Nieuw plantkundig woordenboek voor Nederlandsch Indië. Met korte aanwijzingen van het nuttig gebruik der planten en hare beteekenis in het volksleven, en met registers der inlandsche en wetenschappelijke benamingen

‚pe
5

nx,

S.A.DE CLERCQ

Sers

en

TENS

zn

pe da

ak,

in

el

Id
Ô … REC

NIEUW PLANTKUNDIG WOORDENBOEK
VOOR

NEDERLANDSCH INDIË

nl

Lel

Het Auteursrecht is verzekerd overeenkomstig de Wet van
28 Juni 1881, Staatsblad No. 124.

=:- DIT WERK IS GEDRUKT OP -—:-
NEDERLANDSCH NORMAALPAPIER
mie zB =i=

(Samenstelling uit plantenvezels met toevoeging
van 25 pCt. boutcellulose, doch zonder houtslijp.—
Gemiddelde breeklengte 40ooo Meter ; rekbaarheid
3 PC. — Aschgehalte ten hoogste 10 pCt.)

Bij het binden is niet gebruikt in de tropen snel
verterend metaaldraad, doch stevig garen, van

3l/a K.G. breekgewicht. =ie

Nieuw Plantkundie Woordenboek
voor Nederlandsch Indië

Met korte aanwijzingen van het nuttig gebruik der

planten en hare beteekenis in het volksleven

man ve
en PVAINV Len
BUDA MAK

Met registers der inlandsche en “vam
wetenschappelijke benamingen,

DOOR

ES Al DE CLERCO,

in leven Oud- Aen van Ternate en van Riouw.

Na het overlijden van den schrijver voor den druk
bewerkt en uitgegeven

DOOR

Dr. M. GRESHOFF,

Directeur van het Koloniaal Museum te Haarlem.

Druk van J. H. DE BUSSY — Amsterdam
1909

PRIJS voor niet-inteekenaars: in Nederland,
ingenaaid /12.50, ingebonden 13.50 — voor
Indië verhoogd met vracht.

En ed os

ik L\ L 6

certhbte,
ï

\

INHOUDS-OPGAVE.

Inleiding van den schrijver.

Voorbericht van den uitgever. n A
Naar aanleiding van het overlijden van G.J. Filet, de Dr. M. Greshoff, 18gr
Inlandsche plantennamen, door F. S. A. De Clercq, 18gz

Rondschrijven betreffende de uitgave van dit Soerdenbeek

Verklaring der verkortingen en andere namen.

Register der inlandsche namen ER had

Woordenboek, alphabetisch derden naar de asch
plantennamen . : ne

Inlandsche namen van Bld len Î

Stelselmatige rangschikking der AE tendeslachten

Alphabetische lijst der in de aanteekeningen vermelde
plantennamen.

Aankondiging
Verbeterblad .
Aanvullingen.

VII

XIII
XVI

XVII
XIX

is '

rg a vrhn
brui. 07 redde

ri p, mss

Nev r

MAR 1 1 1932

bien 4 mp
an ruwer
SUY anje À
VADER

INLEIDING VAN DEN SCHRIJVER.

Natur thut allzeit mehr als

Demonstration,
LESSING,

De ontzaglijke uitgebreidheid der Indische Flora is ook aan
hen, die zich op botanisch terrein weinig bewegen, niet onbekend;
terwijl het plantkundig onderzoek voortdurend nieuwe bouwstoffen
aan het licht brengt, waaruit ten
duidelijkste blijkt, dat van een vol
ledig overzicht der plantenwereld van
den Maleischen Archipel nog geen
sprake kan zijn. Men moet zich der-
halve voorloopig tevreden stellen met
het vele, dat reeds algemeen eigen-
dom werd; en het toejuichen, indien
met onvermoeiden ijver naar uitbrei-
ding onzer kennis wordt gestreefd.

Naast deze erkende leemte op
botanisch-systematisch gebied, ligt het
voor de hand, dat ook de bij in-
boorlingen bestaande kennis van
inheemsche gewassen en hun gebruik,
voor westerlingen veelal ferra zucog-
nita is; al mag met reden worden
aangenomen, dat deze volks-botanie
evenveel recht heeft op onze belang-
stelling, daar, om maar iets te noemen, dat niet begrijpen van de
inlandsche plantlore en het bezigen van niet ter plaatse gebruikelijke
namen, in den dagelijkschen omgang met de bevolking natuurlijk
tot veelvuldig wanbegrip aanleiding geeft.

Niemand minder dan de beroemde G. E. Rumphius ís de
eerste geweest, die te dezen aanzien als baanbreker optrad, door
in zijn Amboinsch Kruidboek bij eene in bijzonderheden afdalende
beschrijving der door hem onderzochte gewassen telkens de inlandsche
namen en het nut voor de inlandsche huishouding op te teekenen.
Na hem is een lange tijd van schromelijke verwaarloozing gevolgd ;
maar nu jeugdiger beoefenaren der plantkunde opnieuw in het voet-
spoor van hun vermaarden voorganger zijn getreden en ook hun
voordeel doen met de studie van taalkundigen, mag worden ver-
wacht, dat de verwarring in de Indische plantennamen langzamer-
hand tot het verledene zal behooren.

De opgave der inlandsche synoniemen van wetenschappelijk
gedetermineerde planten heeft met velerlei bezwaren te kampen,
zooals herhaaldelijk door meerdere schrijvers is uiteengezet. Hoofd-

VII INLEIDING,

zakelijk waren het plantkundigen, die deze inlandsche namen gedu-
rende hunne reizen opteekenden; doch, hoezeer voor hun eigenlijke
taak berekend, ontbrak hun de noodige taalkennis ter controleering
van door inboorlingen opgegeven plantennamen. In den laatsten
tijd heeft men te dien einde de hulp van bevoegde taalbeoefenaren
ingeroepen, met het gelukkige gevolg, dat omtrent de juiste uitspraak
en spelling van tal van namen reeds zekerheid werd verkregen; —
de hoofdfactor ter verbetering echter, bestaande in deskundige
plaatselijke contrôle der namen, bleef nog ontbreken.

Niettemin is dit feitelijk de alleen betrouwbare handelwijze, die
bij het verzamelen van inlandsche plantennamen dient gevolgd, hoe
moeilijk de uitvoering in de praktijk ook zij. Want het zijn nietde
min of meer beschaafde hoofden, dan wel in ontwikkeling boven
hunne landgenooten uitmuntende inlanders, die in deze als vraag-
baak kunnen dienen, doch nagenoeg uitsluitend de onvermoeide
betreders van het ongerepte woud, door langdurige rondzwerving
in de wildernis vanzelf vertrouwd geraakt met elk gewas, en door
oefening tot scherpe waarnemers gevormd, met een goed geheugen voor
hetgeen zij van oudere geleiders over den aard en het voorkomen
van verschillende planten vernamen.

Dat deze echte plantenkenners niet steeds aan de geleerden
hun bijstand en voorlichting verleenden, zal wel door niemand be-
twijfeld worden; maar evenzeer is het duidelijk, dat elke poging tot
groepeering der inlandsche plantennamen nu nog slechts als eene
voorloopige te beschouwen is, als het ware een uitgangspunt: immers
voortdurende aanvulling en verbetering zijn onmisbaar. Waar ik bij
't verzamelen somwijlen meende te mogen hopen op een tamelijk
volledig geheel, daar bewezen de lange lijsten van onbekende planten-
namen, uit allerlei werken samengebracht, spoedig genoeg, dat er
nog zeer veel te doen overblijft.

Als beknopte toelichting over de in dit woordenboek voorko-
mende Indische talen en dialecten diene het volgende:

De reeks verkortingen, aanvangende met de letters A/f. voor
Alfoersch, zou allicht doen vermoeden, dat dit tongvallen zijn eener
zelfde taal, en toch is deze gevolgtrekking op het tegenwoordig
standpunt onzer kennis hoogst gewaagd; daar met evenveel recht
de meening kan verdedigd worden, dat alle talen van den Archipel
één moedertaal tot grondslag hebben. Voor zoover doenlijk is bij de
aangenomen verschillen rekening gehouden met het plaatselijk ge-
bruik, omdat in het Oosten van Nederlandsch Indië, misschien wel
als gevolg van westersche invloeden, algemeen de eigenlijke lands-
talen als A/foersch bekend staan, als gesproken door bewoners der
binnenlanden, welke de strandbewoners met den naam van A/foeren
betitelen. Hoezeer nu deze naam door den overgang van velen tot
het Christendom zijn oorspronkelijke beteekenis heeft verloren, daar
die gewoonlijk doelde op niet-Mohamedanen of godsdienstlooze
wilden, zoo bleef hij toch allerwege behouden; zelfs op die plaatsen
waar, als in de Minahasa, de Oeliasers, en het zuidelijk schiereiland
van Ambon, reeds teekenen van een langzame uitsterving vallen

INLEIDING. IX

waar te nemen. Niettemin wachte men zich uit de talrijke onder-
linge afwijkingen te veronderstellen, dat die talen en dialecten in
voldoende mate bekend zouden zijn. Het is al veel dat wij weten,
dàt er verschil bestaat, maar hoever dit zich uitstrekt is tot heden
slechts voor enkele streken van niet te grooten omvang nauwkeurig
onderzocht. Omschrijvingen van namen als Alf. Cer., Alf. Halm,
enz. dienen derhalve te worden opgevat als in betrouwbare bronnen
voor de eilanden Ceram en Halmahéra aangetroffen, zonder aan-
duiding van het district of de plaats, waar zij gangbaar zijn. De
mogelijkheid bestaat, dat zij een uitgangspunt vormen bij navraag
naar synoniemen in meerdere dialecten.

Wellicht zouden voor een gelijke afscheiding in aanmerking
moeten komen de Aroe-, Babar-, Banda-, Banggar-, Gorom-, Ket-, Kr-
sar-, Lett-, Romang-, Sermata-, Soela-, Tenimbar-, Watoebela- en Wetar-
eilandengroepen, alle gelegen in de oostelijke wateren, en waarvan
sommige aan het strand een Mohamedaansche bevolking hebben,
ware het niet dat deze in nog veel mindere mate bekend zijn; en
sluiten zich aan het A/foersch aan de in Bolaäng-Mongondow, de
landschappen om de Zomeu-golf, Maktan- en Sangr-eilanden ge-
sproken talen, benevens het Zerrzataansch, Tidoreesch en de vele
dialecten van het uitgestrekte eiland MNreuw-Guznea, door velen reeds
tot een onderwerp van taalstudie uitgekozen, en in elk geval nauw
verwant aan den taalstam, die zich over de Philippijnsche eilanden
uitbreidt.

Het Dagafksch is de taal der inheemsche bevolking van
het groote eiland Borneo, met afzonderlijke dialecten voor schier
elken volksstam, die zich in het een of ander deel heeft gevestigd.
Voor Zuidoost-Borneo bezitten wij een woordenboek van wijlen den
zendeling A. HARDELAND, wiens gebrekkige kennis van het Maleisch
echter herhaaldelijk tot vergissingen met de volkstaal heeft geleid;
terwijl alle andere taalkundige bijdragen binnen den kring van ons
gebied zich slechts tusschen enge grenzen bewegen. Voor sommige
plantennamen is het mogelijk geweest te vermelden, tot welk dialect
zij behooren; bij de meeste echter mag men niet uit het oog ver-
liezen, dat zij wellicht slechts als aanwijzingen kunnen gelden. Aan
de noord- en noordoostkust werden voor de staatjes Koeter en Tidoeng
plantennamen aangehaald, zonder nadere vermelding of zij aan de
landstaal zijn ontleend.

Het Javaansch wordt gesproken in geheel Midden- en een groot
gedeelte van Oost-Java, en bezit twee taalsoorten, Krama en Ngoko,
gebezigd naar gelang de toegesprokene een hoogeren of lageren
rang in de inlandsche maatschappij inneemt. Volgens velen mag dit
onderscheid zich niet uitstrekken tot plaats- en plantennamen, welke
tot een beter begrip steeds onveranderd moeten blijven; maar de
gewone inlander meent in dít opzicht geen uitzondering te mogen
maken en vooral de dorpsbewoner (wong desa of tijang doesoen)
wijzigt in dien geest vele woorden; zij zijn door mij uit WALBEEHM'S
studie over de Javaansche taalsoorten overgenomen. Men zou wel
is waar kunnen zeggen, dat zoodanige namen pour le besoin de ta
cause verkramaniseerd zijn, doch, als in de binnenlanden veel tegen-

X INLEIDING.

over vreemdelingen in gebruik, kunnen zij in een plantkundig woor-
denboek gemist worden.

De kennis der dialecten van het Javaansch is nog gering; tot
erondslag der studie heeft men de taal der Vorstenlanden gekozen
en dit was zonder twijfel juist; echter zijn de plaatselijke afwijkingen
vele, vooral in de oostelijke gewesten, en van daar dat afzonderlijk
het Oost-Favaansch is vermeld, hetgeen evenwel in eenigszins ruimen
zin moet worden opgevat. De als onderzoeker der Javaansche boom-
flora zoo verdienstelijke houtvester Dr. S. H. Koorpers heeft ge-
tracht dit te verhelpen door voor de Javaansche boomnamen
uitdrukkelijk aan te geven, waar die alleen voor deze of gene
soort gelden; maar zulke opgaven kunnen eerst waarde krijgen,
zoodra de grenzen der dialecten behoorlijk zijn omschreven.

Hetzelfde is het geval met het Soendaasch, zijnde de taal van
West-Java, met uitzondering der noordkust, alwaar voor Bantam
en Cheribon dialecten van het Javaansch in zwang zijn, en het
strand om en nabij Batavia, dat een mengelmoes van meerdere
talen tot spreektaal heeft verheven. Natuurlijk is het te Buitenzorg
gesproken Soendaasch voor plantennamen het best bekend, door de
hulp van het inlandsche personeel aan 's Lands Plantentuin ver-
bonden. De verschillen met de taal der gewesten Krawang, Cheribon,
Preanger, Zuid-Bantam en Bataviasche Ommelanden zijn evenwel
te onbestemd om van een splitsing in dialecten te gewagen.

Heel wat beter is het dienaangaande gesteld met het Madoereesch,
dat binnen kleiner kring gesproken gemakkelijker kan worden over-
zien en waarvan KririaaN de drie dialecten en het Kaxngèjansch met
veel zorg heeft nagegaan. Van dezen uitnemenden kenner der met
onze karakters zoo moeilijk terug te geven Madoereesche taal is de
spelling geheel overgenomen, met het geringe verschil, dat de
kritische teekens werden weggelaten ter wille der eenvormigheid,
om in een Nederlandsch werk slechts die klanken te behouden,
welke voor Nederlanders volkomen verstaanbaar zijn.

De meest verbreide taal in Nederlandsch Indië, die overal optreedt
als middel tot wisseling van gedachten met vreemdelingen, is het
Matleisch; het gevolg hiervan, dat de Maleiërs, als zijnde een zee-
varend volk, vooral in vroeger tijden hunne tochten langs de kusten
van nagenoeg alle eilanden uitstrekten, en bij het aanknoopen van
handelsbetrekkingen hen, met wie zij in aanraking kwamen, noopten
tot aanleering hunner taal. Dat zulks tot groote verbastering moest
leiden, ligt voor de hand; en als op dit oogenblik Maleisch het
zuiverst gesproken wordt op de Bangka- en Riouw-groepen, de
noord-oostkust van Sumatra en het zuidelijk deel van het schiereiland
Malaka, daar onderging het elders, hoofdzakelijk door den invloed
van plaatselijke talen, groote wijzigingen, waarmede men echter
rekening moet houden om verstaan te worden. Voor zoover die
afwijkingen in de plantennamen konden worden nagegaan, zijn zij
telkens opgegeven.

Bovendien ontstond langzamerhand, wel het meest ten behoeve van
westerlingen, een idioom dat, alleen gegrond op gebrekkige woorden-
kennis, de vormveranderingen der taal zoo goed als geheel ver-

INLEIDING. XI

waarloost, en zich als Vu/gazr-Malersch een plaats wist te veroveren,
daar inboorlingen het vaak moeten overnemen om door Europeanen
te worden begrepen. Ofschoon uit een taalkundig oogpunt van
geringe waarde, kan het toch niet worden voorbijgegaan ; zij het
dan ook tot de grootere strandplaatsen beperkt en, als te weinig
inlandsch gedacht, zelden tot meer binnenwaarts gelegen streken
doorgedrongen. Men verwarre dit niet met het Bataviaasch Matersch,
dat tot de vorige categorie behoort.

Als zich aan het Maleisch aansluitende, komen voor Sumatra in
aanmerking het Batafsch, Minangkabaoesch en Lampongsch, benevens
de talen der staatjes Atjeh, Djambi en Korintyi, der omliggende
eilanden Zxgano, Nrasen Mentawer, en van eenige kleine volksstammen
als de Moeboe en Loewoe. Somwijlen bleek het ondoenlijk de aan-
getroffen plantennamen tot een dezer onderdeelen terug te brengen,
en werd eenvoudig Mrdden-Sumatra of Sumatra's Westkust als
bepaling bijgevoegd. Dankbaar is door mij gebruik gemaakt van
H. N. Rimrev’s Zest vf Malay Plant Names, verschenen te
Singapore in 1897.

In Zuid-Celebes heeft men het Boegtneesch en Mafkasaarsch als
meest verbreide volkstalen, het laatste met de dialecten van Bautaëng
en St/ajara, welke overeenkomstig het schrijfgebruik der Nederlanders
door Bonthain en Saterer zijn teruggegeven, terwijl voor het nabij-
gelegen eilanden Boeton evenzoo menige afwijking is aan te wijzen;
doelende de namen Patineesch, Bimaneesch, Endeh, Kawi, Lio,
Manggarai, Rotineesch, Sasaksch, Sawoe, Sika, Soemba, Soembawt,
Solor en Timor op de talen der Kleine Soenda- eilanden, waarover
valt op te merken, dat de meeste nog onvolledig beoefend zijn.

De gevolgde spelling behoeft niet uitvoerig te worden toegelicht,
daar spoedig genoeg blijkt dat steeds getracht is de uitspraak
zooveel mogelijk nabij te komen. Uit die talen, welke een eigen
letterschrift hebben, zijn de namen overeenkomstig de beste inlandsche
schrijfwijze nauwkeurig getranscribeerd, met uitzondering van het
Bataksch en de taal van Atjeh, waarvoor afwijking van dien regel
soms noodzakelijk werd geacht, als ze niet door voorbeelden ‘bij
VAN DER Tuuk en SNoucKk HurGRrONjE waren toegelicht; vandaar
voor deze en sommige talen, welke geen eigen karakters bezitten,
nu en dan tweeërlei vorm, als er grond was voor de waarschijn-
lijkheid, dat beide in het dagelijksch gebruik voorkomen. Verdub-
beling der medeklinkers is als overtollig beschouwd, vooral omdat
bijzondere klanken der klinkers in het inlandsch register door accenten
zijn aangeduid en daar de doffe e door é is teruggegeven. Zoo werd
ook ter vereenvoudiging voor het [avaansch en Balineesch de voor-
stelling van den ao klank door d in open lettergrepen achterwege
gelaten, ten einde de noodelooze herhaling van gelijk gespelde
namen in andere talen te vermijden, en omdat er eenige gewesten
op Java zijn, waar men dien klank niet hoort. Ook heeft de 2 alge-
meen de kracht van onze ze, tenzij alweder voor het Javaansch en
soms elders in gesloten lettergrepen, waar zij naar den klank der
zin ons pit overhelt.

De halfklinkers j en w zijn als overgangsletters behouden, ten

XII INLEIDING.

deele in navolging van de inlandsche spelling, en voor talen zonder
letterschrift als aanwijzing dat ze duidelijk worden gehoord; de c%
heeft den cA-klank van ons kuchen; en ten opzichte der sluitende #
zij er aan herinnerd, dat die herhaaldelijk zoo gezegd wordt opge-
slokt, hetgeen voornamelijk bij het Javaansch en Minangkabaoesch
sterk uitkomt.

Vele namen zijn in gelijkluidenden vorm tweemaal opgenomen,
eens in den grondvorm en bovendien verbonden met a%ar, daoen,
kajoe, ki en andere namen van plantendeelen, welk laatste den
schijn heeft van onnoodig te zijn. Inderdaad is echter die verbinding
onmisbaar, daar het oorspronkelijke woord meermalen iets geheel
anders beteekent, maar ook in het spraakgebruik heeft de op den
voorgrond tredende eigenaardigheid van het deel den naam van het
geheele gewas naar den achtergrond gedrongen, en wordt dit hierom
dikwerf onafscheidbaar geacht. Betrouwbare opgaven van dien aard
mochten derhalve niet weggelaten worden.

Met de vermelding van de geographische verspreiding der planten
heb ik mij niet bezig: gehouden, daar men herhaaldelijk stuit op het
bezwaar van in botanische werken voor bepaalde streken gewassen
te missen, welker aanwezigheid uit een taalkundig oogpunt met groote
waarschijnlijkheid kon worden vermoed, en ook omdat dit woorden-
boek voor dàt doel slechts bij hooge uitzondering zal worden nage-
slagen. Evenzoo zal men zelden de bron zien aangegeven, waaraan
eenige naam of toepassing werd ontleend; ik heb nagenoeg de
geheele Indische literatuur moeten doorwerken. Zonder gelijktijdige
kritiek, waaraan niet te denken viel, hebben dergelijke aanhalingen
trouwens slechts betrekkelijke waarde. Het doel is geweest de ver-
zameling van juiste inlandsche plantennamen met vermelding van
de rol, die de plant in de indische huishouding volgens geloof-
waardige berichten vervult, zoodat de raadpleger in den regel
vertrouwen kan op hetgeen hij dienaangaande vermeld vindt. Moge
de hierbij somwijlen te ondervinden teleurstelling voor velen een
aansporing zijn tot het bijeenbrengen van nieuwe en betere gegevens !

VOORBERICHT VAN DEN UITGEVER.

Door den loop der omstandigheden belast geworden met de uitgave
van DE CrrrcQ's Plantkundig Woordenboek, wensch ik, in aansluiting
met vorenstaande inleiding van den overleden auteur, eenige toe-
lichtingen te geven, al ware ‘het slechts om in dit boek de grens tusschen
de verantwoordelijkheid van schrijver en van uitgever aan te wijzen.

Het overlijden van den heer G. J. Fuer, samensteller van het
eerste „Plantkundig Woordenboek voor Nederindsen Indië”, gaf
mij in 1891 aanleiding eenige opmerkingen over de deugden en
gebreken van dat werk te maken in het te Batavia verschijnend
maandblad „Teysmannia’’, uitgaande van ’sLands Plantentuin te
Buitenzorg, aan welke instelling ik destijds tijdelijk verbonden was.
Dat artikel werd door den heer pe CrrrcQ, kort te voren als oud-
resident in ’t vaderland teruggekeerd, opgemerkt, en door hem
beantwoord met de toezegging, dat hij bereid was mede te werken tot het
verzamelen van materiaal voor een nieuwe uitgaaf van een verbeterd
woordenboek van inlandsche plantennamen. Ik kan niet beter doen
dan de toen in r8gr-—g2 ter zake in „Teysmannia” gevoerde
gedachtenwisseling hier achter, met mijn rondschrijven uit 1907,
af te drukken: de lezer zal er uit ontwaren dat pr CrERrCQ'’s
Plantkundig Woordenboek niet in Indië, doch in Nederland ontstaan
is. Daarmede is tegelijk de zwakke èn de sterke zijde van dit werk
aangewezen, nl. dat de inlandsche namen geenszins ter plaatse zijn
bijeengebracht en er van den begeleidenden tekst aangaande het nuttig
gebruik ook weinig van inlanders is afgehoord, “het veeleer een
literatuur-excerpt is — wat ik een nadeel noem, maar dan ook, dat de
volijverige schrijver uit de voortreffelijke Indische bibliotheken te
's Gravenhage, Leiden, Delft en Haarlem al die Indische woordenboeken,
boeken en tijdschrift „artikelen ter raadpleging bij elkaar heeft gehad,
welke eene zeer soliede taalkundige basis aan zijne namenverzameling
konden geven, wat een groot voordeel is, en voor hem als resident
op een Índische buitenpost i iets geheel onbereikbaars zou geweest zijn.

Toen ik in 1892 Indië verlaten had en mij aanvankelijk ophield
in mijne vaderstad 's Gravenhage, ontmoette ik daar natuurlijk weldra
den heer pr Crrrcq, en is er menig uur in diens woning overleg
gepleegd aangaande een nieuw Plantkundie Woordenboek. Over
één ding waren wij het spoedig eens, nl. dat bij een „nieuwe Filet”
ook weder korte aanwijzingen van het nuttig gebruik der planten
noodig waren, maar daarbij nu eens minder het zwaartepunt moest
vallen’ op de inlandsch- geneeskundige toepassingen, die toch eigenlijk
vaak gansch onbelangrijk zijn, en “waardoor de beminnelijke Flora
gehuld’ wordt ín een lugubere ziekenhuis-kleedij. Geheel kan men

XIV VOORBERICHT,

die medische aanwijzingen, waar zoo erg veel bijgeloof en kwakzalverij
tusschen schuilt, niet missen, maar zij behoorden eenigszins op den
achtergrond gezet te worden, en dat kon het best geschieden door
de Indische /olk-lore, die bij Fier geheel ontbreekt, en die zulk een
mooien kijk geeft op ’t leven van den inlander in verband met de
hem omringende plantenwereld.!) Ik zelf bracht uit Indië eene
kostelijke verzameling botanische spreekwoorden, raadsels, gezegden
enz. mede, en de heer pr CrercQ wist er nog andere uit de rijke
literatuur van Indische taal- en letterkunde op te diepen. Het ver-
heugt mij, dat te dezen opzichte dit werk van den beginne af zóó
geworden is als ’t nu is. In andere opzichten liepen echter onze
meeningen over een „Filet-deClercq” uiteen: de schrijver wilde van
Filet niets weten en zou er een groot werk in meerdere deelen van
maken, eene verlustiging der lexicographen, met de tallooze inlandsche
namen bij iedere plant kolomsgewijze gedrukt. En mij stond een
beknopt handboek voor den geest, in één deel, de namen in
gesloten regels; een werk dat voor het dagelijksch gebruik van
geheel het Indisch publiek even handig zou zijn als de oude Filet,
maar dat de werkelijk grove fouten van dat boek en zijne onvol-
ledigheid niet zou deelen.

Daarover, d. í. de wijze van opvatting en uitvoering, zijn wij
het nooit eens geworden, en wilde ik den oud-resident niet ontstemmen,
dan moest ik, als ik hem later van mijne nieuwe woonplaats Haarlem
uit bezocht, maar liever zwijgen over de vorderingen van het Plant-
kundig Woordenboek, dat #77 met trots en 7%/ met angst zag groeien
tot een omvang, die wel hemzelven en anderen imponeerde, maar
die ongelukkig ook ten gevolge had: dat geen uitgever het aan-
durfde tot drukken over te gaan — eene bittere ervaring die den
schrijver geenszins is bespaard gebleven.

Niet op den vorm van dit boek is dus tijdens het leven van
den heer pe CreErcQ door mij veel invloed uitgeoefend, doch... even-
min op den inhoud, ofschoon ik hem trouw de gegevens ter inzage
zond, die ín de boekerij van het Koloniaal Museum over planten-
namen inkwamen. Toen ik overeenkomstig zijn wensch het hand-
schrift na zijn overlijden van zijne weduwe ontvangen had, zoo
mogelijk ter uitgave, was de tekst mij vreemd, en moest ik weldra
constateeren dat het taalkundig gedeelte mij bijzonder goed ver-
zorgd scheen, doch het plantkundig deel veel te wenschen overliet.
Bij al zijn accuratesse en het streven zijn groot Woordenboek zoo
goed en zoo volledig mogelijk te maken, was de schrijver uiterst
moeilijk toegankelijk voor raadgevingen van anderen, en zoo had
hij in den botanischen tekst der boekwerken, die hem ten dienste
stonden, zonder zaakkundige hulp veel minder den goeden weg weten
te vinden, dan in de hem beter vertrouwde linguistische werken.
Fouten, die elk botanicus hem gaarne verbeterd had — eene plant

1) Voor eene inleiding tot de Indische botanische folk-lore, verwijst schr. naar
de voordracht over „Plant-lore” in het Album der Natuur 1899, blz. r4r. Voorts
paar zijne artikelen „Plantlore” en „Plantennamen” in de Zucyclopaedie van Ned, Indië,
DI, III, blz. 275 en 267.

VOORBERICHT, XV

als Lycopodium bijv. stond nu eens als varensoort, dan weder als
woekerplant te boek, en onder laatstgenoemde categorie had hij
ook alle orchideëen gerangschikt — maakten nu een integreerend
deel uit van den tekst, en de verwarring in zijne keuze der
latijnsche plantennamen was zeer groot. Ik heb een en ander
naar mijn beste weten in het handschrift verbeterd vóór het ter druk-
kerij ging, en heb zooveel mogelijk de nomenclatuur gezuiverd en
in overeenstemming gebracht met den Index Kewensis !) — maar
moet toch uitdrukkelijk zekere reserves maken wat aangaat mijne
verantwoordelijkheid voor dit Woordenboek. Ook heb ik angst-
vallig vermeden het karakter van dit werk te veranderen, wat be-
treft de bijschriften over het gebruik der planten enz; liever geef
ik later een supplement uit dat naar eigen inzichten is samengesteld.
Gelukkig zijn des heeren pe CrrereQ's verdiensten in de verrichting
vanden reusachtigen arbeid voor dit geschrift zóó groot en zóó
evident, dat ev. gebreken niet zwaar kunnen aangerekend worden,
temeer daar ’t wel steeds ondoenlijk zal blijken in één persoon een
even degelijk taalkenner als plantenkenner vereenigd te zien. Waar
en wanneer zal men weder een man van zijne eruditie, van zijne studie
en ervaring, aantreffen die met volledige toewijding tien jaren zijns
levens geeft aan een soortgelijk Woordenboek?

Wat verder mijn redactie-taak betreft, heb ik er naar gestreefd
den tekst waar daartoe zéér dringende behoefte was aan te vullen,
maar vooral, waar zulks zonder nadeel doenlijk was, in te krimpen.
Daardoor en voornamelijk door de wijze van typographische
uitvoering is het mogelijk geworden den inhoud saam te vatten in
één band, wat mij voor het practisch gebruik van dit werk absoluut
noodzakelijk scheen. Men leest in zulk een woordenboek ?) niet als
in een roman, doch slaat er gewoonlijk alleen een bepaald artikel
van weinige regels in op: compacte druk is dus geen bezwaar, mits
deze duidelijk zij, en hierin heeft de firma J. H. pr Bussy werkelijk
al het bereikbare geleverd. Nu het mooie boek er eenmaal is, wil
ondergeteekende gaarne den eindeloozen stroom van uiterst be-
werkelijke drukproeven vergeten, waarvan de correctie, letter na
letter, vooral op donkere herfst- en winterdagen tot een harde geduld-
proef en tot eene ware oogen-pijniging werd. Maar niet mag hij
hen vergeten die hebben medegewerkt dit boek zoo goed mogelijk
te maken, in de eerste plaats zijne trouwe medewerkers en mede-

1 Bedoelde latijnsche namen, die in het gebruik de voorkeur verdienen, zijn
door mij in dit Woordenboek met een * geteekend. Gelijk op blz. 379 uiteengezet
is, heeft ondergeteekende ook een systematisch overzicht der plantennamen, als ’t ware
eene inlandsche Flora, aan dit werk toegevoegd.

2) Wat de gevolgde indeeling betreft, deze wijst zich vanzelf uit. Vooraf gaat
het groote inlandsche register, met kloeke letter gedrukt. Hierin ziet men welk
nummer bij den inlandschen naam in een zekere taal of dialect is aangewezen, en
slaat dan in het latijnsch hoofdregister bij dat nummer die plant op; haar latijnsche
naam is almede vet gedrukt. Men kan dan de vele andere inlandsche namen over-
slaan en komt zoo direct tot de gewenschte inlichting aangaande de plant en haar
gebruik. Alle uitspraakteekens bij de inlandsche namen vindt men wèl in het eerste
register, doch zij zijn in ’t latijnsch register om de moeielijkheid van typographische
uitvoering niet herhaald.

XVI VOORBERICHT,

werksters op het bureau van het Koloniaal Museum, en voorts den
heer Dr. S. H. Koorpers te Leiden, die de schoone proeven nog
eens kritisch doorlas en op verschillende plaatsen verbeterde en
aanvulde, en den heer H. L. GerrH van Wijk te Middelburg,
aan wien de lezer de vele engelsche, fransche en duitsche planten-
namen dankt, die ongetwijfeld in Indië welkom zullen zijn. Neder-
landsche namen van geslachten en soorten in dit boek, zijn zooveel
mogelijk die, welke in rgo6 voor algemeen gebruik gekozen werden
door de plantennamen-commissie onzer Natuurhistorische Vereeniging.
Eenige biologische gegevens verschafte Dr. W. Burck te Leiden.

Ten slotte nog een woord van dank aan allen, die het tot stand-
komen dezer uitgave door hun inteekening steunden, in ’t bijzonder
aan de Geneeskundige Vereeniging voor Ned.-Indië te Batavia en
aan de Kon. Natuurkundige Vereeniging aldaar, die voor resp. 25
en ro exemplaren inteekenden. Eene kostbare en voor den boek-
handel onbevredigende uitgave blijft een dergelijk werk met be-
perkten afzet steeds, en zij die dit boek duur vinden mogen bedenken,
dat zij toch nog slechts weinig meer dan de drukkosten betaald hebben.

Intusschen, het boek zs tot stand gekomen, niet door Staatshulp,
doch #roprzis viribus, en gesteund door veler belangstelling. Ik hoop
dat die belangstelling zich verder ook daarin zal uiten, dat velen
in Indië mij toezenden de aanvullingen en verbeteringen die noodig
blijken bij het dagelijksch gebruik van dit boek in verschillende deelen
van den Archipel. Daarvan zal dan, overeenkomstig hetgeen op
blz. 397 en 399 te lezen is, een dankbaar gebruik gemaakt worden
tot samenstelling van een Supplement.

CE

„Fiert’s Woordenboek verscheen in het jaar 1876, en vulde ongetwijfeld eene
leemte aan, die in de literatuur over Indische planten viel op te merken. Wil men
eene inlandsche plant nader leeren kennen, dan is de rechte weg tot die kennis,
haar volgens de regels der botanische systematiek te determineeren. Maar deze
rechte weg is, voor de meesten ten minste, ditmaal nu eens zief de kortste, en zij
zien dus naar een eenvoudiger en gemakkelijker middel uit: willen hun doel Zazgs
een omweg bereiken. De gewone manier is, dat men aan een inlander den inlandschen
naam der plant vraagt, en nu in een botanisch boek de gegevens opzoekt, die bij
die plant, of juister bij dien naam, te vinden zijn, en die in vele gevallen wel een contrôle
aan de hand geven of de medegedeelde inlandsche naam de juiste is. Dat dit in
de praktijk zoo gaan zou, hebben alle botanische auteurs begrepen; van den een-
voudigen Rumrnius tot den geleerden BLUME toe, en daarom hebben zij allen
getracht, op het spoor der jwiste inlandsche namen te komen.

Dit is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan, en de verzamelaar van planten-
namen heeft meer dan 500/, kans, dat hij een fout begaat; omdat hij een verkeerden
inlandschen naam hoort, of een inlandschen naam verkeerd hoort.

Het comdle van verwarring ontstaat natuurlijk, als de inlander, dien men raadpleegt,
een onjuisten naam opgeeft, en men zelf dan nog een fout bij het determineeren
begaat: dan is er geen touw meer aan vast te knoopen, en toch zijn er vele namen

VOORBERICHT. XVII

van dat gehalte geboekstaafd. Er heerscht dan ook op dit gebied eene niet geringe
verwarring.

De verdienste van Firer bestaat nu hierin, dat hij a//e namen, die hij in de
botanische literatuur vond of van zijne omgeving vernam, in alphabetische volgorde
gerangschikt heeft, en er de latijnsche benaming, de plantenfamilie en korte aan-
teekeningen aangaande de toepassingen der plant, heeft bijgevoegd. Hij heeft die
allesbehalve gemakkelijke taak met geringe hulpmiddelen en zoo goed als mogelijk
was volbracht, en daarmede een werk geleverd, dat nog lang na zijn dood zijn naam
in dankbare herinnering zal houden bij allen, die het Woordenboek als een der
nuttigste geschriften over inlandsche planten hebben leeren waardeeren.

Dat het boek niet volmaakt is, geef ik gaarne toe. Firer was te weinig plant-
kundige, om Aritisch te werk te kunnen gaan. Ook de indeeling van zijn woorden-
boek is niet gelukkig: het zoude te vermijden geweest zijn, dat men, om bij een
javaanschen of maleischen naam te komen, vaak eerst een boegineeschen, en dan
een van Leytimo of Haroekoe, en de hemel weet welke negorij meer, moet opslaan,
gelijk nu het geval is. Maar men mag die gebreken niet al te breed uitmeten,
zooals vaak geschied is. „Voor het groote publiek heeft Firer’s boek geen waarde”,
lees ik o.a. in een kritiek, kort na het verschijnen van het Woordenboek geschreven.
Welnu, het groote publiek heeft er blijkbaar anders over geoordeeld, en men viridt
Firer's boek bijna overal, ook dáár, waar een méér wetenschappelijk, maar minder
handig werk, waarschijnlijk geen ingang zoude gevonden hebben.

Voorloopig is er voor een deter Plantkundig Woordenboek, dan Fier geschreven
heeft, nog geen materiaal aanwezig.

Tòch kan daartoe de hand aan het werk geslagen worden, indien ieder, die
plantennamen verneemt, welke hij niet in Firer vindt, of die fouten in dat boek
opmerkt, zulks noteert. Eene dergelijke bijdrage werd voor eenige jaren door den
heer BerKHOUT gegeven, en ’t is zeker wel onnoodig te vermelden dat „Teysmannia”’
aan zulke opgaven van nieuwe of verbeterde plantennamen, steeds recht gaarne eene
plaats wil inruimen, en zoo noodig, ook den latijnschen naam wil determineeren, als
men slechts een gedroogd takje zendt der plant, waarvan men alleen den inlandschen
naam weet. Het zoude ook zeer toe te juichen zijn, indien de beoefenaars der
inlandsche talen hun goede zorgen aan de plantennamen wilden wijden: de juiste
schrijfwijze en zoo mogelijk ook de beteekenis en afleiding wilden aangeven.

Dan zoude door vereende krachten later wellicht eene derde uitgave van FiLET’s
woordenboek het licht kunnen zien, die met meer recht dan de onlangs verschenen
tweede, zich als een vermeerderde en verbeterde kon aankondigen!’

Naar aanleiding van het overlijden van G. J. Fuer, door
Dr. M. GrersnHorr, in „Teysmannia” Dl. Il (1891), blz. 17o—172.

„De bestaande opgaven van inlandsche plantennamen zijn nog zeer onvolledig
en bovendien verre van juist; ten deele veroorzaakt door gebrekkige taalkennis van
plantkundigen en aan den anderen kant het gevolg van onbekendheid met de
systematische benamingen van taalbeoefenaren en verzamelaars. Toch hebben vele
botanici, overtuigd van het nut, dat daaruit in de praktijk is te trekken, zich
herhaaldelijk beijverd naast den wetenschappelijken ook den inlandschen naam van
menig gewas op te teekenen, en vandaar, dat in verschillende geschriften + 10.000
namen van planten voorkomen, door wijlen den Off, v. Gez. G. J. Firer onder den
titel „Plantkundig Woordenboek voor Nederlandsch Indië” tot een geheel bijeen gebracht.

Door sommigen is hem deze arbeid als een bepaalde verdienste toegerekend;
een gevoelen, dat ik niet deel, om reden hij zonder nader onderzoek alles wat hij
aantrof onveranderd overnam, De uitgaaf van een tweeden druk van dat woordenboek
is niettemin een bewijs, dat er behoefte bestaat aan een dergelijk werk en, bekend
met de teleurstelling door menigeen bij de raadpleging ondervonden, geef ik gaarne
gehoor aan de uitnoodiging van Dr. GresHOFF (D). II, blz. 172 van dit tijdschrift),
om mede te werken tot verzameling van materiaal voor een nieuwe uitgaaf van een
verbeterd Woordenboek van inlandsche plantenramen. Eigenlijk dienden tevens de

XVII VOORBERICHT.

door Firer vermelde aanwijzingen omtrent het gebruik te worden herzien, aangezien
dit bij de inboorlingen van den archipel verbazend uiteenloopt.

Wil de vermelding van plantennamen eenig nut hebben, dan moet daarbij
vermeld worden de taal, waaraan zij ontleend zijn, daar iedereen begrijpt, dat men
in Oost-Java al heel weinig aan den Soendaaschen naam heeft; en dient er ook
eenige gelijkvormigheid te bestaan in de schrijfwijze van inlandsche woorden, in
verband met de zorg aan een goede spelling der woorden bij oude en moderne talen
besteed. De bestaande woordenboeken kunnen te dien einde als een goede leiddraad
strekken, en de door Dr. GResHOFF op den voorgrond gestelde samenwerking van
taal- en plantkundigen zal zonder twijfel tot eene gewenschte uitkomst leiden”.

Inlandsche plantennamen, door F.S. A. pr CrercQ, in „Teys-
mannía’”’ Dl. III (1892), blz. 341 — 343.

RONDSCHRIJVEN
betreffende de uitgave van dit Woordenboek.

Wijlen de heer F. S. A. pr CrrrcoQ, in leven oud-resident van
Ternate en van Riouw, die zijn langjarige Indische loopbaan begon
als officier van gezondheid Ll. L., daarna inspecteur werd van het
inlandsch onderwijs, controleur B. B. enz, heeft nagelaten het
handschrift voor een nieuw Plantkundig Woordenboek voor Neder-
landsch Indië, aangevende alle hem bekend geworden inlandsche
namen, samengesteld bij den botanischen naam van soort, geslacht
en familie der plant, en ook zorgvuldig opsommende het nuttig
gebruik in de inlandsche en Europeesche huishouding: een werk dus
als Frer's Plantkundig Woordenboek, doch oneindig veel rijker van
inhoud, meer betrouwbaar, en botanisch en linguistisch geheel up to date.

De overledene heeft na zijn terugkeer hier te lande een groot
deel van zijn’ tijd aan de teboekstelling van dezen arbeid besteed,
en dien verricht met de pijnlijke nauwgezetheid, die hem kenmerkte.
Al voortwerkend en steeds nieuw materiaal verzamelend, zoowel
uit plantkundige als uit taalkundige geschriften, heeft hij echter zijn
handschrift een zóódanigen omvang zien aannemen, dat de uitgave
als boek moeilijk werd: circa f 3000.— is naar matige raming
daarmede gemoeid. t) Hij is dan ook niet geslaagd in de herhaalde
pogingen om deze uitgave tijdens zijn leven tot stand te brengen.

Na het overlijden van den schrijver is, overeenkomstig diens
wensch, door de weduwe het handschrift toevertrouwd aan den
ondergeteekende, directeur van het Koloniaal Museum te Haarlem.

Ook hem is het nog niet gelukt, een uitgever te vinden, die
op eigen risico dit kostbaar werk ter perse wil laten gaan; de
beperkte geldmiddelen van het Koloniaal Museum laten niet toe
het voor rekening dier instelling uit te geven, terwijl het ook niet
gerechtigd schijnt Regeeringssteun voor deze wel wenschelijke doch
geenszins noodzakelijke uitgave te vragen.

Ondergeteekende wil echter, met voorkennis en medewerking
der Commissie van het Koloniaal Museum, eene laatste poging doen
om pe CrrrcQ's Plantkundig Woordenboek door inteekening tot
stand te brengen als eene zelfstandige uitgave.

Het is zijne bedoeling den omvangrijken tekst zoo beknopt
mogelijk samen te vatten in een voor ’t practisch leven geschikt
woordenboek, uit te geven op soortgelijke wijze als „Filet’ en bij
denzelfden uitgever (|. H. pe Bussy, te Amsterdam).

1) Inderdaad zijn de kosten dezer uitgave nog aanzienlijk hooger gebleken.

XxX RONDSCHRIJVEN

De uitgave geschiedt onder zijn persoonlijk toezicht; ev. te
behalen winst zal worden uitgekeerd aan de weduwe van den schrij-
ver. Voor eene keurige wèlverzorgde uitgave op goed papier staan
genoemde firma en ondergeteekende borg.

Het is duidelijk, dat deze uitgave alleen dàn zal kunnen ge-
schieden, indien allen, die iets voor de studie der Indische planten-
wereld gevoelen, en de beteekenis dier studie voor Indië's welvaart
en voor den bloei der cultures erkennen, dit goede en nuttige werk
willen bevorderen door in te teekenen op een of meer exemplaren.

De inteekenprijs is gesteld op slechts f ro— per exemplaar.

Ondergeteekende doet in het bijzonder een beroep op de mede-
werking der besturen van welvarende Indische cultuur-ondernemingen
om deze zaak te steunen door voor meerdere exemplaren in te
teekenen. Zij kunnen hun personeel moeilijk een nuttiger geschenk
doen toekomen dan dit Woordenboek, en mochten zij geen goed
gebruik voor hun overtollige exemplaren weten, dan wil onder-
geteekende dat gaarne aan de hand doen.

Voor een spoedige toezending der inteekenbiljetten houdt hij
zich aanbevolen, opdat een besluit kan genomen worden of het
nieuw Plantkundig Woordenboek al of niet zal verschijnen.

HAARLEM, September 1907.
Dr. M. GRESHOFF.

AIS Arnb.. a e«
AN EREN
RAU Boer. … oo
EAF Correo te acte
BRAlt Halm: … ater.
BEANERELAE: vree oe es
AAE EE
EENES MINS oto tes
EAF Min. Bant...
BORSELE. Min. Bent: …..:..….
MANE Min. Ponos........
BEREA Min. T. B. ......….
EAI Man: T.L. ….....
EAN. Min. Tonsaw. …...
BEENIE Min: TP...
BERET Min. TiS. …......
MALE: SN. Laoet. ….......
BENALE N-O: Halm. …....
MEGAIE N.O. Halm. K. ….
BSDSEAIE N- W.-Halm... ….
ALES Oel: …
BONEAENISAD.
BEAN DOM. vee eee
BONREAIES WW. Cer. ……as ia
REAL W.. Halm. …......
BAAL Zi Cor... Ket.
BEADS ns ate oare aon
BONA sere vee ete eere ern tdin
BRADA. eo eee
de Bieden
NDR: Kr
ME Balin: Semb;.. 7...
SL Trut
BENBANS PA. enen
Hi ns Le
TIDE
BR Bat. Mand. …
BEMEBIMAN: nan oee:
BOER eet a elise
ENEBOSCON oee ae oee
RBOI M Ong: one ar
ORO bever eb
dn MLR
Di WT En

VERKLARING

der verkortingen en andere namen.

Alfoersch van het eiland Ambon.

Alfoersch der negorijen Seit, Lima, Oering en Asiloeloe
op de noordkust van het eiland Ambon.

Alfoersch van het eiland Boeroe.

Alfoersch van het eiland Ceram.

Alfoersch van het eiland Halmahéra.

Alfoersch van het eiland Haroekoe (Oeliasers).

Alfoersch van Hila op het eiland Ambon.

Alfoersch der Minahasa van Menado.

Bantik-dialeet van id.

Benténan-dialect van id.

Ponosakan-dialect van id.

Toöemboeloe-dialect van id.

Toöeloöer-dialect van id.

Toöensawang-dialect van id.

Toöempakëwa-dialeet van id.

Toöenséa-dialect van id.

Alfoersch van het eiland Noesa-Laoet (Oeliasers).

Alfoersch van Noord-Oost Halmahéra.

Alfoerseh van de Kaoe-baai in Noord-Oost Halmahéra.

Alfoersch van Noord-West Halmahéra.

Alfoersch der Oeliasers.

Alfoersch van het eiland Saparoea (Oeliasers).

Alfoersch der Tomini-golf in Midden-Celebes.

Alfoersch der Westkust van het eiland Ceram.

Alfoersch der Westkust van Halmahéra.

Alfoersch der Zuidkust van Ceram.

Aroe-eilanden in de Banda-zee.

Staatje in het Noorden van Sumatra.

Babar-eilanden in de Banda-zee.

Balineesch.

Krama-dialeet van id.

Sömbiran-dialect van id.

Banda-eilanden.

Banggai-eilanden.

Bataksch.

Dairi-dialeet van íd.

Mandailing-dialect van id.

Bimaneesch.

Boegineesch.

Bilandengroep ten Zuidoosten van Celebes.

Bolaäng-Mongondow op Noord-Celebes.

Bonthain (Bantaëng)-dialect van het Makasaarsch.

Dajaksch.

Biadjoe-dialect van id,

Daj.
Daj.
Dar M eneen Tee Zaans
Daj.
Daj. S.
Daj.
Daj. W.
Dajs ZO MBornsens
Djambi
Endeh

EEN Lo EEL
(EOROELD. wanten io vee nnidtelanve
VAN. ern este be
Jav.
Jav.
Jav.
Jav.
Jav.

mie nn zn eee ses ease

IM sdoer. BAN
Madoer MB Neeter ;
MiadoBr Se ate es

Manggaraì …....e.
MM entawBl rm dt vis
Midd. Sum. …... rs
MEDaN ke erne
INEAB BREN Ate de 2%
N. Guin. Humb. ..…....

N. Guin. Jaoer

2

Katingan-dialect van id.
Lawangan-dialect van id.
Maänjan-dialect van id.
Ngadjoe-dialeet van id.
Sijang-dialect van id.
Sampit-dialect van id.

Dajaksch van West-Borneo.
Dajaksch van Zuidoost-Borneo.
Staatje in het Oosten van Sumatra.
Eiland aan de Zuidkust van Flores.
Biland bewesten Sumatra.
Gajo-landen, grenzende aan Atjeh.
Gorom-eilanden in de Banda-zee.
Gorontaleesch.

Javaansch.

Indramajoe-dialect van id.

Krama- of Hoog-Javaansch.
Krama-Doesoen of Hoog-Dorps-Javaansch.
Ngoko of Laag-Javaansch.
Tegal-dialect van ’t Javaansch.
Kangèjan-eilanden beoosten Madoera.
Oud-Javaansch op het eiland Bali.
Kei-eilanden in de Banda-zee.
Kisar-eilanden in de Banda-zee.
Wilde volksstam in Midden-Sumatra.
Staatje in Oost-Borneo.

Staatje Korintji in Midden-Sumatra.
Lampongsch.

Aboeng-dialect van id.

Boemi Agoeng-dialect van id.
Pabéjan-dialect van id.
Paminggir-dialect van id.
Letieilanden in de Banda-zee.
Volksstam op het eiland Flores.
Volksstam in Midden-Sumatra.
Madoereesch.

Bangkalan-dialect van id.
Pamëkasan-dialect van id.
Soemönöp-dialect van id.
Makasaarsch.

Eiland van het Sultanaat Ternate.
Maleisch.

Ambon-dialeet van id.
Bandjörmasin-dialect van id.
Bataviaasch-dialect van id.
Bèngkoelen-dialect van id.
Billiton-dialect van id.
Menado-dialeet van id.

Moluksch dialeet van id.
Palèmbang-dialect van id.
Töloek-Bötoeng-dialect van id.
Timor-dialeet van id.

Maleisch van West-Borneo.
Maleisch van Zuidoost-Borneo.
Westelijk deel van Flores.
Eilandengroep bewesten Sumatra.
Midden-Sumatra.
Minangkabaoesch.

Eiland bewesten Sumatra.
Humboldt-baai in Nieuw-Guinea.
Landschap Jaoer in id,

3

HOST Ne Gum. Mor >een. Eiland in de Geelvink-baai in id.
104. N. Guin. Noemf....... Gebied der Noemforen in id.

105. N. Guin, Roemb. .……... Landschap Roembati in id.

106. N. Guin. Sökar ....... Landschap Sëkar in id.

107. N. Guin. Tan. Mer. .… Landschap Tanah-Mérah in id.
107a. N. Guin. Toeroe …….………. Volksstam op Japèn in id.

OBSEN. Gum. 4 R. Gebied der Vier Radja’s in id.

KOST N. Guin. Wand. .………. Landschap Wandamèn in id.

en OE “.. _Oost-Javaansch.

BREN ROManE … Romang-eilanden in de Banda zee.
EK Rotineesch.

MSBEIeE …. Eiland bezuiden Celebes.
MEENADEL eee Sangieilanden in de Celebes-zee.
rn RE Sasaksch.

BR SAWOe sr. Eiland in de Timor-zee.

BNI Sermata …..……..….....…. Sermata-eilanden in de Banda-zee.
DRS eten eeen sei Volksstam in Midden-Flores.

ISA Simaloer .…..........…. Eiland in den Ind. Oceaan, bewesten Sumatra.
ENSOBIA 2e Soela-eilanden in de Moluksche zee.
ESOemba … .. … ........ Eiland in de Timor-zee.

WEES Soembawa .…..…......…. Een der z.g. kleine Soenda-eilanden.
MN Soenda... Soendaasch.

MRENSOLOE ee Eiland beoosten Flores.

Sum. W.K. .......... Westkust van Sumatra.

MAR Wenimbar............. Tönimbar-eilanden in de Banda-zee.
in OT En Ternataansch.

In OE Tidoreesch.

BEE Born. ………........ Landschap Tidoeng in Noord-Borneo.
EEN eet eeer Timoreesch.

Mulo: Mal: …….......… V ulgair-Maleisch.

BENN atoeb.. …..........…. Watoebéla-eilanden in de Banda-zee.
EEEWOEAT Weétar-eilanden in de Banda-zee.

REGISTER

der inlandsche namen.

S fear ee

Kl
nne

PRESS

Aä, Balin, 1432.

Aä adan, Balin, 1523.

Aä nàsi, Balin, 1469.

Aäfa, Sermata, 1686.
Aälòwòlö, Kisar, 484.
Aäntingan, Soend.,

Aän, Alf. Boer., 1859.

Aät, Alf. Z. Cer., 29658.
Ababa, Enggano, 151.
Abàäbang, Makas., 3521.
Abaoe, Solor, UIt.

Abar, Jav., 1483.

Abas, Rotin., Tim., 1686.
Abèba, Bonth., 3026.
Abhal, Madoer., 1408,
Aboe, Madoer., 1816.

Aboki, Alf. Tom, 408.
Abroe, N. Guin. Noemf., 2661.
Acha, Alf. Min. Tonsaw., 2853.
Achai, Simaloer, 2512.

Aché, Nias, 322.

Achéra, Alf. Min. Tonsaw., 591.

Achéra’ boedò, Alf. Min. Tonsaw., 2418.

Achéra lika, Alf. Min. Tonsaw., 591.
Achéra méha, Alf. Min. mn … 2418.
Achlèm, Alf. Min. Tonsaw., 2771.
Adal-adal, Balin, Jav., 918.

Adan, Balin, 1523.

Adap-adap, Mal, 2364.

Adap-adap boekit, Mal, 2365.
Adas, Balin, 1560.

Adas landi, Jav. Kr., 1560.

Adas londa, Jav. Ng, 1560.

Adas manis, Jav., 2704.

Adas pödas, Mal, 1560.

Adas poelasari, Mal. Batav., 188.
Adas tjina, Jav., Vulg. Mal, 1874.
Adas wölandi, Jav. Kr. 1560.
Adas wèlonda, Jav. Ng, 1560.
Adas-adàsan, Jav., 1675.
Adàsa, Makas., 1560.

Adàsa manisi, Makas., 2704.
Adàsa padàsa, Makas., 1560.
Adàsö, Boeg, 1560.

Adàsö’ manisë, Boeg, 2704.
Adàsö padàsò; Boeg., 1560.
Adö, Boeg, 1560.

Adë pèésö, Boeg, 1560.

Adéë tjéning, Boeg., 2704.
Adëöm ati, Jav., 2066.
Adhas, Me doer. … 1560.

Adhas’ manès, Madoer., 2704.
Adhas tjèna, Madoer., 1874.

N

ÁA.

Ading, Boeg, 3067.

Adja, Sika, 3550.

Adjawa, Sika, 3550.

Adjóé woea, Lio, 539.

Adjoe anggòro, Boeg, 3487.
Adjoe anging, Boeg, 698.
Adjoe bàkë, Boeg, 3042.

Adjoe biti, Boeg, 3465.

Adjoe boetoeng, Boeg., 425.
Adjoe dàdi-dàdi, Boeg, 56.
Adjoe déwataë, Boeg, 68.
Adjoe kamanjang, Boeg, 3262.
Adjoe kamënjang, Boeg, 3262.
Adjoe kaminjang, Boeg, 3262.
Adjoe köëwawo, Endch, 152.
Adjoe lasoena, Boeg, 1185.
Adjoe lòtong, Boeg, 1139.
Adjoe mapaï, Boeg, 1395.
Adjoe maroengga, Sawoe, 2345.
Adjoe oenji, Boeg, 937.
Adjoe pàli, Boeg, 1961.
Adjoe ràda, Boeg, 1301.
Adjoe tàaloemaà, Boeg,
Adjoe tana, Boeg, 3355.
Adjoe tjöning, Boeg, 767.
Adjoe wona, Sawoc, 2345.
Adoerija, Biman., 1180.
Adoöe, Alf. Min. Bant, 2294,
Aëlan, Alf. Z. Cer., 1107.
Aèng mabar, Kang, Madoer.
Aèng mawar, Madoer., 2986.
Aönisin, Alf. Amb, 1889.
Afàsi, Nias, 1295.
Afi, Tim, 2474.
Afò, Tern, 1785.
Afoat, Tim. 464.
Aga, Alf. Min. T.

8110.

S., 2986.

P., 2883.

Aga, Alf. N. O. Halm. K., 1983.
Agà-agàra, Boeg., Makes, 1694.
Agar-agar, Jav., Mal, Soend., 1694,
Agaroe, Balin, 283.

Agèör-agör, Jav., Soend., 1694.
Aha, Alf. Min. Bent, 1520.

Ahà kian, Alf. Z. Cer., 1686.

Ahà kolai, Alf. Z. Cer,, 1686.
Aha watoò, Alf. Min. Bent, 1520.

Ahaja, Alf. Cer., 1686.

Ahan laoeï, Alf. Z. Cer., 940.
Ahei, Alf. Amb., 3260.

Ahés, Alf. Min. Bent, 1175.
Ahoeë, Alf. 4. Cer., 2663.
Ahoehoe, Alf. Har., 4. Cer., 1110.
Ahoesi, Alf. Oel, Z. Cer., 785.

Ahoesi binsi, Alf. Oel, Z, Cer., 786. Ail bàpa poeil, Alf. N. Laet, 3131.
Ahoesi bintji, Alf. Oel, Z. Cer., 786. Ail bàpa poetiël, Alf. Sap, 3131.
Ahoesi halawan, Alf. Oel, Z. Cer., 786. Ail laniol, Alf. N. Laoet, 114.
Ahoesi kanaroe, Alf. Z. Cer., 794. Ail lanitol, Alf. Sap, 114.

Ahoesi löpia, Alf. 4. Cer., 796. Ail laoe nial, Alf. N. Laoct, Sap., 2215.
Ahoesi tahoeï, Alf. Z. Cer., 792, Ail latoe, Alf. N. Laoet, Sap, 641.
Ahoesi ene Alf. Z. Cer., 791. Ail lawanjo, Alf. N. Laoet, 760.
Aholal, Alf. N. Laoet, 404, Ail méteïl, Alf. N. Laoct, Sap., 2120.
Ai àhá; Alf. 2. Cer., 1686. Ail oerita, Alf. PE Laoet, Sap., 1309.
Ai alija, Alf. Amb, 1311. Ail poeil, Alf. N. Laoet, 2748.

Ai arita, Alf. Z. Cer., 1309. Ail poetiël, A Sap. 2748.

Ai àsa, Alf. Har, 1402. Ail saloen, Alf. N. Laoet, Sap, 3029.
Ai atoen, Sika, 2120. Ail samal, Alf. N. Laoet, Sap, 2409.
Ai bàpa, Alf. Amb, Har, 3131. Ail samar, Alf. N. Laoect, Sap., 2409.
Ai bàpa kaoo, Af. Har, 3131. Ail saroen, Alf. N. Laoct, Sap, 3029.
Ai bàpa poeti, Alf. Har, 3131. Ail tai, Alf. N. Laoet, Sap., 2854.

Ai bétök, Rotin., 1395. Aïm, Tim, 2666.

Ai élan, Ar. Z. Cer., 2218. Air mawa, Balin. 2986.

Ai élané, Alf. Hila, 2218. Aja, Alf. Min. Bant, 705.

Ai éwan, Alf. Amb., 2793. Ajaman, Alf. Min. T. B, T.L, TP, T.S, 974.
Ai galihoe, Alf. Amb., 831. Ajaman in taloen, Alf. Nin T.P., 989.
Ai hédoe, Rotin., 1395. Ajaman kawèsar, Alf. Min. T. B, T. PTS. 984.
Ai hoeroe, Alf. Cer., 884. Ajaman sèla, Alf. Min. T.L, 984.
Ai idjoe, Soemba, 937. Ajo, Tim, 698.

Ai kasabar, Soemba, 2358. Ajoe damàhoe, Goront., 1037.

Ai kélané, Alf. Asil, 2218. Ajoe doeïtò, Goront., 1139.

Ai kènawa, Soemba, 2883. Ajoe ètang, ‘Saleijer, 1139.

Ai köndara, Soemba, 1302. Ajoe loehi, Goront., 535.

Ai kor, N. Guin. Noemf., Wand, 2205. Ajoe molingo, Goront., 767.

Ai kor knam, N. Guin. Noemf., 2205. Ajoe tàning, Saleijer, 767.

Ai kori, N. Guin. Noemf., 2205. Ajoem, Lap, 191.

Ai laloe, Alf. Amb., 42. Aka, Boeg,

Ai lanit, Alf. Z. Cer., 114. Akà En rimbò, Minangk., 3323.
Ai laoe mahai, Alf. Z. Cer., 458. Akà gamè, Minangk., 2879.

Ai laoe manoe, Alf. 4. Cer., 2967. Akà inangò, Minangk., 8425.

Ai laoe nia, Alf. Z. Cer., 2215. Akà kalimpanang, Minangk., 3076.
Ai laoe nial, Alf. Har, 2215. Akà kàmijan, Minangk., 1111.

Ai laroe, Alf. Amb., 42. Akà koebang, Minangk., 3425.

Ai latoe, Alf. Amb., Har., 641. Akà koemajan, Minangk., nLIS

Ai mahoea, Alf. Cer., 1983. Akà koemojan, Minangk, 111.

Ai malaha, Alf. Z. Cer., 130. Akà koemojèn, Minangk., LIL.

Ai mamina, Alf. Amb., 2703. Akà koeniëng, Minangk., 1431.

Ai mété, Alf. Har, 2120. Akà larè, Minangk., 3403.

Ai métèn, Alf. Amb., 2120. Akà larè batoe, Minangk., 3421.

Ai mèting, Soemba, 2120. Akà larè poetiëh, Minangk., 3423.
Ai mité, Alf. Asil, Hila, 2120. Akà larò, Minangk., 3403.

Ai miting, Soemba, 2120. Akà larò batoe, Minangk., 3421.

Ai nisat, Alf. Amb, 2424. Akà larò poetiëh, Minangk., 3423.
Ai nitoe, Alf. Z. Cer., 2150. Akà mantjik, Minangk., 3544.

Ai nitoe, Rotin., Soemba, 3029. Akà matò alih, Minang 3343.

Ai oelita, Alf. Z. Cer., 1309. Akà pakan, Minangk., 1935.

Ai ori, N. Guin. Jaoer, 2205. Akà rijang-rijang, Minangk., 770.
Ai palaka, Alf. Z. Cer., 2478. Akaà sitaba, Minangk., 1837.

Ai pàsa, Alf. Amb., 9140. Akà sitaba rimbò, Minangk., 1841.
Ai poeti, Alf. Amb., Cer., Har., 2748. Akà sambang, Minangk., 228

Ai raoe sapoö, Alf. Har., 940. Akà sanam, Minangk., 1855.

Ai ratoe, Alf. Amb, Har., 641. Akaà sèdjangkè, Minangk., “3197.

Ai rita, Alf. Z. Cer., 1309. Akà tali soemangè, Minangk., 1731.
Ai rora, Gorom, 760. Akà tampoeëng ari, Minangk, 1295.
Ai salé, Wetar, 1686. | Akà tamtam, Minangk., 1885.

Ai saloen, Alf. Amb, Har., 3029. Akaà tandoeïk, Minangk., 564.

Ai samal, Alf. Amb., Har, 2409. Akaà tjinò, Minangk., 2047.

Ai samar, Alf. Amb, Har., 2409. Akàdjöng, Boeg, 1889.

Ai samara, Alf. Asil, Hila, 698. Akamè, Boeg, 475.

Ai sapar, Alf. Amb., 862. | Akan-akan, Lamp. Pam., 353.

Ai saroen, Alf. Amb, Har, 3029. | Akar api-api, Mal., 1265.

Ai sawa, N. Guin. Noemf., 665. | Akar ara, Mal., 329.

Ai soewa, Soemba, 1671. Akar ara boeloe, Mal, 1521.

Ai tai, Alf. Cer. Har, 2854. Akar ara sipadèh, Mal, 1521.

Ai tiërhé, Sermata, 1785. Akar asam rijang-rijang, Mal, 770.
Ai toeban, Alf. Amb., 3473 | Akar babaoe, Mal. Men, 228.

Ail bàpa, Alf. N. Laoct, Sap., 3131. Akar bagan, Mal, 186.

Ail bàpa kaoeïl, Alf. N. Laoet, Sap., 3181. Akar balik adap, Mal, 2997,

Akar batoe, Mal, 525.

Akar bölimbing, Mal, 3.

Akar böroenoes, Mal, 65.
Akar bèroewas, Mal, 2557.
Akar bërombong, Mal, 2047.
Akar binasa, Mal, 2755

Akar bisa, Mal, 3208.

Akar boelang, Mal, 3548.

Akar boelang pëlandoek, Mal,
Akar boeloes, Mal, 223.

Akar boeloh, Mal, 1625, 3065.
Akar boentat oelar, Vulg. Mal, 1519.
Akar boewas-boewas, Mal, 2557.
Akar damak-damak, Mal. 1950.
Akar darah, Mal, 3403.

Akar darah bëloet, Mal, 2292.
Akar dèdaloe boekit, Mal, 1804,
Akar dödoelang, Mal, 1264.
Akar djamboe këlawar, Mal,
Akar djangkang, Mal, 2251.
Akar djari bijawak, Mal,
Akar djari boewaja, Mal.,
Akar djoeloeng hitam, Mal,
Akar doedoek kidjang, Mal,
Akar doelang-doelang, Mal,
Akar doeri, Mal, 2946.
Akar gamat, Mal, 2879.
Akar gambir-gambir, Mal, 554.
Akar gambir-gambir hoetan, Mal,
Akar gambir-gambir paja, Mal, 3398.
Akar gasing-gasing, Mal, 768, 2645.
Akar gègambir, Mal, 554.

Akar gëgambir hoetan, Mal, 3598.
Akar gögambir paja, Mal, 3398.
Akar gögasing, Mal, 768, 2645.

Akar gerip, Mal, 3515.

Akar gërip bösi, Mal, 3515.

Akar görip mérah, Mal., BALL.

Akar gërip nasi, Mal, 3411.

Akar görip poetih, Mal., 3408.

Akar görip témbaga, Mal, 3410.
Akar görit-görit, Mal, 3515.

Akar gërit-görit mérah, Mal, 3411.
Akar görit-gërit nasi, Mal., 3411.
Akar gêërit-gërit poetih, Mal., 3408.
Akar gëörit-gëörit tëmbaga, Mal, 3410.
Akar hidjaoe, Mal, 1771.

Akar hitam, Mal, 3444.

Akar ipoh poetih, Mal, 2958.
Akar kait-kait, Mal, 3399.

Akar kait-kait besi, Mal, 3392.
Akar kait-kait boekit, Mal., 3395.
Akar kait-kait darat, Mal, 3400.
Akar kait-kait mérah, Mal., 3393.
Akar kait-kait poetih, Mal, 2958.
Akar kait-kait toepai, En W.K,
Akar kajoe manis, Mal,

Akar kaloeng, Mal, 272 dien

Akar kaloeng gadjah, Mal., 2739.
Akar kaloeng oelar, Mal, 2739.
Akar kangkoeng gadjah, Mal,
Akar kapang, Mal, Ee

Akar kapoek, Mal,

Akar kàtjang, Mal” 15:

Akar kàtjang djantan, Mal, 76.
Akar këékait, Mal, 3399.

Akar këlëmbai, Mal., 1035.
Akar këlimpanang, Mal, 3076.
Akar kélintit kéra, Mal, 2990.
Akar këlitji, Mal, 532.

Akar kölitji rimba, Mal., 2292.
Akar kélona, Mal, 1116.

Akar köméönjan, Mal, 1118.

637.

3558.
3475.

3475.
223.

8258.
1264.

3401,

3482,

8308.

iel

Akar

Akar kömönjan hantoe, Mal, 1743.
Akar kömönjan paja, Mal, 1118.
Akar kömoenting, Mal, 1158.
Akar könanga hoetan, Mal,
Akar köntjing kêrbaoe, Mal.,
Akar köpajang, Mal, 1805.
Akar köpijaloe, Mal, 1699.
Akar körandji, Mal, 1845.
Akar kërmak, Mal, 1591.
Akar kötangkil, Mal, 1669.
Akar këötjoeboeng, Mal, 528
Akar kirai, Mal, 1804.

Akar koekoe badjang, Mal, 1779.
Akar koekoe balam, Mal, 3560.
Akar koekoe baning, Mal, 640.
Akar koekoe lang, Mal, 2946, 3560.
Akar koekoe lang bötina, Mal.,
Akar koekoe lang rimba, Mal,
Akar koekoe toepai, Mal., 3560.
Akar koening, Mal, 1431.

Akar koenjit, Mal, 588.

Akar koenjit-koenjit, Mal, 2048.
Akar koenjit-koenjit babi, Mal,
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar

3403.
1431.

888.
koetjing-koetjing, Sum. W.K. 3345.
koewajah, Mal., 2309.

lada, Mal, 2737.
laha, Mal. Pal, 3424.
lakoem, Mal, 3481.

Akar lakoem boelan, Mal, 3478.
Akar lakoem gadjah, Mal, 3484.
Akar lakoem laoet, Mal, 3475.
Akar lakoem tèbëraoe, Mal, 3455.
Akar langkap, Mal, 3342.

Akar larak, Mal, 2249, 3403.

Akar larak api, Mal, 2251.
Akar larak batoe, Mal,
Akar larak mérah, Mal,
Akar larak poetih, Mal,
Akar loemoet, Mal, 1939.
Akar lokan, Mal, 3365.
Akar mali-mali, Mal,

BAL.
2250.

8423.

1724, 3208.

Akar maloeng, Mal, 574.
Akar manggoel, Mal. Pal, 2310.
Akar mêëloekoet, Mal, 1261.
Akar mëlor hoetan, Mal, 1931.
Akar mömpêëlas, Mal, 3321.

Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar
Akar

mömpèlas gadjah, Mal, 3323
mömpêlas hari, Mal, 185.
mëmpêlas hari bëtina, Mal,
mèmpêëlas harimaoe, M al,
mëömpèëlas poetih, Mal, 3:
mempèëlas tikoes, Mal, 3:
mèömpèlas wangi, Mal, 137.
mêmpisang boekoe, M: al, Boke
mèmpisang hitam, Mal, 24.
möndjoeloeng, Mal, 223.
mêngkoenjit, Mal, 555.
mentadoe, Mal., 1670.
mérah, Mal, 866.
mêörajit, Mal, 1665.
mêrlimaoe, Mal, 2591.
merpisang boekoe, Mal,

8322.
337 23.

3403.

Akar merpisang hitam, Mal, 2524.
Akar minjak, Mal, 2046.
Akar moerai, Sum. W.K. 2029,
Akar nasik-nasik, Mal, 2870.
Akar oelam, Mal., 2282, 3336.

‚ Akar oelam boekit, Mal, 2025

1299.
2281.
1900.

2306.

Akar oelam djantan, Mal,
Akar oelam gadjah, Mal,
Akar oelam poetih, Mal,

Akar oelam tikoes, Mal,
oelar, Mal, 1564.

oeloe-oeloe, Sum. W.K, 777.
oenak, Mal, 3558.
oengoe, Mal, 570.
padang, Mal, 826.
pahit, Mal, 3343.
pala-pala, Mal, 1441.
pantat böroek, Mal,
pökan, Mal, 1935.
pëkan hoetan, Mal,
pèlawan, Mal, 1770.
pölawas, Mal, 592.
pèloeroen, Mal, 1278.
pöngalasan, Mal, 612.
pèrijoek kèra, Mal, 2437.
pòroet ajam, Sum. W.K, 435.
pöroet gagak, Mal, 528.
pöroet körbaoe, Mal, 1299.
pöroet kidjang, Mal, 1299.
pisang-pisang boekoe, Maul,
pisang-pisang boeloh, Mal,

1619,

1931.

3408.
2699,

pisang-pisang djantan, Mal, 3425.

pisang-pisang hitam, Mal,

pisang-pisang koening, Mal,
pisang-pisang tandoek, Mal,

poeloet, Mal, 732.
poentijanak, Mal,
poesat boedak, Mul,
poetat, Mal, 1669.
rambai daoen, Mal, 65.
rambai padang, Mal, 2874,
rarak, Mal., 2249, 3403.
rarak api, Mal. 2251.
rarak batoe, Mal, 3421.
rarak mérah, Mal, 2250.
rarak poetih, Mal, 3423.
roesa-roesa, Mal, 75
saboet, Mal. 1743.

saga bötina, Mal, 3.

saga molèk, Mal, 2026.
sandang padi, Mal, 572.
saoet, Mal. 2332,
sarang poenei, Mal,
sari, Mal. Pal., 2341.
södjangkat, Mal, 3197.
sëkarang, Mal, 2249, 3425.
sëkarang batoe, Mal, 3423.
sëkarang boeboe, Mal, 2251.
sëkarang lang, Mal, 252:
sëkëöntoet, Mal, 2533.
sëlgoeri, Mal, 1074.
sëndjarang, Mal, 961.
söndoedoek, Mal, 2204.
sëngkarang, Mal, 2249, 3425
söngkarang batoe, Mal, 345
sèngkarang boeboe, Mal, :
söngkarang ëlang, Mal, 25:
sörapat, Mal, 2590.
sörapat djantan, Mal.,
sërapat hitam, Mal. W.
sèrapat koening, Mal,
sörapit, Mal. 2590.
sëtöbal, Mal, 1837.
siboewêh, Mal, 1693.
siboewêh api, Mal, 1717.
sidingin djambi, Sum. W.K,
sijak, Mal, 2694.
sijak naga, Mal, 2633.
sijal mènahoe, Mal,
sijantan hoetan, Mal,
sisik naga, Mal, 1072.
soebang, Mal, 3207.
soeloh, Mal, 431, 2936.
soeloh hoetan, Mal, 3414.

2936.
1780.

1086.

3413.
Born,
1717.

1939.
2947.

2524, 3422,

3425.
8425.

3409.

66.

10

| Ali aïjò,

| Alalang, Balin,

Akar soesoer paja, Mal, 2005.
Akar songsong haroes, Mal,
Akar tali ambin, Sum. W.K,
Akar taloer, Sum. W.K., 3227.
Akar tamboesoe, Sum. W.K, 778.
Akar tampoeng ari, Mal, 1298.
Arak tanak rimaoe, Mal, 3207.
Akar tandoek, Sum. W.K. 3289.
Akar tandoek-tandoek, Mal, 3258.
Akar tapak roesa, Mal, 2025.
Akar töbing ajoe, Mal, 216.

Akar tebing paja, Mal, 2952

Akar tèlinga tikoes, Mal, 1072.
Akar tèlor boedjok, Mal, 75

856.
3477.

Akar töngkok bijawak hitam, Mal,

Akar töntawan, Mal, 569, 571.
Akar téroeng-têroeng, Mal, 2024.
Akar tötöroeng, Mal, 2024.

Akar tiga tjabang, Mal, 3370.
Akar tikoes, Mal, 2957.

Akar tjabang lima, Mal, 3206.
Akar tjarëk meêrah, Mal, 3475.
Akar tjarëk poetih, Mal, 2161.
Akar tjarök-tjarëk, Mal, 3453.
Akar tjêlëgoeri, Mal, 1074.

Akar tjöndërai, Mal, 1699.

Akar tjina, Mal, 2047.
Akar tjina poetih, Mal.,
Akar tjinta moela, Mal.,
Akar tjirit moerai, Mal,
Akar toeba, Mal, 2310.
Akar toeba-toeba, Mal,
Akar toekas, Mal, 3444.
Akar toekoe-takal, Mal,
Akar toepai, Mal, 3561.
Akar wangi, Mal, 228.
Akël, Alf. Min, 322.

Akèl im bolai, Alf. Min. T.L.
Akèëlè, Sangi, 322
Akéra, Alf. Min. T.P.,
Akèrë, Alf. Min. Bant,
Akilènak, Rotin., 3473.
Akit, Mal, 2968.
Akol, Alf. Min. Ponos.,
Akor, Madoer. S., 962.
Ala, Alf. Asil, Cer., Hila,
Ala poeloeti, Alf, Cer.,
Alà-alàra, Boeg, Makas.,
Alaät, Alf. Oel, Z. Cer.,
Alàbà, Makas., 3374.
Alaban, Sum. W.K. 3470.
Alaban koenjit, Sum. W.K, 3470.
Alàdèn, Alf. Min. T. P., 677.
Alàdi, Boeg, 847.

Alai, Mal, 2634.

Alai batoe, Mal, 1543.
Aläàkang, Boeg, 419.

Aläàkang radi, Boeg., 419.
Alàkang tjawa, Boeg, 419.
Minkhgk 1883.
Alang-alang, Balin, Jav. Ng.
Alang-alang këmangi, Jav.,
Alapoal, Alf. Z. Cer., 1686.
Alapoeal, Alf. N. Laoet, Sap.,
Alàra, Boeg, Makas., 974.
Alèbaà, Boeg., 3374.

Alei, Mal., Bandj., 2634.
Alélé, Alf. Min. T.L, 502.
Aliag, N. Guin. 4 R., 178.
Minangk., 2465.
Aliboek, Mentawei, 2487.
Aligoerò, Tern. 3274.
Aligoerò bangà, Tern,

2454.
2870.
1665.

1063.

914.

4 NE
891.

322.

322.

2512.

2513.

974.
2004.

229

1686.

3274.

Vulg. Mal,

1441.

674.

1883.

Aligoero ngolo, Tern, 3274.
Alija, Mal, Soemba, 3556.
Alija bara, Mal, 3556.
Alija hoetan, Mal, 1642.
Alija kèra, Mal, 1639.
Alija padi, Mal, 3553.
Alija tikoes, Mal, 1643.
Alikoekoen, Balin, 36.
Alim, Bat, Enggano, 1414.
Alingè, Boeg, 2205.
Alipéga, Alf. Min. T. B
Alitjòpèng, Boeg, 1329,
Aliwerhé, Kisar, 2512.

LSO

Aliwòwas, Alf. Min. T.B., T. L., Tonsaw, T. P.,
373, 1810.
Alo, Alf. N. O. Halm, 3419.

Aloban, Bat, 3470.
Aloempang, Boeg, 3254.

Aloepang, Boeg, 3234.

Aloer, Jav., 3263.

Aloewòwos, Alf. Min. T, B. T. L., Tonsaw,
T.P., 373, 1810.

Aloi, ‘Atjeh, 2634.

Alom, Alf. Min. Bent, 2158.
Alòsi, Boeg, 315.

Alòsi bisoe, Boeg. 2038.
Alòsi töngë, Boeg, 2035.
Alòso, Alf. Min. T. B. 1649.
Alòso, Alf. Min. T. s., 502.
Altjaltjal, Bat, 1957.
Alwah, Mal, 233.
Amajok, Enggano, 3011.
Ambai-ambai, Mal., Minangk., 2939.

Ambal, Jav., 2938.
Ambalaoe, Minangk., 1184.
Ambàlo, Madoer. P., 1190.

Ambar mritja, O. 'Jav., 509.
Ambar Rees, Sas., 228.
Ambasang, Bat, 2175.
Ambatjang, Daj. Samp.,
Ambatjang rimbò, Minangk.,
Ambawa, Alf. Tom, 2175.
Ambawang, Balin, 2175.
Ambélai, Soemba, 2112.
Ambëtan, Jav. Kr. D., 1180.
Ambhèêrta, Madoer. P., S., 217.
Ambin boewah, Mal, 2690.
Amboeëng-amboeëng, Minangk.
Amboeloe, Balin, 1495.
Amboeloeng, Balin, 2289.
Amboen, Minangk., 2791.
Amboeng-amboeng, Balin, 575.
Amboeng-amboeng, Mal, 3056.
Amboeng-amboeng laoet, Mal, en
Amboeng-amboeng poetih, M 20
Ambon, Sas, 1592.
Ambon djawa, Sas,
Ambong bagoe, Sas,
Àmèësà, Boeg, 853.
Amiroe, Alf. W. Cer., 4. Cer.,
Amis mata, Soend., 1474.
Amis mata beureum, Soend., 1501.
Amò, Alf. N Halm., Mal. Men., Tern, 340.
Amoe, rr ek Er Hila, Z. Cer., 2717.
Amoe apar, Alf. Amb, 2731.
Amoe isi, Alf. Hila, 2719.
Amoe isin, Alf. Har, Z. Cer.,
Amoe isiné, Alf. Har, 2719.
Amoe laoe, Alf. Z. Cer., 2717.
Amoedjà, Boeg, 2648.
Amoel, Alf. N. Taoet
Amoel’ isin, Alf. N.
Amoeroeng, Alf. Min.

Minangk., 2175.
2177.

3056.

1892.
1671.

135.

2719.

Sap., 2717.
Laoet, Sap.
OE,

27119.
KakseLops:

11

‚ Andëroewang bësi,

Amoesi, Alf. Z. Cer., 785.
Amoesi binsi, Alf. Z. Cer., 786.
Amoesi halawan, Alf. 4. Cer., 756.

Amoesi lëpia, Alf. Z. Cer., 796.
Amoet, Alf. Min. T. P., 217.

Amoet kamondor, Alf. Min. T. P., 880.
Amoet körömbit, Alf. Min. T. P., 10.

Amoet olei, Alf. Min, 1885.
Amoet pòtri, Alf. Min. . P., 692,
Amoet riri, Alf. Min. T. P., 824,
Amoet tamboeroek, Alf. Min. T. P.,
Amoet tampoenei, Alf. Min. 3
Amoeté, Boeg, 785.
Ampadoe tanah, Minangk.,
Ampalam, Minangk., 2169.
Ampâlàsa, Makas., 1514.
Ampalèh, Minangk., 1102,
Ampalèêh batang, Minangk.
Ampalêh oela, Minangk.,
Ampalèh rimbo, Minangk.,
Ampampàoe, Boes, 464.
Ampas töboe, Mal, 1634,
Ampèëdal ajam, Mal,
Ampèdoe, Mal. W. Born,
Ampèl, Balin, Jav., Sas,
Ampëlah, Atjeh, 1514.
Ampèlam, Mal. Bandj., 2169.
Ampëlas, Madoer. P. S, Vulg.
Ampëlas lëmboet, Vulg. Mal,
Ampèëlë, Boeg, 1514. E
Ampèrè, Madoer. ln OD
Ampët, Jav., 897.

Ampöt, 0. Jav. 374.

Amping, Alf. Min. Bent, 2475.
Ampiri, Boeg., 135.
Amplas, Balin, 1514.
Amplëm, Balin, 2169.
Ampoelàdjëng, Boeg,
Ampoeröté, Boeg, 2978
Ampolas, Bat, 114.
Ampompâoe, Boeg, 464,
Anaä, Alf. Har, 348.

Anaäl, Alf. N. Laoet, Sap., 348.
Anaälo, Alf. N. Laoet., 353.
Anaämahoe, Alf. Z. Cer., 348.
Anaän, Alf. Z. Cer., 353.
Anaän walanda, Alf. 4. Cer.,
Anaäné, Alf. Hila, 348.
Anaäno, Alf. Har, 353.
Anaäwakan, Alf. Z. Cer.,
Anànaà, Endeh, 218.
Anaoe; Lamp., Minangk.,
Anaoe sampië, Minsk
Anaàsilo, Alf. Sap, 218.
Anàsoel, ee N. Laoet,
Anat, AIF Z. Cer., 2236
Andalèh, ren
Andaliman, Bat, 27:
Andamali pari, Lamp., 217.
Andassa, Bat. Mand, 2056.
Andawé, Balin, 2709.

Andëlas, Sum. W. K., 2347.
Andéroewang, Lamp. 584.
Lamp, 854.
Andëöroewang oedjaoe, Lamp,
Andöroewang poejoeh, Lamp.
Andöroewang soeloeh, Lamp.,

3361.

939.

2386.
3018.

1137.
A12.

Mal., 1514.
1514,

2343.

348,

Sap. 218.

884,
884.
884.

Andi-andi, Jav., 261.
Andihit, Bat, 695.
Andikit, Bat, 695.

Andilaoe, Minangk., 562.
Andilaoe roeso, Minangk.,
Andilo, Bat, 862.

1699.

Andilo oersa, Bat, 1699.
Andjalai, Minangk., 835.
Andja pajoeng, Mal, 2484.
Andjiloewang, Minangk., 884.

Andjiloewang rimbo, Minangk., 2797.

Andjing-andjing, Mal, 972.
Andjölai, Minangk., 835.

Andjòrò, Saleyer, 530.

Ando, N. Guin. Noemf., 1277
Andoedoe, Balin, 674.
Andoedoer, Bat, 669.

Andoel, Balin, Jav., 1218.
Andoelpak, Bat, 1508.
Andoelpak zee Bat, 1807.
Andoeng, Sum. W.K. 2711.
Andoerijan, Bat, 825.

Andoeroe, Balin. Kr., 674.
Andong, Balin, Jav., Mal. Batav., 854,
Andong, Balin, 1697.

Andong bang, Balin, 854.
Andong bönèh, Balin, 554.
Andong idjoe, Mal. Batav., 884.
Andong loengsir, Balin, 554.
Andong mèêérah, Mal. Batav., 884.
Andong sili, Jav., 584.

Andong rd Balin, 884.
Andong watoe, Jav., 1922.
Andong woengoe, Jav., 884.

Anè, Tim, 2512.

Anè poeloe, Tim, 2513.

Anèl, Tim, 2512.

Anèl poeloe, Tim., 2513.
Anèkahwa, Enggano, 77.

Anòös, Atjeh, 218.

Anès, Mal. Mol, 2704.

Anga, Alf. Min. Tl ESB:
Angèn-angèn, Madoer., 3213.
Anggara wastoe, Balin: 228.
Anggörik, Mal., 2504.
Anggërik boelan, Mal, 2658.

Anggörik gading gadjah, Mal, 1290.

Anggörik kastoeri, Mal, 2963.
Anggèrik mêërapati, ‚ 1055.
„ngghroeng, Madoer., 3355.
Anggra, N. Guin. Noemf., 755.

Anggrèk, Balin., Jav., Soend., 2504, 3441.

Anggrèk andjing, Soend., se
Anggrêk asoe, Balin, 12

Anggrèk boelan, Soend., tar DS.
Anggrêk daä, Balin: B

Anggrêk dijoek, Soend.,

Anggrêk garingsing, Balin. 1696.
Anggrèk katoenggèeng, Jav., 2962.
Anggrèk katoenggjang, Balin, 2962.
Anggrèk körisan, Jav., 2962
Anggrêk lëmah, Soend., 2657.
Anggrèk lilin, Soc oe 3013.
Anggrèk mòönoer, Jav., 2658.
Anggrêk oelan, Balin, "2655.
Anggrèk oentjal, Soend., 968.
Anggrèk pandan, Soend., 3437.
Anggrèk pòpòtjongan, Son nd., 570.
Anggrèk sasih, Balin, 12

Anggrèk taneuh, Soend., En
Anggrèk tëboe, Jav., 1696.
Anggrêk tjambra, Balin:,
Anggrèk tjamra, Balin, 1
Anggrèk tjitjing, Balin, RE
Anggrèk woelan, Jav., 26:
Anggrit, Soend., 50, 41.
Anggroeng, Jav. … 3305.
Angka, Alf. Min, 348.
Angkàëng, Makas., 1889.

Angkamè, Makas., 475.

Angkatan, Balin, 2314.

Angköb, Jav., 3495.

Arekdt Balin, 2693.

Angkora, Alf. Min. T.P., 962,
Angkorang, Alf. Min. T.P., 962.
Angkrèk, 0. Jav., Soend., 2504.
Angsana, Balin, Jav., Madoer., Soend., 2583.
Angsana kölèng, Madoer., 1030.
Angsoeka, Mal, 1914,

Angsoeka mérah, Mal., 1918.
Angsoka, Balin, Jav., Madoer. B, 1914.
Angsoka djaoem, Balin. 2620.
Angsoka natar, Balin, 1929.
Angsoka woengoe, Balin, 1918.
Ani, Boeg, 674.

Anin taïn, Alf. Z. Cer., 3419.
Anino, Tim, 257.

Anitéï, Tim, 2363.

Anitoe, Boeg, 1302.

Anjang, Jav., Madoer., 3022.
Anjang-anjang, Mal. Batav., 3022
Anoedja, Balin, 2319.

Anonang, Alf. Min. Tonsaw., 878.
Anroeda, Makas., 2648.

Anroeda boesoe, Makas., 3006.
Antaboga, Jav. 6S1.

Antaladan, Bat, 104.

Antanan, Soend., 1852.

Antanan bönör, Soend., 1852.
Antanan gödè, Soend., 1854.
Antanan lëmboet, Soend., 1857.
Antanan leuweung, Soend., 1619.
Antap, Balin. Semb., Sas, 2661.
Antarasa, Bat, 2068.

Antawali, Balin, 217.

Antèmon, Madoer. S., 934.
Antèmon aèng, Madoer. S., he
Antèmon bàtang, rd S., 934.
Antèmon boekò, Madoer. S., 934.
Antèmon ghadjhi, Mie Ee 934,
Antèmon ghaloedhroe, Madoer. S., 934.
Antèmon ghadhing, Madoer. S., 934.
Antèmon ghaltèk, Madoer. S., 934.
Antèmon malokok, Madoer. S., 934.

Antèmon mósèng, Madoer. S 934.
Antèmon naghara, Madoer. S., 934.
Antèmon tjàrömeê, Madoer. S. 934.

Antèmon tjätjèng, Madoer. S, 934.
Antemon todjòek, Madoer. S., 934.
Antimoe, Boeg, 934.

Antimoen, Balin. Kr., Minangk., Sas, 934.
Antimoen dandang, Minangk., 2615.
Antjak, Balin, Mal. Batav., Soend., 1510.
Antjal, Soend., 3074.

Antjal beurit, Soend., 3077.
Antjami, Alf. Tom, 2175.

Antjar, Balin, Jav., 255.
Antjimoen, Bat. Dair., 934.

Antò mònjok, Madoer., 1553.
Antoe, Mal. Men, 2544.

Antoei, Mal, 171.

Antoei hitam, Mal, 1170.

Antoei poetih, Mal, 1171.
Antoemboes, Bat, 600.
Antoerboeng, Bat, Minangk., 211.
Antoerboeng baloe, Bat. 211.
Antoerboeng bòjok, Bat. 211.
Antoermangan, Bat, 700.

Antoi, Mal, 1171.

Antoi hitam, Mal, 1170.

Antoi poetih, Mal, 1171.

| Aoe, Alf. Z. Cer., 2169.

Aoe, Endeh, Soemba, Solor, 404.
Aoe binè, Makas., 1550.

Aoe kramat, Solor, 409.

Aoe manoe, Kisar, 1295.

Aoe moli, Kisar, 3301.

Aoe pëtoeng, Solor, 1622.
Aoe taring, Soemba, 1622.
Aoeg, Bol. Mong., 404.

Aoeg taraki, Bol. Mong, 411.
Aoeg toling, Bol. Mong, 2525.
Aoehené, Alf. W. Cer., 2169.
Aoelo, Alf. Sap, 1623.
Aoelòtò, Alf. N. O. Halm,
Aoer, Mal, Sika, 404.
Aoer doeri, Mal, 3066.
Aoer gading, Mal, 411.
Aoer-aoer, Mal, 858.
Aoesi, Alf. Z. Cer., 785.
Aoesi halawan, Alf. Z. Cer., 786.
Aoesi pipis, Alf. Z. Cer., 786.
Aoewë, Minangk., 404.

Aoewë batoe, Minangk., 1058.
Aoewë doeri, Minangk., 3066.
Aoewö gadiëng, Minangk., All.
Aoewë koeniëng, Minangk., 411.
Aoewë tjinò, Minangk., 408.
Aoewë-aoewë, Minangk., 858.
Aòg, Alf. Min. Tonsaw., 408.
Aohé, Kisar, 1686.
Aor, Bat, 404.
Aor doeri, Bat,
Apa-apa, Jav., 1552,
Apa-apa kèbo, Jav.,
Apalija, Lamp, 2336.
Apak, Jav., 1532.
Apè, Alf. Min: Ponos.,
Apè, Boeg, 1686.
Apö-kapë, Boeg, 1791.
Apèdoe, Alf. Min. T.S., 1403.
Apèroe, Alf. Min. T.B., T.L,
Api-api, Boeg, Jav., Mal., Sas.,
Api-api, Mal. Men, 705.
Api-api, Vulg. Mal, 2096.

All.

3066.
2691.
464.

623.

1403.

Api-api goenoeng, Sum. W. K., 53.
Apit, Jav., 2652.

Apjoen- En O. Jav., 679.
Apoe-apoe, Mal. 4.0. Born, 2751.

Apoe- =apoe, Soend., 573.
Apoe-apoean, Soend., 2813.

Apoeh, Balin, 2801.

Apoeh asoe, Balin, 2501.

Apoeh mëémédi, Balin, 2501.
Apoeng-apoeng, Sas, 2751.

Apoes, Jav., 405.

Apokat, Mal, 2651.

Apolàï, Boeg, 2452.

Apolos, Alf. Min. Ponos., 1502.
Apòlos kahoejangan, Alf. Min. Ponos,,
Apon-apon, Jav., 2751.
Apow, Alf. Min. T. L., T. S.,
Ara, Alf. W. Cer., 2512.

2310.

Ara, Boeg., Makas., Mal., Sas., 1432,
Ara akar, Mal, 1443.

Ara batoe, Mal, 1487.

Ara boeloe, Mal, 1521.

Ara boeroetèh, Mal, 1433.
Ara daoen lébar, Mal, 1524.
Ara djangkang, Mal, 869.

Ara djawi-djawi, Mal, 1510.
Ara djëlotèh, Mal, 1436.

Ara djoeloetèh, Mal., 1436.

Ara gadjah, Mal, 1460.
Ara gatöl, Mal. Pal., 1435.

381, 2109,

3188.

1507.

13

Ara këlalawar, Mal,
Ara këlèboek, Mal,
Ara kötjil, Mal,
Ara koebang, Mal,
Ara koebangan, Mal,
Ara koewap, Mal,
‚ Ara lampong, Mal,
Ara lidah rimaoe, Mal,
Ara loemoet, Mal,
Ara nasi, Mal,
Ara paja, Mal,
Ara pérak, Mal,
sijalang, Mal,
sipadèh, Mal,
soeboeroetèh, Mal.,
soepoedèh, Mal.,

soepoedèh paja, Mal,
tampok pinang, Mal,

Ara
Ara
Ara
Ara
Ara
Ara

Ara tanah, Mal,
Ara tandoek, Mal,
Ara tanoh,
Araboa, Alf. Z. Cer.,

Arah,
Arak,

1472.
1508.
1485.

1438, 1460.
1438.
1460.

1487.

1496.
914.

1469.

1472.

1434.

1963.

1521.

1496.
1496, 1519.
1496.
1476.
1387.

1476.

Atjeh, 1387.

1656.
Madoer.,
Balin,

1477.

Madoer., 844.

Aràkan, Alf. Min. T. L., 236:

Aràkan né kasidi, Alf. Min.
Aràkan né kasili, Alf. Min. T.
Aram=aram, Balin, Jav.,
Araoe, Daj. Samp.,
Araran, Alf. Min.
Araroet, Vulg. Mal,

Aras,

Arasò, Boe: B.

1. S., 1849.
I., 1849.
2763.

698.
Tonsaw.,
2188.
1175.

932.

Alf. Min.

Tonsaw.,

3012.

Aràwaà, Boe En, 3042.

Arbila, Mal.
Aré, Endeh, S
Aré laka, Sawoc,
Aré mêëda, Sawoc,
Arèjangò, Boeg, 2

Arèn,
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn
Arèn

Aröng-arëng, J

Pim, 1162.
Sawoe, 2512

)
be.
Jav., ie Pr
ampal, Jav., 3:
bantèng, J av
blèrèng, Jav,

brama, Jav., 322
djingga, Jav.,

399,
glégar, Jav., 322.

gontol, Jav., 322.
idjo, Jav., 322.
rantèng, Jav.,
ritjik, O0. Jav.,
tjëbong, Jav. 322.
av, 1134.

322.
322.

Arëpa, Boeg, 972.

Aréës,
Arès,
Aröt,
Arèta

Arètan, Alf. Min. T. S., 2

Arëtè
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj

Alf. Min.,
Jav., 2749.
ATE Min. Ear, TD,
„ Boeg., 2865.

1175.
BS:

2561.
8, Alf. Min., 1567.
babah köbò, Soend.,
babalingbingan, Soend., 2330.
balingbing, Soend., 2330.
bölökötèbek, Soend., 3345.
beubeureuman, Soend., 3479.
beulit gëdè, Soend., 3537.
beurit, Soend., 1502.
bòbontèngan, Soend.,
boeloe, Soend., 325.
bòöl këbò, Soend., 2955.
bòdas, Soend., 2306.
daròwak, Soend., 1699.
djantoeng, Soend., 3364.
djòtang, Soend., 2489.

89 329.

1719, 2255.

j kalajar beureum, Soend
j kalajar beurit, Soend., 5.
j kalajar gèdë, Soend., 3367.

] kalijagè, Soend., 642.

j kananga, Soend., 331.

j kasoengka, Soend., 1669.

j kasoengka beureum, Soend., 1670.
)J kasoengka beurit, Soend., 1670.

j kasoengka gëdè, Soend., 1670.

j kasoengka oentjal, Soend., 1670.

j katilang, Soend., 2910.

j djòtang bönör, Soend., 2459.

j djötang bòdas, Soend., 1895.

j djòtang gödè, Soend., 2277.

j djòtang lëmboet, Soend., 573.

] doedoerènan, De nd, 1210.

j garoet, Soend., 2994.

j garoet gèdeè, Soo nd, 2312.

j garoet peutjang, Soend., 1275.
gömbor, Soend., 1982.

j geureung, Soend., 2045.

geureung beureum, Soend., 322

j geureung bòdas, Soend., 7ú5.

j goenggoeroetoe, Soend., 3481.

j gongseng, Soend., 628.

j gongsèng gödò, Soend., 2351.

j hampölas, Soend., 1492.

j hampòöroe, Soend., 2255.

j hampöroe bògor, Soend., 22:

j harèndong, Soend., 900.

j harêndong bàdak, Soend., 2204.

j harèndong bòdas, Soend., 1156.

j harijang, Soend., 770.

j harijang beureum, Soend., 3479.

j haseum, Soend., 1032.

j hoemboet, Soend., 1950.

j hoenjoer boeöet, Soend., 1949, 3204.
j kahitoetan, Soend., 2533.

j kahitoetan bàdak, Soend., 2535.

j kahitoetan gödeè, Soend., 2534.

J kahitoetan lémboet, Soc md, 2534

kakait beusi, Soend., 3399.

j kakantjingan, Soend. 2344.
J kakapàsan, Soend., 1035.

ú kakawàtan, Soend.,
j kakèdjoan, Soend., 871.

j kalajar, Soend., 3363.

j kalajar bàdak, Soend., 1805.

kalajar bönèr, Soend., 3363.
3360.

Areuj katjapi, Soend., 3008.

Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Are
Areuj

katjömbang, Soend., 1262.
katjèmbang gëdeè, Soend., 1263.
katoek, Soend., 3388.

katoek peutjang, Soend.,
kawòjang, Soend., 2283.

kèkèb, Soend., 731.

ki-asahan, Soe et 8821:
ki-asahan lalàki, Soend., 3322.
ki-bara, Soend., de
ki-barèra, Soend., 773.
ki-barèra bòdas, En 74.
ki-barèra boelëd, Soend., 774
ki-barèra gödè, Soc nd, 781.
ki-barèra lalakina, Soend., 769.
ki-barèra leutik, Soend., 776.
ki-barèra leutik’ beureum, S.,
ki-barèra tjoetjoek, Soend., 775.
ki-batara, Soend., 1870, 8515.
ki-ganggarangan, Soend., 3019.
ki-kadal, Soend., 527.
ki-kadantjà, Soend., 2246.

u ki-kandël, Soend., 1839.

ki-kandël bàdak, Soend. 1839.

14

Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj

| Areuj

Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj

| Areuj

| Areuj

Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj
Areuj

ki-kandël lalàki, Soend., 1836.
ki-kandël leutik, Soend., 6
ki-kandël sabrang, Soend., 1835.
ki-koeja, Soend., S10, 3258.
ki-koepoe, Soend., 2408.
ki-kònèng, Soend., 1431.

ki-làdja, Soend., 332,

3425.

ki-làdja gödò, Soend., 3402.

ki-làdja lalàki, Soc

nd, 332.

ki-lalâki, Soend., 1699a.
ki-tjaäng, Soend., 865.

ki-tjaloeng, Soend.,
ki-tjantoeng, Soend.,
ki-tjaoe, Soend., 771.

856.
2252.

ki-tjongtjòrang, Soend., 2845.

ki-tonggerèt, Soend.,
kingkilaban, Soend.,

1064.
2364,

koekoe heulang, Soend., 3562.

koekoe heulang gödò, Soend., 3561.

koekoepoe, Soend.,

434,

koepoe-koepoe, Soend., 434.
koetjoeboeng, Soend., 576.
kondang, Soend., 1492.

kónjal, Soend., 1521.
kônjal bèjas, Soend.,

1521.

kònjal leutik, Soc nd., 1500.

leuksa, Soend., 2746.
lòpang, Soend., 1719,
mandjël, * Soend: E91
mangendèr, Soend.,

2256.
6.
852, 1801.

mata peutjang, Soend., 3019.

matahijang, Soend.,

532.

matahijang goenoeng, Soend., 536.

moending djaloe,
palasari, Soend., 188.

Soend., 2947, 3198.

palasari bòdas, Soend., 731.
palasari gödè, Soend., 1858.
palasari lalàki, kt nd., 734.

papàsan, Soend.,

papàsan laläki, re ond, 828.

parija, Soend., 2336.
parija djönggè, Soc

nd, 1518.

patoek gàgak, Soend., 3337.
patoek manoek, Soend., sie
patoek manoek lëmboet, S., 2331.
peudjit hajam, Soend., 3887.
pitjoeng tjèlèng, Soe id, 2695.
poelasari, Soend., 188.

poelasari bòdas, Soend., 731.
poelasari gödè, Soend., 158.
poelasari lalàki, Soend., 734.

sahagi, Soend., 1692. 2

sangga langit, Soend., 692.
seuseurenhan, Soend., 2333.

si hajam, Soend., ze
si kòtok, Soend.,

siwoeroengan, Soc nd, 2363.

soesoe moending,

Soend., 438.

tali ajoenan, Soend., 2

tali kintjir, Soend.,

1596.

tangtang, angin, Soend., 278:
tatapajan, Soend., 326.
tatapajan gëdè, Soend., 3247.

tataroeman, Soe nd,
tjabè, Soend., 2718.
tjalingtjing, Soend.,

1203, 2245.

2330.

tjaloengtjoeng, Soend., 900.
tjaloengtjoeng beureum, S, 2204.

tjamtjaoeh, Soend.,

768.

tjamtjaoeh minjak, Soend., 3227.

tjanar, Soend., 3159.

tjanar beureum, Soend., 3155.

tjanar bòkor, Soend.,

3155.

Areuj tjanar bòkor lalàki, Soend., 3160.
Areuj tjanar bôkor minjak, Soend., 3157.
Areuj tjanar wangi, Soend., 3161.

Areuj tjantèl, Soend., 3397.

Areuj tjantèl beusi, Soend., 3395.
Areuj tjarioe, Soend., 1278.

Areuj tjatjabèan, Soend., 2909.

Areuj tjêtjêr, Soend., 2991.

Areuj tjeuli mèjong, Soend., 2734.
Areuij tjeumpal kikis, Soend., 242.
Areuj tjoengkangkang, Soend., 730.

Areuj tjoengkangkang beurit, Soend., 3435.
tjoengkangkang goenoeng, S., 1203.
Areuj tjoengkangkang lalàki, Soend, 730,

Areuj tjoepoe toekeur, Soend., 2306.
Areuj tjötjorènèan, Soend., 1032.
Areuj toekoe takal, Soend., 914.
Areuj walèn, Soend., 2682.

Areuj warèng, Soend., 638.

Argoelo, Jav., 2986.

Aribang, Jav., 1796.

Arima, Alf. Har., 2187.

Aring-aring, Mal, 2847.

Arioe, Alf. Z. Cer., 1301.

Aripoengoe, Alf. Min. T. B, T. S., 1233.
Aripoengoe poeti, Alf. Min. T.S., 1233.

Aripoengoe toewama, Alf. Min. T.B.,T.S., 1233.

Armèënal, Jav., 416.

Arò, Minangk., 1432.

Aro-àro,” Makas., 3475.

Aroe, O. Jav., 2791, 2833.
Aroeda, Boeg, Mal, 3006.
Aroek, Soembawa, 532.

Aroem, Bat, 191.

Aroen, Atjeh, 698.

Aroen, Sika, 191.

Aroena, Biman., 218.

Aroes, O. Jav., 2185.

Aroet, Madoer. B, 21858.

Arol, Babar, 2719.

Aron, Atjeh, 397.

Aròpö, Boeg, 392.

Aròpi, Boeg, 392.

Arsam, Bat, 1637.

Arsom, Bat, 1637.

Artak, Madoer., 2663.

Artak àeng, Madoer., 2663.
Artak balaoe, Madoer., 2663.
Artak bhoedhöng, Madoer., 2663.
Artak konèng, Madoer, 2663.
Artak malòkok, Madoer., 2663.
Artak tjëléng, Madoer., 2663.
Artàpël, Vulg. Mal, 3175.

Asa, Alf. Har., 2310.

Asa, Alf. Min. T. B., 2320.
Asam, Gajo, 755.

Asam akar, Mal, 2989.

Asam batoe, Mal, 1004.
Asam bawang, Mal, 2168.
Asam damar, Lamp, 606.
Asam djao, Minangk., 3301.
Asam djawa, Mal, 3301.
Asam djawa antan, Mal, 2756.
Asam doekoe, Lamp. 618.
Asam galoogoeë, Minangk., 1591.
Asam göloegoer, Mal, 1591.
Asam kamal, Mal. Bandj., 3301.
Asam kandis, Mal, 1594,
Asam kèdeungsa, Gajo, 736.
Asam këloebi, Mal., 3545.
Asam körandji, Mal, 1079.
Asam koembang, Mal, 2176.
Asam koesambi, Sum. W.K, 249.

Asam limeu kapas, Gajo, 786.
Asam mömbatjang, Mal, 2175.
Asam paja, Mal, 3545.

Asam pajo, Minangk., 3545.
Asam paoeh, Mal, 2166.

Asam rijang-rijang, Mal, 445.
Asam simpai, Sum. W.K, 443.
Asam soesoer, Mal, 1798.
Asam tikoes, Mal. 723.

Asan walanda, Mal. Mol, 1798.
Asan, Atjeh, 2583.

Asan djawa, Alf. Amb., Oel, Z. Cer., Tern, 3801.
Asana, Balin, Jav., 2883.

Asang, Bat. Mand, 2661,

Asang padi, Bat. Mand, 1162.
Asawa, N. Guin. Noemf., 665.
Asè, Boeg, Makas., 2512.

Asè poeloe, Boeg, 2513.

Asè poenoe, Makas., 2513.
Asëm, Jav., Soend., 3301.

Asöm koerandji, Jav., 2757.
Asöm krandji, Jav., 2757.

Asëm landi, Jav. Kr., 2757.
Asèm londa, Jav. Ng. 2757.
Asèëm sélong, Jav., 1555.

Asöm têmbiloengan, Jav., 448.
Asëm tjina, Jav., 1079.
Asöm-asém, Jav., 3005.

Asër, Alf. Min. T.P., Tonsaw., 2558.
Asi-asin, Alf. Min. Ponos., 3123.
Asi-asin, Alf. Min. Bent, 2159.
Asiahoe, Alf. Z. Cer., 1107.
Asibi, Alf. N. W. Halm, 2181.
Asijor, Bat, 1951.

Asiwoeng radja mantri, Soend., 3390.
Asit, Mentawei, 218.

Aslaär, Kei, 3550.

Asoka, Balin, Jav., 1914.

Asoka woengoe, Balin, 1918.
Asoe talina, Alf. Amb., Cer., Oel, 960,
Asoe tarina, Alf. Amb, Cer., Oel, 960,
Asom, Bat. 379.

Asom djorbing, Bat, 350.

Ata, Balin, 2115.

Ata, Endeh, 3029.

Atà, Tim. 247.

Atà kasè, Tim. 246.

Ata-àta, Alf. Min. T. B, 498, 1245.
Atak, Balin, 2661.

Atak wilis, Balin, 2663.

Atalai, Tim., 377.

Atangkil, Balin. Kr., 1669.

Atap tjoetjoer, Mal, 542,
Atàpang, Boeg, 3313.

Até-ató, Alf. Min. Bant, 844.
Até-ató, Sas, 1697.

Até-até, Alf. Min. Bent, 838.
Atè-até mahamoe, Alf. Min. Bent., 842, S44.
Até-atóé mawoerò, Alf. Min. Bent, 705.
Até-até mopoera, Alf. Min. Bant, 544.
Atödoe, Alf. Min. T.S., 3535.
Atéléla, Goront., 1892.

Atëéloe, Alf. Min. TB, T.L. 3535.
Athan, Atjeh, 2883.

Ati’ndolo, Biman., 1883.

Atis, Mal. Men, Tern, 247.

Atisi, Alf. N.O. Halm, 247.
Atjö-katjö, Boeg, 2666.

Atjëm, Madoer., 3301.

Atjörang, Mal. Batav., 457.
Atjoeng, Soend., 210.

| Atjoeng bòdas, Soend., 490.

Atoe, Bonth, 1999.

Atoen laoet, Mal, 1783.
Atoeng, Mal. Mol, 2599,
Atoenoe, Bat, 2568.
Atoenoe djangkang, Bat,
Atoerboeng, Bat, 211.
Atoerboeng baloe, Bat, 211.
Atoerboeng bòjok, Bat, 211.
Atoi, Alf. Min. Ponos., 8358.
Atoi mapoeha, Alf. Min.
Atoi mawoerò, Alf. Min.
Atòwong, Alf. Min, 2675.
Atsimoen, Bat, 934.
Awa, N. Guin. Noemf., 2169.
Awà käàwang, Boeg, 2751.
Awai, Daj. 4.0. Born, 2359.
Awak=-awak, Euggano, 3155.
Awal, Jav., 1408.
Awal, Gajo, 2361.
Awar-awar, Balin, Jav.
Awàrang, Makas., 855.
Awas, Gorom, 1656.
Awó, Atjch, 539.

Awè batéë, Atjeh, 554.
Awé dahönon, Atjeh, 2750.
Awé djörnang, Atjeh, 1016.
Awé gëtah, Atjeh, 546.
Awé körokrok, Atjch,
Awé lilin, Atjch, 555.
Awóé manéêë, Atjeh, Ö
Awé oedöng, Atjeh, 546.
Awé saboet, Atjch, 1019.
Awé saga, Atjeh, 560.
Awèdoe, Alf. Min. Tonsaw.,
Awei, Lid. Born, 539.
Awei djardjar, Aroc,
Awölas, Alf. Min. T. B, TP, T.S.,
Awëlas, Alf. Min. Tonsaw., 1506.
Awèlas disik, Alf. Min. Tonsaw., 15
Awölas im bawi, Alf. Min. T.P., 151
Awëlas in taloen, Alf. Min. TP, 14
Awëlas in tjökò, Alf. Min. TP, 1506.
Awëlas lèwo, Alf. Min. T. P., 1464,

2568.

Ponos., 843,
Ponos., 705.

‚ 1483.

559.

1403.

2512.

1514.

14.
Dld.
ij

5.

Baäla, Goront., 2474.

Baät, Watoeb., 2175.

Babadòtan, Soend., 1868.
Babadòtan beureum, Soend., 77.
Babadòtan bòdas, Soend., 237.
Babadòtan hèdjo, Soend., 77
Babakòan, Soend., 3848.
Babâàlan, Jav., 2652.
Babawangan, Soend., 1394,
Babawangan beureum, Soend., 125
Babawangan gèdè, Soend., 1293.

1545, RE

Babawangan leutik, Soend., 1292.

Babi Ee Mal., 3376.

Babing, Jav., 3054.

Baboené, Alf. Tom., 1983.

Bachan, Alf. Min. Tonsaw., 2086.
Bachong, Simaloer, 2458.

Bada, Atjch, 1395.

Bàdja, Boeg., 2343.

Badja1, Daj., 1537.

Bàdjang bàdjang, Balin., Mal. Batav., 224.

Bàdjèng-bàdjèng, Makas., 224.
Badjògol, Soend., 3203.

bt, 35dd,

16

Awölas londéjan, Alf. Min. T.P.,
Awörang, Boeg, 558.

Awi, Soend., 404.

Awi andong, Soend., 1627.
Awi apoes, Soend., 405.

Awi atör, Soend., 1623.

Awi bitoeng, Soend., 1622.
Awi boeloeh, Soend., 407.
Awi boeloeh moenti, Soend.,
Awi boenar, Soend., 413.
Awi gading, Soend., 411.

Awi gödè, Soend., 1627.

Awi gombong, Soend., 1627.
Awi haoer gading, Soend.,
Awi haoer geulis, Soend.,
Awi haoer kônèng, Soc ond,
Awi haoer tjoetjoek, Soe nd,
Awi hideung, Soend., 1625.
Awi irateun, Soend., 2241.
Awi karisik, Soend., 3064.
Awi kirisik, Soend., 3064.
Awi majam, Soend., 3064.
Awi soerat, Soend., 1627.
Awi tali, Soend., 405.
Awi tamijang, Soend.,

1506.

407.

3066.
all.
3066.

3066.

413.

Awi tjangkòre, Soe nd, 1105.
Awi toetoel, Soend. 412.
Awi tjina, Soe end, 408.

Awi woeloeng, Soend., 1628.
Awò, Boeg, 404.

Awò koerisà, Boeg, 1623.
Awò làgading, Boeg, 411.
‚ Awò madoeri, Boeg, 409.
Awò nàna, Boeg, 1105.

Awò pötoeng, Boeg, 1622.
Awò tàra, Boeg, 409.
Awò tölang, Boeg, 1624.

Awoer, Sas, 404.
Awol, Babar, 1686.

| Awriëhé, Sermata, 2512.
Awriërsé, Leti, 2512.

Ër

Bado, Bonth, 3550.
Bado, Makas., 3067.
Badoer, Jav., 210.
Badoet, Jav., 3142.
Badoewar, Bat, 2779.
Badòri, Soend., 591.
Badowar, Bat, 2779.

Bàé, Makas., 2343.
Baâé, Saleyer, 2512.
Baga, Jav., 1548.

Bagalai, Mentawei; 159.”
Bagas, Mal, 2262.

Bagas mérah, Mal, 2268.
Bagas poetih, Mal., 2275.
| Bagé, Sas., Soembawa, 3301.

Bagei, Bol. Mong., 1592.
Bago, Mentawei, 2361.
Bagò, Nias, 2458.
Bagoe, Alf. Min. T. B, T. L.,
| Sas, 1671.
| Bagoen dami, Balin,
Bagòré, Makas., 532.
| Bagot, Bat. Mand, 322

475.

Makas., O. }

Bàahang, Saleyer, 138.
Bahijang, Alf. Min. Bant,
Baho, Bat, 2968.
Bahoeding, Alf. Min. Bant, 1364.
Bahoetoe, Alf. Min. T. B, T. L., 962.
Bahong, Bat. 905.
Bahong-bahong, Bat,
Bai, Boeton, 2512.

Bai, Gorom, 2289.
Bainang, Makas., 379.
Bainang ròmang, Makas,
Bainang sijang, Boeg, Makas.,

3480,

8264.

1215.
972.

Bainang soelapa, Makas., 380.
Baïngin, Balin, 1442.

Baïs, Bat, B,

Baj, Madoer.,

Bàja, Makas., Baas.

Bajà, Mal. Men, Tern, 191.
Bajà andjing, Mal. Men, 195.
Baja badoeri, Mal. Men, 194.

bajà mérah, Mal. Men, 193.
Bajà poetih, Mal. Men, 191.
Bajà oetan, Mal. Men, 194,
Bajabas, O. Jav., 2562.
Bajah, Atjeh, 2486.

Bajam, Atjeh, Daj., Samp., Mal.,
Bajam badak, Mal, 2867.
Bajam baloeng ajam, Mal. 2642.
Bajam bërdoeri, Mal., 194.
Bajam biloedoe, Sum. W. K., 705
Bajam doeri, Mal, 194.

Bajam ékor koetjing, Mal., 705.

Bajam hidjaoe, Mal, 195.
Bajam hoetan, Mal, “194.
Bajam itik, Mal, 195.

Bajam mérah, Mal., 193.

Bajam mirah, Atjeh, 193.

Bajam pasir, Mal, 184.
Bajam poetih, Mal, 191.
Bajam roesa, Mal, 961.

192.
193.

Bajam sëlaséh, Mal,
Bajam sirah, Minangk.,
Bajam tanah, ek 184.
Bàäjang, Makas,,

Bajang, Mal. sels 19.
Bajang badoeri, Mal. Mol,
Bâäjang djati, Makas., 3309.
Bajang oetan, Mal. Mol, 194.
Bajaoe, Alf. Min. Bant, 135.
Bajas, Mal, 2486.

Bajas bëtina, Mal, 2713.
Bajas padi, Mal, 2456.
Bajawi, Soend., 18.

Bajèh, Minanek., 2486.

Bajëm, Balin., Jav., Soend., 191.
Bajëm bali, Vulg. Mal, 2348.
Bajëm bang, Jav., 193, 1901.
Bajëm bësar, Vulg. Mal., 1050.
Bajém dëmpo, Jav., 195.
Bajëm doehoer, Mal. Batav.,
Bajém &ri, Jav., 194.
Bajëm gatöl, Jav., 1555.
Bajöm kikihan, Balin, 194.
Bajém krëmah, Jav., 184.
Bajëm lalahan, Balin, 192.
Bajém lémah, Balin, Jav.,
Bajëm loeöer, Balin, 1050.
Bajëm monjèt, Vulg. Mal,
Bajëm poetih, Jav., 191.
Bajöm pohon, Vulg. Mal.,
Bajöm radja, Balin, Jav.,
Bajöm sëkoel, Jav., 192.
Bajëm soeloeh, Balin, 193.

194.

1050.

191.
195.

1050.
195.

Minangk., 191.

‚ Bajit sinong, Lamp.

Bájöm sijap, Balin, 194,
Bajöm tjenggèng, dE 105.

Bajöm tjikron, 0. Jav., 194.
Baji, Atjeh, 42.
Bajich, Alf. Min. Tonsaw., 2890.

Bajit djahò, En 854.

Bajit halimawoeng, Lamp. 3197.
Bajit karik-karik, Lamp. 3515.
BEREN
Bajoeë, Minangk., 2892.

Bajoer, Mal., 2892.

Bajoer, Soend., 2893.

Bajoer akar, Mal, 3476.

Bajoer bötina, Mal, 2592.
Bajoer djantan, Mal., 2590.
Bajoer hitam, “Mal, 2592.
Bajoer laoet, Mal, 1783.
Bajoer poetih, Mal, 2592.
Bajoer rawang, Lamp. 2590.
Bajondah, Soend., 1204.
Bajongbong, Soend., 1382.

Bak ara, Atjeh, 1432.

Bak bada, Atjeh, 1395.

Bak balam, Atjeh, 2628.

Bak básong, Atjeh, 1148.

Bak bé, Atjeh, 2222.

Bak bëringèn, Atjeh, 1442.
Bak biraktha, Atjeh, 682.

Bak deureujan, Atjeh, 1180.
Bak djoewang, Atjch, 884.

Bak djok, Atjeh, 322.

Bak gapès, Atjeh, 1686.

Bak lanthat, Atjeh, 1983.

Bak mantjang, Atjeh, 2175

Bak méë, Atjeh, 3301.

Bak moentêr, Atjeh, 791.

Bak oer, Atjeh, 830.

Bak pala, Atjeh, 2352.

Bak panah, Atjeh, 348.

Bak panas, Atjeh, 348.

Bak radja peunawa, Atjeh, 152.
Bak ram, Atjeh, 296.

Bak réhat, Atjch, 1307.

Bak roekam, Atjeh, 1549.

Bak sötoel, Atjeh, 3027.

Bak soekoen, Atjeh, 340.

Bàka, Atjeh, 2968.

Bàäka, Boeg, 340.

Bàkan, Alf. Min. T. B., 2085.
Bàkang katalè, Boeg, 1660.
Bakaoe, Mal, 2968.

Bakaoe akit, Mal, 2968.
Bakaoe böloekap, Mal, 2969.
Bakaoe bétina, Sum. W. K., 2970.
Bakaoe boeroes, Mal, 513.
Bakaoe kàtjang, Mal., 2969.
Bakaoe poetih, Mal, 513.
Bakaoe soewasa, Mal., 2968.
Bakaoe tingi, Mal, 721.
Bàäkàra, Makas., 340.

Bakbakan, Bat. Mand, 2805
Bàäkë, Boeg, 3042.
Bakei, Mal, le
Bakik, Mal,
Bàkò, Bat, ee
Bàkò, Ende h, Jav.
Bakoe, Jav., 513.
Bakoe, Makian, 2289.

Bakoe, Vulg. Mal, 2965.

Bakoe soöe, Soemba, 648.
Bàkoe-bäkoe, Boeg, Makas., 1671.
Bàkoedoe, Bat, 2343.
Bàkoedoe godang, Bat, 2340.

2968.

Ng., Sika, Soend., 2458.

te

Bakoeöng, Minangk., 905.
Bakoeloe, Tim, 2343.
Bakoeng, Boeg, Jav.,
Bakoeng ajèr, Mal, 3264.
Bakoeng &mas, Mal, 905.
Bakoeng pantai, Mal., 3264.
Bakoeng pérak, Mal, 905.
Bakoeng soewasa, Mal., 3264.
Bakoeroe, Tim, 2343.
Bàkoewang, Bat, 2532.

Bakong, Atjeh, 2458.

Bakong, Bol. Mong., 2569.

Bala, Nias, 2458.

Balaän, Bol. Mong., 934.
Balading, Lamp. Ab, 1892.
Balahan, Minangk., 3327.
Balahan siboesoeëng, Minangk.,
Balahan sijaga, Minangk., 3327.
Balahan silandjai, Minangk., 3327.
Balahan siminjà, Minangk., 3327-
Balak, Mal., 2924.

Balak goenoeng, Mal., 2924.
Balakama, Mal. Men, 2477.
Balam, Mal., Minangk., 2628.
Balam baringin, Sum. W.K,
Balam boengôtjinò, Minangk.,
Balam dadi, Sum. W.K, 3279.
Balam doerijan, Sum. W.K, 2543.
Balam kalimangoeng, Mal. Pal.,
Balam mórah, Mal., 2541.
Balam pàlàpah, Minangk.,
Balam soesoe. Mal, 2537.
Balam tambaga, Sum. W.K, 2541.
Balam tandjoeng, Mal. Pal., 2625.
Balam tandoek, Mal. Pal, 2625.
Balam töroeng, Mal. Pal, 2546.

Makas:, Mal.,

2625.

675.

Balam tjabé, Mal. Pal., 2625.
Balambang, Alf. Min. Tonsaw., 505.
Balamo, Alf. Cer., 2169.
Balandong, Madoer. B, 2181.
Balang, Jav., 2590.

Balang djawa, J av, 2890.

Balang pasisir, Jav., 1783.
Bàlang-bàlang, Makas., 2339.
Balangahan, Alf. Min. Tonsaw., 895.
Balangiran, Mal. Ean ar
Balangitan, Alf. Min. T.L. 115, 3325.
Balaoe, Mal, 1184.

Balaoe batoe, Mal., 1184.

Balaoe bötina, Mal., 3266.

Balaoe boenga, Mal, 1184.
Balaoe tölor, Mal., 1184.

Balas, Alf. Min. Ponos., Tonsaw., 2719.
Balàsari, Boeton, 188.
Balatàchan, Alf. Min. Tonsaw., 1305.

1941.
1941,
2984.

Balatjai, Mal. Men,
Balatjai hisà, Tern,
Balatjai roriha, Tern,
Bàlàtjoewi, Boeg, 2096.
Bàlàtoe, Boeg, Makas.,
Bàâlàtoeng, Boeg, Makas.,
Balawan, Daj, 1663.
Balé i tongo, Alf. Min.
Balöbirang, Sangi, 1799.
Balèjà soemangà, Makas., 531.
Balókoro, Sas, 532.
Balélé, Alf. Min. T. B. 502.
Balémpàlöng,, Boas. 2339.
Balibi, Alf. ‚ Halm, Tern,
Baliëk- baliëk Re ‘Minangk.,
Baligò, Jav., Soend., 455.
Balijaröng kèlo, ‘Boeg,
Balik adap, Mal, 2364.

2443.
2443.

379.

380.

Soend.,

3327.

1876.

1909.

Tonsaw., S22.

2151.

905.

18

Balik adap boekit, Mal, 2365.

Balik angen, Madoer., 2151.

Balik angin, Mal, 2151.

Balik angin boekit, Mal, 917.

Balik angin laoet, Mal, 575.

Balik angin poetih, Mal, 2133.
Balik-balik angin, Bat, 2151.

Balik koening, Mal, 2157.

Balik soempoeh, Mal., 287.
Balimaàsang, Boeg., 2139.

Balimbi, Goront., 379.

Balimbiëng, Minangk., 379.
Balimbiëng manih, Minangk., 380.
Balimbing, Alf. Min. T.L, Jav., Mal. Mol,
Balimbing oetan, Mal. Mol, 1215.
Balimbing tjina, Jav., 2521.
Balimbing tombal, Ar. Min. T. L., 380.
Balinènrê lompò, Makas., 1522.
Balinènrè tjädi, Makas., 2636.
Baling-baling, Alf. Min. Ponos., 692.
Balingbing, Bat, Soend., 379.
Balingbing amis, Soend., 380.
Balingè, Madoer., 3081.
Balirëng, Boeg., 380.
Balisoe, Alf. Min. T. L.,

379.

2244,

Balisoesoek söla, Alf. Min. T.L, 1444.
Balitàakò, Alf. N.O. Halm., 580.
Baliwa, Nias, 1973.

Baloe, Daj., 455.

Baloel, Makian, 404.

Baloeng, Jav., 676.

Baloeng ajam Mal, 259.

Baloentas, Madoer., Mal. Mol., 2783
Baloentas oetan, Mal. Mol, 470.
Bâàloeroe, Makas., 1938.

Balom, Bat. Mand., Lamp., 2628.
Balom dërijan, Lamp., 2543.

Balom kalimanggoeng, Lamp. 1909.

Balom tioeng, Lamp. 2546.
Balong, Jav., 676.
Balongka, Alf. Min, Ponos., Bol. Mong, 1973.

Balongka, Alf. Tom, 784, 934,

Bama, Soela, 2755.

Bamban, Jav., Minangk., Soend., 2187,
Bamban boeroeng, Mal, Pal., 218%.
Bamboe, Mal. Tim, Minangk., Vulg. Mal,
Bamboe batoeëng, Minangk., 1622.
Bamboe batoeëng bana, Minangk., 1622
Bamboe batoeëng danto, Minangk., 108n,
Bamboe batoeëng hitam, Minangk., 1622
Bomboe batoeëng koeniëng, Minangk., jose
Bamboe bétoe, Mal. Tim, 1622.
Bamboe èndé, Mal. Tim, 413.
Bamboe itöm, Vulg. Mal., 1628.
Bamboe koeniëng, Minangk., 411.
Bamboe koering-koering, Midd. Sum.,
Bamboe lëlépa, Mal. Tim, 1623.

404,

412.

Bamboe majang, Minangk., 1627.
Bamboe majèn, Minangk., 1627.
Bamboe oelar, Vulg. Mal, 2240.
Bamboe oetan, Mal. Tim, 409.
Bamboe tali, Vulg. Mal, 405.
Bamboe tiring, Mal. Tim., 1627.
Bamboeng, Soend., 2481.
Bampaïno, Boeg., 1296.
Bampòèng, Boeg, 2187.
Bampèsoe, Makas., 2491.
Bana, Boeg., 3162.

Banai, Minangk., 257
Banamon, Daj. Z. O. Born., 2443.
Banara, Balin, 3162.

Banata, Alf. Min. Bant, S16.

Banban, Bat. Dair., 2187.

Banda oeloe, Bat, 705.
Bandalò, Bat, 2096.

Bandil, Jav., 3560.

Bandjé, Jav., 1342.
Bandoótan, Jav., 1868.
Bandòtan poetih, Jav., 237.
Bàânè, Saleyer, 3113.
Bang-bhabangan, Madoer., 1543.
Bang-kombangan, Madoer., 2225.
Banga, Alf. Min. Tonsaw., 2255.
Bàngà, Boeg., Makas., 2562.
Banga, Bol. Mong., 830.
Bangah, Jav., 211.

Bangalai, Daj. Z. O. Born, 3557.
Bangalawa, Sawoe, 2352.
Bangban, Soend., 2187.
Bangbang, Lamp., 1147.
Bangboe, Jav. Teg., 404.
Bangëlei, Alf. Min. T.L, 3557.
Bangêërei, Alf. Min. Bant, 3557.
Banggala, Alf. Z. Cer., 218.

Banggala, Gorom, 2181.

Banggéha, Alf. Z. Cer., 409.
Banggoelaë, Biman, 2298, 3557.
Bangilan, Alf. Min. T. B, T.L, 3238, 3241.
Bangilan koelò, Alf. Min. T.B., 3239.
Bangilan poeti, Alf. Min. T.L, 3239.
Bangilan rinték, Alf. Min. T.L, 551.
Bangilan sëla, Alf. Min. T.L. 3238.
Bangka, Atjeh, Sum. W.K., 291.
Bangkâ-bangkâära, Boeg, S11.
Bangkà-bangkaàra, Boeg, Makas., 3505.
Bangka sëmoet, Sum. W.K., 291.
Bangka toelang, Sum. W.K. 291.
Bangkal, Madoer., 123.

Bangkal, Midd. Sum., 931.

Bangkal bëötina, Midd. Sum, 253.
Bangkala, Alf. Z. Cer., 218.
Bangkâla, Makas., 3042.

Bangkiring, Bat, 2131.

Bangko, Atjeh, 513.

Bangkò, Makas., 2968.
Bangkoewang, Bat, Minangk., 2532.

Bangkoewang, Bat, Bill, Mal. Z. O. Born.,

Minangk., 2558.
Bangkong, Jav., 3386.
Bangkong-bangkong, Boeg, 1278.
Bangkongan, Jav., 3356.
Bangkowan, Alf. Min, Mal. Men., 2532.
Bangkowang, Madoer., Makas., Soend., 2532.
Banglaj, Alf. Min. T. L., 3557.
Bangò, Alf. Min. Bant, Sangi, 830.
Bangò kapara, Alf. Min. Bant., 536.
Bangò pangi, Alf. Min. Bant, 880.
Bangò taba, Alf. Min. Bant., 830.
Bangoe, Alf. Min. Bant, 1671.
Bangoen-bangoen, Bat, Minangk., 837.
Banih, Mal. Bandj., 2512.
Baniò, Minangk., 3295.
Baniò, Nias, 830.
Baniò rimbò, Minangk., 3295.
Baniò sapikoedang, Minangk., 3295.
Baniò tandoeëk, Minangk., 3295.
Banitan, Mal., 2805.
Banitan gödang, Mal, 2805.
Banitan kidjang, Mal, 3541.
Banitan mérah, Mal., 3072.
Banitan tandoek, Mal, 2805.
Banjon, Jav., 571.
Banjòro, Boeg, Makas., 2136.
Banoewang, Mal. Z.O. Born, 2479.
Bantijanggòro, Boez., Makas., 2831.
Bantjèn, O. Jav., 20. >

19

Bantjèt, Jav., Soend., 3386.
Bantji, Jav., 1050.
Bantò, Minangk., 2585.

Bantoen hitam, Mal., 1282.
Bantoenan, Mal, 279.
Baò, Sika, 1442.
Baoe, Alf. Min. T.P., Rotin., 1799.
Baoe, Solor, 1442.
Baoe kajo, Solor, 1442.
Baoek, Mal. Tim, 1799.
Baoewang, Alf. Min. T. P., 906.
Baoewang, Daj. Kat, Samp., 138.
Bar-abar, Madoer., 1483.
Bardjambé, Madoer., 756.
Barambang, Minangk., 142, 3188.
Barambang sirah, Minangk., 139.
Baràna, Makas., 2918.
Barang-bärang, Makas., 2822.
Barangan, Bat. Mand, Minangk., 698.
Barangan landak, Minangk., 695.
Barangkàsa, Alf. Min. Bant, 2443.
Baranija, Daj. Z. O. Born, 489.
Baràsa, Alf. Min. Bant, 1514.
Baratawali, Soend., 217.
Barèh-barèh, Minangk., 3446.
Bareubeuj, Soend., 1754.
Bareubeuj kakali, Soend., 2406.
Bargot, Bat. Mand, 322.
Bariam, N. Guin. Noemf., 2289.
Bariam knam, N. Guin. Noemf., 2289.
Barih, Madoer., 2888.
Barijàngò, Alf. Min. T.B., T.L, 178.
Barimbing, Alf. Min. T.L, 1504.
Baringèn, Madoer., 1442.
Baringin, Bat, Sum. W.K.
Bariri, Alf. Min. T,L., 1259.
Baritja, Boeg, 2736.
Baritjà makiko, Boeg., 2723.
Barnaf, N. Guin. Noemf., 407.
Baroe, Alf. N. W. Halm., Madoer.,
Soemba, Tern. 1799.
Baroe bhèndër, Madoer., 1799.
Baroe gàlang, Makas., 2218.
Baroe ghadja, Madoer., 1797,
Baroe goenoeng, Mal, 1797.
Baroe kapòös, Alf. Min. T.L, 3284.
Baroe landak, Mal., 1795.
Baroe làoe, Makas., 3333.
Baroe laoet, Mal., 3334.
Baroe lòros, Madoer., 1793.
Baroe ngàngà, Makas., 3333.
Baroe panté, Mal. Mol., 3333.
Baroe tjina, Vulg. Mal., 335.
Baroebi, Alf. Tom, 830.
Baroech, Alf. Min. Tonsaw., 674.
Baroeëh, Atjeh, 2851.
Baroendaj, Soend., 893.
Baroentas, Soend., 2783.
Bàäroesoe, Makas., 684.
Baroewas, Bat, 1586, 2851.
Baroh, Atjeh, 2551.
Bàron, Madoer. B, 1789.
Barongbang, Bat, 3155.
Barongka, Bol. Mong., 784.
Baros, Jav., 2299.
Baros, Jav., Soend., 2179.
Baròtan, Alf. Min. T.L. 862.
Basal, Alf. Min. Tonsaw., 3464.
Bäsàra, Makas., 2346.
Bàâsat, Alf. Boer, 493,

1442,

Makas., Mal.,

542.
1656.

Basbàsan, Bat,
Bàsö, Alf. Boer.,
Basóé, Balin, 2717.

Bàsi-bàsi, Boeg, Makas., 1573.
Basijan, Alf. Min. Tonsaw., 2294,
Basijang, Bat, 990.

Basitangi, Alf. N. O. Halm., 1592.
Bàäso, Makian, 3465.

Bàsoeöng, Minangk., 1148.
Bàsoeng, Midd. Sum, 1148.
Bàäsong, Atjch, 1148.

Bäta, Boeg, 3192.

Bàtà-bàtà, Makas., 3274.

Bàta mapoeté, Boeg., 3192.
Bâta matjöla, Boeg, 3192.
Batàka, Mal. Men, Tern, 1951.

Bätang, Boeg, 1805.

Bàätang, Makas., 3113.

Batang ali, Mal., 2018.

Bàtang anaoe, Minangk., 822.

Bàätang bòdi, Minangk., 1510.

Bätang damar hitam, Sum. W.K, 400.
Bàtang loemoe, Makas., 3112.

Bàtang en Mal. Bengk., 2343.
Bàtang malang, Sas. Soembawa, 217.
Bätang pölaga, Mal, 199.

Bàätang samik, Sum. W.K. 3327.
Bàtang tèràsa, Makas., 3112.
Bàtang-bàtang, Makas., 1296.
Bätàra, Saleyer, 3550.

Batàra tòdjèng, Makas., 3192.
Batàra tòdjèng èdjà, Makas.,
Batàra tòdjèng kèbo, Makas.,
Batari, Mal, 3192.
Batata, Mal. Men, 1892.
Batata mêérah, Mal, Men,
Batata panté, Mal. Men,
Batata poetih, Mal. Men,
Batatas, Mal. Amb., Mal. Tim,
Bati-bati, Minangk., 1339.
Batiëk, Minangk., 665.

Batiëk batinò, Minangk., 665.
Batiëk djantan, Minangk., 665.
Batiëk gantoeëng, Minangk., 665.

3192.
3192,

1892.
1897.

1892.
1892.

Batiëk rambai, Minangk., 665.
Bàtjang, Mal. Batav., 2168.
Bätjang, Makas., 2175.

Bàtjang oetan, Mal. Bat, 2177.

Batoe lintjar, Soend., 466.

Batoe lintjar beureum, Soend., 466.
Batoe lintjar bòdas, Soend., 466.
Batoe lintjar leutik, Soend., 466.
Batoeëng, Minangk., 1622.

Batoeëng bana, Minangk., 1622.
Batoeëng danto, Minangk., 1622.
Batoeëng hitam, Minangk., 1622.

Batoeëng koeniëng, Minangk., 1622.

Bawaà, Alf. Min. Bant, 191.

Bawà, Alf. N.O. Ens Nias, 138.

Bawà aré, Alf. N.O. Halm, 141.

Bawà da sòsawala, Alf. N.O. Halm, 139.

Bawà mabida, Alf. Min. Bant, 191.

Bawà mahèndèng, Alf. Min. Bant, 193.

Bawà-bawaà, Tern, 1394.

Bawâchi, Alf. Min. Tonsaw.,

Bawang, Bat, 139.

Bawang, Daj. Z. O.
Soend., 138.

Bawang, Jav., 2168.

Bawang abang, Jav., 139.

Bawang basihong, Daj. Z. O. Born, 142.

Bawang beureum, Soend., 139.

Bawang bòdas, Soend., 142.

656.

Born, Jav., Lamp.

Mal.,

20

| Bawang bròbos, O. Jav., 231.
Bawang bròdjol, Jav., 905.
Bawang foeroe, Mal. Mol,
Bawang ganda, Soend., 141.
Bawang handak, Lamp, 139.
Bawang hantoe, Mal, 1383.
Bawang hoetan, Mal, 905.
Bawang kapal, Vulg. Mal, 3151.
Bawang köladi, Vulg. Mal, 1543.
Bawang këtjil, Vulg. Mal, 141.
Bawang koetjaj, Soend., 148.
Bawang mèêérah, Mal, 139.
Bawang mérah poetih, Mal,
Bawang mirah, Atjeh, 139.
Bawang oetan, Mal. Mol., 906.
Bawang ontjang, Jav., 141,
Bawang pandjang, Soend., 141.
Bawang poetih, Jav., Mal, 142.
Bawang prei, Vulg. Mal, 141.
Bawang roempoet, Vulg. Mal, 141.
Bawang sömprong, Jav., ll.
Bawang sörë, Atjeh, 141.
Bawang soeloeh, Lamp, 142.
Bawang taranatê, Mal. Men, 141.
Bawang tömbaga, Mal, 905.
Bawang timor, Mal, 139.
Bawang tjina, Mal., 140,
Bawangan, Jav., 2849.
Bawoentoelon, Alf. Min. Ponos., 3056.
Bawoetoen, Daj. Z. 0. Born, 1974.
Böbakaoe, Lamp., 383.
Bëbakaoe mérah, Lamp, 383.
Bëbakaoe poetih, Lamp. 353.
Bëbélé, Sas, 1852,
Bëbëloetan, Soend., 2052.
Bébësaran, Mal. Batav., Soend., 2346.
Bëdali, Jav., 2937.
Bédoes, Madoer., 629.
Bëégaoe, Mal, 3543.
Béï, Alf. Min. Bent.,
Bökoewang, Bat.
Békòöe, Alf. Min. Tonsaw., 2512.
Bêl- =-bölan, Jav., 3044.
Béla né perèt, Alf. Min. T.L, 1254.

1394.

139.

1453.
Dair., 2532.

Bëlaän, Alf. Min. T.L, 934.
Bèëlaän rintëk, Alf. Min. En L., 934.
Bëlaän söla, Alf. Min. T. L., 934.

Bëlalai gadjah, Mal., Bani,
Bëlangiran, Mal. Bandj., 3117.

‚ Bëlangiran hitam, Mal. Bandj.,
Bëlangiran koening, Mal. Bandj.,
Bölàwa, Boeg, 3378.
Bëldoe mêérah, Mal, 1
Bölökëtèbèk, Soeud., 3
Bëligoe, Mal, 455.
Bëlijan, Mal., 1396.
Béëlijan patjèt, Mal. Pal, 170.
Béëlijan wangi, Mal, 2542.

| Bèlilik, Mal, 509.
Bëlimbing, Mal, 379.
Bëlimbing asam, Mal, 379.
Bëlimbing bësi, Mal, 350.
Bèëlimbing boeloh, Mal, 379
Bëlimbing këöra, Mal, Sû5.
Bëlimbing manis, Mal, 350.
Bëlimbing pahit, Mal, 1039.
Bëlimbing pipit, Mal, 863
Bëlimbing rawah, Lamp.,
Bëlo, Sas, 1402.

Béloe, Alf. Min. Tonsaw., 2981.
Béloe i kòròtong, Alf. Min. Tonsaw.,
Bèloean, Alf. Min. Tonsaw., 2544.
Bèëloean batoe, Alf. Min. Tonsaw.,

3117.
3117.

35.
2,

13
15

808.

2981.

3139.

Böloean lika, Alf. Min. Tonsaw., 2540.
Bëloean pèla, Alf. Min. Tonsaw., 3104.
Bëloekap, Mal, 2969.

Bëöloentas, Mal, 2755.

Bèloentas boekit, Mal, 1308.
Böloentas padi, Mal, 523.
Böloentas paja, Mal, 2753.
Bêloet, Vulg. Mal, 3359.
Bèlòka, Boeg, 934.
Bömban, Mal, 2187.
Bömban, Mal, Pal, 2804.
Bémban ajör, Mal, 2187.
Bèmban gadjah, Mal, 2157.
Bèmban sörahi, Mal, 2187.
Bèmbang bòsi, Makas., 2751.
Bèmbé, Biman., 1042.
Bömböm, Mal. Batav., Soend.,
Béömbòöm kònèng, Soend., 21
Bèmpèsoe, Boeg, 2491.
Bènaga, Mal, 550.

Bönakat, Midd. Sum., 1435.
Bönaloe, Mal, 1770, 2096.
Bënaloe api, Mal., 2100.
Bènaloe api batang, Mal, 1769.
Bënaloe api djantan, Mal, 2095.
Bènaloe bösar, Mal, 2101.
Bënaloe tanah, Mal, 1768.
Bönatan, Lamp, 126.
Bènda, Jav., 338.
Bènda, Jav., 68.

Bëönda, Koetei., 322.
Bëönda loeloep, O. Jav.,
Bèönda wingka, O0. Jav.,
Bèngang, Soend., 2426.
Bèngèr, Soend., 1976.
Bëngkak, Jav., 1786.
Bëngkal, Mal, 931.
Böngkal boekit, Mal, 2206.
Böngkal paja, Mal, 951.
Bëngkörang, Mal, 2131.
Böngkoe, Mal, 2624.
Bëöngkoedoe, Sas, Vulg. Mal, 2343.
Böngkoedoe daoen bèsar, Vuls.
Bëngkoedoe laki-laki, Vuls. Mal,
Böngkoewang, Gajo, 2558.

Ae Oewang, Vulg. Mal., 2532.
Böngkowang, Jav., 2532.

Bönglé, Jav., 3557.
Böngoek, Jav., Soend.,
Böngoek bòdas, Soend., 2350.
Bèngoek hèdjò, Soend., 2350,
Böngoek hidoung, Soend… 2350.
Bèngsing, Alf. Min. Ponos., 1658.
Bèni, nn B 2/5
Bönikan, Jav, 3417.

Bënjèk, Mal, 1859.

Bönjik, Mal., 1889.

Bönoang, Alf. Min. L., 2478.
Bönoewang, Mal, 2479.
Bènrong-bènrong, Makas.,
Bëntaos, Jav., 3523.
Bénthol, Madber: S., 847.
Bèntjoeloek, O. Jav., 432.
Béntoel, Jav., 847.
Bèowa, ‘Bngeano, 3313.
Bëraksa, Mal, 1442.
Böramei, Sum. W.K., 1787
Böramoi, Atjeh, 1787.
Bèrang, Alf. Min. T.L, 225.
Bèrangan, Mal, 693.

Börangan antan, Mal, 2926.
Börangan babi, Mal, 2923, 2930.
Börangan babi hoetan, Mal, 2917.

338.
338.

Mal.,
2540.

2350.

1722.

2340,

21

Bèrangan doeri, Mal, 695.
Börangan gadjah, Mal, 695.
Bërangan hadji, Mal, 693.
Bérangan padi, Mal, 2933.
Bèrangan papan, Mal, 694.
Börangan pipit, Mal, 2933.
Börangka, Atjeh, 695.
Börasan, Jav., 1187.

Börat daja, Atjeh, 1996.
Bèrè-bèrè, Makas., 2222.
Börömbang, Mal, 3188.

Börèmbang boekit, Mal., 1176.
Bèrèn, N. Guin. Noemf., 315.
Bèrèn knam, N. Guin. Noemf. 315.
Bérén koesó, Alf. Min. T.L. 1465,
Bêrën ni méong, Alf. Min. T. L.,
Böridin, Atjeh, 671.
Böringèn, Atjch, 1442.
Böringin, Mal, 1442.
Börmi, Mal, 1787.
Börmi hoetan, Mal, 2050.
Böroe, Madoer., 123.
Böroenai, Mal, 256, 257.
Böroenai padi, Mal., 262.
Bëroenai talang, Mal, 275.
Böroenan, Mal. W. Born, 283.
Böroewas, Mal, 1586, 2851.
Böroewas akar, Mal, 2557.
Böroowas boekit, Mal, 3453.
Böroowas laoet, Mal, 3056.
Böaoewas paja, Mal, 3453.
Börombong, Mal, 51.
Börombong djantan, Mal,
Bèropaà, Boeg, 3188.
Beèrot, Alf. Min. T. B,
Börtam, Mal, 1315.
Bèsa, Alf. N. O. Halm,
Bésa-bésa, Tern, 328.
Bèsang, Alf. Min. T.L, 1502.
Bësar, Alf. Min. T. L., 1184.
Bòösar, Balin., 2346.
Bösàra, Boeg. 2346.
Bösaran, Jav., 2346.
Bèsèran, Jav.. 2656.
Böësi, Sika, Solor, 936.
Böski, Bat, 3012.
Bösoesoe, Jav., 2532.
Böstroe, Jav., 2106.
Bötah, Jav., 144.
Bètào, Boeg, 580.
Beété, Mal. Men, Tern,
Bété ajör, Mal. Men,
Bétó boeroe, Tern,
Bétó bòso, Tern, 847.
Bété gòmo-gòmo, Tern,
Bété gotòla, Tern, 847.
Beste mérah, Mal. Men, 1
Bóte ngèbèle, Tern, 847.
Bétó oetan, Mal. Men, 108.
Bété roraoe, Tern, 847.
Bété roriha, Tern, 1821.
Bété sorowai, Tern, 847.
Bété tjoemi, Tern, 847.
| Bétök, Rotin., 2666.
| Bötöng, Boeg, 3113.
| Bötös, Alf. Min. T. L., 1446,
| Böti-böti, Mal, 1339.
Bëtik, Mal., 665.
Bötik batang, Mal, 665.
Bötik bëloelang, Mal, 665.
Bötik boeboer, Mal, 665.
Bötik rambai, Mal, 665.
Bötjitji, Jav., 2359.

1486,
1413.

2944.
T.L, 974.

328.

SAT.
2337.
847.

S47.

821.

1450.

Bötong, Daj. Z. O. Born., 1622.
Beubeunteuran, Soend., 1904,
Beubeureuman, Soend., 3479.
Beunjing, Soend., 1464.
Beunjing beureum, Soend.,
Beunjing hapa, Soend., 1464.
Beunjing oraj, Soend., 1522.
Beunjing tögal, Soend., 1464.
Beunjing tjaj, Soend., 1482.
Böwöli könalo, Alf. Min. Tonsaw.,
Bhabang, Madoer., 138.

Bhabang mèra, Madoer., 139.
Bhabang pòtê, Madoer., “142.
Bhabang pòtè balandha, Madoer., 14
Bhabang tjèna, Madoer., 140.
Bhadjoer, Madoer., 2593.

Bhakò, Kang., Madoer. … 2458.

Bhàkò pàpak, Madoer., 2458.

Bhàkò ròkok, Madoer., 2458.

Bhàkò sörgoek, Madoer., 2458.
Bhakong, Madoer., 905.

Bhalang, Madoer., 1278.

Bhalang tambhal, Madoer., 1278.
Bhalangkak, Kang, 933.

Bhalighoe, Madoer. B, 455.
Bhalingbhing, Madoer., 379.
Bhalingbhing boeloe, Madoer., 379.
Bhalingbhing manès, Madoer., 350.
Bhaloengkà, Madoer., 934.
Bhalong, Madoer., 676.
Bhandhil, Madocr. B., 2780.
Bhangsol; Madoer., 79, 81.
Bhangtjar tjèna, Madoer., 96.
Bhar-katombhàran, Madoer., 15
Bhèngok, Madoer., 2350.
Bhönta, Madoer., 1907.

Bhêrta, Madoer. B, 217.
Bhoe-tébhoewan, Madoer., 3012.
Bhoebhoewan, Madoer., 1723, 2795.
Bhoegöm, Madoer., 3189.
Bhoengkana anggoer, Madoer., 3487.
Bhoengkana atjëm, Madoer., 3301.
Bhoengkana ërêng, Madoer., 118.
Bhoengkana ijor, Madoer., 530.
Bhoengkana kapoò, Madoer., 1295.
Bhoengkana kara-kara, Kang, 484,
Bhoengkana lörëk, Madoer., 3031.
Bhoengkana njijor, Madoer., 530.
Bhoengkana pènang, Madoer., 315.
Bhoengor, Madoer., 1977.

Bhoenjok, Madoer., 2460.
Bhoeloeng, Madoer. B, 2289.

Bi, N. Guin. 4 R., 2289.

Bi ajò, N. Guin. 4 R., 2289
Bi-lambi, Madoer., 1277.
Bibidò, Alf. N. O. Halm.,
Bibis, O. Jav., 1127, 2119.
Bibitoengan, Soend., 1283.
Bidara, Boeg., Mal., Makas, Soend.,
Bidara laoet, Mal., 1395, 3539.
Bidara lawok, Mal. Bengk., 1395.
Bidara leutik, Soend., 3562.
Bidara malòtong, Boeg, 1395.
Bidara mapaï, Boeg, 1395.
Bidara mérah, Mal, 3539.
Bidara oepas, Vulg. Mal,
Bidara pahit, Mal, Ln
Bidàra pàï, Makas., 1395.
Bidara poetih, Mal, 1395.
Bidara tjina, Mal, 3559.
Bidarò, Minangk., 3539, 3559.
Bidarò laoeïk, Minangk., 1395.
Bidha sarè, Madoer., 2836.

1445.

_}
oo

2968,

3559.

2250.

3188,

22

LL.

‚ Binaloe api, Mal,

‚ Binà, Mal.

Bidhoeri, Madoer. B.,
Bidjan, Mal, 3108.
Bidjanggoet, Soend.,
Bidjòn, Mal. Batav., 3108.
Bidjhan, Madoer., 3108.
Bidjitan, Mal. Pal., Soend.,
Bidjoe, Madoer., 1611.
Bido, Alf. N. O, Halm,
Bidò lélé, Tern, 2718.
Bidò maraoe, Tern, 2717,

Bidò masôfò, Tern, Ole

Bidò masòpo, Alf. _N. O. Halm, 2719.
Bidò ritjà, Tern, Sns.
Bidò-bidò, Tern., 2968.

Bidoeri, Madoer. P. S., Vulg. Mal,
Bidòhò, Alf. N. 0. Halm, K., 2719.
Bifi mafala, Tern, 1846.

Bigaoe, Minangk., 3543.

Bigboel, Soend., 3466.

Biha, Mal. Bandj., Sangi, Soend., 151
Bija, Alf. Boer., 2289.

Bijà, Madoer., 9353.

Bija-bija, Mal., 3016.

Bijah, Balin, 151.

Bijah-bijah, Balin, 2339.
Bijawa, Alf. N.O. Halm, 2187.
Bijawas, Mal., 2862.

Bijawas kësoemba, Mal., 2562.
Bijawas poetih, Mal, 2562.

Bijò, Nias, 151.

Bijò-bijò, Minangk., 3016.

Bijoe, Balin, 2361.
Bijoe klikih, Balin,
Bijoeng, Bonth, 962.
Bikat, Daj. W. Born., 242.
Bikòrèng, Makas., 783.
Bila, Alf. Boer., 22.

Bila, Balin, Boeg., Madoer.,
Bila, Madoer., 1428.

Bila ghèdhang, Madoer., 58.
Bilà balanda, Boeg, Makas.,
Bila balandha, Madoer., 903.
Bila paèk, Lader, 58.
Bilak, Mal,
Bilàlang, Saks,
Bilälang ajb, Makas., 122.
Bilàlang bàsi, Makas., 123.
Bilan, Tid. Born., 2512.
Bilang-bilang, ‘Minangk., 3111.
Bilang-bilang darèk, Minangk.,
Bilang-bilang laoeïk, Minangk.,
Bilëng, Atjeh, 3111.

Bilis, Madoer., 2417.
Biloengka, Mal. Bandj., 934.
Biloengka batoe, Mal. Bandj.,
Biloengka djawa, Mal. Bandj.,
Biloengka waloeh, Mal. Bandj.,
Biloengkiëng, Minangk., 1805.
Bilòka, Makas., 934.
Bilong, Alf. Min. Tonsaw.,
Bimbing, Jav., 2707.
Tim, 1961.
937.
1770,

591,

2276.

1983.

Tern, 2719.

591

1755.

Makas.,

903.

122.

934.
934,
934.

2363.

Binaba, Bat,
Binaloe, Mal, 2096.

2100.

Binaloe api bàtang, Mal., 1769.
Binaloe api djantan, Mal, 2098.
Binaloe bèsar, Mal, 2101.
Binaloe tanah, Mal, 1768.
Binangon, Alf. Min. Ponos., 2134,
Bindaloe, Lamp., Minangk., 2096.

Bindaloe gadang, Minangk., 2101.
Bindaloe gadjah, Minangk., 1770.

Soemba, £

SL.
3111,

Bindaloe kàtjang, Lamp. 2310.
Bindaloe oeri, Minangk., 2102.
Bindaloe rimbò, Minangk., 2214.

Bindjai, Daj. Z.O. Born, Mal, 2167.

Bindjé, Atjeh, 2167.
Biné, Madoer. B, 2175.
Binèng, Madoer., 2888.

Bingbin, Soend., 2707.

Bingbing, Jav., 2707.

Bingkò, Saleyer, 2532.
Bingkoedoe, Minangk., Saleyer, 2343.
Bingkoedoeng, Mal. Amb., 2343.
Bingkoeroe, Boeg. Gorom, Makas.,
Bingkoeroe bawi, Bonth, 2569.
Bingkoewang, Minangk., 2558.
Bingkòwang, Saleyer, “2532.
Binglò, Soend., 2170.
Binoang, Alf. Min. Tonsaw.,
Binoe ’mbaé, Nias, 2096.
Binoeng, Madoer., 3325.
Binoewa, Madoer., 246.
Binoewang, Bat, Minangk.,
Binong, Soend., 3325.
Binong laoet, Soend.,
Binong peutjang, Soend.,
Binowa, Madoer., 246.
Bintalo, Goront., 1941.
Bintan, Mal, 720.

Bintan bèësar, Mal, 720.
Bintan kötjil, Mal, 719.
Bintangar, Alf. Min, 1961.
Bintanghoer, Atjeh, 584.
Bintanghoer batéë, Atjeh,
Bintangoeë, Minangk., 554.
Bintangoeë boengò, Minangk.,
Bintangoeë laboe, Minangk., 58
Bintangoer, Jav., Mal, 584.
Bintangoer batoe, Mal., 583.
Bintangoer batoe hati, Mal,
Bintangoer böloelang, Mal,
Bintangoer boekit, Mal, 583.
Bintangoer boenga, X Mal., 578.
Bintangoer boenoet, Mal, 584
Bintangoer laboe, Mal., 585
Bintangoer laoet, Mal., 580.
Bintangoer mérah, Mil, 586
Bintangoer pönaga, Mal, 550.
Bintangoer pêrit, Mal, 582.
Bintangoer rimba, Mal, are
Bintangoer tandoek, Mal,
Bintangòro, Makas., 584,
Bintaoe, Alf. Min. T. L., 589.
Bintaos, Madoer., 3523.
Bintaro, Jav., Vulg. Mal,
Bintarò, Soend: ej 20'
Bintarò gödeè, Soend., 720.
Bintarò leutik, Soend., 719.
Bintarò woelang, Soend., 720.

2478.

2479.

1786.
3358.

583.

578.
5.

583.

720.

Bintàtòëng, Makas., 535.
Binté, Goront., 3550.
Bintinoe, Soend., 2243.

Bintit, Mal., 2322.
Bintoengan, Minangk.,
Bintoi, Alf. Min. T. L.,
Birà, Bat., Gorom, Madoer.,
Birà, Tern., 2512.

Birà kèbo, Makas., 151.
Birà lélèng, Makas., 151.
Birà maähi, Tern, 2512.
Birà poelò, Tern, 2513.
Birà sipapan, Bat, 151.
Birà sipoeloet, Bat, 151.
Birà-birà, Bat, 1006.

459.
835.
Makas.,

Mal.,

2345.

Amb.,

15l.

23

Biràëng, Makas., 1477.
Birah, Bat. Dair., Mal,
Birah ajèr, Mal, 104.
Birah hitam, Mal, 151.
Birah hoetan, Mal, 1006.
Birah kötjil, Mal, 3391.
Birah mérah, Mal, löl.
Birah poetih, Mal., 151.
Biràkàsa, Makas., 632.
Biraksa, \ Mal, 682.
Biràlò, Makas., 3550.
Biràpang, Boeg, 1048.
Biraro, Mal. Men, Tern,
Biraro itam, Mal. Men,
Biraro poetih, Mal. Men.,
Biring djéné, Makas., 815.
Biring djene gânà, Makas.,
Biring djéné laki, Makas.,
Biroe, Biman., Boeg, Makas.,
Biroe, Soend., 608.
Biroerang, Vulg. Mal., 2222.
Biroerang itam, Vul. Mal.,
Biroerang mêrah, Vulg. Mal,
Biròro, Makas., 2223, 2519.
Biroro, Mal. Kel. 2865.
Bisi, Alf. N. O. Halm, 1885.
Biskoetoe, Alf. Boer, 3550.

Minangk., 151.

2865.
2865.
2865.

8505.

815.
2043.

2225.
2223.

Biskoetoe bòti, Alf. Boer, 3550.
Biskoetoe mëha, Alf. Boer, 3550.
Bisnoh, Madoer., 2243.

Bisòrò, Soend., 1475.

Bisòrò hideung, Soend., 1491.

Bistoengkël, Mal. Amb., 2181.
Bita, Alf. Min. T. L., 2954.

Bita in taloen, Alf. Min. T. L.,
Bitangar, Alf. Min. Tonsaw., 1961.
Bitangoer, Jav., 584.

Bitaoe wòïjo, Gorom., 580.
Biti, Boeg, 3465.

Biti tanroe, Boeg, 3465.
Bitjòrò, Makas., 2222.

Bitoeng, Mal. Men, 425.

Bitok, Madoer. B. P., 2532.
Biwi, Alf. Min. T. L., 1765.
Biwir koeda, Soend., 1209.
Bjangbang, Jav. Teg., 142.
Blabahan, Jav., 2579.
Blangiran, Mal. Bandj., 3117.
Blatoeng, Balin, 541.
Blatoeng lëngis, Balin, 54l.
Blatoeng wajang, Balin, 54.
Blatoeng woekoe, Balin, 541.
Blökëtoepoek, Jav., 801.
Blëmbëm, Jav., 1906.
Blëmbëm lanang, Jav., 1906.
Blömbëm rawa, O. Jav., 2576.
Blëmbém watoe, Jav., 1905.
Blëndoeng, Soend., 1304.
Blönggi, Jav., 3179.
Blèntjong, 0. Jav., 2527.
Bligo, Balin, Jav., 455.
Blimbing, Jav., 379.
Blimbing alas, Jav., 379.
Blimbing bòtol, Mal. Men.,
Blimbing djingga, Jav., 379.
Blimbing kapoek, Jav. 3719.
Blimbing kéris, Jav., 380.
Blimbing koenir, Jav., 379.
Blimbing lèngèr, O. Jav. …„ 380.
Blimbing lingir, O. Jav., 380.
Blimbing manis, Jav., Mal. Men, 380.
Blimbing waloelang, Jav., 379.
Blimbing woeloeh, Jav., 379.

3280.

379.

24

Blindjo, Sas, 1671.
Blingbing, Balin, 379.
Blingbing bësi, Balin, 550.
Blo, Gajo, 2717.

Bloeboek, 0. Jav., 445.
Bloedroe, Jav., 3366.
Bloedroe pait, Jav.,
Bloendöng, Jav., 755.
Bloentas, Madoer., 2785.
Bloestroe, Jav., 2106.
Bloestroe pait, Jav, 2107.
Bloïni, Sermata, 1892.

Boà, Rotin. Sawoe, 3188.

Boak, Mal. Tim, 3188.
Boasin, Alf. Min. Tonsaw., 2159.
Bobano, Alf. Tom, 1953.
Bobatoe, Tern, 217.
Bobëra, Mal. Tim,
Bobo, Mal. Men., Tern 2460.
Boboeloetoe, Alf. N. 0. Halm.,
Bòbòhang, Alf. slim Bant, 2550.
Bòbòotöne, Alf. N. O. Halm, 3113.
Boboötjà, Tern, 2992.
Bòbòrètèjan, Soend., 3001.
Bobòro, Alf. N. 0. Halm, 2460.
Bobowan, Jav., 1723.

EO AL Min. Tonsaw., 1617.

2107.

1973.

1483.

Bodèh, Jav., 2719.
Bòdi, Makas,, Minangk., 1510.
Bodin, Jav., 2181.
Bòdjo, Biman., 3056.
Bòdjo bèlòka, Boeg, 954.
Bòdjo lëba, Boeg, 1973.

Bòdjo mangkàsa, Boeg. 934.

Bòdjòlo, Boeg., Makas., 3056.
Bòdong-bòdong, Makas., 3169.
Bòdong-bòdong bàlandaä, Makas, 3169.
Bòdong-bòdong para, Makas., 3169.
Boea, Gorom, Sas, 315.
Boeasa, Goront., 518.
Boeasò, Sangi, 2159.
Boeboe, Alf. N. O. Halm,
Boeboe, Tid. Born, 2443.
Boeboehoe, Alf. Min. Bant,
Boeboekoean, Soend., 3026.
Boeboela, Rotin., 2382.
Boeboewaj, Soend.,
Boeboné, Tern, 682.
Boedè, Makas., 579.
Boedjang sëmalam, Mal, 1945.
Boedjang sëmalam boekit, Mal,
Boedjang tëmalam, Mal, 1945.
Boedjanggoet, Soend., 2276.
Boegis, Mal. Men, 1964.
Boeglawan, Alf. Boer, 1318.
Boehanga, Alf. Min. Bant, 1796.
Boehanga mabida, Alf. Min. Bant,
Boehanga mahèndèng, Alf. Min. Bant,
Boehoe, Daj., Kat. 322.
Boehoe, Goront., 1610.
Boehoek, Alf. Min. Bent,
Boeja, Aroe, 315.
Boeja, Tid. Born,
Boejak, Alf. Min.
Boejoek, Balin, Jav.,
Boeka, Tim, 3193.
Boekoe bömban, Mal,
Boekoe-boekoe, Sum. W.
Boekoe-woekoe, Alf. Min.
Boekol, Madoer., 3559.
Boelai, Mal., 2509.
Boelalak, Alf. Min.
Boelang, Mal, 1666.

290

1295.

27719.

306.

1796.
1796.

1976.

2717.
Ponos., 736.
2460.

2342,
K., 1482.
T. L., 1218.

Bent., 3459.

Boelang gadjah, Mal, 636.
Boelang ond Mal, 636.
Boelang pölandoek, Mal.,
Boelang tikoes, Mal, 636.
Boelangan, Madoer., Mal, 1666.
Boelangan, Mal. Pal., 1033.
Boelangang, Alf. Min. Ponos.,
Boelangat, Bol. Mong, 2448.
Boelijan, Ds 1396.
Boelin, Mal. Born,
Boelò, Daj. A 5. Born,
Boelò gading, Makas.,
Boelò karisa, Makas., 1623.
Boelò katinting, Makas., 3066.
Boelò lan, Daj. Z. O. Born, 413.
Boelò lana, Sangi, 2528.
Boelò lòtoeng, Dauj, Z. 0. Born.,
Boelò nàna, Makas., 1105.
Boelò pàtoeng, Makas., Sangi, 1622.
Boelò pâtong, Makas, 1622.
Boelò pòpo, Makas., 1624.
Boelò soemaling, Makas.,
Boelò tàlang, Makas., 1624.
Boelò totòwang, Makas., 3066.
Boelò-boelò, Boeg, Makas,, 857.
Boeloe, Alf. MN Ponos., Bol. Mong, 407.
Boeloe;, Bat, 404.
Boeloe, Biman., 2717.
Boeloe, Jav., 1495.
Boeloe, Sum. W. K.,
Boeloe bòtoeng, Bat,
Boeloe djambé, Madoer.,
Boeloe doeri, Bat, 3066.
Boeloe godang, Bat, 1622.
Boeloe im bahoe, Alf. Min. Tonsaw.,
Boeloe loetoeng, Soend., 3200.
Boeloe mata moending, Soend., 1255.
Boeloe mata moending leutik, Soend., 722.
Boeloe moewal, Bat 1622.
Boeloe noenggoel, Soend.,
Boeloe oelat, Mal, 3187.
Boeloe oetjing, Soend., 2498.
Boeloe ongka, O0. Jav., 1716.
Boeloe soma, Bat. Mand., 1622.
Boeloe tamijang, Bat, 413.
Boeloe tjina, Bat, 408.
Boeloe tòlang, Bat, 1624.
Boeloe-boeloe, Mal, 3352.
Boeloeëh, Minangk., 404.
Boeloeëh aoewè doeri, Minangk.,
Boeloeëh-boeloeëh, Minangk., 857.
Boeloeëh kasok, Minangk., 407, 2469.
Boeloeëh péïng, Midd. Sum., 1622.
Boeloeëh talang, Minangk., 1624.
Boeloeëh tamijang, Minangk., 413.
Boeloeëh tjinò, Minangk., 408.
Boeloeh, Balin, Bat. Dair., Lamp. B.
Mol, 404.
Boeloeh ajör, Mal. Men, 2528.
Boeloeh badoeri, Mal. Amb., 409.
Boeloeh batoe, Mal. Men, 3066.
Boeloeh djawa, Mal. Mol., 411.
Boeloeh jaki, Mal. Men., 1105.
Boeloeh kèdampal, Balin. 407.
Boeloeh kei, Banda, 412.
Boeloeh koening. Mal. Men, 1622.
Boeloeh loeléba, Mal. Amb, 1623.
Boeloeh loöe, Mal. Men, 1624.
Boeloeh löoe koening, Mal. Men,
Boeloeh nasi, Mal. Men., 3063.
Boeloeh pagar, Mal. Men, 408.
Boeloeh pidampèl, Balin, 407.
Boeloeh pötong, Mal. Amb, 1622.

637.

1318.

1396.
Makas.,
411.

Sangi, 404.

1622

1624.

1504.
1622.
156.

407.

3152.

3066.

Mal.

Ag.,

1624

Boeloeh sérò, Mal. Amb., 2239.

Boeloeh soewanggi, Mal. Amb., 1622.

Boeloeh soewat, Balin, 1627.
Boeloeh toeï, Mal. Mol, 407.
Boeloehan, Balin, 2443.
Boeloekboek, Soend., 3012.
Boeloelawa, Alf. N. O. Halm, 1318,
Boeloeng, Balin, Madoer., 1694.
Boeloeng, Jav., 2289.
Boeloesan, Jav., 1954.
Boeloewan, Balin, 2443.
Boeloh, Mal., 404.

Boeloh akar, Mal, 1625, 3065.
Boeloh balai, Mal, 410.
Boeloh batoe, Mal, 1058.
Boeloh börsoempitan, Mal, 413.
Boeloh bötoeng, Mal, 1622.
Boeloh-boeloh, Mal, 557.
Boeloh doeri, Mal, 3066.
Boeloh gading, Mal, 411.
Boeloh kasap, Mal, 2469.
Boeloh mata roesa, Mal, 1625.
Boeloh minjak, Mal, 2528.
Boeloh padi, Mal, 3063.
Boeloh pèlang, Mal, 1630.
Boeloh pörindoe, Mal, 408.
Boeloh raja, Mal., 1629.
Boeloh tëlang, Mal, l624.
Boeloh tèlang minjak, Mal, 1626.
Boeloh tëlor, Mal, 1624.
Boeloh tömijang, Mal, 413.
Boeloh tëmpat, Mal, 1058.
Boeloh tjina, Mal, 408.
Boembon, Daj. Z. O. Born, 1656.
Boen kalot, Balin, 1669.

Boen pöpëron, Balin, 217.
Boen tèböl-tëbéêl, Balin. 520.
Boenag, Alf. Min. Ponos., 31.
Boenè, Alf. Min. T. L., 1599.
Boenè, Boeg, Bonth, Makas., 257.
Boenè, Madoer. P., 876.

Boenè boeritjà, Boeg, 260.
Boenè maritjà, Makas., 260.
Boenè rèja, Bonth, 267.

Boenè rintöëk, Alf. Min. T. L., 1599.
Boenè sëla, Alf. Min. T. L., 1599.
Boenè ròmang, Bonth, 1276.
Boenè tèdong, Boeg, Makas., 257.
Boenga ajër mawar, Mal., 2986.

Boenga ampat oras, Mal. Amb., 2319.

Boenga balik tjahaja, Mal, 1795.
Boenga baloeroe, Makas., 1938.
Boenga bàsà, Bonth, 1882.
Boenga batoe, Boeg, Makas., 220.
Boenga bidadari, Mal, 1696.
Boenga biroe, Mal. Mol, 824.
Boenga bisoe, Boeg, Makas., 1796.
Boenga boetang, Mal, Mol, 2983.
Boenga bòtang, Makas., 2983.
Boenga dèdèsé, Makas., 3037.
Boenga djanggo, Makas., 534.
Boenga djawa, Mal. Mol, 2910.
Boenga djöboen, Balin, 2787.

Boenga djéné mawaàra, Makas., 2187, 2986.

Boenga djèpoen, Balin, 2787.
Boenga djöpoen, Mal, 2452.
Boenga djèra, Makas., 2787.
Boenga èdjà, Makas., 2295.
Boenga èdià kèbo, Makas., 2297.
Boenga èdja mapoetè, Boeg, 2297.
„Boenga ëloeng, Boeg, 1938.
Boenga &mas, Mal, 359.

Boenga gambir, Mal. Men, 1935.

Lo
Dr

Boenga hantoe, Mal, 3259.
Boenga karang, Mal, 1059, 5246.
Boenga karang, Sum. W. K., 3431.
Boenga kasatoeri, Makas., 2963.
Boenga kasötoeri, Boeg, 2963.
Boenga kasoet, Mal, 997.
Boenga kastoeri, Mal., 2963.
Boenga kàtja piring, Mal, 1604.
Boenga kàtjang, Mal. Men, 534.
Boenga kàtjoeng, Mal, 3426.
Boenga kèbo, Makas, 1938.
Boenga këölëntit, Mal, S24.
Boenga këmbodja, Mal, 2757.
Boenga kisar, Mal, 4.

Boenga knop, Mal. Men., 1678.
Boenga koeboer, Mal, 2757.
Boenga läka, Mal. l'im, 2004.
Boenga làli mànoe, Boeg, 705.
Boenga landak, Mal, 418.
Boenga lawang, Mal, 1518.
Boenga lébar, Mal. Men, 359.
Boenga lilin, Mal. Men., 1153.
Boenga lò milaté, Goront., 2787.
Boenga maâäloeroe, Makas., 1938.
Boenga manila, Mal. Mol, 3274.

Boenga manoeroe, Alf. N. O. Halm,

Amb., Mal. Men, 1938.
Boenga manor, Mal. Amb., 1958.
Boenga mantéga, Mal. Mol, 3274.
Boenga matahari, Mal, 1752.
Boenga matjëla, Boeg, 2295.

Boenga mënoempang, Mal. Mol, 2096,

Boenga mérah, Mal. Tim, 534.
Boenga mêrak, Mal, 534.

Mal.

Boenga owaë mawara, Boeg, 2787, 2986.

Boenga padang, Mal, 2242.
Boenga pagar, Mal, 1954.

Boenga panè djawa, Makas., 1604.
Boenga paràda, Boeg, 460.

Boenga patjära tjina, Makas., 96.
Boenga pëkan, Mal, 1935.

Boenga pönè djawa, Boeg, 1604.
Boenga pötjah pinggan, Mal, 2948.
Boenga pêtjah pêrijoek, Mal, 1929.
Boenga poekoel ëmpat, Mal, 2319.
Boenga poetè, Boeg, 1938.

Boenga poetri, Mal, 1696.

Boenga pòko-pòko, Mal. Men., 2564.
Boenga prasman, Mal. Mol, 1354.
Boenga raja, Mal, 1796.

Boenga raja airopa, Mal, 1796.
Boenga raja mérah, Mal, 1796.
Boenga raja poetih, Mal, 1796.
Boenga rambéga, Mal. Men., 591.
Boenga rara, Makas., 1301.

Boenga ràsàamàlang, Makas., 2806.
Boenga ràsàamaàlëng, Boeg, 2806.
Boenga ratna, Balin, 1678.

Boenga rèbhang, Madoer. S., 1796.
Boenga ribang, Balin. Semb., 1796.

Boenga roe doepàä-doepaà, Boeg, 3203.

Boenga roe taï bembè, Boeg, 3203.
Boenga ros, Mal, 2986.

Boenga ròsi, Mal. Mol., 2956.

Boenga sakat, Mal, 111.

Boenga santang, Boeg, Makas., 1914.
Boenga sijantan, Mal, 1914.

Boenga sijantan djantan, Mal, 1916.
Boenga sijantan mórah, Mal, 1918.
Boenga sijantan poetih, Mal, 1925.
Boenga sijantang, Boeg, Makas., 1914.
Boenga sijantang èdjà, Makas., 1918.
Boenga sijantang kèbo, Makas., 1925.

Boenga sijantang mapoetè, Boeg, 1925,
Boenga sijantang matjèla, Boeg, 1918.
Boenga sisir, Mal, 3350.

Boenga soendal malam, Mal., 2506.
Boenga soesoe, Mal, 3274.

Boenga tà malaàtè, Makas., 1675.
Boenga tahi ajam, Mal, 3291, 3460.
Boenga taï manoe, Boeg, 3291.
Boenga tàlang, Makas., 524.

Boenga tali-tali, Mal, 2909.

Boenga tampoeng, Boeg, 2787, 2986.
Boenga tandjoeng, Mal, 2314,
Boenga tàsabè, Makas., 630.

Boenga tàsöbè, Boeg, 630.

Boenga tö malaté, Boeg, 1678.
Boenga tö mènralëng, Boeg, S24.
Boenga tölang, Mal, 524.

Boenga tölor bölangkas, Mal, 2453.
Boenga tëmbaga soewasa, Mal, 905.
Boenga tèngah hari, Mal. Mol, 2641.
Boenga tété àpa, Makas., 2319.
Boenga tiga lapis, Mal. Amb, 570.
Boenga tjakalélé, Mal. Men, 534.
Boenga tjangké, Sum. W. K., 2976.
Boenga tjàpatoe, Makas., Mal. Tim, 1796,
Boenga tjömpaka moelija, Mal, 2757.
Boenga tjêna, Boeg, 578.

Boenga tjina, Mal, 534.

Boenga tjoelang, Makas., Mal. Mol, 96.
Boenga toelis, Mal, 244.

Boenga toengking, Mal, 2043.
Boenga tongkèng, Mal. Mol, 2643.
Boenga trang doenija, Mal. Mol, 534.
Boenga waktoe, Mal. Mol, 1795,
Boenga waktoe koening, Mal. Mol, 4.
Boenga wàrang, Makas., 1722.
Boenga wolanda, Banda, 2787.
Boenga wolanda, Mal. Amb, 2909.
Boenga-boenga, Bat, 1796, 2986.
Boenga-boenga paranggi, Makas., 2319.
Boenga-boenga paröngki, Boeg, 2319.
Boengboelan, Soend., 2558.
Boengboelan peutjang, Soend., 3303.
Boengboengdêlan, Soend., 682, 654.
Boengë, Sas. 1686.

Boenggoedoe, Goront., 2343.

Boengis, Alf. Min. Tonsaw., 3464.
Boengkoewang, Bat. Dair., 2558.
Boenglai, Mal, 3557.

Boenglai kajoe, Mal., 2295,

Boenglai laki-laki, Mal, 162.
Boenglé, Bat. Mand. 3557.

Boenglon, Madoer. B. P., 2443.

Boengò aïë mawa, Minangk., 2956.
Boengò amèh, Minangk., 359.

Boengò bandaharò, Minangk., 1678.
Boengò lò bòngò, Goront., 830.

Boengò lò labia, Goront., 2289.

Boengò pakan, Minangk., 1935.

Boengò pantja mantari, Minangk., 1752.
Boengò rajò, Minangk., 1796.

Boengò rajò poetiëh, Minangk., 1796.
Boengò rajò sirah, Minangk., 1796.
Boengò rèbhang, Madoer. B, 1796.
Boengò tandjoeëng, Minangk., 2314.
Boengoer, Mal, 1974.

Boengoer, Soend., 1977.

Boengoer baloeng, Mal, 1976.
Boengoer bötina, Mal, 1974.

Boengoer gintoengan, Mal. 4. O. Born, 1981.
Boengoer hitam, Mal. Z. O. Born, 1980.
Boengoer koening, Mal. Z. O. Born, 1978.
Boengoer lanang, Mal, 1974.

Boengoer loeroes, Mal. 4. O. Born, 1979.
Boengoer möloekoet, Mal, 1976.
Boengoer mérah, Mal. Z. O. Born, 1981.
Boengoer poetih, Mal. Z. O. Born, 1979.
Boengoer raja, Mal, 1977.

Boengoer toelang, Mal. Z. O. Born, 1980.
Boengoh, Atjch, 1974.

Boengong ijër mas, Atjeh, 359.
Boengong ijë mawo, Atjch, 2986.
Boengong körtas, Atjeh, 96.
Boengong matahoeroi, Atjeh, 1752.
Boengong peukan, Atjeh, 1935.
Boengong radja poetih, Atjeh, 1604.
Boengong raja, Atjeh, 1796.
Boengòro, Makas., 3234,

Boeni, Madoer. P., 876.

Boeni, Mal., 257.

Boeni padi, Mal. Pal, 262.

Boeni talang, Mal. Pal, 275.
Boenjaoe, Daj. 4. O. Born, 1534.
Boenoed, Mal, 1534.

Boenoet, Alf. Min. T. L., Lamp., Mal, 1534, 1703.
Boenoet, Soend., 1469.

Boenoet paja, Mal, 2881.

Boenoet panggang, Balin, 1495.
Boentiris, Soend., 519.

Boentiris kònèng, Soend., 520.
Boentò, Madoer., 890.

Boentoe silit, Jav., 2313.

Boentoet andjing, Soend., 1722.
Boentoet koetjing koetjing, Vulg. Mal, 13.
Boentoet mònjèt, Soend., 1722.
Boentoet oetjing, Soend., 13.
Boentoet sëgoeng, Soend., 3254.
Boentoet sèrò, Soend., 1183.
Boentoet tikoes, Vulg. Mal, 1575.
Boerahol, Soend., 3221.

Boerangang, Alf. Min. Bant, 1318.
Boerangir, Bat. Mand, 2717.

Boeri, Biman., 2532.

Boering, Alf. Min. T. L, 895.

Boerlé, Bat. Mand, 3557.

Boernèh, Madoer., 257.

Boerò, Alf. Min. Bant, 407.
Boerò-boerò, Tern, 2562.

Boeroeh, Madoer., 32.

Boeroeh kònèng, Madoer., 2063.
Boeroeh pàdjoeng, Madoer., 2082.
Boeroeh potè, Madoer., 2083.
Boeroeng, Makas., 2187.

Boeroeng, Soemba, 887.

Boeroeng randa, Soend., 715.

Boesa, Alf. Min. Bant, Sangi, 2361.
Boesa, Alf. Min. T. L., 218.

Boesël, Alf. Min. T. L., Tonsaw., 2850.
Boesël ing kòkò, Alf. Min. T. L., 1390.
Boesël rëndoi, Alf. Min. T. L., 2830.
Boesi, Tim, 2243.

Boesoe-boesoe, Makas., 2477.
Boesoechan, Alf. Min. Tonsaw., 2812.
Boesoechan aché, Alf. Min. Tonsaw., 2812.
Boesoek-boesoek, Mal, 657.
Boeta-boeta, Mal, 1414.
Boeta-boeta, Mal. Batav., 1842.
Boeta-boeta darat, Mal, 176.
Boetis, Tim, 2833.

Boetjaj, Madoer. P., S., 143.

Boetoe, Alf. Min. T. L., 224.

Boetoen, Jav., Mal, Soend., 425.
Boetoeng, Boeg, 425.

Boetoh sêtan, Mal, 1562a.

Boetroeò, Gorom., 2886.

Boewa anggòro, Boeg., 3487.

Boewà àsà, Makas., 982.
Boewa gòro, Boeg, 532.
Boewa lätji, Boeg., 932.
Boewa malàka, Boeton., 1

314.

Boewa malàka oewë, Boeton., 1315.
Boewa mölawé, Boeg, 489.
Boewà poewaàsa, Makas., 932.

Boewà sanrangang, Boeg.
Boewàdjöng, Boeg, 1477.
Boewagang, Makas., 511.
Boewah, Balin, Lamp, Mal.
Boewah, Soend., 2169.

‚ Makas., 932.

Tel. Bet. 315.

Boewah anggoer, Vulg. Mal, 3487.

Boewah anggoer oetan,

Boewah ati-ati, Mal. Amb,

Boewah babi, Mal., 920.

Vulg. Mal, 3481.

3025.

Boewah badoeri, Mal. Men, 17.
Boewah djodjaro, Mal. Mol, 2654.

Boewah jaki, Mal. Men, 2
Boewah karèh, Minangk.,
Boewah köras, Mal., 135.
Boewah kèras laoet, Ma
Boewah krandjang, Mal.
Boewah lawà, Tern, 1318.

212.
135.

Ll, 1785.
Men, 1666.

Boewah mata oedang, Mal, 105.
Boewah monjêt, ks En, 212.

Boewah nòna, Mal,

Boewah oenah, Pen Saas.

Boewah oepas, Vulg. Mal,

8190.

Boewah poekat, Mal, 2651.

Boewah prada, Mal, 460.
Boewah radja, Mal. Tim.,

1756.

Boewah raoe, Mal. Men, 1166.
Boewah saboen, Vulg. Mal., 3031.

Boewah tapis, Mal., 200.

Boewah tasbih, Mal, 630.

Boewah tëlor, Vulg. Mal.,

657.

Boewah tëmpoeroeng, Mal,

Boewah tinta, Mal. Mol.,

Boewah tondeh, Minangk.,

3244.

135.

Boewas-boewas, Mal., 1586, 2851.
Boewas-boewas akar, Mal., 2857.

Boewas-boewas boekit,

Mal., 3453.

Boewas-boewas laoet, Mal, 3056.

Boewas-boewas paja, M
Boewé, Bat, 1745.

al., 3453.

Boeweè, Baan” Boeg, Endeh, 2661.

Boewè baïtjoe, Boeg, 331
Boewè kope, Boeg, “2663.
Boewè radja, Boeg, 2663.
Boewè rëni, Boeg, 3311.
Boewè togè, Boeg, 3456.
Boewoehe, Sangi, 1295.
Boewoi, Bol. Mong., 2661.
Bògöm, Soend., 3189.
Bògöm goenoeng, Jav., 3
Bogoe, Bol. Mong, 1610.
Bògor, Jav., 887.

Boh anës, Atjeh, 218.
Boh gantang, Atjeh, 3175.
Boh kërèh, Atjeh, 135.
Boh labor, Atjeh, 936.
Bohongi, Alf. N. O. Halm,
Boi, Alf. Min. Tonsaw., 1976.
Bòjo, Makas., 934.

Bôjo bilòka, Makas., 934.
Bòjo labà, Makas., 1973.

5

512.

949.

Bòjo karàpoe, Makas., 934.

Bòjo pampoenà, Makas., !

936.

Bòjo soelapa, Makas., 1973.

Bòjo ténè, Makas., 1973.
Bòjo-bòjo bàlawò, Makas.,
Bôöjoek, Bat, 211.

2256.

27

Bòjoep, Bat, 211.

Bôjok, Bat., 21.

Bòjo lompò, Makas., 934.

Bòjong in taloen, Alf. Min. Tonsaw., 2716.
Bok, Tern, 2565.

Bòkang, Alf. Min. Bant, 3550.

Bòkang mabida, Alf. Min. Bant, 3550.
Bòkang mahèndèng, Alf. Min. Bant, 3550.
Bokaoe, Alf. Min, Ponos., 1875.

Bòki magoetélé; Tern, 824.
Bokingkang, Alf. Min. Bant: 1678.
Bòökò, Minangk., 495.

Bòkò, Tim, 1973.

Bòkò manaha, Tim. 936.

Bòkò oelà, Alf. Min. Tonsaw., 2550.
Bòkò oelà risé, Alf. Min. Tonsaw., 2551.
Bòkoedoe, Alf. Min. Tonsaw., 2343.
Bòkoemoe, Alf. N. W. Halm, 2565.
Bola, Sika, 1295.

Bolai, Sum. W. K., 2509.

Bolang, Jav., 2558.

Boòlang, Soend., 847.

Bolat, Bol. Mong, 3465.

Bolé, Alf. N. O. Halm, 2361.

Bòlèd, Soend., 1892.

Bolèt, O. Jav., 2181.

Bòlo, Alf. Boer, 404.

Bòölòcho, Alf. Min. Tonsaw., 962.
Boloe, Jav., 3363.

Boloeli boeja, Bol. Mong, 342.
Bòloh, Locboe, 404.

Bòlòkoe, Alf. Min. Ponos., 962
Bolongka, Goront., 934,

Bòlòsóni, Nias, 2096.

Bòlòtjai, Alf. N.O. Halm, 1941.
Bòlówaro, Alf. N.O. Halm., 2413.
Bòlòwòrëke, Alf. N.O. Halm, 1275.
Bomba, Alf. Tom, 2187.

Bomban, Bat. 2187.

Bombongan, Mal. Men., 1364.

Bònai, Minangk., 257.

Bonak, Alf. Min. Tonsaw., 1644.
Bonak, Tim, 2569.

Bondé, Bonth, 1973.

Bondot, Jav., 662, 1089.

Bonè, Tim, 322.

Bònei, Mag 251.

Bongka, Jav., 2968.

Bongkaróéjon, Bat, 3355.

Bongkis, Alf. Min, 2661.

Bongkoò, Tim, 1973.

Bongkoedoe, Mal. Men, 2343.
Bongkoeroe, Alf. Min. Ponos., 2343.
Bòngò, Goront., 830.

Bòngò, Rotin., 455.

Boni, Balin, 257.

Bòni, Simaloer, 815.

Boniok, Alf. Min. Ponos., 1130.

Boni djambal, Balin, 257.

Boni nasi, Balin, 257.
Boni mintjid, Balin, 2
Boni tjamra, Balin, 25
Bonoeï, Alf. Min. Ponos., 2478.
Bonoet, Alf. Min. Tonsaw., 2158.
Bònol, Simaloer, 830.
Bontar-bontar, Bat. Mand., 2401.
Bontêng, Jav., Soend., 934.
Bontèng pandjang, Soend., 934.
Bontêng soeri, Soend., 934.
Bontèng tjàtang, Soend., 934.
Bontjis, Mal. Men., 2661.
Bontjis boelan, Mal. Men, 1162.
Bòöe, Nias, 1799.

5Î.
(k

Bora, Romang., 2663.

Bòpong, Jav., 3399.

Borahang, Alf. Min. Bant, 784.
Borahang tandanaw, Alf. Min. Bant.
Borang, Juv., 3357.

Bori, Alf. Min. IT. L., 2505.
Bori, Alf. N, O. Halm., Mal.
Bòrò, * Sawoe, 887.
Bòròboj, Soend., 1727.
Bòròboj beurit, Soend.,
Bòrong, Boeg., 2187.
Boroea, Nius, a
Bòròöli, Tern, 12
Bòròtjò, Soend. 5 dn
Borti-borti, Bat, 1359.
Bòsö, Alf. Boer, 2661.
Bòsi, Alf. Min. Tonsaw.,
Bòsoeà, Mal. Men, Tern,
Bòtan, Tenimbar, 3113.
Bôtó, Alf. Min. T. L., 3113.
Bòtèmeè, Alf. N. W. Halm, 3113.
Bôtik, Bat, 665.

Bòtjò, Boeg., Makas., 196.
Bòto-bòto, Bouth., ‘2003.

934,

2001.

1703.
1889.

Daä, Watoeh., 530.

Daägon, Alf. Min. Ponos., 1471, 2816.
Dada boeroeng, Mal, 304.
Dada koera, Mal, 1426.
Dadak, Lamp. 541.
Dadaloeman, Balin, 768.
Dadap, Daj. 4. O. Born, Jav., Soend., 1301.
Dadap ajam, Jav., 1304.
Dadap EGO Soend., 1304,
Dadap bong, Jav., 1306.
Dadap doeri, Vlg. Mal., 1302.
Dadap laoet, ds 1304.
Dadap lönga, J av, 1303.
Dadap lèsang, Soend., 1303.
Dadap lisah, Jav. Kr., 1303.
Dadap minjak, Vulg. Mal, 1303.
Dadap EE Soend., 1302.
Dadap ri, Jav. a

Dadap sabrang, J av., 18305.
Dadap söröp, Jav. 1303.
Dadap seungit, Soend., 1300.
Dadap wangi, Jav. 1300.
Dàdi-dàdi, Makas., 56.

Se Boeg, 1703.
Dadoeroek, Lamp, 2e.
Dadoeroek bàdak, Lamp. 2224.
Dadok, Minangk., 1301.

Dadok’ doeri, Minangk., 1302.
Dadok tanam, Minangk. 1308.

Daò, Rotin., 77.

Daè dok, Sla En

Daèndong, Alf. Min: T. S., 8153.
Daga, Aroe, 425.

Dagasoeli, Alf. N. O. Halm, 1740.
Dagdag sé, Balin. Semb., 2748.
Dagdag sèé, Balin, 2748.

Dahaän, Alf. Min. T. L., Tonsaw., 2394.
Dahaän bàkò, Alf. Min. Tousaw., 2381.
Dahaän disik, Alf. Min. Tonsaw., 2374.

Men., Tern. 2310.

28

D

‚| Dahoe, Soend.,
| Dahoeian, Daj. B.,

| Bòtok, Mal. Tim, 2666.
| Bòtolino, Alf. N. O. Halm,

2120.
Bòtor, Mal, 2865.

Bòtòro, Makas., 2865.

Bôtos, Alf. Min. Tonsaw., 3550.
Bowagang, Makas., S11.
Bowang, Alf. Min. Ponos., 2384,
Bowis, Alf. Min. T. L., 1964.
Bowo, Nias, 395.
Bowoi, Alf. Min. Ponos.,
Brama, Jav., 1135.
Brambang, Jav., 142.
Brambang abang, Jav.,
Brasan, Jav., 1187.
Bratawali, Jav., 217.
Brögad, Jav., 1529.
Brögiding, Balin,
Brëmi, Mal, 1787.
Brèmi hoetan, Mal,
Brönoek, Soend., 904.
Brötawali, Jav., 217.
Bringón, Gajo, 1442.
Bròbos, Jav., 231.
Broenan, Mal. W. Born,

120.

139.

1733, 2888.

2050.

283.

