Full text of "WÄ³tloopighe, waerachtighe ende bestendighe vertellinghen, wat van het H. Avontmael Christi de leere eÄ³ghentlÄ³ck zy, die men onghevoeghlÄ³ck Calvinistisch noemt, ... Christophorus Pezelius beschreven in Hooghd. tale, ende nu in Nederl. tale overges. door Walich Syverts zoon [volume 1]"

See other formats

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Hoog. 

Pfit 1310 



men ongf)et)oegljlu(Ii <iral\)iiuf(|) noeiut. 

i Wat in öe ^aframmt-öcijbt boo? bpfonöerefaBen/totaflfg* 
flinglje Dec feltjio()c/bp D. Luthers tijocn fit [) bEgörtocn ftebbnv tot bat epnöc* 
Iijc6 öe ïIE>ittcmbecöDfcOe Concordic Ijs opoöciccöt 0ÖctaJO?bcn. 

5 <0|) üjclcöec üjijfe be ^actament öiiiöt lueDccom becnieut 10/ 
enöe bp mt mcpiitiiglje PHILIPPVS melanthon, ijdoi eiiDe 

iiae be0 i^ecrcn L V T h E R l boot/ööcblebcn its. 

4 09ÏCIOH. CALviNVS 0öctoeeöi)£ü:<^ot6 toat^p «ocöbr» 
D.Luth .icbeitiS ttjt/ foo toel alis nae bcKï felbiatleii oberigben / booj urn 
te/ b'cene tijöt b'anber/QÖcbocrt öeeft, 

s U&at in öc QÏjtmtpm ntliaiom bttïjanijtlmm/ jetiflf buröö* 
rcjieu l^ergabcringcii/ cn bejs ^^.ötjcji: «fftOcpbcn/baiibe^aframcnt-(tigbt/ 
peDcr töDt tocgOcbiag^cn ia, 

6 aaat epnbeïOcB ban be ingebotrbe mnttmQtbot^tjt3mm/W 

Bfjcner/üjcltfieLiuhcrilch cnbcCalvinirchgfjgnacnutoccbcn/tcOoubenijs. 

■Men €twngtlifcJ)cn liicrchert/enDc bjorwm «CJwiffenm/toeUftc öc U9aetb<pt cft öe ©^e^ 
öc bcinmncn/tm öt fim/upt fcftm enöc ontoeöcïfpjelithjcbc «euctupflötuiffcn/öifloiieu/ 

Ccrtijtobelclj.JEuoi iii UroogljïiiutftJje fp?jiRc/DDo? boi ÖooalJSljtlccctini/BSnTo»/ (imcffiTberi 
natiörii licnc c H R i s t o i' h o R v m p e z e l i v m, Doa. Theologie : mitCgalicr» ;giie 
iiirbeISatkcii #!fitarmttit2S2einni.«nöeini in J^J*etIaiiDtffl)c €alc/ tot ticiilic tttx frlto'igtie 
^•uiO/SljctroHijüclijcIt oufr3!jclct/ <&oo} vvalich syverts soon. 




V rdrHcl^ tot Alcmaerjby I<*cob de Meefter, ©oo? ICmbjofjUjS *5f fl!lf5.'550f Cbf 
foojJW/Uioonfiiöï in De 9<»t~ftK0!j/tn Dtii 25o«liWnö«»U>uiffeei/tot «iiTastiwut. lóoj. 



öeu €l)?tftcU)cfem ïlefcr. 

S<ao pemanöt aen Dtt <!5|)efcö?iftman5eïofctti3ijÉfd 
moeite nieenen tc f^tbhtn i foo Doet ficft ^xtt mne pet 

Minilteiiiim der Kercken totBremen p?efenteccn: l)Ct 

öftene / t'UjeIcH ftier mne Dertelt enDe aen-g^etoööen 
toeröt / met öljeloofmeerdiööe ^^JetupoJfni^Ten goet 
te Doen/ enDete DeDeQtgtien. <0och De Heere Dan 1 1^. 
SlDonDtmael/gftelijchDie mDït €»fteftDnft DetDaetifi!/ 
toaer enDe wanneer ^et Dan nooDe fal3tm/ enDe bejoo^^ 
lijcher U)«fe gDeDo^Dert UjerDt / 05onDelticfe oft S>t\\nU 
teUict( / met <^oDe0 tiuipe / U)tiDer enDe DetDer te Derda^ 
ren/ enDe upt^oDei6ilBoo;Dt/ enDe Den aigljemepnen 
CenD2ac()t Dec l^ecgtggelooDigDe <DiiDe i^erct^e / te 
DeranttPoo^Den* 




deTsi e.vv. grootachtbaren. 

ende Voorfienighen Heeren ,den H.Bur- 
ghemeefteren der Stede Amfteidam. 

' f Icfcn/ C VO* ^tttm/ in bC PnraboÜs five Simili- 
bus Def. Erafmi Roterodami , ecnC <Oin{\](htmfit/ 

Die iilDuji hipöct. <t5ötltjch een ouDt ïjanölï^ï öc 
Conflc nieten bedacc/ noclj De l^arpe oncucerDc- 
lijcfe tjcctuecpt/niaer ijolgljt een lic Ijt act oojt uan 
DecfcljepDen tconcn / enDe DlieDt Deöcmmente 
OearbepDen om op tljoogljtte te rome» / eequaenift Doc^ De 
f onalien : 2llfoo en bel)ooitmen m De auDecDoiii tjan De Rc- 
pubhq ue niet Q.l)t\)tt\ aUt aam / mm Oappece De r ommcrmf' 
fentocr&iefen/ toelclie Den euDciDom bequami 5i|n» 

^eüjiile liet Dan «e.mi)f etc n/ met mp nu alfo gljraek 10/ 
DattcJt DellierchenotljDf Republique gcenf Dienft en can Doen/ 
enDe etJ envuel niet geecne mijnen ti|Dt öljetjeel m IcDitljept/ fon^ 
Der eenmbeDmcl)te te Doen / ToitDe Doo^D^engi^cn enDe (aten 
tDechri)pen:lt>oo0ebichnae mitnrleeu eiiDerrancü Uerino' 
nhcn; naeft f ene tuijle Ijectoacctje!/ tot Ijct TranHateien,cnDe m 
toat Diecgl)eUicUe te Doen / mp bcgljcbcn / om alfoo ec nc gocDe 
oeffeninglje Dooj mp felDe te ijebbcn/ enDeoocb anDere op fulc« 
l^e UJijfe te Dienen op Dat icl$ alCpo DoenDe/ De MccDe niet te bec- 
flheefjö en beflae» <enDe aUjocüicl icb ( alö Hicronymus in ^iint 
Prolüpo oDerDc Bocfben Der aTomncbcn fept ) in De Cempel 
Deö t «ecu geen <3ouDt M>imf coacU|f he ^öljcftecntcn fipi 
Ennujaet/ purper enDe t)rba<rlabe en offere/ (Detuijlefulcp 
bp mp met en iü) Dat i}ct üjel met oniei gaet/aljö ujp ïDeKen enDe 
<öepten Ijap? offeren, <8oc6 niet tegljenftaenDe Dat fonuni* 
dhe DU nnin Doen bcrifpen/enDe Dacr ober taDclcn / foo en late 
tcit Daeromme met nae / met mijugoet Doornemen boo?ttc 
gaen üjetenDe Dat <<5oDt fu!t]c niet en nuf Ijaegtjt/ tuanneet icït 
hem opoffere/t'gljene Ijp mp gljegbeuen beeft: enDe Ijet lucpni* 
gbeDaticb ontfangljcn Ijebbe/ licüer nae nujueji Ueer mee^ 
aerö raeDt int Ujerch ftelle aljf begiaDe, 

2filfoo mp Dan/<«5,«D.i|)eereu een OTractaetterbiïnöen gfje^ 
tomen i0/eectijt!C{ gbemaccUt DooiDenCerUjeerDigbcn mm- 
bermaerDeneuDe t;oogl)-OÖclcerDen^eere D. chnftophoium 

» ij Peze- 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Pezdium, s. G. mitfflabetjö $mie mtht ^ttchm tfitmvmtot 
öcliiigöcn/ Publique Aaien , Sf^ttdj^Utn 1 cnöe moiiöfüichc 

Confmmien/DiemflcÖm Dodt.Marrinum Lutherumimtöcn 
5i|lim/«tD0 öm ^tm HuMencum Zwinglium , D.Mai-tinum 

Biicerammrtömljaten/entiej^mi öepDcn §^M(A^^mn/in 
öÉtjf£lag[jdi|c6c/ rcftabeliicfee / twht btö^oêföc -t^acrament- 
acipt w\ uooiof>cballen.mric& 25oef fj dc ICutljf iivcn/om fc* 
ftecc ceDcnê/Dic Dif c nae iw öacc^cïjjiftm iiecïjacït fiillm tocc^ 
öcn/öie Uan li)aiiiDo;0Ï) uooi ecrtt toe gcfcnöcn Deböeu» <enDe 
öïfo <cft bat een aiich tucitlije ar öte tc 5ijn / t tuckfe nooöinlt nl 
tibmXiith xmm iw öefe ControUcrftcn tmt ocfrïjillcn/öie mi 
m f mati0!je gaen/ onfe i^atw befeeiu tc niafeen / foo De Dbf Icö 
öc niocpte gj^monten om Dat upt be i^oogDöijptftOp^piafee/ 
<n onfe ^BoeDcrlijcftcOralcoDer tc fcttcnrCe mcec/bÊiüijle top 
m öie tijöf n gfjeUallen 3t|n / tn ludcfee nc ouDc lïdof '.Dc Uan Den 
4^ncuaig(jcn e nöc ^toiftfucötigj^en Glamant,D.i hilippus Ni- 
colai tot l^aaiöoiglö/ taJCDecont!iicopgi)efcöeiirt/ gemen/ciiDc 
&loeDenDcg()ema«Bttj)Ci;Dt/ Doo? jtniebccIDulDigljeEaftec- 
fcöhften/Die öp onjö tjatt ftectoaectisi oberge fonDen f)eeft»<5ftc' 
Ii|c&f)POocfenocï)tot DteiupnDe/opDGicftDccIcDfnc fcanrft^ 
fo^tfcljciaaften-jlBiCre / eene ^cljaepfpelfe te mm\\t ghe^ 
ö?acöcöCÊft Die eDeniuel quaUjcate bcfomcniiï getocra: «e*n 
al^i men Dcfe iDelfeopaaet/mDe bJtlDcftet / foo en ijö Die anDeriö 
niet/ alitf Jet aöoer icBen/ t'iurif ii öp ftteft laten uptgaen / nöein^ 
fitujeect/l^an Den CalWnitten éoOt/enDe öavc JüeUgie : airoo 
Dat öji aliecn Den OTiitcï enDe^atnm DeranDeet öccft/ cnDe öcit 
mi ^cgacpfpdfli Dec CalDiniften/ llaacc DupUttó/erc, eene 
fcaepeDeöenoicöcptbaneen DoaoriiiThcoIogic^Diefen aöat- 
tement-fpeelDerjBfpecfooneootfeüjeirouDc toeten te nfiebiuwr* 
öen/afjö Dp [)em Defguifeect Dantabijten/toantieei' hp Deiliw. 
Den foecftt tt ntaöen/ Dat ÖP een anDec M>pti fal fpelen/altf 

^FS?' ö«/t Ijet ötec met Defen DoAoi nieDe.<ap Df fe 
gecfft- jï^Kfc en io öp oocft in geen geboefte gïjeujeeö / gljclitr (t 
De Catlulogus uptuiiift/ om5imeboo?ffö;tbencariDctetl)oo^ 
mn/üiatö«5ijnraï/mogrjen top ujijjei ujetDcnaiöDeaöoer^ 
fien fonien/ foo $!|n Farrago DaeinwDeonDec iisf. Sch hebbc 
l»pDit25oecRnofö ööeDoe0öt/<eene CegöenbeDencftingïic/ 

bp 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



bmthinQ^tbp Dodor Paul. van Eyzen f ftucrUüiife tCOftttllÖ 

a5occ6/eiiDeanlïft;c^cWfcn/boo;r bieiianl5?cmen aeniJié 
Dan i^ambojgï) grjcfonötn ) uptgeg^cbctt / t'mkh fal ïJiencn 
tot biteedec berclactngfie ban be raEic« 

t©at m mi foo b?pmocbigö bm i om b?ftii nniucn Qïjecin== 
flïjeii Jlltbepbt/ utoe «e»<e.toc te rcgjijbc» / coiin xwm m ^tn-^ 
fien ban Oe ujwrbicöcpt ör r iiB.itci:b iii \\m felbc / alief bat ic^ 
flïjpQualificccit roubc5tjn/ oni miine Hcbettm eiiïic öStcttft 
acn iiüjc <e.C, tc ab?f CTcrai. ::3;bbc Dcrïialbf / bat »U)e ajoot- 
flf fUbavc UD, gïjcliebrn fal / beic mnnc mpicbcpt ten b cftcn te 
goubf n/möe bjfl tc bupbcn. 

3lc6 late mu bebuncaen' bat ubje <i^. <ï^. br fe ntune x^téxc^^ 
ticü)flbocgï)t/obcrm!öfé<Jr>obt bc lDcfccwü3e<ö5.<^.bci'0cpm 
cnbc gjjcadt ^fcft/ rot Doofbc n cnöe Usgcntcn ban foobnni* 
öf)cn 5>tAbt/ut lüdcac Op ccgljtnef alle bei mo«ben/$iinc iifw- 
Iienucahclcufeliicii aÖ«PÏant/ent»c cnte gtootc «Ö^cmepmc 
becgabect Decft/üJtlcfte/booj be gocbcCojrcfponbenttebie ntoe 
<e.e«met be itteccften-raebt 5i|t Doubenbe/ tot nocfj toe ( <«5obt 
öftebebooiaWjbt } in goebeb^ebc iisübiacrenbeettbeblofpenbe 
gf)ctoeeft. ï©at oofö mebebooKöobtsi 5eg!)cmngl)c/ onbf» 
iitocie.eöoojfifötïgöe Hegerfngï^e/ be^tabtm liiteliifö 
Ujdbavtn alfoo iiSitofgijcnoincn/ bat niet alleen bie/bjcltfeeupt 
anbece befolate ^^fobuitien aïDiec ^are bjoonplaetfe genonte ii 
Öebben/fulric ntet oniö geboelen: niaec batoocB bic gbcne fuïf c 
fien enbe ecbaren/ujelcfec tot in be uptetaebcelenbefiildeecelti 
banottfligijefetensijit Snfonbecïjept piefcntece icö oochnloc 
«e><e.bit «Cractaet/ beuji)lcinbefc.t)tabt/mcecalfiiineenigï)0 
anbcrc ^teben onfeiö iöabedanbtjj/belebieban buptenin 
OÖwonien 3ijn gijt bonben toccbcn/ bie niet te biebe 5iinbe ntet 
öeBeügie/UjelcUe fpetboo^aobjö gDenabe/fomfoJut$i)nf ♦ 
naooibt/opcntUjcfe gCjetmtf eit uueibt/ ubje Cnict ïjarcn 
boeninoe|ieliif6enbelaöigö jijn : opbatnb)e<ï?.<e. eciiebc* 
fcïiepbeneenbc naecftte <ï^nbcciicljtingfiefonbet niogöfn fteb^ 
\ ften/ om te fren en te oo;beclen of fp mei gj^efonbe crt 3iin 7om 
|)aec ban be iUfPCfie af te fonbcct n cnöe ide cgabertngc op (jaec 
' felbente^onbtn : mifb^uptfeenbe alfo 10. Cibilïttpcmbe 
EantömoebiflÖfPt öoojcene ftoute Licentie , bie fp ïiaec felben 
fonbeciponbameatoftcbeï)oo?lijf r« rebcnen toe nieten/t'UJelf:* 

* % 6e 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



MufcuIus.cnpeanDew Theologen, 31111 tCööetiUjooilimh flL 

öe töirnöe 2firti|cfeel boo^Böeïjouöen /tm t Wbigftc bX 
Jigijr, <enöe m 10 nor 0 boo; / iiorlj mt Lachen öoot/ cenitthc 

ban Deectae ofte ^tocebe Stufif biirg^fffje ConfTc 
mmfifïcclacöDt / batbicfoubcbccbalfctit toefen /ate mm «tt 
rocpt/m be ïLupben foecftt U)i|0 te niaöen:enbe ö« becK 

ben «tjirecFerdinandum,ao^ i j6 1 .becbeb(flöt/flcliic& fiiec ban 
m be be^j 25oec^; bjeebec blijcfeen fal ^ 

SEfj5fl^^^^^*'''"^^%öcrmbenbetooo;öcnbeördbisfnX 
tif cftctó/ban onbec be eöebaenten beö 2ö^oobt/f nbe Snö/ 

tiatie baet boo; te bebeaig&en/eube te bec rachtiaftcn ma otuh 

5egeUfnöeb&en/Uïaetmnefpalbuöfcgoöen:fóettr«^^^^ 
nicèd toetbc wcö aenöDenomen/boeö bat be ö 
btlmmiv bat onbcr peööeltjcfte mtiatntt bS/eele S 
ftu5^5P/toamanbec^toareö^^ 

aaeneiibeneamicnncecöerft.ï©ieröcIiKjr/batbel0oX^ 
f ?h???i ' «öebaenten be^ O^ijn^ enbeXobtlKS^^ 
bat befuDftmuieDei: bcpbec in öet Eic^af ni enbr&locbtS 
flibctanbeit/enbenict meer a3?oobt rnbe munxu^^uh 
tooo^bt<3(jetKicitten en b«öaetbeHom«fr^^^^^^ 
öanbelmgöe anbetj^niet / be upterïurue Academ "5^ 
23?oobt^enbeaai|nsf/tetoc(m/beeo(ctir/icuför„tjc1^^1ïl*^ 
otjbecbesabftanticbe^felbiöem ^IfofietnicnbTn 
enbenaecfeteliicö/toaerommeöettïjienöe mtijcöcï bc^^^^^^^^^^ 
niocten berclam toecben/foo men metbe t^oomfcrSS 

gNne Tranllubftanaareurs en^reft tolHen Xïö S 

fcömft Lluherus in 5tm ttoeebe ïl^cd/teöeniö befeemelfcfteS 

PÖeten/banbitonberfcöeptbaneebaenteotX^^^^ 

l3eröf,eetoof6niet/batBöpöetniet<5öebaent^^^^^^ 

en öcet/ gljcliKa be iPapmenmwer «We! enbcafltS 

bat 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninkhjke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



bat h)p toeten/goe top ooch op htU Ujbe nitt fmxbi^tw foo tuit 
f^tt a5:ooDt l^cccen entic()ouDé/nae Pauli tuijfe/ tD^cbeiEt Del^a^ 
pitten eeneSmtfriie maftcmDod.Nicolans sdneccerus,ienlïdn 
jÖiare boo^nacmöe Theologe, bcHm nieöc in öe ^^oo^rcDt Dan 
5ijna3occ)cttcnbau't 0epUglj2tbonmniac!/ öatinöe Ijctaii* 
DecDe^^jcemplaren Dein De 3(ugrDut;0l)(([)e Confciikopront' 
mtg^epIaetrenp(Cü)atDeter Decclam 10/ Datromme UjpDie 
niet en Dectoecpen(fept|^p:) CnDeDefe Selneccerusijei een Dan 
ïiawDoomaemtte :>5clDamer!6 oö^toeett/ootft een Dan De Pa- 
tres Bcrgcnfes, Die öet <ö:onco,iDte-i5oec6 ïjecft [jrlpcn fmeDen. 
^aeijÊtfuïc&eenen ©oo^DeeDtet/Dat öpinöe feIDe.iaooHeDe 
of t Dedicatie Ujenfc^t/Dat eenttiael een Synodus Dan <«5l|eteei;Df 
|0apitten/enDe i^^otettecenDe^êtenDen mocj^te aengj^ettelt 
UierDen/Uiaei: nteDe ^tt IrpDig()e ^DiingelCcI^e i^ecgtft / enDe 
D?eetenDe ütreeft niocgte ggeujeert DierDen» Nota bcnc.Uïaer fp 
|)ern Drillen. <3^cIi|cËt ï}tt oocb tegQenDjoo^Dtgl) Dliicltt tot 
«!^ant5if Ëi/altuaev fp/Die gaer Lutherikh roemen/(uIpe foecben 
aenDeJEefuitenin Idolen/ Die Dp garen Coning^DeelDemKM 
g(jen/oniDe|0;eDicanten alDaer/ met gare toegoo^eren/Die 
liaec aen Det©ittemDecgï)fcöe ConcordictntTcfi? D.Luthero en 

Maitino Bucero ggemaecfot / enDe Philippi Melanthonis ggeDoe« 

IcnDan Det^^aCDonDtttifielöouDen/ uptDc^taDtteDerD^ii" 
Den/ enDe beginnen gare ouDe DermolfemDe enDe fcgiec Der^ 
Dailenc i3ecIDcop nimUjetocDeromteDergulDcn/teDemeren/ 
enDe op te Cmuc^en/ni Defe ronjecture : Diat tp Daer meDe Doo; 
geDDen / inacl) een peggelifcït DerttanDigger DrDencben* ^00 
<)etupg[jenoorh De ^trnaren Dcr<<3erefo2meerDelliet:cöenin 
l^eDcrlanDt/inf)ai'2 ^tnDtD;iefaen De Panes Bergenfes, Dat 
HefhufiuscenDan öaceDoo;inaem(le Capitepnê/ in 5i|n25oec& 
bant HDonDtniael / get felDiglje i oc, sictiicfeel Der eerfte SCugr*» 
ö»ïgljfc0eCunfcflie aljefl^apittifcl) DerUJcrpt» 

tt3at i0 Dan nu gier tnne niif Daen enDe DerDenrt / Daer mm 
mt foo Teer oDer claeggt/ enDe tegen ggcroepen UierDt^ <^at De 
Theologen Die ItrtticHel/ uptD^nggenDe noot /beter Derclaert 
ycDbeu altt te Doo;en ujaioï { Q3at Diillen Defe üoeperjES De Enp^ 
DcnDaöujjifmafeen/Diitrp Wijnen bp DeouDe^CngtburggffOe 
ConfeaicDaec DeConflilkfoni re Dencn/afisi gtfept iiei)Dcter geeft 
moeten Derclaert UjerD en alfoo Dat De recgtfinnigge <t5erffo2' 
tncerDe l^cït&en Dan't rwgte DerÖauDt Der felbigge niet afggc* 

*» toeben 



gl^etDeltm/ tsooz l}m nimm mbe ban outstë in De iHeicöe on^ 
$|^c{|oo^t)e<3()e0tcf)t/ent}e affcO^tcBdijcge opintt/ban de vbi« 
quiteyt,ofte aïomme tegïjmUJoo^ïiifKïcpt M %ic\)atm$S^tïn 
€t^nai/mtthm mm niet een liaootdc nocli <t>pHaOeinDe 
Stugf burgfifcilie Confeffic en binbt <15nöe om befe vbiquitevt 
tuHteaabilierm/ f^tbbtn fpeea Complootonbecntalcanuéc 
qïytmatthmitt meutoe Conco?öie-23oec6 / tcgfjenjs bele 
l)ac€c jlB?öeb2oc3eccn/öte ïjacc btttt Luthers roemen te toefm 
atófp 5ïjn/ bcrïjafóen met Ijcnin opcntlijc&c^^ifputegetceDm 
5fm/ enDeöcbbcnbevbiquiteytmet goeöeenbe Qprc Be licgni 
menten om becce gl^edooten / gljeU)c& tot 4^uebcIbo^g(| Anno 
iiS3.0derc|^tetlci. Sllfooberroecht oocb befelbigDe plat Phi. 
lippus Melanthon, enbe fp^jeecöt Die teg^m/ geïi|cö in bit aöoec 6 
gOeCten Caï b)ecben.<0otB Lutherus felbe( gl)elt}c£i Cemnkius tn 
3iinExani.Concii.Trident.fc|^!ijft)öeeft gljcleect/ïZDatmenöct 
ipnnöameriC ban be tegöenbjoo^bicöept beiÊi %itlptmM^n{ït 
in ïjtt Itboubtmael / niet en (al Oellen in be «Z^ifputatie ban be 
vbiquiteyr , maec in be \aml)tpt ban be U^ooibc n ber jlnflcl* 
lingfie.ilBet bit öareboo;fcö;ebene €onco?bie-aöofc& / (alleen 
ban fejö Theologen tc famen g^efmeebDsijnCp ommegeïoopeii 
(atóCD^tttuïfban be ;ècÖ2iftgelefrben cnbe ^l^ïiarifccn fp^eccUt 
llBattï|.2 5.)Xcc enbeUanbt omjiBcbeglienootente nuhtn/ 
enbe iytbbm tm gljctal becgabect/ ban ilegj^cn bupfcnt / bic c 
lionbert/tujee i!X5annen/(Mirabiiia mundij be(ïaenbe ban 0310' 
fcÖoppen/Piaïiiten, 2Cbten/ Canoni6f»s.ianso?benAïlibberen/ 
Profeiiören, Theologen, l^ofp^ebicanten/Sietciié enbe ^cöool- 
bienaren bie{|etrdbigöe25oec& onbetteeeitent ö^Öben bjelc^ 
htö 0m\m ar rjtec in Ijet :ï5oec& ftateliicft ttaen p^oncben / be^ 
ÖalbenbelDo^aenenbe i^cecen/ bie fp tot pre bebotic enbe 
aenöare CoojbcgOwrcgden f^tbben/ ttjelcöeröi^anienboo; 
aen g^efteltsiin. €n niogöen fp niet toel een fraep 2trgunicnt 
liter ban ma&en g()eIiicEt be Homaniften ban be tnenicgte een 
3(egument maben / om gare (tcbtbare MmUt baev boo; te be** 
toijfen. 

^anbitConcojibte l5oe({i j^eeft be b^me l^o^tt lohannes 
Caümirus ^daltC g^Abeaen i^ertogj^ Auguftum lüeur-bo^Qban 
^acDfen gefci^eben / enbe te booten geraben/ U)at fbjacicbepi 
ba(i:up(omaaen(oiibe; enbebjiebedepmibbelen boo;g0eaa^ 



iten / öWc& int UctboIöD öfffJ^ a5ocfictï;ecöeci)iiicöeHfaf* 
t^oo;tt Talmen t)»t: btmmkm/ |)oe onbc^oo;U]cU tim k^sitit^ 
Uichf^tm/tatrnmin De <3erefo;me(iDel[irt:rb(npartt|(rih0 
|^ammmg{)eüomi)eeft/rnjl)oe qualtifbj^et t)oeg()t/ Oatnim 
ficfi gort Luthers luUIatf n Hoemen /toac Ueitcelingöen tnöe 
fcijeucmg^fn öacr uptontftaen/ enöe Ijoci-uthcms tn klbi^t 
ttg^tnï\>mtht<epnnt\iUk toeröt öit aöoecÉs Ocaoten/met ecne 
I3ecmantn0t)e tot onbecroccèingtie htt mmi}tptmt)t Etrf De 
tot mtbt enD e €e ntcöept«<enDe fuUen uto e C.e.ötec tnne ató 
tn eenen tlmn ^pteggel ften enDe Demerck$/am ijntlcUtt rt}De 
Detmangl)elg^ei»eeaijei/ettnocgt!G(/Dat m De<amfo^nteevDe 
Siercgë geen Deter l^?eDe enDe Centcj^ept fieeft connê getroffen 
iuet;Den.CnDeofgetDerrcI)U(roo tjetanbeciei eenDei;r(0tlg[)e< 
noemt magDtDerDen)rocg20DttjEi/ Datmen Daecomme^dup^ 
tcn-lauDtfcÖÊ ©o^ften enDe i^eewnfaltiemocpfn/omaenDe 
HBogöenDe i^eeten Staten te öeDojDeten/Dat m Defe EanDen 
nocDeeneanDere openDareeicercttieDec Heltgie fouDe mogen 
toegelaten UierDen / ^10 De ggene/ tuelciie j^ter €onfo;m <{3oDiS 
O^oo^Dt gj^eejcerceert toerDt / Die m l^aet felDe alfmenfe M m 
ftet/in De ï^ooft-l^uncten enDe iPunDamenten/oocft in De Hee^ 
re Dan't ^DonDtmael/geen ttueeDerlepe/maei; eene enDe De 
felutgge l^eltgte iKH/Die men foecEit te mog^en lieDDen. 

<6oDt De i^eece g|^ebe/Dat Die gene/boele6e Doo; onDerdanDi 
DaecDan De mDtrmntg()e ü^etchen affonDeren / enDeDergaDe^ 
nng|^tnop()at:eepg()ene|)anDt ma&en/ Doo^'t Ieren Dan Die 
25oecSi/ tot Deter DecAanDt mogljen comen / <(3oDt DeCere 
gD^Den / enDe met De l^erciien j^aei; Deceentgen enDeDergaDe^ 
itn/fonDec anDece Dptuegöen te foecften/feHeutingöe te mafien/ 
enDe BUaertegljenjet ^Uaecopterecj^ten : ttuelcatca j^enDitn 
goeDec^ecte enDe met rüicece Hffectte toe Djenrdje. ^atoocft 
Dte g^ene / tuelcfie De (upDere Heere Dan Deiei ^eeren BDonDt^ 
ntaeUoeaaen/Doo^DereDoIgfienDe <l^nDei:tQi|Tinge / foo langit 
(00 meer Daec inne mogfien DeDettigj^t toeeDen : ntet alleen oni 
eene Dloote toetenCcj^ap Daec Dan te geDDen/ maer Deel eer/ om 
toteencncecfttenpDer/tot <i5oDieiglo?ie/ tot toare Danr&Daer^ 

pt tegenjö Jjefum €ö?iftum/Doo? 5i|n bittere liiDen enDe öec- 
Den om onfec jonDe toïUen/ toaer ban Det i^.llbonDtmael eene 
OU^u^uogeniGTe i0 1 enDe om tot re(()te Etef De tegen sijne i^ae^ 

?* ti aen/ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



den/ bdet boo; bettuecfie tt mogeti mtbrn : toant fottbei Mtt 
al tt \i&[Q!l)ttf0 i0 1 tuar men \sm De ïielï$te fiifputtrit. 

ben/nae ftct gö^twPÖÖfnj^^ öefif id^opöetcn Davids,aliB( <I5oDeti 
tnsitneplaetregi^eftelt geeft / Datl)puU)e<{^«<t^* metrooomti^ 
öaijföept/^tfcïetieenöc l^oo^ficl^ttcöept/ tiicaeliicöa^ 
foo U) U begal^en enöe Deretecen/ alit tot foodantoljen |^ooQl)en 
Simpte öan noobe fal toefen, <enDe Dat ï)paltijtDie 2(ffectie 
enöe<5öcfmtï|ept0putoee. <e. toil laten 3i|n cnDe öIijDen/ 
om3i|mn jèone teönffen/ enbe De toclilanDt 3i|net iftcrcèe 
te|e(penDo;Decen. ^atj^poocU utoe CC in langde i^oo^^ 
(poedtenDeiiaelDacen onDergouto;/ enDe utoe liegetingDe 
i)oeIan9f)et;l^oe meecDec gl^enaoeltic]^ fegj^ene. %Xi%xi\M.' 
dam/Den 15* <^ttob?ij9i/ Anno \Gos, 

l^toe alttiDt onDerbantgge 

WalichSyvertsfoon. 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



j Sdmtoijfmjsl&e btt bD<5maemIle i^unctert / todche in t 

ii »o{3[)f nöi- <©!jefc|)?sff üertcit üjcröcn. 

, 5En ben tnganaO. 

DHttUf n boot aengUt&.jon0licnc ïK(c^vAt)inQ})t i cftc laflctfiighê/ fijh nist m 
fal laten affch^tchm/ om oe nBacrtjcpt teonöciforrJic» 
Cïfmpcltii DCC litteken «6oD3 öctoöfcn tot alle tijöcn/ Dat oclöaccljtptalröt 
Ott0ljclucft(nöeI©eeteUöceft/Datfcglicla(ïetttóeciit. Pagina i. 

©alfcöc acnclacljte /tcflljen» Dc flljcnocmöe «Calbtmficn/ in ben JCrtficftfl bon't 
ij.atüoubtmael. 

3:nl)ouDt Der öcheuteniflrc bant l^.Xuonbtmacl/ öcr genen öic mé ongrbocnh^ 
Iijck ^ aluintflen noemt: 3fin ttpee onöerfcöepoene ftucften cojteiijca bet^ 
baet. 

i.ilDat m't Itj.Kuonbtmael ons belooft enöe gegöeuen toetbt. Pag. 3, 

2*i[Do( bat felbigbt^ banoit0 toecbt aengbenomen. Pag. 3. 

Det betfianDt bec ^actamentlijcfie ^pjeiichen/ bp be oiibe ^eli?ibenten / bart 
bet jKonbelijcft enbe ïöööcfe ontf angen be0 ilöfö enbe :2IoeDt0 «öiifïi in t 
3tüonbtmael Paa.4. 
^atbefeieere/biemen iJupDenfbaegböongbeboeglit ^afumifclj noemt/ in 
üoojigtje tijoen ben gbenoemDin ^actamentarifen tó tegljen gljeftt gctoeeft/ 
enbe hun baet ouec b^ebe aengbebooen beeft. Tag. 5 . 

23eto0(mBÖ^Upt loh.Bicmio, enbe SyngiammateSucvico. P^'ig.S.efi %^ 

%xii ttiiccbc ^eeï bcfe js i&f öjiftjS* 

5[Dat be ^aer ament-fïröbt foetelgcft booj <6ob0 gijenabe betfacöt / enbe epttbe:^» 
Iijcft neoer gbelept 10. Pa?^. 
©au'tbefp?echtot jüüatbuïg Anno 1^9. baetfnne bcpbe partijen tegben0ben 
anöer ^bJifllDche lief oe te betotjfen aengbepjefcu 10. Pai; .9. 

IBaccomme op öen ïttjcrDagö tot ïugfburgb Annoi53o* öe <©üerlanbt(cöe 
^teben/ bare bpfonöere Conteffic ouergegijeuen bebben» Pag. la, 

DergbelöcUingöebcr^öucrlanbtfcöe^tebeu/ met De l&ioteflerenbe ^tenben 

ber JCugfburg.Confel. Anno 1532, Pag.n, 

©oojbewpbtngbttotbeUSittembergöfcöe Concoidiemflfcöen be Theologen. 

Pag. 12, 

^cbJÖ^^ttbcööeerenPhilippiaen Bucerum^toaerinne D.Lmhcri pjefentatie 

tOtbe Concordiaberbaeti0/Anno3j, Png.i2* 

rhilippi gbtflaDigbe booiOagb enbe blöt om be ^ttt)bt-faften te mobereren/ rff 
met beljouDenifTe ber ïiaaerbept tor eenb^eDe te bjcngben. Pag. 13 ^ 

^cblöuen PhiliFpi boo? Luiheii bcbcl/ aen De boojnaemfie lleeraer0 / ban aen» 
nemmgbe ber *©üerlanbtfcjie Theologen tot be Concoi Jïc. l^ag. i j. 

^^cöïöuen Phiiippi aen Brentiuni; ban be aenneminge ber OuerlanbefcljeThco- 
logen ijaUien» P^g.i^, 
^IDeaöeerenLutheri bjienbtlöcft fcblijuen aenbfe ban ^traefburgb enbeD. 
Gcrbelium, enDeaenbeKaebt tor JCugfburgö/bantoegben be Concoidie. 
Pag.i5^«enbCT(^. 

^ommartfcbe iDertedinge ber opgberectite UDitrembergbrcb^ Concordie,A nno 

31nboubtberConcordic3CrrötfteIen. Pag 15^^ 

!Panb»l)anbeIingiienAnnop7«ntbe3$tmf?c})en be <0HangeItfc{)e<$tenDènm 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



Htottferianöt/mticD.Luthero,bantoc0l|cnöeConcordi>. P.i<3;.2o. 
55e Uetriatinstjc öec Concordie 3itföcf5e!m / üan BucerotegöW ^tBirfcrm 

BÖcDaïn/enDcömltjceic L«theïooi)«g|)croiiDen. i'a» 20 

©oJcomcnc üctdatinoöe öcc a«re «löc nicpning^c bairt 1^. ICuonHtmacF/ öcc 

StDitlerenac» D.Luthero, cnOcoeefcluiBcn ö^icnöi(üche3tnmooit.Pa''.2z. 
3tnttooo^DioetS:toitfi0t»ec^tcDcnacuD.Lutbcr. oaetinnefp öates öc^teoc 

coiKoidicücQuptentnDeUeöcfligöen. i>a<> 14. 

liet laetflc mmn d. l ut hcri acn öe ^toftfcmi/ (n toelcfte Ijp oocft jntiea öeela 

öeContoïüicbeauptenöcbcbefltgtjt. Pa'^ 
Recognitie ofte betbctetinBe bes töienocn Xctgcftcte öec 3ïuaf ömaftbeConaf * 

fie^naebcepgöemöteConcoidie. ' Pag.27, 

3n'tDcrbc ï©«lbefc38 ;g>f5jtftjS. 
©cciiieutDftiflijeöejB! ^actament-fhööta/öooj be tojtc JEeRentenifTcLuthcri 

Anno if 44. '» 

5Datom bcbecraeutoinflöeöefl(^tt{jöt0/öeboo;lieiic opö6em|it<ConcStdw 

niet te bccuietpen to. 
Bucen fcjjjgiücn acn O. Luthcro, (tiDe jgne tuebettjacliie Confeine. pa° li* 
^at Phiiippus Mcianthon ban De Concoidic nopi öetft tolUen aftööcften / nóch 

booj nocó nae De bemieutoingtje Des ^ar caiucnt-flttjDt0. Pa» 32 

PhIllpplfl^;olull)cUcOettlaïUlflyebanoe^actaluen^fit«Dt/naeDcopBIletechtt 

Concoidic. Paai» 

Dewlatmgöc Decïeeteban't «uonDtmaelm öetCoUoquiotot iseflcnföiweb* 

pag.34. " 

Kegelen Piiiiippi.toaetupt ban oe geöeele ^ttöDt can geooiDeelt toetDé.Pas??, 
©ccclatingePhilippiban'tJluontmaei/Anno4i.enDe43. Pa»?? 
33«clatinaöe Plülippi m Jönslaetfie Locis. Pa ° ïtf ' 

iMuiippi bctclattnge ts bp o. Lmhersieoen noptbertooipénochbetDoét.PaS" 37* 
^rJjUjuin i'hiiii p. acn Builmgcium, enDe Vcu Djetcikh ,ban toecben De'bcc* 
iacuoe^accament flnjDtAnno44. w«byen woee* 

^« K ^l'^^''^?^^ üetoöP/ nae De uptgljeganeco^tc tSehentctiifre D. Luthen! 
enoc Dat öp i,euec ban Ui)«temöergö bewretfttn mot/ ate ban oe Concoidi^ 
atuijjcbcn. Pa„ g 

«.?f ^actament-fïttjbt te bcle gijebaen f0 / 25eftcntemfre De0 leei 

IZL'^'^uT'^j^^Ü^^^f^^^^ Dat Deöeec i h.i.ppus 

iMlcRca ban Luthcro bclcnbcttelttjeeft. Pao. »» 

•©m mtnUijtimtt (toacftbipt toUle / en moetmen betbjagijenc fa&cn / nfet In 

etiitoigljeituifl enDc fttjuagieflcUcn. ' Pa" 1 " 

30001 De ©uptfcöe mm 1 1» De i^accament-flnjDt tocDetoni gbeffilt ahe^ 

b)o;Den. Pa» 41 

Flacij lIlyrici^ttÖDtban Adiaphoristcgöen0Phinppum. Pag 4+ 

Repctitio enbc berclatinatie Der üuflf öutgjjftöe Confeflie^teglienö fConciUum 

ban'CtentenAnuo si. " Pag 45 

SCnDetebeimeutotngUe De0<$artament fh^Dta Dooi vvcftphaium. Pa^'Z * 
190e Phiiippu s öcm gOeDouDen öeefi in oe Ptööt ban V Veiiphaio tegbeno^Cail 

vmumbctoeegöt. i'ae.46. 
^cDioueiiDeaycctenPhilippiaen Amfterodamum ,enDe betoeegWÖcfte fiath^ 

tenouetöcbccnicuDe^afcament (ItöDt. Pae 47 

£hiiiFpiboo?ncmentotUi)oim0/ban Dc^accamcnt-fïttjDt/Anno 57. Pa-f Ig' 
artDCKricn tot De Concordic booigöcOagöen tot USojme ban Philii^ro. Pa° Zo* 

fiÖKO'wn II ^^^"""^fl*^^"^ hmmt oct n^aelöept Ux Defc &i 

Phiiip. 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



PhiUppitJCcdadng^eln't^OaptfcljeExamine Thcolo. tntt aJ ArtkulosBava- 
ricos. , Pag.fo, 

Philippi ^^tfctpelen/ öieongtjcboeglitbooj <<talD<nificn utitgtjtroepen toetbcn/ 
ïjebümgUrcnê anöc« Htm / ötö Phiüppi gUeoucclgijc betcJacingUenmct 
ÖaecbjenflöW' Pag- 51. 

gn'É bi'erbe t^eel bcfejS iêröiiff u. 

l^icloannes Calvinusg^eujeeff tó/ cit i0 niet lipt ^ictcgöcnpaitöenmonben 
teoo^beelen. Passi-. 

lohannis Calvini«c(lcInftitutioncs Anno ii}<i.mtg,\)CQian. Pag. 53. 

«CenDttlcp ILcccmgöc ban't KuoubtmacUnCalvim iniutui ombus boojmöiÈ 

naeÖCDOOt Luthcri. . ^- . ^3g.ju 

C.ivim ConfcfHe .toaerobccbc ^ttaefbucoljfeöc picbtcantenljaecmetljcm 
bwgWtjchen' Anno 39. , ^ . , ^ , P^^-.^^* 

I^CCC LutherustoemtCalviniailltlaJOOjDtlCgljenfi! Sadoictum,emielact Calvi- 

numbiicnOflijcftgrocrm. ^, ... P»? 57. 

lohan. Cal vinus hccft m öc Coiioquijs tcghf n6 öe t&apifïcn met Phil.ppo tcQCn* 

tooa^öigb gbcmccd / ban mam m ©o^flmban aunenbucgö/cnöeöcc 

flaöts>ttacfbiitgö' P'''g'5*. 
Philippi bcflenöigöc bjienbtfcöap mft lohan. Calvmo. 3P,tem : Brentij cnbJ la- 

cobi Andrea: tecOlCOirljept tcgljcnö Calvino. Pag. 58. 

loha mi is Caivini i3D«jchen/ban Ut ^Ooifpjonfl bes ^acramcnt-flnjöt0 / mbe 
D. Luthers «©Oibcelbacc ban, Pag. 59.cfï 6?. 

Veie Dicteiichs fcö?öü«« Caivinum ban t fclfbc :5occ]c&en / nae bC0 ^mm 

Luthcri boot. 

5r»ar vveftphaius Q\nmt mbtmattglie oo?faften teg^mö Calvinum gticöabt 
heeft. Pa». 64, 

iOftcftet mate loh.Calvinusïjem tot be Kugfbucglifcljc Confe/ne bcftcnt/al» 
oodimeöcbc Jftanfopfctjc ifieccfim fliiibaen öeöbfn/ tcgl)m6b«iDuptrriic 

DOiflcn. ^ Pag.tfy. 

öet oo^occl bet göelccrhe lupbenban Calyini fclpiften. Pag.69. 
;!Datooch CaU ini ©ponben/ jtjne ^rtjjiftcnbooiöaecgljebiupelten/enbemöt 
moeten beetm/bjanneecdettiQ Caivini name batt ntetbp en Aonbe. Pag.70. 
lohannis Caivini fcö|ijüCn Otn D. Matbach , I13at D. Luther bOOjnamelöch bc* 

^ccbenöwft. Pig-7i. 
<5t)eniiigl)entf]reban bit ban ^ttaefburgl)/ ban Caivini <{5obtfaUcbept enbe 
^eecl!)cfte<3aben. Pag.74* 

gin'f btjfbe ;©ccl bf ffiö D#ö. 
ilü^et be bccboemingbe becgtienoembe Calviniagn gaet bet toe/alö inboo|igl|( 

tijöCn met Ariftidc tot Athenen. Pag.? 

i^oe befc^enbcltick be idjoteflerenbe ^tenbm Daet tot alle t{jbrn gcDouben tieb^ 
ben in bé Sacrament' ficijbt. . Pa5-7<f. 

llteltgtone^anDelingtietot^pep} Annoi^.rnbt bact op Het gDeboIgbbe :3e^ 

fpiCfh tot ipKarpurg Anno ?o. Pag-??. 

iScHgions Ijanbelmgöe tot Kngf burgb. 

%>anbe ciauiuicaen't tjjienbe JJrtöckel gHeö«nfitien:Improbamus fecus do- 
centes. Pag79. 

IRcUgiona ©jcbe-ljanbelingbe tot .§»cbtocinf utt/Anno 52. Pag. 80. 

ïDatnacbc^cötticinfutbiffbeöaribeHngtie be ^öucclanbtfcöe ;g»tcben altöbt 
boojKugfbucgbfcbe Confeiilons )?ecbiantë^(jnge})3Ubengeb90jbé-Pag. si, 

5iïuc(mbecgDft}|( i^jebe-danbt Anno 3^, Pap;, s i « 

Wit* 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



IBütemÏJcrgljrclJC Concordi öanöeUngöe/Anno i^, 
^malUalWcijt Uecfamclmgöc Anno 37» 
jPtancKfojDifche BjeDeflauot/Anno 39 • 
23erpjecfttot UDo^m0/Anno4o. 
ïxcUgionsi b^cDs tot ïiegcnf butglj/Anno 4T, 



ibid* 
Pag.84, 



iöeöeromme ücüefligöoe KcUgionö bjcDe tot IRcgenf biirgö/An no 44, iinj. 
Buceiustóoodi nac öc öermcuöe ^actameut-ftrgDt Uooicm JCiiBfüiirnhfche 

Conf€/iioiu ii)eciDantaltijt0 gl)C{)ouöen^ jfaT» 
iDafTabifcljlDerDiagl) mDcDe0feli3Ct)cueflmgöe/Ann ^i.efl Pacr8(J* 
jIRifö^upch öcclaeffle ciaufuk m De Ixcligioim b^cöc/ enöe bat befelbtghe m 
geeuecmamccctegljenöbcgljenocmDc Caiviniikn eau aengöctogö^ii \s)tt^ 

bttt. PatT.g;^ 

5Dat nac be bcrnf eubc ban V Veflphaio ^atrament fïnjbt / be ^tcnöm bec 
3tugfbutgljfcöe Confcflic, nopt Becncoibentltjcftcbccboem(nge boojgheno^ 
men Ijcbben in befe fake» i'aa 88 

JDan t zoefp^cck tot l©o?in0 Anno yy^mbebau be bcrgeeffclie fommfgöerboe)^ 
macl0bci:fofl)teberbDemmgl)e. r^o go 

Confcdic DCC j-vanropfcljc<eöcfdntentot UDojm». Pag.90, 
©ooibiDbmö6cboojDcbecbolgl)be€öJi(lcncn. i'iï^.5>i* 
iiropicbanDc ant\üüoo?tDc0 llettogDebanlïDtrtembergli» ^^g9h 
::3eDencKea Phiiippi; booj lieuc eft Uojflen göcöojbert/ tegen» eenen toecomen^ 

öcnSvnodo. Pag. 94, 

Jrranchfo^tfcbeJtfrcDept/Aiino js. toaec bpbe l'teurenbe öo^firnöetoUÏight 
Öebben/beficnbigl) bacc bp te bhjuen» Pao .c^y^ 

lacobi Andicx Qjtef ban't ƒ raHchfoitfclie itffcftept* Pag-<^ 9. 

©an öct UDijnmarifcöcntcgenfeggelijchzsoech/Anno 59, Pacr.ioo 
Phiiippi 3tnttooo?Dt op t'fflutgbe* itid 
3E.anbrgcacf Phihpsbcbcachenban'tfeluigbe. loj* 
3De .Oaiimb4icgïrcbe3Cfftl)cpbt/Anno6i. Pa5 lo?* 

IjanDellngljc op ben l\i)C]rDagö tot Kiigf butgj) / Anno 66. tegen» be fóenrboift 
pa'tjgjauebanbe^accanmu flujbt» Pac^.iol 

©an lacob Andrcanilchc Oncojbt'ïïoecft. Pa^.io^ 

?De0 Öcctogen lohans Cnfimin palt?g:acf0ï5ebenffteacnbett l^eur bojfliban 
^acbfen bacc tnnc toat upt {jct €onfo?Di-15occh baec na gebolglit 10 acnge^ 
toefen tocrbt en toecbenbjte mibbclcn toiDjebc enbeeeuicöcptbrcUccfften 
boojgljcaagcn. P-^g 106.107,108.10^^ 

5n t fcflc enbe lactfle^eel befcsJ ^r[]jift». 

©an bepactöfctieiüamen i uihcnïchenbe Caivinifch.^DatUet ecneontobighc 

enbe becheerbe «oem i0/ilRcn blijue L utheriich. Pao. a i . 

©at be pactöfcöe^üamé tcgcna €\}nHi beu el/en bC0 3£poftcl0 ^tcaf pjebïcatïe 

I* ^o^B .<en teflen0 öet <ejcempel ber eecfie enbe fupbccfie lieccUe^gn. ibid. 
<5t)etupgöcm|Tc bec oube ^chiibentcn.tottoebecleggmfic bcr vmiifttit j^^^ 

nien. Pag.m, 
3rin'c pauf bom m be^ectacifcöe /Samen begonnen* ibid. 
5Dat onbcc ben fcöijn bcc oubc berboemoe tóettecen be löartijrcöc JÖamen in it 

^accamcnt-ficijbt niet en connen bccbcbigljet toerbcn. ibid. 
D.Luthcrsbecmanitigi)etfgl]en0 be pactófcbe Jjlamrn. Pac^.113 
^toariclj^ toelche m be Uercfic^oD0 onfiact ban be pactöfröe .f^amé.Pa^ï 114 
©ecmamngbc cot onbecroechingbe bec UDaetöept/ enbe i^iefbe tot ©Kbe enbe 

ecnlcDcpi. Paa ik 

^Rccapituiatu enbc lücbcrliaHngöe bec boojneemfle i5unctcn, toelche in bit sCe^ 

tcl»ifcü;yD:loopiyl)cDci]anDcltü)ccben- Pa^^i^ 
<^pnbe DC0 liegifïec0* * 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 




3^5" niet mcuuj m De UDeerdt/öat 

^ oor ü onff Oulöisellupöf n mn nnaDe luvfL ia* 
; Urn befujaert tor rDe/efi De Wrr Sc« r 

bat bn Be CKaiMf lifrt) "ii Sffl^?, li^^^ 'ü"' «^fff^ft mart/ 

S i ^^^^^^ 

l>e i^orn,VhL;.?;!" l>iffi(ïoeï fouDe naf larf n ) ff ner toan """fï"v 
^"«»af wftjpfec DUjalniflöcu tocgïjf meten Derft. 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



«eitclathtdi 
te j!)e)i0 De 
gheiioriiiDe 

liaii't ^. 
ttuoiniiiael. 



/B«r epttbclötft / flïis nat Imt^e p&timtit / btfe ^octoi tot bm 
anttooo?biiiöl)eflöt(telttoajS/ fnDcI)tm ü^Qt\eptt0Qmoihm/l^at 
Rpfoiiöcöcfetuigöe 45oDQii(lerinflDcn upt Dcrrcltjrraupben23oec< 
Bf 11 enbe lèrWfttn bctotjfcn / ofrc 0mi öesf onbcïjoojltjcfe ^U)f tfenö 
matigen: ^oo Ijeeft ïjp tod gepje fcntecrt/bat ÖP ben g^onöt 5Dnf r bS 
rcfniIDingOP foube ar nü)i)ff n/niacr ^rrft bat ban b'crnc toot tot b'an* 
ber uptgljeftclt/tot bat J)p tf n lellen/ alö nten bp hem bieriiaibrn acn* 
Inclbf/antüïoojbc: ï^penöabbcöc oDEnocnjbc<raltoiniftfn25oefüen 
felfiBi nif t flelcfcn/ niacr anbcrc Dabben ïje m bat gDcfept; ooc b fiabben 
f tlijche ban Ijcn alfoo gliefrö^eben/bat fp fnlcfec en incet:anbeie<©obf* 
lafleringDen Iccren fonben. ' 

mm Oier rrtjer Ijce ft befe TDof to? qmtt affr fjfpt öÖ«rf gfien/ f nbe 
fj8 baet nac boo? I&ojflelijcb bcbcl gl)e|iraft/bat f)p upt jiïnHanbt 
inoeftc tüijfhcn / beüJüff f)p foo twibcff öaemt op be lêjebirfefteel (iceft 
berren bie ngfien / toat lip ff Ibe niet göclefc n / cnbe toat l)p maet ban 
l^oojen feggl)cn bernomen fiabbc/ fonber naerber onberfoeeb te hom/ 
om t'felbige btwj bc gfieljee Ie <l3f)enifpnte tt berbormen: cnbe om bat 
W V€Ui^e\r\ch enbeüjel gl)tmeenbc=tócur\jojfleIrjffe bcbd/npt cr* 
ncn pueren l©^ebel/öemüjebcifpannigfi gfteflelt fjatbr, 

;&oobanige Uupben 51111 fonber ttoftfcl manberlseurmbet^oifl* 
ïrjf hck^obcn/enbc elbPijS in ^tebcn cüUanben/nofri beel mecr.lDcIf' 
ht al0 ludas ThadjEus in jtjn^eiibtbjief f laegfit/bat fp faf?ertn baer fp 
met banVneten/Ujelffee bc Kaïen bec ^eess gDclijr h jiiii / bic ftaer fp.« 
gent fcfjanbcn opfeïj«pmen.ï©efeii foubct beel beter pafTen/bat fp beö 

toilfen ^Toningb^alonionö fp;ieutfie bolgbbcn/Provw .2 r.ïaarrt niet 
Öaeft upt tegliensi biincn laacitcn te ttoifïen / bat ftct bp met en aas/ 
qljtl^th göp öein öebt UJillcn boen/enöe gfjp tot fr^anben tocrbt, 

<©at cït«e ^tci Mtm^tMftis. 

7itÈ J^ïfftï'c'ntS ^ / <5Drioobe /enbe 15efienten<fTe ban'l 
I?r3 '"^'«bonbtniaeïaengaet/bcrgener/bicmen «iet bc bcrhaette 
jaé ber Calbtniflcn ongcboegïjlijf nptroept/ jrjn anbcrjS met 
ban fcnaiiDclnf Rc Hadertngen/balfrfte aenr lage n/enbe onent* 
IntBe ontuaerfjepbcn/ battnenfe oplept: Itliöof fpbclöooibenbeö 
«bontmaeliöniet boo? üjacreUJooiben Cfi^idiftouben JbejölDecren 
«ftiiHi 5nne «Itnacfttieïjept oiitftenhentltllf tegfientuooibtr ftept cnbe 
mctmgfie besJ ILicOacmö 4LUm imtlnt 3CbontmaeIbjecl) nemen: 
jBietmeer alKjnerniö blooteenbcltbiglje tcetlienen laten: Cnbe toat 
biergRcInc&e «aluminen enbe balfrfte aenelaeïitcn meer $t\n, 

• P teelefee men met goebe bafle gzonbt atrttooojben r an / met fiet 
jpniae ^oojbt/bner mebe be Sp.u tnners in boo?ige tijben cciini moo' 
ten3&ateföuIben:Non,iaeen:tcn!iïmet alfoo, 

Sn* 



I 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



' Slnpmxht bet ^thmtm(£t ban't i^. aüuonbtmaeï/ ^ 

öet glKnec/ tiit mm onoetoocgDIgcU CöUwmflen normr 
^j^lBer betoöIc DctbeDoo^ïijf^ijs / bannen nfetimt t>er tmftm* 

toat fjp boo? 3ijne gcloobe mbe bcUcntaufTc iiiet 
nofö gfjeljouöenUJilöetJbcn: ^ootDiïmenft « im 
wöouöt Der BcfecntenifTe öanVöepI^ SSnmd^^^^^^^ 

fitlftS.^ÏÏ?,™,"'" poojicintnc ©jagficn sgn ban t»ii hmbtl hn« 



üje 3rc|laintnt in nu neii ©ïof öe/Dat Dooi i Urr Totcii toe b f w 
rie enbr DupDrU^cüftc beer latrt/ i.<ïo?. . o.l^aBioibt 

etSSJ;?/?- « ^'f'^^ uptb^uf Selijf ft/ bat niet alleen bc bcrbirnffm 

^ö^ilti felöe/ OÜ0 mcmlmtt/mat tot srerjc n gbcgfjebjn iDcrbtA 

^ ij enbè 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



4 

fiiöc bat üjp niet aHeeit mtt hm <Siïiestf/mm occti mtt tt fiManffe 
btsi iLicüaemö cmHti gf}eimcnf£f)flp Rebben. T«ü1Tmitf€ 
itJaei; uiat De tlaccöc ©jagljc belangt : ;^oc namelticfe het aïnmJ 

wr'""*' GDcnomeii toecbt/öaccöangöelooft/möebe^ 

bare <ai}ciiaöc-tcechencn/l5?ooöt enbelBijii/enbc S 
Cabcrö bf SS felbigöen mvmm enbc €mijv. ni^ZVm S 

öta?g'^^K.^"^°^^^^^^ 

^tt fuïjtbare B?oobt tube IJDdiv Ujc rbt met be Inflrjfhc ïöanbt m 
il>oitbr/op fff Otbace bebmbclijcbe lunf e oiufatioDen / fya cctie i S 
gDfö[)etrn/eiibe mrttaiibcn iii llurhcn g^cbrten ftibebfrbcnujrf 

f Bacr be o«fi£(){bacc ^einclfcOe <6aüc / Ijn Eir Ijncm enbe ©loebt 
«Unm, of bat toel booj Oct ficbtbnre en nptcrlijrlie niibbel bcturnht/ 
SS^^i^ ^"^^ ^1' ' I^fï'^^ Ol)f bjuprb onp bacc mcbc toe gljcrpgheut 
SJ^f\fi?\^,f ^'^^^ ^atramrnthKlifr aerbt enöcfo 5 

cnbe aengöcnonien: gDe IijcH ootfe bc bicnn er.bc be €vmIM Si 
alleen bcoj öf njaclooje er[;ent/f n bnn on^ n\oct ne iignS üi ib J 

i^t MÏnm ^ / 5nnei' lacrbiendcn en Crarljt/UjaerSeltfrir^^^^^^^ 
InaeS^' ir''?''^ öeefaf Ijttgö toeibt/eenr Ijerrlörhc tStf"^ 
boo.S twen/ toaer tiiebe men firft acn €mi iaerfcon nibeVffi e jo 

SïftK h'U? /^^^'ï' ^'^""^^ f"^^ ^««^ ï'^""' teert rocT/ cü 
.S?- ' brfli pr/«ir?)?if?uB 5P met alle fgljcnr bat Dp i0/Orrft cf brr" 
jnaglvsnn epgfjen : cnbe macr Iit fjcm re r DtueeFDin!i/Vf » i-j /c\i liL 
ïtg5]/enDe beïjoubt Ijem ten ecnU)iof)cn , '^^'f'.lf'^^ö J/ Wni,i;/en ^a* 

52Doo?Dtt«if>ï)eloabeU3eibcn üjp ben l^eerc<irriifflo/<Mfrflfr»*^«K* 

monbfigcfi/enbe Inflncft ontfangOen luerbt : ^IHat Uerdaenmenaiö 
Sacramcfualcs loGut.oncs, t^at 10/ fuirfif foime etibf \iiiife te füiefee 1/ 
S fo öarS'^f "Èf ^''ö/ienffluip bf r ^ar rantniten g bTuptfet K 
flifo batmcn be ^cmefjtDe et:be görfcfiencft toefrfnnft / T^E 
«P9gf "t'nrh met bc upterinclie toaer-tfSnrgS^^^^^^^^^^ ^ ^ ^^-^'"^ 

©a^ Det 2.icDaem€öiifli/bagf)?!gcv-uptbebnirötcnöcc1ie%e^^^^^ 

fcöapen/ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



ffftapctt/fn fïucrien öBcbjoEfit / i'tt ber <5obïocren moiibt Mcxtlanbtt// 
met (jaiiDcii oOcüact/ciiöe met ooQ\}en flijefir u lucrör» 

Wtlchenm rpaöMitltjcbVjan pet iLirijacm <l[;^ifti/beo2nt&e am 
fjcfj fclbc/maer jèatramciitji tonfe/Uan üjcgöen öcr uptiilnt bc firfit" 
bare flftcnabc-tpptfeencn/ujclchealiei iniöDelfii tjariöobt aeoibinrrrr/ 
ftet Ufr^acm <20?ini oDf"ocmt lueiDeii/te beiftacn ijj. * 

ïDitijS op't fojffïe cKbe Diipödnc felle Defonmic cnfce inftoubtbpr 
%tete cnöcBeliciHemfTe toan't J^eplioft^bennnael/banaïê r/lüeirbe 
lucu OupöctifMegOsS ongcboeoIjUjcfe €alümincn noemt/ eiH)e fete mm 
teflOnw <ï5oöt/eer/ cnöe Coiifcieiicif/ öioubjelijcbe bUialuiafteafitÉr 
oüer toemeten, ~ mj^^^uwl 

mmefemeettmtn firfj upt 45flbfi6 mojbt / rnbc uptbeoube 
Ktf ^tgöeloobige ^tö^ibfnteii/ fulche llcere/niitrgaDerö taent toat 
be f f lüigöe r oiitiaric lö/tot alle tijbeii/ Daet be noot bcrepfciit / Uiribec 
liï't te üocrni. Utlf c n toilnie ii nu bit (jier bp nibar (jtigij mahm : èat ©t.»t,f„, 
bi'fe Jlccrc in ben Ofgtmie öCjö^acranient-IUijötjö/fo gcDcel met booi fVie 
^acramcnt.infff)ifi oMioubcn gbeUjo^Dcn ; mnec batmenbe fefbr* 1""'»'»"» 

Jircft/f «bc aei» toanucer fp foobawgc leei c acnnamen/eiibe Sooi mfif ^.u .„•; be. 
luiibcn Ootibfn/i3^ebf/cnbe (Cenirljept baer ober aeimfiebobcnfaeVfr ^'"""'««« 
Waex ban men iipt loanne Bremio De bofgcnbe nlae tf c ïijil anit rS/ ^jf 
enbc een pegeltirUOet oo^beelbacrbanbeborcn*^^^^^^^ 
iiict gioiJbt cn Uiaf rïjept tan belui) feii/iiat reurgli berfffti! ;p/tu^f ben l!"""' 
bif teboozengef^tteBebrntrniilj beronbPl)oo2liKÏie öcno m 
teniiljen^enbetianbiebocinaeljötoan lonnne Bremio nbeoaiie bcrcia/ 
riHgrjf m gbeDeelf n ^ar rament-firriDt.ö. " 

loannis Bientij recfttigDf lïetclannöDe/bfWDcörnötDeö 

Jtbontmaelö/toeimnnrt beginne tcgbrnje Dc gljcuortuDc 5>a. 
framrntnviff n gljefcïj^f ijrii Ijcrfr. 

. A , " 'V .''^ "jnobrgaen : nifie r ban Hiobo G.ftio. 
K ^ op nif 11 gfjcb^uf lit olietooiben/ enbc ban me mant ii"^"' 

r..S!«]"^?' '^'ï!^ '^''I^^ "^''i «"ÏJfQuönivmafr ban noobc bat be ÏLe» i"?!?''^ 
^""J' 'i^ '"S' °"^"^«^ff i be : Wat bof Ij bf ïi5coft-rrvnbf ober K . 
ben DanbEl örö ;>Jbontniaelö4ri)2i)li iö 110» Uinoc niV t/cf hr f w\rftJ,* 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



tü óactn 
nienteit. 



6 

toetigfje tjeriiuftomgacii (aten: l©ant»i)D iiS ;r»'i?fJ^^^^^^*'^* 

^©aecomttie foo U^agöen top alleen iit: met ifv^rt^h* *«w ^ . 
<n m mtm «öoiitmael dnt toare SStt^^^^ 
CD?i(iï/Onfe« Ghdoove meöe flIjcbeelSbyj ^^^^ « 
J®an«»f»^ nu öit betoefen/enöe berbeS ,i / foo m hitr .r- 

«to,iiOp. öe i©rïn/toaerlgch Dat llirïjaeni/ enöe ftet Sfocht i h^m !*^°^^ ^"^^ 
niet alleen blootelijca beöupien. ^^^'^^ 38n/ «wet 

«Êiipe m nae/bfUjrjlc bat Eicftaf m cnbe fiet TBlotht tffi»». ««r 
öbefcftenf fete eaben snti/foo moet bolgbcn^at fu ooti^S^^^^^^^ 

incöeéfcdn* fHo herben fpboo?öieaenbf0ïï)oo2Dt}3 acnöfeftefhtekflfrfl.«i;: 
Böi <r()?i(ii/ ten/flDeoJjebmcnöeontfanflben. " »*'^'wy«f0ie<^aaamen# 

IDafMimH* -'^^t öc retfite enbe toacre e pgenfcfiaii bet ^ar rflm<»nf /s^.i- 
tt.j/0Kce.i tópenebloote/IebioDe/enDcpbeleteetKSS^ 

e«f.iS/.ïr flÖ«»ïf"toCTDt.l©antfen|i)n^ 

booMrbia^ innerlörh/ enbe ift mer\m/mtmmh/tnhTmS^^^^^ ^ 

sar. aai' 

«»..ï!f V^?^"J"Öfte. #flmelqc&/op batbeuptetlritbe iBfnfrL/*^ 
neupterlDcReflftemenifametbinnfien 

toebeDooKnbe<©öcnaben-8abc/batiiï/Det|tifDaem/enDeS 



I 



1 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



^WJ^Tntfl^^, '«berNfl5«5Öfpf öBeööebeittöfrbem ^ 

Ö0«i Öeeft/H*nelöcb/ Watev/etiïitijet H^oo^öt. ^©fS jJSirXti ilr «K't 
Dacin oiitfanot (jet ï©at« &cbinDeIr)c&/ 0002 tuclr fee ftp aftctoSr n 

wrlncfee cn<©eefïelijcfee /Benfcüe oeUjamöeu/niöDerepniflht S 
«ifo cnbe oocfe oOcIijcüer U)ij]e/I)f c ft Ijet Ijcplige «bóntSl cS^^ 

i,o«renanbfrmibbd^ Q^m^ttlfl^lr^^^^^ S^?'' 
©cujok ban tipt alle oin»lanbirf)cbciiSiciiOTÏÏifflr^^^ i^ocfr iort 

baectóbatljetl^^OaemenbeljetiloeötCh^^^^^^^^ 

Deelt mmn : &00 luilf en top nu b^fenlnKSeïto^^^ '^'J^^^^'' 

4rft?t(lt/eiiöebe!©ijiifjet23loebt C&Tön^^^^ ©ftig««h* 
„iet alleen blootclocfe bebupöt eiibTaeiibeilbt * ^"'''^ It'cK'* 

R^^^^^ ï^. «bontmaetó baeromine^n nuc- KJSK 
t^b^t^^T.?u!}^^ iUcöflcmCö^iflnjt/ enbe oljenoeintuierbt/ 

fflS! / iï^^ mcbeof beelt toerbt : %lfo ifi oor h be Wm ïm iloebt f " 'ï''^" 
^S4&tr;r too^onfeneiKloobe mma^lj^S^jZ 
3[^it iö boemael^s loannis Brcntij berflarbiafte aetoecff /bfp hn br<.' 

oau t i?,WöOnimacl tegen^ Carlftadium ,Zwjflghüni, enbe OccoJam- fcDdp. 

padium^ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



*o .ie tot gS?^ mSteïif ' ^«««'«««cn aüeen tot fóoote enöe lebigöe terci 

SS JB jcr mpii bf tupgnr topj<5opt/bflt oocR noffj Dupbptiföararw bit 
btru.ia:.8f otne/todchf men onocr tidijrH €.iiuinif|fii nortnr/ Drfr l);^rriatSÉ 

m fuif c boetnaclö/ljüamiccr Calvin ji^ame riotlj nrrgenf b£i;lt ji^"^; 

K)et:dannsl|e t3Z0 Syngiammatis Siievici^uaii öe mon^ 

ej^bc betotjic bc flebncïjtc Excgcfis Brcntij oelnrfi Mff ecm ^oin* 
marifilje begmp i,s\jan bciöSyngr.immatis Suevici.UDeffucbg 

f«« f ïicvf n/ onber gemeenc jSainr Dr bben laten uwsnc'- 

foo foubtïn beff allciiiftmiiibcr ^arramctitartfpti cnDeSSilifn 

inentanfrl) cnbc €alwnifcï) 5(311 foube. "«^ii»"n"öüe ^ar ra^ 

£}cn vuil iiocO fiüi^eiini / batoorR ï)rcr luthernsrmïibat cïiA 
welbi'BoffrRcn/Syngranima g^tnarmt/foolyel Oreft la n bef^S^^^^^ 
bat fïp bat fclbirj^ ban toille ijö öljcujf te bcrbiiptfr ben / alreS 

ban f f n ajiber berbuptfcljt obeüjozben. Bibt oor 6 in 3tïne^^^^^^^^^ 
beii/bte ftp o^ee bet ff imoOe olieftfjieben iKeft/ D.-.n^ 
ftnibjntiöïj tiJiIbclcfen: Wan uptmen!» gfjelnrhcr boe J en 1^^; 
em Dfte ttoce plaetfni bcrtcllen tot! / toaer ober 00 ïban SS^^^^^ 

TOpCtfll(rfMSyngramma)|)rtUltftawi€fl!llh;fllbtb>ftlf6m»r 

met tajiönt nioifele n / al0 Beiengano t\\ xt\nt tDebf rroeuinne te fn^p* 
feenaraneb.!^ 

b i)fr ) banbflen tóp met i^anben / bieHent acn flur 6en / Jetent eiS 
fiïi&'f tJnöeti. f Raer fiet Ittrfiaem €fnmt/nf uien e.iöe 0 "t- 
fai gOen ti)p/cben baer mebe/Vuacr mebeujp bit HDoojöt aennenten- 
fit tst mm Uif baeni/gbelurfi ecnev ban öe ^ubfii op't aïberïftS 
itf oaer uan gbcfp? ofmi fieefr: Qnod cdi 

dim W intrat nientcm. j^/Ujflt Üjp met DCH jBonDj ctai/ Öat flact 

tn 



•lus, Meis- 
tern c]upd 



^ 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



t\ UcH »u?icB/ttiöcr toat top e^cïoobcn/ baf met in'tttheintiÊbt ^ 

Jjïcröt: ^Dat lö mon Blocbt/bat beo? u ïsergoten torrS) biSn r S 
bat alle be gf,fnc/ ttidche t)tt IBoo^bt in gelooue aciinïimS^^ 

lae cueu DctJelbiöDe idlocbt/ t'tockü boot ons bftnoS/ m?t ïi^ 

mt}p tot nu toe gI)cnoccb/nae be Qhtlmficmhtvt bcfr 0 hftA»rt*.H.% 

mmm tooo^Calbiniflcn uptroept/iiict Ijeri mt i^^lmVkm. 

f^uli^"^^ '^({Öulöinörjen ban e.:oiiU)rlöcbc btoalincDenToubm 
jal ineulifljtfinröcounen afnemen / nicitoatiffmiffifnticfifnbiÉftl, 
lïtgDe ban nrjbigöc enbc fjatiglje ?Lupbm ïncrben tor oöemcteii 

at ttDceöf Deel otfe^f M^tWUü. 



