmctionibus fulwenit. Aqua VeronicadfaUantia,per
ajiquotdies unciae unius femis aut duarum ponderc pota , uertiginem
pettit,memoriamadiuuat^ent©so£ uifcoCbs humores difeutit •„ fangui.
ocmpurgat^mam'cemitemacucucam:fudores,ucnena ,calcu!um re-
num,omnia^mtracorpusuenmacxpcUit.EademaquaduarumuncijL.
3«m,ucl!.rj,s.pondere,cumdraclimapum . ,„
idrachma corticis medrj amara:dulcis , mixta &potaper dks aliquot,
£ulmonis uifcofitatem difcutit^pe&us pereiec^tiones purgat^uffim,dyv
fpnceam &C pulmonis uitiafanat^Vnde cum fale a paftoribuscontra tuC
fimpecoridatur»
EXTRINSECVJ.
Herba Veronicse in aceto trita,uel in eodem co&a lienem indurarum
impofita mollit.Drachma chalcitidis tufa,& ih aqua Veronicse refolu-
ta,omm'a putrida hulcera,cutis uitia,fcabiem , ferpiginan , papulas SC
pforam>fi ea abluantur,purgat ac fanat.Idem prseftat fuccus , autper fe
aut cum alumine.G alliae regem elephantie morbo corrcpmm,huius her
basbeneficio aquodam uenatore curatum efle ferum,id^hocindmo,
qudd is ceruum alupo uulneratum,eiusherba2 comeftione, Siaffiduain
eauolutatione,curafle fe ipfumanimaduerterat»
R XYRIS.
XYrisnoneftalia quamquaeQrlicinis Spha- spbstult
tulafcetidadicitur.Sphatulauero a gladio-/a{i4**.
liforma,quamfoliareferunt,Spatha enim gla-
dium ftgnihcat . Sunt tamcn qui negent efle
Xyrim. Germanis VOatibltUpltfiUt / a necan-
dis cimicibus. Ga\Lice,Sphatulepuante.lrQlm ha-
bet Iridis4atiora,& inturbinem mucronata,quo
rum e medio caulis erumpit craflus, cubitalis, eac
quo filiquae triangulares depedent,in quibus flos
purpureus,inmedio puniceus,femen in follicu-
lis,nmilefabis,rotundum,nibrum,acre» Radix
longa,geniculata>rufa* -
TEMPERAMENTVM.
Calfacroriam defkcatoriamq; qualisatem ob>
tmet.Acrisenimdl:uehementer,Sc" adftringens»
VlRES, EXTRINSECVS.
Expreffus fuccus manantem fcabiem SC ierpii
ginem, papulasq; illitus fanat. Vimhabet corro-
dendi SC aperiendi.
ARCION.
I 4
D E VKAT VR A ET '.
ROMIJNA ET DESCRIPTIO.,
Apxeoy, Perfonata Latinis , -Graei
c: . * . .
^cis ngooa-aio^ »7tgo<rw7ri$ , qudd in
theatris uultus eorumcmi nokban|
cognofdjhuius folrjs uclabantur*Of
ficmisLappamaior,Vulgo Barda-
na,Germa.<S5ro£&Ietl:/ad differen
tiam minoris,Gallice,G/ereron, Ak
potkr. Folia habet cucurbit;e,maio5
ra tamen?duriora,nigriora , S>C hirfu
ta : parte auerfa herbida,aduerfa ca-
na, Caukm in purpureo albicantem,
interdum nullum , radicem grande,
intuscandidam,forisnigram.Nafci
turpa{fim,circaprata maximc& a-
gros , lappas menfe Iulio cumflori-
Jbus fuis producens.
TEMPERAHESTVM.
Digeric,deficcac cV aditringit me-
diocriccr,cefte Galeno.
VIRE5, 2NTRINSECVS.
Radix,tefte Diofcor. drachrna? D
pondere cum pineis nucibus pota,
fanguinem & puruknca excreanti-
busauxilsatur. Succuscum uinoue-
teriin potionem datus, omnes mor-
fus ferpentum mirificefanat.Succus
foliorumcummellepotus, urinam
|>rouocat,cVuefic2edo!oremtonitJfchiadicispuluisfeminiseiuscum
uino optimo per quadraginta dies datus prodeft,
E X T R I N S E C V S.
Recentiafolia uecuftis hulceribus utiliter illinuntur : calore nanq;
rcftinguunc S>C dolorem miciganc. Luxatis 8C confra&is membris
impofita foliaprofunt. Nonnullicapillos huiusfemine,adie(fto ni,
ttOjftauos Sdnitidos faduntJFoliafebricitantiappofita,febremmiti.
gant,& calorem fanant.
Decoc"tumfoliorumeiuscum nitro,axungi'a,cVacetomixtum SC
tritum.uulneribusillitum cV impoficum,ea curat,uulneribus decoclo
primum lotis SC purgaci$.Rabidorum canum morfus^trita cum modi
cofaleradixiUita,fanac
X AN T-HTO N.
NQMINA
* t % %M'VTM PLASTARVM. 4%
NOMIJSA ITDEK R I PTI <X
XAnthion cffe&u dt A5 , qudct
flauoscapillos ?£8ci#|r 3*^
fiquidcm flatfum Gmm fig^fi^t»
Lappanrnior>ctLwpainu^r{auul ^^
go.Germa* T$Xtm%Xm%WT&&* *****
tttt*Gal\LGra&CTon tcnatittmrob* *****
Atf.Pinguibusprouenitlods^circa
fepesitem , aliacj loca., prsefertim
ubi pecof a agunt* Caulan Diofco
ridi fert cubitalem^ pinguem>angu
iofum^alascpin ipfomultas : foli-
um Atriplicis incifursu, mollia SC d
nericea, Alxhcse folioruminftar?o~
dorc nafturtij,fcminc rotundo^ ccu
grandiore oliua^fpinofo^plajtanipi
lula , ueftibus tenacitate fua adhae-
rcntc»D c huius frucxu naturse pro-
ditur miraculum * Maturse cnim
Lappxeius apertac infeduoordd
g "* \v granaconrinent*qua?fcxcundit«u
temdefignareferunt: uel auenacca duorquae annonse caritasem deiL
gnanv
T E flP EUMENTVE
Xanthion calfacicndi &C exiccandi qualitatem obtinet»
VIRES, EXTRINSECVS.
FruCtus,Diofcoride tefte,antequam pcnitus inarefcat, colk&us * tuu
fus^&infictili uaferepoiitus^capillos flauosreddit^fiquis ufiipoftulan
ee tribly i ex eo pondus fumat,tepidaq; madefacicns aqua^nitroprius ca*
pue pneparato^illinaL Alfj cum uino tufum reponunt.Fru&us tumori*
bus utiliter illinitur»
T RIB V LVS.
TRibuIus exCarduieftgenere^cuius duasfacit Diofcoridesfpecies:
terrcftrem 8C paluftrem.
Tribulus terreftris iolia Diofcoridi habet Portulacse , tenuiora tsu
men^ramosintcrraiacentes^exiguos^iuxta quosfpime difficiks^pnie.. Tr&tdm
durx. Nafciturfecundumfluuios &in ruderibus.Putatur nonnullis &**'$&*
eaquamGexma^uocantlP^gfcOSff Jgnomamenuidetiir noftris Ger«*
maniselocis*
TribdusaquaricWinpaii^&usna *•
tibus fluuijstGer,IP*jr«m#^
©pnSttBf*
m>
..«1-ttifVU *T
i^^mip^aHkc,M^«;Foliumf€rt ader%iem Vlmi,Cdma dunta
5catextraaquamextante,pediculo longo,cauk cacuminibus craffiore
cjuamimaparce,capillamen£afcrtfpkacea: fructumfcrt acuieatum,ca.
uum>niorum,£ria cornua fiue aculeos habentem*
, pr^Sreatertiaaibuliinueniairfpecies,inagrismierfegetesnafcens3
rr&tte Germa.-^dbHett wZ&ttl Uttett/Larmis Tribulus fylueftris,Lappu
fyi«^^c^1^sis^uiljSYirg.Georg.i.mentionemfaeit, quorundam fen-
SpsK. £enj3^cummquit:m^^ tnbu-
' ' ' fio*«
Caulem'fertrotundum,cubitalem,ramulis diuifum, Coriani forma,
fiofciiis atbis,coronse formamreferenn'bus,aceris modo , exterioribus
interioresmagnitudine&latitudme uincentibus ,qui eum deeiderint,
tappula? prodeimt bina?,k£3c,aculeat3c,rotunda?,cimkum afpectu, pse
tereuntium ue&bus adharrentes ♦ Plura debac apud autores non con-
ftant,
T.EMPE&A2SENTV2S.
Tribulumutrunq;,terrdtremfcilicet SC aquatku, refrigerandi Sc fpif
fandi naturam obtinere,tradit Diofcorides. Tertiam fpeciem,Tribu>
iumfeuLappuiamfyludtrem,cumrdiquislapparamfpeciebuspartem
pcram^tumobi^ere,cituerifemk« * . .
.'''"''• VIRES
A VIRES» I2|TRINSECV&
DrachmaterrdfeistribuKpot^^ Diofeoridirc
<rear. contraucnmaarnipaioaptfrimcbilHtur* Id^fiucetiamfemen
fcccnspotum^cakttlofismedetmy
• .I.XTILIHSBCU
Foliaimpofitatumoreffedan^
Mceraoris,tonfiUas,putredinc^^
incdicinis adhibcmtv
DeTribuloaquatko3aptifb|IWaI^
TriMcin mdofisjinatcpaludibtts erras^
Cur tamcn irata? cornuaftontk babcs $
Sc€rctastutamuropcs:Jubcqrticcdtdcis
Efcalatct^dulceboc nccn^iab igncdatur*
Etmibzab^tbcrconumcrofapotcntiarorc;
JSdc tnark cr codiprouida curafiuct.
Lan^umtcsucrcorfiuccszmcmMdcrclumbm
Dzfcupit^ninabuiccumnqcuituclapis.
Bxmcmicaximat:grm^as0contraUtakos^
Mt mifcrum ; mortk dos nptcaufamibu
C N IC V S.
GNlCUS "GKBCfe >> ^Cfc^
Cnicus horterfis^ad
fyludiris Cnicid^crcn
tiam^de quo m atractyli*
dedicitur^Larinis Cne-
<us» Officmis Cartamus 2^Li
hortenfis^&Crocus hor &r*«?$fc
ten&.German.<f>atteii
3affr4tl /Simihter ad
C artami feu Cnici iy lue-
ftris difcrimen, que Ger-
ma. wili> ^elbfaffrati
fiominant. Nafcitinhor
tis SC agris faius , folsjs
anguftxs etlongiufculis^
inciCuris diuifis^afperis,
SC aculeatis^caules habet
bicubitales, in gbus capi
ta oliuse magnitudine r o
suda* acuminata oC afgas
quae
Digiti
zedbyGOQgle
f> f S -A T Y * A ?**...- V -- .. v*
qtEernenfelulio florem fcruntCroco fimilan : femen durum , candidu .
8£rut\mi,oblongum,angulofum,quodm^^
T. Eja P E R AME NTV M. : ......
Natura Cnico eft calida.Semert tertrj excalfadentium, extrinfecus;ul
iiibitum,eftordinis.
V I Rl S, ISTRINSECVJ,
Cibis croceimicoloremindudc,pauperurn.cod^mcn!um : aluumdu-
i^moflk»Tufumfcmen-&:fuccusexprefrus,cumiure Gallinaceo po*
cus,akmm non tantum emollit/eduifcofa quoq;pHegmata,DiofcorM
de tefte^educiLC^^ec^o^ciusaDiacartamum dickur,ad eadem eft efE*
cax.
EXTKINJE CVS.
Croceo colori inducendocondudt; Pulmenus quoq;, quibus lectos
mukerailae oblinunt^admifcetur.
DIPSACTS.
Dlpfacon uelut fitibundam Gra^d aco-
trario appellarunt: perpetud enimhu-.
morem iii fofijs continet. Latini Labrum Ve
neris^Carduum Veneris nominant, afo-
j liorum nimirum habitu,qua: anfr actuofa fi-
* nuumambage,peluis ferefpeeiem conftitu-0
unt,acrierunq,- humorem intrafecotinent.
OffitcinisVirga paftoris,ab ufu f ortc. Car-
do quoip feu Carduus fullonum , quod hoc
rudespannosfuHones expoIiant.Hinc Ger-
m&J&attm'XVtbsrifattsn/jQti&tn$s*V
XO^lff^td.Ozllicc^Cbardonacardcr.
Duplicis eftdifferentias : alter faciuus, qui
■ ad ufus fullonum in hortis (eritur , fiorc czn~
dido,quemDipfacum album uocant:aker
agreftis,qui fponte in campis prouenit,fiore
purpureo : hunc Dipfacum purpureurn,Ger
mzM&Un %aVtZttX>i$gl nominant.Gaude:
locis humidis: alter fatus,alter fponte proue-
niens,caule alto,ex defcriptione Diofco.fpi-
nishorrido,folrjslactuc^,caulemampkcte-
, tibus,geniculis in fingulis binis,ob!ongis, a-
» culeatis,dorfi medio bullas quafHamintus
SC extra fpinofas habentibus, concauo, cuo
feingeniculis coniungunt,finu,quo aqua? Sc rores afferuantur.In fingu
lis cauubus,in cacumine capitu!umunum,echino fimile,oblongum,acu
ltttton,quod cum araexitjunio nimirum $C Iulio,cadidum apparet, in
VlltlBVS PtARTARV.M, *7
& ciiimttic3i<yfmrnzdvtllxi{i difledjun fuerit^uermiculi infunt , quiper
-echini cauitatem in caudicem tranfeunt.Difcrimen cft , principio in f 0-
irjs^quse infatiuolatiora& magis funt incifa ^ infpontaneouerofunt
anguftiora minusq; laciniata : Deinde* ut antca di<fium eft, in florc :
Poftremo in echinis , qui in fatiuo magis funt aculeati^in alcero mi*
nn$* -,- r
TBMPERAMESTVM,
Radix in fecundp ftatuitur excalfacientium ordine y ac nonnihil
abfterforiumhabet, -
VlRES, EXTRINSECVS.
Vermiculos^quiin capitulorummedio fcumedullainueniuntur^iii
folliculo aliquo aliigatos^ collobrachioueappenfos^quartanisfebri.
bus remedio effe/cribit Diofcoii FoIiaimpofitaPhrenitinfedarefc.
runt, Auriumuermesfuccus foliorum necat* Hulceribus orisaqua
ftillatiria collutione proddt*
In uino co&a radixufq; dum ceras craffitiem affumat,rlmas Sftulasq;
fedis illita fanat. Quod medicamentum in teftaceo uafe ad annuum tem.
pusrecondipoteft : uerrucasquoquepenfikscurat*
Aqua f olfjs infidens oculorum caligini SC rubcdini medetur ♦ Ea*
dem aqua maculas £ aciei exterit*
CHAMAELEON,
CHamsekon a uarietate £ oliorum
nomen cft fortitus : fiquidem co*
loremcumterrarnutat ,hic cnim ni*
ger^illic uiridis^alibicoerulcus, alibi
croceus,atquealrjs coloribusinuem-
tur:humiin quanafciturfempcr ex*
primens colorem : non aliter atq; anf-
mal Chamseleo reddit quemcunque
proxime colorem atrigeri t,pra:ter ca-
didum SC rubrum* Larinis Suarius
Carduus^quodmmirum fues in po*
lenta perimat : undeGerman*etiam
^berWlir 15*Officinis &: uulgd Car
dopatium 0 corrupto^ut credunt, no*
minc,a Pauerano, quo olim Chama?>
leonem fuifle nominatum, fcribit A-
pufeius,
Duo funt eius genera : albus^ nl*
ger. Chamseleonnigereft^qiiiuulgd
m
Digiti
zedbyGOQgle
cucte jE&etWtt*& £
Italis Carlina, NafcL
tur Diofcoridi ijccis,
capeftribus, diuofisq;
cVmaririmislocis* In
Gcrmania uero non
nifi locis culris , folfjs
Scoly mo fimilibus, mi
noribus tamen, tenuio
ribusq; 8£rubentibus,
cauledodrantali , digi.
tali crafsitudine, fubru
bro, qui in fummo ha-
betumbeilam , 8£fpi-\
nofos fiores tenues,hy
acinthi acmulos , uern-
colores : radicemcraG
fam, nigram , denfam,
que nonnunquamcor
rofafpecftetur, qua: dif
fe(ftafubfiauefcit>& co
manducata interdumD
mordet,Sed obrjciat a-
liquis,quod ad radice,
Nigri chamadeonis ra
dicem intra corpus fumptam,Galeno tefte,uenenatam effe : radicem uz
ro eam,qua?nobis jEb<W«r0dicitur,maximos intracorpus contra
pdtem oZ uenena ufus prasbere,Huic refpondemus cum Cordo, RadL
ccmChamseleontisnonfemperuenenatam e{fe,neq;in omnibusJods,
_ fedrjs tantumquibusuifco fimilequiddam,quod Ixiamuoeant,inradL
ceproducit,quodimonhabeat,noneftuenenata,Etalbi quoque Cha-
ma?Ieontisradix,fi ii'nelxiaiit,intra corpus contrauarios morbosfu-
mitunCum ueroadnatam Ixiamhabuerit,uenenatareddirur.Innigro
quoque ChamadeonenonnunquamIxiainuenitur,ut redc Plinius di-
xit^Chamazleonis genera Vifcum fcrre.Per Vifcum autemfjs Plinfj locis
ixiauenenumeftintelligendum,nonid quoaucupesutunmr. Vndect-
iam Hefychius ait,non omne genus ChamaHeonis Ixiae , hoc eft,uifcila-
gim's,cognomen contraxiiiejTed eum duntaxat qui uiico manaret.
Chamccleon albus,German.H>dfc^lP«f t>i|id/& lldtt *Ekr#
20Utt$. GzU.Cartine noirc. Folrjs nafcitur Scolymi,afperioribus tamcn
f£ acun'oribus^igrioribusq;,nigroChama:leoneualidioribus , caule
wacatpVcrum e medio finu fpinas,Echiru marini aut Cinarx modo,erL
git,
ChamafkOft^Ibus. g^floresp^^^eos^crinitos ^cjui in pap^
>paseuan£fct^^
Radixla^ STpinguibus craflav idunis
&*n6toG&gi^cflibr,<^
odorats^foiuims aliquantum olenC Huc
- ^ul^up^Carduumfijarnun uoetnt» Sfi&8|
} Su^cnj^cm&^
i hibea^iVaej^ ;; ^
Ixiam quoqueeundem uoeant ■, cfoocf in
zquflxifiiam locis uifcum gignit altain fub
f oliorum alis->maxime circa canis ortum,
quo thura dicuntur nafci : ex quoeriam
ferperites fabulantur cmerg ere ? qub pen^
nas fagittarum quoq;^glurinare fofent.
Nonnullis Vlophonon , quafi^uncta vMjQm
necans,uel *A^w^Tix<^>utNjcandri in~ norT^
terpres habet^idipfum dicitur JtemCy no Cywz* *
zolon propter odoris grauitatem,, quafi l<m*
caninum uirusolens»
EtCynom^ron,quodinoSEaudpuIte cywm*
demrnecandiscanibus* . %»•
1 TEMPEaiMENTVH, "
RadixChamseleonisutriufq; exiccatin tertio^calfacitamcminfecu.
doordine,
VIRES, -INTRINJECH- ?
RadicisChamxleonisalbifuccus,acetabuIimcnfura cum uinomo*
dicopotajatas interaneorumtineas pellit*
Hydropicis quoq; in uinodrachmse ponderebibitur . Vrinam quoq;
riet,&uenenisaduerfatur.Trita radixdrachmseponderecum uinopo
ta,pefti eft falutaris. Vnderadicemhanc pecori & porcis pncfotim^ pe.
fte eos inuadente^nonnulli pra^bent : tutum a peftis contagiopecusfutu
rumcredentes.AIiquieademdecaufa radicemlintriinfigunt, utcibum
fuperhacporcifumant. > ;-.
EXTRINSECVS.
Feruntradicembancconfomreeosquigeftaumntipfam^alijsueTq
uiresadimere,utdeftimriuiribusuideannirj .„
Chamselconis nigri radix cum acetococTra, fcabiem .> pforam,papu-
lasaliaq;uitia fanatu difficiliacurat. Cham^Ieonemalbumfues^canes
& mures interficere Diofcorides fcribit>quod de uulgari noftro Chaing
ieone intelligi nequi^quem porcis falutarem effeconftat*
ATR A€ T YL IS-
m 3
CfaJLO
C^^Jit
''■£> &V>t&*<t?v .
|J8 fiiTUi !T r
A Traclylis aia: kpU& kwxM eft,Cnicus feu G
X^Cartamusfylueftris. Atra6tylisdi<fta,qu6d
cauleeius anriqusc mulieres pro fufo,Grecis «^
tf^dicl^utebantur. Cnicusuer6fylueftris,ad
hortcn^sCnicidiffcrcnaam ,de quofupraeft a-
dtum. Latinis Fufus agreftis , cV Golus ruftica»
Gz^i^Saffran fawagedoulx* German* Xpilbtt
§)dbfaffiatiM motibus enim cV aruis nafcitur,
menfe apparens Augufto/eminetamen antc au-
tumnum non maturefcente*
Spmaeft,dcfcribcmeDiofcoridc,Cnico fimt-
lis,f olia uero fongiora multo in uirgularum fum-
mitatehabens,caiilem ex magna parte nudum $C
afpcrum, quo mulieres etiam pro fufo utuntur :
Capitula in cacumine aculeata, fiorem pallidum,
radicemtenuem8Cinutilem. Alrj tamen duasfa-
ciutatradylidisfpecies: alteram iam defcriptam,
proprieatraclylidadidam: alteram quae uulgo
Carduus uocatur benedi&us, quibus fuumrelin-
qufmus iudicium,
T E MP E R A ME NT V H.
Tempcramcntum calidum ficcumq; atra<% lidi tribuitur# B
• VIRES, 1NTRIN SEC VS. -
Acrac1yu'disfolia,coma6^femen^trita,cumpipereumoq; pota,con-
trafcorpionumi<ftus profunt,te-
fteDiofcoride. Suntqui dicant a
fcorpionibus percuiTos.quamdiu
eam herbam teneant, non icntirc
dolorcm, depofita uero dolore a£
fid.
ACANTHIVM*
ACanthion dictumeft, facxo
diminuuuo ab acantho,qua-
fi dicas,Spina parua. Eft firie omni
dubio,erudftifsimorum teftimo-
nio , fpincC illa fpecies,qua^ ha.
dic Carduus benedi&us appel-
iatur , ob firiguiarem nimirum
eius facultatem , aduerfus. pe-
ftilentes putresq; alios attechis,
contra ferpentium , 8C fcorpio-
mim morfus , capiris dolores
uehemen*
Digiti
zedbyGOQgle
baiecH&us.«fclsHfe^
bznsjiwai fere reptantiu : propter faL -enim mofiiikm: fetsil&tftdatu c&*
^cu^folo procumhtt/cmii^iimni^^^
Ij^,quodxxioliilaniigtncopcd«sr.Flos dpallidus ^lutcitiue. Inhoros
pafsimprc^uenit^emmcjijoc^ cardtiis con»
dcdtor,^ matiir4£tit.Germ.Car&0bc^
milifcptafuntlanugine, . _..-.:: „
- T E M * E HAHE^TVa,
Temperamentoeft calido & ficco^quod^ksdos^marus demott»
(^atrPeficcat&modicedigeruv
VtR.ES, IHTRINSECVS.
praeftantifsmae plurunaeq^Garduo benedicto mmuim^ut non im-
merito id nonainis -8C LarinisSc' Germanis habeat*
Incibouelpowfumptus,^ doIore,qui circa ocii.
lpsgEaffamr,3n0imuiliSjnonopagiadicTiis,liberat. Vertiginem pcllit:
^smonam amiflam $C auditum,pariraa6ne^cftituit.Foliampulucre
trita>ia uino pot&plalegmataftomacfo confumunt SC cducunc commo
diU5 tamen fumuntur,fi pihila* ex pulumcomponantur. Pec^his item S£
fanguinempui^at,plurimumq;Phtm'ficisconlert. Fduamuinoco&a»
B $C calidapota,to^minafedan^udorcs prouocant,ealculum frangunt,
meniesadiuuant. :. . .
Puluis folior um^juantitatcmcdi^ iuglandisnucis,ui uino potus, co
tra peftem prafentifeimum eft-rcmedium y fi intra 24.horarum fpacium
quem inuaferit*Idemuinumcum herba deco&umpKcftat. Eadcmrau
tionefi fumatur,putridis uentriculi febribus,oc" quartana laborantibus
auxiliatur, * „
Affirmat.nohnuUi puluercm ud iuccum,aut deeo&um huius hcrbac»
uenenaomniapellere;cuiusrei exemplum Hieronymus Tragus addu-
cij^FuiSe.enimpuellapi quandam,qua2 infcia cum pomo dono dato uc
nenum ederit,moxq; corpus eius inflatum, nec ullis antidotisfedari tu-
morem potuifie: Tandem uero aqua ftillatiria huius herixe data,tumorc
fgremiiHfe,'atq; fic ueneni malo & periculo^M^atam.
Idemex-alrjs refert,pueroincampodormicrtti ferpentempcroshias
irrepfiileiacherbghuius aquaporrecl:a,per inferioramox ferpentemfe-
cefsiue,nec quicquamampHuspucrofuiu^pcriculi, Omnibus,infunu
raa,uenenis,& intra 8c" cxtra corpus,pra?qpuum, huius herbaerpuluere,
fuccum,decoclurn juel ftillaritiumliquorem^eiTe remedium tradunt»
' ■;; EXT;.U8SECVS.
AquaautfuccusuTftillatus^OCulosprurientcs cVrubentes adiuuat.
Tufa Sc impofitaf olia, aduftionesigni f a&as,puftulasq; peftilentiales fa
n&.Stillatitius liquor ad eadem pcjla^corpionumitem cVferpentium
. :- m |
Digiti
zedbyGOQgle
ffe&ro*
. ©B NilT VR A ET
£&us,atmo*fuscuratXkfit^^ c
aIiudCarduibcnedic^foI^ucco,dccoao,autaquacftpra^antiixs.
Acconftatinfignes dfecl^prasfertimmmuliere, cuiusmamma? ad u.
fl&su% coftas carcinonia»confumpta?fucrant» aqua hac purgatos,
moxdufdempuluerefanatos efle.
Infefsiones &de£udatoriae: baL
ncse,adcalculum &C menfes;pm.
uocandos utiliterexhacherbaco-
ficiuntur.
ACANTHVS-
ACanthus uel Acantha , duum
eftgenerum rSatiua cViylue-.
ftris.Satiuaeftltalica, Graecis Pae-
derotes , Diofcoridis defcriprioni
per omnia refpondens, f olfjs mui-
to quam la<ftuca latioribus,bicu-
bitali magnitudine , Erucse modo
incifis,nigricantibus,pinguibus,k
uibus,8c"modice amaris. Caulele-
ui, binzhn cubitorum, digitali craf
fitudinc, ex interuallis fub ipfum D
ufque uerticem f oliolis quibufdam
oblongis,ueluti nucamentis acu-
leatis , ex quibus candidus flos
promitur,femine oblongo, luteo,
capitethyrfi fpeciet radicibus ob-
longis, mufcoiis , rubris, SCohiti.
noiis,guj(tufubacribus« Gfricinis
Branca urfina , German. &dfcf>
Bewtffae/^CttiteS. Gal£n*«-
Inhuius defectu Officina? Aca-
tho Germanica utuntur , quae eft
diuerfa a Diofcoridis defcriptio-
ne,fpinis Sc aculeis carens. Germ.
fimpliciter 25c*ttf !<*«?/ in hortis
8£pratispafsim crefccns adum-
bellif eras herbas pertinens , anethi
cnim fert umbeliam.Iunio 8C lulio
diimfloribus eft pra?gnans,colligi
■sur,
Sylueftrit
? 1 K 1 1 V $ '<■ lt' A U T **P<r «♦
70
Syfueftris acanchus putatur^qaam
fcodk«<KantCarduum pmenfcti>& Braf
ficampraxmfem^ Gcrn^U>ij^EoJ/(5ra?
trin^fcolymiinftar diuifis^caulemfm iiu
terfbfia cxibitalc^ajbinadrca gemcula ha-
bentcmfelia , capitulum oblorigum^acu-
ieatum^floreperiie acanthi),incuiusmedio
apex confpicitur purpureus : femen in att>a
lanuginccapia mdudirur ,<jua: mpappos
tandem euanefcit, Radix uillofa, candi,
dbu
TEMPERAMENTVM.
Foliamediocriter digcrunt: radixexic
eat, &ieuiter incidit, tenuiumq; eft partu
VIRES» fNTRINSECVS.
Radices pocae uriaam cien^aluS fiftunt,
tabidis^ruptis>& conuulfis funtutilcs»
SXTRINSECVS,
3 Radices aduftis & luxatis illitse pro{unt.Podagris quoft caEdi^trftf
& calefa&e inponuntuj*
J.
J r ///■■
SPINA ALBA».
PRincipiomonendus eftle&or* de ipfo
nomine^diucrfaeiIe<^$^^^& *&
xxHstvi*?. Cum dicitur wisdxK<ft*& difcreris
nominibus , intefligitur ca dc qua hoc !o~
co agitur>Latinis Spinaalba , QfEcinisBe- &>*
degarimdi&a* German. X&ttpfeljfef. fim*
Cum uero per compofitionem dititur
MuHsatk»^ hoc eft^Alba fpina ^ &itefli<ntur
alia fpecies^de qua Diofcorides feparatim
agit .> a nobis infra defcripta^JPetf <5<U:*
ttll blficI/adhuiusdifFerentiam appcllata*
Spinaeigimr£alba^qua? Ger, fimpliciter
IPet^blfJel appdlatur^duo&ntgcnera.
Primum f olio albi Cham^eleonis, anguftio
re tanie & cad2diorc,fubdefo/ubafpero,8^
acufeato.Caulebinos cubitpscxcedetc^pol
licari aut maiore crafsitudine, fubalbo * iiu
tus ocuot Capits in cacuminc aculeatot
m 4
A
>'& a-^-J^AMiLt,
P £ NATVR A- ET
echinimariniflm3iraainc,muior€tamen,5ioblongo:floribus purptu G
reis,in quibus femen Cnici forma,fed rotundius. Nafdtur in montibus .
&iocisiyiuotis,ac inhortis etiamplantatur.Flcretlunio & lulio.Colli
C»hm gimrdumfeminepra^gnans confpicirar%\fylgo Carduus Marise. Ger-
**""*' ma.tIT«r«»&i(l«I/^w><nbtP<l/^bi|fcl/@f<^fr«tif. GaiKs
Alterumgenus fylueftre eft\drca
fepes^SC^uaSjIocisq; incultispafsim na
fcens,proxime ad primigeneris defcri
ptionem accedens,eodemc[; florens te
pore.Germa.tPetf weg^tffel Hoc
genus Diofcorides,ob fimilitudinem
fortafte<um priore, inta<ftum relin>
quic
TEMPERAMENTVM.
Radix exiccat Sc modice adftrin-
git. Semen eflentia: eft tenuis SC natu-
neealida;.
VIRES, INTRINSECVS.
. Radix cumuino cocta,fangumem
excreantibus,ftomachicis,&cc£liads
prodefuCoxendicis Iaterumq; dolori ^
fubuenit. Semenpotumconuultis SC
ruptis in corpore medetur : a ferpente
morfis auxiliatur.
EXTRlNSECVS.
Radixcedematis illinitur. Den-
tes dolentes iuuat,fidecoctodus
colluantur,aut fi radix ipfa dentib.
mafticata oretencatur.
LEVCACANTHA.
|EnomineLeucacathein pra:
cedente monuimus capite.
Leucacantham etiamfi pleriq; nc
bis incognitam putant,Tragus ta-
men eam Spina? putat eflefpeciem,
quam H>et^fcf||et appellant , uel
ad differenriam Spinse albe, XX>0
|feI/quodinuirginumferta& co-
ronas ueniat, |«m tifarttflbtffr l :
.cuius fententise ^donec ueriorem
;'-■ . v- 'alius
J/MS. s^CwnXtrfo
<rw**J& (jrr-^tyfi
D
V I R I B V $ P V A ST T KK V M, 7«
A aliasoflendcrit^placctfiibfcribcre* Nafcitur&i hortis^Spiitemaxmie,
£ olfjs Chamadeom no difsimilis : caulem altero poft farioncm anno fert
mcnfclunio altum^aculcatum^fcolymiiyludftrismodo : capitula acuka
ta^multa^fl ore candido &C odorato,feme in hnuginc ? ficut in Acanthio
cftinclufum: Radixcftloga^alba^mara^queunicu Aore 8£caukperit#
T E M P E R A M E N T V M.
CalidamcfTcconfta^fiquidcmguftuamaritudincm refert.
VJRES, INTRIKfSECVS,
Eafdem cum Spina alba uires propcmodum habet* EtDio{coride$
quoq; in hac eafdem quas ih Spina albauires &£ facultates repetit*
Radixinuinodecocfat^inaternaue indicuice pota , ueteri laterum
dolori &C ifchiadicis medetur.Idem potus ruptis Sc conuulfis auxiliatur,
EXTRINSECVS;
Radix manducatadenriu dolorem mitigat.Quibusuiribus ciim hanc
plantam prseditam elleconftet^commodc ad Diofcoridis Leucacantha
tuderorreferri pofle*
ARDV V S*/^^& .JLce-vrUY. c^cJa?-
C> Arduus,Graecis Scoly mos, &Latini$ .
^Carduus hortenfis\Germa^$trobiI* <>&»**
bQin/VOdfty ^\§&&2&.Articbaut±Ar- Scdyms
tiCocai Duotradunturhuiusaenera^alteru c&&&
, * . ■.. n& t_ r hartcnjis.
acuieatunvaiterum mimmc , hortenic u- scolym*
trunq,** tcuk&Ui
Nafcitur apud Italos quibus CarchofL ^*™0^
losdicitur^quafidicas^CarduusStrobilus* stnbibk
Strobilum enim Latini uocant, quod capi.
tulum eius nucem pineam,ftruCtili nucleo-
rum ferie referat, Nonnulli Arcocun%alrj
Alcocalum commodius uocant , a nucis ^^***
quoq; pinese fimilitudinerCocalumnanq;
nucempineamfignificat. Vulgo Articoca-
lus Sc Arricoclus , 8c Articols uel Arrico- Artmwi
ca^Skut&GermamsJtalis hacipfa nil in
cibis eft 'frequentius , adeoq; conuiuiorum
apparatibusiniuribus , aut ex oleo ,aceto*
& fale adhibetur* Folia Chamadkonis &C
Acanthse alba^ habet , fed nigriora & craC
fiora.Caukm oblongumvpolliciscrafsitudine^folrjs oblongis/ubpalli-
dis^bicubitalibus ferc,acukaris,incifis, Agrimoniae f orma, capituffi ofe-
iongum/pinofum,corticofis unguibus turgens,fpicisq;fquamarim co-
agmentatu.flos iri purpurco rutilat^qui in pappos tandem cuanefctCi.Se-
znzn Cnici hgur a.Radixloga, quam ad SaigamaltaH/akjaceto,&: pipe
rispollinepneparant» Altera
D E N A T V R A E T
*. Akerafpecies priori cx omniparte fimilis eftmift quod aculeis caret, Q
otriuM x& cibosplusquam altera expetitur, Tantus eius ufus , ut nulla fii
* " ccenaItalis,quinCarduumhunciiabeant.Hanc TragusCinaramfacit
Coiumelke. " „
: Vtrunq; genushis uerfibus complexus eit Columella:
Hifpida ponatur Ginara^ua: dulcis laccbo
'PotanttueniatjtccVbabogratacantnti.
ticec modo purpurm jurgitglomcrata corymbo9
JSlyniolomo&crintuirttjlcfkxafecoUo
JVunc adoptrta man^nuncpicta uarticcpungiu
Nuncfimilis cdatbofpinisfy micantibus borrtU
'paUzdanonnunquamtortosvmUatur-acantbQS.
Grarcihocfaciuntdifcrimen, qudd fcoiymos eftferus 8C fyluefter,
Cinaraucro domitaculm,ruditatemirior dC alrilis.Sic dicta aCinarapu
dla. Athenaras aliam artexit fabularmde oraculo ligncum canem nomi-
nante,undcCinarccfitappellatioduaa. Alrj quodcinere refpergi gau,
deat>Sedhsecperfequinoneft prafentisloci,
Pratereafylueftris eftqusedam
Carduifpecies,in agris paisimim*
pedimentum, Germ.gliTieyfl fy&
bCtfctftel.Cuius meminit Vergili-
us : Carduus SC fpinis furgit Paliu B
rus acutis. Latinis Scoly mus feu
.Carduusfylueftrispoterit appella
ri. Nafcitur in aruis, maxime aue-
naceis,bicubitali altitudinc, ftepe
maior,aut etiam minor,folrjs acu.
learis,incifis- capitulis aculcaris,fio
re in quibufdam purpureo, in qui.
bufdam a!bo,in quibufdam.puni-
ceo» Teneramafinimaxime expc
xunt«B obus eriam non ingrata»
TEHPERAMESTViS.
Scolymon calidum eft in fecun»
do completo, auttertio incipiente ordine: ficcummfecundo, Sylueftris
ScolymusfcuCarduusidem£emperamentumobtinet^/^'^--/V^
' viRES, INTRINSECVS.
Scolymus reces afparagimodo in olcribus coquicur. Radiccs ex fafc,
&polh'ru^pipere,infecundismenfishyemceduntur.Incibisdecoctauri
- namcitcopiofam,fcctidam% educit, ' ^^^. -&***■ '
EXTRlSSECn.
- Radixiliitagraucolentiamalarumtotius^corporis emendat* De
hacBapriftaFierairiCcenafua: ■ .
"* Carauus.
4
ikCHtrfUc
VlfclBVf HiRTIRVll n
Cuicdorcflmod&tis^uitumidtss&htfuort
B^fiomacho^himbkfapdm:Si£^okmcm \
Vmam%osrcdo^necfapiti^lacaprum,
liuttctikp&pt&pin^coa^
2Ut C7* in numcTosflc P^m^aMafms*
:*t^. :-..:. ANO N IS
AM«y«i2cIQnonis^quaS3ica$,afini obk&z~Am*h
mentum. Vulgo Reftabouis,& Remora 2u°*««*
ratri,quddradkibus fuis aratrum remoretur, ^* **
Euricius Cordus Acutellam dici affirmat* Ga& ro»»*
B hugrauts^jifrrcilt £a{f.Germaii«<Dd)feflb*ecJ)/ ^^
^ ^CW^C^el/Stalieraat/aburinariaii^quod """*
J^ deco&umeiusequites-, meiere nequeuntibus e*.
quis offemnt^Att>|>ed)eI/qu6 d cr cbris lit acu
Ids^mftarinftrommtiquoftupam feulinumfce
mina? expurgant,utCordusexplicatJtem!BUi
%mfptwWt%fttmhmt Ramoshabet fau
ricofos,d odrante maiorcs^rcqucntibus genicu-
lis cinAos^cauis alarummuius , capitula multa.
Folfjseft cxiguis^ tcnuibus^ccuknris^adrutse
aut pratcnfis loti f ormam accedentibus , fubhir-
futis,odoratis iniucunde olentibus.Rami fpinis
acurionbus^acueluti fpiculis firmioribus hor-
w rent,Radicemhabet candidam/eu in nigro caru
dicantem. Florcm fcrt minutulum,Pifi dilutioremicantempurpura^ in
filiqua non undequaq; feptum.NaCcitur culto^pingui &C glutinofo folo*
fegetibus pnedpue 8C aruis.Menfe fioret lulio & Augufto*
TEMPERAHENt V 23,
Calida eftgradutemo.Vimhabet quandamabfterforiam 8££adfe*
riam.Radix calfacit& extenuat,
VIRES, INTRINSECVS,
C ortcx radicis cum uino potus urinam dudt>calculos rumpk,S£ cn?
ftas expellit^D iofcor, & Plinio teftibus*Radicis deco£tumhaemorrho£,
das fanare creditur . Antequam fpinofa fiat fale conditur, &C eft cibis gra
tiisima,
EtT RINSECVS.
Deco&aradix in pofcadentium dolorem collutione mitigat*
ERYNGIY M»
Eiyngmm
I
ERy ngium Gracis & Latinis ♦ OffidmsInVc
gus,quibufdam Centumcapita, G allis, Cbar-
S don^ou Cent te&c.Nomcn cxxzi narura accepit,ah
eruclatu nmururn^quem GrJcci dicunt lfw*i?. Na
fiquaforfancapella eaulem Eryngrj mortufectu
orefuftuierit>totus ftatim grexuelut attonitus fuh
fiftit,relictoc|,- pafcendi ftudio,rei noux fpe&acu.
lo captus,nortpriu*sherbademiraridefi'nit, quam
raptumcaulemerudarit, aut pattor prorfu&ab-
ftulerit ;qupd Ariftotelesan nouo grege prcfertim
ufuuenireprodit : &C pofthuncPlutarchus &-Ga- \
lenus.Centumcapita, acapitulorum uocatur nu-
mero.Germa.tn«tt(lirCttJ/25:acbettbtpcl^A
bcttt>i(lcl/l3DaIiC«t>ipci. Aculeataru,tefteDio>
fcoride,eftgeneris,in campeftribus Sc afperis na-
fcens.Foliahabetlata,cx: extremo ambituafpera,
guftuodorata,qu*eubi adoleuerunt, multis cauliumfaftigrjsinfpinas
aculeantur : in cacuminibus capitella in formam pila? coaeta cernuntur,
fepientibus ftcllatim aculeis^p^r orbemacutifsimis, prxdurisq;. Color
rjs modo candidus ,modo uiridis,modd cceruleus inuenirur.Radix ob.
{onga,lata,fummocorticenigra,candida interius,pollicari crafsitudi-
ne,odoris boni. Folia aclhuc lenera falc condira , in Gr jccorum uerriunt D
cibosv - ,
. Altera quoq; Ery ngrjeft fpedes priori non difsimilis,fed folrjs multo
anguftioribus,nigrioribusq;,acukis longioribus,acutionbusq;,flore in
capitulis prorfus purpureo,quam atram nominant,a foliorum formaf
TEKPERAMBNTVM.
Eryngion caliditaris eft temperata?,exiccatuer6mediocriter,
VIRES, INTRINSBCVS,
Inuino radixcocta8c"pota ,prodeft iocinoroiis,lienis,cV lumbo-
rum afFeCtionibus : tormina fedat , urinam SC menks cia: : Sumpto ue*
neno,drachmae ponderecumfymeftrispaftinacae feminetritabibitur,
Huiusradicisufu acalculo quendamliberatum,fcribit Aerius.
EXTRINSECVS.
Strumas 8t" Parotidas appenfa radix fertur difcutere» Trita $C iHita
cum falfa adipe, fentes 8C aculeos corpori infixos extrahit.
Carnemtibiarumdeciduamcurat.Radixgefta gratos SChumanos,
quorundam fuperftmone,efficere creditur*
PEYCEDANVM.
Peucedanum
Digiti
zedbyGOQgle
fc&M^***^^ '
fiii^$^noni^^
gbFcmkuIuji*{^^
WUtl%t Gd&licc^Peuccdamtj>U$umGk
cfcfMotjbusfta{cituropacis,caulete*
nui,mac3eritb0fomiculo fimili, coma
tirca radicem denfa eopiqfacpfiore
luteo^quem lulio et Auguftbprofert,
radiceadmodum longa/f oris nigri^
intus albaLjOdare graui^craHaJkquo-
re plena^cui lachry mainterdumcoru
cretxrhuris fimilitudine, ficut & cau*
libus^adhaerens inuenitur, Officinsu
rum Peucedanu^cum radice fit ligno>
fa,non fucco pIena,S£ odorc quoque
iucundo,noneftgenuinimu
TEMPERAM ENTV&. "-,-
CalfacitPeucedanum in fecurido^
cxiccat uero in tertio ordine*
- WRES, lUTRimZCVfr :'
DecoAumradicis exufrio* uel ra*
dix trita S^aflumpta^pectiis purgat*
frigidum,&: uifcofum pHlegrna edu^
tit -, tufsiueteri ^ ex frigiditate nata^
{ummoeft auxilio* SuccuseriiSttitus eadempoteft*Coliigiturautem
fuccushuncin modumcTenera radix cukello conciditur^ac profluens
inde fuccus in umbra ficcatur : nam in fole ftatini euanefcit; Capiit aute
&C nares,dum fuccus exprimitur^rofaceo pcrfijnduntur,ne dolor caput
premat,& uertigo fentiatur. Cummelle miXtusfuccuspOtus^ftrangu>
riam adiuuat : ferpentum ueneno medetur* Vnde illitihoc fucco ex oleo
Kmperato^ferpentibusfuntfecuri. / \.
Sufpirf}s,torminibu$ &C inflationfcus^Diofcpridetefte/ubuenitJie
nem abfumit:difficilespan:usmircadiuuat:ad.ueficajcruciaajs &Cx£*
num dxitentiones bibitur : Vuluam aperit.
E-X TRINS E C V $.
, Radixtritacumaceto,8^oleo,iUita,omnibus neruorumuitrjs pro-
deft.Ex oleo $£ rofaceojethargicis, phreniticis, uertiginofis , comitialu
bus,&longis capitis doloribus refoluas,ifchiaditis,conuulfi's medetur*
Aiirium doloribus cx rofaceo inftiilatur*D enuum cauernis fuccus eiu$
jhrdhuffa^ •
&m!>r0Ji4
indiWofotemii^^ \
uTpr^inctfucax^^™^^™ infufusfiiccusudp^uis
cinsicdiar^aritat.&midto^ que^maffiasdolorcconcidut, |
auxmamrlachryma,fcugur^^ radici adhxre- ,
8Lpmritehdca*^itz&cisin[vaAus purgat,& ad fanitatem pcr~ |
«iutit* V ' I
BOTRY&
BOtrys Gr^ciVcVLatuiis^fcminc quodrai
ccmacm adnafcirur ramulis , nomen accc-
pic.Officinis incognita* Germa. cadcm rationc
'CtflttbctJ&WJt/quibufdam J&rotttfffratlt/
G^MiUe.grainc. Olitoribus tCmxftfd)ec
BeifS^* HincquidamArtcmifiamnominant»
Pappadoces Ambrofiam. Amomum quibufda
kPharmacopolis. FruticofaDiofcoridi efther-
ba,totalutea, fparfa,multa% alarum caua ha-
bens:floresmultos,exiguos,iutcos ab imo ad
fummum ufq;« Semen circa totos ramulos adna
fcimr.FoliaCichoriofunt fimilia,totaq; ualdc
Jf odorata:undeueftibus apponitur.Circafluen-.Q
^y tes aquas 8C torrentes nafcitur : Carpitur Augu
fto bC Septembri , quo temporcadmaturitatem
pcruenit.
TEMP ERA MENTVM.
Amara eft,uimq; incidendi habct , unde cali-
dam ficcamq; effe racile colligitur,
VIRES, INTRISSECVS,
Bom-sinuinocoda&Cpotadifficultatefpirandilaborantibus m%L
liaturt
EXTRINSECVS.
Aridaherba ueftimentis odoris gratia apponitur,
D I G I T A L I S-
t^Icntalisaformaflorum,qua2digitderefcrunc,appdlatur,dcrma,
LJ liitcjer^ Grecis an cognita fuerit, quoue fit appcllata nomine,
nonconftatXicebittamenadLadna:&Gennamc*appcUationisfor.
inamDaa:ylmnappdlare,Germa.quoq;tPalbtjWC«tlt.Gallicc,Gda
re/«?.Duum ex florc cft gencrum : lutea & purpurea, ac utraq; nihil ali,
-ud quam Vcrbafcieftfpccics^utfaGsfoliorumcad^forniaoftendit.
' -Nafcftur montofis umbrofisq;iocis,altitudine cubitali, folfjs latis &
'obloncris,Plantaginifimilibus , incxtremitatibus ferratis : floribus lu-
liopor^ummcnf^icattlisiMeribus ordine depcndentibus,digita-
r lit
7*
(ffiffi^* ^^^ ^h^
B
iis rcfcrmtibus formam,purpurcisiid lutcfs^ quibus dccidcntibus fe-rn^ 9w'^
mcnin calycibuslatum&lon^mprofo^^ y**9V?*£\
foiijs quotj;cftdifcrimcn,qu^inpurpurcommora pauciora$funt,ia t^pS*}
lutco ucromaiora & copiofiora, lcw & b?^
TEJPERAMENTVH. 6Wv ***
Qualitariscftcalid^&iiccae» Uyifaaf&d*
VIREVIHTMNSBCU t^T^
VircsDigitalica^dcm qu& Gentianeadfcribunair,Extcnuandi,ak. 7*-***
ftcrgendi?purgandi,foluendi,S^ incidcndi uim habct , Mcnfcs mouct,
puscxthoracc S^pulmonccducit.
"f
MANDRAGORA.
a 2
efrftw.
DE 8ATVR4.IJ
TlyCAndragoraSjquddmxtamadras inue- C
«*-* *niatur,nomen accepit , ut nonnullorum
i eft fentetia.Circea,a Circe Grsecis dicl:a,qudcl
fcradixad amatoriaconducat. Pythagora? an-
thropomorpnos,a forma radicis , qua? huma-
P namquadantenus effigiemrefert,Germa.2tI*
*48tl.Quas agyrtse radices humana effigiedi
uendunt,fi<fh'tias efle nemini fere non conftat*
Ex Cannarum enim aut Bry oniae radicibus e-
iufeiodi formam fculpunt , ac terra obraunt,
quae cum afaquandiu delituerit,per terra colo-
rem mutat,ac ab ipfis deinde effoditur , ut fic
creunTe exiftimetur,qua mifere imponunt mortalibus, Veri tamen Man
dragorae radicis cortex inOfficinis hodiehabetur*
Duo apud Diofcoridem Bc Plinium cognofcutur efus genera : Mas
i. &C Fcemina.Fcemina nigra eft,Graecis afoliorum fimilitudine Thrida-
1*4. Qas^Prouenitinfyluis &locisumbrofis,foh]slactucac,fedanguftiorL
cml ' bus&C minoribus, grauiter odoratis cV mrofis,perterramfparfis,iu-
xtaq; foh'a pomis uitellis oui fimili-
bus,pal!idis,odoraris, in quibus feme
qualepyri. Radicibus ma|>nis , binis
term'fue,fibiinuicemimplicatis,in fu- D
perficienigris, intus candidis &C crafsi
corticis i abfq; caule.
MascandidusDiofcoridi appella
tur,Gra?cisMorion,folia habetma-
gna,lata,candida,la2uiautBeta?. Ma-
laduplo maiora, quamfceming,croci
colore,cumgrauitate odorata,que co
medentes paftores foporantur .Radix
fcemina: fimilis,fed maior cadidiorq; :
caule uacans.Nafcitur rjfde locis quL.
bus fcemina.Huius hic figura exprimi
tur. Vtraq; in Italia adhuc cognofcit,
Theophrafti Mandragora ab hac
Diofcoridis eft diuerfa, fed eft ea quse
propric Morion dicitur,radice gran-
di,caule procero, folrjs mediam Sola-
ni 8t"Mandragora£ formam referen-
tibus,fiorenigro,frucmgrandi , uuae
acino fimili, qui uinofum fuccum gu-
ftatus emittit. Germa. iDoIIf: tant/SC
&$«$&«: dkitur. GalL Morelk
V IR 1 & ? § PZ An T AOfc V 15. . , j#
& W^«Hahc Theophraftr^
go placet,utcap.dcSoIano,huius quoq; &m^tk>v^<|iidd^tfiQpotu
us uidetur referenda^fiquidem folijs^floriim forma^fmdu&^iribmSo
ianumrdferu v 7 :
Mandragora in tertio refi^erariumordineftanHtur.Pomaaliquid
humiditatis &C caloris habmt»Cortexdeficc andiquc^umobtii^u
VIKBS, IUTHlS-JtCVS.' -
DcMandragoramultafcribiiatuctercs^miiltaetiamalij fabulantur^
Succusdiis,Dioicoride tciic^oc aqua mulfa potusduobusobolis atram
bilem per uomitionespurgat :Potu autem largioreuitamadimit.
Radix in uino cocia pota infaniam parit->& kdiargicos efficit: Vnde
antefe&iones 8£uftionescommodedaripoterit>ne fentianturJR.emedi
um uero huic porioni^fi quis largius eambiberit^St diu tius fcmno corri
piatur^efle tradunt>acetum capiri afFufum,S<piper,aliauefternutamca.
taprouocantiamedicamenta naribus-admota,
IXTXISSBCV.S,
Viridiafolia impofita^fiueradixumdis cummelle SC oleo tempera-
ta,recenria uulnera fanant .Trita radix cum aceto applicata/acrum igne
cfEcaciterrcftinguereferturVEademcumaquaiUita^trumas &:tuberai
*}faj^Aor.*s. ^a ladifcuric* Cumpoknta arriculorum
B ^ \g% 'cniciatusmirigatrPluralegeapudDaa.
fcoridenn
; MALA INSANA. - .'
T\yf Ala infana dida eenfemvquod dif
*-▼ t ficulterconcoquantur, non qucd
morteminferant : fiquidemin cibosue-.
niunt. Ncapolitanis^apud quos nafcun
turjMelanzana» Nonnullis ab elegan* ^^^
tia etpuIchritudineyAmoris poma*GaI, ^
Tomtnes d? ^©^♦Germa*t3Tda!f $6ft/ ?om*~
^OlJ^pff^l.Duogenera ex pomorum ******
funt f orma : alia enim purpurea f erc ta.
ta^aliauerdlutca autcandoremquenda
prae fe ferenria,Nafcuntur etiam in Ger
maniahodie, in fictilibus ponfsimum,
fruticequi propemodum Perfonatiam
caule dC f olfjs refert : qux tamen longio
rafunt -&C magisjaciniata: flos Auguito
uel Scptembri menfibus fjs purpureus,
fpccioius.>fexfoIx}$ c calatho fteliatisn
lidiaris : feu&us oblongi mali fonna
n 5
tis^iUatafibris,&:lutea.GaudeteodemferM^^w Cucumerestf
Melones* - .
TEMPERAKENTyM.
Frigidam humidamq; malis infanis naturam tribuunt*
V 1 K. E S.
Dcuirfcusnihil conftat.NonnuIIis tamen ex oieo,fale,Sc"piperc fun
«orummodoco&aeduntur* ...
m aU^s modis apparatrin acetarrfs,exo!eo,pipere bC aceto,cumigni
primumir^erbuerint,acmtaleoIosdiun"afuerint,edentes.Aliimunaco
diunt acida*Reuera tamen cibus eft incommodus,minusq; ta,
STRAMONIA.
nui.
TVrOnpnctereundauideturherbaitla,quae fi-
JL^* militer pomifpecie profert , quam Stramo-
mamItaliuocant,ixquidem mGermanise quoq;
hortis plantari hodie eft ccepta. Veneris Melo
fpinus dicitur,& uulgo Paracoculi , Germanis
@tc^opff tV&auti>$pffz\t rawi. Nonnulli,
ob poma qua? fert , Malis infanis annumerat,aLL
quiuero Sthtychnis^foc eft>Solanis>ob foliorulii*
aliquamfimiHtudinem. FolfjsmenfeMaioena- **
fcitur binis, Atriplicis fere aut Solani f orma,cine
rictis,caulemfert^osr^lmos alcu, ramulis qui-
bufdam,folrjs teneris,Circafummitacern caulis,
iuxtaq; enatos ramulos;capitula primum uiridia,
longa St rotunda, digiri longitudine nafcuntur,
'Cquibusfiores^ampanula? fonna,&liltj odore
, .^_ , prodeut,quibusckcidentibuspomumfubiequL
tur fpinofum,lerm^ a fc*
minerenouatur. ;
TEMPERAMENTVM ET VIRES.
Deuiribushuius planculae nihilconftat,nifiqu6dauiribus pofterio-
rum Solani fpecierum non multum diftare tradunt.
CHARANTIA,
CHarantiamItaliuoeant,quam Germa* Bflif amttant 0b*r!8a!*
failllpffel/Gallice, Mcrudlk. Charanria uero dicta eft , quod fepri
modoinhortis feneftrisq; per cancellos facile digeratur. Baifarmhen
quoq; uocant,a uiribus quas in glurinandis uulneribus cum B alfamo , h
pra:paratafuerit,habet.Solent autem pomum oleo prius imbutum dies
aliquot infolarejdeinde firno uel terra,donec prorfus intabuerit, obrue*
r« "aciic Balfami wires uuhieribus glurinandis ferunt ailumere.
- Duo
(&nlt*+
Duocofpidunmrhuiusgcno^atPrimum^quod
proprie Charantiadicitur Italis \ Liguribus & Pa- u
danisBalfamina* Hetrufcis PomumHicrofoIymi. *******
ftanum.NonnuHkMamortica.Kafcitur hoctenui Sf"^
buspraeIoi^isq;flageHis,uitrdci£ro^; reptarcibus, tomm
f oirjsbryonia^arccidatioribus ^exilibuspampiros JjjSJ^
exalarumfinuprodeuntibus^quibus iU%aiitesfc-S^^
fe,cancellatim uidnis implkant pergulis ^ flore ctu «.
> cumeris ex albo in luteum languefcente, turbinato
utrinq; fru<ftu, cute carnofa^ per uerfus uerruco-
fa,rigidioribusq; bulbis intumefcente , cucumeris
fyiueftris pufflli fimilitiidme : Puniceus eft maturo
color.Cartilago mtuspuniceauelluteajuccus fart.
guineus.Pomum maturitate difsilit^inanitasq; con
rra&o patet : femina pomi intus formam referenna
conrihens. InGermania non nifi farumproueniu
Huiuspictura exprcfla eft appolita^
ypscjfrmth**' r^m^c^
Altenimgenmeft^quodfcemmam fc
uocant>quodBaliaminum neutrogerte^a:^
re Itali uocant : Caule nafcitur crafsifsi- M****
mo^pormlac^flmili^inherbaceorufe-. mm*
fcentcFolrjsfalids^n ambitu ineifis0flo
ribus magnis purpureis, inftar Confoli
dac regalis caudatis, f ructum priori fert
propemodum fimilem, primum herba-
caira>deindepallidurn luteumue ., pflo^
fum,qui itidem maniritate difsilit^inani
tasq; confracto apparet: femina intm
aliquot lenticula* f erc figura*
TEMPSRAMENTVH ET VIRSS*
Temperametum &fuires pares cum
Telephio afs^arii^pr^fertimkcundo
generi*
~Ad uulnera glurinanda, S6fananda
ualetplurirnum.
Hermolaus ex feminibus prsecipu-.
urn ad imlnera oieum exprirmtradit.
Pomis iri oleoimbutis tantauisad-
fcribirmvut abfciffas quoq; partes con~
iungat>adeo ut refefta albo equo auris^
mgri equi abfciff^nmiliter auris parri,huius beneficio glutinari pofsit,
a 4
Verbafiit,
tamtm.
Condifu
., DE NAT VRA- ET "•■-'■■
STRVTHION. e
STruihionaDiofcorfdequickmnominatxirjiiu
m'mctamen,utnotifsima defcribitur, Eftaute
'omniumfere hodiefententia,eam efleherbam,qua
Latini Racu'culam,fiueLanariam hcrbamuocant:-
aiuerfatamenaradicula,quae Raphanus appella.
tur. German.e«yff€n^a»^epCT^«>»^
GMclX'ba-beapulottStrn^ndiStzmaxbwA
turquafiParrerinam,afoh'orumfortepofitu,qua:
auium alas imitenturt Velquod Veneremftimu-
let: ob auis nimirumiftiusfaIacitatem.Gra?d naq;
2T§5$oiipaneremnominant. Lanariam SC Sapona^
riamdixerunt, quod ad mollitiem candoremq; la-
narum ufi eafint ueteres , quodq; eluendis ueftium
maculis, expurgandisq; fordibus faponis uice prg
Jbeat.Radicute nome apracipua parte,quaumrn
pra:ftat,accepit. Herbaitemfullonum^obdiclos
dfe&us,eft appellata.Officinis Condifi\
Defcribirurab alrjsherbafpinofa,cauklanugi
- Kzsr * - nofo,folrjs olea:,ex interuallo quafi geniculatim
prodeunribus,quinisplerunq;inunum coeunribus:rloribus in colicu^
lorumfummo candidis:radicequaminfummo cefpitefundit,magna,
taro&oblonga,qurcpurgandisueft^
tis hodieplantata,duoscontinuosmenfes,IunioirExime n orens,
TEHPERAHENTVM.
Calfacit SC exiccat in quarto quadantenus ordine.
V1R.ES, I NTS.INSECVS.
Radixfemidrachmjcponderecummeliefumpta,uifcofoshumores,
& phk<miatadifcutit,&: educit,iocinorofis,lienofis,cV difficulier ipL
rantibu?prodeft:urinamciet,aluumfoluit^menfes adiuuat. .^
'Frioefacas & debilitatis ex Venereo ufuuiris prodefTef ertur.
- - .-- j& - -
EXTRISIECH.
Admotaradixfecundmam&£mortuosfcetuspelli£,accumratione
ciusufuseuedebet. • , *
Succusuel puluisradicisnaribusinditus,periternutamenta cerebru
pursat:Cumpoknta SC aceto illita , leprastoUit , tuberculacufcuric:
fdempr^ftatcumfarinahordeacea&: uino deco&a* Malagmatis SC
©culorumcoUyrijsquoq;mifcerur*
Lamsquoq^ueftimenrispurgan^emseftufus. ■
^ - LVNARIA
LVNARIA MINOR
LVnariam minorem uulgo^ German , uocanc
<jue <pkquam<kapp€Dadonca!iudcoirfW«
Nafcitur in montibus caule rotundo/olfjs u-^.
trinq; annexisfeptem^humani eordisfercf ormS
rcfcrcrttibus4nfurrimitatccaxilis femeBet*efimi.
leprofarttMcnfcinucniturMaio Stluoio*
TEMP£RAM£NTV2ff, '
Frigidamikcamqjnaruram obtmeji
VIKES,
Folrjsglutinandiuis tribuitur«AdfuppririKrt
dos memos» St albummulierum profluuium eft
efficax. Multaprseterea dehacfabulanturGhy-
mici,quibus in maximo eft ufu*
i;
IVNCVS ODORATVS.
[Vncus odoratus ^Crjects Sdhcenos*
hoceft^ luncusfimpliciter perexceL
Ientiam,dici:ur^quddrdiquis iuncifpe
ciebus preftet+Omnibus alias iunci fpe
ciebus id nomen tribuitur* Eft autedu^
plex : Alter angulofo caule , quiCype- Cypcmm
rusfeu Cypsrus , uel luncus odoratus <**>**»*
angulofus dicitmsGerman* VO&^tt1^^m
<54lgAtt/GaUice,So«<:k^PKmustame &%&{&
interCyperum &Cypirumfecitdifcri-
mcn-.cum reuera nullum fit : Cum enim
Iongasradiceshabet,Cyperus Roma-
nus uel longus dicitur, qui eft Gyperis ;
> cum uero oliu^ fimiles & fibrjpfis cohg
rentes^Cy perus rotundus uocatur -> qui
ieftCypirus- Eryfifceptrum alias Dio- myfifce*
fcoridi,& Afpakmus,FoliaJ3iofcori !*"»•
dedefcribente^fert porri^longiorata- ^
rnen S^graciliora^folidioraq^caiilemcubitalem, aut etiam maiorem^an
gidoium^fchcenofimilem^incuiuscacumine folia minuta proueniunt»
interquse femen produdtur* Radices habet oblongas0 oliuarummodo
. implexas inuicemq; commiflas^aut rotundas^ nigr as^ odoratas SC ama-
ras^quarum eft ufus Jn Germania non nifi cultus in hortis nafcitur*CuL
tk auoqui & paluftribus locis gstudeu
Akera
.\_itf\47-h*/vrn4n >nxuU
i/n "fwto j C/f* >*W U •a/rn.
aJuvuuj, ncc eflf»QAx U-btf-
DE SATfRA S T?
AlteraIunriocforatifpecieseftcauferotu^,qui €
(impliciccr Schccnos^St" Latine IucUs,uel Iuncus o-
■doratus rOtundus appellatur, Germ.2^amd(ir 0/
quiucnitaccipiendus quoties fimpliciter Schcenos
Fcribimr.HumsfloresGrccis sjgMi* wSbs, & compo
fite Schcenanthum;8i Barbaris Sqirinantum uocan
ttur,
TEMPERAM ENTVM.
Calfa&oriam 8c" exiccatoriam 7 cirramorfum,
uimhabet,
VIRES^INT-RINSECVS.
Cy perus uen arum fpiracula laxat. Vrinam 8t"
meafcs ciet. Ad calculos & aquam fubter cutem co
modifsimc bibitur.Scorpionum ic"tui medemr^Po-
ta,tefteGaleno,uuIuas aperit. In tribus uinihemi-
nis ad tertias decorta,tufsi,Plinio autore,medetur,
EXTRINSECVS.
Praclufionibus&refrigerarionibus uulua? fo-
tuprodeft. Farina eius ad oris hnkeradepafcentia
eftefBcax.Malagmatispraeterea calfacientibus Sc"
unguentorum fpiflamentis additur ♦ Hukeribus
quoe jirpentibus iliinitur : Ex umo uero uel aceto, ]
rjs quae inftomacho funthulceribusmedetur*
LITHOSPERMON
maius.
PEregrinum nafcitur in Germania feme,
. Sc tardc maturefcens,folrjslongis, fpha-
tulas fere feetida?,femen inter f olia cV caulem
ferens durum,incanum,Iapideum , Piftaciaj
magn:tudine,ciceris forma , exquo corolla.
ria nonnulli conficiunt.Germa.<S5t0f jlctlJ^
fsmei*/ (Skof tttzztbitfm. G^Gnmil
appellaht,Tragus exiftimat Lithofpermon
efle Plinrj lib.2.7. cap. 1 i.quod Ciceris forma
magnitudinemq; referrefcribit. Poterir igu
tur,qui uolet,Lithofpermon maius auc Li-
thofpermo Plinrj appellare. Inter Lithofper-
mon referre placuit,ob feminis lapideam dn
riciem , alioqui nihil cumeocommune ha-
Bet»
PELOS I A-
Celo&tm
V Iffc f 8 V*-:" r^ 'WTilt *t
7S
£ jT^EIoGainuocamfcaHherbam^^iuam Tragu$,incognit0 Gcrmanfi
V^nomine, Wibcrpfcettt/aforma &^>l^<^iK>cacr^fdiwaktt»
i£inecubitali,f olijs propemodum Perfici mali + per tranfuerfum partiro
puipureo^part^luteo&idridicolorerHdTplendaitia^a longe afpicjen.
tibus iucundifsima^VndenomenGerma^JPi^i^Mrti commodc re^
fyonde^PIurainprsefentianonconftant,
NERIYU
l^Erio & Rhododaphne^hoc
■*- ^» eft,Laurusrofea,arofa*fci*
fccet floribus,& laurif olrjs, Rho-
dodendron,hoc eft,Rofea arbor,
Officinis &uulgoOkander,Ger
man. (DlmtHt/ ScX>n^0lbtm
fr4i#/quafidicas,noh amabilis*
ed quod noxia fitpianta &iniu*
<unda.GaH.i^o/2g^otf rofagme*
Frutex eft afpe<fhi iucundus fatis,
arbtifcuKinftarcrefcensrfd[ijs su
mygdala^Iongtoribus tamen &
craisioribus: floremfert rofarum
figura^ fru&um amygdatefimi.
lem^ueluti cormt>qui dehifcens la
nea natura plenus eft^pappis aca*
thinisfimilis* Vnde nomen uidc*
turtraxifie^quddlnamabilis qui.
bufdamnominatur* Radixaciu
minata^onga , lignofa>guftn faL
fa*Loca amathumida, uducfecu.
dum amnes ,aut inhortisriguisi
TE#PERAM ENTVM.
Calidurn in principio tertij, 8C
Iiccum infecundo fertur»
VIKBS, INTRINSECVJ,
Noxium eft &hominibus & pecori^Gakno tefte, ihtra corpuscnim
fumptum perimit uefcentes ♦
Aquam pra^erea^in qua f olia Nerij maduerint, potames Oues^aut pc
cora,mori tradit Diofcorides :Cum Rut^euero folijs co<ftum Nerium*
aduerfiis uenenatorum morfus potum homini falutarc efle>idem fcribit*
EadanrefertPlinius,
RVSCVS*
Rufcisa
/h < <>
DE N A T VS- A ET . -
RVfcus Latinis,Grecis Oxy myrfin^fiue C
Sylueftrismyrtus^&Myrtacantha^Of- !
ficinis Brufcus ,Myacantha etiam Graeci^"
' hoceft,Spinamurina,qu6dad fugandos-Ve,
fpertiliones ad carnes fufpenditur. Hinc Ger;
r manis mm^0tn/Sl%mbt(m/qu6dzd
' infumibulorum purgandam fuliginemfco-
pa: ex eo fiant.Locisgaudet opacis, nec ajibi
temerc nafcitur,folrjs my rti,latioribus,cufpi
dis fpecie mucronato cacumine, baccisper
matuntatemrabentibus amedrjs dependen-
tibus f olrjs : nucleo duritia eft ofTea: Radicem
habetcrraminis, guftu adftringentem',ac«v
bum,§C~ fubamarum,a quaramuli uiticis,fre
quentes,lenti, fractu contumaces . Haec de-
fcriptio affabre pictune huic reipodet,quam
Hierony mus Tragus , fumme de herbaria re
meritus pofuit , Venetisq; ad fcoparios uius
f requentem effe fcribit. Serapio fructum eius
cum Cubebis aromaticis granis confundic,
cum fructus fini diuerfi,utprimusLeonice-
&^aiiimaduertir,quemalijpofteafuntfecutu ^ 1
Alterum praeterea genus f aciUt,pro
, ceritatearborem equans,folio'lato,du
. ro,cVper angulos aculeato , perpetua
^ comauirens,baccisrubentibus cVra-
* cematim coiIe<fris,ex quo hmiliter fco-
pccconficiuntur,ficucexpriore . Ver-
giliiisRufci meminitin Eclogfs , cum
inquit : Horridior Rufco, proiecta ui-
Viioralga.
VIRES, ISTRINSECVS.
Seminis 8£ foliomm uius ett ad caL
culum,dirTicultatem urinas cV menfes,
fiin uino decoquatur. Idem decocftum
morbumregiumfanat, capitisq dolo-
resmitigat, Cauliculirecentes afpara-
gorum uice in cibis eduntur,
EXTRINSECVS.
* Scopis ob ramulorum Bexibilitatem,cV foliorum horriditatem infc
fiwr : Ad carnes praterea fufpenditur,horrido fuo afpeciu uefpertilio-
siesdcterrens* _ _
ALOE,
J^rLoe tommiiiit omriibus riomirie
<*"^ppetiattir^^!ic^
liiim eit^5^Ha:^fimilimdinerii habet,
k crjrfEjim^gi^ue, modice latum, roturu
di^r^orfiimparidtimt foiia gemnt
^riti^qjipcobiiquis; aculeosrarosetbre
ues.Ca^demprpfertantherico fimilem*
florem album^femen Afphodelij odore
tota eft grauir& guftu amarifsima^radi
ce una^ceu palo^in terram depadra* Iii
► India copiofifsima nafcitur* Locis etia
' {grqrienit maritimis quibufdam,&infu
- . > Iis>hc>di€q;inGermamacnoftnehortis
plantamnSucci&pmguedinis,^
fcit,acnouafubindefoIia,«Jfjsdecidentibus,abfq; omni additofomen..
to proferc:Semperutuumrnarinum riorinulli appdlant, a foliorum cra£
fitudine,quam Aizoo fimifemhabet
TEpE^AMENIVlt.
Succus Aloes calidus eft ih firieprimi ordinis 0 aut initio fecundi : fic.
g cusintertio:amanjsuehqiieter:adftringitmodicc 8£finemorfu,Eftq;
Aloeex numo-oeorumm^dicameritorum
ftcIanoCornario^hoc eft?ftercus educentia: eft Item^^^prajcf,
puc elota : Repdlit,digerit,terget parum^glutinat ferius, ftomachu pur-
gat/omnumconciIiat^cxiccat,corpora derifat^uumfoluit,
V i R E S> l N T & I N S E CVS,
Aloepondereduorumf ocWeariumin aquafrigida aut tepidapota,
fanguinis cxcreationes^Diofcoride autore,cohibet* Regium morbum
curat,tribus obolisexaqt^a,autdrachmaeporidenriri potu. Deuorata
cumrcfina,autcumaqua^utco<fio melleexcept^aluumfoluit* Trium
drachmaram pondcreperfccfte purgat.Mixtapurgatorijs alijsmedica^
mentfs ftomacho minuse^ rioxia reddit* Sanguinis eruptiones ex h^
morrohidibus f actas fanat,
EXfRINSECVS,
Siccata Sdinfperfa Aloc uulnera glurinat* &:hulcera ad cicatricem
pcrducit,compcfci£q;,priiiarim autem exulceratis genitalibus medetur,
& rupta inf anrium pnfcputia agglutiriat- Condy lomata rimasq; fedis
cumpaflbmixta ianat.Digitorum reduuiasadckatriccmperducit,.
Liuorcs &fugiIlatacum^idlctollit*
Palpcbrarum icabriries angulorumq; prurigines lenit ♦Dolorescapi.
tis fedat,temporibus &C fronri ex aceto cumrofaceo inuncbu
. Capillos dduentes curfi ukid cohib^,Tonfiliis^ingiuis^mnibus%
o
erishukenlwsexmeue&umor^^
ftapura&:candcntetprrcWrudicu|aq;rubmde uerfatur donectorrea-
turaequafoff.VdWw^^
inuDle^leue^pmguitsinuimaflumaturv
DE ALOES SVCCO.
Duofuntfucci concrerigenera, inquit piofcorides: Vnum areno-
fum auodfedimentumpuruW Aloesuidetur,OfricmisCabaliinum
didum- Alterumiecorismodocoactum,SuccotrinumBarbaris appd.
fe^mEligitopuram^quxnMfmfi^^^
ruffam,&bilem, iocinorismodo concretam ,facfleliquefcentem,exi.
mi^amaritudinis.Reprobatonigram,&fracmcontumacem.
C O R I A N D R V M.
;; ■' Corianon. ' Corion.
COrianon aut Corion Graecis , Vuk
go Coriandrumdicitur,Corionau
tem chctum a cimicibus,quos Gra;ci Ke«
ps uocanr.quodfoliaeius & caulis ad.
huc uirens,cimices olent, German. Co*
l^&Cr4P«88fctt&ylL In horas&D
agris nafcitur. Caule exili,fefquicubita.
li,ramofo,f olio adianti primum, ddn fu
maria^odoregraui,fiorecandido?femi..
ne rotundo ac nudo , firmo &£ diutino,
radicelignofa ,breui , nzc admodum £.
brata.SeriturMaio.Prouentu,utThco-
phraftus fcribit,eft conrumax, quippc S
' nouum fit nafci recufet,nifi couoluatur.
Ex ueteri femine cderius exit»
T E-M-P ER A M E NT V M.
Coriandrumadhucuiride frigida: eft complexionis , necintracor^
pus fumitur* Matur um uero femen odoris eft grati,8£ temperamen*
ticalidi,SCintra &C extra corpus admouetur.
VIRBS, ISTRIKSEC7S.
Coriandri frequens bC immodicus ufus,ut Diofcor.monet , eft fugi-
cndus : infenfifsimum enim eft capiti (1 crebrius fumarur. Vnde etiam in.
cer uenenalib,6.Diofcor«connumerat.Mediocvriterautemfeinenium-
ptumftomacho eftbonum,Si eundem corroboratt Cibos in uentriculo
donec probe concoquantur retinet, Scmen pernoctem in acetoimbu.
tUffl,
^ fpm^iccasuin^^
j^ reprimit*nec nifi imbunjm priu$>ut dicrain jfi^mm ddjct* Qumelul
quinoeodemmcKiQpQainU ducit, Toftum
ighcucntrcmfiftic.Pro4efi; ad phfcgmona$& calfdas temper$turas.Sat*
guiin> profluuium,pomm>S£ fiimpc«riatur^0jii^ Succus epgm eius po*
jus uenenumeft,8£pccidit* C^fenmhunc^i]^
unt,utSimeon Sethirefer|,Adiuuatfios ^u^falfapQta^Sf teftapupruni
fritaimniixta, ., *■
ix t&i jjsjBcy &
Herba cum Fabaru aut Viciprum ferina SC rp&ceo oleo eontufg >iru
flammationibus omnibus in locis^prasferpmuero genitalibus,mirc me-
dctur,Cumlactuca;albuminc Qui,& olep rpfaceo folia trita, & impofi*
ta^criiypclata.acjiuuant. Carnemlpu-.
tredine 8C ucrnubus, fi femine eius in a*
&ceto tufo^falfamadefiat, cpnferuat,
NIGEL L A>
Ige&a Latinis^Grsccis Mefanthir
N
on^ utrifq;a fcmimsnigrpcolprc^/on#
dicra*Gith itidem Sf P.ap.auer nigranv^.
Gcrmanis ■* &4jfm**% 7&iimmi&/%£?
&&W*t%€0tlMUrmiitiAar^Srm*
buc0Vom^Commfmmgcf Tri£ funt c
iusgcnerahodiccQgnita?c|u3E Tragus
ctiam Si Fuchfius defcribunt : Hortcn^
£3 duo^Sy ludfjrc y num,
Primahoi^fisfpccksirutcx,eftpu u
iiUus0ramulisrcmiibus , 2Jtitudi.ncp.al- &&mt
mQrumdu^iu^ud ampHQr^fplrj^ P^-^Lf*19
uis^Scncrioni hcrbsp fimilibus^multdra *
men exilioribus r capitulo in cacumine
cxiguo^ccu P.apaueris^oblQngQ , inteiv
curfantibus intcrncdiftiniftionibus lo>
culprum quinq; $n% fex , in fummitatc
,cxtrinfecus.cpmiculatisrquibus fcmen
nigrum, acrc.Sf .odorum indUiditur*
Germa^£5d) x&&t% %iimmid>.
Hortenfi$altera,que NigellaE>am.3
fcena dicitur, Gcrma jgd)tt>At15 C^^p^
rianbcr/ quod folia G^rtandri^ijswr^
non difsimiliahabcat/i^ftanjaapriorcn^^i:*
cftmaior^odorcuerp mwQT 7 ^rfp^i
duiucunda^ ^
Digiti
zedbyGOQgle
Ofi. ftAfVR* „**,
tt>tl& Sy lueftris nigella,fecundae Jiortenfi non eft multum difsimilis , folffs
©<&»« anethi:floreshaberprimb(imiies^iiiiquodfunc coloreelegantiores,ca
e« £*' pitulum aquikgix refpondet,acfemina in fc continet nigra SC odorata*
ttxMu. Germa.tOtlt> ffyroatX} CottOtftCjr. SylueftremhancfpeciemFuchfL
us tertium potius Gumini fy lueftris genus non male exiftimat»
Eft SC aliud prater haec genus ifemine fbbfiauo, in reliquis primo ge-
neri per omnia fimile.
TEHPERSHES77M.
Calida funt SC ficca omnia Melanthfj gencra in ordine tcrtio , DiCcu*
fciuntSieducunt,
7IRES, ISTRISSECVS,
SemenNigelfc in uinoperau'quotpotumdies,urinam ciet 8e" mea.
Cesjumbricos pellitjlac nujricibus auget,puf monem purgat, pe&us foL
iiit,tormina fedat.
* Skinini
fiiilSida:corpus enim ficlsedunt* ^&>%L € ^ :
IXTIIS S EC V v
Extracorpus adhibicafamna^ea^
bent : mmores,c£dematadifcutiuniy>apuia$ SC ferpiginemfanant, infia
marioncsq;impo&arcftinguunt* a ^
. TufumfemencumacetorolLace^f^^^
Sylueftris nigellauiribus & odore ctmmcfi: praEftantior,Serpentese£
HenenatafylueftrisnigeHaefomusfugat* %." T
Ad orthopnc^as&defluxuscapirisfadtodoratii^ 6 ca-
lefa<ftum fueric,ut SimconSahitefeimr*Tritum item,S£cum acetouea
tri impofitum 5lumbricos nocarcdicitur^ut idemcft autor*
; PAPAVER RHOEAS,
feu erratkunv
[xxuiigoixs Grexis^arinisPapauer fluidumfeu
erraticum, aflorefic diSum,quiciprotinusp^cr
decidir.M^x«^Gra?cisdtAum3a^x^^idcft,anon
miniftrando^quodeoueieentes fuisfungi officrjs
non patiatunquod de f%tmo intcUigimr^Officinis
Papauer rubeum,Gallic£> 0o<^/c/*a>c#Gennanis a
ftrepicu quem pueribarum f olijs cdunt^ ^iAppCC
|;0f£8/quaficrepitacukresrofas.>& 2&0ttt?oftft,
quod in frumentis nafcantur^appcllant ltem^elt>
m&QfattWtt+ln fegetibuspafsim a Maioad auuL
. numufq;nafcuntur*
Duo funt eius genera,Maius Gcrma; propric
^ ^Upperroflll^Minus Germanis ^OmrOfeft,
s* nonnifimagnitadinedifferentia*
i lo Folium habetJDioC aucorc^ origano fimile^aut
eruca^aut inty bo crratico^aut thy mo-jincifum/ed
longiiis&fcabrius^cauleiuriceo^afjpero^cubitahV ^
recto : florerubeo,interdu candido fimili Anemo-
ne : caput oblongum, fed quam anemones minus :
femen rufum,radixlonga,fubcandida0minoris di- — .
giticraisitudine,amara, inaruis S^fegetibus pa&
fim nafcitunFloret uere SC mefsis tempore, Porro
Diofcorides non bene papauer f olqs origani 8C
■ thymicomparat,xit oftenditeciaCordus^cum nuL
la fic ipfi cumhis fimilicudo,fed foliahabet Eruce,aut Cichorfj modo in+
cifa. Vnde abundare ifta apud Diofcoridem col!igitur->& ab alio quoda
adiecta* *'■"'" „.
Digiti
zedbyGOQgle
■08' HATVSJ ET
'. - Altcrafpeciespriorifimiiiseft/olijsGkhorij.Nonautcmeftanalio G
ne papauer rubeum,ut docet Ruellius.
TEHPERAHENTVH.
OinmapapauerisgmerardfrigerantinquaTtoordme.
VIRES, I N TRINSEC V S.
Qmn&uelfexhuius papaueris capita,cum tribusuini cyathis deco-
&a,donec ad duos reducantur^bibuntur contra uigilias, ut fomnos ac-
cerfantTufumfemencummeUefumptum,aluumemolh't.AquaftiUatL
tia,imermmi caloremreftmgmt^
nobfcitur Jecurenimaqua; iftiuftnodi refrigerant: colh' inflammatio-
nes dC lingua^gargari^ta^mitigant ac compefcunt,
: s x T b. i fi-S ec v s.
AquaftiUandaery%darimedeturcircumlita,nariumfluxum,ieco-
ri cumpanniculo madefadoimpofita,fiftit.Orisuitia&:hulcera,deco-
ctum eius coUuaone,fanat.Mulierumitemmenftruaprofluuiacompe-
fcit,decocto eius filauentur.Temporibus ilKta aqua phrenetids auxiia-
tunCalidosoculorumdolorescumlinteoimpofitamitigat.Succuseius
cumnitro&fulphurefcabiem fanat,omniaq;cutisuitia extergiu
PAPAVER SATIVVM.
PApauerfatiuum,Gerraa.tnagf«ttieit Obcr
m$n/<Ddm«g/(Ddf<imen.Gallis,P<j«or.D
DuofuntdusgenerarAlteru quod Papauer
albumdicitur,Gra:ds Thylacite,ab obtongo,et
utriculis fimili capite:femine candido.
Alterumm'grum,GKccisPythite,adolrj for-
ma,quodnigrumfemeninlato,{efsili, SC dolio-
lo fimili capite,concludit,Officinis 3t uulgo Pa-
pauernigrum.
' Folrjs conftatlongis , per ambitum ferratis,
. nuUoq; pediculo cauli adhajrentibus : Floribus
( uel candidis,uel ex candido leniter purpureis: ca
11") pitibus oblongis, in quibus femen atrum uel can
didum* Succus Papaueris ««x«wo{»dicitur : non .
Opium,ut quorunda eft error . Eft enim Opium
liquor dus lacfteus, ut poft diceturjn hortis fatu
prouenit. Floretlunio &lulioporifsimum,ac
fubinde in capitulis femen profert.
Tragusquinq; obferuataa fefatiui genera e-
numerat,flore SC femine differentia. Primum floribus in fummo candi-
dis,maculis purpurds diftinCns/eminecano,quodcum maturueritfpo
ce exfadiifcemibus circa fcapumcapirolis excidit,Hocq; eft uulgare Pa*
Alt*rum
Digiti
zedbyGOQgle
& Afcemmfioreprorftisc^^
cdoribus,femine etiamcan^ido*
Tertiumfloribus fimiUtercandidis^fed macuto circa capitulurubris
^nCtis^faninefijbflauo, >
Quartumfiorepenitusr^
Qumtumflorepumceo^aculis^^
. gfo* ^ - '--
Pr*etertec adhucduo,alterumcandido,altemrubrofloretfoli|s in
florefcifsis,&: in extrentita^usdiuifis,alte^
fanitie,tradit»Omnibus fememn capitulis eftconclufum, Primi tantum
gmeriscapita,mamrofeminefathifcun^^
- T.E HFE R A HEN T V M.
Quarri eft ordims.ficut Sc reliqua Papaucris genera, refrigerantium,
VIRES, INTRINSECVi
Papauer album in panem 8C cibos commode &f utiliter mifcetur* Ver
dginelaborandbus^utexperimento conftat,auxiliatur. Soporem allicit
inpueris&uiris.InfantibusinpuJtefemen datum,fomnumijs cocfliau
Succus eius efficacior eft>fed magis noxius corpori*
Papauer nigrum uel fuccus eius ,per fe aut cum uino potus^fluxus
acapite in pulmonem decidentesfedat,tufsim afperam lenit : omms% ge
nerisdefluxionesconftipat^nuiris &fceminis*
B exthnuc VI
Papauerisfemina/uccus^rba^am
illita/untauxilio^matriciindita dolores fedant,&fluxusfiftunt:idem
prariftat decoctum capitulorum papaueris: ignem item facru reftinguit*
Cum oleo Amy gdalino auribus infufum,tinnitum compefcit* Ad eade
ponetiiquorfdiomm,capitum,&femmiimftiIIaritius* Ex nigro aute opimc%
PapauerehfteusIiquorJeniterincifisuafcuIiscoUigitur^quem Opium hp&k*
in Pharmacopolijs nominat . Exprimitur etia ex rufis uafculis SC i olijs *****
fuccus,& in fole exiccatur: eum priuatimGreci uocat Mec®nium>fed ui uc^
ribusdtliquorcimbecillior^proptermconcoifta etaqueamfubftariam, &fucm
quam ob caufam facile putrefcit & teredinem fentit*Opium itaq; Papa ^^ *£
ueriseftliquor : nonigitur exiguoerrorefuccuspapauerisamulos uav p^j^'
ritur^^iuccuseiusdicaturMeconium* «*• "
OLEVM DE PAPAVERE*
OlcumPapaiierisimpingua^afperamarteriamlenit^fcbriumardo^
rem &£ infomnium mitigar. Exprimitur autem ex femine utriu&j; Papa- Msfm~
ueris, tam albi quam nigri.
SIRVPVS D£ PAPAVERE,
Sirapusdepapauereuakt ad catarrhum & mfsim^caufamqiinfomu
ni*e.Conficiturhuncinmodum:Recipecapitapapaueris albi &. nfori ^ ^
ana 5,|x aquasplumalisIib.iii]*coquanturdonecmaneataqu^ ta.nmmy €*m
iib#jts»Colatura: addefacchari^penidiarumana $£& Fiat%iirupust Et
wst*
t)B RATVR'l ft '
tocappdfcfctf^p!fcemX>
tur hocmodo:R*c^papaiicrisa^
ris lxv.Gtycyrrhi^ £vJWiibcnijfl*ioxx^ $,xlSe;
minis Malu^&ferriiniscytoniorum^ana J-vj^oquanturinlikq^
tuor aqu<e duas,& cumfacchari&peni&^
PAPAVER CORNVTVM,
. Graxis Ceratitis*
PApauer cornutumv
Grecis Mx^Kt^m^
Germa*<gclb4lmage«,
Ga&.^PauotcortWt Folia
habet candid&>tenua>hir
futa^uerbafco fimilia^fer
rato ambitu 0 fylueftris
papaueris modo, cuinec
caulem habet difsimile,
flore luteo pallidoue, cau
lyce pufiilo , inflexo ut
cornicula ->effigie focni
grseci>unde cornutu/eu
corniculatum eft di<ft5: Q
feminenigro exili^quale
eft papaueris, radice per
fumma cefpitum , fubli-
mi,crafla. Locis nafanir
maritimis &gracilibus>
ut autor eft Diofc, apud
nos non nifi fatum pro-
uenit* Roret Iunio. Seme
mefsis tempore colIigL
*sp*KT ~~-^J^~~ tur«MarinumalrjappeL
Iant , quodin maritimis
crdtat.En,antquimemythen,idrft>GIauciumJiocidem appdIant»fo-
liorumdeceptifimflitudine^DifFertenim ab eodem. Sicut &£i) errantqui
idemcumrhoade,hf>ceft>papauere erratico^ German,2Uapperrofet!/
de quibus paulo ante^exiftimant.Theophraltus Papauer fy lueft r e f arit.
TEMPERAMENTVE
Facultatis eft calicke SC ficca^ut guftus eius qui nitro eft ftmilis^oftea*
^itt*
♦i, VJRES, I NTRjINSECVS,
Radix,tefte DiOjfcanaquaad dimffliampartem deco&a^Tc&adicis
S£io<^orofismedeii^ Semen tu&m
camimifoaluumpijrgarefertar^ # EX^
riA-isrr.tt-A-itTJLavM, %
Foliaflore4;cijmokoiIii£a,fordida 8C maligitafailperamult Ead*
mun&aiiimen^
gatis,abhQ<i zbttwttc oportet^utdocet Gaien. adeo enim abfteroereua
Iet,ut &pun£ camis nonnM diqueMtq; hoc facultacu roboje, non for
desfolum/ed&cruftamfaulceril^sd^
medehtu***
ANEMONTE
A iMt#*;*£ Gra?cfsXaririis Anema*
^A-ne* eq quod flos eius nuncp n#*
fpiranteueRto,qui Grgcis&^©-di<:f
tur,fe aperkt : fiquidem afflatu uenti
ftatimfioreseiusdehifcut.&mfoliat^ '
fe exphcat . Duorum eft generu Dio-
koridi : alterum (y lueftre:alterum lo
cis culris nafcens,diuerfas quoq; fpe-
cies habes : nuc ehim phccnkeo _, nuc
candicb0nuncla<fteo, nuc purpureo
fioretrofpicitur.-folia Coriano funt
fimilia^fed fciffa tenuius in terra incH
natur+Gauliculiexiles Ianuginofiq^
fuper quos fiores exeut papaueris,&:
inmedioeapita coloris cceruld^aut
nigriSrzgusZmmtm ro^KnGer
manicc appdlat.NonhuUis papauer
credimrcilei^rum^fed magnoer*
rore^cum folia manif eftc repugnet*
Anemohe uero fvlueftris, fatiua
feu el quar cuk^|[Jcimr,j>er omnia -.
eftmaior6foli]siatioiAus&duriori "
bus , capite oblongiore , fiore puni.
ceo,tenuibus multisqpadicum capif
iamentis ^Capita tamen in Anemone
hon funt Papaueris forma, fed afpsu
ragi potius modo in acutum fafti-
giatahirfutaq;,
, Hax eft quam Officina? uocant H«rfo>
Herbam ixenti, German. &ttd?ffl* *aati» h'l£.
fd)eli/&:^j!f^cll /item^acteri
!>4»t/& @d)iottebiamJtalisCo f
\_y tgck
• - ^DE 'RATVR A BT
Locisnafcimrfabmofismo^
m captafcianihda4^^ autficuta.
fpariicapitula,rnUtarur,acuelunnrpicam faftigiarur : non hcutmpa
pau5rotundarur,ut quidamexiftimarun^contundcntcs Anemonen,
Ar^onemcVPapaucrerradcumtcummanifdtumfitmtcrhgc^uoa
-, • ^Diofcoridcrefcixur,drimmcn.In*Argemonccmm^Papauereerrl
S^T tico,capituIafuntpapaueracea,acin Argemone qmdem furW eftla.
*P<tiufculum,mRk£^
"^nemonesuerdcaputrecenHsafpar^
Deinde Araemoncfuccumhabetcroc€imi,acriMoriia;infigni : rhccas
uero lacteum,candidumq; ; At AnemoiK nuUumvdufmocli.Poftrcfn6 [z
raisaiamAnemonefioret. - •
to -, DeArgcmoncDiofcor.lil3.2.cap:i70.hodicincognit.aNJicctquida
pf^jKJAorimoniamdetorqucan^dcquafuo loco. Iam ad defbriptionem
' Anemones fylueftris redcundum : folia funt in ramulis focniculi fere, co
'mofa.BorctmcnfcMartio.Acriseftuehcmenter.VndeHieronym.Tra
gus cx Ranuncuh fpecicbus cam cenfet*
TEMPERAJHENTVM.
Diofcoridcsucriq;acrem uim attribuit,temperamento potifsimura
«ft calido & ficco. Ad ranunculorum <juadantenus temperatura accc
clcns. ' ■"" '
VIRES, EXTMNSECVS. n
Obinfioncm acrimoniamcxtrinfccuspotiusquam intrinfecus adhu
bctur.Succus naribus infufus caput purgat. Idem pra?ft at arida: radicis
puluis,rianbus inditus.Commanducata radix,pituitam trahit. Sordida
ific* putrida hulcera purgatgangnenisq; adhibetur. Lenior SC commo-
diorcftaqua-ftillatitia.Foliauiridiacum fuccotufa,ungucs craflbs U
dcformes confumunt.
PSEVDOMELANTHIVM.
JU^J^iO^. Gl£hago' .
PLurima apud autores dc hcrba quae inter fc
gctes nafcitur,Germanis &floeil/ uel Tfat
ttn/BC &OTIJBcgle» dicta, cft controueVfia.
Non paucis placet eftc Lolium feu Aer am,ocu,
lorumpcftcm,dcquo Vcrg.Etcarcant!oli}s o-
: culos uitiantibus agri. Potlet^quidemuidcrino
incommoda horum fcntcntia , nifi L olio auto-
res fpicam,ficut rcliquis frugibus tribuerent. Vt
inframtcrfrugcsfigiHadm,capitc dc LoIrjsdiT
ccrar.Hcrba ucrd quam G ermani X AbCtt u%a
mus,noii JfKibetfpicam^cd uafculum hnpidum,utinclcfcriptioncoft£H-
' fksOT,8£c^pic1:uTa^oc[;Iiquet» ©cindcmultorumcftopinio^eamene
•v- . . ; Nigellam,
V ! ft I % ?■■ 5 >. f & H !t f A ft ^ 3t. 14
nem Melanthrj cumliac noftra herba coriferentibus ♦ AlrjsPfeudomelan
thiori feu Githago exiftimatur : quorum potius fententi£,ne anonyiftcjs ^^
Plantamaneat^uidetur fubfcribendum,,donec uel Lol-rum „ uelaKaa1i.<3tfag^
cma herba efie certo pofsit oftendLPfeiidpmelandiium iterd quafi adulte
rinutn Melanthitim eft dichmi ; a uero enim MelanthiO longe abeft.
Nafcitur in fegeobus pafsiriiJF oIi|s allfj modo acuminatis, fedbreuio
sibu$ puofisq^coloris cirierkei aut nigricantis , florem fert menfe lunio
purputeum,paruce dC quinq^oli^ rofce fimilem, quo decidente capitu-
lumfeumfculummanet^ong^^ quo
femerinfgrum*
T E M P E R AHfiNTVE
In terti o excalf acientium ordine,& fine fecundi exiccatium ft atuituiv
v ; i r e $.
Folia cutn femine Chirurgis funt iri ufu ♦Membra duf a,neruoscj^pe£
fometa^fiue infeflu,aut balneis aqueis emollicalij eum furfure tritici aut
hordei^addito oleo0uel aceto,uel uirio^caliduriimembris imponunt*
SIDERITIS PRIMA*
C Ideriris^Ruellio tefte0dicta eft , quod gf utinadis
wuulneribus apta^precipuum in bello ufum habe
*. at. Primam uocant , ad diiFerentiam alterius,quam
|L iriterGeraniarefoiant^HerbamRobemdicxapi^
^_ '*$P Icemalterius quseHeracIeadicitur,quamOrmino * *
^i ! jn%^ f aciunt, Sideritis igitur prima locis nafcitur afpe-
%t r is^petr ofis & iriculris Jfolijs Marrubrj,, logioribus • *
^ tamen,ad Saluiscfeu Quercus figura accedentibus,
fed minoribus cV afperis^Cauleshabet quadratos*
dodrantales^aut longiores,guftu non mgratos^ali- _■. ;
1| quo modo aditringentes^ in quibus perinterualia^ , ■ ~
uelutin marrubio^uerricilli in orbem circuaeti ^ ih
^quibus femen exiguum.Germ+<D!tbfT4Ut/5€yf ^
£r&Ut*OfHcina£proueraChamaepi:y hac ututur*
fed magno errore.Rudlius ludaicam herbam GaL iu^^
lis appellari fcribit * ^* B^
TEMPERAMENTVM, ^
Naturae efthumide potifsimum, ac mediocr iter
frigida*.
VIRES,
Aduulnera glutinanda maximeeft utilis^tan.
taq;,Piinio reite.uim habet^ut^quamuis rzcznzi gla ;
diatoris uulneri illigata/an^uinem fiftat»
HYO.
Digiti
zedbyGOQgle
db sntn* fiT
hyoscyamv s.ti&£.
C
f Tj Yofcy ar^ius Grsecis,Latinis Suifia faba,quod fues,ut autor eft Ae-
J£. tAiianus,paftuhuiusherbaerefoluanmr,&:conudlantur: fedremedi
j<&* /"«*- um nouere : aquas enim ftatim adeunt SC cancros uenatur,atq; ita proti.
**• nus falui fiunt.Latmis Apollinaris,quod Apollo fit eius inuentor, Arabi
bus Altercum,quod qui biberint,utautor eft Antonius Largus , caput
oraue uenisq; diftentum habent,mentcq; abalienantur, cum quadam uer
* luftufe- borumaltercatione.Officinfscorrupte Iufquiamus, German. 2$lljetJ/
»** %ilfamha^P®wb<>n/foollfranp&d>\afffr<ivit' Triafunteius
<renera: ni<mam,flauum,& album,afemim's formacognominata»
Frutex eft afpectu rrifti,folio lato>logo,pingui,hiriuto,uenQfo,8c" la-
ciniato: caulibus crafsis,equorumlatereflores prodeunt,tanqua'mma-
lorum punicprum cy tini,muricatis caly cibus,ramos continua ferie ue*
ftientibus/ernine intus papaueris refertis,
t. Primum autem genus floribus eft fere purpureis , f olio Smilacis , nL
*. oro femine,cy tinis duriufculis SC fpinofis : Alterum floribus effigie ma-
S,folrjs Sc" f olliculis fimplicioribus,femine Irionjs fubfiauo. Vrrunq; in.
faniam Sc" capitisuerrigmempariens^ac proinde abdicantur ufu.
Tertium eft medicis in ufu,pinguius<-aeteris,molle,lanuginofum, flo
* ris StTcminis candidi>afcensinm^ritimis &ruderibus,ficut8£ fecuiu
dfunij,
A dum : hocfi -hajberi non pofsit> flauo erit utendum .Plinius quatuor f acic
g£ncra:nigrum,uulgarcfcucandidius,fl^num->& album*
TEH PERA M E N T V M*
Prima duo genera tanquam uenenata^ufu funt abdicata* Tmmhi afc
bum cft cx temo quodammodo rcfrigeraririum drdiiie*
AlbihyofcyamifemmcontraAiehem^^^
mfsisexcitatur^cumuinoJDiofcorick^ Efeautem ex*
tracorpuspori&irmmidmuftisJm^^ -
E X T R I N S E CTSi : *.-.
Fo!ia,flores&Cicmcrifomriumconciliant : riimius antem tilus ciemeii
tesefficit* Snccus cuni panniculo illitus^oculoruminflammarionem ££
fiuxus compeidtJdemauriumdoiorem mftiUatusmirigat* Viridiaini.
pofitaf olia^ tumorcs repririiut* Cum f arina trita f olia^ memborum do-
lori&podagrcemedenair Jnpedum lauacraadmixtaherba, autetiam
in defefsionibus iomnum allicit. Eafdem habctuires oleum femims^cu
aceto f ronri 8C temporibus illitum . Pe Stov i s tumores idem ilittum difcti
tiu&£ dolores lenit.Iifdem uiribus eft prardita aqua ftilaritia*
Radix cum aceto co<fta dolorem detium,fi os calido decodo collua^
tur,fedat. Contra fumptum Hy ofcjranii femeri aiit foliajaccaprinumi
uel aquamuUa,u.el femen Cucurbita?,aut nu^pineaeft remediolnhorii
p autem defeem poterunt prodefle femcn Vrricr£,Nafturti) ucl Siriapi,Ra
■Aqailcgia. phanus^GepaueiAUiiMri^cumuinocomcfta.
OLEVM D£ HYOSCYaMo/
O leiim de Hy ofcy anto ualet fiuxibii£> Sl inffe
marioriibtis oeulorum prodeft : aurium dolores
mitigat, tumores fedat,dolorem membrorummi
tigat,podagrce medetur*
Exprirriitur autem exferiiineHyofcyami codl
modo qiiofolet fieriex Papauere»
Ad V I L E G I A.
A C^ilegiariorifsimahodieherba,aDiofc\ no
-^tradita^Germad,2igIey/^cfeIeyy3geIey*
G allicc, ^ncolieJriizT ony mus Tragus Cehtauriu _
maius Diofc lib . | cap . 6 . exiftirhat, iiquidem Ce ^f**1*
taurijmaioris&^ Aquilegiae deicriptio exiguum
quiddifferat,fl^enimirumquiiri Centaurio eft
lam ginofus,et croci fimiliaxdine^Herba eft riemi
ni non cogriita : fotia habet Chelidonij maioris,
fed paulo rotundidra ac molliora. Caulem cubi-
talem,& interduril proceriorem,in cuius fummo
fiores funt pxirpurei^ex caudis quibufdam,uelua
Digiti
zedbyGOQgle
Ofi S?Af VR A ET
muIid>f€s!o<;uS!pi-opendentes,quibusdccid€ntibus capfajlafubnafcun ^
tur : haud fecus atq; mmdanthio,quibusfemenmeftatrum. Radixeft
crafla. In hortis pafsim & pinguibus pratis nafcitur. In montibus tams
&petris ac macris etiaminuenitur.FloretMaio & Iunio,
TEMPER4KBNTVH,
Cahda eft mediocriter, ac modicedigerit.
VIKES, IU T RI N S £ C V S.
Radixuinocoda&pota^ruptacVconuuIfaomnia intra corpus,fa.
nat.Pr oHeft dy fpnceicis,hy dropkis. Vitiatum pulmonem BC lateru huL
cerapuroat.Sanguinem expuentibus eft falutaris , omnibusq; internis
corporisuitrjs medetur. .Qudd fi patiens febricitans etiamfuerit, radix
cum faccharo in aqua decoqueda erit.Trita in f arinar modum drachmae
pondere,ciimcroco,oboliquanc'tate,inuinOpota-, cooperto mox 8C
fudante corpore,icterici's mire conf ert, iecorisq; obftru<?tiones foluit-
Stillaritia fl orum aqua ad eadem eft urilis,eftq; pracipuum contrafy nco
pcnconfortatiuumjnternacorporishulcefa difcutit, omniaq; uenena
c^torminapellit.
EXTRINJECH.
. Radick cV folio rufuecus uulnera coglutinat: quod uel hinc colligere
lket,quod carnibus coquedis appofita, eas in ol
lacoaldcerefacit.Penuminfucco eiusmadefa-
ctum,mefes SC mortuos fcetus educit . Fiuxus et D
dolores capitis fuccus aut aqua illita compefcit,
^furfures capitis fuccus cu aceto illitus , falia pri-
^rnu aquapurgato capite,pellit*Ca!igine oculo-
iruinfufus fuccusdifcutit.AuriumdoloriiniTiL "
& Iatus prodeft,uermiculos cVpulices earum ene-
lcans.Fiftulas aliaq; prishukera,naribus infufus
lfuccus,autii oseo coHuatur}curat. Scabiemo-
|f mniaq; cutis uitia toflit. Idem f acit radix in albo
t uinoadmediampartem decocta,fidecocTocu-
tisabluamr^&Cmadefacms in eo panniculus.cif
eumponatur.
CENTAVRIVM MAIVS*' .
OfBcinis Rhaponticum, falfo.
CEntaurium a centauro Chirone nomenha-
bet . Folia habet nucis iuglandis, oblonga,
uiridi brafsicaram colore,ferrata in ambitu,cau
lem rumicis,binr/m termimue cubitorum, adna-
tis multiplici fobole fruticancibus ab radice, in
quibus capita,ceu papauerum,e roradis oblon-
ga.Flos irs cceruieum inclinatus , femenq; cnico
fimiiej
V I R I B7I ^ & A N-r A Jt -y M. $s
A fJmfl^fl^^18 inuolutum^ut in lanugindsfolet floribus^radice uafta, (6~
Iida,ponderofa,bicuhitd^ .
cftra dulcedinem rubefcente.Rubet& fticcustGaudetpingm folo-ftafa^
apricis fruticofisq; coUibus/Offtdnaehodie improprie hac r^dicem Rha , ,
ponricumappdlatSftenimRhapontic^^ tuS&Sfr
dunt,Gcntauriumilludmaius# Germams tumOfficims etKferrid-rore ftemri.
Jv^apOtlttCnominatur* Errant&fjquiCemauriumhodk ^bapot*
cubitali cadrculo^frondibu&f^igTiis^atiquanto maioribusvper iriteruai txc*
Iabinis,auer£apamcandicant&us^ntemauircmibus
fioreluteo : quse ly fimachise magis ddTcriprio conuenit*
*T E M 1* E K AMB HT V M#
RadixCcntaurfj eft acris/ubadftringens/ubdulcis;8£fubamara,glu
tinandiuim habet* Ad duodecim annos0nec ultraradix afleruari u*u
kt; . - ■
Radicis deco&e fuccus medetur omnibus morbis: priuatim uero acL
uerfus angues radicis drachma in uini cyathis tribus bibitun Sangui*
nem excreanribus in febribus in aqua datur : fin febris non fit , in uino*
Eodem modo torminibus^uuluarumq; doloribus medetur ♦ Per fe f aci.
ks facit excreariones : fanguinem eijdentibus prodeft, Stomachum cor-
roborattDyipnce^emedetur ineclegmate: Pleuriticis Sdperipneumoni
B cis bibitur cum dauco.Phthificis inuino prodeft, RegiummorBum qui
fit ci tra febres ^ impugnat :.tOrmina difcurit+
Infperfumuei ilIitumJiulceraqu^cacoftheuocant,{anat. Recens m
faradix,aut arida antc madefa&a uuinera glutinat SC coniungit*
Mefes SC partus in tenuitatem collyrij derafa,& fubdica euocat.Car*
nibus adievta coalefcere eas facit^fi fimul coquatur»
CENTAVRIVM MINVS,
CEntaurium minus^ Gr&cls MiAvimy &C A^va^vquod
cireapaludes &C fcatebras aquarumproueniat^eft
dictum Xatinis Febrifuga^a uiribus^ Fel terra^ab a>
marimdinequamhabet,appellatur, German. C&tlfeflt * |? ?
titt.GzllUFkldctcrre.
Herba eft Origano hypericoue fimilis , caule fefqui,
palmumalro^fruricanri^angulofo ,lychnidis floribus,£
puniceo purpuratis^f olio -rutx, pradongo , $£ minuto*
femine tritici,radice tenui,fuperuacua & leui Nafcitur
Diofcoridiiuxtalacus^&locarigua. Hodieueroin fo^
lo pafsim arido,& in pratis minus pinguibus eft inueni
re^Floret «eftate &C autumnOf
Digiti
zedbyGOOgle
Dfi »ft-T Vfc A Bt
T £ M P 6 R A.ME NT V M. ' /(
Natunceftealida? &:ficc«.Exiccatntaximcab%mordadcatc: eftc*
nim amarum cum exigua adftrictione,
sriSEC I ,M T * T
VJRE-S, I NTRINSECVS,
Manipulus Centaurrj cu floribus in uini aut aquae menfura dimidia*
taad mediadeco&us pmem,bMofos SC uifcofos exftomacho humores
per infernacducit.Ictericis & febri afsiduelaboratibus prodeft . Iecoris
&:h'eiiisobftructioncs,diesaliquotpotus,aperit: uitiofos corporis hu»j
fnoreseducit,Verme$uentrisnecat,morraosfcetus 8t"menfes pellit:CoJ,
lica: pafsioni,in qua obftetobftru&io,medetur. Suauior eft aquaftillatf
ria,fed uiribus imbecillior.Eofdepracftat ufus puluis herbae cuuino, uel
piluke ex co c5fe&2e,quaenon parum coxendicum,articuloru 8c"poda-
ar^quo^doloribusauxiliantur.Adclyftcresetiamnon eft inutilis, t
** EXTRINSECVJ. f
Succus cum melle colly rrjs oculoru mifcetur, Menfes det SC fecundL
na,peiTo in co madefacto.Veterahulcera purgat,et ad fanitate perducit.
Viridishcrbatufa&i:iliita,uulnerarecentiac5glutinat SC fanat. Succus
expreiTus ac in folc arefa&us rjfdcm polietuiribus. Succum Diofcorides
hoc modo conficit:Legirur herba in ipfo flore,o£ diebus quinq; madefa-
c"ta,ad media decoqiuturpartem,moxlinteolo exprimitur , ac quod ex.
preflum eft,iterum,donecmellis crafsitieminduat,coquitur.
RHA PONTICVM. ET BARBARVM. C
RHaponticum&Rhabarbarum eruditifsL
morumteftimonio,Rudlrj,Valerij Cordi,
aliorumq; eiufdeherbefeuradicis funtnomina.
Officinaru enim hodie Rhaponticum,ut pauld
antc cft oftmfum,eftCentauriumaius. Rha di-
(ftuafluuio eius nominis,Poticumuer6 a natali
folo,B arbarum uero,ut oftedit Rueliius ^ jctate
PauH appcllari cceptu eft,quod ex B arbarorum
SccnititM 'WlT^ \lr& regionibusafportaret.SicGrgcietiapofteriSce
niticu a Sceniris Arabiae populis ,apud quos na
fcit>dixerut . Atq; hoc modo etiaRha arabicu ap
peUareliccbitJdeigitfuntRhaponticu,Barbaricu,Sceniricu*Vircs^etia
funt esede.Quod uero dc odorc obfjci poifet: c|a quod in Poto nafcit in.
odoru eft : quod uero in India,cft maxime odoru,hoc ratione eft cceli SC
loci : in India cnim ob maiore calore flt odor atius . Pro coditionc nan$
ioci eademherba qualitate faepe uariat. Nemo igitur ambiget noftrum
Reubarbarum,ticut uulgo uocat,efTe Diofcoridis Rhaponticum.Quid
uero Rhaponticum fi't,quod monftrant •Officinae^anteadictumeft.
Nunc igiturdefcriptionem Rha exDiofcor.fubrjcicmus.
Rha,quod alrj Rheum,Latini Rhaponticum uocant, radix cft nfgra,
maioriCentaurio fimilis^ninor SC rufamagis,{ine odore, fungof a ,mf-
V 1 & I * 9 * P t * K 1 4 & 9 M* 17
A nita£ponderofa.Probati{^un^^
tinofum^cum quadamadftri^oft^ctcontoaftdu^
lorcmq; rcddatadcrocurri kdiftaritcrri,
Eft 8£hodic quod fcritiir irihortis,qudd Rhabarbarum monachdtu
aocant^quodLapathiuclRun^ds cft ipcdcs,dcqu<* ihfra*
Rhapontici uis praecipiia cft fpiflaridi, &C guttaritia &bftrihgchdivcS
quadamcalfadtioric*. .
VlRBS» 2Nf kiNSECVS.
Rhapondcumdyfcntcridsdatur&cceliacis^fifcbrc carcaht^ in ui*
ftorfin aliraynaqua datur^Datur&dccodHimdusbibchdum diiplid
mcrifura,ad rupta,conudfa,contiifis,&: cxfiiblirrii dcuolutis,Sipc<fto*
ris fint dolorcs^additur pipcris aliqurd Sc rhy f rha* : fi diflblutio ftomsu
chi,cx f rigida aqua fumitur^fiuc iritiis,fiuc cxtri purukritis cxcrcationu
bus : itcm licnofis Jicpaticis,ifchiadicis : ad rchuih ujtia , fufpiria , 6rtho>
pnceas ♦ Artcriac fcabritias tcftit, cx paflb, tribus obolis potum tritum,
quod idcprseftatcius dcco<ftu.Bibitur cofttrainflationcs,pcrfri<ftioncs,
fcbrcs f rigidas,fingulais,tormina,afpcritatcs^capius grauitatcrri^mclari
choliam^ucrtigincs^afsitudincm^dblorcs & conuulfioftcs.DaturirifirU
oulisualctudimbus cadcm qua Agaricurri mcrifura^ fifcbricarcant,ih
B mulfo : fin alitcr0in aqua mulfa*
Illitucollc(ftioncsinflammatiohcsq;fcdat,uuiricrafanat ^ cpiphoras
cculorumdifcurit.Expa{roiUitum,infignitacurhmclIcrap:t^ Sdalia 1L
ucntia cx accto . Farina dus infpcrgioir contra cacocthc ^ &C fanguihcnl
*djdentes,dcriarij pondcrc iri aqua«.
TROCHISCX OE RHAfiARBARd*
Trochifci dc Rhabarbaro ualet ad hepatis obftructiohcm * do!orerri$
turriorcspr^tcrnaturam,arFc<rtusihuctcratos dufdernjiydrdpem8£ u
dcrum^forma: cormptioriem^Corripofitiorierri docetMefue*
PILVLAE DE RHABARBARd.
Pilute deRhabarbaro irifcbribus diuturnis , iecoris obftructionL
bus-,& aqua: intercutem inirijsconfcniht.Corripdfitioncm docetMo
fue*
LAPATHVM, SEV RVMEX-
(~\ Via Rhabarbarum moriachorurri ^ quod fic uocant, c rumicis eft
dichim^qi
thiaencrumdccoctoalimsmollitur* Latiriis Rumcx dicitur* Barbkisf
-4. acncrc^dchoc ordmcfcruard agetun Lapathum Grsecis a Axnxfcy Lipabt,
ftum^quod uacuarc Sc exinanire fignificat ^fiquidem omnium Lapa^
~ cur* Bj
P %
Digiti
zedbyGOQgle
RttMOC
2tmpf*
tbon.
Z,apdtim -
NATTRA BT
. La^attum, Ga&is *Patieitcc, ]■■ q
, Rumexamemquodexeofuc--
<us non aliter atq; ex mamma*
quamueteresrumendixerunt»
immtibus exugifoleat. Quod
dequarto potifsimum genere
iatelligitur» Germ.2lmpff«r*
Diofcoridcs quatuar facit
jLapathigenera: Primumfo-
Irjs duris •&: in cacumine acu-
tisjemine herbaceO,acufnina-
to^cx. minutifsimis dependen-
te pediculis, radice longa SC lu
tea,uel porius procera. Grac-
cis Oxylapathon,8£ Larinis,
Officinis Lapatium acutum,
Gcrm,Vtltn$t\XVUV%/ZTtm
wdxtmv% I <&ntfi>txwt%/
'€3trcyfftt>itr$/ 5ttten#isr
8*1 / IPtlt>2lmpffer/ Un*
fctttfrAtttNafciturin palu-
ftribus potifsimum,S£ circa
foffas,
x. Secundum genus Oxyla-
ijpjibu patho eft auam fimiilimum,
bermfe. £Q^S ^^ iatior jbus bC te-
nerioribus , caule interdum
bicubitali , ftriato, floribus
exiguis,luteis,femine ut Oxy
lapathon triangulari,radice
longa , dC lutea , feu crocea.
Gnecis Lapathum hortenfe.
^^HaxFuchfio eft Rhabarba-
^clori. rummonachorum,quodper
xnmd? omnia huic defcriprioni re-
^f^fpondet. In hortis prouenil
confitum*
.Tertiura
▼ IfclB V *-. P&A 9TA41 *& &
Tcrtfu^gmu^dftiyiadlreyparuiaiijplantaot
iii finiile^molle 8C hunulc^Graras Lapathon agre ^a^|
fte : quod Fuchfius eani efle herbam dftendit, que. fykcstro
uulgo Bonus Hendrichus, Germa.CgSter t>eyif ? ******
ric^appeflamr,b^a:@attrampfl1cr.Tragus ^*
©d^merbduocatXircafcpes&uiasnafcitur^ nendn*
Folio Oxalidis yaut Ari , aut Plantaguiis 9 caule *&**
prioribusduobushumiliore, inquo flores&fc^f**
t minaratematuiidcpendent*Radicelonga&:fub ^ffct*
flaua^
Quartum f olia fy lueftri feu
paruo humiliue Lapatho hsu
bet fimilia: caule non adeo gra
di,fefquicubitali:femine acu-
ttiinato^rubro, qtrodfoliaceo
ueftit inuolucro^fapore acri,
quodincaule & adnafcetibus
cauliculis nafot, Graecis Oxa
Iis,quddinguftuacrorem ha-
beatvdicitur, Latinis eadem ra
tione Acetofa,& Ger.@aur*
B Atttpff^GalL VwctteJDztiUcySalcttc. Hancq; pro~
prieRumicemueteresdixerut* Nafciturinomnibus
pafsimpratis*
QuintamTragus &C Cordus, alrjq; addunt fpeci5
maximam^qua* aquofis & paluftribus loeis iiafcitur*
Gr*ecis Hydrolapathon,id eft, Rumex aquaticus, 8C
Hippolapathon,Germa^0fampffcr/&:JPAffer^
ampffer.
TEKPERAMENTtfM,
Lapathis acetofa^ frigida 8c ficca ftatuitur in ordi
ne fecundo natura. Ac dxfcutiendi,tefte Galeno^f aail
tas indt. Oxy lapathon mixtas fibi uires uendicat. Hippolapathum i re*
liquorum uiribus nondiffert*
VIRES, INTRINSECn ^
Radix Rhabarbari monachoru,arida trita,draehma» pondere^cu pa*
ri zmgiberis portione^in iure mane fumpta^cholera 8C phlegma purgat,
OesRumiciVfpeciesJDiofc.afferet^
uieftpracditu,conftipad(naturahabens : omnibus aluifluxibus fiftendis
urilcOimLapathi gerieru radix tritafurtlpta^aut decocxu folidru potu,
iecur 8C fel purgat Jcrericis SC Cholericis cp faluberrimum* Aquaftillati
ria,praferrim uerd Oxalichs,peftilenriaIib.febribus,inflamarioni iecoris
S>C uentriculi^pota^au t extrinfecus cumlinteolis impofita? fert opent.
tiippotf*
DENATVRAET - • I
, E X T RI NSE C V S. g
Oxyiapami,ttemOxalidis,foha,fuCcus & aquaftillatitia ,omnisge-
nerisfcabiemfanant^praferttmpurulenta ex calorenata hulcera. Con-
trafcabicmiiriimentumconficitur,puluereOxylapathi cum aceto tenu
perato.Nonnullifuccoexpreuo utunrur,aut radicemcVfolia inaceto
decoquiiiit.DenriumdoloridecodumOxalidisautOxylapathimcde,
tur. Auribus inditum dolorem mitigtt*
SIRVPVS SVCCI ACETOSAE SIMPLICIS;
Sirupus fucciacetof^e fimplicis febribus biliofis 8£ peftilentialibus
cftfaluber,cordis&: uentriculiaeftumreftinguit,ipfaq; roborat.ConfL
citur hoc modo : Recipe fucci acetofae depurati lib.irj.iacchari clarincati
lib.rj.cV coquantur.
CHRYSANTHEMVM.
CHryfanthemum,ab aurifplendore, qui iri
flofculis cernitur,di(ftu,Ger. ©d)mali$#
bI5m/apingticdine,qua;cotritoindiginsflo
fculo, apparet. tTCoopblum/ tHaAitblfim/
geirD:fcttbi5m/£>:AtbIttm/2)omtblttm/
gOlttf iplfcnbifim. Dicitur & Chryfanthc,
monfeu Chryfanthemis Anthcmidis fpecies* D
quam©tr«CfebifiroGerrna,uocant, Galli,
jSdarguaitzbUncht.
Nafciturfruticis fpccie in pratis humidis*
St" locis aquofis,f olrjs uiridibus, rotundis ceu
afari,terra repentibus,&: circum incifis,cauk
rotundo cubitali , adnatis ramulis , in quibus
rotunda,piforum initar,naicuntiir capirulai
quibusflosprodit luteus uelut indracuculo,
maior tamen 8c* iucundior.Capitulum,dcrk-..
ente flore,acquiritlogum diuifum,ficut aqui
Iegiar,femine luteo: r ad ix cefpitofa,digiti craf
cdthi. fiac,albisuinisfibrata.TragusCalthamcreditVergilrf»
*• Alter um eft Chry fanthemi genus minus, f olrjs indfk, ficut D racun-
culi,caule uero & florepriori fimile. Vnde Dracunculi quidam ad Chry
fanthemumfpeciesrcferunt.ValeriusCordusBuphthalmifacitfpcciem
interfiores Anthemidis,
TEMPERAHENTVM.
Calidumeft&ficcum,emfdem cum Buphthalmo temperamentU
V 1 R E S, INTRINSECVS.
Regio morbo correptis coloris bonitatem reddit , a balneo poft lon-
oiorem in eo moram,in exitu pot3.Veficae calculos?Plinio autore,erjrit.
Digiti
zedbyGOQgle
Fiorcscumceratotriri/Uatomatadifcuriunr.
BVBPHTHALMVM.
BVbpkdialmum^Ba
uis otulusLatine a a
fi<*ribus ^ Gate* tcfte, fic
nominata,quiBouiso-v
culo ftmiles cffefiguraui
detur. Tragus BeHidern&gfr ^
maioremuocat* Diu£r-wr,
fa alitem eft feec iherba a
Bi&phthalmo Dioicori
dis^quod Chxyfanthc-
mos dkitur ^ & fpe-
ties cft Anthcmidkvdc
quo infra * Germanis
quddfortafieeotempo-
remaximefloret. Icem
(Senfblumen/Kmfcs*
B 4»g /^aUfl/!&^yn/!&Alb8attg.Gallis,Oei/&^aw/4 Caulememit-
tittcncrum^foliafceniculo (imilia^florcslutcos^mtrinfecus Anthemidc
maiores.perambitumcandidisfoliolisradiant^
cmitudiiieflores Bubphthalmi ab Anthemidis floribus diffcruilt*Nalci-
tur circa oppida &C in campcftnbus.Ploret circa inirium lulrj , 8C dura*
adautumnimedium.OfficinseConfolidam mcdiam uocant/a uiribus
quas in glutinandis uulncribus habct*
Eft & altcraBubphthalmifpecies^prior^miAor^foirjs nonmhil crc*
maturis laciniatis^coliculis tenuibus/urculofis,palmum altis^floreprio
ti limile^barbulis in uniuerftim candidis^mediumluteumin orbem cort*
cinne cingenribus^Germa* (Ben^blSttkft propric»
TEMPERAMENTVH*
Calidiotes funt flores Bubphthalmi floribus Anthcmidis, 8£acrio* *
us*
VIRES» 1&TRINSECVS.
Deeo<TtumflorumabalncoperaIiquot diespotum,iftericis colore
priftinum SC fanitatem redder e0teftis eft Diofcorides* Idcm deco&um
uomiriones adiuuat,S£ naufcam parit.
EXTRINSECVJ.
Hores cum cerato triti Sc temperari*cedemata 8C duriries difcutiunn
C A L T H Av
Cakha
Digiti
zedbyGOQgle
CAlthauel Calthula , Ofricinis Ca. q
iendula,quod fingulis caledis fru-
Cbamo*
mSU.
U.
ticarecernatur. Germa.abintorto SC
cireinatofemine,Xtn0€lb ISme*GaL
lisfiouljtc.
Herba eftfruticofa,cauledodranta
Ii,lignofo,folrjs longiufculis ,, in angu-
ftumdefinentibus,fioribus fpeciofis,
croceis,luteifue , odoris grati cVgra-
uis : femine cuius uagina fcorpionis
caudaraimitatur : radicefimplid,muL
tiscapillamentisfibrata. Mentionem
facithuiusVerg.in Alexide:' Mollia
luteorapingituacciniaCaltha, Nulla
ueroeftearumherbarum, qua; helio-
tropion,*Scorpiodes 8c" LebntopodL
on appellatur. Vide Ruell. lib. 3. cap.
!2C>.cV:i57«Locis culris,achddie nuf-
quamnoninhortisprouenit. Floret
imtio Mafj,ac fingulis deindeCalendis,undenomeneft forrita,
T E H P E R & M E N T V M;
Calida eft dC Rcca eius temperatura ? magisq; extemis quiminternis
corporis partibus adhibetur»
V I R E S, EXTRINSECVS.
Acaiaftillaotia,oculoniminflammationibusinftiilata,autpannicn-
lo impofita,medetur. .
Puluis florum cum Xylino denrium dolores iedau Andi iiores OC
foliafufFitu menfesmirecient.Floscapiilosflauos efFicit.
Herba ipfa condimentis Sc" acetarfjs etiam mifceonv
ANTHEMIS.
ANthemis uel Chamsemelon, quod mali odorem,quod Gracis uit
A9p dicitur,ref erat. Officiriis Ghamomilla , German. C^amiikm
Herba eft ramis dodrantalibus,ffuticofis, paruulis, frequentes alas ha>
bentibus,tenmbus S>C mulris* Capitulis rotundis , intus aureis,flofculo
aut folrfs capitula ambientibus,candidis,luteis,ac purpureis.
Huius itaq; tria a florum difFerentia funt genera : ^ Primum foliaha-
bens circa florem candida , Gnccis Leucamhemon , a foliorum f orma,
Vulg6CamomilIa,HancTragusuerumPartheniumefrecredit.Sunrq;
dusedus exodorefpecies* Altera odorata,qu^ Parthenium&: Leu-
.canthemumdicitur,quaeiameft defcripta. Alterafcetida, quamCottf-
lam fcetidam appellan^Germa^omnbyU/^nntJebyll/folo odo-
Qp^T^Jh* ^tmtVS F£AHTA*Hyit*
re a priore <3ifcrepansThali(fbtim nonnullis Diofcori
dislib*4+cap. $3. DeThali&ro infriu
AlterutVqsdrl^
mz.&mt<fyhi&mtW&m&bl&mm. Huius flore a-
rido ad lectos illinendos mulieres utuntur -, unde Ger~
manicum nomen accepic Ad coiorem quoq; flatium e-
ius eftuius,VndeGermanis<5ofoblfiltlCttdicitur , ite
0Uffibl&tnttl> Atquehanc efie uerurn Diofcoridis
Bubphthalmon,placetTrago, nec reclamatpi&ura*
A18s Calcha &C Gotula non fcetida* Folijs Tanaceti,
fedminoribus,incifuris diuifis-,fc>lij$ luteismediumlu.
teum per orbem cingentibus»
K Tertia Anthemidisfpecies,Gra:cis Eranthemosdici
tur : caule puniceo^folrjs ferraris,capitulis cy ano ferc fi
milibus/ed maioribus^flofculis purpUreis per ambitu^
in&ilseformamcapitulumcingentibus» Hcec Trago
credimr effe qu^ Germa .@C^artcrtblfirtl/&©f Cttt
^r^Htuocatur?de qua xnfra in Aftere atticov Fuchfius
tertiamhac Anrhemidis fpeciem iiultefleeam, queCo-
folida regaiis/euGalcatripp^uulgo^Gcrma* j&itUt*
ibMtl
• BB NATVRA £ T: : -
- fpOMdidtuTtdequafuoloco.Lodsgaudentafperis cVmacrisficdsc];, <•
iuxtafemitasc^uincta,McnfecomgunturIunio.
T E M ? t K A M E N T V M.
Calfacit Anthemis & exiccat in primOgradu,Refoluit,mitigat,Sutc1;
eedemdicristribusfpeciebusuires. ........
VlRES, 1ITTMNSECV-S,
CumuinocoftaAnthemis,potuc^irtfcfSione,mmfeS/cEms,caIcu.
los & urinam ?dlit,iecoris &fplenis obftrucnones foluit: dolores ue(L
ca: matricis,renum SC inteftinorum mftigat. Pulmonis exulcerationern
difcutit ac fanat: dyfpnceam tollit rlyenteriam obftrui£,«en£ricukm caL
facit Aquaftillatitiarjfdcmpolietuiripus rpuergerisutilis, Hores poti
c.im aceto, comirialibusprofunt.
BXTR IN.SBCVS.
Fiores in aqua co<Tti,cum oleo Chama?melino clyftcribus funtmaxu
meutiles : Dolores enim renum,matrids,inteftinorum , Sc uefica?,mid
oant & fanant. InfeiTu,aut in peftb fubditi,uetris SC matricis doloribus
fubueniunu Caput&cerebrum,odor,aqua&lixiuiumduscoirobo.
i-ant.Decoctum eius fcctidauulnera purgat.
Oleum Chamomelinum tubercula mollit,tumores fedat, ac dolores
Olam* . .
nutigat, „ « -,.* . • .j • < ■ r^
coidsui feridumChamarmelon,Cotuladictum,matnciprocidentiininki.
fionibus elt utilifsimum.Odore SC uiribus Caftoreopene par eft,
Experimcntum deChry fanthemo additTragus,quod co<ftum inui.
noi<ftericisdiuturmsafedatum,uererefoluerecx: abfq; dolore educere
SC pellere deprchenderit.
OLEVM CHAMAEMELINVM* •
Oleum Chamajmclinum ualet ad plurima,poros aperit, uapores re.
foluit,humores rl uentes fi'ftit,qualitates malas Corrigit , neruis $C mem.
brisneruoiis confert,dolores apprime mitigat . Fit autem ex Chama;me
li floribus &ueteri daro oleo, eodemmodoquoRutaceumdefcripll
mus.
LACTVCA»
LA(ftuca,qu6d copialactis exuberet,di<fta, quod uentrem leniter mc?
uere credcbatur. Vnde Marnalis :
"PrtmatibiiiabiturucntrilaSlucamoucndo Ptilis.
Apud ueteres autem, ut autor eft AthenaHis,la<ftuca prima menfa no
orFerebatur,fed conuiuia ccenasq; finiebat: nuncuero ex aceto Sc fak co
dita menfas inchoat,V nde idem ait :
Clauderc quce cotnat ta8ucafokbatauoruntv
jDiCimhisurrtQ&rasirtckoatilkdajKS?
Germanis
m.
Digiti
zedbyGOQgle
*i
f ratltapinguibusfoiijs appellatur*Gra^
cisThridax, t&nte*
Duonurrierantur praecipuatius crene*
f arSatiua & fylueftrjs. Satiuse tresfaciunt
Graci fpedes,primamlati caulis , alteram
rotundi caulis,tmiamfefsilem : Latini a f o
liorum formadiuidunt in crifpam, rotun>
dam, & capitatanu
Lacftuca fatiua crifpa,foiiahabet crifpa
intybo fatiuo fimilia,in re£tuqi furgit, cau- c^,
libus in fummo brachiata, in quorum cacu
rftine flores funt lutd.Gerrna. 2ir<Ujf $*at
tt<$.Hanc Golumella Caecilianam & Beti CeciM
camaregionibus,quibusna{citur,appellat* «*-4
Satiua rotuda, priori per omnia fimiKs , ftifi quod f olrjs prior eft xnz^™***
gis crifpa,ha:c uero minus,Gerrna*25zeyter 5tatttd), R#wwk
Satiuacapitatafeufefsilis^aprioribus nonnififoirjs^^ubipaulum 3«
creuerunt,differt,quse ubi parurri a terf a attolluntur,mali rotundam ob '&&*&*
tinent fpedem,§£ inftar braisicae capitatce in capitis ferme f ormam extu
berant,Germa.<grOJTer O&er tt>etffer £« f td). Atq^haefatiu^fpedes
ima fatis pictura defnonftrari poffunt
Sy lueftris fatiuae firnitis eft,radice tarrien breuior,caule procerior : fcb 4*
lnscandidioribus,gracilioribus,afperioribusq;,gufniamaris ,quas ubi L*^*
confummata f ucrint,ut Theophraftus tradit, aculeantur* Nafcitur ■ft'******'
arais^hoHommuinearumq;mace^
cnumeratse fpecies menfe lulio*
Sylueftrem uero Lacmcarri , plerid; uolunt effe eam,quam OfFicin^e ^^
nunc Endiuiamuocant,Germa. j£tt&tlffcffr <Seit^&tf|el£eberbt|hl/ ojficm*
3nttffieH.Galli,L^^ero«.Nafcitur criirii eain aruis fponte,& uineto- tm*
rumlimiribus,folio cumadokuit perorasaculeato,dorfo fpinulis ivu
horrefcente,quafi prona carina? parte echinata,fupina Iseuiore, nonnun
quam cum infenui t laciniatim ferrato,caulibus bicubitalibus, hirris,flo-
reluteo,fucco cancUdo,acri,amaro/emeninlariugine occulitur» Quag
iitucraEndiuia,pauI6p6ft<2icetur.PlL <j
nius plures facitfylueftris fpecies,capri
nam,Efopon,&: Ifatin. Sed de Ifati fuo
locoagitur* Columellaplures eriaLa-
c*hica:ipecies numerat;ratione coloris,
& temporis fatas , qua? omnia hic enu-
merarelogum foret . Alrj quinq; faciuc
n difcrimina: Purpureas,crifpas,Cap-
F? padocas,Gra?cas,cxlIntubo fimiles»
y De his generibus uide fummatim a-
*-*b pudRuellium. Itemquomodomultis
| nafcaturfeminibusjodorata/efsilis^te-
*r' nerior,candida,fuauis, ac quomodo, fi
lociuirio fit durior, fit reddenda teneri-
or*
TEMPERAMENTVM.
" fe Lacr.uca refrigerat, ftomachuiuuat,
*~~ aluum ciet,faftidium aufert,cibi appete
tiam facit,fomnum conciliat,Venerem
cohibet. Quas durior eft , S>C fabulo aut
puluere obfita,minus iuuat ftomachu,minusq; emollit uentre.Nigra ma
gis refrigerat,& aluu fubducit. Aeftiua? meliorem prebentfuccu,ac plus D
alunt: autumnalesfuccouacat,quare nihil autparum alimenti pra?bent,
Simeon Sethi fatiuafrigidam SC humidam ftatuit in ordine tertio, Sylue,
ftris uero minus refrigerat SC humecl^t.
VIRES, INTRINSECVS.
La <ftucafatiua,prajfertim uero crifpa,ftomachi infiamationibus in d
bo prodeit : Corpus nutrit,fomnu allicit,aluu emollit-Jacxis copia gene-
rat,dolore ImiuCotinuus tame eius ufus,caligine oculis inducit, Vene-
re cohibet,cV fomnia Venerea.Optimus eius ufus pudicitiaamatibusji.
ue 2 rehus Venereis abhorretibus,ficut SC Ruta?. Ide de iemine ac fttllatL
tio liquore fentiendum.Frigida? coplexioni eft utilis : humores enim bo-
nos coferuac : Vnde Gale.Lactuca in fenio potifsimu uictitaffe legimus.
,. . Lacmca fylueltris feu Endiuia Officinarum ad eadem fere pollet : fed
i&X maois refrigeratoria habet qualitate . Lethargicis in cibo cofert,uel capi
ti impofita,ficut SC Papauer . Aqua ftillatitia mire in pefte aut ardentibus
febribusficimreftinguit» Commodifsimus eius infebribus cVinfiam-
mationibus,fiue iecoris fiue pulmonis,eft uius,
EXTRINJECVJ.
Foliauiridiaimpofita, oibus capitis,ftomachi aut iecoris inflamationi
bus opitulant .Ide aqua ftillatitia illita cum paniculo pracitat.Tufa cu fa-
rina hordeacea oC moly lxiama,Endiuia,oibus infiamationibus, prarifen.
tim facro igni medet .Radix trita fcorpionu Sc araneora icribus opitula
rar.Oculoruinilarnariom aquaftillatitia Endiuig cofert. S I R V-
V I R I B~ V f - #L AHTkKV VL 9*
SIRVPVS DESVCCO ENDIVIAE
fimplex* ,.t
Sirupus de flicco Endiuiae ualet prsedpuc ad omnes arftus SC in&zm-
mationes iecoris^aliorumq; membrorum nutritiuorum>8£ in pleuritide
maxime eft falubris.Conficiturhocmodo : Recipefiicci Endiuisedepu-
rarilib,viij«facchariTabar2^4i^*v^&coqua^
SIRVPVS DE £NDIVIA G0MPOSITVSv
Sirupus dcEndiuiajquemcompofitumuocant^ualetpr^cipue adhe
patis nimios seftus 8c calores^cordis item aliorumq; membrorum nutri.
tiuorum,8£ generaliter cuilibet calidas complcxioni conuenit,oppilatio
num eft apertiuus^membrorumq; a mala complexionecalida debilitato
rumeftconf6rtatiuus,5^materiammcholcricarumacutarum eft digc^
ftiuus*Confectio cft talis : RecipeEndiuise recentis, Boraginis ^ Scario-
Ix,Epatic^JBugioffa^^eiii^^ Scminum
friaidorum,Maiorum ana£. j .Sandali albi &C rubei^ana $. j\florum eor-
dialium^anaJarj.CoquanturinfurFicientiaqua^ quantitate,deinde co~
lentur,ac colaturse addc fucci endiui3edepuratiIib#j\Vinigranatonim
^irjXaccharialbilib.iiii.&fiatSirupus»
HIERA CIVM.
Hlcraciumtam Gra?cis,quam Larinis effc di*zfa#&
cturn vquod iZ£taas, hoc eft> Accipitres , eius
fucco , fiquando caliginem oculorumfenriant,
oculostingant,obfcuritarernq; pellantrunde Sc
Germanis £y&bld}$$V$Ut nominatur. Apuleius
La&ucamiyluaricam appcllat: eft cnimc>cla<ftu-.^^fi
carumgcnerc ♦ Vocant Sc Sonchitzn^ ob iimilita- L4$uc*
dinem quam cum Sonchohabet* GaIlice,Pi)&»^fy^«.
Uc^GratdcCkborce. Soachit€$
Duo funt cius genera : Maius & minus, Msu
ius^tefte Diofcoride,caulem habet aiperum^fub-.
rubrum/pinofum^cauum : folia ex intcruallis ra
riufcule diuifa,fonchoper ambitum fimilia ♦
Flores m oblongis capitulis ftmt lutei,qui in pap
posdiffoluti difftigiun^ueftigia capitibus mona
chorumfimiliarelinquentes. Nafciturnufquam
non inpraris. Officinis dicitur Cichorea luteac^an •
uelcrocea. German, &>$bi<t)ttanp 8C WHbt
Qa xobi ffeLEft enim Inry bi (y lueftris fpecies ♦
Minus Hieraceum folia ex interuallis habet>
in ambitu diuifa^cauks teneros^cauos SC uirides^
in quibus flores lutei circuH effigiemdefignantes
q Z
Digiti
zedbyGOQgle
Datfleo*
B E HATVR. A E T
cwfpiciuntur,quiin pappos fimitttcr C
diflbluridifKigiunt. OfTicinis dicitur
Dens Lconis, quod finuatim per lacL
nias denticulatum Cit f olium .Ite Tara
xacon,Altaraxaco ,Caputmonachi,
Grcccis Hedypnois , quod uidelicet
fl os eius fuauiter dormire f aciat, Ger *
$&&*mmttt>ofy/pipp&*>* Na-
fciturfpotepafsim inpratis &:horris,
iuxtafemitas. Vtrunq; fub finem Iulrj,
SC per uniuerfum etia Auguftu fl orec
TEMPERAMENTVH.
Refrigeratutrunq; ac mediocriter
ctiam adftringit»
V3RES» INTRINSECVS.
Hieracn aquaftillatma,fiquxalia,apoftematis,&ardentibus febrib.
trumuclqcatuorcocUeariummenfurapota,eftutilifsima:doIoreScor
poris&tuVsimmitigatrcalorem^
machi«rfxumreprimit.Suauioruer6adufumeftaquaftiUaatia,
EXTRINSECVS.
Oculoruramaculas & hebetudinemftillaritiaaquaefficaciter fanat, rj
Succus eade poteft,nonnihil tamen c£t debiIior.Tufafolia,aut ipfa aqua
culmteolis ilhta,nigras & urentes curis puftulas,quacunq>corporis par
te,fanant: scftum quoq; membrorumiedant. Ad ma
culas SC rugas extergendas,aquaftillatitia facie mu.
f licres lauant.Contra oculorumuitia tanta polletuir
, tute,ut collo fufpefa radix caliginem pellere credat.
SONCHVS.
SOnchus Gra^cis S^ts j-»^ vU|;,hoc cft,quod falu-
brefundatfuccu,LatinisCicerbita,quodrecens
apparetevTeuocabuIum.Lacuicellaitem SC Lactere
on,aLa<fteocaule.
Generafunt eius duo : Alterum non afperumfeu
hortenfe,Larinis Sonchus non afpera,Apu!eia,La-
ctucaleporina, Germa. fyfifenHl/ ^>«fttl!attt$/
<3afenff#md)/@eti>mel d* G iSLLaBcron.
Caulem habetcubitalem SC angulofum, cauum,
aliquandorubefcentem ,quifractus copiofo lacxe
manat: folia in ambitu per interualla funifciiTa.
Flos ei luteus,ut Senecionis, qui brcui in pappos &£
lanuginem euaaefdt*
Alterum
*AItcruisd M^ittfm fei fylueftre,
ftrius,acuieatius^8£higri^
torum maccrijs uinetis^ t^>lijrii
murh hafcuntur ~: luhio flormt&
Iuiid*
TEHPERAMJENT7H.;
Naturamhabetref^jeratoriam
^t cumadftri&ionequadam;Reficcsu
/ „ taiiero exiguuqiiid caliditatis ob~
^r tfriet* >
-~^*f V I R E 5, INTRINSECVS.
„ F SuccusSochiforbitionefuafto-
jriachi rofiones lehit , unde homeri
ei eft impofitumiaffis abundantii
am nutricibus fubminiftrat. Gehita
lium locorum iriflamniationibus
inpeflbfubditusbpituiatur, Inuu
ho deco&us ftomachi fluxfories le>
hit ac fedat* Tritus ac in puluerem
reda<ftus,cum uino potus7aluum e^
hioliit. Si febris ad£uerit>cum aqua
buluiseftfumendus^aliascumuino* Succuseiiisladeus orthopriceicis
prodeft. Idem trium cy athorum rrieriflir a in uiho albo & oleo caief a^
dus^partusadiuuat^itautapotugrauid^ambiLilent* Hsecdefatiua feii
hon afperafoncho fuht accipienda.Nigriqris enim ufus peior traditmv
Contrafangiiinemtamehtauridre remedio fertur*
E XTil N S E C V S.
Trita ac impofitafoliaftomacho ^ftuanti,coxendicisinflarhmatiohi
bus,tumoribusq;podagricisitemprofunt:idemaqua eiuspKeftau
Caoiti iiippofita Sonchus non afpera,infcio segroto, febrirh pellere
creditur .Paipebris illitus fuccus.>pilos facit estriim deciduos*Tamherba
quam radix illita fcorpiohum ictibus iubuenit*
SERIS, SIVE INTVBVS
SEris fiue Intubus duo Diofcoridi alrjsq; fumrharia habet geriera : Sau
tiuum &fvlueftre/iueerraticurri. ^. ^.
Satiui,quemproprieSeririappellar5tueteres0rurfus du^funt iptcu satid pri
esaltera qu^ Qfficinis Scariola,quod tamen utriq; fatiuae competit> uul *»*#*«*
gd Cichoriahortenfis appellatur . Latinis Inmbumfatiuumlarifolium, ^^
Caulerneditmagnum * romndira,ftfiatum^furculisfe _
q ± httcnfi
D.B. «&JVE4 Bl
chiatum,foirjs a radiceftatim germmatuenofis , florein ramufculis cce.
ruleo,acnonnunquameriam candido.Endfyfa corrupta ab Inrubo uo-
gjjl^ ce in Hetruri a appellatur,eftq; uera Endiuia.Vnde Germanis recte j£tt'
wt> bnttOt appellarerur. Officina: uero aliam habent, quam Endiuiam uo
cant,de qua fupra in Lactucafylueftri eft dictum G^lhCichorc^ScarioL
*♦ Altera pri orf eft fimilis,nifi quod anguftiora habet folf a.Serio!a LatL
^^ nis, i Seris ducto uocabulo , Sc Offfcfnis corrupre Scarfola , German,
ft^ie$rtf@C«nOl Vtrunq; fn horcf s fariua prouenit : rlorem fcrt Iunio &C luifo.
serioU. Erraricusfnrybus,GrjecisCfchoriumagreite,German.lPegtrart/
5cf bli' quafiuiarum cuitos,tDe0tl?$f f ,qudd peregrinis quafi uiam f ndicare uf
^rc^ deatur.Irem^mt>knfft,foIio germinat beraj,Iacf niato,in folo fercfem
i perprocumbente.caule magno,fiitulofo,frangiconuimace,rnulris ra^
^*^mulisbraduttO,aduinchim quoq^lenris^radiceprolfxa , pertinacfter
cmoriente: florccomilco^parriculadm vfct
in autumnum crumpcnte?qui nubifa cti am
die folis exortu panditur , 8C cum eo cirdL
agiturufq;in occafum^ nottu fempcrcom
preffus 8c interdiu dehifcens. Nonnulli ab
fin^ulari utflitatcChrefton uocant : quida, cbn&otu
quodaduerfusomniapolleat, Pancration: PmcratC
GrazcU ut dictu eft, Pkrida^ akamaritudu m:
nejlatinis dicitur Ambubda. Item Amara ^SSea
go ab amaritudine, a Gaza. Trago Helio- isdiotw
tropium & @Ott fKftWttbd appellatur. **««•
Nakitur pafsim iuxta irinera : floret eo. AJWr^-
demferc tempore,quo fatiuus Intubus , &
duratinauturrmumufq;. Infumma^multi-
plexeftlntybigenus, omnesenimdi&ccia
ladtariae herbg, ut Sonchus Jiieracea^di&e
Seridisfeu Intubi fpecies , La<ftuca fyluc
ftris,quamEndiuiamOfficinse appellanr,
ad Inty bum rcfcrri poffunt»
TEMPERAMENTVM»
Sylueftris intubus^quemCichorium & Picrida uocant, frigide &fic
cas eft temperatune : Vterq; uero abfceflu fecundo ♦Satiuus tarnen magis
fylueftrirefrigera^humiditatisq;mult^ eftadmiftio,qu*e ficcitatem re-
ftinguit*Vtriq; eftuis adftringendi.
VUES, INTRINSECV&
Manipulus Scridis fiuelntybi in uino decoctus^bilern &uifcofoshu-
mores per aluum educit.
Semen ante febris incurfionem tuftim^in uino poaini>adiuuat*
Decoctum foliorum uel radicis,calidurn potu^iecur bC fplenem ape-
rit,eftq; hy dropicis utile.
Aqua ftiilatitia rjkkm eft pnedita uiribus , ac prsecipuc «eftuanri fto-
macho,ardairibusfebribus^cordisq;infirmitatiprodeft#
EXTRISSECVS,
FoIiaoninisgenerishuIcer&us,&ctumoribus , Hiflammatioriibus^
impofita,iunt auxiiio.Podagricisferunt opem > puerorumq; inflammsu
tis capitibus imponuntur. Effcacius omnia prarftat aqua ftilaritia^ac
con tra peltis hukera eft probat-ifsima^
Oculorum quoq; infiammationibus S^caligini rmrificc confert*
C O N DR I L L A-
q 4
'"'fiOr'.
"8'AT'ni £?
COndrilia ex intybi eftgenere , ficiit q
d>C reliqua? prsedic*be herbe : nonnul
lis etiam Seris &Cichoriumdidtur.
D uae funt eius fpecies.
Prima caule, flores , SC folia Cichoric
fimilia habet,unde nonnulli fy lueftris im
tybifeceruntfpeciem,multo uero iunt te
nuiora&minora,flore interdum cceni-
leo,interdumcandido: inramulis gum-
tni maftiches fimillimum , tuberculo f a~
be,inueniri fokt. Nafcituf in uineis qux
gipfofum hab?t folum,quales funt in col
libusGennenfibus. Germ.2Uei'tt @Ott
fltnXVltbth Nonnullifylueftremuocat
Endiuiam.
Alteralocis nafcitur pinguibus 8l Ivu
tofis,in hordeaceis pra?fertirn fegetibus :
folium fert oblongum , circumrofum,
^humifparfum,caulelucco madentem la-
Cteo : radice tenui,rotunda, leui, uegeta,
>4 fiauefcenie,fuccofa« German. QtWbU
ff d/quodnomen omnibus fcreintybifpeciebus eft commune, fi
TEHPEUaENTVtt
Naturxdtfrigida?,ficut&:reliquaintybigenera.Caulisa:foliaiecu
d^fpeciei,concoquendiuimhabent.
VIRE.S, IKTB.INSECVS.
Pota in uino prima {pecks,uiperarum morftii medetur. Succus eiuC
dem in uino decocta^auc per fe potus,aluum fiftit : Concoctionem adiu
uat,^ obftrucriones iecoris Sclienisfoluit.
EXTRINSECn. _
Gummiquod in ramulis,maftiche hmile,inuenitur,in peiTo fubditu,
inftar oiiuar iccmi narum menfes trahit.Idem inordinatos pilos replicat:
quod tenera etia utriufq; r adix preftat, fi iririncta eius fucco acus cilicrjs
applicetur.
AVRICVLA MVRIS*
PRsefens appeHatio pluribus herbis tribuintf,
principio Alime, de qualuo dicet loco : hinc
pra?fentiherba?,que proprie id nominis obrinet:
Deinde etiam Pilofella?,de qua mox. Gra?cis ft~
* cur/St* Larinis,afoliorum forma,quae Muriu au~
ricu!asimitantur,Myofotis appellatur. Germa,
Wlwf obiGaUis "Pclmtc*
Duo
ISyflfot» Sss
<^
V I & r ft V S- HASTAR7JI 9$
Duo traduntut eius genera: Maius &C mi-
nus. Maiusquod uulgoa tonforibus^ey&^ *',
mfc^ WunHtmt nominatur. Nafcitur lo- ******
<ts opacisjucisq;, unde quidarn Alfinen etiam ^
eam appellant. Caulem menfe lunio emi€tit>ro
mndum,tenuem,piIofum, cubitalem, nudum»
&abfq;geniculis yfoliahumi funtfparfa^for-
maauriculae Leporinae aut Muris ^pdofa &C
tnodicediuifa : radicemhabet breue^ uiUofem*
ficut arnogloflum : florem in caule fert , qualis
tiieracei,qui in pappos diflblutus euanefcit* La
ijteutotaherbafuccumemittit. AdditTragus,
circacaulempropeterram humiditacem noo-
nunquam coUe&aminueniri^rotandam, canis
obducftam pilis iuglandis magnitudine, que a-
fpectumuremreferat* Dicitur itemMyoris, M>d*?t
Myonhocon,An%llion,&M^otofplenon,^r
AntbyUiS
MyQtbo*
Miuarnn
tknbu
quod fplenis formam referat
MinorGerman*
Via$dhmt:folrp
nafcirur in terr a ipariis^ficut B ellidis^ albis,hir~
iutis^dC afperis , Murium au-
riculas repre{entatibus : flore
rnenleMaio fert fubflauum,
multiplicem,qui maturefcens
ficut&Sonchi ydiffugit&e-
iianefcit. Herbarqs Pilofella
maior appellatun
Eft etiam tertia fpecies,qua
Pilofdlamminorem uocant,
German. ^>a|etlpfodm/&:
tXlmf fylitt/ quamnonnulli
tertiam amaranthifpecie con
itituunt,folrjs per terraradi]
f orma iacentibus, cinereis^au
rieote muris per olafimilib*
caukbreui& tenui,floribus
purpureis^nonnuncp etiamcadidis^in quibulHa mixtis^
inodoris^mu!tis,quinis interdum/enifue aut feptenis in
caule unoXocis nafcitur aridis inculrisq;,
TEHPSHAMENTVM.
K atur^ f unt calidg &T ficc^uimq; adfbingedi cu mo
dica acrimonia habet* MiriEcc igit adpurgada &C gluti
nadauulncra conducuut* V IR E S^
mior.
Digiti
zedbyGOQgle
D E 8 ATVR A ET
.VIRBfc. INTRINSECVS.
&ieSrispota>cftmireralubris,ficu^Ctchon)aqua7 Radicem eius
Maioerfoffiun,ficcatam&inpulu^^
bodatam,aduerfusrarmcempr*^
dseademrationeprofuntjaericisquoq^mane&uefpenadtreshoras
idunoftomachopota^funtauxilio. Recenrisherb^fuccumquartan*
febris horrores credunt pellere,
extRinsecvj,
Foliorumfarinauulneramircglutinat.Deco(ftumeius cum uinopo
tum,&afperfum,recentibus uumeribus glutmandiseft.utilifsimu. Au-
rium dolori fuccus exprefTus f ert opem,Ferrum quod huius fucco conu
maduerit,tantam duritiem & robur aiunt contrahere,ut chalybis aciem
fefpuant,undegladiorumaciem,utC)nmealiudferrumdomet,fece^;,
hocfuccotingunt*
tragopogon.
TRagopogon , Larinis Hircinabar-
ba,Kj/^ itemjLatineComa,qudda
caly ceeius promifEe pendeant barbas.
VulgoHerba petrsc, cVSaxificainHe.0
truria.Gall.£W>e debouc.GcY.15$ct&
batt/^ab*rmalcl> <£>mjd)b:ot Cav-
le exiguo,logo,interdum bicubitali,ge,
niculato : f olrjs croci,radiceloga ac duL
ci : fupra caulem caly cem habet magnu,
in cuiusfummo femen nigrum:florem
tuteum,quiincanefcentes fathifcrt bar-
bulas : fuccus ineftlacfteus: In pratis Ma
io & Iunio fponte pafsim floret*
TEMPERAMENTVM.
Calida eft oc* modice humida.
^* j2&T\ VIRES, INTRINSECVS.
fjj ' Herba,Diofcoridetefte,cVcruda&:
^Br cofta eftufui.Liquoreiusftillatitiusin
**m***^' Maio colle<ftus,pleuriricis eft auxilio,
Succus idem praeftat* Aeftuanri quoq; ftomacho mirifice herba eft uulis:
thoracis, SC iecoris uitrjs,renum item Sc ueficje malis opitulatur*
PYjSNOCOMVM.
Pvgnocomon
PYgnocomon xncognitaalij pyg»##
hodkafferunt. Tr^gusue>»a>«.
ro herbam dfcit efle,qu«e G&-®*fo-
manis <gey$>art/ ud IDatbB^a
<5ey ^bari* Latinc Barba ca-.£tt*u
prina appdlatur , cuiusdefcri-
ptionem Plinius ponit lrix z6#
<ap.S* nec non Dio&or J&; 4*
<ap*i^p ♦ Fotrjs conftat cruca?*
fedacrioribus^fcabris 8c craC
fis^cauk quadrangulo, modi-
co,tcnui,florc osimi, Locis na-»
fciturfaxofis.
Tragusinduodiftinguitge u
tiera. PrMnumlocisnafcitursu
quofis & humidis : folrjs afpe-
ris^nigofis^diuifis^ficut agrimo
. nia^perinterualladiftin&is,ac
fufeinde maioribus : coliculis
y** - purpureis per arriculi interuaL
£^^ lumdiftantibus. Floscoacxus
if£yr ficut Ebuli, candidus ^ uuae fpe*
'#£&. c{z ^ odorc grato : femcn Prafij
Xernini eft fimik* Radixlonga, extrinfecus nigra^interius uero punicea*
fortis&lamara*
Akerum in fyluis $C uallibus inuenitur , radicc tcnui , n jgra 8C iigno> »
fa^intrinfecuspurpurea/oliismaioribus^magisq^incifis, (Jaftanese fo-
liorumforma. Caulempriorihabafimilem:ftores fertuillofosramo-
fosS;,ad cana? feu candidae barb:s f ormam : femen ficutin priori -> in rsu
mulis copiofum^quak^funtfercluliin corylis* Florctlulio^ac quotaiu
nis nouos caules profert.
TSHPUAHENTVa,
T em peramenti eft calidi &C ficci,prafertim uerd fecundum % quod rau
dicem habet purpuream»
VIRES, I N T X I K S E C V S.
In aqua mulfa co&a radix,potaq; aluum emollit , bilemcombuftam
edudtCum uino rubro cocta^dyfenteriae f ert opern* Folia in cibos ue*
• niunt-Sernen uero capiti eft noxium*
EXTRINSECVS.
Cumfarinaillitafolia,tuberculadifcuriunt^acu!cos 8C tela corpori
jnfixaeducunu
E R I GERO N<
Erigcron^
Digiti
zedbyGOQgle
teirstU
D E SATVSi E T ' '
ERigeron,LatinisSmecio: utninq;habet <<
nome,quiaflores capillitfj modo uere ca
nefcut.Cailimachus Acanthida appellat, alij
^P-appum.GaU.r>«5e«e^)n.G,ermaXr€tJB
Herba eft cauliculo cubitali,fubrubro, fo
IrjS cOntmuis , in extremitatibus erucac mo*
do incifuris diuifis,fed minoribus multcUflo
ribusluteis,celeriter (ciisis dehifcentibufue,
8C in pappOs deflorefcentibus , unde nomen
fumpfit,radice inutiii. Floret uere , SC ftatim
etiam canefcit : herba uero tota durat asftate:
infepibus cxCcircum oppidanafcitur. Italis
_ _ Petrelladicimr. QmdamCarduumbenedi.
<ftum,nonnulli Nafturtium aquaticum uocant,fed falfo.
Eft SC alteraEriperontisfpecies,maiorpre
di<fta,primo anno toliahumi,fubuiridia, iace
^tiahabet,ficutin arnogloffo;ab% caule : ake-
rodeinannocaules fubpurpureos longos e,
mittif ^qualcs artemifie,ramofos, in quib us fi o
res flaui,ftellatkofpiciuntut, cuiufmodiiunt
anthemidis, quimaturi in canu lanuginofum £
femen'mutatur;quod ficut in priore diffugit.
Radix breuis SC uillofa. Locis- nafcitur bare,
nofis SC incultis,circa muros Sc iemitas. Flo,
ret circa folftitium seftiuum , circa diem Diuo
Ioannifacrum, Germ. &&tiCt Jacobsblw
men appellatur. Item &anct'3$antKp bl&
fnctt,quodeotempore floreat,Latim's Flos
Diui Iacobi dici poterit.
TEMPSRAMENTVM.
Vtrunq; refrigerandi uim habet>ac modicc
etiamdifcutit.
VIR£S, I N T R I N S E C V S.
Erigerori in pafto cocrum, ftomachi dolo>
res a bili contrad:os,ut autor eft Diofcor. fa-
nat.Eadem poteft altera eius fpecies.
EXTR.lSSEdVS.
Hlkafolia,teftium ac fedis,omniumq; partium inflammarionesfanat.
Neruorum uulneribus c um thuris manna medentur ♦ Bliri cum aceto
pappi idem praMtant*
Pares habetuires aqua eius ftiHaritia,
CICL
Cld^fii^CrotDn Grarcj^^Latims Rkinus., £&£-. ; »
quod&acn hahearRicinp infecto^quod &u&&&
'CrotdnGritiuocahtjfii^
-mateftppsium^odoui^ boum^^
femihibus ac cuti adh&ret^exifii caretts,cofcreii
1 uido^eo ^Cj; fugendo fe impleris, dohec ruriipa-
tur,££ dceidat^Gcrma^eCfe didiun^OfEcinis
^haEChcrbaGatapntSadiciturm^ior* Arabibus ...
KeruatIte Marius Chrifti, Palma ChriftL GalL :tk fjjj^
\Patmcdieu* Pcntadaftylon^quddfoliacius htu Keru*.
man^mafluscffigicmrcpra^fcntcnt* German* Mdti£s
fd)<St: ^attff/ab agyrtisvCttftt^^ ctaa*...:
Arbor eft paruac ficus aItitudine,Fo!io Plata> *°n*
hi aut Aceris,maiore Jicuiorc^ &C mgnore^ramis
caudicibusq; cauis,in arundinismorc : fcmcn in
uuisafperis^quod corticc nudatu ricirii animsu
lis cffigiemrcpr^fcntat* Nufcpno inhortisuo-
luptatis ac amcenitatisgratia ferituf 0 aduerfus
talparurii iriiuriam. Auturnno dum femirie aburi
datcafpituf ; FloremfertduplicemPrifrius &C
infcrior cftflauus^ficutin buxo^quicxf otundis
capituiis^pif orum quahtitatc^enafcitur^ac abfq;
*f roc%i;cumdefloruerit una cum capitibus deci-
dit. Altcr flos fuperior^fubet^floribus croci fimi
lis^quo dccidcntc aculeata marieht capitulavtru
gona^quibus matufis femina ricinis animalculis fimilia exiliuht > totus<£
cum uniuerfa planta caulis perit.
\ temperamentVm.
Calf acit S>C ficcat in fecundo ordinc^aut initio tertrj«
VIRES, JNTR1N5ECV5.
Stomachum purgant ■-, 8C pituif amper fedcs 8C uomitum, triginta Rt
cinigrana tufa&Cpota^educunt^Vcntriculumtamen &C uriiuerium cof
pus uehemehtcr ciufmodi potio conturbat
tXfRlKSECVS.
Oleum ex Ricini feminc expteflum fubtiliurri eft partium * ac rcliquis
okis calidius : quare ictcricis commode inuhgitur : papulas 8C fcrpigine
illitum fanat : quod bacc<e tufe illifce qubq; praeftant*
Oculorum ac pcctoris ihflammatiohibus uiridia folia tufa &C impofi
ta,prsefertim cum hordco 8C accto^auxiliantur»
r
KAT Vtt* •*"*:
THYRIS? 0
LAthyris & Graecis 3c" Larinis . OfFici-
me Gataputiam mmorem uocant , ud
' quod in catapotfjs feu piluli* femen ferat,
uel qudd.grana eius adalutam fubducenda
pro catapoti^s fumatur . Germanis eadem
* rationc ICttibhaUt appellatur* Itcm
@p»'ngW«t«: / qucVd maturum femen
fponteex pilulis lociriifuemisexiliat. Ali-
quiTithymalli faciunt fpeciem,quoniam
firrulemillis fuccuhabeat, codemq;m£>do
purget , parescj; cumipfo f acultates obti-
neat,nifi quodiemen guftu fit dulee. Phaf-
macopofce priuatim quoq; Tidiymalum
camuocant.Germani etiam 5&c!)Smtlcl)
nominant.Gam,E/p^ge,Cauleeftcubita-
li,uacuo,digiti crafsitudine , in fummo ed
funtala^folio in caule dblongo , amygda-
lae fimili>fedIatiore iseuioreq;: quod autcm
ramuloru cacuminibus cxrjt, proceriufcu-
f um,ariftolochi:e aut ob^ongx heder* figura cernitur : in cacuminibus
furailorum f rucnis extuberat,loculamentis tribus diftin&us, ut G appa 2
ris,rotundis,inquooranatria tunieulisdifcreta cotinentur. Peromnia
fane dcfcriptio eius Cataputiaz minoriconuenit.Locisnafciturcuiris fa
bulofisq; : autumno femine pnegnans,cum tuniculx quibus ineft iemen
cxarucrunt,carpitur.
T E M P B R A ME NT V M.
Calida eft in ordine tertio,ac humida in primo.C alidior aute f olfjs SC
femine eft fuccus eius laeteus,intra corpus lumptus maxime noxius.
VIRES, INTRINSECYS,
Lathyris duodecim ud quatuordecimbaecx,tufae in uinopotae, uriu
tierfum corpus eommouent : phleama,choleram>&: atra bilem educune.
Succus uero eius lacfteus corpori eft noxius.In iure coda tolia pota,hmi
liratione &C fupra & intra aluum mouent.
EXTRINSECVS.
Succusla&eus cuni oleo infoleinunctus , fupercfliorum capillos ta-
dtdecidere:faciemuerddeformat &inflat. Dentiumdolorem fcdat:
dens tamenceraeft pra?muniendus.Naturafucci,ficut & fucdTichyma
lorumeft confumere&erodere-.undeadcarnem hulcerum fuperfluam
SC malam fcabiem confumendam eft utilis. Succum aliqui cum farina t a
barum aut piforum mifcent,ac ad ufum fic reponunt.
TITHYMALL
Tithymalus,
T
VIRIBV* H>»TUVH &
I&ymalus^Larinis La&aria herba* 8C La<ftucacaprina , feu rt^rina
dicimrXadariaala^eoUcjuor^quiomnibuseius fpecicbusineft. Ti*y»a*
Caprina^quod caprse xjs uefca«imr#0|ficinis Efula, Vnde Barbarus eft ^* w*
ucr&ulus: j^.
Er^cumlaBc^JkctaMclputmcrcfcU. 'nfi**'
GermXPoIffemtlct^Q^ hei^ae qucekdmliquc^e 2J££
fundunt^differenti^principio eai5coiilitucnda;funt,ante^fpecies1ri
thymaloru percenfeantur * Differraasoptime pofuic ValeriusGordus,
ex quo nori pigct fubfjcere.Tres funtherbaiuladeumliquoreitt funderi &$****
um differetiaj.PrimaTithy malorum cft raltera intybaceorum : terrie ue JJ^J^
rd adfcribamus eas plantas quae neq; exTithymali, neq; ex Inty baceoru vwm.
fenerefuntJDifcemuturautem hocmodo : Tithymali omnes oblonoo
C nullis incifuris diuifo folio coftant : Intybaceasueroherfce omnes cir
curofo &incifo per arnbitumcoftantfolio,TithymaIoriimaximapars
umbellashabet: Qmbusuerd foe no funt>ilte loco earum inmedioduo^
rufoliorum fingulosflores &fru&usferunc Intybaceauerd infingulis
pediculis finguloshabet flores,ex minimisfoliolis compa^tos, colorela
teos/ola Godrilla minore & Cichorio exccpto,quannterdu cceruleos*
interdu candidos flpres producunt . Intybaceoruomnium flores in lanu
gine,uocatam pappos,refoluutur.Tithy malorumuerd minime^quioes
Fructus habe t 1 ribus loculametis diftin Aos,& in his firigulis fingulos nu
B cleos Jnty baceoru femina cum pappis per aura leniter auoIat:Tithyma-.
li cu impetu & crepitu fuum femeeiaculatur.Inty baceorula&eusliquor
amaro guftuftatim inlingua percipit ; Tithymalorum liquor a bubuli 1 a
<ftis fapore no multum recedit,du primd guftatur •-, deindepaularim torii
os &C fauces accedit,8d eoccognidrj modo urit,etforis cuti impofitus ex
ulcerat^quod inty faaeeoruliquor minime f acit^propter teperamenti fti.
giditate. Haeigit herbscqucciamablntybaceisfuisnotisdiftiniSefunt,
oes Tuhymali appellatione ueniut, eftcj; hoc generale earum nomen Jru
jtybaceie uerd herbse funt oes la&ucg fpecies,Vtraq; C ondrilla *u trunq;
hieraeeo^ntubum fatiuu & agrefte^quod Cichoreum uocat, & qu^cuq;
his fimiles Ia<fteo liquore manat.Tertia uerolaSariarumherBarudifferc
tia ad neutru genus illorum referri poteft^neq; fimulunu propriu reuera
genus habet>ut tithy mali & inty bacea: no em fibi ipfi\ut illa,fimfles funt,
Ae huiufmodi pauca inueniunt,ut Ficus,Erinos herba^Scamonia^Cy fsa
pclus utr aq;,& t endla minoris Clemaridis germina, que fingute propri
-um habent genus^ nzc omnes fub eodem gmere comprehedi poflunt^ uc
tithymali Sc intybacea. Hax Cordus*
Nunc ad genera tithymalorum.qua? feptem numerantur ,Primu Cha Kom/a*
racias,qui & mafculus exiftimat,ab aliquibus cometes , amygdaloides Tithym
atq; cobios uocatus. Secundum fceminam putant^myrtiten appellat^alij ^^
cary iten,my rfinite: tertio cognomentu eft Paralius fiue tithymalis : quar
tuheliofcopion : quintuCyparifsiam : fextuDendroides : feptimuPlaty
phyllontithymalon*. t %
Digiti
zedbyGOQgle
fc£*"8ATVR A ET
«. Ch»adas,1ioccftValkrisLatinc,nuUihodkcogmta,caul2haI>ctcu C
bitales&ultra,digkalicrafs^^^
<L. fucComadentes,folr|soliue,anguftioribiK4ongioribusq;,radK
^ulignofa.Pendmtinca^minibuscauliumcoma,iunci,f^
2. ll foliolisbalnearumfimiks,inquibusfemen:Nafawrafpens&mon
c™^"- tofis Huncmafculumappellanr.Aliqu^usCome£esJAmygdaioidcs,ct
Awygi*- q_u -os
SSte. '&klnsA£*mina;q^
*• NarurahabetDaphnoidis,folrjs myrti,maioribus,firmis,cacumine ac«
7^ topurigeribus,ramiabradiceexeutfcmipedales.Fmdufertalternisan.
«tXnis^ndfimil^^^
tt^rizho^eoturocfcete/kcat^qiinumbradiebusnouem^nfolemareicunt.
^c,,a'Fruci:usnonparitermaturefcit,fcdparsannofequete, bC nuxuocatur,
vo^ indecognom^^
^olisdictufrucT:um,corneafoliditate,inhacnafacredut.Germ.(^rOtt^
itttlm.Ha* ficut &£ primaincognitauulgO.
TertiuTithymali gcnus Paralius fiueTithymalis,inmantimis nalcit,
-J*! ramispalm5altis,fubrubetibus,quinisfenifueabradicc,foliocircaeos
Tixhyrm in ordine ^codito,paruo,cotraAiufculo & prdogo,utliniuideripofsit,
&• capiteinfummisrjs rotudo,in quo femen ,uteruu,coloreuano,nore aL
— - bo.Frutextotus&radixladefc^et*Theo.
phraftus Coccon appellat* Ethoc adhuc in-D
cognitum*
Quartu Heliofcopion appellant,quod co
mam fua cum fole circumagar, f olrjs portula
ca?,rotudioribus tenuioribusq;, lurculis a ra
diceprodeuntibus quatuor aut quinq;,tenui
bus,palmu altis,rubetib.albifucci plcnis, ca
pite anethi,femine eeu in capitulis . Gignitur
maxime in edificioruruinis, cV circa oppida.
Ger.£3onncttt*>cn&cnt>c U?olffsmtI4>.
Cordus V alcrius ^unbsnulct) uocat. Alij,
gropXDolffsmtlcfc.
Qiiintu Cy parifsia uocant, caule palmeo
aut etia proccriufculo,fubrubentc , folrjs Pi>
nus,teneriorib. exilioribusq;,omnmo ucno-
uella pinus pofsit exiftimari,de quo Sc nome
accepit.Succo manatla&eo.Vulgo Efulami
nor.Hanc Cordus uult eife Pityufam Diofo
Pitys enimPinus eft, cui nug e femine criatse
eft fimilis.Eade igit eritCyparifsia cV Pityu.
fa.Cyparifsia uero afoliorum fimilitudine»
German.Cyp;«(f«tte XPoiflfamtlc&.
Eftq;
Coccos,
VI Km V $ PtANTARVM. *>
A Eft^duplocPityufa:alteram^
differc,QmcinisEfulaminor,Altcra
8C uliginoGs ; uulgo Efula maior,Germa.Cctrf*te ttltld)* ***
Sextum Dcndroidcs & Petrophy es dicitur^afcesin pctris , opacans 6.
fupernein orbem,como0fsimum &fucd pknum ^raimsfubrubctibus^ vtnboi*
circa quos foliamyrri tcnuioris/cmcnCharad^Sicdi<aaa ramoruco*. **•
pia.Gcrma.@tey»llttI^ *****
SeptimumPlatyphyUon,afoIioiiimlatimdinc,Germa,S:cytbUtte
rert>ol(f$mtl4>/Fuchfio^^^
mild) .Similis eft Verbafco/ oliaq; reliquis longiora obrinet. i*>&w.
Vltraha^c additetiam Diofcorides Peplon,quse fimiliter eftherbaex ?epbtt
Tithymalorumgeneribus^mhortis &uincisnafcens, Offitinis&uuL
g6 Efda rotunda,Germa.Ccufda mtlcb/&: l lan^ttttbemtld^/felijs
nafcitur paruis,qualia ru£e,latioribus tamen, caulc dodrantali > rotuxu
do^totus fhitexla&eplenus,Semenfub folijs paruum SCrotundu* albo
papauercminus» t j
DE HAfVRi 8»
TEMPERAMENTVH. u
Ordinis calefacientiumfuntquarti,ac ualenteretiamdeficcant.
VIRES, INTRINSECVS.
Radicis Efula: exterior cortex,in lacfte uel aceto per diem unum moL
litus,acdenuo ficcatus,inpulueremtritus, phlegma Sc chokram femi.
cjrachmasponderecumuino uel aquamulfa'potus,educit: hydropicis
itaq; uriliterbibitur.Semen omniumTithymalorumeafdemhabetuires,
fed fortiores SC calidiores: uomitum Sc fedesprouocat.Catapotia cotra
hy dropifin SC dy fpncean hunc in modum licebit formare: Radicis Efule
minoriscapedrachmamuna,aIoesdrachmas duas,maftiches drachma
unam,fingulis in puluerem tritis,cum aqua fceniculi aut mentha* in maf
famfubigantur,ex quapilulas pro patientis nanira , fortioribus dra>
chmam unam,debiIioribus dimidiatam finge. D icta catapona aquae \xu
tercute SC dyfpncea laborantibus fiuit falubria : leniter enim per inferna
*8c fuperna purgant*
EXTRI-SJECVS.
Efulae,ficutlathyris,ad capillos Sc fcabiem pellendam ufus eft praci-
puus.Contra porriginem preftantifsimum ex folrjs,radice,uel fucco,im
gucntumlicebit conficere.
SOL AN V U,.
..SoIaniHn,
VUIB7S PtASTiRVM. »o
SOlanum^Gr^cis Say chnos &£Ttych> sotmm
nos.OfficinisSolatrum. VuIgdCucu^ $trych*m
ius,Vualupina,VuauulpisJSIord[la.Gal. ^^
*Mordlcdeiardm, Germa* @€»foattt
Quatuo* cius Diofcoridcs enymerat
genera : Honcnfc^HaiicaCabun^fomnifiu
cum,& furiofum,
Sotanumhortcnfefeuurbanum,inhor* u
tis cibi gr atia ferebat olim : hodie uero ne- s<f**^ •
gligmnvFrutex eft efculetus, fruricchaud "W"***
* magno, frcqucntibus alis^f olio nigro,ma
KMrequam ozimijatioreq^acinisrotudis*
herbaceis primum , qui cum maturuerint
nigricant aut ruf efcunt. German*fimplici-
tcr %Zfid)tfd)&tt appellatur, Item©eW*
t trAtlt/quod porcorum morbis ardenriu
busmedeatur.
AlteraSo}anifpedesHalicacabusnomi ju-§ :
natur.Item VcficariM f olliculo uefice for f^4
mamrcfcrmtc^inquofruCtuprofer^OLy^^tit
* 4
.- D E N A T VB. A E T
MkJm- Stinx & Arabes Alkakeflgiuocant.Germa,3ttt&CttJ?&fm Ct&Ct: IDocS C
»• lm/3ttt>cttf»rett/@^i»ttat/Bobcrdlett/^otiw*tfc^attett.Fo
Irjscft priorifimile^lationl>ustantum:cauleshab€s cumincreuere,pro-
nos St indinatos in terram,feme in FollicuKs rotundis ad fpcciem uefica-
rum,orbiculatum,rubens & lseue,acinorum uu<e figura , quo coronarij
utuntur in fertula addentes,
xteta Eft SC alia Halicacabi fpecies ali.
butpttu *^^§E& «a & i undeinGermaniamafportata,qua
g«»»- \ ^/H£/ **l^ ^feS^ peregrinam appellant, 8c"German.
tPeifcj) ffylmm/ £n»»c&s^pff
lt'tt:folijs oblongis & laciniatis,flo,
re candido , ueficulis halicacabo fimi
libus,inquibus femen includiturPL
fisautCiceribusfimile, in cuiusme-
dio effigies quafi cordis humani incL
fa SC iniculpta apparet.ValeriusCor
dus D oiy cnion efTe Diofcoridis ofte
Txxycmr X^gJ^JW W^^^JU dit.
?. TertiumSolanumfomnificum ap-^
So^«a» pdiat, Grxcis Hypnoticon ab effe-
^^ Ctu,qu6dfructuseiusfoporemindu-
cat. Nonnullis dormitorium &C mari-
num dicitur,qudd in rupibus non lon
geamari inueniatur.Ger. ©d)l<iff*
ttaitt/&'&0\lfr<mU Theophrafto
fub Mandragora defcribitur, ac Mo
rion ei propri c dicitur, ut placet Tra-
go. Alrjtamen TheophraftiMorion
iaciunt terriam Mandragorae fpeci-
em,qulbus non magnoperc repugna-
mus : fed f oliorum, rlorum & frucftus
forma , adeoq uiribus ad S olanu ma-
gis accedit :Vt fupra de Mandragora
cft indicatum. -
Frutex eft ramofus cauliculofusq;,
frac"hj co jumaxjf olfjs pinguibus5mul
txs,
? i r i * vr -W A #T k ft V M.
* *" „ . ■* r ^ ** '"•■ * **■**■ v *** *«*
^ ffs$fl^^dinemakcotoaei,^^
liscrocami^radkccorticislaiitcrnimtc & grandi ^nafcens inpecris* -
nec procd ab afflatu maris»
Quaitum furiofiimuocam,Gr^ciM
citris Solatrum moroik.Foliumhabct^Diofcori^ defcribente, Eruca^ ^*oftt«*
mauis aliquanto.fatis adfpinam^quampajdcrotauocant,acccdcns^cau ^J^*
les ara^k&m fpecioios acproceros numero dccem autduodecim^aftL. mmtk* *
tudinculnammquatuor,capitU^
utpiiote platani^maiont tantiknjarioraq^orcminuuisromndum^ni-.
gramVcoiymbishcdersc,acinis deccm aut duodccim , moIlibusurrotS,
radicccraffa^cauajCadida^fcf^ipcdaliMohcibus ucnto pcrHatis,& uirf
plataninafcuntu^proucnit^ruriofuni fcu infanum dnftum eft, quia r<u
dix*utTheophra. habet^drachmse ponderedamr^utfibiquis iDudatpla-
ceatq;>ac pulcherrimumfe cxiftimet : duplicato podere m^gis infanit^fpe
firisuanisaniinoobuerfanribus:triplicatcy^ {ubeut
fnrisc : fi quid adfjcitur^praefentanea mors rapit: itodeSpl^tfum mortak
eftdfctum . Adfertur ad nos copiofeex Aegyptofrucliis eius ,que*Phar^
maeopoIeCuculus de leuantejioc eft^Solanum Orientis uocant.Pifces ^^ ^
quamprimum hoc deglutierint^uertigine cdrripiuntur ?&C lupini aquje kmte*
annatant>utf acilime manibus apjMrehendi pofsint.
B Hortcnfc Solanumref rigetat 82 adftringit ordincfccundo : m humc-
fiando &£ exiccando medtum quodammodp obrinet* Haiicacabi folia
ciufdem ftint temperamenri.Somnificum refrigerat ordmetertio» Cor-
xexradicis Manicifeitfuriofi^refrigerat iniftitio fecundi^&deficcat in
fecundo completo ^ ac tertio incipicntc*.
VIRES, * $ TRI&SECVS,
Aquaflorum^foliorum cVfru<fhis SolanihortenfismenfeMaioftilla
ta^inrernis S>C externis infiammationibus pota & linteolis appofita,auxi
liatur* Ventriculi &C iecoris arftumreftinguit. Nimitis autem eius ufus in-
faniam parit,€uius rei exemplum adducit Tragus : Medetur tamen ei.
dem uinum potum fortilsimum.Halicacabi comefti aut aqua eorurri po
ta ftilla ritia^urinam & lapidem renum &C ueficae certo pellunt : ornnia fti
terna corporis hulcera^ter iii die pdta^purgant ♦ Hy pnotici & manici in~
tra corpus nul-Ius eft ufus: pcrimunt enim intra corpus fiompta^ut ex por
cis licetcernere . A qua uero ftillati ria ad triennium afleruata, ad ardentes
febrcsurilicebit» V
- PhrcnefinimpofitacapitiSolanifbliaumdiafedant.Omh^
corporis inSammatioriibus^oculorum^auriu^uentriculi, aliarumq; pat-
'rium auxiliantur^Succus in peffb fubdims^mertftruos fluxus cohibct,
E akkm uir cs aqua tenct ftiUariria*
Cum
Digiti
zedbyGOQgle
^tUv-
SS RATVRA ET
Cumouialbu*mnemimsfuccus,ocri^
fcdacCumcminl&hchargyroardmt^usfluennbusqjcorponshulcc
ribus&damnisp^fcnrircmediomimtur. Pare*cumSolanohortenfi
uireshabetHalicacabusfeu Veficaria.Hypnoacon SC Maniconpneci.
puacontra omnisgeneris omniumparriuminnammanones uipollent:
Leipfaherba^iuccusautaquaftfllatinalumatun
TROGHISCI DE HALICACABO-
TrochifcideHaIicacabo,quasAlkelcengiuocant,ualentadrenumet
ueficxhidcera,^natammdedyfuriam.Cc^pofirionemaustracutHe
fue.
PES ANSERINVS-
PEs anferinus,uu!gd fic diclus,
cxSolani mara numero reccn-
feri poteft* G &l . Viedde iars. Ger-
ma.<ge»8f»£/&<gen8f^kJtero
@d>tt>ettietot>t/ & ^twtott!
quod fues perimat. Num ueteribus
cognita, incertum. Nec hodie erus
ufus:eftenimherbanoxia. Nafci.
turlocispinguibus,cV circafimariaD
hortorum potifsimum , caule cubi
tali,ftriato,folijsferi.Halicacabi,fed
laciniatis,anferini pedis effigie , fto-
ribus minutis 8C rubentibus : Iulio
potifsimum menfe, Semen,uelut in
Atriplicefylucftri , racemofum ra-
dix obliqua,capillamentis multisrl.
brata.
TEMPERAMENTVM ET VIRES.
. Ex fecundo eft refrigeranrium ordine, ficut Solanum hortenfe , cum
quo pares facultates per omnia obrinet.Sues uerd efus eius perimit.
A S T E R ATTICVS
kkctdtd A ^m «ricus^n,°ris figura,uel quod capitula , ut Plinius refert, per
au. ZJLambitum f olrjs pufillis diuifa^tellse f ormam pra fe ferunt. Buboni.
»*^umitem&Inguinalis,auiribus.Gall.Her^e<ic /' e/hillc. Ger. &tW
^B**1* &««*/& 25:ud)fou*t/item @cbartdlblSm/quod adherniam puero.
rum fit eius ufus: quam tamen herbam Tragus cenfet efle Eranthemon,
terriam Anthemidis fpeciem. Cauliculus fecundum Diofc.defcriptione
«ft lignofus^oremin cacuminehabens purpureurnjuteiimue, capitulu
undi^
fchdic^irtcifiiris^ahdbcmi^ *
C|£ foliaq&e caulem ambiunt ftelhe modo r«u
diata,oblongajiirfilta Jti c^libtis/rhoribus
afds&ifyluis naicitur. Floret Augufto po^
tifsimum^durat^fldrcs in autumnum uftj^
Male apud Serapfonem pro Ery hgfo ab
hcrbarfjs accipitur^mGordus mdicat*
TEMPERAMENTVM.
Mixtae,utrofa,cft potentise: refrigerate-
hirh/cd non tam uehemehter,8c' digcrit atq;
exiccat , ob arharam quae ineft qualitatcrn,
Pars in florc purpurea , ex aqua pota,am
^ihalaborantibus , cVpuerorum comitialL
biis prodeft.Contra ferpetites etiam^ut Plini
^stradit0bibitttf#
SXfRlNSECVS.
Aeftuantiftdmacho ccmfert* Oculonsa
^fofiammarionib. bubo-
' ni:bus,proc:detifedi;au-.
B xi1iatur,Recens inguinuminflammarionibusillitus,
prodeft. Aridus rios fihiftra rnanu dolcnris decer-
p tus,inguirri alligatus^doloribus liberat,
PRVNELLA-
PRunellahodie Officinis &uufo6dic1:a>Germa-.
_ nis3SzaUM\kn/(8ott})tyl Gdtiic^Herbeau
C%pc«t2er;Quouetcribus nornine ^ppcllata fit5ne,
modumprotulft, y^^oeA.C^^^.^.^^^Xo
Cauleshabet inmcdio ftriatos,piftgucs &hirfu-
tos/olia Osirho fimilia, coloris herbaeei, & acumu
nata.Fiorcs in fummis caulibus fpicatos, Lauendule
no diisimiles,radicem tenuerh , muitis capiilameris fi
bratarh : nafcitur in pratis.Maiofloret & Iulib.
TragusfeptemeiusaflorixmclirFerentiafacit fpc^
cies : duas cceruko flore, alteram Folrjs Sc caule hirfu
tioribus^alteram uero Ixuioribus : duas ftorepurpu
ireo : tres uerd candido flore.
Goni olidam mediam haiic efle^idem cehiet.
TEMPHRAMENTVM,
Qualitarisfunt calid^e 3c ficca^ac recenribus uuL
ijcribuspotifsimumadhibensun" .
VIRE5,
&mM%
ConfoUM
Digiti
zedbyGOQgle
Scrpcntd
rU Offici
OMibri-
VIRES, INTRIN.SECVS. v
Aquaftulatiaaprunell* omnibus coyQnsintemis^s^atw, ^
fangufnem conglobatum difcutit^in0ammationesfcdat, interdum
P°ta- fcXTRINSEC VS. -^
Qmnibtis 'S£recentibus&: ueteribus uutneribus purgandis fanari.
<W,- DKcrerrimfiinftammatioaccefsit,aquaftiUaatia prodeft. Contra
linou^nflammatione^
ADhmas^orishulcera/auciumq;uitia/uccusciufdcmtanat. Idemcu
Jero cV rofaceo mixtus,uehemetes capitis doloresfedare traditur,{itL
pora ex eo inungantur.Florum &fouOrumdecocTuminUino autmuL
fa,idem pracftat.
SERPENTARI A OFHCINAR VM-
PRcefentem herbam Serpentariam Off icinaruft
nominamus, quoniam Serpentaria uera,quam
Dracontion & Dracunculum uocant,aliaeft ab
hac ipfa-Quo nomine hec uetcribus Gnecis ud La
tinis fit appellata,nihil certi conftatVTragus Oxyla
pathon^feuLapathiumflcutu efie cxiftimat , dequo
fupra , ubi de Lapathis eft actum. GaUi,Bzjftorfc.
GermaniuOcat^C^ktigctlObcr ZlaUvmt%. D
DuumeftgenerumrMas 8C fcemina. Marem
' uulcro B iftortam , a radice in fefe contorta, uocant,
fohoc|; eft leuiore : GzrmzXl*UtVP\XKt$>m Afttllc.
Fceminam C olubrinam appellat, rugohoribus fo.
lrjs,maioreradice, &minus intorta,multumq; ca-
pifiata.Germa.tfat«:WUt:$tt?etb{e.
Vtraq; cauliculo conftat tenui ac iuncco, glabre
fcente,per ima tantum f oliato/picofo florum uerri
cc, quibus dilutioris purpurar color incCt : f olio ru,'
micis,a terra c=efio,fuperne uiridi cV herbaceo : radi
ce,mas quidem , cotorta SC inuoluta,fcemina uero
oblonga,maiore & capillata,extra nigricatc^intus
•rubefcente,Serpentariamutranq;uocant, quodlin
cnixferpentfnje formam, cumprimumpr6deunt,referant. Locis wu
rWfisnafcuntur&humidis.Maio &Iunioflorent.NonnuUiLimoniu
Dfofcoridiscfleaflerunt.Dequoiuoloco.
TEHPERAMENTV»..
Radix utriufq; eft frigida & ficca in tertio ordine,adftringendiq;uiffl
"habet.Eiufdem pcne cum Oxali facultaos»
VIRES, ISTRI-NSECVJ.
In pulucrcm trita racux,drachmae pondere contrapeftis uencnum bi?.
bicur,
v i fc i b v s p l A n r A R y Jft. k*
^ bieur^per ftidores illud expdlens : dy fcnteriam alibsq; cbrporis fluxus fa
nat^Ear efTe&us eft aqu& ftillatirie* uel deco&o radkis .&ar^uinfsfiFicor
poregrumas,trita'cumftiUarina^
modo eft falutaris„
»X'TJLISSECV £
Cauisdentibus cum pyrethro Sc alumine ufto trita,&: itidlc mixta,pi
Cquantitatedmriimpofita^pr^ftantifsimo eftremedio : humores emm
malos educit^dolores rnirigat)& eaput purgat.
Aqua ftill atiria mortibus ferpentum & araneorum medetur.
Adcarcinornadbr&gangramimnarium,^ ., t ,
me efficacia puluis eius 8>C aquaftilatitia perhibentur» Sanguinon ^x
uulneribus mananterhinfperfuspuluiscohibet* ^*-*-
OPfi ID.GLOSSV M*
ET haec herba quam apud uetcres nomenclaturam ha
buerik>non faris eft cognitum.Tragus afqrmacoiru
mode Ophibgloflum dici ibribit^qua radone & Gerrna-.
nis narersunsU^ 6t^k
Lacine itaq; Lingua ferperitinadici poterit.Siue,ut eidefn JJf^
placetiingulauulneraria^auirtute quapbllet. Suntqui £*?*«**.
Linguam ud Lingulacam Plinrj exiftiment. Fbliumha- ,L*^
bet u nicum,pirigue,digiri Ibrigitudine» Plant&girii aqua~ rh
ticarnofi difsifnile, c cuius finu inferibre pediculusexit, Vmgd^
cuiquippiam colons infidetherbacei , firmlelapillis qubs \'c**
Serpentiriam linguam appdlant, Nafcitur Apfili& Ma
io in pratis humidis*
TEMPERAME^fVSt.
Exiccat citra infignem cahditatem.ac potifsimum uuj
neraria eft herha^Symphy ti fere facultar.es pofsidens*
YlitiS» EXTRINSECVS.
Ophioglof ium cum axungia porcina calidum^inflanl
marionibus,ad garigrcenam pracauendam^illinitur*
Vulnera,ficuc Sy mphy turri^modico tempore glutinat^ad quortiincu
rationem potiisimum adhibetur*
S P A N A C HIA,
ud Seudomalachon,
SPanacia ud Spanachia Graecis^fed recentioribus: a raritate forfari ole spma*
ris: s^aWfentm rarunr fignificat . Latinis Spinacea ucl Spinaceu olus, $&*"'**
ab acurninaris f orraffe fernmum aculeis : femeenim eft aculeatum & fpi- ™^
nofum.ArabibusHifpanach &Hifpanicumdus. Gcr.&pimt bbtt mjpani*
€5ptttttet/2>yttetfd) SeerfcraM/quibufdam locis .Gall. Ejpmarts* «*» «&*
SeutlomalachoarecentesGrscciidemuocat^quaii dkas maltiaceam ^^*
Of«Urw
krfc.
SATfRA ET
betamrquodfigura&denriculato <*
femmis habitu betam , U. mollitia
maluam repraefentaret.