Dahaän lèwò, Alf. Min. T. L., 2381,
Dahaän lika, Alf. Min. Tonsaw., 2374.
Dahaän rintëk, Alf. Min. T. L., 2374.
Dahaän sëla, Alf. Min. T. L., 2381.
Dahan, Alf. Min. Bent, 2134.

Dahan kagoerangön, Alf. Min. Bent, 2126.

Dahéngora, Alf. N.O. Halm, Mal. Men, Tern, 831.

Dahijan, Daj. B, 1180.

1167.

1180

Daïkit, Alf. Min. T. S., 1755.

Dajoe, Alf. Min. T. S., 2337.

Daàäka, 1 sio, 934.

Dakaé, Watoch., 602.

Dalèdes, Alf. Min. Tonsaw., 1281,

Dalëk, Mal, 2262.

Dalëk ajër, Mal, 2266.

Dalöëk djamboe, Mal, 2264.

Dalèk limaoe manis, Mal,

Dalök poetih, Mal, 2274.

Dalëk töëmbaga, Mal, 2272

Daléré, Alf. Min. Ponos., Sangi,

Dali, Bk Loeboe, 2661.

Dali, Jav., 2937.

Dalië, Minangk., 2262.

Dalima, Alf. Min., Atjeh, Balin, Boeg,
Soend.. 2902,

Dalima bëroek, Atjch,

Dalima beureum, Soend.,

Dalima bòdas, Soend., 2902.

Dalima koelò, Alf. Min. 1. P,,

Dalima kònèng, Soend., 2902.

Dalima méa, Alf. Min. T. L,

Dalima poeti, Alf. Min. T. L.,

Dalima raindang, Alf. Min. T.

Dalima wanta, Balin, 2902,

Dalimò, Bat, Minangk., 2902.

Redd Jav., 1816.

Dalisëm, Jav., 1516.

241.

1897.

Jav., Makas.,

1609.
2902.

2902.
2902.

2902.
P., 2902.

Daloe, Alf. Boer., 2719.
Daloe, Alf. Maulm., 322.

Daloe-daloe, Bat, Mal., 3021.
Daloekoe, Alf. N. O. Halm. K.,
Daloengdoeng, Balin, 1302.
Daloengdoeng djoekoet, Balin,
Daloengdoeng poedah, Balin,
Daloengdoeng prit, Balin, 1302.
Daloengdoeng tèngèl, Balin., 1302.
Daloepang, Jav., 2507.
Daloh, Minangk., 418.
Damà, Alf. Min. T.L, T. S,,
Dàma-dàma, Boeg, 620.
Dàma-dàmara, Makas,
Damaàhoe, Goront., 1037.
Damar batoe, Mal., 1036.
Damar djarak, Mal. Tim,
Damar èndé, Mal. Tim,
Damar hitam, Mal, 400.
Damar itam, Mal. Mol., 617.
Damar katja, Lamp. 1826.
„Damar laoet, Mal, 3133.
Damar laoet daoen bësar, Mal, 3
Damar malajoe, Mal. Mol, 3131.
_- Damar mata koetjing, Mal, 1826.
Zar mata koetjing poetih,
Damar

322.

1037.

620.

2984.
LoaL.

mata mië, Atjeh, 1826.
Damar minjak, Mal., 1038.
Damar poetih, Vulg. Mal, 1036.

“Damar toeni, Mal. Mol, 1036.
Damar wadja, O. Jav., 3199.
Dambëk, Alf. Min. T. S., 2089.
Damboe, Goront., 1314.

Dameé, Alf. Min. Bant, 2505.
Dami, Balin, 475.

Dan, Bat, 1573.

Danas, Soend., 218.

Danas beureum, Soend., 218.
Danas bògor, Soend., 218.

Danas prasman, Soend., 218.
Danas sabrang, Spe ond, 153.
Dandang gëndis, Jav. Eek 3310.
Dandang goela, Jav. Ng, 3310.
Tes Makas., 480.

Dangan, Jav., 3438.

Dangdeur, Soend., 450.
Dangdeur gëdè, Soend., 480.
Dangdeur leuweung, Soend., 450.
Dangloe, O. Jav., 1275.
Dango, Daj. Z. O. Born,
Danoan, Alf. Min. T.L,
Danoan, Alt. Min. T.S., 3386.
Danoi, Alf. Min. 1. S., 3501.
Danròmang, Boes sg 1 477.
Dansoena, Alf. Min. T. S
Dansoena kajoe, Alf.
Dansoena kapoe, Alf.
Dansoena paloe, Alf.
Dansoena pasoekad,
Dansoena poeti, Alf. Min. T.S., 142,
Dansoena roendang, Alf. Min.
Dansot, Alf. Min. T.S., 1953.
Daoe, Alf. N. 0, Halm, Tern,
Daoe, Biman., 1855.
Dàoe kétji, Boeg, 3216.
Daoe làsi, Tern, 1957.
Dàoe làwaràni, Boeg,
Dàoe sàlò, Bocg., 1453.

3515.
2816,

ze

138.
Nn’ UNS 7
Min. T.S,
Min. T. S.
Alf. Min. TS.

LA

512.

3478.

Sum.

OS

1302.
1302.

122.

145,

‚ 141.

‚ 140.

139.

Dàâoe toengkë-toengkö, Boeg, 1852.

Daoen ambin boewah, Mal, 2690.
Daoen ambong-ambong, Mal.
Daoen asëm, Vulg. Mal, 2523.

Amb., 255

NRS

ho

Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen

‚ Daoen

Daoen
Daoen
Daoen
Daoen

‚ Daoen

Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Mal.,
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen

Daoen

Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen

atjörang, Mal. Batav., 457.
bagéja, Mal. Mol, 2569.
bakoeng, Mal, 3264.
balik angin, Mal, 2151.
banar, Madoer., 3162.
bënang, Mal. Mol, 2648.
bënang, Sum. W.K, 1947.
béntang, Madoer., 3210.
biroe, Mal. Mol, 1885.
bisol, Mal. Amb, 780.
boba, Mal. Amb., 2693.

boekoe-boekoe, Mal. Tim, 2209.
boeloe-boeloe, Mal, 3352.
boengkoes, Mal. Mol, 940.
boeroeng, Mal, 2967.

boewaja, Mal. Mol., 1078.
damar angoes, Mal. Mol., 457

dangkiëng, Minangk., 2533.
dangking, Mal, 2533.
dhilëm, Madoer. B, P., 835.

dhilép, Madoer. S., 838.

dilan, Mal. Amb, 538.

doedoek, Mal. Batav., 1077.
doekoeng anak, Mal., 2690.
doekoeng anak mérah, Mal, 2686.
doelang, Mal. Mol., 2158.

ékar boewaja, Mal, 3327.

ènder, Mal. Batav., 233.

èntjok, Mal. Batav., 27185.
gàba-gäba, Mal. Mol., 2830.

garida, Mal. Tim. 831.
gatël, Vulg. Mal., 1555,
gatêl ajër, Mal. Mol.,
gèdèl, Madoer., 1842.
gèndong anak, Mal. Batav., 2690.
gëtah gambir, Vulg. Mal, 3392.

1987.
2353.

En gambir boeloe-boeloe, Vulg.
3398.

ghamèt, Madoer. B, 519.

goerita, Mal. Mol, 1809.

gonto, Mal. Men, 2533.

gòsok, Vulg. Mal, 1514.

hati-hati, Mal, 837, 845.

hati-hati gadjah, Mal., 3184.
hati-hati hoetan, Mal, 3154.
hati-hati paja, Mal., 930.
hidoep, Mal. Mol., 455.
kagèt-kagèt, Mal. Men,
kajoe, Mal. Amb., 1417.
kak, Mal. Tim, 1483.
kaki koeda, Vulg. Mal,
kambing, Madoer., 840.
kapoer, Mal. Mol., 2150.
kartoe, Mal. Batav., 3053.
katam-katam, Sum. W.
katang, Mal. Mol, 1897.
kölapa, Mal, 414.
këndi, Mal, 2435.
kikir, Mal. Amb.,
koekoer, Mal. Aad 3096.
koekoeran, Soend., 3096.
koentoet, Mal, 2533.
koepang=-koepang, Mal.

2313.

1852.

K.,

1933.

822a.

Mol, 679

koepoe-koepoe, Mal. Batav., 437.
koerap, Mal, 679.

koetjing, Mal. Batav., 2313,
koïn, Mal. Amb., 2550.

kontò- kontò, Mal. Amb., 2533

kòpo-kòpo, Mal. Amb, 662.
kòra-kòra, Mal. Amb., 940.
läka, Mal. Amb., 2004.
landak, Mal., 418.

laoe, Mal, 1806.

Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
2550.
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen
Daoen

lidah gadjah, Mal., 106.
lidah-lidah, Mal. Mol, 434.
loedah, Mal. Mol, 5212.

low, Mal., 1806.

màdhoe, Madoer., 416.

mangkò, Mal. Men, 2550.

mangkò pörampoewan, Mal. Men,

maàni-mâàni, Mal. Mol., 3054,
mata ajam, Mal., 355.
mönoempang, Mal., 2096.

moeka manis, Mal. Mol, 3445.
nasi, Banda, 2569.

nàsi, Mal. Men., 2677.

ngàsi, Mal. Tim., 884.

nódja, Mal, 2648.

pajoeng, Mal, 3327.

panahan, Vulg. Mal, 1384.

pano, Mal. Mol, 1945.

papéda, Mal. Amb., 2550.

papéda pandjang, Mal. Amb., 2553.
papéda papoewa, Mal. Amb, 2551.
parija, Madoer., 2335.

patjé-patjè, Soend., 2028.

pâàtola, Mal. Amb. 2141.

pëlawa, O. Jav., 1901.

pënggaga, Mal., 1852.

pèöntjolap, Mal. W. Born, 519.
pitis, Mal. Mol, 1839.

pitis kètjil, Mal. Mol, 1154.
poeding, Mal, 1697.

poepoer, Mal. Mol., 838.
poetihan, O. Jav., 526.

poetri, Mal. Amb., 1697.

poetri, Vulg. Mal, 2364.

poko, Vulg. Mal., 2276.

prasman, Mal. Batav., Soend., 1354.
roesa, Mal, 184.

sabang, Mal. W. Born, 884.
sabang darah, Mal. W. Born. 584,
salangkèng, Madoer., 239.
sambang, Mal. Batav., 2.
sapönoeh, Mal., 1394.

sarang boeroeng, Vulg. Mal, 2967.
sariboe, Sum. W. K., 5d.
sariboe, Mal. Amb, 2059.
sawang, Mal. W. Born, 884.
södjoek, Vulg. Mal, 519.
sëköntoet, Mal, 2533.
sëölébar, Mal, 3327.
sétan, Mal. Mol., 2028.
sipat, Mal. Mol., 1206.
soegi, Mal. Batav., 884.
soempitan, Mal, 2430.
soempitan, Mal. Mol, 905.
soengsit, Mal. Batav., 1914.
soesoe-=soesoe, Mal. Batav.,
songga, Mal. Amb., 3503.
sosapoe, Mal. Mol, 3138.
sosapoe taranaté, Mal. Mol, 3138.
tabar-tabar, Mal. W. Born, 590,
taködjo, Mal. Mol, 2313.

tampal bësi, Mal, 573, 2230,
töbël, Mal. Men., 519.
tidor=tidor, Vulg. Mal, 2313.
tikar, Mal. Men, 974.

tikar, Mal. Mol, 2561, 2565.
tinta, Mal. Mol, 1385.

tjongkok, Soend., 940.
tjinta-tjinta, Mal. Amb., 2690.
tombak, Mal, 77.

2690.

Daoena, Alf. Min. T. S., 2717.
Daoena koerambör, Alf. Min. TS, 2718.

30

Dàoeng arölàwàràani, Boeg, 3473.
Daoesa, Balin, 1948.

Daoesa aja, Balin, 1948.

Daoesa köling, Balin, 1948.
Daoesa tjömèng, Balin, 1948,
Daoesip, Alf. Min. T. S., 392.
Daòlò, Nias, 1482.

Daon, Jav. Teg., Soend., 2460.
Daòwi, Nias, 2635.

Dap, Alf. Min. Bent, 1301.

Dapdap, Alf. Min. T. S., Balin., Bat, 1301.

Dapdap doeri, Bat, 1302.
Dapdap tis, Balin, 1303.

Dara, Jav., 3559.

Dara, Madoer., 2384.

Dara, Nias, 1301.

Dara mèra, Madoer., 2384.

Dara pòtè, Madoer., 2392.
Darak, Daj. 4. O. Born, 345.
Darami, Alf. Min. Ponos., 2505, 3017.
Darangdang, Soend., 1437, 1454.
Darangdang areuj, Soend., 1087.
Darangdang bèjas, Soend., 1491.
Darangdang litjin, Soend., 1404.
Darangdang manoek, Soend., 1496.
Darangdang minjak, Soend., 1519.
Darap, Alf. Min. T.L, 1301.
Dàré, Makas., 212.

Darèngdèng, Soend., 984.
Darigoe, Madoer., 3099.
Daringò, Soend., 22.

Daringoe, Mal. Amb., 22.

Darjé, N. Guin. Jaoer, 2289.
Darli oe apöng, Sangi, 1414.
Darli oe tana, Sangi, 720.
Daro, Mentawei, 648.
Daroe-daroe, Alf. Min. Baut., 1852.
Daroe-daroe, Mal, 3029.
Daroedjoe, Jav., Soend., 17.
Daròwak, Soend., 1703, 1704.
Darsana, Jav., 1337.
Das-pëdas, Atjeh, 1560.
Dasoen, Minangk., 138.

Dasoen mérah, Minangk., 139.
Dasoen poetiëh, Minangk., 142.
Dasoen toengga, Minangk., Ll,
Datoe adjoewe, Boeg, 2295.
Dawai-dawai, Mal, 3558.
Dawan, Bat. Mand, 1573.
Dawar, O. Jav., 2894.

Dawé, Daj. Kat, 2717.

Dawé, Jav., 2709.

Dawët, Alf. Min. T.S., 77.
Dàwò, Boeg, 1167.

Dàwò lantjèng, Boeg, 1169.
Dàwò rijanrè, Boeg, 1167.
Dawòlang, Soend., 3035.

Dèboe, Sawoe, 3011.

Déda, Sangi, 1301.

Dèdaloe, Mal., 3021.

Dèëdaoe, Alf. Min. Tonsaw., 1301.
Dëödaoe, Mal, 2545.

Dédap, Mal, 1301.

Dèdap tjoetjoek, Mal, 1302.
Dèdawai, Mal, 3558.

Dödèdès, Sas, 2693.

Dèdi, Alf. Min. T.S., 602.

Dödi taranaté, Alf. Min. T.S., 614.
Dëdjanti, Sas, 1857.
Dèödoelang, Mal, 289.
Dèdoerijan, Mal, 455.

Dèëdop, Gajo, 1301.

Dègèl, Soend., 919.

Dègëm, Soend., 3113.
Dégi, Tern, 1794.
Dèhong, Alf. Min. Bent,
Dèjà, Boeg, 1883.
Dèkèman, Jav. Kr.
Dèkèng, Jav., 1256.

Dèkèng woeloeh, Jav., 1255.
Dèkoe, Atjeh, 557.

Dèla hédoe, Rotin, 1302.

Dèla mina, Rotin., 1303.

Dèlas, Rotin., 1301.

Dèölé, Jav., 1664.

Délé, Rotin., 835.

Délé oetan, Rotin., 836.

Dèlëm, Bal, 538.

Dölëög, Jav., 2826.

Dölòg, O. Jav., 1835.

Dölima, Atjeh, Jav., Mal., 2902.
Dèlima boeroeng, Vulg. Mal, 227
Dèlima danta, Mal. 2902.
Dèlima gading, Mal., 2902.
Dèölima hoetan, Mal. 1609.
Dèlima katai, Mal, 2902.
Dèlima koening, Mal, 2902.
Délima mérah, Mal, 2902.
Délima poetih, Jav., Mal., 2902.
Dèlima soesoen, Mal., 2902.
Dèlima srikaja, Mal. 2
Délima wantah, Jav., 2902.
Dêling, Jav. Kr., 404.

Déling, Sangi, 2719.

Déêling tangsoel, Jav. Kr, 405.
Delinggëm, Mal. Batav., 460.
Dèlò, Rotin., 785.

Dèlò makéëk, Rotin., 787.

Dèlò makiës, ‘Rotin. 736.
Déloepang, Jav., 2507.
Dèloewak, Jav., 1704.
Dèémoeng, Balin, 831.

Démpo koejang, Jav., 2508.
Démpo lëlët, Jav., 1656, 2507.
Démpoel, Jav., 1644.

Déna, Alf. Bn: 1961.

Dèna, Alf. N. O. Halm, 315.
Dèna ò an Alf.
Dèndè-dèndè, Boeg, Makas.,
Döndiki, Sangi, 531.
Déngën, Jav., 244.

Dêras, Mal. Tim, 1301.
Dèras malam, Mal, 3004.
Dérdaroe, Mal, 3029.
Dèörèk, Banda, 1305.
Dèrèkan, Balin. Kr., Jav. Kr., 135.
Dèrël, Alf. Min. mna 3521.
Dérömoeng, Mal., 1232.
Dérömoeng babi, Mal, 1232.
Dèérëmoeng hitam, Mal, 1228.
Dérémoeng padi, Mal, 1235.
Dèérëmoeng pëlandoek, Mal,
Dèérömoeng pipit, Mal, 1219.
Dêri, Alf. Min. T. L., 602.

Déri taranaté, Alf. Min. T. L., 614.

3355.

D., 1664.

3213.

1236.

Dêörijan, Lamp. Pam., Mal. Bengk., 1180.
Dérijan rimba, Lamp. Pam, 1178.
Dèringo, Jav., 22.

Dèringoe laoet, Vulg. Mal, 1277.

Dèrò, Rotin., 785.

Dèrog, Lamp., 3031.

Dérsana, Jav., 1337.

Deureujan, Atjeh, 1180.
Deureujan bëlanda, Atjeh, 245.
Deureujan oenggah, Atjeh, 1178.
Deureujan rimé, Atjeh, 1178.

N. O. Halm, &

Deureujan toebatoe, Atjeh, 1178.
Déwandaroe, Balin. Mal, 3029.
Déwangga, Balin, 1084.
Dhaboeng, Madoer. B, 2602.
Dhadhak, Madoer., 1301.
Dhadhak bong, Madoer., 1306.
Dhadhak mènjak, Madoer., 1303.
Dhadhak olèng, Madoer., 1303.
Dhadhak pësè, Madoer., 1302.
Dhakpong, Kang., 1307.”
Dhalima, Madoer., 2902.

Dhalima baghoeng, Madoer., 2902.
Dhalima boengò, Madoer., 2902.
Dhalima dhaghing, Madoer., 2902.
Dhalima djhëpang, Madoer., 2902,
Dhalima kònèng, Madoer., 2902.
Dhalima mèra, Madoer., 2902.
Dhalima pòtè, Madoer., 2902.
Dhalima salasè, Madoer., 2902.
Dhaloebang, Madoer., 507.
Dhaloebang tali, Madoer., 1141.
Dhang-ghödhangan, Madoer., 2326.
Dhang-pëdhangan, Madoer., 2509.
Dhaò, Madoer., 1167.

Dharsana, Madoer., 1337.

Dhas plàsarè, Madoer., 188,
Dhilëm, Madoer. B., P., “838.
Dhilëp, Madoer. S., 838.
Dhin-kamandhinan, Madoer., 841.
Dhoebadja, Madoer., 3518.
Dhoeloebang, Madoer., 507.
Dhoerin, Madoer., 1180.
Dhoewak, Madoer., 1329.
Dhoewak alas, Madoer., 1329.
Dhoewak batò, Madoer., 1329.
Dhoewak bhabang, Madoer., 1329.
Dhoewak boetèr, Madoer., 1329.
Dhoewak dhaghing, Madoer., 1329.
Dhoewak pòtê, Madoer., 132 29.
Diakweé, Alf. W. Cer., 3313.

Dida né dangkow, Alf. Min. T. S., 3448.
Digo, Alf. N. O. Halm, Tern, 3138.
Dihò, Nias, 2971

Dijat, Alf. Min. T. L., 3088.

Dijot, Alf. Min. Tonsaw., 1464,

Dilago, Alf. N. O. Halm., 847.
Dilam, Mal., 838.

Dilam boenga, Mal., 835.
Dilam oetan, Mal, 838.
Dilam pinang, Mal, 5:
Dilam wangi, Mal, 8
Dilëm, Balin, Jav., 838.
Dilike, Alf. N. O. Halm, 657.
Diliméné, Kisar, 2902.
Dima, Nias, 785.

Dima adoelò, Nias, 786.
Dima bòöe, Nias, 791.
Dima kafalò, Nias, 796.
Dima kasoembò, Nias, 791.
Dima laïsoe, Nias, 376.
Dima sami, Nias, 787.
Dima séboea, Nias, 791.
Dimoe, Biman., Sawoe, Solor,
Dimoe dana, Sawoe, 784.
Dimoe pòrò, Sawoe, 934.
Dimoeng, Sika, 784.
Dimor, N. Guin. Sekar, 2460.
Dindèhan, Sangi, 56.
Dinding, Jav., 1765.
Dinding, O. Jav., 67.
Dinding ando, Sas, 1
Dinding ari, Jav.,
Dinga, Alf. N. Halm.,

934.

Dingding ai, Balin, 1765.

Dingin-dingin, Balin, 2536.
Dingin-dingin, Bat, 519.

Dinging, Alf. Min. Bant, Bent, Tonsaw., 1697,
Dinging bèrètan, Alf. Min. T'onsaw., 1697.
Dinging i toba, Alf. Min. Tonsaw., 1697.
Dinging lika, Alf. Min. Tonsaw., 1697,
Dinging mabida, Alf. Min. Bant, 1697.
Dinging mahamoe, Alf. Min. Bent, 1697.
Dinging mahèndèng, Alf. Min. Bant, 1697.
Dinging mawoerò, Alf. Min. Bent., 1697.
Dinging méha, Alf. Min. Tonsaw., 1697.
Dingkaran, Alf. Min. T. S., 580.
Di-padijan, Madoer. B, 2987.

Dipës, Alf. Min. Tonsaw., 3012.

Dirangga, Gorom, 229.

Diroen, Tim, 484.

Djaät, Mal. Batav., Soend., 2565.

Djaät itëm, Mal. Batav., 2865.

Djaät koening, Mal. Batav., 2865.

Djaät mònjèt, Soend., 2864,

Djaät peuteuj, Soend., 2865.

Djaät peuteuj bòdas gödè, Soend., 2565.

Djaät peuteuj bòdas leutik, Soc nd, 2863.
Djaät peuteuj hideung, Soe nd., 2865.
Djaät peuteuj kònèng, Soend., 2865.
Djaät poetih, Mal. Batav., 2565.

Djaba oeré, Bat, 3193.
Djabi-djabi, Bat, 1510.
Djabibi, Tern, 3487.
Djaboeng, baond, 3144.
Djaboengan, - jee 3144.
Djabon, Balin, Jav.,
Djàbong, M: zh “Saleyer,
Djàbong tàna, Bonth,
Djadam, Jav., Madoer.,
Djadöm, Jav., 153.
Djadjagoan, Soend., 2
Djadjahèan, Bod, 1
Djadjang, O. Jav., 404.
Djadjang ampèl, 0. lar
Djadjang bëtoeng, 0. Jav.
Djadjang Badu, 0. nd
Djadjang ori, O. Jav., 3066.
Djadjang pring, O. Jav., 405.
Djadjang woeloeh, 0. Jav.,
Djadjangkit, Daj. Z. O. Born,
Djadjawaj, Soend., HEL
Djaé, Balin, Semb., Jav.
Djaé paït, Balin. Ben
Djagir, Madoer., 2831.
Djago, Biman., 3550.
Djagoeëng, Minangk., 3550.
Djagoeng, Balin, Bat, Jav., Mal, 3550.
Djagoeng bangkélang, Bat, 3550.
Djagoeng batani, Bat, 3550.
Djagoeng dalëm, Jav., 3550.
Djagoeng djali, O. Jav., 836.
Djagoeng dolok, Bat, 3550.
Djagoeng gèndjah, Jav., 3550.
Djagoeng kètoengkah, Lamp,
Djagoeng kòdok, Jav., 3550.
Djagoeng koening, Jav., 3550.
Djagoeng koering, Lamp, 3550.
Djagoeng loenik, Lamp., 3550.
Djagoeng ngantang, Jav 3550.
Djagoeng pandak, Bat, 355
Djagoeng poedak, Jav.
Djagoeng pérak, Jav., 355

Soend., 3039.
493.
2410.

Mal., 153

8.
9.

57
73

412.
1622.
3066.

407.
1442.

3556.
NANA
3556.

3550.

Djagoeng roté, Mal. Tim. 3193.
Djagoeng tjantèl, Jav., 3193.
Djagoeng tongkol, Jav., 8550.
Djagoer, Daj. Kat, 191.

| Eng Vulg. Mal,

‚ Djambé

Djagong, Daj. 4. O. Born, Soend.,
Djagong tjëtik, Soend., 3193.
Djagowan, Jav., 2578.
Djaha, Balin, Jav., 3312.
Djaha köbo, Jav., 3312.
Djaha köling, Jav., 3312.
Djaha lakët, Balin, 3312.
Djaha lawé, Jav., 3312.
Djaha sapi, Jav., 3312.
Djahangoe, Balin, 22.
Djahè, Soend., 3556.
Djahè leuweung, Soend.,
Djahè pak, Soend., 3556.
Djahi, Lamp. Pam., 3556.
Djahik, Lamp. Ab, 5556.
Djahja, Balin. Kr., 3556.
Djahò, Lamp., 3312.
Djaja koesoema, Jav., 2150.
Djaja moetri, Jav., 3192.
Djaja pirosa, Jav., 2706.
Djajanti, Balin, O. Jav., 1887.
Djaka, Balin, 322.
Djaka modang, Balin, 2055.
Djaka sawoer, Jav., 2705.
Djalakët, Balin, 3312.
Djakas, Mal, 2565.
Djakòli, Boeg, 1031.
Djaksi, Soend., 2565.
Djalamprang, Jav., 3294.
Djalanggaro, Tern, 1798.
Djalastrang, Soend., 3204.
Djalatong, Lamp. 1987.
Djalatong harami, Lamp.
Djalatong këbaoe, Lamp.
Djalawé, Jav., 3312.
Djalégor, Jav., 232.
Djali, Jav., 835.
Djali-djali, Balin, 835.
Djali këtan, Jav., 835.
Djali watoe, Jav., 536.
Djalidri, Jav., 1891.
Djaliroe, Jav., 2826.
Djalitri, Soend., 3523.
Djaloe mampang, Jav.,

3553.

475.
825.

3076.

Djaloe-djaloe, Alf. N. O. Halm., Tern,

Djaloepang, Soend., 850.
Djamaäka, Soend., 1084.
Djambäka, Soend., 1084.
Djambè, Balin. Kr., Jav.
Djambè, Soend., 315.
Djambé djabah, Balin.
Djambé gonong, Balin. Kr, 315.
Djambè kabongan, Soend., 315.
Djambè kalajar, Soend., 315.
Djambé loewak, Balin. Kr, 315.
Djambé ’ndawé, O0. Jav., 2709.
Djambè ngèngè, Soend., 317.
Djambe ranti, Jav., 315.
Djambé taloeh, Jav., 315.
Djambè tjaroelak, Soend., 515.
Djambè toetoel, Soend., 315.
wangèn, Jav., 315.
Djambè wangi, Soend., 315.
Djambè wiwi, Soend., 315.
Djambéë, Atjeh, 1314.

Djambéë bèrtih, Atjeh, 1337.
Djambéë ijë, Atjeh, 1315.
Djambéë ijè mawar, Atjeh, 1330.
Djambéë kèling, Atjeh, 2407.
Djambéë raja, Atjeh, 1315.
Djambéjan, Jav., 608.

Ng., 815.

Kr. 315:

1329.

Djambët, J of Kr. D., 1314.

av. Kr.

3550.

3111.

38

Djambèt wana, Jav. Kr., 1322.
Djambi, Mal. Pal, 315.
Djambé koming, Jav, 315.

Djamblang, Soend., 1329.
Djamboe, Balin, Biman.,
Ng., Makas., Mal., Soend. Minangk., 1314.
Djamboe agoeng, Balin, 1337.
Djamboe air mawa, Balin, 1330.
Djamboe ajër, Mal, Soend., 1315.
Djamboe ajër hoetan, Mal, 1322.
Djamboe ajër laoet, Mal, 1326,
Djamboe ajër mawar, Mal, Soend.,
Djamboe ajië, Minangk., 1315.
Djamboe alas, Jav. Ng., 1322.
Djamboe areuj, Soend., 3015.
Djamboe baning, Mal, 2271.
Djamboe börtèh, Mal. 1337.
Djamboe bidji, Vulg. Mal., 2862.
Djamboe bidji mérah, Vulg. Mal, 2862.
Djamboe bijawas, Mal, 2862.
Djamboe bijawas kësoemba, Mal.,
Djamboe bijawas poeuk, Mal, 2562.
Djamboe boekit, Mal, 1335.
Djamboe boeroeng, Vals Mal.,
Djamboe bol, Balin, Jav., Mal, 1337.
Djamboe bol itam, Mal. Mol., 1337.
Djamboe bol mérah, Mal. Mol., 1337.
Djamboe bol mété, Jav., 212.
Djamboe bol poetih, Mal. Mol,
Djamboe bòlò, Makas., 1337.
Djamboe bòol, Soend., 1337.
Djamboe dàré, Makas., 212.
Djamboe dërsana, Jav., 1337.
Djamboe dërsana, O0. Jav., 1330.
Djamboe dipa, Mal. Bandj., 212.
Djamboe dipò, Minangk., 1322
Djamboe djambak, Minangk.,
Djamboe djéné, Makas., 1315.
Djamboe djéné mawara, Makus.,
Djamboe djipang, Balin, 212,
Djamboe dwipa, Balin, 212.
Djamboe èr, Balin., 1315.
Djamboe érang, Minangk. 22
Djamboe gadjoes, Mal., glans
Djamboe galar, Jav., 1337.
Djamboe kalang, Minangk., 1329.
Djamboe kaliëng, Minangk., 2407.
Djamboe kälongkong, Makas., 1337.
Djamboe këlawar, Mal, 1229.
Djamboe këlëlawar, Mal, 1229.
Djamboe köling, Mal, 2407.
Djamboe këling mérah, Mal,
Djamboe këling poetih, Mal,
Djamboe klampok, Jav., 1322.
Djamboe klampok aroem, Jav.,
Djamboe kloetoek, Jav., Soend.,
Djamboe kraton, Jav., 1330.
Djamboe kroetoek, Jav. Teg., 2562.
Djamboe landa, Mal. Bengk., 245.
Djamboe lémboet, Soend., 2563.
Djamboe lipò, Minangk., 2862.
Djamboe marègé, Makas., 1349.
Djamboe masong, Makas., 212.
Djamboe mawar, Jav., Mal, 1330.
Djamboe mèdè, Soend., 212.
Djamboe mérah, Valg. Mal,
Djamboe méte, Jav., 212.
Djamboe mònjèt, Soend., Vulg. Mal,
Djamboe nòna, Mal. Bengk., 246.
Djamboe oewèr, Jav., 1315.
Djamboe oewèr poetih, Jav., 1315.
Djamboe paràtoegäla, Makas., 2562.
Djamboe pörtoekal, Mal. W. Born,

Daj. Z. O. Born,

Jav.

1330.

2862.

1317.

1337.

1337.

1330.

2407.
2407.

1330.
2862.

1337.

212.

2862.

pötokal, Jav., 2562.
rakta, Balin, 1337.

samarang, Jav., Soend.,

Djamboe
Djamboe
Djamboe
1381.
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
13381.
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe
Djamboe

Vulg. Mal,
samarang abang, Jav., 1331.
samarang beureum, Jav., 1331.
samarang bòdas, Soend., 1331.
samarang mêrah, Vulg. Mal, 1331.
samarang poetih, Jav., Vulg. Mal,

sömpal, Mal, 212.
séran, Mal, 212.
siki, Soend., 212,
soesoe, Makas., Mal.,
törsana, Jav., 1337.
tjaj, Soend., 1315.
tjaj mawar, Soend., 1330.
tjina, Vulg. Mal, 2863.
tokal, Jav., 2862.
wèêr, Jav., 1315.
Djamboe wèr abang, Jav.,
Djamboe wèr poetih, Jav., 1315.
Djamboe-djamboe, Makas., “1965.
Djamboel mèërak, Mal., 3101.
Djamboel sijoel, Mal, 1926.

1337.

1315.

Djamboelan, Alf. Min. T. B., Mal. Mol, 1329.
Djamboelan oetan, Mal. Men., 3490.
Djamboelan panté, Mal. Men, 2225.
Djambolan, Alf. Min. T. P., 1329.
Djambon, Jav., Madoer., 1965.
Djamoedjoe, Soend., 2791.

Djamoer, Balin. Jav., Mal. Batav., 1573, 2363.
Djamoer bangkong, Jav., 2530.

Djamoer brama, Jav., 2825.

Djamoer gëdang, Jav., 2111.

Djamoer koeping, Jav., Vulg. Mal., 1416.
Djamoer impös, Jav., 2111.

Djamoer mérah, Mal. Batav., 2825.
Djamoer sondo, Mal. Amb., 2824.

Djamoer tombong, Mal. Batav., 2111.
Djampäka, Soend., 1084.
Djampang, Jav., Shena 1259
Djampang kai, Soend., 1564.
Djampang koeda, Soend., 1259.
Djampang moenggang, Soend.,
Djampang piït, Soend., 1259.
Djampangan, Jav., 1259.
Djampi, Balin, 756.

Djampoe, Alf. Tom, Boeg, 1314.
Djampoe bòloe, Boeg., 1337.
Djampoe gälongkong, Boeg,
Djampoe marègé, Boeg, 1349.
Djampoe parätoekâla, Boeg.,
Djampoe sàlo, Boeg, 1315.
Djampoe sèröng, Boeg, 212.
Djampoe soesoe, Boeg, 1337.
Djampoe tapësi, Boeg, 212.
Djampoe-djampoe, Boeg, 1965.
Djanang, Minangk., 1016.
Djandjang, Jav., 2945.

Djandon, Jav., 2610.

Djangga, Balin, 1114.

Djanggar kijoeh, Balin. Semb., 705.
Djanggar oelam, Balin, 1346.
Djanggar roempoek, O0. Jav.,
Djanggar sijap, Balin, 705.
Djanggël, Jav. Kr. D., 3550,
Djanggèlan, Jav., 768.
Djanggoet adam, Mal., 2587
Djanggoet ali, Mal, 2587.
Djanggoet baoeng, Mal, 2196.
Djanggoet doejoeng, Mal., 1694.
Djanggoet ëndoerabin, Bat, 3419.

1253.

1337.

2862.

105.

Djanggoet harimaoe, Mal, 2811,
Djanggoet köli, Mal, 655, 1727.
Djanggoet monjèt, Mal, 1694.
Djanggoet rabion, Bat, 3419.
Djanggoet soléman, Bat, 3417.
Djanggoetan rösi, Balin, 3419.
Djangkang, Jav., 3234.
Djangkang, Mal, 3540.
Djangkang bötina, Mal, 3540.
Djangkang boekit, Mal., 2397.
Djangkang hoetan, Mal, 2502.
Djangkang mérah, Mal, 3540.
Djangkang paja, Mal, 3446, 3540.
Djangkol, Lamp., 135.

Djangkol soeloeh, Lamp. 142.
Djangkórang, Soend., 1835.
Djangkörang gompong, Soend., 336.
Djangloer, Balin, 1050.
Djanglot, Jav., 3014.

Djangoe, Balin, 22.

Djanoer, Soend., 228.
Djantahan, Mal, 3513.

Djanti, Jav., Mal., 1887.
Djantoer, Soend., 3363.
Djaoem-djaoem, Balin, 2620.
Djaoeng, Bat. Dair., 3550.
Djaoera, Soend., 1588.

Djapana, Jav., 1384.

Djapöt, Daj. Kat, 2513.

Djarag, Lamp., 2984.

Djarak, Balin, Daj. Z. O. Born, Jav., Mal, Mi-

nangk., Soend., 2954.
Djarak bang, Jav., 2984.
Djarak boedög, Jav., 1941.
Djarak brama, Jav., 913.
Djarak dalëm, Jav., 2954.
Djarak djawa, Mal. Pal., 2984,
Djarak djitoen, Soend., 2954.
Djarak gadjah, Mal, 2163.
Djarak gëndolo, Jav., 1941.
Djarak hoetan, Mal., 2163.
Djarak kaliki, Balin, Soend., 2984.
Djarak kaliki beureum, Soend., 2954.
Djarak kaliki bòdas, Soend., 2984.
Djarak këpjoer, Jav., 2984.
Djarak klipös, Balin, 2984.
Djarak koesta, Vulg. Mal., 1941.
Djarak kosta, Soend., 1941.
Djarak laoet, Mal, 2011.
Djarak malaka, Mal, 2954.
Djarak mérah, Mal, 2954.
Djarak njoeh, Balin, 2984.
Djarak pagöh, Balin, 1941.
Djarak pagër, Jav., Mal, 1941.
Djarak pati, O. Jav., 1808.
Djarak pati gëdé, O. Jav., 1807.
Djarak pindjal, Jav., 1941.
Djarak pipit, Mal., 806.
Djarak poetih, Jav., Mal, 2984,
Djarak sapi, Jav., 2954.
Djarak tjina, Jav., 1941.
Djarak wolanda, Mal, 1941.
Djarànan, Jav., 2826.
Djàrànang, Makas., 1016.
Djarangaoe, Minangk., 22.
Djarangò, Bat, 22.
Djaröm, Jav., 1076.
Djaröman, O. Jav., 3450a.
Djàärönang, Boeg., 1016.
Djari ajam, Mal., 3405.
Djari amboen, Minangk,, 1277.
Djari amoen, Minangk., 1277
Djari bijawak, Mal, 3475.

34

Djari boewaja, Mal. 3475
Djariëng, Minangk., 2753.

| Djariëng hantoe, Minangk., 2758.
Djariëng-djariëng padang, Minangk., 1064.

Djarijangaoe, Minangk., 22.
Diariangò, Mal. Band, 22.
Djarik, Soemba, 785.

Djarik langga, Soemba, 787.

Djaring, Daj., Lamp., Mal. Pal., Mal. Z. O. Born,

2753, 2760.
Djaring hantoe, Mal. Pal, 2753.
Djaring toepai, Lamp. 2761.
Djaringan O. Jav., 457.
Djaringan lanang, O. Jav., 1578.
Djaringaoe, Soend., 22.
Djaroedjoe, Atjeh, Balin, Bat, Minangk., 17.
Djaroem-djaroem, Mal, 2620. ì
Djaroem-djaroem batoe, Mal, 2619.
Djaroem-djaroem Bötina, Mal, 2566.
Djaroem-djaroem djantan, Mal, 2943.
Djaroem-djaroem hitam, Mal, 726.
Djaroem-djaroem mórah, Mal, 1919.
Djaroem-djaroem padang, Mal, 2620.
Djaroem-djaroem paja, Mal, 2620.
Djaroemama, Boeg, 2795.
Djaromämang, Makas., 2795.
Djarong, Jav., Soend., 416, 2648.
Djarong wwèweè, Soend., 1200.
Djarong bòdas, Soend., 417.
Djarong boeboekoean, Soend., 1012.

Djarong boeboekoean lëmboet, Soend.,

1859.
Djarong boentoet oetjing, Soend., 907.
Djarong gödè, Soend., 3252.
Djarong këmbang landëp, Soend., 418.

| Djarong kònèng, Soend., 3253.

Djarong lalàki, Soend., 3219.
Djarong walanda, Soend., 416.
Djarong woengoe, Soend., 415.
Djarong-djarong, Mal. Mol, 1915.
Djarongan, Jav., 416.

Djasoe, Balin, 138.

Djasoe bang, Balin, 139.
Djasoe poetih, Balin, 142.
Djasoen, Balin, 138.

Djasoen mirah, Balin, 139.
Djasoen pingé, Balin, 141.
Djasoen poetih, Balin, 142,
Djatäakè, Soend., 489.

Djati, Boeg, Jav. Ng., Makas., Mal., Soend., 3309.

Djati àlö, Boeg., 2343.

‚ Djati areuj, Soend., 2857.
| Djati bajä&wo, Makas., 3309.

Djati dorèng, Jav., 3309.
Djati göëmbêl, Jav., 3309.
Djati kapas, Soend., 3309.
Djati kapoer, Jav., 3309.
Djati kéjong, Jav., 3309.
Djati këmbang, Jav., 3309.
Djati londa, Jav. Ng, 1708.
Djati lënga, Jav., 3309.
Djati leutik, Soend., 3309.
Djati minjak, Soend., 3309.
Djati ri, Jav., 3309.

Djati soengoe, Jav., 3309.

| Djati tanroe, Boeg, Makas., 3309.

Djati têlo, Boeg., 3309.
Djati tjoetjoek, Soend,, 3309.
Djati walanda, Soend., 1708.
Djati wèroet, Jav., 3309.

| Djatòöë, Atjeh, 3809.

Djatoi, Atjeh, 3309.

‚ Djatos, Jav. Kr., 3309.

Djatos landi, Jav. Kr., 1708.
Djawa, Balin, 3193.
Djawa sömi, Balin, 3113.
Djawan, Jav., 2578.
Djawaras, Mal, 3193.
Djäwawoet, Balin, Jav., Soend., 3113.
Djawè, Daj. Z. O. Born., 3193.

awèr beureum, Soend., S44,
Djawèr gèdè, Soend., 843.
Djawèr goenoeng, Soend., S4l.
Diawèr hajam, Soend., 705.
Djawèr kònèng, Soend., 539.
Djawèr kòtok, Soend., 705.
Djawèr kòtok beureum, Soend., 844.
Djawèr kòtok gëödè, Soend., 843.
Djawèr kòtok goenoeng, Soend., 841.
Djawèr kòtok kònèng, Soend., 839.
Djawi-djawi, Boeg, Makas., Mal., 1510,
Djawoera, Soend., 1585.
Djöboeg aroem, Balin., 2352.
Djöboek, Madoer., 3244,
Djödjawi, Mal. Pal, 1510.
Djédjéhan, O. Jav., 810.
Djëdjöroekan, Soend., 25.
Djödjoewang, Mal. 584.
Djëdjoewang boekit, Mal., 1164.
Djëdjoewang hidjaoe, Mal, 854,
Djödjoewang hoetan, Mal, 105.

Djödjoewang hoetan djantan, Mal, 1165.

Djëdjoewang mérah, Mal, 584,
Djégang, Bat, 3550.

Djègèng, Soend., 3110.
Djégoeng, Bat, 3550.

Djèh, Gajo, 1883.

Djëhoek, Balin. Semb., 755.
Djëïng, Midd. Sum, 2753.
Djèkèng, Soend., 3175.

Djëla, Mal. W. Born, 3513.
Djèla-djèlà, Tern, 2510.
Djölai, Mal, 835.

Djëlai baha, Daj. Z. O. Born, 3550.
Djölai batoe, Mal, 536.
Djölai poeloet, Mal, 535.
Djölamoen, Jav., 1277.
Djölantir, 0. Jav., 1259.
Djölaroet, O. Jav., 2185.
Djëlatang, Mal, 1987.
Djëlatang ajam, Mal, 1555.
Djölatang badak, Mal, 825.
Djëlatang gadjah, Mal, 825.
Djëlatang kërbaoe, Mal, 825.
Djëélatang manoek, Atjeh, 1555.
Djölatang roesa, Mal, 825.
Djëlaténg, Sas, 1987.
Djëlatong, Lamp, 1987.
Djëlatong harami, Lamp., 475.
Djëölatong kébaoe, Lamp. 825.
Djölim, Atjeh, 835.

Djöliman, Sas, 2902.

Djèloeï, Midd. Sum, 3113.
Djöloetoeng, Mal, 1181, 1182.
Djëloetoeng badak, Mal., 3275.
Djöloetoeng laoet, Mal, 1385.
Djöëloetoeng pipit, Mal, 1181,
Djêlok, Bat, 455.

Djölòtoeng, Sum. W. K., 1182.
Djémaka, Sas, 322.
Djömakijan, Mal, 918.
Djëmbirit, Jav., 3282.
Djémbloek, Jav., 1351.
Djömëkijan, Mal, 918.
Djémoe joe, Mal., 668.
Djémoedjoe djawa, Mal, 668.

Djömpa, Atjeh, 2295.

Djèmpang boemboe, Bonth, 1464.
Djömpina, Jav., 2539.

Djömpinis, Balin., 2226.
Djömpirangan, Balin, 2532.
Djömpiring, Balin, 1604.
Djömpiringan, Balin, 2532.
Djömpoet-djömpoet, Mal, 1034.
Djönang, Balin, 2860.

Djènar, Balin, Jav., 683.

Djènggèr roempoek, 0. Jav., 705.
Djënggi, Jav., 2091.

Djönggli, Jav., 2091.

Djènggòtan, Balin, 1387.
Djönggòtan rösi, Balin, 3419.
Djönggòötan rësi, Jav., 3419.
Djèngkol, Jav., Soend., 2753.
Djëngkot, Jav., Soend., 2629.
Djönitri, Jav., 1217.

Djönoe, Balin, Jav., 1061.
Djëntik-djëntik, Mal, 1220.
Djöntikan, Atjeh, Sum. W. K., 1220.
Djèntoengang, Boeg, 459.
Djëpana, Jav., 1384.

Djöpën, Balin, 877.

Djöpén, Jav., 835.

Djöradjil, Midd. Sum, 2704. q
Djörageh, Mal, 2051.

Djèram, Jav. Kr., 785.

Djërangaoe, Mal, 22.

Djërönang, Daj. Samp., 1016.
Djöréngéë, Atjeh, 22.

Djërig, Koeboe, 2753.

Djörik, Soemba, 785.

Djërik langga, Soemba, 787.
Djörikoe, Soemba, 785.

Djëring, Jav., Mal., 2753.

Djëring antan, Mal, 2754.

Djëéring balai, Mal., 2759.

Djöring hoetan, Mal., 2758.
Djëéring mònjèt, Mal, 2755.
Djöringo, Sas, 22.

Djëöring toepai, Mal, 2761.
Djöringaoe, Mal., 22.

Djöringaoe laoet, Mal, 1277.
Djèringaoe padang. Mal., 3543.
Djërnang, Balin, 2860.

Djérnang, Mal, 1016.

Djëroe, Sawoe, 785.

Djèroe kêbaoe, Sawoe, 791.

Djëroe kiï, Sawoe, 786.

Djöroe lémoe, Sawoe, 788.

Djöroe ngaä, Sawoe, 787.
Djöroedjoe, Mal, 17.

Djëroek, Balin, Jav. Ng., Mal. Batav., Soend., 785.
Djèroek alit, Balin., 786.

Djëéroek amis, Soend., 787.
Djöroek asëm, Vulg. Mal., 792.
Djöroek asöm bösar, Mal. Batav., 792.
Djöroek asëm pandjang, Mal. Batav., 792.
Djëroek bali, Jav., 791. f
Djöroek bantën, Mal. Batav., 788.
Djöroek bòdong, Jav., 792.
Djöroek bòkor, Jav., 788.

Djëroek dalima, Jav., Soend., 791.
Djëroek djamblang, Jav., 791.
Djöroek djëpoen, Mal. Batav., 787.
Djëroek djöpoen besar, Mal. Batav., 787.
Djöroek djëpoen kötjil, Mal. Batav., 787.
Djöroek djëpoen södang, Mal. Batav., 787.
Djöroek gëdè, Soend., 791.
Djéroek goeloeng, Jav., 791.
Djöroek hideung, Soend., 793,

Djöroek hondje, Soend., 790,
Djöroek hondjè gödè, Soend.,
Djöroek kapas, Vulg. Mal, 7586,
Djöroek këndi, Soend., 797.
Djöroek köprok, Jav., 757.
Djöroek kingkip, Jav., 3377.
Djöroek kingkit, Jav., 3377.
Djöroek koewèk, Jav., 755.
Djöroek lögi, Jav., 787.
Djöroek lèmó, Soend., 786.
Djöroek löngis, Balin, 756.
Djöroek lètèr, Jav., 755.
Djöroek limò, Balin, 786.
Djëroek limò, Soend., 756.
Djöroek limò gödè, Soend., 756.
Djöroek lingkit, O. Jav, 3377.
Djëroek mana lagi, Vulg. Mal.,
Djöroek manis, Vulg. Mal., 787.
Djöroek matjan, Jav., 791.
Djöroek mipig, Soend., 756.
Djöroek nipis, Jav., Soend., 7586.
Djöroek pandan, Soend., 791.
Djöroek pandjang, Mal, Batav., 797.
Djöroek papaja, Vulg. Mal, 795,
Djöroek pötjël, Jav, 786.

Djöroek poeroet, Jav., Soend., 796.
Djöroek pompölmoes, Vulg. Mal, 791.
Djöroek ragi, Soend., 758.

Djöroek rawa, Jav., 791.

Djöroek tangan, Mal. Batav., 795.
Djëroek tipis, Vulg. Mal, 786.
Djöroek tjina, Vulg. Mal, 755.
Djëroek tjoetjoek, Soend., 757.
Djëroek tjòplok, Soend., 793.

Djëroek trëngganoe, Jav., 796.
Djöroekan, 0. Jav., 3345.

Djöroeti, Sas, 791.

Djètèn, Jav., 535.

Djeumpa, Atjch, 2295.

Djeumpa gadèng, Atjch, 2297.
Djeungdjing, Soend., 127.
Djeungdjing laoet, Soend., 121.
Djeungdjing soenda, Soend., 127
Djeuntir, Soend., 1642.

Djeuntir bàdak, Soend., 156.

Djeuntir beureum, Soend., 1640,
Djeuntir leutik, Soend., 1640.

Djeura, Atjeh, 665.

Djeura ëngkoet, Atjeh, 935.

Djeura itam, Atjeh, 2459.

Djeura manéêh, Atjeh, 2704.

Djeura poetèh, Atjeh, 933.
Djeureungèë, Atjeh, 22.

Djhàä, Madoer., 3312.

Djhaba, Madoer., 3113.

Djhaba binèk, Madoer., 3113.

Djhaba lakèk, Madoer., 3113.

Djhaba palôtan, Madoer., 3113.
Djhabalék, Kang, 3113.

Djhaghoeng, Madoer., 3550.
Djhaghoeng boelir, Madoer., 3193.
Djhaghoeng boerdak, Madoer., 3550.
Djhaghoeng dhalima, Madoer., 3550.
Djhaghoeng djhaba, Madoer. B, 3113.
Djhaghoeng ghaltèk, Madoer., 3550.
Djhaghoeng mèra dabör, Madoer., 3550.
Djhaghoeng mèêra lëkas, Madoer., 3550.
Djhaghoeng palòtan, Madoer., 3550.
Djhaghoeng pòtò dabör, Madoer., 3550.

790.

791.

Djhaghoeng pòtè mènjan, Madoer., 3550.

Djhaï, Madoer., 3556.
Djhalabi, Madoer., 3312.
Djhambhoe, Madoer., 1314.

36

Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
2862.
Djhambhoe
2862.
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe

| Djhambhoe

bhöndër, Madoer., 2562.
bhöndèr bhali, Madoer., 2562.
bhéndèr dhadhoe, Madoer.,

bhöndör malòkok, Madoer.,

bhöndèr mèra, Madoer., 2862.
bhöndèr potè, Madoer., 2562.
bighi, Madoer. S., 2862.

bighi êng-dakè, Madoer., 2862.
bighi ghalighi, Madoer., 2862.
bighi lòmot, Madoer., 2862.
bighi lòngon, Madoer., 2862.
bighi malòkok, Madoer., 2562.

dharsana, Madoer., 1337.
ir, Madoer., 1315.
ir bhiroe, Madoer., 1315.

Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe
Djhambhoe

ir mêra, Madoer., 1315.

ir pòtè, Madoer., 1315.
kalampok, Madoer., 1322.
mònjèt, Madoer., 212,
mònjèt mèra, Madoer., 212.
mònjèt pòtè, Madoer., 212.
wir, Madoer., 1315.

wir bhiroe, 1315.

wir mêra, Madoer., 1315.
Djhambhoe wir pòtè, Madoer., 1315.
Djhambhoe pongkak, Madoer., 2651.
Djhamò rèmpës, Madoer., 2111.
Djhamò rimpës, Madoer., 2111.
Djhamor, Kang, 1573.

Djhampé, Madoer. P., 519.
Djhangghar àdjam, Madoer., 705.
Djhangkang, Madoer., 3234.
Djhanglè, Madoer., 835.

| Djharak, Madoer., 916.

| Djharangò, Madoer., 2
| Djhariboek, Madoer.,

bl

3562.
Djharijamgo, Kang., 22.
Djharoedjhoe, Madoer., 17.

Djhatè, Madoer., 3309.

Dyjhatè pasèr, Madoer., 3056.
Djhènò, Madoer., 1061.

Djhëroek, Madoer., 755.

Djhèroek dhoergha, Madoer. P., S., 786.
Djhëroek kantjèng, Madoer. S., 3377.
Djhèëroek labaj, Madoer., 756.
Djhöroek lènglang, Madoer., 796.
Djhöroek manès, Madoer., 757.
Djhèroek matjan, Madoer., 791.
Djhèroek pëtjël, Madoer., 756.

‚ Djhëroek pòrot, Madoer., 796.

Djhöroek rantè, Madoer B. P., 3377.
Djhèroek tjèna, Madoer., 758.
Djhila bhadja, Madoer., 2501.
Djhila kërbhoej, Madoer., 1447.
Djhintèn, Madoer., 665.
Djhintèn êröng, Madoer., 2459.
Djhintën pòtè, Madoer., 935.
Djhirëk, Madoer., 3268.
Djhoeroedjhoe, Madoer., 17.
Djidjawi, Atjeh, 1510.

Djijor, Bat, 689.

Dyjilatang, Minangk., 1555, 1987.
Djilei, Midd. Sum, 835.

Djina, Aroe, 425.

Djingkat, O. Jav., 1994.
Djinitri, Jav., 1217.

Djinta, Biman., 668.

Djintaän, Mal. W. Born, 3513.
Djintaän arang, Mal. W. Born,

ir èng-mawar, Madoer., 1315.

wir èng-mawar, Madoer., 1315.

ëntimoen, Mal. W. Born, 2029.
kèra, Mal. W. Born, 3515.
lëmah, Mal. W. Born, 2248.
sèrapat, Mal. W. Born, 3517.
Djintaän soesoe, Mal. W. Born, 3515.
Djintan, Mal, 668.
Djintan hitam, Mal,
Djintan manis, Mal,
Djintan oetan, Mal.
Djintan poetih, Mal,
Djintang, Boeg, Makas.,
Djintang kèbo, Makas., 938.
Djintang lélèng, Makas., 2459.
Djintang lòtong, Boeg, 2459.
Djintang en Boeg., 938.
Djintön, » Jav., Soend., 668.
Djintên bòdas, Soend.,
Djintèn hideung, Soend.,
Djintön iröng, Jav., 2459.
Djintön poetih, Jav., 938.
Djirak, Jav., Soend., 3268.
Djirak, Mal, 1391.
Djirak beureum, Soend., 3268.
Djirak boeloe, Soend., 3268.
Djirak hideung, Soend., 3269.
Djirak möloewo, Jav., 3269.
Djirak prit, Jav., 3268.
Djirak säpi, Soe ond, 3269.
Djirëk, Balin, Jav., 3268.
Djirönang, Daj. Kat. 1016.
Djitah, Mal, 3513.
Djitahan, Mal, 3513.
Djitèn, Lamp. Ab, 945.
Djitoen, Soend., 2673.
Djiwat, Mal, 1329.
Djiwat Rae Mal.,
Djodjo, Jav., 2260.
Djoedjoe, 0. Jav., 2260.
Djoedjoeloek, Soend., 2576.
Djoedjoetan, Balin. Kr., 1329.
Djoegdjoegan, Soend., 2973.
Djoegoel, Soend., 1260.
Djoehar, Madoer. B, 689.
Djoek, Atjch, 322.
Djoekoek antjing, Lamp, 2313.
Djoekoek përing, Lamp. Ab, 282.
Dioekoek töki, Lamp, 1969.
Djoekoet babawangan, Soend.,
2555.
Djoekoet babawangan gëdeè, Soend.,
Djoekoet babawangan leutik, Soend.,
Djoekoet bajondah, Soend., 1204.
Djoekoet baoe, Soend., 1868.
Djoekoet beubeunteuran, Soend., 1904,
Djoekoet bibitoengan, Soend., 1283.
Djoekoet boeloe mata, Soe nd., 974.
Djoekoet boeloe mata keujeup bòdas,
Soend., 3439.
Djoekoet boeloe mata lëmboet, Soend., 955.
Beet boeloe mata moending, Soend.,
07
Djoekoet boengboengdêlan, Soend.,
Djoekoet boentoet sèrò, Soend., 1946.
Djoekoet bòrang, Soend., 2313.
Djoekoet djadjagòan, Soend.,
Djoekoet djampang, Soend.,
Djoekoet djoedjoeloek, Soe Be
Djoekoet dongdòman, Soend.,
Djoekoet ëmas, Soend., 2647.
Djoekoet gèwor, Soend., 232.
Djoekoet hèdjò, Soend., 3563.
Djoekoet iboen, Soend., 1172.
Djoekoet kakalapaän, Soend., 455

Djintaän
Djintaän
Dijintaän
Djintaän

2459.

2704.
Amb.,
938.

668.

224.

938.
2459.

1329.

1394, 1543,

1293.
1292.

1968.

He

Bare.
224.

37

Djoekoet kakasoeran, Soend., 2829.
Djoekoet kakawatan, Soend., 970.
Djoekoet kasimoekan, Soend., 1172.
Djoekoet kawaàsa, Soend., 519.

Djoekoet kikisan, Soend., 2957.
Djoekoet lalampoejangan, Soend., 2609.
Djoekoet lètah hajam, Soend., 2847, 3202.
Djoekoet lilisoengan, Soend., 976.
Djoekoet lilisoengan gödeè, Soend.,
Djoekoet lòkot mata, Soend., 335.
Djoekoet majang, Soend., 982.
Djoekoet majang leutik, Soend., 979.
Djoekoet malèla, Soend., 1746, 2580, 2807.
Djoekoet mamaràäkan, Soend., 1205.
Djoekoet mandël, Soend., 47.

Djoekoet mandòl bòdas, Soend.,

2196.

Djoekoet mandjah, Soend., 3331.
Djoekoet mandjah beureum, Soend., 251.
Djoekoet mandjah bòdas, Soend, 3331.

Djoekoet mandjaràkan, Soend., 1236.
Djoekoet mata keujeup, Soend., 482, 2209.
Djoekoet mata keujeup bòdas, Soend., 3439.
Djoekoet moelés, Soend., 1076.

Djoekoet njenjêrèan, Soend., 3217.
Djoekoet njère, Soend., 1906.
Djoekoet paït, Soend., 2610.
Djoekoet pajijas, Soend., 2794.
Djoekoet palijas, Soend., 2794.
Djoekoet patoek gagak, Soend.,
Djoekoet pöntol, Soend., 1545.
Djoekoet pingping kàsir, Soend., 2608.
Djoekoet pòrosot, Soend., 2796.
Djoekoet prasman, Soend!, 1384.
Djoekoet ramò kèkès, Soend., 2608.
Djoekoet reungit, Soend., 2485.
Djoekoet sakti, Soend., 2410.

Djoekoet sareuni, Soend:, 1006.
Djoekoet sèsèrèhan, Soend., 227.
Djoekoet sètan, Soend., 2796.

Djoekoet singkir, Soend., 2511.
Djoekoet siraroe, Soend., 2492.
Djoekoet sisir, Soend., 2495.

Djoekoet tambaga, Soend., 1907.
Djoekoet tambaga bòdas, Soend., 2580.
Djoekoet tambaga gëdè, Soend., 3218.
Djoekoet tambaga leutik, Soend., 1255.

860.

Djoekoet tapak boeloe, Soend., 1100.
Djoekoet tapak djalak, Soend., 970, 1098.
Djoekoet tapak gödè, Soend., 1099.
Djoekoet tijara, Soend., 3213.

Djoekoet tjalingtjing, Soend.,

Djoekoet tjaroelang, Soend., 1259.
Djoekoet tjörong, Soend., 21.

Djoekoet totongoan, Soend., 2588, 3023.

Djoekoet walèt, Soend., 2104.

Djoelang, Jav., Soend., 2536.

Djoelang babi, Jav., 68.

Djoelang söpat, Jav., 68.

Djoelèh, Balin, 629.

Djoeloeïk-djoeloeïk hantoe, Minangk., 2845.
Djoeloeng-djoeloeng, Bat. 223.
Djoeloeng-djoeloeng, Mal, 110.
Djoeloeng-djoeloeng boekit, Mal,
Djoeloeng-djoeloeng djantan, Mal.,
Djoemoe toefà, Tern., 2497.
Djoemoedjoe, Atjeh, 668.
Djoempai, Boeg., Makas., 2796.
Djoeng, Bat 3550.

Djoengdjoeng boekit, Bat, 35
Djoengga, Bat, 788.
Djoenggoel, Balin, O

2875.
3498.

„ Jav., 1260.

‚ Djoental, Soembawa, 434.

Djoenti, Jav., 1101.

Djoenti, Soend., 1104.

Djoeöek, Balin, 755.

Djoeöek klanjwag, Balin, 792.

Djoeöek linglang, Balin, 796.

Djoeöek manis, Balin, 787.

Djoeöek moentis, Balin, 791.

Djoeöek poeroet, Balin, 796.

Djoeragan, Bat, 3111.

Djoeragi, Bat, 2051.

Djoerang, Jav., 3455.

Djoerè, Soend., 1822, 2452.

Djoerè beureum, Soend., 2452,

Djoerè bòdas, Soend., 2452.

Djoeria, Gorom, Goront., 1180.

Djoeroedjoe, Atjeh, 17.

Djoes, Lamp. Ab, 246.

Djoewa, Minangk., 659.

Djoewang-djoewang, Mal, 554.

Djoewang-djoewang boekit, Mal, 1164.

Djoewang-djoewang hidjaoe, Mal, 554.

Djoewang-djoewang hoetan, Mal, 105.

Rane OEwanE hoetan djantan, Mal.,
J.

Djoewang-djoewang mórah, Mal., 854.

Djoewar, Jav., Soend., Madoer. P. S., 689.

Djoewawoet, Jav., 3113.

Djoewöt, Balin., Jav., Mal. Batav., 1329.

Djoewët manting, O. Juv., 1329.

Djoewët mintjid, Balin., 1329.

Djoewòt nasi, Balin., 1329.

Djoewöt rêntêng, Balin, 1329.

Djoewët sapi, Jav., 1329.

Djohar, Mal, 689.

Djok, Atjeh, 322.

Djolang, Jav., 2536.

Djolé, Alf. Tom, 3550.

Djòlok hantoe, Mal, 2845.

Djombèng, Sas., 2501.

Djongè, Soend., 1268.

Djongè areuj, Soend., 470, 1730.

Djongè beureum, Soend., 1265.

Djongè bòdas, Soend., 1269.

Djonggoe, Lio, 936.

Djoni, Bat, 1061.

Djontikan, Bat. 1220.

Djoring, Bat. 2753.

Djornang, Bat, 1016.

Djos, Balin, 1084.

Djotan, Bat, 3513.

Djòtang, Soend., 3209.

Djòtang bàdak, Soend., 3203.

Djòtang gödè, Soend., 3211.

Djòtang goenoeng, Soend., 3504.

Djötang lémboet, Soend., 3212.

Djra, Atjch, 668.

Djrakah, Jav., 1530.

Djroengga, Balin, 791.

Dlingsöm, Jav., 1816.

Dlisëm, Jav., 1816.

Dloengdoeng, Balin, 1302.

Dloengdoeng djoekoet, Balin, 1302.

Dloengdoeng poedah, Balin, 1302.

Dloengdoeng prit, Balin, 1302.

Djoengdoeng tèngèl, Balin, 1302.

Doajoe, Alf. Min. T. L., 108.

Doboe, Biman., 3011.

Doboe ragi, Biman., 3011.

Dobotaboe, Sawoe, 2487.

Doda, Alf. Min. Tonsaw., 1301.

Dodiliboe, Alf. N.O. Halm, 3010.

Dodòtèngê, Alf. N.O. Halm, 532.

Doedépoe, Goront., 1301.

Doedi, Alf. Min. T. S., 831.

38

Doedi köroet, Alf. Min. T. S., 531.
Doedi ragi, Alf. Min. T. S., 831.

Doedi raté, Alf. Min. T. S., 1765.

Doedi wèrot, Alf. Min. T. S,, 831.
Doedoek, Jav., 2109.

Doedoek, Mal. Batav., 1077.

Doedoek agoeng, Jav., 2109.

Doedoek gëdé, Jav., 2109.

Doedoek rajap, Jav., 2109, 3098.
Doedoelan, Jav., 3056.

Doedoerènan, Soend., 2774.

Doehöt, Balin. Kr., 1329.

Doehoet oma, Bat, 2555.

Doehoet padang, Bat, 1259.

Doehoet pimping, Bat, 3191.

Doehoet rija-rija, Bat. 3563.

Doehoet sambò, Bat, 1255.

Doehoet soeri-soeri, Bat, 2194.
Doeïoenoe, Goront., 2736.

Doejan, Daj. Law., 1180.

Doekoe, Jav., Madoer. P. S., Mal., 1983.
Doekoeh, Soend., 1983.

Doekoeng anak, Mal., 2670.

Doekoeng anak mérah, Mal, 2656.
Doekoet djaröm, Jav., 1076.

Doekoet karètkêt, Alf. Min. T. S., 1906.
Doekoet karètkèt lëmpad, Alf. Min. T.S.,712.
Doekoet kökompòën, Alf. Min. T. S., 2313.
Doekoet maléla, O. Jav., 2032.

Doel, Bol. Mong., 1180.

Doelang, Bat, 2984.

Doelang djai, Bat, 2984.

Doelang sontak, Soend., 1856, 3028.
Doelang-doelang, Bat, 2954.
Doelang-doelang, Mal, 289, 1647.
Doelang-doelang, Minangk., 1647.
Doelang-doelang batinò, Minangk., 3190.
Doemoe, Biman., 949.

Doemoe koentji, Biman., 1612.
Doemoet, Alf. Min: T. S., 2363.
Doempajang, Alf. Min. Tonsaw., 3313.
Doempijas, Alf. Min. T. S., 379.
Doempijas tariïs, Alf. Min. T. S., 380.
Doempijas toewama, Alf. Min. T. S., 379.
Doengga, Biman., 785.

Doengga ’ntjija, Biman., 786.
Doengkow, Alf. Min, 918.

Doengoe, Alf. Min. Ponos., 1783.
Doengoen, Mal, 1783, 3306.

Doengoen boekit, Mal, 1784.

Doengon, Atjeh, 1783.

Doental, Sas, 484.
Doepa ratoes, Sas.
Doeranaä, Gorom., 1180.

Doerèn, Balin, Jav., Mal. Batav., 1180.
Doerèn boengkik, Jav., 1180.
Doerèn sökötan, Mal. Batav., 1180.
Doerèên sitöroeboek, Mal. Batav., 1150.
Doerènan, Jav., 50, 81.

Doerèné, Alf. Hila, 1180.

Doerèno, Alf. Har., 1180.

Doeri kèrbhoej, Madoer., 332.
Doeri pòkak, Madoer., 647.

Doeri tjêntong, Madoer., 2501.
Doeri tongkok, Madoer. S., 2501.

228.

‚ Z&

| Doeri tongkok batò, Madoer. B, 2501.
Doerija, Biman., Nias, 1180.

Doerija oelondra, Nias, 245.
Doerijan, Koeboe, Mal., Minangk., 1180.

| Doerijan boeroeng, Mal., 1179.

Doerijan daoen, Mal, 1178.
Doerijan hadji, Mal, 455.
Doerijan laoet, Mal., 508.

Doerijan oetan, Mal, 154.
Doerijan tanah, Mal, 1179.
Doerijan tèmbaga, Mal., 1180.
Doerijan tènggajoen, Mal, 1150.
Doerijan toepai, Mal, 562.
Doerijan-doerijan, Mal, 485.
Doerijan-doerijan, Mal. Pal.,
Doerijang, Boeg, Makas., Mal. Mol,
Doerijang gadjah, Mal. Mol,
Doeroe-doeroe, Nias, 2222.
Doeroek-doeroek, Lamp., 2222.
Doesa, Balin, 1948.

Doesa aja, Balin, 1948,

Doesa këling, Balin, 1948.
Doesa tjömèng, Balin, 1948.
Doewa, Biman., 1061.
Doewàädjöng, ‘Balin.,
Doewé, Biman., 1329.
Doewé, Sawoe, 484.
Doewöët, Jav., 1329.
Doewët manting, O0. Jav.,
Doewët sapi, Jav., 1329.
Doewojan, Alf. Min. Bant,
Doja, Jav., 1186.

Dok, Jav., 3238.
Dòki-dòki, Tern, 3515.
Dòkò, Alf. N. 0. Halm, Tern, 316.
Doko, Madoer. B, 1985.

Dòkòto, Alf. N. w. Halm., 316.

1467.

1329.

1180.

Eba, Enggano, 1892.
Ebaë, Enggano, 2181.
Ebo, Alf. Boer, 3000.
Ebok-ébòkö, Enggano, 936.
Edhoek, Kang. 322.
Ediboetoe, Alf. Z. Cer.,
Edja, Biman., 847.
Edja wiloe, Biman., 847,
djos, Sas, 1084.
êfö, Enggano, 2487.
Eèfò, Enggano, 2487.
Bör, Kei, 1107.
Eër mabal, Kei, 2181,
ër maw, Kei, 1892.
Öra, Tenimbar, 2289.
Erëé, Sermata, 404.
faïno, Enggano, 945.
fok, Enggano, 530.
Éhas, Alf. Z. Cer., 2078.
Ehing, Jav., 690.
Ehoboe, Enggano, 338.
Ehoe, Fndeh, 315.
Eijö, Enggano, 557.
Ejobö, Enggano, 584.
kam, Tim, 2557.
kas, Sas, 1079.
Ekbaäk, Kei, 2455.
Ekè, Enggano, 785.
kor andjing, Mal, 3407,
kor angin, Mal., 2773.
Ékor bölangkas, Mal,
Ekor koeda, Mal, 3448.
Ekor koetjing, Mal., 1183, 3406.
kor toepai, Mal., sek
Ékor toesa, Mal. Men.

1883.

1671.

2598.

1180.

1180.

39

Dolipoga, Bol. Mong., 2906.
Dolipoha, Alf. Min. Ponos., 2906.
Dòlog, Soend., 3371.
Domdoòman, Balin, Jav., 224.
Dompjong, O0. Jav., 1347.
Don tal, Balin. Semb, 4814,
Dongdòman, Soend., 224.
Dongdong, Bat, 1475.
Dongè-dongè, Boeg, Makas.,
Dòö, Rotin., 1309.

Doöe, Tern, 512.

Dopoe, Solor, 1301.

Dorami, Alf. Min. Ponos., 2505, 3017.

Dòrè, Madoer., 3066.

Doringoe, Mal. Men, 22.

Doringoe mérah, Mal. Men, 22.
Doringoe poetih, Mal. Men, 22.
Doòròfoe, Tern, 1973.

Dòwòra, Alf. Helms Tern. 68.

Dòwôra komé-komé, Alf. Halm., Tern, 68.
Dòwòra nàka, Alf. Halm, Tern, 68.
Dòwòra papoewa, Alf. Halm., Tern, 68.
Draboesèt, Jav., 2616.

Drègèl, Jav., 3519.

Dringo, Jav., 22.
Dringsën, Jav.,
Droedjoe, Jav.,
Dwangga, Balin,

1694,

1816.
Soend., 17.
1084.

Se

Ela, Soend., 203.
Élak-ólak, Sas, 152.
Elan, Alf. Z. Cer., 1107.
Élan’ poeti, Alf. Z. Cer.,
Elo, Jav., 1477.

Floe, Tim., 1395.
Bloesan, Alf. Min, 2677.
HFloesan im bolai, Alf. Min. T. P., 2187.
Eloesan ing kawok, Alf. Min, T. L., 2187.
Elot, Balin, 54l.

Emai, Midd. Sum., 2460.

Emat, Sas, 539.

Embaàdjéng, Jav. Kr. D., 683.

Embai, Mal, 2185.
Embalaoe, Mal,
Embalo, Jav., 683.
Embasang, Bat. Dair., 21%:
Embatjang, Minangk., 217 75.
Emboeloeng, Sas, 1694,
Emboen, Midd. Sum., 698.
Embok-émbòkan, ‘Balin, 210.
Embong, Makas., 464.
Embong lompò, Bonth, 526.
Emè, Bat., 2512.

Emò, Sangi, 2512.

Emè sipoeloet, Bat, 2513.
HEmòès, Soend., 2106.
Empag, Balin., 1402.
Empòödoe tanòh,
Empök, Atjeh, 84].
Empök söngóö, Atjeh, 847.
Bmpölam, Mal, 2169.
Empèölam babi, Mal.,
Empölas, Mal, 1102,
Empölas akar, Mal.,

1120.

1184.

Atjeh, 939,

3315.
1514:
3321.

mpèlas babi, Mal, lol4.
mpölas batang, Mal, 1514.
mpölas gadja, Mal, 3323.
mpèölas hari, Mal., 188.

mpèlas harimaoe, Mal, 3823.
mpèölas poetih, Mal., 3322.
mpèlas tikoes, Mal, 3322.
mpölas wangi, Mal, 187.
mpòèléboe paja, Atjeh, 1818.
mpèning, Mal, 2911.
mpiëng ara, Atjeh, 2751.
mping-ömping, Balin, 2751.
mpoeraoe, Mal. W. Born., 1149.
mpos, O0. Jav., 1209.
mprak, Jav., 755.
mprit-ömpritan, O. Jav., 25594.
msohen, Alf. Boer, 2205.
msoïn, Alf. Boer, 2205.
n, Kei, 1107.
naoe, Mal, 322.
Endèr, Mal. ‘Batav., 233.
Endèr, Soend., 1560.
Endjölai, Mal., 835.
Endog-öndògan, Jav., 3525.
Endog-ëndògan, O. Jav., 967.
Endol-èndol, Jav., 2751.
Endong, Jav., 884.
Endong sili, Jav., 884.
Endong woongoe. Jav., 884.
Enèhö, Enggano, 1101.
Enèho, Enggano, 1301.
Engas, Madoer., 1663.
Enggalating, Sangi, 1987.
Engghoe, Madoer., 3006.
Engkabang, Mal. W. Born, 1823.
Engkan, Alf. Min. T. S, 2512.
Engkan poedoet, Alf. Min. 1. S.,
Engkaras, Mal, 285.
Engkawang, Mal. W. Born, 1823.
niboeng, Mal, 2487.
Enjoe, Daj. B, 830.
Enjor, Madoer. B, 830.
Ental, Balin, Jav., 484.
Enté, Goront., 1885.
Entimoen, Mal. W. Born, 934.
Entjèng-èntjèng, Jav., 1723.
Entjoeng, Jav. Indram., 3169.
Entoerijan, Simaloer, 1180.
Entoet-öntoet, Sas., 2533.

Faché, Nias, 251:
Faha, Watoeb.,
Fakoe, Biman., 1
Fanàsa, Aroe, 23:
Fanda, Biman., 2557.

Fanda dipi, Biman., 2558.
Fanda mêngi, Biman., 2569.
Fanda pandal, Biman., 218.
Fanili, Vele talen, 3441.
Faoe, Tim, 1799.

Faré, Biman., 2512.

Faré kèta, Biman., 2513.
Farkia, N. Guin. Noemf., 1107.

mo

Empölas hari bötina, Mal., 3322.

2513.

40

‚ Entoet-öntoetan, Jav., 1999.

‚ Entong, O. Jav., 2500.

\ Eò, Nias, 1442.

\ Eodoe, Enggano, 2343.

‚ Eoefë, Enggano, 315.

‚ Boepo, Enggano, 315.

Eoewa, Enggano, 546.

| Eokio, Enggano, 2169.

‚ Eoroe, Enggano, 2343.

Epoeng, Jav., 1092.

Epok, Enggano, 830.

Epokéjak-kèjak, Enggano, 847.

Epring, Jav. \g., 404.

Erang, Soend., 2487.

Erèng, Madoer., 118.

senad, Balin., Madoer. B., 2986.
ri, Alf. Z. Cer., 1883.

Ee Balin, 2986.

Ermawar, Jav., 2986.

Ero hoak-hoak, Enggano, 2911.

Eroba, Enggano, 584.

EBroe, Mal, 698.

Eroe boekit, Mal., 1010.

Eroehoetoeï, Alf. 'Z. Cer., 1888.

Esèhi, Wetar, 2358.

Esèm, Alf. Min. Tonsaw., 451.

Esilatoe, Alf. Z. Cer., 2984.
siratoe, Alf. Z. Cer., 2984.

Eslait, Alf. Boer., 2899.

Esné, Kisar, 218.

Eso, Jav., 1671.

Estri, O. Jav, 1816.

Eta-êta, Alf. N. Laoet, Sap. 135.

Etal, Jav., 484.

| Etang-ètang, Bonth, 9.

Ète, Madoer., 595.

Etèh, Jav., 595.

Etjèng, Soend., 2339.

Etjèng gödeè, Soend., 2337.

Etjèng gêndjèr, Soe nde 3016.

Etjéng lalàki, Soend., 1851.

Etjèng lömboet, Soend., 2:
toe, Alf. Z. Cer., Gorom.,
toe wakal, Alf. Z. Cer., 847
tòlio, Nias, 1148.

Etom, Jav., 1885.

Eurih, Soend., 1883.

Eurih göde, Soend., 3012.

Ewan, Kei, 404.

Es

| Fas, N. Guin, 2512.
Fasinaän, Gorom., 3550.
Fëökakek, Mal. Tim, 1278
Fóété-féte, Tern, 905.

Fètòng, Alf. Boer., 3113.
Fètèng mèha, Alf. Boer, 3118.
Fètèng mitèn, Alf. Boer, 3113.
Féto, Nias, 322.

Fi, Rotin., 1883.

Fika-fika, Tern, 2150.

Fino, Nias, 315.

Fino béloe, Nias, 315.

Fino bowo, Nias, 315.

Fis, N. Guin. 4 R., 539.
Le Tern., 708.

Fitakò, Tern, 580.

Foea, Alf. Boer., 315.
Foea poen, Alf. Boer, 315.
Foeat, Alf. Boer, 2361.
Foeat poen, Alf. Boer, 2361.
Foedi, Watoeb., 2361.
Foeè, Tim, 2661.

Foeè kasè, Tim. 254.
Foeè noetoe, Tim, 2663.
Foefoeè, Rotin., 2661.
Foefoeè ina, Rotin., 284.

Foefoeë loetoe, Rotin., 2665.

Ga têlik, Jav.,

Ga toontöng, der ‚42.
Gaämêör, Gorom, 3396.
Gabang, Daj. Z.O. Born, 887.
Gabi, Alf. N.O. Halm., 1935.
Gabi, Tern, 3396.
Gaboesan, Soend., 150.
Gaboesan, Vulg. Mal, 3056.
Gadang, Daj. Samp., 665.
Gadël, de … 2310, 3343.
Gadëlò, av, 1664,
Gadih batiëh, Minangk.,
Gading, Mal, L42, 2653.
Gading bötina, Mal, 272.
Gading djantan, Mal, 3526

Gading gadjah, Mal, 1290.
Gadjambang, Bat, 2751

Gadjihan, Jav., 3219.

Gadjihan abang, O. Jav., 2548.
Gadjoe, Lamp., 212.

Gadjoes, Mal, 212.

Gadjoes hoetan, Mal, 1053.

Gado, Alf. N.O. Halm., 708.

Gadoe, Biman., 1114.

Gadoeëng, Minangk., 1114,

Gadoeëöng tjina, Minangk., 3156.
Gadoeng, Balin, Jav., Mal., Soend., 1114.
Gadoeng, Boeg., Makas., 3156.
Gadoeng djaê, Balin. Semb., 1114.
Gadoeng kastoeri, Balin, 1114.
Gadoeng këtan, Jav., 1114.
Gadoeng koening, Jav., 1114.
Gadoeng malati, Balin, 1114.
Gadoeng tikoes, Mal, 3158.
Gadoeng tjina, Mal, 3156.

Gadoeng tombong, Balin, 1114.
Gadoengan, O. Jav., 2858.

Gadog, Soend., 459.
Gadong, Atjch, Bat,
Gadong adong, Atjeh, 1114,
Gadong balaka, Bat, 1114.
Gadong djalor, Bat, 1114.
Gadong djoeroer, Bat, 2181.
Gadong goja, Bat, 1114.
Gadong holi-holi, Bat, 1114.
Gadong kajoe, Gajo, 2181.
Gadong lëkat, Atjeh, 1114.
Gadong oer, Atjeh, 1114.
Gadong pira ni manoek, Bat,

32334.

1114.

Daj. 4.0. Born, 1114.

41

Foeo, Tern. 2663.
Foeroekoewö, Enggano, 2717.
Foetoe, Mal. Men, 3113.

Foòfoki, Tern, 3169.

Fòki-fóki, Mal. Men, 3169.

‚| Föki-fóki oetan, Mal. Men, 3166.
Foòki-fòki popoloeloe, Mal. Men,
Fom, N. Guin. 4 R., 974.

Fom kajaoe, N. Guin, 4 R., 974
Fombora gafo, Nias, 1174.

Foo, Biman., 2169.

Foria, Nias, 2336.

EG:

Gadong rambe, Bat, 1114.
Gadong ramping, Bat, 1114.
Gadong si apoer, Bat, 1114.
Gaë, Nias, 2361.
Gaê ’ndroeôe, Nias, 2359.
Gaélé-gaéle, Nias, 2661.
Gagaboesan, Soend., 1945, 3056.
Gagakan, Jav., 1065.
Gagan-gagan, Jav., 1065.
Gagan-gagan, O. Jav., 1852.
Gagang, Jav., 1848.
Gagang goenoeng, Jav., 3461.
Gahäroe, Mal, 283.
Gahäroe bëtina, Mal, 253.
Gahäroe boewaja, Mal, 283.
Gahäroe lanang, Mal., 283.
Gahé, Nias, 2361.
Gahé ’ndroeoe, Nias, 2359.
Gai, Sika, 539.
Gai-gai, Mal. Amb, 3399.
Gaïn, Gorom, 2968.
Gajam, Balin. Kr. Daj. Z.O.
Sas., Soend., 1889.
Gajang, Mal. Mol, 1889.
Gajanti, Balin. Kr., 1887.
Gajaoe, Lamp. 2359.
Gala-gala, Bat, 1504.
Gala-gala, Mal. Tim, 3110.
Gala-gala mérah, Mal. Tim, 3110.
Gala-gala poetih, Mal. Tim, 3110.
Galadoepa, Makas., 1062.
Galaga, Alf. Tom. 2487.
Galagah, Minangk., 3012,
Galagangsa, Mal. Amb., 1723.
Galala, Mal. Men, Tern, 1305.
Galala ajër, Mal. Mol, 1302.
Galala bangà, Tern, 1301.
Galala itam, Mal. Mol., 1304.
Galala laoet, Mal. Mol, 1304.
Galala oetan, Mal. Mol, 1301.
Galala poetih, Mal. Mol, 1305.
Sn Daj., 2218.
Galar, Jav., 171.
| Galéjasa, Alf. N.0. Halm., Tern, 159.
Gali-gali, Sum. W.K. 1996.
Galinggang, Bat, Mal.
Galinggëm, Soend., 460.
Galingkang, Boeg, 679.
Galitji, Mal. Men, 532.

Fofaoe, Alf. N. O. Halm., Mal. Mol, Tern,

3169.

Bengk., Z. O. Born,

125.

Born, Jav., Mal,

679.

Galòba, Mal. Mol, Tern, 196.
Galòba batoe, Mal. Mol, 160.
Galòba doerijang bösar, Mal. Mol, 203.
Galòba koesi, Tern, 160,

Galòba oetan, Mal. Men, 590.
Galòba papoewa, Tern, 203.
Galòba pòpòloeloe, Tern, 203.
Galoega, Mal. Batav., O. Jav., Soend., 460.
Galoegoe, Jav., 507.

Galoeh, Bat, 2361.

Galoempit, Soend., 3305,
Galoenggoeng, Bat. Mand, 414.
Galoga, Bat, 3012.

Galopang, Alf. Min. Bant, 3383.
Gama, Watoeh., 1889.

Gämaàsi, Makas., 339.

Gamat, Mal, 2879.

Gambas, Jav., 2107.

Gambé, Atjeh, Nias, 3396.

Gambéë, Atjch, 3396.

Gambèré, Boeg., Makas., 3396.
Gambië, Minangk., 3396.

Gambili, Daj., 846.

Gambir, Bat., Jav., Mal., Soend., 3396.
Gambir ajör, Mal, 1800.

Gambir laoet, Mal. Mol, 815.
Gambir oetan, Vulg. Mal, 1937.
Gambir tjaj, Soend., 1935.

Gambir toepai, Sum. W. K., 3401.
Gambir-gambir, Mal, 854,
Gambir-gambir, Sum. W. K., 742.
Gambir-gambir hoetan, Mal, 3398.
Gambir-gambir paja, Mal, 3395.
Gambiran, Jav., 1493.

Gambiri, Bat, 135.

Gamboe, Alf. Tom. 1314.

Gamboë, Loeboe, 3396.
Gamé-gamé, Bat, 397.
Gamei-gamei, Sum. W. K., 397.
Gamêët, Jav., 1598.

Gamêët, Soend., 757.

Gamik, Mal. Bengk., 2879.

Gamoe, Gorom, 2460.

Gamongan, Balin, 3552.

Ganas, Soend., 218.

Ganas beureum, Soend., 218.
Ganas bògor, Soend., 218.

Ganas prasman, Soend., 218.
Ganas sabrang, Soend., 153.
Ganda, Alf. Min. Bant, 143.
Gandajakan, Jav., 432.
Gandapoera, Balin. Makas., Mal., 1789.
Gandarija, Mal., Soend., 489.
Gandarisa, Biman., 1948.
Gandaroekam, Mal, 1549.
Gandaroesa, Alf. Min, Mal, Soend., 1948.
Gandaroesa beureum, Soend., 1948.
Gandaroesa bòdas, Soend., 1948.
Gandaroesa djantan, Mal, 726.

Gandaroesa koelò, Alf. Min. T. B, T. P., 1948.
mahamoe, Alf. Min. Bent, 1948.
mawoerò, Alf. Min. Bent, 1948.

Gandaroesa
Gandaroesa
Gandaroesa
Gandaroesa
Gandaroesa
Gandaroesa
Gandaroesa
Gandasoeli, Mal, 1740.
Gandasoeli hoetan, Mal, 1742,
Gandasoeli koening, Mal, 1740.
Gandasoeli poetih, Mal, 1740.
Gandasòli, Soend., 1740.
Gandasòli beureum, Soend., 1740.

oetan, Mal. Amb, 1618.

poeti, Alf. Min. T.L, 'T.S. 1948.
raindang, Alf. Min. TP, 1948.
rangdang, Alf. Min. T, B, 1948,
roendang, Alf. Min. TS, 1948,

42

Gandasòli bodas, Soend., 1740.
Gandatöri, Mal, 1217.

Gandi-gandi, Bonth, 3000.

Gandis, Daj. Z. O. Born, 1594.
Gandja, Mal, 631.

Gandja hoetan, Mal, 877.

Gandja rami tjina, Mal, 576.
Gandjèng, Boeg, Makas., 2719.
Gandjêng kongkong, Makas., 2731.
Gandjèng taï asoe, Boeg, 2731.
Gandjèng taï kàsoe, Boeg, 2731.
Gandjò, Minangk., 631.

Gandoem, Jav., Madoer., Minangk., Soend., 3099.
Gandòla, Soend., 429.

Gandòla beureum, Soend., 430.
Gandòla bòdas, Soend., 429.
Gandòrijah, Minangk., 489.

Gandri, Jav., 500.

Gandroeng, Soend., 3113.

Ganémoe, Mal. Mol, Tern, 1671.
Gangai daägon, Alf. Min. Ponos., 1471, 2816.
Gangai koesei, Alf. Min. Ponos., 1601.
Gangai loenok, Alf. Min. Ponos., 964,
Gangai loenow, Alf. Min. Ponos, 358.
Gangai mamang, Alf. Min. Ponos., 1924.
Gangai manoek, Alf. Min. Ponos., 2648.
Gangang baòe balandaà, Makas., 2477.
Gangang bòsi, Makas., 1573.
Gangang karaèng, Makas., 3205.
Gangang kila, Makas., 1573.
Gangang tingkòro, Makas., 2751.
Ganggang, Jav., 1848.

Ganggang goenoeng, Jav., 3461.
Ganggangan, O. Jav., 1733.
Ganggènei, N. Guin. Tan. Mer, 3550.
Ganggèng, Jav., Soend., 1848.
Ganggëng landeuh, Soend., 1944.
Ganggèng tjaj, Soend., 1848.
Ganggò, Atjeh, Minangk., 1357.
Ganggong, Daj. Z. O. Born, 2337.
Gangsàlan, Jav. Kr. D., 2902.
Gangsàlan pötak, Jav. Kr. D., 2902.
Gangsalan wantah, Jav. Kr. D., 2902.
Gani, Atjeh, 3396.

Ganitri, Balin, Soend., 121%.
Ganoeak, Mal. Tim, 22.

Ganrong, Daj. Z. O. Born, 1114.
Gantalang, Daj. Z. O. Born, 1588.
Gantènan, O. Jav., 346la.

Ganti, Jav., 2045.

Gantjêng, Boeg, 2719.

Gantji, Boeg., Makas., 1278.

Gaol, Bat. 2361.

Gapès, Atjeh, 1686.

Gapeuëh, Atjeh, 1686.

Gar-àgar, Madoer. S., 1694.

Garama koesoe, Tern, 229.

Garang goenoeng, Jav., 288.
Garidimong, Boeg, Makas., 199.
Garing, Alf. Min, 2358.

Garingging, Bat, 910.

Garoe, Balin, Boeg., Jav., Makas., Sas., Soend., 283.
Garoe hideung, Soend., 283.

Garoe kapas, Soend., 283.

Garoe lanang, Balin, 283.
Garoegoer, Bat, 1591.
Garoenggang, Bat. Daj. Z. O. Born, 894.
Garoentang, Bat, Minangk., 2592.
Garoet, Jav., 21858.

Garoeta tèdong, Bocg., Makas., 3001.
Garòso, Biman., 247.

Gasèp, Mal. Batav., 1889.
Gasing-gasing, Mal, 768, 2645.

Gatang, Minangk., 3209.
Gata oeroe, Alf. N. W. Halm, 411.
Gatèp, Balin, Mal. Batav., 1889.

Gatèp pahit, Mal. Batav., Soend., 3025.

Gatèt, Soend., 1889.

Gatja, Atjeh, 2004.

Gatjèng, O. Jav., 211.
Gatoengang, Boeg, 459.
Gawajà, Alf. N. O. Halm, Tern, 2862.
Gawang, Mal. Ee 887.
Gawâàsa, Alf. N. O. Halm, 3465.
Göbang, en 5 Foa’ … Soend., 887.
Gödang, Balin, Lamp., Soend., 665.
Gödang, Jav., 2361.

Gèödang awèwè, Soend., 665.
Gödang bëtjitji, Jav., 2359.
Gödang gandoel, Soend., 665.
Gödang lalàkina, Soend., 665.
Gödang rèntèng, Balin, 665.
Gëödang söpöt, Jav., 2359.
Gèödang tjantèl, Balin, 665.
Gödang tjitji, Jav., 23 50.
Gödang tjòöblong, Balin, 665.
Gödangan, Jav. Ng, 2326.
Gödèbong, Soend., 2743.
Gédi, Mal. Men, 1794.

Góédi bobòtjà, Mal. Men, 1794.
Gédi mérah, Mal. Men, 1794.
Gédi poetih, Mal. Men, 1794.
Gëgambir, Mal, 554,
Gègambir hoetan, Mal, 3898.
Gëégambir paja, Mal, 3395.
Gëgasing, Mal, 768, 2645.
Gögëöntèlan, Soend., 1131.
Gègèring, Mal., 910.
Gègèring djantan, Mal., 911.
Gëgoela, Sas, 630.

Gègirang, Balin., 2007.
Gèhat, Daj. Kat, 315.
Gèhgèran, Soend., 2313.
Géhoe, Alf. Boer, 847.
Göhoet, Alf. Ende, 847.
Gëlagah, Mal., 3012.

Gëlam, Jav., Mal., Soend., 2218.
Gölam boekit, Mal, 2021.
Gëlam poetih, Lamp., 1339.
Gölam tikoes, Mal, 1339.
Gélang, Jav., Mal., 2837, 3111.
Gèlang, Makas., Soend., 2837, 3111.
Gélang laoet, Mal, 3111.
Gélang mérah, Mal, 3111.
Gélang pasir, Mal, 2837.
Gélang poetih, Mal, 3111.
Gêlang soesoe, Mal, 1387.
Gèlang tànà, Makas., 8111.
Gölanggang, Jav, 3012.
Gölènggang, Mal, 679.
Gölènggang batawi, Mal, 683.
Gölènggang bèsar, Mal, 679.
Gölènggang kötjil, Mal, 691.
Gölènggang padang, Mal, 691.
Gölëtja, Mal, 2370.

Göli-göli, Mal., 1996.

Gëölim, Atjeh, 835.
Gélinggëm, Mal. Batav., 460.
Gölo, Jav., ilt

Gölo paré, Jav., 1006.
Gölò-gölò, Boeg, 2049.
Gëloegoer, Mal, 1591.
Göloegoer gadjah, Mal., 2908.
Géloegoer koening, Mal, 1597.
Gömbili, Jav., 546.

Gémbirit, Jav., 3282.

Gömbiroeng, Jav., 374.
Gömbolang, Jav., 2858
Gömbolo, Jav., 528.

Gömbor, Jav., Soend., 1982.
Gëmbor kölo, Jav., 1982.
Gëömiwang koening, O. Juav., 1302.
Gëömpinis, Balin, 2226.

Gömpoer, Jav., 2078

Gëmpol, Jav., Mal. Batav. 3039.
Gömpol köték, Jav., 2417.
Gömpong, Jav., 2235.

Gönditöri, Mal, 1217.
Gèöndiwoeng, Jav., 2487.

Göndjé, Jav., 631.

Göndjè, Soend., 631.

Göndjéjan, O. Jav., 3835.

Gèndjih, Madoer., 631.

Göndjoran, Jav., 2613.
Göndoeroe, Jav., 669.

Gëndola, Balin, Mal. Bat, 429.
Gèöndola mérah, Mal. Batav., 430.
Gëndola mirah, Balin, 430.
Gëndola poetih, Balin., Mal. Batav.,
Gèëndong, Boeg, Makas., 3099.
Gèndong anak, Mal. Batav., 2690.
Göndrök, O. Jav., 429.

Gönitri, Jav., Mal, 1217.
Göntawas, Balin, 3523.
Görèpêng, Atjeh, 3473.
Gèring-gering, Mal, 910.
Geèring-gêring djantan, Mal, 911.
Gërip, Mal, 3515.

Gêrip bòösi, Mal., 3515.

Görip mérah, Mal, 3411.

Görip nasi, Mat., 3411.

Görip poetih, Mal, 3408.

Gêörip tëmbaga, Mal., 3410.
Gêrit-görit, Mal, 3515.
Gëörit-gërit mérah, Mal, 3411.
Gêrit-gërit nasi, Mal., 3411.
Görit-gêrit poetih, Mal. 3408.
Görit-görit tömbaga, Mal, 3410.
Görnawa, Balin, 2986.
Göroenggoeng, Mal. Pal, 2422.
Gëroentang, Atjeh, 2592.
Göronggang, Mal, 894.

Görto, Atjeh, 2346.

Gëösëéng, Jav., 2596.

Götah poejoeh, Mal, 2018.
Gëötang, Mal, 3209.

Gëtas, Balin. Kr., 2169.

Gn Jav., 522.

Götöm, Sas, 3198.

Gêëtih oerip, Jav., 1389.
Geureung, Soend., 2645.
Geureung beureum, Soeud., 3228.
Geureung bòdas, Soend., 768.
Geutapang, Atjeh, 3318.

Gèwor, Soend., 232.

Ghadhoeng, Madoer., 1114,
Ghadhoeng tambha, Madoer., 3156.
Ghadhoeng tjèna, Madoer., 3156.
Ghàadjam, Madoer., 1859.
Ghak-saghàkan binèk, Madoer., ge

| Ghak-saghäkan lakek, Madoer.,

Ghak-saghäkan tongtöng, len
Ghalaghas, Madoer., 3012.
Ghalandingan, Kang, 2027.
Ghaloedhroe, Madoer., 3366.

429.

492,

Ghaloedhroe paghar, Madoer., 3366.

‚ Ghaloedhroe tabar, Madoer., 3366.

Ghaloegha, Madoer., 460.
Ghaloegha bhiroe, Madoer., 460.

Ht

Ghaloegha bhiroe langè, Madoer., 460. Glagah ploempoeng, Jav., 1382.
Ghaloegha boengò, Madoer., 460, Glagah proempoeng, Jav., 1352.
Ghaloegha lor, Madoer., 460. Glanggang, Jav. 3012.
Ghaloegha man, Madoer., 460. Glëdog pantò, Soend., 1589.
Ghaloegha sarèò, Madoer., 460. Glöga, Jav. Kr. D., 507.
Ghalompang, Kang, 3234. Glèm, Atjeh, 835.

Ghambhir, Madoer., 3396. Glima, Atjeh, 2902.
Ghandaroesa, Madoer., 1948. Glimeu, Atjeh, 2902.
Ghandoeroe, Madoer., 669, Glinggang, Atjch, 679.
Ghangghöng, Madoer., 1845. Glingtoeng, Jav., 459.
Ghan-ghagan, Madoer., 1852, Glintoengan, Jav., 459.

Ghante, Madoer., 2045. Gloah, Gajo, 2984.

Gharoe, Madoer., 283. ‚ Gloegoe, Jav., 507.
Gharoenggoeng, Madoer. B, 2998. Glonggong, Jav., 3012.

Ghäwa, Madoer. S., 834. Goa, Alf. Fom, 3550.

Ghödhang, Kang, 665. Gôbès, Madoer. S., 495.
Ghödhang, Madoer., 2361. Goboe, Tern, 857.

Ghölam, Madoer., 2218. Godaà, Alf. N. O. Halm, 1314.
Ghirang, Madoer., 2011. Godöm, Balin, 3193.

Ghoe- djhaghoe, Madoer., 2578. Godihò, Tern, 831.
Ghoelèng-ghoelèng, Kang, 754. Godihò tjina, Tern, 2452.
Ghoendang, Madoer., 1520. Gòdji, Alf. N. O. Halm. 719.
Ghoetjaj, Madoer. B. 148. Godoe, Nias, 2628.

Ghoewak, Kang, 1105, Gòdong babing, Jav., 3054.
Gidi, Mal. Men, 1794. Gòdong döngòn, J av., 244.
Gidi bobòtja, Mal. Men., 1794, Gòdong djaloe mampang, Jav., 3076.
Gidi móérah, Mal. Men, 1794. Gòdong èntong, Jav., 1356,
Gidi poetih, Mal. Men, 1794. Gòdong inggoe, Jav., 3006.
Gifal, Aroe, 847. Gòdong koetjing, Jav., 2313.
Gigi gadjah, Mal, 56. Gòdong landèp, Jar, ns.
Gigil, Jav., 1088. Gòdong lömah, Jav., 2356.
Gigiring, Mal, 910. Gòdong loeloewan köbo, Jar. 2582.
Gigiring djantan, Mul, 911. Gòdong mangkòkan, Jav., 2550.
Gigirinting, Soend., 970. Gòdong mata koetjing, Jav., 2002.
Gijam, Mal, 3443. Gòdong minggoe, Jav., 3006.
Gijanti, Jav., 1887. Gòdong nga, Jav., 29: 50.
ireen Sangi, 1277. Gòdong no, Jav., 8251.
Gilèn, Jav., 1294. Gödong oela, Jav. 10u.
Gilitèpa: Alf. N. O. Halm. 5056. Gòdong poesêr, Eran 1866.
Giloe, Alf. N. W. Halm, 1624, Gòdong poesör, O0. Jav., 2690.
Gimber, Koeboe, 3396. Gòdong prasman, Jav., 1384.
Gindjé, Jav., 631. Gòdong En Jav., 3188.
Ginggijang, Soend., 2011. Gòdong sikil, Jav. 2002.
Ginggijang beureum, Soend., 2009, Gòdong tapak liman, Jav., 1257.
Ginggijang lëmboet, Soend., 2008. Gòdong tlotoh, O0. Jav., 940.
Gintang, Mal. Amb., Saleijer, 668. | Gòdong wèdoesan, Jav., 77.
Gintang itam, Mal. Amb, 2459. | Gòdong widadari, Jav., 109.
Gintang poetih, Mal. Amb, 938, | Goeawe, Alf. N. W. Halm., 2169.
Gintoeng, Jav., 2261. Goebis, Madoer., 495.

Gintoeng, Soend., 459. ‚ Goede, Jav., 2601.

Gintoengan, Balin, 459. Goedéjan, J av. 2023.

Girang, Jav., 2011. Goedéjan, 0. en ENE
Giriëng.giriëng, Minangk., 910. ‚ Goedir, Jav., Madoer., 1277.
Giring landak, Jav., 910. | Goef, N. G. 4 ze 1622.
Giring-giring, Mal., ‘910. | Hosson: Alf. N. O. Halm. 1889.
Giring-giring djantan, Mal, 911. | Goehéba RIEL tjifì, Tern, 1309.
Girinting kawah, Soend., 1615. Goejanga, Alf. Min. Ponos, 189.
Girintingan, Send, 970. Goejangan, Alf. Min. T. L., 1438.
Gisòrò, Alf. N. O0. Halm., 3556. Gòël, Soend., 3193.

Gitan, Sum. W. K., 2246, 3513. | Goelinggang, Minangk., 679.
Gitan andjing, Sum. W. K., 2031. | Goelinggang laoeïk, Minangk., 691.
Gitan boeroeng, Sum. W. K., 3513. Goelò, Soend., 2986.

Gitan gödang, Sum. W. K., 3515. | Goeloebènge, Alf. N. O. Halm., 319.
Gitan këlapa, Sum. W. K., 3408, | Goeloembaè, Makas., 2883.
Gitan kötjil, Sum. W. K., 2030. Goeloen, Jav., 2860.

Gitan mantjik, Sum. W. K., 1202. Goemboelanai, Tid. Born, 2487.
Gitan minjak, Sum. W. K., 1862, Goembot, Ee, are

Gitan ngarik, Sum. W. K., 3517. Goemi, Alf. N. O. Halm., 1892.
Gitan sirih, Sum. W. K., 3412. Goemimi, af N. W. Halm, 1892.
Gitan soesoe, Sum. W. K., 3515. Goemirà, Tern, 2854.

Gitan tömbaga, Sum. W. K., 3515. Goemitir, Balin, 3291.

Gitipi tanà, Alf. N. O. Halm, 203. Goenaga, Tern, 319.

Glagah, Balin, Jav., 3012. | Goenda, Jav., Soend., 3205.

45

Goenda leutik, Soend., 1787. Gondang poetih, Jav., 1520.
Goendjaè, Soend., 2604. Gondang tjarak, Jav. “1520.
Goendoer, Bat, 455. Gondapoera, Jav., 1614, 1789.
Goengar, Aroe, 3011. | Gondarija, Juv., 459.
Goenggoeroetoe, Soend., 5451. ‚ Gondaroeköm, Jav., 1549.
Goenggrang, Jav., 1535. Gondaroesa, Dek 1948,

Goeni, Madoer., Mal, 876. Gondasoeli, Jav. “1740.
Goerabaàti, Alf. N.O. Halm, Tern, 2551. ‚ Gondasoeli abang, Jav., 1740.
Goerah, Mal., 3033. Gondasoeli poetih, Jav., 1740.
Goerah boekit, Mal., 1288. Gonggöng, Mal. Batav., 1848.
Goeràti, Alf. N. 0. Halm., 945. Gongsèng, Soend., 628.
Goeràtji, Tern, 945. Gongsèng göde, Soend., 2351.
Goeràtji karabanga, Len 949. | Gòni, Jav., Madoer. B., oeke 876.
Goerda, Jav., 1442. Gonra, Boeg, Makas., 3205.
Goewaòö, Tern, 2169. Gorà, Mal. Men, Tern, 1314,
Goewi, Sawoe, 539. Gorà babi, Mal. Men. 1374.
Gof, N. Guin. 4 R., 1622. Gorà jàdi, Mal. Men., “1314.
Gofàsa, Mal. Mol, Tern, 3465. Gorà mawar, Mal. Men., 1330.
Gofàsa batoe, Mal. Mol., 1976. | Gorà mérah, Mal. Men., 1337.
Gofäsa gàbà, Tern, 3471. | Gorà oetan, Mal. Men, 1377.
Gofàsa gäba-gàba, Mal. Mol, 3471. Gorà panté, Mal. Men, 1367.
Gofàsa maré, Tern, 1976. Gorà poetih, Mal. Men, 1337.
Gofàsa poetih, Mal. Men, 1976. Gorà taranaté, Mal. Men., 1381.
Gofoe djèlä-djelà, Tern, 2510. Gorà taranaté mérah, Mal. Men, 1381.
Gòfoe goeroemi dòdò, “ern, 1763. Gorà taranaté poetih, Mal. Men., 1381.

Gofoe hairan, Tern, 2028.
Gòfoe oekoe ‘manjèefo, Tern, 1285.
Gòfòté, Tern, 1318.

Goräkaà, Alf. N.O. Halm., Mal. Men, Tern, 3556.
Goràkà’ bangaà, Tern, 3555.
Goräka mérah, Mal. Men, 3556.

Gògiòlo, Alf. N.O. Halm, 2313. Goràkà oetan, Mal. Men, 3555.
Gògòan, Alf. Min. T. L., T. S., 1364. Goràka poetih, Mal. Men, 3556.
Gògòan in taloen, Alf. Min. T.L, 1373, 2217. | Gorang, Jav., 3357.
Gogòdongan, den 837. Gorang iröng, Jav., 1835.
Gogòmo, Alf. N. O. Halm, 339. Gorang ne Jav., 1835.
Gogopoa, alks 5, 0. Halm., 953. Gorat, Bat, 217:

Gogôöta, Alf. Halm., 3550. Goring-goring, ‘Bat, 803.
Gohi, Mal. A Ln 1523. ‚ Goriòdo, Alf. N.0. Halm 83216.
Gòhok, Mal. Batayv., 1347. Gòro, Boeg, 1256.

Gòhòrà, Alf. N.O. Halm. K., 2382. Gòrò mata boeta, Tern, 1414.

Goihawas, Sika, 2862. | Gôrò-gòrò, Mal. Men, Tern, 719.
Gojawas, Mal. Mol., 2862. | Gòrò-gòrò magòfoe, Tern, 1070.
Gojawas këtjil, Mal. Mol, 2863. | Gòro-gòrò oetan, Mal. Men., 573.
Gojawas laki-laki, Mal. Mol, 2563. | Gorongkòrong pangampi, Boeg, 910.
Gòöko, Alf. N.O. Halm., 3550. ‚ Gosaoe madoengi, Tern, 2686.

Gòlòba, Mal. Mol., Tern, 196. Gosè, Boeg., Makas., 1694.

Gòlòbà batoe, Mal. Mol., 160. Gòsoengi, Alf. N.O. Halm, Tern. 1277.
Gòlòbà doerijang bösar, Mal. Mol, 203, | Goòsoòra, Alf. N.O. Halm, Tern, 2382.
Gòlòbà koesi, Tern, 160. | Got, Jav., 6.

Gòlòbà oetan, Mal. Men, 890. hd Got lawé, Jav., 9.

Gòölòbà papoewa, Tern, 203. | Got ri, Jav., 6.

Gòlòbàa popòloeloe, Tern, 203. | Göti, Bat, 178.

Gòlòbò, Alf. N.O. Halm., 160. | Gòtji, Boeg, 642.

Gombili, Mal. Bandj., 846. | Gotjila, Makian, 3550.

Gomboe, Nias, 2479. Gowi, Nias, 1107.

Gombong, Jav., 1797. Gowoöe, Tern, 1078.

Gomoe, Mal. Amb., Men., Tern., 339. Gòwok, Jav., 1347.

Gomoe bangà, Tern, 335. | Grawang, Jav., 2539.

Gomoe oetan, Mal. Men, 338. | Grèk-gr k, Atjeh, 910.

Gompong, Soend., 336. \ Grèng-grèngan, Balin, 910.

Gona, Nias, 218.

Gring-gring, Balin, 910.
Gonda, Balin, 3205. Ee

Gringging, Jav. 2297.

Gonda djago, Balin, 3205. | Grinting, Jav., 970.

Gondal, Alf. Amb., 1490. Groenggoeng këbo, O0. » Ee 2999.
Gondang, Balin, dav. 1520. Groenggoeng lanang, ( Jav., 3000.
Gondang abang, Jav., 1520. Groenggoeng tjilik, 0. Jav. 2998.
Gondang idjo, Jav., 1520. Groepheuöëng agam, Atjeh, 3473.

Gondang kasih, Jav., 60.

Ha, Balin. Semb., 1432,
Haboe-haboe, Bat, 27
Hadas, Soend., 1560.
Hadë, Rotin., 2512.
Hadëé dima, Rotin., 2513.
Hadë koa, Rotin., 2513.
Hadës, Soend., 1560.
Hadjöli, Soe nd, 835.
Hadjèrè, Soend., 836.
Hadjèrè leutik, Soend.,
Hadoeri, Saleijer, 3066.
Haé, Kisar, 2512.

55.

836.

Hafo, Tern, 603.

Hagéri, Alf. Boer., 1573.
Hagèt, Alf. Boer, 135.

Hagi, Alf. Boer, 135.
Hahadèsan, Soend., 2276.
Hahanjiran, Soend., 565, 1221.
Hahaoean, Soend., 1216.

Hahaoean peutjang, Soend., 1216.
Hahapaän, Soend., 1552, 2691.
Hahapaän gëödè, Soend., 1553.
Hahomboe, Bat, 2311.

Hail-hail, al, 3399.
Haïla, Alf. N oek
Hairani, Alf. Halm.,
Hajoe ara, Bat. Tass,
Hajoe ara baringin, Bat,
Hajoe ara gitan, Bat, 1462.
Hajoe ara mòtoeng, Bat, 1518.
Hajoe hamindjon, Bat. Mand, 3262.
Hajoe hamojan, Bat, 3262.

Hajoe hapoer, Bat, 1174.

Hajoe pangir, Bat, 125.

Hajoe toesam, Bat, 2714.
Hajoem, Lamp. 191.
Hajoem handak, Lamp.
Hajoem kèroewi, Lamp,
Hajoem soeloeh, Lamp,
Hajoeroe, Alf. Amb., Oel,
Hakal, Alf. Har, 847.
Hakam, Daj. Kat, 3546.
Hakar, Alf. Z. Cer., 847.
Hala, Alf. Cer., Har., 2512.
Hala, Biman., 1973.

Hala kastéla, Alf. Z. Cer., 3550.
Hala poeloeti, Alf. Cer., 2518,
Halaban, Mal. 4. O. Born, Minangk.,

2663.
2028.

1442,

Wor:
194.

193.

114,

3470.

Halaban boengoer, Mal. Z. O. Born, 3474.

Halaban tandoek, Mal. 4. 0.
Hàlai, Mal., 2634.

Halajong, Mal. Bandj., 2487.
Halal, Alf. N. Laoet, Sap., 2512.
Halalang, Daj., Mal. Bandj., 1883.
Halambawa, Nias, 2177.
Halaor, Mal. Amb., 2078.
Halaor daoen aloes, Mal.
Halaor daoen bòsar, Mal.
Halas, Bat, 159.
Halatal, Alf. N. Laoet,
Halawas, Bat, 159.
Halé, Sika, 2748.
Haléki, Alf. Amb.,
Halija, Mal, 3556.
Halija bara, Mal, 3556.
Halija önggang, Mal., 569.
Halija hoetan, Mal, 1642.
Halija kèra, Mal, 1639.

Born., 3470.

Amb.,
Amb.,

2078.
20758.

2968.

801, 2128.

46

| Hamèrang minjak, Soend.,

| Hambèrang sögoeng, Soend.,

H.

3553.

Halija padi, Mal,
1643.

Halija tikoes, Mal,
Halim, Lamp., 1414.
Haloempang, Bat,
Haloendang, Bat, 2980.
Halolo, Alf. Amb, 2281.
Hamaàka, Alf. N. O. Halm. K., 784.
Hamandikè, Bat, 784.
Hamaàsi, Makian, 2512.
Hamba radja, Mal, 912.
Hambawa, Nias, 2175,
Hambawan, Daj. 4. O. Born,
Hambèrang, Soend., 1465.
Hambèrang bàdak, Soend.,
Hambèrang beunjeur, Soend., 1441.
Hambèrang beureum, Soend., 1465.
Hambèrang bòdas, Soend., 1518.
Hambèrang leutik, Soe nd, 1466.
Hambèrang minjak, Soe ond, 1434.
1434.

3234.

2178.
1465.

Hambijë, Daj. 4.0. Born, 2289.
Hambiri, Bat, 135.
Hambiroeng, Soend., 3446.
Hambiroeng beureum, Soend.,
Hamboelong, Daj. Samp., 2289.
Hamèrang, Soend., 1465,
Hamèrang bàdak, Soend.,
Hamèrang beunjeur, Soend., 1441.
Hamèrang beureum, Soend., 1465.
Hamèrang bòdas, Soend., 1518.
Hamèrang leutik, Soend., 1466.
1434.
1434.

3446.

1465.

Hamèrang sèëgoeng, Soend.,
Hamija, Biman., 413.
Hamiroeng, Soend., 3446.
Hamiroeng beureum, Soeud.,
Hamoe, Alf. Min. Bent, 2968.
Hampalam, Daj. 4. O. Born,
Hampalas, Daj. Samp., 1514.
Hampalèh, Minangk., 1514.
Hampalèh bàtang, Minangk., 1514.
Hampalèh oela, Minangk., 1455.
Hampalèh rimbò, Minangk., 3323.
Hampèdoe kajoe, Sum. W.K., 1137.
Hampëlas, Daj. Kat, Soend., 1514.
Hampèlas amis mata, Soend., 1445.
Hampëlas areuj, Soend., 1503.
Hampêëlas bàdak, Soend., 1484, 3453.
Hampèlas lömboet, Soend., 1514.
Hampèlom, Lamp. B. Ag. 2169.
Hampèroe, Soend., 3492.

Hampèroe bàdak, Soend., 3282, 3492.
Hampöroe bàdak leuweung, Soend.,
Hampèroe bògò, Soend., 714.
Hampjal, Balin. Kr., 412.
Hanaêt, Alf. Z. Cer., 3445.
Hanaoe, Daj. Samp., Lamp., Loeboe,
Handaroesa, Soend., 1948.
Handaroesa beureum, Soend., 1948.
Handaroesa bòdas, Soend., 1948.
Handawaj, Balin, 2709.

Handèong, Soend., 862

Handeuleum, Soend., 1697.
Handeuleum beureum, Soend., 1697.
Handeuleum bòdas, Soend., 1697.
Handeuleum hèdjò, Soend., 1697.
Handibong, Daj. Samp., 2487.

Handis, Bat, 1594.

3446,

2169.

2573.

Mal. Bandj., 322.

Handiwoeng, Soend., 2487.
Handiwong, Daj. Samp., 2487.
Handja, Soend., 2414.
Handjalòtong, Daj. Z. O. Born, 1182.
Handjawar, Soend., 2709.

Handjëli, Soend., 835.

Handjèrè, Soend., 836. =
Handjèrè leutik, Soend., 836.
Handjoewang, Soend., 884,

Handjoewang beureum, Soend., 884.

Handjoewang bòkor, Soend., Sá.
Handjoewang hèdjò, Soend., 884.
Handjoewang kasintoe, Soend., 884.
Handjoewang mörak, Soend., 884.
Handjoewang tjòmas, Soend., 884.
Handrifa, Nias, 2151.
Handwang, Balin, 884.
Handwang bang, Balin, 884.
Handwang bönëh, Balin, 584.
Handwang loengsir, Balin, 884,
Handwang tjömöng, Balin, 554,
Hangè, Tern, 178

Hanggäsa, Soend., 204.

Hanggàsa beureum, Soend., 204,
Hanggàsa bòdas, Soend., 204,
Hanggâäsa gëdè, Soend., 201.
Hanggàsa lëmboet, Soend., 199.
Hangkàri, Alf. N. 0. Halm. K., 787.
Hangò, Sawoe, 665.

Haniboeng, Lamp., 2487.

Hano, Balin, 322.

Hanoedja, Balin. Kr., 2319.
Hanoewa, Alf. Amb., 2134.
Hantap, Sas, 3456.

Hantap, Soend., 3244.

Hantap bàdak, Soend., 3236.
Hantap batoe, Soend., 3237.
Hantap béjas, Soend., 3235.
Hantap beureum, Soend., 3236.
Hantap dapoeng, Soend., "3236.
Hàntap gëdè, Soend., 3236.
Hantap heulang, Soend., 3238.
Hantap lëmboet, Soend., 3231.
Hantap leuweung, Soend., 3232.
Hantap paraj, Soend., 3229.
Hantap pàsang, Soend., 3240.
Hantimoen, Daj., Lamp, Loeboe, 934.
Haò, Nias, 404,

Haò adoelò, Nias, 411.

Haò ’mbitaha, Nias, 3066.
Haoe, Alf. Cer., 2169.

Haoe, Alf. N.O. Halm., 2663.
Haoe ai, Wetar, 1799.

Haoe étoet ai, Alf. Amb., 2533.
Haoe êtoet raoeï, Alf. Z. Cer., 2533.
Haoe méni, Tim, 3029.

Haoe òtoet raoeï, Alf. Oel, 2533.
Haoefò, Tim, 2345.

Haoer, Alf. Z. Cer., 2169.

Haoer, Mal., 404,

Haoer badoeri, Mal. Bandj., 409.
Haoer bahènda, Mal. Bandj., 411,
Haoer batoe, Mal. Bandj., 3066.
Haoer gading, Mal, 411.
Hapal-hapal, Bat, 520.

Hapas, Bat. 1656.

Hapas hajoe ara, Bat, 1686.
Hapas hoelèmbang, Bat, 1686.
Hapèsong, Bat, 2575.

Hapijas, Bat, 298.

Hapinis, Bat, 3154.

Hapit, Soend., 2652.

Hàpo, Alf. N.O. Halm., 603.

Hapoendoeng, Bat, 395.
Hapoer baroes, Bat, 1174.
Hapong, Daj. Z. O. Born, 2460.
Hara, Lamp. 1432.

Hara gatol, Lamp. 1435.
Haramaj, Soend., 475,

Haramaj awèweè, Soend., 476.
Haramaj laläki, Soend., 475.
Harambir, Bat, 530.

Harambir godang, Bat., 830.
Harambir lasoena, Bat. 830.
Harambir limò gading, Bat, 830.
Harambir rata, Bat, 530.
Harambir ronda, Bat., 530.
Harambir singkoet, Bat, 830.
Haramboòdja, Bat, 784.

Harami, Lamp, 475.
Haramonting, Bat, 2978.
Harangka, Bat, 693.

Harashas, Soend., 2565.
Harashas gödè, Soend., 2560.
Harashas lalaki, Soend., 1865.
Harashas leutik, Soend., 2565.
Harashas tjaj, Soend., 2556.
Haratak, Daj. M., 2661.
Harè-harè mombang boroe, Bat, 2433.
Harëmëng, Soend., 897.
Harömëng boetoen, Soend., 896.
Harömöng gëdè, Soend., 899.
Harèndong, Soend., 2222.
Harèndong areuj, Soend., 900.
Harèndong areuj bòdas, Soend., 1156.
Harèndong bàdak, Soend., 2204.
Harèndong boeloe, Soend., 2204.
Harèndong dijoek, Soend., 2210.
Harèndong goenoeng, Soend., 2225.
Harèndong mangandeuh, Soend., 2 212.
Harêndong sabrang, Soend., 2978.
Harèndong tangkoerak, Soe nd, 2529.
Harèndong tapok, Soend., 2213,
Harèno, Soend., 1706.

Harètak, Daj. B. Kat, 2661.
Hareuöus, Soend., 3000.
Hareuêus bàdak, Soend., 3000.
Hareuëus leutik, Soend., 3000.
Hareuëus minjak, Soend., 3000.
Hareuga, Soend., 457.

Harijang, Soend., 442.

Harijang beureum, Soend., 442.
Harijang boeloe, Soend., 448.
Harijang dijoek, Soend., 447.
Harijang peutjang, Soend., 450.
Harijara, Bat, 1432.

Harijara djabi-djabi, Bat, 1510.
Harijara gitan, Bat, 1462.
Harijara mòtoeng, “Bat., 1518.
Harijara sidaboelan, Bat., 1526.
Harijas, Daj. Ng., 2361.
Harikoekoen, Soend., 36.
Haringin, Soend., 689.

Harita, Nias, 2661.

Harita hili, Nias, 2865,

Harita ’mbéla, Nias, 626.
Harita ’ndrawa, Nias, 2663.
Harita sòjò, Nias, 3456.

Harò, Minangk., 698.

Haroe, Alf. Oel., Z. Cer., 1799.
Haroe, Minangk., 698.

Haroem, Daj., 191.

Haroeman, Soend., 122, 2764.
Haroeman tjaj, Soend., 1187.
Haroening, Bat, 2684,

Haronda, Bat, 141.

Hasam, Lamp. 1687.

Hasambó, Bat, 2719.

Hàsang, Bat, 2661.

Hasang bäkoewang, But, 2532.
Hasapi, Bat, 3027.
Hasat, Alf. Har., 3352.
Haseum, Soend., 3301.
Haseum sèlong, Soend.,
Hasijor, Bat, 1951.
Hasinan, Gorom, 3550.
Hasobè, Bat, 3
Hasoemba, Bat, 667.
Haàta, Soend., 2115.

Hàta bèjas, Soend., 2117.
Hàta gèdè, Soend., 2115.
Haàta leutik, Soend., 2117.
Hataoe, Alf. Asil, Hila, 550.
Hataoelé, Alf. Cer., 580.
Hatapang, Bat, 3313.

Haté bèési, Tern, 2409.

Haté bidò-bidò, Tern, 2968.
Haté boelan, Tern., 2748.
Haté boewa jakis, Tern, 212.

1585.

Haté boewa kira-kira, Tern, 657.

Ható bòsoeà, Tern, 1559.

Haté dofàhé mabòrò, Tern, 2153.

Haté fisa foeroe, Tern, 1520.
Haté namò-namò, Tern, 972.
Haté salò boboedò, Tern, 1036.
Haté sònjiha, Tern, 535.
Haté tjòrò, Tern, 1477.
Haté toeri, Tern, 3110.
Haté tomé-tomé, Tern,
Haté tòtéò, Tern, 579.
Hati-hati, Mal, 537, 845.
Hati-hati gadjah, Mal, 3154.
Hati-hati hoetan, Mal, 3154.
Hati-hati paja, Mal, 930.
Hatila, Alf. Har, 2663.
Hatila, Alf. Sap. 2663.
Hatirangga, Bat, 2004.
Hatoembar, Bat, 555.
Hatoenggal, Bat, 584.
Hatoerangga, Bat, 2004.
Hatopoel, Bat. 340.

Hawi, Lamp. Pab, Pam, 404.
Heèjas, Soend., 3470.
Hélagi, Sawoe, 3301.
Hélagi wò mêngi, Sawoe,
Hëömbalaoe, Mal, 1184.
Hömbatjang, Mal, 2175.
Hèmbia, Sangi, 2289.
Heèna, Tern, 315.
Hèna-hèna, Tern, 593.
Hénak, Rotin., 2557.
Hénak sina, Rotin., 2569.
Hènda, Daj. 4. O. Born, 945.
Hèndak, Mal, Tim, 25:
Hèndjëlai, Mal, 53
Hènggi, N. Guin. Sékar,
Hèöni-höni, Balin, 1855.
Höntimoen, Mal, 934.
Héoem, Tim, 2169.
Hëpaka, Sawoe, 2295.
Hèpoe, Goront., 3012.
Héri, Alf. Amb., Har, Z. Cer., 1107.
Hóéri makilaoen, Alf. Amb, Har.,

1547.

3301.

de

2382.

Héri manoe, Alf. Z. Cer., 1108.
Héri poeti, Alf. Amb, Har., 1120.

Hétakraé, Wetar, 3550.
Hétan, Wetar, 3113.
Heutjip, Soend., 387.
Hial, Alf. Z. Cer., 602.

1108.

48

‚ Hiamiroe, Alf. Z. Cer., 135.

Hiawakan, Alf. Z. Cer., 135.

Higi, Alf. Min. Bant, 1755.

Hiha, Alf. N. O. Halm, 1520.

Hiha, Sawoe, 1883.

Hihi, Alf. Min. Bant, 602.

Hihi kahangan, Alf. Min. Bant, 602.
Hihi manoe, Alf. Min. Bant, 624,
Hihi tahinaté, Alf. Min. Bant, 614.
Hila, Alf. Amb, Oel, 151.
Hilalang, Minangk., 1853.

Hili, Sawoe, 648.

| Hinai parâsi, Minangk., 2004,

Hinggoe, Balin, Soend., 3006.
Hini, Alf. Boer, ‘8131.

Hini bòti, Alf. Boer., 3131.
Hini méha, Alf. Boer, 3131.
Hipang, Daj. Z. O. Born, 535.
Hiroeng, Soend., 2466.
Hisa, Alf. Min. Bant., Sangi,
Hisa, Tern, 1520.

Hisa boerè, Sangi, 648.
Hisa djawa, Alf. Min. Bant, 2736.

648,

Hisa konòpò, Alf. Min. Bant., 648.
Hisa maròbò, Alf. Min. Bant, 648,
Hisa sina, Alf. Min. Bant, 653.
Hisa soenting, Alf. Min. Bant, 648.
Hisa watoelinè, Alf. Min. Bant, 648.
‚ Hisa-hisa, Alf. Amb., Oel., 229.
Hisik, Bat, 847.
|_Hisoe- hisoe, Saleijer, 1852.
Hita, Nias, 42.
Hitoe, Goront., 2361.
Hiwoe, Sawoe, 1107.
Hiwoe boetoe, Sawoe, 1108.
Hiwoe djawa, Sawoe, 1892.
Hiwoe wara, Sawoe, 1120.
Í Hjà, Mal. Batav., 335.
Hoè, Nias, 393.
‚ Hoe moeké, Tim, 229.
Hoe moesoe, Tim., 1883.
Hoea, Alf. Amb. Asil, Har., Hila, Z. Cer., 3

‚ Hoekoen, Kei,

Hoea éwang, Alf. Amb., 593.
Hoea niwël, Alf. Amb, Z. Cer.,
Hoeda, Tern, 2289.

Hoeda bawà, Tern, 2289.
Hoeda mahaté, Tern, 2289.
Hoeda tòpo bohéka, Tern, 2289.
Hoedi, Gorom, 2361.

Hoedjan panas, Mal, 497.

2894.

Hoedjan panas poetih, Mal., 1657.
Hoeë, Alf. Har., 2663.

Hoeëlé, Alf. Har., 2663.

Hoeëljo, Alf. Sap, 1107.

Hoeëljo poetiil, Alf. Sap., 1120.
Hoeëlo, Alf. N. Laoet, Sap., 2663.
Hoeéoer, Alf. 4. Cer., 695.
Hoehèljo, Alf. N. Laoet, 1107.
Hoehèljo poeïl, Alf. N. Laoet, 1120.

Hoei, Daj. W. Born, 539.

Hoei samaboe, Daj. W. Born, 563.
Hoeïs, Alf. Min. Bent, 114.

Hoek toewak, Rotin., 484.
Hoeka, Kei, Watoeb., 1671.

Hoeki, Alf. Z. Cer., 2361.

Hoekim, Tim, 945.

Watoeb., 340.
Hoelàsi, Bat, 2474.

Hoelbah, Mal, 3374.

Hoelim, ‘Bat, 3095.

Hoeloené, Alf. Asil, Hila, 2788.
Hoeloenjo, Alf. N. Laoet, &
Hoeloeno, Alf. Sap, 2788.

Hoembang, Daj. Z. O. Born, 404.

Hoembia, Alf. Min. Bent, Sangi, 2289.

Hoemoeroet, Kei, 217.
Hoempa, Biman., 571.

Hoena, Sika, 138.

Hoenak, Minangk., 2780.
Hoengò lawà, Goront., 1318.
Hoeni, Biman., 945.

Hoeni, Rotin., 2361.

Hoeni, Soend., 257.

Hoeni pasisir, Soend., 263.
Hoenik, Bat, 945.

Hoenik gadja, Bat, 947.
Hoening, Bat, 945.

Hoenta, Goront., 2427.
Hoeöeno, Alf. Z. Cer., 425.
Hoepaman, Alf. Z. Cer., 2295.
Hoepoe, Alf. N.O. Halm, 1504.
Hoera, Sika, 1116.

Hoerandji, Bat. 1079.
Hoeria, Alf. Cer., 2361.
Hoerip tjaj, Soend., 2648, 3251.
Hoeroe, Soend., 32

Hoeroe, Wetar, 2719.

Hoeroe batoe, Soend., 3055.
Hoeroe beurit, Soend., 2062.
Hoeroe beusi, Soend., 924.
Hoeroe dapoeng, Soend., 2078.
Hoeroe djanitri, Soend., 1231.
Hoeroe gading, Soend., 2078.
Hoeroe gambir, Soend., 2140.
Hoeroe hèdjò, Soend., Bon,
Hoeroe hiris, Soend.,

Hoeroe hondje, Soe he ‘708.
Hoeroe kàtjang, ae Da L.
Hoeroe kapok, Soend.,
Hoeroe ki-mèjong, ed 32,
Hoeroe ki-sèrèk, Soend., 2070.
Hoeroe kònêng, Soend., ‘921.
Hoeroe lèmò, Soend., 2068.
Hoeroe lilin, Soend., 2206.
Hoeroe lookoer, Soend:, 923, 2667.
Hoeroe madang, Soend., 929.

Hoeroe madang laláki, Soend., 2071.

Hoeroe mandjël, Soend., 1736.
Hoeroe mangparang, Soend., 1270.
Hoeroe manoek, Soend., 1041.
Hoeroe mêëntjëk, Soend., 924.
Hoeroe mèrang, Soend., 2063.
Hoeroe minjak, Soend., 2079.
Hoeroe moending, Soend., 2670.
Hoeroe pajoeng, Soend., 34
Hoeroe pajoeng aloes, Soend.,
Hoeroe pajoeng bênéêr, Soend.,

Hoeroe pajoeng bòdas, Soend., 207 3.

Hoeroe pajoeng gëdè, Soend., 34.
Hoeroe pajoeng leutik, Soe and, 32.
Hoeroe paoel, Soend., 923.
Hoeroe peutjang, Soend., 18.
Hoeroe roön, Wetar, 2717.
Hoeroe pinggan, Soend., 2078.
Hoeroe poespa, Soend., 2140.
Hoeroe sarijawan, Soend., 453.
Hoeroe sèrêh, Soend., 2070.
Hoeroe sintok, Soend., 765.
Hoeroe tangkalak, Soend., 2081.
Hoeroe tjangkring, Soend., 2077.
Hoeroe tjarijang, Soend., 1270.
Hoeroe waleh, Soend., 2057.
Hoeroeno, Alf. Har., 2758.
Hoesoer, Alf. Amb., 1586.

Hoeta alòsoe, Alf. Z. Cer., 3096.
Hoeta ial isin, Alf. Z. Cer., 2436.

Hoetia, Goront., 539.

Hoetoen, Alf. Amb., Oel., 425.
Hoetoeno, Alf. N. Laoet, Sap, 425.
Hoetséjoer, Bat, 1951.

Hoewal, Alf. N. Laoet, Sap., 315.
Hoewar, Sas, 1550.

Hoewi, Lamp. 539.

Hoewi, Soend., 1107.

Hoewi bàdak, Soend., 1121.
Hoewi boetoen, Soend., 1108.
Hoewi dangdeur, Soend., 2181.
Hoewi gadoeng, Soend., 1114.
Hoewi gëlang, Lamp. 1017.
Hoewi kalapa, Soend., 1108.
Hoewi kawojang, Soend., 1122.
Hoewi koemêëli, Soend., 846.
Hoewi lilin, Soend., 1108.
Hoewi mëmboewai, Lamp., 2779.
Hoewi pantis, be 555.
Hoewi saboek, Lamp. 1019.
Hoewi sawoet, Soend., 1117,
Hoewi sawoet djahò, Soend., 1123
Hoewi söëmamboe, Lamp, 563.
Hoewi sësah, Lamp. 560.
Hoewi taròpong, Soend., 1122.
Hoewi tjèkèr, Soend., 1123.
Hoewi walanda, Soend., 2181, 3175.
Hogoöe, Alf. Min. Bant, 2857
Hohoré, Kisar, 18583.

Hoi, Nias, 990.

Hoja, Nias, 2487. ’

Hòkal, Alf. Har, Z. Cer., 3056
Hòlàsa, Saleijer, 3465.

Holim, Bat, 767.

Hombili, Bat, 546.

Hompas, Bat, 1963.

Honas, Bat, 218.

Hondje, Soend., 196.

Hondjè bàdak, Soend., 2457.
Hondjê bènör, Soe nd, 2456.
Hondjè beureum, Soend., 2456.
Hòndjè bòdas, Soend., 2456.
Hondjè boeöet, Soend., 2455.
Hondjè leuweung, Soend:, 2456.
Hong, Balin. Semb., 1573.

Hòpè, Mal. Men, 1514.

Horas tadji, Bat. 1468.

Hori, Balin, 3066.

Hori, Bat, 475.

Hori siboeloe, Bat. 475.
Hòròmòma, Alf. N. O. Halm, 1550.
Horwi, Balin, 3066.
Hosbé, Bat, 630.

Hòsi, Alf. Boer., 785.
Hòtang, Bat, 539.
Hòtang badoewar, Bat., 2
Hòtang badowar, Bat, 277
Hòtang basbäsan, Bat, 542.
Hòtang djornang, Bat, 1016.
Hòtang maldo, Bat, 557.
Hòtang mâlo, Bat, 557.
Hòtang oedang, Bat, 546.
Hoòtang saboet, Bat, 1019.
Hòtang samamboe, Bat, 568.
Hòté, Alf. Min. Bant, Sangi, 2362.
Hòtia, Goront., 539.

Hòtong, Mal. Amb, 3113.
Hòtong banggala, Mal. Amb, 1258.
Howa, Nias, 191.

Hòwè, Soend., 539.

Hòwè’ andong, Soend., 2965.
Hòweè boeboewaj, Soend., 277%
Hòwè bògò, Soend., 540.

zi
119.
9.

Hòwè geureung, Soend., 551.
Hòwè kòrod, Soend., 565.
Hòwè lömös, Soend., 555.
Hòweè lilin, Soend., 558.
Hòwè moeka, Soend., 544.
Hòwè oeneur, Soend., 2750.
Hòwò òmas, Soend., 555.
Hòweè pahit, Soend., 544.
Hòweè pèlah, Soend., 1027.
Hòwè pörlas, Soend., 549.

Iaän, Babar, 2512.

Ialé, Alf. Asil, Cer., Hila, 602.
Ialé bandang, Alf. Asil, Hila, 612.
Ialo, Alf. Har., 602.

Ialo bandang, Alf. Har, 612.
Ibi, Alf. Min. Tonsaw., 1107.

Ibi chajoe, Alf. Min. Ponsaw., 2181.
Iboel, Lamp. 593.

Iboel, Mal, 2502.

Iboen, Midd. Sum, 2717.
Iboeng, Alf. Min. Ponsaw., 2487.
Iboes, Atjeh, Bat, Sas, 587.
Idi-idi malàkò, Tern, 3.

Idjo, Balin, 2663.

Idjo, Enggano, 2361.

Idò waàhò, Tern, 3010.
Idoengoesan, Alf. Min. Tonsaw., 260.
Iëéró, Kisar, 602.

Ifan, Simaloer, 2717.

Ifèl, Alf. Boer, 379.

Ifèl ëmroro, Alf. Boer, 350.
Ifèl milo, Alf. Boer, 379.

Ifèl moa, Alf. Boer, 1215.

Igò, Alf. N. O. Halm, Tern, 530.
Igò boela, Alf. N. O. Halm, 530.
Igò doekoe, Alf. N. 0. Halm, 530.
Igò mahaté, Tern, 530.

Igò piné laoe, Alf. N. 0. Halm., 830.
Igò-igò, Tern, 2690.

Igòno, Alf. N. O. Halm, 830.
Ihing, Jav., 690.

Ihoe, Alf. Cer., 1107.

Ihoesoe, Saleijer, 887.
Iing-iïng, Balin, 1552.

Trò, Alf. Amb., 2661.

Ijë mawo, Atjeh, 2956.
Ijondog, Bol. Mong, 1794.

Ijor, Madoer. B. P., 830.

Ikik, Balin, 1755.

Ikoeh loetoeng, Balin, 13.
Ikoet loetoeng, Balin, 13.
Ila-ila, Jav., 1763.

Ilak, Balin. 160.

Ilalang, Minangk., Simaloer, 1883.
Ilan, Kei, 2310.

Ilàno, Alf. N. Laoet, Sap. 2218.
Ilat, Soend., 664, 1572.

Ilat baja, Jav., 152.

Ilat boeloe mata, Soend., 974.
Ilat gëdè, Soend., 3056.

Ilat goenoeng, Soend., 1539.
Ilat leutik, Soend., 3087.

Ilat minjak, Soend., 3055.
Ilat-ilat, Jav., 182, 1447.
Ilat-ilat, O. Jav., 152.

Hòwè sampang, Soend., 562,
Hòwè sasampajan, Soend., 1966.
Hòwè sèèl, Soend., 1020.

Hòwò sögè, Soend., 552.

Hòwè törètës, Soend., 1024.
Hòwè tjatjing, Soend., 544,
Hòwè toetoel, Soend., 560.
Hòwè walat, Soend., 541.

Hwi, Balin, 539.

Hwi walatoeng, Balin, 541.

Ilèr, Jav., 705.

Ilës-ilös, Jav., 210. *

Ileus, Soend., 210.

Ileus lëmah, Soend., 3391.
Ileus leutik, Soend., 3287.
Iloes sëla, Alf. Min. T. P., 164,
Ima, Tern, 1107.

Imà gòta, Alf. N. 0. Halm, 2181,
Imà inggris, Tern, 2181

Imà kastêla, Tern, 1592.

Imà namò mabòrò, Tern, 1592.
Imà pariamà, Tern, 12.

Imà soerabaja, Tern, 1892.
Imà tapaja mahoetoe, Tern, 1592.
Imah sireum, Soend., 1846.
Imawònjo, Alf. N. Laoet, 2561, 2565.
Imba, Jav., 352.

Imèör, Jav., 1559.

Impëlë, Boeg, 1514.

Impo, Boeg, 1644.

Ina, Alf. Amb., 847.

Ina mahaoe, Alf. Amb, 547.

| Ina météna, Alf. Amb., 847.

Ina poeti, Alf. Amb, 547.

‚ Inaän, Tenimbar, 2719.

Inai, Bat. Mand, Mal, 2004.

| Imai ajam, Mal. 1875.

Inai ajör, Mal, 1850.

Inai ajör koening, Mal, 1850,
Inai ajër poetih, Mal, 1851.
Inai batoe, Mal, 1879.

Inai boekit, Mal, 1579.
Inai paja, Mal, 1850.
Inangò, Minangk., 601.
Inano, Alf. N. Laoct, Sap, 847.
Inanrê oela, Boeg, 2335.
Inawoeöe, Babar, 547.
Indèr, Soend., 1560.

Indja, Mal, 2454.

Indja pajoeng, Mal, 2454.
Indjàro, Makas, 2854.
Indjilei, Midd. Sum., 535.
Indjiliri, Boeg, Makas., 1085.
Indralaksana, Mal, 5.
Inèng, Atjeh, 2004.

Ineus, Gajo, 407.
Ingan-ingan, Balin. Kr, 1552.
Ingas, Jav., 1663, 3105.
Ingas kapoer, Jav, 3105.
Ingas kèbo, Jav., 3105.

| Ingas manoek, Jav, 522.

Ingas tölik, Jav., 3105.
Ingas tëmbaga, Jav., 1663.

| Ingas tjëlik, Jav, 3105.

Inggir-inggir, Bat, 3174.

5l

3006. Irö, Boeg, 1586.

Irèn, Alf. Z. Cer., 2218.
Irim=irim, Jav., 244.

| Iris-irisan, Jav., 1703.
Irit, Daj. Z. O. Born, 1022.
| Irono, Alf. Har., 2218.

Inggoe, Balin, Boeg, Jav., Soend.,
Inggölom, Bat, 2218.
Ingoeë-ingoeë, Minangk., 3047.
Ingoeë-ingoeë rimbò, Minangk., 3048.
Ingoel, Bat, 702.

Inima, Enggano, 2557.

Inò, Alf. Min. Bent, 835. Isàhoe, Alf. Har, Z. Cer., 846.
Inralé, Bonth, 667. Isàlo, Alf. N. Laoet, 229.
Inrèlo, Boeg, 2854. Isélé, Alf. Oel, Z. Cer., 68.
Inroe, Boeg., Makas., 322. Isëm, Lamp. Ab., 2167, 2168.
Inta, Alf. Min. Bant, Bent, T. L., T. P., 786. Isèn, Balin, 159.

Intaran, Balin, 382. Isèn kapoer, Balin, 159.
Intil, Alf. Min. Ponos., 3355. Isèp daäh, Balin, 1076.
Intjalën, Alf. Min. T. P., 2771. Isëp gëötih, Balin, 1076.
Intjaro, Alf. Min. T. P, 2084. Isöp nanah, Balin, Madoer., 1076.
Intji, Biman., 3216. Iséré, Alf. Oel, Z. Cer., 68
Intjoeng, Bat, 196. Isiàhoe, Alf. Z. Cer., 846.

Ipa, Alf. Boer, 602. Isoa, Teuimbar, 315.

Ipà, Daj. Kat, Samp., 2460. Isoe, Biman., 125.

Ipei, Alf. Min. Bent, Tonsaw., 602. Isoe, Kei, 315.

Ipei taïnaté, Alf. Min. Bent, 614. Itak, Lamp., 2661.

Ipi, Boeg, 68. Itak, Sas, 178.

Ipia, Alf. Cer., 2289. Itë, Alf. Boer., 178.

Ipik, Jav., 1491. Itëm, Alf. Min. T. L., 1139.
Ipil, Alf. Min. Bent, Sas, 68. Itöm leòs, Alf. Min. T. L., 1139.
Eus AE Mm. TB, T.L, T.P., TS, 2771 Itém lèwò, Alf. Min. T.L, 1131.

Ipil, Daj. Z. O. Born, Midd. Sum, 70.
Ipin, Sas, 68.

Ipis koelit, Soend.,

Itém lèwò lana, Alf. Min. T. L., 1126.
Itëm lèwoò rintëk, Alf. Min. T.L, 2119.

2266, 2880. Itëm lêèwò sëla, Alf. Min. T. L., 1129.

Ipò, Boeg, Makas., 255.
Ipoe, Bat, 255.
Ipoeëh, Minangk., 255.
Ipoes in asoe, Alf. Min.
Ipoes in tjawok, Alf. Min. TP.

T. P., 2320, 2638.
1275, 3219.

Itëroempànoewaàä, Bocg., 3169.
Itöroeng, Boeg, 3169.

Itil, Alf. Min. Tonsaw., 3355.
Itjò, Boeg., 2458.

Itoeöe, Kei, 2310.

Ipoes né asoe, Alf. Min. T.S En Iwak irah, Jav., 837.

Ipoh, Mal, 255. Iwès, Soemba, 887.

Ipoh akar, Mal., 3260. Iwi, Alf. N.O. Halm, Soemba, 539.
Ipoh batang, Mal, 255. Iwi, Soemba, 1114.

Ipoh bëngkaroeng, Mal, 254. Iwi dènga, Alf. N.O. Halm, 566.
Ipoi bakas, Alf. Min. Ponos., 1953. Iwoel, Soenda, 593.

Ipoïh, Atjeh, 255. Iwoes, Sas, 857.

Irateun, Soend., 2241.

Jakis, Alf. Min. Tonsaw., 212. | Jantoena môöpoera, Bol. Mong., 139.
Jal, Alf. Z. Cer., 602. Jantoena mòpoesi, Bol. Mong, 142,
Jalóé, Alf. Asil, Cer., Hila, 602. Jar a 4. Cer., 602.

Jâlo, Alf. Har., N. Laoet, Sap., 602. Jèfen, N. Guin. ‘AR, 1573.

Jàälo bandang, Alf. Asil., Hila, 612. Jèjèl, N. Guin. 4 R., 316.

Jalo halat, Alf. Har, N. ‘Taoet, Sap. 603. Joga, N. Guin. 4 R., 698.

Jangdoedoe, Balin, 674. Joga ajò, N. Guin. 4 R., 698.
Jantoena, Bol. Mong., 138. Jolêp, N. Guin. 4 R., 905.
Kaän, Alf. Min. T. L., 2512. Kabâlam, N. Guin. 4 R., 404.

Kaän é karòkok, Alf. Min,
Kaän ing kijos, Alf. Min. T.L, 15.
Kaänoe, Leti, 2719.
Kàba, Madoer. B, P.,
Kabaäk, Kei, 2458.
Kabaèlo, Enggano, 665.

834,

T.L, 1506.

Kabälëm, N. Guin. 4 R., 404.
Kabâlim, N. Guin. 4 R., 404.
Kabaroe, Soemba, 1799.
Kabèl, Aroe, 404.
Kabëéëmbëm, Mal. Batav.,
Kabèsak, Tim, 7.

2175.

52

Kabi-kabi, Mal. Men., Tern, 1697. | Kàdjoe djhoewok, Kang, 2635.
Kabi-kabi boboedò, Tern, 1697. Kädjoe gharoe, Madoer., 285.
Kabi-kabi mórah, Mal. Men, 1697. Kädjoe ghödang, Madoer., 2749.
Kabi-kabi poetih, Mal. Men, 1697, Kàdjoe ghoela, Madoer., 308.
Kabi-kabi roriha, Tern, 1697. Kàdjoe kanjèngal, Wikdoer S., 767.
Kabista, Madoer. B, P., 1428. Kädjoe kanjèngar, Madoer. B, P, 767.
Kaboö, Biman., 2663. Kàdjoe kapó, Madoer., 1295.
Kaboe, N. Guin. 4 R., 2409. Kàdjoe kèdhang, Madoer., 1563.
Kaboe, Sum. W. K., 480. Kàdjoe kömbhang, Madoer., 2295.
Kaboe-kaboe, Mal, 2755. Kàdjoe ak, Madoer., 475.
Kaboe-kaboe hoetan, Mal, 3536. Kàdjoe lèsò, Madoer. S., 1389.

Kaboeöë, Alf. W. Cer., 2663. Kàdjoe long-tólangan, Madoer. S., 1359.
Kaboekà, Tim, 3559. ‚ Kàdjoe manih, Eudeh, 767.
Kaboeng, Mal, 322. | Kaädjoe manisa, Biman., 767.
Kaboeran, Madoer., 1110. Kàdjoe njaröng, Madoer. PS, 1136.
Kaboeran bhabang, Madoer., 1110. Kàdjoe ò-paòwan, Wabe 313.
Kaboeran dhoengkang, Madoer., 1110. Kàdjoe palèmbhang, Madoer., 2450.
Kaboeran ghadjam, Madoer., 1110. | Kàdjoe pöröng, Madoer. 1092.
Kaboeran têkos, Madoer., 1110. ‚ Kàdjoe poeti, Boeg, 2 2is.
Kaboeran tjèna, Madoer., 1110. il Kàdjoe pòtong, Kang., 1359.
Kaboeran tjètjèk, Madoer. LD: Kàdjoe radhin, Nadoer 2790.
Kaboegse, Alf. £. Cer, 1295, Kàdjoe sètjang, Madoer., 535.
Kabogol, N. Guin. 4 RD Loarns Kàdjoe tabar, Madoer. B, P., 1389.
Kabor, Sika, 530. Kàdjoe téndjhang, Madoer., 2969.
Kadàka, Soend., 2822. Kàdjoe wilis, Madoer., 2417.
Kadàlan, Jav., 375. Kadodo, Enggano, 345.

Kadalé, Boeg, Makas, 1664. | Kadòdòtok, Enggano, 355.

Kàdam, Minangk., 1505. Kadoe, Soend., 1180.
Kàdam-kàdam, Minangk., Kadoe' ganggaèng, Soend., 1150.
Kadandang, Daj., Kat., br Kadoe gönggaèng, Soend., 110.
Kadara, Biman, 532. | Kadoe kalahang, Soend., 1150.
Kadawo, Boeg., Makas., 2602. | Kadoeëk, Minangk., 2740.
Kadawoeng, Jav., 2602. Kadoeök rimbò, Minangk., 2741.
Kadëlé, Jav., 1664. | Kadoek, Mal, 2740.

Kadölèn, O. Jav, 10752, Kadoek hoetan, Mal, 2741.

Kadérang, Minangk., 937.

Kadhaboeng, Mad 2602 Kadoengdoeng, Madoer., 3216.
„ Madoer., Z6UL.

Kadoengdoeng arèn, Madoer., 3214.

Kadhèli, Madoer., 1664. Kadoengdoeng dhoergha, Madoer., 3216.
Kadhoedja, Madoer., 1156, Kadoengdoeng katjömpli, Madoer, 3216.
Kadihoe, Mal. Amb., 531. Kadoengdoeng laòt, Madoer., 2551.
Kadihoe papoewa, Mal. Amb. 531. | Kadoengdoeng paghar, Madoer., 3216.
Kadingir, Soemba, 934. Kadoengdoeng pötèdhan, Madoer., 2551.
Kadjai, Minangk., 3376. Kadoeroek, Mal. Bengk., 2222.
Kadjamas, Daj. Samp., 125. Kadoeroek-doeroek, Mal. Bengk., 2222.
Kadjanti, Balin, 1887. Kadoet, Jav., 3142.

Kadjar, Jav., 2961. | Kadoewi, Biman., 3169.

Kadjar angkrik, Jav., 2961. Kadoewi doloe djanga, Biman., 3169.
Kadjar-kadjar, Soend., 2961. | Kadoewi naë, Biman., 3169.
end Balin, 2961, Kadoewi paranggi, Biman., 8169.
Kadjöng apoe, Jav., Kr, 2751. Kadoewi tarèndé, Biman., 3169.
Kadjöng djalër, Jav. Kr. 2509. Kadòja, Soend., 1186.

Kadjêng gêndis, Jav. Kn 208. | Kadondoeëng, Minangk., 3216.

Kadjëng göndis pel Jav. Kr, 747. Kadong, Alf. Min. Bant, 719.

Kadjöng kapal, dan Kr., 1161. ‚ Kadongdong, Balin, Soend., 3216.
Kadjëng pisang, Jav. Kr. 2749. ‚ Kadongdong areuj, Soend., 2979.
Kadjëng sökar, Jav. Kr, 2299. ‚ Kadongdong goenoeng, Soend., 2950.
Kadjöng siti, Jav. Kr, 3532. | Kadongdong haseum, Soend., 3216.
Kadjëni, Balin, 2358. Kadongdong laoet, Soend., 2551.
Kadjimas, Balin, 1175. ‚ Kadongdong leuweung, Soend., 3216,
Kädjoe, Soend., 212. Kadongdong sabrang, Soend., 3214

Kädjoe aboe, Madoer., 1816.

edion NE Kadongdong tjina, Soend., D5EL.
J ‚„ Madoer., 3022.

Kaèl, Alf. Z. Cer., 1671.

Kàdjoe aröng, Kang. Madoer. B, 1136, | Kaèni, Madoer. P. S., 2175.
Kàdjoe ata, Endeh, 3029. ‚ Kaha maïso, Alf. Halm, 1573.
Kàdjoe bhadjha, Madoer., 200%. Kahamei, Alf. Min. Bent, 2747.
Kàdjoe bilis, Madoer,, 2417. Kahan laoeï, Alf. Z. Cer, 940.
Kàdjoe dara, Madoer., 2384. Kahàsi, Alf. Min. Bent, 15.
Kädjoe dara mèra, Madoer., 2354, Kahawa, Daj., 534.

Kàdjoe dara pòtè, Madoer., 2392. Kahioe, Enggano, 1883.
Kàdjoe djalisò, Madoer. P., 1389. Kahitèla, Alf. N.O. Halm, 3550.
Kàdjoe djhangkar, Kang. 2969. Kahitéla, Alf. Z. Cer., 1892.
Kàdjoe djharan, Madoer., 2238. Kahitoetan, Soend., 1999.

Kàdjoe djharan binèk, Madoer., 1161. Kahitoetan bàdak, Soend., 3415.

Kahoeroewan, Soend., 1921.
Kahoewa, Mal. Tel. Bet, 834,
id Alf. Z. Cer., 2661.
Kahwa, Jav., 834.
Kai arak, Soend.,
Kai aröng, Soend.,
Kai atöloe, Alf. Min. 1
Kai ömoeöet, Alf. Min. T. B, 1409.
Kai garing, Alf. Min. T. Bn 2358.
Kai im bénang, Alf. Min. Ae 2137.

3470.
1136.
’, B, 3535.

Kai kalawàtan, Alf. on E 964.
Kai lana, Alf. Min. T. ers

Kai lolohoen, Alf. Na mT. B., 2748.
Kai mamarisa, Alf. Min. T. B, 1391.

Kai mahatoes, Alf. Min. T. B, 2937.

Kai ni mahawoöe, Alf. Min. T. B, 1998.
Kai poeti, Alf. Min. T. B. 862.

Kai ramà, Alf. Min. T. „B 1037.

Kai roja, Alf. Min. T. B. 698.

Kai töpoe, Alf. Min. T. En, 297.

Kai toewa, Alf. Min. T, 1658.

Kai woering, Alf. Min. De B, 595.
Kai wòlò, Alf. Min. T. B, 2890.
Kaïfok, Rotin., 2345.

Kaïkik, Balin:, 1755.

Kailoepà, Alf. N. O. Halm., Tern., 1295.

Kaima, Alf. Min, 1355.
Kainasoe, Alf. Oel, Z. Cer., 218.
Kaïnè, Madoer. P. S., 2175.
Kaïngas, Alf. Min. Tonsaw.,
Kait-kait, Mal, 3399.
Kait-kait bësi, Mal, 3392.
Kait-kait boekit, Mal., 3395.
Kait-kait darat, "Mal, 3400.
Kait-kait mérah, Mal., 3393.
Kait-kait poetih, Mal, 2988.
Kait-kait toepai, Sum. W.K, 3401.
Kaitanoeng, Rotin., 1414.

Kajang, Soend., 2934.

Kajaoe, Rotin., 698.

Kajawas, Alf. Min, 2862.

Kajawoe, Alf. Min. T. B, T. P, T. S.,
Kajawoe, Alf. Min. T. L., 3386.
Kajéë arang, Atjch, 2120.

Kajéli, Alf. Min., 849.

Kajën, Jav., Balin, 1531.

Kajiït, Alf. Min. T. P., 2128.

Kajoe aboe, Mal. W. Born, 2233.
Kajoe alei, Mal. Bandj., 2634.

Kajoe amboen, Minangk., 2791.
Kajoe amoerang, Mal. Men, 701.

974.

Kajoe ampang, Balin, 1552.
Kajoe anggoer, Mal, 3487.
Kajoe anggòro, Makas., 3487.

Kajoe angin, Jav., 3419.
Kajoe angin-angin, Jav.,
Kajoe anging, Makas., 698.
Kajoe anjang, Jav., 3022.
Kajoe apak, Jav., 1532.
Kajoe apoe, Jav., 2751.
Kajoe apon, Daj. Z. O. Born,
Kajoe ara, Mal, 1432.
Kajoe ara boeloe, Mal,
Kajoe ara nasi, Mal. W.
Kajoe ara sörapat, Mal. W.
Kajoe arang, Mal, 2120.
Kajoe arang, Mal. Men, 595.
Kajoe aröng, Jav., Sas, 1136.
Kajoe arös, Alf. Min., 1175.
Kajoe arò, Minangk., 1432.
Kajoe asam, Mal, 3301.
Kajoe atédoe, Alf. Min. 1. S., &
Kajoe atëloe, Alf. Min. T.

2363, 3419.

174.

1452.
Born, 1524.
Born., 1452.

459.

58

Kajoe
Koe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Katoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoo

| Kajoe

Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe

babaoe, Mal. Men, 1998.
bàdjak, Vulg. Mal, 3340.
baja, Jav., 2007.
bangkâàla, Makas.,
bàranak, Minangk.,
batoe, Mal., 1811.
bawang, Vulg. Mal.,
bëdarah, Mal. Pal.,
beélo, Mal. Mol, 3339.

bëmban, Mal. Pal, 2804.

bëngkak, Jav., 1756.

bësi, Mal. Men, 68, 1810. °
bësi, Vulg. Mal, 1396.

bösi koening, Mal. Men. 2833.

bësi panté, Mal. Men, 2833.

bësi pérampoewan, Mal. Men., 3496.
bötah, Jav., 1414.

bintang, Mal. Men, 2244.

bodi, Mal. Batav., 1510.

boedèëng, O. Jav., 2121.

boedi, Mal, 1977.

boegis, Mal. Men., 1964.

boelan, Mal. Men., 2748.

boelin, Mal. W. Born, 1396.

boeta, Mal. Men, 1414.
boeta-boeta, Mal, 1414.
boeta-boeta darat, Mal, 176.
charing, Alf. Min. Tonsaw., 2358.
choetoe, Alf. Min. Tonsaw., 2700.
dàdi-dàdi, Makas., 56.

damaà, Alf. Min. T. L., T. S., 1037.
damach, Alf. Min. Tonsaw., 1037.
damar mata koetjing, Mal, 1826.
damar poetih, Vulg. Mal., 1036.
damar toeni, Mal. Mol., 1036.

djaé, Jav., 2298.

djaran, Jav. Ng., 1161, 2826.

djawaà, Makas., 3110.

djërmal, Mal., 2375.

djöhor, Mal, 2632.

doelang, Mal, 684,

&mbon, Daj. W. Born, 698.
ömoeöet, Alf. Min. T. S., 1409.
öngkaras, Mal, 285.

&poeng, Jav., 1092.

èstri, 0. Jav., 1816.

fàsa, Mal. Mol, 3465.

gaboes, Vulg. Mal, 178.

gading, Mal, 1142, 1653.

gading, Mal. Men., 2358.

gading bëtina, Mal,
gading djantan, Mal,
gadis, Mal, 764.
gaharoe, Mal., 253.
galadoepa, Makas., 1062.

garing, Alf. Min. T. B, 2358.
gödang, Jav. Ng., 2749.

götih oerip, Jav., 1389.

goela, Jav. Ng. 208.

goela, Lamp. 1844.

goela prit, Jav. Ng., 741.

goerita, Mal. Mol, 1309.

hara, Lamp, 1432.

hirong, Lamp., 2120.

i lawànan, Alf. Min. 1. L., 2890, 2891.
i lawanan rintök, Alf. Min. T. L., 3306.
im bara, Alf. Min. Tonsaw., T.P., 2144,
im bénang, Alf. Min. T.S., 2137.
im béris, Alf. Min. T. P., 471.
im boeloed, Alf. Min. T.L, T. P.,
im pokal, Alf. Min. T. P., 373.
in tabeé, Alf. Min. T. P., 423.

in tasitj, Alf. Min. T. P., 2855.

3042.
2977.

1185.
2390.

272.

8526.

1617.

kòlot, Alf. Min. T. ‚ P., 862.
ir ng, Balin, 1136.

itam, Mal. Men, 1139.

itam, Mal. Mol, 2120.

itam pòrampoewan, Mal. Men, 2771.
jasan, Alf. Min. Bent, 2126.
kahoi, Koetei, 3117.
kalawàtan, Alf. Min. Bent, T.L. T.S
kalawàtan poeti, Alf. Min. IJ L.,
kalawàtan Bl, Alf. Min. T
kalömbak, Jav., 2966.
kàmänjang, Makas.,
kambing, Mal. Men.,
kàmijan, Minangk.,
kàminjang, Makas,
kàmoe, Makas., 2205.
kantjil, Mal, 240.

kapal, Alf. Min. Tr NES
kapidiëng, Minangk., 2074.
kapoeh, Alf. Min. Tonsaw., 1295.
kapoer, Mal. Men, 14.
kapoer, Sum. W. K., 605.
karas, Mal., 253.
kasei, Alf. Min. T. S.,
kastoeri, Mal, 3524.
kastoeri boenga, Mal,
katoe, Balin, 3053.
këmbang, Jav., 2299.
këmbang, O. Jav., 3451.
këmêënjan, Mal., 3262.
kèënaha, Solor, 2885.
köndéka, Mal. Batav., 381.
këndéka nasi, Mal. Batav.,
kidang, Jav., 1568.
kidang, O. Jav., 2674.
koeda-koeda, Vulg. Mal,
koedoe, Mal. Pal., 3041.
koelò, Alf. Min. T. P., 2748.
koemajan, Minangk., 3262.
koemòjan, Minangk., 3262.
koemòjèn, Minangk., 3262.
koempit, Mal. Pal, 50.
koening, Vulg. Mal, 937.
koenir, Jav., 926.

koenji, Makas., 937.
koenjit, Balin, Mal., 926.
koeranga, Alf. Min. 1. P.,
kòlot, Alf. Min. T. L., 862.
kòwang, Makas.,
Roe Minangk., 2152.
lada, Lamp. Midd. Sum,
läka, Mal. Men, 2004.
làka, Mal. De 535.
lànang, Jav. 2509.
lansoena, Alf. Min. Bent., 2
laoe, Alf. Min. Bent, 2381.
laroe, Mal, 2635.

läsi, Mal. Mol., 3105.
lasoena, Alf. Min. Tonsaw.,
làsoenaà, Makas., 1185.
lawang, Jav., 1783.
lawang, Mal., 762.

lëgi, Jav., 767.

lèlèng, Makas., 1139.
léma, Alf. Min. T.L, TS.
lëmah, Jav., 3532.
lèwò, Alf. Min. T.
lilin, Mal., 2122.
loemoet, Mal. Pal,
loetoeng, O. Jav., 2121.
loloen, Alf. Min. TS. 2748.
londola, Alf. Min. Tonsaw., 1217.
maätoes, Alf. Min. T. L, T. P.,

3262.
1610.
3262.
3262.

504,

1409.

3525.

513.

2480.

2636.

164.

Ng.

237.

2237.

‚ 2830.

P., 3297.

167.

2937.

… D6d.
066.
Dn OR:

54

Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe

1380.
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoë
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajod
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
Kajoe
| Kajoe

madjänang, Makas., 1301.
maïboekan, Balin, 2533.
maïtöm, Alf. Min. T. L.,
malas, Mal, 2594.
manis, Balin, 3053.
manis, Jav., Mal, 767.
manis hoetan, Mal.,
manis praoe, Balin,
manis tjina, Jav., 759.

762.
167.

marisà, Alf. Min. Ee L., 260.
maritjà, Alf. Min. T. P., 260.
mas, Mal. Men, An
mata ajam, Mal, 385.
mata boeta, Mal, 1414.

mata ikan, Mal. Bandj., 309.

mata oelar, Mal., 2944.

1139.

matoes, Alf. Min. T. S., 2957.

mòönjan, Balin., Jav., 3262.
mèönjawak, Jav., 1407.
menjin, Mal., Koetei, 3262.
mönoempang, Mal, 2096.
móérah, Tim, 2883.
mérah daoen tjöngkeh,

mojondi, Alf. Min. Ponos., 11
morségoe, Mal. Mol, 1754.
mranak, Jav., 2918.
naga, Mal. W. Born,
nàni, Mal. Mol., 2409.
njali, Balin, 509.
no, Sum. W. K., 672
noach, Alf. Min. Tonsaw.,

580.

Mal.

39.

604.

oedang-oedang, Mal. Pal, 98

2163.
1395.

255.

oedjan, Mal. Pal.,
oelar, Mal. Tim.,
oepas, Jav. Mal.,
oerip, Balin, 520.
oerip, Jav., 1389.
oeroem, Lamp. 1712.
paga-paga, Minangk.,
pagar, Mal, 1913.
pagar anak, Mal, 1913.
pagar anak bèëtina, Mal,
pagar anak djantan, Mal,
pagar anak hitam, Mal, 1
pagar anak mêérah, Mal,
pagar-pagar, Mal, 1985.
pâï, Makas, 1395.
palijàsa, Makas.,
papêda, Mal. Mol,
papoewa, Mal. Mol,
pari, Jav., 1650.
paroedan, Mal. Amb.,
pàsan, Alf. Min, 14.
pasir, Mal. Batav., 2109.
pawèng, Alf. Min.
pëdang, Mal. Men,
pélok, Jav., 1161.

1985.

1961.
1079.
2021.

1557.

2509.

1913.

Mol.,

1684.

913.
1918.

T. S., 1990.

2509.

pèëlompang, Mal. Men, 1161.
pènawar, O. Jav., 3190.
pèning, Midd. Sum., 2911.
pèpèëning, Sum. W. K., 2911.
pêétjé, Mal. Men, 423.
pindah, Mal, 2096.
pòdang, Alf. Min. Tonsaw.,
poeli, Makas., 2096.
poeloet, Mal, 751.

poeng, Jav., 1092.
poentijànà, Bonth, 1614.

poetar, Mal, 1756.
poetiëh, Minangk.,
poetih, Balin, 178.
poetih, Makas.,

2218

Vulg. Mal., 22

18.

poetih lëmboet, Vulg. Mal, 2022.
pranak, Jav., 2918.

radèn, Jav., 113.

ràdjà, Makas., 682.

ràdja, Mal. Amb., 641.

rah, Jav., 2384.

ramaà, Alf. Min. T. P., 1037.

ramà in asoe, Alf. Min. T. P., 1402.

ramà in tòtògan, Alf. Min. T. P., 26.

ramà woering, Alf. Min. T. P., 3123.
ramò, Mal. Pal, 920.

rampè, Bonth, 1724.

ranoe, Lamp, 55.

rapat, Vulg. Mal, 398,

rëboeng, Mal, 2236.

rëboeng djantan, Mal, 3356.
rèra, Alf. Min. T. S., 2364.

ris, Alf. Min. T.L, T.S., 645.
roehi, Alf. Min. T. L., 1725.

roeï, Alf. Min. T. P., 1725.
roemèdiköt, Alf. Min. T. L., 1069.

roeméëdikët söla, Alt. Min. T. L., 1070.

roeris, Alf. Min. T. L., 114.

roja, Alf. Min. T. L., 120.

roja, AE SMant DS E41 8: 698:
sakoe, Mal. Amb, 3105.

sala, Alf. Min. Bent, Tonsaw., 2157.
salawakoe mérah, Mal. Mol: 2755.
salawäakoe poetih, Mal. Mol, 40.
samak, Mal, 1314.

sampang, Jav., 1400.

sang, O0. Jav., 3269.

santên, Jav., 1959.

santëén, O. Jav., 2480.

santi, Alf. Min. T. L., 1960.
santi, Alf. Min. T. S., 2509.
saoedang, Alf. Min. S., 152.

saoet, Alf. Min. T. L., T. P., T. S., 2236.

saoet rintök, Alf. Min. T. L., 2234.
sapè, Minangl, 1352.

sapi, . Jav., 2881.

sapi radja, Jav., 1253.

séa, Alf. Min. Be nt NSE 2343
séa, Alf. Min. T. P., 2162.
sèlo, Alf. Min. T. L., 2157.
sëmoet, Mal., 2423.

sémoet, Mal. Amb., 641.
sëéna, Mal. W. Born, 2883.
sënéë, Balin, 762.

sëngit, Ee Min. Tonsaw., 2857.
söntigi, Jav., 2636.

sëpat, Djambi, Mal. Pal, 1352.
sëroet, Jav., 3248.

sëroet tjina, Jav., 1208.
söntadoe, Mal, 700.

setigi, Sef 2636.

soega, Jav, 2635.

soelamoe, Mal. Mol, 3194.
soesoe, Mal. Mol, 719.

soga, Jav., 2635.

sòko, Bonth, 3220.

sòlò, Alf. Min. Bente DPS 1:
swanggi, Mal. Mol, 1311.
tahi, Mal. Pal, 3453.

tahi, Vulg. Mal, 1999.

tal, eg Mum Tr, TS s1O%7:
tai, Jav., 1999.

taki, Alf. Min. T. S., 2762.
tali, Balin. Kr., 13.
tampang, Mal, 345.
tampang boelat, Mal, 346.
tampang boeroeng, Mal, 345.
tampang manis, Mal, 549.

S., 1037. |

Kajoe tampang têlor, Mal, 1496,
Kajoe tànà, Makas., 3358.

Kajoe tanah, Sum. W. K., 8358.
Kajoe tànang, Makas., 1520.
Kajoe tandoek, Sum. W. K., 706.
Kajoe tangan, Jav., 1389, 1777.
Kajoe taoen, Alf. Min. Bent, 2830.
Kajoe taoen, O. Jav., 1961.
Kajoe tas, Mal., 2201.
Kajoe töbêlijan, Mal. W.
Kajoe tédja, Jav., 762.
Kajoe tëgös, Balin., 3309.
Kajoe tëlor, Mal. Men., 2954, 3535.
Kajoe tölor, Vulg. Mal., 2146, 8525.
Kajoe tèmbèr, Alf. Min. T. IL, 698.
Kajoe ténè, Makas., 767.

Kajoe töngar, Mal, 721.

Kajoe téwa, Alf. Min. 1. L., 2128.
Kajoe tikoes, Mal. Amb., 130.
Kajoe ting, Mal. Men, 381.

Kajoe titi, Mal. Mol., 3468.

Kajoe tjaboek, O. Jav., 1659.
Kajoe tjölaka, Mal, 2881.
Kajoe tjidakoe, Mal. Mol,
Kajoe tjina, Mal., 700.
Kajoe toelang, Balin, 1389.
Kajoe toelang, Sum. W. K., 2265.
Kajoe toesam, Sum. W. K., 2714.
Kajoe toewa, Alf. Min. T. L, T. P., 587.
Kajoe toewa, Jav., 2013.

Kajoe tongkoewaà, Alf. Min. Bent,
Kajoe totara, Mal. Mol, 862.
Kajoe totò nè angkò, Alf. Min. T. S., 513.
Kajoe trawas, Jav., 2295.

Born, 1396.

255, 708.

474, 2182.

| Kajoe walaoe, Daj. Z. O. Born, 698.

Kajoe walè, Alf. Min. T. S., 1139.

| Kajoe walèd, Alf. Min. T. P., 1139.
‚ Kajoe walisoe, Alf. Min, 767.

Kajoe wara, Alf. Min. T. P., 2144.

Kajoe waring, Alf. Min. T. L., 2358.
Kajoe watoe, Alf. Min. Bent, 2514.
Kajoe watoe, Alf. Min. 1. L., T. S., 1810.
Kajoe wèrang, Alf. Min. T. L, T. S., 2650.
Kajoe woekoeën, Alf. Min. Bent, 2244.
Kajoe woeling, Alf. Min. Tonsaw., 1139.
Kajoe woeloe, Jav., 1632.

Kajoe woering, Alf. Min. 895.

Kajoe wolò, Alf. Min. T. L., T. S., 2890.
Kajoe wòwowos, Alf. Min. T. L., 2301.
Kajoekoe, Alf. Tom., 830.
Kak-pòkakan, Madoer., 647.
Kak-samangkakan, Madoer., 1898.
Kak-sèkakan, Madoer., 1387.

Kaäka, Pnggano, 1442,

Kàäka, Tim, 404,

Kàka kagoerangön, Alf. Min. Bent., 3001.
Kàka tamamisi, Alf. Min. Bent, 3000.
Kaka walanda, Alf. Min. Bent, 2346.
Kakadoean, Soend., 2629.

Kakahèr, Alf. Amb., 316.

Kakaïs, Alf. Min. T. P., 3138.

Kakaïs in dékat, Alf. Min. T. P., 3136.
Kakaïs poepoeloet, Alf. Min. T. P., 3417.
Kakaïs rintëk, Alf. Min. T. P., 3138.
Kakaïs sëla, Alf. Min. T. P., 3387.
Kakait beusi, Soend., 3399.
Kakalapaän, Soend., 458.

Kakan, Kawi, Lamp. Ab, 353.

Kakanèn é oewak, Alf. Min. T. P, 608.
Kakanèn é oewak söla, Alf. En Ir P., 607.
Kakanèn né oewak, Alf. Min. ‚ 608.
Kakano, Alf. N. O. Halm 3012.
Kakanoko, Alf. N. W. Halm, 3012.

ee en. Soend., 2344.
Kakapas, Lamp. Ab, 2443.
Kakapàsan, Soend., 1795, 2659.
Kakapàsan kònèng, Soend.,
Kakapojaän, Alf. Min, 3052.
Kakapojaän koelò, Alf. Min. T. P.,
Kakapojaän raindang, Alf. Min. T.P.,
Kakas, Jav., 1803.
Kakâàtjangan, Soend.,
Kakàtjangan arouj, Soend.,
Kakàtjangan pòlong, Soend.,
Kakawang, Daj. Ng, 1823.
Kakawaâätan, Soend., 970.
Kaködji, Mal. Batav., 1201.
Kakèdjöan, Soend., 571.
Kakèêni, Alf. Min. Bent, T. B, LL, T.
Kakéni baha, Alf. Min. Bent, 1708.
Kakéni kagoerangön, Alf. Min. Bent,
Kakóni koelò, Alf. Min. T. B. 1703.
Kakéni méa, Alf. Min. T.L. 1703.
Kakéni poeti, Alf. Min. T L., T.S., 1703.
Kakéni rangdang, Alf. Min. T. B, 1703.
Kakéni rintök, Alf. Min. T.L, S51.
Kakéni roendang, Alf. Min. T.
Kàki, Alf. Z. Cer., 847.

Kàki koeda, Vulg. Mal, 1852.
Kakini, Alf. Min. Bent, T. B, T.
Kakini rintëk, Alf. Min. T.L,
Kakioeroe, Gorom, 2719.
Kakoembi, Alf. Min. Bent, 342,
Kakoembi koehoe, Alf. Min.
Kakolei, Alf. Min. T. L., 2542,
Kakrèpètan, Balin, 750.
Kala, Alf. Cer., 547.

Kala, Atjch, 2350.

Kala koentjèt, Jav., 2995.
Kaàla-kàla, Makas., 1573.
Kala-kala minjan, Sun. W.
Kalabàsan, Alf. Min. Tonsaw.,
Kalabhöt, Madoer., 3374.
Kalàdi, Minangk., 847.
Kaladjana, Jav., ei
Kaladjana sidi, J av., 2580.
Kalagah, Minangk., 3012.
Kalahing, Sangi, 412.

Kalai, Tim, 2883.
Kalajaoe, Minangk.,
Kalajar, Soend., 3363.
Kalajar bàdak, Soend., 1805.
Kalajar beurit, Soend., 3335.
Kalajoe, Balin, Jav., 1296.
Kalak, Balin, Jav., Madoer.,
Kalak’ ambing, Jav., 3043.
Kalak asoe, Balin, Jav., 2801.
Kalak bàbal, Jav., 2801.
Kalak djëdjër, Jav., 2801.
Kalak gédang, O. Jav., 3014.
Kalak kèmbang, Jav. "3014.
Kalak koenir, Jav., 959.
Kalak lawé, Jav., 959.
Kalak lënga, Jav., 2801.
Kalak lombok, Jav., 2508.
Kalak mes, Balin., 2801.
Kalak prit, Jer 2803.
Kalak sapi, Jav., 2326.
Kalakandji, Minangk. 2
Kalakatai, Bat, 2353.
Kalakèh kandji, Minangk.,
Kalàla, Soemba, 2500.
Kalaloembang, Alf. Min.
Kàlamba, Makas., 283.
Kalambàoe, Makas., 2740.
Kalambòdjo, Minangk., 754.

1759.

3052,

910, 3109.
3134.
911.

S.,

1703,

S.…, 1703.

boet:
851.

Bent, 354.

K., 2350.
1973.

1296.

Soend., 2801,

224,

Bent. 831.

3052.

1703.

S., 1703.

8a27.

56

Kalamboe, Boeg, 3374.
Kalamënta, O. Jav., 1907.
Kalamëta, Soend., 1907.
Kalamêöta moending, Soend., 712.
Kàlampa, Boeg, 253.
Kalampajèn, Minangk., 3068.
Kalampok, Madoer., 1322.
Kalampok aèng mawar, Madoer.,
Kalampok alas, Madoer., 1322.
Kalampok batò, Madoer., 1343.
Kalampok kapò, Madoer., 1322,
Kalampok se kaghit, Mader 13
Kalandingan, Madoer., 2027.
Kalandjana, Jav, 2550.
Kàlang bibing, Madoer., 1453.
Kàlang patèjan, Madoer., 3283.
Kâälang-kàlang kèbo, Makas.,
Kalanggjan, Balin, 2690.
Kalantjang, Balin, 339.
Kalapa, Jav. Kr., Mal. Mol, Soend., 830.
Kalapa babi, Mal. Amb., Men., 830.
Kalapa bali, Soend., 830.
Kalapa beureum, 'Soend., 830.
Kalapa hèdjò, Soend., 330.
Kalapa kanari, Mal. ‘Amb, Men.,
Kalapa kapal, Mal. Men, 530.
Kalapa kònèng, Soend., 830.
Kalapa mêrah, Mal. Men 830.
Kalapa pangi, Mal. Men, ‘830.
Kalapa parang, Mal. Amb, 830.
Kalapa poetih, Mal. Men., 830.
Kalapa radja, Mal. Amb, 830.
Kalapa soesoe, Soend., 830.
Kalapa tijoeng, Lamp, Soend.,
Kalapa tijoeng hèdjò, Soe ond.,
Kalapa tindjël, Soend., 830.
Kalapa tjòtjok, Soend., 830.
Kalapinrang, Boe Bn Láld.
Kalatèmòko, Alf. N. O. Halm, 1573.
Kalating, Alf. Min. eee 1957.
Kalatoepa, Alf. Cer., 648.
Kalawàsa, Alf. Min. T. S.,
Kaàlàwàsa, Makas., 489.
Kalawàsa ròtor, Alf. Min. 5
Kalawàsa söla, Alf. Min. T. S., „108,
Kalawàtan, Alf. Min. Bent, T. B. 4 U
Kalawàtan poeti, Alf. Min. T. L,
Kalawàtan sèla, Alf. Min. T. L,
Kalawi, Sum. W. K., 339.
Kalè, Minangk., 1314.
Kalè djamboe, Minangk.,
Kalè pajò, Minangk., 1049.
Kalè rimbò, Minangk., 2595
Kalè toelang, Minangk., 269.
Kalèkè, Madoer., 295: 4.
Kalèkóé bösè, Madoer., 2984.
Kalèkè djärak, Madoer. B.,
Kalèkè djharak, Madoer. S.,
Kalèkè ghötà, Madoer., 2984.
Kalèkè paghar, Madoer., 1041,
Kalèkè sabhrang, Madoer.,
Kalèkès, Alf. Min. T. P., 567.
Kalèkèt, Alf. Min. Tonsaw., 3489.
Kaléla, Alf. Min. T. B, T. P., 522
Kalölaboe, Alf. Min. Tonsaw., 892.
Kalèlèng djóné, Makas., 871.
Kalèlèng lompò, Makas., 571
Kalèlèng mali-mali, Makas.,
Kaléli, Biman., 135.
Kalëmbak, Jav., 2966.
Kalèmbi, Alf. Min. T.
Kalèn, N. Guin. 4 R.,
Kalèndé, Biman., 784.

ro
to

2092.

830.

2384.
1392.

1973.

‚ 1973.

DEN
065.

1335.

P., 1942.
1942.

2984.

871.

BA
847.

’, S., 942.

1330.

5, 964.

Kalèngkèng, Madoer B, P., 2444.
Kalönglöngan, Jav., 1723.
Kaléoekeé, Kisar, 3550.
Kaléoeké mamarhé, Kisar,
Kaléoekó mömoere, kisar,
Kaléoeké OE Kisar,
Kalèpip, N. Guin. 4 R, 3.
TE Re 1347.
Kalêtja, Jav, 1129.

Kalètja, Madoer., 532.
Kalöwih, Balin, 339.
Kàli-kali, Makas., 17
Kaliboewai, Mal. Pal, 175
Kaligoejoe, Balin, 1347.
Kali hasëm, Balin. Kr., 1347.
Kali koetjika, Jav., 2433.
Kali kotjika, Jav., 2433.
Kalijagè, Soend., 3377.
Kalijage goenoeng, Soend.,
Kalijagè laoet, Soend., 1721.
Kalijapa, Sangi, 705.
Kalijapoeh, Balin,
Kalijasöm, Balin, 1347.
Kalijat, Alf. Min, 1669.
Kalijombo, Balin, 152.
Kalikambing, Soend., 3043.
Kaliki, Boeg., Bonth, 665.
Kaliki, Minangk., 1785.
Kaliki, Soend., 2984.
Kaliki Barten, Soend., 2517

3550.
3550.
3550.

Gld,

2801.

Kaliki béoe, Boeg, 2954.
Kaliki djöra, Boeg, 2984.

Kaliki djëra mapoetè, Boeg, 2954.
Kallki djëra matjöla, Boeg, 2984.
Kaliki rijanrè, Boeg, 665.

Kaliki tjamboeloe-boeloe, Boeg,
Kalikih, Minangk., 665.

Kalikih alang, Minangk., 2984.
Kalikih batinò, Minangk., 665.
Kalikih djantan, Minangk., 665.
Kalikih kandji, Minangk., 224.
Kalikih rimbo, Minangk., 912.
Kalikoekoen, Balin, 36.
Kalimangoeng, Lamp., 2623.
Kalimbang, Alf. Min. T. L., 2169.
Kalimbang kowini, Alf. Min. T.
Kalimbaoean, Alf. Min. T. P., 1799.
Kalimbòrot, Soend., 696.
Kalimoko, B 2684.
Kalimpânang, Minangk.,
Kaling tanà, ed 1821.
Kalipapa, 0. Jav., 1274.
Sa Sika, 22.
Kalis, N. Guin. 4 R., 3313.
Kaliti, Alf. Min. Bent, 178.
Kaliti, Rotin., 532.
Kalitji, Mal. Amb., Batav.,
Kaljanti, Balin., 1887.
Kalkal otëk, Madoer:,
Kalnàsi, Alf. ‘Boer, 218.
Kalo, Biman., Sas., 'a361.
Kalòboer, Madoer., 682.
Kaloeja, Alf. Min. Bent., 648.
Kaloeja djawa, Alf. Min. Bent,
Kalooja malòwò, Alf. Min. Bent,
Koloeja toempi, Alf. Min. Bent, 648.
Kaloekoe, Alf. Tom, Boeg, Boeton, Makas.,
Kaloeméënga, Alf. Min. Tonsaw., 22.

2984.

3076.

Tim., 532.

1070.

27136.
3281.

Kaloemönga boedò, Alf. Min. Tonsaw., 22.

DE

Kaloemënga méha, Alf. Min. Tonsaw.,
Kaloemoenga, Alf. Min. Bent., 22.

Kaloemoenga mahamoe, Alf. Min. Bent, 2

Kaloemoenga mawoerò, Alf. Min. Bent.,

L., 2175.

550,

)

57

Kaloempang, Makas., Sum. W. K.,
Kaloempang babi, Sum. W.K, 3230.
‚ Kaloempang batinò, Minangk., 3233.
Kaloempang bèras, Sum. W. K.,
‚ Kaloeng, Mal, 2721.

\ Kaloeng gadjah, Mal, 2739.
Kaloeng oelar, Mal, 2739.

‚ Kaloentai, Alf. Min. 1. P.,
‚ Kaloepa, Boeg, 3234.
Kaloetai, Alf. Min. Bent,
Kaloetoem, Lamp, iel
Kaloetoem basah, Lamp.
Kaloewangkèré, Makas.,
Kaloewèh, Jav., 339.
Kaloewih, Jav., 339.
Kaloja, AE. Min. Bent, 648.

Kaloja djawa, Alf. Min. Bent., 2136.
Kaloja malòwoò, Alf. Min. Bent, 3281.
Kaloja toempi, Alf. Min. Bent, 648.
Kaloké, Alf. Cer., 1314.
Kalompang, Madoer., 3234.
Kalong, Madoer., 1484,
Kalong tèedong, Boeg, 1268.
Kalongan, Jav., 3238.
Kalongang, Sangi, 148.
Kalongkèng, Madoer. B, P.,
Kalontjèng, Madoer. B, 3216.
Kalot, Balin, 1669.
Kalpataroe, Balin, Jav.,
Kalpéò, Tim, 138.
Kalpéò foléoe, Tin,
Kalpéò mè, Tim, 139.
Kalpéò moeti, Tim., 140.

Kama, Alf. Min. T. L., 2355.
Kamàdhoe, Madoer., 1987.
Kamàdhoe kèdhang, Madoer., 1989.
Kamàädhoe kérbhoej, Madoer., 1994.
Kamàdhoe kòdok, Madoer., 1991.
Kamaàhoe, Alf. Z. Cèr., 2984.
Kamaàjoe, Alf. Halm., 3105.
Kamaàka, Alf. Min. 1. L., T. P.,
Kamal, Mal. Bandj., 3301.
Kamal mêètèn, Alf. Z. Cer.,
Kamalagi, Kawi, 3301.
Kamalaka, Balin, 2684.
Kamaâlatoe, Alf. Z. Cer., 2084.
Kamalènga, Alf. N. O. Halm., Tern, 45
Kaman, N. Guin. Noemf., 3011.

| Kamandhin, Madoer., 464, 3203.
Kamandhin körbhooj, Madoer.,
Kamandhin lalèk, Madoer., 5254.
Kamandi, Balin. Kr., 2096.
Kamandiki, Minangk., 784.
Kamangé, Kang., Madoer. B, P.,
Kamanis, Daj. Z. O. Born., 2704.
Käamanrè, Boeg., Makas., 918.
Kamantës, Alf. Min. Bent., 2112.
Kamantès bakò,
Kamantës disé, Alf. Min. Tonsaw.,
Kamantés kanaramön,
Kamantös lowëön, Alf. Min. Bent,
Kamantès marintak, Alf. Min. Bent,
Kamantöës ngihar, Alf. Min. Bent,
Kamantës sah, Alf. Min. Bent, 2112.
Kamantjò, Madoer., 1984,
Kamarija, Atjeh, 3154.
Kamaàroe, Soemba, 3301.
Kamatös, Alf. Mix. Tonsaw.,
Kamba, Soemba, 1686.
Kamba sika, Soemba,
Kambala, Alf. Z. Cer.,
Kambaàla, Soemba, 338.
Kambaàlo, Madoer. B, 1190.

1819.

LATES Wide

1986.
858.

2ddd,

2213.

142.

2894.

617.

467.

2477.

2112.

1295.
218.

3234,

8248.

1819.

D.

Alf. Min. Tonsaw., 2112.
2112.
Alf. Min. Bent,
2112.
2112.
2112.

2112.

__ Kambòdja, Jav., 2787.

Kambang tali, Lamp., 2910.
Kambas, Lamp. 2107.

Kambèh, Minangk., 2336.
Kambèh gadiëng, Minangk., 2336.
Kamböngan, Jav. Kr, 1853.
Kambi, Soemba, 2661.

Kambili, nn r., 846.

Kambir, K \isar, 3396.

Kamboel, Alf. Min. Bent,
Kambojang, Mal. Tim,
Kamé, Boeg, Makas., 475.
Kameénir, Wetar, 3029.
Kamöniran, Balin., ee
Kamèrang, Alf. Min. T. L., 3001.
Kameèrang i deken, Alf. Min.
Kamèrè, Madoer., 135.

Kamèrè lalakèk, Madoer., 135.
Kameèrè parta, Madoer., 1385.
Kamèrè tòlang, Madoer., 135.
Kamèri, Balin, 135.

Kamësi, Alf. Min. T. L., Tonsaw., T. P., 932.
Kamösi kijong, Alf. Min. Tonsaw., 2762.
Kamösi koelò, Alf. Min. T. P., 932.
Kamëösi raindang, Alf. Min. P., 983.
Kamësi rintëk, Alf. Min. T. 982.
Kamèësò, Madoer., 1216.
Kamidjara, Jav., 162.

Kamiö, Solor, 135.

Kamilaké, Leti, 648.

Kamilo, Alf. Min. Bent, 932.
Kaminting, Vele talen, 135.
Kamiri, Alf. Asil, Hila, Mal. Mol,
Kamiri bösar, Mal. Men, 135.
Kamiri kötjil, Mal. Men, 135.
Kamiroe, Alf. W. Cer., Z. Cer.,
Kamitèn, Alf. Boer, 2120.
Kamlàka, Sermata, 648.
Kamòdhoeng, Madoer.
Kamòdja, Soend., 2787.
Kamòdoeng, Madoer: B.
Kamoe, Alf. Asil, Z. GE 2717.
Kamoe hoea, Alf. Cer, 2719.
Kamoe isi, Alf. Asil, 2719.
Kamoe isin, Alf. Z. Cer., 2719.
Kamoe oetoeï, Alf. Z. Cer., 2719.
Kamoemoe, Balin. Kr., 1818.
Kamoemoe, Minangk., 847.
Kamoeni, Biman., Tern, 2858.

128.
2787.

T
P

135.

135.

P.S. 395.

‚ 995.

Kamoeniëng, Minangk., 2358.
Kamoening, Daj. Z. O. Born, Makas., Soend., 2358.
Kamoenti, Alf. Min. T. L., T. P., T. S., 3170.
Kamoeroet, Alf. Amb., 2310.

Kamoeti, Alf. Min. Tonsaw., 3170.
Kamòkos, Madoer., 2723.

Kamondor, Alf. Min. T. P., 878
Kamondor in taloen, Alf. Min. T. P., 3489.
Kamondor rintèk, Alf. Min. T. P., 3476.
Kamondor sëla, Alf. Min. T. P., 3476.
Kamònèng, Madoer., 2358.

Kampa, Mal, 2750.

Kampàdja, Biman., 665.

Kampak, Soe nd., 1786.

Kampala, Alf. 4. Cer., 218.

Kampèh, Minangk., 1963.

Kampis, Jav., 1786.

Kampis, Soend., 1785.

Kampoedja, Biman., 3552.

Kamrioe, Wetar, 22

Kamrioe oeöen, V es 2289.

Kamtjoe, N. Guin. 4 R., 315.

Kamtjoe ajò, N. Guin. 4 R, 315.

Kan, Alf. Min. T. S., 2512.

T. L., 3000.

58

Kànàäróé, Makas., 602.
Kanaga, Daj. Z. O. Born, 580.
Kanakané, Alf. Asil, 348.
Kanalè, Kang, Madoer. S., 602.
Kanalo, Alf. Min. Tonsaw., 3317.
Kanang, Makas., 879.
Kananga, Biman., Boeg,
Madoer. B, P., Makas., Soend.,
Kananga areuj, Soend., 331.
Kananga oetan, Mal. Amb.,
Kananga wangi, Mal. Amb.,
Kanangò, Minangk., 601.
Kanaoe, Alf. Tom, 484.
Kànàoengang, Makas.,
Kanàrè, Boeg, Makas.,
Kanari, Alf. Min. T.
Soend., 602.
Kanari babi, Mal.
Kanari bagéja, Mal.
Kanari bandang, Mal. Amb, 612.
Kanari bösar, Mal. Amb, 614.
Kanari boeroeng, Mal. Men.,
Kanari jaki, Mal. Men, 607.
Kanari kötjil, Mal. Amb, 603.
Kanari minjak, Mal. Amb, 612.
Kanari pandjang, Mal. Amb., 602.
Kanari taranaté, Mal. Men, 614.
Kanas, Daj., Lamp., Soend., 218.
Kanas beureum, Soend., 218.
Kanas bògor, Soend., 218.
Kanas prasman, Soend.,
Kanas sabrang, Soend.,
Kanàsi, Alf. Asil, 218.
Kandar loetoeng, Soend., 3302.
Kandasoeli, Bol. Mong., 1740.
Kandè-kandè oela, Boeg, ans
Kandè-kandè On Makas., 2335.
Kandëri, Lamp.,
Kandhoedjha, SE Tad.
Kandih, Minangk., 1594.
Kandis, Mal, 1594.
Kandis bini, Mal. Bill,
Kandis gadjah, Mal,
Kandis këling, Mal, 1582.
Kandis laki, Mal. Bill, 1594.
Kandis toelang-toelang, Mal,
Kandoeëng, Mimangk., 3269.
Kandoeëng rimbò, Minangk.,
Kandoejoehan, Balin. Kr, 13.
Kandoelà, Madoer., 429.
Kandoelà mèra, Madoer.,
| Kandri, Jav., 500.
| Kanè, Makas., 1302.
‚ Kang aséë, Atjeh, Dn
| Kangkò, Alf. Min. Bent,
‚ Kangkoeëng, Minangk.,
Kangkoeng, Balin, Jav.,
Kangkoeng ajër, Mal,
Kangkoeng boekit, Mal,
Kangkoeng gadjah, Mal, 3452.
Kangkoeng kèrbaoe, Mal, 537.
Kangkoeng laoet, Mal, 1893.
Kangkoeng pasir, Mal, 1891.
Kangkomé, N. Guin. Wand, 2382.
Kangkong, Madoer., Makas., 1899.
Kanidei, Minangk., 505.
Kanigara, Balin. Jav.
‚ Kanikër, Mal. Men,
Kaningoe, Soemba,
Kanjas, Lamp. 218.
Kànjèrè, Soend., 500.
Kanjère bàdag, Soend.,
Kanjèrè bàdak, Soend.,

Daj. Z. O. Born,
601.