• apjuitfemi/aijj ooc6 be <©üeiianDtfcI)e Theologe n.ban't 
«boatmaf I ncftige ftrnbt-fcD?iftf /Ijan rt". Z4 tot iS. boSn Ö ÏS ?u:n«* 
5m n ptobfoacn/üjflcfte etlnrHc onruftiofjc iinibcn/SSfSc i^iS' 
bebolgOenbe mcoiben rnbe f)anbrlitiobrli/tot boo" fSungfn^^^^^^ 

jfUarr men ra; i oocli baer Up tot C^obeiS me/nict bcrfü3ijnf : ;Dat/ mct\\>enm 
omti m öcn ofgiuiie/ l)et emt tïDecl tegöcn Ijft anbcv / nif t olDfrlian^ sf'Hioeitfi» 
öi' luipif if enbe booi-oojDecI iuGDcnomen / cr.öf öc 4f>ljniiocDcn ober tT^''',!^ 

« f.i 5^ "'"^^^ 5nncG|)enabc Gt)f Cbebr n/ batmcn nt iwro» 'ö««. 

w.enDc tnbt-n ben nnöernial loctseno bctci ijcrft Ifcrrn bf iftaen/ enbe 
9C boojtg.je 5)Cö^iftcn aen b'een fubc g(;ef?dt. 

Ban Jet CoUoquio tot i©arpur0 göeööuDm, 

^|7jjr antU<'.ry29.footjS booi bcbojberingbc bciöjlanbtgiaff^rtiii^ittif* 
mrg 1 hiiippi ban ^effm/l}n Colloquium tot iDaiburg ahchou^ 
^*^öen/ontrent ffactfie ban September : mtt i& m alle jtroöi. ïuXmc, 
iiÉrhflfrSlf li^^^^^^^H* ^ batiüidriie D.Luthvr 3ijactfg[)eiipartüfh«tfai)rii> 

J^aec m h nn^M üant ^atraim nt ör js Uirtjaemis en Bloebtö 0^'» 

35 CÖJtfli/ 



Ititnge br9 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



10 

CD?i(ï</fjS ftf f alIeenCljnn be attlt r nbf fotmc te fmcBf i ban öe Htcria. 
•ndncöe tegfieiHDOo^DtrïKPt bU)tcn ftthm : bftotilf mcnomDpnii» 
Oetjancncaaiicfeïjfpt/DiniifnDcCnaDclfcBcfuteetfurhriioenjbf/^^^ 

footoei'j hft Datnifii faepDf oljefïaltrnifTcn/nac bc infetnuacncbi m rlfctX 

«u«nt.itfteT IcbeiJbiglj/ Qf iiabc UerUirrbc: ;©at oor Ijct Sacrament beö Sar rö/ 
ae»sa«. 5p ccti^acraincnt m löne ré ïluijncmü cnbc 75\othts%e(n^huaij 
etiöe bc <eecrtlijf hc oetuetingc befTelUfu UirDacnijj / renen nS ÏÏ^ 
b«i piifïcn tJco^nrnif Inrfe uan nooDen: ïiDf for Iiirhrn 1'f t niifSr & 
tea ^m&imm i oïif lm ft üt t ïlDoo^bt i3an <©obt ?ilSfS 
fljebf n f nbe bciozbincc rt ij$ / toac r irrbt br füjarfec Ccnfriniirr rct 
Onefoobc enbf lirfbr brlrpfeïit üJfvöni/ boo? ben frHpUcen fJ Wft 
alljoeüjcl ttjp onö(of Dct toatie 3Litöarni cnbc 25Iocbt€()?ifti Lnfoch- 
ngh in t B^oobtcnöc 3©nn5p)op bcfc tijbt nte t bcrolKifbcn heübe n/ 
fo fal bofï) Ijet ffnc bed teo!)cn Oet miber »ö:f)2!|ldnrlic Uefbc bê tonfen/ 
foo bfrrc een pcgfjdtjrr Confeicntie c enicDfuisi Ii,brn mar!)/ en be«* 
bc bed <6obt «linarfitigO bhitioO btbbcn/bat Ijp cn^ booi >nncn 4) 
ejjecfi in't xu\yu berflanbt bebedigDen toiil, ^ ^* 

taan ttoce onDerfdjrpödijfhe Confcmen/bie tot^liirrf;. 

purgbet öoni.Jicpf.jBa)c(icpt5nnoUctgödcbc«. 

confcme. ^1 nfftc/bocinadfil nor J toeptiigljr/ ur/ Bo2fïen/enbe ^rcbr m/ 
©a^fauf ^^Pff »* Carolo bc bufbc obcrgOdcucrr. iföaer nn bztienen in \\'t 
^«rom üe ö2oof pcrnf fid bci' fdbig^er tiit/ bc li?f «t-boiff ban kaehfe / 

• SS: if^f " nf nicn/bctonle men in be Ueerc ban't 

iiptcriiKhc Ceremoniën meer tJcranbecniglie nOemffi 
bcAeiibebarrommebp ben ftepfer enbeanberc S Kire! 
benbeöör,evmfertied)aetü)arcn.50w^^^^ 
ffljc^tebenghtöiong jen/ ftarebpfonbercConfcffic H^epfrr Caroló 
m'xm^''" 5^fP«0D «bontumd bcfc tooo^bm 

^er <Dö(rïanbtfcöe ^tcöcn Confiffie ^Crtijcftel 

ban't ï^eplig[)?itoontmad. 
TitJ S"*^ '^«Pj'Qfte Sacrament beö UteftaenijS enbc ©Focbf )tf beö 
l2H.5f ?i'J ?^ru5ft2iRi / toerbt bp onjï gbelef rt enbc qr p?eMf bt/ 
^^^Sf S'^L^?" euangebfïen cnbc löaulo Uoc?ceèj%7n rö 
öan be l^^i^abci j3 öc ouöe C Wdflt fic lüctf hc flöcöoubcn 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



oot6 bfr CiTifmcttitc €obt$ mm\mn efi Dfpïfaf mf! tjS. I5fl!tirtnc&/ 
Dat De 0ecr/ nl0 iti 5nnen lactfim Sltooiumaci/ aljs oorU nor ft hupten* 
f öaefl()0 / 3qne 'iongöcren enöe «C»l)f looüioljcu / tuantieec fp fuif 6m 
jnnc iütiontinacl öouoen/nae lupt tan 5ijn U^oojDt; JSrcnit/cet/ 55at 
ijö mnn ?lifl)acin/etc.enDe belucht alIcDaer upf:©£rc 'ièeket tö infin 
2Öloföt Dcjs tncutoen ^e(tamfnt0/3n bit tjaciamfiit$rin ttiare Hic* 
Ijann enbe mare J&loeDt üJacrliïfU te eictienöf te bjincücn n'urft/tot 
fpnfe öaerbet Zielen/enbe beo etutoiQljcn Icueno/batfp in hem / cnbe 
Ijp m tjae r falijue: il^aer üan fp ban oor h ten jonglren banlje/tot be on# 
irciflijcfefjepi enbc eeiiUïfgfje falicDept opgljcUjf cHt torrbeiu 

IgcntüöftoochDet ©olchmet fonbetlinflïje ncetftitficpt/banflUe 
ttoift enbe onnoobiol) bifputcwn in befcn fjanbci / tot öet fepuc / bat 
alleen nutlijc her / enbe oorb win €t)im onfen l^cere in fulrben fabe 
alleen fliiemcent enbc hebacf}t i^.lBainclijrb/ bat top gclgcfe booi fiem 
m0 oïjf tpnfï 3i)»öe : ?^lfoo oor 6 boo? (jem/enbe m Oeni leben / m een 
<ï&obtfaliölj/Depli0l)/enbeeeuU)iöO letten/ enbe 3rin baerommeonbet 
OM0 een Bjoobt enbe een Htjf/ bie top alle ccnja 2520obti8 in t ftepliaft 
StbontmacI bedaeï)tiol) toerben. 5I>aeronmic ootfe bei|ep!ine Aacra^ 
mcnten/enbe öet «bontmael €&?i(ïi/met alle aenbacDticfiept/foo beef 
ii^^^^^?Q^^ir}t\imp onö ontfanflljen enbe göefiahbeft toerben 

Wt bf fc0/toclc6 firf) alfoo/enbe anbcrjö met toebiaeaftt/Sc nh^. 
nabi^DUe JSepfet/ Jjeeft «toe toferlnthe mmmTm^^ 
bp ontf gïieöeel ntetialji fonmiigije onfcr mifgunmohen uptmeten^hÉ 
ipepIigDe ^oojben €ö?im toetheert enbe ge&ieirtKeKe^^^^^^^^ 
oncmeenlöacUcrö Bioobtenbenefijtc TDijnin't monbtinael upt" 
80? tfpcKt/enbe [jet .Sacrament toeracftt enbe afaftebar n tocrbf 

ï^an befe «©betlanbtfrrje ïierchen Confefsic Uebent D. Marbach d M,ri,.ch. 
Contra Toflfan.^at befclDigïje uan beni^eete Buccro nheffelt iö/ «gn F?"*»""'"^ 
mm m tn aue anbere ^trtm lielc n/alfo oor li Uaii't l)f plioimbont^ ©ÏSbt* 
tnael/booigncnsJ Cö?t|ïclnf ö/enbc gf}f OecI met tsacranicntarifth \p nt^imu 

^Da.ubaerimiebctoarctcgnitooojDirOeptDc^EicljaettijsenW 

<l()!t(li tn't Ijcphgf) Itboutmael be fecnt toerbt. ^o"Sc 

^obctUpgÖtOOCfe BucerusfelfjSin AiticuHs Auguft.in.t0eIt6eTo- 
mo Aug!icanorum Sciiptorum tC touben 3tjn/Propof.77. 5©atf«Ic6e 

Confetsie , enbe baet op be toolgfjenbe Apdogia , tot be «euangelijthe 
mm enbe Wo^fien niet g^eDeel intf öacgDr en ïjeeft, 

melbe Confclsien, op be bagi) tot ^cljtoeiufuct. 
^"I^J ©ae r ban ban niet alleen Bucerus ban Uttgffaurg fiem tot ben meu 
Vpl j^^gtc Lutherotot Coburg boeniaelfl! beööebcn [lecft / en ban u»üme 
^■^i)ct bcgtnfel tot be toeronienbeConcordie enbe eenirljept met ^titeueunv 
fth^ befpjoBen : maer baer be lö^oiefïerenbe ofte «Puangeli* "bmS& 
KDe ^teben ötcr nae i ; 3 i.bec öeliflionjf ©;iebe öanbeling^e m* 

2& ö flöen/ 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Zit ^ucc 



bJ/iti (jacr êr!):tfthjcH bcöf urlic oen bc fcltiioe «eiianccljfrhe ê>mibf/ 
fif O cpnbclijf U enbc bffliirtaotlt bar r ftccn uerr l.icrt/^nt fb ijAf r pif* 
fcntcrröen / bc ?Cuofburofrftf Confefsie ^nctjrrs rnbr n.f t Imm bp* 
fonberc oljsrflfgcbejie Confcfsicnlsi bic m bcn nzcnöt br t ï^ooftfaUni 
ben nnbfr ntrt fittceOen üjaren/ te bcücimm cnbf ac n tc nctr.rn. 
^JetUjclffef Ucrrfarmgfjc fid) boeniacljj bcnnbfrc ^SnamcUUht 

CTJuif Jnr rlTcbf n Uerbr r mrt QeDjmiQf)cn / macr fp ^iin bartinne/ booz t£ee 
fciirsfdje 1Hfur-\30?ftrn/ Jlhnt^enbc i^alt; m plartfc br^ ï^rpfrröCaroli tot dm 
lirrmamën/ ^^-"^ toefommöni Concilium amahrUobene / mebr inncfloffS 
jö.» naeis bfQ2fpfn/ ttibe cof Ii Ijïfr nac tot a^ontgf nootcn acnflcnomtn nhe* 
eofhw toozbcn. 

tni acngtje; l^oo^öertpDingtje tot De l©ïttmbcc0&ri^e Con- 

cordie,tU(T<^I)en be Theologen. 

3Ccr op öceft Ijcm Bucerus, mt betjojbcrinaïte öf r i^cerftOatt- 
yentnbc <lDïJcrlanbtrfOe ètebni/aibc bejs ilanoto^arfjö Phi- 
1 ippi öan ïr>clTcn/f}oc fanöcc öoc meet mrt alle nee ifiicOept be- 
arbcpDt/tiilTrhpn de Theologen bet €iberlaiibtff be i>ffbcn/eff 
beTöDtttcnbergbffbc Theo'ogc.bc flctijcnffbfle Concordiam mt lurrfft 
te (lellrn/cnbe beeft nac bele gbf baene booibcvfpbtnflöcn/bie booj al* 
Itrbauoc m ï©,iucb uptgcgbebtnc 5>crniften/baR tejcofte n ber <©brr» 
lanbtff^e öerriieii/obelfbift ;nn/oor6 ^ttt Phihppus Mciamhon o\u 

- Bbearbt bp te booicn icabciijgi baer / alfoo toel olfi i^ier r Lm hei us gbe' 

nKiftttDfpt/ (irebm bfcft/ cbrntucl ^ma btelsi met m ggcbiebe gbrUJcefl ijS/ j^.> 
tiieim Ba- bemael bp /fonbrrlingb "Pt be t'fflnirnfpjdbiigc met Ikicei o tot €nf* 
,„ fel/H°.ij.gbcöouDcn/ujat 5ónc mceuuiQljc toave/ gzonbclnch beuio* 
menbabbe* 

^cj^^tjum Phiiippi aen Buccmm, ujaer imt ban toe^ 

gben Dodt.Lutheri, totbe Concot dia ïjnnpiffciltf Ctt. 

l^ant alfo UMft ïjp aen Bucemm, nac fiilcftc t'famcnrpzffiin- 
oDrupt TBittenbergö : 3tli bebbe biebanii gcflelbcipotuleti 
bcr Concordic, bcu oufcn obergbf Ictjett/en ben ï?eere Luthcro 
«Ujen ï>iif f/ enbe anberc ^cb^ften/gegeben^ïDaer ban ber« 
febcrc icb u/»eer|lliif b boo; geüJiïJ/39at nu ter tijt Luthems tan u/en 
utoe nict3c bertuanten/ gbrbcd b?icnbelijch fp?cecbt enbc gbe fint 
ï^ooi't ttüf ebc/fo en be itorrpt bp oorb boo? l\em be feluige fojnic eft 
lucemngbc nict/niae r bp en toil nocb ter tijt niet gebf f l flupt cn/maec 
ïJpmeem/mcnfaloofbinct Brentio.oiiindro enöeanbcrenöanöelen/ 
Dat tfit bcu (ïlüiflOen eocft bcDagÜe ; cube batmeu bcï tf^^cbicanten iii 

uU)e 



'Klelaiitliciiis 



eer ' te 00? 

ticteii. 




L'tthetï 

Jjfftltfv'ffl 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



tttoé ^ttbtn/^fimom enbt\3ii\k/m^ te Eemieu oDete» , 
30 üaeromitie nu ruat fat ftte r/macr Op üjil öatmni jjc ri»tibclince 
nocl)tuat iiptficllen fal/ t'tiJclrfeihpüOffeiiptbdcoozfaafnftcftnDe 
Ööcvocntcljt liö. Want (Kt oorfe mittrltjr h fal 3ija/ tijt m lÊaett te 
, nemen fa tijcl tot deliberatie, alö ooch be faöcn tc tocrfacOteu. &o fuU 
> icn ecnigljc oHemcenc tjcrfaitirlingd Daaïjc:i acOouDeii tocttif n: ^Dö'-c 
lip men oDetcgentDept fal Jjebben/ om öe acljecle faüc m te mtiahet 
tcberacbtaaflOnn 

SSufaltmptoeftaen/acnLurhcri toeflcbanen tcrcöinbfn/ctf Bati 
iMDrtuemorbt/fuItoDp bcfc fefecre toetoerficftt Uehbt/m Uk u/ntan* 
öere uüjc |BeDef)uIperé ban fterté lief ijf bbc.l^aer fteen möne rarbt* 
flagen m t be ginnc tjefïaen fte bbf n/ iö lubteliir h om fien : mn\t\m/ 
batmen ban be fahni met necrftirïHpi delibereren, cnbc (janbclen fou» 
Dc/toaeï meöe be llDarrbcpt aen't lIcDtquame/ enbe eenc Concordie 
|)ter mne aemaerht uirrbe. 

l©ant if fi en Ijoubc liet met baer booj / bat f^et bc ItercBen noet tn 
mitteliif U }p: <©at een pegelijr h uooi Ijem/met berflclningc en te rug* 
fcttmgfte ban anbeie jiiuei* Jl^ebcbjocbecen oojbeeicnbe bebentferii 
nicubJif bept inüoere.^sn Ujenfröe nocf) ban öerten/bat bocft cf nmael 
gbeler löf <ö3öt)ülmrje Hupöen/bjp enbe b^tenbelntfe/ baubefe faken 
metbenancerfiJ^efeenmoföten. «wigenjiaacn 

3cft\iJilbe cngeern mönei» beeIjStoctcntïtftSbe t^aerfiept^I^uP' .... 
flermlTetopocgrien/nocljbe berlhoPDe ïierf&en berber onruS .St 
matien/enbe b^^c^e^ni njacr bacr » ü t,e üeitfeeti te fanlenTr?eJ?^ 2!»^' 
ODcn conbc enbc be tttinffclar btigftc Confc lentien raebt binben motfi* 
r^^l^/i^''^' ^''VJf tüenff ftenjDijne ^cftiiften gljeben mp Si 
tupgbemffe/ïjoc tjcci fhicfien Der iLcere icfe in recftte bcrclaringeal ^ * 
biar bt bf bbe / toae r ban boe: been alteniet Uiat onreebtigher e n ber* 
toerbf r ban ben onfcn gbr bifpmecit w gbeiuce(l.T©i!öe <i3oöt/bat it6 
ootïi in bcfe fnhen/be ilierr Iic CbjiHi r onbe fjelpen : Srb bebbe aüe bc 
ObetupgeniiTcn tc famcn gbelefen/aliö ban bepben beclen ge boert toer* 
ben/baer ban foubetnen met benanberen tonnen Coiiferercn,&c. mt 
iö eene gjoote ongbeliirfebept baer onber. Sn Epiphaniobinbeicli 
alleen befc fpjeucbe ban ben ?©oop enbe ban't 3lbonbtmaeI/etc. 

Philippi ^rt);tnöcnop LiitheribeUeï/aen Deüoo^naem^ 

(Ie ILee raerjs / ban be aennemingbe ber 4Bbcr lanbtfe £|c 

Theologen tOt be Concordie. 
4pn Vrb.mum Rcgiiim , lojtnnem Agricolam Iflcbienfèm , loan- 

nem Brentium,cnDebeeIanberen/ftecftbel^eeu Phiiippus,nebc«j8 
'^^5üne 2&^icben/bie in openc ^tmh tón / befe ingDelcpbc Couie 
obergbrfonbtn. 

^fBuccrii.enbcanberetetjcrbjagfien/enbem'ettc bcrboemen^tin: 
«>acï lpbo£ï)iubcgöeöeeIe Cöjifïelgefic ILeere ber 3Cagfb«rgbtföe 

2& ir| Coa- 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Confefsie, enbe Apologlae gT)eItJcBfo?mifBlP?rcn^ 

5t>cfgUclrjc]c oocktjan't .Sacrament ató UolgOfJ'^atfpbcRfmifn/ 
öat ö« Hitijacm Clj^ifti / HDcfcntlrjck niDe üJaeracïjtiQfj outfancljctl 
UjecDt/ aijï üjp Ijct Sacrament oiufangbcri/enDe \)et iö^ooöt €iiDe De 
HDnii 51311 Sigua exhibitiva, öat ijS/^ulcke ^eeckencn/Uielriie alji mf 
?3itt«inocö bicuptrepcbtmöcontfanflt/torröfa tefanien iiptcljerercbt r n out* 
S,h«h. fangncn ïjet ILiffjacmenDc ©locDt Cljjttfti.CnDcljouöeii/ Dat liet 
rnSjSe 23iooDt f iiDe 0" Uicljaem alfoo bp Den aiiDcr 5tjn / met met uenncn* 
bic giieiicc' ging()e I)arei5 ïli^efenss/niaet ali5 ^acramcnttn/eiiDeïict feluiofte/Dat 
Dic mei iM?t j ^atrament gegöe\JctiUjecDt/quo poiito, aliud ponuur.iöant 
luaSef öcUjqlc men op bepDe fnDcn fjoiiDt/ Dat B?ocöt enDe HDijn bfijbe/ foo 

fluacct. I^OUDrn fp fulrbeil Sactamentalcm Coniunftioncni. 

^cl)?ïiUm Phiiippi aen Brentium, Dan Ueaennemin* 

Je weciim* gjjg j euerlauDtfdje Theologen (jaltieii. 

|LfcrcuDeoo(fitelJoojcn'aIiEi|^cft Phiiippus Defe^opieober' 
fcnDe/l)ef ft lip acn Brt ntimn De UolgciiDc Blief gefcf).ieben:<©bp 
-"^ebtinp ctlDfbeüJijfenbanDe ^atcair.eiitarifen g!)fffh^cbcn/ 
eiiDcoutraeDtDeConcordiemetOcn/ttjannecr fp (jaerfcbooti 
totLuthcn ineetüngljebiipgbenfouDen. jl^aetilebeBrcnci, ^ooee< 
iiigljc luarcn / Die met oniö iii Den Itrtgcbcl ban De fjepligbc ^E^ztebuf' 
Dif tjicpt/ ofte t tl aiiDere Krtt)c!>eleni)tet eentgf) eii biareti/Daer iiieDe en 
UjilDc telt flt)el)eel geen gbcmeenfcbap Rebben / maer at ijte Die te toer* 
Doemen te 3011 : /Baet tcb en l)ope met / Dat Dterglieliirben onDer Deii 
felüir.*)en jnn/ Uiekbe Die ifeertUrn tan onfere l^tiujaiittn lEiocjpfln* 
bcre $ijn èoo gOp bier ban pet üjat tijifte/toilt mp futr jc ar ntoijfcu. 

Jliaer foo beel De Concordie betreft/ ijeinocb niet gbfbnnbelt: gtft 
geb alleen Buccn meeninge bier ber gbeb^atbt / euDe mocbte loei met 
phnippt u baiiDegeöeele |lttjDttege!iüJoo;iDtgbfp?eIicti.grh enmnfiemp met 
mccnmahe tot een aerbtcr ban Defc fabeti/eti gunne n Den t)oo?togb / Die gijp Dcc 
baiioc f>ii iii{ercbetiïtoo^(lanDet5bt:5^arr uhbeüeimpbc loaere tegbfutoiooj» 
nciw"' Dif bept/cii bJilDe ongeern een Scnbaiigber oft l^erDcDigber ban eene 
* n!euUJe1LeeceinOeï^ctche5nn.<ebeiiüjêlfieenDebcrOaeicfefoobeeI: 
^Dat bele Der 4^uDen ^tbJibenten gbetupgljenifTcn boojbanben 5ön/ 
toelcfeefonbeceentgbetUjijfelDcberbo^gbeiitbept Deiö ;g>acrament0/ 
^notibe Doo^ eene ƒ tguere / enbe bpfonbere aerDt ban fpjeken/ itptleggben* 
iiicrr*tcti leact De üjeDertoecrDigc getupgenifTcn 5tin/oft nieutoe/oft niet rer bt/ 
óuetöl?'"**' maer onDetgbefcboben. ^aeromme (laet 11 toe te bebeiif ben / of gijp 
tooejöf Des bet €)uöe -llierf fte meeningbe bebouDt, iDijiteÉï Decfö moebte tcfe ber* 
«uonDt# lebjcb gecriie fien/Dat eene €[)nMmfit l^ergaDcringc Defcn ^tröDt/ 
fonDer ;S»opbillerrie enDe ^piannbe/ ontDeDe. 

^aerbaerDen bele in l^jahrbrticb enDe anbere plaetfen om Defec 
Heere uiillc jammerlijck bermoon / enDe jijn ftarer bele / bic fte n Dit 
kuelbe^agben laten/foiiDer eenigb^ billijcker oojfaUe/ enbe bebefltaeti 

Alfoo 



1f 

ölfoo be 4Dnfüinic5ept bet Zpiamxm / tweltBpö \v.p ( cm be toaerïjrpt 
te bcüeni)eii)niet Uïcpmgij bcr onimert mbc fmcrt. ^Dief OalDc üjil uk jn fttm* 
olleeneoïjebebenöebücu /DatöOP^aii brfc fahenict onfacDac()tfacm gijrfnkrti 
petUjaibcflnpt / inaerïDüt oorh De €>«tic iienUcnï)iti mueteroDc 
nemen» ZcPtT 

^onberlmafttiJilbf ifrtgprrne/bateencConcordieniocDteöfniaeft * 
toerben fonöÊt^opljiflcrijc: IBilöc oocö luenfcïien, Dat b?omc OïSoD* 
falioIjcilDaiinen mienDehjcf» ban befeüJicbtioe fabcöen met ben an» 
Der befpiefeen mocbtpn:1tirop'enbeopDietoijfe/mocï)te eene Concor- 
^ic fonoèc (êopfjiftertie gbemaer 6t toecDen» 

Want irti en tUiiifele Daet niet acn/bat !jet anber beci jn'ne niccnm* 
CÖe lirhtflnch fonüe laten tjaren / foo be felbigfje pet üjat nieujoi foube 
jnn/eube be eerfte lievr hen onbe&cnt <ï3l)p toeet üjel/ bar gljefjr el Uerï 
teöelijcbc ILupben onber Ijen 5ijn/enbe bupöDen ïjacr nn ter ti^bt tot 
Liuhero,cnbe UJcrben boo^fommtgDefp^eueben bcc <0>ube Itiectlieti 
4&obeg baec toe betuergbt. 

I©at UJt(t gf)p alfjier raben bat men boé foubenJtïBiIt g^ oorft bet* 
bicbf n/batliip onjGi met ben niet e n fouben befpiehenJ iKnet icfttüiï* 
be geernc/bat ü)p btchtoifö ban befe enbc ban anbevc bingcn met ben 
anber fpieUen moe hten. <aDp fiet / bat fp enbe top in anbete ^dttijcfee* 
ïen bcle bingfjen ree Dtiger üerrlaert Oebben / nac bat öet tMffrften oni$ 
lö obergöetoogöen/ enbe met meecbei neerfticDept gDcb^eben gfic^ 
Uioiben. 

D. Luthers fcgajuetiaenDie Uan |)tcaetf burgS/uan 

Vuegijen be Concordie. 

^t ficeft oofft in't fclfbc gacr Dan 5 ƒ .D.Luth .ben l&iebtf anten 
I rot ^tractf burgf) fcer t^irnbelnrh toegcfc bietoen/op bolgOen* 
'oeUJiifc:l^ct beeft mp uüJeöjicf/Iiebel^jienbenen Bioeber0/ 
OerteIntU tjerbeugbt / ombiejï luille baticfegoebe ijopebaer 
Mptgbeficbept bfbbe/ batuüjegemoebt opjccljtigb' totopzecbtinglje 
ban eene Concordie,gf]enepgbt en berepbt ijS. 3^acromme 10 bier te* 
flend mijne 25eDe/ bat gi)p booj fi Uer bte toetoerficbt luilt bebben/bat ©oogh» 
if ft fuif heConcordic alfo begeerigb ben/alö tr geerne Ujilbe/bat mp be ^J,'^"',^^"' 
J^ef re Cbiifluö gfjenabigb jrin foïibe.vCnbe en maer 6t u gecnen tüJij* be coIk 01- 
fel/foo tof cl nl0 aen mp iiS en fal niet aen mp beglieert/nocb mp opge* die. 
lept tonnen tocrben/iuelcliesi icbijan toegben beferfabe niet geerne 
enbc toilligb boesi enbe gbebulben Uiil.Uaet on0 alleen boo^tbarf : tn 
toat met ^obt begonnen ie/bat fal bp/ booi onis gbcbebtr nbe fuc Ijte* 
Int H foethen betoeegïjt enbe berbc ben ^rinbe/bolb^engben/ op bat be* 
fe Concordicfonber alle berbere^trnpel enbe offenfieyboltomcn enbe 
ucltcnbigb5iin mcfOte. ï^iecbaniönuliebe ©joeberöbannooben/ 
be\Mt»|p bcfc face hp Viele enbegzoote Beeren enbe oofb IBolcficrfnaen' 
gast/batmen fic!) ban eene t'faiwcncomlle bevgöcltjcUe/ baer iiine xap 




I 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Hoog. 

Pfit 1310 



Ludieri 
iiaeDccon- 

cotdie. 



lieiüfK Doa 

Luthcii. 



d;c. 



ld 

oni3fntfOlientooojbfc^e|Jt/ban bcfc ctibemttere fö&ffv'booi IBcnbc* 
Uuli befpiecti/tean alle Dingöfn bcroeltjchcn morijtrn/ cnbefulcjc oy't 
a\lcr ecrftcn.l©aut U«t eenc fulcfee faüc 10/ bacr op top foo titel oDnto* 
flcrt enöearbfpDt toagen fuUcn/gclijcft qfip fclben licIjtcUicfe tCTfraet, 
Endc hier nae. ^aet tcft cn touöe mtt flccme lüillcn / Dat eeiie ©oote 
mcnicljte ban ^erfoonen bcrgabercn fouDe lu 

Dod.Luthers fcJ^ijUm am D.Gerbelium^Uait \Bt^ 

Otjen be Concordie. 

3'3rcm: ineenanbct fclj^qben aen D. Nicoiaum Gcibelium tot 
^tcacf burgf)/ frfjjrjft [jp alfoo : ILicbe l^ci- Doa.Gcrbcli,gffe 
fegge u/ om utoe Iieaj)tbe en acngenaiKc Bref/^ootni bant H/ 
cubcUJil bat gijp gljelootjcnfult/ bat gljpmp met ütocn oprerö» 
ten pbec/ban vuegOen onfrrc Concordicjieitehicb bcrbcuGljt fjcbt: m 
luaiineer tcb be fciutglje oocU met met ernfliQlje U^ilir begtjeriDe ' foo 
UJilbe trti mp Ua^ot bacc bupten gelaten |)ebbnu1Pa:it uiat roubenm 
in bit J!li:nfcl)elnch leben enbe ai>uDctoom/tiet)er0 en D20li|ic!ieip Mit* 
ber\)aren: ^atïoat itlitiaft ontrent octutmtjne^ affcj^eptieujEi ban 
öefelDccrelt (toelcfie irb üJenfffj? enbe begOccre)nacmp Concordie 
enbe lt);ebc ften/enbe nae laten motf)te« 

^aecommeent(lmetbannoobe/batgI)pmp fooemfTInch bfbbet/ 
mner ttb tDil u {)ter mebe beel meet beboien [jebbé/bat gbp ben uluen 
inbtecontrepebanniqncnt Uicgben belobenfult/ enbe !)endllr0 bef 
troofien/tuat gl)p u felfus tot mp g!)etroo(l enbe toetoerftcn tuilbc beb^ 
ben. SefeUJiIepgentliitUmiine trotitue enbe gbeloobeifooinpC- ebt 
l)et leben gunt) rebelijcb / enbe mrec afs( mp be u\uen niogI}clycii toe 
jbettroutuen/lofTen enbe (ebigben/etc. 

IBaetfoobaetpetVDatuiare / toaer ban men ficg befozgbbe / bnt 
fietbe Concordie mocijtebccinnöeren/ foobrntrti otierböDigfi fulcp 
luecb te boen/enbe te beib^agljenyijuat g^p ftlfp boo; goct aeiificn/cui» 
ii»p fult opleggfien. 

ê>^m\m Dod.Luth. aen Dc Kaeöt tot 

^ugfbnrg^. 

Ufoo D«ft be ï|eer Luthcrus oocfi m't felfbegaer aen ben 6af bt 
tot «ugf burgö onbec anbere gcfcb^cbé:ll»ü)c ƒ .fuiIJ fid) cerfl- 
/^Vlgcfe bie toeberficdt tot on0 ö^bbcn in Cbiiflo: ©at ujp uan nu 
boojtaen in gljcenc gf}f bzehe en toilk n ^tjn; JKaec met olie toiU 
lenenbe betmogfien fooöanigfie Uebe «eenirliept te flerrrten/enbete 
l^ouben gcfint 5ün/bcüJijlc tDp(<<&obt loOmcrchê/ bat htt tp ben ntoeii 
tecbte rinfi ij5/ en onis eenc ftuare ^een bant ï>erte / jöamelgcli/bec 
niiaDe^iifpifie enbe ifóifncrtronUjen/ gOenomen isi/fbie oocnict cn 
f«ïl(of €»obt UJil) bieberom baer op tomen; ©erber fal ulue ƒ . Dodor 
G-rcoii üjcl acnujofen / al0 öenujelclieuuip onfc gge^cejc éettobe* 
spenbaett {nebben. 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



1? 



beVQ,W^^ Concoidie. 

yf^iX Het öoe cn Uiat toJöfe öe Concordic j^anDf ïtnge int toetcS 
OÖ^ftelt tjB/totl men eöcn met Die IJDcojDcn a!0 jjet Ludovkus 
j/|/l'Kabus,een<©DerlaiiDtttf)e VurHjerDifntte %mm i in jr^iien 
^ tiecDen 3Deel Uan öe Jlfeartelarc befcD^ctof Ijeeft/tcïtcIien/Me 
tacrfaetupöDt/ öat DP DefeJliflojien «ptfetore^ttentefamengOe* 
tOQtien i)c(tt« 

<E»^ Den io,iliep/H«, i ƒ3 <5^(M Dp)3Ön Dt tccrcn^^ieDtf mitcii ban d vm,^ 
De ^^oeclanDtfclje^teDcntGt H^itmnbergl^ gDcHicUelprb acngOrro' R^bi u>ec« 
men/enoein Dc#ecbei:glje/Die hcuijan Heut-uojUltjcfe bcbel ueio^Dt» ^S^x^'M 
weert UjajS/ingöetooDcn/enDe ocbben tommigbe ban öen nocO Den fel' J* Sc 
bigïjeu abonbt/Den i$cere D.Luih. cnDe anDere boojneme Theologen 
tot l^itteniberglj/aengijefpjobenenDc göegjoet. 

©olgenjs Den iz. jlSep/Debbcn D.Capuo, enDc DBuccrus, Den Hce* 
te D.Luth. alle De 25?ieben cnDe ^ètöji^en/Die fp ban alicclep vlaetfeii 
DdDDert meDe gijebiagt^t/obergelebeit; enDe l)cbben ^en met Dcni on« 
Decti^^often/ujelckei' g!je(lalteiu(Te enDe in Isat ^iDeninglje/ De gc[)ec' 
!e OanDehngtje tot De gljemeenc Concordic , in fuirben bp een tomjle 
(latefijclt moeite boo^ggenomenboerDen. ^>ocb onDetanDerenbet* <^vx« 
mcIDt/alOoeuiel fp upt etlgtke omme(tanDicf)cD^ tuel ronDrn bcmcrc^ lanDtfc^c 
hen/Dat b .Luther enbe De jtjne nu meet boel böiften / tuat fp ban t # iï^is^l»» 
auonDtmael/naelupDtban öare etlijcfee uptgöeflanc Confcfsicn en opoaccitSTf 
^ct^rbelenljtelDen/rnDe Dief galben oocb geenefonDerIing{)eeftbet<= iinicu^tac^ 
öet clag5en fouDen Jjebben. ebentoel foo fp betbere berclatnigïic fou* 5f 5^ "'f 
Den begljeecen/foo UiilDen fp Dat felbigge met bnlIe/enDe gDeOeel g^e^ bnrgbmie 
trouboeltjch/geecne Doen» i>ini>t-tfö?/ 

(©pfulc6e0 DeeftD. Luther De I5ïieben/bfc Dem ban alïetJïaetfen?"." -'^* 
tocgfiefcbietien toarcn/ gf)clefen / t'luclch fir Ij tot op De miDDagfj Ijicr 
meDe bertoglje. Itlfoo Dat ccrflnac miDDnal) De gljeHoemDcj^ccrfnnptijöeijaert 
D.Capïto,enDe Doel.Buccrus, te D^ie uren toeDerom tot öf ni gecomen 5'"* 
5tin,^acr Doa.Luihcr met gzooten ecnflïjaer in'tlangj^eboojgbe* 
houDenfieeft. ]^pcnb}t(le niet ban anDere i^uncten Det€0?i(ïel9cBe 
Hecre te öanbelent^e Concordie enDe Cenifö<pt bcfïouDe Dan te 
ïjoozg int lïrtgcftel Dejl l^.^acrament0,ïlDont of men Ujel uptgabc/ 
men iji met fjem cenigD/foo liet öp Ijem Dotö boo? ^nbe nae Dat tegen* 
f pel beDunc&cn: ^00 en conbe öp oocb/ enDe en tuilDr ört oor b niet lp* 
öeii/ Datmcn alleen upt fulcben ètriJDt/eenen ï©ooiben-flïriDt mate* 
te,i©ani l)ct Dem niet om Oecljte HDoo^Den / maet om De T^aerfjept Buc«i bis* 
Dec IDooiDen De0 l^eeren CD^tfit in't tCbonDtmael te Doen i0. tfcbn)t/om 

^ier op gabcn «nttooo^t Doa.Capito enbe Bucctus: ^at fp bp een i;*:^;'';;";^ 
peDet mtt googöfte ernfl Daec Bern geïianfeclt öabDen / toaer meöe D. JSS;?" 
Lttïhets mecninflBc retöt berfiaen botiDr ♦ b 

C <5nDe 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Hoog. 

Pfit 1310 



i8 



firt) bcle qcf 
tlootm l)tb* 
btn/avet v). 

Luilu-it nH« 

nifce tcfp:e* 
iteit biin't 
lOuoiuutael. 



keiu-ii qefttit 



Baceri bft* 

Diclirpt bait 
bme Theo 



enbc of fp toeï upt fommfgric ban D.Luthets en bet jnurfi «êrfiiïf- 
tcii enöe T©aopen/ccnc öZoUercUerpeniiiflïjcCljuOi met fjet ^lim 
enöe T©ön in t l^«toonbtmaf!/al5i öe^f Ijjtftuf Cf Ucrnsocfite berftó* 
Dcii / enöe bief öaiuen booi enbe nae befoigftben / alg of boo: fulcr be 
^^apifliff ()e bUjaluigljm U3cöeiomme insfjeuocrt tucrbfu, öooi irde* 
bebclLupbcnbc falirfjrpt bp he t upterliicd boen aenbe ^arranien* 
ten/ fojibct ujaere<©DfIooUc /fof!5tcn. ^ooljabbenfpbotft uptïiare 
bolgDcnbe ^rl)jiften gOcnoer Ijfacni bcrnonien, bat D.Luther enbe be 
5tinen/Det Eicljaem bctf Jeeren met flecne iBatuerlgctie Cenirtjept 
mtia^oobtplafifelijcönifluptcn. ^ 

5Eiacroninie fp ban oocti fulrhetf loiptn <5fjcfcö2iftct! enbe anbet- 
fnijsr bf hcnt Ofbbcn/rnbe f)acr baerenbobni bele 3arcn anbe ren ootfi 
totfulcüenucrlïanbtteb^enQDfn / wcraric neerinrtjrpt nhearbf ubt 
Dcbbf 11/ enbe bacr bn €*obt ür bolctv bat ben Rare ^rïjiiftrn en ï ce* 
ren/pet tuat q\jcï)€c\ luijbt aubeijö/ alp |)arf niceningbe göeiuecft id/ 
flcbupbt jrjn gctooibcn, fBaer toilben oocfe bat alle 0 rer raderen , hab- 
bent fcfjoon alreebcgbebaen/ toat fp mmieriS conben UJeten/bcpbe nt 
Ijar e l.eec enbe epgbme J0f tfoonen gfjefeplt te 5nn/gReItjc6 ban fuif r 
cenen pcgijelricfeen Ujaeren €b?ifïen tocjTonbe/ enbe tjem be 10. Auou- 
ftinus, enbe aHe anbere ree bte ïjepltge ©abers/te boenbeblijtigftt ficb* 
ben. jBaer fp en (jabben Ijaer niet inbacötigf) te maften/ bat fp ernenö 
göeff ïjieben enbe gljeleert ftebben/bat tn't t^epIigD iCbontmne ! alleeir 
flef bt Bjoobt eiTbe Wm ;ijn foube. 

3|nbcberclartnöÖefulchcr mrcnhiflïte / btclen allerlepe Öebenen 
enbe '3rfgl)en-rebenen booj/ tot opmingfje bes l^anoe I35 / om UjelcBe 
D.Luther ban \iJcgOen5iin0 ItjfëblooötOeptfoo flsarli toeröe/batb» 
moefleoyboubcn: iBofïjte oodw anbmn baroöït/bf n z MDrt»/ 
niet Ijanbclen : '»lfoo UJcrbt eer(i ^Dingf baeg^iï «ne mibbanh te b'ic 
uren berbf rö gbcbnnbclt. 

ï©aer beeft Dod. Maninus Bucerus, in jgattien enbe inbpkoefeti 
aller anbere ^zebtr anten / be bertelbe meeningbe met berber berrfa' 
ringlje üjcberom ber baelt / met ernftige bpgcboegbbe be tnpmnnhe/ 
batöetficö inber üjaerfipptbu fjen alfoo toeb^oegfje : enbe bat fo oe 
üjaere tegenbJooibfcOept Cö?ifïi nopt berloor^ent Oebbe.Ulleeti ftab. 
bc bat in ftare fee rrftcn te g:of üJillen Inpben / batfp fouben nheleert 
Öebben/bat oorft be ^obloofen bet UfcOacmCIjitfïi ontfHigen.iföaer 
bat fp fomtntö görff ftieben enbe gïjeleert fjebben/fjet Hicbncm «Rit. 
ftitocrbt alleen c>ti?e(leli)fft gegeten/ enbe ben fKonbtbeö <0elooftf 
öReöOcben/en f 6 bacrommc niet gRefcfjicbt / bat fp maer tent imagi- 
natie, bat tö/eene gftebicRte teoRenüJoo^bic Reut enöe genietinoRe ftcl- 
ben/ maet bat Ricr mebe be gjobe en |Baptf?tftRe Tranfubflantiatieefi 
tegRentooojbtcRept uptgficflotentoerbe. ïDtlben ootB bncraRcReel 
niet tegRenö jrjn / bat nae be fpjeufRe Pauli, i ,€ot. 1 1 . be «©ntoeerbi*» 
Ööe» ootft t HitDaem cube aöïoebt Cfoipi ontfaiig^en. 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 
Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 
Pfit 1310 



fftacfoöbflttfgc crtbeatibmtorlbtUicfitigcberteüingöe Bucerijiecft 
D. Liuhcr De anDere l^eeren^icDtrantcn/Die t»aer tegenU)Oo^tii0|^ ttia« 
tm I alle nae De o^Deningijc öarejS 4^Deloof$f galDcn beb|aegt)t:€nDe 
imDemael fpaUeoygfjelocbei: tupfe alis Buccrus te ttoo^n tjaet l]er« 
tlacrDen/foo D.Luthcrusmet beti3rjncn/j&amelDcb/<^eeï Phiiippo, 

Dod. lona. Dod.Pomerano, Dod.Crucigero, CllDe IIOC^ ttoee «IDoctO' 

ren/Die f>afio;en tot Cifcuacö cnbe <t&ot|)a tuarrn/ cnDe anöerc ïtnt* 
tenbcrghlcfie |&jeDicanten/upt gj^etteben / ciïbc Rebben ficö met mat* 
canüec ónDecfp^ohen. 

^aec nae aljs fp tuebetomme te famenUjaren gfjefeten/foo l^rbben 
fp gljegeel b2tenbelt)ck be 43I)eranten ber <©DerlanbtfrI)e ^trbcu aett* 
gl)efy;oben/enbe g()efept: DE)eerbtge l^eere» enbe B^oeber^/HDp l)eb« 

nu uU)et allen Knttooojt enbe:25ebentenif7e gegooit: !S)at gijp ge* 
looft cnbe leert / bat in t ^.lilbonbtmael get tuaere %\<\ym\\ i en get 
toaeie 2Moebt bcjs {^ceten gbegDeben enbe ontfangrn luribt / en niet 
alleen 25iooDt eti W^w l ooch bat bit obergbeben en ontfangen Ssmx* 
Iijcfe gijefcbiet/enbc met imaginaric,ofte beibtcijte toijfe:;S>tootet u al# 
leen bec «aobloofen (jalben/ieaec beücnt boc^/ aijs be f)(p!tge Paulus 
fcpt/bat be i^ntoeerbigben ^et Ilubaem be0 êeeren ontfang{)en/aIiE( 
te 'Jnfetttnge enbe De H^ooibé bei>( i^eeren niet berbeett Uierben/baei: 
obet Uitilen lup niet tbitüem 

^Detotjle bet ban alfoo bp u Rfjct/ foo 5t}n top een0 : ISeBennen en 
nemen u aen/alcs onfe Iiebe B^oebecies in ben l')eete/foo beel befen %X' 
tijcbelaengaet.Philippus fal befen mtbcfeel in«©|jefcD?ift betbaten. 
<Bnbe aliS b^t la^t bserbe/Uet j^p I)aei befe repfe tuebcrom tn bel^etbec* 
gbe gaen: ^ord be0 mo^gben0 turberommc bp \yt\\\ comen/om ban 
be anbete i^nncten/alig be ^oope/ Abroiiitie,enbe DiergelQC&e/ te lian^ 
Dflen: tuam aengaenbe f];et Eattinfcbe )&falmftngljen0/enbe anbece 
€cremonten baiuen/betot)(e fietl^mberUietc toare/ijabbet gern noot. 
Cot ijiri;ioe Rabi vuooiben. 

Sn^ouDt Der Concordie Strtiictolf tl* 

yf^f^tftecnabcmaelbc 'Kctijcïielert ban be Concordie eenenpeg^e^ 
414tI befecnt 5nn / acbtmen onnoobigb be felbiglje alöier te 
j;^ l'bmellen/üjclclieriö ^bnunarifcbe inboubt npt bc bolgbenbe 
*^ üioo?ben Buccn oocfe gbenoffbfaem can berftaentoerben/ 
toaer mebe l)p ;ijne JBebegbefanten tot onberjcb^ÖbingDe ber 3$rtgc' 
iiclen uecmaenDc. r . • 

'Bevutite De eenicftept baer innc fïaet/ bat een pegöelorb onber onjJ 
ObetrouüïcUjcfi ben iiïbouDt ban befe 2tvtöcfeelen leete/fo moeten top/ 
foo beel bet «rtncfeel ban t Utionbtmael aengaet/bie Hecre/baer g^e» 
leert toeröt/bat onjS tn't ï^.^bonbtmael / baer Det felbige nae eobejs 
^oö^bt gbeftoubf n enbe bebient tocrbt/iuct anber$f aljS 23?oobt enbe 
^iin gDegDebenenbe outfangDentoecbt / aljS eene opentlijcfeebtoa^ 



aeiinrnntige 
tot IB^oeoe* 
cei) nt €Mï« 
do. 



Buceti bft# 

matitnghe 

De C<'>llegas, 

tot uroitbrr; 
ftbiOuiughc 

ÖCr Cojicordi 

jJrtycftcien» 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



10 

Itno5^ betboemen/entïe hm tedeiijl be^tnblo^ leer»i : W^at bit bt 
3©aetöcpt Cfjjtftt fp/bat onjstn t «toonbtmae!/ t)ct toaete Htcgaem 
cnbe ï)et tiiaerc asiocbt beiS ]^cerf n/tijaerlgtfi oDf gDeben c iibe ontfatv 
BÖcn ujcröt/botï) met op öic QöefïaltcntfTe/bat ftp j&atucrlijtfect toöfe 
tut ©joobt ijcranbrrc/oftc oocü Locaiuer (Dat ijö / |Ê>l6ct|cIi)tb ) baet 
oen oDf ï^onbcn jp/enbe tot eeiic fpijfe be js 25Hpf fejS fieofjeben tuerbc. 

5^atoocfebcï©aerBept befejj <éatramentö/ntet op be bcrbtciifteti 
beriBenfcöcn/toelcöe I)et ontfangc/ofte upibèclen/niaer op be Höooj* 
ben enbe SlnfettinoDt bf sf ^eeren oöegjonbt ijs.enbe baeroninie/aUe 
be gene/tuelc&e bat ;t>a(ramem on1saeerbig{) ont^ngen/|)en get <^o}« 
beei ontfangfjen. 

D^te nu bebent/bat bit alfoo toacr 3ti/enbe baer nae getrouUielgtg 
bencbt te (ecren/ bie marf) f)em oubet-fr()^gbrn / enbe luat iyp belooft/ 
èouben^jlBaerfoceeiUflÓeöenoUerbffe onbcrffï)?nbtnflD« befüjacrt 
tonben/5ijn xop obecbobiglj/lien b^tenblijtb op aUejS te anttooo^ben/ 
kuat ^aec ^an befr onber fcBjnbhige af5Diiben ofte bei^inber^ iiiocIjte« 
tSJ ^^^^ Öebben be anbcrc gljcfonbcne Theologen gfjr anttooo^btj 
S«i»Th.!;i" - ^P f n Iiebben geen beöencfeen/inact Dat ijS gare me eningfte en«riifi/ 
icumttbo en^ebbé baeropefnpfgelncfeniet5önecpgrnc^anbt onbfrff{)?ebrn» 
joiijtigije t^erbere enbe l©mloopigfter bewlaringfic bet ConcordicHrtjjrbe* 
tmvxS fen/5^n in be gfteDf èle Aftisbegrepen / enbe tn be rettaaatiombus Bu- 
ceri.üjaer op men ftrg ljUt mebe rrfereret. 

benUi^tuitfetUinbt/ enDe D.Luih.tianUirgbenbe 

Concoidic. 



toncofdie 
Xit'tDrlicUii 
tocröt O. 

luthct OUCt 

«KjCUiufcri. 

72>e %mv 
(»rtft»>e 



tlecj^et Rebben oorb be <PiiangeItfr|El^ ;S>trben in ^^tottfer^ 
lanüt / bie men be ^ebtgenooten noemt/ aijs ^uritD / ^ern/ 
Baf(rI/^é>cI)afTDupfen/^int <^allen/|lulï)iipff n 'a3«filn/rtf . 
naebe op;erDte Concordic niet be «Sberlfinbtfrfie iéteben/ 
tioc^fnI)etfelfDe 3(>.3|aer/tnbe|Baent bani^obember/ bbben ^it 
ieboo?enaenben#eere Lutherum gj^efónbene a&afclfr j)e Confcfsic, 
nocD berber eenebolcomenecberclarnigöe fiarer mfeninglje D.Lu- 
thero obergftefonben/ nebenjs bettoerffanbt ber Concordic ^rtgcbc 
Icn/upt be Jl&onbeli}ttie enbe ^èt^^lfteltjcfte relatie Buccri. 

l^an be Concordic «ït^cfeelen jijn bit èare tooo^ben : ^tt hthbm 
onis D Capitoenbe Bucerus fuicfee «rtrjtftelen eerfilDcfi obergïjefon* 
ben baer nae in onfe l^ergabrrtnglje tot l&afel j^onbeltirb boo^gbe* 
l>?agljen. |ï)aer betorjle De felbtglje co?t 3tjn/ enbe niet ban trn peg je* 
Itjtb in gbelijcbe berflanbt Vuil opglienomen luetDen / fo fiebben fp bic 
onjci lijan ü^ot^bt tot VDooibt ^c^jiftelijcb berclaert/ 8|)elgtb ban be 
€opiel)terbpg5elept upttoijfï. 

Cnbe a\fi xop mertbelijtb bernomen l^ebben/ jl^amrlütb: ^at booü 
be0D(mnbeitrti)ckeIen/onfeCoiifersie enbe %tm/ ^ittm 25afel 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



11 

SBeiifchept enfejs #eeré 3lefu Cöjifli/mif f oaöeria Oc Igflgtfee J^cmci- fi!"'*r»,5«'* 
Saert CD^ifti/ bic met tn Iwfe ïBmelt Idtccflucfe tjö / mm in m m* fliK 
melfch wcfen bloft/ niet omtient «i toetbt : en bat onfe ï^r ere SefnjJ uctcia. wsDe 
COtiftu0/al!S in be 45emcpnte Ijtt ^.monttmtl/me be recgtc <©?öe* Jfrcoycoidic 
niuaöe Cöiifii/aeöouben en uptflebeelt toerbt/acn Ijem felbcn/ alleen 
feooi't aMoetyigüJt ^ijmotD t tuaeclgcb brg^epen/oD^notm en ont« 
fanahen uieiDt.ilebben Vup/foo Det ClD.mecninglje alfoo tjd (geltjtft 
iDpWcaengge&eelnietcn tmijfelen) be bo«igf)emelbeKttt)ciielen/ 
nae Rare boDen ))erbaelbe uptlegginglie/ met anberis berftaé tonnen/ 
tan bat bie onfen <0^eloo))e enbeConifcfsie gïje Itjtfefojtiiigr) enbe niet 
«nteflDen5ijn/enbeüJpinbe(éum«iabeö becflanbtiö banbc 3tttgc» 
lieien gbelgcbe meeningtje bebben / bie^ top oot& tot bojberingöe bet: 
Cijjilïelüche eemcïjcpttebjebenjgn. ..^ ^ ^ . ^ 

éamaelïiaIjSfpinOare aengöerccrbe fcljjobcnban bete tioojew 
ftrribiae auncten/alis namelijch/uant i&^ebif ö-ampt/en ^acramen* 
ten inïaOemeen/enDe be l?.ïl^oope/in't laiiglje Dare beftememfTe bet* 
telt Rabben/foo fctten fp ban't ï^.^ïbonbtinacl onber anbcte. 

1©p en Hupten ben ^eeteScfuin dTrntftum/ben Jöjupbegom ber i*JJJ,f* 
3ierc&e/niet üpt onfe übonbtmael.^&oo outhennrn Uip oorb ntr t/bat tuoiutittSrpK 
het HicDaem enbe Bloebt tn'tHbonbtmael niet tot eene fp0< m <tt)fm 
ft Der^ielen/enbe tot ben eeuUDtgRen leben gegeten tn genoten toeibt. 

jBacr bat t^cbbm UJp mitfgabeijS onfe t0oo?-baberen / in be ILeere Sn ?P/en 
ontHent/onthenment ooc6 nocR op ben I)upbigBf n bag5 / bat uinot nut 
i)et Uicljaem COiifii/lttöamelijcft ofte bleefcWtjcfe aen öem felbe göe» omktuv 
öOeten tecrbt/oftè bat öp met jön licöaem/IicDamelöcfe enbe jsatuer* ^ïffSiSÜ 
liirii obet al tegDenVuooibigf) lorke tcgen^ 

tlDant bJp met Dc i^.5>f f)?iftnrre/enlie alle oube l^epliflöc ©aberen ujoo?»ict)rpt 
feehmnen enbe bejaen/bat onfe ^eere€I)?i|iuöbe IDeereïtberïa' Sü'Xw 
tenD«ft / enï»^ aetötec Ranbt eobc0 betf l^aberst m'tl^tmcl» iiafm»€t);i* 
fclje toefen fit/ enbe nemmermeec in bit toergancftelijcfe ?llerbtft|^ tue* m/efi t)p 
fen gljebwcöt oft öftetogcn tuerbt/ baeromme be toaere tcgfjentoooi* J"Sm2 
bicf)ept €üi{ti in't l^.monbtmad/^emelfc^/enbe niet Krrbtfcg ofte 
lïleeff ftUjtfe /in. ^ 

Wp ontfeennen oocft/bat f)et 25?oobt in'tlLiffiaf beranbert toetbt/ g^fJ^^JJ" 
batiiEf/batöetBjoobtnatuerlöcft efitocfcntlgcfe fietUicDoemCpji* wojpen. 
(ïi 5P/maet obei natuetlöcfeer eitóe HDonbcrbaetlöcfier ge|ialteni(|e. «ehinie^ 
«Ifoo ontftennen Uip ootfe/bat m ÏLicftaem tn eeneriep göefïalteniffe '"Jf 
met©2ooötcttbeï©8nbereenigöttoerbt/uptgöcnomen^acramem'*ï';;^^^^^^^ 
löchettoïife. ifhcfticum 

^foo öebbcïi top onfe anttooo?t berbaet/aen toeïtfte "B.C, aW toP 
l^JïÖopen / geene ft öo?tingDe IjthUn fult ^^"||*P 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



22 

\3im\bt ban ïjnitn ntepner^ / i^ecSeit <©otit/be Waetïm / tube h* 

berftanöe> lil Oefrn ijatjDel 00C& Qottimtm m I öettitile 0110 onfe cfteKfef 

»r geren fiebbU^t-at JeflconU^Ö^^^^^^ 

o tötrtjim öcrc&en ïjare ©jgDept/ban befen BcpWghcn ©anbel ou liet Sr ^^^^^ 

ma m DccfianDtsJ öet mtgcfeelen een? w/Sg^^^^^^ 
t.e/öat in Defen (janbe 1 te tocel ofte te toepnigft SR? 
luetDen; ^at \^ 1 batmcn ïjet upteclijcS üa^acranient S^^^^ 
ieggDe/t'taielcfe alleen €ö?ifïi i0:We öaewnlegRb^o^^^^^^^^ 
men Die oocfi met en üe rnietigöe / oft booj Ir Dig0e CenïSSe 
IBantgljcIoffefietmontmnel öf^ï^ffventeüJfpiHoh iofnhS^^ 
jen Vnare/iDannee r oobt niDe U^ijn met nnber» en foubrtraSt 
torrbni, olgi alleen een bloot êccr hen bce CfjiifTclnc ücn alJefelfdifliiSi 
enbe afimren0 Clgidi: éoo foubct oocS te bed toefen toanS^^ 

pieeff fjlpcft/gljelurh gr aen t tfrnpr e gljeljancften 10 gSeell ^^^^^^^^^ 

teSSÏ' K.?^^^*^ ¥P H*"? t^.e.fien/bat top onjj bebIritfgDen/ baer me* 
KonSc ^Sf. "I^Ö ^f^Jten notij tc ?Lnirhcn afflartvinatt O110 tot b?© 
«e.i/ op be, ^cljjtftuere enbc l©oo?bcn «Ijjtfli fjoubcn, ^©icf ijalben ton vfm, S 
Zh. "^^^^ o"9/J«togfe!t fjopen/ bat be faegonnene ConcorSKï^^^ 
it g2T."?yf ISaebf mael l^.enaeDare berclarmge/oof ftSfe 
rBcïeuu?/ (tanbt befe^öanbelis/ boo?nemelijcb tn onfe glKdelbe Con fer"e enbÊ 
nmgfje. nu oof b in bit tegöentooojbiglj 45Defrf)iift berfiaen fic bt. 

5l>e5{ Creëren Luthcri u.ncnbdijcft è>i\m\m i m\ öé 

SStoüfeïfcöe ^teben / toner mne ftp be Col^coX' op [jaif dL 
bacne li)erclaringf)e/met öaec aenneemt. 
>f1%^befeber Cuangcliftöe ^teben ni ^toitferlanbt griebaenc 
10 f ^mlaringlje/fteeft bei^eet Luthcrus ei^to^^^ 

aetPebetf ii37.3!acr0/optb;ienbelDc6flg|tcanttooo2t'^^^^ 
iQcfe be felbigDe gljc^eele Biief/Tom:^. 2 gS"™ 2he 

fi? fSr^ ^^''"^ ontrtöulbingrjc m laiiflöen bertrecfi^/ al 
woojtaije 3cti [jfbbe mi toeï toebecomine ©.«iff.fichiiff pii nrtefef^n 

SacUept/ aenbecnfnbegöeret 30nbealle boojoaenbe^f^erpifDepSeBecJ 
TIT^^"^' Si ^2 iö^fbif anten g^eftabt öe faberi / utoe S 

ö»tóer«. öeele gjootc Cmp tesön /enbe bettoten 38l/^enicDept aen tcnemen/ 

enbe 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



etiDc tt Ijo^bcroi : «IDe <6tsbt m^t Baïjer alï? r <?,cn!f f)f pt cntt %kfte/ 
tuil fultUeu begonnen Wt^eich aö^^ni^ödiic U ren/ aliö gcftïjje \)f n 
flaet : ïlDanneer eoöt eenes l^^anst Usegij ltjfl)ae0i)t / [oo beliceEï !)p 
oocfejijne k^panöen tot l£>^fl>^ 

lau ift UJCl \a)af r/enoe eau oocfi niet atiberö sftn: ^at fuïcfee o?octc 
ttoeeDiar ftt/ foo Mn nm imii UJcDercnmic/oOeOed fonDtr Hittcpc 
ben enöe ïèröiani/nif t en tan 0(lj(üt luei De n.U^ant baer fuUcu btp* 
tebputoeïeenöeonferefnöejnn / UJcltUe fulcfec Concordjc niet Ujel 
behanben/mafcbetbafötfal5ijn./Bacr fooüïp tenbepbenbcelc/bie 
top ïjf t me t €rnjl weenen/bafï en met necrPif f>ept aenf)oubcn/faI De 
Iiebe <aobt cnbe l^abec toel jtjne oljenaöe gftebcn/ bat öct bp De anbe* 
te/mfttertgDtooc& DootblceDe / £nbei)ctbjoetïiöIjeï©aterti)ebec# 

'''lÊ baeromine twqne bztcnbtlijcfee 25ebe/©.e. tof Uen baertnne ar* 
bepDen/efi niet <ein(t uptbocri/öat bp l^/enöe ben «toé/ be Mmm/ 
toelcfie tcgenfS onö en bc Concoidie rafc n / ftcö Dare j3 Uï^ttm infiou» 
ben/enbe het l^olch ecntooubigb leeren / baer benetoenjS befe faerfec bet 
Concordie ben gbenen laten bctiolcn 5ün / toeltfee batr toe beroepen 
rnbc bnf fttiQÏ) 5iin bie feibtfil^e met fnnberen / oïielijf 6 top ootfe al^ter 
bepöe iH^clj^iftcn enbe^d^ebifeen/onjs gtje l)eel (hlle ftouben/enbe ma* 
ttgtjen tegl)en0 ben utoen te roe^n/ baer mebe top geen oojfaerb gge« 
toen be Concordie u Otnberen. 

C'toelf lie top immer jJ tean ï|erten oocB geerne fien/bat toeet 45ob/ 
enbe 43oöt !of Det It^ccftten enbe i^riiten 10 tot notD toe göenoecö ge* 
tof ei r/foo tiet pet toat foube uptgïjerecbt fjebben. 

Cnbe 1300ZI toil icb gftebee! bemorbigï) gftcbebf n Rebben / bat g^p 
tot mp Die tocberfirbt milt bebbcn alö tot ccncn/ bie l)H oorh jae ban 
petten mcpnt / enbe toat totbcboiberingljeber Concordie bient/foo 
toele mp immer mogl)eltirh ijS/aen mp niet acbiehen en fal. ^at toeet 
a5obt/bie icfe tot een 43Detupgl)e op mijn Ziele neme, 

tJdant be ttoccbiacljt tegöen^ mp/ nocD ntcmanbt ge f)0lpcn / macr 
belc fcfjabe gbcbaeh Reeft/bat bzpliicli niet nutielpcic nocR goetss baer 
innc te ftopen göetocef! en iis/enbe ncf R i0, 

<enbc op bat icft tot utoc «rtijchelen come : ;&oo en toeet ith geen 
öRcbiecfe aen Ret eet(le/toan get f8onbeltiche TJDoo^bt/ett, 

v©f fgRelijcfeen be ^oope aengaenbe/ tn't ttoer be «rttjcRel / berne» 
me icit ooch niet oncielöer/etcenbe toat in <i5RcfcRiiften ban ©/ ofte 
banmp/tegRenjJ anberen niet gReReelbupbelijcbfoiibe mogRcnber* 
ftaen ttïerben ( toant top en tonnen niet cenerlep toiifenotRefnerlep 

fpiafec gRcbjltPtften ) / foo fait Dod. Capito , enbe Marnnus Buccrus 

toel bupbeltjf ft enbe r laerlrit 6 te mibbeïen/ enbe alles op t befte te ber* 
claren toeten. <©Reltifftitfimpban gReReeïinbefentotRaerbooifiev 
ï>M fpfuicjc met gReReelebltit enbe troutoe bocnfuUm/ gfjeltjcfeicfe 
öof 6 tot notö toe niet anbetjj bcrnomen Öcbbc» 



Concordie 



Lucheii.tf 
Confeftie {Ifs 

urn 170(1) ie 



tupgingt)e 

D.Luth. 

tiaiitiecon>- 

cüidie. 

niriu-ftfgtic 
heeft Htnitilt 
gijebolpn»/ 
iiiaec brrl 
fcöabe glje* 

Approbatie 
D.Lutheri, 

ban tucgljrit 
öe ©cccia* 
riiigbc Det 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



berlacttieH 
t^emrlmct 

itocii OtXf 
üci^cbarrlttc/ 
ïmtcHt 

Dan itoclj:;^^ 
ne0jiDfei*cri 

Vbicjuiceyt 

iitacr op De 



^1 



luckeci 
l»ritfct) enDt 



t lTfï'^uT/ 1",^' '"^^ 8°"^ "QÖ'^"^ beft aS üooS 
er ttjt top/ bat fitö ()ct moUbnuD enöc bZDf^üroï) luatei ff ttc S2 r^^ 

Dooofjae bocn/fo 5ÖI1 top ban liocft Sel ^zo^^^ 

pe 5nnc tocl fal toeten te WnbTn / bie 2500^^^^^ 

toeoU fullen toer|ien.;©at niÊt noot öoet/So ton o^^^^^^ 

ben öen anderen bieben/flljeuen/cnbeuaflöonöen/ baer imfe?i.& 

3Ccii't cpnbc bmupt t)p mtt lm <^tlttW enhÈ mfinfeut . tm»* ^ ^ 
be i0aber aller ^öatmljerticficpt cSrS!'/ f fS^^ '^«ï'^ 

ï^.eDeell betleenentotl / 
Ï9c6e ÏL^efbe / enbe uptbeolie a«rS«n^^^^^^ 

boföt/totlLof enbèeeresSS Cl^^^^^^ 

^ci)?9bcn/baec«ine fpfjareöbceljsbe ConcordiebffluMtt, 
enbebenemaïjem 
l&l? ^ «uanfleUfcfte ;êteben in jTtoftferranhMnv 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



t 

$ 

0 
0 

0 
I 

» 



ti2{ttiWt)cBe tnts QOHJjttt\Q\)e %wt\aooibt/ hit öSp ontf op grt fffen* 
Ijen/Dattijp 13 tot ^cöiiialUalD öerUDcne ï;ao|)cn totfonöen / met 
|)oogö|le UjcucöDe cnöe tocröeuamöc tot<©oöt onfen ^mclfcöen Ba* 
Deivoiufangl^en: <0^agl)en oy i)et langöe Vieitrec^ DCjS fciutg^en neen 
DerDjtet noclj outuiUc/étc. 

eiibe Deljugie üjp öan nift alleen upt «toe é§>tb?öben/niaer ooc upt 
öec l^ooöDOÜ^lf fïöen/ onfc bpfcnDeie QliclufÊe ^cerciv iti^icnbeu en 
25joeDer0/D.Capitonis,enDe Martini Büccri,öieoiJ Defenbagijtjp onö S^n,Dit"ï5"* 

g!jeujeefl5tju/gl)ctroutii)eï^openmolje enöe Relatie nictantctisbci;- toiü Lu.het 
jtaencomien/Dan Dat g^p Den i^anbel Oefet l^epltggei* €entcl)ept/ Uiel '^^^s^'i' 
enDe goet meent: €nDe met ll^egl)leggntg()e allei* Uoo^gaaiDe ébtljet* 
ptc^ept enDe BecDac^tljept/met ttouvoe beg^eect te DeUo^Deren. 