Olus eft caule cubitali,folio pri
mu triangulo,mox intubaceo,mol
li,faporeinerti,femine aculeato,fi.
ne flore , radice mulriplici , culto
qualicunq; folo proueniens.
Eft & fcemella priori fimilis,que
florem fert flauum,fed fterilem , Sc
moxeuanefcentem,abfq; omniie-
mine.Seritur bis anno,uere SC autli
no,abhyemis iniurialibera, Semen
IuKofert&Iunio,
TEMPERAMENTVM.
Frigida eft & ficca inprimo or-
dine.
VIRES, INTRINSECVS.
Alimentu fuppeditat melius atri
plice,fed inutilis ftomacho. Mollie
dae aluo pra?ftantifsima. Flatus col
' ligit 3c" uomitiones cockzt , nifi ex- Q
cremenritius humor abfjciatur. Aduerfus fcorpiones ex uino bibimr, A.
fperitatem arteri<e emendat. Aridas tufsi conuenit.
Alimentu in morbis, ut fcribit Tragus, optimum,
olerumq; conuenienrifsimum.Succus,aut ftillaririus
eiusliquor,intemiscorporis uirijs prodeft.Lacdefi
ciensregenerac
EXTRINSECVS.
Stomachi azftum cataplafma ex Spinachia impofL
tum^cum dolorisfedatione,copdcit. Idem aduerfus
ictusfcorpionum S>C araneorumutiliterillinitur.
EVPHRASIA.
EVphrafia Graeco uocabulo appellatur Orftcinfs,
cumnil apudueteres dehacfcripto fitrelictu.Gal
UccJumilette^Euphraife. Fuchfms Euphrofy nen di.
c"tam,ac corrupte OfFicinis Euphrafia ait, qudd ocu-
los delectet,quoru 8£ caligini medetur in uino poca. t
Eodem etymo Germa.2t»g€Rtro(t uocant.Nonnul
lis Ophthalmica SC Ocularia herba. HyfTopo nafcit
fimilis,in apricis collibus &C praris^, cauliculis purpu.
reis,folio paruo 8t"per ambitum ferrato , flofculo at
bicante. Aurornni prorumpit inirio .
Altera
AJteradusfpedes,quam *.
Sam^hafcttur apud Noiinbcigenfe,ut iutdrcft ^^i,
Tragus^quamfjd^
dam Ccnfelablfimetl. Caiderotuhdcx» cubitaliv
gemculato^foiijs circageniciila binislohgisiacu
minatis,ficut graminisjinguas auicularum fimk
iibus^radicctcnuu In Aprilisfinefloremfertuio
iaco^candidiim^quinq^iFolijs compa<ftum> mf ^
^utim incifis.Gapitulacxflorcrotuhda^ficut i£*
h^ehafcuntur,feminepiena*
Tertianafciturinpraris^flore cccrufedia&eo h
quadantehus^altitudine cubitali^folijs teneris,
mollibus &C pinguibus, centaurio minori fimilu
^bus Jn aquarumuero ripis bicubitalis , & folijs
pinguibus,faiicaria; modo,hafcitur ♦ Inuehiutur
etiam alise ali)s regionibus huius fpecies»
tEMPEaAMENtVM,
Calidi cft temperamen ti & Rccu
VI RES, EXTRINS E C 7 S.
Ad oculorum fuflfhflohes 8£ caligines ucl per
fe impofita,aut cum uino deco<fta,prodeft:idem
fuccuscfficic, Aquatamen dusftillatitiabculis
cftcommodior prarfhntiorq>
In puluercm redacta Sc in uiho trita^memoriam 8c bculorum iaeiem
mirifice corroborat : amiffamq; reparat*
Tragus eius decocro cx uino fe aduerfus i&ericos ufiim eilc teftatur*
AMiRAN TVS
AMarantus Jioc dl,immarccfsibiiis^qu6d
flos eius noh hiarcefcat*
Duofunthuius genera: Luteus &purpu>
reus.Luteusuirgam habet tenuem^uirentem*
candidam0redam,firmam ^ Folia per interuaL
la ahgufta,abrotono fimilia^comam in orbeh*
aureifulgoris : umbellam rorondamuelut arc
fcentescorymbos^radicemtenuem, Nafcitur
afperis,harehofis,ficciX26conuailibuslocis.
Floret lunio aclulio. Gnecis Helichryfum^
quafi aurum trahens^a fulgore dicitur:& Chry ***#**
fanthemon jioc eft,aureus fios» Galeno Ama- ckryfan»
rahtus* Vulgo& Officinis0SrichasuelSrica-.tfcajw».
dos citrinum*Germa^eillblfim/anataIibus Sl^^
iibipotifsimum prouenitjte tftotttnhl&m*™**
Digiti
zedbyGOQgle
£.t DB «ATUi !f
&3WtoIttt#3uddueftesarincis tue*wr* GMcc,?afotctours. 3
Alt€fAmarantuseftpurpureus3ped^ifurgcn&al
*itudine,caule purpurafcente, folrjs Osrimailrnfl^
bus,maioribus tamcn &C iongioribus : fpica purpu-
rca uerius quim flore,inodora,afpeclu gratifsima.
Nafdrarinhorris&fi&ihbnsktus. RoretAugu.
ftoporifsimum. Hodic flosamoris,German« - jfot
amO:/corruptauocc,&:a Gracadicuone fortafsis
per±>arbaralexin fa<fto uocabulo,ab Amaranmos,
ab amor SC anthos,id eft,flos. Sed forct fic barbara.
lexis, SC pcr th effet fcribendunuDicitur itcm &$m
TEMPUAMENTVM.
Luteuscftcalidus &C ficcus, purpureus frigidus
Scficcus*
VJRES, I NTMNSECVJ,
Comahclichrvfi potacum uino,difRcuitatibus urine,ferpenrium icti
bus,coxendicum doioribus,S£ ruptis auxiliatur. Pota cum oxymelitc
menfes duat,ac fanguinis grumos in uefica aut aluo abfumit.
Cum utno albo,dsluto,trium obolorum pondere data, ieiuno ftoma
cho,deftiUationes fiftit.Omncs fimpliciter rluxus , Galeno tefte, pota AD
&?Mz> maranti,pitcfcrtim Iutei,coma , deficcat, Itomacho ta»
mcn inimka. Flores in uino dccocli , lumbricos cdu-
cunt. Amaranripurpurei manipulus cum radice Sc £ o.
re in mcnfura uini noetis fpacio imbntus,co<ftusci;,ma
tricem,per aliquot dies potus,purgat .
Tufumcumuinofcmenpotum,iacrcgcncrat.
EXTRINSEC V S.
Helichryfumucftibus appofitum,a tincarum erofio.
ne eas tuetur . Ambuftis cum melle illinitur.
Pediculos^n lixiuto deco<ftum,enecat. Purpureus
Amarantus cadem qme luteus pncftat.
TRIFOLIVM PRATENSE-
TRifolrj appellario gencralis eft ad hcrbas, quibus
tcmafuntfolia, ficut SC Germankum ^ke. GaL
lice\3rc/fc. Plures itaq; funt Trifolrj fpecies,de quibus
ordinediccmus. Primum,quod ctiam eommunilsi.
mum,pratenfe dicitur, quod in pratis pafsim naica-
tur.Gcrma.rPlfettlUe/^kyfc^bMm.OfFicinisconv
munc nomen rerinct,
Duuns
Digiti
zedbyGOQgle
VIKIBVS ftANTARtSi ^j
A Puum eftgenerum^exfloriscolore: Alterumpurpurcmn^G^maa*
25**«** HPlfcitf Icc/bt<U*tt 5Ieyf<^blSm : alterum candidunvGetma,.
JPof tPl(b^l€C/Ot>er 5kyf9Uft0l; Caule nafaturutrunq; rotun*
do,cubitah,folijsper^ purpureolatiorafimt &
niagis he rbacea^in albo uero longiora anguftiOraq;,ac plus pallefcentiat
in fummo caulium fiores f ert menfe Maio &C Iunio purpureos-.ud albos
compa&osjftoechadis ferc fimilitudine, Semen in cauemulis decidente
florc inucnitur rotundum^uiciorum fapore.Radix longa &C lignofa-
Xcrti^alijfaciuntfpeciemfloreflauofeulutco7quam lotis nosadntu
jneramus Jn fumma,tria funt propria & principalia trifolrj genera * Pri,
mumpratenfe,de quo in praefentecapite, Secundum odoratunvde quO
capitefequente* Tertium acetofum,Graecis Oxytriphyllon^de quo
fuoloco* Cum autem trifolium fimpliciter dicitur,intelligitur odora*
tum .Praeterea omnibus herbis quse ternis nafcuntur £olfjs,appdlatio m
foli) tnbuimr0ut f ragaria^qscg*
TEMPBKAMEKTV.SU
Vimhabetexiccandi^tenuium^eftpaitium» Florum 8^ feminispotif
fimumeftufus*
VIREJ, INTfclHSECVS.
Flores cum femine iti aqua mulfa uel uino co3:i,poti ,uel dy fteres *n*
fufijentam 8c uifcofam inteftinorum materiam emolliunt , erofiones &C
l doloreseorundem fedant SC fanant. Albo mulieru fluxui mirum in mo*
dum c onfert JPabuIurn tenellis ouibus SC ititulis eft
.gratifsimum*
£XTIUtt$ECVS.
In oleo S^aquacofriflores&feme impofidjcit
rhos Sd cedemata inflamrnationesq; eoncoquunt*
Sc admaturitatem perducunt»
L O T V S S A T I V A»
feuTrifoIiumodoratum*
T
'Rif olium odoratum feu acutS»ab odoris pra^ .^^
— ftatiavquareliquas eiusfpeciesantccellit,eftdi 0^^
Ctum;OfRcinisTrifolium.Atq;hoc trifolio uti<k~ tctum*
bentquoties trifolrj fit mentio , non altero quod in
prarcedenti capite eft defcriprum , iuxta quorunda
faitentiarru Lotus item fatiua dicitur ^ quodLoto
fyiueftri,fiue etiam Loto arbori , non admodu fint
folia difsimilia.Germani ©IcbCttgcjClt nominat,
quod uidelicet fepties in die odorem fuum &C habe-
ar,&T amittat,quamdiuinhorto creuerit.Decerpt5
uero& exiccatum odorem perpemumretinet:ac
multo magis pluuiali inft&nte tempore^adco ut to*
Digiti
zedbyGOQgle
OE NATV8.4 JT
f)E Kft X v iv. n ., «i »
tas etf amaides odorefuo repleat.Vnde etiamm aedibus pafsim fufpendiC
foia:nectamc*togratk , quam aduerfus#eAra&ueneim,qmbus
aduerfaritzreditur.lPoitrte^ettber&leeetiamappellatur. Plmio A-
AftB^fpHa!tiondkitur.GaUice,Sroc^. Nafcfturnonnifi fata inhortispaf-
fimGermania^cubito alrior,uirgis tenuibusmigris iunceisq,-, adnaicem
trismultis,inquibusfoliatcrna loto arbori funt fimilia: quibus recens
adhuc enatis odor eft rutai,au<ftis uero iam,bitummis.Florem fertmen,
fe Iulio purpureum,ac fubinde femen modicelatum & fiibhirfutum , in
folliculismodicelaris^miiionodifsimile, exaltero extremoapicemob-
, t rinens.Racuceeftlonoa,tcnui &ualida, Arabcs Andachocham appeL
Calfacit 8f exiceatin ordine tertio»
VIB.ES, INTRINSECVS.
Semen,fiores,&:folia,oc aceto cVmelle co<fta,conrra uenenafurmin.
tur : unde theriacis utiliter femen eius admifcetur.
E adem in uino uel aqua mulfa,figillatim uel fimul co<fta,& pota,pleu
ritidemdiicuDunt,urinamcient,ftranguriasdoloresleniunt:medentur
quoqjcomirialibus, mulieribus praefertim quae ex matricis doloribus
concidunt.Idem decoctumper dies aliquotpotum,hydropemincipien-i
tern prohibet: febres item terrianas & quartanas auertit.
Scminis drachma? tres,autfoliorum drachmae quatuor rufae & fuift-
pKC,menfes cient»
E.X.TRINSECVS.
Deco&umfoliorum&feminis,morfus ferpentum aliorumq; uene.
natorum,fi uulnus eo abluatur purgeturq;,fanat. Adidem efficax eft
aquaftillatitia.
LOTI SYLVESTRES.
LOtorum circiternouem,fiquisexactiusobferuet, inueniunturfpo
cies,qug Germanis communi appellantur nomine,©fcy tlllce/ VO
iwT" gdSWIcie/^afenpffolttt Prima exnis eft' <3uam Diofcorides Melflo
SertuU tum uocat.Latinis Sertula campana, & Herba regia. Nonnullis etiam
S^Trifoliumurfinum^Germa.gemeyneretcynlke/BereitHee. ,
g*. Eft autem duum generum,flore folummodo uariante , qui in quibuC
irfilim jamiuteus^n nonnullis uero eft albus. Nafcitur utraq; in agris locisq;
urjtnum . ^ ^^^ rocundo,hominis interdum arquante altitudinem, ramulis
M£lJloiwmultis,foliisnigricannbus,florefpicato,udcancu'do,uelluteo.Semein
Uu<u filiquis minutis inuenitur fere fingulum. Radix longa & tenuis.Et hxc
Mda^afuntprima duo gencra.Vtraq; %tOf Bteytt Ikt uocantur.
atti. ' ' .Terrium
Digiti
zedbyGOQgle
Lutfca* If^gp^s*
Alba.
**4
^tW",
3*4.
^7
Terttttm & <Juartum gemis Ger^ cr 4*
ma,appdlantt>Ogelettttc£en. Harc M^-
tragusMelilcmi exiftimat Serapio'**^4*
ms^Primumex his f olrjs priori fimilL
jbus^floribus rotundis, lureis & com-
pactis^ficuttrifolrj pratenfis \ quibus
decidentibus^filiquae aceruatim cxL
guae/ernicircuiiforma derKhdent^in
quibusfemenineft. Radieecapillata.
Alterum priori caule^f olrjs , Sc ra-
dice eft fimile^fed flbres in hoc rnagis
funtlutei rhaioresq; : Siliquae item lon
giores^terna* aut quaterne, auium un
guibus fimiles .Sic non nifi in flore elt
difFerentia.
Quintam Lotum Germa. &tZJH
tcicfztt uocant. Larine Lotus campe Lom &
ftris,&: Lotus trifolia. L ocis hafdrur P&™'
campeftribus & afperis,flore puniceo,feu fubcandido , purpureo incer^ )^tri$
mixto * Folia uicrjs non funt difsimilia, Vnde etiam G ermaniearn appeU ~a
tatione traxit/Tragus fy lueftre appellat FcenCgra^cu^tP jl& $tm$W<+ &*cm
s 4 ' f^My^
SB N-ATVR A ET <
ScxtaLoofpccies,X5crm.^!em«tCmH«C/ c
^t>ergttit>«»BtCIt^l«tapj>ellatur.Latinis &
crudmshodieLotusfylueftris.Fuchfius SaxifVa
oamluteam nominat^a uiribus infrangedo caL
?ulo,ficut Germani @*eyn*ie</ quafiTrifoliu
frangenslapJaem.HancMedicamDiofcondis
Traous ftaruic. Nafcituritidem campeftribus,
flos dantaxat aftauus , a femine quotannis rena.
fcens. FolrjsTrifolrj pratenfistftoremfertmeC.
fis tempore ,luteum , exiguum, rotuncTum^pifi
inftar compa&um. Semen capitulis includioa
Tiigricantibus.
SeptimumGermaniJEoiet eteyttfleeuo-
cant,ItemX>ttf«: frawett fctyftt». HodieMdi
lotumuocantGermanicam. Etherbam Hauea,
item Herbamleporinam JNafcitur in pratis pa£
fimGermani2E,S: locis montofis , humilis , paL
mialtirudine,foliopratenfis trifolrj,pingui &
cano,flore pifi,minoretamen,luteo : Seminein
filiquis:Radicerufa*
PoftremasduasfpeciesGermani uocant^fl i
^fcttffi^aBettttee/^AB^GrgcisLagopus,
L atinis LepOrinus pes,quod paniculam leporL
no pedi fimilemhabeat,Trifolium item humile,
&Trinitas.Caulenafciturutraq;rotundo,infe
^ oetibushortorumq; areis,hirfuto,folioloti crL
| ?olice,paniculis mufcofis lanuginofisq; ,pedi !e-
f porino non difsimilibus,qui m altera funtlutei',
in alteracinericei. Semen inpaniculis minutum
inftarmilrj continetur,Radix breuis. Alteramli-
cebitgeei^aeenfiee/alceraef^ettfatrb^
^ettileeuocare.
TEMPERAMENTVM.
Omnium temperameaim tam in folfjs,quam
fioribus cV femine eft calidu ficcumq; • Vis ijs eft
molliendi SC doloremfedsmdi.
V I R E S, I NT R I N S E C V S.
Primse duas fpecies,quas Melilotos-appella:,
ite fextaquasLotus uocatur fylueftris proprie,
^, cum fale SC aceto in acetarfjs fumpta , ftomacho
profunt.Ea;deminuinocoto,&:cummelletemperatar,potae,hulcera
jntracorpusmollmn^eufcutiun^&doloremfedant^matricistumon.
bus,
VUIB 7 J PtARTARf E tor
A feus,8C duririd profunt^praferrimficum uino Maluaricoco<^bib|i£
tur. Pofteriores ducc fpecies , quce Lagopi nomine ueniunt,<aimfemiae
JSlalu^in dulci uino co&e ac pote, uefce affectiones fanant^eiiisqjdo
lores mitigantlnuino rubrocodteacpotar, aduerfus aiiiduasaluiflu
xusconferunt.
EXtMNiECVS,
Lotorum fylucftriu, ad omncs fere externas corporis adfe&ioncs^fi-.
eutCham^meIi>eft ufus : ocuioruinflammarionibus tufe illinuntur^aut
aqua earu ftiHariria cum linteolis imponitur. Florufuccus caligincm QO|
Joru difcurit^pterygia oculorum tollit^auribus inftillatus doIoremmit£<
oatPrioresfeptefpecies omnes uel fingulaMn uino dulci , cum papaue-
ns capitibus,fcminelini,& Fcenugneco^pro cuiusq; arbitrio code,prg
ftatifsimum f omentum, fi ilbnantur, pr<ebet,cotra macr icis Jonganonis
&C fedis occuItarumq;partiu tumores.Nonnulliuitellos ouorum& ok~
um admifcen t* Quatuor primse fpecies in aqua ueflixiuio pota:, melice-
rides,capitisq;fluentemfcabiemfanant* Infefsionibus aut balndsdefu-
datorijs etiam maxime funt utilesXagopus uterq; in aqua co<ftus,cutem
afokaduftamglabram&teneram reddit:in faciepis?fettim,meUead-
inixto.Eofdaninpotu^udindefefsionibu^^^ fiftere
ferunt- . . . .
FOENVM GRAECVM.
Fccmim
v © E , N A T V R A E T . ." - V
COenum^cunArt^
riocoquibufdamregion^^
** darur.GLisTdasSC&craitis.ThcophraftoBuc^
Crr«uK. UAtul* ^jr^^^imrormculisfimilcmhabcat. EhniusuocatSihciaroi
filtab. «~ttllfl!.eC pafsimhodiefatomnafeitur^cauhculismlibus^rubicundis,
JT" fobcvoenctrifol*^^^
Sferciunio ac Idio,acuuafuiquas^emen^eroin Auguftomaturu®
c<>ih^r,Radixrubrc^d^&obl0nga^ - - i^l
J&mcraturedamalccnimquo^^
Trifoliurn minusappellant,& L«imicarr^em,Germa. .fettepm*
dm/quod alrj Lotis annumerat/& nos quintamLoti fpeciemiecimu%
incapitepra?cedente, ' . '
"l,.-..*..-. •' ¥E MPERAME Nt V M. *
Caiidumeftinordmefeoindo^ccuminprimo, - .
A , .:., ...V'I:RU INTRINSECVX.
! -Seinen eKaquamuHkpotun^colkdiones internas molht dC attenuatt
omaes de^a^acosintei^norumkjmore^cum modicQadmodum meL
le,cducit: omniu intcrnorum membrorum doloresmitigat,Sorbano,e-
iusexfarinaadpeclus^ujccra^
*~'" S-XfRlNlfiCVS.- " - B
Fcenioraci m aqua decocn cremor expreflus , capilles, furfures , &
Cytifus.
manantia capins hulcera fanat. Matricis pracdu
fiones bi tumores fuccus eius,Cum adipe anferi.
no in peffofubditus,aperit.Idem pncftatfeminis
autipiius he|bedefcfsio autfomentum. Prodeft
etiapecuiiariter rjs quifedis difficukates^habent.
Semcn dyfteribus,in Colicapafsione,ex hulceri,
bus nata,additur : ac precipuam adiierfus onfiis
ofcneristumoresuimhabet* Cumnitro Sdaceto
liejiem extenuat. Farina fccnigra?ci cum nitro
jofacetoillita ,furfucs eapiris & achores mali^
gnos purgat,aUtorePlinio«.
C Y T I S V S«
CYtifus aCy thno infula,in qua primum inutv
ta eft,nomen habet. Alij Telinen 8c~ TriphyL
Ion,hoc eft,Trifoliurn,8c" Lotum magnam nomi
nant.Romani Trifoliummaius.Germa* <&Vff
IJg^quodhocanimalmaxime eo deiedetur^uc
fa-peapud Verg-eftuidere: Florentem Cytiium
fequitur lafciuitcapella. Et; FloretemCy tifum,
VlRlfcVS ȣ A-If TA&VO, k$
^^falicescarpeasamaras.Fruccxdl/ccundumdefcripaoncmDiofcod
disjn totum canus,ut rhamnus,ramis cubitalibus,fa?pe maioribus , cir-
caquos f olia Foenigrceci,aut Loti trifolia:,fed minora , dorfo in medfjs
tUmente.Odoreruca: fidigitis terantur,commanducaris guftusCiceris
fccends.Nafcitur quolibet agro, quamuis eriam macro,omnem$iniuri
ainfinenoxapatitur. -
Tragus uero Cyrifumdefcribitabhocf onnaquadantenusdiuerfum,
caule longo,nodofo,ramuu'smulris,folrjs ternis,longis,canis,incifuris ^*1
leuifsimis,fapore trifolrj^jyemis St*frigoris eftusq; parientem.Hunc ipfe
grdf <8*y Pf fee appellat,a Marco Plateario Flandro fibi miflum,ac fyf
ueftrem Columella: Cy tifum efle exiftimat. Duplicem enim facit Cy tL CytifM
iumColumellaifatiuam Bc fua? fponris, /jtocfc*
TEMPERAMENTVM.
Diofcorides folrjs refrigerandi uim tribuit:Paulus uerd Aeoineta mc
aiocritercalidacfrefcribi^flcutmalux.AduiridiafonaflefoliaDiofco. X
jefpexk.
VIRES, INTRINJECVS.
Deco£um Cy tifi urinam ciet.La<ftis copiam nutricibus ckTpecori e£.
feacifsimc generant,arida folia in aqua no&is fpacio macerata, %C cum
modicouino pota: autoribusPlinio St"Columellalib»5.cap.ri.
Omnis generis animantia,uolatilia 8C quadrupedia,pabulum eius nu- -
& xv p. trit,& impinguat. Apesplurimumeodemgau.
■* rt r" '■ dent.
EXTRINSECVS.
Folia & femen eius tufa &C impofita,omnis gen.e
ris inflammationes,ficut Sc Loti,fedanc
TINCTORIVS FLOS.
FL os tincTrorius, quod ad luteum tingendum co
loremhoc inte<ftores utantur, eft dictus,ficut
Germanis 5etbMtaen/<8>iH>bIilmett/ tyybm*
fd}mntVltan&txti<bb\ftmttl.G<dlHerbediau
mr,de quibus eriam fupra in Anthemide eft dL
<ftum. Tragus Ferulam fufpicatur efle^quasTha- *«■«**
piia dicitur. Nafcitur locis alris, incultis Sc aridis, Tfc(#*
nonnullis etiam pratis,Genifta? non multum difsi-
milis,ramisherbacdsetfcabris,ficutGenifta,foIrjs
uero paulo longioribus larioribusq; , hyflbpi penc
fimilitudine , floreluteo, pifofimih',femineinfili.
quisknt:cula?,radiceprorfus lignea. Florem fert
Iunio &Iulio,ac moxprofertiemina. Nonnulli
2iCiCtpfnrnmett appellant, a firnilitudine quam
cum Genifta habet»
TEMPE*
Digiti
zedbyGOQgle
"D£ SATV R A E T
T £ M * E B. A'M E N T V tf. .
Visdeftcalfaciaidi&cxiccandimfecundoordine*
VJR$S» 1 N TRINSECV S.
- ViricKsherba ciimuino & aqua coAa^poca,hcemoptyfi\uomirionu
bus,&: alui Huxibusfedandis prodeft. Venenatorum quoq; & ferpenca
morfibus c5fert.Serheh cricum &C pocum , aluidolotes mitigac,& acido
tuctui praefencifsimo eft remedio*
iBXf^ 1 N SECV $.
Tufum femennaribus ihdicum/alJ%uinis in fjfdemfluxum nimiu^
eohibecFarina eius cum oleb mixta fudores illita cku
ACALYPHL
VRtica communis tribuitur appellatio herbis
urendi ui praeditis : Quia uero multa? urricaru
cognitarhodie humerantur fpecies^quarum non-
nulfeurendi illa natura carent0chftinguentes eas,
duoftatuemuspra?cipuagenera:ac urencibus ho.
men Acaly phes^Diofcoridem fecuti : ho urentibmi
uero nomen Galeopfis tribuemus.
AyjcKv^v igitur dic^quod iniucunda fic cactu -, Sc
t pr uriginem cieac^T* i xatf^ ?xe ^V» Item xwV*, a pru
rigihe quam cohta<ftu ciec:xr^«|/ehimuellicare fLD
gmficat Latinis Vrtica, aburendo,GaIlis,Or;ie#
GmnanisJTejfel*
Htiius quatuor inueniuntur genera : Duo ex his
* prima hoh miiltum difsimilia^ad trium cubitorum,
uel plus etiam,altitudinem excrefcunt , radice lon-
ge cV late in terra fefe fpargente.colore fl auo^ex qua
ueris inirio->caulcs quinq; hueiex -> aliquando etiam
plures uel pauciores quadranguli, afpen & uiliofi,
folrjsferratis feu mulripliciter fifsis^ partfm purpu.
reis^partim uerdfubnigricantibus^enafcuntun Sc
men in enatis uillis cauli adnafcitur , quod tritu mi-
lio non eit admodum difsimile^nifiquod aliquanto
eftminus,H#cGermahi 25unncnb t7cj]ii appel
lanc.
Tertiumgenusprioribus eftminus,rarotriumfpitamarum altttudi-
nemexcedens0acftiuo uigettempore,hyemisimpaciens,caule rocundo,
radicebreuiori/olrjs minonbus/emine uero maiore : ab excidente femi
ne quorannis renafcens.Germanis j£y tCtrtteffel dicicur , quod puftulas
faniemueurendoexcit.ee*
Quartum eft,quod Romanam urticam Diofcorides nominaL, a rer^
tio iam defcrip to genere non mulcum degenerans v caule bicubi tah , r o-
tundo,
VIRIBVJ .PLANTAHVM. |09
jj *y, tundo,cauoB^afpo:o;foli|sincifis&:afpa-is:flore
■" * interfoliaparimrubro,partimfublutco,circa^ue
I rorundiaafperiprodeutglobuli,qbusfeme^iaud
difsimile lini femine includitur, guftu primu dulce,
tmox uero pipere etiam cahdiusJDiofc.Romana &£
Sylueftriorurticadicirur. Ger.JPelJcf) OOC£&£*
mifd) VUfftl Nafcirur autem Romana non nifi
fata apud nosrreliqug in dumeris pafsim et fepibus.
TEilfERAMENTyH.
Oes urentes urricae naturse funt ficcar , unde re-
foluunt,di£sipant ac diicutiunt cedemata, aliaq; 3
i phlegmate natauitia.tamin internis , quam exter-
|nis corporispartibus.
VIRES, INTRINSECVS.
Folia urticarum uino deco&a ac pota,uetris du
k ririem molhunt,inflationes & tormina,nifi obftru-
| <ftio obftet,difcuriunt : urinacient, lumbos purgat,
»ac uenere excitant. Omnia hec f ortius &C eflicacius
rprajftatindulciuinodeco<ftufemen,fiueeriammeI
* lita ex femine coFedio. Stillaritius liquor ad eadem,
remifsius quide,fed grarius,confert, Omnia vx. uu!
, neratainira,cpextracorpus,pomsfi'ue{uperinfu-
v Bfus,mundat Sc purgatTufsifrigidae &dyfpnceg,radixiniano dC melle
codta auxiliatur plurimum : arteriam enimtracheapurgat, pe<ftoris ob,
ftru<frionesfoluit,coftarumhulcera,anginam,acomnes exlenrisSt" ui.
fcofishumoribusprouenientes morbos fanat,tribus autquatuorueipe,
ri Sc manc calidis fumpris cVgargarizariscy athis,
EXTRINSECn.
Experienriaprobatueft,fdetufacVilIitafoliarabidi eanis morfibus
mederi.Pari ratione putridas partes , uelut carcinomata oiintertrigine
purgat. Oisjcemgeneristubercula,cVexfrigorenatos tumores,tamin
neruis,c^inipknecViuxtaaures.Probatumefturricarum reeetia folia,
praeiemm uero fcetentiu,qua: circafepes SCin fterquilinfjs erefcunt,con
tufa 8Ccumfucco impofita, phagedamamex^uo temporeperimere.
Succus naribus immi{Ius,fanguinemprouocauYrricarumuer6 morfui
oleumrofarum 3Coliua;medetur,
GALEOPSIS.
ABfolutis urticis urentibus,proximu eft utreliquas etiam non uretes
ordineexpli'cemus,quas Galeopfis appellatione Diofc. coprehen-
dit.Sex igitur no urenrium urricarum Trago fpecies numeratur, caule et
foirjs urticae refpo4enribus,fed leuioribus.Priores tres fpecies,fl ores cir *• ** *•
ca caule partim albos,partimflauos,parrim uero puniceos, a nigro mar ?f ej?fj
rubio xio diuerfos habent,uerticillato arnbiru, in quorum folliculis qua- "
TO&a^rana^fanim Ga-
ieopfiM florumfigura* quihiantibus mufteke fauci.
busfimiles&ntrudq^^ rcfe
ram. IteGaleobdolos,Galephos>&: Anoniunu PlL
.Nonnulli putanteandecflecum Scrophularia maio
rc,dc qua foo loco dkctur, ^
Duie rdiquxf olijs crefcut rotundis,tcneris,& cxi
~ _Jl guis,colore cinereo : florecirca caulemflauo,& fub-
i "*Wpaflido,partim quoq; puniceo^Galeopfi minorcXa-
^ ^ tinis Vrticalamium^ Vrtica mortua, Germa^obfJ
\ nejfei/&Catib«e^lm
[ Vltimum&pukher-
^^p rimuprae cseterisgenus*
infyluis8£ incultis locis
confpicitur^f oli]s & cau
le a uulgari urtica no de*
generans , odoris f ortifc, *
fuauis tamen , qualis eft
Meliffe , floribus circa
caulem,ficut & in Galeo
pfi,acuminatis,fpicgfeu
Bafilicseinftar.Semenin
globulis cft rotundum,
ni^mim^r api femine minus^Ozimi fimilitu-
dincHancTragus Herculeam credit Plinij.
Germa.tDalbneffel dici poteriu
Locusomnium eftinfepibus &pafsim
drcamuros* FlorentIuniopotifsimum8£
Iulio,
TEMPERAMENTVM,
Temperamenti funt eiufdcm cum Aca-
lyphe:deficcant0 extenuant adeoq; difcutu
um,partiumc£ funt tenuium.
Viresbabetcafdem cum Acalyphe. Quseigitur inpracedenti capitf
deAcalyphesuiribusdiiflafuntJiucetiam funt referenda. Potifsimum
tamen tumoribus &C tuberculis pcllendis extrinfecus conferunt^unde et-
iamindefefsionibuspromatricisobftruAionefolueda eft earumufus,
praefertim uerofylueftris,que Heradea dicitur ,
■ MARRV-
RIBVS HARtUVM,
V BIV Mv
XyfAmxbiiquatubrfuhtgehe^ u
*■* -*ra, tetragonis fingula cauli- &*&*&
bus. Primum DiofcoridiBallote
dicinir.Nafcitur locis umbrofisi
ut circa domos St fepes :. item cce *
meteria, reliquis maius,c6loris ia
uiridi nigricahtis : acalyphenon
difsimfle, hifiqiiod ferrata magis
funt folia. Flores circa caule ficut
inGaleopfi,perinterualla hafcu-
tur : quibiis decidentibus,femina
infolliculis aculearis bina aut et.
iam tema^i^a,amara,aquilegie
maghitudiheihueniuntur. Ofnci
nis Marrubiumnigrum.Gallicc
Idarfdcbm, Germah. 2tttbo:tt/
@d>wat$2fot>o;tt/grof&ii
boiifc
Huius etiam altera fpecies eft,quam hodie
Cardiacarnuocaht,ab effe<ftu,qudd eius paL
pitioni mirum ih modum
profit. Ger.*3erj$gefp4it/
&: %tt%$tfptt:t . Marru-
bi'6 higro hon multu eft dif
m fimilis. Caule enim hafcit
^quadrangulb ', gehiculato*
higro , folrjs lacihiatis hU
gris,perihterualla exfihgii
lis geniculis prodeuhtibus*
noresperihterualla ihcadi
do purpiirei,Radix liitea ihtorta»
Alterurh genus eft Prafsium dicliim , frutice affur-
gensaradiceramofo^hirfutis&amaris, floribus al-pr^t»»*
, bis&afperis,uerticillorufigura , femiheutin primo
eft di&um genere prouehieteXocus eius eft cirCa mu>
ros, fepes &£ locos ihcultos , Graecis vg^m^ Officinis
4-
umpdu*
ftre.
OB «ITVR A ■ -£T
PrafsiumvLarims Mamjfciumpropti^Get. 5
ma. JPct^ 2foi>otfi' tKmrobei/ (Solts *>et/
gCp ♦ Golligiturherbamcfe lulio potifsimum^
dumfeminceftprajgnans ♦ Huiushodieprseci
pueeftufus*
Tcrtium cx Ormini fcu Gallitrici cft fpecie^
ut mfrade Ormino oftendetur,caule plerunq;
uno/fuadrangulo,nafcitur*folfjs lanuginofe,
albicantibus ^in rcliquis cumiam enumeratis
conueniens : coloreuero puniceo, Semenficut
inBrafsica eftrotundum. Odoriseft gratiXa
rinisPrafiumcampcftrc->&Gallitricum agre-
ftedicitur, Gcrmanis^€lt^@C^Ai;lA<^/&
Quartumcirca
amnes, pifcinas ct
foffasproucnit^a
primo non multu
alienum : coloris
prafrj > f olrjs com~
plicatis, qualia bc -
tula^primum cna
fcetis^ftoribuscir
ca caukm cxiguis „&
&Talbis,perindcutinMelifla. Marrubium
paluftreuulg6.Gcrma.JPaflrei:2f||bO:tl/ ^
XX>ti\)€t2irt>$m.
TEMPERAMENTVM. >
Marrubiui?cut& urticaefolia calfacit,'
difcutit & exicca t » Albu nigro 8C ob uires, -
& ob odoris gratiam prarfertur , eftq; albi
potifsimum ufus ♦
VIRES, INTRINSECVS*
Marrubij higri altera fpccies^quccCar^
diacadicitur,aduerfus cordis palpitatione,
conuulfione>& refolutionemprodeft. IncL
dit craflbs humores5extenuat & difcutit,co
mitialibus prodeft,Vrinas ciet>Menftrua ducit,
Foliaalbi Marrubrj in aqua feu uino decoda, cum melle afthmatL
cisjtufsienribus^&r tabidis dantur . Iecoris ac lienis obftrudiones deco>
ctum idem foluit>thoracem & pulmonem purgat. Menftrua & fccun-
das,iride pnefertim adie<fta,pellit. Succus ex f olfjs expreffiis ad eadem
dtutilis^mumcochleariumquantitatefingulisfumpmsuicibus*
Prodeft
VIRIBVS PMNTAR7M, „,
^ prodeft etia fuccus his quflctale quid biberunt,aut a fcrpent&us mor
£runt:Ciaritatcmoculorumefficit:Vcrmcsauriura & uentris interi-
tniu
8XTRI8JBC7S,
Mulieribus albo fluxu,dolorcdorfi,lateram,6<: pcdum laboraribus,
arida Marrubrj f olia in balneis plurimum conducut Aqua ftulat itia co.
oa omnis generis fcabiem,ut pforam, uitibginem , paputas , aliaq; cutis
©itia ualet : balneis igitur infantum adhiberi debet. Marrubium nigrum
tnlixiuio cocTaim,fcabidcapitismedetur. Puluis eius marncasfanat.
SIRVPVS DE PRASSIO,
Sirupus de Prafeio uitrjs pulmonis diuturnis, SC a frigido tenacicj; hu
movc excitatis,atq; curatudifficilibus fuccurrit.Senibus itaq; SC afthma-
jjcis plurimum conducit.Corife<ftionem eiusdocet Mefue,
MELISSOPHYLLON-
MEIi{TophylIon,qu6d Mclif£e,hoc eft,apes eius floribus Sc folrjs de
kdentur.ItemMeliphylIon,ideft,melIis fo!ium,quod mdlismatc Sj]j*
riamapeshincexugatXatinis Apiaftrum,qu6duidelica apesin eapiu niditftf
rimum ha?reant,adeo ut fialuearia ca confricentur, apes non fugiant* *°».
ItemGitraga,acitrimaliodore. Melittauim & Melittama abapibus, J£fj*
6 Germanis Xttdi ffkn/trkh ifFenftawt/^omgWttm/Jmettbiafc xJtak
Duo furat eiusgenera: alterumadul ***&**•
terinurnfeuhortenfe , alterumuerum °**
feufylueftre» Hortenfenafciturradicc
in terram multipliciter intexta , ex qua
coliculi multi fruticant,cubiti altitudi-
ne : folrjs SC caiilibus BaIloti,hoc eft,ni
gro marrubio fimilibus,maioribus ta*
men S£tenuioribus,nec itahirfutis: flo
re per interualla circa caulem , in non-
nullis puniceo , in nonnullis uero fub-
flauo.Semen inuerticillis floribusfuc
•crefcit/emine Aquilegise minus . Fce.
dus eius,qualis cimicum, eft odor , qui
tamenpaulatimfitgratior* Vncepro
adulterino hoc ipium Meliflbphyllo
accipitur,cum apes iftud potius fugiac
quameodelecftentur. Hinc Germanis
d?ait$€ftfr Attt dieitur,qu6d cimices xcaufr
olereuidetur,quaherbaperperampro fwxt* \
MelifTophyllo utuntur Officina?» .'
Sy lueftre , quod uerum eft Meliflcv
£ 3
Digiti
zedbyGOQgle
phy Uoa>hortenfi eft firaiMed maidi$& fer.<;
. ratamagis habetfolia* Acalyphes folfjsfor.
ma, Ballotes uerofolijs fiflurisfeu interfe&o
iitbus refpodens : odore mali citri. Hoc pro-
pricMeluTophylten &C Meliphytlodicitun
Latinis Apiaftrum^Citrago^Melitt^um.
Germ.t5tdl|f€n/^0mgblftm/ut inmo hu-
ius capitis oftenfum eft*
TEHPERAflEKTVW.
Calfacit,& exiccat,digerit/anat Bc agglu
tinat*
VIS.-ES, INTR1N5ECV1
Vino co<fhim per dies aliquot potum,pe.
&us purgat,dy fpnoeam tolIit>cor <:onfortat,
melancholiampellit* comitialibus &omni-
buspeneinterniscorporis affe<?Honibus au.
xiliatur*Cly fteribus itaq; commode additur*
Minutim fciflum^ 8Cin uinobonono&em
: - unamimbutum,inq;alembicouitreo diftilla
tum Meliflbphy lion^effi^acius omnia prarftau Matricis ftrangulario-
nes^ tormina cardiacamq; affe<ftionem,quatuor cochlearium iumptu
maifura,curat.Spiritus ex malis cibis exurgentes reprimit.Tonfillas &I
gancrrarnam fanat^oculorum claritatem adiuuat.
.E X T R I N S E C V S,
Cum Charmemeli floribus in facculo lineo in aquafeu uino co&um
ac expreflum^matricis dolores SC ftrangulariones^impofitum fedat^inq;
fuum locum reftituit.In defe&ionibus menfes ciet.
Lumborum membrorumq; dolores compefcit* Strumis cum fale dc
codumiUinitur^StillatitiusliquOromniacutisuitia^araneorum ^ fcon.
pionum ac rabidorum canum morfus fanat*
Vino turbulento inf ufus,priftinum nitorem, 8c formam reftituit*
Carnibus afperfus,a mufcis & putrefactionibus aliquandiu cufto*
ciu
CALAMINTH A-
CAlaminthadi&a^quafi K^«,ideft$onamentha* OfficinisCalame-
thum» Diofcorides triafadt eiusgenera : Momanam, agreftem,
&fruticofan%
i. Primum in montibus potifsimum nafcitur : folia habet Ozimo fimi.
c^wtrt-ii^fubalba^ramulosangulofo^florem purpureum. LatinisCalamiru
tmT '4amontana.Gcnnaf2UM8CII0ba: &tffttmiitt%/ 'quodfdes eapotiC
fimumgaudeant*
il<3>U>l2Ltl>0>*S A'c
V- *■■?■■'
cJX#4*SM**~
.fa^f/p^C+bv^+%*/* MtCTmn
/~»^r
</,^^. ^rrii.^*^
VIK1B75 ftANTARVIJ.
Alterum in campeftribus & agris nafcitur,
quod L arini proprie Nepetam uOcant, Puleoio
&nile,rnaius tamen. Vulgo Pulegium fy lueftre,
qudd Pulegio fit fi'mile,ac odorem eriam eius rc
ferat.Germa. tPtloer poky/ &&owmunt3.
fiocfolo genereutunrurOfFicinae. Tragus
TOilbev «aibey appellat,Calamintham dome
ftkam appellat Mefue.
Tertfum locis nafcitur aquofts , Mentaftri (L
iftilitudine , folrjs longioribus , caule dC ramis
pnedictis maius,fed minus eft icax,flore lutco.
German.ged tniWf^
Quartum addit Tragus cx fy lueftris Menta?
Jimiliter genere , folrjs Origani;, fed minoribus,
co!orisleucopha?i,floribus circa caulem rubris,
guftu ardente & amaro.
* 4 -
0B 13 AT VRA fiT.
Etbsec poftreniadao gcncra^cx ^ataftrf Q
foiMetharfylueftris fimtfpeddbS^
TBMP ERAMEN TVM.
Calanaintha eflentia eft tenui & calida > fic
cacu in ordine quodammodo tertio : Gufta e.
nim eft acris,& palam calida, ac paulum om.
nino amaritudinis obtinet,
VIRES, INT&INSECVl
Succus Calaminthae uino potusJumbrL
<cos &uenenaexpellit rfudorcsprouocat, ie.
coris &: fplenis obftruAioncs aperit>fr^idos
renescalfacit , matricisdoloresfiftit, menfes
cizt* Potifsimiknuerohocpraeftant folia uL
no deco&a ac pota, Pe&us idem potus pur-
gat^urinamciet * enterocelenfanat, cholera:
abundantiamadimit. Ventriculumcofortat,
Tertianamfebrim^purgato prius uentrieufo,
pellit*
EXTRINSECVS.
- VinumcumCaIaminthadeco<flum,fiuee.
iufdem iuccus^maculas nigras demit, uermes
auriuniperimit.Indefefsionibus&defudationibus mcnfes ciet, matrL D
cisdolorem^ficutmenta^mitigat* Suffitus eiusfcrpentes&omniauene-
nataabigic.
SIRVPVS DE CALAMINTHA,
Sirupus deCalaminthaconfertlienofis^quibusdurus eftlien^&penc
irrefoIubilis,& his qui f rigida uifcerahabent„&: aftfamate laborant, pne
fertim inienibiis & m habetibus antiquas tuffes ♦ Si quis enim uel pectus
uel uentriculum,uel intcftina crafla^tenaci , &C irrefolubfli materia plena
habuerit,hoc Sirupo utatur.Compofitio ha?c eft : Recipe Calaminthse
domefticse &:fylueftris ana|*i).Seminisliguftici\dauc^Schcenant^ana
3.v.p^ularummucleatammlib*s*Mellislib.i]+Aqua?quantumkitE'.
cit, &C coquantur ♦ Mel autem debet efle optimum & aromaricum^ ficut
in omnibus Sirupis .Proinde poterit etiam cum faccharo fieri ^ cum pau^
ci optimum melhabeant*
MENTA.
MEnta dic*ta,quod odore fuo mctem excitet. Gnecis «/vocr/^id efty
d ^ fuauiter olens,quodgratum odorem fpiret, German. tttxittfy
nJ0 DuofunthuiuspnecipuageneratSatiuum&fvlueftrc
Sdtuumc Sariuse mentse quatuor numeranturfpecies: Rubea,crifpa,cV acumL
^^natap&quam^W^
P UNTUVM.
bct quadrarigulum, a radice lentc puni
cantem,8c" lanugine pubefcentem,foli-
um f ere roruiidum,molle, ferratum 8C
ddoratum : flofculis purpureis interno
diageniculatim coronantibus, uerticil
lacofemper ambitu.Diofco. Sifymbri-
um,Germ.^eymeRt/ueI t vmp IDzy
tUittt. Fiorct,ha?c&omnesreliqua?,
menfelulio. i
Grifpaomm aliarucft nobilifsima, ^
priori per omnia fim -lis , precerqua q?
fiorefubpurpureo circa caulfculorufa
ftigia fpicatur. Gcr. ftrau^ 25*Ifajft.
Acuminata folio zft logiore,3c~ acii-
tiore,flofculis purpureis caultculorum
cacurm-
„cuhunibUSrpicatim^aentibuS.gdicSa™«mVafcuRomanaM£« '
£L ribus,9oribuspurpurdscircagenkula,ueIutm pnma fpecie:Proueni.
^thkariuxMcnW^^
Srofcor«3esdefcribit,nafciturhflfutibre&
dore orauiore,ob quemmmus adfanbrum ufusexpentur. Flores mcau
lisfummitateconfpiciunmrfpkaaXocisgaudetpotifsimumuliginofis
Sylueftri Menta? aiiquipbftremas duas Calaminthae fpecies ob fimili
tudinem adnumerant,quod pro fuo cuiq; arbitrio,cum non magni refe
rat,poteriteiTeliberum.
Ethoc etiam poftremo iam uidetur monendus lector,ueteres promL
fcueCalamintham & MenthamtravftafTe.
TEMPERAMENTVM.
Omnes Menta: fpecies calidaz funt ordine tertib : Sunt enim guftu a.
cres , & f acultate calida.Hortenfis fy lueftri eft infirmior, & minus calfa,
cit: exiccatin ordine fecundo.Crifpae rehquis praftant. D
' VIRES, INTRINSECVS.
Succus Hedy ofmi cum aceto,fanguinis excreariones,8<: uetriculi nau
feamreprimit,lumbricosrotundoseriecat, Foha&ftillatitiaeius aqua
plurimum conferunt dy fpepfise : fingultus,uomitiones , cboleramq; fc
dant : efficacius autem hoc praeftantde ebdem confecfta condimenta.
Veneremconcitat,membraconfortat. Odorcerebrum 8t"memoriam
corroborat.
EXTRINSECVS.
Succusfiueftillaritiaaquafrontis doloremittita mirigat:mammas
qua: tendunturautlacteturgenteodem modocompefcit.Aurium dolo
ribusinftillatusfubuenit. Foliafaletritarabidorum canu morfibusme,
dentur. Arida f olia cotufa ac cum Satureia temperata,cordi fuperimpo.
fita,feu iUita,imgultus feu ruAationes reprimunt. Omnes in fumma He.
dy bfmi fpecies naturam habent reprimendi,calf aciendi , cV refoluendi,
undedefefsionibus 8C clyfteribus admljenmr.Immerfala&ifolia coagu
lari aut c wire id ipfum non fmunt*
OLEVM MENTHAE.
Oleum Menthas uentriculum refrigeratum &C imbecillum calfacit,et
firmat,Naufeam uomitumq; reprirriit,appetitum excitat , coco&ibnem
iuuat.Fic autemexMenmacrifpafatiua>8c' oleo Omphacino,id eft,iiu»
maturo,
Digiti
zedbyGOQgle
VlRfBV* PLARTARVit. »4
A fl»Our0 » codem modo quo Rutaceum , de quo infra*
SIRVPVS DE MENTHA.
SirupusdeMenmaconficitur,Maior SCminor. Vtercj; uentriculum
jfrigidum roborat,Naufea\uomitum,firigultum & fluorcm alui fedat.
^aiorisconrccT:ioha?ctraditur:Recipcrucd Cytoniorum muzorum,
Jioc dtiin vdni faporem accfcentium,Cy toniorum dulcium , Granatoru
muzorum analib.j.s.Infuccishisperhorasi4.macerentur hsecfeque
tfjuMenra? ficca: lib. j.s .Rofarum rubearum % , rj. Goquamr paulatim ad
medietatem,hinc colentur,8c" addemcllis fiuefacchariiib.rj.Coquantur
perfe<ftc,& cum Gallia mofchata ucra trita condiantur, Sc* in findonc li-
gata,atq; cx orificio uafis fufpenfa reponantur.Si cum mcllc conficias,fu
xnendumeritmelodoratumaromaticum,qualc eft quod uirgineu mel
appelIant,quod c Dantifco aduehitur.
Minorisconfe<ftioha3cdatur:Recipc fucci Menthae depuratilib.)*:
fucdgranatorumdulcium 8c~ acetoforum ad medietatem cocTtorurrtfac
chariuel mellis analib.j.Coquanturfenfimfecundumartem,
SISYMBRIVM.
POftulat ordo urde Sify mbrio fiat {ermo, quonia
SC hoc adMenta accedit.Huius duo facitgencra
Diofcor.
Alterum hortenfe,Mentae fimi!e,caule quadrato, u
quadantcnus purpurafcente,folfjs MenthcC,ferratis, sifytshri»
latiOribus Sc odoratioribus : fiori-
bus internodiagenicularim corona i
t3bus,uerticillato femper ambitu.
Gra*cisSifymbrion,VulgoMenta -
aquatica. Gzr.$ifd)miint$/VOap
(ermun^/B«cbmun0/rotB«<b i
miin^. Tragus Mentham rubeam
appellat. Circa ftagna cV pifcinas
potifsimurn nafcitur.
Akerum cognomento Cardami
ne,quodCardamu,hoc eft,Naftur-
tiumhortenfe imitetur,dic^umeft,'
_ quod nufqj no in locis aquofis pro-
uenit,caule cauo , fefquipedali , ima
-fui partc pluribus radicularum fi-
briscapillato, ccuiusalarum cauocirrifrequentes "fo.
nuarim etumpunt , flore candido , femine erucce in-
ftarinfiliquis acri &C exiguo.OfficinisN'afturrmm a-
quaricum, German, &UJtmft:«|fW tQ&ffttktffm/
quod
DENATVRA ET
quodnafturtiumimitetur.Videcap^^
te,quo tempore Mencha.
TEMPEB.AHENTVH.
Sifymbrium primum calidum eft SC ficcum ordine terrio. Alteru arL
dumfifoerit,tobtereftcaudum5Cficcumordinetemo:Vmdeuerdeft
infecundo, ^^ INTriNsecvs.
Primifemen adftrangurias &C caiculos potum prodeft cum uino,
Tormma&fingultusfedat. Vomitionesitempotumfiftit. Sifymbri.
umalterumurinamcit,aceademferepoteft,qua2prius. NonedenUum
orauidisnifimortuoconceptu:fiquidemetiamimpofitumeiicit,
& EXTRINSECVS.
FoliaSifymbrrjprimifronti&temporibus illita,capiris doloremfe.
dant : ualent etiam aduerfus uefparum & apum i&us. Alcerum lencgi
ncs &C curis a fole nigr edinem afperitatemq; exterit,tota n o<fte illitum,ac
mane cute eodem abluta.Vtrunq; aduerfus aculeata animalia^uelutcra,
brones,idq; genus alia>eft efficax.Epiny didas SC cutis uitia in mulierum
f acieintra quarrum diem,noctu impofitum, ac interdiu detractu,ianat»
Infufum capiti cum aceto, dormientes excitat.
GLECHON, SEV PVLEGIVM.
GLechon,quoduocantPulegiurn, cumtertiaCa D
laminthse SC quartaHedy ofmi ipecie conucnit,
fingulari natura adeoq; uiribus pneditum : fomnole
tiam enim pellit , ac oues, Ci depaftum ab ipfis fuerir,
balare: unde etiamfiA»x*)i'»2BA9x.a'?ideft,balo,dicitur:
facit.Dehoch'b.i$.cap. 25.Miret.ur, inquitPlinius,
qui non meminerit,ipfo brumali die pulegium in car
narrjsflorere:adeonihilocculaim n^tura uoluit.
: Dicnim eft Pulegium, quod flos ems recens acccn
fus pulices interficiat,Vnde herba etisf Pulicaris, que-
admodum etiamConyza cVPfyllium,appellatur.
^ Diofcor.Glechon,cVBlechonnominatur« Item
Arfenicanthon*NonnulIis Apoleium SC Abuolum:
Apuleius Poludon,Heniton, jravfa ayffScy,hoceit,ad
omnia bonum,appel!at.Germa.potyy.
Duofunteiusgenera: Hortenfefepmas, &fyluc
(t^efeufcam'na,quaefloretantumdirTerunt:quiinmare eft candidus,in
fcemina purpureus.
Hortenfe feu mas herba eft frurieofa,per terram ferpentarie inftar fcr
• pens,fpitamam,idq; iam florens,non excedens . Flos cauli ficut in Ozy*
^**0^" mo purpureus,partim albicans,partim uero rubicundus,nafcitur.Gau-
det Iocishijniidisc^cuIrisfDei^Iuerl^PuIegioinfecunda{pecie Cala-
mintha;
VUJB7S PtANIAjLVM. Kj
A fiwhte^ft acT*im,camenim fylueftre Pukgium Diofeorides appellat.
pi&tmnumquocpobf ohorum cum Pulegio fimilitudine, a nomuillis
^luc^c^ocariPulcgiumjidcmcftaitor. •
T E M P £ R A M ESTVH,
, Namrareftaeris&calie^
gtuifcoios peAoEKhumorcsextenuat&di%regat:concodi6nem ad-
juuat* - .-.;.-
.VJRES, INTRINSECVS,
Deco&umeius cumforti albo uino , matutino,actiefpertino hauftu
tempc>re,menfeseiet,fc£im *
udiMisdecoclio,mfipoftulantenec^ *,; ?.
tasquaedamhjerii^auta&ofluxut^^ '• ■■ - ;
aceto&meUePulegium,fangmnis fluxus,fingultus cVuomitusrepriV -*
nn't.Atraibm'cducmdaemaximeconfert deco&um cum melle cValoe "
idemq^pulmonishumorcsphlegmaticos confumit. Ventris,inteftinoI
rura & matricisdoloribus fert opem : ferpentium uenena expellit : an-
ginamper gargarifmum difcutit : oris hulcerafanat,fios eoeoUuatur*
Succtis&Watiaahuius aqua ferenitatem oculis inducunt,pruritumco
pefcunt.
BXTMSnC VS,
Podagricis membrisufq; dum rubefeat curis,impoJ(itum pulegiuau-
B xiliatur.Capitisdoloricademrationedliauxilio. Epilepricis,eomitiauV , •
bus,&lethargiciscontuujm cum aceto,naribusadmotum,uelori non- *
nunquaminfenumpxodeftrmentem oirarionemreuocar. Aduftismc-
briscumpolentaillitumrefrigeriumadfert. Sale&acttotufumaccale-
faftumconuuIfionibusprodeft.Adferpentum&:fcorpionum,aranec>-
rumc^ictusdictomodoeftefficax.
DICTAMNVM.
P\Icl^mnum,Plinio,Diofcoride,cx: Apuleio coientientibus,exPuIe " " '
•«--'grjeftgenere. VndeDiofcor.Pulegiumc]uoq;fylueftrequibufdam .
appeliarilib.3.tradit.AnonnullisBdoacum,Bdotoce,auiribusquibusS(<J^J
inextrahendis telis pollet, Artemideiium,Herba Grctica, Ephemer6,AL- Bebacum
bunion, Vftiiago ruftica,EmbacTrum3etiondicitur* Germ.jDrttem/ Bei°to«, -
jDiptaitl . D uum eft generum : Altcrum uerum,feu fariuum , quod fim-
pliciter D ictamnus appellatur : alterum uero (y jueftrc , quod PfeudodL
ctamnum uocatDiofcorides.NafciturueraDictamnusinGreta,folrjs * v
fere Pulegrj, {cd ma!oribus,&: rotundis , tomento feu lanuginequadam • *-•' <■*
Umnq;foliaueib'ente:cau!erotundocx:duro,abfq;:fiore Sc femine, uf '«^
Diofcorides fcribir,odore Sc fapore grato,cum modica amaritudine.
Hazc uera Dictamnus in Germania nequaqj-prouenit , fed ex Creta Ve.
nen'as,hinc ad alia Germaniae emporiamagnacopiaiam affertur , Pri-
mumin Germaniam Gcorgio Agricolaeam afportate* Sed Di&arnnus
Digiti
zedbyGOQgle
ofi^teuijlongc admodum
aDi<ftanouera,eius^defafi
ptionsabeft. Di&amnuse*
tum OiBcinaruradieeefta!
ba^eui^ub^^ digiticrafl
fkudine,friabili,rara,qualis
cftmaiathritcaulesfert cm
bitaks^rotudos^afperos^
niceos ^hirfutos ^folijs gla*
bris & copiofis^qualia Fra-
xini. Glycy rrhizg non mtiL
tum eft di&imilis frutex,nift
' quddktiorafuntfolia^fio.
gula^ a*quidiftant: florcm
infummitatc fcrt purpure-
um, SC albu , maculofumq;,
malue agrcftis fimilitudme,
admodum odoratum : Se-
me in foUiculis interftiajs di
uifisquatcrnis quinifue,eft
atrum, acuminatum, Hscc I
Pgonig rnafculeTragus ca*
2o6*parteprimaattribuit,cenfetc£ Didamnum
Officinaru cffc Paeoniam mafoalanu Quod uero
ffi hsecdcfcriptiologifsimcaucraDi&amno abfit,exutriufq;collationefa
Cv*m**Z HJ^ tisapparct^principiofolioruformaadmodumcftdiucrfa,inaltcraPd
gfLin altera uero Fraxin^inalteralanuginofa, in alterauero glabra. Ad
harc Cretefis fcu uera Dicftanus f olrjs tatum ad medicina adhibet : Radix
enim cft licmofa &C inutilis: Officinaru ueroDi&anusradicetantueftin
dTu,]Slec cbftat-.quod Diofcorides caule 8C folijs Di<ftamnu priuat: Te-
poris em & loci naturafaspe alteratione facit,ut in multis platis eft uide.
re.que alioloco & tepore,flores,femina & caulesfcrut.alio minime .Me
minit quoq; DiAaniGretefis Virga^. Aen.floreilli attribues7cum ingt:
fdicf^nusindi^nonaticoncujSadoloTCy
IliBammmgcnitrhCrct&acarpitablda?.
'Pubaibtis caulanfolijs zyjlorc comantcm
'Purpurco : Isfon illa jhris incognita caprk
Graimna^umtcrgouolucrcs b&fcrcfagittat*
Sylueftris Di&amnus Diofcoridi Pfeudodidamnus appellatur. Na-
Cfltos**
na»Dt#
mtmc&ut
ms.fci
ngjr toJ7tef1*~
^ Ct&U03f UtXM*^
**% $&**£: <$*-'
wm jL't7~. GmM-
7 <faxeMt4* ****-
rt-ttn
/jtOW-Jin-S.
b*%4 ryu& * ** **y ********** *-»■ *%-»■— -- »— - — ■-- - * *
*^ Sykejkis fcimr jocis humidis^priore caule & folijs maior/ed uiribus inferior,
■UU*u- Pfabdi TEMPERAMENTVM.
lyrfu Gmm. T«mpa^OTdcumPul^oeftaufde,caidemcumeouir€s,iedettics
ry/vt- apis, cioresjobrinct» VIRES,
01
f • u_
./£.. /r.v fclL' i.:1^^--^.
-.JLJJLLt.
VIRIBVS PIARTUVH, tlS
£ VlRES* IHTRINSECVS.
Menftma,quararioncPul€gfum,det,fedidinampeUit,S<:mortuos
fcetus erjcit Jdemfufrmientum DiAamnipneftat. Succus autdecocmm
dusinmnoumenisrefiftit^norfus uenenatorumfanat:tanta fiquidem
harbehuiusuiseft,utodoremdusuenenataprorfus fugiant& uitent.
Pi^fe^tifsimuminfunimaeftamulctum*
EXTRINSECVS.
mnxas%ittasfupmmpoGtamhanchcrbam,excutereinhomme,nec
inhominefoium,fedabanimanribus quoq; paftamidemprarftare , fe-
runtracDiofcondesrinCreta^inquiVapras fzgittis percufTas,efu hul
ius herba? eas excutere aiunt.
LienofiSperemplaftrumprodcft.VuIneribuSferrofacas,8:uen:n2.
os morfibus anf ufus fuccus,praefentifsimumeft remedium.
OZIMVM GARIOPHYLLATVM-
i^%imumGr#ds&^ GariophyL <
V4/laaimX)<^mima5tah i^ ter
* uo ftatm die emica^^ : quod tamen ucrms Qcy-
mo^quod pabuli quoddagenus eli^qjdetur conuenire>dequo infra inter
Gtfam* (xug^VdOzknon^ fyirct odo
rem: ficper z^fcribitur Jafficum^ocdi^rcgiumabodorispreftanti^
c|^rcgiadOTiofitdignum,appdlatur. GaU*B^Ht^ Gcrm.36a|BfelV
TragustriafadtOsimigcncratSatiuaduo^Iucftrcunum^ Satiua
i. exfeminequotanisinhortismenfeMaio nafcuntur. Pnefertur reliqufs
54£sam Ozimum minus^ob odoris SC formae gratiam/urculofum, ramulis ro-
:%J££* tundis,fo!i}s Amaraci,fed paitfo maioribus.odoregrarifsimo* Hoc L
pfum Acino Diofcoridis lib. ^.per omnia cft fimilcVnde no temerc era.
Amos. dirisAcinosDiofcoridiscrcditurcflcOzimumminus.
*. Altcrum genus folfjs & caulc eft maioribus,f olio Parictarie minoris
Sdtium £m Mercurialis3florc in nonnulhs candido,in nonnullis uero purpureo
^™*' circa caulem per interualla^ficut in Galeopfi* Ac prima kaec duo gencra
ozynomHerbam regiam , Bafilicam SC Ozimum Gariophyllatum appeliant-
Gario*^ Quod uero Diofeorides dicit uulgarcm efle hcrbam Ozirnum, intellige
&>>%*** ' jum eft dc pabuli aenere : fiquidem noftrum hoc Ozimum maxima ciu
raindiget,frigorisacpruinadmpatiens*
$9 Terriugenus fpoteexradice tenui in ]
terrafefelatcfpargete^quotanis enafcit,
ncc facile femel plantatum fupprimitur :
folijs^odore & forma Mentham pro-
pemodu referentibus,cauk afpero^uilf o
fojtetragono^florccirca caulempurpu.
reo , OsimifloribusfimiIi,femeninhIi-
quis^Hy ofcy amo fimilibus^nigru cocine
tur4 Atq; in h oc tsxtio genere diuer fum fe
auerbisPIinij,quilib,i9+cap»i0.inSer-^
pyllu Ozimum mutari icribit^fe compe,
riffe Tragus affirmar : Autunali enim te-
porcinualle humida platatum Ozimu,
inNepetam feu Pukgiu fylueftre tcrrio
annomutatum fe inueniffe, Non repu-
gnat tamen^quodlocisficcioribusplan-
tatum^ in Serpyllum idcm tranfmutari
queat» Velut Theophraftus lib. 5 . dc
Plantarum caufis, eft etiam* auton SyL
ueftrehocDiofcon Ocimoidcs^fOcL
maftrumuocat,pcromniacum cius de,
fcriprione conueaiens*
TEMPE.
VlRIfcV* PLAWfARVit. iif
jk ■ ■ ;eh,?ehhbntvh.
Ozima Gariophy lata funt compiexionis cahcke. Viribusptfsedita ie>
(bluedi 8C difcutiendihumores pulmdnis S>C matricis uifcdfos,ae phleo>
iiiaticost
VIREJ, iNTRltJSECVS.
IncibisarcfadumficutAmaracus&Rofinarinusadmifcctur. Vino
impofitum recenti,odorem &C guftum prasbet gratifsimum.Deco&um
cum uino dy fpnoeam tollit,tufsi medetur,urinam prouocat, mefes ciet.
5emmuinoperdieiuniusfpaciuminiecT^mx>inalbum fuccumfeuoumi
alteratar,quod illitum,inflamationi lingusejabiorum rimis,&: uerrucis
pedoris maximum fert auxnium.Semen ac ftillatitia aqua pota cor con>
fortat,fyncopen propellit»
EXTRlNSECVj,
Foliarecentia fronti circumligata,uel ftiliaritia aqua ilIfta,contra ct>
phalalgiam ualet. In defefsionibus rjfdem quibus Pulegium cV Mentha
pollet uiribus. Aqua ftillatitia refrigerandi uim habet: illinitur ergo infla
maaoni ocdorum,capitis,mmoribus pec1:oris,aliorumci; loCorum.Svl-
ueftri funt pares cum Hedy ofmo uires . Semen, D iofcoride tefte,in uinO
potum,ufp2rarum 8d aliarum ferpentium morfibus medetur»
AMARACVS, SAMPSVCHVM-
**
X!!11^^*^^^ Germaa g
!uJLw* I^ Ptaeftat.qchii
**• qaod mihus ^ & rotundis^maximeq; odonu
piculisyc^ mim rdi<^ &-
ii*tnear^it£^^ locis calidioribus aducr^
-fosfrigorismol^
idu^imtrimmmrm^ alia^i^trifcdmm agethidcs , onccium , acapnos,
"*"* "^ocmittua ifidis,myuron>{acerdotisaGnus*
& Alterugmuseftfylueftre^quodi^
odoris penc cum priorc ciufdcm : fedfolrjs/urculis,capitulis ac florck,
tioribus Jongioribus,dcnfioribus>ac maioribus, PueUisnotaeftherba,
quarumfertis utplurimum intexitur*
TEHPERAMESTVM.
Vtraij; Amaraci fpecics naturac eft calidae & ficca?J
VIRES, INTRINSECVS*
Hydropem metuentibus,&: ftranguria laborantibus , quofq; torrnu
nainfcftant,decocTaimfoliomminuinoalbocftutile,mcnfes item ciet.
Succus feu aqua, naribus inftillata,cerebrum confortat, ftcrnutationem
prouocar^lcrhargicoscxciutXiquorftillatitiuslingucillitus^uocemrc
ftituitrCercbrum&mcmoriamexhilarat &:corroboratmirabiKter,tri l
um quatuorue cochleariurn menfura fumptus Jn cibis etiam uilis Ama*
racieftnobilis.
E X T R I N S E C V &
Arida f olia aduerflis oculorum inflammationes cum polline polente
iillinunurrPuluiscum Zinzibere naribus immiflus^fternutarnenta ciet,
catarrhum difcutit.Foliafugillatis cum melleprofunt.Impofitum cxijC
dcm cataplafmajtomachi doloremfedat^luxata membra reftituit,
Arida cum melle in peflb fubdita folia^ menfes ducunt.Succus coaga
latumfanguinem difcutit/ugillata tollit,fplenis tumorem reprimit,
OLEVM SAMPSVCHINVM.
01eumSampfucmnumiafsitudinieftutilc,&morbis cerebri& ner-
uorum prodeft Jnbalneo igitur inunctum paraly fin iuuat,ct fpafmum,
cy nicum uulgo.torturam oris^naribus inie Aum : 8C auribus immiflum,
a flatu tirinitum difsipat,menfes ciet^ac morfui fcorpionis pr odeft,C oru
ficiturautemhoc modo : Recipef oliorum Sampfuchi M.iirj*Serpylli M*
rj.foliorum My rtk*,M*KAbrotoni0Sifymbrrj ana M.s.Cafsix ligneeue
ne ^rj»01eiOmphaciniquantumfurEcit^Concifis &:couifis omnibus,
inuitruminrjce^olcumutfuprafpccies cmineat infunde ♦ Obftru&o
dcin uafis orificio ad folem ucl in arftuario diebus ocTio macera , hinc ole
um exprime,& rcccntibus fpeckbus fccundo &C tertio infundito*
r ORIGA.
Digiti
zedbyGOQgle
VIRIBVS PL&S T A T^ V Zfc
jLyci
ORIGANVM.
jE Origani nomert.
claturis, adeoq; hu
ftoria,maxima inter auto
res eft cotrouerfia.Theo-
phraftusduo eius ftatuit
genera: Nigrum Sc" can-
didum , Nigrum nullo fe 4
mine, Cadidu uero percp
exiguo* Diofcorides &
Plin. quatuor recenfent,
folrjs partim Serpyllo,
partim uero Hyflbpore-
ipondentibus : Eftenim
Heracleotkum,ab Hera-
clea Ponti cognomma*
tunru Onms,quafiafini-
num,qu6d ab afinis impetatur. Tragoriganu,
quafimrcinumOriganum,quodanimaliftucl
potifsimum eius uolup&tecapiatur : & fylue-
ftre,
Heracleotkumfolium habere/cribit Dio- «.
fcor. hyflbpo non difsimik : umbella non in *?"**»
orbem fe colligit , nec m rotje fpeeiem radia-
mr,fedmulu'partit6diuifa frondet, Semenin
cacuminibus uirgarum nondenfum,necdurum. Alfjs Cunila dkitur, c*
Vlinio Gallinacea cunila.Hoc Rueliius exifttmatefteeam qua; uuloo de~
gcnerisMaiorana?cognomentoinhorasferitur,quaj forma foliorum
&capiralorumMaioranamimitatur , frutice hyriopi, f olrjs eidem uel
Serpyllo fy ludftri proximis,mmoribustantum,umbraculis non in or-
bem coacxis,fed diuifis,ftorum plenis.
Onkis eadem eft,candidiore tantumfolio,hyftbpoq; cofimiliore, fru *.
<ftu confertis cory mbis compacto. o«t&
Tragoriganum frutkulus eft Diofcoridi,Serpyllo fylueftri , uelOri^
ganofimiiis,tamramo,quamfolris:fedcjuibufdaminlodsfoliconditioTr^-
iidajrius,o£ habitius inuemtur,Iatiorefolio,glutinofum: alterum maci 8"«"» **
lennusfolrjs exilioribus , molIiufcuIis,quod aliqui Prafion uocare.maJ5**w*
kmmt.Optimum CiIicium,Choum,Cretenfe,Chium cV Smyrneunu
Sylueftre origanum,folrjs eft origani,pnetenuibus uirgulis, digitoru 4.
quatuor altitudine,umbeilis anemi,florecandido,radicetenui,mperua- s>^;s
cua.Hanc Diofcorides Panax Heracleum &Cunilam , quibufdam dki °"2ir'Sa
meminit.Plinius Bubulamcunilamlocis aliquibus uocat. cunikbn
u 4. Wj»
Hodfeomi^sffiis^ %Iucftri origsL jg
no,>qu2ecQ^^ Ofticinceutuntur.
Tragus tresdusmfiore facit diffcrcnrias^Primum floribus purpu^
z-ds^alterum&pw^ 1
Qrigms. Qriga^ai^ cV^feideft^gaudio, quod
fnpjffltdaw deducit,
quoduifu^
oyderiu#t,quafi rigcns pcr antiphrafin, quod minime rdrigerct.Germa*
Locis <*audet maximemontariis '& dumofis/oliq; expofitis,acinhor
tis criam iuxta fepes nafdtiir ♦Mcnfc floret Iulio,
TEMPERAHENTV M.
Galfaciunt&exiccantomnes Origanifpecies^interrio ordirte.
VIR E S, INT.RINSECVS.
Herackoricum decocxum cixm uino^potum^ucncnatorum morfibus
prodcft : cum paiTo autem i)s quicicutam aut meconium : cumOxyme,
lite autem rjs qui gy pfumaut ephemeiwnhauferunt . Ruptis ; conuulfis,
hydropiciscumiicomanditur. Aridumacetabulimefura cum aquamul
fa potum,atram bikm per infcrna detrahit,menfes ciet. Lin ftum ex meL
lctufTes emendat* Medicamentum cicndis uomitionibus commodifsL
mum cx origano fit^additis cepis,& fcminc fruticis, quod ad obfonia ex
petitur^rhus dicrum,omnibus in ^rcCy prio per tricenos dies infolaris, D
ab ortu canis^eum fy deris aeftu tempus Hagrat *
Onitis eafdem quas Heracleoticum praeftat uircs 3 fed nonnihil infir,
mipres. Sy lueftrc Onganum priuarim f olrjs &C floribus cum uino potis,
, ucnenatommmorfibusauxiliaair* Tragoriganigeneraomniacalfaci.
unt,urinam cient^bonam faciunt aluum,fi decoctum eius bibatur. Lie-
nofis cum aceto pota proftmt : cum uino his qui Ixiam hauicrunt. Tufsi
cntibus^peripneumonicis ^ ex melle iii eclegmate dantur. Datur eiufde
potiocibumfaftidienribus^&ftomachomaleaftectis^cVacida ructanri
feus : ijs itcm quibus a maris ia&atione naufea & hy pochondriorum ca^
lorexcitatur/
2'XTRJNSE^Vft
Succus Origani uiretis,tonfillis,columellae0oris hulceribus medetur*
Per nares cum oleo infufus eaput euacuat. Cumlacte aurium dolonbus
infunditur*Obdormituris in mctu fcrpeiitiu m hcrba fubfternitunf ugat
enim eas*Cum poknta illitum tumores difcutit. Scabiem, pruriginem a
pforam in defcfsione balnearum fanat.UIinitur fuggillatis^kem denrium
dolori,quibus ctiam candorem facit>cum melle & nitroXafsiperungun
tur cx co^ita ut ucnter attingatur.Epiny «ftidas cum picc fanat. Furuncu-
Iosciunpicctritu)apcrit:ftrumascumoleo,aceto0& farina bordeacea:
latcrisdolorescumficoillitum.Fluxiones fanguinis tufum^ingcnitalL
bus^ex acctolitum ; reliquias purgationum a partu»
Hieronymus
Digiti
zedbyGOQgle
A H^nymusTraguscxiftimat Diofcoridis Origanu pro HvfTooo
^rurfusproOr^oHyflbpumeiufdemfumendam. - p
y^
SERPYLLV M.
^P
C ErpyllumLatims a ferpendo , Gneds %~¥\
^^codemetymo.Gal.Ser/7oHPo/iof.Ger
manis ZXumtel&itnUn/ ^tfifetfoly A&
wcrfcirb.
DuofaciurtfdusgeneraPlinius 8d"Diofco ,.
rides: Hortenfe&fylueftre. Hortenfefolia & Hartwfe:
ramulos fundit Origani,candidiores tantum,
humiferpitcumoritur,acpedaliaItitudinein-
crementofuo aiTurgit,odore Sampfuchi, fto-
-iculisfubpurpurds. Adminiculo fultum,uel
uicinisfepibusinnixum,inalritudinemquam-
cunq; excrefcit. Gaudetlocis aprids & ma.
r^^p|^ cns,necnififatumprouenit, Menfefloretlu-
'Wmr nio&Iulio. TragusCurulaginemPlinneffec
exiftimat.
Sylueftre^recrumexilibus&Iignofisramu. z.
Iis atroIlitur,folfjs ruta?,odorefuauioribus,an sykefirs,
guftioribus atq; Ionoioribus,flofculis fubpmv
pureis,radicemultifida. Necaliaredifferunt
c, . r. , f. ^^^turaipfarquoniamalterumculrura
^curamitefcitacdelK^
busfmSftarenequeat,fed perterramferpanalterum uero horridius &
fortms,quamuis fragili-Sutriufq;fttnatura,oblodcondirioncm proue
nit.DiofcondirepugnatPlinius : SylueftreferpyUumhumireptarefcri.
bens,hortenieuerominime.
Nafdturfylueftreincollibus &monftbus copiofifsimum, ut horris
mimme colatur;totafloretarfta£e.Di.fcoridifylueftre Serpyllum pri-
taileuiabuS.ErrantautemhodiequiSerpyUumfatiuum noitrum Pule-Z^*
gium credunt,fimuitudine quadam eius inducU
Tertiumaddi'tgenusTragus,folris&:ramuIiShortenfifmiiIe,fed in. f-
odorum,rlorecarens,quodinmurisinuenerit. '•
Sylueftrisitidemduasfacitdifferenrias:aIterumromndioribus,aIte.
rumanguftionous,&:acuminanoribuSfolijs^oreinutrifq;fubpurpu.
reo,mterdumetiamcandido,fedrarius.
TEMPSRAMENTVH.
eaIfacituehementerSerpyUum,eftemmguftuacre:obidmenfes&
«nnamcieu
VXR.ES*
, ■,,- ": '-U «/■ i VI R E S> <IH*RIKIfCV 5." , ,;•:;, is.':./^. €
Ihumodecodhir^^
borum & renum per «rinam^ducit. Tormina difcurit : interna uulnera
&mpcafanatX3WbMffioiK^
nemcxcrauiribuscumOxyimelk^^ Eadempoteftfii^
^cumac^fcnid^ Ipdhis contrauenena *
$C f^cntesuaktJlridae tufei cum ^mcUc^lycyrrhisa^anifo&uinomc.
detur:ihamachumeonWtat^^
Sondiendos& ad falgama adhibetur,,
EXTRINSECVS.
Odor Scrp Iti ccrcbrum roborat : uertiginem pcffit^ capiti impofitu.
Aqua ftill atiria Scrpilli cum rofacco aeeto temperatajrcti illita, Phrc
nefin fedat,Reliquac cius uircs cum Origano &C Diflamno funt pares,
■ THYMVM.'
nnHy mus a ei&y , id eft, excitando : ucl quafi ©^,
^^# jjjf X *^idcft/anguinemimpellens. Vuigo ScrpyL
lumRornanum, Germa*tDcIfd>er <&ttettbcl/2U
Stttfcljcr (DilCtl&d/ ab odoris fimilitudine. Item
Cymdjctt/Jmcttfratit
D uo funt eius genera^quauis Diolcorides uno,
uulgarinimirum^contcntuscft: Altcrum cft candU
dum,in collibus nafccns,cuius dcfcriptioncm ponit
Diofc*fruticcfurculofoJFoli]smultis anguftisq; cu*
mato^capitulis in cacumine refertis, florc purpura.
fccnte.VndcThymum capitatum uelalbum appi
lant.
Alterum nigrius^fiorisq; nfgri . Pnr fta t tamcn ci
didum.Satiuum non multo fuittempore^fed in hor
risGermaniashodieferi cocptum. Flos apihus eft
graafsimus^odorc mclla rcfcrcns Locis gaudet apri
cis S>C macris^ficut Scrpyllum.Mcnfe fioret Iulio.
Bpfoy, Laudat HipppcratcsThymum cThyna Thraciae loco.FlpsThymiJEpj
•"•*♦ thymusdicitur^Saturcisefimilis.
T E M P B K A MB NTT H,
Calf acit &C cxiccat in gradu terrio In educendo eft fcrpy llo f ortioiyn
calfaciendopar, Epithymus,ficut& Thymus*eodemordinecalfacit&
©riccat,
7IRES, I.NTRINSECVS/
In uino deco Aus^fjfdcm cum fcrpy Uo pollct uiribus . Orthopnceicis
& afthmaticisprodcft:uermes,coagularurn fangmncrr^uenena^rnenfes,
&mortuosfoetuscxpeihcCummelle in eclegmatemixtus^thoracis ui-
tiaper cxcrcarioncspurgattHdbctibus (^ulisinciboprodeft ♦ Pro con-
dimcnds
Digiti
zedbyGOQgle
V 1 H ! * ? 9 PLANTARVM. ,10
* ^iiiiefl^^fiul*tMfeu&<ftuaU's.Conmpod^an^
^jjninomtercepcric^cumuinoutiliisinicdacm, Ad rumcfa&os teftes
^rium dracbmarum poadere ieiunis propinatur. Epich vmus eadem po-
^eft cjase Thy mus,ob id in fllius ^xauria hoc uo licet „ kd meafura ma*
iorc
B X T R I K S E C V S<
Succusacetorm'xtusfugillatatolh't,cctagulatum(fangu3nem digerft,
jhymosincataplafmatefanat. Ifcmadiciscumuino&polcntaimpofi-
tus aux&atur : Eodcm modo articularibus morbis : tumores SC anpe-
tus tollicCum aceto uer6,callum & uerrucas. Tritum &: lanse infper-
fum ex oleo luxatis fllinitur. Exadipe fuillo,& in faftidio tritum cu meL
k ambuftisimponitur,
SIRVPVS DE EPITHYMQ.
Sirupus de Epithymo atram bikm 8c alios humorcs uftos uacuat,ob
idmorbosexbisnafcentes.ekphanriam^cancrum^ulceramal^na^fiftu.
!ofa,pforam,lepram pracauet,curatq;.Confe&ionem docet Mefuc.
THYMBRA, VEL CVNILA-
THymbra,Latinis Saturda 8C Cunila. c«»&,
Thymbram fortafTe quafiThymi unu
bram appellarelicebit,congener emmTny, '$*****
moeftherba. 2 Jf*"
Duofunt eius genera: Satiua Sc Sylue-
ftris.Sylueftrisinaiperis&Cmacrislocisna- u
fcitur,Thy mo fimiiis,fed minor et tenerior, ^**
ferensfpkamfloribusplenam,coloris her-
bacei. Ha?c proprie Thy mbra Sc Cunila ru, thymtra
ftica appellanir.Cerma.^untL 9""^ ru
Satiuafylueftrieft breuior,qux propter^
minoremacrimoniamincibos eft recepta, sttutd*
pedali anurgitaltitudine^fruticofa, furculo
fismrinq;coliculis,folio HyfTopi,flofculis
utrinq; ex purpura candicantibus,odore SC
faporegratifsimo.LatimsSatureiadicitur,a faturando,quod edulfisin - , .
condimentis mifcetur.Vel a Satyris,cm6dlibidinemftimulet. ItemCuni 5X
lacapitata Germanis &attttty/&AtUt0n/<8mcnbyfopj ^WtbcI ****•
feyfop ^onetrfull/ Jofcpk.Vtraq; atfatefloret. DifFertLtur Satu-
raa aThymbra,qu6dThymbradieit fylueftris proprie, Satureia uero ^^
Satiua:acutraq;fpeciesCunilxuemtnomine,alm-afylueftris,alteraueSS
ro fatiux.QuodhocuerfuColumellaindicat: EtSatureia Thymi refe- ^hm,
rens thymhreq; faporem:ubi tres corulmifcs herbas ijmul eft com**Y,,
plexus, ^
Suxu
Digiti
zedbyGOQgle
GtfttZ* 7 Sufl&O^
£*««*• tio^c^Samrmdidmr.Sylucftris^^Thyix^apropric Bubula^quj^
Syluefeeoi^amjiwa^^ hcr^eoticu
cmbtg. diac: detjulbu^ INJafejIi^^
odorisfoedi,radieehgno qua in eapitede ConyzaT*
MoHjscundaram^ obducitur ^ tritafi*
, piellishahetodorem^
j^enf4r* ^ariam uocant,pilofioribus folip ac ramisJJC aculeatis/enis fls&ulis I^
iMxmotjstm* AkeracftquamLibanotidemPlim^^ ,qua* uulo&
Bj>fmm- Rofmarinusuocatur,utplaceteriamRuellio, Frutcxtopiarius&corL
^* narius/olio pinnatojierbaceo/ubter incanojfanato^thuris odore^flo*
zptibym* T€ coEruleo/emine atro 3c exili.Epithy mbron Grseci uocat, quod fupra
brott. Thymbram nafcitur , cirrorum modo comas & ramos crebro uolumL
ne complicans aliquando purpuraicens4Skut etiam Epithy mum, quod
fimilimodafupraThymum nafdtur*Quodetiam per Origanum irrepe
re feuidiflc RueUius teftatun
TEMPER &MENTVM,
Temperamenti eft dufdecumThymo : calfacitenim & exiccat ordL
netertio»
VlREif, INTR INSEC V $.
Sy lueftris ad eadem pollet quae Thymus, Satiua eft uiribus imbecilli-
or^feduiuigratior* Q^igiturdeThymoS: SerpyUodi<ftafunL>huci)
ctiam ueniunt referenda. Farina dus ex uino pota^medetuf thoracis,pul
mqnis,Ss: uefica* uitijs.Ciet urinas^menfes pdlit. Satureiarufus marce,
fcentes coitus ftimulat,unde etiam a Satyris di&um quibufdam placet*
Stomachiconco&ones adiuuat/aftidiadifcutitjiebetesoculos exaca»
iv Epithymbron perindcatq; Epithymum atram bilem per aluum expur
EXTRINSECVJ.
Herba cum floribus ueternofos olfa&u exdtat»aut corome modo ca
pit iimpofita,Succus cum rofaceo auribus infunditur. Cum triticeafari
nacoxcndicibus illinitun
H Y SSO P V M-
HYflbpi duo funt gcnera : Hortenfe Sc montanum. Hortenfe,frutex
eft nanininon eognitus^duobus uel tribus aflurgens pro setatis th
-pore^caulibus^ramulismuIns/oliisSamrei^^floribus in cceruleo pur^
purafcenribus^thy rfos fpicse modo ueftientibus „ radice longa 8c liono;
fa.Pafsim in hortis hodie plantatur. Germanis 3fop I Cl Ofiec 3|op/
3fpztt/(3&tUn'3fpttt* Montanum cumhortenfieftidem, ncc aliara,
tione quamloco differt,quod haec culris,illa incultis , afperis SC monta.
nislociscrefcit0folio prorfusorigani,niflqu6dnonnihil eft anguftius*
Germanis 25cr0 ^fpCtt.Floret utraq; aeftate^ac in flore etia potifsimum
carpitur*
Digiti
zedbyGOQgle
YIRt*7* flARTUTM.
' - "' *kffc*3f«p.
carpftur.Locisgaudet apricis,nonpinguibus ♦ Scriturcirca^quinocn,
um uernum,&T planta & femine,qua?ubicomprehmdemnt,uiuaciores
funt,quam uthyememfequentemformident.Eftq;hortcnfis noftiahyC
%us,uera,utfummiquiq;uiri huius rei teftimonium perhibent,
TEHPERAJlENTVa.
Calfacit &:exiccatgradutertio,cftq;tenuiumpartium.Eftetiam pi-
tuitofum,hoceft,pitui£amtrahit & digerit:fic enim Ruellius interpre*
tatur. r
VIRES, INTRINSECV5.
Hy ftbpum decocrum cum ficis , ruta , melle Sc uino,potumq; , perL
pneumonix,tufsiuetufta>,fufpirio,frigidis capitisfluxibus, 8c ortho>
pnce^plurimumconferrLumbricosenecat» Idemcum melk lin<ftum
prceftat«Cum ficubus uiridibus & Nafturtio,ad fubducendum ualet aL
uum,Iri prefertim adiecl:a. Vomitiones eodem modo ciet.D um fieubus
coctum cV gargarizatum,anginam adiuuat. Aceto deccxftum dentium
collutioni & doloricommodat.Lienicum fico potum prodeft Ramuli
cius quinq;,cum duobus ruta?,&: tribus ficis,thoracem purgant. Eiufde
fafckulus cum quadrante mellis ad tufsimdecoquitur. Bacca? eius ter-
n* in aqua contnta?,pota? diebus fedecim,comitiales iuuant. E;edem
cumaquapotae,regio morbo medentur.
£ X T K! NSEC V 5* ^
CnmGrioano,Pci^ ""
aec^^ffaim^tepidum inflammationibus mpofimm^ refngerat. Ya
portiuscalidusexceptus aijribus,tinnitum .8C.fc%nmpdteC^ind
l^falc&uinotritiim^fcrpairinm i&ibus aducrfatur^ Cwm^coxontrL
tum.phthiriafi&prui^pcapmsrcffiit. Collc^pncsinfla^imrio-
ncsq;,cuinoimpofitumfanat. Adhulccra mananriadtcfticax^uttoca-
rione$laxat,Quadrupedumfc^^
SIRVPVS DE HYSSOPO, ■/.■■■
Ad uma thorads dC pulnjonis cft cfficaxjhumorescj; cxcreatu dffici
iesextenuax&educit* - A
ORMIN V,M-
o^j^jg /'"NRminum Gr^ecis di<ftumplacctRucllio,qu6d Vcncrcmftimufet*
V-/ Scmencnim cius bibitur ad Vcncrcmftimulandam , Latinis GemL
Zcmmdfc nalis.Officinis Gallitricum.
QdUtncU £>uo funt huius gcncra : Sariuum &C (ylueftre. Satiuum f olrjs cft Mar
** Tubiofimflibus,maioribus tamen 8C mirificc odoratis rcaule quadran-
gulo,{emicubi£ali,circa quem eminenrie filiquis fimiles pr odcunt,radicc
uerfus nutates 7 in quibus femc eft iiigru & oblongiu Latinisiimpliciter
- Gallitricum
r, CalUmcumdicitur.Gall.Onwzi&.Germanfs @<&at:l«<&.Prouenitpaf
fljninhortis.HieronymiisTragusex^ideriGdisputatefTe fpeciebus, ac
cam prajferrim quas Heradea dicicur.
Sylneftrcpriorinonadmodumeftdifsimile/olrjs SaIuia£,rugofa su
fpmtatepraditis: cauiefefquipedali,leniterhnfuto,inquadranguIum GdUtrit&
ftriato : floribuse cccruleo in purpureumuergentibus,ad aquilini roftri /»&#«.
^giem falcatis,caly culis pluribus in terra indinatis , in quibus ad fum.
mum quatuor femina,parua,rotunda,St~ fuluefcentia. In pratis fponte
pafsim nafcitur.Roret cVfemineutrunq; inlulio eft praegnans. Germa*
nis TX>iIt>«: 0C^«cI«C^/obej: wilbc ««Ib cy . De hoc fuprain capite
<fc Marrubio eft a&urmEft & aliud Ormini genus cuminaceum atq; n£-
grum,quod inter f ruges Theophraftus reponit : de quo etiammter leguu
mina GaIenustradit,itemPlinius^nediaeinter Eryfimum& Guminum
natura?. D e hoc fuo loco in capite de Afparago : Sy lueftris enim Afpara
gus poft inuentos altiles feu hortenfes afparagos, C orruda appellari cce
pir, Atticis uero Orminon.
TEMPERAMENTVM.
Vtrunq; calidum eft BC ficcum, Refoluunt, attenuant>& educunt.
VIRES, INTRJNSEC V S.
Vinum quod fupra Orminum deferbuit, uentriculum frigidum caL
facif. phlegmadifcutit dC confumit: Frigidis Sc*fterilibus mulierculis,ac
B albonuxu alui laborantibus eft utifeVNimius uini Orminites ufus capitl
eft noxius.Puluis cius naribus exceptus,fternutamenta prouocat,catar-
rhum pcllitjcerebrum purgat.Vires pene cum Dictamno pares obtinet.
EXTRINJECVS.
Decodum in aqua menfes &C fecundos mire in defefsionibus ducit.
Cum melle argema 8c~ oculorum albugines purgat. Cum aqua lllitu
cedemata difcutit. Aculeos corpori infixos,per fe ex aqua ulitum , extra-
hit Folia ex aceto impofita,panos per fe,uel cum melle difcutiunt.
Sy lueftre domeftico ad omnia eft ualentius.
ELELISPHACVS.
EAtA«r4>*x®-,Latinis Saluia^abSA^s^&^ex^feu j-^oxsA^quod fy*
derationem fignificat,quia,ut Ruellius inquit,herba retorrida B>C ex-
ticcauidetur,quafiintabemfituerfa,autin fyderationem flaccefcat. SaL
uia dicta, quod htfalutaris eius ufus,prefertim ad fcccunditatem.GalHst
Sauigc.Gzxmzms @aibey*
Sunt autem duo Saluise genera : Alterumfylueftre SC minus : alterum
hortenfe S£maius.Hortenfe proprie elelifphacos dicitur^German.gCO^
tf>tt bttyt @Albey/folio fqualidius & fcabrius,multo latius quam aL
terum,ut quod cultum aliquem fenferit. Sylueftre aut minusjEoliorum fi
gura,quae contractiora & laruiora funt,ab altero differt , unde Germa*
nfs,gUynot>«pfp:l5/ot>^^l@aIbeydicitur» ■ *
Digiti
zedbyGOQgle
©B .ItJlT*** 1*
Frutex eft oblongus,ramo{us,quadranguf as S^candidas uirgas f«u •
bens : f olia Cotonei mali effigie^oblongiora tamen, afperiora ^ callofio-
xa^extritarumquoq^ueftiumfimilitudine hirfiita &candicantia ^uehc-
meter odorata^fed uirofa/emine fylueftris hormini in ftxmmis caulibus^
Locis nafcitur afperis.Hodie uero in hortis utrunq; genus inuenitur*
Hac defcriptione Diofcorides paluftrem, quam fy Iueftrem dicit> defcri,
piit^acutruwjfimulgenushacipfaeftcomplexus. Plinius interkntis
rpecies?inter fruges elelifphacon retulit>ab ^«ex^quod lentem fignificat>
deduAo nomine,tanquam a Saluiadiuerfamherbam, Defcriptio tamcn
Plini) cum Diofcoridis per omnia conuenit.Floret lunio & lulio, acfe*
tnine eft prsegnans^quo etiam tempore carpitur*
TEMPERASSEHTVM.
Excalfecit &C modice eriam adftringit,tefte Aetio*
VIRES, 1 NTKINSECVS,
Perfuafum habet fibi uulgus,fi tria Saluise acuminatse folia cum fale
inancmanducet,aueneno tutum eofeforedie*
Vinum Salui3e,aut f olia in uino deco&a» uniuerfo corporifunt utilif
iima : uenenaexpellit : tufsim emollit^iecur & matricem calfacit: urinam
8^menfesducit.Dyfenterixdecocmmdusprodeft:inteftina nanq; ex*
purgat. Aridafolia tufain cibis condimentorum uiceiunt gratifsima,
& corporifaluberrima*
V I R I B V S PLAUTAHM. SH
' E X T R I N S EC VS. v "*
. - Capillosxapiti.s,fi deco&o eius caput abluatur,denigrat , furfures e*
jufdem abigit : uulnera purgat,8c" morfus uenenatoru fanat. Scabiem fi*
^rationeCmat,tumoresinlocis occultisfedat.Stranguriam defefsio
nibus adiuuat,urinam prouocat : dolores dyfentericos aliosq; mitioat*
Sylucftris Saluicc uires cum Ormino & Menthafy lueftri funt pares* fub
ftantia tamen eft mStior cV gratior,
LIBANOTIS.
AiSam-Tk ,Libanotis di&a,qudd odorem thuris accenfa referatlnce- jMdm^
fariam Ruellius in locis quibus cognita eft,appellari ait , quod ra- ^.
dix eius Thus,quod incenfum uocant,redoleat« incenf#l
Duo funt eiusgenera,tefte Diofc.Foecundum cV fterile, Fcecundum \ '•
rurfus duorum eft generum ; Alterum cuius femen Canchry s dicitur,fce Txcuh&t'
niculifolio,crafsiore,orbiculato,interramiacente,cauIe cubitali , ali-1-^*"*
quandoetiammaiore^ftolonibusmultis^quorum a capitibus umbella? S^2S
gdtantur,feminis plena? candidi,&: fpondylio fimilis,rotundi, angulo-£"
{i : guftu acuto 8£ refinaceo,accendente os cum maditur : radix alba,ma-
gm'tudinisiuftse,thus redokns. Alterum fimile fuperiori per omnia,fecf
latofemine cxT nigro,fpondylion imitante,odorato,nec feruenti , radice
foris atra,intus fi frangatur alba. Atq; hoc genus Cordus eam dicii her-
Bbam,quam Germani Gc^ttJa^^i^WJIC^uocant^quam Fuchfius
tertiam facit Dauci fpeciem.
StcrHis ca?tera quidem prioribus eft fimitis,uerum ned; caulem,neque
fiorem,neq; femen fundit,in faxofis SC afperis locis nafcgns. Theophra- s*'critk.
ftuseafdem Libanotidis fpedes facit.Nobis Libanoticlis ha? fpedes ho-
diefuntincognitse,ac plurimum a noftro uulgari Rofmarino differunt,
de quo fequenti mox capite.Plantse emm funt diuerBfetrnse : fiquide hse
iamdefcripta?, umbelliferas&fceniculofimiles funt: noftra ueroRoC
marinus,neq; umbellam,neq; f olia fceniculi habet.'
TEMPERAMENTVM.
Canchrysuimhabetcalfaciendi,8cuehementer exiccandn Vnde ab-
ftergentibus medicamentis mifcetur*
VIRES, INTRINSECVS.
Siccx radices potse cum uino torminibus.medentur,ferpentium mor
fibus medentur,menfes SC urinas cient. Potum femen ad eadem eft utile,
Comitialibus,&: ueteri pectoris uitio auxiliatur.Ictericis cum uino $c* pJ •
peredamr^Vtendumautemfemineeius quod Canchryn non ferat : fi.
quidemhoc acrimoniafuaartcriam exaiperat.
E X T R I"-'N SE C V S,
Tritaherbaha»morrhoidum prorluuiafiftit:fedisinflammationes8d
c5dylomatamiagat:Strumas&abfceiFus qui ad maturationem segre
pcrducunturc,oncoquit* Sicca; radices cum melk hulccra purgant.
Digiti
zedbyGOQgle
L!
Veteresttimctes^
fe<?toiUiio$oculo$exaeuit*Sefi^ mouet*
mpris &C conuiilfis prodeft*Cum loliacea farina & acetolmtum , podal <
gricis fitimtur : uitfiigines aceto acerrimo addito purgat* Canchry s coa
sraooibnmfluxioflescapmiUinitur^uttertio diefoluatur*
LIBANOTIS CORONARIA;
Ibanotiscoronaria dkitur^ad differentiam c
•ius,quac fimpliciter Libanotis appellatur^qu^
i. in pnecedenti eft capiteexplicata, Ynde Libanotis,
' di&a.ibidem indicatum eft* Coronaria haec dicu
! tur,quod coronis foleat inferi. Latinis bC Officinis
*Rofmanrms,Germa*&offfl6t:nt> Hazc mafctfe
cunile al tera eft fpecies^ut in capite dc Thymbra eft
oftcnfum* Ramos haibet, ut Diofcor* defcribit^
tenues -> circa quos f olia fimiliter tenuia crebra,oh*
longa &Tgracilia^ntus candicantia* extcrioreaute
parteuiridia, &grauiterodorata,
Frutex in {umma eft topiarius &C coronarius/o
lio pinnato,herbaceo,{ubter incano, ftriato, tbu-
ris odore>flore cceruleo, femine atro, radice nigra,
multisfibriscapillata* Hac Narbonenfis prouin- D
cfae tra<ftus adeo fcatet,ut Iignum aliud haud urant. Hodk inhortis paC
fim&fi(fM^splantatur4Roretbisanno,uere&autumno* Carpirur
Maio ad ufq; Septembrem.Seritur Martio. NonnuHi duo eius faciunt
gcnera,fed exiguum adeo differentia^ut difcerni uix queant*
- TEHPERAMENTVM.
Calfacit &C exiccat^quod guftus abunde oftendic
VIRES, INTRINSECVS,
Libanotfs coronaria feu Rofmarinus -,. &£ in cibis Scin potn mtfcetur
fumma corporis cum utilitate. Vinum Rofrnarini,aut ipfahcrba in uino
decoda^calida mane &C uefperi^ad tres uel quatuor horas ieiuno ftoma-
cho pota^album fccminarum fluxum^ac confumpta muliebria mirabih-
ter fanat.Eadem ratione difcutit &£ pellit morbum Regium, dy fpnoeam
adiuuat^arteriarh tracheampurgat,&: aperit^excreariones mukas facit,
conco&ionem adiuuat : Vencnis cft uice antidoti : tormina fedat, fangui
nempurgat :fudoresprouocatjpoft potumeius conte&o corpore*
EXTRINSECVJ,
Crem ata tutam a peftilentia domum prseftat , nidore improbam aS*
risdxlqensperniciem* HlitauelpotaSyncopelaborantibusauxiliatur,
uertiginimedctur/aciem expurgat>dentes dealbat,halitum oris bonum
cfBcit,uifus claritatcm efficit?pterygia oculorumfanat,
Putrida
■\/.r.-y y ■;.-■:.
V IRI B V 5 PL A N TAR V J& „4 '
, *'a potri Jahulcera,carcinomata,intertriginem , iiftujas, aqua ftillatina
'ti au£fJeco<fhimRpfniarini aut Di&amnipurgat , SC ad Canitajtem per~
i ducit- Fomenta eius & defe&ionespoflunt eadem quae Menta fatiuaJDi
/• ^amnumcVPuIegium^
S T I C H A S.
STichas uel Stcechas,a Stccchadibus infulis sttibdi,
Galli<c,ut Diofcor.teftatur, nomen habet.
Germanis ©ttt^aef ra»t
Duum eftgenerum : Gallicum feuCitrihu, u
cV Arabicum.Citrinum 2 concoloribuscom- c#nw«
pa&is flofculis imperitis hodie eftdi<ftu,eft6,-, ^ G4ffi"
Diofcor.referente,frutcx tenuibus cirrulis, co em>
ma hy flbpi , fed folrjs Iongioribus , fubamaro
guftu,8c" aliquantum acri/cminc minuto,capi
tulisluteolis ? exconcoloribus flofculis cora>
padis. .
ArabicumaIterum,quod Arabes obferua- *.
runt,a quibus eft cognominatum,caule fefquL *«**&
pedali,paIIido,coma tenui,ob!onga, fpicaftc
Tili.Eiufdem effe<ftus cum Citrino feu Gallico.
Nafcitur in Infulis Gallia: c regione Mafsilia?,
Sc in Ara5ia,undenomenfumpfi't,aIrjsq; Ger-
manfelocis. Roretquo tempore Lauendula
feu Spica Germanica,de qua paulo pcft. Ruel-
iius Arabicam Stichadem inter Origanigene-
ra, fub Onitide nimirum Diofcoridemcopre-
hendiffe cenfet,cum ei fit cognata,ueI ccrte eadem. Stichadis etiam funt
fpecies , Nardus noftra Germanica , 8c Lauendula : de cuibus paulo
poft. • ■■■.-, -: - --.
TEMPETH-AMENTVX
Naturx eft nonnihil calidae & 0cca?,fecundum Tragum, Qualitas
quidem eft amara 8d" mediocriter fubadftringens. Temperamentum ue-
ro compofitum exterrenaeflentiafrigida exigua,unde adftringit : SC ex
tenui altera terrena copiofiore,a qua eft amara.Hzcc Fuchfius. v
ViresSrichadisfunt,iuxtaGaknum,cbftruclione Iiberare,'extenua*
tjj, extergere,roborareq; omnia uifcera,turn tbtum corpus. .
Puerperis a parcu eius decocftum aut fuffimentum eft utile. Eft item
a^thoracisuiriadeco<ftumeiusefficax.Menfesat potu. Antidotismi;
fcctur utillter.Yertigiheni olfactum adiuuat :;''•"•
* 4 :
<
ffteritf*.
Indicu
i
Syrucd*
DS NAT V'** Bf
SIRVPVS DE STICH ADE* r
cbs^ut bardy&^pilepfiani/pafmum/pafmum cy iHcum,tremorem>ac
uentriculumHrmat- i -
Confedioncmutriufcj^mplicisuiddi^et & compofiti^tradit Me.
fue*
N AR D V M*
NArdifunt plura genera* Eftenim
Indica fiue Syriaca^Cekica , Moru
tana Jluftica fiue Azaron* Cretica Euz
f Phu* Poftremo & Germanka Nardus
fiuePfeudonardus ^ de quibus fuo ordL
ne fingulis.Cum autem fimpliciter Nar
dum dicimus,intclligimus Indicam fiue
Sy riaeam^quar reliquis pradttat,
Frutexeftradicegraui&: craffa^&ci
breui&m'gra,fr^iliq^quauis pingui^
fitum redolente^ut cyperi radix ^fapore
afpero,foIio paruo denfoq; * Cacumina
in ariftas fe fpargunt>unde gemina dote
Nardi ipicas & folia concdcbrant./ I
: Duo facitcius gepera Diofcorindi-.
cum &£ Sy riacum, Indicum dicux>qu6d
parsmontisin quo nafcitur in Indiam
fpeete&Syriachm fimiliter quod ea mo^
tisparsinquo.prouenitin Syriam uer-
gat*MdiusSyriacumr>ipjo recentiiiseft
ac leuius^comofumjCoIorerufo^ odorc
uehementcr iucundo, cy per urnq; imita*
t£,fpicabreui/apore am$ro,m£ximeq;ps ficcante,Eft &C alterum Indici
ocnus apud Gangen fluuiumnafcens^uiribus languidum ->ut quod folo
ulfmnofo crefcat.Odoratius enim eftquodtocisemicat celfiorihus.Lari
nis & Officinis Nardus & Spica nardi dicitur#Germa* 2£b$l/fzmb$
" " "TE'ilAPERAMER'T'VH/ : --.^... .
Naturam habet excalfa&oriam SC exiccantem ,Subftantise, tefte G&
kno,eft mixt*e55£ facultatis tu digerentis,tum repellentis &£ roborantis,
Vim ,habet non exiguam coquendi omnes frigidas diipofitiones. Vri
nam moueialuum pora fiftit ^Naufea? ex aqua frigida auxiliatur^&: fto-
machi rofioniBus^inSauor^iocuiOrisregiomorbo SCi^ummujs JNJf
fcetur&aaridods* "' " " " """*
E2C
VIRIBVS FLANTaVM,
EXTRINSE CV fc
«**
Vuluae profluufa/aniemq; appofita fupprimit,In aqua co&a/otu ac
,*nTefliiuuIua?inflanimadonibusmcdetur:ad glabras oculorum genas
^alc^addenfioremfiqiudcmpilumeasredua^Pafufisfaimiorecorpo,
ribuss^pergitur.Inficnlinonpicato^triu in farina^&cumuinoinpa,
ft$o$ coa<$a,ad colly ria reconditur.
OLEVM NARDINVM.
OIeumNardinum,cuiuscompofitionem docet Mefue,calfarit,te*
nuat,d^mt,modiccadftringit,proindeafFe<ftus omnesfrigidos cVfla-
tulentos cerebri,uentriculi,hepans Jienis,renum, uefica?, uteri , magno*
pcre iuuac naribus inie<frum caput purgat. Corporis colorcra 3codo*
x em commendat»
NARDVS GERMANICA»
feu Pfeudonardus.
T Ardus Germamcadicl:a,qu6dha?cinGerman]aepafsunlK>rt& cou B&r&g
* Iatur.Pfeudonardus ideo,quod non Gt uera Nardus. Gen&u**
D uo funt eius genera : Vnum procerius adoIefcit,8e~ maiorem fpirat •**•
odorem,quod Spicam appeIIamus,Germa.@ptcf C n«tt)i:alterum mL %%£
nus dC amplitudine etodore,quodLauendulafeuLauandulauc*amus, sptw,
quod&alndsSdauacrishomm^
fccr;Futhfiusfnafc>r^
aMe^GermanfeaNa^
pte^&defcr^>^o ai^abundccomorfbau Frutex eftfoUocrafsux.
^c^ofb,angufto,cofc^^
quentibusfpidsinariftasfprf^^
ddaueropurpurds^muerisutra^ Spicm
^Iunio&Iuli<*L^
' TEMPERAHENTVM.
Calfadt &ficcat ordincfccundo5tcnuiumcj;eft partium. Difcutit&
cducit* _
71RES, INTRINSEC7S,
Floresinuinoco&iurinamcient,calididiebus aliquot idunoftom*
cho potuMenfes & fecimdinamfimili ratione adiuuant : Cardiacam fc
dant Ventofitates reprimunt^Morbum regium,ficut & Libanotis coro
naria,pellunt.Efficacius harc prarftat cumCinnamomo^Gary ophyllis>
florcnucismyrifticar,Cardamomo,Cubcbis,& rofaru folijs decodi
Apopkxiseidedeco&u cftauxilio: amiflamuocereftituittdentiumdo
lorem fcdat: putrida oris hukera fanat Ad eadem pollet aqua ftillatitk
EXTRINSECVS,
Aquatam Spicse quam Lauendula^dolorem capiris fcdat^ uerrigine
pdlit acfrioore natam.Praeualet tamen Spica Lauendute* MembrafrT
orfacT:a¶lyricarccreat,fiaquaiUinatur,acmembraherba ipfa fo-
mententur : eorundem trcmorem hoc modo fedat*
OLEVM SPICAE,
Olcum Spica? ad uerriginem, frigef acta & para*
Iyticamembratremoresq;prodeft Fitauteperde-
ftillarionemexmaioreLauendulajqu^Spicauoca-
tur,ac maioribus apudnos cp in Narbonenfi GaL
liafitfumptibus^ut prseftet illuda mercatoribusc
Ccfcica. ,^\^
Zpicd Ko
mere*
NARDVS CELTICA*
NArdusCelticafrutex eftpufittus^quicumradi
ce uellitur S>C in manuales fcopas affumitur, f o
li]slongiufculis,flauefcentibus,florclutco,Nafcimr
in Norico Jftria & Pannonia.Gallicam ahj cogno*
minant,fednufquamin totaGallia nafcitur. Cdtx
autemhiftoricisquibufdam non funt tamGaHi^
Germani. Germanica igiturpotius efletdicenda<
ValeriusGordusSpicamdicit Romanam* Incolis
Saliunca^tefteDiofcOiappellatun Vnde Germanis
@<It»Bgdidtur» Itcm tttmw %B$$>$knm
hl&mmi
V ! R I 8 V S * J> L A « T A R fM, ^
^ y^dt/^P^4ttat:t^3,Saliunc^Germanicamappcflationeitta con-
feruando iuuenili ammo^Valcrius deducit. Nec conuenitcum Lauendu
ia feu Spica noftra,ut quorundam eft feritentia.Saliuncc uerddefcriptio
JsJardo Gelticas peromnia refpondetaUt multis Ruellius oftendit.
T E M P E R. A M E N T V M. '
Calfiicicin abfceflu primo^&exkcat in aksro.
v I r e s.
Vires habet eafdem quas Syriacum,de quo.fupra.Sed urinam cit uehe
pientius,ftom acbo eft utilius Jnflammaaonibus iecoris, Bc f elle {ufrufis
aux&arur. Cum Abfinthrj decocto aduerfusitomachi inflammationes
bihitur. Ex uino,aduerfus lienem, renum dC uzficx uitia^&uenenatos
iitus*In malagmata,potiones SC calfacientia unguenta additur,
NARDVS MONTANA-
MOntanaNardushodiepenitus in nutlo ufu,noncnim adnosnifi
cafa afferrur. Nafcttur furculo & folrjs eryngio firnilibus ,minori-
bus,minimetamcnfpinoiis3afperisq;.Radk:eshabetbinasautpIures,m
oras,odoratas uelat haftula? regijeX ongc autem gracilioribus SC mino
ribus. DicituritemNiris,ThyIacitis,qu6din coriaceis facculis, quos N/ris. ,,.
^' Gricciet/A^xfeiuocat^adexterasnationesfereba^^*
. tur.Pyritis.quodignipropteriucundum inrjce^^
f retur odorern.InCdicia copiofifsimeprouenit,
VndeCiliiTam fpicam appellat in faftis Ouidt SP*C* c*-
' Et fonatacceniis SpicaCilnTafocis. US**
V-l.RE S.
Vires eafdem habet cum Nardo Celtica»
NARDVS AGRESTIS, CUa&ai»
uuePhu.
l%JArdusagreftis,nuePhu. Nardus agreftisN^
■i- ^ab odore Nardi,que habet, dicitur» Vocat ^*
cV NardumfeuPhuCreticum. ItemPonticum, t*».
anatali. Germa.23aIott'fltt/ Z>Cttntttm<ltC&
ValerianauuIgo.VakriusCordus fatiuamSak ,_
iuncam,<gartett@dmttguocat. ■ £ '
Duofunteius generapra?cipua:Magnum ».
S^uulgare. Magnum foliahabet elaphobofci *bum~
fiueOlufatri. Caulemcubitakmaut procerio-SKW8*
rem;kuem,tenerum,purpurafcentern, in medio
concauu,genicuIis interfectum. Flores ad Nar-
cifsi florem acccdunt, minores &C teneriores , in
fubalbidopurpurafcentes. Radices infuperio-
reparte minimi digiti crafsitudine, Adnafcentcs
etiam
UE & A TTft A E T
eriamradkdas<>bK^
tus, aut Veratrum nigrum , inuicem implku
tas , fub9auas#ene odoratas^nardum ingy*
ftu referentcs ,*um quadam uirofa grauitat^
HocPhu dkiror magnum, ItemTheriacaria,
% &Valcriaimmaior,ui%a&GfEcini^Ge^
manis 0rOf^alfe^tt/&:Crmcf 6 appdku
tur* ■■■■ -'■"'''' '. ' ''■"' "' " :'1
VulaarcPhucauk,folijs &fioribusa ma*
ono parum differt: fed folianigriora SCincifa
funt magis*Radix itidcm minor^S: capillamc
to breuiore* Alionomine Valerianauulgaris
dkitur, Gcrma.gemeyttBaltSimfi/ & 2to
gettWttrgel/SfogexPijrgel / quod feks odo
rc radicis cius -> quo corum oculi roborantur,
miredck&cntur* Locis nafcunturhumidisq
propc aquas* Florenttotaarftate.
TertiumfacitTragus,radice, caulc ^folfjs
& fiore,quam uulgare minoribusXocis pro,
ucnit montanis^ &C in dumcris ^ f olijs cincrds,
florc in fubalbido quoc; purpurafccntc. Odc
reorato. Valerianam minorcm Ruellius ap.
pellac
4. Qtiartum 8C minimum,prcdi&is f orma refpo
Vbumim*£ms /edlongemmus * Caulc tenuifsimo,culmi*
' non pcnitus crafsitic azquante>duos palmos alto,
^autctiamminorc/cIi]S acuminatis, ficut in Na^
'fturtio^dumfloret^cdore cum reliquoPhucode*
Florct Aprilimcnfeinlocishumidis-,8£in pratis*
TEHPERAMENTVM,
Catfacit S>C cxiccat in fccundo ordine,
VIRES, INTR.INSECVS,
Radix in pulucrcm trita,pota in uino, urinam
ciet.Idem poteft radix ipfa in uino cofia : dolore
latcrum 8>C dorfi fedacMenfes prouocat.Contra
pcftikntcm aerem, SC potu &C olfa<ftu proddh
Vrinx frioidce fimili modo medetur*
EXTRINSECVS,
Folia SC radix uiridia tufa 8C impofita, capiris
fhum*
Va zrti*
mmin&r<
tiUlBt
ritatcm adfcrt : marifcas aliaq; hulccra fanat , Pne
cipue ucro hcboudini uifus mcdctun
* ASARVM.
VIRI3VS P-.AKTARVSL U7
ASARVM,
■— ^ A 2«^Gra:cis8dLatinis.Vulg6VuIoa
-__. -**go &u Vumago, quod fortaiTc uuiure vidg&.
I n-orbisdecoctioeius fubueniat,utMacer
| his uerfibus teftatur :
'"* -^ ER^faronQracisJ/ulgagodiBaLA
tint%
Et mthus morhti decoftiojuhuenit duit
haxpu autem dictum, utPlinius , quod i n
coronas non ueniat ,<reg«_ enim Grscci waI-
y/«rr« ac ePifftasy&C catenulas exponunt,hoc
eft,nexus & fafcicuIos;ut m «ntfoy uoce « di
phthongus in « tranfierit , ut oftendit lanus
Cornariusin capiteMacri fuper Afarum,
Alrj «^*f^utHefychius, quafi^cr^toT<Ji/acci-Cc',T*4^•
piunt,id eft,non purgatum , non ornatum.
2«f«x^enim purgare S_uerrere figniScat,
quod fortafle in manuales fcopas, quc odo
ris gratia geftantur,non foleat inferi. Gall.
. __ , C^e..Germa.^)4fcI,«?»r^.Aquibufda
fylu€ftnsNardus,utrcnoitPlmius9obfimiIescumeouires. Sariouisite
B Martis,S_Perpenfa. ' ^
HerbaeftfoIrjshedera.,monioribustamen rotundioribus% (<_*W.
«?a emm,nont«_xf hH«, dtkgendum,utFuchfiusfatis oftenditapudDio
fcoridem ) fioribus inter foha proximc radicem cmican_ibus,purpureis,
odoratis,Hy ofcyamicy tino fimilibus,in quibus femen Acino fimiIe.Ra_
dices habet muItas,genicuIatas,tenues,obIiquas,grammi no difsimiles,
ionge tamen graciIiores,odoratas,eaIfacientes, bC linguam uehementer
erodentes. Vmbrofis,afperis Sc ficcis Iocis,ut montibus 8_ fyluis nafci-
tur.PIurimum tamen in Ponto,Phrygia,IIIirico 8_ Itafe agro. CoLiigf-
tur a die Augufti decimoquinto ad o&auum Septembris: bis anno , uere
$_autumno fiorens.
TEHPERAHENTVH.
Calidum eft &_ ficcum ordine tertio,potifsimum tamen radices , qu_e
Acori radicibus,tefte Galeno,uiribus funt fimiles, Folia uim habent ad.
ftringendi.
VIB.ES, INTRINSEC7S,
Radices fenis drachmis ex aqua mulfa pot£, menfes,D iofco, tefte,_ra
feunr,S_ ueratri albi modo purgant,urinamouent, hydropicis S_ ifchia.
dicis diuturnis profimt.Ruptis,conuuIfis,tufsi ueteri, dy fpncdcis S_ dif
Hcii!tatiur_n«opemferunt.Ierarummori_bu_CLmiijinopot_efuntfaI«
iares.
Kctbdbe
s<mmm "V*
T
Gi
pbyUtfu
EXTKISSE CV $t q
Folia ffitta capitts doloribus^octrforum inffammationibus^gilopis
fodpicntibus^iT^^ conf enint. *
Coma foimum<OMiHatXixfuio in quo Afarumdecodumeft^fi co caJ
putlauetur^cercbrum roborat,& mcmoriam adiuuat, Succus cius cuni
Pompholyge cahganribus oculisconfert,
CARYOPHYLLAT A.
Aty ophyflata ab radicum odor£»c{uemdcfe prse*
bent^ didtur*VuIgo HerbabenediCta^&T Sanamu
da appellatur*GaU4-Rc/^co« Ga/ktf .Germanis 25en*
X>icunwut%.
Duo funt cius gcncra : Hortenfis Sc fylueftris* Cau.
lis utriq; fefquicubitalis , geniculatus, anguftus,terna e
pediculo longo folia articularim exeuntia ^ per ambitu
incifa^bina ctiam prioribus minora^fingulagenicula
cingunt. E medio alarum finuramuli fundutur tenues,
:? inquorumfummoflosluteuscmicat^quoiuccuiTo ca-
putextuberatcircinatis acinulis cumulateftipatu^qua-.
fi rudimentum eluceat naturx fragum inchoantis, Rx.
dixmultisluteis capillamentis fibrata, Garyophyilon
oiet, ^ %
Hortenfi autc flos cft paulo minor^8£ palIidior,eftq;
\ obculturam in floribus -> folrjs & paniculis tcnerior,
Gcrmanis (Bamotxz ^eymtfd) &w&itt$ wm%{
acnafcxrurinhortisplantatunu
Sylueftrcucroflorcshabet maiores &Tmagis adcro-
d colorcm accedentes : radix logafibris carens,reliqua
priori fimilis , adeo^ut uix difccrnere liceat-Ger. Wilb
25m&itttttWUV%> FloretMaio&Iulio* Nafcitur
^lueftrclocismontanis.opacis &iuxtafepes«,
TEMPERAiMESTVH,
Calida cft & ficcain ordinefecundo*Folia &radix non mediocriter
in guftu adftringunt*
71RES, INTEINSECVS,
Radix in ucrc effofIa,impofita uino^pnecipuarn ri fuauitatcm S£ gra
riam adfert : cor exhilatat : iecur aperit : phlegmaticos in ucntriculo bxu
moresdifcutit.
Tormina SC matrids dolorcs in uino radix hsec cocta fedat,
EXTRINSECVS.
D eco&u radicis cum uino omnia fordida hukera^carcinomata, fiitu
tas^purgat^aHquotdiebus iffita?praeferumuero primopuerperrj teporc
. JSi A L Q-
VIRfBVS PLAKTARVM. „$
Ua^JLf" L SB A T H R V Ut
* ""?*****'"" ***** + ~& "\yj AlobathrumGrascis^foIiumMa-^^ .
' T ^* ^°kathri,folium Indi48£ fimplici- ima.4"
gter foIium.Germa.3#egJi!J bfettcr.Fo Fo*<« ■«<*
f Iium eft fui generisjndicse nardo ©do- *£HbrL
re,fapore,&: uiribus fimilimiim. Vnde &
j quidam,fedfalf6?Indica? nardifoHimi *<&«».
pputauerunt.
Folium itaq; eft,tefte D iofc.quod in*
paludibus Indiaegenitumaquis innatac
paluftris lenticula? modo , nulla fultum
radice:fedle<fhim protinus pertundi-
turjinoq; tranflutum ,ubi fuerit reficca-
— tumreconditur. Veteribusintercoro..
narios fuit ufus. Vnde Horat.adPomp.Varum :Coronatus nitetes Ma
lobathro Sy rioc apillos. Plinius Sy ria? arborem dicit,conuoluta fron-
de,aridi coloris,ex qua oleum ad unguenta exprimitur. Laudatur porif
jimum Indicum,recens,fra&u contumax,in nigritiacandidum/olidum
SC integrum,odore Nardi,nullo falis fapore uelguftu.
Duas itaq; Malobathri fpecies : AlreraDiofcoridi paluftris,lenticule u
mmodumaquisinnatans. AlteraSyriaca,exarboreSyriacale<fra.HoI z.
B dk utroq; caremus : Sed tertio ututur Mcdici genere,Ruellio tefteJVIau *!
ritanisTembulumdicl:o,cuiusfurculicumfoHo, qualearbuti uellauri TcmkZi*.
eft,pollicares plerunq; ad nos feruntur , frucmlaurinis baccisfimili, C
mniafolrjappellarioneueniunt. £w ^«^^^^o*^*,^7«Lg4>.
* ~ TEMPERAMENTVH.
Calidum eft in altero , ficcum in terrio abfceflu,tenuiumo; eft partj-
um. x '
v i k e 5.
Eafdem cum Nardo fortitur uires,fed efficacius omnia prceftat Ciet
urinas. Oculorurn epiphoris ferucfactum in uino utilifsime imponitur*
Naribus illitumfomnos allicit. Oris halitus & fuauitatem commendat,
linguas fubditum folium : licut 8t ueftium odorem interpofitum, a tinea
rum erofione eas conferuans.
PEGANON, SEV RVTA-
I ! H^^Grecis^^^^yt/^^ideft^coagulare^qudd calore&T ficci- P*ga*w.
•*- J-tate fua gemturam coagularet. Vnde grauidis eft inimica , coronis
etiaminferta.LatinisRuta. GalURuedciardin. German. &a»tOJ/&: *** " "
XOzmt&vttm.
Generafunteius duo : Sariuumfeuhomnfe,8t"fylueftre,
Teuircns^Eoex^oi?^
dmfo/urculofe ra^^^l<^duteo,caJycibus arigl
lofis,in quibus femen ineft album.Prouenit in hor-
tis^aniatlocaaprica&ficca* Floreta^ftate/emen
mamrdcitautumno^uftucft acri &amaro.
Sylueftris Rufce
quatubr numerat
Tragus fpecies. Pri
ma eft,qucE Grcecis
dicft Vyywq) cejfW^
cjua defcribitDio-
fco. hunc inmodu :
Frutex eft qui ab
una radice emittit
cauliculos multos,
f olfjs multo quam
alterius rute tohgioribus tenuioribusq;^
odoregraui^rloreeandido , capimlis in
; cacuminepaulo maioribusquamfatiua^
rutac,qusetribusmaximc partibus con^
' ftant^tn quibus triangulum femen0fubru
f Lirn,guftu amarum,recluditur, cuius eft
ufus Semen auturnno maturefcit, Viri*
buseftfatiuse fimilis*Germ4Pilt>2^&8
zm.
Bybcicu Secunda fylueftris fpecieseftHyperL
curn,de quofequenti mox capite^Germ,
Terria fpecies eft Afcy rum.quse Hy perico ob fimilitudinem annume.
ramr.Gerrm£>artl)etXVdequo capite abhincfecundo*
Quartaeft Androfemon*Ger.Kllttr«t^/de quacap.abhinctertio.
TEMPERAMENTVM,
Hortenfis Ruta calfacit ordine tertio^& ftrenue exiccat* Sy lueftris fa-
tiuac fimiliseft Reliquarum trium uires 8C facultates fuis capitibus rc
quire„
VIRE& INTRINSECVS.
Ruta contra uenena expellenda 8c" reprimenda maxime ualet.
■B&k ire* Theriaca utilis 8C efficax aduerfus fumptum uenenum , 8C peitilente
%*&#& aerem conficitur ex folrjs Ruta^admixtis granis luniperi , nucibus iugla
dibus 8C ficubus,tufe fingulis,&: cum aceto mixtis^colatisq; per pannE*
sochleari quotidie uno matutino fumpto,
Decooum
&[cyron*
&ndro[t
V I R I B V S P. t,AST A R V M; U9
4 pecoclumfoliorum Rutae & feminis calidum potutn ,hauitc> uene-
no refiftit,cordis item & lateris dolori rnedetur ; pisrgat art^amtrache.-
a|0,tufsim mitigat,dyfpnc£am adiuuat, dolores coxendicurn ajieruma;
inembrommfedat:horrorerninfebribuspellit* Cum anethifeminem ■ -
uino cocta,colicas,nifi obftru<ftio obftet,medetur- Idem poteft aqua (tii^ '
latitia, Clyfteribuscontracolicampafsionem&torminarutaefolia £>C
oleum debent adrjci. Vrinam ciet .Sed genitale femen continuus eius U-
fys extinguit.Cocfta in aqua pluuia diarrhceam cohibet. Vermes uentrjs
cum oleo cocmm 8C potum erjcit.Viridiafoliamania dC comefta,faa;o-
j-on allrj SC ca?parum in uentriculo reprimunt. Sylueftris ruta in cibis eft
uitanda rinmedicamentisuerofortior diquamfariua.
EXTIINSECVJ.
Folia omnibus penc externis corporis'uitrjs,ut marifcis,puftulis,fca-
biri,ferpigini,alrjsq; id genus profunt : tumores fedant, cum ficuum de-
coclo illita,ueliimembrarjsterantur:quodidempra?ftat decoclfum fo-
liorum ruta? cum ficubus potnm : hydropicis eodem modo eft falutaris*
Oculorumdoloremfanant,cV: caliginemdifcuriuntuiridiafoliacum fa
rinahordeacea illita.Tufafoliacumaceto rofaceofronti illita, phrene-
fin rnitigant. Genitalium tumorem , oC in uiris $C in f oeminisycum lauri
f olrjs tuia SC illita rutas f olia difcutiunt.Succus aurium dolori fubuenit*
Idem cum alumine,nitro,8t" mellemixtus ferpiginem, papulas, pforam,
B &capitis fluidarn fcabiem fanat.
OLEVM RVTAE,
OleumRutas eft calidum,apertiuum,refolutiuum,cV: mitigatfuu do-
lorum,calfacit renes,uefi'cam.matricem,cVfedat dolores eorum , &C ma-
ximecolicam, fi uenter imgatur,& fiat ex eofoloclyfter.OpituIatur
quoq;neruis,confertfpafmo,&frigidoshumores expellit. Conficitur ,
hunc in modum : Recipe Rutze recentis incifa? Sd" contufa? ,quantum li- 'us'
buerit,pone in uafe uitreo,& olei ueteris clarifsimi fufFicientem menfu-
ram infunde,atq- in fole aut loco aliquo calido diebus quindecim mace-
ra,dein in duplici uafe coquito,cV abiecta ruta recentem infjce , atq; rur-
fus diebus quindecim macerato,iterumq; dicto modo coquito 5C exprL
mito,idq; tertio quoq; facito. Atq; hunc in modum multa alia conficiun
tur olea,ut Anethinum,Chama?meIinum,Lilinum,Narcifsinum,Ligu-
ftrinum,Sambucinum Jafminum,Chey rinum, Myrtillorum, Myrtinu,
Mentha;,Abfinthrj,Ro{aceum,Violaceum,Nenupharis»
HYPERICVM,
HYpericum fylueftris Rute,ut antea eft oftenfum,eft fpecies. Alio no
mine dicitur Perforata,quod folia foli obiedta ihnumeris foramini Perfbrnt*
bus icateant,& puncftis pertundi uideantur. Item Chamajpiry s,ab femi- cfcwwfi
nis odore refinaceo,& Fuga da?monum , quod f ugare pofie Damiones '£*' ^
y $ mmm.
Digiti
zedbyGOQgle
^,^tta*Gaafcci^^ c
Huiustresfontfpecits*^^^
pericumuocatur : Aftera quae priuatim Afcyron
& Afeyroides : Tertiaquae peculiarker Androfav
mi nomineuenit.Omnes tamen tres h<e fpecies An
droGemi etiam appellatione appellantur*
Hyperkumitaq;frutex€ftfurculofus^dodranta
lis^rubcfcens/oliisRut^^oreluteo^quid^itisat
tritus fancruineum emittit fuccum^unde Androfse-
monquidam dixerunt.Si!iquas habetfubhirfutas,
inrotunditate oblongasyhordeimagnitudine „ix\
quibusfemennigrum^refinam obolens. Locis na-
fcitur inciiitis&afperisTfloret lulio potifsimum &
Augufto*
TESSrERAHENTVM.
Cdfacit&exiccat,eftq^fubftantise tenuis*
VIRES, INTRINSECVS.
AquaHypericiftfllatiria^epiple<S:icisdatur1)&:
comitialibus. Vino coctum&potum Hypericum
w * uenenaeduci^urinamcit&menfes. Febrester.
tianas & quartanas eodem modo pellit, Prodeft ifcrriadicis/angumis j
ciectionem cohibet:fanattaminterna,quam externa corporis uulnera
& damna.Semen tritumS: binis drachmispotum , chokram educit*
ex trxn $x cv s<
Folia & femen trita ac impofita,aduftionibus mcdentur.Contra ph3
tafmata 8C tempeftates a nonnullis gcftantur, nec uarkprorfus eft ftu
perftitio.Reliquseeius uires cumRutafunt pares*
OLEVM HYPERICI.
Oleum Hy perici calidum eft & ficcum,ftipticum,ob id uufnera incL
forumneruorum &C combuftionem ignis confolidat :fedat dolores fc
moris & uefiea^urinam ciet Confe&io eius ha?c eft :
RecipefummitatumHypericiiamiam maturefcentis | n>macerentar
inuino odorifero diebus tribusjbulliant deindeinuafeduplici, obtura.
to orificio uafis,hinc exprime 8c recenrisHy perici par pondus inrjce, &C
iterummacera&coque & exprime,idq;terridfacito 0 ac fi uinummL
nuatur,aliquidadde:Recipe deinde Terebinthinae clarsc 5 iij.Okiue.
teris dari i vj.Croci 3 j. Coquantur inuafeduplici aduini confuna>
prionem,pofteaexprime>&a fedimemo purgatum oleumrepone»
ASCYRON,
Afcyrum
VIRI8VS PLANTARVM. ,i<(
AScyrum per Antiphrafin di£um, ab «, priuari. £/ohks
ua particula,8t" mtifpy, id eft,afperu. Vnde Ger-
man.%att\)tVO/e rutaru eft genere, 8c hyperico &n *^
numeratur. A{cymmitaq;,utDiofco.defcribit>Hy, $«»/
pericieftfpecies,magmmdinedifferens,fruricofior,
ramismaioribuscV rubentibus : folia habet tenuia^
floremluteum,femen Hyperico fimile,Qdorerefing,
cjuodtritum digitos ferc cruentat : unc$e ctiam An-
drofasmon a quibufdam di&um,hoc eft,hominis
fanguis: de quo in fequenti capite.Prouenit locis in-
cultis & afperis . Roretlulio cV Augufto prsefer-
tim,
TEMPERAMENTVM.
Calfacit SC deficcat. Folia modicc extergent 8C
deficcanr,Semen expurgatoriam uim habet.
VIRES, INTRINSECVS.
Ifchiadicisfemeinhydromelitis heminis duabus
potum prodeft : bilio£a enim excrementa multa du-
cit«Sed afsidue,donec seger conuakfcat,dari opor-
teu
EXTRINSECVS.
Semen illitum adambufta conducit.In uino aufte
ro deco&a f olia,uinum ipfum magnorum uulneru,
ut autor eft Galenus, gluona
toriumefficiunt. Podagris
etiamimponitur.
ANDROSAEMVM-
ANdrofemon,quafidicas «vJ^kounx^id eft,ui
rifanguis,qu6d attritum femen eius fiueflo-
res,hominis fanguinem emittant cV referant.Ger
ma.&attrAtf). £ rutarumeftgenere,ficut&TA^
fcyron 8C Hy pericum, a quibus differt,ut Diofc»
defcribit,quddramulisfruticet furculofis , ac te-
nuibus, rubentibus uirgis, Sc folrjsrutae^triplo
uel quadruplo maioribus,quas tritafanguine hu-
manum emittunt : Alas in cacumine habet cora-
plures , utrinq; expanfas , pinnatasq; , circa quas
nores pufilli,lutei : in caly ce femen eft nigro Papa
ueri BmHz , ueluti puctis diftinctum depi&umue.
Comaj tritae refinofum odorem reddunt.
Nafciturquibus locis Afcyron > eodemq;flo-
mtempore.
V J R H $. „j
afuum:bilio{acxc^^ Se^pofteragie,
juJditPHnnis^capparis radiccm refinae permixta deuorare oportet , dr«u
chm^ ppndcre,itcrumq; a quatridui intcruallo idem facere: apurgatio..
nc autcm robuftiorcs uinumbibcrc,infirmiorcs aquanu
B E L L I S M I N O R. v
Primulaueris» Solidagominima. Arthritjca,
ttfaflkbm. 7&m Snrtofert*
d:
frimdd
-NOMINA ET DESCaiPTia
kE Grseca huius nomenclatura adhuc
'ambigitmy
Sunt autem duo Bcllidis feu B ellfj genera :
Maius & minus.JM inoris dua? funt ipecies :
alterafylueftris^utPliniusdefcribMoreco-.
ftat albo^aliquatenus rubente,quinquagenis
ternis,aliquandoetiam quinquagenis qui
nis barbulis drcinato Jfolio pingui in terra ia
rrirruu* cente,in rotundum oblongo,leuifsime ferra
ucrk. j ^^P^t to,VulgdPrimulaueris,qu6duereinchoan
te mox procedat : quo nomine B etonica etia
alba,dequainVerbafcis,dicittn\ Solidago
£w^ $olii<tg> ^^^^^^^^^^> item minima , & Artetica corrupte pro Ar-
^■^JSL thritica.GalliceCo^rc.Gcrma. Zttaf Itcbcit ober oetflofcti/^km
*UH*? ArtWi" Seulofem U$- CkwU*f- y **&■**/.
»e*> w- «• Alterahortefis feudomeftica, fylueftri per omnia {lmilis^prceter flore
Bcl& mi~ qui eft rubicundus,ac interdum fimplici ^interdum multiplici foliorura
uorbor* contextu conftat.Germ.tHOJiatblSm Ober ^Ote bltlmlm . Officinis
tcn%' , utraq; Coni olida minor appellatur.Primo ftatim uerc in hortis & pra.
ConfoUdi . T- ,. . . c * n ' J
ttiw. tisconipicitur^actotafermeccitatcdurat*
DcBcllidcmaiorc^uidecaputdcBuphthalmo*
TEMPERAMENTVM.
Primulaucris frigidae eft &C humidaz naturx*
ViRES, INTRINSECVS.
Succus BeIlidis,uulneratis,potus,prodeft. Stillatitia aqua pota fecur
tcfriaerat.internum calorcm reftinguit.choleram mirigat , oris hulcera
& lingucc inflammationem fanat.Herba adhuc teneracumfale, aceto &
oleo comefta, aluum emollit»
EXTRIJ5SECVS,
Recentia f olia omnibus hulcerum inflammarfonibus impoftta mcde-
tur.Trita folia tumorcm fcdant. Calorcm cum doloris mirigatione peL
lunt* licrba cft uulneraria, SC ad capiris fracturas admota potifsimiim
ualet,
-34'
VIRIBVf UANTAUMi y*
ualet.Paralyfimembroram cum Ebulo & Aorimo
nia in defudationibus prodeft. Adpodacrras item,
ifchiada &ftrumas ualet.
AL
ALISMA.
Lifma autDamafonium , non eftPlantago a- ^j^,
•quatica,feuBarbafyluana,qua2 Germa. U2af Dau/*
fmM$md)/8c$toffbl§ffd appellaturmec eft»*'"»-
Fiftulapaftoris^Germa.^tmBpfeigfydequafuo
loco/ed eft PJantago Italica , «t id defcriptio 3t~ pi- Pte«^
&ura fatis comonftrat. Herba eft folio Araoglof- ltaUc<*
fi,fed anguftiore,&:femper in terrarn demiffoj-aule
unico,fefquipedali,capite thy rfi^ore albo, exili &
aliquatenus paIIido,radicibus crebris , ut Elleboru
% nigrum^tenuibus^acTibus^odoratis^pingmbus : flo
YJf- Tgre tenui,in madidupallefcete t Nafciturlocis aquo-
]g§ j? fej-fec defcriptio imagini Plantaginis Italicae con
^^uenit,3taltfcb U>«gtld>.Hieronymus Tragus her
* ^am z^z ^n^tin fepukhris mortuoru pafsim cre- §f ^
i^jfcentem. German. $ZZX0itlt tMt. Folium eafert «<£?*'
^^^Piantaginisacuminata2,m'{iquddperambitum eft^*wa*
^ ferratum,radicem uillofam & intricatam, odorata, ***•
£>C nonnihilamaram , caulesfertquatuorqui-
nofue,bicubitaks/oli)sueftitos paruisanga.
ftisq;. FloremfertIuteum,apertum,rotundut
tota herba odorem fere mentaj refert,guftu ta-
men amaritudinem pra» fe feru
TEMPERAMENTVSL
C alidg eft facultatis,ac uimhabet abftergen
di
_ _ VIB.ES> INTRISJECVS.
I /^^^ R adix unius autalterius drachmse pondere
■M ■j»^w^'"cum uino pota , his qui leporem marinum dc
f a % £/^Z iioraueruntprodeft,&:quosrubeta rana mo.
Y/jf^^ mordcrit,quiq;opmmhauferint. Tormini-
' bus 2>C dyfenteriae per fe aut cum fy lueftri Pa-
ftinaca paripondere potaconfert.Calculos re
numeius decoclum poromcomminuit, tefte
Galeno.
EXTRINSECVS.
OfjcJtis. tuo'- Fomentis &C infefsionibus menfes ducic
\ JCxo**) ^^OedemataiIIitaherbadifcutit,Strumis,autor€
*-~-s^S£** PIinib,imponitur ^exaqua coekftifoliumtri-
/lltM^.
< DB N A T VR A ET
tum^udradixounaxungiamfa^utimpofita folio fuo operiatu^ *
CONYZA.
COnyza Grxcis JLatinis Cunilagodidtur.VuIgd Pu,
Iicaris,quodpuliccsnecet: ItemCimicaria,quod fo,
L lia eius cimicibus autbeftiolis uolucribus,ut Ruellius af.
firmat,rjs proximis,frequenter inueniantur onufta. Ger-
mz.'DMZWntt$/&: ^lofcf t&Vto fecunduTragum. Va-
leriusCordus ^on&SAHg*1* appellaridicit.
Diofcorides SC Plinius duofaciuntgcnera:Marem
cV fccminam.Mafcula Conyza qua? maior dicitur,caule
* afifurgit bicubitali,torofiore SC ramofiore, f olrjs maiori.
bus,.mbricatis,olexfirnilitudine, fedhirfutis cVpingui.
bus,fiorefplendidiore,luteo SC fubrufo, qui in pappum
SC lanuoinem abit: radicibus fuperuacuis, odorc cugra,
uitate quadam iucundo.
Fccminafeummor,foIrjsefttenuioribus SC compreu
fioribus,colore mellis,quc trita digitis^contactu hserent,
fl ore fqualidiore,odore acriore : in reliquis priori fimilis.
Hippocrati diciturCunilago mollis, Vtrunq; genus eft
ferotinum : poll: Arcrurum enim germen Sc femen emit.
tit Locis utraq; nafcitur aridis&montanis. D
TertiaConyzgfpecies caule eft crafsiore SC molliorc,
"^O^' ^ns medix inter priora duo genera altitudinis,fcd mini
i*^/^^ mc pinguibus,odoremu!to fcediore,uiribus etia minor,
^ locisprouenienshumidis,quamConyzamfcctidamap-
pdhre Iicebit,
Quartum Plinius facit,fatiuam,ferpyllo fimilem, e Cunilagine mon
tanafactam.
Prarter has aliam quoo; Hippocrates ponfc,apio crifpo fimilem,odo.
' ris teterrimi , maximeq;raftidiendi , qua? in maritimis Sc iabulofislocis
prouenit,qua? cum melle SC uino fccminarum locis,quaz fcctum nonre
cipiunt,admouetur,utidemeftautor. ! \
TEH PERAMEN T V 14.
Complexionis eft calida? Sc Rccx.
VIRES, INTRlNSEfVJ,
Folia SC flores Cony zx in uino decocti.menfes SC mortuos fcetus a
lidipotieducunt.So*llicidio urina? Sc ftranguriseauxiliantur. Regiun?;
morbum efficaciter idem decocftu difcutit 5c" expellit: qua de cauia ob-
ftruftion bus iecoris herba eft utilifsima. Epilepticiscum aceto decbca
«ribter infunditur.
EXTRINSECVS.
Vencna» Sc impura aiumsuiafparu humi fugat^ulices necat cVpel
Digiti
zedbyGOQgle
VIRIBVS PtAHTAfcVM. *,*
A If^Suffiwseiusfar^tcs&cocHeasabigit .SpearahacrWipofleuul
g0pcrluai^dt:afulminisetiamicliihmusbencficiodomum tutam
Viridisherbaillitauenenaexfcrpentiim morfibusextrahit: cuiufcunq-
gencrisuulnerapur^&fanat.FronaaUigat^prarfertimalta-antino?
^ecics,phreneticis eft auxilio.
PSYLLIVNL &*$**»**
PSylhum Latinis Puliea-
ris,afeminis formaquod pf J™3
pulicibus umileeft,dicitur, '
tiel quod uiridis in domum
fparfa , pulices generari pro-
r hjbeat. Gall. Hcrbe dpuccs*
lioeft Coronopi,pilon'ore, X8&1&
proceriore, ramulis palmi al ^f*"
titudine,fcemmodofarme- miS*
tofum,coma eius a medio in
cipit caule, capirda bina aut
terna cacuminibus copreffa,
feminepulicisnigro praedu-
roq;.In aruis & inculds nafci
tur. AppelIatiteCynoidesetc>ra.^s
Cynocephalon , utautor eit c>i»ce-;
Phnius , quodflorescanino^^ "
capiti non funt difsimiles. Ite
Cryftallion,Sicelion, Cy no-
myia,eodemtefte.
Pneter hoc>duo adhuc in-
ueniuntur Pfylirj genera : alte
rum calamo exili & longo,
incuius fpica continetur fe-
men pulicis colore SC magni
tudine. Alterum farmento-
... fum,floribuscaninocap:tiii
nnhbus,fabaceis capitulis,femine pulicis effWradice tenui Sc fuperua-
cua.Profert autem flores a?ftate,femen aurumno.
TEJ55PERAMENTVM.
Semen eftfrigidum iecundo ordme,ficcitatemuer6habettempera-
tam.
VIRE5, INTRINSECVS.
Seminis eft pr^cipue ufus,Tritum itaq; & in aqua mollitum potum^
Eknim.
indd.
2&tnt.
i#
u
ftdewm
Acgypu-
foteffinommeroGom^
trisftuxa^^foit^^ SlK» .«* noxijscalidis pharm^cia
prouenkntes^adiuuat* - i - ,;. , ? . . : : f
parotidibus,mbercuh'^^^
&iter«N*e^ PJomL
nentibi^cumacctoiUitummedctur:A
aquxduabus heminis oportet madere>& ubi aqua concreueritiilinc
rcDckdumin aquamf eruentem calorem ciusrcprimitProdcft enfipe,
laris* Viridis Bin domum importcturjpulkes generan prohibetTufa cu
adipc/ordida & maligna hulcer a expurgat. Sikcus eius cum mclic info.
fus.auriumfluxibus &:uermiculisauxiliamr. Pinguedo fupernatama.
qui0feminePfylli1 inrofaceaaquano&s fpaciomollito^contrainnam
mationemlinguae iUitaeftefFicacifsima,
HELENIV M- /^%|M^k
HElenium^Nkandro in theriacisre.
ferente^di&um^quod ex Helense &
lachrymisenatum, Latinis Elenium &
Inula : Officinis Enula : Vulgo Campa,
na ^ &C Enula campanaadkitur ♦ « GalliceD
^4u!uee.Germ&.QLl&ttt>
Duo funt eius genera. Alterum quod
copiofe apud nos hodieprouenit,Ger,
ma.2tlant di&um: Alterumquodin
Aegypto nafcitur,Serpyl!o fimile^ quod
in coronasinferitur, Nobishodie inco~
gnitum*
CauIemHeleniumnoftruhabet craC
: {um^hiriutum^cubitalem , SC aliquando
jf maiorem : iuftaminterdum hominis Ita
^ turam gquantem : angulofum^cuifuper,
Ynefloresinfidentlutei 7 in quibus femen
I Verbafco flmile fuperuacuu, tactu pra-
ritum excitans.Folia habet Verbafco an
guftif olio fimilia, lanuginofiora tantum
&C oblongpi» Radicem fubruffam, odo*
ratam^magnam/ubacrem^ex qua ad co
fitionem, lilioru,aut Ari inftar, pingues
propagines appendkefue auferuntur.Montibus nafcitur opacis SC Citu
culofis. Radix azftate efFoditur &Cconciia fkcatur. Floret Iulio . Seritur
FebruariocxocuUs^ficutarundo^quos abfciadere&terra lenitercon*
ueni
¥lRI-B V}1 * % JNTARV M, ^
^ UOTitobruere,foffa i¥o^^
losrius opoitetmfodere^ntercederite trium pcdum fpacio, *
.TEMPERAMENT VM.
Radixnoncx^adt-caiida&ilccaaHcumrccrcmentitio humore:
non enim primoftatim occuifu calef acit
VJRES» 1 WTklNSECVS. ^
Rad&HelenrjaftTuriaticis &:exftomachifrigiditate!aborantibuseft
prarftanrifsima.In muftum inie&a , ut fimul deferueat,contradyfpnce,
am?tufrim,ha2moptyfin,pleuritide^^
mb auxffio bibitur.Contraeofdem affectus aquaftiUatitiaprodeftrpnc
cipuc uero dyfpepfia; confcrt.Viridis radix ad ufum conditur ficut £iru
giber . Aridce radids puluis cum faccharo Sc melle dy fpnceicis,&: tufsi
lenta laborantibus lingitur : Purulentam materiam difcutit Sc djcit : in*
ieraa pulmonisj matricis Sc reliquorum membrorum uitia fanak
EXTRINJECVJ,
iilitaradixuiridis ferpentum Sc uenenatorum morfibusauxiLanir*
tumoresgenitalium corporis partium in utroq; fexu fedat.
Folia in uino decocta membrorumdoloreir^cx: ifchiada impofita co
pefcunt.
g DecondituraHelenrj exCoiumdIa,Iib.i2.cap.46.
Coridiendi Helenrj plures traduntur modi. Vnum hic pofuifle fatis c*
riL Menfe 0<ftobri,quo riiaxime matura eft,radix e terra eruetur,ac a-
fperouelciliciolinteoloquidquid adhserebit arena? detergetur:deinde
acurifsimo cukello furiimatim eraditur,ac plenior radiculapro crafsitu
dinis modo,in duas plurefue partes digiti I ongitudine diffinditur : dein
deex aceto modice in cacabo ameo c6qiiitur,ita ne taieoleinuri pofsinc
poft haec in umbra triduO ficcentur,&: ita in fideliam picatam recondari
tur,adie(fto paflb uel defnito quod fupernatet ^ fpifFamehto^ cun&g
impofitoconte<frum uas pelliculetur.
G E N Tl A N A..
f"lEntiana abGerihbIHyriorumrege,quipririius eiusuires inuehit,
^ Diofcor.teftimonium perhiberite,cognominata. 0|ftciriis SC uuUG«^»fc
go idem riomcn retinet.Germanis jgntiatt/SC 23ltf «WUtJJ.Nafcitur,
m Illy rico copiofifsirna : alias in moritibus altifsimis, aquofis SC umbro- J^
fisiocis.FoIi^scircacauIemplantagiriisautnucisiuglandisfiniuimdinewHrs.
erurnpit,aliquatenusrubentibus^acuminatimacaule medio cacumini.
busq; prodeunribus,quse breuioribus creriis ferratauifuntur,fcapo iria-
ni,fiftulofo,binwm cubitorum aItitudine,lerii,genicuiato,nori iugi ferie,
fed interuallis maioribus foIiato.Semeri furicutiri caly cibuslatum,fpo»
z
Digiti
zedbyGOQgle
4fUo fiqpfegknmofun^
kilfecopt«i€ttirlenibus5 ^quadantcimscpj^
prefsis* Radicemmittitprselongam^AriftoIp-
chise longse non difrimilem^uliginofam 5 fed a*
maro g^i^craflam,inodor^ ♦ Vfus eiusinra
dicc &fuccoradicis# :
Tragus alias adhuc duas Gentianae £ acit fpe*
cies:alteram in Heluetiorurn nafcentcm AlpL
bus^priorf per omnia fimilern* ied minorem &
florc cceruleo/aporemagis aniaro : alteram ue
rd hacrninorcn^oblonga^amara&flauaradt-
cc> cx qua caulcs enafcuntur tcnues & roturidi*
binis ab imo ad fummum , acuminatis ^ uiridi.
bus8£ tcnuibus folrjs caulem circundantibus,
florcmincaulisfummitatchabct cceruleum,lu
cidum^tintinnabuliforma,foli]shumi reptati-
bus»
THHPE&AMENTVM.
Radix Gcntianse qu^litatis eft calidae &fic
cae*
VIRES, INTRINSECV^
Vfus eius no eft nifi inr&dicc Arida radix tufa,& cribr o purgata,dra
dim^pondcre^cumaequalimyrrhie^ acduplici puluerisoculorumflu.
uiaaliumcancrorum,inuino ad quatriduum pota rnorfis a rabido cane
xnedetur. Vulnns uero apertum eft feruadurn^ aceto uel aquafalfa ab-
luendum,impofitis cucurbitulis^quibusuenenum exugarar.Quidam ta
men cauteriaadhibenuOmnibusucnenatortimmoriibuspuImsradias
duarum drachmarum pondere^cum modico piperis &: arida ruta in ui
no potus,eft antidotum. Idem puluis Phdiificis ex iecore aut uentriculo
laborantibuscumuinoauxiliatur. Viridisradicisexpreffusfuccus po-
tusjaterumdoioribus & ruptis opitulatur. S&iguinis grumas ex lapfu,
uelcafucxalto^difcutit & educit.Mortuosfoetus &fecundinaminpef
fo radix arida fubdita cxpellit.
EXTRINSECVS,
Succus Genrian^ pr ofunda & lacerauulnera illitus fanat. Cum liru
teolo oculorum inffammationes reftinguit. Vitiiigines & omnia cutis ui
tia fanat.Succus Diofcoridi hunc in modum colligirur : Radix uiridis w
fa quinq; dierumfpacio in aquamaceratur,hinc coctacolanir,ac denuo
quodexpreffumhocmodo fuerit, donec meliis crafsitiemaiTumat,eft
coquendum,
A R IST O L OCHI A* -
Ariftolochia
V I k f B V S P L iNTARVa:
»*4
* k Riftolocma^i^srasAs^rs^eeft,^^
A.utip^Diofcor.indicat.GaiIice,«S^^/r^Germa,©perlttcetVcor
^pcafortafTeGr^cauocejSdi^olwiir^.
" " ■" HuiustrkfiintDiofcoridigenera: Rorii
da,aradiceromndafi'ccUc^querceminadi ' ...
citur ,' L onga a racHce longa,qu£e maTcula: et
Clemaritis,Ariftolochiarotunda,quae fcemi A^0^
naappellatur^foliahederaefimiliahabet , cu chu rot&
acrimonia odorata , moilia,fubrotuda,mul>. '***
tis ab Una radice germinibus , pradongisq;
palmiribus,floribus candidis,pilei f^ilitucfi
ne,inquibus quod rubetgrauiterolet : radix
romnda,rapofi'milis.LarinisMalumterra3, 35^
a radidsfigura. Germ. 2v»ttbe ^OhtfttttJ. tar*»
Offifcinaehac ddtituuntur. Menfe floretlu-
nio &C Iulio .Nufquam aut rara in Germania
. noftra nafcitur.
Akeram quoq; faciut alrj Ariftoiochiam
rotundam,cuius folia mediam inter Rutae et
Fumi terra* f ormam obtinent : cuius caulicii
Io,ubi € terra erumpit , fimile aliquid gallina>
B ceorum pullorum eakaribusadiacet.Verum eum Ariftolochia: folia o*.
mriiaadhederasformamimtrotunda^nonpOterit eiTe ha:c fpeCies ArU
ftolochia;,fed capnipotius alterafpecies,quae Phragmitis feu Chelido-
nia appellatur,ut fuo loco de Capfto ofteditur,ubi picturam quoq; eii^
eftuidere» • ■
Ariftolochialonga,qua2 mafcula appellatur, *.
I olia habet longiora^quam rotunda,ramulos te- ^&^0*
. nues,dodrantales,tiorem purpureum, grauiter *
olentem,qui marCefcens in py ri fimiiitudine tur- . .
binaturiradicemdigiticrafsitudine, dodranta- .
km,autetiam maiorem,coiore intus buxeo ^, gu-
ftu amaro &£.graui. .Nafcitur pafsim in uineis SC
hortk*GrascisAriftolo£hiadacwlitisJdd^,digi
talis^adigiticrafsitudinev Getma. ^tf^t^OlK^^*
\ tPUt^.Atc^.hancfolamhabentOtFicinae. #>&«.
Tertium eft genus Ariftolochia -Clematitis, ?._.
mdeniionga,ramuioshabenstenues,folr)s $?''*£s J£
rios fubrotundis,Afaro fimilibus : pro Aizoo e- ^itw.
him A{aramIegendum,Valerius Cordus often-
dit : flores rute : radices longiores , tenues,c orti-
cem craflum SC odoratumhabentes. Clematitis
didaquafi^rjnaentofa,Germant (Dpcrl»<€y*
H«m$fru&m putatar ^oflii^feni f^$orienos* Germa^f^iSttte?/ (
Quartumfacitgenus Plinit^l^ld^uam , tenuiorem quam tertia,
^f** dmfisradiciscapSamOTti^
jS^soitji^
**• brofis*RoraMarao&Apr^^
TEJS PERAHENT V *i*
Calida^&ficcainfcciindoordmc, &foem t^dp^uprainpdwi
«nim eft amara,& i^>acris.Valcntaiitcm omnes radicetantum.
Vl&ES, I N T Ri N SEC V 5. r
Cum Myrrha&Pipcreinuinococta,mcnfes , feomdas& foetus^
mnes in uter o confiftentes, pota pdlit.Saluberrirraim eft cius deco&im
pnerperis : facilms cnim& mehushuiusbeneficio purgatur, Perfecurn
uinococta & pcta,coiiulfis,mptisXt^an;fing^tui,rigon;licm;ia-
rerisq;dolorihus,idq; genus pulmonis & iecoris uitijs medetur, Omnes
phlegmaticoshumorcseducit. / : -
ext&insb.c y.s.
In peffo iubdita menfes & fecundas ducit* In uino cofla hulceribus
putridis & uulncribus illinitur , arida? radicis puluere poft ablutionem
infperib uulneri, Cum uino & melk coch,auribus inftillata^hulcera in
ip purgat,ac dobrem mitigatJn puluerem contufa,ac cum Iridis radi.
reparicjuantitatemixta^carneminhdc prL 3
mum tius decp&o feu aqua hulcera fuerint : giru
giuas &dentesexpurgat«
, Recensa4hucradixmfa4mpofita/pinas,2ci|
lcos & fagitcas extrahit , hulcera item ad cicatrice
perducic.Omnibus in fumma fluxihus tam homi
(|ugn,quam animantium medetur.
A S C L E P IA4
ASclepias , uulgo Hirudin&rf a;Off icims Vitu
cetoxicum* Gailicc, Domtc utinU Geraian.
@Ct> ?0aVbffiWntt$. Afclepias ab autoreHiruru
dinaria a filiqu-arum f orma^quareffigiem hirundi
nis referunt.Vincetoxicum, quod aducrfus toxL
ca,hoc eft,uenenapiurimum"uaieat* Ramos,ut
,„Dio{c*defcribit,cmittitiongos : foliahedera?,lon
ga,radicesnumerofas ,tennes, odoratostfiores
grauiter olentes : femen fecuridaese uel hedyfari*
\ Locis nafcitur afparis., altis &harenofis. Floret
Au2ufto*acmoxinfolliculis oblonois ,formam
hirundinis eum dehifcunt referentibus,Ierne pro>
ducitjSecuridac^ fimilc. Vnde Hirundinarisc no*
meij
Digiti
zedbyGOQgle
VIRIBVS HAHTAR?M. gJf
* flien & fortita.Nonnulli herbam eam efle uolunt, quam(J5 Wttbeltebuo
cant,dequainChama;ciffb. Verumhis 3t"natalefolum repugnat,quod >•
^fckpiaslocisafperis&Caltis , Chamseciffus uero,quam nos facimus
$$jfjt>€fceb/in cultis prouenit.
TEMPERAMENTVM,
Galida eft & ficca,tenuisq; fubftantia%
VIRES, INTRINSECVS.
Radix m. uino cocfta tormina difcutit,uenenis reiiftit, ne cor occupet,
fi quis a rabido cane,alrjfue uenenatis fit morfus, Semilibra huius radicis
in albo uino noctris fpacio imbuta,adq;tertiam partem deco&a , ieiuno
(iomacho caiida in lecto,fubfequetibus fudoribus,pota, hy dropicis mi
reconfert,acperpiantaspedumhydropem, quod experientia conftat,
cducit*
EXTRINSECVS.
Matricis dolores mfeffliiuuat,menfes adiuuat & emollit.Pectoris tu
morem,herba cum floribus tufa,impoii'ta fedat.Foliorum Sc radicis pul
uis putridahulcerafanat,ficut & Ariftalochia, cui,fideilt,fubftitui po-
tcft*
LYSIMACHIA,
SALICARIA-
LYfimachia ab inuen
toreficdiaaLyfi.^f'"'
macho: uelab diffbluen
da pugna : quia tata eft
eiusuis , ut iumentis in- •
terfe difcordantibus iu
go impofita, ad concor
diam ea reducat. Vuloo
a foliorum forma Sali-
caria.Gallice,Cor«eo//c'
ou Cbaficbofic.Gcnnm.
Duo funthuiusgene
ra,aflorum differentia:
alteru flore purpureo .
Germa.bm«tttDe:b€
nd> ♦ Purpurea Salica-
riaLannis.AIteraueroflorerufofeuluteo,
Germa.Cfke! WzfoZtid) : Salicarialutea*
Cautes utraq;profert cubitales,aut etiam
maiores,tenues,fruticofos, a quorugenicu-
* lis folia exeunt gracilia,falici fimilia , guftura
adftrinsentia : fiores ruf os,ad auri colorem accedentes, ue! etiam purpis
z 5
Sdicmu
OE 8ATVRA «f
tjadct* reosXeonkcnusCotneolam efleputat^juatin&ores tifridemcolorem<j
^m*** inficiunt,cuifubfcribitRudUus*Verumrepugnathorum fententiar Va-
<*>&>«# di&a.In seditis nec aquofis locis nafcens,neq; guftu magnopere adftrin*
gens.Lyfimachiaautemuerainaquisnafcitur* Quod infuperRuellius
eodemlocoLytrumaluteoputatfactu,&proLyfimachia a Vicnuuio
tsxot.
tytrm*
Ifatis*
Ghjlm.
.$nurm*£>
<>1 /1
\h/.
tur Lyfimachiain aquofis &paluftribus,potifsimumubi falices proue.
niunt.Floret Iuni o &C IuIio,ac purpurea fubito in oblongis filiquis feme
producit : Lutea uero decidentibus floribus,femen exiguum,Coriadro
noa abfimile,guftu adftringens.
TEHPERAHENTVH.
Facukatem habet Ly fimachia adftringendi &C exiceandi,
VIRES, INTRINSECVS,
Decoetum foliorum haemopty fi medetur,, SC uentris dolore mitigat*
EXTRIKSECVS.
Foiia tufa in peffo una cum fucco fubdita , menfium profluuia cohi,
bent.Narium fan<»uinem indiuis fuccus fiftit» Vulneribus impofita fan-
ouinis fluKum repriroit.SuflBtus eius omniauenenata/erpentespuerme^
S£mufcaspdlic.
SCROPHVLARIA MAIOR* a
SCrophuIaria maior acurandis ftrumis , quas
Scrophulas uocant^nome habet,Maior ad dif.
ferentiam minoris^quae Chelidonr) minoris appef
latione uenit,de qua fiio loco. Vulgo item Ficaria
acurandisficubus,Millemorbia &C Caitrangula.
Gdillic^Orticpudnt^Gcrm^a^WUVt^/15tmn
xonv% / groj? $<i$xo&v%tnhaut l 'Knmkm
t tant/$if<bTOnt% . Alfj eandcm f aciunt cum Ga
kopfi,ob'fimilitudinemquamcum ea habet*
Radicenafcituralba,capitata 0multis ramulis
SC nodis : caules angulofi terni aut quaterni e radi-
ce enafcuntur^uirides : Folia habet Qzimi? per am
bimmincifa,ficutinGaliopn\ Floresin fummita- ■
re proueniunt concharum forma , qui in capitula
clauduntur acuminata ,femine, ficut in Hy otcya-
mo^referta, Odor grauis & amarus ♦ Floret lunio
& Iulio,Nafcicur locis aquofis SC riguis,
TEMPERAMENTVM.
Calida eft &C fieea, eftq; renuium parrium : Vii-*
deextenuandi &C diicuriendi uim habet: uelutin
guftu amaritudo Id oftendit*
VIRES,
V I R ! B V S HAHTARVft l|tf
. V I R E S, INTRINSECVS.
Semen cum uf no aduerfus ferpetum Sc uenenatorum morfus bibitur.
kumbricosdrachmas pondere tufum expellit*Ifchiadicis cum Pipere SC
Hyrrha in uino femen auxiliatur.
EXTRINJE CV S*
ContrafcabiemIinimenrumcertifsimum& probatifsimum conficL scOUu
cs hunc in modum : Folfjs cum radice mundatis SC tufis menfe Maio hi
jtngufto uitro fuccum reconditum obftrue. Hoc fucco ad linimenta con
trafcabiem uteris,cera 8C oleo pari quatitate admixtis,& inuicem apud
jgnemtemperatis,munguentiformamanumant. . -
AquaftiUatitiamboremfacieiextergit.Eadem,iicut&:puluis Scro-
phularia?,marifcas exiccat Sc ianat.
Semen maioris quse circa ripas aquarum nafcitur,cum rnelfe tritum,
&fronti ilIitum,ocuIorum lippitudines curat.
Succus cum fulphure SC nitro auribus inftilIatus,dolorem mit i<*at«
Vuiguspecoricontrauermeshancherbamalljgat^ "~ &
SIOM.
\*loP Graxis a>ssy,ideft,concutL jmss.
-"'endo^quod excutiendiuim h&-
beat,fiquidem calculos a renibus peL
Iit,urinam Sc menfes ducit. Latinis
Sium Sc Lauer a lauando forte,quod >^
aquis adnatum femper fjs elui gaude,
at. Anagallisitemaquatka,qu6dflo Attgdfit
reanagailidi fceminciitfimuis.GalL «P*****
BcrkZiquoticque. Gcrma..pnti$ttt/
B«d>puiigcit/rt>a|prpuifgeit.
Frutex eft pufillus;pinguis,re<ftus,fo
Irjs latis olufatro fimilibus , {cd mino-
ribus cV/odoratis.Gaudetriuulis,me
feflorenslunio. ValeriusCordus ex
Aprjdicit effe genere,German.£Iettt
XVAfihmmfyquod Paludapio fit
finule.
TEMPERAMENTVM.
Calefacit Sc exiccat,quod amaritu
clo eius immodica in guftu oftendit.
VIRES, INTRINSECVS.
Tenerum adhuc Sion,in acetaria
utfliter,ficut N afturtium,mifcetur :
Cakulosemm,fiuecruda fiue co&a
2 4
HLercu*
rkUsms
I>E SSTVJlX ET
fes cducunt^DyfcHcerfcis profunt/
E XTRINS E C V S,
AduorfusonmisgmOTsmmorcSj&facmmigncm^foIiain accto 8c
butyroigni tofbtj&calida imponunturXentigini & mulicrum uitrjs ix%
f acic nodu ilKtum, momento cutem emendat,&: ramiccs lcnit* Vctcrina
rij ad tumores 8C fcabiem equorumhac ipfa utuntur.
M E R CV'R:IA1I>
mefcu* TV^Ercurialis quod a Mercurio fit inuenta,di&a, Ger, 25mctd£ratlfc
ruto. lyij&dwwn* tft&CVttWefoMt. Gnecis Linozoftis,&: Mercum
Jg^herba. •> f
TriafuntMercurialisgcnerarMas/cemina^&mas fylueftris,
Mercurialis mas/olia habet Ozimo ftmj
^ lia^adhdxines folionimfiguramaccedena^
fwuiwA»-' minoratamen,ramulosgeniculatos,aIarum
denfe & caua multa habetes : Semen iuxtafo
lia exiguum,r otundum,geminorum teftico,
lorum modo connexum : totus frutex eft do
drantalis,& nonnunquam maior* German»
^ %in8tihmt/i>&$manUn+
Mereurialis fce-
mina prioripcr ola
fimiliseft,, nifiquod
femen fert racemo-
fum& multu* Ger,
ISittszlhauttozib
li+ V traq; harc fpeci-
es Graecis Linozo*
ftis dkitur*Nafcunt
in campeftribus, cul
tis^uinetisq; ♦ Augu-
fto femine eft pra?-
gnans,Va*erius Cor
dusdocetPhylio &C
Mercuriale Diofco
' ridis - idem efle cum Theophrafti Arrheno^o-
ibylig>* no oC Thyligono, nec eiie diuerfas herbas, in an
wm. notationibusfupercaput izo.Iib^.Diofc,
CynocrZ' Tertiafpecies Cynocrambe Grsecis, hoc eft,
lc0 Canina brafsica ^ &- 7av^^ «^« «^n^hoc eft>
wercu* Mercurialistylueftrismafculaappellatun Item
*^1' Apocynon* Germa* X0ilt> 25mgd^llt/bas
^. * mmlint
Arrheno* „
▼ I & r B- V f PLANTARVM. t$7
^ #aill!fi/item^liiibs£c>I.Cairiem SC
fubalbidum* FoIiaMercuriali fimilia, albefcmtiaexcertisinteruallis,
femen prope folia pamum,rotudum.Nafcitur in fyluis , unde fy lueftris
^asuocatur.Semenfen m ApriJi,maturefcitMaio4
TBMPER.AMENTVM.
Omnes Mercurialis fpecics calidse funt &T ficca:,in primo ordine»"
VIRES, INTRISSECVS.
prima duo gcnera in aqua co&a Sc" pota calida,corpus puroant, bile
& phlegma educunt:faccharum ad fuauiorem licebit ufum admiicere.
Qyfteribus utiliter admifcentur,eadem qua? f olia Sena? in corpore efR.
ciimt.Tertium genus,Cynocrambc Graecis,magis adfupernaquam in-
ferna extoIlit,o£ educit.
E X T R. t N ,5 E C V S.
Omnibus inflammationibus Sc tubcrculis uiridia folia,uelper fe, ue!
cum adipe illinuntur.Tradunt Mercurialem fc£mellam,poft puraatio-
nesmatriciappofitam,fcemellas: mafculam uero mgfres generare,fi a
purgatione in potu quoq; fumantur.
HElxine ab Uxa^id eft,a trahendo didhi^cfuod femc.;
eiusueftesafperitatefua attrahat. AliasPerdiciu,p<rfietjJ
quod Perdices ea prarcipue uefcantur .Partheniu,qu6d rU,
a Minerua Pericli Athenienfium principi , fomnocon- pcriki»»
trapra?cipitiaIapfusq;monftrataeft. Latinis Vrceo- ^tha*'
iaris , quod detergendis urceolis uitreis conueniat, vrceok*
Vnde etiamuulgo Vitriolum dicunt. Vulgo Parie, "**
taria,Muralis herba,8t" Muralium, Item Vineago dici ^%™J£
tur , quod in muris, parietibus Bc uinetis proueniat. , rU.
Quidam Sideritim uocant : fed alia Sideritfs eft herba. Her**
Helxinenafciturin parietinis,fepibus cVuineis,cau-^^
liculis lcniter rubentibus,folrjsMercurialis herba? hir-
futis (Plinius tribuit ei folia mifta? fimilitudinis Planta-
gini SC Marrubio) femine obduc1:ocau^bus,afperita-
te etiam.ueftium tenaci,qi£c in lappaceis capitibus con
fpiciunmr.FloretmeriieluIio.Gall.Pdriertfmr.Germ, "',
"€<*£ vtfo «acbt/ @. peters ttmt/ Sc <Sla$haviu
Eft&^aliaHelxine^qua^GyrTampelos dicitur, Ger-jy^,,
man.^kmXOmbcn/lPeb€wiflo<it/&: ^amxom ou^
fcetl/ds qua fuo loco,cum de Volubili a getur . los*
Cordus Parietariam proprie dicit tCr AuffBrant ap Jj^f*
pellari,acinftillicidrjstantumna{ci. Quam ueroCag VasvH
*>ttb Itacbt appellant,eam effe Alfinen,in fyluis proue- "*$*•
,nientem3n-oremHini}dcHeixiflelib.2i. cap.i6\ubi ^*
Carduum
Digiti
zedbyGOQgle
0E mm??K a &t
.*W ^Cardtmmeius appdlationedefa^Mdemcorri^^
*m*
|^%Hf!xinencrroreqiiodami^flfe* VerbaPlinijfunt :Helxinerara
uifu^neq;inomnilMisterris:ra^^
muber^conte<ftimi&^
A€dm^ tin^kitundife^ funt uerba
Ekate* }%
£Lttm6
non&
Viresdluntadftring^ .*
VIKES, INtRlNSl C ^ S._
Veteremaridammfsimdeco&ainuiftou^^^^ faccfia>
ro temperata curat.Herbain puluerem trita, pecori contratufsim Scdy
fpnocam datur * D ecoctum dxts iecoris,fpIenis &C renum obftru&ones
fcluit>inrernos meatus, ac pradfcitimniatricem^purgat* Tormina matri
cis fed^urinam & menfes ciet/Similes habet uires aquaftillaritia.Herba
cummeUegajgansat^collimfl^anmationon&^ exulcerationem fanat
EX TKI n$ E C V"$.,
Succus aurium doloribus medetur : eiy fipelata^inflammationes.cedc
mata &C aduftiones^illftus idcm^uel aquaipfaftillatiria,reprim2t &C reftin
guit*Gpm ceruffaprccftateadem :infuperfluentifcabiei,papulis/erpigi
ni illinitur jnfantium lauacris commode immifcetur.Cum Nafturtio a.
quaricoinuinptoftauefica£impofita,urinamciet;torminauentri impo D
fi ta^non obftante obftru&ione aliqua,fedat,Cum farin a f abacea^malua*
&C candido furfure^in oleo & uino tofta, tufos lacer-
tos, neruos ^ & mufculos iUita fanat*
ELATINE,
ELatineGr^cis.Germa.KlettenfrAtlt/&:iSrb^
XVitlt>Ztt+ ExHelxines eft fpecie, pr^iertimeius
quse Cyflampelos dicitunFolia habet Helxinemino-
rarotundioraq;,pilofa,tenuibus & femipedalibusra
muiis -> quinis fenifue ab r adice ftatim f oliofis , ouftu
adftringentibus^nafcimrlocisculris&infegetibus,
Atq; hsec eft uera Elatine,cuius figura hic exhibemus,
Ali) hanc Chamsecyflum fadunt, qua? Germa*©Slt^
&dr*bdidtltfJednonfatis commode^foliorum SC
ramulorumddfcriptionereclamante* DeCham^
cyiTofuolocoagitur*
.temhrAmentvm,
Temperamentieftfrigidi&C ficci, quod acerbicas
inguftudemonftrat*
TIRE^, iNTRIKSECVi
Cumuiaorubro co&a^inteftinorum exdyfente.
ria
Digiti
zedbyGOQgle
V1RJ8VS FLANTARVM; .«* g,^
^affeftiohibusmedccur: alui fluxus &doIores, addiesaliquotpota,
* -^Jubet.Putridis oris hulceribus cum uino gargarizata prodeft.
EXTRINJECVi,
Viridisherbatufa frontiimpofiu,aeftum 8£inflammarionero ,item -j
goxus ocuiorumuttit.
B E T O N I C A.
BEtonica feu Vetonica,a Vetonibus,teftc7rf#aic4
PIinio,in Hifpania,a quibus eft inueta,no-
mmhabet.GrascisCeftronamiuriplici eius in
Temedijs-ufu dicitur.Kw^ enim Grsecis tehge-^^^
nus eft.Ite4tf^oTfo4>ot»,qu6dHiIocis nafcatur fri
gidis.Offici. Betonica. Italis Serratula, a folio- Serrauh
t am inrifuris.Gali.£efome. Germ. 25etOttieft/
b:«Utl B<tOtttej|.Herbaeft,tefte Diofco.caule
tenui,cubitumuel eo amplius proccro, quadra
gu!o , folrjs longis S£ mollibus , frondis quer-
nse mod o per ambitum ferratis,ad radice maiu
? Jculis^odore iucundo» Summis in caulibus fe- ;
men fpicatum ineft quafi thymbre*. radices fub- '
funt exiles,ut Veratri.Nafcitur in pratis,moto-
0s,fricn'dis & opacis locis : fl orem fert Maio et
lunio. Alteram Betonicaz fpeciem afrj faciunt,
qusc uulgo Herba tunica, 8C Germa. <&v&fibl& Rabi %
me» Ober tleglitt bS&me dicitur,ab huiusde- »«.
(cn^ziom prorfus diuerfam, dequaiuo loco ®« £*
dicemr.capite de flore GaryophyHorum. Eft ^^
etiamfietonica alba, dequa in Verbafco,Ger- &*>
ma.@d)!«ffelbliimett.
TEMPER.AMENTV35.
Calida eft & ficca in ordine primocomple-
to,aut in medio fecundi. -
57IRES, INTR INS ECVS,
Betomca una cum fioribus in uino decocta,fingultientibus,cruditate
ftomachi & ructulaboratibus acido,eft utilis.Ide poteft ftillaritia aqua^
aut cof e&io floram cufaccharo : iiue puluis aridas herba? per ie uel cum .
melk fumptus.Matricis affectionibus plurimu cofert. Omnibus in fum
mainterniscorporis pafsionibus,quocunq; modo fumpta, eft ialutaris..
ScomacrnV"ecoris,lienis,renu,uefica?,matricisobftructionibus,humori-
busq; noxrjs educendis prodeit.Iis qui uenenum fehaufiffe uerent,puluis
Betonica? cu uino,drachrrae datus podere,noxium omne per urina et fe-
des educit.Ictericos non parum adiuuat Phreneticis,comitiaIibus,para
lyaas,&ifchiadicis inaqua deco&audliterbibitur.
J ■ - Phmificis
Digiti
zedbyGOQgle
Vci*- DE NATVRA BT
Phth&cisi&pmpneumoniacis^tuf^^
hydropiuicinis^febribusuentriculiputjidis , folia & flores inaqu» *
miilfacocU&calidiperdiesaIiquotpod,rnircauxiUantur.
BXtfttlNSBCVS. ■
Capirisdolorem,cumlinteolisBetonicieaquafllka,fedat:oculoruni
(amOirarionedolores mitigat.ViridiafoliatufauelcoAacapitK impofi
tauulneribus,eaconglutinantcVfanant,acule6s cranio inExosextra.
hunt. Aurium dolores,auribusimmuTus eius uapor compefcit, Putredi.
ni BC dolori denrium,in uino &C aceto codaf olia,profunt.Cum uino ru
brooptimotritaautcoc1:afolia/erpemurr^umenatoruni,&canisrabL
di morfui illita,uulnere prius deco&o eius purgato,pra?cipuum adferiit
remedium.Podagr«e S^arricu^rumdoloi^us,idernillitumfert opern,
VERBENA.
VErbenaGracisPeriftereon,hoceft, Columbarisfeu Columbina,
quodcolumbae eamaximegaudeant,dicT:aeftt Hierobotane item,
oS&r* hoc eft,hcrba facra,quod hac Iouis menfa uerrebatur, domus purgaba-
CoKfcia*. turluftrabaturq;,facciales ad fccdera coronabantur : uel quod in expia.
^0*0* tionibus fufpenfa mire iit utilis.Eadem Sangufrialis 3 quod pr&ciputmi
^wm honoremhaberetinterfagmina4ioceft,aramina efacroloco,prafertim
te. exCapitolicrcumterra fua euulfa. Officims Verbena SC Verbenaca.
vcrba*.^ / Gallice,Veriwi«e.German^tf<n^ttt/^f<n^
» Duo funt eius genera : Alterum quod Diofcor,
recT:am,Plinius uero marem appellat: recta a re<fh's
dictaramulis : Alterum uero quod fupinamDioC
a f olrjs humi fupinc procumbentibus, Plinius uerd
fceminam nominat.
Verbena re&a feu mas,altitudinis eft palmi, ali.
quando etiam maioris,folrjs incifts , fubalbidis ex
caule,quemunumexmagnaparce, ficut 8t"radice
unam,habet,prodeuntibus:rloreluteo. Hec alias
Criftagallinacea,afoliorum incifuris,in modum
criftegailinacea^appellatur. Germ. £~ifcnhfflt/
ba$mM\wSc%AtietiUmp.
Verbenaftipinafeufccminaramos habet cubi.
tales, aliquandomaiores etiam , angulofos ,circa
quos perinteruallafuntfolia,quernis(imih'a , fed
k anouftiora 8C minora,per ambitum incifa , colorc
l fubcarfio.Radix eft obloga & tenuis. Flospurpu*
W reus,actertuis.Ger* ^ifettfrattt/fcas tveibk.
Germanicam uerd appellationem a ferro traxit,
quod ad ferrum indurandum fit eius ufus.
Nafcitur
▼IRIBV* PURTARTH. •*
A Narciwrutraq;lo^saqu^is»C<^uncurciTcacams cxortum^potfT
gmumfcemina* r: V
TertiamVerbenae fpedemTragusaddit,quamfcemellamipfepro-»
pneappellarid4Cit,rdiqtmfup^^ , dc quainter *
Jinapisipedeseftca&um» \&c
TEMPEB.AMENTVM.
SaporVerbcnJCcftamarus&ladftringcns, Vndecalidse cV&cxcft
fjaturfc,&dftringenrisc£,
"-'■■■'.. VIKES, 1NTR5SJECVS,
In mno decoclam Verbenamomnibus pene interniscorporisaffecli
fcus medcriferunt^ecoris &renumpuImonisq;obftru<ftiones foluerc.
Eafdcmftillatiti^aquac uircs adfcribunt : uenenis refiftere^fiericispro-
S^TMSSECVS,
Eryfipelaticum aceto tufaiUin.imr*CummdJcuulncragIurinat*
Cum ueteri porcinaaxungia trita,dolores &C tumores in genitalibus
mulierum focis fedat* Aquam ftfllatitiam temporibus $C fronti illitan*
phrenefinfanareaffirmant. Eademoris nulceribusefturilis. Marifcas
aliacj; cutis uitia purgat.Occt&orummembro
nimafFe&ionibuscommodat.
Alterafpecies,quamCriftamgaIlinacea uo-
*cant,ferpentes Sc uenenata animalia , ficut Co-
wza,fugat.Adueteraquoq; exedentiauulnera
gadhiberipoteft*
PERA PASTORIS.
>Erapaftoris,afollicuIispera: efBgiemrefc feram
rentibus, nomen eft fortita.Vulgo Burfam jioris.
paftorisuocant.QuamapudGrascos uel Lati s«rj&f*»
nos nomenckturam teneat inCertum.Germaru '&**
Bcc&lfrattf/ &ifd)*Vtmut/dc%itttnf&
thXGdlhBoietfed. 'Pj&ewr. Multfstamenalrjs
quoq; herbis nomen hoc attribui poteft , ut"
Thlafpidio* «. ' ' "
Duo funt huius genera : Maius & minus,
Herbaeft,uteamdefcribitRuellius, pedenon *.
facile aitior^ramofa^paruis circa caiiem eruc*
f olrjs,florcalbo,femine in uulgis minuto; radi-
ce numerofa,tenui Sc alba.Propeuias &C in pa-
rietinispafsimnafcitur.Iunio floret SC lulio»
Minorpriorifolrjs &uu!gis cft SmiEsjftd *
fofcaprim^mterra^elM^
uX?quibusfemenineftnud^
VuHshabetrdFrigerandi& adftringendi.
VIREJ, ISTMKSECy?.
Aridafoliain umo rubro udaquapmuia, in c^chalybseft octai.
dus coda,aliufluxusfedant,fanguinernmingenta3us profunt:nimio«
menfiurn fluxus cohibmt,oimiibus% intemis corpons uinjs medentur,
Adeademfalu»riscftao^fti!Iatiua,perdiesalicjuotpota.
£ X T B. I N S E € V S.
Succus raribus mditus, fanguims ear^^
rapurgat.
Traduntmanu detentam herbam,do-
nec calefcat , fanguinem narium & uulne.
xumcohibcre*
VERBASCVM.
VErbafcum Gnecis Phlomos , quod&
caulibuseius pro ellychnrjsutantur,
quararioneCandelariamhodie uocant.
OfficinisTapfusdiciturbarbaius. No»v •
nullisetiamCaddaregis,cVLanaria.Ger- v
manis tDallftttttt /^ecBenfouit/ Vn*
,M&cfer$/£tmcU»att:/&: ZierittMV
&$m$$Uti$m i ^eiotierse» . Gailis
BtiHcn.
Species eius funt multas : Prsecipua ta-
men duo omnium teftimonio habet gene-
Ta : candidum SC nigrum. Candidi dua;
funtdirTerentiaetmas&fcemina* Verba.
fcumcandidumfceminafolia Brafsicaeha
beturnilia, hirfutiora tamenmuko,Iatio-
ra,8c" candida.Caulem habet cubicalem BC
ampliorem., candidum,fubhiriunim:flo-
res albos cVfubpam'dos:femennigrum:
radicem Iongam,acerbam , digiti cf aisim-
dine, Gaman, XQtif IPoIif r<V4t/m4iM
lut.
Candidum
>)
riRIBVS PLAHTAR?H. i4#
,?s Gandidummas folrjs cft oblongioribus&-angu-*
ftioribus,caule tenui,in reliquis fceminae finule«..Gra£ % r -
cis a foliorum candorc Leucophyllon dicitur.Germ. ^£n
TvttftO&Ufrwt/vozibh. iw.
Vcrbafcum tiu
grum candido cft
pcr omnia fimile,
nifiquodfolia ha-
betnigriora&la-
tiora.€5d>tt>«fl3
VOnWltmt.
Pra^ter ha?c cft etiam fylueftrcuir-
oasfercnsaltas arborefcentcs , folia
faluisefimilia, ramulis circauirgas,
Marrubrj modo, fioreluteo,auri ful
core,Germa.XPilt> VOnMv&Ut.
Sunt preterea S>C Verbafcula duo, quafi
paruas Verbafcifpecies, quae hodieherbae
paraly fis.cV artheticeuulgo dicunrur, pro
Arthricice. " ".".*.
Nonullis Pri-
mulas ueris dL
cuntur,de quL
bus fupra : ivt
Betonica alba.
Ger.@c^lwp
jelblilitt.Alte
rum odoratu,
Germa.nYnpli
citer @4>fUp
felblthlf/ uel
geelBc^Iwp
(4hl%m/%im$ffyWf[d/<>$ @p«t«r3
to mmoribus^rugbfiM ^&ws medijsftylus exit tenms 7 palmi altitudL
ne,incanus*in cuius uertice temi*quaterm,aut plures etiam,4q?endetflo
reslutfd/ummislabrisdenticiil^^maha^oodorati^ in alteroinodori,
€alyc»tpin atoumpiallefcente,
£[*£* dauc^ant>&Lytduiin coronariam^foIi|stemisautetiaquaternis ,pla,
ffcmk** rib iii "ue,crafsis,pinguibus^rfutis%,qufl>us pro ellychnrjs utimtur Jori
Tto*» bus purpureis, Germamjtawettt^ Jffi/tna*Kl»c£? Ittt/tlTctg«lM
t<^m/@ammettofett/©amafJ eti to£tt/€ampe!ofett. Gefnem*
/ louis fioremfeuDiofanthon faeit, Cuius meminit RucUiuslib, zxap.
t, Enumeratis his Verbafdfpetiebus^ due adhuc adduntur* Altera in fyl
VaUfcu u|s Ss: montofis crefcens jFoIijs mollibus & canis, reliquis mulio minori-
^Jf"* bus^c cuius medio fios erumpit Cy ano feu flori frumetorum per omnia
fimilis/ed maior&TpIenior^caulepalmouixako. LarinisobfoliamoL
tiaVabafcuIumdidposdtmon^^
Alcers
/h&,
VIRJB7S PtANtavffl. i4i
AlKrauerdVcTbaCcocriainfimjits^qijr-cproca £•
captafepefalii^qua? abie<ftablattasinfe cornra, ^^jjJL,^
hitvtdeoq; Blattariauocamr,folnsminus cadidis, •tft""f*T
caulicuiis piunbus,rlore luteO.Germanis iJDOlb*
fistyffliii / ©<$abcttf raat/ £Hotrtn?r mt.
Florent & carpuntur Verbafd fpecies autumno.
Verbafcula autem duo florent uere, funtc£ eius nu
cia,Vnde qti!bufiam^rimu!ae dicuntur Veris.
Nafcunturcandidum SCnigrumlocis carnpeftri-
Bus fyluisqj.Sylueftre aridis &afpcris,campeftri*
busq; potitsimu. Verbafculainpratis pafsimhor>
risq;Xychnitis mcampeftribus fimiliter.
Dmnibus idem eft erFe<ftus,uiresq; pares.Vnde
diftingui ea generibus , fuperuacuum ait Plinius » *
Vis r]s ineftdeficcandidetergendiq;.
VlkfcS, INTRINSECVS,
Radix Verbafci maioris in uirio rubro,ueI fi fe»
bris adfit,in aqua co cfta, cbarrhceam fiftit.
Deco&umriufdemruptis , eOnuulfis cxIantL.
6 quac tufsi auxiliatur : ueficae renumqjobftru&iones foluit.
Radix,tefte Plinio,eum ruta ex aqua Conrra fcOrpiOnes,rnagna ama^
ritudine,fed pari effecftu bibitur. Tonfillis priuanm iriaqua potummc
dctur.Sylueftre Verbafcumtribus-obolisbibitur cotra omnia pectoris
uitia,tufsim,&r purulenta excrcantibus* Tanta eius uis,ut iumentis etia
nontufsientibus modo,fedilia trahentibus auxilktiir potus. Confectio
ex Verbafculo odorato mirifice prodeft rjs,qui uirjbus omnibus funt ex
haufti,ac crebras patiuritur fy nc opes. E adem eum Verbafcis pofiunt
Verbafcula,quod ueltemperamentUmipforumfatisoftendit»
EXTRINSECVS...
Verbafcum ip. aqua deco&um, predpuum eontra mflamationes OciS
lorum,podicis,omniumq; corporis partium,& podagram a?ftuantem
eft remedium,calidum illitum,uel inleflu. Aqua ffifllatitiaueloleuminfo
ieexpre$fum rjfdem funt pratdita uiribus. Oculorum fluxus inftillata fe
dat.Facieiruborem extergit: eryfipelatiauxfliatur.Fluentem 8c* morde#
temcorporis fcabiem aquaftillatitiacumhntcolisillita fanat.
Folia eius ficubus impofita,incorruptas S6a putrefa&ionc immwnes
confer^jaretraditDiofcorides.Verbafculaeadempofrunt. TritaimpO
nuntur articulorum doloribus : decoclumeorum aduerfus rupta, luxa»
ta,&liuenriaillinitur» ;;-....,
SuccoVerbafculiodoratiexflori3busexpre{fo ^mulieres faciem i&i*
nunt,ut maculas rugasq;,8c" alia eiu£lem uitia nairifiec detergant.
A 5
Digiti
zedbyGOQgle
Coruid.
Ormwn.
ASP AR A G V> «
jfjLdicas £<7h$ <pizuy/&-9id eft,gut*
tvti&i aftidium^quod femendentL
bus aDctimmo^ammfeftiSiump^
Wt*utquorundameft fententiau
Dmtiumehimdolorimedetur,
Duo genera facit Diofcorides :
Sylu^re&fatiuum. Sytudtris ;£L
fparagi deTcriptionem^ut no tc her
ba*>relinquit» Satiui ponit defcrL
ptionem.E radiculiS; menfeJNIaio^
ut optipic depingit Tragus ^ thyr-
fusprimun^lupulienafcentis fimi
litudine, exilit , cacumine in iohl
los turbinato^quod tandem incre-
fcensinramos pnegrandes explL
catur, quibus infbnt folia , capiHa.
menti m odo,et ut fccniculi tenuia,
cjuse uetuftate coalefcunt in ipinu,
Ias. Florem fundit paruulum,quo
decuffb bacca; dependet primiim ^
uirides, que tandem maturitaterti
fKfcunt/emin^
fi feu coliculi primum emicantes gnla? apparantur, Officinae AfparagS
nominant.Gall£^e?ge.Germa.©pargCII*
Sylueftrcm AfparjtoumCorjdamuocatDiofcor, Attici Orminon,
Eft autem &: aliud Qrminon^de quo fupra, quod German.@C^arkc^
dicimr, Nafcitur fatus in hortis,& fponte nonnunquam inlocis afpe-
ris.
TEiaPERAMENTVM.
Abftergit citra manifeftam caliditatem aut f rigiditatem*
yiRES, INTRISSBCYJ. ...*;.. '*/v
Deco&us m iure,aceto,fa!e & oleo confperfus^in fummiVeftdetitiJ!?*
quemadmodum &lupulus dum eft tener Aluum hoc pa&o emollit,pe.
fius purgat^urinam mouetgenitalefemenauget.
Radix in uino codta iecoris obftruciiones aperit^regium morbupeL
lit,prodeft nephritici§,ifdiiadicis,&: doloribus ueficarfeminis aut folio-
ram decoftum eadem pra^ft ad&ericis cum ficubus &C cicere radix deco
a^ftibuemuAridaradixinuinoco&a^
lifsimc ciecNon autem femper ftomacho utilis eft,fed garo & oleo coru
ditusxum mcdiocriter co&usfucriv
£ X T MNS £ C VS.