332.
601.

3313.
‘602.

P., Biman., Madoer.,

Amb., 603.
Amb., 614.

624.

218.
153.

1594.
1594.

1593.

300.

430.

B EP)
Bain
Mal.
1558.
2281.

Z. Cer.,

Soend., 1899.

829.
532.
167.

50.

501, 1911.

Jav.,

Mal.,

1899.

Kanjèerè bôdas, Soend., 505.
Kanjèrè laoet, Soend., 1078
Kanjèrè lëmboet, Soend.,
Kanjèrè peuti, Soe ud., 500.
Kano-kano, Mal. Men” Tern,
Kanoema, Sangi, 3105.
Kanoenang, Makas., 578.
Kanonang, Alf. Min, 879.
Kanowa, Jav., 246.

Kanrè kambing, Bonth, 152
Kanrè oelâra Makas., 2335.
Kantan, Mal., 1829.
Kantan hoetan, Mal., 161.
Kantang, Bat, Mal. Bengk.,
Kantar, Alf. Min. T. P., 2968.
Kantjawali, Sas, 217.
Kantjé, Boeg, 538.

Kantjing badjoe, Mal, 1965.
Kantjing batjeö, Atjeh, 1968.
Kantong sömar, Jav., 2455.
Kaoe, Leti, 2719.
Kaoe bàsë, Alf. Boer,
Kaoe bija, Alf. Boer., 2289.
Kaoe foelan, Alf. Boer, 2748.
Kaoe hini, Alf. Boer, 3131.
Kaoe hini bòti, Alf. Boer,
Kaoe
Kaoe

504.

1686.

3131.
lawan, Alf. Boer, 760.
Kaoe mòpok, Bauggai, 2120.
Kaoe toefa, Alf. Boer, 425.
Kaoe-kàoe, Boeg, Makas.,
Kaoekané, Alf. Cer., 353.
Kaoekoed, Alf. Min. T. S., 2558.
Kaoekoer, Alf. Min. T. B. 255
Kaoela, Alf. Z. Cer., 2363.
Kaoembang, Balin, 1818.
Kaoenoe, Sermata, 2719.
Kaoera, Alf. Z. Cer., 2363.
Kaoet, Tim, 665.
Kaoewa, Alf. Cer.,
Kàoewàsa, Makas.,
Kaòl, Simaloer, 2361.
Kap, Balin, 2616.
Kapà, Alf. N.O. Halm,
Kàpà-kaäpasa, Makas., 1791.
Kapah-kapah, Hoebos 1686.
Kapaja, Alf. Min, Bol. Mong, Ja
Kapaja babinei, Alf. Min. Banu,

1295.

2719.
1961.

Sika, Tern,

Kapaja mahoeanei, Alf. Min. Bant,
665.
Kapaja mawoea, Alf. Min. T. P.,
Bent.,
Bent,

Kapaja maloi, Alf. Min. T. P.,

Kapaja mohanei, Alf. Min.
Kapaja wawinei, Alf. Min.
Kapajang, Minangk., 2575.
Kapak, Sas, 1114.

Kapal, Alf. Bn, Lel Weel We RTE

Kapal, Balin, Jav. Kr., 1161.
Kapala, Biman., 2382.
Kapala, Sangi, 665.
Kapala bëroek, Mal, 1846.
Kapalan, Jav., 810, 1841.
Kapanggjan, Balin, 949.

Kapanggjan lawak, Balin, 949.
Kapantja, Biman., 2004.
Kapantja tjina, Biman., 96.
Kapantoan, Alf. Min. Bant, 271.
Kapaoekoe, Enggano, 3470.
Kaparoen, Alf. Har., 2487.
Kapas, Jav., Madoer., Mal., Soend.,
Kapas balandha, Madoer., 1690.
Kapas banggala, Soend., 1691.
Kapas bösar, Vulg. Mal., 1685.
Kapas beureum, Soend., 1639.

3012.

Minanek., 3175.

hini méha, Alf. Boer, 3131.

1686.

v., 665.

665.

665.
665.
665.

1686.

665.

59

Kapas boelan, Mal,
Kapas djawa, Mal.,

Kapas gede, Soend., 1685.
Kapas gèndjah, Jav., 1688.
Kapas hantoe, Mal, 1759.

Kapas hideung, Soend., 1690.
Kapas inggris, Vule. Mal., 1691.
Kapas Teho, Soend., 1687.
Kapas londa, Jav., 1690.
Kapas mérah, Vulg. Mal,
Kapas mòri, Soend., 1688.
Kapas nori, Jav., 1658,
Kapas oetan, Vulg. Mal, 1759.
Kapas pandhak, Madoer., 1686.
Kapas rawang, Sum. W.K, 1872
Kapas taoen, Jav., 1691.

Kapas têngghi, Madoer., 1686.
Kapas tjinde, Sond 3590.
Kapas wölonda, Jav., 1690.
Kapas-kapas, Mal, 1791.
Kapàsa, Makas., 1686.
Kapàsan, Jav., 2165.
Kapàsó, Alf. Asil, Hila,
Kapasilan, Balin, 2096.
Kapàsò, Alf. Har., 1686.
Kapatië, Babar, 1656.
Kapèh, Minangk., 1686.
Kapèh bàatang, Minangk.,
Kapêh pandji, Minangk.,
Kapèh rimbo, Minangk.,
Kapèh taoen, Minangk,
Kapèh-kapèh, Minangk.,
Kapëlam, Lamp., 2169.
Kapèlom, Lamp. Pam., 2169.
Kapèntjoeëng, Minangk., 2575.
Kapöës, Alf. Min, 1295, 1686.
Kapös arôrò, Alf, Min. T. P.,
Kapös in taloen, Alf. Min. 1.
Kapèsè, Alf. Min. Bant, Sangi,
Kapêtjong, Minangk., 2575.
Kapidada, Jav., 3188.
Kapinango, Soend., 1191, 1196.
Kapindiëng, Minangk., 2074.
Kapini, Sum. W.K, 3154.
Kapiri, Alf. Cer., 3396.

1689.

1686.

1686.
1295.
1295.
1691.
3020.

1686.
P., 480.
1686.

Kapitoe, Alf. Min. T. B, T. L., U. P., 1973.
Kapitoe kindët, Alf. Min. T. P., 1973.
Kapitoe koeré, Alf. Min. T. L., 1973.
Kapitoe koeroemboe, Alf. Min. 'I. L., 1973.
Kapitoe koeroempoe, Alf. Min. T. P, 1975.
Kapitoe pöngapoean, Alf. Min. T. P, 1973.
Kapitoe pèngkor, Alf. Min. IT. P, 1973.
Kapitoe pöpöhènên, Alf. Bn: m B. 1973:
Kapitoe reko, Alf. Min. T. T. L., 1973.
Kapitoe rörèr, Alf. Min. T. ei 1973.
Kapitoe wangkër, Alf. Min. T. P., 1973.
Kapitoe woelan, Alf. Min. T. LT. P., 1973.
Kapitoe woerijas, Alf. Min. 1. B, 1973.
Kapitoe wòtèl, Alf. Min. T. B, T. L., 1973.
Kapò, Alf. Z. Cer., Madoer., 1295.

Kapo, N. Guin. Noemf., 1578.

Kapoeh, Alf. Min. Tonsaw., 1295.

Kapoch i taloen, Alf. Min. Tonsaw., 3234.
Kapoe, Alf. Min. T. B, T. S., 1107.

Kapoe an taloen, Alf. Min. IT. S., 1109.
Kapoe an taloen, Alf. Min. T. B, 1109.
Kapoe kajoe, Alf. Min. T. B, T. S., 1115.
Kapoe koelò, Alf. Min. T. B, 2181.

Kapoe lòkon, Alf. Min. T. B, T‚ S., 1108.
Kapoe né toöemboedoe, Alf. Min. T. S., 2181.
Kapoe né walanda, Alf. Min. 1. BI. S., 3175.
Kapoe rangdang, Alf. Min. 1. B, 1108.
Kapoe roendang, Alf. Min. T. S., 1105.

Kapoe sajawoe, Alf. KO T, B. 1192
Kapoe sajor, Alf. Min. T. Er 1117.
Kapoe woeòl, Alf. Min. in 1138,
Kapoe-kapoe, Balin, Mal. Bene 2751.
Kapoeëk, Minangk., 1295.

Kapoegoe, Alf. Min. Bent, 1124.
Kapoegoe mawoerò, Alf. Min. Bent,
Kapoelaga, Balin,
Kapoelàsan, Soc nd., 2448.
Kapoelàsan bòdas, Soend., 248.
Kapoelàsan hideung, Soc ond, 2448.
Kapoendoeëng, Minangk., 395.
Kapoendoeng, Balin, Jav., Soeud.,
Kapoer baroes, Sum. W. K, 1174.
Kapoeràtja, Mal. Mol, 580.
Kapoeràtja oetan, Mal. Mol,

30 d.

Kapoesé, Alf. Hila, Oi 1295.

Kapoet, Alf. Min. I. L., 1107.

Kapoet i lawànan, air, Re DAL 8 97
Kapoet läka, Alf. Min. 1108.
Kapoet lòkon, Alf. Min en 1108.
Kapoet né wijò, Alf. Nin. T.L, 1112.

Kapoet ni koendam, Alf, en T. L., 3175.

Kapoet woeòl, Alf. Min. T. L., 1122.
Kapoetoengan, Balin, en

Kapoja, Alf. Min, 3052.

Kapoja in taloen, Alf. Min. T. P., 3052.
Kapoja rintëk, Alf. Min. T. P., 3052,
Kapoja söla, Alf. Min. T. P., 83052.

Kapok ED Mal. Men., 3234,

Kapol, Soend., 199.
Kapol leutik, Soend., 205.
Kapòlagha, Madoer., 199.

Kapopojaän wöwóné, Alf. Min.
Kaporiaoe, Alf. W. Cer., 2336.
Kapòsi, Alf. Z. Cer., 2310.
Kaposiné, Alf. Cer., 2310.
Kapot, Alf. Min, Bol. Mong.,
Kapòtrèn, M adoer., 1188.
Kar Bote, Madoer., 2937.
Kara, Jav., 757, 2661.

Kara, Sum. W. K., 2838.
Kara andong, Ll 157.
Kara böngoek, Jav. aa.
Kara gadjih, Jav., 157
Kara Jav., 757.
Kara lëgi, Jav. j2.
Kara lokóé, Jav., 757.
Kara pödang, Jar, jn
Kara taoen, Jav.,
Kara wèdoes, Jav,
Kara-kara, Boeg,
Kàra-kàra àlë, Bocg.,
Kara-kara gatòl, Mal.,
Kara-kara minjak, Som. ka ‘K., 2351.
Kàra-kàra ròmang, Makas., 2353.
Karabàsa, Alf. Min. en 1973.
Karabista, Madoer. S., 1428.
Karabistoe, Madoer. Kn 228.
Karaboe, Minangk., 2095.
Karaè, Madoer., 934.
Karaèna kajoewa, Boeg.,
Karahan, Jav., 2124.
Karak- karak, Minangk., 3438.
Karakas, Alf. Min. T. B. 439.
Karakok, Minangk., 2735.
Karamàsa, Makas., 13.
Karambië, Minangk., 850.
Karambië gadiëng, Minangk.,
Karambië poejoeëh, Minangk.,
Karambië-karambië, Minangk.,
Karambòdjò, Minangk., 784.
Karamòdja, Bat, 784.

1295.

IK 57.
Makas. ‚ Mal,
ne

1162.

Makas., 2096.

830.
830.
2690.

509.
Boeg, Jav., Makas., Mal,

denise ge

60

199.

Karamoedjò, Lamp. Ab, 784.
Karamoentiëng, Visnangh. ore.
Eee DE rimbò nan djantan, Mi-
nangk., 2975
Karamoenting, Mal,
Karanäkang, Alf. Min.
Karandan, Jav., 666.
Karandang, Jav., 666.
Karandjhi, Madoer., 1079.
Karang àsi, Bonth, 1240.
Karangéjan, Alf. Min, 1636, 2084.
Karangójan koelò, Alf. Min. T. B, T. P.,
Karangéjan poeti, Alf. Min. T. S., 2984,
Karangéjan raindang, Alf. Min. T. P.,
Karangéjan rangdang, Alf. Min. 1. B,
Karangéjan roendang, Alf. Min. T. S,,
Karangkang banti, Bonth, 2768.
Karangkang pantji, Bonth., 1143.
Karangkang poentijanà, Makas.,
Karangoeloe, Jav., 204.
Karara, Biman., Ende h, Soemba, 340.
Kararawèjah, Soend., 2353.
Karas, Mal., 283.
Karas’ toelang, Soend., 748.
Karasoela, Jav., 2259.
Kàràtàoe, Makas,, 2346.
Karàti, Alf. Min., 2427.
Karatoepa, Alf. 'N. Laoet, Sap., 648.
Karatoesan, Alf. Min. T. B, 44,
Karatow, Madoer., 2346.
Karawà, Alf. Min. TT. Bn, LR
Karawà api-api, Alf. Min. T. B, INE
Karawà in taloen, Alf. Min. T.L,
Karawà körètan, Alf. Min. T. L, 192.
Karawà koelò, Alf. Min. T. B, 191.
Karawà maäwoe, Alf. Min. T. L, 195.
Karawà méa, Alf. Min. T. L., 193.
Karawà né asoe, Alf. Min. T, B, 195.
Karawâà né kéroet, Alf. Min. T. B, 192.
Karawaà né mörei, Alf. Min. T. L., 194.
Karawaà rangdang, Alf. Min. T. B, 193.
Karawà raprap, Alf. Min. T. B, 194.
Karawaà rarap, Alf. Min. T. L., 194.
Kardamoenggoe, Mal. Batav., 199.
Karé, Sawoe, 1301.
Karéala, Mal. Amb, 1215.
Karèjangò, Makas., 22.
Karêjò, Soend., 151,
Karèka, Madoer:, 2786.
Karèkèt, Alf. Min. T. B, T. Ts
Karèkòt lëmpar, hie Min. T.
Karèmbang, Alf. Min, 3001.
Karèmbang kajoe, Alf. Min. T. L., 2346.
Karèmbang né irene Alf. Min. T'. B, 3000.
Karòöngan, Alf. Min. L., 3063.
Karèt, Jav., Madoer., Ei 1462.
Karèt abang, Mal. Pal., 3412.
Karèt andjing, Soend., 753.
Karèt bàtang, Mal. Bengk., 1462.
Karèt böloelang, Mal. Bengk., 1453.
Karèt moending, Soend., 1462.
Karët moerai, Sum. W.K. 2029.
Karèt moerai boeroeng, Sum. W. K., 2030.
Karèt pantjal, Jav. 3140.
Karèta, Saleijer, 2865.
Karötàoe, Boeg, zr
Karêtkèt, Alf. Min.

2078.
Tonsaw.,

132.

2984.

2984,
2984.
2984,

1614.

1906.
B, 712.

S., 1906.

Karètkèt lömpad, At Min. T. S., 712
Kareumbi, Soend., 1808.

Kareumbi’ sabrang, Soend., 3034,
Kariki, Bonth, 1568.

Karikis, Alf. Min. T. L,
Karikis i lawänan, Alf.

676.

Min. T. L., 678.

Karikis makaänak, Alf. Min. T. L., 1809.
Karikis méa, Alf. Min. T. L., 1809.
Karikis poeti, Alf. Min. 1. L., 676.
Karikis sëla, Alf. Min. 1. TL, 1814,
Karik-karik, Lamp. 1462, 3515.

Karimanga, Alf. Min. Bant, 22.

Karimanga mabida, Alf. Min. Bant,
Karimanga mahèndèng, Alf. Min.
Karimènga, Alf. Min. T. B, T.L, T. P.,

22.
Bant:
TS

Karimènga in &mpoeng, Alf. Min. T. L., 940.

at
P.

Karimènga in sowa, Alt. Min. 3256.

Kariménga in taloen, Alf. Min.

Karimönga ing kajoe, Alf. Min. T. L., 940,
Karimèönga koelò, Alf. Min. T. B, T, P., 22,
Karimènga méa, Alf. Min. T. L., 22.

Karimènga poeti, Alf. Min. T. HSL
Kariménga raindang, Alf. Min. I. P., :
Karimëénga rangdang, Alf. Min. T. B,
Karimènga roendang, Alf. Min. T. S.,

be
22
22.

Karingis, Alf. Min. Tonsaw., 2921.
Kariri, Soemba, 934.

Kariskis, Alf. Min, 676.

Kariskis i lawànan, Alf. Min, 678.
Kariskis makaänak, Alf. Min, 1809.
Kariskis méa, Alf. Min. T. L., 1809.

Kariskis poeti, Alf. Min. T. L., 676.
Kariskis sëla, Alf. Min, 1814.
Karkolaka, Balin. Kr., 199.

Karo, Alf. Min. T. L., 3123.
Karoboe, Soemba, 936.

Karoboe toenoe, Soemba, 1973.
Karòdò, Alf. Min. T. P., 2648.
Karoeboeïk, Minangk., 2939.
Karoek, Balin, 2740.
Karoekam, Minangk., 1549.
Karoeménga, Alf. Min. Tonsaw.,
Karoemènga boedò, Alf. Min.
Karoemënga méha, Alf. Min.
Karoendoeng, Soend., 3165.
Karoendoeng bàdak, Soend.,
Karoendoeng goenoeng, Soc nd,
Karoendoeng sapi, Soeud., 3165.
Kàroenroeng, Makas., 3216.
Kàroentigi, Makas., 2004.
Karoet in taloen, Alf. Min. T.
Karoetoek, Alf. Min. 1. B, SOL.
Karoewing, Mal. Z. O. Born, 1149,
Karoja, Balin, Jav., 1469.
Karok, Soend., 2740.

Karok manoek, Soend., 2731.
Karokas, Alf. Min. T. B, T. I
Karokas lèwoò, Alf. Min. 1. B, 5
Karokas né sakit, Alf. Min. T.
Karokas sëla, Alf. Min. T. L., 3227
Karòkot, Madoer., 3111.

Karòkot balandha, Madoer., 3111.
Karòkot bhiroe, Madoer., 3111.
Karòkot tjätjèng, Madoer., 3111.

22.
Tonsaw., 22.
Tonsaw., 22.
3165.
3165.

B, 2453

Karòökot tjëlëng, Madoer., 3111.
Karondoe, Kang., 1107.

Karong, Makas., 3475.

Karongrong, Madoer., 1475.

Karòpò, Madoer., 2662.

Karòton, Madoer., $31, 1697.

Karòton àkor, Mader, 831.

Karòton bintang tèmor, Madoer., 831.
Karòton boentot mâàtjan, Madoer., ‚831.

Karòton djhila matjan, Madoer.,
Karòton kadoengdoeng, Madoer., 88
Karòton kar djambé, Madoer., 531.

Karòton karang ömas, Madoer., 831.

22
J

en dln

3234.
Karimènga in taloen rintök, Alf. Min. T.P.,22.
Karimènga in taloen söla, Alf. Min. T. P., 22.

61

Kasei boekir, Alf.

| Kasjänaf, N. Guin.

kòlè òlar, Madoer., 831.
langghëm bhadja, Madoer., 831.
mangkò ajam, Madoer., 831.
mangkò ömas, Madoer., 831.
òlèr, Madoer., 531.
poering, Madoer. a Gele
Karòton ramboet nôri, Mader
Karòton ramboet pôtrè, M: adoer:,
Karòtong, Madoer., 831, 1697.
Karowà, Alf. Min. Tonsaw., 1 P.,
Karowaà in asoe, Alf. Min. T. P., 195.
Karowaà in taloen, Alf. Nn. DABO
Karowaà in taloen rintök, Alf. Min. T. P.,
Karowà kawajo, Alf. Min. Tonsaw., 194.
Karowà koelò, Alf. Min. 1. P, 191
Karowà raindang, Alf. Min. ï. Pi
Karowà raindang rondòrò, Alf.
192.
Karsani, Jav., 483.
Kartaoe, Mal. Bengk., 2346.
Kartoe, Mal. Batav., 3053.
Kartoepa, Alf. Oel, Z. Cer., 648.
Kartoepa marisano, Alf. N. Laet,
Kàsa, Balin, 204,
Kàsa-kàsa, Saleijer, 1162.
Kàsai, Sum. W.K, 2830.
Kasambèré, N. Guin. Toeroe,
Kasambhi, Madoer., 3067.
Kasambi, Jav., 3067.
Kàäsang, Alf. Min. Tonsaw.,
Kasap, Mal, 821.
Kasapi, Daj. Ng, 3027
Kasat, Alf.

Karòton
Karòton
Karòton
Karòton
Karòton
Karòton
831.
S31.

191.
465,

193.

Man:

Sap., 653.

8550.

Tid. Born, 2661.

ZL. Cer., 648.
Kasat bataweé, Alf. Z.
Kasat hawai maoeï,
Kasat póna, Alf. Har,
Kasàto, Alf. Amb, Har.,
Kaàsàtoeri, Makas., 1789.
Kasawari, Mal. Mol., 698.
Kasaweé, Jav., 2181.

Kasbi, Alf. Amb, 2181.
Kasëbséb, Balin, 571.
Kasègsègan, Balin, 28937.
Kasei, Alf. Min, Bent, T. L.,
Kasei, Daj. Kat, 125.
Kasei, Mal, Sum. W.

658.
Z. Cer.,

Cer.,

Alf.

655.
645.

653.

T. S., 1402, 1409,
K., 273, 2830.

Min. Bent, 1404.
Kasèmbhoeghan, Madoer. 5, 2533.
Kasèmbhoekan, Madoer. B, P., 2533.

Kasèmbi, Soemba, 3067.

Kasèmboekan, Jav., 2533.
EE lèmah, Jav., 248.
Kasëméëk, Soend., 1133.

Kasépe, 0. Der 2181.

Kasèsèlan, Balin, DE
Kaàsëötoeri, Boe IE, 1789.

Kasidi, Alf. Min. T. S., 1281.
Kasië bàranak, Mine nek. … 2977.

Kasili, Alf. Min. T. B, IT. L., 1281.
Kasili rintëk, Alf. Min. T. P., 1280.
Kasili söla, Alf. Min. T. P., 2844.
Kasimboekan, Balin, 2533.
Kasimbòkan, Mal. BEEN 2533.
Kasimoekan;, Soend., 2533.

Kasimoekan bàdak, Soend.,
Kasimoekan gëdeè, Soe and, 28
Kasimoekan lëmboet, Soend., 2534.
Kasimoen, Mal. Dim, 1114.
Kasinèn, Balin, 1208.
Kasitéla, Alf. Cer., 1592,
4 R,

1799.
3012.
Min,

Kaso, Soend.,

Kasoemba, Alf. 791.

62

Katéla djaran, J 1892.
Katéla alone a: … 2181.
Katéla émbjah, Jav., 1892.
Katêéla gandoel, Jav., 665.
Katéla gantoeng, Jav., 665.
Katéla gèmblok, Jav., 665.
Katéla gëtak-gëtik, Jav., 1592.

Kasoemba, Alf. Min., bend Makas., Soend., 667.
Kasoemba këling, Jav., 460.
Kasoemboò, Minangk., 667.

Kasoena, Balin, 141.

Kasoengka, Soend., 1669.

Kasoengka beureum, Soend., 1670.
Kasoengka beurit, Soend., 1670.
Kasoengka gödè, Soend., 1670. Katéla grandeèl, Jav., 665.
Kasoengka oentjal, Soend., 1070. Katéla kangkoeng, Jav., 1592.
Kasoewang, Alf. Min. I.S., 520. | Katéla kaspé, O. Jav., 2151.
Kasoewari, Mal. Mol, 698. | Katéla koemis, Jav., 1892.
Kasombha, Madoer., 460. Katéla koenir, Jav., 1592.
Kasombha bhiroe, Madoer., 460, Katéla krèntil, Jav., 2181.
Kasombha bhiroe langè, Madoer., 460. Katéla lèngkong, Jav., 1592.
Kasombha boengò, Madoer., 460. Katéla mènjog, 0. Jav., 2181.
Kasombha katabang, Madoer., 667. Katéla pöndöm, Jav., 1592.
Kasombha klèng, Madoer., 460. Katéla poöeng, Jav., 2151,
Kasombha lor, Madoer., 460. Katéla randoe, Jav., 2181.
Kasombha manè, Madoer., 460. Katéla sölat, Jav., 1892.
Kasombha sarê, Madoer., 460. Katéla sömbawa, Jav., 1892.
Kasongkêt, Soend, 2676. Katéla tjëmporang, Jav., 2181.
Kaspé, 0. Jav, 2181, Katélan, Jav., 2910.

Kasra, Soend., 2626. Katölëng, Jav., 524.

Kastèl, Kei, 665. Katélò, Minangk., 1892.
Kastéla, Alf. Amb, Tern, Watoeb., 3550. | Katèmaä, Kang., 1961.

Kastèla, Alf. Boer, 645. Katöng, Jav. Soend., 973.
Kastóla, Alf. Z. Cer., 1892. Katépan, Jav, 1067.

Kastêla, Kang, 2181. Katêpèng, Balin., Jav., Soend., 679.
Kastéra, Alf. N. Laoet, Sap, 1892. Katèpèng, Soend., GOL.
Kastóéra, N. Guin. Noemf., 8550. Katèpèng bàdak, Soend, 679.
Kastoeri, Jav, 1789. Katèpèng köbo, Jav., 679.
Kastoeri hoetan, Mal, 1675. | Katèpèng sapi, Jav., 679.
Kastòlam, Kang., 1346. | Katöpoes, Jav., 200.

Kastòre, Madoer:, 1759. Katès, Jav., Madoer., Mal. Pal, Sas, 665.
Kata, Soemba, 2504. Katès boeboer, Jar, 605.

Katabang, Soembawa, 1892. Katès dhaging, Madoer., 665.
Katak, Jav., 1117. k Katès gamblok, Jav., 665.
Katak boenga, « Tav, 1117. Katès gantoeng, Jav., 665.
Katak dèwot, Jav., 1117. | Katès gèmblok, Jav., 665.
Katak lawó, Jav, Ì117. Kates gönthong, Madoer., 665.
Katak woenga, Jav, 1117. | Katès kapoer, 0. Jav., 665.

Katàka, Boeg, 2551. Katès lànang, Jav, 665.

Katama, Alf. Min. T. L., aa
Le

Katama poeti, Alf. Min. ‚ 3159.

Katama poeti sëla, Alf. hin” mel bb:

Katamach, Alf. Min. Tonsaw., 2275.
Kaätang-kàtang, Balin, 1897.

Katapang, Balin, Jav., Madoer., Makas., Mal. Amb,

Soend., 3313.
Katapang beureum, Soend., 3313.
Katapang bòdas, Soend., 3313.
Katapang göde, Soend., 3313.
Katapang goenoeng, Soend., 1225.
Katapang oetan, Mal. Amb, 3315.
Katapang panté, Mal. Amb, 3313.
Katapang pétjé, Mal. Amb, 3313.
Katapèan, Balin, 2153.
Katapiëng, Minangk., 3313.
Katapiëng batoe, Minangk., 3313.
Katapiëng rimbò, Minangk., 3313.
Katari, Minangk., 940.
Kataroëng, Makas., 196.
Katawoe, Solor, 857.
Katé-kate, Alf. N. O. Halm, Tern, 532.
Katé-katé goenoeng, Mal. Mol, 264.
Katé-katé kòötjil, Mal. Mol, 533.
Katé-kató oetan, Mal. Mol, 533.
Katé-katé panté, Mal. Mol, 533.
Katéja, Mal. Batav., 513.
en Jav., 2936.
Katéla, Jav., 665, 1892.
Katéla’ andong, J av, 2181.
Katéla boedin, Jav., 2181.

‚ Katimoen njingnjing, Balin, 2257.

Katès rambaj, Madoer., 665.
Katès sàlak, Jav., 665.
Katès talpèk, Ne P., S., 665.

‚ Katès talpèt, Madoer. B, 665.

Katès wadon, Jav., 665.
Katija, Soend., 513.

Katijaoe, Mal. Z. O. Born, 2549.
Katila, Mal. Bengk., Tel. Bet, 1592.
Katilajoe, Jav., 1296.
Katilajoe watoe, Jav., 2016.
en Daj. B., 830.
Katilèn, Alf. W. Cer., Ároe, 846.
Katilompa, J av, 1227.
Katilòpòro, Boeg, 2859.
Katimaä, Balin, 1961.
Katimaän, Balin, 1961.
Katimaha, Jav., 1961.

‚ Katimahar, Mal, 1961.

Katimanga, Jav., 1961.
Katimba, Alf. Tom., 160, 890.
Katimbang, Makas., 160, 590.
Katimboe, Alf. Min. Bent, 3169.

Katimboe, Alf. Min. Bent., Tonsaw., 78
Katimboe sangi, Alf. Min. Tonsaw., 754,
Katimboe walanda, Alf. Min, Bent,

Katimèsmêës, Balin, 1535.
Katimoe, Alf. Min. T. P., 784,
Katimoen, Balin., Soend., 934.
Katimoen dapdap, Balin., 934.
Katimoen gantoeng, Balin, 934.

Katimoen oekoe, Balin, 934.
Katimoesmoes, Zan Semb.,
Katirah, Een Kr., 1765.
Katisan, O. Jav. or
Kàtja, Boeg, 3.

Katja piring, Jav., Mal,
Katjamba, Biman., 3456.
Kàtjang, Balin, Jav., Kang.,
Kàtjang, Boeg, 3216.
Kàtjang, Madoer. B, P., 284.
Kàtjang agël, 0. Jav., 1162.
Kàtjang babi, Mal, 2353.
Kätjang bali, Jav., 538.
Kätjang bangkoewang, Minangk., 2
Kàtjang baòe, Bonth, 2662.
Kàtjang böngoek, Soe end, 2350.
Kàtjang böngoek bòdas, Soend.,
Kätjang böngoek hèdjò, Soend.,
Kàtjang böngoek hideung, Soc nd.,
Kaâätjang boeloe, Mal, 3311.
Kàtjang boentjis, Mal., Soend., 2666.
Kàtjang boentjis bòdas, Soend., 2666.
Kätjang boentjis hideung, Soend., 2666.
Kàtjang boentjis leutik, Soend., 2666.
Kàtjang bògor, Soend., 3404.

Kàtjang bòtor, Soend., 2865.

Kàtjang dadap, Soend., 3456.

Kàtjang dapdap, Balin, 3456.

1535.

Soend., 1604.

Mal., Soend.,

2350.
2350.
2350.

Kàtjang djawa, Mal. Men, 284.

Kàtjang djöpoen, Soend., 1664.

Kätjang djëpoen beureum, Soend., 1664.
Kàtjang djëpoen bòdas, Soend., 1664.
Kàtjang djöpoen hèdjò, Soend., 1664.
Käàtjang djöpoen hideung, Soend., 1664.

Kàtjang djògò, Soend., 2663.
Kàtjang gamêët, Soend., 757.
Kàtjang gléjor, Jav., 2662.
Kàtjang goedé, Jav., 535.

Kàtjang goenoeng, Vulg. Mal, 1070.
Kàtjang gorèng, Makas., 284.
Kàtjang hantoe, Mal, 625.
Kàtjang hantoe darat, Mal., 908.

Kätjang hèdjò, Soend., 2663.

Kàtjang hèrang, Soend., 2663.
Kàtjang hidjaoe, Mal, 2663.
Kàtjang hiris, Soend., 538.

Kàtjang hiris bòdas, Soend.,
Kàtjang idjo, Balin, Jav., 2603.
Kàtjang irëng, O. Jav., 2663.
Kàtjang iris, Vulg. Mal, 538.
Kàtjang iris boerik, Vul. Mal., 538.
Kätjang kädjoe, Madoer., 538.
Kàtjang kajò, Minangk., 538.
Kàtjang kajoe, Mal. 535.
Kàtjang kajoe bötina, Mal.,
Kàtjang kapri, Jav., 757.
Kàtjang kara-kara, Mal, 1162.
Kâtjang kara-kara gatël, Mal., 2353.
Kàtjang katjipir, Balin, Jav., 2865.
Käàtjang ködöëlai, Mal, 1664.
Kätjang ködölé, Mal. Batav.,
Kàtjang këékara, Mal. Batav., 1162.
Kàtjang kötjambah, Mal., 3456.
Katjang kòwas, Soend., 2350.
Kätjang landjaran, Jav. … 284.
Kàtjang laoet, Mal, 1106.
Kâtjang manila, Mal., 3494.
_ Kàtjang mas, Vulg. Mal, 2662.
Katjang mérah, Mal., 8456.
Kàtjang mijang, Minangk., 2853.
Kàtjang monjèt, Soend., 2664, 2665, 2901,
Kàtjang oetan, Mal. Men, 691, 3457.
Kàtjang oetji, Soend., 2900.

1075.

1664.

2661.

68

Kàtjang oetji leuweung, Soend., 2900.
Kàtjang oetjoe, Balin, 2900.

Kàtjang pandjang, Mal, 1162.

Käàtjang pandjang, Mal. Batav., 3456.
Käàtjang parang, Mal, 626.
Kaàtjang pèndèk, Mal, 2666.
Katjang pèndém, Jav., 284.
Kàtjang pèroet ajam, Mal, 3456.
Käàtjang peudjit, Soend., 3456.
Kàtjang poeh, Balin, 535.
Kàtjang poeöeh, Balin, 538
Kätjang poetih, Mal, 157.
Kàtjang ranti, Balin, 1162.
Kätjang ridjig, Balin, 2666.
Kaätjang roedji, Jav., 2900.
Kàtjang roewaj, Soend., 2666.
Kàtjang rowaj, Soend., 2666.
Kàtjang saboek, Jav., 1162.
Kätjang sèrinding, Mal., vee
Kaàtjang soeöek, Soend.,

Kàtjang soetra, Balin, ie
Kàtjang tanah, Balin, Mal., 284.

Kàtjang taneuh, Soend., 284.
Kaätjang taoegóé, Mal., 3456.
Kaätjang tjina, Jav., Mal, 284,
Kàtjang tjindai, Mal, 2663.
Kaätjang tjinde, Jav, 2663.
Kàtjang tjinde, Soend., 2663.
Kàâtjang toenggak, Jav., Mal.
Kàtjang toepei, Mal, 2759.
Kàtjang toeris, Mal. Tim, 538.
Kätjang toeroes, Soend., 3456.
Kàtjang togè, Makas., 3456.
Kätjang wilis, Balin, 2663.
Kätjang-kàtjang, Sun. W.K,
Kaàätjangan EE O. Jav., 378.
Katjapèe, Madoer., 2831, 3027.
Katjapi, Jav, Soend., 2831, 3027.
Katjapi mònjèt, Soend., 3027.
Katjar, Gajo, 2004.

Katjökloek, Jav., 2936.
Katjömbang, Jav., Soend., 1262.
Katjömtjöm, Balin, 3216,
Katjèpèr, Madoer., 2865.

Katji, Mal. Amb, 450.

Katjipir, Balin, Jav., 2865.
Katjipot, Jav, 3019.

Katjiwêr, Bat. Dair., 1951.
Katjòbhoeng, Madoer., 1042.
Katjöbhoeng boengò, Madoer., 1042.
Katjòbhoeng pòtè, Madoer., 1042.
Katjoe, Gajo, 3396.
Katjoeboeëng, Minangk.,

Batav., 3456.

628.

1042.

Katjoeboeëng poetiëh, Minangk., 1042.
Katjoeboeëng sirah, Minangk., 1042.
Katjoeboeng, Jav., 1042,
Katjoeboeng irëng, Jav., 1042.
Katjoeboeng kasihan, Jav., 1042.
Katjoeboeng poetih, Jav., 1042.
Katjoebong, Makas., 1042.
Katjoebong kamoemoe, Makas., 1042.
Katjoebong kèbo, Makas., 1042,
Kàtjoenda, Biman., Boeg., Makas., 2188.
Katjoeng, Mal, 3426.

Kàtjoewadaà, Boeg., 338.
Katjombrang, Jav., 196.
Katjombrangan, Jav., 2765.

Katjòpèng, Madoer., 2645.
Katòdjò, Saleijer, 2185.

Katoe, Jav., 3053.

Katoek, Soend., 3053.

Katoek laoet, Soend., 3469.
Katoelampa, Balin, Soend., 1227

Katoelampa bàadak, Soend., 122
Katoembah, Balin, Biman., 855.
Katoembar, Daj. 4. O. Born, Jav.,
Katoembàra, Boeg, Makas., 855.
Katoembaran, Jav., 1580.
Katoempang, Soe nd., 574, 3451.
Katoempang bàdak, Soend., 573,
Katoempang bòdas, Soend., 1847.
Katoengga, Biman., 755.
Katoentjar, Soend., 555.

Katoepè baroek, Minangk., 2432.
Katoeri, Alf. N. O. Halm., 3110.
Katoetè, Bonth, 1211.
Katoetoengkoel, Soend.,
Katok, Sas, 780.
Katoktòkan, Balin, 940.
Katola, Bat. Dair., 9106.
Katòmas, Soend., 531.
Katombhar, Madoer., 585.
Katòmong ròmang, Boeg, 2906.
Katondè, Boeg, 3465.
Kàtondèng, Makas., 3465.
Katongghing, Madoer. B, 2643.
Kàtong kàtong, Boeg, 2811.
Katoprak, Jav., 1001.
Katrangan, Balin. 2462.
Kàwaà, Boeg, Makas., Mal. Pal, 834.
Kàwaà bàlandà, Boeg., Makas., 3332.
Kàwà mönggala, Mal. Pal, 3332.
Kawaë, Alf. Boer, 2557, 2569.
Kawak, Alf. Min. T. S:, 3042.
Kawandji, Balin, 1079.

Kawang, Mal. W. Born, 1823.
Kawang, O. Jav., 1825, 2539.
Kawaoe, Soend., 2510.

Kawaoe leutik, Soend., 1060.
Kawaoean, Alf. Min. T. S., 1799.
Kawas, Leti, 1686.

Kawaàsi, Alf. N. 0. Halm,
Kawèni, Jav., Soend., 2175.
Kawèni tipoeng, Soend.,
Kaweéra, Solor, 348.
Kawësar, Alf. Min. T. B, T. P.,
Kawösar in dèkat, Alf. Min. T.
Kawidei, Alf. Min. T. S., 2169.

555.

1310.

2362.
2175.

T. S., 984.
P., 2195.

Kawiei, Babar, 3011.

Kawilei, Alf. Min. T. B, T. P., 2169.
Kawilei kowini, Alf. Min. T. B, T. P, 21%5.
kon, Soemba,, 135.

Kawis, Jav. ee

Kawis watoe, ; Jav., 1429.
Kawista, Jav. Soend., 1428.
Kawista krikil, Jav., 1429.
Kawista watoe, Jav., 1429.
Kawitan, Alf. Min. T. S., 2730.
Kawoeng, Soend., 322.

Kawoeng gëde, Soend., 322.
Kawoeng gèndjah, Soend., 322.

Kawoeng hawara, Soend, 322.
Kawoeng hideung, Soend., 322.
Kawoeng karinding, Soend., 322.
Kawoeng këmbang, Soe de ‚322.
Kawoeng paràsi, Soend.,

Kawoeng saèran, Soend., 85.
Soend., 2904.
Kawòkin, N. Guin. Jaoer, 3550.

Kawona, Soemba, 2345.
Kawòrò, Soend., 1759.
Kéama, Alf. Min, 1889.
Kéan, Alf. Z. Cer., 2436.
Këbak, Jav., 1434.
Kèbög, O. Jav., 1434.
Köbök, Jav., 1434.

64

‚ Këökara loengsir, Balin,
Këkara oedang,

Köbök bóérang, Juv., 1434,
Köbëk poetih, Jav., 1465.
Köébömbèöm, Mal. Batav., 217
Köböén, Jav., 425.
Köbön-köbön, Balin, 425.
Kèëbésak, Tim, 7.
Köboeï, Sawoe, 2663.
Këöboenoe, Sawoe, 1442.
Kèöbowan, 0. Jav., 35la.

(9.

Köchèëmèlön, Alf. Min. Tonsaw., 2749.

Ködada, O. Jav., 3188.
Këdahoeng, Mal. Batav., 2602.
Kèdalèn, Jav., 655.

Ködali, Jav., 2937.
Këdampal, Balin. Semb., 407.
Ködangsa, Atjeh, Mal, 756.

Kèëdangsoel, Jav. Kr. D., 1664.
Kêdaoeng, Mal, A
Ködawaà, Alf. Min. le 191.

Ködawà api-api, Alf ‘Min. E 193.
Kédawà mawoöe, Alf. Min. T, se 194.
Ködawà né asoe, Alf. Min. T. S., Pre
Kédawa né kéroet, Alf. Min. T. S., 192.
Ködawà poeti, Alf. Min. T. S., ia.
Kèödawà roendang, Alf. Min. T. 193.
Këdawoeng, Jav., 2602.

Kèdël, Alf. Min. T'onsaw., 3139.
Ködëlai, Mal, 1664.

Këdélé, Balin, Jav., Mal. Batav., 1664.
Ködörang, Mal, 937.

Këdërat, Jav., 2319.

Kèdhang, Madoer., 1563.

Këdhang, Madoer. B, S. 2361.

Këdhoe, Madoer., 3142.
Ködijat, Alf. Min. T. S.,
Këdinding, Jav., 118.
Kèëdingding, Jav., 118.
Köédjaté, Daj. W. Born, 720,
Kedjawas, Mal. Tim, Rotin.,
Këdji, Jav., 1201.
Kèdji böling, Jav.,
Këdoe, Jav., 3142.
Këödoedoek, Atjeh,
Këdoekdoek, Balin, 2222.
Këdoja, Jav., 1186, 1192.
Kèdoja sapi, Jav., 208.
Kédondong, Mal, 3216.
Këdondong boelan, Mal,

1669.
1716.
2562.
1761.

99)

619.

Këédondong boelan poetih, Mal,

Këdondong hoetan, Mal, 615.
Këdondong këöroet, Mal, 616.
Kèédondong matahari, Mal, 609.
OLON, Balin, Jav., 3216.
Këdot, Jav., 984.
Köhabó, Sawoe, 3067.
Kèhèng, Alf. Min. Tonsaw.,
Kèhoò, Tern, 1573.
Kéjoe, Soemba, 698,
Këkadjar, Balin, Jav.,
Këökalek, Sas, 1818.
Këékapong, Lamp. 3126.
Këkara, Balin, 2661.
Këkara, Mal. Amb., Batav.,
Këkara arit, Balin, 626.
Kökara djoelêh, Balin, 629.
1162.
Balin., 3456.
Këkara parang, Mal. Batav.,
Këkaras, Mal, 283.
Kökarèt, Lamp. 1462.
Këkarik, Lamp. 1462.
Kökarik akar, Lamp, :
Këkarong, Sas, 224.

459.

2961.

1162.

626.

3030.

Kökatjé, Balin, 535.
Kökatoek, Sas. 780.

Kèkèb, Soend., 2731.

Kökei, Daj. Kat, 2512.
Këökémbang laoet, Lamp, 1.
Këkëpahan, Balin, 3234.
Këkèto, Alf. N. O. Halm, 1537.
Kèkèwang, Alf. Min. T. B, 1464, 1515.
Kökoela, Mal. Bengk., 1573.
Kökoeniran, Alf. Min. T. L, 3557.
Këkoepoe, Mal, 555.
Kökombaän, Alf. Min, 2028.
Kéla, Alf. Min. Bent., 630.

Këla, Sawoe, 315.

Këlabang, Mal, 1583.
Kölabët, Jav., Mal. Batav., 3374.
Këladi, Mal, 847.

Këladi ajër, Vulg. Mal., 104.
Kèladi oedang, Mal, 547.
Köladi oelar, Mal, 150.
Këladi pari, Mal., 1006.
Këladi rimaoe, Mal, 149.
Këladi sëratah, Mal, 847.
Këladi tëlor, Mal, 847.
Këladi tjina, Mal, 547.

Köëlai, Kor, 475.

Köëlai léré, Sawoe, 1852.
Kêëlailinga djawa, Sawoe, 2736.
Köëlaiwoe, Sawoe, 404.

Këlajoe, Mal., 1296.

Köëlajoe hitam, Mal, 358.
Kölambir, Mal., 830.
Këlampas, Mal. Batav., 11.
Këlampës, Mal. Batav., 2477.
Këlampong, Mal, 1487.
Këlampong agas, Mal, 1516.
Këlampong ajër, Mal, 1434.
Këélampong boekit, Mal, 1487.
Këlampong boeroeng, Mal, 1434.
Këlampong djantan, Mal, 1434.
Këélampong gadjah, Mal, 1487.
Kèlampong mata poenei, Mal, 1448,
Këlampong mérah, Mal, 1516.
Kélan, Alf. Z. Cer., 2218.
Këlangsa, Atjeh, 756.

Këlapa, Mal, 530.

Kéëlapa djënggé, Mal. Batav., 2091.
Këlapa laoet, Vulg. Mal., 2091.
Kölapa padi, Mal., 830.
Këlapa poejoeh, Mal., 530.
Kölapa poewan, Mal, 530.
Këlapò, Mal. Bengk., 830.
Kölat, Mal, 1314.

Kêëlat api, Mal, 1324.

Kölat asam, Mal, 1321.

Këlat bölijan, Mal, 1324.
Kéëlat bëroewang, Mal, 931.
Këlat bësar, Mal, 1345.

Kélat bising, Mal, 1327.

Këlat boenga, Mal, 1353.
Köëlat boeroeng, Mal, 1335.
Këlat djamboe, Mal, 1335.
Këélat djamboe ajër, Mal, 1354.
Këlat djantan, Mal, 1346.
Kéëlat hitam, Mal, 931.

Kelat hoetan, Mal, 2597.
Kéëlat koboe, Mal, 1350.
Kölat lapis, Mal, 1324.

Kölat ménahoe, Mal, 1958.
Kélat mérah, Mal, 1334.
Kéëlat nasik-nasik, Mal, 1339.
Kölat paja, Mal, 1049.

Kölat pasir, Mal, 2594,

65

‚ Këölat pönaga, Mal, 1346.

Kölat poetih, Mal, 1348.

Këlat poetih boekit, Mal, 1322.
Këtat poetra, Mal, 1354.

Kölat tandoek, Mal, 1927.

Këlat toelang, Mal., 269.

Këlawar, Mal., 3346.

Kélé, Alf. Z. Cer., 1305.

Kölöboek, Mal, 1508.

Kölédang, Mal, 350.

Kölédang böroek, Mal, 349.
Këélèdèk, Mal, 1892.

Kölëlawar, Mal, 3346.

Këlëmajoeh tölor, Mal, 963.
Kölëmbahang, Mal, 1818, 1820.
Këölömbahang padi, Mal, 723.
Këlëmbak, Mal, 283.

Kölembak boenga, Mal, 283.
Këlömbaoean, Alf. Min. T. L., 1799.
Këöëlëmbaoean in taloen, Alf. Min. T. L., 1790.
Këlëmbaoean röéndai, Alf. Min. T. L., 1799.
Kölémbi, Alf. Min. T. B. T. S., 342.
Kölëmboeng, Alf. Min. T. L., T. P., 3104.
Kölémboeng i lawànan, Alf. Min. T. L., 3104.
Këlëmboeng rintëk, Alf. Min. T. L., 3104.
Kölömboeng sèla, Alf. Min. T. L., 3104.
Këlömoer, Alf. Min. T. B, T. L., T. P., 3521.
Kölèndé, Sas., 784.

Kèëlèndé boenga, Sas., 784.
Kölöngan, Alf. Min. T. L., 3306.
Këlèntit njamoek, Mal, 824.
Kölërëk, O. Jav., 3031.

Keèlès, Madoer., 404.

Kölèt, Alf. Min. T. P., 831.

Kölèt rintök, Alf. Min. T. P., 831.
Kölèt söla, Alf. Min. T. P., 831.
Kêëlöwih, Soend., 339.

Kóli, Kisar, 3113.

Kêëli-këli, Boeg, 17.

Kélibang, Mal, 1108.

Kölijat, Alf. Min, 1669.

Këlimpànang, Mal., 3076.

Kölirik, Jav., 658.

Kêëlis, Jav., 1358.

Kòlò, Alf. Halm., Min, Tern, 2345.

Kêlo, Soemba, 2361.

Kèlò i lawànan, Alf. Min. T.L, 3190.
Kèlò in tasitj, Alf. Min. T. P., 119.
Köloe, Soemba, 2361.

Këloebi, Mal, 3545.

Këéloeï, Mal. Pal, 475.

Këloekoep, Mal, 3121.

Këloeloet gadjah, Mal, 334.
Kéloeloet mérah, Mal, 961.
Këloeloet poetih, Mal, 3136.
Këéloempang, Mal., 3234.
Këéloempang bras, Mal, 3243.
Kêloempang boeroeng, Mal, 3244.
Köloempang hoetan, Mal., 3244.
Kéloer, Mal, 339.

Këloetoem, Mal, 337.

Këélompang, Mal, 3234.

Këélompang bèras, Mal., 3243.
Kölompang boeroeng, Mal., 3244.
Këölompang hoetan, Mal, 3244.
Këlona, Mal, 1116.

Këlongkang, Balin, Mal. Batav., 2865.
Kèlor, Balin, Jav., Kang., Mal, Soend., 2345.
Kèlor goenoeng, Mal. Amb, 2755.
Kèêlor laoet, Mal. Amb., 119.

Kèêlor loemoet, Balin, 2345.

Kèlor maoenggi, Balin, 2345.

Kèlor moenggi, Balin, 2345,

66

Kèlor oetan, Mal. Amb., 2755.
Kèlor panté, Mal. Men., 119.
Kölorak, Mal, 596.

Kèlòran, Jav., 1127.

Kèlòrò, Boeg., Makas., 2345.
Kölòtom, Mal. Pal, 337.
Kölòtom nangka, Mal. Pal, 1707.
Kèm, Balin, 1549.

Köm-sököm, Madoer., 2579a.
Kömadèh, Jav., 2096.
Kèmadéjan, Jav., 2096.
Kömadijan, Jav. Teg., Madoer., 2096.
Kömadoeh, Jav., 1554, 1987,
Kèmadoeh köbo, Jav. Ne, 1994,
Kömadoeh kidang, AE: 1995.
Kèmadoeh maésa, J Kr. 1994.
Këmadoeh sapi, Jav., oor.
Kèmadoehan, Jav, 2096.
Kömandèn, O. Jav., 2225.
Këémandèn séwoe, O0. Jav., 749.
Kèëmang, Mal, Soend., 2170.
Kömang bàdak, Soend., 2170.
Kömang binglò, Soend., 2170.
Këmangé, Bat, 2477.

Kèmangi, Jav., Mal. Batav., Sas, 2477.
Kömangi abang, Jav., 2477.
Kömangi oetan, Mal. Batav., 2476.
Kèmangi poetih, Jav., 2477.
Kèömarogan, Jav., 1720.
Këömbahang, Mal. Pal, 1818.
Kömbala, Soemba, 507.

Kömbang abang, 0. Jav., 534,
Kömbang ajör goelò, Mal. Batav., 2956.
Kömbang ajör mawar, Vulg. Mal, 2986.
Këémbang bangah, Jav 211.

Kèmbang bangké, Vulg. Mal, 211.
Kémbang batjin, O. Jav., 2967.
Këmbang boegang, Soend., 511.
Këmbang boekoe-boekoe, Soend., 2051.
Kömbang dèdès, Soend., 3037.
Kèmbang djawa, Balin, 679.

Kömbang ésoek soré, Jav., 2319.
Kömbang gambir, Jav., 1935.

Kömbang gödang, Jav., 630.

Kömbang gödang abang, Jav., 630.
Kèmbang gödang koening, Jav., 630.
Këmbang gëni, Jav., 514.

Kömbang goelò, Soend., 2986.

Kèmbang kantjing, Jav., 1678.
Kömbang kastoeri, Jav., 2963.
Kèmbang kàtja piring, Jav., Soend., 1604.
Kèmbang köpiting, Jav. ‚ 2973.
Këémbang kërang, Balin, 231.
Këmbang kikir-kakar, Vulg. Mal., 2229.
Këmbang kirang, Balin, 231.

Këémbang koekoe matjan, Mal. Batav., 1661.
Kémbang koening, Balin, O. Jav., 683.
Kömbang koening, Mal. Tim, 4.
Kömbang koening praoe, Balin, 679.
Kèmbang lawang, Vulg. Mal, 1318.
Kèëmbang lintangan, O. Jav., 1847.
Kömbang mantéga, Jav., Soend., 3277.
Kömbang mas, Vulg. Mal, 359.
Kömbang matahari, Vulg. Mal, 1752.
Këémbang mèntoelan, O0. Jav., 1678.
Kömbang en Jav., 534.
Këémbang nòdja, Jav., 2648.

Kömbang pagi soró, Mal. Batav., 2319.
Kömbang pòlèt, Sas, 3438.

Kömbang pöngantèn, Mal. Batav., 2462.
Kömbang pita, Vulg. Mal, 3258.
Këömbang pitjah piring, Soend., 2948.
Këömbang poekoel ampat, Mal. Batav., 2319.

Kömbang poeloe, Jav., 667.
Kömbang poetih, Jav. Ng, 2311, 2938.
Kèmbang ros, Vulg. Mal, 2986.
Kèmbang santön, Vulg. Mal, 1914.
Këémbang santën koening, Vulg. Mal, 1915.
Kémbang santén mêrah, Vulg. Mal, 1918.
Kèmbang santën poetih, Vulg. Mal, 1925.
Kömbang sangéngé, O. Jav., 1752.
Këmbang sapatoe, Vulg. Mal, 1796.
Kömbang sari tjina, Mal. Batav., 3460.
Kömbang sëdëp malëm, Jav., Mal. Batav.,
Soend., 2806.
Kömbang sëpatoe, Vulg. Mal., 1796.
Këmbang söpatoe mérah, Vulg. Mal., 1796.
Kömbang söpatoe poetih, Vulg. Mal., 1796.
Kömbang seureuh, Soend., 57.
Kèmbang séwoe, Jav. 21
Kömbang sisir, Soend., 3349.
Këmbang sisit beusi, Soend., 2693.
Kömbang slingëör, O. Jav., 2967.
Kömbang soendël malëm, Jav., Soend., 2806.
Këémbang soengsang, Jav., 1661.
Kèëmbang soesoe këbo, Jav., 3277.
Kömbang soesoe moending, Soend., 3277
Këémbang soré, Jav., Vulg. Mal, 4
Kömbang sröngéngé, Jav., 1752.
Kömbang sringéngé, Sas, 1752.
Kèmbang tai ajam, Mal. Batav., 3291.
Kömbang tambaga, Soend., 3274,
Kömbang tambaga nd Soend., 3460.
Këmbang tèlèk, Jav., 1984.
Këémbang tëlöng, Jav., Soend., 824.
Këömbang tölêng bòdas, Soend., 824.
Këmbang tölëng boelaoe, Soc nd., 824.
Këmbang tëléng soesoen, Soend., 524.
Kömbang tëloeki, Mal. Batav., 3501,
Kömbang tëmbölèek, Jav., 3291.
Kèëmbang tjoelan, Mal. Batav., 96.
Këmbang wèra, Soend., 1796.
Këémbang wonga tali, Jav., 13.
Kèmbël, Alf. Min. T. P., 520, 3111,
Kèmbës, Alf. Min, 1314.
Këmbës in ëmpoeng, Alf. Min, T. B, 1377.
Kömbös in taloen, Alf. Min. T. P., 1377.
Kömbös koelò, Alf. Min. T. P, 1337.
Kömbès mawar, Alf. Min. T.L. T. P., 1330.
Kömbès méa, Alf. Min. T. L., ee
Kömbès raindang, Alf. Min. T. P., 1337.
Kèömbhang, Madoer., 2298.
Këéëmbhang aêng mabar, Madoer. S., 2956.
Këéëmbhang aèng mawar, Madoer., 2956.
amban bhiroe, Madoer. S., 601.
Kömbhang boengò tèlöng, Madoer., 524.
Kèmbhang boengò tjölëng, Madoer. B, 524.
Kömbhang djhaï, Madoer., 2295.
Këmbhang djhöpon, Madoer., 5.
Kömbhang roes, Madoer., 2986.
Kömbhang ghambhir, Madoer., 1935.
Kömbhang kònèng, Madoer., 2295.
Kömbhang manglèh, Madoer., 2299.
Këmbhang marsiki, Madoer., 2298.
Kömbhang mata arè, Madoer., 1752.
Kömbhang moendhoeng, Madocr., 25
Kömbhang tampong aré, Madoer., 1
Kömbhang tapong arè, Madoer. S.1

an 15

98
De
52

to te Me

| Kömbhang tjampaka, Madoer., 2295.

Kömbhang tongkèng, Madoer., 2643.
Këömbili, Mal, 846.

Kòèmbili hoetan, Mal. 3223.
Kèmbili wèlanda, Mal, 3175.
Kömbirit, Jav., 3282.

Kömëding, Lamp. 636.

Këéméël, Alf. Min. T. P., 520, 3111,

67

Këémèlèng, Midd. Sum, 135. Kèöndal rambat, Soend., 2857.
Kömèëndèlan, O. Jav., 1268. Kèndal sapi, Jav., 3455.
Kömëöndjing, Jav., 1587. Kèëndéka nasi, Mal. Batav., 513.
Kömèndjing këbo, Jav., 1590. Kèndèm, Alf. Min, 2551.
Këémöniran, Mal. Batav., 2690. Kèndèm rintëk, Alf. Min. T. P., 2551.
Kömöroekoep, Jav., 1733. Kèndèm söla, Alf. Min. T. P., 2553.
Kömösindël, Lamp., 697. Kèndèm wöwöné, Alf. Min. T. P., 2550.
Köméësoe, Jav., 1216. Kèndèng, Alf. Min. Tonsaw., 2551.
Kömëtroe, Lamp. 3059. Kèndèng disik, Alf. Min. Tonsaw., 831,
Kömid, Lamp. 3142. Kèöndöri, Mal, 3.

Kömili, Atjeh, Sum. W. K., 846. Kòöndöri batang, Mal. 42.

Këmili, Koeboe, 135. Këndhal, Madoer., 879.

Këömiling, Koeboe, Lamp., 135. Köndi monjèt, Soend., 2435.
Kèminting, Vele talen, 135. Köndis, Alf. Min. T. B, T. L., Tonsaw., T. S., 1598.
Kömirèn, Jav., 1786. Kòöndis, Alf. Min. T. B, T. S., 972.
Këömiri, Jav. Ng., Mal. Batav., 135. Köndis im bakajoe, Alf. Min. Torisaw., 1602.
Këömiri söpöt, Jav., 2517. Kèndis méa, Alf. Min. T. L., 1600.
Kömiri tjina, Mal. Batav., 1786. Köndis röndai, Alf. Min. T. L., 656.
Këmit, Balin, Jav., Lamp, 3142. Kèndis söla, Alf. Min. T. L., 1589.
Kömladéjan, Jav., 2096. Këndis watoe, Alf. Min. T. L., 1602.
Kèmlaka, Jav., 2684. Këöndoe, N. Guin. Noemf., 2748.
Këmlandingan, Jav., 122, 2027. Köndoeng, Balin, 8236.
Kömlandingan goenoeng, Jav., 122. Köndoeng, Soemba, 2477.
Këmoedéöë, Atjeh, 2343. Këndoeng, Soend., 1753.
Kömoedéöë bit, Atjeh, 2343. Köndoeng gëdè, Soend., 1754.
Kömoedéë hoetan, Atjeh, 2343. Këndoeng peutjang, Soend., 1753.
Kömoedéë kampong, Atjeh, 2343. Köndoeng witoe, Soemba, 229.
Kömoedoe, Jav., 2343. Köndoengan, Mal, 3269.
Kèmoekoes, Mal, 2723. Köndoeroe, Jav., 60.

Kömoening, Balin, Jav., Mal, 2358. Këndoeroe, Soemba, 3169.
Këmoening djantan hoetan, Mal, 632. Köndokak, Sas, 2865.

Kömoening oelar, Mal, 2045. Kéné-kéné, Babar, 339.
Këmoening tjina, Vulg. Mal, 96, Kòènèfò, Tim, 3301.

Kömoentai, Lamp., 665. Kèng, Alf. Min. Bent, 2771, 3319.
Këmoenting, Mal., 2978. Kèngkèng, Jav., 1738.
Kèëmoenting akar, Mal, 1158. Könidei, Mal., 505.

Këömoenting batoe, Mal, 1049. Kënidei babi, Mal, 504.
Këmoning, Balin, 2358. Kënidei badak, Mal., 2300.
Kömpas, Mal, 1963. Könidei boekit, Mal, 1657.
Këmpas roman, Mal, 3376. Kënidei djantan, Mal, 505.
Këmrakan, Balin, 534. Kënidei gadjah, Mal, 503.
Kömroenggi, Jav., 532. Kénidei hoetan, Mal, 503.

Kèn é oewak, Alf. Min. T. P., 608. Könidei paja, Mal, 1646.

Kënaha, Solor, 2883. Kënidei poenei, Mal., 258.

Köénal, Alf. Min. T. P., 3209. Könikër, Jav., 3291.

Könal in dékat, Alf. Min. T. P., 3448. Könjèri poetih, Balin, 720.

Kènal in taloen, Alf. Min. T. P., 3450. Könjèri soesoen, Balin, 2452.
Kèénal in també, Alf. Min. T. P., 875. Köënodja, Balin, 2319.

Könal in tjawok, Alf. Min. T. P., 1267. Kénoe, Biman., 3012.

Könampok, Sas, 2693. Könokak, Sas., 2865.

Kènan, N. Guin. Sëkar, 2719. Könono, Enggano, 159.

Kénana, Sawoe, 717. Kënop in déekat, Alf. Min. T. P., 232.
Kénana bangi, Sawoe, 2717. Könop mórah, Mal. Men, 770.
Kónana hawoe, Sawoe, 2717. Köntali, Sas, 13.

Kénana mèngi kota, Sawoe, 2717. Këöntang, Balin, Jav., Madoer., Mal., Soend., 3175.
Kénana mòöngi wò, Sawoe, 2717. Köntang djawa, Jav., 846.
Këénanga, Atjeh, Jav., Mal., 601. Köntang wëlonda, Jav., 3175.
Könanga oetan, Mal. Batav., 2802. Köntjaroem, Balin, 2477.
Kènanga paja, Mal, 3403. Köntjing kambing, Mal, 1939.
Kénanga pantei, Mal. W. Born, 154, 2293. Kèntjing pëlandoek, Mal, 282.
Këénarêh, Madoer., 602. Kéntjoer, Jav., Mal. Batav., 1951.
Këénarèn, Jav., 604. Kèöntjoeran, O. Jav., 642.

Kënari, Jav., 602. Köntjor, Madoer., 1951.

Kënari alas, Jav. Ng, 604. Köntoetan, Jav., 2533.

Këénari wana, Jav. Kr., 604. Kéoe, Biman., 404.

Könas, Bat, 218. Kéoe, Kisar, 3011.

Këndajakan, Jav., 432. Kéoe, Lio, 315.

Köndal, Balin, Jav., Soend., 879. Kèpah, Balin, 3234.

Köndal areuj, Soend., 880. Köpaja, Mal, 665.

Köndal banjoe, O. Jav., 1208. Köpajang, Mal, 2575.

Köndal këbo, Jav. Ng, 1207. Köpajang ajër, Mal., 1608.

Këndal maésa, Jav. Kr., 1207. Këépaka, Sawoe, 2295.

Köndal piït, Soend., 381, Köpöl, Balin, Jav., 973, 3221,

Köpòloe, Balin, 679.
Köpönoeh, Balin. Semb., 1483.
Köpör, Soend., 1274.

Köpileu, Gujo, 1892.

Köpini, Sum. W.K, 3154,
Köpoeh, Balin, 450.

Köpoeh, Balin, Jav., 3234.
Kèpoel, Mal., 2933.

Köpoela, Atjeh, 2314.
Kòöpoendoeng, Mal, 395.
Kèöpoeng, Mal, 3126.

Köpoewë doewé, Sawoe, 484.
Köpoewd njioe, Sawoe, 530.
Köpoewö wönji, Sawoe, 315.
Köpoh, Jav., Soend., 3234.

Köpoh djönggi, Jav., 2091.
Köpoh kötòk, Jav., 3236.
Köpòtan katak, Balin, 2961.
Köraboe, Mal, 2095.

Köraï, Jav., 934.

Körak nàsi, Mal, 3438.

Körak nàsi djantan, Mal, 453.
Körak nàsi mérah, Jav., 3347.
Körak nàsi poetih, Mal., 2052.
Körak nasi rimba, Mal, 1195.
Körak-körak, Mal, 3438.
Körak-körak djantan, Mal, 483.
Körak-körak mérah, Mal, 3347.
Körak-körak poetih, Mal, 2052.
Körak-körak rimba, Mal, 1198.
Kèrandan, Jav., 666.
Kòörandang, Jav., Mal., 666.
Körandji, Mal., 1079.

Körandji boeroeng, Mal, 1081,
Kèörandji oemboet, Mal, 1052.
Körandji papan, Mal, 1080.
Kòörandji tëmbaga, Mal, 1053.
Körang, Balin, 231.

Köras toelang, Mal. Batav., 748.
Körat téloendjoek, Mal, 619.
Körbaoe djalang, Mal, 1663.
Kóró, Alf. /. Cer. 1305.
Kèrèkan, Balin, 910.

Kèrèl, Alf. Har, Z. Cer., 2345.
Kèrèlé, Alf. Z. Cer., 2345.
Kèrèlo, Alf. N. Laoct, Sap., 2345.
Kòörömak, Mal, 184.

Körömak djantan, Mal, 1206.
Körömak roesa, Mal., 1855.
Körömak soesoe, Mal, 1357.
Körömbi, Alf. Min. Bant, 342.
Körömbiït, Alf. Min. T. B. 286.
Köröntoengan, Alf. Min. 1. P., 1042.
Köröntoengan koelò, Alf. Min. T. P, 1042,

Köröntoengan raindang, Alf. Min. T. P., 1042.

Köröto, Gajo, 2346.

Köribang, Mal. W. Born, 1108.
Köriït, Alf. Min. T. P., 3556.
Köriït koelò, Alf. Min. T. P., 3556.
Köriüt raindang, Alf. Min. T. P., 3556.
Körisan, Jav., 3079.

Körmak, Mal, 184.

Körmak djantan, Mal., 1206.
Körmak roesa, Mal, 1855.
Körmak soesoe, Mal, 1357.
Kèrò, Alf. Min. Bant, 2345.
Köroeboek, Lamp. 211, 2939.
Köroeboet, Mal, 2959.
Köroeboet paja, Mal, 2735.
Kèroeg pasih, Balin, 194.
Köroek lawak, Jav., 2690.
Kóéroet, Alf. Min. T. L., 939.
Kóéroet, Alf. Min. T. P., 1764.

68

Kéroet in taloen, Alf. Min. T. P., 2839,

Kéroet méa, Alf. Min. T. L., 939.

Kéroet poeti, Alf. Min. T. L., 482.

Köroewing, Mal., 1149.

Köroewing boekoe, Mal, 1145.

Köroewing boeloe, Mal, 1144.

Köroewing hidjaoe, Mal., 1149.

Köroewing poetih, Mal, 1145.

Kèrol, Alf. Boer, 2345.

Keèroré, Alf. Z. Cer., 2345.

Körsoela, Jav., 2259.

Körtaoe, Mal, 2346.

Körtas, Atjeh, 96.

Kèrtasè, Madoer., 820.

Körtjoet, Mal, 3080.

Kösaksak, Balin, 3503.

Kösaksak mömêëdi, Balin, 2967.

Kösaksak tjina, Balin, 2967.

Kösambi, Balin, Jav., 3067.

Kèsèek-kèsèk, Alf. Min. Bent., 100.

Kösèla, Balin, 1892.

Kösèla kajoe, Balin, 2181.

Kösèla kësawi, Balin, 2181.

Kösèla praoe, Balin. 1892.

Kösömboeng, Sas. 464, 3448.

Kësèsi, Balin, 1818.

Kösisat, Balin, 2548.

Kèsoemba, Balin, Mal, 667.

Kòösoemba, Mal, 460.

Kösoemba boekit, Mal, 3372.

Kösoemba djantan, Mal., 2516.

Kësoena, Balin, 141.

Kötabi, Soemba, 1107.

Kötabi djawa, Soemba, 3175.

Kötagèng, Sangi, 1973.

Kötakong, Mal, 2439.

Këtakong babi, Mal, 2437.

Kötakong böroek, Mal., 2436.

Kötakong köra, Mal, 2433.

Kötakong pölandoek, Mal., 2438.

Keétan, Alf. Min. Tonsaw., 322.

Kötan, Balin, Jav., Kang. Lamp. Pam.,
Batav., Soend., 2513.

Kötangan, Sas., 1941.

Kötangi, Balin, O. Jav., 1977.

Kötangkil, Mal, 1669.

Kötaoe, Midd. Sum, 2346.

Kötapang, Atjeh, Jav., Mal, 3313.

Kötapang kötèk, Jav., 1709.

Kötapang talang, Midd. Sum, 3316.

Kötapas, Mal. Tim, 3313.

Kété, Alf. Min. T. L., T. P., 2408.

Kötöbon, Jav., 2509.

Kötéla, Mal. Batav., 1892.

Kötéla mérah, Mal. Batav., 1892.

Kötéla poetih, Mal. Batav., 1592.

Kòötöp, Alf. Min. T. L, 454.

Kötèpèng, Jav., 679.

Kötèpèng köbo, Jav., 679.

Kötèpèng sapi, Jav., 679.

Kötöw, Alf. Min. Tonsaw., 454.

Kötijak, Mal, 27.

Kötijak bèölalang, Mal, 27.

Kötijan, Lamp. 959.

Kötijaoe, Mal, 2549.

Kötil balang, Balin, 1050.

Kötil im balatik, Alf. Min. T. L., 3339.

Kötila, Atjeh, 2181.

Kötilëng, Jav., 3467.

Kètimbang, Lamp. 196.

Kötimboel, Balin, Semb., 339.

Kötimoen, Balin. Jav., Mal, Vulg. Mal, 934.

‚ Kòötimoen bontèng, Jav., 934.

Mal.

Kètimoen dapdap, Balin, 934.
Kötimoen gantoeng, Balin, 934.
Kötimoen njingnjing, Balin, 2257.
Këtimoen oekoe, Balin. 934.
Kötimoen sërit, Jav., 934.
Këtimoen soemêërit, Jav., 934.
Kötimoen tikoes, Mal. Men, 1726.
Këtimoen watang, Jav., 9384.
Kètimoen woekoe, Jav., 934.
Këtimoen woelan, Jav., 934.
Kötimoen woeroe, Jav., 934.
„Kötimoes, Balin, 283.
Kötirah, Mal, 1765.

Kötjai, Jav., 143.
Kötjalingan bönör, O0. Jav.,
Këtjalingan lanang, O. Jav.,
Kötjalingan lëmboet, 0. Jav.,
Këtjambah kàtjang, Mal, 3456.
Kötjambil, Jav. Teg., 830.

Kötjapi, Jav., 2831.

Këtjapi, Mal, 3027.

Kötjapi hoetan, Mal., 3027.
Köëtjèkoe, Sas., 2847.

Kötjèloe, Balin, 679.

Köétjèmèh, Jav., 2108.

Kötjèoer, Bat, 1951.

Kötjèper, Madoer., 2865.
Kötjeplokan, Balin, 2693.

Kötjipir, Jav., 2865.

Këtjipoet, Jav., 3019.

Këtjitjang, Balin., 196.
Kötjoeboeng, Balin, Mal. 1042.
Këtjoeboeng kasijan, Balin, 1042.
Kötjoeboeng mérah, Mal, 1042.
Kötjoeboeng pagër, Vulg. Mal, 3348.
Këötjoeboeng paja, Mal, 1608.
Kétjoeboeng poetih, Balin, Mal.,
Këtjoeboeng rimba, Mal., 2948.
Kötjoeboeng tandoek, Mal., 2440.
Kötjombrang, Jav., 196.

Kètkèt, Balin, 532.

Kètkèt got, Balin, 532.

Kètkèt léngis, Balin, 532.

Kétoe, Watoeb., 847.
Këtoebar, O0. Jav., 3180.
Këtoel, Alf. Min. T. P.,
Kétoel, Jav., 1483.
Kötoelan, Jav., 598.
Kötoembar, Mal, 585.
Këtoembar hoetan, Mal, 3135.
Kötoembor, Mal. Bengk., 855.
Këötoepoek, Jav., 501.
Kéëtola, Mal, 2106.
Köëtola hoetan, Mal., 329,
Këétola manis, Mal, 2108.
Këtola oelar, Mal., 3359.
Kötola pandjang, Mal, 2106.
Këtos, Jav., 2360.

Kötos, Jav. Kr. D., 2513.
Këötowang, Sangi, 2984.
Këéudawong, Atjeh, 2602,
Keudeuke, Atjeh, 1217.
Keudeulè, Soend., 1664.
Keuëus, Soend., 2359.
Keunoeë, Atjeh, 993.
Keupoela, Atjeh, 2316.
Keuthawi, Atjch, 493.
Keutila, Atjeh, 2181.
Keutoemba, Atjeh, 855.
Köwaka, Solor, 3188.

Ki adjag, Soend., 298.

Ki amis, Soend., 767.

Ki amis mata, Soend., 1474,

3002.
2996.
1177.

1610.

2107.

1042.

69

Ki amis mata beureum, Soend., 1501.
Ki angin, Soend., 2391.

Ki angir, Soend., 1581.

Ki antjak, Soend., 1510.

Ki apoe, Soend., 3451.

Ki apoe gëdeé, Soend., 3453.
Ki apoe lëmboet, Soend.,
Ki àsahan, Soend., 1635.
Ki bàadak, Soend., 1422.

Ki bajawak, Soend., 1407.
Ki bakò, Soend., 3348.

Ki balanak, Soend., 381.
Ki banên, Soend., 919.

Ki bangbara, Soend., 3467.
Ki bangkong, Soend., 3386.
Ki bantjêt, Soend., 3386.
Ki bara, Soend., 1954.

Ki baroewangan, Soend., 190.
Ki bawang, Soend., 1155.
Ki bawang bòdas, Soend.,
Ki bèngang, Soend., 2545.
Ki böntöli, Soend., 1959, 2956.
Ki beunteur, Soend., 2035.

Ki beureum, Soend., 702.

Ki beurit, Soend., 740.

Ki beusi, Soend., 1956, 2971.
Ki beusi awèweè, Soend., 1336.
Ki bèwok, Soend., 132.

Ki béwok peutjang, Soend.,
Ki bima, Soend., 2790.

Ki bima awèweè, Soend., 2790.
Ki bòdas, Soend., 1816.
Ki boehaja, Soend., 2007,
Ki boeloe, Soend., 2000.
Ki bòlèd, Soend., 739.
Ki bòma, Soend., 1190, 1753.
Ki bontèng, Soend., 1436.
Ki dègèl, Soend., 919.
Ki djadjawaj, Soend.,
Ki djahè, Soend., 2295.
Ki djalitri, Soend., 3523.

Ki djambè, Soend., 1728.

Ki djambè awèwe, Soend.,

Ki djambè badak, Soend., 2267

Ki djamoedjoe, Soend., 2791.

Ki djangkar, Soend., 1323.

Ki djangkòrang, Soend., 1835.

Ki djangkòrang gompong, Soend., 336.
Ki djëboeg, Soend., 1956.

Ki djëroek, Soend., 25.

Ki djirak, Soend., 3265.

Ki djoelang, Soend.. 2536.

Ki öndog, Soend., 3525.

Ki ëndog areuj, Soend., 3100.

Ki ganggarangan, Soend., 644.

Ki göntöl, Soend., 1131.

Ki goegoela, Soend., 1192.

Ki hadës, Soend., 2791.

Ki hadji, Soend., 1194.

Ki handèong, Soend., 862.

Ki handjèrè, Soend., 1316.

Ki hapit, Soend., 2652.

Ki harëméëng, Soend., 897.

Ki harömöng boetoen, Soend., 596.

Ki harëmöng gëdè, Soend., 899.

Ki harèndong, Soend., 373, 874.

Ki haroeman, Soend., 122, 2764.

Ki heuêur, Soend., 2934.

Ki hijang, Soend., 123.

Ki hijoer, Soend., 695.

Ki hiris, Soend., 526.

Ki hiroeng, Soend., 2466.

Ki hoedjan, Soend., 1274.

8454. —

1191.

2008.

1510.

Ki hoeöet, Soend., 1652, 1655.
Ki hoera, Soend., 2503.

Ki hoerang, Soend., 517, 2650.
Ki hondjè, Soend., 2768.

Ki hòwò, Soend., 1710, 2322,

Ki kàdal, Soend., 1391.

Ki kadantjà, Soend., 2775.

Ki kanari, Soend., 602, 611.

Ki katjaloeng, Soend., 1134,

Ki kätjang, Soend., 3256.

Ki kàtjang batoe, Soend., 3257.
Ki katoempang, Soend., 574, 8451.

Ki katoempang bàdak, Soend., 573, 575.

Ki katoempang bòdas, Soend., 1547.
Ki köpör, Soend., 1274.

Ki koeda, Soend., 2480.

Ki koeja, Soend., 1955.

Ki koekoepoe, Soend., 437.

Ki koekoeran, Soend., 655, 3454.
Ki koepa, Soend., 2263.

Ki koeraj, Soend., 3355.

Ki koeraj beureum, Soend., 3355.
Ki koetjing, Soend., 3190.

Ki kòpijan, Soend., 635.

Ki kòrès, Soend., 2567.

Ki kòrès woengoe, Soend., 726.
Ki làdja, Soend., 2326, 2803.

Ki làka, Soend., 2339.

Ki lakötan, Soend., 754.

Ki lalajoe, Soend., 1296.

Ki lalajoe bòdas, Soend., 1296.
Ki lalajoe gödeè, Soend., 1296.

Ki lalajoe hideung, Soend., 358.
Ki lalajoe laläki, Soend., 2016.
Ki lalàki, Soend., 2509.

Ki lampani, Soend., 296, 2405.

Ki lampani bàdak, Soend., 303.
Ki lampani gëdè, Soend., 294.

Ki lampani goenoeng, Soend., 292.
Ki lampani hèdjò, Soend., 302.
Ki lampani laoet, Soend., 308.
Ki lampani lömboet, Soend., 292.
Ki lampani peutjang, Soend., 299.
Ki landjang, Soend., 2803.

Ki langit, Soend., 2826.

Ki lèhò, Soend., 3044.

Ki lèhò bàdak, Soend., 3046.

Ki lèhò beureum, Soend., 3046.
Ki lèhò kònèng, Soend., 3049.

Ki lèhò lalaki, Soend., 3047.

Ki lègò lömboet, Soend., 3045.
Ki lèhò moending, Soend., 3046.
Ki lèhò tjanting, Soend., 3050.
Ki leungsir, Soend., 2831.

Ki loengloem, Soend., 3294.

Ki loetoeng, Soend., 1965, 2121.
Ki mala, Soend., 155.

Ki mala bènër, Soend., 155.

Ki mala beureum, Soend., 185.
Ki mala gadok, Soend., 185.

Ki mala kàpas, Soend., 185.

Ki mala taritih, Soend., 188.

Ki malàka, Soend., 2684.

Ki malakijan, Soend., 918.

Ki malakijan goenoeng, Svend, 916.
Ki malèla, Soend., 2790.

Ki mandjël, Soend., 1684, 1736.
Ki mangkok, Soend., 2303.

Ki mangoe, Soend., 301.

Ki manoek, Soend., 3305.

Ki mara, Soend., 2134.

Ki mèjong, Soend., 2159.

Ki mòörak, Soend., 1127, 2792.

Ki mörak pahit, Soend., 2789.
Ki minjak, Soend., 1427.

Ki mòkla, Soeud., 2392.

Ki mònjènjèn, Soend., 526.

Ki niri, Soend., 657.

Ki oerat, Soend., 2773.

Ki òraj, Soend., 562, 1792.

Ki padali, Soend., 2937.

Ki padali lalàki, Soend., 2938.
Ki pahang, Soend., 2833, 2853.
Ki pahang gödè, Soend., 2853.
Ki pahang goenoeng, Soend., 3453.
Ki pahang laoet, Soend., 2833.
Ki pahit, Soend., 2700.

Ki pajoeng, Soend., 2061.

Ki pajoeng bòdas, Soend., 2327.
Ki pajoeng goenoeng, Soend., 2327.
Ki pantjar, Soend., 1340.

Ki papàtong, Soend., 3507.

Ki paraj, Soend., 2016.

Ki parè, Soend., 1650.

Ki parè awèweè, Soend., 1656.
Ki parè leutik, Soend., 499.

Ki pödës, Soend., 764.

Ki pèlah, Soend., 610.

Ki peuheur, Soend., 123.

Ki piït, Soend., 2144.

Ki piït beurit, Soend., 2143.

Ki piït lömboet, Soend., 2145.
Ki pòèk, Soend., 2759, 2765.

Ki pòèk gödè, Soend., 2755.

Ki pòëk leutik, Soend., 2752.
Ki poetri, Soend., 2792.

Ki poetri awèweè, Soend., 2789.
Ki poetri lalàki, Soend., 2791.
Ki pòlèng, Soend., 3308.

Ki randji, Soend., 1079.

Ki rantjà, Soend., 2670.

Ki rëmèéng, Soend., 897.

Ki römèng boetoen, Soend., 596.
Ki römèöng gèdè, Soend., 599.
Ki rijoeng, Soend., 2918.

Ki ringgit, Soend., 3507.

Ki sabrang, Soend., 2649.

Ki salira, Soend., 25.

Ki sampang, Soend., 1400, 1402, 1405.
Ki sampang goenoeng, Soend., 3509.
Ki saoeheun, Soend., 2327.

Ki saoeheun hideung, Soend., 2327.
Ki saoeheun lalàki, Soend., 2324
Ki sapi, Soend., 1684.

Ki sapoe, Soend., 1391.

Ki sarijawan, Soend., 3270.

Ki sègel, Soend., 3519.

Ki sègoeng, Soend., 2639.

Ki sökël, Soend., 1872.

Ki sèmpoer, Soend:, 1101.

Ki sèrèh, Soend., 764.

Ki sèrò, Soend., 2815.

Ki seuhang, Soend., 1434.

Ki seuheur, Soend., 263.

Ki seuheur bàdak, Soend., 265.
Ki seuheur bòdas, Soend., 263.
Ki seuheur mònjèt, Soend., 266.
Ki sigeung, Soend., 2639.

Ki sireum, Soend., 1049, 1319.
Ki soerili, Soend., 2197.

Ki sòka, Soend., 1914.

Ki ska beureum, Soend., 1918.
Ki sòka bòdas, Soend., 1925.

Ki sòka gödè, Soend., 1917.

Ki sòka goenoeng, Soend., 1929.
Ki sòka kònèng, Soend., 1915.

Ki söka lalàki, Soend., 965.
Ki sòmang, Soend., 3152.

Ki tahi, Soend., 2854.

Ki taleus, Soend., 2667.

Ki taleus bàdak, Soend., 2668.
Ki taleus bòdas, Soend., 2054.
Ki taleus gëdè, Soend., ‘2053.
Ki taleus mèêrang, Soend. … 2461.
Ki taleus rantjà, Soend., 2670.
Ki tambaga, Soend., 13 20.

Ki tamijang, Soend., 3355.

Ki tamijang gèëdè, Soend., 2790.
Ki tandoek, Soend., 1316.

Ki taneuh, ‘Soend., 3532.

Ki tangkil, Soend., 1671.

Ki tangkoerak, Soend., 1546.
Ki tariti, Soend., 68.

Ki tèjè, Soend., 762.

Ki tèkò, Soend., 2369.

Ki tèndjò, Soend., 2206.

Ki tèrong, Soend., 168, 1423.
Ki têrong bàdak, Soend., 1424.
Ki tèrong gödè, Soend., 1207.
Ki tèspong, Soend., 1.

Ki tikoekoer, Soend.,

Ki tiwoe, Soend., 233l.

Ki tiwoe bönéër, Soend., 2331.
Ki tiwoe laläki, Soend., 2332.
Ki tiwoe landak, Soend., 2236.
Ki tjaäng, Soend., 5245.

Ki tjabè, Soend., 1391.

Ki tjaloeng, Soend., 1134.

Ki tjaloeng mas, 'Soend., 1125.
Ki tjamara, Soend., 2791.

Ki tjamoen, Soend., 2747.

Ki tjangkoedoe, Soend., 3304.
Ki tjanting, Soend., 2700.

Ki tjantoeng, Soend., 2503.
Ki tjaoe, Soend., 2749.

Ki tjareuh, Soend., 562, 2197.
Ki tjarirang, Soend., 1192.

Ki tjaroeloek, Soend., 635.

Ki tjatjangkir, Soend., 1.

Ki tjërlang, Soend., 2590.

Ki tjeuri, Soend., 1587.

Ki tjongtjòrang, Soend., 1159.
Ki toewa, Soend., 2011.

Ki toewak, Soend., 2596.

Ki tokè, Send, 1u

Ki tòkò laoet, Soend., 42.

Ki tonggèrèt, Soend., ‘24.

Ki tongo, Soend., 1047.

Ki warirang, Scends 1192.

Ki watës, Soend., 1391.
Kibang, Lamp., 1470.

Kidé, Alf. Min. T. S., 1867.
Kidè, Enggano, 70.

Kidi-kidi, Enggano, 648.
Kidjai, Mal, 3376.

Kidjai, Sum. W. K., 1462.
Kiëré, Leti, 602.

Kifò-kifò, Enggano, 3012.

Kiha, Alf. Halm., Mal. Men, Tern, 151.

Kiha boelai, Fern, 151.

Kiha léana, Tern, 151.

Kiha modjioe, Tern., 151.
Kihi, Enggano, 554.
Kijambang, Mal., 2751.
Kijara, Soend., 1432.

Kijara ateul, Soend., 1495.
Kijara bèjas, Soend., 1468.
Kijara beunjeur, Soend., 1443.
Kijara bòdas, Soend., 1439.

71

Kijara boenoet, Soend., 1469.
Kijara boewah, Soend., 1498.
Kijara darangdang, Soend., 1437.
Kijara gambir, Soend., 1493.
Kijara gëdè, Soend., 1504.

Kijara goenoeng, Soend., 1453.
Kijara karèt, Soend., 1462.
Kijara kònèng, Soend., 1440.
Kijara kòwang, 1517.

Kijara minjak, Soend., 1476.
Kijara pajoeng, Soend., 1497.
Kijara pèrèng, Soend., 1456, 1476.
Kijara poeroet, Soend., 1446.
Kijara rambaj, Soend., 1504.
Kijara walèn, Soend., 1505.
Kijoelan, Sas, 96.

Kikik, Balin, 1755.

Kikim, Lamp., 1107.
Kikir-kakar, Vulg. Mal, 2229.
Kikiri-käkara, Makas., 2229.
Kikisan, Alf. Min. T L. 588.
Kikisan rintëk, Alf. Min. T. L., 590.

‚ Kikisan sëla, Alf. Min. T. L., 579.

Kikohak, Enggano, 2181.

Kila oeloe, Enggano, 3318.
Kilajan, Balin, 1296.

Kilajoe, Jav., 1296.

Kilajoe goenoeng, Jav., 268.
Kilaloi, Alf. Min. Tonsaw., 2984.
Kilor, Lamp, 2345.

Kimbil, Alf. Min. Bent, 1247.
Kimbil mahamoe, Alf. Min. Bent, 1250.
Kimbil mawoerò, Alf. Min. Bent, 1249.
Kimoeni, Enggano, 934.

Kimpoel, Jav., Soend., 847.
Kimpoet, Soend., 2108.

Kina, Vele talen, 758.

Kinar, Mal. Amb, 1961.
Kingkilàban, Soend., 2364.
Kingkip, Jav., Mal. Batav., 3377.
Kingkit, Jav., Mal. Batav., 3377.
Kingkoi, Alf. W. Cer., 1899.
Kinidow, Alf. Min. T. S., 932.
Kinilow, Alf. Min. T. B, T. L., 932.
Kiniwòki, Alf. N. O. Halm, 3169.
Kintëlan, Soend., 2308.

Kintja, O. Jav., 1428.

Kintjoeëng, Minangk., 196.
Kintjoeng, Mal, 196.

Kioe, Tim., 3301.

Kioe kasè, Tim, 379.

Kiòkò, Enggano, 1799.

Kipò-kipò, Enggano, 3012.

Kipoet, Alf. Min. T. B, 3182.
Kipoet, Alf. Min. T. D. 1268.
Kira-kira, Mal. Mol., 657.
Kira-kira laki=laki, Mal. Mol, 659.
Kiraj, Alf. Min. Tonsaw., 107.
Kiraj, Mal. Batav., Soend., 2289.
Kiraj kébo, Soend., 2289.

Kiraj tjoetjoek, Soend., 2289.
Kirang, Balin., 231.

Kiràsa, Makas., 1586.

Kiris, Alf. Min. T. P, 454.

Kiroe, N. Guin, Wand, 1973.
Kisan, Tim, 3559.

Kiskisan, Alf. Min. T. B. 588.
Kiskisan rintëk, Alf. Min. T. B., 590.
Kiskisan söla, Alf. Min. T. B., 579.
Kita, Alf. Min. T. L., 178.

Kita, Alf. Min. Tonsaw., 3280.
Kitaoe, Lamp. 2346.

Kiti-kiti, Makas., 519.

Kiti-kiti balandà, Makas., 520.
Kitoe, Lamp. 2346.

Kiwoet, Alf. Min. Tonsaw., 2306.
Klabangan, Jav., 2845.
Klabët, Jav., Mal., Batav., 3374.
Klâàdi, Balin, 847.

Kladjir, Lamp, 945.

Klajan, Balin., 1296.

Klajoe, Balin, Jav., 1296.
Klajoe mönödöng, Kawi, 3403.
Klalar, Jav., 1146.
Klampôójan, Jav., 2414.
Klampès, Madoer., 11.
Klampöt, Jav., 897.

Klampis, Jav, 11.

Klampok, Jav., 1322.
Klampok aroem, Jav., 1330.
Klampok këtèk, Jav., 1322.
Klampok watoe, Jav., 1351.
Klampwak, Balin, 1322.
Klanjwag, Balin, 792.
Klapa, Jav. Kr., 830.

Klapan, Jav., 1236, 2384.
Klèdhoeng, Madoer., 642.
Klèdoeng, Jav., 642.

Kléga, Jav., 1129.

teh 0, Jav., 2678.
Klöndah, dae ‚ 530.
Klèpoe, Balin, Jan. 2417.
Klèpoe kötek, Jav., 2419.
Klöpoe pasir, Jav., 2417,
Klöpoe sapi, Jav., 1861.
Klöpon, Balin, 348.

Klèsèm, Jav., 1347.

Klêtja, Jav., 1129.

Klètjoeng, Balin, 2621.
Klimasada, O. Jav., 582.
Klimasawa, Jav., 1274.
Klindi, Sas, 784.

Klindo, Balin, 3056.
Klingsöm, Jav., 1816.
Klinoe, Jav., 1706.

Klirik, Jav., 658.

Klis, Jav., 2274.

Klitik, Jav., 251.

Klitikan, Jav., 251.
Kloembi, Koeboe, 3545.
Kloempit, Jav., 3314.
Kloerak, Balin, Jav., 596.
Kloetoek, Jav., 2862.
Kloewa, Ù. Jav., 246.
Klòhoer, 0. Jav, 682.
Klòhor, O. Jav., 682.
Klomprit, Jav., 3314.
Klongkang, Balin, Mal. Batav., 2865.
Klontjing, O. Jav., 3216,
Klòpo, Madoer., 2417.
Klòpöjan, Madoer., 2414.
Klòwang, Madoer., 3238.

Kò wâla, B oeg., 2043.
Kò-ròkò, Madoer., 2477.
Kò-ròkò èröng, Madoer., 2477.
Koa, Alf. Min. T, P., 1881.
Koa, Alf. Min. T. S., 1314.

Koa koelò, Alf. Min. T. P., 1881.
Koa raindang, Alf. Min. TP. '1881.
Kòaëng, Alf. Min. Bant, 2528.

Kòaëng madidihi, Alf. Min. Bant, 1622.

EE tabada, Alf. Min. Bant., 3066.
Kob, Guin. Noemf., 3011.

Kobis, Vele tale on, 495.

Kòchòmoòan, Alf. Min. Tonsaw., 3052.
Kòdörat, Sas, 2319.

72

Kòdhoek, Madoer., 2348,

Kòdhoek alas, Madoer., 2340.
Kòödhoek ghalighi, Madoer., 2343.
Kòdhoek kòöng, Madoer., 2343.
Kòdhoek malatê, Madoer., 2343,
Kòdhoek tabar, Madoer., 2343.

Kòdja, Sika, 602.

Kòdong-kòdong, Boeg, 1296.
Koeailé, Alf. Z. Cer., 1671.

Koeandji, Minangk., 1079.

Koebang, Mal., 1438.

Koebang boeloe, Mal., 1452.
Koebangan, Mal., 1438.

Koebis, Vele talen, 495.

Koedarang, Minangk., 937.

Koedat, Alf. Min. . S., 1573.
Koedörang, Atjeh, Soend., 937.
Koedjang, Daj. 4. O. Born, 847.
Koedjawas, Mal. Tim, Rotin., 2862.
Koedoe, Jav., Soend., 2343.

Koedoe këras, Jav., 2340.

Koedon, Jav., 3304.

Koeëh, Atjch, 159.

Koegé, Alf. N. O. Halm, Tern, 2281.
Koehi, Alf. Boer., 2382.

Koehi poen, Alf. Boer, 2382.

Koehoe, Alf. Min. Bent, 340.
Koehoehoe, Alf. Min. Bant, 340.
Koehoen, Alf. Min. T. B., Tonsaw., 1883.
Koejan, Atjeh, 786.

Koejang, Balin, Jav., 1531.

Koejanga, Bol. Mong., 1796.

Koejangan mòmong, Alf. Min. Bent, 3138.
Koejat ing kòhoejangan, Alf. Min. Ponos:, 43.
Koejoen, Atjeh, 792.

Koejoeng, Lamp. 3121.

Koekap, Balin. Kr., Jav., 338.

Koekoe badjang, Mal, 1779.

Koekoe balam, Mal, 3560.

Koekoe baning, Mal., 2271, 2274.
Koekoe heulang, Soend., 3561.

Koekoe heulang gödè, Soend., 3562.
Koekoe lang, Mal, 2946, 3560.
Koekoe lang bötina, Mal., 3558.
Koekoe lang rimba, Mal., 3558.
Koekoe matjan, Soend., 1842.

Koekoe méjong, Soend., 1842.

Koekoe toepai, Mal, 3560.
Koekoejaän, Soend., 3346.

Koekoek, Soend., 1973.

Koekoek djantoeng, Soend., 3359.
Koekoek soempoeng, Soend., "3549.
Koekoembi, Alf. Min. Bent, 2996.
Koekoen, Soend., 36.

Koekoeniran, Alf. Min. T. L., 1461.
Koekoeniran rèndai, Alf. Min. T. L., 1461.
Koekoeniran sèla, Alf. Min. T. L., 1447.
Koekoepaän, Soend., 1325.

Koekoer, Soemba, 830.

Koekoeroe, Alf. Min. T. L., T. P., 2477.
Koekoeroe in taloen, Alf. Min. T. L., 526.
Koekoeroe in taloen, Alf. Min. T. P., 2485.
Koekoeroe koelò, Alf. Min. T. P., 2477.
Koekoeroe méa, Alf. Min. T. L., 2477.
Koekoeroe poeti, Alf. Min. T. L., 2477.
Koekoeroe raindang, Alf. Min. T. P., 2477.
Koekoesön, Alf. Min. T. P., 1969.
Koekoesèn im bolai, Alf. Min. T. P., 2060.
Koekon-koekon, Sas, 1387.

Koel, Madoer. B., 495.

Koela, Alf. Asil., Hila, 2361.

Koela, Rotin., 3473.

Koela roeal, Alf. Asil, Hila, 2359.

Koelabët, Soend., 3374.

Koelàdi, Minangk., 847.

Koelai, Alf. Min. T. B. T. L., 2811.
Koelai méa, Alf. Min, T. L., 2811.
Koelai rangdang, Alf. Min. T. B, 2811.
Koelak, Lamp. Ab, 1573.

Koelal, Alf. Sap., 2361.

Koelal roeal, Alf. Sap., 2359.

Koelan, Mal, 2625.

Koelang, Boeg, Makas., 1669.

Koelàsi, Alf. Min, 2474.

Koelat, Alf. Min, Atjeh, Mal., 1573.
Koelè, Rotin., 3067.

Koelèwé, Alf. N. O. Halm., 2561.

Koeli ngingi, Alf. Min. T. L., T. P., 2404.
Koeli ngingi koelò, Alf. Min. T. P., 2494,
Koeli ngingi méa, Alf. Min. T. L., 2494.
Koeli ngingi poeti, Alf. Min. T. L., 2494.

Koeli ngingi raindang, Alf. Min. T. P., 2404.

Koelik manih, Minangk., 761.
Koelik manih toepai, Minangk., 766.
Koelili, Alf. Min. Bent, 2306.
Koelim, Mal, 3095.

Koelim bötina, Mal, 3095.
Koelim länang, Mal., 3095.
Koelipa, Alf. Cer., 198.
Koelirang, Saleijer, 8379.
Koelirang tàning, Salcijer, 380.
Koelit lawang, Mal, 762.
Koelit nipis, Mal, 2880.
Koeloe, Atjeh, Soemba, 339.
Koeloeg, Alf. Min. Ponos., 340.
Koeloeh, Sas, 339.

Koeloer, Mal., Sas., Soend., 339.
Koeloerak, Balin, Jav., 596.
Koeloes, Rotin., 648.
Koeloewing, Alf. Min. T. B, 1572.
Koeloewing aloes, Alf. Min. T. B, 991.
Koelòro, Saleijer, 339.

Koema, Solor, 945.

Koema-koema hoetan, Mal, 1936.
Koemaloe in taloen, Alf. Min. T. P., 1841.
Koemama, Alf. Min. T. P., 1073.
Koemangi, Jav., Sas., 2477.

Koemangi abang, Jav., 2477.

Koemangi poetih, Jav., 2477.
Koemarakas, Alf. Min. T. L., 2084.

Koemaràkas in taloen, Alf. Min. T. L., 1684.

Koemaraskas, Alf. Min. T. S., 2084.
Koemaròkoò, Alf. Min. T. B, 2533.
Koemasili, Alf. Min. Tonsaw., 1280.
Koemba, Atjeh, 3546.

Koembah, Mal, 3080.
Koembahang, Sum. W. K., 1818.
Koembang, Alf. Boer, 601.
Koembang, Atjeh, 2172.

Koembang, Balin., 1818.

Koembèk, Mal, 135.

Koemboeëh, Minangk., 3080.
Koemboeëh mantjik, Minangk., 3078.
Koemboeh, Mal, 3080.
Koemboi, Alf. Min. T.
Koemêëli, Soend., 846.
Koemêëriït, Alf. Min. T. L., 1217.
Koemörüt róndai, Alf. Min. T‚, L., 1217,
Koemis bädak, Soend., 1242, 1681.
Koemis koetjing, Mal., 2511.

Koemis matjan, Mal. Batav., 1661.
Koemis oetjing, Soend., 2511.

Koemit, Alf. Min. T. L., 3349.
Koemoeda, Balin, 2463.

Koemoedéë, Atjeh, 2343.

Koemoedéë bit, Atjeh, 2343.

L., 1314.

73

Koemoedéë hoetan, Atjeh, 2343.
Koemoedéë kampong, Atjeh, 2343.
Koemoekoes, Balin, Jav., 2723.
Koemoekoïh, Atjeh, 58.

Koemoeni, Alf. Min. Ponos., 3276.
Koemoening, Jav., 2355.

Koemokanis, Alf. Min. T. L., 1226.
Koemokanis poeti, Alf. Min. T. L., 1226.
Koempai, Mal, 2576.

Koempai tikoes, Mal, 1558.

Koempaj, Soend., 2114.

Koempaj lëmboet, Soend., 2114,
Koempas, Alf. Min. Bent, 1814.
Koempàsa, Alf. Min. Bant, 1314.
Koempaàsë, Sangi, 1314.

Koempoel, Alf. Min. T. L., 601.

Koen, Alf. Min. T. S., 1883.

Koenai, Minangk., 945.

Koenal, Balin, 2862.

Koenambël, Alf. Min. Tonsaw., 519.
Koendai, Alf. Min. T. L., 3217.
Koendangan, Mal., 459,

Koendöri, Lamp, 3.

Koendi, Minangk., 3.

Koendidi, Alf. Min. Bant, 945.

Koendidi boehow, Alf. Min. Bant, 1642.
Koendidi péha, Alf. Min. Bant, 950.
Koendjir, Lamp. 945.

Koendjoeng tèjàa, Makas., 1931.

Koendo, Atjeh, 455.

Koendoe, Alf. Min. T. B, T. L., T. P., 1285.
Koendoe rintöëk, Alf. Min. T. B, 1904, 2497.
Koendoe sëla, Alf. Min. T. B, 2583.
Koendoe sëla, Alf. Min. T. L., 2586.
Koendoeë, Minangk., 455.

Koendoer, Balin, Mal, Soend., 455.
Koendoer tikoes, Mal, 2253.

Koendor, Mal. Bengk., 450.

Koendri, Jav., 500.

Koenët apötot, Alf. Min. IT. P., 1943.
Koenöt kalijat, Alf. Min. T. P., 1669.
Koenët kameèrang, Alf. Min. T. L., 3000.
Koenët kan é koesé, Alf. Min. T. P., 2876.
Koenöt kötè, Alf. Min. T. L., 880.
Koenöt lawët, Alf. Min. T. P., 2306.
Koenöt lawët rintëk, Alf. Min. T. L., 2306.
Koenët pondang, Alf. Min. T. L., 1567.
Koenët ri sasap, Alf. Min. T. L., 2696.
Koenöt wawakas im bolai, Alf. Min. T. L., 868.
Koengkoengan, Alf. Min. Ponos., 423, 1467.
Koeni, Alf. Min. T. B. Tonsaw., T. P., T.S., 945.
Koeni, Alf. Min. T. P., 1622.

Koeni in taloen, Alf. Min. T. P., 571.
Koeni in tjasoeroean, Alf. Min. IT. P., 1642,
Koeni rintëk, Alf. Min. T. P., 950.
Koenik, Minangk., Rotin., 945.

Koenik rimbò, Minangk., 947, 1638.
Koening, Bat. Dair., 945.

Koening aloes, Mal. Men., 950.

Koening oetan, Mal. Men., 1642.

Koenir, Alf. Min. Bent., I. L., Balin, Jav., 945.
Koeniran, Jav., 2200.

Koenjèt, Atjeh, 945.

Koenji, Makas., 945.

Koenjik, Minangk., Sas, 945.

Koenjik gawah, Sas, 949.

Koenjik rimbò, Minangk., 947, 1638.
Koenjik sasa, Sas, 949.

Koenjir, Lamp., Soend., 945.

Koenjir bòdas, Soend., 949.

Koenjir gödè, Soend., 945.

Koenjir hideung, Soend., 942.

Koenjir parè, Soend., 950.

Koenjir santön, Soend., 946.
Koenjir tinggang, Soe nd., 948.
Koenjit, Balin, Mal, 945.
Koenji it, Soend., 2637.
Koenjit djawa, Mal, 460.
Koenjit padi, Mal., 950.
Koenjit santön, Mal, 946.
Koenjit-koenjit, Mal., 2045.
Koenjit-koenjit babi, Mal,
Koenoe boesoek, Mal. Tim,
Koenoe ròtó, Sawoe, 838.
Koenoe wangi, Mal. Tim, 858.
Koenroeloe, Boeg, Makas., 455.
Koentàsa, Alf. Min. Bant, 108.
Koentji, Jav., Mal, Soend., 1612.
Koentji koening, Jav., 1612.
Koentji poetih, Juv., 1612.

Koentji pöpöt, Jav., 1612.
Koentjoer, Mal. Tim., 1951.
Koentoe, Alf. Min. Ponos., 2237, 3386.
Koeöen, Alf. Min. T.L, T. P., 1883.
Koeöen im batoe, Alf. Min. T. P.,
Koeòko, Alf. N. W. Halm, 2663.
Koepa, Alf. Min., Sangi, 1814.
Koepa, Soend., 1347.

Koepa beunjeur, Soend., 1337.
Koepa gòwok, Soend., 1347.
Koepa i lawànan, Alf. Min. T. P., 1871.
Koepa in dano, Alf. Min. T. B, 1370, 3452.
Koepa landak, Soend., 1549.
Koepa mahamoe, Alf. Min. Bent,
Koepa Er Alf. Min. Bent.,
Koepa manoek, Soend., 1357.
Koepa oras, Alf. rene ‘Oel, 2319.
Koepa poeti, Alf. Oel., Z. Cer., 1938.
Koepa raindang, Alf. ‘Min. T. Pp, 1887;
Koepan pokoer waàsi, Alf. Cer., 3299.
Koepan waktoe, Alf. Cer., 2319.
Koepanaïn, Alf. 4. Cer., GOL.

Koepang, Minangk., 2506.

Koepang im batoe, Alf. Min. T. P., 3463.
Koepi, Vele talen, 834.

Koeping mòöndjangan, Vulg. Mal, 2773.
Koeping tikoes, Vulg. Mal, 1416.
Koepoe- =koepoe, Mal. Batav., Soend.,
Koepoeò, Alf. N. 0. Halm., 2663.
Koepoeti, Alf. Z. Cer., 1938.
Koera, Alf. Har., 2361.
Koera roeal, Alf. Har, 23
Koeraj, Soend., 3355.
Koeraj beureum, Soend.,
Koerandji, Jav., Minangk.,
Koeranga, Alf. Min, 1796.
Koeranga boedò, Alf. Min. Tonsaw.,
Koeranga in taloen, Alf. Min. ie
Koeranga koelò, Alf. Min. T. B, T,
Koeranga méa, Alf. Min. T. L., 1796.
Koeranga mêéha, Alf. Min. Tonsaw., 1796.
Koeranga poeti, Alf. Min. T. L., T.S., 1796.
Koeranga raindang, Alf. Min. T. P., 1796.
Koeranga rangdang, Alf. Min. T. B, 1796.
Koeranga roendang, Alf. Min. T‚ S., 1796.
Koeràsi, Alf. Min. Bant, 2477.
Koeràsi mabida, Alf. Min: Bant., 2477.
Koeràsi mahèndèng, Alf. Min. Bant.,
Koeri, Alf. Z. Cer., 2187.
Koering, Midd. Sum, 412.
Koerja, Jav., 1469.

Koerma, Jav., Mal., Soend., 2673.
Koeroe-koeroe, Alf. Min. T. P.,
Koeroeboe, Alf. Tom, 2487.
Koeroer, Alf. Min., 340.
Koeroes, Mal. Tim, 648.

588.
1868.

1904.

1337.
1381:

437.
59.

3355.
1079.

1796.

2144.

B

2477.

2477.

1796.

74

Koesa, Kawi, 1883.
Koesambi, Balin,
Koesambi bötina, Mal,
Koesoe, Tern, 1883.
Koesoe-koesoe, Mal. Mol, 1883.
Koesoe-koesoe làki-làki, Mal. Mol.,
Koesoem, Makian, 1883.
Koesoemba, Balin, Lamp.
Koestéla, Mal. Bandj., 665.
Koeta, Soemba, 2719.
Koetabi, Soemba, 1107.
Koetabi djawa, Soemba, 3175.
Koetat, Balin. 426.
Koetat banjoe, Balin, 1399.
Koetija, Boeg, 143.
Koetilëng, Jav., 3467.
Koetjaé, Jav., Makas., Mal,
Koetjaj, Madoer. B, Soend.,
Koetjila, Jav., 1312.
Koetjing-koetjing, Mal, 45
Koetjingan, Jav., 2313.
Ee KOS DEE, Balin. Kr., 2961.
Koetjoeboe, Alf. N. O. Halm,
1042.
Koetjoeboe boboedò, Tern,
Koetjoeboe mérah, Mal. Men,
Koetjoeboe poetih, Mal. Men.,
Koetjoeboe roriha, Tern, 1042.
Koetjoeboeng, Soend., 1042.
Koetjoeboeng bòdas, Soend.,
Koetjoeboeng hideung, Soend.,
Koetoe-koetoe, Alf. Min. T. P.,
Koetoeh, Balin, 1295.
Koewai-koewai, Minangk., 3545.
Koewaàla, Makas., 887.
Koewei, Alf. Min. 1 sel HO PA
1794.
Koewei boedò, Alf. Min. en … 1794.
Koewei koelò, Alf. Min. T. 1
Koewei méa, Alf. Min. T. L., Prndd.
Koewei mêha, Alf. Min. Tonsaw., 1794.
Koewei poeti, Alf. Min. T. L., 1794,
Koewei raindang, Alf. Min. T. P., 1794.
Koewei rangdang, Alf. Min. T. B., 1794,
Koeweèni, Jav., 2175.
Koewi, Watoeb., 1107.
Koewoet, Jav, 2887.
Koòfi, Mal. Mol., 834.
Kòfik-kòfik, Enggauo, 2120.
Kòfo sangi, Mal. Men., 2362,
Koòfòli, Watocb., 2661.
Kòha, Alf. Min. Bant, T. L., 1314.
Kòha bokaha, Alf. Min. Bant., 1379.
Kòha mabida, Alf. Min. Bant, 1337.
Kòha mahèndèng, Alf. Min. Bant,
Kohoew, Alf. Min. Tonsaw., 1814.
Kòhongijang, Alf. Min. Bant., 2984.
Koi, Tern, 2361.
Koili, Alf. Min, 1166.
Koin, Alf. Min. Bent., 404.
Koïn, Mal. Amb., 2561.
Koïntilën, Alf. Min. Bent, 408.
Koirakat, Alf. Z. Cer., 2004.
Koïtjò bätang, Alf. Min. T. L.,
Koïtjò bätang, Alf. Min. T. P., 712.
Koïtjò bàtang lömè, Alf. Min. T. P.,
Koïtjò bätang rintök, Alf. Min. T. P.,
Kòjabaàsa, Alf. Min. Bant, 2862.
Kojawas, Alf. Min, 2862.
Kojawas i lawànan, Alf. Min. T.L. 657.
Kòjomboeng, Alf. Min. Ponos., 22.
Köjomboeng mòpoeha, Alf. Min. Ponos.,
Kòjomboeng mòwoerò, Alf. Min. Ponos.,

Jav., Mal., 3067.
3107.

667.

145.
143.

1042.
1042.
1042.

1042,
1042.
2937.

Tr

Tonsaw.,

1337.

2497.

24

2788.

Mal. Men, Tern,

DS

1794.

2407.

97.

22.
22.

Kòjondom, Alf. Min. T. P, Bol. Mong, 719.
Kòjondom in taloen, Alf. Min. T. P., 664.
Kok, Rotin., 3559.

Kòka, Alf. Mine Sangi, 339.

Kokak, Balin, 3166.

Kòkap, Madoer., 338.

Kokara, Mal. Men., 1162.

Kokara gatöl, Mal. Mol, 2353.
Kokara oetan, Mal. Men, 2666.
Kokara parang, Mal. Mol, 627.
Kokat, Kei, 2512.

Kokölèda, Alf. N. O. Halm, 2510.
Kokja, Enggano, 1671.

Kòko, Alf. N _O. Halm, 1973.
Kokoa, Alf. N. 0. Halm., 2565.
Koòkoepa, Bel Mong., 1314.
Kòkoer, Soemba, 830.

Kòkoeroe, Alf. Min. Bent, 2477.
Kòkoeroe amping, Alf. Min. Bent.,
Kòkoeroe mahamoe, Alf. Min. Bent.,
Kokoja, Mal. Amb, 2565.
Kòkok-kòkok, Enggano, 2460.
Kokolè, Alf. Min. T. P., 3056.
Kokombaän, Alf. Min. mT B., 1819.
Kòkon, Madoer., 36.

Kòkontòlan, Soend., 1756.

Kòkop, Alf. Min. Bant, 1153.
Kòkórö, Soend., 2257

Kòkòrò koeda, aat 2259
Kòökòsan, Jav., Soend., 1983.
Kòkòsan leuweung, Soend., 1188.
Kòkòsan mònjèt, Soend., 1192.
Kòökòtòkan, Soend., 811.
Kòkòwasan, Soend., 627.

Kòkrok, Jav., 559, 1551.
Kòkrok-kikrik, Jav., 2229.

Kol, Vele talen, 495.

Kol bandang, Jav., Soend.,
Kol-tongkòlan, Madoer.,
Kola, Alf. Har., 1305.
Kola-kola, Alf. Min. T. L., 3325.
Kolai, Alf. Min. Bent, T. L., Tonsaw.,
Kolai in taloen, Alf. Min. T. L., 108.
Kolai poeti, Alf. Min. T. S., 847,
Kolai roesip, Alf. Min. 1. L., T. S., 847.
Kolai téwasën, Alf. Min. T. het 847.
Kòlampis, Soend., 11.
Kolang-kaling dongkol, 0.
Kolano, Alf. Min. T. L., 1941.
Kolano, Alf. N. O. Halm, 1036.
Kòlàsa, Makas., 3248.
Kölat, Madoer., 1573.
Koòlat barama, Madoer.,
Kolé, Alf. Cer., 831.
Kolé, Sangi, 847.

Kòlè, Soend., 2359.

Kòlè angka, Soend., 3234.
Kòlèk labhang, Madoer.,
Kòlèlèt, Soend., 1462.
Kölës, Art. Min., 494.
Kòlës im batoe, Alf. Min. T. L.,
Kòlés in taloen, Alf. Min. T. L.,
Kòlëés kai, Alf. Min. T. B., 999.
Kòlës raindang, Alf. Min. T. P,
Kòlës rangdang, Alf. Min. T. B,
Koli, Sika, Tenimbar, 484.

Kòlo, Biman., 339.

Kòloe, Makas., 495.

Kòloe- kòloe, Saleijer, 936.
Kòloewas, Alf. Min. Tonsaw., 2677.
Kolokàpan, Alf. Min. Bent, ‘3306.
Kòlompasijow, Alf. Min. TS, Ea
Kòlompasijow poeti, Alf. Min. T.

ZAT.
2477.

2748.
1094a.

Jav., 1128.

2825.

129.

998.

T. P., 998.

998,
998.

se 710:

T.S., 847.

75

| Kònèng parò, Soeud.,

Kòlompasijow roendang, Alf. Min. T.
Kolondjani, Jav., 2580.
Kòlongan, Alf. Min., 148, 151.
Kòlongsoesoe, Mal. Amb., 2787.
Kòlongtjoetjoe, Mal. Men, 2787.
Kolontara, Jav., 122.
Kòlontjoetjoe, Tern, 2787.
Kòlor, Madoer., 339.
Kòlòtadà, Tern, 2011.
Koòlòtidi magòfoe, Tern,
Kolpò, Madoer., 2417.
Kolpòjan, Mader. … 2414.
Kom, Mal. Tim, 3559.
Koma im batoe, Alf. Min. T. L., 2874.
Kòmak, Balin, Sas., 1162.
Kòmandhin, Madoer: P., S., 464.
Kòmandhin kërbhoej, à Madoer. P.S, 467.
Kòmangè, Madoer. P., S., 2477.
Komantës, Alf. Min, 2112.
Komantës in taloen, Alf. Min. T. P.,
Komantës rintök, Alf. Min. T. B, T.I
2112.
Komantös sëla, Alf. Min. T.
Komba, Saleijer, 2717.
Kombilei, Alf. Min. Tonsaw., 2169.
Kombili, Mal. Mol., 846.
Kombiloi, Bol. Mong, 2169.
Kombiloi insam, Bol. Mong., 2175.

S., 707.

1852

3489.
TP,

BENEAReB 22e

Komboenò, Alf. Tom, 2089.
Komé, Alf. N. O. Halm, Tern, 2343.
Kòmèrè, Madoer., 135.

Komèrè lalakèk, Madoer., 135.
Komèrè parta, Madoer., 135.
Komèrè tòlang, Madoer., 135.
Komoenò, Alf. Tom., 2089.
Komoenow, Alf. Min. Bant, 2089.
Kòmor-kömor, Banda, 934.
Kompèndang, Alf. Min. Bant, 3001.
Kompòsë, Sangi, 1314.

Konaoe, Alf. Tom., 484.

Kònari, Madoer. B, P., 602.
Kondama, Bol. Mong, 2717.
Kondang, Soend., 1520.
Kondang beureum, Soend., 1520.
Kondang kònèng, Soend., 1449.
Kondang lèlès, Soend., 1520.
Kondoer, Madoer., 455.

Kondri, Jav., 500.

Konéë, Alf. Boer., 945.

Kònèng, Soend., 945.

Kònèng bòdas, Soend., 949.
Kònèng göde, Soend., 945.
Kònèng hideung, Soend., 942.

950.

Kònèng santën, Soe nd. …„ 946.

Konèng tinggang, Soend., 948.
Kongkia, Alf. Z. Cer. 1899.

Kongkom, Alf. Min. T. L., 433, 3394.
Kongkom im bolai, Alf. Min. T. L., 3349.
Kongkom söla, Alf. Min. T. L., 3349,
Kònjal, Soend., 1521.
Kònjal bèjas, Soend., 1521.
Kònjal beunjeur, Soend.,
Konjam, Jav., 16.
Konjam pasir, Jav., 260.
Kònjèk, Madoer., 945.
Kontas, Alf. Min. Ponos., 630.
Kontol kambing, Vulg. Mal., 1753.
Kontol moending, Soend., 1500.
Kontol monjèt, Vulg. Mal., 212.
Kontol peutjang, Soend., 509.
Kòö, Kisar, 484.
Kòöer, Alf. Z. Cer.,

1511.

1951.

Kòöjan, Alf. Min. T.L, 2528.
Kòöjan lana, Alf. Min. T‚ L, 1058,
Kòömëkéné, Kisar, 322.

Kòpa, Biman., 2602.
Kòpè, Alf. Min. Bent,
Kòpèn, Jav., 635.
Kòpèng tèkos, Madoer.,
Kòpi, Vele talen, 834.
Kòpi goenoeng, Soend., 214.
Kòpò, Soend, 1347.
Kòpò bàdak, Soend.,
Kòpò beurit, Soend.,
Kòpò lalaj, Soend,,
Kòpò landak, Soend.,
Kòpò laoet, Soend., 1351.

Kòpoi, Alf. Min. Ponos., 1164.
Kòpok-kôpòkan, Balin., 2693.
Kòpòötòlò, Alf. N. Laoet, Sap., 1215.
Kor-tjèkòran, Madoer., 859.
Koré, Biman., 591.

Korei, Alf. Min. Bant, 847.
Koringa, Alf. Min. T. P., 22.
Korma, Madoer., Mal., 2673.
Korma koesoe, Mal. Men,
Kòrò, Endeh, Sika, 648.
Kòrò, Soend., 2257.
Kòrò koeda, Soend.,
Kòròmà, Boeg., Makas.,

1437.
1416.

1322.

1317.
1317.
1549.

229.

2259.
2673.

Kòrombaàsan, Alf. Min. T. B. T.L, 1 Een 18;
Kòrontoengan, Alf. Min. Bent, T. 1042.
Kòrontoengan koelò, Alf. Min. T k 1042.

Kòrontoengan mahamoe, Alf. Min. Bent.,1042,
Kòrontoengan mawoerò, Alf. Min. Bent, 1042.
Kòrontoengan raindang, Alf. Min. T. L, 104 2.

Koòror, Alf. Min. T. L., 2418.

Koror, Alf. Min. T. P., 2478.
Kòror méa, Alf. Min. T. rd 2418.
Kòror poeti, Alf. Min. T. L., 2418.

Kos-tèkòsan, Madoer., 1089.
Kosa, Kawi, 1883.

Kòsa-kòsa, Alf. Min. Ponos., 403.
Kosai, Alf. Boer, 138.

Kosai bòti, Alf. Boer., 142.

Kosai miha, Alf. Boer., 139.
Kòsambhi, Madoer. S., 3067.
Koòsambi, Soend., 3067.
Kosar, Mal. Batav., 355.
Kosilo, Alf. N. Laoet, 2347.
Kosir, Alf. Har., 2347.
Kosta, Sas, 5.

Kostòrò, Madoer. B., 1789.

Kòt-lòkot, Madoer., 2363.
Kòtang, Loeboe, 539.

Kòtifo maraoe, Tern, 2822.
Kowajas, Alf. Min, 2562.
Kowäkang, Alf. Min. Tonsaw.,
Kowal, Alf. Min. T, P., 1359.
Kowal in taloen, Alf. Min. T. P
Kowalasa, Boeg, 3248.

2238.

‚ 1365.

Kowang, Balin, Jav., 1517.
Kòwas, Soend., 2350.

Laäm, Kei, 1973.

Laärol, Babar, 1442.

Laät, Alf. Har, Z. Cer., 2004.
Laäwaàsó, Alf. Oel. Z. Cer., 159.

Laäwàsé wakan, Alf. Z. Cer., 162.

76

Kòwas bakol, Soend., 629.
Kòwas bòdas, Soend., 2350.
Kòwas gödè, Soend., ‘628.
Kòwas hèdjò, Soend., 2350.
Kòwas hideung, Soe nd, 2350.
Kòwas koedjang, Soe md., 2352.
Kòwas leutik, Soend., 629.
Kòwi, Sawoe, 834.
Kòwòkan, Alf. Min.
Krai, Jav., 934.
Krai loelang, Jav.,
Krai loemoeh, Jav.,
Krai oelèh, Jav., 934.
Krambél, Gajo, 830.
Krambil, Jav. Ng, 830.

Tonsaw., 209.

934.
934,

Krambil abang, Jav., 830.
Krambil dalëm, Jav., 530.
Krambil gading, Jav., 830.

Krambil gèndjah, Jav., 830.
Krambil idjo, Jav., 830;
Krambil lëgi, Jav., 530.
Krambil poejoeh, Jav., 830.
Krambil prètjèt, Jav., 830.
Krambil sriwoelan, Jav.,
Krambil a eg Jav.,
Krambil woelan, Jav. ‚ 830.
Krambilan, Jav., 458.
Kraminan, Jav., 1188, 1193, 1194.
Krandji, Jav., Sas., Soend., 1079.
Krangéjan, O. Jav., 2068.
Kraroes, Balin. 2188.

Kras toelang, Mal. Batav., 748.
Krasinga, Alf. Min. T. S., 1502.
Kratok, Madoer., 2661.

Krëmah, Jav., 184.

Krémah goenoeng, Jav., 2453.
Krëmahan, O. Jav., 466.
Krèëmbah, Jav., 2966.

Krëmbi, Jav., 1808.
Krèngsèng, Jav., 663.

830.
830.

Krèsék, Balin, 1468.
Krèsèk, Jav., 1159.
Krësoela, Balin. Jav., 2289.
Krëto, Sas, 2346.

Kris, N. Aen Noemf., 3313.
Krisik, O. Jav., 1159.
Kroeët, Atjeh, 755.

Kroeöt këdangsa, Atjeh, 756.
Kroeët kölangsa, Atjeh, 756.
Kroeët manèh, Atjeh, 787.
Kroembang, O0. Jav., 1818.
Kroerak, Sas, 596.
Kroja, Balin, Jav., 1469.
Kròkot, Jav., Mal. Batav.,
Kròkot tjina, Jav., 1388.
Kwandji, Balin, 1079.
Kwarakwa, Alf. W. Cer., 1623.
Kwèlöm, Jav., 2175.

Kwèni, Balin, Jav., 2175.
Kwéoelé, Alf. W. Cer., 698.
Kwóéréané, Alf. W. Cer., 1622.

3111.

IE,

Laba, N. Guin. 4 R., 455.
ree Jav., Soend., ‘Sum. W.
Laban gèödò, Soend., 3470.
Laban kapoer, Jav., Soend., 3470.
Laban kötilëng, Jav., 3467.

K., 3470.

Laban koening, Jav., 3467.
Laban oerang, Jav., 3470.
Laban sëmoet, Jav., 3467.
Laban soengoe, Jav., 3470.
Laban tandoek, Soend., 3470.
Laböt, Jav. Kr., 455.
Labhan, Madoer., 3470.
Labia, Goront., 2289.
Labing, Madoer., 3288.
Laboe, Alf. Amb, Har.,
936, 1973.

Madoer., Mal,

Laboe, Jav. Ng., Madoer., 455.
Laboe aïjë, Minangk., 1973.
Laboe ajër, Mal, 1973.

Laboe ajör hoetan, Mal, 3362.
Laboe ajèr pandak, Mal., 1973.
Laboe djantoeng, Mal, 1973.
Laboe ghangan, Madoer., 1973.
Laboe ghoengsèng, Madoer. … 1973.
Laboe ijër, Atjeh, 1973.

Laboe kastéla, Mal. Mol., 936.

Laboe
Laboe
Laboe
Laboe
Laboe
Laboe
Laboe
Laboe
Laboe
Laboe

kèdidök, Atjeh, 1973.
këndhi, Madoer., 936.
landjhang, Madoer., 1973.
lëntè, Madoer., 1973.
manis, Mal, 1973.
mérah, Mal, 935.
mêrah, Mal. Amb., 1973.
padi, Mal, 1973.
paranggi, Minangk., 936.
pëhagadjah, Atjeh, 1973.

Laboe pöhit, Atjeh, 1973.
Laboe poetih, Mal, 936.
Laboe pringgi, Mal, 936.
Laboe sampaj, Madoer., 1973.
Laboe sòkon, Madoer., 1973.
Laboe tjakiëk, Minangk., 1973.
Laboe sana, Madoer. P., 455.
Laboei, Sum. W. K., ns.
Laboewai, Sum. W. K., 1181.
Laboewèh, Sum. W. K., 1181.

Lada, Makas., Mal., Rotin., Soend., Tim, 2736.
Lada, Nias, 648.

Lada andjing, Mal., 2721.

Lada antan, Mal., 2726.

Lada bèrékoer, 'Mal., 2723.

Lada hantoe, Mal., 2721.

Lada hita, Nias, 2736.

Lada hitam, Mal, 2736.

Lada limi, Nias, 653.
Lada maritjà, Makas.,
Lada mérah, Mal, 648.
Lada moetijà, Mal, dee

Lada pandjang, Mal, 2727.
Lada rimba, Mal, 2739.

Lada sëboea, Nias, 648.

Lada soelah, Mal, 2136,

Lada tanroe, Makas., 2727.
Lada tjantjang, Mal, 651.
Lada tjäpa, Makas., 653.

Lada tjmpaka, Jav, 654.
Lada tjina, Mal, 6 bd.
Lada-lada, Mal., 167, 3278.
Lada-lada djantan, Mal, 3278.
Lada-lada hoetan, Mal, 3275.

653.

Lada-lada padi, Mal, 3275.
Làädang, Boeg, 2736.
Lädang boeritjà, Boeg, 653.

Làdang maritja, Boeg, 653.
Lädang tanroe, Boeg, 2727.
Ladara, Nias, 2049.
Lading, Balin, 211.

Làädja, Balin, Makas., Soend., 159.

Minangk.,

77

Làdjà, Saleijer, 3556.
Làdja beureum, Soeud.,
Làdja bòdas, Soend., 159.
Làdjà èdjà, Makas., 159.
Làdja gödè, Soend., 163.
Lâdja gòwah, Soend., 160, 162.
Làädja kapoer, Balin., 159.
Làädjà kèbo, Makas., 159
Làdjoe, Biman., 887.

Lado, Minangk., 2736.

Ladò gadang, Minangk., 2736.
Ladò kètèk, Minangk., 2736.
Ladò koetoe, Minangk., 653.
Ladò oenggé, Minangk., 648.
Ladò padi, Minangk., 2736.

Ladò ranik, Minangk., 2736.
Ladò soelah, Minangk., 2736.
Ladò-ladò, Minangk., 726.
Ladò-ladò rimbò, Minangk., 3250.
Laéhoewa, Nias, 1537.
Laga, Bat, 407.

Lagam, Midd. Sum, 605.
Lagan, Bat. Mand, 605.
Laganrong, Boeg, 561.
Lagé, Nias, 1514.
Lagé-lagé, Alf. N. O. Halm.,
Lago, Sika, 1799.

Lagoe, Alf. Min. Ponos., 2381,
Lagoendé, Alf. Min, 3473.
Lagoendi, Mal. Mol, 3473.
Lagoendi laoet, Mal. Tim,
Lagondi, Soend., 3473.
Lagondi laoet, Soend., 3470.

159

Tern., 2092.

3472.

Lagondi laoet’ lalàki, Soend., 3469.
Lahat, Alf. 4. Cer., 1983.

Lahàtalo, Alf. Sap. 2968.

Lahâtö, Alf. Asil, Hila, 1983.
Lahèndong, Alf. Min. T. B. 3153.
Lahija, Lamp. B. Ag., Pab., Nias, 3556.

Lahikit, Alf. Min. T. B, 1755.
Lahindong, Alf. Min. T. L., 3153.
Lahiné, Nias, 2004.

Lahja, Balin, 3556.

Laäho, Makas., 936.

Lahoena, Sawoe, 138.
Lahoenoeï, Alf. Min. T. B, 3501.
Lahoenoen, Alf. Min. 1. B, 1729,

Lahoet, Alf, Z. Cer., 191.
Lahwas, Balin, 159.
Lahwas kapoer, Balin,
Lai, Daj. 4. O. Born, 3556.
Laï, Makas., 2154.

Laïa, Aroe, 3556.

Laiï, Gorom, 3556.
Laïja, Makas., 3556.
Laïja ròmang, Makas,,
Laïja taoe, Makas., 3556.
Laïkit, Alf. Min. T. L., 1755.

Laïndong, Alf. Min. T. P., 3153.

Laine, Alf. Amb., 1314.

Lainé hatoe, Alf. Amb., 2862.

Laïs, Mal. Bill, 2558.

Laïsoe, Nias, 934.

Laisona, Rotin., Wetar, 138.

Laïtjit, Alf. Min. RBD

Lajah bèbèk, Balin. Semb., 1268.
Lajang-lajang simpai, Mal. Bengk., 446,
Lajo, Alf. Min. Ponos., 3446.
Lajoen, Alf. Min. T'onsaw.,

159.

3556.

2677.

Lajombo, Balin, 152.
Làka, Mal. Mol., Tern, 1878.
Läka, Sas., 429.
Lakambing, O. Jav., 3043.

Lakar, Alf. Min. T. B, 2584,
Lakatan, Mal. Bandj., 2513.
Laköt, Jav., 752.

Lakötan, Balin, Mal. Bandj., 2513.
Lakin, Alf. W. Cer., 1305,
Laklak, Atjeh, 584.

Lakoe, im. bel L07:

Liakoe kasè, Tim, 1892.
Lakoeë, Nias, 159.

Lakoèf, Tim, 339.
Lakoeïk, Minangk., 2175.
Lakoekoe, Boeg, 871.
Lakoem, Mal, 3481.

Lakoem ajör, Mal, 1945.

Lakoem boelan, Mal, 3475.
Lakoem gadjah, Mal, 3454.
Lakoem laoet, Mal, 3478.

Lakoem töböraoe, Mal., 3485.
Lakoewàhi, Kisar, 160.
Liakoewasé, Alf. 4. Cer.,
Laksana, Mal, 5.
Laktan, Balin, 2513.
Lakwasé, Alf. W. Cer., 159.
Lalaäkong, Alf. Min. T. S., 2865.
Lalaän, Alf. Z. Cer., 2004.
Lalahé, Alf. Min. T. L., 2007.
Lalahé röndai, Alf. Min. T.
LEalai, Alf. Min. T. LT. Ps,

159.

L., Ze
2717, 2719.

Lalai im bolaäng, Alf. Min. T. P., 2719.
Lalai im bòlot, Alf. Min. T. P, 2725

Lalai im bòwot, Alf. Min. T. L., 2743.
Lalai im bòwot sëla, Alf. Min. T. L., 2730.
Lalai in taloen, Alf. Min. Ee P., 2732.
Lalai in tasitj, Alf. Min. T. 2318.

Lalai koelò, Alf. Min. T. P., no,

Lalai koeraäbër, Alf. Min. T. P., 2718.
Lalai koeramböër, Alf. Min. T. L., 2718

Lalai lèwò, Alf. Min. T. L., 2725.
Lalai makoesé, Alf. Min. T. P., 2726.
Lalai méa, Alf. Min. T. L., 2719.
Lalai né asoe, Alf. Min. T. L., 2730.
Lalai poeti, Alf. Min. T. L., 2719.
Lalai raindang, Alf. Min. T. P., 2719.
Lalai taranate, Alf. Min. T. P., 2719.

Lalamon, Mal. Amb., 1277,

Lalampang kawajò, Alf. Min. Bent, 1856.
Lalampoejangan, Soend., 2609.
Lalang, Balin, Loeboe, Madoer Mal., 1883.

Lalang djawa, Mal., 1884.
Lalangkäpan, Soend., 466,
Lalangkàpan beureum, Soend.,
Lalangkàpan bòdas, Soe ond, 466.
Lalangkàpan leutik, Soend., 466.
Lalangoesan, Alf. Min. T. BSA
T. P., T. S., 3459.
Talenbne, Alf. Min. TT.
Lalàtang, Boeg., Naka
Lalatè mànoe, Boeg, A
EEn Boeg, 1897.
Lali, N. Guin. 4 R.,
Lali, Tim, 847.
Làli mànoe, Boeg, 705.
Lalingiran, Alf. Min. Bent, 601.
Laloembàkön, Alf. Min. T. P., 392.
Laloempé, Alf. Min. T. L., T. P., 701.
Laloempéhé, Alf. Min. T. L., 701.
Laäloepang, Boeg, Makas., 3417.
Lamàha, Alf. Min. Bent, 1128.
Lamai, baj. Z. O. Born., 3481.
Lamâran, Soend., 2763.
Lamàsa, Lamp., 348.
Lamâté, Alf. Sap, 3445.
Làämaàtjé, Makas, 1547.

466.

L., 1846.
55, 1957.

T.

3556.

Tonsaw.,

78

| Lampani lömboet, Soend.,

‚ Lampar,

| Lampès en, Jav.,
Lampët, J

Lambaran, Soend., 2763.

Lambâàté, Bonth, 2112.

Lambèré soesoe, Bonth, 3181.
Lambëta, Soend., 1907.

Lambi, Goront., 2361.

Lambiding, Atjeh, 3226.

Lambilang, Madoer., 1483.

Lamboe, Bonth, 3144.

Lamboek, Bat, 847.

Lamboeow, Alf. Min. T. P., 2349.
Lamboeow rintëk, Alf. Min. T. P., 2349.
Lamboeow sëla, Alf. Min. T. P., 2354.
Lamboetò, Makas., 719.
Lamè, Boeg., Makas., 1107.
Lamè, Soend., 178.

Lamòè àdjoe, Boeg., 2181.
Lamè alë, Boeg, 1116.
Lamè areuj, Soend., 137.
Lamè awèwbè, Soend., 178.
Lamè balanda, Boeg, Makas.,
Lamè bòdas, Soend., 180.
Lamè boetoeng, Boeg., Makas., 1108.
Lamè djawa, Boeg, Makas., 1892,
Lamè kajoe, Makas., 2181.

Lamè kämoemoe, Boeg, Makas., 1592,
Lameè lalàki, Soend., 2958.

Lamè laoet, Soend., 179.

Lamè tâoe, Boeg, Makas., 1108.
Lamè tjêngka, Boeg, 1122.
Lamè-lame, Boeg, Makas., 3175.
Lamëk, Alf. Min. T. B., 2089.

3175.

| Lamöta, Soend., 1907.

Lamika, Alf. Min. Bent,
Laminding, Sangi, 368.
Lamoedja, Lamp, 784.
Lamoedjhön, Madoer., 2045.
Lamoedjò, Lamp. Pam., 784.
Lamoen, Balin, Soend., 1277
Lamoeran, Jav., 25829.

Lamoeran, O. Jav., 1098a.
Lamoeran möndjangan, Jav., 230.
Lamoet, Alf. Min. T. P, 3137.
Lamoeta, Alf. Amb., Oel, 972.
Lamoetagi, Boeg, 851.
Lamoetàsa, Boeg., Makas., 2
Lamòlo, Boeg, 783.
Lampajong, Daj. Z. O. Born, 2609.
Lampani, Soend., 296, 2405.
Lampani bàdak, Soend., 503.
Lampani gödè, Soend., 294.
Lampani goenoeng, Soend., 292.
Lampani hèdjö, Soend., 302.
Lampani laoet, Soend., 308.

2724.

2783.

292.
Lampani peutjang, Soend., 299.

O. Jav., 407.

Lampasijow, Alf. Min. Bent, T. L., 710.

Lampasijow mahamoe, Alf. Min. Bent,
Lampasijow mawoerò, Alf. Min. Bent,
Lampasijow méa, Alf. Min. T. L., 707.

Lampasijow poeti, Alf. Min. T, Ee 710.
Lampatò, Minangk., 351.

Lampèdò, Makas., 704,

Lampènè, Madoer., 296.

Lampës, Jav., Soend., 2477.

Lampès abang, Jav., 2477.

Lampès beureum, Soend.,

Lampès bòdas, Soend., DT

2477.

707.
110.

av. 897.
Lampiri, Boeg., Makas., 862.
Lampòdjang, Madoer., 3552.

Lampòdjang paèk, Madoer., 3552.

Lampòdjang ròöm, Madoer., 3553.

Lampòdjangan, Madoer., 2609.

Lampoejang, Boeg, Daj. Z. O. Born., Makas.,
Minangk., Soend., 3552.

Lampoejang beureum, Soend., 1640.

Lampoejang gadjah, Soend., 3552.

Lampoejang goenoeng, Soend., 3554.

Lampoejang mònjèt, Soend., 3553.

Lampoejang pahit, Soend., 3554.

Lampoejang roeöem, Soend., 3553.

Lampoejang wangi, Soend., 3553.

Lampoewijang, Makas., 3552.

Lampok, Madoer. B., 1322.

Lana, Alf. Min. T. B, T. L., T. P., 1555.

Lana, Alf. Min. T. B, T. L., Tonsaw., IT. P, 1987,

Lana, Alf. Min. Tonsaw., 135, 1941.

Lana in tjòkò, Alf. Min. T. P, 1556.

Lana ing kòko, Alf. Min. T. L., 1556.

Lanas, Madoer. B, P., 218.

Lanas balandha, Madoer. B, P., 74.

Lanas bhoedhèng, Madoer. P., 218.

Lanas ghadhoengan, Madoer. P., 218.

Lanas kabista, Madoer. P., 218.

Lanas madhoe, Madoer. P., 218.

Lanas pandan, Madoer. P., 218.

Lanas sòkon, Madoer. P., 218.

Landa, Alf. Min. T. P., 143.

Landa këté, Alf. Min. T. P., 3551.

Landöp, Jav., 418.

Landëp-landëp, Balin, 418.

Landhèp, Madoer., 418.

Landhoe, Kang., 1295.

Landië, Minangk., 871.

Landji, Jav., 36.

Landjoet, Mal, 2171.

Lang-alang kamangè, Madoer. B, 229.

Lang-tòlangan, Madoer. S., 1389.

Langà, Makas., 3108.

Langà ròmang, Bonth, 3510.

Langà-langà, Boeg, 2028.

Langà-langà parang, Makas., 3448.

Langaàlò, Boeg, 3111.

Langèr, Balin, Sas, 125.

Langgadé, Atjeh, 516.

Langgadei, Sum. W. K.,

Langgé, Bat, 1817.

Langgé, Goront., 348.

Langgé porhas, Bat, 1817.

Langgëm, Sas, 532.

Langghem bhadja, Madoer., 2501.

Langghoendhi, Madoer., 3473.

Langgitan, Minangk., 3513.

Langgoendi, Minangk., 3473.

Langgoendi loempoeëh, Minangk., 3473.

Langgoenggoeng sapa, Bat, 464.

Langhap, Bat. Mand, 321.

Langi, Boeg, 125.

Langi bàdjo, Boeg, 2383.

Langijoeng, Alf. Min. T. L., 626.

Langir, Vulg. Mal, 125.

Langiri, Makas., 125.

Langiri bàjò, Makas., 2883.

Langkak, Lamp., 321.

Langkanan, Midd. Sum., 1002.

Langkap, Jav., Mal, Soend., 321.

Langkèr, Madoer., 2108.

Langkèrè, Bonth, 3000.

Langkèrè djangang, Bonth, 2994.

Langkèrè rômang, Bonth, 2695.

Langkò, Minangk., 321.

Langkoeeuëh, Atjeh, 159.

Langkoowes, Daj. Z. O. Born., Mal. Mol, Rotin.,
59.

516, 2970.

Langkoewas laki-laki, Mal. Mol, 160.

Langkoewas malaka, Mal. Mol, 162.

Langkoewàsa, Makas., 159.

Langkoewasa èdja, Makas., 159.

Langkoewàäsa kèbo, Makas., 159.

Langkoewèh, Minangk., 159.

Langkowasé, Alf. Boer, 159.

Langò, Minangk., 3108.

Langoeng, Sum. W. K., 2172.

Langoesei, Alf. Min. Tonsaw., T. P., 1486.

Langòting, Boeg., Makas., 1976.

Langòting baj&wò, Makas., 1976.

Langòting tanroe, Boeg., Makas., 1976.

Langòting tölo, Boeg, 1976.

Langsà, Mal. Mol, 1988.

Langsak, Lamp. 1983.

Langsak hoetan, Lamp., 1188.

Langsana mérah, Vulg. Mal, 1723.

Langsana poetih, Vulg. Mal, 2796.

Langsanò, Minangk., 2883.

Langsat, Balin, Bat. Dair., Mal, 1983.

Langsat loetoeng, Balin, Jav., 90.

Langsatan, Jav., 78.

Langsèp, Jav., Madoer., 1983.

Langsëp alas, Jav., 1188.

Langsoena, Sas, 138.

Laniti, Boeg, 1410.

Lanoe, Alf. Tom, 887.

Lanoet, Bol. Mong, 2709.

Lanrà, Makas., 3473.

Lansa, Alf. Min. Bent, 1953.

Lansat, Bat, Mal, 1983.

Lansèk, Minangk., 1983.

Lansoena, Alf. Min. Bent, Ponos., T. B, T. P.,
138.

Lansoena in taloen, Alf. Min. T. P., 718.

Lansoena in tjasoeroean, Alf. Min.T.P., 1394,

Lansoena in tjasoeroean koelò, Alf. Min.
T. P., 2555.

Lansoena kaloetai, Alf. Min. T. P., 140.

Lansoena koelò, Alf. Min. T. B, 1. P., 142,

Lansoena landa, Alf. Min. T. P., 143.

Lansoena mahamoe, Alf. Min. Bent, 139.

Lansoena mawoerò, Alf. Min. Bent, 142.

Lansoena mënoöe-noöe, Alf. Min. T. B., 141,

Lansoena mòpoeti, Alf. Min. Ponos., 142.

Lansoena né inggris, Alf. Min. T. P., 141.

Lansoena raindang, Alf. Min T. P., 139.

Lansoena rangdang, Alf. Min. T. B, 139,

Lansoena rintök, Alf. Min. T. B, 143.

Lausoena sina, Alf. Min. Bent., 140.

Lansoena wawoöe, Alf. Min. T. B, 140,

Lansong, Sangi, 1983.

Lansot, Alf. Min. T. P., 1983.

Lanta, Alf. Min. T. P., 918.

Lanta, Sangi, 217.

Lantat, Bol. Mong., 1983.

Lantèboeng, Makas., 974.

Lanthat, Atjeh, 1983.

Lanting, Bat 3176.

Lantjoeran, Jav., 83217.

Lantojoeng, Bat, 3174.

Laoboe, Loeboe, 1973.

Làodào, Loeboe, 2736.

Laoe, Alf. Min. Bent, 2381.

Laäoe, Makas., 936.

Laoe mamoeri, Alf. Z. Cer., 1763.

Laoe paranggi, Makas., 936.

Laoekasé, Alf. Z. Cer., 159.

Laoembé, Alf. Tom, 2719.

| Laoerò, Alf. Tom, Boeg., Boet, Saleijer, 539.

Laoeroe, Kisar, 2661.
Laoeroer makaharéré, Sermata, 284,

Laoeroeroe, Leti, 2661.
Laoeroeroe makasró, Leti, 254.
Laoesich, Alf. Min. Tonsaw., 428.

Laoesip, "Aut. Mina ESB ADE DB 802:
Laoesip lèwò, Alf. Min. T. L., 1412.
Laoeté, Alf. Min. T. B., 1730.

Laos, Jav., Madoer., Sas, 159.

Laos abang, Jav., 159.

Laos mèra Madoer., 159.

Laos poetih, Jav., 159.

Laos pòtè, Madoer., 159.

Lapaë, Alf. Z. Cer., 1595.

Lapèdjò, Boeg., 704.

Lapia, Alf. Amb., Cer., Har, 2289.

Lapia ihoel, Alf. Amb., Har., 2290.
Lapia ihoer, Alf. Amb., Har., 2290.
Lapia loeli oewa, Alf. Amb., Har., 2288.
Lapia makanaloe, Alf. Amb., Har, 2287.
Lapia makanaroe, Alf. Amb., Har., 2287.
Lapia molat, Alf. Amb, Har., 2259.
Lapia toeni, Alf. Amb, Har, 2289.
Lapò-làpo, Makas., 1582.

Lapoe, Alf. Asil, N. Laoet, Z. Cer., 1973.
Lapoenonat, Alf. Z. Cer., Tenimbar., 2693.

Lapoet, Alf. Z. Cer., 2363,
Làra, Biman., 1899.

Lara garoet, Jav., 21.
Lara wödoes, Jav., 1946.
Larak, Mal., 2249.

Larak api, Mal, 2251.
Larak batoe, Mal, 3421.
Larak mèrah, Mal., 2250.
Larak poetih, Mal, 3423.
Larasëtoe, Jav., 228.
Larawastoe, Jav., 228.
Larawèstoe, Jav., 225.
Larbhak, Madoer. B, 846.
Làròö, Boeg, 1599.
Larijan, Minangk., 2680.

Larijan oela, Minangk., 2681,
Larijan sirò, Minangk., 2650.
Làrijang batoe, Bonth, 452.
„Laro, Alf. N. O. Halm, K., 513.
Laroe, Madoer. P., 2188.
Laroe, Mal, 2635.

Laroet, Madoer. S., 2188.
Larònan, Jav., 2142, 2589.

Laroöl, Babar, 1442.
Làsa, Alf. N. 0. Halm,
Lasaò, Nias, 2585.
Lasàoer, Alf. Z. Cer.,
Lasaol, Alf. N. Laoct,
Lasat, ANT Boer., Min.
1983.
Lasàté, Alf. Cer., 1983.
Lasàto, Alf. Har., 1983.
Lasatol, Alf. N. Laoet, Sap.,
Lasé, Nias, 1983.
Lasétó, Alf. W.
Lasi, Alf. Min,
Làsi, Mal. Mol,
Lasijak, Bat, 648.
Lasinaò, Loeboe, 648.
Lasinok, Bat, 648.
Lasisi, Boeg, 1644.
Làso mèjong, Boeg., Makas.,
Lasoë, Leti, 138.
Lasoen, Lamp. Ab, 138.
Lasoena, Alf. Min. T. B,
Boeg., Makas., 138.
Làäsoena alö, Boeg, 906.
Lasoena boedò, Alf. Min.
Lasoena èdjà, Makas., 139.

Biman., Makas.,

1022.
Sap.
Tonsaw.,

1983.

1983.
Cer., 1983.
2474.

Tern, 3105.

653.

let DES

Ton

Tonsaw.,

Z. Cer.,

SAW,

142.

Tern, 1983.

Daj. k

Bat.,

80

Lasoena haronda, Bat, 141.

Lasoena in taloen, Alf. Min. T, L., 969.
Lasoena kaloetai, Alf. Min. T. L., 140.
Lasoena kèbo, Makas., 142.
Lasoena kolano, Alf. Min. Tonsaw.,
Lasoena matjöla, Boeg., 139.
Lasoena méa, Alf. Min. T. L., 139.
Lasoena né inggris, Alf. Min. T. L.,
Lasoena pasaoetan, Alf. Min. T. L.,
Lasoena poeté, Boeg, 142.
Lasoena poeti, Alf. Min. T. L., 142.
Làsoena ròmang, Makas., 906.
Lasot, Alf. Min. T. B, T. 8 1983.
Lata, Sawoe, 2557.

Lata banga, Sawoe, 2562.

Lata möngi, Sawoe, 2569.

Lataf, N. Guin. 4 R., 2460.
Latawàsó, Alf. N. Laoet,
Latöng, Balin, Jav., EAS B. 1555, 1987.
Latèng goenoeng, O. Jav., 1995.
Latèng këbo, Jav. Ng., 1994.

Latèëng körbhoej, Madoer. B, 1994.

143.

lál.
143.

159.

Latöng kidang, Jav, 1995.
Laténg maésa, Jav. Kr., 1994,
Latöng sapi, 0. Jav., 1995.
Làtji, Boeg, 932.

Làtji, Vele talen, 2445.

Làtjin, Vele talen, 2445.

Latò, Nias, 1987.

Latoea, Alf. Min. Tonsaw., 1520.

Latoea lika, Alf. Min. Tonsaw., 1520.
Latoeh, Jav., 1277.

Latoena, Alf. Min. T. P., 588
Latoeng, Jav., 54l.

Latoeng, Manggarai, 3550.

Latoh, Jav., Mal., 1277.
Làtojoeng, Bat, 3174.
Làtojoeng porat, Bat,
Latong, Bat, 1555, 1987.
Latsèt, Bat, 1983.
Làwà, Makas., 949.
Lawànan, Alf. Min. T. L., 2890, 2891.
Lawànan kètè, Alf. Min. T. L., 1783.
Lawânan rintöëk, Alf. Min. T. L., 1783.
Lawàtan, O. Jav., 2277.
Lawané, Alf. Amb., 255.
Lawang, Mal, Minangk.,
Lawani, Alf. Asil, Har,
Làwàrang, Makas., 3559.
Làwàràni, Boeg, 3473.
Làwàröng, Boeg, 3559.
Lawaroeroe, Kisar, 2661.
Lawas, Lamp. 159.
Lawat, N. Guin. 4 R,
Laweé, O. Jav., 2747.
Lawéoer, Alf. Z. Cer., 698.
Lawët, Alf. Min. T. B, T. L., 77
Lawët, Alf. Min. T. P., 2306.

| Lawöt koelò, Alf. Min. T. B, T.
Lawöt poeti, Alf. Min. T. L, 470.
Lawöt mèa, Alf. Min. T. L., 3450.
Lawöt raindang, Alf. Min. T. P, 3450.
Lawèt rangdang, Alf. Min. T. B, 3450.
Lawët rintëk, Alf. Min. T. L., 2306.
Lawöt söla, Alf. Min. T. P, 3349.
Làwi- làwi, Boeg, Makas., 1277.
Làwi-làwi bangkàra, Boe g.,
| Làwi-làwi boenè, Boeg, Makas.,
Läwira, Boeg, 151.

Làwira malòtong, Boeg. 151.
Làwira mapoetè, Boeg, 151.
Làwò, Boeg, 936.

Làwò lèmparöng, Boeg,

3174.

7162.
Hila, Z.

2565.

P., 470.

Makas., 1277.

1277.

936.

Làwò nijanrè, Boeg., 1973.
Läwò paï, Boeg, 936.
Làwò tjöning, Boeg, 1973.
Lawoeï, Biman., 1664.
Lawoeò, Sangi, 1061.
Laworoeroe, Babar, 2661.
Léa, Sika, 3556.

Léahoea, Alf. Har, 698.

Lëbak löngaha, Balin. Semb., 2335, 3368.

Löban, Mal, 3470.

Löban boenga, Mal, 3474.
Lëban djantan, Mal, 1402.
Lèban hitam, Mal, 3470.
Löban koenjit, Mal., 3470.

Lèban nasik-nasik, Mal, 3474.
Löban pölandoek, Mal, 1402.

Löban tandoek, Mal, 3470.

Löbèno, Alf. N. O. Halm, 322.

Leboeë, Atjeh, 847.
Löboewi, Sas, 538.
Löboewi bawak, Sas., 1664.
Lèdé, Biman., 3156.

Lödi, Sas, 3169.

Lèdjèt, Soend., 936.
Lögaran, Jav., 182.
Lögötan, Jav., 2367.

Lëgo, Sas, 3473.

Lögoendi, Jav., Mal, 3473.

Lögoendi boenga, Mal, 1912.

Lëgoendi pasir, Mal, 1759.
Lögoeng, Mal., 2708.
Lehasë, Sangi, 68.

Lèhat, Daj. M., 1983.

Lëöhi, Sangi, 602.

Lei, Kei, Wetar, 1114.
Leilèm, Alf. Min, 816.

Leilèm in asoe, Alf. Min. T. L., 816.
Leilèm in asoe, Alf. Min. T,
Leilèm in taloen, Alf. Min. T. P,,

Lèjor, Soend., 455, 2107.

Liéka, Alf. Min. T. L., 1234, 2906.
Liéka söla, Alf. Min. T. L., 3312.

Liéka-léka, Tern, 3552.
Lökambing, O. Jav., 3043.
Lökat, Atjeh, 2513.
Lökötan, Balin, 2513.
Löki, Atjeh, 3288.

Lèko, Makas., Sas, 2717.
Lèkò, Tim, 692.

Lèko boegisi, Makas., 2717.

Léléan méa, Alf. Min. T. L., 1376.
Léléan méha, Alf. Min. Tonsaw., 1376.
Léléan poeti, Alf. Min. T. L., T. S., 1376.
Lèléan raindang, Alf. Min. T. P., 1376.
Léléan rangdang, Alf. Min. T. B, 1376.
Lélèan roendang, Alf. Min. T. S., 1376.
Léléï, Tern, 698.

Lölèkò, Alf. N. O. Halm., 178.
Léléma, Alf. Min, 1621.

Léléma im pòkal, Alf. Min. T. P., 2223.
Léléma in taloen, Alf. Min. T. L., 2156.
Lélóéma in tjöpal, Alf. Min. T. P., 2223.
Lélóma röndai, Alf. Min. T. L., 1621,
Lölömba paja, Mal., 586.
Lèlèmbànowaà, Boeg., 1697.

Lölémeè, Alf. Min. Wes ERIS

Lölómò röndai, Alf. ii Lab
Lölémè söla, Alf. Min. 1. L., 831.
Lèlèng bànowa, Makas., 1697.
Lölénoe, Alf. Min. T. P., 2648.
Löldpoetan, Alf. Min. T. S., 3066,
Lèlèri, Makas, 1897.

Lèlès, Soend., 1470.

Lièlès areuj, Soend., 1481.

Lölösoek, Sas, 1389.

Lölötòkön, Alf. Min. T. P., 359, 2692.
Lölötòokën söla, Alf. Min. T. P., 3389.
Leèli, Mal. Mol., 905.

Lèlò, Tim, 755.

Lèlò bòko, Tim., 791.

Lèlò matóétoe, Tim, 757.

Lèlò sina, Tim, 788.

Löloewing, Mal. Batav., 1475.
Lölòlon, Alf. Min. T. L., 835.

Léma, Alf. Min. T. L., T. S., 2830.
Lömaka, Sas, 2684.

Lömaàsa, Lamp, 353.

Lömba, Mal, 940.

Lömba boekit, Mal, 2681.

Lömba mérah, Mal, 940.

Lömba paja, Mal, 1820.

Lömba rimba, Mal, 941.

Lömbaïn, Sas., 191.

Lömbajoengan, Jav., 2609.

Lömbéga, Mal, 591.

Lèmbong, Balin, 3292.

Lömöké, Sas, 2684.

Lèmòs, Alf. Min. T. P., 1359.
Lömidang, Mal., 3226.

Lémidang bötina, Mal., 3226

Lèko boelò-boelò, Makas., 857. Lömlöm, Madoer., 217.
Lèko lélèng, NA 21. Lémò, Alf. Halm, Min. Tonsaw., Boeg, Goront.,
Lèko mangkasâra, Makas., 2717. Makas., Tern, 785.

Lèko taring, Makas, 2717.
Lèko tokà, Makas., 2717.
Lèko wâla, Makas., 2043.
Lökoekoem, O0. Jav., 36.
Lökoep, Mal, 2175.
Lékong, Sas, 135.
Lökonta, O. Jav., 5.
Léla, Nias, 3111.

Lölada, Mal, 167, 3278.
Löélada djantan, Mal., 3278
Lëlada hoetan, Mal, 3278.

Lémò apö, Boeg, 786.

Lémò boelaëng, Makas., 787.
Lómò boeritja, Boeg, 787.
Lómò djawa, Tern, 786.

Lémò djobatai, Tern, 796.
Lémò goempa, Boeg, 796.
Lómò kabi, Tern, 787.

Lémò kaloekoe, Boeg., Makas., 791.
Lémò kàlòlo, Boeg, Makas., 792,
Lémò kambang, Makas,, 796.
Lémò käàpàsa, Makas,, 786.

Lölada padi, Mal, 3278. Lémò lòlamò, Tern, 791.

Lölangi, Alf. Tom., 887. Lómò maritjà, Makas:, 77e

Lölë, Alf. Boer, 1883. Lóémò nipis, Alf. Min. Tonsaw., 786.

Lélé, Alf. N. O, Halm, Tern, 2718. Lémò oelawöng, Boeg, 755.

Lèêle, Sika, 3350. ee e Lémò päkàsoembà, Boeg, Makas., 791.

Lêléan, Alf. Min. TB. TL, Tonsaw, EPs, Lémò pöngödaïn, Alf. Min. Tonsaw., 794,
rs, 1376. £ Kn Lèmò pinagara, Tern, 786.

Lêléan boedò, Alf. Min. Tonsaw., 1376. Lémò poeroe, Boeg, Makas., 796.

Léléan koelò, Alf. Min. T. B, T. P, 1376. Lémò sanggalója, Makas., 793.

Lémò
Lémò
Lémò
Lóémò
Lóémò
Lómò
Lémò
Lémò
Lémò wola, Alf. Min.
Lóémò-lémò, Boeg, Makas.,
Lèmoes, Bat. 2167, 2168.
Lömokak, Sas., 1483.
Lémon, Mal. Mol., 785.
Lémon itam, Mal. Mol., 799.
Lémon kambar, Mal. Mol, 796.
Lémon karbaoe, Mal. Mol, 791.
Lémon kasoemba, Mal. Mol, 791.
Lémon manis, Mal. Mol, 787.
Lémon manis bèsar, Mal. Mol,
Lémon manis kötjil, Mal. Mol,
Lémon mas, Mal. Mol., 756.
Lémon nifis, Mal. Mol, 786.
Lémon nipis, Mal. Mol., 786.
Lémon papéda, Mal. Mol, 796.
Lémon papoewa, Mal. Mol, 796.
Lémon pödang, Mal. Mol, 792.
Lémon poeroet, Mal. Mol, 796.
Lémon pompèëlmoes, Mal. Mol,
Lémon popaja, Mal. Mol, 795
Lémon soewanggi, Mal. Mol, 794.
Lémon swanggi, Mal. Mol, 794
Lémon tjina, Mal. Mol, 788.
Lémon tjoeï, Mal. Mol, 786.
Lömpadjong, Sas, 296.
Lëmpang, Daj. 4. O. Born,
Lëmpaoeng, Mal., 359.
Lëmpèëni, Balin, 296.
Lömpidji, O. Jav., 2898.
Lömpir, Jav., 2832.
Lëmpoejang, Jav., 3552.
Lëmpoejang ëmprit, Jav., Bon,
Lömpoejang gadjah, Jav., b
Lëmpoejang köbo, Jav.,
Lömpoejang pait, Jav., 8554.
Lëmpoejang wangi, Jav., 355:
Lëmpojang, Mal, 3552.
Léna, Rotin., 3108.
Lëndjoewang, Mal, 584.
Löndjoewang boekit, Mal.,
Löndjoewang hidjaoe, Mal, 554.
Löndjoewang hoetan, Mal, 105.
Léndjoewang hoetan djantan, Mal,
Löndjoewang mérah, Mal, 584.
Lèndoer, Madoer., 513.

Lénei, Alf. Min. m. L., 2343.

Lònga, Balin, Boeg., Mal, 3108.
Lönga-lönga pädang, ‘Boeg, 3448.
Lengalir, Soembawa, 2837.

Lëöngaloer, Sas, 2837.

Löngëdi, Balin, 283.

Lènggadai, Mal., 516.

Lènggadi, Mal, 516.

Lönggoea, Mal. Mol., 2883.

Lënggoea batoe, Mal. Mol., 2886.
Lönggoea boenga, Mal. Mal, 2853.
Lënggoea gàba-gàäba, Mal. Mol, 2884,
Lönggoea kastoeri, Mal. Mol, 2886.
Lönggoea mérah, Mal. Mol, 2883.
Lènggoea poetih, Mal. Mol., 2884,
Lönggoegoe, Mal. Pal, 1426.
Lènggoendi, Mal, 3473.

Lönggoendi boenga, Mal, 1912,
Lönggoendi laoet, Mal, 1812.

sangkàri, Tern, 787.
soesoe, Boeg, 792.
tónè, Makas., 787.

titigila, Tern, 786.
tjöning, Boeg, 787.
tjina, Boeg, Bie:
waàko, Alf. Min. Tonsaw.,

Tern. 788.
791.

Tonsaw., 7187.
3377.

187.
187.

191.

934.

1164.

wöngömös, Alf. Min. T'onsaw., 191.

1165.

82

Lönggoendi pasir, Mal, 1759.
Beno Doene, Balin, 2197.
Lèngi-löngi, Boeg, 871.

Löngid, Alf. Min. Tonsaw., 2477.
Löngid boedò, Alf. Min. Tonsaw., 2477.
Löngid mèêha, Alf. Min. Tonsaw., 2477.
Löngkarong, Sas, 224.
Lèngkèng, Jav., Madoer. S., Mal,
Löngkèr, Madoer. B, 2108.
Löngki, Jav., 2007.
Löngkoowas, Mal., 159.
Löngkoewas ranting, Mal., 158
Lèngkong, Mal. Batav., 3353.
Lènglang, Madoer., 796.
Lönglèngan, Jav., 1723.
Lèngo, Daj. 4. O. Born,
Lèngoe, Lamp. 3108.
Löngoendi, Sas, 3473.
Lëéngoeng, Mal, 2172.
Löngong, Atjeh, 3108.
Lengsar, Jav., 2831.
Lèno, Tim, 785.
Lóénoe, Alf, Min TT.
Lénoe roekoet, Alf. Min.
Lèntji, Mal. Batav., 2445.

2444,

3105.

L., 3239,
T. L., 2648.

Léoet, Daj. B, 2717.

Léow, Alf. Min. Pd IA P, T. S., 2418.
Léow koelò, Alf. Min. T. P., 2418,
Léow méa, Alf. Min. T. le: 2418.
Léow poeti, Alf. Min. T.L, T. S., 2418.

Léow raindang, Alf. Min. T. P., 2418.
Léow roendang, Alf. Min. T. S., 2418.
Léow söla, Alf. Min. T. L., 1167.
Lëpang, Koeboe, Lamp, Mal. Bengk., W. Born,
GEEN
Lépati, Alf. Tom, 135.
Löpia, Alf. Asil, Hila, Z. Cer., 2259.
Lëpia ihoer, Alf. Z. Cer., 2290.
Lëpia rihoer, Alf. Z. Cer., 2290.
Lëpial, Alf. Sap., 2259.
Lëöpo-lepo, Boeg, 1882.
Lépoi, Alf. Min. T. P.,
ESES Jav., 2677.
Lèprak, Madoer., 755, 912.
Lèër kambhing, Madoer.,
Lörak, Jav., Mal, 3031.
Lörëk, Madoer., 3031.
Lösé, Boeg, 1983.
Lösös, Jav., 1484.
Lësnoe, Jav., 2243.
Lësoeh, Lamp. 2146.
Lètah bàdak, Soend., 2500.
Lètah hajam, Soend., 1746.
Lètah möri, Soend., 1001.
Lötjös, O. Jav., 1484.
Lèto-lèto, Boeg., 336.
Lëtoep, Alf. Min. T. L.,
Leudeu, Gajo, 648.
Leukat, Atjeh, 2513.
Leuksa, Soend., 2746.
Leungsir, Soend., 2831.
Leuntjà, Soend., 3164.
Leuntjà bàdak, Soend., 3176.
Leuntjà beureum, Soend., 3164.
Leuntjà kòmir, Soend., 2112.
Leuntjà mònjèt, Soend., 3167.
Léwéoer, ur Z. ‘cer, 698.
Léwoeò goeroe, Nias, 1622.
Lia, Alf. Min. Bent, T. B, T. L.,

2352.

3282,

3493.

2583.

Tonsaw., Rotin.,

Sangi, Wetar., 3556.
Lia in taloen, Alf. Min. T. L, 3555.
Lia koelò, Alf. Min. T. B. 3556.

Lia mahamoe, Alf. Min. Bent, 3556.

Lia mawoerò, Alf. Min. Bent, 3556.

Lia méa, Alf. Min. T. L., 3556.

Lia méha, Alf. Min. Tonsaw., 3556.

Lia moboedò, Alf. Min. Tonsaw., 3556.

Lia poeti, Alf. Min. T. L, 3556.

Lia rangdang, Alf. Min. T. B, 8556.

Lia tàna, Daj. Z. O. Born, 945.

Liachajoe, Alf. Min. Tonsaw., 648.

Liachajoe djawa, Alf. Min. Tonsaw., 2736.

Liàchò, Alf. Min. Tonsaw., 178.

Libi, Sawoe, 379.

Libi mölai, Sawoe, 380.

Liboeng, Atjeh, Bat, 2487.

Lida i tópo, Alf. N. O. Halm.,

Lidah ajam, Mal, 1746.

Lidah andjing, Mal, 3448,

Lidah badak, Mal, 2501.

Lidah bèbèk, Vulg. Mal.,

Lidah boewaja, Mal., 152.

Lidah boewajò, Minangk.,

Lidah djin, Mal, 1744.

Lidah gadjah, Mal, 106.

Lidah körbaoe, Mal., 2198.

Lidah körbaoe bötina, Mal, S12.

Lidah kèrbaoe poetih, Mal, 2195.

Lidah koetjing, Mal, 470.

Lidah lömboe, Mal., 232.

Lidah möndjangan, Vulg. Mal, 1426.

Lidah patoeng, Mal., 1900.

Lidah roesa, Mal, 1426.

Lidah tijoeng, Mal, 2841.

Lidah tioeëng, Minangk., 2841.

Lidah-lidah, Mal, Minangk., 437.

Lidjak, Lamp. 159.

Ligoea, Tern. 2883.

Lijaoe, Alf. Min. Bent,

Lijasan, Alf. Min, Bent,

Lijoh, Lamp., 1883.

Likoe, Boeg., 159.

Likoe mapoetò, Boeg, 159.

Likoe hen Boeg., 159.

Likoekoen, O. Jav., 36.

Lila, Alf. Min. T. P. 2211.

Lilà boewàdjà, Boeg, Makas., 152.

Lilà gàdjà, Bocg., Makas., 2501.

Lilà i langkow, Alf. Min. T. L., 3296.

Lilà i langkow poeti, Alf. Min T. L., 3296.

Lilà i langkow réndai, Alf. Min. T. Li, 3293.

Lilà lalangkow, Alf. Min. T.L, 2522.

Lila maätjang, Boeg., Makas., 2501.

Lila rinték, Alf. ee T. P., 966.

Lilai, Alf. Min. T. 2840.

Lilógoendi, Mal. B 3473.

Liligoendi, Balin., 3473.

Liligondi, Balin, 3473.

Lilis, Alf. Min. T. L., 1461.

Lilis, Alf. Min. T. S., 1234.

Lilisoengan, Soend., 976.

Lilit koetoe, Sum. W. K., 2747.

Lima böroek, Mal., 3527.

Lima böroek bötina, Mal,

Lima böroek djantan, Mal,

Lima böroek Kee Mal,

Lima kötam, Mal, 2242.

er Daj. Z. 0. Born., Lamp.,
85.

1753.

1001.

152.

623.
22358.

3528.
3526.
3527.

Mal.,

Limaoe bëésar, Mal, 791,

Limaoe gadang, Minangk., 791.
Limaoe gadang móérah, Minangk., 791.
Limaoe gadang poetiëh, Minangk., 791.
Limaoe goelong, Daj. 4.0. Born, 791.
Limaoe hantoe, Mal, 791.

Limaoe hoetan, Mal, 27.

Minangk.,

83

‚ Limaoe

Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe

kabaoe, Minangk., 792.
kambiëng, Minangk., 786.
kapas, Mal, 786.

kapèh, Minangk., 786.
kasoembò, Minangk., 791.
kastoeri, Mal, 786.
katoeri, Minangk., 786.
ködangsa, Mal., 786.
körbaoe, Mal, 792.
kösoemba, Mal, 791.
manis, Mal, 787.

manjih, Minangk., 787.

mis, Lamp. Ab, 787.

nipis, Daj. Z. O. Born, Mal, 786.
paga, Minangk., 376.

pagar, Mal, 376.
palangan, Daj. 4. O. Born, 787.
poeroeïk, Minangk., 796.
poeroet, Mal, 796.
poeroet hoetan, Mal, 2907.
sampoe ragò, Minangk., 788.
sariëng, Minangk., 83524.
soendaï, Minangk., 792.
soesoe, Mal, 786.
wangkang, Mal, 787.

1616.

Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe
Limaoe-limaoe, Mal,
Limbalo, Sangi, 682.
Limbang, Lamp, 2187.
Limbawoeta, Alf. Min. Bent,
Limbi, Biman., 379.
Limboe, Alf. Tom,
Limòöng, Atjeh, 379.
Limeu, Gago, 785.
Limò, Balin, 786.
Limoe, Alf. Min.
Goront., Sangi, 785.
Limoe boetàka im bèmbè, Bol. Mong., 787.
Limoe inta, Alf. Min. Bent, 786.
Limoe kasomba, Bol. Mong, 791.
Limoe manipis, Alf. Min. Bent, 786.
Limoe manis, Alf. Min. Bent., 787.
Limoe manisë, Sangi, 787.
Limoe mòròmimit, Bol. Mong, 787.
Limoe nipis, Alf. Min. Tonsaw., 786.
Limoe oeloenan, Bol. Mong, 795.

1808.

1978.

Bent, Tonsaw., Bol. Mong,

Limoe onta, Bol. Mong, 786.

Limoe pöngëdaïn, Alf. Min. Tonsaw., 794.
Limoe pôpòtòan, Alf. Min. Bent, 794.
Limoe pòpòtoeën, Bol. Mong, 794.
Limoe soeï, Bol. Mong, 786.

Limoe soemba, Alf. Min. Bent, 791.
Limoe waàkò, Alf. Min. Tonsaw., 791.
Limoe wola, Alf. Min. Tonsaw., 787.
Limoed, Alf. Min. Tonsaw., 934.

Limoes, Balin, Soend., Sum. W. K., 2167, 2168.
Limoes tipoeng, Soend., 2165.

Limoet, Bat. Daj. Z. O. Born., 2363.

Limpaoeng, Minangk., 389.
Limpatò, Minangk., 351.

Lindji, Jav., 988.

Lindjoewang, Bat, Minangk., 884,
Lindjoewang rimbò, Minangk., 2797.
Lindoer, Balin, 513.

Lingan, Jav., 257.

Lingi, Jav., 978.

Linggoeöeng, Balin, 2197.

Lingkaran, Alf. Min. T. B, T. L., 580.
Lingköwas, Mal. Batav., 159.

Lingköwas mórah, Mal. Batav., 159.
Lingköwas poetih, Mal. Batav., 159.
Lingkit, O. Jav., 3377.

Lingkoewas, Alf. Min, 159.

Lingkoewas in taloen, Alf. Min. T. L., 890.

Linglang, Balin, 796.

Lingoe, Lamp. 3108.

Linjal, Jav., 847.

Linow, Alf. Min. T. P., 862.
Linsoem, Koeboe, 3547.
Linsoem, Mal., 2208.
Lintaboeëng, Minangk., 974.
Lintangan, O. Jav., 1847.
Lintjaran, Alf. Min. T, P., 580.
Lintjoewas, Alf. Min. T. P., 159,
Lintjoewas in taloen,
Lipapa, O. Jav., 1274.
Lipoedjang, Boeg, 3552.
Lipoeng, Soend., 2677.
Lipoga, Alf. Min. Bent, 701.
Lirang, O. Jav., 322.

Liré, Alf. N. O, Halm, Mal. Men, Tern, 1765.

Liré oetan, Mal. Men., 335.
Liré papoewa, Mal. Men,
Lirgilo, Balin, 2986.
Lirgilo tangi, Balin, 2986.
Lirmawa, Balin, 2986.
Lisa, Alf. Boer, 3313.
Lisa, Salcijer, 1983.
Lità-lità, Boeg, 178.
Litjä-litjä, Boeg, 181.
Litji, Vele talen, 2445.
Litjò-litjò, Boeg., 2826.
Litò-litò, Tern, 2523.
Litòkò, Alf. N. O. Halm, 962.

Liwas, Alf. Min, 3215.

Liwoeng, Soend., 2487.

Lo, Balin, Jav., 1477.

Lo alas, Jav., 1802.

Lòba, Biman., Boeg., Makas., 2951.
Lobak, Jav., Madoer., Mal, Soend., 2951.
Lobak, Sum. W. K., 3106.

Lobak hoetan, Mal, 2105.
Lobè-lobè, Boeg., Makas., 1547.
Lobè-lobè katji, Makas., 1547.
Lobè-lobè kötji, Boeg, 1547.
Lobè-lobè ténè, Makas., 1547.
Lobè-lobè tjöning, Boeg, 1547.
Lobi-lobi, Mal, 1547.

Lobi-lobi asam, Mal, 1547.
Lobi-lobi manis, Mal, 1547.
Lobi-lobi söpat, Mal, 1547.
Lòbok, O. Jav., 648.

Lòdong, Boeg, 1537.

Lòdong babaoe, Boeg, 2782.

Loea, Soemba, 1108.

Loea ai, Soemba, 2181.

Loeai, Soemba, 2181.

Loeat, Daj. M., S., 2717.

Loeba, Sawoe, 1314.

Loebi, Alf. Min. T. P., 128, 2760.
Loebi in dékat, Alf. Min. T. P., 129.
Loebi in tasitj, Alf. Min. T. P., 2833.
Loedahi padi, Mal, 1508.

Loedahi pölandoek, Mal, 3032.
Loefé-loefé, Tern, 2477.
Loehoe-loehoe akar, Mal. Pal, 1157.
Loehoe-loehoe gadjah, Mal. Pal, 2224,
Loehoetò, Goront., 2361.

Loeït, Alf. Min. Tonsaw., GOL.
Loekoelò, Alf. Sap., 2487.

Loekoet, Soend., 2363.

Loekoet tjaj, Soend., 2014, 3024.
Loelangan, Jav. Ng, 1541.

Loeloe, Alf. Min. Bent., 1622, 2528.
Loeloe malai, Babar, 945.

Loeloea, Goront., 1442.

Loeloek, Rotin., 2994,

1765.

Alf. Min. T. P., 890.

84,

Loeloek masanasi, Rotin., 1941,
Loeloembàkòön, Alf. Min. T. P., 392.
Loeloemoe, Alf. N. O. Halm, 2363.
Loeloesòkön, Alf. Min. Bent, 2826.
Loeloewan köbo, Jav., 2552.

‚ Loeloewan sapi, Jav., 3151.

Loemai, Sum. W.K. 323.

‚ Loemai hitam, Mal, 466.

Loemapoet, Alf. Min. T. B, 1903,
Loemapoet koelò, Alf. Min. T. B, 49.
Loemboe, Balin, Jav., 847.

Loemoe, Boeg, Makas., 2363.
Loemoe-loemoe, Mal. Amb, Tern, 2363.
Loemoet, Alf. Min., Balin, Jav., Mal., 2363.

| Loemoet ékor koetjing, Mal, 3420.

Loemoet roempoet, Mal, 473.

Loemoetò, Goront., 2363.

Loemoloör, Alf. Min. T. P., 2645.

Loempijas, Alf. Min. Bent, T. B, IP, 870:

Loempijas in taloen, Alf. Min. T. P., 379.

Loempijas malimboeng, Alf. Min. Bent, 2655.

Loempijas mamis, Alf. Min. Bent, 380.

Loempijas tombal, Alf. Min. T. B, T', P., 380,

Loempoej, Soend., 101, 107.

Loempojang, Alf. Min. Ponos., 3318.

Loenda, Jav., 871.

Loeng göndjé, Jav., 662.

Loenga-loengo arei, Alf. Min. Bent, 433.

Loengkoe, Alf. Min. Bent, 2363.

Loengkoewas, Bat. Dair., 159.

Loengkow, Alf. Min. T. L., T. P., 918,

Loengkow in taloen, Alf. Min. T. L., 2149.

Loengloengan, Jav., 662.

Loengsir, Balin, 854.

Loenoek ampèölas, Mal. 4. O. Born, 1453.

Loenoek tömpëlas, Mal. Z. O. Born, 1458.

Loentas, Jav., 2783.

Loentòng loöer, Alf. Min. T. L., 2049.

Loentöng oe membé, Alf. Min. T. L., 1268.

LoERtSnE oe mèmbé méa, Alf. Min. T‚ L,

Loentöng oe mèmbé poeti, Alf. Min. T.L,
901.

Loepoe magoeöemi, Alf. N. O. Halm, 2511.

Loepoe makòko, Alf. N. 0. Halm, 936,

Loepoi, Alf. Min. PT. L., T. S., 1061.

Loerijan, Alf. Min. T. B, T. S., 1180.

Loeroeloeroek, Balin, 2222.

Loesing, Alf. Min. Tonsaw., 392.

Loesoe, Alf. Min. T. L., 1463.

Loetji, Vele talen, 2445.

Loewaànjo, Alf. N. Laoet, 255.

Loewàäno, Alf. Sap, 255.

Loewaàrang, Makas., 3559.

Loewe, Alf. Cer., 530.

Loewing, Jav, 1475.

Loewohan, O0. Jav., 2579.

Lofiti, Tern, 13.

Loh kambing, O. Jav., 3282, 3493.

Loha, Balin. Kr., 1432.

Lohòko maïho, Alf. N. O. Halm., 3419.

Loïn, Alf. Z. Cer., 2187.

Lojang, Alf. Min. T. L., 2912.

Lojang, Alf. Min. T. P., 2913.

Lojang poeti, Alf. Min. T. L., 2921.

Lojang rintèk, Alf. Min. T. L., 2913.

Lojang rintöëk, Alf. Min. T. P., 2930.

Lojang söla, Alf. Min. T. L, I. P., 2921.

Lòka, Alf. Tom, Boeg, Boeton, Makian, Saleijer, 2361,

Lokan djantan, Mal, 2212.

Lokan poetih, Mal, 2212.

Lokina, Alf. Min. Ponos., 3531.

Lokoejoe, Alf. Min. Ponos., Bol. Mong, 698.

Lokop, Gajo, 2175.
Lola, Alf. Min. T. L, T. S.,
Lola, Alf. Min. T. P., 1447.
Loladé banga, Tern, 2173.
Lolai, Alf. Min. Bent, 174.
Lolai, Babar, 3556.
Lolang, Mal. Mol., 535.
Lolang bàdjo, Mal. Mol., 3190.
Lolang panté, Mal. Mol, 3190.
Lôlarò, Mal. Mol., Tern, 513.
Lòlé, Mal. Tim, Rotin, 847.
Lolébaà, Tern, 1623.
Loli, Tim, 1892.
Lolitoe, Alf. Min,
Lolo, Sawoe, 2984.
Lòlò, Soend., 1280, 2844.
Lòlò kawat, Soend., 3074.
ò moending, Soend., 3076.
ò mònjèt, Soend., 3075.
mònjèt leutik, Soend.,
naò, Sas, 322.
nijoer, Sas., 830.
Lòlof, Guin. 4 R., 1305.
BIO, AE Min. T. Bi
Lòlol, Babar, 3556.

1467.

3456.

3073.

L., 1483.

Lòlòmot, Madoer., 2363.

Lòlon, alr. Min, 2557.

Lòlon i lawànan, Alf. Min. T. P., 2562.
Lòlon in tadoen, Alf. Min. ï. S., 2561.
Lòlon in taloen, Alf. Min, 2561.

Lòlon sagör, Sas., 767.

Lolondòchën, Alf. Min. Tonsaw, 1515.
Lolondökën, Alf. Min. T. L., T. P., 1464, 1515.

Lolondòkën rintëk, Alf. Min. T.L. T° P., 1451.

Lolò po, Alf. N. 0. Halm., 2364.
Lölòrs, Alf. N. O. Halm., Tern. 1897.
Lolowan, O. Jav., 283.

Lòlòwëng, Alf. Min. T. P., 1697.

Lòlòwöng koelò, ak Min. T. P., 1697.
Lòlòwëng raindang, Alf. Min. T. P, 1697.
Lom, Jav., 2763.

Lòmak, Sas., 847.

Lomboengan, ae Min. Tonsaw., 15.
Lombok, Balin, Jav., Mal. Batav., Soend.,
Lombok’ djëmprit, Jav., 653.
Lombok gambir, 0. Jav., 653.
Lombok rawit, Jav., 653.
Lombok sétan, Jav., 653.
Lombok tampar, Jav., 648.
Lombok tatoeng, Jav., 648.
Lombok tjëmpiling, Jav.
Lombok woedël, Jav.
Lòmos, Alf. Min. Bent.,

‚ 653.

9e )

‚ 27122.

B24L.

1414,
EES Bte
rr. ‚ 2937.

Maä hoelo, Alf. N. hade)
Maänonang, Alf. Min.
Maätoes, Alf. Min. T. a
„. Mabai, Mal, 2533.
Mabiroe, Ar. MinsL: P‚,
Mablang, Alf. Oel, 2169.
Maboendoe, Alf. Min. T. S., 1589.
Machlana, Alf. Min. Tonsaw., 1755.
Machlasat, Alf. Min. Tonsaw., 50.
Machwàchan disik, Alf. Min. Tonsaw., 709.
Machwachan sëöla, Alf. Min, Tonsaw., 2085.

1167.

648.

85

‚ Lontar, Mal,

Lòmot,
Lompajang, Bat. Mand.,
Lompong, Jav. Teg., 847.
Lompongan oela, 0. Jav., 327.
Londja, Alf. Tom, 1983.

Londola, Alf. Min. Tonsaw., 1217.
Long-èlongan, Madoer., 662.
Longa, Bat, Nias, 3108.

Longghaj, Madoer., 11.
Longijoöe, Alf. Min. Ponos., 635.
Longka até, Alf. Min. T. L., 1153.
Longka até rintëk, Alf. Min T. L.,
Longkala, Alf. Min. T. B, 2434,
Longkò bàtoe, Bonth, 3102.
Lònjo-lònjo, Boeg, 418.

Lonta, Minangk., 484.
484.
Lontar hoetan, Mal,
Lontàra, Boeg., Makas.,
Lontok, Balin, 1678.
Loôe, Alf. N. Ò. Halm., T
Lòölon, Alf. Min., 2557.
Loöng, Sika, 1573.
Lóöpa, Sermata, 1162.
Lòpang, Soend., 1719,
Lòpoe, Rotin., 2363.
Lopoe- lopoo, Mal. Tim, 2363.
Lor-tölòran, Madoer., 3525.
Loro, Sawoe, 1938.

Lòròwistoe, Madoer., 228.

Lòsò, Alf. Min. Bent, 1656.

Lòsò lapota, Alf. Min Bent, 502.
Lot, Balin, 54l.

Lòtan, Alf. Z. Cer., 539.
Lòötinò lò djawa, Goront.,
Lòtjari, O. Jav., 2295.
Lotno, Kisar, 539.

Lòtò, Alf. Min. T. L., 2014.
Lòto-lòto, Boeg., 336.
Lòtoe-lòtoe, Alf. Amb.,
Lôtong, Madoer., 90.
Lòtong pòtè, Madoer.,
Lotpala, Balin, 2464.
Lowa, Biman., 2860.
Lòwa, Soend., 1477.
Lòwa sabrang, Soend.,
Lowàdjèng, Boeg, 1477.
Lowam, Sas, 2763.

Loweè, Makas., 2284.

Lowijan, Alf. Min. T. P., 1504.
Lowijan rintök, Alf. Min. 1. P.,
Lòwöting, Alf. Min. Bent., 2403.
Lwa, Balin. Kr., 1477.

Alf. Boer, Daj. 4. O. Born, Gajo, 2363.
389.

1öl.

887.
484,

1624

ern,

2256.

3301.

Oel., 1694.

90.

1478.

1479

M.

Madak si, Madoer., 398.
Madakàka, Tern, 434.
Madang, Mal. Bandj., Mimangk., 32.
Madang aloe, Sum. W. K., 18.
Madang api-api, Minangk., 926, 1052.
Madang boengò tandjoeëng, Minangk., 333.
Madang boewah palò, Minangk., 2350.
Madang gloegoer, Sum. W. K., 2908.
Madang halaban, Minangk., 3470, BENEN
Madang kaladi, Minangk., 2180.

Madang kapindiëng, Minangk., 2074.

Madang kapò, Minangk., 719.
Madang koelik manih, Minangk., 761.
Madang koelik manih toepai, Minangk.,
166.
Madang lasò,
Madang pariëk, Minangk., 2291.
Madang pirawèh, Minangk., 2058.
Madang rimbò, Minangk., 1237.
Madang sangkoeïk, Mak, 523.
Madang santan, Sum. W. K., 336.
Madang soedoeh, Atjch, 2684.
Madang taloeë ajam, Minangk., 2672.
Madang taloen, Minangk., 3298.
Madang tamtam, Minangk., 1053.
Madang tjamara, Sum. W. K., 1010.
Madang tjampagò, Minangk., ‘2298, 8298.
Madang tjirik andjiëng, Minangk., 928.
Madansoena, Alf. Min. T. S., 906.
Madansot, Alf. Min. T. S., 80, 2960.
Madikapoe, Tern., 464.
Madja, Balin, Jav., Mal.,
Madja batoe, Mal, 58.
Madja galöpoeng, Jav., 58.
Madja gaoe, Balin, 283.
Madja gödang, Jav., 58.
Madja ingoes, Mal, 58
Madja lawai, Mal, 3312.
Madja loemoet, Jav., 58.
Madja moedjoe, Jav., Mal. Batav., 951.
Madja pait, Jav., 58.
Madjakalóé, Biman., 1217.
Madjàkan, Jav., 2922.
Madjakane, Sas. 2922.
Madjakani, Biman., 1217.
Madjakani, Mal., Soend.,
Madjakëling, Mal, 1215.
Madjänang, Makas., 1301.
Madjang, Minangk., 1051.
Madjha, Kang, 1428.
Madjha nêröng, Madoer.,
Madjhakanè, Madoer., 29£ 52.
Madoe katoe, Balin. Kr., 3053.
Maé, Mal. Tim, 151.
Maélan, Alf. 4. Cer., 1107.
Maélan poeti, Alf. 4. Cer.,
Maga, Nias, 2169.
Magaèê, Soend., 3174.
Magé, Lio, Sika, 3301.
Magi, Nias, 1592.
Magori tongkèng, Mal. Mol., 2643.
Mahakaima, Alf. Min. T. B, 1355.
Mahakamboel, Alf. Min. Bent, 2762.
Mahakawilei, Alf. Min. T. B, 1605.
Mahakoempas, Alf. Min. Bent, 594.
Mahakoengkoengan, Alf. Min. Bent,
Mahakoepa, Alf. Min. Bent, 1226.

Minangk., 921.

Soend., 58

2922.

837.

1120.

423.

Mahakoeranga, Alf. Min. T. B, 1217.
Mahalansa, Alf. Min. Bent, 80, 213, 2960.

Mahalansa mahamoe, Alf. Min. Bent, SL.
Mahalansa mawoerò, Alf. Min. Bent, 1191.
Mahalansot, Alf. Min. T. B., 80, 2960.
Mahalasot, Alf. Min. T. B, 80, 2960.
Mahalimoe, Alf. Min. Bent., 646.
Mahambong, Daj. 4. O. Born, 8117.
Mahamoenté, Alf. Min. T. B, 646.
Mahampirara, Alf. Min. Bent, 2149.
Mahandap, Alf. Min. Bent, 1785.
Mahang, Bat, Daj. Z. O. Born, Mal, 2137.
Mahang api, Mal, 2181.

Mahang bajan, Mal, 2131.
Mahang boelan, Mal., 2129.
Mahang damar, Mal., 2135.
Mahang koekoer, Mal, 2135.

86

Mahang makan pölandoek, Mal., 1808.
Mahang poetih, Mal, 2130.
Mahang sörindit, Mal., 2129.
Mahangkalow, Alf. Min. Bent,
Mahangkapès, Alf. Min. Bent, 1295.
Mahangkoesei, Alf. Min. Bent., 1129, 1486.
Mahangsing, Alf. Min. Ponos., 2304.
Mahansaoe, Alf. Min. Bent, 2749.
Mahasoemambei, Alf. Min. Bent,
Mahatoes, Alf. Min. T. B., 2937.
Mahawénang, Alf. Min. T. B., 2126.
Mahawoöe kòkò, Alf. Min. T. B, 1095.
Mahawoöe lansoena, Alf. Min. T. B, 91, 1188.
Mahawoöe pasang, Alf. Min. T. B, 471.
Mahawoöe pasang koelò, Alf. Min. TB, 471.
Mahawoöe pasang rintök, Alf. Min. T.B., 472.
Màhò, N. Guin. Sékar, 2205.

Mahoni, Uit het Holl, 3265.

Mai, Alf. Min. Bent., 2512.

Mai poeloe, Alf. Min. Bent, 2513.

Maïtëm, Alf. Min. T. L., 1139.

Maïtöm lèos, Alf. Min. T. L., 1139.
Maïtéëm lèwò, Alf. Min. T. L., 1181, 1135.
Maïtöm lèwò lana, Alf. Min. T. L., 1126.
Maiïtëm lèwò rintök, Alf. Min. T. Ee 2119.
Maïtem lèwò söla, Alf. Min. T. L., 1129.
Maïtja, Balin, 2736.
Maïtja goendil, Balin,
Maja moejoe, Madoer.,
Majana, Mal. Mol, 844.
Majana bàta-bàta, Mal. Men, 705.
Majana boesoek, Mal. Mol., 1183.
Majana itam, Mal. Men., 838.
Majana mas, Mal. Mol, 844.
Majana mérah, Mal. Mol, 844.
Majana oetan, Mal. Mol, "1188.
Majana poetih, Mal. Mol, 705.
Majang, Bat, Gajo, 2628.
Majang, Minangk., 1627.
Majang p ödéh, Gajo, 2628.
Majèn, en, 1627.
Mäka, Alf. Asil, 322.

Màka, Tid. Born. 218.
Màka-maàka, Alf. Min. T. B.,
Makaima, Alf. Min, 1355.

608.

2688.

2736.
951.

2894,

Makalimbong, Alf. Min. T. L., 2409.
Makànà, Alf. Min. T. L., 2918.

Makaniloe, Gorom, 786.

Makapös, Alf. Min., 480.

Makapok, Alf. Min. T. L., 480.

Makapoja, Alf. Min, 3052.

Makarawoe makènté, at Min. T. P., 3336.
Makawidei, Alf. Min. T. S., 1605.
Makawilei, Alf. Min. T. En TRS 160b:

Makóé, Manggarai, 3301.

Makömbös, Alf. Min. T. L., 1368.

Makèmbès, Alf. Min. T. P., 973, 1377.

Makèmbòs, Alf. Min. T. P., T. S., 1377.

Makèmbès méa, Alf. Min. T. L., 1368.

Makèömbòs poeti, Alf. Min. T. L., 1368.

Makèndèm, Alf. Min. T. P., 3007.

Makèndèm in tjoentoeng, Alf. Min. T. P.,
3452.

Makèndèm rintök, Alf. Min. T. L., 892.

Makiko, Boeg, 2723.

Makila, Alf. Amb., 2140.

Maàko, Sas, 2458.

Makoekoeroe im parab, Alf. Min. T. P., 239,

Makoekoeroe in taloen, Alf. Min. T. P., 1748.

Makoepa, Alf. Min. T. L., 1367.

Makoepa in taloen, Alf. Min. T. L., 1372.

Makoepa poeti, Alf. Min. T. L., 1366.

Makoepa rintëk, Alf. Min. T. L., 1368.

Makoepa söla, Alf. Min. T. L.,
Makoeranga, Alf. Min. T. L., 5
Makoeranga, Alf. Min. T. S., 1234.
Makoeranga röndai, Alf. Min. T. L,
Makoeranga rintëk, Alf. Min. T. L., 3139.
Makoeroeng, Alf. Min. T. B, T.P., T.S
Makoesei, Alf. Min. T. B, T. L., 216.
Makoesei, Alf. Min. T. P., 1129.
Makoesei makènté, Alf. Min. T. P.,

Makòka, Alf. Min. T. P., 335.
Makolona, Boeton, 785.
Makolona nipi, Boeton, 786.

Makolona patani, Boeton, 787.
Makomantës, Alf. Min. T. P., 457, 1
KON Alf. Min. T‚ S, 74L
Makoöl, Alf. Laoet, Sap, 1595.
Makòpi, Alf. Min MP: Dd

Makòwal, Alf. Min. T. P., mp

Makòwës, Alf. Min. Tonsaw. De on

Mala, Aroe, 507.
Malaboet, Alf. W. Cer., 191.
Malaha, Bat, 1008.
Malahoet, Alf. Z. Cer., 191.
Malahoeto, Alf. Har., 191.
Malai, Mal., 2081.

Malak, Alf. Cer., 507.

Malàka, Boeg, ar … Madoer., Mal.,
Malàka oedang, Sum. W. K., 290.
Malalai, Alf. Min. T. P., 2844,
Malandingan, Madoer. P., 2027.