^efgöeltjcfeen oocfe onfe tot 2&afel gljcjiclDe Confcisie , mltffla* 
DerjO( Daet oy DegeUoigljDe Dedaratie,bteiup BfcfjjtftelgrU toegejon* 
Den l)ebben/mct goct tel)agl)en aemicrmt. 

^00 [eggen U)p Dief Ijalben <$obtDai laaber allri$ 10;ebej3eti<^e« 
ntcgept!3/5t)ne <(3oDtgcbeocnaDeenDegoetljept/^oogf)(!en ^dtith/ 
Dat öp onfet foo gOenaDicDlQCb ontfermt i)eeft / oocb $gne <6Dcnabe 
tot Dtt «^oDfaltg^ Depligl) 1li)ercb/foo rgcbelgcft meDe Drelt/ enDe on^ 
in Dit eenmoeDtgt) l^eijlanbt/gDenabcIncb te famen boert en brengt, 
tl^anc top In aller manteren met ^erte enDe gl)ef)eefe troutue/ De <Ce* 
niröept Der liierc&e €ÖJ!fït/nac onfejs Ijoogölten bermogöensf/tc foec* 
hm enDe te bebo^Deren gl)efint ^m/ oocb met 1^. enDe alle <éoDlte« 
benDe €{)ji|lenen/iaieDe te ftetiben gö? nepg^t gfjetocell 50n/ en nocft 
5r)n. vDieö 19.<$.ftcD fefierlijcb tot ono gfjetroort fult 5gn. 

^ebJijle top ooc/aengaaiDeDelirtnc6elê/ban'tupterlgr6e 'fi^oo^ 
enDe Dc iDooye ften/Dat B,4S, geen mifberflanot binbt / gDelijcfi Wp 
ban oof li geen fye uren mogljen / enDe Darr benebeno bp j^et ^rtgrUet o^euhfc 
Ded l^. ^acramentd Dej3 Hifftaemö enDe )5lofDt0 Cftiifli bcrftacn !^f"f* 
lÖrbbcn/Dat gijp noclj nopt glje leert en fiebt/oocli nocl) niet en leert/Dat 5 lS 
€f)ii(!ui3i ban Den i|cmcl/ ban öc lüc r Ijtc IjanDt «i3oöf 0 ?rinc!6 13flDerj5 ciattng^ie 
«fberujaerfjj cnDe opbjaertiSbarc/notijfifDtbaerlijchnofljonficm' H^Si^ 
bacrliif ti/cn aifotgeliKfe ooc& UJplbafl bp J)ct Jtrtrirhel Dejö <e>ljtloof0/ K«i 
C^pgebnrcn ten *>emcl/;&ittct tot De öec btc r l)anDt^oD0/l^an toner wtuam 
pp tücDerromenfal/etc. blijft /rnDegeencaPybarrt/nofbi^rberbaert 
(Die Daergbefc|jtenfouDe)gOeDcncftt/ enDe alfoogceneiïregbentoooi' „i„ tcgje," 
oicljcpt ofte jSietmgeDejs UifDaemiö enöe 23locDtj5€b?tO« Ö^PÏigD at)ffwoJ«n» 
9|monötmael enfettet/ upttoclcftejEüpet tootboIabDe / Dat Detoaere •'^f/f/ö'Jö?' 
J^cnfcbtuerDingbe/ett ï)emclbaert Clijifli 3nner t^f meiff Ije mone/ ffiSm 
Den jctijciiclenonfcjs Cljjiftlijrfien <©DeloofiS / nodjanDereylaetfen uvtmiu 
^'^rjjrbjiftuere/entegben/oftc ni eenigcr torge f ontrarie 5iin motste. 

i©P ootft Daerenteggf n niet en toillen / Dat in't «bonDtinael alleen ™,^„ i, 
J^o^JJ ofte leDigbe 'Seerftenen / maer oocb bet Htfftaem cnbe 2&loeDt ij^ijj 
Of» l^eeren ontfangbcn enDe ghenoten toerbt / alfoo Dat Dit aen Oem cwtmgc m 

felbe ïi«t«/wtu# 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



fecïiboojöe 
Imie behtiu 
heil. 



onigt)e bei; 
Concoidie. 



ittibao2t/ 
niet tfghctu 
0tt)öiti)6te 
luillcit Atnt 

Ijfr tonccn* 
bitt9l)t tiDt 

anttuoojtir» 



felöeöUcenboojBet oljelootjtölj <iI5|)fmosbttoflfrIöfB bffl^fpencnöe 
bebonbcn tocibe/alleia nac Uipöt cnöe fcaaöen/oorh nae inl)oubt/upt* 
üJrjfingDe cnbe teermogöen onfere g[)cbacl)te Confcisic enbe Declara- 
tie, ©op beu ;S>cDmalhalDtfci)En üBagl) tofglKffljubt/bpUJrlrhcüJp 
onfe^ bceljs uoc {jiiiaelp flnf e»be oiiïjciruf !it l3lni3fii.^,o cn coiiné top 
nu mrer met anbecufien nocl) bcüinben : m)au bat top ( <ï5obt |p lofi 
tn t löcrftanbt enbe in be rccbte ^ubltantie met ben anberenCenigJ)/ 
eiiöe tot goebe ü?cbe 3Ön« <lE»of b geen (irijbt nicei; tufTf bf " cnis en ik 
Cnbe bat onsi<6obt mtoacre Cenicbeptte famen gbeDolpen beeft/ 
Die top Hof enbc ♦©anr b feggben in eeutotcbept. 

<©aeronnno top / betoiile gecne anberc mfcningbf bp 13 en Wom 
be bobcn aengerocrbc utoe ?tnrtooojbr/booQbcn toel Ucifjcuobt 5i)n/ 
actjten oofH gantfcbbic/ gbp en fult bie mate bet €egtntooo?Dubept,^ 
nae aerbt onfei: ^p;aerii/cnbe bor bet bciii^oirlie nen't aibec berOan** 
belöchft ijs/boc? te b^agfjrn/niet beftoaren. 

tDefgbeh)cken top^oorh tegben^ i£) baren / enbe on0 aWt^ befeis in 
bet toaerbept enbe rccbte troutoe betritjtigben toiilen / bat tot onber" 
Doubtnob^cttbeDcrmeerberingbe brt toaece Cfenicbept btenflelijeg 
5p/baerentegben alle t'gbene bat firb tegben bic felbigbe fonbe menen 
betoegben/ met neerflic bept boojcomen enbe cftoenben.€>oth alle bt* 
gane (®ntDillen/al0 bte tot not^ toe met^p^eben/^rb^ijben/ ofte in 
anberc toijfe firb be gbcben enbe toegbeb/agben bcbbcn / <6obt ter ee* 
icn / enbe a!le Cbjifigb^loobiabc ï^erten tot bf teringbe/gantfrbeltjcfe 
of enbe ballen laten/enbe ben anberen ban nu boo;t met toaere trou« 
toe enbe befoe / ban i^erten meenen / gbcltjrb baei- ban onfe 45belf er« 
öcn/bie top op befe beflcinbe «©agb bp onjct gbebabt bcbben / ghelnc* 
^er maten ban l|erten Daer p^efr ntercn. 

^Defgelnr bé enbealleö goetss / top toeberomme ou& tot ©«^e.febet- 
Itifb troo(ïcn/bie top oorh bier bp bjienblijcB toillen gebebenbebbcn/ 
4&nfe akercbea alle tijt ui i^aberltjtbe ^oigb^/ Hiefbe enbe troutoe/ 
bebolentebebben» 

Cnbe of W pet toat booj qnamc / bat be tfbji'^elbflte Concordic, 
enbe befe onfe bcrtrooftingbeentegbenoft ongbelpcb jgnfoube/ bet 
felbigbe niet btbteltirb gbeloobe toilt gljeben/maer alle tijt onfe mee- 
ningbebaertrgbentoilt bernemen. 

;©at 5nn top toeberomme^e boen/en oniS aller CbifpeïfltBer Hief* 
be enbe Croutoe te beblijtigben htvtpbt/ be fabe ten br (ren/ op bat be 
aengbebangenc Concordia.met beo ^eeren gbenabe bepaenbe/aenge* 
retbt toerbc/enbe toat ergbent nor b btoalen mocbte/ b^ienbelrjt b ar n 
D'ecnföbe teleggben/enbetotbolcomene Cenirbeptte b^engfien 3nn 
lup oberbobtgb.^obt onfe ^emelfrbe 10aber/bie baer ifi beli^eere bcc 
5^epifcbaren/ be l^aber aller !J5arnibertttbtpt enbe troofïiö/ ontflehc 
fn on)8 aen bcpbe fnöen boo? 5öncn i|>epl!gbcn <l5bee(? / bet Bier xHiu 
Öcr45obltjcber JLiefoe/toaermcbc topact CbJiflelötb 3©ercbbefêr 

Con- 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 




Cöncordic, totl^cpïtgTjmaBmö^e cnbe €m jrjncjs ^amn / ooth tot 
fttitc^eiit Uelei: Stelcu/Dcn ^att)an enoe De IWcettU / iiuttgaDer js alle 
{jaren aenOaagb entegOen/ Doo^ ^ot>fi scnaoe aeugljelept / faltti)lgc& 

i^et laetöe ^cft^öönt D. Luthcri , acn De ^toïtferen/ 

Ujaermne {jpoocfe 5ö"^i3 öecljGS De Concotdiam jjeijeftiflöt 

enDebeQupt» 

^H^IOetmeDenuDegOetrefteConcordia moeite gefioten uietben/ 
J(l3 i)ceft öe Luthems Defc laetff e^eflen-antiDoo^t Den <euan« 
^i9^elifcf)en ^teDen tn EttittfetlanDt Q^eQüjmn, 3cb ^ebbe uuoe 
JbcDjtjben / Denbtetrben Dagg |@ep gi)eDateect / ontfanggen: 
Wm tune tcbbafc geerne becnomen gebbe/bat ubie nilci* i^erten tot 
De Concordie betepDt jijn/efi © mpne «ècbipbcn Ujel btljaeobt Ijctft/ 
^Sanielijcfe : bat üjp all)ter met Iccicn / bat in t Ijcplioöe ^acrainem/ ^ L„,het 
foube Q0e0oubrn Uueiben eene 4^yUaert enbe j^ebecüaeit onfeiet i^ee.' orrft aue ne 
cen/bocti ebenioel Ijtt ttiaece Utcbaem en 2&loebt onfe0 l^eeten / baec haiiocuiigtx 
felfa antfangen tuecbt met 25joobt enbe ïDun: l^aec toat nietfc^jif» 5" ^„"^'0'** 
tchjcli cön gegebcn VDeibé/l^erfie it b inp/bat DodtMan inus Bucci'us o]^g(6;«igeu 
euDe D.Capito.fulIentaUejEt monbeiöcli betec uett laren. tBelcbentch <at>«uoi<iw 
SAk$ uertconUit j^ebbe: enbe ooch Daeromme gOebcben: «IDeUi^le bp 
mp geen tüït)fel i& 1 bat bp li) fufcft b?oom Boicjcbcn 10 / tuelr h met 
<arnfl geerne UJ et boet / enDe tergt ganDelen bail / toaer ban icb geene 
clepne bjcugböe cnDe bope tjcbbe tot <6obt / of mettet tgbt nor!) ecw 
<§)torli tn't l©icl guame / foo top foetgeniei banbelrn met Ijct fluacfee 
i^ooptien / «aoDt [al tot b|oli)cRe U)ecl)nemtng{)e aller bUialtng^en 
i)elpen/5imen. 

^tflupt \m tiueeöen ^«tó, 
£^itf3aöer0 aetiö^eftecftte li)erftalmg()e Danbe ©et;?» 

aiTöcringlje bep 1 o;nitijtUc!iS ban De '^tugf butgDfclje 

Confeisic. 

*i^€fc foo beelboubigDa ober enbe toebcr ober ;êcb?<fteii/tuf-' 
4JgffOenDenï>ceteLuchero,enbe be ^totiferfcfjc enangelifröc 
/*^<S)teben: ;©efgöclgc)C alle be booigaenbc öanbelingen bet Coa- 
coidic met be <©betlanDtftOe 5fecrchfn/|jeefrmen befet oo^fafic 
uJf aï)en/bc!5 te bJnotloojJtgcr aenbjufen üjillen / toaet me be een pege* 
Jjjcftclactenbe <©oaljen{cönneHjf6 fien maglji : l^oc onbiliöt6l)Ctij3/ 
b«etlijchc(mcttefugbfctttnflljc bet foobanigDe boogïje enbcbuete 
bcrpuc^tinge ban eentclKpt boo^taen te Douben ) ebenüiel notïj altijc 
opbetcuooienboo?grjeloopenebarbe enbe fteftigbc ,S)trijbt-ftD# 
icn Diingben/enbe niet Ijoojen bJÜIcn ban be Ueerc/ bte in be Concor- 
a»c öanbci-ngcn ban D.Luther febe toegjiclatcn/ enbe 25joebef ftb^P 

g baec 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



WAtt inm 

nt.iglje tt9 
tliictioeti nu 

bcjt iigflmr. 

ConfeHie gc# 
ftlitCI 10. 

iif0 io.%tf 
tgcftete/jiju 
tir 0apt|leii 
ariiytjeitacat 

hiricben ooc 

basl) tot 
3flugfü«c.rt# 
Igciteanbere 
(ïutitdl 5911 
iiagegljeuen 
gheuuoiDrii. 
WtUkt mi 
brtcr gljfftf* 
Itattccrt 
ticfft/cuöe 
lugnec Ijcrft 
tuil ril iiae; 

19oo; Fljcio 

iilytico mie 
itopteenigite 
ftcnöi ghr* 
luerft III be 
<Ciiaiigcii« 
fcbe {tetchf/ 
bait ti«gec|le 
cnboigdeiu 
bfttueeDe 
^airktiri; 
Kugtbitrglj^ 
ficijs cófeiric. 



öaer obcr/onbft be «eimnfleUffSe ïttrfBentjJ afnflfierttfitectooibeti 
«ecu bcbent cr.bc goet ^p^er clibJoo^u iflct; Favorcs amniiandi Odia 

reftringenda funt. Slïtn ffll altnt lüOt tOt l^jcbr bient bf {lOUbfll / f tlbC 

iwecnDebfvrciiptbifpDfn : JDaei ^iiccnrtbept/ i^art/ *)abftenbe 
'ëVDifi'falmen intïftUcn cnbc taim laten. TÉ>acionimc m foiibcban 
oocfe ninm De «©ulaliglje ^aframpiit-rmibt/bic boo? (©obejj nficna* 
bc Qljefiiföte Concoidia Kiet boo^gbctOQbên torrbcn / boo? ben bittere 
euDe too?iiioljc ^trrjbt-fcljjiftrn Vuclrhp te booten / (eer ban öet eenc 
beel bCjBi anbecen meeiiincö gbeDar t beeft)boo^8ï)cloopcn 5t1n. 

ji©aer bitjp corh oftenopd) ban ()ettü)eebe5l>felDefejö>fb2ift!tf: 
i^oe bat nanieliirb be ecrfie (jcftige ^acrainent-flrijbt epnbelijrb aeit 
b'een ftjbccnDebpglKlcptijS glifbjojbeu. lt>aerbp ooc b bit inbach' 
ttgljtemaheniö/ batnae|)et öpgljrrerljte IDerbingft bet Concordic 
Öct tljienbe '2ïrti)rfif I ban be Ituot üiugbWje Confcisic- , nor b booz bet 
3arc I f4o.CnbeaIfoo boo? teeifte Colloquio tot Ïl:>o2tïi0 berbetêrt 
ijö/enbc in plaetfe bcr booiigbe ïiDoo^ben / ban be ifgl)éntooo2birbept 
besJ ILtcbacniiö enöj ©locbtö €ï)|t(li/onber be gebacnten ban Bioobt 
enbe l©iin / bcfc ïDoejöf n obf ff t ^ijn : *Bat niet:25200btenbe11Dnii 
üjacracDteUjchben jöietfnbcn gfjegbebcn toetbt/ DetEiffiacmenbe 
25Iocbt gefii Cïj^tflh^oo iiö oor ft be CkufUla , toelcfte te booicn baei: 
acng^eftangfien U)aiS/^atnien bie/ Ujelflie baer tegen Iceren/ jmpro- 
beren oft bcrüJf rpf n/ f^m toer ft ge bacn/ obcrmitiö be berbar btftr pt en 
bebefcbulbingDf beroOriier(bienien te booten bart onbeniiepnbe) 
UJecö oöenomcn üjnö^cnbe be ldapi??en booz baer be booHnbeHaooi^ 
ben/ ban be 'SregbenUjoojbicOcpt onber be gbcbacnten bes T&ioobtit 
enbe Hi>nnïf /tot Ijaten boo^ber I niif bitipr ftten. * 

Ce meer/belurjle ban bc (öcbcputcerbcn ber iö^otcffcreiibe ^te n* 
ben/ op ben öntrbagfj tot •Hngf burgö/ ben föapiflen w naegegftebe n 
0be\MO|ben. i .ïïDat eene beranbe ringfte m ^Ö^oobtjö in ftet lltcbar »i 
Cft^idi gDïfc(nebe.i.€nbebatnicn(jet^atrament/aIa onfe ©oojou* 
bctö/bcrecren fonben. 3 .<enbc bat bc glKfte eic €bn|tii0/onber eene ite* 
baentesp /enbe onber be eene gftebaentefoo beel aljS onbcr be anbec 
outfatioben toerbt.4.enbe bat ftet b?p floen foube/onber eene oft on- 
ber bepbe gebaentefj te Communiceren. Welthtü men boe h in bebaec 
nac aenuMelbe önc]t:bagDen enbe t'fanienfp^efiingaen metUiiibec 
Öeeftbjidennaegbeben/betötilebatben t^ooibc <^objö entegftenijö 
mm beeft oorli op bcbolgftenbe t fnmenfpielimgen enbe fièffba- 
gften altnt boojtaen Oet berbeterbc ejceuiplaer bet JCugfburgbfrfte 
Confefsic ban gftemeene ^renbe buegöen pubi ica aut horitaic oberne* 
öfteben/enbetn opene tDiucftfïaenbcgftebouben. ^Enbensnofftbooi 
norft na D. Luthers afflerben/nopt in be euangelifrOe fterrfeen eeninè 
ft tnbt nof b clacfttc getoecn/ban be eerfïe ofte anbere Hlugf burahrcfte 
confcfsicter ttit toe batFlacius Illyricus ten alber eerfï?/iipt geffbepfc 
©ae t tegcnjj Phihppum Meianthoné,fulf;c op be 25anc ge b^acbf beeft, 

^aet" 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



^9 

^flcrtcgen ootö be !^eur enbe 1^o]f!cn op be l^aimiburgifröc Woi* ^tt nem 
flm-bag|)/it*',6i.;g>fIjnftdijfhaenDen=IUcpfer Ferdmandum öefeupr» ®o^f^ew 
claringlie oljcbaen öcbben: ;3Dnt i)aer o^emocbt en mecntngc gantfflj oK« öaaf» 
met eH tja/ bat fp (booi bc bocniael^/ ik afuif iiDiiigbe etu»rli£r Cahim- te B^muZ 
iiien,iïte bp ïfóepf.lBaK fl.tegnijï bacr acngcbjacDt UJacc n / Dc tof ber « {"""^öi)/ ba» 
pflbcSubiciipue,t>er ferPcuptgI)cgöebciieConlcfsie)iian beaiibet. KtaS 
toerf 3t«.40.obergfgfbfneniöcDcrclacrbeConfdsie (biefpbaiuenc ixew^hn 
gljdotfefleminrnbe iiiefningbe met be eetflc fjtelben enbe betlion» öctjcugf. 
ben) in bet minfle niet fouben willen aftotjcben/nocljberboeten laten. ^êanlT;.* 
lO^ant nabeniael be felbig^e op bit&toiljs gf)efioubene <8nberfp|ehin<> uiretnmtie 
gl)en/ enbe met Cegïjenbeel g^eDoubene 3^'ifputatien in fonnniglje iïe««?«f8«* 
Uttijchclen / biefftaltten bie te meer TBiibtioopigöer gtieflelt Rebben/ J"?iïlnf?' 
toaetiuebebe<!5oblrjclic TDaerïjcpt tegben alleclepc 31fgoberije/biesi igrkcQuia. 
te meec acn ben baglj motïite comen / enbe ïiet <©ï)eloobe enbe t'lDet» «'«wini/ue 
troutoen op be t^olboenmgOc enbe l^erbienflen onfe0 eenigöen IBib^^JSK 
belaeris en ©erloffet 0 3f f" Cb^ifïi/mct te ïugbfettingDe aller MtiP 
fcDelijfUe Traduicn enbe tnfïellingen/repn/ fupber/ enbe onbertoalftljt fcöjeft w, 
blQben/enbe op be ^acomelmgOen gQebzar|)t moeite toerbetn 

^00 m con&en fp etien foo toepntgb ban be fel\)tge/al0 ban be €er* 
(Ie IjaccDer l^ooi-uaösren/enbe ten beele öarer felfiS obergöegöebene 
Confefsie,afUJ9clien/toaet toefpbanöeis te meerbetocegDttonrtii/ 
Detotiïefulrftel^erclaci bc Confcrsie,tiie %°.40.enbe4t.in ^jucfe gfte^ 
Obeben taave/ nu ter t0öt meefi bp be ifóeccben enbe ^cgolen in t gOe* 
bjupcb toaten. 

Ctoeicbe men aU)ter in't bieebe (jebben totllen aenVoijfen / betogle 
bie gi)ent/Ujflf be frlacio Illyrico aenbangben / nocï) fonbet opOoubeii 
ecngiootol)cfcljiepbii)ben / ban be ongbelijcfeljept bcr Exemplaren 
banbeHuofburgljfffjêConfefsic.cnbe Philippum Mclanthonem op't 

«ptecfle bcrlmaben / baii tocg^enber berbctetingöe/ biebori) etltjtfte 
Deel Saien booj beis ï^eeren Lutheri obeclöben / in bc €uangelifc[ie 
3!terc&en g^efcfnet tic$/enbe in't tljienbe ^rttic6el/bantoegl)en begfje' 
ttefte Concoidie,cnbc bat baet mebe ben l^apiflen f^mn boojbeel ge< 
ttomen toerbe/ noottoenbtgb gfjefcbteben moefle. 4tnbt bele eerltirfie 
lupben toeten/bat be loAtitliel^otd/ilanbt'g^aef Philips Man l^efTen/ 
nae be opgfterecftte Concordie, beClaufe/toelcRe inbeeerfle Exem- 
plaren aengeDangften toaiS/ ban be Impmbatie oft i^ertoerpinge/ ber 
gbener/bie baer tcgl)en kerben/met 3gnc epggene l^anbt boo^ggef}te« 
ben enbe uptgDebaen geeft. 

t De m mti ütïtst ^tWft^s, 

te2&ebeiwemfTebanD.Luther. 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



D.Luthcr 

ojji itietiui 



?3e Elevatie 

tor U^ictcu^ 
flcir/ghecft 



Mciiicus tac 

Ölje/Uiaec 

löiltpublica 
^umapproba- 
tu\nc \}oot 

be(ligljti0/ 
iiat tifcaii 
noclj (11 fal 

onnifTigt^e 

Itt6t prxju- 
dkcicu» 



rsjpommaelctlgcBcr maten tocDcrom tJctmcui'iïï/ii|o.ic44: 
^ailö D.Luthcr 3gne flöenoeiiiDe Co^tc ©cfeentcnijTe fjecft loteii 
*S!3*^?/ inneftpDc tanOeatvoeüaiiDeConirdieiu^^^ 

ir ,S°iH*^'l?^^'''^l" éécöjgbcn / fiecft öcm ten bede ^cfiujaic 

bUjaUngöm uict o?ooteneniflenöe blut Ujeöccflelew Oebb«rS 
ten bce e/bat booi nnfgunnigfjen/D.Luchcro alieSjaSmSn Sn 
flengDeü^aclit/toaeniptljpCrflelBncn cnbefufpicic teehni De ili 
ricDeriï aöcfcpept fjeeft/aljj of )p Ijem niet a?oot en acljtcötu! Smm 
DclDgleootbLuthcrusiïietBullingero, om De ^aeranientlgilicma* 
mereban fp?ehen UJ!jle/pet mat in niifoei fmnbr fl?jetooI)f « toarer^En 
bat De EuritOerö eciicn meuUien il^npiffljeu JESpbH DaDoen laten 
upfflacn/t'üjctcli Lutheto fm nnfOaeoDbe' ^ ^ 
^acr toe Ijie Jp oor It üecl/Dat ro?t$i tc Uoojcn/op neerfïiari aenfioti* 

belncfe be Eicvax.e, ofte opöeffingljc bf ö oDcïjepIigïjDcn Bioobta/in De 
l^erlmimg jc ofte ^pjebingfje bet UJoo^Den bVmonbtimci ƒ/ ?ab* 
be Jaten ballen/Die Uooj Oeen tot op DefcifDe tiit tot HDittenliemf S 
m't gljcbjupch gfmelï/t'UJrIrü Den mmmm Sibel' Dinia K 
tOQljö Creoig.j tot ^acDfen Doot / nieuüJtlijfh tot erhenteniffc bpö 
euangelmm^ flecomen/enbc De upterlijrüe Cercnionicn SS.a^^^ 
göcnbe ajacen)niet toepnigïj berD?oten heeft. "Lwi* 
©P befen üBeifTicftfcOé «bcl/ljabbe Dodor Stephan WüWtm m^s 

fS.ïïi'*' nH^" i?^'?ii!ö/0^ootf bcnnifTe. Jlt)efé quam ontrem De 
felfbetet bp D.Luthcr tot Tlêittenbergö toais ^tjii 4Ba|t / enbcDoÊJin 
Ober €afel toat befcljoneHen Uja^ / foo boer l)p onfa^ban^^^^^^^^^^ 
fegahcnbe : tïDat in't ILanDt te iKr pfTcn ober a( het eOefrlK 
bat D.Luthcr ^tijingfjUfcD bjare gïjctoo^De n : S 'S^ÏÏS 
üjoo?ben ban ièefitoent fefelbt/enbe m B^ief. ©aer ober Lu t he?^fS 
fiefttgD to^rtoojnbe/ Dat ÖP OcnueJfJont liet ftoo/en/ bat hptS^^ 
^chwencfifelbtcnbebe^uritöer^ op nieulu frïj ööen toUDe S 
faten Daer bp ober tafe!/Die bem tot fJltfeen bo^"mn SVii m ït 

LtuhcrutitebeKn 

SSS?^?f*^^^u ^ ^ ^^^^ gfjebat tcbe ^oo n fieen Uiilbe- 

jBaer D.Luthers gbebattebe guae tgbenoegben bionph uooit 
J^aer baer ban VMiHrn ban\.ofD berfïanbSc o^^^^^ Hnp- 
ben bebcntBe/<©ft baer uoo? te boubé jp/ Dat een fufc heftinSffX 

mcn/enbe iipt fonmnober aenfje tflligen/toelffte De ^iJootmoeDtrfi!»* 
Luthcn wif b?uptfeten(teflDeni5 alle be boojgaenbe ban fo 

fultbe 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 




31 

hit otiet bepöe fgöen/üaii aUe<jEiia!igelifclje ancrtbeii Ujeööcn/ar ngije* 
rcf LUC eiitic bccrac^tig^bc Coucordia , foo oDfÖ«I üjf cij gt^enonien cn 
in öe gionöt uptgljeDelgÖt fouöe moeten lucröcn : «enbc of niet torc! 
imec/allcbeol^enebpDegöcniaethte ConcordicbUlgcfe te laten jgn/ 
toelche Ijm op Dc iVfuigbc nocïj tcu tgDt befienncn. 

tBam luarrouime en fouDenien bte geen Wietft gunnen/ble gaet op 
fulcfeeConcordiaai beroepend UDelrbe Lurherus felfïite boojenmet 
öDemeene beüjiUingfie jtjncc jnicbcöulpecen toegfjelaten Ijeeft / enbe 
Öem boel) ntet berbo^gljen gt toeeP ii8/&oc bie Bucerus berclaert Dteft/ 
toeicbe uercIanngDe öp nopt toeberfpjoBen Derft. 

bie 1Lecic(tofler op be Concoidia ig gOeniaecBt gfietoojbe n)foo 
tiict til alle^ met Lutheri meeninge enbe nianicre ban fp?elicn eenbet^ 
Icp/bor^banLuthero cnbf anbere «Cuangelifcljc Heeraren gijebuït 
ÖÖetooiben/enbcbacr obct 12>jebf in be l^ercbe <ï5obj8 opgecerijt : ^oe 
tan cben bc fclbigbe ^^-ecrc / nae bat toebcromme ccnigöc |&ctfoonen 
op nieulM ^tcijbt betueegbt öebben/balfcö enbe ontfcl)t / ofte foo ge* 
Öcel onlöbeltjtK öDetiJOiben jtjn^ 

5^acromme niet onbiUijcfe tLanbt-giarf Philips ban ^tfftw in ;9n ^pm um» 
^ejiament gïjeoibtnccit ïjeeft : s©at ohbtr be Profeflbren enbe Pafto- 8?«l«Phiiip- 
rcn.in^cDoIenenbeÜtercfecnin't Hanbtte i^eflen / ntfmanbtinbe £m"nbe* 
nnjbt ban't l^.tHbonbtniae! foube befbjaert toerben/ toelcbe Jjaer tot w ban be 

be Concordie fojmulc Bucen beftennen. cpgttecljte 

BuceritoetiecUerlïaelbe Confemc, itaeupt0geganeco?te^ 

25f bentenifTe Liuhcri : 3item/$tjn ^cD^öbeu aen Doa. 

Lutherum. 

€t beeft ooffe Buccius,nae bat ban l^eer Luthcro be to^te 25c* 
)6entcnifTe in ^n\t\i i& uptgljelaten / tot ^>trdcfbiirgr) nocl) in 
t'felföe Sm/^m Confcisic opentlijclt in be^cöolen Ghcdic- 
tccrt,\Maetinne Dpbc bmlaringlje bet Concordie jjrtöcfeel 
totbet betöaelt/oof[ïbfjÊH^eeié Lutheri bpfonbcrePhralcsenbeaerbt 
banfp^eftcn/toaei obec ïjm bci&;tebif anten tot EurlcDÉtsDerben/ 
nittjt/aisj oocb te boo^en/op ;&acrament0 togfe berclaect enbe uptge^ 
«^t öeeft/cnbc öcm met befe jgneConfefsie erbaben ^ee fï/boo? t'45e' 
ref l)t 45ob0 te tomen / ggelgcft ban fulcfie jgnc Thefes Tomo Angii- 
canotebinbenjön. 

<5nbeop bat be private ofFenfic tufTtfien ben ^urftDetjS beï ggc 
jneene Concordie faBenniet prcjudiccrcn nocöfcbflben inocöte/ öeeft ftijjöbmflw 
vP ten oberbloet aen ben ï|eere Luthero fcif gefrfi^eben : #oe ongeem o Lutb. 
JJiet aUeen bie/Uif IcBe in bc ;g»teben be0 é.fiSr j: bienen/ maer oocfe bc 
^gfberjs tot 2&crn enbe 25afeïbcrnomcn l^ebben/bat Luthero ban 
pe xuricDerjS oojfaecB tot tooin enbe ontoille gegebr n toerbe. l©nnt 
i^PM^^eecBt bp) bte top be j^otulcnbci: Ccnttfiept ban W grfïelt aen* 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



TJieokigeii 
Coucordu. 



<riacl)tcoucc 

bf0 ïtACtAf 

ment 



tiet€uaiige 
Itfcije iAnc* 
km» 



Philippi 

^Teflatneiit 



51 

patn; aljs Die top fuUhe mtncfeelen / nae öD^noecljfanic ijit|ielijche 
ouettoeginge/enbe Demoubjm op Ijtt d^oDIgcbe HDooit/beUitUinhc 
etioe opgD^DOin^ii Rebben. 

il^teuanl&ecnen iSafel goubengate Confcfsie ed BeBententffe/ 
toeicbe fp © otoecgefcïjicfet öcijben/Wet maten fupbec enöe repn/Dat fp 
gl)e^eel gïjclëcb met onss (lemmcn/ctc. 

t^icctiaebeclaeflDtÖP :5^atfommigBetoepmöBe Baeraenetlijffee 
fojnien Dec ÖtDcnen (looten/ Oaecmen öorö otiecne oo^faecfe jjeeft te 
tvijiïïcn.€nl)e toanneet top aeiifien(fp?cetbt |)p)euöe gcuencfecn / toat 
onfaliflB onflOeliubeiiöe ft^abe/ tJcfe ^acramcnt-fltijbt in De Jierc* 
feen ingljebocrt ijee ft / foo L«bbf n top niet licberjs gfjctet nfr f)t : Wm» 
fcöen oocft nocD op befe «re/ bat fulcBe ttoi(i mocijte opöoubm / eube 
aenb'ern fgbegBelepttoerben/temeer/ betotjleboo^ te beogen upt' 
flÖegane ^tïjuftm r nbe 23of clien/allc b^cme €onff icntun/bic <6cbt 
3gne WiWt enbe lIDoojbt tebeg^tjpcn / 4^[)cndbe bedeent {)eeft/ gtje^ 
noecDgfjeftI)tebtt0. 

^en'tepnDcbccIaegOt Op tocberomme benbrbzoefben toecometi^ 
ben (lanbt bet %errfte <ï^D?ifïi : ^P fi^n/ bat ïjtt toiibt <8nc()^t0clnf & 
leben Ooe langljet f)oe meer be obcrijanbt neemt. ^00 ften top oocb/ 
op toelever maten be€oIenaerje(/enbe anbere Bpanben €i);if)t be ^« 
pilden / nu Boe langBer Boe (louter / enbe moebigljer toerDèn/tegBenjü 
ben gBenen/toelf hc be ifierBtfe Bapene leerc €B?i(ti / enbe alle C|)^ifle* 
10 ctien toanoel/tn be Iftctcke planten enbe beBouben toillen* 

<Cnbe toeiifcBt epubelije/QPat bc !^rere Sefuë toiUe De Cngeflupm 
enbe ^to^m-toinbt gBenabeltjck (TtUen enbe &eeren. «enbe (ïaen (ehec 
(f^pt Bp)Dufe faiten tegBentoob^bicB btcr maten alomnte / bat B(t firfi 
aenften laet / al0 Baefïebemcntamelgchfeere / tot onbergangB bec 
?DuptffBe jftatie. 25ibt oocii met alle neerJlieBept/ Dod. Luthcr toil 
Ben/öaer Umpt enbe ütercfef /ben l^eere €l)iiflo in gebebt bebelf . 

'C'tis oocit Biet namaeljs footoelaljste boo;en/DatBuceiusaltnbt 
boo? een boomemen ILeeraec/in be CuangeltjrBe lüertben ber %ÜQf* 
faurgBiS Confefsic,t)ancenpegBelöc& gOeOoubengBetoojben ijsf. «©Be* 
lijcbBp fan DP benööftbagB tot öegBcnfputQB 1l°46.inaftoefcti 
beiö Üeeren Phiiippi, tegBeuö Maivcndam , be Ee ere ber «ugfburgö* 
fcBe Confelsic beranttooo^bt enbe berbebigBct Beeft. 

PhilippusMdanthon miiö Uanöe wnmael opoJ^ w^te 

Concordic nopt afgBetrebeu. 

<©o i(i onïoocBelijcfi/bat l^eet Philippus Mcianthon bp be op* 
gBetcrlite Concordic gBrbleben ifi I enbe tot aen sijn epnbe bc- 
penbigBe ©iieubtfcBap geBouben öeeft/foo toel met Bet eene 
5©eel bet <5ttangelifcBe Ktcrcfeen/ al0 met Brt anbere, 
«Ooe Dp 3l''«4o.tot IDepmar booblgcft crancft lagB/ Beeft Bp tn 50tt 

Ceflament/ 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Ccdanif nt/bat Ti») met rpöDf uer ï^inbt ^dm^ev, ï)ceft/ tsptbiit; he > 
Inch aöcfct/®at Ijp uan't aiüoiiDtiv.acl öejs J^ccrni / tjcm tot De Con- 
cordietot ï©ittembei'flDoffll)«^«cIji/bfIicnt. l^uftccth inallc$nne 
^chitftennaebeopoberecötc Co»icordie, alfoo cnbc utet aabersi gljc* 
Sectban't^tbonbtmael/VjjantDpbe mme ^mamooinicDiptm 
ï-icfiacttiö 4rfutfti/baii be Icucnöicömafeeube öÖcmeciifcJjnp tjn '^e* 
loo\jtactnnct €i)?ifïoUïaece <0oöt enbc Jfècnfcl)/ beitlacct ciibe upt* 
ncleptftecft/ alöinenfienmaclj in3Ö"f LocisThcologicis.bicijp ben 
S:oiimflö vjan engljelanbi toeflljefcljjeUenDeefi / tn't Sact 3 ö.boe be 
ConcordieoI)emactUti0/ertbe3nn befdbiflljc Loc» baernae2l^3 5^. 
Ujebecomaéebjucfet/toJaer umeöp befciuoo?ben öDcb?uprht: Pauius 
fept/ ©et2&ioobt i!öbe4&öemecnfcDapbcjï1ltcljaem0 €ö?iftt:5Dc 
53e6et tö be aftemeenfctiap bejï 25!oebtiEi€öii(li/iiaefuIcfeei3 toanneec 
bcfc iipteclilclic bingöen/ 25?oobt enbc 1©ö«v in'f libonbtmael uptge» 
repcftt VDetben/foo mm oujï fiet lUtlmm enbc Bloebt €b?ifli öÖc 
gmen: cnbe lö €f|?i|luj3 tijaerlgcfe bp Det Ö/biupcU be^^actanienrö/ 
cnbe 10 ctachtigh in onis: <<5cUjc6 H ilanus fept/ï©anneec nic befe bm* 
glien eet enbe bjincfet /f 00 10 €fin(tu0 in onjï/enbe üjp in CDlifto/etc. 

Philippi gjonöUücfeetiwtonnöfie / uan $mt mecnmglje 

int ^ctgcbel uan't gepligt)e nuonbtmael. 
/Mf Det felfbe 5 ^.3|aet/ geeft gp ban bf ganbel be0 «bontntaelis 
^JÏctUjcbe ;ècfijöben g|)ebaen aenVeitDietcrich, ^jebicanttot 

Tl i^utmbergö'/in't felbige tuerbt beelmaelis bit bcrijaelt; €)p bat 
ic6 met ban be repne oubc Jftercbe aftrebe/foo fctte ttb in t gDe» 
bttipf h beis monbtmaelsi eene jèacvamentltjche ^egenüjoojbir Jjept: 
enbe feggbe / l©anneec befebingen/ iDjoobt enbe Wijiv gljcgljcbeH 
bjerben/ ^oo isi ^ïjjtftuiStDacrldch tegenVuoojbigö : €n bit Müoi^ 
toacr öéenoecê gefept.^cfe en fette gecne inttuptinglie beö %itljAtm 
C hiifii tn't 25?oobt/ cocfe niet eene joobat ligc bcreeninQlie/ tofler mc» 
be bet ?licI)aemCli2i|li aen't 25joobt af !ieci)tCi)t toetbt / gtltjcü Ujan* 
«eer ©pee enbe ^fcr bermengt 3ön. 

^e Sacramenten jnn Pada, bat isJ/fuIrfec <©jbeningöfn/ in toelc 
6er gbcbinpcfe be beloofbe ^enabf ofte €>ai: t tegc ntooojbigö »0 / l>en 
OOenen/tocltfee be upterliitlte bingen gï)ci:ictcn. %\fi wen nrr hji bege^ 
nabe-teecfeenenrethtgöebjupcfet / fooij3C»i;itflu!3 ujacrltje» «flCen. 
UïOD?biGD enbe cracïjtigö in ben Söietct .ör n. Wat mi men mmm 
toojbercn / enbe bner ftcen moetmen boei) epnbelRCb coinen / tmt Ijet 
bncrbp bctoenben laten. J!l^)en toilbe ban boo;tgt)ffc€n/gel5cb foinnn' 
CDe onbcbae htelöch baer ban fpjc Hfn / bat m Hic fjann enbe ïMoebt 
€Uim teefentlgtU getrent / enbe bcr plaetfe cnbe (ïebc Balben ban 
ben anber gfif fchepben 3iin / gfjeltjcfe al 0 Det l&joobt acn eene anberc 
plactfe/bc S^iin occö aen eene anberc plaetfe geljouben Vwerbt / üselc- 
KcsJaUe^nieuWi^ / enbeoocb banbenfapifien ^^^ojpmujcrt^t* 



Philippi 
Philippi 

berciariiijj&f 
apgijctcchte 

Concurdic, 

thcri. 
Loei 

Thcologici 
Philippi. 
Aiino3<>, 



Cuptiug^e 



igcbe it%m^ 

iiae plMft 
ffi fttbc/fou^ 

bertingebol^ 
glienbfö 

eitlSIbebt» 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



ftdtniiptbe 
llttkettgsiu 



ciitDccbrii 
niet bntomS 

«crtmentlgc^ 



Me Coucoidie 



feecrpne 
tneeiiiiige tf 



34 

Mtt aïïc btoaït'neöf n ffl aïfoo gïtefcOajjciV bat upt ecitt bUjaWnge tje* 
leanöfrcUolat)eii.«lfoogfi«ffc i]it \stel \3?ag!)en0 enbcDifiJuteccnfl/ 
toanncecnicii Ijrt %\tU(im\ mist 2Dfoeöt CI}J!f{i aen tre upterltjcfee 
(©Ijniaöe-tccrbencn / an (IfDfcnbcpiartfe Ijaltoeu/ aeiif)etf)tenU)tU 
T©ant Dan beto?aegl)tinen/<i?ft ïLtiijaem c nbc 25IocM tan ben anbcr 
afa!)cfonbcrt/enbe alfo Ucrbeclt ujcröm bat fcn bcel in bf fcn/ batam 
bet infjct anbcr <6enabe-terthcn gftt h)cli)aeui inofieflotensp. 3tcm: 
l©anncec fuif be tegöcnUioojbk Ijept «i bc <6cnabc-rcf tlienen bfflint/ 
Öoe langJ)e bic blübc,<8f bic biipten beafiiicttnQc te berfiacn 3p.Baii 
bcfe fantafif n cn toeten bc onbc re pnc Heevaica ntc t/enbe ir h en üJtl 
fulcftc difputationes in bc ^mUt 45objf in gecnec inaniere in boeren/ 
nof ö be iCHoOet bae r mebe btoalcnbe niaBen. 5Ftit isj in een .^uniijia 
«lijneuptbuiiiielarftc cnöe bcjtcnbialje mecningfjc. 

3n ccnc anbere )&iief bcjs fe Ibigê 'jtaerjö: Scfe Ijcbbt © ccnboubicQ 
gbrff^jcben / UiatintineinccntngDc 5p. <Dacrmebc ontneme itb be 
IBoo^bcn Cbiiüi gbcbeel met ben anbcr niet/ Isant icb bieet tnel/Dat 
be l^ecre Cfntflust maerarljttgb enbe Uierentliirk bp onsi tegenUjico}' 
btgïj enbe crarfjtigft ijs/tuanneer top bc fiepligbe Symbola ofte uptet* 
l!ic{ie«6^enabê-teef benen gDeb^npclten : énbe aen't epnbe bcjgjeibi' 
gfien y5i\tf0. «ïDat falnien ban mp toeten / batitb laugfier alstinbe 
tbien 3|arcn/geenen bagf)/geenen nar0t ()ebbe latrn boo^bpgacn/ bat 
ith ban bcfe fabe niet gfKbar^t gabbe. 

Colloquio tot Hegenf buigl). 

/•j^ 0t %m I ƒ 41 .ftee ft ï^eec Philippus op ben fiijc]c-bagö tot de* 
^Igcnfburgft/mibtfgaberiö beanbcrc pjotcflcrenbe Theologen, 
jlbctHrtüfbeïban'tbepIigO 3ïbonbtniacl metbenacbolgbenbe 
tl^ocitben obergegebcn/ bte upt bc Concordie Buccn gijcnomcn 
3t1n.4^gcliicb aliei ircncus fept:)0et ^bonbtniael btflaet upt ttoee ttin* 
gt^n: <een «ccbtfcl)e/eubc ^enielfcbc^Pn Pauiu,sfpjcctht/#?et25joobt 
bat top bjcUen/i0 bc gemcenftbap bess Hit baemj5 €lnïfii. Sllfo Tecren 
top/bat met bet gj^cljcpligj^be 35;oobt h^t %ittiSicm Cg jifli geg^eben 
toerbt ben j^utttgbenben» 

<gnbe in fiZt fcb^tjbcn acn bc Praefidcn:en bed fclbigf Colloqui j: Wp 
taertoonberen om/ bat be <l&ebcputeeiben tot j^et Colloquio baer niet 
gijcnocgbcn fatcn/aen onfe rccijt oppe enbe bupbelijf be 2&ebenteniffe/ 
bicfonbcrttoüfel tot Concordie bicnen foube:1DIDant batgf^cneban 
oniQi gbcfet iö/t'toelcbmen noottoenbicl) leeren moet. HDp fpirfem nset 
Pauh ï©oojöen/enbc brcOI^ube 0ef btgbeloobige Baberen/rtc.Stctn/ 
liepen coaten nii'tfoogbeijcfl ontocrcnttot bcfcn f?anbfl/ni^n top 
bebbcu öe gbcfjcf Ic #ni)t{ici>t boojfoclu/enbe gbeh)chfft«?clüf li bf ou* 
be iSctbtgbelooötgbc iüerc be re fiacbt gl^cnomcn/cnbe bp nire njnnOe 
oei' O^ube ^ci)}ibenteiionj5gOemec[)faetnronbt gcmartbt/ toacr nie« 

be 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



5/ 

beU>Ponfc5tcrcB€!ieencbcflc»bfaric/ fKpIfame/ möf oDcÏJOtt^^cöe 

Sc U)P otJCrabcQheten fjcbbcivcnöc Ijoiiöen m Dtc € t):iftf Igcfe, enör 
ftillmaUciianmDcrtuJilt/ WfnflelöcbcnDcnuttelucfe?^. il)acrfoo ts^mm* 
Eckiut gj0otf t (ItöDt m bcujeojjm : ^oo moefrcn Don noch oe ï)f c ^j'^rijt Dm 

loomtheptmcttoeciitta^n. , ^ , ^ t- . • 

^hcöucrenDe Dtt CoUoqinum,löccft ï^cct Phihppus bcit Eckio^enbe 
anöcre i^apijlcn befe gulbcne öecbel entrgtjen gljcfet : ^atgecii ^a» p,,, 
cramentcn 5p/bu?Jica Ijet \sau «öobt luacftelDe Qeb.iupch. JBct toelC' ^Dei/Zn 
fee laeaOcl met alleen tjct uptecUjcb HDerr b bet gcntf tmse/maec ooc6 mcnc «ue 
het «aVelooüe teuerllaenijï: cube toerbt bitaenoOetoopcn/ bat ailecn ^^"^^^ 
'in be rechte geraetinge/bie ban d^ob gcojbineert ipltoelr fee fonbet^&c- oittjJSooif 
lootje met 5qn can)öct 25?oobt beiS «bonbtmacijs ccne «©etupgemffe mcttn. 
cnbe mibbel imtt geiwenfc^ap m ILttöaemss Cbjifii tnet ben gfjc* 

"^ï&aec ober Eckius,bc\j)öle «iet g?onbeltjc60 baet tegRen boojc» 
bjenaenconbe biet maten a!fobertoo?mt0/ bat öpbenfelfbenatoqnt 
in tooine hem tranrb göefopen Derft /enbe baet nae tot onbetfpjefein* 
aenietmecrgccomenijs.^el^eeï toan^^januelfjeeftooffe boemaeijs 
Qhefcpt : ^tt t0 eene gtoote fafee / enbe t0 Uiel Uieetbt batmen in een 
Concilio baet ban ftanbelbe, 

i^eaftelen PhUippi, ujaer upt öan de og^eele ^trijirt 

tan göeoojbecit toetbcn, 
beboibertngöe beis Hanbt-gjaefiJ Phili ps ban ^cfTen/ Beeft 
*Sooc6'©ectPhiitppus fommtglje &lupt-rebenenboemaelfiigc* 
JJV m/tatt webe beüjefen toerbt/ bat bc 5^atuer enbe %mtw 
flebecé>acramentenbetepfcbtbcgcmetuige/fo bicUan<l&obt 
•Tieoibineert iö / enbe bat m een Sacrament \& i ujanneet alle caufe, 
Sfte ooifafeen te famcn tomen/ cnbe bötmem tot fuif b^ 

ZZmeöet mgDefct 10; ^^^^^m^^^!^^^^^ SJSSlSu 
loof^: ©at betegtïenüjoo^bicöept Cfuifli / cenebjuüJilligDe tegpei^ LfcW ««et 
tooo^cljf pt 5P/ enbe t!8 gljee ne ueranDctinone nof Ij nifluptm^^^ 

Sebe enbJpïaetfe beö 25?oobt0 / enbe ^J/f ^j^S" ^^^^^^^ 
toillen/mmmetbaniDeglienbeii;53?oobt0tegö«^^^^^ 
oof h be l»oo?ben beö «bontmaeljJ ntct om bejs 2&200btjï UJiue/maet 

ban\uegöenbec /©^nffö^" O^lPJ^^^S^^^JSSkhiiffufl ^nncnUfc. 

ï©aecuptonttïebetfpiefeel9cfe iJolgfit/ ^«tJ^'^PJ KJPS^"^^ 
liacm Ket Bioobt^m^^^ ben iBenfc hen mebc bee It/ en te beigeef^ 

SanTbeXpl«tfebe0^ w^'^W' 

^^mlacmtóe PhiUppi Dan't «DonDtmael/ Anno 42. 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



„ui „ 




Ijct Cauutcl tot CoUcn/iöcoiljuelcIie n'nftuoojDt D.Luthcr ce" 
I ne ©oo^ixDm fleff t |)crft ) r Urn t>t mm ƒ unöfliiif nrr n oo(ft 
ÖEb?iiprbt / lUft nllcf n om tic mïït cïidc öe acnbtöbiiinDe bcö 
©ioobtö baer incbf te firntf nv marr ooi fi be <C>ionDt rn Coifmonaft 

Slüonbtmacl coc6 aenoeftelirii isJ/enbt bat bet fclfDc berWiir/aiö nnrh 
<n ^uptmamt oijcff Dtet/bf 11 Hoop bejj éiianoSfiS 
tretfeen be g?oofc €>f f mi inBjanrhrnrli/totberfcDooiiinnfiêftarrt 
ÖJoutoelïic&c bccüoiöingé/Luthcri aiit!jo?itept bnoi ftacr acii^uir r/ 
toilbr ich fcaiï met tjcernc/bat ql)p bat foubf t Ije Ipen beurftmé llBan» 
<ti bcr toacrbept/foo be f ft be iet bte oube ifóerffee beri anbr rs ban hè. 
m^lS ^^^^QMmhm/ aliS beiUfuUJe Schnbenten boni. NaS^^W 

tow iiif t M nfl"W Df t Öfplio^ 25^oobt e iibc UDrjn op't albe r e enboubichftc A n tv- 
tt amcM/ t'p,ofre ï©aeï-teptlicmnbej( HifljacmiSfnbe 25Iocbtjö €lnini/mhP 

Ipilbe baeromimbat gfjp/aliS een g^r ïeert 0inn/ bf nDffjecIc Mt 
tointicb nae bar ruf .3cfe Öebbc befe fabe aengeroert in niiTn Sr S 
tegben btc ban Collen / cnbe bfbbc om onfc ijiicubtfc fiflmj imiSr./ 
«.biei)tbanSföftP|ey|bigbetoiItIefen^^ 

nmiiptiiigr. nanbigbelupbcnflraffcn/toelffee buDrnt /baföet Hirbarin <ff fiïSi 
öoo^^iptfïiiefien bcr Woom/Qtlmh alis boo;t eei r^ooberff le trS) 
ïnSf ^joobttoerbc bigbefloten. I^aet in geefiber nianS ffi 
»ioow. bet «bonbtmael m Oreren tot een gemeen Hecftt auonbt-r tcir flBaf? 
<c6tec/batin'tgeb?upfbbei8upteiföcfteneenabet^^^^^^ 
K €D?muji on0 tot 5öne ILebcmatcn mart 6t/ en tn otmmmmt 

mtüminQ^t Phiiippi m mt (aetöe Lods. 



U0 öp ooffe ten laetfïen boo? befi i^ceren Luthcri boot/5nne Lo. 
)^X^?^ZcZJfl'^^l'^'^'* i^ooft-artötbefcn bei €f|^ifïe* 

ttS^'l?^^^^^^^^ ^^/^^ H^^-- inbe ©00^^^^^^^^^^ 



<f«WJflHi.^S«J"*ÏO^"f<^>^Pf" Tonnim latinorum operum,fert heerltiffe nbproV»«* 
a«»,««„r Ö^^ft;««Jf«!fh tenen Borrfe/toaet upteen S opofr | E 
^^^^öenoef b tan toeberrpbt toe rbni/bat ftp mat IjK 
be be toaere Her re beo? te fïaen : fo en beeft fip toeberoróiS^t nrL 



i 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



€Wi atn fïebe of^ pUttfe beëy&^ooU^ moefre Qthoft tuc rbeii:niarr 
Uj^ette CD?i(lu0 (fept ïjp) ts ujarrlijcfa bp befcn jqnen «DonDruiacI/ 
cnDe ööecft öao,: Dc}e 3ijne *® jöcnmgöc 5iju ïLitOaem cnöe 25Iöf Dr Den 
l^ietcnDen/cIjelöcfe oocb öe «^uDe^cöjibenf en alfo bacv ban fpicfern 
Cy niius fept / 5Dat €f)^jf?ujJ UI oiiiB 10 öoo? De gDcatiefnfcöQinnnDcr 
gaturre/Dflt i0/nm alleen jqner tracftt/macr oorh3q«f0 tuefrujö.^n 
Hiiuius: jjia oat f)P Dc ü3oo?öcn €lMh ööcff t BaDDe/jaijn ©Ice frfi tó 
toacrlorb eene ^Pijfe/enDc mijn 23loeDt ijö tDaerlijcb cenc ;ï^jantIi/fo 
fp^eet &t Op uerDer/ i^anneer üjp Dit ööemcteii/ fo sün top in Chiiftoy 
cnDe<£ftii)lu$ji3öinonö. ' ' 

/föenfal niet gftfDcnffeett/ bat fuïf Be 0«ttiie|^e tm^tpttm<ef\e' 
bfiirMcprftcn le ban een btrfïo^ben Iföeiiffbe/gelüffe men een «uehSSJ^^ 
taucinouDtban Hercule, ofte biagöelïjcfeen/ Die Dootjijn/ enCeinet '^fpfttn^ge, 
0110 niet te boen [jrbben : ^ulcbe <©nröjiftelnfftc gljebaebten fullen ^'p*»'* 
top baren laten enöe oniS Doo^ De <C>IjttupgljenifTe bettoeeben tot het 
<PljeloDbe bat Cftziltu0 niet alleen booi on0 een i^ffev gl)etoo;iben eü 
Obeft oiben tö: fBacc ooc& toaerac fttigl) ban be boot oughetoeclit iö/ 
mqim rracfit elnr ü/enDe iö bp yijnt Uercfte tegljcntooozDiarveit bet* 
eeniobt ou0 in Defe 3nnc€>^Dfninfl|je nwt Ijtm toacrafötelutft ' enbe 
matfliton0tot3rïneEeDcniaten. 

Philippi f^mlarinoge en t0 öp Doci.Luthers leuen noiit 

beroocmtnofi) bettooijjein 

5tenl)ceftnofftD.Luthcr,nofö pcmanbtanberöfn beeuan* 
gcliff Oc Jftere ften ter felbiglje tbbt aengbebor I)ten. f^aet m hp 
een pcgbclqf b m enbe bupten ïDuptfr blanDt/ bf t Boecfe Loco- 

-K-m-^"""!. .PPi.^PP^'Ü*'^'' boojeen ban be befleenbe tocJcom. 
eDelfte löoefHen gbcQouben g^etoojben/ toaer upt men be (ïubeccnbe 
geugöt/cnbeanbere/ getoefcn öeeft/toelcbegeerne öaDDentoillen toe* "^p'* 
ten/toat beeuangelifröelLeere 5p/toaec inne inenTicDbanfietlöauf. 
bom öabbe afgefonbcrt/ban toelcfee 72>otth Fbcius iilyricus oocfeyiiaÊ 
aengfjebangbene ^trgbt teggen Ph.lippum gï)efcö/ebeneeeft:3cfe 
?^ Joo ongeerne bat utoc Loci t'onber gaen fouben/aljö ie B ongeer^ 
nefoubctoiUen/bat icbfclfiö gualijcB om tjetlebenfoubc tomen. 

^Cd^tton Philippi aen Veit Dietcrich, 

Anno 43. 

rtf J^ÖPtfelfbegaet/boebeïaetfleLoci Thcoiogidgeb^Uffittoet' ^^trv^, 
TjÊ ^tt/^mm Philippus toeber 6 op bolgDcnbe toijfc aen Vcit SÏJSiï 
Dicterich: 4Bbentoatficömetbe25itebcnirt3taIien benftebcn 0.» «uiiw 
ft«.s3?* / *f ^ tefo?g^t : UDant ttft toifïe toel bat Luthems ^f°'*^*> 
Kote? rottï>eal0toel5ijnenKenfngD^ tö: !©at t0 öet boeö votr;. ium 
Bflu nooöe gr)etoee(i/ooc& bt TianflTubftan twtie nar te göcben / toeltbe ab 
wn xoMtepne ijs allee gjoutoclgtöcy llfgpbf röc ^ JBen tan bocö tod 

e 13 to 



J9i 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



auöÉiö/tc ^etöt öec 4bacr.impnten Qhcmfcn ijf/bcDouDf n/cf fffjoon fee fantaf fcn 
pitftcu wn uctiiictmööe Df 0 J&jooötjj/enDc Uan De ILif D^^n^eltjr fee mfluptm^ 
tm&t m m %imtm$ onm oe «criDeiitcn m 2&?oo?t5 (aelijrb al? men 
ciijiinmce feoHtinefneii4^tteii lept) fl!jcOceIijc6|^etitoefl)o&föaentoetDen.3f& 
Mif tiuge öat vferft j«iffie ftjo DicMtiJilsi «10 tcb aen befc bwoUen gljeöenr hc / en roe- 
reDic niet gcecne aen. J»acc mp ttcctootibert / Dat foo langde m glje- 
löat biirreiiDe/isele gtjeteetoe ^^upDrn/ojj Dtcn onDrifcjjfpt met seöacljt eii 
SSèfi/ïin ' l®elthe tsi tufTfljen t'QÖene bat tojpUïiUieïJüJeitlit/nitJtctn 

ö«nt«oo?tiic* Aótie, cnDe «©jöentngïje tegf)enu300?l)igl). 
^^nVar ©uptcn ftilf Ue Adie, en toil ïjp in't 23?oobt nori) ingeflotcn /nocö 
acn De felfoc ftcDc enöe plactfe öïjeOef Ijt ofte geboiiben 5un.|t)aer toat 
tooo: onahehooiDe Dingen Dier tian bcbarfit ^Qn- toert men üjel..fl)aei: 
i!i.*f,«.. bcüJnlcaLutheri2dcöencfeencnDciïtfleDtfiafbUjnötuprgrb!fpbtiö/ 
tSSlmxfi foofal bet €^o?6ed/Vs}clrhbPteaDcn!3 De Etoiifcriööaer nine belt/ 
cii gtfc iitftt* nieuwe flrüDt tieruiecUen / Dat icU niet ge erne uiilDc. Hatt osiiö iiebec 
hlSfihi^V inonfe i^erthen tameïrjcbe Concordie bcbouDen / euDe tefelbiglje 
ïï.uccS!ac tjaHer/ foo beel mp immer tonnen te famen IjonDen / enöe en lar t on^ 
friftftouöm. nietbooiUJaibe Confiofte ^^opperfjept/ in <©neenitDept te planten 
SÜöS bebJijfen/gljelrjcfe Ijam bcle Dat felbigfte Doen. 

l^oe öcm Phiiippus bert^oont / mt öat öe co?te 25efeen^ 

tenifTe heri in ^^^ucli t]S uptg^egaen. 

'wnppu. >Vi%««t>oe!|eet Lutherus,tn't 5fler44-5nnPï'Oo?nof!«t»^co?te 
iDtt iirocc iLJIl BeBenteniffe öaDDe uptgefaten/ enDe op De fSieDicaftf elen De 
iB9itt?üetgii IfJ^l^ouDe AtrnbttoeDeromm* opgöeroett/euDe!)eftu|)grD?cben 
ÏSe* • ^ öÖetoo^Den/ ifi Phii.ppus met Den ouDen Dc>aor Crcut- 
pmAmït- figer gbcbeel befloten gfjetoeefl / Dat aleer öp t^tm tegOenp De boonge 
Concordie ftanDelingljc / in fufcfte nicutoe ^triibt fonbe iiimc ngïjen 
laté/Dat ïip liebee öembanl©utembergD ergent elDetiS VuilDe begeb?, 
IBaec 0eer Lutherustoifteuiel / wat boo? eenen gljetroutoen ftel* 
per hp tot allen tijben aen PhiiippogöeftaDt baDöe. 4i?nDeboeDef)oo* 
flOe i>cöoletot l©ittembcrgö öem met Derben en conöe:e()elnfh ÖP 
T. A f in De booinoembe Praefatie onlangis boo? 39"^ *5ioot ti^"^ mmte^ 
jS« ben DaDDe : TOat boo^ goetis ©oDt De ï^ecre Doo? Dcfen jpnen inflru* 
iciwifewu ment PhiiioDum neteiacfitliaDDe/mct alleen in floeDenconften/maer 



uen. 



ilippum geto^c^t öaDDe/ttict alleen in goeDen < 
öeiiöeea ÖÖVfeinDeTheoiogia. Datbetoöfenjöne^cbiiftcn/tJjamucï oocbbe 



D.Luthet 

tiercKictt 



;t>atl|an enDe alle 5tjne Öotten Daer ober berflen foub^n. ^ ^ 
otrtmwi t>aeromme Doen ÖP to3ij0 tuerbe / ftoe l^eer Phiiippus befer faRc 
l)em wjtxn j^aivjcn tjuaitjcb te b<iebe fouDe 3ijn / Dceft ÖP fJf m 9'"^? ^ * ^^^^ 
ïitïoSi», iboojbeA tebjebe göeflelt.SchiMilDefefafiemönefa&eWobenlateii/ 
ifgf H <9>im enDe 12> niet bjingen / De felbiglje op te nemen/ofte te berDebigben. 

vnoe 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



I 




regiermgOe m t$momen loan Frederichs (Die mcii DmaöTbanacncn fï««Tto£ 
aitcuc-öo^fl ttaemDOetlricfe tMröt fcO^ntic befet fafee öalöFn tcaen Phi- L?'" ^' . 

^ocö Doen Ambf dorf (Die een Mm iBan toaö/ mDe DrcS: ^ " 
dic altm entegöcn ggeüJced 10/ maec epnöelncö 2öi0c0oö tot Sr ttv 
enDe j^aumburgD fl?^tooiDen I0)gfjeljccl ongcftupmigi) ar nöir ft/Dat 

LutKerusfoilöeDen Profeflfonbus m De VniverfiteyttOt iöitteittfapmh 

tmz fehcre Formule MOOI mm euöe onDerfcftjtibê laten / fieeft D Lu? 
the. geantmoou.^jfc finm OaDDe lp aengeUngé^Daer tSne en toS' 
De )P ntemanot tter Jen teoftenö 5nné tuilleToof ft We ^^^^^^^ 
Dat foo ttianiicec f)p fooDaiiigDen Dingïi ftem fouDe toil eii oiiDernam/ 

©romen/ toaetJimeöPDen Mgftbanï SDtLTtoeSiSJ'** 
torrnmit, i^p fteeft ftem nont foo ftrftigf) in brfeXr^Jtb^^^^^^^ 
5D!cffialticn ftope itb niet meer toertroutoeWf fel e enïK ?n i * « 

Ke"rDetfffir^^^^ i^"^" E^" JamromeVen ^^^^^^^^^ Sc?ï 
DiflijtoerDeti/ toeïc&e Dei- iBonicfeen WaoberneberDeDinfien' enbe sciöujfrbm 
onfe Htcrcften fullcn tonDe r ban Den anDeren gr f rent lierDen / f^^^^^ smtxtkt, 
mp^ootefmmen enDc becomuietnKTe aenbrcngt" ^ ^^'^'^ SS ört 

l©antai!)ocyueïniP felfisgecn cicpn perncfeel booiDeftanDtftaef <2"«"8Ht* 
^0 en gaet m? rjottt món epgea pecucfecl niet fo feer aen mön aemoet ) 
al0Dat8eIecrbelLu?»i5ca'enon^ tecfeen fogerWlnhemenKi 

3c6tortDeDatalIfmanmön!^mflenfcö^^^ 

mU)tk te gbemoet lö. IDanneer Uh foo beïe Cranei^^S^ öefWïrm' 
SfS'J^' ÖÖenoecDfaem betoeenen/ Die if 6 Diaglje ban toegcn 

^tr becla?oF)t oor ft De ouDe Doftor Crentfiger tn beïe 5öner 2Ö?feben «he^^toMj!;* 
üi^uJ'! Di^ï^rich ,D{einopene;©jü£ft5nn;ï©aer «pt menebcntoel Pl^y» <f 
ootB bit albiec berftalcn tof!/ Dat Ï)P onDct miDercn fcö>üft:3fS ftoube fiiViTtli 
m gbefteeï Daer booi/Dat De meeninnö onfejs Beeren Doftors bequa^ imme 
mt 5n/ aliö fotntütsf öaer ban fpmxht/ toanneer ftp be rtooim iü »«w«n»n8« «" > 
iRaec ftop gjoot ijf ebentoel Dan nor D Defe onbequamif ftepfJ 

%eren Luthcri 25eftónterafle/Dat m De &$itm^ 

inent-fitrjDt De fafee te m\ öiJcDacn ijï. 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



naauD s*c' j/iK^'re/üoo^töt öe j^aiMen öec ^arrammtanfcn m Lcdiombus 
biuBck ^ enöe tu öc ^^jeöicatten aengOetoocn Ijccft/euDe fulcjc na t'upt* 
h ''ftS'^ gfieüen ijan 5öne laitfie 23c6ciuemfTc / cni t>t$ onmor t0 UKlle öie Dp 
imuractrc»/ tegljeiiiS De ^uiicöcc9flÖetjact|)aDöe/nocIjniecrfnlt)cpIccöf)lie/fn 




ncDftöc leoiflfje enoe bloote 'SCeccbencn |!elDcn 

" ^00 cn tan men gijelgcfeeUJcl ootU Dtt te bcrtcllpn nift boojbp / bat 
aS d toooi ticel kiftten Dodor Alcfius Scoms , üjclthc ijciü ï^ccren Luthcd 
Aie/ijgetup euDé Phiiippi goeöe enOc bectroube l^jienbt/nibcniDc Vnivcifitevc 
«öe»:»lTe. tot iLcijJtfig/ m\ boojncmê Protcflbr Theologix.tot acn 5i>n epnbe gc* 
tojeelti^/tnjniieulimiDOO^btop Ru ardi Tappen deftnfie bec Hoben^ 
fchc HrttjcUelen gcfcbjf ben/ooth mcbe belc tuümhs EtipDeji UjcI bc* 
bent tjS/toan ttjclche jominiglje nocl) tn't letscn jrjtvDieii meet (jlielODfjS 
ftiec inne biüöch tocgIjefcl)?eUfn toetDt / aig iinccre Die boo; ?lff c r ten 
jjetblinDt jniiOonbci: bctratbtingbf/ bat bp rjootc Hurbf ti alp ï)cet 
Luthcrusgt)cU)ce(ï ijS/octft Uïel |Beufrf)clt)clie ftoacbljebcn beo? tial* 
i9aifci)ebe^ jonncti ) (wcr bcbunchcn laten / &\9 of fulcj; ben ^erre Luthero tot 
SSilf MeÓrt* fmactbept naegftejept ujcrbe /om biefVbiUe fp |)et felbige ui eenen ope* 
tw««!)ïpt. nen ;©jwcb/bcn l^eere Phiiippum bacr niebe tc tof wie piicn/ bolgfjenbc 
haer gebjupcb / een UanDt leugijen gf)enoemt Rebben. 