Mmutim fdffa Bc" contufa radix in uino decoctajuxatis impoiita att
yff larar.Nephriricis item di&o modo impofita conf ert»
Decoc1:umdenterctentum,eiusdoio*
remmidgat,
Arparago trito cum oleoperunctum
pungi ab apibus negant,uttraditPlim-
us*
ARNOGLOSSVM.
A Rnoglofliim, ideft,Lingua agnf,a
^^•forma. Latinis Plantago , a planra* p^<f
Quibufdam Polyneuros,a neruoru muL ?olyae,i*
titucline. GdXLicc^PlantaiR . Germa Xd&
Duo recenfet eiifs genera Diofcori-
<les. Maius,folrjs crafsioribus,uegetio-
ribus,lati©ribus,& betaceis^ caule angu-
lofo , cobitali, fubrubro : femine tenui a
medio aducrticemufq; circundato rlore
in fpica luteo , nonnunquam herbacco:
radicetenera ,hirfuta, candida, digitali
crafsitudine. Nafciturcirca fepes,agge-
res 8C prata, locis tamen potifsirnum pa-
luftribus.Gra?cis i-afz7iA<&?oyj.d ^Szpti^sepUm*
neruia,a feptenis neruis feu fabris, quje in ««•
fblrjs apparent.Germ.0rof O^CrbSC^
Minus , quod anguftiora , mirtora, «
molliOra,leuiora,et tenuiora { olia habet,
cauleangulofo,in terram inclinato, flore
pallido,femine infummiscaulibus. liC
dem quibus primum genus locisnafci-
tur.Grarcis Pentaneuron,id eft, Quincj;- Qkw%»
neruia , a fibrarum numero» Orricinis mm*
Lanceolata , a foliorum acumine. Ger- LinCsd4
ma. 2Ucm ober fpt£ £Dsgenc!)/2\of u.
Hpp/acoftas equinse fimilitudine, VtrL
ufq; herba cV flores Maia&C Iunio -> feme
uerd Augufto colligitur*
V
8 A '*.;*&* It;
Eft& teroumPlantagmis^^^
fertTtagos \ fubftantia tenuiore quamprL
rouriH&hdrotun^^
I^&lHrfuto,coIotednereo,fibris feptem di
fliri^ton^&isirdi^per hyemem^nomine
cumprHnoeodc^i*; -
QuamimerianiiadditPlanaiginem aqua
tkam,folijsminorisPlap|:aginis , caule prol,
cero&ramofo^flbrein fummo exiguo 7bC
cattdido,ficutinLimonio, Germa»
rDa(Tertt>egn*/ Jrofcfcloffei*
frailt:* AlfimaItAlifmauocant,ut
capite de Alifmate oftenditur»
TEMPERAMENTVM.
Mediocriterficcum eft &Fri£u
durn. Vndcmaxirhuseius in medL
camentisufus, Refrigeratfimul8£
deficcat.
VlRES* ISFTRINSECVS,
Recentiafolia cum aceto&fak
cocta^cceliacis&dyfentericis pro^
funt:idem pra?ftat femen eius & pul
uisfurnptus* Commodioreftaqua
ftiUatitia: excreantibus&mingeiv
tibusfanguinem,phthificis item aux&atur. Radfces eius tres in uino co*
<ffce,febri tertiai^quatuor uerd quartana* refiftere traduntur* Efficaci-
ustamenhocprseftataquaftillatitia^cyathoeiusante febris imiafionem
fumpto : menfes quoq; cohibet.omniacj; interna corporis uitia fanat*
Eadem praeftat fuccus eius^aliquot diebus potus*
Phrenefin fuccus uel aqua eius illita compefcit . Oculis inftillatus fiic*
cus, inflammationei eorum fedat^purgatq;, Auditum auribus infufus re
ftituit*
▼ IXIBVS PLANTAR?M. ,4l
* {£tuit,Orisac gtitturishukeraemendat>u*os aquaeiuscoHuatur. Liche
, tiisinalo tritamedetur : fiftulas,carcinomata, carbunculos,intertrigine»
^ alia<£ mtia Purgat ac fanat.Cum Aizoo temperatus fuccus fiue aqua,ery
'J flpelata, aliasq,- inflammationes reftinguit Strumis pelkndis collo a non
1 nullis {ufpendjtur.Plurimum pnc alfjs herbis in difcutiendis tumoribus
|Vdfcnguendisc£ inflammationfbus pollet Plantago aquarica»
CYNOGLOSSVM*
Vera.
CYnoglofTum^LatinisLingua camna,Germa.<£>Uttt5>8$ttlt£» Herba Cyaghf
eft,utDiofcor.dekribit,PIantaginilati^^
ribus,minoribusq; &lanuginofts,imecauk,humiftrataiocis fabuloiis. ^JJ^*
Eteft ueraCynogloiIa,quam Officmx habent,quodtamenRuelIius SC $>vua»
alij negant,propterea quod Diofcorides §ne*cauk nafci icribit . Offici- &*&*
narii uero Cy nogloffum caukm habet.Sed his facile eft refpondere : VL
demus enim pafsim iine caule eandem,tefte eriam G ordo, nafci: rurfus te
poribus quibufda, ut idcm fcribit,caulem> purpureos fl ores,8c" poft hos
minutas lappas producere,quas Piinius etiam eidem tribuit .
Sunt autem duas Cy nogloila? fpecies : Maior 8t minor,no alia ratio-
ne,niii magnitudine tantumdifFerentes.Circa uineta pafsimlumo S>C Iu
liofiorent»
TEMPEK.AMBNTVM.
Refrigerat dC exiccat infecundoordine.
VIRES,
Deco^mradiciscumui^^^
0yfentet^prodeftX5omor^^^
tapotfis^
de%ync^ffb,admi^
mmto,mariici$^ ■•
'■ S XTRISSECVS,
Omnibisimlne^
bfcmedtturCj^oglQi^^
Vnpucntis ad eofdem mifcetur cffe&us* Coquitur autem aifci melle
rofacecpoft cocaonem refina terebinthina admixta,
Cum adipe porcino toftum,morfui rabidi canis medetur,3t~ alopecL
ascapiaiUitumcapiUisexplet. ^
ECHIVM, BVGLOSSVM
Officinarum.
ECchion Gracis,quod contraferarum ictus ualeat : uef quod capitiu
lisuiperafimilibusflorefcat. Latinis Alcibiacum* Vulgo Sylueftre
BugloflumGallZ/^e dubouc.Gzrmz.VOilt> <D<hfemimQ.
fres habet fpecics : Satiuum feu Gennanicum ^ fy lueftre & Italicum.
t* Foliahabet,utDiofc.dcfcribit, oblonga,afpera ac tenuia, anchufaepro
xima^rmnora tamen pinguiaq;,aculeos folijs habet adiacetes exiles.cauJ
liculos
VtAlB-V-S PIAMTARVM; ,44
^ Ifculos temx«,nmlto8,ac utrinq; foliola tenuia,pennata^iigra , rnmora
P-orrione ad cacumen caulis.Iuxtafolia flores funt purpurci , in qui,
OTeauiperino capiti firnile. Radix chgito exilior, fubnigra. Nafci.
tur ubiq; circa itinera $Clo+
ca afpera. Floremfertmert-
felunio. EftautemEchion^^
©mnino fylueftris jflla Bu-b<^2
glofTa, qua fimpliciter Phar- ofico*-
macopolar Bugloflam ho-nfl't
die appdftant.Cordus often
ditLeonicenum Bc pofthuc
Ruefliumnon fatiscommo Cfrpo*
dcCyrfion feuCiyfion «fleJjS-
BugloflamhanCjtradere*' —
Alterum eft eriam Echio *
priore minus.nigrioribus ia
purpura floribus , pinguL
t>us nafcens aruis,alias prac-
4i&o£mile. ' %
Terria{peciesltalica,<jer f. *"*
fna,U>elf^ <DcW«n5tt«S/
■Germanko per omnia fimi-
iis,fedmaiora omnia & co-
piofiora habens t radicem
•quoq; gradioremySt" caules
{dures.
. TEMPERAMENTVM.
Calidum eft,fedcitra ia.
Sgnem ficcitatem : fiquidem lac generat.
VUES» INTK.INSECVS.
FoIia,radix uel femen Echq,per fe fingula,uelin umo co&a fimul, ue*
nminnacordepdIunt.AquaftiIIatitia,&faccharum de flofcuhs Echij,
cor confortanc-melancholiam pellunt,(anguinem purgant,febribus ae-
ftuancibusprofunt* Tufumfemenmu&io potum^acmulieribus gene*
rat.
EXTRINSECVS.
Venenatorum morfibus 8t" i<ftibusaquaftiliatiria pota & uulneribus
infufa,impofitis eiufdem folrjs,eft adiumento.Oculorum inff ammatio-
nes florum aqua reftinguit. Lumborum doloribus,f olia,radix uel £&&£■>
tufa,& inuino cocta,calidaimpofita,profunt.
SIRVPVS
Digiti
zedbyGOQgle
SIRVPVS I>E SVCCO BVCLOSSAE " |
Officinarum*
Stm|nis<JefiiccoBugidt&Of^^ .;
HcracGohficituthunc inmodum :
RedpefucdBugfof&d^^ !
gloifc reccnriumlib.j.Hores tuficoquanturin aqua>& colaturapriori
buss^afimuladparfcdionancoquatur* SedqmafuccusBuglofffc i
diffkidterexprimimrA pct |
noclraninfrigidolocorclinqumdacft^pdhridie exprimendus fuc i
cus,ac cum albuminibus ouorum darificandus.
BVGLOSSVM, SEV BORAGO.
BHgbft
irvLo-jL^ *
BVgloflum^LarineLinguabouis/eu BubuIa.J
foliorum forma*Vulgo Borago,Germa*25i
.0 0 .35« !
rct(c^.Hcit>aeft,dctcribcntcDiofco#Vcrbafcoii. ;
milis/oliointerramdepreflb^afpero., nigriore,& ;
bubulae linguae fimili : flore cceruleo , Sc fpeciofo, s
fteUa^cfFigicJNIuIriputantBugloflumDiofcoridis i
efleEchion^VcrumfechiocftlylueftrcBuglofrunt ;
German* JX>tl6 Vd>fm$mtS/ qua» hodie pro Bu, I
gloflb Gffidnis accipitur ♦ Verum aute BugloiTum
cft cuius deferiptio eft pofita, quam Boragjriem uo ^
cant.Dicitur & Corago. Quam uero Omdna§& i
uulgo Bugloflam uocat>Germani autem <Dd)feit* '
JUtlg^eft Echion,ut precedente capite eft oftenfum, .
Locis nafcitur planis & fabulofis , ac in hortis paC :
firn,Menfe carpitur Iulio.
TEMPERAMENTVM.
Naturae eft Bucloflum humidse dC calidse, Vri i
nam cit ; fitim fedat ♦
VIRES, INTRl&SECVS.
Mdancholicis ac langucntibus, in dbo cum Spi
nachia Bugloflum eft faluberrimum ^ flore in potii ■
criainiedo.Quodtreshabctcaulestertianac,quod i
tiero quatuor^quartana* conferre febri fertur* in cibo aut potu fumptii» >
Aquaftiilatiria&faccharumdefloribusconfevftum^ad omnesf ebrium i
scgritudinesfuntutilioraaccommodiora, Vinoiniectumhilaritatisac i
tsetirise caufampraebere creditum^inquit Galenus.In mdicrato coctum,5 i
ijs qui ob afperitatem faucium tufsiunt^prodeft* Caules codti* &C crudi i
comefti^ecoris affectibus funt falutares*
E X T RIN S E C V &
Adufti Buglofsi cinis^mulfa tempcratus,inflammationibus & hulce,
nbus ori^colb^lingua^&^^^^ osfrequeter eo
colluatur^ ,
" SIRV&VS :;:»#~^
; Simpusdefoce^ T*
^nat^manicos & melin^olicosiuuaiU Cotiicitur autepilnin^i^nKC
^um : RcdpefucciBoragini^ 1$k
ii^oquahturali^a^^
li^ .Gontuiidairiur aliquantulum&
gcienua& cdlaturam pra&dictis al^d^fi^^ Iot^us; a ; " ; *
SYMPHYTVM.
SYmphy tum Grcecis,ab mftgni conftrini
gendi ui &£ gtutinandi* Lariniseadem ra
tioneConfolida->86Solidago* SoU&tg» ^
D uq f acit Diofcorides gener a : al terum fJL ^^
Petra^um,alterumSytnphytuminagnum9 Aff- t3f
quodSymphymrnakerumDioC appellat. J***^ -J* '
■ Sy mphy tum magnum^Laiints ConfoH gymp^
datnaior^S^ VnAuofa. GaLGcnfyre. Ger- tmttr^
wntt$/&<i)mttwnKT$. Nafeitur locis ^;f
aqu^fepaluftribusc£, caule cubitorum bi- vr&uoft
n#maut maiore , angulofo *> inani , ut Son^
cfius,&C craflb^qui per breuia interualla cir
pundamr folrjs fcfnuginofis^obtongis \> stru
guftis^fieut bubuladiriguse : ab angulis pin
n<e prominent^St iniingulis alisfolia que.*
dam tmuia,ceu ahnexa cohserefcut, in qui-
busfiores hitei,rutaceis iimiks, exerunui^
&femina Verbafci* Caulis uniuerfus 8c£o
lia quandam lanuginem alunt afperam mo
dicqcju^ipfoattadupmriginem cizt. Ra-
xKx cxtra nigra^ihtuscandida^ glutmofa^in
quamcdieauiVineft* -
■' Quod antem quis^ut monet Fuchfius vdeflore pbrjcere poterit,quem
Dioieor.facit Iuteum,in noftra uerq Confolida eft alius^niminrm fiibru
ber aut leniter purpurafcens^huic eum Fuchfro refpondemus, flores n£
hil obltare^cummukas herbas conftet proloci natura colorem fepemu
tare,ut ipfc de BugloiTo exemplum adducit. Sie ctiam noftra Confolida
inGermaniVflqremiertiubrab^^ imk ru-
lam uocant ruftkam,alf| Alum Gallicum ♦ Fioret per aeftatem integra* ^g4
Utum*
■OJStfLA Ua\*-
Radix autumno ueliitun
B
8* S4ff*4 S *
> %mr%tiimpet*^^
***&?- nius &: Apul Alum ap^ant.t^timiConfolidapca^a. OflBcinae Gcr "
S25T mama?hoccar^
^U^F&burgi^duobusaBran^^^ :
•** ganofimiles^orcmceeririe^^ \
culofum^cxioratun^guftudulce^ i
Emmcrafla^Trag^dubitatdchacfpcdc^an Diofcoridis Sympfytutn :
:Petr^um,quandoquidemddLbiptionoiipcr omniacum DioCco*c5 '
iseniat.QuidautemSymphymmr^^ |
% Eit &f Sy mphy ton quoddam in faxis 8C monribus crefces, quodMc I
c#e#™i- dici Poly gonion^Macedones Ofteocollon^alrj Talanrion, uulgo Sym, f
*2* . phytumuocankCfteocoUon quafidicas,OfsiumgIuten,qu6do0afra i
^J®* cWcrrumina^accamesdifleaas^
Tdmio, rct perpe tuo^uidua f olrjs^ramulis penfilibus inftar iunci,cirrofis,teniiio- .
riprocerioriq; fparto fimilibus.
Pra?tereaherbaeft>cuius plurimus in fanandis
uulneribus eft urus, quamuulgo Confolidamme, 3
diam->Symphytummediurn^feu Solidaginemme- :
c diam,Ger.<SilIbCtlgtJtlf€lappelIat^inpratispaC |
fim nafcens5cauk quadragulo Januginofo^ ex quo 1
per i nterualla f olia bina ex fingulis geniculis ^ lacL
niata^menthae fimilia^ anic^t : a medio caulfsadfa E
ftigiiiufq^exCnguIisfoIiorualis^floresfexudfe- I
ptem,Maioporifsimummenfe>inpurpureoceeni :
leiexeut.Radixijgnea^multis capillametis fibraca, i
Alrjsquoq;plantisConfolida?nometribui£ur.
VtGonfoIidaregalis^Germa.XitrerfpOllt. Con !
folida rninor^qua? Sanicula^ & Cofolida minima,
uidelicet Bellis/eu Primulaueris, Confolidaquo* j
que mediam mulri appellant earn,qu<e Prunella alias appellatur*
T E M P E K & M B N T V M.
Calfacit,exiccat &C contrahit modiee,in ordine fecundo*
VraES, INTRiNiBCys.
Eedem^tefte Galeno^utriufq; Sy mphy ti funt f acultates &f ufres. Raefi !
ces tritse &C potse in aquamulfa^cruenta expuehtibus, ruptisq; profunt, .
quar in pulmone funt cxpurgat. Renu dolorib. cu aqua dat , Ad dy fenteri 1
am&rubrafccminaruprofiimiaininnodecodubibitur* Adconuulfa :
& rupta ex aceto mulfo fumitur* Manfum firim extinguit, SC arterias :
aiperitatem fanat*
EXTRINSECVS.
lUitaradixrecetiauuIneraglnrinatJnflamariombus/edfgpotifsimii* ;
cum SenecionisfolrjsutiliterilliniturJnteftinonim ramicesillitumcoer :
cet.Tanta uero eius in gf utinando ui$ eft?ut carnes etiam fi una coquatu* 1
glatine^ £CA* ■
Digiti
zedbyGOQgle
. S GABIOf*
QGabidfe^>dfi^tudi<Jta» Vnde & Gerfrian^ .&**»&
iriumcauleaflur^ ^ ^
bet earriofe,erucse modo laciniata & multifida,
{ubhitfuta^actileis tamcn t areritia : fiorestpecio-
fos^diuturnosjatos in pilei f ortnam, multis f o-
liolis compa&os^iri nonnullis purpureos^nali-.
quibusuetdprorfusrubkuiidos.Fioretiri pra-
tismenfelunio.
Alterum Scabiofse gerius^priori caule S>C r adi "^
ce fimile^fed mirius,& multipliciter incifis f olfj^
hirfunus^nigrius 0S£crifpius: eeapitulisrotuo.
dis flor em prof erens,quo pereun te maturum fc.
menauolat
Terdumiripratis inuenxtur^folijsanguftis^ ^
minus incifis^cinerei eoloris^tela pleruriq; tenera
obdu<fhim,HippoIapatho inferiori pattefimilc.
Semen maturum, ficutin rdiquis y auolat .
Quarturri locis aridis cofpicitur + primo non 4*
abfimileJHorern f erens merife tunio iri cauliculis
iunceis,partim purpuf tov, in quibuiBam uero candidum.Folia multis
ficut in Coriandro,diuiik furtt iriCifuf isjin terrarri iparfa^ riigricantia &C
moIIia#
Tragus putat Pforam effe Aetrj,quod pforarri jhoc eft>fcabiem curei
Sedcum Pforae defcriptionem Aetius non ponat, fed riominetenus tan- '*
tum eam profequatur0poterit liberum relinqui^riurn quis Pforam Aetrj,
Scabiofam noftram ftatuereuelit* AliquiStoeben faciut Diofcoridis^fed $mhe*
his aduerfantur RuelliUs^item Fuchfius»
f E MPERAMENT VM.
Calida eft 8C ficca^quod iri guftu amaritudo indicat, eiufHeq; cu Suc>
cifa eft temperanlenti &C uiriurrt,de qua capite fequeriti.
VIRES, INtRINSECVS.
In uino decocta Scabiofa,pleurif idimedei Aquarilenfe Maio diftula
a^cotra pe&oris apoftemata^pleuritiderrijtufsim^ofnnis^ generis dolo
res^bibkur.Cotra apoftema,eiufmodirionnulliex hac decoctu^maric 5C
uefperibibmdu,corificiunt:ManipuIoScabiofae adrjciut unciam una,
Glycyrrhisae^ficus duodecim^feminis foeniculiunciam una^feminu ani-
fi tantundem,lridis femiunciam, cunctis iri aquae menfura noctis fpacid
mollitis,ad tertiam partem decoquurit,ac melle uel faccharo comniifcet #
Deco&umhoc apoftemata mollire,& per tufsim efjcere ferunt,
B %
febdti*
SVCCISA, $%V PRAEMORSA ^
to(^ ^^ - QVccifamp^fentehcrba cuFudifi^ i
^ U i3appeflar^pIaaift,qu6dhocnomi*
nisticoueniat, utcuiusradix fuccifa*
umm* ""-:"'^WMg9§"' ^ ^tircmb&G^Iaceaal^nigrauocat, !
£* "'"■ ^^S 1 I» VuIgopramiorfa,&Morfusdiaboln
Mwftti ^&JP^ !lO§i fclablf/upeiftitioriequada^quodcrc
dat cacod#mona,radice tatae efficacie
^^Jv %^\$$$il hotb-. inuider e0ac pr opterea cu fuccre
^^3r kW\Ui ueritundiacircurodere.Herbacftfea
biofae penc fimilis^nifiquodfolia non
funt incifuris diuifa, f olijs plataginis fi
milia/ed minora, & logiorajeniter la
dniata;aliquantu hirfata & nigricatia:
fiore fert pileatu^purpureu. Seme fiore
pereute, ficut in fcabiofa euanefcit, Ra
dix eft fubnigra/uccifa SC circunrofa,
Inuenitur etia raru quodda genus,fto^
re prorfus cadido^uc teftatur Tragus.
Eft &£ minor qua? da (ucciCdi fcu prc
morfa^adlacrarias herbas peitines, dc
quafuqageturlcco.
TEMPERAMENTVM,
Calida eft &C ficca , ut ingens eius ifi
gnftu amaritudo iaris id oftendit*
o
■ ■ - V 1 K E S.
Virescumfcabiofahabeceafderm Cuni chalcitide etiammixtusfuC
cus,papulas>&: manantemfcabiem fanat, Idem pra:ftat aqua ftiUautia*
"' A C O N I T V M,
AConitum a colle quodam Aconiti, qui eft prope Heracleam Ponti*
ca , ubi Hercules Cerberum ex inferis extraxit : e cuius fpuma aco-
nitum natum eft , nomen traxit^ut fcholia in Nicandri Alexipharmaca
habent.VeI 2es iw&frid £fM cautibus uel coribus. Huius dao ftinf gene*
ra : Pa:dalianches,&: Ly coetonurru
Pardalianches foliahabet Cyclamini , autCucumeris , tria aut qnau
tuor,minora & fabhirfuta:caulem palmum altum:radicemfcorpid>
nis cauda? fimilem,& alabaftriinftar fplendentem. Sic difium, quod Par
dosinterimatfeueiiecec '-"''
Scorpium
r Scorpfumetiamdicimra^
^Vuauerfa,& Vulpina^GaUkcJ^ vmmfn
^pIlibu^Maiopotifs^
Ly co&onon feu Cy no&onon f olialiabetPlatani JTed magis mciCz et *«»*£
diuifa,longiora & nigriora,cau!emfilicis,cubitialtitudin^autniaiore, **«**«»•
pediculum glabrum : radices cirris fquillarum marinaru finules,nigras, Jj^- **
quibusad uenationemluporum^uttraditDiofco.unintur. Vnde &Ly-
coclonon Sc Cy no&onon dietum^quod nimirum canes & lupos interi
mar Jte Cy amos AdWVid eft^Faba alba. Vulgq Luparia* Ger. IPoIff S* CyJTf
tontfylwn $,?4p£tant/qudd pediculos perimai: quod nome Staphi* ^j^
diagrixquoq;tribuimr«Nafcimrmmontium^u^^
gnaeiuseftcopiacirca montemTubingjeFarrenberg.Floretlunio SC
IuIio,Hmus tres numeratDiofcorides fpecies : duas que iri ufufunt Me
dicis,unam uenatoribus uiitatam,cuius defcriprio iam eft polita, Ponti* fmkm
cumdicla*
B 5
nigris^c^tdcisfdils^Kiuod a florum fimfli i
tudme*<}i»gaieri ft^^^^^nt^jSt^
^llB/&tnutr*0fapffen/appcUatur# !
* EtoBom&C putrefacftioneenecantaconi :
ta,ut communi confenfu autorcs fcribut : to I
to igitur generefunt letalia*
VIB.ES, INTJUNSECVS,
AconitumPardal&nches ^Galdiotefte* i
putref aciendi f acultatem ob tinc t, & eft leta- I
[ic^omniumq^ucncnorum^utPlinius fcribitj i
1 cft ocyfsimum . In cibo & potu prorfus fu. :
gicndum .Hominem occidit,nifi quod in ho t
minc occidatinuenerit, quo inucnto duo iic i
nenainhominecollu&antur & corhmoriii. i
tur,uthomofuperfit,Pardospeculiariter,(L :
ciitaltemmluposinterimit^nec nonlupos :
S^ferasomnes, Altcriusradice^utauuoreft :
Diofcor.utuntur aducnationem, Carnibus i
ctiam crudis inferta^alupis deuorata^eos enccat, j
EXTRINSECVJ,
Aconiti radix^Diofcoridis tcftimonio/corpiom admota^cum refoL :
uit.Ec e diucrfo,eikboro admoto , cxiccatur.OcuIanbus rnedicamentis :
miicetur* Vtilis etiam cft-ad putrcfaciendum & colliquandum quazdam :
cxtracorpus^autcircafedem.
Foiia/cmen & radix Aconiti Iyco<?toni uiridia uc! arida trita Sc oleo ;
tcmpcrata^pcdiculosriccant^&capiusimmunditicmpurgant.ldcmprg i
ftat radix in aqua uel lixiuio deco<fta,
; STAPHIS AGRIA.
pdWU* C Taphis agria Graccis 8C Officinis dicitur,Latinis Pcdicularis^ Gre 1
r*>. Ocisquoq;Phthyrioc!tonon,ab occidcndis pcdiculis. Qua de caufa \
Str° GermL$M$fwut% O&erltttttt zppdhtm. GdllLthcrheaupcuk. :
QuodnomeetiamAconitoIyco&onoob candcm rationcm tribuitun i
iMtf* Pituitaria quibufdam,&: German.©peyc&dt£Sirf$/qu6d piru.tam0in-
**•* . ftarpyrethn\commanducatatrahit.NonnuIIiBffmuil^uocant,Scme ;
eusTragotHeilf & ^tfttettpfeffer nominatur, Nafciturlocisopa-
cis,8£ nuncin homspafsim^folijs-Iabrufc^incifurisfcnis plcrunq; di-
" mfis,colicxilorea;o^mo51i^ forma: i
lemen xn uafculis uiridibus^fimilibus Ciceri^triangulum^afperum, in nu
, - gro j
▼ rtri*;*'!^
*4$
&aplanaabd(hreli<jaaen^
m«t*..
Eft pra>tereaherba cfu#dam,abhac tamendiuerfa^quan: Germam'iti^.^
dem £eo^raitt/& &obel/butm Scuf fratit /btmin &obel appeL «£
tanr,pecori maxime noxia : fiquidem fi f orte a pecore deuorata fuerft»
pediculis magna copia infeftantur, qui difficulter curari pofifunt : unde
agignendis pediculis nomen accepfc : Pedicularem aftcram hanc licebit
nominare.Gra?ds Phthirion.Nafcitur pratis humidis,foli}s incifis , Ge-
ranrj Gmilitudinc,floribiss puniceis>inftar urtica: mortuae,femine rotun
<io,Prccrer noniencum Staphidenihilcommunehabet^propterquodfo
lum placuit eius mentio nem facere. Huius quoq; al tera fpecies eft Juteis
flQrihuSjfolrjs minus inciiis^pecori innoxia.Germat (&%$\ ^xpbd Q&CiS
TE M PERA M EN T V H.
Staphisagriain quarto eft calfacientium &deficcantium ordine* Pe*
dicularis akera,calid<e &£ humidse naturse ftatuitur,
vib.es, intkinsecvs»
Quindecim Sraphidis agriae grana trita in aqua mulfa, Diofcoride te
fte^crafta per uomitum purgant : Periculofa.ramen eft eiufmodi purga-.
tio.PedicuIaris altera,ut in nominedictum eft,pediculos gignit* Extriiv
fecus tamen eius, ad arida^ficoa bC calida d;amna ufus efle p oterit*
B 4
©£ SATVR A ET
EXTR!SSE<:V S* , ., . , C
Grana eius tufa Sc cum oleo ulita,pediculos m hommibus & animan
tibus necant,&: capitis immunditicm purgapt : Papulas quoq; noxias «
auentesiananC.RadiX&rcminacx.acaocoda,dennumdolorcmcollu
tionefedantJSlcUetamentemperar^^^
- bi£ omnif cutisimmunditieipurgan^ inhomimbus & ammanti.
' necaht. . ,.-•
CRVCIATA-
CRuciata a radice qux in crueis formam eft con
f offa,nomehabet.Germ. CrCtt^WMt^/tn^
bcIgCCT/ cV 0.pcrcnptd) appellatur,Item^yl
allCR fd)4&cn/ ab effecni.Quo ueteribfes n-ipine
fit appellata^Bc" anfueritrjs cognita,n^ con.
ftat emdiris.iProinde defcriptioneuiresq,\TO5;c]ua2
hodie traduntur,adfcribemus.Errant etiam qui Ifa
_n,qua? Saponariadicitur,hanc effeherbamputat.
Herba eft caulem habens rotundum, dodrantalem,
infummo rubentem,alas habentem multas , e qui.
bus fi'nguIisfoliabma,craffa,angufta &C oblonga,
fioresq;orbiculatimpurpurei efiliquiscolorishcr- D
bacei prodeunt. Radix eft longa,alba,crucd's inftar
aburoq;latereperforata, Menfefloret luliolocis
incultis.Gefnerus Gentianse facit fpeciem,
TEMPEE.A MENTVH.
• Calida eft &C ficca, quod in guftu amaritudo in.
dicat.
VIRES, INTRINSECVS.
i |HiflJP^t VP Foliorum&lradicisaquaitillatitia peclruspur-
\_J ^^^tr-yji gat,Venenumdifcutit,cotrapeftilentemaerem€ft
W ^^S^S^ falubris.Puluis eafdem uires obtinet.
Paftonbus nota herba, qui fuibus eam manducandam,tutas a conta-
giocas forefperantes,pr*ebent, Menfes mouet. Comitiaiibus item
uibuenit»
EXTRINSECVS,
Chirurgiad equorum uulnera SC damna efRcacem herbam tradunr.
decocfto foHorum Sc" radicisuulneribus purgaris » Bc puluere eius in~
fperfo.
Vulneribus^nfunima^lutinanclismirum in modum conferc
ISATIS.
Sfacis
cron*
ABSINTHIVM. %
^Bfiitthxum diSiwrr per anriphrafin aE
^"^rfeteiKJ eft,tarigendo,quod minime ta*
gatur autguftetur ab afiimalibus, Velquafidi
casajrrj^vlecuduni uetcrcsComicos^d^
impotabilem ^ ob nirftiam cius amaritudine.
Dfdtur & Bathypicron^d dt, immenfartl ha
bens amaritudinem*GaU^^^^?z*3/«c,oK
^rtGeitna/XPc^llJfit/quafidicas^hilaritate
prohiberis.
Tria f acit huius genera Diofco. Ponticum
feuRomanum,Seriphium uel Marinum,&;
Santomcum.Ponticum herba eft caule ramo
fo,f olrjs canfs^fifsis multipliciter, flore aureo,
fernine rorundo,8£ racematim coha*j£tite,Sic
di&um a Ponto regione^in qua prouerrftpne
ftantifsimum,Locis nafcitur culris^moncoiis
Sdfaxofis ♦ Plurimum autem & prarftantifsL
murn in Pbnto^Cappadocia &C Tauro, ut tc
ftis eft Diofcbrides.
Seriphium a Seripho infula,alias marinum Jherba
eft pr&teriuibus drris,abrotbniparui fimilitudme^
exiguis referta feminibus^fubamara^ ftomachb inu
mica , & odoregraunGerm. XVutmfamm/XOdl
fameJt. Nafcitur circauias-xnacerias uinearum &
fepes : pra^ftantifsimum uero in Tauro mote iuxta
Cappadociarri*
Santoriicum regionis cbgnomeritb dicftumvAL
firithio eftfimik,fubamarum,non adeo copiofo fe-
rnine, TPuttttfhmcitern Germanis. Nafcitur apud
Santones plurirnum in Gallia -> a quibus nomen ha-
bet*Semen eius Officinis Sanctum dicitur.
Colligitur Abfinthium cum femine eft praegnas,
iri fine nimirum Iulfj,ac in umbra ficcatur ♦
" TEMPER.AMENTVM.
Ponticurri calidum eft in gradu primo,et ficcum
jn terrio^Galeno tefte : multum adftringit , minusq;
reliquisgeneribus extenuat. Seriphium Poniico eft
nonihil calidius^magisq; extenuat.Santonicurnni2U
nus extenuatj £alfacit & deficcat quam Seriphiurru
VIKE5, INTRINSECVS.
Abfintiiium Ponticum uentriculo in cibo &£ po-
tu prodeft^concoctioncm adiuuat^corpus caJfacis:s
dolores
vtitra m$
fcdant^n uino cum Cumin <kcoSz Sores»6 calidum fumatnr , Lumbti
cos j^WAmciscft^uairc^mcntoaiDcac Lxia^cicutse^muris arand
morfibu^ & draecms marino aduar£uur. St rangularionibus f ungoiu*
cxatt&pocum&buaiitjuiidep^ - ■'
^^uS^M^^^^^ipcM^mshmz^k^mm tamett cftdcbili.
ot : Pueris quafuor aurqmnq; riuscorfikaria mcdfeam^suicecSfttodc
j^ri^mtar.Santonidicsncnmcibouclpotti fumptum ydyfmteriarii
a!ut% 'Suxus eompcfcfeHerba uaio deeoAXafumbricos educit* Dso&o-
rkfcs cumOtysa & mclledecoqucndam feribtL Srillaririus liquor mc
lior dt Sc commodio^obgrauemhcrba; ipGus odorem jScminisSanto
nicipracct puc ad lumbricos nccandos & c corporc pdltndos cftufus>a£
maximc corporl>nifi adukeretur^conf ert,ac cum mdlc % non ut quidam
cxiitimanccumlaftc^pucris eftdandura* Scriphium potdt eademqux
Santonfcum.
Ahnnthrfftiilatitia aquatemporibus illita^doloremcapiris cfngorc
namm rnirigat.Oculis inftfllata, claritatcm adfert , Auribus iccrn cx quL *&
hus manat famcs infunditur.Cum meHe &C nitro cufum Abfinthium aru
pinam difcurit, Vapor dcco &i Abfinduj denrium dolori mcdctur^auxi. v
6 husq; immiflus cft falutaris.Dccoftum in uino^fingultus SC uetriculi do
lores in cataplafmatc adiuuat>cum ccrato prafcrrim Cy prino> Ad eade
tiz utilifsimum oleum Abfinthrj. Veftcs a tincis conferuat* Atrarncnturn
librarium tucco cius temperamm^Iibros amurium erofione tuetur.Suo
cus cadem f acit^in potionibus tamcn improbamr.Stomachpnamq; ob*
cit,& capitis dolorcs adfcrt Aqua cum Abfinthio deco<ftalcetis &C pa~
ricnbus aiperlacimiccs abigtkfafcbribus abciusulucft abftindniium.
SaniQnicitainfoiia^quamfijccus^putridis uulncribus,&T hominum &C
pecorum impoiita^uermiculos otj^unt.FradurasuuIneribusalligaai
herhafanat-
OLEVM AEStNTHINVM.
Oleum Abfinthinu cakf aeit ac roborat ca qune funt rcfrigerata, po*
riLvimam ucvo ucntriculum: cxeitat appetentiara^obftru&iones aufcrt,
lumbricos enecat ♦ Fit autcm cx Abfinthio Porico &C olco Ornphacino*
(guanadinodumRutaceum.Quiaueronoftriim Abfinthiumnoneftuc ,_
rum Ponricumjncc adcd calidum^tcmpcrandum erit rofis^qux dimidiu • ^
riuspondussrquent.
*SiRVPVS DE ABSINTHIO.
SiruDus dc Abfinthio uentriculuroborat cticcur^alia^; nutririonis iri
ftrumeca^appctcnitaq; cxcitat .Cotra regiu rnorbu prodeft^flatus difciu
tirimmores p urina pellit-Coficit huc in modu : Recipc Abfinthrj Roma
tulib.sJlofaru rubeani l ,%Spicc Indicg $,irj»uini dar i ucteris & oprimi ,
Sucd
Digiti
zedbyGOQgle
& mmcsa.^m Aiif. m •>
10 i
* - ^ r " TROCHISCT X>£ A-BSINTHIO.-.
- ; T r^fa&icfe Ab&fhiouaf mt ad ob&K&oqcs ucnjricuu OLtte|>a% ;
ftrii«ientar^rat^& appetentiara exrit Mt^panteaaoeohim «ftgjg ;
rjiodi ;Rcdpc Rofariif^Abfindi%Aniiiaiia"$-4. Rhabarbari^fiicd Eu. '
patoriMd dfciGratioiB, Asafi/cminis Ap^AmygdalariTOamararm^- •
Spicsc nar&Ihd^,f olij^
~~ hifci» " ■ ■■-■■
rnrnmr
OngwtS
abrotonu,
Cyparif-
fm fylw*
ABROTONVNt
ABrotoniimGi^cis&Latinis^^^mNica I
dri fcholiatcftantur,«bf^ i&c. xnx^ $uivi&a <
cctitesi^i&i. <Pt% y*juajviip w&^ id eft^ quod ufu teneru ■
fit ac moIlc^quodq^difFicilcsrneatushabcac
Duorumcftcommunifcriptorumconcordia :
generum : Mas & foemina* Maseft farmenro* :
fum,folrjsminutis ,mrnus album quamfcemina^ :
fcmine teiiui& numcrofo^ut Abfinthium, quod 1
adSeptembris mcnfis dutaxai inidurn producit; :
PliniuscampeftreuoeatOriganum. Nafcitura- 1
pudGerrnan»inhortis pafsim 8C campcitribus;
QdXLAuronn^ouGdrdcrobbcCzrm^ (B&tt\}& l
Foemina quadarn arboris fpecie fruttcat , can;
dicanra>us f^irjs $eriphr)modo,minutim circa rarrmfos indOs,fiorik$
rcfcrta,coniantibus infummo,aurifulgorc ^ corymbis ^fuauitcr olens;
cumgrauitatequadanu
": PtiniusFc^inarrrmontanum Abrotonum appcllat.Vulg6Cyparii
fesfylueftrikyarbliorum & odore^German.i-Pltj?
©artfeagenyobcr t&il§& CfplCp. Ineolfibus 8£ montibusfuaptenii
mraproucnit»Florctutrunq;mcnk Augufto.ColligiturScpteiribripoi!
afsimfim;quotcmporcfcniinecftpr^gnans,
TEHPERAMENTVM,
Calidum eft & ficcum cum Abfinthio^in mcdio tcrtfj gradus,Vnck al ■
tcro pro aitero^tefte Galeno in libro dc fuccedaneis,uri iicebit*
■" VIR.E&'- •INTRINiECVS..' _
Ramuli Abrotoni cum fernine in aqua ue! uino,cum melfe & iacete- s
ro dcco&^fcmaaut quaterna uicc m dic poti^onhopnoricis^rupti^con ;
•: . • ;- ' uulil% i
Digiti
zedbyGOQgle
4 uul&4^^<^*uriisa^ „
jntemis doloribus prjtfma&inio {^t^nicdio/Patiianidtuirmmftillai
f^aqua.Pluresciusaircsmi^Si^io requri^eurncjuo d«0bsi*itfa
.culatis* ■ ■..•,— .-. „._. :•>.._.;>-,.
Surpms Abre^i^^ Aquaftfflaritiaar^ieo..
nim & icorpionum ictibus medcjcur* Muliebria iccmloca^hac aqualo*
ta^purgaatur fanan£urc|i,PuIu^ ^ti|.mcllc iUicus^ capiios generat*
, ARTEMISIA- KtATRICARIA-
Tanacetum^S: Tagcslndica*
ARternina Grarcis Sc" Latinis,^ $ igrW©-, «3f
eft,iDiana.Velab Artemifia Maufolireofs
cordu^.GdlL^frmoyfc.^rfemifc. Gcrman.Sci^
f&f /JSutlm / @onnen*mtfctitirteI/ groffer
&eynfar/@^oanttesgm*eL
Diofcoridcs criafacir eius gcncra. Primuni -xhx^
7v^»wp Grccis^id eit,Lat ifolium, hcrba di frutic0
fe» Abfinthio iimilis , f olrjs
tamcn maioribus Sc* pin-
guioribus^quc fuperne ex
nigro uirefcunc, fubtcr au
tcm candicanc,crebroq. rc
fccta func,flpre renui & fe-
| minerotundo,Suntq;duc
huius fpecies,colore d£^
xat diicrepates : altera cau
le & fioribus rubens. Gzy* j
man.2\otBac{:e«/ot>erl
' ror 35e_f3f . Altcra cauk
- candieans.fioribus ftaue*.
fccns.Gcrma.IDct^ 23»cf en.Locis nafcitur &*
quohs.incultis 8£ aiperis*
Sccundum genus , Gnecis Ak^c^uJkc^id eft,
Tenuifolium ^folrjsccnuioribus, fiore exiguo,
ienui,a!bo,S£ grauiter olente,cuius foIia&-flo
res confricati Sampfuchi odorcmrcferunt.
Nafcitur in hortis,Ioeis ficeis Sdapidofis.VuL
go Marricaria , Gcrman. tTl&tttthfiUt / &
tlTctrarn.Parchenium^utplacec Va&rio Con-
«b ckTraoo*
caulis dttitur Jberba tenuis, caule fimpli
€^^fsminudmfcifeis^floribustn (mt^
mo luteis abundante , iucundiore c*ete-
ris odoreTaitacetum Latinis, Gcrman»
lr*Hf#qudd lumbricos expellat. Nafci.
tur iftaquarumripis->& uinearumagg&,
ribps*
4v Quartum genus Tageten Indicam
T^ia-facitFuchirus^quseno nififetain Ger
** maniaprouenit^caulerubefcente ^ ra-
mulis multis brachiato^folrjs tcmii-
bus^ minutirnfcifsis^grauiterodora-
ns,uoribusinfummocaule luteisipe^
cioiifsimis*Tertiocrenericonfine. Ger
man^^ntfd)^gIin/&:@ammeft4fUn. Ammifia?tamena!ias t
neq; f orma,neq; lapore, aut odore eft fimile*Colli>untur arftate cum flo l
ribusabundant*
TEMPERAHENTVE
Calida funt fingula genera in gradu fecudo,ficca infine prxmi,aut inf- s
rio fecundi.Calefaciunt & deficcant modice.
VIRES, INTR.INSECVS.
Artemifia rubra,cum flore nucis my riftiear,in uino deco Aa^bina aut
terna uice in die pota,matricem calf acit,meni es difcutit SC cduciz , lietm ;
dinam 8C mortuos fcetus,aliaq; qusecunq; alui uitia pellit ♦ Idem prarfbt i
ftiUaririusliquor.DecoAumduscummdk&faccharomfsimmfDgats ;
uteri prsecluiionem 8C inflammationem iuuat -> lapides frangit , pulmo- !
ncm,renes & ueficam,uiris Sc fceminis,diao rnodofumpta, purgat:it
iuno tamen poft uium eius aliquandiu manente corpore*
Aridi ;
II Aridf flores ctbis & medicamentis funt utflifsimu Vinum etiam gra^
^fsimumcxhocmautumnoconficitur. ViribusPulegio penepareft,
TaQacetiflorc^pucrisexuino&laclcdati^mirificc lumbricos erjciunt,
Vnde lumbricorum herba dicitur,
v' B X.T KINSECVJ.
Infefsiqnibus & £ omentis,eadem qua* potu prseftat: menfes emm^fe-
cundas S£ foetus infeffii duciu Gum foIfjsGhamomilke &C Agrimonia!
inuino co&a,neroorumdoloribus & conutiliionibus^Gmembra^cofo^
metentur & fricentur,£ummoper e conducit JDefatigatis ex itincrc laua
crum ex Artemifia prodeft* Sedi procidenti^in uino rubro cocta^infeflu
prodeft,fiThure &Colophoniafedes primiknfuifiatur^hinccalidafup
ponaturArtemifia*
SIRVPVS DE ARTEMXSIA*
. Sirupus de Ar temifia medetur pafsionibus matricis->8£ retinet eam itx
proprioloco,refoluitfrigidiiatem,uentofitatem8£ dolofes, corrobo^
mnemos,aparitporos/anguinemcomgit,menftruacohibet &C pro.-
uocacCompofitionem eius docet D.Matrhazus degradibus^fatis pro.-
lixanu
GERANION-
j (~* Eraniurrt,quafi Gruina,L arinis Roftrum ciconiae, qnod gruino ca G#dmm
vJpirifeuRoftrociconice fimilem habeat effigiem, Gztt^guilkdt&utr^
Bergcr.Vitddc Pge^Germa, &tQZChnftt)Mbtl ***""
cicomx*
Diofcoridesduotantumfacitgenera: Alterum^folrjs anemones,diui
furis Iongioribus^caule a radicerubente^lanuginofo : florepurpureo^et
in cacuminc cauliumf aftigrjs^quae ciconice autgruis roftro funt fimilia:
radice oblonga Jfubrotunda.Sd dulcu Officinis hodie Acus paftoris &C
Mufcata dicitmvGerm. ^tozdmpbmbtlln campeftribus pafsim &C j£J£*
inter fcgetes nonnunquam nafcimr «Floret ab inirio ueris* Mu[c&u
AI tcrum caule itidem tenui^r ubente a radice^lanuginofo£[;,f olfjs mal
uar,candidioribus,flofculis fuhpurpureis^capitulis roftratis^gruini capi **
t!serBgie:radicetenui& oblonga, VulgoPescolumbinus. Gcr«Z)4tf^ p^^
benf6p/@^artenBrat|t,CuiusnuIlusin Medicinis^tefte Diofco#eft Um%
.ufus»Nafciturplerunq;incollicuIis.FloretmenfeMaio*
Vltra hcec duo^adhuc quatuor hodie Geranrj numerantur fpecies^ob
capitulorum quam cum praedictis habent fimilitudinem*
Primum inter haec f olrjs eft Artemifia? tenuif olia^feu Cherephyllo fL u
mik^cauk cum prioribus fimili,fed geniculato^ faporis &C odoris iniucu
di,flore &C capitulis prscdiAis refpondens: radice intus uiridi &C adftrin^ bo&IU
gmte*HodieherbaRoberti & Robertiana. Gerrna.^iJptedjtSfttttlt/ &**• %
afuperftitioneforfanaliqua.Locis nafcitur umbrofis 8£in durnetis.Flo *° m
reteodemteporequofecundu.Nonullihancu6l5t Syderitin efle altera, sydmtk
C Z ^^
Digiti
zedbyGOQgle
'n,<?1.
. ^ Quartumordfnejprion^usfimile/oliahabcclacfniataadmodum^ i
capitulis femina nafcuntur quinq; . Radix intus candida, extra fublutea,
Gcniia^ran^a^al^Nalciturinagrorumlimmbus SC iuxta fepes, ;
! - Fiorctcumfecundo&tcrtio.
f* Quintum reliquis omnibus maius,ranunculi habet folia^capitulis c5 i
quarto eft fimilc : radix d crafia^oblonga^mulris cxiguis radiculis^uclut <
srtfb capillamcntis fibrata^Vulgo GrariaDeuGerrna,<BottS gttAb/ab cffe- :
(^jjont cxuinSgniinfanandisuulncribus. TragusChelidoniurn minusappeE ]
i^s **««tf lat.Nafcitur in pratis Florct lunio & Iulio.
Sextum quarto eft iimilIimum,non nifi f oliorum,fi oris 8£ radicis ma- \
* gnitudinc diitat^quse inhoc omnia maiora funt* Radix intus & extra ru
fa*GcHna.25l&t£i?r0/acolor^ ,
cis nafdmr montofis ac fexofis : codcm cum quinto temporc fiorct. '
- TEMPE. ■
¥ I R !S?I -.»X ASf k % V VL> %p
T B M V 1 R AME NT V #$*
Foiia & radiees omnium^dempto primo^cuius dulcis eftradix^difcu
^ni^adftringunt 8c deficcant,
VIRES, I N T R I N S E C V $.
RadixGeranif primi eft efculenta^quae cumuino drachm^e unius po
derefumpta,uteri 8C matricis infiationes diffoluitVrinam ciet: calculo,
ftranguri^&C difficultati urinse prodeft,
Sextum Gcramum ad fanguinem undecunq; emanantem compefcen
dum eft praeftantifsimum^unde 8c nomen a Germanis accepit,
EXTRINSEC VS.
Adglutinandahukeramirificeprofunt. Diofcorides fecundumin
nullo ufu efTe ait/ed expericntia conftat>eiufdem mirum {imilitcr ad uuL
ncr a &C fift ulas fanand as eile ufum ♦
Tertia fpecies^pnefertim ad oris,mammillarum 8c pudendorumhuL
ccrafananda conducit*
G A N N AB I S-
l Annabis Graecis ^ Latinis , & Officinis*
'VtugdCanapusXjaU.Cta^re.German,
Duo ftamit efus genera Diofcon Sylueftre
8C fatiuam.SatiuaCannabisfolia habet Fraxi
nf>odoregraui : caulem procerum5inanem :fe
men rotundum^ quod largiore cibo genitura
extinguitmafciturlociscultisfata* .
Sylueftris uirgas fot althea^ \ minores,nL
griores 8C afpenores y cuhiti altitudine : folio
fatiuse, nigriore &afperiore:flore lychnitis,
fubmbro/emine &radice altheae, Locisaipe-
ris iuxta femitas 8c fepes naicitur* Recenfetur
inter legumina femen eius^ac cibis etiam acce-
fetur.Seritur a Fauonio^&r quo defior eo tene.
rior.Semen eius cum eft maturum ab arquino-
ctio autumni defringitur ^ &fole autueto aut
fumoficcatur, Ipfacannabispoft uindemiam
uelIitur,aclucubrationibusdecorticata purgaturvquod cortici proxL
mnm dx aut mednllse.Optimam faciunt Alabandicam,cuius triplex eft
differentia.Improbatur cortici aut medullce proximunu Laudatifsimu
c medio,quac Mefa uocatur : fecunda My lafea. Amat folum pinguejfter
coratum^riguum,planum &humidum, alteq; {ubactum,Seruntur gra.
m eius fex in quadratum pedem in fine Februarrj* Maleferitur fi pluuius
eeeliiitftatus*
TEMPERAMEKTVM,
Calfacit &exiccat admodum* Tragusqualitatis facitfri^ida^
Digiti
zedbyGOQgle
; I>1 Hlffl * 8* "
.fllLEJ, IKTRJH S BCT*. ^ -
KomnilfiTci^aCaiu^^
TCfammrScanimi^
tinguit.Se*nmi»la&ecah^^
Dffidiis cft coco<fHoms^aduerfatarftotnacho & capiti, malos^ hui$p :
res gm<tmTaa»cfaB^
catur*
E%fatft»Canii^m !
Viridiafolia fiUe(MlatidusHquor,omnibusinflammaaombusj:apmss
.fliembrorun^
culos necat^aliaq; qu^cunq; aures animalcula intrauennt, Sylueftns can ;
nabistufafohaeiyfipdarimedentur.
L I N V M-
| ImimGrarcis,Latmi^OfFicinis.GalXtft.Gcr ,
JLman £ettt/0&€r ^lacfcp/norifsimum eft uulgo,
• ut fuperuacuum fit dcfcriprionem ipfius adijcere. Eft
uero herba cauletenui/olrjs anguftis^oblongis>& in i
' fummo acuminaus,fl oribus ccerukis „ fpeciofis, quL
busdecidentibus capitulumenafcioirrotundum.m
acumen tendens/emina continens interftirijs diftijvi
<Sa* Seriturbisin anno^uere $C circa folftitium aeftu ;
uum*Quod uereferitur^circafolftitiuuellitur : quod j
uerdcircafolftirium7iduellitur autumno.Pinguima s
x&ne oaudetibio: agris admodum noxiumifiquidem i
omnemexijs pinguedineexugit, deterioresq; eos red
dk* Vnde Vcrg Jn Georg.Vrit enim campos lini fe> i
oes^urit auensc* De lini farione, generibus^apparatu ;
Ertortura copioft Plinius libro i$t in Procemio,&;
capitcprimo*
TEMPSRAMENTVM.
CaEdumeftinprimoordine,ac humiditatis fieci-l
tarisq; quodamodo in medro* Eafdem cum Foenogr^co facultates oh* j
tmet ; d&urit & emollit*
VI&E& 2NTHINSECVS,
SemmLinitufum,cumpipere &melk mixtum,nucis iuglandis qua.
titaucomei^^tufsimmirigat^adVenerempronosreddit. Ina^ia;
mulfa coctumlinifemen potum^ac corpori extrinfecus idem fllitum^v:
teniisinflammarionibusmedetur: omnisq;generisdoloribuseftucile* i
EXT&INSECVS.
01eumfeminisLim>utcoci^mfemenillimm,autperclyfteres info*i
fum*matricis &C inteftinorum ohftrucriones ex humore uifcofo factas, ,
'■■■*. ium
Digiti
zedtfyGOQgle
^ JtmiMcolfcap^onc/oluit» Aduftion&usquo^ iflmms femeri ii$ ofe>
i^n prodeft. Eadem omnis generis in toto p^Bmmr^m^mmtmfk^
<faxtMvdnoda:o£h^ ;
Vnguium fcabritiem cum naftarao in melle mixwm fanat* Plures e»
^ uires ex j^diclisdlcoll^erc*
p s e v n o ■ B i n v^r^
Ni
[ Aicitur m lino uitium eJuocL
' clampcffis^^utini^ctibus
r cjuo<J ^adco lino fimile* ut mx cria
difcerni pofsit , fed nullius ufu^ ad
tdas,undc Pfeudolinum uocare li- vfcM*
ccbit.Germa, Jtctfftotttt appeL «*»•
lant* Officinis diciturScfamum. ,
-NonnulKSefamumDiofcoridisef
feexiftimant. Sefami ucro defcri-
ptionemDiofcorides non poiuit*
taftquam notioris herbas : ac quida
, Sefamum putan t uulgo @d) W&f
fcCtt dictam, que fpecies eft Oiyse*
fed falf6,ut oitendit ValeriUs Gor~
dus. Sefamu cnim feme fuum in usu
fculis lini modo cotinet ; $$$!£><*
feetl uerd ift fpica feu iuba milia-. •■■ -.,
tca ; Vnde @C&Wat>etf nequaq?
Sefamum efle poterit* Itcm SefamS
uerum copiofc ad nos ex Acgypto»
una cum oleo ex femine expreflb af
fertur : @<^tl>4bClluer6iuafpon
tc apudnosprouenit^cum Sefam3
fit nobis peregrinum*
NafciturPieudoIinumucroLL . "
nonondifsimile^nificapitulis cjuseinfummofuntlatiora ^ in linouero
m&inatunSeminein^
tfsimum^ad quorumufumpotifsimum colligitur* NafciturinterlinS
ipontc* * *'
TEMP ERA MEN TVM*
Semetfemoflit SC calf acit mediocriter . Folia uef 6 iuridia refrigefam
&doloremfedant*
1 TIRBS, INTRINSECVS*
In panes piftum feme^dulcem & fuauem eidem faporem pradbet : pdf
feautcm comeftum ftomacho aduerfatur*
C 4
Digiti
zedbyGOQgle
Ojeame££^i^i£^^
adcorparisintemai^ j
oim^iakt*
tit^auriumMflammarioniST^ i
^riibusniedemrtquema^ i
baipfadecoaa^ocuWum^u^
OLEVM SESAMINVM.
Oleum Sefaminum impinguat/emen auget^uttur^omnemq; afperf :
tatem & dur itiem lenit>uocem clarificat ♦ Exprimitur e Sefami femine^at i
f ertur autem ex Alexandria Aegy pti Venetias,ubi cmitur fy ncemm,
Adukerantur enim oleo nucum & papaueris,fed odorej^ iaporedolus :
aperitis facilc deprehendituf*
OSYRIS, SIVE LINARIA*
OSyris Gracis & Larinis* OfficinaeLinariam uocant. Item Herbarn !
™ „ urinalem GalXifl iauhefauuage.GcrrnzXynftam/ fy&tnitbW I
*^*&* Vnfttft&wnfl&<b9/VPilbfl&tyf&mt€^^^ i
Linaria afolijs lini dicta*
Quatuor huius enumerat Tragus fpecies:Prima,Ds
quamddTcribitDiofcorirotexeftniger, uirgasha
^tuJiJfi**» - ^M$& *^&t ^ns tenu^ I^ntasq; ^ in quibus f olia funt terna aut
a. £. , '^^^J^i^ eriam fena interdum^eeu lini,nigra initio, dein coio :
remutatofubrobefcentia*HecOfficinisLinariadi i
qfcur^Diofcor* Ofyris. Germ, S,ynimut/^aw \
ttmt/ a facultate, ltem^5cbei?$taif t Trago-
Ha?c ipfa adeo eft fimif is herb^ Laetaria? feu Efu
ht minori^ut uix etiam difeerni quea t . ObferuantL i
bus tamen facile erit diicrirnen : Efula enim laeteiim ;
liquoremfundit:ha?cminimeJtemhxceadem fla>
uosfertfiores, thalictro fimiles, inftar umbilici aut
canini capitis aeutos : in medio luteos0qui in capitu |
la mutantur,in quibus femen Gentiana? fimile* Du
fcrimenharumuerficulouufaatoBarbari oftende- :
runu
Efula cum laclc^JIm taBe linaria crefcit :
Florcmfhrtaitatc^toto^ injuptr autumno*
Alterafpeties priori fimilis, prxterquam quoS .
, flos eft minor & fubflauus.Nomen idem cum prio :
reobtinet*
Tertiam i
Digiti
zedbyGOQgle
Tertkmfpeciemfa ##
ckHdioch*yfon,afor B*°f
roaquamcum Amara .*'*_
tfao,quem Grceci He>
liochry fon uocant, ha
bet.Fohjs 8C caule pnU
oribus Gmilis^ fedtene
rioribus & iucudi v>rL
busvfloribus incaulis
fummitate copulatis*
cjuales funtHeliochry
ft>maioribus tamen ni
bicundioribusq»% Na-
fcitur locis apricis, hsu
renofis &: humidis.
German.etiam JLyw
it&Ut dici poterit*C5
modius tamen ad He^
liochryfon^Ger.^eift
i>Itimei2 uocatam , re-
ferri Trag* exiftimat*
Qiiarta nafcitur fpe 4>
. r _ . <^sinIocisaridis,etiu
nipcrosterenbus^florelmiccmJeo^quodide^eybgnfla^Snominat*,
T E 55 P £ a A Al E N T V M.
Ofyrisfeulinariaqualitatis eft calid^&humida^ Vrirta ducit.unde
Vrfnalisherba,&:^VllfW8f eftdida,quodtamcn nomenaiiis quoq;
herbistribuitur* ;
VIRE3, IKTRINSBCVS,
OfyridisflueLinaria!aqLiaftillatitia,cumdrachma pulueris cortfcis
Ebuli pota,urinamfortiter ciet,nec nifihydropicis eft danda* Eadem ai
qua potafedes prouocat. Ictericos fanat,pra?fcrt im ii cu uino herba foc
rit decocta : iecoris item obftru&iones aperi^Heliochiy fiflores bC folia
in uino decofta urinam cient : Philtra &: uenena educunt : ruptis meden
£ur,fanguinis^rumas difcutiunt 8C expell5t,menfes &fecundinam pro
uocant- D eitillationes capitis, cum uino aridi floresieiunoftomacho
drachmae po zi pondere^cohibent.
BXT&1NSECV&
' OculoruminflammationesS^ruboremfuccusIinari^aiiaisfanat* '
Herbaipfa/uccus & aqua,omniadamna,utcarcinomata 8C niiulas.cn
fantFaciei maculas & rugas^cumfucco^mulieresformeftudiofe^exter
gut;HefiochryfumcalcuIo,lumborum, matricis 8C uefica* do!oribus,m
ieiefsionibus medetur, Aridl flores ueftes ablaras conferuant»
:.:,."" " '" ""v " " "ANTIRL
AMTIRRHINVM. M
ANtirrhinbn Grarcis & Laams^Otticinisincogmta*
Germanv<D:ant/ Btftcfeftfcmpt / ^lbsna *ff
^>1fJft>$?0pjf Herbaeftanaga^^
HorepurpureosadefF^i^ uitulina*
ribusfimiHconfpc<fhi:najiif^<aus excuflb fioreuituli-
narum narium rudimenta quaedam exprimit : nullaradi-
ce>uel admodum temu\I-)kitur &C Anarrhmon^afemini^
fcflicct fonna:ItemLycbnisa^ia^afimilimdine eius her
b£e.Cynocephala?aS:Bucranion Galcno^quod fhj<55
caninofeu uituhnocapitifimilenif eratlnhortis &agri$
jjubiq;nafcitmv
9 TBMPERAHENT7M.
Facultttes,teftePaulo,caBuboniopares obtuiet,kd
inf eriores aliquantum c ac extra corpus potifsimumufur
patur*
VIRES, BXTRINSECVS.
Perunctos eo cum oleo lilino uenuftiores fieri : nec vL
Iomedkammtolcdipoflre,fiquisappenfumgeftet,tradit
rDiofcorides.
CATANANCE* fi
CAtanance di<fta ^i-nxs^
V b£yK*P> id eft,qudd co^
oatadamorem: Siquidem ad amatoria du$
eftufus.
Diofcorides dcfcribit duorum generumt
Alteram f oliaCoronopi habentem,longa,i a
diceiunci modopraetenui^capituiis fenis fc
ptenifiie^n quibusfemeneruiineft. Arefccns
in tcrramfleditur^ fc contrahit^adfpeciem
unouiummiluicxanimati* Haecuideturefle
, ca,quam Germam @tttft<$ltttttt / quod ea
ad le&os iilinendos mulieres utantur * nomi-
n^t Jtem ©IWCftliimyeademdccaufa.ca.
iusliic picturam oftendimus, quam nonnulli
tamen Antirrhinon quoq; , cuius praecederiti ^^^
capiteeftfa£amentio,efleuolunt. Nafdtur^,
lodsincultis &fecus uiarommargines*Mu--
tieresherbauiridi feuarida,inaqua8ialumi
ne deco &z flauum le<ffa's colorcm inducunt*
AiteraCatananccsfpecies,quamDiofco. ^ T ^ —
lidcsddfcr&itjcftincognita. Dcfcriptionemtamcndufdemexautore i
non i
v iri * v $' »g-f jf*ik v &
v#
1 goaroliua: magnitudiftefolijs qtioq; blm£e,c6lore& figura^mollibus,
■ Jiuifisjiumiindinaas, Scmcn^ucGicer^minutiim in uirgulisdependet*
| ^unicd<oloriS,multisfor^
Vtraqiad amatoria expcticur»
MALV A-
MAIua^ Graeds M^df^quafi^tA^*
x*>quod uentremmolliat.SicLji
cinis Malua^ quaG moHicns aluu^Gal,
JSiauhtt. Germa.2$ap|>eiit,
Generafunt dusduo : Horterifis $C
iylueftris. Diofcoridesdefcripriones,
tanquam notiorcs fortaffe,non ponit*
Hoitenfisgradefcit fsepc inarborem, *
&baculiufumpncbct,foli}s amplis,
circinatserotunditatis , rarioribus in
ambitu fegmentis,CaudexfimplexJu
xuriofeproceritatis attollit, amcdio
fere ad uerticem pulcherrimisflorifaus
decoratus , breui admodum pediculo
depeftdentibus^qui uenuftaterofisno
cedunt,& fi fuppeteret odor^ dc prin-
tipatu ccrtarcnt: cumnec colorefupe-
rentur purpurco , uermiculatoue, ncc
etiam interdum candido^odore tatum
uindcOnftat.Vidfsim cmaluaceo cau
lefundunturrof<e,quaedam nafcentL
bus fimiles ia primum excunt^alise con
uolutisadhucfoliorum paniculisno~
dum dehifcunt. Capitula qusedam br<s
uibus innixa pctiolis, 8C lcnitcr in miu
cronem faftigiat a,primum c caulc pro
filiunt, i)s<^ paulatim intumefceribus,
prcegnantia florum inuolucra fathL
fcunt : in quibus dehifcentes rofe fefe
pandunt S^explicanturinfolia^ftruvtiliquadamfericnumcrola ^caly-
cibus apiccs paucos complcxfs , qui lutci medrjs emicant , quibus
dccidentibus emicant purpurea ftamina ♦ His fcexus fuccrefcit muL
tiplicirer tunicatus , atque in umbilici formam numerofo fcminc co*
agmetatus,in quibuscumdecuflfafunt folia, rcliquarummaluarum mo
dofen^arcduduncurtScrimrudquamaoinhortismci^cOdobri^ut
qu«e
#
^pltoachumidi^o^
**LJ rofcii/dhtrofci^^^
nJquimterdumpurpurd^^
tipfoiHorumtexmtasonftan^^
retlulio&Augufto*
- Syluefeis malua duplexeit: AlteramL
H§f,»quamPumilam uocant*Ger*<i5tft$*
bap^i2vepbappcl/<>a|c«bappd dicL
tur* Locis nafcitur incultis, folio rotundo*
pingui,paucis in ambitu fegminibus inter.
cepto,caule magno Joribus purpureis,ra-
dice candida : Altera maior^quse f olio ma-
oislaciniato nafcitur , S>C fere arborefcfc
Germa.2l0?bappd* Roretlunio &IuIio
maxime,
Satiua etiam Malua , ut Columella tra-
dit, cumfole circumagitur^Vthoc tradit '
uerficulo:
Et mohchc pronafcquitur qu<e utrtict
folcm* ^ 13
Eft^eademefui^acaluofubducendxcum i
laetuca conueniens. Vnde Martialis :
Picrc U&ucti^ '& moUibm utcrc maL
Acidem: Exoncraturasucntrcm^mihiuiUicamaluas^
^ttultt^uarias^uasjyabcthortm^opcs.
Omnium maluarumgenera &fpecieshiimidifunttemperamenri,ac :
medio fe modo habentSatiua: fy luefcribus praeltantiores funt.
VIRE5, 1 N/T K I N S E C V 5.
Maluarfatiu2efob'a,radix^
da: &pulmonisuiriomedentur* Phthificisincibo &potuufus eorum »
eft urilis* Folia ac radix,cum femine fceniculi 8C anifi^in uino eo&ajac ;
nutricibus auaent : dolorem inteftinorum &C ucfi cse mitigant : tcnafmii ;
adiuuant.Aquaommummalu^gmerumffiIIariria,ommbusinternisui:
. trjs ardenrium febrium prodeft : Pulmonem SC hulcera laterum ref rige- :
rat&emoliit. Peripneumoniae &C pleuriridi auxiliatun Quifuccum:
maluse biberii^eum die iito ab omnibus morbis liberu tore^tradii Plini- -
us . Succus comitiaiibus eft falutaris* Aegflopas,maIuje folia in acctario i
cum fale comefta Jknant : ipfa folia cum melle tufa oculis illini debenr. :
Quasdcfathiamaluadifofun^
gencUucniunt* ^**1
Vlfcl* VI * % IS.TAIt JS. lit
EXTB.IN5ECVS,
^ Fiorcs omniummaluarum in uino ud aquatum mdle & alumme dc
^Q^putredinioris&colli^argarisatimedmcur* Dccocturn fiorum.
j^u^aucaquafHlatida^contraiinguse» dmnesq; mternas&cxtcrnaS
inflammarioncs^igncm facrum^anginam, aliaq3*cedemata ^gargarizata
S^iliita poUent.Apum&crabronumi&usaqua uelfiiccusiltitusfaiiat,
Qleo florum maluae perancia cutis^ab earundem ictibus eft tuta .
Porrigincm &fquamascapiris^inurina co&afolia&radixjicaput
dccocto abluatur^pellunc Omncs uiilnerum inflammationcs malua: a*
qua purgac^Sc ad fanitacem perducicExterna corporis hukera/olia^ra
dix» & fcmen,ud fola ud cum adipe,refoiuunc SC molliunt .
Tumores iecorisjienis Sfmacricis -> cadcm cumfarina hordcacca in
aqua cocca,oko oliuarum ud rofaceo admixco,ilIica refoluunc, difcuri*
unc &C molliunc.Eadem racionc exy fipdata&gangraaiam reftinguunt:
acjilcosquoq;corporiinrixos extrahunc.Clyfteribusfoiia,femen Sc"ra-
^%obfananaicfEcaciamiuntucilifsirna.Eadanin facculo inaquaco-
Cca,calculoiis profunc,fi aquse patiens infideat : mcacus cnim ueficae Isu
sant &C apcriunc.Fluxus capicumjipedes in eafoueancur, deprimic.
Omncs in fumma Maluarum fpecies, Alcca quoq; 5c~ Alcha^cuncris td
cius corporis inflammacionibus opcm fcrunt.
ALTHAEA.
E
ALthara fiucEbifcus aut Ibifcus^Gfce-. fcftfaa*
cis £>C Lacinis,ab cMa^id eft, rneden^ lbl^f*
do dicta^quafi d icas,Medica : cft enim rna *
ximus cius in Medicinis,Chirurgis maxi*
rn i,ufu s Jn fy lueftrium Maluarum cft gc-
nerc-Jolfjs Cy damini,rotundis Janugme
caneieecibus,flore rofaceo, bicubitali cau
le,radiceknta,uifcofa,ihtus alba, Offici-
nis Biimalua^itern Maluauifcus , cx MaL &., .
ua Sc" Evrifco facco uocabulo^dicitur. Ger Jakm*
m^Jbifd)/ gtop o&ee xotlb 25appeln* fw.
L ocis gatidet humidis 8C pinguibus. Ra-
dixeius in finc Augufti7& inicio Septem-
brisfodicur*FlorecIuIio&Augufto» De.
hac : Mirum?inquitPlinius,aquam radicc
ca addita,addenfarifub dio $>C da<ftefcere*
TEHPERAMHNTVM.
Folia &C florcs funt calida &C ficca in gra
du primo. Radices in principio fecundi :
Mifcctur medicamcntis,8c" ad intcmas &C
ad cxtcrnas corporis partcs»
D
Digiti
zedbyGOQgle
•*£
es ******* *T ?
Vinoautaqmmulfaco&aradix, aut pcr fepota.omnibuspc^f .
fcpiilmonisui^ ■:
Smoeftremedio. . ,.
Intcflsnorumcorri^on^ ;
ommsq;gencrischolericauiria+ n «# . . <*
Earumlcm^ :
tkiscumuinodaturutilitcr..
PlinxseiusuiresinMalache feuMaluarequire*
EXTRISSEC V 5.
Qu^deMaluatradimtur,duplicitcrdc Alcha^afunt acdpiendarua. :
deBifmaluam hanc nonnulli appellant*
MinutimfciflTaradix^cumlacle autaquaco&a,&fuba&a,illita4iuL ,
ceradifcurit,mollit,maturat,&:adcicatriccmpcrducit*
* Eodemmodoco&a,8^umadipeanferino aut fuillo ,aut Terebin. :
thmafiibacta,aduteriinflammationes& pnedufiones utiliteradmoue :
tur . Ad eadem pollct aqua ftillaritia*
•Semenuirideficcumq^tritumcumaceto,infole perun&um, alphos [
cxtergic Cum aceto dcco&a radix^coltuto inde orc , dentium dolo. I
remmitigat, -
ALCEA* "
Ht/foSt-
ALcea Traf&rHy c&x% ,-hoc .eft,i
roboredida^ quodfortiter i
dyfenterise 8C ruptismedeatur» i
Vulgoherba Simeonis^German,
&i$mat$wnt%/h&tit/ @tg*
mntfoeXOUt% t ab eo fcrtaiTc
quod Simeonis herba dicitur,ut.
coi)citCordus : item£)0d>le8d) I
tetl/quafi altam iucernam. Gall {
JSdaulue^Sauuagt. Maluae fyluci
ftris eft fpecies,ae fimiliseidaT^iii :
fi quod f olia incifuris diuifa ob&
net, Caules habet ternos aut qua, :
ternos, corticem canabo fimian: :
florcm cxiguum,rofaeeffigie:ra-i
dices albas Jatas quinque aut ux, :
cubitales»
Locis nafcitur pinguibus ac;
minimc ficcistFioret lulxo & Au* <
Digiti
zedbyGOQgle
Eft &akera Alceefpecfe^iiam
faeit TragusvJNafatur Gcut Afcea,
folrjs primurnmaluae binis,tqtun->
- - - dis iprodeuntibus^qua; mox riraio^
ra & indfa^ficut in Alcea>f olfe fub-
{equuntur rCauIerri fert rotScium,
- tuoitakm^raniuiis paucis,folrjsdi-
uifis : circar adicem alrj qubque ra*
'muiipriortbusiirhiies, quafianrmli
priorum adnafcuntur ♦ Rorem fert
menfe lulio ex candido purpureu^
tintihabuli f orma, apicibus tn flore
'quaternis aut quinis purgureis , e
quorummedio flauus quoq; apex
furgit. Non f acile iri flore confyicu
"tur : fiquide unica tantum,cum foi "
^ft feruentifsimus, circa meridiem,
horafefe pandit^ac uidendam prse
bet. Mox fefe cotxahit^ac decidens
facculum rclinquit lanuginbfurri^
nigris pluribus iubduorum fibris*
gapicibus in fummoquinquerinfacculisfemenlan^ne ueftitur, quod
noncoUectumfaciIcexcidit.Ra4icemhabamalua2odore 8c fapore fi*
mflem.Hyemisdftin^
jjcI appellaturi.
TEHPEp.AHENtVM. ::
Vtraq; exiccat citra omnern infignem cum caliditatem , tum irigidu
tatem,ac emplaftrieorum planc facultaternbbtinet*
VIRES, INTRISSECVS. „
Radix ex uino aut aqua pota^dy fmteria^ruptis^alub dta£?8£conuu3U
fismedetur,
EXtllRSE C V S.
. E coilofiifpenfaradix^aciemp^
ricreditun '_..... ■ -::^.u': -.:■:*
Infumma,ad eadem pollet^ad quse Malua 8C Altha^eiusq; ufus coii
tra omnes corporis inflammatibnes efle poteft*
C H A M AE C Y P AR ISS V S*
Cupreffushumilis. <BatUtt €ipllf>*
KOHINA ET DESCRIPTIO.
CHairaecy pariffus quafi pumila Cy pariflus, Ruellio tefte^eft di<fta.
EftenimCypariffusfeuCupreffus arbor iuft^magnitudims^cau-r
D Z
d$r#*
ASigU
lUu mom
carnofior^amar^icc itapungente
fronde indecidua, odorc uchcmenti :
fcmincmQoniscKfli , &<juaGJaricis
.^fniftuijwoxim^
Pthifcente labiti^ara^macilenta ma~
ierie : radicc pcr fumma cefpitum ux
gante.Seddehaeinter arbores * Iani
«kfrutice Cham^cypariflb, Herba
cftcoronaria, in hortis & fidilibus
pafsimnafccn&jbrcuitati^coarftar, fo
Irjs incanis 8>C perennibus, Abrotoni
fceminsc rnodo fcifsis : floribus in
fummo^auriinftar fulgcntibus , to-
jtusq; frutcx cft odoratus* Vulgo Cu,
pre&sdicitur^quod quafiCuprefsi
arboris fitabortus,odore &C folio-
rumforma eidemper omnfafiniilis,
Germa+CtplCf* TragusCham^pL
tynuulteflTeueram, Eft & fylueftris
Cyparifiiis,Abrotonifpecies altera,
fccminauidclicct^dcquafupra* jp
TEHPERAMEN.T7H.
Cupreflus cxiccatoriam ufm ha*
bet>fed abfq; infigni caliditate, AcrL
..._„___.. monia cnim in guftu cftlcuis^aman-
tudS maior,ac multo plus accrbitatis in tota planta,
VIRES, INTRINSECVS^
Dccocluminuinofcptcnisdicbusmatutino Sc fub uefperam potu^
i&errcis auxiliat: iecoris obftructiones aperit: mcatus urina; foluit: dolo
rcs rcnum,ucficse dC coxcndicis fcdat : reh^Xit ueneno efficaciisimc,
EXTRINS6CVS.
Gypatifluscadcmfcrc quse rutaeiuscv fpecies5hy pcricon nimiru,po~
teft.Plures ergo huius uircs ibi require,
CHAMAEPITY 8-
CHam_epitys,quafi dicas tcrreftris fcu humilis pinus,qu6d pini odo-
rem aliquem habcat. Aiuga Plinio &C Abiga Jtem Ibiga.Officinis
lua mofchata* Tria facit huius Diofcorides genera ♦Primum per tcrram
fcrpens/ubcuruum , folfjs Aizoi minoris, multo tamen tcnuioribus,&:
pincmioribus.circa ramos f requentibus y odore pinus , fiore cxiguojo-
tcoucl candido^radiceCichori}*
Errant
Digiti
zedbyGOQgle
▼ I X I * ? $ £ % H U T-A R ¥ M*
. ■*»
Errantquihanc fpeciem uolunt eflc
herbam,qug Germanis^dengcirK ttt
bcp dicitur , dmcrfam ab hac0&C Latirtis
Amara dulccm di&am^de qua fuo loco*
TragusChamaepity os oesfpecies Cha*
marcypariffosfacitfylueftres^ac appeL
lat Jtlt>CYp:efle»,GaiiiccJac*
Altcra ramis cubitalibus anchore mo
do incumis^tenuibus^comafupradi^ffce
fimih\flore cadido, fcminc nigro , pinus
item odorcTragus alteram {pccicm de*
fcribit , raram inuentu, in aruis praefer-
tim auena &£ zea confitis, mcsjfe potifsi-
mumlunio, Thymbrar inftarfrutican-
tem^odore & f orma gratam^nigricanti
bus*teneris->& diuifis Abfinthi} inftar fo
li}s,minoribus tamen>afpe<ftuq; iniucun
dioribus^purpureis iuxta ramulos flo*
fcuIis,uelutinhyflbpo,femine rotudo*
fubnigro -> radice fimplici -> qualis eft
thymbne^guftu amaro, odoreingrato»
Gcrma^ei&cy pZtflktl appeUant,
Tertia, mas di<9:a,paruula, f olijs cxi.
libus^candidis & hirfutis, caule afpero,
candido ^ flolculis luteis, fcmine iuxta su
las , pinus fimiliter odorem referens,
Haec eftueraIiiamofchata,quamPhar-. hum* "*
macopolae oftendunt : & eft eadem her^ &#***•
balua &C Chamxpitys:quamuisPhar- r4*
macopolae negent.Tragus ^elbcypief
f en tertiam appellat . Habet enim fimilL
tudinem alicuam cum Chama?cypari£
fo.
TEMPERA35ENTVM, ET VIRES.
Complexionis eft calidaz 8C ficcse*
Vireshabet cumChamaecypariffo *8£
Rutie fpeciebuspares*
nastvrtivm*
NAfoirriumanar&ustorqum&^^
&feminis acrimoniaprouocet ♦ Gnecis nk^&m^^^ ^6^ ^f^
corfoucawc infyncopc,quamCardiacamuocant,plurimum uakat, m*
1 D 5
Digiti
zedbyGOQgle
£S NATVRI 8^
Cn§b* Alrj alia etymaftatuunt.Barbari Crefsionem,German+2tre^ appeljant,
Gd$liyCrtf?ott.
Tria Nafturrij praecipua numerantur genera; Hortenfe, Aquaticum
&campeftre*
*•„ Nafturriumhortmfeuulgariseftnotiria^
^^^^^^dalibusjongcftatimaradicemmutommfoliorum pediculo 0 floribus
' * candidis^iemineperramorum lateracopioio,firmo,calyculis orbicula-
<gfer&ij* iibus contento/apore acri* Horet potifsimiim lunio^mox femine prse-
**g* gnans.Germa^artcnfee^
^^- Nafturrium aquaticum, eft Gnecis Sify mbrium cardamine di<ftum,
apatUu. altera Siiy mbrij fpecies.Germ.BlUttnlrejfgn/JP^fferireffen/ de quo
Sifymbri* fuoloco»
c^«r& Terrium eft Nafturtium campeftre/eu agrefte .Grecis J&e« J^epidion
^aaj^iylueftreJtemK^^/^^jud^is^/^j^ quodradix odorern habeat
fe^ Nafturtrj : Vel qudd folia eius parrim Sify mbrio cardamine Jioc cft,Na.
mftJk foutio aquarico^flnt fimilia.partim eriam Cardamo , hoc eft, Nafturrio
'*&&> hortenfi.Siue quod guftu Nafturrium referat. Germants <gand)Miim/
quodplerofcjquibusnondumeftco^iituminfatuet. Foliahabet Na*
ftiirtio
^ ftartfc fimili^^nd tempore uirentia^cubiti alritudine,aut minora^flo-
j-claiftco^radicibusduabus ^ quamuis una eriam plcmnqjeonfpicitur,
^ore N^fcurrijquamaccrrimo.Nafctor in praris&locisinculris^Tra
ouscxNatorrioaquaricof^rinundarioncmforteinprata ddato pro-
udiiredicit^Velctiamcxdufdcmfemmcinpratafparfo^ Florct Aprili
potifstoum.Moncndushiclcdpr^Lcpidion &Hibcrin,quarumaItera Lcpi&m
infinc prim^altcr^ninfincfcrctcrtijDiofc.dcfcribit , eandemefleher.- <f h**-
bai^dod&imorum^
Ifuscaput dehiberideinfinelibri primi adulterinum cxiftimat^ acduas
Lepidrj facit fpecies * Alterum maius, Germanis ^Jngtt>cre&ra»t/fcu
pfcffcrfe^tlt/dequofuoloco^incapitc de Lepidio, Alterumminus,
Hortenfis Nafturtrj femen calidum eft & ficcum ordine quarto . Her- * >% % %
ba arida eiufdem eft ternperamentu Viridis uero & recens multo eft infer - *> * ■
riur^ut in acetahulis pro cibo fumatur* Aquaricumaridum^eft calidum
& ficcum ordine tertio.Viride autem in fecundo. Agrefte eft calidum 8C
ficcum in gradu quarto,ficut hortenfe,Minus tamen deficcat*
VIRES, INTRINSECVS,
Omnes Nafturtff fpecies urinam cient^aluum purgant-, rcnes 8C ueft
l eam : iecoris & fplenis obftructiones foluunt , interna corporis uulnera
fanant : Venenum^cum oleo fumpta^educut*Cum mulfo deco&um ma.
ne & uefperi potum,uifcofos humores educit, tufsim 8C dy fpnceam dL
fcutit*Cumlacte caprino cocturn pectorisdolorestollft. Succusorere-»
ccntus^ malos humorcs c denribus dolcntibus edudt*
BXTRJNSECVS.
Succusiilitus &foliatufaimpofita,omnibus corporis maculis, pu^
ftulis & fcabiei funt rcmedio : eodem modo coxendicum & lurnborum
dolori fert auxiliurn,tumores difcutit : fentes & infixos corpori aculeos
extrahit : fquamas capitis lorioneaufert.Ola corporis exedetia mala fuc
cus purgat & fanat ♦ Semen ore raanfumjinguae paraly fi auxiliatur, '
Sicmutarionesprouocatnaribusinditum^aclethargkosexcitan Strcu
mas & tubercula circa aures cum aceto coctum femen illitum digerit*
Scmeneftad omnia folrjs calidius ac forrius^acproptereaminusintra
corpus adhibeiur : nifi ad exckandam fortefrigidiorem naturam*
THLASPl
Sinapifylueitre,CapfdIa,Scandulaceu&:Naftumumtedorumt Item
Eurfa paftoris, a fimilitudine cius herba^ • smpifyl
D 4 "**
Digiti
zedbyGOQgle
0E RAT1TJL A 1t
- ■ Duofuntdusgmerai Altmmifoljjslatiort q
bus^Gcrm^sS^ttrCtt^llff/quodmanfum e-
ius femm^iinapis modolmguam & os uellicet,
-^blT 3Btwf ;GaUfcc,&c«cwe, Hoc Thlafpi maius
aut latifolium commodc ^>pdlabi£ur#
Et cfthoc Thlafpi maius fine dubioerudito.
jrumhodie^onfenfu^ea herba, quam alij Rapha-
numfylueftrem, German*£Hemttdj uocant*
^ Radidbusgrandibus &C folrjs magnis ^ ut defcii
t bitDiofcorides* Arabibus Nafturtium album%
Alliaria.
&2krvU
Officinis Raphanus jylueftris* Alias Sinapi Per-
ficum Diofcoridi.
* Akcrum f olrjs anguftionbus -> quod Thlafpi
minus aut tenuif olium non inepte dicetur, Ger-
manis^efcmftrattt / quod in fcoparumufum
ueniat* Diofchoc modo dcfcribit: Herba cft f c.
Irjs anguftis,digitaliIongimdine,interram uer-
fis,fubpinguibus,in cacuminediuifis,bin#m do
drantum cauliculo^ tenui, adnafcentibusramu.
lis mulcis: frucxu pcr ambitum cotento 0 fumma
fui partc parum !ato,fcmincinclufo Nafturrij^cnticule effigie, niR quod
infringitur : flore cft candido : fcmine acri. Nafcitur in fcrobibus/ora- $
tis &iepibus,FloretMaio S£lunio/emineq; cft prcegnans.
TEiMPERAMHNTVM.
Calidum eft & Gccum ordinc quar-
to^ficut 8C Nafturtium,
v i r b s,
Vires cius fiint in internis potifsirnum
corporis partibus Acetabuli mefura po
tu^bilemperfuperna 8C infema purgat*
Inclyftere infufum ifchiadicis prodeft,
fanguinolcnta euacuas internos abfeeC
fus potum rumpit^fanguinem ducit^me
fesdt^&foetusnecat. Thlafpimaius ad
falfamcntarios ufiistufum aceto condL
tur. Succus dufdem potus peripneumo*
niads auxiliatm\Cotra cakulum^ & me
fes ciendos ducendamq; urina cum meL
Ic $C accto dccoqui^&^ in eclegmate da<-
tur.
A L L I A R I A*
ALIiaris 8c AlIiaria.Germat2v80l^
GalL
<^1%
V 'Ifc r*;-T*' PLA 8TAK V jfc
t$t
% Gafi^H^^^-^^AUfariadiAa^qadd tritafolia aUq o&orcmt&trSt*
XragusdkitTHafpicomummefle^cuius antiquus mentionem fack
Giataias.Dcfauiusnomineapuductcrcs Sc Latinosnemoadhuc quio^^L
auamhabet cognitum. Proindequse hodie cius ddcriptio Sc facultas
pomtuVandemiubqciemus.ABiariaM
j^sfobrotunda^uiolx fimilitudke , aliquantulum tamenmaiora,quas
adulain anguloscxcunt:hcrba^>fa bicubitaii proceritate confiirgie,
caulc tereti/olijs Vrtka^nifi quodieuiora funt,parcius fimbriata ^oCi
pedkulolatiora,aIli} odorecum teruntur^florela&eo alboue, cxfliin fili
quisfcminc^coloreatro^radicc oblonga^eiufdem cumfol^s odoris* Na
fciturcircafcpcs & agrorumpafsim margines, Florem «eftate ac dcmu
<eps fcmcn pr ofcrt*
TEMPERAHENTV»,
FacultatcscumAUiohabct fimiles :calfacit &deficcat:nori tamen
po-indc atq; AHium in exceflu quarto*
v i r e $♦
Corpuscalfacit.CraflToshumoresineo extenuat,g!urinofos incidit*
OmniatamcnhaecminoriquamAlliumefficacia. Scmen cius cumace^
to,emplaftri modo mulieribus ftrangulationeuteri laboraribus impofi-
tm& nuluae admotuprodeft^ac eafdcm excitau Omniaitem quse Na
fturtrj femen/ed minore efficada?pr#ftare ualet,
tEP I DI 6 N.
LEpidion,qu6d as^VVc, *d cft , fquamas & tcpim
maculas faciei abftergat^dkrom.Officme
Raphanumappcllant,aradicis& foliorum fL &#*•
militudinecum fy lueftri raphano. Vulgo Pipe- ^
ritin,a piperis acrimonia^quam in guftu rcfcrt: *,. -
diuerfaa PipcritidePlinfj,qu^filiquaftrum&: '^™*
Gcrman,3nbmmf0 Pfcfperappellatur.de
quo foo loco in cap.de Siliquaftro.Germa«di-.
citur pftfttthmt i Sc ynnmt&itmt. *ftffc**
Duo ftmt Lepidr) fecundum Columellam
gcncr a : Siatiaum & fy lueftre,
Satiuum^quod apud nos nafcitur , frutko*
fum eft „ f oli)s lauri , fcd maioribus multo , SC
mollioribusrcubitali ^ 8c interdum bkubitali
altiaidinc -> caule folido SC rotundo : floribus
candidis & admodtim exiguis : femine par*
uo^radkelonga* Folia acria funt,&pipct w .
guftu referunt , linguamq; uellkantv Vnde .4:
PipmuauulgduQca&t» . -.". \
fel^rti>;ptfsimnafcitur# Bknniopo^muml^cult^ g
, Q^ufd^etiamIods,tefteRtxdlio^ addccainiummuacitatcmfiiam
t.w\." prorogatMoretlumo&^ Culti^
rameius doeetRuellius cap**Q5.1ib*;t* Diofcoridiintaiftahuius fpeciei
delcriptio relinquitmuVircs tarrien inJib^^cxplicait, ,
LepOkm Lepidiumfylueft^
fylmfre .griocardamon^Gcx^a^att^blSm dicitur. PauIoUibcris cognomi,
namr*E>ehoc paulo antccap*de Nafturtio cft di<fium,
- '^'': '' t E H^EKA ~M ENf V M* "".- :
CalidumdrcficutNafturtium^ordincquarto ^ mirius autern cxiccat*
Folffs "uis exulceratrix ineft. Natur a eius eft craflbs &;glutiriofos humo
rcs&cibosinciderc&cxtcnuarc* .
■:■''■■■ VlRES, I NTB.INS EC 7 S*
VfusLepidfj noneftfinela<fte > acNafturtio fimilesfacultates obtu
net.Salgamorum more^fale cum lacte conditur*
-'■ CondiendiautemLepidfjrationemColumella explicuit* Suntjin-
quit,qui fatiui,uel etiam (yhieftris Lepidfj herbam cum co!kgerut,in um
bra ficcent : deindcf olia cius adiecto caule^die ac nocte macerata muria,
expreflaq; lacti mifceant,fine condimentis,& fah*s quantum fatis arbirre
tur adfjciant* Alfj in olla iuxta fundum terebrata , f oramirie furculo oh-
turato,& la ftc ouillo quam recentifsimo uas implent , adfjciuntq; uirL 0
dium condimentorum fafciculos^Origani^Menth^^Ccp^^Coriandri :
basherbasita inla&edemitturit,utearum ligaminaextent : poft quiriro
diern laxato uafis emiflario^ferum mane finunt: hoc ideritidem f aciunt*
NonnulIirecetiafoIiaLepidfjcumdulci lactein ollamifcerit^&pofi:
diemtertiumferum anittunt : deinde compertam Satureiam uiridem,
tumetiamaridafeminaCoriandiatq; Anethi/Thymi & Apfj in unube*
ne trita adf)ciunt,falemq; bene cocxum cribratumq; permifcen t.
. Errant &nonminimo cumdamno,quiindeturbandis calculis renu
Lcpidium pr o Raphano foliti funt ufurpare : exukerantem enim uim^te
%,-, fte Diofcor.pofsidet^fepe^ renes &£ uefieam erofionibus inteftinis ueL
licar*
SXTRIKSECVS,
Ifchiadidspra^fentircmedioillimtur -, tritum cum radicelnulse ^&
quarto unius horse parte impofitum:prodeft & lienofis*
Lepras,pforam & cicatricum hulcera facile tollit. D olorem dentiunl
brachio aut collo alligata radix,fiftere tr aditur.
HYDROPIPER*
. o$%tul ^XjrYdropiper0LarinePipeTaquaticum,quodinaquiscrefcat^piperis
4r&<ytofk- •* Ifaporemmitans^Gemian^eademdcrationelPafjtrpfcffer.Item
JLtf^Ja $1$&8M8#& tR»C|«ttlr«trt/guodpuIices &: mufcas pellat. Item
^^^. : ©cf?mcrf$e8/
Digiti
zedbyGOQgle
t i ni t v s pi*#*A*vm
t€t
PfaWCtl&atft.GalL Curagc4
Sunt &alisc eius nomcndaoiKe^ Pcr
ficaria, Zinsiber caninum, Molybdae-
na^umbago^Maculata amaculis*
Nafcour, tefteDiofcor . apud ftagnaiv
tes^autquaepigrolapfurepunt^aquas:
Caulem «edit geniculatum ^ robuftum*
multisalisconcauum* FoliaMendia:
maiora 5 candidiora , tcnerioraq;, ^iftu
piperis amaro, citraullam odoris gratt
am.Fru<ftumgerit m ramulisfecudum
folia,continentiadnorum ferie conge^
ftum^uusemodo, ipfum quoq; acrem*
Augufto floret^floribus albis fpicatim
cohacrentibus^minuto fubinde feminc
fubfequcnte.Rudlius eamuulteffe her-
bam,quam hodie Eupatorium uocant,
Sedargumentahuius conuincitfingula
ValeriusCordus 0 oftenditq;HydropL
per mordacem eflfe Perficaria. Vide e-w— ^
lusargumentafuperHydropiper Dio^
fcoriib.a.
Altcra Hydropiperis fpecies^quse a
Fudifioponitur^Hydropiper rubeum
appellataj>racunculus eft paluftris ^ ut
ipfe tandem eodem capite teftatur ♦
Tragus fecundam Hydropiperis fpc
ciem ftaTuit;minorem->quam fceminam
appeHat vabHippocrate Polycratondi
<ftam. Priori f oli}s,maculis & caule fimi
lem^nifi quod minora funt, guftu «erd
aon mordente, Acetofse propemodumfapore*
T E M P E R A M E S T V H.
Calidum eft/edminusquamPiper0&ficcum*
* VIRES.
Ad exter nas potius corporis, quam intemas p&rtes eius eft ufus*
Contufceherb;e fucco fordidahulcerahominum 8£ animantiumutfc»
literabluuntur. -
Folia cum femine ilh'ta>cedemata,ueteresq; duritias difcutiunt*SugiL
lataddent.Siccata&mfa^propiperefali&^ RadL _,
.cisnuEusinMedicinisufus*
BATRA*
Digiti
zedbyGOQgle
01 NAT *R A B?
BATRACHION* r c
g&xll T5 AtrachionjLatinc Ranunculus, quodlods fbfifflchumidis&ma^
QUt J3gsnibus^ranarumiiiftar gaudeat.Gallice, BafSinti. Germa^atteit*
&s cmd ffif /ipedis GalIinacdfimilimdinc.VndeetiamPcdcm eoruinum non-
S-jLjk nu^* appeUat,8£ Flammulam, aJyurendiuiScderata etia eadem de cau-
* fa^quddfcderatimendicates^mra &lacertoshacipfadilanientt>ut hac
impofturaftipemextorqueanW
Huius feptem inuniuerfumnumerantur fpecies: Duscfylueftrestal.
teralutco,akerapurpureoflore* Dusehortenfes, alteraffmplici,altera
multiplici floreintexto* Quintaexigua&minoriamdi&s* Reliqua:
dua?minima?,alterala<fteovaltera floreluteo* Pofluntitaq; adquatuor
prxcipua genera^ficut aDiofconrccenfentur^referri,
*♦ C*. Primaduogcncra/ylueftria nimirum^ foliahabentCoriandrofimt
Iia0latiora,adJMalu2efimihtudinem accedentia ^fubalbida 8c pinouia,
flore luteo,interdum purpureo^caule non craffb^pedali altitudine, radi-
ce parua.>alba,amara,adnafcenrias ellebori modo habente. Qui luteum
" ta & in limitibus^pratisq; humidis & uliginofis^abfq; cultura* Florct fta
tim initio Aprilis.Maio penitus euanefcit*
*.tr4. ^hquaduo^ortenfiauidehcet^Ranunculigmera/untlanuainofio
rafeufoHoiiora,utPHniusfcribit,altiorecaule,pluribus feliorum incu
feris;
? i *i s v s rtmrnr** v mi
■*
furis:quonmaItemmfi tonftat* GermsuX)»*
gejulfcesgartett^atten^
compacTiim.Gaiman/gef»lltet:^»e«fS^ Hocgenus Apiwmrt&L Afkmrlt
cum,afoliorumfimiIitudin^quamcum Apqfolrjshabet. ItemApiumpi«tt»t
rifus,8£Sardoniamherbamappellanu Nafcitur fecusaquas& fontes^ APim *
copiotifsimumauteminSardia.Ha?cficomedarar uefcentibus neruos^^
contratot,acri<rmoradiducit5utqijimortem oppetunt,uelutridenrium herb*.
faciepereant. Vndeprouerb.Sardonms riftis. Inuenitur tota Seftate, s*rd&*'
Vmmq;hocgenus1Pa^ mrfm
Qtimtum genus eft exiguum \ graui odore ^ fiore aureo^ m pratis 8C $#
campeftribus tota pafsimseftate prouemens.Germsu &fcme?^>&tt€tt.*
w-
Poftrema duo quinto ilint fimilia^radicelongipire^ modo quodam *. & 1*
nodofa^guftu acri : Altertim flore ladeo , German ?CO%\f VOoX&fytti*
k: Alterumfloreluteo : German.gelbstD^lb^etlle^Syluisfamiliare^
Aprilitantummenfe apparet* Etfic quatuor uelfeptemeruntRanun*
culorumfpecies*
Digiti
zedbyGOQgle
»«;»:^t#*.;?T:
Calidifimt udiementer & ficci omnes Ranunculi, Exuront ita&vpti.
ftulasq; uclut ignis excitant.Intra corpus proindefumi non dcbcntr
VIRES, EXTRINSECVS.
Folia & caules omnium Ranunculi generum,fi tenm iHinantur^extil
cerandi^&cruftascumdoIoregcncrandiuimhabcntScabrosicnturua
gues&fcabiemtollunt^acftigmatadclcnt. **
Myrmecias,acrochor*donas,&:aIopcciasiiIi£amodico tempore fa.
nant : nam fidiurius adhaereant,non excoriatur foliimcutis/ed &iacru
ftam uritur*
Perniones tepido eorum decocto fouentur.
Radix ficca &C trita,fternutamenta,naribus admota^cxet»
Dentium dolores admota lenit : dcntes tamen aaerit.
CORONOPV&
Coronopus
T i it f inr j^fcx * g * - 1 r *.& ^4
^QrohopusMe u^a:^c4P^coi^3)wcer^
* V^uinusjfaiGoitticis ♦Gerihanis eade *"**♦
momehdatura ^appettfp^ / ^raet^
Jf5^ Ifohhulfe Corhp ccrumumja-f a-
^horumfbriha homedattxris defumptis* «^j*
itaKslieikaStreila«GaH^^
^w&rt. Herbaeft acetaria,cuius foco ^J- ^ '*
m^^unaduh6nhi^'€^^9ti^ ^t/
aRahuculis fitdiucria.^afetuivutbre^
uitcr Dibicorides defcriptiohem abfoL
^uitjlodsinculris.inaggerib. &:eircaui.
as/No tamenfacile niii fatath inCferma
nianafciconftat* Herbula eftobibnga*
perten^repehs,foli]sfifsis,radice te-
hui 8>C adftringete,qua2 ih cibb ccdiacis
prodeft : Goquit ih oleribus , Hsec Dio-
fcorides. Hscc defcriptio herbae ubcatar
> ^appcnftt^/bmhiumteftimbhib coue
niu Sin quis pienibrem uehVprbuenit
huncinmodum: Foliababetiohga^tc-
ttmXacummata,in cormnipedis^auteeru^
jlacertasformam reprafehtanua,higritantia,per terram copioie fparfa.
Caales fert nudbs,femeh &florem plataginis acuminatxe forina in furh
mit^tz ferentes .Radix uilis,tenuis,Eft aiitem ditierfaCbronopus ab acii
leata/eu pramineaculeato Plinij,ut ex defcriptibnum^aculeatigraminis
Plmrj,&Coronbpihuiu^coIlationefatis apparetSahguinariam hoh*&«g«&s
nulli,a uififtendi fanguihis^ Herbam ftella*, qua ratione Gncci &?%>£* ~
uocant **?**f*
f E M P E R A M E K T V H.
Radix eft adftri&oria: Natur a d exiccandu-
VIRES,
Rad{x,Diofcor;teft<okrummodo cftim/ac cceiracis^Gateho.Dio*
fcdr,& Plinio confentiehtibus^rbdeft, In acetarijshodie tditur»
SINAPL
SInapi\Atheha?otefte^nwVi^
luminibus officiat^dicxum. Vnd^Gblumella: Se^laceffentifletum fa
cmra finapis. Gnecis item Napy hbmihat : quafi Naphy ^ ut ideni inter^
pretarur^quoniam nohfinenaturafit^fedacri,&proindequafi incom. **#>•
modadonetunVelquod pufiliofitcbrpore^^ ehim dicunt,qubd na
turapriuatum fit* AlijNapy perpriuarionem^uidelicet,j^rt^aiciuo^
lunt^quafi immite,quod acrimoniae fit uehementistGall45c»^^Germa^
©mff,
E %
SyhsStc ^^^nr jS
SMiapmjduiifijnt^icrar Efthortenfe,xdq;ciLb ^
placEftitcm fyludirc^fimiiitcr duplex* Nec non &
cjuplcxaqu^ckaimift &: pcftrcmum^quod drcafe.
pcs&locaii^flcatiafcitur. Germa. jSlferjfratlt. ^L
Primiimita<|;hortenfe Sinapi^cauiemhabet hirftu
aimjongum^ramofum^foiia rapi>minora tamen08£
afpcriora^orcslutcos/ihquas rotundas et kirfutas,
plenasfemine<^dicante.Germa,aflore luteo, g(e*
Ut<B&ttmfmff~
Alterum honenfe Jiirfuto itidttn eft caule, mino^
rctamen^folijsEmca^maioribus tame& aclariori*
bus Jkciniatis^floribus aibicantibus , crucisq; effigf»
cmreferentibus^filiquis terctibus& oblongisjTemi.
ne pullo rufeicenteue refercis, Germanis ab albkan
tibus Horibus VOti$kt ©artCflfenff dicitur* La-
tinis £rucahortenh's,feufariua,Grccis Ev^^squcd
iura commendet, Eruca uerp^quod linguam cro*
dzu ' • Tt-l^/
Sylueftre priimimin-Auena cV Rapis nafd.
cur^fiorealbo, uiolafflmiHtudine: folia 7 caulem,
1
*f
& filiquas cum fati*
uo fimiles habet/ed
rninorcs^nec ita pro
**T^>1 ceras.L atinis Eruca
fvlueftris. Germam
tOzt? wm fenff/
0t>tt @enff imt*
4. Svlucftrc akerii
^^priorieftemik,mS
quod iiorem nahet
uteum*Germa.ge€
iumcntis in pabulo
potifsimum miicet*
mm& SicducfuntEnL-
dmgm* caefpecies : alterafa
™* tiua s$>etffer d>ar*
te»feitff:altcrafyL
ucftrifi Wtif WlU
UnGwff*
$ix®m
7*0
F r-|f!"B -V- 5^ ^ £ JT JT T & Ri V M, * m
a SimifitcriiKiaaquasduoEriidBgme»^
^pi^di^sfimilia^florcau£emficut& pp«a jdifcrcpan£ia;^enim ':*
*e» *u luteo,aiter2 ueroalbo, Minus reliquis ;
m^tfm ji/r< vr^iL & g funtatria^guftetamennonmhilamara^
L.\, ^^s^^^f^^^Mi^^ Poftrcmumcircafep€sS^Iocaincui-7#
*tanafciturfoIi|s &Ccaide&floreEruca *&#«*
tenuioribus* &anguftioribus: filiquis ***ut/ .
itcmbreuioribus tfcmine ffauo &minu ^
to^finapin quadantenusgufturefereru vn-fcoi
te: afperumuero eft fecundum reliqua, /*""***
ac linguam ficut finapi uellicat ♦ Tragus
Verbenam f cemellam ♦ Germa* j&lfcit»
fWttt / t>48 WefbUft appellari dicit,
quoniam fimilitudinem quandam in gu
ftu&formacumfinapihabeat. Quod
tamen a3rj Verbena: faciuntfpeciem^de
quafuoloco* «3^*
TEMPEHAHESTVM.
Calidumeft&f ficcum finapiinquarto ^rdine^Vim habetcalfacien*
B di/xtenuandi^&C extrahendi*
V \%%% INTRINSBCVS*
Quomodo finapi adSalgamoram&I conuiuiorumtifus apparetur,
uideColumeUamlib.t2*capv55*Varronem RdruftkcE !&♦ i.-cap.*^.
Palladium in menfe lulio.Fortius eft^quod eft album : ad Venerem ifteL0
tat,urinam ciet : torrninibus medetur , S^teftinorum dolori* In uino
co&um &C potum idem femen^morfui Icirpionum SC uenenatoru pro-
deft. Sy lueftre uero quod in ammum ripis nafcitur^eft ualidius^&incien
daurinauehementius.Poftremum genus^quod Verbenafcemella exifti-
matur^cummelle &uino apparatu* pectorisobftruclionifummoperc
confert : tufsim Ienit : fluxus ex captte ad pulmonem retinet* Phthificis
prodeft : regium morbum pellit.Cum uino uenenis refiftit .Ex tufo femi
ndnla&euel aceto macerato^paftilli^quiadciborumufusreponifolet^
conficiuntur»
EXTRINSECVS,
Semen cum aceto illitum 8C impofitum^puftuks rubras excitat: feras
impetigines &1 lepram,hoc modo fanat:Gontra tonfillarum tunvores
S^arterisefcabrinemexaqua^&rmelktufafarinagargarisatur : ad co-
xendicum &C lienis cruciatus^&C tumores iUinitur» Cum mellefugillata
tollit^ alopecias fanat, Piures feminis uires Nafturtio funt pares. Ra^
dixErucae,feu albiSinapiinuinoco&a,confra<ftis8£ tufis ofsibusfllL>
ptur.Succus ad oculorum hebetudines prodeft ♦
E 5
3*
Vabenaefcemelte femen exaqua, 8£ meHt 2*
fcum^tiAerculaciica aurcsdifcutit : mammiUa
rumcumoresfedat, &locorum naturaliu. Cly„
ftenbus eriam utilitcr admifcetur* Rcfaqi^g^
iia^uscsedcmiuntuir^,, |1
SvBARBARAE HERBAk
SAn&eBarbane herba fupcrftitionc quadS
cftuocata/ Gcrman, $$.J5avhavat mnt*
Ex Eruca^ fy lueftris aliqui faciunt genere,ob '(L
mflitudinem quam cu xlla habet, Nafcitur in ca-
peftribus^caulerotundo,, folido , ftriato,foKjs
Erucce modo laciniatis. Rorem Maio & lunio
fenluteum/emenin filiquis»RadixobIiqua&
longa*
TEMPERAHENTVH.
Qualitatis cft calidse^ adeoq; ficcx,
v i r. e s.
Vulncribus potifsirnum mcdetur,pra?fcrtini
fjsquae impura {unt*Carnem uulncrumfuper
crcfccntcm minuit0& fordes extergit, q
CHELIDONIVM MAIVS»
C^Hclidonium maius ab hirndfne,qua? Grt*
Jcisxtfaftoydiciturjiomcn accepit5quod nu
mirum^tcftePlinio^hirundo hanc primum in-
uenit,& ca oculis pullorum in nido reftituit ui
mm* Vel quod hirundinum aduentu fioret>di-
fceffu uero marcefcitrquod de altero;minore ui
delicet^uercdicitur* Maius autemdicftum ad
difFerentiam minoris,dc quo fequente capite*
German. &d)tlwm% I &d}tlfr$ntfgt0p
\&d)WalbtnX0m^Nonndlis ctiam <g$ltM
WWfyGdAlis.Chciidoine+ouEflkre.
Caulc confurgit cubitali,& amplius^ gracL
li^adnatisfoliofis compluribusrfolfjs Ramm>
culi^multis^tenerioribus^colore cceruleo niti*
dis.Flos zuxta fingula foIiauiolx.Suecus in eo
croci,mordax,acer,non iinc quadam amaritu-
dine $£ graueoletia ♦ Radix fiiperne Gngularis,
infemc autcm multiplex in croci capiTIamenra fibratur* Siliqua cornuti
papaueris5tcnuis,longa ,in metsefiguram^inqua feminafimtminuta,
Papaueris
Digiti
zedbyGOQgle
^ •papatl^tfef^mcmaioraXocisnafctait' opacis&:parictmis,Ffpretiil
fiirundinumaducntu^ L
Alteram ctiam Chelidontj htrius fpedemftatuit TragusjGer^Otfe
^94t>/dcquofuoloco^capitcdc<5cranio*
* TEMP EXAMEN TVBf,
Calidum dl &ficcum intertio ordinc abfoluto*
VIR.ES, INTKIKSECVS,
Radtx Chelidoni) maioris^cum uino albo & anifo pota , regiomor-
feomedeturJdempotaper aliquot diespra^ataquaftiHatitia,Mamptt
lusChelidonrjpurgams^inrofaceo iiifta quantitate decoctu^accola*
tus.iheriac^ 3 . j.s4addita,contra pcftem efFicacifsimum cft rerntdiunv
EXTRJNSECVS.
Succus Chelidoni} mixtus melli, & in azneo uafc in carbonibus deco^
#us,ocuIorum caligini conferc-Succus autem exfloribus,foli}s Sl radi
ceseftate exprimitur^ficcaturq; in umbra^inq; paftillos formatur ♦ Cum
uino radix illita herpetas fanat, Commanducata dentium dolores fedat,
CHELIDONIVM M I N V S>
>Hdidoniuminus, OfFicinisScrophu* CheUdoid
>laria minor, quod fcrofulas, hoc eft, wxnaiui$
ftrumas curet: Velquod ftrumofa radix fcro^
multisrrumentorum granis uideaturco-. r#r+
aIuiffe+Scrophularia uerd minor^addiffe-
( rcntiammaioris^dequafuoloco eftdictu*
Germa*5^3bl4t€rt! tppid)/ $ti$X0&Z*
%mt?mt/ tfltymimut /^dgblatem
Imnti ©efcoibocga/ pfaffstt^o&lm/
Herbaeftparua^finecaule^folijs hede-
ra^rotancBoribus minoribusq,*, pcdiculis
quibukiam a radice dependentibus^item teneris & aliquatenus pingui-
bus, Radices habet pufillas , frequentes ex codem callo prodeunte&> m
tritici modnm aceruatim congeftas , quarum tres aut quatuor tantun?
in longitudinem progrediuntur Jn limitibusgigniturhumidis &Tpalo*
ftribus* Verno floret tempore, menfeMartio, fub hirundinum aduen-
tum» Florem habetfplendorisaurei, &C infolijspurpureas maculas*
quasDiofeanondeicripfit* VergilioquartoGeorg, Ametbs^ut Vak- smJlm,
rioCordo p!acet,appellatur:hisnimirumuerfibust /^mj.^A*. *£.-; Afp*r*^*f/i>
Eslkamflosinprzt^cuinomai^mtllo L^ o^#*J£; ^</
NanipmoinpemmtoUtdcccfpiicfyluam Kjto ' 4 ffitfiCno ^.
E 4 '
Vundmw^Ufub C
Sayedcmtmkomtt*iorqvibu6ar<t.
A^fpcrinorefaporitonJK
TafloreSi&cumale^ntprofejfiummaM
T E M P E R A M E N T V. M.
Calidumdl&:ficaim^cftcGaImo,oi^incquarto# Noftrumtamen
hodie minus cft acre&guftu erodcns^utfepeaiam itullam commandu
cando aciimoniampr^bcat:Potirsimumquodlocis humidis eftnauL
Locis uero natum ficcis,guftum acriorem &erodentemhabet*
VIXES, EXTlUNSECVS.
Chdidonium minus ad externas potius quam internas corporis par-
tes,ob infignem acrimoniam 5C erofionem,adhibetur . Herba cum radi-
ce in uino cum mclk decocta^praeftannfsimum prasbet gargarifmum ;
fluxus capiris purgat :lentoshumores educiu Idem prarftat fuccus cum
melk naribus inditus,Folia, radix/uccus,puluis & ftillatitia aqua mari
fcas,&ftrumas efficaciter fananc Ynde Scrophulari^ minoris nomen
accepit,
CAPNOS, SEV FVMARIA-
CApnos->Latinis Fumaria. Officinis Fumus
ccrra?,quodfuccus ciusoculis inditus,ue-
lutfumuslachiymas moueat,& oculosmorde Q
at.Gcrma. &tf>M1t$/ *D&nUnit0pff/'&M
%mUzbth
Hcrba cftJDiofc /tefte, Frutieofa , coriandro
, fimilis^praetcncra/olioalbiore^cincrci coloris
undiq; numerofo,fi orc purpureo . Radicem ha-
bct albicantcm/uccum acrem &T amarum , qui
oculorum caligincm difcutit^Iachty masq; in fu
mimodumelicit.Nafciturin fegeribus hordca
ceis,hortis,uineis, fc
■'pibus St macerijs,
alijsqjlocisincultis^&Cpinguibus* Carpitur
in fine Marj & Scptembris* {
EftetiamaliaCapnifpecies^cumsmemine .,
runt PHnius & Aerius, quampcdcsuocant
Gallinaceos.Nafcitur kec in dumofis &C fe-
pibus ^undcCapnon phragmirida uocant*
^Mgwb ItcmCapnos<hclidonia,quodhirundinum
*fc. cr aducntu pr ®deat>f olia eius inter Ruta; & Fu
,0^M^%mi tma> folia mcdiam fimilitudinem obti-
; ^ ncnt : Cauliculo eius^ubi c terra erumpit^ gal
linaccorum calcaribus fimilc quiddam adia-
cct:
v \.% i «tcr ^felftif^m-it^j^
p)0;ffZcpnmhil praster iadic^i^|id^halxat^oci3m ArffloIo^X
^a conpemrcpofsit ,pra»terea& ocbrc&faporcd&ra^Vtetiamfu &>
prkapitedeA.r^lo<toe^^ ;
Calida tfft&ficcainfecundo ordmcrEftcniroacnsSCainaia/Difcti
Capmftfflatfefc aqua morbo Gallico laborantibus/ eft faluberrima,
ante purgationemdiebus aliquotcum theriacapota , ad &doremcoiu
Ccaocorporc.Vioatumcnimfanguincmpuroat. *
Contra peftiseadem 8c fudoris Anglici periculum eft falutaris*
Bibiturcriamanrcbalncarumdefudationcs» - '*
Succus Fumariar drachmae pondere cum pap quantitate radicis Eftl
fc mixtusy&cum aquacalidapotus,hydropcmcxpcllit:uomituscict#
Oris putredinem $C dolorem fuccus orc cqlfutus fanat* -
Decoctum Capni & FcemcuHiecoris obftructionem aperit5&: i&Z
tunimorbumpcrurinamcducit» \ '
Oculommhcbcmdinifuccusillimsmcdcmr,comndan&; ruboreftr
&umafanat. .:;.,,.,: :::',- ' ..-. . '
Suceus cum gummTillims/upcrciliarcgfgnit*
Succus Capnicum iucco radids Lapathi pari qiiantitate m&tus^c5
aceto &C meile modico tempcratus^omnis generis fc&biem exter<H&
SIRVPVS DE SVCCO FVMIf £RRA£. >
Smipus Fumaria^^ ■ -.
fies aperit, cutismorbos \ pra?cipueabhum6re falfoucliitonatos^ut
pioram,lepram5impctiginem & fcrpigincm curat.Oompofittonemdo
CetiSlefue* '''-' *
PILVLAE FVMARiAE.
Pilufe Fumaric cducunt c corporcbiliofos humores^acres &C falfos^
ualentq; aduerfus omnia cutisuitia.Gonfecxio cft ciufmodi ;
Recipe My r obalanorum G trinarum,Chebuloru & nigrarum „ hoc
<ft,Indarum,ana J.v. Aloes$*vrj,Scammone<e5*v. Succi fcumitcrrccla
rfccati^quan t um iiifficic,f ormcturq; tcr foec maffa : nam cum primo fuc
ntficcai:ah^cmaiTa,pIusfuccieftaddcndum>&:rurfus cxiccctur^ id&/
terciauice,
A LSINE
Alilneg
Digiti
zedbyGOQgle
***:"«**«** ***•
\ A Lfinc^quod oX^lioc efljticos nemorofaq; &umbrofa loca ametf
3^ . <*^ut Diofcor.cftautor*AliasAuricuk
Horfus* aurcsrrfcranLMorfusCallinseuulgd* ItaIisPauerina,ideft,Anferina*
Gdton*. qUod piillis Gallinaceis 8C iunioribus anferibus pabulum miniftret. Ger
.Mtiwrrort. ^
t, Quatuor huius eft inucnirc genera* Primum radice eft uiflo&^ caule
rotundo/uccuknto &C molli^f q!x> s Portulacae , cx utroq; caulis latere^l
quibusfolIicuUcxigu^milio paluftrihonmaiorcs, enafcuntur , quibus
minutum flaucns fe^cn^ineft^CheHdoniefcmineminus jQuouis anni tt
porc in hortis&Iocisailtisinuemtur^faporeberbarum^quse interole*
ranumerantmv J/.
^ Sccundugenus locis humidis &graminds prouenit^ reliquis maius^
incubitialtitudincm excTefcens,ramuKs & folrjsPonuIaeashondifsi
nuk^flofculis ut in pripregenerc proiiehiehtibus.
f4 Tcrtium in hortis 8C uineis primd fimile conlpcirar jFolijs maois hir*
fiitis &fcrratis>ficutChama&dt)rs,flofcuIo inter ramulorum alasecexu*
ko/emine r otundo in gcminis £ blliculis (eu uulgis inclufo*
Quamimgenusfol^admodumeftminum^^^
bus in ceeruko albkantibus/eminein uulgis fiauo inclufo^ hbc 2vkltt
X)OgeIfrantappeIIantpropric*Atq; hasx pofteriora genera AliihesS:
Portulacseinftarpcrterramferpunt fpargunturq;. Difcrimihis grada
primumpoteritappellari ^iltter&jim^fccunduni ^Mttf^tbnmm?
^imzbip /quartum Vogdh&nt;
gffe mt* Primum genus nonnulli Ippiam mcdiam exiftimant. Tragus priora
ik* triagenera Telephion Diofcoridis autumat* Euricius Cordos duasfsu
cit
mwrfc 4lm
tera.
^IRIStfS fiau TAK V M* t&
& dti^^ecks:Maiorc^ aprifolig
&Matriiyluam:minoremueroa^^ muris. Nafotur '"*' Y
ha?cherbaamediahyeme,mufcuM^
fcitaeftatemedia. ^ * &&&
TEMPEUMENT7E
Namra* eft frigid* & humidaMicut Portulacx, ac citraadftriaione
refrigerat*
VIRB5, INTRIKSBC7S*
AquaAIGnesfrillatitiauir^^
per fe datur ijs uriliter qui ex a?gritudine tabefcnm%Pueris in nimio mor
bi calore commode porrigitur : internum enim caloran extinouit
alia$iymptomata,utfpafmos ¶lyfin0prohibet. & *
£ X T R I N S E C V5.
Herba^fuccus &: aqua,omnibus inflammationibus & uulneribus uti
liter illinuntur & imponuntur.Ex fucco refrigeratoria cacaplafmata co
iraiecorisinflammationem^aliasq^conficiuntur*
ANAGALLI&
A Nagaffidis duo fun*
-*^tanoim genera : Mas
SC f oemina,qu^ flore fola-
niododiftant^quimari eft
.puniceusvfoeminse ccera.
Jeus. Frutexeftparuus,ta
mas^quam foemina^non al
tci terra coniurgens, fedl
fparfus, caulequadrangiu
lo^folrjs pufillis iubrounu
dis, ad hekines f olia acce-
dentibus/emme rotundo^
fed in mari puniceo, in fce
introimmpdIerefitcredita.Pafsiminumeis&: aruis crefcit. Vfiginons
tamempotMmunigaudetlocis. FloretaMaioufq; inaurumnum. Dc
hac Plinms : Mirum quod fceminam pecorauitant : at S decepta fimilira
dine : floreenira tantum diftantc eam deguftauere,ftatim eam, qua: Afy.
lauocatur,inremedioqu«runt.PKecipiuntaIiquierTofiruris,anteSoL
ortum.priuftjuamquicquamaliudloquatur, c-erialutarc eam,tumfub- **?**
Iatam-eximere,icapra;cipuasefleui«s. Uo'
Videturetiam AnagalKs Corchoros effe,cuius Theophraftus Kb.7.
cap.7.meminit,inprouerbiumob amaritudinem abnffe,dic&,x^a] oriw
^'•«^«B^deftjGor-chonisuiteroIera, * «*. '
Eft ' '
Digiti
zedbyGOQgle
©g «urryjLAv tr
t* E£3£al^
^ViimcrfM»abhac An^atlide^caPiofcoride ctiamfeparatum* de quo
psojferitcriDca{dtedeSiO+
TEH? ERAMEKTVS».
Vtraq; calida cft & Scca : extergendiq; naturam habent»
YIHES» IHTRINSECVS,
Vino co&a Anagallis^omnibus uenenatis uulneribus^pota 8£ illita,
proddftContra peftem eft falubris^antefomnum hauftuseiusfumptus,
conteaopdft&fudantccorporcvprflilcntcsenim humores per fudo.
i^seducit.Succus{euftillatitiaaquamorfis arabidiscanibus^fipotetur
&moriuiillinatur,maximcconfert*VndeuenatoreshacadcanesI^fos
feu morfos aferis plurimumutuntur. Quo dictum eft modo ufurpata,
hydropicisauxiliatur^iecorisobft^
lumpellit»
^XTRINSeCVS.
Vimhabetleniendi\& extrahendiharc herba. Omnis igitur generis
uulnera huius aqua uel fucco purgantur. Venena^elauos/entes, fpinas,
&aculeos.,impofita ,extrahit:manantia item &mordentiahulceraad
fanitatenvllita^perducit, Oculomm caliginem difcutir>& argema ru
bens,cum mdlcpurifsimo inun*fta*Succus naribus infufus cerebru pur.
gat,fluxus^dcntiumaitrahit.AnagallismafcuIa procidcntia fedispro.
rim:CcmiIeauer6feuFceminaretr6agit0uttraditPlinm Vnde coIkfl
gereKcet^mareminextrahmdoforaorem eiTefcemina*
POLYGONON-
POlygonumherba a multis geniculis nomen accepit Mafculum Dio
fcorides cognominat,addiffcrentiamfgemell^quamHippurin uo
$cmm& cant.Dicitur eadem Seminalis, a copiofo femine: Sc Sanguinaria ab efFe
saaguuA ctu^quo in fanguine fiftendo pollet*Corrigiola &C Centumnodia Offiu
"*• - cinis,a forma fcugeniculorum multitudine» Gz8i.Corrigiok+ German*
c*ntm*' 4^ %li^ ^ jdj0bs&jS Dtolco.duofadtgcncra:Marc
»*&♦ ^jpl^,, ny^^^^fj^^^^^py &£ foeminam*Mas nafcitur in ianu
ti s pafsim * r amis tenuibus , tenerf s,
} copiofis-jgeniculis interfeCtis, in ter-
.ra graminis modo repenribus: f olijs
rutse fimilibus Jongioribus tamen:
• b ws~ £jr~ ra: ~w m^ femineiuxtafingufafolia:florealbo
HeUdmt ^JjSP1^ «P m ^^^puniceoue:floretaeftate.AetiusHe-
ue. ^wliobotanenjioc eft^SoIis herbam ap
-proferpi* p^u^ dicititem Proferpinaca, Apuleio &C Diofcoridi,
^L^ Nafcitur in aruis humidis, pra?ferrim inter rapa Jherba qtiaedam Po!y
«wf dtc* gono fimiliSjramulis multis 7 crebris geniculis , ficut dicii Poly goni/oi
im lijs
tf)s cmcrfe^ttmiimk,c<rfbf& xnterd IquaKa
fcrcCyparifei : flwe&fememulripho^fteL
lato/eminismili} fommjodorisfortis ?radice
romnda,alba>uiHofe,digiti longitudincGer.- ~ ^
mani&nawef appellant^mbusPoIygono fJ£#b3
£miIis*VndcPolygonon minus,feuPolycar-. ***«*•
pon, a femmis copia nominari poterft. ^C4r *
Polygonumfgemina^quam dcfcribit Dio^ s,
fcorides, Hippurinf aciunt alijminorem^quas
Gcrman. I km 2&&%mxvaX>tl/ &cl&<mtm*
ft&Xtt dicitur : caulc fruticat uno,arundini te-
nera» fimili^dcnfisgcniculis -, &C in fc tubarunt
modo far<ftis : arriculos in orbcm cingunt api
ces^folioiispicea^fimilcs : radicemhabct inuti
lemjocis nafckur riguis^Vidc caputdeHip-
purL
TEHPERAMENTVM.
Frigidum cft Polygonum in ordine fecun-
cfo,3£ quodammodo ininitio terti},fimulq; exkcat, Spifiandi ac rcfrioe*
randiuiresobtinet,
VIRES, INTRINSECVS.
8 Polygonumutrunq;inuinorubrococtum,omncsaluifluxus^uomi
tus,fanguinis cxcreationes 8c menfes fuperfluos cohibet : ucncna Sc caL
culum cxpcllit efficaciter. Vcn triculi & cholerse seftum rcftinguit : omni
bus^internisuitrjsmedetur* Aquaftillatitia cum
vtrito icmine pota , parium eft efFevfuium» Pccori-
bus pabulumeft gratifsimum*
e xtrjns ecvs.
Succus uel aquaPolygoni utriufq; ftfflaritia , iru
, flamationibus corporis internis &C cxternis reftin*
j guendis plurimum prodeft : Aurium dolorem mu
tigat*ColIurionegingiuarum putredinemcurat*
Vulnerum inflammatorum^uetemmq; damnorum
fy mptomata^prarfertim circa gcnitalialoca , prohi
hcu
CLEMATIS DAPHNOIDES^
CLcmads daphnoides Graecis dicta^quod %*&?&
t«, hoc eftiarmentaieu uiticulas per terra fpar
gat.Daphnoides a folrjs daphnes Jioc eft Lauri. La
rims Vinca peruinca. ■ Officinis Peruinca dicitur. v™c*
Germa^figrtllt/8£©ifjgmif.GaLPcr^r^ %*£**.
Locis naicitur pinguibus^fermentispradongis^un ^***4*
Digiti
zedbyGOQgle
Vkd c&r<
^apir^^iimbre^ Vn#Germanitlgf|$
g^ll dicitur. Rorcm autcmfertMartio potifsimum 8£ Aprili*
Eft 8£ alia Ckma^tis fptcies, cjuam altcntm uocani^Germa, $X><||$ j^
^^^^rfc^^fuoloi^^p^Btj^sia.
. ~: T S tt.F B K JL2IE NT V **•
Qualitatxseftficcse radftringitenim modicc* fedfortftcr eftamara:
Exiccatigitur/edcitramordicationa^, ,
Vinoco&a herba,tormiha,&fluxusucnms1menfe$& fedat*
EXTMNS£CVS.
Tuiaherbauenenatoromi<ft&us & morfibusmedetur* Expreflut
fuccusaurium dolorcm mitigat. Idem dentium dolorem^ore detentus
fedat. In peffo fuhditus^matricis dolorcs Sc fluxus compefcit, Vinuirt
tiirbulenmmueIcorruptum0iniectahsechcrba ^uafeaddies aliquotoc*
cupi cu* clufo,priitinonitori&c!aritati reftituit*
LAVRVS ALEXANDRXNA*
LAurus Alexandrina. Gracis Daphne Alcx.
andrina^quod Alexaderui&orhac Cit ufbsr
unde & Viftorialam appcilant : quoduictores^
pro Laur o fint hac ufi, Idsea ab Ida tnonut Italis
Bonifacia&Paganalingua, Officinis Vuula.
ria.Germa. ^ap^linltmt^mtlbW/Znf^
fcfiW<5t/25cerbkt/Siingeiibl4|:* Folia Rufco
feuiylueftriMyrto , fimiliahabct,maiora tamcs
rnolliora & candidiora : fruetum in medijs fo-
^sfererubentern, ciceris magnitudinerramos
fpargit a terra dodrantales, & ampliores noru
nunquam : radicem rufco timilem^ maiorem ta-
men^odoratam & rnoliiorern* * ' "
Nafciturin locis montanis,3£in Ida montc
potifsimum^undeld^anommatur» Frudum
fertseftate*
Diofcoridi cadem HippoglofTon, fiue Hip-
poglotton dicitur^utriufque enim hiftoria &:
uiresconuemunt:necobftat quod diuerfis lo^
cisHippogloiTon & Laurum Alexandrinarnt
Diofcoridesdefcripfit>fiquide idefecitin PhyL
lo &Mercuriali,ut Valerias oftenditCordus*
Potuit enim eadem hsec hcrba ab alrjs L&urus
^pu >ru^r/. Alexandrir%
Ijafthuncalijdeceptivcrediderun^ una
fe g£ eadem,quod & defcriptio & uires utriq;c<&nm«nes comprobant:
^h^cipfaquamOfficmasuocantVuul^anj» I^Luellius fimilrterab
jUppogloffo diuerfam facit* Atq; eademr^feorteSildius &C Aegineta
^ar&iocisdeHippogloflbS^ Alex^ndrinalau^Diofcoridemfecuv, v
^agunt* Ex Diofeoridenanq; fuaGalenus^exGaleno uero Aegineta
£ia tranflumpfit.Quod uero in defcriptionc eius apud Diofcor. mina-
jg legiturj a<ftum eft erxore quodam fcrientium^ut p&Htjppc* #«3**,per
^curiamfitfisuflum* .*. r ;
: Calidi eft & ficci temperamenriseius^ po tu aiuuulae potifsimum in-
fiammationem^ hulcera eoEi Gemiani utuntur ♦Vnde uuularia: nome vuuLtti*
accepit*; - * ^
YIRES> lHTKINSirCVS, <, *
RadixarefaAa& trita^quatuorautquinq^drachmarum ponder^
inuinoduki aut Maluatico pota^pairastiiffikultatemadiuuat^tran^
ria>fubuenitv3£menksciet*
EXTKlKSECVSv X
Puluis foliorum &radicis omniamanantlaui^neraachulceraexk-
B ca^Aduuutelapfumherbsepotusprodeft*
CERVICARlAv
CEniicaria^ttomeprafentihcnrb^impofuimuS,
quodaliud^quo commode ipfam appellarc*
mus,non dlet . A uiribus mmirum,quibus ad gula
eolliq;exukcrationesuakt; ficutLaurus Alexaiv
drina-, quamOfficinas uocant Vuulariameadeia
de caufa,de qua praecedenti capite eft a&um* Ger
maniparirarione^>aI^frailt/quafidicas Cerui.
cariam^appellat.Fuchiius a fiorum forma Campa*
tiulam uocat . VaUCordus Rapuncutum fylueftre*
Duac funt huius fpedes^admodum fibi adfines.
Nafcuntur circa fepes Jocaq;aridavcauIeutraq;
quadrangijo,alto/olr]safperis5nigricannbus,ur^
ticse forma*Flores fert purpureos, rapunculi fiori
busmaiores0tintinabuli fpecie:quibus decidenti-
bus^capitula fubfequuntur ro tunda,daufa,in qui*
busfemencanim.Radixbreuisuilis. -
Alterafpeciesflores fert uiolaceos,feu ccerule*
osprorfus,tintinabulifimiliterformam reforetcs*
inodorae funtutneqi* .-
F *
Digiti
zedbyGOQgle
ad oargarifmosc^#4|jute inHammationemutunturv
/F^^^ N A T V M#
FOfagonatum notrim accepf^1
qptzdix frequenubusgenicu.
loru nodis interuallata tumet : caty
lis cnim nullis cmgit articulis ^ {$$
enodis^nullis brachiatus ramisat,
toKimr«Offi'cinis,herbarfjs,S£ uul
go Sigdlum Saloraorus appcllatur:
GalL SignttdtSdoMon : omnes (L
quidem Salomonrj figtili nonecu
Poiygonato conueruunt,.Nafcinir
in montibus^rnaiorem cubiti alatif
dinefruticem habcns , folxjs laur^
duntaxat Iatioribus Iseui.oribus^
faporemali cotonei^aut punicirgu
.ftatum quandam refipit adftricho--
ncm: Pcr fingulas foli oru cruodo-
nzs fpeftantur florcs candidi , co- 2
giofi,nurnero maiorc qu|m folia,
qua* ab radicc ad eacumen cxcunt :
radiccrnhabctcandidam&- oblon
garri,molIem,genicuIis frequente,
graueolentem , digitali crafsitudi-
n^McnCefiorctMaio ♦ Germani IPeif lPll.r0/a radicis forma appcl
lant, . . ._ -'
puo faciunt cius genera,afoIiorum differentia : alterurn folrjs latio-
ribus : akerum uero anguftior&us, Singulis annis radici nouum accre-
icerc tradunt gcniculum*
t&aedk ^ ragus Polygonatum ucram eile Diofcoridis LaureoIam,quam idc
Supculu. Eupctalon etCham^daphnenJPcption Sc Daphnoida nominat^credit,
cbmfr quoniam&deCcriptio&uircsnihilhabcantdiucrii* Qudd.ueroLau*
ofptmois rco^ radiccm Dioicor Jnutilemjiuius uero utilem dicat, mendam- po*
tius uitioicribcntiumjquamautoriscxiftimatjUtpro <ifiHsyGz%ty*$i% Ic
gcndum,
,. tEMPElAJSENTVH.
Temperarnenti eft calidi,difcutit 8c expelliu
yiR£S> INTRINSECVS,
Sangumisgrumas^caIculumlumborum,pcrurinam ftillanriaPo^
fygonari aqua pellitjmaifcs ciet78£interna corporis hulcerafangr*
V I It I B V| F X k N t A R V -Jfc ,7»
^ Grana eius duodecimuel fedecimcomefta^p^inferna et fuperna pur
gant ♦ Folia inufho uiridia cofta , aut aridorum piiluis femidrachmse po
dcrefump^pituitam & uifcofos humares edueit
b x t r i n s EC 'tSi
JFoIistuiridia manducata^fiiixus ex capite ^tx^uht,& fterhutameiU
japrouocant^Radix tufa fugillata tollit Jdem poteft aquaftillatitia,illita
calidacumlintcolo* Macutas&Crugasfa
«xiergit*
FLOS evdvLi
FL os in pratis n afcitur ^ auriculas muris Foi
li>s rdferens,quae angiiftio-a tamcn funt &C
acuminatiora , cuiufmodi Hyfibpi : caulem in
Maio emittit rotudum>folfjs per interualla bu
nis^flore purpureo0fidri ferc Gatyophyiloru
fylueftri fimfli-.qucm Germa. XYlxttXVilhtt uo-
cant. Germani hanc herbam <Sau<i)bltfmett
uocant^quod alfjs tameherbis,ut Hiberidi,at
tribuit * Latinisitaq; Floscuculi appdlari po- rio; -tm
terit , quod iiiper hanc herbani, u t quorudam k
eft opinio^cuculus expuai*
Alterum eiufHem eft ihueniregenus, loeis
mohtOiis>& pratis fterilibus^priorifihiilc^nifi
quod floremfert candidum,
TEHPERAMENTVM» £T VIRE&
Temperamentiutraq; cft humidi &calidi.
De uiribus eius hihildum traditu eftvquod
fciam^certi»
VERATRVM NIGRVM,
VEratrum,quod mentem auertat^quoruhdam fehtenna. Grecis Elfe
borus,quod cibum cof poris ef ipiat. Melampodium appellari trsu ??£j*j*\
4it Dxofcor i Melampod^ paftoreyqui eo oiies puf gauerit & fanaueritv jaejj^
Duum eft geherum : Nigrurh & album, De nigro ih prsefenti capite dumsu^
agetur,mo^ de albo»
Veratrurhnigrum daorurfushabetgenera: Alterum adulterinum*
quod Officinis Veratrum nigrurn, Plihio Confiligo, German. CI>U jl*
t^r5appdIatur,AIterumu£rum,quod@C^30>Ar§ XUtftOVM^ uo- w4rS
cant. . mgrm . .
Primumitaq;genus,uiddicaC^ «A*mv
feSeptembrHquiGernuC^lfimOtt^dicitur^floreat :Radieem habet JJJJftT
Digiti
zedbyGOQgle
f&$
timltisi&risintrfcatam&^ drca finem Becembris o; ^ '
fenditinuii^iflauci^^ ,
purconafcunturcaulcrfiorepcreuntefai^ in aquflc
gia^innafcitur^quod maturumfathiCccnribus filiquis exddit* Foliafus$
incifa^cuiufinodiferc mP*eonia*minoratamen SC nigriora: radixeft a*
inaratTragu$PlinrjCQHi3iginem ,
• muttzutn Tujouvrn Wk ' T~~r „,.
Eft pneterea quardam fpedes,dicto iam Veratro nfgro adrnodum Cu
. miiis.utnonfacilcfitdifccrncrc^qusenonniillis @d)UngC8fcmr3$/&
»t'to Cfclfh&urQe! appcllatur: quidafunt quiConfiliginemuelint ef-
fcPlinrjiflorcshuiusincapita^ficutinNigdla abeunt , in quibus femen
cftnigrnm,hcrbaipfaodprcfccrido1>Locis faxofis &afperistiafccns.
; LatinisVcratrumnignimiylueftrc* Huius tradunt radiccmacollofu-.
fpcnfam^ucncnorciatcrc^nchairftumucnenumobfit. Intracorpusuerd
fumptam hominem occiderc* Cuius rei cxpcrientiam rcfert Tragus,de
^ monachoquodam^quiincanchocipfumfitexpcrtus* Huius porifsi-
mum ad luporum ucnaaoncmuulpiumq; eft ufus.Noxia cnim facultate
cftpneditum*
«. Altcrum quod uerum eft Vcratrum nigrum > radice fimiliter nafcftur
VtNtA mdtiscapillamentisintricata,duarumfpitamarumalntadine y folrjs ia
J^J^ caulibus abimoad fummumtencris , knitcr mci&sficuzm Abrotono
mm> niinorc^uiridiQribus tamcn Sc copiofioribus * fl oribus in cacumine Cm^
*C' gulii
V IR ! & ▼ 5 * tiS T A It * *
«7*
gulisin ucre Sauis, cuiufmodi funt propcmoduro
in&cmidis* Vu!go€^£anitf3 ctiam appdlat,
Eftautemucrum Veratrum nigrum German Vnatt*
td intra corpus fumi poteft : hoc minime*
Plurimumpra?ftantifsimumq; nafcitur inAn*
tkyra,unde prouerb,Nauiget Anticyras,
T>* hramo v h.
Calidum eft Veratrum nigrum, &C ficcum or<8
fcetertio,
VIRSS, INTRINSECVS
Vcrarri nignadultcrini,
Vcratrumnigrum^uodGcrm^ €&*l$Stm«$
uocam,uerum Vcratrum nigrum non effc ^ hinc
conftat^udd Veratrum nigrum tutd intra cor-
pusfumifacile nequit,hsecueroabfq;damno fu-
mitur ♦Veratrum igitur nigrum aduIterinum^Ger
tnz&tyziftvotlz%/m uino maceratum , ae mcdio^
criquantitatcpomm^aluumemolhttitratefionem.Radixdrachmarpo
deretrita 8Cin umoalioucliquorcpotajforduscducic, Atq;hicpoti&i*
■ £ mumhuius eft ufu5t
E X T R5 KSZC V $.
Confiligo fcu Veratrum nigrum adulterinum pecoru pefti medetur*
utdocetGolumdialib*6*cap.54nunc in modum : Leua manu effbditur
ante Solis ortum : fic cnimle&a maiorem uim creditur habere : ufus eius
traditur talis: Aenea fubula pars auricute bouis latifsima circumicrL
bitur, ita ut manate fanguine tancp o, literae ductus appareat orbiculus,
Hoc &C intrinfecus &C fuperiore parte auriculse cum fa&u eft, media pars
defcripti orbiculi eadem fubula tranfuitur \ &C fado foramini pradi&a
radiculainferitur^quamcumrecensplaga compnehendit, itacontinet
ut dahi non pofot : m eam deinde auriculam^mnis uis morbi peftilesq;
dmsdicimr^donec pars quac fubula circumfm
dat:& minima» partis ia&ura caput conferuatur,Hcec Columellsu
VIRE5 VEKAT&I KIGRI VERI> rNTRlNSECV^
Noxius eftintra corpus Veratrinigriufusutfiquisude^uok^drt
dimaspondus nonexcedet:Nimio tamen eius ufui lac capriniHnpo*
tumconfert. . .
< Commodifsimeitaq;mumomedip^ Vetere^deiiros^
«ianos & mdancholicos^comitialesitem^phthifieos/ebres qujtrtanas*
^hantiafin^conuulfionibus Sc torniinibus ilaborates^Veratro nigro
purgarunu
F 4
iXTRINSECirSv jg
Ttapefibfubditum,mcr^^ in^
{perfiis cius pu!uismirificcfanat#
Cum aceto omnisgmerisfcabiei^^
dcfttPitmdamcamcm^ >
V E RATRVM A LB V M-
VEratnmiaJbiim^f^ElkborusaL
bus* Germam **># Vlkfvontty
iradiccalba^quadff^ Folia
/habct Plantaginis^&Bctefylueftris^fcd
breuiora& nigriora „ 8C canalium dor-
fo rubcntia,caulc palmi^concauo^ mul-
risoonuoluto tunicis->quas abdicatcum
incipit arefcerejradixcapillamentis mul
tisfibrata^exoblongo capite,eeparum
modocoeuntibusXocis naicitur morv
tanis,macris >&L frigidis ♦ Vellitur mefsi$
tonporc*Coturnicibus femen EUebori
gratifsimum tradit Ariftoteles, Vnde :
., 1>ratcrcd nobis ucratrum cfl acfd
ucncmm^ B
\sittaprefc adipcs& coiurmcihus
augcU
Albumoptimum^quod ceierrimc mo,
uct fternutamenta^fed multo torribilms
nigro. Vtriufq; uircs durare triginta aiv
nisputant*
tEMPER.A2£ENTVM.
Calidum & ficcum eft tertio ordirie^
ficmSfnigrum,
INTRINSEC v$>
Awrtss VcratroalbqcuEfula & Lathyriadt^ifusplera^; corpbris
uiria maximo utcntiudamno utuntur ♦ Radix uiginti quatuor horarum
(pacio iriOxymeli mollita>ac nirfus arcfac^a/emidiachmac poridere cu
uino delirantibiis datur vSin potionemex radice cupias conficere>bidu2
inuino^maccranda^uclin iurc<oquenda erit,ac potus uel decocxiiftius,
mediocris,pro parienris crafi,hauftusdabitur# Valet autem contra coi>
dcm affectus ad quos nigrum^nempe deliran tes, melancholicos , comi
riales^tfeificos,qua!^nafcbriIaboranres5dcphanriafi,conuuiiionibus
SC tormiaibusinfcftatos>
..XXJritiSlEcyi
NaribusiQditumcum fampfychi£olfjs,cerebmmper fternutamenta
purgat
V I R E S,
Jl purgatDcntium dolorcm^cum accto coda^oUurionemftigat^VeteiC
fctis hidceribusy&C damnis purgandis,& pforse conf ert.Cum lixiuiode*
<u(5unipcdicuIos&icndcscapitisnccat» Idcm unguentum eius prce-
ftat .Cum mcfic &f arina temperatum>mures &C glircs occidic* Efficaci-
u$ auteraadhocipfumeft nigrum4Mufcasinfactcdccodum,pcrimii
ARVND O-
ARundo^GraxisCalamus^GcirmanisKo^Amndi^^^
plurimaenafcuntur ^ccies.Viginticnim nouem a fc dernonftratas
dicitPlinius.
Diofcoridcsmumcratquinq^PrimamfacitSagittariam^quamNa^ t.
ftonuocat^id c(t/arAam,cxqua{agimeconficiimtur,Sccundam,focmi* ®*&xi .■
coirca!amus.Quartam,aquaticam,quseinamnibus&- aquis nafcitur, syrmgt*
qu^ D onax uocatur^craffa & caua^a quibufdam Cy priadufta* Quiru ** .
tamuulgarem & omnibusnotam,Phragmitida,hoc ^uallatoria^gra- nfm£?
cikm&candidamJcuifaftigioincacumcntcnuatam^NafciturfoIodi- s.
JntO;cftq; uiuacifsirna» Reliquis proceriores fent Indi<e>ut quae haftaru PiTaSP^t
uiccmpra?beant,arborcamq;habcantaititudincm* Deuarrjs Arundi. %
numgcncribusIcgcPImJiba^.cap^S.Noftra quoti; arundohaftalem
inretdum feremagnitudinem sequat, Nafcitur in pifcinis ammumq; xL
pisadigitaii crafsitudinc,uigenis ut plurimum geniculis/olio gramineo*
Jongo.acuto utrinq;,per quod arundineus caulis, ficut in frumentis,ena
fdtur.Radix candida,caim,geniculata,quotannis nouas gemmas ex fin
guliSLgcniculis,ueris tempore^protrudens, Infumrnitate, menfc lunio^
ariftas ferr molles pilofasq;, qu«c in pappos tandcm euanefcunt*
TEMPERAMENTVM,
Tcmperamcntrcft; frigidi&ncci*
VIRESS
Agreftfe
V1&E& BXTBJNSECVS* . f
Gemm^tenet^qu^exra&cisgeni^^ &:iffita^
aculeos & telaco^riinfixacducunt^Lumbpmmdolorcm^cu acetQ
mixtar & impofitse,mmgant, Foliaamadinis tufa 8Cillrta^ry%data
aliasq; inflammarion^^dtinguunt :iindef^i4aficc^9e<^m<jualitas
deprehenditur*
GRamen vGnecis Agroftisv^i ^yi^M'
*«^qu6dmagro confiftat* Latinis agra-
diendodi<ftum*Germa* (BvMf I communi no^; "<k
mineappellatur^ck: 3\iebgt4^* Genkulatis^ex"'
Diofcoridisdefcriptione 0 ferpitramulisvaqul.
bus radices crebrofpargit, dulces, geniculatas :
f olia dura,8£0ut arundinis parusejata^acumina
ta^quse iumenta & boues pafcunt.Graminis fpe
cies magnimdine differunt, fiquidem aliafunt
.maiora^ alia minora*Ex huius quoq; genere na*
meratur Carex acuta Vergili) . Quod uera in
Parnaflb monte nafcitur ^ denfius fruticat/ olx]s
hederaceis^fi ore candido^odorato^ femine par-
uo^non inutili : radicibus quinis fcnifue ^ digitaliD
crafsitudine>candidis^mollibus->& admodu cul
cibusXocispafsim nafcitur umbrofis-»& dume*
tis. Flores in fine Aprilis f ert candidulos*
Eft prceterca aquaticum grarnen , quod Ger-
mani tiocant ^ttftttgra^/Gramenanarani^
quod anates^maximefylueftres^hyemali tempo-
re hocuictitent. Nafcimrinaquis^porifsimum
(tagnanribus^longum^tenue , graminis forma, aquse ahfq; radiee inm*
tans.Sinfundum conringat,iunceostenuesq; culmos^ariftis harudineis^
inittit^f ructu carentes.Hoc anates auesq; aquaticse hyeme uicxitant*
tEHPERAMENTVM,
Radix Graminis mediocriter eft frigida & ficca , tenuiumq; parrium,
cum mordicatione quadan%Herba eft frigida iaexceflu primo^humidt*
tate ficcitateq; moderata.Semen alibi quidem imibecilliim* In Parnaffo
uero deficcatorium.Tcnuium parrium & fubacerbum, Galeno tefte*
VIRE& INTIUNSECVS.
. D ecoctum r adicis in poiu tumoribus &C urina; ctff icultatibus mede*
tur«Galcuiofaquoq; ueficaeexcrementacomminuit. Semen uehemenn*
us urmam impellit : aluum^uomitionesq; fiftit*
E X T R 1 K S E C V S#
Radixgraminis trita &C ulita^uulnera gluunacquod idem decocrum
gramen^
Digiti
zedbyGOQgle
V !&l» ff f t t JHRTA.&r SU 174
g^mm,8^herbatufaprad3:at : tuctur^ & abinBammationibus, utfcii*
fit Plimus,placat.Deco<9:o uinum & mel adijcitur : ab aliquibus thurfs,
& piperis & my rrhc tertiae portiones : rurfusq; co
quitur in uafc serco,ad dcntium dolores &C epipho
ras;Scmcn draconum niorGbus auxiliatur ♦ Supcr^
ftirioeft^quodPliniusde pellendis ftrumis & psu
nis tradit,ut apud autorcm ipfum licet uidcrc*
Gramenaquaticuminflammationibus pcrindc
ac 1-cns paluftris adhibetur.
p TYPHA,
TYphaGraecis &Latinis>paluftribus ftagnan-
tibiisq; aquis innafcitur^exarundinum gene-
rcGermanis Xfatiml olbflt/ &Olbett/3lKpfttO
fpctt/i11o£Eolbett/S>atelfolbctt, Folium,tefte
Diofcoridejf ert Cyperidi fimfle , caulem Ieuem,c-
nodem ,cuius in uimmo capiteflosobduciturla^
nugiriofus denfus^euadens inpappum*Radixgc
niculata, articulata intrinfccus ^ alba, fpongiofa*
Vtuntur huius caulibus feu calamis Vietores ad ua
forumiunduras^itemadnauium rimas obftruen-
das. Exlanugineeiusnonnullitoros &C puluina*
riaeonficiunt.
N
TEMPE8.AMENTVM, ET VIRES.
In calfaciendo &C refrigerando medium quo-
dammodo,prccfcrtf m fl os eius^obrinet , neq; enim
euidenter calfacit^neq; refrigerat* Exkcatmodici
&abftergit.
Flosdus^tefteDiofco.cumfuilloadipe uctufto
doto exceptus^ ambuftis medctur.
GNAPH A L I 0 N-
GNapbalionDiofcoridesTomentum appella^exetymo, alfj Cm~ T&amfiL
tunculum &C Qentunctilaremuocant ,qudd centonibus cum hoc f*dm£i*
maxima Gi cognaxioXanam pratenfem,feuLinum pratenfe nonincom ^^^
modcappettabimus,Sfcm&^
& &f)iirf r&ttt/quod dy fentcrisc medeatur* Pauperes olim cukitras **&*
bocfarckbantifiquidemmolliseft&rlanuginofaherba* ^ ^ rfam
Conftat duo cius eflegenera : Alterum maius,akerum minus.NaicL jwteifc
tur in humidis SC paiuftribus campis^ramineiunceo,abfq; gemculis^in
fiimmo circa cacumen tenuis & candida lanugo adnafcitur r Gofsipio
purior^tenuiorq;; cuius adtelamfimilitcrufus effepoterit*
Alterui»
Digiti
zedbyGOQgle
mn :tt'a.*v-ft« if
frliwfm
lunci^. Altmimgctii^maiuseftJolilscopfofJoribiis
candidis mollibusq^fiore lutco, radice capiliag
8C tcanl Florcm f crt maifc lunio &C lulio*
TEJUPSRAJS3EKTV&.
Adftringcndi & cxiccandi uis cft Gnaphalio,
VU.EJ, IKTKINSECVS.
Folia dus inuino auftcro addyfenteriam eL
ficaciter^tefte Diofcoride,bibuntur. Ventrisfo,
lutiones , & mulicmm menfes fiftit.
EXTRXNSECVS*
Putrcfcentibus hulceribus illinituxv
I.VN C VS-
IVncus^Grascis Scfacenos . Germams BlftgC/
&d)tndm. Huius tria funt nobis gcnern:
quamiamDiofcoridi &Plinio numerantur*
Primus m aquis nafdtur , crafsitudinc & nisu
gnitudine rcliquos fuperans,fty lo cnodi & lcui,
in **&*- cacum^ faftigiato.medulla fungofa.qua
^^^ adiuccrnarumumnturdiychma,LatinisMari-
Digiti
zedbyGOQgle
VIR.IBVS PtANTARVM. t7f
l fecs,Graeds Holofchoenos^tq; hic urmoUifeimus, ita ad uitilia pr*fer- m,»*-
tur,hoc ad operiendas tegetes,eontextus% naflarum,aIiorumq; uialium /"««•
utuntur.Germamsgr^p»>et^rbtnB«n.Hunceundemcumfcirpofa, ?f*
eiunt.Vndeprouerb.Noduminfeirpoqua:ris. £"**
AIteracumsdicimr,GrajcisOxyfchc^ "^
appdI^t:hicquotanms^^
manisBmeen^
ris S£humidis aedmsq- necnon intcr luniperifmticcs,
TerausMe^ fce. '•
mmamDiolc&PlimWfaci^
fium fatuuarum coha*rentium modo.in quibus cufpidatum feme clau Zicc^
dimnHasinOermanianaicunmriuncifpecies/Reliqu^ceuperewinac
fnnt.duasPliniusennTwrsr ViVWi/-<m-/\t«,~«,« t„„_. t ^ -.
ex^chcenos^: Anthoscopofitadictione,nominatur,dequibus fuo lo^hos,
co.Tropicus pneterea feu Euripicus quintaPlinio numeratur fpecies.
SextaTheucitis,.
T B M KE-& A M E K T V M.
ET-yiK.ES.
* De ufu Iunci in Medidnis
ttflrilcoriftat. Ad opera ahas
textoria,ftoreas,caniftra,id%
genus plurimus eiusufusJun
ci aute odorati.qui per exceL
lentiam fimpliciter Iuncus du
citurjplurimaeirutilitas, De
quo fpeciat *m eft a&um,
POTAMOGE*
ton*
TVT Afcitur in aquis &f pdu>
i ^ ftribus herba, quam Ger
ma, uocat &&mftmt.Gall.
V ^^'e^cuiuspluresnume
1 rantur Ipeciesinos hie de una
tatum, quam proprie <3am?
£tAUtuocant,dicemus ♦ Hac
Diofconappellat Potamoge
tona, eruditoru teftimonio,
quodnimiruaquis feufiumL
nibus fit uicina.FoIium Dio-
fcoridihabctBeta^fiue Plan,
taginis.hirfutum, paulu extra
G
iacpamfi3peremiftat«:floraw umilitcrmenf^lisli^^
tum>acfubinde&mmJta^raead proptet
J^? fiores ac fcmen^uodfctt/picatumX^niFontalan appellant.Pfycus
?$?«% * marinus,quem Fucum marinum,& Algam marinam Latini nommant»
******* exhoceftquoq,*gcncre/cdnobiscftm^^ noftris rc,
£^#onibus*
^ TSafUAaBKTVK»
Naturamhab^rcfirigcrandi 8^cxiccaniu
VIRES, EXTBJNSECVS.
\VircsPotamogctonisdi^q;fpccimimfuntad externas tamixm cor«
j>oris partts.Folia in olco & accto tofta,& mcdiocriter cum ladcccpd
£ a&a^magnos podagne dolores arftusq^illita fcdant 8C rcftingttuns*
Omnibus autem iidlammationibusmcdentur,
LENS PALVSTRIS
LEns paluftris^Graecis $*«©* e l-xl tJ^
TtA^r^ Gcrman. JPaffcrltnfcn/
tncerlm|«/XX>Affcnnoo^Nafdtut
in Iacuftribus,ftagnanribusq; aquis^ni.
hil aliud nifi aque mufcusjentis f orma^
ncq; radicem,neq; caulcm habens.
TEfiPEkAM^K TVH,
Naturam habct euidenter rcfrigcraJ
toriam*
_^ VIRES» IKTRINSBC7S.
Lentis paluftris aqua ftfflatitia bis teruc in die pota,prodeft ijs quibus
corpus eft inccnfum^udut peftis temporc*
SX-TRINSBCVS,
Aquadusftfllatitiaiccoris inflammationibus cum panniculis in at
madehi&is^calidisq; latcri appofias,eft maximo auxilio. Parcs cum Po-
tamogctom uires pofsidct» Ramici &C rupturarum inflammationihus
ntiliterillinitur.
HIPPVRIS
ozUt* T TlppurisLatincCauda cquina . Equifetum alias, aformanimirum#
' ^ff>4l XT-quod EqukKC caudarfitfimilis.Ephedron alf) ab infidendi natura*
Equifcti. & Anabafin , ab fcandendimore : & Salixecuina Latinis.Gernn&Of *
jK|*fd^^
£^^2eI/^antc»feattt/@c^affj:^ew/Caiibettroct
**• Duo f acit D iofcor .gener a : V num longius^akerum brcuius* Equife*
&IMU. ^111 longum, Afprdla alrjs dicitur^ab afperitate, unde fabri matcriarij li
^^ gneam pe&inum bC aliorum minutorum operum rudi tatem,huius her^
Eqidfetic bse fcabritiain nitorem expoliut ♦Hippuris rnaior, feu Equifetum maias
«^^Larinisdidtur.Germa.grof &d)&fftfytW :atq;hocipfum duoru etii
"^* cftgenerum; afcerunviudo $C iuncco caule/cabro & geniculato : alte*
f&x.
?!&£*▼& PLANTAS.VM.
*7*
fthtus a£i&r.
Cytyru^c uacuZ? Qa'A Qsayty %£t»uctAj £f *ru' z2£ e^ *
rumfoiiahabetcircacauto^
0an€m,lcuicerrubenccm/ubarperum,genkulisdifrcdum:comasdepcn.
amccshabccmixltasn:gras,utcquorumcauda:radiccmlianofam &du
ramH^cinalcitudmcmau%rgit,acfcandcndo proximis^ipitibus co.
Av. mis^uiscircunfundimrvNafcimrpi-imumgcnus
utrunq; in aquofis locis Sc fcrobibus circa a"quas
& umbrofa loca frequentifsime . Vnde ctiam
iQvfycy dicta eft,quafi iuxta aquas nafcens. zphy&L
Equifetumminus^Ger. ikitl Sd>afff £ca>/ % M
Nafcitur inpratis, ncc aliaferc, tefte Piinio;frc ^
quentitis occurrit^nuifafochifccisihoc Equition
ctiam uocat^quo ad uafa cuunaria & cantharos ^**
cxtergendos potifsimum ututur . Caule nafcitur
rccT:o,cubitaii,maiufculo,inani,comispcrinrcr^
ualla propendetibus,breuiufculis, moliioribus,
S£ candidioribus,
Eft etiam alterurh minus^quod fimiliter in ha>
renofisj& macribus pratis^ncc non aoris freouen
tiisime nafcitur^quod Afparagum primum emit
titnudurn,caulfculisin plantagiricfemeri ferenti
busfimilem, moxueroalioscaules cVfoliaficut
Equiietumminusprofert ^hocitidemad culina-
rias operas eftufiutifsimu.quodCharadranon cbrtdr*
**- n* n ■ • /- - / f *** m*#&**o
aacaftt,quoniamra equi jg
naefimfliaidine, : \
T e h ? B r a se .s #y .«#
. Vis et eft exkcandi citra mordacitatem : facultas eieft adftringendi*
YIRES, INTRINSEC7S,
Equifeaum'u%adfangmnc Fo*
liorum Equifeti maioris expreffiis fuccus potus,fanguinis fluxus tam ia
*mulkribus.,quam in uiris fiftit^fanguincmq; excreatibus &C mingentibus
prodeft*bis,tcrue per diem trium cochlearium mcniura potus, Cum vlu
ho po tus fuccus^tormina fedat,conf ert i)s qui difficulter mfsi5t,&: a?gre
fpirant ; inteftinomm quoq; & wfica? rupruris eft utilis* Adidem ualent
folia uel radix in uino cocfta, SC calida pota*
Equifetum minus in aqua uelluino co&um,ad omnes fimiliter fanoyj
nis ffuxus conducit : inteftinorum exuicerationesfanat , renum hulcer»
&fluxuscurat:ftranguriasdoloremmitigat» Aquaftillatitia ad eadeni
EXTX-INSSCVS.
Expreflus foliorum E quifeti maioris fucais,naribus cxccptus,8£ ccr
mci iilitus,fanguinis exnaribus profluuium compefcit : quod ctiamftiL
latitius liquor cfficiu Tufa & cum fucco impofita f olia,uulnerum faru
guincm coIiibent3eademq;gIuDnant,&intrapaucosdies,Galeno tefte,
ianant.LinteoIuminEquifetiminorisftillatitio Liquore tepido madefa. B
cl;um,impofitumq;,ery fipelati medetur,rubris itan puftulis , infkmmsu
rionibus fcdis,alioruin<j Iocorum,& dyfenteria^ Occultorum loconj
tumoresfedat.
Rdiquas cummaiore Equifeto uires pares obtinet,
NYMPHAEAv
ffc**- ]\^Ymph^amGreci,qud
phar. *- ^ irinae Nenuphar nominant^nonnullis clauus Veneris,& digitus Vc
<Um Ve neris, Alga quoq; paluftrisy& Papaucr paluftre. German ,@ceblutfl€ft/
vtmrti. Puum fimplicitereftgenerum:Candida&lutea, Nymph^acan*
Aigt $du dida,fo!io nafcitur orbiculato,leui>herbaceo,amplo, in itagnantihus a-
fox* quis fupernatante,flore candido Jilio fimili, in medio cr oceum habente
ptfaftrc. apicem,&cumdeflorueritcapitepapaueris ,in quofemenlatum,airau
i. rom,pingue*Caulisgracilis &C laruis : radixnigra 8C ampla , dulcis , no-
N>m- dofa,clau<e formam repnefentans. Vnde ctiam quidam Rhopalon uo*
^J^ c czntfcoc eft,dauam* Item Herculeam a Ny mpha, quar selotypia erg*
Herculem fuit mortua,fecundum f abulas*
*. Ny mphsca lutea,f olia f ert priori fimilia^adicem albam SC afperam»
^Tl^ ^or€m lu^um/pfcndentem,rofae fimilem, German. gcd QttbllimttU
Vtraq;lodspaiuftribus &ftagnantibusconfpidtur9
Ltrteam
M*>
Digiti
zedbyGOQgle
Lutcam n^mphxamTheffalamproprie uocani^ilcutNymphara caa M *.
dida Heracka uenk appellarione. TfcJH*
TEM PERAMEKTVM.
Vtriq; facultas eft refrigerandi & cxkcandi citramorfum*
VIKSS> iNTRINSECVS,
Liquor Nympha^candidajftiltatitius^uammuel trium unciarum
ponderepomsaduerfusardentes febres , peftismaximetempore,pra^
ftans eft remedium : prxferrim uero f)s qui Ethicarn in pkurifi fentiunt :
Tufsi quoq; arida^uehemenri ftti , iecoris SC Iknis inflammationi medc
tur^ac extrinfecus etiam linceola in Iiquore ifto madefa&a,kcori SC cor*
H tepida commode imponuntur.Diuturno alui fluxui^idemliquor, ali-
quottes in dk potus,fert auxiiium * Ad eofdem afFe&us conferuas non^
aulli &;oka ex eius floribus confidunt* Genkakfemen prorfuscxuiu
iemen mn^o^oc;^^5Cj50ta^m€nfe^nufloiUa$rcm€dio adiuuan
Tsxtrjnsscvs.
Qtiae de inS^mmarion&us intra corpus dicfca fimt^eadcm quoque de
cxtemisp^itimmflamma^nibus^mpote^capit^i^o^ * cordis. lic
tuX & ardentium puftularu&^funt mtdligenda*
Aqua eirni linteolo fronti iDita^phrenefinfec^
du(Hempi^at^ademrariQneiecoris arf^refr^erat^mac^ila^ facL
€i ex<:aioremt3$extent«A^
okumduslenit&reftinguit* „ <;' .
Acorus.
AC O R.V S-
Acawpfficinaii^a.^ ^v -
&$#$&* ^ A Corus^quamS^ AphrodifiamGr^ci.Latini Acorum& Venerd
Vmret* .-*^appeHant^cAaeft,utdcfcr& Iridis.angu.
ftiorg
g ftt^itafftc^adieesndndifsra rc&ttm/edobu
liquum actas^nfuperficieexiftetes^emcuhsfeu intemodfjs diftinctas,
albicantes-guftu acres,odo;re non ingratas* Optimum eft denfum ? can*
didum,non carioium, plenum, odoratum ^ cuiufmodi* dl Colchidicum
$ Galaticum,quod Afpletion dicitur. Noftrae autem Officinx uero A^ A^m
loxo carent,quo ueroipfasutuntur^eft aduIterinus»Germ.<Sec!Sff Itet*/
^<^cnobet:2cfcrWiir0* Atuerus Acorus noneftaliusquam qui
Calamus aromaticus Officinis appe11atm\>quo Officine pro uero etiam
Calamo aromatico utuntur>manifefto errore : Nemo enim non uid et
Calamum 8£ radicem conuemre non poffe# Alrjs Galangam maiorem
ncrum effe Acorum placet+Nafcitur uerus Acorus iocis culris -> praris ac ^r*?
kortis,rarasq;eftinuenm,utinBotanologico fuo Cordus oftenditicu&fr^
inquit:Di&umhodieCaIamumaromaticumegopro Acorofcriho,& Cor&*«
eundem etiam efle fufpicor ->dubitoc£ uehementer 5 numuerum Cala-
niuni aromaticurn habeamus : res enim eft exotka, 8C prarciofior quam
uttottantiq,*eiuscoleiproftent* Noftrumautem Acorumiuxta arnnes
Kpafsiminaquoiis&paluftribus locisprouenit» Foditurradixseftsu
tis inizio^SC in urnbra ficcatur ♦
Acorusuerus,qui eft Calamus Offidnara aromaticus^calidus eftj&
fk cus gradu tatio,adhibeturqunternis 8C extemis corporis parribus.
B VIRES INTRl N SECVS, ACORI VERl.
Decoctum Acori potum urinam ciet,doloribuslateris,thoracfs $C
iccoris^^qrminibus^ruptis 8C conuulfis rnedetur* Lienes minuit, urinse
ftiOicidio SC ferpentum ictibus auxfliatur^omniacj; ueficae uiriafanat»
Succus eias contra fuffufiones & bculorum caligines >, contraq; ferpen^
tesbibitur.Pevtorisdoloribus confm,unde antidotis radix utiiitermL.
fcetur. Cotafis & luxatis pota duobus obolis,in mulfi tribus cy athis^ra-
dix prodeft Jnternis quoq,- fceminarummorbis Acorum conducit,
EXTRISiECVS,
Infeffu,quemadmodumIris,muliebria adiuuat* Succuscorneaemem
brana: crafsitiern detergit &C extenuat.Radix in uino decocta^ trita 8>C &.
lita,tc(tmm annores mirifice difcutit* Duritias &C colle&iones omnes
fanat,decocto huius herba: f ouentibus,
VIRSS ACORI ADVLT£RINl> C^VO OfFICINAE
uruntur,cx Leouhardo Fuchfio.
AcorusOiFicinarum immenfam adftringendi facultatem obtinet*
diuerfamq; planc a ueri Acori radice facultatem habet : craflarum eft
partiurn.facultate frigida,conftringit.>denfat>cogit.)8£ contrahit.
Quare urinam non cit ^ nec menfes euocat , fed potius lupprimft»
Sanguinem undecunque manantem cohibet ♦ Succus igne expreilus*
mmfes nunium promanantes conftringic, Que uis uero Acoro noinett*
Digiti
zedbyGOQgle
VndePandcclbuimamoma&^ q
fanguinisprofluuiocorripn
XIPHIOM. ..
Xlphion Gracis^tem Phafganon & MacfaerornS,
Latinis Gladiolus proprie,>& eftfui genera herba,
qu^€tiamSegctalisdicitur^GcrmJleillblOC@d^t^
$d.GIadioliautem nornenmultisherbisueteres tribue,
runt$cut hodieq,\uelut Acoro, Sparganio^Xyridyri.
di,VcrumpropricGkdioIusdchacherbafumitur,que
fupradi&s etiam,eadern de cau(a, nominibus appellat*
Nafcirur locis pkiguibus 8^humentibus,qua?q; fluui<x.
ruminundationesobtegerepoflunt^folxjs &TcauIe Iri.
dis/edrmnoribus^angdtioribus, S£gladrj modomiL.
cronatis^orepene cceruleo , tribus folrjs conftante>fe,
mine in triangulis longisq; filiquis^rotundo^ Acori fimi
litudme.Rueltius caukm didthabere fcabrum „ cui ex^
perientia redamat^Deinde etiam Theophrafti defcri.
ptio»
TEHPEKAMIN7M, ET VIKE5.
Tcmperamentum SC facultatem cum Acor o parem
obrinet Radkueropraecipucextrahendxuim^tufa, cumthure Sc uino D
impofita^obtinet*
I R I S. J~w* cmhm^.
IRiscaherba omnibusappdlamr,quarriGerma
ni uocant biaw&tlgcii/ blaw ©cfewmd/
VmlXVM%/fyimtlf$WZVt&GdLll GlaicuL Iris
dida^ab coeleftis arcus fimilitudine^quem flores e*
iusreferunt. IDcicltPllttJuero^non quodViolas
fitradix,fcdquodradix eius uiolse odorern irnitc
tur. Nafcitur in hortis pafsim^raro nifi plantata,f o
lia gladiolo fert fimilia^maiora tame^Iatiora &£ pin
guiorarfioresincaule a^qualibus inuicem {pacrjs
diftantes^inflexos,uariacolorum commixtura^v
cus inftar ccdeftis.Radiccs fubfunt geniculat£e,fo#
lida^fupra ter r am eminentcs, albar, uiolae purpu*
rea? odorc* Optima cenfetur Illy rica , cuius Dio-
fcorides meminiE , a qua tamen noftra Germanica
non multum abcft* Differt autcm in hoc^quod dt
horribiliorquadantenus^ &£ odoreiniucundior^
multomaioreacrimoma^faucesenimguftantigra
nignidxj modo exurit* Caliditateita^Illyricam
fuperat^
▼ I R I S V $ MiSTA&f H. w
i fiipcraMt uehementius eaam aluum purgat,Sc<J odorc &: fapore cft iru
ferior*PorrdcadcmcfthcrbaIris&:Ircos, quas quidam iricptc difiun-. lr* Tg
gunt, fS&rt*
TEMPgRAffiENT.VJl
Iris eft exfecundo ordinc ealfaeientium,& tcrtio exiccantium : refoL
i2it?abftcrgit& maturat,
VJS.ES, 1 NTR INSECVS,
Qusedc Acoro&Xiphiodiaavunt^omnfaplcnius dc Iridefimtisu
tdligcnda/Radix trita & cum meHe fumpta 0 Vd cocifa S£ in uino co<fta
potaq;,pcduspurgat,Ientos&:uifcofos humores difcurit & attcriuat,
cccreationes rnultas facit>tufsimpcllit>& pulmonis uitia corrigit*
Trita radix/eptem drachmarum pondcrc cum aqua mulfa pota, um
cicdum purgat,uifcofam bilem^ex qua f cbrcs &C i&erkus morbus oria
iur,cdticit.Inuinococtaradixcalidapota , tormina fedat, utilkerq; rjs
quifemcn continerenequcunt Jbibimr :horrorem fcbrium mirigat, tem
poreinuafionispotaJdemdeco&um bonam quktcm cfFicit0fommim
^onciliat^menfes cict.Radix cx accto co&a potaq;, fcrpcntum morfibus
oiedetur , uencnurn a corde pelkndo,
EXTRINSECVS.
Radix tri tampulueremadomnia cxtcrna corporis uitia utiliter in+
^fpergiaxr : Vulncrapurga^carncmgignit^cummcllc pnefertim mixta,
Carcinomati,fiftulis,intertrigini , ahjsq; occultaru partium damnis mc-
dctur.Coaaradixdummolkfcat^&illita^omnis gcncris tubcrcula SC
ftrumasdifcutit* Cummodicomelk&Vcratro mixtaradix/adeima.
culas illita extergit. Fomentis ad matriccm molliedam 0 clyftcribus itern^
unguentis 8C cataplafmatis radix utilifsime additur.
In uinum cadem fufpenfa/aporem odorcmq; gratum efficit*
In cereuifiam uero fufpcnfa^dulccm eam conferuat.
Piftoribus etiam eius,adfermentum triticci panis,eft ufus*
MVSCVS TERRESTRIS- -
MVfcus tcrreftris^Gcrmanis dicitur 23e*rl4p / *E>a<*rfd)ar / Cette
felsf !aen/@eyt ober (SiituM tmtiUzm^tyVUtmQky^m^
Nonnulli Soldanellam uocant^diuerfam tamcn a Brafsica marina , qu<e ^WW?
Sqkhnauocatur* U* '
Nafcitur in iy luis abfq; caulc &C femine uiridi graminis mufco fimflis*
uiilis quibufdam albis,ceu radicibus^cx tcrra enafcens,humi late reptas,
odoautnoixemcubitonimintricatuslongitudinc^longiaclanugmoii ^
uerrnis fimilitudinc» Menie lulio articularcs luliforma profertalpara*
gos^attactu leues 8C molks^ceu farina aut puluere confpcrfos , mo*cde*
ckfentcs^quos pro florc iicebit furnere,
Diofcoridc^
Digiti
zedbyGOQgle
DB
«vrrift*
fokejtris*
iriTtx a b rr :
Diofcoii lib»4*cap, S4*Hil g
fcumdefcribitmarinum infcopu;
lis teftaceisq; non procul a mari na
{centem0gracikm,capillaceu, cau-
lis expertem^quem Ofticine, quod
i)fdecumCoraUio locis nafcatur^
Corallina, erroreloci decepti -, ap,
pelIant,GnccisBryon &ea£^. Hu
ius defcriptio et uircs cum terreftri
noftro coueniunt: nec locus multii
obftare poterit>uterq;eninTpetrcu
fis,fed alteriuxta mare^alter in fyL
uis nafcitur* Vna tame herba diuer
fis £epenumerd locis prouenitPli-
mus Mufcummarmuladucsede.
fcnbit fimilibus folrjs^ijsq; rugofis,
8^cotractis,finecaukabima radi-
ceexeuntibus* Veiumhaecdefcri.
ptio Plinfj ad Lichena hcrbam , no
ad Mufcum marinum perrinet, cu
iusfententise Valerius eftCordus*
TEMPERAMENTVM. D
Temperamenti eft ficci &C calidi.Vires ei funt fp&Tandi 8C ficcandi^eal
facicndiq;,
VIRES, INTRlNSECVS,
Inuinodeco&islapidemueficje frangere SC
cduccre^experimento certo conftatidempreftai;
liquor eius ftillatitius.
EXTRINSECVS.
Tufa herba uel cum uino coera^ omnibus cor
porisinflammarionibus ^calidae item podagraj
eftauxilio» Vinum corruptumlentumq^inuas
fufpenfa breui reftituit.
BRATHVS SYLVESTRIS*
fiue Sabina fy iueftris/
BRathus fiue Sabinalylueitris -> aut Herba Sa-
bina nominisidhabet^quodfolia feuramu-
li eius Sabinae arbori^de qua iiio loco inter arbo^
res,fint fimiks.Nafcitur in harenofis altarum iyl
uarum uallibus/piiarnse altitudine^perpetua ui*
rens coma,foli)s Sabinse arboris^ inodora^ amsu
ra,Iylos ficut Mufcus ctia terrcftris pr of ert ^ qui
mo2£
VIIIBT5 fXARTAEVM, ,*
i mox ab% fru<au dedduritGerma.U>Alt> @c8C!*battt!l.Ob lulos ao-
tCntquoscura Mufcoterrcftriprofert^hune ipfi locum rdinquere pla-
^jit^umqudd tempeEamentum & uircs cafdem obrineat.
TEMPEMMENT7M, £T VIRES.
Xempcramcntumhabacalidum&ClkcBTO^utdc Mufco terreftri eft
^jian^cuiu» eriamuirium cft pamceps*
V I O L A PVRPVR E A-9^^**'
VIolamGraeciIonuocanc*Viole v^p^
uero nomcn omnibus eius fpc f>«ro.
1 ckbusLatiniattribuun^propricta- 1<ws*
menintelligisurde Vfola purpurea,
quam Germani fimpliciter IDtizl/
. X)ioltt/obcr tHcrtjcn *nolrt appel
^ lan^Gnecis % 9Wf<^3^hcceft,Vio
f* kpurptircaitcmMuraria.T^nuero^rir^
\^ ) di&a , tefte Nicandro ,quod Ny m- Vndcii-
phar quaedam lonue florem illiim Io #* v*»te
iiiprimum muncrisloco obtuIcrc#Vclfcc5dum alios , qudd floremhuc
pabuli uke loi in uaccam mutatse tcrra protulcrit, Lacinis ucrp V iola^
quaS Vitula,cadcm dc caufa,
5- Duo funt huius gcncra : Satfua 5£ fylneftris, Foliumhabethedcra mi
nus SC tenuius,nigriusq;.abfq; ramulis, Caulkulus exradkemediiis fta^
tim profflit,in quo fiofculus fuauitcr okns,purpureus,in fatiua tamorai
grior* Scmenin folUcuiisuafcuIifueminutis extrema fere seftatepro- m
rcrt.
Sylueftrispraetereaeft inodota,ac Violam caninam,Germa:<^Uf&0 v^ -
EJOklt cam nominant,Locis potifsimum prouenit opacis &C afperis^ ut ^^
iuxta nrarorum radkes^circa hortorumfepes S>C margiaes; Ros^ius uc
rc&Maraopi^fcrtimmcnfcad|^urimosufuscoIIigitar# . - ■ *
TEHPERAHENTVM.
Viote frigidse funt in ordincprimo^faumidae tiero in fccundo*
VJRES, INT&rNSECVS,
Viofce purpurear plurimus ad medkamenta,uelut oleavacetun^Gon
fcraas,ZuIapia,& Siruposeftufus5ad omnisgeneris inflamationes uti^
li$,prasfertim pucris comitialibus,quiq; febriardente infrffcantur.In fac*
diarimopia licebit ad coldem ufus in aqua uiolas decoquere ♦ Sirnpug
Violarumtriumquatuoruecochlcarium quantitaie {urriptus^ fcbrium
seftus reftinguit,aiuum foluit,apoftemata emolIit,cor conf ortat , laterii
ddores mitigat,omnibusq; cx calorc natis morbis medetur* Contra iL
tim aliqui Sirupum Violarum cum aqua fontana temperaturn segris
porrigunt.Flauus qui in medioiitol<e apcx e§fpkitur,in aqua deco5h*s
potu^anginaspr^faijiisimo cftrcmcdio-,pucrorumq; cpmirialibus
mtdctur, £X*
©E N.AT VS A ■ BT
E X T R 1 N S E C V S# ^ L *- **
Pbrcneticis^olcum^aqua^udacct^
iccorisq; aeftum compoaii*
SIRVPVS VIOLACEVS,
Violis menfeMartio colleftis adhuc recentibus^n ftanneunvuasco
elufis^aquamcalidamado&ohorammtempus fuperinfunde/hincex-
paefeisViolis eandem aquam calfacito ^ ac cade ratione nouis uiolis ia.
funde^idq; tertio &C quartojhinc aquam iftanrcumfacchari optimiquan
titatc fufficientepaulatim ad ignem coquito^donec mcllis depurati den-
fitatemacquirat,atq;inuitroocdiifo obfirmatoq; ad ufum conferua.
'Prodeft febribusacutis,iecoris &C cordis caloribus -, gutturis afperitatj,
plcuritidi,tu&i arid<e : Sitim reftinguit-,aluum emollit.
OLEVM VIOLACEVM»
Oleum Violaceum fit ex floribus Violarum,&: oko Omphacinojioc
e(i,immaturo,hunc in modum : RecipeVi olaru r ecentium contufarum
quantum libuerit,i]sq; in uafe uitreo affunde oki Omphacini fufficiente
menfura,acadfolemuellocoaliquoca!ido diebus quindecim macera,
deindc in uafe duplici coquito,& abiectis uiolis recentes ini)ce0&: pari te
poremacera,coque &£ exprimc,idq; tcrti6+Oleumhocrefrigcrat,incan.
defcctibus inflammationum feruoribuseftutile.
Jdp^<-
€»»jfa
VIOLA MATRONALIS-
Vlolarmatronales yquod a matronis in hortis
coli foleant, funt dicte Jtem Liguftria. Germ*
VOinm violm/ &c tPdfd> Violm appdlantur.
Veteribus anfueiint cognitae^non conftat.
Tria numerantur cius genera^non nifi fiore dif-
ferentia^qui in quibufdam candidus -, in nonnullis
puniceus>in aliquibus uero eft purpureus?aut pror
fusetiamrubens*
Herbaipfaeftfruricola^alritudine cubitali\ ra.
mofa,caule f olrjsq; lanuginofis ^ oblongis^ anou^
ftis^mollibus &C canefcentibus ^fioribus uel albis^
uel puniccis^uel purpureisjblijs quaternis rfemine
infiliquisoblongisjatoac tenui: radice longali-
gnofajubrufa &C acruFlorem ferunt interdum cu
iam hyeme &uerisinirio->VndeGermanicumno<
maiVOtntttvicUn accepcrunt,,
TEMPERAMENTVM.
Temperameti funt admodum calidi^ multumq;
humiditatis admixtumhabent*
VIRESf
Digiti
zedbyGOQgle
Radix «utfoJfcM-^ fptrandila-
borantihi£,ueteriquoq; tufsi medenmr* Vrinam& menfes ducuntju-
,j a*urtyi£b*
L E YX20 I O N* ^ v^
LEucoionLatincideualet,<juodVio itm&k
la alba, a A&x^SaVideft, Violato^
innibus tamen uiolis attribuitur ? fiue aL
be^fiue lutegjGuepurpurese fueript, Ara
bes Cheiri& Keiriuocant.Germ,<S€Jb/
xotxf itfaxxstMom TOdcl-
HuiustrianumeratDiofcoridi gene^
ira^ex florisdiffermtia^albijm^uteum^&i
piirpureumvNafcunturinhoriislodscg
cultis ,<ubitali alnmdine^TamoI&jCaule
Brafsice,ex3iore ; folio molli^logOjCane
fcente^autfubnigro^ uerbafci foHorum
fimilitudine^nifi cjuod anguftioraftint et
xninora *> Viofce fylueftris odore: flore
<juadrifolio Tudcandido ^ uel luteo, uel
jpurpureo vquem ueris initio^uel Maio
menfepotifsimum profert,Semenfolix.
cgum tenuibus & longis filiqtiiscon^
tinetur* .;::-,■■;■.
, Atq; ha^c uocant Leucoia Dxofco
riis^addijK^ntiamLeucoi)cuiu« «-
ismtionem f acit JTheophraftus * Is o
njinaliud facitLeucoion vab hoc dL
uerfum , folrjs porri> tenuioribus SC
molHbribus,es:radicebulbo{a pro^
dcuntibus: pediculododrantaii^te-
miracfereiuneeo^in quo flos candi- ,
dus^injnedio croceus-jUiqlam purpu
reamodorereferens, quodecidente
capitula nucis aueUanas quantitate
dnmpur^in quibusfeme Sinapi haud
i2similecontineturt Germa*lP«tp
tauoim
'Lcucoio&
Tbco$r*
diftmficiterdic^
cfs%&6enrai3fa^^
tio^quse ctiam Viola putpurcadki pcserit^logc & fiw^ & ^uirihusjb
i^k^ ifladlcJiucrfaruadcLcucoionpm^
HMIEHAMSKTfltr
* <^aKtatfcAcaKdar»abfi^
VIRES, INTRINJBCTS.
Deco&um carum uel liquor ftfllatitius , iccorit -& renum affe&ionL
busmedentur :laffamembra£is in die quatuor ;aut quinq; cochlearium
mcnfura fumpta^eficiunt.Semen & fuccu^mcafcs^item fecudas & mor
tuos fcetus educunt : fontq; ad hunctantum ufum adhibenda, Reccntes
flores in uino decodi,matricisacftumpotirefi%crant, Liquor ftillaticL
womniainteniamembiaconfortatyfanguinein &mentem exhilarat,
dolore«fedat,quietemgenerat, ' v . :#%
£XT*1NSECVS* ' *V-
Succus oculos purgat,maculas & caligmcm difcutit* Liquor cu mel- Q
^ lemixtus^oris doloremfanat. Radixinaceto
coda^ podagricis doloribus 8C fpleni impofi*
taopitulatur,
IACEA MAGNA*
t f Aceamagna,aliasHerba trinitatis* &C Viola
-Iflammea^atriplici colorenominaturJUiqui
Diofandion>hoceft,Iouisftorem , & Phloga
feuPhlogion,ideftJRammeam*Item herbam
^ clauellatam appellant. Germ.3D*Cif ^ttfi&yt
\bl&mn/&cS^ff*mh*Ut* GnecisueterL
<_J|bus quo fit dicta nomine^non corftat ♦ Eft atu
temuiolaeinodorae aliquafpecies. Nafcitur ia
aruis 8i hortis pafsimfpontejolio primumro
tundo^incifoper ambitum^paulatimuero lon*
giorc:cauliculotriangulo*intus cauo0perin-
tcrualla geniculato , leuiter ftriato : flores ia
pediculis oblongis^ quidrcageniculatosala*
rumfinus enafcuntur^prodeunt-jUiolis pur*
purcis non difsimilcs : in fummo purpurei»
medio
V 1R1BTS,PLANTAR * M. ,&
^Mjaibus dccidmtibusCcnunafeqmmtur.Radk u3lofa? bgrcuig, capilla
gjjfliaamukis^Xotafloictseftate^: ""**
j. ; •■■••■TEHPER^EHTVE r
. Qualitariseft mediocris particeps in calfaaendo & eckcando^pottC
gji^n^rintracoTpusadhibcridcbct. ■'■■"<..■/ "\ :.
"""'/.:,,V ' yiRES, IST&INSECVS,' ■.■>*•• 7,';/
' Pucrisacftunimio & alui dqlore laborantibus,aqua ftiflatitfadattir
^tcrrAfthmatidspuImonis^pWcgmonibus prodeft, cofleclum m * --■•'*
&orace&puImonepusexpui^ans.Cc«mti^ ' '
w^Porcisangmainrcftariscftrcmcdio, 'v*:1
E XX R I.N SECVJ.
Scabkm&pmrimmjomnia^cutisuitiaemendat, Hulcera uifcofa
cianiguitinat,
CYANVS^
f/^Yanos a cceruleo floris colorc nomcn habet, Cy4mr
V^BaptifeculamuocantItali,qudd fecantibus &£ B^tifan
metcntibusofficiacfcculamcnimueteresfalcemdi *<•
xererMelius Blaptifecula a jBAadjTe^id eft , nocendo
appellarctur.BIaueolamGaIli:Blaueum enimipfis BkutoU.
eftccerukum. magrisc^frumentispafsimnafcL.
tur,caule angulofo,folrjs anguftis & oblongis,ro*
farum caly cibus/ed afperis & horridis , quos muL
taecceruka^ftipantbarbula?, Radice oblonga,E.
gnofa,fibris quibufdam capulata, German. 25fot9
2&.$znb\ttmtn. Meiifefloretmaximc Iunio,
TEMPERAMENTVM.
Tcmperamentum habet prorfus frigidum>
V I R E St INTRINSECVy.?""
Flosuelfemen inuinodccoc1:um,fcorpionum Sc araneorummorfi*..
bus pomm medetur,uenenisq; alrjs refiftit. Ventriculum a biie,tufum fe*
midrachmse pondere fcmen potum,purgau
E XTRINSECVS.
- Oculorum aliarumq; parriuminflammationibus illitacyani aquaftil
Jaritia,fertopem.
Pueri barbulas Cy ani ex cafycibus erutas,ex candido oui liquore tc-
«mt,qud in pingendis literis grandioribus cccrulei nitorem imitenjjir*
CO.NSOLIDA REGALIS.
Digiti
zedbyGOQgle
©B
VxccftwS
Hyuw
Com&L
ff Jt T VB * ~ ST
l^^^nfoKdaenomeni^
V*4iarbis5ut fupriinSynipiYtodictoii
eft .Sic & pradbentem heifaam pkri& eru.
diti Coitfolidam uocant regakm ^ quam
Gcrmam ^tterfpom/^omtummcj
appelIant*VakriusCordus Cakatrippj
agreftem, GatL 7>icdd>^locttc. Hodic
funtquihacherbarn Vaccinium uocent,
a purpurcoflofcdo.Nigrum enimappel
lat Verg-curndidt: Et nigrae uiofcefunt,
& uacdnia nigra. Vidc caput dc Hyaciiu
thotFuchfiushanc terriam facit Anthemt
disfpcciemDiofcoridi Eranthcmon uo
t atam,ut in Anthcmidc eft oftenfum* Ru
cllius & Gcfncrus pro fecuda fpede Cu,
mini (ylueftris Diofcoridis accipiut^quo
rum fenteria uidetur efle proxima : quod
idcm VakriusCordusapprobat, GallisCornuta a comiculis dicitur,
& Germa,^££n*iiffHftcIeadem ratione. ExiylueftriscftCuminifpe-
cie.Tragus porius Diofcoridiscredit efleThaIi<frxon,Germa.B>rOtte?i
&yil altera Leucanthcmi fpedcs. Thalidrum uero Valerius Cordus dL
cirherbam,quam Gcrmani^eyIbl^tuocant,quarufticiinSaxoniarna \
^ximactiamabiq;McdicioperacuratuiiInera»ErratautcmRucIIius,qui
fbdWro Xhalioron cxiftimat efle Argenrinam fcu Argetillam uulgoherbanvab
Axgttm. ZXgmtz0 n|tore didam ♦ Pr ofnde Confolida regahSjCaicatrippa^Cor*
nuta^eadcm funt hciba^Cuminiiylueftrisfpecies*
Herba nafcitur in fegctibus caule fimplici^ficut Cy anus,ramulis muL
tis ^tenuibus , folfjs Iongiufculis ^ laciniaris , nigellae * flore uiolse ferc
purpureae^nifi quod ex altera parte in acuricm quandam, ad calcaris ue*
tcrum {imilitudinem^tcndit^undeCalcatrippse nomenclaturam eft forti
ta.Semcn filiquis atigais incIuditur^rotundum^canum^minutum^Vido
rumfapore.
TEMPB&AMEKT7H,
Qualitatem rcfr^erandi,& extergendi fanandi^ pofsidct
VIRES, INTRINSECVS,
Flores &Iiquorftillatitius,ocuIorum aliarumq; corporisparrium m
flamarionibus^haufta uel illita medentur.Semen in corniculis occlufum,
ferpcnrium morfibus eft auxilio : Cakulofis item 8C urinse ftillicidio ue»
xaris^uel concretum cum lorio fanguincm reddenribus, prodeft»
EXTRINSECVS.
IHitaherba , udliquordusftiUaririusociilorumhcbetudinemfanat,
adeo ut illius eriam confpedu mulri ex oculis laborantes fint fanati. Ad
iiufoeraetiamantquaCtfi^
POLY.
I H ! s T $;■. » fc * H^P A|£dV J& *&
. P O L^-G.^Hfe^ , ,.:-? ^^,,
CVmfc&taum^s^f^
ridisherba,cuiita^a^ret huius defcriptio
atq; Pofygala;fa0£ip&to no»rt€CuniT^atgoappd
lauimus,donecmekus foofiifat*uei ab alio demon-
ftretuf* - ; :
PoIjrgalai^turalaAiSCOpia^quam gettcrat>du
&umeft. German.uocant €tmP$um/ T&amfcl/ ■■ ^***
qudd circaillud ipfum tempus -> uidelicet quod uo>
cantCrucis^plenifsimusffos ille confpiciatur. Na>
fciturlocis aridis->palmi altitudine,humiferpens,> ca
liculis tenuibusjigneis/ olrjs lenticula^fed acutiori
' 3us &C tenerioribus^uelutinhyflbpo florem in cau^
le fert ordinc ad fummumufq; difpofitum, fumi ter
r«e flofculis n0tt difsimilem., in quibufdam purpure
um,in nonnullis cceruleum^in ali^s candidum . Vru
detriplexeiusftatuitur differentia : fiore decidente
f olliculi uulgorum forma,fubfequutur exfgui ^ alis
utrinq;minutisjnquibusfemen minutum* Radi*
uilis &C paruafPurpureum &C ccmiletfgenus Glanu simi()tk
cion Diofcoridis idem cenfet*
TEMPERAMENTVM.
.. Namraeftprasfentibusherbislacgenerare*
VIKES» ' I-UTRINSECVS,
Cum uino co&alacnutricibus extincftum f egenerat* Alrj cumpolen>
ia,fale &C oleo ad;eo{3em effectus prasbent*
e x x R i n s e c v s.