Malang, Mal, 1184.
Malang-malang, Mal., 584.

Malansot, Alf. Min. T. P., 80, 2960.
Malansot koelò, Alf. Min. T. P., 2
Malansot raindang, Alf. Min. T

Malapari, Mal, 2533.
Malas, Mal., 2594.
Malàsa, Lamp. 348.
Malasijapa, Boeg., 1402.

Malasot, Alf. Min. T. L., 80, 99, 2
Malasot söla, Alf. Min. T. L., 81.

Malaté, Madoer., 1938.
Malatè tompal, Madoer. Kee
Malatè tompang, Madoer.
Malati, Jav., Soend., 1938.
Malati areuj, Soend., 1932.
Maâlâätjoewi, Boeg, 2096.
Maldo, Bat, 557.

Malé, Alf. Z. Cer., 2310. -
Malëgai, Alf. Min. T. P., 423.
Malèh, Mal. W. Born, 2081.

Malèla, Soend., 1746, ‘2580, 2807.

Malélé, Alf. Min. T. L., 502.

Maléléma, Alf. in, ES PEN526
Malémoò, Alf. Min. Tonsaw., 646.

Malöéngan, Madoer., 1414.
Malèsan, Watoeb., 648.

Malèsoeng, Alf. Min. T. P., 590.
Malëtoek, Alf. Min. T. B., 1905.

Malhoe, Kisar, 2719.

Mali-mali, Bat, Boeg, Makas., à
Mali-mali bérdoeri, Mal., 200
Mali-mali boekit, Mal, 817.

Mali-mali hantoe, Mal. Pal,

Malia, Alf. Min. T. L., 2539.
Malili, Makas., 2491.
Malimbi, Nias, 379.
Malindjo, Vulg. Mal., 1671.
Malita, Goront., 648.

Maâlo, Bat, 557.

Maloe, Solor, 2717.
Maloelóé, Alf. Asil, Hila, 1595.
Maloehë, Kisar, 2719.

87

Maloeloembò, Alf. Min. T. P., 2861, 2903.
Maloer, Minangk., 1938.

Maloer gadang, Minangk., 1935.
Malombahoe, Alf. Min. Ponos., 2138.
Malongkal, Alf. Min. T. L., 1632.
Malowa, Jav., 246.

Màmà, Goront., 315.

Mâàma, Saleijer, 2717.

Mamaän, Alf. Min. Ponos., Bol. Mong, 315.
Mamàdi, Alf. Min. T. S., 2008.
Mamak, Atjeh, 2284.

Mamalàpa, Alf. Min. T. L, 608,
Mamalàpa, Alf. Min. T- P., 1186, 2981.
Mamalàäpa im béné, Alf. Min. T. P., 3326
Mamali, Alf. Min. Bent, T. B. 2008.
Mamali, Alf. Min. Bent., Tonsawm., 2007.
Mamalitan, Alf. Min. Tonsaw., 3325.
Màman, Alf. Min. Bent, 315.

Màman’ kanaramèn, Alf. Min. Bent, 315.
Màman kasoeang, Alf. Min. Bent, 315.
Màman mawingi, Alf. Min. Bent, 315.
Màman pamoesa, Alf. Min. Bent, 315.
Màman pisa, Alf. Min. Bent., 315.
Mamang, Mal. Batav., 1723.

Mamang bèsar, Mal. Batav., 1723.
Mamang kötjil, Mal. Batav., 1723.
Mamangkòkan, Soend., 2303.
Mamanoekan, Soend., 2550.

Mamara, Wetar, 945.

Mamaràkan, Soend., 1205.

Mamarisà, Álf. Min. T. B, 1891.
Mamarisà, Alf. Min. T. L., 1369.
Mamarisà, Alf. Min. T. P., 2329, 3276.
Mamarisà söla, Alf. Min. T. P., 3282.
Mambalaoe, Mal. Bengk., 1184.
Mamèrang, Alf. Min. T. P., 3286.
Mamina, Alf. Amb., 2703.

Mamoeara disik, Alf. Min. Tonsaw., 88.
Mamoenté, Alf. Min. T. L., T. P., T. S., 646.
Mampalana, Kisar, 2169.

Mampat, Mal, 898.

Mampat djantan, Mal, 924.

Mampat hitam, Mal, 598.

Mampat hoetan, Mal, 896.

Mampat padang, Mal, 1041.
Mampining, Sum. W. K., 2911.
Manaoe, Mal, Es 557.
Manaoe bàna, Minangk., 557.
Manaoe gadang, Minangk., 557
Manaoe katjijë, Minangk., 557.
Manaoe likië, Minangk., 557.

Manaoe siaboe, Minangk., 557.
Manaoe taboe-taboe, Minangk.,
Manaring, Alf. Min. T. P., 2281.
Manaring i lawànan, Alf. Min. T'. PA 23b:
Manas, Balin, 218.

Manas djawa, Balin, 218.

Manas idjo, Balin, 218.

Manas praoe, Balin, 218.

Manas rasa, Balin, 218.

Manasoeli, Balin, 1740.

| Manawa danò, Nias, 3470.

Manawa ’mbanoewa, Nias, 3474.
Mandakaki, Balin, 2452.

Mandakaki, Soend., 3274.

Mandalika, Balin, 1661.

\ Mandalika, Soend., 355.

Mandara, Balin. Kr., 580.
Mandarahan, Minangk., 2401.
Mandaring, Alf. Min. T. L., 2281.
Mandasoeli, Balin, 1740.
Mandasoeling, Balin, 1740.
Mandölika, Mal. Batav., 355.

Mandöngön, Alf. Boer, 1107.
Mandèöngön bôti, Alf. Boer,
Mandèngën möha, Alf. Boer,
Mandörasi, Alf. N. O. Halm.,
Mandhalèka, Kang., 1796.
Mandhalika, Madoer., 1661.
Mandi-mandi, Bat, 1388, 2690.
Mandikè, Boeg, Makas., 784,
Mandiki, Vulg. Mal, 784.
Mandirawan, Minangk., 1
Mandjah, Soend., 3331.
Mandjah beureum, Soend., 251.
Mandjah bòdas, Soend., 3331.
Mandjäkàling, Makas., 1217.
Mandjàkàni, Boeg, Makas.,
Mandjakëling, Boeg, 1217.
Mandjalawai, Mal., 3312.
Mandjaräkan, Soend., 1286.
Mandjël, Soend.,

1120.
1108.
2181.

823.

1217.

1684, 1736.
Mandjhalin, Madoer. S., 539.
Mandjhalin batò, Madoer. S., 554.
Mandjhalin tjatjèng, Madoer. S., 544.
Mandoeëng, Minangk., 1235.
Mandoeri, Balin, 591.
Mandoeroe, Alf. Min,
Mandoeroe in dékat,
Mandoeroe raindang,
Mandori, Balin, 591.
Manèh, Atjeh, 3470.
Manèndjo, Balin, 1671.
Manéran, Kei, 2719.
Mang-kàmang, Madoer.,
Mangaä, Kei, 2289.
Mangalaän, Gorom, 1318.
Mangalawa, Soemba, 2382.
Mangandeuh, Soend., 2096.
Mangandeuh bàädak, Soend., 1419.
Mangandeuh beureum, Soend., 2103.
Mangandeuh koetjoeboeng, Soend.,
Mangandeuh mandjël, Soend., 64.
Mangandeuh saringan, Soend., 5463.
Mangandeuh taï manoek, Soend., 2099.
Mangar, Madoer., 1961.
Mangas, Mal., 2262.
Mangas mérah, Mal,
Mangas poetih, Mal, 2
Mangat, Alf. Boer, 1892.
Mangat safoet, Alf. Boer,
Mangèndèr, Soend., 852,
Mangèr, Madoer., 1581.
Mangga, Soend., Vulg. Mal,
Mangga batjang, Mal. Batav., 2168.
Mangga köbëmböm, Mal. Batav., 2175.
Mangga këmang, Soend., Vulg. Mal., 2170.

1938.
ES
T.

Mal. Men,
Alf. Min.

Alf. Min. T. P.,

1868.

2097.

2268.
275.

3175.
1801.

2169.

Mangga kowini, Mal. Men, 2175.
Mangga parè, Soend., 2174.
Manggé, Biman., 3301.
Mangghis, Madoer., 1592.
Manggi-manggi, Mal. Mol, 2968,

Manggi-manggi boenga, Mal. Mol, 56
Manggi-manggi goenoeng, Mal. Mol, 8

Manggi-manggi laki-laki, Mal. tn 2969.

Manggi-manggi oetan, Mal. Mol,
Manggi-manggi poetih, Mal. Mol, 381.
Manggi-manggi tjèngké, Mal. Mol, 511, 513.
Manggih, Minangk., 1592.
Manggih rimbò, Minangk.,
Manggis, Balin, Jav., Koeboe,
Manggis hoetan, Mal., 1590.
Manggisi, Boeg, Makas., 1592.
Manggista, Balin, Sum. W. K.,
Manggistan, Vulg. Mal, 1592.
Manggisto, Bat, 1592.

1590.

Mal., 1592.

1592.

P., 2644.
2786.

88

„. Manilja, N

Manggoe, Soend., 1592,
Manggoe leuweung, Soend.,
Manggoes, Lamp., 1592.
Manggoesta, Balin, Biman., Mal.,
Manggoestan, Mal. Mol, 1592.
Manggoestan oetan, Mal. Mol,
Manggoïta, Atjeh, 1592.
Manggos, Koeboe, Lamp., 1592,
Mangidar, Alf. Min. T. S., 3244,
Mangilo, Alf. Min. T. P., 862.
Mangir, Jav., 1581.
Mangir, Soend., 1188.
Mangka, Alf. Min., 348.
Mangka walanda, Alf. Min, 245.
Mangkahi, Daj. Z. O. Born, 353.
Mangkaò, Alf. Boer, 2181.
Mangkirai, Minangk., 3355.
Màngkò-mangkò, Boeg, Makas., 2550.
AEO, Daj. 4. O. Born., Lamp., Minangk.,
2343
Mangkoedoe gadang, Minangk., 2340.
Mangkoedoe rimbò, Minangk., 1997.
Mangkoedoeng, Alf. Min., 2550.
Mangkok, Vulg. Mal, 2550.
Mangkòsòótà, Makas., 1592.
Manglai, Alf. Min. Bent.,
Manglèh, Madoer., 2299.
Mangli, Balin, Jav., 2298, 2299.
Manglid, Soend., 2179, 2299.
Manglid bòdas, Soend., 2298
Mangoelai, Alf. Min. Bent., 3557.
Mangsafoet, Alf. Boer, 3175.
Màni-màni sétan, Mal. Men, 835.
Manik, Midd. Sum., 1647.
Manilgok, N. Guin. 4. R., 1814.
Guin. 4 R., 2169.
Manilmap, N. Guin. 4 R., 218.
ren Balin, Boeg., Makas.,
Maniran, O. Jav., 2964.
Maniran idjo, O. Jav., 1618.
Manirèh, O. Jav., 657.
Maànis rödja, Jav., 3428.
Manisa, Alf. Cer., 648.
Manisai, Alf. Amb, Oel., 3550.
Manisan, Mal. Bandj., 3011.
Manisihoewé, Alf. Asil, 2736.
Manjoeroe, Alf. Boer., Banda, 1938.
Manjoeroe toetoel, Alf. Boer, 1938.
Manjora, Mal. Tim, *193s.
Manmèn, N. Guin. 4 R., 2089.
Manò, Gajo, 557.
Manoe tai, Alf. Amb., Z. Cer., 2096.
Manoef, Tim, 2717.
Manoef foeà, Tim, 2719.
Manoeïlapa, Alf. Min. Tonsaw., 2826.
Manoek, N. Guin. Noemf., 1537.

1590.
1592.

1590.

zer

3557.

1671.

Manoek-manoekan, Jav., 2967.

Manoekoedoe, Rotin., 2343.

Manoeroe, Alf. Min, N. O0. Halm, Mal. Amb.,
Men, 1938.

Manoeroe in dékat, Alf. Min. T. P., 2644.

Manoeroe raindang, Alf. Min. T. P., 2786.

Manoewa, Jav., 246.

Manoeweèran in taloen, Alf. Min. [. P., 2519.
Manof, Tim, 2717.

Manof foeà, Tim, 2719.
Manonang, Alf. Min. Bent,
Manowa, Jav., Soend., 246.
Mansijang, Sum. W. K., 990.

Ponos., 878

| Mansijoeng, Daj. Z. 0. “Born, 702.

Mansirò, Minangk., 1406.
Mantang, Soend., 1892,
Mantaoe, Biman., 580.

Mantéla, Daj. Z. O. Born, 665.
Mantjang, Atjeh, 2175.

Mantjang hoetan, Atjeh, 2177
Mantjiring, Soend., 63.

Maàoefa, Nias, 1314.

Maoemar, Alf. Min. T. L., 2412.
Maoemar rintëk, Alf. Min. T. L., 2412.
Maoemar sëla, Alf. Min. T. L., 2416.
Maoembi, Alf. Min, 342.

Maoembi rintëk, Alf. Min. T. L., 357.
Maoembi söla, Alf. Min. T. P., 354.
Maoembi waäkar, Alf. Min. T. P., 342,
Maoeng tandang, Soend., 1565.
Maoeng tandang litjin, Soend., 1570.
Maoenggi, Balin, 2345.

Maoesi, Alf. Asil, 785.

Maoesi éla, Alf. Asil, 796.

Maoesi halawane, Alf. Asil, 786.
Maoesi kèrbo, Alf. Asil, 791.
Maoesi nipisi, Alf. Asil, 756,

Maoesi olaë, Se Asil, 794. ®
Maòs, Jav. Kr. D., 58.

Mapait, Alf. krin” MENENS StD68E
Mapangi, Alf. Min. T. L., 3239.
Maparané, Alf. 4. Cer., 2169.

Maparija in tjawok, Alf. Min. T. P., 38.

Mapèntoe, Alf. Min. T. P., Li
Mapòpò, Alf. Min. T. L, T. P, 1785.
Mapòpòrong, Alf. Min. T. B. “1005.
Mar-kalëmaran, Madoer., 3458.
Mar kègël, Madoer. S., 534.

Mara, Soend., 2134.

Mara beureum, Soend., 2135.
Mara bòdas, Soend., 2124.

Mara laoet, Soend., 1785.

Mara leutik, Soend., 2135.

Mara leuweung, Soend., 2135.
Mara minjak, Soend., 1755.
Maräbhang, Madoer. B. 1796.
Màràboelaêng, Makas., 2343.
Mâàràdèdé, Makas., 520.

Marakas, Alf. Min. T. L., 2084.
Maralilin, Atjeh, Sum. W. K., 3271.
Maramà, Alf. Min. T. L., 2790.
Maramà poeti, Alf. Min. T. L., 1037.
Maramaà rëndai, Alf. Min. T. L., 2790.
Maramaà rintëk, Alf. Min. T. L., 2790.
Maramà sèla, Alf. Min. T. L., 2790.
Maramboeëng, Minangk., 3534.
Maàrànà, Boeg., Makas., 1442, 1504.
Maranginan, Soend., 1196.
Maranginan bòdas, Soend., 1197.
Maranti, Bat, Minangk., 3114.
Maranti boenga, Bat, 3114.
Maranti homboeng, Bat, 5114.
Maranti mangarawan, Bat, 3114,
Maraoewèn, Alf. Min. T. L., 2833.
Marapalam, Minangk., 2169.
Maàràpàwò, Boeg. Makas., 2154.
Marapoejèn, Sum. W. K., 2971.
Marapojan, Atjeh, 2971.

Marara, Alf. Min. T. P., 2394.
Mararètös, Alf. Min. T. P., 330.
Marasawa, Jav., 1274.

Marasigò, Boeg., Makas., 1754.
Maràti, Bat, 3114.
Maâràtongkèéng, Makas., 2644.
Marbaoe, Lamp., Mal. W. Born, 70.
Maróé, Alf. Min. T. S,, Ee

Maré poeti, Alf. Min. T. alken
Maré roendang, Alf. Min, T. S., 1794,
„Marölang, Sum. W. K,, 8850.
Marèmè, Soend., 1644,

89

Marèmè awèwè, Soend., 1653.
Marème lömboet, Soend., 496.
Marèmè minjak, Soend., 1645.
Marèngé, Alf. Min. T. P., 2903.
Marèngpèng, Soend., 2131.
Marërêr toewamà, Alf. Min. T. S., 1684.
Marésané, Alf. Z. Cer., 2736.
Marèsèm, N. Guin. 4 R, 648.
Marèta, Bol. Mong, 648.
Maàri-màri, Alf. Z. Cer., 1897.
Marijangò, Alf. Min. T. P., 178.
Marijos, Jav. Kr. D., 2736.
Marios pilpilan, Jav. Kr. D., 2736.
Marintëk, Alf. Min, 459.
Marisà, Alf. Har., 4. Cer., Saleijer., 2736.
Marisà, Alf. Min, Tom, 648.
Marisà kapès, Alf. Min. T. P., 648.
Marisà kökòak, Alf. Min. T. ie TBE N6 08
Marisà né djawa, Alf. Min, 2736.
Marisà poeröngkei, Alf. Min. TT. P., 648.
Marisa rènèt, Alf. Min. T. P., 648.
Marisan, N. Guin. Noemf., 648.
Marisàno, Alf. Sap, dee
Maritja, Alf. Hila, Boeg, J Makes, 2736.
Maritja boentoet, 0. sen 2723.
Maritjà kidong, D, 523.
Maritja soelah, Jav., 2736.
Markisat, Vele talen, £ D614.
Markisat gödè, Soend., 2614.
Markisat leutik, Soend., 2617.
Maroe, Alf. Z. Cer., 1595.
Maroe kapës, Alf. Min. T. L., T. P., 32834.
Maroea, Gorom., 2719.
Maroeasei, Alf. Min, 68.
Maroeng, Madoer., 896.
Maroengga, Mal. Amb, Mal. Tim, 2345.
Maroenggai, Minangk., 2345.
Maroenggai laoeïk, Minangk., 1031.
Maroenggi, Balin, 2345.
Maroes, Balin, 2188.
Marong, Jav., 596.
Marongghi, Madoer., 2345.
Marongghi boengò, Madoer., 2345.
Marongghi òdang, Madoer., 2345.
Marongghi tarom, Madoer., 2345.
Maros, Balin, 2986.
Marsàno, Alf. N. Laoet, 2136.
Martjoe koenda, Jav., 2659.
Mas kömantèn, Madoer., 2605.
Mas könikër, Jav., 3291.
Mas kinitir, Balin, 3291.
Mas sökar, Jav., 359.
Masamboekow, Alf. Min. T. P., 1461.
Masampër, Alf. Min. 1. B, 1408, 1505.
Masàpa, Alf. Cer.‚, 1314.
Masarawèt, Alf. Min. Il. L., 3464,
Masarimbàta, Alf. Min. IT. L., 228.
Masawoekow, Alf. Min. T. P., 1461.
Masëm, Alf. Min. T. L., 1524.
Masöm, Alf. Min. T. P., 2116.
Masiamboe, Nias, 2862.
Masijang, Mal. Bengk., 990.
Maskar, Jav., 359.
Masmasan, Jav., 2950.
| Masòdji, Madoer., 2205.
| Masoekat, Alf. Min. T. P., 2412.
\ Masoi, Mal. Mol, 2205.
| Masòweè, Boeg, Makas., 2205.

Mata ajam, Mal, 385.
| Mata bisoel, Mal., 102.
| Mata boehoe, Jav., 2308.
| Mata boeta, Mal, 1414.
Mata hika, Alf. Asil, Hila, 1414,

Mata hinan, Alf. Z. Cer., 2187.
Mata hoeaë, Alf. W. Cer.‚ 1414.
Mata hoeli, Alf. Z. Cer.‚ 1414.

Mata hoelò, Alf. Sap, 1414.

Mata hoeri, Alf. Har., Z. Cer., 1414.
Mata ikan, Mal. Men, 1786.

Mata ikan, Mal. Mol, 1785.

Mata iwak, Jav., 2014,

Mata kölat, Mal, 931.

Mata köli, Mal, 1727.

Mata këli djantan, Mal, 632.
Mata kötam batoe, Mal, 1677.
Mata koetjing, Mal, 2446.

Mata koetjing, Soend., 3190.

Mata mòölèk, Mal. Tim, 2112.

Mata moending, Soend., 1866.
Mata oedang, Mal., 105.

Mata oelar, Mal., 2944.

Mata oelat, Atjeh, 2944.

Mata pölandoek, Mal., 295, 1397.
Mata pölandoek gadjah, Mal, 312.
Mata pölandoek rimba, Mal, 1970.
Mata pörgam, Mal. Pal, 2905.
Mata peutjang, Soend., 3019.

Mata poenai, Mal, 1559.

Mata tjitjim, Atjeh, 2944.

Mata woeli, Gorom, 1414.
Matabai, Mal. Tim. 2112.
Matahijang, Soend., 532.
Matahijang goenoeng, Soend., 536.
Matajoe in tjawok, Alf. Min. T. P.,
Matàälo, Bonth, 572.

Matana, Alf. Min. T. L., 1520.
Matana kètè, Alf. Min. T. L., 1471.
Matana lèwò, Alf. Min. T. L., 1471.
Matana méa, Alf. Min. T. L., 1520.
Matana poeti, Alf. Min. T. L., 1520.
Matangtang in taloen, Alf. Min. T.
Matöngà, Alf. Min. T. P., 1425.
Matötökël, Alf. Min. T. S., 679.
Matitiri, Alf. Min. T. P., 1272.
Matjang, Mal, 2175.

Matkoefoet, Alf. Boer, 1785.

Matò anggang, Minangk., 2390.
Matò poenai, Minangk., 1559.
Matò-matò poenai, Minangk., 1559,
Matoeka, Alf. Min. T. P., 357.
Matoenak, Alf. Min. T. L., 3195.
Matoené, Alf. Min. T. P, 711.
Matoetoenak, Alf. Min. T. B, 3195.
Matoewa, Alf. Min. T. P., 1658.
Matoewakan, Alf. Min. T. P., 464.
Matongaw, Alf. Min. T. P., 2645.
Màwaà, Boeg, Makas., 3355.
Mawalontas in tjawok, Alf. Min. T.
Mawarisà, Alf. Min. T. S., 3241.
Mawaròtan, Alf. Min. T. S., 1960.
Mawasijan, Alf. Min. T. L., 2294.
Mawawoeang, Alf. Min. T. P., 1187.
Mawénang, Alf. Min. T. L., 2126.
Mawénang in taloen, Alf. Min. T.
Mawénang rintök, Alf. Min. T. IL, 2123.
Mawösar, Alf. Min. T. L., 1184.
Mawéwé, Alf. Min. T. L., 2960.
Mawöwëk, Alf. Min, 3496.
Mawéwéka, Alf. Min. T. B. IT. L., 2762.
Mawówéka, Alf. Min. T. L., T. S., 3241.
Mawöwökan, Alf. Min. T. L., 3496.
Mawòöwösar, Alf. Min. T. P., 1184, 1498.
Mawöwësar söla, Alf. Min. T. P., 748.
Mawijaoe Alf. Min. T. L., 1471.
Mawijaoe, Alf. Min. T. P., 1785.
Mawijaoe koelò, Alf. Min. T. P., 1785.

B. 3446.

P., 3491.

L., 2123.

90

Mawijaoe raindang, Alf. Min. T. P., 1785.
Mawiringan, Alf. Min. T. P., 708.
Mawoelidan, Alf. Min. T. P., 803.
Mawoenoet, Alf. Min. T. B, T. L., T. S., 1708.
Mawoöe öntoet, Alf. Min. T. P., 2279.
Mawoöe &sëm, Alf. Min. T. P., 1962.
Mawoöe kawilei, Alf. Min. T. P., 1730.
Mawoöe lalai in taloen, Alf. Min. T. P., 2645.
Mawoöe pasang, Alf. Min. T. P., 220.
Mawoöe sòpi, Alf. Min. T. L., 77.
Mawoöe tai, Alf. Min. T. L., 1617.
Mawowang, Alf. Min. T. B, 608.
Mawowis, Alf. Min. T. L., T. P., 1964.
Mawowis rintëk, Alf. Min. T. L., 94.
’Mbakò, Lio, 2458.

’Mbèf, N. Guin. Noemf., 2361.
’Mboewa, Rotin., 315.

Mèdang, Alf. Min. Tonsaw., 2084.
Mödang, Mal, 32.

Mèödang ampas töboe, Mal, 1634.
Mèdang api, Mal., 1229.

Mèdang api-api, Mal, 54.

Mèdang asam, Mal, 1223.

Mödang bèlanak, Mal., 1635.
Mòèdang boenga, Mal., 2075.
Mèödang boengkar, Mal, 2069.
Mödang boengò, Midd. Sum., 2075.
Mèdang boesoek, Mal., 2078.
Mödang boewaja, Mal, 925.
Mèdang djamboe, Mal, 2058.
Mèdang djarak, Mal, 2155.
Mèdang gadjah, Mal., 2943.
Mèdang gëloegoer, Mal, 2908.
Mèdang hitam, Mal, 1633.
Mèdang kasap, Mal, 1634.
Mèdang kasap djantan, Mal, 1635.
Mòdang kawan, Mal., 1225, 2597.
Mèdang kölaboe, Mal., 1271.
Mèdang këladi, Mal, 1753.
Mèdang kèlor, Mal, 2076.

Mèdang kömangi, Mal, 764.
Mèdang kötanah, Mal, 2668.
Mèdang kötanahan, Mal, 2461.
Mèdang koening, Mal, 926, 1774.
Mèdang koenjit, Mal., 926, 1774.
Mòödang lajang, Mal, 1753.
Mèödang langit, Mal., 2067.
Mèdang lasa, Mal, 921.

Mòèödang lébar daoen, Mal, 166.
Mèdang lëgoendi, Mal, 1308.
Mèödang möloekoet djantan, Mal, 1391.

| Mèdang mèrah, Mal., 2665.

Mèdang mèörawas, Mal, 2055.
Mèdang mijang, Mal, 2062.
Mèdang oedang, Mal, 3324.
Mödang padi, Mal, 2073.

Mèdang paja, Mal, 2055.

Mèdang pajò bëtina, Midd. Sum, 2055.
Mèdang palai, Mal, 1182.
Mèdang pandjang, Mal., 2702.
Mèdang pasir, Mal., 2768.
Mèdang pölai, Mal., 1182.
Mèödang pèrawas, Mal, 2058.
Mödang pipit, Mal, 1229.
Mèdang pirawas, Midd. Sum, 2058.
Mèödang sanggih, Lamp. 922.
Mèdang söloewang, Mal, 2072.
Mòèdang sörai, Mal, 2064.

‚ Mèödang sila, Mal, 2304.

Mèdang sirai, Mal, 2064.
Mòèödang soesoe, Mal, 34.
Mòèödang tahi ajam, Mal, 2075.

Mèödang tahi andjing, Mal. Pal., 739, 928.

Mèdang tahi körbaoe, Mal, 176.
Mèdang talang, Mal. Pal, 922.
Mèdang tanah, Mal., 1225.
Mèdang tandjoeng, Mal., 1230.
Mèdang tandoek, Mal, 2304.
Mèdang tölor, Mal, 1327.
Mèdang tölor ajam, Mal, 2672.
Mòèdang tjampaka, Mal. Pal, 2298.
Mèdang wangi, Mal, 1308.
Mòödja, Soemba, 191.

Mèdoeri, Gajo, 3066.

Mögat sih, Jav., 398.

Méhélitò, Goront., 3556.

Möhèt, Alf. Boer., 229.

Mei, Alf. Min. Bant, 2512.

Mei poeroe, Alf. Min. Bant., 2513.
Mèjong tandang, Soend., 1565.
Mèjong tandang litjin, Soend., 1570.
Mêèëlabira, Mal, 1421.
Mèölaboeng, Mal, 1184.
Mölaboewai, Mal. Pal, 175.
Mélan, Alf. Z. Cer., 1107.

Mélan poeti, Alf. Z. Cer., 1120.
Mèlasa, Lamp. 353.

Mölasirah, Mal, 1406.

Mölati, Jav., Mal, 1938.

Mèlati gambir, Vulg. Mal, 1935.
Mölati gambir oetan, Vulg. Mal, 1934,
Mölati goenoeng, Vulg. Mal., 1940.
Mölati kosta, Jav., 1709.

Mölati oetan, Vulg. Mal, 813.
Mölati soesoen, Jav., Mal, 1938.
Mölati toengking, Mal., 2643.
Mölëbakan, Mal. Pal, 1823.
Mölöbakan abang, Mal. Pal, 1823.
Mölëbakan akar, Mal. Pal, 1823.
Mèlëboe, Mal. W. Born, 1705.
Möloekoet, Mal, 754.
Möloekoet djantan, Mal, 1391.
Möloekoet paja, Mal, 359.
Mölor, Mal, 1938.

Mëlor angin, Mal, 169.

Mölor hoetan, Mal, 1931.

Mèlor soesoen, Mal, 1938.
Mèömadèng, Sas, 2339.

Mèmali, Mal., 2011.

Mèömali bërdoeri, Mal., 2007.
Mömali boekit, Mal, 817.
Mömamali, Alf. Min. T. L., 2007.
Mömangkòkan, Mal., 2550.
Mömareng, Sas., 2339.
Mömbajoer, Mal, 3307.
Mèmbalaoe, Mal, 1184.
Mèëmbarang, Mal, 3341.
Möémbatjang, Mal, 2175.
Mömbatjang hoetan, Mal, 2177.
Mèmbatoe, Mal, 2597.
Mömbatoe lojang, Mal., 2596.
Mèémbatoe mérah, Mal., 2597.
Möémbatoe pasir, Mal, 2531.
Mèömbatoe poetih, Mal, 2597.
Mèmbha, Madoer., 382.
Mèëmboeloh, Mal, 1727.
Mëémboeloh djantan, Mal, 1727.
Mémboeloh paja, Mal, 3036.
Mömboeloh rimba, Mal, 2632.
Mèmeèjongan, Soend., 3406.
Mömëniran, Mal. Batav., 2690.
Mémöniran móérah, Mal. Batav., 2685.
Möémöniran poetih, Mal. Batav., 2838.
Mömoeta, Sas, 993.
Mempaoeng, Mal., 3542.
Mömpat, Mal., 398.

91

Mömpat djantan, Mal, 924,
Mèmpat hitam, Mal, 898.
Mòömpat hoetan, Mal, 896.
Mèmpat padang, Mal, 1041.
Mèömpèdal ajam, Mal., 3018.
Mòömpèödoe tanah, Mal, 939.
Mòmpëölam, Mal, 2169.
Mèmpèëlam babi, Mal, 3315.
Mèömpëlas, Mal., 1102, 1514,
Mèémpêëlas akar, Mal, 3321.
Mèmpëlas babi, Mal, 1514.
Mèmpëlas batang, Mal, 1514.
Mèmpölas gadjah, Mal, 3323.
Mömpëlas hari, Mal, 188.
Mèmpèëlas hari bötina, Mal., 3322.
Mömpölas harimaoe, Mal., 3323.
Mèmpêlas poetih, Mal, 3322.
Mèömpêëlas tikoes, Mal., 3322.
Mömpölas wangi, Mal, 187.
Mömpèning, Mal., 2911.
Mòèömpèning bagan, Mal, 2934,
Mòmpèöning boengkoes, Mal., 2933.
Mèmpèöning djantan, Mal, 2916.
Mèmpèning mérah, Mal, 2920.
Mèmpèëning poetih, Mal, 2917, 2927.
Mèömpisang, Mal., 1681.
Mèmpisang batoe, Mal, 2835.
Mèmpisang bösar, Mal, 2834.
Mèmpisang boekit, Mal, 2654.
Mèmpisang boekoe, Mal., 3403.
Mèömpisang hitam, Mal, 2524,
Mèmpisang këötjil, Mal, 2654.
Mèömpisang padi, Mal, 3404.
Mömpisang paja, Mal, 2654.
Mömpisang pipit, Mal., 3404.
Mèömpitis, Mal, 596.
Mömpoeloet, Mal, 754.
Mèëmpoeloet boekit, Mal., 2154.
Mömpoeloet hoetan, Mal, 2160.
Mèömpoeloet padi, Mal., 754.
Mèmpoeloet toelang, Mal, 754.
Mömpoenai boekit, Mal, 266.
Mèndarah, Mal., 2401.
Mòöndarah babi, Mal., 2383.
Mèöndarah batoe, Mal., 2400.
Möndarah boekit, Mal., 2376.
Möndarah hidjaoe, Mal., 2397.
Mèöndarah hitam, Mal., 2396.
Mèöndarah kèkèk, Mal, 2390.
Mèöndarah laoet, Mal, 2385.
Möndarah padi, Mal, 2395.
Mèndarah paja, Mal, 2275.
Mèöndarah tandoek, Mal., 2379.
Möndaroe, Mal., 3029.
Mèndëlika, Mal. Batav., 355.
Meèndhi, Madoer., 2226.
Möndikai, Mal, 784.
Möndjakani, Mal, 2922.
Möndjaköling, Mal., 1217.
Möndjalawai, Mal, 3312.
Mèndjantoeng, Mal, 208.
Mèndjaroem, Mal, 2620.
Möndjaroem batoe, Mal, 2619.
Mèéndjaròem bëötina, Mal., 2366.
Möndjaroem djantan, Mal, 2943.
Möndjaroem hitam, Mal, 726.
Mèöndjaroem mérah, Mal., 1919.
Möndjaroem padang, Mal, 2620.
Mòöndjaroem paja, Mal, 2620.
Möndoeng, Mal, 1235.
Möndoeng kölawar, Mal, 1229.
Möndoeng kölölawar, Mal, 1229.
Mèöndoeng moesang, Mal, 1228.

Mèndong, Jav., 1540.

Mèndongan, Jav., 3544.

Mòönèng, Balin, Lál4.

Mènöngan, Balin., Jav.,

Mòèngandi, Sas, 2096,

Mèngarawan, Lamp.
1823.

Lald.

Mèngörawan, Lamp,
1823.
Möngërawan aröng, Lamp. 1823.
Möngèrawan djanggak, Lamp.,
Mèöngörawan rösak, hat 1823.
Möngörawan sèpong, Lamp., 1823.
Mèngörawan talai, Lamp, 1823.
Möngörawan tandjang, Lamp.,
Mènggit, Soemba, 484.
Mönggris, Mal, 2767.
Mèngi, Endeh, 2717.
Mèngkatak, Mal, 2880.
Mòèngköpoel, Mal., 2933.
Mòöngkèrang, Mal, 2131.
Mèöngkèöras, Mal, 2270.
Mèöngkirai, Mal, 3355.
Mèngkoedoe, Mal., 2343.
Mèngkoedoe badak, Mal,
Mèöngkoedoe djantan, Mal, 2340.
Mèngkoedoe hoetan, Mal, 1997.
Mengkoedoe köli, Mal, 2046.
Möngkoedoe kötjil, Mal, 2344.
Mèngkoedoe padang, Mal, 2343.
Möngkoedoe rimba, Mal., 2340.
Mèngkoewang, Mal, 2558.
Möngkoewang ajër, Mal, 2566.
Mèngkoewang hoetan, Mal., 2564.
Mèngkoewang laoet, Mal, 2562.
Möngkoewang tödoeng, Mal, 2186.
Mèngobili, Alf. Min. Tonsaw., 3501.
Mènindjaoe, Mal, 1671.
Mènir-mèniran, Mal. Batav.,
Möniran, Jav., 2690.
Möniran, O. Jav., 2964,
Möniran idjo, O. Jav.,
Mönirön, Balin, 1618.
Mènisa, Alf. W. Cer., 648.
Mòönjawak, Jav., 1407.
Mènjawoen, Jav., 2142.
Mènjok, Madoer. B, 2181.
Mòènoang, Alf. Min. Tonsaw.,
Mènoeh, Balin, 1938.
Mönoer, Jav., 1938.
Mènoer tampang, Jav.,
Mönsijang, Mal, 990.
Mönsirah, Mal, 1406.
Möntangoer, Mal, 584.
Mèntangoer batoe, Mal, 583.
Mèntangoer batoe hati, Mal.,
Möntangoer bëloelang, man
Mèntangoer boekit, Mal,
Mèntangoer boenga, Mal., 575
Mèntangoer boenoet, Mal, 58
Mèöntangoer laboe, Mal, 585.
Möntangoer laoet, Mal, 580.
Möntangoer mérah, Mal, 586.
Mèöntangoer pönaga, Mal, 580.
Möntangoer pörit, Mal, 552.
Möntangoer rimba, Mal, 581.
EE tandoek, Mal., 577.
Mèntaos, Jav., 3523.
Mèntèlèng, 0. Jav., 824.
Möntölèng biroe, O. Jav., 824.
Mèöntëlèng poetih, 0. Jav., 824.
Meèntèng, Mal. Batav., Soend., 395.
Möntöradjam, Mal, 1296.

1426.

2690.

1618.

2128.

19358.

583.
583.

Midd, Sum., Sum.

Midd. Sum., Sum.

1823.

1823.

92

Weeks,

‚ Meèras,
Mèrawan, Mal,

‚ Mörbaoe
‚ Mèrbaoe

Mèntéroeng, Mal, 1584.

Mèntigi, Mal, 2636.

Mèntimoen, Mal, 934.

Mèöntimoen atjéh, Mal, 934.
Mòöntimoen döndang, Mal, 2615.
Möntimoen dèndang londjong, Mal,
Möntimoen gadjah, Mal, 3369.
Mèntimoen gadjah mêérah, Mal,
Mèöntimoen hoetan, Mal, 2618.
Mòöntimoen kèrai, Mal, 934.
Mèntimoen paja, Mal, 2332.
Méöntimoen pödöndang, Mal, 2615.
Mèöntimoen pipit, Mal, ef
Mèöntimoen tikoes, Mal., 22:
Mèntjè-mèntjè, Bonth, 495.
Mèöntjölaki, Mal., 3301.

Möntoelan, Jav., 1675,

Mèraà, Boeg, 27 17.

Mérah këloewang, Mal., 2221.
Mêèrak, Balin. Semb., 534.

Mörak’ ègöl, Madoer. B, P, 534.
Mèrak kégël, Madoer. B., P., 534.
Mèrak ngegël, Madoer. B., P., 534.
Mèrak ngigël, Jav., 534.

3361.

2332.

ee av., 534,
Mèrakan, Jav., 251.
Mèrambong, Mal., 3584.

Mérambong boekit bösar, Mal., 3442.
Mèrang, Alf. Min. T. P., 3001.
Mèêrang im balanda, Alf. Min. 1. P., 2346.
Mèêrang im pèngi, Alf. Min. T. P., 2995.
Mèrang in taloen, Alf. Min. ne P., 1798.
Meèrang in tjòkò, Alf. Min. T. P., 1798.
Mèrang in toewa, Alf. Min. It. P., 3000.
Mèrang in toewa raindang, Alf. Min. T. P.,
2996.
Meèrang koentoeng, Alf. dn TPS
Mèrang söla, Alf. Min. T. P., 3480.
Mèranti, Mal, 3114.
Möranti anggoeng, Mal,
Möranti asap, Mal., 3114.
Möranti batoe, Mal, 3127.
Möranti böras, Mal, 3124.
Möranti bötina, Mal, 3114.
Möranti boenga, Mal, 3114.
Möranti daoen këtjil, Mal,
Möranti djawi, Mal, 8132.
Mèranti hitam, Mal, 2593.
Möèöranti koenjit, Mal., 3114.
Mèranti paja, Mal, 3115.
Mèëranti pinang, Mal, 3132.
Mêöranti poetih, Mal, 1827.
Möranti sambang, Mal, 3114.
Méranti sarang poenai, Mal.,
Möranti tömbaga, Mal, 3114.
Mèranti tahi, Mal, 3120.
Mèrantong, Jav., 3152.
Alf. Min. T. L.,
1823.
Mèörawan koenjit, Mal, 1828.
Mèrawas, Mal, 2058.
Mêèrbajoer, Mal, 3307.
Mèrbaoe, Mal, 70.
Mèrbaoe ajör, Mal, 70.
Mèrbaoe ijër, Atjeh, 70.
Mörbaoe ipil, Midd. Sum., 70.
Mèrbaoe koening, Mal, 69
Mèrbaoe koenjit, Mal, 69.
Mörbaoe loengkéh, Atjeh, 69
Mèrbaoe pipit, Midd. Sum., 802.
poetih, Mal, 70.
söpang, Midd. Sum.,
tandoek, Mal, 69

2996.

3114.

3128.

3114.

1553.

70.
Mòörbaoe

Mérbaoe tèkoejoeng, Midd. Sum,

Mèrbatoe, Mal., 2597.
Mèrbatoe lojang, Mal, 2596.
Mèrbatoe mérah, Mal., 2597.
Mèrbatoe pasir, Mal, 2531.
Mèrbatoe poetih, Mal, 2597.
Mèrbo, Vulg. Mal, 68
Mèrboeloh, Mal, 1727.
Mèrboeloh djantan, Mal, 1727
Mörboeloh paja, Mal, 3036.
Mèrboeloh rimba, Mal, 2632.
Mèrdjali, Mal, 3375.
Mèrdjantoeng, Mal., 208.
Meèrè, Madoer. B, 135.
Mêörëölang, Mal., 2590.
Mörija, Atjeh, 2289.

Mörijën, Gajo, 2259.
Mörkoebang, Mal, 1140.
Mèrkoelai, Mal, 3318.
Mörkoeli, Mal, 3318.
Mörlilin, Mal, 3271.
Mêèërlokan, Mal, 2473.
Méroe, Alf. Z. Cer., 3352.
Mèörombong, Mal, 51.

Mèrombong djantan, Mal, 2944.

Mörpajang, Mal, 3242.
Mörpisang, Mal, 1681.
Mèörpisang batoe, Mal, 2535.
Mêèërpisang bëösar, Mal, 2534.
Mörpisang boekit, Mal, 2654.
Mèrpisang boekoe, Mal, 3403.
Mêèrpisang hitam, Mal, 2524.
Mèrpisang kötjil, Mal, 2654.

Mörpisang padi, Mal, 3404.
Mörpisang paja, Mal, 2654.
Mèrpisang pipit, Mal, 3404.
Mörpitis, Mal, 596.
Mèrpoh, Mal, 2154.
Mörpojan, Mal., 2971.
Mörpojan batoe, Mal, 2971.

Meèrpojan boekit, Mal, 2972.
Mörpojan padang, Mal, 1049.
Mèsawa, Jav., 1274.
Méösijang, Sum. W. K., 990.
Mêèsira, Mal, 1406.

Mèsoe, Jav., 1216.

Mösoewi, Mal., 2205.

Mètèm, Daj. Law., 1855.
Mètjé, Boeg, Makas,, 2038.
Meuloe broeëk, Atjch, 1604.
Meuloe rajoet, Atjch, 1935.
Meuloe tjina, Atjch, 1935.
Meuloe tjoet, Atjeh, 1935.
Meurija, Atjeh, 2259.
Meuthoeï, Atjeh, 2205.
Midjioe, Alf. N. O. Halm, 425.
Midoe, Alf. W. Cer., Z. Cer., 135.
Miëng, Balin., 690.

Miit, Alf. Z. Cer., 953.

Mijana, Balin., Mal. Batav., S44,
Mijana irëng, Balin, 544,
Mijana miëk, Balin, 535.
Mijana nila, Balin, 844.
Mijana tjöëmèöng, Balin., 344
Mila, Biman., 1623.

Miloe, Mal. Mol, 3550.

Miloe koening, Mal. Mol, 3550.
Miloe mérah, Mal. Mol., 3550.
Miloe poetih, Mal. Mol, 3550.
Miloe woem, Mal. Mol, 3550.
Miloe-miloe, Balin., 630.
Mimba, Jav., 382.

Mindi, Jav., Soend., 2226.

70.

93

Mindi gödè, Soend., 2228.
Mindi leutik, Soend., 2226.
Minok-minok, Enggano, 322.
Miri, Jav. Ng., Soembawa, 135.
Mirië, Kisar, 135.

Miroe, Alf. w. Cer., Z. Cer., 185.
Mitak, Sas, 178.
Mitja, Balin, 2736.
Mitja goendil, Balin,
Mitjè, Bonth, 2038.
Mlakah, Madoer., 2654.
Mò, Manggarai, 2169.
Moà, Mal. Men., Tern,
Modang, Bat, Daj., 32.
Modang katanohan, Bat., 2461.
Modang sangkòtan, Bat, 523.
Modang tandoek, Bat, 2304.
Modjar, Jav., 2785.

Modjoeï, Tern., 425.

Mòdo, Rotin., 2458.
Mòdoeng, Madoer.
Moeda, Solor, 785.
Moeda bélin, Solor, 791.

Moeda kanëmi, Solor, 787.

Moeda kënéloe, Solor, 786.
Moedar-moedar, Bat, 2354.
Moedé, Sika, 785.

Moedé matang boesoer, Sika, 796.
Moedé têlong, Sika, 786.
Moeglé, Atjeh, 3557.

Moehaoe, Daj. Z. O. Born, 847.
Moehoen, Soend., 1914.

Moehoen bòdas, Soend., 1924.
Moehoen goenoeng, Soend., 1929.
Moehoen kahoeroewan, Soend.,
Moehoen woengoe, Soend., 2867.
Moehoetoe, Tern, 862.

Moeiï, Wetar, 2361.

Moek, Aroe, 2361.

Moekà parang, Mal, 311.
Moekò, Solor, 2361.

Moekoe, Fndeh, Lio, 2361.
Moekoe djawa, Lio, 665.

Moela, Atjeh, 2951.

Moelahoeto, Alf. N. Laoet, Sap., 191.
Moeléö, Atjeh, 949.

Moeliëng, Atjeh, 1671.

Moeloet gagak, Vulg. Mal, 2335
Moelwa, Jav., 246.

Moemoe, Alf. Min. Tonsaw., 1520.
Moemping, Alf. Min. T. L, T. S,,
Moendah, Sas, 1589.

27136.

2187.

B. 395.

1921.

2238.

Moendöh, Balin, 1589.
Moendër, O. Jav., 1589.
Moendoe, Biman., 1935.
Moendoe, Jav., Mal, Soend., 1589.
Moendoe alas, Jav. Ng. 1588.
Moendoe wana, Jav. Kr., 1588.

Moendoeng, Alf. Min. Bent, Tonsaw., ''. S., 2187,
Moené, Rotin., 791.

Moenggi, Balin, 2345.

Moenggi, Lamp. 1686.

Moengli, Jav., 2509.

Moental, Alf. Min. T. P., 1214.

Moenté, Alf. Min, Saleijer, 785.

Moenté dédamoed, Alf. Min. zl S., 786.
Moentò in taloen, Alf. Min. T. P., 789.
Moenté in tàsitj, Alf. Min. T P., 848.
Moenté inta, Alf. Min. Bant, T. L., T. P., 786,
Moenté kakanën, Alf. Min. T. nd, 187.
Moenté kasoemba, Alf. Min, 791.

Moenté kökëmöës, Alf. Min. 1. B, 792.
Moenté köröng, Alf. Min, T. S., 796,

94

Moenté kowajas, Alf. Min. T. B,

Moenté mèmbeè, Alf. Min. T. L., 786.

Moenté nanamoer, Alf. Min. I, B, 786,

Moenté nananiò, Alf. Min. Bant, 786.

Moenté padang, Alf. Min. T. P., 792,

Moenté poeroe, Alf. Min. T. L., 796.

Moenté polà, Alf. Min. Bant, T. B, T. S., 787.

Moenté popontolën, Alf. Min. T. B, T.L,
PPS TSS, 104.

Moentóé pòpòtòkang, Alf. Min. Bant

Moenté réré, Alf. Min. T, B, 786.

Moenté roepoe, Alf. Min. T. P., 796.

Moenté sina, Alf. Min, 788.

Moenté tombal, Alf. Min. T. P., 787.

Moenté tòtò, Alf. Min. T. L., 792.

Moentör, Atjeh, 791.

Moentòör köbë, Atjeh, 791.

Moentèr pagör, Atjeh, 376.

Moentis, Balin, 791.

Moentjang, Soend., 135.

Moentjang tjina, Soend., 1756.

Moentoi, Alf. Min. Ponos., 785.

Moentoi moetami, Alf. Min. Ponos., 787.

Moentoi onta, Alf. Min. Ponos., 786.

Moentoi pòpòsoean, Alf. Min. Ponos., 794,

Moentoi soei, Alf. Min. Ponos., 786.

Moeöe, Kei, Kisar, Sawoe, Sika, 2361.

Moeöe djawa, Sawoe, Sika, 665.

Moeöe malai, Kisar, 665.

Moera, Alf. Boer, 1754.

Moerad, Mal, 2407.

Moerai batoe, Mal, 1297.

Moerbèng, Mal. Men, 2346.

Moeri-moeri, Boeg, Makas., 3481.

Moermasada, Jav., 852.

Moerong, Atjeh, 2345.

Moesi, Alf. Z. Cer., 785.

Moetoe, Manggarai, 2361.

Mohoi, Enggano, 1624.

Mojang, Jav., 2904.

Mòöjoeman, Alf. Min. Ponos., 3556.

Mòjoeman mopoeha, Alf. Min. Ponos., 3556.

Mòjoeman mowoerò, Alf. Min. Ponos., 3556.

Mòjondi, Alf. Min. Ponos, Bol. Mong, 1139.

Mòjongkombos, Alf. Min. Ponos., 2010.

Mòöjongkòpi, Alf. Min. Ponos., 116.

Môjongléow, Alf. Min. Ponos., 2866.

Mòjongtihoeloe, Alf. Min. Ponos., 657.

Mòjòwontoe, Alf. Min. Ponos., 2520.

Mòka, Sawoe, 322.

Mòkal, Alf. Z. Cer., 3056.

Mòökar, Alf. Z. Cer., 3056.

Mòkòchòweè, Alf. Min. Tonsaw., 3531.

Moksor, Jav., Madoer. S., 2646.

Moksor binèk, Madoer. S., 5574.

„ 794,

N

Naä, Alf. Min. T. P., 1520.

Naàä, Nias, 348.

Naä, Rotin., 2883.

Naä in taloen, Alf. Min. T. P., 1516.

Naä koelò, Alf. Min. T. P., 1520.

Naä raindang, Alf. Min. T. P., 1520.

Naäkir, Alf. Min. T. L., 2883. |

Moksor lakèk, Madoer. S., 3351a.
Moksor tjölèng, Madoer. S., 857a.
Moòlas, Alf. Min. T. P., 2852.

Mòlas in taloen, Alf. Min. T. P., 1621.
Mòlògòtoe, Alf. N. O. Halm., Tern. 2120.
Moòlòlajoe, Alf. Min. Tonsaw., 1621.
Mòlombagoe, Alf. Min. Ponos., 1799.
Mòlòwàhoe, Goront., 1799.

Momboel, Madoer., 1061.
Mombongan, Mal. Men, 1364,

Mòmò, Alf. Min. T. L,-T. P., 1450, 1478.
Mòmoi, Alf. Min. Ponos., 2011.
Mòmok-mòmok, Enggano, 1314.
Mòmòngò, Alf. Tom, 815.
Mòmoònoek, Alf. Min. Ponos., 2158.
Mon-tèmònan, Madoer., 2019.
Mondakaki, Jav., 2452, 3274.
Mondalika, Jav., 1661.

Mondhoe, Madoer., 1589.
Mongombilei, Alf. Min. Tonsaw., 1605,
Moònjènjèn, Soend., 526.

Mònòkoejoe, Alf. Min. Ponos., 3459.
Moöe, Alf. Z. Cer., 1301.

Moöe ësëm, Alf. Min. T. P., 1546, 1962.
Moöe kawilei, Alf. Min. T. P., 1730.
Moöe tai, Alf. Min. T. L., 1617.
Moömbi, Alf. Min. 342.

| Moömbi rintèk, Alf. Min. T. L., 357.

Moömbi sëla, Alf. Min. T. P., 354.
Moömbi wäkar, Alf. Min. T. P., 342.
Mòömok, Alf. Min. T. S., 3267.
Morbo, Bat, 70.

Morèbhang, Madoer. B, 1796.
Moris, O. Jav., 245.

Moòròfala, Tern, 2413.

Mòròöka, Tern, 3234.

Moròöka nonaoe, Tern, 3234.
Morpòlom, Bat, 2169.

Moòsitor, Alf. Min., Mal. Men, 3145.

‚ Mostor, Alf. Min., Mal. Men, 3145.

Mot-lômot, Madoer., 2363.
Moôta, Lio, 2717.

| Mòta, Madoer., Mal, 975.

Mòtèhé, Alf. Min. Bant, 3145.
Motò, Minangk., 975.

Motoeaào, Alf. Har., 1595.
Mòtoeng, Bat, 1518.

Mòtong, Solor, 2748.
Mòtongsi, Alf. Min. Ponos., 1159.
Mòwòlé, Alf. Min. T. B, 3175.
’Mpélak, Rotin., 3550.
Mranak, Jav., 2918.
Mrantong, Jav., 3152.
Mrötjoegoenda, Balin, 2593.
Mrötjoekoenda, Balin, 2593.
Mritja, Jav., 2736.

Mritja boentoet, O. Jav., 2723.
Mroeton, Jav., 2485.

Naängé, Endeh, 3301.

Naäsi, Alf. Min. Bant, 218.

Naäsi mabida, Alf. Min. Bant, 218.
Naäsi mahèndèng, Alf. Min. Bant, 218.
Naboratan dimandina, Bat, 1385.
Nadoe, Biman., 191.

Nadoeroek, Lamp. 2222.

Naga, Alf. Min. T. B, T. S., 2883,
Naga, Mal. W. Born, 580.
Nagakoesoema, Jav., 2284.
Nagapoespa, Jav., 2284.
Nagapoespita, Jav., 2284.
Nagapoesta, Bat. 2284.
Nagasantoen, Jav. Kr.,
Nagasarèn, Jav., 1334.
Nagasàri, Balin, Boeg, Jav.,
2284.
Nagasari prit, Jav., 1332.
Nagasari rangkang, Jav.,
Nagasinom, Jav., 2254.
Nagathari, Atjch, 2284.
Naghasarè, Madoer., 2284,
Nagiri, Atjeh, 791.
Naha, Alf. Min. T. L., 1520.
Naha méa, Alf. Min. T. L.,
Naha poeti, Alf. Min. T, L.,
Nahi, Biman., 2717.
Naï, Alf. Min. Ponos., 1964,
Naï, Sawoe, 2458.
Najèl, Tim. 3556.
Nàka, Alf. Boer, N. O. Halm,
Nàka walanda, Alf. Boer.,
Nakaä, Alf. Cer., 348.
Nakan-nakan, ‘Lamp. B. Ag. 353.
Nakat, Sika, 245.
Nakël, Alf. Min. T. B, T. L., 322.
Nakël é walé, Alf. Min. T. B, 674.
Nakël im er Alf. Min. T. L., 674.
Naknak, Guin. Noemf., 4 R., 353.
Nakwa, He W. Cer., 322.
Nala, Alf. Asil, Har., Hila, Z. Cer.,
Nalélé, Alf. Min. T. L., 502.
Nalèëng lakoe, Atjeh, 1883.
Naleuëung thambo, Atjeh, 1259.
Naloean, Tid. Born., 2968.
Nalol, Alf. N. Laoet, Sap., 2883.
Nalòsò, Alf. Min. T. L., 3446.
Nambhoe tanà, Madoer., 1821.
Namnam, Jav., Mal, Soend., 972.
Namò-namò, Märns 972.
Namoe-namoe, Mal. Mol,

2284.

Makas.,

1334,

1520.
1520.

245.

2853.

972.

Namoe-namoe oetan, Mal. Mol., 973.
Nampoe, Jav., 3061.

Nan bon, N. Guin. Noemf., 2719.
Nan daim, N. Guin. Noemf., 2717.
Nàna, Boeg, Makas., 1105.

Naànaä, Alf. Z. Cer., 353.

Nanahan, O0. Jav., 1751.

Nanahan koening, O. Jav., 3373.
Nanaàhi, Alf. N. O. Halm. K., 218.
Nanajoep, Alf. Min. Bent, Keen.
Naànalo, Alf. Min. Bent., Tonsaw., 712.
Nanang, Minangk., 2148.
Nanangkaän, Soend., 1387.
Nanangkaän gödè, Soend., 1388.
Nanangkaän lömboet, Soend., 2687.
Nanangkaän leutik, Soend., 2687.
Nanas, Jav., Madoer. S., Mal, Sas, 218.

Nanas balandha, Madoer. S., 74.
Nanas bölanda, Vulg. Mal, 74.
Nanas hidjaoe, Mal, 218.
Nanas koendai, Mal, 218.
Nanas koesta, Mal, 74.
Nanas manis, Mal., 218.
Nanas mérah, Mal. Men.,
Nanas minjak, Mal, 218.
Nanas oeling, O. Jav., 218.
Nanas poetih, Mal. Men., 218.
Nanas söbrang, Vulg. Mal, 74.
Nanas sösoetra, Sas, 218.

218.

W. Cer., Tern,

Mal, Soend.,

348,

95

218.
218.

Nanas soerat, Mal,
Nanas talè, Madoer. S.,
Nanas tömbaga, Mal., 218.
Nanas toempang, Mal., 218.
Nanâsi, Alf. Har, Hila, Min. Ponos.,
Halm, Tom., Bol. Mong., Sangi, 218.
Nanàsioetan, Mal. Men, 477.
Nanàti, Goront., 218.
Nàné, Boeg, 2316.
Nanèh, Minangk., 218.
Nang-pènangan, Madoer.,
Nangak, Mal, 317.
Nangga, Biman., 348.
Nangga karaò, Biman.,
Nangga nènggi, Biman.,
Nangghör, Madoer., 480.
Nangghör alas, Madoer.,
Nangghör kapo, Madoer.,
Nanggoeng, Jav., 322.
Nangka, Alf. Min, Balin, Daj. Z. O. Born,
Madoer., Mal., Soend., 348.
Nangka bölanda, Vulg. Mal,
Nangka bèrit, Balin, 348.
Nangka beurit, Soend., 348.
Nangka bhadjhang, Madoer., 348.

T.L, N. O0,

3320.
348.
348.

481.
480,

Kang,

245,

Nangka bhoenjò, Madoer., 348.
Nangka boeboeh, Balin, ‘348.
Nangka boeboeh’ manas, Balin., 348.
Nangka boeboeh salak, Balin, 345.

Nangka boeboer, Soend., 348.
Nangka boerboer, Bat, 348.
Nangka boeris, Madoer. B, 245.
Nangka ènglan, Madoer. P., S., 245.
Nangka ghabhoengan, Kang., 348.
Nangka kabhoengan, Madoer., 348.
Nangka kasoer, Balin, 348.
Nangka kösëd, Balin, 348.
Nangka klöpon, Balin, 348.
Nangka leuweung, Soend., 348,
Nangka lôlos, Balin, 348.
Nangka mòris, Madoer, B, P
Nangka oetoe, Balin, 1716.
Nangka pödöd, Balin, 348.
Nangka pipit, Mal, 350.
Nangka rimba, Mal, 347.
Nangka salak, Madoer. P., S., 348.
Nangka salat, Madoer. B, 348.
Nangka timboel, Balin, 348.
Nangka tjangkoewang, Soend.,
Nangka tjöòmödak, Madoer. P.,
Nangka walanda, Mal., Soend.,
Nangkö, Sas, 348.
Nangsi, Jav., Soend., 3458.
Nangsi areuj, Soend., 2746.
Nanheit, Alf. Har, Z. Cer.,
Naàni, Makas., 2316.

Nàni, Mal. Mol., 2409.
Naàniri, Makas., 1899.
Nänja, N. Guin. 4 R., 602.
Naànja ajò, N. Oni 4 R., 602.
Nanjei, Lamp.

Nantoe, Mal. ken 2544.

Nào, Biman., Sas., 322.

Naoe, Mal, 'N. oil, Noemf., Wetar,
Naoe knam, N. Guin. Noemf., 322.
Naoe sina, Rotin., 229.
Naoen lakoe, Tim, 340.
Naoen mafoea, Tim, 339.
Naoenoe, Tim, 340.
Nàpàä-nàpa, Bonth., 1239.
Napoeran, Bat, 2717.
Nara, Alf. W. Cer., Biman.,
Nara watoe, Biman., 2855.

‚ 245.

348.
de 53.

822a.

322.

2883.

Narahan, Daj. Z. O. Born, 23884.
Narap, Jav, 1193.
Nàràwaâsatoe, Boeg., Makas., 228.
Narawastoe, Soend., 228.
Naröstoe, Mal, 225.

Naroeöe, Nias, 698,
Narwastoe, Mal, 228.

Nas, Lamp. 218.

Nasaloöe, Nias, 831.
Nàsi-nàsi, Balin, 1339.

Nasibi, Alf. N. O. Halm, 2181,
Naàsik-nàsik, Mal, 1339.
Nàsik-nàsik boekit, Mal, 43.
Nasiloe, Midd. Sum, 665.
Nating, Alf. Min. Bant, Bent,
Nating koehita, Alf. Min. Bant,
Nating mabida, Alf. Min. Bant,
Nating mahamoe, Alf. Min. Be ont,
Nating mahèndêng, Alf. Min. Bant,
Nating mawoerò, Alf. Min. Bent., 1794.
Natò, Alf. Min. Bent, 25dd,
Nato, Boeg., Makas., 2539.
Nawa, Alf. N. Lacet, Sap,
Nawaïh, Atjeh, 1941.
Nawaïn, Alf. Amb., 322.
Nawal, Alf. Asil, Har., Hila, 322,
Nawas, Atjeh, 1941.
’Ndakèboede, Rotin., 2474.
’Ndana, N. Guin. Sékar, 2259.
’Ndaroe, Biman., 1976.
’Ndawò, N. Guin. Sékar,
’Ndéroe, Manggarai, 755.
’Ndinga, Manggarai, 767.
Nèjoer, Bat, 830.
Neknèk, Alf. Min. T. B, 1454.
Neêla, A. Har., Z. Cer., 2078.
Nèmbò, N. Guin. Sekar, 2361.
Nönas, Mal, 218.

Nènas, Tim., 1301.

Nènas hidjaoe, Mal, 218.
Nönas koendai, Mal, 218.
Nönas manis, Mal, 218.
Nènas minjak, Mal, 218.
Nönas soerat, Mal, 218.
Nènas tömbaga, Mal, 218.
Nèönas toempang, Mal, 218.
Neènèk, Alf. Min. T. L., 1516.
Nénoe, Alf. Har., Z. Cer., 2343.
Nénsae, Tim, 1301.

Nönsaé nò mènoetoe, Tim,
Nönsaóé nò naèk, Tim, 1303.
Nèr-mönèran, Madoer. … 2686.
Néran, Kei, 2719.

Nèrèh, Madoer., 657.

Nèrèh batò, Madoer., 659.
Nga, Atjeh, 1510.

Nga, Jav., 2950.

Ngaäloe, Alf. N. O. Halm, 2153.
Ngafoe, Tenimbar, 2575.
Ngamé, Alf. Halm, Tern,
Ngamir, Kei, 3396.
Ngana-ngana, Nias, 601.
Ngangàla käramboe, Mak: as, 2788.
Ngangàla tèdong, Makas., 2788.
Ngangan, Alf. Min. Tonsaw., 315.
Ngarawan, Lamp., Midd. Sam. Sum. W. K.,
Ngarawan boewi, Midd. Sum, 1823.

1794.
1794.
1794.

Z. Cer., 3822.

2289.

1302.

1166.

Ngarawan djangkang, Midd. Sum, 1823.

1823.
1823.

Ngarawan lilin, Midd. Sum,
Ngarawan timah, Midd. Sum.,
Ngarik, Sum. W. K., 733.
Ngarik kangkoeng, Sum. W. K., 3515.
Ngarik mantjik, Sum. W. K., 3412,

1794.
1794.

96

‚ Nijoer, Mal,

Ngarò, Mal. Men, Tern, 1961.
B GArep,. Endch, 785.

Ngàsó, Tern, 884.

Ngäsé kòlbomi, Tern, 884.
Ngâsi, Alf. N Halm, 884,
Ngatoe, Dei. Kat, 2004.
Ngawa köling, Atjeh, 1785.
Ngèéar, Alf. Min. Bent, 3521.
Ngödèdo, Alf. N. 0. Halm, 1961.
Ng gèngò, Soend., 317.

Ngötèda, Alf. N. O. Halm., 2011.
’Nggamò, Reln, 3396.
’Nggèêlas, Rotin., 936, 1973.
’Nggoeroe, Manggarai, 2736.
Ngië, Makian, 602.
Ngin, Midd. Sum.,
Ngingi, Jav., 317.
Nginging, Jav., 690.

’Ngkoedoe, Mal. Bengk., 2343.
Ngoedoe, Tern, 3216.

Ngoefaär, Kei, 550.
Ngoehoemoe, Alf. N. O. Halm. K.,
Ngoehoetoe, Alf. N. O. Halm, 862.
Ngoenoe bobo, Alf. N. O. Halm, 1394.
Ngoeöesoe, Alf. N. O0. Halm, 1883.
Ngoesi, Alf. Min. Bant, 392.
Ngoesoe, Alf. N. 0. Halm., Tern,
Ngoesoemoe, Alf. N. W, Halm,
Ngòlòla, Alf. N. O. Halm, 1305.
Niboeng, Mal, 2487.

Niboeng besar, Mal. Mol., 674
Niboeng iboel, Mal, 2502.
Niboeng itam, Mal. Men, 2089.
Niboeng jaki, Mal. Men, 674.
Niboeng mérah, Mal. Amb., 2899,
Niboeng poetih, Mal. Men., 2285.
Niboeng eh Mal. Men., 2089.

1647.

1883.

3313.
"1883.

Niël, Alf. W. Halm, 602.
Niël, Alf. En Cer., 830.
Niha, Alf. N. O. Halm, 602.

Niha Lora Alf. N. O. Halm., 607.
Niha mara, Alf. N. O. Halm, 614.

‚ Nijoe, Balin, 830.

Nijoe danta, Balin, 530.

Nijoe ènggal, Balin. 830.

Nijoe gading, Balin, 830.

Nijoe njëmboeloeng, Balin, 530.
Nijoe poeöeh, Balin, 830.
Nijoe poeh, Balin, 530.
Nijoeë, ed 830.
Sas., 830.
Nijol, Midd. 'Sum., 830.
Nikwöël, Alf. Z. Cer., 830.
Nila, Mal, 1885.

Nila koetjing, Vulg. Mal,
Nilam, Mal, 838.

Nilam boenga, Mal., 835.
Nilam djantan, Mal, 1762.
Nilam oetan, Mal, 838.
Nilam pinang, Mal., 538.
Nilam wangi, Mal, 838.
Nilawati, Balin, 2463.
Nilotpala, Balin, 2464.

Nimêël ainélé, Alf. Har., 830.
Nimêël ékité, Alf. Har., 830.
Nimèl hahoe, Alf. Har., 830.
Nimêël ialo, Alf. Har., 830.
Nimèël latoe, Alf. Har., 830.
Niméëlo, Alf. Amb., Har., 830.
Nimèlo kaoe, Alf. Amb., 530.
Nimêëlo latoe, Alf. Amb., 830.
Nimèlo météna, Alf. Amb, 530.
Nimèölo poeti, Alf. Amb., 830.

Lal.

Ninggoeai, N. Guin. Wand., 945.
Nini, Alf. Z. Cer., 2187.
Niniloe, Rotin., 3301.

Niniloe daélok, Rotin., 379.

Niò, Endeh, Manggarai, 930.
Nioe, Biman., Gorom, 530.
Nioeï, Daj. Law. „ M., 830.
Nioera, Gorom, 530.

Nipà, Bat, Biman., Boeg, Makas.,
Nipah, Mal., 2460.
Nipè, Tim, 2350.

Nipil, Alf. Min. 1. B, ’
Nipis koelit, Mal, en
Nipoes in asoe, Alf. Min. T, D., 2320,
Nir-mòèniran, Madoer., 34504.

Nirèh, Atjeh, 657.
Niri, Soend., Sum. W.
Niri batoe, Sum. W. K.,
Niroe, Kor., 322.
Nisat, Alf. Amb,
Nitas, Mal. Tim,
Niwë, Alf. Boer,
Niwëé poen, Alf. Boer., 530.

Niwël, Alf. Asil, Hila, Z. Cer., 830.
Niwèl ai, Alf. Asil., Hila, 830.
Niwèël hahoe, Alf. Asil., Hila, 830.
Niwèl ialë, Alf. Asil, Hila, 830.
Niwël laoel, Alf. Asil., Hila, 830.
Niwöl latoel, Alf. Asil, Hila, 830.
Niwël lopoel, Alf. Asil, Hila, 830.
Niwör, Alf. Z. Cer., 830.

Njalatöng, Madoer. P., S., 1987.
Njalatöng kërbhoej, Madoer. P., S.,
Njalëköt, Balin, 751.

Njamboe, Balin, 1314.

agoeng, Balin, 1337.

bol, Balin, 1337.

êr, Balin” 1315.

èrmawa, Balin, 1330.
mònjèt, Balin, 212.
rakta, Balin., 1337.
Njamboe sömarang, Balin,
Njamboek, Sas, 1314.
Njamboek njöbèt, Sas, 212.
Njamploeng, Jav., Mal. Batav., Soend., 550.
Njamploeng lalàki, Soend., 2470.
Njamploeng sabrang, Jav., Soend.,
Njamplong, Madoer., 550,
Njampoe, Jav., 32.

Njampoe pajoeng, Jav., 33.
Njampoe wingka, Jav., 2066.
Njan-minjanan, Madoer., 1194.
Njangkoeh, Jav., 940.

Njanjas, Lamp., 218.

Njarang, Meet. : 20.

Njarang, Mal,

Njarang Eran Mal., 21.
Njarang poetih, Mal., 21.
Njatoe, Daj. Z. O. Born, O. Jav., 2539.
Njatoh, Madoer., 2539.

Njatoh, Mal., 2622.

Njatoh balam baringin, Sum. W.K,
Njatoh balam doerijan, Sum. W. K,
Njatoh balam tömbaga, Sum. W.
Njatoh doerijan, Sum. W.K, 1905.
Njatoh hitam, Mal, 2315.

Njatoh nangka, Mal, 2535.
Njatoh pisang, Mal, 2546.
Njatoh poetih, Mal, 2622.
Njatoh salindit, Sum. W.
Njatoh tëmbaga, Sum. W. K., 2541,
Njatoh tömijang, Mal. W. Born, 2541,
Njatoh töroeng, Mal, 2546.

2460.

NL, 2771.

K., 657.
659.

2424,
3234.
Cer., 830.

1994,

1331.

1577.

2625.

K., 2547.

1908,
K., 2541.

97

Njêjong, Kang., 830.
Njèjor, Madoer., 850.

Njèjor baghoòng, Madoer.,
Njêjor èdjhoe, Madocr., 830.
Njèjor ghadhing, Madoer.,
Njêjor mèêra, Madoer., 830.
Njèjor pandhak, Madoer.,
Njèjor pòdjoe, Madoer.,
Njèjor pòwan, Madoer.,
Njêjor tàäl, Madoer., 830.
Njèjor tomboeng, Madoer., 830.
Njiara, Alf. N. W. Halm, 602.
Njiboeng, Mal. 4. O. Born, 2457.
Njiéoe, Loeboe, 830,

Njiha, Tern, 602.

Njiha hàfò, Tern, 603.
Njijoei, Lamp. Ab, 830.
Njijoer, Mal, 830.

Njijoer gading, Mal., 830.
Njijoer hidjaoe, Mal, 830.
Njijoer lömba, Mal, 830.
Njijoer nipah, Mal., 830
Njijoer padi, Mal, 830.

Njijor, Bat, Madoer., 830.

Njilà, Boeg, Makas., 1855.

Njilà walijalà, Boeg, 691.
Anphen, Balin, 1573.

Njioe, Sawoe, 830.

Njioe banga, Sawoe, 830.

Njioe hangò, Sawoe, 830.

Njioe köhawa, Sawoe, 830.
Njioe méa, Sawoe, 830.

Njioe mêngöroe, Sawoe, 830.
Njir, Soembawa, 830.
Njirèh, Mal, 657.
Njirei, Mal, 657.
Njirei batoe, Mal.,
Njiri, Jav., 657.
Njiri abang, Jav., 659.

Njiri goendik, Jav., 657.
Njiwi, Lamp. Ab, B. Ag., 530.
Njoe, Alf. Min. Bent, 830.
Njoe mahamoe, Alf. Min. Bent.,
Njoe mawoerò, Alf. Min. Bent, 530.
Njoe soepang, ‘Alf. Min. Bent., 330.
Njoe wawi, Alf. Min. Bent, 830.
Njoe woelaoe, Alf. Min. Bent, 830.
Njoeh, Balin, 530.

Njoeh danta, Balin, 530.
Njoeh ènggal, Balin, 830.
Njoeh gading, Balin, 530.
Njoeh njöëmboeloeng, Balin,
Njoeh poeh, Balin, 830.

830.
530.
330.

830.
830.

659.

530.

Njoeh poeöeh, Balin, 830.
Njoer, Sas., 830.

ECE Jav., 657.
Njoga, N Guin. 4 R., 698.

Njor, MR B., 830.

Njor bhiroe, Madoer. B, 850.
Njor èdjhoe, Madoer. B, 530.
No, Rotin., 830.
Nò hoek, Rotin.,
Noa, ns 830.
Nòdja, Balin., 2319.

Nòdja, Jav., Mal., 2648, 3251.
Nodja irëng, Jav., 2648.
Nodja poetih, Jav., 2648.
Nòdjha, Madoer., 2648.

Nódjha bhölak, Madoer., 2648.
Nodjha kònèng, Madoer., 2648,
Nòdjha mèra, Madoer., 2648.
Dn pòtè, Madoer., 2645.
Noe, N. Guin. 4 R., 830.

530.

830.

Nòööë, Tim, 484. Noewol lopoe, Alf. N. Laoet, Sap., 530.
Noe ajò, 'N. Guin. 4 R, 830. Noewòlo, Alf. N. Laoet, 830.
Noedja, Jav., 2648. ‚ Nom, N. Guin. Noemf., 2089.
Noeh, Mal. Pal, 322. ‚ Nom mölai, Babar, 1592.
Noekoelo, Alf. N. Laoet., 2487, Nômei, Babar, 1107.
Noekoer, Alf. Z. Cer., 2487. Nòmol, Babar, 1107.
Noena, Mal. Tel. Bet, 246. Nòna, Val Rotin., Soend., 246.
Noenang, Daj. 4. O. Born, Minangk., 883. Nòna leuweung, Soend., 3294.
Noenoe, Alf. Asil, Har, Hila, Z. Cer., Babar, | Nonang, Alf. Min. Bent, Ponos., 578.
Gorom, Kisar, Leti, Wetar, 1442, | Nongka, Jav., 345.
Noenoek, Bol. Mong, Tim, 1442. ‚ Nongka bloedroe, Jav, 345.
Noenoek makaoewoe, Alf. Min. Bent, 52 Nongka blònjo, Jav., 345.
Noenoek tangowan, Alf. Min. Bent, 1436. Nongka boeboer, Jav., 345,
Noenoeol, Alf. N. Laet, Sap., 1442. Nongka bònjo, Jav., 348.
Noeöer, Kei, 830. Nongka dandang, Jav., 348.
Noepaljo, Alf. N. Laoet, 1623. Nongka köndil, Jav., 348.
Noepan-noepan, Jav., 971. ‚_Nongka landi, Jav. Kr., 245,
Noer, Leti, Tenimbar, 830. ‚_Nongka londa, Jav. Ng, 245.
Noer aoemêétan, Tenimbar, 530. Nongka manila, Jav., 245.
Noer asmoeïri, Leti, 530. ‚ Nongka sabrang, Jav., 245.
Noer loba, Tenimbar, 830. | Nongka salak, Jav., 348.
Noer madoeóré, Leti, 830. Nongka tikoes, Jav., 348.
Noer mala, Tenimbar, 830. Nongka tjèlèng, Jav., 348.
Noer mame, Leti, 830. Nongka wölandi, Jav. Kr., 245.
Noer matabola, Tenimbar, 530. Nongka wölonda, Jav. Ng., 245.
Noer mêré, Leti, 530. Nongkan, O. Jav., 2070.
Noer moté, Leti, 830. Nonoe, Biman., 2343.
Noer rië, Leti, 830. Nòö, Wetar, 830.
Noer téboe, Tenimbar, 830. Noö oeöen, Wetar, 830.
Noer woelé, Leti, 830. Noöe, Makian, 322.
Noera, Leti, 830. Noölei, Alf. Min. T. L, 174
Noeribang, O. Jav., 1796. Noör, Kisar, 830.
Noesoe, Alf. Min. T. L., 1463. Nòör mamè, Kisar, 530.
Noesoe, Mal. Mol, 3313. Nòör méré, Kisar, 830.
Noesoe pantó, Mal. Mol, 3313. Nòör mòké, Kisar, 830.
Noesoe pétjé, Mal. Mol, 3313. Nòör oeïéë, Kisar, 830.
Noetjoel, Alf. W. Cer., 2487, Nòör pahatië, Kisar, 830.
Noeweè, Alf. Min. T. S., 539. Noöra, Kisar, 830.
Noewè né angkò, Alf. Min. T. S., 1550. Nopal, Jav., 2500.
Noeweè rintëk, Alf. Min. T. S., 566. Nor, Aroe, Sermata, 830,
Noewol ainjo, Alf. N. Laoct, 830. Nor patèn, Aroe, 830.
Noewol aino, Alf. Sap, 830. Nôribhang, Madoer. P.S, 1796.
Noewol hahoe, Alf. N. Lacet, Sap., 830. Nòrò, Kisar, 830.
Noewol jalo, Alf. N. Laoet, Sap., 830. Nòton, N. Gun 4 R., 1961.
Noewol latoe, Alf. N. Laoct, Sap., 530. ’Ntjoena, Biman., 135.
O, Rotin, Tim. 404. | Oeba, Mal, 1646.
Obat dingin, Mal. Amb., 1386. Oeba hitam, Mal, 1648.
Obat pamali, Mal. Amb., 3194. Oeba këtjil, Mal, 1651.
Obat radja, Vulg. Mal, 3162. ‚ Oeba mérah, Mal, 1646.
Obat sagéroe, Mal. Amb, 1595. Oeba paja, Mal, 1654.
bat soe wanggi, Mal. Mol, 1763, | Oebangaä, Gorom, 2787.
bi, Madoer., Midd. Sum, 1107: Oebar, Sum. W. K., 1329,
Qbi èlos, Madoer., 1108. Oebi, Alf. Min. Bant, N. O. Halm, Atjeh,
Obi kijoe, Midd. Sum., 2181. Bat, Lamp., Mal., Minangk., Sas, 1107.
Obi radhin, Madoer., 1108. Oebi bàädak, Vulg. Mal., 1121.
Obi sòla, Madoer., 546. Oebi badjari, Mal. Mol, 1108.
Oboejoe, Bol. Mong., 2719. ‚ Oebi bandéra, Mal. Bengk., 3175.
Qdja, Balin, 2319. Oebi bàtang, Minangk., 2181.
Odjong, Mal. Batav., 2108. Oebi bönggala, Mal, 2181.
Oe, Atjeh, 830. ‚ Oebi boetoeng, Vulg. Mal., 1108.
Oe doerih, Simaloer, 3066. Oebi bontal, Mal. Amb., 1110.
Oe ké, Atjeh, 830. Oebi da aré, Alf. N. O. Halm, 1120.
Oea, Biman., 315. Oebi da sawâàla, Alf. N. O. Halm, 1108.

Oeai, Sangi, 2169.

98

Oebi djalah, Minangk., 1892.

Oebi djarar, Bat, 1107.

Oebi djawa, Vulg. Mal, 1892,

Oebi djòlah, Minangk., 1892,

Oebi gadis, Bat, 1114.

Oebi gadoeëng, Minangk., 1114.
Oebi gadoeng, Mal, 1114.

Oebi gëndola, Balin, 1108.

Oebi goa, Mal. Tim., 2181.

Oebi gorita, Mal. Mol., 2992.

Oebi hahipiang, Alf. Min. Bant., 1105.
Oebi halija, Mal. Amb., 1108.

Oebi inggris, Mal. Men., 2181.
Oebi ipit, Balin, 1120.

Oebi kädjoe, Mal. Tim, 2181.

Oebi kajéë, Atjeh, 2181.

Oebi kajoe, Mal, 2181.

Oebi kajoe, Mal. Men., 1115.

Oebi kantang, Sum. W. K., 3175.
Oebi kapal, Sas, 1892.

Oebi katélò, Minangk., 1892.

Oebi këlibang, Mal, 1108.

Oebi kölona, Mal, 1116.

Oebi kömbili, Mal, 846.

Oebi kömbili hoetan, Mal, 3223.
Oebi kötéla, Mal. Batav., 1892.
Oebi klèsih, Balin, 1108.

Oebi koemandoer, Mal. Pal, 3175.
Oebi lilin, Vulg. Mal, 1108.

Oebi mandira, Lamp, 3175.

Oebi mangindano, Mal. Men, 1117.
Oebi manoesija, Mal. Men, 1109.
Oebi manoesija mérah, Mal. Men, 1113,
Oebi mérah, Mal. Men, 1108.

Oebi nasi, Mal., 1108.

Oebi oelandò, Minangk., 3175.
Oebi oetan, Vulg. Mal, 1116.

Oebi ondo, Alf. Min. Bant, 1120.
Oebi parantjih, Minangk., 2181.
Oebi pasir, Mal, 1117.

Oebi pélò, Minangk., 1892.

Oebi pilò, Minangk., 1592,

Oebi plisak, Sas, 2532.

Oebi poetih, Vulg. Mal., 1120.

Oebi prantjis, Sum. W. K., 2181.
Oebi singkoeng, Mal. Batav., 2181,
Oebi soefoe, Mal. Mol., 2280.

Oebi tahoen-tahoen, Mal. Mol., 1121.
Oebi tjina, Mal, 1120.

Oebi wëlanda, Mal, 3175.
Oebò-oebò, Alf. N. O. Halm, Tern, 1796.
Oebor, Gajo, 1329.
Oedang-oedang, Mal. Pal, 98, 2573.
Oedani, Balin. Makas., Mal. Batav., 2936.
Oedi, Leti, 2361.

Oedi mölai, Leti, 665.

Oedjoel, Mal., 2246, 3517.

Oedjoel djëla, Mal, 3514.
Oedoel-oedoel, Mal. Batav., 2576.
Oedoelan, Jav., 2576.

Oefëé, Enggano, 315.

Oefi, Rotin., 1107.

Oefl sina, Rotin., 1892.

Oegà, Alf. Halm, Tern, 3011.
Oegà-oegà, Alf. Halm, Tern., 590.
Oegai, Lamp. Ab, 315.

Oegai moeli, Lamp. Ab., 318.
Oegäka, Alf. N. W. Halm, 3011.
Oegëm, Sas, 1549.

Oehi, Alf. Asil, Hila, Z. Cer., Saleijer, Wetar, 1107.
Oehi poeti, Alf. Asil., Hila, 1120.
Oehoe, Sawoe, 2666.
Oejah-oejahan, Jav., 1491,

Oeka, Alf. Boer, 404.

99

Oekàdjoe, Boeg, 1573.

Oekàdjoe datoe, Boeg., 962.
Oekädjoe tjamangi, Boeg, 2477.
Oekàdjoe toepang, Boeg, 2751.
Oekèn, Alf. Z. Cer., 1304.

Oekèn poeti, Alf. Z. Cer., 1305.
Oeki, Alf. Z. Cer., Tim, 2361.
Oekoe-aka, Soend., 3148.
Oekoe-oekoe, Balin, 2477.

Oela, Alf. Boer, 1537.

Oelach, Alf. Min. Tonsaw., 1314.
Oelam, Mal, 2282, 3336.

Oelam boekit, Mal, 2025.

Oelam djantan, Mal., 1299.

Oelam gadjah, Mal, 2281.

Oelam poetih, Mal, 1900,

Oelam radja, Mal., 889.

Oelam tikoes, Mal, 2306.
Oelan-oelan, O. Jav., 952.
Oelang-oelang, Mal., 1520.
Oelangò, Goront., 1796. -
Oelat, Alf. Oel, Z. Cer., 1573.

Oelat hatoe, Alf. Oel, 2530.

Oelëö koelë, Boeg, 3248.
Oelöt-oelët, Jav., 1756.

Oelijangò, Goront., 3110.

Oelim, Atjeh, 2635.

Oelin, Mal. Z. O. Born, 1396.

Oelin, Tenimbar, 945.

Oelin baning, Mal. Z. O. Born., 1396.
Oelin batoeng, Mal. Z. O. Born, 1396.
Oelin paja, Mal. Z. O. Born., 1396.
Oelin tandoek, Mal. Z. O. Born, 1396.
Oeliran, Jav., 1911.

Oelit, Alf. Oel, Z. Cer., 3216.

Oelò, Boeg, 339.

Oeloe, Alf. Min. Tonsaw., 3300.
Oeloe, Wetar, 339.

Oeloe oeöen, Wetar, 340.

Oeloe toepai, Lamp. 1824.
Oeloeh-oeloehan, Jav., 857.
Oeloewi, Nias, 3546.

Oemalani, Alf. Har. Z. Cer., 3508.
Oembahang, Bat. 1818.

Oembai, Mal, 2155.

Oembar, Alf. Min. T. P., 1607.
Oemböl-oemböëlan, Jav., 3044.
Oemboet, Banda, 2883.

Oemé, Alf. Tom., 539.

Oemiri, Gorom, 135.

Oemlaä, Wetar, 2512.

Oempang, Soend., 1620.
Oemping-oempingan, Bonth, 971.
Oen bilëng, Atjeh, 191.

Oenak, Mal, 2780.

Oendam, Alf. Min. T. L., 1948.
Oendam i roepöng, Alf. Min. T, L., 1764.
Oendam sinokat, Alf. Min. Tonsaw., 1760.
Oendam soera, Alf. Min. T. L., 1948.
Oendam soera itöm, Alf. Min. T. L., 1948.
Oendam soera poeti, Alf. Min. T. L., 1948,
Oendis, Balin, 538.
Oendoer-oendoer, Balin, Jav., 960,
Oendró, Nias, 945.

Oendroe, Nias, 455.

Oenögai, Alf. Boer., 1951.

Oenei, Alf. Min. Bent, 3501.
Oengalin, Midd. Sum., 1396.

Oenin, Alf. Har, Z. Cer., Gorom., 945.
Oenino, Alf. Amb., 945.

Oenipaé, Alf. Z. Cer., 1612.

Oenji, Boeg, 945.

Oenji tèdong, Boeg, 945.

Oenoepaòl, Alf. Min. Ponos., 571.
Oenoes, Tim, 648.

Oensóéhi, Alf. Min. Bant, 705.
Oenté, Bat, 785.

Oenté djaoe, Bat, 1314.
Oenté djoengga, Bat, 755.
Oenté godang, Bat, 791.
Oenté hapas, Bat, 786.
Oentóé moekoer, Bat, 796,
Oentó rimò, Bat, 756,

Oentó roedang, Bat, 792
Oenti, Makas., 2361.

Oenti dàró, Makas., 2359.
Oenti djawa, Makas., 56.
Oenti-oenti, Makas., 56.
Oentoel, Alf. Min. Bent, 1610.
Oeöe, Kei, 539.

Oeöedi mölai, Sermata, 665.
Oeöejahan, Soend., 1246.
Oeöes, Wetar, 648.

Oeöet, Babar, 2361.
Oepan-oepan, Jav., 971.
Oepas bidji, Vulg. Mal, 3190.
Oepas läki-làki, Mal. ‘Mol, 2472
Oepò, Enggano, 315.

Oepò, Goront., 1314.

Oepoen, Tim., 2169.

Oepoi, Alf. Min. T. P., 1061.
Oer, Atjeh, 830.

Oer ké, Atjeh, 830.

Oer knam, N. Guin. Noemf., 340.
Oera, Alf. Z. Cer., 2363.
Oera, Daj. Kat, 2289.

Oera, Kisar, 339.

Oerà, N. Guin. Mor, 3456.
Oerai, Lamp. Ab, 315.
Oerang-aring, Mal, 2847.
Oerat, Alf. Z. Cer., 1573.
Oerat, Jav., 2773.

Oerè kaliali, Minangk., 217.
Oerhoe, Kisar, 339.

Oeri, Alf. Cer., 2361.

Oeri, Tern, 539.

Oeribang, Mal. Batav., 1796.
Oerijan, Alf. Boer, 1180.
Oerijomà, Tern, 1550.
Oeringin, Balin, 1442.
Oerit, Alf. Oel, Z. Cer., 3216.
Oerlala, Aroe, 1107.

Oeroe, Daj. Z. O. Born, 2717.
Oeroel, Alf. Z. Cer., 2487.
Oeroen, Alf. Min. Ponos., 1515.
Oeroen, Sika, 1883.
Oeroes-oeroesan, Jav., 1703.
Oerot lakoem, Atjch, 3481.
Oerot sirapit, Atjeh, 2590.
Oesa, Minangk., 228.

Oesar, Bat. Mal. Batav., Soend.,
Oesi, Alf. Har., Hila, 785.
Oesi éla, Alf. Hila, 796.
Oesi halawan, Alf. Har, Hila, 786.
Oesi kèrbo, Alf. Hila, 791.
Oesi lapia, Alf. Har., 796.

Oesi löpia, Alf. Har., 796.

Oesi malamaïto, Alf. Har, 794,
Oesi mètèn, Alf. Har, 799.
Oesi nipis, Alf. Har., Hila, 786.
Oesi nipisé, Alf. Har, Hila, 786.
Oesi oloeé, Alf. Hila, 794.

Oesi tahoeï, Alf. Har., 792.
Oesi Bek Alf. Har., 787.
Oesil, Alf. Laoet, Sap, 785.

vo
Te
le sd

Oosil Baile, Alf. N. Laoet, Sap, 791.

100

‚ Oewa mété, Alf. Har.,

Oesil binsi, Alf. N. Laoct, Sap, 786.
Oesil bintji, Alf. N. Lacet, Sap., 786.
Oesil halawàno, Alf. N.
Oesil hoekoenalo, Alf. N. Lacet, Sap.,
Oesil ilalo, Alf. N. Laoet, Sap, 796.
Oesoe, Alf. Min. T'onsaw., T. P., 1513.
Oesoe, Soemba, 2512.

Oesoe kadita, Soemba, 2513.

Oesoe kanoe, Soemba, 3113.

Oet laboet, Alf. Boer, 191.

‚ Oeta, Goront., 2661.

Oeta haoe, Alf. 4. Cer., 368.
Oeta mahoe, Alf. Amb., Oel, 662.

‚ Oeta malai, Babar, 665,

Oeta manoe, Alf. Oel, Z. Cer., 691.
Oeta mata, Alf. Cer., Oel, 1718.
Oeta niël, Alf. Z. Cer., 962.

Oeta niwël, Alf. Amb., Cer., 962.
Oeta noewolo, Alf. Oel., 962.
Oeta païné, Alf. Asil, Hila, 191.
Oeta paso, Alf. Amb., 368.

| Oeta pipi, Alf. Cer., el, 2855.
Oeta waoe, Alf. Amb.,

Cer., Har., 368.
Oeta wasol, Alf. Sap, 368.
Oetamné, Babar, 2361.

| Oetan, Solor, Wetar, 2661.

Oetan bibi, Alf. Boer., 855.

Oetan tanà, Solor, 284.

Oetané maoelani, Alf. Hila, 3508.

Oetó, Alf. Asil, Hila, Z. Cer., 404.

Oeté, Bat, 785.

Oeté djaoe, Bat, 1314.

Oeté djoengga, Bat, 758.

Oeté godang, Bat, 791.

Oeté hapas, Bat, 786.

Oeté moekoer, Bat, 796.

Oeté rimò, Bat, 786.

Oeté roedang, Bat, 792.

Oetéo, Alf. Har., 404,

Oetétala, Jav., 2784.

Oeti, Boeg., 2361.

Oeti dàré, Boeg, 2359.

Oeti-oeti, Boeg, 3274.

Oetik apoe, 0. Jav., 131.

Oetji, Alf. W. Cer., 2361.

Oetji-oetji, Boeg, 56.

Oetji-oetji, O. Jav., 29834.

Oetoe, Balin, 1716.

Oetol, Alf. Min. Bent, 314.

Oetoöl, Alf. Sap, 404.

Oewa, Alf. Asil, Boer, Har., Hila, Endeh,
539.

Oewa faton, Alf. Boer., 1622.

Hila, 1022.

Oewa mité, Alf. Asil, 1022.

Oewa nimèlo, Alf. Har., 1014.

Oewa niwël, Alf. Asil, Hila, 1014.

Oewa poeti, Alf. Asil., Har, Hila, 550.

Oewa téhoe, Alf. Asil, Hila, 1022.

Oewa toeni, Alf. Asil, Har., Hila, 1026.

| Oewa wöria, Alf. Har., 565.
‚ Oewaär, Kei, 602.
Oewai, Alf. Min. Bant., 2169.

| Oewai, Daj. Z. O. Born,

Simaloer, 539.
Oewai irit, Daj. Z. O. Born, 1022.
Oewai koewini, Alf. Min. Baut, 2175.
Oewàlo, Alf. N. Laoet, Sap., 539.

Laoet, Sap, 756.

194.

Wetar,

Oewaàlo météil, Alf. N. Laoet, Sap, 1022.

Oewàlo noewòlo, Alf. N. Laoet, Sap.,
Oewaàlo poeïl, Alf. N. Laoet, 550.
Oewàlo poetiil, Alf. Sap., 550.

Oewâlo toeni, Alf. N. Laoet, Sap, 1026.

Oewar, Sas, 1550.

1014.

Oewar-oewar, Jav., 562.
Oeweè, Alf. Min. T. B.,
Sangi, 539.
Oewe, Solor, 1107.
Oewè né angkò, Alf. Min. T.
Oewè né walë, Alf. Min. T. B.
Oewè né wòwatò, Alf. Min. T.
Oeweè rintöëk, Alf. Min. T. B, 66
Oewé wolanda, Solor, 3175.
Oewdg, Jav., 3288.
Oewei, Alf. Min. Bant, 539.
Oewei sahisi, Alf. Min. Bant,
Oeweèl, Tim, 539.
Oewer, Jav., 13815.
Oewer, Sas, 1550.
Oewi, Alf. Min. Bent, T. P.,
Jav., Kisar, Madoer., Soend.,
Oewi, Lamp., Mal, Bengk.,
Oewi abang, Jav., 1108.
i alas, Jav., 14, 1116.
i aloes, Jav., 1108.
i bëkoes apoi, Lamp, 546.
i djërënang, Lamp., 1016.
i gadoeng, Jav., 1114.
Oewi götah, Lamp, 546.
Oewi im pagar, Alf. Min. T. P., 2282,
Oewi in timoe, Alf. Min. T. P., 1746.
Oewi in toewà, Alf. Min. T. P‚ 112.
Oewi in toewà koelò, Alf. Min. T. PANSlag
mewi in toewà koelò söla, Alf. Min T. P.,
a,
Oewi
Oewi
Oewi
Oewi
Oewi
Oewi
Oewi
Oewi
Oewi

‚ 1550.
1550,
‚ 1022.

566.

TS,
1107.
539.

Biman.,

in toewaà rintëk, Alf. Min. T. P.,

kajoe, Alf. Min. T. P., 2181.

kèntang, Jav., 3175.

koelò, Alf. Min. T. P., 1120.

läka, Alf. Min. T. En ‚1105.

malòjon, Alf. Min. TI. P.,

noenggal, Lamp., Ek

pamoerangan, Lamp. 564.

raindang, Alf. Min. T. P.,

saboet, Lamp., 1019.

Ï sajawoe, Alf. Min. T. P., 1122.

i sajawoe rintök, Alf. Min. 1. P,
sajawoe sëöla, Alf. Min. T. P.,

i söga, Lamp. 560.

i sönggani, Jav., 1108.

i sömamboe, Lamp. 563.

i sömoeti, Lamp, 1967.

i sësah, Lamp., 560.

Ï témóén, Lamp. 560.

i tjajoe, Alf. Min. T. P.,

Oewi wiloes, Jav., 1108.

Oewi-oewian, Balin, 541.

Oewit, Daj. W. Born, 2717.

Oewoe, Alf. Min. Ponos., 1846.

Oewoes, Alf. Min. T. P., 367.

Oewoi, Bol. Mong., 539.

Ofo, Alf. Boer., 1573.

Ofò, Tern, 1504.

Ogoe, Alf. Tom, 698.

Ogong, Alf. Min. Ponos.,

1788.

1108.

1122.

1115.

962,

Oha, Alf. AAE 2565.
Oral, Alf. Laoet: Sap, 2565.
Alf. B Bent., 2169.

hi, Nias, 830.

hi kapaja, Alf. Min. Bent, 2175
Qhi koewini, Alf. Min. Bent,
Ohò gaäiri, Sermata, 2345.
Qhoe, Sika, 1107.
Ohoe ai, Sika, 2181.

hoehoe, Alf. Z. Cer.,

hòloe, Nias, 338.
Oilè, Goront., 2169.

1110,

T.S., Nias, Rotin., Saleijer,

Gorom,

Luz.

1122.

101

Oitéla, Aroe, 3550.
OQiwakané, Alf. Har, 135.
Qjod bòpong, Jav., 3399.
Qjod djaha, Jav., 852.

| Òjod SeeeEan, 0. Jav.,
Ojod ëso, Jav., 1672.
Qjod kömbangan, O. Jav.,
Qjod so, Jav., 1672.

Qjod soengon, 0. Jav., 3385.
Ojod tjantêl, Jav., 3397.
Qjògoöe, Alf. Min. ‘Ponos., 2855.
Ojong, Sas, 2089.

Qjong, Soend., 2108.
Ójong-òjong, Soend., 2909.
Oka bana, Tim, 784.

Oka timoe Tim, 934.
Okanak Bane Tim, 934.
Olakambing, O. Jav., 3043.
Olamboe, Nias, 3158.

Olba, Bat. 3374.

Olé, Alf. W. Cer., 404.

Qlei, Alf. Min. T. L, T. VEN
Olibas, Alf. Min. th ge 3215.
Olibògot, Bol. Mong., 1573.
Olimatoch, Alf. Min. Tonsaw.,
Olit, Alf. Z. Cer., 3445.
Oloh, Gajo, 404.

OQloh’ otong, Gajo, 1622
Olòlajò, Alf. Min. BEE
Oma, Bat, 2585.
Omahi, Mentawei, 3274.
OQmboeloe, Goront., 2089.
Omoetò, Goront., 1314.
Omolo, Alf. N. Laoet, 1622
Omon èté, Alf. Boer., Ion,
Ompoe-ompoe, Bat, 1734.

Onaäk, Madoer. P. S., 2780.

Onang, Bat., 455.

Ondjé, Mal. Batav., 196.

Ondo, Alf. Amb, Oel, 1114.

Ondot i lawànan, Alf. Min. 1. P,
Ondot im pagör, Alf. Min. 1. P,
Ong, Balin, 1573.

Ong njihnjih, Balin, 1573.
Ong sikëp, Balin, 1573.
Onggoloepang, Alf. Min. Ponos.,
Ongkoi, Alf. Min. Bent, 1487.
Ongkoi lapotak, Alf. Min. Bent., 1482,
Onglin, Mal. Pal, Z. O. Born, 1396.
Onjam, Soend., 260.

Onji, Boeg, 945.

Onjoe, Daj. S., 830.

Ontaboga, Jav., 681.

Ontjo, Alf. Tom, 3216.

Qö, Biman., Wetar, 404.

Qö, Nias, 1883.

Oö hamija, Biman., 418.

Oö pòtoe, Biman., 1622.

Oö todo, Biman., 1622.

Qöeroe, Kisar, 4Ô4.

Oöng, Balin, 1573.

Oöng njihnjih, Balin, 1573.

Qöng siköp, Balin, 1573.

Opa, Bocg., An 1122.

Òpò, Alf. Min. T. L, 1514.

Opili, Alf. Dn 68

Qra-kòra, Boeg., 1066.

Ora-òra, Boeg, 1553.

Ora-oràsa, Makas., 1066.
Orang-aring, Jav., 2847.
Orè-kòrèng, Boeg, 1066.

Ori, Jav., 3066.

| Oriol, Alf. N. Laoet, 344ö.

Î

3345.

2093.

1621.

1621.

1114.
3337.

3383.

Orit, Alf. Z. Cer.‚ 3445.
Ormak, Bat, 184.

Qrò djawa, Endeh, 3550.
Orò korong, Boeg, 1066.
OQroe, Bat, 698.
Orok-òrok, Jav., 909.
Oròkëöp, Daj. W. Born,
Oròmol, Babar, 315.
Orwi, Balin, 3066.
Osi-osip, Alf. Min. Ponos.,
Qsit, Jav., 122.

Otà, Boeg:, 2717.

Otà lòtong,, Boeg., 2717.
Otà mangkàsa, Boeg., 2717.
Otà ridi, Boeg, 2717.
Otà woegi, Boeg, 2717.
Otak hoedang, Mal, 522
Otal, Bat, 339, 484.
Otèk, Jav., 3113.

Otò, Sika, 934.

Otok boewa, Madoer. S.,
Otok ghangan, Madoer. P.,

679.

1969.

2900.
2900.

Paädas, Alf. Min, 2663.
Paäjap, Alf. Min. T. P, 1507.

Paäjap koelò, Alf. Min. T. P., 1509.

Paäjap makajoe, Alf. Min. 1. P., 14od,
Pàäla, Madoer., 2382.

Pàäla babinèk, Madoer., 2382,

Paäla lalakèek, Madoer., 2372.
Paämpaäs, Alf. Min, 2704.

Paäng, Balin, 5.

Paäpang, Alf. Min. Bent, 1560.
Paäratoekalé, Alf. Asil, Mila, 1892.
Pàda-pàdang, Boeg. 224.

Pàdadà, Boeg., Lamp., Makas., 3189,
Padàäka, Boeg, 297.

Padang, Bat 1259.

Padang aroem, Balin, 228.

Padang babad sanoer, Balin, 228.
Padang dèrman, Balin, 335.

Padang drëman, Balin, 335.

Padang götap, Balin, 2313.

Padang kasna, Balin, 1668.

Padang kasna rangkëp, Balin, 1668.

Padang kawat, Balin, 970.
Padang koewangi, Balin,
Padang lëpas, Balin, 970.

228.

Padang moeloek-moeloek, Balin, 2847.

Padang rasé, Balin, 2693.
Padang rösi, Balin., 228.
Padang sila, Bat, 1259.
Padang tjandana, Balin, 228.
Padang tjëkoeh, Balin, 2510.

Padang toendak, Balin, 3434.
Padara, Boeg, 2371.

Padé, Atjeh, 2512.

Padé leukat, Atjeh, 2513.
Padei, Daj. 4. 0. Sel 2512.
Padi, Balin, Madoer., Mal., 2512
Padi palòtan, Madoer., 2513:
Padi poeloet, Mal, 2513.

en Madoer., 3242.
Padma, Balin, 2464.
Padma, Jav., 2941.

Padoe, Manggarai, Sika, 665.

102

Qtok kalèpat, Madoer. S., 284.

Otok sabhoek, Madoer. B, 284.

| Otok tjêna, Madoer. S., 284.
Otot-òtòtan, Jav., 2773.

Owaän, Tenimbar, ‘2719.

Owah, Sas. 1322.

Owar, Soend., 1550.

Owar gödè, Soend.,

Owar leutik, Soend.,

Owar naga, Soend.,

Owé, Gajo, 539.

Owé djörnang, Gajo, 1016.

Owé lilén, Gajo, 555.

Owé oedang, Gajo, 546.

Owé pëdéh, Gajo, 555.

Owé sögeu, Gajo, 560.

Owi, Daj., Endeh, 1107.

Owi bawoi, Daj. Z. O. Born, 1116.

Owi béhas, Daj. Z. O. Born, 1120.

Owi soeman, Daj. Z. O. Born,

Owoejaän, Alf. Min. Tonsaw., 2891.

1550.
1551.
1551.

Ë

Padoe péjo, Biman., 1268.
Padoepa, Alf. Min. T. S.,
Paö, Alf. Tom., 2512.

Paë poelo, Alf. Tom, 2513.
Paè-paè, Makas., 3552, 3557.

1550.

Paéné, Alf. Z. Cer., 665.
Paêt, Bat. Mand, 2700.
Paga gadoeëng, Minangk., 679.
Paga-paga, Minangk., 1985.

| Paga-paga rimbò, Minangk., 3409.
Pàgagà, Makas., 1852.

Pagagò, Minangk. ‚ 1852.

Pagar, Mal, 1913.

Pagar anak, Mal, 1913.

Pagar anak bèëtina, Mal, 1918.
Pagar anak djantan, Mal, 1634.
Pagar anak hitam, Mal, 1913.
Pagar anak mérah, Mal, 1913.
Pagar-pagar, Mal, 1955.
‚ Pagé, Bat. Dair., 2512.
Pagé poeloet, Bat. Dair.,
Pagòro, Boeg, 978, 1256.
Paha, Watoeb., 2512.
Pahalo, Lamp. Ab., 2382.
Pahanap, Alf. Min. T. L,
Pahanap rintëk, Alf. Min.
Pahawèng, Alf. Min. T. B,

2518.

293.
dh ER

1555.

Pahòöpa, Sangi, 513.

Pàhi, Bonth, 1040.

Pahir, Alf. Min. T. L., 1987.

Pahir ing kawok, Alf. Min. T. L.,
Pahir ing kòkò, Af. Min. T. L, 15:

Pahir méa, Alf. Min. T. L., 1987.
Pahir poeti, Alf. Min. T. TL, 1987.
Pahir rintëk, Alf. Min. T. L., 1987.
Pahir söla, Alf. Min. T. L., 1987.

Pahja, Balin. Semb., 2336.
Pahja landa, Balin. Semb., 2108.
Pahoe, Bat. Dair., 1537.
Pahoeli, Alf. Min., 1948.

Pai, Midd. Sum, 2512.

Paëlëpan in öndo, Alf. Min. T. P.,

1108.

2431.

1507.

Pahawèëng ing kòkò, Alf. Min. T. B, 1556.

Païdoeh, Balin, 1852.

Païta, Soend., 2336.

Païtan, Jav., 2610.

Paja, Balin, 2336.

Paja nönipi, Balin, 3359.

Paja nipi, Balin, 3359.

Paja poeh, Balin, 525.

Paja poeöeh, Balin, 828.

Paja tandoek, Balin, 2108.
Pajoem, Lamp. 191.

Pajoeng ali, Mal, 455.

Pajoi, Alf. Min. Ponos., Bol. Mong., 2512.
Pàka-pöòkor, Kisar, 791.

Pakabà, Alf. Min. Bant, 1359.
Pakajoe, Alf. Min. T. P., 1058, 2528

Pakajoe soesoenéjan, Alf. Min. T. P., 409.

Pakan, Minangk., 1935.
Pakèl, Balin, Jav., 2175.
Paköm, Madoer., Ö. Jav., 2575.
Pakèn, Sas., 2175.

Pakès, Madoer. … 1537.

Paköwà, AMT Bie Ts Ie, ES, 1889.
Paköwaà in taloen, Alf. Min. T. L., 1360.

Pakëwa in taloen, Alf. Min. T. P., 1365.
Paköwà ing kòkò, Alf. Min. T. B., TL,

Pakèëwaà ing kòkò rangdang, Alf. Min. T. B.

3452.
Paki adji, Minangk., 962.
Pakis, Balin. Kr., Jav., Sum. W. K., 1537.
Pakis adji, Jav., 962.
Pakis bang, Jav., 462.
Pakis dadoe, Jav., 462.
Pakis doewitan, Jav., 1173.
Pakis galar, Jav., 171.
Pakis kawat, Jav., 2113.
Pakis kèbo, Jav., 234.
Pakis kidang, Jav., 372.

Pakis tandoek möndjangan, Jav., 2776.

Pakis wangi, Sum. W. K., 2782.

Pakis wilis, Balin. Kr., 368.

Pakma, Madoer., Mal., 2941.

Pakò hadjhi, Madoer., 962.

Pakoba, Mal. Men, 1359.

Pakoe, Alf. Min, Balin, Boeg, Makas.,
Minangk., Soend., 1537. ij

Pakoe adji, Mal, 962.

Pakoe aloes, Soend., 728.

Pakoe ampoetoe, Balin, 962.

Pakoe areuj, Soend., 2451.

Pakoe bàdak, Soend., 962.

Pakoe bälàwo, Boeg, Makas., 599.

Pakoe bangkong, Soend., 2190.

Pakoe bënar, Mal, 236.

Pakoe bijawak, Mal, 366.

Pakoe daging, Soend., 2006.

Pakoe djoekoet, Balin, 368.

Pakoe doedoewitan, Soend., 1173.

Pakoe gading, Mal, 362,

Pakoe gadjah, Mal, 954.

Pakoe hadji, Balin, Mal., Soend., 962,

Pakoe hajok, Lamp. 962.

Pakoe haroepat, Soend., 3290,

Pakoe hitam paja, Mal, 954.

Pakoe hoerang, Soend., 462.

Pakoe hoerang leutik, Soend., 1044,

Pakoe ingka, Balin, 171.

Pakoe ikan, Mal., 462.

Pakoe itam, Mal. Amb., 953.

Pakoe kadaäka, Soend., 2777.

Pakoe kàdal, Soend., 1044,

Pakoe kasè, Tim, 1941.

Pakoe kawat, Mal, Soend., 2113.

Pakoe kawèek, Minangk., 2113.

105

1378.

Mal.,

Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe
Pakoe

këbaoe, Mal. Bengk., 234.
kömbang, Soend., 1163.
kidjang, Mal., 372.

kikir, Mal, 364.

kilat, Mal., 2449.

koening, Vulg. Mal., 363.
kroetoeg, Balin, 962.

lalaj, Soend., 371.

lalaj leutik, Soend., 369.
laoet, Mal, 962.

larat, Mal., 29.

lëmidang, Mal., 3226.
lëmpoetoe, Balin, 962,
leutik, Soend., 728.

loemoet “hatae, Mal, 1045,
loenat, Tim, 1941.
mòöndjangan, Vulg. Mal., 372.
mérah, Vulg. Mal., 2092.
mèörak, Mal, 366, 2878.
moòdang, S Soend., 2877.
moending gödò, Soend., 234.
moending leutik, Soend., 2191,
njèrè, Soend., 1046.

njèrè gèdè, Soend., 2450.
njerè leuweung, 'Soend., 1043.
oeban, Mal, 2450.

oedang, Balin., 462.

oelar, Mal., 462.

oentjal, Soend., 812, 2776.
pahat, Mal, 954.

pajoeng, Soend., 1758.
pajoeng leutik, Soend., 486.
pandan, Mal, 370.

pinang, Mal, 2450.

prapak, Sas, 335.

ramboet, Vulg. Mal, 2117.
randi, Balin., 462.

ranè, Soend., 3102.

rantjang, Soend., 1097.
résam, Mal, 1637.

rësam loemoet, Mal, 726.
rösam padi, Mal, 726.
roesa, Mal, 372.

söpat, Soend., 2817.
tambaga, Soend., 2488.
tandjoeng, Mal., 236.

taratè gödeè, Soend., aans.
tarate leutik, Soend.,
tömbaga, Mal, 360.

tihang, Soend., 171.

tihang beureum, Soend., 173.
tihang beureum gödè, Soend., 173.
tihang beureum leutik, Soend., 2819.
tihang bòdas, Soend., 172.
tihang boeloe, Soend., 361.
tihang hideung, Soend., 955,
tihang kònèng, Soend., 2515.
tihang tambaga, Soend., 956.
tijang, Mal, 171.

tikoes, Vulg. Mal, 599.

tjaj, Soend., 717.

tjarëm, Balin, 1097.
tjaroelang, Soend., 2821.
tjatjing, Soend., 2820.
tjoetjoek, Soend., 1093.
tjokèh, Soend., 365.

ton, Tim, 2984.

walòt, Soend., 2821.

wangi, Mal., 2782.

Pakoedara, Boeg, 937.
Pakoero, Alf. Amb., 2295.
Pakoewa, Alf. Min. Bent, 1359.
Pal, Tim., 2382.

Pala, Alf. Asil., Har, Hila, Min., Boeg., Jav., Makas.,

Mal., Soend., Sas., 2382.
Pâla, Alf. Boer, 2512.
Pala al, Boeg, 2374.
Pala boekit, Mal., 2377.
Pala boeroeng, Mal. Mol., 2402,
Pala bòrong, Makas,, 2374.
Pala djantan paja, Mal, 2378.
Pala goenoeng, Mal. Mol, 2385.
Pala hoetan, Mal, 2350.
Pala in taloen, Alf. Min. T. L., 2374.
Pala kanari, Mal. Mol., 2373.
Pala koeroeng, Sas, 1150.
Pala làki-làki, Mal. Mol, 2381.
Pala manoe, Alf. Cer., Oel, 2402.
Pala mèdon, Balin, 1150.
Pala mèjong, Makas., 3357
Pala oetan, Mal. Mol, 2374.
Pala papoewa, Mal. Mol., 2372.
Pala pòlot, Alf. Boer., 2513.
Pala radja, Mal. Mol, 2395.
Pala ròmang, Makas., 2374.
Paladjaoe, ne: 2949.
Palagha, Madoer. 199.
Palagò, Minangk., 180:
Palahlar, Soend., 1146.
Palahlar beurit, Soend., 2207.
Palahlar minjak, Soend., 1150.
Palai, Mal, 1182.
Palalo, Alf. N. Laoet, Sap., 2382.
Palam, Sum. W. K., 2169.
Palang, Alf. Min. Ponos., Sangi, 2382.
Palang köhoejangan, Alf. Min. Ponos.,
Palangò, Alf. Min. T. 2497.

2374.

Palangò i lawànan, ie Min. T. P., 2497.

Palangò kétó, Alf. Min. 1. P., 2407,

Palangò raindang, Alf. Min. T. P., 2798.

Palangò söla, Alf. Min. 1. P., A

Palas, Daj. Z. O. Born, Mal, 2037.

Palas batoe, Mal., 2040.

Palas goenoeng, Mal, 2039.

Palas padi, Mal, 2039.

Palas rawang, Mal, 2042.

Palas tikoes, Mal, 2036.

Palàsa, Madoer., Soend., 531.

Palàsäri, Soend., 188.

Palàsàäri bòdas, Soend., 731.

Palàsàri gödò, Soend., 188.

Palàsari lalàki, Soe Ah de

Palawas, Alf. Min. T. L., T. S., 1379.

Palawi, baj. Kat., 178.

Palawoe, Biman., 83110.

Palawoe boera, Biman., 3110.

Palawoe kèta, Biman., 3110.

Palé, Goront., 2512.

Palèë mèjong, Boeg, 3357.

Palé-paló, AES Min B DD NPS
2578.

Palèh, Minangk., ae

Palélé, Alf. Min. T. P., 2364.

Palèn, Alf. Min. r. P., 2504.

Palèn in tjawok, Alf. Min. T. P., 1151.

Palia, Rotin., 2336.

Palili, Makas., 884.

Palipit, Alf. Min. Tonsaw., 2837.

Palò, Minangk., 2382.

Palò rimbò, Minangk., 2393.

Paloe, Alf. Z. Cer., 1595.

Patoengpoeng, Soend., 1382.

Palolo, N. Guin. 4 R., 3169.

Pàlòpò, Boe: g., 2358.

Palòtan, Madoer. 513.

Palowas, Alf. Min. T. P., 1356.

T

S.,

104

Pamâdöng, Boeg, 2953.

Pamanggoe, Soemba, 1573.

Pamarai, Bat, 721.

Pamölësijan, Alf. Min. T. L., Tonsaw., T, P.,
T. S., 2799.

Pamölösijan leòs, Alf. Min. T. L., 2655.

Pamölösijan rintëk, Alf. Min. T. P., 2500.

Pamëlësijan söla, Alf. Min. T.L, 154, 2799.

Pamölësijan sëla, Alf. Min. T. P., 2323.

Paämoekoesoe, Er 2723.

Pamoeli, Alf. Min. T. B, T. TL. T. P., 501.

Pamoeli in tasik, zit ‘Min. TB, WAO ZE

Pamoeli in tasitj, Alf. Min. T. P., 657.

Pamolo, Alf. Sap., 411.

Pampaning, Mal. 4. O. Born, 2911.

Pampoeng, 0. Jav., 2142,

Pana, Atjch, 348.

Panaga, Daj. Z. O. Born, 580.

Panah, Atjeh, 348.

Panak in dékat, Alf. Min. T'. P, 1257.

Pananaän, Alf. Min. 1. L., 3297.

Panang, Alf. Min. T. P., 1233.

Panas, Atjch, 348.

Pànàsâ, Boeg., 348.

Panàsà, Makas., 196.

Panda, Soemba, 2557.

Panda djawa, Soemba, 218.

Pandakaki, Balin, 2452.

Pandam, Minangk., 2787.

Pandan, Balin, Bat, Jav., Madoer., Mal, Soend.,
2557.

Pandan aroem, Balin, 2569.

Pandan bangkoewang, Bat, 2558.

Pandan böbaoe, Vulg. Mal, 2569

Pandan djaoe, Bat, 2569.

Pandan doeri, Madoer., Vulg. Mal, 2562.

Pandan ëri, Jav., 2562.

Pandan goenoeng, Mal. Amb., 2571.

Pandan haroem, Midd. Sum, 2569.

Pandan kötjil, Vulg. Mal, 2565.

Pandan laïs, Mal. Bill, 2558.

Pandan laoet, Mal, Soend., 256

Pandan laoet gèödò, Soend., 2573.

Pandan laoet leutik, Soend., 2570.

Pandan lawok, Lamp. 2562.

Pandan lëngis, Balin. Kr., 2565

Pandan mêérah, Mal. Amb., 157(

Pandan minjak, Balin, 2565.

Pandan na toenoe, Bat, 2559.

Pandan na tonoe, Bat, 2551.

Pandan nòrè, Madoer., 2562.

Pandan oetan, Mal. Amb., 2574

Pandan ong, Balin., 2569.

Pandan pasir, 0. Jav., 2570.

Pandan pòdhak, Madoer., 2567.

Pandan poedak, Mal, 2567.

Pandan rampè, Soend., 2569.

Pandan rampèê gödè, Soend., 2569.

Pandan rampè leutik, Soend., 2569.

Pandan rëmpai, Mal, 3569.

Pandan rasaoe, Mal., 2563.

Pandan raso, Bat, 2563.

Pandan ròöm, Madoer., 2569.

Pandan samak laoet, Soend., 2570.

Pandan sarèngsèng, Soend., 2560.

Pandan tali, Mal. Amb., 1568, 1570.

Pandan tijang, Jav. Kr, 2569.

Pandan tikar, Vulg. Mal, 2558.

Pandan tikoes, Mal., 2572.

Pandan wangi, Mal. Batav., 2569.

Pandan wong, Balin, Jav. Ng, 2569.

Pandang, Makas., Mal. Amb., 2557

D)
2.
31

‚ Pandang àsimbòlèng, Makas., 218.

Pandang bäoe, Makas., 2: 569,
Pandang boengà, Makas.,
Pandang djaï, Makas., 218.
Pandang djawa, Makas., 74.
Pandang goenoeng, Mal. Amb, 2561.
Pandang kastoeri, Mal. Amb, 2567.
Pandang katinting, Makas., 218.
Pandang nikanrè, Makas., 218.
Pandang poedà, Makas., 2567.
Pandang rampè, Makas., 2569.
Pandang rapo, Makas.,, 218.
Pandang sabè, Makas., 218.
Pandarahan, Minangk., 2401.
Pandèrman, Jav., 335.

Pandhijang, Madoer., 3557.

Pandja, Biman., 665.

Pandjalin, Jav., 539.

Pandjatos, Jav. Kr. D., 539.
Pandjawar, Soend., 2894,
Pandjhalèn, Kang, 539.
Pandjhalin, Madoer., 539.
Pandjhalin batò Madoer., 5d.
Pandjhalin tjatjèng, Madoer., 544.
Pandji, Minangk., 1295.

Pandjoë, Atjeh, 1295.

2567.

Pandjoi, Atjeh, 1295.

Pandoöng, Daj. Kat, 2487.

Panë, Boeg., 196.

Panè djawa, Makas., 1604.
Panégowang, Jav., 1552.

Panèra, Bonth, 2087.

Pangalo, Alf. Min. : MENG. DSE 2497.

Pangalo wöroe, Alf. Min. T. L., 2610.
Pangàsa, Alf. Min. T. P, 1364.
Pangàsa söla, Alf. Min. Els WIS
Pangé, Bat, 2575.

Panggaga, Balin. Kr., 1552.
Panggala, Watoeb., 2181.
Panggang, Jav., Soend., 1781.
Panggang, Soend., 492.

Panggang bàdak, Soend.,

Panggang boeloe, Soend., Ari 8.

Panggang asen! Soe 1772.

Panggang ranti, Soend., 492.

Panggang sèrèm, Soend., 2142.

Panggang tjërmeè, Soend., 286, 25:

Panggang tjoetjoek, Soc nd, 3357.

Panggjan, Balin, 949.

Panggjan lawak, Balin, 949.

Panggoh, Gajo, 322.

Pangi, Alf. Min, Balin., Bat. Dair., Boeg,
Z. O. Born., Makas., Mal. Mol., 2575.

Pangi, Daj. Kat, 2175.

Pangir, Bat, 125.

Pangkoi i noenoek, Bol. Mong., 1442.

Pangkoi im bangò, Bol. Mong, 530.
Panglaj, Soend., 3557.

Pangoe, Alf. Min. Tonsaw., 1537.
Pangòké, Makas., 978, 1256.
Pangpoeng, Balin, 1599.

Pangsar, Soend., 1447.

Paniëng-paniëng, Minangk., 2911.

Daj.

Paniëng-paniëng ramboetan, Minangk.,

2448.
Paniëng-paniëng rasak, Minangk., 2951
Panisi, Boeg., 669.
Panjaoerëng, Boeg, 884.
Panoewiran, Alf. Min. T. L.,
Panréng, Boeg., 2557.
Panröng alë, Boeg, £
Panréng bàoe, Boeg, 25

Bey WL

2034.

105

Panröng djawà, Boeg, 74.

| Panrëng madoeri, Boeg., 218.
Panrèng masimpôlong, Boeg, 218.
‚ Panröng pantjaï, Boeg, 218.
Panröng rijanrè, Boeg, 218.
Panröng sabè, Boeg., 218.
Pantat oelat, Mal, 2264.
Pantat oelat’ poetih, Mal,
Pantjal, Jav., 3140.
Pantjal kidang, Jav., 59, 97.
Pantjaloehoer, Mal, Soend.,
Pantjar, Sas., 2004.

Pantjar aïk, Sas, 1878.
Pantjar matahari, Sum. W.
Pantjar tjina, Sas, 96.
Pantjaringèk, Minangk., 2994,
Pantjaringek balam, Minangk., 3003.
Pantjènè, Minangk., 665.
Pantji-pantji, Minangk., 2810.

Pantoe, Balin. Kr., 2512.

Pantoen, Balin. Kr, Jav. Kr, 2512.
Pantoeng, Daj. Z. Ô. Born, 1182.

Paàò, Boeg, Endeh, Madoer., Rotin., Sika, Soemba,
Pàò’ daékò tjäni, Boeg, 2175.

Paò djëngki, Boeg, 2091.
Pàò kabinè, Madocr. B, #
Paò kaêni, Madoer. P.,
Pàaò kainè, Madoer. P.,
Paodi, Loeboe, 2512.
Paoe, Bat, 2166.
Paoe, Bat. Mand,
Paoe, Sawoe, 2169.
Paoe djonggi, Bat,
Paoe rara, Bat. Mand.,
Paoeëh, Minaugk., 2166.
Paoeh, ’Atjeh, 2169.
Paoeh, Mal., 2166.
Paoeh djanggi, Mal., 2091.
Paoeh kidjang, Mal., 1902.
Paoeh kidjang djantan, Mal,
Paoeh mêëönté, Midd. Sum., 1902.
Paoeh pipit, Mal., 524
Paoeh-paoeh, Mal, 1406.
Paoeh-paoeh bëtina, Mal, 1402.
Paoeh-paoeh paja, Mal, 1406,
Paok, Sas, 2169.

Pàapa, Boeg, Makas., 962.
Papaé, Alf. Asil, Hila, Z. Cer.,
Papaêno, Alf. N. Laoct, Sap,
Papaï, Alf. Boer, 665.
Papaï poen, Alf. Boer.,
Papaïno, Alf. Har, 665.
Papaïpal, Alf. Min. T. P.,
Papaïta, Alf. N. O. Halm., Tern. 939.
Papaja, Alf. N. O. Halm, Vulg. Mal,
Papaja mabödèeka, Alf. N. 0:
Papaja manaoe, Alf. N. O. Halm,
Papaja oetan, Mal. Mol., 2826.
Papajoengan, Soend., 995.
Papakélan, Alf. Min. T, P, 1976.
Papàkò, Alf. Min. T. P., 2234.
Papâla, Alf. N. W. Halm, 2567.
Papaliaoe, Alf. 4. Cer., en
Papampang, Alf. Min. B., 1482.
Pàpang, Makas., 2337.
Papanggang, Balin, 1781.
Papanggangan, Soend.,
Papanggil, Mal. W. Born,
Papaoe, Alf. Sap., 665.
Päpàradà, Boeg., 460,
Paparé, Balin, 2106.
Paparé alasan, Balin., 2107.
Paparé amboeloengan, Balin,

1815.

1050.

K., 2364.

1537.

2091.
8226.

1815.

665.
665.

665.
2520.
665.

665.

3357.
SL.

528.

2169.

Halm., 665.

Paparèan, Soend., 463.

Papariàno, Alf. N. Laoct, Sap., 2336.
Papariaoe, Alf. Z. Cer., 2336.
Papàsan, Jav., Soend., 827.
Papàsan lalàki, Soend., 828.
Papàsan tjina, 0. Jav., 83674.
Pàpàsang, Makas., 827.
Päpàsoengan, Soend., 3188.
Papatat, Alf. Z. Cer., 1799.

Papaté in tanga, Af. Min. T. L., 2762.
Papatjéda, Mal. Mol., Tern, 3056.
Papèk, Alf. Min. Bent, 7
Papèntoe, Alf. Min. T. P., 5
Papi, Alf. Amb, 243.

Papi, Alf. Z. Gers, 1671.

Papinjo, Mal. Amb., 934.

Papinjo tikoes, Mal. Amb., 2254.
Paploba, Alf. Boer, be
Papokoer, Alf. Har., Z. Cer.,
Para, Alf. Min. Bant, Bian.
Pàrà, Bonth, 195.
Para-para, Mal, 986.
Pàràding, Makas:, 1656.
Parahoeloe, Soend., 197.
Parahoeloe gödè, Soend., 197.
Parahoeloe leutik, Soend., 203.
Parak, Alf. Min. T. P., 1765.

Parak, Mal., 208.

Parak kègöl, Madoer. S., 534,
Paràké, Bonth, 801.

Paramaoe, Biman., 3188.

Parandji, Soend., 1079.

Parang, Alf. Min. T. P., 939.

Parang, Balin. Semb., 1973.

Parang in tabé, Alf. Min. T. P., 2482,
Parang koelò, Alf. Min. T. P., 482.
Parang loe, Balin. Semb., 1973.

2295.

Parang raindang, Alf. Min. T. P., 939.

Parang rintöëk, Alf. Min. T. P., 939.
Parang-parang, Mal, 2509.
Paranggì, Minangk., 936.

„Parantji, Minangk., 2181.

Pârâpa, Makas., 3155.

Pâràpa batoe, Makas., 3188.
Parapat, Madoer. S., 3188.

Paràsi, Minangk., 2004.

Paràta, Alf. Min. Tonsaw., 816.
Parawata, Boeton, 404,
Parè, Daj., Makas., Sas,
Paré, Endeh, Sika, 2512.
Paré, Jav., 2336.

Paré ajam, dan en
Paré alas, Jav. Ng., 2335.
Paré anom, Jav., Ser
Paré oela, Jav., 3359.
Paré pöloes, Jav., 3359.
Parè poenoe, Makas., 2513.
Paré wana, Jav. Kr., 2335.
Paré wëloet, Jav., 3359.
Pàrögös, Alf. Min. T. B,
Parei, Daj., 2512.
Parójan kalak, Jav., 2258.
Parèmpang, Boeg, 625.
Parèmpâsa, Makas., 2953.
Parèn, Jav., 2987.
Parèngpèng, Soe ma, 2131.
Parépa, Alf Man. MD BSULSS
Pàarèpa, Boeg, Eiats

Pàrëpa batoe, Boeg., 3188.
Parépat, Alf. Min. T. L., 2968.
Paröwei, Alf. Min. Tonsaw., 1360.
Pari, Jav. Ng, Lamp., 2512.

Pari djata, Jav., 2213.

Soend., 2512.

2182.

2968.

106

| Paroepoek, Bat,

Pari radèn, Jav., 374.

‚ Pariëk, Minangk., 2291.

Parija, Alf. Min, Biman.,
Mal., Soend., 2336.

‚ Parija anom, Madoer., 661.

Parija boelan, Mal, 662,

Parija dambot, Alf. Min. T. S., 2366.
Parija djawaà, Makas., 2108.

Parija hawara, Soend., 2106.

Parija hoetan, Mal, 2335.

Parija in dékat, Alf. Min. T. P., 2336.

Parija in taloen, Alf. Min. T. L., 3488.
Parija kàlàoe, Bonth, 2108.

Parija lambot, Alf. Min. T. B. DRE
Parija leuheur, Soend., 2106.

Parija leuweung, Soe nd, 2335.
Parija timòmor, Alf. Min. T. P., 2106.

Parija eee Alf. Min. T. B, T.
Parijan, Daj. Z. O. Born, 1.

Parijan salôójon, Alf. Min. Ponos., 815.
Parijò, Minangk., 2336.

Parijò gadiëng, Minangk., 2336.
Paring, Daj. M., 404.

Paripoefoe, Enggano, 32.

Parira, Bat., 2604,

Paritan, Aroe, 2719.

Paritoekàno, At. Har., 1892,
Parò-parò, Minangk., 986.

Paroe, Alf. Z. Cer., 1595.

Paroe hinai, Minangk., 1878.
Paroe-paroe anggang, Minangk., 1236.
Paroe-paroe önggang, Mal, 1236.
Paroempoeng, Balin, 1382.
Paroengpoeng, Balin, 1382.
Paroepoeëk, Minangk., 1767.
Paroepoek, Alf. Min. T. P.,
1382.

2867.

Paroi, Daj., 2512.
Paronggè, Bimans 2345.
Parongpong, Madoer., 1382.
Paròpa, Biman., 3185.
Partjo, Minangk., 2541.
Pas-kapàsan, Madoer., 2165.
Pàsa, Alf. Min. T. L., 3531.
Pàsa, N. Guin. 4 R., 8465.
Pàsa woera, Saemba, 2203.
Pâsa wora, Soemba, 2203.
Pasagi, Alf. N. Laet, 918.
Pàsak böras-böras, Mal,
Pàsak katjoeng, Mal, debe.
Pâsak körai, Mal., 1189.
Paàsak lingga, Mal., 1184.
Pàsak lingga djantan, Mal.,
Pàsak lingga de Mal.,
Paàsak mérah, Mal,

Paàsal, Alf. Z. Cer., ist.
Pàsal, Mal., 305.

Pàsal hatoe, Alf. Z. Cer., 1976.

3497.
3407.

Pàsàlo, Alf. N. Laoet, Sap., 3465.
Paàsàlo hatoel, Alf. Oel, 1976.
Pàsan, A Min., 14.

Pàsang, Jav. Madoer, Soend., 2911.
Pàäsang baloeng, J av, 2915.
Pàsang batoe, Soend., ‘2933.
Pàsang bòdas, Soend., 2921.

Pàsang djambé, Jav., 2919.
Pàsang djambè, Soc md, 2928.
Pàsang djangkar, Soend., 2930.
Pàsang òmprit, Jav., 2924.
Pàsang gödè, Soend., ‘2928.
Pàsang hiris, Soend., 2919.
Pàsang kajang, Soe nd, 2934.
Pàsang kalimbòrot, Soend., 2930.

Boeg, Madoer., Makas.,

2336.

S., 2106.

107

Pàsang kapoer, O. Jav., 2929. RAAD: Jav., 1284.

Pasang kopsjah, Soend., 2932. Patjé, » Jav., Sas. Soembawa, 2343.
Pàsang laläki, Soend., 2920. | Patjè-patjè, Soend., 2028.
Pàsang laoet, Soend., 2925. | Patjëkan, Balin. Kr., 1180.

Pàsang minjak, Soend., 2929.
Pàsang soengoe, Jav., 2921.

Patjötan, O. Jav., 3204.
Patjötan òjod, Ô. Jav., 3204.

Pàsang soesoe, Soend., 2933. Pàtji, Boeg, 2004.

Pàsang tjèlèng, Soend., 2935. Pàtji-pâtji, Sas, 520.

Pàsang tjötjok, Soend., 2914. Pàtji-pâtji, Balin, Mal. Batav., 2028.
Pâäsar, Alf. Har, 3465. Pàtjing, Jav., Soend., 590.

Pàsar, Daj. Z. O. Born, 2004. Pàtjing tawa, Jav., 590.

Pâsar hatoe, Alf. Har, 1976. Pàtjing tawar, Soend., 890.

Pasijow, Alf. Min. Tonsaw., T. P., 710. Pàtjiri, Boeg, 3321.

Pasijow boedò, Alf. Min. Tonsaw., 710. Pàtjo, Makas., 847,

Pasijow koelò, Alf. Min. T. P., 710. Pàtjoel göwang, Soend., 185

Pasijow méha, Alf. Min. Tonsaw., 707. Pàtjoeng, Soend., 2575.

Pasijow raindang, Alf. Min. T. P., 707. Patma, Mal, Soend., 2427.

Pasilan, Mal. Batav., En Patodo, Alf. Min. Bant., 3011.

Pasòlon, Alf. Min. T. P., Patodo batoerinei, Alf. Min. Bant, 3011,
Pàsong, Atjeh, 307. Patodo mabida, Alf. Min. Bant, 3011.
Paspàsan, Balin, 827. Patodo mahèndèng, Alf. Min. Bant, 3011.
Paspàsan, Madoer., 828. Patodo péha, Alf. Min. Bant, 3010.
Pasra, Soend., 2626. Patòdoe, Goront., 3011.

Pastéla, Bat. Dair., 665.
Pata toelang, Makas., Mal. Men., 1389.
Patagoe, Alf. Min. Tonsaw., 1964.

Patoek bangkong, Soend., 239.
Patoek gàgak, Soend., 860.
Patoek manoek, Soend., 2333.

Patah kömoedi, Mal, 1268, 3203. Patoek manoek’ lëmboet, Soend., 2331.
Patah toelang, Mal, 1389. Patoek sönggoeloeng, Lamp. 367.
Pataha ’mpori, Biman., 229. Patoekoe, Mal. Men, 962.

Patai, Minangk., 2601, 2755. Patoemboe, Alf. Min. T. L., 1605.
Patai bilalang, Minangk., 2752. | Pàtoeng, Boeg, 1589.

Patai papan, Minangk., 2603. Patoeng, Sangi, 1622.

Patai rimbò, Minangk., 71, 2765. Patoeng boelawan, Bol. Mong., 1622
Patai tjätjang, Minangk. „71, 2536. Patòkò, Len 962.

Patat, Soend., 2679. Patol, Ar. Toet Sap, 2175.

Patat lipoeng, Soend., 2677. Pâtòlà, et … Boeg, Makas., Sika, 2106.
Patat sagoe, Soend., 2188. Pàtòlà alë, Boeg., 2107.

Patat soerat, Soend., 2678. Patòlà gàdjà, Boeg., Makas., 3335.
Patatas, Alf. Amb., 1892. Pàtòlà oela, Boeg, 3359.

Patatas kawii, Alf. Amb., 1892. Pàtòlà oelära, Makas, 3359.

Patatas kongkiï, Alf. Amb., 1892. Pàtòlà en Makas., 2107.
Patatas mantèroeï, Alf. Amb., 1892. Patònon, Alf. Min. 1. P., 895.

Patatas nia, Alf. Amb., 1892. Patrakombala, Soend., 534.

Patatas patoekalo, Alf. Amb., 1892, Patramënggala, Jav., 534.
Patawakoean, Alf. Min. T. L., 320. Pawa, Solor, 2169.

Patei, Minangk., 2601. Pawang, Mal, 515.

Patéka, Mal. Amb., Tim, 784. Pawang boenga, Mal, S11

Patèkèn, Madoer., 1388. Pawèn, Alf. Boer., 2169.

Patèkèn tjèna, Madoer., 1857. Pawöng, Alf. Min. T. S., 1555.

Paténè, Makas., 2297. Pawèng ing kòkò, Alf. Min. S., 1556.
Pati lalër, Jav., 2700. Pawëng parangan, Alf. Min. 1. S, 1991,
Pati oela, Jav., 2494. Pàwò, Bonth, Salcijer, 2169.

Patikan, Jav., ee 1385. Pàäwò djangki, Makas., 2091.

Patikan tjina, Jav., 1857. Pè-apè, Madoer., 381.

Patimaral, Alf. W. ‘Cers, 2984. Péda soela, Alf. N. O. Halm., 2188.
Patjah, Balin., 2004. Pödada, Jav., Mal., 3188.

Patjar, Balin, Daj. Samp., Madoer., 2004, Pèdal itik, Mal, 1846.

Patjar, Jav., Soend., 2357. Pédang, Sika, Solor, 218.

Patjar banjoe, Jav., 1878, 1944. Pédèndang, Mal, 2615.

Patjar bëlanda, Vulg. Mal., 2407. Pödëg, Soend., 2736.

Patjar goenoeng, Jav., 59. Pödës leuweung, Soend., 2721.
Patjar koekoe, Jav., Soend., 2004, | Pödëèsan, Balin. Kr., 648.

Patjar leuweung, Soend., 1878.
Patjar pëtok, Balin, 2004.

Pédjatei, Mal. W. Born, 720, 1716.
Pödji, Balin, 2598.

Patjar pröntil, Jav., 96. Pödoe, Alf. Min. T. P., 1403.
Patjar tjèna, Madoer., 96. Pögaga, Atjeh, 1852.

Patjar tjina, Balin, Mal. Batav., 96. Pögagan, Mal. Batav., 1852.
Patjar tjoelam, Jav., 96. Pögat sèh, Jav., 398.

Patjar tjoelan, Soend., 96. Pégat sih, Jav., “398.

Patjar tjoelan beureum, Soend., 96. Pégé, Bat, Loeboe, 3556.

Patjar tjoelan bödas, Soend., 96. Peirol, Babar, 830.

Patjar toja, Balin, 1575. Péjambang, Mal. W. Born, 2751.

Paätjära, Makas., 2004. Pöjapèh, Madoer., 2751.

108

Pékak, Mal, 1874. Pènang ròöm, Madoer. S., 315.
Pèkalawa, Alf. N. Laoet…, 1318. Pönasalan, Alf. Min. Tonsaw., 895.
Pökalawa latoe, Alf. N. Laoet., 1318. Pönawar djambé, Jav., 756.
Pëökan, Mal, 1935. Pönawar djambi, Mal, 756.
Pöékan bötina, Mal., 1935. Pénawar hitam, Mal., 1680.
Pökan djantan, Mal, 1935. Pönawar mérah, Mal., 3539.
Pökan hoetan, Mal, 1931. Pèönawar pahit, Mal, 1395.
Pökan paja, Mal, 1426. Pèönawar poetih, Mal. Pal, 3186.
Pëkola tjangèh, Atjeh, 2314. Pönawar radja, Mal, 3185.

Pöla, Jav., 1185. Pèndarah, Mal., 2401.

Pölaga, Mal., 199. Péndarah babi, Mal., 2383.
Pölai, Mal., 1182. Pöndarah batoe, Mal, 2400.
Pélak, Rotin., 3550. Pöndarah boekit, Mal, 2376.
Pölang, Balin, 7. Pöndarah hidjaoe, Mal, 2397.
Pèlang, Balin, 58. Pöndarah hitam, Mal, 2396.
Pèlang, Madoer., 7. Pöndarah kèkék, Mal, 2390.
Pölangas, Midd. Sum, 277. Pöndarah laoet, Mal, 2385.
Pölangkongan, Madoer., 3458. Pöndarah padi, Mal, 2395.
Pölas, Lamp., 1484. Pöndarah paja, Mal., 2375.
Pölas, Sas., 1514. Pöndarah tandoek, Mal, 2379.
Pölasari, Mal, 188. Pöndarahan, Sum. W. K., 2380.
Pèlasèngé, Rotin., 1318. Pöndjalin, Balin. Semb., Jav., Mal. Pal, 539.
Pëlawan, Lamp., Mal., 3378. Pöndjalin boental, Jav., 560.
Pölawan böloekar, Mal, 3378. Pöndjalin kòkrok, Jav., 559.
Pölawan böroek, Mal, 1397. Pëndjalin landak, Mal. Pal., 1023.
Pëlawan boeboer, Mal, 3378. Pöndjalin latoeng, Jav., 54l.
Pölàwan poetih, Lamp., 3379. Péndjalin malam, Jav., 558.
Pëélawan toedak, Mal. Bill, 1930. Pöndjalin pòrong, Jav., 560.
Pöëlèh, Madoer., 3248. Pöndjalin sëgò, Mal. Pal., 560.
Pölöm, Balin. Semb., Jav., Lamp. Ab., 2169. J Pöndjalin sélang, Jav., 1020.
Pölëm poh, Jav., 2166. Pöndjalin slatoeng, Jav., 541.
Pölönda, Balin, 1309. Pöndjalin tingal, Jav., 560.
Pëlèng, Boeg, 135. Pöndjalin tjatjing, Jav., 544.
Pölëng kaliki, Boeg, 1941. Pöndjalin wëlatoeng, Jav., 541.
Pölöng käliki djöra, Boeg., 2984. Pöndjalin woeloeh, Jav., 1028.
Pölèr kambing, Madoer., Mal., 3043. Pöndjalin woeroek, Jav., 2965.
Pölèr kambing södjoek, Mal, 3042a. Pèéndjalinan, Jav., 1294, 1710, 2322.
Pölèr moesang, Mal. 1419. Pöndjëlang, Balin, O. Jav., 885.
Pèlèt södangan, Balin, 3438. Péndjölangan, O. Jav., 1856.
Pélò, Minangk., 1892. Pèëndjëloewang, Midd. Sum., 584.
Pélò gadoeëng, Minangk., 3175. Pöndoe, Alf. Min. T. P., 1403.
Pëloek, Lamp., Mal., 2652. Pènö, Tim, 3550.

Pöloek hantoe, Mal, 2653. Pèénè djawa, Boeg. 1604.
Pëloeloek, Mal, 322. Pönöko, Enggano, 513.
Pëéloempang abang, Mal. Pal, 55. Pèng-kopèng, Madoer., 449.
Pëöloempang hitam, Mal, 55. Pöngapoean, Alf. Min. T. P., 3363.
Pëloempang poetih, Mal, 1986. Pèönggaga, Mal, 1852.
Pöloengpoeng, Mal. Batav., 1382. Pönggaga oelar, Mal, 1619.
Pöloes, Jav., 1737. Pènggaga tikoes, Mal, 1619.
Pöloes, Soend., 1973. Pënggèsèl, Mal, 712.

Pëlok djënggi, Jav., 2091. Pënggeuleu, Gajo, 936.

Pölom, Lamp. Pab, 2169. Pënggoeng, Jav., Soend., 423, 2771.
Pèlong, Madoer., 2769. Pönggong, Gajo, 835.

Pölos, Madoer., 1737. Pöngilom, Lamp, 3396.
Pömanggoe, Soemba, 1573. Pöngindon taäkoes, Alf. Min. T. P., 3066.
Péëmèdas, Koetei, 3556. Pèngka, Makas., 2483.

Pèn, N. Guin. Noemf., 1796. Péngow, Alf. Min. T. P., 477.
Pèna, Tim, 3550. Pêënia, Tim, 2336.

Pènaga, Mal, 550. Pöning-pöning, Mal, 2911.
Pönaga batoe, Mal., 586. Pöning-pöning bagan, Mal, 2934.
Pönaga hitam, Mal, 894. Pöning-pèning boengkoes, Mal, 2933.
Pënaga koenjit, Mal, 2284. ‚ Pöning-pèning djantan, Mal, 2916.
Pönaga lilin, Mal, 2284. Pöning-pèning mêrah, Mal, 2920.
Pönaga paja, Mal, 1952. Pöning-pöning poetih, Mal, 2917, 2427.
Pènaga poetih, Mal, 2254. | Pèénjalin, Balin, 539.

Pönagò, Lamp., 580. ‚ Pènjalin tjatjing, Balin, 544.
Pènang, Madoer., 315. | Pènjilang, Kor., 855.

Pènang bätang, Madoer. P., 315. Pöntjaringèk, Minangk., 2994,
Pénang ghaltèk, Madoer. S., 315. Pèntjaringèk balam, Minangk., 3003.
Pènang kandawar, Madoer. S., 2709. Pëntjëloehoer, Mal, 1050.

Pènang malòkok, Madoer. P., 315. Pöntjolap, Mal. W. Born, 519.
Pènang rambaj, Madoer. P., 315. | Pöpa, Boeg, 547.

Pöénang rantèh, Madoer., 2709. Pëöpang, Boeg, 2337.

109

Pëéparé, Balin, 2106. Pèsang, Alf. Min. Bent, T. L., T. P., 1454, 1502.
Pèparé, Mal. Batav., 2336. Pèsang, Kang, 2361.

Pöparé alasan, Balin, 2107. Pèsang in taloen, Alf. Min. T. T., 1502.
Pëparé amboeloengan, Balin, 525. Pösó, Boeg., 3556.

Pëöparèé oetan, Mal. Batav., 2335. Pösé alë, Boeg, 3556.

Pöparèh, Madoer., 2336. Pòsé tàoe, Boeg, 3556.

Pépé, Balin, Jav., 2527. Pötag, Soend., 1322.

Pöpè, Rotin., 1442. Péëtai, Mal., 2601.

Pépé goenting, Balin, 2527. Péëtai bëlalang, Mal., 2752
Pèpé-pèpé, Makas., 381. Pëtai laoet, Mal, 1078.
Pèpèlét, Alf. Min. 1. P., 3415. Pëtaling, Mal, 2468.
Pépèngpèngën, Alf. Min. T. B, T. S., 2014. Pétaling ajër, Mal., 2531.
Pèpöning, Sum. W. K., 2911. Pötaling tandoek, Mal, 250.
Pépéos, Alf. Min. Bent, T. P., 3297. Pötar, Lamp. Ab, 2601.

Pépisa, Bonth, 1573. Pètò, Alf. N. 0. Halm, 905.
Pöpitpit, Alf. Min. T. S., 534, Pöté, Jav., 2604.

Pöpoejoet, Alf. Min. T. S., 960, 3417. Pöté alas, Jav. Ng., 2602.
Pépoelé, Kisar, 2336. Pöté poespalata, Jav., 2602.
Pëpoeloet, Mal, 3417. Pöté sélong, Jav., 2027.
Pöpoeloet bëtina, Mal, 3136. Pèté wana, Jav. Kr. … 2602.
Pöpoeloet kötjil, Mal, 3417. Pötèh, Madoer., 2604.

Pöpoeloet lëlaki, Mal, 3416. — Pèëtöt, Jav., 1075.
Pèpoesoengön, Alf. Min. T. L., 3066. Pèti, Daj. Z. O. Born, 2361.
Pëpoipòjën, Alf. Min. T. S., 2412. Pêëtik, Atjeh, 665.

Pèra, Bonth, 195. Pötir, Soend., 2602.

Pörah, Mal, 1241. Pötjah bèling, Mal. Batav., 1761.
Pöras, Banda, 247. Pötjah pörijoek, Mal, 1929.
Pèörawano, Af. Sap, 1318. Pötjah pèrijoek babi, Mal, 521.
Pérawas, Mal, 2058, 2944, Pëétjah pörijoek biroe, Mal., 1288.
Pörèlèk, Soend., 1138. Pétjah pörijoek hitam, Mal, 812.
Pörëng, Madoer., 1092. Pötjah pörijoek poetih, Mal, 1925.
Pörèng, Kang., Madoer., 404. Pötjah pinggan, Mal, 2948.
Pèrèng, Soend., 1456, 1476. Pötjah pinggan hitam, Mal, 726.
Pörëng ampèl, Madoer., 412. Pötjari, O. Jav., 2295.

Pörêng boeloe, Madoer., 407. Pötjari koening, O. Jav., 2295.
Pérèng doeri, Madoer. S., 3066. Pötjari poetih, O. Jav., 2297.
Pèrèng ghadhing, Madoer., 411. Pötjiring, O. Jav., 1604.

Pèrèng lëmboet, Soend., 1456. Péto, Biman., 1301.

Pérèng nòrè, Madoer. B, P., 3066. Péto radarasa, Biman., 1302.
Pérèng pötong, Madoer., 1622. Pötoeng, Balin, Jav., 1622.
Pörèng talè, Madoer., 405. Pëtoeng woeloeng, Jav., 1622.
Pörèng tjamël, Kang. 412. Pëtokal, Jav., 2862.

Pörèng tjêna, Madoer., 408. Pëtola, Mal, 2106.

Pöérèng toltol, Madoer., 412. Pëétola hoetan, Mal, 2107.
Pöérënggi, Mal. Bengk., 936. Pötola manis, Mal., 2108.
Përëépat, Mal, 3185. Pèétola oelar, Mal, 3359.
Péröpat boekit, Mal, 2322. Pétola pandjang, Mal, 2106.
Pëérépat gëlang, Mal, 2636. Peudada, Atjeh, 3188.

Pérëpat poetih, Mal., 3188. Peuëung, Soend., 1092,

Pèrèsan, Kisar, 2736. Peuheur, Soend., 1496.

Pèêri, Endeh, 404. Peukoela, Atjeh, 2316.

Péridja, Koetei, 135. Peundang, Atjeh, 3156.
Périjoek bëroek, Midd. Sum., 2437. Peundeuj, Soend., 2602.
Périjoek hantoe, Mal, 2404. Peusar, Soend., 355.

Përijoek kèra, Mal, 2437. Peutag, Soend., 1212.

Péring, Lamp. Ab, 404. Peutèk, Atjeh, 665.

Pöring bötoeng, Lamp. Ab., 1622. Peuteuj, Soend., 2601, 2604.
Péring kawoer gading, Lamp. Ab, 3066. Pi, N. Guin. 4 R., 151.
Péringgat, Mal, 497. Pi walanda, Kisar, 2188.
Péroe-pèroe léurong, Boeg, 1256. Pi-kòpijan, Madoer., 97.
Pëéroempoeng, Mal. 4. O. Born, 1382. Pia, Alf. Tom., Goront., 138.
Pöroepoek, Mal, 1382, 1767. Piasaoe, Tid. Born, 830.

Péroet ajam, Sum. W. K., 435. Pidada, Balin, Jav., Minangk., Soend., 3185.
Péroet gagak, Mal, 528. Pidak bangkong, Jav., 3445.
Pöéroet körbaoe, Mal, 1299. Pidampël, Balin, 407.

Péroet kidjang, Mal, 1299. Pidökan, Jav. Kr., 135.

Péroet pölandoek, Mal, 2622. Pidjëtan, Balin, Jav., 1983.
Péron, Jav., 217. | Pidji, Jav., 2898.

Pörsé, Kisar, 247. Pidjoe, Enggano, 1462,

Pörtèk, Gajo, 665. Pië, Kisar, 2289.

Pértja, Mal, 2541. Piëk, Atjeh, 1892.

Pörtja boeroeng, Mal, 26 Piöoné, Kisar, 2259.

Pèsa-pèsa, Bonth, 1537. Pijanggoe, Mal, Mal. Pal, 817,

Pijanggoe djantan, Mal, 2399.
Pijawas, Mal, 2862.

Pijawèh, Minangk., 2862.

Pijoe-pijoe tanggoehan, Bat, 654.
Pikaàlo, Alf. Oel, Z. Cer., 42.

Pikat, Mal. Bandj., 539.

Pikit, Alf. Min. Ponos., 2475, 2477.
Pikit mopoeha, Alf. Min. Ponos., 2477.
Pikit mowoerò, Alf. Min. Ponos., 2477.
Piladang, Minangk., 3185.

Pilang, Balin, 55.

Pilang, Jav., 7.

Pilaoe, Midd. Sum, 1892.
Piling-piling, Balin, 3.

Piloe-piloe, Balin., 679.

Pimpiëng, Minangk., 3191.

Pimping, Bat, 3191.

Pimping goenoeng, Sum. W. K., 1575.
Pina-pina, Bat, Mal., 2784.

Pinaän, Madoer., 1208.

Pinagowang, Jav., 1852.

Pinang, Alf. Min. Tonsaw., 218.
Pinang, Mal., 315.

Pinang babaoe, Mal. Men, 315.
Pinang bajas, Mal., 2456.

Pinang bajas bötina, Mal, 2713,
Pinang bajèh, Minangk., 2456.
Pinang bari, Mal, 317.

Pinang bötoel, Vulg. Mal, 315.
Pinang boendër bösar, Vulg. Mal, 315.
Pinang boendör kêtjil, Vulg. Mal, 315.
Pinang boeroeng, Mal, 2596.
Pinang gading, Mal, 315.

Pinang goemoetoe, Mal. Mol, 316.
Pinang hantoe, Mal., 37.

Pinang itam, Mal. Amb., Men, 315.
Pinang jaki, Mal. Men., 319.

Pinang kaki pëlandoek, Mal, 2712.
Pinang kalapa, Mal. Amb., Men, 2594.
Pinang kapas, Mal. Men., 315.
Pinang köra, Mal, 2711.

Pinang langsà, Mal. Mol, 316.
Pinang lögoeng, Mal, 2705.

Pinang meêrah, Mal., 1008.

Pinang oengoe, Mal, 2428.

Pinang oetan, Mal. Mol., 319, 2899.
Pinang pandang, Mal. Mol, 316.
Pinang pènawar, Mal., 37.

Pinang radja, Mal, 1007.

Pinang rimbò, Minangk., 2895.
Pinang sëndawa, Mal, 37.

Pinang sinawaà, Minangk., 2894,
Pinang sinawar, Mal, 2894.

Pinang soesoe, Vulg. Mal, 315.
Pinang tèlor ikan, Mal. Men, 315.
Pinang trang boelan, Mal. Amb, 315.
Pinang-pinang, Sum. W. K., 2710.
Pinang-pinang goendiëk, Minangk., 54.
Pinàsa, Bat, 348.

Pindang, Sangi, 2557.

Pindis, Sum. W. K., 3154.

Piné, Alf. Halm, 2512.

Pinèng, Atjeh, 315.

Pinëng manggis, Atjeh, 315.

Pinëng moesang, Atjeh, 315.

Pinèng siba, Atjeh, 315.

Pinëng sinawar, Atjeh, 2594.
Pineung, Atjch, 315.

Pingi djörik, Soemba, 785.

Pingi kamaàroe, Soemba, 3301.

Pingi kambàla, Soemba, 335.

Pingi kaningoe, Soemba, 767.

Pingi karara, Soemba, 340.

110

Pingi kèloe, Soemba, 2361.

Pingi koeloe, Soemba, 339.

Pingi mènggit, Soemba, 484.
Pingkèl, Mal. Mol., 1560.

Pingkò, Soend., 1190, 1196.
Pingping kàsir, Soend., 2608.
Pingrina, Alf. Tom, 2487.

Pining, Bat, 315.

Pining, Sas, 3188.

Pining, Soend., 1831.

Pining bawang, Soeud., 1833.
Pining kisi, Soend., 1832.

Pining landak, Soend., 1531.
Pining lëmboet, Soend., 1831.
Pining malaha, Bat, 1008.
Pining oewani, Bat, 315.

Pining ranggong, Soend., 1832.
Pining rantjang, Soend., 1834.
Pining soendari, Bat, 2894.
Pintan, Alf. Min. Ponos., 2110.
Pintèn, Jav., 1094.

Pintoer, Alf. Min, 1114, 2354,
Pipakan, Mal. Bandj., 3556.
Pipèwi, Alf. N. O. Halm. K., 125.
Pipi, Boeg, Makas., 1573.

Pipi èdja, Makas., 2825.

Pipi toli balawò, Makas., 1416.
Pipisi, Makas., 1573.

Pirabas, Bat, 2058.

Piras, Bat, 2058.

Pirawas, Bat. Mal. Z. O. Born., Midd. Sum, 2055.
Pirawèh, Minangk., 2058.

Piroe, Alf. Z. Cer., 973.

Pis, N. Guin. 4 R., 539.

Pis koetjing, Jav., 2313.

Pisa, Alf. Halm., 708.

Pisang, Jav. Kr., Mal., Minangk., 2361.
Pisang anèh, Minangk., 218.
Pisang baroek, Minangk., 2697.
Pisang jaki, Mal. Men, 2359.
Pisang karok, Mal, 2360.

Pisang katoeka, Minangk., 665.
Pisang kijoe, Midd. Sum, 665.
Pisang kipas, Vulg. Mal., 2959.
Pisang malaka, Daj. Kat, 665.
Pisang nanè laoeï, Minangk., 74.
Pisang oetan, Mal. Men, 2359.
Pisang patoeka, Minangk., 665.
Pisang pèlò, Minangk., 665.
Pisang-pisang, Mal, 1681.
Pisang-pisang batoe, Mal, 2535.
Pisang-pisang bësar, Mal, 2534.
Pisang-pisang boekit, Mal, 2654.
Pisang-pisang boekoe, Mal, 3403.
Pisang-pisang boeloh, Mal, 2699.
Pisang-pisang djantan, Mal, 3425.
Pisang-pisang hitam, Mal, 2524, 3422.
Pisang-pisang kötjil, Mal, 2654.
Pisang-pisang koening, Mal., 3425.
Pisang-pisang padi, Mal, 3404.
Pisang-pisang paja, Mal, 2654.
Pisang-pisang pipit, Mal, 3404.
Pisang-pisang tandoek, Mal, 3425.
Pisangan, Jav. Kr., 2326.

Pisëk, Alf. Min, 95.

Pisëk rintëk, Alf. Min. T. L., 91.
Pisëk sëla, Alf. Min. T. L., 93.
Pisök tànà, Alf. Min. T. B, 85.
Pisi noe oebi, Alf. Min. Bant, 232.
Pisitan, Soend., 1983.

Pisitan mònjèt, Soend., 1185.
Pitawor, Banda, 1961.

Pithang, Atjeh, 2361.

Pitis-pitisan, Mal. Mol., 1839.
Pitis-pitisan kötjil, Mal. Mol,
Pitjah piring, Soend., 2948.
Pitjisan, Jav., 2417.
Pitjoeng, Soend., 2575.
Pitjoeng tjèlèng, Soend.,
Pitoela, Bat, 2106.
Pitoelò, Minangk., 2106.
Pitoer, Alf. Min, 1114,
Plalar, Jav., 1146.
Plang, Balin, 7.
Plangkiran bòdjog, Balin. Semb., 2522,
Plasa, Balin, Jav., 531.

Plasa abang, Jav., 531.

Plasa koening, Jav., 531.

Plèndo, Balin. Semb., 3056.
Plèngpêéng, Sas, 2545.

Ploempoeng, Jav., 1352.

Pò, Boeton, 2169.

Pò bösàra, Boeg., 2346.

Pò bòengà mapoetè, Boeg, 2297.

Pò boengà matjöla, Boeg., 2295.
Pò-kèpò, Madoer., 2691.
Poa, Sermata, 315.
Poak-poak, Bnegano, 568.
Pòda-pòdà, Makas., 2751.
Pòdang, Alf. Min. Tonsaw.,
Pòdang, Saleijer, 218.
Pòödé, Biman., 2601.

Pòdò, Boeg, 91.

Pòdò madoeri, Boeg, 194,
Pòdò tjëla, Boeg, 193.
Poe, N. Guin. Humb., 1796.
Poea, Banda, Leti, Rotin., Tim.,
Poea oeöen, Wetar, 315.
Poealawané, Alf. Hila, 1318.
Poealawâänjo, Alf. N. Laoct, 1318.
Poean, Alf. Amb., 1983,

Poedah, Balin, 1302.

Poedak, Mal, Soend., 2567.
Poedé, Boeg., 580.
Poedé alë, Boeg, 554.
Poediïng, Minangk., S31,

154.

2695.

2354.

2509.

Wetar, 315.

1697.

Poediïng rimbo, Minangk., 820.
Poeding, Lamp., Mal., 831, 1697.
Poeding alom, Lamp., 831.
Poeding bölawan, Lamp., 531.
Poeding ëmas, Mal, 531.
Poeding hoetan, Mal, 3278.
Poeding hoetan, Sum. W. K., 3511.
Poeding oedjaoe, Lamp, 531.
Poeding pèërada, Mal., 831, 1697.
Poeding soewasa, Mal., 831.
Poeding témbaga, Mal, 831.
Poedoe, Alf. Min. Bant, ed
Poedoetan, Alf. Min. T. 5, 2540.
Poegagò, Minangk., 1852.
Poehat, Alf. Boer, 785.

Poehat èflawan, Alf. Boer., 786.

Poehat êmnipi, Alf. Boer., 786.
Poehat èmròrò, Alf. Boer., 787.
Poehat mitèn, Alf. Boer., 799.
Poehat poen, Alf. Boer., 785.
Poehèngké, Alf. Win, Bant, Bent, 2732.
Poehoeng, Madoer. B, P., 2181,
Poeja, Aroe, 315.

Poejaän, Alf. Min. Ponos., 2891.
Poejoe-poejoe tanggoelé, Bat,
Poekalawàäné, Alf. Asil., 1318.
Poeki andjing, Mal, Soend., 972.
Poekijandjèng, Makas., 972.
Poekoe, Rotin., 1573.

Poekoel ampà, Alf. Min. T. L, T, P,,

654,

2319.

‚ Poenagò, Minangk.,

111

Poelai, Mal, 178.

Poelai batoe, Mal, 3339.

Poelai pipit, Mal, 177, 1236.
Poelas hantoe, Mal., 2653.
Poelasaï, Balin, 188.

Poelàsan, Mal., Soend., 2448.
Poelàsan, Minangk., 1885.
Poelàsan bòdas, Soend., 2448.
Poelàsan hideung, Soend., 2448.
Poelàsan hoetan, Mal, 253.
Poelasàri, Jav., Makas., Mal, Soend.,
Poelasàri bôdas, Soend., 731.
Poelasàri gëödè, Soend., 155.
Poelasàri lalàki, Soend., 734.
Poelé, Balin, Jav., 178.

Poelé pandak, Jav., Mal. Batav., 2954.
Poelèn, O. Jav., 1563.

Poelët, Balin, 3417.

Poeli, Bat, 322.

Poeling, Balin, 412,
Poelirang, Saleijer, 379.
Poelirang bòli, Saleijer, 1215.
Poelirang tàning, Saleijer, 350.
Poeloe, Boeg, 2513.
Poeloechön, Alf. Min. Tonsaw.,
Poeloeïk-poeloeïk, Minangk.,
Poeloengan, Jav., 122.
Poeloes, Bat, Soend., 1555, 1987.

Poeloes areuj, Soend., 525.

Poeloes ateul, Soend., 1992.

Poeloes ateul gëdè, Soend., 1992.
Poeloes djalatong, Soend., 1991.

Poeloes djalatrang, Soend., 1991.

Poeloes najm, Soend., 1556.

Poeloes hè djò, Soend., 1989.

Poeloes malèla, Soend., 1998.

Poeloet, Alf. Min. T. P., 960, 3417.

Poeloet, Mal, 2513.

Poeloet in tjijos, Alf. Min. T. P., 1500.
Poeloet-poeloet, Alf. Min. T. B., 3382, 3383.
Poeloet-poeloet, Mal, 754, 3417.
Poeloet-poeloet bëötina, Mal, 3136.
Poeloet-poeloet boekit, Mal, 2154.
Poeloet-poeloet hoetan, Mal, 2160.
Poeloet-poeloet kötjil, Mal, 3417.
Poeloet-poeloet lëlaki, Mal, 3416.
Poeloet-poeloet padi, Mal., 154.
Poeloet-poeloet pòkok, Mal, 754.
Poeloet-poeloet toelang, Mal, 754.
Poeloetan, Alf. Min. Bent, T. B, T.L, T.P., 2540.
Poeloetan, Jav., 3383.

1858.

1496,
154.

| Poeloetan këbo, Jav., 3385.

Poeloetan raindang, Alf. Min. T. P., 2540.
Poeloetan rintëk, Alf. Min. T. L., 439,
Poeloetan sëla, Alf. Min. T. L., 2540.
Poelono, Alf. N. Laoet, 3503.

Poelor, Lamp, 339.
Poeltak-poeltak, Bat. 573.
Poempoem, Alf. Min. T. L., 601,
Poen hoeïs, Alf. Min. Bent, 114.

Poen kaloeja, Alf. Min. Bent., 266.
Poen njoe, Alf. Min. Bent, 830.
Poena kaloekoe, Boeton, 830,

Poena pò, Boeton, 2169.

Poenaga, Balin., Bat., Makas., 580.

580, 1457.
Poendoeng, Jav., 395.
Poendoengan, Jav., 2417.

Poenèl, Alf. Z. Cer., 2460.

Poeng, Jav., Soend., 1092.

Poeng panggang, Balin, 1781.
Poenggai, Mal, 533.
Poenggei, Sum. W. K., 2426.

Poengoet, Balin. 3248.

Poengow, Alf. Min. Bent, 2236.
Poengpoeng, Tid. Born, 2460.
Poengpoeroetan, Soend., 3353, 3417.
Poengpoeroetan awòwè, Soend., 3354.
Poengpoeroetan beureum, Soend., 3415.
Poengpoeroetan bòdas, Soend., 3381.
Poengpoeroetan kònèng, Soend., 3355.
Poenoe in tògoeloe, Alf. Min. Ponos, 830.

Poenoe in tòwoeloe, Alf. Min. Ponos., 530.

Poenoi, Alf. Min. Bent, Ponos., 3.

Poenoi kòhoejangan, Alf. Min. Ponos, 2716,

Poenràngà, Makas., 1666.
Poensi, Daj. 4. O. Born, 1963.

Poenti, Alf. Min, Tom, Lamp. B. Ag, Pab., Mal,

Tid. Born, 2361.
Poenti im bolai, Alf. Min. TI, P., 2359.
Poenti kajoe, Lamp. B. Ag, 665.
Poenti né angkò, Alf. Min. T. S., 2359.
Poenti né walë, Alf. Min. T. B, 2359,
Poentik, Mal., Sas, 2361.
Poeöe karara, Endeh, 340.
Poeöe maké, Manggarai, 3301.
Poeöe ’ndinga, Manggarai, 767.
Poeöek, Mal. Pim, Tim, 1573.
Poeöeng kajoekoe, Alf. Tom, 530.
Poepoe, Boeg, 3234.
Poepoejoet, Alf. Min. T. B, 960, 3417.
Poepoela, Rotin., 2352.
Poepoeloet, Alf. Min. I, P, 1875.
Poepoeroe, Boeg, Makas., 838.
Poerasané, Alf. Amb., 188.
Poerawèh, Minangk., 2058.
Poerba nögara, Jav., 1752.
Poerèn, Alf. Har, Z. Cer., 2460.
Poerèngké, Alf. Min. T. S., 2732.
Poeria, Alf. Cer., 2361.
Poerijan, Balin. Kr., 2621.
Poerin, Minangk., 1540.
Poering, Balin, Jav., Mal. Batav., 831, 1697.
Poering mangkok, Madoer., 2550.
Poerisi, Alf. Min. T. L., 965.
Poernadjiwa, Balin, 1312.
Poernamasada, O. Jav., 852.
Poeroe biantjak, Koeboe, 2443.
Poeroe bijawak, Koeboe, 2443.
Poeroe koewò, Enggano, 2717.
Poeroen, Mal, 1540.
Poeroet, Balin, 796.
Poeroet, Soend., 1716.
Poeròno, Alf. Sap, 3503.
Poeròtoe, Makas., 1446.
Poerwa atjöng, Jav., 2706.
Poerwa djamboe, Jav., 1614.
Poerwa gëni, Jav., 2973.
Poerwa koening, Jav., 1563.
Poerwa lata, Jav., 2114.
Poerwa sada, Jav., 1613.
Poerwa sari, Jav., 1863.
Poerwa tjëng, Jav., 2706.
Poesoe, Alf. Asil, Z. Cer., 3556.
Poesoe, Alf. N. O. Halm, 151.
Poesòkò, Alf. Min. Bant, 1515.
Poesoli, Alf. Min. Tonsaw., 297.
Poespa, Soend., 3058.
Poespa beureum, Soend., 3055
Poespa bòdas, Soend., 3058.
Poespa mèrang, Soend., 3055.
Poespa njidra, Jav., 630.
Poeta talòë, Atjeh, 1756.
Poetak, Rotin., 2289.
Poetar wali, Mal, 217.
Poetat, Balin, Bat., Jav., Mal, Soend., 426,

112

Poetat ajèr, Mal., 1399.

Poetat boekit, Mal, 422.

Poetat darat, Mal, 427.

Poetat gadjah, Mal, 424.

Poetat goenoeng, Mal., Soend., 2770.
Poetat hoetan, Mal., 422.

Poetat këbo, Jav. Ng, 27170.

Poetat laläki, Soend., 426.

Poetat maésa, Jav. Kr., 2770.
Poetat padi, Mal., 420, 425.

Poetat paja, Mal, 1753.

Poetat rèsèk, Jav., 2770.

Poetat tëpi, Mal., 1753.

Poetëran tali, Vulg. Mal, 1756.
Poeti, Alf. Amb, 1938.

Poeti, Alf. Z. Cer., 539.

Poeti, Lamp. Ab, 2361.

Poetianà magitipi, Alf. N. O. Halm, 524.
Poetih doedoe, 0. Jav., 18.
Poetihan, O. Jav., 526.

Poeti mètèn, Alf. Z. Cer., 1022.
Poeti toeni, Alf. Z. Cer., 1026.

Poeti wörön, Alf. Min. T. L., 2364.
Poetjà, Makas., 419.

Poetjang, Balin, 315.

Poetjang djabah, Balin, 315.
Poetjang gònong, Balin, 315.
Poetjang loewak, Balin, 315.
Poetjöngan, Jav., 1984.

Poetji anggi, Biman., 972.

Poetjoek, Balin, 1796.

Poetjoek, Jav., Mal. Batav., 887.
Poetjoek bang, Balin, 1796.
Poetjoek gënta, Balin, 1796.
Poetjoek köpoek soesoen, Balin, 1796,
Poetjoek klênèng, Balin, 1796.
Poetjoek pinge, Balin, 1796.
Poetjoek sëmarang, Balin, 1796.
Poetjoek tjina, Balin, 1796.
Poetjoeng, Jav., Mal. Batav., 2575.
Poetoenéjan, Alf. Min. T. P., 3066.
Poetri maloe, Mal, 2313.

Poewa, Mal, 3406.

Poewa, Minangk., 162.

Poewa palagò, Minangk., 199.
Poewa ri sawitò, Boeg, 705.
Poewar, Mal, 162.

Poewar birah, Mal, 1639.

Poewar gadjah, Mal, 1641.

Poewar gömboer, Mal., 1635.
Poewar hidjaoe, Mal., 206.

Poewar hitam, Mal, 1830.

Poewar möngkoewang, Mal, 164,
Poewar minjak, Mal, 157.

Poewar oedang, Mal, 1641.
Poewar pölaga, Mal., 199.

Poewar poetih, Mal, 161.

Poewar rimba, Mal, 1641.
Poewàsa, Makas., 932.

Poewé, Daj., 2513.
Pòghèm, Madoer. S.,
Poh, Balin, 2169.
Poh, Balin, Jav., 2166.

Poh, Jav., 3234.

Poh djënggi, Jav., 2091.

Poh wèni, Balin, 2175.

Pòhi, Alf. Min. Bant, 3169.

Pòhi pakaba, Alf. Min. Bant, 3169.
Pòhiël, Babar, 2661.

Pòhoeri, Alf. Min. Bant, 1948.
Pòhoeri mabida, Alf. Min. Bant, 1048.
Pòhoeri mahèndèng, Alf. Min. Bant, 1948.
Pohon bànang, Mal. Tim, 1686.

3189.

Pohon baoek, Mal. Tim., 1799.

Pohon boenting, Vulg. Mal, 39.
Pohon boeta-boeta, Mal., Batav., 1542.
Pohon damar, Mal. Men, 1037.
Pohon daoen boeroeng, Mal. Amb, 2967.
Pohon dèras, Mal. Tim., 1301.

Pohon gala-gala, Mal. Tim., 3110.
Pohon gëlang, Mal. Tim, 2218.
Pohon gömoeti, Mal. Tim, 322.
Pohon inggoe, Mal. Batav., 3006.
Pohon kajoe poetih, Mal. Mol, 2218.
Pohon kapok, Vulg. Mal, 1295.
Pohon kasoewari, Mal. Mol, 698.
Pohon kilajoe, Mal. Batav., 1296.
Pohon kira-kira, Mal. Mol, 657.

Pohon kira-kira laki-laki, Mal. Mol, 659.

Pohon kòfo, Mal. Men, 2362.
Pohon koïn, Mal. Amb, 2561.
Pohon kom, Mal. Tim, 3559.
Pohon langit, Mal. Amb., 114.
Pohon majang, Mal. Amb, 322.
Pohon mangkok, Vulg. Mal, 2550.
Pohon manindjoe, Banda, 1671.
Pohon obat sagéroe, Mal. Amb, 1595.
Pohon pinang, Vulg. Mal, 315.
Pohon saboen, Mal. Amb., 3031.
Pohon sagêroe, Mal. Amb., 322.
Pohon sagoe, Vulg. Mal, 2289.
Pohon sikat, Banda, 121.

Pohon soedji, Mal. Batav., 1164.
Pohon talang, Banda, 2748.
Pohon talioe, Banda, 3313.
Pohon tatanaman, Mal. Men., 3170.
Pohon tjat, Vulg. Mal, 2982,
Pohon toeri, Mal. Mol, 3110.
Pohon toewak, Mal. Tim., 484,
Pòhong, Madoer. P., S., 2181.

Poi, Midd. Sum., 2512.

Poja, Alf. Min. Bent, 2336.
Pòjä-pòjà, Makas., 3383.
Pòjo-pòjo, Makas., 3138, 3417.
Pòjò at, Alf. Min. Ponos., 2968.
Pòkèm IN. Guin. Noemf., 3113.
Pòki-póki, Alf. Min, Banda, 3169.
Pòko bäkara, Makas., 340.

Pòko bàkoe-bàkoe, Makas., 1671.
Pòko bangko, Makas., 2968.

Pòko baroe gälang, Makas., 2218.
Pòko bàsàrà, Makus., 2346.

Pòko boengà èdjà, Makas., 2295.
Pòko boengà èdjà kèbo, Makas., 2297.
Pòko kaloekoe, Makas., 830.
Pòöko kälòwa, Makas, 2575.
Pòko pangi, Makas., 2575.

Pòöko rara, Bonth, 1301.

Pòko rità, Makas., 178.

Pòko soembà, Makas., 1671.
Pòko tongkè, Makas., 513.

Pòkok asam batoe, Mal, 1004,
Pòkok asam djawa, Mal., 3301.
Pòkok boewah en Mal., 135.
Pòkok goela, Mal,

Pòkok kosta, Mal, 1842.

Pòkok mölor hoetan, Mal., 1288.
Pòkok pörah, Mal, 1241,

Pòkok rijang- rijang, Mal., 290.
Pòkok sgêlan, Mal, 2643.

Pòkok toekoe takal, Mal, 396.
Pòkok toepai, Mal, 2814.
Pòökolawan, Alf. Har, 1318.
Poksor, Madoer. B., 2646.

Poksor binèk, Madoer. B, 8574.
Poksor lakèk, Madoer. B, 33514.

118

Poksor tjölèng, Madoer. B, 857a.

Pola, Alf. Min., 3011.

Pola, Bat. Dair., Soembawa, 322.

Polà daá, Alf. Min. T. S., 3011.

Polà i bàtang, Alf. Min. Tonsaw., 890.

Polà karöngan, Alf. Min. 1. S., BOLL.

Polà kërêtan, Alf. Min. 5 B 3011.

Polà koelò, Alf. Min. T. ‚T Pis s011:

Polà mawanga, Alf. dn D.P, 3011.

Polà méa, Alf. Min. T. L., 8011,

Polà né walian, Alf. Min. T. B., 3011.

Polà póra, Alf. Min. T. P, 3010.

Polà pètor, Alf. Min. T, S., 3011.

Polà poeti, Alf. Min. T. L., T. S., 3011.

Polà raindang, Alf. Min. T. P., 3011.

Pola rangdang, Alf. Min. T. B, 3011.

Polà rarap, Alf. Min. T. L., 3011.

Polà roendang, Alf. Min. T. S., 3011.

Polà saraw, Alf, Min. T. P., 3011.

Polà tambëlan, Alf. Min. 1. L., 3011,

Polà tawaän, Alf. Min. T. P., 3011.

Polà tiwoö, Alf. Min. T. L., 8011.

Polà wanga, Alf. Min. T. L., 3011.

Polà warotan, Alf. Min. T. B, T. L., T. S., 3011.

Pola wöré, Alf. Min. T. S., 3010.

Polà woedoe, Alf. Min. T. S., 3011,

Polà woering, Alf. Min. T. P., 3011.

Polaj, Madoer., 178.

Polaj lakèk, Madoer., 2955.

Polaj pandhèk, Madoer., 2954.

Polam, Sum. W. K., 2169.

Polàsan, Alf. Min. T. B, T. L., 502.

Polàsan toemönöm, Alf. Min. T. B, T. L., 1238.

Pòlasarè, Madoer., 188.

Polidan in tasitj, Alf. Min. T. P., 3190.

Poligötoe, Alf. N. 0. Halm., 2120.

Polò, Alf. Min. Tonsaw., 1923.

Pòlò i machaoeloechoen, Alf. Min. Tonsaw.,
9

Pòlong, Jav., Soend., 757.

Pòölong asoe, Jav., ‘2017.

Pòlot, Madoer., 3415.

Pombo törbang, Mal. Mol, 2658.

Pomboea, Alf. Min. T. P., 320.

Pòmòsijon, Alf. Min, Ponos., Tonsaw., Bol. Mong.,
2655, 2799.

Pompoen, Mal. Tim, 936.

Pona, Soembawa, 1973.

Ponangoi, Alf. Min. Tonsaw., 1899,

Ponda, Biman., 1973.

Ponda ’mbòlo, Biman., 1973.

Ponda naroe, Biman., 1973.

Ponda ’ndali, Biman., 1973.

Pondang, Alf. Min, Mal. Men., 2557, 2562.

Pondang i lawànan, Alf. Min., 2562.

Pondang in dawànan, Alf. Min. T. S,,

Pondang oetan, Mal. Men, 2561.

Pondang panté, Mal. Men., 2562.

Pondjhalên, Kang., 539.

Pondji, Bat, 1295.

Pondji haboe-haboe, Bat, 1295.

Pondos, Alf. Min. T. L., Tonsaw., T. P., 539.

Pondos é wolai, Alf. Min. T. L., 1550.

Pondos im bakajoe, Alf. Min. Tonsaw., 1550,

Pondos im bolai, Alf. Min. T. P., 1550.

Pondos né kawok, Alf. Min. T. L., 1550.

Pondos rintök, Alf. Min. T. P., 566.

Pondot, Bol. Mong., 539.

Pong bäka, Boeg., 340.

Pong bäkoe-bäkoe, Boeg., 1671,

Pong kaloekoe, Boeg, 830.

Pong pangi, Boeg., 2575.

Pong râdja, Boeg, 682.

114

Pong wàroe gölang, Boeg, 2218. | Pòtan, N. Guin. Ansoes., 3113.
Pong-kapong, Madoer., 3402, Pòtar, Bat, 2601.

Pongan, Soend., 2701. Pòté, Bat, 2602.

Pongpong, Alf. Min. T. B, T. S., 2477. Pòté-pòté, Bat, 2621.
Pongpong koelò, Alf. Min. T. B. 2477. Potèjan, Madoer., 2937.
Pongpong poeti, Alf. Min. I. S., 2477. Pòtjoeng, Soend., 2575.
Pongpong rangdang, Alf. Min T. B, 2477. Pòtjok, Madoer., 887.
Pongpong roendang, Alf. Min. I. S., 2477. Pòtong koedjang, Soend., 1070.
Pongpòrang, Soend., 2509. Pòtong koedjang bòdas, Soend., 1071.
Ponràngà, Boeg., 1666. Pòtrèn, Madoer., 745.
Pontjasoeda, Jav., 1937. Pòötri, Alf. Min. T. P., 692.

Pòö, Kisar, 315. Praboesèt, Balin. Kr., 2616.
Pòöelawàno, Alf. Amb, Har., 1318. Praboesèt mata, Jav., 2616.
Pòölawan, Alf. Z. Cer., 1318. Prahoeloe, Soend., 197.
Pòöpo, Alf. Min, 830. Prahoeloe gëödè, Soend., 197.
Pòpaäs, Alf. Min. Tonsaw., 1560, 2704. Prahoeloe Ieutik, Soend., 203.
Pòpaèn, Alf. Amb., 665. Prakosa, Jav., 912.

Popaja, Mal. Men, 665. Pramasada, O. Jav., 882.
Popaja boenga, Mal. Men., 665. Pranadjiwa, Jav., 1312.
Popaja boewah, Mal. Men, 665. Pranak, Jav., 2918.

Pòparé, Alf. N. 0. Halm, Tern, 2336. Prandji, Jav., 1079.

Pòparé pòpòloeloe, Tern, 2335. Pranggi, Balin, Semb., 936.
Popari, Mal. Mol, 2336. Prawa, Sas., 2175.

Popari oetan, Mal. Mol., 2335. Prèh, Balin, Jav., 1469.

Pòpò, Alf. Min, 830. Prih, Balin, Jav., 1469.

Pòpò ing kawok, Alf. Min. T. B, 940. Prija, Balin. Kr., 2336.

Pòpò in tjawok, Alf. Min. T. P, 940, 2374. Prikantjoe, Balin, 437.

Pòpò kapal, Alf. Min. T. P., 530. Pring, dav. Ng, 404.

Pòpò koelò, Alf. Min. T. B, T. P., 830. Pring ampèl, Jav., 412.

Pòpò liba, Alf. Min. T. P., 830. Pring apoes, Jav., 405.

Pòpò méa, Alf. Min. T. L., 830. Pring bondjor, Jav., 1624.
Pòpò né kawok, Alf. Min. T. S., 940, Pring djabal, Jav., 405.

Pòpò pangi, Alf. Min. T. P., 830. Pring djawa, O. Jav., All.
Pòpò poeti, Alf. Min. T. L, T. S., 830. Pring gading, Jav., 3066.
Pòpò raindang, Alf. Min. T. P., 830. Pring gombong, Jav., 1627.
Pòpò rangdang, Alf. Min. T. B, 830. Pring lampar, 0. Jav., 407.
Pòpò röri, Alf. Min. T, P., 830. Pring oeloeh, Jav., 407.

Pòpò roendang, Alf. Min. T. S., 830. Pring ori, Jav., 3066.

Pòpò wawi, Alf. Min. T, P, 830. Pring pötoeng, Jav., 1622.
Pòpò woeréjan, Alf. Min. T. L., 3344, Pring pötoeng woeloeng, Jav. 1622.
Pòpòdoe, Alf. Min. T. P., 2343. Pring rampal, Jav., 412.
Popòkan, Jav., 522. Pring roempil-arampil, Jav., 411.
Pòpongan, Jav., Soend., 2701. Pring soerat, O. Jav., 1627.
Pòpòpok, Alf. Min. T. L., 884. Pring tali, O. Jav., 405.
Pòpòpok im bolai, Alf. Min. T. L., 1164, Pring tambèlang, Jav., 1627.
Pòpòpok méa, Alf. Min. T. L., 884, Pring tambölang gading, Jav., 1627.
Pòpòpok poeti, Alf. Min. T. L., 884, Pring toetoel, Jav., 412.
Pòpòrong, Alf. Min. T. P., 1467. Pring woeloeh, Jav., 407.
Popòso, Alf. Min. Bant, 315. Pring woeloeh gading, Jav, 407.
Popòso bangò, Alf. Min. Bant, 2894. Pring woeloeng, Jav., 1628.
Popòso kahangang, Alf. Min. Bant, 315. Prit-pritan, O. Jav., 2559a.
Popòso mabingi, Alf. Min. Bant, 315. Priwoet, Daj. Z. O. Born, 1185.
Pòpòtjongan, Soend., 2867. Proekproek, Balin, 1352.
Por-kapòran, Madoer., 3454. Proempoeng, Jav., 1382.
Poring, Bat, 847. Proet, Soend., 401.

Poro, Enggano, 2892. Proet beunjing, Soend., 402.
Poromké, Kisar, 315. Proet ki barèra, Soend., 2942.
Pòsi-pòsi, Alf. N.O. Halm., Mal. Men, Tern, 3188. | Proet soesoewan, Soend., 510.
Posoerolo, Alf. Cer., 507. Prokprok, Sas, 1382.

Raba tigo, Alf. N. O. Halm., 937. | Rabia, Aroe, 2289.

Rabèët baladhing, Madoer., 2490. | Raboejoet, Balin, 9299.
Raböt bhangkat, Madoer., 1117. Raboesèt, O. Jav., 2616.
Rabët êlos, Madoer., 1108. | Ràda, Boeg, 1301.

Raböt kalòrak, Madoer., 1894. | Radap, Alf. Min. T. P., 1301.
Raböt pò-söpò, Madoer., 326. Radès, Vele talen, 2951.
Raböt sòsèjan, Madoer., 1110. Radis, Vele talen, 2951.

115

Rädjà, Boeg., Makas., 682.
Radja koembala, Jav., 2750.
Raädja lintang, Mal. Batav., 231.
Ràdja poetih, Atjeh, 1604.
Radjasa, Balin. Kr., 1218.
Radjawardi, Mal. Batav., 2.
Radjawèrdi, Jav., 2.
Radjoen, Jav., 1779.
Ragà-ragà, Makas., 2116.
Ragèn, Jav., 1896.
Ragoelo, Jav., 2986.
Ragoelo goenoeng, Jav., 1863.
Rah, Jav., 2384.
Rahajoe, Alf. Min. T. B. 2337.
Rahangis, Alf. Min. Bent, 1506.
Rahijas, Daj. Z. O. Born, 2361.
Rahoe, Balin, 1167.
Rai-rai, Alf. Halm., Mal. Men, Tern., 224, 960.
Rajana, Soend., 1268, 3182.
Rajana beureum, Soend., 3180.
Rajana bòdas, Soend., 3178.
Rajangò, Alf. Min. Bent., 120.

joe, Alf. Min. T. L., 2337.
Rajoen, Alf. Min. T. B, T. L., 160.
Rajoeng, Jav., 955.
Ra-kara, Madoer., 1162.
Ra-kara bädhoeng, Madoer., 757.
Ra-kara òdang, Madoer., 757.
Ra-kara pòtè, Madoer., 757.
Rakat, Mal, 3.
Rakè, Minangk., 3.
Rakoes, Alf. Min. T. P., 1673.
Ràla, Boeg, 3473.
Rama, Alf. Min. T. B, T. P., 1037.
Ramà in asoe, Alf. Min. T. P., 1402.
Rama in tòtògan, Alf. Min. T. P., 26.
Ramà woering, Alf. Min. T. P., 3123.
Raman, Lamp., 488.
Raman bòbot, Alf. Boer., 1414.
Raman boeroeng, Lamp. 455.
Rambai, Mal., 393.
Rambai ajam, Mal., 240.
Rambai boekit, Mal, 385.
Rambai daoen, Mal, 1577.
Rambai hoetan, Mal, 385.
Rambai poentijanak, Mal, 1576.
Rambai tijoeng, Sum. W. Z., 383.
Rambak, Lamp. 1686.
Rambangoen, Mal. Z. O. Born, 3534.
Rambé, Balin, 393.
Rambé-rambóé, Bat, 393.
Rambèh-rambèh, Sum. W. K., 3084.
Rambéga, Boeg., Makas., Mal. Men, 591.
Rambéga panté, Mal. Men, 533.
Rambija, Mal., 2289.
Rambika, Alf. Min. Bant, 2719.
Rambika boraäng, Alf. Min. Bant, 2719.
Rambika daoeng, Alf. Min. Bant, 2717.
Rambika mabingi, Alf. Min. Bant., 2719.
Rambika toegoe, Alf. Min. Bant, 2719.
Ramboenija, Mal, 487.
Ramboet, Atjeh, 2443.
Ramboet poetri, Mal., 692.
Ramboeta, Biman., Tern, 2443.

Ramboetan, Alf. Min., Jav., Madoer., Mal, Soend., |

2443.
Ramboetan atjèh, Soend., 2443.
Ramboetan goendil, Soend., 2448.
Ramboetan hoetan, Mal, 1296.
Ramboetan kabongan, Soend., 2443.
Ramboetan patjat, Mal, 3538.
Ramboi, Atjeh, 393.
Rambot, Atjeh, 2443.

Rami, Boeg, Jav., Mal., 475.

Rami bätina, Mal, 2132.

Rami boekit, Mal., 133.

Rami boeloes, Jav., 475.

Rami hoetan, Mal, 133.

Rami tjina, Mal, 576.

Ramin, Minangk., 475.

Ramisi, Makas., 674.

Ramò daging lalàki, Soend., 818.
Ramò giling, Soend., 1778.
Ramò kèkès, Soend., 1480.
Ramò koenti, Soend., 1781.
Ramoedjò, Lamp. Ab, 784.
Ramoenija, Mal, 487.

Rampa, Bat, 2704.

Rampanai, Minangk., 296.
Rampè, Bonth, 1724.
Rampò-rampò, Bonth, 3383.
Ranaàsi, N. Guin. Noemf., 218.
Randaoe, Lamp., 3113.

Randë, Balin. 480.

Randji, Soend., 1079.
Randjoewang, Mal. W. Born, 584.
Randoe, Jav., Mal, Soend., 1295.
Randoe agoeng, Jav., 450.
Randoe alas, Jav. Ng., 480.
Randoe bädak, Soend., 2871.
Randoe djëné, Jav. Kr., 1295.
Randoe koening, Jav. Ng, 1295.
Randoe leuweung, Soend., 480.
Randoe leuweung beureum, Soend., 480.
Randoe leuweung gödè, Soend., 481.
Randoe wana, Jav. Kr., 480.
Ranè, Soend., 2113.

Ranè gampang, Soend., 2113.
Rangam, Daj. Kat, 2984.
Rangaoe, Mal, 921.

Rangaoe, Mal. Bandj., 22.
Rangas, Daj.. 1663, 2220.
Rangàsa, Makas., 1668.

Rangdoe, Balin., 480.

Rangdoe, Sas, 1295.

Rangèh, Minangk., 1663, 2220.
Rangèh abang, Minangk., 2220.
Rangèh hitam, Minangk., 2220.
Rangéh manaoe, Minangk., 2220,
Rangèh poetiëh, Minangk., 2220.
Rangga, Biman., 3559.
Ranggitan, Jav., 21.
Ranggoeng, Mal. Pal., 2441,
Ranggòlà, Makas., 1914.

Rangi, Makas., 3521.

Rangin, Balin, 1301.

Rangka, Alf. Min. T. P, 115.
Rangoe, Soend., 3169.

Rangoek, Mal. 3492.

Rani, Soend., 2113.

Ranina, Alf. Min. T. B, T. L., 2717.
Ranina koerambër, Alf. Min. 1. B, T. L., 2718.
Ranoan, Alf. Min. T. B, T. P., 3386.
Ranoe, Lamp, 55.

Ranoeb, Atjeh, 2717.

‚ Ranoeb djatoi, Atjeh, 2717.

Ranoeb oedöng, Atjeh, 2717.

Ranoeb oetön, Atjeh, 2717.

Ranoeb sölasih, Atjeh, 2717.

Ransam, Minangk., 1637.

Ransò, Alf. Min. Bant, 1983.

Ransò, N. Guin. Noemf., 1892.

Ransoena, Alf. Min. Bant, 138.

Ransoena mabida, Alf. Min. Bant, 142.
Ransoena mahèndèng, Alf. Min. Bant., 139.
Ranta, Alf. Min. Bant., 2310.

Rantè piït, Soend., 3448.

Ranté peutjang, Soend., 2699a.
Ranti, Balin, 1162.

Ranti, Bat, Jav., 3164.

Ranti goenoeng, 0. Jav., 3171.
Ranti bali, Jav., 2112.

Ranti gèndèl, Jav., 2112.

Ranti kajoe, Jav., 3166.

Ranti könong, O. Jav., 2112.

Raoe, Bat, Biman., Jav., Mal., 1167.
Raoe hasoeï, Alf. 4. Cer., 750.

Raoe paròrò, Tern, 2550.

Raoe tjagà, Tern, 457.

Raoe woelan, Juv., 604.

Ràoekang, Makas., 539.

Raoekang montjong, Makas., 547.
Ràoekang ròmang, Makas., 3065,
Räoekëng, Boeg, 539.

Raoeköng àlò, Boeg, 3065.

Ràoeng bòsi, Boeg., 3521.

Raoengé, Alf. Min. Bent, 2719.
Raoengé ipoesan, Alf. Min. Bent, 2719.
Raoengé toewini, Alf. Min. Bent, 2719.
Raoengé togasa, Alf. Min. Bent, 2719.
Raoetan, Lamp., 2289.

Rapa, Biman, 284.

Raàpò, Lamp. Ab, 2513.

Ràpò, Makas., 315.

Ràpò anggòro, Makas., 3487.

Ràpò bàoe, Makas., 315.

Ràpò didi, Makas., 315.

Ràpò gading, Makas, 315.

Ràpò djawà, Makas, 1329.

