Full text of "Dissertatio, de ingenii muliebris ad doctrinam, & meliores litteras aptitudine Anna Maria aÌ€ Schurman accedunt quaedam epistolae, ejusdem argumenti"

See other formats

Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuestLLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



XQBILISS. PIXGINIS <^y. Q i 

A N N JE M-ARIiE * l 

U 00 

A SCHVRMAN 

D I S S ERTAT I 0> 

D E 

Ingenii Muliebris ad Doctrinam, 6c 
meliores Litteras aptitudine. 

Accedunt 

Q.V1DAM EPHTOLi, 

ejufdem Argumenti. 




Lvgd. Batavor. 
ix Qffici na El fcviriana.. 
clp lo CX LU 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




Genere, &I n genio Nobilif. Firgini, 

ANN^E MARli 

A SCHURMAN, 

. s. p. D . 

ioH. BH VEROVICIVS. 

E t y s eft inter 
|eruditos devirtute 
Z Foeminarum con- 
ftroverfia. Thucy- 
Jdides graviffimus 
author ei primam 
laudemtribuitfcEmina', de qua 
tons minimus elt, ve! in bonam, 
vel m malam partcm,fermo.Cen- 
iens nimirum , ut corpus , ita fa- 
mam quocjue (quafi, quoddicit 
Ta«tus,non minus periculum ex 

■A i magna 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



maena fama, quam cx mala) bo- 
nx mulieris domi lncluiam elie, 
neque in publicum exire debere. 
At prtidcntiflimo Philofopho 
Plutarcho potior videtur Gorgix 
opinio | qjri mulieris non for- 
mam , fcd Famam vult multis efle 
notam. Cujus tu, immortale Vir- 
ginum decus , fententias fubfcri- 
bas, ccrto mihi conftare non po- 
teft. Cum cnim nihil natura tibi 
denegaverit , ac omnia detulerit 
eruditio, videris tamen latere vel- 
lc, Sc comitem rccte fa&orum 
gloriam repudiare.Sed fruftra pal- 
niam deprimis, vel invitx aflur- 
gentem. Nam> etiamfi tu id non 
agasi tamcn neceflario etiam fu- 
gientem, umbra tam admiranda- 
rum virtutum , confequetur glo- 

riam.Etprofccto illud^*^ $wQ*u 

& 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



&c tibi, & aliis inutile. Taulltim fe- 
pulta, incjuitLyricus, dislatmer- 
ti<e celata njirtus. An pulchrum 
iftud corpufculum tot laboribus 
frangitur, tot curis vigilnfcj; ma- 
ceratur, utlateas, profilquc ne- 
mini ? Totne linguas calles , ut fi- 
leas? Totne difciplinis generofum 
iftuminftruxiftianimum, utuni- 
tas agitet inglorius artes ? At nec 
cgrcgiae virgines , quibus de mc 
liore luto cerebrum finxit ma- 
gnus ilie Prometheus , fibi exem- 
plum fumere poflunt cx ignota; 
neque tu latens,illarumftudiaad 
virtutem & dodrinam excitarc. 
Redte fiquidem Plutarchus fen~ 
fit, ficuti lumen non manifeftos 
tantum nos , fed & utiles inviccm 
facit: ita notitia non gloriam mo- 
do, (ed & agendi materiam virtu- 

A 3 tibus 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



6 

tibus pararL Fortaflis dices,lucem 
te fplendorcmque fugere, quod 
fint non pauci , qui fexum vc- 
ftrum a Mincrvae facrario arcent . 
Sed iniquam eorum fententiam 
non minus eleganter, quam eru- 
dite refutafti.Quare xquiori ani- 
mo feres, tua ad Reverendum , &c 
Clariflimum Rivetvm fuperiori 
anno Lutetix fatis ncgligenter 
edita, nitidis nunc dc elcgantibus 
typis corre&iorain lucem prodi- 
re. Prarfixi Diflertationem Logi- 
cam, olim mecum communica- 
tam, ejufclemargumenti. Cui dc 
ipfe album calculum adjeci in li- 
bro meo , quem videre dignata 
es , dc veftii fexus excellentia. 
Symbolam huic editioni confe- 
runt do&iflimi Theologi, Col- 
vius & Lydius , fummi mecum 

tuarum ' 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



tuarum virtutum admiratores . 
Vale noftrum decus,& non unius 
Seculi miraculum. Dordrechti 
poftr. Kal. Quinft. clo lo c xl. 



L E C T O R I. 

QVod tibi nunc ojfertur amice le~ 
£lor,Jfecimen folicifftmi ingenii, 
Virgjnu qu& parem non habet y exi- 
guum eji , fl cum iis qu<c affecla habet 
i£ parata, comparetur. Sedpro ea qua 
eft modeftia , hoc etiam quantulum- 
cumque ab ea extortum efi, adquod 
evulgandum yix adduBa eft ut con- 
feniiret ; neque Jane id ab ea obtinuif- 
femm , niji jam pr&occupajfent non- 
nulli y qua alibi edita funt , non ex~ 
peciato ejus , nec eorum e quorum ma~ 
riibus eaacceperant 9 permijfu' } publici 

A 4 jum 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



8 

juris facere. jEgre tandem abea im~ 
petravimtts ut purius htc ederentur^ & 
ejufdem argumentt adderentur ea^qua 
producimus , non defperantes quin y (i 
b<tc tibi arrtdeant , & falham mo- 
veanty quod nobts perfuafifstmum eft, 
ipfa, ex dtvite fuo penu, intra paucos* 
dies , Uberaltus effundat , & plena 
manu> qucd defidertumtuurn tmpleat. 
Vale. 




ANN-f 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



ANNl MARIi 

A SCHVRMAN, 

P R O B L E M A 

PRACTICVM, 

V m Foemina ChriBiana 
conveniat fludium Littera- 
rum l 

Nos affirmativam tueri conabimur. 

Praxognitaha?c prxmittimus. Pri- 
mo, expartc Subjecti; deindc etiam 
Prardicati. 

Voces Subjediomnis ambiguitatis 
funt expertes ; nam chrijlianam fcemi- 
nam cum dico , intelligo profeiTionc 
atquereipfatalem. 

Voces Pr^dicati funt primo ftu~ 
dium Litterarutiu 

Studitm inquam ( ut cstcras ejus 

A y fignifl- 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



IO A. MARLfc a SCHVRM..&C. 

fignificationesprxteream) hic fumi- 
turpro fedula atque alacri animi ap- 
plicationc. 

Litterarum vocabulo intelligimus 
cognitionem linguarum , & Hiftoria- 
rum, Difciplinas omnes; tumfuperio- 
res > quas facultates; tum inferiorcs, 
quas fcientias philofophicas appel- 
lant. Solam Theologiam Scriptura- 
riam, proprie ficdi&am, cxcipimus: 
quippe quam omnibus Chriftianis 
convenire extra controverfiam poni- 
mus. 

Sccundo,occurrit vox an convcniat, 
hoc eft an expediat,aptum fit,ac deco- 

rum.^ 

Vocibus ita diftin&is, res ipfe di- 
ftinguenda? funt. 

Sunt enim fieminarum alix inge- 
niofar, aliaevero ftupidiores; alix ite-» 
ruin inopes, ali£ locupletiores ; alia? 
denique negotiisfeu curis domefticis 
magis, aliseminus, involuta?. 

Studia litterarum diftinguuntur vel 
in Vniverfalia , quando nempe omni- 
busDifciplinis fimul operara damus; 

vel 



jcl- 



w, 
I 



f 

i 

i 

ni- 



DlSSERTATIO. II 

vel in particularia , quando unam ali- 
quam linguam, aut fcientiam cum fa- 
cultate quadam addifcimus. 

Limitationes itaque adhibernus. 

Primo, ipfius Sttbjecti; ut fcemi- 
nanoftra ingenio faltem mediocri fit 
prxdita, &addifcendum non prorfus 
inepta. Secund6,(it mediis neceifariis 
inftrucla,- necobftct omnino res an- 
gufta domi. Quam exceptionemideo n e P . *, 
hic affero, quia paucis contingit eafe- J[[* 
licitas,utparentes habeant qui eas ipfi qu* par- 
erudirc, aut velint, aut poifint: pccdMt«^ 
abfque fumptibus prxceptorum opera ^" s a " 
hac in regione conduci queat. Tertio P arti ™ 
utea fit temporum & fortis ejus con- emdie- 
ditio , ut a vocationegenerali five fpe- 
ciali, nimirum exercitiis pietatis , five LM.nk. 
rei familiaris negotiis aliquando ei va- F pt J!!j. 
careliceat. Quod ut confequatur fa- 
cile,pra?ftabit partim in xtatc puerili a «/w. 
curis negotiifquc immunitas, aclibcr- L.ufen 
tas: partim, in prove&iori xtzte vel 
cadibatus,velminiftcrtum ancillarum, 



qusetiam macronas locupletiores a^c*/-- 



nego-' 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



12, A. MaRIvE a Schvrm.&c. 
negotiis domefticis magna ex parte 
liberare folenr. Quarto, Finis ci fit, 
non vana gloria, &c oftentatio ; aut fn- 
utilis qua:dam curiofitas ; fed prxter 
fincm generalem, Gloiiam Dei, fcili- 
cet, &animar fuar falutem; ut 6c ipfa 
tanto melior evadat ac fclicior &: fa- 
miliam (fi id ei muneris incumbat) 
erudiat ac dirigat , &: toti etiam Scxui, 
quantum ficri poteft, profit. 

Limitationes Pradicati. 

Studium Litterarumficlimito, ut 
omnes quidcm honcftas difciplinas, 
llve univerfam \yKvKXc7rzq$eiow , utvo- 
cant, Chriftianx fccminx (tanquam 
proprium ac univerfalc* hominis bo- 
num feu ornamenturrL, ) convenire 
omnino arbitrer : fed ita tamen ut pro 
dignitate, ac natura cujufquc fcientia:, 
ll ve artisi ncc non pro ipfius puellx fcu 
focminx captu,ac fortcfingula fuo or- 
dinc, loco ac rcmpore fibi invicem in- 
ter difccndum fuccedanr,aut commo- 
deconjungantur. Inprimis vcro ratio 
habeatur lftarum fcientiarum, five ar- 

tium 



DlSSERTATIO. Ij 

tium qua^proximamhabentcum S.S. 
Theologia atque virtutibus moralibus 
connexionem, iifque primario mini- 
ftrant ; quo in genere eiTc putamus 
Grammaticam, Logica, Rhetoricamj 
cum primis autem Logicam quam cla- 
vemomnium fcientiarum non nemo 
diferte nuncupavit: deinde Phyficam, 
Metaphyficam, Hiftoriam, &c. nec 
non Linguarum prasfertim Hebraicx 
ac Graeca? notitiam: quazomnia adfa- 
ciliorem ac pleni.orem S. Scriptura: in- 
telle&um, (ut nihil jam de aliis autori- 
busdicam) nos promovere poiTuntr. 
Ctftera, nempe Mathematica (quo 
etiam refertur Mufica) Poefis , &c. 
Piclura, &fimiles quafi liberales artes 
egregii cujufdam ornamenti five ob- 
lectamenti vicem obtineant. Denique 
illa ftudia qux praxin fpe&ant juris- 
prudentia: forenfis, rei militaris, artes 
perorandi in Templo , Curia , Acade- 
mia, velut minus propria aut necefta- 
ria non admodum urgemus. Interim 
tamcn a Scholaftica, five Theoretica 
(ita loqui liceat) iftarumrerum, pvx 

cxtc- 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



14 A. Mari^ a Schvrm.&c. 
casteris autem nobilifllmx Difciplina? 
Politica? cognitione foeminam exclu- 
di ncquaquam concedimus. 

Limitamus verbum quod conveniat, 
fiveexpediat ftudiumlitterarum, non 
tanquam proprium, feu requifitum, 
y cxciiz ad xternam falutem necelTa- 
rium : nec quidem tanquam bonum, 
qviod adeffentiam ipfam faciatbeati- 
tudinis hujusvitx: fedut officium feu 
medium quod plurimumad ejufdem 
integritatem conferre queat : Atque 
adeo per rerum pulcherrimarum con- 
templationem ad amorem Dei , &a> 
tcrnam falutem tanto facilius promo- 
verc. 

Sit igitur Thefis noftra. 

"C Oeminx Chriftiana convenit Jludium 
Litterarum. 

Cui confirmandx argumenta hxc 
adferimus primo ex parte Subje&i : 
deindeetiam, Prxdicati. 

I. Kyirgumentum exproprio Subjecti. 

Cuicunquc natura indita funt prin- 

cipia, 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



DlSSERTATIO. If 

cipia, fcu potentia? principiorum om- 
nium artium,ac fcientiarum,ei convc- 
niuntomnesartesacfcientise : Atqui 
fceminis natura indita funt principia 
feu potenti* principiorum omnium 
artium ac fcientiarum. 

Ergo Foeminis conveniunt omncs 
artcs ac fcientias. 

Pr^^/wprobaturrquia cui conve- 
niunt principia feu potentia? princi- 
piorum,eiconvenit notitia conclufio- 
num, qux fua natura ex iifdem edu- 
cuntur. 

Ajfumftio probari poteft , tum ex 
proprio form* hujus Subje&i , five 
rationis humana? : tum ex ipfis a&ibus 
feu effe&is, fiquidem fceminas a£hi 
fcientias & artes quaflibet addifcere 
manifeftum eft : a&us vero nulli fine 
principiis erTe poflunt. 

1 1, Argumentum a proprio 
Subjetti. 

Cui natura ineft fcientiarum ar- 
tiumque defidcrium , ei conveniunt 
icientix & artes : 

Atqui 



16 A. Mari^ a Schvrm. &c. 

Atqui Foemina? natura ineft fcien- 
tiarum artiumque defiderium. ergo. 

Majoris ratio patet, quiaNatura ni- 
hilfacitfruftra. 

CUinor probatur , quia quod ineft 
toti fpecieijineft ctiam lmgulis indivi- 
duis. Atqui omnis homo fut exfertc 
ftatuit Philofophus Mctaphyfic. lib, i. 
cap. z.) natura fcire defiderat. 

III. K^rgumentum aproprio feu 
adjunch externo. 

Quemcunque Deus creavit vultu 
fublimi, &: in coclum ere&o, ei con- 
venit rerum fublimium ac cadeftium 
contemplatio ac cognitio. 

Sed Focminam Deus creavit vultu 
fublimi, & in ccelum ere&o. ergp. 

fronaque cum fyectent a?umalia c<z- 

tera terram. 
Os ho?nini fublime , ejrc. 

IV. Argume?rtum. 

Quicunque maxime indiget folida 
ac perpetua occupatione , ei ftudium 
Litterarum maxime convenit; 

Atqui 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



DlSSERT ATIO. 17 

Atqui Fcrmina maxime indiget fo- 
lida acperpetua occupattone. ergo. 

Majoris confequentia probatur : 
quia nihil perinde omnes animi mo- 
tus in feintendit, & (ut magnus inquit 
Brafmus) nihil ita totum pueliae pe-'»w»- 
ftus occupacut ftudium. quo ipfi tan- 
quam ad Afylum, quacunque occa-*^ 
iione contugere licebit. fcm« 

c/1f/^ probatur duplici hac ra- 
tione. /"'"'• 

1. Cuicupquepropter imbecillita- 
tem ac inconftantiam ingenii five 
temperamenti , nec non innumeras 
mundi illecebras maximum eft a vani- 
tate periculum , illa maxirne indigec 
folida ac perpetua occupatione: 

Atqui Fceminx propter imbccilli- 
tatem, &;c. Ergo. 

Majorem iterum probare licet : quia 
contraria contrariis optime curantur: 
nec quicquam vanitati validius rcfi- 
ftit,quam feria ac perpetua occupatio. 0 

Minorem extra controverfiam cffe 
putamus; cum vix ulla quamvis heroi- 
ca virtus, fcculi ac juventutis Sirenas, 

B niii 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



i8 A. MarijE a Schvrm.&c. 
nifi circa res ferias nc folidas occupe- 
tur, fuperarepoflit. 

2. Ratio qua probatur Jjpimptiofivt 
Minor iv. Argumcnti. 

Quicunque abundat otio , is ma- 
ximc indiget folida ac pcrpetua occu- 
pationc : 

Atqui Fa*mina:,quibus fplendidior 
forseft, ut plurimum abundant otio. 
crgo. 

Majoris confequentia iterum pro- 
batur , primo quia otium per fe eft tx- 
diofum, imo oncrofum j ita ut merito 
dixcrit divinus Nazianzenus, Miyipj 
^u^ir y olt^cl^u. i. quia, Otia dant 

vitia. Nam 

Homines nihil agendo ?nale agere 
difecunt. 

V. Argtmentum. 

Cui contingit vita tranquillior ac 
liberior,ei convenit ftudium Litter. 

I Atqui Fceminispaftimcontingitvi- 

ta tranquillior acliberior. ergo, Foe- 

j minis paflim convenit ftudium Litte- 

rarum. 

Ma}q- 

r 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



p 
au. 

CCB- 

u, 



Dl S SERTATIO. I<? 

tJMajoris ratio manifefta eft > quia 
iiihil eft tam amicum ftudiis , ac tran- 
quillitas & libertas. 

Minorem probamus hoc argumen- 
to, 

Cuicunqne, ut plurimum, fibi ipft 
vacare, &:acuris negotiifqu-: publicis 
immuncm pflc contingit, ei coiitingic 
vita tranquiiiior & libcriot : 

AtquiFceminx fprxfeairn in ca:Ii- 
batu ) utplurimum contingit fibi ipii 
vacare, &c. Lrgo. 

V I. i^4rgumentum. 

Cuiconvenit ftudium fcientiarum 
principalium, ei Sc convenit ftudium 
fcientiarum inftrumentalium five ad- 
juvantium. 

Atqui Foemina: Chriftiana? conve- 
nit ftudium fcientiaruin prmcipalium 
&c. Ergo. 