Cuielcb bocb be H^aerOept baecomme mettoecl) nemen can/notf| 
ben gbenen tot lengDcnaren mafie u/ bïe f^itt ban góebe cnbe genot cl> 
fame ftenmfTe bobben. li>ant Micha enUierbe baeromme tot geenen 
leugfienaec / of 5embael ontïecbtent Zedcchias op 5ijH lütnnebatben 

flocgh.i'Rcguit* 

iföaet men toil Doftor Alcfi j uioo^bi toert ellen 'npt fje t Hatijn toer* 
bWJtfcDt/alu l)ct oofU tooDj befe tijt in opcne ;©jnth uptgegaé tis. m\t 
Diingéop bel^ooibê Luthen(feptl)p)Ujelc6ebel|itte bciDifputatie/ 
ber gener/ bie niet en toHllen otoettoonné 5ün/ plcegljbe upt te b^ut bé/ 
al]j bie nu tet tijt te famé Oröcbé upt Luthcn fcgjiff I tegenisCarirtad. 
-rw w^t enöe Occdampad. buembe/ ofteiae otoergbcfctte 0eben/hy per bobs, 
SlSuït &paradoxa,baetmebefpbttorirentoillen be ltlonuwe tegï-entüooi» 
nes 0emn bichept bejS ILtcbaemiS €^^tfli/Uan tooegê be ontoerbeeibe torreeninge 
^ t>ct fftatuecen in C|)?tfla / enbc gbemcenftöap bcr e pgftetiftbapprn: 
SuS ft« IBaet befe boen / aljstuiden fp niet/ofte toeten ooffe biUttïjt niet/boe 
gtjjuc ooott het betaemt toanfultbe g?ootc Hupben te gelootoen / bat gene/ t\iie(cft 
foeth«(tujrtc Luthcrus,boen bpbe Thcolofi^iiche Facuitcyt totlöe gefegeneii / aleet 
0»> tn 5nnl0aberlanbt togfje/Ujaer inne öP aöefto?toen ia/tot ben ^tt* 
ph.ti' O Melanthoncgïjcfeptbeeft/t'toeffbe Phihppustoelentoertelt 
öeeft/enbebatnienbetoöïcncanmei|oobanigOc<^etupgen/biefonbec 
^ml^ alle 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



tomi ftcl) fclöen ongïjebjaeotc öffe üjoo^öen öeeft laten I)oo;cn rlUe^e 
Pbiii })pe, 3cfe fccbcimc Dot dc fa&c Ijan't ^acvantr lu te br cï oiltöacii 

i0t «enbe aijEt PhilippusgratnUJOO^t pkhbe : Ergo mt Domine Dodor, 
ut conlulatur Ecclcfijs,cdamus lene aliquod fcriptum,in quo fenrentiatu 
noftiam clarè cxplicemus.^at i$/ lictoe ^eCC Doctor , foo tUtlIrti \j3p/ 

op Dat De ct feen gD^ &olpcn toerDen/ een fat öt «©ïjeffft^ift laten «pt* 
ganv' uiacr ttmeUip otife mcentnge claerlijf ü tt htmcn oöetcti. %eeft 

LuiherusDactOJÏgIjCfcptlMi Phtlippe.cgo de hac requoque folieitè 

coguavi. T©at 10/ Jfótjn Philippc,3fb ïjeboorfe DttfoiQÖUtiIDicl)l9f6 
nac oÖEDatöt: Jlöacr alfo fonDc irb Dc qc f)f f Ic Hem toèrDarïjt «laücu. 
<S>oo U)tl tcb Dat Den Itet)en <6oDt bcDolen Rebben. <Port gOp oocb pet 
mat mt mönen Doot. ^cfe Uioo^Dett 5ijn upt Phiiippi monDt Oiio&e' 
fcD^ebcnol)eU]0|Den. 

fllis Defc Drngljen Die ban 25^emcu bcrtelt toe rDen / booj eencn ban 
3Böcl/Herbert tjaii %anqfyni/ foo isi tot Den ï^eere Phiüppo gbefonDcn ,ö«r Het- 
fletuo^Dcn M^gifter loan ^cfjlong^aüe/Dat Dp fouDc bcrnemén of Defc imlm 
bingljeii üjaeracötigD toaren.ï^^cec Philippus 0eeft flDeanttooojDt/ öp 
fouDc fulcjc nemniecmcec loochenen / enDe öeeft Daet bp s&efcpt : Sae *f biongia* 
ïtatsjiloeDatnuopentlijcb feoaÖenenDeffbïÖbcn / toanneccicö wier ÏÏ5,XS» 
(tl fo^gljDe De onrntl in De Ikmfun. JBm im en tiiil foo ijet ^oDt foe* baèg^S m 
heft niet cerDer |lerben/oft Oier ban 3p te booten berecöt gbefcöiebt in 
mtfn Ccilament/enDe ijS oéch geen töjgfel / Dat bp Dit fouDe G^cDaen 
[lebbê/iuanneer niet De <Soot eer Ijp Dan 5ijn 'Ceflanient conDe fcf);ij<> 
ben/5em De Idenne upt De ^anDt gbenomen OaDDe. 

Lutherus ontfeent / bat bet Sacrament alieen een 'STretBcn if$ Dejï ^ 
UtcbaemjïcnDc :&loeDtiö<irbiifli/enDe leert DatDeiaetfoon albaectoil n uahcteS 
beftcntjijn/ niet allei aljs tegentaaozbigb/ maer ooc& tratöttgl) tnerc' gciuigcJt ge« 
feenDf D002 Dc ïtcrcfeert-Dien(l/enDe batnicn too;i feöet fiouDen fal/Dat ö"**' 
met bet B^ooDt enDs De Wm öct EicDaem efi i5!oeDt Cfnifli/ toaer* %Vemctf 
ïtjtU acngbfboDen/enbe ontfangfjcn/gfiegeten euD^ gebionf lientoerbt mugDe meet 
ban Den ^Ö^cïoobioljen/ UJelrlic De SSnfcttnige fjouDen nae^tjn bebcl/ ov etm* 
rnDf foo Lutherus tegcn\jJOOiDigö lècfDe/foo jOHbe [)p niet anberji lee* JeSmU 
ten.'5rotfj!ertoe AlefijbJoojDen. . nciiattitiuü 

IDarcnae DatmcnoocU in be Steuctojftelfjcfte !öalt5 aenbf öijn/ i^wi gcuf. 
inertfaringbebanDefeDingïifnGbffonicnüJare :^oo lö om De fafie 
epObentlncRer en feberDev te bcrnrnten/ upt bebf I bf 0 #eeren Frcde- 
iDalt vg;{abc bp té ann/lieur-boïft/ eicoOefclueben gftc UJojDcn 
acn Daniël ban 23ueren/ Boigbr rmee^er tot 22>?emen/enbc br gOee rt/ ^komdw 
Jïat 5nnc !Hcuc-bo^fteUicfte <e>Oenabe banliem enDebanbobfugbe'STiuê* 
noembcHerbcrt ban ïlangfien/enDcloaii jt>fblongjabe /fflj^iftelntfi ren 10 norH 
beretlit uierbe / of befe Dingben alfoo toegliegacn / rnbe fehet üjaien. «»'» 
^acr op fp Qbcanttoco?t bcbbrn/ei -De met Date epgïjenc l^anben cnDe 
■^oobtfcljapnen bctupgïjt/Dat Defc Dingen niet anbccjoi ensijn/ban ais 

jf btrDoelt 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



li 



4^ 

cnöe Dc öDcljeeic iüectclt / in Dffcii ale oljetiipgtjfn öljniöcnu tr tof 
Dcn/fllp Die/Uiclcfec flecncoïjcnocfljluflic ooifaüc cii Ijaböcn Uiat met 
flljcmernc !mntfrl)flp olielcDtebt luaic/tf lootörncn ofte te ijeif n. 

l>o*ori. «?Ctl0OOC Dodol Albcrci Harden bergs iaa;iOtfft)?lftbp |l).lè)CDIÓ* 

Aiberti Hat- 02300 Uoo^ l)anDf 11/ 1 UjeltR tielcii toci rljooiif id / Dic iioel) in t IcuciV 
dei.befgii eiiDe Dejj <CaiJittf tot «nff ftati tn 25?cmen Scmor ijg/ toaer imt nicii 
^m\tmt. öetoolgenüc IBoojöcntot meerDer oeloofbjecrDiffjept aeiitonffii toii- 
a©at Eraftj f cM^m aenoact/ Daer tjan bctupoe itb ten ïjoogjmcivöat 
Phiiippus mp oocfe fulty g&cfcpt Ijeeft / oDcliirker toiife a!jai D.Eraftus 
feïj^öft/enöf 5tjn nar mijn ontljouDcn/oorfe bc löoojben fclbc m Eraft» 
fcd^titoenbertelt.^oo fult gt)p l^ootb toeten inbar|^tig{) te mahtn/ 
laat be i^eer PhiUppus ia gÉ^cantUïoojt Reeft/boen öbp (jem baet ban 
flebiajoöt Utbt3(b [5cb not f) uüjf ©^tef bp mp/ Ujelrfee Ijp öocmaete 
lipt t©ittemberQö aen mp cöcfföjebe n fteeft/toaer innc ith noth befe 
5®oo2ben toinbe; ï©fltDoaor Albertusi^gtjefepiljfcft/batiiStoaer/ 
3tli fal bat(foo <5obt tiJil) nemmei meer ontliennen. enbe eer lurt »an* 
Ofte /gf)cbf ncfte icb boef) in miin '5rc{Tonicnt eciimael<©ïietiipnlieiiifiir 
öaer ^an tegï)cbcn. ;©aer op ftp tot Ph.i.ppo gïjefpjoften fteeft: te« 
jDabbe Lutherus fapjijnlcUenDe naromenöe toftenljierniebcbere 
iHenenromm IBaer Phiiippus dKamtooo^t: jac ftp ftfibb^ttucl 
ronncn boen/maer [)p fteeft 5rjne oojfahen geftabt/toaeromme bat 
met fteeft toillen boen.^it flaet in «toe boo^fepbe ©jicf/enbe ir'h bib* 
t>e B/bat cÖpteiltaen D.Eraftum fclfö feft^ijtjen/ etibe bc laDaerliecf 
nacuujetoermogftcn gftftupgentflregftcben.q&ctoijlemtin name toeï' 
liaet lö / foo toil tc6 niet fr ftitjben: maer gftp toeet / gftelijtfe Uh Whit 
flltijt ten Doogftffen be tupgftt ftebbe/bat ftet alfo/ efi niet anberjs en 

<^nt fleenfcjeüjcftec ftoach Jept$ UjiKen/tDelc fte tju n^oo^ 

telLupbenboojgftcballen lö/enmoctmenniet batooetia/ 
bertoerpcn/nocft in Uerb^agftene ï|ooft-fa6en/ be 
itcrcfic altijt toeberomme met alle 'ïTtoifi 
cnbeftaberirlagften. 

t befen fullen berff an.bigfte Hupben/ften bele berloopene fa- 
|If^ «en/bie ficft bp p. Luthcr faligfter letoenji tijt toegebiagen fteb* 
^Ér^bcn/ftaer tnbacfttigft tonnen maBen/enbe ge Fgr ft in a!le anberc 
^trijbt-faften gftefcfttcn moet/ meer op be Hecre enbe ï^oofr- 
mt I m op ber Perfoonen ommetebieftepben enbe |»enfrfte lijrfeg 
9lfTectte/oft ;&urpitien/alö bp b'eene enbe b'anber beel mebe onbctloo* 
?ien/acfttingfte gfteben/enbe om foo beci biejö te meer te beclagen/ ben 
jammerlijf Iten fiact ber Scrcften «ïBobeiö/batmcn ftupbenfbaegftfi ooc 
bp be boeinaeliö opgfteretftten Concordien, enbe ber fe Ibigfte ïeere/bc 
Cuangcliitfte ïtercfien geen biebe gunnen en toiI.<êoo botft ïSecr Lu- 
therus feif0 feftjige Concordie in t beginne ftem öeeft laten belieb #/ 

enbe 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Ai 

enbe öoogl) betiipQl^t/ht fcïbige fïijf mbt bafl tc ftouben : enbe boe 6p 
ootfi op öe Sunr ijctjs op nieuUï öcttoo^nt toais / ctoctitocl ben l^eéte 
Phiiippum, DiebpbeConcordie altgbt flllf blebcii ijö / nopt ban öem 
Uerdooten noclj gbrb^onoDenbecft/ söneinefnijiflfteofte gljetooon* 
igcfte maniere ban fpjefeen te bcriaten/enbe anbcre Ijci bc reben aen tc 
nemen / bic niet nae be Hetter / maer ^atramcntiö Uiijfe tc bcrfïacn 
5tjn.25oben bicn oocfe felf/ bat in be ;l>atiamcnt-|ïtgbt be fafte te beel 
gtjebaen ifi/btbmt geeft. 

•Cbielcbe boel) beul^eece Luthero fo toepnigD tot oneere oft fmaet^ eeett ^ent 
l^ept gbebQet/ al0U)epnig{)bcn anbeten ^^epltgljen 43oDe$i/ bie boo^ d^t^e woptt 
befc tgt gftelecft ticbbcn/ eenefmaettjept iiei/t'gljenc bat D.Lurher ban 

èenfCÏJJöft in Jtjnc tecfeen l&0(iil/in Fcfto trmm Rcgum : g^at moet op mae 

een peggeltjcli be&ennen / bat be liebe ^epltggen güebtuaeltenbe gfye* m^utttv 
fonbigijt öebben/baeromine toiI€»obt/batmen alleen op m l©oo?bt Kfeni u?» 
fienfal/enbebelgöenber lieben ^epUgöen ejcempcl niet tuijbcc ban g^ehawm 
toaecfpben D^oo|be 43ob0bolgDen : maectaiaec (p aljS H^enfclien b»tt* 
baec benebenjs Daet epgben goetbuncfeenbolcbcn/ofte j1l^enfc()en lec* 
te: ^>oo fuUenUjp ben b^omcn Scm enbe laphct naebolgDen/ bie j^are 
l^aberis fcijanbe toebecbten/enbe ntet met ben boofen Cham.baer ban 
p;ebi6enenbefujetfen. »lfoo fullen \syp oocEi becfelbtggen i^epliggen 
aftcbjefeenfttjgg&en/enbe bie met berb?epben. 
5lteni/ ^obt en j^eef t baf) geenen g^ooten l^epltggen fonber btoa« 

It'ngb^ laten leben/ Mofen , Aaron, enbe Mariam , David , Salomon, 

£zcchias, enbe bele meer j^eeft gp latett (IrupcBelen / op bat ncmmec» 
meer pemanbt op be bloote eirempelen ber )^epltgl)en / enbe U^erci 
fonber &cD|tft \)tm berlaten foube/maer top plompS baer tn /al0 top 
maer ften enbeéoojen ban be1|epltgben/t)aer ttallen bop op/enbe tref» 
fen gbemeenlQcli bat/baer fp al0 iDenfrben g|Deb?ec6elgc6 gbebtuaelt 
Ijebben/baer moet ban be bbaalmgOe/onjS eene g^onbeltifbeluaer^ept 
5i)n / enbebouttJcnalfooop becrommeH^anbt. <lDaerban)^fal«6z. 
flaet. 

Cot f)ïer toe D.Luther, bjelf ftcö immc ris niet meer fjem fdben/aïjs 
anberc gioote 0epltgl^enb)tltoegtjemeten Ijebbcn. ^Darronmieuiat 
boo? Hicufcgelacfte fttJacblj^ben fit l) tn be ^arrament-Prijbt / booj 
enbe nae moggen toeggebiaggcn liebbcn / bat foubenien ooch acn bc* 
fen trefpelijtben Sinflrument enbe Iföan^pobjs/becl licber met Sem en 
i3phettoebecben/al!8 met benbetUïctenben Cham ontblooten/enbe 
qwaltjcft obcrbjagöen. 

^atnae ht^ i^emn Lutheri Doot / ficg ttiec ben ^acta^ 

mcnt-fïrijbt toegljebjagbcn geeft. 
/fVvUer onlangbiö nae D.Luthers boot/ijö be mriigl) in ïDuptfffi* ^"'II"*- 
4*TTI '«nbt / enbe baer op be ijanbelingljc ban Ijei latenm aengljc^ SSmi 
2/ ^ ^3aen.5|n fulcRe bebjoefbe tgt/ijs ban toegen bejj Sacrament- fowhw m 
^ 1 9 (trpbtjS/ 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Hoog. 

Pfit 1310 



44 

töt hatt bf r* ümm/ttl^thc^artn cofbc rufïe ?fi tj^ebc gf toecff «^itbe hehbi hm 
^^'^ teoojnar m«e «©tjcrlanbtfrljt Thcoicgcn . aljs fp tjan tornljeii öes 
Kecge ïo ^<^ïö?etirn Uiarcu / in ^üjitff rlnnöt bsgUcUtn / öacr tjeii ban 

fce b<)ii ' bc ©Ijelecrocn a!Ie 5if f be rnbe bzienbtff fjap Ujeöcrbarcn t0 / Gftclncö 
Kwtf«* fuïf]c Man lohannc Brentio bcUeiü 10 / bieboeniael0 niet tn't mmfte te* 
Böciisi be Ztoitfcrcn ccnioöe tUiiO ofte ftrtibt bcluccoljt Derft. WolfF- 
gangus Mufculus, Blaurcrus, Gervafius Scholafticus, cilDe anbere/bic te 
j^oo^eti met Bucero be Concovdie f}ebbcn Delpcn bcflupten / cijöc be 
felbicDc onbctfcI)?cben/enbe ban een pegljeiDf & boo? ojïgJiefcfeolDtnc/ 
opiet&te Hceraeru oDeDouben jgn/Dcbbcn in SüJitfeiianbt iiaer oor ft 
tot be btcnd beftclle» laten. 

;S»oo glj^D^el f)eefitnien boemael^ ban o^eene «Sactament-firntt 
tweet gï)eüjeten/maer fifb nae be opgbcrecljte Concoi die gfyelgibm» 
mtgD gfteöoiiben/enbe jnn Woiffgangi Muicuii gjjebjncöte rfg>cr)?tftf u 

llOOJ p'lÖen/fonbecIingÖJönCommentarius lüpcr Maithaïum, bie hv 
ai«.44.bocn ftp notö tot ^ugf burgf) f^iebirant getoee(l 10/ ten eer|ïf n 
Reeft uptgïjegfjeben/enbe bacr nae tot j&afel etitiröe repfrn loebcrom 
I)ceft biucUen laten. UDacr upt gljenoe cljfaeui te fini ip/bat I)p in ^ijne 
gLeere niet beranbert ïjccft / ujaeronnnc oof memanbt in bc €uan» 
öeliffje Sercfien opt tegï)en0 ïjm göeftD?ebfn öcf ft. 

^tnjötUanDe Adiaphoris , ofteflpiöödnmriöe öiii0eii/ 

banFiacio bfttuecbt. 
«er Flacius Illyricus, enbcjijnf aenftangö/l^ebben ecnen anbe* 
ten nteuiven ;g»trtjOt berüjecht/ban ben eijoo?-rocIi/ewöe an* 
öere mibbelmartgljc bingljen/oft Adiaphonsauaet booibe 
^Cuangelifcfte üercfien in 5Duptff!j!anbt / in eene nieuiue 
fUuSht f£ï)f«wnö5egöt(telt/ciibebe]8 l^rctenPhiUppi aurDc^itept/berrrljtfn 
ber üert»en/enbe bcr boo^nae mflcVnivcifucytcn I)oorIiEpt nibe ar n» 
ociitcite ftcninbertlrenlng0egöeb?acf)t5tjn. 

heiiSwis .<ei'fntoelbotr)f)crft©eeiPlui.ppus «M/p.atómenopfiet Con- 
Eucio be^ "1'""^ tot 'Cfrenten/be :ï&c&cntenifrc ban toegé ber ^>atl)fenfrf)eillcrf- 
tneem- «f" fentftn foube/be Repetmc ofte bjf be rïjalmge ber Stugf bnroftftïie 
LSIhSI SP"^'/? ?f oor b/gOelpf Ii al0 «pt be onbcrffDinbin. 
bSSf?'^ Oöe te fien 10/ban alle 45f leerben in iüercheti rnbe 5)cOo!en ber Sent. 
bmmtht lïo?(tenbotn0 ^amwin be 2&?anbf buigOftDen/ ƒ rantfeenlanbtfdic/ 
conteiBc jBanffeIbifrDcn/>S>traefbutghff5en ïtecc fien geappiobeevt/ enöe ten 
"••^^ ftooghnen gjjcroemt ip g^etooibe n : %l0 fultUm ê^timft/ t'mUh bc 
Sluaf burghftöe Confefsic glje itjcfematiaï) jp/ tn gionbelijcli tü da. t 
Jerbate/beiLeepcban befjoogf)(le?(!rtnciiclenbfö €t)im\m^cï\ ee- 
looffli/enbcber^afraimntfnbanCIijifto innrie(ïe!r/ bic tot noch roe 
«enbjacOtigï) gljeleei t/t Jibc befeent gffclooibf n / enbe tooo; bc eruUtiae 
tnbcranbci'liiflie IBacrfjept <©ob0 te ftbuben iiö/etc. %m toclrüe 
g>cDJift Ober al / aen •a^oo{bf 11 f nbe ^rntcnticn/ niet alleen €f)Jifle* 

Ifltfe/ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 




4/ 

l§tWttpt\/mbt mï)t : «Bnbe be 3Cti5f öutööfcDe Confefsic tttbe Locw 
communibus 8f)pIncbfo?mtfl Iji ntdn oofö ptt tijat tlaerbec en mar 
tt8D<^r bebonDent0. 

Il^^bergadïïe Eeete uant i^eöïtgfi afiüonötmöel/ 

m Deföfpeteerbcfliiaf buicöffü^ Comeisic. 
bcfc foo Doogögerof mbc Repetitie bcc 3£u8[buiflt»fcöc Con- 
lefsic jïacn befcü300jbcn: jBen lembc ILupbcn bp oniS/bat U ^^7mlm' 
^acranifntcn/öflnöclinofn 3ön/ban <ïijobt tneöcfct/cnbcbat/ oicDtpi ci.Dt 
Oe «leif mcntni buptcn ïjet o^bcntclgcö cDcb?i!pcb/gcen ^öcm* Qmuf^>m)f 
mmtcn=iijti.l!föact in be tno^cfeticgtlfbiispfh/ tnbe Commumecube ^ïiS,', 

te bet (taf)} 

uen\uoojDigO/ cnbp gïKbebcn 3;5irtfnbcnUiaeracï)ttgf)5t}nl.tcl)afm >». 
eiJbejïjn ©loebt: enbc bct«poÖtDatf)p in ftrmji / cnbc nmecfet Ijarr 
tot 5tine1Lcbeniatr n/cnöc Ijteft öaer gI)fTCp»»igl)t met 3ön 75\mt/qe* 
Irjrb oorli Hiiarius fpjcerïit: Waumn wrn bctt bingeii g|^fniec/foo ii8 
Cö^tlluö in oiijS/etiör top in Urm. 

ïSiit cn örrft ootfe bocmadö iHcmaubt tf gmg]&efpjofecn /cnbe Al0 ©rrgijrtör» 
booi <!tlt)cHe 3acen <ii ^oku be «tEuaiigelifcSjeliiecc&en/bie centcDftnjji (tuiei^e m 
in bë ^atramctit? fjanbel ftriibigb toarcn/boo? bec iöapiften getoelt fo^wovu 
ï)af r mof Peti be fo?gI)Mi / iHbhtn fp brfc n 3lttjtrhd m cm gtmmi Sy- "if jirHjjt 
nodo Uoo^ een mtbbel acn alle fqbenaenglienomen / toaer booi fp tot 
€ö.ji(le!ncïic «eeniröcptgftcb^afjjtjtjn / mbcijèi br fcöabclrjfbcfcDeu» 
ruigOc onber [)en berftocbi gl)Ptoo?bcn» 

IDermeuUïing&c öeiö 5>aframmt-flnjtitjtJ/nae Lutheri 

bOOt/bOO^ loachimum Weftphalum. 

Her baer na/lt». i /4g.ficbbrn bupten ;Duptff ïjtónbt/ br J&ae- k'^I^S^*'' 
gcbueïbeftcccIicninEtoitffrIanbt enbe ^aïjopcn/eencijfi* ll!ffi?/pft 
ghelrjfbtngrïcmet ben anbtr gfjcmaet &t / ober be lUe re enbr 
llanbel ban be i^.;èacramentcn/in'i gl)enieeu cnbf bpfonber/ 

totlcfiCtJergbelijcfeinoe onber be 'QTptel : Confcnfio mutua in re Saci a. "«« Mtöott 
mcnraria intniftrorum EcclcfiaeTigiirir.x, &: loaiinisCalviniMiniftri 
Ecclclije Gcnevenfis , !n«©;infh Uptgijf gacn tó : fOOllceft loachimus 
Wcftphalus, Id^ebtf ant tot i^anibo^cb/bnrr fieen gïjf kaf^ent^ept gfic» wriiphjius 
nomen/bat bp a*^. i ƒ ƒ 2 .bat W in't toicrbe Üaer/nac Uooigl)e«of nibe if,!;* 
iJcrgbf Iiicfiinge bcjö ;&acranient-(ïrijbtis in ;g)af ftfcn/ cp vum aen^ gSimit- 
Syebangen/tnbe om Caivini name UcrbötJit/ enbe beibaet te niafee n/ fitm luc* 
yembcmoept. Dctomucr* 
tl^ant Weftphalus ficfft een 25occB laten itptgorn / met be €ötci: SJïSfi 

Farragoconfufanearum,& interfc dilsulentinm opmionum dcCcena |>oci. 
I>omini,cx Sacramcntarioi urn libru congeftalTDf {cftcOTiltf I bOO; ftaer 

fe[f0 aenturifingbe gfjeeft/batnicn upt be gflf (f fcbte 5l{ff 5ie/ecn nieubJ 
^Ptï t^ztft toi Hen opbtefcu / tiitt upt aïte t^mlm] i^tt ftof enbe toup^ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Faccago 
Timannis 
Amdcldami. 

giim D.Al- 
bei'iuin Hac- 
deiibergium, 

tuekkene 

Vbiijuiteyt 

OiUbeitt. 



46 

Itcöeptïjcffttonicn rfmm bcaöett/ toaer mcbe be ^mht (©obfi tm 
mcuta m oiiiufi sÖ^J^ «It/wibe Den oiitoctcnbcii «n fHenel booi öe oo* 
0Dni9Ö""aft&t ttJerDe/bfltöctflïjenet melfb tooo;I)fcnmbeCon- 
cordic tot l^jcbe cnbe <ecmc|)cpt aenoïicrwöt luare/ im uooitnirt 
mcertefienfoabeüicfcn. * "* 

. ^ftüJilmen/ om berber betbtttcctiiflc tctïcrmnbcti/acn tfinttTfl^f- 
«fïÏÏSfelatenblöbm/toatUooi^cIMte^ 

ttgniuioo^^ etlijcöe 3arcn baec nac op fulclten beginne ban Wcftphaio toeberom* 

Satt^ benueube (I rgbt GUeuoIaÖt 3Öf i.i&e(jalüen batmen bit aiïner ne« 

SJti" bencfeen moft/bat boeter tm be Vbiquiteyr ofre Eecre ban bc^aiom- 

ujecDtuaii inetfgftenUJoojbicöept besi Htcbacwö Cö^ijti / m enbe burteu aile 

^ctt',« Crcatueren in ;èarl))en op't ^efticbfte beft fjernit 10 oöetooiben/ nhc* 

— bie trjti&?ebicant tot15iemen/Farrago upttoijjt/Ujaer inneop'tmeer* 

bet bcci ber blabé iitZptel (lact: Quod Corpus Chnfti fit vbiquc.^aC 

Ci^iiiii ©leeffïi enbe 25een alomme tegfienüjooibtgï) 10. 

*©aet 0\)Cr l)Cm be ^trijbt trgbcnD Albcnum Hardenberoium 

5!>om-p?cbfcant tot 2ö?cmcn / öic fulr Ue v biquitcyc tegfjennefoiofcen 
tjeeft/ceilUucfeenbeaenbancfeclijc&opeDeïjebeniis. 

i^ocjemï^wc Phiiippusgtjefiouöen Jeeftm öe^tnjöt 

ban Weftphalo, ttQljmp Caivinum bcrtijecfet. 
©IcBc lüeuböe (ïrijbt Beeft ï^eer Philippus Meianthon met 
gjootc toeemoeöicbcpt enbeftnetten moeten aenfien/biclum 
Dier oojfalien öalben bcjj te meet fett Deöe/öetofile m .enobe* 
!anbt/lÊ>|anchrijc6/enbe beieeberlanbé/be o?oiitoelt)rbe ïer* 
®upwi« boïginflöcn tcgöen be Heere be0 euangelii op bie tpöt boomaeniB fei 
>Hft.utciarcnüjaren:4enbebefeIbtGÖeboo^Wcftphau enbejijnp göelgcbc bittere 
toetuei» goe. i^tftm ^fö?iften ( inuselcfeemen be buere IBartelaren €Uiifii/ 
Martyres Diaboli, bat tjï/^Mpbeljf ieartelaers!/nocmt/60f ItertUt en 
Böefcftcrptujerben. 

<©öc6op'taenb?öbenber i^iebtranten / iöbe berbiebcne ^mhe 
beria?eembeWnöben upt <eng6clanbt in bele ;éarljfcnfchc #>teben/ 
fecr onbjtenbelrjcfe enbe onbarmOertigD afgöeUjefen/f nbe allefef rbcr- 
SeSutu GÖen/oof6inbe0j)arbe U&interis tijbt/ontoeetbigö gbearftt/ gfjeitif ft 
»y«.«beu.u f^jj^g :^tfiom ban ben göenen befc^jeben m l Mtit fuicjc uieDf" 
pKihpput en baren i0. 

Ê^[^ ^^^^ '^"^ Philippus Beeft bem in bit nfeutoegBefcBjep in nfiec- 
meut Sm toegBen met ^ècb^iften bJiHen inlaten/ toant ftp fjet baer booi ge- 
mr t luiiieii Bouben Beeft/bat met pnvaet ^cB?tjben be (ïcijbige faften niet te Beï* 
ïü!fÜ)f. w ï*^" bjaren/maer boo^ een Sy nodum ofte monbeltjcbe onbetfpiebinoe 
ISum aft ^^"^ «5bcleerbe enbe eobtfaligbe Eupbcn/oorB op befe repfe be flrijbt 

Colloquium 

beacetu nomen Dccft/ Dat Dc ecrflc ^tröDt luflcöf n Lmhero enöesgn Cegpn^ 

Dccl/ 




itoniu/^ie 
l)ci:rtct)rpc 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 




feecl/booj ^ttpt-fcïjii'ftf» Uwmx trrbaurtï^ eljcteojbf n. ^aei 
foo aijjE xmw Dtc nae gelaten Ijedt/ cnDe tot Jföoiiöelötfe bcfpiec ö 
eöf comc" ïsi/ foo 10 al gemarlielijcfe oc UoozisDe <^irt)Dt \)crraïl)t/ en 
cenbeQin DerConcordicgdejnaccUt. 

n^aecin bcfeii Ijeeft Phiiippus,toat3nncuiefningrjeUa«l»cncijöf* 
öTje faöe üjare / bp Den gfjcnen / Die Ijnu in gocDe mtrntnoöe Daecom hicft S*'* 
öOeiï?aeöfttöebbcn/ nocöinouDclofh nof|)^rlMifceInc& niftbcrboj* lummigoj 
nheiï/ a(ielnc6belc5iine2&jiebcnbctupoDe» / Die cenf Deelsi inopcne "««««Dtcr 
t©jutb 5i|n uptflÖPflacn / upt toclcfien men {jter De Epiftd, Die Ijp aen 8ö«»«*"»* 

Timannum Amftcrodamum g^efcftlPben/ DiC D.Alberti Hardenbcrgij 

tegOenpatttjc luaö/ öïjebcd aentoijfen toil / oDelljtb ï)p Dan cene Co* 
pie Der felbigÖ«/DOcfe aen D.Hardenbcrgh gfjefonDen l)ccft, 

^cbujuen Dcjö l^eecen Phiiippi aen Amftcrodamum,enDe 

betoeeghlm be clacDten ober De öernieuDe ïèat ra* 
ntent-Ociibt* 

<f^o DfcüJildCfept DP)tcb be€lbe/Dte boo| tDittembergj^ boo^' 
|bp loopt/aenfcDontue/foo gDeDentfie ttb bp mp felbe/Uianneet 
icbfoobeel tranen ronDe uptflojten / alfTct beeluiatet mbe 
«eibetji / fooenconDetc6Doc5tngne fmertennletgbenoecè' 
faem bet»eenen/Die itft foo beel garen bp mp Djagöe / ban UiegIFien De 
^tri)Dt tn't DcpIiÖÖ ^fibonötmael / Daer ban foo tjeel bingö göebifpu' 
teert toJerDt/Dae tot De fafie cpatntlötft niet en beïjoojt : 3n De j^ietin* 
öbei0Ujaeracötigö enDetoefentltjcliDel^eet €Wu0 tegöentooo^ l'e gï^*"' 
btgb enbe cratgttgb/boo^ vuacratgtige enDe lebenDtt^imabenDe troofl. T&%wXix%t 
l©at Difputcertmcn DocO ban De tnauptingbe Dej( ILtcOaemtf in t 
2&iooDt/cnDc bebencbtmcn niet bcci meer be j^iettngge i IBiine Ure» r/,u™''**"'* 
re en i0 bier uan gbeenc anber e/nljö bic itb in mijne ^rb^tftöi altijbt 
gïjeboertbebbe/ enbe opfulche meeningöeiiSbeformulaConcordia; 
booj fefïïjicn gaten nOeir.aetht tufTft)ftt Luthero enDe beïe/bie upt be 
4^berlanDtft5e!^ertKm alhier tot U^tttembergggefonbg toaren/etc* 
^^aer leben notD bele eeclijthe ILupDen / Die gOefien enbe g^eboo^t 
ftebben / |öoe DtcfetoiljJï^efrPhi lippus bctoecnt enDe fmertelijtfe be# Phitipp» 
tlaegftt Deeft/^at Defe op nicutoc betoeegfibc (ïtnDt/Caufa Sangumis gjgfïiïufc 

&exitij,acruinae Ecclcfijs Euangelicis, ^atiji/^Cene €»0;faecfl tOt ue uctnieiiw 

25loeDtbergieten / cnDe tot njoot berDetf Dcr<eMangclifföe ïterrfeen/ ijactameiu- 
5i1n fouDe. gtcm / :©at Defe fafee fal gbefteel booz ïjct ©at De boDem «^^öuu 
uptliooten.^^eeft ooc6 menie [jmae! gcbaenfcOt/Dat botD<6oDt De l^ee* 
re göeïegïjentfjcpt toiïDc gfjebcn/Datmen in een b^ienbelgth^efp^et 6 
eenegSynodi ofteCfamentomde/banbe gbeïjeelefafiefifbrnet Den 
anbcren bcfpïeftcn mocfjte/ofte Dat öet f)em gebf nrcn mor ïnc/ aen ec* 
ne anberc plaetfe te bertreffecn/Daer ÖP onberïitnDf rt enDe wet meer< 
ber b?i)ficpt ^rjne ©eftenteniflTc boê conDe/ UJaet ober ïip geerne ïijDen 
milDe luat l^ém <(5oDt toefcDtc^e. 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



4S 

Concept ö^^ t«rm Philippi, bmi U)^0&(tt oeö ^acra. 

Êgöc ü^bm Coiioquio tot Womsi I U mpnmm)&m\P0 

lippus öe^ bcctcec&cmnsf met 5ün i^anöt nhanaefltSr 
scn councn coimen): men inimere l^erDonmnghcn inalicn üi< ibT' ivfnïïIJ? 

mni op fuif tog c Dc lDap:(tifcöe flctóbinööe enöe SStó 

VoDt6/ toerbe/Dat met l)«2ö^oobt/t'Ujelf6 upterlqcfi BerepcfiSfbf/ffi: 
sas f^ï'^'J^öc Deelt. <©f me,! 

«ö». fpiect&t y 5P be <5i)emecnfcöap met mm mllmmxit tlfhl^Z 
b^upföofte oemetinge. <af menljcmtoibelSen^eTb^^^^^^^^^^^^^ 

tiflOeöeöcnuauetUKftfnffutue^rfj^ibcnteit/batbistói?^^^^^^^ 
nae Paul, bewIaringDc ui i©tlanbtfcfte tefeen ban befe fa bom? 
f roöcr $p al0 alle i^epbenftöe enbe gooDtfrfie <ÖiobflafïeriSn/ 
men nae be DoemaeljS ^öiebicanten tot iSjfnirnaerb eXirariS 
t>an fp leBcn nae ben %txmi enbe fonbcr ;&a£ionient!^f hc 4rrK.» 
etjr/ eenenprflftdijffeen opb;^üiorjfn totiöT/ 4« SS fu S 

„e cm,t.8i« tn öngöelaiibt (bie ten t^ben m ^cntngmne mIh^ n KSm 
€amp/iii g jen enbe e berjS/ tn Defc fahe bcrmenahMi hu ihPrt <iiir.L ^ " 

m^zt mti nebeen&epinetfe beö 25ïoobt0 nieenbe fJa^nbeteftouben/öoe m2 

^ ?«re?crtcecftentngcfaeginpfenbe0otibtmeetinfifö/a{fl 
onbecetöte Hupben/ bie maet alleen iiptboojoftencmrSfS; 
gc oojbeelcn / paec mogen bebunt hen laten: enbe men fonbe fulrr S?; 
onöecbinbcn/ toanncer men in fuif tier boene alxJ er PhiiinnuThom 
ac^De^pltfc^:3öen0berl^pi|lenmer^lfl%Dec^^^^^^^^ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



MitMtn tötbe Concordieboö^öftclïasfjen tor 

ïE)0|}llj8tlönPhiIippo. " 



4$ 




^hitt^tïjteft ootli^tï PhiJippus , Dsii tcoDcntoco^ötgfjeii 
I Theologen ecne fcfeere Jpoime Mm ecmcljjpt Uoojsfjefiaflljcn/ 
Uielrhe oocli im ^apifttn fonbe eiuegcij gjcfft lurrbcn/ toaa 

mphp w«öi 0«r9DW<^o"re<Mceuöc Apologie, rnbcm m o«iie «!mn»otu 
tiapfcl / of öe ^oiic 45000 tiS bp befe i^anbeünnjj/ bie ftp ftr rft iHnfte' '» 8*"^"«^ 
fct/cnbe ijS baec booj cracfttiflö. jilSaer alfoo tsi lip tn befe DmibclmoOe t&L, 
Uiefcmlöcft/batöponjiboojDeoöcmecnffööp jgnjï Uirijaenipfitbe ouioaS 
©Jocbtö / tot Efbemntcn IlicDaemis mactfet/ enbc bmipgöt/ f*^»^"' '^'«f' 
Jat Dp Dem cnbe jgneüjelbaben onjs appliccrc, enbc tot epgcn fthenc* "SSïtt» 
ee/enbe tuti tn onjs cracijttgi) 5Qn / enbe luil onfe arme elmbiglje fttt* mk 
turn l)nn gjifficu/onberöouben/enbe lebenbigl) tnaben/ alis Hilarius 
ffpt; ï©aiineei- ujp bit geinctcn/foo i0 fjp iii onjs/ enbc ti)p in Dcni.Cn 
öifofpjeüen irenacusenbe Nicena Synodus ,btrtegclpcktefanient)a<= 
Un bc gl^etwcf HfcOap niet Ijct Uif^acm Cö^ifti/cnbebe applicatie 5gn» 
bcc Uieibaben/enbe be altiit gcbuevenbe cracgt <r|);ifTt : iBaec bciud' 
k öe «doorben Cftjifti cnbe Pauii uptbjuchelijcFi fpjefien ban be jSie- 
ttngDc : i^eemt enbe etet.3;tem: Det 25;oobt bat top b^eben/ iks be ge^ 
wernfcftap beis Utt^aenijei/enbe Qtm ;|>acranient en ijS fanptf be han* 
fetHiigOe bte beco?binecrt in/ foo tjcrtor r|?en top be #a|ii(lige aenbib- 
btnglK' tn bet omnif bjaglien/opïjt ffcn/cnbe j^aungcke jDiffcnAöelc* 
feeö nif t ober een tornt met be J||nfettinge aiptifii/toclf Ue ban be |5ie* 
tinglje fpieet Itt/enbe ntet ban ^cïjoufpclen / bnpten tjn ingr^fette ge- 
hmpc^, ^aecomtne en nemen top ooc6 niet aen/nccli be bcranbrrin* 
Ofte bejjf B^oobtsJ/notft be infiuptinglje bcis Hicriacmiö €ö?Jf*i/acn bc 
fïebe cnbe plactfe bcjs 25joobtis / bie gljcïicef enbe al bc 4D«be liertfie 
tiubcfteiit id. iBaet fcggOen ehentoel oor 6 nict/bat in bc jaie tinaöe al- 
leen blootc Zceümen ^m/oftt fulc&e $f erc&encn alir eti/ toaer bn mm 
f ?n «injititen hennen mogfje, fBaer fesgfjcn/bat €h^fiufi tonetarDte- 
iijcft enbftoefentlörfe teceiitooo^bigl) iji/cnbemafee onjs tot Uebema- 
teti 5i|nö CiföacmiQi : enbc appHcct c cuö ;ijne toelbabé/cil toil in ontf 
f racotigfj $qn. 4^ fan upt ben JlpoJtel Paulo, enbe «Pf De oube ï.ec' 
lacen/bequame fo?me om Dier öan te fpjeften/genomen torrben«<r>ge^ 
lucu top ban infonberftept toenfr Oen / bat bele €>obttiurf)ti9Öc enbe 
J>4)elcecijc /Bi)nnen/ ban ecne göcIijcBc fo?me Ijm met ben anbcreii 
Deracbtnagïjcn, 

3,. J^Pöeobergriefonbene lö^agfje upt ^lanc ftenlanbt : 4&f€f)?i(ït Ji'ijttuoojöi 
a-injaem tn bc Bupcft gaet^ It^ecft Philippus op bic ttit onbct nnberen 

6ftecnttooó?t: Hrlen fal ïjem ontöouben ban fuif hr giobe öe* SS?Ï«?^ 
o?ncn / enbc fuücn bc Eupben onberrecöt toerben / ban be aerbt enbe mm m öe 
jsaiuete bet ^flcramcuten/iaamdrjt6;bat befe Bietinflïjebetupflöt/ "^m^smtf 

45 bat 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



bat m 'ïtftujlt Hcbematen jtju/ en bi'ene tot toftte ttooHHn bt 

Viaorini Strigelij a^efeenteniCTe/ uan öe ^actament- 

>fN befen Colloquio tot tDo^mö/behenbe Viaorinus Strigdius 

4 Daer iiac b)c{iU}il0 / bat Op en (ï O^bbe leereti iirnncn : Wat De 
rechte enbe epflöcntlof fee jlnjbi vaatc tan't l^f pligD Ittonbt* 
macl.ï©ant ïjp be ;§)tiDbt-ff0fiften bcp H^mt Lurhen te tooo* 

*vno haii. rm met fulcfeen mt eOelefc n Ijabbe / bat Dp fjein faebuiufeen liet / tjp 
tu difflace. ^onbe met eeneii Hfcm UjeflD blafen/ alksi toat toan Det teaenbeel ton* 
ïietooojtgöcbjacöttojcrbeiu ..r r 

JBaer al0 »net eeiii gije toepnfglDf " bacr ober m t famenfpiefem' 
flte ijs gecomen/öabbe l)p bermcrcfet/bat be^trübt ïjupbigeis baegl))^ 
niet entoare / al0 Iipgöemeeiit {jaböc: €>ftn't1lt)0iibtmael alleen 
*3*iïrtifc?" flecht 2&?oobt eiibe ï©nh 3p/ enbc of |)et Hrtjonbtmael nccO/J eene 
%tmm ^^^jj^^p nfjcmeene <©nncnje flftclncfe 5P / baev inne eobtfaligfje 
enbeaïjelootiigöe «fi^ifienen / ootfe etliirfeft maten ban «ff ï)?i(?ofiff| 
fnbacfitigficonbennïaUeii. JBact bat bacr ban gljeflreben UJerbt:€)f 
<tO?i|^«ïJ iLicljanielijf in't 25joobt t^^^ie Ijem niet fiet 25?oobt/maer 
öenÖeloobigljejIBenfcDen/tot be <©Demeenfföap jtinciö Hiffiaf mö 
1ïemlicfttDeeft:<Cnbeof menbe25oec6flaben / flï)cU]t& Ijet lupbrt/ 
fonöct ^acramcntlorltc tocrclarinflOe / fte t iLlf Ijaem €b?ifti / in beu 
t>lecfrt)lttchtn moiibt/HtcDacm cniw J5upc& tnoaet ; ^ie met «^eloo' 
tje in't ïöoo?bt bet belofte moet njjebaet tuerbenf 

leanneer ftet nu tot eenen retntf ernft bet ;Difputatie foube t^thU 
Bftetomen / fo foube Ijp in een öalf upjfecn onttijapent enbe IDeerlooö 
flhemaetfetgöetoojben ^tin. ^aerommc \p boo?taen / nac boo^cjlje* 
nterclite Statu controveffije, t©act ban bc ;ètn)bt cpgljentlijffe toare/ 
begonnen Cjeeft be ge^eeïe foftc bliitiglj nac te bene ben / ter tijt toe bat 

8p booj <<F>ob0 flbeuabe epnbeUirft foo bcle Icerbe tjerHacn/ bat in ben 
eginnebe!S-g>acrament-(ïrDbti8 / ten beele allerlep fufpirien bp be 
«artnen boo^gljelooijen 5ün/ten beele bat ftet ongelijtfi be r(tanbt ban 

5 Aatramentlrjffie totjfe ban fp^efeen/ben felbigften opgfjefioubrn 
heeft.3!!ï oocfe Bier nae/be oberige tijt jfluess lebemslbaant ÏJp ontrent 
1 o.giaten baer nae gfteleeft öeeft ) bp bejj ï^eercn Phihppi meeningïje 
tot aen 5gn epnbt ggébleben. 

ffi?r*' Phiiippimemmö|em't^uptfcömExaminc,ent« möe 

tottWMiw ^ 3lntujoo?bt op be 25eperf£l)e «rttjcfeeleii uptgDebjutRt. 
iStA .^rXlSe benCoUoquiQ tot lDo?m?i/Deeft1^cer PWiippus ftet Exa- 
Hwtoochft :|bf men ber Ordinandcn tot T©ittembergD ghediaee«,ni bffert 
»2?iThJ.3'A^uptffDen Exemplaer fïm\ bffe toooïben: tDatteJerbtint 
^mmm ~|«bonitmaeUe0!^eeren<EDji(ii uptgebeeU enbe ontfangrn# 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



I 



3ent\iioojt:^ctitjacre1Li'c9«mcfi35Ioebtbfj8 ©emit Wit^Tfeifti' 
WAixt De tceie ^cfujJ CljjifliijJ ftccft Defe j^ietingOe mQljeff t/ bat ftn 
bttupaD^/ batljptoacracfjiigl) cnDcUicfeiitipcfe / bpenüetnciTg^riii 
tuU/enOe Uiil in ben bebeerbcn Uioonen / ïjm jóne oocbcrrn nie&e hte* 
lm/ entte ia Ijen cracI)tuï)5ön/alJ5 ÖP fpjeecbt Soan. i j,2&tuft ni m«/ 
cnbetcbinu» 

^^tecQflDtBen Öceft Sp ooc 6 tn be 3ïnttooo?t op bc ^auifïifcftc ofte 
25epetfcDe inquifitie nirtgcbelen / tuaec op öp f)cm m be Prefatie ober 
l)et Corpus Dodnnas onlan0jSbooj3Dne boot beroepen beeft /upc* 
biucbchjcft 8tjeffÖ?eben : XBp fullen tn fuicüe jaietingöe toare bebcc ^iun vs 
rtnglje b^eng^en/enbe gebencben/üiat bit boo^ eene toonbetbacc fioo' ^'^'^ 
eDe tierbinteniffe 5p/bat etoen bie iaerfoon/ toelcSe geene oJjcfciiaaene 
<end()el en iiS/maer be ^one <(^obej(/eenjS UiefenjS met ben eeuUitgen tu^r gcmcs^ 
l^aber/enbe Hlmacfjtigö/ onfe i^atuerc aengbenomen öeeft/ enbe be 
too?ne bejs eettttJtgöen t£>aber!ö berfoent / enbe otijS f^exn fclben / alö lÜShcI!!^ 
«^TUiggrjf feenis ofte enten ingDeplant öeeft / enbe onjï tot 5gne Hebe* loolS». 
maten maccbt. 

5^it betupgöt Dp tn befe iftietinge / in toelcBc öp toacrafDtigfj enbe 
taefentlrjch te genttioojbigb ijj/apphcecrt öem fclben nibe 5önciDcIba» 
bcninbegijemeenfcijapjanetf Eicbaeinisenbe aöloebtö : enbeUJil5,K'ÏT*' 
öatttjpgbeIoobcnfu»en/batbpboo?5Öne boot toaerlötfibertooibcn BStiHaj. 
Öec ft bcrflöetoingbe ber 5onben/enbe aDercrriticöept/enbe bat rjp omc- 
Uiecbt t& ban be boot/enbe lebe / enbe maecbt onjet tot 5gne llebenia« 
ten / enbe wil toaerlrjcftinonsicracÖtigöjDn/ aIjS Hiiariusfpieecfef 
tl^anneer men befeioi nutttgj^t/ foo ijS CIj;t|liijS tn onj$/eit Uip tii j^em! 

Philippi g^ettoutjoe naeüolgtietiei / dte men boo^ €&l\^C 

nifien uptroept / en bebben gbeene anbcte / al$ tot tjter toe 
bettcibe Hecre enbe 25ebentenilTe Philjppi. 

effjijncBefientmilTeDeeft iiccr Phiiippus,naebebcrtoetfife Phiiippu, 
5)tvi)öt ban Weftphalo ,foo iBcI aljö oocli bp l)et leben ban D. uw^c met 
Luthcr faligOer/altijt ba(t met cenbctlf p üJoo^ben beibaelt/ efi "fiew/ 
baer mcbe gOcnoecfjfamc Vuijfen enbe wegen drngetocfcn 
cie5>acramcnt-|lrijbtaenb'eene fpbetc lcogï)fn/ cnbrcajuiirn boo^ f^'swo mi 
<3obt enbe be göeöeelc €ö?i|lenl)cpt met op^erbte gocDe Coufrirntte twhcK : 
wfupgbcn/bat bejs !|eeren Philippi g^etroubjc naebolgbersf/biefjem i.ppum 
Oei)oo?t ïjcbbcn/enbe 5ijne ;8>cö?iften in beboojlöcbe toaerbe boubcn/ tuctftt/o» 
enbe bocï) met benberljatencn jgamebcrCalbinifien uptgberoepeii ("/f''' 
«Jetben/nocö oP öen bupbigfjen bagb gcenc anbere Heere boeren. (?iJ?J«,T 

i©aer npt <l5obtfal!ge bmen he^ te meer bc fir nncn niogrn/bat gct trtaci m aiu 
pecnc clepnc tozebel i0 / batmcn ben ï^eerc Phiiippum beticbt / alö of "J'; 
vp 5nnc boozige 1Lcere(bie bp bocö na be opgerecbte Concoidic tot op "ïvüli^'fia, 
jonfaitgbaffci^cpbenuptbit leben/altüt opeeneriep tuilfegbcboett me getuvten 
f ftjnac D.Luthers boot eer(l becanbcït / enbe öem op Calbini föbc ö«ft. 

45 ö ööc* 





Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



san toacr 
i)rt imint x 

fi^m Calvi- 

jninainc 19 
toctlMet gije> 

ttaitif qM 

tnet üf itainc 
JLuchcti. 



ren met Dc (C albunfcfje jftainc / al0 öe rer^tc i^cttcrcn f toacrt ciiöe 
MPtrorpt / aiir?n0 of }v emt anöm ofi l3^2ranDe %cm tooctDcii / aijs 
Phiiippusbcojcni5cnaeDeï)oot Luihcri bcüeiit ïjecft* 

IBk loannes Cal vinus öfjcüjeeö iiö/m ijö niet upt ^ijm 

tcghcnpartijc monoen te oojbcclcn. 

Titï aUjoctoe! öoo? bittere cn ïjertice^cfotfte n/\)clc tn iöebrc* 
faf Dfcn/tBufUigljcn enöe jjujauea ( üiclcöe öc v bjquitey r, 
aijg renen tjerinccnUcn Hliriiffid öcc 4E>fteIoofjs opgsiwojpcn 
rj.mcu)ooc5 Dooj ceinöl)c!?)flitDfiïlc tcrfaniefinoDeii/allf ene 
tjan't eenc^eel/fonöer betio?berinsfjc De0 aiiDere/Die men oiigetjoo^t 
Vjeröoemtfjecft/fooUjel oocU Doo;tanöfreonbcf)oo?Inelie / niöe ccnf« 
bccijs gljf VucHfame Oanbe linobe n: ir.foiibcrljf pt D002 fjet bagDi-Iiir^r en 
aïtijt gcDueccnöefc^fltwn enbe laliemi/ OI0 tian uelc iiptuarenbe i^e* 





1D002t)> 

ftröniuiacr 
m^i finn 

VVirtphalus 

ffnooötgl)rt 
i)ceft/io bu 

HltC «tlAU« 

«clirct)c]lt{rc' 
in gioote au* 

Vita Calvi- 

r.iin San)n 



jftl)!anDtop'taiDetberijiaftnc eni?e upanblrjcftilc 

gl)cmacc&t ijö/tnct min aljcf bp bc i&apificn in't brgtiinc ban be Gertp* 
njfJjDe ïLecrcbejs eaanaeló/totnoeDop ben ljupbigfjes! bagij D.Lu- 
thcrstiacuibett)aetcnbeöcï\jolg!ittoerbt / acn alle plactfcn öaei bc 
Öoonifcïic anterliitjl bc obevbanbt f)ccft. 

^Baeretoentod / betoiile Dit een «öobfjjrS pnbcernjllöcribebeüsf: 
<!5J)P en fult geene balfclie gDetupof^miOc fp:f Jten fcgRe n ntocn j^nc* 
(Icn/foo en rannien ong!)cmclbt niet laten; bat eer/en booj Ioach;mus 
>Vcftphalus bc uptofteleftf liebc s>aframcnt-Ortjibt toeDerom be rninjt 
^ceft/Calvini name/Uccfe enbe Asföiiften/ beo? efi «me Lwheri boot/ 
gljc^eelin eecnc fufpirie/bp becïuangelifcDc iiercbenofniueerren 
ii8/maeti!öootft boemacljS alp een onbrr be booinaripfreHrrrareti 
flïjeöouöni/ enbe beeft i^eer Luibcrus ïjem lief enbe bjferbt gbe fiaöt. 

€nbei0 lifbtelücfttebfüJofen batüp nceï) boo;ïnof[) nac Luthcri 
bcot/3nnc ILeére ban't l^cpligfj 3J;bonbtmael bernnbcrt ïjeeft / mmv 
tütn enbe altgt eenetlep ileere enbe 2&eUentcnMTe baec ban gije* 
boert öeeft. 

tt)at;ijngclieeIeïebfn'23eroepinflp/^eiigBt'fn^fi<<5abfnart!Gacf/ 
bat fteefttnen rIber3Bib)ntfoopigÖteIcfcn/ inbe ïJifïo?ife[)efacff|^>ij# 
Wngï)e/VitaCalvinitibEnannt/U-.cïfhe booj5ijnr2&:ieben bon am 
öUcfrt iiö/tofiffe men meer gücloofs rcgfjcben fteeft / aïiebfn frlienbc* 
fncficn Irnghcn be0 bsofcn berttunffelbén TS^oifg enbeiKnmmelnf Ujj 
Boirccij<>ie om 55ncn boeucnjlucbsf üJillc / ban #encben enbe anöere 

plaet* 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



ölactfenfnStöftferïanbt bct\öcfc«/entiE epjibdDcTi tctht ^apifim ^o^uck» 
bant «iiangclio o&eOetl afgljcünllen i^. i^upucifcö 
IföflEEïiitisfupt (cüaiDigDc eöetupgDen / enbe beïe opeiuigtfee SS| üa>f 
/g)CöJtftcn üefef ni/ bat loamicsCalvinusjm't^acï >538.t'ludfïi tttiec caivi>.o. 
2!awnnacöcopgOcrer!jte ConcorciicBucen oöcüjec (i iö / banaöaffL*^'^'^'""'^ 
nae ;èttaef burgt) rot dc Theoiogifche Pïofdsie , op f erlijcfie enöe o^* 7;?S"? 
benteJtjrlie U)i)|> Qftetioiöcrt ï^.HIVxJaer Dp öa» lucc alle rniu be^tljo' tot i&'S 
!e/ttict fonöf rlinaU lof uan ijcrrtauDigöe itupDcn g^eUfcn öccft/maer burgi) w» 
oocii met bf UJillinaijc Deö «eerbaren aaebt j3 alönet / ban toeflljen Dcï ^'^f'^i'; 
bcle b^ennbeltiiöl)cii cene ƒ lanfopfcije iücrclic ïiccft opoOcrcr öt. ^*8if«nt. 



laccnuprgaeti / nibe ben €oninob Franciico m DjancunjcK met cn:c tot isajei 
ijerrlijclieenbcftanalie Prefatie, ujatrinncbpöct i^rtulöommct?!)» au»ü 36. 
iicIebcnDifibe mxmn afgljfmaelt/tofffliercbicben ïjeeft / U)acr toe 
\)m\ brrooitacf Ut Ijfcfi bar bclc b?omr olljjinemn/om betCtianotli' 
fcljer ili ere toitle/ liKlt of bet cene ÜJettctffïjc liccrc üjate/g^ouüje' 
liicft berbolaljt/berjae gijt/berniooit. enbe bcrb?anbt 5t)n gBctoo^bcn. icrfcejifcuc 
5^it 25ocfh Oceft bP tot ^tracfburgb ^°-39« öl)elb(b oocfe baet öct lonuuti- 



loaiincs Calvuius.homo acutilsimo judicio , fummaquc doanna , & "oc^ ctlgifte 
<gregiamernoria(.ixdituscll:Ec Scrmtoi" cft varius, copiolüs ,purus. JJJJJ^J'J 
Cuius reiteftiinoniiimeft Inftitutio Clmftianae Religionis,quam pri- ujreftlè. 
nibinchoatam, deinde locuplcratam: hoe vcröanno abfolutam edjdit. iSc^cojlgt* 
"Neq; fcio,an quidquam huiusgcneriscxtct pcrfeftiusad doccndam Re- JjJ'^^*^" 
ligionem, ad corrigcndos mores, & toUcndos ciroies; & ic optime infti- 
tutuni cxiftimet.qiii quas in co volumiiie traduntnr , cft affccutus. npsflt 

• i<j/loaonts Calvinus fö ecnei5 trcflrirbenber(lönbt$/ban gjooteUcc 
te/enbc gïjf fc hif fetfte pt/enbe btc beel gbclefcn/enbc fulcj: in gocbc fl!j$<» 
barftrenifTc bf cft/f)P ff ÖJÜft oJfoo: ^at ÖP belc bingbeu te famen bcr* 
bact/enbe be feb)igï)e toel binft/en cene repne aerbt om fpjeli en boert. 
ÏDacr ban gljfeft gbeiuprtbrmfTe bit ^ün 23cefU Inftuutio Chnftiar^ 
rcligionis gncjiaemt / viirïf He l)p eern'cinfli ontbjo^pen / baer nae brr* 
mccrbcrt 'macr mt tiolr omen boo? ben tDiuc U beeft iiptgeiaten.jenbe 
itB ïjDubc fjct bner booi/ bat op bïergOelijcUc 2lerbt / "'»«}S"2 , 
tuat booi banbm ijS/t'baelch bolcomclbcber btene/om beCn?i|teigrKe 
Örligic te leercn/enbc be mif biupcfeen te berbeteren / enbe be bVpaUn* 
Obcn te üjtbcrlfaal)"ï. <<?''*öe bië gbf »"3cb brm toel bebunthen la- 
ten/bat bp bjfl enbe recftt oabcrtorfen tjS/toflf be berftaet/enbc gebae t 
Öceft/toat tn befena&oecU Uoecbt boojgllf (ielf- 



4^ td 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Inftitatione» 
loaiuits Cal- 

vtiii, trc tgdt 

Cft^ttCon- 
cotdie Buccti 



CalvIiiS 

be ileece üta 
y.illuonbt< 

neoube lu- 

lliiuctonibus, 

tnetect^Deii 

beo ÖfCCftl 
LuthenffH 

prgcigck be^ 

isatm bret 
«erchcneii 



(l:ickinbe 
imcbra 



y4 

Cenerl(p Hem baiVt Slbontitmae!/ m loannis Caivini 

InftituiionibusjUOOJ eilDe tlfle DCU Doot 
Luthen. 

ötötf ctjolafienöe fulffeejet Wt JöoecfeecnfgDe bed garen booi 
«Deisileeren luthendoot/malleBöcIeetDeHupöcn tjanDenahe- 
If toeeft/enoe ban alle man met bigt gfjelefen/ ooch ban niemant/ 
bat pet ben yattbel bec ConcordieBuceri,toelclieombefelfoe 
tgtööetteft ii5 / enteöbcn Uiate/ gDenraft ijs g^tujo^bcn. Cnöe of tjet 
biel baec nae tot bele repfen notli berbec berment ia / foo ijS boef) ee^ 
netlep lleeteban't Dcpti0D(3QbontniaeI/enbeanbereiirtt)ctieIen/boo2 
enbe nae tn fuicfien >t&oecb g^ebleben/toaet; ban menftcD beroept enbe 
betupgDt / op alle/bie Ijtt teg^en ben anbet ^ouben enbe lef en bJtHen/ 
Cb^ocb bet ban op befe tgbt ntet alleen in Hatgn enbe i'tan^opjS/ 
maec oocb in ^nptfcfj boo; banben iti* 

5©aet men toil all)ier upt bet <2remplaer/bat H®. 3 9.enbe baer nae 
3I<».4} .tot ^ttaef butgbbp Wcndeimo Rihclio geD^ucbtiOeUinle men 
ben albcceecflen vom^ op bitmael met bp bannen en beeft Bbehabt)/ 
roaer een ofte ttoee plaetfen aentretüen/ tojaet inne ba De ^^ooft-fjan* 
belinglje beiati^. ^bontmaeljS befe Caivini bjoojben ^gnzmbefen 
^cramente (fept !jp) tonnen <6obtfaïigbc toetten eeneg^oote nut 
enbelieftiicbcttoolUcörppen/beüJöle fpaïDicc eene gljetupgbenifTc 
bebben / bat be l^ecrc €bji|tu0 / foo nautoe onisi betecnigbt is/ enbe 
tup biet cnteoöen bemalfooinflbeplantenDctegcIncb met hem een 
Utcbaem gbetoojben 3ijn / bat alleg met ben auDcc / üiat bp is l enbe 
Öeeft/ bat fclbigöe alle te famen / ootb top/ Ijet onfe noemen en fteetcn 
connem 

enbe baer nae.iaanbcfciö Rebben bipeene (!ert6c göetupoöfmiTc 
in bcfen éacramente / bat U)p boo? febcr bcflupten r oniien / bat aiieis 
toat oiijS in Cluifto belooft xsimm ttöacrltjf h vertoont üjcrbt/niet an* 
bcrtföanof 4rb?t(tuiö fclf tcgbentooojbiflb tioo? onfc oonljf n ftonbe/ 
enbemet banben gbetad toerbe: l©ant bit looo^Dt en con on.0 niet lie* 
göcn nocD beb?tegben:j^ecmt f)een/etet/;i^^tntIiet/:©ot i$ mijn iLic- 
0aem/t VDeltbboo; u göegbcben bjerbt,;ïDat iö nujn 23lorbt/t'ttïrlc6 
totbergOebingpe bet 3onben bergoten toerbt. 3n'tgbene Dp onjï 
nemé öeet/ttjpft op aen/bat bp onjï 10: in't gene bp onjf eté XyttxiXsx^ 
Öpaen/bat DP«n toefen met onö toerbt. ^J^atbpbanjijnHiffjaêm 
fept: ^at bet felbigbe boo? onjr g^egbeben is I enbe ban j^n © loebt/ 
bat bf t booj oniö bergoten ya ; ^aec mcbe leert fip/ bat bcpberji/ ^iiti 
JLitbaem enbe 251oebt/niet foo tjaft ^ms felfjï/ aijï onfer jp ; toant bp 
bet bepbe niet om 3bn pzofiitjö toille/ maer tot onfe falitljept aen hem 
gbenomen/enbe in ben boot gbegfjeben beeft. 

enbe baer nae. ft 00 men nae jrinc ItDr erbiie betracbt/enbe toel ter 
Öerten ODenomcn Daöbe/befe trarijt/ bat is I bit epnbe enbe a©it bejs 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



sf 

;|>atrament|S/batfoubeboo? onreoDcIöobcorjcnoecDgöetöcef! jini/ 3ec3|itimrï0 
enbecnfoiibeniet fult&e fcnjfrliclijtfec CüJiftcnbe H^attx toEilüetfet Mïï 
3tjn gbctoeefl/ tuacr mcDc De ïticrrfec <ï&ob3Di \)an oubtsi/cnbc nocötot Atiuuiju m/ 
onfetoben/jammciincBi0gOeiJlnfflïjtocU)O2öcn/Dacrinne bat j^nif* fatjmi iiu* 
toöfe iupben obeUjctJciijf b ïjebben ujillrn afnictf ii / ^ot €f)?ifli Htc ShVS? 
Öaemm't Bjooöt / cfraenöcacöecnörplartfcDcis! Bjoobtö teoficn- SKJi 
toooibtflb 5p/ob«bjcfe of men met tocoi alle Dingbcii hit moeflc toeten/ tocióflticit 
fioe Chjifti ILicljaem cnbe »loebt/bat booi onjt oöf ÖÖcbcn cnbe bcr» ""«tpsöc» 
BOten tjï/onfe epaöf » toerbc/t^at i]ö/l)oe top Den geftcelen ^ecre ^ 
fliim/btc boo| ons3 gO^rupfl Wtot epgbcn ftebben/en te göelöcö alle 
5gite goeberen enbe toelDaDen beelatljttglj toerben mogl^en * 

^itte/ toaer aen f^et meefle gbelegD^n w laetnien baren/ arf)t(nt romt 
ticcn/cn lloppent te gbclticft onber be ?ïetbc/eti ttoiflen tn befen flecfiiö l^^^ "» 
obec bc feiiigïje biagïie: l)ot C^jtfli Htcljaem onber be göeflalteniftc üi'ooü'eiun't 
bejs 25?oobt}8 tocrboigDen 5p. jöeöc- bor«* 

IBacr op bat top tn )oo menigDerlepe meenftiglöen / be e pgftene en 5** 
fehereT^aerbeptbcöouben wtog^fn/foofullen top bit met bltjtbe* im"mn 
bencUcn/bat alhier eene <6f)eeflelijcbe bctbo^gfientDept isi/toaer inne nici>eDri)oo# 
bei^EerenietonfeBuptb/macronfe^icle |)eefittot!len fptjfen : enbe 8}j',J*öo« 
batmen Clj^tdum baer innc foerken fal/ niet booj onfe Utcljacm/ alict ö"! 5??'' 
of het eene iticftamelticfee fpijfe toarc / oorft niet öoeöp met onfe toiuinmit/ 
tieefcblöffef mogïie begtepen toerben :|Baeralfoo/ bat onfe ijoeDer iitc* 
^iele Den felben tegfjentooo^bigb befeenne/ enbe oniS oDegfteben cnbe SSïSeïS 
ÖÖefcfiflncften aenncme/ etc, ot t, tocrberae 

' <enbe baer nae.l^et moeten ^obfaltgl^e K^erten befe 0egel jgouben/ «n bet ttne 
bat/toaiinecr fp fien/ bat bc ï^eere upterlijcfte <3benabe teec&enen ge« SJf/'f !}f , 
oiöineert Oeeft / bat fp tooo? fefeer aupten / öat ootfe be tDaerfjept beö fuuh SSm 
a5eteerftenDeti 4&ob]8 baet tjS. IBant toaer toefoube u be ^eerej^et luctctKtec 
ï©aer-teecfeen;nneö lLicöaem0 tn be öanbt gbeben / foo Op u niet cn ,5°^^''^'"> 
foubetoiUenfefeer ma&en/batgöPSÖneiSlLicöacmiJ beelac^ticDfou» JSoghS/S 

bet ?tjn^ ttati)tbacc 

^aerommcfoofeBer aliSl^et ftc^tbare H^aer-teecBen gj^eglD^ben ^^af/llatgö^^ 
toetöt/ombefcbencfiinge enbeobergifteber onficf)tbare<6abe tcber* ;S?St 
fegT)elen : nifoo fe6cr fuHen top gelooben/bat/toanneer top ftet upter ' ^tbt ban 
löche panbt nemen enbe ontfangöen / bat niet min onjg oocfi bet ILtc* ïbattamem. 
Baem Cftziili felf göegbeben enbe gbcffboncfeen toerbt.HcftterboIgen' 
be fulcltejS feggöe icfe/gbelijcftmen alle tijbt in be I^ercBe <©obö geltert 
Ö«ft/enbe nocb ftapbige^ baegfjjS/ alle bie bier ban recfjt bouben / lee* 
ren.ti^at ttoeebingen ^linin befjepligbeberboigentbept be^Hbont' 
maelïj/ïjet eene / ;iin liifliicfie enbe ficOtbare 1©aer-tf etftenen/bie oni 
onfeftoacftfïppt ep te belpcn/be onfitbtbare €»aben/oiii8 gfieïijcfefaem 
boo: oogcn fïcllen,©et anber/isJ b? <ïI>becOeliicBe ofte ï^emelfcbf <ïPO' 
Ije/biebooibeupterlijclie tï^aer-tcetfienenbebupbt / enoocBmeteett 
obecgegöeben enbe öö^fröoncfientocïbt. 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



IM i Confefllc lohannis Calvitii, t^tt Obft Biicferusfttheh# 

anD«e 5>ti:ae| öiugDIcöe ^zcbicancl ftclj m« Jjf m/fönöer ecmaö 
I iJciffD«t5€r0Ofli}c6cn. 
™ i r^J^fï^l* ^ 9.f)ebcen Ca] vinus , Farcllus. enbe Virc- 

OOe/öiep te factcr fouöe uiogljcn aengfjeftelt toertien ) ftarcS* 

«pi)cmf CM* 3©p IceiciuïiDc beltomrti / Dat fiet <ï3DccfIcIt]f U lebf n / tuclr Ec ontf 
fP^b^, «"^^ öaet inm flart / Dat Dp oiijs boo/SS 

«a« leücnDiaU maèc/macr Dat hr onö corH Dain- benr beng/Ooo "f S 
leen 8?}rt«« cnbeluerfiungfie 5ijnei8 mjetfusi/M\n lebr nD!ölm»akc«&ett blf ffth 

cflmW i?^J'^n^Pl»^fa^'^ii'f^o/öat top niet mmberbr0 1^1^^^^^^^^ 

i ^^^öle bcï^.|>fDjifruereclacr bftupoOt/bct <«rt ufri iDliKn^ 

Ujaerefpi)fe/enbe5qna3Iocbtccncü)acre4?cncfeife^ 

inoemilupDoo? fulcfie^pgfe enbe ^?ancfe etneSccfS 
Den tBcrbcn <2nDe Dit tj3 öten flet fjt bmgö/bat be 3tpofïc|P.Sus K/ 
toannerrDp fept /^DatUtp iDleefcD banCDzif» lêlrrffft /e„bc S 
bcf nte ban 59» göcbeeute 5tjn/maer t'ij? cene ï^ccrlijc&c t eSaSnt' 

^cpt onfcr ncnicenfföap niet bet lliffjaeni €D^ifïi/ to^^^^^^ 
Cfi;noft.f)facmtoeerbclQf!i uptfpif Urn ran. "'^«"rp ninnant 

?3e Bitt)a# <*nDe [)ier troöcn en ftrijbt niet bat onfe löeere CftiffTim f oh 

?cpu„ ben/ ban on^enbjesD gfjenomen fteeft.ïiaant be felbigbe to b/fe £ 
nacij <«ntet bozgöentöeptjnnerbjacregöeitiecnfcftapniet ban nooöcn fö Kf# 

ae.„ pesf ^Df ePf ijcratöt met geene mate beö plaets enbe naJ QtieS 
0a«. tcctt enbe «laOefpannen/bat Op ntet toaerUjr ft te famen boegSS 
Sm lö"^ <^°»öc/Ujat ban toegijen Der plaetfe ban Den anbec S- 

oSmïïïct top / '«^öeef! €Wfii / lm ^mt ban 

»«tp^catfcg onfe eijemmifcöap met Ijem liï/ Docfinlfoo/Daton^^Defelbemet De 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



S7 

«vubilmittebCjS ï^ceten ©kcfcftö cnbe 351o£t!8./bJ Aerafi^Hgli tru reu* €t)jifTi/ 
Stahcn leben fpOfc/ciibe öoo? bic glinürtinac Icviciib^fll) mahe. <enöe 3«an J. 
tzk UJftecf <a|)emcenfff)ap Jtitiö Hicrjacrnjs cnör Bloebtig/ tocröt 
onöoubei: U ï^aec-tcecftencn uan 23iooW enbe H^ijn in't fiepligOe «SDwH mae 
«tïonmmaeltJooiflDetóaflïjcii /enbcoochaUcöengïjencn gfjeflbeDcn 
enöe mcbe gljfbeelt/UJClf Ue Ijet retljt/cnUe uae't gebiupcU bcc mfctttn- 

Thco'ogcnihbel^ctcfeetot^traefbiirölj/ mctbffe üjoo^oen oubcc 

flhefclncüen. burg^tclie 

ieboticii(lacntjeï.ecreentje jBer ninoljc onfec liebe jBcbcDuIpc il>m^xiit. 
ten cnbc2520cbercn Farelii.Calvini , mDe Vircti , bfüemmi üjp booj 
tec&t enbc üjaeracljtiflfi : en IJfÏJbf ooch nopt baf r boo^ fleljou* 
öen/bat Chuftuö onfc ï^eecc int l^epligö ?lbommad Locahccr tup* 
ineltjc6/cnbe plaetiï üJöfe/ teoOenbJoojbifllj/ ofte anb^ r0 ob^^^^ ^ JS?. 
alicaotm ü)arc:l©ant Chitftuö een bjacce n/epnblomcn/ enbe ombe* öu^cptm-t 

mzt imt fclbioe t0 ootfe bieö met tc mm in^pneoblDcU to300?t SJr^aï 
«nbc hepUolie 5>accamcnten : enbc l^ü begbecft \\t\) am Öicr/ bic top Dcpweticci 
nu metïjcm boo^ben 4&öeloobe iit't ^melfcge bcrfjebcti 5Ön / alfoo '^^^l^'* 
bat het éioobt bat top biefecn/ cn bc 25e6er/bp toelcfec top CftztRum ^p»o»w. 
tofrconbigften/onjStoaecatljtigö 5P begbemcenfföapbeis ILtcbaeiniï 
«ibei5loebt0 CfiitlW. 5©acromnie bcfeennen top oocfe / bat fteteent mmxttfi 
onliibelncfec btoaUngDe tn be HScrthe eobö iiö/alö of on^ eijjidusj al* p jfic tecrtr * 
fcTbSMeiSgöcr^eïe / enbe uergö^^^^^^ 
inaftefleït Rebben/cnbe bat top niet göelooben fouben/bat top te g^e* 
ïncfe oocfeftet1Lfcöacmenbe25Ioebt beö l^eeten/ bat ijS / benl^eere 
<S.^l\^vm{t\^l^ty^i cnbe JlBenfcD ontfingïjen. 

loannis Caivini «^eö^^n-^t^^^öo^Dt/ op W Cart>mael0 

Sadoleii fct)inben öcn De (labtban <aenfVïen /toeicbeöem 
LutherusöoogI)eItirh eft laten be» 
Öagljen. 

ixit fclfbe gaer ban i f 3 9-Oaöbe bc ^Tarbinaeliacobus Sa- 
dolctus aen bie ban <6enebcn gefc|neben/rnbc "^«^^^ojto^^^^^ ^ 
gbe/batfip&flet jöabuettoau/ enbeljen Hf^ f 
fiaebtenbe-^cmecntcalbaerbermaent/batlpbflnw^^ 
gelto/toeltfee fp te boo jen acngbcnowen baöben / afWhen/ cnbe ^^^^ 
bc aoomftljc &ïf6e bact tocbcromme 80^^"» 
op bie tijbt ntemant tot <©enebcn / toclcfee bacrop n^ ^^^^m^^^ 
toooibt babbe tonnen flcIlcn.Cnbc toannccr Sadoictus niet in Hatu"' 
fcÖefp4e/bengemcenenJ^)anonbe6ent/fulcfeen^^^^^^^^^^ 

öe/foo f oube ficft aHetïjanbe fcijabe enbe fcljeuringe/ nae OejegcntJ^EP^ 
bet felbiget tgbt / Ucötelöcfe öebben tonnen boo^^allen enbe toep 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



lutherus 



öciö ncn Dacr Uci forfu Drcfr ^ ^ ballen/cnbc öacc tmc met u,g* 
mêttSe^^ O^oetenfateu 

enbeIoh.n„emCalvnfun,metcLSm8^^^^^^^^ 
»wl,pp.-,«ii D LiuhccumtllbfD CrucigtrumSithoboihM^^^^ 

lohannes Calvinusfïefftetïljrhe Colloquiis mttPhi. 
l>PPo tcoftcns Dc l&apifimbp öOEüJowit. 

ban ben aar bt tot ^traefburglj met aftenaS ïr « 
^rrg jen/bat lohannes Cal vn^u^mbe iSnS urE o?b^ 

rhüippi 

leqOensi br löapiflen ofteflaen. ^ ' ^"""^ ^^^^ 

.»n»j«, l<'^"«B™uu.,u.tfcl,tm6ei,oo?fq,te«,»,j,oieJ,„i,cCoiioq„;js 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Si \tctenboben Iioe men öat recöt ö Kbjuptfeen fal. 
ffi S/S floe "ctljtfcïjape ne Cbjipene ftaet bact \joo?toacïjtm c*wu.u 

f/reff/ fict^^^ te \jevlicl)ten/ enbe tcflöcnöet f aufDomte 

micfteïeltcflucfemmaiïcenopbft maeï itptïjctUatrin toerbiipt- 
ftöen toil/om goettierriflne Hupbcn UïiUe / Die oeetnc ben gioubt befec 

bat fcmigtjem eeuw OK^^^^^ ons&eluc» ibflcca.n«% 

bcn/bact ban melbuigöc te boen / «>atlian bcr* fUüot. 