Ràpò päràda, Makas, 460,

Ràpò tjidoe, Makas., 348.

Ràpò tjidoe koemili, Makas., 845.
Ràpò tjidoe moemoesang, Makas., 348.
Ràpò-ràpò djawaà, Makas., 1329.
Ràpò-rapò kèbo, Makas, 459.
Rapoe, Alf. Har., 1973.

Raprap, Alf. Min. T. B, 1301.

Rarak, Mal., 2249.

Rarak api, Mal, 2251.

Rarak batoe, Mal, 3421.

Rarak mérah, Mal, 2250.

Rarak poetih, Mal, 3423.

Ràrang djangang, Makas., 705.
Rarangdang, Alf. Min. T. B. 1697.
Rarangdang koelò, Alf. Min. T. B, 1697.

Rarangdang rangdang, Alf. Min. TB, 1697,

Raràté, Alf. Min. T. S., 519
Rarawéjah, Soend., 2353.
Rarawöstoe, O. Jav., 228.
Rarijangow, Alf. Min. T. L., 178.
Raripoengoe, Alf. Min. T. L, 1233.
Raroe, Bat, 2635.

Raroendoe, Alf. Min. T. S, 532.
Ras-bhöràsan, Madoer., 3525.
Rasak, Mal. Z. O. Born, Minangk., 3118.
Rasam, Minangk., 1637.
Rasamala, Soend., Vulg. Mal., 185.
Rasamala bönòör, Soend., 155.
Rasamala beureum, Soend., 185.
Rasamala gadok, Soend., 185.
Rasamala kàpas, Soend., 185.
Rasamala taritih, Soend., 155.
Ràsàmâälang, Makas., 2506,
Ràasàamaàlöng, Boeg, 2506.
Rasaoe, Mal, 2563.

Rasè, Boeg, 1302.

Raso, Bat, 2563.

Rasoeh, Mal. Pal, 2563.

Rasoek angin, Jav., 3419.

116

Ratna, Balin, Semb., 1678.

Ratna pakadja, Mal, 1678.

Rawa, Mal., 1167.

Rawa hoetan, Mal, 1169.

Rawan, Jav., 3035.

Rawé, Jav., Madoer., 2353.

Rawé matjan, Jav., 2352.

Rawé-rawé, Alf. N. O. Halm, 2310.
Rawit, Sas, 653.

Ràwò, Makas., 1167.

Ràwò dâróé, Makas., 1169.

Ràwò nikanrò, Makas., 1167.

Rawong kajoe èrè, Bonth, 500.

Ré, Sas, Soembawa, 1883.

Rè bhadja, Madoer., 2501.

Rè-sèrèjan, Madoer., 2837.
Réaréangow, Alf. Min. Ponos., 178.
Röbah bangoen, Vulg. Mal, 2313.
Rèbang, Madoer., 1796.

Rèöbha angèn-angèn, Madoer., 3213.
Röbha badjhang, Madoer. S., 251.
Röbha bhadjhang, Madoer. B. P., 251.
Röbha djam-adjaman, Madoer., 2499.
Röbha djang-badjhang, Madoer. S., 251.
Röbha djhang pèlè, Madoer. B, P., 251.
Röbha djhang-bhadjhang, Madoer.B‚P., 251.
Röbha does-tòdoesan, Madoer. S., 2313.
Röbha èd-raêdhan, Madoer. B, 60.
Röbha èt-raètan, Madoer. S., 60.
Röbha kangkong, Madoer., 557.

Röbha käsèmbhoegan, Madoer. S., 1172.
Rèbha kasembhoekan, Madoer. B, P, 1172.
Röbha kètèk balang lakèk, Madoer., 375.
Röbha kòmès, Madoer. P., S., 19074.
Röbha lampèdjhang, Madoer. B, 251.
Röbha lampòdjangan, Madoer., 2609.
Röbha lang-tòlangan, Madoer., 2550.
Röbha lò-malòwan, Madoer. B, P., 2313.
Röbha mangghoek, Madoer., 1259.
Rèbha mangsor, Madoer., 705.

Rèöbha méngsor, Madoer., 705.

Röbha mèra, Madoer., 3450.

Röbha mòta, Madoer., 975.

Röbha njèk-kònjêkan, Madoer., 712.
Röbha padang, Madoer., 1011, 2529.
Rèbha pangghoek, Madoer., 1259.
Röbha söm-asöman, Madoer., 3005.
Röbha tjèng-kòtjèngan, Kang. 2499.
Röbha tjòtjok, Madoer., 224.

Röbijo, Sas, 1268.

Röboeng, Mal., 2236.

Röboeng djantan, Mal, 3386.
Röboesst, 0. Jav., 2616.

Rödag, Lamp, 1302.

Rédan, Mal, 2447.

Rèdani, O. Jav., 702.

Rèödòb, Atjeh, 1301.

Rödèb madoeroi, Atjeh, 1302.
Rèdjang, Mal, 25.

Rèdjaos, Jav. Kr. D., 1218.

Rödjasa, Jav., 1218.

Rögoe, Jav., 2965.

Rögoelo, Jav., 2986.

Règoelo goenoeng, Jav., 1563.

Rei, Soemba, 847.

Réja, Biman., 3556.

Rèja, Makas., Soemba, 1883.

Rökòs, Alf. Min. T. L., 2317.

Rökët, Sas, 2513.

Rëling, Sangi, 2719.

Rèmawa, Balin, 2986.
Rèmba-rèmbang, Alf. Min. T. S, 1642,
Rèmbai, Sum. W. K., 2185.

Römbangoen, Mal, 3534.
Rembéga, Mal, 591.

Römbiga, Sas, 591.

Römbijeu, Gajo, 2259.
Römboejoet, Jav., 2299.
Römboeloeng, Jav., 2289.
Rèmboemboeng, Mal, 1475.
Rèmèng, Soend., 597.

Römöng boetoen, Soend., 596.
Rèémèöng göde, Soend., 599.

Rémi, Soemba, 3355.
Römoedjoeng, Jav., 2511.
Römpai, Mal, 2569.

Rèmpäsoe, Bonth, 1560.
Römpèëlas, Jav., 1514.

Römpölas bawang, Jav., 1505.
Rèmpèönai, Mal, 296.

Rèmpös, Madoer., 2111.

Rénat, Alf. Amb., 3105.

Rèndei, Alf. Min. Bent., 1961.
Röndéjan, Alf. Min. T. L., 2766.
Rèndèng, Jav., 1853.
Röndjoewang, Daj., 884.

Rèng, Madoer., 118.

Rèngas, Mal, 1663.

Röngas balang, Lamp, 524.
Rèngas boeroeng, Mal, 1662.
Rèöngas daoen bësar, Mal, 2387.
Röngas manaoe, Mal., 2220.
Rèöngga singan, Sas. 3138.
Rènggak, Sas., 204.

Röngkam, Mal, 1277.

Röngkei, Alf. Min. T. L., T. P., 1259.
Rèngkei rintök, Alf. Min. T. P., 1255.
Rönjoeng, Soend., 2971.

Rèno, Tim, 755.

Réoe, Alf. Min. Bant, 1166.
Répoeloet, Mal, 632.

Röraindam, Alf. Min. T. L., 1697.
Réraindam mèéa, Alf. Min. T. L., 1697.
Röraindam poeti, Alf. Min. T. L., 1697.
Rörak, Mal, 3031.

Röramdam, Alf. Min. T. S., Jed.
Röramdam poeti, Alf. Min. T. S., 1697.

Röéramdam roendang, Alf. Min. TS ‚ 1697.

Rörök, Balin, Soend., 3031.
Rörèngé, AIF. Min. Î. P., 679, 910.
Rörèngé makènté, Alf. Min. T. P,
Röérèngéën, Alf. Min. T. L., 910.
Rörèntèkan, Alf. Min. T. P, 895.
Rèrëöpin, Alf. Min. T. S., 1108.
Réréwoeng, Alf. Min., 1404.
Röri, Alf. Min. T. B, T. P., 602.
Röri taranaté, Alf. Min. T. B, T. P., 614.
Réringeun, Gajo, 1552.
Rêérintëkön, Alf. Min. T. S.
Röroe, Endeh, 1686.
Röroekoe, Sas, 2477.
Résak, Mal, 3118.
Rösak paja, Mal.,
Résam, Mal, 1637.
Röésam gadjah, Mal, 1637.
Résam pijai, Mal., 1637.
Rösöp, O0. Jav., 1322.
Rösoela, Jav., 2289.

Rötak, Lamp. 2661.

Rötak mödjong, Lamp., 1664.
Rötak rédip, Lamp., 2663.
Rötak tanah, Lamp, 284.
Rötök, Atjeh, 2661.

Rötök hidjo, Atjeh, 2666.
Reudeuëb, Atjeh, 1301.
Reundeu, Soend., 1201.

8457.

‚ 254.

2914,

117

Reundeu bädak, Soend., 1000.
Reundeu beureum, Soend,, 1761.
Reundeu lalàki, Soend., 1004.

‚ Reundeu peutjang, Soend., 1199.

Reungas, Soend., 1663, 2220.

Reungas gödèpèr, Soend., 3142.

Reungas goenoeng, Soend., 3103.

Reungas manoek, Soend., 522, 2220.

Reungas tambaga, Soend., 1663.

Reungas woeloeng, Soend., 3105.

Reunggang, Soend., 2269.

Reusam, Atjeh, 1637.

Reuteuëök, Atjeh, 2661.

Röwok, Alf. Min. T. L, T. P., 2987.

Ri, Bat 1883.

Ri baja, O. Jav., 2501.

Ri djandjang, Jav., 2945.

Ri sisir, Jav., 456.

Riboe-riboe, Mal,

Riboe-riboe gadjah, Mal.,

Ridan, Mal, 2447.

Ridjasa, Balin, 1218.

Rigi, Nias, 3550.

Rigò-rigò, Minangk., 2493.

Rigò-rigo batino, Minangk., 2493.

Rigò-rigò djantan, Minangk., 2493.

Rigò-rigò rimbò, Minangk., 3255.

Riis, Alf. Min. T. L, T. S., 645.

Rija, Alf. Min. Bant, 3556.

Rija mabida, Alf. Min. Bant, 3556.

Rija mahèndèng, Alf. Min. Bant.,

Rija-rija, Bat, 3563.

Rijang-rijang, Bat, Minangk., 448.

Rijang-rijang, Mal., 252, 290.

Rijangaoe, Mal. Bandj., 22.

Rijat, Alf. Min. T. B, 664.

Rijat, Alf. Min. T. P., 3088.

Rijat söla, Alf. Min. T. P, 3083.

Rijò, Alf. Min. T. P., 1483.

Rijò i lawànan, Alf, Min. T. P. 1709.

Rijoeng anak, Soend., 2918.

Rijoeng goenoeng, Soend., 2918.

Rila, Alf. Min. Bent, 1714.

Rilam, Jav., 3094.

Rimoewas, Alf. Min. T. P., 3464.

Ringa, Biman., 3108.

Ringan-ringan, Sum. W.

Ringgit, Jav., 3507.

Ringin, Soend., 690.

Ringkoewas, Alf. Min. Bant, 159.

Rinoe, Soend., 2723.

Rinoe leuweung, Soend., 2738.

Rinoe manoek, Soend., 2715.

Rinoetoe, Alf. Oel., 429.

Ripi hajam, Mal, 1554.

Ripial, Alf. N. Laoet, 2289.

Ririkët rintëk, Alf. Min. T. L., 1070.

Ririntökön, Alf. Min. T. L., 254,

Ririntöékëén rinték, Alf. Min. T. L., 708.

Ririntökön söla, Alf. Min. T. L., 254,

Riritjöt, Alf. Min. T. P., 49.

Riritjöt söla, Alf. Min, TP,

Rirò, Alf. Z. Cer., 2663.

Risa, Bol. Mong, 2736.

Risak, Mal. Bill, 3118.

Risöp, O. Jav., 1322.

Rità, Makas., 178.

Rità bòrong, Bonth, 181.

Ritjà, Alf. Halm, Mal. Men., Tern, 648.

Lel djawaà, al. N. 0. Halm., Mal. Men,
136.

Ritjà djawà poetih, Mal. Men., 1050.

Ritjà kapas, Mal. Men, 648.

Minangk., 2116.
2118.

3556.

K., 1552.

1070,

Tern,

Ritjà könop, Mal. Men, 648.
Ritjà kòkène, Alf. N. O. Halm., 653.

Ritjà ò moemoe, Alf. N. 0. Halm., 648.
Ritjà ò pölèsoekò, Alf. N. 0. Halm, 648.
Ritjà ò tòko maböbèlé, Alf. N.O. Halm., 648,
Ritjà oetan, Mal. Men., 2607,
Ritjà padi, Mal. Men, 653.
Ritjà pandjang, Mal. Men, 648.
Ritjà poeloeloe, Alf. N. O. Halm.,
Riwana, O. Jav., 3162.
Riwanda, Mal., ‘2966.
Roe, Mal, 698.

Roe boekit, Mal, 1010,
Roe läka, Sawoe, 2004.
Roe naï, Sawoe, 2458.
Roebik, Atjch, 1759.
Roefoe, Mal. Men, Bang
Roehi, Alf. Min. T. L,
Roehoe-roehoe, Bat, SAT.
Roeï, Alf. Min. T. P., 1725.
Roejan, Daj. M., 1180.
Roek-djhèroekan, Madoer.,

2736.

ae

3530.

Roekam, Bat. Daj. Z. O. Born, Mal, 1549.
Roekam asam, Mal, 1548.

Roekam hoetan, Mal, 3093.

Roekam laoet, Sum. W. K., 3092.
Roekam manis, Mal., 1549.

Roekam poetih, Mal, 3091.

Roekëm, Balin. Kr., Jav., Soend., 1549,
Roeköm karang, Jav., 3094.

Roekëm kömbang, Jav., Soend., 3093.

Roeköm Een Jav., 1547.

Roeki, Alf. N. Halm., 1671.

Roekiti, Alf. N. 'O. Halm. K., 1671.
Roekoe bèmbè, Bonth, 77.

Roekoe tèkèrè, Makas., 1256.
Roekoe-roekoe, Boeg, Makas., Mal, 2477.
Roekoe-roekoe djantan, Mal, 1762.
Roekoe-roekoe hoetan, Mal, 45.
Roekoe-roekoe mérah, Mal, 2477.
Roekoe-roekoe poetih, Mal, 2477.
Roekoet àsa, Alf. Min. T. B, 2322.
Roekoet ató, Alf Min TisBs 1158.
Roekoet dijat, Alf. Min. T. P., 3088.
Roekoet é lampëran, Alf. Min. T. P., 902.
Roekoet in dögös, Alf. Min. T. P., 3218.
Roekoet in sèndang, Alf. Min. Bant, 472.
Roekoet in timoe, Alf. Min. T. P., 382.
Roekoet in tjèpal, Alf. Min. T. P 279
Roekoet in tjoesé, Alf. Min. T. P., 8285.
Roekoet kakaïs, Alf. Min. T. P., 3135.
ee kakaïs in dékat,

Roekoet kakaïs poepoeloet, Alf. Min. T‚ P.,

3417.

Roekoet kakaïs rintëk, Alf. Min. T. P., 3138.
3383.
Roekoet karèkèt, Alf. Min. I'. B, T. L., 1906.

Roekoet kakaïs söla, Àlf. Min. T. P.,

eee karèkèt lëmpar, Alf. Min. T. BN
712

Roekoet koeloewing, Alf. Min.
Roekoet koendoe,

Roekoet mawoöe sòpi, Alf. Min. T. L., 77

Roekoet né mèmbé, Alf, Min.T. B. T. P., 1867.

Roekoet rijat, Alf. Min. BS 3088.

Roekoet titiwi, Alf. Min. T. B, T.L. T. P., 440.

Roekoet wöroe, Alf. Min. T. P., 77.
Roem-djharoem, Madoer., 3219.
Roemah sèmoet, Vulg. Mal, 1846.
Roemak djoen, Jav., 2511.
Roemaras, Alf. Min. T. L., 3209.
Roemba mòöpoe, Soemba, 224.

Alf. Min. T. P.,

T. B, 1572
Alf. Min. T. B, T. L., 1285.
Roekoet koendoe rintök, Alf. Min.T.B., 1904,

118

Roembai, Lamp., 3084.
Roembigo, Minangk., 591.
Roembija, Makas., Mal., 2289.
Roembija bömban, Mal., 2289.
Roembija bördoeri, Mal., 2259,
Roembija doeri, Mal, 2259.
Roembija sangka, Mal, 2259.
Roembijò, Minangk., 2289.
Roemëdiköt, Alf. Min. T. L., 1069.
Roemödiköt söla, Alf. Min. T. L., 1070.
Roemëran, Alf. Min. T. P., 701.
Roemërörap, Alf. Min. T. P., 225.
Roemija, Atjeh, 2289.
Roemoeng, Boeg., Makas., 1783.
Roemoeng kaloewàra, Makas., 1846.
Roemoet, Alf. Z. Cer., 2363.
Roempéasa, Alf. Min. Bant, 379.
Roempija, Boeg., 2289.
Roempoeïk bantò, Minangk., 2585.
BAD boeloeöëh-boeloeëh, Minangk.,
J
Roempoeïk sambaoe, Minangk., 1258.
Boere soentiëng poetiëh, Minangk.,

Roempoen, Atjeh, 1899.

Roempoet angin, Mal. Batav., 3213.
Roempoet aoer-aoer, Mal., 858.
Roempoet babi, Mal, 461.

Roempoet babi, Mal. Men, 3111.
Roempoet baja rasa, Mal. 575.
Roempoet banggala, Vulg. Mal, 2611.
Roempoet bawang, Mal., 1538.
Roempoet bëlangkas, Mal., 2334.
Roempoet bëtoeng, Mal., 1253.
Roempoet bilis djantan, Mal, 950.
Roempoet biring, Mal, 1749.

Roempoet boekoe boeloh, Mal., 1571.
Roempoet boeloe babi, Vule. Mal, 1544.
Roempoet boeloe mata, Vulg. Mal, 3213.
Roempoet boeloh-boeloh, Mal., 857.
Roempoet boetang, Mal, 1293, 2983.
Roempoet djanggoet adam, Mal, 2587.
Roempoet djanggoet ali, Mal, 2557.
Roempoet djanggoet baoeng, Mal., 2196.
Roempoet djanggoet harimaoe, Mal, 2511.
Roempoet djarang, Mal, 2094.
Roempoet djarang-djarang, Mal, 961.
Roempoet djaroem, Mal, 224.
Roempoet djoeloeng-djoeloeng,Mal,3112.
Roempoet ékor koeda, Mal, 3448.
Roempoet ékor tjari, Mal, 1906.
Roempoet fi, Mal. lim., 1853.

Roempoet gòrò-gòrò, Mal. Men., 1070.
Roempoet hidjaoe, Mal, 2613.
Roempoet indja, Mal., 2484. .
Roempoet kaki koeda, Mal. Amb, 1852.
Roempoet kantjing badjoe, Mal., 1968.
Roempoet këloeboeng, Mal, 2587.
Roempoet kèëloeboeng padi, Mal, 2558.
Roempoet këloeloet mêrah, Mal, 961.
Roempoet kèloeloet poetih, Mal, 3136.
Roempoet këmaloean, Mal., 2313.
Roempoet këmbang gros, Mal. Men, 1867.
Roempoet këörak nasi, Mal, 3438.
Roempoet kèrak nasi poetih, Mal, 2052.
Roempoet këras, Mal. Amb., 1259.
Roempoet kërbaoe, Mal, 1259.

| Roempoet kèëroeboeng, Mal, 2587.

Roempoet köroeboeng padi, Mal, 2558
Roempoet koeda, Mal. Batav., 1204.
Roempoet koeda, Mal. Tim, 21.
Roempoet koeda, Vulg. Mal, 2555.
Roempoet koembar, Mal., 3089.

Roempoet koempai, Mal, 2576.
Roempoet kolòtidi, Mal. Men, 1852,
Roempoet lari-lari, Mal., 3213.
Roempoet lidah ajam, Vulg. Mal, 3202.
Roempoet lidah djin, Mal, 1744.
Roempoet lidah lêmboe, Mal., 232.

Roempoet màni-màni sétan, Mal. Men., 535.

Roempoet mas, Vulg. Mal, 1765.
Roempoet mènsijang, Mal, 990.
Roempoet mérah, Mal. Men, 1766.
Roempoet moeka manis, Mal. Amb., 3448.

Roempoet oedang-oedang, Mal. Bengk., 441.

Roempoet oelar ari, Mal, 1298.
Roempoet padi, Mal. Men., 2987.
Roempoet padi boeroeng, Mal, 2577.
Roempoet païtan, Mal. Men, 861.
Roempoet para-para, Mal, 986.
Roempoet para-para bëtina, Mal, 959,
Roempoet pasir, Mal, 49.

Roempoet pöroet tikoes, Mal, 3082.
Roempoet pétjé, Mal. Men, 1257.
Roempoet pinang, Mal., 2196.
Roempoet pipit, Mal, 226.

Roempoet piso, Mal. Men, 3088,
Roempoet poeroen, Mal., 1540.
Roempoet poetih, Mal. Men, 1269.
Roempoet radja sari, Mal, 1054.
Roempoet ragi, Mal. Men., 1572.
Roempoet rijang-rijang, Mal., 252, 290.
Roempoet sambaoe, Mal, 1258.
Roempoet sandang, Mal., 1541.
Roempoet sarang boewaja, Mal, 2581.
Roempoet sarang pipit, Mal, 250.
Roempoet sarang toepai, Mal., 232.
Roempoet söboesoek, Mal, 523.
Roempoet sëmoetjoep, Mal, 960.
Roempoet siboewéh, Mal, 1745.
Roempoet siboewéh batoe, Mal, 2052.
Roempoet siboewéêh djantan, Mal, 1745.
Roempoet sikoe-sikoe, Mal, 2483, 3249.
Roempoet silat kaïn, Mal, 712.
Roempoet sisik naga, Mal, 529.
Roempoet soemboe, Mal, 980.
Roempoet soerai, Mal, 2194.
Roempoet soerat bëloekar, Mal, 2183.
Roempoet soesoer, Mal., 3200.
Roempoet soewasa, Mal, 1293.
Roempoet sòpi, Mal. Men, 77.
Roempoet sosapoe, Mal. Men, 3137, 3417.
Roempoet srigala, Mal. 1745.
Roempoet tahi babi, Mal, 3448.
Roempoet tahi kërbaoe, Mal, 1542.
Roempoet tahi sapi, Mal. Men., 875.
Roempoet takëédjo, Mal. Amb, 2313.
Roempoet

Roempoet tëki, Mal, 1969.

Roempoet tölor ikan, Mal., 2586.
Roempoet télor séntadoe, Mal, 2613.
Roempoet téëmbaga, Mal, 1906.
Roempoet tiga sari, Mal, 975.
Roempoet tjatok ajam, Mal, 560.
Roempoet tjöngkéring, Mal., 1745.
Roempoet tjinta-tjinta, Mal. Amb., 2690.
Roempoet tjoekoer kërbaoe, Mal, 994.
Roempoet tjoetjälan, Jav. Kr., 1541.
Roempoet toengkat ali, Mal., 2557.
Roempoet toeri, Mal, 823.

Roempoet wangi, Mal, 977.

Roempoet wötjoetjalan, Jav. Kr., 1541.
Roena, Alf. Boer, 1.

Roendoe, Soend., 1273.

Roendoen, Sas., 1552.

Roengkom, Atjeh, 1549.

tapak boeroeng, Mal., 232, 2334.

119

Roeöen, Alf. Oel., 1314.

Roepöng, Alf. Min. T. L., 1764.
Roepöt, Alf. Min. T. B., 1463.

| Roepöt, Alf. Min. T. L., 1507.
Roepöt, Alf. Min. T. S., 3273.
Roepët in taloen, Alf. Min. T. P., 1049.
Roepöt rintök, Alf. Min. T. L., 3273.
Roepòöt rintök, Alf. Min. T. P., 1507.
Roepöt tökèk, Alf. Min. T. P, 1437.
Roeris, Alf. Min. T. L., 114.
Roeroendoe, Alf. Min. T. B, 532.
Roeroeng-roeroeng, Boeg, Makas., 2114.
Roes, Madoer., 2986.
Roetoe-roetoe, Mal. Mol, Tern, 2439,
Roetoen, Alf. Asil, Hila, 1314,
Roewai gadjah, Mal, 1683.
Roewaj, Soend., 2666.

Roewaj tahoen, Soend., 2666.
Roewajan, Alf. Min. T. P., 1180.
Roewänjo, Alf. N. Laoet, 255.
Roewas igoeng, Bat, 1616.
Roewas-roewas, Mal, 1616.
Roewas-roewas djantan, Mal., 1041.
Roewé, Alf. N. O. Halm, 698.
Roewiran, Alf. Min. T. P., 2034.
Rofo-rofo, Enggano, 2504.

Rohèn mitèn, Alf. Boer., 962.
Roja, Alf. Min. T. L., 120.

Rojan, Alf. Min. Bent, T. P., 1180.
Ròkëm, Madoer., 1549.

Ròko, Daj. M., 1983.

Rom, Gajo, 2512.

Rom pëdeh, Gajo, 2512.

Rom poelot, Gajo, 2513.
Rom-taròman, Madoer., 2410.
Roman, Tenimbar, 1885.

Rombé, Alf. Tom, 887.

Romin, Atjeh, 475.

Rompò-rompò, Makas., 3383.
Ronaän, Kei, 847.

Rondang saboelan, Bat, 1678.
Rondang-rondang, Bat, 1339.
Ronjòkan,-O. Jav., 2967.

Rongos, Sas. 1352.

Rontan, Lamp., 2289.

Ronto, Alf. Min. Bant., 2346.

Ropeé, Sas, 1301.

Ròpisi, Makas., 392.

Ròräko, Alf. Halm., Mal. Men, Tern, 2505.
Roräkon, Alf. Min. Bant, 1162.
Roré, Alf. Halm, Tern, 3113.
Roriël, Babar, 602.

Roroemoe, Tern, 1783.

Ròròsan, Jav. Kr., 3011.

Ròsan, Jav. Kr., 3011.

Ròsan, Jav. Kr. D., 404.

Ros, Balin, Madoer. B, 2986.

Ròsi, Mal. Mol., 2986.

Ròsi mawar, Mal. Mol., 2986.

Ròsi mérah, Mal. Mol, 2986.

Ròsi pagar, Mal. Mol, 2986.

Ròsi poetih, Mal. Mol., 2986.

Ròsi tjina, Mal. Mol., 2986.
Ròta-ròtä, Tern, 780.

Rötan, Mal., Minangk., 539.

Ròtan ajör, Mal, Mal. Batav., 556.
Ròtan alija, Mal. Amb., 550.

Ròtan aloes, Mal. Men, 566,
Ròtan asam, Mal. Mol., 1013.
Ròtan bakaoe, Mal, 1025.

Ròtan batoe, Mal, 554.

Ròtan bilatoeng, Mal, 54l.
Ròtan boeboe, Mal. Amb, 1026.

Ròtan boeloe, Mal, 1028.
Ròtan boewah, Mal, 1019.
Ròtan dahan, Mal., 2750.
Ròtan dandan, Minangk., 541.
Ròtan djanang, Minangk., 1016.
Ròtan djawa, Mal. Mol, 565.
Rotan djörnang, Mal., 1016.
Ròtan gadjah, Mal, 2368.
Ròtan galang, Minangk., 553.
Rôtan galitiëk, Minangk., 548.
Ròtan gatah, Minangk., 546.
Ròtan gölang, Mal, 553, 1017.
Ròtan götah, Mal, 546.
Ròtan goenoeng, Mal, 547.
Ròtan hoenak, Minangk., 2750.
Ròtan itam, Mal. Mol, 1022,
Ròtan jaki, Mal. Men, 1550.
Ròtan kalapa, Mal. Amb., 1014,
Ròtan kawan, Mal. Mol, 543.
Ròtan körai, Mal, 1017.
Ròtan körtang, Mal., 2368.
Ròtan kikir, Mal, 561.

Ròtan kipas, Mal, 716.
Ròtan lilin, Mal, 555.

Ròtan manaoe, Mal, 557.
Ròtan mantji, Mal. Bengk., 557.
Ròtan mantjik, Minangk., 1550.
Ròtan moesang, Mal, 1564,
Ròtan oedang, Mal, 546.
Ròtan oenak, Mal, 2750.
Rotan oetan, Mal. Amb., 1550.

Saäköt, Alf. Min. T. B., 1808.
Saäng, Jav. Teg., Madoer., Sika, 2736.
Saäng boentok, Madoer., 2723.
Saäng pòtè, Madoer., 2736.

Saäng soelah, Jav. Teg., 2736.
Saäng tjölëng, Madoer., 2736.
Sabachai, N. Guin. Humb., 2458.
Sabang, Daj-, 994.

Sabhrang, Madoer. P., S., 1892.
Sabhrang balandha, Madoer. B, 2181.
Sabhrang kàdjoe, Madoer., 2181.
Sabhrang loepa, Madoer. S., 1892.
Sabhrang longgha, Madoer. P, S., 1892,
Sabhrang tönggang, Madoer. P., S., 2181.
Sabi, Bat. 493.

Sabija, Biman., 648.

Sabo, Balin., 2316.

Sabo djawa, Balin, 19.

Saboe, Madoer., 2316.

Saboe manèla, Madoer., 19.
Saboet, Bat, Mal, 1019.

Sabot, Tim., 2458.

Sabrang, Balin, 846.

Sabrang, Soend., 648.

Sabrang djawa, Balin, 3175.
Sabrang sawi, Balin. Kr., 2181,
Sadang, Jav., 1391.

Sadang, Minangk., Soend., 2088.
Sadangan, Soend., 3438.

Sadèng, Jav., 20858.

Sadina, Alf. W. Cer., 3313.
Sading, Jav., 2088.

Sadjöng, Jav., 611.

120

Ròtan radja, Mal, 563.

Rötan saboeïk, Minangk., 1019.
Ròtan saboet, Mal., 1019.
Ròtan sagò, Minangk., 560.
Ròtan sëga, Mal, 560.

Ròtan söga ajör, Mal, 559.
Ròtan söga haloes, Mal, 560.
Ròtan sëga kasar, Mal, 560.
Ròtan sömamboe, Mal, 563.
Ròtan sëmoet, Mal, 1967.
Ròötan söpat, Mal., 1018.
Ròtan sikèk, Minangk., 545.
Ròötan simamboe, Sum. W. K., 563,
Ròötan tahi ajam, Mal., 1021.
Ròtan tikoes, Mal., 1550.
Ròtan tjatjing, Vulg. Mal., 555.
Rôtan tjintjin, Vulg. Mal., 1017.
Rôtan tjoetjoer, Mal, 542.
Ròtan tjoetjoer minjak, Mal, 1015.
Ròtan toeboe, Mal. Mol, 1022.
Rôòtan toekas, Mal., 671.
Ròtan toeni, Mal. Amb., 1026.
Ròtan toeni daoen bösar, Mal. Amb., 1028.
Ròté, Alf. Min. T. B. T. S., 2362.
Roté, Gajo, 1789.

Rotnia, Sermata, 2289.
Ròwa-aròwa, Bonth, 3001.
Rowe, Salcijer, 2345.

Rowi, Alf. Min. T. P., 1512.
Rowistoe, Madoer. B., 228.

Rwi sisir, Balin, 456.

SD:

Sadoeri, Jav., 591.

Saèh, Soend., 507.

Safoet, Alf. Boer., 846.
Saga, Bat, Jav., Mal., Soend., 42.
Saga, Lamp. 2635.

Saga, Makas., Mal. Men, 3.
Saga areuj, Soend., 3.
Saga bötina, Mal, 3.
Saga bidji, Vulg. Mal, 3.
Saga dèngkol, Mal, 2506.
Saga djantan, Mal, 42.
Saga gadjah, Mal, 2759.
Saga hoetan, Mal, 42.
Saga kajoe, Mal, 42.
Saga köndèri, Mal, 3.
Saga leutik, Soend., 3.
Saga mamèntèng, Makas., 42.
Saga manis, O. Jav., 8.
Saga mas, Jav, 42.

| Saga molek, Mal, 2026.
Saga paja, Mal, 1029.
Saga pohon, Vulg. Mal., 42.
Saga tölik, Jav., 3.

Saga toentöng, Jav., 42.
Sagalong, Daj. Kat, 2443.
Sagawóé, Balin, 41.

Sagha, Madoer., 42.

Sagha baj, Madoer., 41.
Sagha nal, Kang, 42.
Sagin, Alf. Tom, 2361.
Sagò, Minangk., 42.

Sagò batinò, Minangk., 3.
Sagò djantan, Minangk., 42.

121

Sagoe, Vulg. Mal., 2289. Sakeè, Nias, 1818.

Sagoe badoeri, Mal. Men, 2289. Sakè, Soend., 1671.

Sagoe bèëlanda, Mal, 2188. Sakèk, Minangk., 111.

Sagoe doeri ròtan, Mal. Amb., 2288. Sakèk rambajan, Minangk., 3462.
Sagoe ihoer, Mal. Amb., 2290. Sàkëlaàti, Alf. N. O. Halm., 3332.
Sagoe makanaroe, Mal. Amb., 2287. Sakéta, Alf. Halm, Tern, 135.
Sagoe oetan, Mal. Amb, 2286. Sakéta, Alf. Min, 1941.
Sagoenggoe, Jav., 520. Sàkoe, Nias, 2289.

Saha, Biman., 2736. Sakoeï, Minangk., 3113.

Sahagi, Soend., 1692. Sakoeïh, Minangk., 3113.

Sahai, Alf. Min. Bant, 3465. Saksak, Balin, 3503.
Sahakèpo, Alf. Min. ‘Bent, 2659. Saksak, Sas., 2822.
Sahamoenté, Alf. Min, 643. Saksak mëmêëdi, Balin, 2967.
Sahamoenté, Alf. Min. Ponos., 646. Saksak tjina, Balin, 2967.
Sahang, Alf. Min. Bant, 2285. Sala, Alf. Asil, Hila, Z. Cer., 1555, 1987.
Sahang, Alf. Min. Bent, 2089. Sala, Alf. Min. Bent., Tonsaw., 2157.
Sahang, Daj. Z. O. Born, Mal. Bandj., 648, 2736. Sàlà; Boeg., Makas., Minangk., 3546.
Sahang roebit, Daj. 4. O. Born, 653. Sala hahoe, Alf. Z. Cer., 1555.
Sahang salija, Daj. Z. O. Born., 2736. Sala hatoe, Alf. Z. Cer., 1992.
Sahangi, Alf. Min. Ponos., 3025. Sala oe padihö, Sangi, 1354.
Sahat-sahat, Bat, 111. Sala poeti, Alf. Z. Cer, 1555.
Saïm, Tim., 2666. Sala pôlot, Alf. Z. Cer, 1988.
Saja, Atjeh, 162. Sàlà rimboò, Minangk., 3547.
Saja, N. Guin. Roemb., 2382, Sàlà-sàlà, Boeg., Makas., 513.
Saja, Tim. 2637. Salaäl, Alf. Z. Cer., 760.

Sajà baké, Tern, 1695. Salab, Alf. Min. T. P., 3012.
Sajà bali djaga, Tern, 1795. Salaboelan, Bat. Dair., 1526.
Sajà dodopòla, Tern, 1969. Saladah, Soend., 1972.

Sajà kasitêla, Alf. N. O. Halm, 2641. Saladah bòokor, Soend., 1972.
Sajà kastéla, Tern, 2641. Saladah tjaj, Soend., 2411.

Sajà magoetèeló, Term, 824. Saladah tjaj gödè, Soend., 2411.
Sajà màni, Tern, 1914. Saladah tjaj leutik, Soend., 2411.
Sajà manoeroe, Tern, 1938. Salah lakoe, Mal. 779.

Sajà matahari, Tern, 1752. Sàlak, Balin, Jav., Madoer., Mal., Soend., 3546.
Sajà ngali-ngali, Tern, 1795. Sàlak oelar, Sum. W. K., 3547.
Saja tjina, Tern, 534. Salakal, Alf. Amb., 760.

Saja wangé konòrà, Tern., 2641. Salal, Alf. Sap, 1555.

Sajawoe, Mal. Men, Tern, 1122, Salam, Jav., Madoer., Mal, Soend., 1346.
Sajoer babi, Vulg. Mal, 3448. Salam alas, Jav. Ng, 1319.
Sajoer oedang, Vulg. Mal, 184. Salam andjing, Soend., 2861.
Sajoha, Alf. Min. Bant, 1899. Salam bàdak, Soend., 1341.
Sajor, Alf. Min. T. L., T. P, 1899. Salam gòde, Soend., 1323.

Sajor ajam, Mal. Amb., 691. Salam wana, Jav. Kr., 1319.
Sajor boelan, Mal. Tim, 2748. Salam watoe, Jav., 1346.

Sajor kalapa, Mal. Mol, 962. Salamoeli, Mal. Amb., 882.
Sajor kambing, Mal. Mol, 2855. Salaol, Alf. N. Laoet., 1555.
Sajor kangkoeng, Mal. Mol., 1899. Salaon, Bat. 1885.

Sajor kèlor, Mal. Men, 2345. Salaot, Alf. Min. Tonsaw., 3088.
Sajor lilin, Mal. Men., 3010. Salapia, Alf. Z. Cer., 1314.

Sajor moeka manis, Mal. Amb., 1268. Salaroet, Madoer. B, 2188.
Sajor morsègoe, Mal. Amb, 3365. Salasè, Madoer., 2474.

Sajor pahit, Mal. Mol., 2796. Salasêjan, Madoer., 764.

Sajor pakoe, Mal. Mol., 368. Salasih, Soend., 2474.

Sajor poetih, Mal. Amb, 2748. Salasih’ bòdas, Soend., 2474.
Sajor radja, Mal. Mol, 962. Salasih woengoe, Soend., 2477.
Sajor tatanaman, Mal. Men., 816. Salatò, Alf. Har., 1555.

Sajor tjina, Mal. Tim, 3145. Salatri, Soend., 579.

Sajor wàsa, Mal. Amb., 1523. Salawei, Alf. Min. T. P., 49.
Sakal, Alf. Amb, Oel., 217. Salé, Alf. Har., 835.

Sakalak, Jav., 2801. Salé ané, Alf. Z. Cer., 835.
Sakam, Minangk., 278. Saléa, Mal. Amb., 835.

Sakar sading, Mal, 3438. Salöboeng kérò, Alf. Min. Tonsaw., 838.
Sakat, Mal, 111. Salëboeng méha, Alf. Min. Tonsaw., 544.
Sakat bawang, Mal, 23. | Salékat, Mal. Batav., 3354.

Sakat bëölimbi, Mal, 3329. Salèmpat, Soend., 3061.

Sakat gadjah, Mal, 215. | Salèmpat toelis, Soend., 3062.
Sakat kölémbai, Mal., 1056. Salèpör, Banda, 2565.

Sakat lidah boewaja, Mal, 2467. Saligoeri, Minangk., 3138.
Sakat oebat köpijaloe, Mal, 23. Salijara, Soend., 1984.

Sakat oelar, Mal., 3038. Salijèrè, Soend., 1984.

Sakat rambai koewaoe, Mal., 3462. Salimata, Alf. Min. Tonsaw., 229.
Sakat riboe-riboe, Mal, 1173. Salimbaàta, Alf. Min, 229.
Sakat toelang oelar, Mal, 832. Salimbatoek, Bat, 22.

122

Salimöng, Atjeh, 379.

Salimoeli, Alf. Halm, Tern., 882.
Salingkawoeng, Alf. Min. T. L., 3501.
Salinsa, Alf. Min. T. S., 426,
Salintjawoeng, Alf. Min. T. P., 3501.
Salintjawoeng i lawànan, Alf. Min. T. P., 146.
Salintjawoeng in dékat, Alf. Min. TP, 1.
Salintjawoeng koelò, Alf. Min. T. P., 3337.
Salira, Soend., 25.

Salisa, Alf. Oel, Z. Cer., 3313.

Salo bòboedò, Tern, 1036.

Salò gòrò, Tern, 3131.

Salòda, Boeg, 2601.

Saloebi, Bat. Mand, 3545.

Saloebòta, Alf. N. O. Halm, 831.

Salòhot, Bat, 224.

Samak, Mal, 1314.

Samak boekit, Mal, 1344.

Samak darat, Mal. 1348.

Samak djantan, Mal., 2905.

Samak paja, Mal. 1328.

Samak poeloet, Mal, 1350.

Samak sörai, Mal, 1338.

Samak tebëraoe, Mal, 1333.

Samaàka, Alf. Boer, Halm., Min. I. B, Z. Cer.,

Samaàka wiwang, Alf. Min. T. S,,
Samaki, Alf. Min. T. P., 3356.
Samal, Alf. Amb., Oel., 2409.
Samamboe, Bat, 563.
Samangka, Madoer., Mal. Men, Soend., 784.
Samangka arab, Madoer., 784.
Samangka balandha, Madoer., 933.
Samangka dhadhoe, Madoer., 784.
Samangka kòtjor, Madoer., 784.
Samangkò, Minangk., 784.

Samar, Alf. Amb, Oel., 2409.

Samara kòhè, Alf. Min. Bant, 1765.
Samaràäka, N. Guin. Noemf., 784.
Samaran, Alf. Min, 871.

Samarang, Alf. Min, 871.

Samarang kètè, Alf. Min. T. P., 871.
Samarang lèmè, Alf. Min. T. P, 871.
Samarantok, Madoer. S., 3148.
Samaàté, Alf. Min. Bant., 2112.

Samàtóé hóégété, Alf. Min. Bant, 2112.
Samaàté pandara, Alf. Min. Bant, 2112.
Samba, Nias, 1315.

Samba hia, Nias, 493.

Sambaboe, Daj. Z. O. Born, 648.
Sambai, Daj. Z. O. Born, 2719.
Sambako, N. Guin. Noemf., 2458.
Sambalik angin, Mal. 4. O. Born, 2151.
Sambang darah, Mal. Batav., 1415.
Sambang tjòlok, Jav., 2847.
Sambaoe, Mal., Minangk., 1258.
Sambaramèntoe, Makas., 3148.
Sambójan, Alf. Min. T. P., 2471.
Sambi, Balin, Biman., Jav., 3067.
Sambiki, Alf. N. O. Halm., Mal. Men, 1973.
Sambiring, Alf. Min. Bent., 3139.
Sambiring, Alf. Min. T. L., 3140.
Sambiring rintëk, Alf. Min. T. L., 7òl.
Sambiring söla, Alf. Min. T. L., 1361.
Sambit, Alf. Min. Tonsaw., 457.

Sambit disik, Alf. Min. Tonsaw., 1969.
Samblaka, Daj. Kat 218.
Sambloeng, Balin, 193, 3076.

Sambò, Bat, 1258.

Sambòdja, Jav., 2787.
Samboeboehon, Bat, 2443.
Samboeëng, Minangk., 3448.

Samboeng toelang, Balin, 750.
Samboeta, Boeg., Makas., 1414.
Samè, Alf. Min. Ponos., 2126.
Samé, Alf. N. O. Halm., Mal. Men, Tern, 3356.
Samih, Balin, 2089.

Samir, Balin. Kr., 2089.
Samòdja, Bat, 506.

Samòdja, Soend., 2787.
Samoelóé, Alf. W. Cer., 1595,
Samoenté, Alf. Min, 1914,
Samowan, Balin, 1117.
Samowan djaé, Balin., 1117.
Samowan nasi, Balin, 1117.
Samowan samboek, Balin, 1117.
Sampak, Balin, 2107.
Sampaka, Alf. Min, Z. Cer., 2295.
Sampakang, Sangi, 2295.
Sampang, Jav., 1400, 1402.
Sampang, Soend., 562.

Sampar wali, Balin, 3148.
Sampar wantoe, Balin, 3148.
Samparantoe, Jav., 2405.
Samparantoe, Soend., 3148.
Sampeu, Soend., 2181.

Sampeu amis, Soend., 2181.
Sampeu bögog, Soend., 2181.
Sampeu bènèr, Soend., 2181.
Sampen beureum, Soend., 2181.
Sampeu bòdas, Soend., 2181.
Sampeu dangdeur, Soend., 2181.
Sampeu djagrëng, Soend., 2181.
Sampeu gading, Soend., 2181.
Sampeu kötan, Soend., 2181.
Sampië, Minangk., 322.
Sampinit, Alf. Min. T. L., 532.
Sampinit rintök, Alf. Min. T. L., 533.
Sampinoer, Bat, 1010.
Sampòra, Soend., 550.

Samwan, Balin, 1117.

Samwan djaé, Balin, 1117.
Samwan nasi, Balin, 1117.
Samwan samboek, Balin, 1117.
Sana, Jav., Lamp., Sas, 2883.
Sana kapoer, Jav., 2853.

Sana kèling, Jav., 1030.

Sana kömbang, Jav., 2853.
Sanam, Minangk., 1885.

Sandat, Balin, Sas, 601, 3403.
Sandat alas, Balin, 2802.
Sandat gawah, Sas., 2502.
Sandat kananga, Balin, 601.
Sandat mömèëdi, Balin, 2800.
Sandat wangsa, Balin, 601.
Sandja-sandja, Balin, 2319.
Sandoedoek, Bat. 2222.

Sané, Wetar, 1892.

Sané-sané, Bat. 2427.

Sanèk, Madoer., 642.

Sanènêem, N. Guin. Noemf., 2460.
Sang, Sas., Sika, Solor, 2736.
Sànga, Boeg., Makas., 3878.
Sangari, Biman., 3473.

Sangga goeri, Sas., 3138.
Sangga langit, Mal. Batav., Soend., 692.
Sangga loetoeng, Mal, 2441.
Sangga loetoeng djantan, Mal, 2448,
Sangga loetoeng hitam, Mal, 746.
Sanggalong, Daj. Kat, 2443.
Sanggar, Bat, 251.
Sanggé-sanggé, Bat. 229.
Sanggoegoe, Mal. Batav., 520.
Sanggoelèra, Alf. Tom, 379.
Sangi, Alf. Min. T. L., 1161.

Sangir langit, Mal. Batav., 692.
Sangkâra maàta, Makas., 457.
Sangkaâri, Alf. N. O. Halm, 787.
Sangkawa, N. Guin. Noemf., 2382.
Sangkè, Daj. Z. O. Born, Saleijer,
Sangkè, Sum. W. K., 1822.
Sangkèt, Alf. Min. ï. L., T. P., 1808.
Sangket in tjoentoeng, Af. Min. T. P., 1808.
Sangkèt-sangkèt, Balin., Jav., 2781.
Sangkètan, Jav., 2781.

Sangkèêtan rambat, Jav., 24,
Sangklàpa, Vulg. Mal., 1604.
Sangkongan, Alf. Min. T. B, T.L, T. S.,
Sangkowang, Mal. 4. O. Born, 2532.
Sanglir, O. Jav., 1613.
Sangò-sangò, Boeg, Makas.,
Sangoe, Mal, 1694.
Sangsàlan, Alf. Min. T. P.,
Sangsilë, Mal. Bengk., 665.
Sangsit, Balin, 847.
Sanintën, Soend., 693.
Sanintèn sabrang, Soend.,
Santagoeri, Sas, 3138.
Santëén, O. Jav., 2450.
Santènan, Jav., 1914.
Santi, Alf. Min. T. L., 1960.
Santi, Alf. Min. T. S., 2509.
Santigi, Boeg., Makas., 2636.
Santigi rómang, Bonth, 2791.

Santò, Minangk., 2458.

Santoel, Mal. Batav., 3027.

Santoen, Jav. Kr. D., 3396.

Sàoe manilà, Makas., 19.

Saoe masarawèt, Alf. Min. T. L., 3464.
Saoe méa, Alf. Min. T. L., 1976.

Saoe poeti, Alf. Min. T. L., 3464.

Saoe röndai, Alf. Min. T. L., 3464.
Saoe rintëk, Alf. Min. T. L., 1976.
Saoe sëla, Alf. Min. T. L., 3464.
Saoe watoe, Alf. Min. T. L., T.
Saoeheun, Soend., 2552.
Saoeheun bàadak, Soend., 2582.
Saoeheun beurit, Soend., 712.
Saoemé, Alf. Min. T. P., 111.
Saoemeé im batoe, Alf. Min. T.
Saoeng, Soend., 1566.
Saoeng Eee, Soend.,
Saoet, Alf. Min. 1 2361.
Saoet né St. AE Min. T. L., 2359.
Saoetan, Sum. W. K., 2332.

Sapa, Bat, 464.

Sapai oewëk, Atjeh, 2441.
Sapaléné, Alf. Amb., 601.

Sapalin, Alf. Har., Z. Cer., 601.
Sapang, Alf. Min. ‘Tonsaw., 115.
Sàpang, Makas., Minangk., 535.

Sapar, Alf. Amb, 562.

Saparantoe, Jav., 3148.

1318.

2471.

1694,

958.

932.

S., 1976.

P., 2778.

1569.

Saparantok, Madoer., 3148.
Sapatané, Alf. Asil, Hila, 2565.
Sapè, Minangk., 132 52.

Sapè bawa, Makas., 434.

Sapè gadang, Minangk., 2125.

Sapè lajang-lajang, Minangk., 2130.
Sapèê oedang, Minangk., 2134.

Sapè sala, Boeg, 434.
Sapèh, Madoer., 2831.
Sapêh radjha, Madoer.,
Sapèn, Jar, 2674.
Sapöt koelò, Af" Min Te BS
Sapöt makènté, Alf. Min. T.
Sapöt poeti, Alf. Min. T.L, 655.
Sapët woering, Alf. Min. T.L, 2256

1253.

Ze
2256.

123

Sapia, Alf. Z. Cer., 1314.

Sapijang, Midd. Sum., 1987.
Sapili, Alf. Tom, 135.
Sàpiri, Makas., 135.

Sapoe, Kisar, 787.

Sapoe halaman, Mal., 3138.

Sapoetan, Alf. Min. T. B, T. L., 86.

Sapoetan kawok, Alf. Min. 1. L., 1401,
Sapot, Bat, 1352.

Sapota, Bonth, 155.

Saprantoe, Jav., 3148.

Sarab, Alf. Min. T. P., 3012.
Saradan, Jav., 1548.

Saradan kajoe, Jav., 1547.

Sarai, Minangk., 229.

Sarait, Alf. Min. T. S., 3088.
Saraj, Soend., 673.

Sàràmoenté, Alf. Min., Makas., 643.
Saramoeté, Alf. Min. Tonsaws 643.

Sarang, Alf. Min. T. B. 2089.
Sarang banoewa, Bat, 232.
Sarang pipit, Mal, 250.

Sarang poenei, Mal, 1086.
Sarang toepai, Mal, 232.
Sarangan, Jav., 693.

Sarangò, Nias, ‘22.

Sarap, Madoer., 3180, 3447.

Sarap alas, Jav., 828.

Sarap nor-nor, Madoer., 2028.
Sarapsap, Alf. Min. T. B, 1454, 1506.
Sarapsap söla, Alf. Min. T. B, 1458.
Sarasäti, Jav., 222.

Saraw, Alf. Min. de Det el BE (DIP
Sarawès, Alf. Min. Bent, 3088.
Sarawèt, Alf. Min. T. L., 3088.
Sarawet, Alf. Min. I. S., 3465.
Sardak, Lamp. 455.

Saré, Alf. Z. Cer., 835.
Saré, Daj., Makas., Mal. Amb.,
Sàarè ambong, Makas., 228.
Saröng, Alf. Min. Tonsaw., 2089.
Sarèngsèng, Soend, 2560.
Sarètak, Daj. B, Kat., 2661.
Sareuni, Soend., 1006.

Sari boemi, Mal, 1757.

Sari koening, Balin. Semb., 5.
Sari konta, Balin, 5.
Sari moedjari, Mal,
Sari-sari, Nias, 3185.
Sarik mëndjari, Sum. W.
Sarikaja, Daj., Soend., 247.
Sarimbâäta, Alf. Min, 229.
Sarimbàta i riping, Alf. Min. ee
Sarimbaàta rintëk, Alf. Min. T.
Sarimbaàta söla, Alf. Min. T. L,
Sarindan, Bat, 2096.
Sarisa, Alf. Oel., Z. Cer.,
Sarkadja, Madoer. B., P.,
Sarmé-sarmé, Bat, 2751.
Saroekajat, Alf. Min. Tonsaw.,
Saroemeé, Biman., 2683.
Saroenai, Minangk., 3501.
Saroenèn, Jav., 3212.
Saroenèn, O. Jav., 3500.
Saroenèn walang, Jav, 3201.
Saroeni, Balin, Jav., Soend., 3501.
Saroeni ajör, Vulg. Mal, 3502.
Saroeni goenoeng, Soend., 3501.
Saroeni tjina, Mal. Mol., 3503.
Saroeni walanda, Soend., 750.
Saroeni walanda beureum, Soend.,
Saroeni walanda bòdas, Soend.,
Saroeni

229.

1614.

K., 1614.

Vi.

3313.
247.

1483,

Ls 2
… 2497

750.
walanda kònèng, Soend., 750.

94,

750

124

Saroeni walanda tambaga, Soend., 750. Söbot, Tim, 2458.

Saroepàpa, Alf. Min.T. L., Tonsaw, TP, TS, 2662. | Söbrang, Sas. 846.

Saroepàpa sajor, Alf. Min. T. TE T. P., 1899. | Södah, Jav. Kr., 2717.
Saroepàäpang, Alf. Min. T. L, 2662. Södöp, Alf. Min. T. S., 3556.
Saroerangei, Alf. Min. T. P., ‘2984. Södöp malöm, Jav., Mal. Batav., Soend., 2806.
Sàsà, Alf. Min. Bant, 2460. Sëdëöp poeti, Alf. Min. T. S., 3556.
Sàsah, Soend., 3268. Södöp roendang, Alf. Min. T. S., 3556.
Sàsah’ bàdak, Soend., 3268. Södingin, Mal, 519.

Sàsah goenoeng, Soend., 3268. Sèdingin hoetan, Mal., 2574.
Sàsah lömboet, Soend., 12. Södoewajah, Mal, 3518.

Sasaïr kètóé, Alf Min. T. P., 1943. Séë, Alf. Min. Tonsaw., 2361.
Sasamaròn, Alf. Min. T. L., 871. Sèé, Balin. 229.

Sasampajan, Soend., 1966. Söga, Mal. 560.

Sasangkongan, Alf. Min. T. L., 3141. Sègang, Soend., 191.
Sasangkongan lèwò, Alf. Min. T. L., 336. Sögawe, Jav:, 4.

Sasangkongan rèndai, Alf. Min. T, L., 2471. Sògèl, Soend., 3519.
Sasangkongan rintök, Alf. Min. T. D 2471. | Sögèrat, O. Jav., 2319.
Sasapötön, Alf. Min. T. L., 1506. Sèéglawan, Alf. Boer., 42.
Sasapötön söla, Alf. Min. T. L., 1502. Sögò, Mal. Pal, 560.

Sasating, Daj. 4. O. Born, 679. Sègoeng, Soend., 2639.

Sasawó, Alf. Asil, Hila, N. Laoet, Sap., 493. Séha, Alf. Min. Bant., 2343.
Sasawêja, Alf. Z. Cer., 493, Söhé, Balin. Semb., 229.
Sasawèn, Alf. Z. Cer., 493. Séhi, Alf. Amb., Har., Hila, Z. Cer., 3556.
Sasawi, Balin, Minangk., Soend., 493. Séhi lala, Alf. Amb., Har., Hila, Z. Cer., 3553.
Sasawi bòdas, Soend., 3145. Séhil, Alf. N. Laoet, Sap., 3556.
Sasawi leuweung, Soend., 1723. Séhil’ lalal, Alf. N. Laoet, Sap., 3553.
Sat lòtong, Madoer., 90. Sèho, Mal. Men., Tern., 322.

Sat lòtong pòtè, Madoer., 90. Sèho jaki, Mal. Men, 674.

Sata, Jav. Kr., 2458. Sëkam boelan, Mal., 1698.
Satarip, Alf. Min. T. P., 30858. Sëkam mêérah, Mal, 278.

Sati, Nias, 3309. Sökang, Balin, 820.

Satoeloe, Makas., 3027. Sökar dangan, Jav., 3438.

Sawa, Alf. Min. T. L., 210. Sëökar djalak, Jav., 531.

Sawa, Jav., 1274. Sökar kömoening, Balin. Kr., 601.
Sawang, Daj., 884. Sökar pötak, Jav. Kr, 2935.
Sawè, Madoer. S., 2181. Sökar pòtê, Madoer., 2937, 2035.
Sawèl, Alf. Har., 493. Sëkar sapèn, Jav., 2674.

Sawi, Jav., 493. Sökati lima, Mal. 13.

Sawi, Madoer. B., P., 2181. Sökawang, Mal. Pal., 3124.

Sawi alas, Jav., 494. Söké, Atjeh, 2557.

Sawi tögal, Mal. Batav., 1268. Sëkó poeloet, Atjch, 2569.
Sawi-sawi, Mal, 493. Söké tikar, Atjch, 2565.

Sawo, Jav., Mal, Soend., 2316. Sökèdoedoek, Mal. Bengk., 2222.
Sawo djawa, Jav. Ng, 2316. Sökëndal, Mal, 879.

Sawo djawi, Jav. Kr., 2316. Sököntoet, Mal, 2533.

Sawo hoetan, Mal., 2596. Sékoe, Alf. W. Cer., 3556.

Sawo londa, dans 19. Sökoeï, Mal, 3113.

Sawo manila, Jav., Mal., Soend., 19. Sökoel, Soend., 3113.

Sawo tjina, Vulg. Mal, 19 Sela, Alf. Min. T. B. 5381.
Sawoekow, Alf. Min. T. L., 1461. Sölada, Vulg. Mal. 1972.

Sbija, Sas. 648. Sèölada ajör, Vulg. Mal., 2411.
Sbija kèdi, Sas, 653. Sëladri, Mal. Batav., 270.

Sbita, Balin, 437. Sölaköt, O. Jav., 752.

Sè- -salasèjan, Madoer., 2511. Sélang, Jav., 80.

Séa, Alf. Min. Bent, T. S., 2343. Sölapan, Lamp., 1583.

Séa, Alf. Min. T. P, 2162. Sèlaroe, Tenimbar, 3550.

Sèbasa, Mal, 1648, 3098. Sölaséh, Mal., 2474.

Söbasa batoe, Mal., 807. Sölaséh ajör, Vulg. Mal, 238.
Söbasa djantan, Mal, 274. Sëölasèh banjoe, Mal, 46.
Sëöbasa hitam, Mal, 272. | Sölaséh djöragêh, Mal, 2051.
Söbasa minjak, Mal, 272. Sèlaséh doelang, Mal, 2474.
Söbasa nipis koelit, Mal., 272. Sölaséh hoetan, Mal, 1868, 3219.
Söbasa nipis koelit bötina, Mal, 274. | Sèlaséh kömangi, Mal, 2477.
Söbasa nipis koelit poetih, Mal, 251. | Sölaséh padang, Mal., 2051.
Söbè, Soend., 630. Sëölaséh poetih, Mal, 2474.
Söbè beureum, Soend., 630. Sëlasi, Mal, 2474.

Söbè kònèng, Soend., 630. Sölasih, Jav., 2474.

Söbéh, Mal, 630. Sölasih irèng, Jav., 2474.
Söbija, Sas, 648. Sölasihan, Jav., 764.

Sèboe, Kisar, 784. Sölaton, O. Jav., 1563.

Séboe, N. Guin. 4 R., 160. Sölömbar, Mal, 2822.
Söboeroe, Mal, 1677. Sölgoeri, Mal, 3138.
Söboesoek, Mal, 687. Sölgoeri bètina, Mal, 3138.

Sölgoeri djantan, Mal, 5138.
Sëlimöng, Atjeh, 379.

Sëlimpat, Mal, 2745.

Sèëlimpat ajër, Mal, 105.
Sölmèlè, Tim, 2683.

Sèlò, Alf. Min. T. L., 2157.

Sèlo, O. Jav., 936.

Sèlò in taloen, Alf. Min. T. L., 912.
Sëloedang pinang, Mal., 2630,
Sëloemar, Mal, 1930.

Söloemar lanang, Midd. Sum, 1930.
Sëöloemar poetih, Midd. Sum., 1930.
Söloemeèlëk, Rotin., 2683.
Söloepan, Sum. W. K., 1938.
Sëloewang, Mal, 2072.
Sém-asöman, Madoer., 3005.
Sömaga, Balin, 758.

Sèmak, Jav., 1133.

Sömaka, Alf. Min. T. S., 784,
Sömaloe, Mal, 2313.
Sèmamboe, Mal., 563.
Sömanga, Atjeh, 601.
Sömanggèn, Jav., 2606.
Sëmanggi, Jav., 1856.
Sömanggi, O. Jav., 2523.
Sëmanggi goenoeng, Jav., 185
Sëmanggi goenoeng, O0. Jav.,
Sömangka, Balin, Mal, 784.
Sömangka bölanda, Vulg. Mal, 933.
Sémar kantong, Jav., 2435.

Sömar maboek, Jav., 1164.

Sëmar mèöndëöm, Jav., 1164.
Sëmaram, Mal, 2625.

Sömbalik até, Sas, 1765.

Sömbër, Alf. Min. T. P., 1076.
Sëmbhoeng, Madoer., 3446.
Sömbilat, Mal., 2959.

Sömbilat darat, Mal., 2959.
Sömbilat mérah, Mal, 526.
Sömbilat padang, Mal, 526.
Sömbilat papan, Mal, 526.
Sömbilat poetih, Mal., 2990.
Sömbir, Jav., 344.

Sömbòdja, Jav., 2787.

Sèmboekan, Jav., 2533.
Sèmboekan lömah, Jav., 248.

5.
2523a.

Sömboeng, Balin, Jav., Mal., Soend., 464, 3448.

Sömboeng awèweè, Soend., 464,
Sömboeng bima, Jav., 374.

Sémboeng dëdëk, Jav., 3446.
Sömboeng djago, Jav. Ng, 1547.
Sémboeng djantan, Mal, 1291.
Söémboeng gadjah, Mal. 49.
Sömboeng gantoeng, Balin, 470.
Sömboeng gödè, Jav., 3446.
Sémboeng gëli, Jav., 464.

Sömboeng gilang, Jav., 3446.
Sömboeng goela, Jav., 464.
Sémboeng goenoeng, Jav., 3446.
Sömboeng hoetan djantan, Mal, 512.
Sömboeng idjo, Jav., 1207.

Sömboeng köbo, Jav., 3448.
Sömboeng koeöek, Balin, 468.
Sémboeng koewanglot, Jav., 3446.
Sömboeng koowoek, O. Jav, 468, 3446.
Sémboeng koewoek gëdé, 0. Jav., 469.

Sömboeng koewoek poetih, O. Jav., 1547.

Sömboeng laläki, Soend., 465.
Sömboeng lànang, Jav., 526.
Sëmboeng lägi, Jav., 464.
Sémboeng mérah, Mal, 1096.
Sömboeng rambat, Balin., 470.
S&mboeng rèndètin, Balin, 3448.

125

Sömboeng sawoeng, Jav. Kr., 1847.
Sömboeng wanglot, Jav., 3446.
Söméëk, Madoer., O. Jav., 1133.
Séëmèër danta, Mal, 1924.
Sömilat, Mal., 2959.

Sëmilat darat, Mal., 2989.
Sëmilat mérah, Mal, 826.
Sömilat padang, Mal, 826.
Sëmilat papan, Mal, 826.
Sömilat poetih, Mal., 2990.
Söming, Balin, 1945.

Sömoòdja, Balin. Semb., 2787.
Sëmongka, Jav. Ng, 784.
Sömongka djingga, Jav., 784.
Sémongka gamong, Jav., 784.
Sömongka gringsing, Jav., 784.
Sémongka londa, Jav., 933.
Sömongka papàsan, Jav., 784.
Sëmpain, N. Guin. 4 R., 665.
Sëmpajang, Jav., 1400.

Sömpal, Alf. Min. T. P., 3042.
Sömpal rintëk, Alf. Min. T. P., 3042.
Söémpal söla, Alf. Min. T. P., 3042.
Sömpini, Sangi, 532.

Sömpodja, Sas., 2787.

Sömpoe, Jav., 1103, 1104.
Sömpoer, Soend., 1101.

Sömpoer batoe, Soend., 1103.
Sömpoer sègèl, Soend., 3519.
Sömpoer tjaj, Soend., 1103.
Sèmpol, Balin, Jav., 1740.
Sömpol, Madoer., 1464,

Sömprit, O. Jav., 454.

Söna, Mal, 2883.

Sönam, Atjeh, 1885.

Sönamaki, Mal, 680.

Söndara, Jav., 219.

Söndèan kökèntëlën, Alf. Min, 1899.
Söndëring, Mal, 1657.
Söndjoewang, Mal, 884.
Söndjoewang boekit, Mal., 1164,
Söndjoewang hidjaoe, Mal., 884.
Séndjoewang hoetan, Mal, 105, 282.
Söndjoewang hoetan djantan, Mal., 1165.
Söndjoewang mórah, Mal, 884.
Söndoedoek, Mal, 2222.
Söndoedoek ajör, Mal., 2204.
Söndoedoek akar, Mal, 2204.
Sëndoedoek gadjah, Mal, 144.
Sèndoedoek hoetan, Mal, 144.
Söndoedoek poetih, Mal, 2224.
Sëndoeroe, Koetei, 2222.
Sëndok-söndok, Mal, 1271,
Söngègèr, Balin, 820.
Söngganèn, Jav., 373.
Söngganèn, O. Jav., 2224a,
Sènggang, Soend., 191.

Sènggang bönör, Soend., 191.
Sènggang beureum, Soend., 193.
Sènggang mònjêt, Soend., 195.
Sènggang tjoetjoek, Soend., 194,
Sönggani, Jav., 2222.

Sönggaweé, O. Jav., Al.
Sèngghoeng, Madoer., 127.
Sönggoegoe, Mal, 820.
Sönggoenggoe, Jav., 820.
Söngkawa, Gajo, 834.
Söngkawang, Sum. W. K., 3124,
Sèngké, Tim, 1318.
Séngkoewang, Mal, 2532.
Séngkoewang kajoe, Mal. Pal, 1168.
Sòngò, Alf. Min. T. P, 2607.
Sèngon, Jav., 127.

Sèngon djawa, Jav., 127.
Sèngon landi, Jav. Kr., 121.
Sèngon laoet, Jav., 121.
Sèngon londa, Jav. Ng. 121.
Sèngon sabrang, Jav., 121.
Söngon wéwó, Jav., 2764.
Sönikir, Jav., 3291.

Sönoe, Jav., 2243.
Sönoepoelët, Sas, 3417.
Söntada, Mal, 2792.
Sòöntagi, Mal, 2785.

Sènté, Balin, Jav., Mal. Batav., 151.
Sèntè, Soend., 151.

Sèntè beureum, Soend., 1821.
Sèntè bòdas, Soend., 151.
Sòntè hèdjò, Soend., 151.
Sèntè hideung, Soend., 151.
Sènté idjo, Jav., 151.

Sènté iröng, Jav., 151.
Sèntóé poetih, Jav., 151.
Sènté woeloeng, Jav., 1821.
Söntigi, Jav., 2636.

Sènting, Jav., 1819.
Söntoel, Balin, 2531.

Sòöntoel, Balin, Jav., Mal, Soend., 3027.

Söntok, Madoer., 765.

Sëöntol, Madoer., 3027.
Söntolo, Jav, 1.

Söntòlong, Jav., 2750.

Söoi, Midd. Sum., 229.

Söp nana, Madoer., 1076.
Söpah poetri, Mal, 2639.
Söpampoelijò, Boeg, 534.
Sëpang, Boeg., Mal, Sas, 535.
Söpang poelijò, Boeg, 534.
Söpat, Djambi, Mal. Pal, 1352.
Söpat, Jav., 3509.

Söpat, O. Jav., 655.

Sèpë, Rotin., 535.

Söpökoe, Mal, 1782.
Söpit-söpit, Mal, 3111.
Sèpoe, Kisar, 784,

Söépoeléh, Mal, 2954.
Sëpoeloet, Lamp. 2513.
Söpoetih, Mal, 3150.
Söpoetih djantan, Mal, 3149
Söpoetih minjak, Mal, 3146.
Söpoetih sëndok, Mal, 3150.
Sòrai, Mal, 229.

Sërai boekit, Mal, 1575.
Sérai gadjah, Mal, 1575.
Sörai wangi, Lamp., 228.
Sëraikaja, Lamp. 247.
Söraja, Mal, 1823.

Söraja latoe, Mal, 3125.
Sèraja samak, Mal, 3128.
Söranaä, Gorom, 1987.
Sörapat, Mal., 2590.

Sëörapat djantan, Mal, 3413.
Sörapat hitam, Mal. W. Born, 3409.
Sörapat koening, Mal, 1717.
Sörapit, Mal, 2590.

Sërasa, Mal, 2717.

Söratah, Mal., 847.
Sörawèt, Alf. Min. T. L., 3088.
Sèrba bintang, Atjeh, 247.
Sörba rabsa, Atjeh, 246.
Sèrdak, Lamp. 455.
Sördang, Mal, 2085.
Sèördang batoe, Mal., 2090.
Sërè, Boeg., Madoer. P., S., 229.
Söré, Jav., Vulg. Mal., 229.
Sèrè, Madoer., 2717.

126

Sèrò alas, Madoer., 2744.

Sörè ambong, Boeg, 228.

Sèrè kònèng, Madoer., 2717.

Sòöróé mangat bi, Atjeh, 229.

Sèrò radèn, Madoer. P., 2717.

Sèrè radin, Madoer. S., 2717.

Sèrò tömò òrak, Madoer., 2717.

Sèrè tjölöng, Madoer., 2717.

Söröbsëh, O. Jav., 871.

Séréh, Gajo, 2717.

Sèrèh, Soend., 229.

Sèrèh goenoeng, Soend., 1575.
Sèrèkadja, Madoer. S., 247.

Söröp, Alf. Min. T. S., 3556.

Sëöröp poeti, Alf. Min. T. S., 3556.

Sörep roendang, Alf. Min. T. S., 3556.
Söröwoeng, Alf. Min, 705, 844.
Söröwoeng in taloen, Alf. Min. T. P., 842,
Söröwoeng koelò, Alf. Min. T. B, T. P., 705.
Sëröwoeng méa, Alf. Min. T. L., 844,
Söröwoeng ni sakit, Alf. Min T. B, 1005.
Söröwoeng poeti, Alf. Min T. L., T. S., 705.
Söröwoeng raindang, Alf. Min. T. P., 544.
Söröwoeng rangdang, Alf. Min. T. B, 844,
Sörèwoeng roendang, Alf. Min. T. S., 844,
Söri, Madoer. B, 229.

Sëörijan, Lamp. 702.

Söringan, Mal, 1552, 3406.

Seringan djantan, Mal, 1552.

Sörkaja, O. Jav., 247.

Sörodja, Mal, 2427.

Sërodja biroe, Mal., 2464,

Söroeleu, Gajo, 162.

Söroenai, Mal, 3501.

Söroenai darat, Mal., 3506.

Sëroenai laoet, Mal, 3501.

Sëroet, Jav., 3248.

Söroet tjina, Jav., 1208.

Sösa, Alf. Min., Sangi, 2460.

Sësabi, Lamp. 493.

Sëösapah, Sas., 1257.

Sösawi, Vulg. Mal., 493.

Sëésawi oetan, Vulg. Mal, 660.

Sësawi pasir, Vulg. Mal, 334.

Sësawi poetih, Vulg. Mal, 3145.

Sèsóé, Alf. N. O. Halm, 1987.

Sësöban, Balin. Kr., 2458.

Sèsègan, Mal. Batav., 2837.

Sösëla, Alf. Min. T. P., 735.

Sösélé, Alf. Cer., 3550.

Sösändok, Mal., 1271.

Sësöngéjan, Alf. Min. T. L., 2690.
Sösönting, Jav., 1819.

Sësèpang, Lamp., 442.

Sösöpang, Mal. Pal, 70.

Sösöpang oedjaoe, Lamp, 48.
Sösèpang soeloeh, Lamp. 442.
Sësöpanga, Alf. Min. T. S., 2096.

Sösöpit, Mal, 3111.

Sösösàän, Alf. Min. T. L., 1459.
Sësöwanoea, Alf. Min. T. L, T. P., T.S., 1387.
Sösöwanoea rintök, Alf. Min. T. L, 519.
Sösöwènan, Alf. Min. T. P., 2612.

Sösi boewàdja, Boeg., 1078.

Sèsi piring, Boeg, 1072.

Sösoek, Lamp. 162.

Sösoek katëkoek, Lamp. 162.

Sësoetra, Sas, 218.

Sötaka, Mal, 2785.

Sëtawar, Mal, 590.

Sötawar bëtina, Mal, 1562.

Sötawar djantan, Mal, 1561.

Sötawar gadjah, Mal, 1562.

Sëtawar hoetan, Mal, 1561.
Sötèbal, Mal., 2199.

Sèötigi, Jav., 2636.

Sötilo, Lamp. 1892.

Sötjang, Jav., Mal. Batav., Soend., 535.
Sètjang, Madoer., 535.

Sètjang Iëmboet, Soend., 536.
Sötoe, Mal, 1277.

Sötoel, Atjeh, 3027.

Sètoelang, Mal, 1389.
Sötoeng, Boeg, 3027.

Seuhang, Soend., 1434.
Seuheur, Soend., 263.

Seuheur bàdak, Soend., 265,
Seuheur bòdas, Soend., 263.
Seuheur mònjèt, Soend., 266.
Seupeuêëng, Atjeh, 535.
Seureuh, Soend., 2717.
Seureuh beureum, Soend., 2717.
Seureuh bòdas, Soend., ori.
Seureuh kònèng, Soend., 2728,
Seureuh leuweung, Soe ond, 2744.
Sèwèh, Loeboe, 2717.

Siambêk, Minangk., 1068.
Siangik, Minangk., 77.

Siangik mantjik, Minangk., 530.
Siangik padang, Minangk., 957.
Siangit, Mal, 77.

Sianik, Minangk., 77.

Sianik mantjik, Minangk., 530.
Sianik pàdang, Minangk., 987.
Sibagoeri, Bat, 3138.

Sibak lënga, Balin., 2335, 3368.
Sibak lönga das, Balin, 2107.
Sibalik angin, Bat, 2151.
Sibalik soempah, Bat, 3148.
Siban, Daj. W. Born, 2443.
Sibaroengoet, Minangk., 768.
Sibaroeweh, Minangk., 1586, 2851.
Sibasa, Mal, 1648.

Sibasa batoe, Mal, 507.
Sibasa djantan, Mal, 274.
Sibasa hitam, Mal, 272.
Sibasa minjak, Mal, 272.
Sibasa nipis koelit, Mal., 272.
Sibasa nipis koelit bötina, Mal., 274.
Sibasa nipis koelit poetih, Mal, 281.
Sibasò, Minangk., 1648.
Sibèloesoej, Midd. Sum, 3379.
Sibodak, Bat, 353.
Siboe-siboe, Tern, 953.
Siboeroe, Minangk., 1677.
Siboesoeëk, Minangk., 687.
Siboesoek, 'Mal., 687.

Siboewé, Bat, 1745.

Siboewéh, Mal, 1693, 1745.
Siboewéh api, Mal, 1717.
Siboewéh batoe, Mal, 2052.
Siboewéh djantan, Mal., 1745.
Sibola, Mal. Tim, 138.

Sibola oetan, Mal. Tim., 906.
Sidaboelan, Bat, 1526.
Sidagoeri, Bocg., Jav., 3138.
Sidagoeri lànang, Jav., 3135.
Sidagoeri wadon, Jav. "3138.
Sidagöri, Soend., 3138.

Sidagòri areuj, Soend., 1074.
Sidagòri awèweè, Soc end, 3135.
Sidagòri laläki, pe nd, 3138.
Sidawajah, Balin., Jav., 2452, 3518.
Sidingin, Minangk., 519.
Sidoekoeëng, Minangk., 2690.
Sigar gadjah, Sum. W. K., 3418.

127

Sigarégó, Bat, 847.

Sigaweé, Jav., 41.

Sigöntoet, Atjeh, 2533.
Sigeung, Soend., 2639.

Sigi, Kor, 2714.

Sigi-sigi, Mal. Batav., 630.
Sigoendoel, Mal., 2305.
Sihaobwoem, Loeboe, 191.
Sihasoer, Bat, 821.

Sihé, Kor., 2717.

Sihèrpoet, Bat, 2313.

Sihoepi, Bat, 2994.
Sihoerhoer, Bat, 847.

Sijaboe, Bol. Mong., 1122,
Sijafoe, Tern, 1122.

Sijahoe, Alf. Amb., Cer., 1122.
Sijahoel, Alf. N. Laoet, Sap., 1122.
Sijak=-sijak, Mal, 1084,
Sijak=-sijak djantan, Mal, 1084.
Sijak-sijak goenoeng, Mal, 2184,
Sijak-sijak rimba, Mal, 2184.
Sijal mönahoe, Mal, 1958, 2581.
Sijala, Bat, 196.

Sijala pandak, Bat., 202.
Sijalagoendi, Bat, 3473.
Sijalang, Mal. 1963.

Sijantan, Mal, 1914,

Sijantan djantan, Mal, 1916.
Sijantan hoetan, Mal., 2947.
Sijantan mérah, Mal, 1918,
Sijantan poetih, Mal, 1925.
Sijaoe, Alf. N. W. Halm., 1122.
Sijap, Balin, 194.

Sijap pèl sijap, Balin, 705.
Sijäpa, Boeg., 1114.

Sijapoe, Alf. N, O. Halm, 1122.
Sijaroem, Bat, 191.

Sijaroem loboe, Bat, 191.
Sijaroem na bolak, Bat, 193.
Sijèk-sijèk, Minangk., 1084.

Sika, Alf. N. O. Halm., 2289.
Sikadjoeïk, Minangk., 2313.
Sikadoedoeïk, Minangk., 2222.
Sikadoedoeïk äka, Minangk., 2204.
Sikadoedoeïk rimbò, Minangk., 2526.
Sikala, Bat, 196.

Sikam, Bat., 278.

Sikàpà, Makas., 1114.

Sikari, Balin, 1114.

Sikasap, Mal., 821.

Sikasok, Minangk., 821.

Sikatan, Jav., 1914.

Sikè-sikè rimbò, Minangk., 1574.
Sikölat, Atjch, 1314.

Sikèrpoet, Bat, 2313.

Siki, Alf. Amb, Oel., Mal. Amb., 2080.
Siki mérah, Mal. Amb, 2080.

Siki poetih, Mal. Amb., 2080.

Sikit, Kei, 322.

Sikoe këloewang, Mal., 3307.
Sikoe-sikoe, Mal, 2483, 3249.
Sikoeai, Minangk., 3113.
Sikoempai, Minangk., 2576.
Sikoentoet, Bat. 2533.

Sikong, Jav., 2181.

Sikor, Daj. Z. O. Born, 1951.

Siksik, Alf. Min. T. S., 1507.
Silagoendi, Minangk., 3473.
Silagoendi loempoeëh,
Silajoe, Sum. W. K., se
Silajoe badak, Sum. W. 3051.
Silajoe minjak, Sum. W. ed 2366.

Sijèk-sijèk goenoeëng, Minangk., 1575.

Minangk., 3473.

128

Silang, Alf. Min. Tonsaw., 1892.
Silanga, Atjeh, 601.
Silangkang, Bat, 576.

Sindoek, Jav., 3071.
Sindoer, Mal. Pal., 3147.
Sindoer poetat, Mal. Pal., 3147.

Silantam, Bat. Dair., 1697.
Silar, Alf. Min. T. B, T, P., 887.
Silastom, Bat, 531.
Silawana, Alf. Amb., 1957.
Sili, Soemba, 2961.

Siligoewi, Balin, 3138.
Silindjoewang, Bat, 584.
Siloek, Mal, 1633.

Siloewar, Soend., 54.
Silokan, Mal., 2473.

Sima, Boeg., Makas., 1217.
Simalakijan, Minangk., 918.
Simamboe, Sum. W. K., 563.
Simani, Minangk., 3055.
Simanih matò, Minangk., 2872.
Simaoeng, Minangk., 2575.

Simarihoer-ihoer ni asoe, Bat. 1722, 3406.

Simasam, Minangk., 310.

Simbar, Balin. Jav., Mal., 2114, 2822.
Simbar agoeng, Mal. W. Born, 2776.
Simbar badak, Mal. Bengk., 2126.
Simbar boeroeng, Mal, 65.

Simbar ködis, Balin, 65.

Simbar koebang, Mal. Pal., 2126.
Simbar lajangan, Mal, 2822. '
Simbar mêöndjangan, Balin, Jav., 2776.
Simbël, Alf. Min. 1. L, T. P., 2089.

Simböl im bolai, Alf. Min. T.L, T‚ P., 2043.

Simbölan, Alf. Min. T. B, 1425.
Simbèlan, Alf. Min. T. L., 3224,
Simboe koekoep, Midd. Sum, 2776.
Simboekan, Mal. Batav., 2533.
Simbolé, Alf. Min. Ponos., 1278.
Simisit, Atjeh, 2585.

Simoen, Bat, 934.

Simor bira-bira, Bat, 1006.
Simor bonang-bonang, Bat, 1947.
Simor dali-dali, Bat, 628.
Simor haloewang, Bat. Mand., 1149.
Simor làkop-làkop, Bat, 3342.
Simpajan oelar, Mal., 1711.
Simpeureum, Soend., 1559,
Simpeureum leutik, Soend., 1559.
Simpoer, Mal, 1101, 3519.
Simpoer ajör, Mal, 1103.
Simpoer boekit, Mal, 3520.
Simpoer djantan, Mal, 3520.
Simpoer hoetan, Mal, 3520.
Simpoer paja, Mal, 3522.
Simpoh, Mal., 1101, 3519.
Simpoh ajör, Mal, 1103.
Simpoh boekit, Mal, 3520.
Simpoh djantan, Mal, 3520.
Simpoh hoetan, Mal, 3520.
Simpoh paja, Mal., 3522.
Simpol, Madoer., 1464,

Sinagar, Soend., 2894,

Sinàahoe, Saleijer, 191.

Sinàoe, Makas., 191.

Sinàoe èdjà, Makas., 193.
Sinaoe katinting, Makas., 194,
Sinasa, Nias, 2557.

Sinawaà, Minangk., 2594.
Sinawah, Atjeh, 2394,

Sinawar, Mal., 2594.
Sindagoeri, Lamp. 3138.
Sindana, Tid. Born, 3029.
Sindara, Jav., 219.

Sindawar, Bat. Dair., 2994.
Sindi, Alf. Min. Tonsaw., 1172.

Sindoer ragis, Mal. Pal, 3147.
Sindoetan, Jav. Kr., 2604.
Singgoegoe, Balin, 820.
Singgolom, Bat. 538.
Singkawang, Minangk., 1823.
Singkè, Alf. Min, 1818.
Singkil, O. Jav., 2854.
Singkil, Jav., 2846.

| Singkil alas, Jav., 2854.

Singkir, Soend., 2511.
Singkoewang, Atjeh, 2532.
Singkojang, Alf. Min. Bent., 2741.
Singkong, Jav., 2181. ’
Singkoroe, Bat, 835.
Singkoroe batoe, Bat, 836.
Singon, Jav., 127.

Singon djawa, Jav., 127.
Sini-sini, Nias, 2477.

Siniha, Alf. N. O. Halm., 535.
Sinomaha, Alf. Min. Bant, 479.
Sintjè, Alf. Min. T. P., 1318.
Sintok, Jav., Mal., Soend., Sum. W.K, 765, 1986,
Sintok lantjang, Soend., 3225.
Sintok mèjong, Soend., 763.
Sintok mònjèt, Soend., 2072.
Sionang, Bat, 455.

Sipa, Sangi, 322.

Sipadas, Sum. W. K., 3556.
Sipadèh, Minangk., 3556.
Sipanggië-panggië, Minangk., S11.
Sipò-sipò tèdong, Boeg, 2755.
Sipodè, Bat, 3556.

Sipodèh, Minangk., 3556.
Sipoeloeïk, Minangk., 2513.
Sipoeloet, Bat, 2513.

Sipoet baploeng, Atjeh, 2782.
Sirada, Alf. Min. Bant, 887.
Sirambon, Bat 2751.

Sirang, Alf. Min, 1537.

Sirap, Mal. Bengk., 2313.

| Sirar, Alf. Min. T. L., T. S., 887.

Sirèh, Mal, 2717.

Sirèh ajër, Mal., 2733.

Sirèh béhas, Mal. Z. O. Born, 2717.

Sirèh djarönang, Mal. Z. O. Born, 2717.

en hidjaoe bèrtoelang hidjaoe, Mal,
2717.

Sirèh kaki mörapati, Mal, 2717.

Sirèh kadoek, Mal, 2740.

Sirèh kadoek hoetan, Mal, 2742.

Sirèh kaloeng, Mal, 2717.

Dn koening börtoelang mêérah, Mal,
2717.

Sirèh mêëlajoe, Mal, 2717.

Sirèh sambai, Mal. Z. O. Born, 2717.

Sirèh tjina, Mal, 2717.

Sirèh tawah, Mal. Z. O. Born, 2717.

Sirèn, Daj. Z. O. Born, 255.

Siri, Alf. Asil, Hila, 648.

Siri, Boeg., Makas., 584.

| Siri gading, Boeg., Makas., 1924,

Siriëh, Minangk., 2717.
Siriëh aïjö, Minangk., 2718.

\ Siriëg kadoeëk, Minangk., 2740.

Siriëh kadoeëk rimbò, Minangk., 2742.

‚ Siriëh karakok, Minangk., 2735.

Siriëh koeboeëng, Minangk., 2717.
Siriëh rimbò, Minangk., 72.

Sirih, Vulg. Mal, 2717.

Sirih andjing, Mal. Men, 2730.

Sirih dingin, Vulg. Mal, 2740.
Sirih goenoeng, Vulg. Mal, 2744.
Sirih hantoe, Vulg. Mal., 2733.
Sirih itam, Vulg. Mal, 2717.
Sirih koening, Vulg. Mal, 2717.
Sirih lélé, Mal. Men, 2718.
Sirih mérah, Vulg. Mal, 2717.
Sirih monjèt, Vulg. Mal, 2721.
Sirih oetan, Mal. Mol, 2732.
Sirih popar, Mal. Amb, 1483.
Sirih sétan, Mal. Mol., 2729.
Sirih soewanggi, Mal. Mol., 2729.
Sirih tanah, Mal. Mol., 2720.
Sirihalat, Alf. Z. Cer., 2551.
Sirikâdjà, Boeg, 247.
Sirikàdjà balanda, Boeg, 245.
Sirikàdjà lasò tèdong, Boeg, 246.
Sirikàdjà oesò, Boeg, 246.
Sirikadjà soesoe, Boeg, 246.
Sirikâja, Makas., 247.

Sirikaàja balanda, Makas., 245.
Sirikäàjà dòkè, Makas., 246.
Sirikàjà soesoe, Makas., 246.
Siroen, Atjeh, 1799.

Siroewèh, Minangk., 1774.
Sirôrop, Bat, 547.

Sisakil, Bat, 1948.

Sisangkil, Bat, Mand., 1948.
Sisi boewadja, Makas., 1075.
Sisi piring, Makas., 1072.
Sisidjoek, Atjeh, 519.

Sisik bötoek, Vulg. Mal, 3438.
Sisik naga, Bat. Mal, 529.
Sisir, Jav., 456.

Sitakò, Minangk., 2785.
Sitampoe, Sum. W. K., 801.
Sitapoeëng, Minangk., 572.
Sitarok, Minangk., 2127.
Sitawa, Minangk., 890.

Sitawar, Sum. W. K., 890.
Sitjantjang, Mal, Minangk., 3069.
Sitjèrèk, Minangk., 803.
Sitoedoe langit, Bat, 653.
Sitopoe, Bat. Mand., 501.

Siwi, Alf. Boer., 3556.

Siwok, Lamp. B. Ag, Pab., 2513.
Sladri, Balin, 270.

Slangking, Jav., 1183.

Slaséëh mêëhik, Balin. Semb., 2477.
Slasih, Balin., 2474.

Slasih jèh, Balin, 1878.

Slasih miïk, Balin, 2477.
Slasih tjëméng, Balin, 2474.
Slatoeng, Jav., 54l.

So, Jav., 1671.

Sobah, Jav., 1822.

Sòbök, Madoer., 3288.

Soean, Alf. Min. Ponos., 3011.
Soebak lènga, Balin, 2335, 3365.
Soebak lönga das, Balin, 2107.
Soebang-soebang, Bat, 3056.
Soebani, O0. Jav., 437.

Soebhja, Balin, 2353.

Soebita, Balin, 437.
Soebodak, Bat, 353.

Soeboeh, Sas, 2787.
Soebong-soebong, Mal. Bengk., 3056.
Soecha, Alf. Min. Tonsaw., 1671.
Soechoe, Nias, 3009.

Soechoer, Alf. Min. Tonsaw., 1951.
Soeda, Balin, Jav., 1116.
Soedamala, Balin, 2463.
Soedang, Makas., 455.

1

Nt)

Soedöng, Boeg, 455.

Soedji, Soend., 1164.

Soedoe-soedoe, Bat, Mal, Minangk., 1386.
Soega, Jav., 2635.

Soegi manaï, Boeg., Makas., 3446.
Soegi-soegi, Mal., Minangk., 1671.
Soeha, Alf. Min. Bent., 2310.

Soehat, Bat, 847.

Soeï in soeï, Alf. Min. T. L., T, P., 20.
Soeï in soeï in taloen, Alf. Min. T. L., T. P., 21.
Soeï in soeï koelò, Alf. Min. T. P., 3219.
Soeï in soeï lèwò, Alf. Min. T. L., T. P., 960.
Soejat, Alf. Min. Tonsaw., 2310.
Soeka, Alf. Min. T. B, T. L, T. P., 1671.
Soeka, Boeg., 2660.

Soeka doeka, Mal. Mol, 686.

Soeka ing kòkò, Alf. Min. T. L., 1603.
Soeköt bandjaran, Jav., 1430.
Soekëöt brabahan, Jav., 1259.
Soekëöt brambangan, Jav., 1538, 1543.
Soekët djagowan, Jav., 2578.
Soekët djampang, Jav., 1259.
Soekët djarëm, Jav., 1076.

Soekët domdòman, Jav., 224.
Soekët gantènan, O. Jav., 346la.
Soekèöt garëm, Jav., 1076.

Soekët grinting, Jav., 970.

Soekët kaladjana, Jav., 2580.
Soekët këbo, Jav., 1011.

Soeköt klabangan, O. Jav., 3438.
Soekët krömi, Jav., 692.

Soekët lamoeran, Jav., 2829.
Soekëöt lawat, Jav., 2277.

Soekët loelangan, Jav., 1541.
Soekët mërakan, Jav., 251.

Soeköt rösöp, O. Jav., 1259.

Soekët saloendoepan, Jav., 224.
Soekët saraban, O. Jav., 1268.
Soeköt söröp, Jav., 2993.

Soeköt sèrèt, Jav., 1580.

Soeköt tömbaga, Jav., 1907.

Soeköët wöloelangan, Jav., 1541.
Soekma diloewih, Jav., 1713.
Soekoehoe, Alf. Min. Bant, 1951.
Soekoen, Balin, Jav., Mal., Soend., 340.
Soekoen batoe, Mal. Amb, 339.
Soekoen bidji, Mal. Tim, 339.
Soekoen kapas, Mal. Tim. 340.
Soekoen radja, Mal. Tim, 340.
Soekoer, Alf. Min, 1951.
Soelagoerai, Mal, 3138.
Soelagoerai bëtina, Mal, 3135.
Soelagoerai djantan, Mal, 3135.
Soelakët, Balin. Kr., 2474.
Soelamoe, Mal. Mol., 3194.
Soelandjani, Jav., 1579.

Soelangkar, Soend., 2011.

Soelas ih tjömëng, Balin, 2474.
Soelasi, Alf. Min, Mal. Amb, 2474.
Soelàsi koeboer, Mal. Amb., 2474.
Soelasiëh, Minangk., 2474.

Soelasiëh rimbò, Minangk., 3097.
Soelasih, Balin, Jav., 2474.

Soelasih jeh, Balin, 1875.

Soelasih miïk, Balin, 2477.
Soelastri, Jav., 579.

Soelatri, Soend., 579.

Soeli, Saleijer, 847.

Soeloeh, O. Jav., 2596.

Soeloe ni gsoe, Alf. Min. T. B, 232.
Soema, Alf. N. O. Halm., 1622.
Soemaga, Balin, 788.

Soemanggi, Balin, Jav., 1856.

Soemanggi atjala, Balin, 1555.

Soemanggi goenoeng, Balin, Jav., 1855.

Soemangka, Balin, 784.

Soemani, Minangk., 3055.
Soemasoela, Alf. Min. T. P., 2487,
Soembang, Banda, 1442.
Soemboe, Mal. Men, 2586.
Soemboe badak, Mal, 2496.
Soemboe tjina, Mal. Men, 835,
Soemöring, Alf. Min. T. B, T. S., 2954,
Soemösölëd, Alf. Min. T. P., 2096.
Soemösölöd’ söla, Alf. Min. 'I. P., 2212
Soempàägà, Bonth, 803.
Soempang, Alf. Min, 2259.
Soempòöl woewoe, O. Jav., 3028.
Soempoeöng, Atjeh, 2847.
Soenamaki, Mal., 650.

Soenda, 0. Jav., 1116.

Soendal gamit, Mal, 960.
Soendal malam, Mal, 2806.
Soendari, Bat, 2594,

Soendòöl malëm, Jav., Soend., 2806.
Soendik, Mal, 2625.

Soendoek gangsir, Jav., 2612.
Soendoek wöloet, Jav., 3025,
Soeng glatik, Jav., 1573.

Soeng kidang, Jav., 1573.
Soenga, Lio, 138.

Soenggoe manaiï, Boeg, 3446.
Soengkai, Mal, 1160, 2649.
Soengkai alas, Mal. Pal., 1142.
Soengkai mëlajoe, Sum. W. K., 2649.
Soengkop, Daj. Kat, Samp., 1592.
Soengsang, Jav., 1661.

Soengsit, Jav., 5.

Soenipaéai, Alf. Z. Cer., 1951.
Soenti, Jav., 3553.

Soentiëng poetiëh, Minangk., 251.
Soentoe, Biman., 3027.

Soeöe kadèëk, Rotin., 339.

Soeöe manèk, Rotin., 340.
Soeöek, Rotin., 340.

Soeöek, Soend., 284.

Soeöen, Alf. Har, Z. Cer., 340.
Soeöen hatoe, Alf. Har, Z. Cer., 339.
Soeöeng, Soend., 1573.

Soeöeno, Alf. N. aa Sap. 340.
Soeöeno hatoe, Alf. N, Laoct, Sap, 339.
Soepa, Biman., 535.

Soepa, Soend., 1573.

Soepa djöroek, Soend., 2111.
Soepa re Soend., 3330.
Soepal, Alf. N. Laoet, Sap, 1442.
Soepang, en Min. Tonsaw. , 2289.
Soepang, Biman., 535.

Soepang, Daj. 4. O. Born, 667.
Soepoedèh, Mal, 1496, 1519.
Soepoedèh paja, Mal, 1496.
Soerai, Mal., 2194.

Soeranti, Minangk., 3114.

Soerat, Alf. Min. T. B, T. P., 2310.
Soerat, Alf. Min. Tonsaw., 701.
Soerat, O. Jav., 1627.
Soerawoeng, Soend., 2477.
Soerawoeng goenoeng, Soend., 2348.
Soerawoeng leuweung, Svend, 2348.
Soerèn, Balin, Jav., Mal, Soend., 702.
Soerèn beureum, Soend., 702.
Soerèn kapas, B 702.

Soerèn sabrang, Jav., 708.
Soerèn tali, Soend., 702.

Soerèn tandoek, Soend., 702.
Soeri pandak, O. Jav., 2772.

130

Soeri pandak abang, O. Jav., 2706.
Soeri-soeri, Bat, 2194.

Soerijan, Mal. Z. O, Born, Minangk., 702.
Soerijan bana, Minangk., 702.
Soerijan bawang, Minangk., 702.
Soerijan hitam, Mal. Z. 0. Born, 702,
Soerijan ingoe, ne 702.
Soerijan mèêrah, Mal. Z, O. Born, 702.
Soerijan nasi, Minangk., 702.

Soerijan rimbò, Minangk., 702.
Soerijèn, Minangk., 702.

Soerikaja, Jav., 247.
Soerikaja wölonda,
Soerin, Mal, 702.
Soerin mérah, Mal, 702.
Soerin poetih, Mal, 702.
Soeroe, Balin, Jav., 1386.
Soeroe köbo, Jav. Ng., 1356.
Soeroe maésa, Jav. Kr., 1386.
Soeroe manaï, Boeg., 2425.
Soeroe tangan, Jav., 1389.
Soeroeh, Jav. Ng, Mal. Pal, 2717.
Soeroeh adas, Jav. Ng, 2717.
Soeroeh atal, Jav. Ng, 2717.
Soeroeh bodèh, Jav., 2719.
Soeroeh boendël, Jav. N
Soeroeh djawa, Jav: Ng., 2717.
Soeroeh ködok, Jav. Ng, 2717.
Soeroeh lànang, Jav. Ng., 2717.
Soeroeh tjänang, Jav. Ng, 2717.
Soeroek-soeroek, Alf. Min. Ponos., 44.
Soesoe këbo, Jav. 438.

Soesoe moending, Soend., 438.
Soesoe rimaoe, Mal, 2823.
Soesoean, Alf. Min. T. L., 1679.
Soesoean, Alf. Min. T. P., 2660.
Soesoean i lawànan, Alf. Min.
Soesoedoe, Mal, 1386.

Soesoek, Lamp. 162.

Soesoen këlapa, Mal., 3278.
Soesoendëg, Alf. Min. T. B., 2912.
Soesoeroeh, Balin, 1386.
Soesoeroeh’ lànang, Balin, 1386.
Soewà, Alf. Har, Z. Cer., Boeg., Soemba, 1671.
Soewa, Alf. Min. Bent, 2310.

Soewai, Alf. Min. Tonsaw., 2648.

Soewai, Alf. Tom, 934.

Soewal, Alf. N. Laoet, Sap., 1671.
Soewalang, Minangk., 1963.
Soewangkoeng, Soend., 670.
Soewangkoeng gëdè, Soend., 670.
Soewangkoeng leutik, Soend., 669.
Soewat, Balin, 1627.

Soewé, Tenimbar, 2748.

Soewëg, Balin, Jav., 3288.

Sòfò manji-manji, Tern, 1339.

Sòfò moetijara, Tern, 3448.

Soga, Jav., ie ai 2635.

Sòga, Soend.,

Soga deb v., 2635.

Soga djawa, zeen 505

Soga gradjàgan, Jav., 2635.

Soga net. Jav., 2635.

Soga tingi, Jav. 721.

Sògha, Madoer., 3635.

Sògha ampèönang, Madoer., 2635.

Sògha boekoe, Maloer., 2635.
Sògha djambal, Madoer. 5 ee
Sògha téngih, Madoer., 721
Sòghaän, Madoer., 2764.

Sogi, Gorom, Hp

Sògò, Soend.,

Sòhiwoek, he “Min. Ponos., 2089.

Jav., 245.

Dn CEN

Soï, Alf. W. Cer., 315.

Sòi-sòi, Nias, 1259.

Sòka, Biman., 3111.

Soka, Jav., 3037.

Sòka, Moeder. S., Soend., 1914.
Sòka beureum, Soend., 1918.
Sòka bòdas, Soend., 1925.
Soka dèdès, Jav., 3037.

Sòka gèdè, Soend., 1917.

Sòka goenoeng, Soend., 1929.
Sòka kònèng, Soend., 1915.
Sòka tjina, Vulg. Mal, 1914.
Sòkang, Madoer. B, 3288.
Sòki, Alf. Halm, Tern, 514.
Soklat, Vele talen, 3332.

Sòko, Biman., 484.

Sòkoe, Biman., 1951.

Sòkoer, Banda, 1951.

Sòkon, Alf. Boer., Madoer., 340.
Sòkon bàtang, Madoer., 340.
Sòkon malòkò, Madoer., 340.
Solàäsi, Mal. Men, Tern, 2474.
Sòlàsih, Soend., 2474.

Sòlàsih bòdas, Soend., 2474.
Solé, Alf. Cer., 831.

Sòlèmpat, Soend., 274

Soligon, Alf. Min. dae 2899.
Sòlò, Alf. Min. T. L., 1037.
Sòlò, Alf. Min. T. P., 620.

Sòlò ing kòkò, Alf. Min. T. IL. 621.
Sòlò kajoe, Alf. Min. T. L., 602.
Sòlò koelò, Alf. Min. T. L., 620.
Sòlò lèwò, Alf. Min. T. L, ‘620.

Sòolò né talawaän, Alf. Min. T. L., 622.

Sòlò rëndai, Alf. Min. T. L., 620.
Sòlò rèri, Alf. Min. T. P., 620.
Sòlò tàna, Alf. Min. T. L., 620.
Sòlò walanda, Alf. Min, 2984.
Sòlòda, Makas., 2601.

Solon kanon, Alf. Min. T. L., 3380.
Solontara, Jav., 122.

Soma, Bat. Mand, 1622.
Soma-soma, Nias, 1796.
Sòmangka, Madoer., 784.
Sòmangka arab, Madoer., 784.
Sòmangka balandha, Madoer., 933.
Sòmangka dhadhoe, Madoer., 784.
Sòmangka kòtjor, Madoer., 784.
Somba, Jav., 667.

Somba köling, Jav., 460.
Somoding, Alf. Min.
Somoe, Endeh, Lio, Sika, 138.
Sompini, Alf. Min. Bent, Tom, 532.
Sompong, Sas., 3176.

Sompor, Madoer., 1101,

Sona, Bat, 2583.

Sondak, Sas, 455.

Sondana, Bol. Mong., 2583.
Sondèk, Gajo, 2625.

Sondhël malëm, Madoer., 2806.
Sondhèp, Madoer., 418.
Sondoek=-sondoek, Bat,
Songga, Biman., 1395.
Songga boewana, Jav., 1773.
Songga langit, Jav., 692, 2472.
Songga wadja, Jav., 3094.

1271.

Ta, Boeg, 484.
Tà malâté, Makas., 1678.

Tonsaw., 2861, 2903.

131

Songgak, Bat, 3386.
Songgichi disik, Alf.
Songgom, Soend., 421.
Songgom andjing, Soend., 755.
Songgom areuj, Soend., 62.
Songgom lalàki, Soe and, 425.
Songgom laoet, Soend., 421,
Sònging, Boeg, 1103.
Songka, Jav., 574.
Sòngot kòötjêng, Madoer.,
Sònjiha, Tern, 535.
Sonri, Bonth, 3183.
Sontang, Bat. Mand.,
Sontè, Madoer., 3553.
Soöelo, Alf. N. Laoet,
Soöer, Alf. Har. 1951.

Soöeré, Alf. Z. Cer., 1951.
Soöero, Alf. Har, 1951.

Sopang, Bat, 535.

Sopit, Alf. Min. T. S., 2519.
Sopoetan, Alf. Min. T. P, 86.
Sopoetan rintök, Alf. Min. T. P.,
Sor sröngénge, Jav., Lo

Sor sröngóngé abang, J av, 1009.
Sor sröngéngé Kooning; Jav., 1009.
Sorba sala, Bat. 1697.

Sordang, Bat. 2088.

Sòrên, Madoer., 702.

Sòrò, Alf. N. O. Halm., 1555.

Sòrog radja mantri, Soend., 2435.
Sòròwai, Alf. N. O. Halm, 1852.
Sosa, Nias, 679.

Sòsak, Mal. Tim, 245.

Sosilo, Alf. Sap. 2347.

Sosir, Af. Z. Cer, 2347.

Sòsónga, Rotin., 484.

Sòsor bêbèk, Jav., 520.

Sòsòrò, Mal. Men, 1655:

Sòsòrò bòboedò, Tern, 1555.
Sòtong, Balin, 2862.

Sòtong koenal, Balin, 2862.
Sowa, Soemba, 1671.

Min. Tonsaw.,

2511.

3396.

1951.

Sowèn, Alf. Min. Bent, 862.
Sra, N. Guin. Noemf., 830.

Sra knam, N. Guin. Noemf., 830.
Srëntöl, Jav., 2850.
Sröntël-sröntöl, Jav., 597.
Sri boelan, Mal, 1291.

Sri danta, Balin., Mal., 1924
Sri dönta, Jav., 1924.

Sri önggang, Mal, deed.
Sri gading, Balin, Jav., Mal,
Sri gading djantan, Mal,
Sri goenggoe, Jav., 520.
Sri gontang, Balin, 1536.
Sri hoetan, Mal, 1866.

Sri kawis, Jav. Kr. D., 247.
Sri konta, O0. Jav., 5.
Sri wangi, Balin, 228.
Srikaja, Balin, Jav., Mal,
Srikaja djawa, hr 245
Srikaja veen av., 245.
Sriwil, Jav., 2858.

Sròdja, Balin, 2319.

Sroni, Balin, 3501.

15

| Taä, Biman., 484.
Taä, Sika, 2717.

1920.

Soend., 247.

Sowa-sowaoe, Alf. Min. Ponos., 2584.

2843.

2391.

1924, 2462.

Taäki, Alf. Min. T, L., 411.
Taäl, Madoer., 484.
Taäs, Alf. Min. Tonsaw.,
Tabaä, Goront., 2458.
Tabaä daä, Goront., 2458.
Tabaä kiki, Goront., 2458.
Tabaä timamènté, Goront.,
Tàbadikò, Tern, 404.
Tabadikò’ akè, Tern, 1622.
Tabadikò nàni, Tern, 412.
Tabadikò tjina, Tern., 408.
Tàbadikò toeï, Tern, 407.
Tabaga, Aroe, 2455.
Tabahië, Babar, 2458.
Tabàka, N. Guin. 4. R., 2458.
Tabàkò, Alf. Boer, Halm, Tom,
2458.
Tàbalijang, Boeg, Makas., 1948.
Tàbâlijang langi, Boeg, Makas.,
Tabalijën, Daj. 4. O. Born., 1396.

T. S., 3297.

2458.

Tabalo, Alf. Tom, 407.
Tabalookò, Alf. N. O. Halm., 2561.
Taban, Mal, 2541.

Taban mérah, Mal., 2541.
Taban poetih, Mal, 2542.
Tabaoe, Gorom, 2458.

Tabaoeng, Alf. Min. Bant, 584.

Tabaoeng mabida, Alf, Min. Bant.,
Tabaoeng mahêndèng, Alf. Min.
Tabar-tabar, Bat, 590.
Tabaraoe, Minangk., 3009.
Tabëng, Soend., 1973.
Tabëöraoe, Mal. Z. O. Born,
Tàbisasoe, Alf. N. 0. Halm,
Tàbisasoe goeti, Tern, 1037.
Tàbisasoe koi, Tern, 1057.
Tàbisasoe malòha, Alf. N.
Tàbisasoe moemoe, Tern,
Tàbisasoe oegà, Tern, 1057.
Tabja, Balin, 648.

Tabja api, Balin, 658.
Tabja kèdi, Balin. Semb., 653.
Tabja krinji, Balin, 653.
Tabja tjaäk, Balin, 653.
Tabja tjina, Balin, 653.
Tabo, Alf. Tom. 1973.
Taboe, Balin, Lamp, 1973.
Taboe, Daj. W. Born, Makas.,
Taboe djoendjoeng, Minangk.,
Taboe èdjà, Makas., 3011.
Taboe gading, Makas., 3011.
Taboe sàlà, Makas, 3012.
Taboe tjoera, Makas., 3011.
Taboe-taboe, Bat, 1973.
Taboe-taboe si porngis, Bat,
Taboe-taboe tano, Bat, 1973.
Taboeng böroek, Mal, 2436.
Taboeng boenga, Mal., 1928.
Taboeta, Mal. Z. O. Born, 1414.
Tabolo-tabolo, Bat, 1335.
Tabongò, Goront., 884.

Taè angèn, Mben ‚… 9419.
Tàèng, Makas., 338.
Taêroe, Alf. Amb.,

B

3009.
Tern,

1057.

3508.

Tàgala kijoeng, Makas., 1265.
Tàgalngana, Tern, 251.
Tagalòlo, Mal. Men, Tern, 1483.

3396.
992.

1084.

Tagambe, Biman.,
Tagé-tageé, Tern,
Taghari, Madoer.,
Taghoeri, Madoer., 3138.
Tagin, Bol. Mong, 2361.
Tagoeréla, Mal. Amb, 1215.

Bol. Mong,

O. Halm,

Minangk.,
3011.

1697.

884.
ant,

1057.

1057.

3011.

1973.

Tern,

132

884,

‚ Takòkok,

‚ Tajapoe, Mal. Z. O. Born,
‚ Tajapoe rintëk,

\ Tajoem, Daj. M.,

228.

Tagohi, Alf. Min. Bant,
all.

Tahàki, Alf. Min. Bant,
Tahala, Goront., 1973.
Tahala, Lamp. 3376.
Tahan kama, Solor, 2512.
Tahas, Alf. Min. T. B, T. L., 3297.
Tahèn koenir, Balin. Kr., 926.
Tahön madoe, Balin. Kr., 3053.
Tahi ajam, Mal, 3291, 3460.
Tahi angin, Mal, 3419.
Tahi babi, Mal, 3448.
Tahi boeroeng, Vulg. Mal, 2096.
Tahi manoek, Soend., 2096.
Tahigoe, Sangi, 3550.
Tahoe, Wetar, 42:
Tahoei, Lamp. 3515.
Tahoei gitan, Lamp.
Tahoei siboe, Lamp,
Tahoei taboe, Lamp. 3410.
Tahoel-tahoel, Bat, 2429.
Tahoem, Balin, Daj. B, S., 1885.
Tahoentoengan, Alf. Min. Bant, 1042,
Tahoentoengan mabida, Alf. Min. Bant. 1042.
Ee SR mahèndèng, Alf. Min. Bant,
)4
Tahoeroe, Bat, 1846.
Tahoetoe, Alf. Min. Bant, 3174.
Tahoi, Alf. Min. Ponos., 1991.
Tahoi, Lamp. 3515.
Tahoi gitan, Lamp. 3517.
Tahoi taboe, Lamp, 3410.
Tahoi siboe, Lamp, 3515.
Taholal, Alf. Sap., 404.
Taï anging, Boeg, Makas.,

3517.
3515.

3419.

| raï bawi, Alf. Min. 450.

Taï gigi, Makas., 1224.
Tai isi, Boeg., 1224.
Taïn angin, Sas., 3419.
Taïn oerëp, Sas, 3419.
Tainde, Alf. Min. T.
Taindé poeti, Alf. Min. T.
Tainde roendang, Alf. Min. LI
Taintjòrò, Alf. Min. T. P., 2743.
Taïpà, Makas., 2169.

Taïpà bàtjang, Makas., 217:
Taïpah, Sas, 2169.

Tajapoe, Alf. Min, 3355.

S., ies
>, 3550.
S., 3550.

2751.
Alf. Min. T, P., 315
Tajas, Bat, 2600.
Tàjò-tàjò, Boeg, Makas.,
1885.
Tajoeman, Jav., 685,
Tajoengan, Jav., 738.
Tajom, Bat, 1885.
Takalèt, Daj. Z. O. Born,
Takèr, Madoer., 1175.
Taki, Alf. Min. T. S., 404, 411.
Takir, Jav., 1175.
Tàäkoe, Boeg, 58.
Takoejoeng aloe, Lamp.
Takoelé, Alf. Tom, 379.
Takoeréla, Alf. Z. Cer., 1215.
Takoet manoesija, Mal. Mol,
Takòkak, Soend., 3166.
Takòkak bòdas, Soend., 3166.
Takòkak lömboet, Soend., 3166.
Takòkak pahit, Soend., 3166.
Alf. Min. T. P., 835.
Takraë, Wetar, 3550.
Tal, Jav., 484.
Tala, Makas.,
Tala, N. Guin.

1789.

2358.

2911.

Ab, 2443.

484.
4, R., 2361.

Talagtag, Soend., 3162.

Talang, Banda, 2748.

Talang, Balin., Minangk., 1624.

Talang hitam, Minangk., 1624.

Talang koeniëng, Minangk., 1624.
Tàlang parindoe, Minangk., 408.
Talang-talang, Lamp., Mal. Pal, 1401.
Talangtang, Soend., 1225.

Talas, Sum. W. K., 847.

Talàsa, Makas., 1722.

Taläta, Alf. Min. T. P., 210.

Talé, Alf. Min. T. P, 847.

Talé in dano, Alf. Min. T. P., 2337.
Talé in tèlitjir, Alf. Min. T. P., 3060, 3062.
Talèh, Minangk., 847.

Talèh bana, Minangk., 847.

Talèh gata, Minangk., 1821.

Talèh kamoemoe, Minangk., 847.
Talèh sipatjoeë, Minangk., 847.
Talèktek api, Soend,, 1856.

Talëndé, Alf. Min. T. P., 3550.

Taléndé koelò, Alf. Min. T. P., 3550.
Talëndé raindang, Alf. Min. T. P., 3550.
Talöndei, Alf. Min. T. L., 3550.
Talëndei körètan, Alf. Min. T. L., 3550.
Talèndei laka, Alf. Min. T. L., 3550.
Talëndei pëpisin, Alf. Min. T. L., 3550.
Talëndei pisa, Alf. Min. T. L., 3550.
Talöndei soela, Alf. Min. T. L., 3550.
Talëndei wanga, Alf. Min. T. L., 3550.
Talër, Alf. Min. T. P., 3139.

Talës, Balin, Jav., Madoer., 847.

Talös, O. Jav., 3244.

Talës aèng, Madoer., 104.

Talës anjangan, O. Jav., 847.

Talës balandha, Madoer., 547.

Talës bantön, Jav., 847.

Talës böntoel, Jav., 847.

Talës bhabang, Madoer., 547.

Talés bhëloej, Madoer., 847.

Talös dömpêèl, Jav., 847.

Talës djhaba, Madoer., 847.

Talés gagakan, Jav., 847.

Talës gëlopari, Jav. 847.

Talës kombha, Madoer., 847.

Talës kontjè, Madoer., 847.

Talés pétèdhan, Madoer., 847.

Talëés sombhaba, Madoer., 847.

Talès soeralaja, O. Jav., 847.

Talés tégoeloenan, O. Jav., 347.

Talès wangèn, O. Jav., 847.

Talësan, O. Jav., 3244.
Taleus, Soend., 847.
Taleus ateul, Soend., 847.
Taleus dönak, Soend., 847.
Taleus sèntè, Soend., 847.
Tali ajër, Mal. Mol, 3398.
Tali andjing, Soend., 13.
Tali api, Mal. Amb., 3352.
Tali baboeni, Mal. Amb., 77
Tali boeboe, Mal. Amb., 344
Tali ganémoe, Mal. Amb., Men., 1669.
Tali hàsat, Mal. Amb., 3321.

Tali kantjoe, Soend., 437.

Tali kërbaoe, Vulg. Mal, 332, 3425.
Tali koening, Mal. Amb, 217.

Tali koesoe, Mal. Amb, 103.

Tali moréa, Mal. Amb., 2212.

Tali oedjan, Mal. Mol, 328.

Tali poetri, Mal, 692.

Tali-tali, Mal, Minangk., 2910.
Tali-tali oetan, Mal. Men, 2698.
Taliawan, Alf. Min. T. P., 3196.

59
5.

133

Talijoen, Daj. Z. O. Born, 1396.
Talilampah, O. Jav., 1227.
Talima, Biman., 2902.
Talimbò, Nias, 1573.
Talimpoek, Atjeh, 2049.
Talinggang, Mal. Z. O. Born, 679.
Talingkoep, Soend., 501.
Taliò, Nias, 475.

Talioe, Alf. Min. T. P., 3239, 3241.
Talioe, Banda, 3313.

Talipoe, Makas., 2049.
Talipoeëk, Minangk., 2049.
Talipoek, Balin, 2049.

Talisè, Makas., 425.

Talisei, Alf. Min. T. B, T.L. T. P.,
Talo, Nias., 847.

Taloeh, Balin, 2170.
Taloejoen, Daj. Z. O. Born, 1396.
Taloeki, Balin, Jav., Madoer. S., 1792.
Taloem, Lamp, 1885.

Taloema, Boeg, 8110.

Taloemoe, Alf. Min. T. B, 324.
Taloemoe koelò, Alf. Min. T. B, 1251.
Taloemoe rintëk, Alf. Min. IT. B, 1252.
Taloetoe, Alf. Min, 2889.

Talok, Balin, Jav., Soend., 1700.

Talok kapoer, Jav., 1701.

Talok wingka, Jav., 1701.

Talom, Lamp, 1885.

Talos, Lamp., 847.

Talos banglai, Lamp, 847.

Talos halom, Lamp, 847.

Talos minjak, Lamp, 547.

Talos radin, Lamp, 847.

Talos samaka, Lamp. 847.

Talos siwok, Lamp. 847.

Talpak tànà, Madoer., 1257.

Tama, Alf. Min. T. P., Sangi, 574.
Tamantës, Alf. Min. T. S., 2112.
Tamantës rintëk, Alf. Min. 1. S., 2112.
Tamantëés söla, Alf. Min. T. S., 2112.
Tamar, Soend., 2673.

Tamaàté, Alf. Halm., Mal. Mol, Fern, 2112.
Tamaàté aloes, Mal. Men, 2112.

Tamaàté gros, Mal. Men., 2112.

Tamba, Goront., 3301.

Tambâ-tambàakò, Bonth, 3203.
Tambâ-tambàra, Bonth, 1872.
Tambagan, Jav. Ng., 1907.

Tambagèn, Jav. Kr., 1907.

Tambak oewah, Jav., 3348.

Tambakò, Makas., Soemba, 2458.
Tambàäkoe, Alf. Oel, Biman., 2458.
Tambaloi, Alf. Min. T. P., 1923.
Tambang djanma, Jav., 12.

Tambâra baramoenté, Makas., 2978.
Tambaàra maritjà, Makas., 509.

Tambâra moenté, Makas., 2975.
Tambàra ràapò-räpò, Makas., 815.
Tambölan, Alf. Min., 404, 1624.
Tambëlan &moet, Alf. Min. 1. L:, 408.
Tambëlan im bolai, Alf. Min. T. P., 1105.
Tambölan karéngan, Alf. Min. T. P., 3068.
Tambëlan kéroet, Alf. Min. T. L., 1622.
Tambëlan koeni, Alf. Min. T. P., 1624.
Tamböélan kòöjan, Alf. Min. T. L., 2528.
Tambëlan rijri, Alf. Min. T. B, T. P., 1622.
Tambèlan riri waròtan, Alf. Min. T.S., 1622.
Tambëlang, Jav., 1627.

Tambëösoe rawang, Lamp., 1422.
Tambëésoe talang, Lamp., 1422.
Tambhakò, Madoer. S., 2458.
Tambing-tambing, Alf. Min. Ponos., 1486.

T.S., 3318.

134

Tamblang, Balin, 1627,

Tamboe, Boeg., Makas., 657.

Tamboe asing, Alf. Min. 1. L., 1078, 2159.

Tamboe asing mawoeras, Alf. Min. T.L,
2159.

Tamboeloech, Alf. Min. Tonsaw., 3361.

Tamboen, Alf. Min. Bent, 1507.

Tamboen, Alf. Min T. S., 3248.

Tamboen tahi, Mal, 2359.

Tamboeng-tamboeng, Makas., 1507.

Tamboeroek, Alf. Min. T. P., 3361.

Tamboesoe, Sum. W. K., 1422.

Tamboewang, O. Jav., 1627.

Tamboewè, Alf. Tom, 2661.

Tambong, O. Jav., 407.

Tambòsoe, Bat, 1422.

Tamèdak, Midd. Sum, 353.

Tamijang, Daj. 4. O. Born., Soend., 413.

Tamjang, Balin, 3355.

Tamo, Alf. N. O. Halm, 2512.

Tamò malòha, Alf. N. O. Halm, 2512.

Tamò ò gòrò-gòrò, Alf. N. O. Halm, 2513.

Tàmoe, Makas., Minangk., 949.

Tàmoe koenji, Makas., 945.

Tamoe koenjik, Minangk., 945.

Tàmoe kontji, Makas., 1612.

Tàämoe làwa, Makas., 949.

Tàämoe pàwò, Makas., 943.

Tamoe rimbò, Minangk., 1638.

Tamoejong, Daj. M., 1855.

Tamoesoe, Bat. 1422, 3057.

Tamòsoe, Bat, 1422.

Tampa badak, Minangk., 2958.

Tampa badak laoeïk, Minangk., 2472.

Tampa basi, Minangk., 573.

Tampà boewà-boewaà, Boeg, 815.

Tampajang sétan, Mal. Amb., 2436.

Tampak asti, Balin, 1257.

Tampak liman, Balin, Jav., 1257.

Tampak mrang, Balin., 231.

Tampal bèsi, Mal, 578, 2230.

Tampan poetri, Mal, 1288.

Tampang, Bonth, 3267.

Tampang, Mal, 345.

Tampang boelat, Mal, 346.

Tampang boeroeng, Mal, 345.

Tampang manis, Mal, 349.

Tampang tëlor, Mal, 1496.

Tampar boera, Bat. 3031.

Tampar hantoe, Mal., 3148.

Tampëlas, Daj. Kat. Madoer. B, 1514.

Tampèösing, Alf. Min. T. L., 1362.

Tampësing rintëk, Alf. Min. T. L., 1369.

Tampoeëng ari, Minangk., 1298.

Tampoei, Mal, 391.

Tampoei batang, Mal, 391.

Tampoei bëroenai, Mal, 394.

Tampoei boenga, Mal, 390.

Tampoei boeroeng, Mal, 386.

Tampoei dada, Mal., 2908.

Tampoei këra, Mal, 384.

Tampoei paja, Mal., 1676.

Tampoei patjat, Mal, 276.

Tampoei töratai, Mal, 1195.

Tampoenei, Alf. Min, 3.

Tampoeng ari, Mal., 1298.

Tampoeng tàwarà, Makas., 890.

Tampoeniëk, Minangk., 355.

Tampoenik, Bat, 355.

‘Tampoenono, Boeg, 532.

Tampoeraoe, Daj. Z. O. Born, 1149.

Tampoewa, Bat. 3406.

Tampoi, Mal, 391.

Tampoi batang, Mal, 391.

Tampoi böroenai, Mal, 304.

Tampoi boenga, Mal, 390.

Tampoi boeroeng, Mal, 356.

Tampoi dada, Mal, 2908,

Tampoi kèra, Mal, 384.

Tampoi paja, Mal, 1676.

Tampoi patjat, Mal, 276.

Tampoi töratai, Mal, 1195,

Tampong bèësi, Mal, 574.

Tampong bösi poetih, Mal, 573.

Tampong bësoi, Atjeh, 574.

Tampong-tampong, Boeg., 1042,

Tampong-tampong kàmoemoe, Boeg, 1042.

Tampong-tampong poetè, Boeg, 1042.

Tampwag, Balin., 2865.

Tamtam, Minangk., 1885.

Tanak rimaoe, Mal., 3207.

Tanalajoe, O. Jav., 220, 1667.

Tanalajoe lëmboet, O. Jav., 1668.

Tanaon, Bat. Mand, 135.

Tandai, Bol. Mong, 2528.

Tandé, Alf. Min. T. B, T. L., 3550.

Tandé koelò, Alf. Min. T. B, 3550.

Tandé oela, Alf. Min. T. B, 835.

Tandé rangdang, Alf. Min. T. B, 3550.

Tandikijë, Minangk., 3031.

Tandijang, Bat, 962.

Tandjang, Jav., 2969.

Tandjang, O. Jav., 2405.

Tandjang girang, O. Jav., 655.

Tandjang goenoeng, O. Jav., 655.

Tandjang kötèk, Jav., 512.

Tandjang rajap, Jav., 2969.

Tandjang rangga, Jav., 2969.

Tandjhoeng, Madoer., 2314.

Tandjoe, Biman., 2314.

Tandjoeëng, Minangk., 2314.

Tandjoeng, Balin, Jav., Mal., Soend., 2314.

Tandjong, Boeg, Makas., 2314.

Tandoe-tandoe, Boeg, 56.

Tandoek mòöndjangan, Jav., 1715.

Tang-kàtang, Madoer., 1897.

Tanga, Minangk., 721.

Tangala, Goront., 2968.

Tanganan, Jav., 1777.

Tanganan kèbo, Jav., 1778.

Tangang-tangang djàrà, Makas., 2084.

Tangang-tangang djärà kamoemoe,
Makas., 2984. -

Tangang-tangang djärà kèbo, Makas., 2984.

Tangang-tangang kali, Makas., 1941.

Tangang-tangang kandjoli, Makas., 1941,

Tangang-tangang nikanré, Makas., 665.

Tangérèê, Makas., 721.

Tanggaring, Daj. 4. O. Born, 2441.

Tanggeuëuk, Soend., 696.

Tanggeureuk, Soend., 696.

Tangghoeloen, Madoer., 2860.

Tangghoeloeng, Madoer., 2860.

Tanggiran, Daj. Z. O. Born, 1963.

Tanggoeli, Balin, 682.

Tanggoeli garantang, Balin. Kr., 654.

Tanggoeli gënding, Balin. Kr., 684.

Tanggoeli këtoer, Balin, 684.

Tanggoeloen, Soend., 2860.

Tanggoewoek, Soend., 696.

Tanggòli, Soend., 682, 684.

Tangi, Balin, 1977.

Tangkal asëm, Soend., 3301.

Tangkal bëbësaran, Soend., 2346.

Tangkal boewah, Soend., 2169.

Tangkal danas, Soend., 218.

135

Tangkal djambè, Soend., 315. Tapak koeda, Mal, 1897.

Tangkal ganas, Soend., 218. Tapak koedò, Minangk., 1897.

Tangkal gödang, Soend., 665. Tapak léman, Minangk., 2554.

Tangkal haseum, Soend., 3301. Tapak liman, Balin, Jav., Soend., 1257.

Tangkal kàdjoe, Soend., ‘212. Tapak rimaoe, Mal, 3357.

Tangkal kalapa, Soend., 830. Tapak roesa, Mal, 2025.

Tangkal kanas, Soend., 215. Tapak soeleiman, Mal, 2554

Tangkal kawèni, Soend., 2175. Tapak tangan, Jav., 1257.

Tangkal mënjan, Soend., 3262. Tapàkoe, Kisar, W etar, 2458.

Tangkal sake, Soend., 1671. Tapanawa, Alf. Amb., Oel., 2845.

Tangkal sasawi, Soend., 493. Tapar boera, Bat. 3031.

Tangkal soekoen, Soend., 340. Tapàsang, Boeg, 827.

Tangkâàlak, Soend., 2081. Tapat, Alf. Z. Cer., 1623.

Tangkèl Maden: 1552. Tapèên, Jav., Madoer. Soend., 2153.

Tangkèlê, Soend., 1961. Tapèn köbo, Jav., 912.

Tangkèrèng, Alf. Min. Ponos, 1991. Tapiëng batoe, Sum. W. K., 2153.

Tangkil, Balin, Jav., Lamp., 1669. Tapir, Alf. Z. Cer., 407.

Tangkil, Soend., 1671. Tapis, Balin, Sum. W. K., 1682.

Tangkil areuj, Soeud., 1669. Tapis boelan, Sum. W. K., 2804,

Tangkil bèra, Soend., 1671. Tapis minjak, Sum. W. K., 1682.

Tangkil boewah, Soend., 1671. Tapis sögar, Sum. W. K., 2805.

Tangkilan, Balin. Kr., 395. Tapò, Daj. 4. O. Born, 3011.

Tangkoehi, Daj., 24ad. Tapò, Solor, 830.

Tangkoeloe, Makas., 58. Tapoe, Alf. Min. Ponos., 1247.

Tangkoeloe djawà, Makas., 58. Tapoeïh, Minangk., 1241.

Tangkoeloe lépa, Makas. 58 Tapoeng tàwara, Salcijer, 590.

Tangkoeloe soelàpa, Makas., 55. Tapoes, Bat, Lamp., Mal. Bengk., 1241.

Tangkoepan, Alf. Min. T. B, T.L, T.P., T.S., | Tapohoet, Dai. Z. O. Born, 2263.
1489. Tapos, Soend., 1241.

Tangkoepan, Alf. Min. T. L., 1436. Tapripon, Alf. Amb., 2336.

Tangkoepan sëla, Alf. Min. T. L., 1438. Tara-tara, Alf. Min. T. B, T. L., 1944.

Tangkoer goenoeng, Soend., 20. Tara-tara, Alf. Min. T. S., 3111.

Tangkoerak, Soend., 1846. Taradjangang, Makas., 1033.

Tangkòlò, Soend., 1961. Tarantang, Mal. Z. O. Born, 521.

Tanglar, Soend., 1196. Taraté, Alf. Halm, Balin., Jav. ‚Mal. Mol, Tern, 2427.

Tanglar goenoeng, Soend., 82. Tarate, Madoer., Soend., 2427.

Tanglar mònjèêt, Soend., 1185. Taratè biroe, Soend., 2464.

Tanglar peutjang, Soe nd., 83. Taratè leutik, Soe id, 2049.

Tanglok, Madoer., 1700. Taratè gëdeè, Soend., 2427.

Tangoen, Kei, 2661. Tarate goenoeng, Soend., 1713.

Tangoeöen, Kei, 2661. Taratoenggang, De Laer:

Tangoeöen tangtömaär, Kei, 2663. Tarè, Alf. Min. T. B. TPS A

Tangoeöen törtérfoeöe, Kei, 2662. Taré, Sawoe, 3169.

Tangtang angin, Soend., 1050. Tarè in tjoentoeng, Alf. Min. T. P., 2847.

Taning badjang, Daj. Kat, 42. Tarèbak, Soend., 2967.

Tano, Alf. N. O. Halm, 2259. Tarèboeng, Vaders 484.

Tanoenoe, Soemba, 3110. Taréra in taloen, Alf. Min. T. P., 1444,

Tantang, Bol. Mong., 3368. Tarèta binèk, Madoer., 2501.

Tantimon, Daj. Z. O. Born, 934. Tarèta lakèk, Madoer., 1386.

Tantimon karai, Daj. Z. O. Born, 934. Tarigi, N. Guin. 4 R., 3550.

Taò, Manggarai, 1885. Tarigoe, Boeg., Makas., Mal, Soend., 3099.

Taoe, Lamp, 1973. Taring pëlandoek, Mal., 1132.

Taoe galah, Lamp., 1973. Tarintin, Bat, 521.

Taoe këbajan, Lamp. 1973. Taripa, Alf. Tom, 2169.

Taoe koering, Lamp., 1973. Tarisei, Alf. Min. Bant., 3313.

Taoe poenaga, Lamp. 1973. Tarisi, Soend., 119.

Taoe poewajan, Lamp. 1973. Tarisi areuj, Soend., 124.

Taoe tapai, Lamp., 1973. Tariti, Soend., 68

Taoe tjiri, Lamp., 1973. Tarnak, Madoer. B, 191,

Taoege, Mal, 3456. Tarnak doeri, Madoer. B, 194,

Taoek, Mal. Tim., Rotin., 1885. Tarnak lakèk, Madoer. B, 195.

Taoem, Alf. Min, Balin., T'ím., 1885. Tarnak mèra, Madoer. B, 193.

Taoen, Alf. Min. Bent., 2830. Tarnak pòtè, Madoer. B, 191.

Taoeng, Alf. Min. T. L., 2203. Tarnjak, Madoer. P., S., 191.

Taoerêla, Alf. Z. Cer., 1215. Tarnjak doeri, Madoer. a ho 194.

Taosit, Jav., 5. Tarnjak lakêk, Madoer. ‚ 195.

Tapak LEEG Mal., 232, 2334. Tarnjak mèra, Madoer. rs S, 193.

Tapak dara, O. Jav. 3101. Tarnjak pòtè, Madoer. P., ‚191.

Tapak djalak, Soe mnd 1011. Taroe, Endeh, 1885.

Tapak gadjah, Balin, Mal., 2281. Taroeëng, Minangk., 3169.

Tapak itiëk, Minangk., 1558. Taroeëng asam, Minangk., 3163.

Tapak itik, Mal, 1558. Taroeëng hitam, Minangk., 3169.

Tapak körbaoe, Mal., 821. Taroeëng pandjang, Minangk., 3169.

Taroeëng paranggi, Minangk., 3169.
Taroeëng poetiëh, Minangk., 3169.
Taroem, Mal, Sas, Soend., 1885.
Taroem akar, Mal., 2203.

Taroem areuj, Soend., 2203.

Taroem daoen aloes, Mal, 1855.
Taroem daoen lébar, Mal, 1585.
Taroem kömbang, Soend., 1855.
Taroem oetan, Vulg. Mal, 1887.
Taroen, Kor., 1885.

Taroeng, Atjch, Makas., 1885.

Taroeng andja, Makas., 691.
Taroengtoeng, Soend., 2109.
Taroetoeng, Bat, 1180.

Taroetoeng olanda, Bat, 245.
Taroetoeng sibalingbingan, Bat, 1150.
Taroetoeng sidjabak, Bat 1150.
Taroetoeng sinitak, Bat, 1150.
Taroetoeng sisagoe-sagoe, Bat, 1150.
Taroetoeng siténi manoek, Bat, 1150.
Taroetoeng sitombaga, Bat, 1150.
Taroetoeng tongor, Bat, 1150.
Taroetoep, Alf. Min, 3174.

Taroetoep in taloen, Alf. Min. 1. P., 3177.
Tarok, Atjeh, Minangk., 338.

Tarom, Madoer., 1885.

Tarom barangan, Madoer., 1885.
Tarom bërdhi, Madoer., 1885.

Tarom langkèng, Madoer., 1885.
Tarom tjantèk, Madoer. B, P., 1886
Tarom tjatèk, Madoer. S., 1886.

Tas, Mal., 2201.

Tasabè, Makas., 630.

Tasbèh, Soend., 630.

Tasbèh beureum, Soend., 630.

Tasbèh bòdas, Soend., 630.

Tasbhi, Madoer., 630.

Tasbih, Mal, 630.

Tasëbè, Boeg, 630.

Tasöm, Daj. W. Born, 255.

Tasoebè, Alf. Halm, Tern, 630
Tastasinò, Tim, 3473.

Tata, Tim. 1488.

Tataän, Alf. Min. T. B, T. S., 2544,
Tatabang, Alf. Min. Bant, 2865.
Tataboewé, Alf. Min. Bent, 429.
Tatahaän, Alf. Min. T. L., 2544.
Tatalian, Alf. Min. Tonsaw., 2195.
Tatamaïkang, Alf. Min. T. B, 3026.
Tatambagaän, Soend., 1907.
Tatambagaän bòdas, Soend., 2580.
Tatambagaän gëödè, Soend., 3218.
Tatambagaän leutik, Soend., 1285.
Tatamoelak, Alf. Min. Tonsaw., 2349.
Tatanga, Biman., 2984.

Tatantan, Alf. Min. T. B, 1172.
Tataòkok, Alf. Min. T. P., 835.
Tatapajan, Soend., 326.

Tatapajan gèdè, Soend., 3247.
Tataroeman, Soend., 1203, 2245.
Tatawa, Daj. 4. O. Born, 1057.
Tatéboe, Mal. Tim., 3012.

Tati raoeï, Alf. Har., 1897.

Tatoelang, Daj. Z. O. Born, 1389.

Tawa im bolai, Alf. Min. T. L., 957, 1679.
Tawa im bolai, Alf. Min. T. P., 108.
Tawa im bolai söla, Alf. Min. T. L., 2325.
Tawa in taloen, Alf. Min. T. B, T
Tawa lawàsa tagintoe, Boeg, 1152.
Tawaà=-tawà, Minangk., 890.

Tawaän, Alf. Min, 884.

Tawaän im bolai, Alf. Min. T. P., 1164,
Tawaän kèlès méa, Alf. Min. T. L., 884,

L. ‚ 2217.

136

Tawaän kölès poeti, Alf. Min. T. ds 884.
Tawaän koelò, Alf. Min. T. B., T. 884.
Tawaän mahamoe, Alf. Min. bei 884.
Tawaän mawoerò, Alf. Min. Bent, 884.
Tawaän mea, Alf. Min. T. L., 884.
Tawaän ni angkò, Alf. Min. T. S., 1164,
Tawaän poeti, Alf. Min. T.L. T. S., 884,
Tawaän raindang, Alf. Min. T. P., 884.
Tawaän rangdang, Alf. Min. T. B, 884,
Tawaän roendang, Alf. Min. T. S., 884.
Tawaàkoe, Sermata, 2458.

Tawal mölai, Babar, 1973,

Tawan, Lamp, 355.
Tawanan, Alf. Min.
Tawànan toba, Alf. Min.
Tawang, Alf. Min. Bent,
Tawaoeng, Sangi, 884.
Tawar-tawar, Mal., 890.
Tawar-tawar bötina, Mal, 1562.
Tawar-tawar djantan, Mal, 1561.

Tonsaw., 1730.
Tonsaw., 1268.
2188.

‚ Tawar-tawar gadjah, Mal, 1562.

Tawar-tawar hoetan, Mal., 1561.

‚ Tèwàra bòrong, Bonth, 2859.

Tàwâra tànà, Makas., 520.

Tawas, Balin, 3523.

Tawasën, Alf. Min, 2289.

Tawé, Alf. Min. Tonsaw., 2244.

Tawoe, Endeh, 3011.

Tawoe, Manggarai, 1973.

Tawoedijën, Daj. 4. O. Born, 1396.
Tawoehoek, Alf. Min. Bent, 3361.

Tawoel malaä, Tenimbar, 1973.
Tawoelandang, Alf. Min. T.P., 2482.
Tawoelandang koelò, Alf. Min. T. P., 1249.
Tawoelandang raindang, Alf. Min. T. P., 1250.
Tawoelandang rintëk, Alf. Min. T. P., 1249,
Tawoeò, Nias, 2717.
Tawoeroek, Alf. Min. T. BED
Tè, Boeg, Mals, 595.

Tö malàté, Boeg, 1678.
Tèëbaoe, Midd. Sum., 3011.
Tëbéë, Atjeh, 3011.

Tèëbéë gading, Atjeh, 3011.
Töbéë gapoer, Atjch, 3011.
Tëbéë gatja, Atjeh, 3011.
Töbéë kamar, Atjeh, 3011.
Tëbéë rëliëng, Atjeh, 3011.
Tëébéë rimong, Atjeh, 3011.
Töbéë sëlömbik, Atjeh, 3011.
Töbëlijan, Mal. W. Born, 1396.
Töbëraoe, Mal, 3009.
Töbhoe, Madoer., 3011.
Töbhoe êröng, Madoer., 3011.
Tëébhoe bhantèng, Madoer., 3011.
Töbhoe ghadjhi, Madoer., 3011,
Töbhoe manglè, Madoer., 3011.
Töbhoe njamplong, Madoer., 3011.
Tèëbhoe palòtan, Madoer., 3011.
Tèbhoe pöröng, Madoer., 3011.
Tèëbhoe pôtè, Madoer., 3011.
Tébhoe sala, Madoer., 3012.
Téëbijoe, Lamp., 3012.

Tëbing ajoe, Mal, 216.

Töbing paja, Mal, 2952.

Tèëboe, Balin, Boeg, Jav., Mal, 3011.
Téboe, Daj., Mal. Tim, 3011.
Tëboe apoi, Lamp., 3011.

Tëboe ardjoena, Jav., 3011.
Tèboe aroe, Lamp., 3011.

Tëboe awi, Lamp., 3011.

Tèëboe awoe, Jav., 3011.

Tëboe djaé, Jav., 3011.

Tèëboe djapara, Jav., 3011.

S., 3361.

Tèöboe
Töboe
Tëöboe
Tèëboe
Tèboe
Tëöboe
Töboe
Tèëboe
Tèëboe
Tèboe
Tëboe
Töboe
Tèboe
Tèboe
Tèëboe
Tèboe
Tèboe
Tèboe
Tèboe
Tëboe
Tèboe
Töboe
Töboe

öndog, Jav., 3010.
goela, Lamp., 3011.
halom, Lamp., 3011.
kéjong, Jav., 3011.
làgading, Boeg., 3011.
landjoeng, Mal, 3011.
loemoet, Jav., 3011.
makèmé, Boeg, 3011.
malam, Jav., 3011.
mangli, né: 3011.
manoe, en 3011.
mata élé, Jav., 3011.
nipah, Lamp., 3011.
pädang, Boeg., 3012.
pantis, Lamp., 3011.
rapoeh, Jav., 3011.
rapoh, Jav., 3011.
raré, Balin, 3011.
sawoer, O0. Jav., 28114.
soerë, Boeg, 3011.
tèloi, Lamp., 3011.
tëlor, Mal. Batav.,
tjëla, Boeg, 3011.
Töboe tjömöng, Balin, 3011.
Tèboe wilis, Balin, 3011.
Téboe-téboe, Mal. Amb,
Tödë, Boeg, 1573.

Tédja, Jav., Mal, 762.
Tédja djantan, Mal., 962.
MEP, Alf Min. TB. T.L, T. P, 1
Töëöp, Balin, 338.

Töfoe, Alf. Boer, 3011.

Tèfoe, Rotin., Tim, 3011.

Tögari, Jav., “1084.
Tégëran, Jav., 937.
Tégèrang, Jav., 937.
Tégörat, Jav., 2319.
Töégaron, Jav., 2421.
Tégil en Balin.,
Tègok, 0. Jav., 2865.
Tèh, Jav., Mal, Ean
Tèh oetan, Vule. Mal, 1975.
Téhing, Balin. Semb., 404.
Téhoe, Alf. Asil, Hila, Z. Cer.,
Töhoeng, Balin. Semb., 3169.
Tèkaj, Madoer., 974.
Tökawang, Mal. W. Born,
Tèkèré, Makas., 1256.
Téki, Balin., Jav. ‚ Mal.,
Töki kébo, Jav., 992.
Téki lalàki, Soend., 981.
Téki laoet, Soend., ‘933.
Töki poetih, Vulg. Mal,
Töki sawah, Jav., 982.
Töki tiké, Jav. 1256.
Téki wangi, Jav., 993.
Tékijok-kijok, Enggano,
Tékik, Jav., 117.
Tékokak, Balin,
Téla, Jav., 1892.
Tèla, Madoer. B., P., 1892.
Tèla balandha, Madoer.,
Töéla lòbak, Madoer. B.,
Téla poöeng, Jav., 2181.
Tölang, Mal, 524.
Tölasih, Jav., Soend., 2474.
Télasih’ bòdas, Soend., 2:
Tölasih iröng, Jav., 2474.
Tölasihan, Jav., 764.
Télé, Boeg, 1722.
Tölöng, Balin, Jav., Soend.,
Téléwal, Alf. N. Laoet,
Téli, Alf. Z. Cer., 404,

3011.

3012.

1268.
595.
Wetar, 3011.

1823.

Soend., 974, 1969.

1969,

2011.

3166.

2181.
1892.

17

824.
2311.

S., 338.

137

\ Témbësoe, Mal,

\‚ Témbatoe, Mal,

Teli óla, Alf. Z. Cer., 1622.

Téli hahoe, Alf. Z. Cer., All.

Tèéli oeété, Alf. Z. Cer., 1622
Tölijan, Koetei, 1396.

Tölik, Jav., 3105.

Tèling, Alf. Min. T. B, 408,
Tèëling batoe, Alf. Min. T. B., 1058.
Tèling lana, Alf. Min. T. B, 2528.
Tölinga gadjah, Mal, 1459a.
Tèëlinga kèra, Mal, 1769.
Tèëlinga kërbaoe boekit, Mal,
Tölipoek, Mal, 2049.
Töloeki, Jav., 1792.

Tëlong, Jav., 1971.
Tölontaga, Mal, 183.

Töélor bëlalang, Mal, 3217.
Télor bëlangkas, Mal., 2483.
Tëlor söntadoe, Mal, 2613.
Télpok, Madoer., 910.

Tëlpok ghoengsèng, Mudoer.,
Tèéma, Alf. Z. Cer., 2361.
Témar, Tenimbar, 404.
Tëmbagan, Jav., 1907.
Töémbagèn, Jav., 1907.
Tëmbakaoe, Mal, 2458.
Tömbàäko, Balin, Jav. Ng. 2458.
Tömbàko könari, Jav., 2458.

3440.

910.

Tömbako lantjoer, Jav., 2455.
Tömbäko nali, Jav., 2458.
Témbäko sömpoe, Jav., 2458.

Témbàko
Téömbàko
Tëmbâäko
Tömbako
Témbalo,

sili, Jav., 2458.
sompok gading, Jav., 2458.
sompok koel, Jav., 2458.
sompok lénga, Jav., 2458.
Jav., 683.

2597.
Tömbatoe lojang, Mal, 2596.
Témbatoe mérah, Mal, 2597.
Témbatoe pasir, Mal, 2531.
Témbatoe poetih, Mal, 2597.
Témbèdak, Mal. Bengk., 353.
Tömbèlèk, Jav. Teg., 1984.
Tömbölèkan, dann 2497.
Tömbölèkan, O. Jav., 1984.
Tèmbèr, Alf. Min. T. L., 698.
1422.

angin, Midd. Sum.,
boekit, Mal, 1420.
djantan, Mal., 2514.
kapoer, Midd. Sum,

Témbösoe 1422.
Témbösoe
Témbèsoe

Témbèsoe 1422.

| Témbösoe langkanang, Midd. Sum, 1422,
Tömbösoe paja, Mal, 1426.

| Tembösoe rawang, Midd. Sum, 1422.
Témbèsoe rönah, Midd. Sum, 1422.
Témbèsoe samak, Mal, 1422,
Tömbëèsoe talang, Midd. Sum, 1422.

Témbëösoe tökoejoeng, Midd. Sum, 1422.

Tömbèsoe tëmbaga, Mal, 1420.

Tèmbhàäkò, Kang, 2458.
Tömbiloengan, Jav., 448.
Témblèkan, O. Jav., 3291.

Tömboekoes, Balin, 2723.
Témëdak, Koeboe, 353.
Töémön, Balin, 1697.
Témöndilan, Jav., 3451.
Témórakan, Balin, 534.
Témëras, Mal. Pal, 634.
Tömòèras akar, Mal. Pal,
Témijang, Mal. 413.
Témijë, Sawoe, 413.
Tömoò, Alf. Min. T- Bs
Témò, Madoer., 949.
Témò òröng, Madoer., 942.

3261.

3108.

138

Tömò ghoenong, Madoer., 948,
Téëmò kònèng, Madoer., 945.
Tömò kontjè, Madoer., 1612.
Tömò kontje pöt, Madoer.,
Témò labak, Madoer., 949,
Tömò paò, Madoer., 243.
Tömò pòt Madoer., 950.
Tömò pòtré, Madoer., gad4,
Tèmoe, Balin, Boeg, Jav. … Mal, Soend.,
Tèmoe èrang, Mal, 942.

Tèmoe giring, Jav., 948.

Tömoe iröng, Balin., Jav., 942,
Tèmoe itam, Vulg. Mal., 942.
Tämoe koening, Jav., 945.

Tèmoe koenjit, Mal, 945.

Témoe
Tömoe
Tömoe
Tèmoe
Tèmoe
Tömoe
Tömoe
Tömoe
Tömoe
Tëmoe
Tëmoe
Tömoe
Tèmoe

1612.

949.

koentji koening, Jav., 1612.
koentji pöpöt, Jav., 1612.
koentji poetih, Jav., 1612.
kontji, Balin, 1612,

làwaà, Boeg, 949.

lawak, Balin, Jav., Mal, Soend.,
mangga, Mal. Batav., 943,
paoeh, Mal, 943.
pàwò, Boeg, 943.
poetih, Jav., Mal,
poetri, Mal, Batav.,
poh, Jav., 943.
Tömoe tiïs, Soend., 949.
Tömoe tis, Balin. Jav., 949.
Tèmoekoes, Balin, Mal., 2723.
Tömoer, Alf. Min. T. Ls, 895.
Tëmoesoe, Mal. W. SRE 1422
Tèmon, Madoer. B, P., 934.

Tèmon aèng, Macer’ B. P., 934.
Tèmon bàtang, Madoer. B, P., 934.
Tèmon boekò, Madoer. B, Kpn 934.
Tèmon ghadhing, Madoer. B, P., 934.
Tèmon ghadjhi, Madoer. B., P., d84.
Tèmon ghaloedhroe, Madoer. B, P.,
Tèmon ghaltèk, Madoer. B, P., 934,
Tèmon malòkok, Madoer. B, P., 934.
Tèmon mòsöng, Madoer. B., P., 934.

949,

950.
Dad,

934,

Tèmon naghara, Madoer. B., P., 934.
Tèmon tjàröme, Madoer. B, P., 984.
Tèmon tjàätjeng, Madocr. B, P., 934,
Tèmon tòdjoek, Madoer. B, P., 934,
Tömpajang, Jav., 1405.

Tömpinis, Mal, 3154.

Tömpinis hitam, Mal, 3154,
Tèmpinis mérah, Mal, 3154.
Tömpinis poetih, Mal, 3154.

Tempoeh wijang, Jav., 1268, 1729.
Témpoejak, Balin, 77.
Témpoeloet, Sas, 3417.
Tömponèk, Mal., 355.

Téna toeï, Alf. Har, 407.
Tënaga, Sawoe, 601.
Ténan, Alf. Boer., 407.
Tönanga, Atjeh, 601.
Tönawoer, Midd. Sum.,
Tènè, Tim, 2109.

1573.

Töngâà, ALL Mines B Tel UB ATS BLD:
Tèngà im bolai, Alf. Min. T. L, 319.
Töngà kapës, Alf. Min. T. L, T. S., 315.
Tèngà katawa, Alf. Min. T. L., T. S, 315.
Töngà kökékow, Alf. Min. T. P., 315.
Töngà laoesip, Alf. Min. T. L, en S., 315.
Töngà pépösoetön, Alf. Min. T. B, 315.
Töngà pérà, Alf. Min. T. L., T 3, 315.
Töngà pondang, Alf. Min. T. B, 315.
Töéngà roesip, Alf. Min. T. B., 315.

Töngà sampinit, Alf. Min. T. L., T. S., 315.

koentji, Boeg., Jav., Mal, Soend., 1612,

| Tòöratai kètjil,

Töngà söla, Alf. Min. T. P,,
Tèëngà wòöe, Alf. Min T. P,
Töngar, Mal, 721.

Töngëh, Balin, 721.
Tèngèl, Balin, 1302.
Tòngör, 1 „amp. 721.
Téngèré, Boeg, 721.
Tönggang, Daj. W. Born, 1669.
Tönggang, Madoer. B, P., 2181.

315.
315.

Tènggèk boeroeng, Mal, 1402.
Tönggoeli, Jav., 682, 684.
Tönggoeli wawang, Jav., 684.
Tönggoeloen, Jav, 2560.
Tèngih, Madoer., 721.
Töngkawang, Mal. W. Born, 1823.

Tèngkawang ajör, Mal. W. Born, 3129.
Töngkawang babi, Mal. W. Born, 3130.
Töngkawang batoe, Mal. W. Born, 1910.
Töngkawang goentjang, Mal. W. Born, 1823.
Töngkawang lajar, Mal. W. Born, 3130.
Tèngkawang madjaoe, Mal. W. Born, 3116.
Töngkawang pinang, Mal. W. Born, 3129.
Töngkawang rambai, Mal. W. Born, 1523.
Töngkawang tërindak, Mal. W. Born, 1910.
Töngkawang toengkoel, Mal. W. Born, 1823.
Tèngkok bijawak, Mal, 144, 1426.
Téngkong, Sas, 1573.

Tènglor, een 532.

Tèngsèk, Jav. 1159.
Tènian malaì, Leti,
Töniring, Mal, 682.
Tènò, Tim, 135.
Tèöntawan, Mal, 569, 871.

Tènté, Alf. Min. T. P., 1172.

Tènté in taloen, Alf. Min. T. P., 3430.
Tènté rintök, Alf. Min. T. P., 1076.
Tènté söla, Alf. Min. T. P., 1073.
Téò-téò, Mal. Men. 879.

Téò-téò oetan, Mal. Men., 1976.
Téoe, Manggarai, 3011.

Tëöpakoe, Leti, 1162.

229.

Tëpas, O. Jav., 196.
Töpoe, Alf. Min. Le B. 1244.
Töpoe, Alf. Min. T. L., T. P., 1003, 1247.

Töpoe im Paton. Alf, Min. Td, TPANOHDE
Tèëpoe tawà, Boeg, 890.

Tëöëpoe wangko, Alf. Min. T. L.,
Tèëpoe- ENOR: Boeg, 590.
Tèpoeng ôtot, Jav., 3222.
Tèpoeng tawar, Soend., 890.
Tëpoes, Jav., Mal., Soend., 200.
Tépoes bönèr, Soend., 200.
Tëpoes lada, Mal, 1741.
Tëpoes leuweung, Soend., 200.
Tëöpoes malèlè, Soend., 198.
Tëpoes mérah, Mal, 197.
Tëpoes sigoeng, Soend., 202
Tëöradi, Atjeh, 1079.

Téraë djawa, Sawoe, 3550.
Tèraë hawoe, Sawoe, 3193.
Tëralin, Mal, 3307.

Törantang, Mal. Pal, Sum. W. K.,
Tèrantang ajam, Mal. Pal, 524.
Törantang boeroeng, Mal. Pal, 525
Térap, Mal, 338.
Tèërap gajal, M al,
Têratai,
Tèratai Bn Mal,
Mal.,
2033.

2867.

521.

338.

2427.
2464.
Têratap, Mal,

| Tèratè, M: doer: B., 2427

| Töré, Sawoe,

3169.
Tèërèba, Mal. Batav., 2967.

159

Törèba djöpoen, Mal. Batav., 907.
Tèrèmboeöek, Alf. Min. T. P., 698.
Tèrèmboeöek i lawànan, Alf. Min. T. P., 10.
Törèng, Sas, 404.

Törèng dèndèng, Sas, 412.
Tèrèng koesé, Alf. Min. T. P., 120.
Törèng rèndèng, Sas, 412.
Törèng toetoen, Sas., 412.
Tèröntang, Mal, 521.
Töréntang batoe, Mal, 521.
Törëntang boekit, Mal, 147.
Töröntang boeroeng, Mal, 525.
Tèörëntang paja, Mal, 521.
Tèëröntang tangan, Mal, 521.
Töéröp, Bat, Sas, 338.

Téri, Alf. Z. Cer., 404.

Téri éla, Alf. Z. Cer., 1622.

Téri hahoe, Alf. Z. Cer., All.
Tèrigoe, Mal, 3099.

Térin, Alf. Har, Z. Cer.‚ All.
Töring, Alf. Min. Bant., 408.
Töriti, Midd. Sum, 3191.

Tèrò, Boeg, 338.

Töroeng, Mal, 3169.

Tëöroeng asam, Mal, 3163.
Tëroeng bali, Mal., 2112.
Téroeng kèmaoe, Mal, 963.
Töroeng möranti, Mal, 3171.
Tèöroeng pèrat, Mal, 3163.
Téroeng pipit, Mal, 3174.
Töroeng raja, Mal, 3176.
Tëéroeng tikoes, Mal, 3173.
Töéroeng-tëroeng, Mal, 2024.
Téroeno, Mal, 1871.
Téroentoem, Mal, 56, 2109.
Térong, Jav., Mal. Amb., 3169.
Tèrong, Madoer., Sas, 3169.
Tèrong, Soend., 3169.

Térong andjing, Mal. Amb., 3169.
Térong balanda, Mal. Amb., 2112.
Tëérong bhiroe, Madoer., 3169.
Tèrong bòdas, Soend., 3169.
Törong boengò, Madoer., 3169.
Tèrong öndog, Jav., 3163.
Tèrong galatik, Soend., 3169.
Tèrong gëdè, Soend., 3169.
Térong götas, Jav., 3169.
Térong glatik, Jav., 3169.
Tèrong kadoet, Soend., 3169.
Tèrong koepa, Soend., 3169.
Térong kopêk, Jav., 3169.
Tèrong lijat, Soend., 3169.
Tèrong malèbèr, Soend., 3169.
Térong ngor, Jav., 3169.
Térong ondjing, Mal. Amb., 3169.
Térong pandan, Jav., 3169.
Térong pëdar, Sas., 3169.
Tèrong pélém, Soend., 3169.
Térong pörat, Madoer., 3163.
Tèrong peuheur, Soend., 3169.
Tèrong pit, Soend., 3163.
Térong pòte, Madoer., 8169.
Tèrong rangoe, Soend., 3169.
Térong réngëh, Sas, 3169.
Térong söla, Alf. Min. T. P., 17.
Tëérong taäl, Madoer., 3169.
Térong tjoengor, Jav., 3169.
Tèrong tjoetjoek, Soend., 3169.
Tèrong walanda, Soend., 996.
Térong wëöloet, Jav., 3174.
Tèrongan, Soend., 3172.
Térpandi, Lamp., 2882.
Tès-katèsan, Madoer., 1674.

Tèsèk, Jav., 1159.

Tèsoek, Soend., 1793.

Tèspong, Soend., 2367.
Tèspong bòdas, Soend., 1096,
Tète, Madoer., 2096.

Tèté, Manggarai, 1107.

Tètèh djaran, Balin, 1856.
Tötèngéön, Alf. Min. Tonsaw, 910.
Tötöpësan, Alf. Min. T. P., 2518.
Tötöpi, Alf. Min. 1. L., 3138.
Tëtör, Balin, Jav., Soend., 3176.
Tötërapan, Jav., 1984.
Tëtöroeng, Alf. Min. T. P., 210.
Tëtöroeng, Mal., 2024.
Tëötèroeng i lawanan, Alf. Min. 1. P., 3288
Tètèrongan, Soend., 1665.
Tétóéwa, Alf. Min. 1. L., 2128.
Tëtoel, Alf. Min. T. B, T. L., T. S., 1610.
Teubéé, Atjeh, 3011.

Teubeun, Gajo, 2541.
Teureup, Soend., 338.

Teureup areuj, Soend., 1472.
Tèw, Alf. Min. Tonsaw., 338.
Téwa, Alf. Min. T. L., 2128.
Töwasën, Alf. Min., 2289.
Téwëlak, Watoeb., 353.

Tëwo, Solor, 3011.

Téwoe, Daj. Z. O. Born, Leti, Sika, 3011
Thaga, Atjeh, 3.

Thalathari, Atjch, 188.
Theuké, Atjeh, 2557.
Theulatèh, Atjeh, 2474.
Thibeurantò, Atjeh, 3148.
Thithawi, Atjeh, 493.
Thithidjoeëk, Atjeh, 519.
Thlimèng, Atjeh, 379.

Threuë, Atjeh, 229.

Tibah, Balin, 2343.

Tibah moenti, Balin, 2343.
Tibaraoe, Minangk., 3009.
Tibèsi, Alf. Tom, 2661.

Tiboe, Goront., 3012.

Tiboe, Soemba, 3011.
Tibowang, Makas, 2661.
Tibowang kòpè, Makas., 2663.
Tibowang lompò, Makas., 2663.
Tibowang tjàdi, Makas., 3311.
Tiehinian, Alf. Min. Tonsaw., 2281.
Tidoen toan, Alf. W. Cer., 2187.
Tifoe, Alf. Boer., 3011.

Tiga kantjoe, Balin, 437.
Tigo, Alf. Tom, 2458.

Tih, Lamp, 595.

Tiih, Balin, 210.

Ting, Balin, 404.

Ting ampèl, Balin, 412.
Ting djangkrik, Balin, All.
Ting djlöpoeng, Balin, 411.
Ting gësing, Balin, 409.
Ting hampjal, Balin. Kr., 412.
Ting hori, Balin, 3066.

Ting horwi, Balin, 3066.
Ting këdampal, Balin., 407.
Ting orwi, Balin., 3066.

Ting pötoeng, Balin, 1622.
Ting pidampêël, Balin, 407.
Tiing poeling, Balin, 412.
Ting soedamala, Balin, 1628.
Ting tali, Balin, 405.

Ting tlantan, Balin, 405.
Ting toeltoel, Balin, 412.
Tijarmoe, Leti, 1885.

Tijoe, Alf. Tom, 2561.

Tijoeng, Lamp., 3169.
Tijoep-tijoop, Mal, 54.
Tikao, Boeg, 2936.
Tiké, Bat, 974.

Tiké, Mal. Batav., 1256.

Tiköl baloeng, Jav., 1389.
Tikël tòsan, Jav. Kr. D., 1389.
Tikoesan, Jav., 1890.

Tiladè, Sangi, 315.

Tiladoe, Goront., 887.

Tilai, Daj. Z. O. Born, 682.
Tilöng, Juv., 3467.

Tili, Goront., 2683.

Tilil, Balin, 1669.
Timah-timah, Mal, 1872.

Timah-timah bötina, Mal, 2302,
Timah-timah boelan, Mal, 1873.
Timah-timah gading, Mal, 1873.
Timaha, Jav., 1961.
Timanga, Jav. … 1961.
Timbàho, Bat, 2458.
Timbàkaoe, Minangk., 2455.
Timbàko, Bat, 2455.
Timbarang, Alf, Min. Bant,
Timbarang madidihi, Alf.
Timbaraoe, Minangk., 3009.
Timbölang, Sangi, 1624.
Timbëöran, Alf. Min. T. L., 189.
Timbò-timbò padjà, Makas.,
Timboel, Balin, Mal. Batav., 339.
Timboeong, Alf. Min. Ponce 198.
Timboön, Alf. Min. T. P., sDaL
Timboön rintök, Alf. Min. "T.
Timoe, Alf. Halm: Tom, Tern, A
Timoel, Alf. Z. Cer., 784.
Timoen, Jav., Mal, Sas., Soend.,
Timoen atjéh, Mal, 934.
Timoen bàka, Daj. ‘Kat, 784,
Timoen böroek, Atjch, 784.
Timoen bontèng, Jav., 934.
Timoen döndang, Mal., 2615.
Timoen döndang londjong, Mal,
Timoen gadjah, Mal, 3369.
Timoen gadjah mérah, Mal., 2332.
Timoen hoetan, Mal, 2818.
Timoen körai, Mal, 934.

Timoen paja, Mal, 2332.

Timoen pödèndang, Mal., 2615.
Timoen pipit, Mal, 934.

Timoen sörit, Jav., 934.

Timoen soemörit, Jav., 934,
Timoen tikoes, Mal., 2257.
Timoen watang, Jav., 934.
Timoen woekoe, Jav., 934,
Timoen woelan, Jav., 934.
Timoen woeroe, Jav., 934.
Timoenan, Jav., 2019.
Timoer, Alf. Z. Cer., 784.
Timpàlang, Makas., 2911.
Tinalajoe, O. Jav., 220.
Tinan, Alf. Z. Cer., 407.
Tinano, Alf. N. Laoct, Sap,
Tinarodja, Balin, 2049.
Tinàsa, Boeg, 1520.
Tinat, Alf. Z. Cer.,
Tindana, Daj. Kat, 3029.
Tindawan, Minangk., 1573.
Tindjang, Madoer., 512.

Tindjaoe, Mal, 572.

Tindjaoe böloekar, Mal. Pal, 2065.
Tindjò, Boeg., Makas., 762.
Tindodap, Bol. Mong, 1305.
Tindò- =tindò, Boeg, Makas.,

404, 1624.
Min. Bant,

3203.

1962.

934.

3361,

407.

407.

2313, 3358.

1624,

140

‚ Tiwoe

Tindowan, Bat, 1573.

Ting, Alf. Min. Bant, T. B, T. S., 513.
Tinga, Balin, 513.
Tinga-tinga, Balin, 3188.

Tinggölèm, Bat, 538.
Tinggiran, Daj. Z. O. Born, 1968.
Tinggiran manji, Daj. 4. O. Born,
Tinggoeloen, 0. Jav., 2860.
Tingi, Alf. N. O. Halm, 513.
Tingi, Balin. Jav., 721.
Tingkeuëum, Atjeh, 459.
Tingkeum, Gajo, 459.
Tingkih, Balin, 135.
Tingloer, O. Jav., 532.
Ting-ting, Alf. Min. Ponos.,
Ting-ting bòsing, Alf. Min.
Tinónò, Alf. Min. l'. B, 895.
Tinòron, Alf. Min. T. B., 974.
Tinti sëla, Alf. Min. Bent, 1075.
Tintis, Alf. Min. Bent., 2787.
Tintjo, Alf. Min. T. P., 936.
Tio, Leti, 484.
Tio mètmé,
Tioeng, Bat, Lamp., 3169.

Tioes, Alf. Min, 2409, 31858.

Tioes in tasitj, Alf. Min. T. P., 3188.
Tioes in tjatanaän, Alf. Min. T. P., 2409.
Tioes karöngan, Alf. RD T. P., 3188.
Tioes léwò, Alf. Min. T. 381.

Tioes sàmaà, Alf. Min. T. bl 3188.

Tioes söla, Alf. Min. T. P., 2416.

Tiòpò, Goront, 1686.
Tiòpò bilangò, Goront.,
Tiòpò boetòlò, Goront.,
Tiòpò hoewòlo, Goront., 1686.
Tipipit, Alf. Min. T. L., 451.
Tipis koelit, Soend., 2266, 2880.
Tirah, Jav., 2011.

Tiré, Sas, 3288.

Tiroe, Soend., 3366.

Tis, Alf. Min. Tonsaw., 1107.

Tis, Balin, 1303.

Tis chajoe, Alf. Min. Tonsaw., 2181.
Tis pawatòan, Alf. Min. Tonsaw.,
Tisoek, Soend., 1793.

Tisoek tambaga, Soend., 1793.
Titichès, Alf. Min. Tonsaw., 2638.
Titiganan, Jav. Kr., 3525.
Titigono, Alf. N. W. Halm,
Titimah, Mal, 1872.
Titimah bötina, Mal,
Titimah boelan, Mal, 1873.
Titimah gading, Mal, 1573.
Titimboön rintèk, Alf. Min.

1963.

855.
Ponos.,

1266.

Leti, 322.

1686.
1686.

1112.

665.

2302.

T. P., 2867.

Titimoe, Rotin., 665, 934.
Titimoe dàfa, Rotin., 784.
Titimoek, Rotin., 665, 934.

Titiwi, Alf. Min. T. B, T. L, T. P., 440.
Titiwoean, Soend., 2809.
Tiwadak, Mal. Bandj., 353.

Tiwàdak banjoe, Mal. Z. O. Born, 352.

| Tiwàdak banjoe koening, Mal. Z. O. Born,

352.
Tiwadak banjoe mêrah, Mal. Z. O. Born, 352:
Tiwoe, Soend., 3011.
Tiwoe bötoeng, Soend., 3011.
Tiwoe beureum, Soend., 3011.
Tiwoe Èndog, Soend., 3011.
Tiwoe gombong, Soend., 3011.
Tiwoe landak, Soend., 343.
Tiwoe landjoeng, Soend., 3011.
rapoeh, Soend., 3011.

Tiwòhò, Alf. Min. T. B, 3012.

Tiwoö, Alf. Min. T. S., 3012.
Tjabai, Mal, 648.

Tjabai djawa, Mal., 2127.
Tjabai hoetan, Mal, 2721.
Tjabai oelar, Mal, ln

Tjabai söbèrang, Mal, 650.
Tjabai tali, Mal, 1756.

Tjabé, Balin., Jav., Mal. Bat, 648.
Tjabè, Soend., 648.

Tjabè amis, Soend., 652.

Tjabè areuj, Soend., 2718.
Tjabè atjoeng, Soend., 648.
Tjabé bèsar, Mal. Batav., 650.
Tjabè beurit, Soend., 2722.
Tjabé boeroeng, Vulg. Mal, 653.
Tjabè djawa, Soend., 2727.
Tjabè èdjò, Soend., 651.

Tjabè göde, Soend., 650.

Tjabé idjoe, Mal. Batav., 651.
Tjabé këling, Balin. 653.
Tjabé koening, Mal. Batav., 648.
Tjabé mérah, Mal. Batav., 648.
Tjabè rawit, Soend., 653.
Tjabè sabrang, Soend., 654.
Tjabè salasih, Soend., 649.
Tjabé sétan, Mal. Batav., 653.
Tjabé tjangak, Jav., 651.
Tjabe tjömpaka, Mal. Batav.,
Tjabè tjèngek, Soend., 651.
Tjabé toendjoeng, Mal. Batav., 649.
Tjabè woengoe, Soend., 649.
Tjäbèroe, Boeg, 3481.

Tjabhi, Madoer., 648.

Tjabhi alas, Madoer: … 2121.

Tjabhi djhamò, Madoer., ie,
Tjabhi ghambir, Madoer. B, 653.
Tjabhi ghoengsèng, aise … 648.
Tjabhi lènjèng, Madoer. S., 649.
Tjabhi lèték, Madoer., 653.
Tjabhi òdang, Madoer., 648.
Tjabhi ongghoe, Kang., Madoer.
Tjabhi radja, Mdf 648.
Tjabhi sòla, Madoer. S., 2718.
Tjabhi taäl, Madoer., Ee
Tjabhi tjärémè, Madoer., 648.
Tjabhi tongkol, Madoer., 648.
Tabhi tòtjöng, en B. P., 649.
Tjabhi totjër, Madoer. B, P., 649.
Tjabi, Lamp. Mal. Be Ee ‘648.
Tjabijaà, Makas., 648.

Tjabja, ar Semb., 648.
Tjaboek, . Jav., 1659.

Tjaè, Soe EL 9.

Tjai, Jav., 143.

654.

Tjajoe im bénang, Alf. Min. T. P., 2137.

Tjajoe in tjijos, Alf. Min. T. P, 15.
Tjajoer, Soend., 2593.

Tjäkà mabidò, Tern, 2729.

Tjäkà mangoli, Tern, 3059.
Tjakap, Balin., 2616.

Tjakar ajam, Jav., 518.

Tjakar bèbèk, Vulg. Mal, 520.
Tjakar itik, Mal, 520.

Tjàkàrà bèbe, Makas:, 520.
Tjäkàrà kiti-kiti, Make as., 520.
Tjàkoeë, Minangk., 1951.
Tjäkoeroe, Makas., 1951.
Tjakra-tjikri, Jav., 2229.
Tjalaköt, Balin. Kr., 152.
Tjälapâari, Boeg., Makas., 188.
Tjalènè, Boeg, 379.

Tjalik angin, Soend., 2151.

Tjalik angin beureum, Soend., 2151.

B. 2718.

141

| Tjampëdak, Jav.,

Tjalik angin bòdas, Soend., 2162.
Tjalingtjing, Soend., 379.

Tjalingtjing amis, Soend., 380.
Tjalingtjing woelët, Soe nd., 379.
Tjaloeng, Soend., 134.
Tjaloengtjoeng, Soend., 900.
Tjaloengtjoeng beureum, Soend., 2204.
Tjalòli, Bonth, 2809.

Tjalong, Atjeh, 791.

Tjamal, Alf. W. Cer., 1671.

Tjàmangi, Boeg, 2477.

Tjàmangi bàlandà, Boeg, 2477.
Tjamangka, Banda, 184,

Tjàmäni, Makas., 2477

Tjàmàni bàlandà, Wada

Tjamara, Balin, Madoer., Soe el 698.
Tjamara binèk, Madoer., 2791.
Tjamara goenoeng, Soend., 699.
Tjamba, Makas., 3301.

Tjamba djawaà, Makas., 533.
Tjamba-tjamba, Makas., 3005.
Tjambaj, Lanp., Minangk., Soend., 2719.
Tjambaoel, Soend., 3168.

Tjamin aïjë, Minangk., 3040.
Tjamin-tjamin, Mal, Minangk., 2683.
Tjamoen, Soend., 2747.

Tjampàdà, Makas., Midd. Sum, 353.
Tjampadà ajër, Midd. Sum., 352.
Tjampàga, Makas, 2295.

Tjampàga bàjawò, Makas., 2295.
Tjampàga baläwò, Makas., 642.
Tjampàga tanroe, Makas., 2295.
Tjampagò, Minangk., 2295.

Tjampaka, Alf. Min., Balin, Boe Soend., 2
Tjampaka bäakoel, Madoer. 2787.
Tjampaka barak, ’Balin., Boor’
Tjampaka bòdas, Soend., 2297.
Tjampaka boeloe, Soend., 2299.
Tjampaka ghading, Madoer. P., S., 2295.
Tjampaka ghading pòtè, Madoer. PiS52
Tjampaka goendok, Madoer. S., 3293.
Tjampaka goenoeng, Soend., 2147.
Tjampaka gondok, Balin., Soend., 3293.
Tjampaka gondok leuweung, Soend.,
Tjampaka koening, Balin, 2295.
Tjampaka kònèng, Madoer., Soend., 2295.
Tjampaka leuweung, Soend., 3296.
Tjampaka loetoeng, Soend., Ga4.
Tjampaka maldja, Madoer., 2787.
Tjampaka mèêra, Madoer., 2295.
Tjampaka poetih, Balin, 2297.
Tjampaka pòtè, Madoer., 2297.
Tjampaka sabakoel, Madoer. B.,
Tjampaka warangan, Balin., en
Tjampaka warna, Soend., 2296.
Tjampakò, Boeg, 2458.
Tjampalagijang, Makas., 918,
Tjampalok, Madoer., 432,

Tjampè, Bonth, 2666.

Tjampödà, Boeg., 353.

Soend., 353.

Tjampli, Atjeh, 648.

Tjampli boeta, Atjeh, 2727.
Tjampli poeta, Atjeh, 2727
Tjamploeng, Balin, 580.
Tjamplong, Madoer., 550.
Tjamtjaoeh, Soend., 768.
Tjamtjaoeh minjak, Soend., :
Tjanar, Mal, 2596.

Tjanar, Soend., 3159.

Tjanar babi, Soend., 3548.
Tjanar beureum, Soend., 3155.
Tjanar bòkor, Soend., 3155.

Tjanar bòkor lalàki, Stad, 3160.

Tjanar bòkor minjak, Soend., 3155.

Tjanar wangi, Soend., 3161.

Tjandana, Balin, Boeg., Jav., Lamp, Makas.,
Soend., 3029.

Tjandana djönggi, Jav., 3029.

Tjandana djönggli, Jav., 3029.

Tjandana sömoet, 0. Jav. 1418.

Tjandani, Jav. Kr. ’p., 3029.
Tjandanò, Minangk., 3029.
Tjandhana, Madoer., 3029.

Tjandhana kastòrò, Madoer., 1418.
Tjandoeng, Balin, 847.
Tjang, Balin., 535.
Tjang gorèng, Boeg,
Tjangak, Jav., 651.
Tjangal, Mal. Z. 0. Born, Midd, Sum.,
Tjanggai poetri, Mal, 176.
Tjanggam oelam, Balin., 1346.
Tjanging, Balin, 1307.
Tjangka, Daj. Z. O. Born,

284.

399.

1318.

Tjangkè, Biman., Makas., Mal. Z. O. Born. 1318.

Tjangkiëng, Minangk., 1307.
Tjangkih, Lamp. 1318.
Tjangkoedoe, Soend., 2343.
Tjangkoedoe bàdak, Soend., 1426.
Tjangkoedoe goenoeng, Soend., 1426:
Tjangkoedoe lalàki, Soend., 3039.
Tjangkoedoe leuweung, Soend., 142

Tjangkoewang, Soend., 2558.
Tjangkor, Mal. Amb., 1951.
Tjangkòrè, Soend., 1105.

Tjankòrè dijoek, Soend., 2018.
Tjangkrèng, BE 1307.
Tjangkring, Jav., Soe nd, 1307.
Tjangri, Soend., 300.
Tjangtjaràtan, Soend., 2414.
Tjangtjaràtan bàdak, Soend.,
Tjangtjaràtan beurit, Soend., 2415.
Tjangtjaràtan laoet, ‘Soend., 2414.
Tjangtjaràton minjak, Soend., 2419.
Tjangtjaràtan tjaj, Soend., 2420.

253.

Tjanigara, Balin., 829.
Tjantòl, Jav., 3193.
Tjantèl beusi, Soend., 3395.
Tjantigi, Soend,, 1127, 2636.
1618.

Tjantigi bòdas, Soend.,
Tjantigi boeloe, Soe nd., 2974.
Tjantigìi göde, Soend., 3433.
Tjantigi leutik, Soend., 3432.
Tjantigi nangka, Soend., 2674.
Tjantigi wangi, Soend., 1614.
Tjaoe, Soend., 2361.

Tjaoe keuëöus, Soend., 2359.
Tjaoe kipas, Soend., 2959.
Tjaoe kòlè, Soend., 2359.
Tjaoe tjaj, Soend., 2959.
Tjaoelan, Mal, 96.
Tjapa, Mal, 464.
Tjapa boekit, Mal,
Tjapaga, Jav., 1190.
Tjapagi, Jav. Kr., 1190.
Tjapàka, Alf. Halm., ne
Tjapàka da aré, Alf.
Tjapèdak, Mal. Bengk.,
Tjapeu, Soend., 2181.

464.

2295.
0. Halm., 2757.
hen

Tjapeu toehoer, Soend., 3448
Tjapli, Atjch, 648.
Tjapò, Boeg., Makas., Minangk., 464.

Tjapò goenoeëng, Minangk., 220.
Tjapò-tjapò, Boeg, Makas., 2751,
Tjapoekò, Makas., 1527

Tjar tjèna, Madoer., 96.

142

Tjàramèlè, Boeg, Makas., 2688.
Tjàramèng, Boeg, 2683.
Tjaràtan, Soend., 2414.

Tjaràtan bàdak, Soend., 253.
Tjaràtan beurit, Soend., 2415.
Tjaratan laoet, Soend., 2414.
Tjaràätan minjak, Soend., 2419.
Tjaràtan tjaj, Soend., 2420.
Tjarék mérah, Mal, 3478.
Tjarök poetih, Mal., 2161.
Tjarëk-tjarök, Mal., 3483.
Tjarëmé, Jav., 2683.

Tjarömè, Madoer., Soend., 2683.
Tjarémè alas, Madoer., 28.
Tjareuhan, Soend., 2993.
Tjarijang, Soend., 1818.
Tjarijang beureum, Soend., 1821.
Tjarijang bòdas, Soend., 1817.
Tjarijang hèdjò, Soend., 1819.
Tjarijang peutjang, Soend. … 124.
Tjariméla, Mal. Amb, 1215.
Tjaringin, Soend., 1442.

Tjarioe, Soend., 1278.
Tjarmeéla, Mal. Mol,
Tjaroei, Mal, 1584.
Tjaroelang, Soend., 1259.
Tjaroi, Mal, 1584.
Tjatjabèan, Soend., 1312.
Tjatjang, Minangk., 535.
Tjatjangkahan, Soend., 2494.
Tjatjangkiran, Soend., 1.
ie ee Soend.,
Tjatjingan, O. Jav., S57a.
Tjatjòro, Biman., 1573.
Tjëban, Mal, 2792.
Tjëbijà, Boeg, 648.
Tjögoek, Jav., 2936.
Tjëkir, Soembawa, 1951.
Tjökli, Jav., 828.
Tjëkloek, Jav., 2936.
Tjëkoe, Boeg, 1951.
Tjökoeh, Balin, 1951.
Tjökoer, Mal, Sas., 1951.
Tjëkok manis, Mal, 3053.
Tjökop zer Mal., 3053.
Tjëkor, Kang., 1951.
mëlagt, Balin. 3301.
Tjëlakët, O. Jav., 752.
Tjëlala, Gajo, 705.
Tjèëlögoeri, Mal, 3138.
Tjëlëgoeri bètina, Mal,
Tjölëgoeri djantan, Mal,
Tjèlor, Balin, 2345.
Tjëloring, O. Jav., 1983.
Tjömara, Balin, Jav., 698, 2791.
Tjëmara goenoeng, Jav., 699.
Tjömara laoet, Jar, 698.
Tjömara ranté, Jav., 2791.
Tjömawis, Jav. Kr. D., 698.
Tjömawis rödi, Jav. Kr. D.,
Tjömbang, Jav.…, 1262.
Tjömbawak, Jav., 2950.
Tjömbirit, Jav., 3282.
Tjèmè, Jav., 2108.
Tjèmè-tjèmè, Makas.,
Tjémèh, Jav., 2108.
Tjömëkijan, Mal, 918.
Tjömémeé, Jav., 3386.
Tjömöngkijan, Mal, 918.
Tjémoen, Bat. Dair., 934.
Tjömoetjoet, Atjeh, 960.
Tjömpa, Boeg, 3301.
Tjömpa djawà, Boeg., 533.

2683.

1426.

3138.
3138.

699.

498.

Tjëmpa-tjëmpa, Boeg, 3005.
Tjëmpaga, Jav., 1190.
Tjëmpaka, Jav., Mal, 2295.
Tjëmpaka boekit, Mal, 713.
Tjëmpaka boeloes, Jav., 2179.
Tjëmpaka djaé, Jav., 2295.
Tjëmpaka djanggi, Mal, 3237.
Tjömpaka foeroe, Mal. Men, 3297.
Tjömpaka gading, Jav., 2669.
Tjëmpaka Keenan, Mal. Amb., 3299.
Tjëmpaka gondok, Jav., Mal, 3292.
Tjöëmpaka hoetan, Mal, 1606, 1609.
Tjömpaka kèmbang, 0. Jav., 3292.
—Tjëmpaka kèmbòdjä, Mal, 2787. —
Tjëmpaka koeboer, Mal, 2787.
Tjëmpaka koening, Jav., 2295.
Tjëmpaka mérah, Mal., 2295.
Tjëmpaka moelija, Mal, 2605.

Tjömpaka moelija, Vulg. Mal,
Tjömpaka oetan, Mal. Men., Saed
Tjömpaka oetan, Vulg. Mal., 3296.
Tjëmpaka oetan aloes, Mal. Men., 2294.
Tjömpaka oetan kasar, Mal. Men., 3297.
Tjömpaka poetih, Jav., Mal, 2297.
Tjëmpaka sélan, Mal, 2388.
Tjömpalagijang, Makas., 918.
Tjèmpè-tjèmpè, Makas., 2666.
Tjëmpëdak, Mal, 353.

Tjëmpédak ajër, Mal., 352.
Tjëmpörai, Mal, 725.

Tjëmpèrai batoe, Mal, 1675
Tjëmpërdik, Mal, 3275.

Tjèmpeudak, Atjeh, 353.

Tjémpirit, Jav., 3282.

Tjëndana, Mal., 3029.

Tjéndana djanggi, Mal, 3029.
Tjëndana koening, Mal, 3029.

Tjöndawan, Mal, 1573.
Tjéndawan batang, Mal, 2015.

Tjëndawan djömpoet-djëmpoet,Mal., 1034.

Tjéndawan matahari, Sum. W. K., 2940.
Tjëndawan merah, Mal, 2527.
Tjéndawan ramboet ali, Mal., 2189.
Tjöndawan sömangkok, Mal, 504.
Tjëndawan tölinga köra, Mal, 2528.
Tjéndawan tëlinga tijoeng, Mal, 1860.

Tjéndawan tombong këlapa, Mal, 3090.
Tjéndèrai, Mal, 1704.
Tjëndërai gadjah, Mal., 912.
Tjéndérai hoetan, Mal, 1702.
Tjéndërai paja, Mal, 1705.
Tjéndérai rimba, Mal, 1702.

* _Tjéngal, Mal, 399.
Tjéngal, Soend., 1825.
Tjéngal batoe, Mal., 2219.
Tjéngal boenga, Mal, 399.
Tjöngal tandoek, Mal, 399.
Tjèngèh, O. Jav., ó4s.
Tjèngka, Boeg., 1122.
Tjëngkè, Boeg, Madoer., 1318.
Tjéngkèh, Balin, Jav., Mal., Soend., 1318.
Tjëngkèh radja, Mal. Amb., 1318.

Tjöngkëring, Mal, 1307.
Tjèng-kôtjêngan, Kang., 2499.
Tjènranà, Boeg, 2295.
Tjènranà Heee Boeg, 3029.
Tjéntè, Soend., 1984.
Tjèng-tjàtjèngan, Madoer., 2839a.
Tjèpaga, Boeg, 2295.
Tjëpaga, Jav., 1190.

Tjèpagà lapang, Boeg, 2295.
Tjèpagà tanroe, Boeg, 2295.
Tjèpagà tölo, Boeg, 2295.

143

Tjöpagi, Jav. Kr., 1190.
Tjèpaka, Jav., 2295.
Tjöpëédak, Jav., Mal,
Tjëpërdik, Mal, 3275.
Tjëpiring, Jav., ETA
Tjêploekan, Jav., 2693.
Tjöplok piring, Jav., 1604.

Bengk., 358.

Tjêraka, Mal, 2755.
Tjërakèn, Jav., 918.
‚ Tjörakin, Mal, 918.

Tjèrèk djantan, Mal., 509.
Tjèrèk hitam, Mal, 803.
Tjèrèk poetih, Mal, 2302.
Tjèrèm, Soend., 2142.
Tjërëmeè, Soend., 2683.
Tjörémoi, Atjeh, 2683.
Tjörlang, Soend., 2590.
Tjörlang laoet, Soend.,
Tjörmai, Mal, 2653.
Tjermai antan, Mal,
Tjörmé, Jav., 2683.
Tjërmè, Soend., 2683.
Tjörmè bàdak, Soend., 2331.
Tjërmè beureum, Soend., 2335.
Tjörmè leuweung, Soends, 28.
Tjêrmójan, Jav., 25.
Tjörmelè, Mal. Tim., 2653.
Tjörmèn ajër, Mal, 3040.
Tjëroeboet, Mal, 2939.
Tjêtèk, O. Jav., 3260.
Tjëtètèt, Jav., ‘2865.
Tjètjèndèt, Soend., 2692.
Tjètjèr katjëpèt, Soend.,
Tjeukò, Atjeh, 1951.
Tjeuli bädak, Soend., 2501.
Tjeuli badak gëde, Soend., 2501.
Tjeuli bàdak tjoektjoek, Soend.,
Tjeuli mèjong, Soend., 2734.
Tjeuli oentjal, Soend., 2773.
Tjeuri, Soend., 1587.

Tjibréë, Atjeh, 689.

Tjijamaoe, Mal, 1164.
Tjijamaoe körémangka, Mal., 1164.
Tjijamaoe meEdlden, Mal, 1164.
Tjikal, Balin, 1278

| Tjikoe, Mal, 19.
Tjikoer, Soend., 1951.
Tjikong, Makas., 3069.
En Mal Pal,
Tjikron, Jav., 194.
Tjili, in Ben 648.
Tjili ajör, Mal. Amb, 650.
Tjili padi, Mal Amb, 653.
Tjiloeman, O. Jav., 2645.
Tjimploekan, O. Jav., 2693.
Tjimploekan minjak, O. Jav.
Tjimpëdak, Atjeh, 353.
Tjimpoh, Mal., 1101, 3519.
Tjimpoh ajör, Mal, 1103.
Tjimpoh boekit, Mal, 3520.
Tjimpoh djantan, Mal, 3520.
Tjimpoh hoetan, Mal, 3520.
Tjimpoh paja, Mal, 3522.
Tjina rakta, Balin, 2986.
Tjinàgoeri, Boeg, Makas.,

1783.

1655.

2991.

2501.

1953.

‚ 2692.

Vulg. Mal, 3138.

Tjinantoeng, Minangk., Î468.
Tjindana, Lamp. 3029.
Tjindarah, Mal, 2401.
Tjindarah babi, Mal, 2383.

Tjindarah batoe, Mal, 2400.

Tjindarah boekit, Mal., 2376.
Tjindarah hantoe, Mal, 2516.
Tjindarah hidjaoe, Mal, 2397.

144

Tjindarah hitam, Mal, 2396.

Tjindarah kèkèk, Mal, 2390.

Tjindarah laoet, Mal, 2355.

Tjindarah padi, Mal, 2395.

Tjindarah paja, Mal, 2375.

Tjindarah tandoek, Mal, 2379.
Tjindawan, Minangk., 1573.
Tjindo-tjindo, Boeg, 685.

Tjinga-tjinga, Alf. Halm., Mal. Men, Tern, 3501.
Tjinga-tjinga batawi, Alf. Halm, Tern, 359.
Tjingam, Mal, 3119.

Tjingi, Madoer., 648.

Tjingkè, Alf. Min, 1318.

Tjinrana, Makas., 3029.

Tjinta-tjinta, Mal. Amb., 2690.

Tjinta moela, Mal, 1305.

Tjinta moela hitam, Mal, 764.

Tjinta moelah poetih, Mal, 3143.
Tjipakan, Balin. Kr, 3556.

Tjipilön, Balin. Semb, 2096.

Tjiploekan, Jav., 2693.

Tjipoe balàwo, Boeg, 1852.

Tjira, Biman., 937.

Tjirik angin, Minangk., 3419.

Tjirit boedak, Mal., 912.

Tjirit moerai, Mal, 1665.

Tjitji, Jav., 2359.

Tjitjiap, Soend., 1483.

Tjitjikoeran, Soend., 3285.

Tjitjindit, Soend., 2692.

Tjitjingi, Madoer., 648.

Tjitjiploekan, Balin, 2693.

Tjlagi, Balin, 3301.

Tjloring, Balin, 1983.

Tjöbhoeng, Madoer., 1042.

Tjòbhoeng boengò, Madoer., 1042.
Tjòbhoeng pòtè, Madoer., 1042.
Tjoebadak, Minangk., 353.

Tjoebadak äijë, Minangk., 352.
Tjoebadak rimbò, Minangk., 356.
Tjoekangkang, Soend., 730.

Tjoekilan, Jav., 3070.

Tjoelan, Soend., 96.

Tjoelan beureum, Soend., 96.

Tjoelan bòdas, Soend., 96.

Tjoelang, Boeg, Makas., Mal. Men., 96.
Tjoelikët, Soend., 1129.
Tjoemalagi, Minangk., 3301.
Tjoemalakijan, Minangk., 918.
Tjoembrang, Jav., 196.
Tjoeng, Balin, Mal. Pal, 3169.
Tjoeng asëm, Mal. Pal., 2112.
Tjoeng batok, Mal. Pal, 3169.
Tjoeng boetoeh sampi, Balin,
Tjoeng galatik, Balin, 3169.
Tjoeng kandji, Balin, 3169.
Tjoeng kokak, Balin, 3166.
Tjoeng pöröt, Mal. Pal, 3163.
Tjoeng pipit, Balin, 3163.
Tjoeng poeri, Balin, 3169.
Tjoeng praoe, Balin, 3169.
Tjoeng rijang, Balin, 3169.
Tjoeng sangklat, Balin, 3169.
Tjoeng tabah, Balin, 3169.
Tjoengkangkang, Soend., 730, 3515.
Tjoengkangkang beurit, Soend., 3435.
Tjoengkangkang goenoeng, Soend., 1203.
Tjoengkangkang lalàki, Soend., 730.
Tjoepoe, Mal, 1596.

Tjoetjälan, Jav. Kr, 1541.
Tjoetjoemoe, Alf. N. W. Halm, 3169.
Tjoewoet, 0. Jav., 3044.

Tjok dangdang, Madoer., 3335.

3169.

| Tòbi, Madoer. S.,

Tjoklat, Vele talen, 3332.

Tjòkrom, Soend., 3169.

Tjolan, Mal, 96.

Tjòmara, Madoer., 698.

Tjòmas, Soend., 757.

Tjombrang, Juv., 196.
Tjombrangan, Jav., 2768.
Tjòmëdak, Madoer. S., 353.
Tjompaka, Madoer., 2295.

Tjompaka bàkoel, Madoer. B, 2787.
Tjompaka ghading, Madoer. P, S., 2295.
Tjompaka ghading potè, Madoer. P, S., 2297.
Tjompaka goendok, Madoer. S., 3292.
Tjompaka maldja, Madoer. P., S., 2787.
Tjompaka mèra, Madoer., 2295,
Tjompaka potè, Madoer., 2297.
Tjompaka sabäkoel, Madoer. B, 2757.
Tjon-ätjönan, Madoer., 679.
Tjon-làtjon, Madoer. B, 211.
Tjon-làtjong, Madoer. P., S., 211.
Tjongkok, Soend., 940.

Tjongkrang, Jav., 2552.

Tjongtjong böloet, Jav., 495.
Tjontom, Jav., 3174.

Tjontòman, O. Jav., 1089.

Tjòrò, Tern, 1477.

Tjòrò papoewa, Tern, 1723.
Tjòrògol, Soend., 2443.

Tjòrògol mònjèt, Soend., 3538.
Tjòtjok boewoe, Soend., 1248,
Tjòtjor bèbèk, Jav., 520.

Tjòtjor bhibhik, Madoer. B, P., 520.
Tjötjor ètèk, Madoer. P., S., 520.
Tjòtjorènèan, Soend., 2688.

Tjòwèt gompèng, Soend., 1852.
Tjrémèn, Balin, 2683.

Tjroring, Balin, 1983.

Tlöngat, Sas, 3012.

Tò, Tim, 1295.

Tò-tòtowan, Madoer., 1888.

Toa, Alf. Min. T. B, T. L., 3042.
Toan, Alf. Z. Cer., 2187.

Tob, Makian, N. Guin. 4 R., 3011.
Tobakoe, Alf. Min. Bant, 2458.
Tòbha, Madoer., 1061.

2532.

Tobi, Solor, 3301.

Tobi kajo, Solor, 3301.

Tobi poekan, Solor, 3301.
Tòbò-tòbò, Makas., 1483.

‚ Toboe, Bat, 3011.

Toboe bòtoeng, Bat, 3011.
Toboe djoengdjoeng, Bat, 3011.
Toboe hotang, Bat, 3011.
Toboe lijat, Bat, 3011.

Toboe rara, Bat, 3011.

Toboe sala, Bat, 3011.

Toboe soerat, Bat, 3011.
Tòchoeloe, Alf. Min. Tonsaw., 330.
Tòdjang, Sas., S47.

Toë, Alf. Tom, 1139.

Toe, Gajo, 3011.

Tòé, Manggarai, 404.

Toea, Kei, 846.

Toeal, Fenimbar, 1107.