Confequentia Majoris valida cft; 
quia 

Cui finis convenit , ei quoque con - 
veniunt etiam media legitiina , qui- 

R z bus 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



2.0 A. MARIiE a Schvrm. &c. 
bus ad finem iftum confequendum fa- 
cillimc promovemnr: 

Sed fcicntia? inftrumentales , fivc 
adjuvantes funt mcdialegitima, &c. 
Ergo. 

(JAtinor probatur eo, quodfcemina: 
Chriftianx convenit ftudium,fiveaffi- 
dua ac feria mcditatio verbi divini, no- 
titia Dei, ejufque operum pulcherri- 
morum infpe&io, ut qux ad omnes 
Chriftianos ex arquo pertineant. 

Quemcunque domi potius apud fe, 
quam foras apud alios,oblec]:ationem 
quxrere oportet, ei convcnit ftudium 
Litterarum : 

Atqui fceminx domi potius apud 
fe, quam foras apud alios , &c, Ergo. 

Major eft verifiima , quia ftudia 
hanc prxrogativam obtinenr > ut fem- 
per comitem habeant voluptatem-», 
quamvis alios infupcr comitcs non 
habeant: undejuxtaGrxcum Prover- 
bium lapiens dicitur, tw79n{ocupil@*£ 

Minoris ratio nihilo obfcurior eft; 
quia Apoftolus vult fccminas eflc, 



DlS SERT ATIO. zi 

«Mvpis Tic. z. y. Deinde experientia 
ipfa teftatur, quarum lingua?, aures, 
oculifiepius peregrinari, & foris deli- 
cias aucupari folent, carum fidem, di- 
ligentiam,imo pudicitiam a plerifque 
in dubium vocari. 

VII. \^irgumentum agenere Pradicati 
feu fcientu. 

Cui convenit omnis virtus ip genc- 
re, ei & conveniunt fcientia: & artes: 

Atqui Fcemina? convenit omnis 
virtus in genere. 

Ergo Fceminx convcniunt fcien- 
t\x & artes. 

Major patet ex divifione virtutis, 
in intelle^ualem & moraIem,fub qua, 
prioriin .^uarn, fcientias &artes com- 
ple&itur Philofophus. 

Minor probztionc non indiget, fi- 
quidem virtus ( ut ait Seneca ) nec cen- 
fum nec fexum eligit. 

VIII. Argumentum a Fine 
fctentiarum. 

Quidquid intelle&um hominis per- 

B 5 ficic 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Bouum 

/idditurn 
bnno (Ut 
ait Philo- 
fophus in 
topicis) 
factt ma- 
jU4 bo- 
num. 



iz A. Marije a Schvrm. &c. 
ficit & exornat, id foemina? Chriftia- 
nx convenit. 

Ataui fcicntix & artes intellcclum 
hominis petficiurtt & exornant. Ergo. 

Majoris ratio eft ; quia omnibus 
crcaturis convcnit fui ipfius ultimaac 
fumma perfe&io, ad quam omnibus 
viribus ei:s contendere oportet. 

Minor probatur ; quia fcientix & 
artes fiinc habitus, quibus potentix 
naturales mtellectus humani perfe- 
ciuntur. 

I X. Argumcntnm. 

Qu#cunque fua natura ad majo- 
rem Dei amorem, ac reverentiam in 
nobis excitandam conferunt , ea con- 
veniunt fccminx Chriftianae: 

Atqui fcientia? &: artes fua natura 
ad majorem Dei amoremac reveren- 
tiamexcitandam conferunt. Ergo. 

Majoris veritas luce clarior eft jquia 
omnibus hominibus convenit amor 
Dci perfe&iflimus, &: fumma reveren- 
cia : adeo ut hic in exceftu peccare ne- 
mo pollit. 

Minox 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



IIA 



tn- 

0 



DlSSERT ATIO. ij 

Minor probatur hoc Argumento, 
Quidquid Deum ac divina opera 
cum gradu eminentiori nobis fpe&an- 
da ac cognofcenda exhibet, id fua na- 
tura admajorem Dei amorem ac re- 
verentiam in nobis excitandam con- 
fert: 

Atqui fcientia? & artes Deum ac di- 
vina opera cum gradu eminentiori 
nobis fpeclranda ac cognofcenda exhi- 
benr. trgo. 

Majorem iterum probamus tali ar- 
gumento, 

Quidquid revera eft pulcherrimum, 
optimum ac perfe&ifTimum, id quan- 
to magis cognofcitur , tanto magis di- 
ligitur, ac re verentia feu celebratione 
dignius habetur : 

Sed Deus , omniaque ejus opera 
funt pulchernma, optima, &c. Ergo. 

Minor ltem probari poteft, ex fine 
feu erre&is fcientiarum , quarum nulla 
eft qua? non ad raciliorem magifque 
diftinctam Dei,ac divinorum operum 
cognitionem quamplurimum con- 
ferat. 

B 4 X Ar<zH~ 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



z4 A. Mari^ a Schvrm.&c. 



X. Argumentum. 

Quicquid nos praemunit contra 
ha^refes, earumque infidias dctegir, id 
Fceminae Chriftiana: convcnit : 

Atqui Scicntix, &c. Ergo. 

Majoris ratio cvidcns eft; quia ne- 
mo Chriftianorum in hoc communi 
periculo fuum officium negligere de- 
bet. 

Mt7ior probatur ,• quia lanior illa 
Philofophia cft velut lorica, &: fepes 
(ut Clementis Alcxandr. vcrbis utar) 
Dominicae vinea*, feu dottrinx Scrva- 
toris : vel (quae fimilitudo magno Bafi- 
lio placuitj cum Euangelio collaca,- eft 
inftar foliorum quae ornamento ac 
prdfidio funt ipfius fru&ibus. Nimirum 
rccH ratione ratio notha five corru- 
pca, quaharrefes potiffimumnituntur, 
facillime revinci poceft. 

XI. Argumentum, 

Quxcunq; prudenciam docencabf. 
que uila fama: ac modeftie; decrimenco 
ca Chnftianx Foeminae conveniunt. 

Atqui 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



DlS SERT ATIO. 

Atqui ftudia Litterarum prudcn- 
tiam doccnt abfq; uilo famx,&c.Ergo. 

Major eft in confeflb ; cum nemo 
ignoret honorem fceminei fexusefle 
tenerrimum , nec ullius fere rei eam 
magis indigcrc, quam Prudentiae: de- 
inde quam diflicilis res fit atque aleac 
(quod dicitur) plena, ex ipfo ufu five 
experientia prudentiam haurire. 

Minor probatur, quia fcripta do- 
dorum virorum non tantum prarclara 
praxepta, fed 8c exempla pulcherri- 
ma nobis depromunt, & quaii manu 
nos ad virtutem ducunt. 

XII. Argumentum. 

Quicquid facit ad veram animi ma- 
gnitudinem , id fcemime Chriftianse 
convenit. 

AtquiStudium Litterarum facitad 
veramanimimagnitudinem. Ergo. 

Maj$rem probo,quia quo quifque 
fua natura ad vitium pufillanimitatis 
eft proclivior, hoc magis virtutis op- 
poiita? fubfidio indiget. Sed fcemina 
fua natura , &:c. Ergo. 

B j Minor 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



16 A. Marije a Schvrm.&c. 

Minor probatur , quia fcientia ani- 
mos hominum erigir, & lis rebus, qux 
vulgo timeri, aut impotentcr afrc&ari 
folent, larvam detrahit. 

XIII. Argumenlum. 

Quicquid eximia atque honefta 
voluptate animum hominis perfun- 
det, ld foeminx Chriftianx convcnit: 

Atqui ftudium Litterarum eximia 
atque honcfta voluptate 4 &c. Ergo. 

Majoris ratio probatur ,* quia nihil 
eft naturx humanx magis confenta- 
neum, quam eximia ac honefta volu- 
ptas , qux fimilitudinem quandam di- 
vinx Ixtitix in homine reprxfentat: 
quod & magnifice deprxdicat Ariftot. 
7.Ethic.ij.his verbis. Voluptas natura 
divinum quid eft infitum mortalibus. 

Minor probatur, quia nulla eft vo- 
luptas ffola fupernaturali illa Chriftia- 
norum excepta)neque ingenna mente 
dignior, neque major ifta, quxexftu- 
dio Litterarum confequi folet , quod 
cum exemplis,tum rationibus variis fa- 
cileeft evincere. 

XIV, 



D I S SERX ATIO. Zj 

XIV. Argumentum ab oppojito. 

Cui non convenit infcitia feu igno- 
rantia; ei convenit ftudium Littera- 
rum : 

Atqui foemina: Chriftiana? non con- 
venit infcitia, &c. Ergo. 

Major confirmatur hoc argumento, 

Quicquid per fe non tantum eft 
caufa erroris in intelleciu , fed vitii in 
voluntate feu a&ione , id foemina? 
Chriftiana? non convenit. 

Atqui infcitia feu ignorantia per fe 
cft caufaerroris, &c. Hrgo. 

Majoris ratio iterum aftenditur Pri- e; w 
mo,refpe&u erroris in intellectu;quia ™ 
ignorantia feu infcitia in intelletfru 
fquianimxoculusdicitur^nihil aliud 2«, ii 
eft quamcxcitas & caligo,qux omnis 
erroris caufa exiftit.Secundo, oftendi- ^T/U 
tur refpe&u vitii in voluntate feu a&io- 
ne; quia Quidquid per fe reddit ho- 
mincs fuperbos,feroces,&rc. id eft cau- 
fa vitii in voluntate feu a&ione : 

Atqui ignorantia feu infcitia per fc 
reddit homincs fuperbos, &c. Hrgo. 

Majo- 



A 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



1$ A. Mari^e a Schvrm. &c. 

Majoris ratio cft evidcns. 

Minor probatur ; quia quo quifquc 
fe minus noverit , eo magis fibi ipfi 
placebit, aliofque contemnet: Et qui, 
quantum nefciat, nefcit, is pulchre &- 
piet fibi. dcinde (ut de feroatate fub- 
jiciam; Nihil eft intra&abilius infci- 
tia, quod Erafmus non femei expertus 
tcftatur : bc , ut divini Platonis fenten- 
€• de Lt- tiam ftic ref eram , o* uvSpaTr®* mqbeictt 

tgettPiVydynu&m omoxc <£J</ rf- Adde 
quod ingenuas didicifte fideliter artes, 
Emollitmores necfinitefle feros. 

Denique , oftendi poteft periculum 
infcitix refpe&u vitii, ex ipfius vitii, ac 
virtutis natura ; Cum cnim ad omnem 
a&ionem virtutis requirarur tanta i- 
ut eam omni ex parte ad nor- 
mam redx rationis refpondere fit ne- 
cefle, ad plenam vitii rationem vel mi- 
nima ,qu#fponteignorantiam 
fcquitur, fufficere poteft. 

Teftimoma &exempla hic bmitatis 
caufa qmitto. 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



DlSSERTATlO. 25> 

REFVTATIO 

ADVERSARIORVM. 

T) R&cognita h<tc , prxmittenda ejfe pu- 
tamus. 

Pr imo funtquidam adverfariorum 
qui, nefcio quibus prajudiciis quafi 
exoculati,nonlimitantnoftrumfubje- 
&um: fed putant ex thefi noftra fequi, 
nullam neque ingeniorum, neque Ibr- 
tis dele&um efle habendum ; quo mi- 
nus illi conveniat prxdicatum. 

Sunt praeterea, qui non alium ftu- 
diorum finem videntur agnofcerc, 
quam aut lucrum , aut gloriam in- 
anem : nifi publicis muneribus infer- 
viant, quod eft irganf ac fatis puden- 
dum $tv$(&> 5 quafi prorfus fuperva- 
caneum fit , n ty&yli tIw ayvoiot» 
Philofophari. 

Sunt denique,qui ftudia convcnire 
fceminxnon utique negant: fed tan- 
tum eminentiorem fcientix gradum ; 
quos forte divexat xmulatio , aut cer- 
te metus, ne aliquando eveniat illud 



<Arift«U 
Li.Mt- 
taphyf. 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



jo A. Marije a Schvrm.&c. 

mXkoi pafyiTUj Kpitfoviz JiSctffxctAw. Etal- 
terum iliud antiquiflimi Poeta?: 

Vos etenim juvenes animos geritis 
muliebresy 

llla virago viri. 

t H E s I s 
ADVERSARIORVM. 

pOeminx Chriftianxfnifi fiqua for- 
tc pcculiari quodam motu uto in- 
ftin&u adid fuerit divinitus excitata) 
non convenitftudium Litterarum. 

I. ^irgumcntttm cx partc/itbjecJi. 

Cuicunque eft ingcnium imbeciU 
lius, ei non convenit ftudium Litte- 
rarum j Atqui Fceminx eft ingcnium 
■ imbecillius. Ergo. 

Majorcm probabunt, quia ad ftu- 
dium Litterarum requiritur ingcnium 
firmnmac validum: nifi fruftra labo- 
rare velinuis : aut in periculum mci- 
dere dppwxut 7?? %H&voict$. Minorem in 
confeflb ponent. 

Refpondcmus ad Alajorem ; limita- 
tione noftra tales eximi>qu£ ob imbe- 

cilli- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



DlS S ERT ATIO. jl 

cillitatem ingenii ad ftudia fint pror- 
fus ineptx , quando mediocria faltem 
ingenia hic requiri ftatuimus. deinde 
dicimus non femper heroica ingenia 
ad ftudia prarcife efle necefTaria: fiqiii- 
dem & do&orum virorum numerum 
ex mediocribus paflim colligi vide- 
mus. 

Ad Minorem refpondeo ; non eflc 
illam abfolute veram ; fed collate tan- 
tumadfexum mafculinum. Nam etfl 
focminx cum excellentioribus illis vi- 
ris ( qui funt velut *W* cv yiQiXcuc ) 
non poflint ingenio comparari.tamea 
res ipfa loquitur, non paucas tales re- 
periri , qua: non fine frudhi ad ftudia 
admitti queant. Sed 

£)uiit e contrario inferimus. 

Quicunque minus ingenii dexteri- 
tate pollet, ei maxirae convenit ftu- 
dium Litterarum. 

Atqui fcemina minus ingenii dex- 
teritatepollet. Ergo. 

Majorem probamus , quia 

Quicunque naturas donis minus eft 
inftru&us, ei maxime conveniunt ea 

media 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



3i A. Mari^. a Schvrm. &c. 
media ac fubfidia,quibus iftis defe&i- 
Bus meden polfit : 

Atqui ftudia Litterarum funt ea me- 
dia ac fubfidia, &c. Ergo. 

II. objettio. 

Cuicunque animus ad ftudia non 
inclinat, ei non conveniunt ftudia : 

Atqui foeminis animus ad ftudia 
non inclinat. Ergo. 

Majoremprobant,quia nihilagen- 
dum eft invita (utajuntj Minerva. 

Minorem probabunt ex ipfa con- 
fuetudine; quia rariflimc foeminxad 
ftudia anirnum applicant. 

Refpondemus ad majorem, dicen- 
dum fuifle; Cuicunque omnibus legi- 
time tentatis mediis animus ad ftudia 
non inclinat, ei non conveniunt ftu- 
dia: Alioqui negatur confcquentia. 

Ad minorcm dicimus ; non pofle 
quemquam de noftra erga ftudia incli- 
natione rede judicare, priufquam nos 
optimis rationibus ac mediis ad ftudia 
capeflenda inftigaverit : fimulque eo- 
rum dulcedinis guftum aliquem dede- 

rint; 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



DlSSERTATIO. 3j 

rint; quamquam interea exempla no- 
bis non defunt qua: contrarium verum 
e(Te evincunt. 

III. Objecfio. 

Quemcunque deftituunt mcdia ad 
ftudia Litterarum necefTaria , ei non 
conveniunt ftudia Litterarum : 

Atqui Fceminas deftituunt media 
&c. ergo. 

Major non eft controverfa. 

CMinorem probare conantur , quia 
non dantur hodie Academix & Colle- 
gia in quibus fefe excercitare queant. 

Sed confequentiam hanc nega- 
mus , fufficit enim ut fub du&u Paren- 
tum, aut privati cujufdam prsecepto- 
ns fe domi exercitent. 

IV. objeffio. 

Quorum ftudia fine fuo proprio 
excidunt,ei parum conveniunt ftudia. 

Atqui Fceminis ftudia fine fuo pro- 
prio excidunt. ergo. 

Major probari poteft, quia Finis eft 
cujus gratia omnia fiunt. 

C Mino- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



34 A. Marije a Schvrm. &c. 

Minorem probant eo , quod ad mu- 
nia publica Politica, Ecclcfiaftica , A- 
cadcmica,&rc. rarhTimc, aut nunquam 
promoventur. 

Refpondcmus ad Majorem, fccmi- 
nas in fpeculativis fcientiis finc fuo ne- 
f f qnaquam fruftrari : in practicis vero, 

(quas modo commemoravimus) etfi 
non pnmarium, iive publicumillum 
fincm ; tamen fecundarium , ut ita di- 
cam , magifque privatum confcquun- 
tur. 

V. objectio. 
Cnicunquc ad vocationcm fuam 
excolcndam pauca fcirc fatis eft , ei 
non convcnit, iy>KVKXo7nq$6i* , neque 
fublimipr fcientix gradus : 

Atqui fccminxad vocationcm fuam 
excolendam pauca fcire, &cc. ergo. 

Majoris confcquentiam probant; 
quia fupcrvacua , aut a vocatione fua 
alienaagcrc ncmini convenit. 

Mmorem probabunt; quia fcilicet 
fccminx vocatio ar&is omnino limiti- 
bus includitur,- nimirum vitxprivatx 
five occonomicx terminis. 