Inflammationibus &C tumoribus utiliter tufa imponitun Aqua ftflta-
ticiaearundemeftuirium»
LILIVM CONVALLIVM<
Llliumconualiium, quod in opacis locis &C
conuallibus nafcatur^di&u eit,Graxis Ca> ^»»**
calia,& Latinis».0©cinisXiIium dicitur con> qc^* v
uaHium.Germa,tniycnbISmen. Locis nafcu
tur opacis inq; conuallibus , unde nomenclaou
ramfumpfit, Folia^nenfe Aprili emittitbina,
afparagi primum f o3t)s non difsimilia , e quo-*
rummediornoxcaulisprodit triangularis je-
uis^quinq; uel fex bullis pifi magnitudine adhae
rentibus,candidis, canisq;, cymbali inmodum
menfeMaiofeaperientibus Jeuiter in ambitu
ferratis,admodum odoratis, amaris, in quoru
H 5
itiedio mac^a puipui^ $
a^ahspertasaa^^^
^ ErratttquiEpheii^^
tST * ci^fol^CKlor^^^ fylucftrg
» aiamDiofc.appeUat^hodkcftincognitum. Videinfra deEphemeroiu
troq; in Colchico^Falluntur ctiam qui Hcmerocallin* hoc eft, fylueftre
xSmeffcfcribunt^c quo infr^
liominimc*
Qualitatis funt calida^quodguftus faris oftendit, Pneeipuashabent
irires cum ad maruritatem plenamfiores peruenerin*,quod cx odore dc
prehendkur*
r VIKE5, INTRINSBCVS.
StillaririusIiquorLilii couallij fcmel atq; iterum diftiHatus , & in uino
fortiirr^utus.uocemamiffamreftituit. Epilcpticis 8C uerriginelaboran
tibus,cochlearis menfura potus auxiliatur. Torminibus & uenenis ad-
uerfatur,Cor acccrebrum confortat,mentem bonam reddit.
EXTRINSECVS,
Oculoru inflammationibus ftillaritia aqua mir c prodeft , omnibus^;
cxternis ardoribus iilitamedetur*Capiri utflifsimc, ad memoriam recu-.
perandam,illinitur* 0
FLOS GARYOPHYL
lorum*
FLores hos nemini no in Germaniacognt
tos,GaiyophylIorum nominecuplerif<£
eruditis nominare placuit -> ob odoris eu Ga*
ry ophy Uis fimilitudinem Sc pneftatiam 0 qus
criam ratione German. t?Cgltft bliilfK!t/&
©tApblumc» /quodherba gramini nonfit
afpe<ftudifsimilis,appeIlant*Hunc ipfum flo
rcm alteram Betonkse fpeciem^altilem uideli
cet^nonnulli faciut^fed num fatis commode
alij iudicauerint :cum ne<£ inter folia,neq; flo
rc&uUa fit fimilitudo, Argumento fibi fum3t
OflFicinarumnomenclaturam^quiHcrba cu-
nic am hanc appellant,quafi primis duabus H
teris a Betorucadetracfris* Sed quis Officina-
rum in hcrbarum nomenclaturis erroresfa*
tisexcufieritC
Plurafunthuiusex floru^colore&forma
gcacra ; quidam cnimfimplici folioru textu.
ra»
Digiti
zedbyGOQgle
* i r r b r s rt k n :v a k ^m, f*4
^quidam mufriplitfconftanttal^ alif*
n^ii>3li}s rubri : nonnuUis rorfus colores funt diuifi * rubro album utn.
caite,& contraalborubrum: pkribus rubrisnel etiamcandidisfolij*
^cnribas.Intcr candidos criam maculis fangutocis folia inucniuntur
tfnftaifimilitcrinternArosmacuIis ScBbm la&eis fofcanotataeftuL
dere*
Jncodem quoq;pediculodiuerfico!oris Sores eft inuenire, altcrucait
aidum,altcrum rubrum. Harc dedifferentia florisfecundum coloris for
mam.Frutex ipfe foli^s eft porraceis,oblong?s,per extremum mucrona-
tiV,concoloratu c^fiis.teretibuscauiiculis , iefquicubitalibus , acmcula^
tiS,coeuntibuspyxidatimintcrnodrjs, floribusomnium fpeciofifsimis*
Garyophyliorum odoratu,fedlongcfuauifsimo tcocco almsrutilat,&
nirata alius nitct purpura,alius capdido,alius cmaculato blanditur colo
r^alius uerficoloreuariatur commiftu/TereslongiufcuIusq; calyx fpe-
&amrommbus,orbicuIofuperiore denticulatus, aquofoliaprodeunt
inquibufdamfrcquenriora &denfaueiutcomaftipata , inquibufdam
mo rariora,lentc quidemfrabriata,geminlsutrinq; ftamineis emicanri
bus apicibusjnficlilibuspafsima uirginibuscolitur, hycme locacalL
diora expetit,f rigoris impatiens.Coronis nobilitatus uir
ginum^&manuarijsfcopisfrcquentifsimus. Hsec dc do-
meftico fcu altili Gary ophy llorum coronario flore, quera
r BetonicamalfjaltilemappeUaremalunt.
Eft pneterea fy lueftris fpecies,eaq; duple^altcra^
manisSottfee«icgIti/5dbiiegI«i/& Zl&tmSpf
lWappdlat,LatinisGaryophyL "
leafylueftris, Radicetotarubra, 5
odorataq;,caulepkrunq; fimplL^
ci,folfjs priori fimilis Joribus fim {
pliabus ,qui quinis fenifiic con-
ftantfolijs, magna expartepur-
pureis,interdum etiam mucisjcn
tefimbriatis,
Altera Germa. tHfitanlfctt/
SC &>of)tn&t I Latinc Superba..
Caule &:folqs altili feudomefti^
co eft fimilis, nifi quod funfcmino
i ra : flores fcrt fimph'ccs,punicebs
potiisimum,incifuris frequennV
bus,odoratos.Sponteinpi;atis et
montibus nafcitur rhodie inhor-
tis ctiam coli cft ccepta*
L TEMPERAMENTVHL
Qualitas ijs eftmediocritcr ca
lidaS£ficcat
fylvcfy*
Digiti
zedbyGOQgle
# ^V yjfU INTItlJiSEC VS. : :; * ; a
"; ExflotibusGaiyophyllc^ altilis medicamcritum conficitur vquod;
Confexuam uocant^cordi $C fehriuminfkmmationibus maifomiirri v
Acctum floribus hifee imbutum capia prodcft potumvu€l tcmporibiia
S^pitiffinim^
nnaciusSibirur^ accefsionem propina. ;
ta comitiaiibus mcdcturXumbricosxomcfta cxpeliit. Succus pcftis con :
tagia arcet, ethauftus$ iam morbus muaferit.libcrat.Iciuno fumpra fto
macho dentium dolorem fedat^iure decocH orc colluto .Grauedines di.
fcutit: parmm-quifineftbrifit accektat* Praftimpta cbrictatcm arcet.
Intcrtrigincm imtincrc faciundo nonlenticnt.qui exuino biberint. Fa-
ftidiacum accto mulfo difcutuvlis quiex morbis ferecolligunt , aluum
exaquacalida defjcit.Vomitiones-cohibet. Dolorcs podagrae& ueru
tris inflationcs fcdat.SuccusfylucftrisGaryophylka?adattcrcndurn&:
cducendum calcuiummaximamuimhabet.Comitialibus quoq; opku*
latur^
* X T R 1 N S E C V S.
Earina pcr fc carcinomatis infpergitur^qux tamcn fuc-co herba? prius
ablui prceftiterit. Ex flore fit oleum ad rabidi canis morfum, ad filtuiasec
parotidas.quibus illitu medetur. Ncruorum uulneribus impo nitur. Ye.
nena rabidi canis morfu impreflTa,plagar diutius alligata.clicn,
P AEONIA. D
PXEonia a Pseonc inuentore dicta,
Graecis Gtycy fida^quod grana^ mali
punicigranis fimilia habere uideatur. SL
diaenirn Bceoue maii punicigrana uo-
cant.Hcrba itcm Cafta LadmsX)fficirus
Pseonia? nomen minct Germa Ip&onU
cit tofen/B.onig0ro|^ft/<5icfett^Hriy
Ba>mtcnrofen/X)efic^ifcfo rofcn/Be
n&itunvofkn pfmgftrof n/ $t$yy
f&tn V ofctt Regiam aliqui hafta uocanc,
tifehok* JjgKSfcl fi^m^M^ ScdncquacpdcAiphoddo accipicndum
erit>iongc diucrfo ab hac herba^quem aii-
*£&** ^ ^M lr ^^ISf^^T quiHemerocalIinmalcappcilant,uriuo
w# oftendeturloco.
Duum cft generurn : Mas SC fcgmina*
**?* Mif^l } Masuulgd flinimnTvntt$+ Nafcitur
6 s ^ IX -inmontibusaldfsimis,cauIcm habetdo-
dramalcm^r amofum/olia nuci fugl andi
fimilia : Summo caulc filiquas quafdam
amygdalis firniles profert^in quibus,qu5
aperiunau^
£ aperiuntur ^ai^^rubra^n^lt^oc^a^pmiclm^i aeiriis fimiha ihuenl
untur^to^wdfcx^inincdio^igra^purjHjrea, RadixdigiticraisitfcdL
lie,dodrantaliuerolongit^
ea quam pro Pi&amni radics feplafiari) hodie uendunt * A}t in capite de *****
pi&amnofupracommoftratum^ Tragus 2^jjf
faas<>ft^nditIUdiculam.ut%is dcradicchac effbdieda fupa&itioriem ^» /2
babct,intcrdiu ob Pici cuftodiamcflfodinon poflfc. P^oniauero hac ^^Mf.
Hiafculain Germaniaincogmtaiferaina tamcn dus^iundemifla terrae Jjj^
femandaflcjfebitValeriusCordus^fcdnidlum protuIiflegermen:uc ikum&u
lucccrtumkrcndiccmpusfcmitichoccxpctcntc* s^crto
Paronia fcemina in hortfe pafsim proumic/oliahabaSnyrnij modo fjonid
dfuifa,frudu&:caulc priorieftfimilis.Roremfert rubropapauerifimi;^^
lcau Radix cius propagines fobolefue ccu glandes feptem aut cxSro^ut
Afphoddushabetifec in Germa.pafsimeognita : nominibusfiiprapo
firisgaudens J>eP#onixhuiusfatu nihilcerti conftat: cum exfemiriee-
ius enafcigermen non fit deprehenfum.Supeiftitiofam igitur propemo*
dum curam ei attribuunt^qudd femina manu contre&ari nbn oporteat»
Prarterea Iocis qs quibus magna P<eonia cft copia/emincfponte excide
t€,nulla noua enafcentia gcrmina cft animaduertere. Quod maona a (c
diligcatia obfcruatum^Valerius Cordus fcribit»
Pa*oiiia tentiiumeft partium,cxicc^&incaliditatc fytnmetmob*
antt.Radixlcuitcr cum quadam dulcedihe adftringit*
AridaP^oni^radixtufa^amygdalimagnitudinecumtrino fumpja*
mulieres a partu purgat : menfes ducit : calculum ueficae Sc rcnum pelht;
«ferfcos adiuuat,uentris dolorcsfcdat : fluxus aluififtit^perdks^Qiquot
inuinodccoAa radi^pota.
Grana eiiis duodccim tufa & pota/angtuheum mtflierum flufcum co
hibcn t : rucftus & fingultus compohunt : lapidcm in pucrorumucficage
ncrari prohibent* Quindccimgrana trita cum uino fumpta^muiieres
cx macricis dolorc<:pncidcntes excitant,
Aquaradicis&florisftilbtitia^corconfortat: ptjeroromcommali-
busprodeft,duorum triiJ«iiucco<tteariummmfuranonnimquam po*
ta*
Alba Paeonice mafcufe radix^quam pro Dictamni radice feplafmrif,
ucndunt,, eafdern uires habet^ac plurimumcontra ucacna ualet*
GranaPxonfecontraphantafihata*&: cotoitialeni morbum uaferfc
praecipue^multorum experientiaconftat,
GLYCYR-
Digiti
zedbyGOQgle
j v © E Jl 5 T V R 1 ft ?
GLYC Y R R H I Z A; <
GLycyrrhizarLatii!Bfe Dukis ra.
dix* agidliiidflc«nr»msinipofe
to*Cfficinis Liquiritta. G<&&rct^
tifSc , Rt^ict^Cptmzxx^^f t)Olt$/
?&0l j?Oc£* TheophraftusScy thicam
a locaubi copiofifsimcprouenitrno
minatj^onnullis Adipfon , quod &.
tim ore retcntaarceat . Frutex eftbre
uis^utDio&orides defcribit^ramulis
binilm cubitoru altimdme, fblrjs den
fisjentifco fimilibus, pinguibus , ta*
&uc£ glutinofis.Florem fmHy acin-
tho fimilem : frudumpilularum Pla.
tani magnitudine 0 afperiorem tame,
filiquaslentis modo rubefcentes^bre
uesq^RadicesIonge^colorebuxiaut
Gentiana?0 fubaeexbce & dulces,, que
Licrj modo in {uccudenfantur & co-
guntur, Plinius Glycyrrhizam inter
aculearas herbas refert , ac f olia dicit
echinatahabere^proculdubio^utmo 3
net Rueffius, fimilitudine uocabulo^
j^deceptus^quddlegitl^T^pro ^IVc^
id ef^echinumpro lentifco. Vndenon uifamipfi Glycyrrhisamconftat.
Nafcitur hodie copiofein Germania^n agro pratfertimPabergefi, Gar
pitur mexifc Septembri^ cumfemincdipra?gnans*
TEMPERAHENTVM*
Temperamentumhabet mcdiocre^fcu fymmetxon tcpidse caliditatis
exiftens : noftne temperature maximefamiliaris*
VIRBS, INTRIHSECVS,
Succus Gljrcyrrhisae omnibus properaodum affettibus eft utilis,
Fabae quantitatein orediflblutus^afperitatemgutturislcmt, aeftuiue
triculi confert,pe<fhislenit 8C purgat : ncc non pulmoncm & iecur* apo
ftematamoIIit:afperamtufsimlenit,uefic2e S>C renum cxulcerationibus
medetur : fitim reftinguit efficaciter.
Radixexuinouelaquaafsiducpota^difBcultcr &calidamurinam t*
mittentibus eft auxilio.Pnecipue tamen ad hoc ualet radixex lacte capri
no cocta,
EXTRJNSSCVS.
Arida radix in puluerem tufa^manantibus oculoriihulceribus infper
fa^uwm $&, &: hulcus fanat*
LIMO-
VlftlB?* PUHTARYM, gf
LIMO.KIVM.
Lhnonion^Latinis Betafylueftri8,ea eftfaexba,
quam Gemiaai appellant XPlfcn mAttg<4t/
^Blbctf kcLimonium piatenfeLatinis . Tintimu iwwma
bulum ctiamifiorom forma eftdi&um. Nafcirur f**M«*
ptatishumidis. Folia^defoibcnteDicfcoridc^ha-^^-
bctBctas^toiuk^ia&Iongiora^ccan^fepcplura^
caule tenui , re&o, alcitudinc liliorum, plcao femL
mis rabri^quodguftu linguam adftringitiisec de*
fcriptioconuenkfaerba^quam XPl| Crt tHottgolt
appellatJHascfiquidem pediculosexunaradice e-
miaitorcsudquatuor^dodrantalilongrtudmc^ &
in fingulisterna£ohavquo fitut deccm autpluri.
fbusaDiofcoridcfolijsdcicriBatur. Floresuerd^
quorumnullamfccitmcntioacm Diofcoridesjha-
bcEcaadidos»
Eitpraeterca&alia fylueftris Beta* fpecies ^ qua
| Limonionfylueftre/euBetam fyludtrem *xocant*
Vulgo Pyi*olam,quod folia cius pyro arbori iimL -^
liatint,Germm.WintW8tnn/Wdt>mm8$lt/
IPalbf ol^0%lltaSlgOlt/ huius folia a frigore
mon larduntur/cdiiiridiamanent. Vmdc appellatio
ipRXXHtttWgeSw cft impofita.Ha£clocis nafcitur
umbrofis BC iylueftribus;
Folia ScCanen odccmt m ordine tcrtio : uim faabetglutiwndi&Cfa.
uandi
T1RE1, ISTRISSEC7S,
Limonrj pratenfis fcmcn in uino co<£tura , rdbrum alui fluxuni»mcn*
fesq; mulicbres fiftik
Py rola in albo iunoco5;a5uulncratis utiliter bibitur: nonraiHiLeoru
topaalon^Saniculam^Agrimoniam^^Centummorbiam admifcent. .
Commodioris tamen cft ufus liquor Py rolar ftfflatidus* Omnibus ru.
bris alui fluxibus^mcabus midiAribus^Limoniumprodcfl^praeiLertim
tamenfemen eius/eribunt Diofcor^&Piinius,
IXTKISSEC V5»
Limomum pratcnfc omnibus infiammationibus inipoGtu?medetur*
ViridiaPy rolse folia tufa Sc impofita>corporisxiamnafanant* 7
Aliqui aridaefaerb&tritis foli}s admanantia hulcera & damnautuiu
tur^Nonnulli cumoko Sc uiridiaeris unguentum cx caconSciunu
BETA»
» D E H* TVXI-tt .•
C
BEtaa literae Gnecse^g.
militudine , quamdum
{emine eft praegnans ref ert,
id nominis atcepit, Grcecis
TsvrAsf, uel SivrAs^ ab impelle
do, ut uolunt,quod uelut im
pulfuquodamarboris qua.
<lantenus incrementum fu.
mat , ac omnia alia , quaj in
hortis feruntur, f oliorum la.
iitudinefuperet: Ger, tTl^tti
Ul&omstap.
Duura omnibus eft gene.
rum : Candida 8c nigra,afo
liorum nimirum colore,
Candidaquam Sieula no
minant,cx: hinc corrupteiic.
cam & Siclam,Germ. TOtl$
tn«ngolt.GalI.Bc«e.Solo
gaudetputri,humido &lae,I
.to,Caukm geritftriaturnjbi
cubitalem, folium f ere Ani
plicis,flores exiguos, luteos,
femein caulibus copiofum,
radicem urricam , in longum
protenfam , e cuius lateribus
alas , modo imgula» , modo
' Dine,npnunquamternacfun
duntur,flbris multis rcfertar.
Nigra huic fimilis eit,niii quod foliain purpurafunt nigricantia, c ra
dicerufa.Germa.^OfCt: tTT^ng^it«Huiusradices cqndiuntur, &C aiTa,
tis carnibus apponuntur,Candidaeuero Bet<e fadicesin nullo funtufu,
-Alrj afationistemporibusdi(tinguunt,facientesuernam cVautumnale:
quancjj&.alijsfmturtemporibus. Transfertur commodifsime quinq;
foliorum : ac eadem maiorS£candidiorfit,iiradicesTecentirImobubu-
lo linantur,& priufquam in caulem exeant, lapillus latior,aut Bfzilis te-
fta fuperponatur : pondere enim hoc compreiTain latum fe diltendit , &
candorem contrahit,utautor eft Sotion,
T E SL P E K A M E N T V M,
Calidam efle 3c~ ficcam in tertio ordine,tradit Simeon Sethi.Nigra ad
ftrictionis aliquid habet,pr«eferam ia radice»
VIRES,
Digiti
zedbyGOQgle
A"
/\<!
▼ IRIBVS HASTARVa t*?
VlRES, I "S TK.I.N SEC V S.
Bctsccibtis concoctucft facitfSvSt" uenrrkulo infirmo conducit. Can-
dida Beta folui aluum , nigrauerQ inhiberi tradunr*Tenericaules fretae,
gc" f olia cum radicibus,modic ein aqua,quoad moUeieant,Gcut Brafska
qua? conditur,cocta 8C ex aceto fumpta vappetituna cdendicxcitantiii-
timrdlmouunnGholeraminuencriCutofadant, ,.
EXTlUKSECVs.
Veterihushukeribus Sc inrlammarioriihus impofita Beta,doloreni
jnidgat,tumorem reprimit,& CalOremnimium rsftm^uk.
J^Kgras Betae radicis fuccusnar^usinftillatus^capitis frigidos fluxus
jnirificepurgat. .
, . Radix incinerem ufta,cummelletemj)crata,capiflis capkfrdefluciiti*
bas Sc" alopecrjs mcdaurv
" AT RAPHAXIS, SEV ATRIPLEX*
TfxQccp&Tnitficv» a/^£s cof s<3j , quod celeriter atl»'
i geatur rdecimo enim Itatim die,poftquam ia
ta fuerit,emmpit,S£incrementumfumit. Latinis
Atriplex. Gall xArrocbtlGzxmzn. ttloltm Ofc«:
XXliltm BttrC&Arfc. Chry folachanon item Grie <*^p»
cisMorisformadicimr,B0C€ft,Olusaureum* . -J^JJ^
Duo funt eius genera : Satiua &£ iyIueftris.Sati-<w8.
i uauel hortenfis caulem habetquadratum,ramis *♦
braehiatum \ quibusflores primumluteiVcxi^gui,
-deinfoiiatunifemen cVobductumcortiCe promt.
tur,^a&Cemhabet unam^n altum defcendentem,
no glabram,fed fibris qutbufdam Capillatam : nec
nifi fata nafcitur : afsiduoq; humore gaudet. Vndc
'nonfacilcahudquicquamiuxta olus hocproue-
nit : uicinum enim omnc ad fe alimentum rapic , ut
nihil nifi languidum iuxta ipfam nafcatur. lunio
floretac Iulio,moxq;femcnproducit,Germa,fim
pliciter £HC>!teft.Vulgarisadrnodum nOtitiasherba.
. SylueftrisGerma.@.d?if moltCWHcUv/ObStwilh tHolteft. Spo-
te fiia in hortis nafcitur,ac quaternos fa?pe proceritate £ua cubitos exCe-
dit,caule ficut hortenfis,ramofo,angulofo &C purpurafcente. Foliohor
cenfi non adeo difsimili,florc luteo, exiguO , femme racematim Cogefto,
radice fimplici,in altum defcendente,ex qua mdtee fe alias promunt.Fio
ret eodem cum fatiua tempore.
T E M P E R A M E N T V M.
Humida eft in fecundo ordine,frigida in primo,Hortcnfis tamen fyL
tieftriefthumidior &C efficacior,
• ■'-!
Digiti
zedbyGOQgle
■• - B * t H * T ▼ * *• -* * ;/
71HE'$, 1STRISJEC7S, '/-
Acripiex co<Jh olerum inftar editur: ahiummiollit,DiofcoriokM^
quod de (y hieftri uidctur incelligendurn,ac facilc ob lubricitatem, ut G'a
ienus ait,aluum permeat.Semen eius abftergentis eft f acultatis,unde po»
tum cumaqua mulfa,<morbum regium, ex iecoris obftructione naturn,
fanat.Qudd Hippocrate&dicit aluum nonciere, dehortenfi uenit intellj
gendum,quas difficillimc concoquitur,nec,nifi mutata {a?pius,aquacp-
<5uendayUtrefert ex Diock Plkius :morI>os gignitplurimos,ut lentigu
«es,papulas.Stomacho eft inimica«
B X T R J N S E C V S,
Cruda uel co<fta,panos,furunculos incipientes,duririasq; omnes , #.
litafanat. Incipientibus autem, Galeno referente, & moliibus adhuc
phlegmonis SC panis,hortenfis eft utilior . At declinanribus uel adhuc
uigentibusfylueftriseftmelior.Inflammarionescum malua illitafanat.
Ignem facrum cum meUe^aceto 8«: nitroreftinguit. Podagricis item iL
linitunScabrosunguesfinehulceredetraheredicitur. Sylueftri capillos
nonnunquam tingunt,eftq; idem eius ufus cum alcera.
BLITVM-
BLitum Grecis & Latinis dicituri
OfficiniscumBeta cofunditur.
Beta alias infipida, f olrjs enim eft be- 1
taceis,fedabfq; faporefatuis &in-
fipidis. Vnde etiam Graci Blitum di.
xerunt,hoc eft,infipidum & ftolidS:
Stolidos enim 8>C fatuos zhi^vt uocat,
quemadmodum eciam Latini infuL
fos 8c bliteos. Nafcitur inter olera re
ftibilifcecunditate,utfemel fataper
multa feculaexfeminisdeiecxionere
nafcatur. Erumpit ocyfsimc,foi})s
betaceis,fineacrimonia,fat.uis &iru
fipidis,femineutBetacorticeo , ca-
piofo,&Cut Atriplex,racemofo. Ra-
dice non una,nec in recrum tenderu
te,fed mulriplici,obliqua 8C prolixa.
Gal.B/cfc. Germ. WkyW 8C tHifl
miltttt.
u Aliam quod; Bliti fpeciem eft inuenire , mbentem, quae in cultis fe at-
B&wnn* tollic,cuius f olia iuribus incocl;a,iic ea rubore inficiunt,utnigelli uini dt
brm,- \umm colorem repraefentefcVnde olitores Rubrum olus uocant, Ger-
-;** - TEMPE,
Digiti
zedbyGOQgle
I
V I R"I t 7 S Pllftf ^R*V M; *g
^ . TEHPERAMBNTVHi ET VIKES.
Bliwm faciunthumi<Jum oc" frigidum infecundo ordine.
Rubrq contra dy fenteriam fceminae utuntur. Inflammationibus im-
ponuntur.
Aluum,Diofcon\3etefte,nonihil mouet,Menftruacibo eius fifti,tra,
dit Hippocrates. E uino aduerfus fcorpiones Galeno bibitur , & dauis
pedum iliiniturVVentrem adeo turbat,ut choleram aliquibus faciat»
A TRIPLEX CA.NINAi
VxtamurosSc" macerias herba nafcitur afpe-
c*hi iucunda admodum,& exigua , odbre uero
fcctidifsima,foIrjs atriplicis minoris , multo tame
minoribus,mollibus&: coloris cinerei, femine ni
oro St" minuto,Gerrnan. @to!l$ Ooer 65utCt
V)Zynti$) appeHant .^qudd nimirum herbaipfa
appareatpukhra,&interimfcetorefit plena, fL
eut homines arrogantes multafronte promittut,
in recefluueronihilhabent. Aliqui £>ttttbsrml*
UUiob fcetorem nominant : ac uerifimile eft eam
ex urina canum enafci. Locis enim fceridis,ut mu
ris uetuftis,gaudet . Qyi uolet pro Blito f cetido
potcrit fumere,Vnde Bliteam meretricemjioc eft
fc£tidam,Plautus inTruculento uocat.
Eft pr^terea & alia herba,qua? B onus hendri,
chus uocatur,de quafupra interLapathos feu Ru
micesefta&um,
Herbam hanc conftat , uetera &C putrida huL
ceraanimantium,in quibus uermes nafcuntur,t%
fam SC impofitam purgam
Alrjtantamuimhabere tradunt, ut alligatafolummodo animanti,
uermes.e% hulceribus confeftim expellat,
BRASSICA.
BRafsica» tria funt genera fummaria:Satiua,fyluerl:ris, cVmarina. &&&,
Graecis Crambe quafi Corambie , quod pupillas oculorum, quas £$**»**■&•>
Graci. K^uocant,obtundat bC hebetet.Germa.2\0=l/CappeS.Cau^ ^tf^f''
lis & uulgo dicitur,quod nulla herba caule fit amplior , Vnde etiam i^f^Jf^'
£hraieftGermam'cum2\0l. v /oj^-^li
. Satiua Brafsica.quatiior habet fpecies.Eft cnim leuis,crifpa, SC quse /*"" ' ^2" "
propric Crambe dic©y& capitata.
. .-..■.:' .: . ., \.%
Digiti
zedbyGOQgle
Dfl NATV4A 1-T-
Q«*.
Cxdsib:.
Omnibus eft caulis leuiter rubens, crat
fus,foiium pra?grande , craffiim, carnofum,
excasfto candicas,inlawsutrinq; diffufum,
prominulis uenarura toris fruticans , Cym*
patula (SuntautCyma? delicatiores S^tenc
rioresherbarumcoliculi,quos aprima ger-
minatione,& in fumma ftirpe proferut, Vcr
ro enim appctente temporc, primo quoq; fo
liorum pullulatu,pr£eclufis adhuc florum ca
:ly cibus,quofdam quaii turiones olus fubmf-
niftrat>in quibus floris primum}mox feminis
f cctus,concluditur ) florc tum luteo , tum aL
bo,femine in iiliquis.
Prima aute Brafsica? fpecies,quae Aa* Grc
cis,LatinisLeuisdicitur, folrjs cft gradibus,
latis,caulemagno, Gcrman. 23?eyfc / OfctE
grof&otGalLCtec.
Akera crifpa,que Gra?cis Selinoides, q.d*
Apiana,ab aprj folioru forma,Vulgo caulis crifpus.Ger.0r<Ul{er 2H6X
Tertiam propric Crambem uocanc, caulibus mmutioribus,o£folrjs
tenuioribus jflorc luteo,Germa.&Ift 2^1/uelfimpliciter 2&oX
Quara
r t * i i v » * ttAR i» *a. v »t ^
QuartafefeilisdicT&feu capltata,qucmlmiUcapL _*«__
k tjsformam foiiadusattttberant4iuiusl<rfiagIoni€Ea 4-
I tur in brbem,exterius callofa^et per ambitumrugata^ ^4"»
jf multisintus carinarum uoluminibus^ externis fem>
7 per interiora complecl:entibus>.:Gen.C4p|Jesf rdttt,
ttancafoliorumcandore * Brafacamjalbara^&C cait. Bnfj&a
, , „_,.. lesalbosuocant» '_,... <*&«.
Plura^rafsicammgenerahcebitinatahbusiocisconftitom . j**^
TransferturBrafsicatenera adhuc,cumfexfoKorumfuerit.Frigidis
&humidis gaudetlocis.Sarrita &ftercorata{a*pius,plemusmcremau
tumfacit. MaxmiaBrafsicae&umeftdifcorAa,ade6eb'amutfiiuxta
uites proueniat,uel ipfa cofeftim emarcefcat, ud farinenta eius contabe-
fcencia elanguefcant. Neftor m horto Alexidis Brafsicam Lycurai tradit
eflelachrymam,quamfecundumfabulas,cum aLiberO patre uiriefTet al
ligatus, profudit.Hinc etiam fiquis feruefcenti in olla Brafsica: uini pau
liiluminftiIIauerit,noampliu_ excoquetur^fedfuis defun_ta uiribus ad
perniciem trahetur.
PraterfatiuamBrafsicamfurit adhuc duo Diofcoridi,Galen6 &
Aegineta? gertera : Sylueftris nimirurri,qu,e ruftica dicitur , iri maritimis
plerunq; Sc prseruptis tradtibus nafcens,fariuae fimilis,candidior,hirfu- '$&£*
tior,nec firie amaritudine. Hanc Lampfanam Diofcoridis efFefunt qui t&tft»
l puten^German.Keinf^l/quoapudDyrrhachium fe uicntafTe milites *»
Cefari in triumpho exprobrauerUrit,Vt eft apud Plin. & Suetohiu.Lam
pfanam tamen alrj uolunt effe herbam,qUae Germa, ^)CberiC&; &XOlU
b& @ettff dicitur,de qua iri Raphano fy Iueftri.
Marina Brafsica prorfus a fatiua eft .jj^.-
diuerfa , eftq; ea quae Officinis Soldana
'8C Soldanella dicitur , folrjs Ariftolo-
chie rbtunda2,tenuibus,pra?iongis,quse
Lfinguia a ramulis prbfiliunt fubrubentL
fbus, uno nixa pediculo , hederaceorum
l modo: Uuinerataliquorem emittitpau-
ciiium, fcandidum, non infulfo guftu su
, maricantem,pingurconcretu. Soldana"
eriantubcantMufcum terreftrem,diuer
\.fumabhac,de quo fnpra eft acnim.
TEMPERAMENTVM.
Cafida eft cV ficcaprimo ordine.
VtKES, iNTRINSECVS.
Brafsica prefumpta cibis temuletjam
_ arcet,poftcibos:uer6fumptatemulentL
amdifcutit.Cuiusreirarionem reddit Ariftote!es,qu6d nimirum dulce
difcutientemq; fuccum contineat ; ea$ in pienum excocta , S>C expurga;
i 3
y JJB RATVR A ■ T
toc^orc&^CTataJ^cdkiudiementesucntris ddectionesmohunttrr j g
quo fitutrp qui crapula uesanmr/uccus humores in aiuum dkiat.
Grudis etiam homkubus,temukmisq; in uentriculo fupra rcmanens»
corpus refngerat^fiKfcut humores per urmarios meatus euadentes ad nz
iicam delabantur . Qui cumurrinq; abiganmr,refngerato corpore^eos
iiberarf crapula eft confpicuum,prarfertim cumfequaxuini uapor ,hu-
xnoribus deorfum conuerfisdeuocetm,&precepsadimadeuohiatur,
qui fefe efferens in caput,mentis arcem obfidet,& temulentiam grau.ta-
usnq; creat :Faftidienaftomacho efus Brafskse commodat,concocuo.
nemadmuat,alm'duritiam impedir,urinamciet, Choleram& b&ofoB
liumores,quibusuifus acies hebetatur,pauhttim edurit.
Foh'amumoco&a,calidapott,moriisaferp^^
pra?ftatfemenexuino. ^
Aluum cy ma derjcit feruefa6:a,&: noua iterum $C tertio adkc"ta, cum
€ceperitferuere^nditafaltsrmca&:cyminimomento,utautoreftCaro.
Verum quiM>itcubet inccenatus/olacontenmsmulfariridemfaci.
cndum ubi naufea? libido ueniens quem apprehenderit.
Tonninadifcutitficoc1:aiterumdecoquarar,additocumino,fale,o-
leo,&: polline pokntar,prsefertim fi fumatur fine panc.
Idefa^itmsdecocta?cumueteri gailinaceotiocinorofis &lieno(is,
quiq;calculo uexantur renum,prodett. -Qucm largior uini potus ddc
<ftat,antecedens in cibis crudacx acetoebrietatem arcet,pofteaquinque d
cius foiia a-apulam difcutiuntmeuinofa? halitus rdiquia? uideantur fu.
perefTe. Podagricis quoq; in cibis prodeft,rutapraefertim&Coriano
additis . Hippocrates bis decoquendam alui fluxu laborantibus & cfy-
fentericis tradit.
Brafskaconditaprodeftftomachia?ftui\utilis praferrim fjs quiue.
hemenrioribusexercirxjs fimt adfueti, appetitumquoq; edendiexcitat,
&fitimfedat. - ^
PhrraPlinius & Cato.Marina Brafska in totum ftomacho eft inimi
ca&acris.Aluumuehementifsimeciet inciboco&a.Cum pinguiuero
carnepropter acrimoniam coqukur»
EXTRINSECVS.
Foliaommsgenerisiriflamrnationibus impofita, calorem pdlunt,
doloremmitioant,herpeus8£fcabiem,epinydidas,ignemfacrum&:le
pram fanant.Podagrkis illita f olia cum Fcenigra?ci f arina & aceto pro
funt. Adhoc urilis etiameft urinahominis,qui dies aliquot Brafsicauifri
tauit,Illitum,fiftulas,carcinomata ,gangra?nas , nomas & papulasla.
nat.Pueros pufillos filorio hoc abluantur,nunquam debiles fieri , Cato
eft autor : mulier quoq; fi lotio eo locos f oueatmunquam eos urrofos fie*
ri.CinisexcauIibusBrafska? uftus,cumaxungia,manantia cutisuitia,
tefte Galeno, fanat.Lixiuium ex eodem cinere facrurn ignem reftingue-
rc,rru'raexperientiacomprobatunieft. * -
Sylueftris
Digiti
zedbyGOQgle
V I &4 B V 5 » t A H TA ft r & m
A Sylueftf is Brafska; cyma m lixiuio co<ffca»ori eftgrata, Fofca cius M»
atmdncraglvxisiznt^Sc inflammationcs tumoresq; difcutftint*
RA P VNCV L V M.
RApuncuIum a rapo diminutiuutri eft , qirafi dicas
Paruum rapum,Rapigenus cft fylueftrC, Germa,
3&<*pUttl$eI/omnium ferc eruditorum fentenria*Cub£»
rJ^mDiofo3r.defcribit,afluigit alritudinc, frutico-
fum,in cacuminfbus Ieue,f olio glabro,longitudine di-
gitali,aut interdum maiore,£ructum fertin filiquis caly
culatis,dumq; feminuminuolucrademlcunt, aliaintus
capitulatacontinetur filiqua^ai quafeminaconcipiun-
mrparauk,forisnigra,tritauerocandicanria.Ha2cdc
liniatio prorfus cumea conuenit,quamuulgd Rapon-
ticumfeu Rapunculum nominant. Nemininon cogni
ta : fiquidcm uerno tempore, priufquam in fcapum at-
toilatur^acetarrjsinferifolet, radicitus cumfuisfolrjs,
Vbi uero adoleuerit pauci eam cognofcunt,quod facL.
em mutet : nifiqui fingula deliriamenta,praeferrim du-
pliecs filiquas diligeter perfpexerit,quarum mtcrna ca-
pitisfpeciemrepraefentat , ems itatj; incrementumco-
jmitionem obliterat.Ros inpurpureum uergitcolore,
Radixdigitalis ferc eft,qua crudauefcuntur/edconco
Sm contumax,8t* ruc"tusdet.
TEMPERAMENTVM.
Raporum natura: eft parriceps,Vimhabetdcterge-
cu,uttraditDiofcor»
VIRES, I N T R I N S E C V S.
Appetitum ciborum excitatjftomachurn bonum efficit*
EXTRINSECVS.
Medicamenris,quarad detergendamfaeiem,reliquumq; corpus, tx
lupinorum,uel tririci,uel erui farina,conficiunturimifcctur.
S I S E R.
SIfer,utteftamr Brunsfelfius,eftearadix,c[uam Germani 2&0t tlib#
linJtzm(5ittlinSc(5et\m/(5d^dmhtn/Sc^Un$ilt&b^n ap-
pcilant.Galli Cheruys. Omnium radicum faluberrima : quod Olus Cse-
farTiberius,utfcribitPlinius,quotannis aGcrmanisflagitabat: ferebat
enim olim in Germania,cV oprimcinhac frigida regione proueniebat#
Huic fentenriae fubfcribunt Hierony mus Tragus oC Valerius Cordus*
- * 4
^tS
&fr HA T »R yk- «*•
Sifer.
Ex Rapunculorum poteftnumerari{}
g€ja?ire,pird rapuculo fati«o,5Atn gat*
tCtl &flp«lt£cl.Caule nafcitur longo,
folrj&PiiripinellsE maiori,nonnihil fimj
libus^fcrrari^umbclla candida , femine
lato,Radix guftu ^olcis SC amara,
T E *A P E It"A JENt V M.
Quaiitatis eft rhcdiocriter ficca» 8c
calida?i
VIRES."
Radix in cibo uetriculo prodeft,ap..
petitum cdendi excitat.Semen auget:
Urinam mediocriter ciet^
RAPVM SATIVVM.
RApum fy lueftre in fecundo antecc
dente capite eft defcriptum,de fari
UoinpraHfehticapite. Gra?cisRapum
dicitur yty t/A»,Uel ytyjuxisi cjuia in rotun
ditatcni feu orbem coa<ftum eft ,hoc e.
nim uultUocabuIum.Gall» B*auc*Gsx^
ma.^6beji;
B
CJU**t ^-K^JOfi^U> '11$.
V I R I S y $ PHNT A R T JJ. tfj
* . • £ft autemduplex ;attermn quodRapum dicitur fimpliciter ,feuRa*
purn fatiuum,alterumquod Napus Diofcoridi,nec non eruditis appeL "
latur.
. Rapum fatiuum caule SC folfjs Raphano eft fimile , floribus uero aut ,,
filiquis,inquibus femen profert,NapisautBrafsicis : radix rapo carrila z*pm
ginofa,corticem carni adherentem habens. Locum amat pinguem &C fo
jutam.Seritur menfeMaio.Laudaturfemeneiustenuercraflum uer<5 ^
jjitiofum.
Napi rapis funtaffines,denfiorestamen,acriores Sc mmores,Germa.
t^etl/^tccf rtfbcil/Item Bozfelbtfc^rilbctt/aBorfcldianoBrun- wpu
{uicenffsducatus agro,uel ab oppido Saxonia? Borfeldia,ubinafc5tur,
quibuslaus cVautoritas dlpra:cipua.Itera23«mn!)Olt>cr rdbCtt/fimi-
liter a Ioco ubi optimi proueniunt,Gra?cis Bunias dicitur,a figura nimi- .
rumtumentc quampra?fefert:radixenimdusin amplitudinemcxcre-8"***
fcit,& in rotundum extuberat.Bswk nanq; Grascis diuos colies,uerruco-
faq; loca fignf ficat. £t huius duo faciunt genera : alterum fatiuum , quod
fcvrrna ad Brafsicam tertiaz fpedei proximc accedit,radice logiorcGer..
mUtuum $$tedmbttt>
Alterumfylueftre,Germa.lt4f ©tccfnlbcft/quodfolfjseruc^no
cftdifsimile,radice ampliorecV rotundiore.Loca amat frigida.
TEMP ERAM E K TVH.
B Rapum Sc" Bunias,feu Napus,utraq; eiufde funt facuftatis,«afdernq;
uires obtinent,tefte etiam Gateno.Calida funt in ordine {ecundo, SC hu*
midainprimo*
VIRES, INTRINSBCVS.
Rapum uentrem oppknt &C inflant,uentofitates generant : per fe au-
tem cocfta parum nutriunt,qua decaufa cum la&e a nonnullis coquun-
tur.Gondiuntur etiam ficut Brafsica. Semen rapigenitale femen auoet*
Venerem afsiduus &■ frequens raporum efus ciet : craflbs humores p«u -
rit. Tufum Sc potumfemen , Napi maximc,uenenis aduerfatur. Vnde
Theriacis aiamadmifcetur.
EXTRINSECVS.
Co&a rapa calida? podagra impofita, dolorem mitigant»
Aquaftillatitia ex putrefacftis rapis,damnis pedum ex frigore conrra --
clisjcalida fajpius cumlinteolo applicata,prodeft.
RAPHANVS.
3c"Radicu!a. Nominis
2U4Nfe
T> Aphanus Gnecis Sc Latinis,fjfdem Radix cV Radicula. Nominis ^^-
**-^-id habet *■«£ xv> §«<jsecmi/,hoc eft,qudd faciic appareat, fiquidem ter- 2U4M
tio afatu die profilit.
Radix,K»T,i|ox»V»hocdt,perexceUenriamRaphanusdiduseft:inmau
gnitudinem enimhumani excrefcit capitis.
Du®
Digiti
zedbyGOQgle
•D B S A T V R A »"Tr ; t
Duofunthumsgenera:Satiuus & fylueftris,<
JSatiirasGerm.&etttdj/ Caudice affurgituno,
nonnunquamarboreo,radice adrapi fimilitudi:
:nem,folrjslaciniatis , angulisq; horrida: Flori.
bus candidis,8£ femineinfiliqua. Huius plures,
funtex magnitudine difFerenrise,alrj rotundiue-
lutuulgares,quosArgentoratummittit: alrj ue^
ro longiores.Eft praeterea alia herba,quam Lati
ni Lanariamradiculam uocant ,<3ra?ci Struthi.
on,cb*uerfatamenab hac radicula feuraphano;
quod obnominis fimilitudinem indicare placu*
it,dequain capitedeStruthio.
Haphanus fylueftrisfpo
te in aruis nafcitur , Larinis
Armoracia, Germa. -tyiy*
be rcttid), alias £efcerK&/
&*rX>iIfc>er@enff . Huius
enimdefcriprio quam pro-
ximc ad Raphanum fylue-
ftrem accedit , quamufs alrj ad Ery fimon, alrj uerd
ad Lampfana uelint referre.D e Lampfana in BraC
fkaeft dicttim. Folio eftfatiuo fimilis, fedmagis
Lampfana imitaturjradix-d tenera,gracilis &fub-
acris.
Alrj Raphani quocr; faciunt rpeciem radicem,
ThUfbi cluam Germani ZXTcttCttld) uocant , Raphanum
mtiwi cfi maiorem 8c" Armoraciam uocantes,fednuila uete*
**«* rum autoritate 8t* teftimomo :Quo autem nomine
*"^* ca uocetur radix,fupri in cap.deThlafpi eft di&u,
ubi maius efle Thlafpi eft oftenfum.
TEfflPERAMEN.TVM.
Satiuus Raphanus , excalfacit In ordine tertio,
^exiccatinfecundo.Sylueftrisfatiuaeft efficacior.
VIRES, INTRINSECVS. .-.i;
Raphanusuentofitatesefficit.Ructusftomachi,ante uelpoft cibum
fumptus gignit,cerebrum,oculos &C rationem ttirbat. Vrina uero ckt,
. aluummollit:feddifficulterconcoquitur. Hydrppicis&lienofiscom.
. ''. . mode prseberi poteft,nec nonmulieribus quibus menfes impediuntur,
In aqua mnlfa coctus ueteri tufsi conducit : Vifcofum pedoris phleoms
difcutit,excreationesq;,dies aliquot,hauftum idem deco<ftum,facit.
Membrana Raphani tufa,8c" cumaceto &C melle fumpta,naufeas Sc uo*
VIRIIV* PLINTUTM. -^<-)3
jjniuonesgencrat.Hoc idem pneftat fcmcn cum aqua psitaiirca^ju -<i
Sci^niefficaxincxpdlaidoeftfacutorutacijsqmfbigosedctimt
quosnequeantcoiicocjuere.
. *XT4jssscTS,- ■
Cummel!etufus &iUkas Raphanus,niaculasalia(q;cutfs^faciciul
tiadifcutit&:peUit:alopcct)smedetur» Eaderararioneaduftionibus,
fcorpionum*iraneorurn,&: ferpentummorfibus auxiliatur*
Raphanifegmentumautparticulam umbilko impc>u^.,torinina
inulieribus fedarc,autor eft Hippocrates,
CROMMYON*
g/^Rommyum, Ariftotektefte,dHicTiJ,qudd oculi pupiHam-copi*.
V-ymicogatXatinisCepa,acapitis magnitudine,8c"Cepe in neutrotn
dcdinabiiiter.Gall.O§ffow,German.^U>lb<UCepa notioreft,quam ut
drfcriptione fitopus.
Duo faciunt eius Latinigenera: Capitata &Cottdimentaria,quaGe
diyonuacant. Cepacapitata,folrjsnafciturfereporraceis,intusconc2L. u
uis,cauleteFetio£rotundo,percuiusfaftigium flores primum candidi, Cepa^
aciubindefemen,in orbemfparguntur : radicecapitata,pIuribuscop&. ***<»
&atumcis,qua?fummatim praetenuibus rufisq; ueftitur membranis: uer
oce nigricante,a quo Jibrae capillitrj modo fruticant, Haec uulgaris eft
jiotitisc. - . . ■•
Cepacondimentaria,quamGediyOnuoCant,eftpencfinecapite,ccr>. *,
uicis tantum longae,totaq; cft in fronde/aspiusq; ut porrum refecatur. cf* '«*»
Solum amant pingue,uehementer fubactu,& irriguum,itaq; prius pro.. imitlU *
fcindi folum iubent,ut hy emis i rigoribus Sc gelicidrjs putrefcat : deinde dtbym*
ftercorari : mox bidentibus perf oflum in areas difponi,uulfis herbis, o-
mnibusq; ddctis radicibus : deindemenfe Februario,placido &C fercno
die,AuftrouelEuroflantibus,feminafpargi.IntermifceturfemenSatu-
*eia>:namuinclisefuieftiucunda,8£arida non inutilis ad pulmcntaria
condimenta*MinuenteIuna fiferatur,tenues Sc acrioresproueniretra-
dunt:crefcente,robuftascVfaporishumc<rti..Capitaquoq;maiorafieri,
£ cum transf crunturgBbras omnemq; comam auf eras : multd quoq; ma.
iora3
ff» *«•*#>' •■■©•B NATVBfA Ef
iora,fidetra&jsmmdsnudarpanganmr, Soio mhropreiicniunt opti^.
ma?,fiem atlia candtdo.Quod fi Cepas non in femen,fed in caputcrefce
reuoluerimus,foliaradicetenusfunteuelknda, ficerum fuccus ad infev
rioraferettir. Cumfemeneaulesprotukrint^tum^
lis ftilorum rigos eonferuandus,ac fcapi leuibus adminfculis harundini
buso;iieHJtiugata?uitesfuntto
tati profterrientur ,{emenq;deturbatisfcaporum cacumimbustottttit
cxcuttetur,quodnonantequamnigrum;pra?feferatcoloremeftkg€n-
dum.Mouet Plutarchus quaeftionem , cur crefcente kmar cepe marceJ.
fcat,decrefcente ueroreuirefcat cVgerminetC Item : cur cepelachrymas
ciet fiue eftur,fiue oculis admOueatar,cum nec Nafturtium,quod maio*
; remorfu lacefsit,nec item allium^achry mas eliciant C
T E M P E R A M E Sft M»
Calfacitin quarto ordine,efta^ craftarum partium.
VIRES, 1NTR.INSECVS.
Operarfj&laboribus ailueti cepismane cum fale cVpaneaduerfus
aerem infe(ftum,non exiguo remedio , ut experientia idipfum oftendit,
uefcuntur.Qui uerolaboribus 8t" efuiceparumnon afTuetifunt, ab eiuf
modi ceparum ufu abftinebunt : infaniam enim rjs pariunf , caput infe.
ftant,oculosturbant,mentemgrauant,&: kthargum inducunt. Fre-
quensceparumincibisufus,aluummollit,o^urinamcict. Crudafcepa^
Imbtici co nCj{^, & in aqua pura per no<ftem relidse , lumbricos efBcaciter peL
lunt : {i aqua illa in quaCepa: funt maceratae,pueris bibenda.pofterodie
prarbeatur. Afsiduoceparum efu ulsgenitalis augetur, Quodpotentius
tamenfemenearumpra?ftat; • ,
E X T R iij SE C VS,
Oculorum caligini,ceparum fuccus cum melle oculis mfufus, mede.
tur. Auribus inditus,earum fufurrum fedat. Naribus inimuTus cere,
brum purgat. Alopeeias illitus piliscxpiet.
Facieimaculas cum aceto fuccusillitus extergit.Morfuirabidi canis
fummopere auxiliantur,fuccus ceparum,ruta,acetum& mel , tempera.
tainuicemillitac|;.
Cepa cum ficubus tufa , apoftemata & hulcera,podicis pKcfertim»
moBit,aperitq;.Balani ex cepis corpori inferri,hamaorrhoidcs fanant,
Eadem ratione menfes ducunt.
&8js& Contrapeftem uenenatosqjtumorcspraeftantifsimumexcepiscata
Itdccrx plafma hunc in modu coficitur: Cepamediocris quatitatis excauato,the
iwfcjKtf. ri-aca pattem excauatam expkto,ac abfciffum operculum rurfus admo
ueco,hinc in calidum cinerem,utpaulatim afletur molkfcata;, abfcondi
to,qaofa<ftoextremismembranisamotisreliqua contundantur, fiata;
catapIafma,Hoclirumentorrulceramalefica& peftes molliuntur aperi.
unturq;,
BVLBVS.
Digiti
zedbyGOQgle
B VLB VS.
. T> Vlbasgert crak eft ttbcabulum eorum^quaj r a-
f JDdiceshaberitcapitatas * fett pluribus capftulis
" compa<Jtas,uehit Geparum, AHrj, Porri, Afphode*
'l^Lilrj, aliammq;qttarttndam.SpcciatimautBulbi
pro Ceparum fumuntiir generibtts ♦
•: Diofcorides duo facit Bulborum gencra : Alte-
rum efcuIentum,hodie incognitum prOrfus,ueteri.
busnotumaded,utdefcriptioneDiofcoridcsprje» .-."'
terierit : altcrum uomitorium, qui itidem hodie no
admodum eft notus -, quc quarto libro Narciffum
etiam appellat.
BulbumtameriDibfcoridis efcuknmmraciunt ».
hodie,quem uocant §db Ooer- Stcfer^UOibehLa* Btti5a*
tineCcpafyludiris,uemuibusfylueftris:nMrame^^
certi iti hoe ftatui poteft,cum uelut notifsima ab att «e&#. ,
toribusnondepingatur. Nafcitur autem Bulbus •
fylueftrisiamdictus inlocis umbrofis,etcircaquo-
rundam pratorum margines, eaulc dodrantali,ca-
uo,f olrjs porraceis,floribus lilrj finuatim emicanti.
bus,fpecibfe,fexfolrJ8ecalathoft .... .
B dentibus,capiiIointuscroceo,capituIofloribusdecidentibus triangu-
iari yfeminibus pleno, radiccbulbofa-,ceualHum,citraodorcmgluti-
nofa.
Bulbum uero uomitorium Tragus credit eftc herbam,quc Germanis
B!«C <3o:tttt«08bl5mcn dicitur. Folrjs nafcitur binis longis tenuibus,
allijferenmilitudine,eradicealbarotunda, bulbofa , nucis myrifticafc
quanritate,eaule inter f olia tenuiv,paruo,iunceo, flore cceruleo , interdu
etiam albo,ftel!ato,quo decidente capitulis rotundis, pifi magnitudine,
luteum femen milrj quantitate includitur.Diofcorides paucisdefcriptio
nem,utnotaeherhaeabfoluit, Aliqui hanc herbaminterNarciffbsrefc.
runt,
TEMPER.AMEN7VM, ET VIRES,
Facultatem emolliendi Sc" difcutiendi duros tumores obtfnet* To-
ftuscalido cinere.&cummelletritus Sc admotusdepaicentibushulceri
busprodeft.VcneremBuIbimireftimuIant.VndeMart»
Cumfitanus coniunx^cumfinttibimortuamcmbra^
Nilaliudbulbisqudmjaturcficpotcs.
Item Columella in hortulo :
Qua?fyuirosacuunt,armant<fepuclld5*
lam Mtgaris ucniantgoiitaliafimina bulbu
Ouidiushacdecaufadamnafle potifsimumttidctur,hisuerCbu$: .
K
S$itfH<
'Dautbt&aaLifocis W«* **& mifosab oris, ^
<*An uatiatMcgf^*noidusomn&crU.
Sed cumquidfituerus bulbusnobis mcognitum fit, fuperuacuum ui
yes eius copiofius defcribcre,cum fatis a Diofcoride explicentur, BuL
bus uomitorius,tefteDiofcoridefuornitiones efficit,
SCILLA.
SCiUa comuni omnibus nomine didtur & SquiL
la,Germanis :1Teer$tmbd.GaLSrij&ow/e.NaGS
rurundrq;ncut&: AlliumacCepe ,radice utCepa
M multipliciter tunicata, corticofaq;, exquaprius,ut
M incroco,cauh'sprofilit,tumexeoflosin luteocaa.
didusemergensinfidet,qui cumfenuerit>folia de.
mum multis diebus poft emicant,lata?nullo nixa pe
diculo,ceparum quadam fpecie , Sc pleraq; ex rjs in
terramdeflexa. Cepam eandem murinam uocant,
Germa.tilCWf$Wlb€l/qu6d4nures eius efu mo-
riantur.
Duo faciunt eitis genera : Mafculum &£ fccmi.
nam.Mafcularn folrjs albis,fceminam uero nigris»
Diofcorides alteram quoq; pcnit fpeciem , quam
Pancrationappellat* German.Bettt tftettf OoetQ
tfftCt$rvibt\ : radice bulbi magrii,colore rufo pur
purafcenteue,guftuamaro,qui os accendat,folrjsli
lrj,uerum longioribus.Pufillam Scillam uocatPIini
us. Vires,Diofcoride tefte, SC praparationem cum
Scillahabeteandem,eodemq; pondereinmorbis efficaciter aftumitur.
Theophraftus autor eft,Scillam ter norere,triaq; fationum tempora ofte
dere: Primum enim florum tempus,arandi primum tempus fignificare,
fecundummedium,tertiumnouifsimum. Qiiotenim fuerintifti,totide
g£araritemporafermecontingit,Scillarquoq; flos, utBerytiusfcribit,
uirgatafpecie profiliens,modo non celeriter emarcefcat,largos frugum
prouentus fignificat.
TEMPER.AMENTVM»
Ex fecundo eft ordine excalfacientium,facultatcm habet maximc in,
cidentem.
V 1 R E S, INTRINSEC7S,
Scillacrudanoxiamaximceftcorpon\prafertim interaneis,qua de
caufa non nifi tofta aut co<fta , aliaue rationepra?paratafiimitur.Quo-
modo coquatur affeturq;, docet Diofcoridcs.
Nobuifsima eius in medicaminibus uis eft, aceto maxime exacuedoi
Vnde acetum Scillite di&um.Cuius ha?c pracfcribitur C onfectio:
Scyllas
VIRIB V5- |> t "AN^itr ». - *s*
rdiquumeitconcifum fufpenditurin iocum epricum , confutum filo, '
Wodicismtcraani's,adqagdrag'<ntadicramtenipust ' . ' ;■ " *
Pofteaaridafruftaincadumacctiacerrimimcrguntar,TteneiilIapar
teuascontmgant.Oblitusdemdecadus,ne«^
Solicxponitur.Poft diem quadragefomim feprimufuas toHitar ac"ScyL
feeximitur.habesq; acetum acerrimum. Vimuro airf kyllm cpnfifciunt,
concilas eiuspartes in muftum;ucfimuldefenkat ,mqckmes>Hoc, uino
ficut&acetoutuntur. - ' ./.■./'
- Scylla;medicamina,utCoftantinusinlibelIocte<»radibusrefeft,prd •
fuRthydropicis4yfpnceicis,lienisie«>ris%uitnsex&uifco{is hum&r&m
ortis. ' :••.:,.'•,
Scyltetamcnufumfugientfebricitantes , quiq; cxulceratiiritraeor,
pus ruermt: Acctum enim iiue uinum fcyllite craffa phf egmatapenetrat*
§C corrodit,tedes & urinam ciet,uomitionesci; ejfficit.
ScyllaaiTaturDiofcoridi hocpa&orPaftaautlutoobiita Conrjcitur
in clibanum,aut Carbonibus obruitur,donee cirCumlita pafts fuffecien>
tertofta fuerit.Qua mota,fi nonemollefcat, fecundauiCe%b!imtur pa>
riq; ratione torrctur.In olla quoq; tOrretur,indito operculo , ocmclibal
num conkct^.Hinc in aere fufpenditur^ntaleolos concifa, & £lo tranC
miifo ,netamen partes fe.contingant : eft% eius adoleum, acaum,iiL
Bnurnq;ufus*
Co&ionem Scyllas docet Diofcorides eiufmodi:Sumitur e&ea,remd
tisextimis partibus,quodmaximemediumeft ,'quodconcii?um; efRifa
priore aqua,coquitur,nouaq; fupcrinfunditur,ufq; dum nec amaritudi
nermnec acrimoniamhabeat,aqua.Hincin umbra,utdi<ftum eft paulo
antc,ficcatur.Tritai arida? Scyllae puluis femidrachmfe ponderecu meL
le lincftus,prodeft ueteri dy fpnccas Sc rafsi,uentriculi &T lienis affeclioni
bus.Hydropicis &:ictericis.AdeademualetacetumScyllite. InteraneO*
rum quoq; uermes .&. fordes pellit*
; In fumma,acetum,confecnones,aut oxy mel ex Scy llarnielanchoiiarri
pellit. Apoplexiam auertit,calculum frangiteducitq;.Matricisquoq; ut
fcofishumoribus, SC ifchiadicis prodeft.
EXTRISSSC7J/ -
Acetum fcyliite collurione dentes nrmat,&: fcetentem halitum emen>
dat.Idem auribus infufum humores lentos^quibus auditus impeditur,
difcutit:Oleum in quo Scylla fuit macerata , uerrucas iUitum fanat: ri>
mas fuTurasq; pedum curatJdem capiri Hlitum^ manantem eius fcabiem
corrigit : furfuresq; pellit,ferpentum quoq; aliorumq; uenenatorumor*
lui utiliter illinitur,
P O R R V M, S E V
Porrum capitatum»
K z
Digiti
zedbyGOQgle
fMfflfc
11 E T
POiirumGraedsPrafon,GennaX^»^GaI.Por. q
retf».
Duas babet fpecies : Capitatum & Secliuum.De ca
'pitatoinpraefenticapitc Porrumcapitatum,quod 8e
* fimphdter Porrumdicitur, German.2£fd)JeticJ>€l/Eft
/ hocquoduulgoeftur.Nafciturlocis lastis,riguisinirni
pcumycapiccfimphciexalbaTceruicis anguftrjsextuberi
te^ronde fuper terram carinata, & in angulum oblon.
ga.Radice cartilaginea,candicante,crafTa, multis fibn$
-^- - - - capiUata,tumcisitemquibufdaueftita. Aricinumhoc
idem dicitur:Gethy!iida quoc£ appellari teftatur Diphilus.MartiaUn
Xenrjs:
JMittft.pracipuosncmoraUs^S-itiaporros*
In niuco uiridcsftipitc cernc comas.
Afsiduam {arritionem,& ftercore fariari defideratv
TEMPERAaENTVH.
Porrumcalfatit&extenuatficut cepa,ut facultates eiusfatisdeda,
rant.CalidumeftigiturcVficcuminfecundoordine^fecundumSimeo.
nemSethi*
VIRES.
Viribus cum cepa eft rjfde%fapore tamen et odore innrmius,ac minus
capitinoxium:aItero proindeinalteriusinopialicebituti. Porrumno
olebuntquicuminum preguftarint,hoc enim efu,
ut Sotion Grcecus autor teftatur,grauis odor ex.
tinguirar.
PORRVM SECTIVVM.
POrrum fe<ftiuum,quod SC Tarentinum dici.
xur,Vthocdifticho Martialis oftendit:
Fila Tarcntinigrauitcr rcdolcntiaporri
Edi&i quotics ? ojcula claufa datoi
Odor fiquidem huius cibum confeftim prodfo
Germ.imitatione Latini nominis,25syf>{ AUd)/&C
Qd)tlittUu<t) uocatur : frondens enim coma, fu
per terra eminens,auf ertur amputaturue.Caulem
habetIongum,intuscauum,rnultis in uerticefiori
bus aceruatim colle(ftis,& in fpeciem abfoluti or-
bis conglomeratis,id quod in bimo accidit : quod
eriamfemente(cit,fparfopereius cacume femine,
bC emoritur.Radixcadem qux capitato : fjfdem<£
locis nafcitur.
TEMPERAMENTVM.
Temperamentum cum capitato , BC cum cepis
par obtinet.
VIRES,
▼ I R I B V 3 P tAHMRV M, ,55
. V 1 R E S, I N T R I N SB C V S.
In cibis & acetarrjs oim acetb eftgratifeiaB3#Nimius autemufus ca
; pirieft noxius,caliginofos oculos &fomnuminquietum cfticjt.Ventri,
cuIoitem,ueGcaec2renibusofFicit.Aluumucrd€moilit,puWoms uma
^natcummeUe^pecliaspurgat&iaflbsrecreaL DehocSapnftaFiera»
Tabidacuicurapdmonismcmbra^anlxlunt
^cBus^cumporritorriiacotnaudcai
CtiTamibieRlhomacbu^^placid^i^J^m^^ctttts^ "'
BislicctclixumjiontamcniUudcdam.
fjoccolat ingrate cuifamina cura cokndaty
Qui^nccadslrictisrcnihuscJ^cucla.
Muncranontantip^cncrispcnfantuf^italuo
'Poslpofitairatiiormmauentrisamcm.
EXTRlNSECVS.
Hukeribus & apoftematiblis, noit cepa adhibetur .
AMPELOPRASON,
feu Porrum fylueftre*
A Mpeioprafon, Galeno dicitur Sylueftre pomimj
-**-Germani ab odore acri uocat ^ttosfrioblaudy
odoremenimhabetacrem ,ficut bmnibus iylueftribus
maiorineft,cjUam{atiuisacrimonia*Latine AHiumca-
ninum dici pOterit.Gaule profilit bicubitali,rbifjs porra A^Um ci
ceis,fed anguftioribusjflore Candido,radice bulobfa. """^
Nafcitinuinetis , unde Ampdoprafonetiameftdi<ftu,
quafi uitigiheum porrum . Vulgo Porrum uiheale .Gale ?«***
nus a porro non alia ratione difsidere fcribit^ quam qua "**"**'
ratione fylueftria a fatiuis,
TEHPERAHENTVM.
Temperamentum cum Porro fatiuo idem habet , fect
eftacrius ficciusq;.
VIRE^ iNfRINSECVS.
Tufum ciim iiinb interanebrurh animalia pellit,iiehe-
msaduerfamr*Vrinamdet:Eruptiohes fanguinis per
l genitaleinhibet,p6tumimpoiitumq;. Stbmachoeftno-
j centius quam porrurri,bb haturam caiidiorem.
Salgamarrj ceparum rhodb in aceto condiuht,cV ufq;
in fequentis anhi ufuhi recohdunt,utiic innbcchtius red
datur.
EXTRlNSEC VS.
Infeflu uel f omentis urina Sc mehfcs eflacaciter ducit*
7-V5 o
Digiti
zedbyGOQgle
A L D I V M> ^
Afclium Grascis Scorodon quafi nutUffie^d eft^ru
3fs rofa,ut quibuftlam placet, Allium uero ab <3r>
C0"4k«Bw,boceft ,exilirc,dK?him cenfent , quddfcificb
e^icndocrefcat. ^f
Trrafacrant & funt A!Irjgenera:Primum hortenfe
ffljQ alf erum fy fueftre,quod ophiofcorodon. Tertium ex fv|*
HfW. ^ucftnsaiKj genere,quod Scorodoprafon dicitur, de q^
IS&i ^^g^^^^^^-^P^^^^^^fiinprc
^***^ fentecapite. fc
AIIiumhortenfe,quodfimpl:citcr Afliym,8<: Gra?cis
$corodonappeilatur.Germa.2£nobI<HJCb. In hortispafsimfaturn &:
plantatum prouenit,fronde nirens cepiria,caule tereti -SC inani : flores in
cacumine in globum circumaguntur,in quo femen emicat. Radicis bul
busteriuibusudaturmembranis,mox pluribus coagmentaturnucleis
cV rjs feparatim ueftitis,in cuius uertice complures fibra? cirrorum exem
plo crifpanmr;habirata?diofo,&: fapore afpero. Vefcentibus odoris &
halitus fceditaterrfadf ert. Didymns autor eft, fi allium Luna fub terra
. pofita feratur,& ifiem fub terris Luna Iatente ueliatur , odoris fceditate
cariturum.Halitus quoq; ta?drum.edentibus abokrifertur,ficrudam fa.
bam poft allij efiim maraducarint. fieta? radicem in prunis toftam fcedi.
tatem odoris allrj amofan,fi aHio furnpto edatur , Menander affirmat, 3
Apium alrj uiride,8c" f olia ruta? reccntia idem pra?ftare dicunt.
Nechoc tacenctum^tantarnaHrj cum magnetc efledifcordiam feu an.
ripathiam«ut ferrum a feabigat,fifricetur lapis allio. Guius rei caufeji.
■cutin multis fimilibus^aacura? myfterfjs funt relinquenda?.
TEMPERAMENTVM.
Aflium calfacit Sc exiccat in exceflu quarto,
V1B.ES, INTRINSECV S,
, Quomodo fcetor Ailr) corrigatur,indefcripnoneeftexpIicatum.
SumptumAiliumomnibusuenenis aduerfaturrucile meiToribus a.
Irjsq;,qui moiies putridasq; fa?pe aquas in a?ftaris feruore bibunt. Noxi
os latosq; uentris uermes,aliaq; intra corpus uenena, ueluthirudinespo
tas,uifua expellit, ut Galenus teftatur. Sumptum Allium,ac uino mox
*poto,rabidicam's ferpentumq; morfui medetur,Allio fimul uulneri illf-
to.Vocem fonoramefficit,diuturna? tufsi eft auxilio,& hydropicis : uri
nam ciet,Iaxat,tormina fedat,pedicuIos perimitjendes capitis purgatji
cum hyflbpo bibarur. Nonnulli AUio pulmenti modo co&o affamras
feruecum farciuncSerpentem per os hominis dormienris illapfum, non
facilc ni(i afsiduo AHrj cfu cxpdli^cribit Erafmus : Vndc etiam olla? ud
uaia Aliio circumlita,a ferpentibus alrjsq; ucnenatis funt fecura.
E X T R I N S £ C VS.
rSSuccus AHrj (cal^riricmcuiM^quxlepi^eftfiniili^iliitus emendat. In
VIRIBTS UANTAIVH. ^5
dneresuftum Aluum,curaraefle>id€mprariftat effieaci*
us,cutisq; uitia oc" maculas corrigir. alopecijs item mcdc
tur.SufRtus Allrj ucl fohorura eius,menfes adiuuat : P«-
corum morbis maxime conducit.
| $4r y In pafoulo etiam pec©ridatum>tefte Cc4unaellalib.6„
cap,4 eftfalubemmum.
OPHIOSCORODON.
OPhiofcorodon^Laams Miumcolubrinum,fcu aiv mwmc* fjfn*
,guinum,quod etiam urfinum, a foliorum magnitu 2"*«««, ^ ^ ^
dmecognominant.Ger,^m(eteit/^4mpcn/(ierni^^^ ^3 £>
fel/ tDalM&ofcUutdj .Allium eft iylueftre fpcmce in ne-
jnoribus nafcens,folqs,ut Liliam conuaKium, latis,odo
rcrnolli,floribus infummo cadidis,capite prastenui. In-
uifumhoc eft paitoribus,,lac enimaJijjodorem acqui-
■rit,(i eo iumenta uefcantur. * * •■■*
T E M P E R A M E N T V H, E T V I R ES.
Temperamentum nec non uires allrj colubrinicum at
lio funt parcs : nifi quod odor Ophiofcorodo cftaiehc-
jnenrior,
SCORODOPRASOtt.
SCorodoprafon,qua(i dicas Alliopor
rum , Sc guftu enim Sc odore Allrj Sc
Porrinaturamrefert. Officinis Allium
Vorrm\im,<ser.$tlbtnobUud)/VOil
*>zv lknoblfiu<b/2lcfctf noblmd).E&
fylueftris Allrj genusjn pratis SC campe
ftribushortisq;etiam nonnunquam fa-
tumnafcitur,magnitudineporrumsequans,qualitatum,
.AUrj Sc Porri?tefte Diofcor.parriceps . Siquidem media
inter Allium £>C PorrumfiguramcV temperamentum ob
tinet.Difterentia eius a reliquisin folrjs^&femine obfer-
uatur.Folrjs enim &C caule datioribus eft plenioribusq;.
cSemen autern ceparum more fert in cacflecOncauo ni-
grum.Pharmacopola: non ociguoerrore Scorodopra-
-fo proScordio,fi'militudinenominis decepri,funtufi,cV:
■adhuc fereutuntur.Sed quxherba fitScordion,& qudd
-nonfitfylueftre Allium/equenti oftendemus capite*
TEHPERAJIESTVI
ET VlREi
- Scorodoprafon,tefteDiofcoride?quaIitatum Alirj &Porri eft parti-
K 4
D E N A T V R A- E T »
-Ccps,promifcuasexutro9fibi uires uendicans:effechis Allrj & Porri
-prscbens^fcd inefficatius.Co&um,porri modo dulcefcit, & oleribus ad *
4nifcetur».
v ;--: .. SCORDIVM.
^ Q Cordium Gfficinis falfo Scorodo fy lueftre.
"& *3ob nominis firrulitudinem eft appellatum , cu
Scordium 8£ Scorodon admodum fint diuerfai
' herbae ,utdcfcriptiones utrarumq; fatis often.
dunt. Hacftenus autem Scordium Officinrs fuit
incogm'tum,iam pafsim notum,hoc ipfurn Vale
rio Cordo in Germania primum,ut ipfe de fe te.
, ftatur,demonftrante:cum maximo antea precio
g|» ab Italis fit emptum. Scordium uero appellatum
Pl^ft?quodScorodiJioceft,AlIrj odorem referat,
f Tt ariniTrixaginem uocant paluftrem, quod Tri
t xagini feu Chama^dryi quadantenus fitfimilfs,
' ad cuius differentiam paluftris eft di<fta, quod ni
. mirumpaluitribusfeuhumenribus nafcatur lo-
i ds.Dyfomonetiam,hoeeft,graueolens,a graui
allrj odore eft diCtum.Germ.eadem ratione, qua
Gra?ci$£ Latini &&$ttlttl$bl&U<h/ Sc VOtff
ftt bdtCttiQ nominant.Chamasdryi nafcitur H
milis , locis paluftribus , odore allr],Folfjs tamen
Chamxdry maioribus,minuscj; in ambitu diuifis,guftu adftringentibus
8c" amaris : caule quadrangulo,florefubrufo , qui uno tatum dieuidetur
durare Iunio uel Iulio menfe.Haec Diofcoridisdeliniatio nulfa reclama-
te nota cum Trixaginepaiuftri noftra COnuenit. Ac prorfus eadem eft
noftricumeoquod inCretaJtalia cVGallianafciturScordiofigura.
T E U ? E fc. A iS E K T V M.
Qualitas Scordio,xit guftusSc* facultates eius demonftrant,eft calida*
Theriacis etiam admifcetur,eo quodcorpus commodifsime purgat,
Pro quo tamen Officina? hacftenus Allium ly lueftre admifcuerunt.
VIREJ, 1NTR.INSEC V S.
Scordiumuenena ferpetumexpellit,omniainternamembra purgat,
urinammenfes^ciet,omnibuscpritra corpusmalis ex frigida obftru-
c"tionenatisTOedetur.Inuinococlnm&!;pOtum,quaeintra corpus con-
tufafraaaluxataue{unt,fanat.CumNarairtidfumptum aduerfus tu£
fim polkt.Contra pectoris exulcerationem Bc pus, tritum in puluerem
ex melle lingitur.Expreftus Scordn fuccus ad omnia eft efficacior ♦
EXTRISSECVS.
Vitidis herba impofita,putrida &TimpuradamnaJbukeraq;,abfc],' ci>
catricibus
▼ IMBTS FUNTIRTH, (jp
A catricibus potenter fanauEftq; ad uarios affcdus tam intra, quamatra
corpus,8c"uiridis&aridaherbautilis» ../ '
NARCISSVS
jVJArcifluspaucis hodie cognita hcrba. Ger#
Duum prascipuc inuenitur gcnerum : Cand£«£-
dus Sc luteus.Candidum defcribit Diofcorides, '*-
1 eumq; dupliccm cx interna floris f orma f acit, ut
1 ex defcriptione eft uidere. Porro foka habet fimi
1 lia,tenuia,mult6 minora>& anguftiora ,caulem
I uacuum & finefolrjs,dodrante altiorem : ff ore
album,intuscroceum,inquibu{cikuer6 purpu-
reum.Radix rotunda,buibofa,intus alba.Seme,
uelut in mnica,nigrum,longum.Fioremfert me
fis Marj initio, Harc defcriptio adeoherbae huic
quam pictam,abHieronymo ante Trago often-
fam,damus,refpondet,ut nihil prorfus,quod di-
uerfum fit,inueniri pofsit. Radiccm fiquidem ha
ba bulbofam , exqua rotundi , Sc czai^dC leues
caules en afcuntur/ olrjs Allfj,oblongis, rofa can
dida, fenis folfjs , in cuiusme-
dio terni lutei confpiciuntur
apices» Semen,decidenteflo-
rc,in fo!Iiculis,uehitLilium aquaticum profert. Can-
dida hxc Narcifsi fpecies Leucoio Theophrafti refpo
dct,proquo aplerifq;fumitur , ut capite deLeucorjs
Afteram pranerea NarCifsi faciunt fpeciemjtate-
am.Gcrman. <gccl ^onwitgs blumctt/ofcer- Ztttt*
$tn&i*lttlCft Latinis NarcifTusluteus. Folrjshie nafci
tur AUf),fed minoribus & tenerioribus, radice itidem
Allfj,minoretamen,copiofa,ade6ut tricenas coniun
cbsii£inuenire,uelutinPorrofatiuo. Menfe prodit
Februario, unde etiam nonienclaturam accepit,flo-
re,ficut Leucoium Theophrafti,feu candidum, Iuteo,
rotundo,fed maiore,duplicic£ foliorum contextu,in-
odoro.MenfeMaio abfq; femine folia S>C flores eua-
ncfcunL
... Alij quoq;NarcifsifaciuntfpeciemBulbum,quem
defcripiimus Vomitorium, Germ.23i£€^)0?ttttttg§
hlummj de quo fupra *
TEMPE.
"Bulbuid*
Cmineci.
Hermodi
Sylm.
v BB NXtVRAEf
T E M P E R. AME NT V Mv
Nardflus,Galeno tefte,complexionis eftcalidse St" ficcae.Vis ci gluti.
nandi» . ,» t
v r'ii e s, i n tr ni si cM
iNardfsi exiguus intra corpus,nifi ad uomitiones ciendas,eft ufus»
Radixenim co&a autin potum fumpta, uomitum facit.
E X f Hi'N"S|.C'V S,
Radix cum folr>s trita $£ ilht^tumores mammarum in puerperis f^
dat : eadem ratione aduftionibus medetur, , Virides cum fucco tufi nar-
cifsi,uulnera 8c" neruOs etiamdifle&os glutijiant fanantq;.Cum mellelu
jcatis illinitur :membr0rumdoloribus8^podagrjeeftauxilio, Eodern
modo inflammationes reftinguit : maculas,r>apuias, omniaq; cutis uitia
corrigit,cum aceto Sc"urtica;iemine mt£.Tt&ercula,hulcera,durities<£
cum uicia» aut fabarum farina mollit, Aculeos aliaq; corpori innxa,pa*
rirationeextrahit.
COLCHICVM.
COlchicum a Cokhide rzgionc^ in qua copiofifsi
meprouenit,dic"tumeft.Alias Ephemeron,fiue
EphemerOnletale,quddquodie fumptum fueritho
minem interficiat.Letale autem, ad difFerentiarn alte
rius,qu od Ephemerum non letale dicitur,8c" Iris fy 1, D
ueftris,hodie nobis mcogniaim ,urfupra in Cacalia
eft dictum, LatiniBulbum agreftem uocant. Gallig
rura Caninecam,quod canes necet. OfRcinis Her-
modactylus»Verum magno damno 8t incommodo
utentium.Hermodaclylusenim dC Ephemerum feu
Colchicumdiuerfaefleconftat:cum Sc" Paulus Ae,
■ « v i ginetadiuerfadeColchicofeu Ephemero,8<:Her-
w // / \ \ I m°dacty lo capita conftituerit. Pneterea ex Hermo,
t.tjjft vjM dactylo catapotia ad podagras maxime commcnda
tur,^uiqdeie(ftione,prjeferrimin arricularrjs mor,
bis molitur.Quinq;folium quoq; Diofcorides Her,
moda&y lon effe dicit , 8c" coxendicis quoq; dolorf,
bus pr odefte. C olchici uero , ieu Ephemeri letalis
ufus adeo eft noxius, ut fumptum intra diem homi,
nem perimat; exterius pruritum ciens,interius tierd
uellicans,cumgrauiftomachi exasftuatione, mixtS
cruoremftrigmentis in aluum depellens. Germari.
lX>lfc»$€ltIofclt/X>C&t:blilmcn.Fiores fub exitum
auturnnifunditcroceo fimiles,fubcandidos. Poftflorem uero,menferii
mirum Februario, & fub initium ueris,folia fert bulbo fimilia,pingufo
ra. : caulem palmum altum,ferentem femen rufFum ; radicis cortex in ni.
oro
VlBLYirV-* PL1RTA17A „§
^ gro cotore rufFefc it,cortice uero detrad:© radix alba, tcncra ,fiicco pfe,
na dC dulcis apparct. E mcdio bulbo rimula dehifcit, undeflos erupifc
Jfonnullietiam t^clct|>fircilappdlarit,quoniamflosnudus abfbjfo
Jjjsfubautumnifinem erumpit,Sunt qui exiftiment Narciflumefle,cu-
jus meminitTheophraftus , & Vergih'us,eum ait: Nec fera comantem wewgk
JJarcuTum : fero enim hic flosprodit. Quos hac ratione defcnda Tnu Tfeepfo*
ous,ut folus flos ad NarciiTum rcferatur : radix uero fcu bulbus rdin-^J v"
SjuatureffeColchicor^feuEphemerumletale, .**
TEHPERAHENTVH,
Cokhicumcalidumc^ficcuminfccundoconftituuntordinc^fcu re.
cefTuamcdio.
vib.es, intrinsecvs.
RadixColchici,tefte Diofcoride,mtracorpusfumpta,funaorumo,
doftrangulandoenecat.Maximeitaq;cauendum eft ne catapotrfscon-
traarticularemmorbum admifceatur, ut in defcriptione etiameftindi-
catum:curnrnagnoerrore Officin^ColchicumHermodactyliuocent
nomine,cuius adCatapotiacontrapodagrameft ufus. Contrafumptui
ueroColchicumprofunt eadem,qua:cunq; aduerfus fungos opem fe-
nmt.Bubulum praifertim lac potum,ut quoties hoc affuerit,nulluprse-
tcra fit aliud qua;rendum.Plura docet remedia Paulus.
EXTRINSECVS.
Trita S>C illita radix maximos dolorcs mitigat. Te,
la& aculeos,aliaq; corpori infixa cum melle &C £ urfu,
ribus hordei ilh'ta,breui cxtrahit.
Cum Fabarum ud Vicia? farina Sc mdle illka, duri
«es 8C tumores contumaces mollit : luxata reftipuit : cu
aceto SC femine urticae cutis uitia emendat,
C R O C V S<
ET Crocus ex Bulborum eft genere.Commune Gr£
cis,Latinis Sc Officinis nomen habet* A Croco,fe,
cundumfabulas,iuuene, qui ex amoreSmilacisuirgi-
nisinnominisiuifloremeftconuerfus^ficdictus, Vru
de Ouidius lib.4,JVIetamorph.
Et Crocum mparttosver/umcum Smilaceflores.
ArabesSahaffran,ficut &Germani ©Afffflfc/appef,
lant.
Plura funt eius genera Bc nomina a natali folo:Vien
nenfis a Viennefi agro, ubi optimus hodie naicitur.Co
ryceus, a Coryco Ciliciae oppido,ubiplurimus et opti
mus quoq; prpuenit»
Cyrenaicus
.. ■ DE-HAT» R?lv ^r* "t ■--
. • CyrenaioisaCyreniC.01imLycia,SiciliaiCiKcia>& ItaliacrococeleQ
Brabantur tantwn^odieuero inGermania copiofe etiam prouenit :, ia
Viennenfimaximeagro. Porrd croeiappdlaikmenon tantum totacu
radiceherbaintelligitur,uerum ipfa etiam floris tantum ftamina,per ex.
cdlenriam,fimpliciter Crocus appellantur. Rorem primum in auturru
no fertpurpureum,Colchicirjoribus non difsimilem., in quo flammea
Crodflamina^quxnon ultra menfis fpacium durant : qua» cum decidut
" 8t" colligutur folia prodeunt oblonga 8>C angufta , ad capillamenti rxnc
exih'tatem,quae totauirent hyeme:radixbulbofa,copiofaq;,&uiuax,
Pra3n^ntif|imumcV:utiIifsimumin MedicinatraditDiofcorides recen
tem,c61oris bbni,paulum candidi gerentem,in capreolo,oblongum,d-
mnibus fuis parribus conftantem,non fragilem,plenum,a quo detradhl
cftnibu,quimadefadusmanusinfi'cit,necfitumredolet,aut cariem feru
tit^fubacrem . Quod fi huius generis non fit,aut uetus,aut humore perfu
fus creditur. Et hoc miraculo natura aucribendum eft, quod Crod ra.
dixfeuBulbus extraterramrepofitus,nihilominusiufto floris appeteru
te tempore floret.Sed poftea,ue!ut alimento priuatus marcefcit. Crocu
cum melle aut dulci alia re tritum nullu colorem inducere , autor eft Pfr»
nius.
TEHPEHAaENTVM.
Facultas ei calida eftinfecundo,8c' Hccz in primo ordine*
VIRES, ITSTRINSECVS, 0
> '.'; » Crocus cor confortat,fanguinem purgat,uenena a corde depellit.
p*S« n- Contra internam peftem nonnulli in oui bcclufa tefta Crocum tor*
mdim. rent,acTheriaca SC Sinapi, alrjsq; fpeciebus admixtis eleccuarium, quo
uenenum per fudores expellatur,conficiunt. In cibo uel potu fumptus
Crocus urinam Sc menfes ciet.Ictericis etiam medetur : praefertim uero
sficum uino dulci aut Maluatico bibatur, Debili SC exulcerato uentricu
lo,pectori,iecori,pulmoni,renibus,&C ueficae in ciboprodeft.
Duarum triiimue drachmarumpodere fumptus,eft letalis,tefte Dio*
fcoride : quodbulbo crocialiquietiam attribuunt,
. B XT RIN S £C V S.
Membra paraly rica SC durities neruorum mollit : qua de caufa Oxy-
croceum dictum cataplafma ad hos efFecftus utilifsimum conficitur»
Collyrrjs oculorumcumiactemuliebriutilitermifcetur»
HYACIHTHVS.
HYacinthus Latinis Vaccinium. Officinis incognitus . Gzr.tffittty
vawmji WSmcit/bla W £H*£$bISt!Ktt. Porro Vaccinia funt qui credam
qtddtcr efte Morauaticanafeu Mora bati.Germa. 25z$mbttm/ per literarum
diorum commutationem. Alrj fructus putant eiTe fylueftres,quos My rtillos uo-
*T«tt ' <ant' Germa £>ey odbeCt Jt. Rurfus nonnulli faciunt Thalictron feu
S, m Confolidam regalem,Germa.2\tft €t jpOttt* Sed loge illos aberrare,qui
-■ uel
Digiti
zedbyGOQgle
V I R I B V « * *£ « K £ A & V JS.
uelHorabati^udMyrtinospro Vacciniorumunt,uelhocrolummodo 0^** f*Q •
argumento conftat , quod Vergilius eo loci, cum ait : Albaiiguftra ca> 4 ^-
dunt,Vaccinianiora leguntur : non fructus > fed floramrnenrioncm f a*
ckVeriorautemeft eorum opmio,qui Vaccinium f aciunt hodieGon-
folidam regakm,ob fiofculum,quem habet,purpureum. At nos VaccL
nium reuera efie Hy adnthum,de quo iam agemus,fummorum teftimo-
m'o & autoritate , certisq; rationibus firrnati ftatuimus.Nec,quod tame
ieueeft,obftat,quddVergilius Vaccinianigrauocat: & uiolas , cum
fiht purpurea2,ii'militer nigras uocat , inquiens : £t nigne uiokc funt, SC
Vacrinianfgra. : *
. Duplicem autem faciuntHy acinthum: album Sc Cceruleunw Albus
dieitur refpedu cceruki,non quod prorfus fit albus,fed quod ad cceru-
ieumcollatuspalkfcer,euideatur.Germa.fceminam appellant. Alrj ta-
men probabili fententia,eundem uolunt efle Hyacinthum album, SC cce
njleum,a?tati pallidiorem formam adfcribentes : liquidem cumadole-
fcunt palkfcere incipiunt. Quorum placet fententiaz fubfcribere . Ccc
ruleus kza; Hyacintnus,quem SC marem uoeant,triplex inuenitur ex flo
rum difFerentia : maximus ,maior SC minor.Nafcitur in nemoribus,me
leMartio SC Februario erumpens,unde Germanicam etiam appeUatio-
nemfumpfi't.Foliabulbo(imilia,ut defcribit Diofcor . habens,caukm
«odrantalem?kuem,minimo digito tenuiorem, uiridem , comam habefi
L
15 E HATVRAET
a<Iiacememincuruam,plenamflorumpurpur€orum, radicem bulbo-e
fara. Infloribus uero differunt:Inminoreenirnfloresfuntmaiores &
patenriorcs,uxfigura idipfum commonftrat ,In maiore uero minores
& quafiorbiculati funt. Florem/ert in Martio,quo tcmpore 8c" uiola*
VerumquodadfloresHyacmthi attinet ,quos poetae fcribunt infcri.
ptos efTe Iiteris,feu uoee ««*. Ouid. cnim 1 3 . Metamorph, ait :
JpJcfuosgcmitttspI^sinJcribit^Qreutcl
tbsbabctinJcripmmfmcHa^littcraduSlacft*
Etpaulopoft:
Littcracommunismcdjjspucrofyuiro^
hfcripta cfifilijs^b&c nominis^ illa quercla?*
Pneterea Theocritus Idy 11. 1 9.
Nunc Hyacvttbcfonct tua littcra yJcilicct «uul
2STon tamcnhocfatis cfl & «c,p!us ergo Iot]uaturt
Littcrulasfe udisfolys infcribcrcplurcs,
Ha^cnoftro Hy acintho non conuenire haud negamus, Sed Hy acfnthum
cuius Poete meminerunt,ab hoc diuerfum f acimus. Flos enim ilk quem
exAiacefabuIanmrextin&onammpoerar,ex candido rubcns , literis
Hy acintho fimiiis uidetur,ut tcftis eft Paufanias,ob quod eundem Hya.
cinthum poetae nominarunt rubcntem,Velut Verg. cum inquit .'Etfuju
ue rubens Hyacinthus.
Vnde conftat duplicem efTe Hy acinthurri : alterum cccruleum^ucm^
Diofcorides Sc alrj defcribunt : alteruni uercVpujpureum, feu rubentem
a fimilitudine alterius Gc didhim ,cuius meminerurrt poetar. Dcquo
OaOat. Verg.Dicquibusjnquiens,interrisinfcripti regum nafcantur nomina
Pt^, flores.Hy acinthum intelligens rubentem, in quo regis Aiacis primseliK
v$ftu rw ra?,uideiicet «,efformantur. HieronymusTragus huncputateflefio-
*-* rem,quem Gcrmz.&QfotXOUtty&C fyybttifib ItltCR appellant,ut dc
Hemerocalh' dicetur. Sic dc Vaccinrjs S>C Hyacintho controuerfiamfa,
tis cfle fublatam puto,
TEHfERAMENT7H.
RadixHyacintm'cxiccatinprimoordinc^-efrigcrat autcm infecmv
do complcto, ud tertio incipientc.
VIRES, INTRINJECVJ.
Radixfumpta,ut (cnbit Diofcorides , urinam tiet:PhaIangiorum
quoq; morfibus auxiliarur*
Semen cum uino potum idericum morbum pellif*
BXTRINSECVS,
Cumalbo uinotritaradix Sc iIlita,pubertatem^eferentcDiofcor*
iBc^PIinio,cocrcct,nec paticiir erumpcrc
ARVM.
Hwek-
thusdif
pkx.
bas.
Digiti
zedbyGOQgle
•VIR1B7J
■ , •*"
A
r^."
P14NT A R V M. aoo
& V NL , --..„_
ARum SC Ari&rum eodem comutil '.-
nomine. Folrjs in Martio ftatimnH
fcimr Draeuneuli,fed logioribus SCpaut
: cioribus,mmusq; diftin ctis m aeufis.:icaa
kdodratalifubpurpureo , piftiUifpecie,
cquo CrOCeumfemen exit : radiceZ>j^tc5
culi, alba , qua» quia minoris eitacrimo-
^ia?,decoctacomeditun Ai«ec|uam fe-
^en€mittat,erumpitinuOlucrumi£<<:u>
cullum,quod mucronata in turbinem ua
ginula piftillumcomplectitur,^ fuo £a
uetftnu, Menfeuerolulio SC Augufto,
ubifructu prsegnans fuerit,fathifcit in
hiatum ,ac folidapiftilli faciesdiluriore
purpura rutilans emergit,8£ anfra&u pe
nitus tandem patente, primumuiridia,
- -'dein croCea penitusfpectanturfemina.,
qux in corona? modum concinne contexta,imam eius partem ambrat,
Nafcitur iniyluis,locisumbrofis,humidis Sc"frigidis, " —
'; Dracunculus alias minor, cx?Serpentariaminor,Cordo teite,qaibus nncucu*
Bforma 5t facultate per omnia conuenit : Pes itcm uituli,a foliorum figu- '^mlnor.
ra appellatur» Vulo6,ob piftilli formam,Saccrdotis uirik,Germ.pf4f^ ScrPcnU*
• /*s Tr fj- *~7 t. I 1 ■ ■ ..**■-•* 7U.TnU.WXf
feJJpti!t/2£t0lt/ <L€Ut\ Cfyit JmoetVobuehementem acrimoniam» . Fesuituii.
Duas prastrea Ari fpecies Tragus ponit : alteram inuolucro 8£ flori- sactrdo*
fcus flauis,quam in uineis Rheni copiofam deprehenderit^f olrjs S£ r adi- 'tiS c*
cepriorifimilerm
* Alteram folrjs maculofis,initar fatyrionis,qudd raro B. orem produ*
eat.Virihus cum prioribus rjfdem .Radix omnium, dum adhuc eit tenc.
ra,lac emittit- "•-
T E M > E R A M E N T V &.
DiuerfaAri,proregionisnatura,eftacrimonia. Cyrenis enimmini.
mam, Galeno de alimentorumfaCuitatibus tefte,acrimoniam obtinct:
unde elixa in cibis mandimr Jn Aegypto uero radice naturas mollioris . .-*
naicitur,qua?etiamcruda,utfcribitPlinius,comeditur. Innoftrauero1 •
Germanla acrimoniam hab et fummam,ut uix guft ari,ob miras &C diutu ' "
nas quas in lingua zxcitu puncturas,pofsit. Itaq; quod minoris eft acri-
monia?,calidum eft S>C iiccum,fecundum Galenum,in gradu primo.No
ftrumuero calfacitOwexiccatintertio.Difcutit,extenuat &:extergit,
VUB-S, INTR.INSECVS.
t- Diofcorides eafdemillicumDracunculouires"afsignat, VndeDrx*
connum minorem non rnalcappellabimus.
L z
Radixtufa^meojcamentMr^^ ^
fmi^uracontraucaawcftanadotum.Aliqui theriacam <equalip5s
dereaddunt.Succusfoliorum expreuus<cochlearis cjuanmate potus,ide
pra&at.aceto rnixto &adc&o,nelinguam esodac Puluis Ari cum &c-
daariduabusdrachmis dyfpaceicis tummopere confert: lencum enim
SCiafcofumphlegmadifcuci^excreattQncsmultas facir.puimonem &
pcc^puroat.Tufsimaximceftut^s^e^uluTfl,uifcofumphlegma,
Smclancholiamexpurgat, Admenfcs trahendosfeminis ud radicis
drackma?clua;,inuinicy4ithisduobusfufFicfent. Eadempotiomulieru
bus^e apartunonpurgantur^rodeft,cx: fecundas trahrt. Animanti.
busradix adeadeeftutuis.Paresfacultates aqua ftrllatitia & fuccusob.
tinent Jrium ucl quatuordrachmarum pondere pota,rupta fanat.
EXTRISSECVJ,
Foliauiridia,ii uHum aliud,ad hukera peftilentia (ananda funt erHca
cifsima : fimilitcrpedum uitrjs &C putredini. SucCus & ftillatitius liquor
fcukeraputrida purgant,&f anantFoha cum radice in uino & oleo co-
aa marifcas infeflu toliunt,&: fedem procidentem retrahunt.
Cafeis i mulierculis folia contrauernuculos infternuntur.
Tumoribusaurium^rumis,r7cubuscirrhisq; medecurrfaciei defor.
ir»tatem,cutisq; emendat,Puluisradicis fupercrefcenteminuulneribus
«ai^emminuit. §
Alterum,quod idem efle cum Arodc
^vlSX $^/ff~~^ fcrit^'ofatisofteditC^uires,queutrifq;
•T"%V^ fL^ //V/^^parestribuumr^nomasfiftit^coilyriaq;
hj N^ '$j^>vMs^~ «rBcacifsimacontrafiftulasexeo fiunt*
! *. i ^-^j^N^v Denicp addit Diofcorides , radicem,
i cu'ufcunq; animalis pudendo impofita,
/ff* W^ff ^ffi^dcorrumpere,
DRACONTIVM;
DRaeontibnmagnum,feu Dractin
culusmaior,nonullis Serpentaria
maior,cxXolubrina, Officinis hascdt:
mcognita. Sed Officinae peculiarem ha-
bent Serpentariam , de qua fupra pro-
prio eapite eft dictum.Germa,@ef)J4!f
Nominis id accepit, &C acaulis uerii-
colorc forma, Sc a uertice qui finuo-
fo oris hiatu , linguamexerenscruen-
tam exprimit. Plinius uero lib. 2C>
op,2.n£>rninisid impofitum ett autor,
qudd
Digiti
zedbyGOQgle
VIRIBTS PLANTARVM, uu O-O l
. quod ad prfmas ferpentium uernationes c tcrra prodeat , &C cum rjfdem
fe recondat,nec omnino ea occultata ferpens appareat.
DiofcoridesquidemduoexhibetDracunculigenera folfjs differeru
& : Alterumhederaceis,alterumuerdrumids.SedRudlius unumtaru
fljni cenfet efte D racunculum,dupliri reprefentatum hiftoria, alterumq;
caput adfdtiumefle, ac praeter Dibfcoridem ab aliquo adie<ftum,Nafci
turitaq; Dracontion maius locis opacis,ue!utin fepibus , caule gfabro,
leuiq;,^cxo,bicubitali,baculi crafsitudine,uerficoIore,utangui uidea-
tur fimih's,purpureis abundante maculis : i olrjsrumicis inflexis , SC pli-
caris, e foliato fcapi faftigio uagina quaxlam foris herbacea profilit , in
niucronem fenfim turbinata,uelut erupturi partus inuolucrum, quas cu
Hehifcens CeCc pandit,purpureum cornu in acumen faftigiatum demon-
ftrat. £a feminis incremento diftentadifsilitin rimam , & tandem elan-
gucfcens fiauefeit,fubarefcensq; perit relicl:ocornu,cuius imam partem
fructusfubitracemoius, coloris interinitiacmerd,pofteaquammatu-
ruitcroceicx" punicei. Radicemgrandem,romndam,candidam,tenui
conicc ueftitam . Semen iam maturum quodammodo niorefcens,carpi-
tur.Radix uero in Iulio aut Augufti initio f oditur.Ifaron etiam Diofco- f
ridiappelIatur.Biftortampleriq;uoluerunthancefre,fedmagnoeriaer^
rore, Nam Biftorta naturas eft f rigida?, ha:c uero uehementer eft cali-
da.
g TEMPERAMENTVM.
Facultas Dracontio adfcribitur caJida Sc ficca.
VIRES, INTRINSECVS.
Eafdem fere cum Aro uircs habet , Venena eodem modo quo Arum
fumpta,acordepellit,pecl:uspurgat,coIle&onesditcudt,mternisq;me
brorum uitrjs prodeft : Languidos confortat.
E X T RINSBCVS, -
Ex D racontrj radice & f blrjs praftantifslma olea,unguenta 8c" cata-
plafmata adomniamala damna,flftulas,carcinomata,cx: exedentiahul-
ceraconficiuntur.Foliacummelleillita faciei maculas extergunt. Suc-
cusauriumdoloresinfufus fedat.
Foliainterpolitamoriibusuenenatorumanimantium ^uenena edu-
cunt&fanant.Plures cum Aro faculcates pofsidet.
ORCfilS.
TEfticuloruin fpecies etfi poffent uno abfolui capite : ficut etia Theo-
phraftus omnes Orchios nomine comprehendit,melioris tamen SC
focidioris cognitionis gratia in tres fpecies,ac terna ordine capita diftin
guemus.Primumautem genus eft,quod Orchin,hoc eft,Tefticulum 3C reBkds
Gynoforchin^ioc eftjTefticdumcaninum Diofco.uocat,de quo inpre r* gmi
fentecapite,
L j
Digiti
zedbyGOQgle
■fc
©E WA TVA A £ T
Meramgenusefr,quodOrchinSerapiada,&Triorchin uocat &
tjuocapitefequeme. q
Tertium teiticulaceum genus eft Satyrion, de quo capite ab hinc ter-
rio.Germa.omnesTefticulifpecies tttergetttt*fi)ei:tt appellant,qu<xj
foliaquorundam maculis fmt compuncta.
Primum igiturgenus,quodGrcci & Latini Orchin Sc Cynoforchin
or&vs. appellant,Officina? Tdticulum canis,Germaj&Ji<;ben&:attf/ Duasha
O«o/br- hzz fpecies : Marcm SC f ceminam,&: utrunq; duplicem : maiorem & mi
T#«tonoreni'enint^;fic^uamor0rchl'os ^eu Cynoforchios fpecies,nimiru
w*. Orchrs mas maior,&: Orchis mas minor*Orchis fcemina maior, Sc Or
chis f cemina minor.
Nafciturhodieinhortis & pratis,locisq; pafsim fabulofis:DiofcorL
diuero in petrohs SC arenofis: folfjscirca caulem Sc imam eius parteper
terram ftratis,olea? molli fimilibus,anguftioribus tamen , leuioribus SC
iongioribus : Caulem habetdodrantaIem,in quo fiores purpuren Ra-
dix. bulbo fimifis,obIonga,duplex,in oliuemodum angufta,alterafupe
rior,altera inferior,tefticulorum forma,unde homen etiam accepit. Or-
chis uero mas maior,eft folrjs latioribus,&:floribus ferc candicanribus :
Minor aute Orchis mas folia habet anguftiora,&: maculofa magis , flo-
rem% purpureum. Fcemina folrjs eft quam mas minoribus , eftq^ eadem
ex foliorum magnitudine fimilitcr duplex : ut piclura hxc affabre demo
ftrat : flos utriq; fcemina? purpureu&inueniuntur maxime Maio menfe,
ScTunrj inino* :
TEMPE-
VIRJBVS FLARTAJtVH. ,0»
» TEMPERAMENTVM.
- Radix maior eft calida 8c" humida^diucisc^Minor ucro cft calida fic
ca<$.
*i R E 5» INTRINJEC7J.
Vires omnibus tefticuli generibus ea?dem afsignantur. Ad Venerem
jadix pronos fatit, in cibouel eclegmatc fumpta,
MaioremradkcmfeurachcisTefticuluma^^^^
dantuiri,mafculosgencrarc: minorem uero 8 faminae,fceminas,autoi'
cftDiofcorides»-
Arida radix Venerem inhibere atq; difsipare fcrtur : Contra ucro uiri
dis cum caprino la&e pota, ad Venerem incitare.
GalenusminoremOrchin Venerem omnino cohiberc &rcprimere
tradit,Maiorem uero cxcitare in potu fumptum.
EXTRINSECVS,
Inuinodecoctaradix, &cummeUemixta,hulceribus oris maximo
eft remedio.
Eadem cum poleta illita,uel per fe trita,tumores Sc uitia partium ea-
rum erumpentia fedat.
ORCHIS SERAPIAS,
» feu Triorchis»
SEcundum,ut diximus, tefticulorum genus eft Orchis Serapias,fic du
&u,utrefert Diofc.ab AndreaMedico , obmultosradicisufus, Alrj
ab Serapi Alexandrinorum Deo,qui infigni lafciuia celebratur, di&um
putat. Alias Triorchis, a trium Tefticulorum f orma, quibus radixeft co TriefM
pa&a.Germa.2UgWmr0»
Huiusduae deprehenduntur fpecics,folofloredifcrimenfaciete,qui
maltero eft purpureus,8c~ fubcandidus, quem marem uocant : in altero Triaj}-A
uaricolor,quem fccminam . ^,
Inpratis nafcitur & campeftribus,folrjsporro fimilibus,oblongis,ta
fcoribus Sc pinguioribus,in alarum cauis inflexis,cauliculo dodrantali»
Rorem mas habet purpureum : fcemma uero flores diuerfis coloribus '
difen&os profert , purpureonimiram,candido,uiridiac nigricante:
inferioreq; partefuci effigiem exhibent :radix tribustefticulis eft compa
cta,quorum tertius reliquis eft fuperior minorq;. Eodem quo Orchis iru
ueniturtemporc,
,;,;', TEMPERAMENTVM.
Triorchis in fecundi ordinis initio fertur exiccarc,
tS ■■■>'.-■; ■.:•...:■■"...;. V 1 R E S.
:: * Vires cum Cy noforche eafdem,D iofcoride tefte, obtinet, ad Venere
tamen,ut Galenus tradit,non fimititcr eft accommodus*
i- 4
Digiti
zedbyGOQgle
©.*.*****»'• tl
i\C\
Illita radix tumores difcutit,8c* ulcera ocpurgat , herpctas cohibet,£.
ftulas fanat,inrlarnmationes compefcit.
Siccatusexiccatuehementius ,nomas compefcens ,hukeraq;putre.
fcenna contumacia^,3imaugnaoris,fanans»Eadcm curn uino pota,al
uumiiftit.
SATYRION*
SEquitur tertiumTefticulorum genus,quod Saty rion uocant , a Saty-
risnimirum*
HuiusduofuntgenerarAIterum quod Satyrion trifolium uocant»
Germa.S3tettbdW»rt$: Alterum quodSatyriumbaulicum.Gerraan,
Satyrioa
Digiti
zedbyGOQgle
▼ UJBTJ U*ST*iVft >«)
Satyrionmfolmm,Vulg6Tefticulasudpis,& Tefticulus Sacerdo, '"s&riom
ris appetlatur:Trifolium uero a tribus eft folrfs cognominatum,quse ad trijblimu
terram uerfahabet.Germa.3tett&eItt>ttr$5. Nafcitur locis maximc Tcjlto**
mohtofis &£ apricis,foIrjs rumici aut lilio fimilibus,minoribus tamen & !jf^*.
rubentibus.Cauienudo,longo,cubitali : florelilrj,albo : radicebixlbi fi- siutri**
miKtiidine,mali modo extuberante,f orjs ruf a,intus oui modoalba^u- &>
ftudu^i $£ origrato.Iunio maximemenfe kiuenitur»
"- Satyriurn
Digiti
zedbyGOQgle
S&yrioa.
bafilicim
fcemm.
DE NATVRA ET .
Satyrium bafibcum , Latinis Satytium re<mirfL <
OfFicinis Palma Chrifti, ob fimilitadinem radicis '
cum manu humapa, Arabibus Bucheiden, Auicen
naz Digiacimni.Germa.uero CfCBQblUttKft ap
pellattrr. • ■„ „ * ]?■: .
Hocq;duasrurfu$nabetfpecim & f^
minam* Satyriumbafilicummas foliahabet Cy.
noforcho fimilia,florem purpureum, rach'<;em fla
uefcentem citra albedme,manus inftar ramouim :
modo enimfex,moddquatuor, modo "quinfrplu
refue radices ad humanonrm digitorumcffioiem
prodeunt.
Saty rion bafificum fcemina, Gefman;<Cr CU&
blum tPCtblc/folifs eftpaulo laooribus^maculo,
fi'sq;,floribusin purpureo albefccntibus,radicec5
albedine flauefcente , ad digitorum manus huma.
ngformam.Nafcitur locisfjfdem, quibus Satyrio
trifoliumvMasJunio potifsimum ,fcemina uerd
Maioconrpiptur.
T E VL P E R A M E N T V H. .. ,
Satyrfon trifolium caliclum ftatuunt & humidum,guftu duIce^Saty.
riumueroBafilicum,calidumcVficcuminfecundoordrne> ■ *
y 1 R E S, I N T R I .U S E C V S,
Satyrion trifolium ad Veneremincitandi uim habet*
Radix feu T efticulus maior,qui et inf erior, mares gignit,mf nor uerd
cVfuperiorfo2minas,PIinio referente.Inuino nigro auftero potum,opi
fthotonumiuuat,Diofcoride Bc" Galeno confentientibus.
Saty rrj bafilici femen ex uino fumptum, nouem diebus comitiales Gu
nat.In eundem effectum uinum diluitur herbae decocto»
Radicis fcobsin uino,ad arcedam quartanam datur,quam uomino-
necurat,paulo ante accefsionem potat
E X T R I % ~$ ECVS,
Radix geftata fermramuletumefle. Aderugandamcutem>nerucru
dolores,& noxia medicamentaprodeft,
HEMEROCALLIS/
HEmerocaUis,fiueLiliumfylueftre. Germa. (B$lbtWtit%/(BQlbp
poltt/fyybttiftfy blilmcnOattcf ct IiIictt.Officinae Afphodelon
uocant,fed falfo. Afphodeli emm radix,Paeonia* radici eft fimilis,,mukis1
uelutglandulis coha£rentibus,Hemerocallis uero radicemhabetlilioii*
milem, Maxime itaq; errant qui fy lueftre hoc Lilium feu Hernerocallin
pro
▼ IS.XSV-S PLANTARVM. ^
pro Afphodelo fumunu Nafcitur folio & caule L£*
lrj,porraceocolore:floresin cauleper exortus i7n-.
gulosterniautquaterni erumpum, lilrjfciflurade-.
hiicentes,uenulis quibufdam diftin<fri,coloreinpur
pureo fubpallido : radixmagna & bulbofa .Semen
in uafculislongis^atum&fiauum. Nominisidin-.
ditum tradut,quodflos eius fugax interdiu pulchri-.
tudinem fuam tueatur,no&e uero languidius cfflac
cefcat. Tragus Hemerocallis hanc defcriptionem q$
maxime ad Hy acinthum rubentem poetarum acce-
derecredit ,utuerifimile uthuncfloremHyacinthii
rubentemefte cuius fupra meminimus. Menfeeru-
pit Maio,florem circa mefsis tempus producit. Ir»
fy luis montibusq; nafcitur , ac in hortis ctiam uolu-
ptatisgratiaplantatur.
TEMPERAHENT7H."
Qualitas Hemerocalli eft refrigerandi et ejlccari
di,iicut etiam Hy acintho.
V I R E S, INTRISSECVJ.
Hemerocallis in uino cocfta potaq;,prodeft diffL
culter mdentibus,8e" menfibus impeditis.
EXTRINSECVS.
Calida ccdemata illita cmollitrprcecipue pedtoris
tumorem ra-
dixtritamol-
Ikfanatq;. Aliquicuuini fa*cibus
decoquendarnpriustradunt.In ci
ncremredactaradix,alopecias cu
mdlecapiliisexplet. Reliquas cu
Lilrj albi radiceuires obtinett
ASPHODELVS-
ASphodelus, Latinis Haftula
regia , AfFodilus corrupte
OfFicinis. Alias Albucum. Folrjs
cfi: porri maioris, caule leui & infi
gni ,ferente in cacumine florem,
quem Anthericonuocancradices
fubiacent longa?,rotunda?,gIandi
busfimiles^guftuacres.Ha^c non
niii fata &C culta in Germaniajhor
tis prouen k. Oiticinze f alfo pr o
Afphodelo Lilium agrefte, feu He
mero-
JzmuA* ^*
Antberim
confios ■
ineroeallidis radice exhibent,ut in prareedente capite oftendimus,quod q
etiam inRotanol qgico fuo teftatur Gordus,inquiens: Officinas falfo
pro Afphodelo aliam,buibofamfimiliter,fedlongcab Afphodelodiuer
fam^uenduntradicerf^ex humili coilecfa hcrba: cum Afphodehis omni-
^■"i&i* um^quebulhoshabcnt^plantarum^maximumcaulemproferat^Vthmc
* T«gaW etiam Baftula regia txoccnif , Veram Afphodelum,nt cV pleraq; alia^ex- '
**' hibuit nobis fingularis induftrias & diligentiaein fimplicium indagatio,
* iomaes ne,Ioanncs Nezenus Francofordianus ciuis,8c" Pharmacopola integer
^Wvm. rimus,Florem fertcirca caulcm canchdum,ftellatum : femen in uafculis
^ minutum-^nigrum.
„*... TE M ?EHAMEK'T V M.
Radix Afphodeli calida eft & ficca : eft enim amara ~&£ acris.
V IR £ S, INTRIKSECVS.
Radix urinas & menfes pota mouecL ateris doloribus.tufsi, conuut
fionibus, ruptis,drachme podere ex uino pota medetur. A ferpente mor
fis trium drachmarum ponderedatur utikter, Sed morfum illinere pri.
mumr"olrjs,radicc,&:fioribus,cumuinooportet. Semen cVflorescum
umo>fcolopendraz: SC fcorpionum uenenis egregie aduerfantur, Aluum
quoq; derjciunt»
E X T *. I N S EC VS.
Radix aftragali mefura commanducata , uomitioncs adiuuat.Mam
marumteftmmq;inflammariones,mbercula&: furunculos, decoctainj
uini ficce, mitigat, Ad reccntes uero inflammationes Cum polenta illini,
tur.Radieisiuccusadiecl:ouetereumodulci,myrrhacx: crocofimul dc
coctis,oculis plurimumconfert*Puralentisauribus per fe,uekumthu
re,melle,uino Sc" myrrha tepefactus prodeft ♦ In con-
trariamaurem infufus,perfedentium doloremmid
©at. Cinis c radicc cremata illitus alopecias capulis
explet.OIeum in excauatis radicibus igni decoctum,
^jHJpf <i/>"* iliitum,exulceratis pernionibus,&T ambuftis igni co-
W ducit.DoIoriaurium inftillatum aiixiliatur, Candi.
dam uitiliginem,linteo antea perfriclam in iolc,illita
radixemendat.
1 I L I V M.
LHium,Gra?cisCrinon &C Lirium. Iunoniaquo^
rofamexfabulaappellant.Germa.S-lIgCtJ/^lI^
gCtt»Eftq;duorum generum:Candidum8c" croceu.
Candidum caule nafcitur fimplici,tricubitali, co-
mofb,folfjs longis,Satyrrj efflgic, exherbaceo nitenri
bus,radice buIbofa,flore emaculati candoris, calathi
f orma,extrinfecus ftriato, refupinis per ambitum la-
bris,lutcis ernicantibus cxfundo calycis apicibus,al-
terius
Digiti
zedbyGOQgle
V I R r B V S PLANTARVM. Z9f
^terius quam flos odoris .Radix bulbofa^rmiltis inter {k mtdas copaiftisv
SLinunum coeuntibus. Nafdmrmhortispaisimnemminoncognitu*
pliQitatorq; enudeis radicis in terram tmpacTns.
AXV A ■ - Luiumcrocetiin,Germanis(£>Ol&Wgett/0&et:
<£olfctgtl$ett/a florecroceo fic di&um : priori ni
jl mirum candido eft fimfle,fedfo[rjs ariguftioribus,
^florecroeeo.
Theophraftasquadruplcx temporisratione lL Theo*
Iitrmftatuit:primum quoduereftatimcumViola^,4*
alba plerun^- floret,quod Crinon ipfe proprie ad. fauO*
pellat. Alterum quod uere etiam floret , fed ferius u
quamalterum,hcKiliric»nuocat:tertiumquodsefta **
te,Cerinthiumexiftirnatum:quartumquod autu- 4*
no,lirion itidem dic*tum.
Lilia quoq; purpurea ingeniohumano pofle fie
ri tradunt,fi deni uel duodeni eorum fcapi in f afces
colligatijdumfloruerint fumo fufpendantur, qui
radiculas bulbulofue inibi iaciunt : quumq; pange
di tempus fuerit,m feceuininigrimacerantur,do-.
nec purpureumcoiorem contraxerint, eoq; intin-
<ftu arTatimfauirentur4 moxfcrobiculis deponun*
\. tur effufalargius fcece :$C fic flores nafcentur pur-
purd. Rubraquoq; fieri mxmt^H intra cortices cin.
jiabari infundatur,ne tamen bulbi ulla ratione laedantur. Eadernq; rsu
tione alium quemcunq; colorem induere Ikebit.
. Vt uicifsim uarrjsq; temporibus florem pariant hlia,bulbi ita ferutur»
ut aliqui digitorum duodecim altitudine obruantur, alrj o<fto tantum,
alij quatuor : fic diuerfis diebusdabunt Iilia.Idem quoq; in alrjs obferua-
turnoribus.HaecAnatolius.
TEMPERAMENT75L
FIos mifhc eft temperatura2,partim tenuis,partim uero terrenae fub*
ftantiac.Radix Sc folia exiccant Sc abfterguntin primb ordine. Radici
tamen maior eft abftergendiuis,quam folrjs,
VIR.ES, INTRIN.SECVS.
L3rjadexternasmaximccorporisparteseftufus:aquatamen ftillari
tia ad amifTam uocem,cV iyncopenplurimum commendatur , duorum
triumue cochlearium menfura pota ♦
Eandem aquam iecoris inflammationi Sc hydropi conferre ferunt :
fcerum quoq; abiq; damno Sc dolore pellere : qua de caufa parturienti»
buseftgratifsima.
E.X T.R 1 N S E C V S.
Oleum de albis lilrjs omnis generis aduftionibus &C inflarnationibuj
M
Hc&tt
tcrrcfa»
Corom
ttrre*
B E UATVRl i»
iffinitur,folrjs dTjfdemfuperimpofitistncruaninimatrkiVq; tumorem, *
& duritiem emollit :ad quos ufus obftetricibus eft utilifsimum. In cinc
rem ufta radix cum oleo rofaceoaduftionibus prscftantifsimo eft auxL
lio.Cummelleradix illita praefediones ncruorum^SC luxata membrafa
nat •. manantia capitis hdcera,alphos,pforam,lepram aut achoras , idcr-
genus cutis 8C faciei uitm,emendat . Aduetera hulccra ualidius exiccanL
da^nonnuUi acetum admefcent. Cumhyofcyamiradice^&farina hor-
deacea tufa 8t~illita lilfj radix , phagedamam tefticulorumqririflarnma-
tionesmollit,reftinguit,&:fanat. -
Cum lacie caprino ad eofde efTe<fhis , SC duriries, tumoresq; pnecL /
puepectoris molh'endos,aperiendosq;,nonnullililrjradicem decoquut^
Folia uiridia ignemfacrum SC atras puftulas reftinguunt : ferpentura
Sc fcorpionum idibus medentur* Albi Ixli} odor cerebrum,ut Simeort
Sethi eft autor,conf ortat*
CHAMAECISSVS."
CHamaecifFus , Latinis Hedera terre.
ftris,feu humilis,quodnimirumhiL.
mirepat,folrjshederas fimilibus. Alias
Corona terrae, quod per terram corona:
modo ferpat.Germ. (Bunbtlttb/iBttib
ttb/t£tt>tpl>zxv/ J^rctf rAti$Ittt GaUD
Licrrc terrcflrc.Locis nafcitur cukis,nec
non circa fepes& dumeta. FolfjsDio..
fcoridi defcribitur hedera?, minoribus ta
men (proMXf«"s?« enim^K£eT££«efIekoe.,
dum , 8tTragus Sc Fuchfms oftendunt)
Sc tenuioribus:ramulis dodrantalibus,
multis, folrjs plenis ,a terra quinq; aut
fexprodeuntibus. Roresfert inMartio
ftatim Leucofjs ftmiles, fed minores > gu.
ftuadmodumamaros , qui in magnam
ufq; a?ftatis partem durant, Radix te-
nuis , alba, & inutilis. PerLeucorj uero
floresfunt accipienda leucoia coeruka*
Leucorj nanq; uocabuhim cunctis uioljs,
albis,luteis, purpureis, SC cceruleis Dio*
fcoridesattribuit.
Sunt autem qui uelint Hederam ter-
reftrem , efle Elatincn , fed Sc ipfuni
nomen redamat , cum Chamaeciflus
nihil aliud iit , quam humilis , feu
terreftris
TES_P8&iMSKTT«
FacultasChamaeciflp cft calida& ficca^wamarkudo ingoftu, cVfo.
fiorum florumq; acrimonia oftendit»
tixES, rSTRinsscn.
Folia cum aqua,uc autor cft Diofcor.per quadragfntadks,pota, co.
xendicis dolori profunt.Scx autem diebus pota icrericos hberant. Vtfli-
ustamencumuinOcoquiturJdemexaquadecoSum potum dyfenteii.
amiuuare ferunt.In uino coda urinam cimt,menles ducunt,uenena ex-
pdlunctiecoris &lienis:obftra&iones aperiunt; Eademfacultaseft a^ ■-
^juaeftilfatitise» - .;:,,..... .......
E X T fc I N S E C V S»
Exaquauduirio deco<5tafolia,colli cxulcerationcmcxputredine fa
&amcolmtionefanant. Idemdecoctum fcabiem , aliaq; oris,& mulic.
briiimlocorummuacurat,SuccusGbamacifsififtulasaEac| impurada -
Bmnapurgat* j :"
HEDERA.
TTEderamdi<ftamuolut,ueIabha£rcndo,
A lquodparietibusuetuftis adheereat,uc!
quod edita petat»Vef qudd id cui adhceret, e. ,
dat Sc corrumpac. GracisCiflos,aBaccho,
quem Athenienfes uocarunt Citton „ Fabula ^0**
apud aiios licebit uidere, Cur item Bacchus
hedera coronetur,quae etiam namra hedere,
dide errore,qui in Theophraftum irrepfit
per librarios, Culon pro Ciitbojioc eft, L a* <3$»*»
dgno legentibus. Qiiae omnia copiofe fimul
exequiturRuelliusiib. i.cap. $7. German.
$£ppid)j obetr IBpfyao.
Tria Diofcorides &C Theophraftus lib. 5.
faciunt Hederx gcnera primaria : Candidam,nigram,&: qua? Helix dici
tur.Loca amat frigida, cV aquis maximegaudet.Calorem uftat,ac mini
mclocis calidis prouenit.
Hedera nigra circa muros pafsim crefcit ,arboresq; ac parietes radf* u
coiis amplectitur brachrjs,in totum fruticofa : folia, cumprimum pube. Hciert
fcit/uat angulofa,complurimum in triangulam faciem exeuntia : Cum "**•
M 2
. r. a . .©.*- tt 4 T V P.,4 c t .v
uero uCvuOHor S£/unipisguia,dar3,imm.orcaIi uirore i8<sx e»Ii, tiiti^ ,
neo,non inodor o : hacci* primum hcrbaceis,mox atris,dv nonnuquara
crocris,longiori pcdiculo in uux modufn depcndenribuSj fparfioribus
f3cemi£,non in globum candicUe modo coeuntibus,fed in acinos diTcrg
tis,Radix numero£a,denfa, flcxuoia * contorta,,acfurculofa,nec admo.
dum profunda* German. €34>tt>AC$ &pfyc» ( &C iTCaut ^fy^
quod muris 8C parietibus adhaereat , item 75G\tmq>l)tW/ quod fcilicet
arborcscomplexuiuoftrangulet. Arbores quas inuaferitperditjbra.
•chfjs.enim fuis radicofisomne ex arboribus nutrimentum exu<vit,&:fte-
rilefccre tandcm eas facit.Cumq; perpetuo uireat,mufto etiam nutrimeL
to indiget,quod ex uicinis,quas comprehenderit, partibus quaerit* Ve.
£eresetiamfa?pcmacerias,uincientisg!unnirapm,demoh'tur.Poetaeob
fempiternam eius comam hac ufi funt,Vnde Vcrg» Paltores hederacrc
fcivz:™ ornatepoetam,
Hederacandida,quaefcEminadicifar, GcrmanvX3p«flec &p%tto)
Hc&cr* ' bracni'a *'ntcr media folia emittit,quibus arbores compk&itur , ramofa
«a&fc. cV robufta maxime : G ory rnBos feu raccmos in orbern circumactos ha,
bet:folioalbicat.
- Tertia Hederae fpecies pcculiariter Hehx, hoc eft , Clauicula dicitur
lix '* alia\Hederula,Chamecitlos etiam,qu6d reliquis minor,fed alia ab Cha
ciamcid* maeciflb,quae (Sutt^cltib uocat,de quaprajcedente capite. In lyluisna
Ueieruk 'fcitur ,humiferpens,f olrfs" paruis,tenuibus,angulofis 8C rubris : uiticube d
^Jf"*" huic tenues f?ne corymhis.Viretperpetu6,ficutreliquac fpecies. Germa»
aj}oi' %ltitt ^p^eW/iEirogpbW'. Cato in libello de re ruftica, mirumde
Hedera ad experiendas uini fraudes, documetum tradit.Si nimirum uas
ex ligno eius fiat,uina transfluere,aquam uer6,n' mixta fit,remanere : no
pjifatint enjm continere uinum uas hederaceum.Lachryma eius Pfilothrum did
arym '* tur.RacemosueroCorymbosuocant.Verg.^.ed
DiffufosbcdcraucHitpallcntccorymbos,
TEM?ERAMENTVJI.'
Hederamtraduntex cotrarrjs compofitam efife facultatibus : Partim
cnim aditringcntem , terrenamfrigidamq;fubltanriam,partimacrem,
quae calida eft,partim etiam aqueam , tepida nimirum ^fubitantiamob-
rinet.Theophraftus calidam & ficcam effe fcribit*
YIKES, ISTRINJECVJ.
Aref a £ti flor es hederae, 8c in puluerem triti,drachmae ponderc ex vL
no poti, rubrum alui fluxum fiftunt.FoIia cum uino cocta,uel corymht
cius rrid fumptiq;,menfes reducunt.
lidem cory mbi drachmae pondere triti^ cum uino poti , calculumpet
lunt,ut experientia conitat,
»-'>"- EXTR.IESECVS.
Cum aceto cocafolia, h'cni applicata, dolorem cius mirigant.
--'■--■■■■ Qtnms
Digiti
zedbyGOQgle
V ! R3 3 VJ UANTUV M. #,?
-^ , OVnrus generismalefica hufeer4,e£umQix>&ajUitaq; fanagt, £<Je£Q>
ifro;eiushulcera prius purgentur.Vapor decocn menfes ciet : iciem facf
iBitbacca: eius infinum rccondite^Succiis fQ.Iiprum naribus inditus po
fypumfanat: aduftionibus quoq; medetur.FoIiacumaceto &aqua ro
faceatrita^pra^antiisimumftohiridifuntremedium^ Succushederae ?
^ituscapiliosdenfgrat, \ ... „-t , ' %; : ' -j
; . VOLYBILIS/
VOlubilis a uoluendo nomen accepit,ueut etiam Germa?*. TPittQ<8
appellankSmilaxahasfeuConuoiuuIus. -/»
Huius tria inueniuuturgenera: :Maior, mf
nor, & afperav- Volubilis maior, Ger. £Pitt* *•
bcnfrmit/sJatttPmbett/ we:f #>mcw^a
$fltrttgIOC£ett»AiiquibusCampanelIa, St" fu cmplnA
f'~~9 (^C^^QS? riisarborum.PlacetnonnuliishancefleSmiia &»]««*
v *4®ifi?5i mm» cem D iofcoridis kuern : alrj Ciem atida uolut jfc^"
erTeaiteram.Alrj CiiTampelon maiorem,quo- hsxmior
rum potior uidetur fencentia. CirTampelos di <&<$"*
&ae6quodfoIrjshedera? in uineis potifsimu ^JJJJjj
inueniarurjn frutetis pafsimnafcitur fepibus i^
fe inuoiuens,culta maxime loca amans : f olia
habethedera^moUiora tamen , leuiora Sc te-
nuiora,r amulos multos,tenues,kues, quibus
arboribus 8e" fepibus feimplicat:fructu fert
lupino iimilem,nigrum,paruum,fuper quem
flores femper albi,copioti,cx:orbicuIati,cam
panula? formam imitantes,
VakriusCordus uultSmilacem Diofcorl Smhx k
dis leuem eandem eiTecum fatiua, quam Doli *»$«*•
chon uocat , Phafeli alteram fpecie.de quo ui-
deincapitedePhafeio» __
TragusSmilacemkuem ^v'^4:^^^^ ""
pro amara dulciaccipit. Alias Hedera Cilicia» ^$$[ ^* vl& &eien
Volubilis minor,Germ. 2Uetlt IPttt&ett Ofcet jQ$ ^ °$ ..' j~ ^»*
<5Ioc£e»/tpcmg4ttenl^'nben/da»im?inc^/^^_& ff^ ahmpc*
^ebet^inben. GfE'cinisVolubiiismedia+Ha2.c %^||| I M^ lolmrm
eft Diofcoridis HdxineCiiFampdos/euCiffampe ^CjJS >? JpSr" vdubilis
Iosminor:diuerfatamenabHeIxine,quam Parie~ (n "^^i fcfc ndxine
£ariamuocant',dequafupra.VuIgoVitealis,"qudd *^*|f§i$^ ciypii^ tijfmpe*
uineasamet,&GonuoIuulusa couoluendo,quod 1pp§|$-.?' \ £s4&0& los'
tamengmeraknomeneft.Foiris defcribitur Dio.. ^&^sK-r. iL****^ Jlte f"
r " ^t^i/CSot »QMkIv Co/juo/wi
icoridiHederae,iedminoribus:aiternis uicibus u-^^jfflBrJ' WjjS™' Utu
«inq; difpofitis^ramulis e^ilibus^quibus c|uodcuc^oa^^^^H^^ ., ....-
* _ J^[ > .
ty* Jltfi^nti^
Digiti
zedbyGOQgle
i£w*i<utX ^#«*- £&&*£*•
D S K *. TVK k *T
«ontigcrwacunmfculumcon^
W) fbrma,in punkcum mox uctgentes : femen in foilicuiis angulofun^
acinorum fpecicNaftitur hoc gcnus muineis potifsimura , undc etiam
appellarionemaccepic* ' - " .
" " " Volubiitsafpera,Germa. ot«d>#
*»fc O&er ffyfitpff IPmbC/abaculds
ramuiorum,Offirinis eftincognita.
. SmilacemDiofcoridispleriq;uoluteC.
fc afperam. Nafcitur locis afperis paju
ftribusq,-/olijs Periclymeni, farmentis
tenuibus & multis,rubi autpaliuri ma
do aculearis,arboribus fe implicat ,fiL
maearum fcandens: flores fert candi.
dos, racemos exiles , qui maturi rubc
fcunr,guftuq; leniter mordent.
Smilacem afperam quidam prolu.
pulo accipiunt: Verum an fatis com.
modc,uideanripn' .Smilax enim afpera
racemosfeuacinosfcrt: Lupulusuero
minime . Sin qui uelint Smilaccm Dio-
fcoridis afperam nobis incogmtam,&
noftris regionibus peregrinam efTe,co- 1
^cedendumtamenefthanceriam Smila,
cemafpcrampofledici»
TEMPERAMENTVM.
Volubufs fpecies calidas Sc" fixcas eC
fetradunt.Maibrmodicaminguftuamaritudinem pnefefert. Afpers
fblia 5£ fructus leniter mordicant.
VIRES, ISTRINSECVI.
Seminis duodecim uel fcdecim grana tufa,ex uino ftranguriam adiu-
uant.
Aquaftillatitiacxalbisfloribus, aduerfusomnisgenerisintcrnas &
cxtcrnas inflammationes bibitur,&£ cum linteolis applicatur »
EXTRINSECVS.
Oculis rubentibus BC infiammatis aqua ftillaritia illmitur 4 Foliaindc
fefsionibusftranguri«cfuntauxilio,8«icalculomedentur* %
CENTVMMORBIA.
CEntummorbiamappellanc uulgo herbam,quam Ger.iSgeli r«ilt/
pfltinighantjtUtn £&*ter$img»Hoc nominis impoiuo a Chirur
jjj^ajj^ gis,quibus miras in uuineribus curandis uires praritat. Nummulariam
UrU. alias^iicuc eriam Gernvif onna f olioruns, que nummi fpedem referunt»
, .- . ' HirudL
VJRIBVt fiANTAHVM. **
lusinfbtrtcTraeiitaitixa.Serpentau ****
riaitem minorem,quod ferpentes ^£i
uulneratae hac G bi remedium quas.
'rant* Anueteribuscognitafuerit
^nec ne,eft incertjj , proinde has no.
mcndaturas,donec mdius&urmi
us quid ex ueteruHisafferripofsit,
retinuimus.L ocis humidis circa Bur
cnta potiTsimu nafcit initio Marf,
per cerram ferpens: caules habetla-
tos,folia utrinq; rotudaet pinguiar
pummimagnitudine:rloremlutajm,qucmIuliomenre producit: radi-
c:mexiguam.
TEMPERAMENTVM.
Secundi aut tertrj ordinis exiccantium efTe.tradic,, ob radicem admo^
dum adftringentem.
VIRES, INTRINSECVX.
Cenrumorbia in aqua mulfa pota,pe<ftoris & pulmonis exulceratio*
nasfanat : tufsietibus & difficulter fpiratibus auxiliatur.lrifantibus,qui
alias Medicmasfuftinerenequeunt, contraaridam tufsim utiliter bibi-
tur, Ad eofdem efFe&us cumaqua & faccharo coquitur^Dyfenterise oC
^ramfibus pari modo eit falutaris,
EXTRINSECVS.
VuIneribusckdaniscorporisfaitandiseftutiIis:Herba ipfa cu uino
decoquit,ac uulnera decocto co purgatur folia uero uulneri imponunk
iiquordusftillatitius fimihbusracultatibuseft praditus. Serpetcs uuL
nzr ati huius herba; beneficio,quod obferuatum eft,fe curarit.
CASSVTHA.
f~^ Ertant autores de fpuria illa, nec in terra , (cd
^■^aliena uiuentefede,herba,quam Germa ,f lltj
f tMt/ SL ^fod^ioew /& £>omw uocat,GaL
Gouttt de /m.Tncas ipfae nota? funt,no e terra ena-
fcentesXed alfjsherbofis.adnafcentesfruticibus c5
fpiciunc,complexu fuoplantas implicates,tandeq;
ftrangulantes,aut omni rjs alimento cxtra<fio laru
guefcere tabidas^; fieri cogentes.Plurimorum fert
tentia eft,hanc Cailutham efle,a Plinio Callytham
dictam,& uulgo Cufcutham ab Arabibus.
Nafcitur in plantis , non e terra , earum ful-
taadminiculo, Radice nulla , fed uelut ab aia-
*um finu prodeunte cirro capillamentoue longitudinis mirar, ab or-
*u ftatim ramulis fe muoluentc, Quaeiamudut dauicuh'snixa,ferinna
■ M 4
Digiti
zedbyGOQgle
** ^ofopetKlo berbarum faftigiaicandens, & crebris uolutf onibus oW „
re topiario per ucrtkesrotata,coraas herbaru^qacora fua uolubilt Co/
-.. . plecl:imr.Folrjseftuidua,fioremfert-al^^
tiore rurilant purpura,nonnuncpam^x rubrorufefcunt, fidibusly^g
Mjtinff ^crafsitie pares. Andrpfacen quidcmnonnulli putat eile Diofcoridis,Ted
«• nihil cerri de hac proiiunciari poteft : edamii eninfnota? ilice DioJcorL
dis;c{uas^aucasipfeponit,huic fereconueniant,nequac|; tamen defcrL
- ptiOni&n^ciunt.PotiuSigitur uidetur fllis adhasrendum , qui CaiTutha
Poi4 &atuunt.Podagramquoq;lininocan^^
Unu .fidet ilhgetynec uin&umcof acile pofsit explicariuel extricari.
■: TE'fi?E-R'AHENTVH. "
, Naturam habetabftergendi , Sc cum adftricnbne quadamroboran.
^i.Cahdam proinde rn primo,3£ Gccam m fecundoftatuunt ordine. \
VIREX, I N T R I N S E C V S. .j
Melancholicoscorporis humores, i(ftericum morbum St"hydrope
herbaharc eorrigit.In uino manipulus eius coctus , iecoris 3C lienis ob-
ftruftiones foluit,regiumq; morbum pellit. Stillatitiusliquor quatnor
aut quinq; cochkarium menfura,cum pari quantitate liquoris Rute, ma
hepar aliquot dies,ad fudorem conteCto corpore,potus,ad eademeftef
ficax. Aduerfus fcabiem Ganicam prarftans eft haec aquaremedium:fan
* . guinern' enim uitioftim manifefte comgit : uenas quoq; a malis humori
bus,cquib*usterrianaefebresnafcuntur, purgat,inpueris maxime, *
EXTRJNSECVS. " ' •■
Fomentis &" defefsionibus,omn'ibus melancholicis afFe&ionibuSj &
prascipue nigris icrericis prodeii.
BRYON,
BRyon Grarcis forte quaii B ry o
Ipecies . LatinisLupus falictar
oma* aliqua
•ipecies.. LatinisLupus falictarius. Lupu-
lus. VulgoHumulus. Volubilis a MefueXu.
pus itemreptirius,cx: Volubilismagna. Non,
nuUisHabiola&Habilla. Brufcandula, quafi
Biyoniafcanfilis. AliquiSmiiacem uolunt effe
Dioicoridis afperam, de quafupra diximus.
*Germa.^opffctt.Gall.Ho^/o^
-DuofuntLupuli genera,loco folummodd
&T curadifcreta:horte
fe 8t"jylueftre. Cauks
habetuterq; aculeatos
feu aiperospotiusjo,
^gifsimosq; , folia uiris
albe,hifpida &Tnigrio
ra .Hortenfis quotania
uiiri©
V I R ! B V S Pt Aft TAtTA to,
/ mitioftaQ>m ueriscirca radkes circuncidittuvmox circa Martf|feeaj a»
fparagoscmimt rotmidos,puniCeos,abfq; fofcjs,quosfoua Mtspmm^
^•mislif^ udutrubi
jjplia :Crefcen$% perticis appolkis longioribus fe circumuoluit* Menfe
florct Iulio,rTorefuJ^lauo,o£ ajbicance peneVficutuiris, ex'quox»p&iifa
cnafcuntur^uelutfquamatirafc^cuHscoaipacTis^nucis iuglandfs ma-
gnitudine,inKrdumetiam minora,pro terra; mammvquajadufuni po-
tus quem Cereuifiamaioeant,colhguntur: fub {quamaris folliculis foni-
j^j^jB«KJabfubf}aua,ac propemodum punicea,guftu ficut lupulus aema
fa,conduntur,Gaudctlocis cultis & folo fertili.Sylueftrisuer^fp©sele
jcjk mcultis 8£circa fepes pafsim nafcitur : fetiuoper omni* firmlis.
-.--•-• TEMPERAMENTViS. •'■'-'. .-*
( Caliduseft bC ficcus in fecundoordine : fomit,maturat,cx: aperit nul*
cera,CereuiGa» coquenda^ potifsimumeius eft ufus. Vtuntur etiam eo pi
ftores ad inflandos panes,quod aliis fcececereuifte efficiunt. ■
- VIRES, ■..I.STRISSECT.S,
feneroslupuliafparagos,gulainluxumueitit , cVinciborumdelL.
ttjs eifefeck.In cibo itaq; tenelta adhuc germmafumpta,fangiunem .pur
gant,obftruclionesalui,iecoris&fplenisfoluunt. £adem,uelfnuino
decocta capitula,aduerfus cun&a uenena,pota profunt.
E X T R I HS E C V $,
Suffitus lupuli matricis obftrucftiones aperit,cufficultatem urinc ad»~
iuuat^ac calculo ueiicxlaboxantibus confert,
AMARA DVLCIS.
AMaraduIcis,Gra?cis rAvx^Tnx^Gcr
. ma.3c ItfJgtt K licber/ ob fapore nL
mirum corticis , qui quomaois manditur^
hdc fit gratior. Alrjs etiam %yttf<fyl tbnt '
appellatur. Ghama?pityn alrj uoluntefle,
fed falfo,omnibus notis reclamantibns. Ve
ra autem Chamajpitys eft heiba illa , qux ?f^
Kiarmacopoh'sluadicit:omnes enimno-
*x. quas DiofcoriettsChamaspityi tribuit,
. Iua?conueniunt,utfupra etiampeeuliari ea
pite eft explkatum. Hieronymns Tragus
Smilacem Diofcoridis leuem {eu Hederam
Ciliciam uultefle : cuipotiusquanrreliquxs
uideretur fublcribendum.
Locisnaiciturhumidis,ac fcaderido ar-
bores drcuuoluit,folrjs uulgaris hederg , a-
cuminarioribus tame", auriculasq,- circape-
diculuhabf ttb,incani&. Floribus uiolaceis,
muitis^
Digiti
zedbyGOQgle
v-i . DB -MAT fKJLUT
fmtlrkjFoirfs quims,m ntedio apicem habetibus luteum? flori bacca* fue «
ccduntprimurau:riiclM,raoxco^^ inorato: ri
muloslongos ligneosq; habct ; ractxecm uillofamwCortex ramorum pr£.
inum &soarus,fed quo plusdentibus teriturjioc faporem gratiorem ac
:^ttia£,imdenomen,Gr«cis^atuii&>&: Gerntanis acccpit.
TEMPER.AJaENTVM. '
Glycypicron calido SC ficco temperamento efic fertur,
VJS.ES, IHtRlHJECVi „ ,.
Aduerms emortuos i&ericos pocio exligno Giycypicri pncfcuniQ
jtt&cpafidcur ,hunc inmodum:: . , . ...
Redpel|bramligni dus » ac mmutim concifam m menfura uinialbi
muafeten^ceonouopaularimapudprunasadtertia partem decoqua.
tur : operculum ollae impouWnprobcoblinarur,exrguo in medio forj
mine tranfmiflo. Potus hic maac mediocri quandtate icTreriris in ledo
quiefcentibus,cV coatedis ;fimib'ter fub uefpera datus, per fedes Sc urf*
namleniterpurgat. Idem^ecoemmeontrapumdasuentriculifebres l
tjuibusregiusmorbusorimr,bibitur.
E X T RI NS E£ V S.
, Paftoribusnotaefthcrba,qm'peeoriacollo eamfufpendunt.
B R Y 0 N I A.
BRyonia; duse funtfpecies : AIba,Gra».C
cis 'SjanA& a<*W, id eft, Viris alba : ni.
gra, «nmx^ jttAoMw^hoc eft , Viris nigra. V,
trafqjenimhasBryoniae appellari nomine
oftendit Diofcorides, &difrmmtfolis bac
cis^quasalterarufFaSjalteraueromgras ha
bsz.
Vitis alba , quam Bryoniam cum Dio.
fcorideuocantalbam,rolrjs, farmentis &
* capreoiisfariua;uitieftfimiIis,fed hirfutio,
rafuntomniarpropinquos frutices capreo
hsfuis apprehendit , rjscp feimplicat:fru-
chis rubens in uua dependet,quo coria dc.
pilant.Radixalba,crafFa SCmagna.Xn fepi.
bus&dumispafsim prouenit,a?ftate flou
renstota, mbonamufq,* autumnipartems
in quorru&im^primum urridem , pdft ue-
ro rubentem,cum admaturitatem uenerit,
produdt.Gra?cis^«sriAffSA^j(9,id eft, Vitis
alba,Item$f^^4/;wSw,id eft,Bryonia,
ud Paomrum,a 4iA«?M<,id eft,nudo,quod
tJHafau dusaciniscorianudenturfeudepilenwr, VndePiilothrumidem quod
Vnguentum
Digiti
zedbyGOQgle
V r R IB?S' PLASTA-iV». «o
i inguefltum<kpilatorium.Offiqnig Bryonia.VulgoViticeHa.German.
f>nttt>stiitb&&ti& t»»r$/Bc&iep tvmz&apwuvqd/T&Smifii) vM*
^JPil&a sttoan/Ceofdefctf »
Vitis nigra folia habet ffmilitudi vkUri»
ne hederae,magis taroen ad Smilacis $»•
f otia accedentia : cui d>C caules fimu
les obtinet: maiora tamen dusf olia
quam iliius funt. Clauicuits,iicut
prior,arbores quoq; compleclitur»
. Floribuscandkiis & odoratis, qui.
bus decidentibus femen uibriafcrtur
racemofumrinitio herbaceum , plu»
mis quafi ueftitum,aut barbaecanae
effigiempra»bens;cum ueromatu-
ruerit, nigrum»
Nafcitur in frutetis dumetisq; paf „'_ , .:,
fim.Flomlulio.SemeninAugufe *;
producit.Grakishax abaccis «^»e-
^©-"^^«««dicituriatq^hancpropric :
Bry oniam dki,inquit Galenus. La-
tinisVitisnigra,8c: Vitis Chironia, W/lraft/
a uirtute rriedica» Clematis altera ^ ^
Diofcoridi. Item Bucranium , hoc rom.
eft,B ouis uel magnum cranium»Ta
minia,aTaminieuue fimUitudine» T<8»w&
Germa,tt>Al&reb«tt/£ytt«tt/o&et: lcoett T *
TEH?ERAMENT7M. . ,
Prima germina uitis albe fubamaram modicam adftri&ionehabeni .,' ."
Radix deuccat SC moderate caifacit, Vitis nigra idem habettemperamev
cumcumalba,
VIRES, IS?TS.INSECVS.
> Bryonieutriufq;afparagi in pnrnagerminatione tlixi mandunturr
urine,aluo Sc menfibus ducendis utiks. Comitialibusdrachmg ponde-
requotidie per annum bibitur.Prodeft fimiliter attoniris 8t uertigine la
barantibus»Contrauiperarum i<ftus pota duabus drachmis auxiliatur:
fetus necat,mentem aliquando perturbat.Fit eclegma ex ea cum melle,
guod pra?f ocatione opprefsis, tufsientibus , pleuriricis Sc ruptis (ubue,
nit,Ly enem trium obolorum pondere ex aceto,diebus triginta pota,co
fumit.Succusinuereexradice eius expreilus potus,uuluampurgat,S£
abortum. fack,pituitam ducit.
- Succus ex fru&u,eum sritico deco&us fi forbeatur,tettis abundan-
tiamcfricit.
. . * EX.
OB N & T VR A ET
E X TR I N SB C V S,
Vtria{q;£oh'a,frac%Js&racu'xacriu^
|»angra?nis,.phageda?nis , &%ulceribus tibiarum putridis , cum faleilli;
ta,auxihatur«Radix corpas abftergit,&: erugat. Cum eruo,terra Ghia
&.Foeno^a%o,tutiafaciei\4jaros4entigines,8ddcatrices nigras corrL
git «Decocta in oleo u% dum liquefcat,poteft eadem .Sugillata toIht,&
•digiterum pteiygia compeicit,Illitacum uino inflammationes difcut{r
•$C abfceflusrumpit.OiTa cxtrahit trita 8C illita. Medicamentis erodenti
txiscommodc mifcetur. Appofita uero,icetus &C fecundas trahit.Deco-
^uitur ad infeflus : uujtaas emm purgat , 8c* abortum facit. Folia uitis
praefertim nigre,cum uino exulceratis iuraentorum cenucibusiHinun.
Cir,Luxatis eodemmodo opitulantur.
PERICLYMENVM.
PEridymenos Grajcis a conuoluendo di.
cla,Latinis Volucrummaius.Vulgo Ca
prifolium , Sc Matrifylua ,& Lilium inter
fpinas, Germanis UMogtlgen/ Sc <Btyf,
blatt dicitur.Item@pecJhTre/$ctinImff,
GaH.Vw7«6o>^e.Frutex, Diofcoride defcri.
fbete,eftfimplex, inaruis &fepibus nafcens
• uicinis feadminiculis -conuoluens , folia ha. B
bens perinterualla,fubcandida , hederacea:
inter folia furcuii exeunt,in quibus fcaccae he
cierjefimiles : flosfabaz,candidus,fubrotun-
dus,& quafi in folium procumbens , Semen
4urum,& quod difficHc eueljitur : radix craf
Vmeibo' fk,rotuda,Galli Vincibofcum nominant.Eft Sc alia Matrifyhia OfficL
fcuatu CisxGerma.&ergfttH&/& XPftfottieyf? etvde qua fpeciatim efta&mn,
T E M P E R A M E N T V M,
Calida eftSd ficca uehementer.
V1R.ES, INTRINSECVS.
JLiquor Pericly meniftillatitius,trium quatuorue cochlearium menfu
ra bina uice in die potus,dyfpnceicis,tu{sient&us , &C interno uentriculi
SEftulaborantibusprodeft.Rubrseeiusbacca:trita?,drachm2epondere
exuino mane quadraginta diespota£,h'enofis,Diofcoridetefte, auxiliaa
tur. Baccis natura eft expellendi,urinam igitur cruentam & craffam
cient &C educunt:Partum quoq; maturant» Gratior adufus eft aqua ftiL.
latitia.
EXTRINSECVS.
Omnibus inflarnmationibus oculorum , dC iecoris q uoque adhri,
Ifquor ftillatitius PeridymeniutiliKr£lmitur,am cum panniculis ap-
pticatur»
CVCVR.
V I K r B V * «rtA N T * * V M. tM
C V C V R B I T A.
CVcurbitam a cocuruaro di&am
Ruellius tradit,quod fac ilc, ficjd
\ obftiterit,aut fuerit impedimetcsquo
minus mcurue{cat,cxtcndatUr. Grje-
ei Colocy ntnen nominant,ex contra-.
urio nimfmm,ut tdefentit,nomkc im- ctfogw»
^pofito,quod uidelicetparuiac pumi-^
^ les fint eius partus,quos pafcim eniti-
I tur, curn corporis moleomnes her-
barumarborumue frucuis iuperare
uideantur.Germani ad Latinum alltu
dentcs ^uVb6appellant.Galli,CW
Duo iunt Cucurbita? genera: Saa
ua & fy iucftris,Cucurb,ta fatjua Gre
► cisKcAsx^^^^cKeft^Cucurbl^X
ta efculenta,tres habet fpecies,Maio-
rem,qu eCameraria Plmio dkiturrmi
s nore , qua? Plebeia : Tertiamqua? ob-
,. . '/jff--- '^ ' longauocatur, Infolamagnitudine
Bfairorma dtditterentja:autcnimfructus inlongumprorogatur,autiri
orbemcoBeattsincumefcitvautinbreuecraiTamenmmcooitur, '
Reptantibusin altumfcanduntr1agellis,inramosq;uitismodofedif
fundunt,qui obcaulisinfirmkatemhumifparguntur, nifiadfit cuiinni-
tanturToliumferuntromndum^
rem candidum : fructum coloris primum herbacei,mox flaui , pyrifor-
ma turbinatum,qui aut in longum prorogatur,aut in orbem,aut in ali.
am formam cogitur.Cortex recenri tener,inueterato durus, adeo ut po
curiuinarrjuicem pnebeat. MaiorporrofeuCameraria facili cVadmo
dumfiexibiliramorumcuruitate,tea:a,perguIasetteftudmesoperit:Mi
nor feu plebeia,fuis flageUis humi repit.
Pneterea tertia eft fpecies oblonga,Germa,J4ltg 2vfob8 Pradiiftis
per omnia fimilis,nifiqu6d fructus eius in longum extcnduntur.
Sylueftris CucurbitaGrarcisK^xt/^sdicimr^hoceft^CucurbituIa, ^^^
dequa capite fequente. Eft autem tanta inter Cucurbitas^Cucumeres, cwwftw
Pepones,& Melopepones,dequibusordinefingulis dicemus , natune
cognatio,ut fa?pe&proprietates&nomina Graci & Latini confuo.
danc.Quomodo ionga,cralTa,aut lata fiat cucuibita, his ueriibus docet
Columella;
* *Pragnans(fe cucurhitaferpit,
Pha ncg efi WSsficics : namfi tibi cordi
N
Et^icoUo'f€Mtpfege:jiucg!ob^
Corpor^^-atcronvkum^Uisadslcttwntfcii,
J^tKl^xe^/oboiemdahkjSacapaccm
Naricutpicu^t ^Bai mellU Hymetti,
Jiiuhahilmhmpbiihdm
' ffimpuarQieaimjluuyswttarcdoccbit.
Tradunt ctiara fi florem, uel primum fruifhis rudimentum , fteut m *
fuautt€«ft,mformafi(ftiiiclaurcrisac ligaueris ,qua!em uultum figsr*
hominisud animalis,taiemCucurbita,cVGucumis quoq; effigiOTtprar
bebunt, Multograndiores tamCucurbiras,quarnCucummsfeiruria
parere,qua: inuerfis capiabus obruunturjerunt. Riguis SC aquofis ma-
xfme Iocis<*audet : omniumq; maxime rigari defiderat. Semina in uerc .
menfe Aprili in terram panguntur, a nonnullis no<fris pritfsfpacio inia.
cte humectata. Fru&us uero fub aurumni plerunq; rlnem,ob frigidita.
4em cceli in Germania primum maturefcit.
TEMPERAMENTVH.
RefrigeratCucurbita&hume&at infecundo ordine»
yUES, I8.TRINSE.C7t
Gucurbitaftomachoquidemminus ob frigiditatem commoda: tti
nera tamen adhuc Sc~ moilis hunc in modum no nnullis coquitur.Exteri. Q
or cortex amouetur : rcliquam fubftantiam cum nueleis adhuc immatu,
ris in aqua tepefaciunt,ac Brafsica? inftar capitata; minutim confcindut,
& cum cepis,buty ro 8C fale coquunt. Macilentis hominibus cibus is
prodeft. AirjorbiculatimfcinamCucurbitam immaturam pomorum
inftar in butyro torrent. Vinum ex recenti excauata Cucurbita noctis
fpacio relictum,ieiuno potumftomacho>uentrem purgat. AquaftillatL
tia ex immaturiscucurbitis,ardentibus febnbus , quarum calor nullis a-
lrjsmedicamentisreftinguipoteft,prodeft:extrinfecus etiam cumiin-
teolis,ad calorem reprimendum,cordi applicatur.
EXTRINSECVS.
Eximmaturiscucurbitisaquaftillatitiacertum eft auxilium aduerJ
fus capitisuehementemadftum & ardorem.Succusindcfe<ftuaqua;,ide
pra:ftat,fimili rationc cum linteolo capiti admotus. Oculorum Bc auriu
inaarnmatiombus fuccus $t aqua auxiliantur : Omnibus in furnmacor
poris innammationibus,&: calida? podagra fert opem,
CVCVRBITA SYLVESTRIS-
CVcurbitam fylueftrem Grxci uocantColocynthida,hoccft,Cucur*
K.OUK7H' bitulam, dimf nutiuo a Colocynthe facto:eft enim fatiua Cucurbita
tbis* mulcominor. OfBcinis SC Vulgo Coloquinrida , German, IPiloCS
I&ljrba^OlOQmn^l-atinisfylueftris Cucurbitfu
Hxc
Digiti
zedbyGOQgle
PIASTARVH v*
Haxob frigiditatemccdi in Ger-
j" Ip^tesSfcjJ F inaniadfikidtar^necnififatanarcit,
&^W*h'm8n \ *-^A" aceriamfiproueniat,iariisimctamen
perfeclioaan confequitur,%Palmites
foliaq;«ius perfoumum ftrata reput,
Cucumeri fariuo, quemtiideiicet Cu
trulum uocatjfimilia, diuifuriscj; fciC
fa,fructuinorbem circumaclo ,&
inmediocrisglobi fpectemglomera-
to,ingcnri amaritudine:medulla in-
tusfungo{acandidaq;,iflorein luteo
palkicente . Incorruptam ad quin-
qucnniumdurareconftat.
Hinc etiam Cucurbitalamnomrnarunt inftrumentum iltud,feu ua- c«w$i«
fculum rotundum,cuiusbafi's ampla,orificiuuero anguftjus,quodcor- u m&r*"
poribus atfixum,uel fpiritu,uelleuifcarificationeranguin?m elicit,Ger- wnfaa8*
jna.Ci!t^C^2Cpff^d?ttlin/cjuodGra?ci a Cucumere ficy a,Latiniuerd
acucurbita cucurbitulam uocant. Columellafcribitglobofas cucurbi-
tas cum inaruiflent, primumin ufu mechcorumfuifle^moxuerdexsere,
cornu,uel uitro fa&as. Extremoautumnocumfra&ispallefcunt,legi»
tur,
g . TPBa.?Sl'AHB»TVa,
JSfeturam habetcalfaciendi &C exiccandi in tertio ordine»
VIRES, INTRINSBCVS,
Colocynthidis , quas ex regionibus peregrinisaduehitur^noxiuseft
ufus,eaq; circulatorespurgationesinftituunt,acres adeo,utfjepius ho-
mmesperimant:Colocynthiden in. uino rnaceratamSt" coclambiben-
damprabentes.
C onfe&ioni quoq;,quam Hieram picramuocant,admi{cetur ,cuius
tamenufcsnoncuilibeteft tutus. • v.
Mitioresautem funtnoftrarum regionumColocynthides,quaehoc ,
modo ad purgarioncs adhiberi pofiunt : Frucftu eius cxcauato,meduL ^^^
lam&nudeos adtriumquatuorue horarum fpacium in uinqmacera-
to,hinc per iinteolum exprimito,expreffum liquorem cubitum iturus bi
bito.Hac ratione leniter omnes uifcofos,8c~ uitiofos intracorpus humo
res,&uentriculibilempurgat. Eadempotio colica.labdrantibus SC
putridis uentriculi febribus,nec non hydropicis eft utilis.
Semina tufa ex aquamulfa pota,morbo regxo,ut Plinius lib.2Q,cap.
3.fcribit,medentur.Terna eius feminatertiana^quatuor quartanas fuc-
currere ecollo fufpenfa,idemeftautor.
CVCYMIS
SATI V VS,
N z
« s «'AT7M. ; ■?#
Cucumlsfatiuus.
CVcumercs Varroni a curmtatc iunt di<fti,quafi 'Curuimeres . "Germ*
svys, CoClimsrtl.GrsecisSicys BC Sicyon dicunmr^&TSff^V^*"**»^
sicm* cft?cjudd V enerem cieant,ut Demcmo placcijcx comrario uiddicet no*
miac
y I R I B V & P L A N T A«&1V M; aU
^jnfne impofito,fiquidem Venercm cohibet Scrcftiaguit. ■ Vndc prouer-
Jjialisuerficulus,quiintercpigrammatar6caifcturc . cTw^'
Gucumarcsprandcnsm^UerChlicnamfaciebat» mulUr
Quoinnui uidetur,rarumeffeut textrice'spudicx*inucrnAtur;udqudd ^f**1*-
gepenumero cafti Sc* temperantes impudici Sc intemperantes fiant.Tcx-
trices enim pleronq;,Ariftoteletefte^ntimpodK.aySc ad Vcnerem pro
^es.Cucumerisuerdnatura eft ,ut Veneremreprimat.Hocitaq;pro-
yerbiali uerfu licebituti,cum '(^nirkarctiolyj|iusiatic|uem a bonis.mo-
libus ad prauosdeiciuifTe. Vt uefcCnsGucumere mulier^propudiea fu-
inatur,qua: Cru^namtexuerit,rioe eft,impudica fit facla. Aliam-tamen
iocofam mterprctauonem licebitafFingerecxnaturafimiliter Cucume-
ris^usc eft Cierealuum:litfuadeathiC uerfictfos,Opus efleut uefcens Cu
turiiereCHlamam texat,utnimirum ,prOpter aluifolutionem , habeac
quo fe purget. A thenseus tamen hunc in modum citat: Texens pallium
mulier Cucumerem deuOret,quOd nimirum confulat adagium textricu
bus edendos efTeCucumeres,ut impetus infrenetur 8c~ elanguefcat : que
interpretatio uidetur adagiorum naturasrepugnare :nec fi ha?c fit expo
fitio,adagrj loco ueniethabendum. Sedharc Parergos ob prOuerbialem
uerficulam libuit adrjcere.Iam ad rem ipfam. Cucumer feu GuCurnis -cucumf
comunis eftappellatio adGitrullos,Melonas,Bc: Pepones :in hos enirivr«'
BCucumercs degenerant.Pepones enim diCuntur ,-qui natiuammagnitu^
dinem excedunt,uel in Iongitudinem procedunt. Melopepones uero -toefape*
qui effigiemmali ref erunt,humiq; rotundantur,facTta ex malo Bc PepO> f ones,
ne appellatione. Sola igitur figura SC quantitate differut. PalladiusCom-
muninonaine Melones appellat,quafi Pomeos : quas potifsimum inua-
luit appellatio. Hinc tria GucUmerum fatiuorum ftatuuntur genera :
Primum fimpliciterC ucumis<di<ftum, hodie citrinum cognominatum,
Alterum Pepon.TertiumMelon.
Primumgenus,quodfimpliciterCucumisappellatur,citrinum,aco-. u
toreflauo cognomiriatum. Sarmentis uiticulisq; ferpit prselongis, inq- '£««»««
ramosuitis modo fediffundit,fulcimento Cuiinnitatur,ob infirmitatCm :unm%
indiget : foliumhabet oblongum,angulofum , florem luteum, f ru&urrt
cartilagineum , SC interdum macuIofum,eoloris uel herbacei,uel citrini,
udnigri.Plureshabetfpecies,folaformaSdquantitatedifFerentes. PrL
maeftCucumeruulgaris,fru<ftumfercns maculofum Sc oblongum.
Aetrj uolunthanc efte Anguriam , qui Sicyahoc nominc appellari fcri- A«2aru,
bit.Germa.gcm€y» £ucnmtm/SC <g»rc&C»/facta allufione ad nome
Anguria*.
Alterafpecieseft,quamTurcicamuocant,priorcfolrjs,flore cVfru- Cucumls
dumaior cV procerior,fed abfq; maculis. Citrullum aliquihanc Cuco- Tw««*t»
|nerisfpeciemnominant,& citreolum,a citrino feu flauo admodufru.
ctus colore.Gcrma.tCljrcfr f<$ CuttjmWtt.Incognitus Officinis.
N 3
Digiti
zedbyGOQgle
cmak
mrim.
Zucco
mmnus.
t>% RftTV&l * T
TmSfpeticCucumere ndminat marinuVTurcio per ola Brmlis eft,m(
^jatj ^ *$ minora funt oia,r ructus uero rotudus. Vulgd Zucco marinu. Geu
z£ST* t^e«:C»Cttm»tf.Jnt>l«mfc^4p^.Offk.incognitus. Quartafpe
■»•««• cies eft qua OfBc.Gitrufluuocat. Ger. Cttt^c\VndeCucumis citruL
Cto*aa* lus dici poterit. Folfjs nafcit f ere C c4ocy nthidis,difle<ftis mukifariam et
ind(is,fru<ftu rotudo,herbacei coloris,feminelaco bC m rufo nigricate*
Ha: funt pra?cipueprimi generis fpecks.Pra*ter quas plures quatitateSc
formadirlereteseritinuenire.Sologaudetpingui locisq; apricis.Matu,
n, refcutluhopotifsimu. SecunduCucumerufatiuorugenuseftPepon,
B<po. ab maturefcedo nome habesrtenercm et mitis maturitate flaccefcit.Ger;
pfe&Clt.Serpithic uke praeloga,flagellis ultro citroq; reptatibus,frodi,
bus fere uitigineis,ieabris : floreluteo,frudu cartilagineo , orbiculatim
ftriato,prominulis puluinoru toris,ftrigilibus in uertice pomi 8C urabil!
co coeuntibus,ibideq; ftellarim deciuTatis,cuteafpera, uelut leciginibus
occupata,carne intus maui,{eminib. in utero liratim digeftis, Locis fimt
liter gaudet cultis 8C apricismubila Bc pluuias multas f ugiut:rigari tame
5, crebroexpetut. TerriugenusMeloneshodienoiant,Ger.tnclautt.
Hcioo. Pepone eft rotudior,mali cotoneieffigie,mitior item ac fuauior : in rclu
quis cu eo couenit. Ex hoc genereMelopepoes uocat eos, qui no pedet,
JJ^ **' fed humi rorudant,& fefsiles procubut. Vocabulu, ut diAu eft,ex malo
&Peponefacto* temperamestvh.
Cucumereshumidi Sc frigidiin fecundo ftatuuntur ordine.AridaucI
ro femina in primo exiccantium, uel fecundi initio locanturt
VIRES, INTRINJECVJ.
Cucumeres,Melones,& Pepones pariter infiamarionibus profunt.
Oim nudei ad ftraguria,renu uefica?q; mala funt remedio. Vrina ducut t
&C fi in aceto maceretur , in acutis pra?fertim febrib.caloreminuutCre-
Oictmt' brior aut ufus femegenitaie minuit. Cucumeru fcme ficcatucaliditatem
rk nireu ^p^^ pofsidet,cotrariaq; his,Simeoe Sethi tefte,a<ftione efficit,urinat£
magis cict.Gignut Cucumeres pituita glutinofam in uetriculo, quecru-
dag uenas diffundit.Propterea crebrius his utetes , febrib.logis corripi
unt.Calidos aut & ficcos ftomachos iuuat.Deficietes aio,propter exce-
detecalore,refidut.Sin pimitanancifcantmaufeas faciut,et colicosaffe»
<ftus,8d" hy pochondriacas pafsiones.Harc Simeo Sethi de Cucumere fati
?«j>ojm ua^DePeponeideautorrefert.NoxiuPepohumore incorpore gignit,
surcs, prgf€rrim d no probe cococfhis.Pituitofi quidem ut uinu fuperpotet: fed
qui flaua bile tetant,acetofum acreq; bibat,ne bile augeat. Oes uero poft
Pepone probi alimeti ac fucci cibos comedat, hi em malignitate eius a-
uertut. Eft aut f acilis mutationis Pepon: Na Ci phlegma in corpore ofFen
da£,feu bile flaua,in eas ftatim mutat.Dulcis uero biliofis maxime zCt no
xius,cV maturus ualde pituitofis : difficiliusq; qui dukis eft digerit.Qui
cuq; aiic calidu habet uentriculu,5d flaua bile infeftant,Iedunt, B uinu fu-
perpotet;cum fuaptcnamrafacdcreddatjOCumumox ampliusea au>
Digiti
zedbyGOQgle
V1R18VJ PLANTARTJfc «14»
/ geatTaalicate\acrior£q; efficiathumore in eiufcemodi corporib. & nail
fcae idoncu : extenuat quoq; craffbs SC glutinofashirniores.Cooenit uc
,6 uc picuicofi depepone id fumat,quod in eo fubftatia molle eft &laxu,
jioc eft,quod femmi eft proximu,hoc em no facuc corrumpit .. Quruerd
Jsbs fumpferintmo ftatim alia cibaria abfumat,na ea cormperentirrirrrti
*areturq;»Traduc quoq; no oportere calculofos pane efTe cofeftinvne m
ddicec eius glutinoficas in renes protrudat,rrifi fitoptime ferrnetatus. A.
iut nonulli Pepones logiores mctiores eflerotudis, ut quimagis urinaci
eant,etmagis abftergat.Oes autuentre ducutQuibus aut uenter ma©is
fubducit^rjsminus nocet. Veneris ftimulos & genirale fememirmit.Pe-
ponuercVcpiiSarracenicus dicit,£rigidus eft &humidus,ucilisq;ada?fta
antes febres : fuuat 8C uentriculoscalidos. Frigidis uero fuoxcmperiu
mento,&'ftomacho'humidis, admodumflmt aox^»
'EXTR-TNSECVS.
Semina MeIonu,cueorude fucco cocta 8C farina mrxta,formatainpa
fiillos,^inroleexiccata,adfacieimaculas extergedascuuino profiint.
CVCVMIS SYLVESTRIS/
CVcumisfylueftris^rxcisstws^^-EkffTKai
os,8>C Elatenu,alrjsCucumer angui c««««s
nus,Vulgo afininusCucumer.Germa, Jgf**
^fclac«C»IlKr.Fructu,Diofc.defcri- ij2£
• bete,a fatiuo tatum diftat, qui multo mi
nor,& gladibus eft longiufculis fimilis,
^ramis f olrjsqparibus : radice alba,gran
^di,ruderibus fabulofisq; nafcit,toto fru
tice amara. Aliqui Cucumin fcorpio-
nu^iradieereflexaincaudae fcorpionu
f forma,appellant.Medicamenim exfru
cl:uCucumerisfymeftris,quod Elateri- ***'
uimiocat,coficiunt huc in modum : Cu
cumeres elige,qui fimulatq; tangunt exi
Hiunr,& apedicuio recedur,feruaturaut
"decerpti nocte una: infequetediecribrii
xariusmeq; crebrahabens foramina cra
tcri fuperponito,fupfnoq; cultro , furfa
«erfus.acie habente figillatim Cucumeres,utrifq;manibus comprehen-
dens diuidito,&: per cribrum in fubiectum craterem humorem exprimi
to,fimulq; carnofum in eis,quodia cribro adhcret,exprimito;ut c^iKud
defcedar.QugexpreiTaiuntinappofi _ -
in cribro,que ante diilecxa fuerut.ea dulci aqua perfundito,cuq; exprefi.
feris abfjcito^iumorem pelui agitatu etlinteo opertu foli exponito, duq;
&zxmtj&i$. fupematSte aquajCU-humoxecckreto,pcrcolafo;idq; fepius,
K 4
«lonec fupematans aquafubGdat,facito,quam arm diligenter ^colaue q
ris,in mortarium coniectum fedimentum terito, inq; paftillos formato»
Optimum eftquod kue,non ponderofum,knker humecru , guftu arna.
rifsimum,quodq;lucemarumluminibusobie<ftumfacilIimerlagret,
Porraceum uero fcabrurr^mr&duffiverui Cmerisq; r^enum^uiuofum eL
fefokt*
TE H PERAM E N T V St,
FacultasCucumeri fylueftri eft calfactoria &: exiccatoria»
VIRES, INTRINSECVS.
. • Radicis decoc"tum datur ifchiadicis,eodem quoq; dentium dolor col
luitur*Succusradids,fefquioboli pondere,& cortex acetabuliquarta
parte,bikm ac pimitamderjdunt,inhydrOpidspra?fertim. Purgatione
fme ftomachi iniuria molitur hac ratione : radicis felibra in duobus uini
liby ci fextarrjs teritur,ex quo temicyatm^ebustribusdantur,ufq;qu6
tumor alui abunde {ubfidat.
• e x t R i n s E c V s.
Succus foliorum aurium dolori inftillatus medetur .Radixex poka.
ta illita,omniaueteraa:demata difcutit. Arida trita, alphos,kpram,Sc
impetiginem abftergit. Cicatrices nigras 6C infacie maculas expurgat.
ELATERII VlRES.
Elaterium,tefte Diofcor.a bimatu ad deccnnium purgationibus uti. q
fe.Inteora quantitas eft obolus,minima femiobolus, pueris chaki duo t
nam copiofius potum periculum adfert. Pituitam $C bikm per inferna
& fuperna trahit . Difpnceids optimam purgationem prabet. Ad pur.
gationes igitur a!ui,adie<fto falis duplo, & ftibrj quo colorari fufficiat,
exaquacatapotia eraimagnitudinedato,moxq; tepida>aqua?forbea.
turcyathus. Ad uomitionesciendas,aquadiluens elaterium,fubie(ftas
Jinguse partes penna penitirsime illinito. . Sin difficilior fit uomitus,oko
uefuino unguento diluito : a fomno uero qui fumpferint abftinebunt.
$i irnmodica fuerit purgatio, uinum cum oko mixtum continuo dabL
tur^ut uomitio ceiTet. Quod (i uomitio non denftat,danda erit aqua fri.
oida,poknta,pofca,&: quceCuncp ftomachum denfare poftunt. Menfes
quoq; eietjn peflb fubditum f cetus necat. Cum lacte naribus infufum
morb o regio medetur : Diuturnis prodeft capitis doloribus. Angina la-
borantibus cum uetere oko,melle aut taurino felle inungitur»
FRAGARIA.
FRagaria,Germa.^i:bb€Cr.ApuIeiusKc^opdici Gra?cis eftautor,
Secfdiuerfaoportetfit aComaroDiofcoridislib.nqueeft arbutus,
ha?c uero eft planta.Ruellius Rubildad facitfpeciem,quod quidem non
abfurdum uideretur,nifi RubusIda?usfrutex,Fragariauero exilis eifet
herba?neq; caules neq; ramulos habens,fed folum noribus,f olrjs & fru-
clu
Digiti
zedbyGOQgle
VJS.1BVS PIAH m
ihcconfbms.Tna inuennmtur hufui
genera : duo faporegrato^ertium ue»
rd.minusgraio.
Primumquoduu{g6jEr$©CCruo * .
jr* '^j^i> *jjljf^ ■ <aiitJhiHiafinecauklpargrturriaaulas
\ rlk/Bf : - ^r i;radkeknugmofis«pediculi*,cjuor3
3$) flore candidocoronantair, alrj tii.
gemjno.comantur, folioper amb«3
lerratcvSCjienofo ,-alrj fru&um gerSt,
-exiguis qiudem moris haudafefimile,
casterim {uigeneris,folidu, cattofum,
tenenim,c|uu«i mamrm'trubentem,rij
guftu,sura odore fuauifsimumJRadi.
•ce loris atra autrubefcente,intus can-
4ida,multofibratacapilIitio. Kafci.
tur infyluis,dumetis Sc opacismontibus,iuxtauias etiam fponte* FlcW
iem fert uere ac tota deinceps aiftatc , in maxima ufq; autumni partem.
Jru&us uerda^ftatisinitioEintum irmenitur. Tra^usatenusfcdijstri.
folr}facitfpeciem.
^ikerum nafcicur genus foIr]s:hirfutis,frucl:u atbicantefeu fubrubro, ^
^xterapriori fimile,hoc a fohorum forma #>0;b*retUppellant.
g Terrium locis humidis& praris riguisnafcitur,feptem in cauleuefti. u
?&m folrjs,fforeS£ frudu puniceo,fedguftuinfuaui : radice longa pur-
purea,gem'culata,per terram feipente.Nonnulh' Heptapbyllonefle fta-
*uunt.Germa/@tbenfit$ertr40k ' ^s^
T E Si F E ^BL 'A 1* E KTTM,
YoTia 3c" radix calida funt 8C fieca.Fraga uero ip{ajTurit1iumicta3c" fri
gida. Omnia autem adftringendiuimbabent.
V I R E S, I N T*.I N SE-C V S.
^raga ipfa uel per fe,uel condita,uel Mlatitia eorum aqua, prxcipuc
aduerfus pulmonis & iecoris iriflammationem profum:firinifedant: -
totiusq; corporis calori reftinguendo conferunt.
Leprofis in dic ter trium cochleariurn menfura pota aqua faHatiria,
ad tempus,prodeft: cor conf ortat,pe<fhis|)tirgat,regium morbumdi»
icutit,fanguinem recentem generat»
e x t x. * sr s e c v s.
Succusf oliorum fragaria;,uulnera ardentia fanat &C gkrtinat: Hulce*
ribus oris Sc" colli gargarizata aqua medetur. Maculas 8c"ruborem fa*
:«ciei f requenter illka extergit.
Nonnulli cumfaleadc^ulonramaculasdiiMam:«elin«ale aeneo
cumialeo&duumocdudun&
HEPTA* i-
D8 .SATVIt A If
TAPHYLLON.
C,
HEpcap%Hon,Septtfolium Latine^afepteftjL
rio foliorumnumero di&um uolit, quam.
I insno^perpetuofitcertum : pferunq; enim quinq;
folrjsconfpickur. OfFidncc£iftortam,fed male,
- nominant, DeBiftortauer6cap4eSerpentaria
OrBcinarum a^tumeft. VulgoTonnencflbmuo
f cant.Chirurgis Ferula. Germanis tConnentlll/
^item23irc£aHJt$/qudd inter Betulas porifsi.
| mum inueniatur.Item l&Qt fyty \WUVt$ .
Nafcitur in fyluis interbetulas potifsimum,
^quinq;foliofimillima,qua; interdum feptem , fe.
^ penumerdquinq; habet,utrinq:lanuginofa, zxl
oua,fen*ata,quaecerris interftitrjs -caulem ambiut:
florem luteum ~ radicem puniceamac modicc in.
tortam. Apparet potifsimum cum uites florere in,
cipiunt.
Differt a Pentaphyllo,quod Pcntaphyllo radix
eft re<fta,huic uero incorta : Deinde ctiarnloco,ut
fequmtkapite oftendetur. Nonergo aberrabic,
quiPentaphylli fpeciemhanc ipfamfeccrit.
TEM^ERAMBNTVM. D
Temperamenti eft ficci in orciinermio,Caliditatisuer6habet exigu,
•ym quid,minus tamen manif eftum,N onnulli faciunt frigidarn in tenio
oradu,fed aditrictio in guftu his aduerfatur»
& VIB.ES,, INTRIKSECVS.
Radicis uiridis cV f ol iorum fuccus potus, uenenisomnibus intra cor
pus medetur : contra peftcm quoq;p>rodeft ,noxios incorporehumores
perfudoremeducendo.Quod fiuiridis radixhaberi nequeat, arida? pul
uisdrachmar pondcrein uino fumetur : uel radicis Si foliorum manipu
lusin uinocoCtus xalidus bibetur. Ad prsedicta eff icacifsima dx in uino
pernoctcm radix,8c" foliaimbuta,Sc"inBalneo Maria? diitillata.Omni
busmembris,radix,folia,fuccus uelpuluis eius profunt , iecoris & puL
monisobftructiones foluunt : regium morbum,fuccuspra;fertim,bre.
ui temporis interuallo fanat«Venena ex e orpore per fudores educit : Vn
de drachma pulucris Heptaphylli cum drachma theriaccein liquore eiuf
demftillatitio,daturfjs quoshorrorinuaferit, ac incertifuerint, quod
morbioenusimmiheat:corporemoxadfudorem conteclo SCredina-
to . Cunctis ucnenorum antidotis admifcetur .Omnis item generis alui
fiuxus,fiue per fe radix,fiue cu alrjs,pro cuiufq; arbitrio, mixta coitipac
Ouibus laborantibus elt perutilis. Cum uino rubro drachmae pon-
dere pota radix,omnes Limiliter fanguinis eruptiones com pefcit : On fe-
bris adfitjcum aqua in qua chaly bs ilt exnnctus}uel cum ftillatitio hepa
phylli
▼ IfclB.r* PIMTAR?* trf
^pfyflific^re «& bibenda.Idem pneftat cum oui uitello , nuce my riftica
&farinafubaara,&lemtertt>ftaradix,per aiiquotfumptadies.Cum aL
jjo oui fubada,&: in figlino decocta,datur cholericis , cjui uomitu afsi»
dueinfeftantur.
SXT8.1NSECVS.
Vulnera glutinandi facultatempofsidet, Vulnera refperfop»rgat,OL.
flat,&adcicatncem perducit.Foliorum puluisdeploratisfiftulis inftil
lawr : oculorumcaliginem & iluxus Mcatk. Radix Sc folia-omms^e- .
neris mbercuIa,paroridas,ftrunmsJierpetas,aneurifmata,mpuias» idcc
<yaius,tu{a & illitafanant.
Penou
F]^taphyllonLarinisetOffidnis:Q^^ -
nia*^«ttpttget£r3»t^ dicL
q^5 ^cuc.StGhamaezclon. Nafcitur locis riguis, Sc iuxta aquae ducois.
lim. D uo recefentur eius hodie genera prim aria : Maius &C minus. Maius
p«it4pc- cftduplex : Alcerumcandido,alterumuerofloreluteo Ramulos,utDio
cbiMzc fcorides defcribif .habet feftucarum modograciles, palmu non exceden
lon. tes,8t~ in rjs femen,folia mentha> (mnlia^n fingulis pediculis quina , rar&
'• plura , per ambitum feme modo crenata, florem in candido pallidum,
pbfon ue* aur* ^mumrn • cjuod florem ferteandidum,Pentaphyllon maius can
mimiu* didum Iicebit appellare : quod uero auri aemulum, Pentaphyllon maius
f*. luteum.Germa.(5r0^We!p0tXtr0t^«ttffmgerft:aat. Floretmcn
feMaio&Iuniomaxime, : •
Pentaphyllon minus priori noneftdifsimile , nifiquodnonpafsim
Ventd- quinq; folrjs confpicirur.Eft autem hauddubie,utpraxedentieapitedi.
thyUoh ctum eft,Tormentilla quinq;foirj fpecies,ut ex f oliorum,fl orum figura,
w"m* totiusq; herbae fapore^temperamento 8C uiribuseft iudicare,
Duo Pcntaphylli genera innuitHippocrates : Alterum nigru , quod
humiliuseft: Alterumcandidum, quod& herbaceum&proceriussit
i terra,quod Ruellius Heptaphyllon efte cenfet,
TEH P E R A M E N T V S.
Pentaphyllon,maximc uero radix,eft tertrj orch'niscaIfacientium,mi g
nimum uero habet manifeftae caliditatis.
V I R E S» I N T R 1 N S E C V S.
PentapbylH cum Heptaphyllo feuTormentilla uires ad ineernas cor*
poris partes prorfuseaedem.
E 2C T R I N S E C V S.
Decoctumin aquamulfa,putredinem oris,gingiuas 8£eolli exulce*
rationem collutione aut gargarifmo fanatJdem prseftat liquor ftillatitf-
us. Cum aceto coc"ta radix illita,maligna hulcera,ut fiitulas, carcino.
mata,gangra2nas,aliaq; id genus fluentia uitia,curat.
Stiilatitius maioris Penthaphylli liquor manuum tremorem frniff
peflere,!? eo manus lotx per fe exiceentur.
ReliquascumHeptaphyllofacultatespares obtinec,
SANICVLA.
jrtj^b. C Anicula a fanandis uulneribus dicta,Veteribus incognita* Vulgo et.
scnmcuk OiamSenmcuIa/Quibufdam Diapeniia Sc Ferraria minor. Tragus
Didpenfu non maj£ SanicuIamGonfolidamminoremcenfet , quam Diofcorides
2^M Syrnphy tum pecrarum uocat : quamuis Symphy tum petraeum fupra di.
Cofom &umfir,herba,quamGermani OfCtltgiJttfd appdlant:quam Tragus
mmr* * quod
Digiti
zedbyGOQgle
flfclBYS PLANTARVM. xx?
quod non per omraa Diofcoridis defcrL
pn'oniconueniat,non exiftimat dnfdcm
efle Symphy tum petraum&d Sy mphy ti
tamenaliquamfpeciem.
Genera faciuntduoiAlterumquoct
proprie Samcula dicitur: Alterumuero
quod Oftrutrj eft fpecies. Sanicula uera
nafcitur in fyluis &C umbrofis locis, folio
uins et aprj,rubentibus in finefe&iOnum
maculis quibufdam,furculis quoque ru>
bris ad radicem,qua* multis ei capillamc
tis fibrata fubcft : capitulis in fummo fru
tice pufillis fubnigrisq;. German.&Htt*
tifeI.Fuchfiusmarem uocat,ad differen-
tiam altcrius, quam dicitfceminam.Fce-
minamfeu akeram SaniculaminOftru-
tio defcripfimus, cuius defcriptioni prO-
pius nonnihil accedit.
temperamentvm.
Qualitatis eft calidx Sc fee in fecun
do ordine:adftringit enim cum quadam amaritudine*
t VIRES, iNTRlNSECFs.
. Sankula: uires cum Heptaphyllo propemodum Conueniunt. Folia
inaquamuIfacoAa8cpota,puImom'suitiafanant ,arteriam tracheam
apOTunt,aliaq;:ncorporedamnafanant:hemoptyfincx:torminafedat,
ifchiadicis profunt,omnis generisfanguineos fluxus, tam in uiris, quam
fceminis ianant:ac in fumma,omnibus intra corpus uiti)s folia 8c radix,
ficutHeptaphyIlon,medentur.
EXTRINSECVS.
Sanicularecentia uulneraglutinat,unde nomen eft fortita: commode:
igitur uulnerarijs potionibus additur. Ruptis & fractisinter alia utili-
ter,ficutSymphytonmaius,illinitur.Tantaeius in glutinando uiseft,ut
cames,ol!a3 iniecla radix,coalefcerefaciat»
P E S LEONIS.
D Esleonis,aIeoninipedis lata&rotundafoliorumformaherba di- vtiUem
*• &a eft.Barbari Alchimillam uocant. Vulgo Planta Ieonis.German. AUbimU*
6ytwa w&$rvtntapMxvmfuf /Vnfw ftaxvm manttl/ 8c <Dm {*
Kttttfc.Sunt qui DiofcoridisLeontopodion exiftiment,fed non fatis co UoOis*
modc,ut ex defcriptione fatis liquet. Nafcitur in pratis 8c locis altis,do-
drantalis,folrjs latis, crifpis Sc rotundis , octo ferratis Crenaturis diftin-
cns,non tamen ad pediculos ufq;,qui ftatim c rad ice exeunt>fifsis . Fio-
resmenfeMaio dclub lunij profemnitium, exiguos 8c luteos. Radix
O
N A T VR A E f l
d^itocftcrafsiorifHqufpatmo toncrfor £.
fubnifeices .Ex qua defcriptione manife
ftum cft pedem Ieonis hunc , non effe Le-
•ontopodion Diofcoridis : cum Leonto-
podton herba fit digitorum bin#m,f oli0
paruo,angufto,digitorum quatuor, tri-
umuelogitudine,hirfuto, lanoftoreq; ad
radicem,6V fubcadidoun cacumine cau-
lium capitula tanquam perforata , flori-
bus nigris erumpentibus , femenut ocu-
lis pofsit uix deprehendi,propter circun
datam lanuginem,radixfubeft exigua.
Aliaquoq; eft LeontopetalonDiofcori.
dis,quamTragus{ylueftrem herba? be-
h nedicxa; credit fpeciem,de quafupra ca-
/ \ pite de Cary ophy llata.
r TEMPERAMEJSSTVM.
'^ V^ Exfecundo eft ordine adftringcnnu
Ct%?& exiccantiurm
fc'- V I R E S, INTRIKSECVS.
Omnibus intra corpus uitrjs mederu
do,Heptaphyllo 8c" Sanicula non eft infejj
rior,undeadeofdemufus fumipoterir,.
EXTRINSEC V S.
Omnis oeneris inrlammationibus,(me apertis fiue clau(is,folia impo
fita profunt : quod liquor etiam ftillatirius pra?ftat,Foliorum Sc radicis
cum reliquis uulnerarrjs herbis ad potus,pulueressemplaftra SC unguea
ta,perindeatq; Saniculae,eftufus«
EVPATORIVM.
EVpatorium ab inuet ore Eupatbre rege dictum, Hepatorium Sc He-
patiris,qu6dhepati pracipuemedeatur.Officinis Agrimonia. Ger-
u^teri ma.<D&ermcng/£cbtt£lettat/& 35lU<fywVlt%. Torieruntfeuereres
um. Eupatorrj nomine : Apuleius cap.^^.Marrubium interpretatur: aliqui
Hf?4t^convzam,alr}nepetammontanam,inquoadhucquidam funt errore. '
hzrimo- Verum autem Eupatorium eft quamhodie uocant Agrimoniam,cV (D*
au. becmcttg.Herba eft furculofa,fimph'cis fcapi,interdum etiam duplicis,
tenuisJignon,iubrccri,nigricantis,hirfuti,cubitalis , aliquando SC am-
plioris,tolio per interualia incifo,S£ magna ex parte quinq;partito , in-
t-erdum plurifariam , quinq;fo!rj autcannabis frrriilitudine, nigro SCu
p{b,extremitatibus ferratis : femen leniter plumofum e medio caule cir-
cumcirca profiHt,indinariimmterram,utcuminaruerit inambulanriu
quoc;
quo^ueftibus adhaerefcat- Qu* defcriptioper omniaherba: quam Of
ficinc Agnmomam uocant,conuenit. Locis nafcitur montofis,eampe.
ftnbiis^pratiscVcircarepes.Fioret^ftat^quotemporeetiamcarpitur,
De Eupatorio adulterino pecuKaricapite eft a<ftum,
T E M P E R. AME MT V M. ,
; Tenuium eft partium : maclit &extergitcitr acalicutatem manifeftl,
cum modica adftrictione. -
VUES, INTRINSECVS.
- Eupatorium aduerfus iecoris obftru&iones foluendas in uino deco*
clum potifsimum bibitur* Stillatitius liquor eius tufsim mitioat,pe<ftus
purgat,icl:erummorbumpeIlit,febriCitanribuseftfaIubris, colicse paf-
fionimedetur*
E X T R I N S E C V S.
Folia Eupatorrj tufa cum axungia calida illita , fugillata Sc cicatrices
seftimunt,praefertiin fi uulnus male primum fitconnexum.Cumfurfu.
re albo in uino impuro,feu quod ex uafe efFluxerit>coctum donec denfe
turuirideuelariduEupatorium,iilitum,Iuxatisfercopem+NonnulIiin
aeeto &:buryroeademtorrent,ac fingulari contraluxata experimento
immturXiquorftinaatiusorisJ^
O z
©£ m a t y ILA - mv
PTLVLAE DE EVPATORIO. *
PiMaedeEupatoriomirifice profunt in febribus intermittenribus
biuou"s,morboregio,iecorisc|; obltructionibus. Gonfecftionem recmi.
reapudMefuen.
SIRVPVS DE EVPATORIO.
Sirupus deEuparorio frfgidis iecoris uitrjs,ac eiufdemobftru<ftionL.
lms,aque inter cutem,maloq; corporis babituifuccurrit,humores enini
«rraflTos extenuat,roburq; iecori adrjcit. Vrinas rhouet, ethy pochondrio
xum cenfionem prohibet peIiitq;.Compoiitk>nis autoreft Mefue,
TRGCHISCI DE EVPATORIO.
Trochifd de Eupatorio obftrucnonem 8C tumorem hepatis Sc lienss
praternaturamfanant,acindenatasfebresanriquas, Sc harumrigorc
iterum,ac incipientem hy dropem.Formacionem pete ex Mefue.
TRIFOLIVM AVREVM MAGNVM-
TRifolrj nome pluribus tribuitur
hert " '
herbis : funtq; muke eius fpecies,
odoratum,pratenfe, acucum, minus,
dequibusiuo loco : fimilitcr fragaria
faerbam ex rrifolrjTragusfaeitgene,
re.Prajfentem herbam, quam Germa-.D
!jt nicfcel £eber£r«8t / Sc <g?»ibe iku
_ appellant,Trif olium aureum cu Tra.
fgo appellare placuit , cum no fit aliucj
nomen,quod commode poisit attri-
b ui. No enim eft Lichen D iofcoridis»
ex nonnullorum fentenua',de quo ca.
piteabhmcfecudo agetur. Caulibus
na&itur menfeMartio cxilibus^ lanu
Sginofis , palmum altis ,folrjs primuiu
Oxy tripnylli,paulatim uero Afari,nL
£qu6dternisinciTurismntdiftin<fta,uttria putentur efk folia:florem
fert Martio iubcceruleum , Oxy triphy lli flore no n m aiorem,in iingulis
caulibus nngulos : femen fert in capirulis erinacei f ormam habentibus»
aquikgias iimilitudineXoca arnat umbrola , ac raro niii fatum inhorti»
confpicirar.
TEMPEilAMESTVjJ.
^Diuretieumeft Sc'uimhabetrefrigerandi,utex uiribus eius conftat*
Nihil carnen cerri de propria qualitate eft txaditum.
VLRES, INTRlNSECViV
Decocrum foliorum cum uino iecoris obftru-ftiones apcrit , ac pras-
fertim rjs qui nimis ad Verierem funt propti , 8£ ex ea defarigati^eft utile,-
_ ' " Vrinam
V I R i * V Sf * i A K f A R ^M^ „9
£ VnflatncieKrenes&ueficamp^
j^jail&Pares liquor Itillatickis habet uires.
EXTRISSECTS,
:■ Fc4ia&aquaftillatitiainflammacfonibusc^^^ miti-
gaeonc-niedentur^- •■ .„ -
OXYTRIPHYLLON/
OXytriphyilonfiueOxys,TrifoliuJaceto&m,
^ &AIleluia OfFicinis. Vuigd Panis cuculi,Jjg£~
t quod uel cuculus eo uefcatur , uel quodcrumpen- Oxys.
tehoccuculusprimumaudiatur.Germa. 2$UCt)2 T**/S{f*,,
xuz/ md>*mpfftt/jsmbi<>t/.®*umw 3T
(BmtgautffiUt/fyifmtlw @<un:f lee. Locis ?ams <«*
petrofis & aqueis inuenitur.Menfe primum Apri cati*
Ii,&interdumMaio, fubCucuIi prinjum audita
uocemprorepit,herbaipfahumiIis,pediculislon-
gfs,m quorum fummo tria,unde Trifolf? n ome ac
eepit,profert folia,exigua,laciniata in cacumine,
fapore acido : florem candidum, inter folia fingu-
lariinpediculo prouenientem : femen in filiquis
lunatis rufum : radix in tranfuerfum longa,geniculata cV rufa. Lotum
8 quidam fatiuamappellant,fed an fatis bene,incermm : iyluas enim 8c"
loca umbrofa Oxys amat.Herba?:huius copiofos flores frequentes an-
ni illius phuiias, Sc inundationes,paucos uero ficcitatem portendere,eit
obferuaturm- .
TEMPERAMENTVM.
Oxy s terhperamentieftfrigidi SC ficci,ficut St" oxaly s , quodaciditas
in guftu fatis oftendit»
VIRES, INTRINSECVS.
Liquor ftillatitius Oxy triphylli,aut foliorum eius decocftum , iecoris
a?ftum fedat,cor confortat,fitim fedat. Omnibus calidis morbis eft falu
bernmum.Daturadftomachumdiilbiutum-.edunt 2c" qui enterocelen
habent,teftePlinio,
EXTRIUSECVS.