Inglje iltiibt oUeüJccft iö / cnbe fonber ttunff f l ^J" J "fiScfed te 
to?c6t tö / om ben loop be^ €uanflcUj tc bcrDmberen / ofte gUeUeel te 

""KbSlettfefïe/batbele 45obtfa!!gc Ö«tcti baetobetfnttofj' 

fel(S?Öltl*to/telöcUae^^^^^^^^^^^^ 

te 59n/batmenupt bepbet pavtijen ^cDiiften / ttJeime^Dooj 



60 

fp lipt bc gioote bfrluoefttimfie bcr 3^infJr?^L« , ' O^*"o^öc«/ Ü6t 

too,^ Lu.hco taenttn m ^loom : pnbVtfZhSfe/f-.- ^^^P'^f " onbr r bc ofte. 
mmt^m f ener Sjteinitie ri»be €f)oowbS> örr ^«nnr / r nbe 



/enbe bie c* 



be 



Zwinglij 



iruiinrii'uiurr neii fjaer bef l (iittm — 

pbec 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



ptjec HQf^M0jjm m^imtt mcmuQU ntttm/mbt bjonoDcnop ae bmmchAte 
i&mielüaert «ftudi/tuaec ban &e fltDecIc ^cD^iftuere cnbe i>t ^rtiic* *tt)?irrm 
feel M <l?ftcloofiö öfjetus?aDt/öflt €öji(lu0 in Den l^nml opnenomcn 2""*J^ ^«^^^ 
<0/enlie alöacr bltiucn fal/tot Dat l)p Dftiï öacr U3cDi r fal tomen om öe 
HDcerelt te ooibeeleii. 

JBaei in't oftene fp/om tjc lêaimijcRc büjaïhisöen tc üjcbctkgacii/ imctam 
öacï foo fee re lieten aeti aDeIcgfjcn toefen, ^oo onöeriietcn fp öaer bp zwint-i.u, «i 
teftennentegOftofii/toaatDantjooj eene teoD«iUJoo?öicöept €Mfii V"'"''"''?»- 
w'tUDonbtmaeltc gljelooUentoare / enbe toat top tooo? eene <aèe* Sk? 
roeenfcDap m HicOacmö cnbe iMocbtö €Uif^im'tQÏ}tbiupchbt&^m^öiu 
lïbontmacld te ontfangen (labbcn, Wm oüer Luthci us ^aet fufpec ^^'^n^tc 
teerbe/al0 of fp niet me* r ald bloote enbc lébige teec&eneu oberigö lie* ii$mtfr« 
ten.^acrommeOee ft öpficö Deii(betoijle ooc €arl(ïabt boojö«n tot mmmt 
fulcfeen ftriibt gein betoeegfjt ^abbe ) foo ïjefticïy tegften gfjefet/bat öp ^"«««tt öe 
Ijaer boo| l^ettecjö enbe ^toermerjs uptgDeroepen geeft, 

fDaet nae bat eenmael be flriibt toa^ aengi^egaen/ijct men aen bep« 
bpfijbfnftoelangTjer goeftcftigDeï tegöeniöben anbercn g^etoo^ben/ 
(nbe Derft geen ^td im anber goebdti.c^ toillen Dooien» 

Ccnmac üifbben fp tocl onberfp^e SiingDe met ben anber tot iBar* 
putggljeftabt/macrbcfaReenOfcft niet gDefjeel r onne n berb^agöeti 
toetben/enbe fteeft pcöer 5Deel baec Iieen alleen göearbepbt/ Joc f)et 
$t)ne meenitigTje beI;ouben motgte / enbe tjt$ ^egl)enbeel0 mreninge 
tenietmaHenconbe. 

lilfo 10 uan bepbe ^eelen be fafie te bcel ggefc&iet : Lmherus foube ^efymt 
foo baed in't beginne te feennen ftebben gfjegljeben/ bat 5i)n opfet niet ff satra* 
entoareaifuffüe plaetfelijefeeinfluptingfjc öeöHiröafnDEjteDetbebi' i»»öf«/ 
QÖeii/ alö men in't 0aufbom baet ban gcleett ftabbe/ foube ooc6 öfb» 'fö&fn'teS 
ben te üenne n gHegOeben / bat öp be acnbibbingfje ber ^oftie niet toe Böefc&ut. 
en ftonöe/geliif fi be ^api|ïen upt De t Sacrament een ttfgobt mafern. 
I^iercnboben foube Ijp ïjf m ber perijcficleufe ^t^tl^thmiffm^f^ma* 
tiqm rjebben/enbe be feïbigöe alfo berclaren/batmen fitö baer aen niet 
pabbe bcberben te fïooté,€nbe aljS men oorB be toaerftept fal feggen/ 
foo öeeft Luthcrus gem te beel gDebaen/ met al te ^cftigge enbe bittere 
Köelbt enbe fmacbttooo^ben.enbe toanneet ftp 3ijne meeningöf alfoo ^ Jf ïut??* 
foube bebben te Bennen göf gftf ben /batmen be fe Ibigfje g?onbeïötfi firm ubufp 
Udbbe mogben berflaen/ beeft bp Ócbedberbe rebenrn baer onber ten. 
Obebocrt/toelffte bet anber vPeei netbi^biejsi te meer boo) ben copge- 
(looten beeft. ^¥hmft 

ïlierentegbentoeberom/foobebbenoocftbe anbere baer aen on* fr'^SS 
recbt gbebaen / bat fp eentgb enbe alleen foo fïtjf b;ongben op ht toe^ mm niott 
becleggingbe ber|&api(lifcbe meeningbe/Cbjaer ban fp D. Luth.fufpec* 
teerben)ban be plaetfeltjf be tnfluptingbe/enbe aenbebingbe €b?tm in m^^nS^ 
be ]^of!ie/bat fp alle l)m boo^nemen bele meer baer toe gberecbt b^b' 
ben / om upt te roben enbe toecb te nemen / Deat onber bet i^auf bom beutoni. 

1^ w» 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Om bec 
ïUftcnftljeu 



Soett0iii?t 



6t 

tnöDeboert toasf/ aljj te 6ouiM€« enbe f e Dcljefifgcn / üsaf Mmnttam 
bemomuftm\Mntpitl)ti)mel Uan f0öcnc /wat rerftt etiDeiuaec 
ijS/fjjn öupoelgcft fiiDe bcrflanöclgf 6 tc leccen/enoe te onDcrir c htcn. 
JB^mm göene fp gDciïaöigö Dit DjEben / bat Det 25?oobt cnbe be 
pijn/X©ae«ccthenen be0 ï^icDaemg €6^i|ïi 5911 : &o öcbbcn fp niet 
bebacöt/batfpoocft metectifoubcn göeïccrtcnbc blrjtigrjohcbicbcn 
Dcbben/bat f^tt fülthe ^eecöcncn toat? / bp toeir 6e ebetiSm in bcr fcl* 
totg&egöcbjupcfeooc&bebelooföe gabc enbe gdeffhcnth^p / ooclt cn 
ïiebben f met gOenoec ftfaem bero^göt/bat fp be Uiaere gliemecnfcftaii 
niet ttjcco nemen lutlbcn. Ï©elc6e onjs be $>ecic booi bit ^ac ranient 
met 5ön Uicgacm enbe 25loebt aenbtebt enbe fcöenct. ©obitoacr ben» 
öe*©eclï)ebbenDter innefcBuU/ bat^et eene t'anber nictaftcnoecfi* 
faem Ijceft totllcn öoo^cn/enbe jijnesJ -CcoDenbeclö epgentlnffte ma. 
ningge onberloccfeen: toatc mcbe borö be Want^ept berfonbinhet/efi 
l>efelb!gl)ep!aftfeti)ategöeoI)ebeng(KüJOïben. 
jBacr baetojnme en fuüen top nf et na laten/ toat onjö Ijicr fnne be* 
ahebzehen ^^""^ baecomme nirt bergfieten fullen be naljf n / 

toiiie/ mfai» l?aer mebe fiacr 45obt bercicrt ïjeeft/cnDc be giootc toclbabeu/ tot lei 
men toat Re «ïpobt onjB boo? mtt betocfen öeeft. ï©illcn top nu met nficheel on* 
bant 6baer 3ün/en in't Uergeteii ftellen/toaer mebe fp be Utvtbt<e>m 
ÖÖebfcnt Debben : foo fullen top Den bit enbe anbcrji geerne ten noebe 
ï)ouben.g!cftftoögr)ebat top op öaer fouben lafteren enbe frbclben: 
1©ant betoijle top fien/bat fp ban eenen onflraffclijtfeen «Danbel / etï 
lïoojtr^clöcfic öBelcerrttcpt gfjctocc ft sijn/rnbe bic noch Dan hen in t 
leben j^n/enbe ïioogölöc& ban <Öiobt begeeft 5rjn / fullen top iiiet a i' 
berö aIjS eerbiebigD ban fjcn fteuben enbe fpjebentte mecr/betoüic het 
onfe liebe <©ob belieft fteeft aïfnu een epnbe te maften met befe fttöbt/ 
ofte imnierjei be felbigDe foo bene te (ïillen / tot bat bie gBcfjeel upt be 
anerclie «fSobeiötoerbetoecDgöenomen. ^ 
ntmnacüB r /3nöefenfal ouö baeraengenoegf/bateenc J5?ocberItff ftc bifenbt- 
opflijmcött mw/enbe bcrecntngfje bcr fterrhen toebcronmic 10 aengOercf At : en 
concordic oc ]^ooftfafee foo berre gcbjatftt/bat top alle met cenen moiibe beücn. 
ï!?„K.ff' n/?at(toannf « men in ben iï3f loobe nac be infcttingOr öeis ï)eere 1 
Suer Sacrament gDeniet ) top be fubfïantie m %mtm m ^èlolm 
mifli DeelactitigD toetbcn.®an be totjfc ïjoe fuifje gftefrftiet/ finee rit 
beeenebetpanbiiïÖPtal0beanbece:alleenfahTien flecfwbcrmöben/ 
fllle breefcfjlöcfte gDebacöten/ enbe ben ï^eete CD|tf!um niet in Jk bcr* 
flantfeelgcfee elementen plaetfelijcfe influpten. flSaer baercntenrieii 
falmcn be cracfit ban befe berbojgftentDept niet bercleencn / enbe fir ft 
be berbojgDenc cnbetoonbeibare l^errfeinge beief l^cplinmi^eehei 
ennneren / toelr fie met een be Banbt ijï onfer bereeningïje met <rb2i* 
fto/ baecomme öctooc& cene <©rjce(lcIötBc berceningheafienaemt 
toerbt/niet bat top met ben 45eef} €hiUii alleen gcmeenfcfeap fouben 
Öebben/ maer bat onfe gDcmeenffftap booj ben <ï5ee{ïenbe<ïpcloobe/ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



e«B met f^et ?tkljacm mtft Bïoebt €ö2t(Tf fclüe/ hfc onfe ^ooft 10/ 
met alleen Hae3öne<aodtloclie/ma{:tooc& nae 5gne JBenfc^eltjrbe 
j^atuere.jèoo toette Caivinus. 

D.Lutheis <ao?öecI üatt öet boojfepbe 23oec]t;]^nCai- 

vini, ban't ^eplioöe lïöonötinacl* 
«o^gt öfjcbncöte 2&oef]cfefn oft ï&^cbifaticn upt üct franfopjö/ 
^Itqialö botjen gfjefept 118/ ban Nicoiao Gaiafio in't Hatou obetfi^e» 
jU5r|ct/ij8 op meu 310.45. m^^luctiuptgöföaen/enDe na . 
bctölJÖÖebiacötööetoojbcn/ f00151 Jföaenbaeööö nacQwafi coiSr 

modo geniri,D.Luthcrn«tgöfbaene1Le|Te/ DteOpoberGcncfinnorö '^ottUbtx* 
bebeyboojbp Maurit2GoUfchen25ofcben-tointbclgegaen/en Beeft bf ï^f^f^ï»» 
25octfeen-boerber / bieban ben IDaflen-mifTe eetfl aengeromen inaö/ im coi? 
toellecom gljcöeeten/ enbemct befe Uioo^ben berber aengöefpjofeen/ 
Mauritz.ujat feggDen fpgoet nieujö tot jprancbfurt/ toiUen fpben ^^."aivwtï 
Crtsftcttet Luthcr fcDtet berb^anbenJ g^aer op Mauntz Goltfch Dtft S»?o« 
1SntU)oo}t gDegbeben t)eeft : ^aet ban en f)ooze ith ntet <2Sertueerbt' nedt Rubei 

Sfje ï^cerc : maec een 23occrfeen fjebbe icfe n«be ïjier gDebiacftt/teelcft ab^wwit» 
oannes Caivinus ban t 3ttiontmael befi l^eeten booj öeeh in't ƒ ran# 
fopö Ö^eft gl^efcöjcben/macr ijek nu tuebecomme opmeu tnEatön 
tiptohenacn. ^p fpjeUen baer upt ban Caivino , bat ftp üjaerlnrb een 
gongtje / botteen b?oomenbe g^eleert IBan foube 5ön.3nfulr6eii 
35oef]c&^ foube be felbe Caivinus aenboöfen/Uiaet tmie utDe*eeetDeer« 
bicfiept / ooffe üjaer inne Zwinglius enbe Oecolampadius in be flrijbt 
bari't l^epltgf) Hbonbrmael fouben te iDQbt gOegaen^ijn-^o^ fulrbejae 
Mauriu Goitich nauUie uptgljefpjoSen Babbr/öeeftD.Luthcralfoo 
Racfï baer opgöeantUJOOjtilLïebe/ geeft nip bat 2&oec]cBen fjer: 5Daet 
bpöembeöoec6e-boctbec een Exempiacr in riemen gIjrbonbenin,p[ïi "'h'- 
oQavo gljcgljeben öeeft/tojelcfe D.Luther ih be ftanben g^enomen fteb- isoecVhm * 
faenbe ^em neber fette/ enbe fiteft be ecr|ïe biie blaben nae ben 'STgtel ban t msu 
göelefen/baer nae be bier blaben enbe een öalbeaen'tepnbe beginnen 
te lefen/ bieljp met fonberlingöc neetlfitfiept boojgftclefen ftebbenbc/ ^ . . 
Öeeftepnbflïjcfealfo gftefpjoftentMauriw.fjet iiö boojfcfier een Qteuim^mi 
ieert enbe bzoom llian / toelr fte tcb in't beginne Vuel babbe betten be cawini eoif 
gDeöeelc fafee ban befe (Iröbt in ftanben (tellen.«3tb beüenne mijn bcel ö«i 
toanneet ftet teglienbeel befgOe Incjr gebaen fiabbe / fouben top in't be» "'"9«s9<". 
ginne öaeft betbjaglien gOetueeft ?ün / toant foo Oecolampadius enbe 
Zwinglius fjaet in't eerile alfoobetciaett Oabben / foo en fouben b)p 
nemmetmeet in fulcfec toijbtloopigöe ^ifputaticn gftetaerftt 5ön. 
S>ukr Deeft nebeniö bele anbete ^tnbenten/ bie bp D.Luther op bie 

tÜt (tonben / OOCfe Matthias Stojus, toelt^e boemaeïjSJ D. Luthers 'Sra' Doftot 
fel-gDenoot gftctoecH iö/maet bae t nae bet <©eneejS-confï Doder, tn JJoJui." 
bej8oubcni^ertogl)0tn i&?upfTen/etf. Htjfö Medicus g|ietoO2beni0/ 
niebedeug|DeDoo}t / bie |)et tnbptoefeM ban bele boojneniene^ebei* 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



^4 



ten üeirtoööe in #n«PfTeu/^Barc6-fljflef AcibrcchtAc.fc,itfei,iK 
telt Ijeeft. 

cericb, u fifeï»^"** befc j25oecj;6en^ Calvini, tocïf It in cdzxo booi lo- 
«? h^^^^"» Giraidum op bie t0t tot <6cneben 0cbzucöt toais/M. Vcit Die- 
tei»ch m 59nen ©jtef acn Caivinum , nen 3 . ft\}mmn^,46. nhrha, 



M.Veit 

Dicieri< 

R Scr £^"1" boo^ treffcltjf fef n gdeÉrbcn jiftan narmt/cnbe öcm f«r bant 6t/ 
do^wfui», batfip bcm öeeft laten g?oete«/ ;S)ept/bat i)t\n norh bed Wbcr foube 
p&füjeed 5ön/fooCalvinus jijntf bocn0 ftalben fjctn ftabbe moaften be* 
lebiöï)en/oni oocfe aen t)em te fcö^öbcn/ maer ftt nicntif ban brn ae n* 
naenbcn Öncicbaa5 enbcColloquio tot ficgenf bucah/toaer toe h» në* 
üo?öerttoaief / niaerom $m0 %df& fbiacfeDrptnict eoinenconbe 
TDaecomme Dpoocbbooj cene biecmbe öanw tegfienujooibiariaen 

Calvinum fcMft/ enbe fulcfteé bacromme/Vtintelligas,&amarite 
impenfè a me, & voluntatem ncutiquaru decfCc tibi gratificancli <g50 bat 
OftP tieclJaen meu8bt(fp?eecfit|)p)bat tcïi u feet Iicf hrbbe/enbe neernc 
üJilDc bat Ijct u tiicl flfnoöe. 2&ibbet oorït fecr bjienbeltirfe / bat fu m 
CaivinusUïil antUJoo?ben, «ent epnbe Umh ï)p;Leg. Conciuncuiam 
tuam de Sacrameino Coenaj, ac probo, quod Panm & Vinum fic figna 
vocas,vt fignata revcra adfint: Vtinam pofsinta teincamrenrentiam 
dcduci.qinnuda tantum figna rclinquunr. 5f R I)f bbe uUie ^&2eb!fatie 

öDelpfenban't Sacrament bejs iöarfttniaelö/rnbf brftaeaht niptoel/ 
Dat flOp Ijet 25?oobt cnöc De nBijn/alfo enbe in fuUhc ineemnnhe teeti 
6enen nacmt/bat oocfe be betecc&enbe gocberen te oftentooojbinliSS • 
reX?'^ plöe^obt/batbieflöenejanuopbefemeenmeöe,^^^^^^ 
5?Dc b" ge. bjaf öt toerben/ toelcfie maer blootc teetfeencn boo^gjjeben. 

viiii mei De 

lohannis Cal vini Hem eetierlep/boo? enoe nar De 

X:ujufeten bOOtLutheii. 

luaerouft vfYl%*"^^'^'""s DwftjijneHeere/aïjsin^tjneinftitutionibus rfi 
wcftpiuiu, JUff 1 5öne boo;inoenibc ^traef bnrgljff 0e Confcri ic, aïe oor h inUt 

9'''«*ö» n t. f'Wtof «"f «^P toqfe Gfteboert/enbe fjecft boo^ loach.mo 
^'Slf «,« ï«ftp^^*°' "OfÖ Lutherus,nocï) pcinanbt anber0 in be ^uangcliffhc 
ce^iÜ't*''' »ecchen/opt eeiiiöfte föenne tegtientf Dein uptcDetrocöen. i©2cb lm' 
fjuoiumnfi manbt op centflïie |&?ebicB-(toel/ e rgent met een Uioozbt ban Caivino 
brpbeste ongoebeltjcb betmaentDeeft. 

' '^OO 10 in be formula Confcnfionis Calvini & Tigurinorum, bie 

blootc ifbise 49. göel^elt i0/ enbe ban Weftphaio eerU in't bierbe 3aer baer nae 
ttccHmtn bpanblijf ft aeng^ebocDten / nptbjut beltjcft bit öftefielt : 5^at of toei 
SSSS? ^"öc^acranicnten'beMpterlnffie 'STecfBrnrn/enbe Dftbetecffeenbc 
öemcjftbe Öb« te onbetfcfiepben 5nn: ^Dat nor Ijtaniö be toaere gabe niet toe cfi te 
smmt neinen3p/UJelt6e€D?i(tugifelf!3i0/metallet'öDfnebatöpiij/öeeftVi 

bec' 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



one OlviHi 



beritlflÖÖ-lï^öfï toerW ftllefntliflt opus operatum , praercntia localis, & tmhemm* 
adoratio Corporis Chrifti, «©flt ijS / bc iöapipifföemcenmghe / aljs of ""P'f / »»flc' 
Dct met rj«t uptethjc&Ujafbuptöljfrccïit toarefonDfrOer<C^f[ooü?/ ♦%n,b?oott 
cnbe be iuHuptingDc eiioe acnbibDingljc Cljii^i oen be (trbe cn plac tfe 53>i/i:irt i>? 
besil&joobtjaitocttöojpenüJciDc/UielffectotDe toacce oöcmecnfföap ««crtyrke 
Dejö ILicbacmjS gfttbeel niet ïjan noobe tjS, lecthiueu. 

IHaec toetbt etoentoel bacr bp oöefept/ bat bte ggcne oocft cntoijfe* 
Inch Doen / tuelcfie op öe bJoote teer ftmen alleen / etitse niet tjeel meet: 
op be baer bp gljegöcbene belofte fiem 

WAtt ban OOCfe Bucerus,ft!]S f)p fuif 6e formulam Confcnfionis g^e* bi, • 

lefen Ijabbe/in een 25?iefaen Caivinum, beïierche <6oDej6 gratuiecrt, cuduM uït» 
cnbe bem bevblöbt fjeeft obet fulc&c berclatingfje/al^ bie ban ^uiicb confe.a. 
«iet Calvino aetigg^nottien öabDeii. 

loannes Caivinus bthmt ^tm tOt ïit ^UgrautOgfCg^ 

Confcfsie, nae be berclarïngb^ Phiiippi, Die be felbtg^e göe* 
fcfjieben/enbe teoD^n De #api(ïcn befcOernu 

eBbe öceft Caivinus in 59ne ©eranttoooibingiö fcö?iftf tlaerlgcfe ism nnttn 
bebJefen/batinbefbrnniiaConrenfionis alle öet obenebetbaet''^/öE}tii9fi 
10 1 WAi be «iigf burgOfcïje Confcfsie in ficb boubt.Cot toelr be ?"fSi?L 
auofbur0ljfcöcConfcisiebpDem ootft 3t<>.j7. ineenfrbJöbcn tcdaen: 
aenMaitinum Schaliinguim,Paftor totficgenffaurgb/bcfientmet befc ^"i ««öw/ 
Ujoojben: gc6 en bertoerpe be 3(lugf burt^ftlje Confci sic niet/ bie icfe E/l'?"* 
boojbeelHaren üJiMtgö enbegeetnc onberfcbjeben bcbbe/eïjelörB bie dcc br i.i»,ï* 
Philippus Mciamhon ,Ujelc&ebefflbigbeoocfe0lieffOjebcn6efff/bfr' fct «uof» 
clacrtDeeft.enbe1l°.6i.aenben töaltf-gjaef Frcderick HUeur-bo^fï: ï^'^W^f* 
gitöbenboojtoaereen ban ben gljenen /toelcftcbeHugfburgljfcDe iSè upEaiJ, 
Confcfsie bolgen/enbe be felbtge torfïaen/ fo tuel in alle anbere ]|oofc« seuen lueo 
flucfee/alss oocb bant ï^eplig!) Hbonbtmael. JBaer befe roetiftept ban 
eenige meutoe ciirfelcTheologcn tan ifït niet toe(ïaé/bie Iteber met be 
1&apiiteiï[)aeïbcrgljeUiffifnü3illpn/ alji metbe onfen rjaetbelieben caWnusbe* 

laten bc Ccncordic.aljS tufifben Martino Luthero,enbe MartinoBu- rorjptOttn 

cero, enbe anbere ;èacljfenff Öc enbe Cberlanbtfrbe Theoiogen.opge» o» öc coa- 
retöt isi/toelc&e befe Theologen foc ofteljeel te niet gljcmaecht Rebben/ 
batmen ftoaetlöfö bJebcromme tot eenicbcpt fal tonnen comen / foo 
met booj ber ©'o?|len enbe l&eeren autboiitept betbei* oncemacb ber* 
!)oebt tocrbt. 

^umma enbe mfioubt tiet oj^e^aotgli-öuerende Eeete 

Caivini,in 5ö»c fcöitftcn ban j ^epligb «bonbtmaeh 
fit tö oocft booigaenis in Caivini fc&^iften/ foo bic fetoiljS aïjs Dp 
Ibau bet beloofbe goet bed 1^. 'Xbonbtmaelj^/ in oft bupten bett 

PiöbtfpieecRt / ober al bit te btnbeu; 5©at be !|eere W^*"** 

3 met 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



65 

inetstjnlLfcftamtenbc BlocbtoiiiS toacvacljtiflö boo^ beuptfritjcBc 
feactflmentcntortbtacnglKbcben/ op bat VuamicertupjtjuEi öetl* 
ar ïittgi) ööctiioiben 50» / tóp ccf b alle jijnc Qoeberen rnbe totlöabeii 
genieten, cuDe i)p ui önsi/enDe \op in l]cni leUf u.Stem: 5©at met alleen 
<ü\u\fli ticibienften /enDcDe crafl)t -,iji;esi1ltfïianiijöenbei3!oebtiS/ 
inaer oodi IjctUif Oacm enöeJIMoebt fclf<ï/De ver Ore lebenbigljinaöeti* 
be fpófe onfcï Sieieu 5P/enbc bat baeromme !jet gefjeplighDe B?oobt 
in't Hbonbtniael Oct ILidjacm oTöJiJ^t jp / bctoijle baer boo? niet al* 
leen bcbupbt/niafr oorh gcexhibecit en gegetjen toetbt/ ftc t Uic^acm 
<C():t(ït tn't rerl)ïe cnöe ban <lEl)?ifto ingefcttc gebnipih cn geinrtmge» 
^cff ö f onbcme n ontcllijf &c uele gl)etupg(jeni|Ten aentoyfen: mar r 
iBcn toiil Dct op bvfie vepfe bp cene pïactfc blQben laten / upt ben Com- 
Locu» caf- metuario obcc i .€o?. i > . T©eltfee eetpf lyffe in t ^aer i n^-f «bc üjc* 
vini oufr beromme int tfticiiDc ^aec bact tiae i in ^imh uptgïjcgaen 10/ 
j,tj tijbtalis lip ben Weftphaloten ttoeebemacl geanitoooit ftabbe. 

«cnbeboojfcpbe plaetfe fcö?tift ïjp :i^p ftettoel Roe betuoo^betï 
bet Snfcttingc Inpbrn/bat be upterli)fheficïubareteefbenfngl)eg6«« 
ten uierbt be name rti figuat^E.ofte bejö bc trecfef nbc goctiGi.;S)at iiö/bnt 
uan f)ct gtfecbf «»t ^?ODbt €i)|ifiu0 fp?eftbt/ï!5at ijS mijn Uiröaem/ 
niet alleen bacroitt/bat Ijet ecnc figucve oft bebupbingl)e 5p:niaet bele 
meer bacrom/betoülc ^et een Symbolum ofte toacrtee cfeen ij3/Qi>p rcs 
jpfa cxhibetui, üjaer boo^ ofte met vuelcöe Ijct HicDaem eft Ijet ijlocbr 
felfis gftegTiciïcn vue rDt/nict al0 Ijct öccibt Herculis gfic nacmt tuecbt 
Hercules, oaet nict nif er cn iss alfi nvt bloote kbtge beöupbinge: niacc 
al0be«©upbe/1Luc.5.enbe ^oan.i.gljenacitJttoerbt bc ï^. «©fjcefl/ 
^ betoök bie ijs TcflTeia, een toacrc tecchcn/bCjei onficljtbaren/ e nöe bot r> 
imtnchm tcgOentooojbiflïjcn ll^epIigOrn <i5I)er(lj<. gtrmrl^pfiet oocft tucl / bat 
6c8 litoafB/ bcUïooibcn bcsJ €e(lamenti6 Cljnfii/niet alleen tjan jijnen 45ï)eefie/ 
maec ijet ^,^0 jöne^&obtöf pt/ooc& niet alleen ban be bErbienllen/c rat Ijt efi 
Kn <ff!jM^ üjf Ibaet iïö«ic0 ^ootö / enbe 5ijncr 4^pftanbingl)e/ maer ban be fub* 
fiifeifs» flantie enbe toefen jijnciö ILirÓaemiS eiï2&Ioeötö fp;ie&cn.3tem:^©ace 
toerbtori0 uptbefluptc ic6 ( fept Caivinus) bat RctlLifliacm Cfijiftioniö in't 
inejf gt)c# 35^,0n5tmaf I realiter, tDefentlijtfe gftegheben toerbt / enbe bat berftac 
itli alfoo/bat mctbefubftantie be)3?Licf)aem3S<röjifïi/onfe 2telen gj. 
fprifl yjoetben/bat Uip eeniis met Oem luecben. 

3n demeutoe ^>miöt ban vvcftphaio ïjetoeeöftt trgm 

Cal viimni, eti tan itien upt be CegRenfpjeberji fcD^iften alleen 
nietreclit oo^'beelen. 
«rtunmt<«^fT^<!PtoiiïenuIohanncs Caivinus befe cnbe gfifene anbere Htm 
tam» cal- 413*^''^ göcboert öceft / toant Vijat ontoetenbe Hwpben anber* 
vii.um «t)c* ^Ma^fing ban 3i1ne meeninglie gbetier maben/ alö of fip niet ban bc 
Sïuw Kt <©cmeeiifrrjap bejs toaren UirOacmtf ^Wf^i/maet ban cencn 

*wteii£ö«f ƒ^fl«erl^fften/<&^ïï^PI9cftcn/enbe v»H'*Corporc,fuöc alleen banbc 

tvadjt/ 



crafTjt/maec niet banbcfub{!antteb£ötDflerelLtcï)aem!8gï)c[|Jiohen 
ftccft/eii tg mact atttsev^ niet al0 loutecc Caiummen, enDc flt öifijtc bC' J-^, 

Ifêaeröaeientcoben/beüïtile 5Öne epoOcmltjcric cr.bc bc(lcnbtGÏ)e ^°f/^„V>^' 
Heere ban befcn m-ttjcbel/ <0obciö IDoojbt / fube be Hluofbuiöbffl}c *öt/ 
Confersienöelöc6fo?mtgp 135:^00 iöutl)teliicHtc betrat Ijtcn / m 

ntft leni 

bcbctojccabbejlttjbtban't 10. j^acbtniacl tegen lohannem Calviiuim,ipfam bc* 
allefmjS OU loachimtim Weftphalum , cuDe bie op jijnc fpbf el)£b^acr)t 
i^mi/allcenetcficniJJ / alpbiet'spbatfpCalvim mceninaïje met gïjc^ ucn -ïcioo. 
r öjthfaem GÖebJogcn Rebben/ ofte fjaer aen [jcni bf cDtcnbc frlfiS pat* utgue» «Uf - 
tue gljetöeerc ^ijn/enöe Dccbaluen bare epgljcnc tóecbtersi met bebben JS^'^J 
coancn3nn/oocfe met ïjare bcfftgDe fcfjaffen berooifaccfit bebben/bat igikï aSi 
tjci' ban Calvino luei ecnigbe beibcautbiooibt bejegent lö.^nöebja' amsenmncii 
re voel te toenfcDen/ bat otjcv bepbc ffiöen meer ghmy^ üjaie geb jupct .^^^ 
öbetoo^ben. pount 
Philippus Melanthon toerÖt Uatl Weftphalo te Dec=^ £1!* 
gbPff^i tegljenCaivinum acngfietogt^en. 

yf%>V'5ïcrbC\MljlcgbCbUerenbCbe(ltybt loachimus WcftphalustOt 

JlJïf fommiflb« xtvSaw ben» op Phihppum McUnthoncm bcroepf ii 

jJPl'heeft/enDenietDejö feluen autbojitept enbe aenfien/jöncfa' 

^ hen beeft totllen bcrfcïjoonen: ^o gbeben niet alleen Calvi- 

ni maet oof 6 Phüippi ïDoozbcn gbenoecDfaem te toecfiaen / bat Pin- caivini bc# 

llpruf^roivmu^inbel^o^^^^ 

öbe öbcbjcen $tjn.ï©ant ootb 5 9.feben 'Jacen boo^ Luthen boo / ƒ ca,refutt 
fr ml Svmus aen Faieiium : Oebbe nip met Piul.ppo ban bele a.u.oj, , 
binil cnonberfmoften/enbe baööereeDete viooicnbanbeConcorciie 
SS?am hSefcm öe ic6 floet befcbepbt ben Hup* 

f! öeS oS^^^^^^ flftebjatbt/ oiündccAc. 

SfftoSS^ bentnboubtcnbe bctbcrfïanbt sg«nr. 

bet cVninh tenenfiJiefef booi ^\\\\ i3cr oon te bzeben.^öotb bchent bp/ öatu.en mt 
h JI; Ujat meer enbe G^obcrjs in Dc fabe toojDc» faae» öe 

Sc tSSfujaticbept baer ober gbebJeefl / bebjplebc fel» hig^e. 
bLfiSln bP W niet allefmiS niet öaer DieJbe/ JBaet caivinu. 

flUcfmflalichcelbafl gbemaecfetenüJarc/ cbenUielVDenfcDt Ijp/ bat* Ticcni' 
men oSec alle ftiben befe Concoiaic,offe tojel nictbolcomengfjeacbt comp«i« 
toetöe / inöetboube / tot bat ohö öeliebe ^bt tot eenufjept in5nne ^j|i|^PK; 
löactbcpt ten boKïen gebeel en al b?enge. 2>nncnt baiben tsf gantfrö nuii« i^no 
aeen tüJi)fei/öat RP aU^fmi^ 'Wt oniö eentgb enbe tc bjeben iö. -ot^ 
4^o(ïimcbeaebueitnöebe(lröbtmctWcftphuio,t3S Caivinusnortj «c"»". 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



1*^ 



meer gï^clijonööcn Olli^toojben/Phiiippi mecnftiöTje iim Dft" «en te 

trecBen.I©.int alfoo ftimft Öp defenl. i, Anno 5Ó. ^00 Philippus niEt 

een H^JojDehcn Ijcni fouöc Ucrr Inreii/ t»at ich nf ct \mn 5gne mceningc 
fouöE 5ün/foo en luil ttb tn öefeii fh tjöt ntr t een Woon ticrlecnen. 

Item, admon.ulc.Anno y7.5>Olchjoitt»P IsfUcnbcn ÜJetbf/alÖ oftCfl 

Philippi #ame t'onrecOt Ijaöbc ncncjetootn / fo matfjmtiJ inp op't al* 
bcr fcOanDcItjcfelte iiptfirijclien. ^oa pcmanöt toilöe fegaften/ Philip- 
non magis pus fjaööc iti öc tieertiQlj ^aitii/ hl lüekBe hp met ntnöt-fa&eii fjccft 
phiiippum moeten oniinegaen/niet toegenomen/bic fonbe befen treflnchf 0an/ 
a me,quam j,ji,eöe Jücif bc »©ol»f ö onrecl)t baer mebc boen. iBaet HtU (jflbbc Oet 
vi?ceribu8 9Mm I f nbe fe gge alfnoclj/foo birfitoilö al(l tmmcrjs ban nooöf ;tj» 
in hac eau- Wl 'bat Philippus foo Vucpniglj Uan nip in befc fahe/ alö ban ^rjn cptjere 



centi€s(fi 
opus fit) 
confirmo. 




?cH« mtt' ^"^^ 4Q»^Vjan bcfe Üeere oniö toooj tVerftcn met ben anbei onbei fpi.v 
f hiK cft feen/ljfbbcn top nift ecu ïlDoojt ofte Syllabe öacr ober te frcdben glie* 
Caivino ba ftabt. €>offt nioct icfe ban^Caiparo jfereutfigfjer bit mclben (ben üjelf * 
tmc ra«* 6en l^eet Luthcrus nac Philippo nlbrrmcefl bemint f)eefi)öat lip 
ninflije. oocfi cben ban befc meeningOe gïicf^eef enbe n! gftetoecfï 10/ enbe bat* 
+Phiiippi xm\ anber0 ban öcm/itof Ij bkötfti »ocï) gï)ebenf feen bctf. 

caw ntïmf PhiUppus m ö^eft nojit 0f)e!oocl)ent/ öat CaUinus m^t 

ph.nius " ^er ï^ccr Philippus en Ijeeft befesi nopt tegDengöefpjoïten/foo 
flcöbttegctt lUff I Oct öofD fUricftc 3arni boo? jtjncn faligljen affctirpben «pt 
Calvinum 1| \xi\x leben/bon Calvmo gftefcft^eben iiö: niaer ftp |)ecft fclbe teii 
ö«!i8cbatY Oooglifien bfriaeg|)t/bflt Weftphalus bet)a(ramf nt-Uiiibt 0^ 

t iud>!.um "ï^"^^ begonnen / enbe anbere in iSebei-fatfjfen op ;tjnc ftjbe gfteto» 
tuumma- 8Öen!>HKïc. U^ant a»foofef)?öft DpacnCalvmum fdfjS/flcIntftfuItHc 
cnifacio, 5c 25?ieben inoyene *©?uc6 5iin/H^ ƒ i.^n toeltfie Weftphalus be fïrijbt 
fciointegri- lueberomme begonnen &ecft. *ef rtoeeibige Ucbc 2&^oeber/toanneec 
tatc animi. if 6 eene feliere 2&obc tot u öabbe/ foo toilbe icft geerne bicfetoiijs frfnn* 
«ccadoic in beii: IBaer beel Itebec kuilbe icB met u ban bele UJifOtigHe fafeen faic* 
tc fummu tïi^ant itfe uUje judicium ofte beiflanbt gzoot arhtc/en toeet bat 
ka vivS"^ flïlP öa Derte oprecljtigfj 5Öt.*3f lebe ep befe tijt/alö mé in't.§y?eef . 
iffTTtf oV©- tooojt fept / aliS een armen efel / onber een ftoerm ban 1® efpen ofic 
^ummelen/mogftf lt)f fal ic6 öae(l upt bit fterflijc 6 Icben/tot ten an* 
♦Quodme bet betet gftefelfcDap coinen !^cmeF:|^)aerfoubeitftIanghfr 
hoitans, ut leben/fattrü rpnbeUjffe getrooO tnoeten toefen/bat icfe berjaeght Uier* 
?n^n.a,r. foo ftet ^ïjcfcDieben fal / foo ftefa icli bp mp befloten/met it 

iiamoies W befpiech te comcn. 

illorum,qui 

3tem/'?l^.;4.nacbat Calvini cerfïc©evanttooo2bingï)cteö5eni8 
wnovant Weftphalum wptgegacn toaiS ; *©at g{)p mp becwaent/ itfe fonbe ftet 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



^9 

gjobe ottö^eöotïbcrt toepen eiibe fcF)?e?e« bcr getier/ bie be fïrfjbt ban 
Zie Artolatna, bat ijGi/ban br qiouïit brt |^apt(tttcf)e aenbibbiiige €^iv 
fti int ©^ooDt/ tc vuggOc öoüoen: fult gOp üjctcn / bat ctlilclie \300?» 
ncmelnc h apt fjaet/bic fp tegöen tnp gebact öebbetv befen (Irilbt acti* 

gfjcUansljcn ftcbbni 'toac c mcbc fp e ene falie fjaböcii/ toacr bobj fp mp 
P een peg[)eri)e^ ttJüber Xitvljatt mocDten maken/ cnbe onberb^uc* 
feen/etc 

3tem/38". ƒ J. toeet bat oljp/aliö een boojtreflrjf toniö JBan/ 
uptniue^rgQenfp^ebfrs fcO^tftennooiu fclUeDerfïaet/lIDattooz 
jöatucren enbe epgcnfc Jmjjpen fp acn Jiatr ftebben / cnbe toien fp te ge* 
Ualle i)ace fclj^iftcn alfoo aenficllen/ bacrontmeenlDil icbüaetban 
ntet fcgitjben. Btbbeaileenben êoneO^objci/bat gp5tjneg|^efrgeurbe 
3fóeïc&e Ijdpe/alö be b.2o»ne &amat!ta?/ben genf /bic öiiber be Jföooz' 
Denaren gfjeuailen tuajci. iCentgl^e b^epgljen inp/bat fp met namen tè>< 
eljen mp fcöjööen UJillcn. ^al fulcr göefcfjieben/ foo ben icfe be bacfit 
eenüoubtgfj cnbe flcclit te anttijoo^ben / enbe tiaer tjer «pt tc feg» 
Q^en/voat mtine meentngf)e Dan (IrnbtgDe fahm i0 : toant t ttb ac^te 
niP <&obt enbe 5ö"el^erche fcOuIbiglj/befen arbepbt op mp te nem^n: 
Vïitcft mpoocb met int)efemgneoubetbomUoo^aIIer(ianbe perijc 
hel/Ujannecr ic& frljoon foube upt fjet Uanbt Derjaeg^t toerben. 

3n een JSnitf acn be l^ceren tot B^cQatD/baer fommtgfie onrufït< 
Oliellupben be êacrament-ftrijbt op ben )0^ebttk l^oe! gf)eb;arf)t 
jabben/fcnjtift Phiiippus %«.59.;©at Leonaidus Stockci fcBMjft:3c6 
enbe andere fullen on0 met Wertphalo te famen boegI)e«/efl béji Weft- 
phaii fcftjiften ïjelpen (terc&é. Dat wil ick niet doen.3tf m/llet 10 nt'et 
te btllöcben/batmen alle fantaften op ben f^^ebicft-doel b^engDe/enbe 
Jijn oor ft be ^jebicanten tcüevmanen/bat fp tc toooien leere n / ftoe be 
oube/eerfïe/ enbe fupUcre ïierthe/ ijan befc faBc gftcfpjolien fteêft/ al* 
eer fp tluift tterluer tf - ^cfe (ïröbt ban't Sacrament fal gj oote fcfjeu' 
ringfje/bertiolgingOe/ blocbt-bergieten/ enbe tBcrtoioefïingfje inbien* 
Oïjen/cnbe tjö ftooghnoobigfj/bat top tot ben ^cereCfjjtfto roepen/bat 
l)p fclbe 5t)ne Ifóercbe toil Qelpé.«l^aer beneben0 fulien ooc6 be aegen^ 
ten ncerffirfiept boen/bat fp fo becï mogfjelgcfe iö berRoeben/bat niet 
UJjclaeltitfte Clamantcn, DiCputationcs bertocffeé/ bic fpnift berfïacn/ 
iiatmen oocli Infirmoi um(ber fbjar facn)berfcl)oonc/cnbc bat cllenbiac 
ftoacëe Corpus Eccküx te famcn öonbe/ foo beel 45ob genabe göeefl. 

Wan öm ^^tiftm Cai vim, al(ft<5Jielreröm 

llupben<(^o^beeK 
^Ïf-Y ootfe notö beö ï^ecren Philippi judicium ban Calvino al» 
tFFl ftit gf?etoce|l iö bebJöfl 5tjne 25jtef/bie ffp acn Calvinum felbe 
wf'fcf}^ üft «0. 4 ? /3f 6 berbltjbe mp ff et/ bat gfip ban <©obt ber* 
toetbt ;3t/be %f ere beiS euangeliumji foo Deerltirb te bercla' 
ten/enbebermane u/gdtjcfebe Hlpoftef Timotheum betmaent/ 

3 tg 0Op 



fcilQjCjuof- 

puè odio 
mei tam di- 
fputatione ' 
movci€,ut 
habcant 
plaDfibilrm 
cnufam ad 
me oppn- 
mendiim. 
^Sciotcpio 
tua cxcel- 
knti ptu- 
dcntiacx 
fciiptisad- 
vcifariorü 
tuorum ju- 
dicar€,qua- 
l«s fint co- 
rum naturf, 
öc quod in- 
turantur 
theatrum. 
t Enm labo- 
rem debei« 
mc Deo & 
EccUfiae ju- 
dico: Ncc 
in hac r<?ne«> 
dVaperti- 
mctcocxi- 
lia & alia 
pericula. 

Öfptber ffltif 
senten mtt 
geboibeit in 
ffrpöt-fahf» 
*Magn<)pC' 
re gaudco, 
divinitüsie 
adEuangc- 
lij explica- 
tionê cxct^ 
tatumfffe, 
Cufuseft 
Oratio hoe 
tcmporc ia 
difputando 
vel ncrvo- 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



I 



fior,vel 
iplêdidior? 
Lloqucn- 



70 

flljp itiet tn \itm\3t bc galjc bfe u geQljeijen ï!S.4?nt»e hjeptifg!) te boo* 
ïeii : ïJ2>acr tot Dcfc tijbt pemant/ tijek feerö mamcrc ban fp^ebcn/m 
diipucercu mccc bonbiflöecjp/enbe in falcfie co?te fojmc foo t]ecrlnr6 
lia 5c con- bltucfeent baec Ijeen qmi ^^cfe uUjc üjplfpjebeii'ijept / ca» btc op 
r«' be recötc tocgb 3tjn/|lctcbcii/enbc be 'Srcflïjcnfpjcfeeren te rugg&c ftou* 
leic adver- ïtewoüth foo pÉHiaiibt ban öeu ficö botl iceren laten/öcn fclbiflöcn tot 
faiios, óc goet onbccccf()t b?cuö[)en, 

lanabües «gnbc conncii boojüjacï toat q^timte Hupbcn 5tjii/oof ft onbcr bie 
iuvarc po- g]^ene üjelcRc bp ben ggemeenen jBan op't beft if()|le Cal v im name 
. O I au^lötfe upttoepen/niet ontfeennen/bat fp 5tjne ftöjifté/ uifonberhcpt 
,Tt'im* «ïbc HPtleflöinge becï?.^cö?iftucre / niet onttabcn connni.(enDc bat 
^ifiekci» toiu fp bacr upt nemen/toat fp booj ï)et pare/itiet bctanberingc öcr Ujoo^ * 
tteii jöne ben/enbc bcc( üJögingïie bcr name beö ?inthoo?0/ tn aüercbcn/ ^cöo» 
S«"S Icnenbe^fb?iftengoet0 t)oo;tü?engJjen toillrn. 
M.i'h.i.ppus i©ant bit moeten alle bic gljcne bcbennnvtoclclie lohanmsCaivi- 
V v^ugiier ni fcfiiiftcn gOe!efen bebben(Diefe niet Icfcn/ oocft met lefcn toi Hen / bie 

en cónnen bacr ban inet oojDeelen)bat Calvmi nptleggingeii oDer |jet 
Iwc ml mccTber bcel Der ^. t)tb?iftuerc Boerfié bc!ö#ufce eü $im\vt ^ejïa* 
mbitmt mem alfoo g^efcïjapen 5ijn/bflt lip l)f t IBit enbc f3ai r h/ in een pege» 
puf gi)De te j^f g 25oef B/Kapittel enbe ^p^jEiJcüe/gbebecl nantoe foee ht en i)oo?t* 
Sfie gwfie bjcngt / enbc ban ecne fpjeucbe/ jae ooch ban't eene tooo^behé tot fiet 
Qom ^}tf anber gaet / bete laett enbe obertoeegïjt alle 10 / laet niet lirbtelrjc ft pet 
oicatie tc ujjit acbtec/t'Vöelch tot ïccftt bccfianöt bcr êpïcutlic beljooit/eil tuat 
ïccT ffmoe bp eenc pcgfteltjtbe fp?cucftc üooinflnichjf ft tc bcöouöeii eiiöc Uiacr te 
HPticggiiige nemen iiï.Cnbe gelijr ft beö l^eeren Lmhen tooo?ben bacr [jeen bloep» 
i<« .scij^if^ en/alö eene glö^toelbigöe l©ateï(troom/enbe ban boo^abenomene fa* 

ften/toribtUicDtigÖ ett met bele tooo^ben / bocft feec liefltitft/bnpbeïrjc 
sbcDabeuteii enbe bcUjegbeltjcft banbelt; alfo ijf Caivini manierc ban fp2pftcn/fïnf/ 
aaoeckê inct enoc bafl tn ben anbct/ alöofbetopeen 'JUmbeeltmet bamcTentefa* 
göebjongben enbc gbcfmeebt wave/ bJelr ftejs aïjö men met neer- 
^ * fïkïicpt naebcncftcn toil / foo gljceft toafl een pegöcttjcft buoo^öt eene 

af^etieelt^entetttit, 
eam mi ^"öe beüiüle men be gaben enbe l©erf ftf *©objS in ?t|ne in(!rnmen* 
tn nieinaiiDt ten fmmcrö ntetberac^tcn nocljberfmabenfal (torlrü bcrfniabni en 
te bwdcötê. berac0ten <l5obt ben l^eere felfjS acngact ) foo moet oocfe Calvmi <^e* 

gèenbeel bie eentge acbtetbocbt öebben/enbe <6obt biccfen / bat noeö 

tocdaen/bat Calvmus een bjel berbtcnt IBan ten aenficn bcr ïirrr fie 
eaivinus eit <6obe$f/enöe geen <©upbel gbebjecd imlfi be ^öapifïen booz befe tijt 
iflgeü Dup^ Luthcium ,enöe (juPbenfbaegf)0 ontoetenbe Hupbenbubefdapiltèn 
wi flcuicfin enöe bcle euangelifcge/Caivinum afinalen / enbe ben göemeenen 

jlföan inbeelben. 

<0ocl( Caivini t^patiDett/ loüen rdbigj^e §>t^nfun/ 

Uianneet dttljfi be name Caivim tiaer niet bp en ftatu 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



71 

>^ 0}m oofïi/bi'e Calvini ftUiftm niet Icfai Vuiïicn/toannccr Ijcn 
Czl («iet toctftiJööiufle bejS naftiija CjK mi) pet Uiat Uan 3rjnc fr|)?if# 
/^C^teii te leff II boojr oint/rn ijthhen t&tx trgcn «iet te fp?e&eii/macr 
uigfen Die niet min / al0 onoer bc ^papillen / öichuiil^ Luthcri, 
Philipp"i,Calvini,efi aiiDfr ficIiQiDUjö Beiluantni ^c5?ibfntfn2?occ' 
6en iief cnbc üjeeröt oöftïoubf n fcutiDcn/\XHinnetr alltcn bci5ame t»f js 
35utftoojiö öacc toan gfielaten öjctöt. 

éet gijrbeurt eoïU tuel/bat cbcn tn bc flrijbt ban t Hf pligf) 3Cbont* 
mael/fomnugb^ belc tür ï te bjebe jijn met be rec|)tgl)cloobigöe mee* 
mngbe / tuanneet men alleen PhiUppi ofte Calvmi namen baer ban 
Iaet,4&Df lijcö notft op befe uie een boojnemen Dodor ,enbe Profcffor 
Theologias tot floriocfe int Icben tö/toelcbe aljs ï)p booj eenigbe Sa* 
ren met Petro Vinccntio,eertnt!S Profeflbr tot l^ittembergb ( bie in mMïat^» 
toelebooinemc &teben / alö Hubetb / «©ojlitj / l&?eflabj/ beroembetisOe ö»«o? 
^cfiolen opgDerecöt beeft)in befpierfe g&ecomenij/ (alö met toelcfee '^.^^'ll'^^r^ 
hp boo; Deen oocfi tn goebe bjienbtfr ftap langDe tijt göelïaen öeeft) en ff^ffpctri 
Petrus Vinccntius hem Op jtinterfoerb / toat ïjp ban be l^oott-ftröbt vincentio cit 
befi monbtmacl$ bielbe / upt Caivino met 3öne Danbi in eeti »pec6 «"J^.^* 
Oöefcöieben Dabbe/botïj met berfiMijsing^e m naemis Caivini,5[eeft ^.Ln kmt 
be booinoembe Doaor.öetogle ftp mef be/ bat liet Pctn Vmccnti) feif0 tm't nm> 
epaöene üjoojben üjaren / met b?icnbelücbc üaoojben enbe goet gfte» 
liet ïjem baer booj gijebancht/cnbe IjoogheïijcB gberoemt/ bat ï)p upt 
befe ban öem gbefcfoebene Senten tkn beaenbe/bat öp notö een Öecö* 
teenbe(©ube ©ittemberger/ cnbebejJl^eecenLuthencnbc Phihppi 
(lanbtbafligïje 5E>ifcipel üJflve / maer baer nac^eeft öem Petrus Vm- 
centiushetBoecbCaivinigbetïioont /üjaet upt fulcfeeplaetfenban 
toJOoUtottooozttoarcnuptoDefcOiebcn. Wan ober bP berflombe, 
«nöèbctoiile hp bat tcboomi goet fjabbegcgeften enbe grp;efen/eti 
heeft ftp ombencftanbetoJiHetTelbigbe niet onrecht benen noemen: 
enbctoerbt ober fuk)c befeö Profeflbrs moderatie, boo? bele anberen/ 
nothöupb!ghe0baegö0gI)ep?efen. jBiet tegrjenfïaenbe Dp iuogclijc& 
eeiieanberemfeninglieDemmacObebunchenlatem 

5^efaöelticr bet onlangiS gbebeurt/bat Goifcuius Hef hufius TiJ. Hefhuf.us 
fil mof-mebicant!n€>o(l-b?tcnanbt/al!E{IjemuptRudoiphi Guaithe- xiufii pigfi 
r. ^clj?iften/fonber melbinglje beiS Hutfioo20 / een plaetfe om te lefen ^^l"^^ 
boMfl/blacOt toerbe/bjaet inne be ï^ooft-banbd bant l^epUgc «bot* 
mael begrepen böajl/ïieeftöp een feer goet ujelbcbagbenbaermne ge* mmfUiicDe 
Dabt. enbe eenigfte ban bien / met bJelc&e bp ïjf j memtc te öouben/ l^^fL 
met namen ahenacmt enbe gljebzaegftt beeft / of befe o 
maccRt fiabbe. jUiaer alïi bembetoefentoerbe/ bat bet uptc^uaithcro \ifpttsfmv 
öbenomen toaö/foo ïiecft DP Öcm baer ober bertoo?nt / enbe beginnen gix. 

?tjn/bJaimeeï men öen upt Luthero. ebcn be felbtgc km/ bic men^on^ y^otm^k 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



€aïuiiufcb 
Hocmt 10 upt 

tcti tUetldcU 



lohainics Ti- 
niaimus Am- 
iècrodam. 

ftaet woifF- 

gmgi Maf- 

cuii ucccia^ 
ttitgiietoc/ 
oun: Dc 

inaecuut 
t^aec tegljcit 

D.Hetdcii- 
bcrgh, bCC^ 

luecpt i)p hit 
me. 



Si hodic 
vivccec cxi- 
niius llle Doi 
fcrvu>,&Hdc- 
lis Ecclcfi^ D. 
Luchcrus,non 
cain edcc 
accrbus vel 
implacabilis, 
quilibciitec 
ddtnicterec 
hanc Confef- 
fioiicm- No- 
bis vcrcpr»^- 
flari,quocl 
hgurant Sa • 
ccamenca, 
l(ieó<^ue in 
facra Ccctia 
curpoiis öc 



71 

bcöoojïgtfe CaltoitufcB nacmt/booiBoubt/ cBdtjcB ban fuIcBe fp^euc^ 
ben in DejS l^eeten Luthen fcöjifteri bcel 5ön/ bie oucfe boo? befe tijt be 
(jl^toetlanDtfcbc Theologen gijelegöent^ept segbcben örbbcn/bcCon- 
cordie itict öen l^tcvt Luthero op te recf)ten/enDe bp bjeeötlif fjjcbben» 
be Hupben/omaUe flrtjöt teflecöten/bienen conben JBaer aljs fp bier^ 
OÖelóc&en upt Piuhppo oft Caivino,&:c. boojenacntrafeeni^o iabat 
bp öen anber0 wet al0 45alle cnbe idergtft* 

iDoetOt BjemenTimannus AmfteiodamustegÖfn DödorernAl- 
bertum Hardenbergiiim (Itïjbt bcrlüCC&te / foo ï)eeft I;p in 3fjne farra- 
gine, VVolffgangi Mufculi locum, obcr ^tt 16. €apittel iMarthci, mc^ 

bebaer inneg^efetcnbetocgljcflaen/ ban be berclanngbe DeiHDooj^ 
ben ban be Srifettmge be0 i|epligben ^bonbtmaelis/tuelcbe oorg nte^ 
manbt ban ïjct ^egtjenbeel opt gbeflraft Decft : befggeltjcjc babbc f)p 
oocft boo; f^em aengOetogöen eeniggc plactfen «pt Bucei o. jMm aijs 
oor B Doft, Aiberuis [lem op fulchc plactfen beriepe/foo fofjjre a mae- 
rodamus uptblut[)ten / enbe berUJO^p Ijet gljene bat Ijp te booten toe^^ 
gDedaenbflböe* 

illaer en iis bft niet eenemoepeltjcfee banbeicnbe berBffttODoi* 
beel/ batmen nae be ^eifooncn bau be Hceie / enbe tuei , alfl tuel bè^ 
Öoojbe te 3ijn) upt be Heerc ban be iöerfooné oo?becIbe. 3ae batmen 
teg()en0 Ijee 43Detupgf)enifTe ^^ma epgbene Confrientte / nen ben ge^ 
nen/UïeIc& men ©panbt 10/ boo? on?ecïn fcbeibt/ t'gb^ne men anberjS 
booj mbt moet bouben. BDaer blöft bier bet einlfigï) b^cpgbrnient 
beö^iopbcten :ï©eeDen gbeuen/ Die goet quart / eiiöe quaetgoft 
l^eeten/ bie upt Hitljt ^upflerniiei mahen/ en upt ^upperuijoi 5ticht / 
bie upt foet fuer / enbe upt fuec foet maben. 

Calvini fcjlljüen fleil D.Marbach, Uatl Doft. Luthers 

meenmg||e« 

UjJ be firgbt ban Weftphalo reebe berüiect \s}a&/ beeft lohan nci 

\2M Calvinus,1l^.j4,aen Dod. Maibachium/löjcDlfant tOt ^ttaef^ 

A^burg^/gbeff bfetoen: Wanneet be boojtreffeliir lie IDan eii ©<e# 
naec <l&obsi/enDe be gbctroutoe iLceraec becïierrheCb^tfli/ 
M^rtinus Luthcrus,nocb bupbenfbaegbsf int leben bjare/foube bp foo 
l)arbt enbe onberfoenlgch niet uiefen / bat bP niet te b^ebe foube 3gii 
met befe25eftententfTe/bat oniö/namelörti fn^tgljebjuprb beiö ^acra* 
mentiS/ttjaerarbtigD enbe metter baet obcrgöegrjeben Uierbt/t'gbenc 
be Sacramenten onjS aentoijfen / enbe bat top acbterbolgbenbe fufr ]c 
MVt ï^epligb Ifibonbtmael/ beg Hit baemjj enbe )5lcebt0 €ljiiHi ttteU 
acBtigb toerben. IBant boe bif btoilö Ijeeft Lutheius bemöaer nwc 
laten bUjc ben j bat ï)p om geene anbere oojfaecb^ U;tUe ban befe ban* 
bel (trebe/ öan bat bit motbte faeboubcn toerbf /bat be il^eer e met ber*- 
geefff [)e tepcbcnen ons? niet beb?iegbe/ maer toat ÖP on0 uptteenbigft 
Mooi ooQljta (icit/ bat Ijp ooth r felbigfje tntocnbtgjD bolb^engf^e/ enbe 

bat 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



75 

bat acBteïtiolöSenbc fulchej* / ftct beloofbe floct /tixht bc uptc tlsche fanguini, 
twcfecncn bp Den anber 5n«. ^oo ië Ö«r iime tuljr (k n onsj ge m ber* chniu 
fcfjil/ Dat Clnifti JUbonbtniad Qtm bergöeenofü^cfioufprltiEi ban p„ 
eenc <5ccftelnche lï>aclttjöt/nmeibat t^tt onis toJaerlijrh oöPtfltjcbe/ nus ijcefttot 
loat Ijet aenbiebt/beü)i)le <^obtfalioe fterté baet mne met Ijct BlcefcïJ SIS?'^" 

bde gjaren tot a>tracTburgïj in be^cöole enbe üe rcbe/bjp cn opent' ais tot ©e* 
liicft/fonbfrpettianbt^ttgljenfpjebenoöeleert* 

59itcnDemD. Marbach mct gcenebc(lenbigrjeg?onbt tonnen te.» 
nöenfüicften/gïjcltjcö befcbanoocfe te boojen be ;étrae)burg!jfföe 
fcpetecrdc Contefsic,teg[)en Het «ufif burgljfc|)c lntenm,met 3Ö« ppgc* 
nc 5anbt onbecfcDieben t)ceft. 