Omifla 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



D I S S E R T 



35 



■ 



■ 



K 



Omifla Majore, 

Ad Minorem refpondemus , ambi- 
guitatem efTe in vocibus, primo 1/0^- 
/wM.-nam flhic intelligunt vocatio- 
nem vita? privatx , quae publicis mu- 
niis oponitur, dicimus eadem ratione 
omnibus etiam viris vitam privatam 
degentibus iyuvKXoimfdeiet* feu fubli- 
miore fcientia? gradum denegarij cum 
tamen graviflima Plutarchi fcntentia 
de omnibus & fingulis, cujufcunque 
ftatus hominibus jure pronuntiet, A« 
tvv tiX{ov dv$£p Kj a>pr t 2iH9 y eivcq tovtuv , 

TryiH&xgv tuv StovTwv. Sin vocationem 
inteiligunt fpecialem , qua? aut rei fa- 
miliari, autcuris ceconomia? infervit; 
dicimus univerfalcm illam qua? ad om- 
nes, qua aut Chriftiani, aut, faltem 
homines fumus , cum primis pertinet, 
per iftam neutiquam excludi. Imo 
aufim aflerere , virginem poftrema: 
huic potiflimum vacare pofle ac de- 
bere,- utpote quseaprioris lftius impe- 
dimentis ut plurimum liberior efle fb- 
let. H* a}ctfjt,c$ ptfyLfAVoLTsiS Kv^Ja, i Cor. 
7. ^.34. Secund6,ambiguicas eft in 

C 1 voci- 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



$6 A. Marije a Schvrm. &c. 
vocibus ^fatueft: cui tollendas fuffe- 
cerint quas fupra,fub limitatione vocis 
An conveniat, deneceflitate ftudii Lit- 
terarum diximus. 

I Stat igitur Thefis noftra. 

Tosmin& Chriftian^ convenit ftudium 
Litterarum. 

K Llnde confe&arium hoc elicimus. 

"COeminas optimis ac validis ratio- 
nibus , Sapientum teftimoniis , ac 
denique illuftrium fceminarum exem- 
plis,pofle ac debere ad hoc vitx genus 
ample&endum excitari ; imprimis au- 
tem eas qua: otio, aliifque mediis ac 
fubfidiis ad ftudia Litterarum pvx cx- 
teris funt inftru&x. Et quia prseftat 
ab ipfa infantia melioribus ftudiis 
mentem imbui : igitur ipfos parentes 
primario inftigandos,atque fui ofHcii 
ferio admonendos efle putamus. 



Epist o- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




E PIS T O L JE 

Aliquot dc eodem Probicmate, inter 
cxcellentiilimam Virginem 

ANNAM MARIAM 

A SCHVRMAN, 
E T 

D. ANDREAM RIVETVM, 
S. S. Theol. Do&orem. 

Viro CUrtfsimo 
D. ANDREi£ RIVETO, S. D. 

V o t i e s mecum cogito i 
Vir Reverende , in quantum 
me tua devinxerit humanitas, 
quamque apud alios de me fenferis 
honoririce, nihil gratius fateor, neque 
felicius obtigit unquam, quamacul- 
tura etiam tenui,tam uberes frudus. 
Atqui jam mirari definet, quamam ad 
tantamihiconcilianda bona impule- 
rit ratio , quicumque eas in te novit 

C j vir- 





Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



38 A. MaRIjE a Schvrm. &c. 
virtutes ac colit; cumque vagx hac 
tempeftate ftellas & caducx plerum- 
que fint, converterim me ad unicum 
hoc amicitiarum firmamcntum. Nec 
tamen adeo feculi hujus ignara fum, 
ut credam malevolorum exiftere nc- 
mincm , qui vana oftentandi ingenii 
fpe,huc me adduclam fuiffe aflcveret : 
lcd Dcus mihi tcftis eft, quam ob in- 
ftitutum vitx genus nabuerim fco- 
pum longe ab ejufmodi ambitionc a- 
vcrfum. blxc quanquam feram levius, 
quorum aliter conlcia mihi fum , gau- 
deo tamcn tc , nullum reliquifle fcru- 
pulo locum : quippe qui , pro animi in 
me candore,tam benignc interpreta- 
tus es omnia, ut fpem certe hadenus 
quam in te uno magnam conceperam, 
fcfcllcris nunquam. Minc igitur,au- 
gefcentc nimiium fiducia,fas amplius 
non puto tc quicquam ftudiorum 
meorum vel nugarum potius, celare. 
Annus nunc , aut circa eft , ex quo li- 
bellum confcribere Gallicc ( quod 
nempe virginibus quam maxime pro- 
bari lingua: illius lepos ac elcgantia fo- 

let; 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Epistolje. 39 
let) conatus aliquis fuir: in quo opti- 
mam otio noftro fruendi rationem iit 
dem perfuadereflicet ab effe&u magis 
quam a viribus j contendam. Quo- 
niam vero pra:ter ordinem in partibus 
ejus exxultum eft nihil , nec alio loco 
imagines inventionefque quam um- 
brar ac tenebne habendar fintmondum 
eum cenfui cenfura tua dignum, ut 
tantc-e nimirum lucis minime capa- 
cem. Nefcio tamen quo occulto Genii 
dudhi ad te, utique ducem fuum & au- 
ipicem futurum properet , imo ali- 
quando,fi Deus faverir, per omniaob- 
ftacula perventurus. Illum interea in- 
timis venerabor precibus, ut diu inco- 
lumem te cum tuis omnibus fervet, 
fingulorum exemplo, atqueomnium 
hoc eft Ecclefix (ux ornamento. Vale 
vircandidiflime, & meinter amantes 
ac colentes tui haud poftremam cen- 
fe, Traje&i xn. Idus Ianuar. Anno. 
clo Id c xxxii. 

Tibi, acperindeoptimo cuiqueplacere ftudem, 

Anna Maria a Schvrman. 

c 4 ILxcel- 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



4o A. Marije a Schvrm. &c. 
"ExceUentiftmA & eruditifsimt Virgtni, 

ANNi MARIiB 

A SCHLIRMAN, 

S. P. 

%JT obilijfima virgo. Si/audes tuasapud 
alios depradicaverim , feci quodde- 
bui.Ncque enim cfi ingenui ejr candidi pe- 
c7oi:'s, intus premcre ejr apud fe folum ad- 
mirari, quodaliis fimnotefcat , ejr hono- 
rificum efi ei cujus dotes laudantur ; ejr 
aliis utile effe potefi , tum ut exemplo ad 
honeftam amulationem incitentur tum 
ut Deo adfcribant grati , quod fexum 
etiam vcftrum ornaverit tali fplendore 
literarum ejr bonarum artium : documen- 
to pr&fcntibus ejrpofieris, noningeniiaut 
judicii defectu plerafque foeminas talia 
non traffare ,fed quodanimum ad ea ap- 
plicare nolint, vel non liceat per alias ejr 
humiliores occupationes , nec etiam expe- 
diat multas hoc vit<e genus eligere , fufji- 
ciatque fi nonnulU ad id fpeciali tnftinBu 
vocata, aliquando emineant y maxime hoc 
tempore, quo plerique adolefcentes virr, 

fiudia, 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Ep IS TOLjE. 41 

Jludia potius profitentur , quam ferio co- 
lunt , & folo nomine contenti , rem ipfam 
contemnunt : quos certe, a talibus , qualis 
tues , arguijuvat, & rubore perfundL 
Hamecaufemoverunt, uteaqutmode- 
ftiatuapeneoccultat, in apertoponerem y 
I quantum in me fuit, quod etiam data oc- 
caftone,facJurus fum. ^ddo, quod mihi 
praterea in eare confulo,quicerteglorior y 
non immerito, quodtali tngenio , talipie- 
tatepuella,ultro amicitiam meam ambie- 
rit, ejr me tam benigne ad hanc communi- 
cationem provocarit. ^uo beneficio ita 
mefentio commotum,ut defacie hacJenus 
ignotam,affecJu tamen paterno profequar, 
cujus effecJus utinam aliquando pofftm, \ 
producerelDabiturfiDeus voluerit,occa- 
fio , utprtfensprafcnticoraperire pofftm, j 
ejr vultum contemplari quem tam elegans 
ornat ingenium. Addo , tam candidum y 
& defe tam modefte fentiens ; quam vir- 
tutem hacJenus non audivi quemquam I 
tibiereptamvellc. Me quod attinet ,exi- 
ftimavi te, potius in defecJu peccare,quam 
in exceffu, nifi defeclum etiam illum ad 
perfeclionemfacere exifttmarem. Reddidi 

C j tuos 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



42, A. MarIjE a Schvrm. &c. 
tuos verfm Gallicos Princifi Elifabethd, 
qttos, me frtfente, legit ejr laudavit, fro- 
mifitqtte fe , mantt fua ,gratias acJuram. 
Ofufctilttm autem quod in eadem lingua 
meditaris , rogo ne fatiaris diutius a me 
defiderari: Legam avidijjime. Et fi quid 
fit in lingua qu& mihi efl maternajtbt ad- 
fcititia, de quo monenda fis, agnofces can- 
dorem meum ejr 7m\\ri<n**' £)uamvisnon 
exiftimem cenfura ofus ejfe.foftquam Jpe- 
cimina vidi flyli ttti, qtta mihi admodum 
flacuerunt. Non dubito qtiin intellexcris 
me.fofl bimcftre Hagam migraturum^ubi 
nova me occupatio vocat , & in qua mihi 
reftterafcendttm , fed cttm magno fticro, 
qttemfivirttm dare fojjim Patria ejr Ec- 
clcftx, oferam meam non male collocatam 
ftttabo. Sive ibivivam y five alibi, habe- 
bis me femfer dttm vivo, 

Virtutum Tuarum,in primis eximia? pic- 
tatis & modeftix tua; admiratorcm, 

Zugd. Batavor. 
Kalend. Martii 

cIdIdcxxxii. AndreAm Rivetvm. 

Viro 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Epis T O Li. 42 

Viro Clarifsitno , & Vatri in Cbrislo 
venerando, 

D. ANDREl RIVETO, 

s. P. 

I h i l mihi gratius accidcrc 
potuiflVt, (vir revercnde & 
in Chrifto vencrandePater,) 
quam quod intelligam te 
quahtulumcuttque nobis in neptem 
veftram confcrre per noftram medio- 
critatem licuit, animo tam benevolo 
comple&i. Quod fi rem ipfam per fe 
penfirare vclles , parum id profe&o 
fuit : fin vero affe&us noftri propenfi- 
tatem , nihil utique acceflit quod non 
antiquo amicitiae noftra? jure vobis de- 
beri cxiftimem. Libellos quibus Bi- 
bliothecam mcam exornare voluifti, 
hilari, ut par erat, fronte, accepi ; mu- 
nus fane mihi pergratum , five ad per- 
fonam donantis oculos convertam, 
five ad ipfum argumentum , hoc eft 
triumphi tui materiem.Quid referam? 
nihil prorfus ad manum eft quo red- 
hoftire valeam,etiamfi maxime velim; 

nifi 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



44 A. Mari^e a Schvrm. &c. 
nifi forte putetur is qui gratiam habet, 
retulifle. Infuper non minus benefi- 
cium arbitror, quod cum omnibus 
meis ftudiis juvandis, tum &; dubiis 
gravioribus folvendis operam tuam 
polliceri non dedigneris. Magni cer- 
te, prout decet, facio tuum judicium : 
quod ubi non fatis percipio , anceps 
hxreo , & quafi fufpenfo pede cogor 
incedere. Illud autemWn re nori levi 
(ut qua? officium ac conditioncm vir- 
ginei ordinis maximc tangit) jam du- 
dum avide defidero , nec quicquam 
mihi antiquius autgloriofius fore cen- 
feo , quam ut fententia & quafi refcri- 
pto tuo,meaconfirmetur opinio. Sin 
vero aliterfentis, non me pudebit fe- 
cus edodam receptui canere. Dubi- 
tandi autem mihi quid hac in re in uni- 
verfum ftatueres anfam prxbucre tux 
olim ad me dat* Iitera?,in quibus poft- 
quam de me meifque ftudiis multa , u t 
foles, amanter ac honorifice depra?di~ 
cafti, i ta fcribis: Nec forte expediat rnul- 
tas hoc <vit& genus eligere ; fufficere fi 
nonmlU ad id Jpeciali inftinchi vocat& 

ali- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



E P I S T O L J£. 4f 

aliquando emineant. Qudd fi hic ma- 
tronas rebus ceconomicis implicitas, 
aut quafcunqffe aliasrei familiari ne- 
ceifario confulentesintelligimus,pro- 
tinus afTentior : fi autem ingenio pra% 
ditas puellas liberaliufque educandas, 
quales xtas noftra producit quam plu- 
rimas jdifHcilius accedo. Movet me in- 
gens fcientiarum admiratio feu legis 
} communisatquitas, ut in noftro fexu 
rarum effe non feram , id quod om- 
I nium votis dignillimum eft. Nam curn 
fapientia tantum generis humani or- 
namentum fit, ut ad omnes & fingulos 
(quoad quidem per fortem cujufque 
liceat) extendi jure debeat,non video, 
cur virgini, in qua excolendi fefe or- 
nandique fedulitatem admittimus, 
non conveniat mundus hic omnium 
longe pulcherrimus. Nec caufa eft, 
quare ab ejufmodi mutatione fibi mc- 
tuat Refpublica, fiquidem literarii or- 
dinis gloria nihil officit dominantium 
Luminibus. Imo contra, omnes ad 
unum confentiunt, eum tandem fta- 
tucn fore florentilfimum , qui plures 

fub- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



4$ A. Mari^ a Schvrm.&c. 
fubditos , non tam lcgibus , quam fa- 
pientix patentes habiturus fit. Adde 
quod neque virtuti, ne^ue ipfi erudi- 
torum choro fuus honos conftarc, aut 
dignitas poteft, nifi pars potior fit eo- 
rum, qui non tam cxca admiratione, 
quam vcra xftimatione decus & fplen- 
dorem literarum fufpiccre norunt. 
Sed nc in propylxo diutius hxream,ad 
ipfum controvcdias ftatum accedo; 
quo bene conftituto univerfa rci pa- 
tefcet veritas. Qua^ftio eftigiturprin- 
cipalisrNum virgini,hifce temporibus 
potiilimum, convcniat litcraium bo- 
narumque artium ftudium ? Mihiqui- 
dem cur affirmativa magis allubefcat, 
haud levibus adducor argumentis. E- 
tenim, ut a jure civili telam ordiar,me- 
minimelcgiftealiquando, tefte VJpia- 
no , fceminas ab omnibus ofticiis civi- 
libus feu publicis remotas efie. Qua 
autcm a^quitate hoc fancitum fit jam 
non operofe difquiram, faltcm, non 
obfcurc indc puto probari, otium in 
quo dcgimus laudatum cfte legiti- 
mumque. Hinc videlicet nobis larga 

tempo- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



n 

m 

I 



Ep I S T O L M. 47 

temporis copia, & Mufis amica quiesj 
maxime vero cum fpeciali quadani 
prxrogativa nobis contingat liberior 
ab operibus neceflitatis vacatio , tum 
acuris negotiifquqdomefticis immu- 
nitas. Veriim enimvero amplum hoc 
&inane vitarfpatium, ubiperluxum 
& negligentiam defluit, ubi nullas rei 
bonx impenditur, fitomnibus vitiis 
opportunum. Egregie Bafilius ^yi* 
xctKvpytcte ^%r,. Et quoquomodohanc 
Charybdim evitemus, nunquid pau- 
latim effceminatur animus, & in iimi- 
litudinem otii & pigritia?, in qua jacet, 
folvitur? Quid igitur?Ecce viam in- 
ter fcopulos aperit fublimioris animi 
cultor Seneca. Qando , mquit, foli 
omnium otioli funt (hoc eft otiofuo 
optime fruunturj qui fapientia? va- 
cant, foli vivunt, neque enim fuai^ 
tantum a^tatem bene tuentur, omne 
arvum fuo adjiciunt. Non enim otium 
a rebus optimis , fed in otio res opti- 
masquxrereoportet : Sicnequemo- 
leftiam , neque faftidium nobis crea- 
bit altior in receiTu tranquiliitas. Dux 

quip- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



'48 A. Marije a Schvrm. &c. 
quippe res (uc ait Cicero; quas lan- 
guorem afferunt cxteris , fapientcm 
acuunt , otium & folitudo. Atqui fo- 
lent objicere colum &: acum tra&are, 
mulieribus fatis amplum Lycaeum eiTe. 
Fateor quidem non paucis ita perfua- 
fum efle, nec non xvi noftri Kamfe iis 
paflim aftipulari. Sed Lesbiam hanc 
Regulam non recipimus, rationis ni- 
mirum vocem quxrentes , non con- 
fuetudinis rccepta% Quoenimjure, 
qusefo , haec nobis in fortem cecidere * 
Divino an humano ? Nunquam pro- 
babuut hos limites nobis , vel fatales 
efle , vel i&vtfyv prsefcriptos , quo in 
ordinem cogeremur fcilicet. Nam fi 
ab antiquitate teftimonium petimus, 
contrarium evincent tum omnis a?vi 
exempla, tum etiam maximorum vi- 
rorum authoritas ; Vti non minus le- 
pide quam erudite oftendit nobilifli- 
mum Gornacenfium decus in libello 
quem infcripfit, Ltegdite des hommes 
&desfemmes. Sed ne quod dicitur 
a&um agam, hifce recenfendis fuper- 
fedebo: Suffici* mihi perfpicuis verbis 

ad- 



I 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninkli jke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



EPISTOLi, 49 

adftruere,majoranos non dcceremo- 
do, verum eciam in hoc vica? genere 
expe&are. Neque cnim generofiores 
indoles cam ar&is cancellis fefe coer- 
ceri : neque lemper aicioris ingenii 
acumina, infra naturam fuam fe depri- 
mi patiuncur. Mihi fine,fi hx leges 
Draconis obcinere debcrenc , non 
adeo mirum vderi po/Tec nonnullas 
aliquando mundi blandiencis illece- 
bris abripi ob vilioris hujus penfi con- 
tempcum. Accedic quod nullus ho- 
nos, nulJa dignitas, nullum denique 
vircutis proemium,quibus animsenon 
degeneres ad laudabilia fe&anda po- 
cifiimum impelli folenc, hic nobis 
fpem fui relinquac. Fruftra ja&amus 
noftram quam a majoribus accepimus 
nobilicacem , liquidem mox eandem 
ignava involuicobfcuricas. Hinc eft, 
quodin hiftorialeg^ttrijongillimo f*e- 
pe cemporis cradp , nolm nominis 
monumenca nor/ magis comparenc, 
quam navis per mare cranfeuncis ve- 
ftigium. Ac, inquienc, unde vobis glo- 
ria ? Ynde immorcalicas ? Nunquid 