Succus Oxy triphy lli frigidis nonnullisunguentis,ob facilitatem qua
jn fanado habet,mifcetur. Aqua eius cum alumine temperata,oris hulcc
I a-eoliutione fanat,Reliquae eius cum oxalide facultates funt eaedem,
LICHEN.
Llchen Gnecis Sc Latinis , herba ha?c eft dicta, quod Lichenis,id eft, LiAau
impetioinis inftar inhumidis SC petrofis locisferperet : Vel quod co
tra Lichenas omnibus alrjs remedfjs anteponatur. Hepaticam Officinae ■&£&*
& Herbarrj uocant,quodiocinorum Ebris fimilis confpiciatur. Mulris
O %
*4
3
4
ilS
,D^. N A T V R A '<B T
1 2&L ,-^t ■ - - . tamoi alrjs quoq,- herbis He-y
paticas noraen tribuitur^Vr
Trifolio aureo, Cordiali fiue
MatriiyltKe , Eupatorio;H:uj
poftremo propric comg^
Germa . &UltAzbititeiitj
S^ffc$tttt/mo?flcc&ten.Na
iT feit lods humidis & umbro-
fis petris,nonnunquam etiam
g- «f8*""3 -* in gelidorum puteorum Fap|
^^^ a&^^jb diixferpit,Foliofucciplerio,
\2sf ^* oblcgo,cralTo,finecaule,no..
ribus,& femine : interdum ia
men cauliculi adhserent brc
uifsimi pediculorum forma,
in quib. capitula ftellata , ceu
acetabula parua protrudit:
Verumhsec proprie,neq; caules,neq; flores,neq; femina dici merentur,
TEMPERAHENT71I.
Faculcatem habet abftergentemac refrigerantem modice , reficcante
tamen utranq;. I
VIRES, INTRINSECVS.
Viridia folia in uino co&a,autpotui impofita , iecoris SC pulmonis
t3itrjsmcdentur,inflammationesfedant5capitis fluxus ad collumdecide
tes fiftunt.Plerifq; ex calore orris corporis malis funt falutaria.
Puluisemsperfe,autaridafoliacumfaccharo alfjscj fpeciebus con.
clita,ad eadem pollent^
EXTRINSECVS,
Folia cum floribus,omnibus praster naturam inflammationibus im
pofita,medcntur: fluenribus quoq; inflammationibus auxiliantur»
PVLMONARIA.
NAfciturinquercu arbore,&
vsanam 'rg^W ^m^ locis faxofisherbaqusedam,
^ " ^quamhodiePulmonariamuocat.
Germa,£ilJtgC!j|r4ttt/uel apuL
monis fimilitudine, uel quod puL
monum uitrjs pra* casteris fir. reme
dio,quam fub Lichene aliqui com
prehendunt, ac fpeciem eius faci-
unt,quod & forma partim fitfimi
lis,cVuiribusfereijfdem, Gra?cis
Sc
i $c* ueteribus quo nomine fit appellata , nof^s adhuc hquet.Herba ipft
" f^IfahabrfmolIia,inuicemincumbeiiria^lacmi«ita Icmrer^imis rnulris
«ra:dita,fuperiorepartem"ridia,infaiorcirimt€oaibicaou'a , acuelutt
- ©uncris aut puftulisquibufdam notasa, att£ pulmonis bumamformani
alicjuamreferenria,
TEHPSKAHENTVH.
Temperamento a Lichene parum difcrepat : V im habet «Mccato*
?iam,3t" calf acit modice infra media : Vnde ex genere eorum,quae tepi.
^afiintjcenfetur* ,
VIRES, INTKlHSECVS. ,. ,
pulmonaria: puluis peripneumpmacis , dy fpnceicis ,affhmaricis , BC
tufsfcfitibus prodeft.SimiliterftiHatiriusliquor. Puluerem in huncmo-
dum cofieies : Recipe Pulmonaria: folia arida,anifi femina ,pulmonern
uulpis in aere aref a&unijfemina Fceniculi,Qycyrrhizam, radkes Enu-
\x , SC Zingiberis , pari quantirate : tufis ftngulis cV cribro purgatisfac* ......
chari optimi pondus cunctis fpeeiebus aequale admifceatur.
Paftores 8c ueterinarfj radkemaidfolia cum falepecoricontra tuC
0m & dy fpnceam porrigunt.
BXmNSECYS,
IdemcumLichenepoteft,
SAXIFRAGA ALBA-
SAxifragjc-nomen pluribus quidem herbis trr-
buitur: prxfenti herba? , Sefeli item Mafsilien-
fi,Oenanthe 8c* Adianto, a uiribus nimiru quib^is
contra calculumprecipue ualet. Saxifragam alba SM^im
hanc prajfentem uocant ,quam Germani ^ofyct alb*.
Ofcei: WZiffet @tCtnb:€C& / a floribus nimirum
cpios albos profert.Inuemtur menfe Maio, locis
faxofis5afperis-et-hareno(is,nec no in "iiecis pratis,
fdirjs humi iacentibus,rotudis^exiguis^'n extremi
taribus inciG's,(icut Chamecifsi, pinguiorib. tame
cV molliorib.CauIehabet iunceu,pilofum,cubita
le,in cuius kimmo flores tunt candidi, albis uiolis
pene fi'miles,qui rne-fe Iunto abfq; femine decidut*
Radix exilis,cuigranula coriandrifeminis quatL
tatem referetia adha?rent,partim alba, parrim ru-
bra,quibusOfficina» pro femine eiusututur,gu-
ftu amara admodurmqua; etiarn fata nouam pla-
tam ex fe producunt.Facit Fuchfius SC Saxifr-aga Sdxifr^
Iuteam,dequainLotofylueftri« - tutea* ''
TEMPERAME-NTVM. - "_ _ . L<^*^y*
Teperamenti eft calidi Sc ftcci in orctine tertio»
' ' O 4
Digiti
zedbyGOQgle
^ JDE SATVaA' ET
VIRES, INTK.INSECVS.
Folia cum radice in uino decocta urinam cient,renes purgat , renum
Bc ueficae calculos pellunt. Ad eadem pr odeft tritum femen cum alrjs co.
dirumipetiebus* AquaftiUatitiaex floribus Sc radice, menfe Maio ftfl..
lata,gratioriseftufus , trium quatuorue cochleariummenfurapota;fi
segerfn balneo feudeccnfto malua? fimul fedeat*
O E N A N T H E,
Saxifraga rubea*
OEnanthe,Latmis Vitis flos , fecundum TheodoriJ
Gazam,qudd uideiket cum uite floreat.Officina;
Filipendulam , a numerofis &C rotundis in radice capL
tibus tuberibufue,qua; quafi ex filo quodam pedere ul
dentur.Item Saxifragamrubeam appellant. German.
!&Qt$5Uynbttd) / Sc iErbcyd&el / quafi terreftris
glans,minime tamenChama?dry s, quas Germa. f£$)i
eyd)e/hoc eft,terreftris Quercus uocatur,
Nafcitur locis faxofis &C afperis,ut in montibus,fo,
lio Paftinacas ly lueftris , flore menfe Iunio candido,can
k crafTo,dodrantaIi,femine Atriplicis, radice magna, c
quamuItarotundacapitula,ceugIandesdependetfHa
dixautumnifubinitiumcoUigitur. D
TEHPERAH ENTVM.
Calida eft Sc ficca in tertio ordine, quod amarirudo
eius uehemens (atis indicat.
VIREJ,. INTRINSECVS.
Semen.folia &caulisOena
thes,inmulfopota,fecundas e-
rjciunt,etpartum adiuuant.Cu
uinopotaradixftranguria ad-
iuuat , Sc morbo regio medet.
Calculo etdoloribusrenum prodeft.Stomachi
inflationes difcutit: eonuenitfufpiriofis ac anhe
lantibus,omnibusq; morbis qui ex caufa frigida
funtorti. Farinaeiuscibis mixta,comitialibus
eftauxilio.
E M P E TRO N. -
Calcifraga» (yntUj^M.- y-y
_^- T7Mpetron,quodinpetris nafcatur, dicami.
c2$£* J&Germa.@«yttb:ed)/£arttfrtf 8t/a faculta
g«. tequamhabeuLatinisCaIcifraga,afrangendo
terfonpt caicui0#GalliPerforipetram:Sanclones Rurru
*** pipetram:
▼ IRIB ▼ $ MAKnn ▼ m.
apipetramtnonmimCriftamr^^ oflb
gaaculaas cauhculis,fucculema,fohomarini roris,«ifi quddmultocaf «°*1
pofius & rarius,feminecoty mbis dependentibus/ceniculi eflWflofcu
Joluteolo,fingulariradice,exai & breui,odoreguftuq; falfis. Viretper-
.pemo,floretAugu^.LocisTOaiTOmis,&mimdMfaxicquo&in^'fc
ritpropior ranuseftfalfa^^^
JVagusc^Kuellms* *
PorroDiofcoridesduobusIoc^l&^.Empetrimemfnit. Prfmum
^ca.i4^;SaxirragamappelIat,quodcaputRudliusnon^CTrainum
pu£at,fednuUisrauonibus,exiftfmat%SaxifVagameamei^quamSaluia "
ui£amuocant,quecfteademcumAdiantofeuGapilloVeneris.Fuchfiu8
quoq; Saluiam uitam feu Adiantum candidu" pronac Saxifraga Diofco
ridis pomt,unam folummodo Adianti relinques fpeciem, niarunruide.
fcecDande^oamEmpetramdefcnoJH; cap. toYcircafinemlibri 4.de
quoadhuceitcontrquerfia,numcumpriorefindcmueIdiuerfum.Rud
lius eo ipfo loco praterit : fed in fuis additionibus eius mcntionem facit,
3C eandem cum prafentenoftra hcrbaf ack,cuiusfsnteatia^placukiu3^
fttibere.Diofc.etiamPhacoidesuocat.
TEMPBRAMCNTVM.
Temperarnento eft ficco,ac pnccipua eiuscontra calculum uis eft*
VlRES.'
,$ h mulfo decoctum calculum pellit: pWegma & choleram,lent0sa; a
eicofos uentricuii humores ducit :aqua intercutelaboraubus aux&at,
ADIANTVM, POLYTRICHON,
Albura.
Nigrum. *sm\£\ ^v^? — ?«&* v/ •
C_j->-_fpvS>J- c^-in^ jXto~y .
■ _ ■ 3 _ :» » r, fj
?P'-&'-i£ta0/rri. juJb i& es^ynMi
ifVA ^ux,
■h V «Ottv* ^ ca^
oTX,-
'qru-i**
Zt/t- iJl.
■OIVJ-- U JK,
,'.J • /
Ji Dianxum,uc fchotfa Nicandri teftantur,eft dictum,,^ '^.j^.
•^* A« K9« £? 6#£j v5jb ©£Ts K56 <rfgi«* hoc cftvquod non humecrecur aut ir ^*^
ligetur a pluuia auc rore ;f olrjs enimcius afpergo non afsi&t,
Duum
,,s ,« ... D £ -8<A TV&A-tf r;., f
j,v,- Duumcftgenerum^Candidum 8c* nigrum. Vtrancj;Polytrichon,f
SSwT*' Callitricbon^CapillusVeneris.IteCircinnalis^Terr^capillus &S11!
GdZin-t- perciiium terrae appellatur .Poly trichon a multis capillis,CalIitrichon a
*5*^. pulchris Jcjudd mukos &C pulchros capillos faciat,Ebenotrichon qUOq-
^^>trw cjuafi EbenicapilIus»Exfilicumgenereeftferemmima.
t. Adiantum nigrum,quod Dioi c orkks tantum defcribit , folrjs nafci;
k&mtm xxxx pufillis ,coriandro iam primum erumpenti,uel paulo ante enato, fecf
ti&m. jjg^unt caulefcenti fimilibus,in fummo inci&ris diuifis : coliculi ex q^L
hus folia cnafcuntur,funt nigri,admodum tenues,dodrantaIes 8>C nrten
tcs^oeq; fidremmeq; frudumproferunt, radix fere* nulla. Germa.^f #
Wtn ^«^3«»0f ftawttt ^40i:*Kigro hoc diucaruimus, fed copieJ
QpiBwi fifsime hodie a Pharmacopdlis afTertur,ac Capillus Veneris rjs appella,
veaeris» j^r^aftiturautemlocisopacis^paluftribus cVhumentibus,rnurisfcn
tibusq; : Floret a?ftate, 8>C uiret per totam quoq; brumam : nec ulla aqua
madefcit,
*. , Adiantum album feu candjdum fic di<ftum,qu6d coliculi eius fint re*
fpectu nigri cadidiores,eftq; eaquam Saluiam uita appellanr , ac a Fucb.
JJj^- fio Cap.270 . pro Saxifraga feu Empetrd Diofc.lib.4„caa4. ponitur;
utprascedenti capite eft oftenfum*Germa.tefteTrago,i1?aijrrat}ttfl/
&ttynv&Utm/8C $£fttef atlin appellantquodnimirum onyfciiuxta
illius cefpites in humidis muris agant.Non multum,ut pra?cedenti capi.
te eft dictum,ab Diofcor. Empetrd circainirium lib.^.difcrepat. Nafdj
tur in faxis 8C locis afperis,circa uetufta asdificia 8>C muros* Frutex ipfe
eft furcu!ofus,faxis ha?rens,iuncis tenuibus,epithymi non difsimilibus,
nigris,breuibus,folrjs Trichdmanis,maioribus, interius leuibus , auer-
fa uer6 parte annexa punc*ta habentibus,fi'ne fl ore,femine, r adice nigra,
fuperuacua.Harc defcriptio optime cum Adianto candido conueniu
T E M P E;R A M E N T V il. . -
Adiantum mediocriter eft calidum 8>C frigidum : aequam enim frfgl
. ditatis 8e"caliditatis temperaturamhabet.Exiccat,eXtenuat, Sidifcutit.
V I R E S, „. INTR I N S E C V S.
Adiantum in uind aut aqua mulfa decoc"tum,aliquot dies potum , ie,
^„ corisobftrusftiones aperit,icT:ericis prodeft,ncc no dy ipnceicis, afthma-
... ticis 8C felle fufrufi's,pulmdnem 8C pecr.oris hulcera purgat,fplenis turao
-rememollit,melancholiamperurinam expellit,calculum mouet,uene-
na-cVmenfes educit, Contraidem,decoctum,puluis,confecxioaut fira
pus 'dufdem ualet : omnes alui fluxus conftipat : aeftum iecoris fedat.
GaUinaceorum&cotuTnicumcibisadditum,pugnaciores, tefte Dio^
fcoride,eos facit*
£'X'TRISS-EC7 S, "
- Cruda herba ad uenenatorum morfus illinitur. Cum lixiuio aloped*
as capillis expla.Strumas difrjcit,furfures cV achores exterit.
Cum ladajiOjmyrrhmOsC^fulmdjauthyiTopouelmndiCapillos^
;-. ., fluentes
Digiti
zedbyGOQgle
V I K. I B V S PIA3JTAHVH» «i
,, ^entescontmet^Deco&umeiuscumlixmio &uincs*dempra?ftat*
TRICHOMANES,
Polytrichum O&cinarum. : '
TRkhomaneSjLatinisCapiflaT^iL
diantum rubrura . Germanis &0$ s»^./*
@tetnteecb/& Sbtfcott / ^tcmfar* op^
JM/@temfet*r .Trichomanes dictu. A^w
quod raritatemcapillorum expleat. Of ™aiytri!
ficinis Poly trichon, quod nomen omni -tbonofii
bus Adianti fpeciebus eft commune : E- c«w«»»
cut Adianti etiam fpecies eft Trichoma
nes. Vndequibufdam eriam Adiantum
.Jicitur,o£ Capillus Veneris* Tragus caputTrichomanis in Diofcoride
abAdiaritononfcparadumcenfet,cumdefcriptiocx: faeultas eiuscum
eodcm conueniat,ac Aeginetaetiamuno capite Adiantu& Trichorna-,
nes abfoluerit- Nafcitur rjfdem locis quibus Adiantum,filici fimih's,prc£
ptcr quod Filiculam aliqui dicunt,paruaadmoc!um folia ex utrao; par-,,.^^
teex ordine quodam iuncta habet,tenuia,lentis figura,contraria muice,-
inramulis tenuibus,fplendefcentibus,& fubaufteris.Qiie defcriptio Po
IvtrichoOfficinarumperomniaconuenit. Plinius etiam Saxifragum
e .uocari,c|>calculumfrangat,{cribit.QuoduocabuIum late extenditur,
T E MPER A MENTVM, E T V I R E S.
Temperamentum cum Adianto prorfushabet idem : eft enim m me-
Hiocaloris 8c~frigoris : deficcans,extenuans,& digerens.Viresquoq; c5
Adianto pares obtinet,in cuius inopiahoc uti maximelicebit. Aniculas
ad magicas quafda luperftitiones eautunt,nomen ei indentes 2tbtl)08*
POLYTRICHON APVLEII*
*»** /• "JVU
D £ N A T V *. A E t
• ^OlymchumApidcfjcognominatur, addi^^
%an%& ■*■ defcribitDiofcorides, Adianti nimirum. Sic dictumatenuibusc?
fc^ capillis fimilibusramulis.Germ.tPlbert^on/8ttlome»: XX>iUtt^%
Tria numcrat eius genera Tragus": Maius,minus,&: minimum , f0r-
ma fimiliafere,nec nifi fola magnitudinedilFerentia.NafcUnturi]
ipra.
tis humidis 8C uliginofis, ramulis capiflorum inftar tenuibus , aureo co.
lore fulgentibus,circa quos capiflacea folia multa .* in fummo capitula Ie
tis aquatica? fimilitudinc fere confpieiuntur,eiufdem cum ramulis colo-
ris.Reperiuntur aute metife Iulio locis mufcofis feu uliginofis : ncc funt
aliud nifi flos quidam uliginis»
Tragus in D ry Opteri herbam qu andam de-
fcribit,quas cauliculis nafcitureopiofis ex radi.
ceuillofa,tenuibus,abfq; folfjs,digitaIi lonoftu-
dine,adianti candidi modo: in ramulorumfeu
coliculorufummo capitula habet curua,cornu
# modo,fetas pOrcinas referentia,maculis interdu
purpureisConfperfa: odore ftlicis : Nafciturin
petris. Atq; hoc ipfum ex Poly trichi fpeciebus ef
fe cenfet. Et defcriptio enim ad Poly tricho Apu-
, lerj accedf t,&£ uires cum eo SC adianthi fpeciebus
funt ea»dem.
$5tzynf&ttl eam appellat , quod ex petris e-Q
nafcatur,ac interfilices eam defcribit, capite nL
mirum i$4.Polytricho Apulefj annumeradam
putans.
TEHPERAM ENTVM.
Temperamentum habetidem cum Adianto,
SC Trichomane , ac rjfdem quoque uiribus poL
kt»
V I R E S.
Polytricho hoc,ficutTrichomane,ad magicas potifsimumfuperfti-
tiones &philtra,mulierculajutunt: hocU)i&ettfi>0!1/iiluduer62(f)*
t\)Qtt appellantes.In fumma,eadem poteft quas Adiantum.
Deco(ftum in aqua uel lixiuio alopccias capillis explet.
Potum uifcofos SC craffos e thorace Sc pulmone humores erjcit*
Calculumfrangit,Vrinas cjet.I<Ttericis &Iienofis auxiliaturrftrumas
difcuat.Miras cVridicuias alias ei u ires agy rtas adfcribunt*
L I T H O S P E R M V M-
iMo* f Ichofpermum,qu'afi dicas, Lapideum femen,a feminis duritia, Vnde
frermm. JL/Germa;©tefnfameR/tneec^lV(ctt.Gall.Gre/Ki/. OfRcinisMili-
MiUm um folis, a feminis candore SC fplendore.Nafcitur locis afperis SC fubll
i° * mibus,folo macro,aliqui Aegony chon SC Diofpyron , ac Semen leoni.
num
niunuocant.Ek$ahabet olea* fimilia, {ed
Iongiora,moJIiora & latiora , iuxta radi-
cem humi iacenria , ramulis tec"h's, tenui-
bus^Ora&ituclincacuti iunci,uaHdis,furcu;
toiis,in quibus fummis bifididiuaricaticu
exortuscauliculorum fpeciem exhibent,
Iongahabentes£olia,intcr qua? femenla-
pideum,rotundum, paruum , rotundita-
te,& candoremargaritas referens: radix
extrinfecus rubra. Plinius nihil maiore
miraculo Sc" admirationc, atq;hanc herba
defcribit. Roretautemac femenprofert
lunioStTulio.
Prscterhoc aliudfylueftre
Lithofpermon defcnbitTra
gus , quod L inguam pafleri-
nam uulgo dicit uocarijCau-
liculoaiiurgit fingulari , te-
nui,cubitali, fph|slmi,inter
quae nigrum fulgens femen,
Lithofpermo f orma prorfus
fimile. Differentiajgratia Li-
thofpermumnigrumuocaripoterit,prius ueroLithofper»
sium albunuGerma. @d)tt>4rt$ tTltttl) VC fttt.
TEHPERSHENTVS.
Seminis maxime eft ufus,eftq; calidum Sc iiccum,ficut o-
mnia diurerica,
VIRES, iNtRlSSECVS.
Tritumfemenin uinopotum,caIculumueiiC3c Srangit,
8£efficaciter pdlit»
SXTRI.NUCVS,
I>ecoctumfeubalneumexfoIfjsLitho{permi,calcuh dolorem miti-
gat.Ac plurimufnadcalcuIumpellendumualet.Eftemmexpellendi fa»
cultate & natura prseditum.
FUix Grazcis ft*#j uel Prl&o^i formaalarum auium,Germa* $<XttW _.-
D uorum eftgencrum : Mas & fcemina. Mas Diofcoridi iimpliciter t.
Pferis dicitur,Germa^anJ/0t:of fC^Si^PfmmdarcgalkJ^ougcrcJ^^
f>*: RlTVKi fi-T
Nafcturpafsimin montibus raaximc,{ymis, lo,0
/^is^ faxofi$,foKjs fise cauk, fincflorc,fine femine,
1 ■ f 1 jSr exunopediculocubitali exeuntibus,incifis,alaru
& ^ [sp auiumraodoexplicitis,odorerubgrauibus.Radix
" - - * -^i t ^ten^fUpcTficie^orisnigra,craiTa,oblonga,ad.
nafcmtiashabens appendicefue multos. German,
"§g' (gftrof f*t». Eriamfi autem ueteres negent filici efte
" iVmim^Hier ony mus tamen Tragus, ut fingulariha
rumrenim fcudio cV diligentia tenetur, fe aliquoti
es no&u in Vigilia D iui Ioannis, fubftratis filici lia
teolisaut Verbafcifolrjs , femina collegiffe exigua^
papauerisinftar,affirmat. De radicequoq-filic^
prafertim mafcula?, fcribit eam dulectam, utrinq^
Eguramgemina^ aquibe,fibris feu uenulis interiore
parte,fic a naturadifpofitis,exhibere.
Filix fcemina Diofcoridi Thdypteris, hoceit,
fcmdlafilix,Ger.8)alofai*f1/&0f farctt . Duo
{untdusgencra: Primum quod Diofco. defcribit,
Naicitur rjfdemlocis quibus mas,eidem fimiiis,niii
quod f olia adna&entibus ramulis adhaerent,non ficut illa ex fingulari ta
tumuno pediculoenafcunmr : Radixlonga,obliqua,m nigrofubflaua,
N>w- aliquandotamenrubefi:ens.Aliquihancnympha?ampterinappellant, 5
f heip» 5ues£[fce pinguefcunt.Fimo iniecto,quod ^mirum,marcefcit«Vndcfa-
m* cilcfaru SC ftercoratione perimitur. Arundinefeclas filices no renafci a-
iunt>aut exaratas,uomeri arundine impofita : fimiliter arundinem exara
tam,rHiceuomeri impofita.Effodidebent autumno, Vergilrjs occidenu
bus : dib; radicis ufus in trimatu,neq; antc, neq; poft*
¥3ix fot* Fcemina akera,priori quadantenus fimilis,fed caulemhabet longum
mmaUe' mrentem,ex quofolia utrinq; alarum fimilitudine enafcuntur,incifa &
*** diftincta,ficut folia poly podrj : Flos candidus,copiofus, Gcut in py cno,
como,quidrcacaIJul.decidit, Radixdenfa>nigra,uillofa, Rarumeft
hoc alterum genusfcemina?,Sc" paucis cognitum.Fceminaalteradicipo
icrit,Nafcitur in montibus nonnullis.
TEMPERAMENTVM.
Naturaeftrjscalfaciendi 8c"exiceandi,quodamaritudo in guftuin-
cHcat.
VIRES, INTRINSECVS. .
Mafculae filicis radix drachmarum quatuor pondere cum aqua muL
fa pora, latos lumbricos pellit.Melius autem fi cum Seammonia? autue
. ratrinigriquamorobolisdetur.Alh'umtamenpra;fumpiiiIcoport£u
Radix in uino c octa fplenis dolori medetur.
Radicis fcemdla? puluis trium drachmarum pondere in uino ponis,
autaqua mulfa^atoslunibricos peiHt.MuIieribus daca fterilitate facit.
Prsegnans
7IRT5V5 P L A N T A K V M; at4
|j praegnantesabortiref acit.Radix linguae prolapfi in morbum equi
fubieAa,refurg^eequumfecit,^laiiitatt€um reftituit. Aluum tenera
fohaemolliunt. . _....,. I
EXTRfNSECVR M- ■
Trita mafculas radix cum axungia illita ^aculeos infixos cxtrahit,8C
uulncra ab fjs f acta fanat.Prxftantifsimum ex eadem cqntra omnis gene
flsfacftas aduftiones,udigni,uelferuerite aqua,udoleo,ungucntuJiuiic
j'n modum conficitur : Radicem filicis mafcuhe tundito,ac iuccum ex ea Ah&i*
exprimito,quod fi ficcior fic fuerit^lillatitiura rofarum,fimi uaccarum, *«.
autflorum tUisc fuccum admifceto,uel f ontanam fimpliciter aqua. Hoc
jiihil aliud contra aduftiones pneftatius, Radicis fcemelle puluis omnia
uctera damna exiccat SC fanat.Iumentomm quoq; lasfionibus eode mo
doadhibetur,
POLYPODIVM.
) Olypodion a radice quaspolypi modo cm- Pobpoii
ros habet,nomen tcnet. Latinis SC Officinis ««•
FiIicula,afiliciSfimilitudine.Genna. gngdfifp/ ^£
\ ]D*Qpffa?m:£»Cato Feliculam uocat. Nafcitur
[ inmufcofispetris , SC uetuftis roborum truncis,
| palmi afcitudine,nlici fimilis,fubhirfuta,minu3 te
| nuibus incifuris,radix pilofa, cirr os poly porum
1 more habens,minimi digiti crafsitudine , quzc ra-
faintusuiridiscft,acerba,guftu fubdulcis, parte
auerfaf olia fuluis maculis notata,fine femine. Ra
dicis tatum eft ufus,quaz in fine Augufti carpitur»
Eft ex filicis genere,ac quibufdam etiam QHf f<*
Vttt/Sc t3ttinfatett dicitur,diuerfumtamen i
Trichomane,quod 0tetllf Atlttt nominatur.
TEHPERAMENTVJJ.
QualitasPolypodio eft admodum deficcans,fed abfq; morfu,
V1RES> INTRINSECVS.
.RadixPoIypodrjinGallinaceoiure cum Anifi femine cVZmgibere
cocT:a,calidaieiuno potaftomacho,flauam Sc atram bilem una cum ui.
fcofis humoribus educit.Nonnulli ad hoc ipfura utuntur beta fiue maL
ua : Aliqui fumuntCuminum Romanum, Foeniculi Sc Anififemina,Po
fypodium SC Zingiber concifum,pari fingula podere,8t"cum ueteri gal
lo coquunt.Vriiilsimum eft hoc decoctu colica pafsione 8C torminibus
laborantibus. Eadem praeftat puluis drachma? pondere ieiuno ad tres
ud quamor horas ftomacho Cum aqua mulfa potus» Liquor eius ftillati
tius quartanafebrilaboratibus, per aliquot potus dies ,eft utilis : fimilL
ter Sc tufsi,dyfpncea SC peripneumoniainfeftatis : rjs quoq; qui ameian-
cholia SC grauibus infomnfjs uexatur.Suibus radix in cibo data , a pefte
& contagio eas conferuat»
E X T R ISSKTS, - '
Racu'xcummefleillta,rimasmanuum8c" pedum fanac *
DRYOPTIRIS
'^tf p\%opteri$4-atincQucrcmafilix,Germ.J^yA
^"K L^faren/Bawmfaren/JPilbfaccn/^rbfatcjT.
t^ ^ Nafcitur in antiquis & umbrofis iyluis, in quibus aiw
nofae f uerint quercus : minime uero in piceis & abk.
gnisfylmsprouernttmmufcons uidelicet antiquanl
quercuum partibus jSici fimilis, fed minore multo f$-
liorum incifura , radicibus inuicem irnplicitis , hhfk.
tis,guftu adftringete, fubdukibus. Galli Ofmundulm,
uocant.
TEH PElAfiESTTK.
Temperamentum cum reliquis filicibus efl fimife,
V I R E S.
Folia cum radice tufa &T illita frequenter, cap£U©g
pellere Sc alopecias efficere,autor eft Diofcorides.
Vfus eius idem cum reliquis filicum generibus, ob <m
ftus afYmitatemefTepotexif»
7> '
1 Pbysiitis,
p&iLfyc - Hemaai-
DE
P H Y L L I T I S» B
fiue Lingua ceruina.
E Lingua ceru&ia uarise funt auto-
rum fententia?. Nonnullienimuo-
lunt Diofcoridis effe Scolopendrion,fL
ue Afplenon,fed minusrectc: alrj,quoru
uerior eftfententia, Phyliirin fiixe Hemi&
nitinDiofcoridis ftatuunt,ut nimirum
phyllitis &hemionitispro eademherba
fumantur, quod defcriptio & uires utrf-
ufq;fatisarguunt. Proinde Phyllitin &
Hemionitin Diofcoridis eadem dicemu*
herbam,Linguam ceruina uidelicet,quse.
German.hodie appellatur fyivf$Utt§,
Quid uero iitScolopendrionfiue Afplc
non,poftdicetur. Dicitur cademSpleni
qknm. onj50c£it,SpIenetica,qu6dfplenipotifsimummedeatur:quae appelia-
tiocommunis eft ad hancSd ad alteram,Scolopendrionuidelicet.He*
mionitis dicta,quod mulas potifsimum ea delectentur, Phyllitis itaqj,
Hernioniris,Splenion,& Lingua ceruinaidem (unt,Germ. £}ttflUft$i
ieolope* OiBcin je uero Scolopendrion uocant &£ Ceterach , D oratam , Spican-
^UimjScFilicempetream. . . ... ,
.NaGati»
gimm* '
▼ UIIVJ FLANT&RTi «*
X Nafcltur *ocl#s umhrofis,mohtofis,8c" £etrofis„ Folium habetDracii
cuio uel Aro fimile,inftar luhas corhicuiaEe crefcehtis f alcatum, rectura
alTurgens,a tergo penfiles quafi teretes uermiculos oftendens : neq; eau-
jemineq;florera,neq;femenhabet.R^ Pli.
nius Teucriori appellat,diuerfarn hatura herbara,
T E M P ERA M EN T V M.
Calfacit mordineprimo,exiccat uer6 mfecundd,
VIRBS, INTRINSECVS.
Foliainuino deco<fta,pota,morfis aferpentibus'medentur,ac pccori
tiulneratoutiliterinfunduntur. AluidoIofemacDiarrhaEam^calidum
idon deco&um fumptum fedat .Cum aceto haufta heheni liquantvStilla
titius eius liquorcor confortat,firigultum reprimit.
EXTRINSECVS.
Contrauuuiam decidentcm aqiia eius utiliter gargarizafur, Cu cahi
nabieadem impofita, eeftum ac calorem uentriculi &i iecoris expellit*
Omriia damna corporis,fi ea abluaritur,purgat SC fanat.Tradunt collb
bcndafolianullo apparehte ih ccelo liimihe poft uelante folis exortuj
£c enim efficaciora efTei
SCQLOPENbRION,
fiiieAfplenum.
Dlcendum ia de Scoloperidrio, - • ...
fiue Afpleno , quoriiarri hon- ^JJJ01
nuUiuoluntfiaric efleLihguam cer Afclenm
uinam, ut iri prsecedente^capite eft
di<ftum, Scolopehdria dida eft a *
Scoloperidra infec*to,cuf firailia fo
liahabet. Eft autern Scol6pendra-Jeoi)^f
uermis,Gerhi.tToj]U/multis pedi *J K
bus,quibusnoriaiiteratq;riauisre "t*'--
migiofuo,uelut Nicander autor
| e|J,progredit.ur . Vnde etiam Ger,
t wflelf«^t:«/ha?c herba dicitur*
Splehion quoq; , Hemiomum , 8c* spiehium
r Afplehon , quaildicasfinefplene, H<raa'a«*
qiiia fplenem liquat.
Duofunreiusgenera:Primum u -
quodmaiusappellat,GerȣDaI&* Scdopa*
$:'r5$Ungcn.Nafcitur in fy luis ac ^^
motibus opacis cV humidis, f olrjs,
-«* ficuc phy llitis , lunatis , mulris , fed
L Ik %n§^9rik.us»utrmq; adimuufq;
*W ad mediam eius fibram incifis, que
^ertmamfparfaiacoac:Mfntciier6Iumoalia e jnesfeo foliaproduaV*
sereebt,prioribus aretiora 8f maigis diuiia , maculis, ficut Polvpodium
-afperfa 8auis.Ha?c autumni temporepereunt^ac qua? prius enatafu^
jnanemvperq; cotam uirentbrumam.Radixnigra, capiUis mulcis acfrc
quentibus compacta uelutcefpitequodarmRarum eft hoc gcnus inuen
tu : copiofe autem Iocis quibus muenitur prouenit. Et ha?c eft uzmrti
Scolopendrfon fiue AipIenonDiofcoridis, quodmaiuslicebit ap;xL
- a fv*-'*# -^ifV -^bn**^ ■ Altera Scolopendrrjfpecies cft mi
nor,quamuerum SpIenion,quo pr©
Scolopendrio ueteres {untufi,Trju
gus dicit,Germani$ tYHlt^haiip 'fi.
cutGraxis Splcnion. Dictum eft ^
nim,SpIenion efle commune huic St"
Phyilitidiuocabulum. Nafciturin
montibus,faxorum rimis, & lbcisa.
fperis,foIfjs digitaiilongitudine, lco
lopendra? animalculo fimjKbus,multis,incifurisPoIypodrj,fed breuio. '
ribusanguftioribusq.;,fuperncuirentibus,circa terram uero fubSauis
& afperis,quafipuluere obfitis.Radix rugra SC uillofa.
TEMPERAHENTVH.
Tcmpcramentum cum phyllitihabecidem : calidum in prirno,&: fic.
cuminfecundp"brdine.
TISEJ,- ISTMSSEC.71 '
Scolaipendrium fiue Afplenon eafHem contra lienem extirpanduiii
cumphyllitidehabetuires ,addiesquadragintapotumj SC extrinfecus
" iieniimpofitum.
Dcco fnim in uino iecoris & fplenis obftruetiones foluit, regiu mor.
burn i peliit,calculo ucffcae Sc renummedetur : Quartana febri laboran-
tibus auxiliatur : Atram cnim bikm efjcit. Sanguinis grumas, ex lapiii
uel aiiunde circa pectus coIkclas^difcutitStranguriam adiuuat.
Ha? uires Scolopendrio potifsimum minori conueniuni : Phylliridi
tamen a nonnuilis etiam adfcribuntur.
Liquor eorum ftillatitius potus,ficut ctiam Phyllitidis, cor cofortat,
Sffingultusfedat.
EXTRI8SECVS.
Qyae de Phy Ilitide di&a funt .eademhuc referenda funt : fiquidempa
zcs cumipfo ad externas corporis partes uires obrinet.
PETASITES.
Petaiitesj
▼ lil*?J ,.'*L AKTAHTM. ***
PEtafites,Ger.peffcIett$Wprg, p^
s Petafitesa7orma,qu6dpetafos
fhoceft,p3eofoliueiusfitfimiIe.Ger
manicumatfiribusquibuscontrape
ftem,febresq;peftilentiales uaiet,no,
men acccpit, Ite petafitetl fyeu&lm.
Petafites^utdefcribitDiofc. eftpedi-
eulus cubito maior, cra&itudine pol
Ikis,a quo pra2grandefoIium,galert
modoampium , ceufungus depen-
^et.Primouerefpicam longampur-
purafcentibus floribus-plenam pro-
dudt , qui lappularum aliquam ha-
benteffigicm ,fed reueralappje non
funr. Mediam tenet inter PofonatL
am & Bechion figuram ,fo!ia tamen
huicquam Perfonatia* rotundiora.
In praris humidis Sc iuxta rhmlos co
piofifsime nafcitur .
TEMPERAMENT7M.
Ex tertio eft calfacientium ordi,
ne,ac mirificc^enenis refiftit,
VIRES, INTRINSECVS.
• Radixfm puf ueremredacWumpta cum uino,peftilentialibus fcbriu
bus miriftce confert : fudorem ciet : Mulieribus contrahormina & prsc
Tocationes uteri,utilitej bibitur.Lumbricos necat : dy fpnceicis prodeft :
Vrinam cV-menfes dudt»
EXTRINSECVS.
Aduulneraprjehumida&rreHquascutisfceditates oleumexradiceil
linitur : febricrtamibus,fi'cutisanteparoxyfmum eoperunoamr, eftuti
.Iis:fimiliterneruis&:membrisfrigefa(ftis. •. " &
fiECHI O N.
BEchionTufsilago-Latinis.Sicdicta,tefte Galeno,quddcredita fic r -
tuffes & orthopnceas iuuare & curare : &§cnim &gs rufsim hgni&. ^
cau Vulgo Vngala caballina.abeqainae ungufe fimilimchne.ItenVfcha- vngul*
ma>leuce,id eft,humilis feu aiba populus.Ghama>gyris,noc eft , humilis »*<*»*.
udterreftris populus nigra, Farfardla, Farfaraoo,German.A»fftet* fW~
Foliahabct a rad:ce pr oueraentia fcx autfeptem , maiora nonnihil m-
folrjs hedere,a terra iubalbida/ugne aut uirena,in plures exeuntia an<m ]^nU
ios.Caul1>palmualtussflosinuereluteus ; confeftimueroflore&cauie Tarfr^
P 4 2>*
1
t)ii NlTVRi I *
exuitur,unde quidafine cauie nafcf exu k
ftimauerut. Fugaeifsimienimfunteius
flores & caulis , ac longifsima ferc eorii
duratio eft biduum : unde non facilc a
cjuibufiiis,nifi mcdio forte uere oblatog
contingitconfpici. Qua> caufauidetur
cur Plinius abfq; caule SC florefcribac
nafci :riec,utquidam uolunt,aliter a Pl£.
hio quam Diofcoride eft defcripta. Lc^
cisnafcituraquofis 3£circafontes.Flo-
rescolliguntur in Aprili , quo tempore
confpiciuntur, ac fubito euanefcunt,rsi
dicecV folr^ manehtibus toto reliquo
aeftatistempore.
TEMPERAMENTVM.
Folia uiridia Sc recehtia fiint fri okfe
\^ " SC humida : arida uero fimt calida : tura
enimfunt acriora*
VUES, JNTRINSECVS.
Srillaritia aqua tuffilaginis omnes im i,
ternas iecoris inflamationes fedat,qm.
tuor cochkarium menfura pota,& cor.
pori extrinfecus cum panniculo adpofita. E odem modo uentricuii iru
flammationibuf fubuenit,ardentesq; febres pellit*
Maiores autem aquae funt uires , ii admifceantur flores Sambud, &
folia Solani,ac fimul cum tufsilagine diftiUentur.-
Folia arida incenfa,Diofcor. tefte,fi f umus hianti ore excipiatur , fic-
ca tufsi 8c* drthopncea laborantibus funt auxilio.
Radix in aqua mulfa co£a,&pota,foetusmoriuos expelHt,
E X T R I N S E C V S.
Tufsnagmisfoh'a,fuccus,ftiUatjtiaaqua,pr^fertim floribus SambiL,
ci &Solanifolrjs,utdi(ftum eft,admixtis,cunctis infiammarionibus BC
ardonbus hulcerum peftiletiaHum,eryfipdati,marifcis , aduftionibuscf;
igni faAis impofita medentur .
Capitis SC ardentium febrium calori mire quoque conferuntfolia^
Illitaftillatiriaaquaidempr^ftat:ac prajfertim mulieribus ex focis
occultis laborantibus eft utilifsima,fi locum hac aqua primum eluant et
jpurgent,madefa£um dein panniculum imponant»
ANGELICA.
Angelicant
VI * f .B.Vtf PlARTil ?A 4J?
A A ^g^lCamCordusceitfctSrnynuon«fle^^
/"> nrj defcripiio propius accedac ad cam qua XXlVf$tWVttt$ uocac,
dequa paulo p6ft,uidebit pptius ad eam iptam Smy mrj appdlatio efle
ycf€r€da.PnE(ensaucherba,<|uamcomuni omnesnominc Angelicauo
cat,ad quam.Diofcoridis debeac autpofsic comodifsimc" referri, non fa
cs coftac.Promde relinquemus ca iam caquam peculiare & fui norninis
kerba,doneccercusa!iquis eilocusinDiofcoride,defcriptionieiuscon
ueniens,oftendi pofsic.Tragus omnino extftimac Panax eflc Heracleum
Piofcoridis,idq;ob£orma,odorem5:uires: fiquidem Ligufticocolo„ *££*k*
rc no eft difsimilis,odore uero optimo churi : dcin ca f olia quamfeniina
SC radices aduerfus uenena pollent.Lacinis hodie Angelica & SanCti fpi
ritas radix communi confenfu apt*uawrvGerma,2tl?geJtCV& ^CVUgC •
Duofunceius genera : Micior & fylueftris.Vtraq; caulem duorufert
tubicoram,concauu,foIia oblonga,pcr ambicumferraca, flores in puf-
pura candidos,femcnlacum,foliaceum :radicemcraflam o£multam,fo
risnigricantcm,intuscandidam.Micior.auceradicemhabecualdeodo-
ratam,Gcrma.$4m 2tngeItC dicitur. Sylueftris uero fuaui eciam^rnirius
caraen quam mitior,eft odore.Germa.ttttlo 2£ttgdtC Inhortis & mon
tofislocis proueniunt.Florent Iulio & Augufto» ~~".
TEMPERAIISTYM.
Calida cft 8>C ficca ingradu tcrcio : aperic,excenuat $£ difcimt.
V1B.ES, INTRINSECVS.. ■ "" ■
Pnccipuas aduerfus ucnctuuircshabetjfanguinl difcutit,&corpus
calfatit.
;,Aqua
BB SAT? RtAv E T ; '*
Aqua ex rachceftilfata,rifdemuiribus eft prcdita.Mirxcohfertpeftis *
«ontagio.repentinisitem febribus aut fudoribus puhnseius iemidra.
chmse pond erc cum drachma theriacas in quatuor aqua; eiufdem ftillati
tije cy athis fumptus,conte&o SC ad fudorem reclinato cotpore. Iruhc
riac£C inopia pulueris integra drachma fumi poterit» Aduerfus peftileRi
tera acrerain aceto radiximbuta naribus admota , aut quandoq; ieiuna
potaualet.pIurimum.Torminaexfrigorenataaqua angelicae autradL
cis puluis,G non adfit aluiobftmcfHoJedatJn fumma, aqua ftillatitia &
puluis radkis omnibus ihternis corporis uitrjsmedeturin pleuritide da
tur uoliter.Ruptis SC pulmonis uitrjs eft utilis,torminadifcutit,ftrangu,
riam adiuuat,fcetum BC menfes educit,omnesq; internos tumoresdifciL
tit. Ad eadem radix m uino aut mulfo deco<fh,a?grotantibus commode"
datur.
IXTRINJECVS,
Cauis dentibus inf ufus fuccus,fluxus eorum compefcit. Auribus a<
qua indrta eft auxilio.Galiginem oculorum emendat. Rabidi canis mor
fibus cum pice radix illinitur. Veteribus profundis uulneribus,aqua,fuc
cus & pulurs inftillata,purgant,& carnem regignunt.Coxendicum do-
lori SC podagricis aqua cum panniculo impofitafert opem: lentos enim
& uifcofos colle&os numores confumit. Multas alias huius uirtutcs ex
pr&dictis colligi ponunt.Semen pari-
umcumradiceeftfacultatum. SyIu&.Q
ftrisinuirtuteeftdebilior , ac inuino
potifsimum ad recentia Sc uetera huL
cera extrinfecus fananda decoquitur,
LIGVSTICVM-
LIgufticum,GraEcisAiyt/53xoi<, Gale,
nomuratione unius UterxAi&si'
«^. GermaXtebflocfcl. GalXe«e/e.
Ciricinis Leuifticum. Ligufticu a Li.
guria , ubi plurimwm nafcitur , dictu.
Variantdehacherbaautorum fenten
tia? .Fuchfius Diofcoridis eue Smyrni
um ftatuit : Quid uero nos cenfeamus
Smyrnion,paulo poft dicetur.Nos cu
Trago Ligufticum Sc Leuifticum ap*
pellamus , cum defcriptio Liguitici
apud Diofcoridem proximead hanc
herbam accedat. Panaceam item &
Panacen appeHari xradit Diofc.quod
radice Sc caule ficherackorico Panaci
fimile, Nafcitur in hor tis pafsim ho-
. die*
VIR1B7J HINTARVMj «*»
^locisq; humidis : Cauh'culuiii,mc!e{cribit Diofcor. fcrt anethi, gmu
£u!atum,tenuem, folrjs per ambitum Sertiu^campane^odoi asis tenuio
l^sC£,propeueracemgrac&'oribus&^^
pemufcarium, in quo femen dependetnigrum, folidum Sc obtangum,
fceniculo proximum,guftanri acre & aroma olens : radix pallida intus,
^am'gra,acris,odorata,tenera,fuccofa,fauces mordens. DiofcorL
<&s uerd radicem dkit candidam , quod de fy lueftri eft inteUigendum.
prjetereaquod adfoIiaattinet,qu*eMehlotifeu Sertulae campanaefacit
piofcorides , noftrum hodie Leuifticum ab defcriptione uariat,quod
caufxeftcurLigtifticumDiofcoridiseflealiquinegent» Sedmultos in
piofcor. fimiles errores eft deprehendere,ut propterea non uideatur no
ftrumLeuifticum aLiguftico feparandum,cum reliquaeeiusnotasui-
resq; refpondeant.
Sylueftreligufticum funt quiuelint efTe Hippomarathrum Diofco-
ridis, de quo in Fccniculo.
TEMPERAMENTVM.
Qnalitatis eft ficca; Sc calidaz in ordine tertio*
TJRES, INTRINSECVS,
Radix arida tufa ftomachum calfacit,concoctionem adiuuat,fuper-
Buoshumorcsdifcutif.omnesinternos dolores in uino femidrachmaa
pondere poca,fedat : uenena expellit : urinam & menfes ciet , rjfdemq; cii
Angelicapolletuiribus.Semini uis ineft calidior ad omnia,cv fortior.
, Aquaftillariua anginac Sc pkuritidimedetur4Radix Liguftici fale SC ace
ioa nonnullis condiri fokt,
SXTRINJECVS.
Balneis SC infefsionibus urinam Ligufticum ckt-, calculum SC menfes
adiuuat,omniaq; interna membra calfacit. Radix tufa omnium uenena
torum SC rabidi canis morfibus impofita eft falutaris : dolorem enim mi
tigat ac uenenum expellit. Puerperis radix,femen Sc f oh'a in cibo SC in
balnds profunt,ac praefertim ad purgationes poft puerperium.
Capitis tumoribus aqua illita fubuenic : gargarizatu gutturis exafpera-
tioni commodat : potum per arundineum Liguftici caulem fumptum
anginae remedio eile ferunt. Cutis uitia SC in facie Sc in corpore aqua
Matiua expurgat: ac infumma,omnibus oris,gutturis,8c~ reliquarum
partium exulcerationibus prodeft*
PANAX CHIRONIVM.
HOc nomine prafentem herbam cumTrago appellamus,quae Ger-
ma.U>tttt&£rantcu'citur,quOniam cVeaipfa hodieincognita,8c*
haec noftr a ad defcriptionem eius pr oximi accedere uidetur*
Panaces
Digiti
zedbyGOQgle
Fanacsuer4I>ic^coridesplumappeIlatWba^|%
utpra^ensGriironitim,itemAfck^ *
Gcrftaarimii,L^ftkum jOriganum heracleotkm
alsinaentonbusriimmim impofitonomine. Panax
ueroquafi omnibusauxuuim fererisiSJafcitur caul*
rotumdo,nonruMpurpurafce^^
longioribus , tenuioribus ac uiridiaribus ,'umbeL.
la anethi^in quaflorem fert Augufto "menfeAprj, fc
uc Anethi/emine Ameos: radicelanii , tenui , alba*
guftuacri : In defcriptioneporro Chironrj Panaces
diiTentiunt etia Diofcorides 8c" Theophraftus. Bio»
fcorides enim jlmaracif olia tribuit. Theophraitus
uero Rumicis feu Oxalidis,quod com noftra defcri
ptione quadrat.Laanis -a uiribus, Vulncrariam lice.
-bitherbamuocare,
TEMPERA&ENTVM, TET VIRBS.
Temperamentum ac uires,ut teftatur Tragus, cu
Liguftico SC Angelica fimiles obtinet : ut fuperua.
cuum Gt eadem hic repetere.
$ M Y R N I V M. D
SMyrnium,Latinis Imperatoria
'8C Oftrutium,Vulg6 Aftrentiu,
Germa.£Heyff er«mrt$ • Fuchfius
tamenSmyrnium pro Liguftico ac
cipit,tneyff Ct VOUV% uero pro SiL
phiofeuLaferpitio. Sed defcriptio
Smy rnrj nulli uidetur herbae , quam
prefentipropius acccdere,quocl ex,
acxiuscontemplantifatis eftperfpi
cere.Caulem,ut defcribit Diofc. ha
bet aprj,& ftolonesrnultos,foliala.
tiora,fubpinguia, ad terram ccnfra
clia^robuita, odoremedicato ,cum
quadam acrimonia,rotunda, colcv
rcin luteumlanguefcente : umbella
fupracaulem anethi:femenrotun-
dum,mgrum,acre,myrrhac fapore,
Vnde Smyrnium eft dicrum. Radix
odorata,acris,faucesmordens,iue.
cofa,mollis , cortex foris niger, in.
tuspallidusaut fubalbidus. Nafci-
tur
Digiti
zedbyGOQgle
VtRIBVft HAKTAR7», ^
A mr!cdsfa^ons,coUibus/qiiaIid!s6cseH-en!S,Har<: certedefcriptto pst
omniaherbe uulgo ttteyfterj»ttr$dife,itarefpond«:, m milia &fe-
re notaquaenonconueniat : habetenimpinguia & mflexafolia,i?aita-
pium,fedmultomaiora8c' latiora,guftuacria, utfaucesetiamfcedant,
SC exafperent,umbeHam anethi. Solus myrrhas odor poterit obrjci : fed
cumuarrjslocisc^temporibusuarie&formam^ck: fa?pequalitatemu-
tentherba^utinmuluseftuidere,nonob huncfoIumfcrupulumSmyr-
niumelTenegabimus:cum reliquaiad amufsimita notgerefpondeant»
ut fimilior, Sc que defcriptioni propius accedat, inueniri no queat.Pro-
pterea cum Trago Smyrnion hanc noftram appellare placuit,alfjs fua re
linquentes iuditia.
Altera Smy rnrj fpecies eft priorifolrjs SC caule fimilis,in fyluarum iu-
gfs crefcens,quam alrj Saniculae faciunt fpeciem,ob fimilitudinem quam
cumea habet.Sedcum omniamagis accedant Smyrnio quarn Sanicula?,
huc {pzckm eam^Smyrnion feu Oftrutium fceminam appelIando,refe*
re placuiuGerma» tHeyfiet:»?»^ tUetblttt.
TEMPERAMENTVM.
Natura eft uehementer calicke Sc acris: Maior tamen uis ineft fe-
tninu
VIRES, INTRINSECtTS.
Radix,femen,folia,&: ftillatitia aqua,omnibus corporis friaidis paC
_ fionibus,febribus putridis,frigido ftomacho SC uenenis,pro perfone et
morbi qualitate fumpta,&: cxtrinfecus etiam impofita,auxiliantur. *
In uino decocra pulmonem calfaciut,dyfpnceam SC frioidam tufsim
adiuuant : calculum ueficae ac renum expellut, mortuos fccrus SC fecun-
das educunt,frigidis ifchiadicis funt remedio,fudores prouocat,hydro-
pem pelIunt,omniaq; frigida membra reficiunt.
EXTRISSEC V S.
Vulnera Sc uenenatorum morfus impofitum Smyrnium ,uel fuccus
uulneri inf ufus fanat : idem efficit ftillatitia aqua , fi uulnus ea purgetur*
Omnisgeneristuberculafiuerad^iiuefuccuseiusillitusdifcutit Sc fa-
nat : gangrsenis item medetur.
DAVCVS, SIVE
Pimpinella Germanica.
DE DaucouariantautorumfententicE .Alrj,interquos Fuchfius SC D^^
Tragus,Daucos faciunt eas herbas,quas Germani SecgtPtf £Q/
Item VOtif SC fd>wat% fyit%XVnt% appellat : quarum priorem ad Se-
feli,poftremam uero adLibanotidanigra" retulimus : Sc Fuchfius quo<£
concedit tandemherbam quam 2$e«nt?t*tt$uocant,SefeliCretico noa
incommoderefpodere.At ValeriusCordus Daucinomine easdicicue-
tiireherbas,quas Germanihodie Pirapinellas-, Vulgo 23tbetielkrt uo-
cat : cuius fententia non uidctur cotemnenda.Hierony mus Tragus uero
Digiti
zedbyGOQgle
D1KATTB.ABT
PirnpineSasnoftras ApiumfeuSclinum exiftimatefieMsceclomcuf^ a
, Qyid ticrd Apium Macedonicum exiftimemus,fuo mox dicet loco, de
^,^apijsnimirum.ProindeDaucum Diofcoridis noftras hodiePimpincL -
qist. iw-sfacimus.
»• Plura iunt autem PimpineHar gcnera.Diofcorides tria ft atuit: Vnum.
quod Creticum appdlat,omnium maximum,f olrjs fceniculo firnile, rni-
noribus &rtenuiQribus,cauIedodratali,umbella coriandri , fiore albo
femine acri,candido,hirfuto,fuauifsimi in mandendo odoris: radix dL
giraK crafsitudine,& dodrantis longitudine adolefcit. Locis nafcitur fa
9*&mca xofis BC apricis. Plinius Paftinacam uocat Gallicam. Vulgo Bibinella,
gMc*. pimpincIla,Pampinella,Pampinula,Bipcnnula,Sanguiforba,&Saxifrsi
npLul £ia,qudd Iocis petrofis nafcatur.Item Petrafindula, De Sanguiforbain
wpin^.Uc|ueucapite,Ger.Btbctt€l!/grofBtT?ciidl/l!)o0el8»e|ier/5cIbm^
(^ut* far*h ™ZAg&& trth.Reliquas D auci feu Pimpinella;
noftra? fpccics priorifunt fimdes,fcd
minores.
Altcrum genus fylucftri apio firni
le,acre,odoraturn , guftus feruenus:
tipam
fa.
Saxifr*» .
VIRIBVS P L A N T A R ▼ H. t$o
» tocis nafcitur maxim? terrcnis cx pinguihus. Diofcoridi Gausalig SC
paucus fylueftris. Ger « r fttli>e Btbetsdt. OflBtinis Pimpinellahirfuta*
Terrium f olrjs Coriandri,fioribus albis,capite &L folrjs ane&i,femine *
ccucumini oblongo,acri Vcteres tamen & Diofcorkies ettam ahquan-
Jo,Paftinacamfylueftrem Daucinomine appellarunt.
Aliauero eftabhacPimpmeUaItauca,ck qua in fectuentkapite*
TEMPERAMENTVM.
Semen omnium,tefte DiofcoridejCalfacit^eftq; diureticum.
VIRES, lNTRlNSECVS.
Radix,foliajfemen,pares cum Apio uires habent,in educendo tamen
fortiora,& in dolore fedando fuht citiora» Radix quacunq; raaone
fumpta fuerit,contra uenena eft efficax : inteftinorum Sc renum dolori,
calculo itcm renum medetur,menfes item adiuuat,& uitiofos humores
pcrurinameducit. Eafdehabetuiresaquaftillatitia,tribusautquatuor
per aliquot diespota cochlearibus. Caftoreum in aqua Pimpinellaz co-
ctum,Spafmum curat.
EXTRINSECVS.
Radicis tufa? fuccum uulneribus illitu,ad fanitatem conf eftim ea per-
ducere, experientia eft comprobatum. Maculas faciei aqua illita exter-
oit,acferenitatemcuti adfert.
PIMPINELLA ITALICA,
Sanguiforba.
PlmpmeUaltalicadiuerfacfta noftra Germani- ptop&c&
ca , eftq; ea herba quam Sanguiforbam,a miris u uaiusu
in fiftendo fanguine uiribus,appellant. Germani smgd-
XBtettSpff Utt/^ergots bactlin • U>elf«fce 25t farikU
bcr ttdk/ Vt Antonius Mufa Italus teftatur.
Dua? funt huius fpecies,flore tantum,feu capitu
lis,quse floru uice ferunt,diftantes : altera enim pur
I pureo,alterapallidofloretmenfeIunio capitulo.
Folia funt D auco feu Pimpinelle noftrac fimilia, te
| nuiora tamen & leuiora : Odore uero differut , qui
magis uiridibus glandibus refpondet . Caulem ha*
i bet purpureum,rotundum,nonihil lanuginofum *.
^minime fert umbellas,ficut prscdicta Pimpinella,
^ fed florum Ioco capitulahabetrotunda,foramino-
lenta,in alteropurpurea , in altero pallidafeu fub-
purpureaXocisgaudetapricis&incultis. Akeru
quod pallidis nateiwrcapitulis,£Hegell;t:Attt ap-
pellanu
TEMPERAMENTVM.
Qualitatis eft RccxfiC cotrario cum Pimpinella noftra temperameto.
Digiti
zedbyGOQgle
P$tS4«l
CdfdtittS
tresfttcv
D * K A T V R A E 1»
VIRES, ISTHINS.ECVS,
Aluifluxus&dyfenc€riamfanatdecoclueius,mefcsquoq; adiuuat,
EXTRINSECVS.
Vulneracapitismirafanatefficacia, Manu detentam herbam fan,.
guinem fiftere aiunt*
Piurcsdusexqualitateuires,quiuolet,colligere8t' experiri poterit,
STAPHYLINOS.
Taphylinos , Latinis Paftinaca dicit„
*->German. P*(f !ttey/P«peHA<&«tt/
ttt&m.
Duo Paftinacae Diofc.facitgenera:
Sylueftremoi fatiua. Sylueftris Diofc.
fpha habet Gingidfj, latiora, fubama-
ra: caulemrec"tum,fcabrum : umbellam
anethi,in qua florescandidi,cx:in medio
purpureum quiddam,ferme croceu: ra.
dix digiti cra{situdine,dodrantaiis, odo
rata,quac coda manditur. Hsec Grascis
proprie Staphylinos dicitur.Ger. VOilb
pafftncy/ xoilt> Vfl§zm/Vo$t\nt$/
propter um- ^^ D
bellaengura,
Offici. Dau-
cus dkit, ac huius femine pro D auco utunt. ^9 \I V^^^^wi,
Satiue,quam Germ.&O* O&tt gCCl && #% WJ^ ^^
VIHBvmilRTU V M. 8j»
^bd^K^t Obergecl Pfiftmtj/ tlUtetl/appdUant^rcsfuntdiffcrattie
** radicis cotore : qu;edam cnim radicem habcnt albam , quaedam ffaua^
quardamrurFam:inhorti8 ficut rcliqua holcra plantantur acferuntur
foloriarenofo&pinguu
. SyltK^tri noneft cbfsimilis,nifi quod Hores in medio purpureu quid.
daro non habent. Florent menfe Iuiio & Augufto , (cmtTiq; producunt :
fenienfcrthirfutom,pilisquafifpinuIisobductum» Daucos hodicnon nw*
isal^hortertfeshasfatiuagfpeciesuocani. bone^kt
TEHJERAME8TVM. .
Temperamentifuntealidi o£ humidi,c Ainx magis quam medieiyme».
iisdeftinati: abftergmdi uimhabent^fylueftrismaxime.
. V1R.ES, I NTRiNS B'C V S.
Paftinaca* fylueftris femen in uino pOtum,uenenatoru morfibus mc-
dctur. Vtriufq;femen,pra>fertim tamen fylueftris,uino porum ,menfes
prouocat,urinam cict,hy dropi refiftit.Puluis eius in uino fumpius,pleu
riridi auxiliatur : eadonrarione morGbusferpenturn eft falutaris. Pra?-
fumentes id nulla a ferpentsbus affici iniuria tradun-ur i C oneeptus ad*
juuat.Radix in cibo urinam ciet,Venerem prouocat.
IXTRJHSECVJ*
5eminis,radicis SC foliorumdecocftummortuosfcttusef|cit,.mcnfei
, * & fecundinam pellit.FoIia cum melle illita phagedatnas fanant.Omnia
^cefficaciuspra^atfylueftris.Satiuauu^
S E S E L L
SEfeli GraeCis $C Lacinis dicitur, tuius
plurafacitgenera Diofcorides: Mat
filiefe,Aemiopicum,Peloponnefiacum?
cV poftremo CrctiCibSohus Mafsilien>
fis femcnPharmacdpola? hodie habent,
Sileris montani appellatione , quod no>
men a Silefactum eft,quod Herbarrj ho sitermon
die,quia c faxis in montibus erumpit,Sa umm.
xifragammaioremappellant. German. s^eli
&& cV Xtteirdftr &teynbttd> / & ffhtn*
quibufdam f}it%V0Wt$/ ©letrmon* swfragi
XM/8C JPatetummelFoIia gerit Fcc- ««*•
niculi , Ccd crafsiora, caulem ucgetiore \
UmbeUam anetho fimikm, in cua femen -
obiongum,angulofum, Sc guftanti coa
feftimacre:radicem longam &Todora-
tam ; Hoc nort nifi fatum irt Germania;
kortishodienafcitur» " '
0*3
Digiti
zedbyGOQgle
«iTVRA C T
ActHopkumccPdoponttcfiacumfiiat «
hodteincognita.
CretkumGrsecisTordylon &T©rd*
iium dicitur,Paulo Gordy lium. Germaa*
^6«Wtir^/utVaIcrio etiamGordo pla.
<et.TragushcKputatCre*mfemeflet)au
curmHerbula eft fruticofa , femenhabeni
romn^um^geminatum^formacrypd^gu,,
ftufubafpero,bene olente.Floret Iunio ac
fubinde temenpr oducit. Nafcitur in Ama
noCfliciacmonte: H.odie.ueropafsimia
Gemarnanoftra.
TEMPERAMENTV2S.
• TemperamentifuntcalidicVrfkci,era£
demferccum Angdicaqualitatis.
VIJIES, IKTRISSECtf.
Feras grauidas montano Cumino ., feu
Sefcli Mafsiliefife purgare, autor eft Plini
us: phlcgmaticos enim humores expdlir,
c quibusfebris diuturna5epialos dicta,ori
tur. Praeftantautemfemeneius 8c"radix,jQ
omnibuso; internis mebri$;ftomacho ,- iecori , pulmoni,cV matriei pro-
funt. Vino albo potum femen concoctionem adiuuat,tormina Sc phk-
gma uifcofum difcutit,ueterem tufsim curat , iecoris obftrucnones foL
Mit,prodcft dy fpncricis,ftranguriam ex frigore ortam adiuuat.
Decoctumradicis ex uino matricis pra^rocationieft remedio.
Partum&iecundinampellit: Vndecapris ca*terisq; pecudibus,quo
facilius fuos f cetus enitantur,in potudari,autor eft Diofcorides.
Contra perfri&iones in itinere cum pipere SC uino bibitur. Eadem
poteft Sdeli Creticum,feuTordylium. Decochim eius ex uino omni-
bus uenenis Cicut:e,Oprj,Hyofcy ami,idcj; genus, prasfentifsimo eft re-
medio.Cum ficubusS/fccniculoinuino potum,tufsiueteri,dyfpncKe
accolioepafsioni maximo SC probatifsimo eft auxilio : lentos humo-
res, ex quibus hydrops naicitur,educit*
Vimhabentradix Sc femen diureticarn,calculo renum profunt,men-
fescient,ac prjefertim mulieribus frigidis alui fluxibus laborantibi*
commodanf,
iXTllMJICTS,
SemenSefeliCreticicaffacftuminfacculocapiti Sc ceruici impofmi,
frigidos fluxus difcutit. FoLa cum radice trita ck calida imp©fita,omais ,
geueristsibercula repriraunc
.CVML
Digiti
zedbyGOQgle
TUlBVS PLA«TAR¥4Ji m
CVMINVM.
CVmmum Latmis,Gra?ds Cvmimim.<j€rma*
nis&ummd.
DiKyhabetgenera:Sariuum$£fyIae(Tr«.-SatL ,.
iwm0£h'cmisCuminum Romanw dicitur. Ger- -^««a'»»*»
ma.:&<$rtiifdj Xwnmel/^amufemcI/^rAn ^8^
f UJHmil . Nafcitur unkauie,frequetibus brachia-
aim ramulis,foh'o pene fcenkdi,ferninecopiofo,
& canalkulato ,radice fubrocunda,quafi bulbo-
\a .Semen ubi accrcu«den\ium&lubricum proci
dit. Nafciturloeis putribus & maximc <:alidis,ai
fumma tellureuix kerens,&in fublime tendens,
Seritur uere me.
diointerolera.
Sylueftre Cu-
minum, quod 8t
Rufticum , item
Thebaceu & pra
tenfedicitur,Ger
ma.tDiIb ikiim
mcl Kopfom'
mtlfy&btvtiim
mel.Nafcitur in coliibus fponte , frutu
ce modico ,caule palmum alto,praete.
ntfi,quaternis quiniiue rolrjs,ueIuti fer>
ratis,Gingidrj diuifura: capitula in ca-
cuminibusqmna fenaue obrinet,rotun
da,moiiia,paleaceumfemen complexa^
quodguftanti eft acrius fatiuo*
Eft &C altera fylueftris Cuminifperi-
es ,quse Confolidaregalis,cV German*
&UUv[p$llin dicitur, de quafupra cft
dicxum.
. TEHPER.AMENTVM.
Vtrifq; qualitas eft caifaciendi taLic*
candi $C contrahendi.
VIR.ES* INTRINJBCfS.
Cumirri fatiui plurimus hodie in cibm
eft ufus : omnes corporis inflationes co
hibetrPhlegmatauifcofadifcutit Sc"at-
Senuac rftomachi naufeam auertik
Cmimes
1
ft 4
Digiti
zedbyGOQgle
AbHntbcumukoalbopom^ '
luiccm^fo^ , ,..
^XTRINSECVS,
TufumnaribusindimmCuminumfatmum, fcnguinknariumpm,
fluuiuro6ftereaiunt,Aridumcum^^^
xcs iUitum fedare affin»^R4^ Mafcilienfi pareshabet
uires»
CARYM.
CArum : Plinius Carium Sc Carcum. OfficL
nis Carui,quibufdamCareofemcn, &Ca,
roum.Gcrmanis tTlattiiimmtbVQtfznliinv
1lieI/XDegl«mmeL Nafcitur caulibusab una
radicc muItis,quadrangulis,foha habctftaphy*
lini,flores candidos->& in caulium {ummofemS
angulofum copiofum: radiccm oblonganv&:
luteam ♦Nafcitur inhortis pafsim :Culinis notif
iimum, Athenamsputat effePaftifaacammaio*
rcm.
tEMPERAMENTVM.
Calidum eft &ficcum,ficut &C Anifum,ordi-
nctcrtio:acmcdiocritcracrc« ^
V I R E S, IN T R INJECVS.
Radix co<fta 8C apparata paftinace modovia
cibis eft urilifsima : ftomachum calfacit,urinam
cku Scmen in panesnonnullimifcent* Cafe&
gratumquoq;faporempraebet*
EXtXINJECVS.
Vcntofi^atcsi, poft purgatiories in co
lica pafsior^calidum in facculis ucntri
fenenimpofitum^difcucit*
AMML
AMmiGrcccis 8c Latfnis.OflFicinis
Amcos.Gcrma.3mey* Dicitur SC
ftnji"*'" Cuminum Alexandrinum 8C Aethyopi
SikxZM cum,CuminumregiuHippocrati. Cau
««•Ae* kmhabetrotuftdum 8C herbaceum,fmv
*&&** cu|o&iBulio$&c^uos:fblia obloga*
anguftax& per incifurascliujifa : florcm
paruum,ca^ ancthi:
^m ci^nomuito^xilius; guftu ori-
-ir J.-* ganum
V I R 1 B V S PliHTAKVa m
A gamnn pne fe Ferens,acre & fubamarum : radicem candidam,& multfs
cap^amenrisfibratam.Nafciturnonnififatumin Germania, feriturq;
infine Apriiis.Flommcnfe Augufto,
TEM?£K.AMENT V M.
Calidum S>C ficcum eft in gradu tertio intenfo : tenuium eft parrium
&digerit,excalfacit,&exiccat.
V 1R E S, I NTRINS EC V S.
Scmenfemidrachmajpondereincalido uino potum,ad tormfna 8d
inflarionesprodeft,umenorefiftit,urinam&:menfes mouet, Colorem
bibcntium in pallorem mutat*
E X T R I N S E C V S.
Sugillata &:uibicescum mdlefemenillirum tollit.SufBtumcum uua
paffa aut refma,matricem purgat.Tradunt,inquit Piinius,facilius con-
cipcre eas,qu«? odorentur id per coitum,
MARATHRVM,
Marathrum
&ENATVRAET
MArathrum Gr^ds,amarcefcendo,quod,utautor eft Ruellius , ad c
codienda plurima , cmtx inaruerit,fit aptifsimum.L atinis Fcenfcu
rinSfS lum,quod fatum cum magno fcenore femcn rcddat.Germa.^cilc^cl;
u Duumeft generum : Satiuum & rylueftre,feu erraticum.Satiuum ne-
rrmTinoneftnommrcauleafu^rgitgenicukto,hominisplerunq;altitu,
dine,medulla intus fungofa : leui exterius St herbaceo cortice: f olrjs ab-
rotoni,fed longioribus,mollioribus,odoreiucundo, umbella rotunda
ampla,lutea,in orbemracu'atimdrcinata,in quafemendependetluteu*
radice candida,longa 8c~ odorata»Floret Iunio SC Iulio*
». Sylueftref ceruculum,ob magnitudinem Hippomarathr um : tanta; e.
MppoM nim magnitudinis, ut in Mauritania caulis duodecim cubitis adfurgat.
'SS OrTicinisAgreftefceniculum:Item Foeniculumerraticum, nonnullis
^ST Mifineum.Germa.U>tJoet: 5«ttC&el/&0pfenci)ei. Nafcitur in faxo,
fis,fan'uo granch'us,femenfmcancriryi,radicemhabet odoratam.Hip,
pomarathrum hocTraguspotiusfylueftriliguftico annumerandurn
cenfet.
TEMPERAMENTVM.
Fceniculum calfacit in ordine tertio,minusautemexiccat, Serninis
prascipuc eftufus.
VIRES, INTRINSECVS.
In uino decocta Fceniculi femina,moriis a ferpentibus pota funt au,
xilio : Venena expellunt,menfes adiuuant,cakulo renummedentur,uri,
nam cient,uifcofos humores educunt,lac nutricibus augent.
Semeninaquadecocl:um,mmium uentriculi «eftum fedat:iingultus
§t* uomitus idem potus reprimit,
Calidse 8c" arida? tufsi idem decoclnm eft faluberrimum»
Confe<ftio feminis phlegmaticos humores educit.
Vtilifsimum quoque ieminis uius oculorum eft hebetudini.
Iifdem poUet uiribus aqua Fceniculiftillatitia.
EXTRINSECVS.
• Oculorum caliginem illita oculis mane cVueiperiftillaritia aqua,fa,
iiat : Vermes oculorum neeat.Eadem poteft fuecus 8e*gummi eius.
Cum melleradix omnibus uenenatorummorfibus Sc ictibus uuni,
tur. Canis rabidi morfui , uulnere prius cum urina uel aceto purcra,
to,auxi!iatur.
Succus exprimendus eft ex radice uel folfjs ( prseftat tamen ex femine
jmmaturo uel flore hoc fleri ) ac in fole exiccatus ad ufum reponendus.
Pra?ftantifsimum hic ad oculorum caliginem,in aqua Fcemculi diflb
lutus,eft remedium*
A N E T H V M.
Anethuni
Digiti
zedbyGOQgle
▼ lftIS-79 fUNTUVM, m
A NethumGra?cis , Latmis & Offici-
-«^nis^German.jDyU. Folrjs primum
duobus acuminatis prorepit,fefquicubica-
liafTurgitproceritatc, caulibusmuJtis,ro-
tundis : comofum,exilitatefoIrj inftaminis
pene modum extenuata , flofculo luteolo,
femine lato & quafi f oliato,r adice lignofe,
necadeoprolixa , umbella Fceniculi,cui
propter fimiiitudinem,agnatum genus ui-
deripoteft, Nafciturinhortis pafsim fa-
tum,acfponte etiam prouenit. Floret Io-
nio cV Iulio. Radix excidente femine uni-
uerfaperit , acquotannisafeminerenoua-
tur. Notum culina2,pra?fertimadBrafsi-
cam condiendam,
TEHPERAMENTVM.
Calidumeftinten{einfecundo,&remifsein tertio gradu,- Exiccan-
<3i uim habet in fine primi,aut initio fecundi ordinis, Vftum autemeitca
lidum SC ficcum gradu tertio.
VIRES, INTRINSECVS.
8 Coma? feminis decoctum exuino potum lac euocat, tormina SC fn-
fiattones fedat,aluum leuescj; uomitiones fedat.Vrinam cit,finoultus k-
nIt,ocuiorum aciem hebetat,8c" genituram afsidue potum reftinguit.
Mifcetur 8C Theriacae Antiochiregis,cuiushxc eft conkctio : Reci- 7htri£c&
pe Seminum anethi,Fceniculi,Anifi,Ameos,Petrofelini, ana $.vj.Trifo tutthcbi
Iii acuti odorati $. j.Milfj,Serpilli,Farin# uiciorum,fucci Angelica? uel co4^
Opopanacis,ana $ rj .his contufis ac cribratis,cumq; uino fubadis opti-
mo , Trochifcosconficito, quos arefacftos ad ufum referuabis,ac dra-
chma eius in uino f umpta,corpus ad defudationem cooperies.Euiden-
tifsimum hoc pra alrjs contra uenenum eft antidotum,
EXTRINSECVS.
Decoctum eius mulieribus prsefocatione uuluas laboranribus ad ku
fidendum eft utile.Semen uftum &C illitum condylomata tollit»
OLEVM ANETHINVM.
Anethinum oleum dolores fedat,poros aperit,uapores cV apoftema
ta refoluit,tumores Sc" durities difcutit,febriumdolores&rigoresmi-
iigat,fomnum 8c" fudorem prouocat.
Fit autem ex floribus 8t folrjs Anethi , 5c" olco ueteri claro , eodem
modoquoRutaceum fieri defcripiimus*
ANISVM*
BS RATTRi IT
ANISVM. y^V. c
ANifum,quod & Fcenicu!umRomanum>o:
Cy minum dulce uocant,Germa. j£tt!{?»Fc>
lrjs cft cum primum enafcitur , prorepenti hig^
iricofimiie,fedrotundioribus,can&dulis & ole»
tibus.Caulem profert menfe Iulio , tenuiter ftria
tum,rottmdum,multis ramulis br achiatum : fl o.
rcmcandidum,odorc mcllis, qucm femen album
fubfcquitur,coriandro non difsimile . Floret Iu.
nio & Iulio. Nafcitur in Creta SC Aegy pto,ho.
dic in bortis pafsim Germanijc,
TSflPERAHENTVH.
Calidumcft&ftccumgradutcrtio. Calfacfi
SC exiccat*
▼ IRES, INTRINSECVS.
Fcetentem orishalitum femen eius aut confe*
c"tio emendat,Hy dropicis eft utile.
Iecoris obftructiones foIait,urinam cit , finm
fedatInflationesaIuideco<ftumeiuspotum,ck:infacculo femcn impoii
tumfedat-Prodeft iecori,puImom',uentricuIo SC matrici. ^
Confortat enim &C calfacit,conco<ftionem adiuuat.
Singultus,tormina,dyfenteriam,aluifluxum,omnisq; gcncrfs infla*
tiones, dC tumores copefcit. A Py thagora pr£ecipue,tefte Plinio,eft lau.
datum , Aduerfus uenena prodeft*
IXTRINSECVJ.
Tufum feme,tam uiride,quam aridum,illitum oculis,puluifculos aut
feftucasillapfasextrahit. Similimodouencnatorummorfibus illitum,
uenena educit ac fanat.SufFitus cius cum Storace calamita naribus exce,
ptus,doloricapitis auxiliatur:Semen tufum,uelfuccus,cum calido oleo
rofaceo,aurium dolorem,inf ufum,fanat. Florum ftillatitia aqua polkt
ijfdem uiribus.Phreneticis recens cum polenta illiniair: fic 8c~ inf anribus
comitiale uitium aut contraftionem aliquam fentientibus.
Veftes a tineis def endit.Py thagoras,referente Plinio,non corripi co.
mitiali uitio,in manu habentes tradidit,ideoq; quamplurimum domum
fcrendum*
PYRETHRVM-
Stdkm*T^ YrethramGra?cisaburendiui,qua?radiciincft,di<rmm.LatmisSa-
•*• liuaris,*qu6d radix orc dcteta faliuam generct,ac phlegift aricos hu*
mores educat : unde dentibus conueniens eft remedium. OrBcinis Py rc
thrum Grxco uocabulo,Gcrma J5«rtwm/ &Wgtylwxiz%< <£vff*
YlKVXV *t f % AST*RVH. tH
fmcnv^^ottupU C^rseca appellationeno-
minatur.RadkerilGalli Pedem Alexandrinu **? ^*
uulgoappellam. Nafcirarinhortisplantatu, ***"•_
acinpratisetiamnonflumsfpote^caule&fo-
liis,utPio^fc.defcribit,rylueitrisPafl:inaca^&:
Fceniculi* Vmbellam fert orbiculatam Ane-
tho fimilem : radicem pollicis cra{si£udine5g£i
ftus ardentifsimi , &C faliuam cientis*
Hecdefcriptiono
ftrohodiePyrethro j
quod noftris Ger-
manias horris Sc lo-
cis fponte nafcitur,
non per omnia con
uenit,fiquidem nort
fert umbcllam ane-
, thi,fedpotiusmaio
ris Bdiidis aut An-
themidis.Csetere ue
ro notc aliquatenus
6 ~ " quadrant,poteriter
06 Py rcthru uocari minus uel fylucftrc, VOlU
fcetr 25ttttam. Fuchfius hoc putat effePtar^
jnicen Diofcoridis/ed an recte, iudicent alfj»
TEM.PERAMENTVH.
Excalfacit SC exiccAt in tertio,8c" ut alfj uo^
lunt,in quarto abfceffu.
VIRES, 1NTRINSECVS.
Radicis fiue feminis Pyrethri decoctum po
tum , omnes frigidos SC uifcofcs humores e*
ducit,8c" per inferna fedis SCueikaz expellit»
E X T R I N S E C V S,
Radixacetodecocladentiumdoiorimedetur, Idemcommanduca-
taradix efFicit,ac caputexpurgat.
Radix tufa SC oleo mixta corpori inuncta,fudores det,neruos ac me
•fcra frigida calfacit,totiusq; corporis ealorem prouocat , praefertim rjs
qui diutina febri, laborarunt,fiue alias frigore membra corrupta habet,
Vngueotum ex Pyrethro SC Chamamielino oleo fpinae dorfi inunv
c*tum,contecto corpore,febrim arcet,8c" comitialxbus mcdetur : idq; prg
cipueinpueris. _-
OmnibusinfummatrigefacTtis corporis partibuscftutilifsimum*
R "
Digiti
zedbyGOQgle
A P4 V M, S I V E G
- Sdmonfatiuum. . ■•.-* *
apjifc* A ^um^ Grarcis Selmum mukas habet fpeties,x«w»o$iot cft, horten.
««. -tife ud {atnium, iXt^A»a^ hoc eft,paluftre, quod Pafudapiu dicitur
fyuaihmifhoc eft,motTtanum,3«7j=fl«i3uwj;,iquod Petrofelinum etiam Lati*
niappdla^&^^Aw^oceft^EquapiUjUtGaza ex Theophrafto uer^
tJ£,a2ias Ofciiatrum : De fatiuo primum,hinc de rehquis fpedebus.
- m.jm Apiumfatiuura,fiuehortenfe, Grs
cis <a;uwj/xiraraZ^,duo habetgenera: Altc
rum mas,alteru fcemina, Foemina cu-
j^bitalem fa?pe aequat altitudinem, caujfe
rotudo,leuiter ftriato , multisq; ramu-
lisbrachiato,folrjstn'partito duTectis
& leniter crifpis,in extremitatibus lacj
niatis,fiofculis candidis,admodum mi
nutis : femine exiguo :radice fingulari
longa,capillata.Ger,^ppc/^ppfd)/
VCltxd /deducto ab Apio riomintNa
fcit in hortis fatum pingui 8c"humido
folo : ac fponte inter Ly pfiam cV Mer-
fiburgum urbes,circa pagos prouenit.
Tragusnoftru hortefe Apiu, quoduulD
go pwtlin/ & peterfiigendicunt,
exiftimatMas fcemina? non multueft:
diisimilis , nit? quod folrjs eft nigriori.
bus,radicebreuiore, 8c uermiculos oL
gnete: unde eos,q hoc ederint in utr oq;
fexu fterilefcere aiut ♦ Theophra.plures
facit fatiui fpecies: aliud enim caule ak
bo,aliud purpureo , aliud uerficolore,
etiylueftriorenafcidicit. QuinquaoefJ
mo afatu die,ut Pli.autor,eft prouenit,
. quadragefimo cum celerrime,dura:q;
biennio , perpetua uires frode. Seritur a« ab aequinocno uerno femine
pauluinprta puMato,qmacrifpiusfic fieri putat. Maximus ipfi fn Grar-
cia fuit honos : Nemea? em certaminis uicrores apud Gra?cos hoc corol
nabafur.Sokbatantiquitusextremushortoruambiaisapioconferi,Vn
ck prouerb.facHi eft:Ne inter apia quide funt,pro eo,quod cCt^nc inoref
iumquideautiniriareiatrigerm, quafiguraeria prouerbialimtiefpSui
iuscft Anftopl^^^^^v wi^f «^hoc cCt, nec;in
apxo eit,neq; m Ruta,hoc eft,nec imrium habet eorum,qua? futura funt '
uel neinprimisquidem rudimenas.HafC^^Iibuitadfjcerc. ^ • '
•*-•-'•■ ■ TEMPE.
» -'. -•;'. ' :- ' T.B»PSJii^«NTxk, . ..' ..-„..-; ;*. - •,■.:'*■•*'
Calidum eft in ordfne fecundo, 8£ fiecum in tefdo^dto, Aw^j^. '
.-VIR.BS, INT-RINSECVS.
Ramiaprj,Pliniotefte,largi^por£iom'h;us pcriurainnatant,SfCincon
«ftmentis pecuKarem gratia habencCrudumaue co£tum comeftum uri-
nam mouet.D eco&um eius & radicu potum, leoferis medicamencis ad
uerfatur,uomitumq;ciet : aluum cphiba.Efficacms urinam tiet iemen.
Succurrit ferarum morfibus, & rj* qui hthargyrum hauferunt : inflarip
nes difcurit : medicamentis dolorem leuantibus,theriacis,& tufsi meden
ribus,uuliter mifcetur; Veteribus etiam,Plirao referente,in tibis co ue-
fci fuit omnino nefas : namid cibis defun&oram feralibus dicatum exi.
inat:eosq;quiederintfterilefcere,mares&fcemmas^ ...
xime radicis,cum uino,lumboru dolores mitigat.DifBcilius concoqui- -
tur : propterea in medio ciborufumendum docent . Cpmitiales maxime
izdit : lactantibus mulieribus ab eo abftinendum, fiquidem lac minuit .
Semen prasfumptu^ebrietatem arcet » Confert
etia ad bonum corporis odorem. Ad rem Vc
nerea mulieres promptiores facit.Pifces quoq;
fia?grotent in pifcinis,apio uiridi recreantur*
EXTRJNSECVS.
Cupane aut tenui poleta illitum,prodeft ad
B ^M^^\ <m\ oculoruminflammationes:a?ftumftomachi
; lenit : mammas grumis induratas difcutit : idc
impofita pneftantmammis folia. Succus ma-
ximc radicis,inftillatus cum uino,aurium do-
lori medetur. Deco&um feminis cum oui al-
bo illitum, fugillata colori reftituit,, Oris hul-
ceratrituminfrigidafanat. Semen adomnia
eft efEcacius cp f olia , femine aut radix ipfa,
ELEOSELINON, HOC EST,
Apiumiylueftre.
APiumpaluftre , quod etiam Apium ruftL Apiamp*
cumdicunt,Gra?cisiAfco<^Aiv^,&: W^iku- •****-
vcyt German, VOaffwpff/ & 25a»rcitcpff/ f™"
VOaffitmettf . PaibdapiumTheodorus Ga- p<kfcft#
zaexTheophraftouertit. NafciturDiofcori-***
cli locis humidis,iiue paluftribus,fatitio per o-
mnia fimik,fedmultp maius ,poteftq;eadem
quaefaamim* PIiniusdiftinguit,acidquod
fpontelocishumidis nafcitur , folipuno,nec
hirfutum,Heliofelinum uocat: quod uero in Hctiafcti*
paludibus SC fecundum aqua: ducuis proue- «*«♦
K z
Digiti
zedbyGOQgle
£&#& iut,folioraro nechir(u£o>innfleapi©fariuo faporc^figura^odore.Eko. £
^*1* feunondiciu : --■■•■■■■'
TEHP-EHAHENTVM, E T VI K B &
Temperamenrumacuires habet eumfatiuo eafdem; priuatim uerd
contraaraneorummorfus ualet.
OREOSELINON,
hoc efr^Apiummontanum» J -
orcefcfi- /^"\Rcofelinon,Latinis Apium montanum.Caulem Diofcoridihabet
*»*• V-/Unum,palmum altum,radicem praetenuem, ramulos per ambitum
Ap^* -, fpargentem : capiculis cicuta;,mult6 tamen tenuioribus , in quibus feme
" Jongum St~ guftu acrimoniam pras fe ferens,odoratum , tenue, cucumL
no proximum : Locisnafcitur in petrofis montanis. Floret & femine
eft pragnans mcnfc Iunio ac Iulio* Nobis hodie incognitum : tametfi
Fuchfius noftrumPetrofclinum,quod Germa. pttttliW & peterftfc
Cttdicimus,uelit,fedpi&uraipfireclamat. Notatur in hocDiofcoridis
loco error Marcelli , qui capitula apfj dixit papaueris capitulis fimilia,
cum nulla penitus fit fimilitudo ♦ Sed menda ipfi exemplaris impofuit,
prox&>w<«enim,hoc eft,Cicutavpfe legit*cxx«vw,i^eft,Papaucris. Re<ftc
igitur Rudlius pcr cicuxam uerrJt,Sicut etiam reliquis hodie placet,ac a-
pcrtcoitenduntFuchfius,&maximeValeriusCordus# * *
TEMP ERAHENTVM.
Tcmpcramcntonihilareliquis apjjsdifFert:eftenim calidum infine
fecundi,cV ficcum in medio tcrtrj*
VIRES.
Ncq; uiribus ab pra^dictis apfjs difFeix, Scmcn SC radix in uinopota
urinamcient,mcnfes ducunt. Mifceturantidotis 8C medicamentis uri.
namcicntibus cxlexcaifacientibus.
1 PETROSELINON, HOC EST,
Apiumfaxatile»
PEtrofeIinon,LarinisPctrofelinum,&: Apium
faxatile.Diuerfum cft ab Apio montano,utma
» nifcfteoftenditDiofcoridcs,Gcrma.pCterIit!/p«
* ttt fllten. Nafcitur in Macedonia copiofifsimum
infaxis SC locispra?ruptrs,Vnde Petrofefinum Ma
cedonicum eft appellatu : fcmeh habet Amcos, odo
ratius tamen,acre ;Sc" aroma ol ens .Hoc Tragus pu>
tatefIePimpinellas,de quibus fiipra eft afium.Nos
^^ ■ hodfcUeroPetrofelinoMaccdonicocaremus.Of.
.fiein^nominePetxofelinioftenduntfemenquoddam grandeSc nigru,
"quod -
Digiti
zedbyGOQgle
Vt&lBTS PLANTARVM; *j?
^ ^odectoRuellmsuerumdicicPeirokliniim Mactdomcomtkd nt.
qaaquam efle poceft,cum femen PctrofeHni Macedomci, Ammio candt
do BC minimo comparetur femim^quod uero Officinae oftendunt fit ni
grum &C grande.Error autem, ut oftendit Valerius Cordus,eft eorum,
qai Petxofelinum Macedonicum & Olufatrum , idem dicunt in fuis lu.
tninaribus,ac femen Olufatri appeliant Petrofelinum Macedonicum, yk _
Quoduero inhortishodieapudnosferitur, peterfiltttt appellatum, tem
Petrofelini Macedonici eft fpecies,cultur*tnanfuef acla.
TEMPERAMENTTM.
Calidum eft&ficcumPecrofelinum intertio ordine*
VIRES, I84TR.INSEC V 5.
Petrofelini radix SC folia in cibis funt urilifsima : ur inam cient , men-
ftrua ducunc,ftomachi inftaciones difcuciunt : torminibus meckntur.La
terumquoq;,reniim&:ueficardoloribusfuntauxilio, Eadem praeftat
«fficacicer noftrum Germanicum Petrofelinum. Aliqui deco&u ex hoc
faciunCconcrai<ft:rum,hydropem, cVcalculum renum, accipientes (e-
minis Pecrofelini,Fccniculi,Anifi,Careos, fingul.drach.rj, radicum Pe-
trofelini,D auci fiue Pimpinella?,Fceniculi Sc Cumini fing , drachmas rj.
auc irj .fingulis in menfura uini albi nocle una maceratis,adcertiam deco
quuncparcem. Huiusdecocftimane 8t" uefperiadcreshoras ieiunofto^
macho pocus legrotis datur.Eadem poteft aquaftillaticia.
g EXTHlSiECYi,
Inflammationibus oculorum cum polenta aut recenti pane illicu me-
decur.Eodem modo Eryfipelati prodeft. Scomachi a?ftum,impofitum4
reprimit.Lac coagulatuminmammisfoliatufacVimpofica dicutiunt*
VtuVhoc modo rjs qui infantes ab uberibus fubducunt.
S I S O N, SIVE
Pfeudopecrofelinum.
Slfon fiueSinon,Officinis Amomiue- sifaa,
nitnomine, &B<"3
Duoenimfemina Amomi appellario
neOfficince oftendunnalterumrotunu.
dum &C Papauere minus , neq; acre, neq;
odoracum,quod Botry os eft femen. AJ-
cerum uero Aprj fiue Pecrofelini femen fi
gura &C quanricace rcfert,co!ore nigru,
cum tudicur odoratum, &Cin guftu odo
r aca acrimonia linguam pungens: acque
hoc pofterius eft femen ilIud,quod Dio-
fcorides 3C alrj ueceres Sifon SC Sinon ap
pelfarunt. BarbarisuerdPetrofelinura
Olufatrum eft didum3fed malc. Vicium.
Digiti
zedbyGOQgle
eft Petrofehninoftri Gcrmanki,m cjuo nafcitur,eidcm fimile aded utnL <
fi probcquisattendat^difficulter abeorx^&itdifcerni/ubnigru cVmot
hterlongum*
"gfeaispe Pfeudopetrofelinum Gcrmanicum appellarc placuit,quod tanquam
tnfdiiiu uitiiimquoddamintcrflludnafeatur.Gcrma.<0l€ypnominant#
: QermmaU
cm* T£MPE|LAMENTVH, ET VIRES,
Temperamentum Sc uircscum Pctrofelino pareshabet,eftq,adea<
dem utile-adcoq; nullum inhuius uel illius ufu eft periculum,
HIPPOSELINGN, HOC
eft,Equapium/euCiufatrunu
HIppofelinonLatincEquapium uertii
Theod.Gaza,ob magnitudinem qu»
cum reliquis habet aprjs,fic dictum . Ro„
mani OIufatrum,& Oly fatrum uocantj
foliorumforma. Germa. (5(0f Cpffno.
minant»
Hortenfi Apio eft maius,caule cauo, aL
to,tenero,ueluti lineas habente:folrjs!a-
tioribus , fubpuniceis,coma Libanotidis, ,
plena flore,in cory mbos antequam deflo-
rueritcongefta , femine nigro, oblongo,
folido,acri,odorato:radice odorata,in*
tus candida,ori grata,pro caulis magnitu-
dine non admodum denfa.Officin«e femi.
nehuius pro Petrofelino Macedonico ho-
dieutuntur. Atq; hec defcriprio per omnia
figura?,nulla reclamante nota,refpondet,
Locis riafcitur umbrofis &C iuxta paludes*
TEHPSRAMENTVM.
Temperamcnto reliquis eft apfjs fimifc,
calidum cft in fecundo ordine,ficcum in medio tertrj,
VIRES, ISTRINSECVS.
Hippofclinum fiue 01ufatrum,o!erum modo ceu apiurh eftur.
Radix 8C cruda Sc cocfta editur.Semen inmulfo potum menfesdudc*
Torminibusmedetur,& difficultatibus urina%
In uino cocfta radix calculospelliUumborum o£ lateris dolores mitu
gat : Rabidi canis morfibus pota medenir*
h. fumma, fimiiis ci cum Apio uis eft,8c" ualidion
EX-
VlfclBVS PUNTARVM. „*
»* ^lutomeanisrabicumorfibusmcdapa^^^
GINGIDIVM.
GIngidiumGrax:is3c" Latinis Syrfaco GfogffiL
nomine appeUatur.Gra»cis poft Cha; £&*«-
rcphyllon uocari coepcum eft , quod f olijs ^0"*
luxuriac ,achinc Graeca&LannadicGCv
nibus in unam coeuntibus Chaerefolium, cbtrefc- '
diuerfumramenaChaireroIioPhnrj, apud Hm.
qnem Acanthigenus eft.topiaria? &lurba- &F&
naeherba^elatolongoc}; folio,crepidines aP^*
marginum adfurgentiumq; puluinorum
toros ueftienris. Germa. ^o:jfcl dicitur, ,
'& Xcrbdfraitf.GaUiCcr/ueiL
Nafcitur nufquam non in horris/olo !g
to , humido, St"ftercorato ,folrjs fylueftri
Paftinacaz fimilis,tenuioribus tantum, den
fioribusqr.radice parua , candicante,fub-
amara.
Eft etiam fylueftre Gingidium , quod z,
fponte in pratis 8C gramine nafdtur/ariuo
multo maius,odore Sc fapore f ortius»
TEHPERAMENT7H.
Temperameto eft, tefte Gakno, mixto,
calidofimul&fri^do^acficcandinaturae ab utroq; particeps:adftrin-
git emm cum quadam amaritudine*
VHtES, INTB.INSECVS.
Incibosuenitcrudumcoctumue,magnacum ftomachi uoluptate.
Succus,imeftillatitiusdusliquor,fanguinem coagulatum difcutit.
Calculo renum bC menftruis purgandis prodeft. Erricacius fanguinfs
grumas difcurit,fiaquae ftillatitia; Gingidrj oculi cancrorum tufi, &: tri-
ti tflia? carbones infpergantur , idemq; potus laterum dolori medetur.
Sylueftre eft fortius,ac in educendis mefibus fatiuo plus poilet, in ui-
no coctum 6c*potum.
Idem decodum contra peftem SC uenenum eft falutare.
EXTR.INSECVS.
. Trita f olia 8C illita omnes tumores SC fanguinem fub cute , quacun^
Jratione uel lapfu ud idu uerberibufue coUecnun,difcuriunt.
MYRRHIS.
R 4
Digiti
zedbyGOQgle
X.T Jln
Omiu
HATJTRA ET
[ Yrrhis^Gallis VcrJZ d%^ffttC. £„ -
ft lman.t»tIt>er^erfcI/^nf^mo*
l tttl/8C ^elbcr&rtl/ noftris locis didt :
;/ quodpoftremumnomenCicut» aqua-
' cicas etiam cribuitur. Vnde iirmlitudinc
nominis deceptos , Cicutam aquaticam
pro Myrrhidc eruences fa?pe famis tem.
porepucros,comcdentesq; mori conti»
k git. Vulgoctiam Cicutaria didrur,cb fi.
► militudinem quam cum cicuta habet.
^Nafcicur in hortis pafsimintcrgrami,
na,Cicuta*,ut defcribit Diofcorides, fi.
milima caulc Sc folfjs : Radice habet ob.
longam, rotundam , mollem , cibo non
jnfuauem.Herba eft umbelhfcrajfemen*
ficut 3c" cicuta,ferens album.
TBM?ERAMENTVM.
Calfacitinfccundo ordine,tenuiumc|; eft partiumj
V1B.ES, INTRINSECVS.
Radix cum uino pota,phaIangioru morfibus mcdetur. Menfcs pur.
gat,cV fecudas educitJn forbitione co<fta tabidis cft utilis . Peftis tempo.
rc»bisceru2indiepotam»tucos apeftcconferuare,fcribitDiofcorides. Q
Pulmonis SC thoracis ui.
*£?«*■ tia,G alcno tefte, purgat,
CICVTA.
Clcuta , Gra?cis Cont
on.Inter uencna ma.
sime eft noxia , German.
VOu%et Irog / VOu not*
f<t>crl!ticj/<3ct)jrling/
Wfitmd) ,- ^ygerrrct.
Gal. Cigue^ouCocut Bcx
ba cft cdoris fccdifsimi,
quo uirus eius fatisco'-
gnofcimr»
Diofcorides uhuftn.
plicitcr facitgenus, cauk
gcniculato , ut focniculu,
magno,foIrjs fcrulae , fed
anguftioribus , graueolc
tibus, cacuminc ramofo,
& umbdlas fuftinete^fio*
trc
9 I K l b V -3 P L A N T A R V M, ^
£fcfubcandiclo,fcminemttisalbidiore^^
<Ja.Germinatprimumapi}mmliuidine , undefa?pius maximo&fetali
paicuioeiusfimilitudinefumitur. Pharmacopote aliamciusflominc
fcerbam minime ucnenatam femmelongo &gracfli oftendunt, quaj cau
faeft eurnonuenenataanonnulliScredatur:cumaximc uenenataapud
jjos nafcatur,ac iimilitudine feminis cum amfo edentes fa:pemori conn>
gat.Hodiefaciuntduoeius.genera:aqaaacamfrigentisnatur?,qu?Ger
nia. qno# &Wttf eril dicitur,admodum noxia,qiiod nomen JMyr-
rhidi eriam noftris locis potifsimum tribuitur : & terreftrem natura: ca-
b'd«.Nafckurinpratispafsim,Iocis incultis & umbrofls.
TEMPERAMENTVM.
Temperamentumhabetfummefrigidum, ideoq; Diofcorides intcr
enecantiafrigoris ui collocat. Celfus facit ei uim exedendi corpora, ut
feminibus & folrjs poteftas fit frigida : cauli feruida,
VIRES, EXTRiNSECVS.
Intra corpus pra?fentifsimum eft uenenum , qua etlam Socrates hau-
(laperrjt.-Sedremedioeft.utDiofc.rcfert^uinum meracu. Proindead
folas externas corporis partes uti ea conuenit. Vires itaq; tradutur ei fe»
quehtes : Succus ficca"tus ad plurimos ufus feruatur : mifcetur collyrrjs,
qu# ad kuandum dolorem adhibentur : Excipitur autem fuccus excal "
cuminibus^antequamcomauelfemenobarefcat^quaeaamtufaexpref " *
^fusconcrefcitinfole. IIIitus,huIceraqua;ferpunt&:facrosianescxtin-
guit,omnibusq; inflammationibus SC tumoribus , qui alrjs medicamen-
tis non facile curantur,eft remedio. Idem pracftat ftillatitius herba^ lu
quor. Herba ucl comaper fe illita, teftibus contra libidinesnocturnas
eftauxilio.Genitalibus fricatis torporem adfert.Lac,puerperarum ma-
mis appofi'ta,reftinguit.Mammas,uirginibus illira,crefcere prohibet.
Pueris tcftes ali non patitur. Omnibus in fumma omniurn partium in-
flammationibus,&: herba,5^fuccus , oTftillatitia
aquamedentur.
, STRATIOTES MILLEFOLIA*
STratiotes Gracis di&aherba,quafidicas Mili stfdM
taris^quod milites in caftris ad uulnera potifsi. vulkfotia.
mum funt hac uh' : Chiliophylios Jioc eft , Miife- miai-
folia cognominatur a foliorum multitudine. Lati ph>tbs* '
nis &uuIooMiIlefoIiumhodie.Germ,<g4i:be»/ ^^g
^cldc/Bc^aaffnpp/Bcbaflffgarbc/C^
fet#bte*/(gerweii,Gai . Millefiieillc. Frutex eft
cxiguus,palmi alritudine,aut etiam amplius,folfjs
auicularum pehnas imitatibus , breui admodum-
diffedoq; folioraexortu,fylueftriCumino fimi-
b%s vpra?fertim bxcu&tf g & fcabritia , breuiore
paulo^
Digiti
zedbyGOQgle
.- DB SATVRA. ET • t»
paulo^mbcliadcfiorcSC pknior e,Surc«Ios mcacummegeritexigubs, *
&capitulainmodumanechi,floresparuos>candidos.Naiciturinaoris "
folo macriufculo,& circafemitas maximc,totaflorcnsaeftate,NonntiL
lisGuminum fyluaticum, Anethu fy lueftre,&: D aucus afininus dicitur,
jyEs. fcd rnali ; eft enim ea herba Paftinaca pratenfis Theophrafto.
A^tfeaa» Alxud aucem eft praefens Millefolium ab eo quod Millef ohum eriam.
fylsu&re, Laanl>Gracci Mi/ew?#fc^uocant,dequofequenticapite.
5EL Stratioten uero hunc terreftrem uocant,ad dirFerentiarh aquatici ,de
Viftma quo ante hunc Diofcorides agit»quem aquis innatare,^ fineradiceuiue
patenjjs. rgfcribit.Plinius uero in fola Aegypto &C Nili inundatione : hodie nobig
Stratio* r . . ' . OI
tes aaiuti eaipecies mcogmta*
tut. TEMPERAMENTVM.
Adftringendiuimhabet,cV exiccat.
VIRES.
Prarcipua eius ad uulnerafananda uis eft,unde nomen eftfortita :fan
guinem concretum diffoluit . Viridis herba tufa Bc impofita uulnera co.
flutinat.Eodem modo impofitamenfcs coftringit. Eafdemhabetquod
liilefofium hodie uocant uires.
MiLLEFOLIVM.
' 4-5 TV ,fl"Itterolium Latinis,Graeeis M^o^^c^diuer
XV Xfum £ millefolio Stratiote5de quo modo df. ^
ximus.Germa.n?aflcrfcttC^eMP«flcmttB(:
f Caulis eft tener , fingularis , unica nixus radice,
plurimis folrjs,leuibus,fceniculo fimilibus,unde
nome accepit. Locis nafcitur paluftribus, tota^
herba nuper natam abietem imitatur. Diuerfa
quoq; eft ab MiUefolio,quod AchiTleam uocanj,
Crxci etiam hanc av&ocpuJ^o^rxdiCtzm uexdxihityv&ty appellant.
TEMP BR.AMENTVM.
Vis ei ficut & Stratiotiglutinatoria,adftringit cnim.
VJR.ES, INTRINSECVS.
Cum aqua uel fale prsecipitatis ex potu datur.
Plinio uero cum aceto bibitur addirEcultates urina?,ueficae> BC fufpi
. ria,prascipit atisq; ex alto.
BXTRIHJBCVV
Vuuicra recentia,liue uuidis,fiue ficca ilHta, ab inflammationibus li-
berat.
AC HI LLfA-
Achiflca
Digiti
zedbyGOQgle
VIRIBV* PlftSTfRTH, i4e
/V Chilleaab Aehflleinuetorccogriom«iifa,bel'
''^bahcKliemcognita*NonulhVraerquosRueL,
lius;MiIlef olium eiTe uolunt,fed quale fic Millefo
^ lium,quod hodie fic appellant, in prccedenribus de
: Stratioteeftdi<ftu. Eft autera terreftriMillefoIio,
feu Stratiote terreftricognata plata : £x fideritidis
eft fpeciebus,fcapos fert dodrantales ,aut maiores,
fuforum efBgie,quafi minutulis f olrjs circundatos,
j crebrisin laterefolicMaimfectionibus,coriandri E.
militudine/ubfuluo colore,odoremulto , non ivi
l fuaui,medicato,&:gl utinofo,umbella in cacumine
t romda,fioribus candidis,purpurds,&:auru a:miL
lannbus. Nafcitur aruis pinguibus , & quieicenti.
buscopiqafsima.VocanthancSupercilium Vene. vaetis
p ris, 8>C militarem aliqui.NonnuIlis Veneris lumbusMrc^«
dkitur.Gemi^el^arbeagrof^arbctt/ito^I^f
TE« PERAMENTVM. ,
Q&alitatemcum predidis eandem obtinct: efta;
uulnerariahcrba, " . - A>
7IRES, INTRINSECn.
B Succus decoctas bibitur addy fenteriam . Ex aceto quoq; adftran£iu .-. :
riam &£ fufpiria bibitur. Aluum item fiftit.
EXTRINSECVS. .'.: V
Sanguinis proffuuium m quacunq; corporis parte fiftit.Menfes foris
appofita,aut infeflii cohibet : Vulua? fiuxus deccxftum eiufdem infeffix
&dar. ; <
potentilxa,
} OtentiUahodiedicla,qu"6ueteribuSpc^2i|
Cii appellata nomine non conftat,
Gcrm.<5ctlfmi$) chcitmvquafidicas An Awfmss.
•ferina > quod anferes pabulo eius gaudc
ant.Herba Agrimonias forma non diCsL
-mih's,iocis aquofis, BC circa ripas nafces t
-caulesexradiceenafcuntur copiofi, per
terram ferpentes : folia Eupatorio firniu
-Iia,teneriora tame Sc minora , cinereiin^
£.ferne coloris, caules ex ramis enafcuntur
|.nudi,floreluteo,quihquefolff,quifus in**??**
unguiis flofculis foliolis : herba ipfa tftjl "
inodora,&:guftu carens/ Agrimoniam Sc Tanacetum fyiueftrefu»ti*tr«3
9» appeilant,ob.f ormam curnrjs fimilem,Tragus Millef olium awgnu/*'3^
• •DB #AT V* A 1 * .-;¥.•
jaicMyrifophvlfon Bioicoridis efTe credit. Ahqui faciunt alteram Arge q
raonesfpetienvkqua DiofcoridesuDJL-.cap.170.
T E M P E R. A M £ N TJT JH.
Natursc eft exiccantis in terrium ufq; ordinem,minus tamen calf acit,
«ndetuto,tamintra ,quamextracorpus ufuseiusefTepoterit: Vimad.
firingendihabet pra?cipuam«
„ ;. _ VIR.ES, INTRINSECVS. r
Vires cumquinquefoKo pares obtinet,ad eadem omnia etiam utilis.
In uinodecodaherbadyientericis 8C aluiprofluurjs, coxendicis arti
cuIorumq;doioribus/ubuerut.Album fceminarum fluxufedat. Quod
quidam lumbricos eam pellere addunt,Tanaceto potius,quam Artemi
.&efecimus fpeciem,quamhuic tribuitur,cum quo hanc mifcuerunt,
E X T R I N SrfE C V S.
Fluxionibusetpu&uris ocu
loru illita prodeft , recentia uul
* neraglutinat,exedenriafanat,
artus SC membra confirmat,
menftrua compefcit,
PERFOLIATA.
PErfoliataaforma dicta eft,
wr- ^kkhuu quddcauliseiusfingulafo-D
liapenetret, quaetiam ratione
Germa,^i)trC^W«C^8. Diuet
fa a Perf orata , quas eft Hyperi-
cum, fic dicta, quod folia eius
foliobiecta foraminibusplena
paruulis confpiciatur, Dicirur
ctiam 23*8d)tWJrt5, qucdru-
pta fanet.CauIe nafcitur-routn.
do,rubc(cente, f olia penetrante
fingula, quae Piforum folrjs no
funt difsimilia,tenuia et gl abra.
In cauliculorum fummocapitu
la na{cuntur,in quibus flores et
,femina,Tithymali fcreforma,
quamuocantEfulam.Radix d
dida, fibris capillata. Inagris
fpeltaceis & triticeis pleruq; m
fcitur. Hanc fpeciem aliquiCo*
tyledonem Dioic . primam ar*
bitratur , quamuis r adix quam
OUutc cucit,fbrmarotunda,re
clamat, TEM.
VlRtlrVJ. PHNTARVJt *4i ,
. • ■ .■'... .'5rEMPEn.4M.pNTV«< r.- %V , " *.,;. <
vir.es, t-HrmaiBCvs.' •• -
Semen utriufq; inuino decoclum,fiue irfturt 4 interna corporisuitia
&Tiipia,potumfenat.Gumia&e^ueri^
lautiaprodeftadeadem*
" EXTHINSECVS... ^
ApudCBirurgos plurimus eft nuius ufu£ Ramices tufa. Bc aw$ pro-
poli impofita herba fanatromnium membrorum extuberationibus prb
deft : ftrumis difcutiendis maximoperc cofert.Herba fiue ftillatitia aqua*
omnes inflammationes,eryfipelata &:ftoma"cbi^ftum,cQmpefat»"£xul
cerau'onibuscV:prominmtrjsumbi'ciauxiliatur»" "'
BIFOLIVM.
&Mfbgf&
HErbamhancBifoliumappeilareplacuir,ucut Sc* Gzrmmi%wtyt
biat appellant a duobus folfjs,quodde'certo eius nomine ambioa-
tur.Caulem a radice emittit unicum,rotundum,in cuius meeho duo f o>
lia plancagini fimilia^quaz pen etrat * poft quae ad fummum ufq; caly culi
imJti,in quibus fiofculi nutantibus difle»ftis linguis non difsimiles,cuiuf
modi funt Sacy rionis : radix tenuis,adrtafcentes radiculas habes multas,
ebliquas SC odoratas.Ophrin exiftimat Fuchfius,qua Ruellius duobus
tantum folrjs nafci fcribit.Cordus Euritius Diofcoridis Alifma efle cre- 0i*r'*'
dit.Quem fecutus Valerius filius,Damafoniua*Bifoliu appellat. Bruns £ jfe,
felfio Perfoliatafylueftrisdicitur#Tragus Orcheos poftremam facit et- mm £ij3
iamfpeciem. . . ittM*
Alteram fpedemponitTragus,Germa; JEiijbUtt/nomine fimiliterS^
a re ipfa indito . Vnico nafritar harc foiio,cauk njnceoitcnuL>cubi'taji\f11 ,
pra quodalterum nonmmquamparuum prouenic^ftorem fert amedio
fere caulis albicantem,odoratum ,exqup bacca? rubrae fiunt ; radice te-
mu&uiUofa:caui^foIium quodantenus perietrac,unde{ylueftremetBi
Catylde aliquiCoiyledonemfeuPeifouatamuocarit. Nafcitur ucraq;infyiuis:
(yUt&rk ac n^rerafertMaio menfe. * v_, ; -" - ...7
J^f** TEMPERAMENTVM. ' "^
Tcmperamenti eft calicti & ficci : uim habet glutinandi , unde uuliie,
ribusglutinand^ eft utiJis.
VIR.ES, 1 KTRINJSCVS, '
Raetix atterius fpeciei quae uno conftat folio ,femidrachmac pondere
tufa,&in aceto pota,contra peftem effe efficacifsima traditur,conte&>
adfudorem corpore/
EXTIUHSECVS,
Yfus eius ad rupta Sc uulnera conglutinanda eft hodie potifsimum.
SOLIDAGQ SARRACENICA*
L^LJErbamfortemappellant nonnul
A-l-li ea,qua2 Germanis 4£>C$frttt'ffy
XOtmbfrCMt dicitur, Fortem aforti
odore, Germanicam appellarionem a^
nerbtfor ''■f^Ssslg uiribusaccepit.AlfjetiamHerbamfor
tis uocant.Cofolida feu Solidago Sar-
racenica a quibufdam,quod a Sarrace-
niscredaturreperta, unde Sc Germani
^>cybtti'(c^cognominauere, Caulem
fert rubefcetem,cauum , duiJm tritim-
uecubitorum , e quo folfa prodeunt
oblonga, in extremitattbusferraemo-
do incifa , falici ftmilia,fiores luteos in
papposeuanefcentes :Radicem mula.
fidam , foris rubentem : in montibus
8t*fyluis nafcitur, florens menfe Au„
gufto,
-j~ PrajterhancduasponitTragusfpe
cies : Alteram qux circa aquarum mar
ginesnafcitur, folrjs acutis,tenuibus,
fubuiridibus,flore purpureo Origa>
ni,bicubitalifercalritudine , qu3m ccC
dem cum priore nomine Hcebit appellare,
->*•; , /7 ' * r , "■' ' (7i v - , " .' Alterara
IXaUfbf
ConfatiU
gStrrf
emfu
'nCp^rt^UyrrL^ . Wi \»*h*>- - • "" J* -'■ ■ ^*^----' — -#-"..
'*JJC*
^/w vhaJ,'*)
<*?f*4*'*S.
V I R I B ▼ f P L ft N T A R ▼ M* t4»
^ Alteram quse locis afperis & aridisnafcitur, %
praefcrtim iuxta amncm dic"tum Pftimztt/&C a-
pudmontemuuIg6I>urftenberg. Menthseacu-
tae,radicc,caulc 8C folrjs fimilis, coloris tamcn ci-
ncrci : florcm fert menfe Iulio 8c Augufto,fubfla
uum,multum,c capitulis rotundis, primo gcnerj
non difsirailcm , qui tandem, ficut bC primi genc-
ris flores,euancfcunt : odorcm habet fortem , gu-
ftumamarum. Tragus VOnnbftfiUtfiUff &C8
Pfrymcttuocat.
TEMPERAMENTVM.
Temperamenticft calidi Bc ficci^uicjjpcnetran-
di eft pncdiut In uulneribus fanandis hodie no-
bilifsima»
VIR.BS, INTRINSECVS,
Aqua ftillatitia hcrb<e,in uino pncfcrtim imbu
taj jtomachi, iecoris , matricis,ac totius corporis
uirijs medctur : rormin a Sc dolores uentris miri-
gat. Poteft cadcm qua: Sanicula feu Confolida
minor.
EXTRINJBCVJ,
I Decoclum huius plantar recentibus uulneribus fanandis eft ut&fsi-
mum : purgat enim uulnera,fi hoc abluantur,ac panniculus in co madc
£ a&us imponatur : praefertim in occultis, tam uiro-
rum,quam foeminarum locis. Oris $C collihulcera,
1 Sfuitia coHunonefanat.Efficaciusha?cpraftatari-
| da hcrba in uino decocla. Alfas cum reliquis uulne.
rarrjs herbis uires communes habet»
EVPATORIVM ADVL-
terinum, n^a^frf!^^.
^g pVpatoriumadukermum.Germa.^tr^flcevcV
II/rDa(r«rb0(I.AIteronomine,qu6duuIneratifi-SS
bi ccruihac opemquserunt: akero uero ab Origani «um.
fimilitudineimpofito.Item &ij'«i{Jlittb&ratttHer, Uerb* s*
ba S.Kunigundi. Officinae hoc pro uero urutur Eu ^8*2"*
patorio^quareEupatoriu adulterinum cumFucb-
fio appeHare placuit.Herba eft uulneraria,&: Philrri
gencrc,ut fcribitTragus,eius nimirum^cuiusLuca
nusmeminit:
* Tbefidaucndit
Thiltra^fJuiBtisuakatmcmcmucxarcmariti*
Q&tiimZWtm uocant, Caulenafciturrotun.
r ~ v $ * -
, do,putpur20^enicuia£0,rolitip §C frirfutq, circa quem panduntu*ala?, n
foiialonga^canabisfercfimUitudmc^amsira. Eforibusinfumhiocoro-
natim paruistcoaccruati>^i>purpurcis,quitaRdcm inpapposabeunt.
Rad rcem mukis habet fifaris capillatam, o£ inutilem . Sunt qui hydropii
pcr Diofc exiftimant,quos conuincit Fuchfius.Nafcicur locis humidis^
ui in fluminum ripis, iuxta ftagaasnaximc : flore fert Iulio SC Auguft0*
TEHPERA^ENTVfl.- y
Calida eft Bc ficea in ordine fecundo,aut medio tertrj : eft enim uehe.
iricntaamara* : , '*
VIRES, INTR.INS EC VS.
Mefes S^urinas ciet: obftruclionesiecoris &flieni*s,aliarumq;partiu
corporis foluit : cotra omnia quocp umcna,ut tradunt,eft efficacifsima,
' EXTRINJECVJ,
Vulncraria eft,ut diximus,herba,abftergendi,expurgandiq; ui pnedi'
ta.Suffitus eius uenenatas feras f ugat : ceruas uulneratashuius ope remt
dium fibi quaerere fcribunt»
GALLION» ;
GAUion fiue Galerium,ant Ga!atio,afec"tefie,
dietu,quod flos eiusuifpiilandi,utDiofco,
eftautor,laccoagukt«Officinisincognita.Ger-
maJPnfetfrftaKit kttflrcxJX>eIIfire/i*le* &.
get£trtut Folia habet Bc ramulos recros apari,
ne fimillimos,florem in cacumine luteum, exile,
denfum,frequentem, odore gr ato,femine rotun
do,nigro,paruo.Gallis Muichetum minus dicu
tur,tefte RuelHo,quod flos iucundo placeat odo
re-Nafcitur locis paluftribus: florem fertmenfc : *
bus Iunio Sc* Iulio maxim c .
' Tragus tres enunier at G allfj fpecies : Vnam i3
defcriptam : Alteram huic fimilem,quae locis na-
fcitur aridis,3c" circa uias , caule rotudo,floribus
maioribus,fed paucioribus: Tcrtiamiam pra*-
dicta; fimilem, fedflore candido,caule quadran
gulo , Sc folrjs latioribus :Iocis gaudethumidis
& paluftribus : femen priori fert fimile»
TEMPERAMEKTVM,
Temperamenrieftcahdi & ficci,&:fubacris4
VIRES, EXTRINSECVS, •
VfusGaUrjadexternasmagiseft,quaminternas corporis parte«r«
Flos eius lac uifua fpiffandi coagulat. Ambuttis illitus medetur.
Tritusnaribus inditusfanguinemexfjsprofluoitem fiftit.
• . . . , h
Digiti
zedbyGOQgle
▼ IR1B7S PLANTARVtt. *#
^ Inaquaco^fhimGaUuim^lafsifladinampcdumS^meml^orumad^
ujf.Nonnulli cum alba cera contra hoc ipmm membris illinunt . Infan-
ji|jusfcabicu€xatisinbaIncummipofitum,eftua7ifsimum*
A P A R I N E
AParine Grseds &L La .
tmis.OfficinisAfper aJL^V
gula \ rc&iu»' Afperula, U. V-
quod afperitate fua ueftt» *■&**&*•
bus attingentium pertina-
citeradhaereat. Ramulos
habetmultos, quadrangu
Ios,exiguos&£afperos,fo
liaperambinunrubie mo
do per interualla circupo-.
uta,floresalbos,femenca-
didum, rotundum , coca-
uum,umbilici figura. Vru
de Grcccis «^«Ao«<i§w©-,id ompbaU
^VmMtarisappdlat ££,
ltem Philathropcs , id eft, r».
humana,qu6dueftespra*- vWm*
tereuntium apprehendens ^6***'
detiriere ipfos amieorum *** ^
inftar cupiat,Germ.2Uc b
ftr«»t/abha?redo. GallL
tl^Bdtbks ^ou Grattcrott*
Nafcitur in agris,hortis,
circa fepes o£'maceries.
Colligitur a?ftate cum fe-
mine eft pra?gnans. Mao.
liuspurpuream uocat Lappaginem*.
TEMPER.AMENT V U.
Exiccat SC extergit modice,tenuiumq; eft partium.
V I R E S, IHT-RIHSBCVi-' ''
Seminis,caulium 8C foliorum fuccus cum uirib drachma; podere po-
tus,contra phalangiorum ., fcorpionum , cV uiperarummorfus eft effL
cax . E adem pneftat aqua ftilIatitia.Eadem bina uel terna uice in die , ad
trium cochlearium quantitatem pota,alui fluxum compefcit,ac i<ftericis
cft maximo remedio.
E X T R 1 N S E C.V S.
Suecus infufus aurium doloribus medeturiEoliaimpofita fanouinis
abundantiumexuulneribus cohibent,
S i
Herba fpGi cum axungia trita & impofita,ftrumasdifcutit<
CORDIA L I S.
COrclialem quam Officina;MatrifyIuam,cVGer..
ma.^et $(^B&/eYtP«k>meyjicr appellant, no
minareplacuitjCumaliudnomcn quodcommodc ov
bui a Graecis uelLatinis portet,non elflet.
Eftautem Aparines fylueftris aliqua fpecics,fiue eda
Galau>,utforma oftedit.Pedali affurgit altitudine,cau
le quadrahgulo,£ olrjs per interuaUa ftelia» mod o difpo.
fitis,fl ore candido,quaIis alba? ajbarines,odorato : radi
cecanclida,r.enui,uillofa. Infyliiismenfe MaiopotifsL
mum floret.Germa,etiam<S5eyf biot/hoc eft, Caprifo
hum, dicitur» **•-.-_.
D iuerfa uerd eft a Matrify lua,qua* a D iofcoride li.
4-cap. i2l de{cribitur,Periclymenos dida, dequafu.
pra. , -v : '■.
TEMPE&AMENTVM, ET VIRES.
Temperamentum cV uires cum Galatio cV Aparine
habet fimiles : no enim aliud quam iylueftris earum eft
fpccies.Potifsimum uero cordi &C iecori, in uino,menie Maio pota, pro
deft:undenomenetiameftfortita^ 2
RVBIA.
Vbia,qu6dradice eius,qua? rubra eftja
nae cingantur,eft di<ffa.Officinis Rubia
tin&orum^Venatincrorum. Gra?ci Erythro
danonuocant.German.^ote/^CtrberrofC.
Gall.Garancc.
Duo facitDiofcor.genera: Satiuam &fyl
ueftrem, Satiua caules habet quadrangulos,
Iongcs,afperos,fimiles aparina;,maiores tsu
mcn SC robuftiores: folia in fingulisgeniculis
permterualla,adftellae formam difpofitafru
^ * r, ^ <ftusrotundiis,uiridisprimum,moxuer6ru-
■ itiia^lt&i- befcens,ac in nigredinem tandem abiens.
*^<w*£ Radicem tenuem,longam, rubram,a qua Ru
^^^ biamommaccepit,obdnet.
Sylueftris eft fatiuae folrjs Sc*caule 8C radi.
cefimihs,floremfertcandidum.Nafciturho-
diein Germania pafsim , agro prsefertirn Ar-
gentoratenfi,& Spirenfi, quemadmodum Ifa
tin ager maxime producit D urenfis,
Aliter
Rn
^ Ato^w^RubiamdefcribftThcophraftusjKder^foIiatribuen^
quod a dcfcriprione Dioicoridfs,8£ forma eius hodie quoq; loge abeft,
uifi hxc eius rnens fit,quadf olia rubia? ficut hederae adhajreant»
TBMPERAMENTVM.
CaifacfcRubla fn ordine fecundo,exiccatuerd ai tertfo,
VIRBS, JSTMSSBC7S.
Radixmuinodccodajmorfibusiienenatorummedetur* Idemfoc,*
cus foliorum & radiciscum uino potus prceftar: Vrinam SC menies de-
. coctum potum,ud puluis femidrachma? fumptus podere , f ortiter cku
kcoris,tplenis,renum Sc matricis obftrudriones inaquamulfa decocta
radix (oluit : iciericis probatifsimo cftremedio. Cum oxymcliradixtu-
kcomeftamdanchoiiamminuit.
EXTRINSECVS»
Fomenta Sc in£e(siones,exfolr|srubias,uel cadem in pcHb admota
menfes cient,mortuos foctus 8c"fecundinam expcflunt. Cmnia corpo-
ris uitia,macuIas,Xcabiem,ferpigincmS£ papuias ,cum aceto folia & ra
dix tula impoHtafanant,
PISVM.
S 4
Plfum a!oco;urbeuiddice£Pifa,ubimaximiiscirfe^&prouenms;Ki q
nominis eft adeptum .Gra?cis A^©-.Germ.^tbfctt/^r»?cy|feit.
Gallice\ Pors4Noriii'irnum hedic omnibus kgumen. Loca amat aprica,
SC tepida,Caules in terram fpargit concauos,ramofosq;,furculo pnete.
nui^olio frequenri,S£ longiufculo,flore papilionis forma , circa umbili
cum purpureo,filiquaoblonga cylindroides,granis rotundis,radice im
becilla.
- Triafunthuiusgeneramagmtudinis ratione. Primum reliquis mL
nusGermaniappeilancflCJtt^d^Cfbey^. Secundum %l*%Ztxotyf/
caulemhabensnodofummagiscV4emum. Tertiumquodreliquis ma-
ius eft,Gcrman .Jjrop <5fiVttn Ctbcy f. Pofteriora duo adminiculo feU
fulcimenris egent,primum uero nainime\ Tragus Pifum Diofcoridis aU
terum arietinum Cicer efle credrt.
TEH? ERAHENTVfl.
Pifum mediocritatem in refrigerando cV exiccando obtinet.
VIRES, 1NTRINSECVS.
Pifa cum Petrofelini fariui radicibus co(fta,puerperisfuntfalutaria,
Iufculum corundem fuperfluitates puerperarum per urinam edu.
cit.Flore prirfertim nucis myrifticas Sc" Rofmarino fimul coctis.
Lac rjfdem gcnerat. Vnde bonum piforum nutrimetum i acileeft col ^
hoere.Ictericum morbum ius eorum ciet,incipienti hydropi aduerfatur,
dies aliquotfumptum Nec,utnonullorumcftiudicium, noxius eft pifo
rumufus,fedinomnibuspencmorbisiusdeco<fti eorumpKeberi tura
poteft.
EXTRINSEC V S.
Decoctum piforum cx aqua ucllixiuio manantem capitis fcabie cct-
tapurgat.
Idem deco«ftum maculas faciei abfterjrit, cutemq; glabram efficit.
Addito melle & farinahordcacea preltantifsimum aduerfus putrida
cV manantia,contumaciaq; hulcerafunt remediunu
Pifa cum Vicrjs in aqua cocfta & illita tumores fedant,doloremq; kni
unt.Idem pra^tant fabar.Verrucas aiuntpelli fi fmgula? llngulis pibs,ho
ra nouilunrj,tanountur,ac omniain panniculum deinde umulcolligau
retrorfum prorjciantur : fic enim uerrucas dccidere,
CICE R*
Ckcr,unde nobile illud Ciccronum nomen.Grascis Erebinthus.Ger-
ma. $yf€rerbjett.Gall.Pori rougcs^ouChichts.
Q>££ibi* Triplex eius in 9 ore dirrercntia,aliud album , aliud nigrum,aliud ra.
mm. brum.Quodalbueft,Columbinum ,itcm Veriereum appellant. Quod
krU*"™' nicrrum uocat Arietinum, ab arietini capitis forma.Tertiu Orobiaeum,
Orokt*. * . * aL
tcwet
ofiCii,
Ctccns
Digiti
zedbyGOQgle
\IKli7a'PLANTA&7fl,
^cruifimiiirudfne,quodruffumeft.AmatroiumcrafTumpuGuma-.Rt
diccnaiciturrurculofa&alta^aiilelignoro^bhquo^olnsexiamstmut
Pifisuerofunc fii|qua,cylindroideS.Reh-ciui$iegumimbuSlon^&: acf
• TEMP ERAMENTVM,
Calfacit&exiccat in primo ordine.
V1^EJ. 1STRISSEC7&'
Ciceris in medicamentis quam m cibo potior eft ufusj
Secunda Ciceris decoctio,prima uidelicec efRjfa,ieiuno ftomacno po
ta,unnamciet.&calculumpeiiit, Incipienahydropiidemdecocftum,
per ahquot dies potum eft.falutare. Exufceratis uero renibus & ue,
tcx mmms Ciceris ufus, ob peliendi facultatem^obeft.
IXTRINSEC VS,
- Ciceris parcumpifisin externis corporisuiajseftefFedusinomni
bus tamen uehementior.
PH AS E L V $>
Phafelus,
Dfi MATVR.A IT
t«&
FHafdus,udPha{ioIus,uc!Phareolus.Gcrma.5afdCtt/H>tIb Ob«tD
XVtlftfyJSQtlttti D olichos apud Diofcoridem,& Smilax afpera,
hortenfis fiueleuis.Variant autem autores in his nomendaturis, Phafelu
& Phafiolum difcernentes,utPhafe!us fitlegumen fimpliciter fic uocatii
ab Italis .Phafiolus uero idem fit cum Dolicho fcu SmUace leui.Pulcher
rime autem hoc ipfum difcrimen explicat Valerius Cordus, Phafeiui
itaq;,fiue PhafeoIus,aut Phafiolus,Iegumen eft,ab% adminiculo feupc
damento per fe fubfiftens , f olia habens in uno pedicuio tria,hederacea,
mollia,quorum fpina ex interiore par te candicat* Rores profert candi.
dos,&pofthosinfiiiquisteretibuscandidaS^obIongafemina , media
inter fabas uulgares & pifa f orma & magnitudine , quibus nigru quid.
dameo loco,quibus*filiquisannec^untur,ineft4Atq; huncPhafelumdc
(cribitDiofcorideslib.2.»cap.ioo.
Akera ucro eius fpecies eft,quam D olichon ipfe Sc Smilacem horten-
fem fiueleuem,eodemlibrocap.i40.appeIlat.Hec arbuftiscircumuo!
uirurdihaftis,fluntq;exeacoronseseftate,longioreshajc quam praedi.
cftus. Phafelus fert filiquas,Vnde a quibufHam D olichus appellatur,£t*
rrucfcus eius Lobi,quoniam infignes funt filiquae,in quibus figura Phafc
hTeminanafcunmr^nontantumcandidocoIore,fedetiamnigro , cro-
ceo,ruffoq;,& mixtis etiam pluribus coloribus fimul. Quoniam uerd
hx duse Phafelorum fpecies inuicem fimiles funt, nomen etiam commu.
Reminent,Cura uero propric loqui uolurnus , legumen dlud prius de*
fcriptura,.
j fcrip«HW,PhareIuHnlucPha<iolum uc*amusllMjmus uero «kfcribtfi
;£olichum,uei Smilacem fcucm ime fatiuam,& fillc^as eiusLobas.Por-
f o utrunq; Germaruajperegrinum ruit legumen , cY Phafdus fiue PhZ
fcolus fiue Phafiohis,«juiab% admihiculo er£itur,paucis in Germama
Pharmacopolis SCHcrbarumftudiofis&ritur. Dolicbus uercH piuri-
bus,non tantamciuibus,ucrum etiam ruftkis yumbns dC oftenrataonis
caufa. .--.■• . _ \, . ,,'•-._
. fe -TEMPES.AjaENTVM.
CahoifuntS£ntimid^inprimoord^e,ut$imcomSemi>lacct.
r»L-*i CCt.' VIRES' ^TRfNSECVS.
Phaieli 5: Faba? ahium inflant, diffkulter concoquuntur, fjs potifsi.
mumqui Iaboribus func aflueri conuenientes : Ocioiis, & infirmum fto
machum haberuibus,noxn. Yirides aucem Phafeli cV Faba?,aiuum du-
ram emolliunt : ad quem uium commode fumipocerum* Crudi PhafeU*
uomitionesadiuuant&cient. , , -
B X T Rl N S E C V S,
Ad fedandos tumores Sc dolores in occultis locis, parfere eft Phafe-
jis,Fabis,Vicrjs & Pifisfacukas:alterumqialteriusuiccmfuppiere ua-
CiCERCVLA.
CIcercula,dimmutiuo fadroa CL
cerc , Gra?cisLathyros, Latinis
Cicercula & Pifum Gra?corum. Ger
ma.&tdjero. Sunt qui dicanc ciTc Ci
cer ariennum, item Columbinum ♦
Reclamat autem Pli'm'irs,qui Giccrcu
Jam diric efle inarqualem &C anoulis
mulris : quod manihrftum eft : fic,uide
omnia reliqua leguminum genera nu
arqualicateuincit. Caulem habet te>
nuem , anguIofum,ramulosperter^
ram fparfos,(icut PiCum minus : folu
um uero longe diuerfum, acutum 8>C
oblongum : riorem Pifi,album , figiL
laampediculoadhaerentem : filiquas
incuruas,binisternifueangulis. 3Ma-
fcitur pafsim pcr Germaniam, maxL
mecirca Vuormatiamac Spiram.
Eft Sc" fylueftre Cicercuisr genus,
quod in carecns nafcitur , folrjs acu-
tis,longis,in quoriim extremftatibus
funtuillamehtatenuia,quibus Iegu-
minum
Digiti
zedbyGOQgle
.\..x. - v- »£•? »&Tr\t!llv B * - •-
jminujn j>ftar adhasret : flore ferc luteo 8C femine in ntiqujs mcano ac pe «
„»c nigricant£vGerma.appellantX)Og<l SWtC&B/quod nomcn tcrtig Jo '
ju^ckiCupracft.trtbutum» ...
r . •--.-. ■ .0 r. - TEHPJSR AMJEHTT-M.---JB.jp VJR£J.
.Temperamenti eft calidi & ficci .; Vircs. cum Pifis eafHem obtineL
eftcj;ad eadem utilis.Vrinam uehementius pifis ciet; in.cibiseftgratior,
Ciceri alioquiper omniajquantum ad ufum,fimilis.
GYAMVS, S E V FA;:B>
CYamus Graecis jLatmis Faba. German.23p!iflt,
GalLFcwe . Di<$0 Pythagoreu nobilitata : A fa!
bisabftine,quafii*ab"seefuminterdixent Pythagoras,
- quod pleriq; exiftimant,quoniam fenfusnebetent di
infomnia faciant,animicj; perturbationem afferanr,
Sed quorundam uult fentetia,Pythagoram per xvtttug,
hoc eft,Fabam,tefticulos inteUexifTe,hoc eft, rem Ve.
neream,ct# vvxv&yjd eft,quod pariendo fint caufa , uel
quod «s^xve^«»wt,hoceft^qu6dferendo utero ualc
, ant.Sedhaecfunt5Ta^«.
Gaudetfolopmguifsimo,&: bene ftercorato , ac
nufquamnoninhortisfataprouenit. Sola leguminu
fineadminicuIomtens,folio carnofo,portulaca»fimiD
Ii,florecriftato,uerficolore,hirto,partimalbo , par,
tim purpureoUtris quibufdam maculis notato ^ quas
M. Varro lugubres uocatliteras , propter quas afa.
bis abftinedum Py thagoram dixifle exiftimat, filiqua
pkrunq; femipedali,fru(ftu intus lato,humani unguis
efBgie,colore no fimphci, fed aut fuluo aut nigro,aut
herbaceo,autcoccineo.RadicefinguIari,Iignofa cV fibriscapillata Fio.
rct «eftate diebus quadraginta,non um'uerfim,ut frumentum , fed parti.
culattm.Caulis pars infera primum florem promit , quo excuflb pr oxi.
ma,atq; ita ad fupernafuccefiu continuo itur. Aquas concupifcitin fio-
rc maximas : Cum ucro defloruit, exiguas. Inhaerent autem Fabae fuis
uoluulis ueluti cellulis peculiaribus claufa?» Nigru quodin fummoeius
Hilwt». uifitJHilum uocat. Vermes qui in Fabis enafcuntur,appellantur Latinis
aydx. My das. Repurgamenta fabarum dicuntur Fabalia.Quomodo a uernu.
ftbdk. bus cuftodiantur,docetColumeIla Rei rufticas fcriptor. Plutarchus in
fy mpofiacis autor eft: femina,quas inter iactandum inter boum cornua
ceciderint,fructumrebellem &cocdonirenitentem producere , Farina
Lamcntu, fzb3-™™- dicitur L omentum.
■ ' . . T E M P B R. A M E N T V M.
. Temperamenco & uiribus a fabis Italicis,hoc eft,Bhafe!is no abfunt,
Suntautemfrigida2C^ficca^/ccmi,du|nSimeonem Sethi,inprimo ordi-
ne,
▼ r&l B V ff f t A » ?A* y «. *47
» itcRecentcs uero & uirides funt frigjda? & bumicbe, Tvagus facit c&lu
^&humidas.
VIK.ES, 1 HTfclNSECVS.
Fabae,ut Simeon $edu eft autor, carnemgignunt,nec adftri&am nec
denfam,fed mottem & laxam :inflant,S£ corpustorumdiftcndunt.pra;
ferumcumquishis nona{Iuctusucfcitur:decoAac uero feu rreflaenon
parumdcinflaa'onedeponunt,& aliquatcnus abftergunt mundantue*
.^arumuer61omentumfeufarinafordcs corporis abftergit 8C emun*
dat,atq;ideo non multuminuentriculo moratur,utifaciuntfucci ca?tc-
ri crafsiglurinofiq;.Recentesquidem fabae fi fumantur,communem fru
#utim reliquorum rationem hab;mt,quos poft cibaria apponimus : hu-
pidiusenim alimentum eorpori inferunt,8c* non modo ad inteftina^ijc.
rumetiam ad omnem habitudinem.Sanguinem itaq; no malum gignut,
ucGalenus ait,nec fuperiores partes uetriculi inflationibus, quemadmo
<lum castera legumina ,uerum inferiora caputq; graua nt , SC una corpus
ddaiTant.Decoclum fabarum pectus lenit,fed cum aceto fumptum,ue-
tremfiftit.
Alrjfuccummalumfabashabercarbitrantur ,hac coniectura du<fti,
quodbcftiolas quafdam gignant,qua? omnino ex fordibus quibufdam
humefcentibus 5^ pU crcdine nafcantur.Qui autem ha?c corroborant , fa
bas traduntnonfolum mcntemperturbare,fed cV aciem ingenrj hcbeta-
n reeorumqui diurius in locis,ubi plurimae proueniut,uerfantur,ea uide-
J:cct eaufa,quoniam mali uapores 8C fere peftilentes ex his reddutur,qui
<tuaq; uerfum aerem inficiunt dC corrumpunt : qui continenter illatus cc
rebrftempcraturam fubuertit,qua fubuerfa SC infefta , rationalis uis ac
facukashebetatur.Succum quoq;turbulentafacerc infomnia ferunt,
Decodum cakulos in ueficacV renibus ne gignantur prohibere fcrunt,
ac proprietate quadam deftillationes a capite in pe<ftus ne defluant auer-
tere,quiE tufTes uehementes fufcitarent.
EXTR1SSEC7S,
Farina fabacea in aceto uel uino co<fta,tumoribus,prxfcrtim fi in oc
cultis Iocis f uerint,im ponitur.G o&ac f aba* pedibus impOiita?,dolorem
eorum fedare traduntur.
LVPINVS. Mcw*, Jud*:
LVpinus,Gra?cisThermosdicirar.Officinis Latinum nomen rcti- ^^
net,Germa.5«*Sb0ttCtt.E.xfabarumquoq;eft genere. Triftem ap-
peliatVercr.ob amaritudincm immenfam , ncc eius ufus eft, nifi diebus
aliquot in aqua maceratus fuerit,ut amaritudinem exuat. Cibus quoq;
fuit inferorum,S£ defun<ftorum,ut eft apud Ouid uidere in Faftis .Na-
fcit folo exili SC arcnofo,in rubrica maximc Limofum cultumq; folu rc
fpuit.CauIem habetunicum,foIium quinq;fariam autfeptifariam didc-
'dum^lorem candidum,filiquas crcnatas^inquibus quinafenaueincus
Digiti
zedbyGOQgle
»fi H A TVRA Ef
frana,feptisd^n&a,durajata,rufaq; cmh3S^8t#q
.adix lutea,capillamentis fibrata. Radice ferro iuc
rifa,feu uumerata,totus frutex emoritur. Sarritio-
nem itaq; non patirar, nec ea opus habet , cum fcia
j feec adeo non infeftetur alrjs herbis , ut ipfa herbas
^r perimat-DeCura riusuideColumeHam.Plmruster
Ifl orereLupinum fcribit, quod fic uenit a ccipiendu,
Principio florem fert circa medium caulis^curusfiri
qux menfe Augufto maturefcunt. Hinc prioribu$
maturefcentibus fecundus flos in ramuiis adnafcen
tibus prodit,qui raro ad maturitatem peruenit . Ter
,tius flos mefe prodit Augufto in fummitatibus ,qu(
ob frigoris iniuriam nunquam maturefcit.
TEMPERAMENTVM.
Calidus eft &C ficcus intenfe , quod ingens eius in
guftu amaritudo indicat.
VIRES, 1NTRINSECVS.
l^ Lupinus in aqua,quoad amaritudinem deponat,
maceratus,hinc arefactus tritusq;,cum aceto porus,
l naufeam ftomachipellit, eiusq; appetitum cxcitat, ;
Lupinusamarustufus,cumelleuel aceto fumptus,
uermesuentrisefficaciterperimit: idem pra?ftata.Q
qua,in quaLupini funt cojfti,uel macerari.Efficacius ha?c preftat,firuta
& piper fimul decoquantur bibanturq;. Idem decocram iecoris SC lienis
pra?cipue obftru<ftiones aperit,urinam ciet,menfes ducit , &C cum melfe
ac myrrha mortuos fcetusexpellit,
EX TRINSECVS.
Aqua,in qua Lupini fuerint decocfti,omnis generis fcabiem,pforam,
gangrcenam,papulas,8t" manantem capitis fcabiem purgat,fanat, cVcu
temglabramefficit.SugiUata,mfaciepra*cipuc,cum aqua pluuiadeco-
cti tollunt. Farina Lupini cum aceto coc*ta SC illita ^ftrumos^tubercula,
&C duririesdifcutit,membrorumc^inflammationesfedat.Cum Chamae
leontisradiceinuinoimpurouelaquacoc"ri , contrapecudumfcabiem
praeftantifsimum funt remedium/ifaepius eo fcabies purgetur.
V I C I A*
Vlcia a uinciendo M , Varroni eft dicta , uel quod capreolos,ut uiris
habeat,quibusfurfumferpit,ac quidquid attigerit appra?hendit.
Gall.J^e/^^c.Germa.XOtcBc«/uel$amtPiC^en/ ad differentiara
Aphaces,qua? eft fylueftris Vicia. Item&of wic&tt/ quod pabulum fit
iumentis.Nafciturlocismaximeficcis,cubitah' altitudine, folrjs Apha-
ces,fed amplioribus: flore pifi,minutis,nigricantibusq;infiHquagram's,
Deiatione &cultueius Columeila,& M.Cato.
Errant
V I R I B V * P L A S T ATt* M. 14*
Jp ErrantquiViciamidcmfeduntcumOrobofeuEr v
uo, de quo mox dicenmGalenoiuiciorum femen lenti
eft fimile,8£ f abarum modo longiufculum: a qua fimili
tudine Aphacen eriam appellant , quse proprie tameti
left Vicia fylueftris,de qua fequentimox capite* Quicii
riofius obferuare uolct, plures Viciorum fpecies ex m£
gnitudinefacerepoterit» .
TEHPERAMENTVM.
Calfacit mediocriter,exiccat uero in fecudo ordine*
VIRE& INTRINSECVS.
Farina Viciorumurinamciet,aluumq;bonam effr*
cit:nimiusautemdusu{usueficaE&:inteftiriis^ ob ex* ,-.
pultricem uirmtem,orTicit. '-
Tabidis,iuglandis quantitate cum melle, iciuno per
aliquot dies ftomacho fumpta eius farina,eft utilis.
E XTRIN SECVS.
Cum uino mixta Viciorum f arina, ferpentum,canu
cVhominummorfus , illita^purgatispriusipfislocis*
prodeft>Eaderrt cum melk SC uino pe&oris tubercula,
cum dolore nata,fanat,manantiacuris uitia curat^ ma^
^ culasq;,utde lupinoeftdidtum,extergit.
Fomentum ex uicrjs &C aceto ftranguriam pellit 8&
Tenafmum, , '•'
A P H A C E.
Atbk^ Aphace, ab « fimilitudinem fi-
gnificante,&l <?«x©-,id eft,lens,eju6d
lenti fit fimilis . Vel ab « priuatiuo,cV $>*-
*©-,qu6d non fit lens* Vulgo fylueftris syheflrk
Vicia. Namfponte in aruis nafcitur , & vww.
Cs mundi. Gcrmzt*.$dbmcUtt/XVi\b
VOicUn/&. &t>ziftc>p\)iMt<iut. In
aruis altior lente nafcitur,f olrjs tenuibus:
filiquas fert lenticula maiores , in quibus
terna quaternaue femina, nigra, lente mi-
nora,continentur.MenfefloretMaio,Sd
moxinfiliquis femen producit.
. D iuerfa eft ha?C ab Aphace Theophra
fti. Siquidem Theophrafto Aphace non 4*4^
filiquaturrfios enim in pappos euanefcit, rhco*
in quibus magna ex. parte femen occuli- ph«&i*
tur:nec foliumeiusadlenticula?,fedn«u
gisad Cichorrj t ormam accedit,
T %
AphacenerdTheophrafti putawrefle primum Hieracrjgenus. q
T E M PERAM EN T V H, ET VIRBS.
, Caloris eft mediocris,&: ualentiusdeficcat. Folia adftringendi uim
pofsident. Vires cum lente pares habet,fed natura ipfi ad fpuTandum effi
<acioreft,quamlenti,Tofta&:tritaJ[entisinftarckcocT:a , uentriculi aL
uiq; fluxns,8Crudum aridum fiftfc, Editur ut lenticula, uerum a?grius>
tefteGaknOjConcoquitur;
OROBVS,
feu Eruum.
ORobos Gracis & Officinisdi
citur.Latinis Eruum, Germa,
k fBtVMl. Ex leguminum fimiliter
ieftgenere ,Germanis peregrinum
[ hacftenus , necdiu cognitum legu.
1 men. Non enim fine errore Orobu
f appellarunt Vicia ,qua: Germanis
XOidt ett dicuntur.Gallis Ers. Ho-
die uero a quibufdam feritur , folo
gaudens macromec humido.
Duo eius faciutgenera, folo flo
re difFerentia,qui in altero eft candi &
dus,in alterorufus: ddnde etiam
\ radice, quse inaltero eftmukis fi.
briscapillata,inaltero denfa cV IL
gnofa. Folia habet prsetenuia Bc 3n
gufta,florem uel candidum , uel in
candido cceruleum,autpuniceum:
femin a in filiquis fine fepto,ficut pi-
(a,continentur : filiquse forma eftcylindroides. Radixin candido capiL
Iata,inrufocrafTa,&minimecapillata. Defatione 3c~cultueiusCok.
mella&Varro,
TEMPERAMENTVM.
Calidum eft in ordine primo : ficcum in fecundo intenfo.
VIRES, ISTRINSECVJ.
Eruum frequentius comeftum capitis grauitatem f acit,uentrem rur-
bat,fanauinemperurinamducit.Coctumuero boues faginat. Farina
erufbonam facit aluum,urinam cit,corporis colorem commendat.Fari
na autem conficitur in hunc modum : Vberrima & candidifsima qua?q;
leauntur femina,& aqua tantifper madent , dum fatiata fatis ebiberint :
exemptapofteafriguntur,donec abhiscortex decedat , tummoluntur
St" arctiore cribro cernuntur,quod fca fuerit excuftum, eruina farina ap
pellaujr,conditurq;. _
Cum
VIRIBVSPLANTAKVM; ,4j
Cum aceto fumptum cruu,tormina,difBcuItates urinae & fcenafmos
lcrucNucis magnitudinefrixa c^cummcUcfumpta,prodeftijsoiucib6
' nonnutriuntur*
. EXfRiNJECVS.
Farinaeiushuicera cum melle purgat, ientigines %m tY afpredineni
cutis in facie,eiufdemq; maCulas,o£ reliquum corpus : Nbmas,gangrse-
pas cohibet,mammarum duritias emoUit Fera hulcera , carburiculos fa
uoscp rumpit.In uino macerata,canun^hominum,uiperarumq; mbrfu§
jllita fanat.Deco&um eius pemiones>o£ iri corpbre pruritusifOueridd
fanat. ..
L E N S. .
LEnsfeu Lenticula^ Csrxcis Phacbs,^^
Germa*£tttfctt.GallXeH^/cXenti$
anatalifolo pofTuntrecenferigenerai lri>
dica,diuer<fa a nbftrate. Aegyptia Vergi*
lio maximclaudatur,^: Ouidio, PelufiL
caobiddi&a.
DuO eius ih AegyptO faciuntgenera»
Alterum rotudius nigriiisq; : alterum fua
figui a. Amat folu iriagis teriue quam piru
gue,ccelum utiq; ficcum. Legumen eft ra
cemc fum, nafcitur folrjs uiciae,fed minb-
ribus. floribus exiguis, incandido purpu
rafcentibus,filiquis parUis,molliter in lari
tudincm fufis, ih quibus tria aut quatuor
grana : inter IegUmina miriima funt.
Eft pbrrb duplicis differentiae L eris: al
tera legumen,de qua hic agitur : altera fta
gnantibus undis irinatans , Leris paluftris Leni pdi
di&a.Germa.iPafrerltttfett/ ZTletvlim *#■«•
jctt/nihil aliud quam mufcus lencicula; fi-
milis,de qua fupra.
T E M P f R AME NT V M.
Lens in caliditate Sc frigiditate medium obtinet : Exiccat iri Srdine fc
cundo.
V I R E S, INfRINSECVS.
Quiknte,inquitSime0nSethi,Crebr6uefcuntur^ elephatem morbu*
S£ cancroSjSc" fcirrhos, &C neruorum dolores , 8C atras bilis adfecftiones
contrahunt.Aptus enim eftcraflus Sd"ficcus fanguis } melancholicus fie-
ri fuccus. In quibus igitur malus quidam habitus aquofus eft in corpo>
re,his duntaxat utilis eft hic cibus: uerum aridis Sc fqualentibus 8C fituo^
fis eft noxius.Et eodem pac*to oculorum aciem nimio plus ficcando he*
T j
Sl 8-ATTR.A ET
betat,konfrario.ucrpfanat* Nec utilis eft ad purgationes menftrtfas
cjuoniam cr&flu m ac difficulter proflucntcm fanguinem gignit. ' *
Veneris appetcntiam &C fcmen genitalc extinguit , ac propterea cafte '
uiuereuolentibus maximeeonuenit. Mala &C difficuia facit infomnia
proptcriitdancholicosquiex ea uunthumores. Siuero cum menthacol
quatur,plurimum inflationis deponrt : nonnuUi & betam hums rei gr£
tia inrjciunt,eo quocfecoquuntur tempore«Si ex prima deco&ione ieru
tese-Hantur-.aluumfcrunturemollireiPrima uero decocftione feuaqua
effufavfffecnndauicecum aquafuerinteo&a?,nuxus alui tradunt fifte,
re : ad quos ufus potifsimum in cibos ueniet : alias,ut dictum eft,minus
commoda»
EXTRINSECVS,
. Huentibus cuttsmtrfs,tumoribus,fcirrrus,in collo,circa aures,cxrpc
&us impoEta? lentes»perinde atq; uida Sc" faba?,aliaq; pleraq; legumina,
cafanat,fedant,cx: difcutiunt, Podagricis cum polentain aqua decodta
rubuenit,Probc decocta & trita,uulneribus qua? iaculo uel fagitta facta
£unt,impofita,fanguinisfluxumfiftit.
DE FRVMENTIS .:
BSOLVTIS leguminibus,proximo fe loco offerut
! frumenta,qua?orcJine quantumfieripoteritfingula
explicabimus.Primum generalibus quibufdam,qug
I fingulisfereeommuniafunt,prannifsis. Frumea.
I tumigitur,Gra:cis2tT©-,qu6d cibuprseftctfeualat
1 hominem,ficut Latinis afruendo.Frumen ti appdla-
"'tioneuenit^quidquidexfemittit ariftas, 8c*inherba
«ftperhyemem.Suntq; aliahyberna,qug poft Vergiharum occafum ter
raemandantur:aliaajftiua,quae ante Vergiliarumexortumferuhtur.
Partes frumentorum funt : Granum, Gluma, Arifta, Spica , Vagina,
StipuIa,Culmus,Frit,Vruncus.
&<sxm. Granum dicitur,qu od intimum eft Sc" folidum,a gerendo Varroni di
. ctum,id enim feritur ut frumcntum gerat.
gIkbm, Gluma eft folliculus eius,aglubendo faifrouocabulo, qudd eo folE-
culo deglubiturgranum: eft in fumma theca ipiius grani» Gluma item di
Citur f olliculus fici eius quem edimus.
Ar&A. Arifta dicitur,qua? ut acus tcnuis longa eminet c gluma , dicta quocf
.prima arefcit : eftq; apex gluma?,8t" uelut cornu fpica?»
spica. . - Spica afpe eft dicta : eam enim quod fperant fore ferunt : quse cum
mtUd. ^onhaJ3ctarifta'm,Muticadicitur,quafimutila.
*..... Vadna.
Digiti
zedbyGOQgle
A ^agitta dic&ur,m qua hcrbalatet,ad fimflitudinem uagms qua * V4Pfc":
conditusgladius»
Sripulasfuntfohaculmumammenria». stfpuU.
Culmusidem eft quctdcalamus,cum fpica peaitus fam orku&at in CnSmu
fumrmtateipkajiammatura?» .
Ch°dmmuse(r^itaigranum,Fr«appeHant. rrit.
Quod ad culmi cacumina infirmafpica gerirar,muHJs *tequara gra* 1
aum,VruncusappeUattav
TRITICVM.
Vl
m
TRiticum GraecisPyros,Germanis H)$y#etkSiccu'c^mLarinis,tit
Me Varroni pIacet,quod tritum c fpicis fit,qua ratione fingulis fru. 4
mentorum fpcciebus attribui poffet. Tria huius numerantur genera.
Primurrtculmonafciturquamhordeumalcipre,tribusgenicuIiscon t>
ftante,fou'oarundineo,fpica i folrjs remoriore ,lfrcondita, Sc in nullos
T 4
&E SATTR A fi t
Raiwj. uerfus difpofita.Latinis Robus a poskw & nitore, quo reliquis preftat, ^*
appdiaeur.Germa.fimplicitur$Deyflfc». _
*• Sccundum,culmo^cnicuKs,graAisqipriori fimile > nec ab eo differtj
nifi quo<i fpicam mulcis ariftis uallatam,&: irt duos ucrfus difpofita obti
Triaefoc net.HoC Trimeftre dicitur,qu6d tertio a fatumenfe metarur : In hoftris
"""^ tamen regionibus quinto primum mcnfemetitur^ob ecdi cV aeris diuer
sitamm. fitatcmJ&m S:tanion.Geima.21.mtnilfOtIt/qu6dforta{reoptimumex
hoc Amylum conficiatur.Nafcuntur prima duo geftera pafsimfata.Co
lumclla quartam farris facitfpcciem. Alio nomin? Halicaftrum.
J. Tcrtium priori per omnia fimilelnifi quod genicula habet quaterna.
Germa.XDcIfc&ei: XPeyffm/8^IX>eyfliCnloIb/Rariushocgenusin no
ftrisregionibus.Defatu BC culturaTritici,uide Rei rufticas fcriptores.
ColumellafiliginemfacitfccundamTriticifpeCiem ,de qua paulopoft
in capite de Siligine agetur. inTritico marcefcentenafcuntur infecta,
Pdlba. qux Gurguliones uocant.GneciCias. Pollen dicitur in Tritico, quod
jhi ittjjli fiosin filigine,cteft tenuifsimumpurifsimumq;,quodeftin farina,quod
S8^* molispulucrisinftaradhaercrefolet*
TEMPERAMENTVM.
Triricumcalfacitinprimoordinc:neq;manifefteficcat *neq; hume.
V I R E S, INTRINSECVS, _jj
Tritici innumeros ufus nemo facile expofuerit , prxterqj enim quod
panem pneftantifsimum ddicatifsimumq; pr£ebet,ad cibos quoq; maxi
maeiuseftutilitas,necnonin medicamentis* Colliafperitatemin ladte
uei aqua,tritici farina cum butyro co&a,lenit,mfsimmitigat, fanguine
cxcreantibus pneftanti eft auxilio,fimiliter pectoris exulcerationibus.
Eadem farina in aqua mulfa coeta,Omnis generis internas inftammatio-
nes kdat.Vetus triticeus panisutiliseftrjs qui alui fluxu fedulo infeftan
tur.Tritici femina cruda manfa , uentri funt noxia,uermes<£ in corpore,
ut Serapion eft autor,gignunt.
EXTRINSECVS.
vob&i Sextum Pompeium podagram tridco curafTe , ad genua u(q; in triti.
" co fedendo,legimus. Furfures tritici inaquamulfaco<fti,c611iexuicera
tionem gargarizatu & collutione fanat ^tonfillas item difcutiunt. Iidem
fiirfures ex aceto cocti,luxatis membris neruisq; prceftantifsimum funt
f omentum.Cui rei Agrimoniam alrj adhibent. D eco&um eius ferpigu
nem,papulasq; fanat,omnisq; gencris inflamationibus,tumoribus, prae;
fertim pedoris &C naturalium locorum,medetur.E odem decocto ferpe
tum uenenatorumq; morfus loti Sc purgati,fanantur,
Fermentumtriticicalidam cientemq;uim pofsidet: omnia tubercu*
!a,prafertim pedum clauos ad maturitatem pcrducit Sc aperit, cumfak
illitum,
DE
Digiti
zedbyGOQgle
9 I ft I .B V ff P R V 28 E « T O R y Jf j ^
A ■ . D. E • A M Y L O.
Amy!um,G€rma.^rafftmecI/Btercfra«d/2(mlltltjr. Alias etia
Amydum.Dic%im,utteftamr Diofcorides,quod fine mola confidatur.
Fitautemextritico, SCnonnullis ex hordeo,hunc inmodum:Tritici
quantumuolesinfrigidam recentem aquam inrjcito,fa?pius in dieagi.
tando,ac indies recentem fuperfundendo, Quinto dk. cum emollitum
fuerit,aquam fenfim fine agitatione,ne tritici moUita farina: firaul effitu
at,errundes.Aquamquae poftrema uice effunditur,uafcuIo puro excL
pies,contufumq;triticum perpannumcolabis,aquaea nonnihil admi.
xta,ut facilius penetret. Materiem colatam in fole ficcabis,innatatemc£
omnem aquam effundcs, S>C habebis Amylum confe<ftum.Nature eft ca
fcdse achumidae.Valet aduerfus oculorum fluxus,puftulas & caua huL
cera.Inpotu fanguinis reie&iones cohibet. Cumfarinahordei&fac-
charo tufsim fedat. Cum lacfte Amygdalarum fluxam aluum fiitit,ex-
afperatisq; faucibus & fanguinis fcreationi prodeft. In ore manfum,
rabidicanis morfui impofitum,medetur*
Inaquanoctemunamimbutum , cxTcum oleo amygdalarumdeco*
<ftum,faccharo admixto,apoftemat&uspe&orismedetur.
HORDEVM.
HOrdeum,Gra?dsCrithe,German, (&?fie!t ^^
Gall.Or^e.
D uplicem faciunt eius in fpica differentiam: AI «.
terum uocant Hexaftichon feu Polyftichbn, quod Hbwflw
fex aut multos uerfus habeat : quod nonnulli C an ^ffj"
therinumuocant,propterea,qu6d,utRueIIius ce- °hon!'
fet,foIIiculocaftratumenafcatur. Huiusfrumeds omtheri*
proximus eft ufus ♦ Seritur hoc foluto, Gcco^pin^ ruim*
guiq;maximefolo:fiquidem dus fegetibus arua
marceicunt.
AlterumgenusuocantDiftichon , quod duos s.
duntaxatuerfushabeat,German.£Ieitt (Stvfhtt/ Di&chcr,
ficut prius gr0^$5er j?e» . Seritur quam pinguifsi
mis frigidisq; locis circa Martitim menfem : quod
Galaticonetiamdicitur,ponderis&candorisexi „ , ,
mr),uttnticomittumegrcgia cibaria familie pre
beat.CuImo nafcitur Tritici,frag0iore tamen,mi-
norec£,quinque,fex,8£interdum pluribus genicu
latoarticulis,fimpliciinftipula folio , &C eo quu
dem fcabro ac lato. Grana fere nuda,longiore
capillamento,mordaciq; arifta.Inuerfusfpicatur:
radke frequenti,capillisfibrata.
Hordcum
Digiti
zedbyGOQgle
EWfyfc.
Etcocri*
tbon.
"BdcnU.
Btifm*.
.« BTS S ATVRi ET
Hordeum magxs quim triticumrubigini,quam Erifyben Graeci uo- q
cant,eftobnoxium« Vnumtamen genus,quodineutuafpicanafcitur a
rubigine ob id eft tiuum,Graecis Eteocrithon diiftum.In lolium degene.
rareHordeummfeu^imbribus^
dilutis,aiunt. „ , , f .
Torreradiboidcifarinam Polentam uocant,Gra?ci Alphita^
Ptifana diciturpotus ex hordeo facttrs mundato,a ^r/we^ quod hor-
deum tundendo degluberetur,ac fuo cortice exutum ad ufum reconde-
Hor&a. retur.OfficinisHordeummundatum. Gcrma. <25c*OUtOfc>cr gcfcbel*
w«S#e(^tt1lc»-DePrifan^coaioneconfuleahos.EtHippocratespropri-
umdePtifan^laudibuslibeUumfcripfrt.ExPrifana8<:lupulopotusco-
ficiturnemininon notus,Latinis Cereuifia, Zy thum Grxci, Ger,2S t^
Cerem{U.
Zytbm. uocanc. T E M P e R. A ii E H T V M.
Refri<*erat & exiccatHordeum in primo gradu*
VlRES, ISTRIHSECVS,
Hordeum cum fccniculo co&um,lac amuTummulieriusregenerat.
Farina eius in buty ro tofta, citam aluum fiftit.
EXTRlNSECVS. '
Hordeo pra?cipuze cum tritico funt uires . Farina eius , item furfures
- . ex aceto St buty ro tofta,luxaris membris illita auxiliantur:
tumoribus pe&oris occuItOnimq; locorum,ramici,calidefl
podagrc,ftrumis,alrjsq; inflammationibus ilf inuntur. Ali.
quim?l,ficus,fterCuscolumbinum ,Refinam terebinthina,
&oleum oliuarum fimul decoquunt. Aduerfuslaterumcb
lorcs : Recipe farinam hordeaceam,Melilotum,capitapa-
paueris,Folia rutc,Fcenogra?cum,pari fingula quantitate,
decoquanturin aqua,3c" addito oleo fiat cataplafma, quod
calidum fsepius lateri impofitum dolorem mitigabit,uitio-
forumq; humorum colle&ionem difcutiet,
ZEA.
ZEa,Latinis Semen,afrugis pra?ftanria eft diclal VuL
goSpelta. German.©p«Jt3/Dmc£el/j£i'tt£QUI/6.
pctcrs lom.Gd&.Tcduitct
Duas eius fpecies Diofcorides,hodieq; faciunt Prima,
culmo,geniculis SC fpica txitico eft fimilis, duobusq; utricu
Iisiun(fris,duogranafimul fert. Vnde Gra?cis<#x«xx$-co-
gnominatur. German.proprie 0pCl0/&: 'DittcUVt Offl.
Far Elufinum appellat Columella.
f *r dup ' f ] 4 Altera culmo Si fpica eft breuioribus,grana uero fingu
la in fingulis tunicis,duplici ordine feu uerfu profert : ac in
fummitatefuaariftishordeumplaneretert, Harc Zea Sm-
plex
Digiti
zedbyGOQgle
A pkxdidpotcrit.GCTma.ho;c^r«lottl/8£ S.petesfomdidtur*
' Terriaprasereaeftfpecies^^
um uocant,Germani Gmphciter 2Uw/uei £>tficfrlf ertt/ ariftis ntKlfc;
granis non occlufis,ficut in reliquis generibus frumentoru : rdiqua prio
rifimilis. Alicaetiam dfcitur pbms ex Zea uel Alica frumento cofe&us,
uel ipfa ex fruge Farina. Laudata maxime ueteribus fuit Zea^iomero
pr*femm,c^'terraiaudat porifsimum aZeae prouentu:^^V«»
uocans,hoc eft,Zeam proferetem: Gaudet enim pinguimaxime,lsetoq;
folo.Quod tamen alfj ad uitam referunt ^quafi uitam donans terra. Ali*
niomaeftminore,quarnTriticum,maioreuer6,quarnHordeum:taaim
jgicurin cibo tritico cedit.quantumhordeo prafertur inpanifkio.
TEMPERAMENTVM.
Incalfaciendo&refrigerando , mediam inter triucum & hordeum
qualitatemobtinet.Exiccatmediocriter,
^ Zea plerafq; cum Tritico^Sitznio, & hordeo uires obtfnet : aliquan-
to tamen illis eft inferior: Furfures eius cly fteribus utiliter admifcentur:
tumoribus item, prafertim uero oculorum damnis,in uino & aceto d<J
coctaillinitur.
\ VlRES ALrCAE, ■ -
B; .,. Alica,Diofcoride tefte, plus alit, quam oryza,a!uum magis cohibet,
ftomacholonge utilior.Deco&a in aceto,illitaq;ieprastollit.Vnauium
fcabritias extricat : incipientibus jcgiloprjs medetur,decodumdyfentc
ricis0quosexcruciatdolor,mfufum,eftidoneum.
FAR CANDIDVM-
COlumella quatuor farris facit genera : Primum
Verriculumrubrum,feu Alicam,de quo pnece-
denticapite.SecUndumFarcandidum ,quod Veni.
culum album appellat.Tertium Zeani, quod Elufinu
uocat,de quo fimiliter pr&cedenti capitc. Quartum,
femen feu Triticum tf imeftre, de quo in capite de Tri
tico.Defecundogenereiameritdicendum.
Faritaq,Candidum,quod appellamus, ex genere
apparet efle hordeaceo,culmo, arifta , fpica &T granis
hordeo fimile,fortius tamen, 8C candidius.In molis it
cuthordeum deglubitur,&: mundatur,reieruaturq;«.
Germ. 'fcwtffytn Vtyp appellat ,sa fimilitudine qua-
dam,longe tamen ab Oryza diuerfum,de quafuo lo-
co.Traguscenfet e{refrumetiilludgenus,auodTra- !?*&**
gumCerealem Diofc.lib^.cap.S^appdlac.Genna^amclirOM.
TEMPE-
Digiti
zedbyGOQgle
■»*V T I» PE Ki MEN T V M» E T V I R E S. _
Vinbus 8£qualitatc cumtritico & hordco conuenit Incibo fumpnl
aluum cmoliit : Contra uero Ory za aluum obftruit.
SILIGO, SECALE,
&01yra.
IV K Agnaeft do&orum hodie dc frumentoillo &
IVluulgarifsirno^ nobilifsimo,cuiusprsecipuus
adpanem ufus,quodGerman. fimpliciter 2£o*tt/or
&OCfeff appelIant,controuerfia:uoIunt nonnulliid.
ipfumeuc uligincm^quibus aduerfantur Plinrj de fiK.
gine notae,fiquidem Siligo habet fpicam erc&am,nec
rorem continet qui rubiginem f aciat, grano cadido,
leui & multipliciter tunicato,ac fine ariftis,ex qua lau
datifsimus conficitur panis.Delitias infuper tritici fi.
liginem appellat. Alrj faciunt Secalen Plinfj lib.i$.ca#
»6\quametiam Farraginem appellat. Defcribitur ea
Plinio fcecunda,fed gracili ftipula,nigritia triftis,po.
dere prascipua : guftu amara cV ingrata,
PorroDiofcorideslib.i.cap. $$. genusfrumenti
defcnbit,quod01yramuocat,ac Zese dicit fpeciem,
cx quo pancs fiant,qui minus tamen quam Zea nutri.D
ant.Sunt qui hac Olyram uelint efle filiginem, Sc funt
. rurfus,quidicantefteSecalen.Videturautem potior
eorum {ententia,qui hoc noftrum frumenti genus fa.
ciuntfecundum triticumColumellas,quod ipfe Siligi
. neumdicit,fiue id fitSiligo Plinfj, fiue Olyra Diofco,
ridis.Suntenim ha?c uerbaColumell£eIib.2.cap.6#
Tritici genera complura cognouimus : Verum ex his maxime feren.
dum,quod robus dicitur,quoniam 8c pondere SC nitorepracftet.Secun
da conditio eft habenda filiginis,cuius fpecies in pane pra?cipua,ponde-
re deficirur.Nos Tritici fpecies hodie cognitas fupra in tritico recenfui,
mus.Liquet autem exhis uerbis,filiginem non praeftantifsimum efTe tri.
sS»^00- ticifpeciem :utuerifimilefitfiliginemhancfrumentaceam Columellseef
ft^^^ fe noftrum &OdrCtt.Proindeutad dcfcriptionem ueniamus , Nafcitur
cca. Snigoha?crrumentacea,ftipula culmoq; triticeo,fedgraciliore Sc prdce
riore,geniculis utplurimum quatuor, fpica innocentioribus , ariftis hor
rente,propemodum procumbente,granoglumis explicito, cV ob id ca-
duco.nonnihil punicate SC ftrigofo.Granacius in molis tundunt : quod
crafsius eft in farina,ac feparatur pro pecorum nutrimento, id furfures
uocant,Germa.2Ueyett.Quod uero fubtiiifsimum Sc purifsimum cft,
appellatur fios f arinae»
TEMPE-
VIRIBVS f&f ttgjrtORVA a$ ~*~$3.
t; T E M P E R AME NTV M.
Excalfacit magis quam triticum,minus refrigcrat quamhor^nmi ♦
£*iccatquoq;magisquamtriticum, minus uero quamHordeum uef
Zca.
V I R E S.
Panis ex nliginecortfeclus mfi probc a furfuribus f uerit repuTgatus*
ftomacho obeft. Viribus alioqui filigo a tritico 8£nordeo no difcrepat;
£x gramine feu f olrjs filiquis aquam ftulatitiam nonnulli dicimt ad caL
culum renum & calorem.Reuquas ulres ex Tritico & hore^Sttquirc* i
O C YM V M-
lcM+ygj£^
-? h- ^°- ***** y^um
OCymum ab osimodiuerfum eSe, mpra oftendimus.Eft enim Ozi-
mum ex floru aromaticorum genere, ab c£«j,id eft,oleo dictum,ac
maxima cura indiget.Ocy mo uerd prasfens pabuli eft genus, cuius Dio
fcor.lib.2.cap.i^.meminit,ab mvdietum « id eft, a celeritate : fiquidem
tertio afatu dieprodit.Germ.^eyfcettfoiB/ SC Turcicumfrumentum,
quod hoc ipfo pecora quam commodifsimc fagine t,ac hi annona in pa-
nesetiamaddantJtem (BtUl&SC ^Md^XVif^m. Nafciturhodicmul
tis Gerrnania? lotis,folrjs primum Betae feu rapi,quae mox a fatu enafcu
«ur,caule rotundo,tenero,leui,cauo,abfq; nodis,ramulis brachiatu, fo/
irjshederje,fedtenerioribus,moIiioribus acutioribusq> Seritur menfe
Maio,floret Iunio,rlore Sambuci,ex quo grana cnafcuntur nigra, triari
gula,qu*e tufa 8c* purgata farinam habent candidam»
Digiti
zedbyGOQgle
^ 5 „£ DI.St.TV&A S ?
TEMFERAMSNT7U,
T.etttperamenti eft calidi & riumidi : uentrem infl att oculorum acfem **
bebetat : rurfus uentofrates difcutit,&: caliginem pcliit.Pccbri quam ho
minibus commodais* • - . -•
TIRES, I NTR.INSEC V S.
;Ocymum,feu Turcicum frumentunvin cibo frequef er fumptum , fL
tiecriam panis ex eo confectus^oculorum caligincm generat, aluu emol
li£,uento#Bates 8C flarus efficif ;:juiiiffum lac regenerat : concodionis au
tcm eft d^Scjh's^mujsj^\conucnit ociofis&delicatis. Tufum femen cu
iimopoeum,inflationes &uentofitates alui reprimit: atram bilem peL
lit^tfum*i<Smcum morbum carat,cVftragurjam adiuuat.Ferunt fcor-
pionis ietum non obefferjsqui ocymum ederint» Diuerfum uero fcribit
Iib.20.cap.i2«PIinius.
EXTRINSECVJ.
Succusfoliorumocy;miexpreffus,cab'ginem oeulorumillitus effica.
cifsimcdifcutit:fluxus quoa-
oculprum eadem ratione per
continuosaliquotdies fanat.
Idem G. occlufis oculis nariii
odore excipiatur , cerebnxm
purgat, &fternutamentamo
uet.Farina feminis cu rofaceo
acetocalidaillitapulmonisin^
flamationereftinguit. Eadem
ratione oculorii doloribus,
Scorpionuck mariniDraco-
nis idibus ferut illinirueneno
emreiiftere,8^ dolorefedare,
INDICVM
frumentum.
JNdicumfeu Afiaticum fru
mentum a loco dictum eft,
quoduulgoTurcicu uocant,
Turca enim Indiam,ficut SC
alias Orietales Afiaticasq; par
tes occupat. Nafcitur in Afia
Indiaq;potifsirnum.Nunc ue
ro in Germania? etiam hortis
feritur, Culmufert crailum,
rotudum , altum, longumye,
infima eius parte purpureli,
geniculis interfectu ; f olia ob-
15gioraiunt.lftiumm!tatcfcKpamcu!as,aut{mcammuacam&oranis
uacuam/xIiginisinftar£rumeiitac€sqflc>rentcra^unclutco,nuncc\ndi-
do,nuncpurpureocolore,profructusformacoloreue. Fruccum u-ro
tfgrana tnangula,nunc lutea,nunc candida,nunc quoa;purpurca in
foliaceisrorudis,crafs%uaginis^
lommfeTCfingulorumprodeunt,contenta,obtincnt,coaceruataacpe-
fti*nwuneU,i%oc^
gmarumcapiHi tenuesspro grani CoJoredependet. QuatuoritaSiuius
granorum florumq; forma iuntgenera: aliud rufum,aliud ompureumi
ahudluteum,aliudfubcandidum.
• ■ ;.r...... -.r. :--.. TEMPEfcAMEJiTVM. ' -
' Atriticonondiuerfumhaberctemperamentumftatuurit. "
V 1 R E S, - - ' ' • • : J ;
Panis ex farina eius elegans conficitur,fiuntq; ex ea,ficut ex tritico,ci-
bifeu pulmenta.Succus uiridium folioruminflammatiombusmedetur
•JtV-."'- --•*. acery%elatipracipueeftutilis*
AVENA»
A Vena,Gra?cisB«^.0.,Germa. £>abet:».Galt
i^^uoyne.
Duofunthuius genera : Primum quod Graci
» Bromum udcant^Latini Auenam,femen contines.
Germa^abbCWt Alterum quod Gracis AeaL BnT*
lops,LatinisPeftuca,feminccarens. Germ. €<& £££
^«bbcrmSylueftre Auena? gerius,feu uitium.Seri
tur uere * eft enim scftiuum frumetum,foIo no opti
mo,fi'quidem agros maxime urit,flcut etiam linu.
Vnde Vcrg.in Gcorg.
PriteniniLini campumfeges^uritauen^
PruntLetheoperfufapapauerafomno.
Folfjs & culmo tritico eft fimilis,geniculis inter
fe<fto Jn fummo fru&umhabetuelutilocuftas, du-
plicicrurediuaricatas,inquo femen includitur*
Radicem cbpiofam.
Sylueftris auena,que uelut uitiu eft,unde (&&nd)
fe«b€t:»/&:Catl6^«bet:ttappellatur,Plinio Aue- AeS^opu
na Graeca,&: FeftucaLatinis,Gnecis Aegilops,in ^*
hordeomaximenafciamat,feminecarens,necnifi "**
poft annum exfemine fuo gignitur,folio pilofo ut
lolium,minime tamen pingui.Remedium huic tra-
ditur,ut arua biensium -quiefcant , ac Inxurianteni
eam pecusimmiiTum confumat Sc obterar. Farina-
V z
Digiti
zedbyGOQgle
. . . , ... . O B N A T V* Jk • B 3» : m
mm pabulum Jn panestamcn non nni fumma urgenu fame,uenit. :
TBMPERAHENTVM. <'-'--:
Auena^cftc Galcno,ut mcdicamcntum refrigerat , ut alimentum ue*
ro calf adtfuffidenter^Vtroq; uero modo exiccat.
VIRES, INTRINSECVS.
Pulmentum auenaccumfcdes bonas & naturaks effidt, aluum eonfti
pat,acmediocriterobcaliditatemfuamnutrit. Farina tofta cumaqusi
mulfapota,confertijs qui afsiductufsiinfeftantur.
E X T R 1 N S E C V S.
Farina auenasmflammatisluxari$C£membris,ucut &hordei,condii
dt ; alterumq; alterius loco fumi poterit.
MILIVM.
Gcnihroi
MIlium,GrerisCenchros,Germ.£>ti:/«t!.
Gallis Mil^ou Millct. Sic dictum, uc F*
f ftus habet,a miliaria fumma : ex uno fiquidem
granoterrufextarrjgignuntur, tantacius eft
Fertilitas.Solo frigido 8C aquofo,prius fereiu
dum,poftea uero uliginofo,pnecipiunt. Gau D
detaucem maximefolo limofo uliginofoq;.
Nafciturftipula cubito altiore,gcniculata,fo
lio arundinaceo : Semine in iuba tereri ( uocac
autemlubameffufos illos longospaniculos,
feuerTufamharundinaceamcomam) 8c peo.
dulo,folliculo condufo,radice numerofa,ca
pillata,ac mul tiplici fruticante culmo.
Nonuidetur pr-xtereundumhoc^frumen.
taalia hifpidis munita funt aculds feu aii.
ftis:udut filigo frumentacca , triticum,far
^adoreum:alia folliculisfcu tunicis,quas glu.
mas uocant, concluduntur,ut Zea utraq;,d£.
coecos uide!icet,8C fimplex: alialiberaacfo*
luta pendent ad uolucrum efcam,tenui tan-
tum pelliculainuoluta,ut M3ium,Ocymum,
Auena*
M2wa Eft prseter ea 8c aliud Milrj genus,quod Indicum cognominant , in
Induuou ItahamNeronisprincipatuconuectum , m'grumcoIore,ampIumgra-
no,culmo arundineum,hodie incognitum*
&pk& Purgamenta Murj,ficut 8C Panid Sc Sefamae,uocanr Apludam.
TEMPE.
Digiti
zedbyGOQgle
VIRI*BV* FRVfl!ESfOR?M. »#
r ■ • ' '■ # TEMPE.RAM ENTV M. . r.
1 &efr*geratin ordinejprimo : exiccatiatertioexo^o^aujfecundoin*
tenfo. ■•■■■...■■■
Vl:RES, INTRINSECVS.
Milium cumlaelKCo&um.quaratione potifsimum ab oranibus co*
qui folet,aluum conftipat,8c" urinam,Diofcoride tefte^cict; ^
B X T R I N S E C V S,
Cahdum uentrimflium in facculoimpofitum^colicaepafsionlisdoio
res,quatenusobftru&oabut,fedat&mitigat.
MILIVM INDICVM- -5
AFfcrtur ad nos ex Italia peregrmu fiu.
metigenusJtalisSorgi di.ctum , cV m~ f^
deGermanis SoJgjivm.n.&Miliumlta uaUmk
Iicum,U/eI jcfcCtt <£)f rfen/quod ex percgri
nis adueniat regionibus,quod M. hum Indi
Cumeruditinonnulliuocant. Nafcitur in
/ hortis nec nifi plantatum ,culmis quatuor
autquinq;,altis,crafsis,geniculatis,rubicu-
dis,folrjs ueftitis longis,latis,& in fummita &-; ;"•
te acuminatisjharundini non difsimiiibus :
Spicam Panico maiorcm & denfiorem, ru-
f am ac barbatam,in quafemearufum,rotu
dum,lentis magnitudine : florem luteum .
Radicemfibris capillatam. Tragus cenfet
E lymon efle Diofcoridis,Latine Panicum,
nec multum a Panico nifi magnitudine dif-
fert:acearundemetiam eft uirium faculta.
tisq; particeps.Sed quac de Panico fit aliorU
fententia,fequenti dicetur capite,
T E M P E R A M E N T V M, ET V I R E S.;
Temperamentum uiresq; cum Panico
prorfus habet eafdem. Refngerat autem 8C
exiccat.Vtranq;.&:Milium hoclndicum,feuSorgi,& Panfcum, pares
cum milio uires obtinet,alteroq; in alterius inopia uti licebit, In uino pd>
tum, uel in lafte caprino,omnes alui fluxus fiftit.
PANICVM.-
FAnf cum,a paniculis quibus femen inef1:,nomen habet, Gra?cis Efy> .
mos,GermanisPf«mc^Ober5cttd^/item5»ct>^fc^waiJ0.M]U "***
woeftu^ejomniumautorumfentenaa^Italisadhuc Panigo dicitur,
V ,
H&tttt
frtmm»
Rif««
OE KAT VH A, -E*: /.
Nafasirfatumquouisfere locohumi q
<lo , tam macro quam pingui, f^ilituau
nemilrj,denis fere folrjs, culmopene in
furculumexte3iuato,nutante , rabido pa.
nicularum faftigto , praedenfis aceruato
granis,ab'as purpureis^diasru6s,alias n£,
.-■ |ms,ah'ascandidis; Ex hisfatisapparet
Panicum efte pradTentemhunc fructum,
&diuerfum f orrna a Sorgi, . :
Milium paruum feu agrefte Tragus
- uocat*
TEMPERAMENTVM,
ET VIRES.
.' Qyasde Sorgi,faiIndicomiliodida
funt,de Panicoetiam ueniunt intelligen.
4a.
ORYZA.
ORyza,Gra?-
cis&
*cis $c~ Lati-
nis. Officinis &
uulgo Rifuntf
German. &esf.
:Nafcitur locis humidis,Nondum tamen in Ger >
mania nafci eft, deprehenfa. Frumenti genus§
„eft L olijafpe<?r.u>non fpica, fed iuba ueluti milL
.um^rana.continensZea?,uel{eminidicTO fimilia» Foliahabetcarno-
fajporri fimilimdine,fediatiora,altimdinecubitali,florem purpureum,
radicem gemm«e rotunditatis. Porro D iofcorides locis uliginofis, fcu
paluftribuseam nafci dicit.
Noftra uero Ory za exlndia in alias terras translata eft, S>C in multis
"Europaelocis feritur»Inueniturautherba quxdamfeufrumentuapud
nos,paluftribus locis nafcens,quod 0d)tt>4oeft uocant, culmine ,fpL
ca^Sc" femine faporeq; maiori fimile.fed minus habens femen, quod Ory
zze quoq; putatur effefpecies* Aliqui tamen male Sefamum hoc ipfum
appellant,aiaximo errorcCum Sefamum femen fuum in uafculis papa-
ueris modo contineat,63d[> WA&Ctt uero infpicamiiiacea,fiueiuba fc
menfuumferat.
T E ,M P E R A M E N T V M.
Cahdacftmordincprimo^utSimeonSethitradit, Sc ficcainfecun*
do*
VIRES,
TlEIBVi-rRTMEHTOlLTM. &
m - • V 1 R E S.
Oiyzanumm&itfhabktfatis/cddifficultcf coneoqofcur. Aluumfi*
fijt, Cumladreapparata feu condua , bonum habitum bomimq; coio*
rem afFert,SCgenitak femen aoget*
TRITICVM
uaccinum. • - <
I^T Afcitur inter fruges,prcefertim in
*■ -^ Tririco & Zea, herba potius que-
dam,quam quod fit frumentis annume
randa,caule cubitali,rarnulis adnafcen
tibus , f olrjsriigricanribus , in longum
acutisjUerbeng uulgaris forma Jlore in
fummitate caulis purpureo , Prunella:
ueitrifolrj pratenfis u'militudine,Iuteis
maeulisdiftin&o : femenin ceUulis, feu
grana bina ternaue,H ore decidente co^
tinet,Germa.uocat2fcifweyp. Latine
Tritacum uaccinum uel bouinum uo-
cari poterit.Eft autem nihil aliud quam
frumentorum quoddam uitium- De ui
ribusnimlcerti conftat*
DE DAMNIS FRVGVM.
COmmunefrugum,& prafertim tritici,damnu
eft,quod Vftilaginem uocat,Ger.t>€t 25*&nbfr, v&kg>,
quod Rccidit cum fpicantur primum culmi , foie nu
mirumfegetemurente,acrepentinis imbribus fub-*
fequentibus,turaari(benigr£C ,& uelut uftat,ipfa
quoqjgranaatrafiunt.Emendaturdarnnumhocio
tioneXota^frugesinfolerurfusexiccatur^nitoreq.; *
acquirunt.Formam eius figura appofoa monftr-at.>
Sunt pra?tereaalia,quaE incomoda frugibus acci:
dunt : VelutRobigo,Germa.©ai}b|oc^t/morbus-RoS^,
fegetum,qui culmis frumentorum innafdtur. essnv
miohumore, tefteVarrone:quo uitio fpicaz fiunt*
marcide,& in puluerem fccriduconfriatiles.Infecta
item noxia, ut Catharides, qui grana mtidi^ginisiatf JkW*
c^hordeiperforat.PhalangiumPiiis,Giceri,Lenti, &J- i'
' Vicrjs & Fabis eft infeftu" . Herbis quoq; tenellis no- .pW"2s
cetpulices terreftres. Accidunt etia fcabies, ialfugo,
,fiftula,de quibus confule Theophrjiec non Plimu»
■: V 4
Digiti
zedbyGOQgle
;..- t> * - « A T V R A- E T
JD E YITIIS F R V- <
mentorum.
VNT &frugrousfuaum*a 8t* uelut abortus, ex quorum
pracipuegenerefuntLoliUyPhccnix, PhalarisSt' Aegilops
Plinrj. " ' -
Lolium,Graccis^afw^& Diofcoridi Aera, & Sv*.
g©-,Galeno Aegilbps.Germ.lDOitCtt/iDttrt. Fit aute
ex corrupus uliginis & ordei feminibus , Vnde Plinius
inter frugum morbos potius,quam teme peftes nume
ratjnhordeo Germani idipfum <CtX?aIct) appellant,
In filigine uero noftra3Do:tCtt/&: 3tttld). Culmo na-
fcitur oblongo,ariftis pluribus diuifiscp. Oculorum
eft peftis ac prsccipuum quoddam malum. Vnde pra.
^uerb.Loliouictitant^in lufciofos Sc caliginofos. Et
Ouidius: Et careantL olrjs oculos uitiantibus agri.
Fuchfius uuItLolium efle herbam eam , qua: in &gz
tibus naf6'tur,quinquefolia? rofa? fimilis, Germa.2\<j
fcCtt dicta,Vulg6 Pfeudomelanthium,de qua fupra.
Phoemx ordei cft uitium, Vnde Gcrm. XXlznflWft
Sc tlleitf Qit jUtt>hoc eft>ordcum rnurinum uocant,
Bhcenix a femine purpureo nomen ac ^ D
cepit. Folia Diofcoridi habet ordei,
fed breuiora & anguftiora,fpicam lo-
lio fimikm,calamos digitorum fenu,
radiciaduolutos , feptenas oclonifuc
fpicas. In amisteclascprecenterillitis
nafcitur*
Phalaris Germanico deftituta nomfne,ex frumento-
^*; rum quoq; uitrjs numeratur.G alli Milium iy lueftre uo-
***** cant. Cauliculosemittit,defcribenteJDiofcoride,Zea:
culmisfimiles,multos, duorumpalmorum, geniculis
cinctQS,graciIior€s tamen ac dulces : radicibus minutis
&inutilibus:Semeri candidum,oblongum, milfjma-
gnitudine»
Aegilops Plinfj putatur eflc, quam German. £>A jctt*
A«gtof* b:ot/lybeni/cY £>afcno*Iw uocant,
?Usij. Nafcitur pratis feecundis,fub finem Marj menfis,gra
na in culmis f ert rotunda,Iata,alata,punicea,lentis qua-
titate,uillamenris tenuibus dependetia, uelut figura hoc
ipfum oftendit.Diofcoridiiridem Aegilops* .
Sunt
Digiti
zedbyGOQgle
RIBVS* TRT MENTOR V H. g#
Sunt Sc afe piiires fpecies,quas quieuriouus Cd
reIaborat,kgatdehis Varronem, Piinmm,8c' inter
NeotericosDominumHieronyniumTragun^qui
decemafecognitasfpeciesenumerat» .
TEMPERA-MENTVM, *
L olium deficcat SC calfacit efficaciter.Calfaeit in
princfpiotertr}ordinis,exiccatuer6 in finefecundu
Simeon Sethiautor eft, pares cum Irfde facukates
pofsidere.
VIRES, INTRINSECVS.
Manipulus radicis Loh) in uino albo forti deeo*
<ftus,8i dies aliquot potus,uermes uentris certd peL
.lit
Phoeriix in uino decocfta , omnis generis alui flu.
xus hftit,urinam ciet,&-uefica2 colle&ionespurgat*
Phalaridis fueeus cum uino uel aqua potus , ueS-
carimmenfosdoloresfedat. Eadem tufumfemen
cum aquapotumpraeftat. Quartsefpeciei , quam
Aegilopadiximus Plinrj,aquaftiIIadtia,prodeftfto •
machi, & inteftinorum exulcerationibus,
5 EXTRINSECVS.
Lolium molitum,tefte Diofcoricum raphanis S£faIeiIIitum,nomas4
putredines,& gangncnas fanat. Lepras o£impetigines feras cum fuL
phure & aceto curat.S trumas,cum nmo columbino, Sc lini fernine in ui
nodecocl:um,difcutit : qua; ajgrematuranturrumpit*
Decocftum ex aquamulfa,illitum,ifchiadicis prodeft,
Cum polenta,myrrha,croco, autthure fuffitum conceptiones adiu*.
uat. Podagris alrjsq;doloribus cum Oxymelite fubuenit.
Acetiaucemfextario,utfcribitPlinius,diluimellisuncias duas fuftu
eft:itatemperatisfextarrjstribus,decO(ftafarinalolrj fextarijs duobus»
ufq; ad crafsitudinem,calidum ipfum dolentibus membris imponi„
Eadem farina ofta fracla extrahit. Magis etiam cseteris purgathuL
cera uetera &C gangraenas ♦ C apitis dolores,cum adipe anferino fronti
impoG'ta,mitigat.
Aegilops tuia,3c" cum (ucco imponta, a»gilopis medetur.
. Succus cum farina mixtus ficcatur,&C ad ufum referuatmv
C R I T H M VS.
Crethmus, Crithamus, Batis*
Crethamarina, Bacula, Bacilla»
Crithmus
Digiti
zedbyGOQgle
CRithmus. Graecis , §£ Batis , Latinis q
Crethmus , & Crithamus* Officinis
Crethama*ina,5t~BacLila feuBacilhe. Gcr
ma.33#CiHctt. Italis Bagle,quafi Badoi.
la. Nonnullis Germanoraei tXi^vfit\9
D ua: funt huius fpecies : Altera Mari.
fna, quam Graeci propric Crcthmon fcu
'Crilhamon uocat,Herba eft Fruticofa, cu,
bitumunum alta , lnmaritimis Sc" petrofis
nafcens,foli}spinguibus,copiofis,albican
tibuSjUelut portulaca?,fed crafsioribus,la
tiufculis,8c*falfoguftu,f]oribus candic%
\ femen ceu Libanotidis odoratum , molk,
, rotundum,quod ficcatum rumpitur. Nu.
cleumhabmntus, tritici modo candidu,
radices digid crafsitudine, tres aut quatu-
or,odoratifaporis5£ iucundi. Orficinis
hasc Cretha marina cum uulgo dicii^, heca;
fale Sc aceto condita ad nos defertur»
AlteraBatisefthortenfiana,quamPiini
usAfparagum Gallicum quibufdam ap-Q
pellari tradit.Italis B acile,quafi B aticula»
Nafcitur caule palmum erecxo , f olio pin.