5>ttaef burflhfcte Confeme,ii)ekhe nocft ^KtAlt 

a^ttaef buraüfcDe I^ercfeen ;Dïenaten onöctfcöie* 

tocnöebben. ^tu coh 

^^«nbcölöeptigfn ^attamentiJ bcjillicDaemjïenbe 2&locbw J,iart 
fla Cïiziai fubftantie/ gbelooUen cnbc leeren Ujp ceuboubigt)/bat i» fcripci,A«- 
%^meHbaeruang&eIoobenenbe Ijoubcn f^ï/f«?jJÖ?I»J"9/nS^ l^c^m 

5onc «poftelcn fulcr bctupgljen: jftamelgcïi/bat Ijet a&joobt/ ?pLn*'' 
bat to» bleften/ ®at 10/ jcgljenen / «ptbcelcn / enbe ontfaiigocn (sDe* breri. com- 
tóch OS0 biSe^^^^^ )5P öe 45Öemeenfcljap besi ILicfjaem^ P-henuo 

Si/ bat booion^ gïjeg^ebeniö /enbebe mm betf Jeerenjpbe il.^^*' 
S& meenfcliapbei8i&loebi0 €ï)#i/toelcö booj onssi bergoteu chdtüanx, 
Tsm oocbOtteVne fulcöe <©Denieenftba» «0/^»%^°^,»^?^^^^^^ 
Gftecöoe mcerber/ ^aieefcftbanjötifnlöleefctje / ^öjoebt bwyijneti 
Kehe/ enbe Been ban jiftie Bcenen toerben/ enbe bopj Juclcbe 45e' ^Muè fonuic 
Sifd StomnK^^^ enbe ftpinon^ blöftenbe leeft /ooc& top ^rMa«i„«™ 
herem U ffim e^^^^^^ ïti»/ in fulcfeet boegDen / bat top 

5etmemn%1^^^^^^ ^it«mt 
^flframent beö «bonbtniaeljJ bcfeennen.^cn «etbtff!) / aljJ ©MObt ouei cfumet 
Sbe t®ö«/ toeltfef in bare fiibaantic enbe natuere / al0 bc f^obtfaïi^ |« co..cocd.. 
fl/w laauö Gelafius retftt leert/onberanbctt blnbent^n een l^emelfcö/ 
Samelrtcft/het toare llicftaeni en JMocbtCliuai bat ijj/Cfjjinum ou' 
ftii Seece fel^^^^ gbeöeel 45obt enbe i^>m[cDe / toelf be baeroinme ben 
Z^'xmii^^tt/ enbe met ^?oobt enbe l©ü« natuet W 
toermenat / noth plactfelgcfe baer mne beOoten toetbt. jeaet öp 
geeft SVcm ^er felben op ^emdfr Oe toijfe tot toate fpnft/ enbe op- 
öKighé tot öet eeutotgïjc leben/ enbe tot gfietupgeeinfTe becfaU* 
ölJeÏDpnan^^^^^^^ eenboubigeBeftentcmfTelee* 
ven to^?/batmeUlÖ^enfal/ enbebe anbere tefierenbe enbeonnoob * 
gfte biagiten ben «ImacIjtigDen Oobt bebelen / D"" ban alle on nbf^ 
Bbe ttoidctoaec upt bcrbittetingbe m gïjemoet^ bolgöt / enbe toelcj 
fie öet €mtm <15ï)eloobe / bat booj be Uefbe babi^ t^/ met ipben 



74 

fan)liecï(liaÖ \DatÖtfnfflI.«ï^nbfrfc[)iebetl/Cafpav Hedo,Martinus Bu- 
cerus, Paulus Fagius, M. Theobaldus Niger , D. loanncs Marbach, lo- 

anncs Scenglinus. iointicsLengiimis,miftgabcr^{ adeatiDere ^nmbm- 
5«oSl l^anDcfe2&eltcntfmiret)cfftooraDoa.Pappustn5rjnlBnttooo?tflen 

tooo; wl3t loannem Stutmtum, Urm lupbni lötcn. TDat fjp Cllbe 5gnc Jïïeöc-bic» 

KhlSSSr"' na«n öcr Üeïcfef n tot êtrar f burgfj/ aeii fuicöc Ibtracf buiöïjfcöe ae* 
tm\Sn> rcpeteerbcConfcfsic fo?i«cgcenmaiiöDelljabbciv jBacr maren f)a* 
ter opijom»? ïcjö bedgi bjtl tebubcn/ bot be Calbmiftcn oocïi (ukkt Confefsie foi* 
etmct)ejit „,e aennnuieji/enbc f)aer bacr toe bcftcnbcn. 

sabctji be ^D^tupgDmtne ban bie ban^tiaef butglj 

banCaivino. 

y^fl^be f(i immers upt bc boticn bergaclbe / enbe uin Uerfcgepbenr 
flpCaivini fii)jiften / aenggetoQene JDehentf iiifTcn/ met bejGi fclbt- 
\wi^c« ep(jï)e«c Vuooiöen fl[)e«ocfï)faf»i factocfen / bat cuenbrfip 
cnbc glKcnc anbere Ueete 5p ban t i^epltglj Huonbtmacl/ bie 
PhilippuscnDc Bucctusbrftentenbe göcleertjebbeii. 

f©at 10 Jjet batU batnien iipt blinbe Jdffer tcnCalvino onretDt lj((tf 
t'gene meti aen ftci) rn anbtré boo; tcrf)t tuti gcI)ou&cn tjcbbé^ï^aer' 
omme roeptmen nu ttt ttjt Cal vini name foo qtialticb upt^ <i>o bocD/ 
gijclöth tot ötcc toe gbcnoccljfacm ar ngl)f tof feu ijö/ïjcei" Lu tlicrus fct» 
tic Calvinum {)oog!) eube tocribt gljcbouöf n Of cft / enbe tcgljen bai 
fclbigljcnnopig^cenei^ennegljetogbni f)crfr. ailjorüJdCalvini in- 
ftitutiones gfieftcfle tliitii S.^xm in be Éercfee <5ob0 beo? luthcii 
boot bffecnt fll)ctajef|ï5ïjn:i^eer Phjlippus ootbeeiten(©obtüjflbc' 
l^argljltirlienronfcntcniiebitenbtfrOap niet Calvinotot aen 51111 rpir' 
jbeg^e^oubrn^ccft : Buccrus «ibeanberc /UsclffcebeConcordietmt 
Luthcro opgeter|)t iKbbê/btc hebben CaU ini %tttt tube 25efeentfnip 
fe/ be Coucordic altlit gïjeUJt ïifo?mtn!j gefjouben : etiDc Cal vinus j^e c ft 
5Öne lecre nopt bcranbcrt/ oor ft tot be «ugf burgïjfröe Con (cfsic, foa 
ueeiD(ttf)fenbe1lttöc&elban't ^(bonbtmael arngaet/ nae br0 nn^ 
t^oo^KJ Philippi Mcianthonis ticrtlanngö^/ {}em boo? cnbe nac Phiiip- 
pi boot beftent l)eeft/cfi baec benebetiis met trefFeltitbe gaben berciert 
10 gftetoefd/toelcfte ï>p tot opboutoingrie bet €[niiie\^(bt acrcBp, tot 
toerclaring^e enbe uptleggfng^e bet !^.^tï)2iftuère/ tot towberleggin* 
eOebcri^apifïai/enbebelc^cctttunbc btoalinggen bec UDebcrboo* 
peren/ Libcrtincn, Servctiai>en,enbc anbere/ rcc5t enbe nutteliirb ge» 
bjttpf fet Heeft/ oocft 5t)ne6 gefcbif btfjcptis bp ben genen/ bp turtr fee fjn 
fnbf ittcrfeeu btenft glietoeefi iiö/ in ^uptfrjjlanbt gDe|)(elc bcfrluffee 
©cftïjum gUetnpgïKntfTe gftcïjabt ftr eft. 

Sf* totBefliipt befcjs ^eelö/alleen nofiö bit gl^tupgïieniïJ bet 

OiKss»/ f^mtn tot i&traef burglj ftentret&eu \aü / Uielr&e f;cm feec ongcerue 

böï! 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



7S 

toannacrluübcnïatenfldcn / boe beflabt batt«©cncbcn \jmi sönent aintmu 
tofoïicnijmitfnïjoogbftenberfocbtfiu . ^ ^ ^ Sn.'Kn 
l&ut mtM5nl)aicüJooiDftnnhacrfcD?nbf afnbc aabt43:n€bftt/ \ZÏS 
ben i.'ll)eccmbzii51i'.4i.0föatcert.31)arfpijct bacr Uoo:l)irlDrn/bat caivu.i. 
het niet alleen be Jüei che tot <*5eneben/ macr alle üetfliê boo:gacnjS/ 
lietnuttcUicfeHesönfoubc/ batCalvinus bp Da«r tot <&tiarfburöft 
bleue/ enbealbaetitiet meerber mittitljept enbe olKlföUnulKpt/ be 
Qftelieele ftercfee nuttelticb/in Ijet fcDiöbcn/iaarbtflaöljen/enbe anbe- 
te iJtetctten-Oanbelinfltjcn/ nac be if^cètlqf 6e gabe n / Ujaer me bc öem 
•©Dbtberciertbabbc/uptret&tenenbe bcbojbeien ronbc. IBantinen 
bcbonöen nu feer tocpmgö btetflljf Uif fee ILupben / eicfte om ben ge* 
mcenen ï^etcften-fjanbcl te tcgewn/ enbe €l)?t|li fafte te beibtbieben/ 
oenocchfaemaemllrueerttoacen: Jifóaccljp Caivinustoa^een /»an/ 
bie om het Öitcüc €Öit(ll te bebojbeten gljefieel pberigl;/ enbe met be- 
Ie flbetoelbtfllje ö»^"» ^oW/ baeu toe gljeDeel gljefcöicbt/enbe toelfle^ 

tuft U)9t0 

inbe boe > i .(tn toekfee Bucerus fn ^Engïjelanbt gt)ef!o?ben i^) cai^Hus 
be ftabt «êtraet burgb fcnen Thcologum tot tremen op Ijet Conci- JJ^JJJ 
iiumfoubcfepnbcn/ujelcfebeföaptjltii gDetoogöen jnnmocfttc/foo SiVnac 
ftcbben alle beiSjebtcamen tot 4)traefburgl) tn bate betfanielingljc «teuten op 
hapr ttiÉ adefloten / batmen Calvinum foube berfoecficn / enbe nae ^«conci- 
CtenteH San bjc gen bet <!abt ^tracf burgb fonbe fepnben/bebjple fjp ^Ttrtt/ 
noch öet25oïgB€t-recöt tot ;ètraefburgD öabbe/ enbe jnetfcbeïbf uanuiröSKn 
blnali bie bfln <<5etieben betgunt toare. ^ ^lUi^l 

iffeaer baet ban \9 oocS genocclj.©jome öcrten fnllen upt bcfe btt^ 
tcliinafie toel betfiaen connen/toat boo? eene elenbigbe Öanbcl Det jp/ 
bat nae bat loachimus Weftphaius be ;èacramcnt-|irööt fonbcr glje^ 
luicfitiarie ooifa&e op nie ubie bcrujccUt fjccft/ be %ttu/ toelcfte l^eet 
PhinppuienbcmctfjemBucerus. Caivinus. enbe anbcre / nac be op* 
ohcrc chte Concordic mct ben l^cere Luthero, b cene repfe aljj b anbet 
clUoect/ boot onnifttgbe hipbcn gljc ff luep fonbec opOoubcn / booj 
btoalinahe enbe l^ctterifclj uptgberoepen / enbe Caivmus ban be on- 
banrfebateïl^ecrelt/fooüjdoocftalöi^eer Philippusfaligljer/ foo 
fljoutoelijcfe gfjeff Dcnbt enbe g{)cla|tert tocrbt. 

3^at bijfbc^^cel befeiö ^cöjtftis. 

y-ifc^^Pnbtifbcn/ J!l)aerof tuelboo; belet ^^lebtcantenottgDebon- 
^f^Tbcn roepen / fjet bcrbocnicn bet gbcnoembe Calbnujen bter 
V^mateb'obcrftanbtgfjenon«nOeeft/bat|ctba^^^^^^^^^ 

fbacabd bp ben g^enieenenlftan anberiö met toe cn gact/aljf be ^crbt tot 
löiftozicn ban Ariftidete feennengbcben/toelclien tommtgl)cboo?ne- jtthenm 
twne 25uvoDeri3 in be |labt «tljenen/ om %\)tm anberc oojfaetb/ban wcöoeuu 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



gl)eiiifeiic 



eettboubit» 

HMttOOp 

trelen/men 



ktbebbc/ 



7(? 

fonimige omjtjneVbjOntitBfpt.öVütlIcn (bailÜJflcfie ÖP «OCR Anftidcsluftus 
BtupiebM* ni)cnacnuüJcröc)ljennöen/eiiDcinet tjct QlKVDoonlijcbe Oftiaciimo 
Sa tipt öp oöcitieetjc (iaöt uptfcitcn totlöf n. <enöc aijs in ec ne opeiulgcfjc 
upfoinjpccet* i9er6AöcnnQ2 l)f? Ooldi/nac t'onbf ocö?'"pfM*at^« SuflTagia(batii9/ 
Dfrt/otm;ct ^tcnnucn)oybk'6s^e««»^ofïc €nfeiheiiis fcOiiiUcn/nibe naettint^ngr) 
mnften fouör n vur Iche langfter in be fiabt iiièt m fouöe göelebcn Ujcr* 
betvfooconit een eenboubigli IBau. biefeltoenteten conbcft^^tjDen/ 
tot Ariftide,U}e(cheoor{nuebe oubetbe <6ijeitieente (ionbe: btbbet 
Dcm/bat Op öotïj l)tm op jnii €afelben bc name tian Ariftides tnilfcc 
ffljjnlJen :ïïcmictöl)PlJf»» (fpjacb Ariftides)enbc{)tcft Ijpii oftpe* 
manbt anbPtö Iteöt aljebacn/oftc oncefDtöÖeöanbcltc' 0ten ( fepöc be 
arme /Ban ) ich en met met kuie Ariftidcs 10 / maer be anberc ninne 
iBcbcbnrgcKn/frfjzütof alle Ariftidem,bie late icfe bat berantüjoojbê. 

5^aeTomme pafTc t tacï ben tjerftanbigc €f)patni te be bcnc6cn/bat 
grielyc^tn Di)eerelt(üri{e ^anbeling^en/ alfootnflrDbigfjeaeitgionjEi 
faEten/bele mm be toêrboemingen plaetfcfnUen tonnen fiebben / ivaei: 
niet recbtmattööe IietmifTe bc 0 cficncn/toaer ban be \hi\t>t ijs/enbe bc* 
DoozUjrbe bcrhoo^ingbe bev i&erfoone n/ bic bcfrftulbioöt toerben/ o^* 
M ''«öooj»: bentiijcfterVMgfc boojOeengfjegaenifi. <©o?öeelt oorfe onfe TBet/fep* 
•ntethtt?*' Nicodemus,loan.7.ecn |Benftl)e/aleeimenl)fmberljoo|t/enbebe* 
' RennetoatDp boet^ Ste\n.1icUxs.'^otbt^ooQfie^Mettnbtt>t 
^ubtfle bet 31oben boot Fcdo ben moomftben ;S>tabtI)oubec/tegbrn 
Paulum beleenbefüjare clar^ten bjarbten / antU)Oo?t Ijen Fc ftus: i^et 
en bet ïlomcpnen Uitife itièt/bat een jBenfri) o^eoo^beelt tuerbt/aU 
eet ban be betlaegbbe 5i)nen Clagbet tcgeniuoo^bigb beeft/ en plactfe 
Ol^egDebenUierDt/Ijem teg5en0beaenrIatDtete betatuU3002bcn. 

|)ept tot alle tgbeii gljeb^tiprbt ia / bp be i^^oteflereube^ten' 
ben/ in be ^atrament-Otgbt. 

^ffSk ban tot)btIoopicDept te bermtjbcn / fal men niet belogf^n/ 
1 ]pl booiftclnigb be oube %erehe [laet beiorld in be openingl)e 
^^^beö boö_zg?icballene (itijbtd/ aleer ban beiS ^aauiö 'iÈp;tannte 
b'oberbanbt gbenomen gabbe/maer luilmen alleen bet euan« 
geltfflien ïicur cnbe Boiflen in ^nptfrOIanbt / enbe bet boojneeniffe 
to« nhlhnZ' <ösóclccrben in be uangehfcbe ftcrrben €]cempelf n/nnbtfgabetjö bc 
eft ouccSe 1l»iebebanbeling(jen betmelben/Vnelclietot onfe tijben eben in btfc fa« 
tc jD vnK» ui/ ben ;g>af rament-llrijbt betreffenbe/ boo? enbe nac be Concordie 
li«m«i''"' Oanbelingfte fic f) toegftf biagben bcbben / toaei upt lic{»telqc{t te bet* 
* ftaé iö/ boe bet nocï) niet Ujel paffen foube/fonbet boojgaenbe ojbent* 
ItKftc henntffe/cnbe glKnoctbfame obertupgingbe ber toegbcmetene 
bViJaUngbcn/t';u a^ftecfleUltbc oftetöeeteltlöche bcrboemingöenin 
öefefafee boo; te nemen / ofte toe te flaen: te meer/ bctuijle men obet 
bffc f0bJ/ni! en altijt/tottccötc eiöetitcnifTemft op?ccDten feerten fir^ 



men ficDtot 
ktitiiifTe bec 
f.tkï p2fffii# 
tfftt/foofn 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



77 

nDemerenteert öeeft /enbe Ijooi befe ttjt «nc Concordia in tst €mn* 
aeimt Uecc&cn/oüer bcfe Hcece/UJClcfce nu ter tïit onbtUijcfeer togfc 
tojtbacmtüJecöt/tulTcfl^ be {Irgbcnbe partgf opgerccötijjgcïDO^betu 

/f|^1L0lCo.i5i9.opbei)inciCDag9 tot^èpcpj/in be0 aöfjr affcOQi' 
W] ben/ op Dec f^apiRtfcDen&tenben aenOouben/befe Claufuic me« 
/^De ingfjefet tc( : infonberDept fal fomtnigljet Heeieenbe herten/ 
foo Mtt\ Oetl^oool^Uïeerbto^ Sacrament bejSüepItgfjenlLiC' 
l^aemé enöe ^Öloebtiö onfejs ^^ceren gicfu 4tï)jilli entegften jijn/ bp be 
^tenben be0 ^. aijtjc Der ïl&uptfr|)cr j^atie/ niet aengenotnen /norg 
l)ter naemaeliï te p^zebtbnt toeg^edaen ofte toeg||elatcnfaIU)erben. 
^efgijelnct en fuUcn De (j^ff icten ba» be l^.lfótfTe niet afgltebaen Uier « 
bcn/etc.«©aer op Ijebbcn De 4^ u«ngeltfc{)e ;êtenbcn tegbenjs öet tooo|* ^.a,,».,.. 
fepbe affcUept gbepjotcficect / enbe öare Appeliatic, ban ïjet fclbe ^e* 
f reet beö gfjebac^te firjcFbag^jf/ aen ben Stepfer / toelclie op bie tgbt im' Stttm 
l>aer niettegt)entooo:bigöUjai8/enbe aenbenConingö Feidinandum 
tot 5ijnen ^tabi-l)oüber berojbineert/ tot een algemeene ofte ïDupt* SfSu 
fcljer jlatie o^bentelticTte Concilio uptgaenfoube ( toaer banfp baec 
naebe ^pte^erenDe;S>triibengf)enaeint5Qn gl^evuo^ben ) enbe f)eb* 
ben fp gen onber ben anber fulcf: ^mct^ naltoen baer geen toerelaert: 
^at een peggelricli &ennelQc6 ij^/tnat in gare Stercben Mam be €:egen« 
tooozbtcOept bf0 HicDaemil enbe :25Ioebt!$ Cgnfli ggeleert tuerbt* 
;iDaerbeneuen!3toatfp te booten fitgbtc6U)iIii Ijebben laten ber(up« 
ben/bat moeien fp op befe trjbi üieberom bergalen» jftamelucft / bat ?f„^^l" * 
een fulcfe 5©ecreet enbe beOupt/ nocö niet te maften 5p/ tegen ben gge* iutmxmm 
nen/U)clc6eanbevj!ïbaetbanleerenniocDté/al!ei DiebeDoo2[ijr6er Unj' bmgnini/ 
fe rtofOnictgfteboozt biaren. t©ant men op'talDer neerflicDge be« "«^ 
bencfecn moefte/ bat fjet niet en paft / oocb met biHlc 6 5p/ tn foo booge SJnf} Se"!"' 
fafeen net UJat tot eeniger tijt te Statucrcn ofte te beflupten / aleer ban ijoon smm- 
be ghene/ om toelcften get te boen ijs/nae pootbruft bergoozt jtjn» JJs^ 

:©efeoo?fa!ie iisftet 45obIöcftenbe j^atnetliicfe recgt gbelgcfefoi* SJ^SSfo 
migh/enbe alfoo gQefrgapen/bat fp btlltjcft tot alle tpben ggelbe/enbe 
in acfttinnhe gïjeDoubcn fal toerben. <enbe toerflonben be <euangeli* bctn cpnoc 
fcöe ^tenben tocl/bat toanneer be ï^apifiifcfte ;fetcnbfn Daer berfoech g'"' 
ingDernpmtfonbeïuerben / bat fp onber fifg felfjs baerboo? bieö te ,o(j,töcöb«u 
meer gficff fteurt/enbe ben 1&api(ïen betfUjeevDt oocfi teggenjJ be ^iq* 
teflecenben in Ijanben ggeggeuen toerbe. 



^atputgtfctl Colloquium. 

fftbft lo.gaer/Oecft Hanbtgjaef Philips tot 5^e(fe«/tuffcöeii 
Luthero enbe ;tjnf ^egbenbeeï/get 35efpjec& tot|»arpurg 
aenggcfteltr^n üJelf fee/of get toel baer aen in blijben (le6en/4E>f 
Dettoaere ïlicöaem enbe Tölom <iLMi I iLicDamelacft m*t 

It iïl »loobt 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Hoog. 

Pfit 1310 




ttt uau De 

lianDtg^aef 

bcgecrOc 



78 

4rti;ifTrtucïff j^jooftt cnbctBën5p:Jboo Rebben botI)t>tpl)e bcdbctfptoEcn/boou^ 
h'K hfr"*^ af» €D|t(lcIt)tfie liefDc tcg^euiu ben anbcr te bebjijfen / fb teel tmnW t 
twaïcim. beConfctemie lijbeii nwc^. ïi^act ban boben berber acnüJijfingïje 
gfiebaentjsc. 

WitUQm^^mhtlin^ tot aCugtburoj^* 

€rgD«Inf&fnftffft l^oogDabebacDtc Eaubt-fljacf op ben 
aijcjcbagD tot flugfburoD^".?o.!)cmtmtnl(cuiijrbfnioppt/ 
bat bet <t^berlanbtf(cijc ^tebcn Thcoiogi , ïjuaci" onöei- Bucei us 
eener banbcboomaemficüjajï/ban PhiUppo, Brentio.eft jjovr 
tof oDcbanen/ mor l)tcn booj ©joebcrjs fleïjoiiben \ueröen/ m betrarfj^- 
tiugbe/al0 ^i^nt üibojbm lupben : ^at ooc ft be felb jgc/(©obest tuoo^t 
in alien toaer ftielben / of fp cbenVoel bcjï bcrflantis m bt tooojben bejj 
3lttont!nacl)e( eener anbcren meeninQe/ alp Luthcms.foujel boeniaeljS 
Philippus.ujarnu <£nbc bacrommc ten mü-ftcn te ItibenUmrcn/ober* 
rtittjB fp met öcnaiibcns mallen emü toaren / oocft eenen €|ijifium 
bf fienbcn/cnöc booj ben felfben gcbacl)ten fnligD te toerDen. "^m toe 
ootbbfbenoen / batmen e()2tOum in bet :^bonbtmael boo^[!et (^fje' 
loobe ete/ Ujclrb eten tot be faücDept ban noobcn toare / enbe niet fep* 
ben/bat <0obt bit enbe bat bermogOe / maer bat f)et ben ^ gr locbe eti 
be ^c0.:tftuere nae/gl)rhjc6 bie aeiilDüfen te berflarn tp. €:ref 6t baer 
bp arn/bat bp bopet/ bat Fhilippus eribe 5gne mebe-brrbianten / be0 
<t^ber(}e0 binberen ^ütvbacr €l)0uë ban ipitctbt/ ^€ff ilgenfrben 
^one eti tjs niet gbecotr.m/te tocrtictbcn/ «lacr faligb te maften: «ïl>oc 
ScStSr' 5^"^ 3&tff iputen fjet bper ban ben i^emcl toiibcn laten ballen / geltjcft 
Ittmm/ ' aiiEi Hclias bebe.^tein: tl^atmen aller fgbrn ban bebcrf luaren/ tean« 
neer ö<t tot een Concilium tornt/ batmé oniei niet onber^oojt brrboe* 
me.Sltem: bat bie gfienaembeStotngltfcgen norfiniet oberuionneii 
;on/bat fp eene bbialinge aeit Oact beiiennen/ oorft niet betoefen 10 bat 
bet eene ftót^e bbialinge 5p/toeltfïe tegeti0 öc booge jBajtflept <^tt)& 
igioftt be !H!rtücb(len bejs O^Deloofjis bcrlooc bcue/ ofte ophoer aen firj^ 
!)ebbe/etc. l©aeromme bP ban in bft bcflupt bJböet / cnibecerc 
4^oW/tniK om aller 4&beloobiggen b)i1len/oor U ijtt gbrnieene bef?eii 
ten goebe: batmen eenê b7ienbelijt&e:23^oeberInti}e b^be mahe/met 
ben gbeiien bie men ^bDtnglifcg noemt/enbe bebencbe/Ijoe geel b^ien ' 
cctmarfm ^"Ö^^ «poflelen/enbe bele ban be <©uben/niet e IrB anber/ enbe te* 
netjipoorti Qftenö be b?ef mben ggeftanbelt f)cbben.<6ljp toeet iae toeKfcpt bp)öat 
eAttn wrpe gct^^Deloobe niet (|^ebbJonQDcnfal5i}n/enbe batmen ecrPbefierten 
52* toinnen moet/anbf cfl en ftelpcn gïKenc upterüjcbe gbf boben. Want 
Qbf bobt enbe btoattgD boet niet/ tnaer onberbJijfnigljt / enbebatnien 
fte/bat flbpi)c Etotnglifcöen met troutoe begeert te onberrctgten / en 
niet te betbcrben.gtb bope oor b nennnermeer/bat g^p bier mcenin' 
gbejijt/ batmen beZbiingliftben met gbcbielttot uU)en <0^eloobe 
btvmgDenfottbe / ofte ^aerom j^areieic^eloobenjS )»tlteoberballen/ 

Uiek' 



lurt Dcctjoft 
e» mttuu 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



toeIcBejÈJ botö tt^Denö alle 8?tft foitbf itrcf? n / bacr toe UQf^m Lu- 
thers epgen fcDig tif ti/Die Dact inns bed gOefdjicbcn Uteft I ben '^urr » 
feenbetreffenbc / cnbeanDcrfniö/ Ujeltftfvö obcloobe oöf Oeel niet r n 
boogö. 5^at gD" oof ü mp biööet/bat it\\ mpbatrt lonrc tictjïantbfs 
^^ccameHtjö nïct UJilbc laten afhecren/boibet gOP "iet ttoijfe Icn/ ttfe 
liJil / foo <J5obt üïil / <l5ob€ö beloften toertrou\ücn/ cnbc ;rjn IDoojbt 
QfjeloofgDetten/alfioeUjel itfeütbcfefa&euüjcr mcennióbcoof&Hiet "eniS?^!' 
en tan fetjc r gemaecht \Jücrben/upt tlare 'Sev't/fonbec glofe. I^aer <f B tc uetn en» 
bjil u ban petten geerne t'famcntlrjc enbe bpfonber öoojen/ enbe mijn " "/ 
bernuftonöet f)ettüncrac[ïttgljbcr(ianbtöflcböngöcn nemen /bocD tfSbm 
ttiet «^obCiS UJoo;ibt. iV)acr ttfitoilu toeberommealjS 25jofber0üi (lanörr^m 
CbiïHo bcnnaent bebbeu/bat göp oocli ufel^e ujaec neemt/cnbe toat J!^"^/!'" 
booi Uupbcn op u fieii/en ^anöelt bier maten bat tot biebe bient/etr. ferte Sfj 
*©f nu üjel/ aleer be gljebatene fufiJicie enbe nitf berflanbt toer fi ge mj hum om 
nomen Ujare/fnltfee ll>02ftcltjcfte enbe €öii|ïelijf6e bermanhigöe niet 
allefnijs be bolt omene B^oeberfcftajj gbeój^atöt D«ft / foo tj6 bot D al* ,. 
CbeniatSelijf fi öooi be iiolgbenbe öanbeltngben / meerber bereenmge ^^^i 'gfe"/ 
betooifacflit / enbe ij» l^eer Philippus ( bie boemacijs met Brentio be uac met aiic 
25?oebfrfri)apaffloegbcn)bacrnae een banbeeerfien gftetoeefl/bie 
met Burcro tozienbtfcftai) gbemaecht/enbebeConcordic op bettroU' frh,ÏÏSn^* 
bjelijcblïe gljebozbett beeft. Utf ^ 

laerclarmstie Driet telenden ^dtcncheljei der üw^Wm^^ 

frÖC Confcfsie. 

aUboctojeUn't tïjtenbc «rtöf&el ber «ugfburgbftOe Confcfsie, c'»"/^^ 
alm ban bc ^öiotefterenbc ^tcnben ]bf pfcr Cacrl obergcgDeben/ Z ml öck!i 
öefe Claufule nicbe aengbebangen ist: Improbamus fecus doccn- acngcDatigS, 

res: i©p en ïjoubent met 'met ben gbcncnbicanberiS baerban ,38"*"'f|*f'> 
ïcereH.;èoo \\\ borb berre een anbcr Improbare , een anber cojidemna- StSS' 
rc,c«be bebben nocf) be Thcoiogi,noc!) be ©ecreltlgtfee ^jtcnbeu fit [) lymtw dc 
tegbenö rjaertcgïjenbcelbebcrboemtngeaenmetcnbjillcn. ^aertoe i^'^wften 
lö be felbigbe «rtöf Bel ( toclt &e bacr Vjoo? gfjcDouben toerbe / bat bie SÏÏSe 
metbe^apidifcbeTranfTubftantiatic ouer een ftembe) bupbelrjcfier «ittjcftfi 
Öier namaclsf brrclaert/ enbe in be bolgfjcnbe öiicF toerfamelingljen »«st)f ftacit. 
met fulcfee uertïaringOe altijt obergtjegbeben iuj gbebjoiben. - 

JBaer bc ciau(ula,itr,prob3mus,(nabemaeI bet ecne^Deel bejganbg* ^nlxtnV 
ren mecninge beter berflacn /enbe eenicftept gemaeckt Of»bbcn)tiS ten loimeum 
Isften ge beel ttuet b gbcbae n gttoojben, <ên of men ootfe grintfte boogb*""^»*'" ^'^ 
baer ober becötcn milbe / foube botg alle t^bt bie b^agöe blöben : <©f S'^ïoc* 
menbegbenoembc€altotnjflen obertupgften conne/batfpfonberon- ti beujnfm/ 
berffbeptbc tegbc«>»oo2bicbept enbe ntettngbe beff =litbaemj8enbeï'«ö«f"^«* 
OÖloebtjj in't «bonbtmael loofbcnen.11J>ant oocfi 1t« i ;4 1. op ftet be» nlSm 
fpjeth tot öcgcnf burgb / Bucerus enbe Calvinus felfö / ftaer geen atb' iwrgt,* boe, 
tctborljtgfiemaetfitficbbetVöfttenConfcnfum met Pbüippoinbean» w: cnteioo 

bere 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



tpölL.ichc- 
ciichttOC^ 

Wfti/ euüe 
cuetttmliie 



m 



m «api* D«e b« ;r ^joteflerenben g>f enben Theologen, tc ïif (upöBÉn/aïjS in bet 
tugt) üttiut euaogcUfcDcn CoUocutorcr naimn/öefcn 2lctgc&el wet fulcbe tooo|* 
gtjkiom fdl jjgn Praefidentcn o^tvQtq^btn g^eUJO^Dgn. 
littS / ro bebben bupbeipcb betupabt/ bat tap tjtt &\Q\)ememe Confen. 
(uiten oacit fus ott Ctj^tfielijcbe Itiettbe aennemm enbe becbcbtgen : jgamelptb/ 
bat in Het i^atUttmtl m #mcn / met Det g^cfesb^nbe :&^oobt ciibe 
H^nn/Uiaetacbteltjcft rnbeUiffenttocK tegbeiivuooibigt) 5i}"/cnt>c oiiu 
faii^eti tuerben/ bet ?ttcbaein cft Blorbt Dejs l^etru : luant top brb' 
ben betupsbt/bat tiip toevtoerpen bengbenen, ujcltfec ïoctlmmy bat 
het tiiate Htfbacm €b?Mïin«t tegbentooojbigj) 3p/ tube ciitfaiigDfii 
tuerdt.H^ant top bebben een affcbutoinge booj Den Prophams judicns, 
Ttanffubiii. ij^jp pjjjij oo^beelen in befe fahe/etc. 

to^pnu' i^^en l^anMnglie tot ^c|[)tDeinftttt 

, ^er nac bat epnbelDcb op ben 9Cugf burgbft beni^Sfjcbagb een 
! fukben affcbepbt en Stepfccltjcli /fêanbart gcuolgbt 10/ toaec 
Kop nna anbcrjs ntet te bopen nocb te toacbten baDbe / als (e« 
ucn openbaren ürngb/en \)eibolgtngi)e Der ctiangelifrbe lae^ 
ügie/ten jp Datmen ban tocberowme tot bet Idauf bom uiilDc treben: 
^00 m\ etientoel op be t^^ebe-banbelingis bagbtot^btoetnfurt/ 
I u ^.booj be ttoee üeur-bo^flen IBent; enbe 4^ait5 / atjat itiepfei> 
Ititbe €ointni(Tartfen/aUc H^ibbelen enbeü^egen tjerforbt getoo}ben/ 
totberboebtngbetaneeue ^nlanbtfcbelKrygb/enbe 2&loebtbergie« 
ttngbe in «l^up'tfclblanttt, 

Uibaec bebbenbe <anbetbanbeIaeri3benld}ote(!erenbent^o}f!eti 
enbe i&tenben aengbetoefen.^ac bet eetfie enbe boo^naemfte )^iincc 
bet gbemeene Igtiebe-banbelingbe baer op Oae/bat |p boben be tlugf* 
butgbfcbeConfeisie nietnteuiS ofte b;eemt$(en fouben leeren/ofte 
uptgaen laten/ enbe met be Ztoingelftben enbe VDebcrboopercn gee« 
ne gbemeenfcbap fouben bebben/ en ben Quvfi iiocb bojbertnge betoij^ 
fen: l^aer foo be ^toingltfcben bare btoattnglje behenbrn / enbe baet 
uanafftacnfouben/oftcbeïieurinbe Woiüm 23fhentetn|ye efi Con- 
fefsie,gbelüt& btetot ^ugfbucgb obergegbebenin/aennrnientotU 
ben/ fullen fp in be ®}ebe mebe inobetogben enbe begzepen 5iin. ^00 
niet/foubenien benber laten/ben ginne buipe betobfen/ notb eenigbe 
tjecbintenifTe met ben maben» 
9> MtttUt n^aer bie ban ;g>traef burgb/enbe fommtge ;&fbtoebtfcbe /btthtn/ 
'Jll?i*fSutfl. ftebben bate ILeete/ban t Hbonbtmacl be» !^ecren/gbelörb fp in bare 
fSmSe Confefsie tot «ugf burgb obergegbeben babben/ b^eebet enbe bwpbe* 
«ntwce lijcbet Dertlaert.<?nbe ijS fuicbe bertlartnge ban be |»}ote(ïantai aen^ 
gbenomen/enbc baer op een gemeen afteflupt eft affcbepbt geraaet ftt/ 
tofrt iS» toelcfeebenlbepferinthen Commiffariis boo^gbcbouben <i»/ jftame* 
noimnfeait Itjtb' bat be |^iote(lerenbe ;g)tenben / tot biegbenen / tnelebe ban bet 
iteureiUK ^at^ttmtltcp ^eerni/oftebonben^oope/anber{3!ceren/alje(bAi^s 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



betmeutenbe©oj(!m Confefsie totlCuGftJuragcberafCeiJenmcbe ^^^ffjfgbw» 
bienat/öaei- foo Dele De Heere belmt ntet Uertclfffiapprn tiJiIDcii. lumcnbt 
iBSKt lipt claerintfe bllicUt/ bat öltccbc boemaclss tufffDc De €iiaii» eiwngcu» 

bcrtiJiUeDeöeurenDel^o^fïenöaectot Juflfbiuöl) De ^BbcrlanDt» 
ff fie iètebcn niet aenncmen unlöen ) aen D een fijDc ijS gijr !ept qeXaoy 53f (t&uew 
toozDcn/ enbe Der ^tcDcn bpfonöcre oberflcfebene Confdsic na gc* 
Daencbecriattngöe/DcaugfburgOfcDc Confeisie gljelijcSfo^ir.iQö i0 glfS"*^, 
aftcaffitaöetijeeft.ép en sijn ooib ntet gïjeDjongïjen/ Dat fp ïjare boo» bujongijm 
rlflöe Confefsie bertoerpenfouDen/enDe ia bolgftenjs Dcc #api(}en j)*" conièr 
boojnemen berftinDert/UselcUc gecrnc gljcfien IjaDDcn/Dat De iieuc en 56^0100" 
©ojdcn ban De ^teDen bjaren ofgDetogljen gfjetojeelt» DcccMcmg!)* 

fcDe JïteDen altgDt boo? «"öf butafif^^^^^ SSf 
Bettoanten 39n göcDouDen gDetoeefl. ^uct tm 

mnn Defe trjDt aen/jtjn De <©bet:IanDtfföe^teDen/foo toe! afó De 
i&iotencrcnDe ï^eut enDe©oi|lcn/nict mecï booi ttoee onDct* 
fcöfpDciie/cfte afoïiifonDeiDÊ. itiaer beo; cene cemg!je Der 
yifïé in öcligioniS labcn nacDerpattöe/ enDe Der Itugf tuirgf)- 
fcfic Confefsions tncDc bettoantcn ^tenDcn oÖeÖouDcn g^ctoo^Den/ 
cnDe Ijaer DoemaeIjS tot ^efjtoeinfurt/tot bieDelijtfee tnOelüngöc Dejs 
tobenbergaelDe «ugfburgOffDen r^m &fmvm / itieDc tngetoööen» 

l^ttrmöerglfcSie l^?eöe-aönDt/Anno.42. 

Ufoo 5Dnfp oocfe in De l^^eDe-fianDt tot i^urmbergö/in't felf' 
m De 3aer shcmaecfet, ineDe ingfjefloten: toarr innc De aiiepfeilijC' .^^'^J^^ 
A%fic ifeaieliept alle 3fóf ur cnDe iB^o^flen / enDe ïg>tcnDen Dep mv ^QckU 

eene gljemeenc fieligioniSbjeDe gfjcboDe n enDe gijepubliceert kmtm. 
Rceft/Dicc göcflaltenifTe: ïDat gccne Den anDe ren/ Dp0 <e!)eloobenj9i efi 
iaeligie ijalben / oor h anDetfmö nftecne Den anDeren oojfaecfe fouDe 
3ijn/ban' beD?iegï)en/obertretücn/enDe obectiJclDigcn. USaet fuUen De 
flrijDigöe aeligionö fnliai / tot openingDe Concihj, nptoöe* 

'^^^aeDefegljepublifeerDel^^eDe-ftanDt/toafr tnneDe C^bcrlanDt* 
ftljc Cuangeiifc&c öfjc MTeDen/ gelïjcfe fp !|aer te booten tot De «itgf* 
burgDfc^e Confcfsie befecnDen/onDer De li^ertoanten Der Hugf burgp* 
fcöe Confefsie ;g)tcnDcn gDeljouDen/cnDc gljtrefecnt 5tjnDe / bebben De 
Cuangclifcfie itóeur enDe ©o?ll cn / onacngljefien / Dat eei jl ober bier ,?"9f 
garen Daer nac/tufftDen Den Theologen be Concordia 10 opgDerecfit Sö« lïoen 
OUetooiben/ De beel gfienientioneerDc ^berlanDtftfjc ;g>teDen / fuirfee ©crujnitcn 
l3?eDe-flanDt(toaer iiine Defeepfcrlgcfec Com mifTari (en fclf^ gcene bp' fJ^%S. 
fonDcreCenfcfsieglbcfocDt rjebben. IHaer De «uofburgljfc^e Con- ïSeVèfoHT' 
fefsic, enDe Der felbioc ©erbjantenöeligieboo|eEneööenaemt)geer' ö«>u 

% vx. 




Eariy European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



!(■; ' 



tl 

teeii/iiopt niet en lö: onaengefien/ bat bic tot ètraef* 

burflO/ Ijare tot Huai oberöOpgöeücnc Confefsie ( toelcbe tot 
^cf)»Jöf infuvc ber ^lujfburgOfcjjcn ötiir eiibe l^o^flelijrïte ^ebente* 
lüflfe gfteUicUfojmtall t^Qfjcacljt gljcüjojtöen ) li". ^ 5* tn eenfltjcweeti 
opcntliidi Synodo ujebeiommc DnnuicHjs bcrfjneltcnbcöcbeiltööt 
10/ ooüi '3!acrltjc]c beii <iïsi)ilbm in bier boeoD^ bebolen enöc öoo^göc 
fielt: darmen baetbpbliiucn / enocbacr ban niet aftugcfeenfoubc 

nocObJilbe. HDelcftcOaré Confefsie enbcltecrc/oofbe<t)traefburoft' 
?3er <©uct' fj{jp„ f^xiic anhctt <©ucrlanbtfcï)eTheologen,|iaentic fuJcbe 0pl!(jion${ 
Sm ©?ebe/ booi optnc in l>?uc6 uptgOegane ff Oziften/afg in t)et 23of c &/ 
conPcflif, gijenacuu/ ïÖeiifOt upt b« i^eirligïje ,^fl))iftuere/ etc. Stem / Bucc ri 

foMöertCö?' Defenfie, contra Robeitum Epifcopum Albriccnfem. ÏDffg^elqcfeeil 

ttff*'Jl«.3jati benHuGfOurarjfcÖfnPropofitienofte^lupt-rcben/tfgbcnaE 
tnüemsf Nicolaes Am(dorp,gl)econtinucert/ enbP altiit op cenerlcp torjfe tue* 
(ïiBöt. berfi^^clt: enbe baer bencbcn nocft baet bp bcrr lacrt fjcbbcn/ luacr in* 
m/ enbc ftoe UJtjbt fp niet beDouDf nc gOrmc^nff b«ip bcr "Jllugf burgb> 
ftïjc Confcrsic.tn be ^ocrnmcnt-Pitjbt niet Luthero enbe ben5gneir 
ccnigö/enbe gljcIijcJiet lecrc enbe me eningOe toaren. 

l©ittenitïerööfcl|e Concoidie opööerf c^t 

9etbetftiinti«^>^10aeropljiernae Anno 36.be T©itteraber0l)ffl)e Concordie 
5fe'£wupt OfI dfojmele gljcbolgDt ia/ in fulf&en bfiftanbt/alö ftctBuceri 
Bucttibcr* %Ér4'Retra6lauoncs,cnDcanbere5ijnc fDotiDelijfhe enbê ^rb?ift' 
ciartngr/nie Ii)fficVJcrflartngI)c(öic Lmhcro unnCe^luitfficM ijö ouerglje"» 

"^'rh^ fMa' fonbcrtgljebjeefl/enbe I)p ben felfben niet tegber.gcfpjolicn |)f eft ) upt* 
tmuümi/ üjgfeii/ujacr ban t\in bobf UJfjbtloopigcï onberuiijfinge geft ftiet 10, 

%a ooth ni't naetjolgbenbe 37.3aer/ uan üjfgfjf n beö Concilij 
tot Mantua, be i&^otc(!etcnbe ïieuc rnbe 10oj|ien/enbf <S)tenbe 
ïJDagO tot ièfljnialftalb aengeflelf/ enbe geJjoubengljcUJOjbcn/ 
alU3acr oocfe be Theoiogi in gjoot gbetal / enbe ber «©bcrlanbt* 
^hï^ru^oh. ff 6« ièteben «J^ïjefantcn baer bp gDelur ejt ^ijn/ foo ïjebben be geniclbe 
gen jgt» öp ;g>tcnben uptb^ncljelrje li betupcDt: ©at fp get bp be Concordie ƒ o^ # 
oe Concordie {tiulait tuilbenblijben laten/e nbc baet ober öoiibcn.SiS oot nofO Bu- 
SlSS!," cero,nocDanbere €berlanbtftOeTheoiogcn,g[)eberöDt/nofD ban ffm 
i>exVmtmt begeert ancttJo|i)en/bie boe? bare nenfowd ijmi D.Luihcro gOeflelbe 
;&tf)nmlhfllbiUÖe ICttijf helen te onberffb^öben/nmetljet 10/ foo bc el 
be<auerlanbtfclic Theologen aenffaet/ bp be Vueberberbaclbe lub- 
fcripiic ber 2tugfburgbftbc Confdsie enbe Apologie göcbleben» 

ƒ rmicUfuvtifclic ll^^eöc-öaiitrt» 

^fatCeropis be ƒ lauffefurtifcbc lt)?ebe-tobt1C°.39. (tot btbc* 
St^jliiiglK ban be booigaenbe .^cl)VüeinfurDicöffï)« ciiöc Biwni* 

btv? 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



berflifcfte öelïöi'onjS ia?ct>£-flanbt ) öBeboIoDt. Wm Urne I bf Ujö' 
!c (iet aetiflöcllelbe ConciHum tot Mamua QtjecHen boojtoaurö 
en wilbe |)ebben / be ïicpfcclijdie jBajeflept De Boiiöt gftf nootcn 
bec muflf bütnljfclje Confeisie, foo bcle Darer ojj ttettjt bes felbigDe 
DerüJanbt macen/cene l^jebe ban bgftöien jBac nöen langlj/ enbe bat 
be <0heleecben ban be l^apiflen enbe berl0^ote(ietenbe turggen/in fa^ 
ben ber Religie / met benanberen befp^ehen mott)ten / toegi)eiaten en 
nlieboben/ bat gen mibbelec ttjt/ uan luegenber aeltgte/geen obeclali 
g(jefcl)teben foube^ïBaei: foo men gDebneienbe Die tijt / brsi aenflaenis 
m öeligtonö fafeen niet eemgl) en toerbcn/foo fcube ebt n\uel be ©je* 
be tot op be nacllcomenjïe örjc)i^öaoÖ in jiine tSDe evbe bcpacn. 

3Inbefebecnieube ïöjebe-fUnöt / jrin be <©Ueclanbtfc[)e ^teben 
toeberomme mebe begjep§/alj3 bet ^EuangelifrOe ÊcltgioniS bettoan* 
tcn/enbe beiS ^cOmalfealbifcDen ©ccbonbtjö mebcgOenooten/ uielf Be 
men oocB befe tqbt/bp Iiare/in be Concoidie, enbe bejj felbig(jen bet* 
clatingpe/ oocfetoebettoerfjaelbe Confefsie enbe Ueete/ öeeft bitjben 
laten. 

flhenjs be iaapt|len/ ijs Caivmus tot ^ttaef buigD üJijbt enbe 
becre beBent g|^etiD0|betu 
>Vi%«ec8ieruptifl/göelmBreebein-tboo2gaertbeb 

l/T Iftcnum tot ^traef bitrglj üflcï met Cal vmo.obei 5nne BeBen* SSm 
*^ tenifFe toan't "«bontmael/toergöelcBcn ö^bben/be felbigpc s>tiacf* 
tjooi techt enbe tuaec bcBent/enbe in't fetoigfje giaec Luthems Cvvl vi- ^mm^t 
nutn biténbeltjcb tjeeft laten gioetcn / enöc uoa? jtjne toegOefcptcBtc 
•iftrtpf 6en/in het fcljlöben aen Buccrum,bancBen latf/m toelf Be Dp on* sjorteuifre 
hec diibcïe ff blijft : 5^at öp Oeopi / &et tö mfTcïjen ftem / enbe anbece «««« cainuu. 
Sercöen bienacen albacc/cene recfjte enbe betirouUielijcBe beiluan* 

tentffe/finceram Cordium conjundionem. 

Aeu oof ü/nae ucrmogDcn bcjs toetnieubc ƒ rancBfurttfcöe caiv "u. 
be-ftanbt/be Colloquia bec 43eIeevben/ijü£lcheDae|l oaecnae geboIgf)t ^ coiio- 
^nti / fieeft lohanncs Calvinus bcn bepben Colloqui|s,eer|ïelrjcBtOt 4uugefonöf/ 
mzrn^ ill«.40.enbe baeuiaetot fiegenfburgö ll-.4r*bpgetooont/ JJ'JJ.y* 
dl0 een Collega enbebp(lanbt bec f^jotefterenbe Theologen. 

©CtiÖOOCBUpt fommiglK 25jtCtoen Calvini aen Fardlum lenen/ berö«l»i8öm. 

bat fip lohannes CaWinus, oocB op ben f ranc Bfurtfc!)^ ïPagö 3 9. tea&tn» oe 
abeieeft iis/enbe albaer eerftelgcB met P hil. ppo iti Benniffe gcr omen 
iö.enbc öp fcbitjft upt ƒ rancfefurt tn ttoee Biiebcn : ^©at öeö Jfeep* Xlmi 
m Wi^nten ieberom Ijeftigö begfjeert öejben / batmcn fitö ban H^^^f' 
beghenoembe Aattamentarifen affonbeten foube. i^aeropCaivi- üuptiM§ije 
nu?befe toooibcn fet: ^iet bot ft bc 18 tJDupbeljö Bft / bte bit foccBt / bat «~ 
DP niet alleen beoube DaÉt/toeIc&eöpi"iïoo|igöe t9btn«ptaenropt .„.^(««JJ^,, 




Eariy European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 




il 



Cxfansk 
gatus tam 
iniquascon- 
ditioncs fcrrc 

param abfue- 
ïit,quinics 
itcrwm ad 
glidios rcdi- 
ict.VoIcbat, 
ut fc a Sacta- 
meiuanjs 
NOSTM 
fubdacetciK, 

Atqui No- 
ftri nccSa- 
ciameiuaiios 
ullos rcco jno- 
fcuiu, öc con« 
ïuu(^ionem 
iibicllevo- 
luni cum 

Ideoqi omif- 
fura illud cfl: 
i Ca:raic,fa- 
£tumqi,ucad 
pacifceiidas 
iiutuciasani- 
mi inclina- 
rcru. 

be-ljanöcïmj 

fcöefttcöen 
floreiu 



0 



tuciHMtiiglic 

mfitt-ntijötB 
iiae&titpt» 
gegaiiftoi» 

«tffe Lutheti, 

lufTttieiitiet 



84 

ficeft/l>eT)o«bcn \mtff', mm oofB ni'cuüjc '3re85entoJflïffBcpt/ö^elt)t6 
al!Sccne252atibt/tomi82ootct\i)ift te tertoecftcn/motöte aenifeben* 
jBaet De otife en loctcnïjan Qeme éncranieiitarifen op Defe tööt / en 
Souöni ober öc ot)f frcfte Ucwcningfje oocfe met öe ^Untferft0c -Ctcrc 
' 6en.ï©aet0itime{)ecft Of &er>ferlnc6c Legaet fulc]C iatentoallcn/cnöe 
<0footocleüemegOcn / öatjïieti Qjiencpgfjt iiStotccneB?cbe-flauDt. 
TOcfee ïcfe toeufflje / bat t)etDccDiifïel9cBe itetcfeetot goebetoel* 
ijaertmacDflftcöijcii» 

IteltsiottjEi l^^eDe uetnteut/ mt^t j^ontmtieert tot 

tócgenfburflö. 

^bctHÖ)ÉjcjrbaeOtotJaeo"ïfb"i'OÖ Anno 41.10 be lacligfonss 
löiebcenoe iCcnfianbttocbCïcmime tïermcntcn geprorogicrc 
aftctuojbeii/btcc cftellaltenifTe ; ^at bc jöurmbcisiff ïje ID^- 
bi-(latïDt / taiclcfec ö«t te üoo?é upt Ijoogötoifötige nootbjin* 
flljenbe ooifa&cn opgljercf Dt Uiar c/tot t^et epnbe eeiijf Generaei Co»i- 
cilii,oftc cenc j^ationale \j?rfaitie«ugï)e/oftcfoo geen m\ bepbe^rjne 
toocjtgangl) b« rcteaöe/op ben naeflconienben fitifjcbagr)/ in alle jqne 
^DiuKrencnbe^nijrliclen / ban alle beelenbafïelüchcnbeonberb'jo* 
bt\i)th öDeÖowben enbe boltogften fonbe toerben/enbe böojtacn in be 
laehgie enbe <0f)doobeniS faèeh/ootfe anbersö om geene anbcre ooifa* 
fee iBillen/Ijoe bie een natne «loföte Rebben : j&ienianbt ïjoogOeji ofte 
ncbjigcjs (ïanbt^/ ben anbercn/tot op boben-geinclbc gOcmc cne/oftc 
Nationaei Concilie, oftc toecomflige öüc]cbagb/ behrngen/obetttec' 
Ren enbe belegeren / ofte anbeïU otocvtoclotgliên fouöê/ett. 

;©ooibefeUjebevomme bernieube l^jfbe (ianbt/^tjnbe^uöiige* 
ftfcfte (©beïlanbtff^ ööc;t:-(ïeben tof beroninte inbc aÖf»«ff n<t">?cbc 
betfeBert enbe ï)ecftï)fnï ban bei&jotedanten nieitianbt onbettoon* 
ben/Darer Confefsions benlacinge/ enbe alö fp be fclbtgbe tot bie trjt 
in ouentltjc&e orffeningöe Dielben/ eentglje ftrpbt/ofte ^ifputatie op 
tebjingben/ aljSof fpntet bet Hwafburgljfcïte Confbfsie.notDinbt 
opgéerer fjte föeltgionja ©jebe-fianbt begiepen toaren, 

iaeligtoiiiei i^ttht op m Mtxti&^ tot ^ptpt 

gccontinucerc. 

%P(^^er op tó op bcnörjtvbag!) tot f>pfpj Anno 44.be boojgaen* 

4l3^»^^»'^^'^^Ö«"f'^"'^fl^^'^Ö^ afffOepbtbeprorogeerde ö^UgienjS 

Jm^ii^^nt toebecommr benueut/ooc bet €amec-geref|)t bebolen 
gïietoojben: ^at bet HlHgf butgljfcbe enbe anbere afff^epbcn/ 
befgbrttitv be glje «icene fiecfjte n tegcnjs be 5>tenben bet ^tugOjurgB* 
fcbc Confcfsic,foo beel be firltgie oocfe befc i0jebe-(ranbt aengaet/ tot 
op be toecoiwnbe bctsijeUjthingöe gf)cfiifpenbf eit foabe jgn enbe 
blijben. 

^nbefelp|ebe'i!atibt>9n tocbcron;mebe<@bet;lanbtft{ie ^gttrbeit 

mebe 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 




mebe ftegiepen/ enbe nitt mm ban be mpmn / itiacr ootö bön bc Jf c^^^^^^^^^ 
anbete mottfttmm^tmhew bp ba« co-nfcfsie, nac be Concordie 
-f oimelaeï/onaöepeiturbeert qlytlatm/ onacngfjefien bat Lutherus .„rtafgijep 
iii't felfbe laer/ üpt acnDetfinobe eentget ongI)e|hipnibe Eupben/tc* bjoftcn, 
aïicnjS De aöenoembe 5>flf ramentacifen/ gnfonbecbept tegïjcniö btc 
San 2uticO/;nnc cojtc 2&e&cntcmjTc tittft l«iten uptgae n/ toaet üine 
ebcntael !?nnêCollcgcn nopt gbeconfctitcert m Ijebben/enbenocö tocel 
min be anbe rc l&?ote(leienbc/en CuangcUftftc ;ètenben.l©ant ï^eec 
Philippus öceft nocft in't feïbiglje 3aec aen BulUngerum gefr Dzebcn: py,; , 

<©f uoel i\pt befe Uanbeti / jomnngDe Mm\)t ^cDïiften uptgacn/ fünmi aen 
foolactonisauberebocï) onbeconjj ©jebeenbe eenttljeptbeöouben/ f "»'J's«t""^- 
enbe be ï-tetcUc berber niet ft fjeuren. H^ant alïJ BaGlius fept : ^oo 'Smt 
boffi be 3^ctc&e <©obe0/ be eenifDept ber ileerc foo noottojenbtgö/alji tom rnita* 
be Uinr ber öanbt ben Öecïjten niet onbcren can« «mp lu- 

Buceri toeöecftaelöe :5eïwntmicre/oocfenaet>ieban 

Luiheio bernieubc ^acrament-flrgbt» 
>ffK <©fö tjs öier boben gljemelt / bat eben in bit 3m Buect us tot 
4 bi étracfburofj be i3e6ententlTe bet feïbigenenbe anberejE^bet- 
A*f lanbtfcöc ïtercftcn/ tot eenc l©ebecöalinghe enbe bebeftingfje 
Der i©tttembergDfcöe Concordie jpojmclaet/enbe tot afbeet 
«mflfie ban eenc nieutijeenbeperijcfeeleufcffDeurnigDe/af^bantoe- 
nSn ftet onuerfiene öeftige ^cö?ifl Lutheri te bcfojgen toare/ opcnt- 
Siri be ^cDole gebitteert/enbe in IDjncfe ö«ft laten uptgaen/mct 
aenahcftanflbel^!ote(latic:;©atöpbooj fulcfee Confcisie enbelLee' 
re/booiftet jongfte <©oibeel <j5ob0/ anttojoojöt bJtlbe öBebcn. 

l^et eniö ooc nicmaiibtupt be ;&tenbcn berICngf burgDfcge Con- 
feff c oü bie mUmttfi/micbe be «©tierlanbtfcfte ^teben/ ban toe. 
«hmfuiffeSteboojen^^ toeberftaelbe ©efientenifTe/befcDuI^ Bu«rns 

hS^urtf hurafifcbe Confefsie (©cmcenfcaai? / enbe atötetboïgBcnbe ibactamfi- 

btenTola inben opgeretljtcn öeligionöBjebe enbe aenflanbt niet be* möjtjt 

n eSen /maer baer boo? uptgljefloten fouben '©fint met alleen bc 

Seel Senomib^ <©tierlanbtfcfte ^teben/na btn ©agïïtot ^critocin* gen gemo,* 

furtAm.oii.boo2 Bonbtglienootm gDeljouben ?ün/maer oor 6 Bu. l^^ot^^^; 

!erus^beanbere<©ber!anbtfcBeThcob^^ 

in ben boïa'ienben Coiloquio,onber be booineemfle CoUocutoren ber fti,c con- 

Sujfburg^^^ 

toojben. 

Oocfenaebe ^^^uptfcftei^rijöü/ boe wen opgetCona- 

lium tot prenten berfofbttoerbe / fn i^ cemeaffonbc* 
ïingDe flbekut^jl ber 4Puanol>euftDe 
^tcnbent 




86 

, ntt of toeï 1C^46. be '©iipffc&e &rt|flö ijoojgebflïléti ftf/toacï 
öooj Öet iècDmallialöifcö lacrbonöt sDefcöcurt enbc torfD 
KflÖenomen isf/enöe onlangjg pm m/ Anno 4Si .öooj öft Intc- 

ficn cpg^erecöt 59" flö^toojtien : «toeiiujci Doe meu Anno j r ,op öet 
ConciliumtofCrentciiljerrcöönenfouDe /enDe De Huflfburööftöe 
Confefsie onöec Defe Cgtel/B^etierïiaelöe Confeisie bet éacifenfcOe 
. . IttercBtn/ aaaiiPhilippo Melanthone tocberfiaelt enbe toerclacrt ijS 
iScS 0Deti)o?öen/met(latelrjt6e «ijpiobatie bereöeuacbuerbe WniMtxfi* 
MugföutgD, tepten enbe fieccfteu/batmen ooc6 bocmaelsi/notij ban Calbiniftcn/ 
fctjecou- nocj^ ban betmcpnbe ^acrainentarifcn/obcujcten öceft/offc eeniatje 
f cflic. berboemingöe ofte fcöeuctnöö^ /bief öalben/in beCuangclifcfie Ifiew* 
6engDemaecBti0. 

(ïtngtje in beboIgDenbeiat)r]cbag()» 

► 3^be tjS in't bolgöenbe s 2*31acr/ get laafTabifcDe ©erbjagi^ gfie* 
^igcbet gbejlaltenide/ fonbce eeniglje fr^rurtngbe / ofte affonbe* 
ainge/ onber be boojljenen gï)cü3efene Ilugf biivgbfcjjc Contcr- 
fions betbianten ^tenben g^emaerbt : jgamel^cii/bat be fielt* 
gionsi fa6e onaengfjebocgten foube blijben/ tot op benaefle iEgt]C' 
bagb/tn Uielcbe bat ggene/ al0 booi gljcntrene fiatbt enoe bevgijelóc 
6inghe bei: ^tet)ben/boo^t baet mne te {)anbeIen/booj t'befle aengbe^ 
fieu foube Uoetben/alfoo m cracpte bcfïaen foube. 

«cötetbolgfjenbe fulcfeesi/f0 m bes ööcjc afftije pt tot 3Cugf burgö/ 
Anno ƒ j.bc laetfïe/enbe baec nae onberaiibeibe fieligion^ b;ebe op* 
ggececbt : ^at üiepfeilpt&e IBajeflept/ ootb be Ikeur enbe Woiiitn/ 
enbe be ^tenben bejj %^iitp gfje ene fïanbt bes iHm / ban üjegïjen 
bet ^Cugf bucgljfcOe Confefsie, enbe be0 felbigïjen Ueere/ficligie enbe 
<5belooben!E{ balben /metter baetgLictoclbigbcc totjfe obcrtrec ftcn/ 
ftefcbabigOen/oberttJelDigOcn/ofte m anbere uinnieren tfobeniösnne 
<ronfcientie/gbemocbtcniicVDille/baij befe lïugf burgjjfrfjê Confcf- 
fions öeligie/ ^geloobe/ftercSeu gebjupt &en/ <©zbeningên enbe €e» 
temonien/al0 fp opgfjetectit jgn/enbe nocf) naetnaclö opgececljt fou* 
beu mogben toecben/in ftate Bojllenbommen/ILanben/ en ^rerlijc* 
Depben bjingDen/ofte boo? IBanbaten/ ofte in eenigfte anbere gefïai* 
tenilTebeftoarenofte becatbtenfouben. ^oiiberlgcfe bpfulrfieöeli* 
flie/<5Öeroobe/ï^ercfien gDebjupt 6en/e?bcningen enbcCeremonien f 
ooc6 baec ^abe/<©oeberen/Ieggbenbe enbe barenbe/ Hanbt-Iupben/ 
i^eetfcbappen/^^beröebf/ enbe<©f)eref fjticïiebcn/tuRelijf fe enbe bie* 
belijcb bltjben Jaten / enbe bat be (irrjbigbe öeligie niet anbere / ban 
boo|€b}iflcItjc6e/ ©licnblgcbe enbcBiebigge iBibbelen enbe toc- 
gen/tot een obcreenfïenunenbe €bji(lelijrb betfïanbt enbe bergeltjc»' 
binge geb^ac^t niotj^te isetben / etc« H^aet tnie befet bepbe fieitgien 

niet 



nfetamöittööen/foubeninbeffeljjctie metglbcmcent / mmt oöcDcd 
nptflécflotenjijn* ... , _ 

feefe laetHeClaiifuie Debben/ttö Uiacr/etlgc6e ©?cbe-Datiöe Theo- 
logen, aljs eerRdflcfeöen Fiacio iiiynco.cnöcfjuPbtöljefiDaegöiöbe 
VbiquitcytficfjacnfjanfltflOaDciiiaecïit/ enbe onbefiiibcr tuijteban 
ctlöcöe Siacê Oe rtuacrtjö/öaer onDerltaen ijthhm te nuf bziipcïf cn/alö 
ofbteaï)enE(ü3elchefp met onfleUocgljlgcferjcpt bc name Der Caïui» 
niften ooö^ingDen) in fuif hen ©^eöe niet Ueojepen jiinfouben. 

jBaeroeiüt)le<©ogljenfcötjnclrjcfetotbicï tot betoefcnijs/batbet 
Oljenoembe ^ralvjinijten lleerc / gï^eene anbere uteuUie oftebjeembe 
ileere iiS/alö bie uan be «©tierlanbrfc^e^tcben/booj enbcna be Wtv 
tembevoftfcbc CoRcordic.opentltjcfe enbe onbcröinbert alttjtjs g^e* 
boert fieóbcn/QOf & in be glicrepetcerbe Ifiugf burgbfcbe Confcisic in* 
O0e!ijft/enbe befi fcf bigben in alle boo^igöc öeligionjs b?ebe-flanben/ 
fonber eenigbc fcfjeucingbc enbe affonberingDe / aljs bet Hugf bnrgi* 
fcfjen Confefsions nif bc ücrtoatncn ^tebcn/ mebe begrepen enbe in» 
öbffloten 5ijn : oDoffe tet tnt m i^affabifcDen berbjagUjs/ Anno ƒ 
(bacr op fifO bic tot Hugfburgf) Anno ƒ oocb bic tot öegenf» 
burgO Anno ;7.>Önbetöeberomute tot 3lugf burgft Anno óó.opgc* 
meene ÖrjcïöagOen beujtlligbbe/ enbe epnbcltjcfte opgberec bte enbe 
onuieberroepeltjche aeligion^ I0?ebe geg;tontt0) bebetbaettename 
be r €aluim|ïen / nocö niet ban pemanbt gDegoojt noc b beöem göe- 
ïjjteü i0. 

^00 en iö bet anbcrjJ nif t/ban cenc loutere tojebel/bat onrulïigbe 
Tht^o'o^cn ftupbigbed ba? gbö moettoilligb« toófc/ ber gbenec ^ee* 
re/enbe^erfoonen/ban be -Mngf burgbffben Confefsions uertoanten 
iéflemeenfcOap/ficO onbeiflaen af te totjfcn/Piivata authoiiutc,iueIf* 
hebanujegbcn erncrlfp Ucerecnbe Confcfficnac t'bermogöcn bej8 
^cbbjeinfuttifcDcn i^zcbe-ftanbtjJ aeugberecbte 10ereeningbe/enbc 
baer nae oor h tufte Den ben Theologen opgöerecbte Concordic,tot dU 
icttjïien in bc öeligionö laicbe-öaiibelingöen mebe ingbefloten enbe 
begicpcn5ijngbctoee|l / enbe banbe ^tenbcn ber Klugfburgbfcbe 
Confcfsie tot opbJU bupbigDeu bagb ojbentlgclier enbe bcboo^löc* 
feerwüfe nopt berboemt/nocb ban bare <€)D«wenffbap afgbeton* 
bert/ofte uptgOcfloten 5ïin. r 

ll^elf Reö men ooc ft met en can / nocb cn (aï/fonber opentlijcK gD?' 
Vueït/connen boen:l^et 3p ban te booten opentïgtfe i« eenen<®npartg* 
biacn Synorio betocfen/ bat bare Confefsic, %tm enbe «©elo^c/aii- 
beri5 5p / alö boo: befe tijbt ber ^J^berlanbtftbe euangelifc be s>teben 
nbeluécd ijj/eflbe in be gbmpeteerbe ICugfbuugbfcbf Confcisic tlaer* 
Igcfi iö uptgbebiufütgbetooiben/toelcbemaer eeng!öeï»migftbooj 
net l&affaliifcOberbwgfï ^ooibcen gb^flaen iö: <Bnbe op be felbe tijt/ 
tjooi bet retbte bciHan^t ber ICugf burgbffbc Con fcfsic,\jan be booj* 
\mm\\t euangelifcDe ^tenben / 10 gbeöowöen göcbjo^ben» 



Dfrïattfle 

Claufule m 

ons b;e6c« 



ïö«rromMie 
i>it me on* 
beljosien 
«tralutiufTeit 
gi)ciitiemt 
UierDtii/in 

b.UÖtt clau- 
fule uptbe 

bjrbe connê 
iioct) fuilm 
gbefet 
t>eii« 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



SS 

jHêact öet mocBtcti bfe ööcnc/ toc!c&e bc fcBjKfif Ijfcfie Vbiquireyt. 
nu etlöcbe aarenf ertoacrtjS ingï)e\jDcrt en toerbetiiflöt ötbbrii/ftacc 
teel bfbenchen/cnbc in ac^t nemen/toaiuicet Ijtt DupDen ofttwoiae n 
nflie mt eibentlgc&c feeimiffc Dec falie tomen fouDe: «©fuift uee| nicec 

anöct De fp fc^^c Dact met bc aengöeroerbe ciaufuie upt De I5(ligion0 biebe tn 
htipi g;«efr/ Det baet/enbe met bat teercb uptfetten/bcivple reebe bekent rnbe fia« 
Sukffrr*' telijtUtcboenWijcten / cnbetebetogfenijs: mtfp bp fiiltfeefiare 
mt mt, "ieutoe Heere ban be Vbiquiteyt,notb tot be^ugf burfil)ftj)e Con/ef- 
fic, nocD tot be göenoembe Catöoüfc öe öe ligje/ tjarr op tminfle niet 
roemen connf ♦<enbe reebc tooo^ bele Sarcw Georguis Caflander m 50* 
ne/opbej8 3iiepfer0 Ferdinandi enbe Maximiiiani 11. bcbfl ghefielDe 
Coiüultatie,onberöolen g&fftD?cbfn fjeeft / gtjeltjcb fuijc ni oucue 
vbiq«i«yt «O^ucfe ii5.:©at fulfj: boojgDebeii ban be Vbiquuey t Der Jlföenfcrjept 
<jr6ji(lt/totöiectoe inbe^töjifJelijfhen lücrtfeen/inauditum.jQienüi 
*h ^^Sif^ ^"^^ ongöcboo.it göeUJcefl 10/ enbe baer tcgben alle be oube »etf ftrn 
c3S Schribenten , aljs ootb be nieuüje Scholaüici, met cene monbt bchcii< 
mm, nen/bat CD^ifluis obet al t^/nae be (t^obltjcHe j^aruere : maet arn ee« 
ne feketeplaetfe/opbctegfeeene^UiarrniiDenfrOeltjciié %ittiatim/ 
in ben ï|emel nae be il^enfcbept. 