D etiarn 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



50 A. Mari^e a Schvrm. &c. 
etiam ab otio 3 Quidni ? Sed ab otio 
fcientiarum lumine illuftrato. Nobis 
|1 enimvero non trni armata:, quam to- 

J| o-ata: Palladis pra:fidio clarefcere de- 

corum eft. Caterum ubi vera Philo- 
fophia mentis noftra: folium occupa- 
vit,nullus vanis aut vagis animi rlu- 
ttuantis agitationibus ufquam patet 
aditus : Quod & infignis omnis poli- 
tioris hteraturx patronus Erafmus, 
ubi dc Educatione filiarum Thoma: 
Mori diflcric hifce verbis diferte nota- 
vit: Nullares,inquit,fictotum puel- 
\x pectus occupat ut ftudium. Quo- 
modo cnim mundihiuus choragium, 
excmplorum fpeciofam authoritatem 
&c foculi impotentis vanitatem , non 
tuto fperneremus, cum exalto fapien- 
tix faftigio hax tcrrena defpicimus ? 
Dcinde, cum nonminus adofricium^ 
quam ad fodicitatcm omnium perti- 
neat , ad primigenia: noftra: originis 
pcrfc&ionem (a qua nemo noftrum 
non defecit; contendere , utique alla- 
borandum eft , ut in fuprema mentis 
noftrx Regia imago illius qui lux &c 

veri- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



EPISTOL^. yi 

vcriras cft, magis acmagis4^ucerein~ 

cipiat. Quamvis autem Theologiam 
(ut qux intelle&um maxime perficitj 
hic utramque paginam faccre non infi- 
ciontamen nefcio quomodo mihi tan- 
tx Regina? majeftatem non faris per- 
fpexifle videntur ii , qui eam folam in- 
comitatamquc incedere volunt. Et- 
enimquando rerum naturalium volu- 
men introfpicimus , quis non videt 
quam pulchra inter fe harmonia con- 
veniant utriufque hujus fcientia? par- 
tes ? quantum altera alteri fubfidiiad- 
ferat, quantum luminis ? Nec quic- 
quam nos morari debet quod quidam 
tam anguftis lineis hoc ftudium inclu- 
dunt , parum noftra interefle exifti- 
mantes , Num ha:c mundi machina ex 
atomis confluxerit l Num ex Chao in- 
formi emerferit ? Num corpora qux- 
dam cceleftem fortiantur naturam, 
quaedam terrenam ? Num fuprema 
mundi moles in gyrum voivatur, an 
vero vertigine laborent ii , qui non fu- 
premam fed inrlmam circumagi con- 
tendunt ? Num fol occidens immerga- 

D i tur. 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



52, A. Marije a Schvrm. &c. 
tur OceA> ? Num & antipodibuslu- 
men fuum debeatur? Num terra figu- 
ram acceperit quadratam , vel rotun- 
dam ? Num denique univerfus hic or- 
bis horizonte terminetur ? An vero 
oculorum noftrorum acies ? Tales vo- 
ces quann dedecus noftrum vulgo ja- 
&antur,fi nobis eflent audienda?,etiam 
per nos liceret, Deum omnium condi- 
torem, qui ad pulcherrima fua opera 
illuftranda, cognofcenda, celebranda- 
que nos in hoc Theatrum introduxit, 
fuo fine fruftrari. Neque enim natura 
nobis ufque adeo noverca fuit, ut in- 
fpe&ione fui nobis interdicere volue- 
rit. Quorfum alioqui nobis indidiflet 
illud, quod omnibushominibusinefTe 
afHrmat Philofophus fciendi defide- 
rium ? Quorfum ftaturam dediflet ere- 
£tam , nifi ut in contemplationem fui 
oculos & mentes quoque noftras eri- 
geret?Vtique ftipites elfemus, non ho- 
minesjhofpites non incolxhujus mun- 
di, fi ad tam pulchra, tam augufta, in 
quibus xtcmx divinitatis refulget Ma- 
jeftas, non afterremus animum excita- 

tum, 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



E P I S T O L JE. 5| 

tum, &: velut divino amore accenfum. 
Nec eft quod putemus nos officio 
egregie defungi, modo hxc aliquoties 
quafi per tranfennam afpiciamus. Ita 
enim non ut cognofcamus , videmus, 
fed hoc ipfo nos non videre oftendi- 
mus,quod ulterius cognofcere non cu- 
pimus. Nihil oculis noftris fubjicitur 
homine mirabilius, Nihil anima? do- 

miciliopulchrius; Atquantulumillud 
eftquodiolacuticula, autexterna tan- 
tum fpecie xftimatur ? Quam milere 
nobis erubefcendum adtampraclaros 
Ethnicorum hymnos , quibus illi paf- 
fim dum altius naturam rimantur, &: 
< rimando propius ad primam omnium 
caufam accedunt, laudes fummi opifi- 
cis decantarefolent.Pra;terea quotief- 
cunque ad fan&arum literarum fidus 
animo convertimur, quis negabitnos 
totexemplisfandorum hominum,qui 
hinc Deum fuum celebrandi mate- 
riamarripuerunt, ad ejufdem gratitu- 
dinis prxftationem obligari ? Ca?te- 
rum , ut nihil jam in genere dicam de 
hiftoriarum ftudio, quod hodie fere in 

D 5 gyna»- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



54 A. MarijE a Schvrm. &c. 
gynxceis 8c magnatum aulis obtinet, 
tantum obiter luftrabimus num &: pri- 
vato cuique convemat rerum publica- 
rum notitia? Ad praxim quidem ufum- 
que Reipublicxillam dirc&e conferre 
faciie conccflcrim : tamen propter 
theoriam frudufque peculiares,qui in- 
de ad fingulos redundant, eam nemini 
negligendam efle putamus. Prxeunt 
& hic nobis fan&i Codiccs,nec prx- 
eunt tantum, fed nos eo manu ducunt. 
Ibi temporum ferics per Monarchia- 
rum connettuntur pcriodos $ lbi ma- 
ximorum pcpulorum tum ortus , tum 
interitusjvel defcribuntur,vel pramun- 
tiantur s ncque mirum , cum ftupenda 
Dei judicia qux nos jugiter obfervare 
par eft, fplendidioti tn materie appa- 
reant,- cumquc hxc univerfa inunius 
hominis aetatem mcidere nequeant, fi 
Deus hoc ftudium omnibus cordi efte 
voluerit. An non &: cytharas noftras 
cxcitabit admirandi hujus rcgiminis 
comtcmplatio ? inquamregmspfaltes 
totamentc dcfixus, nufquam non ex- 

clamat. V" 13 ^ 1 ?- 2 ™? n t n ? V^B ^l-T 71 '? 

Forfan 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



En S T O LiE. 

Forfan hic objiciac aliquis,Totum hoc 
nihil ahud efle , quam viram commen- 
dare monafticam, vel fpecularione fola 
officii noftri tcrminos circumfcribere. 
Verum fic ratio poftuiare videtur, ut 
prius nobis ipfis , quantum ad noftri 
ipfius fcelicitatem fatis fit, profpicia- 
mus : deinde proximo. Fruftra enim 
aliis vacandi partes fibi defumet is , qui 
fibi ipfi nunquam re&e vacavit. Fru- 
ftra aliis confilio, aut fa&is prodefle fa- 
taget, qui fibiipfiprodefl'enequit>Fru- 
ftra denique ad converfationem civi- 
lem , five v^XoTip^g Chriftianorum 
5raA?«^ vinculum adfpirabit , qui do- 
mi fua: peregrinus eft. Quarnam obfe- 
cro temeritas foret ignorantix , aut 
vulgi opinionibus fuperftruere vellc 
totamillam omnpious moraliumvirtu- 
tum : immo fi cafum excipias , omnis 
xvi exempla docent, tantis Divis,nifi 
magna &: folida fcientia inftru&us ac- 
cedat , fceliciter litarc neminem. Illa 
nimirumnos prxparat, difponit, red- 
ditque idoncos ad bene agendum, &r 
ad molimina pra?clariorum facinorum 

D 4 men- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



$6 A. Marije a Schvrm. &c. 
mcntem attollit. Rurfum nihil virgini 
utilius, nihil magis necefTarium quam 
turpe abhonefto, noxiumab innoxio, 
decorum abindecoro* difccrnere. Ve- 
rumtamen id ipfum quantarerum pe- 
ritia,quanta dijudicandi dexreritate in- 
diget ? Atqui cum hujufmodi pruden- 
tiam ufu difccre non ex ufu noftro, ne- 
que latis tutum fit, utique ad hiftoriam 
nobis confugiendum cft, meanf cv m^oco 

t @ior. Nos inquam, quibus, ubi vel 
e fequiore fufpicione labes ccepit ad- 
harrefcere, cum bona famain gratiam 
redire licet nunquam : adeo nimirum 
puellis cura incumbit , non tam decli- 
nandi mala , poftquam irruere; quam, 
ne obruant aliquando , pra^veniendi. 
Denique ut jam filentio pratcream ar- 
tes fcientiafque (ut vocantjinftrumen- 
tales , (quippe qux principales tan- 
quam pediflequa: reginam fuam ne- 
ceflario fequuntur) non po/Tum, quin 
vcrbulo attingam , quibus in deliriis 
nobis efle debcat mhvyXwilict , prxfer- 
tim (i ad ufum, non ad oftentationem 

habea- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



!C2' 



■ 



Ephtou," j7 
habeatur, Lingua: enim , fidi cuftodes 
funt, immo interpretes eorum qu£ no- 
bis fapiens reliquit vetuftas : qux ubi 
in fuo idiomate nobis loquitur , genui- 
namanimo exhibet fui imaginem>& 
mira quadam gratia ac lepore fenfum 
noftrum afficit: quod jure merito in 
omnibus verfionibus , quantumlibec 
optimis,defideramus. Quam porro ju- 
cundum , quamque frugiferum fit ex 
ipfis fontibus dodrinam cceleftem 
haurire, explicare, probare, fi apud te 
perorare vellem , nihil aliud eflet 
quam, quod in proverbio dicitur, W<» 
79 ScueiQv. Sed ut colophonem 
tandem his imponam , unum excm- 
plar, quodfemperanimo meo obver- 
fatur, hic afFeram. Vnum, inquam, 
exemplar Principiffe incomparabilis 
Ioanna? Grayas : cui nulla gens, nulla 
£tas (cum omnium pace dixerim^pa- 
rem fuppeditabit. Michael Angelus, 
Florentinus, qui vita: necifque cjushi- 
ftoriam plene ac pathetice defcnbit in 
colloquio , quod ipfi cum Fecknaimo, 
vicinsmortis nuntio, interceffit, hxc 

D 5 inter 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



58 A. Marije a Schvrm. &c. 
inter alia notavir : illam fcilicetpoft- 
habitis, quas prxterea infigncs a Deo 
acceperar,dotibus,& fanguinis nobili- 
tatc, &forma:decorc > &florentis xta- 
tis juvcnta , quibus cxtera gloriam ac 
gratiam in hoc mundofibi comparare 
potuiffet, magno animo pronuntiafle, 
fibi nihil in omni vita ta m gratum fuif- 
fe, quam quod trium linguarum, quas 
cruditorum vocant, notitiam haberet. 
Quod fi voluptas five oblectatio, qua: 
nobis ab illa re obvcnire in hac vita 
poteft, vcrx fnclicitatis nomine vcnire 
debeat , fe fatcri cam fibi in bonarum 
literarum & prsefertim fan&ae fcriptu- 
rx ftudio obtigifle. Et licet in fcemina 
hujufmodi ftudia non pauci magno- 
pere vituperent , fe tamen ob ma~ 
gnum animi folatium , quod inde tan- 
dem percepiflcr , &ctiamnum intus 
pcrfentifcerct , illorum fentcntiam a 
ratione diflonam judicare. En voces 
cygneas,nonfubumbrafcholarum,fed 
fub poftremum gloriofiflimi Martyrii 
a&um prolatas, quas oraculi vice quis, 
obfecro > non veneretur? Et hxc qui- 

dem 



EviSTOLJE. 

dem de rebusminime ludicrisapud te 
garrire non dubitavi , freta nimirum 
paterni tui erga mc amoris indul- 
gentia. Sed abrumpo , ne nihil non 
dicere voluiffe, aut tuarum occupatio- 
num prorfus immemor fuhTe videar. 
Vale multis nominibus mihi chare pa- 
ter , & conjugi tuae diledhTima? meis 
verbis falutem impertiri ne graveris. 
Trajcdi, vm. Idus Martis , cId Id c 
x x x v ii r. 



Qu& a nutu tuo tota pendet 



Anna Marm a Schvrman, 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



6o A. Marije a Schvrm. &c. 



Nobilifsima & in omni virtutum generc 
excultifsima, Virgini, 

ANN^E MARI^ 

A SCHVRMAN 




Ijfertatio tua elegantifftma pro 
tuo fexiiy ejr ingeniorum mulie- 
brium ad omnes hberales artes 
(jr fcientias capefcendas aptitu- 
dine, virorum ingenia adaquante fforfan 
ejr fuperante , me aliquandiu fufpenfum 
tenuit. Ab wia parte pudebat vadimo- 
nium deferere , & caufam nosiram inde- 
fenfam relinquere. ^ib altera ingratum 
erat ei adverfari> cuipotius manum dare 
animm effet> a qua etiam vincijucundum 
& fuaviftimum , prafertim cum id agas 
fumma cum modeflia , nec tamen quic- 
quam omittas eorum qua adcaufam tuam 
faciuntyOratione difertiftima ejr argumcn- 
tis denfa. Occafio tibi enata efl ex meis ver- 
bis tn quadam Epiftofa, in qua cum inftitu. 
tum tuum laudarem, &profec~fum admi- 
rarer,nonpatiebaridcommune fieri, quod 

tibi 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



0 



Epistolje, 6l 
tibi &paucis aliisproprium exifiimabam. 
Noluifii ergo ferre ut inter admiranda re- 
ferrem quod in te videmus. Plurium hoc 
effe voluifii , ut in turba lateres , & nihil 
tibifingulare tribueretur. Multum vales 
ad perfuadendum , fed hic tamen frufira. 
cs : j^eminem qui te novit in fententiam 
tuam es pertractura. Sed hoc etiam efi 
modefiia tua, quod averfos a tuis virtuti- 
btu cupis omnium oculos, ut in alios plures 
fe convertant. Ignofce mihi,fidicam rem 
verba tua non fecuturam , nec fi a nobis 
obtineas quod mo£iris,poJfes in fententiam 
tuam pertrahere mundum muliebrem . 
Itaque aut fola pugnabis, aut cum paucis, 
ab aliis omnibus deferta , quarum nec in- 
genia , nec mens ad talia inclinat. Dices 
voluntatem deeffe non facultatem , quod 
ctiam inviris accidit. In quibufdamnon 
negarem ,fed tamen fi mores ejr fiudia fe- 
quuntur temperamentum corporis.certum 
cfl autoremnatur* , ita efformajfe diver- 
fos fexus , ut figmficavertt fe ad alia defti- 
naffeviros>adalia mulieres. Non ignoras 
qua ratione fagax Ithacus afiliabus regis 
hofiitis Achillem, quantumvis indutum 

amiclu 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



6i A. Marij£ a Schvrm.&c. 
amiffu muliebri,dtficreverit. Non dicam 
cum veteri Po'eta,dedtt natura liig a#fyd<n 
QpQvtipa yuvcu£iv cfoc ei%t.Neque tam ini- 
qum fium fixui veftro , nec ita Deo inju- 
rius: fied hoc certum mihi videtur, civi- 
lem prudentiam ut plurimum altam effi 
debereamuUebri, & deficrtptioncm multe- 
ris fiortis ejr ftrenu£ , quam Sptrttus Dei 
pcr Salomonem laudat, ita inftitutam effe, 
ut a ftudtis eorum longe dtftent, q *fl ci ma- 
xime laudanda trtbuuntur. Hypothcfis 
mea qttam ponis htcfuit, nec forte expe- 
diat mulcas hoc vitx genus eligere, fuf- 
ficit fi nonnullx ad id fpeciali initindu 
vocatae , aliquando emineant In quo ? 
2(empeinfiudiis Philologicis, Philofiophi- 
cis & fimilibusy ubi agitur de vanarum 
linguarum peritta,& de tota illarum dtfci- 
pltnarum congerie quam \yM\c\Q7rw$u<** 
appellant. Ego etiamnum in mca fienten- 
tta perfio.ncc expedtre.nequee re effe. Iam 
multum cfi quodprotinus.ut ats,affenttris, 
fi matronas intelltgam aconomtcis rebus 
impltcitas , aut quafcunque altas reifami- 
Itari neccfjario confiulcntes. Certe qutbus 
id incumbit y maxtmam veftri fiexus par- 

iim 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



E P I S T O L i. 6$ 

tem faciunt : reliqua pra his exigua efi por- 
tio. Necetiam j/uto te velle, omnes qu# a 
necejfaria rerum domejlicarum cura funt 
exe?npt& ad literarum fiudia idoneas effe. 
Itaque, fi quodfcripfi tantum Jpecles, nulla 
erit inter nos controverfia,aut perexigua 
ertt,etiamfi quafiio agitetur, quam potlea 
principalem fiatuis. Num vtrgini , hifce 
temporibu* potifftmum conveniat litera- 
rum bonarumque artium fiudium i Nifi 
Virginis nomen indefinite pofitum uni- 
verjaliter intelligas , vel communiter ac- 
cipias. i^flioqum id de nonnullis facile 
concejji, ad id fpeciali inftin&u voca- 
tis. Jguidft addam id etiam me concedere 
de quamplurimis , velcxpetere? Sed vel- 
lem td Jludium prius Itmitari quoufque 
procedere deberet , quibus in artibm & 
fcienttis fubfiftere , qua ratione infiituen- 
dumejfet dr promovendum , ut etiam in, 
eo locum habeat , ne quid nimis. Vellem 
praterea , multebrium ftudtorum finem 
conftttuiy quo pofito ea fcligerentur quaad 
eum finem ejjent idonea vel necejfaria. 
Nam cum extra controverfiam pofitum 
fit > fexum fcemincttm ad munia Polttica 