Toeb, N. Guin. 4 R., 3011.
Toeba, Balin. Bat, Jav., Mal., 1061.

‚ Toeba bakak, Lamp. 1061.

Toeba bidji, Vulg. Mal, 215.

| Toeba bilis, Atjeh, 2810.

Toeba djönoe, Balin, Jav., 1061.
Toeba djoni, Bat, 1061.

Toeba gadël, Jav., 2310.

145

Toeba gadong, Bat. 21
25

mi
À.
7

Toeba kajoe, Lamp, 2575.
Toeba pöron, Jav., 217.
Toebai, Daj., 1061.

Toebé, Daj., 1061.

Toebò, Minangk., 1061.
Toeboe, Mal. Amb, Men., 3011.

Toeboe itam, Mal. Men., 3911.
Toeboe mérah, Mal. Men., 3011.
Toeboe poetih, Mal. Men., 3011.
Toeboe tölor ikan, Mal. Amb., 3010.
Toeboe-toeboe, Mal. Amb., 990.
Toeboesoeng, Alf. Min. Bent, 2655.
Toefa, Alf. Boer, Mal. Tim., 1061.
Toegala, Nias, 162.
Toegap, Alf. Min. Bent, 338.
Toehangka, Alf. Min. Bant,
Toehigoe, Sangi, 3550.
Toehisi, Alf. Min. Bant,
Toehò, ‚Nias, 70.

Toeï mànoe, Nias, 687.
Toeïs, Alf. Min, 196.
Toeïs, Alf. Min. Bent. T. BT. P., T.
Toeïs i roewing, Alf. Min. T. L., 165.
Toeïs im balanda, Alf. Min. T. B, T.S., 218.
Toeïs im pòkok, Alf. Min. T. P, 160, 947.
Toeïs in söndi, Alf. Min. T. P., 2455.

Toeïs in taloen, Alf. Min. T. P., 155.

Toeïs in tasitj, Alf. Min. T. P., 630.

Toeïs in tjoere, Alf. Min. T. P., 198,

Toeïs koelò, Alf. Min. T. P., 218.

Toeïs koeni, Alf. Min. T. P., 218.

Toeïs lèmé, Alf. Min. T. L., 198.

Toeïs loeloe, Alf. Min. T, B. 2455.

Toeïs né walanda, Alf. Min. T. BATISSR218:
Toeïs rintëk, Alf. Min. T. L., T. S., 2455.
Toeïs watoe, Alf. Min. T. B, T.L. T.S., 160,
Toejoe-toejoe, Alf. Min. Ponos., 1759.
Toejoeng, Bat, 3169.
Toejoeng poengar, Bat. Mand.,
Toeka wawa, Sika, 3175.
Toeka wolonda, Sika, 3175.
Toeka-toeka, Bonth, 1143.
Toekas, Mal, 671.
Toekoe-takal, Mal, 396.
Toekoes oe mai, Alf. Min. Bent,
Toel, Alf. Min. Bent., 1610.
Toela, Rotin., 887.
Toela-toela, Alf. Min. Bent,
Toela-toela, Alf. Min. T. P.,
Toelak tanggoel, Soend.,
Toelak-toelak, Bat, 1528.
Toelang, Balin, 1389.
Toelang, Sum. W. K., 2265.
Toelang daïng, Mal., 2307.
Toelang samboeng, Balin, 1359.
Toelang-toelang paja, Mal, 3339.
Toelasih, Jav., 2474.
Toelasih iröng, Jav.,
Toelis, Rotin., 538.
Toeloes, Alf. Min. T. L., 1285.
Toeloetoe, Alf. Min, 2959.
Toematangtang, Alf. Min. T. S.,
Toembak, Alf. Min, 425.
Toembaran, Jav., 1542.
Toembaran alas, O. Jav., 3325.
Toembaran idjo, 0. Jav., 3025.
Toembawa, Alf. Min, 1190.
Toembawa koelò, Alf. Min. T. B, T. P.,
Toembawa lèwò, Alf. Min. T. L., 743.
Toembawa mea, Alf. Min. T. L., 1190.
Toembawa poeti, Alf. Min. T.L, T. S.,
Toembawa raindang, Alf. Min. T‚ P,,

Bent., 2004.

198.

S., 198, 218.

1042,

1467.

lS
2126,

1775.

2153.

2474,

879.

1190,

1190.
1190,

\ Toendoe, Alf. Min. T. L.,

| Toeöeng kandji, Balin,

Toembawa rangdang, Alf. Min. T. B, 1190.
Toembawa röndai, Alf. Min. T. L., 1190.
Toembawa rintëk, Alf. Min. T. P., 1190.
Toembawa roendang, Alf. Min. T. S., 1190.
Toembawa sëla, Alf. Min. T. L., T. P, 1191.
Toemboeng boeloe, Soend., 633.
Toemboeng kandjoet, Soend., 639.
Toemboeng kandjoet litjin, Soend.,
Toemboeng litjin, Soend., 636.
Toemboh daoen, Mal, 519.
Toemöndilan, Jav., 34öl.

636.

Toemötökël, Alf. Min. TT. ‚ 679.
Toemi, Lamp. Ab, 1178.
Toemoe, Mal., 514.

Toemoe, Mal. Amb., 949.
Toemoe kontji, Mal. Amb, 1612.

Toemoe mérah, Mal., 512.
Toemoe poetih, Mal, 515.
Toemoengkoi, Alf. Min. T. P., 3317.
Toemoesi, Nias, 1422.
Toemotongkok, Alf. Min. T. B.,
Toempèng, Alf. Min. T. L., 2339.
Toempoeng, Mal, 915.

Toena, Alf. Min. Tonsaw., 2717.
Toenak, Alf. Min. T. L., 3195.
Toenalaja, O. Jav., 220.
Toendak, Alf. Min. Bent, T.
Toendjang, Mal, 512.
Toendjang bakaoe, Minangk., 512.
Toendjang langit, Balin, 1535.
Toendjoeng, Balin, Jav., Mal, Soend., 2463.
Toendjoeng, Mal. 4. O. Born, 3292.
Toendjoeng abang, Jav., 2463.
Toendjoeng baoe, Mal. 4. O. Born,
Toendjoeng beureum, Soend., 2463.
Toendjoeng biroe, Balin, Soe nd, 2464.
Toendjoeng bòdas, Soend., 2465.
Toendjoeng dadoe, Balin., 2468.
Toendjoeng mérah, Mal, 2463.
Toendjoeng nilawati, Balin, 2463.
Toendjoeng poetih, Jav., Mal., 2463.
Toendjoeng soedamala, Balin, 2463.
Toendjoeng taloetoer, Jav., 2463.
Toendjoeng toetoer, Balin., Soend., 2463.
Toendjoeng wangi, Mal. 4. O0. Born., 3292.
2826.

1070.

P., 3195.

3292.

Toendoen, Soend., 2443.
Toendoen tordgol, Soend.,
Toengana, Alf. N. 0. Eh K.,
Toengaoe, Min Ee ‚ 2020.
Toenggang, Lamp., 1033.
Toenggèng tèja, Bonth,
Toengkè ali, Minangk.,
Toengkoel, Jav., 1310.
Toengloer, Jav., 3244.
Toentjar, Soend., 885.
Toentjoeng, Boeg, 2463.
Toeoe, Alf. Tom, 2561.
Toeöeng, Balin, 3169.
Toeöeng boetoeh sampi, Balin,
Toeöeng galatik, Balin, 3169.
3169.
Toeöeng kokak, Balin, 3166.
Toeoeng ping, Balin, 3166.
Toeöeng pipit, Balin, 3163.
Toeoeng poeri, Balin, 3169.
Toeöeng praoe, Balin, 3169.
Toeöeng rijang, Balin, 3169.
Toeöeng sangklat, Balin, 3169.
Toeöeng tabah, Balin, 3169.

2443.
2120.

1931.
1395.

8169.

Toeöeri, Alf. Min. Bent, 3011.
Toepa, biman, 830.
Toepò, Alf. N. O. Halm, 1061.

10

Toera-toera, Nias, 2113.
Toeralak, Soend., 2801.

Toerèn, Alf. Z. Cer., 1180,
Toerèn, Jav., 690.
Toerèné, Alf. Asil, 1180.

Toerènjo, Alf. N. Laoct., 1180.
Toerèno, Alf. Har, Sap, 1180.

Toeri, Alf. Min, Jav., Mal, Soend., Tern.,
Toeri abrit, Jav. Kr., 3110.

Toeri bang, Jav., 8110.

Toeri beureum, Soend., 3110.

Toeri boboedò, Tern, 3110.

Toeri bôdas, Soend., 3110.

Toeri boedò, Alf. Min. Tonsaw., 3110.
Toeri in taloen, Alf. Min. T. P., 1391.
Toeri koelò, Alf. Min. T. B. T. P. 3110.
Toeri méa, Alf. Min. T. L., 3110.

Toeri méha, Alf. Min. Tonsaw., 3110.
Toeri mérah, Mal., 3110.

Toeri pötak, Jav. Kr., 3110.

Toeri poeti, Alf. Min. PT. L., T, S., 3110.
Toeri poetih, Jav. Mal, 3110.

Toeri rangdang Alf. Min. T. B, 3110.
Toeri raindang, Alf. Min. T. P., 3110.
Toeri roendang, Alf. Min. T. S., 3110.
Toeri roriha, Tern, 3110.

Toeria, Alf. Z. Cer., 1180.

Toering, Alf. Min. Bent, 3110.

Toering mahamoe, Alf. Min. Bent, 8110.
Toering mawoerò, Alf. Min. Bent, 3110.
Toeris, Mal. Tim, 538.

Toesam, Bat., Sum. W. K., 2714.
Toesoem, Daj. Z. O. Born, 3547.
Toetoeb, Jav., 16, 2134.

Toetoekët, Banda, 3056.

Toetoembalön, Alf. Min. T. B 842.
Toetoembaàlön, Alf. Min. T. D.P. 1688,
Toetoembaàlèn’ koelò, Alf. TEA me: P., 892.
Toetoembalën söla, Alf. Min. T. L., 1867.
Toetoenéjan woering, Alf. Min. T. P., 646,
Toetoep, Jav., 16, 2134.

Toetoep awoe, Jav., 2157.

Toetoep antjoer, Jav., 2135.

Toetoep boemi, Mal, 1257

Toetoep boemi paja, Mal, 461.
Toetoep boemi rimba, Mal., 145.
Toetoep dödak, Jav., 2157.

Toetoep karahan, Jav. 2124.

Toetoep rama, Jav., 2131.

Toetoep wösi, » Jav., 2747.

Toetoerijan, Soend., “656.

Toeton, Jav., 2577.

Toewà, Alf. Min. T. L., 587.

Toewa, Boeg., Makas., Gn Be 1061.
Toewa areuj, Soend., 1064.

Toewa awèweè, Soend., 1064.

Toewa laleur, Soend., 2310.

Toewà pèpó, an, 2310.

Toewàdà, Alf. ‘Halm, Daj., Tern, 353.
Toewàdà da ketaRon Alf. N. O. Halm, 353.

3110.

Toewàdà ò gamoe kònòra, Alf. N. O, Halm,

353.

Toewàda ò goelè-goelè, Alf. N. O. Halm, 353.

Toewak, Rotin., Solor, 484.
Toewak hoek, Rotin., 484.
Toewak pòkang, Solor., 484.
Toewàkoe, Sangi, 2458.
Toewalah, Bat. Dair., 830.
Toewe, Dai. 1061.

Toewi, Balin, 3110.

Toewi, Mal, Minangk., 2938.
Toewi alas, Balin., 679.
Toewi gadang, Minangk., 2937.

146

Toewoe, Alf. Min. Bent., Sangi, 3011.
Toewoe mahamoe, Alf. Min. Bent., 3011.
Toewoe maïtëm, Alf. Min. Bent, 3011.
Toewoe péa, Alf. Min. Bent., 3011.
Toewoe tangkar, Alf. Min. Bent., 3011.
Toewoeng, Sika, 532.

Togitiw, Alf. Min. Tonsaw., 1755.

Tògò, Sermata, 484.

Tògoea, Nias, 535.

Tògoeloe, Alf. Min. Ponos., 830.
Tohasik, Alf. Min. Ponos., 1810.

Tòhoe, Att. Amb., Har., Z. Cer., 3011.
Tòhoe ijané, Alf. Anabe, 3011.

Tòhoe kaoe, Alf. Amb, 3011.

Tòhoe poeti, Alf. Amb., 3011.

Tòhoelo, Alf. N. Laoct, Sap., 3011.
Tòhòkok, Alf. Min. T. B., 3164.
Tòhòsip, Alf. Min. Ponos., 2597.

Tòï, Alf. N. O. Halm, 974.
Tòï kano, Alf. N. O. Halm.,
Toïgoe, Bol. Mong., 3550.
Toitèt, Mentawei, 830,
Tojang, Alf. Min. Bent,
Tojoe, Alf. Tom, 2561.
Tòjòkoekoe, Alf. Min. Ponos., 1129.
Tòka mabidò, Alf. N. O. Halm, 2729.
Tokal, Jav., 2862.

Tokbraj, Soend., 2164.

Tokbrol, Soend., 1128.

Tokò, Boeg., 513.

Tòkèkan, Soend., 1552.

Tòko marèörèdó, Alf. N. O. Halm, 2642.
Tòkoeloe, Alf. Min. T‚ L., 3533.
Tòkong boeloe, Mal, 1750,

Tòla, Daj. Z. O. Born, ‘2487.

Tola, Sawoe, 2106.

Tôlang, Bat, 1624.

Tolàsi, Boeg., Makas., 2474.

Tolàsi djating, Makas, 2474.

Tolian, Alf. Z. Cer., 1180.

3012.

“Tonsaw., 108.

Toliwahoe, Alf. Min. Ponos., 2008.
Toloen, Alf. Har, Z. Cer., 3169.

Tòloentoen, Alf. Min. Ponos., 2193.

Tòlok, Mal, 1889.

Tòlok, Mal, Mol, 905.

Tòlong, Bat, 3012.

Tòlong, Boeg., Makas., 2089.

Tòlong bòrong, Bonth, 1607.

Tom, Jav., Mal. Pal, Tern, 1855.

Tom kajoe, Jav., 1885.

Tom kèëmbang, Jav., 1855.

Tom mènir, Mal. Pal, 1885.

Tom toeroes, O. Jav., 1885.

Tom widji, 0. Jav., 1855.

Tom-tôman, Jav., 2245.

Tòmas, Soend., 531.

Tòmaàtè, Bonth, 2112.

Tomba, Alf. Min. T. B. 3363.

Tomba né kawok, Alf. Min. T. B, 3363.

Tombak djantan, Mal, 77.

Tombaloi, Alf. Min. T. P., 3531.

Tombawa, Alf. Min, 1190.

Tombhar, Madoer., 555.

Tombitò, Goront., 2089.

Tomboe asing, Al. Min. T. S., 2159.

Tomboe daoen, Madoer. S., 519.

Tombong, Balin, 1114.

Tombor, Banda, 1483.

Tomé-tomé, Alf. Halm, Tern, 1547.

Tomi-tomi, Alf. Min., Mal. Mol., 1547.

Tomi-tomi asam, Mal. Mol, 1547.

Tomi-tomi ésëm, Alf. Min. T. B, T.L. T. P.,
T. S., 1547.

Tomi-tomi malising, Alf. Min. Bent., 1547.
Tomi-tomi mamis, Alf. Min. Bent, 1547.
Tomi-tomi mamisi, Alf. Min. Bant, 1547.
Tomi-tomi manis, Mal. Mol, 1547.
Tomi-tomi marising, Alf. Min. Bant, 1547.
Tomi-tomi tariïs, Alf. Min. T. S., 1547.
Tomi-tomi tombal, Alf. Min. T. P., 1547.
Tòmò oesi, Alf. Z. Cer., 409.

Tòmò pakaha, Alf. Har, 409.

Tòmò roeri, Alf. Z. Cer., “409.
Tomoe-tomoe, Alf. Z. Cer., 1574.

Tomol, Alf. Har., Z. Cer., 1622.

Tomolo, Alf. Sap., 1622.
Tomor, Alf. 4. Cer., 1622.
Tompang parst, Madoer., 1
Tompingis, Alf. Min. T. P., 532.
Tompingis in taloen, Alf. Min. T.
Tompinis, Alf. Min. T. P, 532.
Tompinis in taloen, Alf. Min. T, P., 1390.
Tompòdoe, Mal. Men, 2343.

Tòna magaähoe, Alf. N. O. Halm, 191.
Tonala, Goront., 2883.
Tondang kolo, Balin,
Tondèh, Minangk., 135.
Tondijos, Alf. Min. Ponos,,
Tondjong, Makas., 2463.
Tong-tjêntongan, Madoer. B.,
Tong-lätong, Madoer. B, 211.
Tongaw, Alf. Min., 2865.
Tongaw i lawànan, Alf. Min. T. L., 628.
Tongaw in dékat, Alf. Min. 1. P., 2901.
Tongaw in timi, Ar. Min. T. P., 3227.
Tongaw koelò, Alf. Min. T. P., 92865.
Tongaw lèwò, Alf. Min. T. L, 2352
Tongaw woering, Alf. Min. T. Pe
Tongkat langit, Mal. Mol, 2491.
Tongkat sétan, Mal. Amb. 2187.
Tongkè, AES Mn Tl TD Pb 14.
Tongkè, Makas., Mal. Mol., 513.
Tongkè laki-laki, Mal. Mol, 513.
Tongkè parampoewan, Mal. Mol,
Tongkèng, Jav., Soend., zo
Tongkò até, Alf. Min. PS
Tongkoewa, Alf. Min. Tk
Tongò, Alf. Min. T. S., 1918.
Tongor, Bat, 721.
Tongtòlok, Soend., 2888.
Tongtong goeri, 'Sas., 3138.
Tònò, Alf. Min. T. L., 895.
Tonrâ lòlangöng, Boeg, 2822.
Tonté, Alf. Min. T. P., 1172.
Tonti, Alf. Min. Bant, “229.

DJ

&.

2690.
1287.

2501.

512.

1153.
474, 2182.

Tontòhigoöe, Alf. Min. EA, 1259.
Tonton doewé, Alf. Min. T. S., 3501.
Tonton kasidi, Alf. Min. T. 5’ 1281, 2844.
Tonton kasili, Alf. Min. T. B, T. L., 1281.
Tonton kasili, Alf. Min. T. L., 2844.
Tonton kasili rintëk, Alf. Min. T. L., 1280.

Tontòöelo, Alf. Min. Ponos., 1414.
Toòe, Boeg. 587.

Toöe, Gorom, 3011.

Tòöengaw, Alf. Min, 2865.
Topaja, Alf. N. 0. Halm. K., 665.

Tòpòkan im bolai, Alf. Min. 1. P., 2011.

Tòpòkan im bolai sëöla, Alf. Min. T. P., 2012.

1180.
3471.
2347.

Torané, Alf. Z. Cer.,
Toraoet, Bol. Mong,
Tòréran, Alf. W. Cer.,
Tori, Sawoe, 538.
Torian, Alf. Z. Cer.,
Toroe, Nias, 3169.
Toroe mabò, Nias, 1042.
Toroen, Alf. Har., Z. Cer., 3169.

1150.

P., 1390.

147

Toroeng, Bat, 3169.
Tòroeno, Alf. N. Laoet.
Tòroj, Madoer., 3110.
Toroj mêra, Madoer.,
Toroj pòtê, Madocr.,

3169.

Dap.

8110,
3110.

Rn Alf. Min. IE DR Me
Tòrop, Bat, 338.
Tòròpoe, Alf. N. O. Halm., 1973.

Tòròsi, Alf. en r P., 676.

Toòròsi in tjoentoeng, Alf. Min. T. P.,
Tòsanga, Alf. Min. Ponos., 3463.

Tòsil, Alf. Z. Cer., 2347.

Tòsir, Alf. Z. Cer., 2347.

Tòtagan, Alf. Min. Tonsaw., 3359.
Tòtéò, Tern, 879.

Tòtéòlò, Alf. Min. N. O. Halm, 879.
Tòtò rintëk, Alf. Min. T. P., 1411.
Tòtò in singkoi, Alf. Min. Ponos, 1403.

Tòtofoekò, Tern, 1215.
Tòtòïgon, Alf. Min. Tonsaw.,
Tòtòlon, Alf. Min. Ponos., 3296.
Tòtombaloi, Alf. Min. T. P., 3380.
Tòtombè, Alf. Min. T. P., 630.
Tòtongòan, Soend., 2588, 3023.
Tòtòödön, Alf. Min. T. S., 404, 408, 412.
Tòtòödèën dana, Alf. Min. T. S., 2528.
Tòtòödën dömdëm, Alf. Min. T. S., 1627.
Totòödön lölëpoetan, Alf. Min. T. isp
Tòtòödën né angkò, Alf. Min. 1. S, 1105.
Tòtòödèn oe watoe, Alf. Min. T. S., 409.
Totòörön, Alf. Min, 404,

Tòtòörön, Alf. Min. T. B. 408, 412.

2613.

Tòtòörén batoe, Alf. Min. T. B. 3066.
Tòtòörön lana, Alf. Min. T. B, 2528.
Tòtòörön nóé walë, Alf. Min. T. B, 1105.

Tòtòörön oe watoe, Alf. Min. T. B, 409.
Tòtòörön römdöm, Alf. Min. T. B, 1627.
Tòtop, Madoer., 16, 2134.
Tòtop binèek, Madoer., 2137,
Tòtop lakék, Madoer., 2134.
Tòtop pòtè, Madoer., 1807.
Tòwakoe, Alf. Min, 2458.
Tòwang, Alf. Min. T. P., 2188.
Towas, Makian, 2120.

Towili, Alf. Tom, 42.

Tòwoe, Alf. Tom, Nias, ga b,
Tòwoeloe, Alf. Min. T. ‚ 3533.
Tòwoeloe, Alf. Min. B 830.
Trangkil, Jav., 1671.

Trasên, O0. Jav., 3449.

Trasèn, Jav., 1242.

Trató, Jav., 2427.

Trawas, Jav., 2822.
Trëmbalo, Jav., 683.
Trémboeloen, Jav., 2289.
Trénggoeli, Jav., 682, 684,
Trönggoeli wawang, Jav., 654.
Trénggoeloen, Balin. Jav., 2860.
Tribah, O. Jav., 2967.

Triëng, Atjeh, 404.

Triëng bëtong, Atjeh, 1622
Triëng gading, Atjch, 405.
Triëng igës, Atjeh, 413.

Triëng mëödoeroi, Atjeh, 3066.

3011.

| Triëng sönoempit, Atjch, 413.
Triëng talang, Atjch, 1624.
Triëng toeloer, Atjeh, 407.
Trigoe, Mal, 3099.
Trikantjoe, Balin, Kr., Jav., 437.

| Tring, Atjeh, 404.

| Troeëng, Atjeh, 3169.

Troena sémalëém, Balin, 1945.

Troentoem, O0. Jav., 56.

1957.

3066.

Troentoeng, Jav., 56.

Troes BORREN, Soend., 1192.
Troewoek, Sas, 2336.
Troewoek gawah, Sas., 2107.
Tròmòlstok, Mal. Ämb., 682.

Waäkoeng, Alf. Min. T. S., 2677

Waät, Alf. Z. Cer., 2968.

Waät lopoe, Alf. 4. Cer.,

Waät mahina, Alf. Z. Cer.,

Waät pòoolawan, Alf. 4. Cer.,

Waäté, Alf. Asil, Cer., 2968.

Waäto, Alf. Har., 2968.

Waätol, Alf. Sap. 2968.

Weadan, Watoeb., 1107.

Wadang, Jav. Sum, W. K., 2893.

Wadöran, Jav., 1243, 1904,

Waàdjo, Boeg., 2136.

Wadoeng, O0. Jav., 1587.

Wadoeri, Balin. Kr., 591.

Waé baé, Boeg., 1550.

Waéroet, Jav., 2158.

Wagêëlei, Alf. Min. T. P., 3557

Wagoe, Alf. Min. 1. S., 1671.

Wahit, Alf. Boer, 2661.

Wahoe, Alf. Min. T. B, 1799.

Wahoeraoe, Alf. Z. Cer., 2078.

Wai, Sangi, 2169.

Wajaoe, Alf. Min. Bent, 135.

Wajatoe, Alf. Tom., 1180.

Wajoe, Alf. Min. Bent, 2891.

Wajoer, Jav., 2893.

Waàka, Alf. Cer., 2096.

Wakai pangaroja, Daj. Z. O. Born.,

Wakan, Alf. Min. Bent, T. BT. L., T. P.,
2085.

Wakat, Alf. Boer., 2968.

Wakatan, Bol. Mong, 2968.

Waké, Mentawei, 338.

Wala, Jav., 1550.

Wala woenga, Soemba, 1560.

Walaän, Alf. Min. T. L., T. P, 934,

Walaän im béné, Alf. Min. T. Ee

Walaän in tjawok, Alf. Min. T.

Walaän né kawok, Alf. Min. Ë ET,

Walaän rintëk, Alf. Min. TI. L., 934.

Walaän söla, Alf. Min. T. L., T. P.,

Walahan, Alf. Min. T. B. 984.

Walan, Jav., 1550.

Waâlana, Alf. Min.

5ld.
512.

511.

934,

dbnl Dread et

Waâlana’ in tjoentoeng, Alf. Min. T.P., 232

2893.
207.

Walang, Jav.,
Walang, Soend.,

Walangitan, Alf. Min. Bent., 3325.
Walantàkan, Alf. Min, 1305.
Walat, Soend., 54l.

Walatoeng, Balin, 541.

Walatoeng En Balin, 541.

Walé, Alf. N. O. Halm, 2169.

Walé im pook, Alf. Min. T. P., 601.
Walé in söngit, Alf. Min. T. P, 2278
Walé in tjijos, Alf. Min. T. P., 8486.
Walèd, Alf. Min. T. P., 1189, 2120.
Walèn, Soend., 1505.

Walèn bàdak, Soend., 1491.
Walêt apapi, "arr. Z. Cer., 662.

571.

148

Trong, Gajo, 3169.

Trong prat, Gajo, 3163.
Trong prèt, Gajo, 3163.
Tròpongan, Jav., 3434.

W.

TS

26.

934.

.

‚518, 1726.

1.

| Wâma i lalamò,

Walèt bösi, Alf. Z. Cer., 1839.
Walèt hoelan, Alf. Z. Cer., 217.
Walèt lòtoe-lôtoe, Alf. Z. Cer., 780.
Walèt makel, Alf. 4. Cer., 103.
Walèt maroeoe, Alf. Z. Cer., 2212.
Walèt matóï, Alf. Z. Cer., 772.
Walèt mètên, Alf. Z. Cer,, 332.
Walèêt poeti, Alf. Z. Cer., 539.
Walêt poeti, arend Alf. Z. Cer.,
Walèt soewa, Alf. Z. Cer., 1669.
Wali, Alf. Min. T. za 2362.
Walid, Alf. Min. T. P., 2362.
Walik adèp, Balin. Jav., 2364.
Walik ajap, Balin, "2364.
Walik angin, Balin, Jav.,
Walik ölar, Jav., 18, 1710.
Walikambing, Jav., Soend.,
Walikoekoen, Jav., Soend.,
Walingi, Soend., 978, 3081.
Waliri, Alf. Min. Bent, 1259.
Waliwiran, Alf. Min. Bent,
Walo, Alf. Min. T. L., 146.

1026.

2151.

3043.
36, 3071.

2034.

| Walo, Alf. Tom, 407.
| Waloe, Alf. Boer.,

N. O. Halm., 1973.
Waloeh, Balin, Jav., Soend., 936, 1973.
Waloeh baja, Jav., 1973.

Waloeh bòkor, Jav., 936.

Waloeh dëlëg, Jav., 1973.

Waloeh djoekoet, Balin, 1973.

Waloeh gérong, Jav., 1973.

Waloeh kèndi, Jav., 936.

Waloeh kènti, Jav., 936.

Waloeh kikil djaran, Balin, 1973.
Waloeh koekoek, Soend., 1973.

Waloeh pait, Balin, 936.

Waloeh pranggi, Balin, 936.

Waloeh sèlo, O0. Jav., 936.

Waloeh tjangak, Balin, 1973.

Waloeh tjina, Balin, 1973.

Waloeh tjrëmèn, Balin, 1973.
Waloelangan, Jav., 1541.

Waloer, Jav., 210.

Waloh, Jav., 1973.

Waloïni, Sermata, 1107.

Walongka, Alf. Min. Bent, Tonsaw., 1973.
Walongka pangkajan, Alf. Min. Bent, 1973.
Walongka sapahoe, Alf. Min. Bent, 1973.
Walongka woelan, Alf. Min. Bent, 1973.
Walontas, Alf. Min, 2783.
Waloöl moeloee, Alf. N.
Waàma, Alf. N, Halm., 785.
Wàma bi Gene. Alf. N. O. Halm, 786.
Waâma daboe-daboe, Alf. N. 0. Halm,
Waàma falila, Alf. O. Halm, 796.

Alf. N. O. Halm, 791.
Wàma ò kira, Alf. N. O. Halm, 786.
Waàma ò sangkari, Alf. N. O. Halm, 787.
Waàma papaja, Alf. N. Se Halm, 792.
Wanaring, Alf. Min. T. S., 2281.
Wanaring i lawànan, Kr Min. T. B. 692.

2212

Laoct, Sap, 22

756.

il

Wanaring in dawànan, Alf. Min. TS,
Wanat, Alf. Z. Cer., 2239.
Wanat, Tenimbar, 2512.
Wanàta, Alf. Min. Bent.,
Wandaka, Balin. Kr., 2822
Wandé, Jav. Kr. D., Bah
Wanécha, Alf. Min. Tonsaw., 2087.
Wanéka, Alf. Min. T. P., 2087.
Wanéka söla, Alf. Min. T. P.,
Wanga, Alf. Min, 2255.
Wangal, Balin, 2170.
Wangan, Lamp., 1296.
Wangé malàko, Tern, 1268.
Wangölei, Alf. Min. T. L., 3557.
Wangilar, Alf. Min. Bent, 3235.
Wangkal, Balin, Jav., 123.
Wangoe, Sawoe, 1686.
Wangoerör, Alf. Min. T. B,
Wangon, Jav., 2345.
Wangsa, Balin. Kr.,
Wani, Balin, 2170.
Wanitan, Jav., 2328.
Wanoetè, Alf. Min. T. L.,
Waoe, Biman., 1799.
Waoeng, Jav., 2856.
Waoeng, O. Jav., 1984.
Waoewang, Alf. Min. T. P.,

en,

2906.

LBT

601.

2278.

906.

Waoewang in tjasoeroean, Alf. Min. T. P.,

1394.

ROO Wang in tjasoeroean koelò, Alf. Min.

DB.
War, Jar. … 862.
Wara, Alf. Min. T. P., 2144.
Waràhö, Alf. Boer., oee
Waràäkas, Alf. Min. T. L, 2084,
Waâramparang, Boeg, 2522.
Warëdjit, Soend., 1414.
Warögoe, Soend., 2965.
Warölè, Boeg, 3550.
Warèng, Jav., Soend., 1666.
Warhòka, Alf. Amb 2080.
Wari, Sas, 1796.

Wari bang, Sas, 1796.

Wari pinge, Sas. 1796.

Warijango, Alf. Min. T'. L., 178.

Warikis, Alf. Min. T. P., 501.

Warimbing, Alf. Min, 1442.

Warimbing rintëk, Alf. Min. T. L., 1507.

Waring, Alf. Min. T. L., 2358.

Waringi, Alf. Halm., Tern, 1442.

Waringin, Balin, Jav., Mal. Mol., 1442.

Waringin daoen bësar, Mal. Mol, 1520.

Waringin daoen këtjil, Mal. Mol., 1504.

Waringinan, O. Jav., 690.

Wariri, Alf. Min. T. B. T. S., 1259.

Warisà, Alf. Min, 648.

Warisà né djawa, Alf. Min, 2736.

Waro, Alf. Min. T. L., 3123.

Waroe, Balin, Boeg, Jav., Mal. Batav., Soend.,
1799.

Waroe djëmboet, O. Jav., 1793.

Waroe gölang, Boeg, 2218.
Waroe gëli, Jav., 1792.
Waroe goenoeng, Jav.,
Waroe gombong, Jav,
Waroe làmang, Jav., 1793.
Waroe landak, Jav., 1795.
Waroe làoe, Boeg, 3333.
Waroe laoet, Jav., Soend.,
Waroe lönga, Jav., 1799.
Waroe löngis, Jav., 1799.
Waroe lot, Jav., 3333.
Waroe pajoeng, Jav. Ng. 1798.

Soend., 1793, 1797.

1797.

1799.

235.

S., 601.

149

Waroe rangkang, Ja
Waroe songsong, Jav. Kr
Waroe wadon, Jav., 1797.
Waroe watang, Jav., 1793.
Waroeasei, Alf. Min. T. S., 68.
Waron, Jav., 3374.
Waron-waron, Balin, Jang:
Waròtan, Alf. Min. Bent.,
Waàsa, Alf. Amb., 1523.
Wasak, Alf. Min. T. P,
Waàsal, Alf. Oel, 1523.
Wasijan, Alf. Min, 2294.

Wasijan röndai, Alf. Min. T. L., 2294,
Wasijan rintëk, Alf. Min. T. L., 2294,
Wasijan sëla, Alf. Min. T. L., 2294.
Wasijan watoe, Alf. Min, 3293.
Wasoeöe, Alf. Min. T. P., 3027.

Wat, N. Guin. 4. R., 3188.
Wat, Tenimbar, 1595.
Wâta, Alf. Z. Cer., 3188.
Wata, Solor, 3550.

Waâta lopoe, Alf. Z. Cer.,
Wàta mahina, Alf. Z. Cer.,
Waâta pòölawan, Alf. Z. Cer.,
Waâtan, Alf. Min. Bent, 1951.
Watar, Soemba, 3550.

Watata, Alf. Min, Sangi, 1892.
Watata, Alf. Min. T. P., 1897.
Watata koelò, Alf. Min. T. B.,
Watata mabida, Alf. Min. Bant,
Watata mahamoe, Alf. Min. Bent., 1892.
Watata mahèndèng, Alf. Min. Bant., 1892.
Watata mawoerò, Alf. Min. Bent, 1392.
Watata méa, Alf. Min. T. L., 1892.
Watata poeti, Alf. Min. T. L, T. S., 1892.
Watata raindang, Alf. Min. T. P., 1892.
Watata rangdang, Alf. Min. T. B, 1892.
Watata roendang, Alf. Min. T. S., 1892.
Watësan, Jav. Kr., 784.
Watoe, Soend., 3108.
Watoe linai, Alf. Min. Bent,
Wawà, Alf. Min. Bent, 191.
Wawà mahamoe, Alf. Min. Bent.,
Wawà mawoerò, Aj Min. Bent,
Wawàdi, Alf. Min. T. Ae
Wawaàdi poeti, Alf. Mi di
Wawadi roendang, Alf. Min. TT.
Wawahatoe, Alf. Min. T. B, 1550.
Wawahoeling, Alf. Min. T. je 1363.
Wawahoelingën, Alf. Min. T. B, 1364.
Wawajasò, Nias, 2513.

Wawali, Alf. Min. T. B. 2717, 2719.
Wawali koelò, Alf. Min. T. B., lg
Wawali masamoea, Alf. Min. T. B, 2718.
Wawali rangdang, Alf. Min. T. B, 2719.
Wawalingijan, Soend., 3390.
Wawalingijan leutik, Soend., 1541.
Wawalingijan tali, Soend., 1540.
Wawaloehan, Soend., 2254.
Wawaoelingën, Alf. Min. 1. S., 1329.
Wawar, Jav., 562. -

v., 1797.
Cr, 1793.

2755.
3338.

514.
512.
BL.

T. P., 1892.
1892.

1139.

193.
191.

zie,
‚ 2119.

Wawarwan, Balin, 1259.
Wawoe, Kei, 1442.
Wawòhoe, Goront., 407.

Weé, Daj. Z. O. Born, Gajo, 539.
We djörönang, Daj. Samp., 1016.
Wé djörnang, Gajo, 1016.

We lilén, Gajo, 555.

Wé oedang, Gajo, 546.

Wé pödéh, Gajo, 555.

Wé sögen, Gajo, 560.

Wè- EE Madoer., 2747.
Wödahan, O0. Jav., 1091.

Wödahan idjo, O. Jav., 1089.
Wödoesan, Jav., 77.

Wóéhéraol, Babar, Sermata, 3550.
Weéhéraol lalièl, Babar, 83550.
Weéhéraol mèloeloerol, Babar, 3550.
Weéhéraol woewoerol, Babar, 3550.
Wei, Alf. Har., Z. Cer., 760.

Weêj ö, Tim, 1978.

Wöka, Alf. N. O. Halm, 2089.
Wöla tapàrèöng, Boeg, £ 2014.
Wölaän, Alf. Min. T. S., 934,

Wölaän karöngan, Alf. Min. T. S., 984.
Wölaän tambölan, Alf. Min. 1. S., 934,
Weêlahan, Jav., 1188.

Weêlang, Sika, 3111.

Weèlarëng maràdjà, Boeg, 871.
Weèlaröng oewaö, Boeg, 871.
Weèlaröng sàlo, Boeg, 571.
Wölatoeng, Jav., 54l.

Wölësi, Alf. Min. EBS MEP SDA

Weéli, Af. Hila, 1883.
Weélihoetoe, Alf. 4. Cer.,
Weêliné, Alf. Asil, 1883.
Wölingi, Jav., 978, 3081, 3390.
Weèljo, Alf. N. Laoet, 1883.

Weèlo, Alf. Sap, 1883.

Wöloe wälijalà, Boeg, 642.
Weèloean, Alf. se TT. P., 2544.
Wöloelangan, J Jav., 1541.

Weèmoò, Alf. N. O. Halm, 1623.
Weénang, Alf. Min. T. B, TP, T.S.,
Weénang in taloen, Alf. Min. T. P,
Wónè, Alf. Min. T. B, T. P., 2512.
Weénè poeloet, Alf. Min. T. B, T.
Wönji, Sawoe, 315.
Weêënji édoe, Sawoe, 2599.
Wèönoang, Alf. Min. 1. L,
Weèoe, Boeg, 1961.
Weèpèlai, Mal., 2452.
Wèr, Jav, Lu

Wera, Soend., 1796.

Weèra beureum, Soend., 1796.
Weèra bòdas, Soend., 1796.
Weèrang, Alf. Min. T. L., T.
Weèrang, Alf. Min. T. P, 52.
Wörëén im pongkor, Alf. Min. TI. P., 1756.
Wörön koesé, Alf. Min. T. L., 1465, 1486.
Wèrèn oe mèong, Alf. Min. T. B, 1413.
Wörgoe, Jav., 2965.
Weri, Alf. Har, 1883.
Wêëroe, dek, 123.
Wöron, Jav., 1789.
Weérot, Alf. Min. EB,
Wêësah, O. Jav., 204.
Wêësar, Alf. Min. T. B. T.
Wòösélóé, Alf. Oel, Z. Cer.,
Wösnoe, Jav., 2243.
Weèsoe, N. Guin. Sékar,
Weêtëng, Boeg, 3118.
Wötös, Alf. Min. T. B, T. P., T. S., 489.
Wêtès, Alf. Min. T. L., T. P., T. S., 1450.
Wötös in tjaris, Alf. Min. T. P., 1459.
Wötös lèmeè, Alf. Min. T. P., 1450.
Wötès méa, Alf. Min. T. L., 1504.
Wêètös rintëk, Alf. Min. T. L., 1504.
Wötds rintök, Alf. Min. T. P., 3429.
Weétraä, Babar, Leti, Sermata, 3550.
Weétraä lasoë, Leti, 3550.

Weétraä marmaròè, Leti, 3550.

Weétraä mermêré, Leti, 3550.

Weêtraä hbe Leti, 3550.
Wötjoetjàlan, Jav. Ee 1541.

Wèwadi, Alf. Min. T. 2719.

1883.

2123.

‚ 2513.

T. P., 2478.

S., 2650.

1 bijl ged hj 3 el Sn

L., 1184.
68.

315.

2128, 2137.

150

974.

Wéwé, Alf. Min. T. L, 2960.
Wéwé, Jav., 2764,
Wéwé, Sika, 2661.
Weèwèhan, Balin, Jav,
Wéwéjan, Jav., 2339.
Wöwëk, Alf. Min. TAPE TNS ME:
Wèwölèsan, Alf. Min. T. B., T. P., 2690.
Wöwölösan in taloen, Alf. Min. T. B., 3164.
Wöwöngkèlön, Alf. Min. T. P, 2159,
Wöwoejoen, Alf. Min. T. S., 1483.

Wi, Balin, Lamp., 539.

Wi, Jav., 1107.

Wi samamboe, Lamp. 563.

Wi walatoeng, Balin, 541.

Widara, Jav., Mal., Soend., 3559.

Widara oepas, Jav., 2250.

Widara poetih, Jav., 1395.

Widasantoen, Jav. Kr., 2836.

Widasari, Jav. Ng, 2836,

Widèlé, Alf. N. W. Halm, 151.

Widjaja koesoema, Balin, Jav., 2750.
Widjaja moelja, Balin, Jav., 2750.
Widjèn, Balin, Jav., Soend., 3105.

Widjèn alas, ‘Jav., 1747.
Widjèn këbo, Jav., 3108.
Widjen leuweung, Soend.,
Widjèn sapi, Jav, 3108,
Widjènan, Jav., 136.
Widoe, Sawoe, 1883.
Widoeri, Jav., 591.

Wija, Biman., 15).

Wijaoe, Alf. Min. T. B, T ERE
Wijaoe im béné, Alf. min. Tt. Pret
Wijaoe söla, Alf. Min. T. L, T. P.,
Wijar oeoen, Wetar, 602.

Wijoe, Alf. Tom, 2677.

Wijoe, Jav., 1611.
Wila, Alf. Min. T. P.,

2539.

1747.

135.
135.

HES
Pi
135.

875.

| Wilaboenga loro, Sawoe, 1938.

Wilada, Jav., 1464.

Wiladja, Balin, 2314.
Wilàlampösi, Boeg,
Wilälang, Boeg, 122.

123.

Wilälang pösi, Boeg., 123.
Wilàlang tölo, Boeg, 122.
Wili, N. Guin. 4 R., 1107.

Wilis, Madoer., zalt.
Wiloeroe, Jav., 1278.
Wiloes, Jav., 1108.
Winaloejan, Alf. Min. T. P., 408.
Winaloejan im béné, Alf. Min. T. P.,
Winaloejan in dòlop, Alf. Min. T. P,
Winaloejan taranate, Alf. Min. T. P.,
Winèng, Jav., 1753, 28558.

Wingir, Soemba, 945.
Wingkaro, Alf. Min.
Wining, Balin. 1733,

412.
406.
411.

T.L,
2888,

2034.

| Wino, Nias, 315.

Wino béêloe, Nias, 315.
Wino bowo, Nias, 315.
Winoe, Soemba, 315.
Winoeang, Alf. Min. Bent,
Winong, Balin, Jav., 3325.
Wintangar, Alf. Min, 1961.
Wintaoe, Alf. Min. T. L., 589.
Wintò, Alf. Min. T. B, T. S., 1119.
Wintoi, Alf. Min. T. L., 835.
Wiradja, Jav., 2280.

Wiri sàlo, Boeg, 815.

Wiri sâlo bàï, Boeg, 3505.

Wiri sàlo làï, Boeg, S15.
Wiroe, Jav., Soend., 2044.

Wiroe gödò, Soend., 2044,

2478.

Wiroe laläki, Soend., 2965.

Wiroe leutik, Soend., 2041.

Wisa, Alf. Halm., 708.

Wisoe-wisoe, Makas., 1852.

Wit anggoer, Jav., 3487.

Wit asöm, Jav., 3301.

Wit djambé, Jav., 315.

Wit djaran, Jav. Ng., 2480.

Wit gaboes, Jav., 178.

Wit gëdang, Jav. Ng., 2361.

Wit kalapa, Jav. Kr., 830.

Wit kapal, Jav. Kr., 2480.

Wit kapas, Jav., 1686.

Wit kasoemba, Jav., 667.

Wit katjipir, Jav., 2865.

Wit köningar, Jav., 767.

Wit koeda-koeda, Jav., 2450.

Wit koerma, Jav., 2673.

Wit kòpi, Jav., 834.

Wit krambil, Jav. Ng, 530.

Wit lontar, Jav., 484.

Wit pölèm, Jav., 2169.

Wit pisang, Jav. Kr., 2361.

Wit randoe, Jav., 1295.

Wit ranti, Jav., 3164.

Wit siwalan, Jav., 484.

Wit so, Jav., 1671.

Wit tal, Jav., 484.

Wit tjipir, Jav., 2865.

Witoe, Soemba, 1883.

Witoeng, Alf. Min, 425.

Wiwawak, Aroe, 1107.

Wiwi, Goront., 1107.

Wiwidjènan, Soend., 1747.

Wiwitoan, Alf. Min. Tonsaw., 2192.

Wlingi, Jav., 978, 3081.

Woòanga, Alf. Min. Bent, 2217.

Wodi, Boeg, 1510.

Wòdja, Manggarai, 2512.

Woea, Alf. Min. T. B, T. L, T. P, T. S., Sika,
Solor, 315.

Woeà jaki, Alf. Min, 212.

Woeà kapös, Alf. Min. T.L, T. S., 315.

Woeà katawa, Alf. Min. T. L, T. S., 315.

Woeà kökékow, Alf. Min. T. P., 315.

Woeà laoesip, Alf. Min. T. L., T. S., 815.

Woeà né angkò, Alf. Min. T. S., 319.

Woeà nó walé, Alf. Min. T. B. 319.

Woeà pöpösoetan, Alf. Min. T. B, 315.

Woeà pérà, Alf. Min. T. L, T. S., 315.

Woeà pondang, Alf. Min. T. B, 315.

Woeà roesèp, Alf. Min. T. B, 315.

Woeà sampinit, Alf. Min. T. L, T. S., 315.

Woeà söla, Alf. Min. T. P., 315.

Woeà wòöe, Alf. Min. T. P., 315.

Woedi, Balin, Jav., 1510.

Woedoe, Alf. Min. T. S., 407.

Woedoelan, Jav., 3056.

Woedoelan, O. Jav., 3357.

Woedoeng, Alf. Min. T. S., 1573.

Woeè, Manggarai, 2661.

Woehanga, Alf. Min. Bent, 1796.

Woehanga mahamoe, Alf. Min. Bent, 1796.

Woehanga mawoerò, Alf. Min. Bent., 1796.
Woekoe-woekoe, Alf. Min. T. L, 1213.
Woekoeën, Alf. Min. Bent, 2244.
Woelalas, Alf. Min. T. P, T. S., 1516.
Woelas, Alf. Min. Bent, 1514.

Woelas watoe, Alf. Min. Bent., 3464.
Woelidan, Alf. Min. T. P., 379.

Woeloe, Alf. Min. Bent, T. B, T. L., 407.
Woeloe, Gorom, 404.

Woeloe né wolai, Alf. Min. T. L., 1105.

151

Woeloe raä, Gorom, 407.
Woeloe-woeloe, Alf. Min. Bent., 1599.
Woeloed, Alf. Min. T. P., 407.
Woeloeh, Jav., 407.
Woeloembi, Alf. Min. Bent., 1217.
Woeloh, Jav., 2596.

Woenè, Alf. Min. T. L., T. S., 1599.
Woenèt, Alf. Min. T. P., 1599.
Woenèt in taloen, Alf. Min. T. P., 2868.
Woenga, Sangi, 1573.

Woenga koening, Balin, 683.
Woenga lawang, Balin, 1318.
Woenga tali, Balin, Kr., 13.
Woenga tambang, Jav., 13.
Woenga tanri, Boeg, 1277.
Woenga tö malala, Boeg, 1066.
Woenga tölëng, Balin, 824.
Woengkoedoe, Balin, 2343.
Woengli, Balin, 3557.

Woengli, Jav., 2509.

Woengoe, Balin, Jav., 1977.
Weoengoe, Sawoe, 1686.

Woeni, Balin, Jav., 257.

Woeni djambal, Balin, 257.
Woeni laoet, Jav., 263.

Woeni mintjid, Balin, 257.
Woeni nasi, Balin, 257.

Woeni tjamra, Balin, 257.
Woenoeng, Jav., 2885.

Woenoet, Alf. Min. T. B, T. L., 1703.
Woenoet, Alf. Min. T. P., 1534.
Woenoet, O. Jav., 973.

Woera, Soemba, 1885.

Woerèt in taloen, Alf. Min. T. L., 1540.
Woering, Alf. Min, 595.

Woerò, Alf. Min. T. L., 630, 2676.
Woeroe, Jav., 32.

Woeroe böling, Jav., 2066.
Woeroe dëdëök, Jav., 2078.
Woeroe djanggël, Jav., 2140.
Woeroe ömprit, Jav., 2062.
Woeroe gading, Jav., 2466.
Woeroe köbo, Jav., 2078.
Woeroe kémbang, Jav., 18.
Woeroe kötèk, Jav., 2369.
Woeroe koenjit, Jav., 921.
Woeroe lëmah, Jav., 2074.
Woeroe lilin, Jav., 2081.
Woeroe

Woeroe
Woeroe
Woeroe
Woeroe
Woeroe
Woeroe
Woeroe
Woeroe
-„Woeroe

poetih, Jav.,

sana, Jav., 18.

santén, Jav., 2545.

sawa, Jav., 1274,

söpët, Jav., 2140.

sintok, Jav., 765.

songsong, Jav. Kr, 33.

tjombrangan, Jav., 2768.
Woeroe walang, Jav., 2062.
Woeroe widjèn, Jav., 2062.
Woeroek, Jav., 2965.
Woeroeng, Alf. Min. T. L., 1573.
Woeroengan, Soend., 2364.
Woerontok, Alf. Min. T. S., 2049.
Woesa, Sangi, 2361.
Woesai, Alf. Min. T. P., 332.
Woesak, Alf. Min. Bent, 2361.
Woesök, Alf. Min. Bent, 2361.
Woesël, Alf. Min. T. L., T. P., 2830.
Woesël, Alf. Min. T. P., 1390.
Woesöël ing kòkò,Alf. Min. T. P., 1390.
Woesöl réndai, Alf. Min. T. L., 2830.
Woesël rintëk, Alf. Min. T. P., 184.

152

Woeta, Alf. Min. T. B, 1968.
Woeta, Alf. Min. 'f. L., 224.
Woeta in taloen, Alf. Min. T.
Woesoe, Alf. Min. LT. P., 1463.
Woewoe, Jav., 2187.
Woewoejoen, Alf. Min. T. S., 1483.
Woewoek, Alf. Min, 613.
Woewoeringan, Alf. Min. T. P., 1126, 2771.
Woewoes, Alf. Min. Bent, 2889.

Wogis, Alf. Min. T. S., 1964.

Woh anggoer, Jav., 3487.

Wòhan, Jav. Kr, 315.

Woòhèng, Alf. Min. Bent, 895.
Wohiwoe djawa, Sawoe, 1892,
Woòjakis, Alf. Min, 212.

Woòjo, Alf. Tom, 404.

Wòjo watoe, Alf. Tom. 2528.

Wòjo woeloe, Alf. Tom, 407.
Wòjò-wojò, Nias, 196.

Wok, Makian, 2089.

Woòka, Mal. Men, Tern, 2089.

Wòka oetan, Mal. Mol., 2502.

Woòkan, Alf. Min. Bent, 3550.

Wòkan mahamoe, Alf. Min. Bent, 3550.
Wòkan mawoerò, Alf. Min. Bent, 3550.
Woòkiorai, Babar, 1442.

Woòkò, Tim. 1973.

Woòko djawa, Sawoe, 1314.
Wola-walijan, Jav., 197.

Woòlàäsi, Alf. Tom, 3105.

Wolè, Alf. Min. T. L, T. P, T. S., 87, 1634.
Wolè méa, Alf. Min. T. L., 87.

Wolè poeti, Alf. Min. T. L., 99.

Wolè rinték, Alf. Min. T. L., T. P., 91,
Wolè söla, Alf. Min. T. L., 1. P., 81.
Woli-woli, Nias, 363.

Woòlipòpò, Goront, 3.

Woòlisoe, Alf. Min. Tonsaw., 436.

Wòlò, Alf. Min. T. B, T. L, T. S., 2890.
Woòlò i mèmbé, Alf. Min. T. P., 1783.
Woòlò koelò, Alf. Min. T. B. 2890.
Woòlò méa, Alf. Min. T. L., 2890.

Woòlò poeti, Alf. Min. T. L., T. S., 2890.
Woòlò rangdang, Alf. Min. T. B., 2890.
Woòlò rintëk, Alf. Min. . L., 2891.
Woòlò roendang, Alf. Min. T. S., 2890.

P., 1968.

Woòlò söla, Alf. Min. T. L., 2890.
Woòloemoe, Alf. Min. T. P., 254.
Wona, Sawoe, Soemba, 2345.

Wondoe, Alf. Min. Bent, T. P., 228.
Wong ghoenoeng, Madoer., 747.
Wonga tali, Balin. Kr., 13.

Wongkai, Alf. Min. T. B, T. P, 847.
Wongkai körètan, Alf. Min. T. B. 547.

| Wongkai koelò, Alf. Min. T. B, T. P., 847.

Wongkai woering, Alf. Min. T. P., 847.
Wongkis lòlòën, Alf. Min, 1162.

Wongsa, O. Jav., 601.

Wontis lòlòën, Alf. Min, 1162.

Wontjis in taloen, Alf. Min. T.P., 628, 2665.
Woönéné, Leti, 2474.

Woöra, Sermata, 2661.

Wora, Soemba, 1885.

Wora wari, Jav., 1796.

Wora wari bang, Jav., 1796.

Wora wari poetih, Jav., 1796.

Wora wari roempoek, Jav., 1796.

Wora woloe, Soemba, 2690.

Wori, Alf. Min. Bent, T. B, T. P., T. S, 2505.

| Wori in taloen, Alf. Min. T. P., 2688.

Wot, Makian, 513.

Wòté, Alf. Min, 3113.

Wòté in taloen, Alf. Min. T. P., 664.
Woòtélé, Alf. Oel., 3415.

Woòtò kaïli, Alf. Tom., 1166.

Wòwi, Alf. Min. T. P., 2890.

Wòwi koelò, Alf. Min. T. P., 2890.
Woòwi raindang, Alf. Min. T, P., 2590.
Wowis, Alf. Min. Bent, T. B. T.L, T. P., 1964.
Wowo, Jav., 1550.

Wòwoesò, Alf. Halm., 2409.
Wòwòhan, Alf. Min. Bent, 1725.

| Wòwoòhan, Alf. Min. T. P., 2937.

Wòwòhan in taloen, Alf. Min. T. L., 1725.
Wòwombongan, Alf. Min. T. B, 1364,
Wòwongan, Alf. Min. T. P., 225.
Woòwoòran, Alf. Min. T. S., 2550.
Wowòwos, Alf. Min. T. L., 2301.

Wrègoe, Balin, 2965.

Wrësah, Jav., 204.

Wringin, Jav., 1442.

WOORDENBOEK,
alphabetisch gerangschikt naar de

latijnsche plantennamen.

A.

Abroma — Acalypha.

1. Abroma augusta L.f.* Nat. fam.
Sterculiaceae. Kekembang laoet, Lamps;
tespong,Soend.; Ki tjatjangkir,Soend.;Parijan,
Daj. 2.0. Born; Roena, Alf. Boer; Salintjaw oeng
in dekat, Alf. Min. T. P…; Sentolo, Jav; Tjat-
jangkiran, Soend. — Boomheester, („devil's cotton”).
Gebr: Na kapping wordt de stam geroost, de bast
afgetrokken en in water geweekt; hierna van de schors-
laag touw bereid.

2. Abrus melanospermus Hassk. —= A
pulchellus Wall.*). Nat. fam. der Legumi-
nosae. Areuj si hajam, Soend; Areuj si kotok,
Soend.; Areuj tali ajoenan, Soend; Daoen
sambang, Mal. Batav.; Radjawardi, Mal. Batav.;
Radjawerdi, Jav. — Klimmende heester. Gebr:
De ranken dienen als bindmateriaal, het blad soms
als medicijn.

3. A. precatorius L.* Amoet tampoecnei,
Alf. Min; Akar saga betina, Mal; Akar be-
limbing, Mal; Ga telik, Jav. (zie 42); Ghak-sagh-
akan lakek, Madoer; Hasobe, Bat; Idi-idi
malako, Tern; Kalepip, N. Guin. 4 R; Kanderi,
Lamp; Katja, Boeg; Kenderi, Mal; Koendi,
Minangk.; Koenderi, Lamp; Poenoi, Alf, Min.
Bent. Ponos; Piling-piling, Balin; Rakat, Mal;
Rake, Minangk.; Saga, Makas., Mal. Men; Saga
areuj, Soend; Sago batino, Minangk; Saga
betina, Mal; Saga bidji, Vulg. Mal; Saga ken-
deri, Mal; Saga leutik, Soend; Saga telik,
Jav. (zie 42; Saga manis, O. Jav; Tampoenei,
Alf. Min; Thaga, Atjeh; Tjae, Soend; Wolipopo,
Goront. — Klimmende heester. Gebr:
blaadjes worden als thee getrokken en dit tegen hoest
gegeven; de halfzwart en halfrood gevlekte boontjes
(„weesboontjes, paternoster-erwten’”’) zijn als goudgewicht
in gebruik. Tot deeg gestampt dienen ze tot lijm, om
bij het vervaardigen van gouddraad de kleinere deelen
vast te hechten, ook bij de bewerking van krisscheeden.
Zij zijn ongekookt sterk giftig. Van iemand met een
donkere huidskleur, die in het rood gekleed gaat, zegt
de Madoerees: „Mara boewana ghak-saghakan”, d. 1:
„Als een saga-boontje”. Verg. Adenanthera, No. 42,

4. Abutilon indieum Sweet.” Nat. fam.
der Malvaceae. Boenga kisar, Mal; Boenga
waktoe koening, Mal. Mol; Kadam-kadam,
Minangk.; Kembang koening, Mal. Tim; Kem-
bang sore, Jav. Vulg. Mal. — Kruid, („country
mallow”). Gebr: Als verzachtend middel.

5. Acacia Farnesiana Willd.* Nat. fam.
der Leguminosae. ludralaksana, Mal; Kem-
bhang djhepon, Madoer.; Kosta, Sas; Laksana,
Mal; Lekonta, O. Jav; Sari koening, Balin.

er

De zoetsmakende |

l — 12,

Semb.; Sari konta, Balin; Soengsit, Javs; Sri
konta, O. Javs; Taosit, Jav; Variëteit in Balin:
Paäng. — Kleine boom. Gebr: Het afschraapsel der
halfrijpe peulen, dat kleverig is, wordt gebezigd om
te plakken. De uitgeloopen pitten zijn gezocht als
groente. Het zwarte kernhout der gedoornde variëteit
dient op Bali tot vervaardiging der kokertjes, waarin
voor tandeloozen de sirih gestampt wordt. Bloem-
hoofdjes welriekend („acacie odorante”).

6. A. Intsia Willd. (—= A. caesia W.et
A.*). Akar kapoek, Mal; Got, Jav; Got ri,
Jav; Ri-got, Jav. — Klimmende heester.

7. A.leucophloea Willd.* Kabesak, Tim;
Kebesak, Tim; Pelang, Balin; Pelang, Madoer.;
Pilang, Jav; Plang, Balin. — Hooge boom. Gebr:
Het fraaie en sterke hout is geschikt voor meubels en
huisbouw, maar niet overal als zoodanig bekend. De
bast wordt als looimiddel gebezigd.

8. A.Mangium Willd.* Manggi-manggi
goenoeng, Mal. Mol; Manggi-manggiì oetan,
Mal. Mol. — Boom.

9. A.pennata Willd.* Akar kajoe manis,
Mal; Areuj garoet $), Soend; Etang-etang,
Bonth; Got lawe, Jav. — Klimplant.

$) Ook Rubus alcaefolius Poir. (c=R. moluccanus L.*)
(zie 2994).

10. A. pennata Willd.* var. canescens

Baker. Amoet kerembit, Alf. Min. 1. Ps;
Teremboeöek i lawanan, Alf. Min. T.P. —
Klimplant.

1. A. tomentosa Willd,* Kelam pan Mal.

Batav; Klampes, Madoer; Klampisg), Jav.; Ko-
lampis, Soend; Longghaj, Madoer. — Vrij lage
boom. Gebr: Van het hout worden heften voor gras-

messen vervaardigd; de schors dient tot geneesmiddel
voor paarden, en de gom 0.3. bij het maken van inkt.
Wegens de gedoornde takken wordt deze boom wel
als omheining geplant, om het vee te beletten in de
sawah’s te komen. Klampis is de oplossing van het
Javaansche raadsel: „Godonge ritiriti wohe ananggal
sapisan”, d.i: „De bladen zijn klein en fijn en de
vrucht heeft den vorm van de maan op den eersten
dag van nieuwe maan”.

$) Im Pekalongan geeft men den naam Klampis aau
Berria quinquelocularis T.et B*

12. Acalypha boehmerioides Migq.* Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Tambang djanma,
Jav; Tompang parot, Madoer. — Heester. Gebr:
Een aftreksel der bladen wordt als kraamzuivering
bevorderend gegeven.

Acalypha — Acrlopsis. 156

13. A, hispida Burm.* Boentoet koetjing,
Vulg. Mal; Boentoet oetjing, Soend; Ekor
toesa, Mal. Men; Tkoeh loetoeng, Balin; Lkoet
loetoeng, Balin; Kandoejoehan, Balin. Kr;
Kajoe tali, Balin. Kr; Karamasa, Makas; Ken-
tali, Sas; Kembang wonga tali (®), Jav; Korom-
basen: Alf Mutt EB Me Peet ALI
andjing, Soend, Lofiti, Tern; Woenga tali
(zie 3406), Balin. Kr; Woenga tambang, Jav;
Wonga tali, Balin. Kr. — Heester. Gebr: Wegens
de fraaie roodbruine bladen bezigt men dezen heester
wel voor levende heggen; ook dienen die bladen wel
als medicijn.

14. A. stipulacea Klotzsch.* Kajoe ka-
poer, Mal. Men; Kajoe pasan, Alf. Min; Pasan,
Alf. Min. — Boom.

15. A. Wilkesiana Muell. Arg. (== A.
tricolor Seem.*). Kaän ing kijos, Alf. Min.
T.L: Kahasi, Alf. Min. Bent; Lomboengan,
Alf. Min. Tonsaw; Fjajoe in tjijos, Alf. Min.
T.P. — Boom.

16. A. sp. Konjam, Javs Toetoep 9, Javs;
Toetoeb (zie 2184), Jav; Totop, Madoer. —
Heester. Gebr: De breede bladen worden tot poepoeh
of voor oogwater gebruikt.

$) Ook Mallotus en Macaranga.

17. Acanthus ebracteatus Vahl.* Nat.
fam. der Acanthaceae. Boewah badoeri, Mal.
Men; Daroedjoe, Jav. Soend; Djaroedjoe, Atjeh,
Balin. Bat, Minangk; Djeroedjoe, Mal; Djha-
roedjhoe, Madoer; Djoeroedjoe, Atjeh; Djhoe-
roedjhoe, Madoer; Droedjoe, Jav. Soend; Kali-
kali, Makas; Keli-keli, Boeg; Terong sela, Alf.
Min. T. P. — Kruid. Gebr: De bladen worden met
pandan-bladen onder de woning van kraamvrouwen
gehangen om de booze geesten af te weren, en tot
hetzelfde doel bij het heerschen van besmettelijke ziekten
ook aan deuren en vensters bevestigd (wellicht omdat
zij van stekels zijn voorzien); fijngestampt en met
klapperolie vermengd zijn ze een middel tegen kiespijn.
Van de holle stengels worden op Bali pijpen gemaakt.
Een aftreksel der geroosterde en gekneusde zaden
wordt inwendig gegeven (bij hardnekkige zweren).

18. Acer niveum Bl.* Nat. fam. der Sapin=
daceae. Bajawi, Soend; Hoeroe peutjang,
Soend; Kibadak, Soend; Kiregas, Soend.; Ma-
dang aloe, Sum. W. Ks; Poetih doedoe, O. Javs
Tjalikangin, Soend.; Walik elar (zie 1710), Jav.
Woeroe kembang, Jav; Woeroe poetih, Javs
Woeroe sana, Jav. — Boom; Eene soort „esch-
doorn”. Gebr: Het hout is licht maar hard, met
vlammen als vederen; men maakt er jukken, wandel-
stokken, kistjes en andere kleine voorwerpen van.

19. Achras Sapota Lu.* Nat. fam. der Sapo-
taceae. Sabo djawa, Balin: Saboe manela,
Madoer.; Saoe manila, Makas.; Sawo londa, Jav.:
Sawo manila, Jav., Mal, Soend; Sawo tjina,
Vulg. Mal; T'jikoe, Mal. — Boom. Gebr: Afkomstig
van tropisch-Amerika („sapodilla”). De vruchten (z.g.
„West-Indische mispel”) zijn gezocht en vandaar dat
de boom vooral op Java nog al wordt gekweekt. Im
het Javaansch heeft men een raadsel: „Katjang ngrokok
sawo’’, d.i: „Katjang rookt sawo’’, met de oplossing:
„Een Chinees rookt eene sigaar”; de katjang is de
katjang tjina, de sawo is de sawo manila.

20. Achyranthes aspera Ls.* Nat. fam. der
Amarantaceae. Bantjen, O. Jav:; Njarang,
Madoer.; Soeï in soeï, Alf. Min, T.L, T.P; Tan g-
koer goenoeng, Soend. — Kruid.

13 — 28.

21. A. bidentata B1.* Djoekoet tjorongé,
Soend.; Lara garoet, Jav; Njarang, Mal; Rang-
gitan, Jav; Roempoet koeda, Mal. Tim; Soeï
in soeï in taloen, Alf. Min. T. L., T.P. Variëteiten
in Mal: Njarang merah; Njarang poetih. —
Kruid. Gebr. De versche bladen zijn een middel tegen
kwaadaardige mondzweren, terwijl de geheele plant als
wormdrijvend middel bij paarden wordt aangewend.

9 Ook Polygonum-soorten.

22. Acorus Calamus L.*$ Nat. fam. der
Araceae. Arejango, Boeg; Bila, Alf. Boers
Daringo, Soend.; Daringoe, Mal. Amb; Deringo,
Jav; Djahangoe, Balin; Djangoe, Balin; Dja-
rangaoe, Minangk.; Djarango, Bat; Djarijan-
gaoe, Minangk; Djarijango, Mal. Bandj; Dja-
ringaoe, Soend; Djerangaoe, Mal; Djerengeë,
Atjeh; Djeringo, Sas; Djeringaoe, Mal; Djeu-
reungeë, Atjeh; Djharango, Madoer; Djhari-
Jango, Kang: Doringoe, Mal. Men; Dringo,
Jav; Ganoeak, Mal. Tim; Kaliraga, Sika; Ka-
loemenga, Alf. Min. Tonsaw; Kaloemoenga,
Alf. Min. Bent; Karejango, Makas; Karimanga,
Alf. Min. Bant; Karimenga, Alf. Min. T. B., T.L,
T.P…, T.S; Karoemenga, Alf. Min. Tonsaws;
Kojomboeng, Alf. Min. Ponos; Koringa, Alf.
Min. T. P; Rangaoe, Mal. Bandj; Rijangaoe,
Mal. Bandj.; Salimbatoek, Bat; Sarango, Nias.
In de Minahasa heeft men nog twee variëteiten, de roode
en witte, of in het Mal. Men: Doringoe merah
en D. poetih; Alf. Min. Bant: Karimanga ma-
hendeng en K. mabida; Alf. Min. Bent: Kaloe-
moenga malfamoe en K. mawoero; Alf. Min.
T.B.: Karimenga rangdang en K. koelo; Alf.
Min. T.L: Karimenga mea en K. poeti; Alf.
Min. Tonsaw: Kaloemenga meha en K. boedo
of Karoemenga boedo en K. meha; Alf. Min.
TP: Karimenga raindang en K. Koelo; Alf.
Min. T.S.: Karimenga roendang en K. poeti;
Alf. Min. Ponos: Kojomboeng mopoeha en K.
mowoero. Bovendien schijnen daar nog andere
variëteiten voor te komen, wegens de zeldzaamheid als
wilde soorten aangemerkt, en o.a. in het |, P-dialect
bekend als: Karimenga in taloen rintek (kleine)
en Karimenga in taloen sela (groote). 6) —
Kruid, de „kalmus”. Gebr: De gedroogde en fijn-
gesneden stengel, als thee gezet en gedronken, is als
middel tegen koorts in gebruik. Een aftreksel van den
wortelstok (overeenkomend met Europeeschen kalmus-
wortel, rhiz. calami arom.) wordt wel bij buikaan-
doeningen toegediend, terwijl op Atjeh vroedvrouwen
dien met sirih kauwen en gedurende zeven dagen het
speeksel rondom een vrouw, die bevallen 15, uitspuwen,
ten einde de pasgeborene voor kwade invloeden te
beveiligen. Op Timor kauwt men den wortelstok met
wien en bestrijkt met dit mengsel het lichaam, om bij de
inzameling van was, niet door bijen te worden gestoken.
Bij gebrek aan mest worden op nieuw ontgonnen velden
hier en daar de bladen over den grond uitgespreid tot
bevordering van het uitzuren van den bodem; elders
verbrandt men die bladen onder woningen, waar zich
poklijders bevinden, met het doel de booze geesten
door den rook te verdrijven. Aan de zoogenaamde
wilde soorten in de Minahasa schrijft men bij geesten-
bezwering de grootste kracht toe; in meerdere streken
worden stukjes kalmuswortel als talisman beschouwd
en daarom aan sieraden gedragen.

$) Volgens sommigen: Acorus gramineus Ait.*

6) Wellicht bedoeld variëteiten van 3284 of andere
Tacca-soorten.

23. Acriopsis javanica Reinw.* Nat. fam.

der Orchidaceae. Sakat bawang, Mal; Sakat
oebat kepijaloe, Mal. — Epipbyt.

Acrocephalus — Adenostemma.

24. Aerocephalus capitatus Benth.* Nat.
fam. der Labiatae. Aäntingan, Mal; Sangke-
tan rambat, Jav. — Kruid.

25. Acronychia laurifolia Bl.* Nat. fam.
der Rutaceae. Djedjeroekang, Soend; Ki
djeroek, Soend; Ki salira, Soend; Redjang,
Mal; Salira, Soend. — Boom. Gebr: Het hout
wordt soms voor huisbouw gebezigd.

$) Ook Atalantia spinosa Bl.

26. A. Minahassae Miq.* Kajoe rama in
totogan, Alf. Min. T. Ps; Rama in totogan,
Alf. Min. T. P. — Boom.

27. A. Porteri Hook.f.* Ketijak, Mals;
Ketijak belalang, Mal; Limaoe hoetan, Mal. —
Lage boom. Gebr: Het hout wordt als timmerhout
bruikbaar geacht.

28. A. trifoliolata Zoll.* Tjareme alas,
Madoer.; Tjerme leuweung, Soend; Tjermejan,
Jav. — Vrij hooge boom. Gebr: Het hout wordt soms
voor den bovenbouw van huizen gebezigd.

29. Acrostiechum aureum L.* Nat. fam.
der Filices. Pakoe larat, Mal. Varenplant
(„goudvaren”). Gebr: De jonge loten worden als
groente gegeten.

30. A. trinerve Hassk.* Pakoetarate leu-
tik, Soend. — Varenplant.

31. Actephila gigantifolia Koord.* Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Boenag, Alf. Min.
Ponos. — Heester.

32. Aectinodaphne glomerata Nees.* Nat.
fam. der Lauraceae. $) Hoeroe ki-mejong,
Soend.; Hoeroe pajoeng leutik, Soend. — Boom.
Gebr: Het hout is als timmerhout in gebruik.

$) Als algemeene benamingen voor tot de Lauraceae
behoorende boomen kunnen gelden: Boeroeh, Madoer.;
Hoeroe, Soend; Madang, Mal. Bandj., Minangk;
Medang, Mal; Modang, Bat. Dajs Njampoe,
Jav; Paripoefoe, Enggano; Woeroe, Jav.

33. A. macrophylla Nees.* Hoeroe kapok,
Soend; Njampoe pajoeng, Jav; Woeroe pa-
joen g, Jav. Ng; Woeroe songsong, Jav. Kr. —
Boom. Gebr: Het hout wordt soms bij huisbouw
gebezigd.

34. A. procera Nees.* [oeroe pajoeng,
Soend.; Hoeroe pajoeng gede, Soend.; Medang
soesoe, Mal. — Boom.

35. A.sphaerocarpa Nees.*Djoengdjoeng
boekit, Bat: Hoeroe pajoeng aloes, Soend;
Hoeroe pajoeng bener, Soend. — Boom. Gebr.:
Het hout bij huisbouw.

36. ActinophorafragransWall.=Schou-
tenia ovata Korth.*). Nat. fam. der Tiliaceae.
Alikoekoen, Balin; Harikoekoen, Soend.; Kali-
koekoen, Balin; Koekoen, Soend.; Kok on,Madoer.;
Landji®, Jav.; Lekoekoen, O.Javs; Likoekoen,
O. Jav.; Walikoekoen, Jav. Soend. — Vrij hooge
boom. Gebr: Het hout dient als pinnen en tot ver-
vaardiging van wagenassen, nagelschijven, disselboomen
en ankers van kleine vaartuigen, en is een der beste
onder de Javaansche houtsoorten. Honden, die rood-
achtig zijn met witte plekken, worden op Bali aange-
duid met blang kalikoekoen.

$) In Samarang zou de soort met licht vleeschkleurig
hout walikoekoen en die met donkerder hout landji
heeten.

37. Actinorhytis CalappariaWendl1.* Nat.
fam. der Palmae. Pinang hantoe, Mal; Pinang
peuawar, Mal; Pinang sendawa, Mal. — Boom.

157

24 — 47.

38. Actinostemma lobatum Max.” Nat.
fam. der Cucurbitaceae. Maparija in tjawok,
Alf. Min. T. P. — Klimplant.

39. Adansonia digitata L.* Nat. fam. der
Malvaceae. Pohon boenting, Vulg. Mal. —
Boom. Gebr: Inheemsch in Afrika („apenbroodboom?’”
of „baobab”); slechts enkele exemplaren te Batavia
en Buitenzorg.

40. Adenanthera falcata I.* Nat. fam. der
Leguminosae. Kajoe salawakoe poetih,
Mal. Mol. — Boom.

4l. A. mierosperma T.etB.* Baj, Madoer.;
Sagawe, Balin; Sagha baj, Madoer.; Segawe,
Javs Senggawe, O. Jav; Sigawe, Jav. — Hooge
boom. Gebr: Het hout is voor meubels en voor huis-
bouw gezocht.

42. A. pavonina L.* Ai laloe, Alf. Amb,
Ai laroe, Alf. Amb; Baji, Atjeh; Ga toenteng,
Javs Ghak-saghakan binek, Madoer; Ghak-
saghakeen tongteng, Madoer; Hita, Niass
Kenderi batang, Mal; Ki toke laoet, Soend;
Pikalo, Alf. Oel, Z. Cer Saga, Bat, Jav., Mal.,
Soend.; Saga djantan, Mal; Saga hoetan, Mal;
Saga kajoe, Mal; Saga mamenteng, Makas.;
Saga mas, Jav; Saga pohon, Vulg. Mal; Saga
toentengS®), Jav; Sagha, Madoer; Sagha nal,
Kang.; Sago, Minangk; Sago djantan, Minangk.;
Seglawan, Alf. Boer; Soga, Soend.; Sogo (zie 2635),
Soend; Taning badjang, Daj. Kat Towili, Alf.
Tom. — Hooge boom. Gebr: Het hout is geschikt voor
huisbouw; de paarsroode platronde boontjes worden ook
wel als goudgewicht gebruikt. In het Bataksch heeft
men een spreekwijze: „Tihamon saga’, (Mimang-
kabaoesch: „Bak manikam sago djantan’”), d.i: „Als
het steken naar een saga-pit’, om iemand aan te
duiden, die niet te pakken of onkwetsbaar is. Wen
saga-pit (verg. Abrus, No. 3.) is de oplossing van het
Maleische raadsel: „Toeroen boekit majek boekit
berdjoempa darah satitik®, d. 1: „Heuvel af, heuvel
op, (overal) ontmoet men een druppel bloed”. Saga
is de oplossing van het Javaansche raadsel: „Botjah
tjilik klambine abang bedede abang ikete gadoeng”,
d.i: „Een kleine jongen met een rood baadje, een
roode saroeng en donkerblauwen hoofddoek”, want
alleen bij den steel zijn de pitjes zwartachtig.

$ Hierbij is, met afwijking van het Jav. Woorden-
boek, Meryem RANNeFr gevolgd, die in Verh. Batav.
Gen. Dl. XLVIL, blz. 31 saga telik als oplossing
geeft van het Jav. raadsel: „Wit kalinden godong
asem wohe klenteng”, d. í.: „Hen boom als kalinden
(een soort touw), bladen als die van tamarinde, vruchten
als pitten van den randoe”. (—= Abrus).

43. Adenosacme longifolia Wall.” Nat.
fam.der Rubiaceae. Koejat ing kohoejangan,
Alf. Min. Ponos; Nasik-nasik boekit, Mal. —
Heester.

44. A, Minahassae Koord.* Karatoesan,
Alf. Min. T. B. — Kruid.

45. Adenosma capitatum Benth.* Nat. fam.
der Serophulariaceae. Koetjing-koetjing,
Mal; Roekoe-roekoe hoetan, Mal. — Kruid.

46. A, caeruleum R.Br.* Selaseh banjoe,
Mal. — Kruid.

47. Adenostemma fastigiatum D.C. =
A. viscosum Forst.* Verg. No. 49). Nat. fam.
der Compositae. Djoekoet mandel, Soend. —
Kruid.

Adenostemma — Afzella.

48. A. ovatum Miq.* Djoekoet mandel
bodas, Soend, — Kruid. Gebr: In de inl. geneeskunst.

49, A.viscosum Forst.* Loemapoet koelo,
Alf. Min. T.B; Riritjet, Alf. Min. TP; Roem-
poet pasir, Mal; Salawei, Alf. Min. T‚P; Sem-
boeng gadjah, Mal. — Kruid.

50. Adina polycephala Benth.* var. ara=
lioides Miq. Nat. fam. der Rubiaceae. Anggrit
(zie 2417),Soend.; Kajoe koem pit, Mal.Pal; Nanjei,
Lamp. — Boom. Gebr: Levert goed timmerhout, dat
bij huisbouw gebruikt wordt.

bl. A. rubescens Hemsl.* Berombong,
Mal; Merombong®), Mal. — Boom. Gebr: Het
hout is geelachtig bruin en wel gezocht.

$) Ook Timonius Koenigii BL*

52. Adinandra Brefeldii Koord.* Nat. fam.
derTernstroemiaceae.Noenoek makaoewoe,
Alf. Min. Bent, Werang (zie 2650), Alf. Min. T. P, —
Boom. Gebr: Hout geschikt voor huisbouw.

53. A. eyrtopoda Mig. — A. dumosa
Jaeck.* (zie No. 54, 55)). Api-api goenoeng, Sum.
W. K. — Heester.

54. A. dumosa Jack.* Daoen sariboe
Sum. W.K; Medang api-api, Mal; Pinang-
pinang goendieëk, Minangk.; Pokok goela, Mal;
Tijoep-tijoep, Mal. — Boom. Gebr: Levert deugd-
zaam hout, dat geschikt is voor huisbouw en niet
door witte mieren wordt aangetast; op de vruchten
azen de vleermuizen.

55. A. dumosa Jack.* var. oblonga Boerl.
Kajoe ranoe, Lamp; Peloempang abang, Mal.
Pal; Peloempang hitam, Mal; Ranoe, Lamp. —
Boomheester. Gebr: Levert goed hout.

56. Aegiceras majus Gaertn.* Nat. fam.
der Myrsinaceae. Adjoe dadi-dadi, Boeg.
Dadi-dadi$), Boeg, Makas; Dindehan, Sangi;
Gigi gadjah, Mal; Kajoe dadi-dadi $, Makas,;
Manggi-manggi boenga, Mal. Mol; Oenti
djawa, Makas; Oenti-oenti, Makas; Oetji-
oetjì, Boeg; Tandoe-tandoe, Boeg; Teroen-
toem $$), Mal; Troentoem, O.Jav; Troentoeng,
Jav. — Boomheester („river mangrove”). Gebr: Het
hout dient tot het branden van houtskool en het sap
der vruchten moet een geneesmiddel tegen uitslag zijn.

$) Ook Lumnitzera coccinea W.et A.* (zie 2109).

$$) Ook Ardisia sp.

57. Aeginetia Centronia Miq.* Nat. fam. der
Orobanchaceae. Kembang seureuh, Soend. —
Kruid. Gebr: Ontleent zijn naam hieraan, dat het
als parasiet groeit op wortels van Piper sp.

58. Aegle Marmelos Correa.* Nat. fam.
der Rutaceae. Bila, Balin, Boeg, Madoer., Makas.,
Soemba; Bila ghedhang, Madoer; Bilak, Mal;
Koemoekoïh, Atjeh; Madja, Balin, Jav., Mals
Soend.; M aos, Jav.‚Kr.D.; Pelang(®), Balin; Pilang,
Balin; Takoe, Boeg; Tangkoeloe, Makas. Varië-
teiten in Jav: Madja galepoeng; M. gedang:;
M. loemoet; M. pait. In Madoer: Bila pack.
In Mal: Madja batoe of M. ingoes. In Makas,:
Tangkoeloe djawa; T. lepa; T. soelapa. —
Vrij lage boom, de „bael tree”. Gebr: Het hout gezocht
voor gevesten van krissen, maar deze boom wordt ge-

woonlijk om de eetbare vruchten („slijmappels’’) gespaard; |

zij hebben een zoeten lijmerigen smaak; het sap dient
wel voor brievenlijm; de jonge bladen, met sirih-kalk

158

vermengd, zijn een geneesmiddel voor schurft; zij worden |

door rhinocerossen gegeten. De schaal der vrucht wordt

48 — 70.

Feronia, No. 1428. In Zuid-Celebes was het Makasaarsche
„atjera tangkoeloe” (of Boeg: „madara takoe”), d. i.:
(wit) bloed hebben, dat overeenkwam „met het sap
van Aegle”, voor de vorsten een bewijs, dat zij van
goddelijke afkomst waren.

59. Aërides acuminatissimum Lindl.*
Nat. fam. der Orchidaceae. Anggrek dijoek,
Soend. — Epiphyt.

60. Aerva sanguinolenta Bl.* Nat. fam.
der Amarantaceae. Gondang kasih, Javs
Kendoeroe, Jav; Rebha et-raed han, Madoer. B;
Rebha et-retan, Madoer. S. — Kruid. Gebr: Een
afkooksel wordt bij bloedwateren gegeven.

_6l, Aeschynanthus Horsfieldii R. Br.*
Nat. fam. der Gesneraceae. Areuj ki-kandel
leutik @, Soend. — Epiphytische heester.

62. A. longiflora Bl.* Songgom areuj (9,
Soend. — Epiphyt.

63. A. pulchra Don.* Mantjiring (®), Soend.
— Epiphyt. Gebr: Als sierplant.

64. A. purpurascens Hassk.*
deuh$) mandjel, Soend. — Epiphyt.

$) Ook vele Loranthaceae.

65. A. radieans Jack.* Akar beroenoes,
Mal; Akar rambai daoen, Mal; Simbar boe-
roeng, Mal; Simbar kedis, Balin. — Epiphytische
halfheester. Gebr: Bij hoofdpijn de bladen als pap.

66. A. volubilis Jack.* Akar sidingin
djambi, Sum. W. K. — Epiphytische klimplant.

67. Aeschynomene indica L.* Nat. fam.
der Leguminosae. Dinding (zie 1765), O. Jav. —
Kruid.

68. Afzelia bijuga A. Gray.* Nat. fam.
der Leguminosae. Adjoe dewataë, Boeg;
Bajang, Makas; Dowora, Alf. Halm, Tern; Ipi,
Boeg; Ipil, Alf. Min. Bent, Sas; Ipin, Sas; Isele,
Alf. Oel, Z. Cer; Isere, Alf. Oel, Z. Cer; Kajoe
besi (zie 1810), Mal. Men; Ki tariti, Soend;
Lehase, Sangi; Maroeasei, Alf. Min; Merbo,
Vulg. Mal; Opili, Alf. Tom; Tariti, Soend;
Waroeasei, Alf. Min. T.S; Wesele, Alf. Oel,
Z. Cer. Variëteiten in Alf. Haìm. en Tern: Dowora
kome-kome, de beste; D. naka, middelsoort; D.
papoewa, de slechtste. — Hooge boom. Gebr: Bene
soort ijzerhout. Het wordt door inlanders hoog geschat
voor huisbouw, wegens sterkte en duurzaamheid ge-
roemd; versch gekapt is het helder rood, welke kleur
echter spoedig in bruinrood overgaat. Als een slavin
huwt met iemand van vorstelijke afkomst, zegt men
in het Boegineesch: „Nawaloen ni ipi tjenrana”, d.i:
„De vorsten der boomen (nl. ipi en tjenrana) hebben
haar ingewikkeld”.

69. A. coriacea Bak.* Merbaoe koening,
Mal; Merbaoe koenjit, Mal; Merbaoe loeng-
keh, Atjeh; Merbaoe tandoek, Mal. — Boom.
Gebr: Het hout is hard en moeilijk te bewerken,
maar wordt toch gebezigd voor stijlen, planken en
inlandsche vaartuigen.

70. A. palembanica Bak.* Kide, Enggano;
Marbaoe, Lamp., Mal, W. Born; Merbaoe, Mal;
Merbaoe ajer, Mal; Merbaoe ijer, Atjeh;
Merbaoe poetih, Mal; Morbo, Bat; Sesepang,
Mal. Pal; Toeho, Nias. Variëteiten in Midd. Sum.:
Merbaoe ipil of ipil$; M.sepang; M. tekoe-
joeng. — Hooge boom. Gebr: Palembangsch ijzer-
hout levert een van de meest gewilde en fraaiste
houtsoorten op. Het is sterk, wordt in het gebruik

Maugan-

wel vergeleken met iets, dat zuiver rond is. Verg. | donker van kleur, niet door wttte mieren aangetast;

Afzella — Aglaia.

het dient o.a. tot vervaardiging van kisten ter be-
waring van kostbare voorwerpen.

$) Voor het Daj. Z.O. Born. wordt eveneens een
deugdzame houtsoort als ipil opgegeven; welke Afzelia,
is onzeker.

il A. puberula Mig. Patai rimbo (zie
2765), Minangk; Patai tjatjang (zie 2536), Mi-
nangk. — Boom.

72. Agalmyla angustifolia Miq.* Nat. fam.
der Gesneraceae. Siriëh rimbo, Minangk. —
Epiphytische heester.

73. Aganosma marginata Don.* Nat fam.
der Apocynaceae. Sekati lima, Mal. — Klim-
mende heester. Gebr: De wortels en bladen in de
inl. geneeskunst.

14. Agave cantula Roxb. (= A. vivipara
L.*). Nat. fam. der Amaryllidaceae. Lanas
balandha, Madoer. B, P; Nanas balandha,
Madoer. S.; Nanas belanda, Vulg. Mal; Nanas
koesta, Mal; Nanas sebrang, Vulg. Mal; Pan-
dang djawa, Makas; Panreng djawa, Boeg;
Pisang nane laoeï, Minangk. — Kruid, naverwant
aan de zg. 100-jarige aloë („century plant”). Gebr.
De vezels worden verkregen door de bladen met een
bamboezen mesje af te schrappen; van deze wordt touw
vervaardigd. Deze en andere Agave's worden als vezel-
plant gekweekt; A. rigida geeft sisal-hennep, A.
americana tampico-hennep, A. heteracantha ixtle-vezel.

15. Agelaea vestita Hook.f.* Nat. fam.
der Connaraceae. Akar katjang, Mal; Akar
roesa-roesa, Mal; Akartelor boedjok, Mal. —
Klimmende heester.

16. A. Wallichii Hook.f.* Akar katjang
djantan, Mol. — Klimmende heester.

17. Ageratum conyzoides IL.* Nat. fam.
der Compositae. Anekahwa, Enggano; Ba ba-
dotan beureum, Soend.; Daoen tombak, Mal;
Dawet, Alf. Min. T.S.; Godong wedoesan, Javs;
Lawet, Alf. Min. T.B., T.L; Mawoöe sopi, Alf.
Min. T. L; Roekoe bembe, Bonth; Roekoet
mawoöe sopi, Alf. Min. T.L; Roekoet weroe,
Alf. Min. T.P; Roem poet sopi, Mal. Men; Siangik,
Minangk.; Siangit, Mal; Sianik, Minangk.; Tem-
poejak, Balin; Tombak djantan, Mal; We-
doesan, Jav. Variëteit in Soend.: Babadotan
hedjo. — Kruid. Gebr: De fijngestampte bladen van
dit onkruid worden in water gedaan en dit tegen
borstaandoeningen te drinken gegeven; ook dienen
deze wel als veevoeder.

18. Aglaia acida K.etV.* Nat. fam. der
Meliaceae. Langsatan, Jav. — Vrij hooge boom.

79. A. argentea Bl.* var. angustata Mig.
Bhangsol, Madoer. — Vrij hooge boom.

80. A. argentea Bl.* var. cordulata C.
Dee. Doerenan, Jav; Machlasat, Alf. Min.
Tonsaw.; Madansot, Alf. Min. T. S; Mahalansa,
Alf. Min. Bent; Mahalansot, Alf. Min. T. Bs;
Mahalasot, Alf. Min. T. B; Malansot, Alf. Min.
T.P.; Malasot$), Alf. Min. T. L; Selang, Jav; —
Vrij hooge boom. Gebr: Het hout heet grof, en weinig
duurzaam; wordt dus zelden gebruikt.

$) De Alf. Min.-namen gelden voor meerdere Aglaia-
soorten (zie ook 99, 213 en 2960).

81. A. argentea Bl.* var. multijuga K.
et V. Bhangsol, Madoer; Doerenan, Javs
Mahalansa mahamoe, Alf. Min. Bent; Malasot
sela, Alf. Min. T. L; Wole sela, Alf. Min. T. L.,
T. P. — Boom. Gebr: Hout wordt voor huisbouw
gebezigd,

159

71 — 96.

82. A. argentea Bl.* var. splendens K.
et V. Tanglar goenoeng, Soend. — Boom.

83. A. aspera T.etB.* Tanglar peutjang,
Soend. Vrij hooge boom.

84. A. barbatula K.et V.* Siloewar,
Soend. Vrij hooge boom. Gebr: Het hout zou sterk
en duurzaam zijn; wordt weinig gebezigd, omdat de
boom zelden voorkomt.

85. A. eanariifolia Koord.* Pisek tana,
Alf. Min T. B. — Boom. Gebr: Hout bruikbaar voor
huisbouw.

86. A. eauliflora Koord.* Sapoetan, Alf.
Min. T. B, 'T. L; Sopoetan, Alf. Min. T. P. — Boom.

87. A. dysoxylifolia Koord.* Wole $), Alf.
Min. T.L, T.P.T.S.;W ole mea, Alf, Min.T.L. — Boom.
$) Ook Gironniera parvifolia Planch.* (zie 1634).

88. A. edulis A. Gray.* Mamoeara disik,
Alf. Min. Tonsaw. — Boom. Gebr: Hout bij huisbouw ;
vruchten eetbaar.

89. A. elaeagnoidea Benth.* Pantjal
kidang (zie 97), Jav.; Patjar goenoeng, Jav. —
Lage boom. Gebr: Het hout dient tot vervaardiging van
padie-stampers; de bloemen zijn wegens haar geur gezocht.

90. A. Eusideroxylon K.etV.* Langsat
loetoeng $), Balin, Jav; Lotong, Madoer; Sat
lotong, Madoer. Varieteit in Madoer.: Lotong pote
of S. l. pote. — Zware boom, woudreus. Gebr: Eene
soort ijzerhout. Het is gezocht voor huis- en bruggen-
bouw; vooral voor balken, als het op sterkte en duur-
zaamheid aankomt. Van alle Aglaia-soorten moet deze
het deugdzaamste hout opleveren; is voor Oost-Java,
wat rasamala in West-Java is.

$) Ook Aglaia heptandra K. et V.*

91. A. Forstenii Miqg.* Mahawoöe lan-
soena (zie 1188), Alf. Min. T. B; Pisek rintek,
Alf. Min. T. Ls; Wole rintek $, Alf. Min. T‚ L,
T. P. — Boom. Gebr: Hout bij huisbouw.

$) _Dezelfder Alf. Min.-namen gelden ook voor Aglaia
unifoliolata Koord.*

92. A. glabriflora Hiern.*.Pasak beras-
beras, Mal; Pasak merah, Mal. — Boom. Gebr:
Levert goed timmerhout.

93. A. Griffithii Kurz.* Pisek sela, Alf.
Min. T. L. — Boom. Gebr: Hout bij huisbouw.

94. A. javanica K.etV.* Mawowis rintek,
Alf. Min. T. L. — Boom.

95. a. A. Menadonensis Koord.* 4. A.
Minahassae Koord.* Pisek, Alf. Min. —
Boomen. Gebr: Het hout van 4. is voor bruggen en
huisbouw gezocht.

96. A. odorata Lour.* Bhangtjar tjena,
Madoer.; Boenga patjara tjina, Makas.; Boenga
tjoelang, Makas., Mal. Mol; Boengong kertas,
Atjeh; Kampantja tjina, Biman; Kembang
tjoelan, Mal. Batav.; Kertas, Atjeh; Ke moening
tjina, Vulg. Mal; Kijoelan, Sas; Pantjar tjina,
Sas; Patjar prentil, Jav; Patjar tjina, Balin,
Mal. Batav.; Patjar tjena, Madoer.; Patjar tjoe-
lam, Jav; Patjar tjoelan, Soend; Tjaoelan,
Mal; Tjar tjena, Madoer; Tjoelan, Soends;
Tjoelang, Boeg., Makas., Mal. Men; Tjolan, Mal.
Variëteiten in Soend.: Patjar tjoelan beureum;
P. tj. bodas of tj. bodas of tj. beureum. —
Boomheester. Gebr: Is in N-Ind. uit China ingevoerd
en als sierplant in tuinen vrij algemeen. De kleine
welriekende bloemen, in China als thee-parfum ge-

Aglaia — Albizzia. 160

bruikt, zijn gezocht om in het haar gedragen en
tusschen kleederen gelegd te worden. Een afkooksel der
bladen wordt inwendig bij venerische ziekten aangewend.

97. A. odoratissima Bl. (= A. Diepen-
horstii Miq.*) Ki bewok peutjang, Soend;
Pantjal kidang (zie 59), Jav; Pi kopijan,
Madoer. — Zeer lage boom. Gebr: De bloemen als
welriekend gezocht.

98. A.palembanicaMig.*Kajoe oedang-
oedang (?), Mal. Pal; Oedang-oedang $), Mal.
Pal. — Boom.

$) Ook Psychotria robusta BL* (zie 2873).

99. A. palembanica Mig.* ver. borne-
ënsis Miq. Malasot (zie 80 en 2960), Alf. Min.
T.L; Wole poeti, Alf. Min. T. L; — Boom. Gebr:
Hout geschikt voor planken en balken.

100. A. rufa Miq.* Kesek-kesek, Alf. Min.
Bent. — Boom. Gebr: Hout bij huisbouw.

101. Aglaonema angustifolium N.E.Br.*
Nat. fam. der Araceae. Loempoej, Soend. —
Kruid. Gebr: De bladen worden wel gebezigd om
tabak in te wikkelen, en ook als geneesmiddel.

102. A. commutatum Schott. (= Secin=-
dapsus Cuscuaria Presl.*). Mata bisoel,
Mal. — Kruid; verg. volgend nummer.

103. A. Cuscuaria Mig. (—= Scindapsus
Cuscuaria Presl.*). Sambloeng (zie 3076),
Balin; Tali koesoe, Mal. Amb; Walet makel,
Alf. Z. Cer. — Windend kruid. Gebr: De Ambonsche
namen zijn hieraan ontleend, dat de bloemen en
vruchten door de buidelratten gegeten worden.

104. A. marantifolium Bl.* Antaladan,
Bat; Birah ajer, Mal; Keladi ajer, Vulg. Mal;
Tales aeng, Madoer. — Kruid; verg. 106.

105. A. minus Hook.f.* Boewah mata
oedang, Mal; Djedjoewang hoetan, Mal; Djoe-
wang-djoewang hoetan, Mal; Lendjoewang
hoetan, Mal; Mata oedang, Mal; Selimpat
ajer, Mal; Sendjoewang hoetan $), Mal. — Kruid.

$) Ook Apostasia nuda Br.* (zie 282).

106. A. oblongifolium Kunth. = A.
marantifolium Bl.*). Daoen lidah gadjah,
Mal; Lidah gadjah, Mal. — Kruid.

107. A. simplex Bl.* Kiraj, Alf. Min. Tonsaw.;
Loempoej, Soend. — Kruid.

108. A. Treubii Engl.* Bete oetan, Mal.
Men; Doajoe, Alf. Min. £. L; Koentasa, Alf. Min.
Bant; Kolai in taloen, Alf. Min. T. L; Tawa
im bolai, Alf. Min. T. Ps; Tojang, Alf. Min.
Bent, Tonsaw. — Kruid.

109. Agrimonia javanica Jungh. (= A.
Blumei Don.*). Nat. fam. der Rosaceae.
Godong widadari, Jav; Poeloetan idjoe$),
Jav. — Kruid, eene soort „agrimonie”.

$) Ook Urena.

110. Agrostistachys longifolia Bonth.”
var. Malayana Hook.f. Nat. fam. der Bu-
phorbiaceae. Djoeloeng-djoeloeng, Mal. —
Heester. Gebr: De bladen worden wel gebruikt als
dakbedekking en om iets in te wikkelen.

UL. Agrostophyllum glumaceum Hook.
f.* Nat. fam. der Orchidaceae. Boenga sakat,
Mal; Sahat-sahat, Bat; Sakat, Mal; Sakek,
Minangk.; Saoeme, Alf. Min. T. P. — Epiphyt.
Gebr.: Volgens het bijgeloof zijn sakat-soorten de ver-
blijfplaats van geesten.

97 — 128.

112, Agyneia bacciformis Juss.* Nat. fam.
eed Euphorbiaceae. Sasah lem boet, Soend. —
eester.

113. Ailanthus malabarica D.C.* var.
mollis K. et V. Nat. fam. der Simarubaceae. 6)
Kajoe raden, Jav. — Boom. ,

9 Wellicht identiek met 115.

114. A. moluccana D.C.* Ai lanit, Alf.
Z. Cer; Ail laniol, Alf. N. Laoet; Ail lanitol,
Alf. Sap; Hoeiïs, Alf. Min. Bent; Kajoe roeris,
Alf. Min. TP. L; Poen hoeis, Alf. Min. Bent;
Pohon langit, Mal. Amb; Roeris, Alf, Min.
T. L. — Boom. Gebr: Het hout is bij huisbouw in
gebruik.

115. A. molueceana D.C.* var. mollis K.
et V. Balangitan®), Alf. Min. T. L; Rangka,
Alf. Min. T. P; Sapang, Alf. Min. Tonsaw. —
Boom. Gebr. Als voren.

$) Ook Tetrameles nudiflora R. Br.* (zie 3325).

116. Alangium celebieum Koord.* Nat.
fam. der Cornaceae. Mojongkopi, Alf. Min.
Ponos. — Boom.

117. Albizzia Lebbek Benth.* Nat. fam.
der Leguminosae. Ki toke®), Soend; Tekik,
Jav. — Boom. Gebr: Van het fijne en harde hout
(„O. Ind. notenhout”, „bois noir”) worden krisscheeden
gemaakt, het sap der takken dient wel om de tanden
zwart te kleuren.

$) Ook A. tomentella Miq.*

US. A. lebekkoides Benth. (—= A. odo-
ratissima Benth.*. Bhoengkana ereng,
Madoer; Ereng, Madoer; Kedinding, Jav.; Ke-
dingding, Jav; Reng, Madoer; Tarisi, Soend.
— Hooge boom.

119. A. littoralis T.etB.* Kelo in tasitj,
Alf. Min. TP; Kelor laoet (zie 2345), Mal. Amb;
Kelor pante, Mal. Men. — Boom.

120. A. Minahassae Koord.* Bowoi, Alf.
Min. Ponos.; Kajoe roja (zie 698), Alf. Min. T.L.
Rajango, Alf. Min. Bent: Roja, Alf. Min. T. L.
Pereng koese, Alf. Min. T, P. — Boom. Gebr:
Levert vrij goed bouw- en timmerhout, dat vooral
voor planken wordt gezocht, omdat het gemakkelijk
te bewerken is.

121. A. molueccana Miq.* Djeungdjing
laoet, Soend.; Pohon sikat, Banda; Sengon
landi, Jav. Kr; Sengon laoet, Jav; Sengon
londa, Jav. Ng; Sengon sabrang, Jav. — Hooge
boom. Gebr: Is uit de Molukken op Java ingevoerd
en als snelgroeiende schaduwboom in koffietuinen ge-
plant; heeft bij wind weinig weerstandsvermogen.

22. A. montana Benth.* Bilalang, Makas,;
Bilalang bajawo, Makas; Haroeman$), Soend.;
Kemlandingans®, Jav; Kemlandingan goe-
noeng, Jav; Ki haroeman, Soend; Kolontara,
Javs Poeloengan, Jav; Solontara, Jav; Wila-
lang, Boeg; Wilalang telo, Boeg. Varieteit in
Jav.: Osit. — Kleine boom. Gebr: De jonge peulen
worden wel als groente gegeten; het hout is veel als
brandhout in gebruik.

$ Ook Pithecolobium montanum Benth.* (zie 2764).

$9) Ook Leucaena glauca Benth.* (zie 2027), die uit
Amerika is ingevoerd en in vele streken van Java
gekweekt wordt.

123. A. proceraBenth.* Bangkal, Madoer.;

Beroe, Madoer.; Bilalang basi, Makas; Ki
hijang, Soend; Wangkal, Balin. Jav.; Weroeg),

mT

Albizzia — Allacophania.

Balin., Jav.; Wilalampesi, Boeg; Wilalang pesi,
Boeg. — Hooge boom. Gebr: Levert een timmerhout,
dat voor meubels, landbouwgereedschap en bij huisbouw
gezocht is. De schors is in het zuiden der Preanger,
met andere middelen gemeugd, als vischvergift in
gebruik, en wordt in Midden-Java met wat zout wel
als geneesmiddel voor buffels aangewend.

$ Toch schijnen de Javanen onderscheid te maken
tusschen wangkal en weroe.

124. A. rufa Benth.* Tarisi areuj, Soend. —
Klimmende heester.
125. A. saponaria Bl.* Fofaoe, Alf. N. 0.

Halm., Mal. Mol, Tern; Hajoe pangir, Bat;
Isoe, Biman; Kadjamas, Daj. Samp; Kasei,
Daj. Kat; Langer, Balin, Sas; Langi, Boeg;

Langir, Vulg. Mal; Langiri, Makas; Pangir,
Bat; Pipewi, Alf. N. O. Halm. K. — Boom. Gebr:
De bast wordt in water geweekt en vervolgens fijn
geklopt, waarna die een wit schuim geeft, dat bij
wijze van zeep gebruikt wordt, o.a. tot reiniging van
krisheften en tot zuivering van het hoofdhaar. Van
daar dat andere middelen, die tot ditzelfde doel
dienen, in de spreektaal wel met hetzelfde woord
langir (of verwanten) worden aangeduid.

126. A. splendens Miq.* Benatan, Lamp. —
Boom. Gebr: Hout duurzaam en voor huis- en scheeps-
bouw gebezigd; vooral worden er planken van gezaagd.

127. A. stipulata Boiv.* Djeungdjing,
Soend; Djeungdjing soenda, Soend; Sengg-
hoeng, Madoer.; Sengon, Jav.; Sengon djawa,
Jav; Singon, Jav.; Singon djawa, Jav. — Hooge
boom. Gebr: Het hout wordt dikwerf voor prauwen en
huisbouw gebruikt; de bast als vischbedwelmend middel
aangewend. Als schaduwboom in koffietuinen aanbevolen.

128. A. tomentella Miq.* Kamboel, Alf.
Min. Bent; Ki-toke (zie 117), Soend.; Loebi (zie
2760), Alf. Min. T.P.; Tekik, Jav. — Boom.

129. A. tomentella Miq.* var. Salajeriana
Mig. Loebi in dekat, Alf. Min. T. P. — Boom.

130. A. sp. Ai malaha, Alf. Z. Cer; Kajoe
tikoes, Mal. Amb. — Boom.

181. Alehemilla villosa Jungh.* Nat. fam.
der Rosaceae. Oetik apoe, O. Java. — Kruid,
eene soort „leeuwenklauw”’.

132. Alchornea rugosa Muell. Arg.* Nat.
fam. der Buphorbiaceae. Karanakang, Alf.
Min. Tonsaw.; Ki bewok, Soend. — Boom.

133. A. Zollingeri Hassk. (— A. villosa
Muell.*). Rami boekit, Mal; Rami hoetan,
Mal. — Heester. Gebr: Men verkrijgt er vezelstof
van, als touw gebezigd.

184. Alectryon ferrugineum Radlk.* Nat.
fam. der Sapindaceae. Woesel rintek, Alf.
Min. T. P. — Boom.

135. Aleurites triloba Forst.” Nat. fam.

der Buphorbiaceae. Amiroe, Alf. W. Cer., Z. -

Cer; Ampiri, Boeg; Bajaoe, Alf. Min. Bant;
Boewah kareh, Minangk.; Boewah keras, Mal;
Boewah tondeh, Minangk; Boh kereh, Atjeh;
Derekan, Balin. Kr., Jav. Kr; Eta-eta, Alf. N. Laoct,
Sap; Gambiri, Bat; Haget, Alf. Boer; Hagi,
Alf. Boer; Hambiri, Bat; Hiamiroe, Alf. 4. Cer;
Hiawakan, Alf. Z. Cer; Kaleli, Biman.; Kamere,
Madoer.; Kameri, Balin; Kamië, Solor; Kamin-
ting, Vele Talen; Kamiri, Alf. Asil, Hila, Mal.
Mol; Kamiroe, Alf. W. Cer., Z. Cer; Kawiloe,
Soemba; Kemeleng, Midd. Sum; Kemili, Koeboe;
Kemiling, Koeboe, Lamp; Keminting, Vele Talen;
Kemiri, Jav. Ng., Mal. Batav; Koembek, Mal;

161

124 — 136.

Komere, Madoer.; Lana (zie 1941), Alf. Min. Tonsaw.;
Lekong, Sas; Lepati, Alf. Tom; Mere, Madoer. Bs;
Midoe, Alf. W. Cer., Z. Cer; Miri, Jav. Ng,
Soembawa; Mirië, Kisar; Miroe, Alf. W. Cer., Z.
Cer; Moentjaug, Soend; Oemiri, Gorom; Oi wa-
kane, Alf. Har; Peleng. Boeg; Peridja, Koetei;
Pidekan, Jav. Kr; Pokok boewah keras, Mal;
Saketa, Alf. Halm, Tern; Sapili, Alf. Tom,
Sapiri, Makas; Tanaon,.Bat. Mand; Teno, Tims;
Tingkih, Balin; Tondeh, Minangk; Wajaoe,
Alf. Min. Bent; Wijaoe, Alf. Min. T. B, T. L.,
T. B, T. S. Variëteiten in Madoer: K. lalakek;
K. parta; T. tolang; Im Mal. Men: Kamiri
besar; K. ketjil; In Alf. Min. T. L, T. Ps:
Wijaoe sela; W. im bene. — Boom, de kemiri-boom.
Gebr: Bij allerlei kinderspelen zijn de noten („candle
nut”, „bankul nut”) in gebruik; zij dienen ook bij
de rijsttafel. Van belang is de hieruit bereide olie.
In Zuid-Celebes en op de Ambonsche eilanden stampt
men de noten fijn en kneedt het deeg, vermengd met
wat kapas of kapok, rondom dunne reepen bamboe,
die aldus bij wijze van kaarsjes worden gebrand.
De na verbranding fijngewreven noot dient aldaar
ook om de plekken, waar wenkbrauw- of voorhoofd-
haartjes uitgetrokken zijn, zwart te maken; de zwakke
sekse meent, dat dit tot verhooging van haar schoon-
heid strekt. Op Bali wrijft men hiermede de beschreven
lontar-bladen in om de letters beter te doen uitkomen.
In de Bataklanden worden de noten fijn gestampt en
met houtskool gebrand, om dan bij hardlijvigheid in
den vorm van een kruis rondom den navel te worden
gesmeerd; in de Mimahasa worden ze bij buikpijn
gekookt in rijstepap, die men den zieke laat gebruiken,
en de asch van verbrande noten op spleten in het eelt
aan den voetzool gelegd. Het sap der schors met
kokosmelk gemengd is als middel tegen spruw in
gebruik. Het hout is grof; men snijdt er topeng- en
wajangmaskers van. Van iemand, die een nuttelooze
handeling verricht, zegt de Javaan: „Anggepoek kemiri
kopong”, d.i: „Hij slaat een vooze kemiri-vrucht
stuk”; en van iemand, die twist over een doelloos
iets: „Ngreboet kemiri kopong”, d.i: „Vechten om
een vooze kemiri-noot”. In het Soendaasch zegt men :
„Moentjang laboeh ka poehoe”, d.i: „Een moentjang-
vrucht valt bij den voet (van den boom)”, in den zin van
ons: „De appel valt niet ver van den stam”, terwijl uit-
stekende enkels in die taal „moemoentjangan” heeten.
Voor „luchtkasteelen bouwen” of „naar iets onbereik-
baars verlangen” heet het in het Madoereesch: „Tjat-
jeng ngalodoek komere”, d.i: „Een worm kruipt in
een kemiri-noot”. De Makasaarsche uitdrukking : „T'ona-
sana sapirinja’””, (Boeg: „Tonena pelenge”), d.i: „Het
hart van het sapiri-hout” wordt gebezigd voor iets,
dat onmogelijk is, daar dit hout van binnen bros is;
ook zegt men in die taal: „Kama ki toe tinro rijawang
sapiri” (en in het Boeg: „Pada kito matinro ri letje
peleng”), d.i: „Wij zijn als menschen, die op sapiri-
schillen liggen’ of, daar deze schillen sterke jeuking
veroorzaken, „Wij zijn zeer onrustig en bekommerd”,
Een grijswit gespikkelde haan wordt in ’t Balineesch
aangeduid als idjo kameri of boeloe tingkih en in
diezelfde taal zegt men van een langen mam met een
kleine vrouw: „Boeka semal mongpong tingkih”, d. 1:
„Als een eekhoren een gat maakt in een tingkih-noot’”,
daar hij steeds in bukkende houding zijn vrouw
moet helpen. De vrucht van Aleurites is de oplossing
van het Bataksche raadsel: „Parijoek mi ompoenta
indahan na bontar di bagasan”, d.i: „Ben pot van
den opperheer, met witte rijst er in”,

136. Allacophania rugosa Boerl. (=He-
dyotis rugosa Korth.*). Nat. fam. der Bubia-
ceae. Widjenan, Jav. — Half heester,

11

Allamanda — Allophyllus.

137. Allamanda cathartica L.* Nat. fam.
der Apoeynaeceae. Lame areuj, Soend. —
Klimmende heester. Gebr: Hier en daar in tuinen
gekweekt; uit W. Indië overgebracht.

138. Allium sp. div. Nat. fam. der Liliaceae.
Algem. benam. Bahang, Saleyer; Baoewang, Daj.
Kat. Samp.; Bawa, Alf. N. O. Halm, Nias; Bawang,
Daj. Z. O. Born, Jav., Lamp. Mal, Soend.; Bh a-
bang, Madoer; Dansoena, Alf. Min. T.S; Dasoen,
Minangk; Djangkol, Lamp; Djasoe, Balin,
Djasoen, Balin; Hoena, Sika; Jantoena, Bol.
Mong; Kalpeo, Tim; Kosai, Alf. Boer; Lahoena,
Sawoe; Laisona, Rotin., Wetar.; Langsoena, Sas;
Lansoena, Alf. Min. Bent, Ponos., T. B, T, Ps;
Lasoë, Leti; Lasoen, Lamp. Ab; Lasoena, Alf.
Min. T. B, T. L. Tonsaw., Bat., Boeg., Makas.; Pia,
Alf. Tom. Goront; ’Ntjoena, Biman; Ransoena,
Alf. Min. Bant; Sibola, Mal. Tim; Soenga, Lios
Somoe, Endeh, Lio, Sika. — Kruiden, soorten van
„look”. Gebr: Uien zijn bij de spijsbereiding onmis-
baar, en worden ook in de geneeskunst veelvuldig
aangewend. Van iemand, die veel praats heeft en over
alles meespreekt, zegt men in het Soendaasch: „Ngem-
bang bawang”, d. i: „(Zijn) als de bloem van een
ui”; terwijl men iemand, die gauw kwaad wordt en
bits antwoordt, aanduidt met: „Ngageutah bawang”, d.i:
„Uijn) als het sap van een ui”, dat scherp is. Ook
is „een ui” de oplossing van het Soendasche raadsel:
„Boedak leutik boeloewan birit”, d.i: „Ben klein kind
met een behaard zitorgaan”. „Poepoek bawang”, d.i:
„Met uien besmeerd” is een uitdrukking door Javanen
gebezigd van personen die niet in tel zijn of als
kinderen beschouwd worden, omdat men dit deze dik-
werf doet; en met „makan bawang” of „membawang”
bedoelt de Maleier: „Zijn toorn verkroppen of zich
als het ware opvreten van kwaadheid”. Nog heeft men
in het Maleisch een spreekwijze: „Roesak bawang di
timpa djambak’”, di: „De uien bederven, gedrukt door
haar schubben”, met de beteekenis van ongelukkig
worden door zijn eigen verwanten of vrienden. Iets
dat zeer dun is omschrijft de Minangkabaoeer als:
„Bak koelik dasoen”, d.i: „Als een uienschil”,

139. A.ascalonieumL.*Barambangsirah $,
Minangk.; Bawa da sosawala, Alf. N.O, Halm; Ba-
wang, Bat; Bawang abang, Jav; Bawang beu-
reum, Soend; Bawang handak, Lamp; Bawang
merah, Mal; Bawang mirah, Atjeh; Bhabang
mera, Madoer; Brambang abang, Jav; Dan-
soena roendang, Alf. Min. TS; Dasoen merah,
Minangk.; Djasoe bang, Balin; Djasoen mirah,
Balin; Jantoena mopoera, Bal. Mong; Kalpeo
me, Tim; Kosai miha, Alf. Boer; Lansoena
mahamoe, Alf. Min. Bent; Lansoena raindang
Alf. Min. T. P; Lansoena rangdang, Alf. Min.
T.B.; Lasoena edja, Makas.; Lasoena ma tjela,
Boeg; Lasoena mea, Alf. Min. T.L; Ransoena
mahendeng, Alf. Min. Bant. In het Maleisch nog
een variëteit als bawang merah poetih of b. timor.
„Sjalot””. Gebr: Als boven. Voor verkeerd verstaan of
begrijpen heeft men in het Ambonsch-Maleisch eene uit-
drukking: „Stori bawang merah mengarti bawang poetih”,
d. i: „Spreken over roode uien en witte verstaan”.

$) Zie A. sativum L.*, No. 142.

140. A. Cepa L.* Bawang tjina$, Mal;
Bhabang tjena, Madoer; Dansoena kapoe,
Alf. Min. T.S; Dansoena pasoekad, Alf, Min.
T.S; Kalpeo moeti, Tim; Lansoena kaloetai,
Alf. Min. 1. P; Lansoena sina, Alf. Min. Bent;
Lansoena wawoöe, Alf. Min. T. B; Lasoena
kaloetai, Alf. Min. T.L. — „Ui”. Gebr: Als boven.

$ Ook A. sativum L.*

162 137 — 147.

141. A. Porrum L.*$) Bawa are, Alf. N.O.
Halm; Bawang ganda, Soend; Bawang ketjil,
Vulg. Mal; Bawang ontjang, Jav; Bawang
pandjang, Soend; Bawang prei, Vulg. Mal; Ba-
wang roempoet, Vulg. Mal; Bawang semprong,
Jav; Bawang sere, Atjeh; Bawang taranate,
Mal. Men; Bhabang pote balandha, Madoer.;
Dansoena paloe, Alf. Min. TS; Dasoen toengga,
Minangk.; Djasoen pinge, Balin; Haronda, Bat.
Kasoena, Balin; Kesoena, Balin; Lansoena
menöoe-noöe, Alf. Min. T. B; Lansoena ne
inggris, Alf. Min. T. P; Lasoena haronda,
Bat Lasoena ne inggris, Alf. Min. T.L. —
„Prei”. Gebr: Als boven.

$) Zie A. uliginosum, No. 143.

142. A. sativum L.* Barambang ®, Mi-
nangk; Bawang basihong, Daj. Z. O. Born; Ba-
wang bodas, Soend.; Bawaug poetih, Jav., Mal;
Bhabang pote, Madoer.; Bawang soelveh, Lamp;
Bjangbang, Jav. Teg; Brambang, Jav; Dan-
soena poeti, Alf, Min. f. S; Dasoen poetiëh,
Minangk.; Djangkol soeloeh, Lamp; Djasoe
poetih, Balin; Djasoen poetih, Balin; Jan-
toena mopoesi, Bol. Mong; Kalpeo foleoe, Pim;
Kosa1i boti, Alf. Boer; Lansoena koelo, Alf.
Min. T. B, T. P; Lansoena mawoero, Alf. Min.
Bent; Lansoena mopoeti, Alf, Min. Ponos,;
Lasoena boedo, Alf. Min. Tonsaw.; Lasoena
kebo, Makas.; Lasoena poete, Boeg; Lasoena
poeti, Alf. Min. T. L; Ransoena mabida, Alf.
Min. Bant. — „Knoflook”. Gebr: Als boven. Een
middel om den schadelijken invloed van booze geesten
te weren; worden daarom kleinen kinderen wel aan
handen en voeten gebonden en ze o.a. bij stuipen er
mede ingewreven. Denkelijk om dezelfde reden worden
alle soorten van uien verondersteld tegen mogelijke
ziekten te behoeden, en zij derhalve herhaaldelijk bij
andere geneesmiddelen gevoegd.

$) Deze Minangk-naam is wellicht van Javanen
overgenomen; als plantennaam wordt barambang iu
dat dialect gegeven aan een geheel andere plant,
Sonneratia acida L.f.* (zie 3188).

143. A. uliginosum Don. (= A. odorum
L.*) Bawang koetjaj, Soend; Boetjaj, Madoer.
P., S; Dansoena kajoe, Alf. Min. T. S; Ganda,
Alf. Min. Bant Ghoetjaj, Madoer. B; Ketjai,
Jav; Koetija, Boeg; Koetjae 9, Jav., Makas., Mal;
Koetjaj, Madoer., B., Soend; Landa, Alf. Min.
TP; Lansoena landa, Alf. Min. T.P.; Lansoena
rintek, Alf. Min. T. B; Lasoena kolano, Alf.
Min. Tonsaw.; Lasoena pasaoetan, Alf. Min. T.L;
Tjai, Jav. — „Reuklook”. Gebr: De bladen worden
fijn gestampt en in- en uitwendig bij kleine kinderen
tegen stuipen aangewend, in het laatste geval met
azijn vermengd.

9) Ook Allium Porrum L*

144. Allomorphia exigua Bl.* Nat fam.
der Melastomaceae. Sendoedoek gadjah,
Mal; Sendoedoek hoetan, Mal; Tengkok bija-
wak, Mal. — Heester.

$ Ook Fagraea morindaefolia BL*, No. 1426.

145. A. Griffithii Hook.f.* Toetoep boemi
rimba, Mal. — Kruid.

146. Allophylus celebicus Bl.* Nat. fam.
der Sapindaceae. Salintjawoeng i lawanan,
Alf. Min. T.P; Walo®, Alf. Min. T.L, — Heester.

9 De namen voor Allophylus gelden veel voor
Schmidelia sp.

147. A. Cobbe Bl.*
Mal. — Heester.

Terentang boekit,

Alocasla — Alpinia.

148. Alocasia celebica Engl.* Nat. fam.
der Araceae. Kalongang, Sangi; Kolongan,
Alf. Min. — Kruid.

149. A. denudata Engl.* Keladi rimaoe.
Mal. — Kruid.

150. A. longiloba Miq.*
Mal. — Kruid.

151. A. maecrorhiza Sehott.* Ababa, Eng-

no; Biha, Mal. Bandj., Sangi, Soend; Bijah,

aliu; Bijo, Nias; Bira, Bat, Gorom, Madoer.,
Makas., Mal. Amb; Birah, Bat. Dair., Mal., Minangk.;
Hila, Alf. Amb, Oel; Karejo, Soend; Kiha, Alf.
Halm, Mal. Men.„Tern.; Kolongan, Alf. Min. (zie 148);
Lawira, Boeg; Mae, Mal. Tim; Pi, N. Guin. 4R.;
Poesoe, Alf. N.O. Halm; Sente, Balin, Jav., Mal.
Batav.; Sente, Soend; Widele, Alf. N. W. Halm;
Wija, Biman. Varieteiten in Jav: Sente idjo;
S. ireng; S. poetih. In Makas.: Bira kebo; B.
leleng. In Mal: Birah hitam; B. merah; B.

oetih. In Soend: Sente bodas; S. hedjo; S.

ideung. In Bat: Bira sipapan; B. sipoeloet.
In Boeg: Lawira malotong; L. mapoete. In Tern:
Kiha boelai; K. leana; K. modjioe. — Kruid.
Gebr. De onderaardsche knol („taro’”) wordt na uitwas-
sching en koking gegeten; de schil ervan in warm water
gedaan en dat bij buikziekten te drinken gegeven. In
Zuid-Celebes en op Bali wordt in de bladen wel garen
gewikkeld, met het doel aan de kleuren meer vastheid
te geven. In het Minangkabaoesch heeft men eenige
spreekwijzen als: „Bak birah di tapi lasoeëng’”’, d.i:
„Als de birah in de nabijheid van het rijstblok”, met
de beteekenis van: „spoedig, welig opgegroeid”; „Bak
birah tak baoerek”, d.i: „Als de birah zonder wortels’,
voor „lusteloos, hangerig’”’; en „Bak birah djo kaladi”’,
„Als de birak en kaladi” voor „iets, dat op hetzelfde
neerkomt”. Iu het Sangireesch heeft men een raadsel:
„Maten kararoöe, ake soe woengkele”, d.i: „Het sterft
haast van dorst en heeft water in zijn lies”, waarvan
de bladsteel van biha de oplossing is: daar deze met
het aansluitende deel van het blad een soort koker
vormt, waarin gewoonlijk water staat, dat door den
steel niet kan opgenomen worden.

152. Aloë ferox Mill.* Nat. fam. der
Liliaceae. Adjoe kewawo, Endeh; Bak
radja peunawa, Atjeh; Elak-elak, Sas; Ilat
baja, Jav; Ilat-ilat, O. Jav; Kajoe saoec-
dang, Alf. Min. T.S; Kalijombo, Balin; Lajom-
bo, Balin; Lidah boewaja, Mal; Lidah boe-
wajo, Minangk; Lila boewadja, Boeg, Makas.
— Heester. Gebr: Dient wel tot omheining. Het sap
der bladen is inwendig een middel tegen waterzucht,
wormen, en daarmede wordt ook het hoofd bevochtigd
ter afkoeling. In een der op Java in omloop zijnde
wajang-verhalen wordt medegedeeld, dat de ilat baja
zou ontstaan zijn uit den op het land geworpen
krokodillentong, die Baladewa in een strijd met den
vorst der krokodillen dezen uit den muil rukte.

Keladi oelar,

153. A. vulgaris Lam. (—= A. vera L.*).
Danas (Nanas?) sabrang, Soend; Djadam 9, Ma-
doer, Mal, Jav; Djadem, Jav; Ganas (Nanas?)
sabrang, Soend; Kanas (Nanas?) sab rang,
Soend. — Kruid, de echte aloë-plant.

$ Higenlijk is dit de naam van de daaruit ver-
kregen „aloë”, die in de geneeskunde gebruikt wordt;
maar de plant heet evenzoo.

154. Alphonsea Teysmannii Boerl.* Nat.
fam. der Anonaceae. Doerijan oetan, Mal;
Kenanga pantei (zie 2293), Mal. W. Born;
Pamelesijan sela (zie 2799 en 2323), Alf. Min.

„T. L. — Boom.

165

148 — 162.

155. Alpinia alba Rose.* Nat. fam. der
Seitamineae. Sapota, Bonth; Toeïsin taloen,
Alf. Min. T. P. Kruid.

156. A. BlumeiD. Dietz. C= A. javanica
Bl.*). Djeuntir badak, Soend. — Kruid.

157. A. eannaefolium Ridl.* Poewar min-
jak, Mal. — Kruid. Gebr: Ben afkooksel der bladen
en wortels wordt bij koorts toegediend.

158. A. econchigera Griff.* Lengkoewas
ranting, Mal. — Kruid.

159. A. Galanga Willd.* Bagalai, Men-
tawei; Galejasa, Alf. N. O. Halm, Tern; Halas,
Bat; Halawas, Bat; Isen, Balin; Kenono, Eng-
gano; Koeëh, Atjeh; Laäwase, Alf. Oel, Z. Cer.;
Ladja, Balin, Makas., Soend; Lahwas, Balin; La-
koeë, Nias.; Lakoewase, Alf. Z. Cer.; Lak wase, Alf,
W.Cer; Langkoeeuëh, Atjeh; Lang koewas, Daj.
Z.O. Born, Mal. Mol, Rotin; Lang koewasa, Makas.;
Langkoeweh, Minangk.; Langkowase, Alf. Boer;
Laoekase, Alf. Z. Cer; Laos, Jav., Madoer., Sas;
Latawase, Alf. N. Laoet; Lawas, Lamp; Leng-
koewas, Mal; Lidjak, Lamp; Likoe, Boeg;
Lingkewas, Mal. Batav.; Lingkoewas, Alf. Min;
Lintjoewas, Alf. Min. 'T. P; Loengkoewas, Bat.
Dair; Ringkoewas, Alf. Min. Bant. Variëteiten
in Balin: Isen kapoer of L. kapoer. Im Makas,:
Ladja edja; L. kebo. In Soend: Ladja beu-
reum; L. bodas. Im Jav.: Laos abang; L. poetih.
In Madoer.: Laos mera; L. pote. In Boeg: Likoe
mapoete; L. matjela.$) In Mal. Batav: Ling-
kewas merah; L. poetih. — Kruid, „galanga” of
„galgant”. Gebr: De witte variëteit dient meer bij de
spijsbereiding, de roode als geneesmiddel, en dan zoowel
de wortelstok (rhiz. galangae) als de zaden ; de laatsten
wendt men aan bij buikaandoeningen en uitwendig bij
kwaadaardigen huiduitslag van dieren; een afkooksel van
den wortelstok bij miskraam. De jonge loten worden in
heete asch gepoft en het uitvloeiende sap bij oorpijn in het
aangedane oor gedruppeld. De geneeskundige benaming
van den wortelstok is in het Balineesch Kalawasan
Van iemand, die zich brutaal tusschen zijn meerderen
plaatst, zegt men in het Balineesch: „Boeka dakiu
isene”; d.i. „Als vuil van de isen”; daarop doelende,
dat de modder ook tusschen de op een vinger ge-
lijkende deelen van de isen zit. In het Maleisch der
Molukken is de vrucht van Alpinia de oplossing van
dit raadsel: „Rond popo-loeloe, berboeloe-boeloe,
kaloe tikam berdarah”, di: „Het is rond en harig,
steekt men er in, dan komt er bloed uit”.

$) Deze varieteiten zijn gebaseerd op de kleur van
den wortelstok (rhizoom).

160. A. gigantea Bl.* Galoba batoe, Mal.
Mol; Galoba koesi, Tern; Goloba batoe, Mal.
Mol; Goloba koesi, Tern; Golobe, Alf. N. O.
Halm; Ilak, Balin; Katimba (zie 890), Alf.
Tom; Katimbang (zie 890), Makas; Ladja
gowah, Soend.; Lakoewa hi, Kisar; Lang koewas
laki-laki, Mal. Mol; Rajoen, Alf. Min. T. B.,
T. Ls; Seboe, N. Guin. 4 R; Toeis im pokok
(zie 947), Alf. Min. T. P; Toeïs watoe, Alf.
Min. T. B, T. L, TS. — Kruid. Gebr: De vruchten
worden wel gegeten.

161. A. involuerata Griff.* Kantan hoe-
tan, Mal; Poewar poetih, Mal. — Kruid.

162. A. malaccensis Rose.) Boenglai
laki-laki, Mal; Kamidjara(®, Jav; Laäwase
wakan, Alf. 4. Cer; Ladja gowah, Soend.; Lang-
koewas malaka, Mal. Mol; Poewa, Minangk.;
Poewar, Mal; Saja, Atjeh; Seroeleu, Gajo.;
Sesoek, Lamp; Sesoek katekoek, Lamp; Soe-

Alpinia — Alyxia.

soek, Lamp; Toegala, Nias. — Kruid. Gebr: In
Midden-Sumatra, vooral bij de Koeboe en in de Gajo-
landen, dienen de bladen wel tot dakbedekking.

$) Wellicht Alpinia latilabris Ridl.* of A, nobilis Ridl.*

163. A. pyramidata Bl.*
Soeud. — Kruid.

164. A. Rafflesiana Wall.* Poewar meng-
koewang, Mal. — Kruid.

165. A. sp. Toeïs i roewing, Alf. Min.
T. L. — Kruid.

166. Alseodaphne semicarpifolia Nees.”
Nat. fam. der Lauraceae. Medanglebar daoen,
Mal. — Boom.

167. Alsodeia echinocarpa Korth.* Nat.
fam. der Violaceae. Kajoe loemoet, Mal. Pal;
Lada-lada, Mal; Lelada (zie 3278), Mal. — Boom.

168. A. javanicea Miq.* Ki
Soend. — Heester.

$) Ook Wagraea lanceolata BL* (zie 1423). Voorts
Casearia coriacea Vent. en eenige andere boomen met
vruchten als terong (zie 3169).

169. A. membranacea King.* Melor an-
gin, Mal. — Heester,

170. A. rugosa Miq.* Belijan patjet, Mal.
Pal. — Boom.

171. Alsophila sp.div. Nat. fam. der Filices.
Algem. Benam.: Galar, Jav; Pakis galar, Jav;
Pakoe ingka, Balin; Pakoe tihang, Soend.;
Pakoe tijang, Mal. — Boomvarens.

172. A.glaucal.Sm.*Pakoe tihang bodas,

Soend. — Boomvaren.

173. A. lurida Hk,* Pakoe tihang beu-
reum, Soend.; Pakoe tihang beureum gede,
Soend. — Boomvaren.

174. Alstonia angustifolia W all.* Nat. fam.
der Apoeynaceae. Lolai, Alf.Min.Bent.; Noölei,
Alf. Min. T.L; Olei, Alf Min. T.L, T. P. — Boom.
Gebr. Voor binnenwerk levert deze geschikt bouwhout,
dat echter vóór het gebruik lang moet gedroogd worden,
daar het anders spoedig barst.

175. A. grandifolia Miq.* Kaliboewai,
Mal. Pal; Melaboewai$),Mal. Pal. — Boom, levert
melksap, tot harsige „getah” indrogend.

$) Denkelijk gelden deze namen ook voor Dyera sp.
(zie 1181).

176. A. maecrophylla Wall.* Boeta-boeta
darat, Mal; Kajoe boeta-boeta darat, Mal;
Medang tahi kerbaoe, Mal; Tjanggai poetri,
Mal. — Boom. Gebr: Van de wortels vervaardigt men
wel drijfklossen voor netten.

177. A. polyphylla Miq.*
(zie 1236), Mal. — Boom.

178. A. scholaris R.Br.* Aliag, N. Guin.
4 R; Barijango, Alf. Min. T. B, T.L; Goti, Bat;
Hange, Tern; Itak, Sas; Ite, Alf. Boer; Kajoe
gaboes, Vulg. Mal; Kajoe poetih, Balin; Kaliti,
Alf. Min. Bent; Kita, Alf. Min. T.L; Lame, Soend. $);
Leleko, Alf. N.O. Halm; Liaecho, Alf. Min. Tonsaw.;
Litalita, Boeg; Marijango, Alf. Min.T.P.; Mitak,
Sas; Palawi, Daj. Kat; Poelai, Mal; Poele, Balin,
Jav.; Poko rita, Makas; Polaj, Madoer.; Rari-
Jangow, Alf. Min. T. L; Reareangow, Alf. Min.
Ponos.; Rita, Makas.; Warijango, Alf. Min. T. L;
Wit gaboes, Jav. — Hooge boom. Gebr: Daar het hout
(„kurkhout’”) uiterst gemakkelijk te bewerken is, dient het
somwijlen tot omwanding van woningen, maar wegens
de kurkachtigheid meer algemeen tot drijvers van visch-

Ladja gede,

terong $),

Poelai pipit

164

163 — 188,

netten, en met zijde omwonden en goud bekleed als
scheede voor lange nagels; in de Molukken werd het
vroeger voor schrijfplankjes op de inlandsche scholen
gebezigd. Gaboes heet op Java niet alleen dit hout,
maar ook dat der ademwortels van Sonneratia (zie 3188).
Van het merg vervaardigt men op West-Sumatra
versiersels van het rustbed van jonggehuwden. De bittere
bast („dita-bast”) is, met santen gemengd, een inl. middel
tegen hoest, en wordt in afkooksels bij koorts-en milt-
aandoeningen toegediend ; het melksap druppelt men op
huidwonden van vee. De bloemen verspreiden een on-
aangenamen geur, en vandaar zegt men overdrachtelijk
in het Makasaarsch: „Koengai-ngai boenga rita ko”,
d.i: „Ik houd van u zooveel als van een rita-bloem”’.

$) De voor Java en Madoera opgegeven namen
gelden ook voor andere Alstonia-soorten, de Soend.
bovendien voor Rauwolfia sp. (zie o.a. 2958 en 1963).

179. A‚ sericea Bl.* Lame laoet, Soend. —
Heester.

150. A. spatulata Bl.* Gaboesan, Soend.;
Lame bodas, Soend. — Lage boom.

181. A. spectabilis R.Br.* Litja-litja,
Boeg; Rita borong, Bonth. — Boom.

182. A. villosa Bl.* Ilat-ilat (zie 1447),
Jav; Legaran, Jav.; — Hooge boom. Gebr. Het
hout wel voor huis- en bruggenbouw gebezigd, daar
het nogal duurzaam is.

183. Alternanthera nodiflora R.Br.*
Nat. fam. der Amarantaceae. Telontaga,
Mal. — Kruid.

184. A. sessilis R.Br.* Bajam pasir, Mal;
Bajam tanah, Mal; Bajem kremah, Javs;
Daoen roesa, Mal; Kermak, Mal; Keremak,
Mal; Kremah, Jav; Ormak, Bat. Sajoer oe-
dang, Vulg. Mal. — Kruid. Gebr: Wordt als groente
gegeten; ook een geschikt veevoeder.

185. Altingia excelsa Noronha.* Nat. fam.
der Hamamelidaceae. Ki mala, Soend.; Rasa-
mala, Soend, Vulg. Mal. Variëteiten in Soend.:
Ki mala bener of r. bener (k.m. beureum
of r. beureum), beste soort, het hout recht van draad,
roodachtig, goed te bekappen; Ki mala gadok, of
r. gadok, hout donkerrood, bros onder het bewerken;
Ki mala kapas of r. kapas, hout het zachtst en
lichtst van kleur; Ki mala taritih of r. taritih,
hout donkerrood met donkere strepen, beter te be-
zagen dan te Bekappen. — Zeer hooge boom, de rasamala.
Gebr: Deze woudreus groeit uitsluitend in enkele
streken van West-Java, op 1000—1700 M. hoogte.
Het hout wegens duurzaamheid en sterkte voor huis-
en bruggenbouw veel gebruikt; de terpentijnachtig
riekende bladen door de inlanders als medicijn ge-
bezigd. De hars, welke uit spleten van de schors te
voorschijn treedt en in het Soendaasch kandaj heet,
wordt soms met benzoë als wierook gebrand. De
naam rasamala wordt ook aan andere geurige harsen
gegeven; o.a. aan storax; wordt op Bali voor het
bewaren van lijken gebruikt.

186. Alyxia lucida Wall.* Nat. fam. der
Apocynaceae. Akar bagan, Mal. — Klimplant.

187. A. pilosa Miq.* Akar mempelas wan-
gi, Mal; Empelas wangi, Mal; Mempelas
wangi, Mal. — Klimmende heester.

188. A. stellata Roem. et Schult.* Adas
poelasari, Mal. Batav; Akar mempelas hari,
Mal; Areuj palasari $, Soend; Areuj poela-
sari, Soend; Balasari, Boeton.; Dhas plasare,
Madoer.; Empelas hari, Mal; Mempelas hari,
Mal; Palasari, Soend.; Pelasari, Mal; Poela-

Amaracarpus — Amomum.

saï, Balin; Poelasari, Jav., Makas., Mal, Soend.;
Poerasane, Alf. Amb; Polasare, Madoer.; Tha-
lathari, Atjeh; Tjalapari, Boeg., Makas. Variëteit
in Soend.: Areuj palasari gede of areuj poe-
lasari gede of palasari gede of poelasari
gede. — Klimplant. Gebr: De naar cumarine riekende
bast dient tot geneesmiddel en wordt evenals andere
deelen der plant tusschen kleederen gelegd. In Zuid-
Celebes behoort die bast tot de zaken, welke bij de
huwelijksgift aan de bruid gezonden worden.

$) Deze naam schijnt ook aan Aganosma-soorten
te worden gegeven.

189. Amaracarpus mierophyllus Miq.*
Nat. fam. der Rubiaceae. Goejanga, Alf. Min.
Ponos.; Timberan, Alf. Min. T.L. — Halfheester.

190. A. pubescens Bl.* Ki baroewangan,
Soend. — Heester.

191. Amaranthus sp. div., vooral A. Bli-
tum L.* Nat. fam. der Amarantaceae.
Ajoem, Lamp; Aroem, Bat; Aroen, Sika;
Baja, Mal. Men, Tern; Baja poetih, Mal. Men;
Bajam, Atjeh, Daj. Samp., Mal, Minangk; Ba-
jam poetih, Mal; Bajang, Mal. Mol; Bajem,
Balin., Jav., Soend.; Bajem lemah, Balin, Jav.;
Bajem poetih, Jav; Bawa, Alf. Min. Bant;
Bawa mabida, Alf. Min. Bant; Djagoer, Daj.
Kat; Hajoem, Lamp; Hajoem handak, Lamp;
Haroem, Daj.; Howa, Nias; Karawa, Alf. Min.
me B, T. L; Karawa koelo, Alf. Min. T. B;

_Karowa, Alf. Min. Tonsaw., T. P; Karowa koelo,
Alf. Min. T. P; Kedawa, Alf. Min. T.S.; Kedawa
poeti, Alf. Min. T. S; Lahoet, Alf. Z. Cer.; Le m-
baïn, Sas; Malaboet, Alf. W. Cer.; Malahoet,
Alf. Z. Cer; Malahoeto, Alf. Har; Medja, Soemba;
Moelahoeto, Alf. N. Laoet, Sap; Nadoe, Biman.;
Oen bileng, Atjeh; Oet laboet, Alf. Boer; Oeta
païne, Alf. Asil, Hila; Pajoem, Lamp; Podo,
Boeg; Segang, Soend.; Senggang, Soend.; Seng-
gang bener, Soend.; Sihaobwoem, Loeboe; Sija-
roem, Bat; Sijaroem loboe, Bat; Sinahoe,
Saleyer; Sinaoe, Makas; Tarnak, Madoer. B;
Tarnak pote, Madoer. B, Tarnjak, Madoer. P. S.;
Tarnjak pote, Madoer. P. S.; Tona magaähoe,
Alf. N. O. Halm; Wawa, Alf. Min. Bent; Wawa
mawoero, Alf. Min. Bent. — Kruid, soort van
„amarant’. Gebr: De geheele plant wordt als groente
gegeten. Wegens de overeenkomst van den naam met
het woord ajem, dat „kalm, tevreden” beteekent,
plant de Javaan op zijn erf gaarne Amaranthus-soorten.
Van iemand, dien door velen goeds wordt toegewenscht,
waarvan wellicht wel iets uitkomt, zegt hij: „Siram-
siram bajem’’, d.i: „Als het begieten van bajem”’; een
uitdrukking, ook bij het baden van kleine kinderen ge-
bruikelijk, en die voor mogelijke onheilen moet behoeden.

192. A. caudatus L.* Bajam selaseh, Mal;
Bajem lalahan, Balin; Bajem sekoel, Jav.; Ka-
rawa keretan, Alf. Min.T.L.; Karawa ne keroet,
Alf. Min„T.B.; Karowa raindang rondoro, Alf,
Min. T.P.; Kedawa ne keroet, Alf. Min. TS. —
Kruid, de „kattenstaart-amarant” („queue de renard”,
„fuchssechwanz”). Gebr: Wordt als groente gegeten.

193. A. gangeticus L.* Baja merah, Mal.
Men; Bajam merah, Mal; Bajam mirah, Atjeh;
Bajam sirah, Minangk.; Bajem bang$, Jav;
Bajem soeloeh, Balin; Bawa mahendeng, Alf.
Min. Bant, Hajoem soeloeh, Lamp; Karawa
api-api, Alf. Min. T.B; Karawa mea, Alf: Min.
T.L; Karawa rangdang, Alf. Min. TB; Karo-
wa raindang, Alf. Min. TP; Kedawa api-api,
Alf. Min. T.S.; Kedawa roendang, Alf. Min. TS;
Podo tjela, Boeg; Senggang beureum, Soend.;

165

189 — 198.

Sijaroem na bolak, Bat; Sinaoe edja, Makas.;

Tarnak mera, Madoer. B; Tarnjak mera, Madoer.

P.S; Wawa mahamoe, Alf. Min. Bent. — Kruid.

Gebr: Wordt als groente gegeten. De bladen worden

wel met andere geneesmiddelen tegen koorts aangewend.
$) Ook Iresine Herbstii Hook.* (zie 1901).

194. A. spinosus L.* Baja badoeri, Mal.
Men; Baja oetan, Mal. Men; Bajam berdoeri,
Mal; Bajam doeri, Mal; Bajam hoetan, Mal;
Bajang badoeri, Mal. Mol; Bajang oetan, Mal.
Mol; Bajem eri, Jav.; Bajem kikihan, Balin;
Bajem sijap, Balin; Bajem tjikron, O. Jav.;
Hajoem keroewi, Lamp; Karawa in taloen,
Alf. Min. T. L.; Karawa ne merei, Alf. Min. T. Ls;
Karawa rarap, Alf. Min. T.L; Karawa raprap,
Alf. Min. T. B; Karowa in taloen, Alf, Min. T.P;
Karowa kawajo, Alf. Min. Tonsaw; Kedawa
mawoöe, Alf. Min. T. S; Keroeg pasih, Balin;
Podo madoeri, Boeg; Senggang tjoetjoek,
Soend.; Sijap, Balin; Sinaoe katinting, Makas.;
Tarnak doeri, Madoer. B; Tarnjak doeri, Ma-
doer. P. S; Tjikron, O. Jav. — Kruid. Gebr:
Wordt in tuinen gekweekt, maar uiet voor groente; wel
wordt een afkooksel der bladen bij koorts te drinken
gegeven en zijn ook de wortels een inl. geneesmiddel.

195. A. viridis L.* Baja andjing, Mal. Men;
Bajam hidjaoe, Mal; Bajam itik, Mal; Bajem
dempo, Jav.; Bajem monjet, Vulg. Mal; Bajem
radja, Balin, Jav.; Karawa maäwoe, Alf. Min.
T.L; Karawa ne asoe, Alf. Min. T.B.; Karowa
in asoe, Alf. Min. T. P; Kedawa ne asoe, Alf.
Min. T.S.; Para, Bonth; Pera, Bonth; Senggang
monjet, Soend; Tarnak lakek, Madoer. B;
Tarnjak lakek, Madoer. P.S. — Kruid.

196. Amomum sp. div. Nat. fam. der Sci-
tamineae. Algem. Benam.: Botje, Boeg, Makas.;
Galoba, Mal. Mol, Pern.; Golo ba, Mal. Mol, Tern;
Mondje, Soend.; Intjoeng, Bat; Kataroeng,
Makas.; Katjombrang, Jav; Ketimbang, Lamp;
Ketjitjang, Balin; Ketjombrang, Jav; Kint-
Joeëng, Mimangk.; Kintjoeng, Mal; Ondje, Mal.
Batav.; Panasa, Makas.; Pane, Boeg.; Sijala, Bat;
Sikala, Bat; Tepoes, O. Jav; Tjoembrang, Javs
Tjombrang, Jav; Toeis, Alf. Min; Wojo-wojo,
Nias. — Kruiden. Ook eenige andere op Amomum
gelijkende geslachten hebben deze namen. Gebr: De
vruchten in sommige spijzen ; het jonge merg wordt als
groente genuttigd; de stengels dienen als wapen bij
spiegelgevechten van knapen. In het Bataksch heeft men
een spreekwijze: „Horbo do na margoeloe dohot sijala
margoeloe”’, d.i: „Als de buffel vuil is, wordt de sijala
ook vuil”, of z. v.a: „Wie met pik omgaat, wordt er
door besmet”. De Soendanees zegt: „Koema (verkorting
van koemaha) kembang hondjena bac”, d. i.: „Zooals de
bloem van hondje”; deze nu heet rombeh en die uit-
drukking dient derhalve verstaan alsof gezegd werd:
„Koema behna bac”, d.i: „Zooals het valt” of „uitkomt”.
De vrucht is de oplossing van het Soendasche raadsel:
„Tihang hidji paseuk manglawe-lawe”, d.i: „én
staak (of stijl) met wiggen bij vijfentwintigen”.

197. A. aculeatum Roxb.* Parahoeloe,
Soend.; Parahoeloe gede, Soend; Prahoeloe,
Soend.; Prahoeloe gede, Soend.; Tepoes merah,
Mal; Wola-walijan, Jav. — Krud. Gebr: De
zaadjes worden gegeten, soms ook geconfijt; de wortel-
stok is een geneesmiddel bij oogziekten.

198. A. album Koord.* Koelipa, Alf. Cer.;
Tepoes malele, Soend; Timboeong, Alf. Min.
Ponos.; Toehisi, Alf. Min. Bant; Toeis (zie 218),
Alf. Min. Bent, T.B.,T.P,T.S; Toeis in tjoere,
Alf. Min. T.P.; Toeïs leme, Alf. Min. T.L. — Kruid.

Amomum — Anamirta. 166

199. A. Cardamomum Willd. (—= Alpinia
striata Hort.*). Batang pelaga, Mal; Garidi-
mong, Boeg, Makas,; Hanggasa lemboet, Soend.;
Ka poel aga, Balin, Boeg, Jav., Makas., Mal; Ka pol,
Soend.; Kapolagha, Madoer; Kardamoenggoe,
Mal. Bat, Karkolaka, Balin. Kr; Palago, Mi-

nangk.; Palagha, Madoer. B; Pelaga, Mal; Poewa |

palago, Minangk; Poewar pelaga, Mal. —
Kruid, kardamom. Gebr: De als specerij bekende
aromatische zaden worden gekauwd.

200. A. ecoccineum Benth. & Hook.”
Boewah tapis, Mal; Katepoes, Jav; Tepoes,
Jav., Mal, Soend.; Tepoes bener, Soend. Varieteiten
inSoend.: Tjangri; Tepoesleuweung. — Kruid.

201. A. dealbatum Roxb.* Hanggasa
gede, Soend. — Kruid.

202. A. foetens Benth. & Hook.” Sijala
pandak, Bat.; Tepoes sigoeng, Soend. — Kruid.

203. A. gracile Bl.* Ela, Soend; Galoba
doerijang besar, Mal. Mol; G aloba papoewa,
Fern; Galoba popoloeloe, Fern; Gitipi tana,
Alf. N.O. Halm; Goloba doerijang besar, Mal.
Mol; Goloba papoewa, Tern; Goloba popo-
loeloe, Tern; Parahoeloe leutik, Soend.; Pra-
hoeloe leutik, Soend. — Kruid. Gebr: De vruchtjes
zijn een inlandsch geneesmiddel.

204. A.maxzimum Roxb.* Hanggasa, Soend.;
Karangoeloe, Jav; Kasa, Balin; Renggak, Sas;
Wesah, O. Jav.; Wresah, Jav. Variëteiten in Soend.:
Hanggasa beureum; H. bodas. — Kruid. Gebr.
De pitten worden gegeten; de bast van den stengel,
ofschoon wat dik, dient op Bali soms tot inwikkeling
van tabak voor sigaretten.

205. A. tomentosum Mig. Kapol leutik,
Soend. — Kruid.

206. A. uliginosum Koen.* Poewar hid-
jaoe, Mal. — Kruid.

207. A. Walang Val.* Walang (zie 2893),
Soend. (®) — Kruid. Gebr: De aromatische bladen dienen
wel tot het kruiden van spijzen. Bij ziekten van het
rijstgewas in West-Java worden die bladen op de sawah’s
verbrand, in de meening, dat de rook die ziekten zal
verdrijven.

208. Amoora Aphanamixis Schult.* Nat.
fam. der Meliaceae. Kadjeng gendis, Jav. Kr;
Kadjoe ghoela, Madoer.; Kajoe goela, Jav. Ng;
Kedoja sapi, Jav. Ng; Mendjantoeng, Mal;
Merdjantoeng, Mal; Parak $), Mal. — Vrij hooge
boom. Gebr.: Kan onder de sierboomen gerekend worden.
De schors wordt als geneesmiddel gebruikt; het bij
insnijding uitvloeiende sap heet giftig.

$) Ook voor Aglaia sp.

209. A. Rohituka W.etA.* Kowokan, Alf,

Min. Tonsaw. — Boom.

210. Amorphophallus campanulatus
Bl.* Nat. fam. der Araceae. Atjoeng, Soend.;
Badoer, Jav; Embok-embokan, Balin; Iles-
iles, Jav.; Ileus, Soend.; Sawa, Alf. Min. T. L;
Talata, Alf, Min. T.P; Teteroeng, Alf. Min. T. P;
Tiih, Balin; Waloer, Jav. — Kruid. Gebr: De
knollen („Telinga-aardappels”) worden in tijden van
schaarschte wel gegeten, maar zijn scherp van smaak. Op
Bali worden de stengels aan de varkens gegeven en ook

aan jonge koeien om ze spoediger loopsch te maken. «

211. A. variabilis Bl.* Antoerboeng, Bat,
Minangk.; Atoerboeng, Bat; Bangah, Javs;
Gatjeng, O. Jav; Kembang bangah, Jav;
Kembang bangke, Vulg. Mal; Keroeboek (zie

199 — 217.

2939), Lamp; Lading®, Balin; T'jon-latjon,
Madoer. B; Tjong-latjong, Madoer. P.S; Tong-
latong, Madoer. B. Varieteiten in Bat: Antoer-
boeng baloe of A. baloe; Antoerboeng bojok
of A. bojok, een zeer stinkende, ook bekend als
Bojoek, Bojoep of Bojok. — Kruid. Gebr: In de
Bataklanden worden de jonge bladen en stengels als
varkensvoeder gebezigd. De plant geeft een lijklucht
van zich en zou den vinder, die het op een akker
aantreft, ongeluk aanbrengen. In het Balineesch zegt
men „ladingan” van sommige menschen, die een
onaangename lucht afgeven.

$) Ook Amorphophallus giganteus Bl*.

212. Anacardium occidentale L.* Nat.
fam. der Anacardiaceae. Boewah jaki, Mal.
Men; Boewah monjet, Mal. Tim; Dare, Makas.;
Djamboe bol mete, Jav; Djamboe dare, Makas.;
Djamboe dipa, Mal. Bandj.; Djamboe djipang,
Balin; Djamboe dwipa, Balin; Djamboe crang,
Minangk; Djamboe gadjoes, Mal; Djamboe
masong, Makas.; Djamboe mede, Soend.; Djam-
boe mete, Jav.; Djamboe monjet, Soend., Vulg.
Mal; Djamboe sempal, Mal; Djamboe seran,
Mal; Djampoe sereng, Boeg: Djamboe siki,
Soend.; Djampoe tapesi, Boeg; Djhambhoe
monjet, Madoer; Gadjoe, Lamp; Gadjoes, Mal;
Mate boewa jakis, Tern; Jakis, Alf. Min. Tonsaw.;
Kontol monjet, Vulg. Mal; Njamboe monjet,
Balin; Njamboek njebet, Sas; Tangkal kad-
joe, Soend; Woea jaki, Alf. Min; Wojakis,
Alf. Min. Varicteiten in Madoer.: Djh. m. mera;
Djh. m. pote. — Boom, („cashew nut-tree””). Gebr.:
Uit Amerika afkomstig, alom gekweekt. De z.g.
vruchten (gezwollen steel) worden gegeten ; ze behooren
tot die, waarop zwangere vrouwen vaak belust zijn.
De vruchtwand bevat het scherpe carbol, de zaadkern
zachte olie. De eigenaardige vruchtjes heeten in Neder-
land wel „apenoten” of „atjehnoten”. Uit den bast vloeit
sap, dat bij aanraking zwelling der huid veroorzaakt.

213. Anacolosa celebica Val.* Nat. fam. der
Olacaceae. Mahalansa (zie 80 en 2960), Alf.
Min. Bent. — Boom. Gebr: Het hout dient wel bij
huisbouw.

214. A. frutescens Bl.* Ki tonggeret @),
Soend.; Kopi goenoeng, Soend. — Heester.

215. Anadendron medium Schott. ==
Epipremnum medium Engl.*). Nat. fam. der
Araceae. Sakat gadjah, Mal. Klimplant.

216. A. montanum Sehott.* Akar tebing
ajoe, Mal; Makoesei, Alf. Min. T. B, T. L.;
Tebing ajoe, Mal. — Klümplant.

217. Anamirta Coecculus W.etA. (= A.
paniculata Colebr.*). Nat. fam. der Menis-
permaceae. Ambherta$, Madoer. P.S; Anta-
wali, Balin; Andawali pari, Lamp.; Baratawali,
Soend.; Batang malang, Sas, Soembawa; Bobatoe,
Tern; Boen peperon, Balin; Bratawali, Jav;
Bherta, Madoer. B; Bretawali, Jav; Hoemoe-
roet, Kei; Kantjawali, Sas; Lanta, Sangi.; Le m-
lem, Madoer.; Oere kaliali, Minangk.; Peron, Jav.;
Poetar wali, Mal; Sakal, Alf. Amb., Oel; Tali
koening, Mal. Amb; Toeba bidji, Vulg. Mal;
Toeba gadong, Bat; Toeba peron, Jav.; Walet
hoelan, Alf. Z. Cer. — Klimmende heester. Gebr:
Deze levert de bekende kokkelkorrels („cocculi indici’”),
die tot het bedwelmen van visschen dienen, terwijl de
bast wel tegen wormen wordt aangewend. Op Bali
windt men de ranken om den pot, waarin een kind
gebaad wordt, ten einde het tegen stuipen te behoeden.

$) Meerdere Menispermaceae worden met deze
namen aangeduid.

Ananassa — Andropogon.

218. Ananassa sativa Lindl. (= Ananas
sativus Schult.*). Nat. fam. der Bromelia-
ceae. Anana, Endeh; Anasilo, Alf. Sap; Ana-
soel, Alf. N. Laoet, Sap; Anes, Atjeh; Aroena,
Biman.; Asit, Mentawei; Banggala, Alf. 4. Cer.;
Bangkala, Alf. Z. Cer; Boesa, Alf. Min. T. Ls
Boh anes, Atjeh; Danas, Soend.; Esne, Kisar.;
Fanda pandel, Biman; Ganas, Soend.; Gona,
Nias; Monas, Bat; Kainasoe, Alf. Oel. Z. Cer;
Kalnasi, Alf. Boer; Kambala, Alf. Z. Cer.; Kam-
pala, Alf. Z. Cer; Kanas, Daj., Lamp, Soend;
Kanasi, Alf. Asil; Kanjas, Lamp; Kenas, Bat;
Lanas, Madoer. B. P; Maka, Tid. Born; Manas,
Balin; Manilmap, N. Guin. 4 R; Naäsi, Alf,
Min. Bant; Nanahi, Alf. N.O. Halm. K.; Nanas,
Jav., Madoer. S., Mal, Sas; Nanasi, Alf. Har,
Hila, Min. Ponos., T. L., N. O. Halm, Tom., Bol.
Mong., Sangi; Nanati, Goront; Naneh, Minangk.;
Nas, Lamp; Nenas, Mal; Njanjas, Lamp; Pan-
da djawa, Soemba; Pandang nikanre, Makas,;
Pandang rapo, Makas.; Panreng rijanre, Boeg;
Pedang, Sika, Solor; Pinang, Alf. Min, Tonsaw.;
Pisang aneh, Minangk.; Podang, Saleyer; Ranasi,
N. Guin. Noemf.; Samblaka, Daj. Kat; Tangkal
danas, Soend.; Tangkal ganas, Soend.; Tangkal
kanas, Soend; Toeiss), Alf. Min. Bent, T. BT. P.,
TS. Variëteiten in Mal: N. hidjaoe— var. viridis
Hassk.; deze in O. Jav.: N. oeling; N. koendai
== var. polycephala Hassk; N, manis — var.
dulcis Hassk; N. minjak — var. laevis
Hassk.; N. soerat — var. scripta Hassk; N.
tembaga — var. rubens Hassk.; toempang
== var. pyramidalis Hassk. In Soend: D. of
g. of Kanas beureum (var. r. H); D. of g. of
kanas bogor (var. d. H); D. of g. of kanas
prasman. In Balin: Manas rasa of m.idjo; M.
djawa of m. praoec. In Sas: Nanas sesoetra of
sesoetra. In Madoer. P: L. kabista; L. sokon;
L. pandan; L. madhoe; L. ghadhoengan;
L. bhoedheng. In Madoer: S. N. tale. In Ma-
kas: Pandang djai; P.asimboleng; P. katin-
ting; P. sabe. In Boeg: Panreng madoeri;
P. masimpolong, P. pantjaï; P. sabe; En
voor de Minahasa: Nanas merah, Mal. Men. —
Toeis koeni, Alf. Min. T.P.; Naäsi mahendeng,
Alf. Min. Bant; Nanas poetih, Mal. Men. — Toeïs
koelo, Alf. Min. T.P.; Naäsi mabida, Alf. Min.
Bant. — Kruid, de ananasplant („pine-apple”). Gebr.:
Alom gekweekt. De vruchten worden gegeten; deze
soms als geneesmiddel, bijv. die der groene variëteit
bij gonorrhoea. Van de bladvezels wordt een soort
touw gedraaid, o.a. op Bali als tali koebal bekend;
op Java vlecht men er buikgordels en zakken van.
Zoowel de vrucht als de geheele plant zijn van
menig raadsel de oplossing. In Lamp. van: „Badanni
sai, iroengni wat seratoes’”’, d.i: „Het heeft één lichaam
en honderd neuzen”. In Mal. van : „Bersisik boekannja
naga, berpajoeng boekannja radja”, d.i: „Het heeft
schubben en is geen draak, het heeft een scherm en
is geen vorst” $6). En van: „Boewahnja pemoekoel gong,
daoennja bagei pedang”, d.i: „De vruchten zijn gong-
hamers, de bladen als zwaarden”. In Mal. Bengk.
van: „Bidedari besanggol goendjong, beïidong seloendjor
badan”’, dt: „Fen hemelsche nimf, die het haar op-
geknoopt heeft, met neuzen over het geheele lichaam”.
In Sangi van: „Dario kadodo soesadada oe woto”’, d. 1:
„Een klein kind, dat met een haarwrong prijkt.” In
Soend. van: „Hajam rintit nonggeng ka langit”,d. i.:
„Een kip met opstaande veeren, die den rug naar
den hemel keert”. In Jav.: „Nganggo pajoeng doedoe
ratoe, nganggo sisik doedoe trenggiling”, d.i: „Het
heeft een pajoeng en is geen vorst, heeft schubben
en is geen miereneter”. In ’t Batav. Mal. van:

167

218 — 228,

„Boewahnja kaja geganden, daoennja kaja toembak”,
d.i: „Vruchten als een hamer, bladen als een pick”,

$) Imtusschen zijn ook gebruikelijk: Toeïs im balanda
en Toeis ne walanda, ter onderscheiding van Alpinia
sp. en Amomum sp.

$$) Im het Balineesch iets anders: „Siksike siksik
naga, djemponge djempong ratoe”, d.i: „De schubben
zijn die van een draak, het scherm dat van een vorst.”

219. Anaphalis javanica Sch. Bip.* Nat.
fam. der Compositae. Sendara, Jav.; Sindara,
Jav. — Boomheester. Gebr: De bewoners der berg-
streken gebruiken de droge bloemen tot opvulling
van kussens.

220. A. longifolia D.C.* Boenga batoe,
Boeg., Makas.; Mawoöe pasang, Alf.Min.T.P.; Ta-
nalajoe, 0. Jav.; Tinalajoe$),O. Jav; Tjapo goe-
noeëng, Minangk.; Poenalajoe $), O. Jav. — Kruid.

$) Ook Gnaphalium involucratum Forst. —= G.
japonicum Thunb.*) en andere soorten (zie 1667).

221. A. saxatilis Boerl.* Kembang se woe,
Jav. — Kruid.

222. A. viscida D.C.* (—= A. sordida
Boerl.). Sarasati, Jav. — Boomheester.

223. Ancistrocladus extensus Wall.*
Nat. fam. der Dipterocarpaceae. Akar boecloes,
Mal; Akar djoeloeng hitam, Mal; Akar mend-
jJoeloeng, Mal; Djoeloeng-djoeloeng, Bat. —
Klimmende heester.

224, Andropogon aciculatus Retz. (=
Chrysopogon aciculatus Trin.*). Nat. fam.
der Gramineae. Badjang-badjang $), Balin,
Mal. Batav.; Badjeng-badjeng, Makas.; Boetoe,
Alf. Min. T.L; Djintan oetan, Mal. Amb; Djoe-
koet dongdoman, Soend.; Domdoman, Balin,
Jav.; Dongdoman, Soend.; Kalakandji, Minangk.;
Kalakeh kandji, Minangk; Kalikih kandji,
Minangk.; Kekarong, Sas; Lengkarong, Sas;
Pada-padang, Boeg; Rai-rai (zie 960), Alf. Halm,
Mal. Men, Tern; Rebha tjotjok, Madoer.; Roem ba
mepoe, Soemba; Roempoet djaroem, Mal.; Salo-
hot, Bat; Soeket domdoman, Jav.; Soeket sa-
loendoepan, dav; Woeta, Alf. Min. T.L. — Kruid.
Gebr. De afvallende aartjes hechten zich aan het
kleed der voetgangers; in sonimige streken dienen ze
tot verwijding der gaten in oorlellen. Met de sprietjes
kittelen de Maleiers hunne krekels om ze tot het
gevecht aan te hitsen. Deze grassoort is de oplossing
van het Javaansche raadsel: „Ana wit pandjalin godong
dom kembang nagasari”, d.i: „Br is een rotanplant,
de bladen gelijken op naalden, de bloemen op die
van nagasari’”’.

$) Zie voor dezen en den volgenden naam het aan-
geteekende bij 251.

225. A. halepensis Brot.* Berang, Alf.
Min. T.L; Roemererap, Alf. Min. T. P; Wo-
wongan, Alf. Min. T.P. — Kruid.

226. A. intermedius Br." Roempoet pipit,
Mal. — Kruid.

227. A. Iwarancusa Roxb.* —= Chryso-
pogon Iwarancusa Sechultz.). Djoekoet
seserehan, Soend.; — Kruid. Gebr: Hier en daar
gekweekt; de wortel dient tot het kruiden van spijzen.

228. A. muricatus Retz. (— A. squar-
rosus L.*). Akar babaoe, Mal. Men; Akar
wangi, Mal; Ambar westoe, Sas; Anggara
wastoe, Balin; Djanoer, Soend.; Doepa ratoes,
Sas; Hapijas, Bat; Karabistoe, Madoer. S.;
Larasetoe, Jav.; Larawastoe, Jav.; Larawestoe,
Jav.; Lorowistoe, Madoer. B; Masarimbata,
Alf. Min. T.L; Narawasatoe, Boeg. Makas.;

Andropogon — Anona.

Narawastoe,Soend.; Narestoe, Mal; Narwastoe,
Mal; Oesa, Minangk; Oesar, Bat, Mal. Batav.,
Soend; Padang aroem, Balin; Padang babad
sanoer, Balin; Padang koewangi, Balin; Pa-
dang resi, Balin; Padang tjandana, Balin;
Rarawestoe, O0. Jav; Rowistoe, Madoer. B;
Sare ambong, Makas; Serai wangi, Lamp;
Sere ambong, Boeg; Sri wangi, Balin; Tagohi,
Alf. Min. Bant; Wondoe, Alf. Min. Bent., T. P. —
Kruid: Gebr: De geurige wortels („vétiver”, „cuscus”’)
worden tusschen kleeren gelegd, soms tot hoeden,
mandjes en waaiers verwerkt en ook door vrouwen
aan het haar gebonden; in sommige streken maakt men
er welriekende olie van. In oude legenden vindt men
den reuk van het bloed van een stervende wel met
den geur dezer wortels vergeleken. Bij dit nummer
behoort ook A. Nardus L. var. erecta Stapf. — Me-
rakan, Soeket merakan, Jav.).

229. A. Schoenanthus L.*$) Alang-alang
kemangi, Jav; Boeboe, Alf. N.O. Halm; Di-
rangga, Gorom; Garama koesoe, Tern; Hisa-
hisa, Alf. Amb., Oel; Hoe moeke, Tim; Isalo,
Alf. N. Laoet; Kendoeng witoe, Soemba; Korma
koesoe, Mal. Men; Lang-alang kamange, Ma-
doer. B; Mehet, Alf. Boer; Naoe sina, Rotins;
Pataha ’mpori, Biman; Salimata, Alf. Min.
Tonsaw.; Salimbata, Alf. Min; Sangge-sangge,
Bat; Sarai, Minangk.; Sare, Daj., Makas., Mal. Amb;
Sarimbata, Alf. Min; See, Balin; Se he, Balin.Semb.;
Seoi, Midd. Sum; Serai, Mal; Sere, Boeg., Madoer.
P.S; Sere, Jav.,Vulg. Mal; Sere mangat bi, Atjeh;
Sereh, Soend.; Seri, Madoer. B; Tenian malai,
Leti; Threuë, Atjeh; Ponti, Alf. Min. Bant. —
Kruid. Gebr: Dit welriekende gras („lemongrass”’,
„citronella”) dient als kruiderij bij de spijsbereiding en
men stookt er vluchtige olie van. De wortel wordt als
zweetdrijvend middel gebezigd. De jonge loten doet men
in de Minahasa in sagoeweer en geeft die te drinken
aan uit zware ziekte herstellenden. Van personen, die
tot elkaar in nauwe betrekking staan of het onderling
eens zijn, zegt de Maleier overdrachtelijk: „Saroempoen
seperti serai salobang seperti teboe”, d.i: „(Zij vormen)
één stoel als serch-gras en (groeien) in één gat als
suikerriet”, n. 1. meerdere stengels aan één wortel.

9) Srarr (Kew Bulletin 1906), die de A-soorten
herzien heeft, verdeelt deze soort in tweeën, nl: Cym-
bopogon Schoenanthus Spreng. en C. citratus Stapf.

230. A.sp. Lamoeran mendjangan, Jav. —
Grassoort. Gebr: Is een geschikt veevoeder.

231. Aneilema diversifolium Hassk. (—
A. nudiflorum R. Br.*). Nat. fam. der Com-=
melinaceae. Bawang brobos, O. Jav.; Bro bos,
Jav; Kembang kerang, Balin; Kembang ki-
rang, Balin; Kerang, Balin; Kirang, Balin;
Radja lintang, Batav. Mal; Tampak mrang,
Balin. — Kruid. Gebr: De bladen dienen als veevoeder.

232. A. nudiflorum R.Br.* Djalegor, Jav.;
Djoekoet gewor, Soend.; Ge wor ®), Soend.; Keno p
in dekat, Alf. Min. T. P; Lidah lemboe, Mals;
Pisi noe oebi, Alf. Min. Bant; Roempoet lidah
lemboe, Mal; Roempoet sarang toepai, Mal;
Roempoet tapak boeroeng (zie 2334), Mal; Sa-
rang banoewa, Bat; Sarahg toepai, Mal; Soe-
loe ni asoe, Alf. Min.T.B.; Tapak boeroeng (zie
2334), Mal. — Kruid. Gebr: Wordt als groente gegeten.

$) Deze Soend.namen gelden ook voor Polygonum-
en Commelina-soorten.

233. Anethum graveolens Li. —= Peuce-
danum graveolens Benth. & Hook.*). Nat.
fam. der Umbelliferae. Daoen ender, Mal.
Batav.; Ender (zie 1560), Mal. Batav. — Kruid,

168

229 — 245.

„dille. Gebr: Hier en daar verbouwd; wordt bij de
rijst gegeten. Als inlandsche drogerij zijn de vruchtjes
(dillezaad) bekend onder den naam van moengsì.

234, Angiopteris evecta Hoffm.* Nat. fam.
der Filices. Pakis kebo, Jav; Pakoe kebaoe,
Mal. Bengk; Pakoe moending gede, Soend. —
Boomvaren. Gebr: Het blad wordt dikwerf tot 4 M. lang.

235. Aniseia martinicensis Choisy. (=
Ipomoea martinicensis Mey.*). Nat. fam.der
Convolvulaceae. Manaring i lawanan, Alf.
Min. T.P; Wanaring in dawanan, Alf. Min.
TS. — Klimplant.

236. Anisogonium esculentum Presl.
(= Diplazium esculentum Sw.*). Nat. fam.
der Filices. Pakoe benar, Mal; Pakoe tand-
joeng, Mal. Varensoort.

237. Anisomeles albiflora Miq.* Nat. fam.
der Labiateae. Babadotan$) bodas, Soend.;
Bandotan poetih, Jav. — Kruid.

$) Ook andere kruiden, o.a. eenige Compositae.

238. A. malabarica R. Br.* Selasech ajer,
Vulg. Mal. — Kruid.

239. A. ovata R. Br.* Daoen salangkeng,
Madoer.; Makoekoeroe imparab, Alf. Min. T. P;
Patoek bangkong, Soend. — Kruid. Gebr: Een
afkooksel der bladen wordt inwendig tegen graveel
toegediend.

240. Anisophyllea disticha Baill. (— A.
trapezoidalis Baill.*). Nat. fam. der Rhi-
zophoraceae. Kajoe kantjil, Mal; Rambai
ajam®), Mal. — Heester.

$) Ook Ryparosa fasciculata King.*

24l. A. Gaudichaudiana Baill.*
limaoe manis $), Mal. — Boom.

$) Ook Anis. apetala Scort.*

242. Anodendron coriaceum Mig.” Nat.
fam. der Apocynaceae. Areujtjeumpal kikis,
Soend.; Bikat, Daj. W. Born. — Klimmende heester.
Gebr: De bladen worden wel als groente gegeten;
van de vezels wordt touw vervaardigd.

243. A. moluccanum Miq*.
Amb. Klimmende heester. Gebr:
stengel verkregen sap heet giftig.

244. Anoectochilus Reinwardtii B1.* Nat.
Orchidaceae. Boenga toelis, Mal; Dengen,
Jav; Godong dengen, Jav. — Aard-orchidee.

245. Anona muricata L.* Nat. fam. der
Anonaceae. Anaän walanda, Alf. Z. Cer.;
Deureujan belanda, Atjeh; Djamboe landa,
Mal. Bengk.; Doerija oelondra, Nias; Mangka
walanda, Alf. Min; Moris, O. Jav; Naka wa-
landa, Alf. Boer; Nakat, Sika; Nangka belanda,
Vulg. Mal; Nangka boeris, Madoer. B; Nangka
englan, Madoer. P.S; Nangka moris, B. P.
Madoer.; Nangka walanda (zie 355), Mal., Soend.
Nongka manila, Jav.; Nongka landi, Jav. Kr;
Nongka londa, Jav. Ng; Nongka sabrang, Javs;
Nongka welandi, Jav. Kr; Nongka welonda,
Jav. Ng; Sirikadja balanda, Boeg; Sirikaja
balanda, Makas.; Sosak, Mal. Tim; Soerikaja
welonda, Jav.; Srikaja djawa, Balin; Srikaja
welonda,Jav.; Swirswak, Vulg. Mal; Taroetoeng
olanda, Bat. — Boom, de zuurzak („corossol”). Gebr.:
De smakelijke vruchten worden rauw gegeten, de jonge
bladen wel gebezigd tot rijpmaking van steenpuisten. In

Dalek

Papi, Alf.
Het wit den

| het Javaansch heeft men een raadsel: „Nongka amboeroe

djeroek”, d.i: „Een nangka maakt jacht op een djeroek”,

| met de oplossing: „een Europeaan maakt jacht op een

tijger”; nongka is de nongka welonda en djeroek is de
djeroek matjan.

Anona — Antidesma.

246. A. reticulata L*. Ata kase, Tim;
Binoewa, Madoer.; Binowa, Madoer.; Boewah
nona, Mal; Boewah oenah, Lamp. Ab; Djamboe
nona, Mal. Bengk; Djoes, Lamp. Al; Kanowa,
Jav.; Kloewa, O. Jav.; Malowa, Jav.; Manoewa,
Jav.; Mano wa, Jav., Soend.; Moel'wa, Jav.; Noena,
Mal. Tel. Bet; Nona, Mal., Rotin., Soend.; Serba
rabsa, Atjeh; Sirikadja lase tedong, Boeg;
Sirikadja oeso, Boeg; Sirikadja soesoe,
Boeg; Sirikaja doke, Makas; Sirikaja soesoe,
Makas. — Boomheester. Gebr: De rijpe vruchten
(„coeur de boeuf”) worden rauw gegeten. De fijnge-
wreven bladen worden aangewend tegen ongedierte.
De vrucht is de oplossing van het Javaansche raadsel:
„Sega sakepel di roeboeng patek”, d.i: „Een handvol
gekookte rijst omgeven door Spaansche pokken”.

247. A. squamosa L.* Ata, Tim; Atis, Mal.
Men, Tern; Atisi, Alf. N. O. Halm; Delima
srikaja, Mal; Garoso, Biman; Peras, Banda;
Perse, Kisar; Sarikaja, Daj., Soend.; Sarkadja,
Madoer. B.P; Serba bintang, Atjeh; Serekadja,
Madoer. S.; Seraikaja, Lamp; Serkaja, O. Jav.;
Sirikadja, Boeg; Sirikaja, Makas; Soerikaja,
Jav.; Srikaja, Balin; Jav., Mal, Soend.; Srikawis,
Jav. Kr. D. — Boomheester („sweet sop’, „pomme
cannelle””). Gebr: Als boven.

248. Anotis hirsuta Mig. Nat. fam. der Ru-
biaceae. Kasemboekan lemah, Jav.; Sem-
boekan lemah, Jav.; — Kruid.

249. A.Wightiana Benth. & Hook.* Asam
koesambi, Sum. W. K. — Kruid.

250. Anthistiria arguens Willd.* Nat. fam.
der Gramineae. Roempoetsarang pipit, Mal;
Sarang pipit, Mal. — Kruid.

251. A. ciliata L.* Djoekoet mandjah
beureum, Soend.; Klitik, Jav.; Klitikan, Jav.;
Mandjah beureum, Soend; Merahan-lanang
(zie 228), Jav.; Rebha badjhang, Madoer.S.; Re bha
bhadjhang, Madoer. B.P; Rebha djang-bad-
jhang, Madoer.S.; Rebha djhang-bhadjhang,
Madoer. B.P; Rebha djhang pele, Madoer. B.P;
Rebha lampedjhang, Madoer. B; Roempoeik
soentiëng poetich, Minangk; Sanggar, Bat;
Soeket merakan, Jav; Tagalngana, Tern. —
Kruid („kangaroo grass”). Gebr: Is een geschikt vee-
voeder. Op Madoera legt men de vruchtjes op de
oorlellen van zeer jeugdige meisjes, waaraan ze zich
vasthechten en het lelletje geleidelijk doorboren. In
het Bataksch heeft men een spreekwijze: „Gijotna
tingon sanggar toe eme’, d.i: „Van de sanggar naar
de padie behoort het”; met de beteekenis om iets te
doen van het begin te beginnen.

252. A. gigantea Cav.* Roempoetrijang-
rijang (zie 290), Mal; Rijang-rijang, Mal. — Kruid.

253. Anthocephalus indicus Rich. (—=
Nauclea purpurea Roxb.*). Nat. fam. der
Rubiaceae. Bangkal betina, Midd. Sum; Po c-
lasan hoetan, Maul; Tjangtjaratan badak,
Soend.; Tjaratan badak (zie 2414), Soend, — Boom.

254. Antiaris rufa Migq.* Nat. fam. der Urti-
eaceae.Ipoh bengkaroeng, Mal;Rerinteken,
Alf. Min. T. S; Ririnteken, Alf. Min. T. Ls
Ririnteken sela, Alf. Min. T.L; Woloemoe, Alf.
Min. T.P. — Boom. Gebr: Vroeger werden uit den
bast kleedingstukken vervaardigd en thans op Noord-
Celebes nog wel hoofddeksels voor den veldarbeid.

255 A. toxicaria Lesch.* Antjar, Balin,
dav; Ipo, Boeg, Makas; Ipoe, Bat; Ipoeëh,
Minangk.; Ipoh, Mal; Ipoh batang, Mal; Ipoéëh,

169

246 — 267,

Atjeh; Kajoe oepas, Jav., Mal; Kajoetjidakoe
(zie 708), Mal. Mol; Lawane, Alf. Amb; Lawani,
Alf. Asil, Har, Hila, Z. Cer.; Loewanjo, Alf. N.
Laoet; Loewano, Alf. Sap; Roe wan jo, Alf. N. Laoet ;
Siren, Daj. Z. O. Born; Tasem, Daj. W. Born. —
Boom, de Javaansche gift- of antjar- of oepas-boom.
Gebr: Het ingedroogde melksap levert het vergif, dat aan
de pijltjes der blaasroeren wordt gesmeerd, gewoonlijk
gemengd met het sap van andere planten, als Dioscorea,
Derris, e.a. en ook met arsenicum, naar gelang dit
plaatselijk volgens de overlevering of in bepaalde ge-
zinnen wordt gevorderd. Van de schors (der ongiftige
variëteit?) vervaardigen de Alfoeren in de Molukken
hunne schaamgordels, waaraan de boom in het locale
Maleisch zijn uaam ontleent.

256. Antidesma alatum Hook.f.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Beroenai, Mal. — Boom.

257. A. Bunius Spreng.“ Anino, Tim.
Beroenai, Mal; Banai, Minangk.; Boene, Boeg;
Bonth, Makas.; Boene tedong, Boeg, Bonth.
Makas.; Boeni, Mal; Boerneh, Madoer.; Bonai,
Minangk.; Bonei, Minangk.; Boni, Balin; Hoeni,
Soend.; Lingan, Jav; Woeni, Balin, Jav. Var, in
Balin: B. of w. djambal of b. of w. nasi; b. of. w.
tjamra; b. of w. mintjid. — Boom. Gebr: De
aan trossen groeiende vruchtjes worden gegeten. In
Java wordt de boom zelden op de erven geplant,
wegens het aldaar heerschende bijgeloof dat hierin
onder allerlei gedaanten de zielen der afgestorvenen
huizen. Van iemand, dien het zweet op het gelaat
parelt, zegt de Makasaar: „Boene-boene songo ri roe-
pana”, (en de Boeginees: „Maboene poesena’”), d. i.:
„Hij heeft als ’t ware vruchtjes van boeni op zijn
gezicht”, terwijl „verschillend van kleur” door den
Madoerees wordt uitgedrukt met „masak boerneh”, om
reden de vruchtjes niet te gelijk rijpen.

258. A. cuspidatum Muell.Arg.* (zie 397).
Kenidei poenei, Mal. — Boomheester.

259. A. Ghesaembilla Gaertn.* Baloeng
ajam, Mal. — Boom.

260. A. Ghesaembilla Gaertn.* var. pani-
culatum Muell.Arg. Boene boeritja, Boeg;
Boene maritja, Makas; Tdoengoesan, Alf. Min.
Tonsaw.; Kajoe marisa, Alf. Min. T.L; Kajoe
maritja, Alf. Min. T. P; Konjam pasir, Jav;
Onjam, Soend; Poen kaloeja, Alf. Min. Bent.
— Kleine boom. Gebr: De vruchten worden gegeten,
en de bladen bij sommige spijzen gevoegd om daaraan
een zuren smaak te geven. Hout duurzaam.

261. A. lanceolatum Tul.*
Jav. — Boom.

262. A. leucopodum Miq.* Beroenai
padi, Mal; Boeni padi, Mal. Pal. — Boom.

263. A. montanum Bl.* Hoeni pasiser,
Soend.; Ki seuheur, Soend.; Ki seuheur bodas,
Soend.; Seuheur $), Soend.;Seuheur bodas, Soend.;
Woeni laoet, Jav. — Boomheester.

$) Ook Antidesma tetrandum Bl*

264, A. Rumphii Tulasn.* Kate-kate goe-
noeng, Mal. Mol. — Gebr: De jonge bladen worden
als groente gegeten.

265. A. stipulare Bl.* Ki seuheur badak,
Soend.; Seuheur badak, Soend. — Boom. Gebr:
Het gele hout is als meubelhout gezocht.

266. A. velutinosum Bl.* Ki
monjet, Soend; Mempoenai boekit $),
Seuheur monjet, Soend. — Heester.

$) Ook Arthropbyllum diversifolium Bl*

267. A. sp. Boene reja, Bonth. — Boom.

Andi-andi,

seuheur
Mal;

Aphania — Alaria.

268. Aphania montana Bl. (— Sapindus
montanus Bl.*). Nat. fam. der Sapindaceae.
Kilajoe goenoeng, Jav. — Boom.

269. A. paucijuga Radlk. (= Sapindus
paucijuga L.*). Kale toelang, Minangk; Kelat
toelang, Mal. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt
voor balken.

270. Apium graveolens L.* Nat. fam. der

Umbelliferae. Seladri, Mal. Batav, Sladri,
Balin. — Kruid, selderie. Gebr: Wordt hier en daar
gekweekt.

271. Apluda mutica L.* Nat. fam. der Gra-
mineae. Kapantoan, Alf. Min. Bant. — Kruid.

272. Aporosa aurea Hook.f.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Gading betina, Mal; Kajoe
gading betina, Mal; Sebasa hitam (zie 807 en
1648), Mal; Sebasa minjak, Mal; Sebasa nipis
koelit, Mal; Sibasa hitam, Mal; Sibasa min-
jak, Mal; Sibasa nipis koelit, Mal. — Boom-
heester.

273. A. Benthamiana Hook.f.*
(zie 2830), Mal. — Boom.

2i4. A. ficifolia Baill.* Sebasa djantan,
Mal; Sebasa nipis koelit betina, Mal; Sibasa
djantan, Mal; Sibasa nipis koelit betina,
Mal. — Boomheester.

275. A. fruticosa Muell.Arg.* Beroenai
talang, Mal; Boeni talang, Mal. Pal. — Boom.
Gebr. De bast wordt bij het roodverven van garens
gebezigd.

276. A.MaingayiHook.f.* Tampoei patjat
(zie 1669), Mal; Tampoi patjat, Mal. — Boom.

217. A. microcalyx Hassk.*
(zie 391), Midd. Sum. — Boom.

278. A. mierosphaera Hook.f.* Sakam,
Minangk.; Sekam merah, Mal; Sikam, Bat. —
Boom.

219. A. nigricans Hook.f.*

Kasei

Pelangas

Bantoenan,

Mal. — Lage boom.
280. A. Praineana Hook.f. Petaling tan-
doek, Mal. — Lage boom. Gebr: Het hout wordt

wel bij huisbouw gebezigd.

231. A. stellifera Hook.f.* Sebasa nipis
koelit poetih, Mal; Sibasa nipis koelit poe-
t h, Mal. — Lage boom.

282. Apostasia nuda Br.* Nat. fam. der
Orchidaceae. Djoekoek pering, Lamp. Ab;
Kentjing pelandoek, Mal; Sendjoewang
hoetan (zie 105), Mal. — Kruid.

283. Aquilaria malaccensis Lam.” Nat.
fam. der Thymelaeaceae. Agaroe, Balin; Al-
wah, Mal; Beroenan, Mal. W. Born; Broenan,
Mal. W. Born; Engkaras, Mal; Gaharoe, Mal;
Garoe, Balin, Boeg, Jav., Makas., Sas, Soend.;
Gharoe, Madoer.; Kadjoe gharoe, Madoer.; Kajoe
engkaras, Mal; Kajoe gaharoe, Mal; Kajoe
karas, Mal; Kalamba, Makas.; Kalam pa, Boeg;
Karas, Mal; Kekaras, Mal; Kelembak $, Mal;
Ketimoes, Balin; Madja gaoe, Balin. Variëteiten
in Mal: G. betina: G. boewaja; G. lanang;
Kelembak boenga. In Soend.: Garoe hideung;
G. kapas. In Balin: Lengedi of G. lanang. —
Boom. Gebr: Inlanders bezigen het hout (aloëhout,
agelhout, wierookhout) ter wille van den geur; zij
besproeien ook de graven van pas overledenen met
water, waarin men dit hout heeft laten trekken, met

170

268 — 286.

het doel de booze geesten te verjagen. De fijnste
stukken reukhout vindt men in omgevallen ten deele
vergane boomen, waarvan het hert nog gaaf is; die
stukken hebben een waarde van f 4 à f 5 de katie,
maar worden niet bij alle boomen in gelijke hoe-
veelheid aangetroffen, ofschoon enkele tot twee en
meer pikoel bevatten. Bij nog levende boomen
behoort er een zekere oefening toe om te weten, of
een boom al dan niet gaharoe-hout bevat. In de
Maleische landen zijn het de pawang (wichelaars,
geestenzieners), die in de kennis hiervan uitmunten ;
zij hebben tot dat einde bij zich een stukje gaharoe-
hout, dat eenigszins den vorm van een dier heeft en
als gaharoe meroepa bekend is, waarin de geest, wien
het hout zou behooren of die er het toezicht over
heeft, wordt verondersteld te verblijven. Zonder dit
hulpmiddel houden de Maleiers zich ver van den boom,
daar zij meenen in de nabijheid harde knallen als
geschuts-losbarstingen te hooren, het voorteeken van
naderende onheilen. Hierbij dient niet vergeten, dat
ook in andere boomen reukhout wordt aangetroffen.
De Maleiers hebben een spreekwijze: „Soedah gaharoe
tjendana poel”, d.i: „Je hebt al aloe-hout en nu
vraag je nog sandel; of zooveel als: „Je weet het al
en nu vraag je het nog”.
$) Voor den Jav. naam kalembak zie 2966.

Wegens het verbranden als of met wierook is verwis-
seling der opgegeven namen met die voor Santalum
album niet zeldzaam; terwijl bovendien moeilijk is uit
te maken, welke inlandsche namen meer bijzonder
gelden voor Gonystylus Miquelianus Tet B.*, eene
naverwante boomsoort, die op Java dit reukhout levert.

284. Arachis hypogaea L.* Nat. fam. der
Leguminosae. Foece kase, Tim; Foefoee ina,
Rotin; Katjang, Madoer. BP; Katjang djawa,
Mal. Men; Katjang goreng, Makas; Katjang
landjaran $), Jav; Katjang pendem, Javs
Katjang soeöek, Soend.; Katjang tanah, Balin,
Mal; Katjang taneuh, Soend.; Katjang tjina,
Jav. Mal; Laoeroer makaharere, Sermata;
Laoeroeroe makasre, Leti; Oetan tana, Solor;
Otok kalepat, Madoer. S.; Otok sabhoek, Ma-
doer. B; Otok tjena, Madoer. S; Rapa, Bimans
Retak tanah, Lamp; Soeöek, Soend; Tjang
goreng, Boeg; Warahe, Alf. Boer. — Kruid, de
aardnoot. Gebr: De versche of gedroogde bladen zijn
een geliefd veevoeder. Uit de fijngestampte zaden (z.g.
apenootjes, arachiden, grondnoten, curagaosche aman-
delen) wordt na stooming en uitpersing een olie (Vulg.
Mal. minjak katjang) verkregen, welke in runder- of
buffelblazen aan de markt wordt gebracht. Het is bekend,
dat deze olie zich ook in de Europeesche industrie tot
velerlei doeleinden een plaats heeft veroverd, o.a. als
Delftsche slaolie. De na de persing overgebleven koeken,
in Jav. boengkil, in Soend. gebleg en in Madoer. talepek
of tataen geheeten, bezigt men op Java en Madoera
als meststof, en op Java, onder den naam van tempe
boengkil, ook als versnapering. In het Javaansch heeft
men een raadsel: „Katjang noenggang oeler”, d.i:
„Een boon rijdt op een rups”, waarvan de oplossing
is: „Ben Chinees rijdt te paard”. De katjang is de
katjang tjina, de oeler is de oeler djaran.

$ Dit is eigl. een algem. benam. voor katjang-
soorten, maar die langs staken opgroeien.

255. Aralia dasyphylla Miq.* Nat. fam.
der Araliaceae. Panggang badak), Soend. —
Boomheester.

$ _Panggang is een inl. „geslachtsnaam” voor ver-
schillende heesters en boomen uit de fam. Araliaceae.

286. A. ferox Miq.* Kerembiët, Alf. Min.
T. B; Panggang tjerme (zie 2552), Soend. —
Boomkeester.

Aralia — Areca.

287. A. javanica Miq.* Balik soempoch
Mal; Panggang piët, Soend. — Heester.

288. A. montana Bl,* Garang goenoeng,
Jav. — Heester.

289. A. Thomsonii Seem.* Didoelang,
Mal; Doelang-doelang $), Mal. Heester.

$) Zie voor dezen naam in het Minangk. bij 1647;
en met de bijvoeging van akar bij 1264.

290. Archytaea Vahlii Chois.* Nat. fam.
der Ternstroemiaceae. Malaka oedang, Sum.
W.K; Pokok rijang-rijang$), Mal; Rijang-
rijang, Mal. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt
voor stijlen en daksparren.

$) De bijvoeging pokok ter onderscheiding van 252.

291..A.sp. Bangka, Atjeh, Sum.W.K. Variëteiten
voor Sum. W. K.: B. semoet; B. toelang. —
Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw, de bast voor
fakkels. Een afkooksel van dezen bast levert bruine
verfstof, waarmede lijnwaden en matten worden gekleurd.

292. Ardisia Blumei A.D.C.* Nat. fam. der |

Myrsinaceae. Ki lampani goenoeng, Soend.;
Ki lampani lemboet, Soend; Lampani goc-
noeng, Soend; Lampani lemboet, Soend. —
Heester.

293. A. celebica Scheff,* Pahanap, Alf.
Min. T. L. Heester.

294. A. complanata Wall. C= A. colo-
rata Roxb.*). Ki lampani gede, Soend.; Lam-
pani gede, Soend. — Heester.

295. A.crenata Roxb.* Mata pelandoek $,
Mal. — Meester. Gebr: De zuurachtige vruchten
worden gegeten.

$) Op Bangka is dit de naam van Buthemis leu-
cocarpa Jack.* (zie 1397).

296. A. elliptica Thunb.* Bak ram, Atjeh;
Ki lampani, Soend.; Lampanigë), Soend; Lam-
pene, Madoer; Lempadjong, Sas; Lempeni,
Balin; Rampanai, Minangk; Rempenai, Mal —
Heester. Gebr: De kleine vruchten worden als ge-
neesmiddel tegen wormen en ook als rinkelbelletje
gebruikt. Een kwaadaardige pokziekte, op deze ge-
lijkende, heet in het Maleisch: Ketoemboehan rempenai.

© Ook Myrsine avenis A.D.C. —= M. eapitellata
Wall.*) (zie 2405).

297. A. Forstenii Scheff.* Kai tepoe, Alf.
Min. T. B; Padaka, Boeg; Poesoli, Alf. Min.
Tonsaw. — Boom.

298. A. fuliginosa Bl.* Ki adjag, Soend. —
Boomheester. Gebr: De roodbruine hars (getah adjag)
is een gezocht geneesmiddel tegen huidziekten,

299. A. humilis Vahl,* Ki lampani peu-
tjang, Soend; Lampani peutjang, Soend. —
Boomheester.

300. A. Korthalsiana Scheff. —= Pime-
landra Wallichii A.D.C.*). Kandoecëng

rimbo, Minangk. — Heester.

301. A. laevigata Bl.* Ki mangoe, Soend.
— Boomheester. Gebr: De jonge bladen worden door
de bergbewoners soms rauw gegeten.

302. A. lurida Bl.* Ki lampani hedjo,
Soend.; Lampani hedjo, Soend. — Boomheester.

303. A.macrophylla Reinw.* Ki lampani
badak, Soend.; Lam pani badak, Soend. — Heester.

304. A. Miqueliana Scheff.* Dada boe-
roeng, Mal. — Heester.

171

287 — 315,

305. A. odontophylla Wall.” Pasal, Mal. —
Boom. Gebr: De vruchten worden gegeten.

306. A. okyphyllaWall.* Boedjang sema-
lam boekit, Mal. — Heester.

307. A.palembaniea Miq.*Pasong, Atjeh —
Heester.

308. A. reeclinata Scheff.* Ki lampani
laoet, Soend; Lampani lacet, Soend. — Heester.

309. A. serrata Pers. (— A. Cavanillesii
Roem. &Schult.*) var. semiserrata Scheff.
Kajoe mata ikan, Mal. Bandj. — Heester.