^efe tot norD toe ggebane bertellingDe ban be geplecgljbe ^lebe- 
Öanbclingen in't fiöcft bec 5^uptff De (öatie/ öeeftmen berijalben be0 
te tegbtloopigDet aUjiet lotllen aentrerben/cu bat bacc upt tlaerintb 
morste aengganertfitteerben/ bat belofltithe ^tnibrnbcrlèiote' 
Hanten/booz enbe nae bc Concordie, in bic ban be |)apiÖen/foo bicfe- 
taJiljStoerfocute Uetbocmmggcnenbe affonberniaDr n / gantfcft nopt 
alleen niet bebitlligDt te Oebben/ maec bat fp occli nae ingDenomene 
ODenoecDfame berdaringDe/ben grenen/ bte men Onpbigl^^ baegrtd 
met ^ectacifcge i^amen/ foo ongóebelijt b uptrorpt/ be atugf burg5« 
fcöe Confcisionsi^ertoanten gcnoemtïiebben/enbc in öarc ffierbon* 
teniffen enbe Oanbeltugben/al0 Eebematen be&ent/oorfi in be tHeltai* 
onji l^^ebealtgtmebe Rebben ingb^flotnu 

^atnaeiïetieuieeotiDeuan loachimo vveftphaio ^a^i 

crament-flröbt / be ^tenben ber ^fiuofburobfrbe Confdsic 
geene o^bentelgcfie berboemingjje nopt boo^gfie* ' 
nomen Rebben. 

j^f^1»et op bat m mif b?upc6 ban m t^afTabtff Den ©erbjagfijs 
4ml aengbeftangDene Ciaufuie, namcIrjcb/J^at bte toelcbe be m* 
l!4^l'pi(ïcnofTtebe«ugfburgDfrDe Confefsicniet aenDmgDcn/i« 
be öeligionjEf ©jebe niet en fouben begrepen 59n: notb cfeaec* 
Ujcaer mocDte berflaen toerbett/ canmen niet nae laten te bettellen/ 
teat oocfe nae Ijet i&aflabtfrDe/enöe tot «ugf burgD be beflignticaeli^ 
gionjs ©jebe/fttD ban taegDen bejei nieutoe beteeegDbe ^acrament- 
flcDÏ'tgi/onbetbe^tenben ber «ugfburgDffÖc Ccwfcfsie begDeben/ 

enbe 



tntt tocööcbiagDen Derft, 

Want al0 op Dé iigcjcöagö tot Öeöcnf biircö Anno s?, ïatbncnt* 
inc opeen «ü^iDentelijdif onuero^wpclocbc Colloquium, op te mate 
enDc ƒ ojmc uan eene CftiMtelijcbe Conluitanc, onöei fp^eiimnc ei\i)t 
bcraentflagiiiöïje uan aelioione faücn/bf Roten 10/ öoc&bpfoo unre 
De tierflljclijtbinani DCC liiijDiotje Ödigtcfoo lJoo?toïrlcn/Datfp uiet 
^{}etttft eii luetDrn/fouDeeueauielnocl) De Doo^igfje tot ^aOau / etl 
jong(ltot2ïuflt üurfll)/opöljeïccl)tecnDe DcDnigDe 1^ jcDe ( tijelrfeein 
ÖctaffcbeptDejSaegenfburgDfcljentórjcicöagDs oocü eene bcfïenbige 
cnoe beDmgf)De boo|C enDe boo^t eeuvuigij DuetrnDe I^;eDr gfjenaentt 
toerDt) in öeligirufe enDe Prophane faUen / nae allc^tj"^ inljouDt bc» 
flenöiglj in 3one c rat Ijtcn bliiuen/ eiiDe altijt gcDuerïglj fouDe geljou» 'Jf « 
Den lueiDen/etc. 3^ »ae bermogben ban fultü i&ettupt en «ffcbepDt lot'terne 
tn't felfoe 3aet een flateUjcb Colloquium tot TlDo^nia aeng()e|Ult. j7. 
l©acr inne' Doo? aenpoïringlje Flacij Illyi ici enbc 3rjne0 acnJiangjs/ 
fommigDeTheologi, onDêr UJClcbe D. SchnepfF, Morl 

inus, Sarccrius, ©ooj Flacij 

Viaorinus,cnDe Stoirdiu? gbctoeelt 5t)n / met ecne gftefUJtnDe Inftm i"y'* ■ p?»»'* 
ftie (jarerbcerfcbappenjiinaengbcfoincn: 3[Patfpt)afc niet eet niet «mfcS 

De anDerc Theologen Der ilUOfbniOljffbe ConfefsietOtbetColloquio cmgocsljf? 

met De f^apiOen fouDen inlaten / bet toaien Dan te booten/onber an* "'i'^" 
bete/De gbenoemDe ZüJinglianen bcrDoemt.enDe Doe fp fnlrbe bcc* ÏEJiny' 
üoeming!)e(al!5 fp felbe ingbelept batben) niet bert rijgen c onben/jijn biirgiiiftsé 
fp Daec ober ban UDoimiö üjecb gbetog^en/ enDe De #apifien eene ge* coutciKc. 
Ujenfrbte gbelegbentïjept gfjelaten / bet gljelje cle Colloquium ( luaec 
tnne (jaer reebe afgbebjongOcn VbajS : »©at 45oDe0 ïDoojDt moeflc De '",";„. w 
]Hec()ter Uiefen / in |ïrr)Dtgbe 0eltgion0 fatirn ) op te b;tben/enDe aen «^0:1110 
b'een fnDe te fetten onDcc ben ftbö»/ aijs of De onfere / felfjö onDcc Den ^cc* 
anDeren niet ecnigb rn boarem SoS'/K 

l©eIctteiBi alle bernanbigbe baemaeljS ten Doogfiflen betraegbt fjeb* aefiiite 
ben/enbe be ft babe enDe naebeel / al? bner upt ontflaen i]S / onUiebet» gtirtotijhe 
bjengbchlf 6 gbeacbf Ijebbcn. uctüqeiiww 

Phiiippus enbc anbfre bf bbcn boemaelsS/om befe frbeurtnge tc be 
ïioeben alle mogbelit f be tolijt aengbcUient / alloo bat D.Schnepfï ntec 
tueencnbe -©ogbenf om «©oDcö üjiUc gebrbcn btfft : .0)en foisbc beni 
Qocbé raebt geDen/t«U3n!f I)p nte t üjcbcvoninie t'bupjö buif oe romen/ 
foo niet iiac bermogbfn ()aret Inftiuaie, t\c Ijtm ban be l^oj^en tot 
l©epmaet: tuais mebe gOrgfjeben/be Cojidemnationes bercregjöen 
toerben. 

Vidorinusenbe Stoflllius bcbbcn oof ft/nac bcfcn Coiioqulojjarc 
ban tc booien gbebaette meeningjie in be ^atrament-Ortjbt/ geïjeel 
enbealballen laten.;g>oljcfft PhiUppusin bet ƒ o:mclaer / t'torlfH [)p 
ban toegben ber anbere 5iine mcbe Coll.gas glK fielt babbe / in ge enec 
maniere bcm bJtjber tuillen inlaten in be berboemmglje / aifi op fulc 
fietoijfe :^oozwinglius oft anDeteboojcDt^f'Vt'atinbeöanbfltn« 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



Qfie ïjcö HbotiötntadjS blootc tecf feencn/ mbe nameïncB oüf f n fulrfie 

Itcecttciien Jjnn/luacr bp men eencii €lMlm uptcilijc bthtmié tuor()« 
I te: ^ulctié reöcnen 51)11 oiirrcijt» 

«©CC ftanfopfcjïcn <6l)cfantfnConfcmeijÊJopömCoi- 

loQuio tot llDo^uija oiHitiöoEmt gljcbletien. 
Hcfrbau bit Colloquium Q{)cf5erl ternAclKu üjerbc/ ;nntot 
tl)oin!0 ctlijrïie fmiiopUln ^lAjtfmm QDctcmcw todtfjc bp 
li ijt éuangeliff De ^teuDcn cc iie idooibibbitiöc bcifotijt Ijebben/ 

^ bcoj bc gljf URJifjlKnc OTij^lfTenrn / bie tot Paris onbt r btti Co* 

ninaO Hcnnco, om be ^zebirane bcö «funngcliitins tooifii aijtap* 

|«C{JC«beert.ïJE>cfi' C^lKUUltf n ÜCbbcn fttltfeC Contelsie, tie Theologen 

Die tot ll>omj0 norï) tfcfirnUioo^bigD iDarni/ bocmacl0 oueigca[jc-» 
Uen. a^KUjfii Dit iipt Of t ïLntiju urrouptjiju tjs: 
«fiie«j)cgc> <*ciujcei*btae Itcüc l^fcrr n/©at gijp ban ongi/onff r Itf rrftrn ILre* 
SS?' ^" iöiaucunulï/UJienö ÏLcDf mntcn be €>ftiiiniTC!ic jnn/ban luir na 
hciimiiiTf/ tocgbfh U3P bcfcuüjrgi) Uoo? cm cljcnoir.ni Ijebb^n / Bc (tcntcnin'e 
f0 aiiriogcit toojbcit/baf r aen boet cftp UJtjfchjrU inöe ccf {it.€nbebiüJi)Ic ü)p uic* 
en iwfpMte / in öcfe gzootc Confufic bcjS iBenfr IjElijc hen qljr flarnts mie 
,! I! Dooj ie ueo gjootc bernif nguigfje bf Cpinien 5nn / üjacr Ijec inooDel^rk oocö 

flllcrlcp rebci) ban oniS mccjiten bcrbzepbt tuerbcti/ fobciblbbfn top 
onö/bat eme BcftcntfniOV uan ono begbccrt tocrbt/ludtlie top ootft 
gcciue acn alle plaetfcn ban onö gbcbf n toilicn, 
«cfenite* StHbo ban bcUf «ncn ciibe fcggfjen top ftantbaflcïrjcü / bat top alle 
itiffe banöJ <©obr6 lafteruioljcn/öte tcgftenja De idjcpï)ctifii5e fnDc5tyoOoliffi)e 
V'öfiiot ört ^cljilftcn/eiibcSymbola firi)b«t /ftibe infonbcrljc^'t öl{c,t>toeinie- 

SSjicc' ^""^ Scrvcti, bCE 'mcbrrbooprren/Eibertrjiien/oepirwiefn/nibel^iu 
K. pijnffbe Jtfgobf riicn bcibornicn. 

4pcftiifep* J^^^^*^ nemen (mntbaiTelöffi aen / mftfaabf ri5 oiifr ƒ ranfo?'' 
fCtjeCJtfchif- frbe ïtmlicn totenölLebcniatcntop^on (aljs oochbeeftfbaHOfnrn/ 
nrnsnuHUt ban todrUe top cOefrpt ljfbbcn)bf t^iopbftiffftc enbeSlpoOcüffbf 
flHÏlipn"^" ^tïj:iftcn/tnöc I)f t llpöftohftJje J^irenifr bc / enbc A thanaii j s v mbo- 

* lurn, Qbeiurh fnlt bcjJ otife Catechilm us in at bt fpzaücn bf tupgijt. 
Mme* €nbc betonle top ittoe ^ïugfburaöff bc Confusie o.obcr- 
mffe tot öe gftf gbebf ii/gbdf ff n bebbcn/adjtf n top /bat bc fclbigbe in alle Krtijf.' 
fthe cSffic '^^^ ïtcrcbcn ober een Hemmet / uptgljenomf 11 een mtiic* 
t^icicntanc bel/namdncli ban't Hbonbtmad bciö ï)crren/ toae r ban nodi gcflrc 
tot i'|.m:eii- ïjf n toci bt/baet ^jan top alle tnt begeert fjebben/ met be iitocn onjs te 
fPichiHfiije. ijffpjf hen/ cnbe bopen bf te onbe toel bergbdebf n toei ben / toannec r 

Obdccrbfrenbeb20iner ILtipbenberdanngliegbebooKtoerbP, 
etme woo* HDp en bebben nopt geftonbcnnorb geïeat bat beiö 3i^f eren^bonü*. 
te trcckene « mael alleen een Beliententö f eet bé toare/aiid be IBebcrbooper^ fjou* 
iji't aiu3ut> oen/ofte ald ^tcnr hfdbt coept/ ofte bat het maec een Uttkm Des af* 
toffenöcn€b,2if?i5p« 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfltl310 



91 

bingUcDföÖioobtsilcercn/ cnöc g?outoclnf hc ttfgoöfrije Qcffciieti/ 'tfaocrrBc 
cnöf i)ct ÖiooDt anibiDDen/lUfliinecr Dat fflteicfje om nicbiagOf"/ SSt *k '/t 
ouljettV'.i/üJflfeu bcujarcn/f nbe opoffe reiuiïDf fVafgobf rije brlirniKn »cru;o.Hu. 
U>?/biit Ujp Die örrDocmeii / nibc beijoubr n b2r rrgDd ; ;£,nt iiiao bc 
{ierïc Ofte rpob^ni'cijap cenjs ^atctuiiaUjS Ijcbbc/ buptcn Ijet lufljjc^ 
fcrtp Qüicbjup'cü. 

jiBdci UJPbefimncn oOefjeel bfflcnbiaïjlnffe/ bat bf^êone <©ob«s isrftmtf? 
gOejoiiöcii 10/ Dat boe? b^m cene Mtttbt Uecfamelt tof vöe / eubc bat '"''^ ^« 
ijp bp 5nn g)jebïfti-ai«pt$p/enbc in bet lltjoubtmacl bctupgbe / bat S 'SidXÖÏ 
bp 0110 tot 5ijtie Ucbeniateii tïiafee. «enbe top bolgni bf toooibr ii be0 -fiizmi «i t 
Stijjoftf !i> Pauli, bacr Op ü'Pt • iv^f t Bzoobt tö be <ï3bcn>cf nfrbap Dcgi «i^wunwn, 
iLirbaenijJ/bat tö/ ?t?*et ijs bat Q\)me/ WMm/ toannccr top bat oiit* 
fdiiijbcn / fo3 10 be ^^qik aE>ob0 toarracbtigb tcofjrntooo2biol)/f«iDe 
mai'Ciit 0110 Dool f)et <£>bcloobc ^nnc Hcbrnjatcn/enbc bf t urgbt/bat 
bp 0110 Qijcbe tiibt loecpöbf bc rgbsbiiifllje bcr 3oiibni/ ben ijcplt* 
öDc» ^ï)ctit/mDe t'eeutoiglir Icben. 

l@P belioubcn oor h be fpicucbc Hilarij: toatwf ct men Ut ontfangt 
enbe b;tncüt/fooniaerfiC bat/ bat €li;i(lu0 ut 0110 /en top in lKni5tni. 

<6pnbeltich tocnfcbenVüp met betten / Dat C'bdenbc enbe <g>oöt« ^'[«'"fn- 
bjiicbttgbefBanncn/banbrffu gbcbfcien banbelbaetmct bcnan* Ifftïri?-/ 
bcr bifp^rben. öe tuaben 

^nèiiieanbere'XrtöEftelcn atgtentop: 50^atonfe ïteifftenlLffre/ ^etötgiic* 
niftutoe25fbentenifTegl)eöeclobet fenfïfnmie. €nbetop bcuben/ "SéSc 
bat g()p nibc top/f ene toare I^ertbe 5ijn / enbe top bf röoc men met u mdf m 0/ 
be |0ap!ftifcf)e'Sfgobett)e/ enbe baretiecbcbigber0 / enbe roepen ntct «"«niaïii' 
n aen/ Den toaren 43obt / ben eeuungben laabce onfc0 l^ce ren gcfu !:/'^s*!"2h 
CbJ»^ïi'C"be toenfcbcn ceiie 45oDtfaligbe veiitoige ernirbcpt niet utoc umu 
3Blcrf fecn/om De -tferc *i5oöJöi/fnbebelrr?lupDcn |a!iclKpt0 toillm. 

©it bcbbcn top ban be ƒ rantopjf (je ïiercbcn tofgben/fll0 bf r fel" ƒ «'"cn fecc 
Wgbeaen be^oo^lnrbttgOeBoïHenenbe l>ccrcn <l5bcfante Hega^ £S2l!f 
ten gbeffö?eben/imt namen/Wilhelmus F.ia!Ius,PjftoorDer Utectlie 

tot Neocoino, loanncs Budacus, Jönigbei' tOt 4Penebcn/Cafper Car- Theologen 
mdus.g^ienaerber ïSJercfJetOt Paris ,Theodorus Beza, Profcflbrinbe betnu^f 
;&cboletot Laufana ,enbebebbfn fuif heg dc eertoeerbigbe l^eeren ^mme 
cnöc l^aberen /l^erc Philippo Mtla.nhoni , l^fcrc lohanni Brcntio, ^jïtftj J*g 
l^eere lohanni Piftorio,1^eerc Michael: DilIcio,t)eere Dodoii lohan- boueiJöer* 
ni Marbachio,ï^eereGeorgio Kargen.enbe ^eete lacobo Andrcje,met h'^^lD^ Con- 

onfe ï^anbt onbevtepffeent/ oberggegfjeben. Datum Den 8.<ïDf tobitd ïJl' if?.tT 
tOtï©o?m0/Annoi;57. auigmowi. 

BpDefe ConfcCsie (DtcmetPhilippi Mclanthonis jfojmcenbetog^ 
fc banfpzehen ban befc fafee / ober al obet een f omt / enbe bc felbigije 
gbelicel gcltjrfefoiniigb t0)cnbc bp be piefentatte eene0 CbnPelnr hen 
a5efpictb0/ljebbé Dffegcnormbe augffcurgDffD^ ConfcfsionsTheo- 

9 lügi, 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



logi , btc boo^ifcBtebcne <©riefrtntc!i bïtjtf n ïötcn / ^ficr bact obcï 
öoof 23?ocbcv0 cnbc mcöe ïLcbcmaté Der ^ö^iftclijtfec Jictrhc 4^oii0 
bcheiu/cHöctoo ohcljcd iiict UciDocint.®at/ of tucl ctUirüc onbpr be 
Thcologi, bie met uooigDeDatte ineentngljc tugOenomeh tuaien/ftilc 
fee Confclsie pet ÜJat Doiu brr te jqn i)acr bebuiiclirn lieten/ cDcntiJel 
l)ebben fp eemnoeöeinrfa bei* <©befanten toevloeth met ecnc €i);\iït* 
lijcfieboojbibbingöc aeii ï^fitoglj Chriftoffbi tot HDittembergD be* 
. comenlateti/metbolflljenbcffU^ijbni. 

Copie ofte Cremplacr Der ©oo;tbiDt>mö&e / öfteüicfe ht 

Theologen beïJtugfburgljfcbc Confcisic, acii be ^uptffije 
euangeltfclje m^(itn Ijebbcii laten 
nptgaen. 

€)be!S gTieuabe booj 5tjnen ecngbeboienen ;|>one 3efum Cljii* 
(ïuui onfcn ï^eplaubt enbe toaei at()tige l^ulpcr/ bic ïje m ööe* 
XP^toiffclnth eene peiiteigï)c ïicrtlic booj Ijet <Euanoclium tocrfa* 
mclt beeft/te boozen : ©oo^luclnio!)c/>oogbfl!Kbojene/ 4&e* 
itabfnrictöojftcnbrï^ecre. ©üJe lDo|fïlr)fbe€>|)aiabe/ j^ccftfonbet 
tb)t)ml bernoiucn/ l)oc öat iii Paris i ^ ƒ i^erfoonen / ban toeg^cti be 
€{)ii\M^the Öeligie glieüangben $tin/ Ujac r onbcr ctlijf He 5Druf j^be* 
liicbe l^^ouUien enbe |Baegi)ben/ ban %brl 3ijn / bcrbalben brfe iof* 
tDeetbtgfje enbe b)el gbelecrbe IBannen tot onis gfjefonben bebben/ 
battüpbputoc Jp.4&.cnbeetloche anöere €b?i(lclijrfee f^ojflen on* 
berbantgblgtb acnfoccben toilbcu/ bot i\)mf,€>. nebenö anbcrc 
<r[)^iOelbcbe ©oj^lcn ceue legatie tot ben Comngb ban li^^aiufernc 
fcnbenttJilben/ofteeene ^fb.ziftelijrUe boojbibbuigfie lailbfu boen. 

;©fleropbapÖenbefe ^Cnttooojbt gfjegbeücn bebben. Cerftelijrö/ 
bat Ujp gbeen bebagljcn bacr ac ii bebben / bat öe Eupben/it)annen/ 
fce SSkiiiJ' ®?oubjen ofte |l)acoïlbcn/in iï?f embe l^upfen/enbe infonbctltcpt te» 
imgüc 10 ' gbcr.0 be nacbt te famen tomen/ bebbcn oor b fuicbess boojtae'n afge« 
i«cgche# rabcn/cnbe aengbetoefen/ bat be ilupben in bare l^upfen/niet be bin« 
berbeniö lefcn/ben Catechirmum leeren/enbe bibben/cnbe bet &arra« 
ment in be ^tcben nae gbelcgbentbept foecbcn / bacr opentlgcb eer* 
ïrjtfee Jtcreben 5ijn/ofte gibebcel nae laten. 

Cen ttojeeben bebben top gbeanttooojt. ^oo op eene Hegatfe ofte 
f^ooiibtbbingbe gbebacbt toerbe / bat fp ebentoel eene «iTb^ifleltirfte 
. Confefsie nu tet ttjbt obergbeben fouben/toeltbe ben Coningb te ge* 
itjïïe tóolen Im^^JP t>e« ©o?(len bebc obeigbelebert mocbte tocrben : HDant faï# 
Miinaotic/ men boozbtbbtngge boen /foo moenmentmmerjS toeten /luat^are 

tooó} tuclrheleere3p:toantbtoahngne/aI|C( Anabaptiftcn, Scrvctiften, Libertincn, 

wfthïtahc anbcre te fterf hen/foube ben ©o^fïen in gbeener maniere pafTen, 
Joen fai. bcfe onfe bcrmaningbe/ bcMint fp onsi gcanttooo?t eene Con. 

fefsie ter banben te totllen (leUen / toaec ban top be Copte Ijier tnne 

^D^I^Ptgebben. 



^ctoöle ban bieConfefsie ber %tm/m alïc ^Crttjthekn f?emt met 
onfc Confcfsic , alOoetoel een ?8rtijchel Uiflt Doncber gljefUIt iiS luaec 
iiine befe Unpben Dooj een Sy nodum niocfjten onberrcr[)t taerben/fo 
fiebbcn uop in fulc&e gjoote üecbolgingöe Imt befe trooft niet nemen 
ïssiUtiv uUie ƒ .(©.onöeiDaniglilöcfe aen te foerfecn / enbe biDöen uUie ©MpWgc* 
J*.<ï5.toilbe gljcnabigljliicö/aldcene i^oogftlofltnbet Bojft beDenc ^'^'^^^ 
hen I of aen ben i^oogfjgöemelöen Coningl) eene Hegatie te bcrojbi» ïif 'i"^"r 
ticccn ofte te ff Dienen toare. €nbe bibben uüje f.<&, üjiile bit onfere UigS 
cnbecöanigl) <ï&fjefch;Mft gOcnabigblrjcfi ae nnemen/enbefoo beeimo' ^oojt, 
gljclnrö iö / be eciiijcfee Cljnflelijffec ILupöm in |)are befcguttingïie 
troojtlncfe ^ijn. "^z lllmatötiglje <l^Dbt ifJaoec onfeö l^eeren^efu 
<rb2i(li/tiJii utoe ƒ .^a.acn ^lele enbe ILicbaem ftertfeen/enbc g^ena* 
ijifftlijrli regeren* Datum tot IBojnijs/ben 8.<©ctobjit>Anno 57. 

<©efen Rebben onberfcf)|ebJ/Philippus Mclamhon, lohanncs Bien- 
ïins, lohanncs Marbachius, D.Michael Dillerus, lohannes Piftorius, 
l>JicldaHus, lacobus Andrcas, Georgius Karg, 

Copïe ban De ^nttooo^Dt deiei i^mo0gjst >sm Wx^ 

tembergD* 

befe boojbtbbingïie Oceft bc ^oogO-gDct'atDtc Ört 
4 f1 ^<)l0b^nbe affcbepöt Den ipranfopfcben <i3Manten gegbeben. 
l^et babbe5i)ne jp. •6.ber(4aen/ biat ban uiegben bet beb^oef* 
be enbe berbolgbbe l^ercften betHDalbenferen in l^^antbriic/ 
l)oo^beb)eerbtgr)e€»Defanten aeng^eb^acgt luare/enbebebJQle^^ 
B.<l3.beUenbe/bat befe fabein'tgfjemeen allen aenginglje / Uieltbe 
Clutituni ben ^one <©objBi ret^t eiSenben enbe beftenbcn / bat fp J^"?!'**'?"^^'' 
moedenuptfonberfingbe gbenepröbe ItcfoetotbeUjare laeligie/ren 
iicrteintb mebelnbenb^agben / enbebaec nu tocberommeoocbeene rnck tam* 
febece ongbettonfelbe Ijope maben / bat beeeutoigbelBabetonfejS tif/saetaiie 
feceren 3efu Cbiitti fal be felbigt)e ^crtben/ toelcftetji ^obfalitfjept SSi 
goebe göetupgïjcnifTe öeeft/booj jijnen !^.<©Decfl bebefligöen / enbe keli. 
in brfen giooten noot befiouben. 

jlföaer foo bele bet afgbefonbcnen 23ebeaenoaet/tDil5iinelD,45. 
fonbec ucrtiecben beboibeccn / bat befe op't ec rfie / ootfe aen anbcre 
«Duptfclje i3o?flen/liïieni6<©obtfaIif!)cpt/ bolI)cibirï)f pt eiibetrou' 
toc/mboDjtfettingfteberÖcIigtebehentenbebetfofötiie/toegefrbift 
toerbe/enbe bat alfoo met gbemeenfame berUJiUingc/enbe blijt/boo| 
cene €b«(lelgcbe boojbibbinghe enbe ILegatie/ bei8 ^Toningö ban 35<«ii«it^ 
?!>iaufftrrjcb?ringbcmoetberfflcDt morljte luetben/ctc. '^«DielbegJ'X, 
oor h 5iine ©oiflelticlte 4&ftenabe nocb baet boo?/ bat öet goet luate/ ^autfrriAt/ 
toaiinect bc ZttJttferfcbe ^tenbf /tnfonberbept bie ben Coningft ber* i)fi>ben 
bonben ^i)n/en be Ujare Ucerc €ö?i(litn Ijarc ïtercben Ijebben/befen SJJ^^'^ 
Öanbel oorb b?eben/enbe btelpé bebo^beten. Datum <ll)0))pingen/ete. 

«©PflDelöcberbJÖfcD^benöe ^uptftöc ücur enbeiao?flen/aiiö 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



94 

©oo:bjö^ oocftbcbooittermfle Theologen in t^uptfcDIanbt/ mmtfimatUot 
S*,'.'^i;V^ 0 nnöcie tijbch/ af n be ConitiQljen lu ©?.a!if btijr fe / f nbe arn bc mmo* 
bf*|)'e >Drn fl^K" öö» Uotff tinoDc" / oocü aen anberc |&otrntateii / beo? bcbec* 
nolc!}bc €b.2i(lfncn/bic inen <3ra!ümi{lrn ci:bc l^uournotfii noemt/ 
t,?L«!,vrt booibibbingbcn giicDacn / oöflydtuptDc iJ^zifbCB Phiiippiflafrie 
bc SSei' fisn ijf.qpaf rommc 10 titt ijeg tt mm te beclaQlm bat ntrn ffgbenjS 
iicH iwidrac^ bic ff Ibïgbc / boof tocicbc men boemaclö gljebe Den [jceft / jfiUFbighfö 
tyf»» Daegbö anbf met ban encftcle berbocimngben bcrfoerftt / enbc be 
felbigbc mfnlfherboegbeberfclierpt / bat men oocü in opcntinc&g 
gncmccnc «©öcbcöen/teflOtnss f^mtt bii>m\ enbe bctbloccfeen boei* 
ïiccnu, * 

23föencftenPiiiiippi,öooH^eut enöe ^o?(lm berfocfit/ 

toteenioftomcnbeSyiiodo. 

>^YiV^^**"^^^'"^^* Fiacius illyricus, cnbe 3ijn aenOoiiQfi / vpteem 
Iml onberfoenelntlic Ijacttroljcn^ Phiüppum gijfbaet/ met iiae 
J|/4^i'lietcn/l)ace tot mo}m& betforljte/maer ntft beitrfgïjene 
Condcmnationes,booi mcnig^f ^Danbc ^cDztften tc brrbif p# 
ben/enbe totbcrflcirbinobcbarfjS boojncir.cniö / iVpjfirn enbc feec* 
ïcn booj te ffljiijben ban een Synodo , mtt mm fp iner foo fVe t bet 
fliöbigbe falien o^bentlijchc erhentfnifTe/alsi beiboennnglje forfiten» 
;&oo 10 in namen enbc ban toegni ber 3»rui-bo?ncn/bc0l9cf rf n Phi- 
lippi Melamhotiisbebcncfien bcgbccrt gbctoo:bfn;<©ffnbeUJe(fItcc 
Sbcflaltentffe een Synodus.tot ttictbncminflbe bfï booialiebaffcne 
ttïiibt/acn tc fiellen toare/ enbc toat boo? «rtijf beien tot gr mee ne be* 
raebtOagingbcn booj tc b^cnabcn foubcn jön.^n Uiefc hen be be nr ben 
bf0 l^eeren Philippi, al0gljfbatcctt 10 Anno ;8.Drn4. jlaitif/nac 
bolgbcnbebjoo^ben (lacn. 
pSw'rt '^^^ Ö booj nintJc i&erfoon / booj <0obr0 gbe nabe öf r ötrr (n.' 
iKuitotoz* ben alle ^biMftelijcfte föcuc enbe l^ojfien / enbc ^tcubcn/enDc alle 
bemciHicfee 45obtb?ucbtigbe ecrigcbe Jl^annen / ban lUaöc eiiDc igtirbtranten 111 
jmmfTe Dcc onfc ïtcrcbcn/enbe ftopc uan be fclbigbe een IgDelofb <tDoJbcel. 

flnbcrett/'jTcè en fcfjutoe bet Synodum niet / ban toegbf n liiy rici ftSe 
Fiiciusii 5ii"C0aenban80: mant foo fpmp tegbefiirb Condcmnercncnbcber# 
lyruus ril ]agbcn/bm tcb bjel tc b|f ben/ bjant ir b en br geerc nret bp ben te ^im/ 
tcï'St ^!^^ï^ ^1^^ fc^f r toetc/bat gefcpbe Illy ncu$ enbe ^tjn ae nbaugb/ 
iiocvSe» n<«'^öbc0 eercfocfbt/maer opcntlijrb bc toacrbept tegbcjillaet/ 
tett. cnbe cn beeft ftem nocD nopt bcrc laeit ban be gOeljecIe ^umma öck 
Cftiiftclrifbctorc. *" 
ph.iippa» cen bcrben/ bf ftoe ftmen ban Ujc gben ^ümg ^Clïarmtf geen Svno- 
h« cSm '"^ Oouben/foo bee I mp aengac t.lBant icb Ijrbbe tot norft toe ae* 
mt. fbJegcn/eiibc ben bf repbt/npf bcff Uanbcn toecb tctrefben/toanneci! 
ine II bjii 3f b ujarf oocb booi bf fe tijbt gr f rnc gbcbjeben / mae r if ft 
bbe allgt bmtïjv ïjtt fouDc g^ootcr StUarm Dacr «pt bolö^en / foo 

tc6 



iMem acn anbcrcpïartfcrt auitoooibm foubt. ^Bit fptcU icfi bafr» 
omitie op Datimn niet en gfteöcncUc/ icfe ontrabeDen Synodum.eni 
Dat icli inp bFtJieefe/öat kU foune gecondcmiicert ofte Ueriaealjt tucr* 
t)en. <©at 3p tjah mpne f^crfoon oUefpjoften. 

©ooit/föüeelljct3firtiifbeI ban't5>aframcntbpjS Hif öaemö eiibe 
35IocDt0 nengaft.lï !f}oeU3d(ri'pt i}p)upt öe ouDe licoinccmfte hX»'*'^ 
^rljjibenteH Dffc falie uan t g>acrmncntte ooiöcdcnliffttteare/foo tZSmon, 
5fjn bocfj/öoo?bf idauffncnöc jDomrlienfooüde opcnthjrfeebiija. ^''"^')« 
linflljcn baer bp Qljeüscglit ' r nbe \jclc Ijonbcrt ^arrn gfjcftcrtlit / bat f^l}[^'^ 
nu bc VS^tenlt met laiigtjc öD^üJOoiUf fltjcbanoÖ«i ijj/bat met fciicrs " 
öafcbmuefpiefieiufi. 

<Jiibe teUuouccfl openbaec/batmenbeïcöonbcrt ^arenbtt tiljt* 
leert beeft / öet l520oöt tuerbt beranbe rt Converfionc, bacr nac öcb» 
ben fp ftet gioVjer gljcnmcrtit / bat ftet met alleen Conveifio 3»/ maec 
TianfTubftanttatio, enbe bat be fubdantic öcis Bwcbtö gOefjèel üjccö 
flaet/cnbj Orbbcn bet i5iooö( brn ï^iipbr n boo^oOefif It enbe tooo^ge' 
özagbfn/ batmen Dar aiiibibben foubc, t£)it iö cpentlitffe Idolatria, 
feggijm bat ïKt <^^obt 3P / iiif Icfiejof *t?obt niet en 10, Biag^en iJerbcï 
Hïat be JlBupfen eten bic bit }Ö;oobt finagljeu. 

jSu >nnbcr beel ban be onfen / bie fuJcüc bUjaïinoBe fïerffien / Stm& 
ntóutoehjcU een efel tot «Êrfurbt / ban bc (lutjcBenfi bic op bc if crbe luetben ü«i 
ballen gljeft fi:c\jcn l)tsfv battet ö^t 1Licbaem€bnfli 5P/enbc fal aen« bcïni g»»* 

grjebeben luftbrn/enbe Ujareban toelebicrGheiiirfien te fpjelien.;S)oo S*"}.** 
ebben m ban 5&^esr.cn een ^Srtijr feel öllflïelt/ftet 25200bt 10 ï)et toe- fc^e iSf, 
fenrlticit UicbacniCftuftt /cnbebe liptin i^toefentlijcft ï)et25loebt 
Cljjtjli/baer tos Ijeeft Weftphalus tot #ambo?flf) ceitBoecfe laten upu 
flaen/cnbe ^ele Subicriptiones baec toe bergaacrt/enbc öerft bit ƒ uii' vbiqukcyr 
bament/èft HifftacmCfiziniiJïin öllc plactfm / in;gyteenen enbe temru^riu 
?^out, tDefe crben ;nn uie uiac in be ol lutfïcnbf pt / ban ben becinne 
tot oy bc fc tübt/ U3ctbf n oocU ban bc idapiHen becüoozpen/foo men 
tot Paris ban fpjefeen foube.Ili)ant bic Propofitio i$ Uiaer/Chri- 

ftuseft vbiquecommiinicatione Idiomatiim,»6rUKHUPfpieeffet:Ego 5j»eluer«it# 
in cis, Item, in mtdio coium lum. 5Dit [jecft UU ffn aubcnjCcflanbt/ lyr hr « ijen* 
Qfóbefereben/ Corpus cft vbique. Ujooiöicoept 

^00 moeflen oor H be onfc ftaf r bcrrlarcn ban be Elevatio en Ado- ^S]&7£^ 
ntio,ofip bcfcafnblöbüigbfboubentiJincn: OChnlte quics Pams, iswabts/ 
fecundiim Brcmenles, vel in hoe Pane miferere mei.<lPttbC |00 COjt« b«"9tmtt 

nus niet anbf r0 öarr en i.ö^aïö in éteen enbe ï^out / UJaeromme en Ijll'Jf.Sf"' 
fp^cffUtmeniuftalfoo ban nlle^tffn enbe ï^Diit. <fSr«m"lt 

^fft beiuke niet aeernc aen bcfcDifputaticnes, enbe nebbe bele^jocor. 
<©o6t\5iurbtia!lc #fieleeibf fBannfn/metgjootebtbjottfftufTc ober „ï.^'Sïf 
befec ILupben oioote coenftept enbe bermeteUiept/fjooïcii c laodniteti "hISL 
bacr cn iss geen tUJiifcl i bcfe ftrübt fal bc ïDcerelt in toer ohienbe iJ^M^te f^röt 
tgbeu eenc ozoutoelijtfee ftcot ööeben,€nbc fallcn oocfi bc Hd v cc ic^ JJJJjJj^f * 

enbe * 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



3flllcc«i i\Vt 
cecljte glje^ 
bmvtk lil 
ecu öacwi 

«Kilt» 



Philtppus 

l)erftin Lcc- 

Ci'onibus DtC^ 

bJi!0 gejcut/ 
fe noch nut 



Granvell.1 

beHnu/Hac 

Jie cü g;oate 



éuDe Gaiiicae Eccicfia; «f nfoecfteii/ batttteti Ijact öooien tofllc^ 

j&u 10 banfoo Ijooaft aen De falie flljelegeu/ öai icU foo tocle mp niö* 
Oftelocüflfjttijeefïtó/ ncer|]iöl)8ljMofDtJ)ebbe alleC^SetupgenifTen/ 
tJie op bepDe fijDea nioflljen aljeuoei t tocröm. JBaet öetüyle uil aen#» 
luufeii fal/ljoe te Iceveii lö/alljoetuel icft lap Daer ban «iet ^^oöbiucft^ 
tiglje enbe 4&l)cleerDe/ met met Clamantcn, iteber oiiDecfp^efeen / aijS 
een actr)cbel|ieUen-&ooü)iI icö Doctj toeberbalen / t'gfjeiie ich booi^ 
maeltf bicfttoiljöflljefcD^eben l)ebbe/enbe tot Begnil burnlj teafteiiö 
Eccium gl)e(lceoen/enöe Ujetben Daer met^ bele Diipucationcsiüoech 
gljetoojpêiu 

tttïtt Besört. 

St ij3 öefteel ftUet/m nictö^acramf ut isr/of 1 5ntt r an/buptf tt 
4 Rjftet moljcfette flöfb?upcfe.|Bct Watet bcgictcn/bnptcii het uu 
/fcVgöf fcttc ötjcbiupf b/ 10 geen ;©oope: maer De br gicimaijf n,f t 
#atcr ciiöe iBoo^beu. Hlfoo 10 öc Manducatioingfjeiet/cnbe 
jtjnbuptcn bc Manducatiocnbc Sumptio befc biiicOen Ofcn^arra* 
menten/gbclijf b tjct öc ^aptdeii ommcöiagljf n/acnbiDbcii/ € ffeicii; 
l©aut Dit 10 gbcljecl opcnbact/Dat gwn Crwtuec mat Ijt f;cf ft Sacra- 
mciua te inabciK 
jfBctDpfeöegüeljtjtibcleonberlatiglie difputationes U)rcbgf)eno« 

me 11 / ban DC Con vcrfio, Tranffubftantiatio , f nDC ban i)Ct ^üuh^tbe 
<©ffcr.T©ant foo bit bhift/bat bit 35;oDbt €D?Jftui8 is : ^0 en m niet 
licbt / ï)« löauflocbc «iE^ffer in De J©i(Tc acn te betl)f en / üjelch alfoa 
fpjeeclit : 45oDt irb t^oone bp befen bönen ^oon/cnbc bibbe Dp / ofte 
banthe bp/oin ör fe0 bmü éoonjs toille. Want (jct 10 rene eubc ton* 
fe gi^f üJced/bati bc qlymt/hit Suppiiccs gf)enarnit ^iwh bat fp bc^on* 
neinfjarcl^anbcngbfb^ag()cn tjebbcn. ênbeboctot tirgtnfburgö 
Eccius enbc Granvellabefc Öegfifl booiben / bat niet0 ^arranient 50 
bupten bet ingljcfcttegbcb^^upch/toJerbcEccius foo onticibulbigl) bat 
Ijp ben felben Hbont fuppte/ enbc Cranr h bjerbc/rnbe tot glicf uf on« 
betfp^ebtngbemect toinenconDc^CnDcfepbeGranvciin, Dit ü)a0 eene 
gzootc fafic/btebjel alleen een cccfit Concilium ban Doen {jööDc / nfie* 
löf & lift oof li toaec 10. I^ct mti ootU belf e crlm- üc ?lu|-bf n/ Dat Drfc 
Regula ben ï^eere Luthcro ti)el bebaeglK ïjtcft,s:a UJfct br^DooiUir h. 
tiglie enbe ftoogfigebo^cne Wo^(l/ be ilanDt-gjaef ban ï&efTen/Dai be- 
fe Rcgula tottóegenfpuröDblijttgD gfjebifiiutecn 10» 



€t)a!n gart 
op oe gelief? 
U l^ccl'ooii/ 



'Ht bffe eerde fiegr)el/t0 be an.bere oocB feBer:Dc ^onc<6obtf 
i0Uiaeröcl)telörh enbcfelicrlijcli trgcnujoojöigl) bp ben Mi- 
uifterio. Dat Ijp ingl)cfct liecft. Ti^ant I)p 10 bie fjcifoon m öec 
4&oDtöept/UjelcI« oDefonDeu i0/«iie eeutoige Mmbt te ber* 

gdDe« 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



Oabfren/enbeTiceftceïïïcIrftfebe belofte felfgeopcnDarrt/rnbeonbc^ emetmex* 
tjouOt i)ït Minifterium,ca 10 öacr iiuic crafl)tifll).4BeIocb Ijp fuiercöt: ^"c 
Ego lum Vuis, voï Palmiics, ^iiDe Uiace fcex iiooöigf) enöe luuteinc/ C"^^"' ^" 
bat uau befe tfQljcu\uoo?picöcpi cnoc tocrchinflljc öoo? Ijct Mmiftc- ina« 
rium.bupDelöcö eiibe bicbüJiliS oDefpjoben üJCibe.jBacr baertoeiBonbccichep* 
be ^one «I^obss in befe5D»«'©?beningf)e in't 3t\ïontmaeI alfoo luacc 
flcfjceloch enbc UJefcntluc h tcaöcnüjooibiflö / bat l)p onö iii bcfe jaic» 
tinglje/met 25?ocöt enöe H^ijn/jtjii Hicfjacm eiibe J&Iorbt auft/ fty* 
pUccett oiijS Dein i'clUc cnbc jgne Jöelofte/enbe uiaeclu 0110 iLcbema* 
ten 5ijnc0 ILicOaeiiijS/f nbe mnht troofl in onis. enbc o{)f fri)u t befe 
ï©ercbmge boo? befen i&erfoon/ bte |«cnff ijeliirfee jSaiuere aen ftem 
0f)enonten f)eeft/enbe Uietcftt baer tnne/enbe om bet felbigge tutlletu 
OniS/flïjeeftOUjedebeil.'JlilfoO fpieecfet HiIatius -.Haccfumpta&haufta 
faciuiu , ut Chrfftus fit in nobis , & nos in eo. ^at 10/ ^00 men befejS 
nutttaOf t enbe bzincht/ foo 10 baer mebe be l^eere €D?ifluiö in on^/cti 
tüp in i)eni. ©efè üjoojbcn fpieben cfacc ban be j^ietingljc / göeirjfö - 
oocbPauiusuptbjucfeeliicfi ban be i^ietnigtje fyjeetfet. ^et^oobt 
in be (T^ljcmeenfcOap met I)et HicDaem bc0 l^cetm Cft^iOi bit en ran 
met bupten be J^iftmglje toecnaentoerben. i^etBjoobt i0 bit/ luaet 
liiebeonö bc 45Öfnieenff|^ap be0 iLieftantiö mebe gijcbee It Ujerbt. 

ï^aU befen 0eg{)el Cnbe fOime/ Cum Pane fumuur Corpus Ch'i- met M 

fti, mogOen be Mmt enbe 12>oz(!en/anberer «©obtbjuf fitigen etï C'ftc- JJ^'Ï?*'*^ 
leeiben bebencfeen oocfe Dooien/ enbe al0 Thcodofius gftf boben Ijee ft/ qbSttt 
iDenfoubebet oube0crl)tgDe!oobigen Schribenten C^etupgenifTen iicDanu 
enbe Confefsiones in Concilio Doo^en / bit Ujate in befe fnhc ooc noo* 
btgD/enbe i0 onberfcftept te Oouben/tufTrften bcnrecOten oube n/ enbe ouïe,uft 
nicuUje Schribenten, enbe tuffcDen fcbere Boerfeen / bie men toect/ tcpu? mew^ 
toiefe gemaecfet ftcbben/enbe be I5a(lacrben/ bic onbcr be jöarm Am- «emp* 
brofi, tegftenfirtibiaOe öwflöf " « famen gïjeblerijt ftebben. SffiS 
JHaer baer Zwmgiius, ofreanbere/ bit feggDen: Det 10 aüeen een ov fmS 
iipttrliicli tecchcn / enbe be i^eerc tfTDitfhi^ 5p niet Uif fnirlijfh baer ©«t cmxt 
bp.*3tem: l^ct 10 maer een teet 6en / luaec bp Ijaer be CD^ipnien lien' "uV if 
«en ; bcfe aebenensijn onrecht. 

ƒ cancHfurtfcöe ^ffc^|fpöt,^^5 Kï^Jfi.. 

«5ï/>%1Dtbitbebenc6enbe0l^eeren Phiiippi,i0 norïi i'VtfdfbCj8,be7torS 
OfI 3acr(al0 tot ƒ ranrBfurt iltepfer Card be iHepferlrjcbeCroon öetcgi,«i. 
Xt^eiibe Scepter / Uet ^gc 6 liet oUergOeben/ enbe Coninglj Fer- 
dinandus tOt een ÖoomfcDc ïtepfer bevco^cn 10 gDelueefl) 5et 
5Prancfefurtff()e Hiffcljepbt ban be flnjbige öeligion0 faücnbafi ban 
T®po?bt tot i©oo!bt gïjenomen/ t'toelch alfoo liipbet: ©an befen nu „Sïiïf?* 
tötfecl fai gDeleert bJerben/gDeliitJi al0 in be «ugf burgDfr fte Cotifef- wooinuim 
ije beHent mm/ nameltic6/bat in befe besJ ï^cercn oibeninahe ^iincö »' ^ 
2«bonimael0/9p toaeracDtigD/acbenbigD / ï©f ff ntïgcfe tegeiiiijoo?. J"""»"'*'» 

bigD 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



bigö W/ooc6ttieti5|ooM ÉitbéT©nn/aïfooban fiemg^fo^Wneert/ 
onjsCtjiiftf »«" 50" %icl)aem enbe 2&locbt te eten efl te bjmcben geeft/ 
enöc UetupoOt Ijieï meöe / bat lap jync ILrbeniatcn 5nii/«pplif eert/ 
ofte tfOencht onia ïjem felüc/ enbe 3ijne GDenabige beloften/ en torrrfit 

in on0/tl]3 Hilarmsfpieerfit: Haec lumpta & hauftafaciunt,iu Chi i Aus 

fit in nobis, & nos in ipio.^at ijQi/^00 mcn bit jSuttiflljt eftïJDjincUt/ 
ijH bat r mcbe Cöiiflujï in oms/enDe top in Ijem. «©efe tooo?bé fp^eficn 
tfacrüan be jSirtingOe/aliSoofüPauius uptbittflulytfi ban be^ie* 
tingbcfpieetftt.0«25ioobt i]Sbe<©Denieenffftop niet^et ILtd)aein 
CijjHii/bat en ran niet bupten bc J&ictiiige/ maer moet alfo berfiaeii 
toerben / lr)et 23?oobt isi bit/toacr mcbe öe <©ljeinceuff Ijaa be^ Hic» 
f^acm0 <Cftiifl! oniö inebc gfjebcelt toerbt* 
«ftttpse* <enbe alfoo fpieüen Ijter ban be onbe boo^nemenc Schvibcntcn ril 
Zlm^' ©abeicnbei- tterrfecn. heuxus fpjeffht/EuchaiiiHaconaatduabus 
fcwteiu rebus, terrcna & coeicfti : ï^f t ^fpltgl) 5>flctanient ftoubt In firb ttoee 
bingbcn/een IterbtftD enbeccn l?fnielfcft.<?nbe Epiphanius efi Theo. 
doretus fpzefteti claer / bat be j^atner enbe êubffantie beö 2?.ioobtti 
bliift : IBaec öaee mebc toeröen oni5 be gaben gijf gljebeu/ J)?t 3lic* 
ftacm / enbe Ijct iSIeebt € ImHi. 
©eriöapw ^let nac 3Ö» tJicntoe benen ingDcboert gfietoojben :^at ftet 
ES 3&joobt beranbcrt tocrbe / aljs Mofcs (lotU in be ^èlonobc : bae r nae 
Öebbfn be jiBoninchen eene anbere Ueere ofte bir [)t / bat (jrt Bzoobl 
jijn toefen toerliefe/toeibt Tranfrubftantiatio ,^[>ati0 / eenc bertoiffe* 
Itngbc : enbe 3p alfo ïjet Htdiaemtn bc gDebaente bfs( ©zoobtö/ oor ö 
bupten be j^ietinglje.^Dat befe Geben be oube l&ercben ohbehent 5tin/ 
tjS ücDteIrjfli tebetoijfem 
©eiiwftiJin* l©at toüber ban öjet recftf e gfjebiupt ft enbe ittïf b?uptft/oorft brni 
Bf öec mee. be Jl()iffe/te feggöen ijf/ iiö re ebe toij bet op anbere pinet fen berr laert/ 
immSSl f "öc isf (joogï) noobigï)/ bat bit berftanbt in be ree bte ïiriï hen bhïbc/ 
looue oiufA' bat be jgietiHgge tot berflerefiingbe besi <l&f)eIoof3/ alis tot troof? ge<» 
gtien totm.' fcbteben fal/bat onis gbetoiffeltjtft be ;S>one <t^obiEt/bent enbe 5tjtte be« 
5f .H«u h**/ Apphccrc, enbe toe epgbène / enbe met »?oobt enbe ïDïin xnn 
Soft 10. Eicftaem enbe ©loebt toacrac^ttgfj g^egl^eben tocrbe / enbe bat bit 
toercft geen €>frer booj anbere 5p/baet ban in anbere Driften noo* 
bigfjer onberrecbtingDe gïjefcbiet iö. 
i9frtofrtfiH# ;©at ocffe foinuugfie alleen bit feggften : «©at be l^eere Cbiiftut! 
nt ?f«bntf '"ft toefentlficfe baer 5p/enbebat bitteec fien alleen een npterlijt h teec* 
* feen iiö/toaer bp b? €jEi?tflenen öare belientenifTe been / enbe te beften* 
«enjtjn/befe lücbenenjönonreröt. 

!^icr ober bcbben be b?te ftenr-bo?f!en / Otto Hcnricb, |&altfg;tnef 
ïjpben öbtin/Augnftüs^^ettogbban^arbfen/Ioachim léarrfegraef 
ban ^janbcnburgb/ en fonnitige anbere ©ojften/ bfe oy bie tüt/ aljs 
ooc beb?ie iteur-bojfl? teGentooo;bigb getoeeO 5911/ ï>ertogft Frcdc- 
rick, enbe Wolfgang, i&altfg?aben bp ben öDnn/.l^ertogD Chriftoffd 

tot 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Hoog. 

Pfit 1310 




99 

tot lE>f«cttiberor)/1tönd(g?ftef Philips tof l^efTifn/ j!ï>arf iTfljac f Carci 
tot ©Aöcu/etf.licn flljpfantemliicftnict Dfiiaiiöerfn\iergc!cUen:ïïDat 
fpOarr bp gfjeDartjtcn / (ïaiitüfldelDrü met Ijufpe hta JilniafïjticOfn . 
te bl«\)en/cnDe te IjoIOcrDm/ öaet trgeniö niet te Hoen / ofte te jjantie' «Sö* 
kn: ijcfloten ooch bp Den aftoefciibeu ©o^fleii atbe iètenbê bet «u^* iDomf ivmit 
burahfffte Confcisic.om ücrclaringljc beö Confentiei aen teOoubeii/ bpiittfr.u* 
met öefc uptbiucfeelijcfee tooo?be{)oubin0f)e. ^oo fjet fabe toare/ bat ttn/^' 
pemanöt upt be gene/bp toelc&e bier gljeftelteniflTe/tot onbcrftoubiii. wS» 
Obebe^oDemceiienl^jebcmbc ïicrcfee / <rö?t(ÏIö(&er toijfe aengljc* 
focöt 3HuDe/ficï) «iet en toilbe m laten/foo 10 men bodj bit gftitooge n: 
g^at men 6tet mebe niet nieutoeö uptgljerecOt Decft / maci be oiibc 
Clutflclijche Jöe&entemfTe toebctftaelt enbe gijecepeteett i^i foo men 
ftcó hier loe ntet en tierfiet : ftoo fullen enbe toülen niet biejs te min/ 
|&oogö(!/cnbe öoogïjgOemelbe Ifócur enbe ©o^den / bp bit affcBepbt/ 
enbe beftelbtg^e tijarc25efientent(Te in alle boben g^emelbe {Muntten/ 
bcftanbelncfe enbe g^efamentlrjcfe blqben/ enbe niet tegfjenioi be feibi» 
Qhefoo eenigDcberbalfcfttngcberlLcere/onbiUptRc onruR ofte bec 
j^aelopnieuiue ftcD toebjaggenmott^te / toeflacn / intupmen enbe 
aennenten. 

lacobi Andi cae l^ixtïi uati op?ef ftticj^ept öejBi ƒ töncfe^ 

futtfcDeWöepbtsf. 
jFtancMurtftöe «fffDept>t/of toel Facij iiiyrici aengang^ 
JOftaec onoerfïaen öebbe n tfelbigfte fufpcct te maf«n/oof h laco- 
lltP bus A ncircas uooj tijepnicf) ^aitn bet lelbige onbei ben |f Dijn/ 
ató of fictCalbtnifcö tuate/aengOebocpten ijeeft. i^iet te mm 
betoöle men fiet/öoe befe jfBan I)em gDetuent Ö^fr/^öJ"}*;^^^^^^^^ 
tipt 3ötien monbt te blafen/foo toilmen 50ne rpgftene JKifTibe/ bieöp 
hooi behmonncneftriibt bet Vbiqu.tcyt.aen D.Paulum tbcmm ^0 

naem n^^^^^^ »«t » ^" ^'^«^""^ 

eberiabt Debbe / gDctoced 10 / bat be b ir fe tnet befen ijjicf bctupgljeii 
toillcn/bcS ï)f bbi^/ i>at uüje gDenToebc n baer ijeen ofte* 

moebcn/tcii minnen eenetanielöf fee eenirrjept enbe b^ebeonberö <ffi«cbrt 
Sen f e D« f te meer te bedagöen i^/ bat X "r.ï 

furtrcricbcifamelinörïe/ootft Oetïjnrebaerbpgliebaenfjebben/eben. toeiche öe 
UjelUcö be onruntööe /enbe p;itbe-OatenbeThcoiogcn ( Jjier mebe ^^ZS" 
meent öpbe Theologen, toelf bc op bie tobt tot icna, enbe fn anbere 
plaetfen in ftacbfen ttjaren)met Ijacen gljcfr D?cp / foo bele bp etlgcfee Turbuicu» 
19ojftenbercrögïjenfoubcn/ batoocft boo^Hare toebcenenbebeboj* 
öeringöe Dctghene bat recljt enbe €f)?iKeIötK ghcconftituccrt enbe .^dicuiju 
tooo^ goet gebent t0/beroo2beelt fal toetben.|eaer tcb gope/bat<&obt raodum f 

§i 9 pet 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



lOO 

raci & jRfa. cafettbe onffiim'fDept f ene /Bate enbe t&artfi gefïelt Dceft.t©ant 
S no™ ll,e* Ijoe fa» ifU aiiDcriS bit ongbctöbiafj cnDe onaecDioö ©oebengDefinne 
intempeiHvü öec ^oetflcrji cnDe SfhnnflcpliQlKii normen^ ;8)p fullcn^obtcnDe 
iiiud fanau- 5e JIKciiffftrn ccninael recör ii enöe antuiooiöt moeten oöetoen / Dnt f» 
num"fcïur fonöcr oojfaccU/ uof Ij niccr ffhcurinof te molicn ï)acr betoljjttg^.i^n'' 
zcia.ni»qü*a fe Ifeetchcii aUjicr/jnu <Ö>obt lof in goebt nitte/ ctibe üJillcn Ijet Con- 
«primam. fen (lis,bat boo? be itteur enbe t^ojficn tot ƒ ranrhfui t opQi)extcht \$f 
flmtoL onberljouben enbc Uctbrbtgïjen/cnbcfulltu/ljoE bcja tcobenbecljs 

^hominibus 

leugcnen en Calumnicn be)eoI)e«et niocfjtl üjerbni / op miöbrlen cn 
Mtione.n.qui UïcgtH Ucbacftt ^öuV U)f Ube öacr <öSobt boo? fijnen <©ceft tonfen fal 

tZotcX ^"'t «"P'^öf ^•♦''^'Ö '-^^'f^"*^ ^^^^ bé ï^cerc Ph.i.ppum com'muuem 

ntaaioues Prjcccptorem, ff ff ootiViocbigO Qïof ten/ enbc bibt <ïP»ow/ bat Ijp Iic m 
facete mou- mct ftanbrnnfïiclifv iKt te / tegfterjD I)ri oDcrgljcifintlif enbe onfiii* 
Tomta fa ^^^^ woföeii ciiDc öD^ff ijif P 5DHcr tcocnfpieheccu enbe Citf-boeUen/ 
foiesvanos bcUJoren ÜJf llc. 

clamoret ad- 

rSonü. ^n^Jftbctoetbcetcntoel upt acnmcDtinge Flaciilllyrici (toelcBen 
Wi^Daec nae ooch bc beüjacrbc l^err ogh ban S>atl)fnv een Heugen 
löcrboigin* Xtr'enbe fBoo^bt-gfjerfl cOf «ocnit öerft)in be namen ör r bjie ï)er* 
mttaSi, ^''9^^^" ^acljfen <ÖSl)Pbjocbeip/f)ct mjnmarifc ïjc 23céf 6/ 
trfflftiöcfiê Coiifutation fl()enaenit / boo? ben ;E)?Hf ü uptgljcgfteben : om brfcjS 
jiiipöen/b.ï totllcbebjome<l5obbiufftttgl)cenbe <<5ftcleecbejliannen/ «©eoubf 

Mman* Erhartus ^Cljncpff/M.Andreasl^ugrjel/Paftor tOt gijCUf (blp 

fSeSaccr' ^''o? Öeen tot ïöittemberglj ter Ie ^arcn bp D.Lutiici s lebcn m Mmi- 
' fterio,enbebm 0cere Luihero lief enbe tocerbtgeVuecH lo) en Vifto- 
rinus Strigclius,\jaHf)are ©ffifieii afgöefet/ cnbe^rjnna D.Schneppii 
boot be anbcre tluee gfjebanr heliicb Uierï) gfjeboert / t'toelche 0eet 
Phiiippusmjüncffrnütienarngoebc ©jienbcn Ooooftliifh mttbefe 
HDoo^bê beclaegfjt'bat fnlcb een nieu ejrcmpel ban fuir hc betüolaui* 
gfie / tuct ecnetlepnebeeüionbertngl^e bet lüerrfie Cfj^ifli maerbte/ 
Oftclijcü fjct ban in ber toaetfjept ftet eerfle beginfel gftetoeefl iö/ bed 
gfjetijeltfamc ïMoreiö bp ben enangelircften in {txm%\yt fa&en, 
ewbft< füm flïjcltlcli bit Confiuarie ©oetfe epnbelijcfe tot niet gliecomen 
ÖmSu!"^^ bergaen iö/jiae bien Fiadus lllyricus.enbejön aen^angO ban 
uonu 3Önio 3nn afgfiefc Oaft gï)etoo?ben: alfo Ijebben oor fi norf) te booien/ 
enbe Ijaelï nae bat bit ©oer fe iiptgfielaten i0 / aenficnelntfee Thcolo- 
gen.enbe anbere 5>tenben ber «ugfburgftftöe Confcisie.t'felbiQe toe* 
bcrfpioReii.tl^afr ban men bc0 ll^eerl Philippi , eubebep iLanbtnia* 
*hiiippi ben Philips tot^efTf «/fff)?tiben acntotifen toil/alleen foo bele be ber* 
beóS'/la *'<'*'"'"aOe bet bermepnbe Sacrament (fnjbt aengaer. 
mmw* Phii.ppitooo^benin [Ktbebencfeen/batbe ifteur-bo;ft ban^arfi» 
inattftiie fenba ftem gcboibert Dceft/sijn bcfe/op Bet böfbe «rtötfeel öefiUDün. 
OH|j«..ons,,,af,fcDen25oechtf> " 



iilmhelieeft 



lOl 

tttaec6t/<©ul)cenöe jaieuüJcZttonigüanen/ enöemfcgöcnDocöniet/ JJJl"^^^^^^ 
toiatfpntcuuje ZaJingUaiien normen» j^uUJiIlenfp gfjf (jouDcn toe» biSpchcm' 
fm/Uoo) De alDer üiolocl^^^)^^"^ U^eeteijei/enDe decren Doel) ntct ^ en jbaciHmei» 
tooojDt fpzeUen toah Dcfe alöec o?ooifte «fgoDergc/Dat bupten i\tt in* ^'^^ ^"^ 
gOelïelDe gljebzuptU nictiö er n Sacrament m can Jöaer ftcrcben Dc SfJlUe 
l^aiifcIijchelifgoDeröe/enDe fcttcu Dnn notf) foninugDe ban ïjaet Pro- tcftniiuooj* 
pofuiones, DientemanDt tn De l^crcbe ban Denbegtnne/oocbDe^a« ^>(Ocpt 
miïen felbe/«iet göefet öcbben/namelgcü/Dat t^tt mtljatm^f^m in S?S,!Ilf/ 
alle yiactfen 5P / ooth in ^lee n enDe ^ouu ^boo nu Dit alfoo toarr/ jon. 
tsac üooj onDcifrhcpt fouDe tulTcDen öttièatrament enDe anDere Din* vbiquiteyt 
gOen ;nn7enD8 Ijcbbf n fultlic onb? rlatigljc öeDenen in 2&?emen enDe ïh,!!?^*** 
anDcre plactfcn / gioote berbutcttngbe enDe oneenic^ept gljcmattfet: ' 
5nn oocli upt I3:upnfrl)lüeig cnDe l^aniburglj/ ban toegljen Defec fa^ 
fee/etlnchecerliKlie <0()eleerDe UnpDcnberDjeben/enDetiirfieCBur» 
OÖeren benaegöt. j&ufpjcfie icfi ongeetne/bp Songöen/ enDe ongöe* 
ïecröe ?lupDen / bflti Dcfe fafeen ; <©f fiet ILicftaeni CÖJifli aen alle 
plaetfen 5p i DDant Det gheeft onberlatigbe g^obe ggebacDten etï ae« 
Dencn/üjaecbanltebetftiileteftiJngöeniiS. bcfUHöfta" 
maccboe De^uDegOefyjohen ïjebben: |&ameIotB/pionifius,Au- ^fp^owen 

cufbinus GrjBcus Canon, Nazianxenus, Ambrofius.Prorpcr, tjSgeÖeel BtieftoaDen/ 

Spcnbacr unt öare mmnm mAhi oocfe De ^©onmanff De qDicf)» ^^XT.^? 
Detö eene fr Dettruiglje De^ Hicfjae enDe ^i&loeDW/toelcfee geen^a» S^r*' 
pilVoocfe Luthcrus niet gljemaecfet heeft / enDefuUen fonDer tto§fel/ mcciuitstt 
bele 43öeleeiDe iföannen in anDereEanDen Daec tegen UUm^'St^ Kt' 
bltibc bP bc Forma,toelf fee Den I^eur-boiftcn toegbcflelt 10 gpetoeeft/ ^;ü,pr„,j, 
cnbc iö fefi^'c toaer / Dat De l$mt€Uiïfiufi toefentlijcB op jonen Mi- imctmu 
ni ftcrio i« / OU eene atiDere totjfe aljs men ban Ibtttn enDe ^out fept. JJJ^ofaKbcpt 
toetc&t in Defen Mimfteno trooli / enDe gfjecft oniö 5nn Uicftaem ZZV/ 
enDeBloeDt/maecBton)£ï5ni« iLeDematcn / aIjPauiusepgfjentlgtfe 

trii/tiiaeritt 

fcbiüft ; l^n »20oDt tö De eije niccnffDap De0 Uirljaemö cftjifli* tmc tuefcat* 
VnDe nof ö een tepfe:<©f mp fcfjeon mgiie f^^^^ht f)are aen» fj^j;^ 
ftangl) condemnercn , gOelijcb fp mp Dan Dof D berbolgften/ enbe bet» ÏUC? 
fmaben/ foobcnicftooclib?olgfh/ Datifhbanfulche Hypocmis.Dte en ^tsmtm 
IdoiXric enbe m ooiDt (ierr feen/ epnDelncö afg^f fonDect toevDe/en W».. 
foo langSe SSSt mtin leben e nDe betftanDt gljeeft/gheDentfee ir 6 
in Defe c lave ïroinie bet Hcere/ met <©oDf lö glieuabe te blnben. onbtritjthe 
ï©eö1f anut-aiaben Philippi fct)?ribenaen i^ectogö lohan Frede- betuocmm» 
tich De tSeebe/^Tiinen fcDoon-foon / ia Dit göetoee(l/ belang&enDe Den «JSy^ 
^aftameiiit-fïcöDt. , , . . ^ ieftnutr. 

^«otnqUanet éacramentirer/ ofte noemenfe noemen totl/nooieit concordia 
top gbebVcl ongeerne / Dat De ttoeeDiacfit alfoo iö, JlJaer top ftope n/ J^;?;,, 
foo beUutecffSni/enDe Die men êacramentarifen noemt/bp bc Con- ijcunfieitt 
cordia,bie Luthcrus, Philippus Mclamhon .enbe anDWC Ötnfll)eref()t ifloi, 

5^ ifl fjebben/ 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



^emm/^mtpmmtw enbc nocö UtMtn/ foo en foubc bcfe ttefff 




*^ üe Aigumcnca Rebben upt öc ^cftziftuew/ e. fnf«[,H?^/ ^«^^^9C' 

toeeft 10/ cnbe fwct öaec ban niet en Uï ilben af ujöftn laten - ino 
benfpalfban mbrfen geexdudccrttuerben ""*"""*'*'^"*'«>oo«n» 
ffiSSr ^,^«^«^S»P^^fo?0&cn/batntft befc W,%^erboemenme/berr,,t.^^ 

inenöe jöa. fal toeibm/omUeleUiaereChiiftcnrn totl^flrtÉfnrwi hJ^^^ 

J©ilöe ben Theologen üjcl gunncn / btc btt Boe r fi ahtfitk Rphrtmi 
bat fp öaer fjier nnic beter bebacöt / enbc ntet ecnc ar MicBh?nirLSf5 
flöcbcn öabbcn/bat bie 3I>oo?e oyaebrtcn Cröf /^^^^^^^ 

guclt toerbcn/enbe®.?L.tDilDffconre m/eS SSLnm 

miif «tu. Bat Sp ® oope ontfangen ÖaoBe/fonDinfiDe/fdn nSiJr.^^^ 
mmn S«t'M/fnOe«it»wï,oraellui«r«.Wivfo«Dt Sm^^^SS 



n 



103 

öftetmlt biflöl5«t.Uïfoo of fcRoflti be ^acramentatffeM / bte botft tjeci .f'Jï^l*»'» 
anöerfi uu ter trjt ban fiet JS>acrammt/»\fS in tooojtijDcn / fp?c6en/ in K?af/ te 
cenigöen |&unct öujaelbcn/foo fp tjocl) in alle anbcte Uttritfeeïcn ban mmbetogie 
be 'JCuïjf burgïjfcfte Confeffie 51111/ foo fouöe mm om bcr CBjifldgcfee "'^ «'^ 
Ifcfoe toillf /niet foo g!)efüJtnbt met Hen boo?tbaren. feSX 

^^et i^aumburgifcöe ^ficl)ept>t/ Anno 61 / f<«««t. 

%c bcsi li^ccrcn PhUippi boot/i© öe beroembe üteui cnbc ISoj* eitiftamö* 
r|t:3(lenbaab tot jSawnburflO obcbouOen apetoojben/IJo.ói» /""ftbeaf* 
.TVwï^flf'^op ifi bcfe «fftlKPöt/belanGenbe beièacrament-ptiibt/ torSS?' 
^' tocbecommc gftcaiaecUt/ ben f canchfurtifcöen sdeöéeï cen« ^ 
ftcmmigljenbegljelDcUfojmioD. #P batüjp niet gtjcfufpectccct en moomt 
Ujcröen/ Dat bJp met becÜJeriJingOc bet Tranffubdannatic , be toacte t»e» ^aum» 
regöentiJooibicïjept beö ILicöaemiS enDe ©locbtiS / f n't ïjepli. JSÏSfï 
nhe 2ibonDtmacl loodjenen/^oo en 5iin bjp ban gbeme anbete mee* ^' ^ • 
nmahc ban Dat in t illuonötmael m l^eeccn Cïjudi / uptgbcbeelteö 
on- ftiualien ujeibt/bct üjare Eicljaem enbeïSloebt beiö i^eecen 
f!i/ nae^nftonbt bet tooojDen m ben ^uangelio/ j^eemtenbe 4Eet/etc. 
mint De Becre €\)n\lafi in öe a^ibeninglje fulrfeetf jöneö «bonbt* 
macld/üjaetacbtigb/ lebfnöigO/ toefentlgtS/ enbetegfientoao^bioö 
iü ' i©oth nbecfi bp met B^oobtenbe ISgn / aïfoo ban Dem g^eojbi» 
neêrt/onöClntllenen lijn iLicöaem enbe Bloebt te eten enbe te bjinc- 
feen inoe aCielticfe onfe Sacrament 5ön tan bupten fiet geb^upr ft bet 
Sflbe/glielöcli m ban ben ï^eere €ö?i(to felf0 bigfjefet ip, moo 
leetenoocfe op gOelnc&eclbijfe bie gliene omecftt / tuelcBe feggben/ 
^atDel^eereCÖJiflu^niet toJefentlntftmbe Bietingöebe^ jaacöt- 
maeljj 5? / maet bat bit alleen een teccRen iis / toaer bp be CDl ifteneii 
ïiarc ©ehcntenilTeboen/enbete öefeennen5Öii. ^^„^^,0.,.. 