& 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



64 A. MarIjE a Schvrm. &c. 
ejr Bccleftafiica , maxtmeadpublicedocen- 
dum non ejfeidoneum , cur de ea erudttio- 
ne acquirenda laborarent virgines , qu& 
ad eos fines fpeclant a quibus arcentur f 
Nififorte paucas excipias, qu£ in nonnullis 
populis adfuccefftonem regnorum.ubi mafi 
cula proles deficit, admtttuntur. Docere 
(att Apoftolus) muherem non permitto, 
neque authoritatem habereinvtrum :fed 
effe tn fi entto. idfimulieribus inpmcium 
fit y virgines maxime decere non ibisinfi- 
cias y proinde , nec eis opus effe exatfa eru- 
ditione qua (pefiat rationem bene dicendi, 
fiufum refptcias\ nififorte id objicias, quod 
etiamfacts, adidprofuturam benedtcen- 
di artem.ut dealiorumquipraxim illam 
exercentyindufiriajudicet.Sed apud quos? 
Ulud entm judtcium premere debebit pra 
honeftopudore. idem dicamdearte dtffe- 
rendt : mihi enim idfactle dabis , nonfatis 
eonvenire cum omnibus moribus virgi- 
neis argutias captare t & intcr dijputan- 
tium greges contentionis funem ducere: 
Sufficiat fi naturali folertU ufus aliquis, 
dr experientia accedat tam ex communi 
converfatione,quam ex publica in Ecclefia 

infti- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



E P 1 s r O L £, 6] 
inftitutione , in qua eis non denegatur, 
Koy(&> dr&iie. £)uod autem ex eo infers, 
eas addifciplinas , vel aptijftmas e(fe % vel 
faltem iis commodis abundare , qu£ viris 
non fuppetunt ; quia in otio honeflo ver- 
fantur, excmpta civilibus curis, id mihi 
non videtur evincerc quod intendis. Pri- 
mo, quia fi Jpectemus eam atatem qu£ ad 
difcendum efi aptijftma, virilis fixus eft in 
parigradu ufque ad pi?$ov iXiKtctf , ante- 
quam non admovetur publicis turis. Se- 
cundb, quia in tali otio non debeut educari 
virgines, utfofftntfemper vacarc ingenii 
cultur£ ; habent enim ejrilUquod agant 
domi, quandiu funt fub parentum potefta- 
te , ita ut non pojjint illud otium jibi ad- 
fcribere , de quo Seneca , otium fine literis 
mors efi & vivi hominis fepultura. Nec 
tamen omnes ad colum ejrfufum damnare 
vellem , ita ut graviores curas nunquam 
admitterent , quamvis id non fint dedi- 
gnat£ Principes alim foemin& five apud 
Gr&cos, fiveapudRomanos,five Ethnicos, 
five Chrifiianos. Nonexifttmo tibi non le- 
clumfuijfe elegantem Ludovici Vivis de 
famina Chriftiana libellum : Perpende fa- 

E des 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



66 A. Marije a Schvrm.&c. 
des lib. r. cap. iii. totum de primispuel- 
larum cxercitamentis\ibi videbis in laude 
fempcr fui(fepofitum,fi non folum matro- 
na,fedpottfiimum virgines, ctiamRcgidi, 
fc occtiparent tn tis opifictis , qu& ma?iuum 
opcrationem rcquirunt, etiam judice Spi- 
ritu fancto. Nec tdeo tamen in aliud illud 
extremnm imus , quod nec ille fecit , qui 
quartum caput adnecltt dedoclrina puella- 
rum> in quo eleganter & foltdc quxfiionem 
illam pertractat; J^gmmm eruditio fe- 
quiort fcxui conventat ? CAithi enim non 
fucccnfcbis , quamvis reluclantc Gornace- 
na , fi cum ^pofiolo ccnfeam, tv yuvcu- 
xfiw crxivos d<Sm&£ov ,fi in Vtvis fcnten- 
tiam pedtbus eas \ factle i?tter nos conve- 
ntct , nec vobis invtdebimus Sempronias, 
Cornelias, LaIi&s , Aiutias, Cleobulinas, 
Caffandras, Hortenfias. 7S(on chrifiianas 
Enontas , Vaulas , Albinas, Tcllas , Zeno- 
bias, Valerias, Probas , Eudocias. Non 
Grayas, non Olymptas CMoratas ,&quaf- 
cnnque vctertbm addcre volucris , qu& 
nofira , aut patrum noftrorum mcmoria> 
fexum veftrum decoraverunt: Dummodo 
td confiet apud omnes raras effe aves in 

terris: 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



EPIST OLjE. Cj 

terris : non quod fortajfe plures ejfe nott 
pofftnt ,fied quod neque fit ex ufu, neque e 
re publica j quodque in viris commune effe 
debet, in fceminis,fi fjtecJemus ReipubL ejr 
Ecc/efi& commodum, fit minm frequens & 
prodigii inflar , quale id fuit o/im, quod 
mu/ieres vifik fiunt in armis ftare & viris 
occurrerein acie, atquedimicare. Inpopu- 
lo Dei rar#fuerunt Debor£, ejrlae/es: nec 
fiatis fce/iciter ceffit Ioanna LotharingA 
h/ecpaUftra, quam vivicomburio addixe- 
runt Jng/i, quantumvis i^Aure/ianenfi- 
bu$ noftris velut aitera Fallas co/atur , cu- 
jus tamen pudicitta > etiam inter ejus ado- 
ratores in ambiguo eft. Sed id genus vitx 
afferendum non fitfiepifti , fiat ficio. Aliud 
efl quod mo/iris eyconvenientius ,fateor, 
Sed priufiquam perfiuadeas, vel/em utmihi 
inftitueres collegia mulierum eruditarum» 
in quarum ^cademiis virgines ijb, quas 
his ftudiis addiceres exco/crentur. ft enim 
fint omnes cw7t<h(i<i)?) , ve/ parentes domi 
habcant, qui id in fe fkfiipjant, quod tibi 
fce/iciter cont/git, non fxci/etpfa admittes. 
Nec tamen deceret eas virorum ficho/as, 
mixtim cum pucris frequentare. Ipfia mihi 

E z hoc 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



6$ A. Marije a Schvrm. *&c. 
hocipfum concedes,qttantumvis literaruni 
bonarum Jludtum & linguarum , prtfer- 
tim earum in quibm verbum fuum nobis 
conftgnavit Detis maximo ftnt adjumento 
iis qui verum Spirittts fenfum eruere de- 
bent y non cutvis tamen dari ex ipftsfonti- 
btis immedtatc hattrire , nec eo quofvis 
pollere judtcio , /// pofjint ambiguas voces, 
velphrafes ita difiinguere, ejr apttjftma fe. 
ligere. Afu/tis falubrttis cffefjirivis Jint 
contenti , qutbm Jdpe id eventt , /// qux in 
vulgarifua lingua habent ab aliis parata, 
dum httmtliter ejr demtfc , invocato Dei 
nominejegunt attente , cosjcnju* tnvefti- 
gent ejr cliciant qui Unguarnm peritifft- 
mos latuere. Non tamen id propterea dtco* 
ut laudes earnm imminuam , qu£ ufque 
adeo tecum profecerunt , ut codtces Jacros 
fua lingtia loquentes pojftnt intelligere.Sed 
ne ea qtnbm uteris argumenta fcrupulum 
injiciant earum animis, qu<e dejperant fe 
pari.t vobifcum facerepoffe. Opera Det ma- 
gnijica,de quibus Pjaltes, celebrartpojfunt 
ab omntbtis , qttamvis paucifnt qui coelo- 
rum rotatttf,planetarum ajpectu-s , &ftel- 
larum influxtts, aut fimilia adunguem no~ 

verint» 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



E p 



I S T O L 



6 9 



verint. Imo flepc accidit , ut qui m talibu 
maxime verfati extfltmantur ,aDeo defle- 
cJere videas y ut natura omnia tribuant: 
Et contra, quiflmplici afbcctu utunturad- 
mirabilia Dei opera attoniti celebrent y ejr 
in eorum autore toti acqtiiefcant , quando 
docHflimi quig^ in taltbuifruflra tngenia 
fua fatigant , ejr pofl longas difquiflttones 
vento pafcuntur , de quorum fapientia il- 
lud fipientijftmi regis interpretcr> hoon a-o 
aiiorj ryn tyo-pi t%gp% Sed tu veram 
illam qutfris ejr ambis y qu<c in Dei timore 
ejr mandatorum ejus obfervatione confl- 
flit t aqua abflt y ut vcl te, vel alias ullas 
fic animatas deterream vel ' avocem , qui 
nihil magis in votis habeo y quam utapud 
nos frequens fit illud a Propheta prxdi- 
cium y ejrtnitto prtdicationis Euangelica 
exparte impletum , &&(p$dj<riiQ¥ ci vjoi, 
vjAtov , (c a\ ^v^ocitpisvuav, Gaudco te in iis 
effe, ejr talem mihifiliam contigiffe ex vo~ 
to meo (jr confnfi fuo, quam ego 

Et afTectu vercpaternoample&or, &rcaobfa- * 
vantia colo quam ejus virtutes mcrentur, 

HagA-Com. xmi.Mart, 

cIoIdcxxxviii. Andreas Rivetvs, 

£ 3 Viro 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



yo A. Marijb a Schvrm,&c. 
Viro Chrifsimo, & Reverendo in Chrislo 
Patri meo 

D. ANDREiE RIVETO, 

s. p. 

QVod tot tantifque negotiis oc- 
cupatus , tam copiofe ad nugas 
meas refpondere dignatus fis , vir Re- 
verende & in Chrifto Venerande Pa- 
ter, vel imprimis humanitati tuse de- 
beo. Prima quidem fronte nonnihil 
me perculit tua fententia, ut qux cau- 
fx noftrx non parum videbaturadver- 
fari: verum omnibus penitus perfpe- 
£tis , intellexi eam quoad fummam, 
quam optime cum votis meis conve- 
nire. Interim tamen non levi dolore 
me affecit , quod videam mex in fcri- 
bendo obfcuritatis vitio , aut forte di- 
ftinguendiimperitiaaccidilTcutlonge 
diverfum a mea mente impreiTerim 
animo tuo fenfum. Quafifcilicetinvi- 
diofa? ac vana: aflertioni dc noftri fe- 
,xus, cum veftro collati prarcminentia 
adeo impenfe faverem , ut illam apud 
te (cujus pretioiiilimo tempori,vel tan- 
tillum detrahere penc religio eftV otio- 

fc 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



E P I S T O L JE. 71 

jfe ventilareauderem. Nam ira te acce- 
pifTe percipio totum quem contramo- 
rem hodiernum inftitueram contro- 
verfixftatum. Num virgini hifie tem- 
foribus fotiftmum conveniat Ittcrarum 
bonarumque artium ftudium. Hic , vo- 
cem fottfnmum fic interpretans, quali 
eam non comparate ufurparim ad oc- 
cupationes, llve curas hodierna? con- 
fuetudinis receptas : fed collate ad fe- 
xum vefcrum : adeoque fceminas quam 
viros ad ftudia aptiores effe contende- 
rim. Quxli ftatuatur hypothefis, non 
modo diluta &c infulfa videri, qux pro 
mea thefi adduxerim argumenta, icd 
&novxac falluofx vanitatis merito in 
fimulari queant. Tantum vero abeft, 
ut hoc cum virginali modeftia.autlal- 
tem innato mihi pudorecongruere ar- 
bitrer, ut vel perlegere pigeat tracta- 
tum cxtera iniignem Lucrctia Mari- 
nelU , cui titulum fecit , La nobilta e 
Vexelenca delle donne con dijfetti e man- 
camenti dc gli huomini. Nobilillima: 
Gornacenfis diflertatiunculam: T>e Ve* 
galite des hommes & des femmes , uti ab 

E 4 elegan- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



7i A. MarijE a Schvrm. &c. 
elegantia ae lepore improbare minimc 
pofllim : ita eam per omnia compro- 
bare nec aufim quidem , nec velim ; li- 
cct ad fapientum teftimonia, qux illa 
nobis exhibuit, brevitatis caufa provo- 
carim. Ego fanc G qux in noftro ordi- 
ne virtutes prxdicari jure debent, eas 
partes vobis cgregiis virtutum prxco- 
nibus dcrerri maxime cupio.Siquidem 
nobis folius confcicntix thcatrum ab- 
unde fufliccre par eft. Scopus autem 
quem hic intendi non alius omnino 
fuit, quam ut tuurn dc otio noftro 
quam optime impcndendo judicium 
diftincle exa&eque cognofcerem. Id- 
qne quo facilius aflequerer , e tuis ver- 
bis , qux problematice propofueras, 
itec*forte expedtat, inquiens , flures ta/es 
cffe, occafionem arripui : non ut eorum 
quicquam impugnarem , fed utinge- 
nuinum animi tui fenfum accuratius 
inquirerem. Subjeci infuper meam, 
quamarquo confentaneam putaviopi- 
nionem , aut potius in mei fimiles affe- 
<5him. Argumenta deniquc varia ad 
mentem noftram illuftrandam, non 

alio 



EPIS T O LJE. 7J 

alio fine attuli , nifi ut pro tui judicit 
acrimonia difpiceres , nunquid tibi 
contra folitas ignorantix voces , ac ty- 
rannicas confuetudinis leges valcre vi- 
derentur. Hxc pauca latius perfecjuen- 
da efle cenfui, ut de animo meo, quem 
tibi fcio pro omni ratione fufficere, 
luculenter conftaret. Bina qua? mihi 
legenda indicaveras , Ludovici Vivis 
capita cum praxedentibus magna 
cum voluptate relegi , ubi revera tarn 
concinna tamque pra>claraChnftiane; 
fceminx inftituendx norma prxfcribi- 
tur, ut digniflimam eam judicem, qux 
hodie virginum ftudiis quam ar&ifli- 
me adhibeatur. Quocirca magnopere 
mihi gratulor, eum nobis contigifle 
fententia? tux mterpretem , cujus au- 
thoritatem utalias racio plurimi , (ic &: 
in hac caufa libentiflime amplcctor. 
Vale chariflime Pater, fk ut nuper red- 
integrata tua valetudine , diu pcrfrua- 
rc,fummumnumen veneror ac prccor. 
Vltraje&i 1658. pridie Idus Martis.-- ' 

Ow<c te intimo animi fenfu diligit ac colit : 

ANNA MARIA a ScHVRMAN. 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



74 A. Mari^ a Schvrm.&c. 

tfobilifitmi, &fine exentplo Virgini, 

ANNi MARU 

A SCHVRMAN, 

ADOLFVS VORSTIVS, ^LII F. 

Am biennium esl, Domina, quod 
necVltrajetlum viderim vcftrum, 
nec te, matem& mihi vrbis fydus 
JplendidtJJimum. Tum vero, quodmiran- 
dum multo eft magis , nihil interea loci 
utrinque datum litterarum , quo cceptoc 
pridem inter nos amiciti& facrojanclum 
illudfcedus Jirmaretur. Jguid igitur? pa- 
tiemurne eam fic intercidere ? Mfj$jcm t 
J £eu Scribo proinde in prajens, ejr 

Deum principem, qui omnem hunc regit 
mundum, tejlor, nihilmeo in te ajfectuiy 
nihiltuarum venerationi virtutum, tam 
pertinaci filentio decefijfe $ quin augeri 
ha>c indies potiws ac crefcere in nobis , ta~ 
citis fimul augefcente incrementis divini 
ingenii tui cultu profeftuque. Jj>uod uti 
credas, mitto ejus rei pignm certijjimum y 
Orationem mcam > quam in funere viri 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



IfAi 1 




■ 



■ 



E P I S T O L J£. 