310. A. sumatrana Miq.*
nangk. — Heester.

311. A. tuberculata Wall.*
rang, Mal. — Heester.

312. A. villosa Roxb.* Mata pelandoek
gadjah, Mal. — Heester.

Simasam, Mi-

Moeka pa-

313. A. sp. Kadjoe o-paowan, Madoer. —
Boom. Gebr: Het hout dient tot vervaardiging van
huisraad.

314. A. sp. Oetol, Alf. Min. Bent. — Boom.

315. Areca Catechu L.* Nat. fam. der
Palmae. Alosi, Boeg; Beren, N. Guin. Noemf.;
Beren knam, N, Guin. Noemf.; Bhoengkana
penang, Madoer.; Boea, Gorom, Sas; Boeja, Aroe;
Boewah, Balin, Lamp. Mal. Tel. Bet; Boni,

| Simaloer; Dena, Alf. N. O. Halm; Djambe, Balin.

Kr., Jav. Ng, Soend.; Djambi, Mal. Pal; Ehoe,
Endeh; Boefe, Bnggano; Boepo, Enggano; Fino,
Nias; Foea, Alf. Boer; Foea poen, Alf. Boers;
Gehat, Daj. Kat; Hena, Tern; Hoea, Alf. Amb,
Asil., Har. Hila, Z. Cer.; Hoewal, Alf. N. Laoct,
Sap; Isoa, Tenimbar; Isoe, Kei; Kamtjoe,
N. Guin. 4 R.; Kamtjoe ajo, N. Guin. 4 Rs;
Kela, Sawoe; Keoe, Lio; Kepoewe wenji,
Sawoe; Mama, Goront.; Mamaän, Alf. Min. Ponos.,
Bol., Mong; Maman, Alf. Min. Bent; ’Mboewa,
Rotin.; Momongo, Alf. Tom; Ngangan, Alf. Min.
Tonsaw.; Oea, Biman; Oefe, Enggano; Oegai,
Lamp. Ab; Oepo, Enggano; Oerai, Lamp. Ab;
Oromol, Babar; Penang, Madoer; Pinang,
Mal; Pineng, Atjeh; Pineung, Atjeh; Pining,
Bat; Poa, Sermata; Poea, Banda, Leti, Rotin.,
Tim, Wetar; Poea oeöen, Wetar; Poeja, Aroe;
Poetjang, Balin; Pohon pinang, Vulg. Mal;
Poòö, Kisar; Poposo, Alf. Min. Bant; Poromke,
Kisar; Rapo, Makas; Soi, Alf. W. Cer; Tangkal
djambe, Soend; Tenga, Alf. Min. T. B, T. L.,
TP, TS; Tilade, Sangi; Wenji, Sawoe; Wesoe,
N. Guin, Sekar; Wino, Nias; Winoe, Soemba;
Wit djambe, Jav.; Woea, Alf. Min. T.B., T.L,
T.P., T.S., Sika, Solor; Wohan, Jav. Kr. Varië-
teiten in Alf. N. O. Halm.: Dena o paremongi.
In Nias: F. of. w. beloe; F. of w. bowo. In
Balin: Dj. of p. loewak; Dj. of p. djabah; Dj.

| of sp. gonong. In Alf. Min. TB: Tenga of w.

pepesoeten; Tenga of w. pondang; Tenga
of w. roesip. In Jav: Djambe ranti of dj.
koming, met kleine vrucht; Dj. taloeh; Dj.
wangen, met groote vrucht en welriekende bladen;
In Soend: Dj. kabongan; Dj. kalajar; Dj.
tjaroelak; Dj. toetoel; Dj. wangi; Dj. wiwi,
enkele dezer met half-bolronde vrucht, andere met
ovale vrucht, die aan de basis is afgeplat. In Madoer.
P: P. rambaj; P. malokok; P. batang. In
Madoer. S.: P. roöm; P. ghaltek. In Alf. Min.
Bant: Poposo mabingi; Poposo kahangang.
In Mal: Pinang gading. In Atjeh: Pineng
manggis; P. moesang; P. siba. In Mal. Amb:

Areca — Arenga.

Pinang itam; Pinang trang boelan, met
heldergele bladstelen. In Mal. Men: Pinang babaoe;
P. itam; P. kapas; P. telor ikan. In Vulg. Mal:
Pinang betoel; P. boender besar; P. boender
ketjil; P. soesoe, In Alf. Min. T.L, T.S: Ten-
ga of w. kapes; Tof w. katawa; Tof w. pera;
T. of w. sampinit; T, of w. laoesip. In Bat:
Pining oewani. In Alf. Min. T. P; Tenga of
w. kekekow; T. of w. sela; T. of w. woöe, In
Makas: Rapo baoe of r. gading; R. didi, met
gele vrucht. In Alf. Min. Bent: Maman kanara-
men; M. kasoeang; M. mawingi; M. pamoesa;
M. pisa. — Boom, de areca- of pinangpalm. Gebr:
Gedroogd en van de schil ontdaan zijn de zaden (pinang-
noot, nux areccae) algemeen in gebruik bij het sirih-
kauwen; (er wordt beweerd, dat die waaraan men vooraf
geroken heeft, bedwelmend zouden werken). Bij elke
feestelijke gelegenheid en ook in het dagelijksch leven
is de aanbieding daarvan een bewijs van beleefdheid
en welwillendheid, terwijl ze tevens gebezigd worden
bij toovergebeden en het leeren der hiervoor gebruikelijke
formules. Nog jong zijnde, dienen zij met andere
middelen als geneesmiddel tegen dysenterie, en geeft
men ze ook aan het rundvee, om dit tegen de koude
te harden. Het hout van den stam wordt soms benut
tot vervaardiging van kleine voorwerpen, de blad-
scheeden om iets in te wikkelen, en de bladen hier
en daar tot het kleuren van hengelgaren en voor
grof vlechtwerk. Om een kort tijdsverloop aan te
duiden zegt de Javaan: „Saplekah djambe”, d.i:
„De tijd benoodigd) om een areca-noot door te slaan”,
en de Balinees: „Apangentjak boewah”, d.i: „(De
tijd noodig) om een pinang-noot geheel te kneuzen”,
welke hij gelijk stelt met het tellen van elf duiten.
In het Alfoersch van Ambon zijn: „Ane hoea wain”,
en in het Gorontaleesch: ‚„Ngapoiloetoe lo mama”,
d.i: „(De tijd) om pinang tot rijpheid te brengen”,
gewone uitdrukkingen voor de tijdsruimte, die in den
regel gevorderd wordt om éénmaal pinang te kauwen
(dit in Jav.: „Sapanginang”, en in Balin : „Apakpakan”’).
In het Maleisch heeft men een spreekwijze: „Saperti
pinang di belah doewa”, (en in het Javaansch: „Kaja
djambe sinigar”), d.i: „Als een pinang-noot, die in
tweeen gespleten is”, om te kennen te geven, dat
iemand of iets geheel op een ander of iets anders
gelijkt; en in diezelfde taal zegt men van lieden,
die tijdelijk zijn vooruitgegaan, maar weder tot hun
vroegeren staat vervallen: „Saperti pinang poelang
ka tampoek”, d.i: „Gelijk een pinang-vrucht tot de
kelk terugkeert”. Im de Maleische landen houden
vrouwen, die als medium zullen optreden, gedurende
de hiermede gepaard gaande dansende bewegingen
bloemtrossen van Areca in de hand, welke men
veronderstelt een geschikt middel te zijn om de
extase op te wekken. „Uit zijn humeur zijn” heet
in het Minangkabaoesch: „Maboeek di malan pinang”,
d.i: „Bedwelmd door pinang”. In het Makasaarsch
wordt met de uitdrukking „Rapo-rapo mi” de persoon
aangeduid die, verloofd zijnde, den huwelijksband
door den dood der andere partij verbroken ziet; de
overblijvende heeft weinig kans om te trouwen, en
het eenig middel dien vloek weg te nemen bestaat
hierin, dat de overlevende naar een pinang-boom
gebracht en tot driemaal toe met het hoofd er tegen
aan wordt geduwd. In dezelfde taal heet „Rapo
sarakatijang”” een pinang-noot, die er uitwendig goed
uitziet, maar van binnen vol zwarte strepen en
rottende is; zoodat men aldus ook betiteld een schoone
vrouw, die bij nauwere kennismaking tegenvalt. Voor
het geheel willekeurig met iemand te werk gaan,
zegt de Makasaar: Parirapo en de Boeginees: Mapa-
rijalosi, d.i: „(Hem of haar) als pinang beschouwen
of behandelen”. In het Javaansch heeft men een

172

315 — 322,

raadsel: „Botjah anggawa banjoe satetes saka ing
awang-awang”’, d.i: „Pen knaap brengt een droppel
water uit de lucht”, waarvan pinang de oplossing is,
omdat er in elke jonge noot eenig vocht is.

316. A. glandiformis Lam.* Doko, Alf.
N. 0. Halm, Tern; Dokoto, Alf. N. W. Halm;
Jejel, N. Guin. 4 R; Kakahar, Alf. Amb; Pinang
goemoetoe, Mal. Mol; Pinang langsa, Mal. Mol;
Pinang pandang, Mal. Mol. — Boom. Gebr: Het
hout wordt wel als timmerhout gebezigd.

317. A. Nenga Bl. = Nenga Wendlan-
diana Scheff.*). Djambe ngenge, Soend.; Nan-
gak, Mal; Ngenge, Soend.; Ngingi, Jav; Pinang
bari), Mal. — Boom.

$) Ook Ternstroemia japonica Thunb.*

318. A. Nenga Bl. (= Nenga Wendlan-
diana Scheff.*) var. Sumatrana Teysm.
Oegai moeli, Lamp. Ab. — Boom.

319. A. paniculata Scheff. (= Mischo-
phloeus paniculata Scheff.*). Gocloebenge,
Alf. N. O. Halm; Goenaga, Tern; Pinang jaki,
Mal. Men; Pinang oetan (zie 2899), Mal. Mol;
Tenga im bolai, Alf. Min. T. L; Woea ne
angko, Alf. Min. T.S.; Woea ne wale, Alf. Min.
T.B. — Boom. Gebr: In de Minahasa worden de
uitspruitsels boven aren-bladen verkozen tot inwikkeling
van tabak voor sigaretten.

320. A. sp. Patawakoean, Alf. Min. T. Ls;
Pomboea, Alf. Min. T. P. — Boom.

321. Arenga obtusifolia Mart.* Nat. fam.
der Palmae. Langhap, Bat. Mand; Langkak,
Lamp; Langkap, Jav., Mal, Soend; Langko,
Minangk. — Boom. Gebr: Het hout dient voor
lansen; van de bladen vervaardigt men wannen. i

322. A. saccharifera Labill.* Ache, Nias;
Akel, Alf. Min; Akele, Sangi; Akere, Alf. Min.
Bant, Akol, Alf. Min. Ponos; Anaoec, Lamp.
Minangk.; Aren, Jav., Madoer.; Bagot, Bat. Mand;
Bak djok, Atjeh; Bargot, Bat. Mand; Batang
anaoe, Minangk.; Benda, Koetei; Boehoe, Daj.
Kat: Bone, Tim; Daloe, Alf. Halm; Daloekoe,
Alf. N. O. Halm. K.; Djaka, Balin; Djemaka,
Sas; Djoek, Atjeh; Djok, Atjeh; Edhoek, Kang;
Fnaoe, Mal; Feto, Nias; Hanaoe, Daj. Samp.,
Lamp. Loeboe, Mal. Bandj.; Hano, Balin; Inroe,
Boeg., Makas.; Kaboeng, Mal; Kawoeng, Soend.;
Ketan, Alf. Min. Tonsaw.; Koömekene, Kisar;
Lebeno, Alf. NO. Halm; Lirang, O. Jav; Lolo
nao, Sas; Maka, Alf. Asil; Minok-minok, Eng-
gano; Moka, Sawoe; Nakel, Alf. Min. T.B., T.L;
Nakwa, Alf. W. Cer; Nanggoeng, Jav; Nao,
Biman., Sas; Naoe, Mal, N.G. Noemf., Wetar;
Naoe knam, N. Guin. Noemf.; Nawa, Alf. N.
Laoet, Sap, Z. Cer.; Nawaïn, Alf. Amb; Na wal,
Alf. Asil, Har., Hila; Niroe, Kor; Noeh, Mal. Pal;
Noöe, Makian; Panggoh, Gajo; Peloeloek, Mal;
Pohon gemoeti, Mal. Tim; Pohon majang,
Mal. Amb; Pohon sageroe, Mal. Amb; Pola,
Bat. Dair, Soembawa; Seho, Mal. Men, Tern; Sikit,
Kei; Sipa, Sangi; Tio metme, Leti. Varieteit in
Jav.: Aren ampal, met groote witachtige bloem;
A. banteng, donkergrijze soort; A. blereng, ge-
spikkelde soort; A. brama, met kleine roode bloem ;
A. djingga, met geelachtige bloem; A. glegar, met
korten dikken stam; A. gontol, met ronde bijna
witte bloem; A. idjo, met groote groene bloem; A.
ranteng, met donkerbruine bloem; de voorlaatste op
Java het meest gezocht voor het tappen van palmwijn ;
A. tjebong, die de grootste hoogte bereikt. In O.

Argostemma — Aristolochia.

Jav: A. ritjik. In Mimangk.: Sampië of Andoe
sampië. In Soend: Kawoeng gede, met hoogen
stam; K. gendjah of K. hawara of K. saeran,
met kleinen stam; K. karinding of K. hideung,
levert veel palmwijn; K. kem bang, met gering palm-
wijngehalte; K. parasi. In Bat: Poeli. — Boom, de
aren- of suikerpalm. Gebr: Uit den stam wordt wel
tuingereedschap gesneden, en gespleten dient die in tal
van streken als vloerbedekking; ook voor goten, voor
wandelstokken, enz. Het daaraan groeiend zwam is de
inlandsche tonder, en nagenoeg de geheele stam is
bedekt door gemoeti of idjoek, zijnde grove zwarte
vezels, waarvan touwwerk wordt gedraaid. Tusschen
deze bevinden zich tal van pennen of stekels; de
fijnere worden gebezigd tot vervaardiging van visch-
lijnen en strikken om parkietjes te vangen, de grijze
voor bezems, de zwarte voor fakkels en, puntig afge-
sneden, als pennen om in Arabische letterteekens te

“ schrijven, waartoe men ze doopt in een mengsel van

roet en suikerrietsap. In het Oosten van den Archipel
wordt hier en daar uit het merg een soort sagoe
bereid, gewoonlijk wegens de lichtere bewerking of op
plaatsen, waar weinig Metroxylon voorkomt; men zou
dus kunnen zeggen alleen in geval van nood. De muts-
vormige hoofddeksels, oepia, in Gorontalo door de
hoogere klassen gedragen, zijn van de wortelvezels van
dezen palm gevlochten; dit geschiedt eveneens, doch
met paardenhaar vermengd, in Zuid-Celebes, waar die
mutsen songko heeten; soms wordt van die vezels ook
hengelgaren gemaakt, waartoe men anders de draad-
vezels der bladscheede van jonge boomen bezigt. Slechts
bij uitzondering dekt men woningen met de bladen.
Deze zijn een doelmatig dekblad voor sigaretten. Van
meer nut zijn de bladnerven, voor bezems, mondtrom-
petjes, bakjes, en bovendien tot het vlechten van
matten, welke o.a. in Zuid-Celebes gelegd worden
onder vrouwen van voorname afkomst. als zij bevallen
moeten. De bloemen worden wel als groente gegeten,
de vruchten geconfijt. Van de harde vruchtschaal snijdt
men soms oorringetjes, maar meer algemeen bezigt
men die bij het doorsteken der oorlellen van kinderen,
waarbij alleen reeds aanraking der huid voldoende is om
door de scherpte van het uitvloeiende sap eene opening
te vormen. Als het vruchtvleesch om de zaden verdikt
of kleverig is, wordt de boom geschikt geacht tot het
tappen van palmwijn. Tot dat einde wordt de kolf
geklopt en geschud om de celwanden te scheuren,
hetgeen men herhaalt, totdat er bij een kleine insnijding
helder vocht uitzijpelt, waarna de kolf wordt afgesneden
en de stomp in bladen gewikkeld om te voorkomen,
dat bijen of wespen die beschadigen. Elken dag wordt
een schijfje afgesneden en het uitdruppelende vocht
in een bamboezen koker (te Ambon in een palmblad-
scheede) opgevangen. Gedurende een paar maanden
blijft het vocht rijkelijk uitvloeien, als men slechts
zorg draagt de wond aan den bloemsteel telkens versch
te maken. Hier en daar wordt de bloemkolf eerst na
de afsnijding geklopt. In de Bataklanden int men
palmwijn door een mesje met een vlakke punt in den
stam te drijven en op het heft te kloppen, en op
Halmahera hakt men vaak den boom om, steekt dien
in brand en ontbloot de palmiet, waaruit dan een
vocht vloeit, aldaar goedo geheeten, dat gezegd wordt
sterker te zijn dan de door afsnijding van den bloem-
kolf verkregen palmwijn. De aldus verkregen palmwijn,
die in het Maleisch toewak heet en na 24 uren begint
te gisten, om dan in die taal nira genoemd te worden,
levert ongegist gekookt een dikke stroop, welke tot
bruine suiker wordt verwerkt. Van een werk, dat met

behoedzaamheid moet verricht worden, zegt de Javaan:

„Kekrek aren”, d.i: „(Als) de insnijding van den
aren’, want doet men dit onvoorzichtig, dan krijgt
men het jeukverwekkend sap der vruchten over zijn

173

323 — 328.

handen; en van iemand, die veel in het bijzijn eener
vrouw is en eindigt met op haar te verlieven : „Bdoek
sanding geni”, d.i: „Als het harig weefsel van aren
bij het vuur”, dat ten slotte ontvlamt; terwijl licht-
geloovige menschen, die ieders raad willen opvolgen,
zoodat een zaak verkeerd afloopt, worden aangeduid
met: ‚„Nglelet edoek pinggiring dalan”, d.i: „Als zij
die touw draaien aan den kant van den weg” en
door opvolging van veler raad nooit goed touw krijgen.
Wegens de broosheid der pennen noemt de Soendanees
iemand, die licht geraakt is: „Peunggas haroepateun”,
d.i: „Zoo broos als de pennen van den kawoeng”;
en voor iemand, die zich verbeeldt boven anderen uit
te steken, heeft de Minangkabaoeër de uitdrukking :
„Indak poetjoeëk ateh anaoe lai”, d. ì: „Er is geen
kruin boven den arenpalm’”. Ook heeft de laatste een
spreekwijze: „Tak ado rotan aka pagoeno” (in het
Bataksch: „Moeka soewada idjoek andor pe ni rahoet-
kon do”), d.i: „Als er geen idjoek aanwezig is een
klimplant als bindmiddel gebruiken”, met de beteekenis
van zich met iets minder tevreden stellen, als men
niet kan krijgen wat men verlangt; en zegt de Batak
nog van iemand, die in zijn eigen strikken gevangen
wordt en zich zoo in het ongeluk stort: „Di pangan
oenokna songon bargot na toewa-toewa”, d.i: „Ver-
teerd worden door het hart van den stam als oude
bargot-boomen”. „Voor het onmogelijke willen”, zegt
de Minangkabaoeer: „Mantjari koetoe dalam idjoeëk”,
d.i: „Ongedierte in de idjoek zoeken”. Anaoe is de op-
lossing van het Minangkabaoesche raadsel: „Awaknjo
gadang pandjang, kain batoembok-toembok”, d.i: „Zijn
lichaam is groot en lang, (zijn) kleed bestaat uit lappen”,
en idjoek, die van het Bataksche raadsel: „Mangam-
boer gompoel, ngada nida indegena”, d.i: „Als de
zwarte beer springt, laat hij geen sporen achter”,
want als de idjoek bij het kappen op den grond valt
laat die geen indruksel na. Im het Toöensea-dialect
van het Alfoersch der Minahasa is akel de oplossing
van dit raadsel: „Si toealokon si lebemo oeng kadambo
si dai koemawin; oem beja ne renga-rengana jo wajamo
kinawin, ni sija mokan si dai; taän witoe mokan
moeri niïtoe sija makarinte; i nesa si dai si kaäwoe,
kompoange jo sija eleken ne toöe jo tawimo makarinte ;
kalalawid oeman ne rintena jo se daimo karekenan
oeng kedaked”, d. 1: „Een grijsaard van hooge statuur
is niet getrouwd ; al zijn tijdgenooten zijn reeds getrouwd,
hij alleen nog niet; maar eenigen tijd daarna krijgt
hij kinderen; hij alleen heeft geen vrouw en toch ziet
men plotseling, dat hij bijna kinderen zal krijgen;
worden zijn kinderen geboren, dan is hun aantal niet
te tellen”. In de Gajo-landen mogen zwangere vrouwen
onder dezen boom geen schaduw zoeken, om reden
men meent, dat hierin veel kwade geesten huizen.

323. Argostemma microcnide Miq.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Loemai, Sum.W.K. — Kruid.

324. A. sp. Taloemoe (zie 1251 en 1252), Alf.
Min. T. B. — Kruid.

325. Argyreia capitata Chois. (— Lett-
somia Thomsoni Clarke*). Nat. fam. der
Convolvulaceae. Areuj boeloe, Soend. —
Klimplant. 4

326. A. mollis Chois.* Areuj tatapajan,
Soend.; Rabet po-sepo, Madoer; Tatapajan,
Soend. — Klimplant. Gebr: De stengels dienen wel
als bindmateriaal.

327. Arisaema filiforme Bl.* Nat. fam. der
Araceae. Lompongan oela, O. Jav. — Kruid.

328. Aristolochia moluccana Duchart.*
Nat. fam. der Aristolochiaceae. Besa, Alf. N.
O, Halm; Besa-besa, Fern; Talioedjan, Mal.

Aristolochia — Artocarpus.

Mol. — Windend kruid, een soort „pijpbloem”. Gebr: Tot
versterking der huid worden zuigelingen gewasschen
in water, waarin de ranken dezer plant zijn geweekt.

329. A. Roxburghiana Klotsch.* Akar
ara, Mal; Areuj babah kebo, Soend; Areuj
katoek peutjang, Soend.; Ketola hoetan (zie
2107), Mal. — Klimplant.

330. A. Tagala Cham.* Mararetes, Alf.
Min. TP, — Klimplant.

331. Artabotrys odoratissimus R. Br.*
Nat. fam. der Anonaceae. Areuj kananga,
Soend.; Kananga areuj, Soend. — Klimmende heester.

332. A. suaveolens Bl.* Arcuj ki ladja
(zie 3425), Soend.; Areuj ki ladja lalaki, Soend.;
Doeri kerbhoej, Madoer.; Kananga oetan, Mal.
Amb; Tali kerbaoe (zie 3425), Vulg. Mal; Walet
meten, Alf. Z. Cer; Woesai, Alf. Min. TP. —
Klimmende heester. Gebr: Het hout dient tot brand-
hout en de ranken zijn bindmateriaal; de bloemen
worden wel tusschen kleederen gelegd.

333. A. suaveolens Bl.* var. parviflorus
Mig. Madang boengo tandjoeëng, Minangk.
— Klümmende heester.

334. Artanema sesamoides Benth.* Nat.
fam. der Serophulariaceae. Keloeloet gad-
jah, Mal; Sesawi pasir, Vulg. Mal. — Kruid.

335. Artemisia vulgaris L.* Nat fam. der
Compositae. Baroe tjina, Vulg. Mal; Djoe-
koet lokot mata, Soend; Gendjean $, O. Jav.:
Hja, Mal. Batav.; Lire oetan, Mal. Men; Padang
derman, Balin; Padang dreman, Balin.; Pakoe

prapak, Sas; Panderman, Jav. — Kruid, de
„bijvoet”. Gebr: Wordt veel door Chineezen ge-
kweekt. Men beweert dat de bladen met vrucht als

aphrodisiacum gebezigd worden, als inlandsche drogerij
heeten ze in het Jav.: „Soeda mala”, en worden, als
thee getrokken, aan kraamvrouwen toegediend.

$) Ook Leonurus sibiricus L.*

336. Arthrophyllum diversifolium Bl.*
Nat. fam. der Araliaceae. Djangkorang gom-
pong, Soend.; Gompong, Soend; Ki djangkorang
gompong, Soend.; Leto-leto, Boeg; Madang
santan, Sum. W.K; Sasangkougan lewo, Alf.

Min. IT, L. — Boom.

337. Artocarpus altissima T.etB. Nat.
fam. der Urticaceae. Kaloetoem, Lamp; Ke-
loetoem, Mal; Kelotom, Mal. Pal. — Boom. Gebr.:
Hout gewild voor prauwen, daar het in water niet rot.

338. A.Blumei Treecul.* Benda, Jav.; Dinga,
Alf. N. O. Halm; Ehoboe, Enggano; Gomoe banga,
Tern; Gomoe oetan, Mal. Men; Kam bala, Soemba;
Katjoewada, Boeg; Koekap, Balin. Kr, Jav.;
Kokap, Madoer.; Makoka, Alf. Min. T. P; Oholoe,
Nias; Pingi kambala, Soemba; Taeng, Makas.;
Tarok, Atjeh, Minangk.; Teëp, Alf. Min. T. B, T.L,
TP, €.S; Teëp, Balin; Terap, Mal.;-Lerep,
Bat, Sas; Tero, Boeg; Teureup, Soend; Tew,
Alf. Min. Tonsaw.; Toegap, Alf. Min. Bent; Torap,
Bat; Wake, Mentawei. Varieteiten in Mal: Terop
gajal. In O-Jav: B. loeloep; B. wingka. —
Boom, de „wilde broodboom”. Gebr. Het hout is in
Oost-Java gezocht voor huisbouw, daar het bijzonder
hard is en miet door witte mieren wordt aangetast;
op Madoera voor prauwen. Het melksap dient als
vogellijm. In enkele streken geldt het voor een bewijs
van armoede, als de woningen met bladen van dezen
boom zijn gedekt; fijngestampt en met rijst vermengd,
worden zij als een middel tegen longtering aangewend.
De pitten worden gepoft en gegeten en zijn o.a. in
Oost-Java op alle pasar’s in de nabijheid van bosschen

174

329 — 339.

te koop. Van den bast vervaardigt men touw, op
Sumatra voor strikken om herten of kidjang's te
vangen, en vlecht men wel matten ; minder beschaafde
volksstammen maken er kleedingstukken van door de
schors van jonge boomen eerst zacht te kloppen,
waarbij de buitenste laag wordt verwijderd, en die dan
gedurende 3 à 4 dagen in water te weeken, daarna te
drogen en op nieuw te kloppen, tot ze de voor hoofd-
doeken, baadjes of schaamgordels gevorderde lenigheid
heeft verkregen. Het kloppen geschiedt met een vier-
hoekig afgesneden stuk hout en duurt 2 tot 3 uren,
zoodat het weefsel zeer dun en uitgerekt wordt, hetgeen
noodig is, omdat van te dik weefsel de plooien zich
niet naar het lichaam voegen. Intusschen beweert men
in de Minahasa, waar die kleedingstukken vroeger veel
gebruikt werden, dat de schors van Artocarpus voor
dit doel minder duurzaam is dan die van Celtis
spee. (®. Zij, die geen kinderen willen krijgen, eten
soms den bast van afgehouwen tronken van dezen boom,
of winden zich een band, met dien bast gevuld, om
den buik. Op Bali gaat een legende, dat uit dankbaar-
heid het hout niet door witte mieren wordt aangetast;
om reden in vroeger tijden een blad van dezen boom
twee personen had verborgen, die waren overgebleven
uit een slachting, door een uitgehongerden aap aan-
gericht. In de Minahasa werden voorheen (en misschien
nog wel) de bladen beschouwd als de schilden van
kwade geesten en duidde beweging dier bladen op
aanwezigheid, terwijl het knakken, als er op geslagen
werd, een teeken was dat die geesten waren verjaagd
of gedood. Bij de Batak’s geldt voor de rechtspleging
deze regel: „Oelang songon pardaka ni torop djoeroek-
djoeroek lopot torbangan di oedjong”, d.i: „Als men
niet tot het wezen der zaak doordringt, gelijkt men
op den torop-boom, die slechts aan het einde zijner
takken vruchten draagt”. In het Minangkabaoesch
wordt een zeer arm en behoeftig persoon nog steeds
aangeduid als. „Oerang bakajin tarok”, d.i: „Gekleed
in tarok-bast”.

339. A. communis G. Forst. (= A.
incisa L.*). Gamasi, Makas; Gogomo, Alf.
N.O. Halm; Gomoe, Mal. Amb., Mal. Men, Tern;
Kalantjang, Balin; Kalawi, Sum. W.K; Kale-
wih, Balin; Kaloeweh, Jav.: Kaloewih, Jav.;
Kelewih, Soend.; Keloer, Mal; Kene-kene,
Babar; Ketimboel, Balin. Sembr.; Koeloe, Atjeh,
Soemba; Koeloeh, Sas; Koeloer, Mal, Sas,
Soend.; Koeloro, Saleijer; Koka, Alf. Min., Sangi;
Kolo, Biman.; Kolor, Madoer; Lakoef, Tim;
Naoen mafoea, Tim; Oelo, Boeg; Oeloe,
Wetar; Oera, Kisar; Oerhoe, Kisar; O tal (zie 484),
Bat Pingi koeloe, Soemba; Poelor, Lamp;
Soekoen batoe, Mal. Amb; Soekoen bidji,
Mal. Tim; Soeöe kadeëk, Rotin.; Soeöen hatoe,
Alf. Har, Z. Cer.; Soeöeno hatoe, Alf. N. Laoet, Sap;
Tim boel, Balin. Mal.Batav. — Boom, de brood vrucht-
boom. Gebr: Van de onrijpe vruchten wordt sajoer ge-
kookt, de pitten worden gepoft gegeten. De ruwe bladen
worden wel gebruikt om te polijsten en het kleverige
sap dient als vogellijm. Op Sumatra wordt uit den bast
een sterk en duurzaam touw vervaardigd en op Bali
maakt men van den wolachtigen bloesem lonten. In
het Sangireesch is de vrucht van koka de oplossing
van het raadsel: „Mahana oe palede, metalapoehang
oe sikoe d.i: „Het brengt een handpalm voort, het
verzorgt een elleboog”, waarbij de wordende goede
vruchten bij een handpalm, de mislukte scheef
trekkende bij een elleboog worden vergeleken. Even-
zoo van dit: „Tahentoengang kabawiting” d.i: „Een
stekelvisch, die in de hoogte hangt”. Op Bali de
boom van „Sijap groengsang megetih poetih” d.i:
„Een kip met opstaande veeren, die wit bloed heeft”,

Artocarpus.

340. A. communis G. Forst. —= A.
incisa L.*) var. laevis (zonder zaden). Amo,
Alf. N. O. Halm, Mal. Men, Tern; Baka, Boeg;
Bak soekoen, Atjeh; Bakara, Makas.; Hatopoel,
Bat; Hoekoen, Kei, Watoeb.; Karara, Biman.,
Endeh, Soemba; Koehoe, Alf. Min. Bent; Koehoe-
hoe, Alf. Min. Bant; Koeloeg, Alf. Min. Ponos.;
Koeroer, Alf. Min; Naoen lakoe, Tim; Naoe-
noe, Tim; Oeloe oeöen, Wetar; Oer knam,
N. Guin. Noemf.; Pingi karara, Soemba; Pocöe
Karara, Endeh; Poko bakara, Makas; Pong
baka, Boeg; Soekoen, Balin, Jav., Mal, Soend.;
Soekoen kapas, Mal. Tim; Soekoen radja,
Mal. Tim; Soeöe manek, Rotin; Soeöek, Rotin.;
Soeöen, Alf. Har, Z. Cer; Soeöeno, Alf. N,
Laoet, Sap; Sokon, Alf. Boer., Madoer.; Tangkal
soekoen, Soend. Variëteiten in Madoer.:S. batang;
S. maloko. — Boom. Gebr.: De vruchten worden
gegeten, het hout soms tot vervaardiging van meubels
gebezigd. Met de schutblaadjes der bloemen worden
houten voorwerpen wel glad gewreven. Van iets, dat
voor onbepaalden tijd wordt uitgesteld, zegt men in het
Maleisch van Ambon schertsenderwijs wel: „Nanti akan
djadi pada tahoen soekoen, boelan gomoe”, d.i: „Het
zal gebeuren in de maand gomoe van het jaar soekoen”.

34l. A. Dadak Miq.*. Dadak, Lamp. —
Gebr.: Het hout dient tot timmerhout; de vruchten
worden gegeten.

342. A. dasyphylla Miq.* Boloeli boeja,
Bol. Mong; Kakoem bis), Alf. Min. Bent.; Kalembi,
Alf. Min. T. B, T.S; Kelembi, Alf. Min. T. B.,
T.S; Kerembi, Alf. Min. Bant; Maoembi, Alf.
Min; Maoembi wakar, Alf. Min. T.P.; Moömbi,
Alf. Min; Moömbi wakar, Alf. Min. T. P. — Boom.
Gebr.: Het hout wordt voor balken en planken gebezigd,
en wordt gezegd tegen weersinvloeden bestand te zijn.

$) Ook eene Antiaris-soort.

343. A.glauca Bl.* Tiwoe landak, Soend. —
Boom. Gebr. Het hout wel bij huisbouw.

344. A. glaucescens Trécul.* Sembir,
Jav. — Boom. Gebr. Van het hout worden gambang-
toetsen vervaardigd.

345. A. Gomeziana Wall.* Darak, Daj.
Z.O. Born; Kadodo, Enggano; Kajoe tampang,
Mal; Kajoe tampang boeroengS), Mal; Tam-
pang, Mal; Tampang boeroeng $), Mal. —
Boom. Gebr.: Het hout als bruikbaar vermeld, ofschoon
het zeer hard moet zijn en moeielijk te bewerken;
men maakt er veelal huiselijke benoodigdheden van,
o.a. voor den weefstoel. Het heet ook bestand te zijn
tegen den paalworm.

$) Ook Ficus vasculosa Wall.*

346. A. Gomeziana Wall.* var. Griffithii
King. Kajoe tampang boelat, Mal; Tampang
boelat, Mal. — Boom.

347. A. hirsutissima Kurz.*
rimba, Mal. — Boom.

348. A. integrifolia L.f.* (zie 353). Anaä,
Alf. Har; Anaäl, Alf. N. Laoet., Sap.; Anaämahoe,
Alf. Z. Cer; Anaäne, Alf. Hila; Anaäwakan,
Alf. Z. Cer.; Angka, Alf. Min, Bak panah, Atjeh;
Bak panas, Atjeh; Kanakane, Alf. Asil; Kawera,
Solor; Lamasa, Lamp; Langge, Goront.; Malasa,
Lamp; Mangka, Alf. Min; Naü, Nias; Naka,
Alf. Boer., N. O. Halm, W. Cer., Tern; Nakaä,
Alf. Cer; Nangga, Biman; Nangka, Alf. Min,
Balin., Daj. Z. O. Born, Kang., Madoer., Mal, Soend.;
Nangka boerboer, Bat; Nangka leuweung,
Soend.;Nangke,Sas.;Nongka,Nongko,Jav.;Pana,
Atjeh; Panah, Atjeh; Panas, Atjeh; Panasa, Boeg.;

Nangka

175

340 — 352.

Pinasa, Bat; Rapo tjidoe, Makas. Varieteiten in
Jav: Nongka bloedroe; N. boeboer, ook N.

| blonjo of N. bonjo; N. dandang, de grootste;

N. kendil, de kleinste; N. salak; N. tikoes;
N. tjeling, de zeldzaamste, met eenige of alle (?)
vruchten onder den grond. In Madoer.: Nangka bhad-
jhang; N. kabhoengan; N. salak of N. salat;
N. bhoenjo. In Kang: Nangka ghabhoengan.
In Soend: Nangka beurit; N. boeboer; N.
tjangkoewang. In Balin: Nangka berit of _N,
timboel; N. boeboeh manas; N. boeboeh
salak; N. kasoer; N. klepon of klepon; N.
lolos of _N. boeboeh; N. peded of N. kesed.
In Makas.: Rapo tjidoe koemili, met hard vrucht-
vleesch; R. tjidoe moemoesang, met week vrucht-
vleesch. In Biman.: Nangga karao; N. nenggi. —
Boom, de „Jack-tree”. Gebr: Het hout wordt voor
huisbouw gebezigd, de vruchten als ooft genuttigd;
ook de bloembodem wordt als roedjak bij de rijst
gegeten. In de Minahasa werden van de schors voor-
heen wel kleedingstukken vervaardigd. Het melksap
uit de vrucht wordt op reepjes hout gesmeerd, die
men aan in vrucht staande boomen bevestigt, en die
moeten diepen om kleine vogels te vangen. Om dit
te verkrijgen hakt men willekeurig in de vrucht,
waar men haar maar raken kan, en vandaar zegt de
Soendanees: „Tjatjag nangkaeun”, d. i.: „In de nangka
hakken”, met de bedoeling van „alles door elkaar
praten”. Aan dezen boom besteedt de inlander eenige
zorg voor het onderhoud, daar de straf anders dadelijk
door kleine en slechte vruchten volgt; die zorg bestaat
in het jaarlijks wegnemen der kleine en“lagere takken
en in de verwijdering van overvloedige vruchten. Dit
onderhoud is op Java het werk van mannen, omdat
alle zorg toch niets zou baten, zoodra een vrouw die
verricht. De hooge waarde, in vele streken door de
bevolking aan dezen boom gehecht, vindt men o.a.
uitgedrukt in de Bataksche spreekwijze: ,„Mangoen-
sande di pinasana”, d.i: „Steunen op zijn pinasa”,
voor iemand die in goeden doen of rijk is. Van iemand,
die miet uitsteekt boven anderen en niets bijzonders
aan zich heeft, heet het in het Javaansch: „Ora endah
katewel”, d.i: „Hij is niet zoo mooi als een katewel”;
dit laatste de naam der jonge vrucht van A. integrifolia.
De Maleier heeft een spreekwijze: „Saorang makan
nangka serata kena getahnja’”, d.i. „én eet er nangka
en allen worden door het sap bespat”’, om aan te
duiden dat een heele familie er onder lijdt, als een
der leden iets misdaan heeft. Van een vrouw, die zich
niet rustig kan houden, zegt de Madoerees: „Mara
olakna nangka”, d.i: „Als een nangka-wormpje”. De
boom is de oplossing van het Bataksche raadsel: „Mar-
parboewe so marboenga”, d.i: „Het draagt vrucht
zonder te bloeien’; en van het Javaansche: „Godonge
satampel-tampel oewohe sagoedel-goedel”, di: „Het blad
is zoo groot als een hand, de vrucht als een buffelkalf”,

349. A.LakoochaRoxb.* Kajoe tampang
manis, Mal; Keledang beroek, Mal; Tampang
manis, Mal. — Boom.

350. A. lanceaefolia Roxb.* Keledang,
Mal; Nangka pipit, Mal. — Boom. Gebr: Levert
goed timmerhout, waarvan o. a. in Riouw de Chineezen
hunne doodkisten vervaardigen; de vruchten worden
gegeten.

351. A. Limpato Miq.* Lampato, Minangk.;
Limpato, Minangk. — Boom. Gebr: Uit het hout
wordt gele kleurstof verkregen.

352. A. Maingayi King.* (zie 1963). Ti-
wadak banjoe, Mal. 4. O. Born; Tjampada
ajer, Midd. Sum; Tjempedak ajer, Mal; Tjoe-
badak aïje, Minangk. Variëteiten in Mal. Z. O.

Artocarpus — Asplenium.

Born: Tiwadak banjoe koening; Tiwadak
banjoe merah. — Boom. Gebr: Het hout is zeer
geschikt voor inlandsche vaartuigen; aan de takken
hechten de bijen gaarne hare nesten.

853. A. Polyphema Pers.* 6) Akan-akan,
Lamp. Pam; Anaälo, Alf. N. Laoet; Anaän, Alf.
Z. Cer; Anaäno, Alf. Har; Kakan, Kawi, Lamp.
Ab; Kaoekane, Alf. Cer.; Lemasa, Lamp; Mang-
kahi, Daj. 4. O. Born; Melasa, Lamp; Nakan-
nakan, Lamp. B. Ag; Naknak, N, Guin. Noemf.,
4 R; Nanaä, Alf. Z. Cer; Nangka tjomedak,
Madoer P.; Sibodak, Bat; Soebodak, Bat; Tam e-
dak, Midd. Sum; Tembedak, Mal. Bengk.; Te m e-
dak, Koeboe; Tewelak, Watoeb.; Tiwadak, Mal.
Bandj.; T'jam pada, Makas., Midd. Sum; T'jam peda,
Boeg; Tjampedak, Jav., Soend; Tjapedak, Mal.
Bengk.; Tjempedak, Mal; Tjempeudak, Atjeh;
Tjepedak, Jav., Mal. Bengk.; Tjimpedak, Atjeh;
Tjoebadak, Minangk; Tjomedak, Madoer. S.;
Toewada. Alf. N. O. Halm, Daj., Tern. — Varic-
teiten in Alf. N.O. Halm: Toewada da totogoi;
T. o gamoe konora; T. o goele-goele. —
Boom. Gebr: Het hout is zeer deugdzaam en wordt
niet door witte mieren aangetast; op Sumatra vooral
is het als timmerhout en ook voor meubels gezocht.
Ook dient het veel tot vervaardiging van trommen.
Waar in menige streek de vruchten een belangrijke bron
van inkomsten vormen, wordt het hout echter zelden
gebruikt. De bast bevat gom, die goede vogellijm
levert. De vruchten worden gegeten; ook de pitten
zijn geroost een geliefkoosde toespijs bij de rijst. Im
het Minangkabaoesch heeft men een spreekwijze:
„Saorang makan tjoebadak, sadonjo kanai gatahnjo”,
d.i: „Eén eet nangka, allen worden door het melk-
sap besmet’, met de beteekenis, dat als iemand zich
aan eenige misdaad schuldig maakt, zijn bloedverwanten
er allen onder lijden. In het Bataksch zegt men:
„Halak mangan sibodak aoe hona gotana”, d.i: „Eén
eet sibodak en ik heb last van de gom’, en in het
Maleisch van Bengkoelen: „Orang makan tembedak
diri olih getahnje”, d.i: „Ben ander eet de vrucht,
zelf krijgt men de gom”, beiden met de beteekenis
van „niet de vrucht van zijn arbeid genieten”, In
het Lampongsch spreekt men van: „Noewar lemasa
aanom kemoeraknt”, d.i: „Lemasa vellen, zijn pit
planten”, voor het wegwerpen van een ouden schoen

óórdat men een nieuwen heeft; en voor iets, dat
zwaar neerploft, zegt de Minangkabaoeer: „Bak boenji
tjoebadak djatoeëh’”, d.i: „Als het geluid van een
vallende tjoebadak-vrucht”. De vrucht is de oplossing
van het Maleische raadsel: „Orang toewa berbadjoe
manik”’, d.i: „Fen oud man met een baadje van kralen”.

$) In de spreektaal worden de namen voor dezen
boom herhaaldelijk aan A. integrifolia L.f.* gegeven
en omgekeerd.

354. A. reticulata Miq.* Kakoembi koe-
hoe, Alf. Min. Bent; Maoembi sela, Alf. Min.
T. P; Moömbi sela, Alf. Min. T. P. — Boom.
Gebr: Het hout is geschikt voor balken en planken.

355. A. rigida Bl.* Kadodohok, Enggano;
Kosar$, Mal. Batav; Mandalikag$, Soend.;
Mandelika, Mal. Batav.; Mendelika, Mal. Batav.;
Peusar, Soend; Tampoeniëek, Minangk.; T am-
poenik, Bat; Tawan, Lamp; Temponek, Mal.
— Boom, de „monkey-jack”. Gebr: De vruchten
worden gegeten, het hout is wel gezocht voor stijlen
van huizen. In de Batak-landen maakt men van den
bast bergplaatsen voor rijst.

$) Volgens anderen is dit

$$) Verg. ook 245 en 1661.

Dillenia indica L.*

176

353 — 372.

356. A. varians Miq.* Tjoebadak rimbo,
Minangk. — Boom. Gebr: Het hout veel bij huisbouw.

357. A. Vriesiana Miq.* Maoembirintek,
Alf. Min. T. L.; Matoeka, Alf. Min. T. P.; Mo-
ombi rintek, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr.
De vruchten worden gegeten.

358. Arytera littoralis Bl. (—= Ratonia
littoralis D.C.*). Nat. fam der Sapindaceae.
Gangai loenow, Alf. Min. Ponos.; Kelajoe
hitam, Mal; Kilalajoe hideung, Soend. —
Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw.

359. Asclepias curassavica L.* Nat. fam.
der Asclepiadaceae. Boenga emas, Mal;
Boenga lebar, Mal. Men; Boengo ameh, Mi-
nangk.;Boengong ijer mas, Atjeh; Kapas tjinde,
Soend.; Kembang mas), Vulg.Mal.; Leletoken 68),
Alf. Min. T.P.; Mas sekar, Jav.; Maskar, Jav.;
Meloekoet paja, Mal; Tjinga-tjinga batawi,
Alf. Halm, Tern. — Kruid, de zg. „bastaard-ipeca-
cuanha”. Gebr: Wordt veel in tuinen gekweekt.

$) Deze naam wordt ook gegeven aan de gouds-
bloem, Calendula officinalis L.*, hier en daar gekweekt.

$$) Dezelfde naam wordt aan Tylophora sp. ge-
geven (zie 2692).

360. Aspidium cicutarium Sw.* Nat. fam.
der Filices. Pakoe tembaga, Mal. — Varensoort.

361 A. ferox Bl. (= Dryopteris ferox
Ktze.*). Pakoe tihang boeloe, Soend.
Varensoort.

362. A. Leuzeanum Kze.* Pakoe gading,
Mal. — Varensoort.

363. A. obscurum Bl. (= Dryopteris
arida Ktze.*). Pakoe koening, Vulg. Mal;

Woli-woli, Nias. — Varensoort.
364. A. polymorphum Wall.* Pakoe
kikir, Mal. — Varensoort.

365. A. procurrens Mett. (= Dryopteris
procurrens Ktze.*). Pakoe tjokeh $), Soend. —
Varensoort.

$) Ook Arthropteris obliterata Sm.*

366. A. singaporianum Wall.* Pakoe
bijawak, Mal; Pakoe merak (zie 2878), Mal. —
Varensoort.

367. Aspidocarya uvifera Hook.f.etTh.*
Nat. fam. der Menispermaceae. Oewoes, Alf.
Min. T. P. — Klimplant. Gebr: De binnenbast der
stengels wordt op oude etterende wonden gelegd; het
sap bij oogziekte ingedruppeld.

365. Asplenium malabaricum Mett. (—=
Diplazium esculentum Sw.*). Nat. fam. der
Filiees. Laminding, Sangi; Oeta haoe, Alf.
Z. Cer; Oeta paso, Alf. Amb; Oeta waoe, Alf.
Amb., Har, Cer; Oeta wasol, Alf. Sap; Pakis
wilis, Balin. Kr; Pakoe djoekoet, Balin; Sajor
pakoe, Mal. Mol. — Varensoort. Gebr: Het jonge
loof wordt als groente gegeten.

369. A. minus Bl.* Pakoe lalaj leutik,
Soend. — Varensoort.

370. A. nidus L.* Pakoe pandan, Mal. —
Varensoort.

371. A. simile Bl. C= A. maerophyllum
Sw.*). Pakoe lalaj, Soend. — Varensoort.

372. A. sorzogonense Presl. (= Dipla-
zium sorzogonense Pr.*). Pakis kidang,
Jav; Pakoe kidjang, Mal; Pakoe mendjan-
gan, Vulg. Mal; Pakoe oentjal (zie 2776), Soend.;
Pakoe roesa, Mal. — Varensoort.

Astronia — Baccaurea.

373. Astronia macrophylla Bl.* Nat. fam.
der Melastomaceae. Aliwowos, Alf. Min. T. B,
T.L. Tonsaw., TP; Aloewowosg), Alf. Min. T.B.,

177

T.L, Tonsaw., TP; Kajoe im pokal, Alf. Min. IP; |

Ki harendong, Soend.; Sengganen$$), Jav. —
Boom. Gebr: Het hout heet als meubelhout geschikt.
$) Ook Astronia Stapfii Koord.* en Homalium foeti-
dum Benth.* (zie 1810).
€$) Zie voor dezen naam in O, Java bij 2224a.
374. A. spectabilis Bl.* Ampet (zie 897),
O.Jav.; Gembiroeng, Jav.; Ki harendong, Soend.;
Pari raden, Jav.; Semboeng bima, Jav. — Boom.
375. Asystasia intrusa Bl.* Nat. fam. der
Acanthaceae. Rebha ketek halang lakek,
Madoer.; Wila, Alf. Min. TP. — Kruid. Gebr:
Hen papje der fijngekneusde bladen wordt bij hoofd-
pijn op het voorhoofd gelegd.

376. Atalantia Roxburghiana Hook.f.*
Nat. fam. der Rutaceae. Dima laïsoe, Nias;
Limaoe paga, Minangk; Limaoe pagar, Mals;
Moenter pager, Atjeh. — Boom. Gebr: De schil
der vruchten wordt geconfijt gegeten, het sap als
azijn in de inlandsche keuken aangewend.

3717. Atalaya salicifolia Bl.* Nat. fam. der
Sapindaceae. Atalai, Tim. — Boom.

378. Atylosia scarabaeoides Benth.* Nat.
fam. der Leguminosae. Kadalan. Jav.; Katjan-
gan ireng, O. Jav. — Klimplant. Gebr: De bladen
zijn scherp in den mond.

319. Averrhoa Bilimbi L.* Nat. fam. der
Geraniaceae. Asom, Bat; Bainang, Makas,;
Balibi, Alf. N. O. Halm., Tern; Balim bi, Goront.;
Balimbiëng, Minangk.; Balimbing, Alf. Min.
T. L., Jav, Mal. Mol; Balingbing, Bat, Soend.;
Belimbing, Mal; Belimbing asem, Mal; Beli m-
bing boeloh, Mal; Bhalingbhing, Madoer;
Bhalingbhing boeloe, Madoer.; Blimbing, Jav.;
Blimbing botol, Mal. Men; Blimbingwoeloeh,
Jav; Blingbing, Balin; Doempijas, Alf. Min.
T. S; Doempijas toewama, Alf. Min. T. S;
Ifel, Alf. Boer; [fel milo, Alf. Boer; Kioe kase,
Tim; Koelirang, Saleyer; Libi, Sawoe; Limeng,
Atjeh; Lim bi, Biman.; Loempijas, Alf. Min. Bent,
T. B, T. P; Loempijas in taloen, Alf. Min.
T. P.; Malimbi, Nias; Niniloe daelok, Rotin;
Poelirang, Saleyer; Roem peasa, Alf. Min. Bant;
Salimeng, Atjeh; Sanggoelera, Alf. Tom; Seli-
meng, Atjeh; Takoele, Alf. Tom; Thlimeng, Atjeh;
Tjalene, Boeg; Pjalingtjing, Soend.; Tjaling-
tjing woelet, Soend; Woelidan, Alf. Min. TP.
Varieteiten in Jav: Blimbing alas; B. djingga;
B. kapoek; B. koenir; B. waloelang. — Kleine

373 — 387.

boom, de „blimbing”. Gebr: De zure vruchten worden
bij de spijsbereiding en voor het maken van z.g. „zoet-
zuur” gebruikt, en het sap dient tot het poetsen van
wapens. In het Makasaarsch heet cen schaal met gleuven
als een Averrhoa-vrucht: tjepere nibai-bainang.

380. A. Carambola L.*$) Asom djorbing,
Bat, Bainang soelapa, Makas; Balijareng
kelo, Boeg; Balimbiëng manih, Minangk.; Ba-

| limbing tombal, Alf. Min. T. L; Balingbing

amis, Soend.; Balireng, Boeg; Belimbing besi,
Mal; Belimbing manis, Mal; Bhalingbing
manes, Madoer; Blimbing lenger, O. Jav.;
Blimbing lingir, O. Jav; Blimbing keris,
Jav; Blimbing manis, Jav., Mal. Men; Bling-
bing besi, Balin; Doempijas tariïs, Alf. Min.
TS; Ifelemroro, Alf. Boer; Koelirang taning,
Saleyer; Libi melai, Sawoe; Loempijas mamis,
Alf. Min. Bent; Loempijas tom bal, Alf, Min. T.B.,
T.P; Poelirang taning, Saleyer; Tjalingtjing
amis, Soend. — Kleine boom, „de carambola”. Gebr.
De vruchten worden gegeten; de Demak’sche variëteit
is groot en sappig,

$) Het is mogelijk, dat namen der vorige soort
voor deze gelden.

381. Avicennia officinalis L.* Nat. fam.
der Verbenaceae. Api-apis), Boeg., Jav., Mal,
Sas; Kajoe kendeka, Mal. Batav.; Kajoe ting,
Mal. Men; Ki balanak, Soend.; Manggi-manggi
poetih, Mal. Mol; Pe-ape, Madoer.; Pepe-pepe,
Makas.; Tioes lewo, Alf. Min. T. P. — Boom der
vloedbosschen, („white mangrove”). Gebr: Het hout voor
dakribben en regelwerk van huizen, ook als brandhout.

$) Dezelfde naam wordt ook gegeven aan Sonneratia
acida L.f.* (zie 3188), en Rmmrry geeft dien ook op
voor Lumnitzera coccinea Wet A.* (zie 2109).

352. Azadirachta indica Juss. — Melia
Azadirachta L.*). Nat. fam. der Meliaceae.
Imba, Jav.; Intaran, Balin; Membha, Madoer.;
Mimba, Jav. — Boom. Gebr: Het duurzaam hout
(„margosa-hout’””) wordt soms voor huisbouw gebezigd.
Op Madoera zouden de zeer bittere bladen in den drogen
tijd als rundervoeder dienen (?). De uitvloeiende gom
is als lijm in gebruik. Op Bali kookt men den bast
met lontar-bladen om hieruit de mot te weren en
men wascht er de honden met de bladen om de
de luizen te verwijderen. Aldaar en ook op Java
vergelijkt men fraaie wenkbrauwen wel met deze
bladen. In het Madoereesch heeft men een spreekwijze :
„Dada ghoela balakang membha”, d.i: „Van voren
als suiker, van achteren als membha”, gebezigd van
een, die zich lief voordoet in iemands tegenwoordigheid,
maar achter zijn rug kwaad spreekt.

B.

383. Baccaurea acuminata Muell.* Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Bebakaoe, Lamp;

Rambai tijoeng, Sum. W.K. — Variëteiten: Beba- |

kaoe merah; B. poetih. — Boom. Gebr.: Het hout
wordt bij den huisbouw gebezigd; dat van de roode
variëteit is meer geschikt tot vervaardiging van meubels.
384, B. bracteata Muell. Arg.* Tampoei
kera, Mal; Tampoi kera, Mal. — Boom.
385. B. brevipes Hook.f.* Daoen mata
ajam, Mal; Mata ajam$), Mal; Rambai boe-

kit, Mal. — Boom. Gebr: De vruchten worden
gegeten. Ben afkooksel der bladen wordt gedronken
om de menstruatie te bevorderen.

$) Onder den naam van mata ajam of kajoe mata
ajam is ook bekend Myrsine sumatrana Miq.*

336. B. duleis Muell. Arg.* Tampoei
boeroeng, Mal; Tampoi boeroeng, Mal. —
Boom. Gebr: De vruchten worden gegeten.

387. B. javanica Muell. Arg.* Meutjip,

Soend. — Boom.

12

Baccaurea — Bambusa.

385. B. Kunstleri Hook.f. Rambui hoc-
tan$), Mal. — Boom.

$) Ook Baccaurea parviflora Muell. Arg.*

359. B. lanceolata Muell. Arg.* Lempa-
oeng, Mal; Limpaoeng, Minangk.; Lom pajang,
Bat. Mand. — Boom. Gebr: De vruchten eetbaar; het
hout voor pakkisten dienstig. Op Sumatra's Westkust
legt men fijngewreven vruchten vóór de opening,
waardoor het water in de sawah vloeit, als de halmen
van het rijst-gewas verwelken of rood worden.

390. B. macrophylla Muell. Arg.* Tam-
poei boenga, Mal; Tampoi boenga, Mal. —
Boom. Gebr: De vruchten zijn eetbaar.

391. B. malayana King.* Tampoei, Mal;
Tampoei batang, Mal; Tampoi, Mal; Tampoi
batang, Mal. — Boom. Gebr. De vruchten worden
gegeten.

392. B. Minahassae Koord.* Arope, Boeg;
Aropi, Boeg; Daoesip, Alf. Min. T.S; Laoesip,
Alf. Min. T.B., T.L. T.P.; Loecloembaken, Alf.
Min. T. P; Loesing, Alf. Min. Tonsaw.; Ngoesi,
Alf. Min. Bant; Ropisi, Makas; Toetoem balen
koelo, Alf. Min T. P. — Boom. Gebr: De bast
wordt geweekt voor gele verfstof gebezigd; de vruchten
worden gegeten.

393. B. Motleyana Muell. Arg.* Hoe,
Nias; Rambai, Mal; Rambe, Balin; Rambe-
rambe, Bat; Ramboi, Atjeh. — Boom. Gebr: De
rinsche vruchten worden gegeten.

394. B. pubera Muell. Arg.* Tampoei
beroenai, Mal; Tampoi beroenai, Mal. — Boom.

395. B. racemosa Muell. Arg.* Bowo,
Nias; Hapoendoeng, Bat; Kamodhoeng, Ma-
doer. P, S; Kamodoeng, Madoer. B; Kapoen-
doeëng, Minangk.; Kapoendoeng, Balin, Jav.,
Soend.; Kepoendoeng, Mal; Menteng, Mal.
Batav., Soend.; Modoeng, Madoer. B; Poendoeng,
Jav; Tangkilan, Balin. Kr. — Kleine boom. Gebr.:
De zoetachtig-zure ronde vruchten worden gegeten;
hout nogal deugdelijk. Van iemand, die het beste voor
zich zelf neemt en het mindere aan een ander over-
laat, zegt de Minangkabaoeër: „Katoepek bainti di
awak, kapoendoeëng bahaboeih di oerang”, d.i: „Ke-
toepat met suiker voor zich, in water gekookte
Baccaurea-vrucht voor een ander”.

396. B. Wallichii Hook.f.* Pokok toekoe
takal, Mal; Toekoe takal, Mal. — Boom. Gebr.:
De bladen als middel tegen den invloed van booze
geesten.

397. Baeckea frutescens L.* Nat. fam. der
Myrtaceae. Aron, Atjeh; Game-game, Bat;
Gamei-gamei $, Sum. W.K. — Boomheester.
Gebr: Vroeger werd in de Bataklanden de stam tot
kool verbrand, welke dan met het door de bevolking
zelve vervaardigde salpeter tot het maken van kruit
diende; thans heeft de boom daar geen nut meer.
Algemeen is het gedroogde aromatische loof in de
inlandsche geneeskunde als tjoetjoer atap bekend. In
het Javaansch heet die drogerij djong raäb of oedjoeng

raäb; in het Balineesch andjoeng atep of andjoeng |

raäb; in het Madoereesch djhoeng rahap.
$) Ook Antidesma cuspidatum Muell. Arg.* (zie 258).

398. Baissea acuminata Benth.* Nat. fam.
der Apocynaceae.
Madak si, Madoer.; Megat sih, Jav.; Pegat sih,
Jav; Pegat seh, Jav. — Klimmende heester. Gebr.:
De schors is een bekend inlandsch geneesmiddel.

178

Kajoe rapat, Vulg. Mal; |

388 — 404.

399. Balanocarpus maximus King.* Nat.
fam. der Dipterocarpaceae. Tjangal, Mal. Z.
O. Born, Midd. Sum; Tjengal, Mal. — Varieteiten
in Mal: Tjengal boenga; T. tandoek. — Boom.
Gebr: Het hout is dienstig voor planken en bij scheeps-
bouw, daar het niet.door paalworm wordt aangetast.
De groote omvang van den stam maakt dezen tot uit-
holling voor kleine inlandsche vaartuigen geschikt. De
boom levert een der harsen op, als damar mata koet-
jing in den handel gebracht.

400. B.penangianus King.” Batang damar
hitam, Sum. W.K; Damar hitam®, Mal. —
Boom. Gebr: Heeft zijn naam ontleend aan de onder
dien naam in den handel voorkomende damar-soort,
die echter van mindere kwaliteit is, en tot verlichting
van inlandsehe woningen dient.

$) Volgens Riprey; in de Molukken zijn als zwarte
damar voortbrengende boomen bekend: Canarium
longiflorum Zipp.* en C. rostratum Zipp.”

401. Balanophora abbreviata Bl.” Nate
fam. der Balanophoraceae. Proet $, Soend. —
Woekerplant, groeit op Vaccinium-wortels. Gebr: Dit
geslacht levert eene soort plantenwas.

$) Dezelfde naam geldt voor de eveneens op Java
voorkomende B. globosa Jungh.*

402. B. elongata Bl.*
Soend. — Woekerplant.

Proet beunjing,

403. Balanostreblus ilicifolia Kurz.” Nat.
fam. der Urticaceae. Kosa-kosa, Alf. Min.
Ponos. — Boom.

404. Bambusa sp.div. Nat. fam. der Gra-
mineae. Algem. Benam. Aholal, Alf. N. Laoet;
Aoe, Endeh, - Soemba, Solor; Aoeg, Bol. Mong
Aoer, Mal, Sika; Aoewe, Minangk. (dunne soorten);
Aor, Bat. (dunne s); Awi, Soend.; Awo, Boeg;
Awoer, Sas; Baloel, Makian; Bamboe, Mal.
Tim, Mimangk. (dikke s.), Vulg. Mal; Bangboe,
Jav. Teg.; Boelo, Daj. 4. O. Born., Makas., Sangi;
Boeloe, Bat, Boeloeëh, Minangk.: Boeloeh,
Balin, Bat. Dair., Lamp. B. Ag., Mal. Mol; Boeloh,
Mal; Bolo, Alf. Boer; Boloh, Loeboe; Deling,
Jav. Kr; Djadjang, O. Jav; Béêre, Sermata;:
Epring, Jav. Ng.; Ewan, Kei; Hao, Nias; Haoer,
Mal; Hawi, Lamp. Pab, Pam; Hoembang, Daj-
Z. O. Born; Kabalam, N. Guin. 4 R; Kabalem,
N. Guin. 4 R.; Kabalim, N.Guin. 4R.; Kabel,
Aroe; Kaka, Tim; Kelaiwoe, Sawoe; Keles,
Madoer.; Keoe, Biman.; Koin, Alf. Min. Bent.:
O, Rotin., Tim; Oeka, Alf. Boer; Oete, Alf. Asil,
Hila, Z. Cer.; Oeteo, Alf. Har; Oetoöl, Alf. Sap;
Ole, Alf. W. Cer.; Oloh, Gajo; Oö, Biman., Wetar ;
Oöeroe, Kisar; Parawata, Boeton; Paring, Daj.
M.; Pereng, Kang., Madoer.; Peri, Endeh; Pering,
Lamp. Ab; Pring, Jav. Ng; Rosan, Jav. Kr. D.;
Tabadiko, Tern; Taholal, Alf. Sap; Taki, Alf.

Min. T. S…; Tambelan, Alf. Min; Tehing, Balin,

Semb.; Teli, Alf. Z. Cer; Te mar, Tenimbar; Pereng,

| Sas; Teri, Alf.Z.Cer; Tiing, Balin; Timbarang,

Alf. Min. Bant, Toe, Manggarai; Totoöoden, Alf.
Min. T. S; Totoören, Alf. Min; Triëng, Atjeh;
Tring, Atjeh; Woeloe, Gorom; Wojo, Alf. Tom. —
Bamboesoorten. Gebr.: Bamboe is van veelzijdig nut in
de inlandsche samenleving, zoowel voor het bouwen van

|_woonhuizen, kookplaatsen, rijstschuren of stallen, als tot

vervaardiging van allerlei huisraad, mond- en vaatwerk.
De jonge loten zijn een gewilde groente. „Bamboe”,
zegt de inlander, „is er altijd”, en als ergens een stoel

| afsterft, dat gewoonlijk op een leeftijd van 15 tot 20

jaar plaats vindt, is er naar zijne meening elders

Bambusa.

weer een andere gegroeid. Van daar het Javaansche
spreekwoord: „Lebar pring bosok beling”, d.i: „Als
de bamboe op is, verrotten de glasscherven”, of zoo-
veel als ons: „Zoo de hemel valt, zijn wij allemaal dood”.
Temand, die bamboe plant, heet in het Bataksch:
sisoewan boeloe of woordelijk bamboeplanter, maar
daar bamboe het bolwerk is (of was) van een dorp,
zoo wordt hiermede figuurlijk een zoon, die iemand
geboren wordt, als verdediger voorgesteld. In vele
streken wordt ontraden op Vrijdag bamboe te kappen,
daar men beweert dat op dezen dag gekapte bamboe
eerder door den worm wordt aangetast; ook Dinsdag
heet daarvoor een verboden dag, doch het nadeel
kan somwijlen worden voorkomen door het kapmes
vooraf plechtig te baden. Men heeft in het Bataksch
een spreekwijze: „Songon na mamboha boeloe, ni
abin sabariba ni degehon sabariba”, d.i: „Als bij het
splijten van bamboe, de eene helft wordt naar boven
getrokken, de andere op den grond gedrukt”, doelende
op een vader, die het eene kind boven het andere
voortrekt, of een rechter, die de eene partij boven
de andere bevoordeelt. En een andere: „Ngada tar-
soewan boeloe na so marmata” d.i: „Men kan geen
bamboe planten, als er geen oog is”, met de be-
teekenis van uit niets kan niet iets voortkomen, of
men noemt geen koe bont tenzij er een vlekje aan is.
Van een groote hoeveelheid of menigte zegt men in
het Soendaasch: „Ngembang awi”’, d.i: „Als de bloem
van bamboe”, daar deze alom in grooten getale aan-
wezig is. Iets onmogelijks drukt de Maleier uit door:
„Aoer di tarik songsong”, d.i: „Een bamboe voort-
trekken tegen de richting der takken in”, en een
hoogen ouderdom door: „Meranting aoer”, d. i.: „Het
voorkomen hebben van bladerlooze bamboe”. Van
iemand in den grond bederven, heet het in het Mi-
nangkabaoesch: „Bak toenggang-toenggang boeloech
saroewe”’, d. i: „Evenals men een bamboe-geleding
onderstboven keert”, en van iemand die zich bloot
geeft of met zijn gebreken te koop loopt: „Bak
aoewe di ateh boekik”, d.i: „Als een bamboe-stoel
boven op een heuvel”, terwijl iets ondoenlijks in die
taal wordt uitgedrukt door: ‚„Manampakan kasiëk ka
boeloeëh”, d.i: „Zand tegen bamboe willen plakken”.
Voor het ergens bescherming gaan zoeken zegt de
Boeginees: „Lao matjeke awo”, d.i: „In de schaduw
gaan zitten onder het loof van bamboe”, en in het
Maleisch van Bengkoelen bestaat de spreekwijze:
„Rebong dih djaoh di roemponnje”, d.i: „De jonge
bamboeloot is niet ver van den stoel”, of „de appel
valt niet ver van den boom”. Nog zegt men in het
Javaansch: „Djeksa pring sadapoer”, d.i: „Een
djaksa met bamboe van één stoel”, voor een inlandschen
rechter, die slechts vrienden en verwanten tot onder-
hoorigen heeft. Rantai boeloh heet in het Maleisch
een ketting, waarvan de schakels op bamboegeledingen
gelijken. Scherpe gezegden of kwetsende uitdrukkingen
worden herhaaldelijk met bamboesplinters vergeleken.
Herhaaldelijk is bamboe de oplossing van raadsels.
Zoo in het Soendaasch van: „Anakna di samping,
indoengna di tarandjang”, (in het Javaansch: „Anake
tapihan embokne woeda’”), d.i: „Het kind heeft een
kleedje aan, de moeder is naakt”; waarbij met het
kind de jonge spruit (iwoeng) bedoeld wordt. In het
Bataksch van: „Lam matoewa lam mangkail”, d.i. :
„Hoe ouder het wordt, des te meer hangt het over
(hengelt)’, en van: „Andorang posa pangidowan ing-
kajoe, ija doeng matoewa pangidowan aek” d.i: „Als
het nog jong is, vraagt men er groente (roboeng)
aan, als het oud is water (nl. waterkokers)”, terwijl
roboeng de oplossing is van: „Targan menek mara-
bit, doeng godang salang-salang”, d.i: „Nog klein
is het gekleed, groot is het naakt”. In het Mi-

nangkabaoesch van: „Babiliik lai bapintoe indak”, | Alf. Min. T.S; Totoören, Alf. Min. T. B;

179

405 — 408,

d.i: „Kamers heeft het maar deuren niet”. In het
T. S. dialect van het Alfoersch der Minahasa van:
„Si poetri sì taintoe oeng kakendis roemengan oeman
ange rinte kampe jo winoejangano wo damboengan,
taän mange tare matoeaì sija tinangkolan”, d.i:
„Een overschoone prinses draagt van kindsbeen af
reeds een saroeng en kabaai, maar oud geworden gaat
zij geheel ontkleed”.

405. B. Apus Schult.* Apoes, Jav; Awi
apoes, Soend; Awi tali, Soend.; Bamboe tali,
Vulg. Mal; Deling tangsoel, Jav. Kr; Djadjang
pring, O. Jav; Pereng tale, Madoer; Pring
apoes, Jav; Pring tali, Jav. Ng., O. Jav; Tiing
tali, Balin; Tiing tlantan, Balin. — Gebr: Als
bindsel bij den huisbouw, tot het vlechten van mandwerk,
in het algemeen bij alles, waar het op stevigheid aankomt.
Het is de eenige soort, van wier bast sterk touw kan
worden vervaardigd; dat te danken is zoowel aan de
taaiheid der vezels als aan de mindere incrustatie, die
bij het buigen van andere bamboe-soorten lichtelijk
breken veroorzaakt. De bladknoppen zijn een genees-
middel tegen ingewandswormen van paarden. De kiezel-
afscheidingen in de geledingen (tabashir, singkara) dienen
o.a. als middel tegen diphtheritis. Voor ons „Oude koeien
uit den sloot halen”, zegt de Javaan: „Andoedoek apoes
kapendem”, d.i: „Geplante bamboe uitgraven”; en de
Madoerees van „Iemand, die zoowel grof als fijn werk
kan verrichten”: „Mara pereng tale”, d.i: „Als deze
bamboe”, dus voor alles geschikt.

406. B. lineata Munro.* var. Rumphiana
Kurz. Winaloejan in dolop, Alf. Min. T. P.

407. B. longinodis Migq.* Awi boeloeh,
Soend.; Awi boeloeh moenti, Soend; Barnaf,
N. Guin. Noemf.; Boeloe, Alf. Min. Ponos., Bol.
Mong; Boeloe im bahoe, Alf. Min. Tonsaw.;
Boeloeëh kasok (zie 2469), Minangk.; Boeloeh
kedampal, Balin; Boeloeh pidampel, Balin;
Boeloeh toeï, Mal. Mol; Boero, Alf. Min. Bant;
Djadjang woeloeh, O. Jav; Ineus, Gajo; Ke-
dam pal, Balin. Semb.; Laga, Bat; Lam par, O. Jav.;
Pereng boeloe, Madoer; Pidampel, Balin;
Pring lampar, O. Jav; Pring oeloeh, Javs;
Pring woeloeh, Jav.; Pring woeloeh gading,
Jav.; Tabadiko toeï, Tern; Tabalo, Alf. Tom;
Tambong, O.Jav.; Tapir, Alf. 4. Cer; Tena toet,
Alf. Har; Tenan, Alf. Boer; Tiing kedampal,
Balin; Tiing pidampel, Balin; Tinan, Alf. Z.
Cer.; Tinano, Alf. N. Laoet, Sap; Tinat, Alf. Z.
Cer; Triëng toeloer, Atjeh; Walo, Alf. Tom;
Wawohoe, Goront; Woedoe, Alf. Min. T. S.;
Woeloe, Alf. Min. Bent, T. B. T. Ls; Woeloe
raä, Gorom; Woeloed, Alf. Min. T.P.; Woeloeh,
Jav; Wojo woeloe, Alf. Tom. — Gebr: Dient tot
vervaardiging van manden, wannen, fuiken, fluiten,
blaasroeren, lanspunten en tot het vlechten van om-
wandingen. De fijn afgespleten buitenbast is zeer scherp
en wordt gebruikt voor het snijden van zachte zelf-
standigheden; ook bij de besnijdenis. Overigens heet
het, dat wonden met deze soort wegens den aard der
bamboe altijd doodelijk zouden zijn.

405. B. nana Roxb.* Aboki, Alf. Tom;
Aoewe tjino, Minangk.; Aog, Alf. Min. Tonsaw.;
Awi tjina, Soend.; Boeloe tjina, Bat; Boeloeëh
tjino, Minangk; Boeloeh pagar, Mal. Men;
Boeloh perindoeg), Mal; Boeloh tjina, Mal;
Kointilen, Alf. Min. Bent; Pereng tjena, Ma-
doer; Pring djabal, Jav.; Pabadiko tjina, Tern;
Tambelan emoet, Alf. Min. T.L; Teling, Alf.
Min. T. B; Tering, Alf. Min. Bant; Totoöden,
Win a-

Bambusa — Barringtonia.

loejan, Alf. Min. T. P. — Gebr: Dient veel voor
omheiningen en ook als omwanding van woningen.

$) Volgens Riprer geldt die naam echter uitsluitend
voor Bambusa magica Wray. Deze soort, welke in
Minangkabaoesche verhalen als talang parindoe voor-
komt, moet naar het volksgeloof een kleine bamboesoort
zijn, die op den top van bergen groeit, niet hooger
wordt dan een span, en herkenbaar is aan de doode
vogels, die er onder liggen: alleen een orang bertoewah
vindt die, en hij, die er een bezit, kan alles krijgen
wat hij verlangt. Met boeloh perindoe duiden de
Maleiers echter ook aan een bamboezen koker, waarin
tusschen twee geledingen overlangsche insnijdingen
zijn aangebracht, en die in den wind gehangen een
klagend geluid voortbrengt als van een Aeolus-harp.
Dat B. nana zich hiertoe bijzonder leent en daarom
dien naam ontving, is niet onmogelijk.

409. B. Teba Miq.* Aoc kramat, Solor;
Awo madoeri, Boeg; Awo tara, Boeg; Bamboe
oetan, Mal. Tim; Banggeha, Alf. Z. Cer; Boe-
loeh badoeri, Mal. Amb; Haoer badoeri, Mal.
Bandj.; Pakajoe soesoenejan, Alf. Min. T. P;
Tiing gesing, Balin; Tomo oesi, Alf. Z. Cer.;
Tomo pakaha, Alf. Har; Tomo roeri, Alf.
Z.Cer; Totoöden oe watoe, Alf. Min. T.S.; To-
toören oe watoe, Alf. Min. T. B. — Gebr: Vooral
gebezigd om water in te bewaren.

410. B.tuldoides Munro.*Boeloh balai,Mal.

4ll. B. vulgaris Schrad.” var. aurea.
Aoegtaraki, Bol. Mong; Aoeloto, Alf. N.O, Halm;
Aoer gading, Mal; Aoewe gadiëng, Minangk.;
Aoewe koeniëng, Minangk; A wi gading, Soend.;
Awi haoer geulis, Soend; Awo lagading, Boeg;
Bamboe koeniëng, Minangk.; Boelo gading,
Makas.; Boeloch djaw a, Mal. Mol; Boeloh ga-
ding, Mal; Gata oeroe, Alf. N. W. Halm; Hao
adoelo, Nias; Haoer bahenda, Mal. Bandj.;
Haoer gading, Mal; Pamolo, Alf. Sap; Pereng
ghadhing, Madoer.; Pring djawa, O.Jav; Pring
roempil-arampal, Jav.; en Alf. Min. T.L;
Tahaki, Alf. Min. Bant, T. B; Taki, Alf. Min.
T.S.; Teli hahoe, Alf. z. Cer; Teri hahoe, Alf.
Z. Cer; Terin, Alf. Har, Z. Cer; Tiing djang-
krik, Balin; Tiing djlepoeng, Balin; Triëng
gading, Atjeh; Winaloejan taranate, Alf. Min.
T. P. — Gebr. Het riet dient voor zitbanken, om-
wandingen, lijkbaren en watervaten, ook tot het op-
vangen van palmwijn; de jonge spruiten zijn als
groente gezocht en er wordt bovendien zuur van ge-
maakt. In Zuid-Celebes worden de jonge uitspruitsels
fijn gehakt als amulet gedragen; elders griffelt men
tooverspreuken op deze bamboe en draagt die dan
om den hals als afweringsmiddel voor ziekten.

412. B. vulgaris Schrad.* var. striata.
Ampel, Balin. Jav., Sas; Awi toetoel, Soend.;
Bamboe koering-koering, Midd. Sum; Boeloeh
kei, Banda; Djadjang ampel, O. Jav.; Hampjal,
Balin. Kr; Kalahing, Sangi; Koering, Midd. Sum;
Pereng ampel, Madoer.; Pereng tjamel, Kang;
Pereng toltol, Madoer; Poeling, Balin; Pring
ampel, Jav; Pring rampal, Jav; Pring toe-
toel, Jav.; Tabadiko nani, Tern; Tereng den-
deng, Sas; Tereng rendeng, Sas; Tereng toe-
toen, Sas; Tiing ampel, Balin; Tiing hampjal,

Balin. Kr; Tiing poeling, Balin; Tiing toel-
toel, Balin; Totoöden, Alf. Min. T. S; Toto-
oren, Alf. Min. T. B, Winaloejan im bene,

Alf. Min. T. P, — Gebr: De jonge spruiten worden
gegeten ; het riet dient voor voetangels en draagstokken.
Ofschoon de geledingen slechts een kleine holte hebben,
wordt hierin op Bali toch wel palmwijn bewaard en

180

409 — 423

heeft men daarop doelende de spreekwijze: „Kele ampel
kaden bek ja poejoeng”, (of „Kele ampel malah kendel
kadoanga”’), d.i: „Van een ampel-koker denkt men dat
hij vol is en hij is leeg”, dus zooveel als „schijn bedriegt”.

413. B. Wrayi Stapf.* Awi boenar, Soend.;
Awi tamijang, Soend.; Bamboe ende, Mal. Tim;
Boelo lan, Daj. Z. O. Born; Boeloe tamijang,
Bat; Boeloeëh tamijang, Minangk; Boeloh
bersoempitan, Mal; Boeloh temijang, Mal;
Hamija, Biman.; Oö hamija, Biman; Tamijang,
Daj. 4. O, Born, Soend.; Temijang, Mal; Temije,
Sawoe; Triëng iges, Atjeh; Triëeng senoempit,
Atjeh. — Gebr: Er worden blaasroeren en fluiten van
vervaardigd, benevens het handvat van het rijstmesje ;
ook maakt men er drooglatten van. De Dajak’s in
Zuid-Oost Borneo planten deze bamboe gaarne in de
nabijheid hunner woningen, om die naar hunne meening
voor het inslaan van den bliksem te beschermen.
Daar deze soort gespleten zijnde zeer scherp aan de
kanten is, zoo heeft de Malcier een spreekwijze:
„Mereboet temijang belah”, d.i: „Om een gespleten
temijang vechten”, met de beteekenis van „om iets
gevaarlijks vechten of strijden’. In het Soendaasch
heeft de uitdrukking: „Tamijang meulit ka bitis”,
d. 1: „De tamijang slingert zich om de kuit”, de
beteekenis van „zich zelf een ongeluk op den hals halen”.

4l4. Barclaya Motleyi Hook.f.* Nat.
fam. der Nymphaeaceae. Daoen kelapa,
Mal. — Eene soort lotos-plant.

415. Barleria ciliata Roxb. (—= B. cris-
tata L.*). Nat. fam. der Acanthaceae. Dja-
rong woengoe, Soend. — Heester (zie 416 en 41%).

416. B. cristata L.* Armenal, Jav.; Daoen
madhoe, Madoer.; Djarong$), Jav., Soend.; Dja-
rong walanda, Soend.; Djarongan, Jav., Soend. —
Heester. Gebr: Dient voor levende omheiningen. De
Madoerees noemt de plant naar den zoeten smaak bij
het uitzuigen der bloem.

$) Ook Peristrophe tinctoria Nees.* (zie 2648).

417. B. dichotoma Roxb. (— B. cristata
L.*). Djarong bodas, Soend. — Halfheester.

418. B. Prionitis L.* Boenga landak, Mal;
Dalok, Minangk.; Daoen landak, Mal; Djarong
kembang landep, Soend.; Godong landep, Jav.;
Landep, Jav; Landep- landep, Balin; Landhep,

Madoer.; Lonjo- lonjo, Boeg; Sondhep, Madoer. —
Kleine heester. Gebr: De bladen worden tegen winden
gebruikt.

419. Barringtonia alba Blume.* Nat. fam.
der Myrtaceae. Alakang$, Boeg; Poetja,
Makas. — Boom (deze en volg. s.). Gebr: Sommige

deelen in de inl. geneeskunst.
$) Variëteiten: Alakang radi en A. tjawa.

420. B. fusiformis King.* Poetat®) padi
(zie 423), Mal.

$9 De naam poetat geldt op Java ook voor andere
B. soorten, bepaaldelijk voor Barringtonia spicata BL*
(zie 426) en Planchonia spicata Bl. (zie 2770).

421. B. macrocarpa Hassk.* Songgom $,
Soend.; Songgom laoet, Soend.

$) Evenals poetat in het Mal, is songgom in het
Soend. een benaming voor vele Barringtonia-soorten.

422. B. macrostachya Kurz.” Poetat
boekit, Mal; Poetat hoetan, Mal.

423. B. racemosa Roxb.* Kajoe in tabe,
Alf. Min. T.P.…; Kajoe petje, Mal. Men; Koeng-
koengan (zie 1467), Alf. Min. Ponos.; Mahakoeng-
koengan, Alf. Min. Bent; Malegai, Alf. Min.

Barringtonia — Begonia.

L.P; Penggoeng (zie 2771), Jav., Soend.; Poetat
padi (zie 420), Mal. — Gebr: Het hout wordt als
brandhout gebruikt; de vrucht is een uitwendig middel
tegen huidziekten.

424. B. Scortechenii King.” Poetat gad-
jah, Mal.

425. B. speciosa Forst. Adjoe boetoeng,
Boeg; Bitoeng, Mal. Men; Boetoen, Jav., Mal,
Soend.; Boetoeng, Boeg; Daga, Aroe; Djina,
Aroe; Hoeöeno, Alf. Z. Cer.;‚ Hoetoen, Alf. Amb,
Oel.; Hoetoeno, Alf. N. Laoet., Sap; Kaoe toefa,
Alf. Boer; Keben, Jav.; Keben-keben, Balin;
Midjioe, Alf. N.O. Halm; Modjoei, Tern; Song-

om lalaki, Soend; Tahoe, Wetar; Talise, Makas.;
Toembak, Alf. Min; Witoeng, Alf. Min. — Gebr:
Levert brandhout. De bladen worden rauw bij de
rijst gegeten, de zaden en het wortelhout wel als
vischvergift gebezigd. Naar de overeenkomst met de
vruchten van dezen boom heeten de houten sieraden
aan balken van huizen en aan prauwen in het Boe-
gineesch boetoeng-boetoeng en in het Maleisch boe-
wah boetoen.

426. B. spicata Bl.* Koetat, Balin; Poetat,
Balin., Bat, Jav., Mal, Soend.; Poetat lalaki,
Soend.; Salinsa, Alf. Min. T.S. — Gebr: Het hout heet
geschikt voor huis- en bruggenbouw. De jonge bladen,
die samentrekkend van smaak zijn, worden als toespijs
gegeten. Op Bali worden schrapsels van den bast in
palm wijn gedaan, om het zuur worden te voorkomen.

427. B. sumatrana Miq.* Poetat darat $),
Mal.

$ Op Bangka wordt deze Mal. naam ook gegeven
aan Euthemis leucocarpa Jack* var. latifolia (zie 1398).

428. B. sp. Laocsieh, Alf. Min. Tonsaw.

429. Basella alba L. (—= B. rubra L.*
var.). Nat.fam.der Chenopodiaceae. Gandola,
Soend.; Gandolo bodas, Soend.; Gendola, Balin,
Mal. Batav.; Gendola poetih, Balin, Mal. Batav.;
Gendrek, O. Jav.; Kandoela, Madoer., Laka,
Sas; Rinoetoe, Alf. Oel; Tataboewe, Alf. Min.
Bant. — Windend kruid. Gebr: De bladen worden
als groente gegeten.

430. B. rubra L.* Gandola beureum,
Soend.; Gendola merah, Mal. Batav.; Gendola
mirah, Balin; Kandoela mera, Madoer. —
Windend kruid („Malabar-spinazie”). Gebr: Wordt
evenals het vorige wel tegen heiningen opgeleid. De
kleine paarse vrucht, een slijmverdrijvend middel voor
kinderen, wordt gebruikt om te verven en gebak te
kleuren.

431. Bauhinia Kingii Prain.* Nat. fam. der
Leguminosae. Akar soelo h (zie 2936), Mal. —
Klimplant.

432. B. malabarica Roxb.* Bentjoeloek,
O. Jav; Gandajakan, Jav.; Kendajakan, Jav.;
Tjampalok, Madoer. — Kleine boom. Gebr: De
jonge bladen worden als toespijs bij de rijst gegeten,
en dienen ook als surrogaat voor tamarinde ; de schors
bezigt men soms als touw.

433. B. Minahassae Koord.” Kongkom,
(zie 3394), Alf. Min. T.L; Loenga-loenga arei,
Alf. Min. Bent. — Klimplant.

434. B.scandens L.(—=B.anguina Roxb.*).
Arenj koekoepoe, Soend.; Areuj koepoe-koe-
poe, Soend; Daoen lidah-lidah, Mal. Mol;
Madakaka, Tern; Sape bawa, Makas.; Sape
sala, Boeg. — Klimmende heester („snake climber”).

181

|
|

|

424 — 452.

Gebr: De kinderen dragen de bladen als banden om
den hals, tot afwering der verwenschingen, die hun van
verschillende zijden soms worden toegevoegd; ook
worden deze bladen gebrand bij kinderziekten.

435. B. stipularis Korth.* Akar peroet
ajam, Sum. W. Ks; Peroet ajam, Sum. W. K.
— Klimplant.

436. B. Teysmanniana Scheff.* Wolisoe,
Alf. Min. Tonsaw. — Klimplant.

437. B. tomentosa IL.* Daoen koepoe-
koepoe, Mal. Batav; Ki koekoepoe, Soend;
Koepoe-koepoe, Mal. Batav., Soend; Lidah-
lidah, Mal, Minangk.; Prikantjoe, Balin; Sbita
$, Balin; Soebani, O0. Jav; Soebita $, Balin;
Tali kantjoe, Soend; Tiga kantjoe, Balin
Trikantjoe, Balin. Kr, Jav. — Meester. Gebr:
Het hout dient tot heften en scheeden van wapens,
de bloemen met curcuma om geel te verwen.

$) Deze Balin. namen volgens sommigen voor de
witbloemige in tegenstelling van de geelbloemige.

438. Beaumontia multiflora T. et B.

(= B. khasiana Hook.f.*). Nat. fam. der
Apocynaceae. Areuj soesoe moending,
Soend.; Soesoe moending, Soend.; Soesoe kebo,
Jav. — Klimmende heester.

439. Beccarimnea rigida Pierre. Nat. fam.
der Sapotaceae. Karakas, Alf. Min. T. B;

Poeloetan rintek, Alf. Min. T. L. — Boom.
Gebr: Het hout is zeer duurzaam.

440. Begonia aptera Bl.* Nat. fam. der
Begoniaceae. Roekoet titiwi, Alf. Min.

TAB TNB Eiuwis Alf Mane EB: ESL
T. P. — Kruid (deze en volg. 5). Gebr: Wordt als
sierplant gekweekt.

44l. B. bombyecina Bl. C= B. isoptera
Dryand.*). Roempoet oedang-oedang, Mal.
Bengk. — Gebr: Wordt gebezigd om wapens van
roest te zuiveren.

442. B. coriacea Hassk. (—= B. peltata
A.D.C.)*. Harijang 9, Soend; Harijang
beureum, Soend.; Sesepang $), Lamp.; Sesepang
soeloeh, Lamp.

$) Deze namen gelden voor alle Begonia-soorten.

443. B. Hasskarliana Mig.” Asam sim-
pai, Sum. W. K.

444. B. heteroelinis Mig.” Soeroek-soe-
roek, Alf. Min. Ponos.

445. B. multangula Bl.*Bloeboeck, O. Jav.

446. B. racemosa Jack.” Lajang-lajang
simpai, Mal. Bengk.

447. B. repanda Bl.*
Soend.

448. B. robusta Bl.* Asam rijang-rijang,
Mal; Asem tembiloengan, Jav; Harijang
boeloe, Soend; Rijang-rijang, Bat, Minangk.;
Sesepang oedjaoe, Lamp; Tembiloengan, Jav.

449. B. tenera Dryand.* Peng-kopeng,
Madoer.

450. B. tuberosa Lam.* Harijang peut-
jang, Soend.; Katji, Mal. Amb; Tai bawi, Alf.
Min. — Gebr: De wortel heet geneeskrachtig; de
bladen worden wel als groente gegeten.

451. B. sp. Esem, Af, Min. Tonsaw.
452. B. sp. Larijang bata, Bonth.

Harijang dijoek,

Beilschmiedia — Blechnum.

453. Beilschmiedia Madang Bl.* Nat. fam.
der Lauraceae. Hoeroe sarijawan, Soend. —
Boom. Gebr.: Het hout dient tot bouwhout.

454. Belamcanda chinensis Red. (=B.
punetata Moench.*). Nat. fam. der Irida-
ceao. Ketep, Alf. Min. T.L; Ketew, Alf. Min.
Tonsaw.; Kiris, Alf. Min. T. P; Semprit, O. Jav. —
Kruid („panterbloem”,! „leopard flower”). Gebr: De
wortelstok in de inl. geneeskunst.

455. Benincasa hispida Cogn. (= B. ce-
rifera Savi*). Nat. fam. der Cucurbitaceae.
Baligo, Jav., Soend; Baloe, Daj; Beligoe, Mal;
Bhalighoe, Madoer. B; Bligo, Balin. Jav.; Bongo,
Rotin; Djelok, Bat; Goendoer, Bat; Kamalenga,
Alf. N.O. Halm, Tern; Koendo, Atjeh; Koendoeë,
Minangk.; Koen doe r, Balin, Mal, Soend.; Koendor,
Mal. Bengk.; Koen roeloe, Boeg, Makas.; Kondoer,
Madoer.; Laba, N. Guin. 4 R; Labet, Jav. Kr;
Laboe, Jav. Ng, Madoer.; Laboe tjena, Madoer. P.;
Lejor (zie 2107), Soend.; Oendroe, Nias; Onang,
Bat; Sardak, Lamp; Serdak, Lamp; Sionang,
Bat; Soedang, Makas.; Soedeng, Boeg; Sondak,
Sas. Het schijnt dat van deze namen baligo en ver-
wanten meer bijzonder voor de groote langwerpige,
koendoer voor de kleine langwerpige en laboe voor de
ronde variëteit gelden. — Klimplant (,was-kalebas”).
Gebr: Wordt jong als groente gegeten; de oudere
vruchten worden gecontfijt en zijn dan als tangkoeweh be-
kend. Soedang is eigenlijk een oud-Makasaarsche naam
voor deze plant en nog heden wordt hiermede in die taal
aangeduid het zwaard van Lakipadada, een der rijks-
sieraden van Gowa, dat in de vrucht zou gevonden
zijn. In het Minangkabaoesch zegt men: „Bak koendoeë”,
d.i: „Als de benincasa”, van iemand, die zijn eigen
weg weet te vinden of overal hulp weet te krijgen ;
en in het Maleisch: „Koendoer tijada melata pergi,
laboe tijada melata mari”, di: „Als de koendoer niet
vooruit kruipt, zal de laboe er niet heen gaan om
haar te ontmoeten”, met de beteekenis dat van beide
zijden iets moet worden toegegeven om tot overeen-
stemming te geraken; terwijl versierselen in den vorm
der bloemen als boenga koendoer worden aangeduid.
De Batak hangt een goendoer-vrucht met een witte
lap boven de deur zijner woning om de kwade geesten
verwijderd te houden, en duidt een zeer grooten buffel
aan met: „Doewana sagoendoer tena”, d.i: „Zijn keutel
is tweemaal zoo groot als een goendoer”. Ook heeft
hij een spreekwijze: „Goendoer pangaloemian simoen
pangalambohi”, di: „Genezende goendoer’s, verkoelende
komkommers”, waarmede men bij heilwenschen of
aanroeping van geesten „Zegen en voorspoed” bedoelt.
De vrucht is de oplossing van meerdere raadsels. Zoo
in het Minangkabaoesch van : „Indoeknjo mandjaladjaoe
anaknjo batjitjiran”, d.i: „De moeder sluipt rond,
de kinderen blijven verspreid achter”; in het Maleisch
van Bengkoelen van: „Anak ketjik doe dok bepoepor”,
d.i: „Ben klein kind, dat zich blanket”; in het Da-
Jaksch van: „Boewae sapamalok batange sapanali”, d.i:
„De vrucht als een omspaaning, de stam alseen touwtje”.

456. Berberis Wallichiana D.C.* (of B.

nepalensis Spreng.*). Nat. fam. der Berberi-
daceae. Ri sisir, Jav.; Rwi sisir, Balin; Sisir,

Jav. $) — Heester, verwant aan „zuurbes”.
© Sisir beteekent in Mal. en Jav. ook „tros”
(racemus), alsmede „kam’’. Men spreekt van een

„sisir pisang’ voor een tros bananen.

457. Bidens pilosa L.* Nat. fam. der Com-
positae. Atjerang, Mal. Batav.; Daoen atje-
rang, Mal. Batav.; Daoen damar angoes, Mal.
Mol; Djaringan, O. Jav; Hareuga, Soend.;
Makomantes $, Alf. Min. T. P; Raoe tjaga,

182

453 — 462.

Tern; Sambit, Alf. Min. Tonsaw; Sangkara
mata, Makas; Tipipit, Alf. Min. T. L. — Kruid.
eene soort „tandzaad”. Gebr: In Zuid-Celebes is dit
kruid een paardenvoeder. Te Ternate wordt het sap
der uitgeperste bladen bij koorts gegeven.

$) Ook Ixora macrophylla Bartl* (zie 1924).

458. Biophytum sensitivum D.C.* Nat.
fam. der Geraniaceae. Ai laoe mahai, Alf.
Z. Cer; Daoen hidoep, Mal. Mol; Djoekoet
kakalapaän, Soend.; Kakalapaän, Soend.; Kram-
bilan, Jav; Pajoeng ali, Mal. — Kruid („herbe

vivante”).

459. Bischofia javanica Bl.* Nat. fam.
der Buphorbiaceae. Bintoengan, Minangk.;
Djentoengang, Boeg; Gadog, Soend; Gatoen-
gang, Boeg; Gintoeng, Soend; Gintoengan,
Balin; Glintoeng, Jav; Glintoengan, Jav;
Kajawoe, Alf. Min. T. B, T. P, T. S; Keheng,
Alf. Min. Tonsaw.; Marintek, Alf. Min; Ting-
keuëum, Atjeh; Tingkeum, Gajo. — Boom.
Gebr: Het hout is uitstekend voor huisbouw en
bruggen; op Sumatra bezigt men het veel voor scheeden
van wapens. De schors en bladen zijn als genees-
middel in gebruik; met de eerste wrijft men damar-
soorten wel in om deze een roode kleur te geven.
Als spreekwijze heeft men in het Soendaasch: „Di
piamis boewah gintoeng”, d.i: „Zoet maken met (of
als) de gintoeng-vrucht, die bitter is”, of op een
zoetsappige manier iets onaangenaams zeggen.

460. Bixa Orellana L*. Nat. fam. der Bix-
aceae. Boenga parada, Boeg; Boewah prada,
Vulg. Mal; Delinggem, Mal. Batav.; Galinggem,
Soend.; Galoega, Mal. Batav., O. Jav., Soend; Ge-
linggem, Mal. Batav.; Ghaloegha, Madoer.; Ka-
soemba keling, Jav; Kasombha, Madoer.; Ka-
sombha kleng, Madoer.;Kesoemba, Mal;Koenjit
djawa, Mal; Paparada, Boeg; Rapo parada,
Makas., Somba keling, Jav. Varieteiten in Madoer.:
K.bhiroe; K.bhiroe lange; K. boengo; K.lor;
K. mane; K. sare. — Kleine boom, de orlean-plant.
Gebr. Wordt vaak als levende heining geplant. De
met een harige schil omgeven vruchten bevatten
zaden, waaruit een roodgele verfstof (galoega) wordt
verkregen, die tot kleuring der nagels en ook tot
het verven van garens en bamboe vlechtwerkdient. In
Europa dient deze kleurstof (anatto, roucou, orlean) o. a.
voor boter, en kaaskleursel. Deze plant is de oplossing
van het Javaansche raadsel: „Ana temboeng patang
wanda dadi araning wiwitan; kan rong wanda
ngarep dadi araning poetra, nata kang dadi botohing
nata Pandawa; kang rong wanda boeri dadi araning
nagara, kang di enggonì wong hindoe”, d.i: „Er is
een woord van vier lettergrepen, dat den naam vormt
van een plantensoort; de eerste twee lettergrepen vormen
den naam van een prins, wiens vader de raadgever was
van den vorst van Pandawa; de laatste twee letter-
grepen vormen den naam van een land, dat bewoond
wordt door Hindoe’s”; Somba was de zoon van den
uit de wajang-verhalen bekenden Kresna, en Keling
is de naam van Kalinga op de kust van Coromandel.

461. Blainvillea latifolia A.D.C. (= B.
rhomboidea Cass.*). Nat. fam. der Compo-
gitae. Roempoet babi, Mal; Toetoep boem i
paja, Mal. — Kruid.

462. Blechnum orientale L.* Nat. fam.
der Filices. Pakis bang, Jav; Pakis dadoe,
Jav; Pakoe hoerang, Soend.; Pakoe ikan, Mal;
Pakoe oedang, Balin; Pakoe oelar, Mal; Pa-
koe randi, Balin. — Varensoort, verwant aan
„dubbelloof””.

Blepharochloa — Bombax.

463. Blepharochloa (—= Leersia*) cili-
ata Endl. Nat. fam. der Gramineae. Papa-
rean, Soend. — Kruid („rice grass”).

464. Blumea balsamifera D.C.* Nat. fam.
der Compositae. Afoat, Tim; Ampampaoe,
Boeg; Ampompase, Boeg; Apa-apa kebo, Javs;
Embong, Makas; Galoenggoeng, Bat. Mand;
Kamandhin (zie 3203), Madoer.; Kesemboeng,
Sas; Komandhin, Madoer. P, S.; Langgoeng-
goeng sapa, Bat; Madikapoe, Tern; Matoe-
wakan, Alf. Min. T. P; Sapa, Bat; Semboengg),
Balin. Jav., Mal, Soend.; Semboeng awewe, Soend.;
Semboeng goela, Jav; Semboeng legi, Javs
Tjapa, Mal; Tjapo, Boeg, Makas., Minangk. Variëteit
in Mal: Tjapa boekit. — Kruid. Gebr.: De bladen
(eener variëteit) worden wel als groente gegeten en zijn
ook als zweetdrijvend en maagversterkend middel in
gebruik tot welk doel ze aan kraamvrouwen en bij
koorts worden toegediend. Op Sumatra's westkust zijn
ze (wegens den sterken geur) een middel tegen neus-
bloeding en bezigt men ze tot reiniging van den
anus van kleine kinderen na ontlasting. Het uit die
bladen geperste sap wordt gedronken tegen galzickte
en dient als bloedstelpend middel na de besnijdenis.
Als extempore, bij onzekerheid of zij hem het jawoord
zal geven, zingt in de Soendalanden een meisje den
jongeling, die haar het hof maakt, toe: „Ngala
soeloeh rangraug semboeng, ngala pantjar kakedjoan ;
tatjan poegoeh njeboet embong, tatjan ngeunah tatem-
bongan”, d.i: „Doode takken van semboeng tot brand-
hout halen en ook den penwortel van kakedjoan; het
is nog niet zeker of ik zeggen zal dat ik niet wil,
wat zich aan mijn oog voordoet is nog niet aangenaam”.

$) _Semboeng heeten ook andere soorten van Blumea,
Conyza, Vernonia; bepaaldelijk Vernonia cinerea Less.*
(zie 3448).

465. B. floresiana Boerl. Karowa in ta-
loen rintek, Alf. Min. T. P. — Kruid.

466. B. lacera D.C.* Batoe lintjar, Soend.;
Kremahan, O. Jav; Lalangkapan, Soend;
Loemai hitam, Mal. Variëteiten in Soend.: Batoe
lintjar beureum of L. beureum; B, Ll. bodas
of 1. bodas; B. Ll. leutik of 1. leutik. — Kruid
(zie 467).

467. B. lactucaefolia D.C. (—=B. lacera
D.C.*). Kamandhin kerbhoej, Madoer; Ko-
mandhin kerbhoej, Madoer. P., S. — Kruid.
Gebr: Tegen hoofdpijn wordt een papje der versche
bladen op het voorhoofd gelegd.

468. B. maecrophylla D.C.* Semboeng
koeöek, Balin; Semboeng koewoek $, 0. Jav.;
Semboeng lalaki, Soend. — Halfheester.

$ Ook Vernonia arborea Buch-Ham.* (zie 3446).

469. B. maxima Jungh. Semboeng koe-
woek gede, O. Jav. — Heester.

470. B. riparia D.C. (— B. chinensis
D.C.*). Baloentas oetan, Mal. Mol; Djonge
areuj (zie 1730), Soend, Lawet koelo, Alf. Min.
T.B., T.P.; Lawet poeti, Alf. Min. T.L; Lidah
koetjing $, Mal; Semboeng gantoeng, Balin;
Semboeng rambat, Balin. — Klimmende heester,

$ Dezelfde naam wordt gegeven aan de hier en
daar gekweekte Turnera ulmifolia L.*

471. B. semivestita D.C. (= B. procera
D.C.*). Kajoe im beris, Alf. Min. 1, P, Ma-
hawoöe pasang, Alf. Min. T, B; Mahawoöe
pasang koelo, Alf. Min. T. B, — Kruid.

185

463 — 480.

472. B. sp. Mahawoöe pasang rintek,
Alf. Min. T. B; Roekoet in sendang, Alf. Min.
Bant. — Kruid.

473. Blyxa malaccensis Ridl. Nat. fam.
der Hydrocharidaceae. Loemoet roempoet,
Mal. — Waterplant (zie 1848).

474. Boehmeria latifolia Bl. (= Cypho-
lophus latifolius Wedd.*). Nat. fam. der
Urtieaceae. Kajoe tongkoewa, Alf. Min. Bant;
Tongkoewa, Alf. Min. Bant. — Heester.

475. B. nivea Gaudich.* A kame, Boeg; An g-
kame, Makas; Bagoen dam i, Balin; Dam i, Balin;
Djalatong harami, Lamp.; Djelatong harami,
Lamp; Haramaj, Soend.; Haramaj lalaki, Soend.;
Harami, Lamp; Hori, Bat; Hori siboeloe, Bat;

Kadjoe labaj, Madoer; Kame, Boeg, Makas.;
Kelai, Kor; Keloeï, Mal. Pal; Rami, Boeg., Jav.,
Mal; Ramin, Minangk.; Romin, Minangk; Talio,
Nias. — Heester, de rameh-plant („china-grass”). Gebr:
Bekend zijn de langjarige proeven, deze vezelstof tot een
artikel der koloniale landbouwnijverheid te maken.
Van de bastvezels wordt sterk touw gedraaid, dat tot
velerlei doeleinden dient. Im Kampar, vanwaar veel
van dit touw maar Raoe op Sumatra's westkust
wordt uitgevoerd, geschiedt zulks volgenderwijs:
„Nadat de buitenbast van den stengel is afgenomen,
wordt het groene gedeelte met een kapmes wegge-
schraapt. Zoodra de vezels bloot liggen, worden ze
door middel van een stokje, aan welks einde een
haak is, in elkaar gedraaid en om een spoel of klos
gewonden. Zijn twee spoelen voldoende voorzien van
de reeds tot draad verwerkte vezels, dan spant men
ze in een vierkant raam met handvat, zoodanig dat
ze zich vrij om een as kunnen bewegen. Daarna
verbindt men de beide einden van de klossen en
hecht ze aan den haak van evengenoemd stokje,
waaraan door een paar malen wrijven over de knie
een ronddraaiende beweging wordt geven. De hierdoor
verkregen dubbele draad wordt weder om een klos
gewonden, die ook in het raam geplaatst kan worden,
tot de vereischte dikte is verkregen. De bewerking
is zoo eenvoudig, dat die in den regel door één
man wordt verricht” De fijngekneusde bladen
worden bevochtigd en met andere middelen tegen
hoofdpijn aangewend.

416. B. nivea Gaudich.* var. candicans
Wedd. Haramaj awewe, Soend. — Heester.

477. B. platyphylla Don.* var. celebica
Wedd. Nanasi oetan, Mal. Men; Pengow,
Alf. Min. T. P. — Heester. Gebr: Van den bast
wordt soms touw vervaardigd.

478. B. rugosissima Miq.* (zie 2165). Rami
boeloes, Jav. — Heester.

419. Boerlagiodendron celebicum
Harms.* (zie 1309). Nat. fam. der Araliaceae.
Sinomaha, Alf. Min. Bant. — Boom.

480. Bombax malabarieum D.C.* Nat.
fam. der Malvaceae. Dandere, Makas; Dan g-
deur, Soend.; Dangdeur gede, Soend.; Dangdeur
leuweung, Soend.; Kaboe, Sum. W.K; Kapes in
taloen, Alf. Min. T.P.; Kepoeh, Balin; Makapes,
Alf. Min; Makapok, Alf. Min. T.L; Nanggher,
Madoer.; Nanggher kapo, Madoer.; Raude, Balin;
Randoe agoeng, Jav. kr; Randoe alas, Jav.
Ng; Randoe leuweung, Soend; Randoe leu-
weung beureum, Soend.; Randoe wana, Jav. Kr.;
Rangdoe, Balin. — Boom, de z.g. wilde kapokboom

Bombax — Brassalopsis.

(„fromager”). Gebr: Het hout van dezen woudreus
wordt soms voor prauwen gebezigd. De inzameling
van de vruchtwol is veel moeilijker dan van den
tammen kapok-boom, en in Midden-Java bestaat een
bijgeloovige vrees om kussens te vullen met de
kapok van dezen boom, die bovendien jeukte ver-
oorzaakt. Op Bali wordt de boom op begraafplaatsen
aangeplant. In Zuid-Celebes bezigt men den Makasaar-
schen naam wel van iets of iemand, dat (of die) bij-
zonder hoog en lang is, bijv: „Taoe dandere”, d.i:
„Een groot, zwaar persoon”, en in het Madoereesch
zegt men van zoo iemand: „Tengana mara nanggher”
d.i: „Zijn middel is als een nanggher-boom”’. Nog
heeft men in deze taal een spreekwijze voor „het
onmogelijke willen” nl: „Katkat ngondhoe nanggher”,
d.i: „Een vliegende hagedis schudt een nanggher-
boom”.

481. B. Valetonii Hochr.* Nanggher alas,
Madoer.; Randoe leuweung gede, Soend; —
Boom. Namen eenigszins twijfelachtig.

482. Bonnaya reptans Spreng.* Nat. fam.
der Scrophulariaceae. Djoekoet mata keu-
Jeup (zie 2209), Soend; Keroet poeti (zie 939),
Alf. Min. T. L; Parang koelo, Alf. Min. 'I. P.
— Kruid.

483. B. veronicaefolia Spreng.* Karsani,
Jav; Kerak-kerak djantan, Mal; Kerak nasi
djantan, Mal. — Kruid. Gebr: Een afkooksel wordt
bij koorts te drinken gegeven.

484. Borassus flabellifer L.* Nat. fam. der
Palmae. Aälowole, Kisar; Bhoengkana kara-
kara, Kang; Diroen, Tim; Djoental, Soembawa;
Doental, Sas; Doewe, Sawoe; Dontal, Balin.
Semb.; Ental, Balin, Jav.; Etal, Jav.; Hoek toe-
wak, Rotin.; Kanaoe, Alf. Tom; Kepoewe doewe,
Sawoe; Koli, Sika, Tenimbar.; Konaoe, Alf. Tom;
Koö, Kisar; Lonta, Minangk.; Lontar, Mal; Lon-
tara, Boeg., Makas, Menggit, Soemba; Noe, Tim;
Otal (zie 339), Bat; Pingi menggit, Soemba;
Pohon toewak, Mal. Tim; Soko, Biman.; Soson-
ga, Rotin.; Ta, Boeg; Taä, Biman.; Taàl, Madoer.;
Tal, Jav; Tala, Makas; Tareboeng, Madoer.;
Tio, Leti; Toewak, Rotin., Solor; Toewak hoek,
Rotin.; Toewak pokang, Solor; Togo, Sermata;
Wit lontar, Jav.; Wit siwalan, Jav; Wit
tal, Jav. — Boom, de lontarpalm of palmyraboom.
Gebr: Somwijlen wordt uit dezen palm sagoe bereid,
waartoe de boom echter vóór den bloeitijd moet ge-
kapt worden. De uitgeholde stam dient bij den bruggen-
bouw, en b.v. in Timor wel voor doodkisten. Van
de jonge bladstelen wordt een grove touwsoort
geslagen, de oudere zijn bij huisbouw als latten of
dakribben in gebruik. De bladen werden vroeger
gebezigd om op te schrijven (hetgeen nu nog op Bali
met een mesje geschiedt, waar er ook figuren op
geteekend worden en personen die pas van de
pokken hersteld zijn deze om het hoofd winden om
zich voor instorting te behoeden); thans voor het
vlechten van hoeden, matten, manden, doozen en
zakken, of in sommige streken voor omwanding of
dakbedekking. Ook bevestigt men die in het geraamte
van vliegers, om die door den wind een gonzend
geluid te doen voortbrengen. In Timor maakt men
hiervan nog een soort muziekinstrument; en op
Bali zijn ze een oorsieraad en, met figuren beteekend,
een offerversiering. In die streken van den Archipel,
waar gewoonte is, dat aanzienlijke vrouwen den nagel
van den linker duim lang laten groeien, beveiligen zij
dezen door een gouden busje of door een kokertje van
het blad van Borassus, en in Zuid-Celebes dragen voor-

184

481 — 492,

namere personen mutsjes van de bladnerven. Het vrucht-
vleesch wordt wel bij wijze van versnapering genuttigd.
Om hieruit palmwijn te verkrijgen wordt o.a. in de
residentie Timor de vrouwelijke bloemkolf afgesneden
en deze daarna om de 3 dagen driemaal goed geknepen,
waarop het sap uitdruppelt en wordt opgevangen
in van de bladen vervaardigde bakjes of bamboezen
kokers, die men vooraf heeft berookt om het vocht
beter te bewaren. De fijngestampte wortels, in dezen
palmwijn gedaan, zouden een langzaam werkend ver-
gift doen ontstaan. Op Bali wordt door overhaling
uit den palmwijn arak verkregen en elders suiker
bereid, waarvan uit Madoera veel naar Java’s oost-
hoek wordt uitgevoerd. In het Makasaarsch beteekent
lalang tala zooveel als „de schaduw van den tala-
boom”, en daar die bij den stam gering maar door
den hoogen kruin op eenigen afstand grooter is, zoo
wordt in Zuid-Celebes dezelfde uitdrukking gebezigd
van iemand, die zijn naaste verwanten bij vreemden
doet achterstaan. De vrucht van Borassus is de oplossing
van het Boegineesche raadsel: „Taboe sitapeng lamana,
teloe sine boewangena; matjoemiring na matangka
rijataboe boewangena; madala-pi na-mabelo, ripinreng,
na-rijataboe; maranaï-pi soelije, na-timpengi”’, d.i:
„Spijs, welker bladen nauw verbonden zijn, met drie
pitten van binnen; als ze nog jong zijn, zijn ze
lekker om te eten; als de vrucht rijp is, is het een
genot er van te eten en gebak van te maken; om

| die vrucht te krijgen, klimmen de mannen hoog in

de boomen”. Hanen, die geel met zwart gekleurd zijn,
vergelijkt men vaak met deze vruchten.

485. Boschia Griffithii Mast.* Nat. fam.
der Malvaceae. Dedoerijan, Mal; Doerijan

‚ hadji, Mal; Doerijan-doerijan, Mal. — Boom.

486. Botrychium ternatum Sw. Nat. fam.

‚ der Ophioglossaceae. Pakoe pajoeng leu-

tik, Soend. — Varensoort, verwant aan „maanvaren”’.

487. Bouea burmanica Griff.* Nat. fam. der
Anacardiaceae. Ramboenija Mal; Ramoe-
nija, Mal. — Boom.

488. B. diversifolia Miq. (— B. micro-

| phylla Griff.*). Ra man, Lamp. Varieteit in Lamp.

Raman boeroeng. — Gebr: Levert goed timmmer-
hout; de vruchten worden gegeten.

489. B. maecrophylla Griff.* Baranija,
Daj. 2. O. Born; Boewa melawe, Boeg; Djatake,
Soend.; Gandarija, Mal, Soend; Gandorijab,
Minangk.; Gondarija, Jav; Kalawasa, Makas.;
Koendangan, Mal; Rapo-rapo kebo, Makas.;
Wetes (zie 1450), Alf. Min. T. B, T. P., T. S. —
Lage boom. Gebr. De rijpe vruchten zijn zeer sappig,
de jonge worden in pekel gelegd en bij de rijst ge-
geten. Van het hout wordt houtskool gemaakt.

490. Brachyspatha variabilis Schott.
= Amorphophallus variabilis B1l.*). Nat.
fam. der Araceae. Atjoeng bodas, Soend. —
Kruid.

491. Bragantia corymbosa Griff.* Nat.
fam. der Aristolochiaceae. Tjabai oelar,
Mal. — Halfheester $).

$9 Een andere soort van dit geslacht, B. tomentosa
BL*, geldt als geneeskrachtig en heet „singah depah”(s).

492. Brassaiopsis speciosa Dec.etPl.*
Nat. fam. der Araliaceae. Panggang (zie 1781),
Soend.; Panggang ranti, Soend. — Boom. Ook
eenige andere Araliaceae heeten panggang.

Brassica — Bruguiera.

493. Brassica juncea Cosf.*
Cruciferae. Sawi alas, Jav.
dische mosterd” of „Sarepta-mosterd”. Gebr: Als de
volgende.

494. B. nigra Koch.* Basat, Alf. Boer; Dja-
bong, Makas., Saleyer; Keuthawi, Atjeh; Sabi,
Bat; Samba hia, Nias; Sasawe, Alf. Asil, Hila,
N. Laoet, Sap; Sasuweja, Alf. Z. Cer; Sasawen,
Alf. Z. Cer.; Sasa wi, Balin., Minangk., Soend.; Sa wel,
Alf. Har; Sawi, Jav; Sawi-sawi, Mal; Sesabi,
Lamp; Sesawi, Vulg.Mal.; Tangkal sasa wi, Soend.;
Thithawi, Atjeh. Kruid, de „zwarte mosterd”
(„senfkohl’”). Gebr: De jonge blaadjes worden bij
de rijst gegeten. In het Bataksch heeft men een spreek-
wijze: „Oelang giling sabì, inda ni ida doi na lamot”,
d.i: „Wrijf geen sabi fijn, men ziet immers dat
het fijn is’,doelende op het vragen naar den be-
kenden weg; en een andere: „Ni saboer batoe ni sabi
anso adong solongan”, d.i: „Men moet sabi zaaien,
om er later de bladen van te kunnen plukken”, in
de beteekenis van tijdig voor de toekomst zorgen.

495. B. oleracea L.* Boko, Minangk.; Gobes,
Madoer. S.; Goebis, Madoer; Kobis, Vele Talen;
Koebis, Vele Talen; Koel, Madoer. B; Kol, Vele
Talen; Koles, Alf. Min; Koloe, Makas. — Kruid,
de „troskool” („cabbage”, „chou”). Gebr: Op vele
plaatsen gekweekt en de jonge bladen gekookt gegeten.

496. Breynia racemosa Muell.Arg.* Nat.
fam.der Euphorbiaceae. Mareme lem boet $),
Soend. — Heester.

9 Eenige soorten van Glochidion heeten mareme:;
de aanwijzing lemboet (— klein) geldt niet alleen
voor deze.

497. B. reclinata Hook. f.*
Mal. — Heester.

498. B. rhamnoides Muell. Arg.* Ata-
ata (zie 1245), Alf. Min. T.B; Mentje-mentje,
Bonth; Tjeme-tjeme, Makas.: Wewek, Alf. Min.
TP, P.S. — Heester. Gebr: De vrucht en bladen
dienen als geneesmiddel; hier en daar ook tot het
zwart kleuren van vlechtmateriaal.

499. B,rubra Muell. Arg.* Ki pare leutik

(zie 1650), Soend. — Heester. Dezelfde opmerking
geldt als bij 496; leutik — lemboct.

Peringgat,

500. Bridelia lanceolata Kurz.* Nat. fam.
der Buphorbiaceae. Gandri, Jav.; Kandri,
dav; Kanjere, Soend; Kanjere peuti, Soend;
Koendri, Jav; Kondri, Jav. — Boom. Gebr.:
De kleine ronde vruchten gebruiken de kinderen in
proppenschieters. De Javaan meent, dat deze boom den
bliksem afweert, en als het bliksemt roept hij: „gandri !”

501. B. minutiflora Hook.f.* Kanjere
badag, Soend.; Kanjere badak (zie 1911), Soend.;
Pamoeli, Alf. Min. T. B, T. L., T. P; Warikis,
Alf. Min. T.P. — Boom. Gebr. Het hout is bestand
tegen weersinvloeden en geschikt voor balken en
planken.

502. B. multiflora Zipp.* Alele, Alf. Min.
|. L.; Aloso, Alf. Min. T.S.; Balele, Alf. Min.
T. B; Nalele, Alf, Min. T. L; Losolapota, Alf.
Min. Bent; Polasan ®, Alf. Min. T. B, T. L, —
Boom. Gebr: Als de vorige.

$) Deze naam geldt ook voor vele Lauraceae.

503. B. pustulata Hook.f.* Kenidei gad-
jah, Mal; Kenidei hoetan, Mal. — Boom. Gebr:
Het hout wordt voor stijlen en daklatten gebruikt.

185

Nat. fam. der |
Kruid, de „In- |

493 — 513.

504. B. stipularis Bl.* Kanjere lemboct,
Soend.; Kenidei babi, Mal. — Boom.

505. B. tomentosa Bl.* Kanidei, Minangk.;
Kanjere bodas, Soend.; Kenidei, Mal; Kenidei
djantan, Mal. — Boomheester.

506. B. sp. Samodja, Bat. — Boom. Gebr.:
Levert goed timmerhout.

507. Broussonetia papyrifera Vent.* Nat.
fam. der Urticaceae. Dhaloebang, Madoer.;
Dhoeloebang, Madoer.; Galoegoe, Jav.; Glega,
Jav. Kr. D; Gloegoe, Jav; Kembala, Soemba;
Mala, Aroe; Malak, Alf, Cer.; Posoerolo, Alf.
Cer; Saeh, Soend. — Heester, de „Japansche papier-
plant” of „papiermoerbezie”. Gebr: Van de schors wordt
het zoog. Javaansch papier bereid. Waar dit geschiedt
(in sommige streken, o.a. Ponorogo in Madioen, vooral
door priesters), wordt de binnenkant eerst in water
geweekt, teneinde dien van het daaraan klevende moes
te zuiveren, en dan met een houten of koperen
hamer op een houten plank zoolang gebeukt, tot de
vezels zich vereenigd hebben en het blad effen is,
dat men op een bamboezen horde te drogen hangt.
Tot schrijven bestemd zijnde, worden de strooken door
rijstwater gehaald en dan geglansd, waarna ze tot
dat doel geschikt zijn. Dit papier (in Jav. en Soend.
daloewang, Mal. deloewang geheeten) wordt wegens
de lage prijzen van het ingevoerde papier tegenwoordig
weinig bereid en gebruikt. Op Soemba dient die schors
tot vervaardiging van hoofddoeken en op Madoera
maakt men er touw en op Ceram schaamgordels van.

508. Brownlowia lanceolata Benth.* Nat.
fam. der Tiliaceae. Doerijan laoect, Mal. — Boom.

509. Brucea sumatrana Roxb.* Nat. fam.
der Simarubaceae. Ambar mritja, O. Javs;
Belilik, Mal; Kajoe njali, Balin; Tambara
maritja, Makas.; Pjerek djantan, Mal. — Heester.
Gebr: De plant is in alle deelen zeer bitter; zij levert
de bekende Makasaarsche pitjes, als middel tegen dy-
senterie geroemd; do bladen worden tegen koorts
aangewend.

510. Brugmansia Zippelii Bl.” Nat. fam:
der Cytinaceae. Proet soesoewan, Soend. —
Woekerplant.

all. Bruguiera caryophyllaeoides Bl.*
Nat fam. der Rhizophoraceae. Lindor, O. Jav.;
Manggi-manggi tjengke, Mal. Mol. $; Waät
poölawan, Alf. 4. Cer; Wata poölawan, Alf. Z.
Cer. — Boom der vloedbosschen of mangrove-vegetatie
(deze en vlg. s.).

$) Zie 518 en het aldaar aangeteekende.

512. B. cylindrica Bl. $) Daoe, Alf. N. 0.
Halm, Tern; Doöe, Tern; Tandjang ketek, Jav.;
Tindjang, Madoer.; Toemoe merah, Mal; loend-

| jang, Mal;Toendjang bakaoe, Minangk.;Tongke

| parampoewan, Mal. Mol; Waät mahina, Alf.
Z. Cer; Wata mahina, Alf. 4. Cer.; — Boom.

Gebr: De vruchten worden bij kinderen tegen spruw
aangewend. De schors is looistofhoudend.

$9 Volgens INpex KeWwenNsts is deze soort deels
B. caryophyllaeoides BL*, deels B. malabarica Arn.*
Zie verder Koorpers en Varreron, Bijdr. No. IV.

513. B. eriopetala W.etA.* Bakaoc boc-
roes, Mal; Bakoe poetih $, Mal; Bakoe, Jav.;
Bangko, Atjeh; Boeasa, Goront; Kajoe kende-
ka nasi, Mal. Batav.; Kajoe toto ne angko,
Alf. Min. T.S.; Kateja, Mal. Batav.; Katija, Soend.;
Kendeka nasi, Mal. Batav.; Laro, AIf.N.O. Halm.K

Bruguiera — Buettneria.

Lendoer, Madoer.; Lindoer, Balin; Lolaro, Mal.
Men, Fern; Makoeroeng, Alf. Min. T.B., TP. T.S.;
Manggi-manggi tjengke, Mal. Mol. (zie 511);
Pahepa, Sangi; Peneko, Enggano; Poko tongke,
Makas.; Sala-sala, Boeg, Makas; Ting, Alf. Min.
Bant, T.B., T.S.; Tinga, Balin; Tingi, Alf. N. O0.
Halm; Toke, Boeg; 'Pongke, Makas.; Mal. Mol;
Tongke laki-laki, Mal. Mol; Wot, Makian.
Gebr: De uitwassen van den wortel worden als
kurk gebezigd; het hout is voor heipalen en staken
van vischfuiken zeer bruikbaar, en de schors, ook
van enkele andere soorten, dient om netten te tanen
en zwart te verven, soms na vooraf gekookt te zijn met
de schil van Garecinia Mangostana. In Zuid-Celebes
worden de fijngesneden vruchten een dag in water
geweekt tot verwijdering van de looistof, en daarna
bij de rijst gekookt gegeten; elders geschiedt dit wel
bij gebrek aan ander voedsel.

$) Bij Riprer is dit in Malaka de Mal. naam voor
Bruguiera caryophyllaeoides Bl*, welke soort eveneens
voor de Boeg. en Makas. namen wordt opgegeven ;
zie 511. Er moet aan herinnerd worden, dat vele dezer
namen voor allerlei soorten Rhizophora en Sonneratia
gelden (zie 2968 en 3189).

5l4. B. gymnorrhiza Lam.* Soki, Alf.
Halm, Tern; Tandjang, Jav; Toemoe, Mal;
Tongke, Alf. Min. P.L, TP; Waät lopoe, Alf.
Z.Cer.; Wata lopoe, Alf. Z. Cer. — Gebr: Van het
hout worden riemen en pagaaien vervaardigd, overigens
gelijk aan dat van de vorige; dient nog veel tot het
branden van houtskool. Bepaaldelijk deze wordt vaak
aangeduid als „mangrove” of „palétuvier des Indes”.

515. B. oxyphylla Miq.* Toemoe poetih,
Mal.

516. B.parvifloraW.et A.*Langgade, Atjeh;
Langgadei(zie 2970), Sum. W.K; Lenggadai,
Mal; Lenggadi, Mal. — Gebr: Het hout wordt voor
huisstijlen en daksparren gebezigd.

517. Bruinsmia styracoides B.etK. Nat.
fam. der Styracaceae. Ki hoerang (zie 2650),
Soend. (in Bantam). — Boom. Gebr. Het hout bij
huisbouw.

518. Bryonopsis laciniosa Naud.* Nat.fam.
der Cucurbitaceae. Areuj parija djengge,
Soend; Tjakar ajam, Jav.; Walaan in tjawok
(zie 1726), Alf. Min. TP. — Klimplant. Gebr: De
bladen worden als pap tot rijpmaking van steenpuisten
aangewend.

519. Bryophyllum ecalycinum Salisb.*
Nat. fam. der Crassulaceae. Boentiris, Soend.;
Daoen ghamet, Madoer. B, Daoen pentjolap,
Mal. W. Born; Daoen sedjoek, Vulg. Mal; Daoen
tebel, Mal. Men; Dingin-dingin, Bat; Djham-
pe, Madoer. P; Djoekoet kawasa, Soend.; Kiti-
kiti, Makas; Koenambel, Alf. Min. Tonsaw.;
Pentjolap, Mal. W. Born; Rarate, Alf. Min. T.S.;
Sedingin, Mal; Sidingin, Minangk.; Sisidjoek,
Atjeh; Thithidjoeek, Atjeh; Toemboh daoen,
Mal; Tomboe daoen, Madoer. S. — Heesterachtig
kruid, het „wonderblad” of de „lifeplant”. Gebr: De
fijngewreven bladen worden op wonden en zweren gelegd
en soms in afkooksel bij koorts gedronken. In Midden-
Sumatra worden op de ladang’s, vóór men met het
pooten der padie begint, in het midden van het veld op
een daartoe als gunstig aangewezen dag Bryophyllum
calycinum Salisb.*, Panicum Myurus Lam. (—= P.
indicum L.*) en Costus speciosus Sm.* geplant, in
de meening aldus de kwade geesten te verschalken,
die zouden denken dat men al begonnen is rijst te
planten. Ook besprenkelt men aldaar de voor de

186

5ld — 527.

kweekbedding bestemde padie met water, waarin vooraf
bladen van dit kruid gelegd zijn, als z.g. verkoelend
of onheilwerend middel. In de Bataklanden plant men
het op de daken als onheilwerend middel.

520. B. sp. $) Boen tebel-tebel, Balin
Boentiris koneng, Soend; Hapal-hapal, Bat;
Kajoe oerip, Balin; Kasoewang, Alf. Min. T.S.;
Kembel (zie 311), Alf. Min. T. P; Kemel (zie
8111), Alf. Min. T. P; Kiti-kiti balanda, Makas.;
Maradede, Makas.; Patji-patji, Sas; Sosor
bebek, Jav; Tawara tana, Makas; Tjakar
bebek, Vulg. Mal; Pjakar itik, Mal; Tjakara
bebe, Makas; Tjakara kiti-kiti, Makas; T'jo-
tjor bebek, Jav; Tjotjor bhibhik, Madoer.
B‚P; Tjotjor etek, Madoer. P. S. — Heester-
achtig kruid. Gebr. De bladen worden gebezigd tot
het rijp maken van gezwellen en als pap bij hoofdpijn,
vooral als cataplasmen op het hoofd van kleine kinderen.

$ Wellicht een varieteit van de vorige, of Ka-
lanchoë sp.

521. Buchanania auriculata Bl. (—=
Campnosperma auriculata Hook. f.*).
Nat. fam. der Anacardiaceae. Tarantang,
Mal. Z. O. Born; Tarintin, Bats; Terantang,
Mal. Pal, Sum. W.K; Terentang$), Mal. Varië-
teiten (of verwante soorten?) in Mal: Terentang
batoe; T. paja; T. tangan. — Gebr: Wegens de
taaiheid en lichtheid is het hout veel in gebruik tot
vervaardiging van benoodigdheden in de dagelijksche
huishouding.

$) Ook Campnosperma Grifithii March.*

522. B. florida Schauer.* Getasan, Jav.;
Ingas manoek, Jav; Kalela, Alf. Min. T. B,
T.P; Makoeranga (zie 1217 en 1234), Alf. Min;
T. L; Makoeranga rendai, Alf. Min. T. L..
Otak hoedang, Mal; Popohan, Jav.; Reungas
manoek (zie 2220), Soend. — Vrij hooge boom.
Gebr: Het hout wordt als te weinig duurzaam slechts
zelden gebezigd. Fijngewreven zijn de jonge vruchten
nogal aromatisch riekend en olieachtig van smaak.

523. B. macrophylla Bl. (= Campno-
sperma macrophylla Bl.*). Madang sang-
koeïk, Minangk.; Modang sangkotan, Bat. —
Hooge boom.

524. B. sessilifolia Bl.* Paoch pipit, Mal;
Rengas balang, Lamp; Terantang ajam, Mal.
Pal. — Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw.

525. B. splendens Miq.* Terantang boe-
roeng, Mal. Pal; Terentang boeroeng, Mal. —
Hooge boom.

5254. Buchnera arguta Decaisne — B.
ramosissima R.Br.*). Nat. fam. der Scro-
phulariaceae. Kamandhin lakek, Madoer. —
Kruid.

526. Buddleia asiatiea Lour.* Nat. fam.
der Loganiaceae. Daoen poetihan, 0. Jav;
Embong lompo, Bonth; Goedejan ®, Jav.; Ki
hiris, Soend.; Ki monjenjen, Soend.; Koekoeroe
in taloen, Alf. Min. T. L.; Malelema, Alf. Min.
T. P; Monjenjen, Soend; Poetihan, O. Jav;
Semboeng lanang (zie 464), Jav. — Heester. Gebr:
De takjes worden in het water gelegd, waarmede bij bij-
zondere gelegenheden de priesters der Tenggereezen de
omgeving tot in- en uitwendige reiniging besprenkelen.

9 Zie voor dezen naam in O. Jav. bij 2023.

527. Buettneria angulata Hassk.* Nat.

fam. der Sterculiaceae. Areuj ki-kadal,
Soend. — Klimplant.

Buettneria — Gajanus.

528. B. Maingayi Mast.* Akar batoe. Mal.,
Akar ketjoeboeng, Mal; Akar peroet gagak;
Mal; Peroet gagak, Mal. — Klimplant. Gebr:
Van de ranken worden buikbanden gemaakt, die men
tegen lendenpijn draagt.

529. Burmannia eoelestis Don.” Nat. fam.
der Burmanniaceae. Roempoet sisik naga,
Mal; Sisik naga®), Bat. Mal. — Kruid.

$ Zie voor dezen naam, verbonden met akar, ook
bij 1072.

530. B. sumatrana Miq. = B. disticha
L.*). Siangik mantjik, Minangk.; Sianik man-
tjik, Minangk. — Kruid.

531. Butea frondosa Roxb.* Nat. fam. der
Leguminosae. Palasa, Madoer., Soend.; Plasa,

187

528 — 538.

Balin, Jav.; Sekar djalak, Jav. Variëteiten in
Jav: Plasa abang, metroode bloemen; P. koening,
met gele bloemen. — Lage boom („dhak tree”). Gebr.:
Schors met purper sap, tot „kino” opdrogend. In Br.
Indië wordt van eene schildluis, die op de takken
leeft, stoklak en schellak verkregen. Op Java is het
nuttig gebruik van dezen boom gering. De bladen
worden gebezigd om gekookte rijst of andere eetwaren,
die men te koop heeft, op te leggen of in te wikkelen.
De bloemen heeten in het Javaansch kembang djalak.
Men gebruikt die tot het vangen van krekels, door
er een druppeltje sap uit de knol van Dioscorea
hirsuta in te doen. De mandjes, waarin men het
rijstzaad naar de kweekbedding draagt, zijn vaak bedekt
met Butea-bladen, in de hoop dat het plantsoen er

‚ even groen en frisch moge uit zien als deze.

C.

532. Caesalpinia Bonducella Fleming.”
Nat. fam. der Leguminosae. Akar kelitji,
Mal; Areuj matahijang, Soend; Aroek, Soem-
bawa; Bagore, Makas; Balekoro, Sas; Boewa
goro, Boeg; Dodotenge, Alf. N.O. Halm; Galitji,
Mal. Men; Kadara, Biman; Kaletja, Madoer.;
Kaliti, Rotin; Kalitji, Batav. Mal, Mal. Amb,
Mal. Tim; Kaniker, Mal. Men; Kate-kate, Alf.
N.O. Halm, Term; Kemroenggi, Jav; Ketket,
Balin; Langgem, Sas; Matahijang, Soend; Ra-
roendoe, Alf. Min. T.S; Roeroendoe, Alf. Min.
T.B; Sampinit, Alf. Min. T.L; Sempini, Sangi;
Sompini, Alf. Min. Bent, Tom; Tampoenono,
Boeg; Tenglor, Madoer; Tingloer, O. Jav.; Toe-
woeng, Sika; Tompingis, Alf. Min. T.P; Tom-
pinis, Alf. Min. T. P. Variëteiten in Balin: K. got,
met breede bladen en lange doornen; K. lengis, de
kleinere. — Klimmende heester. Gebr: Men maakt
er wel heiningen van. De jonge bladen bevatten eene
bitterstof, en worden aangewend tegen koorts en
ingewaudswormen; ook besmeert hiermede een moeder
haar tepels, als het kind moet gespeend worden en
wrijft men er bij pijnen in den rug dezen mêe in.
De gestampte zaden worden in koud aftreksel bij
duizeligheid tijdens zwangerschap gedronken en als
afwerend middel tegen muskieten gebruikt. In de
Molukken kuikkert de jeugd met die zaden en op Java
dienen ze bij proppenschieters. In ’t Engelsch heeten
die op knikkers gelijkende zaden „nickor (nicker) nuts”.

533. C. Nuga Ait.* Kate-kate ketjil, Mal.
Mol; -Kate-kate oetan, Mal. Mol; Kate-kate
pante, Mal. Mol; Rambega pante, Mal. Men;
Sampinit rintek, Alf, Min T.L; Pjamba djawa,
Makas.; T'jempa djawa, Boeg. — Klimmende heester.
Gebr: Het sap wel bij oogziekten in gebruik.

534, C.pulcherrimaSw.*Boenga djanggo,
Makas.; Boenga katjang, Mal. Men; Boenga
merah, Mal. Tim; Boenga merak, Mal; Boenga
tjakalele, Mal. Men; Boenga tjina $), Mal;
Boenga trang doenija, Mal. Mol; Kembang
abang, O. Jav; Kembang merakan $$), Jav.;
Kemrakan, Balin; Mar kegel, Madoer.S.; Merak,
Balin. Semb.; Merak kegel, Madoer. B. P.; Merak
egel, Madoer. B. P; Merak-merakan, Jav.; Me-
rak ngegel, Madoer. B.P; Merak ngigel, Jav;
Parak kegel, Madoer.S.; Patrakombala, Soend.;

Patramenggala$$), Jav.; Pepitpit, Alf. Min. TS;
Saja tjina, Tern: Sepampoelijo, Boeg; Sepang
poelijo, Boeg; Temerakan, Balin. — Heester,
„Barbados pride” (e), „Fleur de paridis” (fr.). Gebr.:
Om de fraaie bloempluimen veel aangeplant.

$) Deze naam schijnt ook aan in tuinen gekweekte
Gardenia’s en Ixora’s te worden gegeven.

$$) Ook Cytisus Laburnum L. (zie 1009).

535. C. Sappan L.* Ajoe loehi, Goront;
Mate sonjiha, Tern; Hipang, Daj. 4. O. Born;
Kadjoe setjang, Madoer.; Kajoe laka, Mal. Pal;
Lolang, Mal. Mol; Sapang, Makas., Minangk.;
Sepang, Boeg, Mal, Sas; Sepe, Rotin; Setjang,
Madoer; Setjang, Jav., Soend., Mal. Batav; Seu-
peuëng, Atjeh; Siniha, Alf. N. O, Halm; Soepang
of Soepa, Biman.; Soga djawa, Jav; Sonjiha,
Tern; Sopang, Bat; Tjang, Balin; Tjatjang,
Minangk. — Boomheester. Gebr: Wordt vooral in de
lagere streken van West-Java veel tot omheining gebezigd.
Het kernhout („sappan wood”, e.) dient tot rood verven,
is in den handel bekend als kajoe sampang; dat van Bima
wordt voor het beste gehouden. In Ambon kleurt men er
sagoeweer mede. In Atjeh vermengt men het uitkooksel
met gomlak, ter voorkoming van het verschieten der
kleur bij het verven van weefsels en garens. Ken af-
treksel van het hout wordt (op Sumatra) als wasch-
middel bij oogontsteking aanbevolen; inwendig bij
bloeddiarrhée. Fijne stukjes worden wel gebezigd om

|_gaten in de oorlellen te boren. Met andere ingrediënten

als wierook gebrand. Het afgeven van kleuren, vooral
van rood, heet in het Javaansch: setjangan (Balin:
tjangan); en om die kleur aan te geven zegt men in
die taal: „Kaja di setjang”, d.i: „Alsof het door
setjang geverfd is”.

536. C.sepiaria Roxb. Arecuj matahijang

goenoeng, Soend; Matahijang goenoeng,
Soend; [Setjang lemboet, Soend. — Klimmende
heester. Gebr: Dient wel tot omheining.

537. Caesulia axillaris Roxb.* Nat. fam.
der Compositae. Kangkoeng kerbaoe, Mal. —
Kruid.

538. Cajanus indieus Spreng.* Nat. fam. der
Leguminosae. Bintatoëeng, Makas; Kantje,
Boeg; Katjang bali, Jav.; Katjang goede, Jav.;
Katjang hiris, Soend.; Katjang iris, Vulg. Mal;

Katjang kadjoe, Madoer; Katjang kajo, Mi-
nangk; Katjang kajoe, Mal; Katjang toeris,
Mal. Tim; Kekatje, Balin; Leboewi, Sas; Oen-
dis, Balin; Toelis, Rotins; Toeris, Mal. Tim; Tori,
Sawoe. Variëteiten in Vulg. Mal: Katjang iris boe-
rik. In Soend.: Katjang hiris bodas. In Balin:
K. poeh of K. poeöeh. — Half heester, „pigeon pea”(e.).
Gebr. De boontjes worden als groente gegeten; de bladen
dienen wel als „obat”. De Balineezen noemen den koudsten
tijd van het jaar (ongeveer Juli) masan oendis, omdat
alsdan de vruchten van oendis aan het rijpen zijn.

539. Calamus sp. en Daemonorops sp.
Nat. fam. der Palmae. Algem. Benam. $: Adje
woea, Lio; Awe, Atjeh; Awei, Tid. Born; Emat,
Sas; Fis, N. Guin. 4R.; Gai, Sika; Goewi, Sawoe;
Hoei, Daj. W. Born; Hoetia, Goront.; Hoewi,
Lamp.; Hotang, Bat; Hotia, Goront.; Ho we, Soend.;
H wi, Balin; Lwi, Alf. N. O. Halm, Soemba; Kotang,
Loeboe; Laoero, Alf. Tom, Boeg., Boeton, Saleijer ;
Lotan, Alf. Z. Cer; Lotno, Kisar; Mandjhalin,
Madoer. S.; Noewe, Alf. Min. T. S.; Oe me, Alf. Pom;
Oeöe, Kei; Oeri, Tern; Oewa, Alf. Asil, Boer.,
Har., Hila, Endeh, Wetar; Oewai, Daj. 4. O. Born,
Simaloer; Oewalo, Alf. N. Laoet, Sap; Oewe, Alf.
Min. T. B, IT. S., Nias, Rotin., Saleijer, Sangi; Oewei,
Alf. Min. Bant; Oewel, Tim; Oewi, Lamp., Mal.
Bengk.; Oewoi, Bol. Mong.; O we, Gajo; Pandjalin,
Jav.; Pandjatos, Jav. Kr. D.; Pandjhalin, Madoer.;
Pandjhalen, Kang; Pendjalin, Balin. Semb., Jav.,
Mal. Pal; Penjalin, Balin: Pikat, Mal. Bandj.;
Pis, N. Guin. 4 Rs; Poeti, Alf. Z. Cer; Pondjhalen,
Kang; Pondos, Alf. Min. T.L, T. P., Tonsaw.; Pon-
det, Bol. Mong; Raoekang, Makas.; Raoe keng,
Boeg; Rotan, Mal., Minangk; Walet poeti, Alf.
Z. Cer; We, Daj. Z. O. Born, Gajo; Wi, Balin,
Lamp. — Rotansoorten (rotang of rotting, n., cane, e.).
Gebr: Voor het gebruik der rotans in de huishouding
vindt men aanwijzingen bij de afzonderlijke soorten. In
het Maleisch zegt men: „Peroet rotan” of „peroet berisi
rotan”, d.i: „Een buik gevuld met rotan”, van iemand,
die tot niets geschikt is, evenals het binnenste van
rotan. In het Makasaarsch echter als zinnebeeld van
iets voortreffelijks: „Raoekang taena mo salijana”, d.i:
„Van rotan is niets te verwerpen (alles te gebruiken)”.

$) Deze gelden ook voor verwante geslachten. Vele
soortnamen kunnen door gebrek aan gegevens niet nader
worden aangeduid, en vele der hieronder vermelde
soortnamen met de inlandsche synoniemen zijn twijfel
achtig door de moeilijke determinatie der rotanplanten.

540. C. adspersus Bl. = Daemonorops
adspersus Bl.*). Howe bogo, Soend. — Rotan-
soort.

54l. C. caesius Bl. Blatoeng®, Balin;
Howe walat, Soend; Hwi walatoeng, Balin;
Latoeng, Jav; Pendjalin latoeng, Jav; Pend-
jalin slatoeng, Jav; Pendjalin welatoeng,
Jav; Rotan bilatoeng, Mal; Rotan dandan,
Minangk.; Slatoeng, Jav.; Walat, Soend; Wala-
toeng, Balin; Welatoeng, Jav.; Wi walatoeng,
Balin. Variëteit in Balin: Blatoeng lengis of
elot of lot of oewi-oewian $$) of walatoeng
lot; B. wajang (de breedbladige) of B. woe koe. —
Gebr: Dient vooral als bindrotting en voor het vlechten
van matten.

$) Ook Euphorbia neriifolia (#).

$$) Deze naam naar de kindertrompetjes, die van
de bladen worden vervaardigd.

542. C. castaneus Griff.* Atap tjoetjoer,
Mal; Basbasan, Bat; Hotang basbasan, Bat;

Rotan tjoetjoer, Mal. — Gebr: De bladen dienen
wel als dakbedekking.

188

539 — 557.

543. C. Cawa Bl.* Rotan kawan,
Mol. — Gebr: Is zeer geschikt voor vlechtwerk.

544. C. ciliaris Bl.* Howe moeka, Soend.;
Howe pahit, Soend; Howe tjatjing, Soend.;
Mandjhalin tjatjeng, Madoer. S; Pandjhalin
tjatjeng, Madoer; Pendjalin tjatjing, Javs
Penjalin tjatjing, Balin. — Gebr: Levert een fijne
bindrotting. In het Javaansch heeft men een raadsel:
„Kiris mangan pendjalin”, d.i: „Een dolk eet rotan”,
waarvan de oplossing is „een djalak (soort spreeuw)
eet wormen’; de kris is de köris djalak (een soort
met recht lemmet) en pendjalin de pendjalin tjatjing.

Mal.

545. C. depressiusculus T.etB.* Rotan
sikek, Minangk. — Gebr: De bladen dienen in de
Padangsche Bovenlanden wel tot dakbedekking, welke
echter weinig duurzaam is,

546. C. didymophyllus Bece. Awe getah,
Atjeh; Awe oedeng, Atjeh; Foewa, Enggano;
Hotang oedang, Bat; Oewi bekoes a poi, Lamp;
Oewi getah, Lamp; Rotan gatah, Minangk.; Ro-
tan getah, Mal; Rotan oedang, Mal; Owe
oedang, Gajo; We oedang, Gajo. — Gebr: Dient
tot het vlechten van allerlei soort mandwerk. De uit-
spruitsels worden gegeten. De vruchtschil geeft cen
soort drakenbloed.

547. C. exilis Griff.* Pepa, Boeg; Raoe-
kang montjong, Makas; Rotan goenoeng, Mal.

548. C. fasciculatus Roxb. (—= C. vi-
minalis Reinw.*). Rotau galitiëk, Minangk.

549. C. glaucescens Bl. (—= C. caesius
Bl.*). Howe perlas, Soend. — Gebr: Is geschikt
voor zweepen en voor bindwerk onder water.

550. C. graminosus Bl.* Oewa poeti, Alf.
Asil, Har, Hila; Rotan alija, Mal. Amb; Oe-
walo poeil, Alf. N. Laoet; Oewalo poetiil, Alf.
Sap. — Gebr: Dient vooral als bindmateriaal.

5òl. C. heteroideus Bl. (= C. Rein-
wardtii Mart.*). Howe geureung, Soend.

552. C. heteroideus Bl. var. refractus.
Howe sege, Soend.

553. C. horrens Bl.* Rotan galang, Mi-
naugk.; Rotan gelang (zie 1017), Mal. — Gebr.:
Wordt vooral tot bindrotting gebezigd.

bad. C. insignis Griff.* Awe batee, Atjeh;
Kihi, Enggano; Mandjhalin bato, Madoer. S.;
Pandjhalin bato, Madoer.; Rotan batoe, Mal. —
Gebr: Is een der hardste rotansoorten; er worden
manden van vervaardigd.

555. C. javensis Bl* Awe lilin, Atjeh;
Hoewi pantis, Lamp; Howe omas, Soend.;
Owe lilen, Gajo; Owe pedeh, Gajo; Rotan
lilin, Mal; Rotan tjatjing, Vulg. Mal; We
lilen, Gajo; We pedeh, Gajo. — Gebr: Wordt in
de Maleische landen op prijs gesteld tot vervaardiging
van matten en stoelzittingen.

556. C. litoralis Bl. (= C. "viminalis
Reinw.*). Rotan ajer ©, Mal. Batav.
$) Ook Calamus aquatilis Rid]. (zie 1025).

557. C. Manan Miq.* Awe maneë, Atjeh;
Dekoe, Atjeh; Eije, Enggano; Hotang maldo,
Bat; Hotang malo, Bat, Maldo, Bat Malo,
Bat; Manaoe, Mal., Minangk.; Mano, Gajo; Oe wi
noenggal, Lamp; Rotan manaoe, Mal; Rotan
mantji, Mal. Bengk. Variëteiten in Minangk.: Mana-
oe bana; M. gadang; M. katjije; M. likië;

Galamus — Galophyllum.

M. siaboe; M. taboe-taboe. — Gebr: Is zeer
lang en dient om wegen en rivieren af te sluiten;

op Sumatra ook tot vervaardiging der rotan-hang- |

bruggen. Deze soort bevat veel water, dat bij iakapping
uitvloeit, de vruchten worden soms gegeten. Daar die
vrucht voor de helft hard en onrijp blijft, is die hier
en daar als beeld van partijdigheid in gebruik.

558. C. melanolama Mart.* Howe lemes,
Soend; Howe lilin, Soend; Pendjalin malam,
Jav. — Gebr: Dient als bindmateriaal.

559. C. micranthus Bl.* Awe kerokrok,
Atjeh; Kokrok (zie 1551), Jav; Pendjalin ko-
krok, Jav; Rotan sega ajer, Mal.

560. C. ornatus Bl.* Awe saga, Atjeh;
Hoewi sesah, Lamp; Howe toetoel, Soend.;
Oewi sega, Lamp; Oewi sesah, Lamp; Oewi
temen, Lamp; Owe segeu, Gajo; Pendjalin
porong, Jav; Pendjalin sego, Mal. Pal; Rotan
sago, Minangk.; Rotan sega, Mal; Sega, Mal;
Sego, Mal. Pal; We segeu, Gajo. Variëteiten in
Jav.: Pendjalin tingal of P. boental. In Mal:
Rotan sega haloes; R. sega kasar. — Gebr:
Is als bindrotting van groote waarde; terwijl het deze
soort is, die in Zuid-Sumatra gespleten dient tot ver-
vaardiging der z.g. Palembangsche matten, welke
o.m. veel naar Batavia worden uitgevoerd.

561. C. Oxleyanus T.etB.* Rotan kikir,
Mal.

562. C.rhomboideus Bl.* Howe sampang,
Soend.; Sampang, Soend. ef

563. C. Seipionum Lour.* Hoei samaboe,
Daj. W. Born; Moewi semamboe, Lamp; Ho-
tang samamboe, Bat; Oewi semamboe, Lamp;
Poak-poak, Enggano; Rotan radja, Mal; Ro-
tan semamboeg), Mal; Rotan simamboe, Sum.
W.K; Samamboe, Bat; Semamboe, Mals; Si-
mamboe, Sum. W. K; Wi samamboe, Lamp.
— Gebr: Deze dient tot wandelstokken en ook voor
omheiningen. In de Lampong wordt ze gesneden ter
lengte van 1, vadem, dan rechtstandig in den wind
gedroogd en vervolgens in den rook opgehangen; als
ze voldoende bruin is, wrijft men ze in met olie, en
voert ze aldus uit. De Dajaks meenen bij dit riet
doffe toonen te hooren, die zij aan de aanwezigheid
van geesten toeschrijven, zoodat zij het alleen snijden
als die toonen uitgerekt zijn, hetgeen wellicht met
de rijpheid verband houdt.

€) Ook Daemonorops grandis Mart.*

564. C.stoloniferus T.et B. (—C. horrens
Bl.*). Oewi pamoerangan, Lamp. — Gebr:
Er worden matten en meubels van gemaakt.

Howe korod,
Rotan djawa,

565. C. viminalis Reinw.*
Soend.; Owa weria, Alf. Har.;
Mal. Mol.

566. C.sp. [wi denga, Alf. N.O, Halm; Noe we
rintek, Alf. Min. T.S; Oewe rintek, Alf. Min.
T. B; Oewei sahisi, Alf. Min. Bant; Pondos
rintek, Alf. Min. T. P; Rotan aloes, Mal. Men. —
Gebr: Wordt soms als bindmiddel gebezigd en is
overigens een der weinige rotansoorten in de Minahasa,
geschikt tot het vlechten van stoelzittingen.

567. C.sp. Anga, Alf. Min. T.L, T.S.; Kalekes,
Alf. Min. T.P. — Gebr: De bladen dienen tot dak-
bedekking.

568. C. sp. Mapait, Alf. Min. T.L, T.S.; Ma-
pentoe, Alf. Min. T‚P.; Papentoe, Alf. Min. T. P,

189

558 — 580.

569. Calanthe rubens Ridl.* Nat. fam. der
Orchidaceae. Halija enggang, Mal. — Gebr:
De schijn-knollen zijn in de inl. geneeskunde in gebruik.

510. C.veratrifolia R.Br.* Anggrek popo-
tjongan, Soend; Boenga tiga lapis, Mal. Amb.

511. C. sp. Koeni in taloen $, Alf, Min. TP.
$) Ook Coelogyne sp.

512. Callicarpa arborea Roxb.* Nat. fam.
Verbenaceae. Amboeng-amboeng poetih,
Mal; Matalo, Bonth; Sitapoeëng, Mimangk.;
Tindjaoe, Mal. — Boom.

573. C.eanaL.* Amboeng-amboeng, Balin;
Apoe-apoe, Soend.; Daoen tampal besig), Mal;
Goro-goro oetan, Mal. Men; Katoempang ba-
dak (zie 575), Soend; Ki katoempang badak,
Soend.; Poeltak-poeltak, Bat; Tampa basi,
Minangk.; Tampal besi$, Mal; Tampong besi
poetih, Mal. — Boomheester. Gebr: De bladen
geneeskrachtig.

$) Ook Meliosma confusa Bl* (zie 2230).

574. C. longifolia Lam.* Katoempang $),
Soend.; Ki katoempang, Soend; Songka, Jav.;
Tama, Alf. Min. T.P.,Sangi; Tampong besi, Mal;
Tampong besoi, Atjeh. — Boomheester. Gebr:
De bladen worden fijngestampt en dienen op Sangi
om visschen te bedwelmen; elders zijn ze in medi-
cinaal gebruik.

$) Ook Viburnum coriaceum Bl* (zie 3451).

575. C. pedunculata Br.* Balik angin
laoet, Mal; Katoempang badak, Soend; Ki
katoempang badak, Soend. — Boomheester.

576. Calonyetion Bona-nox Boj. — Ipo-
moea Bona-nox L.*). Nat. fam. der Con-
volvulaeceae. Areuj koetjoeboeng, Soend. —
Klimplant.

577. Calophyllum baneanum Mig.
C. pulcherrimum Wall.*). Nat. fam. der
Guttiferae. Bintangoer tandoek, Mal; Men-
tangoer tandoek, Mal. — Boom.

578. C.canum Hook.f.* Bintangoecë boen-
go, Minangk.; Bintangoer boenga, Mal; Men-
tangoer boenga, Mal. — Boom. Gebr: Hout ge-
bezigd voor masten van vaartuigen.

579. C. Hasskarlii T.etB.* Boede, Makas.;
Kikisan sela, Alf. Min. T.L. Kiskisan sela,
Alf. Min. T. B; Salatri, Soend.; Soelastri, Jav.;
Soelatri, Soend. — Boom. Gebr: Het hout is gezocht
voor den huisbouw; de bloemen als geneesmiddel.

580. C. Inophyllum L.* Balitako, Alf. N.
O. Halm; Benaga, Mal; Betao, Boeg; Bintan-
goer laoet, Mal; Bintangoer penaga, Mal;
Bitaoe woijo, Gorom; Dingkaran, Alf. Min.
T.S; Fitako, Tern; Hataoe, Alf. Asil, Hila;
Hataoele, Alf. Cer; Kajoe naga, Mal. W. Born;
Kanaga, Daj. Z.O. Born; Kapoeratja, Mal. Mol;
Lingkaran, Alf. Min. T.B., T.L; Lintjaran,
Alf. Min. T.P.; Mandara, Balin. Kr; Mantaoe,
Biman.; Mentangoer laoet, Mal; Mentangoer
penaga, Mal; Naga, Mal.W. Born; Ngoefaär, Kei;
N jam ploeng, Jav., Soend.,Mal.Batav.; N jam plong,
Madoer.; Panaga, Daj. Z.O. Born; Penaga, Mal;
Penago, Lamp; Poede, Boeg; Poenaga, Balin,
Bat, Makas; Poenago $), Minangk; T'jamploeng,
Balin; T jam plong, Madoer. — Boom, de „schoon blad-
boom”, „Alexandrian laurel” e. Gebr: Het hout is fijn,
geelrood en fraai gevlamd en dient tot meubelhout en

Calophyllum — Cananga.

spanten van vaartuigen; het moet echter zorgvuldig
behandeld worden, anders scheurt het spoedig. Men
maakt er prachtige prauwen uit één stuk van. Van het
zaad, dat gebrand hier en daar een bestanddeel is van
inlandsehe inkt, komt een (niet voor spijs geschikte) olie,
soms, bijv. op Madoera, als lampolie gebrand; men
stampt de zaden ook wel tot deeg en kleeft dit om
een stok om te dienen als flambouw. Van de vrucht-
schillen worden waterscheppertjes of tolletjes gemaakt
tot speelgoed van kinderen. Op Bali heeft men een
spreekwijze: „Oelahe agajoeng tjamploeng di tengah
pasihe ko tjelebang masih twah amoen to”, d.i: „De
gajoeng (waterschepper), uit een _tjamploeng-vrucht
bestaande, kan door de kleinheid slechts weinig op-
scheppen’, om aan te duiden, dat iemand, welke moeite
hij zich ook geve, toeh niet rijk kan worden.

$) Ook Ficus eycloneura King. (zie 1457).

581 C. maecrocarpum Hook.f.* Bintan-
goer rimba, Mal; Mentangoer rimba, Mal. —
Boom.

582. C.plicipes Mig.(—=C.pulcherrimum
Wall.*). Bintangoer perit, Mal; Mentangoer
perit, Mal. — Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw.

583. C. pulcherrimum Wall.* var. gracile
Boerl. Bintanghoer bateë, Atjeh; Bintan-
goer batoe, Mal; Bintangoer batoe hati, Mal;
Bintangoer beloelang $, Mal; Bintangoer
boekit; Mal; Mentangoer batoe, Mal; Men-
tangoer batoe hati, Mal; Mentangoer be-
loelang, Mal: Mentangoer boekit, Mal. —
Boom. Gebr: Het hout geschikt voor masten, zelfs
van de grootste schepen.

$) Deze vier namen worden ook gegeven aan Cal.
lanigerum Miq.*

584. C,spectabile Willd.*$) Bintanghoer,
Atjeh; Bintangoeë, Minangk.; Bintangoer, Jav.,
Mal; Bintangoer boenoet, Mal; Bintangoro,
Makas; Bitangoer, Jav; Ejobe, Enggano; Eroba,
Enggano; Kapoeratja oetan, Mal. Mol; Malang-
malang, Mal; Mentangoer, Mal; Mentangoer
boenoet, Mal; Poede ale, Boeg. — Boom. Gebr:
Het hout is elastisch en sterk en zoowel voor masten
als voor stijlen van huizen in gebruik. In het binnen-
land van Sumatra wordt de buitenbast wel gebezigd
voor omwandingen van huizen en tot bergplaats van
rijst (padie).

$) In hoever de hier opgegeven namen als algemeene
voor het geslacht gelden, dan wel aan bijzondere soorten
worden gegeven, blijft onzeker, Vele inlandsche soort-
namen zijn niet nader aan te duiden.

585. C. Teysmanni Miq.* Bintangoeëla-
boe, Minangk.; Bintangoer laboe, Mal; Men-
tangoer laboe, Mal. — Boom.

586. C. Wallichiana Planch.* Bintan-
goer merah, Mal; Penaga batoe, Mal; Men-
tangoer, Mal. — Boom.

587. C. sp. Kajoe toewa, Alf. Min. T. L.,
T. P; Toewa, Alf. Min. T.L, T. P. — Boom.
Gebr: Het hout geschikt voor huisbouw, mits onder
dak gebezigd.

588. C. sp. Kikisan, Alf, Min. T.L; Kiski-
san, Alf. Min. T.B.; Latoena, Alf. Min. T.P. —
Boom. Gebr: De fijngehakte bast wordt in ondiepe
riviertjes als vischbedwelmend middel gebezigd; het
hout voor masten van schepen.

589. C.sp. Bintaoe, Alf. Min. T.L; Wintaoe,

Alf. Min. T. L, — Boom. Gebr: Het hout is voor
balken en planken geschikt, mits onder dak gebezigd.

190

581 — 601.

590. C. sp. Kikisan rintek, Alf. Min. T.L;
Kiskisan rintek, Alf. Min. T. B. Malesoeng,
Alf. Min. TP. — Boom. Gebr: Het hout wordt
gebruikt voor karren en wagens.

591. Calotropis gigantea Ait.* Nat. fam.
der Asclepiadaceae. Badori, Soend; Bid-
hoeri, Madoer. B; Bidoeri, Madoer. P.S, Vulg.
Mal; Boenga rambega, Mal. Men; Kore, Biman.;
Lembega$, Mal; Mandoeri, Balin; Mandori,
Balin; Rambega, Boeg; Makas.; Mal. Men; Rem-
bega$), Mal; Rem biga, Sas; Roem bigo, Minangk.;
Sadoeri, Jav; Wadoeri, Balin. Kr; Widoeri,
Jav. — Heester. Gebr: Op Java wordt het zaadpluis,
dat eene soort „plantaardige zijde” geeft, weinig in
weefsels gebruikt, alleen in de Preanger; in Zuid-
Celebes vermengt men het met gewone wol om hier-
aan glans te geven. Hier en daar dienen de bladen
als geneesmiddel tegen jeuking, vooral die door kinder-
pokken veroorzaakt is, en wordt het sap, waarmede
achtergebleven dorens uit de huid worden verwijderd,
ook als geneesmiddel bij oogziekten aangewend. De
bloempjes geeft men op Bali aan krekels te eten, om
deze wild te maken voor het gevecht. Widoeri is de
oplossing van het Javaansche raadsel: „Godong entong,
kembang brondong, wohe blentjong’”’, d. à.: „Het blad
heeft den vorm van een rijstlepel, de bloem is als
gebraden maïskorrels, de vrucht gelijkt op de lamp
bij het wajang-scherm”.

$) Ook Calotropis procera Ait.*

592. Calyecopteris floribunda Liam.* Nat.
fam. der Combretaceae. Akar pelawas,
Mal. — Klimplant.

593. Calyptrocalyx spicatus Bl.* Nat.
fam. der Palmae. Hena-hena, Tern; Hoea
ewang, Alf. Amb; boel, Lamp; Lwoel, Soend. —
Boom. Gebr: Bij gebrek aan pinang-noten worden de
vruchten wel gekauwd.

594. Camellia Minahassae Koord.* Nat.
fam. der Ternstroemiaceae. Kajoe kapal,
Alf. Min. T.L, T.P, Kapal, Alf. Min. T. L., TP;
Mahakoempas, Alf. Min. Bent. — Boom. Gebr:
Het hout is geschikt voor stelen van lansen.

595. C. Thea Link.* Ete, Madoer; Eteh,
Jav; Te, Boeg, Makas; Teh, Jav., Mal, Soend.;
Tih, Lamp. — Heester, de theeplant.

596. C. sp. Kelorak, Mal; Kloerak, Balin,
Jav; Koeloerak, Balin, Jav; Kroerak, Sas. —
Heester. Gebr: De bladen zijn een middel tegen buik-
ziekten.

597. Campanumoea javanica Bl.* Nat.
fam. der Campanulaceae. Srentel-srentel,
Jav. — Kruid.

598. Campelia glabrata Kunth. (= C.
Zanonia H.B.& K.*). Nat. fam. der Comme-
linaceae. Ketoelan, Jav. — Kruid. Gebr: De
bladen dienen wel tot paardenvoeder.

599. Campiumrepandum Presl. (—Lep-
tochilus cuspidatus Presl.*). Nat. fam. der
Filices. Pakoe balawo, Boeg., Makas.; Pakoe
tikoes, Vulg. Mal. — Varensoort.

600. Campnosperma oxyrhachis Engl.”
Nat. fam. der Anacardiaceae. Antoemboes,
Bat. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt voor planken.

601. Cananga odorata Hook.f.* Nat. fam:
der Anonaceae. Iuango, Minangk; Kananga:
Biman., Boeg., Daj. 2.0. Born, Jav., Madoer. B, P»
Makas., Soend; Kananga wangi, Mal.Amb.; Ka-

Canarium.

nango, Minangk; Kembhang bhiroe, Madoer. S.;
Kenanga, Atjeh, Jav., Mal; Koembang, Alf. Boer;
Koempoel, Alf. Min. T.L; Koepanaïn, Alf. Z. Cer.;
Lalingiran, Alf. Min. Bent; Loeït, Alf. Min. Ton-
saw; Ngana-ngana, Nias; Poem poem, Alf. Min. T.
L; Sandat (zie 3403), Balin, Sas; Sandat kananga,
Balin; Sandat wangsa, Balin; Sapalene, Alf.
Amb; Sapalin, Alf. Har, Z. Cer; Sekar ke-
moening, Balin. Kr; Semanga, Atjeh; Silanga,
Atjeh; Tenaga, Sawoe; Tenanga, Atjeh; Wale
im poeket®, Alf. Mim. T. P; Wangoerer, Alf.
MOT B: TP. TS; Wangsa, Balm. Kr.;
Wongsa, O. Jav. — Boom. Gebr: De bijzonder
welriekende bloemen worden in het haar gestoken,
tusschen kleederen gelegd en met tjempaka- en tand-
joeng-bloemen, bij wijze van offerande, op een pisang-
blad nabij vereerde plaatsen gelegd. Ook maakt men
er eene geurige olie van, in het Javaansch bekend
als lisah kenanga of lisah soendoel langit. De Cananga-
olie wordt wel van Java uitgevoerd; die der Yilip-
pijnen is het hoofdbestanddeel van het alom verkrijgbare
reukwater llang-ilang. Van den bast vervaardigen de
bewoners der Minahasa bergplaatsen voor padie en
netten en deze dient er ook als geneesmiddel. Fen
fraaie gele huidskleur wordt in het Balineesch als
njandat omschreven.

$) Deze naam beteekent „bergplaats van jachtnetten”
en is hieraan ontleend, dat die netten (poeket) bewaard
worden in een soort vat, uit den bast vervaardigd.

602. Canarium eommune L.* Nat. fam.
der Burseraceae. Dakae, Watoeb.; Dedi, Alf.
Min. T. S; Deri, Alf. Min. T.L; Hial, Alf. Z. Cer;
Hihi, Alf. Min. Bant, Hihi kahangan, Alf. Min.
Bant; Tale, Alf. Asil, Cer., Hila; Talo, Alf. Har;
Iëere, Kisar; Ipa, Alf. Boer; Ipei, Alf. Min.
Bent, Tonsaw.; Jal, Alf. Z. Cer; Jale, Alf. Asil,
Cer., Hila; Jalo, Alf. Har, N. Laoet, Sap; Jar,
Alf. Z. Cer; Kanaäre, Makas; Kanale, Kang,
Madoer. S; Kanare, Boeg, Makas; Kanari, Alf.
Min. T. P., Biman., Madoer., Mal., Soend;; Kanari
pandjang, Mal. Amb; Kenareh, Madoer; Ke-
nari, Jav; Ki kanari, Soend; Kiëre, Leti; Kodja,
Sika; Konari, Madoer. B.P; Lehi, Sangi; Nanja,
N. Guin. 4 R; Nanja ajo, N. Guin. 4 R; Ngië,
Makian; Niel, Alf. W. Halm; Niha, Alf. N. O. Halm;
Njiara, Alf. N. W. Halm; Njiha, Tern; Oewaär,
Kei; Reri, Alf. Min. T. B, T. P; Roriël, Babar;
Solo kajoe, Alf. Min. T.L; Wijar oeöen, Wetar.
— Boom, de kanari- of elemi-boom (deze en vlg),
„Java almond”, e. Gebr: Is een der fraaiste allée-
boomen. De oliehoudende zaden worden gegeten en
in gebak gebruikt. De uit de schors komende geel-
achtige hars (elemi) wordt op Java met menjan ver-
mengd en gebrand, zij is ook geneeskrachtig. De
vrucht van Canarium, is de oplossing van het San-
gische raadsel: „Moensing namikoeng batoe, watoe
namikoeng koempire”, d.i: „Een lang uitgedoofde
houtskool omwikkelt een steen, een steen omwikkelt
papier’; waarbij de zwarte schil der rijpe vrucht met
houtskool en de witte kern met papier vergeleken wordt.

603. C. deceumanum Gaertn.* Hafo, Tern;
Hapo, Alf. NO. Halm; Jalo halat, Alf. Har.,
N. Laoet, Sap; Kanari babi, Mal. Amb; Kanari
ketjil, Mal. Amb; Njiha hafo, Tern. — Gebr:
De vruchten worden gegeten; de uitvloeiende hars
dient wel voor flambouwen.

604. C. denticulatum Bl.* Kajoe noach,
Alf. Min. Tonsaw.; Kenaren, Jav; Kenari alas,
Jav. Ng; Kenari wana, Jav. Kr.; Raoe woelan,
Jav. — Gebr: Op enkele plaatsen wordt het hout
bruikbaar geacht voor den huisbouw; zaden ectbaar.

191

602 — 619.

605. C. eupteron Mig.“ Kajoe kapoer,
Sum. W. K; Lagam, Midd. Sum; Lagan, Bat.
Mand. — Gebr: Het hout wordt duurzaam geacht.
Soms wordt de boom omgekapt met het doel er een
balsem uit te winnen, die roodachtig van kleur is, wel
tot verlichting dient en als geneesmiddel in gebruik is.

606. C. fissistipulum Miq.* Asam damar$),
Lamp. — Gebr: Uit den stam vloeit een wel-
riekende hars.

$) Meerdere Canarium-soorten, die hars opleveren,
zijn in de Lampongsche districten bekend onder den
naam van asam met bijvoegingen.

607. C. Greshoffi Koord,.* Kakanen e
oewak sela, Alf. Min. T. P; Kanari jaki, Mal.
Men; Niha 1 foefoeroe, Alf. N. O. Halm. —
Gebr. Sierlijke boom.

608. C. hispidum Bl.* Biroe, Soend.; D ja m-
bejan, Jav; Kakanen e oewak, Alf. Min. 'T. P;
Kakanen ne oewak, Alf. Min.T.S.; Ken e oewak,
Alf. Min. T.P.; Mahangkalow, Alf. Min. Bent; Ma-
malapa, Alf. Min. T.L; Mawowang, Alf. Min.
T. B. — Gebr: De bast wordt gestampt, met water
aangelengd, als geneesmiddel tegen booze zweren aan
de onderste ledematen gebezigd.

609. C. Kadondon Benn.*
matahari $, Mal.

$) Ook Trigonochlamys Griffithii Hook.f.* (zie 616
en 3376).

610. C. Kipella Miq.* Ki pelah, Soend. —
Gebr: De zaden worden wel gegeten.

611. C. littorale Bl.* Ki kanari, Soend;
Sadjeng, Jav. — Gebr: De aangenaam smakende
zaden worden gegeten.

Kedondong

612. C. mierocarpum Willd.* Tale ban-
dang, Alf. Asil. Hila; Lalo bandang, Alf. Har;
Jalo bandang, Alf. N. Laoet, Sap; Kanari ban-
dang, Mal. Amb; Kanari minjak, Mal. Amb. —
Gebr. De zaden bevatten veel vette olie. Stamvoet
en wortel houden reukhout (rasamala) in.

613. C. Minahassae Koord.” Woewoek,
Alf. Min. — Gebr: De hars wordt als wierook gebrand.

614. C. molueceanum Bl. = C. Mehen-
bethene Gaertn.*). Dedi taranate, Alf. Min.
T.S; Deri taranate, Alf. Min. T.L; Hihi
tahinate, Alf. Min. Bant; Ipei tainate, Alf.
Min. Bent; Kanari bageja, Mal. Amb; Kanari
besar, Mal. Amb; Kanari taranate, Mal. Men;
Niha mara, Alf. N.O. Halm; Reri taranate,
Alf. Min. T.B., TP. — Gebr: Deze onderscheidt
zich door de groote vruchten; de zaden worden veel
gegeten.

615. C. nitidum Benn.* Kedondong hoe-
tan, Mal.

616. C. pilosum Benn.* Kedondong ke-
roet (zie 609), Mal.

617. C, rostratum Zipp.* Damar itam,
Mal. Mol; Kamal meten, Alf. Z. Cer. — Gebr.:
De hars dient tot het kalefateren van prauwen.

618. C. rostriferum Miq.* Asam doekoe,
Lamp.

619. C.rufum Benn.*Kedondong boelang),
Mal; Kerat teloendjoek, Mal.
$) Ook Santiria laxa King.*

Canarium — Capparis.

620. C. sp. Dama-dama, Boeg; Dama-da-
mara, Makas.; Solo (zie 1037), Alf. Min. T.P.; Solo
koelo, Alf. Min. T.L; Solo lewo, Alf. Min, T.L;

192

|

‚tum Korth. Nat. fam. der Rubiaceae.

Solo rendai, Alf. Min. T.L; Solo reri, Alf, Min.

TP; Solo tana, Alf. Min. T.L.
621. C. sp. Solo ing koko, Alf. Min. T.L.
622. C. sp. Solo ne talawaün, Alf. Min. T.L.
623. C. sp. Ape, Alf. Min. Ponos; Lijaoe, Alf.
Min. Bent.
624. C. sp. Hihi manoe, Alf. Min. Bant; Ka-
nari boeroeng, Mal. Men.

625. C sp. Parempang, Boeg.

626. Canavalia ensiformis D.C.* Nat. fam.
der Leguminosae. Harita ’mbela, Nias;
Katjang parang, Mal; Kekara arit, Balin
Kekara parang, Mal. Batav; Langijoeng, Alf.
Min. T.L. — Klimplant, de „zwaardboon”, „sword
bean”, e, „pois sabre”, fr. (deze en vlg). Gebr: Een
soort kronnme sabel is in het Maleischals pedang katjang
parang bekend.

627. C.ensiformis D.C.* var. albida Hassk.
Kokara parang, Mal. Mol; Kokowasan, Soend,

628. C. ensiformis D.C.* var. virosa Ba-
ker. Areuj gongseng, Soend.; Gongseng, Soend.;
Katjang hantoe, Mal; Katjang-katjang $,
Sum.W.K.; Kowas gede, Soend; Simor dali-dali,
Bat; Tongaw i lawanan, Alf. Min. T.L; Wontjis
in taloen (zie 2665), Alf. Min. TP. — Gebr: De
jonge bladen en peulen worden als groente gegeten.

$) Ook Agelaea vestita Hook.f.*

629. C. gladiata D.C. (— C. ensiformis
D.C.*). Bedoes, Madoer.; Djoeleh, Balin; Ke-

kara djoeleh, Balin; Kowas bakol, Soend.;
Kowas leutik, Soend. — Gebr: De peulen worden,
na in water geweekt te zijn, gepoft als toespijs bij de

rijst gegeten.

630. Canna indiea L.* Nat. fam. der Scita-
mineae. Boenga tasabe, Makas; Boenga
tasebe, Boeg; Boewah tasbih, Mal; Gegoela,

Sas; Hosbe, Bac; Kela, Alf. Min. Bent; Kembang

gedang, Jav; Kontas, Alf. Min. Ponos.; Miloe-
miloe, Balin; Poespa njidra, Jav.; Sebe, Soend.;
Sebeh, Mal; Sigi-sigi, Mal. Batav; Tasabe,
Makas.; Tasbeh, Soend.; Tasbhi, Madoer.; Pasbih,
Mal; Tasebe, Boeg; Tasoebe, Alf. Halm, Tern;
Toeïs im tasitj, Alf. Min. TP; Totombe, Alf.
Min. T. P.; Woero (zie 2677), Alf. Min. T. L.
Variëteiten in Soend: Tasbeh beureum of sebe
beureum; T. konèng of s. koneng. In Jav.:
Kembang gedang abang; K. gedang koening.
— Kruid, het Indische bloemriet. Gebr: Wegens de
roode en gele bloemen als sierplant gekweekt. De harde
zaden worden gebezigd als kralen voor bidkransen.

631. Cannabis sativa L.* var. Indica. Nat.
fam. der Urticaceae. Gandja$), Mal; Gandjo,
Minangk.; Göndjé, Jav.; Gëndjè, Soend; Gendjih,
Madoer.; Gindje, Jav. — Kruid, de Indische hennep,
Indian hemp (e). Gebr: Hier en daar in tuinen
gekweekt. De bladen worden door aamborstigen, soms
met tabak, gerookt. Van de knoppen en bladen bereidt
men de bedwelmende stof als bang bekend.

$) Volgens Riprery wordt dezelfde naam gegeven
aan Clerodendron Siphonanthus Ait. (deze heet
volgens Koorpers in W.en M. Java gendje) en volgens
BrsscHom GREVELINK op Sumatra ook aan Polanisia
viscosa D.C. (—= Cleome graveolens Rafin.*) (zie 2796),
om reden de bladen tot hetzelfde doel gebezigd worden.
Ook in het Jav. geeft men hierom den naam gëöndjé
wel aan Thevetia nereifolia Juss.*

620 — 645.

632. Canthium (= Plectronia®) confer-
Ke-
moening djantan hoetan, Mal; Mata keli
djantan, Mal; Repoeloet, Mal. — Lage boom.

633. C. Cornelia Ch.etSchl. Toemboeng
boeloe, Soend. Heester. Gebr: Hier en daar
gekweekt. °

634. C. didymum Gaertn.f. (—= Plec-

tronia didyma Bedd.*). Te meras, Mal. Pal, —
Heester.

635. C.glabrum Bl.(—= Plectronia glabra
Benth.et Hook.f.*). Ki kopijan, Soend; Ki
tjaroeloek, Soend.; Kopen, Jav; Longijoöe,
Alf. Min. Ponos. — Boom of heester.

636. C. horridum Bl. (—= Plectronia
horrida K.Schum.*). Boelang gadjah (zie
1666), Mal; Boelang hitam, Mal; Boelang
tikoes, Mal; Kemeding, Lamp; Toemboeng
kandjoet litjin, Soend; Toemboeng litjin,
Soend. — Heester. Gebr: De vruchten worden gekookt
gegeten.

637. C. oliganthum Mig. Akar boelang
pelandoek, Mal; Boelang pelandoek, Mal. —
Klimmende heester.

638. C.parvifolium Roxb. (—=Plectronia
horrida Benth. et Hook.*). Areuj wareng,
Soend. Klimmende heester. Gebr: De vruchten
worden gegeten.

639. C. Rheedii D.C. Toemboeng kand-

joet, Soend. — Heester.

640. C. scandens Bl. (= Plectronia
scandens Benth. et Hook.*). Akar koekoe
baning, Mal. — Klimmende heester.

641. Capellenia moluccana T.etB. (—
Endospermum moluccanum Beece.*). Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Ai latoe, Alf. Amb.,
Har; Ail latoe, Alf. N. Laoet, Sap; Ai ratoe,
Alf. Amb., Har; Kajoe radja, Mal. Amb; Kajoe
semoet, Mal. Amb. — Gebr: Daar de bevolking
van Ambon en de Oeliasers vermeent uit dezen boom
te zijn ontstaan, mag het hout niet als brandstof

gebezigd worden.

642. Capparis miecracantha D.C.* var.
callosa Hall.f. Nat. fam. der Capparidaceae.
Areuj kalijage (zie 33877), Soend.; Gotji, Boeg;
Kentjoeran, O. Jav; Kledoeng, Jav; Kled-
hoeng, Madoer; Sanek, Madoer; Tjampaga
balawo, Makas.; Tjampaka gondok leuweung,
Soend.; Weloe-walijala, Boeg. Klimmende
heester, eene kapper-soort. Gebr: De vruchten zouden
eetbaar zijn en de bladen worden als inlandsch genees-
middel gebruikt.

643. C. mieracantha D.C.* var. Candol-
leana Hall.f. Sahamoente, Alf. Min; Sara-
moente, Alf. Min., Makas.; Saramoete, Alf. Min.
Tonsaw. Heester. Gebr: De bladen dienen als
geneesmiddel.

644. C. mieracantha D.C.* var. flexuosa
Hall.f. Kalijage goenoeng, Soend.; Ki gang-
garangan, Soend; Tjampaka loetoeng, Soend. —
Heester.

645. C. myrioneura Hallier. Kajoe riis,
Alf. Min. T. L., T.S.; Riis, Alf. Min. T. L., T. S. —
Heester. Gebr: Is voornamelijk als koortswerend middel
in gebruik; de vruchten worden wel gegeten.

nd

Capparis — Capsicum.

646. C. pubiflora D.C.* var. moluccana
Miq. Mahalimoe, Alf. Min. Bent; Mahamoente,
Alf. Min. TB; Malemo, Alf. Min. Tonsaw.; Ma-
moente, Alf. Min. T.L, T.P., TS; Sahamoente,
Alf. Min. Ponos; Toetoenejan woering, Alf.
Min. T.P. — Heester.

647. C. sp. Doeri pokak, Madoer; Kak-
pokakan, Madoer. — Heester. Gebr: Bij ziekten van
kinderen wordt op Madoera een takje boven de deur-
opening gehangen tot wering van den invloed van
booze geesten.

G48. Capsieum annuum L.* Nat. fam. der
Solanaceae. Bakoe soöe, Soemba; Daro, Men-
tawei; Hili, Sawoe; Hisa, Alf. Min. Bant, Sangi;
Kalatoepa, Alf. Cer; Kaloeja, Alf. Min. Bent;
Kaloja, Alf. Min. Bent; Kamilake, Leti; Kam-
laka, Sermata; Karatoepa, Alf. N, Laoet, Sap;
Kartoepa, Alf. Oel, Z. Cer; Kasat, Alf. Z. Cer;
Kasato, Alf. Amb, Har; Kastela, Alf. Boer; Kidi-
kidi, Enggano; Koeloes, Rotin; Koeroes, Mal.
Tim; Koro, Endeh, Sika; Lada, Nias; Lada merah,
Mal; Lada seboea, Nias; Lado oengge, Minangk.,
Lasijak, Bat Lasinao, Loeboe; Lasinok, Bat;
Leudeu, Gajo; Liachajoe, Alf. Min. Tonsaw.;
Lobok, O. Jav.; Lombok, Balin; Jav., Mal. Batav.,
Soend.; Malesan, Watoeb.; Malita, Goront.; Ma-
nisa, Alf. Cer; Maresem, N. Guin. 4R; Mareta,
Bol. Mong; Marisa, Alf. Min, Tom; Marisan,
N. Guin. Noemf.; Menisa, Alf. W. Cer.; Oenoes,
Tim: Oeöes, Wetar; Pedesan, Balin. Kr; Ritja,
Alf. Halm., Mal. Men, Tern; Sabija, Biman; Sa-
brang, Soend; Sahang (zie 2736), Daj. Z. O. Born,
Mal. Bandj.: Sambaboe, Daj. Z.O. Born; Sbija,
Sas; Sebija, Sas; Siri, Alf. Asil, Hila; Tabja,
Balin; Tjabai, Mal; T'jabé, Balin, Jav., Mal. Batav.;
Tjabè,Soend; Tjabhi, Madoer.; T'jabi, Lamp; Mal.
Bengk; Tjabija, Makas:; Tjabja, Balin. Semb.;
Tjampli, Atjeh; Tjapli, Atjeh; Tjebija, Boeg;
Tjengeh, O.Jav; T'jili, Mal. Amb; Tjingi, Ma-
doer; Tjitjingi, Madoer; Warisa, Alf. Min.
Variëteiten in Mal. Batav.: Tj. koening; Tj. merah.
In Sangi: Misa boere; H. watoeline. Im Alf,
Min. Bent: Kaloeja toempi of kaloja toempi.
In Jav: Lombok tampar, met lange dunne vrucht;
L. tatoeng, met ronde vrucht. In Mal. Men: Ritja
kapas; R. kenop; R. pandjang. In Alf. N.O0.
Halm: Ritja o moemoe; R. o toko mabebele;
R. o pelesoeko. In Soend.: Tjabe atjoeng. In
Alf. Min. Bant: Hisa konopo; H. marobo; H.
soenting. In Madoer.: Tjabhi radja; Tj. adang;
Tj. tjareme; Tj. ghoengseng; Tj. taäl; Tj.
tongkol. In Alf. Min. T.P.: Marisa kapes; M.
poerengkei; M. renet. — Kruid, de Spaansche
peper. Guinea pepper (e), Beissbeere (d.). Gebr: De
heetsmakende vruchten spelen een voorname rol bij
de spijsbereiding. Om barensweeën op te wekken wordt,
het sap der rauwe bladen aan zwangere vrouwen te
drinken gegeven. In de inlandsche geneeskunde heeten
die bladen daoen sabrang. Als een echtpaar er goed
uitziet, zegt men in het Soendaasch: „Ngembang tjabe”,
d.i: „Als de bloem van Capsicum”, omdat deze zich
altijd frisch voordoet. In het Minangkabaoesch heeft
men een spreekwijze: „Bak balimaoe lado oengge”,
d.i: „Als ingesmeerd met Capsicum”, doelende op iemand,
die in een onaangename positie verkeert of den wind
van voren krijgt. De Madoerees zegt; „Tjabhi nantang
lalap” d.i: „De Capsicum daagt de groente uit”, van
iemand, die naar meer werk verlangt. In het Maleisch
dialect van Ambon heet het: „Tjili kata halija dija
pedes”, d.i: „Capsicum zegt van gember, dat zij heet
op de tong is”, overeenkomende met ons: „De pot
verwijt den ketel dat hij zwart ís”; en in het Maleisch :

193

646 — 654.

„Sijapa makan tjabai ijalah berasa pedas’’, d.i: „Die tjabai
eet, voelt dat het heet op de tong is”, met de beteekenis,
dat ieder de gevolgen van zijn eigen daden moet dragen.
Capsieum is de oplossing van meerdere raadsels. Zoo in
het Bataksch van: „Lam matoewa, lam mandjengkari”,
d.i: „Hoe ouder, hoe meer het zich opschikt”; in het
Boegineesch van: „Taboe ritaboe pataboe”, d.i. „Spijs
die gegeten wordt en tevens zelve eet”; in het Lam-
pongsch van: „Di tjoelik bangik, di kanik sakik”, d.i:
„Wordt het even met de vingers aangeraakt (dan riekt
het) lekker, wordt het gegeten dan is het pijnlijk”,
In het T. S. dialect van het Alfoersch der Minahasa
is de bloem de oplossing van het volgende raadsel:
„Se dima maätoeari se madoeka-doekad wija si inanera
kenitan; tawimo mate minaleoso si inanera minatemo
se rintena dima”, d.i: „Vijf zusters verzorgen hare
zieke moeder; reeds bijna gestorven is hare moeder
hersteld en zijn haar vijf kinderen overleden”.

649. C. bicolor Jacq. == C. nigrum
Willd.*). Tjabe salasih, Soend; Tjabe toend-
joeng, Mal.Batav.; T'jabe woengoe,Soend.;Tjabhi
lenjeng, Madoer.S.; Tjabhitotjen g, Madoer.B.P.;
Tjabhi totjer, Madoer. B, P. — Heester. Gebr:
Van de vruchten wordt zuur gemaakt.

650. C. frutescens L.* Tjabai seberang,
Mal; Tjabe besar, Mal. Batav; Tjabe gede,
Soend; Tjili ajer, Mal. Amb. — Heester. Goat
pepper (e.).

651. C. longum D.C. — C. annuum L.*).
Lada tjantjang, Mal; Tjabe edjo, Soend.; T'jabe
idjoe, Mal. Batav; Tjabe tjangak, Jav; Tjabe
tjengek, Soend.; Tjangak, Jav. — Kruid.

652. C. longum D.C. —= C. annuum L.*)
var. inerassatum Hassk. Tjabe amis, Soend. —
Kruid. Gebr: De vruchten dienen bij de spijsbereiding.

653. C. minimum Blanco.* Hisa sina, Alf.
Min. Bant; Kartoepa marisano, Alf. N. Laoet,
Sap; Kasat batawe, Alf. Z. Cer; Kasat hawai
maoei, Alf. Z. Cer; Kasat pena, Alf. Har; Lada
limi, Nias; Lada maritja, Makas.; Lada moetija,
Mal; Lada tjapa, Makas; Ladang boeritja,
Boeg; Ladang maritja, Boeg; Lado koetoe,
Minangk.; Laso mejong, Boeg, Makas; Lombok
djemprit, Jav; Lombok gambir, O. Jav.; Lom-
bok rawit, Jav; Lombok setan, Jav.; Lombok
tjempiling, Jav.; Marisa kokoak, Alf. Min. T.L.,
L.P; Rawit, Sas; Ritja kokene, Alf. N.O. Halm;
Ritja padi, Mal. Men; Sahang roebit, Daj.
2.0. Born; Sbija kedi, Sas; Sitoedoe langit,
Bat Tabja api, Balin; Tabja kedi, Balin. Semb.;
Tabja krinji, Balin; Tabja tjaäk, Balin; Tabja
tjina, Balin; Fjabe boeroeng, Vulg. Mal; Tjabe
keling, Balin; Tjabe rawit, Soend; T'jabesetan,
Mal. Batav.; Tjabhi ghambir, Madoer.B.; Tjabhi
letek, Madoers Tjili padi, Mal. Amb. — Kruid,
de kleine Spaansche peper of duivelspeper („chillies”),
Piment enragé (f.). Gebr: De vruchtjes zijn alom bij de
spijsbereiding in gebruik. Zij worden ook veel door vogels
gegeten. In de Minahasa wendt men ze aan tegen beten
van duizeudpooten en giftige slangen. Bij de inlandsche
geneeskundigen op Java zijn de bladen bekend als
godong sabrang. Im het Madoereesch heeft men een
spreekwijze: „Kenek-kenek na tjabhi letek”, d.i: „Hij
is zoo klein als tjabhi letek”, om aan te duiden,
„dat iemand klein maar dapper is”.

654. C. sinense Murr. (= C. chinense
Jacg.*). Lada tjina, Mal; Lada tjempaka,
Jav; Tjabe sabrang, Soend; Tjabe tjempaka,
Batav. Mal, — Kruid, Hier en daar als sierplant
gekweekt,

13

Carallia — Garica.

655. Carallia integerrima D.C.” Nat. fam.
der Rhizophoraceae. Djanggoet keli (zie
1727), Mal; Kedalen, Jav; Ki koekoeran (zie
3454), Soend; Sepat (zie 3509), O. Jav; Tandjang
goenoeng, O. Jav; Tandjang girang, O.Jav. —
Vrij hooge boom.

656. C. lanceaefolia Roxb.* Bawachi,
Alf. Min. Tonsaw.; Kendis rendai, Alf. Min. T.L. —
Boom.

657. Carapa moluccensis Lam.” Nat. fam.
der Meliaceae. Boewah telor, Vulg. Mal;
Dilike, Alf. N,O. Halm; Mate boewa kira-
kira, Tern; Ki niri, Soend.; Kira-kira$, Mal.
Mol; Kojawas i lawanan, Alf. Min. T.L. Ma-
nireh, O. Jav; Mojougtihoeloe, Alf. Min. Ponos.;
Nereh, Madoer; Nireh, Atjeh; Niri, Soend., Sum.
W.K; Njireh, Mal; Njirei, Mal; Njiri, Jav;
Njiri goendik, Jav; Njoeroe, Jav; Pamoeli
in tasik, Alf. Min. TB, T.L; Pamoeli in tasitj,
Alf. Min. T. P.; Pohon kira-kira, Mal. Mol;
Tamboe, Boeg, Makas. — Lage boom der vloed-
bosschen. Gebr: Als fijn en sterk is het kernhout voor
handvatten van wapens en onderdeelen van kleine
vaartuigen gezocht; de schors dient voor het tanen
van vischnetten. In Celebes worden de schors en de
zaden gebezigd om sagoeweer een bitteren smaak te
geven; in Zuid-Celebes alleen de eerste, tot dat doel
vooraf geweekt en dan uitgeperst.

9 Deze naam is hieraan ontleend, dat in de
Molukken het geregeld ineenzetten van de uit hun
verband genomen zaden bij wijze van puzzle wordt
opgegeven, wat ook lang niet gemakkelijk is.

658. C. moluccensis Lam.* var. elliptica.
Kelirik, Jav.; Klirik, Jav. — Boom.

659. C. obovata Bl. (— C. moluecensis
Lam.*). Kira-kira laki-laki, Mal. Mols
Nereh bato, Madoer.; Niri batoe, Sum.W.K.;
Njirei batoe, Mal; Njiri abang, Jav.; P o-
hon kira-kira laki-laki, Mal. Mol. — Boom,
o.a. bekend door de eigenaardige knievormig gebogen
adem-wortels. Gebr.: Als van C. moluccensis.

660. Cardamine trifolia L.* Nat. fam. der
Cruciferae. Sesawi oetan, Vulg. Mal. —
Kruid, eene soort „veldkers”,

661. Cardiopteris Rumphii Baill.* Nat.
fam. der Olacaceae. Pare anom, Jav.; Parija
anom, Madoer. — Kruid.

662. Cardiospermum Halicacabum L.*
Nat. fam. der Sapindaceae. Bondot$, Jav.;
Daoen kopo-kopo, Mal. Amb; Loeng gendje,
Jav.; Loengloengan, Jav; Long-elongan, Ma-
doer; Oeta mahoe, Alf. Amb, Oel; Parija boelan,
Mal; Walet apapi, Alf. Z. Cer. — Kruid. Heartpea
(e.). Gebr. Wordt als groente gegeten en het sap der bladen
wel op huidzweren gedruppeld ; zaden voor halskettingen.

$) Ook Dichrocephala latifolia D.C.* (zie 1089).

663. Carex curvirostris Kunze (— C.
baccans Nees*). Nat. fam. der Cyperaceae.
Krengseng, Jav. — Rietachtig gras, eene soort
„Zegge .

664. C. virgata Migq.* Llat®, Soend; Ko-
jondom in taloen, Alf. Min. T.P; Rijat ®,
Alf. Min. T. B; Wote in taloen, Alf. Min. T. P.

$) Ook andere Cyperaceae (zie 1572 en 3088).

665. Carica Papaya L.* Nat. fam. der Pas-
sifloraceae. Ai sawa, N. Guin. Noemf.; Asawa,
N. Guin. Noemf.; Batiëk, Minangk.; Betik, Mal;
Botik, Bat; Gadang, Daj. Samp.; Gedang, Balin.,

194

TN

655 — 665.