JBaerofoorlttocl/opbefen/banberöeligtetoegöen acngöefïcbe 
bagri S iSaumburgh/Flacius Iily ric«s enbe jone aenfianglj / gelgcft 
alö te boo'enïü Den ^^^^^^ tot l©o?m0 ««> jj.booi be jonge^et* 
tonhcntot^fhfen/biebanlllyric^ ingftenomen hiaten/ 

ffieronlTfeS^ 

SbuSc^^^^^^^^^ gi efotbt/enbeom be ConcTcmnationcs aen; f,Z^^ 
mSSmw enbe infonbcrOept / ^at be Jeuc-bo?!! eft ^altf i »,e\W 
O a f So^^^^^^^ bp öDön/ ofte ban be anbeie |>tenbl af. «« W« 

Det '»üonDtmacl betbinben foube, ^00 ftebben cbentocl beteggen. u,ettit 
Ujooibiahe ütcut enbe t^o?(len/^ctogö lohan Frcdenck tot ^atö* «eDcfl Afv* 
ffen/fulcronahettibiaftbetfoecften/nlettoegljeben notfjtoeflaentoil* 
Icn mm nnt bele oojfaften/enbe onbec anbcren baer mebe afgefteert: 
5B>at bcfe bet&eut en ©ojfié bctfamelinge/mct uptbjutfielijtbe mate 
enDe tonbitie uptgW^?^^^" ^"^^ betöilligbt toare/bat g|[^ene Con- 
dcmnaciebooiabenomen fouöe ttjerben/ oocfe be Theologen bier oo?- 

fanf 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Hoog. 

Pfit 1310 




104 

fafée Dalljen tot fultfteti Conventu nt'ct oöf bimSt/noffi üMom foii- 
öen ttjeröciKïl&antDet IjaDDcn Ijate lö,<«3.b?icnDelocb te oUc ttoeien/ 
tuanncetalfoo met De Condc^nnatien in Dit ï)OOö()tÜW|»infl nttmhpt 
ÖC0 l&acötmaeUSDcsi^cercn/fonöeronDerfcöept fowöe iwwt neflaf n 
üSïSU ^'^^ Joo?ïflDctiami toctDcn/ Dat göelrjcöetoel De Ifecur mttWoiSm 
?9JSÏ?£ öflcrpooi Doogöel&otematen enoe anDcre/beOalUcii Dat ftutiiir ik" 
üoemiiiflöe, lioie Daet ten i}oofllj(lcn contrarie ijf / oojfaecfe fouDc Qlmlmtn toet- 
Den/tot nieerDec 'Spjannic enDc :öloet toerflieten / ttaem De arme be* 
nouDc Chjiflenen/onDet Den fc ïjön/aljs of De felbinlje Dan De AtenDpft 
DecHuofburgDfcöc Confcfsic felf uptoftcfloten / oochin DcnUieE 
nm ö^eDe énDe Den m^ouDt tan Dien niet begrepen en tiiare n 

^ieföaltoén foo en ronöcn fp De öoooüöf Dar Ijte ïfeeut-boifiriaaif r, 
g?atje/bot)cn Die tian 3ijne 3iteut-bo?fte(ijf fee <5,göcfrtjteDe bérSarin^ 
ODe/nict uetDcc D?ingljen/nocö tn eenigfjc Condcmnatie bctoiUinfien 
léaer fp fien boo? goct enDe raeDtfaem ani/ ;inat toanneer De nnnoe^ 
Deren Dater l^eur enDe Wo}\im(bt 0^, te famen gijrfct 5nn / als Dan 
conDe Doo? miDDel ban <^oDe0 genaDiglje öulpe/berDc r bc Dacht toer* 
Den/hoe eenicDftn^ eenc anDere SEfamencomlle etlnr bcr booihrnu ne 
€D?!|teIpcöe/ goetöertigDe Theologen, euDe ^olrtifrlje öaDen/mocft* 
te aengljepelt toerDen/ enDe Defe öoogOtoicïjtige fabe ban het Hbont* 
roael onfetfl^erenin berDecberactflaginge gcb^actjt motijte toerDen. 

i^anDelmgSie Dan be Sacrament atijdc op tien litjct- 

bagb tofilugfburgij/ Anno óó. 

>}V% Öct fceiitöeltjtftenbe affrOutoeltjcfe booiafte' 

lUf r I ben ban De Vbiquitcyt.enDc ober alle tcgrjentoooiDicheXö 
lt4^l'©leefcr)^€D?i|li/f)oelangfjcröocmeerDerDeoD^^^^^^ 
Colloquium tregfjcn ftaDDe/enDe Daet ober Anno i ^ 64,in Detcacntoooi* 

n. chnftopheltot mrtembergïj/ Ijft Colloquium tot «Banlbio i ami 
flljeftcltiiö.'aDaernineDesf paltf-giaue Theologen fuicben abehitht 
be|lenDigf)toeDcrftJ?oIienfjebben.jlföacr Brcnrms met lacoboAiS 
enbe Daten aenDancb/©o?rienenDeï^eeren Defclbtghebooiecnr on. 
teranDcrIdf 6c toaerDept inbecIDeDen/alfo enDe Dier QtfleltenW, 3^^^ 
toanneerbeVbiquitcyt nietfïaenDe gljcfjonbentorrDe/ fooencmihÉ 
men be leere ban De toare tegöentooojDicïjept dcö ILifliarmfienbe 
25IoeDti8<tf)?i(lt in'tHbonDtmael niet beDoiW^èoo onla" 
Ijier nae De iSijtrbagD tot «ugfbnrgD Anno 66. gütftouDen nftrtao J 
SS ^'''^ •'P ^'^'^i ?f '^'f ban ©irtembergD en löaItf-g,ac%S 
ffi 'oïS m m aenftetjingöen ftarer Theologen . fiaer Daer fieen berlupben 
l^attfiBiiu». heten / Dat fp De »cur-bo?ft Frcdcrick iöaltf-g?abe / onDcr Den fcfiön 
bcrILeereban't l^.libonDtmacl/metalDerftanDe beftoacriticfeef an" 
belingöen ftarbt aengf)eD?ongDen ïjebbcn: alï< ofte fjn uooiaftefnc 
^tanDt Der «ugf bnrgöfcDe Confeisic geöowDen/ euDe alfoo Der S 

ligt' 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



liflfonö ViteUe inrt tï^eïncDtieÖ gfytatljt tn f onbe lutTben. 

i&Mz f)et tjeeft met alleen De DoogügtjeDartjte üieur-to;]l boo^5tj' 
ne ïderfoónöemgljcnoeröfaem Qï)m(ffiumt / be ïLeere/ Uiclcfee iii ^cgffarhte 
^^m0%mt$ 3»crcfeeti geüoetttiïecDc/upt De <^.2&pbelenauöfburgh' "Ptnupunae 
fcöe Coufelsic melcöetjP öoo? jqncu^oon/ ï^}crtoöl) loha.» Caiimi- SaSn 
rus, öem Docmaeisi J]eeft laten nae Dwgï)en)ml)t!gl) enDe gionDIgch te g?aue m..ot 
tjectoonen/enDe De 4&oDlïjcfee HDaerljept gelijcbfojmigj) te jgn/te be» aeeumtor* 
togfen.jBaer öet Debben ooch De anDere Mtm enbc l^o^jten/enDe Dcï 
felbtgDe nar ggelatene aaben/bat onggeboegl^t foetbcn / ban De upt« 
fluptmglje De0 #altf-g^abe / in gember toofe öaet Rebben toiilen Ia* 
ten be{)agl)en/maer p^cfenteecben eene o^oentelpcbe ^efamencomfle 
enbeetfientemffe/ommet30ne3Heuc-boj|leli)che<©.tc bergeliicfeen/ 
oocfi tegljen be ftepferlijcbe jtBajedept/op Desi fcluigöe begt^eeren «©f 
fp Den üeur-boiftl^altf Giabe booj ee né <aè>tanDt Der «ugf burg^fclje 
Confelsions tocrüjanDt ïjtclben enbe bebenben/ befe uptD^ucfeelpcbe 
Jjerrlaringöe g^ebaen fjfbben : ^at Daet <i^enioebt/ Brille/ en jfeee» 
nnighe gDeOeel niet en vuare/ben 3Heur-bo?(l idaltf-gzabe/ ofte anbere 
bie in fommige nmtMi meteen (Imbiglj tn 5Duptfröe ofte bieeiti- 
be i^atie toarentn eentgD perqrftel / toeel min upt be fieligionjS b^ebe 
te (lellen/ofte ooch De 0 tegljenbeeltf berbolgingfje(luclcfte ni ofte bup* 
ten Der tl^uptfcge jaatie booi licpe)toe te ftaen/ fteifben/ ofte Der %t» 
menbfDiucbten/bctoinmeröen/ ban ü3egl)cnbeis tE>oo!btsi Cöjilii/ 
Öacr€rüpce/enbe bcrboIgingOc/ftoaerbernibegjooter te mahen, 
JBet betber aenbJijfingDc / ftare iBajeftept conbe ooch Ijrljtelijcfe af» ^f^ffif^ 
meten/bat bc XugfburgDfcÖc Confelsions bctUjanten ^>tenbenniet butgDKi)?' 
boegDen fouDe / anbrren / bieinbe laeligie nietliaerniftoJidgcB confufio,« 
(lemmcn nu ofte tor f onienbe (Kt 4Do2Df c l toe te ftellen / toif n fp Daer ^ 
boojbouDcnenbe achten/ Die ftet toare brrfianDt Dftjftuaf burgf). Set 3 
fcfie Confeisic, mct^rincinecningfjf 5P toegfirbaen. IPant onbcrDe- be j^*pi(Uiu 
fen fcOnn mocïite oubct Defe ^tcnötö tieifocc hingfte bde HupDcn 
(enDe infonberfiept Den ftuacfe gOeloobigften / toielcfee «Ij^iftuss met 
Jiinen 25!oeDt bertooitben ï]eeft ) gftebJelt cnDe onrecht o|)f ftöieben. 
<5ftelgcfe D!2ï<5fïelrif fee ejcempelen tot nu toe / niet üJcpnigD booj oo« 

Öftcn gfietoeep 5nii ^ ... _ ^ tr ui*^^*^^^ ^ti^»»m 
toiloc ooc uttJe 1® ftje^ept op geïflcfier topfe ficj^ inbaclötigö ma» fcöe 5>tcuD? 
feen/bat oocfe bp fi t ^aptltifciie cee tn be i^ooft-ai tijctiel, acngaenbe 
feaerritbecibi^nniahmghf booj c>oDt / enbe bele anbere/ nietaen 



eik 5y>i oock 
niet in alicQ 
Oofl^aaeiis 



au? p!aet^enalielnfï5fo?«'*Ö" UJiifegherioubenenDeghelcerttocrbt. metocnaiw 
IBaet alftoeüjel be betiaüligfjbe <©Jbentelncfee€efamenfomftc/ban ö«8c«w8!>. 



toegöen be$ MvMbfi boo| «©otI)a/enbc anbere bertjinberingge/ niet ^ , 
oDebo!gï)t t0. Ao öeeftmen bocö /naebefelbigfte tiitbecl min eene J^t\ 
op^ntlncRe ofïe algftemepne Condem n atic boo|t laten gacn. tuetis 

lÖanttoatfommigÖertoepnigÖe Theologen pnvaiaConventicu- bcjcr);.-... 

Ia, enbe l^articuUere/enbc ontiejiiibe berboemmgöen fiare^ wr-lZmi» 

0 mepnbe ^' 



tuecigcheil 
bctct);eueit 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



io5 

iiifmantfltt* mmibt ZeQ^tnttt\0\sie\tMm oftenaebcfcr tf)t onbfBöOJló'fftÉi' 
eeij8o?t /cfi ijjijfc öoojgl)cnomen jtjti/ aengact/connf n tocrfïaiföige Uupbcii tjooi 
to'oT"aift f^^^^ rcJfó licOtcliirfe afmeten/ Dat ijtx m gemepncii ^aUeii luct gcc» 

l^au jjet Sacob ^nö?eamfcöm Concoidie 75otch, 

^f^^ ntt öat Dupbialje 0 öaeoöö foinmige b:tbc-IiateiitieILupDm/ 
AyTtI onMItitfect cnbe onopDoubcIijcfief tjecfniabiiiGDe/ mbc 
Jl-I^viafïeringlje bet onffljulbigfjc €ï)jtrtejicn / rnbe rot erne 
tjfttoai) . «uUJigÖcfrljcuFiiiflöe bec ^Euangelifcfje feerrhcn/ffcttiooii 

toepnigO -Jaren üi^iucöuptgöfgane licob Andrcamiche Cciifcz' 
miri fci)2i)uï bi 2öoecimwfb?upcUeh'ü)!lmcn op befeplaetfe alleen wpt cené »?icf 
e"c«auJi* booznemcn 40umiijcUfclie Wofi\ bcd QiKpaen ben iicur- 

sutt/ut ' toojlï tot^ac[)fen/l^crtog() Auguftuni,aciiüJijrcn/ü)at tonfer/uerfra* 
tócarbojrt bigcï Eiipben bcbcnchen cnbe ooibe el toan fukfeen Boffb giöctocfiï 
m^AiUfin. jjjf (,0f ^ „Of jj, tjj^iif B gijf foincn UJarc> *Bt tooo^^oen ban 

foobantg5 ^clntft 3Ün bcfe: 
ftcitr eitbe ^" ttutïjfelt aentoanrbelötb Qïjel^eeï niet/bat ©.!L. mbe aiibe» 

i&o»!if bfb^ reHHeurenbe taoiftsn/tijelrlie met bU toerrit omniegaen / ijat€lnu 
bmecjiaü. jteltjcfe cube glicï^eel üjel inecnen/ gelgr h top ootU too? onfc 10>erfooit 
aShS/fltó "^^^^ lieberiS toenfeï)^ / fiencnbe bclrben totibf n/ 

be Theologe, ban bat ?enc fulclie Concordie r onbe gfjetreft toerben/toaec booiv^o" 
toeicfce tot tjpfi ecrc 'ctibc aiïine ïDaetljcpt gljebojbett/ \joojt gfteplant / coch alle 
ai iiim'ft öerlïanöt mbe btoalcnbe mcpningfien toetf) gfienomrn/ neoiQf * 
bfirnkt m fomen/enbebaetbooibcu |&apmcnöet|»upl/oiifctoarc€6:i/?£i0c* 
9öca)cc(i. fie0eIigteteïaftercn/gf)C(?opttoeröe. 

JDaec top b^ag^cn be epnbelijfiie tiooïfo.ig!)e/ bat be fciS be Weqïj^ 
ban bc Theoiogen.t^.U.cnbe anbcrc/om fuif Concordie te bein ii' 
öijcn/ boo?göeflagben/oï)el)epl niet en ?p/ macr cbcn bat tiQljnu 
fpeï ban btfen/aliei l^.H.ban öen bertoarl)t/baei; «pt bolgcn fnl: oor& 
bat 1^.11411 eenen fulcben ^©ooHjof glieboert toeröc / bat fpïjaec 
f toaecltjtb tn toeeomenbe ti^ben baer tipt totcïielen fal inoglKn. 
mn iie #ant betoölc l)et ftcö actifien laet / bat befe Concordia baer l}tm 
Theologen 55 Tlicoiogcn, bp cnöe anberen gl)eb?ebcn tocrbt / bat bie 
fSn öe" Qbtne'mUlit men Calbmifc ft mmiv (op toelcBe fp foo [jarbt berbit* 
«oncojöi tett $nn) fonber ter ötmatig^e betboo?ingljc/ enbe e r 'aenteniffe (jarer 
iBoeck© ge. %eere/berboemt toetben: Henanbeieii/onbetben jDaïiicenbe'Srntcl 
l«5t ^«uue. ^uflf burgbfcbe Confefsie , enbe jBajcficpi 45obcj8/ ecne «leutoe 
Hecte banbe Vbiquiteytbeis UtcöaemjJ €b?ift<in iföercbf n en ;g>f(jo' 
len ingOeboett ftebbcn : ^acr toe/allc booifgfte ban ©.IL.enbe anbe* 
re ^eur/©o;tfïen / eubr bet 3£ugf burg^ftbe Confcfsions tocgbebane 
^tenben / booigaenbefianbelnigifien/ bpenbe nae bcö lebetijs tijben 
LutlK-n.BeftentenifTsti ifSffcftepbcn/ bergftelöfbitiöben/ cnbe met af* 
gl^emcen Confens gl)eappjobccEöe czibe g^cpublicceibc [j^iften/iii 

tton* 



t07 

tUJiifel gï)ctog?)oi/ txxht fufpert onnnaecSt 5n«. 25obf n bit nllfis/ öar ©it nrr ft 
ban tooo^fcpDc Theo!oi;en een fooDanioh l^ïor ejï tot bet ci qt^t^gc örr ï"" "p*p'"'3 
tlOOjaIJt'flÖCÜnit CoucordiJ,illi!i q]}t\ücint Sublciipne a pa; tcni.glj^ ' ^«Sim 

b^upcöt üjetöc/Ujelcfte upt t>e €ïj?HkUube iTicrcben nirt Ijcr cn ronit/ tefirn/b,c 
O0C& aen Denl&aptden/öic fjact bicUtiJiiis enies onpartgbioljcn CoUc- «fsDcia 
quij göetoepöDert ö^bbm/ tot Dier toe tian on0/ Den Öeligioiifi Wtf Sn^KL. 
tojauten/gljeflraftcnDcgrictaDeltijS gftctoojbein ;g>ooencomifnUjp mtn\^x 
anDccjSi met afmeren/Dan oat upt Dit Uiercfe eene g^ootrr fcfjeiirinaDe/ ^'^ «■« ')fft*= 
tmecDiacOt cnbe oneenichept mDcr aeügtonjs fahcn / aijatebooien 
opt qlyemeil i0/tjolgf}cn fa(, ^ 

mifo Dat ©.H.tuci feheröcriö te üf rtoatfttg (laet/ ban toannce r fulc* tiffTm/po* 
fecn Concordi 25oech aeii öcn Daglj/ enbc Den Uupben m tz fjaiibt co* {."V'v 
mcnfoubc/batbeelbeclepyartijcn Daet tfoöeiiiS roepen fubeffijiö' rteimt^°^* 
tïenfullfn. muybt 

eecfie!ó'c6/be ICugffaurgDfcDc CcnfefsionsBcrtoanbtcnfc(be bie iw 5^1^*"*' 
taec niet alle/ aljSmenuiecnt/enDc ©.IL.ingljrbeflDtnïatf) 5tjn/tot Sutlnf"^' 
fuif 6en Subfcriptie fuUcn laten bcrgljenoegen / mare Oe nieutoe 1Lce> bergt)/ 
te aan öe Vbiquiccyc berujerpen, 

Centujeeben/ alle begbcne' Die baerinne/bejS GÖeitoembe Caivi- ^Sthnit/ 
nirmi Ijalben/aengöegjepcn tnerben/ cnbe tegcnjs Ijare beelüouDigÖe ibtcatfi 
recljtmatigöepicfeutatien / tot cenen onpaitijDigben algöemcrnen ^mif/'üitf 
Coiloquio te comcn/ becboemt jtjn / oocfe ban ben Theologen, bie bat '";öa«ba»t 
<tonfoibi Ujercfe göeftelt Debben/ enbeban fiar? ftopen/ balfcbrr ILce» nttmm ut 
te/bUjaÜngbcenDc ïöctteriien/biemetfjare rnrfiungDe enbebe&pn' 
teniflTe niet alleen ntct ober een cn tonif n/ nocb baer npt bolgen/ niaet tS^iptiJh ri» 
oocfe baer mcbc opentlricS rtriibcn/ €i|)f liith hare beelbnlbigfie j9?o» imn upt* 
tejtatien enbc Vuiibtloopigbc ücrontfrbulbingOcn uptbJijfe n / geDeel im^ ;» tct 
faalfcijldcft/Uoonijcb/cuDe omijjüïelörlï befcDulDigfit ü3erben.€nbe lt«ö(» 
ban toegften fuif fecr injurien cnbe beticfittngöen/fjacr cnbe fiare He e* 
rc öooj be glicfjeclc Clt^ifienliept te ontlnbcn/ niet alleen om l^are on* 
fcfniibt te rebben / m<^-r oor li Confc ic ntic balben gbebzonQïjïi; bjec* 
ben: i©aer booj ban Dat iiiJtgljeganc Conr D.ibi 25occU ban gjobc on« 
toaecfjcpt enbcCahmunenoberüjeffn ^ubzi Mooi ecnprgbelnrb tot 
ffUanbe/cnbe oocft in anbere (ïuf hen gcfufpcr teert cnbe beratbtelijctt 
ÖftemaetRt toerbe/ cnbe upt een Concoibi ï5offlt tot een ^ifro^bi 
25occ6 toerben fal. ï©elcfec aliS ban lui ter tgbt/enbc bp alle naecome* 
liiiaüen/tot mcrfriclücfec bertlecningbc ban B.U.Reputatie, cnbe al* ©iet ban 
let bjclmcpnenbe ïteur-boiflen cnbe ^tenben/ toelc fier jaamen enbc marijmfn tie 
^Cutbojitcpt flcchö be gfjemelbe Theologen bier inne te nuf bjuprficn ^ "ï''"^f"' 
gaec onberfïflen Ijebbrn / en tot gjootc fc Ijabe ber CiJjidelgcfee iöetf ^ SiS Le 
«^ÖÖcbQcnfa!. ©cimfTcnu 
enbctenberbm/bc3c(utfcn«nöc i^apifïen fflfjS/ OÜelijrfi fp ban "S,^ 
teebe ötec te boo?en i n openc ®?ucft tegöenö be V biquu-cyc , al? eene mSt 
ottbe toerteojpcne opinie cnbe ücttcröc/gö^ f(Ö?fto"iÖebben, mmn, 

0 g 7^0* 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 





I. 

Coiicordie 

jfaj nelebp 
baiiDcit n 
hetueii. 



108 

25otoenbefe!SaïfejJ/oocfitenïart(ïen/ be^ierbe fitnWbmfüWm/ 
Hieltje ceeDe upt ));eefe/ofte anDecjg inet Vierlbti^fïinsfje/ cnUe niet met 
Q^onDelijcbe otietUiegtnse bet fa&eti/otiDetfcDieten Rebben/ isatiiieet: 
fp tian een beter onDertetbt UieiDen. 

©at alfoo be Schrïbcntcn enfcc Subfchvibcnten bcfesi Concojbi^ 
23oeclt0/ntet alle anöcrcn/oor b nicbc onber ben anbcrcn ficö felfjoi int 
Ijap? fullcn gatten / cnbc fal bet fpcl öoe langljer l) jf cjuaber lueibcn/ 
öbclïjfb i?.1L.fulcheö/cnbc Vuat berber baet upt Uolaljeu niocljte/aljs 
cwettecjtanöigöcüeur-toojfï/lirtjteliicfi ront afmeten ente(io;ibecleii» 
©neöetiep 2ïen't epnbe befeis fcbiöbens Vuerbcn bjiebetlep nubbclen boojge* 
nuo^eieit flagl|en/tuaet Doo} b« 4?uangeltfcl)e l^ercben ban iiorb mocfite gera< 
boojgeaag?/ tuerbcn / bie men oor b toerteüeii luil / toaer mcbc ti?eebt faniialie 
iS« bet' Hupben (üjekbc bc i^eere €Ij?ifiuö faligb pjtjll)be fcltjigbc met utnt 
jeiJhgcöcc oticcüieorien mogbciK Want «rjlclncii lept bat fïO:uöen:55ciuij!e 
ju39e(tf(i)e fiet öenThcologen,Uïrlffie bit €onco;tbi-lBercfe b^ïjbtn/ oniben gbe* 
mcMi. Calüiniften noemt/cnbe Oflte 'ileere u boen is/ bic fp 

niet l.iben nocb berbiagben mogen/ enbe alleen goct HutljerifrO \]ui{< 
ïcrt 5ön. «©ber leggbch top / of het niet eene Vuegb Wiate / bat tö.ll.bc 
Concordicbpberbanbt name / toelcbe^t*».*^. tuHeben Luthero faii* 
gljec enbe ben ^bJttferfcb^n/enbe anbece «i^ijerlaHbtfcfie Iterr ben be« 
taemt enbe aengbepiefcn iö gbcüjoiben/enbc booj bat mibbel be <!?e» 
nicOept tufff Of » ben ^ptfc^en enbe l©tïanbi|ïbc jSatien Theoiogea 
g'bcfocbtbabben/Vuelfbeö bic gbene/ bie Lutheri Ueere berbebigijc n/ 
xnbe^nw öaergecnfiiiistcbcfujavcnoftcte \ijcpab«ren bebben / tiabcmael Lu- 
beiHifitjeiwe iherus faligljet Ijem felbc baet toe bebent ftecft/cnbr bc fcluigc te fton* 
eoncotdie toegcfept foube Rebben, be anbete/to^lcbe bet met ben <ètoit* 
ce" 'fijM m> f"*" boubeii / fulcbcn miböel oocS niet geboegOf Irjcb afflaen tonnen/ 
mtotrtuiiiP betoölc bepber beelen Booi-babercn enbe boo^neenifte Theologen 
0ege((i«a/ baevmcbctc MietiCtt 5t]ngbcujee(l / enbe upt be gionbtbantJöobes 
D VSt booo;ibt ben anbcrcn niet berber gbeb^ongbcn bebbrn / enbe biif bal* 
ftifs ieitge* Vjenoocbbarc jaacoracUngf)en/enbebctegljcnü30oibiöÖe Theologen, 
noiueii/eiiöe f|f t baet bp tod motbtcn laten blqben /enbe alle Condemnatien mtt 
?B aueC" fmabdijtbe aentaftingben ber felbigben ( toelfbc nae bcrmog^m bec 
ften/ * «ugf burgbfrbe Confi-fsie, be fclbigbe Concordie enbe bie gbelbtfoi* 
migbe gebolgbbe onflraffelnrbe/ enbe ban ïteur enbe l^ojften billót* 
feegbeappiobeerbe berclaringbe aennemen / beminnen eiibe taerbebi' 
nen)beenftellen enbe beeren.naelf feciS foo bet berrregen toerbt/fal i^, 
E.tot ccneeentoigfte roem enbe bcften/ootlt alle öeligionjs ©ertoan* 
ten tcgfienö be {Saptflcntot ttooft enbeberfterffiingbegbebijen. 
tt. JiBaer foo bit mibbel bp bet f c"e oft bet anbere beel niet en foube te 
4£tu tolP bercrüghen toefen/ oft niet raebtfaem toarc/ bat alf ban/ op bat nie* 
Bimacttjöig!) manbt m:retbt gcftbtf be/enbe niemant fonbcr feennifle bet fabe bet* 
«H« ftrt'jf tocrbe/B.U.neben0 anbet e / op een tJiw onpatt^bfgD Coiio- 
'* * guium jjftn a^uptfföet cnbe bieember 0Am Theologen bebacbt 



I 



I 



Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



lil 



105 

toflCrt/Ujelcfie WeQUé\0 öic in be onbc Hercfif n / enbe hp onfc tijDc 11 
Hü alle Öijc]C enDc ©ecgaDcruioo öagoeu / öoo? Den ojbenteltjcfaen m 
lfcUatou0 fafeen goct qïjehm mttt qmovtim W oor ö ben ^apifïeii 
tot elcfee cepfc i0tïooiaöefla8Öcn öDsvuoiDeii- met eemglje toocge öan 
onfec allee fiitie Theologen, Die öet lif Ot mcc fcljuUien / m fleencc tm* 
mm flfflfteaaaDcn enoe oöctucpoöcrt foat»e tonnen toerben. 

JitiaetuwDetoalle oocU ü>.1L.bit m;ODelteUJi)btluftiaD/ enbe bp fo 
Ijclc ontuftijl)e<e>ntl)colaoitcÖen ïiopijcn/ en nicniaerlep bebenröm 
«nbe tiooinenien/nict foc Ijoejï te öereeqgen en tijace / euöc in't \muh 
foube te Men ujefen/fouöet aföten / toelcfee boc^ nae onfe aifTinobe/ 
fietalberbelte/fcUalle enbe toecDzagDelÖc&Pc/ oocbUjelin'ttojm6te 
ftellcn 5ijn uioeljtc/foo Ijet alleen nae ben fieg^el ban <0obej3 tooojM/ 
tcnDeOcteobtfaligöDeplfacm gtjebjupcb beroubenöechtöbelooW- 
Blicn i&crcUcn Yjoo?ö8cnomen toerbt/onaengbcfienbat fommigbe/ 
5ïclf fee ftet Urht/en^e om op bc gionbt te gaen geerne fcDuttien/l^,m 
.enöc een pegïicUjcti bat felUigfie aljs onmogDelocfe enbe otipjöfelgcft 
lïooibeelben/üjae r me bc Ijare fcljanbe enbe bcb;togö / baetmebe fp be 
mmc\t mcpnen te beibl inben, niet openïiaer en foube toecben, 

Jioo foubet aaebtfaemH 5tj" / betoöle ^tttx I ©o^llen enbe ^eti- ^^^^^^ 
iben be? ïuSgljfcbe Contefsie öaec met 

nbLm n met bSi miber fïrtjbigö jgn ) nabemael be aeligie/ nocD StmoSt 
hnn> ro oouia noch Conciliën / noclj ter tijt UergDelefeen macD toet' <8oj)t tijcbrc 

iietienfi b'iuibete onbeb?angt/tot op berber toetgOelochmgDe fitten efi guntiotbu 
SmniSe)metb«^ 

SSe/ baerntenbocD tnljet funbament onfer fali ftepteentf iji/ 
ten fulc& S g^etrefrtoerben : j&amelöcfe / batmen 

ohSi ïiaS^^ ttoüfd iyti fal bc tijbt tieel tjetfacDten/en be toaer- 
Sent SanfS 

t-mrif ? h« n« ti»t mccfc enbe btoanglj niet we! boen berf/ fullen oor ft 
bSmfteK^^^^ laten/ enbe fal alfoGamahels 

raeb?SSirfl^ant i0 eene Heere rerftt enbe upt <l3obt. foo far* 

A^^ufuJlu^,f^ht in't felbige met Lutheri drempel na \}0lgen/toeIc^ 
W/„?m!f^^^^^^ op <©obe0 tooo?bt/enbe be erhen- 

^rtffftSS nocDboom löublicattebeögDenocm- 

ben lacob AnSirchcn l&oeffe^ 

toee(l/de Dato lo^Maji. in't 78.3laer,«lfo aÖ^^fn nocD aUen tec^ 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



fiaubigljeii Cljudeneri tc bcbettfïteii/€»f niet ebeu bat ahm/ ahelmk 
metbet n» tnöeioact OebolgfttiiS/cnöeiatbXrT^^^ 

toa»anö£ren opt Ucutaen r nbe aciioDciioitieu iis SeVft * 

5S?,S' fWiiBfir'ollMn lipt feil Buct/booj <£iil6jiu(H imtiicuai Wl» S 

opcntliirhc td.fta ,r)« oii6cBoo!lnt6 recuciicnbf mikmi n il5ii,. 
notiirte Caiwmftm Ban be Pjeb UX SEZXn 

jc tijillen tocranttooo^betilatcn/ bat een peïï öS 
öcm onbcrtDinbe/toatmccc/eiibe (loe öp Sc 

bcenbenabeel/tuelcft upt ftetonbeDoo lofsSe^^^^^ 
Thc<>ioscn, tot oioot^ mUminm m MnZrm^tm& 



öfteboMt Wmtse tot Ucrflerafttgö^ bciSflctoeltit» mbe tpjmmgc bei$ 
antecöiiftö/tcflöcnsi toclche niet (jcpïfametö cöefcDicben c onDc / ban 
bat be euanflcliff öe ifóercfeeii m 3^iiptfcölanbt/f nbe op anbr re plact» 
fen/töekfee jiBcöeltötmaten onöer een #ooft ben ï^e ere CftjiOo/gae" 
öeeemc^ept/berfïaiibt cnbe<JrojicfpoiiDentie in acligionsi faüen IjicI* 
ben/cnbc ben anbsmi onberboemt/ofte |oo men tmmrris een anbet in 
3i)n mifbecjlanbt niet en löilbe laten / batmen fulcy tot eene ojbente* 
igcfec ecftenteniffe comen liete* 

^a t (aetote ^ee( Dere^ ^tW^tss. 

en feilen flöaer bclutjle ftarei bele/ofte upt öÖcVMoonfiept/of* 
'fir te upt |föcnfc!)eUifhe lïffeften/ Xyoxx oöelgcfe als{ meteenc bp* <©iuöwgi,e 
VUfonbcrevoemboo? Luthciirchnptgöebeu/enbetoicnietinal' '«bet^^^^^ 



QhemascRtcnbegïjebföenftcbbrn/ batfpborf) met neerfïic Dept be* 
benr&en/enfcc in Daec gljemocbt oberleggen Uiillcn / Ijoe Ijet boo? ben 
SSlinachti} tlten 45obt/in ccnen ve tl)ten etnfligOen gljebec Dt ber £on# 
ff ienrte/cniie in ftet jongjle #ojbeel te bcranitiJop?ben jijn toU. 5lDat^* 
wenfonbcr oaï)ouben/ecn fultfeen (©ncö?i|ieltjcfeen/ergöetlgcfien en 
fcïjaöf l^cficn ^piegüeUgftebef I)t b?gft/vnet bc ^«tanfcfte enbe pac* 
tgefclje karnen ber genoembe ILutöerfcöen enbe <^ Jl^JlJfr^f hi^^LC 
fecaenbcpb^ftibeneencn «Cftiiflum Vuace aobt enbe j1Senfcftc/boo| 
fiSceniaiien S ^"^^ ig>aliggma&er befir nncn/ 

inbe SS ber .ff fiitftelijf be üleltgie/ luelcfie Det ƒ unöament 
acn(ta?n/haer op {jet eenigfie tooojbt 45ob0 P"}* ^. 

tBantLmt^fulfftepartgeffljei^m^^^^^^^ ,0,„ö>fr!ir 
feeïnrh b-^bc ! \m\^\\o en fnit u geen 0abbi noeme iatcn(en alfo ootö j^amm m 
m\t nff ftJn booi u\i3f JH'^bbi niet opUJcrpcn ) want eeneiiö utöe teanw-ffiijt* 

(tel Pav.ius De Coiintljercn glteficel erndlgcfe a!jS Licttecrbcr^ cnbe ^r9«,«ö% 
töleerffHitfïiLïnbe bic nac bleefcftli^cBeï toöfc Vuar^^^^^^^^ 

Paui.fch b'anbec Pctrifch , be berbe Apolhfch jgn toilbc : 30 nu ï^iè V 
^ftiinu0/ fpjeet 6t ÖP / 0ï1fö«ït^ ^0 Paulus bopj « egecrupp ^fte 
5mg?iPtn Pauü jöamegöeöoopt^ gtem/ meid Paulus? picij^ 
A polio ? ;©tenaren5i)n fp/booxtoelc6eg8p5Dtöge»ooWg!jgf|etooj* 
ben/ enbc bat felbigfje/ gDelgcb D«t be ete eenm pegfieltjchcn gfje» 
gÖfïifnfjeeft. _ 
l©ie en toeet oocS niet/bat m bcii cerPen entie Citbtflcn iS?rc6en/ 

btf 



ni> 9Difn,el ftteofud S^^^^^^^^ 

eencii anDmii «acin bunttn&eftnSom'S S''" ' «""l! ban 
«mi(l.iiiimrtroe.WBelflcr A han*ffi* 




MnbetJBenfcO|n,9amaSlTKf^^^^^ 

g?a?„rBV„s?f^r ^^^^^^ 

SMniwinnibfrfttaffWijt&cnw'Sttii.nf^^^^ 
SSS™ ™''«nf"n'""flBftoclMopö,j„o,,6a X 

«01111? öa« Cal vinifch moeten 5wfm ü^watj^' w'g'Ucn.Philippifth, 

bigDt iu«. en in befe f i be ti/ber «Buben cn jaietitoc ^9*t^rtt^lo^ul^ 



n 

tt 



t 

t 
I 



tunW acnlöanflljcn/ enbe befdbiglje tot ftare TKceftercn op* 
tocrpen/enDef|afïöacio\jer€tj2ifli enD£5ijncï; luacie «aijcimpiite 
ciiDc Mmht oiuflaeiuCiiöe Datmcn tot onöciö?uc&inö(3c öf 1 1ü)af 
achiigöe/enöe m #oDejS lli)oo;Dt gegjoudc ILecre, Clj^iliclijcUe rtibe 
«aoDtfalmhe ILupDen / ueröate partijelclje eiiDe uan öen f^apifïen 
ontieenbe l^ameii opDjiiiflcn/üJelcbe Uooj allen opentlgtb betupgcn/ 
Dat fp bupten €hxiito uiemanbt anma boo^ öaren meefitt opiuec* 
pen' iiocö om eemoOe Hccracrjei/ ofte^cbzibemen toiUen/ firö cö?i. 
m enöc ;nnec leete öiuflacn.Sac met ttm Sipoflel i'auio fegQtm ^oo 
pcinanöt/oocb een «enoljel ban Den ï^cmel / een anber <euangelmm 
iweöicute / ató Cbjift / oe tjopbf ten enöe Jtpotif len on^i flijeltert 
öeW/öte V.Ï tietuloecbt/ Anathema Marjnatha.*enbeU)aer nioiörnt. 
mcbe^etlmitenifreDcrfalienbelüefen conöc toeroen/ ÈatbcfeHeere 
(toelc&c fp uan't ï^.l^at Ijtmaei met gocDet Confcientie ppcrr n/ niöe 




Ifterche onbehent/ofte oocU Die tot D.LucheistpDen olKplreoljOe cnDe 
loeaheftane Concordie IjanDcUnslje ronirane 5P / foo ü>illcn |p Oc fel* 
bl(rtie wrfiDfleallö toeberroepf n / enDe Daet uan opentlpcb aftte D? n. 

aieeTban fu^^^^^^^^^ öbeefmien eenen pegbelpcb r e ober* ^Sfe 

toegbSfIf ootfentetinbefengbeballe m ^rni Unhcr. p^mc 
beSyÉnDebiHöchconDeafn8!ietogbentoerDen/miche0/al0l;eni D.Lu.hcn 

töbt öQmglieUJoipen toeiDe / Dat 5Dne lleere Ti^uhkm j Mit^ 
tifrtj/ctc E ï'^^^^ l^oojDcn Dein Pevanttuooit beeft :^c6 
enSa DU (wne me V "ocö in t niinfle met acDte/ Die jare niee« 
nitX 1 K^^^^^ en weten te beüemaljen/enDe üjat Dex felbigbc en* 

btt ?0%um t^^^^^^ üiettenffb/ üjantDati^ ïjetermgeffDupm 
enbe 5S t'S^^^^^ fp gbf fïaDtgb w De iBonDt Poeren/ctc, 

«nle DeüfnSmet^^D^ aengemetene l^anie Dct Lutherichcn fom* 
wSn foaffiSabt: ^00 Jteltmen tegben^ fooDanigö onbe* xoma. 
bacKoSnemetv ^""'^t'' IDennanmgftc Pag... 

feiff een peSbS ioopmtt meDe ÏJP ben genen lïraft/ twelcbe goet 
Luthcriichtoiiben toefen* ^ , . r ^ 

^ satetalfoo^gOp W«/feptbp: «)oojtm^^^^^^ 

ften/ biDDe icb/ batmen mijnen ^ametoilDeberftongben/enbe ficö 
niet Luthcnfch maer Cbitftcn Ijceten. H^at 10 Luther ? Dot ft De 
5!-«te niet miine jS&o en ben icü oocbooi niemant gecrupfï. Wn^O' 
flel Pauius,,,^oj 2V totlbentet InDcn / bat De €b?iftencn tjacr fouDen 
Pauiifch öeeten/ ofte Petnfch, maer ^f^^ifienm* #oe foube Dan tcft 

atme (ïittcftenbe i®abefat6 mx toe comf/batmé be l^tnbecé €b?>(ï< 

)è met 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



ï T4 

met mrfncn !^epIIoofen j^iinefotibe kocukii^ j^fce nlfoo Itebc W^fta* 
ten/lact onjö öc parttjeff Ije jSiamen iiptöclgljcn/ cntie COjtRenen hce* 
tc5t/vute!i?J %mc Ujp ftcU'ücii. ^Dc |Bapi(len Öcbbea billncfi een? par* 
igffdje jfïnmc/üJiUen nacöen idauo fj«eté/ Dw^jave jBccficv tjö.Stft 
en ocn/cn&e cn üJil mcniaiuö meejicr 51111 : •^ch ftebbc met öe 4röc* 
nucwte/ öccciiifllje gljeinccnc ïLceie €J)?i(li/*Dieallcmonfc iföccfïcc 
i!3'0)artïjai. 

<®p gndilcfter torifc fffliijft Doa. Lmherus oocft injijnen 25jref/ 
aeii öe €5)itjlc"c» lo^ :§>traf f burgb/Aimo z6.gc(i bibbe uUjc euan* 
ncüftcji/mtjne litMt ^t(xm cnDe BzocberjS/ öat fp u ban Luthcr cnbc 
Carljlaïst uinfi'Si/CHöc a\ti)t op €{jjiflnni retïiten". 

1©an!icctU',tubt(etronXi)l)crttgc bcr«ianiuoï}c ban Doa.Luthec 
ijolflljDe/sJKSiiclibanacnmcclfni bom foubcn/ bieDaecalttjtaefOjJ 
oüD Luther beroEpeti: ^00 foubfii be partnefcnc^cttariffOejSa* 
men öaeft afgcftolpfn siin/en bc €uanatltfröe 31tert&en/tot€t6cnte- 
m(Te b^t ï©aerDcpt/ cn tot Wietic enbe Ceiiif l)cut/ tf n bcflen gr bfirm 
ftfi'S'' fBacrbaeïeiucQDni/ foomnKalüi Dclacö nu foniniigDf 3arf n gOe* 
inr'nöaojöe ftOietiö)mct ÖC pavtijeff Oe iBamcn/bet jRoojtgfKffllKp teb^iibtn/ 
partgfiriie tjóou baren foubc/foo cn tan anbcris niet Uolgöc n/öan batnit n <Öï obt 
^'"'TmS! f)oc langiifr Ooe niccibec bcrtoojnrn/enbc tot lirnffc bfitüfföfn ftil/ 
Scttecthe bfuloop bcjj ï). ^iiangeltj bcvlimbcren nibcopïjmibfn/bcBaiiiit 
«atie0 tc öet- <Cl)zinelgcbe Hit föe/ctioc bci^uaijgcUfr !ic Jkcrt hen nieeï en mr cc 
fojciueH. |-5.^e„ïf €nbe ben lïntcf Inift 5nn gbcVMcIt (lerr ficn fal. 
OBeaupt HDcIcfi men immeijs met goeDec €oufeientie/norf) tegïjCMjS <6obt 
ftrsgcDeeien ^q^jj i(jp j)cfe ofte toccomenDc tlDccielt fal berantVMoozöen cotinrn; 
<&c(cöJtft0. 5^(.|ijq(e öie 1lea*e/U]f Ic&e n»f onbilliitfi Calbnuftf) fject/bicr maten 
0Ï)eff Oapcn tfi/ bat bic in booiigöe tijöen ebcn ben gljenoemben S>a* 
tiamcntarifen entegfjcn göefct iö / cnbc ben feïbtgöcn bacv obeï b^c- 
II. beaengfjebobcniiögljcbüojben» ï0e ^acramcnt-flrijbt ootfiboo? bc 

Concordia Luthcri met bè*©Uei:!anbtfCÖC Theologen bpgïjclept Cnbe 

TTT opobeïjebcn tjj. <iEnbePhiiippus Mclamhon.alis ccnen boojncmcn 
Heeraet bcrlCngf burg^fcïje Confefsie,onacngOef(en bc Dier nac ntcu^ 
UjebcUJCföftbcilinbtuooj enbe nae Luthcri ^oot/ bpfuItöcCon- 
coriie gcblcUcn t0. Calvinus oocft ( toiicnjJ *©abcn aljs een mittclticS 
gfuflrnnjcnt <i3obejJ/nietfonber onbamfebacröept teg^en <©obt ber* 
atfjt cnbe ticrblint connen tuciben ) l)em op gllclijt Set üJijfe tot fulcëc 
Concordiccnbc tot be HugffaurgljffD^ ConfersicbcBent / enbe5üne 
%eere/bie ÖP boojt cnbe tooojt op mentgfterïep toijfc göcbocrt ftecf t/ 
tjannicmanbtbp Doa. Luthers lebentijbt acngjöcbotötcntsf» <&oth 

V. üan be ^tcnbcn bet Hugfburgrjfcfte Confefsie nopt ojbentcföcfeec 
totifc bcrbocntt cn 10 / ofte wpt bare t)etUjantfcfiap beboojlfit ft cnbe 

VI. flftcfamentlneft iis uptgftcnotcn gbcüjoibcn, «epn&eliicb oof 6/bat be 
partrjcfcftcJ^amcn/Calvinifch enbe Lutherifch ,gï)e!iecl 4Dntf)itfle' 
lijcfiet tDijfe ggebjuprüt Uiecben, ^^g^lgcft fulc&e.d al(c0 tot Ijiet toe 

in 



in bit <©DefcD2tft togbct tiS uptaBctocrt. 

WM men [jicr mclie in <©oöcjï jsanic brfliiptf n/ tntt tm pcahe* 
IgtU/om ijc Bnïm'onntffvpt 4£*Dmmube om Ijtt 2:>lccörDi'tairtfnfi Wmmm»- 
COjifti Scfu toillen/Vjetiimcnt cnbc oc brDcn Ijebbcn toil / batmcii De* f "öe 23"^ 
fcfoo langöuercnöc/enöeöocö toccImapliS ani b'renfijDe enör bPoDe» ^^'""'"'e 
lepbe flröOïööe fuMvin De bieefe öcks i^eerr n obc rüjeGiJcn/ c nbc liffi S hm«i"^' 
met ontijbiflöfn «©ojbeel niet betDacpen / oor ü be toonöe n ber arme 
tnöe ÖoogD bebjocfoe licrcfee ^obeis nirt brrbr r opffïjfurm toil 
51!) act b^itnien beel eer baer nae tratljtcn toilbe / batmtn bc feluighê 
ÖOmefe/toaeiörpt enbe b^ebemet Ijciten foeche / be eerr 4bobeg cnbc 
ïicföe bed tsaeflcn beboiocit/enbc (gbf Inr b öct tuarc Cfuif kneu toe* 
(ïaet)eenmael opljouüje ban be torrdien besï bleefr ïjjs / <©beintli öacc 
5(jn bpantfcöaiJ /Ijabec/ nöbt/ too^n/tbaifï/ tujf f b^agfjt/rütten/öaet/ 
mooibl/cnbe bietgljeliicUen. <Enbe baecentegben bc b^ufïjtfn bcfl 
45fjee(ljö/VüeIci«5tjniliefbc/©!ebe/Eubtfaembept/©jieiibfliK(3epi/ 
<ï5oebif öept/ <l&IieIoobe/ ^acbtmor bicï)ept/enbe biergfjc Itjr fee n/ m't 
tomU (lelie / enbe metter bact betoJjife / toatr me be bet OMiepficItif iie 
iLicOaem Cb?tfti/3n»f ï^epIigOe <0ftemfpnte/boo.!<6obciö ïnilpe/fon* 
öcc berber berfcDf wrinflï)f/o"berliouben motste Vrnrbr n / enbe men 
met bmicbbe flaen mocbtebooj ben aecbterfloel €\nifli : HBelcUe 
f enen pegOeldf ben oDcbcn falnae jtjne üjerrfeen: j^amelnrfe/f^jtijS^ioni z, 
enbe eere / enbe onbergancbelijfft l^efen / bcngïjenen bie metgije 
bult in goebe toercBen/ trar fiten nae l)et eeuluigije leben, füact bie 
ttoidacfttig^jün/ eri be ïBaerfiept niet gef)oo^famenymaer nMmp 

famen be ongberechticDept/ <i^ngenabe enbe toom/ b^ceffcnilTe 
enbe angU/ober alle Stelen bet jlBenfcgen bte gnaet Doen. 

Godt alleen dc Ecrc 



Matth. XXIIII. 
^\tkt nti ten trouUie enbe rloec&e ^mt^t/ bie be 
i^eecgljeöeltïjeeft obecjijn li)iipföljffm/ bat ï)PÏ)eii 
teirecötectiiötfpiifeöljfbe» ^nligDisi DicüinecOt / Uianneec 
3ijn a^tttt tornt 1 erjbe biiiöct Ijcm alfoo boen» i^oo?toaec icfi 
feogijeu/ [)p fat Deiuobec alle jijne goederen fettcn. 
JIBaec inbien be boofe fenccDt m 3iin \}tm fept : flBipi 
comt nocb «» langDe niet» *ü5n beoint 5ijne meöelinecljten te 
uaen/ret efi ö?im&t met öe «5>;!oncUaert0» ^00 fal De i^eec Desi 
jelbigen iftner f)t!ö ronien/acn bien Dagï)/ alé !)p l)em Dat niet en 
üoojfiet' cnöc op Die ure Die |)p niet en meent / enDe fal ïjmi in 
ttucBen bouiuen enbe fal ijcm 511» loon gljebcn met Den l;up^ 
tmmn i fal Juplen enbe tanbtdapperen tuefen» 

^ g €ot 




<Cot ben Hefec* 

G4^ttQ,\X\\&\Q^t%tkt/ 3tlf00 Dodor Chiiftophorus Pezclius 
Dk 25oec& 2ti°. 1 600. tot i^ctoftaut aen öcc l^artit/ ttocc* 
öemaflöecft laten Douchen / (upt oo?fal« tjatD eerfte Cjcem^ 
platen met mcec te betomen toaeen) enüe t fclDtgl^e Den ^oop 
luc^noljen i^oo9^0{)ebo;en üieucbo;tft ,Fredcrick De DierDe 
|0aU5graDe gl)eDeDtceert : ]^oeg[)enDeDaeeacl)tcc aen eene 
Rccapitulatie,enDe UdeDerl)aUngl)e Dan De booinaemöe i^mtc^ 
ten/ Die in t felbicDe fcl)|ift brrlianDelt lutiDen / 1 toelcü bp ï)W 
m9te <^ji:emplaet niet g{)eDaen en te. <t>oo {)eeft mp goet 
0l)cDoct)t/ Die Recapitulatie ^iec DpteDocgOen/ 
tuelciiealDujCi lupDet* 

Recapitulatie etiöe ö^cDcrljaÜnotje Der öoo^ineemöe 

LuetDetu 

,1ifcbpfobfrrc pcmant Man bf€'föPtipartöe/Dcrctotbiftfce 
gcöanc {^iflojifrtje l^crtellmge bnu Doornemen tuilDe ttQtn 
ne fpichcn / befdutge tiJüiucn gebcDciicn tocrmaent ftcbbcn/ 
Dat bp op be: i^arrh tn Wit berc0^rb;tftiS/fonDcrla()ectnK 
gbe/entie fonoec ttecabecfftb^ omnicloopen en uptfUDebcn antUioo;« 
iïenti3il.<tPnöeuptbft cecbtc\ïer(lanDtDe!8<aoDltjtiicu «£>oo?f0/t!S 
fcbcrc ongbeiïiJörelöe Hirtonjs enöe Adis publicis uon Dcfe tiolgcitbe 
Injagen ccn anbcc gjonbclpcft :!5ectcl)t/ &\a m Dit 45ffrD?ift 
tf lijtH acngeUJefen 10/tc tooojfcbön üJilbe bjengcn.JSljj nauiciitirjtb» 
€>fnien met goebe g^ont/üan rene blüQltnge t(gben0 '^tt ƒ unOa^ 
ment be£( €b;>(lelticben ^beloofd otaetUstjfcn rotine/bat bie gbene/ 
toclcfte oiigctiocgblijcö tïoo} Caivimfdi iiptgbeïocpcn iMtrbcn / met 
monbtenbe betten tiebennen/bat in bet i^epbgb^UontitmaiKbiee 
onbecftb^P^^"^ btngben 5tjn/beupterlbrlte <6benabcn-teecbenen/ 
2&200bt cnbe W^n/ enbe be l^entelfcbe gabe beiS Ettbaems enbe 
a5loebt0 CbJi(*i/milfgabet0 alle 5qne ücrbienftf n enbe cracbt^ 

Cnbebat epgbentlgcb enbe propnè tefpjeöen/be uptcrlgclicficOt» 
bare <6benabc-tecc6enen met banbcn enbe monbt ontfangen/ licba* 
meidciter U)# gbegeten/enbe met be tanben aen flucbengbeb eten/ 
cn toeebutaet ttiecbf : maec be onficbtbare i^emelftbe gabe/ met enbe 
boo) bet <6cloobe ban on0 gbebaet eti aengbenoiiien moet taierben. 

<©f niet be ?fierbt enbe ƒ o?me ban fpjcbé bp fommige oiibr §>ttiiU 
benten/lDdcfie ^cer Luthcius boo; bem aengbetogen beeft/ <ïi^at bet 
|Licbaem€b^i(liin(Iuctiengbeb;oben;toan b^omrn enbe guabrn/ 
tnoiiDeldcb gegeten iserbt/^actamentlgebei; iorife tc betflaen ^rin/ 

gbC' 



0 



I 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



*ï7 

éhtW^i aI0 ooc6 befe iKeben / ^at €5}tïK ILtcgaem baa^eltjcic unt 
t)e Ujucöten öec 31fröe gOeff^apni/ mct()ai<D«i begrepen /itiet tan* 
Heil aen(!ucben oljcniaclt/iiic t ooglitn ol>ef«n mmti 

<©f niet Defc Hccre/in tjoo^iaOe tUöcr. De örr«oeiu6c 5)acramcnta* 
ïifcn cntCöDen öefet ijï/ cnDe Ijt n Daer oucc ü^eDc aciiflljtboöf n 3p^ 

<©fmen onthcnnen coiuie / Dat op Den CoUoquio tot üBarpurg/ 
j|«>.i9,eeneüecfltjclöcfemöftetufTc|)tn Den i^efieLuth. efiDe^toif 
fecfctjeti Theologen m allc (ttgaigtit ^(irtrjchElcn gtiemaccbt / tfi tiati 
het 5)actament allcg Daec aen t0 blrjucn |hben/<©f €b?i(ii ?a,iröacm 
inhetl&^ooDt ofte^actament UuljameUjck 5p/enDeDatet)enU]eI 
bepDe idartge teglicn oen anDercn €öJi(ïf lycfec liefDc te bctogfeii be# 
looft hebben / foo beel ecneö pegötIrjcUen Confcicntie Igben moQljti 

(©fniet De<©bedanDt|töe<êteöen/bie ««.so.opbcnaöcrbaflD 
tot iCuflfpucab eenc bpfonbcre Confefsie ober te oöeben oöebjongen 
5nnbe/Daet nae j z.tot ig>cf)UJenifuct in beöeliaton^ ©?ebe-Ban* 
öeünafte/met behoubinae enbe fonbec Confefsie te bettoerpin/ 
fif h u iet Den l&jotcPerenDen .^tenbcn bergDd; fee" fte^ben / enbe m 
toolaljenöe tgoen eOf (ïal>iflÖ boo) Stugf buroJjfröe Confeisions ©et* 
teantcn/enbe 25onbt8l)enoottn g^eljouben ojjf toojDen 39n. 

<©fmct1l°.?ó.tnircDcnbc (öbetlanbtfföe Theologen en Den^^^^^^^ 

te Luthcro.eene Concordia on^mm w mttw »T»fn «nf,^«f;; 

mentlQche tegbentooo^btcljcpt ^'^^^''''^^^^^^^ 
Tranffubftantiatic enbc Localcm inclufiouem, ( Dat 10/ bf plaet|eigcBC 

influptingbe) bectoerpt^ , ^ j-, t3,^« 

met booj/enbe ttine/enbc nae be opgf^erecljte Concordia Bace- 
rusenoe Phil.ppusberd^berlanDtfcbe Theologen n«pm^^^ 
op cenerlcp tunfe becclaert bebben/cnbe Luthero De felbigöe genoeep* 

con^a aenSaem 5P/enbe gbcUjth 5öne üJooiDen lupDen/l^p be feU 
liufl ahcnahirtfi xm foube. CnDe bat tjenuenc jiuare irecn »anc 
t tUflrfe hn nnr ft niet en ÜJtlDe webetomme Oaev op comen laini. 

ftaböf /ais 5gne/enbe bet jpiKn liebcn ^^^Xnj^^^^^ 
^<©fnictbejèbJitfecfcöe€uangeUfcUe^t^^^^^^^^ 
bebetclaringbeBuccnban be Concordie f^/P^""^"^ 
ÖcbbÉ/mitfaaberfi bJöbtloopigÖ Dare Confefsie, enbe Lmheruspaec 

öaeropToeK 

ban benen oeccne fienfouben/batlDcet ^^^l^.'^!"'^^^^^^ ^^^^ 
ecnft te toegbe te bjengben/bat be M^mj n 
diebuloereS/ficööflteliferötenö ontbou^ 
i>f cfoon^ mm/ alle ontoille ban öetten bawn^atcn / efl be ^toitj 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



ii8 

fercfl mtt lUftit mbe trnWot me pncn toiïbe/ toacc ober hp <0obc tot 
fcn oljeïupöljc op 5tinc Stele Qljcnomcn hceft^ 

<©f tiiet op Ofn ^rÖJuamalDifcöcn Conventu, «0 ,7, <euanae- 
lifflje 5>tenöen öc ConcordiebcucftioDt tjebben/oorb be (©be rlanbt* 
fcije Tneologen, foiibec onbcrfcOjgbinglje Oer ^cfjraaltialbifrhe %té 
tüc&den/bpoe te öooiene opflöerecbfc J^ertoanteiüfT^ 
0t)enoot|cl)ap Hebben blubcn latend ^««wi 

ef nietöcttijtenoe mgtM brc JCuflfburgBfcfic Confefsie enbe 
Apologiajnofljbnöfieii^eeren Luthcfi leuen mbeïLatiinffbeberbe* 
uct lö/enbe in fuU öcn fcjme oy alle bolgeubc Colioquijs enbe 0ijcr* 
Dagö?" / oöeugegöcbcn g|jeliioiöeii3P/ fonber pemantis tenfienfoie* 
Ui'nbpbe€uangeii|rl}e^ p«üyviifwf' 

<iï>f Oin bc bernieutumgDe DejJ ^acraitient-fïtrjbtjs/bie op aenhet* 
fmgbebanijffngöelLupben/ 3to,44»wpt«n t)ittigö göcnioebt ont* 
(laen 10 /be te boojene opgcrecljic Coucordie te beruierpen 3p. ^^)e* 
iMfjlc (n be Hecre/bie bncr inne berbact U5/geene be ranberinglje ahe* 
frtfiet en ijS/cnomjiBcnfcöeltjrhcfraacltöfPtiBi toille/berbjagene fabé 
tot ceutDigljctaoiJien lit)bagie/immer0 niet en fullen gefteU üieibê-» 

(©fnict PiniippusML'ianthon,naeopgI)erecljïe Concordie alföti 
eencrlcp 3Leere/boo| enbe nabeiS l^eeren Lutheri boot/ban't ©epSofi 
Sibonötmael gfieboert Ijetft 1 enbe op alle agcrbagfjen enbe Coiio- 
ciuia,totberbebino!)e ber ?Cugf burgDfcöe Confeisie gfiffróirftttó/ 
QbeUicri oorli Bucetiis.enbe bat be een/| 00 tod al0 bc anbe r/ober bc 
Concordic bflfl gbcDouöfn Bcbbcn/ enbe fub booi bt berme ntoinoc 
brjS .t>acvamcnHicijbt0/tn gecne niantere bacc toon af boei en/norh 
öfO^mgljenöebbenUJillen laten, (©ofhbeferbepbrr <t>f njtften enbe 
©erclaringöe/ bp Doaot Luthers Icbfii ban ntetiiaiu 10 aenaeboch. 
tcngbctooiben^ u uutg* 

€»f ntet lohanncs Caivinus ^em op gDcIijcftcr torjfe tot be Concor- 
diebeöent/met bc^tracfbtirgbfcbEidjebirantm fteni boowaenö 
becgOclehen/in jijnc Inftuutiombustoooj enbe noe Lutheri boot / e^ 
mrlfplLcereen2öclicntemfle/bcr Concordie.enöc Philipp, MtnxL 
ringl)? gOelDcbfojmigi) gljeboert ïjceft/boo? Wcftphaii umya 
Sto.p.bettjeegööencöbt/ norD ban D.Luthao, noch ban anbei-fi 
«EnangcUff Dc ïï-ccrarcn \jan büjaltnglje beft bulbigbt 10 / ben feer re 
Luchcro enbe Phihppo een Itcbc Bjicnbt gbetoeefl t0/ ban be ©Teren 
tot ^tracf burgö/enbe ben tjcrtogO ban iLnnenbnrg0 Uiegbcn / ou 
be Colloquia enbe aijc^rbagcn gfjcfcincbt/ enbe om ^qne gftefchif 
Bept enbe anbercgabentoillcban be Theologen ber !»uflfburahffrt«» 
ConfersielicfenbettJeerbrgf)eUoubeni0öi)eiDec(l^ 

<©fmet i^2prPhilippusficfibfelbouöig(j enbe gftenocffifaem be 
tlamDccft/batljpaenben Wcftphalo tegöen0 Calvinum betoeeoR* 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310 



(af ttf et bet ^lüttflmn'bt ^tenüen befcDcpbetiD^pt tti bt ^ma* 
mcnt-(lctjöt/mcec al3 ongftcïiapmigftc #anöf lingöen/ toe teffaeii 
euöc mt te te bol3öni5ïJ : »isSiiDe of DaDelrjc fi Uctr laert enöe bettïEfen 
tonöetoecöen/ S u öc j^iotenantcn / in öetiaube l^apïfien gefoclj* 
te tiecooemfnafjcn opt fjebbeu luiüen itiüoilligfjf n : gfcfe (üJijge Dan/ 
bat fpfelDe Condemnationcs gljemaecöt öebben/oftc ptinaiiDt in De* 
fe ftctjDt upt be iüeltgtonjei bjebe gl)efet Rebben/ofte ban anbece Oeb« 
ben toillen laten uptfetten^ 

<(^f niet in alle föcUgioniS ©jebe-öiinbcUngOcn/pcbet tgt be <©bec* 
tanDtfcfte ^teDen/Die bp be Concordia gljeblcöen/mebc ingDe floten 
jïjn^^uocof niet Die UJckfteöupDigöeiö Daegïjjs ftaec tot De Rcpe- 
ticaConfcr. Auguftaiu, ƒ cancfefojDifrOen enDe j^aumbucgiffüen' 
3(iffcï)epi5tfaeh«nnen / immer fooUïepntgö ban De SHugfburgfjftïjc 
Confeisie enDe aiUgion0l0jeoeafgbefonDett tonnen tof cDen / alis 
tocpntflli De ïJeuc enDe ©ojften / UJelcÈe De felbigOe göeappjobeert/ 
tnbe bSlenDigO baer bp te blyuen bcrfpjoBen öebben/ öaec o fte ben 
Ijarcn uan De ^ugf burgï)fcbe Confcfiic enbe öeligion^ ©jebe upt* 
iauptcn ofte affonDereti tjebben toillen^ 

(ÏDffommiget Theologen pactialtftDe Condcmnationcs,be U^aer* 
Rept enbe De göemcpne i0?eDepct toat pr^judiceren conneoftefou* 
be/beüJiile De felbtgOe teg^ieni^ alle 25illijf fiOept efi Qet Öt/tegbenj5 De 
in <©oDf 0 ï©oojDt boojgöcfröjebene ejDeninge/tegenjs be Cftjiflc- 
IncUe JLicföe/tegljcn^ bet <©ljeb?upc& bet 3(!po|telen / enbe retfttgöe* 
loobigbc ï^etf fee «aoDcis/fonbet etöcntenifTe bet fafien / fonbet bet* 
boojtngljc bet bf claegöbcn/fonber beöoojlöcfee beüjnfinglje eft Wt» 
berlcggmgbeDetDbJalingOe ban DengöenenerDtföt enDe boojgfje* 
nomen 5911/ Die tegbenjs footicle biclgOeflelbeenbe opgOeboutofDe 
3fejrcftcn/in enbe bupten ©uPtfcblanDt/enDe tegbenjS foo beie eerlijc* 
6e/<©ijDtfaligbe/bnfre/booittfff€löc6e Uupben / upt alletlepe^ta* 
ten/ baec felbenbooj €laal)er0/<6Detupgen/ enbe öecDtetji optoec* 
yen/ enDcgftelrttftbe öoomfcDe ^mft alle anbeten oojDeelen enbe 
tecftt€n/m.Ku l)aer üan niemant oo^Deelen nocö recDtf UJillen latend 

<^flyn met <tLbf fli bebel//©.utf).i5.met bejs JtpofleljS Jètraf-pje* 
bicatie/ 1 .€ot. 3 .met bet <et?mpel ber eerile lüerche/ met pet oo^beel 
bei' repneti ouöm ^cbJtbenten oocH niet Doót. Luthers ueimanin* 
ÖC fclU2/o\)cc een lïcmme/Datmc ficft alleen booj goet LuthcHch upt- 
6be\Je/enoebctöetmepnDetegbenbecl be name bet Calbmifrenop* 
bjingt/Die öaecniet opCalvmum.maec op€l)iiiinmtrmnz «Paet* 
Ö-'Pt bf rocpen/enbe ficb p?efenteren : ^00 upt <0oDej{ Woon conbe 
bebJpfen luecbé/Dat befe ILfere{biefp met PhiUppo Meianthone.töclc' 
he De «tigf butgbfclje Con feisie göefcfijeben / üerc laert/ enbe bctbe* 
btgfu bef ft/gl)cmeen bebben) balfcf) enbe onrecbt 5P/ofte banCal vi- 
no mft te Dooj ff bij" gDebjacbt / be ^cbjiftuere enDe be ouDc 3iicrc^ 
fee onüefeent/be Concotdicn enbe gfiebaene l^ettlaringeu bet 3ïugr- 

burgö* 



burgöfc8« Confefsie onggelgcE fjS / bat fp tt m^t WlUn 59»/ Cal- 
vino Anathema aen te feggtjen/mct Den ^ofiel Paulo , Die aocit tm 
«enael Dan Den]|emel UecütoecbtgouDt/ tit een ani)ei:<iauangdtum 
tofrconDigfjt/alö Oeö i^ecren CljJiP» «JBuangeltuini 

<ti>^&eteenDeDtetgb(l9cbe iduncten/ al0 inbeboojgeen gaenbe 
l^i(lo2tfc()e la^ctelUngtie Der Doo;gDelootfene fabcn m De^acra« 
ment-ficgbtDecDec 5911 bevoefen / 35tDDet eiiDe begeertmen uaii Den 
flOcnen /ttJclcUcDuo&ÖcfcljjtfttegDenfpiehcn toiUcn/ Cljjiltfltjffee 
enDebefcl)epDelöt6«^nt'«»«»öjDt. «©ftcDat fp inunerjEJ ( tot DerDec 
DTlioeDingtjeDcr bcelbouDigDe ecgermiTen/ cnDeftfjaDcltjcftefcOm* 
ttnaljen Der euangcttfc{)e l^eccben : ^otft Dat De j^aitte <aoDjtJ ntct 
fooftéenbelgcft gDeiafiettUietDe) tü» ontgotgtjeii fcijetpeii^ enbe 
becDoemeno oet D^ome enDe ontfcDulDtgtje %.upöen/t)aec tn De u^ec 
feDejetéeetenntattgOen. «EnDe Defe gOeljeele fabetot beltoo^IprUe 
iScftentcmITe UitUeu latm tomen. <©fte Dooj fuicben nüDDïl met 
<©oDcss l)ül^t cnDe bpJïanDt/De ©aertjept Diep te meer aen Dcii Dagö 
eÖcbiagDt / enoe beroer fcfjeurtng^eenDeergtjcrnilTeafoöefnföcn 
mocljte oiecoen. IDdcbejS alle CU;i(lenen / turonbtr[)ept/Die CoDt 
59ner«èSöeniepiUein ï©ecreUlBcbe enoe <i£>titi\ielgtbe Ihncboo^ge* 

fet fiecft/tcbebojDercn fcöulDigft 50" / nae Det bebel euDc btlojf» 
teDeiS )^falni0 : ;&oetbt biat tot De b^eDe l^terufalemsi 
Dtenet. ^et moete biel gaen Den g^enen/Uieltbe 
Dpltef {jebben. 



aio 

im 
Ie 

leti 

:ke 
ut 

ISe 
tt* 

:he j 
tiet ! 

fle* 




Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. 

Pfit 1310
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

See other formats