& amicifummi, Petri Cun<ei hifcediebus 
recitavi. Sufeperam equidem id oneris 
non tam ulla eloquentia fiducia , quam 
pietatis profefioneerga defunclum, ,§ua- 
quam autem affectui plus debeant , quam 
arti, aut Rhctorum fjtvpcfyKiGis, qusdixi- 
mus; ufque eo tamen no?tnullis meorum 
amicorum placuerunt> ut pub/ici ea juris 
facienda ejfe exifimarent.Dedi hoc quo% 
ipfum memoria hominis amicijfimi\ cui y 
ut vides^nosiratittm poetarttm nobilium 
chorus parentare mecum voluit. Vtinam 
& tu,poetria non infelixjnter hofce com- 
paruifies, at^ipfo oflendijfcs operc>te non 
eretfas modb noviter Academias ,fed A- 
cademiarum ctiam exflinBa pr&clara lu- 
mina diternitati confecrare pojfe. Inhor- 
rui nuper cum te Virginem delicatttlam t 
ejr quam decent egregia atque polita om- 
nia y feverijfima qu^quefiudia, ejr fiino- 
ft infuper^traclare intellexi. Vtqtte,quod 
res eflydicam, obsiupefecit me?2o?i vulga- 
riter ov^etQ^ ille , cum imagine ttta in- 
fertus vicJuro poemati Belgtco viri ma- 
xirni, nec citra verborum honorem mihi 
nominandiy Iacobi Catfii,quo varias at^ 

quc 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



y6 A. Mari^ a Schvrm.&c. 

que inufitatas industrU , doctrin&^ tux 
dotes complexw is efi , Deus bone^! tene 
yirginem intactam, nullum propemodum 
genus difcipltn* finere intactum ? ipfum- 
que adeo fctentiarum orbem invadere 
ttniverfum l Relinque Domwa, reltnque y 
quafo y fextti nofiro aliquid y ejr noli in- 
genio tuo , qttanquam capacijftmo , im- 
pcraremmtttm. E 'm 7tu<nv /JLitfov a^gnv. 
Vtiqtte litterarum quoque , ficut alia- 
rum rerum ommum , quxdam intempe- 
rantia efi. Cum tamen ad bonam men» 
tem y cut tupr£ cdttcris rebtts fiudcsom- 
nibus , paucts opm habcamus Ittteris , & 
ex fapientia modum tenutffe ,fumm£ fit 
fapientix . Sufflaminanda es , iton in- 
flammanda. Vide libertatem meam,vi- 
de follicitudinem. Et hanc ejr illam ve- 
lim habeas tanquam optimt candidtjfl- 
mique pectoris indices genutnos. Cogita 
non foios te pr&cones laudum tuarum 
admittere debere, verttm honcfta etiam 
& falutaria monentes amicos . Haga a 
te prtfertur Lugduno , & noflram infa- 
lutatam pr^teris urbem , in quatamen 
nonminoris tefierifcio quamaltbi. Hoc 

me 



E P I S T 6 L JE. 77 
me urit nonnunquam. Indulge aliquan- 
do tui prafentiam nobis , rjr meam Ca- 
tharinam , exemplum illud pudicitit mo- 
deftiaque matronalis fingulare , qu& mihi 
non hbros , fed Ltberos hattenm quinc^ 
peperit fuavtfimos, coram cognofcere ne 
tibi ftt grave^. Mea tibi domws femper 
erit expofita , nec gratiorem hojpitem ea 
exceperit unquam. Vale ac falve , nobi- 
lis doclfaque Virgo , a me meaque ex ani- 
mo> ejr novumhuncqui pr<e foribuseft^ 
annum felici aujpicio ingredere^. Certe 
is quijam expirat , nonReip. modo, ve- 
rum ejr Acad. nojlrx vere fatalis atque 
funcsim fuit . Salveat a me prxsJantif 
fimus quoque Frater tuus . Lugd. Bat. 
K_yinno cId Id c xxxviii. prtdie Na- 
taUs 5" ®ta*$pw7Tis <ra>Tijf@* ^t$3V 



I i 



Vird 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



78 A. Mari^e a Schvrm. &c. 

Viro Clartfsimo 

D. ADOLFO VORSTIO, 

S. P. D. 

ANNA MARIA a SCHVRMAN. 

ITa eftucfcribis, Vir Doaiflimc, 
fatis diu noftra in fcribendo cura 
ftudiumque ceflavic. Nec tamen in 
in eam opinionem adduxifti amicitix 
imx fidem , uc illius integritacifquam 
nimis<zB&t'eptM pr^munireftudes)quic- 
quam deceflifle arbicrer: quippe, cum 
6cego in eadem culpa fim, judicium 
facile ex animo meo de tua facere pof- 
fum^» Lubens vidi orationem tuam, 
quaviro incomparabili parentare vo- 
luifti nec vidi tantum, fcd &: magno- 
pere probavi : tum vero maxime quod 
nectare pietatis Chriftianx Le&oretiL. 
nufquam non perfundac; nec camen 
ideo , velminimum, a Romanx elo- 
quenciar puricace recedac. Alios paf- 
iim videas, dum in fimili verfancur ar- 
gumenco, nulla re magis applaufum 
coronx affe&are , quamfi Gencilium 

querelis, 



Lrffl 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninkli jke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



E P I S T O L JE. j9 

querelis, votis, precibufque fquiafci- 
licet hsec apicem omnis leporis atque 
elegantia? conftituunt) auditorum au- 
res obtundant. Omnes fni fallor) fa- 
tebuntur fe Ethnicorum facra dete- 
ftari : & nihilominus non vident hi- 
ftrionicum efle potius, quam genui- 
num ornatum, quiperfonar, cui ada~ 
ptatur,minime convenit. Ad noftra 
ftudia quod attinet, non adfpirant ad 
tam fublime eruditionis faftigium, ut 
veftri fexus invidiolam promeruifle 
videri queant. Vt rapidum flumen 

trajecturi,etiamfialtioremcurfumpri- 
mo teneant, longe tamen infra fco- 
pum , quem fibi ante propofuerant, 
appellunt : ita in hoc fapicntias ftadio 
ad 7ih{ovnA@* contenderequidemli- 
cct omnibus , pervenire autem con- 
tingit pauciifimis, quos, fcilicet, ut 
Pocta? verbis utar, 



aquus amavit 



Iupiter 3 aut ardensevexit ad&thera virt 9 . 

Omitto nunc quod nos inprimis, il 
veftra? fortis <£$cuftoncu> hac in parte 
rcfpiciamus , &: ingenii viribus , 3c 

fu&- 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



So A. MAri^ a Schvrm.&tc 
fubfidiorum adminiculis , ut pluri- 
mum, deftituimur. Hofpitium, quod 
nobis tam humariiter ofrers,non recu- 
fo : atque adeo mc Athenas veftras, 
quas ha&enus faltem dgov mcpo$a>, lu- 
ftravimus, aliquando invifuram, per 
Dei gratiam, confido. Vale vir eximie: 
una cum uxore tua liberifque le&ifli- 
mis , & a nobis omnibus quampluri- 
mum falvetc. Vltrajcdi. prid. Kal. 
Mart. Anno falutis cbbcxxxix. 



■ 



m 



"ii % 



tr, *£> & *P *p *<> m ftp tp? 

f f ? t 1 f f f f f f f f f f t f f t 

A MADAMOISELLE 

Mad. Annc Marie de Schurman* 

M ADAMOIS ELLE, 

y ylpprehenfion quefaitoufiours eucde 
4 troubler vosfcricufes occupations^ma 
faict taire jufques a maintenant : Mais 
puis cjticla diftofition de voftrccorps-, (or- 
ganc d!nngentil efprit ) permct, voire de- 
mande divertifjemcnt d^eftude/je prends 
cefte libertequede votfs faliier par lettres 

pnis 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



s 




Epist o i je. 8i 
puis quUutrement je nepuis. Et fiurtou- 
tes chofies je vom recommande , comme 
Ciceron jaiclfifiuvent a fa fille , la fiante. 
Sans laquelle nous ne pouvons fiervir a 
Dieu, ni aux hommes , fiommes unfar- 
deaua nous-mefincs. Studia non func 
inventa ad crucem, fcd ad obleclatio- 
nem. Keckcrman homme tres-docleapres 
avoir perdu fia fante corporelle , dit , 
Mallem foiffe bajulus quam Philofo- 
phus. Plinius ait, eft aliquis morbus 
per fapientiam mori. Pajjage qui eft 
fort vexe parmy les critiques. ?S(om le 
pouvons appliquer auffi a cetie matiere. 
Ily a mefmedes exces an defir des fiaences. 
& ceft un pefant fardeau que le grand 
ficavoir. lly va ne plus ne moms que des 
riches qui o?it autant de peine pour garder 
ce quils ont acquis , que pour acquerir. 
Tantoft unelangue vous ejchappe taittoft 
tautre. Enfin Salomon dit , qui s'ama/Je 
ficience s'ama(Je chagrin, Piete & U crain- 
tede Dieu eji la vraye fiapience. S. Augu- 
fttn dit fort bien touchant les hautes char- 
gesde cemonde, Per quot pericula ad 
majus pervenimus > Amici auccm Dei 

F fi 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



8z A. Marije a Schvrm. &c. 
fivelimuseffe,nuncfumus. Nouspou* 
vons dtre le mefme touchant les fciences. 
Par combien defafcheries ejr petnes ve- 
nons nout a desplm grandes? maisfi nous 
voulons eflre vrayemet Jcavans il ne faut 
quatmer de tout noftre coeur , celui qui efi 
aimable fur totites chofes. ejr ce que nos 
entendemens ne peuvent comprendre,que 
nos volontes pour lemoins aiment ejr che- 
rijfent. Non que je vous veuille, Mada- 
motfelle>deftourner des eftudes tout afaicJ, 
mais que vous preniez un peu,de relafche 
ejrque vousne chargtez par tropvoftre 
memoire. Eft modus in rebus. tout efi 
mcfttre & borne. & en cela mefme gift U 
beautc de Ivntvers quily aye designo- 
rans, qui par leurs ombres refievent U 
clatrte des docfes. Prenez, la peine, sil 
vous p 'a/fiy de lire la lotiangc quErafme 
a fatclde lafolic. Carilfaut mefme que 
les chofes contraires nous guertffent, com- 
me les fcmblables nous nourrtjfent. Voftrc 
corps devicnt foible pour eftre par trop 
chargedes chojes ferieufes. ilfautqueles 
platjantes vous recreent un peu. Ie vous 
envoye (vous le prendrez en bonne part 

sil 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



I 



E P I S T O L J, 

sil vous plaijl) 1'ldee dela medecine Ses 
Anciens. qui ejl faitfe par D. Bever- 
vvijck , Medecin de noftre ville. Vale- 
^ tudinem tuam cura diligenter, & me 
inter asftimatores ingenii tui numera, 
quandoquidem femper ero 

Tuus omni officio 

Dordrechtivn. Andreas Colvivs. 

fotf. ApriJ. cId Idcxxxvii. 



A MON SIEVR 

D. ANDREAS COLVIVS. 

Monfieur^ 



^^^^^ 

P Vi s que ce m'eft un tres-grand 
contcntement qu'il vous plaift de 
menttretenir quelquesfois par vos 
do&cs lettres, vous ne trouverezpas 
eftrange que je defire de me le conti- 
nuer : & que pour attirer le torrent de 
voftre fcavoir je me face une ouver- 
ture par le moyen de vous contredire. 
Ie veux donc (ouftenir avec voftre oer- 
miflion , qucn la derniere que vous 

F z mavez 



I 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



84 A. Marije a Schvrm. &c. 
m'avcz fait 1'honneur de nVefcrire , 
vous rabattez fce me femble; un peu 
'trop du prix dc la Science, ne me vou- 
lant permettre que je m'en face pro- 
vifion a quelque defpens de la fante 
corporelle. Car la raifon nous ap- 
prend,que ceft chofe beaucoup plus 
inique &: plus infupportable daffamer 
les gencreux defirs d'un efprit cnfiam. 
mcpariamour de la verite,que dcre- 
buterces foucis tropdelicats par une 
commodite exterieure. ^Animiimpe- 
rio, corporis jeruitio magis utimur. Non 
que jc veuille nier qifil y puule avoir 
de 1'excez dans ces defirs qui nont 
pour objed que des curioficez vaines 
& fuperflues : mais je veux dire que la 
cognoiffancc des chofes falutaires eft 
une perfe&ion fi excellente , &: fi pro- 
pre a fhomme , quclie ne fcauroit 
cxciterdans une ame une paffion vi- 
cicufe ou d'ereglee: &que c'eft faire 
tort a ccfte qualitc ccleftc que de la 
mettrc en balance contre une qualite 
terreftre. lc fcay bien quon me dira 
quc jc fuis plus que Stoicienne en ce 

point, 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninkli jke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



Epistoli. $f 
point, & que jaffe&e plus lauftericc 
que les Philofophes mefmes, qui nous 
dironc auec le Poecc, 

Orandum cfi ut fit mens fana in 
corpore fano. 
La replique eft , que ceft une plus 
grandeftupidice d eftre infenfiblea la 
raifon, Jaquelle nous fait refoudrc 
(dautantquecesdeuxbiens fontfi ra- 
remement fociables, que l'un nepeut 
quafi s'accroiftre fans ia diminucion 
de Tautre; de fouffrir la perte de la par- 
tie qm nous doit eftre moins confidc- 
rable. Or vous infiftez que les fon- 
clions de Tefprit dependent tellement 
du corps, que fans fa bonne conftitu- 
tion elles demeureront oifives & inu- 
nl es au fervice de Dieu fir des hom- 
mes. A quoy je refpons,que cefte forte 
de maladie qui eft 11 familiere aux 
gens deftude, n'a pas tant accouftu- 
me d'a(rujeccir l*cfprit, & de le ren- 
dre efclave du corps que de rendre le 
corps plus fpirituel & plus obeiftant 
aux excercices de Tefprit, comme les 
cxemples de M. I Calvin. lof de la 

F 5 Scala, 



■ 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



26 A. Marije a Schvrm. &c\ 
Scala, I. Lipfius, & de tant dautres 
nous enrendenttefmoignage. Quanc 
a ce vceu dugrand mignonde lectres 
Keckerman (fi toutesfois le tefmoing 
qui vous l'a recite eft fans reproche; 
je croy que c'a efte pluftoft un mot 
dmipatience que dun courage digne 
de luy mefme. Autrement ilfaudroit 
advoiier que Brutus mefme n'auroit 
pas efte fi ingrat envers la vcrtu quand 
il pretendoit de 1'avoir fervi comme 
une maiftrefte desloyale, que cegrand 
perfonage ne 1'euft cfte encores , plus 
envers la Philofophie : veu que par fa 
faveur il a trouve das labrievete de fes 
jours unevie plus longuequecelle de 
Neftor. Certes le nobre & la grandeur 
defes ouvrages nous monftrent affez 
que la fentence Arabesque eft tres- 

veritable, ^&A O^Aj fj& 

cc que Seneque nous diten fon lan- 

gage , Vntis dies hominum eruditorum 
f lm patet,c[ua?n imperiti longijftma &tas. 

Tou- 



Epistola. 87 
Touchant la fentence de Pline je ne 
diray rien (inon quil me furfit que 
vous ne fcauriez vous pafler de citer 
des lieux 11 obfcurs qu il donnent la 
geine aux Critiques mefme, pour 
prouverce que vous voulez fouftenir. 
je paffea celle de Salomon, laquelle 
ne conclud rien contre moy , d autant 
qu'elle a feuiement pour butdenous 
donner d un cofte une preuve de la 
vraye fapience dans fes efre&s ; a fca- 
voirlapiete &: la crainte de Dieu : &: 
del autre,une certaine marqued une 
fcience vaine & inutile en ce qifelle 
produic le chagrin a ceux qui la pour- 
chaflent. II refte encores quc je renge 
S. Auguftin de mon cofte, qui ne fem- 
ble rien requerir que le vouloir pour 
eftre ami de Dieu j ce qui nc me fera 
pas difficile, pource que parlant en ce 
lieu muiKio^iiccogil rfented pas d exclu- 
re les autres parties qui y font requifes. 
Le commun proverbe nous dit fort 
bien,/g»0// nulU ^/W^.voireG.deNa- 
zianzeofearfirmer en termes expres, 
Tantum diligimm quantum cognofcimii*. 

F 4 Et 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



88 A. MarijE a Schvrm. Scc. 
Et de fait quand je pafle dc Toeil fur 
tant de belle maticrcs qui nous fervent 
defchclle pour nous conduire a la co- 
gnoiflancc dc la prcmicre caufe, il me 
femblc que ce fcroit unc grandc ingra- 
titude ou lafchetc dc nous laiflcr con- 
finer dans des bornes trop cftroits. 
rempruntcray icy la bouche d'un He- 
brieu nomme par cxcellcnce , o:>nn 
pour nVexpliquer plus elegammcnt 
par fcs paroles , 'OD? pf>px>i)> jroJD cjhs 
'D7fo frm naJ c* iidxdi pwSpo !d no o; 19 

o:»!>j>? ?b>P? rfr !>f> p>!)j?!> o!»p Bref 
1'Efcriture faindte dont l'intelligence 
efl: dautant plus douce &c plus accom- 
plie quelle eft plus ample & plus uni- 
verfelle,ne nous invite pas feulement 
a 1 eftude des langties origincllcs & dcs 
fciences inftrumentales,mais elle nous 
etigage aufli a la recerche de tant des 
fciences piincipales dont cllc nous 
propofc de fi bellcs pieces , comme 
noflre profeflcur Voerius a fort bien 
remarquc dans cc prcfchc imprimc, 
qu ll lic dcvant linaugurarion dc no- 

ftre 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninkli jke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



E P I S T O L .JE. 8p 

ftre Academie. l'ay voulu ufer pluftoft 
deceftargument que daucun autre, 
a caufe que la Do&rine cclefte eft aufti 
neceftaire pour lafelicite des fcmmes 
que pour celle des hommes. Ors'il 
nous eft permis dentrer auec vous en 
cefte lice , certes il ne nous faut JailTer 
les occafions oifivesny les heures fte- 
riles : & ce dautant plus que noftre 
fexe, n'ayant pas l efprit fi fort & fi ca- 
pable que le voftre,a befoin de cer- 
cher fon advantage en laftiduite, & en 
la viteffe. Et par ainfi c eft ufer de vo- 
ftre indulgence, bc non pas de la feve- 
rite de voftre jugemcnt, que de me 
vouloir divertir par les eftudes de re- 
creation, ou voftre lettre femble auoir 
fa vifce. Finalement, vous monftrez ce 
que peut l'art de bien dire,en donnant 
a rignorancc fi bonne grace qu'clle 
pourroit quafi charmer fon cnnemi 
mefme, & pour me faire encors micux 
confiderer fes attraids, vous m'en- 
voyez ala kciure de laMorie d'Erafme. 
Quant a moyjc n ay pas eu 1'occafion 
jufques icy dc voir ce gentil traitte 

F j dont 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



$o A. Makije a Schvrm. &c. 
dont je fais grandc eftime. Bien que 
ny lautorite de TAuteur ny toute fon 
cloquence ne me f$auroit pcrfuader 
qu il y ait de la felicite a faire les om- 
bres qui par leur obfcurite relevaffent 
1'efclat des f^avans , ou que la beaute 
del'Vniversnous doiveeftre firecom- 
mandable , que pour faire mieux pa- 
roiftre fes plus belies parties , il nous 
failic contenter d'y eftre un monftre. 
Voyla, Monfieur, combien je map- 
proche de la folie quand je veux faire 
laferieufe, & combienje fuis contraire 
a moy mefme quand j'ay deflein de 
vous contredire. Mais quoy quil cn 
foit tous nos differcns reviendront 
tousjours a ce poinc"t, que je fuis & 
fcray toute ma vie 

CWonfeeur 

CeUe qui plus fincerement alme & 
ejlimevos Vertm 

DHtrcchtle?. 
dt Scpu6$7. 