ZiU. gul^&cante,uduti>ortuIaca*,guftu non infulfo,fiore eandido,fcmi-
neferueti,odoreceu rofmarini,radicibus digiti crafsitudine, tribus qua
ru6rue,ramisduobusultrocitroq;ach's,c^tera marinse fimilis, utipfa
cultu mirigata feritatenideatur in hortis commitefcere.Semen quoq; tri
tici modo ficcatur,ruptumcpintuscandidumoftentat nucleum. Colu-
mel& Okuscordurn,quafi ferotinum dici tradit,non aliter quam f eenum
^or' ,autumnale,id eft fecundarium,&: quod Augufto menfe uellirar , Cordu
Plimus appellari fcribit*
T E M P E R A M E N T V M.
Crithamus feu B atis in tertio calfacienrium Sc exiccantium ordine ti
ponitur.
V I R E S, INTRINSECVS.
Radix,femen Sc folia m uino co<fta,potu urina» difficultati, BC regio
morbo medentur : menfes cient : Eftur autem crudum coctumue cu ole-
re.Seruatur in muria.Conditura eft eiuGnodi: Satiua purgatur dHigzn^
o&tnra ta.^§r f^ umDra expanditur,deinde quarto dk fal in fideliarum fundis
fubfternitur.Separarim Batis componitur,acetoq; infufo,faI iterum lu-
perponitur.Sic in alueos coacla,S£ falebiduo confperfa , dum confudet
reponitur : deinfi tantum remiferit humoris , ut fuo iure ablui pofsit : fi
mihus,
Digiti
zedbyGOQgle
VIRIB7J TR-VX-tWTO&im, M
A jttjnus,fupcrfufadura murialauatur>&: pondcre imp^t^^kprimituf,
tum fuo uafe cor,ditur,8e" ius,quod eft miftum duabus pwitibus accti,&
unamuria^infunditur,fceniculiq; aridi,quodeftper uindemiam proxi-
jgoarmolec^um^fp^amcntumimponitur^itaut herbam deprimac9St
iiisufq; in fummumlabrum fidelise perueniat.
MEDICA HERBA,
FcenumBurgundienfe, 25urgunoifcr)
MEdica herba > Graecis u*fui4
5ar**,a rcgione , Media uideli-
pcet,unde in Graeciam eft delata, Si-
k cut Germa.£ne&tfd) hant / itcm
tBiirgimoifct) J>et5?/& Bargutt
*bifd) gt &$ I quod nimirum c Bur-
gundia femen alio iitperlatum.Se-
ritur hec inltalia,ex qua a Georgio
Agricola in Germaniam depona>
tam fe uidiiTe {cribit Valerius Cor-
dus^Seriturad iumentorumpabo-
lum,decennium durans^ aCquater
perannum ,interdum etiam fexies
meflbriamfalcemfentiens. Solum
defiderat purum &(uccofum,feri-
turq; Apriii,8c~ tardius Maio.GaL
liFoenumBurgundienfe uocant* F««w»
D efcribirur D iofcoridi hunc in ^f^
modum : Medica cum receter pro-
drjt,f olrjs dC c aule trif olio pratenfi
eft fimilis,procedensuerofoliaco-
trahit,caules asdenstrifolrj ^ScGlu
quascormculorummodo intortas,in quibusfemen lentis magnitudL
■nedependet , quod ficcatum iucundi faporis gratia conditaneo fali
admifcetur. Secatur cum florere incipit, antequam in femen mature-
fcau
TEMPERAMENTVii.
Facultas herba^pradfertimuiridi 8drecenti,cftrefrigeratoriat
""'••■'■' VIREJ,
PabulohocuilliciarmentaOptimefaginant,adquorum maciemnul
krestantum poteft,quantum Medica,
Veruni
- DB RilfVHA ET *
Vcrummodicecftdanda,nenimioranguinc ftranguleturpecus. A£q-
macicm ctiam equorum nulla res plus uaiet , tefte Columella , atq; Me»
dica.
-Gkutntraduntcxeaficri,adnenionmitrcmoreseffk Hcrba uL
ris,ailerente Diofcoride,quibusrefn'gerationeopuseft,fuffraga.tur, -.
A M O M V ' M.
RofaS.Mariar. RofadeHiericho»
AMomum, cuius etiam Vergilius meminit
mPollionejinquiens: Aflyrium uulgdna-
fcetur Amomum,rrutexeft quem MonachiR"0
| fam fancfceMariae,&Rofam deHiericho,feu
i Hierichontis nominant,German,&Ofstt*>Ott
1 ^i'e«C^O*Defcribiturhacforma:Amomu fru.
' tex €ftlabrufcarnrnilis,fedminor,uenofus,odo-
ratus,ramulis duriufcuHs^colorefubflauo, bac.
cis inter fe racemadm coha?rentibus,rl ore uiolai
candido. Ha?c defcriptio nulla repugnante nota
cum eaquam uocantHierichontis rotam, couc
nit : fruftra Antonio Mufa id negante. Lauda.
) turporifsimumDiofcoridi Armenium , colore
aurum imitans,ligno fubrufo, perquam odora. ■
cum .Officinaj uerd Am omo carenc, fed eius lo*
°flciMf' coduplexfemen exhibent: alterum quod eft Botryos herhae: alterurn
raW" quod eft Sifonis,ut in rjfdem capitibus eft indicatum. Plinius Amomi
uuam in ufu efle dicic,Similicer & Acftuarius Amomi uuam udcat,quod
Ammm racematim,uelut in uua coha^reat, Sincero Amomo qui uti uokt ,fra.
fincarm. omenta haftulasq; deuitet,& folidos f ruttces petat, hoc eft,qui furculos
SC ramos incolumes ex ima radice fuftineant,ita nobilius unguentis ao.
tidotisq; peti debet.
TEMPERAMENTVM.
Amomum,excalfaciendi,ficcandi &CfpiiTandi,uim obtinet»Galenus
cafdemipficum Acorouires afsignat,nifi qudd Acorumplusexiccat,
Amomum plus excoquit,
VIRES, INTRINSECVS.
Deco«fhim eius potum iocinorofis auxiliatur.
E X T R I N SE C VS.
Fronti illitum fomnum conciliat,8t* doloris noxam abigit : Melico
ridas SC collectiones maturat SC diCcmiu
Ex Osimo iiiiru fcorprj idtibus medecur : podagrkis fubuenit.Ocu.
lorum,uiicerumq; inflammationes cum uua paiTademuIcet. Infe{Tu,au?
in peftb admotum, muliebribus malis f ert opem ,
V SECV.
V I R f B* * F R V M %*jJ>!rO'-ft V M. ^
jr-. - SECVRIDACA* -'•■■"--
SEcurickca,quddfemenbipennisefrigiem xmaktur,nomcn acce£ft,Swj0^
qua ratf one etiam Grecis Pelecinort appeiiatur4lterrt Hedyfarum. Iru «.
CognitaOfficinis.Ga!!iS £abalupina,alrjsHerbu. Vulgo Graua,qu6d, »*«**&•-•
ut exiftimat Ruellius,tritiCo & ordeo,cum quibus rtafcitur,fuo comple JJJ*^*
.xu grauis fit &C molefta : Ab una ertim radice multkflagellis emicat, cice fabi iu$ ~%
tis foiilitudine,quodfolrjs etiam aemulatur: Siliquie corniculorum mo **•
do adurtca; Curuantur,in quibus flauum,pallidumq;, S>C amarum femen J^*^
concipitur,quod ancipitis fecuris fpeciem gerit,unde etiam nomen acce
pit.Hunc ad modumilepingitur a Diofcoride, Germani nominant 10n
fyAUt b«r Xinfcn/hoc eft,Lentis peftem * Nafcitur in fegeobes & Or- "..'.'
deo,
V1R.ES.
Stomachompotaeftutilis.Inantidotaetiamadditur, Antecoituni
cummeIleappon*tum,concipiendifpem prohibet.Menfes ciet. Semen
etiamadlaxandos inteftinoruminfardtus bibitur» Grauidis eft fuoierL»
da,quia abortus facit»
ELAPHOBOSCVM»
TjLaphobofcum Latinis idem quod Pabulum PiWrti
IZ/cerui,Romanis Ocelluscerui, OfFicinis SC cerd.
Herbarrjs GratiaDei norninatur.Sucfsionertft a- °ce^
^gro,Ruelliotefte, Copariam,qu6deaad riipta ^^
v 8C uulfa utantur,appellartt. Ac eaipfa putatur ef d«.
iSfe,quam Germani Albam ceruinamradice,hoc Coparidi
eft,lt»etf 6)iv%X0Ut% uocant. Ophiodono ite,
hoc eft^ occiderts ferpentem , quod eafe Cerui ar-
ment aduerfus ferpcrttes. Euricius Cordus herba
r Germanis O&itfdtftt dic"tam,non abefTeab Ela-
phobofci defcriptione indicat.
Caulis eft exDiofcoridis defcriptione, fccni-
culaceus,autrorimarino fimilis,geniculatus, f o-
Irjs duz/m digitorum latitudine,ut terebinthi, pre
longis,aliquantum afperis,circumfra<ftis, adna-
) ta multa habens : umbellam anetho £milem,cV fe
mina eiufdcm ferens flore fubluteO,radicem ternum digitorum longitu
dinis,&: crafsitudiriis uniusjcandida^dulcijefui apta. Qua? Diofcoridii
dcfcriptio ad amufsim Cum uulgo Gratia ~Dzi dicta conuenit.
V=%\
TEMPERAHENTVJI.
Radix eius calfacit,mollit,8c" laxat.
vir.es.
Caulis tener,ut Diofcorides refert;pro olere manditur.
Digiti
zedbyGOQgle
'•' ■'«#'■ • - . > ' :-
■ ©>■ «ATT9;* iBf..
ContrarcrpentiianiAus daturin uino.fcmen, Pabulohoc ferpen& q
\mimorfibusceru'asrefiftereaiunt. . . ~
v CYCLAMIHVS.
^ Vmbftcusterra. j&ftfc&etb-
NOHIHA ET DESCRIPTIO.
CYclaminus acirculari , feu rotunda
radicisformanomenaccepit. Vm.
bilicus terraeaforma* Ichthyotheron,
\ quddpifcesnecet»Rapumterrae,&Tu
' bertcrne.German.^tbapffcIy.^tb.
f<^cib/XX>Alt>r»bctt. Q^Vamdtpm
CCiduTainporcin* AliquipanemporcL
i numuocant,&Panemterrae,nontame
f fatisbene,cumradix Cyclaminiporcis
fit noxia.Panis uero porcinus,de quoin
• Apio,minimefitnoxius,eiufdemcpddi.
| derio (iies ilic<ftas funditus radiccs eas c
t uertant.NafciturCyclaminus locisum
1 brofis,& uepribus,fub arboribus maxi
V me,folrjs hedcra?,purpureis,uarfjs, ma-
culisfupra infraq,- albicantibus:CaukD
logo,digitorumquatuor,nudo,folrjsq;
carente ,inquofiorcs rofarum efBgie,
purpuren Radix nigra^rapo fimilis,in
latitudincm fe pandens.Folia fub Augu
fti finem amittit,ac nouafubinde producit,inter qua? flores fe proferut,
inteoro durantes autumno.SummumBrafsica? cum Cyclamino difsidi
um eft,adeo ut prasfenteCyclamino exarefcat
^. Alteramquoq;CycIaminondefcribitDiofcorides,folrjshedera»,fed
mdtcr* minoribus,geniculatis caulibus,crafsiscy,circa arbores dauiculatim fe
uoluentibusjlorecandido,odorato,acinisheda:JE,fedmollibus,aliqua
tum acribus Sc guftu lentis*Radicefuperuacua, Locis nafcitur aridis,
PlmiusCuTamhemonuocat. Ruelhus eamputate{Te,quamSigillum
c#tf e MariceuocantOrFicina?.
m* TEMPERAMENTVM.
Calfacit St" cxicctt Cy claminus in ordine tertio ;
VIRES, INTRINSECVS.
Radix huius,ut conftat,eft noxia,minusq; tutus eius ufusdupis cV uul
pibus capiendis potifsimum conueniens.
Nonnulli tamen purgariones f ortes hac moliuntur. Trium drachma-
rum pondere ex duki uino uel aqua mulla,ic"tericis fertur prodefle, per
fudores morbum educendo*
Ex-
^ Experimentumuerdmm^^
" tantumfumptapondere,admodumeftforris# -.* ■ .-. ....,_ _.-.',.
■_ " E *> T fc I.H.S ECVJ, .w,- '
Aperiendis ftrumi>,tuberculis,]tumoribus * aljjscf colk&ion&tts €&
ctilis.Lepram quoq,-'84malam fcabiem curat» c#_ . . .
.-. ■ jA/P"I O & T S .-,
Chama»balanus, Ifchas, ^Panisporcuius* ,,.
£tt>nuf/ &wg#£ ; ; '""
NOMINA JET D£S.CRIP,TlO. - -»:.:".":.-"'
A PiosGrascis di&afi^baefequaffl
-^Germani £tt>nup /hoCeft;Nuce KMtifi
r terrae uocant,aradicisforma^^quae pyri rx.
inmodum?quodApiumGra?e#u^ca£
I mrbinamr»Gali.C^^y^«^^,|fchas
ite,hoc eft.,Garica,&: Chama?baIarios| '£*"*'
h0Ceft,Glansterreftris,eademdecau> ^U
r^s^r ^-3 « fa*qu^nimiruminglandisautrlcus
^ formamradixfitformata. Ra^^ianus
nonnuliis fylueftris,non tamen is qui Armoratia dicitur. Panis^uoque *■«**■
Porcmusjieut & Germanis @Ctt?b:ot/qu6diuesniaxime*adSeeiusi Zf^
Baut nucibus magis ex radice dependentibus,dele&entur. yade0'ut pror^ *«**#
fuseameruant. ems.
Nafcitur agris prarcipue frumentaceis. Ramulis bmis ternifue,
utDiofcoridesdepingit,iunceis,quando^tamenpluribus,quiparuni
fupraterramfeattollunt.-folrjsadfimilitudinem ruta^lonoioribus ta>
jnen & uirentibus: femine exiguo.Radix afphodelo,feu,utre&ius-aIrj ie
gut,Sphondyiioiirnilis,adpyrimodum turbinata,rotundior tame\fuc
ri feecunda,intus candida,foris nigro te<fta cortice : quod de nucibus a
radicedependentibus eft accipiendum.
Flores fertprascerea pifo non difsimiks,fcd longe minores. Ex haC
defcriptione nemo non uidec Apion optimecouenire Cum herba*quarri
Panem porcinum, SC Nucem terre uocant.Aliquibus fgtbntenbzl/8>C
ZckteytyhSc @# «?«rJ5 Utticb nominatur.
^ Nonnulli herbam Cy clamino afsignatam ad Apion referunt* fed ma
le,cum Cyclamini radix noxia fi't,huius uero radix minime,
_ TE«?UAMENTVM. , •;- "'-'
Calidaeft 3c~fIccamediocriter ileniterq; purgandi facultatem pofsi* " '"•'**
jtlet. '-"-.- -*■■
VIRES, ISt&ISSECH
Nuces feu glandes radicis fumpta2,naufeam & uomitionemfaciune
Corporitamennon funtnoxias.Superiorradicispars fumpta,uomiti<J
nebilem pituitamq,',tefte Diofcoride,purgat : Inferior uero per aiuum,
X z
Totaantcm wrin^purgationes m6uet.Succus efasfefquioboli poa •%
derehauftus,perfuperna&:infernajpurgat. .,
Licnioremfiudiscolligere,tunditoradices, coniec"tisq; in craterem.
aiqua-plaium mtfcab,tumpermacoHe<ftum qui fupernatabicfiquorem,
ficcato,
ASTRAGALVS-
1*4«. A srgey^A©- Griccis,11atihisTaius^a radicis cumtalis i?militudine.Fi
-/^cusalias terrae Ruellfb;&:Glandula. German. %>no\ktthcmt/ &
Cfe>Jt(^«tt«?ur0 Nafdair locis apricis,jeditis,fruticofisq;. Frutex,ex
deicripfioae Diofcorichs^eft humilis, ramo Si folio Ciceris , flore par,
uo,p|urputeo,rotund6,radice rotunda,raphani modo prelonga,nigrtt
alrjs ajna{cenribus,praeduris,&: impliciris uelut cornua , guftu adftrin,
gente.Plinius uero aliter longe defcribit.f olio nimirum longo, incifuris
inu|cisvobliquis circa radicem,eaulibus tenuibus,ternisquaternifue , f £„
5- forujn pknis,ffore hyacinthi,radice uiUofa^implicata^rubente, pradu.
'""- ~ ra,nafee^c^^ocispetro{js,apricis&niualibus,ficutinPheneoArca-
diar.Vnde.conftatPliniumalium Aftragalum ab Diofcoride intelfexif,
fe.Natalibus tameR:conueniunt>qudduterq; in niualibus,cxfcircaPhe,
* '■ neximAfcadia^nafcifcribuju^
In ruribus Gallia? copiofc nafci Diofcoridis Aftragalum,uocabul*oCL
; ,1- . .«ri$!moi«aniudrtiftia>fferitRudlius. ^ " U
:; TEMPERAHENTVM.
Vires/Aftragaloiunt adftringendi Sd fpifTandi.
V-4-.~£~_ VIRES, iNTRINSECVS.
1 125&3 In uino pota r adix aluum fiftit , &
._,„ .— -j&fB^BP " IpSSST urinamouet Dyfentericosinuinom
iAjjj^uxsjh^- ^^^^J^^^T \\ brotufafanat:tundit autdifficulter,
oju Um*^>-- ryl^^f^ sMM **xk extrinsecvs.
Gingiuaru fuppurarionibus foru
prodeftradix.Innares indita fangui,
ne ex rjs manante hftit Arida eade ue*
tuftis ulcenbus,in puluere m'ta,illinit
SILIQVASTRVM*
Vo quoq; Germania nobilis cft Pfc
•pere , quod hodie infictiliBusfcri
coeptum eft,ac Germanieum Piper ap
pellatur,guftu& uiribus Piperi non
impar.. Atq; idipfum Siliquaftru eile, .
f^jAJurtw** cuiusmeminitlib.26.ca. 17. Plinius,
^*, y«w jpfa f orma & facukas manifeftc ofte*
^~^ ^ dunt.AuicennaZinsiberappellatca^
tflRIBVS FlTaEfj-fOR V *t *»
^liinum, ^iliquaftrumaut^didum eft a magtis oWoag&^ffliquis»
AUas a guitu piperis pipcriris nominatur,diuerfa tamen a Lcpidie* qua: ziw^Se*
piperitidis nomine uenit. Alias Piper Hifpanicum,^: Indicum , 8C Piper emma*
aGaiecudi.Germanis JriOifittifoct Pfeffer/ £etttfd>er pfejfcr.
0uobus4ifttnguiturgeneribus :maioreuideIicet 8c" rriirtore. Caule
cafcitur rubro-8c" longo,genicuiis frequerttibus,floribus candidis, femi
fie in nTiquis oblongis 8C magnis,albo uel potius flauefcente, tenui , gu-
ftu piperis acerrimi rRadfce una,fubalba,capillamentis fibrata* In maio
reautemffliqua^funtmaiores&fubnigraeiirt minore ucro minores 8C
punicea:,quae a»ftate poft florem ftatim prodeurtt.
T-EHP.E&AJtlESTVa,' ET VlRBS.
Natura? eft uehementer calidx 8C ficca^perinde atq; piper,cuius locd
pleriq; huius femi ne utuntur. Ad eofdem ergo cum pipere efre&us fumi
poterit.Vires itaq;exfequenacapite,knctoo depipereagimr,reqUire«
P I P E R»
Plper,Gra?cis nijriot.Gcrma^
Pfeffer. Plantauarie ab aU
toribus deferibitur* Semen aute
feu fructus nemini no eft notus*
eftq; intriplici difFerentia. Aliud
enim eft album,Germa,H?ei^
Pfeff er* Aliud nigrum , Germ*
. f4»^pfeffer.Aliudiog5,
' Germa. £attgerpf«ffer.Eftq;
1 fruelushec diuerfitasCollecricu
I nisratione.Frucluseniminirio
ueluti filiqua,betularum grofiu-
lis non difsimilis dependet,quem L ongum piper uocantHabet ha?c filf-
qua intus parua grana ceu milij, que in perfecxum tandem piper euadut,
cjuaz audta 8C immatura adhuc colle<fta Piper album appellatur. Sole ta-
dem afTata 8C ficcata piper appellantur nigrum.De ipfa pfanta inter fcri
ptoresnonconftat,quatiuaria;diuerfts regionibus Piperifera? arbores
nafcantur.In India plurirrta? proueniunt,loeisq; ca!idis,Crepidinibus po
"tifsimumjocisq; homirtibus inaccefsis,ubi fimia? cauernas monrium 8C
cuniculos incolunt. Plinius IuniperO fimilem piperiferam defcribit ar-
borem,Philoitratus uitici Comparat cum fru<ftu,tum reliquo arboris ha
bitu.Defructuuero Diofcorides,Theophraftus 8C PliniuscOnfenriut,
Ut initio defcriptus eft.De collectione Piperis haec traduntur : Accedert.
tes ad radicem montis Indi,fach's fub arbOribuS areis , deCerpenr.es bac-
casarboribusinterdiuadrepunt , cVlectUminibiPiper congerunt in-
aceruos,quafi rem neglectui datam,a?ftimatamq; minimi eo prorjciant :
circumftanies uero fimiae,atq; in aurjs abchtee uindemiam hanc eminug
* 3
Digiti
zedbyGOQgle
iatuenturtcftnim aduefperafcitlndorunxopus miitata^baceiferos arbo\(»
rum termkesniagno metendi itudio ixutixas aeemarim conferunr: ac. *
ubi iUindtdies,piperismagnoscumulos afportant,quos nullolabore,
mxx* fed nocru partos conqu3finerum.Tradunt qm' nouum orbem defcripfe
runt^ruticem piper producere , alb*e uiti m fepibusproreptanti fimilL
jnum uicinas arboresfcandentem , qui racemofum rrirftum . oftendat^
primumuiridem^iec ahterquamin Liguftro coaceruatum.Hunc ante,
quam legitimamamritatenigrefcat4edum,fubfole palmeis tegetibug
expandurnu fic baccas folisscftu corrugari : uel paflbsnigrefcere . fneo-
dem fruticelongum aut album piper offendinegant^ed alias efle arbb-
res,quse fapore piperis nonnihil ferant oblongum, compacftilibus callfs
racematim cohaerentibus,ueluti Ponticse nucis Iulum,quodinibiloncnjj
Piper incolae nominant^ Radix eius Cofto fimilis,guftu magis acris
quam piper. Inanes Piperis fru&us Sc cafsi, Brafma, Diofcoride teftq
BjtfJ»tf. appeliantur,
TEMPERA MENTVM.
Excalfactoria omnibus eft f acultas.L ongum tame eft humidius^qua
de caufa cito perf oratur,8c" tarde ,fed diu linguam mordet,ut Arus,
Nigrum quoq; albo eft acnus,8t"fuauius,adq; condimenta utilius* Exic
cant item SC digerunt.Eligitur grauifsimum,plenum,nigrum, Qnz mul-
tisiTigis,reces,minimefurfurofum.Radix in uiribus eft fru&u fortior.
VIRES, I N TR.IN-S.EC VS. -q
Cumuinoantefebrisaccefsionem potum Piper uehementer febriu '
concufsiohes prohibet.Prodeft qubq; morfis a ferpentibus,frigidis , ite
iocinorofis,pituitofis,&: crebro tufsientibus. Quinq; aut fex eius grana
ad horam unam duafue ante cfoum commanducata,aut integraftoma-
cho ingefta,eundem'paulatim cal£aciunt,concoCtionemq; iuuat, uento-
fitates quoq; exmalis natashumoribusdifcutiunt.Cumrecentibus lau-
ribaccis potumtorminadifcutit.Vtileeftpricfertim fenibus dC frigidis
hominibus. . '
EXTRINSECVS.
Cumuua paffa manducatum pituitam c capite,ut autor eft Diofcori
des,elicit.Decoctumpiperis calidum oredetentum,idem efficit.Cumsl
le tufum anoinae inungitur.Cum nitro iflitum uitiligines exterit , Sc fca-
biem malam fanat.Cum pice ftrumas difcutit, Ad condituras item,de*
ctuaria triturasq; additur.
GINGIBE R.
Glngiber uel Zingiber, Gra?-
cis r^j&es.Germ. ^JttQhzt»
Radix nemini hodieincogmta,
Nafciturin Arabia, 8C Troglo-
dv tica ; in India tamea c opioSC
fimes •
Digiti
zedbyGOQgle
g fiW,motibus ^llibus^/olorabro.Formalm^modi^^efcdbitar' Fa.
Iiamannobistemcprof€rt,arund&acea,fcdqu^mbreuioroB<xiIita-
tanfaftigiantur^raminisiniouaii formarradix gwikuiatfe-ferpfr in-
tanodrjs,crebroq; cx rjs o£ ex acumine nouas radices {v&rpk .' Le<*itur
camfoJiainaracrim,narn alas teredinibus eft obnoxfa • BTczriz inRftsu
firfffoffaraM^^ ■ ' ."'
ijuo.in%itradunt,atq; exeodcm nouam radicem proximo anno -oropa
gaiiVolunt^nonnuUiGingibcrefleradicempiperi^fcdfallunturnd^
radixcnimPipcriSCoftoeftfimilis.EcueroCoftoOfficina.quoquc:ca^nP
rent,aInsradicemEndasComagen^^ ~ jfcS
T E M P E R A HE N T V M.
• Calidum eft Gingiber in tertio ordine,humidum ucro in prirao : qua:
aufacftcurcariei,nifiprobcficcatumfuerit,fitobnoxium4 •" -
VI R ES, I N TRINSEC. V S.
Arabiae &C Tr oglody ticse regionis populi folrjs gingiberis contra uc
nena aliaq; noxia in cibo Sc potu utuntur .Radix ipfa uim habet apcrien'
&,8C cibariaconcoquendi.VmeremftimuIat.Ventosdifcurit.Hebetudi
ni uifus, qua? ab humiditate prouenitprodeft : aciemq; oculorum acuit* -
yenmculi&iecorishumiditatieftutiletglutinofisitem lenrisq; humo-
ribus,fiduarumdrachmarumpondere,cumparifacchari quanritate in
Kaquacalidabibamr,utConftantinuseftautor.
VIRES ZINGIBERIS CONDITl. -
v CJonditur quoq; Zingiber cum melle SC faccharo,ficut Calamus Aro
maticus. Superfluoshocmodo uentricuHexpifciymuclfruduiur/efti
bumores exiccat.Naturam plurimum confortat, .
Z A D V R A*
XT Adurauel Zuduara, Vulgo 8C Officinis Zedoa-
-*— 'ria.Germa. 3fott>etm>utt$. Radicem India nobis
mittit,rotundam,AriftoIochiaerotunda2 non abfimi*
Iem,fapore 8>C colore Gingiberis. Nec de ortu eius plu
ra kguntur.In frequentifsimo tamen hodie ufu,
. TEMPERAMENTVM
' Calfacit Sc exiccatZedoaria in fecundo ordine*
t '-.'■■-:. , ..viass.
: .• Aduerfus uenena 8>C grauc uirus animse,quod allium,cepa ucl uinum
excitauit, eft auxilio. Ventriculo plurimum prodeft. Vcntofitates difcu-
titGolicis opitulatur. Halitum oris bonum gignit. Appctitum edendi
cxcitat. Singultusfedat.Vomitionescohibet,
* Aduerfus peftilentis cceli contagia maximus cius hodic eft ufus*
: - X 4
Digiti
zedbyGOQgle
: DB « AT VR.A E* .
CAR D A M O M V M. ^
CArdamomumGra»ds,Lanms cVOffici
nis communi nomine appellatur.Gernv
Carocmomiitt.
Huiusduoadnosaduehuntgenera: Ma
ius, SC minus.Maius hodie rarius ad nos af .
fertur ,ae eiusloco Grana uocata Paradifi
plera?q;OfficinxfumuntcVexhibent. Fru- ■.
i?tusautemefth'gnofus,iugladisfere magnu '
. . tudine,aromaticis cV angulofis granis, puni.
ci mali inftar,intus refertus,fra<ftu contumax.
Minus autcm Cardambmum^fnKftufert auellana nuce multd quoq;
222^ minOrem,triquetrum,granisq; refertu rmnorihus,eiufdem cum primo :
iaporis cV odoris,lmguam tamen uehementius pehetras. Nafcitur,Dio- |
fcorideautore,inComagene,Armenia,cVBofphorooptimum.Necno '
inlndiaSt" Arabia. Eligendumeft pknum,frangi contumax,occlufum,
far&umq; fquod enim huiufmodi noneft>exoletum iudicatur ) cV guftu
acre,fubamarum,&:caputodore tentans. PorroCardamomifructus
hodie abieclis corticibus,qui lignon',8£ nullius neq; odorismeq; faporis
funt,ad nos afferuntur,non ficut olimcrorticibus inclufi , Quaz caufa eft
cur aliqui negent uerum nobis Amomum efle.
TEMPERAH EKTVM. D
Calfaciunt & exiccant in primo ordine.
VIRES, 1NTRINSECVJ,
r TufaCardamomigranalatasuentrisrineas intcrimuht. Cumuino
raiumarTe&ioniDus,fcorpiomsmorfui,uenenis, SC urina» difficultatL
bus medentur.Cum aqua pota,Diofcoride referete,comitialibus, ifchia
dicis,neruorumrefolutiom'bus,tufsi,ruptis,uulfis,torminibusauxi!ian
tur .Cum corticeradicis lauri drachmae pondere pota,calculos commt
ouit.
EXTRINSECVS.
Aduerfus peftiletemaeremgrana manduntur. Cum aceto morfibuf
uenenatorum utiliter illinunrur.Scabiemeademrationefanat,8£adua»
guentaadditur*
G R A N A P A R A D I S I.
K4!rfgw* f* RanaParadifi,Gallis Malagreta,cVMelligreta Hifpanis. Germa»
t*. ^Jp^nff^Jtter-OfBcina?,utpra?cedenricapiteeftdiclum,proAmo
M«%w mo majore na»c exhibent : Szd diuerfa eflefapor &C odor monftrat. Fnu
ctus quidem ipfi &C ineo inclufa granaCardamomum referunt. Auella*
nazemmmagnitudineconfpicitur^granisinmsangulofis refertus: Ye.
rumfaporePiper referunt,quo aCardamomorecedunt. Vulfam Gra*
norum Paradifi herbam fe uidifle, teftatur Rudiius^hac defcribens for*
ma;
Digiti
zedbyGOQgle
rAntt:Scaponafciturftriato,foli^
pa^ermoIon^uS^ugorum,informampyriturbinatum9&:e3cumW
iicofummanmfoliamm,inquo{cmina Ciccrisobmgrifimiliaiacecfn-
tus candid!iS1ma,tenuibus memhranulis difcreta , intcrcurfante per iru
anitatem,feptoduriore,cjuadrifariamdigefto: Atq,- hac etiamratione
^rana,qux ad nos adferuntur^, confpkiuntur.
, TEJl P.ERA MENTV J8, £T VIRES -•
,. Caifaciunt&exiceant fi'cutCardamomum,roboran^difcutiuntu2
Ntriculumfirmant.VirescumGarckmomonondifsimilcsobtincnt,
, CumSerapio rofaceo bilem uomcntibus funtfaluberrima,
CARYQPH YiLON,
CAry ophy iion , quaEdicas Folium nucis, aut Nucifolium, Germsu
nis UzgUnkoc eft,CIaui,a forma,quod nimirum claui figuram fru '
cfusreferat.Frutexcft Orientalis,fabucifolio,feminegranopiperis ora
diorifragilioriq;,ex atrorufefcente,in claui modum capitata,exortis in
aduerfum quatuor deticulis/efeftellatim decu{Tantibus,prominulo api
ce,quadrati alueoli finu medio umbilicatim prodeunte. Aliquirepnefen
tant caudicebuxi,folio Lauri,fed rotundiore.Nafcioir locis Orientali*
bus.Vnde ad nos hodiecopioic arFertur. Ac mirum nullam neq;Diofc^
n*X[; Galeno in fimplicibus huius mentionem fieri, Solo aiunt nafci pu*
rifsimo & tenerrimo,quod arenae fimile,arenatamen nonfit,
TEMPERAMENTVM.
Tertrj exiccantium Sc calfacicntium funt ferc ordinis*
* VIRES, INTRINSECVS.
In cibis fumpta uel manfa C aryophy Ila,iocinori, ftomacho &£ coreti
profuncnaufeam fedant,halitum oris commendant,animum exhilarat*
OcjulorumcaliginestoUunt,cVuifumacuunt. Sed frequcns corurrt
in cibis ufus conftipat aluum, Cocnonem tamen adiuuant. Venerem
quoq;excitanc#
EX-
Vidces.
hUccr,
' ■ pf SATVJtA ■; B *:'"' -
''' " SSTRiSSECVJ.
• ' A&^npcftikntcm 8? infectum purgant. VndeTrochifcispro aere
ptaga'ndoconfc<fds admitcentur,Suffituseoriim naribus cxceptus ca-
«arrfaumdifcua^ScccYcbriobftruwtioiicsaperit^ _ .
MYRISTICA.
NVx myriftica.& My repuca,hoc eft, Vn.
guentaria , di&a eft a pingui o£ oleofo,
quo madet^fucco,ade6 ut in unguentum exte
ripofsit, Mofchocary on alias & Mofchoca.
rydiofi,cV uulgo Nuxmofchata.Germ. $ft$
^alett.Ipfanuxneminino hodie cognita,ar.
/Ay. boruerdioquaprouenit,nonnifiexaliorum
relatione& defcriptione cognofdtur*. Nafcitur in India? partibus,inln
fula,utaiunt, Bandandicta. ArbosPerffco uulgari fimilis fertur, flore
rofeo 8C nuce,quas membranofo primum ueftitur caly ce, foliato, fifsilf,
per extrema fin sbriato,fi auefcente : mox lignofo tegiotr putamine,fragi
li,cui compa<ftilis fubeitglobus,nucki uice , ab umbilico la?uibus quafi
frjfjsextrorfumuirgatus,fungofoc:orpore ,ca?terarum nucum modo
minimecauemoforfedcoalituintuf rariore,intercurfantibus uenis ru.
bris,candicantibus interuenfjs* Recens fucco madet pingui &C okofo,
ita ut in unguentum exprimi pofsit,Vnde nomen etiam accepit : Odore D
fpiratgratifsimum.Probatur recens , qua>cariem non fenfit, pondero.
fa,pra?pinguis,qua? acu tacta oleaginumftatimhumorem remittat,co-
lorein rubruinclinato.Reprobatur leuis,exucca,nigricans. Porro duo.
bus ueftita corricibus ad nos def ertur,quorum is quinucem propius am
bit,ut durus,Iignofus 3C inutilis abfjcitur:alteruer6 qui hunc circundat,
Macis eft feu Macer,hodieq- eo nomine Officinis dicftus, Germa. tllO
fcntitt bluitieil.Sed non eft hiC extremus nucis cortex, ut multi putant,
Nam pra:ter hunc adhuctertius eft,utfe uidiiTe, ValeriusCordus teftau
tur,qui hunc in modum nucem myrifticam depingit : Eft Nuxmofcha.
taiuglandiadhuc in arbore cum omnibus corticibushcerenti, magnitu.
eu"ne St" forma omnino fimilis , corricem habens exteriorem carnofum
crafTumq;,qualeeftuiride 8C carnofum illudin iuglandeputamen : fuh
hocMacereft,quoddeindelignofumcoru'cem, nucleum ipfum,quem
Nucem Mofchatam uocant,in fe connnentem,ambit. Quaks fuerunt
quiannoaChriftonato 1 55 S.FrancofordiaexIndiaabHifpaaoquo-
damafFerebantur.Notatidemerroremeorum,qui Ginnamomum cre-
dunt Cary ophy los,8c" Nuces mofchatas f erre,cum neutrum ferat. Fuit
ha^c nux eiusq; cortcx Diofcoridis tempore res adhuc noua, unde udut
coracemalicuius arboris exiftimatum , Macin inter arboresdeforibit,
TEHPERAHENTV&
Nux my riftica,(imiliter & Macis^temperameto funt calido SC ficco »
vires;
Digiti
zedbyGOQgle
A ' .. J ' & B & INTRINSECV*..-'
Nux myriftica ftomacho,iecori mgid©,& fplcnf proddt; incibo mt
per fe fumpta,halitum oris commcnda^concocaonon adiuuat, uentofi
pces difcutit,lienem minuit,aluiq; fluxus conftipat.
E*dem uires.Macitribuuntur : cft tamein operatione ahquato fubri
iius.DyfcnteriaecVmatricisadfcctionimedetur. Sanguinem recentem
gignit.Ventofitatesdifcutit.Suffitusautpuluiseiusdolorera capitisfe-
Hat^entosq; phlegmaricos humores educit.
' , ^ C I NN A M O M V M*
/^»Innamomum Graed cV Latmi appeHant,OfE.
rOUm/3f mroetrinoeil. Arbufcula eft fuigeneris,
cuius cortex eiufdem nominis ad nos adfertur. Ar^
bulcula haec defcribitur breuis,repreffa 8c humilis,
lurculofa,du»m cubitim altkudine , nec amplfusj
afpectu arida , folio origani , quum uiret parum
odorata,fterilefcens imbre.Cortex detractus reponitur,ut arefcat , antc
cnim nulla ei uis nzc gratia.Probatur cortex qui in planis crionitur , tor-
ridiis,nigricans,uarius,la?uibus internodrjs, qui ruptus puluifculu odo-
ratum exhalet. Ac certifsima eft probatio 8C a?ftimatio,ne fitfcaber,atq;
B inuicem tritus contumaciter frietur & inhorrefcat,guftu mordax,&: c5
falfedine feruens.Reprobatur mollis uel albus.
Sunt autem multa? eius fpecies , ut Diofcorides quoq; teftatur : Prse. spedes
ferturMofylcticum,quodCafia?,cuiMofylitinomen cft , fimilitudine ckumo*
accedit,quod nos hodiehabemus* Reliqua quinq^genera , uide apud w*
Diofcoridcm.Eft enim montanum,afperius cra(siusq;,colorefubrufo.
Tcrtiumnigricans , odoreuehemchtcriucundo,quica(iama?muletur:
furculofum,paucioribus gcniculis interftinctum.Quartum funoofum,
candicans,afpe<ft.u tuberofo uiliq;,pro tinus fragile , radi.cc grandi, cafi-
am rcdolente. Quintumcorticcrufum,cafia2.coloreasmulum,folidum
firmumq; tacxu,neruofum,odorecafia2 rubra?,ftirpibus crafsis.Sextum
m- Syria nafcitur,quod Caryopon uocant , multum a ueriCinnamomi
furculo differens,gratia tamen uicinum»
Septcm a locorum diffcrentia numerat fpecies Aetius^
T E M P E R A M E N T V M.
Cinnamomum omne,aitDiofcorides,excalfacit,emoIlit , cocoquit,
cftc^diureticon.Optimumuero Cinnamomum calidum eft Sdficcum
ia gradu tertio,tenuiumq; partium.
; ' , VIRES, INTRINJECVS.
. Cinnamornum,quocunq; modo fumptum fuerit,capiti confcrt, dz^
ftjllationeseius exiccando.Ventriculum calfacit& confortat. Phkgma
«cos humorcsdifcuat»
Hydro-
Digiti
zedbyGOQgle
^: , - -;DET katvha et • -*-
Hydropicis 2£ iecoris obftru<ftioni eft falutare» Vrinam Sc* menfcs, (*
potum uel exmyrrhaimpofitum,pellit,Gontra uenena & morfus uene
natorum fumptum confcrt.Magni cft ad omnia ufus. Afferuamr aute
commode hunc in modum,utdocet Diofcorides : Tritum uino mifce,
tur,&: in paftillos digeritur,umbraq; ficcatum reconditur*
E X T R 1 N S E C V S,
Ad unguenta preciofa expetitur.Olcum ex eodem confieitur .CaKgi
nemocdorurr^&crafsiticmdifcurit. Lentigines & cutisuitiainfacie
cxtergit. Ad colly ria utiliter additur.Cum aceto quoq; cutem purgat.
CONFECTIO DIACINNAMOMVM,
Exeodemconficiturconfectio,Diacinnamomumappellata, cuius
compoiitionem docet Mefue.Conf ert ea ad abundantes uentriculihu-
mor^SC in eo putrefactionem. Phlcgma digerit, & dfgeftionem adiu.
uat.
GALANGA»
!M\ £
GAlanga communi appeltatur nomi
n
'ne.Germa.(S?algcft.Radixcftfur.
cu!ofa,geniculis fcateBS,fubrubra, & in
quofdam nodos crafsiores ex interuaL
h'sintorta>iaporeacerrirno ,lingua a&D
modum uellicante. Radix in Officinis
hodie eft nota. Aliqui Galangam ,pra».
feram minorem, Cy perum ftatuunt effe
Babylonicum. Maiorem enim uolunt
efle Acorum. Scd de Acoro fupra eft <&
(ftum. Eligitur ponderofa,rubente cor-
tice,guftu admodum acris» Quas ucro
. candicat,8t* pondere cedit,aut odoreua
^ cat,uel crebris fcatet foraminibus , ac in
' pulueremfathifcit,improbatur. Non-
nullimtortis iunci radicibus maceraus
inaceto,Gaiangammentiuntur. Sedfacile deprehendltur impoftura,
cortice,qui faporem imbiberat,derafo : reliqua enim parsnullociuirno
di fapore prardita inuenitur,
TEaPERAMINTVH,
Calfacit in gradu tertio.
VIRES, INTR.INSECVS.
Commanducatafcctentemhalitum oris corrigit.Concoclionemfto
machi iuuat,8£ dolores eiufdem ex frigida caufa natos fedat , ac uniucr-
fum deniq; corpus recreat 8C confortat. Ventofitates difcutit.Renum ob
ftrucuoni Sc frigiditari conf ert.Matricis item infiarjonibus* Singultus-
fyta&as fedat. Eadem praftatinuino co&a, gtfcalida pota. Vencricti*
lian e-1»1- iuuat,8£dolores ex frigida cauia exdtatos finicEx fuccol?la*
pginisdaturi}s,quibuscorpalpitansmicat. Bonumfangiiinem^cjuo*
cun^ modo fumpta fuerit^enerat.
EXTH IKSECVJ,
Naribusinditacerebnmi£orroborat,0
fcddcre,autoreftSerapiom
CONFECTIO DIAC3ALANGA.
Confectio hinc habetur D iagalanga,cuius defcriptionem docet Me
&e*Valet ea aduerfus crafsiores flams,acidbs mclus, prauamcj; conco*
&onem : acliones item uentriculi &£ epatis,a frigiditate impeditasjrdbu
fo'oresreddit,eafdemq;emendat»
CALAMVS AROMATieVS.
CAlamus aromatiais cognominis
idaccepit,ad differentiamcala-
mi uulgaris, feu non aromatici. Ger-
manis CAltTOJ8.Calamum odoratu
in India nafci,fcribit Diofirorides^uJ
uum, denfe genicularum,cum frangj
turfcifsdem^inmsarenofum ,Cafia*
guftu,odore fragrantifsimo, ut loa$
lift 1 omnem uicinum odore gratifsimo
r/I fcj V W inipleat : in mandendolentuscVad.
L** w.lw ftringens,cumaliquaacrimoniaama
rus, Atq;hune in modum defcribi-.
tur ueterum Calamus aromaticus,
quo nos penitus caremus: Que enim
Officinae Calamum nominant , non ctLoms
eft alius quam uerus Acorus , Ut in ojpcw**'
Acoro dictum cft. Verum autem Ca hMU
lamumin Syria nafci perDominicu
ScnnonemuifumfcribitValerius Cordus , &nihil auulgariarundine
differre,quod ad formam attinet,{ed folis uiribus,8£ odore BC fapore4
£ft ipfa arundo in calamo in ufu,non autem radix. D e Acoro etiam 8d
Calamo aromatico hunc in modum tradit Euritius Cordus,Valerrj pa-
rens^n fuo B otanologico : Ego,inquiens, didumhodie Calamum aro-
maticum,pro Acoro fcribo,8£ eundem etiam effe fufpicor,dubitoq; ue
kmenter,num uerum Calamum odoratum habeamus: res enim eft exo^
ttca,8c"preciofior,quamut tottanriq;eiuspleni coleiubiq; proftent*
Ni
TEMPE&&HS35TVM.- ft
Scaa^idto^isiscalfe.dmtiiim/edn'iagis cxfccantium. Calamus
iiero Officmarum,qui dt uerus Acorusjh tcnio cabclitatis & Sccitatis
ftatuitur*
VIRES VERI CALAHI ODORATL
Calamusodoratus,Diofcoridas teftimonio^urinapouisdet^oq;
cumgramine autaprjfeminedeco&us aduerfus aquam fubter cutemfn
Cam,urina?ftiUiddium,renumuitia,&ruptabibitur, Menfes potu &
appofimattrak't.Suffituseiusperfeuelexrefina terebinthinaore exce.
ptus,tufsimedetur.Mulieribus adinfeffus decoquitur.
Clyftcjil^usquocKmditur.Suffimenris &malagmatis odorisgratia
mi£c«ur#
VIRES CALAMI ODORATI,
quo utuntur Officina?.
DeCalami Offiicinarum uiribus,fupra in Acoro uero eftdictum,
quas huc referri poterunt : fuperuacaneum enim fuerit eadem repetere,
COSTVS.
TOn uidebatur pra^ereundusCoftus,cumfitex numero eoru,qu$
» radices in terra agut,ac hodie quoq;,fed adulterinus,fitin ufu.FriL
texeftfolaradiceinprecio.Suntcptria eius Diofcoridi genera: AraRD
* cus,qui reiiquis praKdlit,candidUs,feuis,eximia odoris fuauitate,Secunr
dus eft Indicus,leuis,utferula, craOTus, niger* TertiusSyriacus,grauis,
colore buxeus,St* odore feriens.Optimus recens,albus,abunde plenus,
denfus,aridus,teredinem non fentiens,finegraueolentia,calidus cVmpr
dens.Hasc deCofto Diofcorides.
Quam uero longe ab hoc abfit Coftus,quo Officinde utuntur, quiuis
uidet,nec enim guftu feruet,nec uiribus tantis eft prardita. C pftus enira
uerus odore adeo eft ualidus,ut caput tentet, quod minime f acit C oftus
Officinarum. Sed eft isCoftus Radix Comageoa; Enulae prasparatar,
cuiusetiam ufus Diofcoridis tempore fiibrepfit,utipfeautorteiiatur,
Comagena Enula praparataCoftum adulterarifcribens. Alrj alias ra-
dices,8t" finguli pene peculiarem coftum exhibent,
TEMPERAMENTVM.
Vires excalfaciendi habet,ut autor eft Diofcorides,
VIRES.
Coftus urinam 8C menfes ciet:Vulua? uitrjs cV f otu cV fufRtu prodeft,
Contra uiperarum morfus bibitur.Cum mulfo Venerem c%cita.u Ex
aqualatas uentris tineas pellit . Ante febrium accefsiones,cV in neruoru
uitrjs inungitur.C um aqua uel melk,uia'a cutis in f acie extergit* Mifce.
turantidotis 8£malagmatis.
CASIA.
Digiti
zedbyGOQgle
VIRIBV* Flt VH EHTOJMTM. ***
i CASIA.
dLfia communi nomine omnibus appeHatti^ Eft%duptex : Lionea,
musmemmitPiofcorides;&Fiftularis^^
tftinufu» . ,
CafiahgneadefcnlMwrDiofo
^eris. Eft autero multiplex eius differentia : Optima tamea fuluefcens*
coIorepuIchro,coraEixmuIa,perc^angiiftaaongatcraitaA't5rtuIora,
guftu mordens,8c~ cum aliquanto feruore adftringens,odorata , uinum
naribus obolens.Huic tantacumCinnamomacftcognauo, utaltera irt
aluram fa?pe degeneret. Atq; haec fi cum.ipfo corrice ligno adhuc inha%
fenteuendebarar^ylocafiaappdlabatur-.fiuerdlignoexempto , mm
Cafia fiftula,feu Sy rinx ueteribus dicebatur,quod nimirum Ifono exeitt.
. pto,cortices fiftule fimiKtudinem referrent. Aduehitur hodk aliquWfpe-
cies,quam OfficineCafiam uocantligneam,qua2 cortexporius apparet
dfe cuiufdam radicis,faporis acerbi & minime aromatici. Vera autem
Cafialigneararo afportatur, &interduminter Cinnamomi fafciculos,
nigritia ftia fe prodens,inuenitur«
Cafia uero fiftula ab Arabibus introduc1ra,qua.hodie omnes utunmr
Officing, Diofcoridis,&: Plinrj Galeniq; anatibus fuitignota.Hec noru
nullis Calamus 8C Indica canna dicitur. Arbor eft magna, iuglandis fo-
Jio,fiftulis praelongis ac teretibus,utrinq; f aftigiatis,coIore rubro mg?L
8 cantibus,du»m ferme pedum proceritate : nigra intus carne , guftu pre*
dulci,ligneis diftinguentibus membranis : ofsibusfiliquarum , intercur-
fantibus laminis intus carnofis,quas parietine difcludunt.Nafdoir par
tim in India,partim in Aegy pto, Afiae quoq; iam communis. Elioitur
ponderofa,collucens,perplena,quam fi concufferis^nclufa intus grana
nonobftrepant.
TEMPERAMENTVM.
Cafia lignea calfacit 8c" exiccat in tertio ordine , Vrinam ciet, Scieuu
tcr adftringit.Cafia uero fiftula calida Sc humida traditur , abfceflu pri-
mo.
VIRES, I NTR.INSECVS.
Cafia lignea,Diofcoridiaduerfus inteftinas inflammationes,8d" uipe
rarum iclus bibitur : Menfes ciet:ac in fumma, eadem poteft quaz Cinna
momum,cuius loco fubftitui potefu
Cafia fiftula fufficienti modo data,incandefcentem torridamq; bilem
citra moleftiam expurgat.Deniq; rjs qui ob tencram imperfec"tamq;ae,ta
tem,aut aliam quamuis caufam,derjcientia aluum medicamenta reipu.
Unt,ha?c audenter 8>C intrepidc datur.Fiauam uero bilem,fed magis tot
ridam,8t' quae; iam in atram degenerauit,extrahit. Quinetiam pituitam
mediocriter educit-Prasbeturitaq; pueris,&:foeminis uterum feretibus,
commoditate SC.necefsitate quadam urgente, quibus potentiusaliud
medicamentum fumi denegatum eft, Item ris, quibus exuperans f ebris
" - Y z
Digiti
zedbyGOQgle
scliquorcm medkametorum «fus afpcrnatur. D atur autem uncfce urd. ^
ib p&iKUtfsplus roira^e,profurotwishabiw^
fckf tuc quatuor <fraehmis fumpta,uK mouet aluum«
EXTRINSECVS.
Gaua frgnea ^^me^icame«tisocidorum,ad4rilus -daritatem concilian-
dam<ompofitis,addmar#Gum mdlelenrigines toHit.&enura4oloribttt
& uuluae coiitra&onibus iti&^
SANTALVMt
SAhtalum,8clignum Santalumrecennous Gr2ecis,Germa.©Hifc$f#
J)Olt$.Lignum eftquodlndia mitrit.
Suntq/tria huiusgenera : Atbum,rubeum,cVcitrinum,quod reliqins
pneftat. Atriplicilignihuius commercio raedicamentum Truantalurn
di&umeft.
TEMPBRAHENTVM.
Album frigidum eft & ficcum i n fecundogradu, Rubeum accitrinu
firigida funt in gradu tertio,(icca uero in fecundo*
V 1 R E S.
Santalum citrinum fluxus fiftit,8£ uentriculunrconfortat l Tritum
'exftiHatitiorofarumliquore cordis caloremimpofita mitigat: Campho
raadmrxta temporibus illitum,dolorem capitis ex calore natuns cope.
fdt.Sitimcum faccharocompefcitjfanguinem bonumgenerat,cor con 13
fdrtatJSantalum rubeum cumfolani fucco mixtu , podagram adiuuat.
C5 &stiffcacse ly lueftris liquore ftiUatitio applkatu kcoris «efcii reprimit»
A GAL LOCHVM,
AGallochum Offkinis cV uulgo hodie Xy taloes, hoc eft,Lignu a!o,
es,Sc" Lignum Paradifi.Germ.2Hoe8 ^OlQ/PcS ^eyligen CtCUJJ
^Ol^»Lignum eft,defcribete Diofcoride,quod ex India atq; Arabiade-
portatur,thyinoligno fimile,maculofum,guftu adftringens cum quada
amaritudine,qaod cute corioq; uerius quam corticeueftitur , aliquandi
uerficolore.
Huiuspluresfuntfpecies, fummatamenquatuor numerantur gene,
ra : Videlicet,Indkum,quod nOtiUs,Sapphkum,Speon & Hygron , co.
jus quatuor aliae fpecies recenfentur » Ex harum duoq; ordine f aciut ali-
qui , quod Offieina? Lignum Rhodium uocant : fed negat Ruellius,aiTe
res illud efTe Afphalathum feu Afpalathum,de quo mox dicetur* Offici-
narfaepepro Agalloeho Afphalathumfubftituunt,fed deprehenditurfa
ciIemor:NamAgalIochummaeuIisinterftmcaimac punctis quibud
dam eft uariatum : Afpalathus uerd fubrubcfcit , fubq; cortice atra qua-
dam purpurarutiIat,unicocolore.PrsetereaAfpaIathus fpinisucftitur.
Agallochumuero eftglabrum. Vtrunq;iucundum fpirat odorem,fed
Agalfochum fragrantiorem»
TEMPE,
Digiti
zedbyGOQgle
r IKl * V $ laVVSNTOILVH, 26}
± . ■,, , TEHPERAHEJJT7H,
•Ornnia AgaHochi geaerz&t Aetius aocor eft, calfadcndi um hab&-
t^nm7mfttunt,icdmaxftneHygron?proxifnQlocoIndiaim5rdiqiiaI5
oeminus. ** ■-•■- .;-.., -. . • ■■ _.<..,,; ^
* VIRES, Iflf *INSBCl7*.
Radix Agallo^DiofconWteftiiiionio ,drachm* uniuspojidsre
^jota^urotda ttomadrfuitfacorrigic. .Vcncriculumcbrroborat^uso* *
^tiimmitiga£jntcrancarohoratlec6risutti)s prodeft^Wtinom e£
ylcqfa^floriibiis&io^niiiOjusexaquamedetur» ■.."..
t X T R 1 N S E C V S.
Cbmmanducatum autfurBmmcommendatorisnalituni . SotHmeh-
Csmurisuiccadditur,Corponaiperfumfudoresarcet. "* "
A S P A L A TH V SV
A SpaIamusueI.Ajfphalathus,alias EryfifceptrumDiofcoridi Offici
^nisLignumRhodiurr^Germa.&l^^
^tioneDio^
ria & Klipdpnaicens,quo unguentarrj ad fpiffanda oleautuntur.EligL ^bodmti
tur grauis,detra&o cortice rubens,aut in purpuram inclinas, tacaipra*
auro,odorefuaui,gufi:uamaro. Atq;uidemrfoc,cumRudIiorefTeid
. quod Offidna: Lignum Rhodium iioeant, quod alrj uolut eSe Aoalia.
dium,feuLignumaloes,utinpra:cedentibusdidumeft,proximonimi
rum Capi£e.DefcriptiOnem frutidsligni Rhodrj a negodatoribus Rho.
drjs acceptarri tradit Rudlius: Fruticefn efTehumikm, crebris fpinisacu
jeatum,florerofa- Qux addefcripaonemDiofcoridis fanc accedunt.
AIterumquoq;genusfacitDiofcorides,candidum4ignofum,fineodol
. re^quoddeteriushabemr.AhWueroIonge&diuerfumeftAfphalton,
quodlibroquoq;primoCap.8^Diofcoridesdefcril3it,quodBitumediIA^^
timr,Germa. j£r&be<fc/quod fubftantia cV uiribus picirefpondeat,& *
ia terranafcatur.Quod propter riominis fimilitudinem indicarelibuit.
TEMPER.AMENTVM.
Calfa&oriam uim cum adftricftione Diofcorides attribuit.Difsimiif
busautem coflaturpartibus : acribus,quibus excalfadc& aufteris,qui*
bus refrigerat:ideoq;reficcat. YideRuell.
VIRES, INTRINSECVS.
Decoftum eius aluum uftit.Sanguinis reicdiones cohibet, Vrine dif
fkultatem ckinflationesdifcutit.
6ATRI.SSEC7S,.
Decocftus cum uinO, tetra oris hulcera collutione adiuuat, Ad ozhu
taliumnomas ■& .fordidahukttainfuricfc^
F I N I S.
Digiti
zedbyGOQgle
DOMINO £ O "N I F A C I 0 N V H .&«
3WO, IVRi* LEGVMCUVE FEKjTO, ARCI £T NOBlJfclTATl
' - " TVKlb€rgcni[iaGonfiIqs?Dbmino&Fautori
fuofinguIariiA^amusLonicerws •
iQc^uiaiquocxcvfetecompel^
I u^c^mfacratipmmiMfcriti^
enim tc nojblvm ornnes doclijcd C umucrfttsE^teS^risordo amct^ in cfua.
taucncrationehakcatfatiscorumcrgaHfhdmmdeclaratX*^
io mi %judb affcceru grimmt dcldta adm&fima^uod tcfibi affincm u qrdgt
cpeslris nimmim^uotucrit : mox tuce uementes Hter<c,(juibtts otnne rem mibi ex*
planabas^mefe adjnobtles tuosbonoresinuitare nondedignabaris f Quade cau
ja<(fygratdortihi^mxhigaudco\Txbi<iu^^
pneBantibtts £T eruditisuiris dcbetur^uideiicet affinitatis uinculo nobihtcu
risfiattts ttftbiumxcrxt: Mihiucro^ubdamicumtc tantum babcamjn omnibtu
paratum&promptum.S&penumerbVraumnorumnomcnauditum mikijvxt%
mukk^nommhtts pra?dicatum,pra?fertimuer6bicfocertuitsjiirj?renuits ©•
clartts^iccAattsdVraumcnhcym^cuiiis ctiamconiugem Mariam Ketncrin^
maiorumimagittibitsclaramftngHlanpktatisnomm Vn.
dcnon dubium esl Aemyliam tuam liberahtcr e*r boncfteab ciufmodi parenti
buseducatam&inslitutam cfie. p?erg6tvatianimifymbokmaliqyodPcum U
fje certisdccaufiisnegocijsfe cordmadefienbpotuerim.exkbcam^mitto adtt^
(etfi-fxtq/Sc uiiia uidcbutur ) h&c <\uce de ^inimantm natura ®- uiribtts^ex opti
77us quibitscfe autoribus^non txiguo labore %y fludiojmpellcntibtts adboc amicis
nonnuHis.exaraui.^fiipquodadborumordinemrationemcp aitinet^inircsU.
brosfeuparteseadislinxi. InpartcprimaterresTriumnaturce^' uires,adic
Biseomndemexuarrjslinguisnomenclaturis^cxpUcantur :ubihicordofcruatm
cslMprimum domeslkaMnc fyluefirU,poSlrem6 reptilia exponerhur : pra
mifis etiamprittsgenerahbtts quibufdam.cpue nomtullis animantibtts communia
funtjtekt delaclc,cafeo,pingucdine,fellc^ cxcrementisfanguine^ melle^cera^
id^genus rcUftisJnfecundadeuolatiUbus^eius^generis infeclis.pari ratiom
&> ordine agitur. In tertia^de acjuatiliumfcupifciumgcncrefermo babetur.
lAutoresfccutus jiimftdc dignifiimos quoffi^S&ifiotelem? Tbcophrafbtm;
'Plinium , Oppianum ^ufomum , inicr quos poslremos duos in Vifcibus adhi.
bui:: ~^4clianumitanjtccnonalios , quorumfuislocisfitmcntio.I-Lecergbtui
ttominispatrocinioprodireuolui^nonexiguum exnotninis tuidignitatc gr am
fpicio hisipfisfplendoremac<ej£urum,perfuafummibihabens* ZAc proindejit
fxec ipfa ab amico profe3a% nomine tuo digno animo, hoc efijbono er candido
JitfcipidSttefc iliis patronum & tutorcmpra?beas,rogo, Vale^ quodficif,
tnefolito amore profcquere. Idibus lulij>annofalutiferipartus tffu
Digiti
zedbyGOQgle
%H
DE ANIMANTIBVS
TERRESTRIBVS, VOLATILI-
mis,&Aquatilibus»
N T £ Q_V A M animantia ipfa,eorumq; Medfcinas
percenfeamus,primum generalia qu£edam,quae ple-
rifq; funt communia, praemittemus. Hoc eft,deCar~
nibus,Sanguine,Felle,L acte, rjsc^ quas ex la<fte fiunt *
ii uidelicet cafeo/erOjbutyro: Item de coagulo,adipe,
pinguedine,medutia,urina,cV ftercore, Hinc de mel
le,cera,8t" propoli. Ac primum erit fermo de carnL
bus quadrupedu.De uolatiiium ufu ante ipfas aues dicetur : Sicut etiam
pifcibus in gen.ere quccdam de eorundem carnibus anteponentur»
DE CARNIBVS QVADRVPEDVM-
CArnes,utGalenuslib.if*
de fimp. med. fac. eft au-
1 tor,pro animaliu proportioi
] ne,quainteperatura excedut,
|.differimt&£ exuperant. Non
I omnes autem omnium anima
" liumnutriunt,fed quorudam
ctiamiunt letales. Intereasquoq;quxhominemnutriunt,qua?damtari,
tum funt nutrimentum,qua?dam etiam medicamentum. Exemplo id ui-
perarum copiole idem autor conSrmat, Rafis omnem carnem calidas
Y 4
^ . , D E ANIHANTIBVS
naiura; tradit,ah'am, tamen glus,aliam uero rninus : eft autem alia IsumL fi
dior^alia nerp ficcior,pro jetatis & nucrimcnti ratione.
Qudd crgo adnutfieridum corpushumanum attinet , eiufmodfanL
maliumcarnesc>;hib£rcoportc£,caiuGiicdi corpus humanum redder^
uolumus*
Animatium eorum,qu»ie: aecatis funt teneKe,omnium caro natura eft
liumida^Scuercrnagisquamautumno.Agnorum quamHccdbrum eft
hurrfidior tmultumgenerat phlegmaris. Eadem tamen toftaeft utilis.
Iuuencorum,uitulorum,ueruecum , idq;genus animantium mediocris
jmris,carnesfuntboni nutrime|iti,8^ facile concoquuntur.
Omnium animantium,tam domefticorum , quam fylueftrium , qu^
paftum aguntur,caro melior &C fanior eftiquam ;COrum qu«e inftabulis
conclufa faginantur»
Suilla carotemperatiira» eftoptimae,8c"bmenutrit,ob fimilitudinem
quam cumhumanahabet : atc£ adecrporcelli dum adhuc fugunt, a?gro.
tis,tabidis,8£ macilcntis funt conuenientifsimi.
Non parua etiam,Galeno tefte,camium eft differentia , dum quafda
fale condimusiNam interdum caro animalis humidifsimi fua temperie,
falitalongeexiccantioreuaditea quse natura ficca exiftit.
Verumintereasquazfalita^nonfunt , ficcioreft arTaquamquanna.
quaeftelixa. -
Leporum Sc"CunicuIorum carnes funt meiancholicaz,8t" melancholi J)
cumcraflumq; fanguinem gignunt,
Adhecexterioromniscarnisparsmelioreftintrinfeca, qudd nimia
intrinfecus fit humiditas. Prg ceteris etiam parribus digitur dorfum Sc"
latusdextrum,ut que magis fana fint : quod lien in finiftra parte melan,
cholicum fuu locum habeat. Capitis caro natura eft humida, mulmmq;
phlegmatis toti corpori generat : aluum uero duram fubducit. Corda
calidafunt &£ ficca,concoctionis difFicilis, Interanea omnia, utpulmo,
iecur,lien,inteftina,renes, cerebrum,funt humida, cV phlegmata parL
unt. <jbndula?carniumfuntduIcesfuauesq;,ticut&oculi. Tefticuli,
prefertim pullorum gallinaceorum,femen augent. Vbera bene nutriut,
SC lac nutricibus gmerant. Partes uero neruofg,uenofe,&: cute obdu-
d:e,uclut pedes,aures,os,frigidos,Sc" uifcofos humores procreant.
Pecuf iariter etiam quorundam animantium in Mediciniseft ufus.Pe
des nanq; porcini tertiana febri laborantibus profunt : choleram enim
reprimunt. Caputkporis,Galenotefte,adalopecias cumadipeurfino
jllinitur. Cerebrum leporis atrritum SC comeftum pueris dentientibus
eft utik« Ad trem orem etiam idem editur.Contra calculum experimentu
efIecertumtradunt,uftumcineremkporis exutero matris exeffipri,
Afthmaticis pulmo uulpis arefactus datur , S£ ex eodem nomen ha*
ixns Ekctuarium de pulmone uulpis*
Pulmo agninus bC porcinus intertrigines a calceameris factas curar»
lecur
Digiti
zedbyGOQgle
*E*.R E.JTRI *▼,*. a^
A le^udpistritumiocmorbfiscftauxilioi Sanfcsexceptaexafratc*
caprinoiecorejiy dacopis medetur,fi inter affandum uaporapertis 6CU
* lis excipiatur.Caftorio nonexigua eftinMedkina facuItas,cfccfUo in
Caftore, . . i
Eth«cdccam'busquadrupedum:deaiiiumcarnibusfuoIocco,
'..SANGVIS.
j CAngufsP^nattiraanimaliumuariat:nuicenima.
] «Jnimali eftliquidior,iIli{icci'or,altericaIidior, NuL
j lusamem fanguis eft frigidus .
f In cibis prccipuc ufus eft fanguinis Ieporini. SuiL
^ lus ianguis ad farciminaexpetitur , ficutetiam uerue-
f cum &hircorum. Taurorumfanguisprorfus eftno-
"■ ^us^n&mmatamenomnfefanguisconco&oniacL
uerfatur,&: prajfertimi)s quiuentriculumhabentdebilem.
• Hirci^caprarum^erui^tleporisfanouisiHfartagineaffatus^dyfentc
rias & ccdiacorum profluuia fiftit : in uino potus toxicis fumptis refi.
ftit.
- Caninus aduerfus rabidi eanis morfus bibitur.
Lcporinus tepens adhuc illitus,uitia cutis^in facie & letfgines exterit.
Tdtudinis terreftris fanguinem epotum comitialibus fenit prodefle.
B Taurinus cum polenta lliitus.duritias difcutit,emollit%.
Sanguinis equorum admifTariorum in medicamenta erofiua additur. -
Hcedorum fanguinem feruefa&um cum pari aceto hemopticis pro-
defTc,fcribit Xenocrates»
Sanguis fuillus,utGalenustradit,humidUs eftcVminuscaliduS,tem
periefanguinihumanoperfimilis. Siquidem SC carnes fuumfimiles' hu-
-manis-exiftunt. Itaq; quifquis humanum fanguinem morbo aiicuiuri>.
!em eiTe ait,in fuillo id primum comprobet. Nam ztCi aliquatenus infe*
rior Rt humano , faltem afsimile quidefficiet, quo cognito pkniorem
■ab. humano fore utilitatem fperabimus .Similia enim fimilia efBcere pof.
funt.
, Sanguis columba; ad hy pofphagmata in oculis exiftentia quibufda ,
Galeno tradente,eftin ufu,uenis ad alarum exortumincifis, quo faru
guis caIiduscfFluat.AlrjpulIorumtenerorumpennas,qua;humorered5
dant,in ipfum oculum exprimunt.
Sanguineuefpertilionis ficubi axillasilleueris, pofteaChakantho aut
Cicutae femen infpergas,nullos fub illis prorfus pilos prodituros,autIa
nuginofos prorfus,ait Xenocrates.
Deuiridium ranarum fanguinehunc in modulib. 10. de fimpl.med»
f ac.fcribit Galenus : Cum aflereret quidam,illitum hunc prohibitururrt
^udminuseuulfifemdrenafcereturpalpcbrarumpilijfaifum effe idexu
.perimento dididmus.
FEL,
DB^A-NtHA-N.* I.B-VS
F E L. c
FHomnuimeornm, quaeinhomine funt, Gakno tefte,eftcalidifsi,
HHmLGalor tamen eius pro uaria animaliumtemperatura uariatur/
Taurorumbiliscalidior&: ficcioreft,quamboumcaftratorum. Quod
uerohichumor fit acris,foncpatet^qu6dha;morrhoidasaperit,quodcj;
i'Ios,quieo utuntur,mordicat.Caueturitaq;ne adaliummorbum,aut
fy mptoma bilis ufurpetur fola aut per fe.Dum enim oculis admouetur,
milcetur iUi mel,uelfuccusfcmicu4uel opobalfamum. Domefticafura
fuum bile(qua» imbecillima omnium , & maxime* aquea eft) utuntur
quidam ad aurium hulcera fatis commode. Sed fi ulcusdiuturnumfue.
rit>& multam faniem ac p,uscorw:ineat,ficciore etiam bili uti poterimus,
ut ouium,quxpaulo eftacriorfuilla.Hacetiamagis caprarum,cuiad(L
milis quodammodo eft urforum & boum.
Taurorum bilis omnibus his eft ualentior , inferior tamen bile hye,
narum. A
Volatilium biles omnes tum acriores funt,tum ficciores , quam qua-
dropedum,&interipfasquoq;uolucres,gallinarum &perdicumbiks
ad Medicinarum ufum probanores habentur,
Miluiorum uero & aquilarum impendio funt acres,erodetesq;.vqua,
obrem colore a?rugineo confpiciuntur,& nonnunquam atro,
LAC ■ D
Ac,Gnccisr«A*,optimum eft candi.
•dum,equali crafsitudine,quod ungui
inftiliatumcogitur.Prazcipuumeft mulie
bre : caprinum proximum fibi locum uen
dicat rhincouillum,non tamen ufq;aded
ftomacho utile.Pofthaxuaccinum,a{ini.
num,& equinum quoq; laudantur.
Vaccarumlac pinguifsimum eft&denfifsimum, afinarum uero tc,
nueSc' clarum.Mediam naruram caprarum obtinct,unde etiam prefer-
tur.Lac in quo chalybs uel filices fuerint extinCt£,nonnuliis Schifton 4i
ScUfton. c*cur '• Sed Schifton propric eft ferofa? fubftatia?, a lacte feparatio,a ^,
id eft,rmdo,feparo,diuido : de quo pauld poft .
Nigrum lac in Ponto poft inundationem Attacis Huuf) mulgeri, fcri-
L4f »'• kir Pifnfus : quod fluurj iftius natura: peculiari in irrigandis pratis eft
&'m' -adfcribendunu.
Porro omne lac,ut {cribk Simeon Sethi,conftat ex tribus fubftantrjs:
Ex ea quse ferofa eft,quae eft tenuis SC mundificat,uentremq; fubducit,U
quis decoquat,8c" excernat,uel percokt.Excafeofa,qua? crafsior eft, &L
uencrem iiitic : Et ex butyrofa,quas medio eft ordine, Bc temperatura in^
terferofam &cafeofam.Lacergo omne,quodpIusferi conrinet,melius
. eft : quod uero plus cafeihabet,noxium eft : nam iecur cV renes obftruft,
cakulosq;
I ;
T.ERRESTIHV Sf: m
^c^ciifc>s^;gigmt>CoftiimautcmcuralapiIH3qtiUiib n.quk coctdcimtl
quos Graecix«x*"*« uocant,oprimum fit medicatncntuin ad dyienteriE*
gc"uenm'sacresddHiationes:tabefcentes% , 8C hectkos,fkcas% cuflfo
iuuat. Ad mordicationes etiamqua» ex uenenaris potionibus, $C in uri-
pa? meatibus fiunt, eft auxilio.
Optimumuerd lac eft ex fano animali, non nimis pingui ? nec nimis
macilento,quodq; recens muldhim fit. Quod uero diu poftquaiii muL
&um fuitfumitur,quatd chutius ,tanto peius eft. Oportecquoq;lacmo
&cc dulce efle, 8creu'quorum faporum expers,adha?c etiam album.
Ad acres item oculorum deftiUationes facit» Corpus madefacit,fi
„ probcconcoquamr:bonumq;habvumide6facit:pulmomq;cx:pedo-
rieftutile. ..-
LACTIS VTILITATES.
LacreCens,adhuctepidum,ieiuno ftomacho potum , optime nucr it,
U Phchiiicis eft faluberrimum.Idem ualec ad erofiones uftionesq; ab exi
tialibus medkamentis factas. Aduerfus fauciumexulcerationes , & tor$
fillasgargarizatur.Fiuxibus a capite adpulmonemdecidentibusopitu*
ianir. Prodeftetiam fenibus &C macilentis : bonum enim nutrimentum
prebens,fanguinem bonumquoq; generat,craflaq; phlegmata difcutit*
Pectoris Sc arteriar trachea; exukerationes purgat &fanat,pr3sfertim (i
£ cuxn melle modico mixtum tepidum bibatur. Lac uerd caprinum ad o-,
mnia ha*c eft praeftantifsimum. Cum marinis lapillis aut ficibus deco-,
&um,aluifluxusu'ftit. AlrjcandentemChalybem pariefficatiain la&e
Kftinguunt.Oculorum fluxionibus confert : unde in collyria additur.
Potum tenafmum refoluit. Venena item fertur pellere. Aquam de pin
guedine matutini lactis ftillatam menfe Majo,ter in die fumptam,ccelia-
eis ferunt certifsimo efle auxilio.
Lachumanum furrufionibus oculorum , cumthuris pollineinftilla.
tur.Cum meconio SC cerato podagricis idem illinitur. Lac alminurn vu
luno itomacho calidum dies aliquot potu,uifcofas in matrice colle&io*
r.es purgat. Idem fi tepidum colluatur , putredini gingiuarum auxilia*
rar,& dentes firmat : cum alioqui Iac dentibus fit noxium. Lac canis prj
mos catulos parientis,inunctum,caluiciem facere tradunt. Idem potura.
contrauenenaeftantidotum:mortuosabortusexpellit. La<fte afinino
Neronisconcubinamquotiesbalneoexiret,corpusfuum abluifle kgL
mus»
LAC QVIBVS OBSIT.
Lac uentriculum praefertim humidum lsedit, Sc caput , ut Hipp.ait :
Laccaputdolentibus exhiberemalum:facilcenimmutatur,&:fepe in
uentriculo coagulatur.OfFenditpra;terea dentes Sc gingiuas : atq,- idcir
co qui dentium debilitatelaborant,antequam lac hauriant, os ipfum me
licrato cum uino perluant*
Omne
Digiti
zedbyGOQgle
ft E A N I M A S T 1 B V S
Qmnz Iac rcCpucivlu Cpkncticis^hepaticis , comidalibus,ucrtigino- q
fis^a-uorumutuo feboraritibus, febri corrcptis,& capite dolentibus ;
mfi qWs purgarionis graria fchiftum interdum precbeat.
Libetlubncctcrc carmcn Baptiftaz Fieraedcladc^quodcfteiulmocli;
Dukcjapttfubtibcurlacputrefcit?aquofumc&.
Quodprarfiat? Gaprx.Vofl ? Ouis.lndc? Boniu
Cutnocmm^CapitiiputridM&feBribuSiOrd
lnffat^y ncruosjcdbcncpectus aliU
Quando bibam ?prunum CumJugU ab ubcrc,Somnus
tiuic ( monco ) O" motus* nuxtacfc mcnfa noccnt.
Tot pctti ? Vnum oro,cur in contrariaftrtw^
Btmoddlacrtfcrat&modoflttxa tcntt?
O X Y <3 A L A.
Oxygala,hoc eft,Lac acidum,Germanis dieitur ©m>l*ffitlcf>. Cu.
iusconfe&ionemdocctColumella lib.i^ cap. $, Oxygalam,inquit,ilc
facito: Cllam nouam fun*:'to,eamq; iuxta funduterebrato : Deindefur.
culocauumobturato , cV lacte ouilto quam recentifsimo uas repkto,
adrjdtoq; uiridium condimentorum fafcicuios,origani,menth£e,cepa*,
coriandri.Has herbas in la<fh demittito,ut ligamenta eoru extent. Poit
dicm quintum,quocauum obturaueras,furculumcximito cVferu emit-
rito. Cumdeindelaccccpcritmanarc,codcmfurculocauum obturato:D
lntermifToq; triduo,ita ut fiipra dicf.um eit,ferum emittito, SC fafciculos
codtmentorum exemptos adrjcito.Deindeexiguu aridithymi,oc" cunile
aridar fuper 1 ac diftringito,condfiq; fecriui porri quantu fatis uidebitur
adrjcito cV permifceto.Mox intermiflb biduo rurfus ferum emittito, ca
iiumci;obturato':&:falistrit4quantumfatis erit,adrjcito cV mifceto,
Operculo dcinde impofito & ob!ito,non antc apcrueris quam ufus ex-
cgerit. Sunt qui fatiui uel edam {y lueftris Lepidrj herbam colle&a in um,
bra nccent,deindc folia eius,abiec"to caule,dic $C noclre in muria maccra
ta expreflaq; lacti miiccSint fine condimentis : t)C falis quantum fatis arbi
tranturadrjciant:Tuncca?teraqua?fupradicta funt, faciant Nonnulli
reccntia folia Lepidrj cumdulci la&ein olla mifcent,cV pofi: dicm tertiu,
quemadmodumpra*cepimus,ferum emittunt:deinde Satureiam uiri-
dem,tumctiamaridafeminaCoriandri,Anethi,Thymi,& Aprj,inunu
bene trita adrjdunt,falemq; beneco&um cribratum permifcent.Canera
. cadem quaefuprafaciunt»
VIRES.
Oxy gala frigidioris ucdorisq;,quam lac dulce eit facultatis : unde ta
cfaolericis febribus nonprorfusufusdusinterdidtur»
SERVM LACTIS,
Serum lawtis,alias aqua lach's,dicitur aquofa Sc teuuis lac"Hs {ubftan-
ria,
Digiti
zedbyGOQgle
T £ R R E S T * I 5 7 Sn
m
A n*»* q«« ca&38,foxcra(«ar pars cft feparata.Grec& ftefyuocatnr, qua*
*fi dicas feparatum,a ^«,1'd eft^do/eparo.GcrmaitlJokfctt. £ft au.
tcm ferum ipfum tarito mclius^quantolac ipfum melius fuerit. Mifcetur
autem ad ufum uarfjs modis.
NonnuUi cum ouis ipfum coquut : Aliqm\quiafuapte natura in pur
gando lene eft,admifcent cafiam fiftulam extraclam : alff Mirobalanos
fndos,Rhabarbarum,fuccum Rofarum,Violarum,flores Fumiterne,
&femen eiujr. alij uero alia proplacito o£purgarionismodo rCum-fo*
Irjsquoq; Sense adpurgandamfcabiem coquitur.
vt*z$. ; ........:._■. .
Complexiomscft calidas 8c" ficcse a primo gradu ufq; ad (ecunctuni*
Per fc lcues praftat purgationes, Solutionc igitur choletam SC sdiu
ftos humores Ieniter educit. Prodeft melancholix , manie , omiiibusqj
oppilationibus , morbisk ex oppilationibus natis , uelut hydrbpifi,
fliorbo arquato,duritiei fplenis,rcbribus itcm cholericis Sc melancholL
cis.Confert infuper infe.&ionibus cutis cx cholerafa<ftis,uelut impetigi
ni,ferpigini ficcac,puftulis,pruritui,ulceribus malignis ficcis,lepre,& fi»
jnilibus.
Bibitur ab | v j. ad libram ufq; uriam.
SERVM, BVTYRL
8 Serum buty ri cft feparata tenuior a butyro fubftantfa ^ dum uidelfcet
pinguedo laclis tufione in maflam cogitur,8c* crafsior pinguiorq; fubfta
tia,quam proprie Buty rum uocant,a tenuiore feparatur»Germ. &t$f *
BJOlcJctt/quafi dicas,ferum quodex tufionent.
v 1 R e s.
Serumbutyrialiquant6eftfrigidumcVficcum,parium cumoxyga-
Iauirium:Poterit itaq; incholericisfebribusabfqjnoxaduseffeufus.
CASEVS.
CAfeus,Gra?ds rt/gos.Eft lactis defior 8C crafsior fub
ftantia,tenui SCaqueafeparata. ConficitUris uari^s
modis:Optimustamenquicx du!ci,bono Sc pingui la
&econficitur,bucyro non feparato. Cafeum itaq; ex la-
£tz alrj cIiciut,calcfacT:o primum la&e , Sc inde coagulo
uituli impofito. Alrj lac corruptum feu coagulatum,quod acorcm ia ac-
quifiuit,coIant,a quo facile ferum,manente crafsiore fubftantia,Cafeo ui
delket,feiungitur.Plinius uetcresfucco ficusarboris ufos eflTe tradit.
Plurimos SC optimos hodie mittit Holandia, Heluetrj fuam quoq; laude
habent. Vueftphalia in magnas moles fuos cogit,ut uni ferendo robu.
ftifsimus uix Vueftphalus fufFiciat. Eadem Smaragdi colore eos donat.
Porro bonuscafeusexfexrebus cognofcetur:fi no multis oculis lu-
ceat,fi non nimiumfueritfalfuSjfi non capillismtrinfecusfordeat,fi no
Z
Digiti
zedbyGOQgle
fcsAHIMANTlBVJ
^mifsuetsife jnonnimisdor^ Quaecafeidotes faocQt
continenmrDifticfiOT . • * -r.:- ;
N^cm^S^Latgus.nonAIagdalena^Matuskm^. . . .- :;
Non^bacucJ^Rarus+cajhtsi&chams. •
' ' .. VIRB.fi - "
Recens ca&us frig&xnonmhil eft facultatis: qua de caufainflamm*
tidmhus imponirar. Vctus uero contrario conftat temperamento. ■
Rccehs igitur caieas fine Cale fumptus,tefte Diofcoride,alit ; Stomai.
cho cft utilis,&: facilc inmembra dcriuatur.Gorpus augej^aluum modi
ce emollit. Alius tamen alio praeftantior,pro natura lactis a quo confici.
tur.Dccocws uero 8C expreflus,&: deindeinaflatus^aluum fiftit. Ociu
lorum faflammationibus & fugillatis illinitur. Qra uero recens falitug
cft,mihus alit^corpus minuit,ftomacho aduerfatur. Ventri & interancis
inimicus.Vetuftiorefiftitur aluus.Cafei uires non exiguas hic Pentame-
terexplicat: *
CafeusO>pariJs [unttncAicyiafimfc*
ScribitGalenus,podagricocmdamtpphos SC podagricos dolores,'
uctufto cafeo in iure aridas fmlfce carnis mollito, ac inde in mortario tu
fo,impofitoq; tophis membrisq; podagricis calido a fe curatos efle : utet
tophi particulatim deciderent,doloresq; podagrici finirentur*
DECASEO, EX SIMEONE SETHI.
Cafei omnes maii,nam difficulter concoquuntur,cV acidum ru<fhim
fadunt,uentriculumq; uentoacfpiritu replent,maleq; penetrant,
Sunt&pituitofi,S^uentriculoferuidi,fufcipiunt enim a coagulosu
crimoniam. Si uero inueteretur,acrior & calidior fit,conco<ftuq; di£,
ficilior^fucciq; peioris,§£ inrenibus calculos gignit,eftq; plurimumno
xius : de craflb nanq; eius humore calculo gignuntur.
Quarehic cafeusfugiatur,quianihilomnino boni habet , quod ad
concodtionem f aciat,ncc ad redditionem excretionemue,nec ad micao
nem,nec ad bonum fuccum fiue nutrimentum*
Minus utia; malus eft,qui uetus non eft,nec acris,melior uero reccns.
Medius nanq; eftinter ueterem cafeum &£ lac ipfum,atq;ideo 8e"me.
Iius concoquiturquamuetus,&melioriseftfucci,8c* inprimisfimoliis
eftac laxus,nec fortioremhabensqualitatem,adeo utmodice fitdulcis,
falisq; modici,modiceq;fumptus»
Conuenit uero ut cum melle apponatur , quoniam ita cito redditur,
pra?fertim abhisquifrigidafunttemperaturaprasditi.
Cafeus autem uetuftus, qui omnem dulcedinem amifit,ac propterea'
friabiliso£euaniduseftfa<rtus,pefsimuseft:qui uero fpongiofus eft&S
rarus, SC dulcis,melior casteris eft,pradTertini ii nonihil recens eft, quales.
funt qui ex Paphlagonia arTeruntur,huiu{rnodi enim uentrem ciunt, ue-
tuftus autem fiftit,praefertim fi poftquam aqua deco&us fuerit afletur. •
.: £VTYRVM*
Digiti
zedbyGOQgle
T ERRffST * I*B VSi
BVTYRVM.
BVtyrum,Gr^B^8o(»>aG^c(^B6s,&w^ideft>Gafois.Gcr-
ma.Buttc«t/2foc&n.
ButymmnMaliuddtquampfnguedola<fHs,qu^iaai dempta tun^
diturdpnec in mafTam coeat.Tenms uero fubftantia, quje per tufione i
butyrofeparatur,diciturSerumbutyn,de quopoftferum laCn's eft dL
clum.Optimumeftquod exla&efituaccarummenfe Maio .LeoePlL
niumlib,ii«cap,4i, &
VIRES.
Modice SC temperateeft calidum,aditringit,laxat,puroat, emoliit.
Editur crudum,& ad omnis generis cibos additur. Cutem fi illinatur
purgat.Vnde infantesprimum natirecentebutyrounguntur. Dentitio
nesadiuuat,gingiuarum pruritui SC oris hulceribus in infantibus illinL
B tur.Foris illitum capaciora alimentorum facit corpora , Sc ab albis po.
ftulis infumma cuteemergentibusIiberat.Aduerfusinflammationes SC
uuIuje duritias illiniturProdeft per infuiionem dy fentericis , Sc coliex-
ulcerationibus. Additur in medicamenta,que pus cient. Vulneribus ner
uorum,membrana2 cerebri,ceruicis uefiea? eft utile. Purgat,replet, car-
nemcreat.
\^>E BVTYRO EX SIMEONE SETHL
Butyfuro, modice 8C temperate calidum eft,3c" nutrit,pe<ftus & puL
monem iuuat,fputumq; effirit.ut ex his facile" educatur : Sc ad frioidas,
SC aridas tuifes confert. Si uero ahunde quis utatur,uentres lubricat,
quantoq; uetuftius eft,tantd eft calidius: Sc quocunq; oleo maois nutrit,
facultatemq; digerendi SC difcutiendi habet, praefeirim in tenellis moUL
bus corporibus,&: propterea paroddas &bubonas,illitu,fanat,in pue-
risq;denritionis doloresfedat.Veruntamen quandqq;,cum in uentricu-
lofuperfluitat,naufeam fadt,8£ appetentiam tollit. Inuentriculis item
calidis in nauam bilem conuertitur.
FVLIGO BVTYRL
Fuligo butyri,Germa.23u tttt tflf .Huius confectionem docet Dio-
fcorides:Butyrum in lucernam nouam ingeftum accenditur , Sc in Bctili
conte<fto,quodfuperne in fiphonis fpeciem definat,& inferna parte fo-
raminahabeat, crematur,Sc" fubinde aliudin abfumpti locum fubftituL
. tur,donec fuliginis fufficientern quantitatem habueris:poftea penna de*
radituradufus. Z z
D£ ASIMANTJJYS
VIRES.
Vakt ad oculorummcdicamcnta : exiccat^adftringit : fluxiones ocu. ^
lorum cohibet^SC^eraccIeriter ad cicatricem perducit,
COAGVLVM.
Coagulum>Gratcis Pity a,Gcrma.<Seritt$cl/£yppCft/eft nihil almdl
quam ladas in ucntricyto quadrupedum,quas adbuc fugunt, concretio,
Sc* condcnfario: udutinuituhs,hcccu's,agnis,leporibus,quorum coagu.
lum potifsimum eft in u(u.
VIRES,
Coaguluomne,Galeno tefte,acris8t"digerentis eftfacultatis,adeoq;
exiccatorie.Leporis coagulum comitialem morbum,fi cum aceto biba.
tur,praEtereaprofluuiummuliebrefanare,Galenusteftatur.Lacitemco
a<ftum in uentre difToIuere: quod non folum in leporino,fcd in aliorum
ctiam omnium animantium coagulo fe expertum,idem fcribit, SanguL
nem quoque in uentre concretum,fimiti modo epotum coagulum kp0
rinum,diffoluit,ac efficacius quidem caeteris, Non tamen folum , cwa
hoc fit commune omni coagulo.
Leporis coagutum tribus obolis ex uino uenenatorutn morfibus,^
reiectionibus pe&orismedetur.Poftmenftruas purgationescumbu^
ro uuluaj appofitum,pra;ftat mulieribus utconcipiant.
Idem pradtat cazterorum animantium coagulumPartus potum enc-
cat,Sc" a puerperio pariendi fpem adimit, E
ADEPS ET PINGVEDO,
Adipem SC pinguedinem lib.i i»de fimp.med.fac.diftinguit Galenus:
quoduideb'cetadepscrafsiorfit,acproptereaanimantibus totam natu,
ram terrofiorem habentibus,utbobus SC capris,adeps prouenit: Hums
dioribus autem,utfuibus bene habitis,pinguedo. Pinguedijgiturcele,
riter,in ignem pofita,colliquefcit : nec facile,ubi femel liquata fuerit,rur
fus cogitur SCconcrefcit : Germa.proprie@d)lttalt$.
Adeps uero nec facile funditur liquefcitue,5c" fufus celerrime conge-
lamr.Gra?cis«e^,&7ri/it£Ai.Germ."!0nfcfeIi|:, Adcps porcinuspriuaeini
axungia dicitur .Germa.@d)T3?einCrJ fc^msl^.
VIRES,
Omnis pinguedo,Ga!eno tefte,facultatfs eft humectatorise,8t* exca!>
facxoriahumanorumcorporum. Suisautem pinguedolargiushume-
ctare potelt,fed non seque calfacere,ficut necjk oleum : talem iiquidcm ca
liditatem obtinet,qualisfpectatur in nobis. Cataplafmaris igitur phleg-
monum admifcetur.
Taurorum adeps ficcior eft, Sc calidior multo fuilf o.Sic SC adeps uu
tulinus taurinominus tum calidus eft,tum ficcus : SC hcedorum quam
caprarum.Caprarum quo<£ minus quarnhircorum,»
Digiti
zedbyGOQgle
7 EJR. R ESTKVBYS+ ^
^ ■. . .Qui ergo mordicatiories perpetiuntur , sm m re&a fnteftino ,aut itt •'
tolo ,rjspotius capra*um quam fuiilus adepsp*odeft.Inrjcitur ergody-
fentericis &:rineofis,quando morfumeorum mitigareuoiurnus.
Leoninus adeps calidior & ficcior eft,quam taurorum, potentius er-
gp omni adipedigerir.Vnde hulcera SC phlegmonas mmis irritat, Inue-
teratis tamen EurnonbiiSj&: induratis fcirrhis , neruorumq; £uruaturi£
gftapfifsimifs : tn cfuibusfuilmsminus uideturefficax*
Taurinus autem adeps tanquam in medio confiftens , adutrunq; me>
dicamentommgenumalet^&ad^ id
quodphlegmonasad maturitatem perducit: OuiuGnodiefttetraphar-
macum ex cera,?efina,pice Sc adipe,conftans* Verum omn&us quibus
caro cft mollior,adepsfuiilus magis conuenit ; quibus uerd eft dura di
ficca,taurinus. , f . . ." . .„ i
Vrforum adeps alopecias curat»
Adeps anferinus magis obtundit,quae in alto corpOre mordicant,8£
foflloeftcalidior. • .
. Gallinaceorum uero Sd Gallinarum in horum eft medio.
Adeps uerd uetus feipfoik' calidior eft SC acrior,& tenuior effititur i
acproindeualentiusdigerit&rficcat» *
Pra?terea calidior femper eft , Sc ficcior mafculorum animaliu adepst
SC horum ipforum exedtorum minus tum calidus,tum ficcus eft. SiqtaV
$dem mas caftratus eiufdem femper generls fceminas afsimulatur*
MEDVLLA,
Medulla Grjecis Mv^.Germa* ttlntci, Pinguedo eft ofsium cauis
uelutnutrimentum infita. v .
ViUES £2C GALENO.
Medulla m"m habet corpora indurata.& fcirrhofa emolliendi. OptL
mam,inquit Gaknus,femper fum expertus ceruinam : deinuitulinam* -
At hircorum SC taurorum tum aCrior eft,tum Cicciot : itaq; durities fcir>
rhofas mollire nequit. Ex ceruina igitur SC uitulina pefsi connciuntur
admomendosuteros.Exextrinfecus uterisn^edicamentaimponuntur,
quas ex medulla parantur,uim cmollkridi hafyentia. Accipitur autem
non folum medulla ex ofsibus^qua? reuera eft medulla : fed exfpina etia,
qua^ tum duripr^tumficcior eft altera.Vtranq> autem hyeme collectam,
in ficca a^ditaq; domo,cum f olrjs lauri ficcisreponi Conuenit, ne uideli. R##*
cetcomputrefcat. At fi quando ambienteexiftente calido auftrinoq;,me
dullas cubiculo,quam maxime fieri poterit temperato,quodq;ad Aqui-
lonem obuerfum,apertas habeat paruas feneftras,ut perpetud flatus iri.
fpirantesexcipiat* , .
VRINA,
, Vrina eft excrementum fanguinis in caua uena per renes>et urinariosf
meatusinueficamdelatum, Plurimaefteiusinanimalibusdiuerfitas*
Digiti
zedbyGOQgle
tt^omncsquidemGalenodcfifflp.m€d.fac.lib.io.tcftcJTuntfaciiItatee
calida?,fedplus tamen animalium calidiorum,minus autem frigido*
rum. .
Vrinaiamaaaomniumaliarum eft imbecillima, exccptaiHaquam
|»orcircddutdomcftici,quibus exe&ifunt tcftcs^quoruntuttemperics,
ita SC urina fimuis humanse^xiftit. Montanorum uerd &£ aprorum ua-
lida eft,ut uel ex odorcacerrimo conftat. Sed & m animahbus caeterig
trimewsconijccrecx odorelketjtfamdeguftare ipforum urinaspr-or..
fus fiierit abommandum : Cum nc pucri quidem urinam uir qutdara ho
oeftus uita pariter Sc" moribus ebibere fuftinucrit^ctiamfi peftiferc in Sy.
riaa^otaret,ubinuiltiab urinaehumanaeporionefeliberatos profite-
bantur.. Depeculkribusnrinarhumang uiribus diceturinMedicinis^
quaeex Hominc fumuntur»
STERCVS*
Stercora etiam quorundam animantium non exiguas in Medicina
«ires pofsident,ut funt caninum,lupinum , capriilum , ibubulum, ouiL
lurajCoUimbinum^allinaceumjanferinumjCiconiarumjfturnorum^de
cfuibushic a<»erefuperfedebimus,inipfis animantibus corum menuo,
nemfa&uri.
Omneftercus eft calidum cVficeum*
Animalium uero ficciorum exiccantius ftercus cft : ficuti Sc calidio- q
rum magisexcalfa&orium. VerumnuDumomnino ftercusrefrigerat,
ficut neq; ullum humectat .Pro natura etiam corum, quae eduntur,muL
ta reperitur dmerfitas.Proinde in hominibus maior eft,quamin cacteris
animalibus:quandoquidemhocanimal diuerfifsimis maximeq; uarijs
cibis utitur. Pneterea ut omnia animalia,quae exercitantur,ociofis fic
ciora fant : SC qux cibis utuntur calidioribus ficcioribusq;, rjs quas frigu
dis 8C humidis,fic etiam eorum SC excrementa Sc partes. Sic columba-
rum domefticarum ftercus multd imbecillius eftquammontanarum:
GaUinarumpraEterea,queconclufaeferuantur, SC furfuribus atuntur,
iongcetiaminnrmiusftercuseftquamearum,qua£in agris pafcuntur*
DE MELLE
M
'El prsecipue laudatur Atticum, quod ex Hy metto adfertur* Hinc
.Siculum,Hy bleum abHyblaurbe didum» Vndc etiam melHy mec
TERKBJTRUn tf4
^tamco&nominatxir, & apesHyblee pafsim apud poetas* Probatu*
qtzod eft duk^aa^odoraEum^ubSauurr^ncc humectum,grau2 BCmu
tamc fluxum,quod ob fequatem lentitiam non £ acile abrumpitur * tra*
^um^; refilit in digitos*
DeMdlismribus,ftcfcribitSimeon Sethir
Mel calidum eft & fiecum fecudogradu>tenuiumq; dt partiu, Stiml
«ftneadi uim habet, & aliquid acrimonia?,propter quod $C uentre ad ex-
cretionem fufcitat ; magis uero urina cit.Mouet aut uentrem , fi cu aqua
mixdlcoquatur,^: puritsime defpumet.Senibus quidem md,& quibus
teperamentum frigidu eft,confert,no utiq; rjs qui calidi^quomam iti bHe.
fadleuertit»5i autper fe folu coquatur,fkacrius Sc magis nutrit,8t"con-
fert ad ulceru finuum coglutinationem.Optimu uero meI,quodfuaue ct
acre & flauu,modiceq; pingue & tenucMdius aut uernum eft md, tum
quod xftiuum» Inudle uero hy bernum; quia facile* mutatur in flauam bi
lcm: prefertim in calidis uentriculis.Tollitmd & corporisfordes,&in^
coiTuptaconferuatcun&a^ua^mrjciuntur , Bcideoantiquimortuora
corpora meUe condiebant in fepulchris.Confert etiam calculo. Super u*
jium d edatur,caput impetere non finit : atq; ita etiam appetentiam fufcL
ta:eorum,qui minus propter pituitofammateriam appetunt. Crafsius
. fputumincidit educitq;,Qua: uerd cum mejle parantur edulia, difficilis
concodionis funt,Sc" nifi probe concoquantur, iecoris & licnis obftru,
g ctionem faciunt» Quod fi ad fatietatem &C frequentius md edatur,fca>
bicmgignit.
Ora uenarum,Diofcoride tefte,aperitJiumores euocat : Vnde fn for
didahulcera fiftulasq; commodifsimeinrunditur.Decocxum cVimpoft.
•tum abfcedentem carnemglutinat,medeturq; impetigini coctum cuml*
c|uido alumine,8c" illitu, Aurium ite fonitui & dolori,cum f ofsili fale tri-
toinftillatur.Lendes Sdpediculosillitu necat. Nudaglandemrecutitis
operit,prasfertimqua3circuci(ione apertanoneft,fimelkpraeputiu tri-
ginta diebus a balneo moIliatur.Oculoru caliginem difcutit» Faucibus»
tofiliis,angina;,collutum gaf garizasumue medetur, Vrina ciet/Tufsi au
xiliatur, & percufsis aferpete.Cum rofaceo caliducOntrahauftu Meco
niubibitur. Aduerfus uenena fungorum, SC rabidi eanis morfumlingi*
tur aut bibibur.Crudu tamen aluu inflat,tufsim hccfsit : Vnde defpuma
tueft commodius,tuenim minus acre & tergensredditur , magisq; niu
triens. Cum aut defpumatur, coquitur fupra pru nas aut arida ligna fine
fumo. Veteribus ad omnes conf e&iones melHs fuit ufus,ficut hodie fac
chari,quod locum eius fubrjt , tanquam palato asgrotantium magis de»
feruiens.Hinc mixturas funt Melicraton,hoc eft, Aqua mulfa, md uideli
cetaquatemperatu:Oxymeli,hoceft, acetum mulfum , aceto uidelicet
mel temperatum.Prodeftautem MdiCraton phlegmaticis etfembus, fri iselicrd*
gidiscp hominibus : conficiturq;hunc in modum : Vni cy atho mellis mi- 'Uw<ff,
fcentur odo aquae,coquunturc£ c2 defpumantur leniter, flTo^
Z 4 fti*
Digiti
zedbyGOQgle
OE ANl.-H-A STI17J
CERA» ' . C
CEra Grsecis Kx§os> ex apum aluearrjs colligitur ♦ O-
ptimaeftfubfiilua,fubpinguis,pura,odorata,etha
} litum quadantcnus meUeum refcrens.» Proxima eft cari.
dida,quxpotifsimumfitco(ffa'one, ut docetDiolcori.
des»Reliqui omnes colorcs,ut uiridis,ruber,nigra, funt
adfcitij.Ficcnimuiridisaerugincjeris admixto:fic abalrjs admixtionu
bus alium colorem aflumrt* Ariftoteleslib.de animal.^.Ceram apes c<L
ficere ex fucco arborum ueris temporc uulneratarum fcribit*
VI R E J.
Cera,GaIeno lib.7*fimplicium mcdicametorum tefte , inter quatuor
qualitates medium obtineuHabet uero quiddam craflae eflentia?, Si em
plafticum.Quamobrem aliorum mcdicamentorum materia exiftit.
Ipfaautemperfeexgenerefueritdebiliter concoquentium. Habetta.
men quiddam digerentis calidseq; potentia^,qua? plurima melli iner at
Datur cera,Diofcoridc tefte,in forbitione dyfentericis,quod experi.
mento fecomprobafleaflerit HieronymusTragus , Milrj magnitudine
decem grana ceras haufta lac in nutricibus non patiutur coagulari. Fiut
&Mtm binccerotJcdicta*compofitiones , utfuntcerotuminfrigidans Galeni,
hfrigdZs Cerotumftomachaleeiufdem,Cerotum Sandalinum Mefue. Prseterea
<*&*> omnibusfereemplaftris&unguentisceraadditur. q
Galenuslib.i.fimpl.med.ccratifrigidi docet confe&ionem:Cerain
oleo liquatur,poftea ipfum refrigeratu largiore affufione frigide aquse
abluaturfrequenter.Ceratumhocualentereosquifebre uruntur refri-
gerat,fi hy pochondrrjs fupponatur,nec non omnem phkgmonem,her-
paes,carbuncuIos,eryfipelata,&omnescah'dosmorbos. Sedat calore
hepatis,dolorescapia'scircumtempora,fuperhepar SC fpinamdorfiiL
liturm
PROPOLIS.
Propolis quafi pramunitio, a 5*jx»,&: -n oA« , id eft,ciuitas : Eft M. Var-
rone lib.5 .de Rc ruftica tefte,quod apcs faciunt ante foramen mtroitus
porredximinaiueum,maximcasftate,fauorumftabilimentum , quo o*
mnesfrigoris autiniuriajaditus obftruuntur.Germa.X)Olffof/23ctf*
Optima eft flaua,odorata,fty racem refcrens.
VIUS.
Calf acit, teftc Diofcoride,cVeuocat.
Aculeos 8c" omnia infixa corpori extrahit, Veteri tufsi fufBtus cius
prodeft.lmpetigines illitatollit.
HOMO,
Nunc
fBRREJTRIin
IVT Vnc igitur ad hommemipfum, qui c
*■ ^* ctisalrjs creacuris dominatur,acced
m
cu*
,accede*
mus,&: paucis qux ex eo fint Mcdicinse,co
meraorabimus.
Sah'uahominisfumptocibo,Gaieno te*
ftimonium dicencc,tmbecilla eft : eorum ue»
£j rd qui ingentiaut fiti aut inedia premunu
tur,eftacris SCualida. Inmedioefteorum»
qui probe concoxeruntquidem , nondum
' tamencibum poftimuehauferunt.
Hacergo faliua nutrices pueris lichenas
curant,paruum uidelicet digitum rigantes*
ac deinde cutem afre&am confricantes.Sed
S£ triticummandentesruftici nonpaucifu
runculis imponimt:namceleritereos digc
rit concocfuitq; : cum fi macerarcnt aqua
nonaxjuc prodeffet. Vndetiquetfaliuam
iuuandi robur adferre. Atq; corporibus
mollibusautpueroram,panem,nontriti*
cum manlum ore imponunt.
Omnia autem commanfa digerunt Sc fugtllata, 8C ca?tera ecchymo.*
jmata omm'a,maxime ubipanis fimulcum pauco radiculai fuerit com-
manfus.Vniuerfa uerofuafubftantiafaliua humana aduerfaturbeftris
hominem perimentibus.
Sordes exercitatorummixti fudoribus,repercutiendi cVdigerendi
uimhabent:Vndetumoresprater naturam difcutiunt , ad phkgmo-
nasq; uberum pra?ftantifsimo funt remedio.
Quod fi ficciores efle fordes uideantur , fuperungfto cyprinum : aut
codem ipfas,fi ualde fint ficcas,fubigito. Si uero cyprinum ad manum
non fic,rofaccum bonummifcuiiTefufficit.Hocmedicamentum eftack
modum utileadreftinguendum Bc difcutiendum lac a partu in mam*
mis concrefcens.
Sordes auriuniparonychfjs mederi tradunt* Quse uerd in tota
cute proueniunt, deficcandi uim habent,cumnonnuIlacaIiditate.
Vrina hominum,GalenOreferente,fiquid aliud,extergendiuimha-
bet,id quodfatis fullones indicant,qui fordida ueftium flhus ufu ex^
purgant & extergunt.Quod cOnfpicati nonnulliMedici,eapforas 8C
lepras detergunt,perfunduntq; ukerapraehumida &:fordida,multoq;
tnagis computrefcentia.
Sed St*pudendis,ubific afficiuntur , urinam infundunticV auribug
pure fluentibus.
Achores eriam Bc furfures ea curant,caput identidem perfundentes*
Sed
? *
DE SiTfHi BT
Sed nos haec,inquit Galenus,f acere odimus,cum ad manu fint alia ,qua» q
iilisconducant medicamenta. Qyanquam Ulcera digitorum pedis,ma.
xime qua? exillifionc inm&aeflcnt^fajpenumero ubi carerent phlegmo.
ne,5dipfeurinacuraui,idq;inferais&:hominibusnifticis. Cseterurn
Chryfo- medicamentum quod cx urina pueri conficitur,quod quidam Chry f0-
coUtjici collam uocant,ad hulcer a difficilia fanatu optimum eft.
endxra* p -£ autcm jd ubj in mortario a?ris rubei , piftillo etiam ex rubeo &rz
confectc»,pueririsurina tamdiu fub calido cceio tunditur , donec ob eli.
quauonemattrinonemq;piftilii » &C mortarrj acris crafsitudinem affu.
raat.
Stercus pueri ftccum,ut autor eft Galenus,8t" cum melle Atrico ad I&
uorem tritum,illitumq;,fanat gutturis phlegmonas.
L A N I G E R AE P E C V D E >
Anigera? pecudes funt : Ouis, Aries,
f Veruex,Agnus.Notas omnibus.Eft
enimOuisfcemineumgenus, Gra^ciseij
« w°«£*r©*,Germa. Cllt §d)aaff . Aries
uero eft mafculus, Grsecis x&o$ , Ducror
iidem gregis. Germa. titt VO&Zt. Ver-
Pucx dicit Aries caftratus , hoc eft,cui ex,
emptifunttefticulijiabitioris acquirendicorporis gratia, German.ejtt^
Agnaj. Agni tenelhe adhuc funt lanigeri generis pecudes,Gra?cis iwiop. Ger.
ma.etft £vimb Reliquas earum difFerenrias,fecudum artates, & tempo-
ra, opilionibus relinquimus.
Vitam longifsimamrjserletraduntannorum duodecim: Ouesocte
nium fcetus excludere: aridum nutrimentummaxime conuenire r potu
quoq; corpora ipfarum largiore augeri.Tenellas oues G ante maturum
tempus Venerem experiantur,futuraj pcftis efle prjefagium aifirmant.
Elephantem,uifo ariete,fcribuntexpauefcere.Ferant fi dexter arietitefti
culus ligetur,aut eximatur,folas fcemellas eum procreare,
Quodfi pefteuexentur,qua?huicanimantiadmodum £ amiliaris eft,
remedio efle dicitur,fi uenter arietis uino 8c" aqua coctus potui ipfarum
miiceatur.
DE CA&NIBV-S A G N O-
rum&Ouium.
Agnorum carnes,inquit Simeon Sethi,modice funt calida?, htimidaq;
v habent fuperBuitatem,atq; idco ab ijs Ia?duntur,qui humidioris funt te-
peraturac : quiuero ficciorisfunt,iuuantur : quantoq; iunior agnus fue-
rit,tanto difncilius eius caro concoquitur , magisq; humida eft : quanto
uero maior,tanto melius concoquitur,8c*eo minus eft humida.Sic incc-
teris
TERRESTR IBYfc tjtf
A terisamnrnlibuscon£fngft,qudiuniorafui«,edhumfd£or eft wiaranuu
iorum eorum caro,
Ouiilacarofupereuitatumdtplena,maIiq;fucci:mdiorcft^ueunL
«s anni , hoc cft, annicula , qua? uero annum exuperat , difficultercoa.
coqmtur,& mali eft fucci , nocens his qui ftomacho funt humido, SC
prtuitofis* s
VIRES EARVH I N MEDlClNIS.
Cerebrum ou*oculisilIitum albapterygia curat,ftercus ouillum,
cum mellc & aceto tritum & illitum,uerrucas pdht. Vnguentum ex co-
dem abfq; oleo cum cera confedum aduftiones refrigerat.
Cum gallinarum fiue anfer um adipe tritum,aurium paraly fin curat.
Calentesadhucouiumpeliesimpofitae,coagulatum fanguinem diC
foluunt,macuIaspurgant.
Vrinanigrauelrubraouiscummdlefumpta aquam intercuteabi.
gi't< Stercus ouillum iniufculo cum petrofelino ad % j. uel 2 j.s. fum-
ptum auriginem fanat. Idem in accto dilutum ualet ad acrochordonas,
myrmecias,thymos,&:duros furunculos,&: fplenis tumorem.
Cum cerato rofaceo ulcera ad cicatricem ducit.
Felouisillitum carcinomain homine exoriensfanat.
Agnorum medulla igne Iiquefacl:a,oleo nucum 8C albo faccharo ad-
gmixto,diitillatainfambuco,calculum uefica;frangit,dolores item uir-
ga; genitalis & renum fedat,nec parum fanguinem meientibus prodeft,
Fel agnorum illitum partibus corporis quas carcinoma inuafit,prse-
fentifsimum eft remedium ♦
Cornuaarietisadradices ficusdefoflfa , ante tempus ficus maturas
.producere tradunt.
Vftaarietis caro,elephantiafi faciei, Bc pforae remedium adfert.
Serpentum quoq; 8c~ fcorpionum morfibus medetur.
Pulmo arietis calidus attritionibus calceamentorumimpofitus,eftre
medio. Humor a decocto arietis pulmone ftillans tertianam febrirn
renumq; dolores pellit.
lus de carne arietis contra carcinoma (iimitur.
Adeps arietis eft eiufHem cum fuffla natune. Aduftiones curat.
Fel arietis cum lana infantumumbilico appofitum,citam ipfis aL
uumfacit. m
Excrementa arietis cumaceto illita,liuentes maculas corrigunt, SC
clauum pellunt.
Cum o! zo impofita facrum ignem reftinguunt : Gera addita,aduftio*
uibusmedentur*
LANAR^VM MEDICINAE,
Lanarum,
Digiti
zedbyGOQgle
D£ JtSIHi HTIBVS
Lanarum,pra:terquamqu6d maximus giukahu-Q
] mana cft ufus ,in Medicina quoq; non eft exiguus.Suc
I cidxUnx molles,ut autor eft Diofcorides, e collo fce
]minibusq;laudatifsima: habentur. Subueniunt inter
I initia. uulneribus,percufsis,defquamatis, liuidis , oisL
|busfra<ftis,aceto,oleo,autuino imbuta? : Siquidcmfa
cilc fuccos imbibunt,quibus immerguntur,&: ob pe-'
afypai. cudum fordem,quam Oefy pum uocant,emolh'unt. - Capitis^ftomachi,
aliarumq; partium doloribus cum aceto 8C rofaceocffkaciter imponiL
. tur.Cremata lana uim habet,tefte Galeno,acrem pariter &C calidam,una
cum partium tenuitate. Vritur autem ficut alia plurima : Impletur olla
noua,quam tegat operculum multis foraminibus pertufum, Molks
prsehumidasqj.ulcerum carnescelerrime ehquat: cruftas obducit,& uL
ccraad cicatricem ducitJnditur &C in medicamenta deficcatoria.
Ahosmodosurendilanam^uideapudDiofcoridcm. Lotalanaad
Lmqto oculorummedicamentaualet.Lauaturhunc in modum : Cinerem inla
jjjj U' bellis,aquaaddita,manibus confricant,&confiderefinunt,idq;fa>pius,
mutantcsaquam,doneclinguamadftringatuel mordeat*
cxfypi ui Oefy pus eft fordities,feu lanarum fuccidarum pinguitudo ♦ Variam
rsu rationem Oefy pum faciendi, docet Diofcorides. Excalf acit,ulcera ex-
plet & emollit,fedis praefertim &C uuluae,cum Meliloto Sc buty ro . Me
{es SC partus in uellere appofitus ciet.Vkera aurium cV genitalium cumQ
adipc anferino fanat.Contra erofos oculorum angulos,fcabiofosq;, gc
nas iumqua? occalluerunt>& ciliorum deSuuia eft efficax»
BOS- TAVRVS. VACCA-
TAurus, Gra?cis t«D§©-, German.esn
$AtVtitt ©cfca/eft qui ad conferua
dumluigenerisindiuiduu feruatur : Eft
p itaq; mafculus exboum genere.
Vacca Grsecis * C«,Germa. iitt 2lj}/
| Eft ex boum genere fccmina.
Bos,Grccis ox& » ££s,utriq,- fexuige-
nerale cft uocabulum.German.Cttt &t!ft/ €5tter«Proprie fignificat cui
uis generandi eft adempta,caftrata fcilicet genitali parte»
Recentes nati boues Vituli dicuntur,Graxis ne%ob Germ.eifJ !&tilfc
Nota funt cuiuis animantia*
DE CARNE BOVINA.
Bouina caro,inquit Simeon Sethi,multum nutrit , Sdqui ab ea gigni-
tur fanguis,fupramodum craffus cft. Propterca his qui temperamento
funt meiancholico,diuerfos SC melancholicos morbos infert. DifficuL
tereriamconcoquitur5Credditur:maxime fiquidem Sccse eftnatunc,
A&d^muemricuiopermanet. SedficooeoquatarabtmiKiittfiSfEtfi
eiitioufllacarnecomparctur , frigia^er^rarigumcrtj^melattchoiiainl
g&nit;Veruntammhuiuseamisius hWisuentrisatriauabiie compe*
^i<juisuerocamcomed«eexpctat,udcogamr,dasla?fionem,quae
futura timetur,fic moderetur : Cum aceto,attrjs &T ruta mtmgat.
Solish^ccalidosuaitriculoshabentibusconfert, Sc hismfuper qul
ualde&contmemerciercenmr.Quiautemmulmmhacuercurtm^ipk
nisdoloresfena^udinquamnamfebriminciduntjUdbydropeXca
bje,autleprainnciuntur»
VI8.ES 114 MEDICISA.
Fei taurinumcummdle conrraftrangulatioflemcoHiiTiimtur; Idem
cum XylmoimpofiiumauriumfufurtOTnedctiir. Fellis-botiini aquam
fr Iunio fiue Canicularibus diftillatam, pteiy gia Sc oculorum maculas,
fubuefperamiiiftilIatam,feruntpeUcre:Phageda?nxitemcumpannicU
lo impofitam auxiliari. Recentibus pratterea aurium hulceribus medo
tur : ac podicis exulcerarionibus fubuenit. Gum hirci fanouine mixtum
angtna? fert opon,& uulnera curat/ Ex eodem unguentum ad matricis
dolores conficitur. Cum lacte muliebri aurium dolores mitigat.
Fel uacca* omnialiorum quadrupedum felle prajftat.
Adeps tauri cum anferino adipe Sc fucco ozimi mixtus,hufcera & ri.
mas labiorum fanat.ldem.cum refina Sc cera mixtus^omnes obftru&io
gnes^&duritiesmollit. •
MeduIIa tauri cum uino trementia membra reficit.
Splentauricummdlefumptus,& pariter illitus , fplenisdolofibus
fubuenit.
lecur tauri aduftumin potu fumptum/angumis ftixuimedetur.
Puluis oris tauriniuacillantesdentes firmat.
OiTa tauri incenfa dentibus uacillantibus ex dolore funt f emedio*
Eorundem cinis cum myrrha dentes purgat.
Vaccse ofTa ufta fanguinem 8c*diarrhceam fiftunf ,
Caro tauricoAamorfuihominumopitulatur*
Cornu taurinum ferpentes fugat.
CutisdecoIIo uacca^CumaCetoillita/cabid medetur*
E adem dolori capitis,Sc" dy fenteria: prodeft»
Sanguis taurinus recens ilu'tus,canum fcabiem {anai>fi cinere: SC liad*
«io fcabies poftealauetur.
Serpentesidem interimit,ckfacidmaculasextefgif,
Aquadefanguinefaginatibenetauri,colorisfpadicd,inMaiodifti|
Iata,podagricis illinitur.De nigriuituli fanguine inMaio menfediftilla
ta aqua,uenas SC lafTa membra confortat,fi bis terue in die mertibra hac
terantur, E adem cum pulmone uituli ufta, tabefcentibus membris illita^
SC per fe exiccata,fiue in potu fumpta,prodeft.
Excrementabubula,inquitGalenus ^exiccatoriam SC attracljoriam
Aa
Digiti
zedbyGOQgle
facnrtatemhabent^it c^kndunt^um apum uefparumcj; morgbusauxj: q
liantur.Quidam autcm medicus,ut idem refert,aqua intercutem labora
tes bubulo ftcrcorepbiinens in folem exponebat.Idem partibus ruftico
rum phlcomonc obfefsishurnidum illud , uere colle&um , dum hcrbam
boucs paTcuntur,admouit. Eftenimid moderatius alio quodapai
lcis comcftis cxcernitur,ac proindeaccornmodatius ad phlegmonas.
HarcGalcnus. ApumcVuefparumictibus medentur. Pmcidentcs
Biulierum fccundas fuftitus excrementorum taurimafculireducit.
' CrajtTaapoftematadifcuriunt.Vfta&in pulucremtrita,naribusin.
jpirata,fanguinemfiftunt.
Hydrppkoromuentrieum modico butyroutilitcrillinuntur*
Tumoribus iuncrurarum cV membrorum cum aceto imponta,dolo,
rem fedant.Malispuftulis impoiita fanicm in rjs contrahunt , 8c eadem
fanant. Innammationesrerfinguunt,
Remedrisafthmaticorum&l dyfpnccicorum uacca? excrementa ad.
hibentur.. Mifcentur item cmplaftris ad coxendicum dolores,8c aurL
umhulcera.
D iftillata menfcMaio excrcmenta uacca?,quae in pratis pafta eft,an*
tca tamen parum arefacta, mane &{ubmeridiempota, prsefcntsfsimo
funt cplkis remcdio. Malus autem fapor eius, amygdalis aut nucleis
Pcrficis inie&is,uel ii altera uicc per Aiembicum ftillerur, corrigirur.
Eadcm puftulas,ulcera,8t~ pedum rimas fanat.Faciei St" corporismacuD
2as,poftbakeumiIlita,exteVgit. ,
: BVBALVS,
7^4. fT> Vbalus,Gra?eis Bs&eAis.German.ettt 15Uff.it Animal
iSr l^cftbouifimilc, fedmaius,adiracundiamprouocam
_J ferum cV crudeIe,colorc n!gru5cruribus robuftis, cV bre-
fr — w& uibus,cormbus 10ngis,pilis paruis,cauda exsgua, uelocil
^ ** fimum.CehocPlin.lib.15.
Vrina eius cum my rrha cV olco auribus inftillata,doIorcm ex frigore
natum lenitJBxcrementa pafccnris bubali tumores fedant»
CAPRA, HIRCVS, HOEDVS-
a
^Aprafcucapella. Grccis «|.Ger. Cllt (Efeyf/Syg/
>eft generis huius fccmclla. Capcr fcu Hircus cft
mas.Gra?cistP«E^©-.Gcrma.cm 23ocf . Hccdus,Gra:ds
I ee^^cft adhuc teneilus excaprarum gcnere. Nemini
* eft barbatum id animal inccgnirurn^cornibusretoms,
cV acutis,exfruticumfolrjs,cV corricibus berularum potifsimum uf-
Ctum quxrere gaudens. Morfus eius arbonhus noxius.
Laudantur qua? plcno fucrint corpore , pedibus robuftfsr,
coilo breur , ccruice pkna , auribus grauibus , ££ dcmiisis , czpizz
cxiguo,
T,E R R E S T JLl M 7 Si ,7*
X exiguo^capillis nfa*dislongisq;,uberibus denils*Ex mdlis efaeas perir 4
ferunt: uenenatis tamqihorbisinnQcucuctci* Sal antepartumlamben>
tes la&e abundant.Vmuntm annum decimum aut duodecimunu
D £ CARNIBVS H OE D O-
ram&Hircoram.
Hcedorum carnes,inquit SimeonSethi,facileconcoquuntur,&: mou
Sd nutriunt,fanguinemq; tenuem & humidum gignunt. Calidas etia
$C ficcas habitudines,&: temperaturas iuuat. Sunt uero meliores,fucciq;
,nelioris,qui nzc nimis tenelli funt,nec nimis natu magni, Nam qui fex
menfes excedunt,nonhcedi proprie,fed capellae,hoc eft^juocantur*
. Sunt autem vutflbhoc eft,ruffi St" glauci , caeteris meliores, fed colicis .
morbis nocet. Aiuntquoq; iipulmo eorum ante potum edatur,eiusdiei
tcmulentiam auertere..
Hircorum caro mala eft,cV f ebres gignit.
VIRES IN MEQICI N A.
Cerebrum capra? cu melle phlegmonas reftinguit. Adeps eius omnk
busmorfibus SC lasftonibus auxiliatnr.Cum rofis puftulas noete erum-
pentes fanat.Surdis auribus utHiur inftillatur . Ciyfteribus etiam Cotra
dvfenreriam,(iquidem reliquo adipedurior eit,additur.Cafeicaprarum
doloribus cxTmordicationihus corporis imponuntur. Cajpilli capraru
B ufti fluxus (iftunt. Vngulas cremata? cum pice alopecrjs iilihuntur . Lac
potum uermes in£erimit,&£ pruritum fedat* Ad eadem ualet fanguis,ae
uenenoickm cum medullacoctus,refifti£.Dyfentericispra?terea,5£ hy*
dropicis fanguis datur. Arefa&us fanguis medicamentis calculi mifcet.
Puluis cornu caprini dentes mundat,gingiuas eonfortat,earumq; mmo
rem&:doloresreprimit,ferpentum quoq; morfuiauxiliatur,&:fudore
cohibet.Fumuscornuum autcapillorum caprceferpentesfugat. Felca
praiiniuredecoclumafthmaticismedetur.Cumporro aduulnera me,
dicamenta mifcetur. Vrinacaprapotacakulumpellit, TepensadhuC
aurium dolori inftillatur.Praeuakt tamen urinahirci. Lac caprarum in
Balneo Maria? menfe Maio diftillatur,ad 2 rj.mane Sc*uefperipotum,a
pefte pra:feruare,cVcoiicismederiferunt.Idemillitum 8c"perfe £cca-
tum,maculas facieiSc"manuumpurgarecreditur. Dolorem oculorana
ex calore natum mitig2iU
De ftercore caprarum,fic £crihit Galenus : Omnium creberrime uti-
mur caprillo ftercore,digeretis &£ acris facultatis,adeo ut induraris fcir-
rhorum in modum tumoribus congruat,no lienis modo, fed eriam alia-
rum partium+Mifcere tamen illifolemus farinam fabaceam,nec n5 oxy
cratum. Quin SC adaquam intercutem,3t* ad fpleneticos uarie caprillo
ftercore utimur. Sed SC uftum tenuioris quide enentias^uerum haud ma-
nifefto redditur acrius. Quamobre fane ad alopecias cogruit,S£ omnia
uicia quae extergentia medicamenta poftulat,ut pforas,Iepras, lichenas9
Aa 2-
Digiti
zedbyGOQgle
D B * N 4 SiNTIBfS
'&hac genus alia. Mifcetur S>C digerentibus cataplafmattXqualiafuntA
cmaraccommodantur ad parotidas,Sc" diuturniores bubonas. Eit cnim*
uis eius,tum ufti tum nonufti,abfterforia & digcrcns : Nec eam paruan»
liabet digerendi potentiam. Nam eo etiam ex accto quidam medicus
utebatur inagrisad uipcrarum mor(us,acmultd magis aliarum beftfa,
rurm ac prorecrd exrjscompIuresferuauit.Idem etia ad auriginem fph»
ratos ipfas propinauit ex uino,8c" ad profluuiumuliebre cum thure ap^
.pofuit.Acriusr.amen eft medicamen,quam ut mulieres urbanas,aut pue
ros,aut omnino qui tenerafunt carne,fanare pofsit.
Hc^dorampeUesrabidicanismorfuiimpofitcemedentur^ Recens
bcedorumfanguis cum acetocalfa&us,dyfentericis utiliter bibitur.
Pelles caprarum Schcedorum pectori,tam hyeme quam aeftate pra.
funt.
Hirci fanguis caliditate fua folus Adamantem,qui nec igni, nec f erro
domari poteft,uincit SC frangit.Eodem ferrum induratur,acuitur, pur-
gaturq; acrius,quam filima teratur. Coagulatus hirci fanguis inflamma
, ta hulcera ad maturitatem perducit.Idem potus calculos renum franoit.
. Coctus aut ex uino potus,uenenatorum telorum icftibus medetur. Ca.
lidus fanguis illitus,maligna hulcera,melicerides , araneorumq; morfus
fanat,
SVS, MAIALIS, VERRES, APER*
D
yi^_ j^MLlP' I Vtulentusillefus,cVimmudusporcus
^PT"^ ^. Wr^^^i -*-y omnibus cognitus, Sc culinas acceptiC
, kj 1 BJbsjj^v^ fimus : indignus tame quo uefcatur magis
tSLjR^^^S— JSe? immuda ludaeorumgens. Grecis vs,quod
uocabulumutriq; generi communeeft,ii
cut Latinis Sus .Germa.em ©A«?/ @C^«>cm. Verres huius generis eit
mas*Gra?cisxo*f«- AliasPorcus^Germa. ettt j£be£«Maialiseftporcus
caftrarus. Germ.em 23 at#. Aper eft fy lueftre genus,Gra?cis K«^®*.Ger
rna.em VOlVb fci)WCm. Refpondet hoc animal corporis difpofitione
• .peromniaferehomini,undeplurimumetiam corpus hominis nutrit,
D £ PORGINA £T
Aprugnacarne.
Porcina uclfuiUacaro,inquitSimeonSetru,bonifuccieft,&:facnis
concocrionis,cum porcus anni unius eit,propter fimiiitudinem, quam
cum humano corpore habet.Quidamenimfamis necefsitatecarneshu.
manas auitaucre,quas fuillas fimiles guftu prodiderunt. Alit uerd ma-
gis omnibus alrjs cibarrjs.Quasrentfortafsis aliqui, quonam pacxo fuiL
la macrisala^cVprasalrjstemperatauel mediocrisfit, cum hocfemper
animalincceno cVfordibusuolutctur&rsatriaturCquam dubitatione
quidamfoluentcs,aiunt, Quod nifiualde bznz tempcratum foret fuis
corpus,nunquam malum nutrimcntum in bonam carnem uerteret.
Quem-
fEfc* BJTRIByj, a^
^ Qucfludmodum enim in hominibus,qui coiporebenetepcratofunt
" S:iano,rcbusmafjiucciS:alimaKisnonMuftEarmuItum,qaomam
natura cum tempore,quod noxium e&in bonum fuccum umit ," fic 8C
Bibruris agitanimajibus. QuiergohumidifuntuentricuIi,fuiHarn non
bmeconcoquunt4edobfepiunmr,fupcruacaneamq;&:fuperfluamhu
miditatem,gluanofum% humorem actutum gignunt. Ar fi oroh«:coru
coquantur^onum&bonifucci aumentumiTacit* prafmim fi porcus
caridsalatur,utenimanui£,isapptime fuauis acbomfuccifitHufasti^
rdpulmo,ficataplafmatefupetu!ceraex attritu calceamemmiml^cia
iWponamr,mirificcprodeft<Eiufdemquoq;iecur cum uinofumotum,
uenenatorummorfibusmedetur. Huiusquo^taks^ombuftus cHfcu-
rituentriculiuentofitates^&Cdiflbluitcapitisdolores* Sumctiam psdcs
cius utiles,boniq; fucci,bene enim concoquuntur :proptereafecxmor
bo reficientibus eommodant. Fel eriam fuis arefactum hsemorragrjs me
detur.Adeps eiuscumaquac^cuminofuba<fta,podagricisopitulatur, -
Aiunt etiam offa eius fufpenfa quaf tana laborantibus efle auxflio»
Porcelli,hoc eft,nupernati,ubera adhucfugentes,humidifunt 8C £vu
perfluitatibus abundant : nec boni fucci,prOpterea no bonum eft rjs uti*
cjuemadmodumnec uetuftisporcis,quippequibusmalus infitfuccus.
Aprorumcaromelioreft,quamfuum domefticorUm ^ quodtantas
nonhabeantfuperfluitates,nec glutinofumgignanchumorem.Qui ue-
fjrointerhos <rxsTae^,hoceft,calliaprugni, uc nonnulli eruditi putant*
dicuntur,dirBculter concoquuntur &perficmnrur,propterea abfiis abl
ftinendum»
VIRES Itf &EDICINA.
Adepsporcihulceribus SC aduftionibusinunguentaadditur.
Sanguinem excreantibus excrementa porci cum aqua & uino tempe-.
rata prodcfle aiunt.Eadem ratione laterum doloribus auxilian\ ,
Arefacfta excrementa ex aceto fumpta ,'dorfi doloribus mederi rerut*
Verris iecur ebrietati tradunt refiftere, Apri cerebrum in uino fumptU
contraferpentumuenenaualet.
Idem poteft iecur eius,exectis prius tamen uenis,inuino SC ruraqua^
tuor obolorum pondere imbutum SC potunu
Cerebrumapri,Sc*genitaliumeiusfanguiscarburtcuios fanant*
Iecur lethargicos excitat.
Lapillosiniecori porci fylueftris fcemina: inuentog tritos ex UirtO
calculum uefica* ferunt pellere.
Fel apri ftrumas difcutit,8t* fplenis inflammatiOnes fedat,
Pulmo eius cum adipe impofitus , frigore corruptis pedibus auxiliau
tur. Cumrefina SC cerufraferpentiahuIcerafanat.LaridumCoc*tumad
cadem imponitur. Vrina 8C uefica apri in fumo arefacta, in cibo fum-
pta,ueficas 8c calculi dolores fedant. Apri quoq; urina feu uefica in potu
hy dropicis prodeft, Verris urina in uitro aiferuata .aurium doloribus
Aa 5
Digiti
zedbyGOQgle
DlAjRlJCAKTlBY*
Wfetur.Excrementprum apri cinis in uinum mfperfus,potus%,dyferL, q
teri«paralyfiq;membrorumauxiliatur. Adeps cius»mollit,calfacit St
purgat : Vndc unguentis utfliter additur,
EdVVS.
EQui quos Graeci !-»*« uocant, Germa. einPfctftt/
&of /norifunt omnibus. Sfctit autem in omnibusla-
^j boribus afluetis animantibus,aures animi pnebentinditi
t um,fic etiam in equis plus quam in caeteris,fiquidem horu
proprium,& peculiare cft aures erigerc. Sanguis equinus
cauftkis mcdkamentis adhibeturXac aluum mollit , cV hominem con.
triftat. Cruda equi cxcrementa adufta fanguinem fiftunt.
Adeps eius menfibusmuliebribus,&: internis hukeribus medetur.
Si excrementis equi f oeminae fufFiantur , fecuda» 8C mortui fcetus ex.
peHuntur»Laceiuspotummatrkisdoloresfedat,cV comitialibus fub-
uenit. Excrementaarida fanguinemfiftunt,&auribusinftillatadoiore
pdluntAdepschronicisfluxibus,& hukeribus pectoris commodat.
Cutisequukiufta&cum aquahulceribus orisiliita,refrigerat ea,
Lichenes qui funt in equorum genibus,triti,& in aceto poti comitia*
libus mederi traduntur*
Equi tepidus fanguis mulicribus in potu datus,partum maturat
Excrementainaceto trita Sc* illita fanguinemfiftuntXacequi,infcienti B
fcemin^antecongreiTumin potudatum fcecundam reddit.
Dentesequininoctucapitifuppofiti,ftcrnutationi obfifterc tradun.
tur.Equukidensinfantibus appenfusdentesipforum maturat.
kJr:
A S I N V S.
* Vmmarudes afinirerumfaftigiafcandunt, InquitEu.
ziusCordus. Auribustamenuocisq; ignauo fonita
' fe produnt* Gracis cvos,Germ.tttt fBfll Regionibus ma
^vtme oaudetfrigidis.Dorfi pars pofterior anterioreeft ro
buftior .Caput rdiquis membris eft innrmius. Parturiens afina ob uifus
hebetudineminfobole,lucemformidat. Lauacrum exdecocto carnis
afinina? tremulis ex ebrietate membris conf ert*
. Toftumeiusiecurieiunofumptumftomachocomiaalibusfcrt ope,
Adeademuaknc trita: 8C u(tiungula>.Puluis carnis eius rimas ex.
frigorecontractas curat.
Vftiiecoriscinislapfamuuulamreftituit. Potaurina lumborum,&
rcnum doloresfedat.
Vrina onagri,Galeno tefte,calculum ueficae frangit.
Sanouis afini fluxus fanguinis fiftit, Adeps eius maculas cutis ex*
cergit. Excrementa ad omnis gcncris fanguinis fluxus adhibenrar. ,
' Pafcenris
T ERK EfTRIBfS, tfe
^ Pafcent-S afint excrementa uino mixta,i<fbji {corpionJs fttnt rerti£'
dio,
Lac eius fubtiHs & aquese cft fubflantia%tafsi,excreat-Om fanguinis, ~.
& hydropi medetur,aluum moih't,phthifi fubuenit,gingiuas confortat» ^,
acdentespurgat. Letalibus morbis.inteftfnorum exulcerationi,o£alui
conftipationi plurimum commodat.Vertigine,dolore capitis ,auriuqt
fufurrolaborantibusofficit. Prafertimuerofomno dareoperampoft
ciusufum eft incommodum. Obeft autem pnecipuc rjsquiinfirmioris
natura* habent capita.Neronisconcubinam la&e afmino corpus fuum,
quories balneo exiret,abluiffe kgimus.
Tres quatuoruefanguinis afinini guttae in uino fumpta»,febrim quo>
tidianam pellunt. Adeps eius ad Venerem incitSit. Medulla podau
gram &- membrorum tumores fiftit*
Splen in aqua contufus mammis appofitus lac generat ♦ Aluum moL
fit,dentes ac gingiuamconfortat,phtificisa"uxiliatur,maculascutis ex>
tergi't,dealbat,cx: teneram reddit.Vrina eius potaifchiadicisfert opem.
Pulmo&llinguainfumigatatritainpotufumptatufsi medentur. Iecut
domeftici aG'ni,toftum fumptum comitialibus auxiliatur. ldem prasftat
ungularumeius cinis,perdies plures adl j.fumptus.Emplaftrum exeo-
dem cinereindurata apoftemata difcutit : rimis infperfus eafdem fanat.
Excrementaufta per emplaftrumimpofita,fmeetiaminuino cuiXy
glinon intinctum fuittrita,fanguinem fiftunt.
Puluis iecoris afinini urfi adipe, &t oleomodico mixtus,alopecias fa*
oat. Excrementa fiftunt uenarum Sc arteriarum fanguinem*
Vrina naribus inftillata fanguinis fluxum cohibet.
Plinius. Annulus ex ungulis,8c" ofsibus afini confec"his,haudquaqua
tamen nigri coloris,a comitiali morbo praeferuat.
, SufFitusex pulmone afmiommaimpuraanimantia exaxubusexpel
MVLVS,
MVlus,Grads^W,oc"fyds.Germ. Cttt tHatikfel/
, ex afino 3C equa nafcitur,animal infcecundum. (Va
_ de prouerb.Cum mula pepererit) quarundam etiamafei
proprietatu particeps. Cutis ac cinis mul_e aduftionibus
^Bsy^^aaEHMfr ignis imponuntur . Attritus item calceamentorum ac fiftir
Us lanat. Si domum finiftra mulse ungula fufFias,mures S£ giires ex ea
difcedunt.
C A N I S,
CAnis,Gra?cis Kvuy, Germa.ettt^ttttb.Horumgenc-
ra funt uaria:alrj quadrupedibus,alrj auibus infidiaru
mt : alrj pecorum,alrj>a2dium cuftodiam gerunt.
Aa 4
Digiti
zedbyGOQgle
• c4 D E AN IKA NTIB V S
* .Sanguisauspotustremdosliberat. Caputeiusfiueneruofa caro r
adufia,&:inpulueresredada,rnorfumrabidicanisfanat. Denciumca-
nis puluis doloresgingiuse SC dentium fifticCor eiusnn potu fumptum
contralatratumcanum (utferunt) cuftodicFelin mellefumpcum ocu-
los curat Lac potum capillorum prouentui obfiftit.
lnumo aut melle potum mortuos fcetus expellit. Adeps eius podattri
OS auriumc^dolori auxiliatur. Sanguis alopecias reftituit. Vrina uerru-
casabigitXac primogenicurae canis omnes capillorum decifiones pro-
hibet,cVpartum inucero maturat.Vrina cum nitro temperata lepram et
pruricumfanac.Sanguiscanumcontra ueneficarum uenenumprxfen-
tifsimumeft remedium.Felcaniscummelle lippitudines oculorum fa.
nat. Adipe canum lendes capigfs purgancur.
Chirocheca ex corio canino confe<fta contra fcabiem SC rufsim ua-
let* Vrina canis cum puluere capillorum eius illita,uerrucas pellit.
Lingua eius maximam in fe medicam uim habet , Sc fua enim, Sc alioru
uulnerahac fanac&l quod maius eft,pedem,fiuulnus lingua pertinoere
nequeac, lambic,eumq; uulnerifanando imponit,mnedrj a natura inditi
cercifsimus.
Gallinarum excremenca in cibum canum immixta,a rabie eos prajfcr
uant.Oleo caneinuncto omnesconfeftim pulices dc(iliunt.
Nigricanis(ucaiunc)denscontraallatracionemcanum cuftodit.
Albicanisexcremencacrita ,iniure gallina: ante folis exortumfurn- &
pta,aluum fiftunt : ictericjs profunt»
Scercus canis,ut Galenus fcribit,qui folis fuerit ofsibus,inteorum bL
duum nutritus,durum,candidum minimeq; fcetens ftercus eft: quod ex-
iccatum redactumq; in pollinem,ad anginam,dyfenteriam,ec fumme in-
ueteracaulceraoparne accommodatur : ad anginam quidemrjsmiftu,
qua?alicuihuicaffectuiconueniunt:addyfenteriam uero iniecrum Ia-
cti decocto,auc quod filices candentes,aut cy Iindros ferreos extinxeric»
F E L E S-
FEIes,alias Catus,ab aftutia uidelicet,quafi Cautus, V.e
teres enim catos dicebant cautos , Sc aftutos . Gra?-
'^gra*^^ CIS r*A£«T»s, Germa. 2£<W$/murium perpetuus hoftis,den
tibus SC ungulis leoni eft fimiIis,eosq; P.cm ScLco contra-
hit Sc expandit:animal moribus pudicifsimis,&£ pukhritudinis amantif
ftmurm Valeriana herba fummoperedelecl:atur,cui ob id eciam nomen
eft indicum,quod 7sa%mhant eam uocanu
Caro Felium fubftantiac eft humida: Sc mollis.
Morfus Felium uenenatae eft naturse,obfifticur tame ei facile, empla
ftro cx cepis SC fy lueftri Calamintha.
Cati tylueftres fuffitum rutarum , SC amygdalorum formidant.
Sylueftrium catorum caro calida? Sc Ciccsc eft naturie , dolores aure^
Digiti
zedbyGOQgle
TBRRESTRIBV SV aH
JirnoiacfcJat^calfacitrcncs^orempniritusflftit» ExcrementaFcliunt
isixtamcUc &aceto, alopeciasTananu
LEa
LEo,Gnccis Atai/.GerntCdt £etP. Deleonibuseo..
rumq; natura,&: gratia erga bcnefadores,Pliniut
' lib.$.cap.r©\
Rex ipfe animantmm : cordatum,magnammum ac
» nobile aniraal,iubatam ceruicem habet, gaudetq; exce!
|fis montibus. Lea^na uero iuba caret. Infidias animad-
uertens uenatorum ueftigia pedum cauda, ne a uenatO
ribusobreruetur^tegit.Fcetuseiustriduumpoftpartumfomno derine- .
tur, pofteaq; rugitu leonis excitatur. Ad quercus attactum horrere, SC.
trepidare leo fertur : Galli item cantum expauefcere. .
Adipe leonis perunc1:um,aiuporum infultu fecurum tradunt. Adeps
eiusdurahdceramollit&aperit. Cum oleofacieimaculas extergit,8c~
aduftionibus mcdetur,
C AM E L V S.
CAmeli, Plinius lib«2$.ca.o.meminit. Animal eft infot
me,coIIo longo,pedibus nodofis,greflu tardo, dorfo
^ gibbofo,Virga?eiusdurae&neruofai,unde etianeruiar-
' cubus confiduntur«Caro eius urinam ciet. Adeps elfe au-
reas uene utiliter illinitur,Cerebrum aref actum in potu fumptucomitia
iibus auxiliat. Earudem eft uiriufanguis,qui arefactus quoq; Sc co&us
fluxus fiftit,atq; cum uino idibus teloru medetur.Potus uero poft men-
ftruasmulierum purgationes, coceptionem adiuuat,8c~coftipatas matri
cesfoluit.Vrina hydropicis comodat,fcetorinarium prodeft , inteftino^
rumq; coftipationes fortiter difcutit>furfures Capitis deciderefaeit. Albi
Cameli excremeta melle trita tumores fiftut,8c" inflammata uulnera pur-
gat.TritusCamelifanguisdyfenteriaeobfiftit. Lacpotuuenenorefiftit»
difcrafia adiuuat & corrigk,corpus SC uentre nutrit,Excrementa uerr u
cas purgat,nariu fl uxu fedat. Cum alrjs medicamcntis fumpta cornitiali*
bus ferunt opem,peftif era ite hulcera,tumores Sc melicerides aperiunt.
CASTO R, F I £ E R-
Aftor,«/<^*o{* eft anima!, terra Sc aqua uiuens,ac cor
> pore fuo naturam terreftrium , cauda uero aquatili-
* um obtinens. De Fibro Plinius Iib.$. cap.^O .Marino
* cani eftfimilis,logusactenuis,detibusacutis,cuteprecio
fifsima,qua; quo nigriOr,hdc eft pra?ftantior,colore Dama? no difsimi-
Iis,capiilotamenfubrilioreacelegantiore* Caudaeius pifciu eft caudae
$C fapore Sc" forma fimilis,qua extra aqua exiftente diu fuperelTe nequit.
Pofteriores
ANI M INTUVJ
? Pofterio*espedes anferinis,priores caninis refpondeht Catetuatiin G
fyluamingredientes hgnadentibuscaedunt,ea%mira arteadcauernas
apportant,aliquem enimexnumeroipforomindorfum corjcientes pe.
dibusipfius tanquamplauftrolignainterponunt , eumq; cauda,ueluc
equi turrum temone, ad antrum attrahut , corticeq; lignorum uefcentcs
fnirasexl^nishabitaaonesextruunt.Pifcibusinfidiastendit. Adeps e.
ius com^tiahbus m.edetur. Tefticulos habet duos,quibus humor melfeus
adha?rct,hi caftori excinduntur acbenepurgatiinfoleexiccantunficca
p. uero in loco umbrofo 8>C tenebricofo fufpenduntur.
Caftorium in feptenniumcitra ullam corruptionem afleruatur* Inte»
rius quqd eft in tefticulis,medicamenris admifcetur, cutis exterior abii.
citur»
V I R E S C A S T O R I I.
Calicf um eft in gradu tertio,ficcum uero in fecundo,
Vires eius funt calfacere>exiccare,purgare, unde conuulfionibus ex
nimiarepletioneprouenientibus, Sc tremulis auxiliatur*
Ruta cV aceto mixtum naribus inftillatum,cercbrum conf ortat,capi
tis dolorem pellit»
In uino potum comitialibus medetur* Omnibus in fumma damnis
ex frigore prou en ientibus opem fert caftorium . Tritum fuppofi tum Iin
guam impeditam reftituit. DecocTrum cum uino ilIitum,ncruoru uitijs
fubuenit.Conuulfiones prohibet. Menfes ac partus cum pipere Sf hy-D
dromeli fumptum ciet. Idem potum uel illitum, tremulis,cV neruorum
uitrjs prodeft,febres pellit,refrigerata mcmbracalfacit,Calidis affectio-
nibus officit.Cum fucco ruta? comitialibus datur. Contraapopkxiam
lingua? puluis caftorrj,donec diflbfuatur fupponitur.
Vinum cum caftoreo decoclum cum ruta cV eleli{phaco,contra toti-
us corporis paraly fin bibitur. Lethargicis in fternutamcntum mifcetur.
Pafsioncs puImonis,&: humores cerebricum pulegio fumptum eme
dat. Venenorcfiftit,illitum tremulis, paraly ticis,cV hydropicisfubuenir.
Lethargicos SC ucterno obdormifcentes olco SC aceto mixtum zxci.
tat,furdaftris auditum reftituit*Fumus eius naribus attractus pulmone
confortat,eiusq; exulcerationem reprimit , tprmina Sc inflammati ones
ex aceto hauftum compeicit,partus,fecundasq; expcllit.
CERVV.S.
CEruus,Gra?ds &*$©*, Ger* citt fytf/
animal uelocifsimum, unde aerei pcdes
> poetis cognominantur, cornua in frou fpi.
^b__^p^ tfiBg,- rryt - no^a gerens»Clauorum numerus a fecundo
ad fextum ufq; annum in cornibus augetur.
Serpentenifentiensaquaosrepkt eamq; inforamen,quo ferpenslatet,
infundit,poftea fpiritu fuoextraaumierpentempedibus proterit.
Amnem'
^ Aitmcm tranatesordine facto pofterior priorLcapitc (m zot&o&ff»
priorautanckfatigacusr€trocedit^& finuliecrpoftxtino mmt^kjdc^
donzc ainnemtranarint.Teniporecoitus haftiliter pro ceruarum gcnc-
ycdepugnait*
D E C E fc V O R V M fc A fc H E*
Ceruorum cames,inquit Siraeon SetluVnali ^ucci funt^&Ldifficilis co
co(ftionis,& bflem atram gignunt,oportetautem cosqui uenanrur aefta
tis tempus obferuare,quod uidelicet eo ternpore uiperis, &ferp€rilibus;.
ccrui uefcantur,atq; ideo fiticulofi fium : athi fuapte natura norut, qapcf .
£ aquam ante illorum conCoTtionem hauferint * intereunt: propterea £»
tim tolcrant,eaq; inCenduntur. Ceniorum igitur carnes eo anni tempo-
refumptasuiro&funt&ualdenoxiar: &:ickircocauendum,nerjsa£fta
teuefcamur.Per hyemem uero tutiusfumuntur,meiiusq; concoquutur, ;
oroptermterioremcaliditatem. Sedfinon probe digerantur,crafmrri
humorem gignunt,iecurq; SC lienem obftruunt,&: fepiunt. Ferunt ct-
iam,fi quiscrebrius SC fine modo rjs uefcatm\corpus tremulu , S>C quod
nonconfifta^efBcere.Medullauero &C pingueceruorumduritkscarcju
nomatum difcutit,&: moliefacit,fi fuperponatur.
Cornu autem ceruorum frigidum eft & ficcum, quo domos fuffiunt
quidam-utferpentes pellant,8t" ad ftrangurias,cx: obftru<ftiones ututur,
$>&£ ad pellendas e uentre rincas Sc uermes : fed pulmonem tamen hoc fce-
dit^Aiunt etiam fi a difFiculter parrentefuperferatur,iuuamento efTe,Saii
guis uero ceruinus deficcatus,8ctritus fumptus,a uenenatis beftrjs mor>
fcs iuuare dicitur.Si autem cerui genitak fimiliter deficcatum^cxT lima in
fcobem redadum cum uino potetur,morfibus uipera fuccurrit.
Ceruinus fanguis oieo deco<ftus,coxedicis,lumborum,8£ lateris do>
loribus,inteftinorum corruptioni,8<: fanguinis fluxui medetur. Vino
potus uenenataapoftemata,8c" induratas uenasfanat." In aceto feruefju
dumceruinumcOrnu,fieogingiua; colluantur,dolorem adimit,8tccV'
fortat.Infri&urn dentes expurgat.Cinis eius elotus- SC epotus, dy fenteri
cis,fluxuiuentris,cx: uefica? doloribus,prodcft. Exiccat menftrua,& re*
©iomorbocmtuiatur, Meikmixtuscinis uermesexinteftinisexpeilif.
Cornu cerui fplenis doloribus falutare cft, fingultus item reprimnv
Vrina cerui aurium exulcerationibus rnedetur.
Extrema caudse ceruinae parsueneriata eft,nec ulli uftii apta.
Pulmo cum gutture infumigatus,& rnelle tritujsj tufsim pellit.
Adepscum aceto fanguinem fiftit. Adeps uero ex cerua? uulua ad
maximos ufus afteruaaur. Fumus adufti ceruini cornu comiriaks re^
crC2£,omniaq; uenenataabigit.
: Idem cinis oleo rofaceo fiue aceto Hlitus^ capiris dolorem fedat , dea.
tes uacillanteshoc collutifirmancur, fluxuinarium,capitis,&fangui>
tiisexaeatiQrti fubuaiit.
Cum
Digiti
zedbyGOQgle
0* ANIHINTIBVJ
GumoinopiJuisrumpcusKgioniorboauxiliarur. TraditAriftote, $
lcs,quod finiftrum cornu,quafi in eo opis aliquid habeat,abfcondat.
Aquaccfuimcomubisterueindkfumpta,nKnftruafedat.
Sanguine aut adipe cerui inun<ffus,fecurus eft a morfu ferpentum,^
tKacml*fione.Maiim3mau$emcontrauenena labia eius uimhabent,
E LEPHAS.
—JD TjLe^has,GrarcistA^«s Germa jSlep&att* .De Efepkj
j» X^mmnatura/cnfu,iiKmoria,pugna,captura , manfuc^
Jfa&one, partu,c*terisq;,m'demnlta apud Plinium hb.g4
capitibus prinus undecim, Animal eft manfuerifsimum
quodfacillimcdomaripoteft,tant«c fortirudinis , utmurosfronte fua
deftruat,& arbores conuellat.Biennium in utero foetum gerit, tertio ta.
clem anno excluditunicam prolem,nec amplius parit. Trecentos pofie
annos uiuerefcribunt.Lapfus furgere nequit,continuos enim offeospe
deshabet.Dormiens robori firmiisimo innttitur,quod obferuantes ue.
hatoresinimo,neanimaduertatanimal , diflecant , ut innitensekphat
iicracumarboreprolabatur.Sanguiselephahtis,pra?fertimmafculi,fliL,
xumfiftitcerebri.Venterfebricitantisfiexcremeco elephantis fuffiatur,
maximam opem fentit.
VRSVS. „
T Rfus,Gra?eis «? xT®-»crudele Sc informe eft anima!,ca
pite imbecillo, pedibus et lumbis robufti{simis,unde
kerecfto interdum corporc dimicare folet.
Ferturhybernotemporcinantro ex ungularum fuc,
cu fefuftentare.DenamrackfcctuVrforumPliniusIib. $ cap.$6»
Car<iurfiuifcofumhumoremgenerat , conco&ioniscj; eft difficilis,
Cjuare medicamentis potius quam cibis admifcetur.
Fel eius eft calidum SC ficcum,comitialibus &C paraly ticis prodeft,
Fel autem a iecore cum uefica in qua conditur,abfcindetur, fufpcde-
turq; ut arefiat,ficq; ad biennium afferuari poterit .Oculi eius effofsi fint
ftro alligati humero , quartana febrim pdlut. Adeps alopecrjs illinitur*
Electuarium de felle urfi comirialibus medetur.
VVLPES. ■
T Vlpecula» aftutia prouerbiolocum fecft,Gra?cis*Aa»
WHf dicitur. Germa.tttt 5«<bs Capilliseft 3c~ denfis
8t"oblongis,caudamagna& denfa. Sentiens melem ex
antro abefie aluum ante ingreffum fpeluncac exonerac*
adueniens indc MeIes,uifo ftercorc , reliclo antr o diffo.
git,ficq; aftu fuo uulpecula cauerna,nuliam propriamfibi apparans,fe«j
alienamfraude occupans,potitur. Succu exabietemanante confor*
satur*
V'
vi
* t* k R e y t r r*B r j. ^
^tatur» Famemfentiensinftar canislatrat,nullam%prse<!aminuenieilf
dor(o fe ex aererecreationem capiens,non aliter atq,- fi raortua efifet, im-
ponit,quoduidentesauescadauer eflTe credunt,aduolantes% a uulpe-
cula apprehenduntur.Canum infidias fentiens caudam fub pedibus^nc
curfui firimpedim-nto,recondit. Videns autem fe obrui caudam per-
mingit,ex cuius fcctore canes diffugiunt. Adeps eiiis illitus conuulfionu
bus eft auxilio.Sanguis eius aref a<ftus,&: tritus calculo rcnum & uefica?
tnedetur.Linguam dy fpnccicis falutaremferurtt. Pellis eius riatune eft
calidifsime,undehuniideexi{tentesnature rjs cortfortantun Fitexhoc
Lohoch de pulmone uulpis dictum , quod abftergit,cV confolidat ulce> «^
ra pectoris Sc pulmonis,pra:ferturq; alrjs remedrjs Sc phthifi .Oleumite y**^**
uulpinumdiclum , quod ad podagras &reh'quasarthriadisfpecies,ac •«■»*"•-
dorii renumq; dolorem eft efficacusimum*
SCIVRVS. Greciss^
C Giurus ab umbra caude fue nomen habet. Germa.Ctti
^isyd)&o:tf.Notumanimal,muftelamaius,fedbreuL
us,rubicundi coloris,preterquam in uentre,qui candeu
^ Mire in faliendo uelocitatis,utarbores faltu tranfuolet
Amnem tranfiturum,lignum aliquodleue,cuiinfidet,aque imponit,cau
daq; ueli uice^ante uento,utitur, Nucibus,quas a?ftate in cauernas fuas
gcomportat,ad futuram fibi hyemem profpicit,dukiq; cibo gauckf. Pras
uident tempeftate,obturatisq; qua fpiraturus eft uentus cauernis^ ex alia
partefores aperiunt : quodatteftatur Plinius lib»S.cap.* S»
OAP^EA. -%^- ^
CApreaGra?cisA,£^5.Ger.efttn)ilb0Cyf/^C^5oCl/<8rcmbe/cu
ius mafculmum capreus : fylueftreeft caprarugenus , in rupibus SC
locis inaccefsis agens. Vnde facile uenatoru infidias euitat. Sin propiru
quas in colle infidias animaduertat,exrjfdem fe precipitans,ul<efa in cor
nua proIabitur.Meminit earum Martialis,cum inquit :
Tcndentemjummacaprcam dcrupcuidebis,
Cafiramfpercs^ decipit illa canes.
Hinc diminuDuum eft fadtu capreolus,quafitener capreus, Vt apud
Verg.Praterea duo nec tutamihi ualle reperriCaprcoli.
Excremeta caprearuin uino fumpta, i&ericis profunt.Cu Spicse nar
di folrjs mefes cient.Cu aceto impofita fluxu fanguinis fiftut* Vfta SC c3
acctomixta , alopecrjs illinuntur. Adeps earum podagricis auxiliatur,
DAMA, £vTy
Ama Gracisi^j.Germa.cttt Bfllttltlf,exfylueftriumcapraru eft
genere.Timidum Sc imbelle animal : unde Mart. Imbelles Dama-
nil nifiprasdafumus.Es Ver* CumcarubustimidiueniemadpoculaD*
Bb
Digiti
zedbyGOQgle
fcg -vjLJtrX JlSTtBVJ
^.DcWsPlin,Hb.$xap*56.Dame,inqiiit^anruercumraro,tamfe.;Q
redicriurenonpofsint* Complurananq; funtnecpladda,necfera,fed
media: inter ucrun^ naturae,
MELIS.
IElis,ftsA*i,i melle nome accepit, cuius eft auidifsimu
animal,aluearibus obhoc maxime" infeftum. Alio no
mineTaxus etTaxo dicitur.Ger.ew BDad^S.Viuit in cauern :s,dorfo fe
to,pedibus breuibus,magnitudine uulpis>colorefelis,cute denfa,et pHis
hifpidis : mordax & afperuanimal:dorfo 8C uertice nigricat,reliqua par
recandet. Denaturaeiuslib-S-cap.^S.inquitPliniusj Melibus heeeft
natura,&inmetufolertia,ut fufflata cutediftenta , ictus hominum Sc
morfus canum auertant- Adeps eius inter reliquas utilitates renum dolo
ribus auxiliatur.Sanguis in canicularibus diftillatus ad | rj,uel 3 rj.s. fum
ptus pefti cft auxilio.
ERINACEVS, ECHINVS.
* ^vJy
t^ -r-»Rinaceus,queEchinuuocant Greci>Ger.e!ft 3gel/arti
^ *"* mal fpinis circuuallatum,quib«teloru uice aduerfus infi
J_/i
B&rix,
diasutit,ita easexpandes SC acues,utattinoinequeat.Cibu
_ quefrurus fru&us inuentos aculeis fuis infigit , infixos ad
fpeluncafuamdefert.DeErinaceinaturauidePlin.lib.S.cap.57.Carc)
enim uim habet exiccadi SC foluedi,uentriculu confortat,uetrem foluit, n
urina ciet,eftq; utilifsima rjs quorum natura ad lepra,& puftulas peftife-
ras ueroitCar o liue iecur eius in firupo cu melle fumptum,renu uitrjs,a,
quc aue intercute iubrjt,conuulfionibus,dephatiafi,& uifcerumfiuxio-
nibus eft auxilio* ^
Eft etiam aliud Echinorum genus,Hiftrix aLarinis dictumjogis acu
leis,quos in aduerfos torquet.Cuius meminitPlin.lib-S-cap.^. Vulgo
Porcus fpinofus dicitur, eiti €5tad)elf<m>. De hoc Calphurnius :
Vaiit O* birjuta (pinofior bifiricc barba.
ERINACEVS MARINVS^
EChinus marinus orbicularis eft forme, aculeis circuual!atus,quibus
pedu uiceutitur,orbiculari greftu incedens.Vetriculo et utero.pro-
deft« Teita eius cruda inaffata medicamentis adhibetur,que pforas ab-
ftergunt.Cremate uerctefte. cinis pucrida hulcera expurgat,3t" luxuriar.
tem carnem reprimit»
L E P V S. CVNICVLVS.
">i3 TT Epus,Grecis Axyfa, Ger.CIff &>&f « Cii
JL^nicuius, Grazcis Axavrsnsz. German.eil*
'&nn$lin/£ammgzn, Oibus non lam*
Animalculueftuelociisime actimidiisime
^ ,auritu,pofteriores pedes^anterioribus logiorcs iunr,unde racilt-
ys colkm. jifceridic quam dcfcoidic, Apercis
TYn
JUea
- TERRESTRIB V3Srf «84
£ Apcttls pculis fomno mdulget.Fozcundifsimum natura genusLepo
rum Sc" CunicuIorum3fingulis menfibus fobolem procreans.
" SanguJskporisufnacurisinfaciefanat* Alopccfjs cinis capitis.eius
cum aceto medetur.Cerebrum eius inaflatum tremoribus ex uaietudin*
cpntra&s iuuandiseditur. lure carnis eius abluti podagrici opem^ena.'
UHt.Sanguis eiusiilicus uitdigirrem kntigincsq; fanat. ~ -• v - . • .. , *
- ComitialiDusiecurarefactum ad| j.datumprodeft,. Excrememale-r
porisacetoimbuta,inueterata,&:luxuriantiadamnaiilii^adiuuaTit: -.**
Fcl leporis oculorum uitfa mdle Commixtum reftituRv Carociu^
plus omni reliqua melancholici humoris gerierat. Tefticuli leporis-tjene
no rcfiftunt, in aceto fumpti. In menfe Martio uiui adufti kpori$cirid
calculo cum uino potus^fertopem, Genis infantum cerebrumkporis
jllitum facilem dentitionersi parit*
Cuniculieiufdemprope najUirarfunt cumIeporibus,ficut&:kporesi
fcecundifsimi. "V ,"
Lrtx, ."1U."
Ynx,Germa,etn£ttd)8/animaleftLupofimik,peL
e autem maculofa, uelut Pardi,unde maculofam Ver
gilius nominat. Vifu adeo acuto , ut prouerbiolocumf e-
, cerir.lingua ferpentem refert , eamq;quam longiSim^ ex>
erit,collumhabetrlexile,ungulasgrandes , unicum taturrl
fceaim edit, Vrinam eius in lapidem Lyncurium indurari falfd credi»
lur,ut in gemmis infra latius dicetur.
Corpori afperfa ud illita,pruritum fedat»
LVPVS,
Vpus, Gra?ds Ao'x©-.Germa.eitt H?0lff. Anjmal rS
' pacifsimum &C fraudukntifsimum. Vrina eius kcun-
dum Lunse augmentum SC decrementum augetur.Super
huiustepidam adhuc urinamlotium reddentia animatia
nunquam Concipere traduntur. Famem per aliquot dies
fufFerre uakt lupus , unaq; poftea uicc tantum deuorat,ut ad triduum C4H«***
aut ukra etiam fufficiat.Cor eius arefadum SC afferuatum optimum de * ]*rf'
feodorempra?bet.Cominalibusquoq; aduftum^St" tritum in potufum
ptum,medetur.
Lupinumftercus candidum,utrefertGaknus,colicisqufdam dan-
dum,autuino alboautaquadiftemperatum,putabat,nec tantummpa
croxy fmis,fed etiam in interuallis, fiquidem uacarent phkgmone , & fe-
liciter illi cefsit negocium ♦ Verum illud etiam in eo mirabar,qudd uel
appenfum itrjs uinculo conf ecro ex lana ouis a lupo laniatae, aut ex cer*
uina pelle,euidenter aliquoties iuuiflet,
Bb %
V
mdemi**
Digiti
zedbyGOQgle
DB A NI M A N TIBTS"
LVTRA. c
LVrra,GrxcisWWs.Germa.eM (DttO^ Ammauuni
____B-_ callidifsimum ex fibrorum genere , cuius mentionera
A 'JBBIP^"* PKnJib. S.cap.3 Q ♦Fdi per omma.praeterquam capi
" H^Sj te,fimilc,colorisnigricantis,pifcuiiscVaquis unde uicra
fibi qua?rit,cohabitans# Spkitum ex aere , quamuis eriam fub aqua ali.
quandiu£euiftcntareualeat^dudt.Hincrit,qu6d aliquando inpifcato-
rumretiaexcupiditateprasda; delapfa, quoniam egredicommodc nc
quit-neq; donec nodos dilaceret fub aqua fpiritum ducere poteft, fufTb-
cata inuemtur.Cibi eft animal adeo auidum,ut maximos pifcium acer-
uos in fpeluncam fuamckferat,quorum putref actione &C fcetore aerein
quocj; uicinum inficit,
MVSTELA.
??J> -, 1l£*Vftela,Grsecis r*As'Germa.em VOifkl. Animalium
i _H^ "*- ^ aftutiflimum,maximam fcetus fui curam gerens,
;v_ l«y^lc2 quosfubmdeneinuenianrartransfert,in cauernis pcrra-
rum degens,longumq; fomnum ducens . Hsec cum fcrpc-
te dimkaturaruta fe munit.Ex immaturisficubus,earumq; folrjs,emp!a
ftra contra Muftela? morfum,qui fubitum dolorem adfert , conficiutur,
Similiter ex cepis 8C allio.Rutarum odor muftelas pellit. Sanguis eius
dx Amoglofla. illitus ,podagr£cos adiuuat,Giniscum aquapotus phre,3
ncticis fcrt auxiHum,lepramc|; curat»
MVS.
[V s,Gra?cis sfc*.Germa«ciit tHailf .Horum uaria
funtgenera.Chamdeonrisfuccus aqua Sc oieote
peratusmures aliicit,pofteaq;,nifiaqua confeftim recre
entur,perimit.Stercus murium alopecias cum albo fina
pi,nafturtio,cepis , &_ allio mixtum fanat. Mures quoq; fnterimitpuL
mentum ex Arfenko citrino,&- farina cofecram : Similiter fuffitus Iioni
arboris Taxi: Helkborum item farina iuba&um.Contra mures hortc»_
rumremedia ftmtmitiohuius operis expofita»
GLIS.
^l V" |T^Lis,Gra_cis *ac»_. Germ.eiflXattefl.Sufpicatur Va
vJkrius Cordusglirem eile j__y«A¥, Murem araneiLa
5tini uocant,a ^,id eft,Mus,3t" **ea»,.d clt, Muitela, quocS
mediammtermufteiam,8£muremformamhabeat» Peftiferum eft glis
animal,uenenum in cauda noxium condens^Vrina eius quamcunq; cor
poris partem contigerit,eande ad oila ukj; putrefacit,uulnu_Cj; infanabi
le effickDifTiigere traduntgtires,fi finiftra mulas ungula domus fufSac.
Excrementaglirium cum aceto 8C Rorernarino alopecias fariant : pota
uerocalculumdifcuriui-c- '* TALPA,
y^
TERREJTRIBVJ,
TALPA.
f^f^ ^Alpa,Gracis«Wto|.German.et'ft tn»lbtt»ttrffft
m f * p -L ->Iuriumgeneriseft, nigrura ac caecumarumal,fub
• — ■ — terrauiuens,cuius cuniculos perrepit, ac fubinde terrara
fgerit.QuQmodocapiende(ihttalpa2fupra,eft expofitum.
Vfta in cinerem cum oui albumine iepris illinitur.Sanguis eius alopci
cias capillis explet.Ginis eiufdem fiftularum putredines cqnfumit. Qui
jccureiuscomederit,autuiuarri manu comprefTerit , eum afebrifecurii
eodemannoforecredunt* ■*' z
R A N A.
7}^. -m
13 Ana,Gra:cis B^x®-,Germ.em 5*$f4M« ufu fun£
s JL >-m'rides , ex quarum etiam genere funtquas tifcr mani
i^dUbftofd) appellant» Reliquse rana?, quae non funt uiri
des, uenenum habent. Viue in tefta aduftas alopecias curat.
Fe! earum lumbricos pellit. Fel in cinerem uftum febribus mederi ferut,
Succus ranarum ex oleo Sc fak coctarum prodeft collo diftortis, San;
guinem cinis earundem fiftitHuIceribus 8£ membrorum iu<fturis pro-
deft.Di&o modo codbe uenenatis uermibus,cV* Ieprae obfiftunt.Dendtf
dolorem fedant,fi' aquatilium ranarum decocto os colluatur.
1 '«, BVFd,
« |P^§$*|i ^^^"^Ap^fflum noxium,ranarum fimilitu-
f^^^^^dine,fcetens. Naturaeeftfrigidifsima?.Cor circacollum
^r^^Sg^ habet,underiifi confixo collo non moritur. B ini plerund;
cum «Joncentii prodeunt. ■ Elelifphaci efu, a quo tamen interitum {cnzit^
plurimum delecftatur. In capite eius lapis inuenitur,cui contra uenena
iiisadfcribitur.
CROCODILVS,
SfScmcus.
C&ocodilus Aegypti eft animal quadrupedes apud Nilum, terra St
fiumme,ut inquit PIinius,infeftum. Magnirudine excedft plerunq;
duodeuigmticubitos. Oua magnitudirie parit quanta an{erum,quibus
eoIocoincubat,quofummoac"tueoannoegreiTurus eft Nilus. Dieiri
terramoctu in aqua agit^A^ exiites.Muka dehoc Plin.Iib.S.ca.^
Sunt ex Crocodili genere Scinci OiFicinaruiri 7 quos Crocodilos ter--
Bh
£>1 SSIMJINTJS7S
TddrcsudCant.ProiieristamenScincis terreftribufue Crocdd&busfce* q
pc aquatkae laccrce uenduntur,qua2 noxije funt*
VfusScincorun3,quibusutunturCfficin«e * fertur effc contrafum.
pmm uenesum^aliosq; defe&us. y
Grocochlorum terreftriuftercus, Galeno tefte , abftergendi & defic-
candi uim pofsidet moderatam,quod mulierum luxus preciofum reddj
dit ;i facie fiquidem ephelim toUit,uiti!iginem item & liehenas4
SERPENS.
SErpens feu coluber , Grsecis ^s,eft no*
men generale ad ea qua* terra abfq; pedi
^ J busanimantiafa-punt.Ger.CIJ1@S^laBg»
7&f- r^^z^ Suntq; multa? earumfpecies«Nicanderui-
„ |>intiduas inTheriacisfuis enumerat ,cuiusmodi funt: Vipera, Afpis^
s^^C-raites^Haemorrhois, Sepedon, Dipfas,Cherfydros, Amphisba?nas
sOci&ro . Scy ta!e,B afilifcus, Dry inas,feu Chely drus uel Hy drus^D raco,Cenchiy
nes,AfcaIabus,EIopes^ibyes,Myagricoronati,Acontise,Typhlopes,
Moluri,.
Exuuias quotannis deponunt,abftmentia cibi,utferunt, corpus prL
mura attenuantes,poftea anguftam perrepentes petram , Vernationeni
Venum S^fenectam anguium id uocant. ^- — -—— - '^y ,
scse&4. CocT^ha^inokomircauriumdoloremleniunt, ; .^vi. **S ^
. VIPERA. ^pt-J^"
ripera,Gra?cis ^is dicitur,f cemina uero ^t/vfc foBo^suiperx t-^j,
ficut Nkander inTheriacis diftinguit»Germa. flfjt&tfCtV ut uult
loachimus Camerarius in commentarfjs fuis deTheriacis. Autor eft Ni
cander,fceminamin cditn mari caputmordicus abfcindere,rurfus ean-
dem pcenamluere,mamroiampartuuterum perrodentetquod falfum
eile laochimus Camerarius experientia afterit. Fcernina huius generis
adTheriacamaueteribuseftexpetita» j^ f /, -^
^m a s p r s-€£ss&^
Assn? ex ferpentum genere,oim uenenatorum, Nicandro tefte,pernt
doirfsimus,finuofo incedens grefIu,ereCto capite : Longitudo eius
eft orgyia;,Co!or fqualidus,alias uiriclis Sc" macuIoius,alias cinereus, fa?-
peigneus:oculirubenies,ceruixfquaIida5t" ramida : dentes quatuor.
Infronte gemina; carunculas iuxta fupercilia,calliinftar prominent.
Ubuumo $umm3i ei cum Ichneumonc animali pugna,de qua fcribit idem autor*
xn
v g
<fgp CERASTES*
Ceraftesgenus eft ierpenris5Launis CorriUCtis,a cornibuscapiris,N l
Digiti
zedbyGOQgle
T E tl R ES TRIB ?J. *§£
* tandro tcfte*Viperae eorpore no eft difsirrtilis » cornibtts interdum qusU
tiior,interdum duobus confpicuus^cojore fquahdusjongitudjne nauis
prouxx. Ab hoc ictos noucra ches ruperuiuCTe,idertiautor ixftatur»
. H AE M O R ^^^Y0 ' , . ' •
HAemorrhousferpens dictus eft,qu6d ab eo icii fangufnc fluant^Lo
girudineeft pedaIi,colorepartimfu!uo,partini caodido^cornjbus
infronteduobus.de quoNicanderinTheriaca.
DIPSAS.
Dtpfas,A4«s nome accepit,quod qui ab ca i&i funt,hrreftiriguibih' ftti
iaboret.Viperaseft fimiIitudine,fedmorfuseius nocentior.Core-
nim humanum,utNicanderait, morfuprorfus accenditur, acarentia
pra? nimia ficcitate labia ficcantur, ^vj^^^K
NATRI X.
NAtrix eft ferpentisgenus,Nicandro Cherfydros diclum , qudd ui*. Chafy*
ddica in terra 3c~ paludibus agatldem Hydrusdicitur.Germa.ettl *"w*
iPaflcrnater/IPaflctfC^IattS.Fceminamuerohuius generis Hydra "^*
uocant .Eft etiam nota Lcrn a: paludis Hy dra,de qua f abulantur poetse,
de qua prouerbiunr.Lerna malorum : cuius meminit Verg* Aen,6\
JucentumgeminusBriarais &BelluaZtcrn<e*
8 DeNatriceLucanusinquit:
Btmtrixuialatora^uce*
AMPHISBAENA*
A Mphisbama,«^<&<7€a^« dicta eft,quodge>
^"^minumincerlurn habeat,uel utroq;uerfum
greiilim dirigat, ab &<.<£« SC Ccdvu . Hanc bicpite
Nicander tradit , exiguum alias ferpentem, uifus
hebetis,coiore pullo , exiguis uariegatum macu-
lis. PeUemeiusftriCxam arefactamq; fecUrisftilo
circum!igatam,torpedinem inlabore lignifecis ai|ertere,manusq;fr:u
goretorpentescaifaccre,idemtradit, ^
BASILISCVS.
BAiiIifcus,B«OTAi<rx©', hoc eft, regulus, rex ferpentum*
triumpalmarumlogitudine Nicandro defcribitur,
flauus,capite acuminato.Ferunt Gallum in extrema iene
^g^s^ ctute ouu parere,ex quo Bafilifcus excludatur. Adeo eft
ueuenatus,ut afpectu fuo uirus hominiSc" animatibus immittat.Nec fa-
tis eft ab eo ichmi mori,fed qui cadauer lasfum attigit, ab? eodem inhcit*
ob teterrimum a cadauere interempto a Bafilifco exhalantem odorerru
Corpusautidihominisacccndituncarnesq; defluunt.Vide Nicandru*
". &b 4
Digiti
zedbyGOQgle
DB ANIMANTIBVS
D R A C O. $ J3rxcis ^oc^.
DE Dracon&us Sfearum fabula eft apud Nicandrum inTheriaca;
._ Vfgenam cubitorum Dracones in India & Aethiopia nafci, fcribit
JMimuslib.S^ap.i}. Dracones ob calorem orientalem incauernispie.
ruhe£fetent,adeouenenata?namra^utaerem quoq;in locisquibus de-
gunt inficiant. Venenum autem no, ut quidam tradunt, in dentibus, ue-
rum in caudageftat.CoIore eft niger,fed in uentre fubuiridis, tres ordL
nes habet dentium,pinguis,dependetibus etiam a mento palearibus,uj
aNicandrodefcribitur.""" "
Ex cerebro Draconis lapis, Dracontias dichis, excindi'tur,idq; uiuo
Dracone,mortuo enim lapis euanefcit. Adeps Draconis ornnia uenena.
tapellit.
^ Sanguis Draconum, quo Medici ututur,gummi eft arboris,ob ftrni.
litudinem ueri fartguinis hc dicftus.
Reliquas SerpcnxumfpecieS>eftuidereapudNicandrum# Hasutco.
muniores tantum recenfui,
' 'ARANEYS. S
^m^C A Raneps Cmc Aranea.Graxis iffyf. Eum uero quimufas
^W^^^ihiidias&retiatenditjpriuanm^ws^^hoc eft uenatore
* l appellant. Animal uenenatum ex orefilum feu telam ducens.
Gra?cietiam^*A«^<cuocant.Germa.@pj>i.VidePlin,Iib,ii.cap.24#
Nicander in Theriaca feptem Phalangiorum genera nurrierauTe-
la aranei,pnefertim candida dC pura,conftipandx uim habet,item refri
gerandi.Recentibus uulneribus impofi'ta,a fanie ea praferuat : maculas
adhuc recentes abftergit.
Contraomnearaneorumuenenumremedio eft cerebrum capicum
pipere in uino dulci fumptum.Idem facit adeps oumm coagulatus ex ui
n o potus.Cerebrum itcm arietis cum mdfe,Mufcse conuifse morfui ars
nei impofita^uenenum extrahunt,&: doloremleniunt.
LACERTA,
b$y F Acer£a & L acertus,cuius meminit Vergil. uu
. X-/ridem appellans,ex uermium eft genere , qua-
*cuorpedibusierpens.Germa.«tt^>cy?><jC*Grar-
cis 2«>{®-#Sibflo, ferpencem imicatur,cui cauda Sc lingua eft fimilfs, adect
nullius,ur ferunt,memorise,utIoci in quo peperit, obliuifcatur.Memi^
nit eiusPlin.lib,S.cap.^.
Sanguis
TRKESETHIBVS* 4,
Sanguisdus uifum confortat.Excremeta macutas oculorum abftor*
<wnt,pruritum fcdant,uifum adruuant^nitidam cutem £ aciunt, Caro c*
Juseftmortifera*
SALAMANDRA.
&> ^- -^l A NimalcftftdlatuJLau
'* - i fmr ^PMBSSfafc -**-ccrtifigura,nun4oara
nift magnis imbribus,ut Pli
niuslib+»o*cap.67.fcribit,
proueniens, ferenitate defi-
ciens,cuius tantus rigor,utignem tac*him non aliter quamglacies extin
<mat,Germa.Ci» moid)/X>Im/ tRoll.
& ]vledicamentisfcabiei&pfora;adhibetur. CaroeiusjnmeSeadua-
riosufusadferuatur, ; ,
BOMBYX.
7^^^W T>Oiubyx,Gra2cisgo^|,&:eo^wAi®'Ariftoteli.Vermi
ipT "'\ J3culus eft paruus,fericam ex ore telam educens SC glo
i&t^/^M merans,adudlemfoeminarumq;luxum,quae Bombyci-
^Sijm0 nadicitur.VndeGerma.€m0<l'bCttWOrmIttt appella
tur.Folrjsnutriturmori.Poftcccptumuerolaboremabomnideinceps
l ciboabftinet.Sericumhuiusanimalculiuftumputridauulnera purgau
Cum melle uftum denuum putredini auxiliatur.Vide PIin,lib.*i*ca,22*
FORMICA.
FOrmica,Gracis /«^fanfecuimlaboriofifsimum proui-
dentifsimumq;,decuiusnatura fcribit Pliniuslib.undeci
mo,cap.^o4
Peliuntur Formicac fulphure cum origano trito, & cauer
nisearuminfperfo.Fugarietiameasferunt fumo ftyracis &AGefcra.
da^.Fitex formicisokum,quqduocantOieum formicarum,formicis
in oleo ad dies 40, in foie rnaceratis,&: oleo poftea colato : quod ad con
fortandum coitum ualet.
Vriturexrjfdemaquaftiliatitia^quampterygia SC maculasfacieipuir
care ferunt>fi tres eius guttas fub uefperam oculis inftillentur. Ex ouis
earundemaquauritur ,quam inftillatam auribus feruntauditumrefti-
rocre,cV tinmtum pellere,
4V LVMBRICI.
LVmbrici,Gr«ecisU^v5ss. Vermes funt terreni* Ger^
2tegcw«rm/ilk&wm:m.Ex his fit oleu , quod ua-
let ad infrigidatos neruos cofortados, 6c" ad dolores iun-
durarum.
Digiti
zedbyGOQgle
DB AtflMAKTIBVJ
clrurarum.Fit autem adiectis ch i libris duabus ad libram femfs vtermiu, q
Si uini| rj.Quas fimul bulliunt &: colantur.
DicunturetiamLumbrici , uermesininteftinisnati;alubricitateiic
dictijUel a lumbis,quorum alrj funt rotundi,alrj longi,alrj lati.
oniscvs.
- y j&^ x-v JSJjfcus diminutiu um ab &©-,q.d . Al ellus ^ alias multL
^KSSDC ^-^pes^apcdummulcitudinedicuis. Gcrm. ettt j£|clgcn.
Muris & locis humidis nafcimr,atta£tumq; fenties,in fphas
rulam^ranoiuniperi(imillimus,conuoluitur.
Inuinopotusregio morbolaborantibus,cVcumdirBcultateminge-
tibus auxiliatur.Viuus digito impofous,phagedamam perimit,
J^Z$& L I M A X»
LImax,alias terrcftris Teftudo,Gra?cis K0^«.Germani CXIt 3$fte*
gei uocant : quidam uero limaces rufB,quida uero nigri confpfc^a
tur.Quod ad ufum eorum in Medicina attinet, diftillata ex rjs in Maio
feu Octobri menfe aqua,clauumre{eetum,fi inftilletur,fanat»Manuurn
uerrucas puroat.Ferrum in aquahac extinctum chalybis induere duriti
cmtradunt.
• DeCochleis &Conchis,quia partimfunt fluuiatiles , partimterre-^
ftres,inpifcium numero agetur.
E R V C.A.
°^— m^ T^Ruca,Gi*ci&K^f.DiAam putant ab ero^e
xZ/do ,quod 6k.ra.8c arborum enafolia, quibus^
adnatazfumnt,penituserodat.Germ.2\aupeit
Nemininonnotum peftiferumillud olcrumnia-
Ium,in qua? fi ficcum aridumq; fuerit multum ccs
l um,fa2uit,atq; adeo depafcitur,utfcoparuminftarnuda olerum filame-
ta feu nerui appareant. Vidimus hoc anno in Amanedulcis difti fruti-
„ te - cisramisMoguntia:plurimasfpitama?longitudine,cx:.poiiicecrafsio-
noum #res,uirides,pedibus quater geminis,quibus ramulis comprehenfis tena
«**• citer adbscrebant : cauda breui,crocea : maculis fub collo nigris : quinis
per latera lincis,minime tamen difcoloribus,fed paulum aliquid a uiridi
in flauum declinantibus^diftincftas^corpore alioqui minimehirfuto,fecf
olabro molliq;. Harum,quia multorum cum admiratione con-
fpexijmeminiftepIacuit.Quomodo olera ab eru&i
cis tuta dle pofsint , fupra expo-
iuimus.
DE-
Digiti
zedbyGOQgle
DE ANIMANTIBVS "
VOLATILIBVS, H O C EST, D£ AVIBVS.
DE VOLATILIVM
carriibusingenere,
jMNIVM uolatilium carnes,utpote qiia? aeria? fiht tiatura*^
j minusnutriuntquamquadrupedum:facilius tamen& cicu
| uscohcoquuntur:undeeriama?grotiscarneseorum potifsi
il mum conueniunt : nec tamen omnes, fed Galiinas porifsimu
fylueftres,pulli Gallinacd,turdi,idq; genus, Nam anatum,anferum,
Wuum,cygnorum,pauonum,aquatiliumq; auium carnes craiTgfunt, ac
§iifi'cuker concoquuniur : infirmis crgo funt inutiles.
Quod ergo priuatim ad electionem uolatilium ad cibos attinet , pn-
niuni locum tcncnt Gallina: mediocres,quae nondum oua exdufemnt :
ha; fiquidem temperace funt,neq; choleram, neq; phlegmata generates c
bsneautem nutriunt 5c" confortanr, Sunt itaq; cegrotantibus, 8C a mor-
bo conualefcentibus utilifsima?.
Qui teneriufculi adhuc pulli fuerint,minus Commodant: multu enint
phfc^matis generant.Sic etia qua? fenioresfunt, ob ficcitatem dirricilius
concoquuntur.Poterunt tamen adultiorcs Gallina? uel Capi,ufu a^gro>
Btihoc poftulante,alrjsq; no prefentibus,co<fte in mortario tundi, cumq;
dccocto iure per pannum colari, ac deinde pro placito, 8c* infirmi natu»
jafatis coramode apparari4
. Galli adulti ab ufu aegrotantiu prorflis abdicantur: fimiliter anferes^
anates,grues,pauones:Difficilisnanq;funtcococrionis,uentriculupre
munt,ac febres,praffcrrim uero anatu caro,inducunt:Columha* quoq;,
palumbes,turturcs xgrotantibus aduerfantur : fedexhis turtures tame
annui aliquatenus airumipoterunt,adukiores minime.
Ha?c in genere de alituum carnibus : de quibus fpeciatim , non tamoi
ic omnibu5,fed de plerifq; tantum agetur .
D H C V I S*
JVa,iriqiiit lib.u.iimp. med.Gaftpartes ammaiiS
non lunt,fed proportione refpodent rjs,quar acU
kn afcuntur. Sunt autem facta ad propagationem gene *
|||pgg|_l|^, ris,perpeniitatemq;,ac funt utilia ceu nutrimenta.Pa^
- • riuntouaomniauolatiIia,eauidelicet quaspennisplif
misc^ueftiuntur.Nam uefpertilio praster uolatum nihil admodum currt
auibus commune habet,ac murium inftar fceaim aedit.Infefta ex fterco
re nalci conftat, Ex r-eliquis etiam animanribus ferpentes oua pariunt, e
quibus fcetus excludutur.Sed ouorum, quod ad animantiapertinet, dL
ueriitates perccnfere non eft praefentis inftimti, uerum generaorn de fjs,-
■»^—/n
t> E AJUMANTIB^S
& pecuKariter de G allin ar um ouis agere, Sciendum itaq; quoties ouc q
rumfi mcntio,proprie PhaGanoru St" Gallinarum , ut diferte G aknus* ,
dealimcntis lib.$,rradit,intelligi*
D e ouorum difFcrentia &C ufu,hxc fcribit Simeon Sethi.
OuamterfedirFerunt:tres ucro habcnt difFerentiastPrimam quide
qu«c iuxta propriam eorum eft fubftantiam : alteram uero , qu*e eft fecu
dumtempus,an recentia uidelicet,an uetera : rtam recentia meliora funt,
optimacp eorum operatio : tertia eorum difFercntia eft in ratione mo-
doq;coquench',quippcforbM'auixcalidaparantur. Atqua?ad modica
funt conlifteritiam,dicuntur 7jo«>i*irt-a^oc cft,tremula uel mollia : quae au-
temmagiscofta,^&efuntdi&a,hoceft,cocla:acin uniucrfum quidem
tvymfaauc Qux ergo forbilia funt, facile pertranfeunt^cV gutturis fcabri
tiem leniunt,fed minus nutriunt. Qua? uero t$8x funt, difticilius conco-
quuntur,& tardius defcendunt,8£ afperum crafTumue nutrimentu cor.
pori prsebent.Peiora etiam funtquce fub calido cinere affantur. Qua*
uero in fartaginc co Cta,ideoq; myxvnx uocata , pefsimum habent nutri.
mcntum,cx: dum concoquuntur nidorcm uellicationemuefaciunt, craC
femq;,fuperabundantem,&' malum fuccum gignunt.Laudantur quide
qua^<xTa,ideft,uafFocatadicuntur ,uelutetiam qua? t|^&«, in calida
aquadecocta.Qua?aucem anfcrumfuntoua,malumfuccum habent.
Dicuntur oua proprietate quadam peculiari WjQi/itt^ hoc eft, bonum in-
genium SC naturam facere,rjs qui cum f onte flliarum tauri ( hoc eft,cum D
mellc,exbobusenimapesprogenerantur , ut poeta teftatur,inquien$;
Prooeneranturequisuefpae,fedg?gnitapesbos) & cumbutyroefitaue
rint ,G um accto uero oua cocla deiiccant uentris fluxiones. D c ouis Ho
ratius fic :
Lottgaquihus oudficki critjttamemtnto
J/ificcitndiori$& ut magis albarotundis
\Ponerejiang marem cobibent callofa uitelkmt.
Qu od ctiam Arabes teftantur fcriptores,15giora,minora,tenuiora^
Gallinarum oua reliqufs praeftare afTerentes.
Primatum inter oua tcnet Gallinarum SC perdicum ,phafianorumq^
proxima funt anatum Sc anferum, quaz etfi peius nutrimentum habenc,
naruram-tamen confortant,8c" ad Vcnerem incitant*
D e ouorumfacultatibus hunc in modum Galcnus refert:
t Ouum eft fymmetro temperic frigidius. Vnam autem prauitatcm pa-
tiuntur,quam adfcrt uetuftas,quam faeile crTugies,fi utaris recentibus.
Album porro &: tenuc illud ouorum,cuius ufus eft ad ophthalmias, cx
numcro eft medicamentorum minime mordicantium.
^, Vtendum autem eft oui albumine non tantu ad oculos, fed 8C. ad alia.
,>mn omm'a,quse medicamenta rcquiruntfuauifsima: Vtfuntuniuerfa fedis,
SC pudendorum ulcera contumacia. Mifcetur quoq; idonee medicame
osproSuuiumfanguinis excerebriinuolucris reprimentibus , quaeni.
mirum
w.
Digiti
zedbyGOQgle
VOl ATILIBVSj 48j
^n«i^mcl^mo^um^inwwr*a<3ftringimt^. Caeterixm & ipfc Vi. •
^lus afsirailis eft nature^ac proinde miuetur ceraris morfusexpertibus. *****
Verumquanto plusdeficcant,quasfuntafTaoua,tantd minorem rnitt.
gandi uim obtinent. Iam uero crudo toto ouo utimur admifto rofa- q^ ^
ceo,ad palpebrarum,aurium,mammarum,aliarumq; omniu m partium tm.
phkgmonas»
Adhasc in accto co£um otium fi edatur,uentris rluxiones deficcat.
Quod fieriameorumquippiam,qu2eaddyfenteriamautcoeliacum2d.D r _
fcctum conueniunt,adiunxeris,atqj iri igne modico, fumiq; experto frL ^""' *
jceris,edendumq; ita prazbeas,rton parurri fane ita laborantes adiuueris.
Ad ambufta eriam eft ouum prOtinus impofitum utile : fiue quis feor.
fum duntaxat albumenmolli ianaexCipiat,fiuecumuitettoconfundens Am^Ji
applicet.Mediocriter enim refrigerat,ck dtra morfum deftccat. --^Tale
quu fit,86ad AnacOllemata uocata,qua2rr0riti impdnuntilr, eo utfmur, &&&&
& pilos palpebrarum agglutinamus : admifto nimirum idoneo a&juo, m&u.
quale eft thus,potifsimum pingue,ac non inueteratum,& ficcum;
Ouum igitur medicamentis quae humiditates deficcant , aut elixum, -- A
aut alTum, autfrictUm, tanquam materia mifcetur : rjs uero quse lentore modTcr
humoruminpedtorepulmonecj; mcidunt,forbile:id quodinaqua eo ?«*«*
ufq:elixaridebet,donec incaleicit. Simili modofumptuni^gutturisfto- Jrcf(£i
machi,uentris,inteftinorumatq;Uefica^arperitatibusmedetur. - -0rw *
B De anferum ouistradunt s ficum oleo calidamatridiriftilleritur , in-
traquam'duummenfesciere.ExtraMecticinatri cjuoq; muitus eftalbu-
minis oui ad colores aliasq; ires ufus, Vftarum in fornace teftarum buo^
rum candidus cinis corrofiua facultate eft praeditus»
AQVA GVORVM.
Albume oui probe tofti in B afneo Mariae cuitillabis,ita ne plus aqua
calefcat, quam ut manus feruorem eius patt pofsit.
Foramen uerd alembici non penitus obturabis , rie maliim fapprerri
aqua acquirat. Valethasc ad pterygia Scdolores oculorum: faciei cuterri
ferenat,cicatrices Corrigit 1 manus teneras,fi frequenter ea abluantur, ac
per fe exicccntur,erBcit.
Aqua uiteIliouorumeademratione,quadealbumine di&umeft,di*
ftillata,maculas faciei, a balneo illita,extergit.
OLEVM VITELLORVM OVORVM.
Oleum e uitellis ouorum longe praeftantifsimum exprimitur hoc pa-» f
&o:Recipeouareccntianumeroquotuolueris,coquito donec penitus iHelus~
indurentur : poftea uitellos eorum exime,8c" comminutos aiTa infartagf
ne donec r urrefcant,8c" pinguedinem quandam remittant : deinde offam
feruentem indito in facculum pilis contextum * Sc exprime , quod<£ ex-
preffum f uerit oleum repone.
Cutem hoc oleum expurgat,impetiginem , ferpiginem,ckalia cuiis
Cc
Digiti
zedbyGOQgle
DR HSTM A N TIB ? S
«kia perfanat,capill6s regignit,& hulcera maligna^oc1 fiftulata c xapx, *
GALLVS, GALLINA, PVLLI
Gallinacd, Capus, "
75 *^ g T^Oriorafuntquamutrepra>fentarideb€
- '"' *% ■*- ^ ant.Galius,GKEcisaA8x-35ot/*|,,& «Ai*fw?
Jcjuafi^^ijtT^^dlaakAoreuocans. Gall'
Vng C^.G£rma.a'tl^>ft|t.Gallina,Gnccis
Ztetfo&.GalUVncpoutte+ou Gellme, German*
Cni*3tW. Caro gallorum crafsior eft ,quam
gallinarumuel Capomm.Oprimaautemeftcarogallorum Sc gallina.
rum,qui nondum Venerem funt cxperri, Capi caro reliqua auium eft
carae pra^T.anrior,meliusq; nutrimentum pra?bet* Tufaq; in mortario
gaHorum Sc" caporum caro optimum iuicuIum,grautore m©^p corre.
pris^pKcoet.De CapoMarrialis in Xenrjs hoc Difticho ludit:
2Vc nimti exhmflo tndcrefccret inguinc Gollus,
^imfit tefies jutnc mhi Golhts eritt
Puflorum gallinaceorum caro,inquit Simeon Setrri,£acif is eft conco.
«&onis,&: boni fucci,&: inprimisgallinaru,qua3 ouua?derecceperunt.
Secundo autem Iocofunt,qusead bonum fuccum,Attagen2e,fed ma
gis nutriunc,cV prarfertim fi' prapingues fint. Nam hac corpus madefa-
ciunt^ociorosiuuant^coloremc^bonumcomparan^&rgenitaleferne j>
&C cerebrum quoq; augent: prefertim uero horum cerebella,
Cerebrum quippeabundcnutrit,cVidcircoaiunt,quodhisqui leuio
ri ingenio ac mente funt,prodeft. Qui uero Gallinaceam carnem efita.
uerint,nonftarim lac acrebibant: quonia obferuatum eft colicos mor-
bos inde neru Galhnarum uero pulh gallinacei facilis funt concoctio-
nis,5c" temperatum bonumq;fanguinemgignunt ,nec ualdetenuem,
nec ualdecraiTum. Profunt autem minus fe exercentsbus SC ociofis,&
his fimul quibus facile obftruuntur meatus : his infuper qui ftomachum
calidum habent.Ventrem quoq; cient*
Gallinisouaferunt fupponenda imparia, & intra decem dies ex*
dufa,
lufculum gaHinaceum capiri eft faluberrimum. Cerebrum galK,
tiarum fanguinis aiunt fluxum compefcere,
Stercus Galh'naceum,autore GaIeno,tritum propinatumc?; cum tri-
bus autquat-ror oxycrari,aut oxymelitis cyathis,eos celeriter iuuat qui
acomeftis fungisanguntur:nimirumperuomitum crafsiores humo-
rcs eliciens.
DiiTcctamtepidamgallinammorfui ferpentum impoHtam mederi
aiunt,iterato tamen aliquoties hoc medicamine, Nigra dilTecta gallina
t£pidacapiriimpofoa,phrenefinfedat*
Cerebrun»
' ▼OtHT.fL I*^ji
»9o
j^ Cerebrum capi in uino fumptum aliramdtam fifctt. $us capi aluum
jnollitjcrudoshumores 8t"melancholiam difcutit , febres adiuuat ,fin-
oultum tremoremq;uentriculicorapefcit.Epilepo'cisremedium adfert;
Aqua ft illatitia G alline maximo eft auxilio rjs,q ui morbo conCbmpti
funt,egris,&lipothymialaborantibus. EligiturautemGallina biennis
ud triennis,nigr a,pinguis,euulfis pennis , nulla feruente aqua adhibita^
SC omni pinguedine remota,fruftulatim cohCifa , $C inuitro feu Balneo
J#aria?diftilIata.AquaCapiquadriennisuelquiriquennis,nigri,parira
e'one qua de Gallina dictum eft,ColIe<fta4anguidis ex nimia a?gritudine
ad I |.s. uini nonnihil admixto * fub meridiem Bc uefperam utiliter bibi-
tur.Eadem faciem ferenat»
ANSBL
ANfer ueteribus Ganza,fi'cut Sc Germanisiut teftatur"
Plinius. Graeisx^. Gall. Vntoyt, Ger. eitt (Sattfc,
lAnferesfuntalrj altiles fcudomeftid, nemini hon noti:
alfjfylueftr«,Germams ^Agelganf. Flaui & aquei co-
Ioris,gruum more per aera uolitantes , ac uolatum fuuni
juxta uenti dirigentesflatum : fiquidem flante Aquilone, quafi futurg te>
peftatis prefcrj,ad meridiem feconuertunt.
Caro anferina Crafle eft fubftantie,fuperfiuitates SC excrementa muL
Btaproducit,ac difficulter concoquitur. Eftq; omnibus doniefticis aui-
bus crafsior,calidior,humidiorq;. Ale tamen a reliquo corpore funt cli-
jierfe,S6" meliores.
Adepsanferum alopecias capiilis explet, rimis labiorumifliniturt
hulcera dura moIiit.Cum ceparum fucco aurium fordes expurgat,dolo
remq; earum lenit.Vim in fumma habet molliendi SC ieniendi,ob dulce-
dinem.Teftes anferum genitale femen multum generant. Lingua eorum
pecuiiari proprietatead ftranguriamf acit.
Stercus anferinum,teftimonium dicente Galeno , pre nimia acrinia»
liia eft inutile,fi'cutetiamaccipitrum Sc aquilarum,
ANAS*
sJas,GreCis * twfc. Gall. Vnt caht^ou Catiard, Ger.efrt
Lj£ttt.Aliefuntdomeftice,aliefylueftres. Mas autera
' afccminadiftinguitur, quod mascolloS^capiteconfpici-
tur uiridi,roftro lato,alis albo uiridi BC nigro permixtis,cir
cuio coilum ambiente albo,pedibUs rubris latisq;.German.eitt2f fttttO'
gd* Fcemina uero uarietate illa colorum Caret,8c" fimpliciter ettt i£ttt
dicitur.Gaudet non niftlocis paluftribus. Caro earum craflbs SC fuper^
fiuos humores gignit,8c" melancholicos efFicit, Commendatur potifsu
mum pedore 5C cer uice.Vnde Marrialis :
Cc l
Digiti
zedbyGOQgle
Etc&wiccfapit tCatcrarcddccotfw.
. Quod adMedicinam exiguus e^om eft ufus. Feruncaquam de &L
fcdinbustnatibus menfcOdobriinBalncoMarias&Uatam^ad^o^
dics , manc 8c uefperi unius unciae pondere potam^calculum renum 8C I
fcdkaepcllere*
COLVM-Bi&vo
COlunAusudColumba,Grecis^^;udi»fi^fr i
Gcrma^eillSailbe. Columbarumnaturacft calt
difsima* PuHonimColumbammcaro^ut aitSimeon
Sethi,calida cft 8<Jhumida/uperfluitatisq; mutee,&:pre
cipuc domefticorum/anguinemq; craffum &: calidum prarter modum
gignit, atq; idco febres nonnunquam facit : Frigiditate uero dolentcs :
rcnes niuat,femenq; genitale & fanguinem auget.Caput autem& ocu, :
losfcedit* Aiunt ctiam immodicum eius ufum lepram gionere*
Veris autcm & autumni tcmporc meliorcs funt Columbul^quam
quseper aeftatem & fyemem nafcuntur*
Sanguisfub dextracarumalamcdkamcntisadhibctur. Tepensocu- ;
lis inftillatus0dolorem eorum fedat,& pterygia pellit, Tubercula^ G in- :
.ti(a primum fuerint, inftillatus idem fanguis fanat* Rccens interenu i
.ptacolumba, omnibusmorfibusutiliter «npomtun O
StercusColumbiaumficcum ^utfcribitGalcnus^tritum &cribrsu i
tum,unacumNafturti]femine,Napyosuicc ad eaqua^rubificaripoftu i
la^fumitur : nempe ad omncs inueteratos adfe<fius^cuiufmodifunt: co.
xc«dix,hemicrania<ift;otomata,uertigines,ccphalica,&: in lateribus,fau :
pulis^cerukc & turribis antiqui dolores : nec non nephritides , affe&us !
cceliact>& podagricae arthriadcs^quando in articulis nondum cpncre-
rifunt tophi#
. £ft autemhocftercus minimcfoetaun^prxfcrtimfi fit arefo&um,
Vfm habet cxlccadi, Vrenpbus quoq; hulceribus,fiuecum accto > fiuecu
linoiUinitur.QuoduerouulgoputaturColumbasfcllccarcrc falfum
eft»nam ints&ino eius fel iundum inuenitur,
AQ. VI L A-
A Quila,Gr<etis &t& German.em2te!er,Galf* ,
f^Jtglc. Armiger Iouis, & auiurex . Vifu, Plinio i
autore <> adeo acu to,ut aduerfus folis radios intuea^.
mr.PullosfuospedibusaduerfusSolisfulgoremful \
fpendit, quosq; immotos tenere oculos uiderit,eo$ i
«dutgcnerc fuo dignos eligit,reliquos reijcic Nunouam ficut & ca?teJ \
rdc uolucres adunciebibit* Denatura Aquilarum uide Aelianum libA
^.dc^atjuiunalium,
Gcncra i
^ GenaradustradunturpliDra:qu*damucnadonibusadhibentur:alif
ad dehtias aluntur,quas anatarias,ab anatumuenatu: nominant. Vide
Pliniumlib.iOxap^.deAquilarumgeneribus. Aetiten dictam oem.
mam>qua? nullius a?ftus iniuria lazditur^in nido dum oua excludit habe-
re fertur : ne uidelicet naturali fuo calore oua excludenda aquila corrum
pat,& induret.Senio confe&a ultra nubes euolat , hebetudinem uifus a
(olis radrjs emehdans,quo adeo pollet , utex alto SC a longe prafentem
colubrumcbnfpidat & animaduertat ,quemimpctufa&o comprehe-
dit,deg!utitcj;. . ■
Naturam fcribunt effe aqu&e uelutfebridtantibus , 8c frigidam &
calidam.Fel dus cum melle oculis lippientibus illinitur^ Cerebrum SC
feleiufdem cummelleuifumacuit. Stercusaquilarum,Galenotefi:e,ue,
hemaitemhabetacrimomam^inutilecjihabetur* %,-
ACCIPITER.
A Ccipiter,Gra?cis fyrf ,Germa. citt fytibid) /ex rapa-
xA-cium auium eft genere,ucut Sc uultures,ab accipieru
jf do,hoc eft,rapiendo nomen habens.Magno eft corpore,
rottro adunco,manfuefiens facile, oculis lucidis , afpecm
hilari,pedibus crafsis,ungulis longis, nullam auem forrni
dans.Poteft tamenefTecommunis etiam appellatio ad omnes pra?dato-
& rias aues. De genertbus accipitrum fcripfit diligmtifsime Petrus Gillius.
Inrofarum oleo coctus aecipiter,omnibus cutis uirijs illitus medetur.
Excrcmenta eius idem cum melle praeftant. . Acrimoniae iunt immenfa?»
Galeno tefte,ideoq; inuolia;'
M I L V V s. M'!^
MHuus,Graecis U™®'. Germ. ctlt TCcifye. Gall. ML
ta«,auisrapaciisima,pullis Gallinaceis maximeiniL
dians. Aeftiuo apparettempore :hyeme in nidoconditur.
Inparuisaudax,inmagnistimidus;aNifo em'm,quutri
plo fitmaior,uincitur.Iecur eius oculorum medicamentis adhibetur.Fe
rant ramulum ex nido milurj,colio circumligamm,conuuJ/i9ni eius mc
deri.
VVLTVR" _
VVkur,Gra?cis rv4.Ger.eiif <£>cyt^Gall.V^froj^.Carnruora auis.
In hominum cadauera eft inf eftifsima,hominemq; morti uicinu cet
tis ind:trjs deprehendit,obferuatq;.Expeditos etiam in bellum exercitus
|>refenfi'onequadamconfequitur,prsefcia quodadbellum proflcifcun-
-tur,quodq; ftrages fit futura. Locum futuro bello feptem dies antequa
pugna committatur, preuidet,in eamq; partem in qua alterutra pars fuc
cumbet^efpectatrQuamobremreges olimfpeculatores folebant pra>
Cc 3
Digiti
zedbyGOQgle
B £ : A n i MA N T I B V $
w&tere,qulreimnciarentadquamnam partem uultures profpfeer ent. o*
. Pmn^uulnjriscDinfaufeiiErpent«sxdibusexpeIIunt*kcuremstrj-
tumuna cumfangume,comitialibus addecemdiesutiliterbibitur, Fc|
eiusaquadotun*,oculorummaculasexterit. ,
FAl ca
FAlco,Grarcis ^«Ax«^Germ*em^aIcf/ex accipitrum
eftgenere^d nominis habens,quodungues falcismo
sdo introrfum reflexos habeat: uelquod roftro , 8c alisin
..JJIflH HBtrapinam fit falcata.lmpetuoii eft uolatus,maximas etiam
iuo impetu aues,ad quorum capturam ab hominibus manfuefit,proftet
nens* Praedaeialonge,fiquandoadcapturameducitur,commonftra-
tur,ut maiore in eam uehcmentia irruat. Pec"t,ore eft robuftifsimo,reni.
busimbecillibus :caputimmobilicorporecircuuertit. Felgalli albas&
cochleas coc"tas impetum eius adiuuareaiunt : fuccum uero feminis hyo
fcy ami,aut cibum in eo madefaCttim,eundem infrenare,
NISVS.
^,' ^ 1^Iius,Germa.cm0p<trtt?er.Gall.B/preaier.Quo-
7 "./ 5 modoin hanc auemNifusmutatusfit, Vide apucf
^ ^Seruiumfuperlib.i.Georg* Ex prsedatorfjs eftaUibus,
g . |,.,.Jftftaturaquidemrelicjmsmmor , fed forritudine nulli alijQ
impar.Miluum multo tamen maiorem in pugna ab hac uinci tradunt
GRYPHVS,
ky^. ......
^SSp""""^ (^ Ryphus,uel Gryps,8c" Gryphes.Germa. etlt <£>retjf,,
0^\jc1 ai^ ^*"^ Anirnaleftquadrupes,alatum,corporisformaleo-
f^M^^L^ ni u*mile,alis uerd SC facie aquilae.Dehis Solinus. In Afia,
% _ IJfe inquit,Scy thia?,Gry phes funt aues ferocifsima?,aurum ar
gentum^pofsidentes^obquarumfseuitiam raro exteris terram iitam
ingredi datur : Siquidem homines aduenire confpicientes,uelut ad auarl
tiam puniendam nata?,dilaniant. Bellum cum ipils gerunt Arimafpi,ut
lapides inde auferre queant.Mentionem quoq; facii earum PlinJib,^.
cap.4. . , ' .
Hominibusequis&fimtmfennTsimi, eosq; armatos uincunt,ui:ftos
qud libuerit unguits uiis pleno uolatu afportant.Ex ungulis eius pocu-
la preciofa fiunt, Ex pennis uero arcus Bc fagittae con&iuntur.
STRVTIO.
«c> S?h^ CTrutio PlinioStruriocamelus,!ib*i0.cap.i. Germ.CiS
§|i&*>^ * ^&ttan^GiH^utrucbcBc quo Ariftoteks:Strurio
V^f~ °b mirabilem formam ex auium genere non reputatur :
<Qg|j*J> Parrim cnim quudrupcdibus , pai-iun upiatJi-bus cft ilm:»
lis*
fa^JcA afas,&Hfx«-Tnam quandam alaTum,uotatui incouenfeotcn? ha#
* bcc:fupcrcftuif|uo*5 cum aimexishabetpmsrinferiore corporis pantf
«enna? ftmt feequentiores : Pedum ungute quadrupcdnm more furo ££*
L: Ternas pedibus fihgulis obcorporis molern habet ungulas. Atascun
<jo concutit nonnihilq; attoflit,ut celeritate curfus equos etiarri pr^usr*
«£. pe hoc Plinius citato antea loco : Strutiocameli Africi uel Aedhiot
pici altitudinem equitis infidentis equocsoeduntjCeleritate uincunt Ad
|jQcdemumdatispenms,utcurrentem adiuuent,caetero nonfuntuoluj»
cres,nec aterratoIIuntur.VnguIaerjs ceruiilislimiles,quibus dimicanti
jjifulca^comprehendendislapidibus utiks,quosinfugacontra fequen
res ingeruntpedibus.Goncoquendi finedelectu deuorati,mira natura:
adeoutferratas etiamcalcesclauosq; deuorent.Tanta? uero cftftolidu
tan's,utcumcoIlumfrutice occultauerit,totumfelatere exiftimet.
Ouaeius tanta? funrmagnitudinis ,ut ex difiectis rjs pocula fiant:
*u2eetiamin arenapofita, folouifuutexcludantur recreat. Pennas
eum quotannis omnes ferunt exuere, a frigore tamen ob natiuum calo-
remminimcla?di.
fAVO.
PAuo, Graeds I t*«s>oc* <Pl t««4ic, id eft, ab expa|j*
dendis alis,ut Athena?useftautor. German.eitt
PffiUJ.Nemininonauisba^c regia,cV Iunoni facrJt
eft nota,corporisformaomnesalias uincens, Peri-
nas quas in caudagerit,fplendente fole expandit:
maximeueroidfacitiaudatus Pauo,utcap. 2o,l;b.
4ecimoPlinius ait. Mas tertio anno coloris uarietateminduit : Fofmi-
na uero radiata cauda,& colorum illauarktate caret. Dehoc Mar-
tialis:
M.irarpsquotics^mmantcscxplicatalas^
Etpotcsbanpfceuotradcrtjurctoquo? . -
Parit a trimatu,ut citato iam libro cap. ^o.Plinius refert:Prim6
announum,au£akerum ouu,fequenti quaterna quinaue:cajterisduo>
dena,non amplius. Intcrmittens binos dies ternofue,parit,& ter anno,
.fi gallinis incubanda iubfjciamur. Mares ea defyderio incubantium
£rangunt:quapropter noCtuautinlatebrispariunt,autin excelfo cu~
bantes : &£ nifi molli ftrato excepta,Franguntur. Mares finguli qui.
^i&fufficiuntconiugibus. CumfinguIa:autbinxfuere,corrumpitur
falacitate fcecunditas. Partus exduditur diebus ter nouenis , aut tar-
dius tricefimo. Akxandrum legimus Pauone fic dekctatum , ut eius itu
terfedtorimagnammulctamirrogaret. r o r ' '
Caro Pauonum,iriquit Simzon Sethijibrofa eft Sc neruofa,&: fuper-
sacanea,concoctioms difficilis,o£fucci mali. lus pauonis feruntpecu^
liari proprietatejjkuriticos fanare,prxfcnim fi fit pingue*
Digiti
zedbyGOQgle
d t t r i tfisf r-B*r s
* Adeps pauoniscum fuccoruta»,8t* melle,colicos afFec"his ex humore e
fcatos frigido optimefanat. Eius uero ofTa adufta,& in aca^otrita & iHj
ta,lepraso£uittfiginesemendant. Fel eius oculorum fluxionibus & he.
betudim>fperisitemfupercilrjsmedetur.Excrementa podagram mici.
ganu
OLOR, ^L>
OLor, Gnecistwn^^hoceft^Cygnus. German.efif
@c|>t»a».Gall.Cy£gwt. Ob canoram eiusuoce,alL
I asq; eius dotes , 8>C naturam,a poeris plurimu celebrarur
quiolores etiam inde dictifunt. Et prouerbium eft nota-
Anferinter olores*Dehoc Marrialis :
Dukiadeficlamodulaturcartnmalittgua
Cantator Cygnus funcris ipfefui.
Ferunt eum iam moriturum dulcem & fuauem cantum emittere, ut.
tut epitaphion fibi canentem. Apud Athenazum tamen Alexander Myn
dius morientes fe cygnos affecutum efle dicit,eorum tamen cantum non
audiuifTe, Auis eft nature,uttradunt,cholerice,
GRVS.
GRus,Gra?cis rif^.German.cm &ra«d>. Gall.^k
f Grae.DeharumnaturaPIiniuslib.10.ca.25. Grucs,0
inquit,auolatura:,ducem quem fequantur eligunt , in ex-
tremo agmine per uices,qui acclament difpofitos habent,
&quigregemuocecontineant. Excubias habent novftur
his temporibus,lapillum pede fuftinentes,qui laffaris fomno decides in.
dilfgenriam fono coarguat.Ca?tera?dormiunt,capitefubter alam condi
to,aiternis pedibus iniiftentes: Dux erecto collo prouidet ac pncdicit,
Nonnuncp eriam inuicem dimicant,eoq; tempore facillime capiuntur.
Hyberno tempore ad feptentrionalem plagam ultra Aegyptum auolat,
ubi cum Pygmeis ipfis eft pugna. Tempeftatcm animaduertentes,duce
ut feftinet acclamant.Cicero fcribit,Grues ciim loca calidiora pctente»
mare tranfmittunt , trianguli formam efficere*
Carnesgniumcalidxiunt8dficca;,neruofaTq;,uttradit Simeon Se-
thi : SC ideo poft dies tres quam iugulate. fucrint oportet eas cfle: Sahgui.
nem nanq; gignunt non modice craflum Sc melancholicum . Harum ue.
roiusuocemclariiicat,8^genitalefperma auget. Suntquidicant Gme.
dulla,& fel earum cum oleo miiceatur,memorie 1 apfe prodeile. Non-
nulli quoq; felle earum ad oculorum morbos utuntur, Pinouedo earum
qute inter coquendum fupernatat, auribus inftillata,furditati mederi fer
tur. Eadem cum aceto fcyllirico fuba<fta, lienfs duritie,fi in balneo per*
ungarur,foluit.Fel eius cum aquafambucinaribus infti^atum, apople.
xiefubuenireferunt, '
CICONIA,
r V © $ C T IX I BT S* «**
^" CICONIA^
Clconia,Gra?cis tttefydt. German.Cllt £5tOtct Galf#
C^g«e.5rtA«gy®- dicia puta&u%quod alarum pennc
f(^V^2| partimfint nigKe,partim albc,a a-tAc^quodnigrum, SC
Gz2 ^^ ^uod album fignificat. In TheflahaCiconiamocci*
derfeftS^t^cruit.Conftru«ftosfemcfnidos quotannisrc
4nfunt,unumq;expuUorumnumerodomino ardiumpropenfione dc
nciunt.Gratitudinis praebentexemplum : quantum enim curat infobo-
iis curam 8c" educationem conf erunt , tantum fenio confecns rependL
cur.VndejrsA«g>«cojyi3V©*kxab Ariftophane dicitur,qualiberiparentes
alereiubentur,&«$^;i«fy«puerbum ^e factum,quod mutuum be*
neficium 8c" gratitudinem parcntibus exhibere fignificat. Auoiatura3,te*
ftcSolinOjinlocoquodamAfiasomnes^neunarelinquatur^congregan-
tur,qua»^; poftremaaduenerit,eamtanquam ignauam dilaniant,(iccp
alio fe conferunt. Plin.cap.25 .lib. lo.inquit : Ciconig quo e loco ueni^
ant,aut quo fereferant,incompertumadhuc eft:e Ionginquo uenire non
dubium eft,eodem quo grues modo.Nemo uidet agmen difcedentium,
cum difceffurum appareat : nec uenire,fed u enifle cernimus. Vtrunq;
nodurnis fittemporibus.LgfaCiconiaorigano fibiquefitopem.Caro
ciuslippientibus oculis prodeft.Veneno aduerfatur.
Excrementa eius in aqua fumpta}comitialibus prodefle credunt, Sect
B tfuidam credulus,ut Galenus ref ert,eo epoto nihil eft adiutus.
PELECAN, ONOCROTALVS. ...
PEIecanuideturefTeauis,quamGrcci Onocrotalon , ab afiniuiddi-
cetcrepituuelfonitu ,quodnimirum aquisfeimmergensafini uo-
cem emittat,uocant : Gall.£«tor.SiquidemPlinrjde Onocr0talo,& Ari
ftotelisdePdecaneuerba nondiiTentiunt. VerbaPlinrjfuntlib.io.nat.
hift.cap.47«ubide Aegyptiagit auibus : Olorum, inquic fimilitudi-
nemOnocrotalihabenr.nec diftare omnino uiderentur,nififaucibus
inefletaliudquoddamuterigenus.-huc omnia inexplebile animal con-
<*erit mira ut fit capacitas : mox perfecta rapina fenfim inde in os reddi-
Sruminantismododefert, Eadem dePelecanerefert Anftoteles,de
animahum natura. Addunt alrjquddfummopullommamoretenea-
tur * fiquidem fuccrefcentes pulii parentum f aciem unguibus fcede dila-
cerant,undeparentes excandefacl:ipullosinterimun't,mbx pcenitenria
ducl:i triduum eos deflent : tertio die mater peftus fuum roftro,& un-
ouibuslaceranspullismcubat,acfanauinefuouitamijsreddit,adeode-
bilitataut euolareampliusnequeat,leda pullisalimentumrehquotcm
porerecipiat.
phoenix _ .
Ptonix
■■"7*K
p S * N i IS 4 ' S T M V S
PHo2nixauiseftArabfa%I5ehpcPlfn.hl).decimo ca,2. c
Aquila?,inquit,eft magnitudinc^uri fulgore circa col
i Ia,ca?ter3 purpureus,cceruleis rofeam caudarn pennisdi-
ftinguentibus,crifti$faciem caputq; plumeo apice hone»
ftantibus. Annis uiuere fexcentis fexaginta ferunt : Senefcentem uero ca
fia thurisq;furculis conftruere nidum : replere odoribus , Sc fuperemo.
"n.ExofsibusdeindecVmedullisnafciprimd ceu uermiculum:indefie.
ripullum: Principibcpuftapriorifunerireddere , SftotumdeferrenL
clumpropePancaiam in Solisurbem,8£inara ibi deponere.Sola ha?c
fui generis unica tantum uiuit,quac ex altera mortua uitam acdpit.
PHASIANVS-
PHafianus,Gra?cis**«*vflS.VuIgo emp^«(attt.APhafif3uuio nd-
menhabet,undeab Argonautis in Gra?ciam funt deportati. Vncfe
Martfalfs:
sfrgoaprimumfum tranjportata carina^
^4nte mihi notum «i/ mfi 'Phafis crat*
Caro eius Gallinarum eft carni nutrimento fimilfs,fed dulcfor. De
hocSfmcon SethcPhafianiprobe" concoquuntur,&: facile , boniq;fucd
funt,St" bonum fanguinem gfgnunt, Sc* quanrum ad nutrirnentum,& co
Cooionem,horum caro fimilis eft gallina? : cft enimrjs ualdc fimilis.
BVBO, . .. D
"D Vbo,Gra?cis Sgfa, Germa.ettt Vfyn.GzllHiBou. Aufseft feralfs,
•^-JS^cantufuofnfelfxomenplerunq^pra^fagiens. VndeVero»
SolafecarmwibusferalicarmincBubo&c.
Auis eft noctua? fimilis,fed non minor aquif a.Vt Ariftoteles refertln
templis Sc defertfs a?dibus fe continet. Sangufs efus prodeft obftrucnb-
nibus pectoris,Sc" dy fpnccf cfs. Aiunt cor eius finiftro dormientis mulie,
ris lateri fuppofitum,omni a eam arcana facere pandere»
N O C T V A.
fOc:ua,Gra?CisrA«v|. Germa.ettt jSaI/0ber2\£U&
-i- ^» Gall.HiboUtChathuant. Nomim'sidhabet,quoc1no-
ctu uolet : unde etiam vw3iwf*f , hoc cft , nodurnus coruus
appcllatar.Notaauis,faciefima,humanafere,roftro BCun
guibus aduncis acutfsq;,oculis ca?frjs,Vnde Pallas etfam yteuwTrit apu<3
poetas,hoc eft,Ca?fi'a uocatur. Carnem efus membris paraly ticis feruns
prodefle.Cerebrum in uino coc"tum,fi'ue fn cibo fumptum,capitis dolo
tzm mitigat.Sed ha?cremedia magfs funt fuperftitiofa &C curiofa, quam
^ufitata,&qua?haberipofsint. *
Nl
"Z^fP
— L. f^ CORVVS.
4| _ fc \^Qrau$,Gr&cisKo£«§.Gzxm4ittl&4ihstG£,Cort)eau,
Notum
'f OlitltlBVi, ' _ j^
^fJdtumcftanimaI,oeciiforanicadau€ra,S<r animantiamortua infeques*
pehuius inceiligencia raulca funt apud Plinium IftMo.Cap* 42. NidifL
catarboribusaltR~simis,acerrimc propulfa's,quosnonfinepericulo dl
jdimere,dimicaps. Pullos eius ferunt feptem diehus ab% cibo uiuerc,
ddnde primum a parentibus ali»
COniix,Or^CiSK«^,German4tl» CrOO.tjafl.lCcr*
«ci/ie.Nota eft auis uulgo. Diminutiuu eias eftCor..
^nicuIa.AriftJb^.dehifoam^^
J umam,&cOra'ugalis amoris feruantifsimam, aduitarcx-
tremum uiduam permanentem. Vndein nuptijs olimueteresDoftHyv
picnajum Cornicem inuocabant. CornrCes etiam accipi fofcnt pro rjs
qui fefapientiores, 8c"aliorum ducesefle uolunt: Vnde prouerbium:
Comicis oculos conngere,quo pro Murena ufus eft Cicero : quod pci>Gwafe*
jnde ualet,quafi dicas,nouo quodam inuento Ueterum eruditioncm cb~ ««.'wji*
fcurare,efficereq; utfuperiorcs nihil fciflcjiihiluidiflcuidcantur, #*•
GRACVJLVS, ET MONEDVLA.
GRac -dus.GrarciSKo^uj.GalU^ Gay. EtMonedu!a.Gra*cisK<*
A««s,funteiufdcm gencrisaues.Germa.Ct» 3DoIe/<Ettle.GalLC/>0-
iuctte. Graculum diCtum putancquafi garrulum,cft enim garrula auis :
nonnulli a gracilitacc deducunt,quod parua fit auis.Monedtila uerd 6L
cta quafi Monctula : mira enim eft huic furandi , S: monetam auferendt
. natura:Vnde Cicero in orationepro FlaccorNon pius aurum tibi
quam monedula? committebarit. Plin.lib, io.tap.2o.m-.mcnfa,incuit,
fiaitimo Infubrum tra&u exammagraculorummOnedularurn,cui fo-
!i auifuracitas auri argcntiq; precipuc mira eft. Humanam uorem
fumma dicacuate imicatur. Faftidium aBnuum>autorePlin,Hb.S.ca»
2o.folrjs lauripurgant.
P I C A*
PIca,Graccis K6fe.Ger.dtt &$el/ jj-gCirfl/ %tt$t Aufs
cft loquacifsima,partim albo, partim nigro cofpicua
colore : linguam reliquis animatibus latiorem habet, qua
human^uociseftaemula, Quamtamenfaciliusaemularf
putanteas,qu9cglandibusueicutur,cVquarapedibus,u£ <■•
hominis,quini digiti numeraturiCuftos 8C excubitor locorum eft , qui-
bus nidos fuos coilocat,clamore fuo omnia prodens ,D e hac Marcialist
\Ptcalo(juaxcertadominumtcuoccfakto9
Sitncnonuideas^ejiene^abfsaucm*
Carnem eius difficultermifi detracra cutc , coqui tradunt : pullorum
<arnem comcitain , uifum f exunt acuere.
" " — cvcv„
CB AKIKI HTIBVS
C V C V L V S. c
||gp^6 V^dOcb/CgAllC&.Gali.CocoH. Auiseftnota,colorecL<
^g^ "~^ nereo,in fahcibusplerunq; nidificans,uere primum coru
fpicitur/ub Canicula: ortum occultatur.Hyemeinnido
nudumabfconditradunt.Sapientem uocat Aelianusauem,quippecui
excludendifacultas non fo,propterfrigidam naturam,in Alaudse &la.
teobe nido parit,quod non ignoretab his oua fuis fimilia pari folere. Si
autem earum auiu nidos uacuos repererit,in alios diuertit,ubi oua funt,
hisq; fua immifcet : quas fi plura fuerint , ex his quardam perdit,&: in eol
rum locum fua fupponit , qua? non ab earum ouis ob hmilitudinem in.
ternofci pofsint,qua? poftea ab Alauda Sc luteola excluduntur* Addi?
Plmdib.io.cap.o.Educatergofubditum adulterato foetanido.HleauL
dus ex natura praripit cibos reliquis pullis,itaq; pinguefcit , & nitidus
infe nutricem couertit:ilIagaudeteiusfpecie,miraturq; fe ipfam qudd
talem pepererit. Suos comparatione eius damnat,ut afx'enos,abfumiq;
etiam fe infpe&ante patitur,donec corripitipfarri quoq;,iam uolandipo
tens, Etlib. 30. cap, lo.deCucuIo fic fcribit : Aliud eftCucuIo miracu.
Ium,quo quifq; loco primum audiat alitem illam,fi dexter pes circunfcri
batur,ac ueftigium id defodiatur^non gigni pulices ubicuo; fparoatur.
ARDEA,( D
f A Rdea uel Ardeola,Gra?cis tpftls.GermMll Xcyet»
1 -*^GalI.fiero«.Auiseftaltagrauisq;,uehcmenris uola.
^ tus,qui Q alrior fuerit ferenitatem denunciat . Victum es
? pifcibus qua?rit : nidum in fyluis fuper excelfifsimas arbo
rcsconftruit. Bellum eftipft cum accipitre,cuipodicem obuertenspen-
nas eius concacat : qua; infecta? hoc fcetore computrefcunt.
PALVMBVS.
> Alumbus, Palumba , &Palum>
bes.Gra?cis «*^«. Ger, titl ^cltj
?i*nb/pitd#taub.GalLRamier. Ex
Columbarum eft genere,fy lueftris ue-
^^ .. r6.SuntenimapudAriftctdemlib.$,
^TT^quinq; Columbarum fpecies ,uidelicet$*44c?*,quasTheodorusuna
uoce Palumbi,Latini fermonis inopia conuertit.w^ssjxcjd eft, Colum-
Viwg». ba.«^,ideft,Vinago,iicdicta,quoduindemia;tepore potifsimum ap-
pareat : Etipuywyjd eft,Turtur,de quo mox dicemus . Auis eft pudicitie,
&C caftitatis obferuantifsima,ade6 ut ft coniugem fuam amittat, alteri fe
amplius nonconiungat. Pariuntbisinanno.Fceminam amatutinoad
meridfem uiq;,marem uero reliqua diei parte ouis incubare ferunt.
Sanguis palurnborum rubentibus oculis prodeft» Caro eorum cumf
sceto
AacetoccMfhdyfentencis,^
^ucficaepalsionesadiuuat»
TVRTVR,
TVrtur,Gr»cisT^.Germa.«ij ^rtdtM&GalCZwto^ Ex
columbarumcftgenere,utinPaIumbodi(ftum eft. Locisoaudeta-
f1^ r f^ ,r':mis^-Hy^cfn«uemisarborumagit:N5ofuofo
fcaaUnfylueftnsalljgat, quodlupum nouitfugere,nepuiii eius ab eo-
demdeuoremnOccd^^^
Uahdiisturtunsfanguistumentibus^oletibus^auribusinftillatur,
DeXtra3aIa.{anguiSocuIisinftiUatuSprodeft, Stercus eorum macii*
lasfacieiexterit*
. PERB.iX.
2^^pErdix,Gra?cis,Latinis,&: Gallis>Germa; e:tt&cpi>»tf4
1 Vocant etiam Cacabas , a fono , quem habet,de quo iri
► Philomela apud Ouidium : Cacabat hinc Perdix, Circa ter i*
ram uo!itat,ut currere magis,quam uolare uideatur. Fer unc
nochipofteriobuspartibuscorporisinuicemconiundis , aueifa facte
dormire.Dehis Plinjib io.cap.^.Capiuntur,inqiiit,Perdicespugna^
citate libidinis,contra auCupem exeunte in pra?lium duce totitis oreois*
B Capto eo pr ocedit alter,& fubinde ftnguli. Rurfus circa concepturnfec
mina?capiuntur,contra aucupem fcemina exeunte ,utrixaridoabi'oa£
cum,Nec in animali alio par opus libidinis.Si contra mares fteterint Sx±
niina?,auraabrjsflantepra?gnlntesfiunt. Hiantes" autoriexertalinoua
per id tempus a?ftuant,condpiu.ntq; fuperuolanrium afRatu, fa?pe uoce
tantum audita mafculi. Adeoq; uincit libido eriam fcetus caritatem,util
h f urrim,S£ in occulto incubans,cum fit fccmina,aucupe accedente ma-
rcm recanat, reuocetq;,8c" ultro prasbeat felibidini.Rabie quidem tanta
feruntur,utincapiteaucupanrium fa?pe Ca?ca? metu fedeant. Si ad *L
dum cccperitis accurrere,procurritad pedes eiusfccta,pra?grauem,aue
delumbem fe fimu!ans,fubitoq; in procurfu,aut brcui aliquo uolatu ca-
dit,fracla aut ala,aut pedibiis: aut procurrit iterum,iamiam appra?hen-
furum erFugiens,fpe fruftrans.doneC in diuerfum abducat a nidis. Eade
iam pauore libera,et materna reuocante cura,iri fulco refupinaglebafc^
terra pedibus appra?henfa,operit.Vita eorum ad i6\annos durare exifti
matur.
Perdicum caro,ut autor eft Simeon Sethi,bene concoquit,boni&; fuc
ci eft,pra?fertim fi non ftatfm poft interitum, fed poft unum,aut alterurri
diem comedatur : fic enim abrjcit,quod eft duru. Siftit quidem uentremi
& {anguinetenuem g:'gnit. Et ft fanguinem craftum inueniat, extenuar» *
oTpra?ferrim axilla?,qua?reliqudhuius uolucris corpore facilioris funt
cococtionis.Profunt uero ociofis * inexercitatisq;, ac rjs, qui imbecillio*
Dd
DS ANIMANTISVS
Tcsfunt^c mualidi,&: qui tenuioris diaetsc efTe dicuntur , cftn% humido Q
funt ftomacho,Huiusautemmedulla,ficumuinobibatur,i(ftericos fa-.
natjccur uero comitiali morbo laborantibus conf ert. Fel quoq; fuffo.
fionibus oculorum a prindpio ualde prodeft : facit &C ad ipforum hebe
tudinem.Memoriamadiuuat>fifingulismenfibuscum eodem felktem
pora perungantur*
ATTAGEN.
A Ttagen ab Attagena, Grascis « affccy^, uel «^ss Ariftophani. Ab
JrVAIexandro My ndio apud Athenjib. 9 . Dipnof. defcribitur hunc
in modum : Auis eft Perdice paulo maior,cuius darfum uerficoloribus
maculiseft diftincliim,teftae%figuhnaecolorisfpeciemgerit,nifi quod
magis rufum eft.Graui eft corpore,& breuibus alis , ut a canibus facilc
capiatur.Puluerationegaudet,cV ficutigallinacrigrano utitur.Caroe-
?m«&* ius ac| coquendufacilis»Vallain Raudmfemltalis Francolinum appeL
**** &«I I^ &ribit.Frequentifsimus inCataIonia,a cuius incolis Francoml uo-
r*"^le^r. Ariftophanis interpres ferpos quibus frequetia ftigmata f acie de-
f ormaret,a poetis A ttagas,dorfi huius guis fimilitudine, appellatos fuif
fefcribit.
COTVRNIX.
COturnix,Graecis iffyf Gar.€tttXD«4>tel.Gal.G*t&.
Coturnix auoce,ut Feftus ait,nomen accepit* Pluri-
ma eius copia ad Dehim infulam ex mari uolat, Vnde De °
ium Ortygiam dictam Athena?us refert, Auis eft notifsi.
ma. Hy emis aduentu agminarim,ut uix unam amplius fit uidere, difFugi
«nt. Veratro uictitat &£ pinguefcit.Vnde Lucretius lib,4,
rPnetcrza nobis ueratrum cfl acre uencnum,
^it caprcfs adipcs^o* coturnicibus augeU
MERVLA-
£, jfes "K K Erula,Gra?cis k£7«9*. Ger, CtB % mfH.Gal ,Merk
^^^9 IVJLMerula: dicxg funt,ut M, Varro habet, quod mtre,
^^^i^s^ i& eft,folitariaj uolitant. Auis eft nigra ad rubedinem qua-
^ — dantenus accedes.Circa Cyllenen Arcadia? cadidas mfci^
nec ufcp alibi,autor eft lib>i o.cap. ^o^Plin Jn uicina tantum.ut idem lib.
jo.cap.24.tettatur,abeunu Aeftate cantu fe demulcent, hominlimq; uo
cem aemulari ftudent : hy eme balburiunt : circa folftitium funt muta%La
uacris frequeter gaudet.Roftrii quotanisin albedinem comutatur . Ex-
crementa merularum,qua; oryza uefcuntur,contufa , cVcum aceto tent
perata,lepram nfgram impofita purgant,cutisq,- maculas extergent.
TVRDVS.
TVrdus,GraedsK/XA». Ger, Cm&r6mettt0gd*Galf^
J/nc Griut, Inter lautas epulas niuali hyemis frigore
potifsimu uifitur Sc capitur, cii uictus gratia ad loca iuni-.
peris cofita tendit,Dehoc Mart* htcr
.v^fi^\A
. ▼ © h h TIIIB7J. ^
ft htcrmcsturdus^ficjuiimciudkcccrtct^
htcrquadrupcdcsgloriaprimalcpus, >: '
Et Horatius :
Nilmdiusturda^uukamlddciusampiat
Ventrkuiumbaccisiuniperirefcrtumhabct,qmnon,utincarterisa-
^ibus, euacuatur,fed nobiliores in menfapartes uendicat.
Duplicem huius faciunt difFerentiam : Marem 8_ fceminam: alteruni
gcnus ^ymmttt appeilant.Caro eius^utGaknus afTerit * quamPerdu
cisdC Attageniseftduriof,
MERflVi
rErgus,Gnccis «fy*.GalLVsg P/_«ge_.Gerrnan.eilt.
_ lCaac^et. Mergusa^ergendo,autoreVarrone>
eft di -tus,qu6d Cibum captas,fubinde in aquas fe immef-
gat. Viide edam Germanicum tlomen accepit. Iri aquis e*
pim pifcibus intidians ex eorum captura uictitat.
P I C V s*
^>/7 T> Icus,quiMartiuscogn6minatur,nomenhabetaPL
^jlpV^ Jl co filio Saturni , qui in aufpicrjs fuis hac auc utebsu
^* — ^^tur.Martiuscogn6minatus,qu6dMartifacer effet. Vn-
B : <t^_f__^ de Ouid.in Faftis :Marriapicus auis &Cc.
Gnccis a? t/axaA«^fxj,hoc eft, Quercus percuffbr , quod robora roftro
fuo excauet.Gcrman*eitt @ped)t/ &OtfpecfctGaILV«o iHuert.Vng
tpic. Auis eft corporc non adeo riiagno , collo rubro ^ roftrolonco,8_
prxduro adeo,ut etiam quercus excauet,
PSITTACVS.
PSittacus,Gra_cis .if^.Germ.em &ttid)/ p&ptti*
0Cy . Gall . Vng 'Pctroquet. In Indise ripis eft frequen-
tifsima,ubi tamen eam comedere religio eft. Sacra cnim ef
feputatur,qu6d humanam uerborum appeliationem ex
planata oris cxpf efsione irnitarido confequatur.CoIore eft uiridi, circu
!o in collo rubro,Iingua Iata,roftro adunco , eoq; durifsimo,in quod,fi
quando c petra prolabitur^fe excipit,utPlin,lib.i6.cap«42» teftatur.lri
uino pracipucIafciua.DehocMartialis :,
3>fittaats d uobti alioruth nomina difcam r
Hatc didicipcr mc dicerc?Ca?far A V E .
Ad Venerem eft promptifsima. A pluuia ferunt aqua eam perimi,c_i
omnium alioqui fitaquarum patiens. Summa ei cura cauda^quam ro_
__ro afsidue purgat S_ expolit
YPVPA,
K 4< -17Pupa,Gr»ds WXJom. $>&$* pjf. G&J-hp. ©
J^5 * pe<&> Vutfut^ fcetore* Capite eft criftato. Nidum
fuum hominis ftercore Juti loco^fllinit^ne homines ad pu!
Kos fuos accedant» Pulli confenuifR parentem uidentes
nec amphus prouolare pofle,pennas ei feniores extrahut*
oculosq; & alasherba quadam peculiari^ut reiuacnefca^fliinunt* Pcn^
naedus phrene&i fedare^capiti impoiitse^feruntur ♦ Quomodo Tercus
rex Athenienfium fit mutatus in Vpupam^Vide apud Ouidt lib.^.Me»: i
tahiorph,
S T V R N V S*
STumus.Grarcis ^i^s- GrnnaMn^fi&t*G3ll>Eflournedu^uis uuf i
go nota.Stercus ems>Galeno tefte,moderatam deficcandi , & abfter- i
gendifacuItatemobtinet:Vndeephdimafacie^uitiIigincma; & tfchd
nas tollit. Quod Crocodilorum quo<$ terreftriumftercaspr^ftat ; fedi "
moderaauseftfturnorun%
S E R.
)A{Ter„Gra:cis sqogfi* Gcrman. ettt :
&p&%.Gdtt.VngMowcau.Awsd!t i
pparua, ad parictum f oramina nidos fa~ i
cicns^cuipropterfalacitatemuicaeftbre^
ui£sima,utetiamprouerbiofalacirascms i
locumfccerit,quodicimr:PaifoefaIaciorTPliniuslLio. cap.36, Mares 1
annumtantumuiuere/ceminasuero dmtius,aflmt:Cominaleminor-.
bum nonnullis locis crcduntur kntirc,idq; fecundum Anftotdcm, quia
hyofcyamifemineuefcuntur,Caro corum eftcalida,&: ad Vcnerem incv
tans^Excrementa eius ad er ugandamfaciei cutem uaknt, \\ :
HIRVNDO,
yjLJfr XJTIriiiido^GraEdsxtW^ Gcrma.tlft (3d)t$dbz>
' Ji£j ^Gdl.HarondcUc.NotiCsimadtmis^uansnuncu;
:-^Kr—- ac* tC(^ta aw&nn templorumq; nidos conftruens, Fabu^
&f lantur poete, Prognen Terd regis uxorem in hanc au?
. mutatam^ut eft apud Ouid* lib. 6. JMctamorpL
In hirundinis ucntre lapis inuenitur, Chelidonms dictus, In pulLs
quoq earum decreicente luna duos inueniri lapillos ferunt, altcrum nu
grum^alterum rubeum. Ruffum uitulino aut ceruino corio illiaatum^
brachiQq;fuppofitum6comitialibus prodefle tradunt. Vide plurafuo
lpco inter lapides. Cinis hirundinum cum adfpe & melk hebetudi*
nemoculorum illitu fanat ; angina^itcmmedetur.Nidus hirundinun*
trituscribratusq;>&: cummelle&:adipetemperatus;earundcm cft uiri.
um,utexperientiaeftcomprabatum* ■
PHiLa
V6tAfHlS?t' ■' *9?
PHI L O M ELAt
^Hilomela, alias Lufc_ma.Philome!a poetis di&a; a fa- r . . -
_ oula de Philomela forOre Prognes,quam eft uidere a- Lu'<m*
^iW^y pud Ouid.lib.6.Mctam.Gr_ecis «entAy, ab «*< & «/_, qua-
4, _ i^ ftp^pctu6canens.A__jsAc;reduIa>Gr^
tamen alfj aliam f aciunt au_m .Exearum auium eft genev
r e,ex quibus futura tempeftas pra. dici poteft , ut Aratus fcribit: * ^a
«fizp/oy i?*i*cut) oA»At7_4/,quod ftc Cicero uertit: Et matutinis Acredularuo-1
dbus inftat.Iiba.de Diumatione. ' -,5C:i :.<^
Philomela uero di__a,qudd cantum amet* German. titt il:$k)tQ%lL
GaLRo/?^oi.Plm.Iib.io.cap.Z9Xufcini]'s,inquit,diebus acnoctibu$ >" .
continuis quindecimgarrulus ftne intermulu cantus,denfante fe froridi-
umgerminenonmnouifsimumdignamiramaue.Primumtantauqxin "'*
tam paruo corpufcuio : tam pertinax fpiritus. Deinde in una perfe_ra
muficae ickntidi modulatus editur fonus : 8_ nunc continuo fpiritu trahi
tur in lorfguj^nunc uai^itur inflexo : nunc diftinguitur conCifo : copiu
latur intort^: gron_A*ticui : reuocatur : infufcatur ex inopinato, interdtf
&_ fecum ip&ifmrmurat : plenus5grauis,acutus,creber>extentus,ubi ui_
fumdluibrans,fiimmus,medius,imus:breuiterq; omniatam paruulfe
infaucibus,qua* tot exquifitis tibiarum tormentis ars hominumexcocri
tauit.SinguIis funt cantus,8_ non idem omnibus,fedfuus euiqj.Certant
B inter fe,palamq; animofa contentio eft.Vi.ta morte finit fsepe uitam,fpi
ritu prius deficiente quam cantu.Meditatur aliae iuniores,uerfusq; quos
imitentur,accipiunt. Audit difcipula intentione magna, S_ reddit,uici-
busq; reticent. Intelligituremendata. corre__io>8_ in docente quaedam
reprehenfio.Plura uidelocoiamcitato,
CARDVELIS.
"? b&. s~**i Arduelis a carduis nome habet,quos maxime expetit»
\___ut Ariftoteles Iib.$.dehift.am'maLteftatur : qua etiant
rationeGrajcisdirituraitfw&s 8_^a_/xts.Germa. etf)_Dif?cI
*tJOgd/_Dt jldfmcf *GzlChardon ncrct .Statura eft exigua,
pe_torefiauo,capiterufo.Viilgdnota8<-amata» Ctfiif* __/~_'->w.
ALAVDA,
ALauda,Grsecis Ht&fus^t/fo^SCuofvfates? a galea qua
in capite gerit : Vnde Latinis etiam Galerita 8_ Cafsi Gaierii^
ta dicitur .Germa.ettt £crc^.GalL_^//o„e._e. Vere ftatim c_/_*
prodeuntein agris confpicitur , cantuo. uolatu l__titiam
pra; fe ferente.Nec nifi furfum euolans eantillat. Ac tardius quidem euo
latpuelocius uero deuoIat.Caro eius aluum contrahit.Ius uero alu^et»
CHARADRIVS.
Dd % v
B B A 8 I M A S T 1 B V S
CHaradrius axiis eft,£ums mcminit Ariftoteleslib. S. dehirt, animafL @
um,ac ThcodorusGaza Rupicam uertic. Eft etiam eius mentio in fa
- crisBu3lrjs,Leuit.».&:Deut.i4« Hcliodorus inhiftorix AechiopiCa:
iih.3xiui>iannKnri0nemfacit,o>s^&^
€tt,Charadrius ictericos fanat. Plato ctiam in Gorgia cundem adducft»
Ecproocrbium cft de hoc : Charadrinrn imitans.Hancei uirtutem aficri
bunt,quod ictcrici in eum refpicientes morbo liberentur*Vnde aucupes
auem hanc uendentes occulcanc,nc gratis alicui commodet*
^1*^ C I N C LVS.
>-*«»Inclust5ra?cis auis dicitur S>C Iynx,qua? LatinisMotacilla dicitur,
lynx. V-*qu6d fcmper caudani moucat : Vnde etiam Gra?ci oe&nvyU*, ut Sui
&xv2U dasfcribic,appeHarunc. German,et'ttTPaflet|feIl3- Gall.Btfttc»die.HL
fpamsEnganapaftbr.Aius eftinnrma,&qua?perfenidum conftrucrc
non pofsic.Vnde pauperes rufticorum prouerbialiter Cincli uocantur,
Accipitur criam pro incitamento metaphorkc.Vt apud T^C0|J»
~" " ' iVVJ Uxi ^jl <W^fX 71 /sV(| i^ Qi7i '/tt^ ^^k j^S^ *^T
M E R O P ^TS^^k
*&&r \ /fEropsGreds,Latinis Apiafter,qu6d apibus noTftat^ut fcribic Ari
* JV iftotclcsIib.o.hiiT.animaLGalI.Aff/d»^e Germa.«'n (gvuttfpttyt/
utquibufdam piacet.Ha?c auis,uc Aelianus referc,iimul atq; uolare didi-
cit,parentes alit, ob idq; omnibus alrjs auibus piecace pra?ftac. D efcribLD
tur-aPlinJib.io.cap.^.pallidointuspcnnarucoIorc/uperne cyaneOg
priori iubratilo.Nidiricac in fpecu,fex pedum defofla alritudme.
VESPERTILIO.
"f 7Efpcrtilio,Gra?cis\vx7if/s Gcrma.cin ^^ermatlp quaf:Mus afa-
* tus.Gali.C/>^w<°/ori*. Vefpertiho normnis id acccpit ,.quod uefperi
circuuolitct»Murium naturam Sc uocem habet: alarum uicc membrana
magis quam pcnnas pofsidct.Incaminis fornacum,cV ubicarnesfufpe-
duntur fuilla? fe continet. Solus hic uolucrium animal parit, Bc lacte nu«
trit,uBcra admouens,utPlin,ait,lib, to.cap.^i»
v AE G I T H V S<
AEgithus cV Gra?cis «uyt&cs,apud Ariftot.lib. o.animal.auis cffc mini
ma,difsidens cum afino : hic enim fe fpinis cius afFricans,nidos cius
diisipat : qnod adeo pauct,ut uocc rudentis audira oua derjciat»
C A P R I M V L G V S.
CAprimulgus,auis cft motana,paulo maior quam Mcrula, minor ue
roquamCuculus,in caprarum ftabulaaduoians^earumcpuberaiis
gens,unde nomcn acccpit,qua imuria uber exringuitur,cV capra? ca?ci-
tas oboritur Gra?cis«^&*'?.*$>eodeme£ymo, GcimMn {StyftndcUt*
DehisPlinius lib,jo.cap.4o.
APODES.
Digiti
zedbyGOQgle
?0 1 A TILllVl* <,j
, t ;■ f AP.ODES.
APodes,quod utu pedum cateant,quafi fine pcdibusatt afe Plin .cap#:
59 .Iib .1 o, AliasCy p(dU&erma&fyeinfci)VVaib$nf &ptnnMh
fundimi£q;zdz6Cuni'iimih$j^Uixdikcvni abcadcmpolsint^pcdcsha
fcmt exiguos adeo,uchis carereuideatur.Nuila his qu/cs nifi «iiudo: aut
eflirn pcndent aut iaccnt. Cum refederintfortc^ manu faclecapiuatur,
pl> pcdum nanq; brcuitatcm difEcultcr a terra attolluntur»
GVRVCA.
CVrucaGra^cis k w«Wj,ue! ^v/s.Gcrrn. €$8 (Bt&f*
tttttcf. Gai|.iP^rdM«Auicul3quacCucdUouafourt
2c"excludit.
FICEDVLA.
Flcedulaaficuuraefu nomenhabet , ficut&Grecissvjc«;uV,qu6dafL
-cu,ut Varro ait,pingucfcat,uelqu6d ficuum temporecapiatur. Ger
ma.Cf*! €5i^fjepff.D ehuiusnaturarefert Ariftotdeslib.^.dehin^anL
pialium.
F V L I C A,
FVikaueIFuIix,GraccisKfc!r^«c,Gepphus,&: quibufdam Diabolus*
quod furua fit.Viuit in mari utl ftagnis,frequentifsima ad ripas ma*
& ris mzditerranei ad moncem PeiTuIum. Nonnulli interpretantur Citt %&
gdgatff/o&w %zitymn/iin&m<fyzttt/&d)xo&&#and}&.
F R I G I L L A>?^3\
FRigiIia,Gra?cis zn-^c. fic di<fta,qu6d frigorecantet8£ uigeat»Germ»
«II S^C^fmct G al.Scrce. Auis notifsima.
GALlINAGa
GAlIinago,Gra2cis 2;<$Ae^w|,uel 2x*Aaiw«J. Auiseft Attagenifimilis pe
nis,magnkudine GaiIinuIae,roftro longOjCurfu celeriHanc Neme
banus poeta his depingit uerhbus :
Citm ncmus onincfuo uiridifpoliatur honorc^
Fukusequiniiieisfyluaspctcprotinusaltas
JLxmijs^£dac&jtoli$0'amomaScQlopaK+
Corporc nonVapUjs auibus maioreuidebis*
Jliafub aggcribusprimii quiproluitbumor
'Pafcitur^cxiguosfcclans obfonia uermcs, ..,.* ^, -^_.
^4t non illa oculis^uibus e£l obtufhr^etfi
Sintnimiumgrandts^fedacutisnarihusinflat,
Imprcfio in terram roflri mucronejequaces
Vcrmiadostrabit&uilidatpriemialwgute*
T A R D A.
- Dd 4,
Digiti
zedbyGOQgle
D E ' A S I M A RTIBVS '*'*
TArda,Graecis «Tis,uelsTts.Tardaa tardouolatueftdi&a. Nam,utft
Xcnophon apud Athenasum aic,uolatu adeo breui utitur , ut fi quis
inftetjeam capere pofsit.Grcecisuerd aris dicitur aptumis circa aure de,
rousis,ita ut auriculas referant. Athencus eandem imitatricem uocat eo-
rum qua*homofacir,atq,* hocmodoab aucupibus capiVHi enimphar-
maco ahquo xofoi&xv oculos inungunt, quod dum ha?c auis imitari ftu,
det,ca?cafit,8£faeilc capitur.Carb cius mtergrues8c" anferes eftmedia^
* pullos fimulexcludens multos»
Q.VERQ.VEDVLA.
aVerquedulae meminit Varr o lib.de re Ruft. ^ .inter cas aues nume
rans^qua? non contentse folumterra funt,fed aquam requirut,ue.
lut Anferes S>C Anates.
ORTYGOMETRA.
/r~YRtygometra,Gra?cis ^to^xwtjo** Auis defcnbitur apud Atheneum
V-/ turturis magm'tudine,cruribus longis,colorc inter croceum & ui
ridemmedio* D
APIS.
£is SC quibufdam apes.Graccis M&aosac. Vnde Me-
' Tbphyllon herba di&a eft, cuius fiore gaudem*
_ Germ.Cltl 23yttC.De harum genere,cura,folertia,indu
^_^^ftria,diligetia,catteris^,uidelib.ii.nat.hi(t.Plm, a cap*
/ \ 1 ^.ad caput ZuVergilium item iri Georgicis , ubi de rc
paratione apum agens :
Qrogcn&antur (mquii)cqufctufp&JcdgignitdpesBos*
Regem fibi qaem uelut ducem fequuntur eligut, quem operi £uo pre-
fectumhabent.
Mel ex floribus colligetes,illud pedibus anterioribus ad medios,po-
fteaq; ad iuncfturas recondunt,ad domicilia fua hoc paCto apportantes,
D e Melle dC Gera fupra peculiari capite eft actum»
FVCL
Vcus,Graeci$Ks^ Germa.gift ^mfnitseLExapum
funt genere,fed Cinz aculeo,Sc" uelut apes imperfecte»
Suntq,- ab emeritisapibus inchoaafcetus,reliquam quail
feruitia«Hos cum mella cceperint maturefcere , ap.es abi-
gunt.Meminit eorumVirg.
Jgnauum^
: Jgnaum^ld\cm%)fucospccasdprafepU>HSatctnt»
Vide de fucis plura apud Plin.lib, u.eap. u .
VE S P A, E T C R A B R O-
^ * • " ' »0 £&» A7 E^GraciY 2^|.Germ.e« 3>cfp&
'w_. «-GlHfc * CrabroGradscw&g^&.w&jWfls.Gef
man .^ltrtit. jjgft. Forma fimiles funt,ma_.
^gnirudinCuero difFerunt: flquidem crabro
_ __ _ . nes minimi digiti plerunq;longitudinero
asquant.Vtnfq; acuki afperi & noxi],quorum idus tumorem excitat,
Vefpasauteminfublimipoufsimum nidos faciunt , CrabrOnes uero in
cauernis plerunq;,8c fub terra.Dehis Plin.lib.i t.cap.2 u
' Ictui uefpamrn terra qua_-uis recens,pr_cfertimCimolia,aut qusc fub
uaiis aqueis eflfofla fuerit,medetur.Pol_um item illitum . Sal prreterea ctf
aceto & melle.Caprinum etiam lac uefparum uencnum extrahit.
S C A R A B EI.
7 gr/i^Kr CCarabcorum plura funtgenera:5unt enim quos cef-
#*^s2f^llr ^uos uolantes 5c Lucanos uocant, Germa. G~rtt)l6ttV/ Cermud
> quorum alter mas eft, cornua habes oblonga, & ceruoru 1j_t
modofecta:alterfccmina, breuibus 8_ rotundis cornuL q»*uJus.
bus.Sub uefperam potifsimum circunuolitant. Amputatum huic caput
5 innonumfaspediemtruncocorporeuiuit. Sunt item Scarabei equini-. ^H'
' Ger.&o£fefer/ex ftercoreequinonafcentes,circa quod pr_cfertim con. *T^^t
fpiciuntur.Tertium genus eft,quod uerisinitio copiofum plerunq; cer- X&&~ p*.
mmralisferepuniceis.Germa.ftmpliciter^
fectan.ur.Ornnibus ala? funt duplices,exteriores duriores, Sc" cortia __£_; Y^fl^ *
ir.ilesXiibhislatentesmollesSaeneras. • ''' '-'^4^M
CA^THARIDES. W."*
rwW^v. /^ •^.^AntharidcsexScarabeorufunt tj£Zf£
l^ ' "p^ v__vgenere,infecta obloga, parua^ wL«w» cgL
SC uirrdia,__ue aurei eoloris,G erm _. •$*-*&*? >w*--
* <Sfolbfefer/:(5olbw«t:mItitHara f£'?r£
multus in Medicinis eft ufus.Optimefunt que in pratis colIigutur.Cali £j£ IJ^-
d_e funt &_ ficc-c in primo gradu.Perimutur aut aceti uapore iolo corpo yc* j^j^xJqk-
re,alis Sc" capite refectis,fumpto.Tuberculis corporuinkprofis impofi-. ^L±^^z.
te f erut opem. Natura. funt calidifsim_e,unde ad hukera maturada ape- -^^. o
riendaq; adhibent.In pulueres trita_,fanguineq; hircino uel mafdche mi* *"*V?C
__te,in uino fumpte,intumeti corpori funt ucilifsim_e. Trit_c cu aceto le» ^f*"^*;
pre uahrer ikinuf ur.bodc modo capillos capins produeut. Cu oleo co> ^Jir^rJ-^-
""e hulcera emoiliut SCaperiut.Cu cerato unguesdigitorudemut.Ver-. -kv /a^/ '
rucas pelluc . Albas faciei puftulas,cu aceto illita fanat. Gu oko ad meliis ^'w^-
fpifsicudinc cocte,fcabie,pforas Bc nomas difcutiut,fanantq;. Supte f or ^^^^%iJ.
il Catharides extrema corpori hominis mala inducut,uei_caq; cxukerac. ^ZjL^
'jl&fi&uJe, *rv&ct,1ts uurJrtt^u <i+f j p-SXjjj^ t^rfi' U JU /U •n*£u>udkl+- y t/fe^*7* V» OHCTa^fc-' ^r-i-^jzUP
^^§**i_v;_-i>7 tnud*7,y ^rd^r&U^ ^sr Ut Xg> -*r*/*J Ax^U^J^Y,^ ^ ^-v^**-
* <**f*€X+. "U ^&^CC^y WsJfOtp M^-ptf^j» j &J^r^tdf**+>
j»*_7**«
^i/r.i^&^u^i uvay^c^^*^*^ ^ZT^^, 1Jl^ {jrrAsy fZJUnJLj. ~^> ?pu7)A?-ie/}
l.jfjb.******»*^ *£->■ DE AHIMA.HTIB-TJ
/^ ContraquarumpotioncmremediaeftuidercapudDiordli^.ca.1, e
Quomodo uites aCantharidibus fintdefendende^eftmitiohuius operis
expofitumjubidehortorumcuraeftdiemm*
v BVPRESTIS
Bsw»«n?,Bupreftis arenomehabct,quodboucsrumpat inter herbas
fortcfumptus.Germa. Ctlt CttJflljf «r. Scarabeis fimile eft animal,
altis ingrediens pedibus,fcetore pefsimo,adeo ut cimices etiam fuperet*
ac rrondes fru<ftusq;,per quos repferit,inficiat. Arefacn ad eofdem ufus
cumCantharidibus alTeruantur,Calfaciunt,aperiunt,fcabiem,pforam
uiriIiginem,8^carcinomatafanant. Inpotu forte fumptsefuntletales'
Remcdiauerofuntrjs eadem,qua»adhauftas Cantnaridesprofunt. Vt
cft cerncrc cap.^.lib, 6*apud Diofc»
C I C I N D E L A*
Glcindula SC Cicindela,Grccis /uymtnk&C vvQoJuciaris Ariftoteli,cuod
ignis autfcintillas inftarnoctufulgeat, Vnde nonnulli no&ilucam
& nitedulam appellant. Gcrmzn.®f3oameS ftkgm/f3t~}Q&nm$
^.cfcr.Sub crepufculumuefpertinum,nec ante, nzc ctiam poft meftem
*■ *" fed ipfo mefsis tempore , maturo pabulo , circa tempus nimirum Diuo
. IoaniBaptfeiacrum3aquoGermanicaappdlatio eftipft indita,haud
• - - - aliteratq;igneafcintiUanocmlucens,uthincnoctilucamaIiquiuocent D
' gircunuolitat.Eleoantibus hanc ueriiculis Antonius Thykfius Cofenti!
'- " nusdepinxit,quos non pigebit fubne&ere,habent% fe in hunc modum;
jt£<v*l'***f*d 7antulanocleuo!ansuolucrismicataerctantumt
-r^juL*JLfiuj ^Ardtntifimilisfcintillie^quaffipucrolim
°H*»ruU W *fr. ^equales inter mttutbam tangtrc^nc mt
9u^v. V crerttjnfirmatileetascumntfciarerum. .
Q^equoniamnoSlulucet^cognomenadeptac^l^ '"" ~ ^
*4ut incenfa nittt quoniam utlut ignea hmpasi
." . "\ Caufafitunaltcet^nomennoncfitamenmum*
* jHafCmodofummapctenscommotPStmicatal^
- '..,,". Rurfiis & adduclis fuluum decus aurea condit*
"-■■ - * ^rdtnti^proculfii^enslcuisignecorufcau
• Etquocmcpuolat7Jecumfua\uminagesia%
■^ Lumtna^qu^etenebrasarcent^qua^fiminatemnunt^
~. I;* * Nunc^uclutobfequiofauidcntibits^adkolat^atcjf
....; J Fittmgisat^propinquamagisfcwtiilat&antt
" \ -^ Ora^mittutautlutcandentisfuHulafirrU
PerbercquceafiiduoforrtaCtbiiscxcutiMntur,
- ExquoraptalouiStygio 'Profcrpina^nancft
Pnafuitcomitum:Vetcremmutatafiguram
Q^a^itadbucdomin&ueMwa^ omniakihrat*
- • ■ .--w:.^ . , • „, ;..-. MVSCA*.
Digiti
zedbyGOQgle
77
V
&QJV ATILJHV t* w
M V SCA.
A^Vfca,Gnecis M$«,Germa.ein tHttcf/^ltege.Expu-
*-▼ *trj:dinefordibusq;aeftiuo temporenafcunturmufca»,
Perimutur autem Pipere uel Arfenico cum la<fte trito.Thul
ris item fuffitu,&: fambuci aqua. Vfta? cum melle alopecias
reftiruut. E x mufcis uulgaribus aqua ftillata,maculas,& oculorum pte^
jygfa,ad quatuor hebdoarum tempus oculis fub uefperam inftillata,pel
|ic.Capilli,fi faepius hac madefiant,longitudinis incremetum maximum
aCquirunt.Diftillantur autem fimpliciter per pannum in olla ficoli : fiqui
$Jem per alembicum diftillata? galeam odore fuo inficiunt*
C VLEX
CVlex,Gracis Kwa4.Germa. i£roPtegefi/2fcrfcfl$t>e. Generatim
tamen fignificat omnes uermiculos paruos,alatos* Contra. culices
&C cimices fuffitus fit ex nigella , myrrha, fulphure,bdellio,fcetidis car-
duis,8^uaccscexcrementis.Contra hortorum fatorumc^culicesfuligo
camini,aqua galbani,fiue fulphure mixta fpargitur*
DE ANIMANTIBVS
AC^VATILIBVS, HOC EST, DE PISCIBVS.
B DE PISCIVM NATVRA*
ISCIVM omnium
natura eft frigida et
humida.Alrj tameri-
alrjs funt meliores,
pro aquarum cVtocorum,qui-
bus degunt^ratione, Qui enim g<JB-;
in petris Sc faxis,fluminibus ite
puris Sc limpidis agunt,ca?teris
funt meliores, ac fucci etiam bo
ni,concocnonisq; : Ac cu omni-
um pifcium efus in cunctis mor
bis fit damnatus , horum tamen
ufus aliquando conceditur , ue-
lutfundulorum,quifaxeis Sc puris aquisgaudenr. fimiliter Auratarum,
Luciorum minorum,barbatulorum,percarum. Proximi bonisate func
marini.Sed qui in paludibus,8c" coeno nutriuntur, omnesfuntmali. VeM^#
lut tencha,
Porro in elecftione bonorum,feu boni fucci pifcium,certa qua?da fpe sigiu &>
danturinditia , Vt uidelicet molkm teneramq;carnemhabeant,utfint^"*^
fquamofi,non glutinofi,non o!idi,non nimis pingues : fiquidem omnis
pinguedo
DEANIJSANTIBVS
pinguedo mak>ut dicitur,pifcium autem pefsima : ut in aere nonftatim Q
alterentur^aut corrumpatur,guftu fint fuaues,cute tenui. Atx£ huiufmo-
6i piCccs probc co,ncoquuntur,& bonum gignut fanguinem , profuntq;
non exercitatiSjOdofiSjimbecillibus,^ de morbofereficientibus.
Pifces etiam,qui in locis degunt uentofis,non funt boni,Sc" B marini,
hisplus.
Mariniautem pifces melius quidem concoquutur ^ ut fcribit Simeon
Setbi,fed difficilius redduntur :contra fluuiatiles difficilius concoquun-
tur,fed melius redduntur.
Omnis autem fanguis,qui ex pifcibus gignitur,eft tenuior,quam qui
ex terreftrium animantium carnibus generatur*
Quibusprofint pifces,quibusq;obfint.
Pifces conferunt his, qui flaua bik abundant,fcribit Sfmeon Sethi.pi
tuitofos uero IzeduntySC qui molliores,laxioresue habent neruos,& pre
cipue I^eme,6£ qui in frigidis uiuunt regionibus : obfunt item rjs,qui pj
fcium nutrimento non funt adfueti,fiti enimlaborant,pradertim,fi frigi
di fint,8£ humidi,magisq;, fiuentre fintbiliofo.
Preterea parui pifces,qui in aqua pura,& fiuente per terram rubram,
arenofamq,- uerfantur,funtboni: maiores uero,8£ cctofi {unt crafsiores,
cV difficuIterconcoquuntur,humorem craffum gcnerantes, Ius,quccj
cx faxatilibus rrt pifcibus, uentrem det.
Cccne deftinari pifces his uulgd conrinentur uerfibus : d
Luciiis, £r ptrcd^O'fe)cauIiSi&' alhicajencka^
Somts^phgitia&cumcarpafjralbiojruta,
LudoL Lucius,quid,infra dicetur,Perca,Germa,ettt ^C^pg^De quo Aufo-
VeteA' nius: •
2Ver t e dclitias mcnfarum pcrcafilebot
Stmlii* Saxau!is,pifcis marinus.Germa.eiltStlffge.Gall.Sok*, Albi'ca,fti-
*^f* dem marinus.German.^f&iftC?. Teneha,German. ettt "Ctnc^/ OOet:
sorom. @*^l«^e. Sornuseftmarinus,mm!mus,Germa.em©AtrnAtt.
Piigjtw. Plagitia,alias Pecren,Germ. 0d)o!lett/piatetfe. Carpa uel Carpio,
2^' ettt'2Urpff. Ga!bio,et'ti&0t>tbar*. Truta,aIiasAurata,utputa-
?,£ tm£in$$zd<&LVariota.
Auntd. Sed pra^tcr hos plurimi adhuc alrj,8£ diuerfis locis uarfj inuemunturf
quorum aliquot explicabimus poftea.
De electione ctiam pifcium traditur Diftichon :
Sipifccs moUcsjimt magno corport , tollcs ,
Sipifccs duri^paruifuntplus uaUturi.
DE SALITIS ET ARIDIS PISCIBVS.
Omncs falitf &C aridi pifces mali funt,ac f acile in corpore corrumpu-
tur : ac totum corpus ,fi frequenter edantur,akerant. Vnde 2 Phleboio-
miaifau'tispifcibusabftinendumaiunt,qu6daIphos, 3C fcabiemgene-
Digiti
zedbyGOQgle
A.O. V ATf ttB-y&v «>«
* rent.Sfmeon Sethifalitos pifces calidos & fkcos refertjCraCIbsq; huma»
j-esinciderc&menuare,id^magi'sfibonifin'c{iicci At qui durafunt
carn^cumfalitifunt,maiorefuntprgditi malitia.
PECVLIARES PISCIVM PARTES.
PreferunturetiaminpifcibusaliepartesalfjSjUtLupi reliquis parti-
bus prgualetcauda : Dignitas primaria debecur ciufdiiffi tecori. Carpo
expetitur capite & lingua : B arbatuli laudatur os. .- Fundulus tocaualet
fubftantia. In cancris peculiarem dignitatem habent,quibus fub cauda
oualatent,
H AL E C- S ALP A*
HAiec,Greds MwvkGerm^mng/ in neutro Sc fceminino genere*
ut apudMartialem :
Cuiportatgaudem ancilla paropfide rubrd
lialecem, fcdquamprotinus ipfa uoret,
Salpa,2«Awj.Germam's @roc£fi|cl)/cuiusmemmitiibro ^dehii
ftoriaanimalium Ariftoteles,& Atheneus libro Dipnofophiftarum fe>
ptimo.Pifcis obfccenus,8e" quicoqui non pofsit>nifi fufte aut ferula per>
cuirus^utPliniusIib.p.cap.iS.fcribit.GermanicofecitprouerbioIocu^
quodicitur:Salpa petulantiOr,aut lafciuior, Ubc fanttfktt tck citt
^tOCtflfc^.De hoc pifce Laurentius Lippius,Oppiani interpres, hoc
lufitDifticho:
Salpa obfcomitd cgo dicorjicc decoquoruncjuatit,
JS7iferulaca?derts uerbera multa dabis*
Pe&inem uocant pifcem,qui Germa.piAtefla dicitur,cV ©4)0111»
GaiI,Pe£o«£/e^Pectendictus eft a fimilitudine inftrumenti , quo capilli
pecT:untur,qu6d uidelicet fping per corpus eius difpofite eiufmodi for>
mam referant-Plagitiam alrj uocant*
Noti funt omnibus hi pifces : iiquidem Halec fak coditum ad nos co>
pioufsimeadfertur : reliqui aridi maxima pariter aduehuntur copia»
Sicut autem omnes pifces fale conditi SC aridi funt pefsimi nutrimen>
ti,ita etiam hi preientes*
Pinguedo Halecis exulceratam cutem pecroris fanat, SC morfis a fcr>
pente medetur.Plurimuni autem eautuntur ad corium Sutores.
Ee
Digiti
zedbyGOQgle
OS ANIH18TIBVS
fASTINACA MARINA,
PAftfnaca marina,Gra?cis Tg<^fy,Liguribus Ferrafa, Gallis adf m^
tem PefTuK,De lasrloncufc.Germani Rochum uocat,qui in mari no-
ftrogignitur,& aridus adfertur. Pifcis eft totus cartilagineus Sc mollis
iatrtudinefereduorum cubitorum , os propemodum circa peclus ha-
bens,cauda longa &C acuieataGonco&ionis eft difficilis,alrjs efui iucurt
dus,alrjsmim'me, Inmariuerouenenatus fertur: quoddeuulgariRo.
cho nonpoteft intelligi.
SALMO.
SAImo pifcis,quo Rhenus 8C Rhodanus clarent,{atis magnus Sc pin-
guis,carnerubra,guftufuauis,& ftatim facurans, Germa.eadem ap.
pellatione Ct» ^almetl dicitur«Gall,5^/woK.Idem muria conditus af.
feruaturmutatonomine: tumenimettt 5lad)6dicitur,quibufda £zox.
Meminithuius Plinius luVo.cap.i $♦ eum omnibus marinis pifcibus iri
Aquitania,ciim fit fluuiatilis^praeferri. Salmonem porro ex Farione feu
Forelia ficri,quum in mare ingreiTa ex eodem regreiTa f uerit,exiftimant,
-citates ucrlus Aufonrj,quos deFarionefcripfi't,eum medium inter Sala-
rem cV Salmonem dcfcribens,de quo latius in Forella diccmus, De SaJ#
monehunc in modum Aufonius refcrt:
XVec tc pmkco rutilantcm uifccrc Salmo
Tranfierim, latce cuim uaga ucrbcracauda:
GurQitc dc mediofummas refcruntur in undas
Qcculttisplaadocumproditur&({uorcpulfii£%
Tuioricatofquamofii6pc8orefrontem
Luhricfts,&dubia?f$urfxfcrculacana?^
Ttmpora lonparum fers incorruptc morarunt
'PnefignU maculis capitU%cuiprodxga nutat
*>d(lHU£7opimato^fluens abdomincutntcr.
FORELLA*
FordZ*
FOrella nobilis eft hodie prse alrjs pifcifi>magnatib«$quo*£ rarus, La
cni ab auri colore Auratam St" Oratam uocanc. Graecis x$v<r%t*, fjw"
flaodcaputeiusauricoloremsemuletur. AceademrationeGermams
^|t>fo:mGall»lrMifre,Aiias Varioia^S: Fario Aufonio»DchocMar vmaU,
ttalis: - ■:■.. **»'«•
iViwr <ww«tf laudcmprcciumfe^taratameretur.
Alfj Truttam uocant,cuius meminit Aelianus,pugna ei cum Delpbdu Trattrf,
po effe tradens,quas Oppiano Amiadicitur. Aufonius Farionis mentio
nem facit in iua Mofellajhis uerfibus :
Tc^mtergcminasfpccicsncutrum^O^utrun^
QjuinccdumSalmo^icciamSalar^amB^um^
^4mborummcdiotariointcrccptchib(£m.
Ex quibus ucrfibus colligit autor Dialogi de pifcibus,Carolus Figu
fus^FarionemfeuForella^&Salarem^Salmonemeundem effe pifce, ^^
Salarem dici Foreilam adhuc tenera : Farionern uero iam mcdia; asta-.
tjs : Salmoncm autem iam grandem ForelIam,& qua? mare ingreifa , aU
tcrataformainde fitregreiTa.Dequo ali-jsfuumiudiciumeito. Practerea
Tbcdoncmquoq;eundemfacitpifcem,fed quoargumento,nonuideo: ,
fiquidem figiilatim Aufonius Thedonis ,fpcciatim quoq; Salaris, & dein x *
dc Farionis meminit.D c Thedone fic ait:
£r nullofpince nocitunts acuminc Tbcdo*
a DeSaiare uero:
'Purpureisfe Salarjldtatus tergoraguttfc*
ANGVILLA,
A Nguilla?,G alL ^fnguiUe. Germ, tin 2tal/ ab anguiu
-*»■ fimiiitudine dicne, oclonis , Plinio tefte,uiuunt an-
nis,fenis quoq; Gne aqua fpirate Aquilone, diebus uiuen>
tes.Aquas amant puras,8£ profundas, Vndecirca Vergi
lias,quo tempore aqux maximefunt turbida?,porifsimii
eapiuntur.No<ftibus pafcuntur,& fole exanimes pifcium nonfiuicant.
Per uniuerfam eius fpinam filum tranfit nigrum,ucluti uenula,in quo ue
ncnumabfconditur,quodantequamCoquaturextrahere conuenit. Et
cum omniscibus nonfatis coetus noxius fe,h:c tame prealfjs omnibus:
undeplus quam reliquorum pifcium coSiio eius temporis requirit, T o^
ftauerdquamco&a nutrimento eftcommodior,uitiofis (ciliczt humo-
ribusperigrcemfubfatis.Porro cum omni alias tcmpore anguillae ame
dicis refjciantur,tum maxime circafoUtitiurmSiquidem ftomacho,& rC
nibus funt inimica^prasfertimq; fjs qui arenulas mingere confueuerunt*
Podawkis item obfunt,nec ullis morbis medentur. Pinguedinem uero
eius doloriauriumeileremedioferunt,
CANCRL
Digiti
zedbyGOQgle
&E ■ A«rM A N **!*'* t
CAncri,Gra:cis k^wml Gerrn.&rcba.GaH. q
Crabes.Plinius cancrum pro comuni uoca
"■ bulo ad omnia «sf«Ks/sgje*,hoc cft,teftaceuteou
mcntum habcntia, fumit.Aliis pro peculiari w
, ftaccorum gencrc accipitur Germ.cttt 2*reb&
t SuntautemaIrjfluuiariles,nonignoti:exquo-
'**gri* |i| ]p!lKi^ ixtmgenerequoq;funt Paguri, quidorfofunt
■k /ft„m,«— .- • aliquanto la?uiore,quam cxteri cancri, f orpki
bus ita macmis,ut quidquid comprehenderint,uehementer conftringSt: ,
hidum coquuntur partim rufefcunt,partim nigrefcunt : Veneti eos Pcr
ros uocant. Eft eriam caneris aliquid uenem in filo per mcdium caudas
tranfeunte !atens,quo ante co&ionem extratfto funt innoxrj.
'■ AlrffuntCancrimarini,quidefcribuntur logi , fefqukubitales inter*
, dum,nonnullietiamrotundi.
De ufu cancroru, hxc Simcon Sethi prodidit : Cancri, inquit,fa!fum
cmendam fuccum habent,minus tamen quam esjW^sf/*«,hoc eft, qua; te
fta conteauntur : Ventrem nihilominus fiftunt, cum in aqua falfum fuc-
cuiti in coaionedimittant,Fluuiatiles uero paguri utiles func exulcera-
tioni putmonis,fed ucficae noccnz * At docxifsimus Conftans,qui uoca-
tus eft Romanus,ait,qudd fi rluuiatiles cancri in olco coquantur,o!eum
Inde confici ualde falnriferum,quod aurium dolores ex calore natos fa-
riat,fiinftilleEur,SuccurritetiamhauftumrjsquidirTicuker ferunt uene. jj
rtatam potionem,uel uenenatorum morfum : Proditum quoq; eft,qu6d
fi exiccatutritiq; abfcefsibus induratis imponantur,eos mollire : Tela ite
Cdrpori infixa extrahunt.
Fluuiatilescancrosa?grotis,q-'icalidioris funt natura?,prodefie fe*
runt Oculi in puluerem triti,8c" aceto cV falfa aqua mixti,cutem dealbat,
eiuscv uitiaexiccantcurancq; Tufifjdem aduerfuslaterum puncmrasbj
buntur :addunttamennonnulilupi pifcis mandihulamtufam,
lus coctorum cancrorum prodeft af thmaticis, Sc phthificis.
Aduftorumcancroramciniscurnmelk defpumato rimispedum,ac
fedis illinitur.
Srillatitius etiam liquor cx cancris uiuis in Balneo Maria? plcnilunrj
tempore uritur. Aquam hanc tabefcentibus membris mane Sc* uefperi \L
litam eite auxilio relerunt : eandem apoplexix his in die potam fuccur*
rere.
Cancrorum elegans eft defcriptio apud Homerum in &*J>«£^yf *«%%«.
Sunt autem uerfus eiufmodi :
h&$vuS,'^$vv$0i*X7ftsi}£eYiZg<WC6i£di$.
^Aouassh^orLvavfti.hs stfvay iGfwtfii.
KSjK.vii, QaO.;>
f| Qi?osficconucrtitChriftophomsAtiIani|"
LaureatusPocca.
isfduentum nullo^proculaccefiert^otante^
Duriticfirrum tergaipfaimitaritiababentes^
VngiSusimhi^diKentesagminagrcfiu
Obliquojnflexi,muniticortice,G[uarum
OraosTrumrcferunt-Jednaturdofitbusipfis
Smtjlmilcsjatife bumerosfplcndorc nitcntet9
Blajijeruojidigitos unpe&orisimo
Lumimcandcntcsipcdibii&bisquattuofbarcnt*
Vtracpnempe biccps manas esl : bosprcndcre captos
Eli labor : atg ipfo dicmtur nominc G A N C R I.
SEPIA, E T LOLIGO.
SEpia noitris locis incognitaipina tamen eius fatis cfi: nota * qua auri*
rabriadannulorumfufurain, Medici icem ad dentifricia utuntur,
$ifd)beyn uocances.
Di<fta zCt fepia a putrcdine , quar Grsecis swrs/wp dicitur : quod atrd
fanguine uelut putrido cruore abundcc,qui Atramentum fepia? dicitur,
quod ubifcntit infidias erTundit,&: turbata aqua fe abfcondit. Germani
vocanztin&lfidfifcfy.GdLSccbc^
ft D orfo eius ineii iongum,latum,8e" candidu os,quo aurifabri 8C Me
dici,utdiftumcft,utuncur.Piiniushuiusmcminitlib.9,ca.29.inmare
8^fceminamdiltingues.Mentioncmquoq;facit huiusOppianus librd
Halieuticon 5 . (ic fcribens i
Quin gr natiuafczcundaeflSepiafaudc^
Eft Hquor in tumida concretus turbidm aluoi ,
Qj/i fifzus piceamfuperat caUgine ma$am.
Qonditus bic burr.ornutntur corpore.prafens
^Auxiliam mfene 'fubiiafirmidinecapta
^Atras emittitguttds&pottuit a?quor9
Ohfcuratfy uias ponti.iencbrofa cruorc
'Permixtofanies pifcantis hmma turbans,
^Auertit uifum& profpeBumfurripit omnsm
Jda^cjacih uifupcr tinflas aquoris undas
Ejfugitborrendosp)ifccs£ominemfyfagacetn*
luoligo atg alij^ q[uifindunt abra pifcesy
Taks inueniunt artes : 2Vo« efl licjuor ateri
llli parpureos potius dc corporefundunt
Jrdumorts fcdfraudtpares aslufi; putantur.
Loiioofi'miliseftScpiaj,ni(iqu6daliquant6fongior eit quarn Sepiaj Le%.
Bc quocliila nigrum,ha?c rubrum in timorc cruorem fundac. CalamarL c,iia8*rt
nmquidamuocanthodie,ueI quodfcriptorrjcalami iimilitudinem ha-
Ee %
Digiti
zedbyGOQgle
DB ANIM AK TIB Vf
I>cat,uel qudd atramcntum fundat,Huius eodcm loco cum Sepia PlinL £
mmcmuuu
LVPVS.
UxhO
LVpus pifcis anaturaLupitcrrcftrisnomi accepit,
quod in pifces non fecus atq; lupus in oues grafTe-
tur.Grecis Askf*f , &* $ A«§§cT»T©-»id eft,ab impetu & uo
racitatedicitur. Hamo fiquidem captus uulnera con-
temptodolorefortifsimMaxat,&exaifIb hamo pro-
tinus refuoit: inclufus uerd retibus , imis inuadisfukumcrebromo-
tu cauda: reie<ftis arenis i acit,atq; ita fubterlabitur*Germa.eitt ^>ed)t.
Ore lato,dentibus acutis .Pifcis eft fanus, 8£ carnis bona;,unde efus eius
puerperis,cumreliquorumfitinterdictus,conceditur. Galenus carnes
cius plurimum laudat,quod fubtiliorem gignant fanguinem , & perdi-
cis carnibus sequiparentur.
LVCIVS.
LVcium diuerfum effe aLupo,quem modo defcripfimus , autoritas
oltendit Aufonrj,quiignobilem &uliginofislocisdegentem defcri
bit,fic inquiens :
Lucius obfcuras utua comofe lacunas
Obfidet^bicmllosmcnfarumkSlusadufus E
Feruttfumofis olido nidortpopinis,
Que uerba fatis declarant,Lucium non pofle eundem efle cum Lupo
pifce,qui maxime inter omnes eft nobilis.
Lucium ergo putamus eiTeMacrellam uulgodiclam, Ger.etR tXt^
^^ mU/per antiphrafin uidelicet,quod luccm fugiat. Cofirmat etiam hoc,
quod ferunt Macrellam in aquarum fundis , tanq; f ugientem lucem,de
litefcere,unde noctu cum face pifcatores adnauigant, quam confpiciens
Macrelia,uelutattonitaftupet&capitur.Editurhicpifi:istoftuspotii-
fimura igni^Vndz Germani etiam Birttff j^ cum uocitant*
BARBATVS.
BArbatus pifcis Sc Barbo dictus cft,
quod ex utraq; oris parte pinnas ue
lutbarbam habeat, Germa. eodem no-
mineettt 25atb. GrsecisTe^* dickur^
quodnomen etiamnum retinet inGras
cia. Sic dicrus , quod,ut Oppianus fcri-
bit:
/ Tgiyovsurt t-auvuiiiii&s-lycvivsi,
. , Hoc eft : AccipiutTrigf a? trino cognomina partu, Nam Anitoteks lih*
7ng^ 5,denamraammalium5tereasinannoparereafiirmat,AIrjuer6TrigIay
' dictas
& QJV A T 1 1 1 B V S* 504
IV&clasuolunt ^quddtrifonrnDianae fint dicatse, De boc Aufomus
quoqjfcribit: "
Tufypcr oBliquifiucesucxateSaraui^
Qua bis tcrnafemuntfcopulofis oShd pilis,
CumdefkxifiifinuemaiorismamneM
LibcriorJaxosexercesBarbcttatdtusi
Tu mtlior pciorcauo : tibiconti^t omtti
SpirantumcxnumcrononillaudatafencStus*
Cicero Sc Piin- MuUum uocat hunc ipfum pifce" : In paradoxis 6qui.
de Cicero Mullu B arbatu appellat* Plin- itide pifcem efle Mullu ait,qui
jnferius labru gemina barba infignitu habeat. Aufonius uero Mullu fe-
orfim a Barbo recefet,eius cum Perca collatione faciens, cum fic inquit:
A/ec te dchtias mcnfarwn Vercaflcbo^
^mnigenos interpifces dignandt marinis
SoluspuniceisficdiscontendcreMulUs:
Alang&gufhtsinersjolidofeincorporepartcs
Segmcntis coeuntfeddifiociantur ariflist
Vndeuidet Plinfj Sc Ciceronis Mullu eunde effe cum Aufonrj SC no*
ftro Barbato. Aufonrjuero Mulius fortafle is erit pifcis,que Ger.fHott
fte uocamus.AfsiduoMulliefuacie oculoruhebetarifcribunt.Crudus
& difloftus impofitus,araneorum & fcorpionum ictibus medetur.
B PERCA.
PErca,Pig^,Ger.Cttt Bcrftg.GaU.Percfe.Dictum putant pifcem pe*
antiphrafin, quod nemini pareat,fiquideiratus pifces alios pinnis fo
is uulnerat.Sunt duo eius genera : Mas &fcemina,Difcrimen eft in pin-
• m's,quas m as habet rubras,fcemina minime.Cute ueftitur afpera,8c" duu
. ra,qua: defquamari nequeauHuic naturalemcum LuCio ferut amicitia :
Luciu enim lasfum ab alio pifce difficulter fanari, proinde quserere Per-
ca,qui uidens eum ke(um tangit,lenitq; uulnus eius,8£ Hc fanatur. Pifcis
eftcarnisdura2.MeminiteiusAufoniusinMofelIa,inqukns:
ISfectedelitias menfarum Pcrw/Se^o.VidereliquosuerfusinBarbato»
TENCHA.
TEncham&TincamuocatpifcemiliumIutofum,inIuto& ccenouf ?t\
uente,quem Germa.etttQdjUtttt nominant,qui nifi diligeter afor '* K
dibus &immunditiepurgatusfuerit,eft noxius.Aufonio dicitur Vulgi
folatium,quod pauperioribus tantum apponatur,Cuminq#t :
Quis non & uirides uulgtfolatiafTincas Norit t
Totus excrementitius &lutofus»
CARPO.
CArpo notus pifcis,fquamofus totus, magnitudinis mcdiocris > dcce
interdulibrarumrCamemolli&phlegmatica.Germ^ttiKrtFpff'*
Carpam uocat EraCmus : aliqui Carpionem»
£e 4
Digiti
zedbyGOQgle
OE ^ANIMA NTI B V$
MVRENA. c
1^TVrcna,GrxdsMvf«wc,ud2/*v?<um.Germa»citt ^jicfctt : alia colo
*y *re fubnigro lutcis maculis eft diftincT:o,alia albo,nigris maculis ua
rio,oris rictu non aliter quam anferes largifsimo : foraminibusq; his ca-
ret quibus Lampetra eft prscdita : nullasqj habet nec branchias,neq; pio.
nas.
Integra flexuofo corporis impulfu natat : in arido etiam fimiliter atq;
fcrpenres ferpit. Dentibus malefica eft,atq; carniuora* Vndc Vedius Pol
lioeques Romanus,utfcribit Piiniusiib.^.ca.2^.inuemt in hoc anima-
li documenta fasuiti£e,uiuarijs earum immergens damnata mancipia.
thte Optimaz ex hoc genere funt : quac Fluta?,Gra*cis 5*W«i,quaG nauiga*
^^.biiesdicuntur,quod infummaaquafluitantesmergi nonpofsint.Anto
niamDrufific in deiitrjsMurenamhabuiftelegimuSjUtgemmatas inau
rcs ei addiderit«Craflus cognomento Diues, Murenam altile adeo ada
mauit,utfato functam aliquando luxerit,cV tumuio indiderit. AtO; cum
aL.Domitioadmodumobid rideretur,refpondit:Mirumquidem ef-
fe,quod extinetum pifcem iachry mis profequeretur , fed multo quidem
admirabiiius,quod ipfe tres a fe clatas uxores non lugeret. Tres enim
uxcres extulcr at D omitius,quas ueneno,ut dotibus potir etur,fuftulifle
dicebatur.
itereiu Murcna fluuiatilis omnino Lampetra» eft fimilis . Aceto in rabiem
^«^agi,fcribitPIinius.Rariusadnoftraloca,necnifi ad magnatumpalatu 0
adferuntur,muria ex aceto conditse.
Carnes earum non minus quam anguilliarum^utriunt,fed difficilli.
meconcoquuntur,propterduririeminnatam,cVtenacem humorcm,
Ladtes earurri mukum comniendantur,quibus Heliogabalum aulam o*
mnem, Sc rufticos aliquandiu pauiflTe,refert Aelius Lampridius* Memi
nitetiam Murenae Cicero Iib»7.epift.£am.
LAMPETRA^
LAmpetra Sc Lambipetra , quafi lambens perras, Germa. titt SLattt*
p?CttC. GallLamproyic.Gr&ci Galeon uocant, hoc eft, Muftcliam :
quod uidelicet ficut Muftela animalferpentespcrfequitur,ita hicpifcis
uenenatum pifcem,quem Paftinacam marinam uocant.Eft autem pifcis
!ongus,tenuis SC lubricusiine pinnis,murenje iimilis, colore nigricans,
branchrjs dete<ftis inftar f oraminum>quae feptem utrinq; habeu Verfug
Aufonri funt eiufmodi :
Qu<e§> per Myricumyperfiagna binominU Tiifbi^
SpumarumindidjscapcrUJ^luflellanatantum%
In nofbumfitbueStafrctumjielata M.ofeU<£
Fluminatamcclcbridcfraudarcnturalumno*
Quktcnatur&pinxitcolorfatrajitperne \
'PunBa notant tergum?q[ud hftca circuit 1rU+
huhric*
Digiti
zedbyGOQgle
A OJT ATIUBVJj m
ft Q^V & T I fc I B V ,
Lubricaccerulcas pcrducit tcfgotafucus^
Qorporii admcdmmjartimpmguefcit : at illinc
Vfgfuh cxtrcmamjtjualct cutis anda caudam.
H V S O.
HVfo pifcis cft Danubn1Germa.^«ttfcH : cuius rnembrana tx aJuo
fumpta utuntur adgdanda iura pifcium,quam Grajci Ichthyoeol
!am,Latini Giuten pifcium,Germa. ^««fgttbJafe» uocant:exrjfderr*
etiamexcoquiturtranslucidum &flauumglutinum,quOd $ifd)Uim/
^tI1ll»bfi<i'm/qu6d eoinorcmadefactocharcc glutinentur,appeL
lanr.
DELPHIR
DElphines pifces funt marini ingentis magnitudinis,ficut Sc Ralene,
SC Ceti. Lingua ipfis eft hominis,contra naturam aquatilium mo>
bilis,breuis,lata,haud differens fuillac J?ro uoce cft ipfis gemitus huma-
xio (imilis,dorfum repandum,roftrum fimum.
QuadecaufaSimonis nomen omnesmirO modo agnofcunt , ma. sh»»*
{untq;ita appellari. Hominum 8C cantus amantifsimum animal. De
quo uide multa apud Plinium lib. ^.cap. $ .Latini Porcum marinum uo
cmtiGzrm3i4inZfimf<fyxvein> JjJJ*
C E T V S-
CEtus&Ceteneutrogenere pluraliter eftcommunis
appellatio adomnespifcesmaiOrcsuiuiparos , hoc
eft,qui non ouumficutreliqtii,fed animal gignunt.Mon-
bitrofa? prorfus magnitudinis pifces , ut infulas£c" montes
ajquare uideantur.Germa*communinomine XPftHfifd) dicuntur.
Etfpeciatimaccipimr propifcemarinomaximoin mari Adantico,
cjuem in coitufemen aiunt effundere,quod aquaefupernatet h linde alba
&pinguiscolligatur mat€ria,quaePharmacopolisSpermaceudicitur, spefBilt
BALENA. O R C A.
BA!ena,GalI.Sd/e«c.Belua eft marina,cuius meminit Pliniuslibro 9,
cap.6\quamalrjCetumfaciunt,alrj Prifticem^TSapf^hoc eft,a »■{#*;
fecando^quod fluctus natatu fuo fecet. Ora habentBalenae in fronti*
bus : ideoq; fumma aqua natantes in fublime nimbos efflant*
Infeftifsima eft Balenis Orcabelua , nulla alia forma confpicua , ut
ibidem Plinius tradit,quam qudd iit earnis immenf«e,deEtibus trucu* ^****
lentis,
DE
Digiti
zedbyGOQgle
D E
DE ANIHANTIB7S
TESTACEORVM
generibus.
6fs
TEftaceorum genera plurima funt,8t" requirunt aliqucm in locis mul
tumuerfatum maritimis : nemo enim alias corum difcrimina fatis
cxplicarepoterit.Proindecumnon fitmeum dehisfingulisexaete fcri.
bcre,generatim Sc obiter, quxdehisconftantlcgunturq^deprornam^
SuntautemTeftaccorumgeneris :Cancri,de quibus anteaeftdicni;
Cochlea;,Teftudines,Cochx,Purpurcc,Buccina?,Mituli, Tellinas Hisu
tuli,de quibus fingulis,utdifcrimen aliquodinter eahabeatur,paucisdu
ccmus. .
C O C H L E AE. d
COch1ea»,Gre
CIS, Kotf.isu*
Germa.@d)f!e#
cfm.Gai.Limif
Alias funt mari.
' na?,alia?rluuiatu
Ies?alieterreixres,
Continua tegun
tur tefta una , ex
quafeexeriint,bi
naq;ceu cornua,
ut inquit Plinius
lib.^.ca.^ipro-
tendunt .contra-
lrantci;,carentes oculis : ideoq; cornibus pra?tentant irer, Domiportara
uocantpoetxCochieam £>C Teftudinem , Ferunt eiufmodi Fabulam :
Cum lupiter omnia animanria ad conuiuium uocaiTet,fola ha?c animart
tia non apparuerunt : qua^fiuit ergo quid cauicc eilet cur &£ ipfa? no pras-
ftd fuiffent : quae,domus cara,inquiut,domus optima.Iratus ergo lupi-
ter eas in domum damnauit, utquocunq; progrederenmr domum fcca
ferrent.Cochleg rnarine 8c" terreitres cocte 8d c6dimentisapparatc,cui-
buiaam
jt Bof3amIocfseduntur.Fluuiatfles«^t//«c Ariftotd^aocat» & hx uiruS
Jiabent,ideoq; non eduntur. Alias srfc&y Grxci appellamJ„atiniTurbi.
iiem,quod turbinata earum fit forma. GzlX.Limafdcmcr. Plinius fcnbis
Hirpinum inftituifle uiuaria cochlearum , cochleasq; altiles ad eam mau *
gnitudinemperdudas^ucfinguiarumcalicesocloginta quadrantes ca-
perent.
- Sunt autem omnium harum uarias difeenttc.Carne iunt,Galeno te-
fte,dura,Sc"concoctu difficili.
TESTVDO.
TEftudo,Graccis x^Ger.em €5c&tf&tfo0ttGaHJorroye,quocl
uidelicecumbonem feu {cutum ferat,quo eftmunita. Sunthuius
quoq; generis alia? terreftres,alia2 fluuiatiles^alia? marinas. Plinius lib. 9.
cap. 1 0 , autor eft,mare Indicum ceftudines tantx magnitudinis mittere,
xx iingularum fuperficies habitabiles cafas integant : atq; inter infulas ru
bri maris prascipue his nauigent cy mbis.Quomodo esedem capiantur,
ioco citato iam eft uidere.
CONCHAE, E T RS
iiquateftacea»
Cocntz*.-?
COnchas Germanis communi nomine tHtt|3)c!tf appeflantur : &
funt diucrfje a Cochleis *- Squidem Concha? duas leniter concauas te
ftashabent, quibus conduntur,quas aperire SC clauderepoffunt : quam-
cuam interdum etiam inueniuntur,quae unica tegantur teita.
Ad Concharum prseterea genera referatur ^x^.hoc eft,My tuli,feu uytuHm
MufcuIi,TtPtfu^a43TeIli'na?,&^«3noc€fts KiatuIi,quorum menrionem 3iufcuti4
faeitDiofcorides,IteVnguisodoratus,quem Officinae BkttamBizan- Tfmf*
tiam uocant,Grascis «wf dicitur,ut GalenO hb.ii.iimpl.med, ^ v^*
Sunt ex teftaceoru quoq; genere purpura*,Gra?cis pop$vg*,cjuibus pur odoratut.
fnira olim tingebatur : quorum plur es itidem iunt fpecies : Oftreae uide- Blatu B*
!icer,Ger,0 jfcW. Vnde apud poetas Oftrum pafsim pro purpura acci p^*.
pitur, °&-«**
Nec
Digiti
zedbyGOQgle
Bw&m» " Nec nenBuccih$ Conchis annumerantur,qua2 purpuris aliquo mo f*
<3o funt fimiles,quarum camen pluresquoq; funtfpecies,exquibus etiam
^Z' eft quam Officin»Matrcm Perlarum nominant.Germa.petletllJlttt*
"" tcr.
Notsc funt conchaf,quaslacobite exHifpanfjs ferunt,Ger. S.j[««
cobe tTTufcfeelitdi&e.
Oftendunt etiam Offirina; Teftas fpe.ciem,quam Vmbilicum uocanc
marinum,quamputanteile Cochlon Ariftotelis,quoddefcribitur ipfi
Teftaceumanimal,aLimacediuerfum ,Theophraftus Vmbilicumuer.
tir# ^
Sed ne in re difficili Sc" nodofa diutius immorer , alrjs quibus plenior
horumeftnotitia,fcribendi occaiionem relinquam.
VIRES Q^VORVNDAM TESTACEORVM.
Cochkas marinae aluum cient : fluuiatiles funt uenenatje : quae uepri.
bus adherent, uentrem rurbant,uomitumcient.
Cremata; omnis generis teftaceorum tefta», urendi ui funt pra?dite,te
pram,uitiliginem Sc" dentes purgant.
Cochlearum carnes cum teftis cremata^St" trite cum melk^cieatrices,
8C faciei uitia,albugines &C caliginem emendant.
Crude cum tegumentisimpoftta;,aquam intercutem feruntur exuge
re,podagredoIoreslenire,{entesS<:acukoscorpori impactos extrahe.
re.Neruorum lefionibus carnes earum cum thure & myrrha imponun.Q
tur.Cumacetotritefanguinemenaribusmanantemfiftunt. Cum uino
& my rrha furnpte, coli &C ueiice cruciatus fedant. .
Purpura ufta ixicczt^dcnzzs expurgatgingiue^exulcerationes cohi..
bet,excrcfcentias in carne cchibet,ulcera ad cicatricera_perducit.
B accinz earundem cum purpura funt uirium, preterquim quod cali
dioris funt nature . S ak opplete in crudo n&ili adufte, ad dentifricia ua-
ient.Vftionibus iliinuntur.
Vnguis odoratus fufBmenti preciofifsimum genus preftat , quo mu,
lieresaddeuitandos uulue ftrangulatus Sc morbum comitialem fuffi*
isntur*
: InpotufumptusIaxat.PuIuiseiusinaceto fumptus,fpknem mollit,
uitiofosq;humoresdifcutit. .
DE ALIIS PLVRIBVS
pifcibus.
Plfcium innumera funt genera,5£ uarrjs locis uarfa Sc diuerfa , ut non
facilc iitfigillatim cuctos defcribere. Plurimos precer iam defcriptos
eftuidereapudPlmium, Ariftotelem, Theophraftum,Oppianum,qui
ucnuitifsimo carminedehisfcripfir. Satis nobis eft praxipuostantum
$C communiores,quorum appellationes funt in ufu, explicuifte.Eft no-
rus uulgo pifciculus,qui inter omnes fer c primatum tenet,limpidis oc" fa
xatilibus
Digiti
zedbyGOQgle
AO.V ATtllXVS. 307
a j£at&&uslocisgaudens,quemFudulumuocat,& Grundulum.Gsrma- miukt.
niemdfrmtbel. G*m*s.
Soleam quidam Saxaulem uocant,Varro Lingulacam. Germaa» Cttt sefe*.
5jjn0.GaU.5o/e,Pifcfs planus,carne molli,&: concodu facillima. Saxauuu
Torpedo,GrcecisN*gx9,qu6dtorporemtangentibus inducat* Gau\ ^g^*
Gr^/Kp/^O^^w.Excartilagineorumeftgenere^carne molli&l m- xorbeim
cunda,& conco&u,uc Galenus ait,non difficili.Comeditur Venetijs &
Janua:.
Vrtica etiam a Plinio numeratur inter ^o^vt*,hoc eft,qua; nec anima- vwm»«
lium,nec fruticum naturamXed ex utroq; temperatam habenc.Totus eft
carneus,nullaq; tefta claudicur.Tacms eius ut terrena* urcicaz dolorem
immictit.Liguribus &:Marsilieniibusadhuc Vrcicadicicur.
Oculatum nominantpifcem,quemGerma.ein Heitnaug/quaG No ocuhtd*
nophthalmum. nonopb*
C apito pifckulus eft,quj inter fundulos capitur,interq; eofdem uert- thdms*
ditur.Germa.em ^.eulmg.GaU.Te^rf. aplt0'
Alburnum credimuseuepifcicuiumminutum&abiectum^queGer Alburmts*
ma.2flblett/5d £ttnbelfifd)ltn/item VOti? ftfctym nominanc,acando
jenomen habencem.Gall, *^/£/e«Meminit eius Aufonius,cum inquit:
# Et LAiburno r prcedam pucrxlibw hamis*
Prafmus,uuIg6Rubiculus.Germa.p*efem/&: 2\obf'sagI«nGra^ Pwfmn*
B cisfcft/3-^9tsAix©-dicitur,aco!oreoculorumrubroid nominishabens. &«&«-
Aiaufa SC Alofa,alias Alfa $C Aifo,Gcrma.2tifen/i£Ifesi.Gal.^o- ^V*.
fe.Pifcis,qui,uccofdtim exaquaextractusfueric,moricur:adparetfub aJ/<t1 *
aduencum ueris : In menfe aucem Maio,audicis tonicruis,in marefe rcci
piunt,adeoq;conicruiscerrenCur,utexanimati fjepe multi in ripisRhc
ni SC Mofellas inueniantur. Aufonius de hac fcribit in hunc mo-
dum :
Stridcntesfefociiobfonidpkbis^laufaf.
Frequentifsimus eft in Aquitania.
Scurio,uelSturius,Germa.e!n ^DtSt. Stmust
Gobius,Gneeis ko&os Germa. eitt (5$b.G2lLungGouuion*DcCcribu ^^*
tur Aufonio duorum nuquam excedens palmorum altitudinem, teres,
ouipara,barba circa iabra confpicuus : Verfus Aufonrj fic fe habent :
Ui quofeflumineas inter memorandc cobortes
Gobiojionmaiorgtminiifincpolhcepalmis^
'Vr&pingttsjcrcs^ ouipara congcRior aluot
"Propcxi^iubasimitatiisGobioBarbi.
AliauiCrefsionemuocant,Germa.etnCte^.
Pecuiiare prxterea, nec iilaudatum genus pifcium eft , in amnibus Se"
aquisLanidegens,carnofum,molle,cVrotundum ferc, Barbatuiorum
peneguftu,duorumcriumuepalmorum magnimdine, quod Germani
Xlfifon / quali' nafutum nominant, N-#'»
Ff
Digiti
zedbyGOQgle
DE 481MiK?iB7|
"MinutwK item cura f undulis pifciculi,fpinis in dorio acutifsimis , & q
•Wa*£ in uentre nibentes,capiunmr,quQsGerma.€^IC^e]ff fc^/quaii aculea
tos,S£ (D^;!rQfinappdlant.
REMORA. ECHINEIS.
NEqueo ftlentio prseterire ftupendum namraemiraculum, dequo
autor^tradun^inpifciculominimo,qucm%»»f/« Graeci, Latini
Remoram eodem uocant ety mo : in quo natura non rainus atq; in Ma-
gnete afcjsq; fuum quoque myfterium , & miraculum exhibere uoluit»
Piiciculus hic eft minutiisimuSjfed qui portenta etiam maris cV terra»
fua naturafuperet,
Nauem enim quantumnis magnam,remis uelisq; concitatam non a-
liomodoquamadha?rendotantumfiftit,cV:remoratur. Dehoc Plinius
lib«o«cap.25*Echineis eft paruus admodum pifcis adfuetus petris: hoc
carinis adha?rente naues tardius ire creduntur,inde nomine impofi to,
Quamobcaufam amatorrjs quoque ueneficrjs infamiseft,aciudicio-
rum, ac litium mora. Qua? crimina una laude penfat : fluxus grauida-
nimuterofiftens,partusq; continensadpuerperium:incibos tamen
non admittitur.
Pedesaimhaberearbitratur AriftoteIes,ita pofita pennarum fimilu
tudine. Mutianus muricem efle,latiorem purpura,neque aipero,ne-
que rotundo ore,neque in angulos prodeunte roftro , fed fimplice con-I>
chautroq;laterefefecolIigente. Quibus inha?rentibus plenam uentis
ftetiflenauemportantem nunciosa Periandro,utcaftrarentur nobiles
pueruPnetereahanc eileuim eiusafleruatiinfale,utaurum quoddeci-
deritin altifsimos puteos,admotus extrahat.
Libro quoque £2«nat hift.cap.i . Echeneis,inquit , pifciculus , ruant
uenti licet,fa?uiant procel!a?,imperat furori, uiresq; tantas compefcit,
&cogitftare nauigia , quodnon uincula ulla,nonanchora?pondere
irreuocabili iacftse. Infrenat impetus,8c" domat mundi rabiem , nullo
fuo labore,non retinendo,aut alio modo quam adhserendo. Ha?c taa.
tillaeftfatiscontra totimpetus,utuetetirenauigia. Szd armatas clafies
imponunt fibi turrium propugnacula, ut c mariquoquepugnetur ue-
lut e muris. Heu uanitas,inquit, humana , cum roftro iila a;re ferroa;
adictusarmatafemipedalisinhiberepofsit , acteneredeuincta pifcicu-
lus. Fertur Actiacomarte tenuifle imperatoriam nauem Antonrj
properantis circuire & exhortari fuos donec tranfiret in aliam , ideoq;
Casfarianaciafsis impetu maiore protinus uenit.Tenuit 8c* noftrame-
moria Carj principisabAfturaAntiumnauigantis:Vtresefteriamau
fpicalfs pifciculus : fiquidem nouifsime cum inurbem reuerfus ille Im-
perator,fuis telis eft confoflus.
Neclorigafuitilliusmora;adrmratio:ftatiminteliecta caufa,cum e
Digiti
zedbyGOQgle
^£.3tac!aiKqamq;tcniis nonpioficcra $ &tx$ti>£nx3ytis prodnus^qudid
qua?rerent,circa nauim inuenerunt adharrcntem gubcrnaculo? oftende-
runtq; G aio indignanti hoc feiue,quocl fc reuOCaro, quadrin«en toruq;
remigum obCequiocontra fe intercederet. Conftabat pcculiariter mira-
tum,quompdo adteretss tenuiflet : nec idem polleret in nauigium. rece-
ptus.Qui tuncpofteac^mdere^limacieummagnse fimflemdTedicunt
D e hoc L aurentius Lippius,Oppiani interpres^his Itifit tierfibus i
TclkbantudiStpdlcbantrcmigenauem
Pcntiis erat.caeptumfum temoratus iiet.
Sotuscgo^ciiacampomiretmcrccarinam*
HtpottoQairofbatcncreducU*
ScmiptdaUscgoz^uisbiiccorpuJculdCrcdat
Incurfutantasdetinuifieraics?
Non immerito tantas in tantillo pifciculo uires aliquis miretur* Ma*
gnetiquidemfuainferrumeftfacultas. Adamantemcoram toxico fe-
runtmadere : Turchoin appeterrre periculo autfindi, aut omnino ruina
aut maculam aliquam coneipere«Sed longe alia nattirae uenit admiratio
in noftra Echeneide.Lapidibus fiquidem &C metallis naturaiis,pro ma-
teriei uaria conflatione,Cceleftiumq; corpOrum in ea elaborarione, qua*
dantenuscaufaafsignaripoteft.-partim etiam naturd* fecretis ettrelin-
qucnda. Bafilifcum ferpentem adeo uenenatum efte ieribunt,ut uifu zu
giam in hominem uirus transfundat. Torpedo pifcis non tangenti pifca-
tori perhamum &uirgamtorporem,undenomenetiamaccep:t>ficutee
Grxcis xi^wt dicirur,immittit,actOtumcleinde corpus Occupat.Inqui-.
bus ueneno ea uis tribuitur.Sed qtiid de hoc pifciculo adferemus in me-
dium C quam eius uiribus,8c" potentise adfcribcmus rationem C Hic, fi*
cut 8C reliqui pifces,in aquis agit : Non alibi nifi in aquis uires fuas exer-
cet.NuIIaadeftmagnitudinis ineouiolentia,minutulusipfenaui fe ad*
iungit.NulIauis contraipfumfatis eft : nullus impctusloco mouere na-
uem poteft. Nifi -pifciculus hic naui adbsrrerc inuentus eife», naturaz
fortaiielocipecuIiari,quiuel limofus,ueIaL'o mododifBcilis efTet,ad-
fcribi illud poffet; Verum cur non alia? flmiliter naues fixa? m anent C
Cur hxc tantum cui pifcicalus is fe adiunxit CCur inucnto hoc 8c amo-
to,plenismoxuelisnauisprocedit»nec impedirnentum ampliusfentit^
Fatendum eft rationcm hic naturalem adferri nullam pofTe.
Et quis non uidet in eodem fatale quoddam inditium Bc prajfagium S
quafifuturimali prasfcium periculum imminens Cupientem auertere C
TenuitLegatosPeriandride caftrandis puerisnobilibus:tanquam in^
dignumiudicantenatura , hominiidquod Conferuationi ipfius dona^
tum efTet,auferri : ac idcirco nauem inhibuit, SC a curfureuocauit. Sed
fecurum Sc improuidum hominum genus uelut rem nihili flocci pendit*
Tenuit nauem Carj Ca^farismon multo poft Romas interfecti: C ori*
Ff i
Digiti
zedbyGOQgle
" - B Z -*X 2U-.H i m T'l * V $
^olmsn^roCa&fariscxkio3pf3Tritura,€upijcab ipfomalumatiette, Q
re,atGiacarfumfaufto & infdki reuocar-e, '
Formara & narurameitifdem uerfibus degantifsimis Oppianus poe
taGra?^us«A^7a^Iibroprimodcfcrip(it,quos cjuia&.elegantes funt,
& pidcherrimc pifciculum hunc depingunt,non pigebit proferre : ■ • ■ •
* oQpZQhTStvetM jM> StPstp §m&S J^* #OT7S7B£t/S
Xf «<a <^ «SKAffJW«j4>t/« /* « ly^eAwgxr^
E*</Wttt fljt/ /i « Xfe£«A*$ SS/tfS Wfcf&£ t^VSiWf
Ka£Wt/A*f/ ecyxhfv 7r£&.Hyt&, «xjApj/ ocyuy
e«w^c </*> fou&uf u^^%tof'&- i^qKxstcvfo
tucu?itet i yp/ </lyTisivicpei!ri7ris&crcufe
i.waiiui,- (&&£&# shsa^Tcny vo@" cu/</}awp
AV<r^{,^ Uhisai jga xTjotKtiost 7rl$i<&m
Khx Ti.Tou.vopmij) «ct^y £«v§8i©- o^
Atticptcn 7rt7r[ccii<po tcn\t <cA«j Jtttitvrpct fkvtrcty
i$v$clp(&%tv<oy,eXiyiYst>iittvt$iytevKet.
V«ffCCy\XS0'Tp07ri&'f)^iHli.<^&'tiort,VTlTilMm
K0iiX,x&i Uii.iwjiiffl <P* iimnJlet tsv&XTxu
mir ^caO^vsoicriyiioyop.wij htiitvtost.
Kcurip^Mhiva 7mvrct7j€pl 7rgoTovoKu ptnin&
igtoXP-JVaiot X&totS>t™tiV&efixfXTCug
fmyt hrayaiiivg.Ttfi/itVHVoV iTrtTTttvfec -^fufct
&uvtho ccvi Hfft^-,t7ricwtn(i»y oMjj «A^kj»
UZT d4K0oylji.7rv!tTT)U.>lST* «vi(iOKT$
P&$t7tu>£g oQidicriy ihctwtfcu., «A\« Trcty&trx
Kiliv&r' ax tSitecrx, x&t tosuti^ 7TiT9U'nm&» B
iyQv©* iTifccvolo ffl soittt pifali&crx.
ticurrtu JiTgoiihseiy XaJliteka-ttx§K\ttosn&
AsfXP.^oJ.ttj^a.^©-^ hcfl/osovfiS cv«j«,
u$ c^eVfcw 'gvhexoiaiycuiHfXca.^xgcciitVffcctf
Ghphth% tActcpou-cPtfoKHiiyfcS KKPty otso)
KwAsy x&anfiPoytU. fLcthuy hatdhfft^ £j>«»j,
nfi Kj iOSViiiVq 7ltf> ttVXyKXiHS ofuiJHCrty
«titQtTTxyeicr3 ttixxacttiiv&fyKarvytlyp&TKMtt
Tctfi^ vnl 7riotkHy'7nyi^ciNs.ifcu ttlstes t)$vS'
QuosLaurentius Lippius, Oppiani interptes,
hunc in modum conuertit:
Efl ctiamfaJJii undis Bcbcncti amica,
Qju&latismcmbris&nigrofufcacolorc
JSTon cubitum cxccdit, totos porrc&apcr artM%
^rpccTuan^lttfmdisifubuortkcfummo
Statriciiis^curuumcircumdcduEimtnorbcjn*
Cuinondtfiimilcmformamucronccorufco
Hfichamumcrcdasficosportcnditacutum*
^ttonitinautitparuimiraculapifcis
Spccidrunt maiorafidc : cfuis crcdcrct unduant
JSdortalk ? proprias fifama attingcrctaurcs%
J^aragentcsrcrumcaligincmcrfie
Indomitamfcruantmcntcmfub^cSlorc zLro,
Noti
Digiti
zedbyGOQgle
AQ.!f ATItfBTS. w
j J^onuawt4imitmt%nccdidhiurhqui<fimtr >
TZxpanjlsudkcompulJakfLmincumti' .'.'"** ' "
Sukantcmflu&m <;>* aeruLtuada profendi . ,•
^pprenfammagnonaucmnon/iiht/natUt
YiribmadmtcnspcndctdenaueJupmifSf --■ ..
Monfhiclifsfcinditnauisfcdjirmatcnctur^
Mcn alit&r nudmflportu dcuinHa quicfcat*
Tltfbiduntfpimuclacxagitataruicntum*' ' ■
Concufiircboant funes~antcnnafenutat^
Et/hcpituproperatafremit depupp^Magiftct
" '-' Compellitnauem^cunclas^rclaxatbabcnas.
Necdetentaratjslaxotemonemouetur:
Necparttuentisfiecmotaimpelliturunda,
Sedcompulfamanet^motumcurfumfereuin&a
Siftit&abieclipiftisretineturaborc.
JS?onalitcrradixterradefixafubaltac£i+
JSJautaformidantturbatiuincuWPonti*
ILemmiram&fomnofimilcmdepuppcuidenits,
^cuelutiinfyhaccruamdcrupcfugaccm ,
SpeBat uenator cautus<>celeremfyfagittam
DirigitinpecliiS^quaTCruriinfixamoratur
0 Curjum,tuncmultoplaga:conficladolorc
Ceruaimitamanetyuenantisuu\ncradiri
O&cndensinaucmtalifubcompcdcfiJlit^ " ' r
Confona miraclofortitus nominapifcis»
Cum tanta igitur de Echeneide extent teftimonia,uifa eft mihidigna*
qua?fualaudenonfraudaretur,quae etiiexiguapermeilli tribuipoteft,
quantulumcunq; tamen iilud eft, dare eiuolui,nOn meam propriam, fed
ab alrjs acceptam donans, Cotant mirenturq; alrj pro fuo quicquidlibi-
tum ipfis f uerit arbicrio , mihi in hoc noftro pifciculo Deum coditorern
fufpicere,& admirari placet,8t" in hoc peculiare Deimylterium contem
plari.Sed ne in Remore natura etlaudibus explicadis,ego diutius quani
argumentum poftulat>immorer,cum diu fcribentem remo-
rata ftt,detenta ab ea naui uela cotraham,alrjsc£
alrius naturam in hoc pifciculo dc
mirandi occafionem
reiinquam.
HNIS PISCIVM,
Digiti
zedbyGOQgle
PRVDENTIA ET. VI R T V T I- e
BVS CONSPICVO V1R.0» DOMINO IOANNT CKOAVIO,
NobiMum Vaeyffcnfiumprsrf e<So, Adanms Lonicerus
I ELIC £S Dommos^fitkesRef^.adquorumgubernacuU
J uiriprMkntiai&l&crhclarifcdentCkcUcesergdnon immeritouu
' dcnturgcncrei0' maiorum imaginibw confpicui^ tqucfkrk orduns
il Vueyficnfcs^ui tcpra caneris wfua dttioncfibiprtefe&utnjit cx
tuo nutu &profcriptojubditi ipforum regerentur^elcgerunt^onihtucrunt^
JWam cuinoncsimt^crgalitcras^carum^cuUoresanpmiS^ 0'rcucrmtiafUu
^XarispcrfpeBatCui tua iniudicando prudentianoncii-cognitat ob quam
nobili zrjhrcnuo cui* ordinis&gencrisDn+Hcndricho Vucyfienfi , non
cxiguo honorc %$* dignitatc babcris^ui tuis confHijs in obcdientia , tranquillita,.
teiO' bcncuolcntiafubditosjuos rcgit. Qua? dum mthi^cpdfapcnumcrb tuatn
6cncuoIentia,& animum erga mcfingularem cxpertusfum^occurrtrH^diu mul-
tum^quopaBo aiiquodgrati animi (ymbolii tiue prudentitc rclmcjuereimaxi,
mecumiamabef&jitrarutsUtera tcmca?adircpqfient:cogitaui, Scdcfuidtua
perfona dignu d mc offcrripotcil ? Candorc itacp tuo potifimumfrctm^uan*
tumuisaliquiduikdmc tuam ucnirct adprudcntiam,gratumforeidipfummibt
pcrfaafi.Cum igitur multi aUj ©- cruditione ^pmaprceHantifimi^ dc Mt.
tdluJ^apiduoiiS^GcmmU^fuccU^concrctUfcripfcrint^ac inijfdcm uerfarif
mci quocp cfietjhtdij^cgQ ut hac inpartc mihi infcruirem^paucis cfuc uidebantur
dcborumdcfcriptiombt^fpecicbus^uirtutibuscfepracipua^quantopotui
fludw O- laborc,exccrpfi : ntc in idjitiuccm aliquando uiderent^ ucrilm ut wttr
prUiatas mcas Mufas laterent.Scdcumimportunofirequorundam impuljufi
3.umfitjttba?cipfafint diuulgata^ patronusmihi alicJuis^incums tutdacfcnt^
fuit eligendus.lua er%6 in mc bcneflcia tc mibi obtulcrunt. 'Prcindc ba?c Oualia.
cuncp tuopatrocinio offtro , ut tctutorc C7» defenforc kbcreper homimm ora
uerjari cfucant. fdoc itacfs immfcuium^ualccunc^ efljbwifac confulas^me^ tu
bituUc^promptum&dcuincwmparitcrhabeto. Pak. CaL^Sg.^An,
Bo incarnationU tfju
D£
DE MIXTIS PERFE-
CTIS: HOC EST, DE METALLIS ET LAPL
dibus,alrjscj; his cognatis Fofsilibus.
=si ACTENVSde arboribus, plantis , animantibusq;
modis,&Medicmiseftdi&um:In fequentibus iarn
Wjgm W| terrae fubcundo penetralia, quse in eadem abfcondi-
'M fil^^ ' §1 ta ^aKa!1!:^ul^us^ fint facultadbus prasdita, depro-
<mXmUJj^&1 nietar. Ac poitremo etfam loco feorfim dc fuccis uo-
catis concretis , hoc eit, gummi,reimis,pice,bitumi-
ne,a<»etur.Vthacratioueorrmiaquae ad hominis ufum,ueladcorpus
alendum,uel adconferuandum fuftentandumq; conditafunt,uelutuno
fafce contineantur .Principio igitur mixta perfecta , hoc eft , metalla &C
lapides enumerabimus,quarq; derjfdem apud fcriptores memOriae pro>
dunnir : fed paucis. Non enim eft noftri inftituti perfectam Sc"ab[o>
lutam de rebus metallicis difpurationem texere : cum de his muki
erudiri , earumq; rerum gnari uiri , abunde fcripferint . Nec con*
temnendum de^rjfdem libellum : ut reliquos qui abfoluteea tractzu
runt , iam nientio prazteream : asdidit Alberws Magnus. Et nota
funcquac pra?elare &C abfolute de rjfdemconfcripfit Georgius Agrico-
Ia,pIurimumdebomsliterismeritus. lam uero fummatim rantsm,8£
breuicer eorum caufas,generarionem,forrnam,&: uires commemorabi
jnus.De lapidibiisuero 5d"gemmis,plurimafimtapud Plin. lib. 57.41«
Ff 4 •
DB' KETAltlS.
prioribus etiamlibris metallica defcribit.Quem fecutus Macer,ex eode Q
piefaq;carmirie excerpfit : Maeri nanq; titulo Kber is circumfertur.Nec
Diofcoridem praererimus,qui peculiari libro,quinto" uideIicet,Metalli-
ca,8c" lapides abfoluit, Qui autores cum fatisfacere harum rerum auido
pofsint:nontamenproptereahic praetereunda& reliquenda efleeade
uidentur.Proinde qua* dehis apud eofdem comperta habemus ,hic etia
uelut complementi uicefubnedemus,cV primum in genere quid fint mi
xta perfe<fta,qu£e eorum caufa,quid metalla , lapides, quae eorum gene-
rario,quaJuirtutuminrjfdemcaufa;,quacitemuariorum de uirtutibus
eorundem fententias,& opiniones fuerint,dicemus.
QVID MIXTVM PERFECTVM, ET
quaeemsdiuifio*
Mixtaperfecl:auocantPhiIofophi,ut Ariftotclesiib.5, Metheorolo- .
oicorum,qua?cunq; intra terram e conclufa accenfaq; exhalationeuapo- *
rofa fumofaq; gignuntur.Vtfunt Metalla,oc" omneslapides,Sc~ qugcuc^
intra terram fodiuntunSunt itaq;ha?c duplicia: Alia uidelicet^sT^^7«»
feu metallica : Aliauero «gcx7cc> hoceft,fofsilia.
QVAE DICANTVR METALLICA, VNDE
dieta,qu ot fint,qua? eorum caufa%8c~ quaz Me-
tallicis annumerentur.
Mctallicadicunmrquarcunqjintraterraeuifccra^&uenasinquirun- Q
tpuT**'* tur. Vulgo dicta Mineralia* Dicta aute funt,uel a /*to«^id eft,a difquL
vn&elit rendo,qu6d uidelicet intrauenas terrse metalla difquiratur. Ve! a ^k&C
fl* &Bw,qudd nimirum aliud poft aliud inueniaiur.Numerantur autem Me
tailorum genera feptem,quae fingulis etiam planetis,tancj; peculiaribus
QBoifan dominis,a quibus naruram habeant, aftcribuntur. Suntq; hiee : Aurum,
quod Soli tribuunt : Argentum,quod Luna? : Argentum uiuum , quod
Mercurio : Alrj tamen Electrum ponunt. Aes, quod Veneri : Stannum,
quod loui : Plumbum , quod Saturno : Ferrum, quod Marti,Cuius rei
non difficile eft rationem reddere,quam compofito iam iilenrio prseter-
mitto.
Ciufi m Materia metallorum eft humidum un cxuofum jfubrile , commixtum
ttridh. firmiter terreftri fubtili. Quod hinc manif eftum eit : Omne enim iiquabi
kaqueaeeftnatune, eademitaq; eritetiam inmetaIIis,quacliquaripoC.
funt.Hoc autem humidum non fimpliciter «Te aqueum conitac : quia fic
a calore con(umeretur,&l exiccaretur : ficut in lignis humidis , alrjsq; re-
bus,item aqua,quas caiore exiccantur,hen uidernus* Secus uero fat in
' Metallis.
Eft itaq; humidum in metallis unctuofum» Praeterea Idipium humfdu
unctuofum perfecte,uc fit cum terreftrifubtili mixram oporcct. Quocl
hinc patet : quia metalia Iiquefacta,ea ipfa quibus inh.mcun:ur non hu-
mectanc,necitaditrunduntur,licutauaiiumiaaunc;wOi-.....'". 3 iciter, ..;
Oieuma
Digiti
zedbyGOQgle
»* SFTALUf. &
A Oktira,Vimim,$£c Metalla uero liqucfactaiccundum 4%mc! conftat*
&fccundumaliquiddenuunt. • • _
.. Atq; exhis manifeftum eft cur lapts no n 1 iquetur , Ced potius commL
puatur. Qiualapiseft terrea? magisfubftantk,ut moxdicetur,nechu. jj^ftjj
giidum eiufmodi unctuofum habet,ficu€ m ctalla i Qua de caufa huoiidu tT. ***
«juodin lapide eft,ab ignz ftatim confumitur,quo confumpto iapis com
pu'nuitur,&: in calcem redigitur. Ac eadem eft ratio,cur lapis nonpera»
de atq; Metalla fit dudilis.
Nec repugnat materia? metallorum aliorum philofophorum fenten-
g'a,qui omniummetalbrum materiam efledicuntSulphur Sc argentum
iiiuum. Horum fiquidem materia eft eiufmodi, qualem mododiximus. sd^ur
Sulpburis enim eft fubftantia terrea, SC aeria,{iueun<ftuofa: Argenti ue, ^ *#?
ro uiui eft aquea/ubtilis,terrea admixta,fubftantia. Proinde pro dvaexJ^^
faeorumcommixtioneiiarianturMetalla. jv*v*m
Ex fulphure nanq; rubeo,puro,mundo,8Cargento uiuo puro,& mu rj* ™a*
dofitaurum. ~"f^
$ic argentum ht c SuIphurealbo,mundo,&: non adurente,& Mercu rwm&*e-
rioalbo mundo* *«*««.
Ekctrum fit ex materia auri Sc argenti commixtis*
Cuprum c-fulphure rubro,& Mercurio non prorfus immundo»
Stannum ex argeto uiuo puro,daro,8c" fulphure crafto Sc immudo.
B Piumbum ex argento uiuo impuro,crafTo , lutulento, Sc fuiphure
impuro. --
Ferrum b fu^phure fpinro,impuro,8<: adurente, Sc ex argeto uiuo mo
dico,ponderofo,immundo,&lutulento.
Caufa effickns eft calidum digerens Sc" conuertens terreum Sc aque, ^, «
«m^permifcensea. tiau,
D e uarrjs opinionibus de forma metaUorum,item de eomm tranfmu
tatione,congdatione,Iiquefactione,coloribus,faporibus,cremabtIita-
tzy8C uaria eorum generationejege Albertum Magnum in libro fecun-
do SC tertio de rebus Metallicis,8c" Georgium Agricolam, quieleoantii
Cmederjfdemicripfit. -
Metallis ea quoq; annumerare placuit,que aeq; metatla omninomecg
lapides prorfus funt,fed mzdiam quandam inter ha?c naturamhabent^
qua>exterrafodiuntur,Vtfunt Sal,Nitrum, Alumen , Arfenicum,Gy-
pfum,Atramentum,idq; genus alia^qua; poftmetalla fpedatim fuo or-
dine,antelapides-enumerabimus. ,_,,-:,
■:: ProecereafubMetallisetiam comprehendimus,quae ex rjfdemfiunt»
4itfunt:Cadmia,Spodium,Pompholyx* -
D£ FQSSIUBVS, HOC EST, OMNIS GENE-
ris lapidibus Sc Gemmis r SC primum de
caufis lapidum. '
, Cau& omnium fofsiImm,udutlapidurn,ific|uit Ariftot, cft exhalatio
- ficca
Digiti
zedbyGOQgle
... 5 . DB KSTHLIS.
^ccaStuaporoCatproptctiiccitaicmeriim mtimimcdnrtringttwr ecv q
agmeraaKq;cxhaian'o.Exhalatioaiit€miliaaut€ftterrca,autcftaquea.
In omni uero lapide terrea eft roateria admixta* Adueniens deinde fri.
gus macerfam condenfat 8c~ congelat. At humidum quod eft in lapide
mimmc eft unctuofum,ac propterea etiam non liquatur lapis, ficut acci
ditMetallis/ed in ignem pofitus fit friabiks.Humidum naq; quod eft in
lapide,quia unCtuofum non eft,facileexiccatur : quo exiccato terrea la-
pidis materia,cum nullo amplius humido glutinetur , friatur , inq- calce
comminuitur* Quod uero omni, ut diximus, lapidi terreum quid inCit^
manifeftum eft : Siquidem lapides perfpicui,uelutCriftallus Sc Berilius»
im'e<ftiinaquam,nonmergerentur , fedperinde atq; glacies fupernata.
rent.Sed omnia uidemuslapidum genera,ta obfcuraquamlucida aquis
mergi^fifitfpongiofumaliquod,uelutipumex,autperaduftionefpoa
giotum,aut porofum facttim.
QVID LAPIS ET METALLVM DIFFERANT,
qua? obfcurorum,qua? item perfpicuorum
lapidumcaufa^
Ex quibus manifeftum eft, quid inter metallum Sc lapidem fit difcru
minis : Quod nimirum Metalla humidum habeant unctuofum, f ortiter
cum terreftri {ubtHi mixtumXapis uero minime,fed humidum magis a-
queum.Deinde quod Metalialiquantur : lapides uero non,fed friantur
comminuunturq;. J>
tipiSm l apides porro obfcurfores feu mfnus perfpicui , ex terrea crafsiorek
tiTttSi quadam,humido tenaciperfufafubftantiaconftanu
i^pidm Perfpicui uero ex aqua,cui fubtilis quaedam terrea,nec obfcura mate
tffcte" ries eftmixta.VelutBeriUusScGriftallus.
xltufa. QVAE CAVSA DVRITIEI MAIORIS
Sc" minoris in lapidibus*
Caufa duritiei lapidum eft ficcitas : que duplici fit ratione : Aut enim
fiteaficcitasrationecaloris,quihumidumex materia terrea abfumpfit,
terrea materia Gc indurata. Aut fit ratione frigoris,quod humidum per*
fpicuum adfui naturamconuertendo,cxTmateriamcomprimendo,inIa
pidemindurauitS^compegit:Velut Ain lapidibusperfpicuis,qua de
caufa etiam funt durifsimi,cV ignem,etiam inter fe collifi,emittunt. In ae
teris uero lapidibus de terrg materia facris cauia duritid maioris non eft
alia,quamariditas,excah'domagisminusueforti nata,&ex humidofa
Cretm cilc uel difFiculter a materia feparabili. Atq; hac rarioneCreta,alrjq; mol
lioresIapides,humidumualde habent euaporabiie, cxTcaloreexcelkntj
ultra coagulationismenfuram funt combufti,iamcp in calcem rcdigiin*
ceperunt : Vnde eriam albifunt,& tincturam relinquunt albam.
SiUca. Silices ucro funt durifsimi,eo quod ipforum humidum non eft hcilc
feparabile SC euaporabile,fed ariditate terreftri, fiue f rigore in ipfis indu
raium,ac poriipforum conftricTafunt, Simili ratione eft de alrjs omnis
Digiti
zedbyGOQgle
D8 MBfAttlt m
s geaeris lapicub us,plus minusue duris kidicandUmi» Caf or mmhumidu
oLkc&u& molles friabilesq; lapides cificit ; Cotri frigus mdurat & ob*
ftruit^grauiorcsq; & defiores facit , Sic ztimi arcc lapides fieri uidemus, -
uelutlateres,qui in fornacibus ex luto tcnaci calore ignis adunmtur ,'8£
duritiem induunt*
DE VARIA LAPIDVM IN VARIlS
locisgeneratione*
Conftatpcculiariter locis quibufdam lapides gigm* , uelut amnibus
etiamquibufdam,&ripispeculiariseftnatura , utqua^inipfaincidunt
conuertantur in Iapidum naturairu Cuius aliquod exempla ex Alberto
Magno comemorabimus.Fontem traditefle in Gothia,qui omnia que
jn ipfum demifla f uerint,in lapide couertat.Pro cuius rei ueritatc inqui-
reda,FridericumImperatorcmchirothecaannuIo fuo fignataimmerfif
fe,quae cu dimidia fui parte per dies aliquot fonti immerfa fuifTet , cxtra-
cla poftea,inferiore partequa aquas inditafuit,in lapide conuerfa,fupe-
riore natura &£ f ormam corrj retine"te,eft uifa^Ferut guttas qua? ex eiuC
defontisimpetuad margine eiusfpargunt , inlapidesitidemguttarum
quatitate couerti.Praeterea in motibus altifsimis,qui perpetuis funt te<fti
niuibus, Criftalios generari uidemus.Sut ctia quaeda aquas ,ex quibus la*
pides generatur,fi in ripas fuas fpargant : Cin in alium fundantur locum,
minime.In montibus Pirenasislocaqua?daiunt,in quibus aquar pluuia*
l les in lapides couertuntur.Similirationc ligna in nonnullis aquisiacen-.
tialapidu naturas adeo funt uicina,ut paru quiddam in aere exiccata la-
pidum formam aiTumant.Cuius rei fignum cft lapis qui Coraihum dici
tur,qui haud dubie" de lignis & platis generatur, ac extra&us ex mari in
lapidem mox indurefcit^Ripas nonnullorum fluminum lapides gignut,
2liammenbreuiori,alia?Iongioritempore. Montesautemfrequentei?'
iapidei inueniuntur .Pr oinde quod ad locum attinct,non poteft certis fjs
locus denniri,fiquidern non uno,nec certo aliquo Ioco,fed nuUo non fe*
relapides & inuenirc.De his igitur fatis fit dictum,
" QVAE CAVSAE ViRTVTVM IN LAPIDIBV5
preciofis,feu gemmis,item metallis»
Virtutum porro uariaruinlapidibuspreciofisfeu gcmmis,prima, fi-
cut SC aliarum reru,caufa eft Dcus opt.max. Hinc medias adhiberecau^
fas nihil uetat,uelut coelum,quod pro uariorum afpcctuum rationc, ma
teriatq; uaria pra?paratione,diuerfas in fubie&a corpora uires transfun
dit,easq; aut utilcs,ut qua? uircs conferu ant,uegetant:>robora"t,aut uene*
nu oellunt : Aut inutiles,utquibus contraria? funt uircs. Ad hsec alie toti
corpori,aliepartieius profunt. VtHyacinthus, Granatus,Margarite,
Auru,confortant cor,8c" fedes uirtutu.Corallium SC Achates ftomacho,
oiucntriopitulantur, &anoxrjs caufis prohibent : Alienoxium ad&
attrahut,poftea comutat. Vt Amethiftus umbilico admotus , uini uapo-
tl cuprimis aliidt.Que in airjs quoq; rebusfpecialis uutusdeprehendit:
Vduc
Digiti
zedbyGOQgle
DE HETIl 11 Si
VemtScammoniumbilemrefelli^aliud medicamentu alrjhumori pur-Q
gando dcferuit : Alia? quod noxium eft deturbantsac tandem propellut,
VeluriSmaragdus,Cyarieus,idq;genus alrj : Aliie prafentemeiTe cau-
fam aduerfamcertoindirio commonftrant. Vt ele&ro & Adamantieo-
ram toxicomadere contingit.Sic Turchois aut findi,aut omnino ruina,
aut maculam aliquam appeiente periculo afferre dicitur,
VARIAE OPINIONES DE GEMMARVM
uirtutubus.
De his autem gemmarum uirtutibus uarie uariorum fuerunt opinio-
jies. Alrj enim gemrais uitam adeoq; animam efle crediderunt. Alrj, u£
Alexander ille Grcecus,proprietates earum elementis,ex quibus conftL
muntur,adfcribunt« HermesueroTrifmegiftusccelum gemmisoccuL
tas facultates Sc uiresindere tradit,idq; hoc argumento confirmatrquod
negatumfitdementis,utparuamolemaximafubito prseftare queant.
Sic oculis Gratiarum prasditas ferunt Topazium,Carbuncuium, Ada.
mantem,eo quod geftanribus folum ccelicas uirtutes, Sc potenrias tribu
ant.CoraUium,Carchedonium,Chryfolithumq; a loue Sc Venere uirtu
tesaccepi{Tetradunt,quodaduerfus atrambilem, SC mclancholia uim
habeant maximam. Mercurio ob facundiam Sc uires contra uenena
Achaten facram perhibent.
Hoc etiam addendum,Gemmas non asquali rationc corpora qua?uis r%
afRcere : Vel efficaciusenim,uel fe^nius,pro corporum cccleftium orbi-
umq;,a quibus uim mutuanturjaffiatu Sc temperamentogemmas opera
riconringiu
His itaq; generalibus de metallis Sc Iapidibus pra?mifsis , iam ad fpe-
cialem eorum enarrationem accingemur,ac ab Auro ordiemur.
AVRVM.
OMne metallum generatur ex Mercurio
Sc Sulphure,utdictumeft. Aurumiraq;,
Gra?cis x§i/<r«,fit ex fulphurerubeo,puro, mun-
do,&T argento uiuo puro, Sc mundo. Et qufa
purifsima eft auri fubftatia, incorruptibilius eft
omnibus alrjs metallis, nec ullo etiam igni con-
fumitur,fed magis purgatur . Nec folum e mon
tium cVterra?ueniseruitur,fedetiamin fonribus&littoribusquibufda
inuenitur.Suntenimquidam fontesauriferi>&Tamnium quorunda arc
nas aurum in fe continere coftat. In Afia Scy thix , ut Solinus refert, Gr^
phes aurum Sc argentum pofsident,ac homines aduenietes,uelut ad aua
ririampuniendam nata?,dilaniant.
VIRES.
Nature eft calicke & humida^Coferttremori cordis,Vifurn recrcat.
Tritum •
BE METALLIJ. ,»$
jj Tritum aduerfus Iepram fumitur.Cu Hieragloefio bma uice in hchdoa*.
da mementibus leprae infectionem datur. In cibo coimriaixbus exhibe*
tw% Vinum, in quo candes aurum eft reftincTttm, fpknisdoloribus me*
detur.Cum aqtia boraginis, auc puluere otsisde corde cemi^ & faecfaa*
•roprodeftlipothymialaborantibus. Melancholicis plurimum cofert»
pKefertim ijs , qui fecum foli loquuntur.Omnem in corpore putredine
prohibet. Patefaclas item auro corporispartesabiqjpmculoomni g£
putrefacliione fanantur.Hajc paucis de auro, eiusq; uiribus,di<£ta fint»
Plenam eiustra&atione & purgationem,qui nofleuolet , legatfcripto-
Tes eius rei Metallicos,qui ex profeflb haec tra&arunt. Hic enim umpli*
ces tantum defcriptiones,&£ Medicinas enumer amus»
A R G E N T V M.
A Rgentum,Gra*cis«£.
-**' yu^ fit ex argento ui
uo albo,& mundo, a quo
eriam coloratur : SC exfuL
phureaIbo,mundo,&: no
adurente* Ethincnecefla>
rioeftalbu &fu!gens:Ca-
lor ftquidem fulphurisbe-
ne mudati dealbat, & (ubti
le reddit,adeoq; exiccat : qua de caufa etiam maxime" fonoru eft,8e" rinni*
ens , ac durum fiecumq; inuenitur. Sub uenis argcnri inuenitur m olfis
qusedam materia uelut denfum aliquod,puImentum,quod indirium eft4
argenti uiui maximamin rjs locis,ubi argentum generatur,efle abundan
tiam,ac in generatione argenti fordiriem omnem,quac deinde uelut facx:
quasdam remanet,expurgari.Inuenitur etiam interdum argetum tenax*
6c flexile (iccumq;,cuius rei non alia eft caufa, quam quod aliquid adhuc
•humidi phlegmatici extrinfecus adhasreat;
Argento natura eft frigida : humiditatem habet temper atam. rValet
itaq; membris fpiritualibus,8c~ prascipue ad cordis tremorem.-Cor con-
£ ortat,fanguinem bonum gignit. Putrida uulnerum carnem confumit.
Vulnera item glurinat.Cum oleo tartari fcabiem malam curat.
Recrementum argenti,quod Graeci fcAxwr^a uocat,item tyKou/yx, Ger^ tAxj/a*
ma.@ilbet:fc^lac^e«/uimhabetadftringendi,&extrahedi* Valet itaq; ws.
ad emplaftra,qua£ Phaeasuocant:Medicamentis itemcicatricem indu
centibus aaaitur.
SPVMA ARGENTI.
Gg
Digiti
zedbyGOQgle
Ol JIETIUlt,
^.^ C Pnnia argentL,Gwttis a&b; w&.O&icm. Lithargytfam, Ger.^3& 0,
&£** Obttfi^imtW&C tSUfat. EftiiMalindc3uamplmnbtjmn^ri5,quod
purgaaonisgratia argeto additur,cum fordibus argenti in fpuma" con.
cream*.Eftc£ dupkx: Alterum colore aureo,quod Gnccis X£*msdicL
tur,Offici-icharg^rium auri : Germa,05ologkt. Alterum colore arg£„
ti,quod «^eifoffGraecis,OfficLimargyrium argenti,Germa.©Ujc$*
glet>t appellatur.D e eius lotione & purgatione, uide Diofcoride lih, e,
VUEJ.
Vis dadftringencu^ofliendi,expkndi caua , excrefcentias in carne
i^rmKndi,addcam'cemducendi^efr^erandi,cVconftipand!. Elota
ad oculorum colly ria,& cicatricum fceditates tollendas,faciemq; erugj
dam,& maculas cutis purgandas prodeft. Puluis eius cum oleo nucum
(cabiem exmalis humoribus prouenientem fanat* Cum fale BC acetoci.
catrices,8c" cutis afperitatem emendat.Cum oleo nucum,aceto,bolo ar-
meno,&aquarofacea,addyfterespuIuiseius addit. Exukerationibus
occultarum partiu infpergitur.Cum anferina adipe^ cerufla S>C aquaro-
facea ferenitatem faciei inducit. Fcetorem SC fudorem alarum reprimit.
In potu uentrem eonftipat,8c" urinamcohibet. Scabiei quse ex chokricis
humoribus ortum habet, medetur .Cum oko rofaceo contra tumorem
uirgas mafcutee illinitur. Omnium optima , tefte Diofcoride,fiaua,qua;
c%#k. Chry firis appelletur,quae fi defit,altera lauabitur,ut candorem accipiat.
ELECTRVE Q D
ELec5rum,GraEcis«Asx5<i|/.Duplex eft ekclrum: Alterum artificiale,
alterum naturik. Artificiak fit ex argento &T nitro commixtis. Ger.
COtttetf«y.Naturak uero eft,quod ex auri Sc argenti commixtioneco
ftat,&ChocintermetaIlanumeratur:quod tribus partibus auri,&: una
argenti conftatJtem quod quintam partem argenti habet. Veteres icL
ipium omnimetallo dixerunt eflemelius. Ferunt uinuueneno mixtum,
in uas ex eiufmodi ekctro f adum infufum,ftridorem emittere , non ali.
ter atq; nitrum infufo aceto*
PnetereaEkctrietiam nomine Succinum Graxi appellant,utinfr3
-deSuccino dicetur.
VIKES.
Facultatum auri &argenti,cum ex utrifq; fit compofitumjefle panL
ceps,eft uerifimik,
AE S.
oricbd* . A Es,Gra»cisx«;j<ss,cV^«Axfl5,quodcVLatini Orichakum,cV Au-
IZufiAd» *^"^nc^aJcum exprimunt,ab cpsjd eft, mons,quod in monribus fodia
cm. tur.Cuprum item hodie Latinis dicimr.Germ.&tjpflfct;. Impropric ue
Cugrim. ro nonnulli aeris uocabulo omnis metallirudem adhuc materia uocant.
Imitariin boc uolentes Germanicam appeIIationem,qua Germani rude
mctallo* ■
Digiti
zedbyGOQgle
QE:5E?ltLf& »4
,. metaHorum materiam JBrff nominanc,Mufto etfnm magisitKSuenien
tcr wris uocabulurn generale ad emnta snetajls, qu&Utni f aciunt. Offici-
na? uocant Aes uftum.GwHaa.i&Wpffw jfc^/gkbtttnt /£«£. Fit aute **««»
^ fiue cupram.ejmlphurerubro,ck Mermrio nonprorfus immundo»
• £ft tame hoe difcriminis inter a?s, feu orichalcum 8c* cuprum, quod eu~
prum 4ieiturrud^adhue^cKn©nperfeC~tt^
Repiurimum accedens,quod Germa.peculiar iter 2tapff{£ uocjyt. Aes
uerofeuorichalcumeftcuprumperfedc elaboratum , 8c" aurcieoloris
prorfus semulum.Ger. tncfllttg/qua: alteratio fit per puluerem lapidis
Calaminaris didi,itcm admixtioneftanni , quod maiorem ipficandore
indit* Argento uero purgationi eius impofito,auri prorfus fit aemulu,uc
facilc ignarosdecipiatjn uirorem uero conuertirur, fi fale afperfum lo
nbpueri aut aceto fuperponatur.
" - VIRES.
Aes uftum,fiue Cuprum,D iofc. tefte,adftringit,exiccat,reprimit, ex- Aa «8£
tenuat,attrahit. Vlcerapurgat,&:adcicatriceperducit. Viria oculoru
cmendat.Excrefcetias carnis cum oxycroceo,autemplaftro apoftolico,
confumit : nomas cohibet:uomituscietcum hydromeliteautmellefum
pmmudillitum.Cummelle &fmegmatefiftulas fanat. Melancholiam
purgat:undeemplaftrisfpIenismelancholia educentibus admifcetur.
Aeris recrementum ieu repurgatio, quam Scoriam uocant , eandem Amy«-
«cum a?re uim pofsidet,fed imbecilliorem. Lauatur autem^s, SC etiam re crtmcm*
crementu eius,ficut Cadmia,quater in dic aqua mutata, donec nullaz am
plius fordes appareant.
Flos zcris eft ueluti £p^ma eius,8c" tenuifsima liquef a&i asris fubftatia, ^ ^
quarin repenrina frigidas aquoe inf ufione expuitur,feu exilit, milrj grani
magnitudine,colorepurpureo. Graecis dicitur£«Ax5avSos,hoc eft, aeris
flos,qua uoce multi decepti,perperam idem efle exiftimarunt cumcom-
pofita eiufdem nominis dicaone,quam Chalcanthum appellant Greci,
Latiniuer6Aerisa?ruginem..Viseiadftringendi,&excrefcentiascarnis
cohibendi : Caliginantibus item oculis prodeft,uehementer tamen mor
det.Hodie nullus eius eft in Medicinis ufus.
Squamaa?ris,German.^upff«rjTc^kg.Efta2risilludrecrementum, s^^
cj iod i<ftu malleoru defilit : eftq; alia crafsior»quac Ger.3Ulpfferfcf)Iag *ru.
dicitur : Akera uero f arfnas in modu tenuis,quam Plinius Stomoma uo- s*
cat^Germa^cfplbjautt/^Hpfferbjattn.Stomoma tamen alias figni.
ficat optimumferrigenus,quodChalybs aliasnominatur,cuiusfquam*g
Stomomatisfquama^appellantur.Vimbabetfquama a?ris adftri<ftoria,
extenuantemjreprimentem^Sc" erodentem : Nomas compefdt,S£ ulcera
ad cicatricem perducit. De «erugine a?ris figillatim poft metalla dicetur .
STANNV M. _ C
STannum quod aliqui plumbum uocant candidu, Grg ds iorijffasg4£ae
argento uiuo fit puro,daro,8c~fulphure craiTojSc" immundo ♦ Balbu*
Digiti
zedbyGOQgle
- OE^ «ET41 Lf ti
«femeicficit A&mus Magnas ^ahercc5pofirionem,cuuis caufa fft mor <*
rincarioargeriuiiHCx^Iiquoua^^
tx,qu* diiiungit parte eiu$,Ef conuemt cum plubo, quia neutrum rubi
ginemcotrahiijid porius fqualorem 8c forditkm eniadam ,pms tamen
ptumbum,c| ftannum : cuius rei caufacft,quod no humorem alique ha- '
bent calidu,aqueum,uel acutum paucu,qui terreunvqui in ipfis eft cor rij
pat,inq; rubigine" conuertat, Practerea in hoc quoq; couenit cu plumbo*
cjuod neutrs eft fonorum,mu!tum per fe ipfum : Cuius rei caufa eft moL
hriiO^hurnor.Stannu tarnen plumbo magis eft fonorii. Adharc etiara
ftannum fufum cito pucreicit: plumbum uero fub dio 8C in terra crefcit:
^uodbac ratione accidit,quia male eftftannu mixrum,acproinde cu ab
igne debilitatur,aq; generarionis fuse loco remouetur , cirius etiam alrjs
rnetallis putrefcit 8C corrupitur: Plumbu uerd,quia craflae eft fubftariae,
mulmmc^terreftrishumorishabet , facilc humores crarTosadfeattra-
hrtjSi infuam fubftantiam conuerrit,ficq; xncrementumfumit*
PLVMBVM, %^m%
T\Lumbum,"Gra?cis afaugJ^.Fit ex argento uiuo irripuro,craflb,!um
JLlento,8c" fulphure modico,impur o. Quar caufa fit hebetudinis eius,
8C cur fub dio 8>C in terra crefcac,in ftanno diximus. Plumbo autem relL
qua metaila,uelut aurum 8C argentum purgantur : non tamen per fe^fed
per accidens : fiquidem calor ignis per fe purificat,purum cum puro co- B
greoando,&impurumfegregando.Cumitaq; argentum fithumidum,
ignis uero ficcus,calor ignis,nifi aliquo eidem uniretur,ab argento rece
derec : plumbum itaq;,quafi elixando argenmm digerit,& depurat, Gra
iiitas autem plumbi eii ex iutofa,& humida eius fubftanria»
v i r £ s.
Plumbum natura? eft frigide,cx: conftri&iua?, unde contra libidinem
Venereorum,& nocturnas pollutiones ualet , laminis eius lumbis circa
renes fuppofitis.Ne ramcnfrig5m'tatefuanlmiarenesledat,laminaper-
f oranda £tyut fpirirus exitum habeant*
^. Lauatur plumbumhunc in modum,utdocetDiofcorides.In morta
itaifLi rium plumbeum aquam inr|cito,&: piftillo plumbeo,donec aqua nigre^
fcat,& limi modo crafFefcat,tundito.Linteolo deinde colato,aquam, ut
racilius , quod eft refolutu ,incernipofsit,fuperinfundes,Hocq; iteru du
fufficere ribi uidebitur f acito : ubi eofederit,priore aqua efrufa noua acL
dito,5c~ ficut Cadmiam , donec nulla appareat amplius nigriria,Iauato :
poftea in paftillosredigito.Piureslauandimodos,docet Diofcorides.
Vim habet elotum plumbum refrigerandi , aditringendi, inducendi*
molIiendi,caua explendi.Oculorum luxiones CiCtit. Vlcerum excrejcert
tias cohibet.Sanguinem fiftit. Prodeftad ulcera fedis, condylomata 8C
hsemorrhoidas ex rofaceo. Cicatricem difficuker adrnittenribus eft uri-
k.In toturn effectus pra;betfpodrj,niiiqudd non obducit cruftas.
• — - * VrilBB
Digiti
zedbyGOQgle
DB « E T A ttlft vf
l Vriturc£i*mp!tunbum«quod fithocpacte: Tcnuifsimas plumbifa^ „«.
njinasnouoficlili,interfper{bfulphin:e,imponIfo Jdq, donec tommfi-^jMa^
c"b'le expleueris : igni poftea fuccencato-: &. flagxat^ iamplumbo ,ferrea
rude,donec in eirierem perfedcredigatur,nihil^ e plumbo non uftuhas
(erit^uerfatoihincobftru&is riaribus, nenoxiusplumbihalitus fentia-
nir,eximico.Hunc modum uc optiimmi probat Diofcorides, apud que
plures eft uidere. Vftum fic plumbum lauatur utCadrma,& adufusrc
ponitur. Vires habet cum eloto plumbo pares,fed efficaciores.
Scoria plumbi,hoc eft, reCremen tum, Germa,£!eyfc&l3c£ctt, . Segtii
Eft autem Scoria,Ut ferhel dieamus,generale uocabukx ad omras me, plu&&?-
tam'recrementum.VtScoriaargenti eft@i!berfcfy!ac£en/Sconaferri, Seor«
jet'(cnfd)!ad:ett.Valet ad eadem ad quaz plumbum uftum,efficacius ta **** :*
mcn adftringicOptimum eftdenfum,fractu contumax^ceruiTam plane
repra?fentans,nihil plumbofihabcns,ad luteumco!orcmuergens,fp!en
doremuitripratfeferens. ■•■---
Ceruffa^Grcecis vt^vSw^German. 231eymetf .Fitexptumbo,hunc . ^ '
in modum: L amina plumbea fuper uafis aut fidtilis aceto acerrimo re- *
pkti fpiraculum ponitur,uapore itaq; aCeti lamina corrumpitur,& fub
ftantia plumbi in puluerem conuertitur, qui colore albo cofpicitur. £ft
itaqj ceruflfa nihil aliud,quam plumbum aceri acerrimi uaporiJ>us. in pol
linem album refolutum. ...-..-.-.
g Frigidaeft&ikcainfeeundogradu.
Vireseifuntrefrigerandi,occludendi,emolliendi , exp!endi,8c*exte.
nuandi.Excrefcentias ih carne leniter reprimit , 8t ad cicatricem perdtu ,„.. . -. .
cit, Mifcetur cer atis Sc" emplaftris,quae liparce uocantur. In potu uero
eftletalis.
Vritur eadem pari efricacia>donec rufefcat,o£ Sandyx dicitut > quarn tohfau
intellexine uolunt Vergilium in eclogis , dicentem : » Sandyxpafcentcs
ucfhet agnos : quod tamen de hcrba pleriq; accipiunt . Lauatur praeterea
Cadmiajmodo»
FERRVM.
FErrum,Gra?cis 2«fo$#« Fit exargeti.
to uiuo modico,ponderofo,immuri
do.>cV lutulento : Sc fulphure fpiflb,im-
puro,&adurente. Ac proindecriam no
Lquatur ficut reliqua metalla, (cd molli-
ficatur tantum.CrafTa enim &C tcrreftris fubftantia in eo multa partim e-
ius defiuxionem prohibet. Omniumitaq; metallorum dxdurilsimum^
Sc inftrumentis fabrilibus aptum.
Ex ferrifpecie eftetiamChalybs,quodGermani@ta^eluocant,ue cM?fe«
teribus Stomoma dictum,quodex hoc cultellorum cVgladiorum acies, s^™"-*
quas s* W«*rio.e eft,ora uocant,fiant# Eft autem Chaly bs fubrilior %C
Gg 2
Digiti
zedbyGOQgle
»5 U Btl.l L-rs.
aquofior ferri pars,par dif tiflarionem extra&a ; ideo% durior eft, & co- ©
pa&ior,propter ignis uidclicet & partiumfubtilitatem , qu» per uftio.. ~
semdurioresfiujjtProrjterntaiorem etiam nccitatem ., & terreftris hu*
moris fepa rauonem eftcandidins^&facilc etiam difsiht.
vir.es.
Quod ad siir es atrinct,fpfeni,et iromachs imbedliiori eofert, aqua uL
* delketun qua cadens rerrua ut chaly bs exrincrus fucrit,haufta. Vinu ud
aqua m qua candensferrum fit reftincrum,cceiiacK , dyfenterkis, lieno,
fis,cholera afredh's,cV ttomacho difibluris poraauxihatur.
Ri&gs Rubigoferrifeu ferrugo,Gra?cis lUvrfif*. Germa.igt/e»rOff/nemi
£rn. mnon eftincoomu.Vimhabetreftringendi. Siftit fcemtnarum proflu,
*ro«W m'a^dmouPomcocepmprohioet.Exacetoillkaignibusfacris, &pa
pularum eruprionibus prodeft. Ad fcabritiasitegenarum,reduuias,pte
rygia SC condyf omata ualet.Gingiuas firmat. Alopecias capillis explet*
Itmt Scoria ferri,feu recrementum eius,Germa.^«8fd^Iac&n/funt for
$rri, desferri^uocintercudendumrepurgatur.Viribuscum rubigine eftrjC
dem,minus tamen efficacibus. Exaceto mulfo potaproddtrLqui aco-
niium fumpferunt*
CADMIA; :1 f^
EXdf&siamMetallis colliguntur Cadmia, Spodium & Pomoho-
Iy x,quare de his etiam aliquid dicemus. ~ x
Cadmia corrupte Chnia,&: Cniaca,duorum eft generum : Altera f ofB
ulisfeu natiua : altera f acdtia.
Tte J^admiafa&iria OfficinisdiciturThuria, quo nomine Serapion Spo
diumetaIlicum}etPompholyga appdlat.Gigmtea exaereirifornacibus
candete/uligineBatu egefta,& laceribus camerisq; fornacum inha^rete.
Huius ferme funt fex fpeCfes : Vna Botryitis nomine,quam reliquis Dia
fcorides pra?fert,denfa,modice grauis,in leuitate magis declinans, race
moia facie,coIorefpodrj,qua? fracraeineruleta cV a?ruginofaeft.ProxL
ma foris cceru!ea,intus cadidajnternaris uenarum difcurfibus,ony chice
lapidi Smiiis.Tertia Placodes dicit Jioc eft,cruftofa,fegmenris euibufdi
quafi sonis cinct^undc eria Zonites appeliat Qy arta Oftracites,gracL
iis & nigra magna ex parte,facie teftacea terrenaq;, in ima nafces rornsu
ce. Quinta eft puiueruleca leuifsimaq;,coIore pleruq; ex candido in aere-
um aut cceruleu modice degenerans.Sexta fubfufca,minus efficax, qua;
Capnitis dicitur,q> uidelicec fumi aut fuliginis inftar fit leuis, qua: in ore
f ornacis ubi fiamae ductantur,gignitur.Priores uero fpecies in ipfa for-
nace gignuntu r. Fir eriam Cadmia f actitiain argenri f ornacibus,can
didior,& minus pondcrofa,fed quam aSraria longc uiribus mferior.
CoLrnx Cadn«anariua,feufofsilis itidemeftduplex: Altera Cfficinis Lapis
m U?k. calaminaris dicitur,Germa . <8>«Imey.Ponderofa,fcabra,& uerffcolor:
Alcera alpectu racem ofa,mixtis ueluri cubis coftans, foris colore fpadfc
ceo,incusuerdargenteo,cuiusmemmitGalenus , reliquis Cadmiefpe-
ciebuseandempracferens. Lauatur
Digiti
zedbyGOQgle
©E MHTA L £1 J. i»#
* Lauatur Cacfas&t in monano m'ta,efrufa fuhmcte aqua , <I«s*s Ibf dL t^tm
dumniicma^at^ddncodainpaftillosrep^mtan Gnta*.
v i k e s.
ViresCadrm?e iunt adftringerc^caua exptcre/orcies cxpurgatc^cxic*
£are,corpOrismeamsinfercire,excrefccntia mcainccoetcm , cruftas
inducere,ulcera cacoethe ad cicatricem perducerc : Botryitis & Onychi
tfspriuatimoculorummedicamentis funtutiles:reliquae ad emplaftra
^r^armasquatcicamcibusiikluceiidisinrperguntur. Cj*'" "**V" *
POMPHOLYX. ET SPODIVM^^^f
POmpholyx,quafi cucas.buIla*Officinis,Nihili album.Germ,S|?etjP
lUci)t Eft eiufdem generis cum Spodio,a quo non niS fbla fpecie, ut J|j** ^*
Diolcoridcs au,differ t : gencre enim funt ide. Spodium uero eft ilhid i-
pfum,quodOtncin5C I\ihiiinomin5tgnnurn,Germ.(5raT»md^ Ac
crrat Oificine, quc ex Arabum traditione Spodium putat efle ebur uftu, NiMgrt
feu cannam,hoc cft,arundinemuftam,quaz ipfi pro Spodio exhibent, SC *im*
«{urpant,Spodium SC Nihiligrifium diuerfa facietcs exhibentescp.Cum
fatisaperte Diofcorides &C Galenus doceat,genere Spodium Sc Ponu
pholy <*a cfte idem,fpecie uero tantum difFerre» Ebur uero uftum cu m -
tallorumgmere,exquofunrSpodiumcV:Pompholyx,nir4comune ha-
bere poteft.Quis enim non uidet diuerfa genere efle os , fcu ebur uftum,
8C a?rariam fauillam C D iftinguu ntur ergo Spodium bC Pcmpholy x
hocmodo:SpodiumLatineideraquod cinis eft,extinc"ra metallorum
f auiiia nigricans,qua: p ropter pondus fuum decidit,& circa i ornacem,
$C eius pauimentum colligitur. Pornpholyx uerofmuliter eftmin&a
metallorum fauilla,fed candida,pinguis, tenurfsima, Sc leuifsima , quac
fummis fornacum caminis adhasret,inq; corpusmagnum,accrefcit,que
cum crefcit principio ,furgentibus in aqua bullis eft iimi!is,unde nomen
acccpit.Quoduero ad Spodium Arabum attinet,quod ebur uftum faci spo£m
unt,non eft uerum Spodium,ut antea dictum eft/ed in locum eius fubfti *** ""*
tutu,eftq; magis antifpodium ,hoc eft,in ueri Spodrj locum fuppofitum.
Antifpodia autzm funt frondes arboru,Sc" chartse quasda exufta?, quara AniftoS
ia ueri fpodrj defectu poteft e(Te ufus. Quomodo Pompholy x conncia- «w.
tur,&quomodoitemlauetur,Vide apudDiofcoridem,&alios quide
metallis fcripferunt.
V 1 R E S.
Vires Pompholygis funtadftringere , refrigerarc,explere,purgare,
obftrucre,o£ aliquantumexiccarc.
ARGENTVM VIVVM*
ARgentum uiuum,Gra?cis v^a^y^-^quafi aqueu argenrir*
qudd fit fluxile adeoq; mobile. Officinis Mercurius. Ger- Mer<^
ma.QoeC^filbct.Materiaeft omniummetaliorum,adquoru ««.
2fubftamiam,ficut & £ulpta,requiritur ♦
Gg 4
Digiti
zedbyGOQgle
DE HETAILIS;
Eft atttem duplex : Alterum naturale: alterum uerd facikmm , quod G
ex Cinnabari in fartaginem feu ollam ferream impofito, et patina fuppb
fita fi<ftili,8c" argilla , fuperlica crematuri Tantarum tradunt efle uirium,
uclapidum cencenis libris fd^terrium eius refiftat,& attollat. In uitro au-
tem,quia omnia ui fua penetrat,optimc afleruatur.
VIRES.
Frigida? eft SC humidae naturse . Vtuntur eo ad membrorum pleriq;
doIores,8c" ad fcabiem capitis,&: pedicuIos,fed non ab% magno uten-
tium damno : fiquidemnerups fummo damno afficit,ac etiarnfi ad tem-
pusdoloresmirigec^naximotamenpoftea cruciacu membra facerat.*
Quadecaufanonfacile medicamentis nifiin fumme extremisrefugrjs
adhibebitur* Fumus eius membris eft peftilentifsimus : paraly fin indu-
cic&CrationemperturbatJntracorpusnoxiumdt* Concra fumptum
uero Mercuriumiac caprinum bibatur, corpusc^ moueatur : Vel uinu
cumfinapf,abfinthio,ueIhyffbpodecocmm fumatur* In fumma,qua-
cunq; ratione eius ufus effe poterit,fiue uiui,fiue perempri,uidetur fugi-
endum.In alrjs uero rebus fuam commoditatem non exiguam habet : G.
quidem in deaurandismetallis aurifabri hoc carere nequeunt Ac mani-
ieftumeft,quod qui crebr6argentuminaurant,exfrequenti eiusufu in
neruorum la^fionem incurrunt,
SVLPHVR, D
SVIphur,Gra»cis e«^ Eftduplicisdifferentise: Alce.
rum quod Viuum uocant, Grascis «•ar</^,quod ignz
nondum eft expercum. Alterum quod citrinum feu fu-
fum cognominanc , quod igne liquefa&um eft, SC in cL
^ ly ndros f ufum.Ncn igitur differunt nifi per accidens.
Conftat autem ex fubftanria partim aeria.^cuius rei argumemu eft,cfucc
facileinflammatur &accenditur : item exaque2,quoniamfadieacaIo-
reigneoIiquatur:pnetereaexfubftanriaterreftri , undefacile commL
nuitur. Fcctor uero qui ex accenfione eius oritur,argurnenco eft terre-
ftrem eius fubftantiam efleindigeftam prorius.Interdum etiam ad rube-
dinem uel nigredinem magis declinansfulphurinuemtur,quodfitratio
ne uincenris in ipfo,& adurentis caloris.
v i r e s.
Catidum eft adeoq; ficcum in quartum ufq; gradum. Vireseius funt
attenuare,difcutere,atcrahere,& exiccare. In ouofumptum,tufsi,fufpi-
riofiSj&SpuruIetaexcreanribus^tefte Diofcoride,prodeft : Aduerfuspe-
ftilentis quoq; aeris infecxionem eftremedio. Suffitus eius mortuos fceu
tusextrahit;&l matricem purgauTritum cum aceto cutis immunditiem
abftergit.Cum refina terebinthina pforam, lichenas SC kpras, fanat.
Cum baccis lauri, Sc axungia recente poxcina, fcabiem certo fanau ,
Venena*
D* MBT A LtlJ. 5tf
^ ^eriarC>run*mori3>uscuni terebinthina^uelmelle^ael ofeo aeter^auS d&
jamiorio,rnedetur.Cum nicro & aqua podagricis iiiinimr *5ufTitosdu$
Jedsarjyicosexcitattgrauitaremauditus £anat: erumpenttm ianpuinem
^it*Cum uinoautmelkcontufis auribus illinitur*
Sulphurea; balnea?,neruos emolIiunt,& calfaciunt,dolores£edanfc : ajW^
Vcntriculum tamen erfceminant , &C fubuertunt, omnia cutis uitia extc* rubd*
runt*Profuntitaq; alphis4^cissimpetigini,ulc€ribusanriquis,articu,lo-. **•
rum dcfluxuykniindurato^iecorijUterOjrelblutionibus , coxedkibus,
&fcabieu ' " .
S A'L
SAl,Gra?cis 'c Z\s* Aliud eft fofsile, atiud ucro
eft f actitium. Fofsile fal plures habct fpecies: *##&•
fiquidem aliud eft criftalli inftar perlucidum, f^f8"
. quodSaIgemma?uocatur,in Vngaria copiofe sdnigrii
proueniens-.aliudnigrum , quod Salradicum Mrdf
uocant : aliud Naphthicum nigrum exnaphtha ^w^
quae in ipfo eft : Praeterea Sal Armoniacum dir thiam.
ctum,a petris uidehcet Armenie, ubi coOigitur,ad cand orem etiam acce ^ #nB*
dens,quodSalmiaxuu!gouocant.Salfa&'tium coquitur exaquamari* m4cm*
na,S£ pafsim etiam in GerrnanicC locis ex amnibus &t fontibus falfis.
^Omne autem fal unius eft natura?,terreftris uidelicet.
8 VIRES.
Calidum eft Sc ficcumin quarto gradu.Eft autcm prOptcr te^reftrcm
naturamftipricum : propter ficcitatemuerd eft cxiccatiuum,^ confer*
uatiuuma putredine,conitricl:iuumq; : Propter calicUtatcmuero Scficci
tatemeitabfterfiuum: eftpra?tereapenetratiuumpropteracumen inl»
pore.Quod uero cryftatlinum eft, pecuiiariter crafTorum humorum eft
. confumptiuumkViresitaq;falisfunt, conftipare, exiccare,confernarc a
putredine;abftergere,penetrare,S£confumere. Vnde crafToshumores.
difcutit : fordidam huicerum carnem confumit.Cumoleopruritum SC
iepram tolIit.Cum aceto,melle Sc" oleo,ana |.s. aduerfus angin3m collct s
illinitur^Sc* partim degiucimr, In clyfteres additur : fiquidem abfterfiuu
cft.Cum oleo>aceto,& melle cutem purgat &C extergit*
Contra fcabiem,fluxus gingiuarum,cV: nomas unguentum ex fale, fst
rina hordeacea^Sc" melle conficitur. Cum melle Sc" oleo illitum hulcera
ardentia m ollit SC foluit. In oieo minutim tritum fai , &C articulis afFri*
cT:um,mirifIcc iuuat eos,qui a podagra Sc arthritide liberieflecupiunt,
nifi ficca prceter modum fuerint temperie pracditi : Eft autem hoc illitu . £
mane &C uefperi per orane uitas fpaciumutendum.
Cum oleo tritum,cV gutturi cumpenna immiftum, collapfam uuula
fubleuat.Excrefcentias in oculis confumit,8c' ptery gia cum fucco cheLu ■*
doniarinftillatum tollit* kaquafontanarefoiurum,uermes auriunt
perimit.
Faciel
Digiti
zedbyGOQgle
• Fadcimaculas in aqua rofacea diflbhitum,& cum camphoramixtu, q
£19 fo!eexiccatum,ac oko fambucipoftea temperatum,extergit»
Spumafah's,utDiofcoridesdocet,eftlanugo quasdamfeu ramentu
fpumofi marisJn exilibus petris inuentum. Facultates cum fale umiles
oJ^et»QSBcinisbodieinnulloeftu{u, ?**&&
NITRVM- ^^
M;
ritrum exfalis eft genere,nonnihi! obfcurius quam Sal gemme,per-
— i lucidum tamen,& laminae in modum proueniens : Optimum de-
fcribitDiofcorides,leue,rofeoautcadidocolore,inforaminadehifces,
$al£*rve.ueluti effet fpongiofum Nirrum uerdquod hodiecoquitur ex terra,SaI
*petr«dic%im.Germa»@alp€tec/adefcnpuoneNimueteruabeft.Ve
terum fiquidem nitrum prunis impofitum , bullas primum paucas emit-
tit,qutbus ceffantibus ipfum nitrum remanet,falis modo igni toftu , nec
abeoaccendiconfumiuepoteft. Quodautemnuncpafsimfitnitrum
igni imecftum,uel admotum flammam ftatim concipit , o£ in aerem eua-
nefcit.
. . . VIREJ.
Calidum eft & ficcum in fecundo gradu.Virescphaberinridendi,pur
oandi,Si erodendi.Noftrum uero tenuium eft ualde partium : fiquidem
guftatum linguam cum maxima tenuitate pungit , & faliuam copiofam
cduciu m -
Addirar medicamentispforicis,&: corrofiuis, Cum aceto fcabiei flli-
nitur.Cutem erodit.Torminibusaluiq; doloribus medetur. Furfuresca
piri#purgat,&: pediculos pellit, Vermes aurium necat , earumq; fordes
expurgat. 1; \ - "
. V M E N. ^3$
AL ' ^
ALumen eft amaritudo quaedam terrae,ex craffo cV terreftri humido
concretum.Eftq; in triplicidifFerenria : Nimirumlongumfeu fciC
S file,quod ad argenri colorem accedit,&: in fcindedo eft plumofum, atq;
hoc eft optimum. Non autem eft illud quod Alumen alias plumofum di
citurvut f alfo aliqui exiftimant, Siquidem alumen omnein aqua refolui.
tur,& igne exuritur : quod uero plumofum dicftur,neq^ diffoluitur,neq;
crematur,S£ eftlapis is qui Amiantus alias dicitur?ueluu'n Amianto in-
terlapides dicetur.Scifsile autemprsefensgenus aluminis,quod reliquis
pr2efertur,eft uelutiflos quidam natiuiglebofi aluminis. Alterum quod
Hotoik cftficcum &:rotundum,utmoIlislapii,quod^lebofumuocat:fplendo
re SC albedine a priore nonnihil recedes,minus% efficax,quod hodie ha-
. . s* bemus,fedfactitium.Tertiumeftficcum &petrofum,ad citriiiitatede*
^*"*' dinans. Optimumeit kiMc , & erBcadfsimum*
VIRES. '
Calidum eft Sc ficcumintertiogradu, Vis ei conftipandi cVconfiu
mendig
CI HSTALLIS. i£
ci$ carcinomati illinitur,Cum ellychnio infertum fiftubs fenai. Hebatt-
dinioculomrn aux&atur.&traaiiaseoruai exterit. Pumdamuulnerii
carnerapurgat* Inacctodiflblutumgingtuarum pufredini coiiutione
medetur.Pediculos 8c" immunditiem capitis,in aqua diiiblurom pellit*
Doloriucmckntium, pmritui,fcabiei,carcinomati, labiorum%tu-
jnori auxiliamr. Aluminofsebalneae profunthydropicis,fanguinan re- r&^
ncicntibus,uentriculo uomiturienti , haemorrnoidibus immodice pro- dumaa»
fiuentibus,inordinatismulierumpurgationibus ,aborrienribus, & rjsf*»
quiimmodico fudore refoluuntur,& ad tibiarum uarices. Aurium do-
lori cumfucco polygonimedetur .Sanguinis fiuxus exiccat SC cohibet*
Excrefcentias carnis confumit. Cum exprefsis uuis faetentem orishali-
tum emendat.Malignis hulceribus prodeft. Cumfalegemma? aduftio-
nibusauxiliatur. ' ~
CALX. \
CAlx duplex eft : Viua Sc extin&a. Vritur autem in rornacibus ex la»
pidibus.CalcemuiuamGraeciuocant«o^«r<»i». Eteftcalx ufta,nulla
adhuc aqua reftincta. Vbi uero aqua fuperfufa accenfa , &£ extinfta f ue-
rit,calx extinfta dicitur. Locis autem maritimis ex buccinorum uritur
teftis,eftq; eius ad a?dificia,&: ftru<fturas,fkut noftrse calcis quse ex lapi-
B dibus uritur,ufus,Locis mediterraneis ex lapide fit albo,8c" uiliore quo-
dam marmoris genere. Vritur prseterea ex teftis ouorum hunc in m 6-
dum : Teftas ouorum in recentem ollam inrfce^eamq; in clibanum quo 1 a
teres coquuntur imponito,cumq; forma calcis aiTumet eximito, Ea prx
dpue ualet ad hulcera, aut uulnera inueterata illita*
VIRES.
Calida eft & ficca in fecundo gradu. Cum oleo cV axungiafordida
uulnera ad cicatricem perducit. Cum aqua rofacea &C fumi terra: pfo-
ramabftergit,&:cutempurgat. Conficiturunguentumalbumad apo-
ftemata,& uulnera inueterata ex calcejiunc in modum : Recipe Ceruflg
unc.unam,Calcis unc.femis,mifce cum cera & fiat unguentum.Inextin-
dacalxcumlixiuiodecocta ckficcaimpofita, apoftemataduraapo.it.
Cum oleo & fero la&is puftulas,fordidahulcera,cV apoftemata fanat,
Superflua carnem cofumit.Aduftionibusquoq;exrin(ftacalxmedetur,
Confkitur prxterea ex calce Smegma optimum,hoc pacto : Recipe SaBg6d.
modncalcisquartampartem,cineris farmentorum uitium tantundem, J*H»-
cineris Saponarise libram femis,mifceantur,ac in uas aliquod impofitis, *••
fuperf undantur fex aut feptem urna? aquae, relinquantu]% ad triduu iru
dies agitata : poftea aquam eminentem pura efFundito,prius tamen pen
na eam probans : fi enim plumarintin&o calamo detrahantur , fatis tem
perataeftmateria : unmmus,cHutiusaquamfuperinfufanirdinques*
Digiti
zedbyGOQgle
'*♦ ■ ©s m Efi iu»,
IDemptam poftea puram aqaam qaatuor unianim menfura ahend^*
mfundito,quinq; feui hbrisaddiris,duodedm^;H©ras igni,donecdenfa
ri uideris coquito,ac dimidiatam adhuc aquse urnam cum libra una fa>
lis arrundito,cumcj;ad fem ihora» fpadu cofo fuerint,ab igne remouens
in tabulas pro tuo arbitrio digerito.
CHALCANTHVM- ^^
Atrdmnf ^»Ha!canthum^«AxitvSo>Gra?ci,Latiniuocant Atramentum futoriu,
tmjuto- V^&:iimplidteratramentum,qu6dnimirufutores olimcoriahoc tin-
rim- gebant,Pharmacopolis Vitriolum dicitur. German. %UpffctWafjkt/
Amaao»- ^j^j.j-jj^ Diofcorides tres facit eius fpecie difFerentias, genere tamen
Vitrio& eafdem.Primum,quod in ftirias concrefcit,quod ftillatitium uocat. AL
terum,quod in glebas eft concretum, Vnde Grsecis Pe<fton,id eft,gelatu
„ uocamr,quamVitriolumRomanumhodieuocant.Tertium,quod co-
Rom^a. <Juitur,&C codile uocatur,inualidifsimum,&: inutile,quod hodie pafsim
habetur,Stq; ex fale,fulphure Sc lapidibus*
Eft autem ex colore itidem triplex : uiride uidelicet , cccruleum, SC aL
bum.Optimum eft cceruleum,graue,concretum,translucens,cuiufmo-
di eft ftiliaririum,quod Graeci Aoyw&v uocant.Conftant uero atramenta
exterra&aqua,
VIREJ.
Atramentum futorium feu Chalcanrhum uires habet adftringedi ,calD
faciendi,&cruftasinducendi. Drachmasponderefumptum , autcum
melle lin&um latas uentris tineas necat* Vomitus cictt Ex aqua prodeft
aduerfum haufta fungorum uenena. Aqua dilutu, &C in uellere naribus
inftillatum,caput purgat. Puluis eius narium Sc aurium hulcera fanac
aurium dolorem fedat,8c" uermes earum perimit.Cum uitro S>C mellegli
ribusefcam mortiferamprabet, Cum aqua coriandri pforas tk facro
igni inmitur^Trituhlluhsinfpergitur.Naribusinditu fanguinem fiftit*
AERVGO. |||:£/
AErugo,Gra:cis i«s> eft nihilaliud,quamrubigo ams.Pharmacopo-
lis Aes uiride.Germa.^Upffergr» n/ <£>rtftlfpA11/@pattgnltt*
Eftautem duplex : Rafilis, quae eft m ufu,8d" a Diofcoride defcribitun
Altera natiua,qusc in asrarrjs fodinis gignitur,8£ uermiculorum in mo-
dumconcrefcit,unde Graecis 2x*Ah| eftdic"ta.
Aerugo rafilis fit hunc in modum : Lamina a?ris fuper acetum acerri-
mum,aut urinam pueri mafcufi ponitur , 2>C poft decimum diem uirore
acquirit,quipofteaabradirur,Veluasameum fuper foramen uafisace-
to acerrimorepletiinuerfum ponitur,ac ubiq;,ne fpiritus penetret , ob-
(truitur,ac poft decimum diem erugo contracta abraditur.Natiue eru-
ginis nullus eft ufus hodie,eft alioqui optima, Sc preftantifsima* JLligu
tur que plurimurn uiret,8t" in os fumpta urit.
" ^ - VIRES.
Digiti
zedbyGOQgle
»6 ftilrftt,lf$[ s^
gi . ' VIR.ES. . " - . .
Naturae eftealida» & acris : A^ingit,tatfadt>actenuat,V.ytncraab
jjnBammatione tuetur : Cum oleo & cera ulcera adcicatricem perducit:
£alIes&forc&laulcerapurgat.Cum mellecallum.fiftularuerodi^coll/
rrj modo cum melle in eas adachim . Ad gingiuarum excrefcetias,cV ex»
tuberationemprodeft : poft itutionem uero locus fpongia ex aqua calL
£a eft fouendus.Gum £re & nitro ex refina terebinthiria teperatalepras
** * CHR YS OC OLL A-Oif
^Hi^focoUaLatineidemualetquod Gluten auri,ri6mteemdeimpd &###
V^fito,qu6dhoc aurifabriatfrum olimfemiminareritGerma.^^tf fc
ferg«ftt.Optima eft qu<ecolore pdrrirefertiqUa?C|^purafUerit,Re.proi
bacurueroqua^terreaautcalcuiofafuerit» , -.;.■;
-. . vires.
Valet ad Cicatrices purgandas : Carnem excrefceriterri reprimit : acL
ftringit,purgat>calfacit,&: modice corpus mOrdendo exeft. Medicame
tisuomitumckntibus,&letalibusannumeratur. Hodieuero tenotus ': '""'"'*
cfteiusinMedictrriSufus. ^^% "
MOLYBDAENA.^
MOA^to've,,LaririisPlubago.DuplexeftDiofcoridi: Altera facfritia*
qua? fit cum aurum fiue argetum plumbo purgatur,ac nihil eft alL
B ud quam eorum fex,que irt f nrido refidet.Germ.'C«fi dicitur. Altera ue
ro eft naturalis feu fofsilis,priori firriilis, GermarU Sxoitttt/ SC T&\zy*
fd)XVtyff dictcuOptima eft flaua,argenteafpum5referens, modice fplc
dens,cum teritur rufa,qua£ coda Cum oleo iecoris forrriam repnefenteu
Vires habet cum fpuma argentiaut reCrementorerri pares.Mifcetuf
commode medicamentis quar liparas uocat,ck emplaftris minime mor^
dentibus, Adglutinantia uero,& abftergeritia eft iriutilis.
ARSENICVM.
Ap<r£wx^Grxcis,Larims Auripigmerimm.German.&mplCjmeftf/ Auripi^.
(DpcrmCOt.Coftatex materia fubtili & fimili cum fulphare, a quo £»*nam
diftinguunt,quod fulphur rubedirierri f acile aflumat,difBcuiter uero aL
bedinem : Arfenicum autem facile quidem aibedincm^diffiiculter auc ru-
bedineminduat*Eft aut duplex : Alterum rubrum,fcifsile in laminas,pu
rum Sc lucidum,quod eft optimum exSelcnitidis feu fpecularis lapidis
genere,de quo in fine infra dicetur. Alterum uero album,c6ncretum , SC
tepidofum,quod fecundum locum tcnzt
,C ■■■"" VIRB S,
Calidum eft Sc ficcum in gradu quarto , Vires Arfenico funt adftriru
gendi,Sc" erodendu Cruftas cum uehementi morfu , BC aCrimonia exd-
tat. Vngui impofitum cum Serapino a^quali portione, 8C oleo nucum$
abfq^ damno SC dolore eum decidere facit : fed mox locus is recentilixL
"...../ '" " Hh
ftit ***** i-is*
llioeft^luendas.Fumusdusccmttadyfpncxamorc cxcipftur. Sedne ,<j
rioxium eius uirus pulmonem infidat,Theriacam optimam dimidiatae
aueUana; nud^uandt^eiiioxfumerecbnuemet. Inalbumine oui$.(,
ponderedeuorata,tufsim longamgrauemc^pellit/theriacaj tamen efu
moxadhibito.
f DepjlatoriumfitexeoefFicacifsimumunguentum,admixtaArfaiici
JSawi- uncia fcmis ad calcisunciamunam,8c" in aqua diffolutis coctisq; ad fuffi
. cientem modum : quod deprehendes, R intincto calamo plumae fponte
detrahantur.Radicescapiltorum penimshoc unguentum euellit. Alte-
rou^rbauttertiodiepuraaqualocusprobe eft abluendus,ne cutis fiV
tnvA^C caro corrodantur.Contra pforam Arfenici pars terria/megmju
rispartesdua;commodifsimeiliinuntur« Sediterare hocmedicamenta
aliquories,ac mox pura aqua eluere,conueniet,
A N TI M O N I V M.
ANtimonium Pharmacopolis,Gra?ci$
TrtSieifjnSh & slnith German.@pl'cf *
> glap.Vena eft terrae plumbo ftmiiis, feifsi-
j( ^iisrPrunisiniectumfulphurismodolique
___________ fit-» ac tetrum odorem exhalat : fed diutius
crematumin plumbum alceratur. Optimu
quod fplendidifsrnium,corrachi cruftofum,nihiI terraz aut fordium ha- D
bens ijpmixtum,friabile.
VIRES. .
Frioidum eft Sc ficcu in gradu tertio : Vim habet conftipandi,adftrin
gendi,refricrerandi,excrefcenriascarniscohibendi.VIceraadcfcatricem
Sucit.Sordes S>C ulcera oculorum purgat. Marifcis utiliter infpergitur*
Putridamuulnerum,& hukerumcarnem confumit,Vnde carcinomati
eft auxilio. Cum-unguento apoftolico naribus infertum excrefcentem
m fjs carnem aufert.Lippos & tumentes oculos cum my robalano citri*
no Sc Tuciapariportionecumaquarofaceafanat. Cumfceniculiaqua
femelinhcbdoada circa oculosilIitum,manantem nariumfanguinemii
(iit.Cum fucco Lanariajfordidamuulnerum carnem confumit : Vulne-
ra explet 3c purgat. In clyfteres cum DauciGrerici fucco pro Marifcis
purgandis additur : ac fi in exteriore parte fuerint , puluis eius inipergi.
tur : fin in interiore,calamo idem immitritur»
VITRVE
Vltrum nemini non notum,conncitur ex plumbo,
8C fubtili terra , ut eiusreiperiri norunt,quibus
cofectionem relinquemus , uires eius iam explicaturi«
_ VIK.E5.