Anne Marie de Schvrman, 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 




Epist ol^. 91 

Nobilifsinta atque Iru&itifitm* 

D* ANNi MARIi 

A SCHVRMAN, 
S. P. D. 

IACOBVS LYDIVS. 

ON eft quod T e , Nobiliftima 
^jlK Schurmanna,admiratio fubeaty 
quod ignotus > per litteras te 
compellare, ejr beneficium abste 
non vulgare efflagitare hauderubefcam. 
Ham praterquam quod littera candoris 
atque ingenuitatis ftbi confcia ruborem 
pudoremfc ifliufmodt elimtnent-, Vir Reve- 
rendus fummufque amicus nofter D.Col- 
vius eundem plane decoquere jufftt 3 dum 
non proletarta eruditioni tu£ comitem co- 
mitatem , & ad hominum litteratorum 
(quorum cultorem atqueaftimatorem ma- 
ximum me profiteor) av^jijais refponden- 
di promptttudmem ac facilitatem mihi 
dilaudavit. Nofti, Clarifftma , locum ve- 
xatijftmum , & qui multas inftgnes fati- 
gavtt animas , i Cor. 15. f. 19. de ba- 
ptizatis r wtpuy j ei lucem affundi 

ab 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



9i A. MarijE a Schvrm. &c. 
ab illuftri tuo Jpiritu atque ingenii beni- 
gniffima vena magnofere obfecro, atque 
umcc in votis habeo. Vrafertim cum ex- 
tcmforalem adtftum locum rejponfioncm 
crnditifjimam^a N.TJam fridem datam 
non obfcuris rumoribtu acceferim quod 
me vehementiori cnfiditate ,fr&mcdita- 
tam tuam de tllo baftifmo commentatio- 
nem efflagitandijnjlammavit. Ncg, cnim 
mc fugit , nihil te fruts , nihil antiquitis 
habere , quam temftis ac ftudia inrcrttm 
facrarum indagatione fonere. quodcnim 
fic erogatur, nxillud lucrnm fr^ftantifft- 
mnm corradtt. Eqnidem antmum meum 
tum mihi maxime fafcere videor , cum 
eruditorum in loci altcujm S. Scriftnra 
fenfn abftrufiore indagando atqnc eun- 
cleando fanclti vigiliis uti ac frut datur. 
Verflacet enim illudfatru Cafauboni in 
Gallia Bcclefu CMiniftri dictum cedro di- 
gnum , quo >filium ad Sacrarum Littera- 
rum ftudium accendens , foftquam ab eo- 
dem Notas in Diogenem Laertium, 
frimum ingenti iffitts fcctum Criticum , 
acccfijfety in hnnc modum rejfondit : Mi 
Fili , laudo tuum ftudium ; verumhoc 

fcito, 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



p 



Epistolje. 2* 
fcito , rem gratiorem te mihi fa&u- 
rum, fi vel unum dictum S. Scriptura% 
difficultatibus aliquibus obftrudum, 
explicueris,quam li mille profanorum 
Scriptorum loca depravata correxe- 
ris. ^Accedtt quod opufcultim de Morte 
affettum habeam, cujm prima pars Belgi- 
ca poefi mortis contemptum fuadet , altera, 
ritrn variarum gentium circa <?grotos> 
mortuos ac fepultos foiuta oratione expo- 
nit. Vereor Jane (utpote qui probe norim 
quam parum a fcientia ejr cruditione, qua 
iecJorem alliciat, infirucJmfim) neopuf 
culum illud natum fimui ac mortuum Je- 
pultumque con/pictam ; nifi a vivido tuo 
vegetoque Jptrttu vtta vigorque ei injpi- 
retur , ut non tetrico hombtitque vultn y 
qualk mortuorum effe ajfolet , fed hilari 
atque iXavqiK^ obvios intueatur , atque 
ita feculo noflro arridere & allubefcere 
queat. £hiod penitus effectum iri tua ifia 
de baptifmo r \ik?u>; differtatione 

<uei breviffima nulius dubito. Ea propter 
fi hanca N. T. ubt commodum ertt impe- 
travero , ingcnit uttqtie honore ac bene- 
ficio , cuipar redhofiimentum ame profi- 

clfci 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



94 A. MarijE a Schvrm. &c. 
cifci nequit , w£ matfatum cenfebo. Vale 
%cq/ Te * 9 ifJt>ipoCp<avav hfov cpvnv , dr perge 
magno raroque exemplo feculum nojlrum 
abtngruenti barbarie {quamjamdudum 
magnorum virorum pr&fagivit ammus) 
confianter vindicare \ utpote cujus tnfi- 
gnem infcribendo eloquentiam^ melliti* 
verborum globulis conjperfam , dutifcjue 
fefamo ac papavere edulcatis comptam> 
dodti omnes merito admirantur. Vale ite- 
rum,ac falveplurimum a me &D.Colvio, 
cum voto y ut Deus ille unicus fiioSuTcap 
vitam Ttbt w longos annos proroget , & 
adpatrtx nofira (invtdiofum forfitan ex- 
teris) ornamentum quam diutijftmefojpi- 
tem atque incolumen confervet. Clarifii- 
mo D.Doftoriac Profefori Voetio>figra- 
<ve non erit,falutem dici velim. 

Dordraci * April. 
clolo cxi. 



Viro 



1 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninkli jke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




E P I S T O L JE. $j 

Viro Clartfsimo 

D. IACOBO LYDIO, 

S. D. 

ANNA MARIA i SCHVRMAN. 

I t i v s cquidem ad humaniffi. 
^mastuasliterasrefpondiflem, Vir 
Ornatiflime, nifialiud exalio , & prx- 
fertim illuftris cujufdam virginis affli- 
diflima valetudo nos impediiflet ha- 
ftenus j ut jam taceam, quod a fcriben- 
do me deterrere poflet, vel fola rei , de 
quafcribis, difficultas. Certe nimis 
prolixe interpretatus eft noftra:Theo- 
logi^ facultatem communis nofter a- 
micus D. Colvius , quando autor tibi 
fuit, uta nobis efflagitares loci hujus 
difficillimi explicationem,in quahaud 
mediocriter etiam fummi, uti video, 
Theologi defudarunt. Mirabilis hic 
judiciorum difcrepantia eft , adeo ut 
non injuria dixeris , quot capita, tot 
fententia?. quxquidem meditandino- 
bis anfam prsebent, verum feorfim ab 
iis fentiendi libertatem non tollunt. 

Ego 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



<)<S A. Marije a Schvrm.&c. 
Ego vero , quanquam arbitror tutiili- 
mum fore ignorantiam hic ingenue 
profiteri , tamen, quia per veftram 
expedationem id nobis non licet, 
faltem aliquid in medium afferam; 
cumque in tanta caligine & acutiori- 
bus & hebetioribus mgeniis eadem 
pene fors fit, malim aliorum exemplo 
propriam dicere fententiam , quam 
aliena* fuffragium noftrum commoda- 
re.Illudauteminprimis hictenendum 
exiftimo, Apoftolum ad probandam 
refurredionem mortuorum graviili- 
mis uti argumentis , quorum fingula 
urgeat acriter , nec non fingulis pro 
pondere cujufque immoretur.^ Poft- 
quam igitur argumentatus eft a ftatu 
exaltationis Chrifti , putamus eum 
commoda tranfitione defcendere ad 
ftatum humiliationis miniftroru ejus : 
qui , dum propagandis Ecclefiis per^ 
petuo invigilarent, maximis ea tem- 
peftate perfecutionibus & caiamitati- 
bus obruebantur,ut hax miferrima A- 
poftolorum conditio graphice defcri- 

bitur , i Cor. 4- 1- 9- Nec parum huic 

con- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



Epistoli. $j 
connexioni favere videtur particula 
€7r«.quxnonni(i relate adanteceden- 
tia hic fumi poteft. Eft autcm in his 
verbis : t/wi^w ct Mii$(&fita 
T^vg^^ejufmodidedudioad abfur- 
dum: Si mortuinon re(urgunt,fruftra 
tot tantofque labores fubeunt perfc- 
runtquepro mortuis , ideftpro fideli- 
bus,quos licappellatjuxtaipfam Co= 
rinthiorumfententiam, quoaliud in- 

deabfurdumpoiIitelicere,utmoxplu- 
ribus dicemus. Confequentia optima 
eft; quoniamnulla foret harumper- 
peflionum retributio, nulla fpes glo- 
riationis in die five adventu Chrifti: 
cujusgratiaalias tantopere deleftatur 
Apoftolus Philipp. 2. f. 16. & 2 Cor. 
1. 14. & 4. 14. Atqui hoc abfurdurrL, 
ergo & antecedens. Forte dicat ali- 
quis ; fatis amplum pra^mium eftpro- 
pagatoribus Ecclefiarum., , fi anima? 
beatorum immortalitate fruantur.Sed 

facileidrefutatur,ex^f.i8.&:ip.hujus 
capitisj precipue vero argumento Ser- 
vatoris noftri, Matth. z z . 3 1 . unde col- 
ligimus , tunc agi de compofito five de 

G toto 



5>8 A. MarijE a Schvrm, &c. 
toto homine , cum de refurre&ionc 
corporisdifceptatunquippeutriufque 
partis eflcntialis seterna falus eadem 
operaautafleritur aut negatur. Reli- 
quumeftut oftendamus huic expofi- 
tionineq; analogiam fidei, neq; phra- 
fiologiam Scriptura:, neque ipfum de- 
nique contextum adverfari. Primum 
ad verba ci fiazflifytS/joi & (ia^ovTKj 
quod attinet, fatis obvium eft ea per 
mctaphorampro gravifiimis affli&io- 
nibusufurpari, Matth.20.22. &Luc. 
11.50. Necdefiderari hic poterit ver- 
bale QctdHrpa, quod alias adjici folet; 
quia ex more lingux fan&x Ellipfis 
quandoque eft nominis conjugati; 
quod &pra?ter alios obfervat fapiens 
Aben-Efra ad Pfalmum 13. fC 4. ubi 
fic mquit: »Wbo JMJ?PP hoc eft , 
Nomina continentur potentia in verbis* 
Verba enim textus fic habent; J«#k \* 
mon pro ttyantfy,, quemadmodum ea- 
dem phrafis integra occurrit, Ier. 51. 
39. Eft&frequens hxc tranflatio in 
S. Liceris,prxfertim in V.T. ut fcilicet 
per aquas & demerliones ,hoftes eo- 

rumquc 



E P I S T O L 1. £9 

rumque perfecutiones pathetice de- 
fignentur, ut videreeft, Pfalm. 124. 
Thren.3.54. Apoc.i2.itemquePfalm. 
69. ubi Scl. Jarchi fC z. exponit 
pcrpmfa, &Chaldxus Cic p&<p^{- 
wriWDT N*M*pn rtpbfi rv&pa ideft, 
merfiksfum in captivitatem tanquam in 
aquam profundttatis. Ncc non verf 1 j. 

vertere liceat ! Libera me a captivitatc, 
fm fimtlis eft luto, ut non fubmergar : re- 
dtme mc ab ofiortbus meis^uifimiles pro~ 
funditatibus aquarum. Sequitur \sssio 
t£v vucpeov, quod jam interpretati fu 
mus , propter Ecclefiam feu eleclorum 
caufa. In hac fignificatione fepiilime 
fumitur vocula \jzs-\p, ut z Cor. t. c. 
Ephefj.ij. aliifquelocisfercinnume- 
ris. Ele&os vero vocat mortuos pcv Iro- 
niam fcilicet,quia, juxta erroneam ad - 
verfariorum opinionem, promortuis 
reveraerant habendi. Ncc ab ejufmo- 
di figura abludunt iterata hxc verba, 
t. KjfZcfTjjifyv&cj \s&re£TwvvtxpM, quafi in- 
geminaret : Quis velit tanta faccre 

G z aut 



ioo A. Mari^ a Schvrm.&c 
aut pati pro mortuis ? Quid autem ve- 
tat eos appellare mortuos > qui nun- 
quam funt refurrc&uri,- cum Chriftus 
viventcs dicat Abraham , Ifiac & Ia- 
cob, co quod ahquando fint ccrto re- 
vichiri : Matth. 11. Accedit quod fub- 
jectum principale hujus capitis ftnt 
mortui \ prxdicatum autem eos efle re- 
ferrecturos. quocirca infolens videri 
non dcbct , hanc di&ionem tuv fuqfi* 
hicquoque retineri. Pra:tcrea articu- 
lus t«i/, cujus rationem haberi volunt 
viri dodiilimi, optime huic expofitio- 
ni refpondet. Aliud enim eft vwpuv, 
qua voce inteliiguntur quivis mortui ; 
aliud r mfSt* quod de certis quibuf- 
clam mortuis accipi folct. Deindejnon 
obfcurum eft cumfide Chriftianami- 
nime pugnarc, quod pro aliorum fa- 
lute multa dicantur pati Verbi Divini 
miniftri ; ut fatis praeclare hoc often- 
derunt quotquot commentatores Or- 
thodoxi a Pontificiorum commentis 
vindicarunt verba Apoftoli Cololl. i, 
24. cum quibus conferri poflunt ea 
loca,2 Cor.i.<>.Philip.i.i4.8^Tim. 2, 



m 

gi 



E P I S T O L JE. Iol 

f. $>. io. nec non Eph. 3. 1. ColofT. 4. 
3. A&. 21. 28. & 24. y. ubi aut dc uti- 
litate confolationis , aut de exemplo 
conftantie,aut etiam de caufa impulii- 
va feu occafione harum perpeftionum 
fermo eft. Deniquc, univerfb ordini 
ac difpofitionihujus argumentationis 
bene congruit , ut Apoftolus circa fi- 
nem maxime illuftria, atque toto quafi 
orbe confpicua exempla proponerc 
ftatuatur 5 primum quidcm in genere 
omnium cceleftis vcritatis antiftitum , 
tum Apoftolorum in fpccie, quando 
fequenti verfu fubjicit: t/ ^^«jx^ 
%tw<£o{Bp ooyiv \ poft & fui ipfius 
^.31. 32. Vt jam nihil dicam de ana- 
phora in particula 77,qua? continuatio - 
ncm ejufdem argumenti non raro in- 
fcrreconfuevit. Nimiaforte facilitate 
& temeritate hanc fcribendi provin- 
ciam fufcepimus, modumq; epiftola?, 
prater morem noftrum, cxceftimus; 
fed id dandum fuit amicis, quorum 
hortatu extra territorium jus dicere 
aufifumus. Vale. Vltraje&iprid. Kal. 
Majas cId lo c xl, 

G 3 De 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



II 

102, 

Dc Bataviae Miraculis , Sc omnium maximo 
Anna Maria Schvrmanna, 
Nobili dc omnilcia Virgine,qua? paremnec 
habuit, nechabitura eft unquam. 

llic contracla vides orbis tmracula, Virgo 
(Majus tdefl) Mufas exhtbet una novem. 



QV ATRAIN. 

A ceux qui voyagent en Hollandepour voir les 
fingularitcz d'icelle, & pour foy-mefme. 

llollande eft iabrege des merueilles dumonde: 
Amis combten eUgrand le frutt de nos labeurs l 

Maisvoicy la plusrare: Vmvierge faconde 
Seule poffede icj la gloire des neuf Sceurs. 



ln Iffigtem 

ANNjE MARIjE SCHVRMANNjE 
ab ipfa expreflam. 

Numina plura fimul cernas Jiic Pallasinuna 
Vtrgine, tres Charttes , Viertdefy novem. 

Aliud cjufdem fere Argumcnti. 

Tallaci nimium tabuU ne crede : biinerva, 
Schurmamu hic,Charttum, Vieridumc^ tjpus. 

A L I U D. 

Ipfa fuos vultus pingens Schurmanna , Minervam 
Se y Charitas pmxit Ptcridafquc fimul. 

Peyraredvs. 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



CORNELII a SOMEREN 

ANNAM MARIAM SCHVRMANNAM 
Nobilcm & omnifcmn Dominam Virginem* 

C A R M E N. 

ocmina qux mgenio noftros tranfccndis honores> 
M.tjorem qua non integcr orbis habct. 
Egrcgiumqucahquid grandcs cecinerc Sibylla?> 

Iftapoteft Ann.-e blandula Mufiloqui. 
Quod natura dedit> Pallas focliater auxit> 

Effinxit mores attnbuitquc decus; 
Mens ignara mali tutum tibi prxftat afylum> 

Et jufti & fan&ae Rclligionis amor. 
Infignis probitas, & raruspeCtorc candor, 

Mcns pia> mcns rerumgnara> bemgna> fagaxj 
Eloquioque lcpos > animo fipientia rara s 

Ingenium cerebro judiciumque fcdct. 
Exprimere has omncs uno cognominc dotcs 

Quod poffit vcrbum> non mihi noilc datur, 
Naribus aethereis gratos qux fundis odores> 

Peclore dum fpiras c&fica fola pio. 
Negligit aft hominum tua rara modeftia laudcs> 

Dignior hoc ipfo laudibus illa Dci. 
Hinc votum pro laudc dabo : fcrvetur in xvum 

MagnaDei bonitas qua; tibi fumma dcdit. 
Perdurct ftudium> (empcr quo cxlica traclas> 

Infigncs facro codicc promis opes. 
Et qua nos fapimus vir dici parte mcrcris> 

Omniaquc clogiis nobiliora meis. 

A L I V D. 

Omnia Schvrmann^. cedant miracula menti, 
Narara hic poliut quicduid ubiquc latct. 

G 4 E V II R- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



1P 4 

EVURTII JOLLYVETI AUREL. 

Pariiienfis Advocati, 

Ad Nobiliffimam fapicntiffimam rcligiofiffimamquc 
Virginem Mundi totius,omniumque feculorum 
miraculum, mentiffima congratulatio, 

ANA MARIA SCHVRMAN. 
Anagramma. 

NASC AR HVMANA MIRA. 

iVali* in anfraftu Sylv* , aut latitanttbus antrii 
Obvia verba refert Echo , gcmitufque hquaces 
Quicquid amant, imitantur> habcnt nec pechra vocem 
Nec fenfum genius Uacrymas, rifufque refundit 
Hos velnt excepit , radicibm arborvs , alta 
6Ui& ramo frondente polum , pede tartara tangit 
Vt primum augufto collifm murmure fa?n& 
Virginis> Aternoj debent cui noftra triumphos 
S&cula, qui patrum pcterit delere priores 
Vt meritiA celebranda caput tot floribus ornei 
Virtuivs juftus ejuos neciit Olympus amori. 
Torte fuperba ntmts , votvs offerre falutem 
Mufa t animum fulvodudum fub fulminefe/fum 
Sotticitavitt adbuc veteres ut Apollo favillcu 
Excuteret , coleretque novas hu VirgtnU aras 
Quam Natura f;biformavit } & indepoteflas 
Mortales docnit > valeat quid dextra, PuelU 
Ferre> quid a coelo pretioftpeciora fexus 
Excipiant , nunquid generofum pulchra Leonem 
Virgo fugat? liberafque trahit, monumenta,furorvs 
Ejfe hoftem.fidam juslique SLqualis amicam. 
Ergo falutu honos cejfante timore Camcenam 
IrnPuUt btrentem , bona quid mihi vota nocerent? 

Qbfu 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



Obfequits firmatur amor mentifque recefju 
lungimur , haudque obftant animu Jpaciofa locorum 
Intervalla , Maris nec fiuciibm, ardor amorti 
Extingui metuit , Vatum nec facra facultai 
Captiva arcentu fr&natur carcere vincli. 
Vt mihi confului timido , nuUumqtte pudoris 
Dedecus offendi dixi, quid templa ptteU* 
Supplicibm Votis , ignottu adire rccufo 
Quid moror ? tllagravt celebratur honore per orbem 
Grata humiles monftrant acceffts peclora fenfm 
Erigit errantes , & amico pondcre , jufti 
Confilii , radios portendit lumine vultm 
Jn tenebrU animn , divos qu&fiagitat ignes 
Rebm in excelfis , mtro quas ore miniftrat 
Omniutu, ergo alacri monumento, vmcula folvam. 
QuiLretinent animos, fed qtto jam carmine limen 
Vtrginvs accedam, modults quos fieciere cantm 
Triftibm an Elegos fiirabunt peciora plechi 
Verficulos , molles Ann/e languere Camcenas 
Crediderim , magnis heroica jola puellu 
Conveniunt , dubttare nefas , Altaribm Annje 
Egregios referet , temeraria iUufa triumphos. 
Si placeat , limenque petat , vttltuque Sereno 
Annuat, ofoelix, mea fi cognomina primis 
Admoveat labris , nimioque indttlgeat ocftro 
At placetipfefuror, nam quos non A N n a movere 
Schvrman amat verfm an poffet frernere Vates 
Hanc qui mirantur , velut hanc cculojtu Oljmpus 
Vt miraclum operu , qtto fepatefecit amantem 
Ingenii tanti , tantu quod dotibm crnat 
§uis numeraret opes humilu quibus A N NAfuperbit 
Xon ego divitias veterum quas jure parentum 
Toffdet, extoUo, quid enim funt mentibtuiUg, 
Tollire quA verfo venient ludibria fortts 
Has habet , aft inopi , fibi non , doclifque bonifque 
Tauperibm largitnr , amat fic divite dextra. 

G j Tejfos 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



io6 

Tejfos dum fiudiU recreat velamine fenfm. 
Fundere dona Deo , macm velpinguia membris 
Muneraferre.quidefimajm, quodgloria cttlmen 
Iaclet, at in tenebrvs, vult tantiqu&rere Solts 
Lumen, <& arcano magnos molimtne motus 
Injpirat, qu& non tibi qu&fof&nora reddit 
Chrifim, amore tuo , qui flagrat , inhojpita tanti 
JSlumtnts ejfe queas, audi Schvrmana quid illt 
Contulit ingenio, forfan latitantia fenfit 
Munera mens humilis, vili qu& cejpite terr& 
glu&qnc tcnct protiofa, facit, Jpeculare parumper 
Dites Oceani quos tu fub peclore fluftut 
Vt ditione regts , jam nonne fateberis Orbi 
Luminaquanta micant inte, reticerefavores 
Crimenerit,meltoretuba celebrare juvabit. 
Qukm nofira fed te cum cafia modcfiiafr&net, 
Sujcipiam, minimis, nime tua fama fefellit 
Innumeris, autfcjfa fuas per itineravires 
Ferdiderit , folet h&c fentire pericula virtm 
Ojfufcant pr&fens oculos, &Jpernitur, extra 
Si longe radios mittat dubttantia reddit 
Peclora, Jed cejjant tot pott monumenta qucreh 
Sufpicioque fagax certijftma, viditinorbe 
Lumina qticis fulges, queis mira videris Olympo 
Heic ubi l&ta rofas, fertorum prodiga coelis 
Aurora afpergit , tuanempc ut tempora cingat 
Flortbm &ternts,tbitemiratur ahtmnam 
Phcebut, amorc magis qitam fervidut ignibm ANN* 
Schvrmann^e , federunt veluti mendacia magnvs 
Mentibm, h&laudes, merito quas nottra rependit 
lure Minerva ttbt, videat vel fenttat Orbis 
Afira quibmfulges, fuperantia lumine clari 
Impenum Solis , cuncia & rutilantia Cceli 
Sydera, virtuti cedunt qu& grata juvent&. 
HOC fateare precor, nunquid tu fiemmate longo 
lllufhesnumerai Atavos, yti fiavguine claro 

Isobm 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



"Nobtlttatts opes, tttulos, monumenta, fxvores 
Congefere fimulpropria vtrtute, jagacis 
Schvrmanjb Gentis, patrt& qu& fulcra labore 
Susiinuit columenquetultt quid Nomen honoris 
Ccnjequeretur ovans, Batavis ea cogntta rebus 
Sufficiunt j bona junt certts perttura ruinis 
Nobilitas & opes , dominante tyrannide fottis 
Inslabiles, h&cnonanimtis , non Mu t a canoris 
Carminibm celebrare ardent- Jed Dona.fed artes 
Ingeniir quibus esmiranda miranttbics aslris. 
Hoctibijit Jpeculum nosiro Jpiramine carmen 
Non quo formofa mireris imagine vultus 
Delicias, ac te per amoris acumcn honores 
Fragilis h&c Jpecies , quamvis Jpeciofa, tenelli 
Sintoculi quanquam , radii Jub falce peribunt 
Mortis &intenebris confoffum lumen abibit. 
Non te vana trahunt, altorum peciora pro te 
Quamvis auguslo ant angusle carcere fr&nent 
Libera mens, fervire Deo tibi gloria.Jicque 
Omnia qu& mundum JpeBant tu dedignaris. 
Delicioja animo qu& Jint.fi poslulat Aula> 
T alia Jupplictbws votis oracU dabuntur, 
TeJausio Natura dedit Jubfidere terris, 
Vltima pr&cipitis mundi per J&cula, virtus 
lncaltut peritura, novas accendere fiammas 
Insiituit<purum <& fovisli lampadts ignem. 
Vnde tulit, quarumque prior non vtderat &tas, 
Nempe tot arcanis, (h&c efi doclrina piorum) 
Luminibm genii , Dominum cognojcere cceli 
Viribus humanis, quantum conceditur ttti, 
Cognitionis apex, anim& Juperaddttus aqu&, 
Nam timor exarfit, vigttit reverentia legis 
Intemerata, humilt fiagrarunt peciore fiamm&, 
Queis calida ingentts tcntavit adire trtbunal 
Iufiiti& Solisjub quo tre?nebunda puella 
Grandia fuppltcibm retttlit primordin votis, 

Dotfri- 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Doctrinstm Vietas genuit , qni fervit Olympo 
JZunquam indocius erit> fic virgo beata, per ungucs 
Calluit angelicas arcano pettorisartes* 
Invenitque pium primo fub lumine lumen 
Vt Deus eft radiofus ei , qui qttArit amoris 
Ignibus accendi, fefe qui mactat in ara. 
Omnibus h&c imbuta fuit , qut qusirit in aftrif 
Ipfa facerdotum Chrifti devota caterva, 
Et fatiata anima ingenti dogmate caeli 
Quod chorus excelfis expandit menttbus Agni, 
Addcre permifit tot luminis ignibus , Orbis 
Inferiora Deus nempe hicfamulantur honori 
T)oclrin& AngelicA , pedibus qtiA c&tera calcat. 
Ktl negat ipfe fuis , fic prudcntiffima virgo 
Reddere cuiquc fuum, Thcmidis mandata, (conantis 
6}ha brevia , effufa & confufa lege fequuntur) 
Scivit , & Imbelles tuta eftaudactbus armis 
ludicibus tramitefque daret , Vox regula quippe eft 
luftitU cujus moderatur dextra bilances. 
Infinita velut numeris dottrina , fagacem. 
Toftquatn intelLcxit divino lumine Paulum. 
Sana falutifercu cognovit Apollinis herbas 
Pelleret ttt morbos v&fani corporis, inde 
Mirafaviy miferis ut nomine numinefautrix. 
Foftea mente vigil , c&lifuper Athcra jcandens 
An N a decujfatos cognovit Syderis ortus 
Occafus varios vires & luminis , ingens 
Materies molis , Jpatio percognita certo 
Luxit , & ambages quA dant tenebro fa Diani 
Lumina, quA fpeciem reddtcnt fub imagine vultus 
Et qtucunque fcrunt aftris miracula , celfum 
Non laffata gravi [plendore reliquit Olympum 
Concava prima petcns , mollcs ubi dextera flamma4. 
Senfu , £9* ardores nullos y radtofquc negatos 
HaturA juffu cognovit in Atheris alto 
Impcrio , quo cunoia manent , cunCta moventur. 

Anlas 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



Auhu vent^rum voluit pernieibus alis 
Cerntre , fubltmes regionum vivida eampos 
Luftravit , caufas rerum Jcrutata per ipfa 
Princifia , infiabdes volucres , modulamina vocum 
Tot celebresedunt Domino queis canttbus hymnos. 
Natttr* vtresavium , Jpecte^que cibcrum 
Regia deltciis vitx quos menfa miniftrat, 
Txaquila admufcas, myfteria cuncla revolvit. 
JE quoreaspoft Nympha velut defcendit ad aulau 
Heic ubigemmarum caufas docuere fuperbis 
Tornicibus conchsi , nihil oftrea pura negarunt 
Vtrginis ingenio , ni brachiapulchratulijfent 
Armillas , hinc ut monumenta referret honorif 
Obfequio fidei , meritipro jure dedijfent. 
Infuper hic mulos liquido fub marmore pifces 
Hacienus illorum nemo cognoverae iras 
Nomen, virtutes, motus, medicamina ,fquatnmcu y 
Tft Jpeculataomnes , contenta liquoru honore 
Exccjfit , terrafquepetens , hominumque Thcatrum 
Ingrejfaeft , ubicunciaanimocomplexacapaci 
Vtdit , imperits meUorts cognita tnundi 
Luxit , ut exoriens miranda iuce Minerva 
Cuncla docens altos ; ca fttnt retinenda Camcenit. 
Tcquis enim modus ilic foret f tot pandere J&clts 
Excelfiingcniipr&ft.intia dona , tot artes 
Tot linguas quibus Anna Dci , Regumque miniftros 
Alloqnitur , magnts meditans molimina rebus. 
Tlon eget illa tuis Hermes docTtffime Divum 
Auxtltis, varios regnorum quippe lepores 
Toto divift jam qttt cclebrantur in orbe 
Scit, tua nec nocuit Babylo confufto, major 
Imofuit virtutis apex , quo mira puells, 
Argumcnta micant , quibus omnia feclora mundi 
Gallicus Alcides veluti per vincula lingttA 
Attrahit & moderatur, & h&c monumenta probantur 
Tot fcriptis quibvs A N N a nigrasalbafquecatcrva* 

Auftrt* 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 




IIO 

Auftrorum medii Solts, gelidosque Triones 

Vrtmo & gaudentes Auror&lumine finas 

J<!il moror EuropA fcrmonibus, illa vicifftm 

CaHitit externos ut verttm promere fenju 

Egregio, nam linguan>hil nifiporta , viarum 

Anfratttu nihileft, Jed pulchra palatia Regu 

GHtt pettmus, nojlrA prAflant folatia menti y 

Sola tamen mortalts habet tot dona labelli 

Omnibrn ut doclts vix illa indulta facultas 

Romants, GrACts, Gallts, Batavts, Germanis, 

ludAts, domini Genti, tenebrijque reclufA, 

Augufto, Sacroqueloquijptramine linguA 

lnnumeros quamvts ramostypm atque carafler 

Efficiant, longa jAclorum Jacc, fed A N N A 

Solvelut atroces diffolvtt lumine nimbos . 

Indicat & coects renuenttbus atque falutem 

Divina Mterni Nati natalia Chrisli 

Jmpta Gens puram damnavit crimtne Matrem 

Virgtneos partm, & fanfti fpiritm ignes. 

Atnova jam Virgo te JanHA Virgmts a3a 

Vt&dicat, &fcripttsDominodtclante Vropheu 

Argutt, & monfirat.proh! Gensincredula Jolts 

Atqne falutis opes Anna exhortante recufat 

Tlammarum huic parsefl. huic cceli glonaceria esi 

Vmbra velut fequitur fuffufo lumine corpws 

Sic annullantur divinx Valladis artcs 

DoHrints, qutbus A n n a mtcat facer Angelm Orbis. 

GUtid ncn tllafacit, dtgttts qutdamica negavit 

Hatura? ingenio quidnon h&c prodiga Mater 

Contulit, at potius dtves numcravit arislas 

Agricola, & nautAvarios fuper Aquoraptcim. 

Mirari fed donafatts, ft poftulat AuU 

ty mpharum formofa cohors , quibws tlla corrufcet 

Artibm, has velim calamo mirentur agresJi. 

Dum Mufa jucumbit celebrandis laudtbm Ann^c 

JHefcio fiftuidos fuperaret dextra lepores 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 



III 

Tantapotest etentm digitorum induslria, majtu. 

Vtfermonequeat, Coclorum fydera pingens: 
Serica fiammivomis attexit fila lapillts 
C&ruleoinpanno, tuque hic elementa videres 
Ludere Natur& jujfu dum cunciammislrant 
Tempeftate fuct glaciem fiorefque per hortos 
Tlora videre pntat decepta coloribm artis 
Pampineos Bacchm vino/o menfe racemos 
Vendicat, ut Pomonagraves adfercula fruclm. 
Alt&frondofas fi pinxerit arboris umbras 
Decipientur aves, levis at faUacia, fallit 
A N n a oculos hominum , picioribm illa minifirat 
C)uid retegant tabuUjed pula fiparia jenfm 
Ingeniique aciem rerum Jub imagine vincunt 
Ardua confuf& illudunt conamina dextr&. 
Angelica ut celebri contingit mufuavati 
A n N a fuis etiam devotis vocibm auU 
Scitfuperare choros , dulci modulamine cantus. 
At vox ipfa nihil, Jpiramina Cordis Olympi 
Excipiunt aures, atqueignibm &thera fundunt 
Organa cunciacanis vocisfamulantur honori 
Pecloribm , cord&que canunt quodcorda rependunt 
Nil vulgarefonat, carnis velmolle voluptas 
Auribm obtrudit, folitis fcd fanfia troph&is 
Attrahit angelicas e coeli culmine turmas 
Empireos facris jungant ut cantibm hymnos. 
Crcdo equidem , divina phalanx Utatur amore 
Humani quando rapiuntur ad &thera fenfm 
Cantibus atque animis , cogunt defcendere coelo 
Contrttapromente Deum qui cordibm h&ret. 
Intimafi purisrefpondet Mufica votis. 
Hocopuseft Ann^e cccloqu& folareducit 
Aftr&am, comitejque alias queis Jplendida virtus 
Senfibus tnjuftorum hominum immortalibns &des 
Confecrat & tantum pietatis f&cula Jpirat. 
Talibuso juftas utinnm rst:nenprojhet& 

Poffent 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



II2/ 

Toffent cenfuras morum , quibus horrtda mundt 
Tempeftas ,coclone fit meliore\ferena 
Splendere in radiu domini qui lege corufcent y 
Sufcttat Anna Sacrosjolennivoceprophetas, 
Sujiinet aut potius divini muneris ingens 
Ojftcium. fcriptis dum peffima corda coercet. 
Torfitan ejfuft conficlas carminis artes 
Leclor habere putas, Annam firtajfe recufas 
Attintomirarianimo , qua, numine Mufos 
Antea , & falfa major virtute Mtnerva: 
Nondectmamdtcam mufts regnare fororem 
Anna ccclefti longc luxere minores 
Hanc & Apollo Deus plefiro celebraret amico 
Tutiltsaft ea laus , Anctlla e(i opttma Chrifti 
Oui fivethanc, tUtytefavet ,jubnommis umbrts 
Hvmana & Mira htc Nascar, miraela patefcunt. 



Obfequcntifs.& humillimus 



EVURTIVS JOLLYVET 



V I N I S. 





Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 0 38 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

196 O 38
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Dissertatio, de ingenii muliebris ad doctrinam, & meliores litteras aptitudine Anna Maria aÌ€ Schurman accedunt quaedam epistolae, ejusdem argumenti"

See other formats