Calidum eft in primo^uccu in. tcrrio gradu» Naturam cum argento
uim>
0B MgTALIriS. ,*»
^ uiuo non difeirmlem habct, ■Fcrrum omnia£g; rnet aHa tnoUit;BC Iiquefa-
cft : habcc enim digerendi natur a m,unde carnibus bx oiia appofitum,ea-
iiim cocftionem maturat.Furf ures capitis pellit; Tntum 8c" uftum in aJU
bo tenui uino potum calculo ueficse,& rcnum medetur . Cum oleo iuni.
pcrorum alopccias capillis expkt.Vnguentis ad fcabiem, SC impetigine
admifcetur. Intra corricem circa radices arbons,in quibus corui aut gra
cuh'nidoscorirlruxerunt,trimminfperfumramjm,ou^ corum neexclu
danturcohibereferunt, *C""**
U C n R A» %^S*~^
OChra,Germa. (Dggw/Ofces Beergged. Eftterra feu glebalutea,
Optima eft Diofcoridi lutea tota4euifsima,no lapidofa , friabiKsf
Attica.Vires eifunt adftringendi,erodendi,&: difsipandi ♦ Colle&iones
S£ turbercula difsipat ,excrefcentias carnis reprimit, Caua cum cerato
cxplet. Articulorum tophos minuit. -*x< ^>
SANDARACHA. *w?
SAndaracha Arabibusdicitur Auripigmetum rubeum, OfKcin.uero Aml^U
Gummi Iuniperi,fed falfo. Arfenico feu Auripigmeto admodum eft gmmtm
fimilis,8c" affi'nis,inq; rjfdem locis ambo inucniutur : Colore aute rubeo rubam*
ab eo diftinguitur.Probatur quas rufa,friabilis, pura, tinnabaris colo- SjJ1*
rc,fulphur redplens.
V I R E S.
8 Cum refina alopecrjs medetur.Scabros ungucs cu pice tollit.Ex oleo
phchiriafi prodeft.Tubercula cum adipedifcutit.Cum rofaceo ad nari.
jum&orishulcera^casterascj papularum eruptiones, 8C condylomata
eftutilis.CummulfopuruIentaexcreantibusdatur. Cumrefinaaduer- ,
fus netcrem tufsim fuffitur. Cum mcllelinch. uocemexpcditam effi-
cit.CumrefinaincatapotIofu{pirioii$eftauxilio. .,
GYPSVE ^_J^
GYpfum^Germa, (SypS.Optimum dt, quod Aphrofelino feu fpecu
lari lapidi cftfimiIe.Germa.©pt«gtljfcyft/ quod uftum fubtilius
fitS^mundius.FormaturGypfumin plures formas:a!iud fiquidem in
longos rectoscp pectines fingitur: aliud ucro in Iaminas,quod modo de*
fcripfimus,alfjslapis fpecularis dictu:aIiudinglebasmagnascocrefcit.
VIRES.
Frigidum eft Sc fkeum,uifcofumc£, Vim habet adftringendi,St" ob#
ftruendi,Diofcoridctefte.Sanguims eruptiones,8c*£udores cohibet*
Potumueroftrangulat, ^,
: . ARGILLA. ^i«s" ■
ARgilIa,Germ. Jteft/eft uifcofa SC lenta terra, uarrjs figulorum ope
ribus apta. Temperata cum aceto,fronti,-& temporibus illita,f]u-
xumfanguinisnariumarcet,1 '
Hh a
Digiti
zedbyGOQgle
T E R R A. 0
TErrae f&jriraae fiint fpecies ; Snnt aiira terra Eretria,Samia, Chia,S«
leniifia,c^amraOTcmmitDiofcorides,fedqiKeadnoshodienonaf-
feruntur, TerraueroCimohXquamLariniCretaniuocamus^copioQ
aduehitur«SigiIlata feu Hifpanka loco Lemniae eft iam mufu. Bolusite
Armenius nM eft aliud,quam rubra terra ex Armenia,quae hodie% ad-
fertur. Quod uerd ingeneread terram quantum adferacitatem attinet,
melior eft nigra : haec fiquidem reliqua eft pinguior & fertilior .Sed qua-
tum ad Medicinam : Omnis terra naturam habet refrigerandi , & mea,
tus obducendi,Sc" occludendi : Siccum enim &C frigidum eft eius tempc
ramcntum. Vndeinflammationibusrefrigerandis,uefpar5 item,& cra.
bronumiclabusutuiterimpomtur* ~ %
TERRA CIMOLIA, CRETA. W e
TErraCimolia Diofcorididicitur,qu»aliasCimolia etiaCretaap,
pcllatur : funtc^duo eius genera : altera ad purpureum colorem in-
Crtk. dinat:alterauer6eftcandida,quamhodieCretaLatiniuocant,Genna-
iu€rcibefl/& Cmt/quae ex Anglia copioic hodie aduehitur.
Quod ad uires : Vtraq; aceto dilura parotidas,cV alia tubercula difcu
tit. Ambufta igni fi ftatim Cimolia oblinantur, puftulas non fentiunt.Te
CHum duririas,Sc" totius corporis colle&iones cohibet. Ignifacro impo-
pitur. Acinfumma,utDiofcoridestradit,plurimuinMedicinautraq; Q
<ommendatur,fi incorrupta,& non fpuria fumpta fueric.
TERRA SIGILLATA. X^ ;
TErra figillata,qua2 habetur in PharmacopoIrjs,putatur nonnullis eC
feTerra Lemnia Diofcoridis,qua; ueteribus Sphragis,hoc eft,Sigil
^Z^s * am dicebatur,ut idem eft autor. Sed minimc eft uera ueterum terra Lem
* nia, quam OfBcinae Lemniam habent,fed alia qusedam peregrina terras
fpecies,quam fuasquoc^uireshabeTecompertumeft* Vocantaliaster-
terrdBi ram Hifpanicam*
#««• 7IREJ,
Temperatura* eft frigidac St" ficcae. Venenis aduerfatur : fiquide poit
terrae huius potum fumptum uenenum , per fuperna confeftim expellL
tur*Morfui uenenacorum medetur. Vim fiftendi fanguinis maximafij
habet. Aduftionibus impofita pradtans eft remedium.
Temporibus cum albumine ouiimpofitafangmnemnarium fiftft.
Cum rolaceo oleo,aceto,o£ albumine om uentriculo iliiram, nimium af
mprofluuiumcohibet. VkeracacoethecV fordidaexiccat,8c~fanat.
Rccentia uulnera cu forti aceto fubadta glutinat,8c* inueterata curat*
Dyfentericis cumaceto,uelaquapuraautmulfa,perclyfteres iribiu
ditur.
BOLVS ARMENYS».
Boluj
Digiti
zedbyGOQgle
DSB-E-TALIIS. 3tl
BOlus Armenus, rubrica eft feu rubeaterra ex
Armenia . Optimus eft r ubens,nec multis diftin
ctus coloribus,croci coloris aemulus. Rubricae eft
fpecies,ucut etiam RubriCa fabrilis,quae uulgo 3k$
tcl(fcy» dicitur : EtRubrica Sinopica,a SinopiPo-
ti urbe,qua> hodie nobis eft ignota,8c~ nullo ufu,
v i k e $.
Frigidus eft in primo,(iccus in fecundo gradu. Aduerfiis malignaspii
ftulas,&: hulcera peftilentialia cum Endiuiae aqua utiliter bibitur,cV cor
pori illinitur. Ad uulnera chirurgis in maximo eft ufu. Sanguinem excre
antibus,&phthiikis commodiisimc bibitur. Nimiosmenfescohibet:
Febribus qua? peftis tempore Oriuncur eft falutaris. Cum aqua aceto£e
aduerfus peftis contagium potus prodeft.Dyfentericis,fpleneticis,ioc;u
noroiis,cV uentriculi debilitate laborantibus confert»
LATER.
LAter lapis eft cx cemento feu terr a argillofa uftus*
Germ.Sicgeljieyn / (SebacUn pcytt.Vftus pro^
be later apericndi uim habet.Vnguentis aduerfus pni
rimm,hulcera St" podagram mifcetur. Dura apofte*
mata,8c~hulcera emplaftris admixtus foluit.
C I N I S.
Clnisexomnisgeneris rebus aduritur,quapropter
etiam hoc loco eius mentionem facere placuit. Hic
uero de cinere lignOrum potifsimum dicemus, Aquani
per cinerem colatam lixiuium Latini uocant,
Vi&ES,
Cineri uis eft purgandi,exiccandi,S£ arefaciendi» Sarmentorum uiti»
iim cinis,urendi uim habet,D iofcor.tefte. Cum axungia uel oko fractis
neruis,articulorum coilifionibus, SC neruorum nodis illinitur.Cum nu
tr o Sc* aceto excrefcentias carnis in fcroto reprimit, Ex aCeto ferpentiu,
&canummorfjbusiIlinitur. Incruftantibus medicamentis mifcetur*
Lixiuium ex eodem cum aceto , fale &£ melle , ualet contra prasci-
pitationes,&Cfungorumuenena. Lixiuium decinere
quercus ad medicameta afthmatica additur*
Omne in fumma lixiuiu eft abfter^
ikurn,Sc"purgati-
uum#
m $
Digiti
zedbyGOQgle
&n L AP I D JBT $
DE LAPIDIBVS c
PRECIOSIS.
D A M A S gemma eft durifsima,coloris cp Cryftallus obfcis
rioris in Arabia & Cypro nafcens,tantaj duritiei, ut non L
gne,non ferro,fed folo hirci fanguine dometur : maxime ue
rafialiquot ante dies p«rofelino,fifere montano S:uino
nutnatur.
Sex eius numerantur genera : Indicus,Arabicus,Cenchron, Macedo
mcus,Cy prius,& Siderites.De quibus Piinius naturalis hiftorise li. 27,
cap.4. **y*
Cy prius Indico nonnihil moflior eft, S>C obfcurior : maonitudine in~
uernmrnucisaueUane.Generoiifsimusiudicabimrisqm'8ryftaUopaJ
16 obfcurior,f errum candens nitorerefert, coeruleccj; interfufo fpfcndo
re ita ref ulget,ut foiarem quendam radium tranfmittere uideatar.
Mzgmzi appoiltus,attrahendi uim ipfi aufert. Auro, argento, uel
chaiybi indufus pnecipuamuim habet. Contrarsibiem^eias^urgia,
bdla!
*REC10S1S. px
jk, befla,uenma,phantan*am,malignumq; fpiritum Gmftro aHigatusBra*
chio,prodeft,Hoc lapide aiia? gemae,udutSapphirus , Smaragdus,p«E,
forantur. ^ «l
<5:^ ACHATES. jplfjfe>-
ACharis uariae funtfperies: nonnuilse funt nigrae , uenis diftinc*fce ak
bistaliaeCoralliofimiles.Tertiumeftgenus, quod inCretanafci-
tur,uenis nfgris flauisq; . Sunt Si Indic£e,coloris uarrj,fanguineis inter-
ftindtae macuIis.Probatifsime. tamen funt perfpicuae, quseq; leoninae psf
li funt fimiles.Py rrhum regem Achaten,in quai nouem Mufie Sc Apollo
cytharam tenens fpecftaretur,non arte,fedfponte naturaexta di&urreu-
busmacuUs,utMufisquoq;finguiisfuaredderentur infigma, habuifte,
cap.i.lib.^.autor eftPlinius»
Scorpionis cxTaraneorammorfuimedetar. Trita uulneri impofita,
aut in potufumpta,ferpentis morfumfanat. Manibus uel collo ftgera-
tur,fapientes ac comes efticit. Capiti dormienris fuppofitus,uarias in
fomnoformas obr[cit. Videde huius fpeciebus & uirtutibuspluraa-
pudPlin.libv57.cap.ro.
CARBVNCVLVS, BALA-
gius, Rubinus, Granatus, — -■-. ^
" ^--' *■' O
B f~* Arbunculus a c olore fic di<ftus,coloris eft ignei,Iocum primum po-
^-'tifsimumq; intergemmasigneasardentesc£obtmens:huius duode
cim^alocisquibusinuemturjnumeranturfpecies^riimirumGaramanri-
cijndici, Aethiopici, Alabandici,idq; genus. Sunt autem quaruor Car-
bunculigenera:Primum eft eorum qui reuera Carbunculidicunmr:
hinc Balagius : tertio Rubinus : quarto Granatus.Carbunculorum felc
(ftorum rurfusfunt difFerentise : nonnulli pinnato fulgore pellucenc:
airjrurfus albaprsecin<ftifuntuenula,reliquisnon inferiores< Poftre-
mo,eito£Car5uncuIus,qui Sandraftos, &C Garamantites dicitar, ao-
rcas ueluti fteitatas intro guttas continens,ut hyades reprefentare ui-
deatur : hocq; Carbunculorum genus reliquis pnefertur.
Singulisautem rjs,cjuibus reliqua* gemma2,Carbunculi funt prae-
diti uirtutibus*
Balagius Carbunculis proximus , colore eft rubro , Sc prselucido,
foblanguido xquodam nonnihil fulgore fuperfufo. Pares cum Carbun-
culo,inferiores tamenaliquantouires habet.
Rubinus maximcprobatur,fi pertenebras in fpeciem fcintillae mu lu&wtf*
care uideatur,fubftantiaq; Gt fimplicifsima.Maximascontrairu"ectura
aerem,fomniaq; terrentia uires obtinet.
. Granati obfcuriores minusq; grato funt colore , udut £ umbra „
suit nubecula quedam Rubino omindatur t Melancholie aduerfatur,^"5**^
SC cor reficis;»
Hh 4
Qj^Iibetuerdharum^utmagisminusueaduerumCarbucuIum^ac- C
cedi Wta nobilior eft uel ignobihor.Omnes tamen uitro rubore infe&o
adulterantur.
Q CARCHEDONIVS-
CArchedoniumcap»7Jib.57.cCarbuncuIorugmml>us,refertPIL
nius,colore eft inter BeriUum St*Hy acinthum medio , leukula qua-
dam,8e"fubardente accedentepurpura:Carbunculis itaq; uifunturnL
griorWed igne uel foie acrius quam cjeteri excitantur , umbrante te&o
uifuntur purpurei,fubccdo flammei , contra radios folis fcintillare etia
Uidentur: ceras etiam his fignantibus,quamuis in opaco,liquefcere idem
eft autor : in mafculis ftclla relucet,fu!gentq; acrius : f ceminas uero iagui
dius.
Vires ei adfcribuntur contra cacoda?monas,triftitiam ac ttmorem,
Vi&oriam gcftantibus parit,f eftucas calfactus trahit.
SARDONYX» Q^
SArdonyches acolore nomen habent,fiquide\teftePlinio libi^.capi
6\haud fecus ac unguehominis carnibus impofito relucent,funtq; ua
ria earum oenera : oprimas autem cenfencur,quae coiore conitant ueiuti
camibusunouehominisimpofito,utroq;translucido&languido coio Q
re,candidasq;uelpurpureaszonasex ordine,eitraalterius rei mixtura;
recipiunt,albicantibus circuHsimmiftalenipurpura,cceleftis arcus an-
helationemquandamrefcrentes.Rerjciunturautemellex, Sc feculente,
nrniliterinquibus circulus aliquisfedifrundit,non autem recipit, credi-
tur ex Sardfj, Sarda? 8C Onychis coicu,quarum eria colorem ac fubftan-
riam refert,fieri.Vires eius func contra Venerem animiq; f aftum , nec no
contranoxios onycharumeffectus.
SARDIVS. CZ>^
SArdius,qui optimus,colorerubro,fed fubobfcuro uifit , reliqui quo
longius a dicta forma ahfcedunt , hoc funt ignobiliores. Timorem
peliic,audaces efFicit,a uenenis ac makflcrjs geftantem feruat/anguinon
narium fedat,animum exhiiarat^ngenium acuit.Contra onycharum fi-
mititer damnum ualet,unde etiam Sardonychas ,quod Sardiiun compk
Ctantur , innocuas tradunt,
TOPAZIVS KuS D
TOpasius,autorePlin.iib.57.cap.S.gemmarumeft amp!ifsima,fo*
lacfiimamadmirat,5iufu atteritur:Genera eius duo: Alcera pra-
fois,hoc eft,porracea : aiceraChry fopteris dicta, ad filicis herbae uiror£
feinclinans. Feruenu iniectus aquae innoxium eius feruoremreddit.
Soiis
Digiti
zedbyGOQgle
- P R I c i o $4
xSoIisiracIiys4^tifan*amj oppofitus^neam<!cfcflammam attitot.Vcrt<
* cos motus rdtingmt. Vulnerum ftuxum admotus fiftit. Iracondiam co#
J»bct.Sn^ritiam8£dd^umfcrutipfumpcllerc
tcm auertere,o£phren obnoxrjs amuletum efle,Pro Luna? tcm aU
gmemodecrementoq;uires uariat: VndcLunatids eflcauxiHd memo»
ratur. c^
TVRCHOIS. W >^:
TVrchois Gemmaeft,in Turcia nafcens,Germa,eftt tEuTCKd.Cuui*
duo funtgcnera : Hifpanica 8C Indica : prseftat tamen Indka : altcra
ceu uiiiof minorehabetur predo .Coiore eft cocruko feu ueneto,ex uuri
di ueiut cura Ia&eo fuperinfufo retucente : Subftantia utriq; craua,6b*
fcuriortamen,cVcrafsiorHifpantca%
Vires eius funt,uifum & cor confortare t o£ ab omnibusnoxfjs ex-
terniscafibuscuftodire^Huaritatemac profperitatem geftantiefficic*
S M A R A G D V S- ^^Xj
SMaragdus uiridis eft lucidacg gemma* aded ut ukinumetiam aerera
uirorc fuo innciat,& mutetJiuius fpecies Plinhislib. 37. cap. 5. nu»
merat duodecim » Primi ac nobiliisimi funt Scy tm'ci,proxinufunt Ba-
<ftriani,longe tamen inferiores : tertio Acgy ptrj habentur loco, Reliqua
Bgenera in metallicis awrarrjs inueniuntur , tcnentcj prindpatum inter cat
Aegyptrj, Haud exiguos etiam in Britannia inueniri Smaragdos,autor
cft AlbertusMagnus. Optimuseftiscuitantus uiror,puritas &£ fplen-
dor fuerit , utoculosexpleat^uicinumqjaeremitainficiat^utne^ Solis
etiam {plendoricedat. Annuloindufus a comitialimorbo praaeruat,
memoriam cuftodit,Vifumrecreat,opes auget. Veneris Sc" impudidtise
cft impatientifsimus.Ramentum dus o<fto granorum ponderefumptu»
aduerfus uenenum,St" capillorum defiuxiones eft praefentusimumremc
dium.
ArmeniuslapisSmaragdinomineaquibufdam Pharmacopolis fat.
fd oftenditur . Eft autem is lapis fubftantia» seruginofee , pares cum azrvu
gineuires habens»
O SAPPHIRVS. ^3
SApphirusGemmaeft Orientalis&IndicaJucicKcceinute^ coloris*
uelut ecclumferenum.Optimusqui nubcshabetobfcuras,ad rube- ; ^2L^ ^
dinemdeclmamcs.Nonnunc^tamenalbis nubeculisjfulgens cortfpicL^v^,
tur.Geftatushilares,rdigiofos,pacificosq;reddit, Corconfortat:Ve jpJ^.J^.
nereosmomscompefcit.Contrairacuncu'arn,muidiam,fraudes,mftiti* ^^^
am,plurimumuakt.Corpusauga.Cordisoculorumq;uiresreridt»eo- -
rumq; excrefcentias & puftuUsinbibettVeneniSjinteftinis^ exulceratic*
nibus in potu refiftic,
VNIO*
oi.X v*>*V*.
VNI o. - • "• C
-V ■ eondiis maris,prsefertim Indiei. In Britannia praterea cV Flandria
magna earum eft copia.De hamm generatione eft apud Plin. in narura-
H hiftoria.Sunt antem pro fua aetate ac magmrndinemaiores, pro ratio-
neuerococepa,puritate uel obfcuritate , generofiores uel ignobiliores*
Praeferuntur qux candidifsmiaj^uddifsima;,rotiiidifsim2e^euifsimae,
- nu'mn} % ppndcris^ naxime uero fi natura perf orace Gnt»
Spirinim uicalem confortant. Cordis tremor em eapitisq; uerriginem
pdlunt.Mifcetur faccharo,quoduulgo Manum Chrifti cumperlis uo
cant*aduerfus animidefccT:idncm.OcdismfertJe, omnes eorum fordes
e^pU2^ant.Valentaducrfusfanguinisfluxum>cVdyfentericis opitulan-
tur JSlenftruacohibent.pentes purgant.
CORALLIVMi
COrallia in mari na-
fcutur Africo , funtq;
lapideus quidam frutex,
Tripkx eorum differen-
tia : Quazdam funt rubra,
quae funt uulgatiora : no-
nulla candida, quai predofiora : aliqua nigra, fcd rariora*Probatifsima
furit,qiuca:quaiiubiq;rationcudru^^
rint,fruticis iorma/aciUq;terenticedenaa»
Ex collo rubea coriili:4Iigatacomitialibusprofunt. Sanguinem ex-
creantibus,etdyfentericis luntfalutaria.Lippientibus oculisiliinuntur :
rjscp quibusmufcse obuolareoculiscrebro uidentur,manc iUitafuntau-
xilio.Tma cum aqua pluuia potafpknem exiccant,alui Sc uentriculi do
k>rcsfedant.Cum ceruino cornu,&aquapluuiamixta,uarrjscorporis
morbis,acprjecipuc uermibus^medenrur. Tonitribus Sc tempdftatibus
refiftunt : Vnde ueteres contufaagris infperferunt,arboribusq;, ne a tcm
peftatc 2xderentur,alIigarunt.Sanguinis Huxum fiftunt, Excrefcentias
carnis cohibent.Oculos confortant.HuIcerum cicatrices pellunt ♦ Inte-
ftinorum fpl««isq; apoftemaribus opem ferunt Contufa cauis dentibus
mferta>abfq;dolore eos extrahunc.Gingiuisfunt remedib.ColIo alliga-
taafpecl:ris,o^~ph'antamiarismaligniscuftodiunt# ,--">%
. MAGNES. ^_; ^
- ~\ M^&^5 ^ inucntol"c nomen habet, Lapis eft ferruginei coloris, in
•X-Vlilndico Mari copiofifsimus. Naturam peculiarem attrahendi f er-
rum -h'abet,quoq; uehementiusferrum attrahit,hoc eft praeftanrior.Tan
ca eiusin mari Indicoeftcopia,ut cummaximo periculo roftratae naues
in-eo nauigent. EaruudemcumAdamanteeft uiriurn. Potui iniectus
aiuum Iaxat,cralTosa; humores foluit,Semidrachmseponder€ cum meL
Digiti
zedbyGOQgle
* !ehydropiqsbil>ituf .De huius gencribus difceot-%%, Pli.Ii.^ca.»^
LAPIS LAZVLI. fMtjp»*
LApis lasuk',alias Cy aneus & ccerof eus dicius, Germa.lL&pirficifl»
Subftantia Iafpidi haud eft abnmiiis , colore cccruleo, aureis mteK*
ftinctus maculis,g!aber Sc" fubtilis. De hac gemma, aliorumcj; fuper ba<
& Plinfj le&tonc lib. :$7.ca. ^.errore/cripfo Francifcus Infulamis,m ]L.
bello,in quo quatuordecim gemmas apocalypfeos explicar. oftedttC£ ek
fe errorc inPlinrj uerbis,legendumc£ hoc pa&o : Reddetur 8c" per fe cya-
nos nomine,accommodato paulo ante Iafpidi colore cceraleo,utf^nte>
tia uerborum hec ftt :Gemmam Cyanon nomine dictam, cceruleo lafpi
dis colore !ncere»L oquitur enim Plinius hoc Ioco no de arenofo feu me-
tallico cyaneo/cuius meminitlib.^.NonuIIiftellatumlapidemuocant, stti**
quod uidelicetlumini expofitus ftellarum modo fcintillet* Optimus eft kp&
qui cccruleu colorem cp maxime exprimit.Quod ad uires attinet,coper-
tum eft eius polline ablutum,dum nullu alienu faporem referat,melacho
licis plurimu prodefte : Gqufde melancholicum humore per inferna du-
. rit. A collo fufpenfum pueris nocnirnos pauorcs arcere ferut. Oculoru
aciem acuit. Abortum colio alligatus prohibere traditur, Appetente ta-
rnenpartueftfemouendus« „ -
HYACINTHVS.' /^ v°
g TlJYacinthusabhyacinthifloriscoIorenomenaccepit.Cemmaeftco
Xi.Iore fuluo confpicua,difFertq; ab Amethiftomt tcftatur Plin. quod
qua» in hoc emicat uioia,in illo dilutior COnfpidrur , utleui quadam,fed
fubobfcura purpura ab Amethyfto defcifcere Hy acinthus uideatur,
Genera eius funttria : Rubrum,fuluum,feu citrinum,S<: cccrule5 feis
uenetum :quodpoftremumreIiquisprasfertur,acaeris rnutationemid-
ipfum fentire tradunt : fereno uidelicet ccelo lucidius & fpedoims appa)
rens : nubilo uero obfcurius cV triftius. Optimus eft qui nec bbfcurior, —
necclariorfuerit,cxligniadmotus aliquantum purpurafeit. Naturas eft
rrigidjc. Vnde corpora denfat,fomnum conciliat,cor confortat, & tue-
tur.Geftatus a peftis contagio adferit : qua de caufa amuleti uice a colli
finiftra parte fufpenditur*Diukias augerecreditur : animi item alacrita-
jem etticsre,& a fulpuribus def endere» • .-»- - --•. .
IAS.PIS. fefc- ^S
JAipisuiridislucidaq;eftGemma:Optima quse exuiridipurpureuTO
quidc5pkctitur,albapraecingentelinea. DehuiusfpeCiebus 8c"digni
ta£eeftapiidPlmJib.57.cap.$.circafine,&:capt9.ubioctoeiusenume
rat, fpecies.Prima dicitur Grammatias, uel Po!ygrammos,quse reliquis
pra;ftat.SecudaCypria«TertiaPerfica,QuartaThermodontiaca.Quiri
daCappadox.SextaPhrygia«SeptimaThracia.Ocl:auaChaIddica.Ha
ru praftatifsima,qux purpureo eft colore mixta: Secudo habet loco cui
rofeuseftcolor:Teruo quse Smaragdu refert:Quarto qua»matutin3
* autumnate
Digiti
zedbyGOQgle
autumriale feretmnt imitatur ccd5* Vlera has alia» adhuc duatuor ab au, <*
fo^usla^idif enumcra£iaripccj€s;.Sft enim Iafpachitcs:hincalius in
quoipparcat homo fcutum habcns m eollo* SC cufpidem in manu,fub
p*dibusuerdfcrpcittan,contra omuesualens inimicos, Alius infuper ,
in quo fithomo fafciculum hcrbas in coliohabes,omnes morbos difccr- '
ncnsiancfuincmq;reftingucns. Quartus item cruCe ngnatus,hominem
m mergatur cuilodicns "Omnibus autem reliquis praeftat prima poly-
crramTiiosiiCta,pra:fertim fi alba pratcingaturlinea. A collo aduentri-
culi orifidumfufpenfus eundem confirmat,GaIeno tefte. Drachmx po-
dere deuoratus mulietibus menfes fiftit , SC fanguinem fudoremc}; com-
pefcit. Hydropem&febresarCet. Oculorumaciemuirorefuoreficit,
Venereos motusinfrenat.Parcum peculiari quadamproprietatemodef
raricreditur.Geftantem ab aduerfis cafibusliberare,phantafmata pelle.
te,concepo'oniaduerfari,8<: oculos abomnibusfordibus purgarefer*
HAEMATITES. -~-~~ )
HAematites ab effecftu nomen accepit,a ui nimirum fiftedifanguinis:
Vel etiam afanguineo quo confpicitur colore, Germ.2Dliltfieyrf.
Inuenitur in Mauritania : ^cd in Arabia $C Aphrica pra?ftantior. Kuius
duo funt porifsimum genera : Alterum fanguineo extrinfecus,nigro iru
trinfccuscolore,aMagneteCognominatumiquem proMagnece non
pauci per errorem uendunt : Alterum uero nigricans , fanguineis inter- D
ftin<ftum uenulis * Optimus eft qui colore fuerit puro nigroq;,durus,'o-
mnibus fordibus,8c" uenarum diftinctionc carens. Quantum ad uires :
Aiunt ferUenti aquae impofitunfeam refrigerare. Geftantem a Solis
feruorenonla?didicut.Frugcsacicadis,&gradine cuftodire creditur*
Manu rctentus fluxum fanguinisnarium fiftit. Cum mali punici fucco
fanguinem excreantibus confert : Muliebreitem profiuuium inhibet»
Dy fentericis uncise femis pondere in cly fteres additur : admixtis. aL
buminis oui,accti,fingulorum 3< j. Oleircfarum t.fj.Fiuntex eodcm pi
lulae cum Gurnmi Arabico,8c" melle,qua?fanguinem excreantibus utHu
ter dantur.Cum plataginis fuccO puluis eius iumptus , album rubrumq,-
fccminarum fiuxum fedat, Oculis cruorefuffufis confert. Veficae SC fer-
pentum iiftibus opem adfert.Oculorumlachrymas ex la&e demit, pro^
cidentesq; oculos naturali quadam ui continet.
CORNEOLVS* "^:-'"
COrneolusminrjeftcolore,fed fublanguido,carni humanatfcifla?,
fiue aqux in qua caro eftloca,no difsimilis. Probatur maximequas
purifsima nitidifsimaq; fueritfubftantia5Colore carneo5transIucido.
Quod ad uires,fanguinem menfesq; muliebres fi&k: marifcas pellit. Anu "
nulo inclufus,iram belliq; caufas,iurgia St" litc$ coram iudice finic, PbL
len eius dentes emendat, SC corrigrc " " • . - ^
Digiti
zedbyGOQgle
A ^^r AMETHYSTVS.
AMethyftos ab effe&u nomen eft fortitus* Germa.2lmet^y |1. Au-
cor eftenim Ariftoteles,umbiIico admotumuiniuaporem primum
ad fe trahere,deindc eum difcutere , & i crapula ,£c" ebrietatehoc pa&o
* ferentem uindicare. Gcnera eius funt plura : Primacum tenent Indica%
Proxima: Arabicse, Armeniaca>,Aegyptia£, Sc quas iti. Galatiareperiun
tur.Poftremo loco habentur,quseinThafo autCyprogignutur. Omni
buscolor eft uiolaceus,fuIgidusq;. Indica;uero,qu:a£|»r^a^uiOliima£
funt,purpuram abfolutifsimam exprimunt : SCinter hasi^amlisAiates
funt,quae blando quodam afpecniuelut ignitam fcintillam eiaculantur.
Omnes autem ad uini colorcm accedunt. Scalpturae etiarhfunt faciles»
tnterdum eti am ad hy acinthi accedere colorem inueniuntur. ' : ■ ' * * • s'
Vires eius funt ad pelledam,ut dictum eft , ebrretatcm.Coritra toxica
ferunt amuletum efle : Malas cogitationes auertere ringcnium fefix efRi
cere^Vigilantcmitem^cVprincipibusgratum. ^_ ...■■..-■ -:
'. GAGATES* t^3
GAaates ab Gaga Lycias oppido,ubiinuenimr,nomenhabet ♦ Cori>
fpkitur tamen in Britannico & Liby co eriam littore : nec np in An-
glia.Duorum eft generu: Alter niger,alter uero flauus Sc lucidus. Opti
mus eft niger,fqualidus,cruftofus,percf leuis , qui celeriter accenditur;
.Bodorebiturninis. Exhuiusquoq; fpecie putatureffequiin Germaniae
inuenitur montibus,quo asrarrj & ferrarrj f abri carbonum uice ututur,
odore,fubftantia,forma,& uiribus cum Gagateconueniens.. Quodge
nus «^giexiss^/asTheophraftusuideturdixiile. Germa.^teittjoleff.
Vires funt Gagatas moUiendij&i difcutiendi. E collo fufpenfus mda>
cholicas imaoinationes creditur auertere. Cum uino deco<ftus dentium
dolori medetur.Cum cera ftrumas difcutit* Aqua in qua triduum Gaga
tes maceratus f uerit,a parturietibus pota,partu adiuuat. Vide de eodem
apudPlin.lib.36.cap.10. i~~/ttr*~$
CHRYSOLITHVS- ^
CHryfolithusgemmaeftIndica,Coloris uiridislucidiq;, aduerfusSo^
lis radios ftdlae inftar fulgens : Ignobiliores harum dicuntur Arabi-
cse,quod colore uario,afpe&uq; iint turbulento, Sele&ifsima: Indica?.,
qua? quadantenus funtcccrulea?,aqua? marinae uirorem praefeferentes*
Quod ad uires : Melancholicas exafperationes , & affectiones gefta^
taex iiniftrobrachio creditur auertere. Auro indufaftultitiam Sc~ phan-
tafiam melancholicosq; metus,&£ pufillanimitatem arcet.
D a?monas prauos peIlit,nodurnis pauoribus aduerfatur.Sapientes
Sc" conftantes erBcit.Afthmaticis etiam prodeffetradunt,
BERILLVS*
li
*|3EnllustruIicaeregfonis^ &
13 pallidior,eoIoris molacei^iucThalafsrj J^robarifsimefunt^qua? lim
pidimarisuiroremquammaximereferunt. Exhuiusquocpgenere fimfc
Chiyfobcrillididi,colorelai^uidiore,fulgorcad aurumuergente.Po- ^
liuntur hexan<mla fbrma.utteltatur Plinius ,aliterenim politihebefcut :
folooremc^ni color furdus angulorum repercuuu excitetur , amittunt.
Dilutumhuiusgemm<e cx aqua,ocuIishumentibus,ru<ftibus , fufpirrjs,
iecorisq; malis mederi aiunt. Aduerfushoftium quc^imuriam,cV pigrk
tiamuaierc tradunt.lngenium f crtur acucrc,coruugatosq; conciliarc,
:'L' CHRYSO P R ASVS- ®^-^-
CHiyfoprafus a uiridi colore ad aurum declinantc,dicftus eft. Gem-
ma eft India?,minus frequens,8c" ob id preciofior* Porri uiriditate*
aurcis interftinc"tus maculis confpicitur. Lucet in tenebris : Interdiu uc
ro,8t"lumineadmoto fpkndorem amittit.
Quod ad uircs : Cor rencitlmbecillitati oculorum fubuenit.
ALECTORIVS. F^>
ALec*torius, quafi dicasGallinaceus,qu6dinucnti*iculocapiinuc*
niatur.Germa.CapawnCR jlcytt. Inueniturhic lapisinuentricu-
lo capi,a?tatis, ut ferut, anno nono, aliquitamen uolunt anno quinto.
Fabar confpicitur magnitudine,colore cryftalli , nifi quod paulo eft ob-
fcurior.Hocexiftenteincapopotuipfumabftinereferut. Ac Milonem D
Crotoniatam hoc ulum inuictum in certaminibus fuifife , tradit Plinius
lib.37.cap.10. Valere aduerfus pericula credirur. Inui<ftum praterea
reddere,& irtim arcere in ore retcntum ferunt : Autoritatem 8C gratiam,
facundiamq; geftanxi pra?ftare : Conftantiam pratcrea adferre : V enere
cierc: Mulieribus quoq; uirorumgratiam conciliare.
CHELIDONIVS. ^ ^
^^Helidonius,quafi'hirundineus,qu6d in hirundinibus, quas Grzed
K^Xktoffrxs uoeant,inueniatur,German. ^cfjtPAlbtlffley tlXapillus
autcm eft paruus.Sc" minime perfpicuus,qui in iecore aut uentriculo pul
lihirundinum inuenitur. Aiut autem optimas inueniri menfe Augufto,
crefceteluna.Plinius GemmamhancTaosuocarieft autor, ac pauonis
colorem reprefentare , qui Grarcis Tctis dicitur. Eft autem dupkx huius
iapidis dirferenria : nam interdum finguli,interdum uero bini inucniun*
tur:akerrufo,alteruer6nigro colore.
Probatifsima* funt quae fubftanria funt firnplicifsfma purifsimac£4
aureis emttisinfignita». Adduntautemlapideshosdebere eximf pri~
ufquam primogenitus puIIusterramcontingat,cVabfenribusipforunt
parenribus: ficenim maiorumefle uirium.
Rufam fub alafiniftrageftatam^unaricosscorrutiales,infanos,8^1an
,.* • .
PR lCfOSI*. ' t*6
jtguidosfanareferunt : Facundos item & gratos efficere: NigramuercV
contrahoxioshumores,iracundiam &febrcsconducere: felicemitem
omnium rerum fucceffum , & exitum praebere : oculorum dolori cum
aquatritam mederi. .——*-: riirt^'
AETITES- K^jsl^^
AEtites,Latine Aquilinus , quod in aqutlae nido , qux Grsecis «tris
dicitur,inueniatur,Abfq;hoc enimiapide oua aquilam parere ne-
gant-Gemma eft corticeduro,fcabro,& minimc leui, alium in felapillu Fomi.
inclufumcotinens,qui dum quatitur feu commouetur,auditur. Genera ^^
eius traduntur tria : Primum albo, fecundumcinereo, tertium pulloco*
lore.In montibus etiam Indise inueniri tradut,oui magmtudine:uerunt
ijstantumuiresa{Icribuntur,quceinaquilarum nidis niuentse fuerint.
Quod ad uires : Siniftro brachio alligatam maximo ufui efle graui-
dis,qusefcctum obuteriimbecillitatem 2egrecontinent,eert6 affirmat:
fed parturientibus a brachio amoueri oportet. Prarterea feminibus eau
rundem alligatam citra dolorem partum educere,eft probatum . A par-
tu uero ftatim aEemine amouendus,ne uterus fequens partum uitiet.Fe-
runtde hac,qu6d furem,quod miratu dignum,in paneconditus prodat.
Furem fiquidem nihil cum hac decoc1um,manfum etiam,deuorarepoC
fe.Comitialibus tritam,&: cerato exeeptam conferretradunt. Admagi.
cas uidentur artesreferenda,qua; dehac produntur,quod uxorum fur^
* ta manifeftet,S: futurorum fcientiam manifeftet.
Jrki
A S S I V S* C^'' ^.
Sfiuslapis eft, ab Afib Troadis promotorio fic dictus , ubi tantur»
inuenitur,coloris albi,pumicis inftar leuis»
Vireseiusfuntadmalignahulcera , fiftulas,podagram,meliceridas*
cxcrefcentiasq; carnis.Verum hodie nobis ignotus. Propterea plura dc
codicerefuperfedebo. *~~~~^
ASBESTOS. ^&^
A SbeftosquafiirreftinguibiIis,anaturafuadicT:useft.Gemmaeftco-.
-**4oris ferrei,qu?c ut femel accefa ruerit,igniq; exarferi^reftingui ant
plrusnequit,undenomeneftimpofitum. --^
SMYRIS. ^
SMvris,Germa»@t^mh:0eidicitur,5£ Gtoltril.Lapiseft Adamari-
tiduritiaproximus,quoGemmair}adpoliendas gemmas , dcatcda
Adamante,utuntur.Quod ad uires,prodeft gingiuis,quae humore uexa
nir.Addentifriciaeftutilis. ~-~Z^^'^Sg§^
", AMIANTVS. ^^g^SSs»^-
AMiantum lapidem in Cypro nafci, fcribitDiofcorides,fci(Ib alu-
mini Gmilem,qui fiexilis eft adeo aut filaexeodefiant,ex quibus fpe*
Ii i
*ci D E L A PIDIB7 f
&aculigratia ueftimcta texantur,quorum h?cc eft natura, ut ionibus in- $
fecta ardeant quidcm/ad non eonfumanmr,uerum purgentur. Atojhic
Ali«ias J*P** non *& abus quam is quem Pharmacoplae Alumen plumofum uo-
plurwfm cant : cui haec eft natura,ut aliquot etiam dies igne incrematus non coiu
fumatur : qui etia interdum fi exilis adeo inuenitur,ut fila ex eo duci poC
nnt,Germa.@t«mP4C^e/5€t>€C«>Ctf /@teittb<M^t/5?nb &AS €8>lg
ItCcbt.Quod uero Plinius Indici Hni memimt, quod igne non confuma
flir,uidctur de hoc Iapide intelligendum : ac fabulis negociatorinn dece
ptum efle autorem,qui lini illud genus in India efie fint commenti.Com
mentum etiam eft, quod agyrtc. pilos efle Salamandra: hunc lapidem nu
gantur. • '"■'"* ,'^v
• v SELENITES. %^_ ; i^
At&wfcB C EIemtes5alias Aphrofelinos,&: fpecularis etiam Iapis alfjs. German.
«w. i3 Vttfit fzfi Wm «f /^rfcglap.Selenites uero dicT:us,ut ait Diofcori
SpccuU* des,qu6dno<ftu inueniaturLunarimaginemreddere ,quas cumeacre-
rukfi. ft-f^ decrefcit.Specularis uero,quod fpecuh inftar,aut uitri fit Iucidus:
Vndeetiamfeneftrajueteribusexhocfiebant, utin quibufdam uetuftis
adhuc templis eft uidere.Gandidus eft,kuis & transluces. Albertus Ma
gnus tres diftinguit eius fpedes : Vnam lucidam ad inftar uitri. Alteram
nigram.Tertiam citrinam,nobiliorem,quae altera fit arfenicifpecies.
L A P I L L I S P O N G I A- x D
jrummarinarum* i .•■-
LApilli inueniuntur plerunq; in fpongfjs, quibus fuam quoq; non exi
guam uim efle copertum eft.In potu fiquidem,tefte Diofcoride,caL
culum uefice frangunt. ~ry-*- -*
GALACTITES C -:^'
GAla&ites alacteohumore,querefudat,nomenfumpfit,coIoris eft
cinerei,guftu dulcis. Inuenitur is hodie Hildeshemrj , forma SC uirL
bus ei,qucm Diofcorides defcribit,refpondes. Ad oculorum fluxiones,
Sc ulcera illinitur. Fccmori alligatus partum adiuuare fertur. A collo i&E.
fufpenfus lac nutricibus augere traditur.Oportet autem,ut inquitDio*.
fcorides,in aqua tritum in py xide plumbea recondere , propter uim uL
dehcet gIutim,quodipfiadhaeret. r-^.-, ^r
PYRltES. t-;7 L'
XteKhaft "D Yrites lapis eft,qui Arabibus Marchafita dicitur, a quo aes coflatur •
1*. jLGerma.2fc.if appellatur.Conftat ex argento uiuo mortificato,& ful
phure adurete. Eligitur qui aeris fuerit fimiiitudine, f acile flamas redens.
Vires eifunt excalfaciendi,abftergendiq;. Oculorum caliginememe?
dat. Durinasconcoquit,cV difcurit. Cumrefinaexcrefcentiasira
carnecohibet:adftrictionern tamen,Sc"doloremparit, Vftoeadem eft
uis, ' .''■■■'=■'■**
~ * GIPSVS*
Digiti
zedbyGOQgle
l G I P S V S» ^*7
Glp{usnitrofimiIislapi$confpkto*Probaturduiiimasb?ijucrit k
cas. -
Viresdmfimtranarc,8Ccontrahm.FllixiKfanguinis,dy{£ntcriam>
&fudoresinpotucohibet: Vndceaamfrontiiilitus {anguinem e nari- .
bus manantcm rcprimit.Medicamcntis adhibetur ftipticis.
p v m e x. o?n
PVmcxlapiscft nemininonnotus,cauernoujs,lcuis,Gcr.Ctit 23tttt3.
Eligitur durus,cauernofus,lueidus,albus,in quo nulli lapilli infunt,
Vircs eius furit abftergerc : Caua hulccra carne explere,&: conf ortare.
Dentes expurgatLuxuriatem oculorum carnem tollit. Mufto inie&us
feruorerrt eius cohibet.Vritur autemhunc in modum : Prunis impofitus
uino tcr rcftinguitur,ac denuo cadefacftus ex igrte eximitur reponiturq;,
doncc fuapte fponte refrigeretur t refrigeratus contunditur ac refer>
uatur.
c o s.
COs omnibus eft Cognita.' Attritura cotis
qug fitdum ferrum in ea acuitur, mammas
negrandes nimium fiantcohibet.Natur2e eftft.
quidem frigida? , SC reprimentis : Alopecias et*
iampilisexplet.
DE SVCCIS CON-
CR.ETIS, QJVOKVM. IN MEDICINIS
cftufus.
(I ER fuccosconcretoshic accipimus eos,qu6spartimgum-
1 mi,para'mrcfinas,itcmlachrymas,glutina&:bitumina uo-
cat : quoniam omniahccc nihil aliud funt , quam fucci &pin
i cruedines quatdam COncretse : Vcl ex arboribus naturahter
fluentes, ut oummi o£ refina* omnes : ucl artc f a<fhe,ut piX omnis,itcm
Mumia,Amylum,idq;genus&:glutims fpecies. Velexterraprofluen-
tes,utBitumen.Exanimaliquoq; Zibetto Mofchus odorametum eftlii
cns fanies concrefcit,o£ induratur. Saccharum in arundinibus nafces ue
luti oummi feu medulla,uaria arte apparatur , & concreti fucci appella-
tionem fibi uendicat .PofTent eadem ratione omnes animantium pingue
dmes,itemmelIa,butyrum,cera,fubhoc gcncrc comprchendi: Verum
ca potius inter animantia , e quibus eadem colliguntur, referre placuit,
atq; hoc loco folum recenfere iila,qug ex arboribus maxime profluunt.
T-rimum igitur quid fit gummi,quid lachryma}refina,pix,Bitume,gene--
ratim dicetur.poftea fpeciatim de nonnullis agetur.
Digiti
zedbyGOQgle
db srccit C&SCRETISj
GVMMI* ET LACHRYMA; G
GVmmieft appdlatio adomnesarboram lachiymas , qua» non funf
refinofsc fubftantias , uelut eft uidere in cerafo hodie c£pruno,& in
Acada, de qua propric inteUigit.Quod enim ex Acacia ftillat,illud fim-
plidter uelut per excellentiam dicitur Gummi,Sc* cum adiec"h'one Gum-
mi Arabicum,de quo poftea figiUatim .Sepe tamen uocabulum Gummi
indifferenter ad omnes arborum,& herbarum lachry mas, fiue refinofg,
fiue aqueas fubftantic. merint,refertur.
Lachrymauero eft generalis appellatio ad ornnemfuccum,qui ex ar-
boribasuelplantisftillat, fiuerefina,fiuegiunmi,udaliusfuccusaut 1£.
quorfuerit.
Gummi & iacmymarum plures funt fpecies,prout ex uarrjscolligun
tur arboribus,utfigilIatim poftearecenfebuntur*
RESINA' OMNIS
Efinaeft humor,feu pinguedo quarundam peculiarium arboram,
»-qu aks funt Pinus, picea,pinafter,abies,larix,taeda, piceafter, Len-
tifcus,terebinthus,cuprelfus.Ha? enim relmifere. numerantur arbores.
Opcima eft terebinthina>qua hodie caremus.Nam qua? in Pharmaco
polrjs terebinthina uocatur,nomen quidem habet,fed non eft ex terebin,
tho arbore,uerum picea : Lentifcinam habent Officina?,fed mutato no-
mine,fiquidem Maftix rjs pro Maftiche dicitur. Ex Iarice fluens refina|>
Larigna,Germa.£«:cf>etti)4tl$ uocatur. Atq; de his inter refinif eras ar*
bores partim diftum cft. Diftbluitur refina oleo ad malagmata , Sc ad
uulnerum ufus.
Cobt&s » Colophonia eft liquida refinse fpecies ex Colophone olim afiata , fecl
*"• in nullo hodie ufu . Verum eadem ficca adfertur, Sc in picem exufta eo-
dem nomine,ut in pice dicetur.Liquida2 refina: quomodo urantur, do-
cet Diofcorides hb,i,capite de Refinis.
VIRES,
Quod uero ad uircs Refinarum attinet, Primum locum obrinet tere*
binthina. Proxima eftLentifcina-.hinc.picea : ultimo loco eft pinea:
Vires rjs funt excalf acere,mollirc,purgare,difcutere. Ad tufsim 8C ta
bem,pe3:orisq; uitia uel perfeuel cum mellelingitur. Vrinam ciet,cru- '
daconcoquit.Ventrem molIit.Palpebrarum pilos replicat, Cumnitro,
acrugtne,&T atramentofutorio lepris illinitur.Cum oleo 8C melle pruri.
entibus,8£ faniofis auribus,St"genitalium quoq; pruritui eft utilifsima,
Mifcetur emplaftro,malagmati aeopo.IIlita aut impofita laterum dolo
res finit.Refine in uniuerfum contrahunt,uulnera purgant,colleCtiones
ckpecroris uitiadifcutiunt.
Terebinrhina priuatim membroram doloribus,Sc" conuulfisinfo-
!e ilhnitur.
P I x.
Digiti
zedbyGOQgle
OB SVCCIS COSCRETlf. ,*S
l pIxnmu^ahud,quamrefinainfuata;dacombijfta. Cuiusduo funt
JL geoera : fpifla & Iiquida*Liquid?e nullus admodum mMe&rfitt&o
die eft ufus.Siccauerofeu fpifTa,Germa. JSe<£>/ fy&Xty dicicur : Eac£
magnacopiainHerciniafyluaconficitur', tradirarq; confec^iodiiyiio-
di : Pauitur area canali pra2parato,per quem humor in medium cofluat,
tum lignum in haftulas concifum locatur ftruis cOngerie,ueIut in carbo-
nis ufum,mox igni fuccenditur,terra undiq; circundatame flamma eru-
pat.Perit enim pix fi hoc eueniat.^Qudd fi fumus fe parte aliqua fuftulc.
rit, fcalis protinus admotis locum terra fepiunt , lutoq; obftruunt , ne
quouis modo fl amma queat exircCanatis fubiectus picem fluentem cor
riuat in fcrobes cubitis a cogeriecirciter quindecim remotas.Strues ipfa
fexagenis aut quinquagcnis cubitis , centenis dC o&ogenis alta, patec
per ambitum.Sunt qui per utrunq; menfum cubitos centenos agunt : hu
rnor qui fluat obiter irigzCcit contactu: Vritur fere biduum^Opcris per-
fecti :£gnum,fi rogus dccumbatfubfidatq;,oc' quafi latus det. Fit pixrefi
na quoq; fola picear feruentibus co&a lapidibus in alueis ualidi roboris»
aut fi aluei non £S iint,congefta ftrue,ut in carbonis faciendi ratione. Vi-
ciapicis acor,autodor fumidus,autpicis aduftio.Experimentum fifra-
omenta fubluceant,aut fub dsnte lentefcat,odore iucundo.Probac picis
experime.atum eft .ii f eruens in frigidam aquam merfa,no odore modo»
fed guftu quoq; placeat Laudatur etiam inprimis quae fuerit pura^euis,
E odorata,quxlinguaeduIcedinemrefipiat.
PixBrutiadicitur,qua;hodiePixGra;ca,&Colophonia,Germanis fl.
^j:UC^if^bec^/cx:<g€l0Ctt^at:^:Eaeftrefinaficcifsima , Scimpro- 't£*n*
prieColophoniadicitur.NamColophoniarefinafuitliquida exColo- p«c Gth-
phone olim allata,fedhodie non in ufu : que in picem exufta.Pix Brutia, '*•
aBrunisuidcliceteftcognominata.HodieColophoniae nomen inOfFi
dnis obtinuit,de qua feorfim poftea dicetur*
Picis quoq; fpecies eft,quam ZopifTam fiue picem naualem Diofcor. Zopiffa.
nominat,GrecisHypochima.Eaeftderafanauibuslocismaritimis pix, ?""«**•
VIRES. **
Picis natura eft excalfacere,mollire,pus mouere>tubercula , cV panos
difcutere,ulcera repiere.Phthificis,purulenta excreantibus, fufpirio, tuf
CdiiFiculter excreantibus,cy* athi menfura,cum melle lingitur.Tonfillis»
Sd* uua? innammationibus,Sc' anginas utiliter iilinitur. Purulentis aurL
bus infunditur cum rofaceo.Cum fale morfibus ferpentum illinitur. Cu
cera a:qualimixturafcabrosunguesemendat»Tuberculauulua?, &du
ritias fedis difcutit,Strumas cumfarina hordeacea, SC pueri impubis uri
na rumpit.Serpentia ulcera cum piceaz cortice,autfulphure,aut furfurL
bus curatCum thuris manna,8c" cerato fubdu&os ulcerum finus glutL
riat* Rimis pedum ac fedis utiliter illinitur .Vlcera replet,&: cum melle
nurgat.Putridaulcera,8c" carbunculos cum uua pafla &C melle fanat.
Additur quoo^ meicamcntis erodentibus»
li 4
Digiti
zedbyGOQgle
D E |?CC!I CONC R E TIS.
Olcutn picinum quod colligitur dum pix coquitur , m. Diofcoricles <•
4occt,eaiy?mcumpiccliquidapr3Eftatutilitatcs.Guiiifarinahordeacca
iilitumalopeciascapiHisreplet.
ZopiiTa omnia efficacius quam pix uelrefirta praeftare dicitur,
BITVMEM.
Bltumen, Gneeis Afphalton dicitur,pkese quoq; eft fubftantia?,S^ ta
cultatis : nec aliud eft quam pinguis terra» adeps,picis Bc colore, §C
fubftano'a,Vnde Germani ^Scbbec^/hoc eft , picem terreftrcm uocant.
Prsecipuasbituminisfpecies Diofcorides numerat, Iudaicum &C liqui.
ziiumm dum. Bitumen Iudaicum prsefert Diofcorides.Improprie hodie bitumi
progUai* nisuocabulumtransferturad exco&um glutinum ex auribuscVtefti-
Tnhicct DUS taurorum,quod Germani 5Letm uocant , de quo in fine figiflatirn m
pu*r. Glutinodicetur.
LiquiduminSicilianafci,defcribit Diofcorides, fontibus innatans,
cuiufmodi hodie etiam gignitur apud G othos, qui ad axium perun&io
nem,Sc" iumentorum fcabiem,lucernarumq; lumina eo utuntur* Germ.
Cfc)Cr/cV ^it/SC "Cettfelsbtecl/ afoe:ore»Sed alio quoq; nunc ad axes
curruumliquidopicisgenereutuntur , quodnoneftbituminisipecies,
£ed expiceis arboribus excoquitur,VuIgd WaQtttfd^mzct.
Bituminei quoq; gencris funt Piftafphaltos, Naptha, feu Petroleum,
Succinurru D
Pfafbbd Pmafphaltos quafi piceum bitumen,ex mixta pice &£ bitumine ia A-
tos. pollonitarum agro naturaliter defluit,cuius loco Arabes compofuerut
Mumiam,de quo uide in capite infra de Mumia.
Naphtha ex bituminis eft genere,ignea prorfus uipraedita : eftq; bitu
***&&*• jjjj-^-g ue|aC{ co!amen,colore candida : fed nigra etiam fnuenitur.Eft auu
Vetrdat. tzm Naphthae fpecies quac hodie in Pharmacopolfjs petroleum feu oleu
petncappcIIatur,Germa.@teyit6lJEfi:c^ duplex*. cadida Sf nigra.Pne
fertur candida. Generatur ex bitumine a ie ipfo in terra SC montibus ac
cenfo,tenuifsimiseiusuaporibusfurfumelaa's,& ad frigidiora faxa in
tenuem liquorem refolutis,qui deinde per (uos meatus e montibus fbn-
tiuminftarfcamrit,acindeOieumpetr£C dictumeit, quod uideiicetex,
petris profluat.Cadidum uero & purum ex tenui Sc puro bituminege-
neratur.Crailum uerd SC nigricans Petroleum feu Naphtha , ex craiTo
& terreftri fit bitumine,
VIRfiJ,
Omne bitumen,inquit Diofcorides,di{cutit,glutinat,emoIIit.Napli.
tha uero ignea prorfus ui eft praedita,ideoq; calida 8c" ficca in quarto gra
du itatuicur,de qua Strabo ha»c tradit:Liquidum bitumen,quod uocant
Naphtham,admirabilem namram habet. Nam adiunctum ignem HUcq
corripit,Sc* h corpus co illitu igni admoueris,def]agrat , nec aquareftiru
gui uUo modo poteitjfed magis ardet , niu ualde muleam fuperinfucle-
ris.
Digiti
zedbyGOQgle
Bl fTCClf COHCHEfJ!, p?
A ffoCcettO $£ aceto,& alamine,& uifco oppreffura exttriguitar* \tnds
Alexandrum tradut experientiae graria puero cuidam in batne© Naph-
^aminrperfifle^aclucernam admouiffe ,utpuertotus de8agraftet,niS
circunftates multa aquaflammam eutcuTent, Ad oculorum fuffuGoiKS,
&C albugines Naphtha pr odeft : aurium item frigidis doioribus*
SVCCINVM.
SVccinum Plinius ex defluente pint arboris medulla^ucutexcerafo
2ummi,nafci fcribit. Alrj uolunt populi arboris efle lachrymam,que
in amnes deftillans in eiufmodi f ormam duretur.Sed neutrum uerum et-
fc patet, cum manifeftum fit materiam eius, facukatem ,quaiitatem,odo.
rem a refina abeue.Multa huius rei uide argumenca apud Valerium Coe
dum in comentarrjs in Diofcoridem,quas hic relinquemus , St~ fimplici-
ter quid fit demonftrabimus.
SuccinumGnecis Elc&rum dicitur, Germ.2tgfieftt/&: £&tt(fcttt.
Eftuer6Elec1:rumquoq;metallum,dequointermetallaefta<rtum. *"**
Eftq; Succinum,feu Elecfcrum nihil ahud quam Naphtha,hoc eft , bu sucdrMtn
tumzn liquidifsimum ex montibus in mare defluens,ubi in folidum cor- quid.
pus induratur . Nec alius efte Ly ncurius a Diofcoride affirmatur, quem £*«*»•
alrj ex ty ncis animalis urina nafci fabulantur. Porro tria funt huius gene
ra: ruiuum,candidum,S:nigrum.Officin^primum cum Mauritanis
B Carabeuocatcitrinum.ItemAmbramcitrinamtAiterum uero Carabe Gtwk.
album. Candidum prseferunt ,ob odoris gratiam.Fuiuum cft (rartslu-
ccns,ieuem ignis fulgorem oftendens. Tertium nigrum eft,quod fuccv
num priuatim quaedam Officinae nominat?qua?dam ambram grifeam*,-
VUES. -
Feftucas & paleas attritumin panno attrahit. Cor aiunt confortare^
exhuarare,tremoremq; eius pellere. In polline exhibitum albos menies,
ftomachi fiuxiones.Sc" uentris profluuia fiftereexperirnento conftat. Ex
oieueoculorumlippitudinibusmedetur. .
A S A FOETIDA.
ASa fcerida,Germam Ceuftf S&ttcl.Videtur hauddubie efte ruccus-
Silphrj feu Laferpitrj Diofcoridis, que Lafer appel!at,inq; hunc de- X^fw.
fcribit modum: Lafer eradice atq; cauleLaferpitrj fcarificatis colligitur,
Optimumhuius generis,quod coloreraffum,transluces,myrrhae azmiz
lummon porraceum,odore ualens,guftu fuaue, quod dilutum facire aL
befcit.Herba uerd Laferpitium nobis eft incognka,caule nafcens ferufe t4er^
ceo,quem Mafpetumuocant,f olrjs apio fimilibus, femine lato. Radice *«*• _
eius Magudarin appeliant.VimDiofcoridihabet acrem.,&: calfa&oria. J2jp£
EfficacifsimumueroeftLafer,moxfolia,poftrem6caulis. «.*
Vtlt E S.
Calida & ficca ia-quarto gradu ftatuicur. Vircs eius funt difcuter«,pc
.*..'■.. nctrarcj
Digiti
zedbyGOQgle
DS-SVCCIS C08CRETIS, •
tietrare^confumcrc.Adipchoedimixtainacctocodaparalyfiutilitcr C
ferunc illini.Cum pipere,&: aceto lippientibus oculis fert opem.Cauen-
dura tamcn nc quid in oculum influat.Cum thure dentium dolorem cot
lutionemirigat,Gum aceto osaenas eurat. Comrtiali morbo eiufmodi
exhac coficiuntremedium^Recipe Afa> fcctidae ^.j.granorurnpipe^
ris ^.tygranommfinapi$.j.Mifceantur &binauiceinhebdoada cu
liquorefcllatitio Spicae nardi fumantur. Ferunt quihoc in prima lurce
quadratura fumpferit,eius menfis tempore a comitiali morbo tutum f o-
re.Dyfpnceazconferuntpilulse eius cum firupouiolarum fub uefperil
fumpta^Pecliis&uentriculumexpurgant. Cum aceto&piperefaciei,
maculas exterit.Eodem modo cx ouo forbili,tufsi,doloribusfplenis,pe,
ctoris,& laterum medetur. Cum faccharo colata quotidianae fcbri cft
auxilio.Cum aqua hederacea aquam intercutem iuuat»
A M Y L V M*
A Mylum uel Amydum,extritico,&£ interdum exhordeo conficitur.
-r\Germa.^rafftmcel/Btercftlt«l.VidedehocinTritico.
AMMONIACVM.
AMmoniacum,uel Armoniacum,liquor eft ex planta ferulacea , iu.
xta IouisHammonisdelubrum in Africa,uttraditDiofcorides,re.
fecas ramis ftillans,odore bono,colore cocfto oui albumini fimilis.
V IR E S. - - D
Calidum eft in tertio,ficcum uero in primo gradu, Tufsim ex humidi
tate natam pellit,dyfpnceam in ouo fumptum tollit.Pe&us purgat. Sex
uel feptem ex Armoniaco confedas piIulae,cotra peCtoris laterumq; hui
ceraexforbili ouo fumuntur. Conficitur ex eo unguentum aducrfus
carnisexcrefcentias,uerrucas,& tubercula efficax.Contra fplenis duri-
ticm finiftro Iaceri iltinitur,no&emunam in aceto maceratum, admixto
GaIbano,puluere abfinthfj,origani,cV modica cera*Fumus ex Afa f ceti ;
<3a,Galbano,et Ammoniaco per inferna admiflus,mefes muliebres ciet.
Vermes uentris c um fucco abfinthrj ieiuno fumptu ftomacho interimic.
Idem efFicitfidiflblutumin aceto cxtrinfecus uentri illinatur. Dentem
Ammoniaco 3C fucco hy ofcy ami perundum cxcidere aiunt.
AMBARVM.
AMbarum,Grsecis recentioribus Ambar,8c~ Ampar,OfTicinis Am
bra chry fea ud grifea.Odorameti eft genus, Aetio tefte,quod foru
tes qujdam,ficutpicem,bitumen StTulphur eructant. Huiustriafaciunc
genera :Optimumfuluum,&:pra2pingue.Proximumfubalbidum,Ter
tiumnigrius,quoduiribus infirrnius,
Vl.RES,
Calidum eft &C ficcum mprimogradu.Digerendiuim pofsidet.Me-
bris paralyticis medetur» Corc^ccrebrumconfortas».Pectuspurgat.:
Mcmoriam
Digiti
zedbyGOQgle
DE' SVtCIS CONCRETlfc ^
jf Memoriam cuftodire aiunt* Corara wrrigincm capids,SC iiertlgmem
& eaprouenientem : Rccipt Ambari 5. j. Ligni aloes^.s. Ofsisde corck
ecruidi&i 3.rj.Din^luatorcumaquarofacea,fiamc; piiuise, Fumtasam
br2e,8£ cornu cerui^equali quantitateprunis impofitorum, comiaales,
fiore exciptatur,reereat.Procidentem matricem,per inferna fuffitus idi
admiflns,cVafafcetidanaribusadmota,retrahit, Senibus naturafrigu.
disufus Ambarieftfalutaris.Rationemexfrigore debilitatam coafor*
tat.Melancholiam pellir,
BDELLIVM.
BDdIium,DiQfcoridetefte,gummi eft arboris Sarracenicxe,quod ho
die fuo nomine in Qfficinis inuenitur , aliquandiu tamenignoratu,
Nam muko tempore my rrha pro Bdellio, ob fimiiitudine quam habene
inukem,al(ata f uit. Optimum guftu eft amarum, translucidum , taurini
giutinis in morem,incus pingue,liquefcens htilcjigni ac fordiu expers,
iuffitu odorara,ungui fimiie. Adulteratur plurimum Arabico oummi*
Duplex hodie faciuntjndicum Sc Hifpanicum*
vir.es.
Indic um natura» eft calidae : Hifpanicum uero frigida» cV ficoe. Gru*
mos fanguinis in corpore difcurit* Aluum fiftit, ftomachum confortat.
Pulmonis exulcerationes digerit . Calculum uefica*,cV renum cum ieiu.
Bnihominisfputofub umbilicoillitum,aiuntfrangere,Suffituseius par-
ium maturat,8c" matricem purgat. Inpotu tufsi,pleuritidi conuui&oni»
busqjmcdetur.
COLOPHCNU
COlophomam Si Picem Grsecam uocant hodie eam , quse Pix Bru-
tia ueceribus eft dicla,pix uero Graeca uocatur,eo quod maxima co
pia in Gra?cia proueniat,improprietame Colophonia appeKatur ,utin
picz fupra,8£ inrefina eftindieatum. Germ. <£>ttecl)tfd) bed)/<£>eHJ*it-
- $6rQ/ quod hac ad fidium & chordarum in Muficis inftf umentis acu
cndum tenorem utantur.Picis qusedam eft fpecies,aloco ubi copiofifsi*
meprouenitid nominishabens.
VIRES.
TritacumnafturtioaquaticoSe" melle , lumbis inun&a , fanguinis
eruprionem prohibet.Conficiturhinc unguentum,quod habet Colo*
phonias l irj.Maftiches 2 j.modicum Ammoniaci : tufa curn aquarri-
gida colentur. Valet ad cutem faciei extergendam,& ad capilios pelien-
dos,u aliquot uieibus ad duas horas tepidum illinatur,ac mox aquapu-*
ralaueturfacies.
Suffitus eius ore exceptusdiffieultatefpirandiiaborantibus eft fatu^
taris. Pr ocidentem fedan, cum lanaria herba calida appolita, in iocum.
priftinum reftituit*
SCA2C
Digiti
zedbyGOQgle
fc B S TCCl S C O RC R E T 1 f.
SCAMM O N I V M. C
SGammonium eftliquor, qui ex radice Scammoniae herba? colligitur,
■& exiccatus ad noi adfcrtur. Eft autem Scammonia Diofcoridi her-
***"**■ ba folrjs heixines aut hederaccis ,mollioribus tamen, hirfutis, triangulis :
ramis mcubita!ibus?multis,pingdbus, Bc nOnniml crafsis : flore candt-;
do,rotundo,incalami modum cauo,graueolente. Radice pra?longa,;
crafsamdinecubitali,candida,graui odore,fucciplena* Intelligitur aute
perhelxineninhac defcriptionemon Parietaria,{ed Ciffampelos , qua:
alias etiam Scammonia minor,ob foliorum fimilitudinem, appellatur.
RecentioribusScammonfj fuccusDacrydion dicitur,quafi lachry-
*^Z% mula,8t" hodie corrupte Diagridion appellatur. Non autem fimpliciter
o». Scammonia per DacridionfeuDiagridiumintelligitur,fed qua? pra?pa
rata eft,8c" in cotoneo malo eo<fta,quo minus ftomachum offendat. Per
Scammoniamergo fimpliciterScammonfj fuccus feuliquor accipitur,
per Dia»ridiumuero idem liquor cum malo cotoneo coctus , quod nt
huncinmodum:Excauatomalo cotoneo Scammoniam infere,ac oc-
clufum deinde malum cum farina fubacta circumline,ac panario furno
temperati caloris ad fex horarum fpacium impone, SC apparatam Scam
monia,qua: diagrydion uocabitur,habebis.Sputo eius perfectio proba
tur : nam fila&eum colorem fputo madefacta affumet, erit recta : fin mi
nus , nuilius eft precrj.Probatur Scammonium,quodfuerit aibum,item
nioricans &C clarum,friabile,amarum,odoris mediocris. D
v i R E s.
Scammonium flauam euacuatbilem,fedcordis dolorem mouet, Eft
cnim odore oraui,<mftumiucundum,finCulofum.Siquidem cum omnia
qux aluum defjciunt medicamenta,aloe excepta,uentriculo inf efta Pmt^
fcammonium ilii plus caeteris ackierfari conftat. Proinde cauendum fjs
qui ftomachi fentiunt imbecillitatem , dC rjs qui febre iaborant : quippe
fuapte natura kmfsimum,in corpus facilerapitur ,refidemq; fpurcitiam
omnem in eo,colluuiemq; commouet.Datur rjsqui febre uacant,cV fto
macho uaknt, fjs deniq; quibus a?gre uomitus eliciuntur,nec facile lin-
quuntur animo.Permifcendus & fal,Actuario tefte,aut thy mus,aut pu
le»ium,aut quippiam ex fjs qua? gratum fpirant odorem,cY ftomachum
roborant,ue!ut anifum,maftiche,idcp genus . D atur per fe ex mellemel
ptifana? cremore duorum fcrupulorum pondere.PauIuIum quid adfjcij
aut detrahi , pro uirium ratione, poterit»
TRAGACANTHA.
TRagacantha,OfficinisDragantum. Gummi eftex Tragacantha^
hoceft,Hircina? fpinae radice fecta manans,Planta nobis incognita:
Gummi tamen radicis ad nos defertur. Tria funt eius genera : Primum
album,8c* darum,quod eft pratftantifsimum. Alterum uilius^colore ru^
beum.Tertium coloris puliu
VIRES*
Digiti
zedbyGOQgle
D E S3T C CIS CQ R.CIE T tfc #*
* .- . Frigtdaminfecundo^&Chumidam ioprimo gradufgQunt.AJfcariiv
tegrum decenhiirai incorruptaaiforuariualet ,medicame»risqi refrige-
rantibus admifcctur. CuinGummi Arabicopsurtpondnc Klua&$
peccorisobitrudioncsbibirui', . ,._m
Pilul» aduerfus tufsim cs ea conBciuntur eiufrnodi :. Redptfcctui)}
Glycyrrhizae ,mifcecum Tragacantha,&:pernocris fpacium irnbw*
Jjinc colaio,&.admixto puluereTragacantha? fiant cataporia, qu&fub
linouadiirolutawfsimmirigant^&fiiimcaclciiifcdant» . v ** _:8
Cumaquarofaceadirfoiuta,adrnixto amylo,labrjs propendentibus
fllinitur* Cumrofaceaaquft;6£camphorafacieicutera€m€riyat^-;
C A.M PH ORA:,,
>-iAphnra ueteribus GrasciXutDiofcoridrcx: Galmo^ghota, Officii Capbari,
V^nis Gamphoradicitur.Eft Gummiadmodum odorarum , Arboris
Indica: eiufdem nominis,ut defcribit Aetrus,tanta; magnitudihis,ut fub
eius umbrahominum cennirise condi pofsiht , materie leui , ferulaceaj
qua^gummiautlachrymamfundit»
• Multa eius traduntur genera : Vna in ligni interuenrjs impadafigii
tur:aliaforasemergit,&:arboris corticibus hanret , maculisinterinitia
rubentibus,poft uel calore folis tofta,uel ignis ui candelcit.: atq; ha?c cae
KaerisbonitatecVtenuitate praftat, longiore durans tempore. Inc;oJ^ ^
Riachinamuocant,aregisnominequiprimus dealbandce eius rarioruf^ '
inuenit, Alia rurfus eft crafsior,arro colore , non precio , fed durarione
tantum cedens^Tertia uilior,colorefufco. Aliaimpurior,qu3: more gu
mi a^ c*lutmatalentefcit,tuberculo nucis aut fabae, aut ciceris«Verum in ^
duoLummaria genera omnis camphora diftinguitur : Aut enim nuilum £jj^£
i<mem feniit, &C rudis dicitur : Aut ignis ardore canduit, SC uocatur ela- r<t, &
borata.
Probatur Caphura hunc in modum : Calido imponatur pani , 8c" fi
humoremadeat,fynceram eiTeconftat : fin inditaperarefcat,fpuriam Sc*
fisftitiam e(Ic,certifsimum eft argumentunv
--..-■'■ V I R E S.
Frigida SC ficca in abfcegu terrio Ct atuitur. Capitis dolores ex calorc
natos mulcet.inflammariones incandefcentes, pracfertim qua; iecur oc-
cupant,reftinguit. Rencs o£uafafeminariarerrigerat/anguinemq; co-
oit.Aerius maximismorbis,&: praccipitibusprsefertim auxiliari eftau-
?or«Somnum prcterea concihare nonnulli aiunt,Sed nimius eius ufus ca
uendus, quoniam pcruigiHa tandem adfcret.
Sanguinem narium fifterc; Sc" cum uue accrbe fucco uentrem fuppri-
mere: canitiem frcquentem eius uium accelerare : a?grotationes fri-
gidas , locis prafertim & corporibus fogidis accedentibus ,parere
Digiti
zedbyGOQgle
B" I $ ▼ ,€" C t S COMCKETSS;
EVPHQRBIVM. e
EVphorbiHm&rccasdrarborisL%C3e,fic dictum ab Euphorbio,
Iuba? regisLibya? medkojapore acerrimo. ScribitDiofcorides,in-
colas aas loci,formidantes eximium feruorem , uentres ouilios elutos
arboriciretmligare,&: eminus caulem contis incidere,ac confeftim e pla
ga^uelwuafeo^iodamlaAeumhumoremeflfluere^in^ uentriculis con-
crc£cere,colore uitreum»
Attsrumquo9genusfaciunt,orobirnagnitudine , Sarcocolke for*
<na,quaplurimum etiam adulteratur*
Vl&BA
Calidum eft Sc ficcum in gradu quarto,
Daturexaquamulfatriobolipodereadpituitam,feu potius aquam
fubducendam.Eft autem celerrimum,& maximc ignea ui flagrans : Vn
de colicis SC aluum f rigidiorem habenribus datur . Caeteros uehementer
conturbat, Aluum ciet. Nonnihil eriam ex odoratis feminibus,anifo,ma
ftiche,& Spica nardi mifcendum.
Adduntalrjcumoleo mixtum hydropicis uriliter illiniriecorisitem
& fplenis doloribus pari illitu fubuenire : Cum oleo fpic* fronti Sc uer
ticiillitum,capitis hulcera peUere,& fenfus corroborare: Collo uero to-
fiUasfanare.
GVMMI ARABICVM.
GVmmi Arabicum dictum eft, quod alias fimpliciter gummi uelut
per excellentiam dicitur «Eteft quod ex Acacia ftillat frutice, quo pi
&ores adfplendorem colorum utuntur* Adulteratur autem plerunq;
gummi eo quod ex cerafo,pruno SC amygdalo fudat.
Triafuntriusgenera: Album,quodreliquis pr£efertur,refrfgerant!-
busq; medicamentis admifcetur. Rubicundum SC clarum,quo Pharma
copolea pafsim utuntur.Tertium medio inter rubrum Sc candidum co-
lore fulget,eiufdem ufus cum reliquis.
YIRES,
Calidum eft SC humidum in primogradu. Tufsi SC hulceribus puL
montsmedetur.Potuseiushebetudinem oculorum corrigit . Laxatiuis
praetereamedicamentis additur.Cum cinnamomo tritum ex uino furn-
ptum,uomitionesafsidu3sfedat* Cumrofacea autpluuiaaquafangui-
ncm excreantibusauxiliatur*
GALBANVM.
Mdo$& f^* Albanum liquor eft ferulacea? cuiufdam planta? in Syria, Metopiii
^-J appellata; .Olibano aut Ammoniaco fimiie confpicitur.Optimum
eft cartilaginofum totum,thuris effigiem referes,pingue, minimefigno-
fum,nonmhil adie<fti feminis,& ferulae retinens,odoregraui, neq- ualde
humidum,neq; aridum. Adulteratur plttrimumreilna Sc contufis fahis
atq; Ammoniaco. Colligitur ex fecos ferulis «eftiuo tempore,inq; fok
indurarur* Purgatu?
Digiti
zedbyGOQgle
Df S7CCB Xa HXWT f fc - «i
£ PurgaturGaibanum hune iti modunK Inrfarragitte difiofotum frigL
<fce infundatur aquae^uodfuhiederic ut psmfsimum digatui% quod uc
xo fupernatat, tan^impttruin ais^damr.Aliiififcn€tc4i!biuutacpia,
^fubfidentem materiam ehgunt/upernafanteimpuritace tunota.
V I R. E S.
, Galidumeftmtmio,&humiduinpfiraQO
jn forbili ouovaut hederacea aqua fumptae,dy fpnceae feruntur prodeC
fe.Saffitus eius naribus cxceptus,capitishul(^ibusau3tiIiaturXiufdcm
eum Ammoniaco fuffitus perinferna admiuus * proddenti matrid opi
tulatuy. Inacetomaeeratum admduum,^cumokoinixtum^enis
xiuritiemillauemollit, Gum Mafticr*em acetodiffblutumi admenfes
impeditos in peuo fubditur. Maligna corporis hulceramaturat* Ore
exceptus dus fuffitus,dena'um dolorifubuenit,
L AD.A N V M.
LAdanum,OfficinisLaudanum , GummieftLadonisfruttcis^ittc> t<^-
ftatur Diofcorides,odoris gratifsimi» Optimum quod nigrum, jm0h
friabile 8c"graue. pntcx*
VIK.ES.
- Humidum SC fiecum eft in gradu primo.Deftillationibus capitisau-
xiliaturJnoredi{Tolutum,dentiumdoIoremfedat,&: gingiuas firmat*
U Matrki propendenti fuffitu per inf erna opitulatur.
PilulaeexLadanouefperifumptae,uentriCulum calfadunt * conccu
&onemq;adiuuaut.Idem poteftinuentriculoillirum,
T H V Sr E T T H V R I S M A N-
na» Fuligothuris, &cortexThuris«
THus, Graecis Olibanum, Sc" Libanum , qua ap- oB4/I-
pellationenonnullse Officinazutuntur. Germa LibariL
nisJPeiVAtlC^/quaudicas Confecratorius fumus,
quod nimirum in templis ad facra accedatur* Thus
i a©wa,hoc eft,facrifico,dicl:um uolunt,quod ad facri
ficia accendatur» Alrj Tus fcribunt atundendo,
qudd glebas tundantur,cum quibusfluens ex arboribus coalefcit. Galli
Incenfum uocant .Lachryma eft Arabicse arboris,quas Libanotus dici-
tur . C oliigiturq; duplici uindcmia,primum circa Canis exortum,hinc ij^
. uerno tempore* Optimum eft candicans, pingue,quod accenfum fta- tncrbot,
tim ardeat, St~guttisinterdum duabus tefticulorummodoeftconcre.
tum: &hocmasdicitur* Adulteraturpice,fedimpoftura faciledepre-
hendimr,fiquidem igni admotum fumat, cV minime ardet.
Porro exmafculo thuretenuis puluis &£ pollen,quiingrumorum at-
tritu refoluitur,inuenitur,qui Thuris manna appellatur, cuius olim ad
cmplaftra frequens fuitufus , fedhodie nuUo amplius eft ufu,uerum xbtm ..
■- . . Kk 2, ***"*•
Digiti
zedbyGOQgle
tburis.
D 1- ~8W£ UXOSCMT! «t -.
.*fes1ocoduirctrit^atan^iQiKmcscrgo mumitmfcriptum:Recipe C
Thuris manxutMion diftingucndurn cft, ut quidara exiftimant,utThus
Bc manna Gnt diuciix res,t€dipfaManna churis cft intelligenda.
Fuligo thuris eft rcfoiutus tenuts qmdam fiimus ex acccnfo thure, cn
iuscoliedioncm docet Diofcorides. Germa.2M)<Htt.
£** Thunscortcxquoq^mihureafFcrmr,abarboTecum!achryniaarc
***"*♦ fa&a auuhus maiore adftringendi & ficcandi ui quim thus ipfum.
Oprimuscrafiks,pinguis,odorams,reccnsJicuis,minime feaber, fine
menjbramstadulteraxurtammpini^^
ignedomsniamfeftatur:rchc^icnimcorticesum% non accenduntur,
fedfumantabtq; odorc : thuris uero cortexardetj&odorem cum thure
ipirat.
VIB.BS.
Thuscalidumeft infccundo,& ficcuminprimoordine:adftringft
&teroitmodicc. Mannauiuriseandcmcumuiureuimhabct,fcdali-
cjuancoimbecilliorem.
.Cortexthurisuehementius quam thus ipfumadftringitSc" uccat»
Thus ad uulncra glurinanda,8£ putredines arcendas prodeft.
In uino fanguinem excreantibus bibicur , omnesq,- ad fluxus tam uu
rorum,quam fccminarum jGum melle marifcis illinitur . Cum aceto BC
olcoHnpetigmemfanat,cx: cutisumaemendat.Cumuino dulciaurium
tinnitui mftiilatur .Oculorum hulccribus fufFitus eius^onfert.Cor con- jjl
f ortat,fangumcmbonum gcncrat.
Mannse thuris earundem cum thurefumuirium,
Fulioo thuris oculorum infiammationibus , Sc fluxionibus cft "asrxi.
lio. Vlcera purgat,caua explet,carcirromata curat.
Cortex fanouinem cxcreanubus in potu uuliter datur.In pellb uulue
fluxionibusfubueru't.Adoculommcicatrices,Sc" caua fordesc£ pollct.
Toftus hppitudinibus fcabris fertopem;
MYRRHA,
[Yrrha, Grzeds uyg*, St*2*wgwe-German. VftywfytH. Lachryma
teft, utDiofcoridesdefcribit, Arboris Arabice,Aegyptia?fpina£
non difsimilis,e cuius uulnere lachry ma profluit in fubiectas tegetes, BC
alia circumcaudiccmconcrefcit,
Spccieseius plures enumeratDiofcorides, Optima eftrecens,fqua*
lore oblita,kuis, undiq; concolor, qu£e fra&a ucnas uadiq; unguium
modo candidas,&:leucsoftendat,minutis glebis, amara,acris , odora*
ta,calfaciens.Reprobatur ponderofa & picea* Adnos fortcrarius
optima myrrha per ignauiam aromatopolarum defertur : non ta*
xnen omnino cacarcmus. Adultcratur maceratogummi inaquaqua
my rrha maduerit.
ty£u Exprcfia. Myrrha pinguedo § & iios quidam ciFluit ^ qui Stadte
dicituj?
Ul
Digiti
zedbyGOQgle
DB S7CCU COSCRET 1 S. ■$»..
/ <Iidwra{fa1Jandoidnominishabcns.Yerumea apudnosnobcxpTHni*
tur,quia recens myrrha ex qua exprirm po&it,ad nos non adfertur, Lo*
cisuerdArabie^ubimyrrhxcopiaeft,exprimitur»
. VIRES,
Calidaeft Sc ficcainfecundo ordine : Glurinat, adftringit. Vuluam
cmollit,& praeclufam aperit.Cum abfinthiojupinoru cremore,uel fuc
co rutae admota,menfes & partus cekriter extrahit. Fabse magnitudine
fumpta,ueteri tufsi,laterum pec"torisq; doIoribus,orthopncee;,alui pro,-
fiuuio,o£dyfenteri3efubuenit. Antcfebrium accefsionemduabusho-
ris cum pipere,8c" aqua fabse magnicudine pota,horrores difcutit, Sub
lin»ua diifoluta arteriie fcabritiem kuigat. Vocis raucedinem corrigiti
Venrris tineas enecatvGrauem orishalitum emendat. Alarum fcetorem
cumliquido alumine illita pellit. Cumuino&oko uelaceto,gingiuas
8C dentes ftabilit. Vulnera capitis illitu glutinat. Fradis auribus,cV nu-
datis ofsibus cum cochkarum carnibus illita medetur* Cum mecoriio,
caftorio,8£ glaucio purulentis , Sc inflammatis auribus. Cum cafia,8£
melle naros tolht.Impetigines ex aceco purgat. Culadano Sc uino myr*
teodefluentescapillosfirmat. Diuturnisdeftillationibus naribuscum
penna illitum fubuenit ♦ Oculorum hulcera compkt,albugines tollit.
Caliginem difcutit/cabriciemknit,
B SACCHARVM.
SAccharum,Gr2ecisSacchar.Vul
go Zuccaru. Succus eft feu mel Zuecaru,
cocretum,utDiofcorides ait, quod
l in India SC Arabia felici in arundini
l busgummiummodoinuenitur,fa-
lis modo coactum,dentibus, ut fal,
fragik» Proptereaineorum quoq;
ordine referre placuit. Galeni temporibus non admodum fuit cognitu,
nuncueronihil hoceftnotius,uariasq;informascogitur, NuIIumho-
die medicamentum,nui!us cibus lautus abfq; huius condimento fere fpe
ctatur+Defaccharo Varro fcribithunc in modum :
hdicanonma^tardmisarborecrefcitarundo,
lUius <CT kntk premitur radicibu* humor,
Dulcia cui ncqmantfucco contendcre mella.
Probatifsimumex Aegypti Akxandria,&Cypro,nucaffertur.Co.
&ura facchari defcribitur huc in modum : Primd excoquunt arundine,
deinde flaua pars fecernitur,o£ hanc faccharum exiftere.Hoc iterum co~
quipoteft,atq;itaiitcandidius,o£ concretius. Quod fi tertio coquatur?
maximum candorem,&:denfitatem acquiret. Quartd etiam Sc qumto
folet excoqui,donec aluminis fcifsilis fpecie transluceat : atq; hoc genus
alfj Candidum , alrj Cantium cognominant , Vulgo Saccharum candi.
Kk 3
Gcrm£n*3tttEtt$Att&tl. Acraariiim primum in mcdiaunmm tmtikQ
tiium adfacdurum trarJialiffeconftas, palaco aegrotantium hoc pa<fto
inferuientem*
vir.es.
,. Saccharum,ut autoreft Simcon Seehvralidumcft 8c"humidum abfcef
fupnmo.Deterget,difcuritiriftarmellis.Neq; tamen fitim aUicit,nec fto
machum morfu lacefsit. Ventrem ad excretionem ftimulat.Pecl:ori,uefu
ae dC renibus prodeft.Errant qui refrigerare exiftimant : fiquidem in ca
lidiorc ucntre in. bilem conuerti compertum eftJPrgfertur uetus recenti»
quamuis plus excalfaciat,&:magis partium tenuitate polleat, fed capitis
dolorem mouet. Aqua dilutum refrigerat, fibiq; algentem aquae natura
adfcifcit Ruxiones c capite decidentes olfa<ftu uel fufEtu arcet» Harc de
uuribus Simeon traditSaccharum cadidum (eu Candi,inter facchari oe-
pera prasfertur.Guttunsafperitatem,&: arteriie tracheae lenit* Pe&ori
prodeft,& tufsim mitigat.
LYCIVM,
LYcium Diofcorides defcribit,fuccumfpinofararborfs,qugparino
«rwr. „ mineLycium $C Py xacatha,hoc eft,Buxea fpina appellatur: Ramos
p>x4«n- ca fert tricubitales,aut longiores : f olia buxi,denfa : fru&um piperis,nL
tht, grum,leuem,amarum : corticem pallidum , madefacfto Lycio nondifsL
24 milem: radices muItas,obliquas,lignofas,e quibus fimul cV ramis fuccus
excoquitur,qui eodem cum arbore nomine appellatur. Noftrx uerd Of D
LycKss» ficfna; pra?ter nomen nihil aliud habent,fed prorfus Ly cio uero carent.
^2' Quodenim ipfa? habent Matrifylua* , & aliarum plantarum eftfuccus,
^ ' nullauelexiguaadmodumadftringendifacultatepraeditus. Seduerum
Lycium fit in Lycia & Cappadocia plurimum. Probatur quod uri po-
teft,rdtin&umq;fpumam rubentem oftendit, glebisextrinfecus nigris;
intuscum fregeris rubris,odore minimc uirofo, cuamaritudinc adftrin
gens.
V I R E S.
Lycf o aditrictoria uim cum amaritudine,attribuit Diofcorides.Gali
dum alrj (tacuunt in primo,ficcum uero in gradu fecundo. Calicrine ocu
lorum difcucit.Genarum fcabiem,pruritus Sc ueteres fluxus fanauPuru
lentis auribus,exulceratis gingiuis,tonfillis,labiorum, Sc fedis rimis mc
detur.Ccdiacis &C dy fentericis bibitur. Sanguinem excreantibus,ot' tuC
fi ex aqua confert. Vide plura apud Dioicoridem.
CAVCHAMVM.
cmmu* /^AuchamufeuCancamum, Officin. Lacca,Sc* Actuarfo.Lachryma
lacca. V^vcft Arabici lign^ Myrrhx quodammodo fimilis,uirofi guftus,qus?
hodieq; in OfFicinis uera habetur,5£ Lacca rjfdem dicitur.
VIRES.
Cauchamum feu Laccam obefa corpora extenuare,fi tzmum obolo-
rumpondereex aquaautmulfo acetoper aliquot dks bibatur,fcribit
DiofcorL
Digiti
zedbyGOQgle
•D E SVCC IS C Q S C It E Tif. #4
jj Diofcorides* ProdeftKenofis^eomidaKbus, & iuipirioiis, Cum aqua
rrmlfa menfcs trahit.Qculorum dcatricesemendat. Ex uino hebetudiiri
bus eorundem opitulatur.Gingiuishumore prasgnantibus,&dentium jt •
doloriefficacifsimum prcebet remediunuAdcutur ad fuinmensa, Veftc* <fekr.
codemv& exftyrace & myrrhafuffiuntur.
MVMIA.
MVmiaDiofconcKPinafphaitum. Eft,ut Arabesdefinfunt,fanies^
quse ex humanicadaueris carne,aloe,myrrha,&: BaKamo commi*
xta,infepuIchrisinuenitur.Diofcoridesuer6 PilTafphaltu exCeraunrjs"
montibusdeuolui ,8c" impetuflumuiis raptam,a?ftumlittusexpui,inq;
glebasillic cogi fcribit.EftergddiuerfumPi{TafphakumaMumia Ara
bum.Sed difcrimen in hoc eft,quod Pifafphalcon Grg corum eft natiuu,
cuiufmodi adhuc hodie in quibufdam Gerrsianise Iocis,ut in Tranflyluar
nia,fiuminumimpetudefertur: quodcolligentesincola?, &a fordibus
purgantes,ad cera? crafsitiem coquunt,Sc ad faces pro cera ututur : Vn-
de etiam BergwadjS/cV: iSrbll>«dt>8/hoc eft, terreftrem & montana
ceram uocitatMumia uero Arabum,ut hodie affertur , eft facn'tia,n'ta,-,
Valerio Cordo defcribente,hunc in modum :
Natiuum accipiunt bitumen,& liquefa&um inhominis cadauer in^
fundunt,3c" omnes eius concauas partes replent, cranium uidelicet, pe-
g <ftus,uentrem,8c" omnia peruia oila : non enim bitumine tantum integra
f unera condiuntur,fed arida oifa bitumine compientur,8c" in humanam
£ o rmantur effigiem . Talis eft Mumia,quae hodie a£fertur,nec aliquarri
habet myrrh<e,uel aloesaiel Balfamiadmixtam portiuncuiam,quod co-
!ore,odore,fapore, manifefte deprehendipoteft. Huiufmodi autem cor
pora,quse fic condiuntur , diuitum funt,nec afferuntur. Sed ea tantum,
qu<ebituminecodita funt,nec ea proprie,uerum aridis ofsibusinfufum
bitumen proJMumia affertur . Haec Valerius Cordus.
v 1 r e s.
C alidam tradunt in fine tertr},8£ ficcam in feeundo gradu. Phlegmati
Co frigridoq; capitis dolori,paraly fi , oris tortura?, epilepfia? mederi fe-
runt : Aurium dolorem granum eius in oleo iuniperorum diffolutu peL
lere : Cum aqua hordeacea,& Sebefte ceruicis dolorem, &C tufsim com-
pefcere.Triumgranorumhordeiquantitatecum aqua menthsein dolo
re cordis ad triduum,ieiunoftomachobibitur.
Parimodo exCuminifeu Ammrj liquoreftiUatitio,torminibus,epi
iepfiae,Sc~ apoplexije auxiliatur.
Caputpurgat. AnginsefertOpem.
Cum buty ro ictibus illinitur : nec non ruptis , & tam internis, quam
-snternis obftruc1:ionibus.Pulmoni,hulceribus,uefica2 &uirga?,pataet
iUita^uelclyftere infufa,prodeft.
OPOPANAY.
Kk 4
Digiti
zedbyGOQgle
DE SSCeil W.SCkETJi'
OPopanax,quafidicas!icfuorpanaces.Succu$ eftex radiccpanacesc
heraclei manans, uc teftautr Diofcorides,quo Officince adhucutu
ndam ^pj^^ ^ qualiquor hic coIligitur,nobis incognita : Italis tame qui-
bufdam feriturJExcipitur fuccus mcifa radice,receti adhuccaulium pul
lulatu,quiprimum candidus emktitur,ficcatu& uero croccum «xtrinfe-
cus colorem accipit. Defcriptionem ipfius plantx uide apud Diofcor*
lib.i.Folrjs nafcitur afperisin terraiacentibus,herbacei coloris,adficul-
nea multum accedentibus,in ambttuquinq;partitd diuifis,cauleutferu-
tealtifsimo , quilanuginequadamincanefcit ,folrjsetiam minutiori-
bus obfitus,umbella in fummo ferc anethi,nore luteo, & femine odora-
to ferusnteq^Radicesmultashabet,candidas^raueolentes,crafsi cor-
tici$,&C fubamariguftus. Probaturfuccus quam amarifsimus,intus aL
bus aut fubfuluus,foris croceus,leuis,pingiu's,rnabilis,tener,m aqua fta
tim liquefcens,graui odore.Reprobarur niger & mollis. Adulteratur
Ammoniaco Sc cera. Sed fy nceri experimentum eft,fi digiris in aqua tri-
tus refoluatur,8c~ la<ftefcat.
V I R E S.
Calfacit,mollit,&extenuat,tefteDiofcoride.
Vulfis,ruptis,laterum doloribus,torminibus,urinae ftillicidio mede-
tur.Ex aqua mulfa contra ueficzc fcabiem bibitur.Menfes trahit,£octum
enecat.Inflariones uuluae,8c~ duritias ex melledifcutit. Ifchiadicisillini-
tur. Acopis Sc capiris medicaminibus mifcetur«Carbunculos rumpit. jj
Podaoricis cum uua paffa illinitur.Cauis dentibus in dolore inditur, Vi
fum iilitu exacuit,aduerfusrabidosmorfus optimu ex eo,cVpicentem-
plaftrum .In forbili ouo fumptum,dy fpnceam adiuuare, Sc pec*tus pur*
garetxadunt.Exu!ceratopulmoni,&ueteritufsi pilula? de opopanaca
conficiuntur.Fumus eius oreexceptusuuulam collapfam eleuat. Ton-
fillas excrinfecus cum dialthaza illicum fanat.Hydropicis prodeffe aiunt,
fimUiccofambucino&emunamimbuacur , acieiunofumaturftoma.
cho: Colioe pafsioni eadem rarione cum fceniculi fucco SC iaccha-
romederi.
SAGAPENVM-
„ C Agapenum,Officinaj Serapinum uocant.Succus eft ferulacea? herbe
Serijww ^in^e j^ Opcimum defcriktur Diofcoridi,translucens,fuluo forin
fecus colore,Sc" intus albo,medio inter Lafer, feu Afam i c£tidam,&: Gal
banum odore,guftu acre.
V 1 B. E S.
Calidum eft SC ficcum in tertio gradu. In rutas fucco diffolutum caL
culum uefica? potenter frangit. Vrinam ciet. Lippitudini Sc hebetudini
oculorum auxiliatur. Pterygia hunc in modum pzlUz: Recipe Serapini
3.]'. dfiToluatur in fuccichelidoniaeif. Admifceatur facchari |. ]. ladis
muhebris 5.117. Illitumhoc oculiseftprxftarifsimoremedio, Veteritufsi
fert
Digiti
zedbyGOQgle
DE SVCCW' COfSCRETiy* m
^ pi&us purgatDeftilkrionibuscerebri prodeft . Epfleffe Stftomitiali»
busex uino efBcaciter bibitur.Cum rofaceo membrislafsis
Odor eius obftruclionem matricis aperit,
STYRAX.
£ Tyrax, Orfteinis Storaxdicitur. Eft iachryma,Dio{coridedefcribeB Storae*. '
*3te,arboriseotone3e malo fimilis in Pifsidia Sc Cflkia nafcertos.
Eft autem in tf iplici differencia : Prima eft Galamita di<fta,qu2e incan
dicantes 3C rufFefcentesgrumos concreuit, Altera eft liquida,eftq; fuh. «^Sw»
ftantia eumprkjreeadcm.Fitenimcx Styracecalamita expreila,oleo& styr*x
refina additis : eftq; uelut fedimentum eius exprefla». AtQj hanc mulri uo* %*&*
lunt efle Staaen,fed male : Nihil enim inuicem Sta&e 8c Styrax commu
ne habent,funtq; earumarbbres natura 8c locis diuerfse.
StdiCtz rianq;,ut fupra dicftum eft, fit ex My rrha,cuius arborin India
8C A<abia nafcimr : Styracis uero arbor in Pifsidia SC Ciiicia proueniti
Tertia dicitur Sty rax rubea,& nonnullis Thy miama,eftq; cortex in ru- styrax
brocolorenigricans ,quemexStyracis arboreferuntcolligi. Optima ru?c*~.
cft fordefcens, flaua, retinofa , albicantibus grumis,quam plurimum in ^* *"
fiia odorisgratia permanens,qu£e dum molIitur,meIIeum liquorem red
dit«Reprobararnigra,furrurofa,friabilis&fcjualida. Adulteratur ua-
rrjsmodis,quosdoeetDiofcoridesi
B V1R.ES,
Galfacit,emollit,etconcoquit^Tu(si,derti1Iationn3us,raucectini,gra
ucdini uocis intercepta£,uuluae prsedufae 8C duras medetur, Menfes po-
tn8£appofituciet. Aluummollitcxiguadusparticulacumrefina tere>
binthinaiumpta. Malagmatisdifcutientibus,8dacopisutiIitermifce-
tur.Fuligoeius,qu2efitiiignitorreatur,adeademualet. ' ' '~-
01eumftyracineumexeademfit,quoduehementercalfacitSc* emol-
lit,fed caput dolore afficit,&: fomnum conciliatt
SARCOCOLLA.
SAreocoIla,Latinis idem quod Gfutenearnis , Gumrm eft {pinofae ar- fe»
boris in Perfide,albo churi fimile,rufum, guftu amarum ♦ Eligitur '^r^,
quodeftfriabile»
V l a. e S,
Calidum Sc ficcumin qiiarto faciuntgradu.Vulneru admifcetur em-
plaftris, Vires eius funt ad maturitatem perducere,aperire,confumere,
crodere.Oculorum fluxiones cum amylo 8C albo faccharo fnhibet. Qou
ueniet autem in eius ufu infrenantia quedam adhibere : nam efficacia fuat
uehementerpenetrat.Capillos facit excidere. Cum albumineouitemi
poribus iilitum ,fanguinem narium cohibet* Cum aqua r ofacea mixtu,
&infoleficcatumidenuo%rofaceaaqua diiFolutum,maculas facidex-
urgit, Suffitus eius per mferna exceptus tenafmo medetur»
SAN-
Digiti
zedbyGOQgle
J-VJLn
DE;SJf:C£irt:OjSfRtTS S,'
S A N G V I S D R A CONIS, C
CAaeui&Dracomsiiiccuseft in Offkinisrubeus,congeIatus,ad m*
Oftar fanguinis humani.Eft autem is fuccus feu gummi.arboris cuiuC
dam in Aphrica,ut quorundam diligentia compertum eft. Plinius fan-
guinem effe putauit ex pugna Draconis, & elephanti elifum. Valerius
autJmCcn-duscenfetSanguinem Draconis effe Cinnabarin Diofcoii.
dJ.VerunihuiusfentenrianonuideturfubGftere. Cinnabaris enim ex
metalucorum eft numero,in quo etiam Diofcoridi defcribitur* Sanguis
uerd Praconis arboris eft gummi feu lachry ma, ut ipfe quoq; afferit.
Proindenequaquam Cinnabaris &Sanguis Draconiseademreseffe
poflunt.
r VIKES.
Frigidus & ficcus eft in gradu tertio. Sanguinis narium impetum,
puluis eius infperfus Bc affrictus,quod adhaeferit,fiftit. Gum albumine
oui SC aqua rofacca temporibus illitus, idem preftat.Sanguinem minge
tibus cum Gummi Arabico ex aqua rofacea utiliter bibitur*
M OSC HVS.
[Ofchus odora-
menti genus eft
kpreciofifsimu anima-
fliscuiufdamlndici,ex D
cuius latere tanquam
fanies promanat, Ger
man. Sifein dicitur.
ZibettM y^//www 2* on,8c"Zibettum uo-
cant.Nonnulli Mofchum aformauidelicet, qu«e eft media inter caprea
& uitalam.Mofchus igitur omnis,utfcribit Aetius^in umbilico .cuiuC
damanimalisgignitur,quod caprea:fimiIeeft,unico armatum cornu,
pneorandi corpore.Siquidem cum ruit in Venerem,quafi furijs ftimula-
tum,eiumbilicusintumet,uomicapr£egnans, eongefto ixubi crafsiore
fanguine : quo tempore,& pabulo , & pora fera abftinet,in terraq; cre-
brouoluitur , qua uerfatione umbilicum lutofo fecukntoq; tanguine,
quiibicoierat,turgentemexprimit,emiffaq; fanies poftaliquodtempus
fibimagnamodoris fuauitatemadfcifcit. Plurade animalihoc,& eius
fanie,uide apud Ruellium Iib.Lcap.27» ^
Feks quoq; interdum fy lueftres Sc" mures , mofchi odore recrementiJ
yeddunt,fedid odoratis fruticum cibis,quibus aluntur^eftaccepram k
rendum.
V I R E S.
Calidum&ficcumingradu tertio , partium^ tenuitate prasditum»
traditAetius.
Cor
Digiti
zedbyGOQgle
f>E S7 CCIS COKCKZTtU i*rf
l Coromnia Nanfaas inditusftemiL»
tamenta det,cerebrumcaputq; purgat.
Cum oleo petras £ rigi dis & languentxbus mcmbris iflinirur.
Granum eius manfum fcctentem oris halitum corrigit. Verrigmem
pellit*Ventriculum confortat.
Bonumfangumemgjgnit.Collyrfjs cjuoq^additur.CaputillitucoiL.
far$at^4eft#ationesdus{edat. •
S M EG M A. iJ**>
SMegma in genere cKcit omne iHud, quod
purgat et abftergit,a 2^» ,id eft,purgo,
abftergo. Peculiariter uero intelligitur de
materia eaqua adueftes lineas purgandas
utuntur lotrices. Vulgd Saponem uocant., s<&>*\
Germani ^eyff.Coquiturex feuo,fale &
lixiuio. Cuiusconfe&ionem,uMefupra ia
calce.
V I R E S.
Naturxeftcalidas&ficcsceft^ufuseiusadplurima. NiM adpur-
gandas ueftium fordes hoc eft norius & ufitatius.VuInera putrida pur-
gat*Saniemeducit.Durahulceramollit. ScabiemfiiliinaturexiccatSi
g purgat.Cutemnitidamefficit. Membranaturalicalore fouet,ac pr«e-
tanaturakm exrjfdemextrahit*
TA R T-AR V M. fyfi*** '
TArtarumuocantBarbariadkcrentem in
uafis uinarfjs exiccatis lapideam materi-
em,Germanisdidtur XPctttJleytt/ quafi cal-
culi uinarfj. Optimum cenfetur,quod ex ue-
teriuino cVlforti concretumeft. Abraditur ex
uafis uinarrjs ficcatis , in quibus uinum multo
temporefuit.
v 1 R e s.
Calidum fertur 8t ficcum in graduquarto.
Vires eius funt purgare,confumere,Sc" laxare. Mifcetur unguentis
contra lepram $C impetigines, hune in modum: Tartarum incyatho
uminoctem unammaceratur,hincoleo nucum admixtoapud ignem
excoquitur. Cum Maftiche azquali porrione exDiapenidio ud alio
cdegmate fumptum tartarum graciles, SC macilentos efficit. Immun-
ditiem capitis purgat St abftergit.
Oleum ex Tartaro conficitur,quod ad faciem tergendamSe" eiruc&w»
gandam uakt . T&tai
Confecrio
' . v. : O B S VC&i & 2C 0 KCREiTij S,
ConfecTiodocetur talis : RecipeTartari pittilibras iirjUiujdamur in <*
olIam,&: infomacecumlateribus auttcgulis,autfi&ilibus urarur,do-
necTartarum omnisincandefcat ♦ Hinc inlaneum faccumin cellafu-
{jxn<fetur,&:deftillabitexeoclarusbumor,
GL.V.T I NV.M.
^^ /^Lutinum feu Giutm,GracisK<$»«,Germar. £cfm : nomen faabet a
•xytecoi Vjolurinando,qu6dligna eoglutinentur. VndeGraecisetiamXylo-
*** coilajioc eft , Iignorum glutcn appellatur, Fic illud hodie praftantifsi-
mumex taurorum auribus &gemtalibus,uu]go r*otum,& fimpliciter
%mtl dicutnu Adukeratur tamen inueteratis pellibus fimul deco-
Bd&, '"" ' " ■•- ' ,_.-..- .... t-
Ghta Suntpra?tereauariaj glurinis fpecies: Nam & gluten eft auium,
«w* , cfuod ex Vifco G.t,&C Vifcum dicitur,de quo in Vifco inter plantas eft
chctrxm» *
<afc.fi "- EftmfuperGlutmpifcium,Diofcoridi;Ichmyocolladicnim,quoad
fdm. congelanda iura pifcium utuntur . German. i^atjfcttblafett /quod ex
lchtbyo- p^sfUius^quemHufonemuocant^aluofitdefumptamembrana. Ex
C<>U rjfdem quoq;*pifcium membrams flauum SC translucidum glutinum
excoquitur, quod mm*tUim/ScSifd)leim uocant,qu6deoinore
madcfaCxocharta;aptifsimegIutincntur»
Sunt SC alise glutinis plures fpedes pro metailis glurinandis.Nam ali
ud eft glutcn auri,ah'udargenti,aliudams,aliud Ferri, aliud ftanni, ali.
ud plumbi,aliud marmoris.
Librariumquocr,Glutinumeft,quod exfimila fitSc*poIKne»
Eft dC gummi arboris in Perfide,quod Sarcocolla,
hoc eft , camis glutinum appellsu
tur, dc quo fpcciatim
eftactum,
P£
Digiti
zedbyGOQgle
D £* A *'?:£', © B 5 T 1 h % A TlO;^; Aj ■ *
DE RATIONE EMfc
CIENDI J.V.C.COS E UdS T I S, QJiTA M. ""'^
artem defbJiatoriani uocant*
VO N I A-M frequens-, imo crcbcrrimus JhcKJieliouo
latitiorum,quos tamen ueteribus mcogmj&os' Fuifle cohi§a t,
eft ufus,adeout nulla fereabfq; horum commixtione fiajfco
&$:tO,aiitcompofitio,nccuila ferefitplata,exqua f ~-'- -~
fuccus noncHctatur,uifuro nobis eft,non ab^- re fore n in quorundag|:a
tiam derjfdemaliqmdpra;mitteretur,utratisfleretetiain hocpaeto coiu
^e0detio>quiinLannalinguahuiusrei cognitionem cuperent. Proinck
qua:uulgatofermone cirCumuagatur^inLatiumfermonernobirer Coa
ijertimusrBafunteiuJumodi. , ' . . c'
BREVIS ET COMPENDipSA \W ,
. ■ ■ Itructio ArtiscUcicndiiuccos&liquoresSpiarL. ' -,\
tis,qaamdcit:llationemncminant»-
ARtemdenbllatoriam inuentumeflerecens,ueterum Grsecorum te>
poribus incognitu,fafis ex eorum fcriptis liquet. Introductauero
potifsimum fuit Actuarf^temporibus,qui frequeter in medicamcntoru
,. compofitionedufmodiftillatitioliquore utitur. Atq; deutilitatehuiuC
modi aquarum multa dicere iri praefentinecene haudquaquam uidetux,
Ci^omnibuspalamfitquantafitearumcomoditas, dumuel linteojis
£n ea madef a<ftis,inflammationibus, externisc^ doloribus corpotisl&ki
gandis0no exiguo leuamine applicanrar,uel penriauTmuntur^catapotio
rum icrapiorumq; mixtura* addunmr, nonnulDbe etiam per fe bibunnav
Praster bas uero utilitates eorum potifsim&mgratia inuentauidetur,qui
uelegemfunt,udlongiusaPharmacopolria^bfaFit,uthorumquoq;co-
jnodo aliquomodo cofuleretur.Nec exiguas etiarp uireshis liquoribus
ine{Ie,ipfa:ratio SC expcrientia fatis comrnonitrant. Aclicetueteribus
in nulto ufa fuerint,no came hinc fequit pfoptereaeffeinutfles. Et multa
cra alia uereribus incognitahodie habetur : rurlus ueteribus nota, nobis
jcmoratur.Quod ergo.ad inuentum iptum attinet,ex naturaliu reru imi-
tatione eft clefampta, Soiis mmirumvCjuiuaporesexTerra in aeris media
reoionem euehit,ac inxbi condenfat,inc[; pluu^niuem uel gradiriem dif
fipatos,rurfus ad infernadefert, Peindeexquadam/imilitudineuapo-
xurn^SC exhalationum, inhomine,ui caloris interhi ad-caput S>C cerebru
afcendentium , ubi cx accedente frigore in pituitam tranfmutantur,
ac inde per nares Sc palarumdemiiTa,catarrli6,tufsi,ructu,S£'purga-
tionibus efjciuntur : Simile quid in rebus artineialibus poile fieiri cogka^
iilt,plantasa; ac radices.e quibus hurnore excipere cupiebant,in magnu
' aliquod fictiic,cuius ima pars fphericaampla haberet figura,impoferut*
• - /^— ' ' --,.,_ . Ll
Digiti
zedbyGOQgle
D S- AHTB B! S T I L £ AT-O&I A,
'* Vi itaque caloris ex igue fuppoflto incaleCcem m
humor,in{upernaexhaIat: Vndefecundumprc* .
portioricmraediar aerias regionis , frigidum irt
fumrao deftinarutIocum,in quo, haud fecus atq;
, in eapite humano,uapores a frigore congelati in
. aquamrefbluuntur3excipiunturo;:ue!ut appof*
tafiguracommonftrat.
VARII MODI, ARTIFICIO-
fas & ufitatas deftillatorias forn&.
ces apparandi,
J*TiHationummodi iunt uarfj,nospra?cipuo»
^acufitatifsimoshic fubne<ftemus. Floccis de
panno abrafis,5c" fimo equino , pingue primumt
argilIafubigito,hmc crudos,probc tamen fole arefactos lateres ( quadc*
quidem coehstraclabiliores funt,8c" ad quamcunq; forma ferroincindi
poSunt,cumc|; argilla in igne fimul coquiitur )fumito,ac fecundumfub
fcriptum modu agito.Eft aut fpha?rica,praefertim intrinfecus,optima et
apnfsimadiftillatoriasfornacisforma^eaitac]; ad quanticatem aheni,cu-
sus rotunda,& in fummitate lata nonnihil erit figura,determinabitur:ut
hgncu opercuium,cui foramen pro inferenda galea eft incifum,eommo
de aptari queat:ueIutIitera,A*figna
tum hic cernis* BJitera aheni altitu-® *
dine indicat C » uero quantum aque
debeat infundi.Ha?c aute f orma uni
tantum galee couenit, Sin pluribus
galeis aut uitris una uke uti libeat,
planafitbafis , iuxtafabiectumty-
pum, oportet. Ahena uero de bons
terra,qualis eft ex qua argentariorS
finguntur Iebetes,cofici dcbent,
fale,& tufis lebetum argetario-
rum teftis,mixta.
D£ OPERCVLO,
cYCraticula.
/""XPercuIurn quoq; quam fieri poteit m
^*- ^cidetur cornmodiffime,pro fmgulig
galeis fingulis r or5dis exacte incifis fora-
DE ARTE DESTlltATOR I A, gg
^ minibus.CraticuIa cui ignis imponitur,no erit eiufdem cum fornatis ro
tunditatemagnimdinis,utquorundahabettraditio,Gquidenimiusinde
caior prouenit,muItumq; arborum abfumitur Jnferior bafis cuimcubit -
craticulajiteris A.B.figna
ta ,ex eade ficrtili materia,
ut de aheno modo dictu
dt,coficiet. Licebit quoo^
ferreas craticube Ioco, fo-
xaminoletafichlibafi uti,
xitin adiec*tistypis cerms,
DEAHENIS DISTILLA-
torrjs 8£SaceIHs*
Flnguntur .etia ex eadem materia abena ad ufum aqua?, cineris, &C are* •
nas. Ad ufum aquas pertinentia canna,ut figura A .indicat, habent,ac
uulgo Balneum Maria? uocant. Altera figura litera B .fignata, Saceilu di
citur,non tantealutudinis,aclatain fummo,adcomodiorem ufum,cir
cumferentia. Ambas tamen formas ex cupro apparare nihil impedit»
I
DE INFVMIBVLIS.
Nf umibula quoq; ex eadem materia reftinguendo augend5ue calorf ,
torno apparata,fornaci imponuntur,fingu!is ad occludendum uel re
laxandum,epiftomioh's adiecns.
YORNACIS PORMATIO IN
aheni impofitione.
¥ N craticule & aheni impofitione, no eaa
J-demretinebit fornax in imo intrinfecus
quatitatem,quae in iuperiore eft parte eirea
ahenum»VerumacraticuIaparietes uerfus*
latera ita educentur,utinterior pars quo ui-
cinior aheno fuerit,hoc ampliorem habeat
rotunditacem,circa craticulam autem fit de
fior,adinuerii fornicisfiguram,ueIut adie*
cta demonftrat adumbratio*
LI z
Digiti
zedbyGOQgle
fcS t&TE DES f 11 "L ATO&lA > •"
MODVS APPARANDI LAPIDES <
adfornacemdiftxUatoriam.
FOmacisquanritatemfecundumaheniproportionem intabula pri*
mum defcribe,ut fequens exhibet figura,quo fa£o,eiufdem pro tuo
arbitrio denfitatem circino fi
militer circumducas.Quo ta
men denfior circumferentia
feu latera fuerint, hoc plus ca
loris f Ouent, hanc poftea cir-
cumferentia in partes a?qua-
les diuide , earumq; una feor-
fim in tabulaprolapidu for-
madefcribe. Lapidesuero
crudos in humidumpriuslo
cum , uelut in cellam , u£
ferro tra&ari melius pofsints
recondes, Foranu'naquoq;adaerem recipL j^ j^
/ cn Ium,cui fupradiCta infumibula reftinguen-
do inflammadoue ign i imponatur,per qua? u, |j
iam fumus commodius exhalare queat, in fum
mo relinquendaerunt,uelut A. literacommon
ftrat» ■
Sub cratkulaj
f tem, ad medrj fpa
crj,quod eft a craticula ad ahenum , quaniL
tatem,rotundainIateribusinfcuIpesfora-
rnina,fingulis quam poteris exactifsimefi-
ctilibus additis epiftomiolis , qu*eficaIor
exriterit uehemenrior, pyragra ueleximi,
uel infcri,ut calor feruet mediocris , cinisq;
fimul expurgetur,poterunt,
QVOMODO PORNAX
erigenda.
Atq; lapides hos ita adaptabis,ne functa
ra? conuenianr,fed insequales fiant,fic enim
"rmiorerit conftrucrio , adappofita: hiu
ius figurae prJdTcriptum.
ALIVD GENVS CLIBANI DISTILLATO-
rrj,ber ^auI^eytt^'hoc eft,pigerHendrichus,aftiiI&.
toribus dictum,in cuius medio nailis , fiue fer-
rea aut cuprea canna,igni recipiendo coL
locatur,quatuor galeis coueniens.
h
D 1 A H T I
DESTIIIATORIA, u^
In cannam hanc,qua* in medio cli.
bameft pofita,prunae inferte, ac oper
culoconcccbe,per£oramina quibus
aer recipitur, percj; inferiorem inceru
dunturianuam ,integramq; abfq; o-
mni pcriculo no&em ,operationem
uiresq; fuas exercent* Singulis etiam
aheniscannasadmouebis,quibus ro
pleri, cV fi ebulliant depleri queant«
Eadem hac fornaee ad aquam , cine-
rem uel arenam utilieet.Canna quoq;
cuiignisimponitur,in extremas for>
nacispartes^autadlatus extrinfecus»
pro loci ac fpacrj ratione , colloeare
nihil obeft.
B DE BALNEO
Marianndolioap-
parando.
CAnnamprunis recipiendis ap-
paratam dolio couenienter ixu
cludiro , eiq; operculum adaptato,
ficut appofitahaecdeclaratngura.
Vtilifsimum eft hoc genus,ac mi.
nus carbonumabfumit.
MODVS VVLGARES DESTILLATO-
riosclibanos,quos Germani&0fctll)tSt' quaiidicasLati*
ne, Roiaceos pileos, uocanr,per aquam,harenam,fL
ue cineresconflciendi»
A_ T3^-° harena fiue cinere ficlilibus
JL utere uafts, pro aqua uero cupre
is,quse dupla erut, Sc itacompa&a»
utunicum eileuasreputetur,iuxta
appofitam hic formam.
A. interiorem facelli partem de-.
notat,cui minutim fciiTseherbas im+
ponuntur* B« eftplicatura cui galea
a?+ ;
ia^Mftur. C.eft facelHprofunditas, D.uasinferius pro cinere fiueha 0
rena (ad fi cupreumfluerit,aejua inrunditur ) cui arundo eft inferta* E»
locus ex quo aquadam ebullit effiuit, F.minor arundo, quara furfum
uddeorfumuertcrelicebit.HisuaiisgaIeas,quales fubk<fbe figurae de-
mo#rant,irapones.Rotud;e aut galese acuminatis funt meliores, pluscg
acjittruraprofenuit.
SEQVITVR FORMA CLIBANORVM,
busprogaleis his,unapluribusue
utimur.
QVI*
MODVS GEMINAM AQVAM
uno igne unaq; galeadi-
ftillandi.
ALtam acuminatamcp conncitogafe,
am , eamq; in medio,uc fubtiliores
fpiritusad parcem fuperiorem afcenden-
tes ibidem refoluantur , Sc excipianturj
perq,peculiare foramem inuirrumefFlii.
ant, interftinguiro. Kcec aqua maiorum
eft uirium,& tufadiior quam qaar per ro-
ftrum inferius coliigit uiviuxca adfcripct
formam*
DS
BE ARTS DESTltllTOUiii 34«
DE INSTRVMENTIS, QVORVM VSVS
ra4ififflarionereqummr:S£priacipidd«mtrKpropofitionis. •
Vltrorum propofitionis optimum illud
genuseft,quodmimoresexgalea diftiL
latoria in medio.per arundinem excipit,»*
fummo uero integrum , ncfpiritus calidiex-
halarecjueant, iuxta adfcriptamforroam,
REFRIGERIA AD DISTII,-
lationem»
NOnnuHi uitra ha?c in aquam refrigerif
caufa collocant : qiiae tamen refrigera-
tioalio quoq; modo fieripoterit: finimirum
cupreumuas ad formam aduftoria» galese,
fiue,utuocat,alem-
bici,fi'curaB.hic fi-
I fpH J%
gnatum,accipiatur,huicq; aliud rurfusrotun-
dum operculum,quale A.Iitera monftrat,prio
rem galeam non contingens, cui frigida infun
ditur aqua,fuperinducatur. Alcmbici item col
lumarurido opercuIi,C.refrigerat. Quodfi
aqua huic operculo
feuuittac infufa caIuerit,perepiftomramD.e-
mittitur, ac recens denuo infunditur : Vel ex-
tractorijs etiam,qualia hic uides^r^nimentis»
ad hoc ipfum uti lieebit,quse breuiore parte m
operculum immifta.omnemaquam oitrahut,
qua extracta frigida fuppleri poterit.
ALII MODI REFRIGERANDL
Alfjbouisueficagalese fiue Alembico fa
perinducut,eam probe circunligahtes , qua
circa Alembici collum aqua replent, eamq;
fi caluerit per epiftomiu euacuant, Vidz ap
£0 f pofitamhic figuram.Ha?crefriger;iapluri-
^^ mu profunt , fi pura SC tenera fimplicia^ue-
*^\^§fi§ESr*^^W*ut fiores,herbe, radices,fructusc£,aqua ui-
i ~"Ilijj[^[fi5ife Pftx& feparario quintae eftentia^teparentur
1? nflF" ■ -JW-rJ"^ ^ StTubducantur.
D E S E R P E N TI N X S.
Slmiliter in adufto uino fpiritus,qui ex nimio calore,Sc~ ipforum etiam
'fpirituum infiamatione generantur,fubducidebent,cui uiui uini adu
ftores ex cupro cofectas arundines,acuruitate ierpetmas dicxas, habet,
quas aqueis uafis pro refrigeriofecundum fubied;um typum infcruntt
1 ' LI 4 .
BS 4RTB
DSSTM-IATO^U
Slll l \
^f <^^^^i^L_~
1 11^S^r * : ^saro-
g§Li 1 JHul
fXJXfXJ
c
3
DE DVPIICATIS SEl^EM*
tinis,quae ipfricus adfupremam
partem pd!un&
Atq-
OB ARfE DEJTHUTORU, j**»
At$ huicoperatfcnifiocforntcls
gcnus cft conuenicntifsimum.
ALIVD
DS ARTE DES TILL ATOHtiL
ALIVD REFRIGERANDI GENVS i
perSerpentinas.
luxta fequentem adnotatam f ormam Itali ferpentinis utuntur, tripo-
didiftfllatorium ahenum folum imponentes*
ALIVD GENVS DISTILL ATORI AE TOR*
nacis,cum ficftiligaiea 8>C cupreo refrigeratorio
aheno , quod eft ufitatifsimum , IL
gnoty cakfieripoteft*
VVLGARIS
VVLGARIS M.ODVS, QyafviNI ADVSTORE5 Vt/'
ni fpmtusrefTigerantA^erum hscc rcfrigeratiovqiKe Gm p& ■:
dtcr pcr rcclas duas fit anindincs, cft debilior quam ; :
ut pofsit ingcntibus ipforum ahenis
fufficerc, . ,;
MODVS QJ/OMODO PER RADIORVM SO-
larium calorcm uarrj flores in aquam,ut eorum
odorcm qualitacemq,- retineat,(mt
- • ' refoluendi,
CAuumignitumfpecutumfoIis fplendori obuerte,uitrum cui mate-
ria mtfk^ inter Solis radios,& fpeculum co!loca,ita ut radr) folares a
Ibsculo ad uitrum,fccundum adie<ftamriguramrfercuerberent.
ALIVD VTILISSIMVM INSTRVMENf VM,
quo artiriciofifsimae diitillationes,modico calo
re,exhaIatione duntaxat,&: uapore
aqux calidas^ieri poflunt,
^ Vas
41» ftE.^RTS & m-f-T rX WiT;o &!£•<;
VAs lignetimcum bafi,m cuitis med$> rbnmdurriut f orameh v Ot dL Q%
iHlatoriagaleainferi queat: aKaitcm rfrcum £oramina,per quaz ca-
lentis aquae uapores exhalmt^confcito.In fumrakate quoq; dolfj, gakse
collum operculo drcundaio,ac circumcirca pannis cuftodito. Latera-
lif arundo,C,Iitera i7gnata,ebulkentem aquam,utlitera* A.B . oftendut,
nef omax iajdatur,demit,huic inferta alia eft parua arundo, quam litera
t>.oftendit,qux furfumclchet erecta effe,per quam glus aquaz aheno iiu
fundttur,ut fubie-fta %ura commonftrat» :- " "' "
ALIVX» XRTXTiCieSVM IMSTILL ATIG*
msgenus»abfc|igne*_
GLobum ex a?re iuie cupro,fnte»
riore parte concauum,fiucin-
tegrum,cum foramine tamen par-
-Uo,utcalefaciens materia' imponi
quea£,liue in medio diuifum,ut cen
iugi queat,confici€o : hunc globum
in uafis-aquamcontinentis fundum
imponi,operculo cum.foram/ne m
fummitateuaiis Sc circagaleanvut
• antea in4icatueft,impoh'to. Velut
criam adiecta jSgura explicat.
~ ■' ALIA
O 5 l&T! DBUMt'1 *<*& f A, *#
f ALIA GLOBORVM ABSQVE IGNE
calefacientium apparatio,ac~
GualteroRiuio,
REcipepartemunamcaltis nonextin<fte,cumicuam partemfulphu
ris,quadraniem nitri, puri aluminis partem oclauamjContunde fin
gula,Sc" in pred*4&im globum mixta inferito,a$nta obfirmato,ut neq;
aer, neq; aqua^nerrare ualeant. Hoc globo magna uafa calefieri poi-
funt,eftq; genus craoddam naturalium balneorum»: -
Globo quoqjlioc ad multas galeas, fi iffmedium/ecundum prasfcri-
ptani formamacofiocetur,utilicebit.
VVLGATA DISTILLATORIA INSTRVMEN-
ca,qufbus hodie uini aduftores,aIfjcj; utuntur,
£n fuperna parte habentia refrigeii.
;_ -,. um,cumaquarrigida#
Digiti
zedbyGOQgle
©* A .* T 8 6 ;« « 1-IUiTO E 1 4«
ARTIFICIOSISSIMVM ADVSTORIAE FOR-
nacis oenus,in qua plures foraoresq; aquae, quim cum fictili aut pluro.
bea galea,uri po{Iunt,predofifsim«e item aquae facillimo c alore , ut bai.
iamum,okum terebinthinum, oleum nucis myrifticse,iuni. u
perorum,aqua uitar, idq; genus alia,diftiikri..
AD fornads huius confectione crux ferrea qua*
tuor comple&ens latera,fupra craticulam,cura
afcendente,ut adnotatafigura oftedit,cochka,collo.-
catur.Heccochleauas fictik cum fuperindu&am*.
tricula,prabeobnrmata,utaquamcontinere pofsit,
tranfit. Appofitum deinde hic inftrumentum, in quo
uitrum contmetur,in uas fictile collocamr.Eft aucem
confectum inftrumentum iftud'cx iubtili f erro , fiue laminis cupri, cum
matricula ininf erioriparte, ^^ e<fjt- ^^
cuicochleainferitur:inme* JKL \\ If jl' Jl
dio,utuides,circuluseftcir- JBI^K n^1^4§^
cundatus ligneus, in fupe- ^^ "^ ^^1=^^
riore uero parte,funiculo la
mmce circa osuitri , ut tir-
mum St* immotumuitrum
confiftat,coIIigantur,utacL .
kciafiguraoftendit, -.
Hos
OE ARTB
mam quoq; galea? , ad ty pum appofit£eJioura>,
cum roftro ufdclicet ,habuerit, geminas fimul
aquas abfq;u!lo impedimeto^infi&iliuidcucet
&£ galea dirallare licebit.
I^BtTIttATORlA. J44
Hocfac1:c»loperculum,incn!us me-
dioforamcn ,utgalea mferipofiit,eft
infciflum,imponito . Vitrum autem
per cochIeam,ueldcmittere,uelaIttui
eleuare » dcmcc foramihi operculi aptc
inferatur,poleris: Hmcmolii cafeo 8c
uiua calce operculum obline^Sc" appa-
ratam fecundum adfcriptamfbrmam.
habebis fornacem*
| Quod Ijo>
perculum,per
quod alembi-
cutranfit,for>.
SEQ.VITVR DISTILLA,
toria f ornax , in qua uno igac
$ Z .galeis uti potcris, ua-
riasq;herbasdi
Ifcllars.
ALIVD GENVS TESTV-
dini fimi!e,ui quo circumcirca ut-
gintigaleisuti poteris, omnibus*
duabustantuminferioribus dcm
ptis,iuftum catoremhabentibus,
atq; herbas uino acetoue m«u
defa&as dift illare.
Hm *
VSITATISSIMA FO"R>
nax currrgaleis quatuor,incu-
ius medium fi&ileihferipote-
. rit , pro harena capienda , m
quod pcliican aliaue circula
tio imponipotent»
SEQVENS ?.OR*M'A AD
parietem , fiue,tni$rum collo-
cari poteric^miurcapafsim hsu
be>foramina, qusc frfor
- Tiaxpurgadaiit,ape\
riricjuean?.
SEQ.VVNTVR VARIA ET VSITA-
tifsima Balnea Maria?»
Cucurbita. Galea.
ITIrram ad medietatem
V aquarepkrumcumui.
trea gaiea,uelucadicriptx
oitendunc figurae , in BaL
neum Marise colloca,
Eademrsaecinftrumenta exftannoparari pclTunt,hmtq;rrm!toccrn
modiora,iiquidem uitrum ud ex ca!ore,ueI ex frigore nimio facile fran-
gitur.Siue etiam ex cupro tenui ftanno obducxo,
In nonnuIHsfornacfbus craticula eftocro, fius
nouem rranfuerfis ferris , ut cinis commodius de-
cidat,riaxautem craticula fecundum proportiG-
nem fornacis, ut ipfius rotundicaci SC amplicudini
quim aptifsirnc conueniat5conri'cietur*
Infupercupreaadhibenturahcna^paris SC profundita
tis,8c~ latitudinis (quamuis commodum fueric profundi
tatem nonnihil maiorem ede Iatitudine ) cum arundine in
.fummo,perquam feruens aqua citrafornacis fcefionem '
cffluac.
^ Cuprcum iftud ahenum fornaci infericur,ita utfpitamae loxigituding
ab craticula inferiore abfit»
:. • Huis
OB ARTS OBJTUtitOaU* tAl
& Huicitaq; aheno uittadiftittanda, fiucftanneae cupreafue cucurbita*
imponutur,atq;fo'copuserti^utpIumbeos circulos cum pannocircum
jponas,ne ex aqua» commotione cucurbitae ailurgant.Hinc duo dimidia
taopercula,quaeinmediocxcifa circa cucurbitam feu uitrum coeant,
circulis impones,ut calordiutius 8C comrnodius pcrmanear. Cucurbi-
tae poftremduitreagaleam (eaenim optimaeft) impones ,probe ubiq;
iinteous,ne ulli uapores exhalare pofsint^uftoditam ^eiq^intrunipuru,
in quod diftillans aquarinfluat» pra;pones: dkitufq; hoc fornacis genus
BalneumMariae»
ALIVS MODVS DESTILLATIONIS.
SVnt infuper noua adfaueprajdi&is hdlio+
. rafornacumgenera,excuprototaconfe>
c*la,quibusdua* uel trcs uitrca? aut ftannee cu
c urbitas imponi pofifunt, atq; paratae funt ifi%
fornacestriangularis fiue quadragularisahe
ni ad formam,tribus.>quatuorueferreis pedi-
. bus, Per medium aheni utriculus feu ar undo
cuprea tranfit, in imo ferrea eft Bc augufta,art
} gulisq; acutis craticula,per quam cinis dect-
5it,in fummo carbones inrjciuntur , duo fiue
t triaimpofitamutuo , cum foraminibus pro
> aere incifis,quorum alterum altero eft maius,
Utignis pcr ea regatur,habens opercula,
Stantib us iam cucurbiris in aheno integrum plambeum , fiue cupreu
operculum,quod cucurbitas ut immobiles confiftant inc!udat,imponi-
tur: forame quoq; aliud inerithuic operculo, per quod aqua,fi opus Gz*
cura infundibulo infundi pofsit» In latere aheni, ficut in prsecedentibus
quoq; eft di&um,arundo, per quamebulliens effluat aqua, infigetur.
Balneum Mariaein ahenotri-
angulari, pro tribus cu»
curbitis.
BalneumMarisepro
quaruorcucur*
bitis.
Mm
Jk- '&■**■*> j p<*t~ '
8 1 AfcTB DISTItUTORU,
Vii!garcsfornaces,cfuas;Ger..0
mani kofaceos pileos uocanc,:
Jionnulla? cx tcrra adufta ccmficu
untur^acp figulo uitreo colore in-
ducunmr,»genusuilif$imum mu
nimoq; conftans, quod binc inde
transferripotcft. Verumherba»
^dorifercfacile odorcm,&T uircs
fuas amittunt, autigneumodore
.,- aimmuvEormaautemfuntqua-
lemhic appofitam ccrnis,
ALIVS MODVS.
N-OnnuIIaBueroexcodislapidibus pingui argilla compaclis con-
ftruuntur* Principiofocuminquemcinisper crariculam decidat,
una cum forammc pro purgandocinereconficies. Craticula uero altitu
dine dimidiasfpitamaz: a foco diftabit.Iuxta craticuIam5nonnihiI tamen
a!tius,foramen per quod carbones decidant, in fummo amplum,in imo
angultum,ne fimul aceenfi carbones immodicum calorem pra?beant,re
linques. Vln-aiftudforamentribus digitis altius rorundam,cupream,
ftanno obductamfartaginem,qua3trium4igitorum profunditatem te- rj
neaf^inferes, cui ftannea impofita galea ex omniparte quam exacnfsime
conueniat, Vas tamen iftud cupreum in aliud fictile uelferreum uas cum
"cinereaut arena,aduitandum fubitum SC immodicum calorem , quo a-
qua? debilitantur,& igncum odorem auumunt,imponere licebit,
VILISSIMVS MODVS AQVAS ADVRfiN-
di,proquouispatrefamiIias*
MAgnam fictilem oflam probe incruftatam fumito , pannumq; eiu4
orificio imzndito circum!igatoq,-,huic poftea co-
cifas herbas imponito,herbis inde ftuefloribus fartaoi.
ncm cum carbonibus,quaj olla? extremitates ubiq^ con
tingat,imponito,forti prius papyro fubiedra, fiue pan
niculo margini circumpofito,utminus uaporum exha
let, quo fa<fto humor exfloribus uifuperioriscaloris
m inferna per pannum diftillat. Ollam tamen in triou
dum Iocum,autin aquam collocabis^ud^ollse bafi per-
foratauitruminquodaquainfluat,fuppones,utexap-. |i
pofitafatisfiguraliquet. m^Mf^L. ^*—^
DE INSTRVMENTIS DISTILLA*
tioni conuenientibus,
Iritrnmenta
m^ dh ut! dejtuiatoria; k*
jf f Niirumenta quorum ufus addiftiilationem requiritu^ee Haria matt»
JL ria,uelut ex uitro , terra, metallfeue cofiriunmr.Vigsa tamTmrelicjuiS*
pmnibus prdtam,ac proindejunt caucc tractai ^da , folentq; craflb, non ,
rafo panno,ad comrnodiorem.u.Cum obduci, ita ut poft diftillatiGnem *
detrahi pofs»t,iriftrumentaq; purgari. '
\ _ No-nniilUiaisatiuclia£,|Lttofapienax,quodexar^l!a,'luto,fimo e*
"qumo/ak,aliaq;materiacorfeitur,iIIinunt. .-•'
Eadem in^rumenta ex optima,prout in unaquaq; regionehaberj po
teft,terrafmguntur. -: - .- L
Ex metallis, ueluc ex^re^tannOjplumbo^cupro^uel ory chalco para-;
ta durabiliora quidem funt,fingula tameirpro metalli natura peculiarc -
smpuritatem inducunt.
SEQVVNTVR VARIA ViTRORVM £T IN-
ftrumentorum,qug diftiflattoni, putreractioni,
circulationi,refoIutibni,digeftio*
- niq; adhibcntur, genera.
Mm 4
Digiti
zedbyGOQgle
©fi ARTE &ESTtitATO!tlA,
Proxime prsecederiatria fcafa circulationi,digeHf©Ei putrefe&oaiq;
porifsimu adhibetur.QuiatsaroinKgra are~taq;tunt> ut nihil nililiquidu
infcri pofsic,uiiro fignatolitcra A;cpiod Alembicum cecum dicitur,pro
herbisurere, / ScquentiBus
Digiti
zedbyGOQgle
fcB ARTB D!J TI L 1 tTOKtL *»
~*A- S«|uentaT>ustt€rd{igaatisuitrisindi(t^lgrionsm fimo.eqtriftoute*'
ris^quacpaiitusf^c^utCupari^oriafitfflJidinaepars apps6"€Bi^irrf©dcr€
licebit iuel fi breuiora uitra fuerint, torno adaptatu lignum rjs impones.
QVIBVS INSTRVMENTIS COLLVM VL
trorumdufmodi,fiquandoopusnt,
demi pofsit,
LApiflo quo uitrearrj utuntur,in ftylum inclufo, cirCurnferentiam ifi
colio uitri , quo loco demere cupis , circuducito^rriangulare pofca
£uequadranguiare,tccundum SX— -— --o, - *'' /" *""'"*~~-rri--
adicriptam f ormam,inftrume """' ""' '""' * ' ■c^Ptoss**--r
tum,quo ferruminare uitra pofsis,conficito,eoq; candente uitri fignaai
locum,donecbeneincaleatatterito , madefactoq; poftea digitoaquae
guttam unam atq; alteram inftillato,quo fac*to uitrum ckcdi ugnatum lo
cum difsiliet,inftrumentum poftea,de quo iam dicuim eft, circudueens*
quouiq; uoks demito*
Nonnulli alfjsin. /?=^ _ . .^^ /?=s __.. _ ^f^
ftrumentis,quorum ^s^" r""tota*-*tt4,*\V J"? *^=^"
nentis^quorum ^-^ ^ ^^
bic formam cernis,utuntur,igni ea calefacientes,poftea uitrum circum*
cpaq; atterentes,' '" " " ""*"■•
^— CPTL
Digiti
zedbyGOQgle
O P T I M V M E T P R AE S T A N T I S- 0
,r &num«icurbitanangenus.
. ... /7 .k..- .- ■
QVO PACTO VITRV4K CONGLVTL
naridebcat.
PRa?di&a uitra,fiue alia eriara,orjfirmare cupiens, ne ulli uaporcsniii
fpiritus exhalarequeant^utexorrmipartc uideatur efTcintegra^for-
nacula habebis,in cuius imo fit cra-
ticula , cum foraminc in latere,cut"
uitri collum inferes,in (ummum au
tem fornaeis forcipcm fortem SC
latamimpones,calefa<ftumc|; uitri
collum forcipc candentc fortitcr
comprimes :fudans tum cxcalorc
uitrum ita in fummo uruetur,ut in-
tegrum ibi cfle, inie in uitrearia ofri
cina unitum,uideatur*
AlrjinOfBcinisuitrcarfjscpiftomiolafi- _~^ ^--^
ueopercula,quorumappofitahicformam V ^T ^gp
cernis , confki curant,eaa lapideo biturnine uitris iliinunt*
ALIAE
Digiti
zedbyGOQgle
0 8 A R f 1 DIITlt tl TOR f *. *»
ALXAB VITRORVM FORMAE, AD ClRCVLATiO*
aon pro afccndcntibus dcfccndcnribus^rpiKdbiis, pcr
quaecraflamateriapurgaturconi *
Retorta nec c!uo tritra fi
probc uniantur.cfrculario-
nis operationiscpcontraria;
(ktis fuper<£ prscbent.
SEQVEN-
Digiti
zedbyGOQgle
fEQ,VENTIA?Hftf RA 1N OFFICINIS VlTREA^
riorum exduabus parcibus urrita,ufitatifsirna fiauy
fc- -pofluntc^ decidentes in rjsguttae
confpici.
CVcurbitamfumerepoteris,eamcf; eatenus demere,donecaIiud infe,.
rere uitram pofsis,atq; fi Officina uitrearia in promptu non fit , ar-
gilla ad hoc peculiariter parata oblines,Similiter & arundinem ,quae in
iummo udi in lacere fueric, probe obfirmabis.
Lacuna quaminproximouitrocircacombinationeminmedio C3r>
nis,haceft decaufa,utaquaquxahoquicncacircumferentiam ifta con
tinere fe poffecpemtus defluat»
In diftillacione porro ad medietatem tantum cum aqua quam ditrilia-
turus es, replentur,ut lineae per medium ducbe monftrant,
DE ADVSTARVM AQVARVM RECTL
- -' ficatione^conferuationec^,
POftquam adufta? aquaz fuerint, opus quoq; eft utrccnficentur , num
igneum faporem,uei phlegmaticamfuperfiuitatem , qualis plerundj
omnibus eft humidis frigidisq; herbis,uel rjs qu*e in cella aliquandiu ad
feruatas funr,auc nubilo ccelo coIiecta?>habeant.Ha2C autem recnficario
perSolisradiosfieripoceft, ita utdiftiilata?aqua?muitrumadmediam
parcemimpleanrur,pofteaprobecorioobfirmatumuitrurn,tertiapar*
tein harinam^ad 4o.dierum,autetiamuIrra,fpaciumcollocetur# Sic
aquas per calorem harena; Solisq; a phlegmaticis fuperfi uicatibus , qux
feparari debenc^acq,- in uitrum recens per panmculumcofanVpurgatur,
Accj
i Digiti
zedbyGOQgle
D £ ARTJ BEJTIttltORIJ,. ,4$
A Atq;ffetemperataaquarumcompIexiodiuausincoiTO
let.
VBI SINGVLIS ANNI TEMPORIBVS CV-
ftodiri aquae dcbeant.
"O E<fh'ficata? aqua» ajftatein locum mcdiocriter fngidum , hy eme,ne
i-^-frigore pereant, in ccllam funtreponendg.Inhypocauftis enim cate
factis ftantes,ruborem afTumunt,fiunt turbulente, mollefcunt,uin'antur
faporc,uiresq;,ut nulli ufui efle pofsint,amittunt. Locus igitur opportu
nus,S£ teperatus,qui neq,- nimiu caljdus,neq; humidus fit, eft eligendus^
Aquas quas rrigida? Sc humida^cdmplexionis ac naturas fuerint,poft
annitempuseffundi debent.Skcae uero cVcalida; naturas biennium uei
triennium ^ion tamen ultra,uires fuas integras retincre pofTunt.Quaj ta
me diutius odorcm bonum,cuiufmodi funt : PuIegium,Maiorana,idq;
genus alias, retinent,longiore etiam afleruari temporepoterunt.
Siccx bene olentes herbae,in uitris in Balneo Maria? uri debent. Ho.
midas uero,pingues,& frigidas in uulgaribus fornacibus,fiue in o!la,ut
fupra oftenfum eft,diftillare lieebit. "
Q.VO PACTO GRADVS, Q.VO-
rum pafsim fit mentio , fintintelligendi.
GR.adus qualitatum,ut naturaiium rerum inquifitores tradunt, funt
quatuor,tam obfcurarum, quam manifeftarum alterationum.
Primus enim gradus obfcure , alter parum , tertius fenfibiliter, quar-
tus palam,8£ penecorruptibih'ter,fiuemdbo,fiuein potu,fiuein medL
camentis fuerit,alterat.
Primi igitur gradus dicitut efle complcxio , quando talis fit in <mftu
a!tcratio,ut uix animaduerti queat , qualis eft amygdalorum duicedo,ex
qua calorem quidem aliquem fentis : uerum quia guftum non penitus aL
terat,calida dicuntur efTe in gradu primo ♦
A d fecundum uero gradum referes ea,qua» aliquatenus,non tame pc
nitus guftum akerant,uelut eft anethum uiride,apium.
Ad tertium,qua» in guftu manifeftam alterationem habent, uelut cin-
namomum,anifum,hyofcyamus.
Ad quartum gradum ea afsignabis, quas faporem cVguftum pcnitus
alterant,3t"quafi perturbare uidentur,utfinapi,euphorbium.Medio-
cres,cibi,potus SC mcdicameta,parem calorem,frigus,ficcitatem Sc hxu
tniditatem habent.
Calor primi gradus,duas habet partcs caloris, unam uerd rrigoris.
Calor fecundi gradus tres habet partes caloris,unam frigoris. Tertrj gra
dus , quatuor caloris,unam frigoris* Quarti gradus , unam frigoris*
quinq; caloris.
Exempli gratia. Libramunam aqua? fumito frigida?,fimiliter unam
calidae,atq; mifcetojhincmediocris exiftetcalor. Si uero alteramadhuc
Nn
Digiti
zedbyGOQgle
DE ARTt DBJTIltATORIi,'
fsjbraftf addidens non arnplcus mediocris crkcsiox , fed calids in primo . ■
gradu. Aiiam rurfus G hbraaddas, fenfibilem acquirit aqua calorem, di-
citurq; cahda jngradu fecundo .Aliam rurfus admifcens libram calor em
difBculcer auumit tolcrabilem, diciturq; calida in gradu tertio.
. .- Rurfus fi addas libram,in tantum feruet,ut pati eam nequeas,& dicL
fu.r calida in gradu quarto.
Aliud.Par frigus cV calor dicitur gradus primus. Vna pars frigidi &
du*e caudi conftituuntgradum fecundum. Vna frigidi,&l tres calidi,tcr
pun^Quatu.orpartescalidi,&unafrigidi gradum faciuntquartum .
DE SPECIALI Q.VARVNBAM PLANTA-
rum,Sc' aliarum rerum fecundum gradus d£*
(Hn#ione,
Calfaciendo SC refrigcrando tem*
, *' perata.
ABkrttwm,Cera,CQrtcx citri,Cadmid, Ajhard'-
gps,Glycyrrhz*fuccw,Yain,h.\yxa,L.yci'
jttR,P«rt nudet,Qkwm duite.Ziziphd.
Calfacientiaprimoordine.
Aloe, Abfinthum, Agxricwm, Amygdala iulck3
JAltb*a,Brafiicd,Buglofjum,B<:ia,Ci&ined,Cbdm<£-'
TTxlwmyEupatoriumyTiores popuU mgr<e, CafJuthj.,Ss
witenUru, Ladunum , iAaloiaihrum , Xuces uiridts,
Oryza,Saccb4vwm,$erwmketis, Sefmu, Spicamr»
di,vu* mmrti Vimm nom&feu mu&m, X,«fca»
fperiwm.
Calfacientiafecundoordine.
Anethwm uiride,Apiwm,Artemifu,Ambdrwm, Bii
famum , ^dlamus odontut, Cdpparis , Chim<epitys>
Crocu&,Eruwm,Tcoinum grsecum, Peucedanum , Me*
liffopbyUon,Thus,Zaduri uel Zeio.^rid,Gilbinum,
lntylxm,M.dfticbc, M arrubiwm, M c l, M.yrrbk,Myr
rha,Hux mofchuta,Kuces ftc<£,Ozimum3 BiQach*
£lx*Tidd>¥inis,Kipm,Virui'<i,Sd.
Calfacientiatertioordine.
Abrotonum,Ammi,Atut,cardim, Anetbum, ArU
ium, nfarwm, raitx Acori, Anifwm, Agnus , Arwm,
Amotmm, DiHsmnUiS, Carewm, Cmrwmotnum,Chi*
trtxdrySj.Cartumus, Conyzi,Cuminum, Capi,CiU'
' mntbi, EUeborut uterc^tCarm.bidium,CarpeftUirat
GdanQ,CaryopbyRon,Zpithyrmm,Yamculwm,\U'
tuperus?Hcleruwm, eiyffopwm, Memha, lAenia&ru,, .
Uiofchwi, HigeUd, Ori^num, Opopin&x , ?etrofeU-
tutm,Piper,Ptarauce,PulegMim,RaphiruiS}KuzA hot
tcr.f;s,$4i7}pfychu.miSabuiA, Sifymbriwm* Tri/slw»»>
ytnmuetus.
Calfaciicntiaquarroordine.
AUium,Cepa,CosftuiiEupborbium,Lepidium1Ti;-'
tbyrtoU,$d(iurtium,?yretbTum,Rutdfyiui§m3Si'
fi&pitStrutbiou,
Rcfrigeranna primo ordine.
Atrijjfkxt &cini me, Gnma> 'B.urdeum, PnmA»
Mdu4,Muwm,Myrttit,Vyra,Kofd,Viold,Cxypl&
tuca,Citreicaro,Cotonea.
Refrigerantiafccundoordine.
kcdda, ^iitwm, Cucurbita, Cucuma, Ditnafcctu
prunA,GaU4,Laftucd , Lem piiu&ris,Rhu obfotuo*
rwm,\ntybwm,VLyic'mthm, M.M graTU.td,Cxyphct-
nicwm,?epon,?erftca, ?lantiOxt, ?oiyo^mm3?f>Uk
wm,Soldflm bortenfe .
Refrigerantia rertioordine.
Ciphun,?ortuldcd3Sanula, tbandrigora3ScM~
periduwm.Hyofcyamus.
Refngcramia quarto ordine,
Cicutd,?apaucr,Opiwm.
Humectanria prin-.o ordinc.
~ Bugloffwm, GlycyrrbiZi, Ckrei aro , Intybum»
mk^Ktpwm^Saccharm^Saiyrm^efsmumi&l
xine.
Humeclantiafecundoordine.
ktripiexiCucurbitd, Pnm Dimafceiu.,Ldftued,
henspdlu&rts, Mcios£S,Oxyphceni<wm , Blutm»
?oUi*k<;d,?erjics,?epon, Viola\,VuatiuXuri,
Siccanriapriinoordine. _
Braf[ica;Cbam-*mfUm>Caflaiua, Crccm, r««i-
culm,Uyac'whu£,Uordeum,T&Mm.gr£cym)M£'
lo,bdtbrm,My.rtus/rhus.. .-
Siccantia fecundo ordine.
Artcmifta^Amthwm uiride, Halauslia,Burfd pa&o
rk,Capparis » Cotouea,Caffutha, Bdfemum ,Cak»
nMSodoratmGalbiruim,intybwm,mei,ctumn,S^a*
pbamti3?ixaxid4,,¥kntsop,Gmoidi!Mj*erJeSk,&yr
rhs,U.as%iche, iAeniha, j&enta£irm,'tyilim,lsux
mfch4id,Oryzi,Opop&n&x3?i§t<iciA,'Byt4i$anid'-
la,Spicatu.rdi,RofmariruiS. . -
Siccantia tertio ordine.
Abrotonum uiium, Anetbwm u&um, Aviwm, Afa>
rtm,Acdcia, Aloe,Ammi, Arufam,Abfinthiwm, Acct
tiim^AcQriu^CdreumiCalinvntha^CaritdtadiWiCiti
mMm^raiCwmmm)Coim^miZiphuxa,?euci>
Digiti
zedbyGOQgle
PE C VLIAHIA M
iinum,Voum, Vctrofeurtumi Vtarnuce, Kht obfo»
ttiarmtRuu hortenfis,Sanojas Oraconis,Chamx*
drys,Chm£pitys,EMeboru*,hpitbymum,G4Uat Gi*
ryopbyUm^Hyffbptm, luniperus, Macer, Karrw
bum, KigUa3 Uofchus, Miliwm, Origuwnj, Prp*r,
VcnUphyUon^mpfychmhSifymbrim, Trifbumh
Sd,Sibm&.
Siccantia quarto ordinc.
AUim,NaSwrtim,Kutafyluc8ris,SmApt.
DE PECVLIARIBVS
- medicamcntis,adfpeciales cor-
poris partes,
ACaputiuuantia.
MbarmiAfirwm^wfim^Agllochm, A«-
twm£ctonicd>Cbm<£ melu,Calamintba,Cir*
pefiwmJde^Cubeb^CapburaiEupbrafia^cenicu-
lwm,Galan^,Lachumxnum,Stcechis,Sahii,Scfcli,
SerpyUwm,Scfamum, Sifymbrim , Sohnumfitiuu,
"Lauandula,Ladinum, Laurifolid, Laftuca, Macer,
Meuiotwm,Mofchus,Menthi, MyrobaianA Bektzi'
ca,aigeUa, Hux mofcbata&ympbxa, Pieonia, Pule
gwm,Papauerernticm,Situreia, Kuta,Kofa, Sam.
pfucbm,Tbus,Viola,'X.ylobilfamunh
Thoracem iuuantia.
Acorus,Ammoniicwm, A mygdaU am&rx, Adian*
tm,Cmn&motmm,Caric*,Cos~tus,Dracunculus,¥i*
€US,Glycyrrhiz*,Gmmi Arabicwm, lucus odoratus,
Uyffopm,lunipcrus,lrK, InuUfeu Helenim, Hor-
dewm,Semen lini,Mirrubim, Myrrha, Myxa,TrUi
cwm,Vtoli,Vu4piffa,ii4&uriitM, Origwam, Ptned
nux,Viper,?almul*, Venidia, Kuta, Vapauerfatiuu,
Scabiofi,Stichas,Scordim , Sagtpemim,Tufiilaep,
TragLCintbi,Ter:bmtbia&,Tbymus, Vrtica, 'Ztz.it
phi.
Coriuuantia.
Kmbtrm, Acetm,Bugloffm, Crocus,Citreicor
tex,crfuccus,CvntiAmomum,-:aphura,Coriandrm,
CoraUia,Ebur,G<iryopbyUi,Galagt,Hyacmtbusgnt
m&.Lemnii terra, WelijfopkyUon, Macer, Mofchas,
N«x mofcbata,Ozimum, Os de corde cerui, Kofma-
rinus,Kofa,Antijpodim,Smaragdui,Succinum,San
tda,Spica n&rdi,Styr4x,Vniones, Vnouisodoratus,
\iol4,X.ylodoe,Zadura.
Stomachum 8C uentriculum
roboranna.
Aloe,A^Jlochm,Abfir.thimt AmygdaU dulcest
Artemifia,Aiter4tticus,Anifwm, Cvanaxnormm, Ck
prejfus,Cuminum,Calimu$ odoratus,Cardamomum,
Cartm,Cotonea,Citcamsr,Zaffutbi,?cemculm,Ga*
Ungt,Giryophyllon,GcntianA> Hclenim, luntperus,
lntybm,luglandes,luncus odoratus, L igu&icm, La
ituca,Macer,Mentbi,Mtltloius,MiStiche,Mdoba
tbrum,Mila punica,MiU citrea, Mclones,Mefpilu,
fluxmofcbata^Hcleipini^yinpbxiiOxaUs^iper,
EDICAHENTA, #©
PuUf^Vlaattgfonulaed^d&tfcserpyl*'
UmtStotdU,Smyrnion, VioU,yiyuubes,Zimber,
Iecurnrmantia.
Acorw,Abfinthitm,AdUntm,AfarmMtifbo'
diim,Agu%xhmjLgricm,AttagMis,Amomu,Aw*
fm,Acetm, Betomc4t CbammeUm, Cbamxpitys,
Caffutha, Cmn&momu, CoSus, Cucurbita, Cucumer,
GentiinA,Glycyrrbizi,lntybu, La£tuc4,Uympb*4,
Rbaponticm&ofa,Qxyac4ntba, Portulaca, F«m*-
ria,luncus adoratus , Kadices s.comrmm, Sem, 4.
frig. Sem. 4. cdt Spica n&rdi, ScrpUm, Santaki
vioU.
Lfenem iuuantia.
Acorus,A@ricm;AbfinthMm,Ajblenm^kdutt*
tm,Ari&olocbia rotundd,Arufuw,&lbiragus,Aayt
gdahe am&r£,Acetm,Bctonica,Brafiic4 fatiua,D±u
cus,Dtftimnus,CappiriS,Caffutb4,CaLmintba,C4~
rm,Cyclaminus, Chamsdrys, CoraUim , Cotonea,
EpUbytrMm,fdixtYraxinus, Mybm,lru, Lyciwm,
Liuum,Leucoion, Lupinum, Lupusfdiitarius,L4-
Huca,Ueimomtis, iiit\urtim,Nympbia, Folum§
Si^penm,Peuccdanm,Smyrnion,Sintala,Sem.4:
CiLTauwix t Kadices s.communes, Kubia tmftorui
Vttcx.
Renesiuuantia.
Afbaragus, Amygdate amrx , An&gUk, Agtrt-
cm,Betoniea^Daucus,Glycyrrbiz4,Cicer, CwhA*
rnomum,Calamus odoratus,Erucat Fxniculum, I«j-
cModoratus,lntybum,lumperui,La8uc4,Litbojber
7non,MiUefbUm,Malua,Scm.4.frig.Vui pafja, Nit
cUipim,Vemfelinm,?knt4g£ortulac4,Varict4*
ria,FimpineU4, Kad.i.communes, Kuta, Khaponti'
cm,Kufcus,Sixifragi, Smyrnion,Spic4 tmdi,Seft*
U,Tr4giC4ntb4,Vrtica.
Vtcrumfirrnantia.
Abrotonum,Artemifi4,Ammi,Acaci4, A gricmt
Bdfamm,BdcUim,BetoniC4, Geranion,Cabtmin-
tbi,Cdamus odoratm,Cmnamonutm,Cotlwm,Cype''
rm,luncutodoratus, Peucedanum, Vulegwm, Pipcrt
Kuti,Kubi4t'mciorwm,Ebulus,¥xnumgr£cwm,iu*
m^us,lrU,lugl4ns,Linm,LiUm,Liurus,Lafer-
puim,'Myrrha, Mentba&rwm, Mofcbus , Mentbit
N«x mofchitd, Opopan&x, Sa^peman, SabiaA, Sd*
uia,SpU4ttArdi.
Artus iuuanria.
Acorm,Ammoniacm, BolusArmenica, Chame*
meum,CaSorim,CoS.m,Cbama-pitys,Eufsrbiwma
Kypericm,Ylcrm&di3:ylijntybwm,i,aftuci,Mcli4
lotm, Myrrh4,Myrtifruttus,Solanum,Salicis foHa,
Sanguis Dracoms, Stercus caprinum, Acctum, n*«
(iurtim , Opopan&x, Ori^num , Volium, 9fyUimt
Stafte, Sduia, Kuta, Kofm&rims, Sticbas, Sagupe*
nmtScyUatSimphSempauuam, Vutsjbiia,Zm%t-*
bcr.
Nn 2,
Digiti
zedbyGOQgle
DE SECVNDIS MEDI MemfiaJmgtzUiuh&cfoummmXbtt*
,.-»«,,,,,,■«.«,,■« ^«,«1;,-,*«*« mtmekmJAyffQpusJrisillyricat lunipermtLiebit
camentorumfimphcmm ^^rJul^m^u^r^
tacuitacibus, Quateuocantuelcxtrahunt.
_ . AmQMi^a^,PropoUs,AriMocbiitGem&a»
Quafadftringunt. J?ementm,Di8mws,Galbawm,Pix,PonimtPi'
Al**,&hamitAnumm,&c4eU,kbJmthim, per£tcrcwomne,Scoruargnti,Thapfia,vifcump
hgme,Acetmt,Aeru^,A^aicm3id<aiftU, Cyctamn^^ulphur,TerebmHni,Oxyacanth£r>X'
Bolmarmmca,Burfapa&oria,AdcpstaurUms,Vi' dix.GaUib.$.fimpl.cap.i6.
tuUms^Caprims,Arfenicum.CbaUatitkim,Crot Quajadurunt.
em^Ct&awdtCyperuSiCoraUiam, Brafiica bis coBa, AtymJ>ssu&m,Alwam,Kwripipa^m,C4n*
Ci^foe^^Cad^CwrpefiumCry&aUui,Cmmbdf tharides,Cims prtfertmficulaea, Calx uiua, Caleatp ,
Tis£armiS,Cotonea,Cupref[us,Cortcxtburk.Espiife* tbu,CbryfocoUa,Pyrethru,Sin&pi.Ga.li.ffim.ca.i4,
tm,Zbulm,Andfpodium,Ylos<eris.Glm,GaUa,Gra Quaemolliunt.
mm tmchrimtGentiatttuGramen. Hypoci&bis,Ue» Adipes omnes,Ammoniacum, Atriplex, BdeUim,
iera^lxincBicraciwm 7nam,Ji£mAtites.lntybm, Butyru,Altbe<e radix,Cerd,Ceruffa,Ct>lopbonia, Ice.
t^ifoUa,Lycim,Lyfhnacbim,Luteuouia{fm, numgr£cu,Cmn&mormnt,Crocm,CupreQfus,Gdlba*
X^bavaediUs,Uporiscoagtlwm,Lens,Lithar* mm,Linum,Ladanm,Ldurus,LiUwm,Luhargyru, .
%yrm, Ladanum . SieUhttmt, Siyrrha , Myrthus, Malua, KigeUa, Opopan&x,Oefypm, fix,PfyUim,
WUntba,&orus,lAefpiUu&Uium,iVLaUcorim, M4 Plumbm u&wm,Rcfin£omnes, MeduUa cerum, ©*
l&punica. Siuclciacinorwm,ituxm0fcbata. Oxalis, tutuUnA,Styrax,vifcwm.Gal.lib.$.cip.7,
C>xyacantha,Oryza,ompbaciwm.Polyopmm,Pal' Quanndurant.
mkl£,PentaphyUm,PUi leporis,Ptffafpbaltwm, Pfyl Portulaca,Semperuium}PfyUUm, Lenticuldpi-
lium, PLvtfagp, Portulaca, Pyra, Pcrfica , Plwmbm lufiris,Soknum.Gal.lib.i.cap 9.
u&m. Qjjwc u4/Dii<j>Ro/i,R uta,Rbus obfoniorm, Qua: fuppurant.
Khaponticum. Scmperuium,Salix,Sant<da,Sal,Sin' Amornm,kltb£a,Adcps poreinus,Vitulitms, Ba
ga« Draconis, Succitmm, Spodiwm£por,g£. Thusy tyrwm , Crocus,Cera,Ycenm gr^cwm, Lolij f&rma*
TerralmnU,Tra^cantba.Verbafcmt Vitex,Vitis, Bryoni£radix,CapUaliUorwmalborwm, Ladanm»
SiercttfafinUuttn.^Xyhaloe. Hordeifirim,Lmfcmen,Mafticbe,Oefypus,?arin&
Qua? difcutiunt. triticea, Pix, Thus, Kefrn, Styrax, Yicwi,Stotcba,
Abrotomm,Akb£a,Amtbtm,Aiiantm, AriSo- Smyrnwn.GaUib.s.cap.z.s. er 8.
hcbia,Atripkx,hjphodeli m&risradix, Bnfiic£ fb- Quae glutinant & cicatriccm
lia^dcUim,Butyrwm,Bryoni£radix,C<tpp3rk,ChA ducunt.
numelm,Eruijirim,¥urfur,¥ceramgr£cm,DaU' Aloe,klumm,kmylm,Ariholcxhk,Ah^£ajMtU
eifemen, Galbanum, Hordeifarin&^TruicitLupinO' pUis,Bolus armenia, Balau&ia, BdeUim,Centauri-
Tm,Linifemen,Lacha,Ladanum,LilijfbUa,Iialuat wm,Cbam£pitys,Cham£drys, CoraUUm , Cadouit
Mentha, tAcrcuriaUs, MeUbtwm, NigrHj , Hitrwm. Dracuacultts, Equifctm , Eupitorim, ebuius,Aci
¥mguedocuis,Pixjicca,Ori&num,Pipcr,Rcfin&o- u&wmiPra^ia,GmmiAcaci£>Glans,Genthn&,Gy-
mis,Kuta,Stichas,Sefarmm,Sampfycbwm, Styrax, pfwm,]ris iUyrica, \fatis, LoUwm, Lyciwm , Lupinus,
Sulphur,SdgpcrM,Tercbmtbm,Stercttt onme.Gd. tiLcl co8m,Myrtus, t&yrrha, Lithirgyrum,Eruut
Ub.s-jimpcap.,5. ' 2lantag,Palmul£,Per.tipbyUon,Pumex>Plwm(>itm
Qua?cxrcrgunt& expur- ektwm,Pcrfbliata,Papyrus u&a,SympbytumnuiiuSt
gant. Sanguis Draconis, SarcocoUa, Stirnmi, SambuafbUa*
Amygdala, An>Un, Aristolochia, Abrotonum, Spoga,Terra Lemnia,Tbus,TormentiUa, TeSa osi,
Arwm, Afparagts, Afplenos, Afpbodeli m&ris radix, Verben&ca,Sandaracha.Gd.Ub.s .jitnp.te.
Amplex,Abfirtihim&eta,zuU>uA.Cornuccruinum, Quaeflatusdifcutiunr.
Cbamtpitys,Cortcx capparis,Caffutba.Erum. ¥a- Anifm,Abfinthimn,Anetbm,Apium,BieUiumt
ba,EUeborusuterq;, Fimus caprinus,Uordemtlmy~ C&&u6,CaBorium,Cuminum,Cbam£melum, Cinn&mo
Luptni, Licben, M e l, uarrubtm, fAaBic bciiitru. mum,Careum,Carn&badium,Bacc£ lawri,Epitbymu,
Varietariz, Propclis, pbu. Staphk agri&^oliafalicts, Eryn<gm,Eoznicuiwm>GaLm%a, \urupcrm,inula,Datt
Sapo,Scru.m Udis,ScyUa, Sa^pcruan, Tithymalus, cus,Acorus,&Uim,LignumAloes,MaioraM,iiigeU
Tra@c&iha,Tcrchmthm,Vitisalba, Vrtictfemen. tfcNwc mofchata,Ori^nii,PctrofeUmm,ltmcus oio
GdJib-5-fiinpLcdp.i\. raM,$picamxdi,Smyrmm,Sefeli,Piper,KutA.
Qua? ora uaforum apcriunt. Qua? fcmen generanr.
AUim,Cepa,?d Uurinum,Cyckminus, Vnouert Ciccr,Acorwt,Kuckipmeit fabe^icw, Scm<W3
itMirinm,Z?Am&racinum.Gal.Ub.s.fimp,cap,i3t $dtyriwm,Eruca>Galar.ga,Ormimm,Bulbi,Lini(c*
Quarexrenuant. men,KHXlti4ica.Gd.Ub.s.f<mp.cap.zi.
Mcnfcs
Digiti
zedbyGOQgle
PE CV-LTftftlA HEDICA ME STi „,
«r ^. _Mcnfifsmouentl3- ^Opopmx^^P^jMcaflfcP^^^e^
&idrm,Afr0totua»3AUuim>Agncm>krtitoto- feIimm^fniirims,BMi,S^mbrimjeTpyVi^
ArtenufaAkfm^fptoidusmSiAmm. Bwj?i<* Qi& teumu MkSt
f^^ryowVe^Bc^c^pcrir^Gi^ AiM^A^wc.A/^Grpp^r^Cs*
Ow,C<fa,C,^^tttoi,^ rknirm^tabarmcartc^lrU^M&r^^
<^PP^tcer,Cmaurimmmcrmmus,Chms Lttpin^iLolim^I^tbu^MeUffophU^l^fei
mU^mnth^Chamxdrys^ffutb^Cyclan^ pitmtiLithofbJZ^fiJS^,i£
ms.^rm^^c^hmidcs^diwm^ gmsraiix^U^ViperUempbyUmVs^
ESciorw ater$,Hc!j'oc&ryfoj,i«nciM odforafMi, im,
l^radixiLeitcoioniLaferpitim,Lapathmimio nc PVPflAMTTDVi!
r^Hdrr^HWB.H^rr^, MdiffopbyUon,Histur* ^ r , *£" U A W 1 1 U V b
tt^JN«gc2iJopopdB4x,OrjgtBttm,o^OT«jn,p«fe- «niplicibusmedicamea,
g^,Pipcr,Poii^,Pc£ro/eiiB«}»}Orco/c/zBW»,Pfc» tis.
ww, Rk/c«s, Rsp&ina j, Rk^, Ra<&'x, Rafca «0,
r«a^/iwr^,s«>ni^saiw^(i*iw,S4g»pc- t. A^. 2. G»/k 3,mmu. 4. Rfejfcr,
T%?.e*eb> ScrPjlam> Scordion, Styrax, Thkfpi, birm. s. Oxypbcemcm,feu Thmarmdi. *.
Tap^tapbylinostVitcx,Vrtica,Pbu,Tbymus. Uyrobdam. 7 . Coluttav Sem. ^olypodU
Gd.Ub.s. !impl.cap.zi,EademfirmeurittAStKouent. m. 9. Epitbymum. io. Scmmomwm u
Qparmenfesfiftant. Dwgry<fiaw. u. Aguvwn. ,». Euphorbim.
AcaciaiAr,thwiBaku&4,Burfapa!towiCumi' «4. Coiocyntbis. r$. EUcborusm^r. i6.Amxt
mm^oagulmkporinum^ra^Hypociitis.Cor musUpis. 17. HaWd&bf; 18. TihW/i
meerianumtHyofcyams,Lycim9tUmtitcsli» t^.Ekterim. 20. Turpetm. n. Latbyr».
pti,Limwm,Lyfim&cbU,mrw,i£iympb£4lu* a». Cnkws. 23. Rofarwmfuccui.
teai?£om£femeniCaiycesgliniimiRubmiOxya-' Aloe.
eanth^Semperuium, SympbytmiSolanum,Thut, Ahee&optim, qu^Succodtriniiicitur. Datut
Vuapajficamnudeis. . $.ij.exaqmmulfa. Honautemuicuattotmcorpwi,
. Quxuenenisrenftunt. fcdmfidcntmflomcbo.uentriculo crmte&inUbi^
Abroiotuiin,Amfm,ArtMockUioHg,Abfmthi' Um.cmmhxrentibusmibimeiicamentis citrtnox*
miA&ricmMUmiAiimm,AmtdiApiwm,Tsiel exi$t.EtfoUb£cabfymoUstkuentricuimiuuttcr
Um&titymrafirafiicefuccm&ryorweradix.Cm* confirmtinecd^mfrenantibusmdi^t.Oiniai&uf
mmomum, Betoma, Ca&orim, Carimamum, Ci- ijs qui ob exhdatUnss frequentesexuentriculo, capi»
trei mdiferntn>Cb4m£irys,CycUmtnus,Carnd>iii' tts mole&U a$ciuntur,iji^ qd ocuiorm fufFufioni*
m, Cafa Cq$m, CaUmlnibi , EupHorim, Eryfi- bus caient ie caufa Uborant : mc non qsubsu U*°u4
tnum,YccrXculmiGentUmiGd.b4nmilumpermiLi er osfecitereficantur. **
by&ciimtmrrubimJiiglins^OriginumtPulegiim, z. Cafianigra,feufiftula.
P^i^L^rpifi^P^ Kuti,Kapifatiuifernen, Cafu iituruncUumuspoicrcplusminusue pra
Terra Lemnii.Gd.iib.s.fmpl.rnedfic.ci^. fumtntts hibitu. Incindefcentem torriiamq; bilemci-
Qus? ambuftis medentur. traYm>k&Umcxpur&i.Oaturiis,auiobieLr*mim*
Adepsfu&M, Alihei , Acaria , Ajphoielas, Atnt per^aam^ ttatcmM alU ie caM.fi, idjciemU alw
mentmj cnpionmiAkmcnfc$iie>Aii4ntm£et4, ~meiicdmenta refbuunt. Vicuuametim meiiocriter e-
Corim tt&m , Bulbi B.yicmtbi, Liliorm dborm, indiXuturuem necepiiite urgnte utcrm ferenti-
CyncgLoffmiCvaru.bms,CimolU ierra&uluAfiil* bus&r ijsquibus cxuperansfibris rehqmrm meka
UothGmtni Anbicm, Eeden, Uypericm, Kelxi' mentorm ufm afpera&iur.
ne^LAftucifylue&ris^MaUiiittow^Oum^ianti* . 3. Manna.
gp, SemperuiumiSefimumiStercusoHiUmi Colm- WinnAfeu mel drim, andem uim cm cafu ht*
hinumiSamburi{b!iiiTbusi Vcrbafcm. V<tuhulib+ brt.&iioreautempondsreiquimCafufumitur-.m
4.capat. ierimewtdu£&AniuruncU,
QuarleniuntScTmitigant ;• 4. Rhabarbarum.
dolorem. ^. RbabtrbirmfiiUAmbUemexpurgit.lnfrejute*
AttcthmiAbfintbim.AmomwriyAcormtAg&o* iMumtmUpars^ica\nxrii,wlcwmmonu\uelm
cbmiAg.ricumiAfdepi4&}AtripU:xi Cdrdimomum^ fxichisM imci oiorati. Daturcmfero k<3«, uel ie
Cbamtmelum.Ci&orimtCumimmiCdamintbthCen coilo mtybLt&accratur quo% m ijfiemjtel m fUlUti
taurimrndiit , Chamspitys , Daucus , Eryngm, tiomtybifiuuiliquoreMefceflate: autuinoalbooda
Erumiilceaum grxcmjrKjsmpcwsjugUns, Eyo ratojdifr hyeme.Perfe datur duarm, trimaut qua*
ftymujtLiwihLiby&icimh LupwfditlArM,!&i- tuor inchmrmpondsre. Dilutm uerb &■ misr
Kn ?
Digiti
zedbyGOQgle
DlE -WKQkn, sia? l; h roic ame h.
S^otSratT^.A^ «fcto,fe^eS^^,«cJ^-nr^
^S^X^^porf^Iikr^.Ar- w ^^{«Mwftte
denatosaaocjrae-few. Nox^omws 4eaIore jmUs u, Agancum.
mki&t Vtm<amti ex bOs firuore excUatit wki' TUtdtm er bilmfcd rwn ceicrUtr,ptM. Ventn
bct Datur 1 1 cul° aduerfatur.qubiUuitate fuAtmerffns ts&tet.
■"•». Myrobalani. infreutur cmnuiuiiidUftzitnkpdrtcZMg&e'
u j&yrobdatifUuifcucitrirucorporkt&icsrc' rk,autfaiisf6f.tlisquemGmtn*uoc&rit.Dantur ?.ij.
fri<gw*. *. IXigriftulndhtri&itum difcutiunt, amaquamdfxucioxymeUte. Macsr*ii ponduidfr
q^tausfan&nc,Upmpur^Jie,coioremc^corporii turadfmmanf.v.
bontanresiitmm. ^CcpuUfeuChebulhaciemociL J>% Euphorbium.
lonmiih&rant , peftjwepwgwi » co&aaes mmnt> Euphorbiim pitiutmfubiucn^cipoim tquam*
tqucmtercutem.cr lor.gs ftbribus auxilwitur. E,a Mt(m ccierrimum>V m&ximi igne* mflagrtns.
4. EmpeMcifcu Vvblici profuir. neruti , er ue* Vnd( c^im^ ^m frig&orcia kabtztibv dztur,
terntfisjxentts idtm exacuum, uentriadutmpurgM, cttcros uchcmtntcr contw bst. Sitim mxme cicu
Cardhcis meder,tur,fit~W)feddnt > fi&idia difcutiwt, Commifcctur nonruhi ex odorstis femnibm, amfo»
jioaum comprimwe. ^ f msxiche^Spicayi&r&i.DaturexaqmmuifaSrs*
i. BeletZitafcuBelUrici,ciufdemfirectmempeu ftstautm cm r&Uc csfto r. caispciiadigrerc.
tiasfuntn&ture ,purukntkexfreationibui mieti- natur trioboli pondercBoiit wtra tz.gran¢
turjitrds fedi& fangdxem pro^ndenlibuA, capiUorm f^mt
dcpado,quo.setkmdetugrarctradunt,cxamygM' ^ Colocynthis.
m olco cr «efie trita, Dar.tur ij.aut 4 J. Colocynthh piiuiur*,biiem, humorcm^mcofim
7. Sena; purgLt.Vn&s ptruofacorpor* pecidiarucr pargie.
Vituitm cr bBem citra noxatn irahit : rcliquos Datu? conuenientar bt omntbm capim incoimodvit
bumores modctlifime pargtr : rctorridam atrtmcfr orthspnceic&a- fmuUbm. Coxendicum crucisxum*
biictn,earwmck fuffufioms ex GaUm&ceo iure depeUii. mcrbk articuUx^hnois renum cr uefic* udciU'
Vttu&o capitis dalorifcMcUccmtiaUbiis, mpctig.' dimbut. lis item qui rcmtcnies er praiuros cor,cey6
tiifuccurrit. Dtfur autcm decofium potim eius qum rum affee7us»fic ut non uf *gre pofiint excuti.infre*
fa,rin&. Duofti&utemittur | j.P«f«r»Kerey.j. n&turmeiusM&icbc&'GiUa.'Dmr$,i.pofder$
8. Polypodium. cmiquitmfi.
mmcrprtfcrtirn^trim^pituiuntxtrMu ** Elkborusnagcr.
"* mnturmempurgit* raiitti &r*chme du*,offufd ^trm fatmtySm etotocorporetr&ht tstfO-
aquA mdfi.Cm ^MsAceo iure> ud cwm crtmrepii fm#ec tanen c:era uUm dtffuultdcm pcUit. CtfJtf
(Inecoa&rdavnediocriter er ckramok&im d- iti%fibribus cvckiturcpentibmcrlon<r.s.kMi±»
wmcict.Solent uimem mfraurt odoraHs,uiMicet ntintibm&nucrintikhmniwus. fJtufceruquo^
femne Anifi > ZM^bsrtfiiryophyUis^ Cmn&mo- uteri,cr uef.cs. yur^Xionm. Maxtm uts atKpeat-
'm b liiritcrcducereqmcquidfinguinicmmxtmeiiSr.cot
9 Epithvmum. rumpitJdio^merafccntwm^quatk morbk utdk»
torm biiemeuoctt. v'misfMuturgntibM>& Crquibsuh fupcrf.ck fmm&t^erituiir^cmtr
hypochoniriorum noxis opituhtur, quibus%icc«r ag fcruu^utiepm^i^m^ pnus. bitpcM
*wm,erquiltiruiiitjfieidt*etiex&ntur.D*>- tuquopaboranttbusc I cm -
tur aidtts tufum & ««iT«« .fcrwptixm qm%, uttattsgratu cptdm ex «wraKs je*w*«». *xtux
uutdrachiMr^J^rumPondcrccmpaffoueiace» expaffo autaato mtifo, &q.ats.j,tonaere,*ut
to tmVo,cr ralis ptBxffio. ' p*uibplus pro corpcm babtttt.
w. *Scammonium. *f- Arrr.enius lapis.^
Scarnmm^f^mbikmcuoca^feicoriisdoh ktrmkkm^om^Uu^cra^bu^
,emrru>uet,DMHri]squifebriuacani,erquifiom&- remfangamcwmxtm edueu. Datur a^me^
ete bcMudcr^tbusCjUomuu ^eelicitur^c chouc^lephmic^crfimiwm^cmmren^
Digiti
zedbyGOQgle
£> E PONDSRIBVJ 'H E D I C p"kV ait" * ' "|<J *
tify>&&tr^i$icuU<tted>f$parkdo&m> bi*ftUqmt& btcquttcmkGreck erRmm
fcdM.D4ftttar 3* iifplmmimtfus, _ mutidrmt. Prtter h<cc funtdu,qu£ <t Barbms
}7~ . Herrrodsaylu?, "' #$&™tifa&fmpferm,qu4fafm*tnm£td&i
licrmokBylmmcM^hUrtequs^Udmis^ui r*S^>*&<w&8>Kiratb,&Ddidc,quormm»"
mpratupaftmrtAfcitwruenendm,{^diisCdli- mnibes Mefucnpotifimtimutiiarjrai.'
ttm diciturtfedqucm k&uariM<&?au]mpriuitim ' Li^raitip^ponioetimdiciturlmduQ2e-'
dcfcribunt.Aluiieieclicmmmoutur,crualetpriua' cm mciM iuddUur. Fondo tamen interim Hem
tim~tmarticukrmdoloribw,chnhuMrrcs defluunt. ^^P°^ftgnificdre,iiquodtm tU,cumalteri
Stovucho autcm plurtmum aiuerfatur, vndc addun uocabuloponderis aiijcitur. Smfohm poniturjiem
tur mfren&ma, udut c\nru.monuim , m&&icbe,zm~ <?*** '*w» 5*«" iuoiecm effe mciarm diximus» '
Chher , aut nihpr Innmi** r-i....... »,^-_» ^c». pgltifzcdt%
'Vndeerrant,quilibrdmfeiecmmcidrm3quo$
finiwercatorh ac neg>ciatoria e$,\nmsdicamentii
tonjuitn4itacc$unt.EtdKtemiUosutilibra:$ci*
leexquartkcoUi^tur, quibm uncigg quaiuor afii*
gntm, qunpquatcr fmpferis,fsdum proiibuni
imax.
tfiar**
Quartamlibrspartem Latini qudrdmeu w fWf-*
cancficuti terttimtrientcm,fextamfsxtS:cin.Q$** ^
- -.' cXnwmomum
gtbsr, aitt pipsr longum. Datur cim oxymelitt,
fcyUitico , autmeUe rofaceo 3. j. pondere, autpaulo
plui rmnusue,profumentis habitu»
*3, Tithymali, Efula.
Pituitamcrbilem '««w*. Virentes dutemtto-
rm rarmli jiSilipaui. m torreniifunc^riii^ cm
poknid 3, iij. poniere m aqua mifcenit bibsndiifc
funt. hddimtur dtttcm infremitiiqutdtm cxodo-
ratis&efot dmfmjau&icbe erc, y~ -" ; • • ^«"..«♦jt.A.aiw».^*»
p, * . dransuapueiutnoilriloqumtur,quaria,pondM
-v • %9', tiatefrit!m' exiAittrimmciarm. Triens uero cttutuor. ue^
Vuuxmcrbilemextramt.Datur $.j.sxmh- lutifextansduarmunciarum.At%hincerror paei
StcrcccnsrmUo. . eorm,qui'm conficiendis medicamsntis trientebre
20. iurperum, Turbitn. ^dranteutantta-.Vorrbumciaoao^achrnasconrjy^.
Vuuitam&utmo^mpurgtMgsmorbismede* tuit. Drachmafcrupulostres. Scrupulmuero,cui¥*chmz
ct(r,quos^Susuelatram^atiulentMemdttordtis, Grtcisyeiwxdtcit^quafiprmLponisrk cte- ^r^
cowualmwfme er furort . Infrenm uchemen- mentm\honmdlifcriptidm etiam ncmnartt. Uabct %*****
tumemternaZmSberisPdrte. Dxtur cmmeUe turoobolosduos.Qbo^per.ictftUqu^quz <*«*§££*
eojaeeo , uet pdffutarm iccofto , pondcrc 5. j.pia* «w •>■£-./. -*;~.~. «« *-<• c-«-- ~ - - »•-- /■.■ •
tmusue.
«. Lathyris, Caraputia ,..— .„.», r-.«v. . ,ttrv«*a« ,^««/< jexio ^w^;<
•-■■--•;-> misor. • ^ rU,predibmhmmfmtrtgTtiafsx}qu£fcr/pi
fttuiidmuehcmentius-purg&t.Ddnturgrdteew, tm epr&ituunt.
miord. quide qumdecmrftiaord uerb 20. Qjji a«ra Htfc/k* j5on^M , ^a* Gntcartm Medici e:am
'■B^ciuspur^icupiumJjsgrdnArndP.denidfiint-: ttfurparunt. Scdmcr£aquibui&rabes,&-recer.:h-
•• ' resufifunt^prmme&iiin^uiustqiu' ""
Mtuslmmirmpiifanemdtitcrcotditbibun' * Ponderam nota?.
2j. Rofaram fucois.
Kofarmfuccwi lenicer alum icijcit. Datur |.j. 5^.^
Utiduarwmpondsre. ?
DE PONDERI- "^W*
bus,quorum in MedicL v««*
- • niseftufus,5 Q&ir2tis
Z,ibre
PlOniert qtdbta hoiic M.eiUi utuntur , hee g^j
fm:Libr4tuncia3qtiatit iraebm^fcru^w . " ••
itn fvt?ss>ci:.
€in fcxn?d/cia Wittejl cfn»
qninclths,
em qiwKite/«&«: gol5»
fa?»«:.
^. «ujvng/xjljawtjfer.
jji. .et'BC}»«t/»ijjrior,
r^, efnpjTRior.
Digiti
zedbyGOQgle
ANNOTATIONES
FoKo ;<S. In capuibttiie iccre er ?Utano,figft'
rttrtnjpofitefuitt.AceriScnim figwriestttifcqueni
capvticpteawrefereniayrurfusPltfmfigffajii
pneteiemcaputie&cere.
folio 77-i. Liibofpermon miut plantaest dp~
peTkta ai ueri Lithoftcmidifferentmt, quoiiefcrs
bitser^lzu.ir.fine,criAiUm folis aids dicitur.Por
rbpgura hpr£fentiboccapite,c^ figu.ru iltcriiK,
hoe efttUiri Utbofbsrtni.
¥oUo loS.Vrim pofitaftgura ie Lotis fyhteftri*
ias pcrtiaet ai prim&m cr fecuniam fbeciem , Secun*
iauerbpgura,aitertiama- quarim. Qjimtcefpe'
cieifigura est pofita i/n fequenti capite ie Yotno gr<e*
co,cuius esifpccies. Tertiifigura pertmet <ti fepti
mxn fbcciem,qu£ i£z>let Sreynrke dicaur.Cl^ir*
taucrbfigurA fcxtimfpeciem refbicit. __
folio tu.PrimifiguraCalatmnthgeitprim* fpt
ciehfccun da terti£,tertiifecun d£,qurta quarts. —
Tol.iiuPrimA f.gura e& 2X.eaUcrijba,fecunda cft
dcumimia,tcrtucft rubca. QjtxrUucrbfpeciei c&»
qu£?ucbjio-%>cvvkzsutdicttur. -
- ToUo tiS.ftgura m capiie ie Mahbathro non c»
uenit. - ...— — ■
Tol w> AitcramibipojitamcriefcriptmpUn
tm,Gcrmu etiam uocant $:aivenmtnv$/cr pfan
acnSeszt/qubd plxcentts qu£ mfartagine ex ouis O*
fkrite. affantur mifcestur. tAonrudUi etim tAenitt di
citwr Sarracenica. ^«^. ourm&m^
Volio 142. Vrim m capite ie Arnogbffb,figura
e£ refrrenia ad tcrtiam fpeciem, ea dicitur Gcrmnts
bzeftXOcsricfy. Tertia pgurapertinetaiprim&m
fpecicm,uide'ucetmiorem, er diciturbjecprirmfpe
cicifeumuor, Gerntt. fimpUciter XOegticty / item f
tot tt?cgr:4>/ er g» j? 33peg»'4>/P&tfjfcjg> dquati*
ca ctim B arba SyUum appcUatur,
ligura ie echio pojuain pmcipio fblij x44.e&
fbecies fjhtstm -Bugiofpe, qu£ locisfabubfis TAfci*
tur,pliji quam k reltquis fpsciebus minoribus, birfu-
tis,fiore albojraiicc iong.,cuiiu cortcxrubet,hincc£
nuura. babctjit pvngueimimtritus mUcfcat,& rubo
refuotiitg r,fecusuerc ir. *qua.Yaler;u4CoriusaU %
teram A r.cb: £ ^ -« * Dtzfcaf.demfpecismpicit. K.4.
cap.zi.Gersu$Odd toc (DcQfenrang.LatinisBu*
giojz rubea dki poiest, Virss raiicis corticii funs &i
Miacris ThUfbi figura plio »60. c, pftttcrmiffi
#m$,
SsUojt**
Digiti
zedbyGOQgle
* f oWa t?t, fcemSd jjgaw e <t$H$ ie Vtrdro Ht-
gro>eS w Stapbiie defcrift^Gcrmms ^wOdjirt*
tw. — =— -
Eft rfaton pro hic ipft reponen&t hec fubUHd hie
§gtrd,<pt£ Verttro iepiHo Adulteriuo non eft md~
tumfgisjs dij&Bt/w.er Germnts €5djl«ngena?or5
apfeUltutjCQnfiltgninccedeasPlmij. ^jutu-*--
ft&> 21S. afecwiihic popti figm <# E*JUfO>
riwmdiHmHiefue» herba duosmtrespabmatta*
eatderotundo folijs jrreC ffldurijmmoris>fed nuio*
ribus miautmmcijis, florem m wmbeUafkt luceumta-
vuratftbi 'm&4rteei,Qdorisfirtis>g^amrL D*
Euputorbadulterimuidefblioz^i. «w«/3-
SecmdtfigxnLWCdpitedcScolQpeniriojcl.22U
pofitdyiiftd VO&n^taat/^rttbibu&^r offictm ple*
rifyippeUiturCttcrub. <*a**i/*: —
•Eoiio z4*.i$igftrapofitt-t{t Rjjfeu/jrtoefir&M
tiue ucro mbisfigirnt&bsc* Crxwu%vm .
IRANCOFORTI, Apud_Chrifc. Egen,
Digiti
zedbyGOQgle
CASTIGATIONES QVORVNDAM
locorum*
7d.t.b.U.xi2e&miait. lbHlU.i.fmefhge. Ibf.lLpDdridwe, Vcl^Mn.t.riiito. \bi.lm.t^td-
uue. fbL7.b.Ut$.mferipote&. ibi.cJm.i.UgejuifcerdtmtdttS^ ibd.lk^mirekrcm. $l.9&.Uri:t.
occUtdUo.Mo\.ii.d.lm.t8Jfmpto. fbl.i4.b.Un.i.Crdnid. /BI.17 :c'M.6.ur'inmachi. fbl?za.i:lbz:uut-i
fa.m. fbLzS.b liMtepenJege,uiuirddicc, ibi.dJm.9.Uge,Sucmcx. fbLz9.cJm.i.qu*ordim, ibi.l'm.4.
P««v% fbLn.Un.t6.fcrupulofd. ibLd.Un.$.utilv>. fbLiz.Un.t7.Gonorrbcem. ibi.d Im.i.Reliqu&fjbl.
4.z.Un.9ffrmmbiK. ib.lm.n.ani. 4s.dJm.i6.Gonorrhaee. soJm.t6.exUgnol &Lb.lm.ii.ueUvcc.
iz.b.li.i6.T«osou. ibMm.z.procobibereJegeJaxare. $4.c.Un.tojnembrorwm. ibLd.U.t^.&riiiolo*
cbUe. >7.cjM.ii.fikatjtf. f$.litS.muidd. 6i.i.li.3.Gonorrbceim. 6y.b.Ua.t6.?ancratio. 67.incapi
teitCbM£leonlcubi$l^sobUquoseiusnominis,pert. 77 Jm.\\,Uge,menfes. /o/.78.c./:.i4.«erM».
tTdmuram. So ■d.lm.i.delcjertiumpotiui. Sz.c.l'm.fJcge,dqu£,ufctfddduis, 87.c.U.i4..pot$&,ct&*
ce*. 9t.cUn6.fatw. 9z.tm.is.frigiormMaiorm. 9*M'm.8.fatm. 94..bJi.j.Uge,cstipfi. 95.C.
\inii$jrcff>wkt. 99,d.U.x8.Uge,contram4ldmcdputsfcabiem. tot.lLt9-fupini. uz.cJin.ylege,gu&u.iiS.
c.Un$crj(CC%ccS' ibiMin.S peripaeumoniacis. cr li.17.fugQ.4t is. n9.d.li.i.contentuiftc. tzz.b.Un.s.
fccundv. iz6.aJin.t7.grjciliores erminores. 117. bJinedpemdt.2artrtm. iz9.c.l'm.9.post,Rut£t
addendm c& : qutfoli obuerfafbraminibus plen&uifuntur. er lm.19 dpoplecJicis. ut.tf.fi». »9- <*<*&> ©*
^rawenmimtj ik.bJm.6.adde,Mentham Sarracemam hancdiquiuocant. rn.dJm.x7 :dele,& fbran
sncri£. xsz.cJm.sXege,cmdq\u.rofdced. nS.c.lm.i8Jege,Sdgmin&lis. tsi.c.lm.i.profitimjegetujlw.
i6i.d.Un.is.qudrta. f&.\7z.c.Verfusibicit4tifunt Lucretij lib.*. i7y\lm.z H.erdclc<e.i73.d.Un.t}.prc*
ciofior. iSS.d.Un.dt.&kin fol. t9i.b.l'm.s. Rapa. 196. d. Unns: Vcruecm. 203. c.lm.9.Uge,ramo*
fam. zii.lmA.Cuccumeres.2i4.J'm.i9.dcle,crEidteritm. ibi.dJ~m.9'Uelirino. zzs.elm.i^.adAet
ArdbeserpUr<e$officin*uocantCeterdcb. z&bJntitubcdpitisJcge Apimpdu&re. rj8.l>.fisu./e*
&,grumos. z4.t.bUn.i6.exphdtri. z^.i.lm.i7.po&pr£diclus,ielepunclm. z4-9-<iUn.i6jege,?elu*
fiacd. z;f.d.lm.9.legt,Gem»u<£. H9.b.Un.%$.Uge,rddice. z6z.c.Un.zt.lege,Cdriamomum. ib.d.l'm.i6,
Cardamomo. x7o.aJm.\.coStwm. z7i.d.Un.7.Uge calculi. z7i.i.toi.to.siX$. z74.c.Un.6.niger.
277,c.UnM.edfdcm.i78.b.lm.ii.di&iUdtm. z79.bXtn.ii.Uge iecorc. z$t.d.lm.t6.Aeri$e<k$t js>,&,
lm.tuq\u.drupts. z99.aJm.t9.Comibus. ibi.b.lm.*.tener£. %n.b.pa.T Jege certm.
Digiti
zedbyGOQgle