Lamp., Soend.; Ghedhang, Kang; Hango, Sawoe:
Kabaelo, Enggano; Kaliki, Boeg, Bonth; Kaliki
rijanre, Boeg; Kalikih, Minangk.; Kampadja,
Biman.; Kaoet, Tim; Kapaja, Alf. Min., Bol. Mong.,
Jav; Kapala, Sangi; Kastel, Kei; Katela (zie
1892), Jav; Kates, Jav., Madoer., Mal. Pal., Sas;
Kates kapoer, O.Jav.; Kepaja, Mal; Koestela,
Mal. Bandj.; Mantela, Daj. Z. O. Born; Moekoe
djawa, Lio; Moeöe djawa, Sawoe, Sika; Moeöe
malai, Kisar; Nasiloe, Midd. Sum; Oedi melai,
Leti; Oeöedi melai, Sermata; Oeta malai, Babar:
Padoe, Manggarai, Sika; Paene, Alf. Z. Cer;
Pandja, Biman; Pantjene, Minangk; Papae,
Alf. Asil, Hila, Z. Cer; Papaeno, Alf. N. Laoet,
Sap; Papaï, Alf. Boer; Papaï poen, Alf. Boer.
Papaïno, Alf. Har; Papaja, Alf. N. O. Halm,
Vulg. Mal; Papaoe, Alf. Sap; Pastela, Bat. Dair.;
Pertek, Gajo; Petik, Atjeh; Peutek, Atjeh; P i-
sang katoeka, Minangk; Pisang kijoe, Midd.
Sum, Pisang malaka, Daj. Kat Pisang pa-
toeka, Minangk.; Pisang pelo, Minangk; Poenti
kajoe, Lamp. B. Ag; Popaen, Alf. Amb; Popaja,
Mal. Men; Sangsile, Mal. Bengk; Sempain, N,
Guin. 4R; Tangang-tangang nikanre, Makas.;
Tangkal gedang, Soeud; Titigono, Alf. N, W,
Halm; Titimoe$, Rotin; Titimoek, Rotin; To-
paja, Alf. N.O. Halm, K. Men onderscheidt: a. papaja,
waarvan de bloemen en vruchten aan lange takjes
naar beneden hangen, de zoogenaamde mannelijke;
en Z. waarvan de bloemen en vruchten met korte
steeltjes aan den stam zitten; deze is de vruchtdragende.
In meerdere inlandsche talen heeten deze: In Jav.:
a. Kates gantoeng of k. lanang of ka-
tela gantoeng of k. gandoel of k. gran-
del. 5. Kates gamblok of k. gemblok
of k. wadon; Katela gemblok. In Lamp.
a. Kemoentai. In Soend: a. Gedang gan-
doel of g. lalakina; 4. Gedang awewe.
In Balin: a. Gedang renteng of g. tjantel;
b. Gedang tjoblong. In Madoer: a. K. ram baj;
b.K. talpek P; S. of k. talpet B; K. dhaging;
K. ghentong. In Mal: a. Betik rambai;
6. Betik batang. In Minangk: a. Batiek
djantan of b. gantoeëng of b. rambai;
Kalikih djantan. ó. Batiëk batino; Ka-
likih batino. In Alf. N.O. Halm: a. Papaja
manaoe; ó. Papaja mabedeka. In Mal. Men:
a. Popaja boenga; db. Popaja boewah.
In Alf. Min. Bant: a. Kapaja babinei; 4.
Kapaja mahoeanei. In Alf. Min. Bent: a.
Kapaja wawinei. 4. Kapaja mohanei;
In Alf. Min. TP: a. Kapaja maloi; b. Ka-
paja mawoea, terwijl voor Jav. en Mal. nog
onderscheiden worden: 1. Betik boeboer, Mal.
—= Kates boeboer, Jav., met week vruchtvleesch;
2. Betik beloelang, Mal. —= Kates salak,
Jav., met droog vruchtvleesch. — Boom, de papaja
(„Melonenbaum”’, d; „Papaw tree”, e; „Papayer”, fr).
Gebr: De vruchten worden gegeten. In de Minahasa
dienen die echter als varkensvoeder, maar gebruikt men
de bladen en bloemen als groente bij de rijst; vooral aan
herstellenden aanbevolen, daar de bittere bijsmaak den
eetlust zou opwekken. De holle stam dient in enkele streken
als een soort bijenkorf en de fijngemaakte wortels worden
als pap op wonden gelegd. In de Batak-landen noemt een
gastheer wel uit nederigheid het zijnen gasten aangeboden
maal: „Boeloeng botik”, d. 1: „Papaja-bladen” $$). Zij,
wier tanden zullen gevijld worden, moeten vóór en na die

operatie deze houden in de onrijpe vruchten, welke

vooraf in de warme asch zijn gelegd; het wee gevoel
en de stroefheid zouden daardoor verminderen. Op
Java meent men hier en daar, dat als zwangere vrouwen
kates-vruchten eten, waaraan de vogels zich hebben te

Carissa — Cassia. 195

goed gedaan, dit ten gevolge heeft dat zij een mooi
kind ter wereld brengen. Als men iemand wil aan-
duiden, die op het oog sterk is, maar niets verdragen
kan (of veel praats heeft en eigenlijk niets is), zegt
de Balinees: „Gede-gede bantang gedang di tengahne
emoeh”, d.i: „Een groote papaja-stam, maar die van
binnen week is”. Van meerdere raadsels is de vrucht
van papaja de oplossing: Zoo in het Soendaasch van:
„Soemboelaloes teu di raoet, di eusi pedes sakoelak”,
d.i: „Een fijn mandje dat niet gesneden is, het is
gevuld met een koelak (soort maat) peper”; in het
T.S. dialect van het Alfoersch der Minahasa van:
„Oem bale ni kolano oe mapoedipoeding oem barisa
ne djawa”, d.i: „Een vorstenhuis, gevuld met peper-
korrels”; in het Alfoersch van Noordoost-Halmahéra
van: „O lasinari moi maraba ò hagari marehe-rehe”,
d.i: „Een doosje, waarin enkel hageltjes zitten”; in
het Minangkabaoesch van: „Baroemah lai, bapintoe
indak, tjiri mantjì banjak dalamnjo”, d.i: „Een huis
zonder deur, met veel muizendrek”; in het Maleisch
van Bengkoelen: „Najek boekit, toeron boekit, besoewo
nasi se-ibe, sedang di dalamnjo tahi mentjit®, d.i:
„Heuvel op, heuvel af‚ treft men een portie rijst,
waarin zich muizendrek bevindt’; in het Lampongsch
van: „Wahni balag, batangui balag boeloengni repa
pajoeng”, d.i: „Zijn vrucht is groot, zijn stam is
groot, zijn blad gelijkt een scherm’; in het Javaansch
van: „Adja medoen-medoen jen ora anggawa mritja
sakantoeng”, d.i: „Gij moogt niet beneden komen als
gij niet een zak met peper meebrengt”, of in dezelfde
taal: „Kendil tembaga isi mritja, d.i: „Ben koperen
pot met peperkorrels”; in het Balineesch van: „Tain
bikoel makapoet”, d.i: „Vol muizendrek”.

©) Zie voor de Rotin. namen ook bij 934.

$6) In de inlandsche geneeskunde zijn deze bladen
op Java bekend als godong gampleng.

666. Carissa Carandas L.* Nat. fam. der
Apocynaceae. Karandan, Jav.; Karandang,
Jav; Kerandan, Jav; Kerandang, Jav., Mal. —
Heester. Gebr: De vruchten worden rauw en ingelegd
gegeten; in groote hoeveelheid genuttigd zouden ze
bedwelmend zijn.

667. Carthamus tinctorius 'L.* Nat. fam.
der Compositae. Hasoemba, Bat; Inrale,
Bonth; Kadandang, Daj. Kat; Kasoemba, Alf.
Min., Boeg, Makas., Soend.; Kasoembo, Minangk.;
Kasombha katabang, Madoer; Kembang poe-
loe, Jav; Kesoemba, Balin, Mal; Koesoemba,
Balin, Lamp; Soepang, Daj. 4. O. Born; Somba,
Jav; Wit kasoemba, Jav. — Kruid, de saffloer.
Saflower (e.), safran bâtard (f.). Gebr: Levert de bekende
gelijknamige kleurstof, die o.a. dient tot het roodverven
van zijde, katoen en garens. In den handel heet die boenga
tabi kambing, als in den vorm van geitenkeuteltjes ver-
kocht wordende.

668. Carum Carvi L.* Net. fam. der Um-
belliferae. Djemoedjoe, Mal; Djeura, Atjeh;
Djhinten, Madoer; Djinta, Biman; Djintan,
Mal; Djintang, Boeg. Makas; Djinten, Jav.,
Soend; Djoemoedjoe, Atjeh; Djra, Atjeh; Gin-
tang, Mal. Amb., Saleijer. Variëteit in Mal: Dje-
moedjoe djawa.$) — Kruid, de karwij. Caraway (c.),
echter Kümmel (d). Gebr: Hier en daar gekweekt. Als
medicinale drogerij heet het?z.g. zaad (de splitvruchtjes)
in het Javaansch „moengsi”, in het Madoereesch „mose”’,
in het Balineesch „moesi”. Kleine kinderpokken worden
hiernaar in het Maleisch „ketoembohan djintan’” genoemd.

9 Anderen noemen deze als de Mal. naam der
plant en beweren, dat de namen djemoedjoe en djoc-
moedjoe alleen betrekking hebben op de zaadjes van
Cuseuta chinensis Lam.* welke als inl. drogerij in gebruik
zijn. Zie ook bij 2791,

667 — 679.

669. Caryota furfuracea Bl. — C. mitis
Lour.*). Nat. fam. der Palmae. Andoedoer,
Bat; Gendoeroe, Jav; Ghandhoeroe, Madoer.;
Panisi, Boeg; Soewangkoeng leutik, Soend, —
Boom.

670. C. maxima Bl.* Soewangkoeng, Soend.;
Soewangkoeng gede, Soend. — Boom.

671. C‚ mitis Lour.* Beridin, Atjeh; Rotan
toekas, Mal; Toekas, Mal. — Rotansoort. Gebr:
Aan den wortel der bladen groeit een tondel, die men
gebruikt om vuur te slaan,

672. C. No Beece.* Kajoe no; Sum. W.K. —
Boom.

673. C. propinqua Bl.(—=C. mitis Lour.*).
Saraj, Soend. — Boom.

674. C. Rumphiana Mart.“ Akel im bolai,
Alf. Min. T.L, T.P.; Andoedoe, Balin; Andoeroe,
Balin. Kr; Ani, Boeg; Baroech, Alf. Min. Tonsaw.;
Jangdoedoe, Balin; Nakel e wale, Alf. Min. T.B.;
Nakel im bolai, Alf. Min. T.L; Niboeng besar,
Mal. Mol; Niboeng jaki, Mal. Men; Ramisi,
Makas; Seho jaki, Mal. Men. — Boom. Gebr: Van
het kernhout maakt men werpspietsen, op de varkens-
jacht in gebruik, en ook spinnewielen.

675. Casearia gonocarpa Mig.* Nat. fam.
der Samydaceae. Balam palapah, Minangk. —
Boom.

676. C. grewiaefolia Vent.* Baloeng, Jav.;
Balong, Jav; Bhalong, Madoer; Karikis, Alf.
Min. T.L; Karikis poeti, Alf. Min. T.L; Kariskis
(zie 1809), Alf. Min; Kariskis poeti, Alf, Min.
T. L; Torosi, Alf. Min. T. P. — Vrij hooge boom.

6717. C. grewiaefolia Vent.* var. degla-
brata K.etV. Aladen, Alf. Min. T. P. — Boom.

678. C. grewiaefolia Vent.* var. subeu-
neata K.etV. Karikis i lawanan, Alf. Min.
T. Ls; Kariskis i lawanan, Alf. Min. — Boom.
Gebr: Hout bij huisbouw.

679. Cassia alata Is.* Nat. fam. der Legumi-
nosae. Apjoen-apjoenan, O. dav; Daoen
koepang-koepang, Mal. Mol; Daoen koerap,
Mal; Galinggang, Bat, Mal. Bengk., 4. O. Born;
Galingkang, Boeg; Gelenggang, Mal; Geleng-
gang besar, Mal; Glinggang, Atjeh; Goeling-
gang, Mimangk.; Katepeng, Balin, Jav., Soend.;
Katepeng badak, Soend; Kembang djawa,
Balin; Kembang koening praoe, Balin; Kep e-
loe, Balin; Ketepeng, Javs; Ketjeloe, Balin;
Matetekel, Alf. Min. T. S.; Oroke p, Daj. W. Born;
Paga gadoeëng, Minangk; Piloe-piloe, Balin;
Rerenge (zie 910), Alf. Min. T. P; Sasating, Daj.
4.0. Born; Sosa, Nias; Talinggang, Mal. 4.0. Born;
Tjon-atjonan, Madoer; Toemetekel, Alf. Min.
T. Ls Toewi alas, Balin. — Variëteiten in Jav.:
Katepeng kebo of ketepeng kebo, met breede
bladen; Katepeng sapi of ketepeng sapi, met
smaller bladen. — Heester. Ringworm shrub (e.), Dartrier
(£). Gebr: Op Java dienen de bladen wel als paarden-
voeder; in de Maleische landen worden zij als purgeer-
middel aangewend. Uitwendig zijn ze een gezocht middel
tegen ringworm en schurft. In de Minahasa worden bij
koorts in het tijdperk van koude de patiënten berookt
met den damp der in brand gestoken bladen, tot dat doel
onder de slaapplaats opgehoopt. Voor Atjeh wordt aan-
geteekend, dat de zieke, die tot eigen gebruik glingglang-
bladen afplukt, er voor moet zorgen dat zijn schaduw niet
met den heester in aanraking komt, daar het genees-
middel anders zijn kracht zou verliezen. Om geringe

Cassla — Castanea.

lieden te bespotten bezigt men in de Bataklanden
deze spreekwijze: „Teger galinggang patoeng arga
saoewang na sopo la djingdjidon”, d.i: „Klein als
een galinggang, vleesch ter waarde van een dubbeltje,
niet de moeite waard om met twee vingers gedragen
te worden”, In het Javaansch heeft men een raadsel:
„Ketepeng taroeng lan djeroek”, d.i: „Ketepeng
vecht met djeroek”, waarvan de oplossing is: „Fen
buffel vecht met een tijger’; de ketepeng is de
ketepeng kebo en de djeroek de djeroek matjan.

650. C, angustifolia Vahl.* Senamaki,
Mal; Soenamaki, Mal. — Heester, gekweekt om de
laxeerende bladen (senna). Gebr: De (ingevoerde) senna-
bladen als medicijn.

681, C. divaricata Nees.* Autaboga, Javs;
Ontaboga, Jav. — Boomheester,

682. C, Fistula L.* Bak biraktha, Atjeh;
Birakasa, Makas; Biraksa (zie 1442), Mal;
Boebone, Tern; Boengboengdelan (zie 684),
Soend.; Kajoe radja, Makas.; Kaloboer, Madoer.;
Klohoer, O. Javs; Klohor, O. Jav; Limbalo,
Sangi; Pong radja, Boeg; Radja, Boeg., Makas.;
Vanggoeli, Balin; Tanggoli, Soend.; Tenggoeli,
Jav; Teniring, Mal; Tilai, Daj. Z. O. Born;
Trenggoeli, Jav.; Promolstok, Mal, Amb. — Vrij
lage boom, de peul-cassia, canéficier (f.), Röhrenkassie (d.).
Gebr: Het hout is duurzaam en sterk en bruikbaar voor
piekstokken en landbouwwerktuigen ; de schors is een zeer
goed looimiddel. De jonge bladen dienen als uitwendig
geneesmiddel voor buffels en het vruchtvleesch als purgeer-
middel, ofschoon het met eenige voorzichtigheid dient toe-
gediend, daar het licht buikloop veroorzaakt. Ook in de
Buropeesche apotheek is de vrucht (pijpcassia, z.g.
trommelstokken, oudemannetjes drop) in gebruik. In het
Balineesch zegt men „koematanggoeli” van een half
gaar gekookt ei, omdat de inhoud is als het vrucht-
vleesch van tanggoeli (#). De boom heet de oplossing va n
het Sangireesche raadsel: „Kaloe mebe- boean bara’’, d.i:
„Ken boom, die zwaarden (#) tot vruchten heeft”.

683. C. glauca Lam.” Djenar, Balin, Jav
Embadjeng, Jav. Kr. D; Embalo (zie 1184), Jav.;
Gelenggang batawi, Mal; Kembang koening,
Balin., O. Jav.; Tembalo, Jav.; Trembalo, Jav.;
Woenga koening, Balin. — Hooge boom. Gebr:
Men vervaardigt van het hout krisscheeden en sirih-
kistjes en de bladen worden wel, met kruiderijen ver-
mengd, als toespijs gegeten.

684, C. javaniea L.* Baroesoe, Makas,;
Boengboengdelan (zie 682), Soend.; Kajoe doe-
lang, Mal; Pijoe-pijoe tanggoehan, Bat;
Poejoe-poejoe tanggoele, Bat, Tanggoeli
garantang, Balin. Kr; Tanggoeli gending,
Balin. Kr; Panggoeli ketoer, Balin; Tanggoli,
Soend; Tenggoeli, Jav; Tenggoeli wawang, $)
Javs; Trenggoeli, Javs; Trenggoeli wawang, $)
Jav. — Boom. Gebr: Het hout is voor huisbouw niet
ongeschikt, maar zelden in groote afmetingen te krijgen.
In de Batak-landen dient het,tot vervaardiging der
zg. tooverstaven. De vruchten zijn als purgeermiddel
in gebruik. Als men over een op den grond liggende
vrucht stapt, krijgt men volgens de Soendaneezen
buikpijn.

$) De bijvoeging ter onderscheiding van C, Fistula L.*

685. C. laevigata Willd.* Tajoeman, 6)
Jav. — Boomheester.

€) Murraya exotica L,
(zie 2358).

*

var. sumatrana Hook.

196

‚nopsis argentea A.D.C.).

680 — 695.

687. C. nodosa Buch.-Ham.* Boesoek-
boesoek, Mal; Seboesoek, Mal; Siboesoeëk,
Minangk; Siboesoek, Mal; Toei manoe, Nias. —
Boom. ‘Gebr: Een afkooksel van den bast van dezen
boom dient, met andere middelen gemengd, op Sumatra
om de stokjes te drenken, die men rondom sawah's
in den grond steekt met het doel herten en wilde
zwijnen verwijderd te houden. Het sap moet bij aan-
raking van de huid ontsteking verwekken.

658. C. pumila Lam.”
Boeg. — Klimmende heester.

Tjindo-tjindo,

659. C. siamea Lam.” Djoehar, Madoer. B;
Djijor, Bat; Djoewa, Minangk; Djoewar, Jav.,
Soend., Madoer. P.S; Djohar, Mal; Tjibreé,
Atjeh. — Boom. Gebr: Wordt op Java langs wegen
aangeplant; is in koffietuinen als schaduwboom onge-
schikt gebleken; het hout dient wel voor huisstijlen
en bruggen. Kernhout zeer hard. In het Minangkabaoesch
vergelijkt men de exerementen van een pasgeboren
kind met de kleur van het hout van dezen boom en
noemt die dan „tjik djoewa”.

690. C. timorensis D. C.* Ehing, Jav; Ha-
ringin, Soend; Lhing, Jav; Miing, Balin; Ngiu-
ging, Jav; Ringin, Soend.; Toeren, Jav; Warin-
ginan, O. Jav. — Kleine boom. Gebr: Van het
kernhout worden kleine voorwerpen vervaardigd, vooral
stelen van bijlen. In de Vorstenlanden meent men,
dat een stuk in de hand gehouden tegen den beet van
giftige slangen zou beveiligen.

691. C. Tora L.* Gelenggang ketjil, Mals;
Gelenggang padang, Mal; Goelinggang la-
oeïk, Minangk; Katepeng, Soend; Katjang
oetan (zie 3457), Mal. Men; Njila walijala, Boeg;
Oeta manoe, Alf. Z. Cer., Oel, Sajor ajam, Mal.
Amb; Taroeng andja, Makas. — Kruid. Gebr.
De Boeg. en Makas. namen beteekenen letterlijk „de
indigoplant der afgestorvenen”’, aldus genoemd, omdat
dit kruid op het oog wel iets van indigo heeft, maar
geen kleurstof bevat.

692. Cassytha filiformis L.* Nat. fam. der
Lauraceae. Akar pengalasan, Mal; Amoet
potri, Alf. Min. T. P, Areuj sangga langit,
Soend; Baling-baling, Alf. Min. Ponos; Leko,
Pim; Potri, Alf, Min. T. P; Ramboet poetri,
Mal; Sangga langit, Mal. Batav., Soend.; Sangir
langit, Mal. Batav.; Soeket kremi, Jav.; Songga
langit (zie 2472), Jav; Tali poetri, Mal; Wana-
ring ìi lawanan, Alf. Min. T, B, — Windend blad-
loos kruid. Gebr: De stengels worden uitgeperst en
dit slijmig sap met wat notemuskaat bij buikaandoe-
ningen te drinken gegeven; met kalk gemengd bezigt
men ze ook wel bij het metselen, om het afbrokkelen
der kalk te voorkomen.

693. Castanea argentea Bl. (— Casta-
Nat. fam. der
Cupuliferae. Barangan, Bat. Mandh., Minangks;
Berangan$), Mal; Berangan hadji, Mal; Be-
rangka, Atjeh; Harangka, Bat; Saninten,
Soend; Sarangan, Jav. — Boom, eene kastanje-soort.
Gebr: Volgens sommigen munt het hout door duur-

‚ zaamheid en sterkte uit, De zaden worden gegeten.

$) Deze naam geldt ook voor vele Quercus-soorten.

694. C. Hullettii King. (= Castanopsis

‚ Hullettii King.*). Berangan papan, Mal. —

686. C. mimosoides L.* Soeka doeka, Mal. |

Mol; Toetoerijan, Soend. — Heesterachtig kruid.
Gebr. Wordt als veevoeder gebruikt,

Boom. Gebr: De zaden worden gegeten.

695. C. javanica Bl. (—= Castanopsis
javanica A.D. C.*). Andihit, Bat; Andikit,
Bat; Barangan landak, Minangk; Berangan

Castanea — Geltls.

doeri, Mal; Berangan gadjah, Mal; Ki hijoer,
Soend. — Boom. Gebr: Het hout is bijzonder gezocht
bij huisbouw.

696. C. Tungurrut Bl. (= Castanopsis
Tungurrut A.D.C.*). Kalimborot, Soend;
Tanggeueuk, Soend; Tanggeureuk, Soend.;
Tanggoewoek, Soend. — Boom. Gebr: De zaden
worden wel gegeten, maar zouden in grooter hoeveel-
heid gebruikt maagdarm-ontsteking veroorzaken.

697. C. Tungurrut Bl. var. sumatrana.
(= Castanopsis Tungurrut A.D.C.”).
Kemesindel, Lamp. — Boom. Gebr: Het hout is

sterk en duurzaam, en wordt bij den huisbouw gebe-

zigd; de zaden worden gegeten.

698. Casuarina equisetifolia IL.*$) Nat.
fam. der Casuarinaceae. Adjoe anging, Boeg;
Ai samara, Alf. Asil, Hila; Ajo, Tim; Araoe,
Daj. Samp; Aroen, Atjeh; Emboen, Midd. Sum;
Eroe, Mal; Haro, Minangk.; Haroe, Minangk.;
Hoeeoer, Alf. Z. Cer; Joga, N. Guin. 4 Rs; Joga
ajo, N. Guin. 4 R; Kai roja, Alf. min. T. B;
Kajaoe, Rotin; Kajoe anging, Makas; Kajoe
embon, Daj. W. Born; Kajoe roja (zie 120), Alf.
Min. T. L, T.S; Kajoe tember, Alf. Min. T. Ls
Kajoe walaoe, Daj. Z. O. Born; Kasawari, Mal.
Mol; Kasoewari, Mal. Mol; Kejoe, Soemba;
Kweoele, Alf. W. Cer; Laweoer, Alf. Z. Cers
Leahoea, Alf. Har; Lelei, Tern; Leweoer, Alf.
Z. Cers Lokoejoe, Alf. Min. Ponos., Bol. Mong;
Naroeöe, Nias; Njoga, N. Guin. 4 R; Ogoe,
Alf. Tom; Oroe, Bat; Pohon kasoewari, Mal.
Mol; Roe, Mal; Roe we, Alf. N. O. Halm; Tember,
Alf. Min. T. L; Teremboeöek, Alf. Min. T. Ps
Tjamara, Balin, Madoer., Soend: Tjemara, Balin,
Jav; Pjemaralaoet$$), Jav; T'jemawis, Jav.Kr.D.;
Tjomara, Madoer. — Boom, met denachtig uiterlijk.
Beefwood tree, e. Gebr: Het hout is hard en wordt als
brandhout gebezigd, zelden voor andere doeleinden, alleen
maakt men van het kernhout hier en daar blaasroeren ;
ook de afgevallen „naalden” worden soms als brandstof
benut. Te Ternate geeft men de gepofte zaadjes tegen
bloeddiarrhoea. In het Minangkabaoesch heeft men een
spreekwijze: „Mananti haro hanjoeïk”, d. í.: „Wachten
op het wegspoelen van haro”, met de beteekenis van
vruchteloos wachten of te vergeefs hopen. In het
Balineesch zegt men: „Mesib tjemara”’, d. i.: „Geveerd
als tjemara-bladen”’, van kippen, die alleen een schacht
hebben (in het Madoereesch noemt men deze „adjam
tjamara’””). Versiersels in den vorm der op eikels ge-
lijkende Casuarina-vruchten zijn in het Maleisch als
boewah roe bekend.

& De hier vermelde Minahasa- en Moluksche namen
schijnen meer te gelden voor Casuarina Rumphiana Miq.*

€) Alleen in Midd. Java ter onderscheiding van
Podocarpus cupressina R.Br.* (zie 2791), en vooral
ook van den „berg”-Casuarina (zie 699).

699. C. montana Jungh.* Tjamara goe-
noeng, Soend; Tjemara goenoeng, Jav; Tje-
mawis redi, Jav. Kr. D. Boom. Gebr. Het
hout wordt als timmerhout gebezigd.

100. C. sumatrana Jungh.* Antoerman-
gan, Bat; Kajoe sentadoe, Mal; Kajoe tjina,
Mal. — Boom. Gebr: De zaden worden gegeten en
het hout wel bij den scheepsbouw gebezigd.

101. Cedrela celebica Koord.” Nat. fam.
der Meliaceae. Alipega, Alf. Min. T. B, T. S;
Kajoe amoerang, Mal. Men; Laloem pe, Alf.
Min. T.L, T. P; Laloempehe, Alf. Min. T.L;
Lipoga, Alf. Min. Bent; Roeme ran, Alf. Min. T. P
Soerat, Alf. Min. Tonsaw. — Boom. Gebr.: Het hout
dient voor planken, als alleen onder dak duurzaam.

197

696 — 710,

102. C.febrifuga Bl.(C-=C.Toona Roxb.*).
Ingoel, Bat; Ki beureum, Soend.; Mansijoeng,
Daj. 4. O. Born; Redani, O. Jav.; Serijan, Lamps;
Soeren, Balin, Jav., Mal, Soend; Soerijan, Mal.
Z. O, Born, Minangk.; Soerijen, Minangk; Soerin,
Mal; Soren, Madoer. Variëteiten (ook Cedrela ser-
rulata Miq.) in Soend.: Soeren beureum; S. kapas;
S. tali; S. tandoek. In Mal: Soerin merah;
S. poetih. In Minangk: Soerijan bana; S.
bawang of s. rimbo; S. ingoe; S. nasi. In
Mal. 4. O. Born: Soerijan hitam; S. merah. —
Woudreus. Red cedar, e. Gebr: Het hout is gezocht voor
planken, tafels, kasten, enz; o. a. op Sumatra door de
Maleiers voor de groote kist, waarin zij hun schatten
bewaren. De bittere bast dient o.a. tegen koorts. De
jonge uitspruitsels worden soms als groente gegeten.

703. C. serrata Royle. (= C. Toona
Roxb.* var). Soeren sabrang, Jav. — Boom.
Gebr: Het hout is een goed meubelhout.

704. Celosia argentea L.* Nat. fam. der
Amarantaceae. Borotjo, Soend; TLuampedo,
Makas.; Lapedjo, Boeg. — Kruid, eene soort „hane-
kam”. Gebr.: Als geneesmiddel bij stijfheid der ledematen.

105. C. eristata L.* Aja, Alf. Min. Bant;
Api-api, Mal. Men; Ate-ate mawoero, Alf. Min.
Bent; Atoi mawoero (zie 838, 842 en 844), Alf.
Min. Ponos; Bajam biloedoe, Sum. W. K.; Bajam
ekor koetjing, Mal; Bajem tjenggeng, Javs
Banda oeloe, Bat; Boenga lali manoe, Boeg;
Djanggar kijoeh, Balin. Semb; Djanggar
roempoek, O. Javs Djanggar sijap, Balin;
Djawer hajam, Soend.; Djawer kotok, Soend.;
Djengger roempoek, O. Jav; Djhangghar
adjam, Madoer; Ller, Jav.; Kalijapa, Sangi; Lali
manoe, Boeg; Majana bata-bata, Mal. Men
Majana poetih, Mal. Mol; Oensehi, Alf. Min.
Bant; Poewa ri sawito, Boeg; Rarang djan-
gang, Makas; Rebha mangsor, Madoer.; Rebha
mengsor, Madoer; Serewoeng (zie 844), Alf. Min;
Serewoeng koelo, Alf. Min. T. B, T. Ps; Sere-
woeng poeti, Alf. Min. T. L, T. S; Sijap pel
sijap, Balin; Tjelala, Gajo. — Kruid, de „hane-
kam’. Gebr: Als sierplant gekweekt. De bladen worden
wel als groente gegeten.

106. Celtis cinnamomea Lindl.* Nat. fam.
der Urticaceae. Ki-tamiang, Soend; Kajoe
tandoek, Sum. W. K — Boom.

107. C. philippinensis Blaneco.* Kolom-
pasijowroendang, Alf. Min. T. S; Lampasijow
mabamoe, Alf. Min. Bent; Lampasijow mea,
Alf, Min. T, Ls; Pasijow meha, Alf. Min. Tonsaw.;
Pasijow raindang, Alf. Min. T. P. — Boom.

108. C. sinensis Perg.* Wisa, Tern; Gado,
Alf. N. O, Halm; Kajoe tjidakoe (zie 255), Mal.
Mol; Makowes, Alf. Min. Tonsaw.; Mawiringan,
Alf. Min. T. P.; Pisa, Alf. Halm; Ririnteken
rintek, Alf. Min. T. L; Wisa, Alf. Halm. — Boom.
Gebr. De geklopte schors dient tot vervaardiging van
baadjes en schaamgordels.

709. C. tetrandra Roxb.* Machwachan
disik, Alf. Min. Tonsaw. — Boom.

110. C. Wightii Planoh.* Kolompasijow,
Alf. Min. T, S; Kolompasijow poeti, Alf. Min.
T. S: Lampasijow, Alf. Min. Bent, T. Ls; Lam-
pasijow poeti, Alf. Min. PT, L; Lampasijow
mawoero, Alf. Min. Bent; Pasijow, Alf. Min.
T. P., Tonsaw.; Pasijow boedo, Alf. Min. Tonsaw.;
Pasijow koelo, Alf. Min. T, P. — Boom. Gebr.:
Van deze of verwante soorten komt het stinkhout
(kajoe tai), dat als inl.medicijn gebruikt wordt (zie 2854).

Genchrus — Chlonanthus.

ill. Cenchrus viridis Spreng.* Nat. fam.
der Gramineae. Matoene, Alf. Min. T, P. —
Kruid.

712. Centotheca lappacea Desv.* Nat.
fam. der Gramineae. Doekoet karetket
lempad, Alf. Min. T. S; Kalameta moending,
Soeud.; Kareket lempar, Alf. Min. T. B; Karet-
ket lempad, Alf. Min. ‚SS; Koïtjo batang (zie
2497), Alf. Min. T.L; Nan alo, Alf. Min. Bent, Tonsaw.;
Penggesel, Mal; Rebha njek-konjekan, Ma-
doer; Roekoet kareket lem par, Alf. Min. T‚ B;
Roempoet silat kain, Mal; Saoeheun beurit,
Soend.; Sarimbata sela, Alf, Min. T‚ L, — Kruid.
Gebr: Dit gras dient als veevoeder.

113. Cephaëlis Griffithii Hook.f.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Tjempaka boekit, Mal.
— Heester, verwant aan de ipecacuanha- of braak-
wortel-plant.

714. C. stipulacea Bl.* Kamperoe bogo,
Soend. — Half heester.

115. Ceramanthus gracilis Hassk. (—
Phyllanthus gracilis Baill.*). Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Boeroeng randa, Soend. —
Kleine heester.

716. Ceratolobus Kingianus Bece. Nat.
fam. der Palmae. Rotan kipas, Mal. — Rotansoort.

117. Ceratopteris thalictroides Brong.*
Nat. fam. der Filices. Pakoe tjaj 9, Soend. —
Varensoort.

9 Ook Acrostichum
aureum L.*).

speciosum _Willd,

(En AE

718. Ceratostylis sp. Nat. fam. der Orchi-
daceae. Lansoena in taloen, Alf. Min. T. P.

119. Cerbera lactaria Ham. (—=C. Odol-
lam Gaertn.* var.). Nat. fam. der Apocynaceae.
Bintan ketjil, Mal; Bintaro leutik, Soends
Godji, Alf. N. O. Halm; Goro-goro, Mal. Men,
Tern, Kadong, Alf. Min. Bant; Kajoe soesoe,
Mal. Mol; Kojondom, Alf. Min. T.P., Bol. Mong.
Lamboeto, Makas; Madang kapo, Minangk. —
Boom. Gebr: Het hout dient wel als timmerhout, de
bladen als geneesmiddel. In Zuid-Celebes windt men
bij het tappen van palmwijn uit Arenga saccharifera
die bladen om den afgesneden bloemkolf, met het
doel aan het uitvloeiende vocht een bitteren bijsmaak
te geven.

720. C. Odollam Gaertn.*). Bintan, Mal;
Bintan besar, Mal; Bintaro, Jav., Vulg. Mal;
Bintarò Soend; Bintaro gede, Soend; Darli
oe tana, Sangi; Kedjate® Daj. W. Born; Ken-
jeri poetih, Balin; Pedjateis) Mal. W. Born.
— Boom der kustwouden. Gebr: Van het hout worden
wel rijststampers vervaardigd. De zaadkern is zeer
vergiftig, ook de daaruit geperste olie, vooral die welke
uit een variëteit, welke in het Soendaasch bintaro
woelang heet, verkregen wordt. Hier en daar dient
die olie nog wel tot verlichting.

$) Ook Gymnartocarpus venenosa Boerl. (zie 1716).

121. Ceriops Candolleana Arn.* Nat.
fam. der Rhizophoraceae. Bakaoe tingi,
Mal; Kajoe tengar, Mal; Pamarai, Bat; Soga
tingi, Jav: Sogha tengih, Madoer; Tanga,
Minangk; Tangere, Makas; Tengar$), Mal; Te n-
geh, Balin; Tenger, Lamp; Tengere, Boeg;
Tengih, Madoer; Tingi, Balin, Jav; Tongor,
Bat. — Boomheester der vloedboschen. Gebr.: Met den
looistofrijken bast verft men garens en batiks geel-

198

!_Nat.

711 — 737.

rood, welke kleur door het daarna begraven in den
grond zwart wordt; kleine stukjes dienen ook wel
tot kleuring van vischgerechten. De geschilde stammen
worden gebezigd als staken voor vischnetten en tot
paalwerk in zee.

$) Deze naam en ook die der verwanten in andere
talen schijnt eigenlijk die der verfstof te zijn, maar
wordt gewoonlijk aan den boom gegeven, en, waar
deze voorkomt, ook aan Ceriops Roxburghiana Arn.*

122. Chaetocyperus setaceus Nees. (—
Eleocharis Chaetaria Roem. & Schult.”).
Nat. fam. der Cyperaceae. Boeloe mata
moending leutik, Soend. — Rietachtig gras.

123. Chamaecladon Griffithii Schott.
fam. der Araceae. Asam tikoes, Mal;
Kelembahang padi, Mal. — Kruid, eene aronskelk.

124, C. lanceolatum Miq.*
peutjang, Soend. — Kruid.

725. Champereia Griffithiana Planch.*
Nat. fam. der Santalaceae. T'jemperaig, Mal.
— Boom. Gebr: De bladen worden als groente gegeten.

$ Ook Cansjera Rheedii Gmel* i

126. Chasalia curviflora Thw.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Djaroem-djaroem hitam,
Mal; Gandaroesa djantan, Mal; Ki kores
woengoe, Soend.; Lado-lado, Minangk.; Mend-
jaroem hitam, Mal; Petjah pinggan hitam,
Mal. — Heester.

121. C. rostrata Miq.* Ki tikoekoer, Soend.
— Heester.

728. Cheilanthes tenuifolia Sw.* Nat. fam.
der Filices. Pakoe aloes, Soend; Pakoe len-
tik, Soend.; Pakoe resam loemoet, Mal; Pakoe
resam padi, Mal. — Varensoort.

Tjarijang

129. Cheilosa montana Bl.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Kolek labhang®, Madoer.
— Boom.

$) Ook Bennettia Horsfieldii Miq.*

7130. Chilocarpus densiflorus Bl.* Nat.
fam. der Apocynaceae. Arcuj tjoengkang-
kang, Soend; Areuj tjoengkangkang lalaki,

Soend; Tjoekangkang, Soend: Tjoengkang-
kang (zie 3515), Soend; Tjoengkangkang la-
laki, Soend. — Klimplant.

731. C. denudatus Bl. (= C. atroviridis
Bl.*). Areuj palasari bodas, Soend; Areuj
poelasari bodas, Soend; Palasari bodas,
Soend; Poelasari bodas, Soend. — Klimplant.

132. C. Diepenhorstii Miq.* Akar poec-
loet, Sum. W. K. — Klimplant.

733. C. enervis Hook. f.* Ngarik, Sum.
W. K. — Klimplant.

134. C. suaveolens Bl.* Arcuj palasari
lalaki, Soend; Areuj poelasari lalaki, Soend.;
Palasari lalaki, Soend; Poelasari lalaki,
Soend. — Klimplant.

135. Chionanthus (—= Linociera*) cordu-
lata Koord. Nat. fam. der Oleaceae. Sesela,
Alf. Min. T. P. — Boom.

7136. C. cuspidata Bl. (= Linociera cus-
pidata Knobl.*). Boejak, Alf. Min. Ponos. —

Boom.

7137. C. (== Linociera*) gigantifolia
Koord. Pangasa sela, Alf. Min. T‚ P, — Boom.

Ghionanthus — Cinnamomum.

738. C. laxiflora Bl. = Linociera laxi-
flora Knobl.*). Tajoengan, Jav. — Heester.
Gebr.: De bladen zijn wel als geneesmiddel in gebruik.

739. C. macrocarpa Bl. (— Linociera
insignis Clarke*). Ki boled, Soend.; Medang
tahi andjing (zie 928), Mal. Pal. — Boom.

740. C. montana Bl. = Linociera mon-
tana D.C.*). Ki beurit, Soend. — Boom.

TAL. Chisocheton celebica Koord.* Nat.
fam. der Meliaceae. Makongkom, Alf. Min.
T. S. — Boom.

742. C. diversifolius Miq.* Gambir-gam-
bir (zie 854), Sum. W. K. — Boom.

743. C. glomeratus Hiern.* Mawewesar
sela, Alf. Min. T. Ps; Toembawa lewo, Alf. Min.
T.L. — Boom.

744. C. maerophyllus King.* Kandhoed-
jha, Madoer. — Boom. Gebr: Uit de zaden wordt
olie geperst, die vroeger wel tot verlichting diende.

745. C. miecrocarpus K.etV.* Potren,
Madoer. — Boom.

746. C.. pendulifiorus Planch.* Sangga
loetoeng hitam, Mal. — Boom.

747. C. sandoricocarpus K.etV.* Kad-
jeng gendis prit, Jav. Kr; kajoe goela prit,
Jav. Ng; Wong ghoenong, Madoer. — Hooge boom.

748. Chloranthus officinalis Bl.* Nat.
fam. der Chloranthaceae. Karas toelang,
Soend.; Keras toelang, Mal. Batav; Kras to e-
lang, Mal. Batav. — Kruid. Gebr: Van de wortels
wordt een aftreksel bereid, dat bij lendenpijn wordt
gedronken. De Badoej’s in West-Java kruiden hun
palmwijn met de bladen.

749. Chrysanthellum proeumbensRich.*
Nat. fam. der Compositae. Kemanden sewoe,
O. Jav. — Kruid. Gebr: Wordt soms in de inl.
geneeskunde gebezigd.

150. Chrysanthemum indieum L.* Nat.
fam. der Compositae. Saroeni walanda, Soend.
Variëteiten in Soend: Saroeniì walanda beu-
reum, (de roode; S. w. bodas, (de witte); S. w.
koneng, (de gele); S. w. tambaga, (de bruine). —
Kruid, eene soort „ganzebloem”. Gebr: Wordt als
„chrysanth’” veel in tuinen gekweekt.

151. Chrysophyllum bancanum Miq.*
Nat. fam. der Sapotaceae. Kajoe poeloet, Mal;
Sambiring rintek, Alf. Min. T. L. — Boom.

752. C. dioicum K.et V.* Laket, Jav.;
Njaleket, Balin; Selaket O. Jav; Tjalaket,
Balin, Kr., Tjelaket, O. Jav. — Zeer hooge boom.
Gebr: Het hout is een goed timmerhout.

7153. C. rhodoneurum Hassk.* 5) Karct
andjing, Soend. — Boom.
$) Koorpers en VALETON achten deze een variëteit

van Sideroxylon nitidum Bl* (zie 3142).

154. C. Roxburghii Don.* Ki laketan,
Soend; Meloekoet, Mal; Mempoeloet, Mal;
Poeloeïk-poeloeïik,Minangk.;poeloet-poeloet,
Mal; Poeloet-poeloet pokok$), Mal. Varieteiten
in Mal: Mempoeloet padi of p. p. padi; Mem-
poeloet toelang of p. p. toelang. — Hooge boom.
Gebr: Het hout op Java als te zeldzaam weinig ge-
bezigd. In Riouw maakt men er sloepriemen van en

199

738 — 762.

op Bangka wegens de groote elasticiteit stelen van
bijlen, waarmede de zwaarste boomen worden geveld.
De vruchten worden gegeten.

$) De bijvoeging van pokok achter den Mal. naam

„ter onderscheiding van het kruid Urena lobata L.*,

ofschoon die naam volgens Riprry ook geldt voor
Mallotus penangensis Muell.* Wellicht zien de Mal.
namen op de var, sumatrana (zie 3417).

155. Chydenanthus excelsus Miers. —
Barringtonia excelsa Bl.*). Nat. fam. der
Myrtaceae. Bloendeng, Jav; Emprak, Javs
Leprak (zie 912), Madoer; Songgom andjing,
Soend. — Boom. Gebr: Het hout dient tot brandhout;
de zaden zijn als geneesmiddel in gebruik; de gestampte
bast, bij spijzen gevoegd, zou bedwelming en den dood
kunnen veroorzaken.

756. Cibotium glaucescens Kze. (— C.
barometz J.Sm.*). Nat. fam. der Filices.
Bar djambe, Madoer; Boeloe djambe, Madoer,;
Djampi, Balin, Penawar djambe $), Jav.; Pena-
war djambi, Mal. — Varensoort. Gebr: Het bruine
pluis is als bloedstelpend middel in gebruik. Het heet
in de apotheek Pili eibotii en oudtijds Agnus seythicus.

$) Deze naam, evenals poepoes djambe, meer in de
inl. geneeskunde gebezigd.

157. Cicer arietinum L.* Nat. fam. der
Leguminosae. Gamet, Soend.; Kara kapri$),
Jav; Katjang gamet, Soend; Katjang kapri,
Jav; Katjang poetih, Mal; Polong, Jav., Soend.;
Ra-kara pote, Madoer. Varieteiten in Jav: Kara
andong; K. gadjih; K. pedang; K. wedoes(?).
In Madoer.: Ra-kara odang; R. bedhoeng. —
Klimplant, een peulgewas („kiker”). Gebr: Deze erwten
(chick pea, e) worden op vele plaatsen gekweekt, en
gekookt gegeten. In het Javaansch heeft men een
raadsel: „Pitik akeh karane”, d. i: „Pen kip heeft
veel kara”, waarvan de oplossing is: „In het bosch
zijn veel geiten”. De pitik is de pitik alas of boschkip,
de kara is de kara wedoes.

$) Het Jav. woord kara schijnt ook voor peulen
(zie bij katjang) te worden gebruikt; zoo vindt men o.a.
kara loke verklaard door groote of boerenboonen en
kara pedang door drie dM. lange peulen.

758. Cinehona sp. div.$) Nat. fam. der
Rubiaceae. Kina, Vele talen. — Boomen, de
kina’s (koortsbast-boomen). Gebr. Worden bepaaldelijk
in de Preanger Regentschappen in het groot gekweekt.

$ De voornaamste in N.-Indië gekweekte soorten
zijn: C. Ledgeriana Moens* en C. succirubra Pav.*

7159. Cinnamomum Cassia Bl.* Nat. fam.
der Lauraceae. Kajoe manis tjina, Jav. —
Boom, eene kaneelsoort. Gebr: Is uit China in Indië
ingevoerd.

760. GC. Culilawan Bl.* Ai rora, Gorom;
Ail lawanjo, Alf. N. Laoet; Kaoe lawan, Alf.
Boer; Salaäl, Alf. Z. Cer; Salakal, Alf, Amb;
Wei, Alf. Har. Z. Cer. — Boom. Gebr: Ben aftreksel
van bladen, bast en wortels wordt gedronken tegen
rheumatismus enz; vooral de bast geldt als genees-
krachtig. é

761. GC. eyrtopodum Miq.* Koelik manib,
Minangk.; Madang koelik manih, Minangk. —
Boom.

162. C. iners Reinw.* Kajoe lawang, Mal;
Kajoe manis hoetan, Mal; Kajoe sene, Balin;
Kajoe tedja, Jav; Ki teje, Soend; Koelit la-
wang, Mal; Lawang, Mal, Minangk; Tedja,
Jav., Mal; Tindjo$), Boeg, Makas.; Varieteit in Mal:

Pedja djantan. — Boom. Gebr: De bladen en

Ginnamomum — Gitruilus.

bast worden bij medicijnen gevoegd; de laatste dient
ook als specerij in nasi kaboeli, d.i. een rijstgerecht
met boter, gevogelte, eieren, enz. toebereid.

$ Dit is eigenlijk de naam van ’t geen bij het
branden van wierook gebruikt wordt, want de boom
komt in Zuid-Celebes niet voor.

763. C. javanieum Bl.” Sintok mejong,
Soend. — Boom. Gebr: Het hout is bij huisbouw in
gebruik; de bast is een inlandsch geneesmiddel.

764. C. Parthenoxylon Meissn.* Kajoe
gadis, Mal; Kajoe lada, Lamp., Midd. Sum; Ki
pedes, Soend; Ki sereh, Soend; Medang ke-
mangi, Mal; Salasejan, Madoer; Selasihan,
Jav; Telasihan, Jav: Tjinta moela hitam,
Mal. — Boom. Gebr: Het hout is zeer deugdzaam
en heeft een aangenamen geur; men maakt er prauwen
en zaagt er planken van.

165. C. Sintok Bl.* Hoeroe sintok, Soend.;
Sentok, Madoer.; Sintok,$ Jav. Mal, Soend.
Woeroe sintok, Jav. — Boom. Gebr: De bast of
schors, een soort kaneel, dient, met waroe- en djamboe-
bladen tot thee getrokken, als geneesmiddel bij buik-
aandoeningen, en ook wel tot wassching van het hoofd.

$) De Mal. naam sintok wordt op Sum. W.K.
ook gegeven aan Laplacea subintegerrima Miq.* en
elders aan Litsea sp. (zie 1986 en 2072).

766. C. subeuneatum Miq.* Koelik ma-
nih toepai, Minangk; Madang koelik manih
toepai, Minangk. — Boom.

167. C. zeylaniceum Nees.” Adjoe tjc-
ning, Boeg; Ajoe molingo, Gorout.; Ajoe ta-
ning, Saleijer; Holim, Bat; Kadjoe kanjengal,
Madoer. S; Kadjoe kanjengar, Madoer. B, Ps;
Kadjoe manih, Endeh; Kadjoe manisa, Biman.;
Kajoe legi, Jav.; Kajoe manis, Jav., Mal; Kajoe
manis praoe, Balin; Kajoe tene, Makas.; Kajoe
walisoe, Alf. Min; Kaningoe, Soemba; Ki amis,
Soend.; Lolon sager, Sas; ’Ndinga, Manggarai;
Pingi kaningoe, Soemba; Poeöe ’ndinga,
Manggarai; Wit keningarS, Jav. — Kleine boom,
de Ceylon-kaneelboom, cinnamon tree, e., cannellier,
f., Zimtbaum, d. Gebr: Kaneel wordt verkregen door
afschilfering van de schors, die in dunne pijpen in
den handel wordt gebracht. Bij veelzijdige genees-
kundige aanwending, wordt o.a. ook van de bladen
of van afschraapsel van het hout een papje gemaakt,
dat, met uien vermengd, bij heeschheid kinderen op
de keel wordt gesmeerd. Verwant aan dezen, is de
boom die op Formosa enz. de gewone kamfer (verg.
No. 1174) geeft, nl. C. Camphora Nees.* rouwens ook
uit kaneelwortel laat zich deze kamfer destilleeren.

$) Ook C. Burmanni Bl*

168. Cissampelos Pareira L.* Nat. fam. der
Menispermaceae.Akar gasing gasing$),Mal.;
Akargegasing®), Mal; Areuj geureung bodas,
Soend.; Areuj tjamtjaoeh, Soend.; Dadaloeman,
Balin; Djanggelan, Jav; Gasing-gasing $), Mal;
Gegasing $), Mal; Geureung bodas, Soend; Si-
baroengoet, Minangk; Tjamtjaoeh; Soend. —
Klimmende heester. Velvet leaf, e. Gebr: Van de bladen
wordt door uitpersing een tot gelei stollend sap ver-
kregen, dat na toevoeging van suiker wel als geneesmiddel
bij catarrhen, maar ook als lekkernij gebruikt wordt.
Anderen nuttigen het sap met zout en geraspte kokosnoot.

$) Ook Pericampylus incanus Miers.* (zie 2645).

169. Cissus dichotoma Bl. (= Vitis di-
ehotoma Mig.*). Nat. fam. der Ampelida-
ceae. Areuj ki-barera lalakina, Soend. —
Klimmende heester, evenals de volgende soorten van
dit geslacht.

200

763 — 784,

7110. C. C= Vitis*) hastata Miq. Aka ri-
jang-rijang, Minangk; Akar asam rijang-
rijang, Mal; Areuj harijang, Soend; Kenop
merah, Mal. Men. — Gebr: De zure bladen worden
gegeten.

111. C. hirtella Bl. (= Vitis geniculata
Miq.*). Areuj ki-tjaoe, Soend.

772. C. latifolia Vahl. (—= Vitis adnata
Wall.*). Tali baboeni, Mal. Amb; Walet
mateï, Alf. Z. Cer.

178. C. mutabilis Bl. —= Vitis mutabilis
Miq.*). Areuj ki-barera, Soend.

114. C. nodosa Bl. (—= Vitis nodosa
Miq.*). Areuj ki-barera bodas, Soend; Areuj

ki-barera boeled, Soend.

175. C. papillosa Bl. (— Vitis pubiflora
Mig.*). Areuj ki-barera tjoetjoek, Soend.

116. C. pergamacea Bl. (—= Vitis perga-
macea Miq.*). Areuj ki-barera leutik, Soend.

111. C. G= Vitis*) pubiflora Miq. Akar
oeloe-oeloe, Sum. W. K.

118. C. pyrrhodasys Miq. Akar tamboe-
soe, Sum. W.K.

119. C. quadrangularis Bl. (—= Vitis
quadrangularis Wall.*). Salah lakoe, Mal.

780. C. repens Lam. (—= Vitis repens
Wight & Arn.*). Daoen bisol, Mal. Amb;
Kakrepetan, Balin; Katok, Sas; Kekatoek, Sas;
Raoe hasoeï, Alf. 4. Cer: Rota-rota, Tern;
Samboeng toëlang, Balin; Walet lotoe-lotoe,
Alf. Z. Cer. — Gebr: Aangewend bij jeuking.

781. C. scariosa Bl. (= Vitis coriacea
Mig.*). Areuj ki-barera gede, Soend.

182. C. serrulata Roxb. (— Vitis capreo-
lata Don.*). Areuj ki-barera leutik beu-
reum, Soend.

183. C. sp. (=Vitis*sp.). Bikoreng, Makas.;
Lamolo, Boeg. — Klimplant. Gebr: De ranken
worden wel gebezigd om in blad gewikkelde arèn-suiker
te omwinden.

784. Citrullus vulgaris Schrad.* Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Balongka (zie 934), Alf.
Tom; Barongka, Bol. Mong; Borahang, Alf.
Min. Bant; Dimoe dana, Sawoe; Dimoeng, Sika;
Ghoeleng-ghoeleng, Kang; Hamaka, Alf. N.
O. Halm. K; Hamandike, Bat; Harambodja,
Bat; Kalambodjo, Minangk.; Kalende, Biman;
Kamandiki, Minangk.; Karambodjo, Minangk.;
Karamodja, Bat; Karamoedjo, Lamp. Ab;
Katimboe, Alf. Min. Bent., Tonsaw.: Katimoe,
Alf. Min. T. P.; Kelende, Sas; Klindi, Sas; La-
moedja, Lamp; Lamoedjo, Lamp. Pam; Man-
dike, Boeg., Makas; Mandiki, Vulg. Mal; Men-
dikai, Mal; Oka bana, Tim; Pateka Mal. Amb.,
Mal. Tim; Ramoedjo, Lamp. Ab; Samaka, Alf.
Boer., Halm, Min. T. B, Z. Cer., Bol. Mong, Lamp. B.
Ag, Tern; Samangka, Madoer., Mal. Men, Soend.;
Samangko, Minangk.; Samaraka, N. Guin. Noemf.;
Seboe, Kisar; Semaka, Alf. Min. T. S.; Semangka,
Balin. Mal; Semongka, Jav. Ng; Sepoe, Kisar;
Soemangka, Balin; Somangka, Madoer; Ti-
moel, Alf. Z. Cer; Timoen baka, Daj. Kat;
Timoen beroek, Atjeh; Timoer, Alf. Z. Cer.;
Titimoe dafa, Rotin; Tjamangka, Banda; Wa-
tesan, Jav. Kr. Variëteiten in Jav: Semongka

id

Citrus.

djingga of s. gringsing, met groote witachtige
vrucht; Semongka gamong of s. papasan, met
kleine ronde vrucht. In Madoer: S. kotjor, met
week vruchtvleesch; S. dhadhoe, roode soort; S. arab.
In Sas: Kelende boenga. In Alf. Min. Tonsaw.:
Katimboe sangi. In Alf. Min. T. S.: Samaka
wiwang. — Klimplant, de watermeloen. Gebr: De
vruchten worden gegeten. Bij het vijlen der tanden
geeft men deze den vorm der pitjes. Op Bali
heeft men een spreekwijze: „Kemong timah koelkoel
soemangka”, d. ì: „Een looden trom met een soc-
mangka tot alarmklok”, toegepast op iemand, die een
gunstig voorkomen heeft, maar die men slechts be-
hoeft te hooren spreken om dadelijk van hem weg te
loopen; en in het Javaansch een andere: „Sinigar
_ semongka”, d. i.: „Doorgesneden worden als semongka”,
voor iets, dat in twee gelijke deelen verdeeld of ge-
splitst wordt. Semongka is de oplossing van het Ja-
vaansche raadsel: „Wohe adakah wite adikih”, d. 1:
„De vrucht is groot, de plant is klein”,

785. Citrus sp.$) Nat. fam. der Rutaceae.
Algem. benam: Ahoesi, Alf. Oel, Z. Cer.; Amoesi,
Alf. Z. Cer; Amoeté, Boeg; Anggra, N. Guin.
Noemf.; Aoesi, Alf. Z. Cer; Asam, Gajo; Delo,
Rotin; Dero, Rotin.; Dima, Nias; Djarik, Soemba;
Djehoek, Balin. Semb; Djeram, Jav. Kr; Dje-
rik, Soemba; Djerikoe, Soemba; Djeroe, Sawoe;
Djeroek, Balin, Jav. Ng., Mal. Batav., Soends;
Djheroek, Madoer: Djoeöek, Balin. (grootere
soorten); Doengga, Biman; Eke, Enggano; Hosi,
Alf. Boer; Katoengga, Biman; Kroect, Atjeh;
Lelo, Tim: Lemo, Alf. Halm., Min. Tonsaw., Boeg.,
Goront., Makas., Tern; Lemon, Mal. Mol; Leno,
Tim; Limaoe, Daj. Z. O. Born, Lamp. Mal,
Minangk.; Limeu, Gajo; Limoe, Alf. Min. Bent,
Tonsaw., Bol. Mong., Goront., Sangi; Makolona,
Boeton; Maoesi, Alf. Asil; Moeda, Solor; Moede,
Sika; Moente, Alf. Min, Saleijer; Moentoi, Alf.
Min. Ponos; Moesi, Alf. Z. Cer; ’Nderoe, Mang-
garai; Ngaroe, Endeh; Oente, Bat; Oesi, Alf.
Har., Hila; Oesil, Alf. N. Laoet, Sap; Oete, Bat.;
Pingi djerik, Soemba; Poehat, Alf. Boer; Poc-
hat poen, Alf. Boer; Reno, Tim; Wama, Alf.
N. O. Halm. — Boomen, de „citroenen” en derg.
Gebr. Wegens de vruchten gekweekt. Doornen van
citroenen dienen wel tot het doorboren der oorlellen.
Van iemand, die in menig opzicht boven zijn kampong-
genooten uitmunt, bijv. van een gegoede, wiens familie
het armoedig heeft, zegt de Maleier: „Saperti limaoe
masak saoelas”, d.i: „Als een citroen, waarvan maar
één vakje rijp is”. Malimaoei of, iemand met citroen-
sap reinigen” is in het Minangkabaoesch ook een
figuurlijke uitdrukking voor „iemand beschaamd maken”,
terwijl het zichzelf daarmede wasschen wordt aangeduid
door balimaoe. „Naar iets watertanden’ noemt men
in deze taal: „Bak mantjaliëk limaoe masak”, d. i.:
„Als het zien van rijpe limaoe” (zie ook 792).

$) Koorpers en VareroN (IV, 200) teekenen aam,
dat volgens Branpis alle gecultiveerde vormen van
Citrus zijn ontstaan uit C. Medica L,*, C, Aurantium
L.* en C. decumana Murr.* (waarbij anderen nog C.
Hystrix D,C.* voegen), doch dat een nader onderzoek
noodig is.

186. C. acida Roxb. (= C. Medica L.*).
Ahoesi binsi, Alf. Oel, Z. Cer; Ahoesi bintji,
Alf. Oel, Z. Cer.; Amoesi binsi, Alf. Z. Cers;
Aoesi pipis, Alf. Z. Cer; Asam kedeungsa,
Gajo; Delo makiis, Rotin.; Dima adoelo, Nias;
Djeroe kij, Sawoe; Djeroek alit, Balin; Dje-
roek limo, Balin; Djeroek mipis, Soend.; Dje-
roek nipis, Jav., Soend; Djeroek petjel, Javs
Djeroek tipis, Vulg. Mal; Djheroek ‘petjel,

201

785 — 787.

Madoer.; Doengga ’ntjija, Biman.; Inta, Alf, Min.
Bant, Bent, |. L., T. P; Kapoetoengan, Balin;
Kedangsa, Mal, Atjeh; Kelangsa, Atjeh; Kroeët
kedangsa, Atjeh; Kroeët kelangsa, Atjeh;
Lemo ape, Boeg; Lemo djawa, Tern; Lemo
kapasa, Makas.; Lemo nipis, Alf. Min. Tonsaw
Lemon nifis, Mal. Mol; Lemon nipis, Mal. Mol;
Limaoe kastoeri, Mal; Limaoe katoeri,
Minangk.; Limaoe nipis, Daj. 4. O. Born, Mal;
Limo, Balin; Limoe inta, Alf. Min. Bent; Limoe
manipis, Alf. Min. Bent; Limoe nipis, Alf. Min.
Tonsaw.; Limoe onta, Bol. Mong; Makaniloe,
Gorom; Makolona nipi, Boeton; Maoesi nipise,
Alf. Asil; Moeda keneloe, Solor; Moede telong,
Sika; Moente inta, Alf. Min. Bant, T. L., T, P.;
Moente kojawas, Alf. Min. TI. B, T. S.; Moente
kowajas, Alf. Min. T. B, T. S; Moentoi onta,
Alf. Min. Ponos; Oente hapas, Bat; Oesi nipis,
Alf. Har. Hila; Oesi nipise, Alf. Har, Hila;
Oesil binsi, Alf. N. Laoet, Sap; Oesil bintji,
Alf. N. Laoet, Sap; Oete hapas, Bat; Pochat
emnipì, Alf. Boer; Wama bi oedoe, Alf. N. O0.
Halm; Wama daboe-daboe, Alf. N. O. Halm.
Variëteiten in Alf. Z. Cer: Ahoesi halawan;
Amoesi halawan: Aoesi halawan. In Gajo:
Asam limeu kapas. In Balin: Djeroek lengis.
In Bat: Oe rimo. In Vulg. Mal: Djeroek kapas.
In Soend: Djeroek lemo of dj. limo; dj. limo
gede. In Atjeh: Koejan. In Tern: Lemo pina-
gara; 1. titigila. In Madoer. P. S: Djh. dhoer-
gha of Madoer.: Djh. labaj. In Mal. Mol: Lemon
mas; Ì. tjoeï. In Minangk.: Limaoe kambiëng;
L kapeh. In Mal: Limaoe kapas; Ll. kedangsa
of kedangsa; 1. soesoe. In Bol. Mong: Limoe
soeï. In Alf. Asil. Maoesi halawane. In Alf.
Min. T.S.: Moente dedamoed. In Alf. Min. T. P.:
Moente komantes. In Alf. Min. T. L: Moente
membe. In Alf. Min. T. B: Moente nanamoer
of m. rere. In Alf. Min. Bant: Moente nananio.
In Alf. Min. Ponos.: Moentoi soeï. In Alf. Har.,
Hila: Oesi halawan. In Alf. N. Laoet, Sap: Oesil
halawano. In Alf. N. O. Halm: Wama o kira.
In Alf. Boer: Poehat eflawan. — Boom. Gebr:
De vruchten worden wel gegeten bij een benauwd
gevoel in de maagstreek, dienen verder bij de be-
reiding van spijzen en zijn ook in gebruik bij het
wasschen van het hoofdhaar en het insmeren van
krissen. Op Java worden wel schijfjes der vrucht in
het bevloeiingswater van sawah’s geworpen om ziekte
van het rijstgewas te voorkomen, en worden bast, bladen,
bloemen, vrucht en wortel samen fijngemalen tot be-
reiding van een soort borch.

787. C. AurantiumL.* Delo makeëk, Rotin.;
Dima sami, Nias; Djarik langga, Soemba; Dje-
rik langga, Soemba; Djeroe ngaü, Sawoe; Dje-
roek amis, Soend; Djeroek djepoen, Mal. Batav.;
Djeroek keprok, Jav; Djeroek legi, Jav.; Dje-
roek manis, Vulg. Mal; Djeroek tjoetjoek,
Soend; Djheroek manes, Madoer; Djoeöek
manis, Balin; Hangkari, Alf. N. O. Halm. Ks;
Kroeët mameh, Atjeh; Lelo matetoe, Tim;
Lemo boelaëng, Makas; Lemo boeritja, Boeg;
Lemo kabi, Fern; Lemo maritja, Makas.; Lemo
sangkari, Tern; Lemo tene, Makas; Lemo
tjening, Boeg; Lemo wola, Alf. Min. Tonsaws;
Lemon manis, Mal. Mol; Limaoe manis, Mal;
Limaoe manjih, Minangk.; Limaoe mis, Lamp.
Ab; Limaoe palangan, Daj. Z. O. Born; Limoe
boetaka im bembe, Bol. Mong; Limoe manis,
Alf. Min. Bent, Limoe manise, Sangi; Limoe
moromimit, Bol. Mong; Limoe wola, Alf. Min.
Tonsaw; Makolona patani, Boeton; Moeda

Citrus.

kanemi, Solor; Moente kakanen, Alf. Min. T. L;
Moente pola, Alf. Min. Bant, T. B, T. S; Moente
tombal, Alf. Min. T. P; Moentoi moetani,
Alf. Min. Ponos.; Oesi wokoe, Alf. Har; Poehat
emroro, Alf. Boer; Sangkari, Alf, N. O, Halm;
Sapoe, Kisar; Wama o sangkari, Alf. N.O. Halm.
Variëteiten in Mal: Limaoe wangkang. In Mal.
Batav.: Djeroek djepoen besar; Dj. dj. ketjil;
Dj. dj. sedang. In Mal. Mol: Lemon manis
besar; L. m. ketjil. — Boom, de oranje’s. Gebr:
De vruchten worden gegeten.

788. C. Aurantium L.* var. microcarpa.
Djeroe lemoe, Sawoe; Djeroek banten, Mal.
Batav; Djeroek bokor, Javs Djeroek koewek,
Jav; Djeroek leter, Jav; Djeroek ragi, Soend;
Djeroek tjina, Vulg. Mal; Djheroek tjena,
Madoer; Djoengga, Bat; Lelo sina, Tim; Lemo
oelaweng, Boeg; Lemo tjina, Boeg, Makas.,
Tern; Lemon tjina, Mal. Mol; Limaoe sampoe
rago, Minangk.; Moente sina, Alf. Min; Oente
djoengga, Bat; Oete djoengga, Bat; Semaga,
Balin; Soemaga, Balin. — Boom. Gebr: De vruchten
worden gegeten.

789. C. eelebica Koord.*
loen, Alf. Min. T. P. — Boom.

790. C. crassa Hassk.*. Djeroek hondje,
Soend. Variëteit in Soend.: Djeroek hondje gede.
— Boom.

7191. C. decumana Murr.* Ahoesi wokoe,
Alf. Z. Cer; Bak moenter, Atjeh; Dima kasoem-
bo, Nias; Dima seboea, Nias; Djeroe kebaoe,
Sawoe; Djeroek bali, Jav., Soend.; Djeroek da-
lima, Jav., Soend; Djeroek gede, Soend; Dje-
roek goeloeng, Jav; Djeroek mana lagi, Vulg.
Mal; Djeroek matjan, Jav.; Djeroek pandan,
Soend; Djeroek pompelmoes, Vulg.Mal.; Djeroek
rawa, Jav; Djeroeti, Sas; Djheroek matjan,
Madoer.; Djoeöek moentis, Balin; Djroengga,
Balin; Kasoemba, Alf. Min; Lelo boko, Tim;
Lemo kaloekoe, Boeg, Makas; Lemo lolamo,
Tern; Lemo pakasoemba, Boeg, Makas; Lemo
wako, Alf. Min.Tonsaw.; Lemon karbaoe, Mal.Mol.;
Lemon kasoemba, Mal. Mol; Lemon pompel-
moes, Mal. Mol; Limaoe besar, Mal; Limaoe ga-
dang, Minangk.; Limaoe goelong, Daj. 4. O. Born;
Limaoe kasoembo, Minangk; Limaoe kesoem-
ba, Mal; Limoe kasoemba, Bol. Mong; Limoe
soemba; Alf. Min. Bent; Limoe wako, Alf. Min.
Tonsaw.; Maoesi kerbo, Alf. Asil; Moeda belin,
Solor; Moene, Rotin.; Moente kasoemba, Alf.
Min; Moenter, Atjeh; Moentis, Balin; Nagiri,
Atjeh; Oente godang, Bat; Oesìi kerbo, Alf,
Hila; Oesil awalo, Alf. N. Laoet, Sap; Oete go-
dang, Bat; Paka pokor, Kisar.; Wama i lalamo,
Alf. N. O. Halm. Variëteiten in Nias: Dima boöe.
In Jav: Djeroek djamblang. In Mal: Limaoe
hantoe. In Alf. Min. Tonsaw.: Lemo wengemes.
In Atjeh: Moenter kebe; Tjalong. In Minangk.:
Limaoe gadang merah; L. g. poetiëh. — Boom,
de pompelmoes. Shaddock, e. Gebr: De vruchten worden
gegeten. In het Javaansch heeft men een raadsel: „Djeroek
mongsa kara” d.i. „Ben djeroek verslindt kara”, met
de oplossing: „Pen tijger verslindt een geit.” De djeroek
is de djeroek 1matjan, de kara is de kara wedoes.

792. C. Medica L.* Ahoesi tahoei, Alf. 7.
Cer; Djeroek asem, Vulg. Mal; Djeroek bo-
dong, Jav; Djoeöek klanjwag, Balin; Klanj-
wag, Balin; Koejoen, Atjeh; Lemo kalolo, Boeg,
Makas.; Lemo soesoe, Boeg; Lemon pedang,
Mal. ‘Men; Limaoe kabaoe, Minangk.; Limaoe
kerbaoe, Mal; Limaoe soendai, Minangk;

Moente in ta-

202

788 — 796.

Moente kekemes, Alf. Min. T. B; Moente pa-
dang, Alf. Min. T. P.; Moente toto, Alf. Min. T.
L; Oente roedang, Bat; Oesi tahoeï, Alf. Har;
Oete roedang, Bat; Wama papaja, Alf. N. O0.
Halm. Variëteiten in Mal. Batav: Djeroek asem
besar; D. a. pandjang. — Boom. Gebr: De citroen
wordt hier en daar in tuinen gekweekt en meest door
Europeanen gebruikt. Het hout is zeer fraai, en dient
wel voor molens, stelen enz.

193. C. nobilis Lour. (= C. Aurantium
L.*). Djeroek hideung, Soend; Lemo sang-
galeja, Makas. Variëteit in Soend: Djeroek
tjoplok. — Boom, de mandarijn-oranje.

794. C. ovata Hassk.* Ahoesi kanaroe,
Alf. 4, Cer; Lemo pengedaïn, Alf. Min. Tonsaw.;
Lemon soewanggi, Mal. Mol; Lemon swanggi,
Mal. Mol; Limoe pengedaïn, Alf. Min. Tonsaw.;
Limoe popotoan, Alf. Min. Bent; Limoe popo-
toeën, Bol. Mong.; Maoesi olaë, Alf, Asil; Moente
popontolen, Alf. Min. T. B, T. L, T. P., T. S;
Moente popotokang, Alf. Min. Bant; Moentoi
poposoean, Alf. Min. Ponos; Oesi malamaïto,
Alf. Har; Oesi oloee, Alf. Hila; Oesil hoekoe-
nalo, Alf. N. Laoet, Sap. — Boom. Gebr: Het sap
der vrucht is een geneesmiddel bij koorts enz; de

| gedroogde vruchtschil, als thee gezet en gedronken,

dient tot hetzelfde doel.

195. C. Papaya Hassk.* Djeroek papaja,
Vulg. Mal; Lemon popaja, Mal. Mol; Limoe
oeloenan, Bol. Mong. — Boom. Gebr: Hier en
daar gekweekt.

7196. C.Papeda Miq. =C.Hystrix D.C.*).
Ahoesi lepia, Alf. Z. Cer; Amoesi lepia, Alf.
Z. Cer; Dima kafalo, Nias; Djeroek poe-
roet, Jav., Soend.; Djeroek treugganoe, Jav;
Djheroek lenglang, Madoer; Djheroek porot,
Madoer.; Djoeöek linglang, Balin; Djoeoek
poeroet, Balin; Lemo djobatai, Tern; Lemo
poeroe, Boeg, Makas.; Lemon papeda, Mal. Mol;
Lemon papoewa, Mal. Mol; Lemon poeroet,
Mal. Mol; Lenglang, Madoer.; Limaoe poeroeik,
Minangk.; Limaoe poeroet, Mal; Linglang,
Balin; Maoesi ela, Alf. Asil; Moede matang
boesoer, Sika; Moente kereng, Alf. Min. T. S;
Moente koekoesoe, Alf. Min. T. B; Moente
poeroe, Alf. Min. T.L; Moente roepoe, Alf.
Min. T. P; Oente moekoer, Bat; Oesi ela, Alf.
Hila; Oesi lapia, Alf. Har; Oesi le pia, Alf. Har;
Oesil ilalo, Alf. N. Lavet, Sap; Oete moekoer,
Bat; Poeroet, Balin; Wama falila, Alf. N. O.

Halm. Variëteiten in Boeg: Lemo goempa. In
Makas.: Lemo kambang. In Mal. Mol: Lemon
kambar. — Boom. Gebr: De vruchten zijn een

middel tegen het „slapen” der ledematen, en het af-
schrapsel der schil wordt wel in haarolie gedaan. Bij
bezweringen als anderszins, waarvoor sap van Citrus-
soorten wordt aangewend, is het vooral deze soort,
die men hiertoe bezigt. Op Sumatra's Westkust wordt
deze limaoe misbruikt door wanhopige minnaars, als
iemands liefde voor eenig meisje niet beantwoord wordt.
Hij bedenkt dan een middel om haar ongelukkig te
maken, klimt daartoe midden op den dag in een
lim. poer.-boom en plukt daarvan een takje, waaraan
3 of 7 vruchten zitten. Zoo stil mogelijk verwijdert
hij zich, bewaart de vruchten tot den avond, wringt
ze dan uit in een kommetje en zoekt nu een gelegen-
heid dat sap aan het meisje te drinken te geven. Bij
voorkeur neemt hij hiertoe een handlanger en gelukt
het dezen, dan wordt het meisje na het drinken terstond
van zinnen(!) en schijnt een paar dagen later geheel
krankzinnig, zoodat men haar moet binden of opsluiten.

Citrus — Glitoria.

Na geruimen tijd in dien toestand gebleven te zijn,
herstelt zij langzamerhand weer. Dergelijk toovermiddel
heet aldaar sidjoendai. „Andjeroek poeroet”, d.i: „Als
(de schil van) djeroek poeroet”, is in het Javaansch een
figuurlijke uitdrukking voor „gerimpeld van voorhoofd”

197. C.pyriformis Hassk.* Djeroek kendi, |

Soend.; Djeroek pandjang, Mal. Batav. — Boom.
Gebr: Hier en daar gekweekt.

198. C.sp. (sarcodactylis Sbld.). Djeroek
tangan, Mal. Batav. — Gebr: De Chineezen schrijven
aan de vrucht geneeskrachtige eigenschappen toe.

199. C. vulgaris Risso (—= C. Aurantium
L.*). Lemon itam, Mal. Mol; Oesi meten, Alf.
Har; Poehat miten, Alf. Boer. — Boom, de bittere
oranje. Bigaradier, fr.

800. Claoxylon australe Baill.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Leilem in asoe, Alf. Min.
T.P; Rawong kajoe ere, Bonth. — Boomheester.

801. C. indieum Hassk.* Bleketoepock,
Jav.; Haleki (zie 2128), Alf. Amb; Karoetoek,
Alf. Min. T. B; Ketoepoek, Jav.; Parake, Bonth;
Sitampoe, Sum. W. Ks; Sitopoe, Bat. Mand;
Talingkoep, Soend. — Boomheester. Gebr: De
bladen worden gebruikt om goelei of gekruide saus
te maken, en ook als purgeermiddel.

502. Clausena chrysogyne Mig.* Nat. fam.
der Rutaceae. Merbaoe pipit, Midd. Sum. —
Heester.

803. C. excavata Burm.* Goring-goring,
Bat; Mawoelidan, Alf. Min. T. Ps; Sitjerek,
Minangk.; Soempaga, Bonth; Tjerek hitam,
Mal. — Boomheester. Gebr.: De aromatische bladen
worden wel in toespijs gedaan en daaraan schijnt, men
een voorbehoedende kracht toe te kennen, zoodat men
ze o.m. met andere bladen op rijstvelden strooit om
zich een goeden oogst te verzekeren.

804. Clavaria sp. Nat. afd. der Fungi.
Fjendawan semangkok, Mal. — Paddestoel, een
soort van „geitebaard”’.

805. Cleidion javanieum Bl.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Balambang, Alf. Min.Tonsaw.;
Brasan, Jav.; Djirak-djawa, Jav.; Djirak-kebo,
Jav; Tjakarajam, Jav. $). — Boom.

9 De Jav. namen zijn onzeker.

506. Cleistanthus laevis Hook.f.* Nat.

fam. der Euphorbiaceae. Djarak pipit, Mal.
— Boom.

807. C. nitidus Hook.f.* Sebasa batoe
(zie 272, 274 en 1648), Mal; Sibasa batoe, Mal.

— Boom.
508. C. sumatranus Muell. Arg.* Belim-
bing rawah, Lamp. — Boom.

509. Clematis aristata R. Br.* Nat. fam. der
Ranunculaceae. Kapoegoe mawoero, Alf.
Min. Bent. — Klimplant, verwant aan „boschrank”.

810. C. Lechenaultiana D.C.* (—= C.
acuminata D. C.*). Areuj ki koeja (zie 3259),
Soend.; Djedjehan, O. Jav.; Kapalan (zie 1840),
Jav. — Klimplant.

SIL. Clerodendron calamitosum L.* Nat.
fam. der Verbenaceae. Bangka-bangkara
(zie 3505), Boeg.; Boewagang, Makas.; Bowagang,
Makas.; Kembang boegang, Soend.; Kokotokan,
Soend.; Papanggil, Mal. W. Born; Pawang
boenga, Mal; Sipanggiëe-panggië, Minangk.
— Heester. Gebr: Als sierplant gekweekt; hier en
daar dienende tot verdrijving van kwade geesten.

203

797 — 824,

SI2. C. deflexum Wall.* Lidah kerbaoe
betina, Mal; Petjah perijoek hitam, Mals
Semboeng hoetan djantan, Mal. — Heester.

s13. C. fragrans Vent.* Malate tompal,
Madoer. P… S.; Malate tompang, Madoer. B;
Melati oetan, Vulg. Mal. — Heester. Gebr: Als
sierplant.

Sl4. C. Horsfieldii Miq.* Kembang geni,
Jav. — Heester.

815. C. inerme Gaertn.* Biring djene,
Makas.; Biring djene laki, Makas; Gambir
laoet, Mal. Mol; Parijan salojon, Alf. Min.
Ponos.; Pawang, Mal; Tambara rapo-rapo,
Makas.; Tampa boewa-boewa, Boeg; Wiri salo,
Boeg; Wiri salo laï, Boeg. — Heester. Gebr:
De bladen zijn een inl. middel tegen wormen, en
worden jong wel als groente gegeten.

816. C. Minahassae T.etB.* Banata, Alf.
Min. Bant; Leilem, Alf. Min.;-Leilem in asoe,
Alf. Min. T. Ls; Leilem in taloen, Alf. Min.
T. P; Parata, Alf. Min. Tonsaw.; Sajor tatana-
man, Mal. Men; Wanata, Alf. Min. Bent.
Boomheester. Gebr: De bladen worden als groente
gekookt gegeten. Ook in tuinen als sierplant, om de
fraaie groote bloemen; de langwerpige bloemknoppen
zijn met water gevuld.

sl7. C. nutans Wall.* Mali-mali boekit,
Mal; Memali boekit, Mal; Pijanggoe$), Mal.
— Boomheester.

$) Ook Urophyllum peltistigma Miq.*

818. C-phyllomega Steud. —C.macro-
phyllum Bl.*). Ramo daging lalaki, Soend.
— Heester.

819. C. Riedelii Oliv.* Sesewanoea rin-
tek, Alf. Min. T. L. — Half heester.

820. C. serratum Spreng.* var. Wallichii.
Kertase, Madoer; Poediëng rimbo, Minangk.;
Sagoenggoe, Jav; Sanggoegoe, Mal. Batav.;
Sekang, Balin; Sengeger, Balin; Senggoegoe,
Mal; Senggoenggoe, Jav.; Singgoegoe, Balin;
Sri goenggoe, Jav. Boomheester. Gebr: De
bladen worden aan hoornvee gegeven, als dit aan
buikziekte lijdt en fijn gekneusd bij gewrichtspijnen
wel op de pijnlijke plaatsen gelegd.

821. C. villosum Bl.* Kasap, Mal; Petjah
perijoek babi, Mal; Sihasoer, Bat; Sikasap,
Mal.; Sikasok, Minangk.; Tapak kerbaoe, Mal.
— Heester. Gebr. De ruige harige bladen dienen om
onreinheden weg te vegen. Daarom zegt de Minang-
kabaoeër van iets dat geheel op is of van iemand die
alles verloren heeft: „Bak tjik ajam di hapoeih djo
daoen. sikasok”, d. i.: „Als kippendrek, die met sikasok-
bladen is weggeveegd”.

822. C. sp. Bale i tongo, Alf. Min. Tonsaw.
— Half heester.

8224. Climacandra obovata Mig. =Ar-
disia humilis Vahl.*). Nat. fam. der Myrsi-
naceae. Daoen kikir(an), Mal. Amb; Nanheit,
Alf. Har., Z. Cer. — Heester.

823. Clitoria cajanifolia Benth.* Nat. fam.
der Leguminosae. Beloentas padi, Mal;
Roempoet seboesoek, Mal; Roempoet toeri,
Mal. — Kruid.

824. C. Ternatea L.* Amoet riri, Alf. Min.
T. P; Boenga biroe, Mal. Mol; Boenga ke-
leutit, Mal; Boenga talang, Makas.; Boenga
te menraleng, Boeg; Boenga telang, Mal;

Gnesmone — Cocos.

Boki magoetele, Tern; Kateleng, Jav; Ke-
lentit njamoek, Mal; Kembang teleng, Jav,,
Soend.; Kembhang boengo teleng, Madoer.;
Kembhang boengo tjeleng, Madoer. B; Men-
teleng, O. Jav; Poetiana magitipi, Alf. N. 0.
Halm; Saja magoetele, Fern; Telang, Mal;
Teleng, Balin, Jav., Soend; Woenga teleng,
Balin. Variëteiten in Soend.: Kembang teleng
bodas; K. t. boelaoe; K. t. soesoen, (met dubbele
bloem). In O. Jav.: Menteleng biroe; M. poetih.
— Klimplant. Gebr: Veel als sierbloem in tuinen.
Met de blauwe bloemen wordt gebak gekleurd en de
in water geweekte bladen legt men op zieke oogen
van kleine kinderen; het sap uit deze bladen heet een
middel tegen hoest. Een lange sleep van een kleed
vergelijkt men in de Maleische landen met een
telang-bloem en heet daar pantjoeng telang.

825. Cnesmone javanica Bl.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Andoerijan, Bat; Djala-
tong kebaoe, Lamp; Djelatang badak, Mal;
Djelatang gadjah(?), Mal; Djelatang kerbaoe,
Mal; Djelatang roesa (®, Mal; Djelatong ke-
baoe, Lamp; Poeloes areuj, Soend. — Klimplant.
Gebr: De bladen verwekken hevige jeukte.

826. Cnestis ramiflora Griff.* Nat. fam. der
Connaraceae. Akar padang, Mal; Sembilat
merah, Mal; Sembilat padang, Mal; Sembilat
papan, Mal; Semilat merah, Mal; Semilat
padang, Mal; Semilat papan, Mal. — Klimmende
heester.

827. Coccinia cordifolia Cogn. (== C.
indica Wight & Arn.*). Nat. fam. der Cucur-
bitaceae. Arecuj papasan Soend; Papasan,
Jav., Soend.; Papasang, Makas.; Paspasan, Balin;
Tapasang, Boeg. — Klimplant. Gebr: De jonge
bladen worden als groente en de vruchten gekookt
gegeten; de eerste vooral door zoogende vrouwen.
In het Balineesch heeft men een spreekwijze: „Nasak
paspasan”’, d.i: „Gaar als paspasan”, doelende op
besluiteloosheid of hinken op twee gedachten, daar de
bladen nooit goed gaar te koken zijn.

828. C. cordifolia Cogn. (— C. indica
Wight & Arn.*). var. Wightiana Cogn.
Areuj papasan lalaki, Soend.; Gembolo, Jav.;
Paja poeh, Balin; Paja poeöeh, Balin; Papare
amboeloengan, Balin; Papasan lalaki, Soend.;
Paspasan (zie 2108), Madoer.; Pepare amboe-
loengan, Balin; Sarap alas, Jav; Tjekli, Jav.
— Klimplant. Gebr: Als de vorige. Bovendien wordt
de wortel als inlandsch geneesmiddel gebruikt.

829. Cochlospermum balieum Boerl.*
Nat. fam. der Bixineae. Kanigara, Balin, Jav.;
T'janigara, Balin. — Boom. Gebr: Wegens de gele
bloemen gezocht.

830. Cocos nucifera Is.* Nat. fam. der Pal-
mae. Andjoro, Saleijer; Bak oer, Atjeh; Banga,
Bol. Mong; Bango, Alf. Min. Bant, Sangi; Banio,
Nias; Baroebi, Alf. Tom; Bhoengkana ijor,
Madoer.; Bhoengkana njijor, Madoer.; Boengo
lo bongo, Goront; Bongo, Goront.; Bonol, Sima-
loer; Daä, Watoeb.; Efok, Enggano; Enj oe, Daj.
B; Enjor, Madoer. B; Epok, Enggano; Harambir,
Bat Igo, Alf. N. O. Halm, Tern; Igo mahate,
Tern; Igono, Alf. N. W. Halm; Ijor, Madoer. B,
P; Kabor, Sika; Kajoekoe, Alf. Tom; Kalapa,
Jav., Kr., Mal. Mol, Soend.; Kaloekoe, Alf. Tom.,
Boeg., Boeton, Makas.; Karambië, Minangk.; Kati-
lambong, Daj. B; Kelambir, Mal; Kelapa,
Mal; Kela po. Mal. Bengk.; Ke poewe njioe, Sawoe;

204

825 — 830,

Ketjambil, Jav. Teg.; Kla pa, Jav. Kr; Klendah,
O. Jav.; Koekoer, Soemba; Ko koer, Soemba; K ram-
bel, Gajo; Krambil, Jav. Ng; Loewe, Alf. Cer
Lolo nijoer, Sas.; Nejoer, Bat; Nicl, Alf. Z.
Cer; Nijoe, Balin; Nijoeë, Minangk; Nijoer, Mal,
Sas; Nijol, Midd. Sum; Nik wel, Alf. Z. Cer‚‚ Nimel
ainele, Alf. Har; Nimelo, Alf. Amb., Har; Nio,
Endeh, Manggarai; Nioe, Biman, Gorom; Nioei,
Daj. Law, M; Nioera, Gorom; Niwe, Alf. Boer,
Cer; Niwe poen, Alf. Boer; Niwel, Alf. Asil,
Hila, Z. Cer; Niwel ai, Alf. Asil, Hila; Niwer,
Alf. Z. Cer; Njejong, Kang; Njejor, Madoer.;
Njieoe, Loeboe; Njijoei, Lamp. Ab; Njijoer,
Mal; Njijor, Bat, Madoer.; Njioe, Sawoe; Njir,
Soembawa; Njiwi, Lamp. Ab, B. Ag; Njoe, Alf.
Min. Bent; Njoeh, Balin; Njoer, Sas; Njor,
Madoer, B; No, Rotin; No hoek, Rotin.; Noa, Tim;
Noe, N. Guin. 4 R; Noe ajo, N. Guin. 4 R; Noe-
öer, Kei; Noer, Leti, Tenimbar; Noera, Leti;
Noewol ainjo; Alf. N. Laoet; Noewol aino, Alf.
Sap; Noewolo, Alf. N. Laoet; Noö, Wetar; Noó
oeöen, Wetar; Noör, Kisar; Noöra, Kisar; Nor,
Aroe, Sermata; Nor paten, Aroe; Noro, Kisar; Oe,
Atjeh; Oer, Atjeh; Ohi, Nias; Onjoe, Daj. Ss;
Pangkoi im bango, Bol. Mong; Peirol, Babar;
Piasaoe, Tid. Born; Poen njoe, Alf. Min. Bent;
Poena kaloekoe, Boeton; Poenoe in togoeloe,
Alf. Min. Ponos.; Poenoe in towoeloe, Alf. Min.
Ponos.; Poeöeng kajoekoe, Alf. Tom; Poko
kaloekoe, Makas.; Pong kaloekoe. Boeg; Poöpo,
Alf. Min. T. B, T.L, T.P., T.S.; Popo, Alf. Min.
T.B., T.L, T.P.…, T.S.; Sra, N. Guin. Noemf.; Sra
knam, N. Guin. Noemf.; Tangkal kalapa, Soend.;
Tapo, Solor; Tochoeloe, Alf. Min. Tonsaw;
Toepa, Biman.; Toewalah, Bat. Dair; Togoeloe,
Alf. Min. Ponos; Toitet, Mentawei; Towoeloe,
Alf. Min. Ponos; Wit kalapa, Jav. Kr; Wit
krambil, Jav. Ng.

De variëteiten zijn talrijk, o. m.: 1. var. alba; 2.
var. canarina; 8. var. cupuliformis; 4. var.
eburnea; 5. var. machaeroides; 6. var. macro-
carpa; 7. var. pumila; 8. var. regia; 9. var.
rubescens; 10. var. saccharina; 11. var. viridis;
enz. De in meerdere talen aangetroffen namen volgen
hieronder, waarbij zoover doenlijk door bijvoeging van
deze cijfers naar de botanische synoniemen is verwezen.
Variëteiten in Jav.: Kram bil poejoeh(î); K. pret-
jet, met glimmenden dop; K. tiris gading(3); K.
woelan of volgens GeErLPKE: Ad. Krambil dalem;
a. K. abang(9); 4. K. idjo (ll); c. K. legi (10);
d. K. sriwoelan (4). B. K. gendjah: a. K. ga-
ding(8); 4. K. poejoeh(7). In Soend: Kalapa
bali(6); K. beureum(9); K. hedjo(ll); K. ko-
neng(4); K. soesoe; K. tindjel; K. tjotjok (5).
In Mal: Kelapa padi of njijoer padi; K. poe-
joeh(7); K. poewan; Njijoerlemba; N. nipah;
N. gading(3); N. hidjaoe(ll). In Minangk.: Ka-
rambië gadiëng(3); K. poejoeëh (7). In Madoer.:
Njoredjhoe; Nj. taäl; Nj. tomboeng;Nj. pan-
dhak; Nj. powan; Nj. podjoe; Nj. mera; Nj.
ghadhing; Nj. baghoeng. In Madoer. B: Nj.
bhiroe; Nj. edjhoe. In Kisar: Noör mame; N.
mere; N. moke; N. oeïeë; N. pahatië. In Leti: —
Noer asmoeïri; N. madoeere; N. mame; N.
mere; N. mote; N. rië; N. woele. Var. in
Tenimbar: Noer aoemetan; N. loba; N. mala;
N. matabola; N. teboe. In Alf. Amb: Nimelo
kaoe(9); N. metena; N. latoe; N. poeti(l).
In Alf. Min. Bent: Njoe mawoero(l); N. ma-
hamoe(9); N. wawi(?); N. soepang; N. woe-
laoe. In Sawoe: Njioe banga; Nj. hango; Nj.
kehawa; Nj. mea; Nj. mengeroe. In Atjeh:
Oe ke of Oer ke. In Alf. Min. Bant: Bango ka-

para; B. pangi; B. taba(2). In Alf. Min. 1. B:
Popokoelo;P.rangdang. In Alf. Min. T‚S: Popo
poeti; P. roendang. In Alf. Min. T. P: Popo
Fapal; P. reri(2); P. koelo; P.liba of P. rain-
dang(9); P. pangi; P. wawi(?). In Alf. Min. T.L:
Popo mea(9); P. poeti(l). In Bat: Harambir
godang; H. lasoena (10); H. limo gading (3);
H. rata(ll); H. ronda(9); IH. singkoet(7). In
Alf. N. O. Halm: Igo boela; L. doekoe(8); 1.
pine laoe(l0). In Balin: N. of njoeh poeh of
N. of nj. njemboeloeng(ll); N. of nj. enggal
of N. of nj. poeöeh(7); N. of nj. danta of N. of
nj. gading(3). In Mal. Men: Kalapa merah(9);
K. kapal; K. poetih(l); K. babi(7); K. kanari(2);
K. paungi en voor Ambon en de Oeliasers: Kalapa
babi(7), Mal. Amb. == Nimel hahoe, Alf. Har.
— Niwel hahoe, Alf. Asil, Hila — Noewol
hahoe, Alf. N. Laoet, Sap. — Kalapa kanari(2),
Mal. Amb. —= Nimel ialo, Alf. Har. — Niwel
tale, Alf. Asil, Hila — Noewol jalo, Alf. N.
Laoet, Sap. — Kalapa parang(5), Mal. Amb. —
Nimel ekite, Alf. Har. —= Niwel lopoel, Alf.
Asil, Hila — Noewol lopoe, Alf. N. Laoet, Sap.
— Kalapa radja(S), Mal. Amb. — Nimel latoe,
Alf. Har. — Niwel latoel of N. laoel, Alf,
Asil, Hila — Noewollatoe, Alf. N. Laoet, Sap. —
Boom, de klapperboom of kokospalm. Cocoanut-palm,
e, cocotier, fr. Gebr: Deze palm groeit overal (juister :
wordt in N.-O. Indië overal in de laagvlakte en in de
lagere bergstreken gekweekt), maar ’t getal vruchten en
vooral ’t oliegehalte daarvan verschilt zeer. Overigens
heeft men niet bepaald hooge streken o. a. Soemba, waar
de boom schaars voorkomt. De stam wordt somwijlen ge-
bezigd als bouwmateriaal en voor beschoeiingen, de ge-
droogde bladen om rijst in te wikkelen en tot dekking van
woningen of vlechtwerk. Nog jong en geel zijnde hangt
men die in enkele streken bij epidemien voor de deur-
opening. De bladstelen dienen voor omheiningen en
als brandstof voor toortsen; de bladnerven gebruikt
men als bezems; soms tot bezwering of wering van
regen met Capsicum-vruchten aan de punten in den
grond gestoken. Van de bladscheede vervaardigt men
touw en zakken; de bloemscheede kan tot lont ge-
draaid worden. Het vruchtvleesch en de palmiet worden
gegeten; van de laatste bereidt men ook zuur. Van
het vezelachtig omhulsel der noten vlecht men voet-
vegers en de doppen zijn als drinkschalen, rijstmaten
of waterscheppers in gebruik; ook brandt men deze
tot houtskool (vooral voor goudsmeden) en maakt er
oorringen van, terwijl tijdens epidemiën dergelijke
ringen soms als voorbehoedmiddel om de vingers ge-
dragen worden. Met het vocht der jonge noten be-
sproeit men wel personen, die onrein zijn; overigens
is klapperwater een dorstlesschend middel, de palm wijn
een gezochte drank, en de olie bij de spijsbereiding
onmisbaar. Tot het verkrijgen van olie worden de
noten in tweeën gedeeld, daarna geraspt en het ge-
raspte in water uitgekneed; de aldus verkregen pap
wordt gekookt en nadat de bovendrijvende olie-
deelen afgeschept zijn, nogmaals verhit tot men cen
helder vocht krijgt. Bij aftapping ter verkrijging van
palmwijn snijdt men alleen het uiteinde van den
vruchtsteel af, zoodat de vruchten ongeschonden blijven;
van dien palmwijn maakt men Javaansche suiker.
Voor de als uitvoerartikel zoo belangrijke kopra (coprah)
worden de van den vezelbast ontdane noten eenvoudig
in stukken gesneden en in de zon gedroogd ; er worden
hiervan zeer groote hoeveelheden uitgevoerd. Op Java
heet klapperwater het eenige middel tegen tering, een
ziekte waaraan enkel vrouwen zouden lijden. De echtge-
noot moet daartoe zelf in den boom klimmen, aldaar de
schil van de noot zooveel mogelijk af kappen om het
water te doen uitvloeien, dit in een kokertje van

205

830.

bamboe opvangen en het, met zijn urine vermengd,
aan de lijderes te drinken geven. Ook wordt het,
evenals de jonge vrucht der variëteit krambil idjo,
bij arsenik-vergiftiging toegediend, en voorts gebezigd
tot bezwering der ama of ziekten, die het rijstgewas
kunnen treffen. Bij allerlei ziekten van paarden en
runderen wendt men klapperwater aan, meestal ge-
mengd met arèn-suiker. Afschrapsel van klapperdop
wordt toegepast bij navelverbloeding van pasgeborenen.
De wortels en vruchtknoppen zijn adstringeerend en
als middel tegen dysenterie in gebruik. Op Soemba
wrijfs men het geheele lichaam in met het sap van
fijngekauwde kokosnoot als reinigingsmiddel; daar de
boom hier echter schaars voorkomt, worden de noten
aangevoerd van de zuidkust van Flores, vooral uit
Endeh, en zijn er ook tot dat doel zeer gewild. Ten einde
jonge kinderen spoedig te gewennen aan alles wat
schrik kan verwekken, worden in hun nabijheid kokos-
noten wel met geweld op den grond geworpen. Door
eenige stammen in den Archipel wordt bij de geboorte
van een kind een kokosnoot geplant, naar het tegen-
woordig heet om later den leeftijd te kunnennagaan;
maar waaromtrent men vermoedt, dat in vroeger
tijden het denkbeeld van zielsverhuizing er niet vreemd
aan was. In de Preanger moet elke landbouwer,
die een huwelijk wil aangaan, een paar ontkiemde
klappernoten aan den geestelijke vertoonen en ma de
voltrekking op zijn erf planten; men zegt, dat dit
gebruik dagteekent van den Compagniestijd, toen de
klapperteelt nog verplicht was. Op Java worden
de noten geregeld elke maand geplukt, maar altijd
als de maan in haar eerste of laatste kwartier is. De
tot voortplanting bestemde noten mogen o.a. op Java
niet onder dak komen, en daar ze men niet durft planten,
zoowel om de dieven als omdat vrouwen en kinderen
ze niet mogen aanraken, worden die aldaar ter uit-
botting op den nok der daken geplaatst. Als na de
ontluiking der eerste bladen de vinbladen zich beginnen
af te scheiden, gaat men over tot het planten, dat
met veel plechtigheid geschiedt. Na eerst gebaad en
soms zijn beste Saaie te hebben aangetrokken, doet
de Javaan de uitgeloopen vrucht in een mand, waarin
hij vezels van den arèn-palm en een rijst-aar heeft
gelegd, om hierdoor den toekomstigen boom talrijke
vruchten toe te wenschen. Hij neemt die mand op
den rechterschouder zoo hij met de linkerhand wil
planten en omgekeerd, als hij de rechter wil gebruiken.
Hij plant de noot zoodanig, dat de helling van den
stam later van zijn huis afgekeerd komt te staan en
hij doet het hurkende om het jong afvallen der vruchten
te beletten. Tevens pruttelt hij bezwerings-formules tot
inroeping der hulp van de beschermgeesten van den
landbouw. In het Javaansch heeft men een spreekwijze :
„Foewa-toewa krambil’, d.i: „Zoo oud als een kokos-
noot’, in den zin van „wel oud, maar toch nog van
nut zijn’; en in het Soendaasch : „Koenjoek ngagoegoe-
loeng kalapa”’, di: „Ben aap wentelt de kokosnoot
rond”, met de beteekenis van „het zijn paarlen voor
de zwijnen’, daar de aap niet weet hoe die noot te
gebruiken; ook zegt men in deze taal: „Kalapa bidjil
ti tjoengap”, d.i: „De kalapa-boom ontstaat uit het
kiemgat”, om te kennen te geven, dat kleine oorzaken
groote gevolgen hebben. In het Minangkabaoesch zegt
men: „Boengkoeek saboeïk’”, d.i: „Gebogen als de
vezelbast van Cocos-noten”’, tegen een gebochelde, of
figuurlijk tegen iemand, die koppig is. „Ben kokos-
boom” is de oplossing van het Maleische raadsel:
„Oeratnja menikam tanah, bertelor di awan-awan,
menetas di tapak tangan’’, d.i: „De wortels steken
in den grond, in de wolken worden de eieren gelegd,
in de handpalm worden ze opengebroken”; met eieren
doelende op de vruchten, die men gewoonlijk op de
vlakke hand in tweeën klooft. En van het Bat. Dair:

Codiaeum — Goleus.

„Kerangen poelo-poelo gantoengen takal-takal” di:
„Een bosch bij een dorp vol hangende met doodskoppen”’.
Evenzoo van een ander in het T. S. dialect van het
Alfoersch der Minahasa: „Si toealokon jo si miwowale ;
rinakerakek noe sija woemenangai daked se rinte, itoe
sija sì miwowale taintoe oeng kerakek; taän makasa-
kasa sija toemawa se kalona, wo se kalona toemene-
klako witoe oem bale itii; makapeneklako sija jo sera
ipanawoenaäi se kalona wo se rintena oeng kedaked;
ne rintena nangemo ipekenawoenaäì wo sija mijaocai”’,
d.i: „Ben bejaarde man bouwt een huis; hij maakt
het hoog omdat hij bedenkt dat hij vele kinderen
heeft, daarom maakt hij dat huis zoo hoog; maar van
tijd tot tijd noodigt hij zijn vrienden en zij treden
dat huis binnen; als hij naar boven klimt, duwt hij
zijn vrienden en al zijn kinderen weg; zijn kinderen
zijn op den grond gevallen en hij gaat naar beneden”.
Een „noot” is de oplossing van het Soendasche raadsel:
„Soemoer gantoeng, talaga, di awang-awang, di eusi
tjai sakaratjak”, d.i: „Ken hangende put, een meer
in de lucht, gevuld met een scheut water”; en van
het Javaansche raadsel: „Sadjeroring tembaga ana kawat,
sadjeroning kawat ana wesi, sadjeroning wesì ana
langit lan sadjeroning langit ana segara’”, d.i: „Het
koper omsluit het metaaldraad, het metaaldraad om-
sluit het ijzer, het ijzer omsluit den hemel en de
hemel omsluit de zee”. Hierbij is koper de buitenste
schil, metaaldraad de vezelige bast, ijzer de harde
schaal, de hemel het vruchtvleesch en de zee het
klapperwater. Ook van cen ander in het Maleisch
van Bengkoelen: „Najek boekit toeron boekit besoewo
ajer selaboe”, dt: „Heuvel op, heuvel af‚ ontmoet
men een kalebas met water’, van een in het
Bataviaasch-Maleisch: „Di loewar pager bamboe, di
dalem pager papan; dalem sekali pager tembok, di
tengah laoetan”, d.i: „Van binnen een bamboezen en
van buiten een planken omheining; geheel binnen een
steenen muur, in het midden de zee”, en van het
Sangische raadsel: „Langi ta bitocinge, sasi ta kinae”
d.i: „Een hemel zonder sterren, een zee zonder
visschen”’; terwijl een Cocos-blad in het Maleisch van
Bengkoelen de oplossing is van: „Orang toewo djatoeh
bersorak”, d.i: „Ben oud man, die schreeuwt als hij valt”.

831. Codiaeum variegatum Bl.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Ai galihoe, Alf. Amb;
Baleja soemanga, Makas; Dahengora, Alf.
N. O, Halm, Mal. Men, Tern; Daoen garida,
Mal. Tim; Demoeng, Balin; Dendiki, Sangi;
Doedi, Alf. Min. P.S; Godiho, Tern; Kadihoe,
Mal. Amb; Kalaloembang, Alf. Min. Bent; Ka-
roton, Madoer.; Karotong, Madoer.; Katomas,
Soend.; Kelet, Alf. Min. T. P Kendeng disik,
Alf. Min. Tonsaw.; Kole, Alf. Cer.; Leleme, Alf.
Min. T.L; Nasaloöe, Nias; Poediëng, Minangk.;
Poeding, Lamp., Mal; Poering, Balin, Jav., Mal.
Batav.; Saloebota, Alf, N. O. Halm; Sela, Alf.
Min. T. B; Silastom, Bat; Sole, Alf. Cer.; Tomas $),
Soend. Variëteiten in Alf. Min. T.S: Doedi keroet:;
D. ragi; D. werot. In Alf. Min. T. L: Leleme
rendai; L. sela. In Alf. Min. T. P: Kelet rintek;
K. sela. In Lamp: Poeding belawan; P. alom;
P. oedjaoe. In Mal: Poeding emas; P. perada;
P. soewasa; P. tembaga. In Madoer.: K. akor;
K. bintang temor; K. boentot matjan; K.
djhila matjan; K. kadoengdoeng; K. kar
djambe; K. karang emas; K. kole olar; K.
langghem bhadja; K. mangko ajam; K.
mangko emas; K. oler; K. poering; K. ram-
boet nori; K. ramboet potre. In Mal. Amb.
Kadihoe papoewa. Heester. Gebr: Gezochte
sierplant (z.g. „crotons”). De bladen worden in het
badwater van kraamvrouwen gedaan eu in aftrekse)

206

831 — 837.

toegediend bij langdurige koortsen; ook dienen ze,
evenals de bloemen, in het oostelijk deel van den
archipel veel tot versiering van het lichaam. Op de,
Ambonsche eilanden maakt men rondom de graven
wel heggen van dezen heester.

$ Meerdere namen gelden ook voor Graptophyllum sp.

832. Coelogyne Rochusseni De Vr.* Nat.
fam. der Orchidaceae. Sakat toelang oelar *
Mal.

533. Coelostegia Griffithii Benth.* Nat.
fam. der Malvaceae. Poenggai$, Mal. — Boom.
Gebr: De bast wordt gebruikt als looimiddel en, met
water gemengd, ook als zwarte verfstof. Het hout is
hard en duurzaam.

$) Het is zeer wel mogelijk, dat de Sum. W. K.
en Mal. namen voor beide boomen gelden (zie 2426).

834. Coffea arabica Ls.* Nat. fam. der Ru-
biaceae. Ghawa, Madoer. S.; Kaba, Madoer. B.,
P; Kahawa, Daj; Kahoewa, Mal. Tel. Bet;
Kah wa (kawo), Jav; Kawa, Boeg, Makas., Mal. Pal;
Koepi (kopi), Vele Talen; Kofi, Mal. Mol; Ko pi ©),
Vele Talen; Kowi, Sawoe; Sengkawa, Gajo; Wit
kopi, Jav. — Kleine boom, de koffieplaut. Caféier, f.
coffceplant, e. Gebr: Daar de bessen ter bereiding van
koffie voor de Europeesche markt veel geldswaarde
bezitten, drinkt de inlander in enkele streken, vooral op
Sumatra, de z.g. kopi daoen. De bladen der jonge takken
worden daartoe boven het vuur geroosterd, dan fijnge-

|_wreven en in cen bamboezen koker met water uitgetrok-

ken; deze wordt met een prop van idjoek gesloten,
welke bij het uitschenken als filter dienst doet. In Korintji
bezigt men tot dat doel alleen afgevallen bladen, omdat
hier het afrukken der bladen straf baar is.

$) Al dan niet met het plaatselijk voor boom
gebruikelijke woord. C. liberica Bull.* heet op Java Kopi-
liberia; C, madurensis Teysm. et Binnend.* (een wild-
groeiende heester) heet op Madoera Tohlong-tolongan.

835. Coix agrestis Lour.* Nat. fam. der
Gramineae. Andjalai, Minangk; Andjolai,
Minangk.; Bintoi, Alf. Min. T.L; Dele, Rotin;
Djali,Jav.; Djali ketan, Jav.; Djali-djali, Balin;
Djelai, Mal; Djelai poeloet, Mal; Djelim,
Atjeh; Djepen, Jav: Djeten, Jav; Djhangle,
Madoer.; Djilei, Midd. Sum; Endjelai, Mal;
Gelim, Atjeh; Glem, Atjeh; Hadjeli, Soend.;
Handjeli, Soend.; Hendjelai, Mal; Indjilei,
Midd. Sum. Ino, Alf. Min. Bent; Lelolon, Alf.
Min. T.L; Mani-mani setan, Mal. Men; Peng-
gong, Gajo; Roempoet mani-mani setan, Mal.
Men; Sale, Alf. Har; Sale ane, Alf. Z. Cer.; Salea,
Mal. Amb; Sare, Alf. Z. Cer; Singkoroe, Bat;
Soemboe tjina, Mal. Men; Takokok, Alf. Min.
TP; Tande oela, Alf. Min. TB; Tataokok,
Alf. Min. TP. Togoea, Nias; Wintoi, Alf. Min.
T.L. — Kruid, de jobstranen. Hiobstränengras, d.
Gebr: Is een geliefd paardenvoeder. De kernen dienen

‚ wel bij de bereiding van versnaperingen; ook spelen

de kinderen met de harde „tranen”, en worden ze,
als kralen geregen, tot armbanden en oorversiersels b.v.
van topeng of gemaskerden gebruikt.

836. C. Laeryma-Jobi L.* Dele oetan,
Rotin: Djagoeng djali, O. Jav; Djali watoe,
Jav.; Djelai batoe, Mal; Hadjere, Soend.; Han-
djere, Soend; Singkoroe batoe, Bat. Varieteit
in Soend.: Hadjere leutik of Handjere leutik.
— Kruid. Gebr: Als de vorige.

537. Coleus aromaticus Benth.* Nat. fam.
der Labiatae. Bangoen-bangoen, Bat, Mi-
nangk; Daoen hati-hati (zie 845), Mal; Gogo-
dongan(?) Jav; Hati-hati (zie 845), Mal; Lwak

Coleus — Golocasia.

irah, Jav; Madjha nereng, Madoer. — Kruid. |
Gebr: Om de aromatische bladen wel aangeplant.
Op Sumatra geeft men dit kruid als groente toebe- |
reid aan “vrouwen, die pas het kraambed verlaten
hebben. In het Minangkabaoesch heeft men een spreek-
wijze: „Manangih daoen bangoen-bangoen nak samo
djo ali aije”, d.i: „Het blad van Coleus(?) schreit,
omdat het gelijk wil zijn aan dat vanNymphaea”, met
de beteekenis van „vergeefs trachten gelijk te worden
aan een hooger staande”.

538. C. atropurpureus Benth. Atc-atec,
Alf. Min. Bent; Atei, Alf. Min. Ponos; Daoen
dilan $, Mal. Amb; Daoen dhilem, Madoer. B,
P; Daoen dhilep, Madoer. S; Daoen poepoer,
Mal. Mol; Delem, Balin; Dhilem, Madoer. B, P.;
Dhilep, Madoer. S; Dilam, Mal; Dilem, Balin,
Jav; Koenoe rote, Sawoe; Koenoe wangi, Mal.
Tim; Majana itam, Mal. Men; Mijana miik,
Balin; Nilam, Mal; Poepoeroe, Boeg., Makas.;
Saleboeng kero, Alf. Min. Tonsaw; Singgolom,
Bat; Tinggelem, Bat. Variëteiten in Mal: D. of
N. boenga; D. of N. oetan; D. of N. wangi of
D. of N. pinang. — Kruid. Gebr: Uit dilembladen
wordt olie bereid; ook gebruikt men deze bij het
maken van bedak en het wasschen van kleederen.
Dit kruid behoort tot die, welke bij verplanting
dadelijk opgroeien, als zij maar water krijgen.

$) De hier opgegeven namen worden ook gegeven
aan Pogostemon Patchouly Pell. (—= P. Heyneanus
Benth.*), die in tuinen gekweekt wordt, en andere
Pogostemon-soorten.

839. C. bicolor Benth. Djawer koneng,
Soend; Djawer kotok koneng, Soend. — Kruid.

840. C. carnosus Hassk. Daoen kambing,
Madoer. — Kruid. Gebr: De fijngewreven bladen
worden bij kinderen aangewend tegen kloven in de
mondhoeken.

S4l. C. galeatus Benth. Dhin-kamand-
hinan, Madoer; Djawer goenoeng, Soends;
Djawer kotok goenoeng, Soend. — Kruid.

842. C. grandifolius Benth. Ate-ate ma-
hamoe (zie 705), Alf. Min. Bent; Atoi mapoeha,
Alf. Min. Ponos; Serewoeng in taloen, Alf. Min.
D.P; Toetoembalen, Alf. Min. T. L. — Half-
heester of kruid. Gebr: De bladen dienen als genecs-

middel.

843. C. macrophyllus Benth. Djawer
gede, Soend; Djawer kotok gede, Soend. —
Kruid.

sdd. C.scutellarioides Benth.A rak, Balin,
Madoer.; Ate-ate (zie 705), Alf. Min. Bant; Ate-
ate mahamoe, Alf. Min. Bent; Ate-ate mopoera,
Alf. Min. Bant; Atoi mapoeha, Alf. Min. Ponos.;
Djawer beureum, Soend; Djawer kotok beu-
reum, Soend; Majana, Mal. Mol; Majana mas,
Mal. Mol; Majana merah, Mal. Mol; Mijana,
Balin., Mal. Batav.; Mijana ireng, Balin; Mijana
nila, Balin; Mijana tjemeng, Balin; Saleboeng
meha, Alf. Min. Tonsaw.; Serewoeng, Alf. Mins;
Serewoeng mea,$) Alf. Min. T. L; Serewoeng
raindang, Alf. Min. T, P; Serewoeng rang-
dang, Alf. Min. T. B; Serewoeng roendang,
Alf. Min. T‚ S, — Kruid. Gebr: De bladen worden
in de Minahasa bij onzuiveren adem in den mond
van kinderen uitgeperst, en in afkooksel bij bloed-
spuwing gedronken, elders met andere obat bij oog-
ziekten als zalf op het voorhoofd gelegd.

$) De bijvoegingen ter onderscheiding van Celosia
eristata L.* (zie 705).

207

838 — 847.

S45. C. scutellarioides Benth. var Blu-
mei Mig. Daoen hati-hati (zie 837), Mal;
Hati-hati (zie 837), Mal. — Kruid. Gebr: Een
aromatisch middel, tevens wormkruid.

546. C. tuberosus Benth. Gambili, Daj;
Gembili, Jav; Gombili, Mal. Bandj; Hoewi
koemeli, Soend.; Hombili, Bat; Isahoe, Alf.
Har, Z. Cer; Isiahoe, Alf. Z. Cer.; Kambili,
Madoer. B; Katilen, Alf. W. Cer., Aroe; Kem-
bili, Mal; Kemili, Atjeh, Sum. W. Ks; Kentang
djawag), Jav; Koemeli, Soend.; Kombili, Mal.
Mol; Larbhak, Madoer. B; Obi sola, Madoer.;
Oebi kembili, Mal; Sabrang, Balin; Sebrang,
Sas; Safoet, Alf. Boer; Toea, Kei. — Kruid. De
knollen worden gekookt gegeten.

$) De bijvoeging ter onderscheiding van 3175.

847. Colocasia antiguorum Schott.* Nat.
fam. der Araceae. Aladi, Boeg; Bete, Mal. Men.
Tern; Dilago, Alf. N,O. Halm; Edja, Bimans;
Bmpek, Atjeh; Bpokejak-kejak, Enggano; Btoe,
Alf. Z. Cer.; Gorom; Etoe wakal, Alf. Z. Cer.; Gehoe,
Alf. Boer; Gehoet, Alf. Boer; Gifal, Aroe; Hakal,
Alf. Har; Hakar, Alf. Z. Cer; Ina, Alf. Amb;
nano, Alf. N. Laoet, Sap; mnawoeöe, Babar; Kaki,
Alf. Z. Cer; Kala, Alf. Cer; Kaladi, Minangk.;
Kalen, N. Guin. 4 R; Keladi, Mal; Ketoe, Watoeb.;
Kladi, Balin; Koedjang, Daj. Z.O. Born; Koe-
ladi, Minangk.; Kolai, Alf. Min. Bent. T.L, Ton-
saw, T.S.; Kole, Sangi;, Korei, Alf. Min. Bant;
Lali, Tim; Leboeë, Atjeh; Lole, Mal. Tim. Rotin.;
Lomak, Sas; Lompong, Jav. Teg; Moehaoe,
Daj. 4.0. Born; Patjo, Makas.; Rei, Soemba; Ro-
naän, Kei; Soechat, Bat; Soeli, Saleijer; Talas,
Sum. W.K; Tale, Alf. Min. T. P.; Taleh, Minangk.;
Tales, Balin, Jav., Madoer.; Taleus, Soend.; Talo,
Nias; Talos, Lamp; Wongkai, Alf. Min. T. B, T. P.
Variëteiten in Jav: Bentoel of tales bentoel,
met enkelen grooten knol; Gelo; Kimpoel; Linjal;
Loemboe; Tales banter, met donkerrooden knol;
T. dempel, met opeengedrongen groei der knollen;
T. gagakan, met donkerroode bladen; T.gelopari,
met kleine smalle bladen. In Soend: Bolang of
taleus ateul; Kimpoel; Taleus denak; T
sente. In Atjeh: Empek sengeë. In Bat: Hisik;
Lamboek; Poring; Sigarege; Sihoerhoer;
Sirorop. In Minangk: Taleh bana; T. kamoe-
moe of kamoemoe; T. sipatjoeë. In Alf. Amb:
Ina mahaoe; IL. metena; IL. poeti. In O. Jav.:
Tales anjangan; T. wangen; T. tegoeloenan;
T. soeralaja. In Alf. Min. T. L: Kolai roe-
sip; K. tewasen. In Alf. Min. T, S: Kolai
poeti; K. roesip. In Alf. Min. T. B: Wongkai
keretan; W. koelo. In Alf. Min. 1. P: Wong-
kai koelo; W. woering. In Biman.: Bdja wiloe.
In Lamp: Talos banglai; PT. halom; T, min-
jak; T. radin; T. samaka; 1. siwok. In
Madoer.: T. kontje; T. kombha of Madoer. S.:
Benthol; |, balandha of T. petedhan; T. bhe-
loej; T. bhabang; T, djihaba; f. sombhaba.
In Sas: Todjang. In Tern: Bete boeroe; B.
boso; B. gomo-gomo; B. gotola; B. ngebele;
B. roraoe; B. sorowai; B. tjoemi. In Mal:
Keladi oedang; K. telor; K. tjina; Seratah
of K, seratah. In Bal: Loemboe; Sangsit;
Tjandoeng. — Kruid. Chou caraïbe, fr. Gebr: De
knollen worden gegeten; men meent echter dat pas her-
stelden deze niet mogen eten, omdat ze anders weder
zouden instorten. Ook de toebereide bladstelen dienen wel
als toespijs. Daar water niet op het blad blijft liggen,
maar er over heen rolt, worden gevaarlijke zieken,

| die elk oogenblik kunnen sterven, wel eens met deze

heen en weer glijdende waterdruppels vergeleken. Bij

Colubrina — Gommersonla.

‘het vijlen der tanden van kinderen worden die op
Boeroe vooraf met Colocasia-bladen gewreven. Met de
beteekenis van „het is den Moriaan geschuurd”, zegt
men in het Soendaasch: „Tjai minggang daoen
taleus”, d.i: „Als water dat op een taleus-blad valt”,
en van lieden, op wien goede raad geen vat heeft,
in het Maleisch: „Seperti ajer di daoen talas”, dat
hetzelfde beteekent. Nog heeft men in het Soendaasch
een _spreekwijze: „Njalijarkeun taleus ateul”, d.i:
„Het uitplanten van taleus ateul?, met de bedoeling
van: „Het kwade dat men van iemand hoort aan
hem overbrengen’, daar van alle soorten de bolang
of taleus ateul de meeste jeuking verwekt; bovendien :
„Mojok bolang taleus ateul”, d.i: „De bolang verwijt
aan taleus ateul, dat zij jeuk verwekt”, of de pot
verwijt den ketel, dat hij zwart is; en van iemand,

208

die dikwijls verhuist, heet het in die taal: „Ngembang /

taleus”, d.i: „Als de bloem van taleus”, welke ge-
durig van plaats verandert. Daar die bloem als antjal
bekend is, zegt men daarvoor ook antjal-antjalan.
Van iemand, die de ware toedracht eener zaak niet
kent, zegt de Javaan: „Ora weroeh kentang kimpoele”,
d.i: „Hij kan een aardappel niet van een kimpoel
onderscheiden”. Keladi is de oplossing van het Ma-
leische raadsel: „Anak radja mandi ta basah”’, d. i.:
„Een vorstenkind, dat baadt zonder nat te worden”.
In het Sangireesch zijn de bladen van de kole de
oplossing van het raadsel: „Loelimbe majang”, d.i:
„4e zwaaien met de armen, terwijl ze zitten”; en de
geheele plant die van: „Sempoto kanengang, sempoto
kinaseng, taloarane ilabo toemoewo”, d. 1: „Een deel
wordt als spijs gegeten, een deel wordt als vleesch
gegeten, het midden weggeworpen groeit op”; de
knollen nl. worden gegeten, ook de jonge bladen als
groente, de stengel wordt gestekt en wordt een nieuwe
plant. Om aan te duiden dat iemand, hoever hij ook gaat,
steeds naar zijn woonplaats terugkeert, drukt men zich
in het Bataksch volgenderwijs uit: „Doemaol-daol
boeloeng sochat, laing madaboe toe bonana”, d.i:
„Hoe een soekat-blad zich ook heen en weer beweegt,
steeds valt het naar den voet van den stengel”. Van
iemand, die besluiteloos is en anderen steeds navolgt,
zegt de Javaan: „Enggok-enggok loemboe”, d. i.: „(hij
doet) als de wendingen van loemboe”. In het Minangka-
baoesch drukt men de vele sterfgevallen bij epidemiën
uit door: „Bak batang kaladi di pantjoeëng oerang
mati’, d. 1: „De menschen stierven als afgesneden
kaladi-stengels”’.

848. Colubrina asiatica Brongn.* Nat. fam.
der Rhamnaceae. Moente in tasitj, Alf. Min.
TP. — Klimmende heester.

549. Columbia celebica Bl.* (? C. serra-
tifolia D.C.*). Nat. fam. der Tiliaceae.
Kajeli, Alf. Min. — Boom.

850. C. javanica Bl.* Djaloepang, Soend.;
Sampora, Soend, — Vrij hooge boom. Gebr: Het
hout wordt soms voor den huisbouw gebezigd. Uit de
schors wordt touw voor vischnetten bereid.

851. C. Teysmanni Hook. Bangilan rin-
tek, Alf. Min. T.L; Kakeni rintek, Alf. Min.
T.L; Kakini rintek (zie 1708), Alf. Min. T. Ls;
Lamoetagi, Boeg. — Boom. Gebr: Het hout bij
huis- en bruggenbouw.

852. Combretum punctatum Bl.* (zie
2330). Nat. fam. der Combretaceae. Arecuj
mangender (zie 1801), Soend.; Mangender, Soend.;
Ojod djaha, Jay — Klimmende heesters (deze en vlg).

553. C. squamosum Roxb.* A mesa, Boeg.;
Kaloewangkere, Makas. — Gebr: De goudsmeden
gebruiken het hout wel voor houtskool.

Sn

848 — 826.

554, C. sundaieum Miq.* Akar gambir-
gambir, Mal; Akar gegambir, Mal; Bajit
djaho, Lamp; Gambir-gambir (zie 742), Mal;
Gegambir, Mal.

855. C. tetragonocarpum Kurz.* Ting-
ting$, Alf. Min. Ponos.

$) Ook Zizyphus celtidifolia D.C, (== 4. Oenoplia
Mill.*).

556. C. trifoliatum Vent.” Akarsongsong
haroes, Mal; Areuj ki tjaloeng, Soend. —
Gebr. De vruchten zijn als wormafdrijvend middel
in gebruik.

557. Commelina benghalensis L.* Nat.
fam. der Commelinaceae. Boelo-boelo, Boeg,
Makas.; Boeloeëh-boeloeëh, Minangk.; Boeloh-
boeloh, Mal; Goboe, Tern; Leko boelo-boelo,

Makas.; Rebha kangkong, Madoer: Oeloeh-
oeloehan, Jav; Roempoeëk boeloeëh-boe-
loeëh, Minangk.; Roempoet boeloh-boeloh,

Mal. — Kruid (deze en vlg). Gebr. De bladen worden
op bloedzweren gelegd.

557a. C. communis L.* Moksor tjeleng,
Madoer. S.; Poksor tjeleng, Madoer. B; Tjat-
Jingan(®), O. Jav.

8574. C. diffusa Bl. Moksor binek, Madoer.
S.; Poksor binek, Madoer. B.

858. C. nudiflora L.* Aoer-aoer, Mals;
Aoewe-aoewe, Minangk; Awarang, Makas,;
Awerang, Boeg; Kekoepoe, Mal; Roempoet
aoer-aoer, Mal. — Gebr: Is een goed paarden-
voeder. De kinderen in Zuid-Celebes gebruiken de
bloeiwijze soms bij ’t soldaatje spelen.

559. C. obligua Buch.-Ham.* Kor-tje-
koran, Madoer. — Gebr: Wordt als groente ge-
nuttigd. De fijngekneusde bladen dienen als buik-
smeersel bij winderigheid en blaasaandoeningen.

860. C. paludosa Bl. (= C. obliqua
Buch.-Ham.*). Djoekoet patoek gagak,
Soend; Patoek gagak, Soend.; Roempoet tjatok
ajam, Mal.

861. C. undulata R. Br.* Laganrong, Boeg;
Roempoet païtan, Mal. Men.

562. Commersonia echinata Forst.* Nat.
fam. der Sterculiaceae. Ai sapar, Alf. Amb;
Andilaoe, Minangk; Andilo, Bat; Barotan,
Alf. Min. ®‚, L; Doerijan toepai, Mal; Han-
deong, Soend; Kai poeti, Alf. Min. T. B; Kajoe
ing kolot, Alf. Min. T. L, T. P; Kajoe kolot,
Alf. Min. T. L; Kajoe totara, Mal. Mol; Ki
handeong, Soend; Ki oraj $), Soend; Ki tja-
reuh $$), Soend; Lampiri, Makas., Boeg; Linow,
Alf. Min. T. P; Mangilo, Alf. Min. T. P; Moe-
hoetoe, Tern; Ngoehoetoe, Alf. N. O. Halm;
Oewar-oewar, Jav; Sapar, Alf. Amb; Sowen,
Alf. Min. Bent War, Jav; Wawar $$$, Jav. —
Boom. Gebr. Het hout is niet bruikbaar en wordt
hoogstens voor daklatten benut; in de Zuid-Preanger
wordt uit de schors soms touw gemaakt. Elders is
deze een middel tegen door hars veroorzaakte brand-
wonden. Op Sumatra's Westkust vervaardigt men van
de bastvezels zakken en vlecht er ook matten van.

$) Ook Hibiscus grewiaefolius Hassk.* (zie 1792).

$$) Ook Marlea begonifolia Roxb.* (zie 2197).

$$6) Deze namen gelden ook voor Commersonia pla-
typhylla Andr.*

Connaropsis — Gordyline. 2

863. Connaropsis monophylla Planch.*
Nat. fam. der Geraniaceae. Belimbing kera,
Mal; Belimbing pipit, Mal. — Boom.

864. Connarus Diepenhorstii Miq.* Nat.
fam. der Connaraceae. Aka tandoeik, Minangk.
— Klimplant.

865. C. diversifolius Hassk. Arcuj ki

tjaäng, Soend.; Hahanjiran, Soend. — Klimmende
heester.

866. C. ferrugineus Jack.* Akar merah,
Mal. — Klimmende heester.

867. C. polyphyllus Miq.* Patoek seng-
goeloeng, Lamp. — Klimmende heester.

868. C. Spanoghei Bl.* Koenet wawakas
im bolai, Alf. Min. T. L. Klimmende heester.

869. Conoecephalus amoenus King. Nat.
fam. der Urticaceae. Akar tentawan, Mals;
Ara djangkang, Mal; Tentawan, Mal. — Klim-
mende heester.

870. C. Scortechinii King.* Akar oengoe,
Mal. — Klimmende heester.

871. C. suavolens Bl.* Akar tentawan,
Mal; Areuj kakedjoan, Soend; Banjon, Jav.;
Hoempa, Biman; Kakedjoan, Soend.; Kaleleng
djene, Makas.; Kaleleng lom po, Makas.; Kase b-
seb, Balin; Lakoekoe, Boeg; Landië, Minangk.;
Lengi-lengi, Boeg; Loenda, Jav; Oenoepael,
Alf. Min. Ponos; Samaran, Alf. Min; Samarang,
Alf. Min; Sasamaren, Alf. Min. T. Ls; Serebseb,
0. Jav; Tentawan, Mal; Wakai pangaroja,
Daj. Z. O. Born; Welareng maradja, Boeg;
Welareng oewaë, Boeg. Variëteiten in Makas.:
Kaleleng mali-mali, In Alf. Min. T, P: Sama-
rang kete (harde); S. leme (taaie). In Boeg:
Welareng salo. — Klimmende heester. Gebr: De
stengels worden als touw gebezigd. Bij gebrek aan
drinkwater wordt in de bosschen het sap wel gedronken,
en voorts tegen oogziekten aangewend. Ben kaleleng,
die den vorm van het vizier (lijo-lijo) van een geweer
heeft, omdat de tak of bloem niet wil doorbreken,
noemt de Makasaar „kaleleng palijo’”’ (en de Boeginees
„welareng alijo-lijong”) en bezigt dan die uitdrukking
als beeld eener trouwelooze liefde, die wel belooft
maar geen woord houdt. En daar de ranken taai en
sterk zijn, zegt hij van menschen, die elkaar onafge-
broken helpen : „Samboeng kalelengi taoewa’’, d. i.: „De
menschen zijn tezamen verbonden als kaleleng-ranken”’,

872. C.subtrinervius Miq.* Akar sandang
padi, Mal. — Klimmende heester.

873. Convolvulus parviflorus Vahl.* Nat.
fam. der Convolvulaceae. Areuj djotang
lemboet, Soend. — Klimplant, eene soort „winde”.

874. Coptosapelta Griffithii Hook. f.*
Nat. fam. der Rubiaceae. A kar maloeng, Mal.
— Klimmende heester.

875. Corchorus acutangulus Lam.” Nat.
fam. der Tiliaceae. Kenal in tambe, Alf. Min.
T. P; Lalate manoe, Boeg; Roempoect baja
rasa, Mal; Roempoet tahi sapi, Mal. Men. —
Kruid.

876. C. capsularis L.* Boene, Madoer. P;
Boeni, Madoer. P; Gandja rami tjina, Mal;
Goeni, Madoer., Mal; Goni, Jav., Madoer. B,
Soend.; Rami tjina, Mal; Silangkang Bat. —
Kruid, de jute. Gebr: Soms wel gekweekt. Van deze
plant worden in Bengalen de goeni-zakken gemaakt.

09 863 — 884,

877. C. olitorius L.* Djepen, Balin; Gandja
hoetan, Mal. — Kruid, elders als groente. Jew’s
mallow, e.

878. Cordia Blanecoi Vid.* Nat. fam. der
Boraginaceae. Anonang, Alf. Min. Tonsaws;
Boenga tjena, Boeg; Kamondor, Alf. Min. T. P.;
Kanoenang, Makas.; Manonan g, Alf. Min. Bent.,
Tonsaw.; Nonang, Alf. Min. Bent, Tonsaw. — Boom.
Gebr. Het oude hout is gezocht voor prauwribben.
In Zuid-Celebes wordt beweerd dat rijst, boven dit
hout gekookt, een soort uitslag doet ontstaan, die aldaar
in ’t Makas. als poeroe kanoenang en in ‘t Boeg. als
poeroe tjena bekend is.

879. C. Myxa L.* Hate toteo, Tern; Ka-
nang, Makas; Kanonang, Alf. Min; Kendal,
Balin, Jav., Soend.; Kendhal, Madoer.; Sekendal,
Mal; T'eo-teo, Mal. Men; Toematangtang, Alf.
Min. T.S; Toteo, Tern; Toteolo, Alf. NO. Halm.
— Boom. Gebr: De bladen worden wel op schurft-
wonden gelegd en behooren tot de ingredienten, die
aan klophanen worden ingegeven. Op Bali dienen ze
als groene bemesting. De bast der jonge takken levert
touw en van de vrucht bereidt men een soort lijm,
die ook als geneesmiddel in gebruik is.

850. C. strigillosa Miq. Amoet kamondor,
Alf. Min. T.P.; Kendal areuj, Soend.; Koenet
kete, Alf. Min. T.L, — Epiphytische heester.

881. C. suaveolens B1.* Kendal piit, Soend.
— Boom. Gebr: Dient enkel tot brandhout.

882. C. subeordata Lam.* Klimasada,
O. Jav.; Moermasada, Jav.; Poernamasada, O.
Jav; Pramasada, O. Jav.; Salamoeli, Mal. Amb;
Salimoeli, Alf. Halm, Tern. — Boom. Gebr: Het hout
is een fijn meubelhout, dient ook voor wapengevesten.

883. C. subdentata Miq.* Noenang, Daj.
Z.O. Born, Minangk. — Boom. Gebr: De vruchten
bevatten een kleverig sap, dat wel als lijm gebezigd
wordt. Op Borneo wordt beweerd, dat de kwade geesten
bevreesd zijn voor den rook van het hout, waarom dit
des nachts wel in de nabijheid der huizen wordt gebrand.

884. Cordyline sp.$) Nat. fam. der Lilia=
ceae. Ai hoeroe, Alf.Cer; Anderoewang, Lamp;
Andjiloewang, Minangk.; Andong (zie 1697),
Balin., Mal. Batav., Jav.; Bak djoewang, Atjeh;
Daoen ngasi, Mal. Tim; Daoen sabang, Mal.
W. Born; Daoen sawang, Mal. W. Born; Daoen
soegi, Mal. Batav; Djedjoewang, Mal; Djoe-
wang-djoewang, Mal; Endong, Jav; Hand-
joewang,Soend.;Handwang, Balin; Hatoenggal,
Bat; Laklak, Afjeh; Lendjoewang, Mal; Lind-
joewang, Bat Minangk.; N gase, Tern; Ngasi, Alf.
N.O. Halm; Palili, Makas.; Panjaoereng, Boeg;
Pendjeloewang, Midd. Sum; Popopok, Alf. Min.
T.L; Randjoewang, Mal. W, Born; Rendjoe-
wang, Daj; Sabang, Daj; Sawang, Daj; Send-
joewang, Mal; Silindjoewang. Bat; Siri, Boeg.,
Makas.; Tabaoeng, Alf. Min. Bant; Tabongo,
Goront.; Tawaän, Alf. Min; Tawaoeng, Sangi.
Varieteiten in Jav.: Andong sili of endong sili
A. woengoe of e. woengoe. Im Alf, Min. Bant:
Tabaoeng mabida; T. mahendeng. In Alf. Min.
T. B: 1. koelo; FT. rangdang. In Balin: H. of
andong bang, de roode; H. of A. beneh, met
lichte bladen; H. of A. tjemeng, de zwarte; A.
of handwang loengsir of loengsir. In Alf,
Min. T. L: T. poeti; P. mea. In Alf. Min. T.S.
T. poeti; TL. roendang. In Alf. Min. T. P.:
T. koelo; T. raindang. In Alf. Min. Bent:
mahamoe; T. mawoero. In Tern: Ngase kolo-
ömi. In Alf. Min. T. L. nog: T. keles mea; T. k.

4

Goriandrum — Couthovia.

poeti. In Soend: Handjoewang beureum; II.
bokor; H. hedjo; H. kasintoe; H. merak;
H. tjomas of Tjomas. In Mal: Lendjoewang
hidjaoe of Dj. hidjaoe of S. hidjaoe; L.
merah of Dj. merah of S. merah; In Alf,
Min. T. L: Popopok mea; P. poeti. In
Mal. Batav.: Andong idjoe: A, merah, In Lamp.:
Anderoewang besi; A. oedjaoe; A. poejoeh;
A. soeloeh. In Mal. W. Born: Daoen sabang
darah. — Halfheesters. Gebr: Worden wel op graven
geplant en op Sumatra en in de Minahasa als levende
omheining tot grensteeken. De bladen dienen als
geneesmiddel en worden ter afwering van onheilen op
vaste tijden met andere bladen in het badwater van
zieke kinderen gedaan of op andere wijze als voor-
beboedmiddel gebezigd. Vooral bij de minder beschaafde
volksstammen van den Archipel spelen die bladen een
groote rol. Alom ziet men ze bij deze als versiering
aangebracht, naar het heet als een soort schild tot
afwering van booze geesten; het zwaaien met een
bundel bladen door hen, die als leiders optreden,
schijnt met gelijke bedoeling te geschieden. Ook zg.
heilige plaatsen omringt men met deze bladen, als een
teeken, dat die miet mogen betreden worden. In het
Minangkabaoesch heeft men cen spreekwijze: „Pasik
basisiek andjiloewang tatagak”, d.i: „De dijk is afge-
stoken, de Cordyline is geplant”, waarmede men wil
te kennen geven, dat men niet anders dan met elkaar
in vijandschap kan leven, of dat de weg voor goed
is afgesloten.

$) Omtrent de soortnamen heerscht nog veel on-
zekerheid; Koorpers geeft voor het Alf. Min. bepaald
op: Cordyline terminalis Kunth.*, en Riprer voor de
Mal. namen: de var. ferrea van dezen.

885. Coriandrum sativum L.* Nat. fam. der
Umbelliferae. Hatoembar, Bat; Katoem bah,
Balin., Biman; Katoembar, Daj. Z. O. Born, Jav.;
Katoembara, Boeg, Makas.; Katoentjar, Soend.;
Katombhar, Madoer; Ketoem bar, Mal; Ketoem-
bor, Mal. Bengk.; Keutoemba, Atjeh; Pendjelang,
Balin, O.Jav; Penjilang, Kor; Toentjar, Soend.;
Tombhar, Madoer. — Kruid, de koriander. Gebr.:
Wordt gekweekt; de vruchtjes als drogerij bekend.
Wegens de overeenkomst met koriander-zaad worden
middelmatig groote kinderpokken in het Maleisch
„ketoembohan ketoembar” genoemd, en op Madoera
omschrijft men rond en klein schrift als „ngatombhar”,
d.i: „als koriander”,

886.Corymborchis veratrifolia Thouars.
Nat. fam. der Orchidaceae. Lelemba paja, Mal.

887. Corypha Gebanga Bl.* Nat. fam. der
Palmae. Aka, Boeg; Boeroeng, Soemba; Boro,
Sawoe; Gabang, Daj. Z. O. Born; Gawang, Mal.
Tim; Gebang, Balin, Jav., Soend.; Iboes, Atjch,
Bat., Sas; Lhoesoe, Saleijer; Lwes, Soemba; Iwoes,
Sas; Katawoe, Solor; Koewala, Makas.; Ladjoe,
Biman.; Lanoe, Alf. Tom; Lelangi, Alf. Tom; Lon-
tar hoetan, Mal; Poetjoek, Mal. Batav., Jav.;
Potjok, Madoer; Rombe, Alf. Tom; Silar, Alf.
Min. T.B., T.P.; Sirada, Alf. Min. Bant; Sirar,
Alf. Min.T.L., T. S; Tiladoe, Goront.; Toela, Rotin.;
Toöe, Boeg. — Boom, de gebangpalm. Gebr: Van
de waaiervormige bladen, die op de akkers als regen-
scherm dienst doen, maakt men, na ze afgekrabt, in
reepen gescheurd en gedroogd te hebben, zakken, zeilen,
netten, hoeden, manden, doozen, sigarenkokers (deze
o.a. in de Minahasa), en in Timor emmers (haik)
voor het vervoer van palmwijn; van de gekookte
bladstelen een vrij sterk touw, naar de bastvezels in
het Javaansch en Soendaasch agel geheeten. Gebang-

210

Te

885 — 891.

gom wordt aangewend tegen hoest en longaandoening
en heeft wegens de zeldzaamheid groote waarde. Op
Timor tapt men soms palmwijn uit gebaug, door een gat
in den stam te boren en daarin een bamboezen koker
te bevestigen, waarlangs het sap uitdruppelt; hetzelfde
geschiedt in Oost-Sumatra, waar er soms suiker uit
bereid wordt. Ook worden ze wel gekapt om het merg,
welke als mindere soort sagoe voor varkensvoeder in ge-
bruik is, maar op Madoera en in Noord-Celebes bij
schaarschte van rijst tot eigen voeding dient. In Zuid-
Celebes is men gewoon den leeftijd van paarden aan
te duiden door vergelijking der tanden met de doornen
van dezen boom. De boom sterft als hij vrucht heeft
gedragen; waarom b.v. in bet Madoereesch als „mate
motjok’’ gesproken wordt van iemand, die bij zijn
dood geen nakomelingen achterlaat.

$9 Op Java schijnt aan dezen palm ook de naam
van bogor te worden gegeven, en men wil zelfs den
onder inlanders gebruikelijken naam voor Buitenzorg
hiervan zien afgeleid.

888. Coscinium Blumeanum Miers.* Nat.
fam. der Menispermaceae. Akar koenjit, Mal;
Akar koenjit-koenjit babi, Mal; Akar meng-
koenjit, Mal; Koenjit-koenjit babi $, Mal.
— Klimmende heester.

$) Ook Coscinium fenestratum Colebr.*

859. Cosmos caudatus H. B. K.* Nat. fam.
der Compositae. Oelam radja, Mal. — Kruid.
Gebr: De bladen worden wel als groente gegeten.

890. Costus speciosus Smith.* Nat. fam.
der Seitamineae. Boento, Madoer; Daoen
tabar-tabar, Mal. W. Born; Galoba oetan,
Mal. Men; Goloba oetan, Mal. Men; Katimba
(zie 160), Alf. Tom; Katimbang (zie 160), Makas.;
Lingkoewas in taloen, Alf. Min. T.L; Lint-
joewas in taloen, Alf. Min. TP; Oega-oega,
Alf. Halm, Tern; Patjing, Jav., Soend.; Patjing
tawa, Jav.; Patjing tawar, Soend.; Pola i ba-
tang, Alf. Min. Tonsaw.; SetawarS), Mal; Sitawa,
Minangk.; Sitawar, Sum. W, K.; tabar-tabar,
Bat; Tapoeng tawara, Saleijer; Tampoeng
tawara, Makas; Tepoe tawa, Boeg; Tepoe-
tepoeng, Boeg; Tepoeng tawar, Soend.; Tawa-
tawa, Minangk.; Tawar-tawarg) Mal; Toeboe-
toeboe, Mal. Amb. — Kruid. Gebr: De wortel is
een beroemd geneesmiddel. Kleine giften van het sap
werken purgeerend. De geheele plant wordt met andere
vaak bij bezweringen gebruikt. Zoo bereidt men erin
de Maleische landen een soort meel uit, bekend onder
den naam van tepoeng tawar, waarmede ter af-
wering van onheilen personen en vaartuigen bestrooid
worden; en besprenkelt aldaar bruid en bruidegom,
jongens die besneden zullen worden, benevens zieken,
met water, waarin vooraf de bladen van Costus, Cor-
dyline, Coleus, Lygodium, Rauwolfia en de jonge loten
van Eleusine gelegd zijn. „Tigas patjing”, d.i: „Als
patjing (zoo gemakkelijk en in eens) afgehouwen”,
zegt de Javaan figuurlijk voor verslagenen of ge-
sneuvelden. Patjing is de oplossing van het Soendasche
raadsel: „Tangkal tiwoe, daoen bako, kembang salaka,
boewah tambaga”, d.i: „Een stam als suikerriet;
bladen als tabak, zilveren bloemen, koperen vruchten”.

$) Volgens Riprer worden de Mal. namen ook ge-
geven aan Forrestia sp. (zie 1561 en 1562).

sal. Couthovia ecelebiea Koord.* Nat.
fam. der Loganiaceae. Achera (zie 2418), Alf.
Min. Tonsaw.; Achera lika, Alf. Min. Tonsaw.;
Akera, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr: Het hout
zou voor planken kunnen dienen, maar is toch niet
duurzaam.

Crataeva — Croton.

592. Crataeva membranifolia Miq.* Nat.
fam. der Capparidaceae. Kalelaboe, Alf. Min.
Tonsaw.;Makendem rintek, Alf. Min.T.L. — Boom.

893. C. Nurvala Buch.-Ham. (—= C. re-
ligiosa Forst.*). Baroendaj, Soend. Vrij
lage boom. Gebr: Wegens de groote geelwitte bloemen
tot versiering gezocht; het hout soms voor scheeden
van wapens gebezigd.

894. Cratoxylon arborescens Bl. (= C.
Blancoi Bl.*). Nat fam. der Hypericaceae.
Garoenggang, Bat, Daj. Z. O. Born; Gerong-
gang, Mal; Penaga hitam, Mal. — Boom. Gebr:
De getah-houdende bast wordt tegen schurft aange-
wend ; het hout is als timmerhout in gebruik.

895. C. celebieum Bl.* Balangahan, Alf.
Min. Tonsaw.: Boering, Alf. Min. TI. L; Kai
woering, Alf. Min. T. B; Kajoe arang, Mal.
Men; Kajoe woering, Alf. Min; Patonan, Alf.
Min. T. P.; Penasalan, Alf. Min. Tonsaw.; Reren-
tekan, Alf. Min. T. P; Temoer, Alf. Min. T. L.;
Tinono, Alf. Min. T. B; Tono, Alf. Min. T. L;
Woering, Alf. Min; Woheng, Alf. Min Bent. —
Boom. Gebr: Het hout heeft op Noord-Celebes den
naam van tegen paalworm bestand te zijn, maar wordt
daar overigens alleen, vooral door smeden, als houts-
kool gebezigd, waaraan vele dezer namen ontleend zijn,

596. C. formosum Benth. & Hook. f.*
Haremeng boetoen, Soend; Ki haremeng boe-
toen, Soend.; Ki remeng boetoen, Soend.; M am-
pat hoetan, Mal; Maroeng, Madoer; Marong,
Jav; Mempat hoetan, Mal; Mempitis, Mal;
Merpitis, Mal; Remeng boetoen, Soend. —
Boom. Gebr. Het hout soms bij huisbouw.

897. C. Hornschuchii BL.* Ampet (zie 374),
Jav; Haremeng, Soend; Ki haremeng, Soend.;
Ki remeng, Soend.; Klam pet, Jav.; Lam pet, Jav;
Remeng, Soend. — Boom.

898. C. polyanthum Korth.* Mampat,
Mal; Mam pat hitam, Mal; Mem pat, Mal; Me m-
pat hitam, Mal. — Boom. Gebr.: Het hout wordt
gebezigd tot het bouwen van huisjes in de droge
rijstvelden.

599. C. racemosum Bl.* Haremeng gede,
Soend; Ki haremeng gede, Soend; Ki remeng
gede, Soend; Remeng gede, Soend. — Boom.
Gebr: De jonge bladen dienen tot geneesmiddel.

900. Creochiton bibracteata B1.* Nat. fam.
der Melastomaceae.Areuj harendong, Soend.;
Areuj tjaloengtjoeng, Soend; Harendong
areuj, Soend.; Tjaloengtjoeng, Soend. — Klim-
mende heester.

901. Crepis japonica Benth.* Nat. fam. der
Compositae. Loenteng oe membe poeti (zie
1268 en 1732), Alf. Min. T. L. — Kruid, eene soort
„Streepzaad”’.

902. C. sp. Roekoet e lamperan, Alf. Min.
T. P. — Kruid. Gebr: De bladen als pap tegen hoofdpijn.

903. Crescentia Cujete L.* Nat. fam. der
Bignoniaceae. Bila balanda, Boeg, Makas.;
Bila balandha, Madoer; Bernoek, Soend. —
Boom, de kalebasboom. Calebassier, fr. Gebr: Wel
gekweekt; soms als omheining. De uitgeholde vruchten
zijn als waterscheppers in gebruik.

904. Cretensia cumifolia. @) Nat. fam. der
Bignoniaceae. Brenoek, Soend. (zie 903). —
Boomheester. (Vermoedelijk slechts een foutieve lat.
naam).

21

892 — 913.

905. Crinum asiatieum L.* Nat. fam. der
Amaryllidaceae. Bahong, Bat; Bakoeëng,
Minangk.; Bakoeng, Boeg, Jav., Makas, Mal,
Soend.; Bawang brodjol, Jav.; B hakong, Madoer.
Boenga tembaga soewasa, Mal; Daoen soem-
pitan, Mal. Mol; Fete-fete, Tern; Jolep, N.
Guin. 4 R; Leli, Mal. Mol; Pete, Alf. N. O. Halm;
Tolok, Mal. Mol. — Variëteiten in Mal: Bakoeng
emas of bawang hoetan of b. tembaga; Ba-
koeng perak. — Kruid. Gebr: Wegens de groote
witte bloemen als sierplant gekweekt. De bladen worden
soms op brandwonden gelegd. Mooi golvend haar noemt
de Javaan: „Rema ngembang bakoeng”, d.i: „Haar
als de bloem van bakoeng” (in het Maleisch: „Men-
gembang bakoeng”).

906. C. molueeanum Roxb. (—= C. lati-
folium L.*). Baoewang, Alf. Min. T. P, Ba-
wang oetan, Mal. Mol; Lasoena ale, Boeg;
Lasoena romang, Makas; Madansoena, Alf.
Min. T. S; Sibolaoetan, Mal. Lim; Waoewang,
Alf. Min. T. P. — Kruid.

907. Crossandra undulaefolia Salisb.*
Nat. fam. der Acanthaceae. Djarong boentoet
oetjing, Soend; Tereba djepoen, Mal. Batav. —
Halfheester. Gebr: Wel in tuinen gekweekt.

908. Crotalaria alata Buch-Ham.* Nat.
fam. der Leguminosae. Katjang hantoe
darat, Mal. — Kruid.

909. C. laburnifolia I.* Orok-orok, Jav,
— Heesterachtig kruid.

910. C. retusa L.* Garinggingg), Bat; Ge-
gering, Mal; Gering-geringg), Mal; Gigiring,
Mal; Giriëng-giriëng 6), Minangk; Giring
landak$), Jav.; Giring-giring$), Mal; Gorong-
korong pangampi, Boeg; Grek-grek, Atjeh;
Greng-grengan, Balin; Gring-gring, Balin;
Kakatjangan (zie 3109), Soend.; Kerekan, Balin;
Rerenge (zie 679), Alf. Min. T. P; Rerengeën,
Alf. Min. T. Ls Telpok, Madoer.; Tetengeën,
Alf. Min. Tonsaw. Varieteit in Madoer: Telpok
ghoengseng. — Kruid. Gebr: De meeste namen zijn
hieraan ontleend, dat de zaden in den peul rammelen,
zoodat o. a. in Zuid-Celebes de buffelhoeders die als
rammelaar gebruiken. In de Bataklanden dienen de
bladen tot vlechtwerk en ook wel tot bedekking van
huizen. In het Minamgkabaoesch heeft men een spreek-
wijze: „Baganto girieng-giriëng”, d.i: „Groote en
kleine belletjes hebben”, figuurlijk gebezigd voor iemand
van aanzien.

$) Meerdere Crotalaria-soorten zijn onder deze namen
bekend, wel het meest: C. biflora Lt, C. calycina
Schrank.*, C. striata D. C.* en C. Trifoliastrum Willd.*

IL. C. verrucosa L.* Gegering djantan,
Mal; Gering-gering djantan, Mal; Gigiring
djantan, Mal; Giring-giring djantan, Mal
Kakatjangan polong, Soend. — Kruid.

912. Croton argyratus Bl.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Hamba radja, Mal; Kalikih
rimbo, Minaugk; Leprak$), Madoer.; Prakosa,
Jav; Selo in taloen, Alf. Min. T, L; Tapen
kebo, Jav; Fjenderai gadjah, Mal; Tjirit
boedak, Mal. — Boom. Gebr.: Het hout dient enkel
tot brandhout.

$) Chydenanthus excelsus Miers. (—= Barringtonia
excelsa BL*) (zie 755).

913. C. argyratus Bl.* var. gracilis Muell.
Arg. Djarak brama, Jav. — Boom.

Croton — Gucumis.

914. C. caudatus Geisel.* Akar toekoe
takal, Mal; Ara loemoet, Mal; Areuj toekoc
takal, Soend. — Klimplant.

915. C. Griffithii Hook. f.* Toempoeng,
Mal. — Boomheester. Gebr: Het sterke hout is ge-
schikt voor huisbouw.

916. C. laevifolius Bl.* Djharak, Madoer.;
Ki malakijan goenoeng, Soend, — Boom.

917. C. sublyratus Kurz.” Balik angin
boekit, Mal. — Heester.

918. C. Tiglium L.* Adal-adal, Balin, Jav.;
Djemakijan, Mal; Djemekijan, Mal; Doeng-
kow, Alf. Min. T. S; Kamanre, Boeg. Makas., Ki
malakijan, Soend; Lanta, Alf. Min. T. P; Loeng-
kow, Alf. Min. T.L, T'. P; Pasagi, Alf. N. Laoet; Si-
malakijan, Minangk.; Tjampalagijang, Makas.;
Tjemekijan Mal; Tjemengkijan, Mal: T'jem-
palagijang, Boeg; Tjeraken, Jav; Tjerakin,
Mal; Tjoemalakijan, Minangk. — Kleine boom,
de purgeernoot. Purgirkroton, d. Gebr. De zaden zijn
drastisch; als vischbedwelmend middel veel in gebruik.
Men beweert, dat het water van jonge kokosnoten den
stoelgang door crotonzaad dadelijk stopt, als de gebruikte
hoeveelheid niet te groot is. Ook de wortel dient als
geneesmiddel, en soms bij het maken van doepa. Het
zaad geeft de sterk giftige crotonolie der apotheek.

919. Crudia bantamensis B.etH. Nat.
fam. der Leguminosae. Degel, Soend; Ki
degel, Soend. — Lage boom.

920. Crypteronia paniculata Bl.* Nat.
fam. der Lythraceae. Boewah babi, Mal;
Kajoe ramo, Mal. Pal; Ki banen, Soend. — Hooge
boom. Gebr: Wordt wel bij huisbouw gebezigd.

$) Ook Crypteronia pubescens Endl.*

921. Cryptocarya caesia Bl.* Nat. fam.
der Lauraceae. Hoeroe koneng, Soend.; Ma-
dang laso, Minangk; Medang lasa, Mal; Ran-
gaoe, Mal; Woeroe koenjit, Jav. — Boom. Gebr.:
Het lichtgele hout wordt gezegd geschikt te zijn voor
kleine prauwen, omdat het niet door den paalworm
wordt aangetast.

922. C. crassinervia Miq.* Medang sang-
gih, Lamp; Medang talang, Mal. Pal. — Boom.

923. C. densiflora Bl.* Hoeroe loehoer
(zie 2667), Soend; Hoeroe paoel, Soend. — Boom.
Gebr.: Het hout is geschikt voor huisbouw en ook
voor meubels.

924. C. ferrea Bl.* HMoeroe beusi, Soend;
Moeroe mentjek (mentek), Soend.; Mampat
djantan, Mal; Mempat djantan, Mal. — Boom.
Gebr: Hout voor balken.

925. C. Griffithiana Wight.* Medang boe-

waja, Mal. — Gebr. : Hout voor huisbouw.

926. C. impressa Migq.* Kajo koenir, Javs;
Kajoe koenjit, Balin, Mal; Madang api-api
(zie 1052), Minangk.; Medang koening (zie 1774),
Mal; Medang koenjit (zie 1774), Mal; Tahen
koenir, Balin. Kr. — Boom. Gebr.: Het hout wordt
veel gebezigd om geel te verven.

927. C. reticulata Bl.*
Soend. — Boom.

Hoeroe hiris,

928. C. Teysmanniana Mig.* Madang
tjirik andjiëeng, Minangk.; Medang tahi an-
djing (zie 739), Mal. Pal. — Boom.

212

SM

914 — 934,

929. C. tomentosa Bl.* Hoeroe madang,
Soend. — Boom.

930. Cryptocoryne cordata Griff.* Nat.
fam. der Araceae. Daoen hati-hati paja, Mal;
Hati-hati paja, Mal. — Kruid, eenesoort aronskelk.

931. Ctenolophon parvifolius Oliv.* Nat.
fam. der Olacaceae. Bangkal, Midd. Sum;
Bengkal, Mal; Bengkal paja®, Mal; Kelat
beroewang, Mal; Kelat hitam, Mal; Mata
kelat, Mal. — Boom.

$ De bijvoeging van paja ter onderscheiding van
Mastixia rostrata Bl.* (zie 2206).

932. Cubilia Rumphii Bl.* Nat. fam. der
Sapindaceae. Araran, Alf. Min. Tonsaw.;
Boewa asa, Makas; Boewa latji, Boeg; Boewa
poewasa, Makas; Boewa sanrangang, Makas.;
Boeg; Kamesi, Alf. Min. T.L, Tonsaw, T. Ps;
Kamilo, Alf. Min. Bent; Kinidow, Alf. Min. T.
S; Kinilow, Alf. Min. TB, T. L; Latji, Boeg;
Poewasa, Makas.; Saninten sabrang, Soend.
Varieteiten in Alf. Min. T. P Kamesi koelo of
K. rintek; K. raindang. — Boom. Gebr: Het
hout is bij den huisbouw in gebruik. De zaden worden
gekookt gegeten en zouden in smaak met kastanjes
overeenkomen.

933. Cucumis Melo L.* Nat. fam. der Cu-
curbitaceae. Bhalongkak, Kang; Samangka
balandha, Madoer; Semangka belanda, Vulg.
Mal; Semongka londa, Jav.; Somangka balan-
d ha, Madoer. — Klimplant, de meloen. Gebr: De fijnste
meloenen worden in Oost-Java en Madoera gekweekt.

934. C. sativus L.* Antemon, Madoer. S;
Antimoe, Boeg; Antimoen, Balin. Kr., Minangk.,
Sas; Antjimoen, Bat. Dair.; Atsimoen, Bat, Ba-
laän, Bol. Mong; Balongka (zie 784), Alf. Tom; B e-
laän, Alf. Min. 1. L.; Biloeugka, Mal. Band; Bod-
jo mangkasa, Boeg; Bojo, Makas., Bolongka, Go-
ront; Bonteng, Soend.; Borahang tandanaw, Alf.
Min. Bant; Daka, Lio; Dimoe, Biman., Sawoe, Solor;
Dimoe poro, Sawoe; Entimoen, Mal. W. Born;
Hantimoen, Daj, Lamp, Loeboe; Hentimoen,
Mal; Kadingir, Soemba; Kariri, Soemba; Katim-
boe walanda, Alf. Min. Bent; Katimoen, Balin,
Soend.; Ketimoen, Balin, Jav., Mal, Vulg. Mal;
Kimoeni, Enggano; Komor-komor, Banda;
Laïsoe, Nias; Lem pang, Daj. 4. O. Born; Le pang,
Koeboe, Lamp. Mal. Bengk, W. Born; Limoed,
Alf. Min. Tonsaw.; Mentimoen, Mal; Oka timoe,
Tim; Okanak menoe, Tim; Oto, Sika; Papinjo,
Mal. Amb.; Simoen, Bat; Soewai, Alf. Tom; Tan-
timon, Daj. Z. O. Born; Temon, Madoer. B, P.;
T'imoe, Alf. Halm, Tom, Tern; Timoen, Jav., Mal,
Sas., Soend; Titimoe (zie 665), Rotin; Titimoek,
Rotin.; Tjemoen, Bat. Dair.; Walaän, Alf. Min.
T.L, T.P.; Walahan, Alf. Min. T.B.; Welaän,
Alf. Min. T.S. Variëteiten in Mal: Mentimoen
atjeh of timoen atjeh; M. kerai of t. kerai;
M. pipit of t. pipit. In Soend.: Bonteng pand-
jang; B. soeri; B. tjatang. In Alf. Min. TS:
Welaän karengan; W. tambelan. In Jav.:
Keraiof krai, nog onderverdeeld in: Krai loelang,
K. loemoeh, K. oeleh; K. of t. bonteng,
groote; K. of t. serit of soemerit, augurk;
K. of t. watang, met klimmenden stengel; K. of t.
woekoe, kleine met veel pitten; K. of t. woelan;
K. of t. woeroe, lange gele vrucht. In Balin:
Katimoen dapdap; K. oeka, veel pitten; K.
gantoeng, klimmende. In Mal. Bandj.: Biloengka
batoe; B. djawa; B. waloeh. In Makas: Bojo

Cucurbita — Curcullgo.

biloka of biloka; B. karapoe of b. lom po.
In Boeg: Beloka of bodjo beloka. In Daj. 4. O.
Born.: Tantimon karai. In Madoer. S., B., P.:
A. of t. naghara; A. of t. todjoek; A. of t.
moseng; A. of t. malokok; A. of t. ghaloe-
dhroe; A. of t. ghaltek; A. of t. ghadhing;
A. of t. ghadjhi; A. of t. batang. In Madoer.:
Bhaloengka; Karae; A. tjareme; A.aeng; A.
tjatjeng; T. aeng; T. tjatjeng; T. tjareme.
In Madoer. S.: Antemon boeko. In Madoer. B., P.:
Temon boeko. — Klimplant, de komkommer. Cucum-
ber, e., Concombre, fr, Gurke, d. Gebr: De vruchten
worden gegeten. In het Bataksch heeft men een spreek-
wijze: „Pege sakaripang, ansimoen sadaholboeng”, d. i.:
„Eén wortel gember is een dal komkommers”, dat zooveel
beteekent (?) als ons „eendracht maakt macht”; en in het
Daïri-diulect: „Bagen tjemoen moenga-moenga ji em-
poetna”, d.i: „Als de komkommer van achteren
bloemdragende”’, of zooveel als: eerst vertellen wat men
weet en dan het overige verzinnen. Van een werk,
dat met geringe moeite gedaan wordt, zegt de Javaan:
„Fimoen djinara”, d. 1: Als het boren van een kom-
kommer”; terwijl het Soendasche: „Neneh bonteng”,
d.1: „Van iemand houden als van een komkommer”,
ergens op slaat, dat men eerst kweekt en later ver-
orbert of in de beteekenis van iemand eerst goed be-
handelen en later zonder reden kwellen. Van iemand,
die zich toevallig ergens vertoont en geroepen wordt
om een handje te helpen, heet het in het Madoereesch :
„Antemon (temon) nantang lalap”, d.i: „De kom-
kommer noodigt de rauwe toespijs”’; en in diezelfde
taal is: „Antemon moso dhoerin”, d.i: „De a. legt
het af tegen doerian”’, een uitdrukking voor: „Tegen
iemand niet opgewassen zijn”. Het spoedig groot
worden van kinderen drukt de Batak uit door: „Go-
dang-godang antjimoen”, d. i: „Opgroeien als de
komkommer”; en op Bali doelt: „Sajang-sajang kati-
moen’’ op het liefhebben van een vrouw alleen om
die te gebruiken, gelijk men slechts van komkommers
houdt, om die te eten. In het Dajaksch van Zuid-
Oost-Borneo zegt de zoon van een tweede vrouw
(gewoonlijk slavin) bij het verdeelen der erfenis tot
zijn stiefbroeder: „Akoe botong tantimon boewa lawië”’,
d.i: „Ik ben maar een latere vrucht van de komkommer”,
en dus overeenkomende met: „Ik reken op uw wel-
willendheid”. In het Maleisch van West-Borneo heeten
golven met witte koppen : „Ombak memboenga lepang”,
d.i: „Golven, die zich als lepang-bloemen voordoen”.
Veelvuldig zijn vergelijkingen met de vrucht van Durio
zibethinus (zie 1180). Zoo in het Soendaasch: „Bonteng
ngalawan kadoe”, d.i: „Een komkommer wil zich
tegen een doerijan verzetten”, in den zin van met
het hoofd tegen den muur loopen, dat in het Maleisch
van Bengkoelen wordt uitgedrukt door: „Embak lepang
djoe derijan’’; in het Javaansch: „Timoen moengsoeh
doeren”, d.i: „De timoen heeft een doeren tot vijand”,
als een geringe man een aanzienlijke tot vijand heeft;
in het Minangkabaoesch: „Bak antimoen balago djo
doerijan”’, d.i: „Als een komkommer in gevecht met
doerijan”’, of: „Met groote heeren is het slecht kersen
eten”; en in het Bataksch: „Djamoeda antjimoen
toeminggang doeri, laing antjimoen do na maboegang”,
dt: „Al valt de komkommer ook op een doorn (doerian 5),
toch wordt zij gewond”. Antimoen is de oplossing van
het Minangkabaoesche raadsel: „Nan masak nan masam,
nan moedo nan manih”, d.i: „Rijp is het zuur, jong
is het zoet”; en timoen van het Javaansche: „Oewite
kaja tjatjing oewohe kaja gandik”, d.i: „De plant
is als een worm, de vrucht als een rolsteen”.

935. Cucurbita maxima Duch.* Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Laboe merah, Mal. —
Kruipende plant.

213

935 — 940,

936. C. Pepo L.* Besi, Sika, Solor.; Boh
laboe, Atjeh; Bojo pampoena, Makas; Boko
manaha, Pim; Djonggoe, Lio; Ebok-eboke,
Enggano; Karo boe, Soemba; Koloe-koloe, Saleijers
Laboe (zie 1973), Mal; Laboe kastela, Mal. Mol;
Laboe kendhi, Madoer; Laboe paranggi,
Minangk.; Laboe poetih, Mal; Laboe pringgi,
Mal; Laho, Makas.; Laoe, Makas; Laoe parauggi,
Makas.; Lawo, Boeg; Lawo lempareng, Boeg;
Lawo paï, Boeg; Ledjet, Soend.; Loe poe makoko,
Alf.N.O.Halm.; N g ge las(zie 1973), Rotin.;Paranggi,
Minangk; Penggeuleu, Gajo; Perenggi, Mal.
Bengk.; Pom poen, Mal.Tim.; Pranggi, Balin. Semb.;
Selo, O.Jav; Tintjo, Alf. Min. T. P; Waloeh (zie
1973), Balin., Jav.; Waloeh bokor, Jav.; Waloeh
kendi, Jav.; Waloeh kenti, Jav; Waloeh pait,
Balin; Waloeh pranggi, Balin; Waloeh selo,
O.Jav. — Kruipende plant, de pompoen. Gourd, pumpkin,
e., courge, giraumon, fr, Schmuckkürbis, d. Gebr. De
uitgeholde vruchten worden wel als flesch gebezigd.

937. Cudrania javanensis Trécul.* Nat.
fam. der Urticaceae. Adjoe oenji, Boeg; Ai
idjoe, Soemba; Binaba, Bat; Kaderang, Minangk.;
Kajoekoening, Vulg. Mal; Kajoe koen ji, Makas.;
Kederang, Mal; Koedarang, Minangk.; Koede-
rang, Atjeh; Soend; Pakoedara, Boeg; Raba
tigo, Alf. N. O. Halm; Tegeran, Jav; Tegerang,
Jav; Tjira, Biman. — Boom. Gebr: Hout en schors
dienen om geel te verven, maar worden ook gebezigd
bij het groen en rood verven; in het laatste geval
om een bruinroode kleur helderder te maken.

938. Cuminum Cyminum L.* Nat. fam. der
Umbelliferae. Djeura engkoet, Atjeh; Djeu-
ra poeteh, Atjeh; Djhinten pote, Madoer.; Dj in-
tan poetih, Mal; Djintang kebo, Makas; Djin-
tang poete, Boeg; Djinten bodas, Soend;
Djinten poetih, Jav; Gintang poet‘h, Mal,
Amb. — Kruid, de komijn. Echter Römer Kümmel, d.
Gebr: Hier en daar om de vruchtjes gekweekt.

939. Curanga amara Juss.* Nat. fam. der
Scrophulariaceae. Ampadoe tanah, Minangk;
Empedoe tanoh, Atjeh; Keroet, Alf. Min. T, Ls
Keroet mea, Alf. Min. T. L.; Mempedoe tanah $)
Mal; Papaïta, Alf. N. O. Halm, Tern; Parang,
Alf. Min. T. P; Parang raindang$$), Alf. Min.
T. P; Parang rintek, Alf. Min. T, P. — Kruid.
Gebr.: In den Oostelijken Archipel worden de bladen
aangewend tegen de zwarte schubziekte (kaskado); elders
dienen ze met andere middelen uitwendig tegen zwelling.

$) Ook Harmandia Kunstleri King.*

$$) Ook Torenia sp. (zie 482).

940. Cureuligo recurvata Dryand.* Nat.
fam. der Amaryllidaceae. Ahan laoeï, Alf,
4. Cer; Ai raoe sapoòö, Alf. Har; Daoen boeng-
koes, Mal. Mol; Daoen kora-kora, Mal. Amb;
Daoen tjongkok, Soend.; Godong tlotoh, O.
Jav.; Kahan laoeïi, Alf. Z. Cer; Karimenga
in empoeng, Alf. Min. T. L; Karimenga ing

kajoe $, Alf. Min. T. L; Katari, Minangk;
Katoktokan, Balin; Lemba $9, Mal; Lemba
merah, Mal; Njangkoeh, Jav; Popo ing

kawok, Alf. Min. T. B; Popo ne kawok, Alf.
Min. T. S; Popo in tjawok, Alf. Min. T. P.,
(zie 2374); Tjongkok. Soend. — Kruid. Gebr.
Wegens de gele bloemen als sierplant in potten ge-
kweekt. De bladen dienen soms om het een of ander
in te wikkelen. Verschillende soorten van dit geslacht

| dienen voor vezels, o.a. op Borneo,

$) _Cymbidium sp.
$$) Peliosanthes sp.

Curculigo — Cyathea.

941. C, sumatrana Roxb. (— C. latifolia
Ait*.). Lemba rimba, Mal. — Kruid.

942. Cureuma aeruginosa Roxb*. Nat.
fam. der Secitamineae. Koenjir hidenng,
Soend; Koneng hideung, Soend; Temoe erang,
Mal; Temo ereng, Madoer.; emoe ireng, Balin,
Jav; Temoe itam, Vulg. Mal. — Kruid. Gebr:
Wordt in aftreksel tijdens de bevalling aan kraam-
vrouwen toegediend.

943. C. Amada Roxb.* Tamoe pawo,
Makas.; Temoe mangga, Mal. Batav.; Temo pao,
Madoer; Temoe paoeh, Mal; Temoe pawo, Boeg;
Temoe poh, Jav. — Kruid. Mango-ginger, e. Gebr:
De wortelstok bevat een meelachtige zelfstandigheid,
die gegeten wordt.

944. C. aromatica Salisb.* Temo potre,
Madoer; Temoe poetri, Mal. Batav. — Kruid.
Gebr: Wordt tot geneeskrachtige doeleinden aangewend.

945. C. longa L.*Djiten, Lamp. Ab; Efaino,
Enggano; Goerati, Alf. N. O. Halm; Goeratji,
Tern; Henda, Daj. Z. O. Born; Hoekim, Tim:
Hoeni, Biman.; Hoenik, Bat; Hoening, Bat.
Kladjir, Lamp; Koema, Solor; Koenai, Minangk.;
Koendidi, Alf. Min. Bant Koendjir, Lamp.
Koeni (zie 1622), Alf. Min. T. B, Tonsaw., T. P.,
T. S; Koenik, Minangk., Rotin; Koening, Bat.
Dair; Koenir, Alf. Min. Bent. T. L., Balin. Jav;
Koenjet, Atjeh; Koenji, Makas; Koenjik,
Minangk., Sas, Koenjir, Lamp, Soend.; Koenjir
gede, Soend; Koenjit, Balin, Mal; Kone, Alf.
Boer; Koneng, Soend; Koneng gede, Soend.;
Konjek, Madoer; Lia tana, Daj. Z. O. Born;
Loeloe malai, Babar; Mamara, Wetar; Ming-
goeai. N. Guin. Wand; Oelin, Penimbar; Oendre,
Nias; Oenin, Alf. Har, Z. Cer., Gorom; Oenino,
Alf. Amb; Oenji, Boeg; Oenji tedong, Boeg;
Onji, Boeg; Tamoe koenji, Makas; Tamoe
koenjik, Minangk.; Temo koneng, Madoer.; Te-
moe koening, Jav; Temoe koenjit, Mal; Win-
gir, Soemba. — Kruid, de cureuma of kurkuma-plant.
Turmeric, e, Safran des Indes, fr. Gebr: De wortel-
stok wordt veel tot geelkleuren gebezigd, na eerst
te zijn fijngestampt en met water en djeroek-sap
goed te zijn vermengd en uitgeperst; dient ook als
geneesmiddel bijv. van wondjes, bij het doorboren der
oorlellen van meisjes ontstaan, en inwendig, bijv. tegen
borstziekten. Vermengd met rijstemeel krijgt men de
z.g. boreh of loeloer, waarmede o. a. bruidegom en
bruid het bovenlijf insmeren. Ook de bij feesten
opgedischte gele rijst heeft haar kleur aan curcuma
te danken. In de Lampongsche districten wasschen de
vrouwen elkaar bij wijze van zeep met curcuma-wor-
telstok, dien zij met een stuk rotan of een gladden
steen over de te reinigen ledematen wrijven. Op vele
plaatsen dient die wortelstok als onderlaag bij het
doorboren der oorlellen. Over het geheel kan men
zeggen, dat van geneeskrachtige smeersels curcuma
veelal het hoofdbestanddeel uitmaakt. In het Bataksch
heeft men een spreekwijze: „Songon namor lopan
hoenik”, d.i: „Als met cureuma vermengd”, door
een gastheer gebezigd, als zijn gasten zeggen, dat zij
verzadigd zijn en doelende op het fraaie van hun
compliment. De Makasaar heeft de uitdrukking : „Koenji
na palejo”, (in het Maleisch: „Koenjit dengan kapoer”’)
d.i: „Curcuma met kalk”, gebezigd om de snelle uit-
werking van iets aan te duiden, daar toch de kalk
door bijvoeging van cureuma terstond van kleur ver-
andert. De Minangkabaoer zegt: „Indak koenjiëng di
koenjik”, d.i: „Niet geel zijnde wordt er koenjik
bijgedaan”, om figuurlijk iemand aan te duiden, die
onvatbaar is voor het praten of vleien van anderen.

214.

ET

gal — 955.

Vuilgeel of donkergeel duidt de Madoerees aan met
konjek boetjok. In de Maleische landen heeft men
een soort orakel, dat bekend is onder den naam van
temas-temas en vooral wordt aangewend om den afloop
eener ziekte te weten te komen. Men neemt hiervoor
eeu stuk Curcuma-wortelstok en snijdt dat overlangs
door, zoodat de eene zijde vlak en de andere bolrond
is; deze stukken nu legt men met de vlakke zijde
naar boven op den rugkant der uitgestrekte vingers
en laat ze, onder het prevelen eener bezwerings-formule
vallen; valt daarbij het eene stuk op de vlakke en
het andere op de bolle zijde, dan is dat een gunstig
teeken. Daar de bladen tot niets dienstig zijn, zegt
de Maleier: „Mendaoen koenjit” voor „onnut werk
verrichten”. Koenjit is de oplossing van het Maleische
raadsel: „Teloendjoek poetri dalam tanah”, d.i: „De
wijsvinger der prinses in den grond”.

946. C. purpurascens Bl.*Koenjirsanten,
Soend.; Koenjit santen, Mal; Koneng santen,
Soend. — Kruid.

947. C. sumatrana Migq.* Hoenik gadja,
Bat; Koenik rimbo (zie 1638), Minangk.; Koen-
jik rimbo, Minangk.; Toeis im pokok (zie 160),
Alf. Min. T. P. — Kruid.

948. C. viridiflora Roxb.* Koenjir ting-
gang, Soend.; Koneng tinggang, Soend; Temo
ghoeuong, Madoer.; Temoe giring, Jav. — Kruid.
Gebr. De wortelstok dient tot medicijn en wordt jong
als toespijs bij de rijst gegeten; ook mengt men deze met
rijstemeel tot boreh. „Heldergeel” duidt de Javaan aan
door „koening nemoe giring”’, d.i: „geel als dit kruid”.

949. C. Zedoaria Rosc.* Bohongi, Alf. N.
O. Halm,; Doemoe, Biman; Goeratji karabanga,
Tern; Kapanggjan, Balin; Kapanggjan lawak,
Balin; Koenjik sasa, Sas; Koenjik gawah, Sas;
Koenjir bodas, Soend.; Koneng bodas, Soend;
Lawa, Makas; Moeleë, Atjeh; Panggjan, Balin;
Panggjan lawak, Balin; Tamoe, Makas., Minangk.;
Tamoe lawa, Makas; Temo, Madoer; Temo
labak, Madoer.; Temoe, Balin, Boeg, Jav., Mal,
Soend.; Te moe lawa, Boeg; Temoe lawak, Balin,
Jav., Mal, Soend; Temoe tiïs, Soend; Temoe
tis, Balin, Jav.; Toemoe, Mal, Amb. — Kruid.
Gebr: Dient tot zg. geneeskrachtige doeleinden; zoo
wordt o.a. de uitgekauwde worstelstok op puisten
gespuwd om die te doen rijpen.

950. C. Zerumbet Roxb. (—=C. Zedoaria
Rose.*). Koendidi peha, Alf. Min. Bant; Koeni
rintek, Alf. Min. T. P; Koening aloes, Mal,
Men; Koenjir pare, Soend.; Koenjit padi, Mal;
Koneng pare, Soend; Temo pote, Madoers;
Temoe poetih, Jav., Mal. — Kruid. Gebr: Als voren.

951. Cuseuta chinensis Lsam.* Nat. fam.
der Convolvulaceae. Madja moedjoe, Jav.,
Mal, Batav.; Maja moejoe, Madoer. — Kruid, ver-
want aan „warkruid”. Gebr. Hier en daar gekweekt
om de geneeskrachtige zaden.

952. C.reflexa Roxb.*Oelan-oelan, O. Jav-
— Bladlooze klimplant.

953. Cyathea arborea Sm.* Nat. afd. der
Filices. Gogopoa, Alf. N. O. Halm; Miit, Alf,
Z. Cer; Pakoe itam, Mal. Amb; Siboe-siboe,
Tern. — Boomvaren. Gebr: Het jonge loof wordt
als groente gegeten.

954. C. Brunonis Wall. =C. molueccana

R.Br.*). Pakoe gadjah, Mal; Pakoe hitam
paja, Mal; Pakoe pahat, Mal. — Varensoort.

955. C. medullaris Sw.* Pakoe tihang
hideung, Soend, — Boomvaren.

Cyathea — Cyperus.

956. C. Walkerae Hook.f. = Hemitelia
Walkerae Pr.*). Pakoe tihang tambaga,
Soend. — Boomvaren.

957. Cyathocalyx Kingii Boerl. (zie 1170).
Nat. fam. der Anonaceae. Tawa im bolai $,
Alf. Min. T.L. — Boom.

€) Deze Alf. Min. naam geldt voor meerdere Ano-
naceae, ofschoon niet overal voor dezelfde; zie bijv. 1679.

958. C. Minahassae Koord.* Sangsalan,
Alf. Min. T.P. — Boom.

959. C. sumatrana Scheff.* Kalak koenir,
Jav; Kalak lawe, Javs Ketijan, Lamp. — Boom.
Gebr: Het hout bij huisbouw.

960. Cyathula geniculata Lour.* Nat. fam.
der Amarantaceae. Asoe talina, Alf. Amb.,
Cer., Oel; Asoe tarina, Alf. Amb., Cer., Oel;
Oendoer-oendoer, Balin, Jav; Pepoejoet$),
Alf. Min. T.S.; Poeloet, Alf. Min. T. P; Poe poe-
joet, Alf. Min. T. B; Rai-rai, Alf. Halm., Mal. Men.,
Tern; Roempoet semoetjoep, Mal; Soeï in
soei lewo, Alf. Min. T.L, TP; Soendal gamit,
Mal; Tjemoetjoet, Atjeh. — Kruid.

$) Deze en de drie volgende namen geeft men ook
aan Urena lobata L.* (zie 224 en 3417).

961. C. prostrata Bl.* Akar sendjarang,
Mal; Bajam roesa, Mal; Keloeloet merah,
Mal; Roempoet djarang-djarang, Mal; Roem-
„poet keloeloet merah, Mal. — Kruipplant.

962. Cyeas Rumphii Miq.* = C. eir-
einalis Roxb.). Nat. fam. der Cycadacecae.
Akor, Madoer.S.; Angkora, Alf. Min. T. P; Ang-
korang, Alf. Min. T. P; Bahoetoe, Alf. Min. T. B;
T.L; Bijoeng, Bonth; Bolocho, Alf. Min. Tonsaw.;
Bolokoe, Alf. Min. Ponos.; Lito ko, Alf. N. O. Halm;
Oekadjoe datoe, Boeg; Oeta niel, Alf. Z. Cer;
Oeta niwel, Alf. Amb., Cer.; Oeta noewolo, Alf.
Oel; Ogong, Alf. Min. Ponos.; Paki adji, Minangk.;
Pakis adji, Jav.; Pako hadjhi, Madoer.; Pakoe
adji, Mal; Pakoe ampoetoe, Balin; Pakoe
badak, Soend.; Pakoe hadji, Balin, Mal, Soend.;
Pakoe hajok, Lamp; Pakoe laoet, Mal; Pakoe
lempoetoe, Balin; Pakoe kroetoeg, Balin;
Pa pa, Boeg, Makas.; Patoekoe, Mal. Men; Patoko,
Tern; Rohen miten, Alf. Boer; Sajor kalapa,
Mal. Mol; Sajor radja, Mal. Mol; Tandijang,
Bat. — Cycasboom, vaak ten onrechte een palm ge-
noemd. Gebr. Het hont dient tot stijlen van kleine
huizen; op Bali tot het vervaardigen van kammen;
de jonge bladknoppen worden als groente gegeten; de
vruchten zijn in de inlandsche geneeskunde tegen uit-
slag in gebruik en worden na wegneming van het
giftig beginsel wel gegeten; wegens den walgelijken
geur is de „bloesem” een middel om ratten te ver-
drijven. Met de fluweelachtige stof aan het onder-
einde der bladscheeden vult men somwijlen kussens.
In het Bataksch heeft men een spreekwijze: „Songon
tandi jangna hapoelowan”, d.i: „Als een tandijang,
die alleen onder andere gewassen staat”, waarmede
men zooveel bedoelt als „een vreemdeling in Jerusalem”.
In het Soendaasch is Cycas de oplossing van het raadsel:
„Anak di geloeng, indoengna ngaroendaj’”’, d.i: „Het
kind heeft het haar saamgerold, de moeder heeft het
loshangen’’; het jonge loof toch is opgerold, het
oude open.

963. Cyclea peltata Hook. f.* Nat. fam. der
Menispermaceae. Kelemajoeh telor, Mal;
Teroeng kemaoe, Mal. — Klimmende heester.
Gebr: De bladen worden met suiker tot gelei gekookt.

215

956 — 974.

964. Cyelostemon celebicum Boerl. et
Koord.* Nat. fam. der Buphorbiaceae. Gan-
gai loenok, Alf. Min. Ponos; Kai kalawatan,
Alf. Min. T. B; Kajoe kalawatan, Alf Min. Bent,
T.L, T.S; Kalawatan, Alf. Min. Bent, T. B.,
T.L, TS. — Boom. Gebr: Het hout wordt bij
huisbouw gebezigd.

965. C. macrophyllus Bl.* Kajoe kala-
watan sela, Alf. Min. T. L; Kalawatan sela,
Alf. Min. T.L; Ki soka lalaki, Soend.; Poerisi,
Alf. Min. T. L. — Boom.

966. C. Minahassae Boerl. et Koord.*
Kajoe kalawatan poeti, Alf. Min. T. L; Kala-
watan poetig, Alf. Min. T. L; Lila rintek,
Alf. Min. T. P. — Boom.

$) Ook Polyalthia glauca Boerl.*

967. C. sp. Endog-endogan (zie 3525), O. Jav.
— Boom.

968. Cymbidium aloifolium Sw.* Nat.
fam. der Orchidaceae. Anggrek oentjal, Soend.

969. C. euspidatum Bl.* Lasoena in ta-
loen, Alf. Min. T. L.

970. Cynodon Daectylon Pers.* Nat. fam.
der Gramineae. Djoekoet kakawatan, Soend.;
Djoekoet tapak djalak (zie 1098), Soend; Gi-
girinting, Soend; Girintingan, Soend; Grin-
ting, Jav.; Kakawatan, Soend.; Padang kawat,
Balin; Padang lepas, Balin; Soeket grinting,
Jav. — Kruid, „hondsgras”. Dog's tooth grass, Bermuda
grass, e., Gros chiendent, fr. Gebr: Is een geschikt
veevoeder.

971. Cynoglossum javanicum Thunb.
= Echinospermum javanieum Lehm.*).
Nat. fam. der Boraginaceae. Katisan, O. Jav.;
Noepan-noepan, Jav; Oemping-oempingan,
Bonth; Oepan-oepan, Jav. — Kruid, verwant aan
„hondstong”. Gebr: Dit is het Javaansche „vergeet
mij-nietje”’.

972. Cynometra cauliflora L.* Nat. fam.
der Leguminosae. Andjing-andjing, Mal;
Arepa, Boeg; Bainang sijang, Boeg, Makas.;
Hate namo-namo, Tern; Kendis (zie 1598), Alf.
Min. T. B, T. S.; Lamoeta, Alf. Amb., Oel.; Nam-
nam, Jav., Mal, Soend.; Namo-namo, Tern;
Namoe-namoe, Mal. Mol; Poeki andjing, Mal.,
Soend.; Poekijandjeng, Makas; Poetji anggi,
Biman. — Boom. Gebr: Om de eetbare vruchten
gekweekt; soms als sierboom in tuinen van Europeanen.

973. C. ramiflora L.* Kateng, Jav., Soend.;
Kepel $), Balin, Jav.; Makembes $$), Alf. Min. T.P.;
Namoe-namoe oetan, Mal. Mol; Piroe, Alf. Z.
Cer; Woenoet, O. Jav. — Vrij hooge boom. Gebr:
De vruchten zijn oneetbaar; zij worden bij gebrek aan
Areca-noten wel gekauwd.

$) Ook Stelechocarpus Burahol Hook. f.* (zie 8221).

$$) Ook een Eugenia-soort (zie 1377).

974. Cyperus sp. div. Nat. fam. der Cype-
raceae. Algem. Benam.: Ajaman, Alf. Min. TB,
T.L, TP. T.S.; Ala-alara, Boeg., Makas.; Alara,
Boeg., Makas.; Berot, Alf. Min. T. B, T.L; Daoen
tikar, Mal. Men; Djoekoet boeloe mata, Soend.;
Fom, N. Guin. 4 R; Fom kajaoe$); N. Guin. 4 R.;
Ilat boeloe mata, Soend.; Kaingas, Alf. Min.
Tonsaw.; Lanteboeng, Makas; Lintaboeeng,
Minangk.; Tekaj, Madoer; Teki (zie 1969), Jav.,
Soend.; Tike, Bat; Tinoron, Alf. Min. T. B; Toi,
Alf. N, O, Halm.; Werot, Alf. Min. T. B; T. L,

Cyperus — Cytisus.

T.P., TS. — Rietachtige grassen, „cypergras” (deze
en volg). Galingane, e, Souchet, fr. Gebr: Van de
stengels van vele Cyperussoorten maakt men gebruik
om grove matten tot droging van rijst en koflie te
vlechten; de wortels dienen tot geneeskrachtige doel-
einden. In het Javaansch heeft men een spreekwijze:
„Tjobolo mangan teki’”, d.i: „Ben dommerik eet tjeki”,
met de bedoeling, dat rijst veel te goed voor hem is.

$) Deze naam meer bijzonder voor de dunnere soorten.

975. C. compressus L.* Mota, Madoer.,
Mal; Moto, Minangk; Rebha mota, Madoer.;
Roempoet tiga sari, Mal.

976. C. dilutus Vahl. (= Mariscus mi-
erocephalus Presl.*). Djoekoet lilisoen-
gan, Soend.; Lilisoengan, Soend.

977. C. distans L.* Roempoet wangi, Mal.

978. C. elatus L.* Lingi, Jav; Pagoro (zie
1256), Boeg; Pangoke (zie 1256), Makas.; Walingi,
Soend.; Welingi, Jav; Wl_lingi$), Jav.

$) Zie voor de laatste drie namen bij 3081 en 3390,

979. C. = Pycreus*) Eragrostis Vahl.

Djoekoet majang leutik, Soend.

980. C. Haspan L.* Roempoet bilis djan-
tan, Mal; Roempoet soemboe, Mal.

981. C. hexastichus R.etS. Tekilalaki,
Soend.

982. C. Iria L.* Djoekoet majang, Soend.;
Teki sawah, Jav.

983. C. kyllingioides Vahl. (—= Mariscus
Dregeanus Kunth.*). Teki laoet, Soend.

984. C. malaccensis Lam.” Ajaman ka we-
sar, Alf. Min. T. B, T. P., T. S; Ajaman sela,
Alf. Min. T. L; Darengdeng, Soend.; Kawesar,
Alf. Min. T. B. T.P., T.S.; Kedot, Jav. — Gebr:
Dient tot het vlechten van grove matten, o. a. die,
waarop de rijst, gewoonlijk in de zon wordt gedroogd.

985. C. pennatus Lam. (—= Mariscus
albescens Gaudich.*). Djoekoet boeloe
mata lemboet, Soend.; Rajoeng, Jav.

986. C. pilosus Vahl.* Roempoet para-
para, Mal; Para-para, Mal; Paro-paro, Minangk.

987. C. piptolepis Steud. (= C. pilosus
Vahl.*). Siangik padang, Minangk; Sianik
padang, Minangk.

988. C. platystylis Br.* Lindji, Jav.

989. C. polystachyus Rottb.* Ajaman
in taloen, Alf. Min. T. P; Roempoet para-
para betina, Mal.

990. C. procerus Rottb.* Basijang, Bat;
Hoi, Nias; Mansijang, Sum. W. K.; Masijang,
Mal. Bengk.; Mensijang, Mal; Mesijang $, Sum.
W.K; Roempoet mensijang, Mal. Gebr: De
bladen dienen tot vlechtwerk, o. a. van manden, matten
en versierselen.

$) Ook Seirpus-soorten.

901. C. pubisquama Steud.* Koeloewing
aloes, Alf. Min. T. B.

216

975 — 1009.

992. C. rotundus L.* Djoekoet boeloe
mata moending, Soend; Tage-tage, Tern; Teki
kebo, Jav.

993. C. tuberosus Rottb. Keunoee, Atjeh;
Memoeta, Sas; Teki wangi, Jav. — Kruid. Gebr.:
De wortelstok is in de inlandsche geneeskunde in
gebruik, en ook voor boreh,

994. C. turgidulus Clarke.* Roempoet
tjoekoer kerbaoe, Mal.

995. C. umbellatus Benth.* Papajoen-
gan, Soend.

996. Cyphomandra betacea Sendtn.*
Nat. fam. der Solanaceae. Terong walanda,
Soend. — Boomheester. Gebr: De vruchten worden
gegeten.

997. Cypripedium barbatum Lindl.*
Nat. fam. der Orchidaceae. Boenga kasoet, Mal.

998. Cyrtandra bruteliana Koord.* Nat.
fam. der Gesneraceae. Koles im batoe, Alf.
Min. P.L; Koles in taloen, Alf. Min. T. L., TI. Ps;
Koles raindang, Alf. Min. T. P; Koles rang-
dang, Alf. Min. T. B. — Heesterachtig kruid.

999. C. Engleri Koord.” Koles kai, Alf.
Min. T. B; Tepoe im batoe, Alf. Min. T.L, T‚ P.
— Heester.

1000. C. glabra Jack.* Reundeu badak,
Soend. — Heester.

1001. C. holodasys Miq.* Katoprak, Jav;
Letah meri, Soend; Lidah bebek, Vulg. Mal.
— Heester.

1002. C. incompta Jack. Langkanan,
Midd. Sum. — Kruid. Gebr: Van den bast der stengels
worden sterke matten vervaardigd, waarop men de
rijst droogt.

1003. C. Jellesmani Koord.”
Alf. Min. T. L., '. P. — Kruid.
$) Ook Elatostema sp. (zie 1247).

1004. C. pendula Bl.* Asam batoe, Mal;
Reundeu lalaki, Soend.; Pokok asam batoe,
Mal. — Heester. Gebr: De bladen worden wel als
groente gegeten.

Tepoe $,

1005. C. Vriesii Clarke.* Mapoporong,
Alf. Min. T. P; Serewoeng ni sakit, Alf. Min.
T. B. — Heester.

1006. Cyrtosperma lasioides Griff.* Nat.
fam. der Araceae. Bira-bira, Bat; Birah
hoetan, Mal; Djoekoet sareuni, Soend.; Gelo
pare, Jav.; Keladi pari, Mal; Sareuni, Soend.;
Simor bira-bira, Bat. — Kruid, eene aronskelk.

1007. Cyrtostachys Liakka Bece.* Nat.
fam. der Palmae. Pinang radja, Mal. — Boom.

1008. C. Rendah Bl.* Malaha, Bat; Pinang
merah, Mal; Pining malaha, Bat. — Boom.
Gebr: Is wegens de fraaie bloedroode bladscheeden als
sierplant zeer gezocht.

1009. Cytisus Laburnum L. C= Labur-
num anagyroides Medic.*). Nat. fam. der
Leguminosae. Sor srengenge (zie 534), Jav.
Varieteiten: S. s. abang; S. s. koening. — Heester,
de gouden regen. Laburnum, e., cytise, aubour, fr.,
Goldregen, d. Gebr: Soms gekweekt; de bladen worden
fijngekneusd op den buik gelegd bij windzucht.

Dacrydium — Dammara. pe

1010. Daerydium elatum Wall.* Nat. fam.
der Coniferae. Eroe boekit, Mal; Madang
tjamara, Sum. W.K; Roe boekit, Mal; Sampi-
noer, Bat. — Boom. Gebr: Waarschijnlijk wegens
den aangenamen harsachtigen geur wenden de Dajaks
in West-Borneo het hout aan als z.g. kajoe pengasih,
tot verwerving van vrouwengunst.

1011. Daectyloctenium aegyptiacum
Willd. (= Eleusine aegyptiaca Dess.*).
Nat. fam. der Gramineae. Godong oela, Jav.;
Rebha padang (zie 2329), Madoer.; Soeket kebo,
Jav; Tapak djalak, Soend. — Kruid. Gebr: Is
een goed veevoeder.

1012. Daedalacanthus visgidum Anders.
Nat. fam. der Acanthaceae. Djarong boeboe-
koean (zie 1859), Soend. — Heester.

1013. Daemonorops barbatus Mart.” $)
Nat. fam. der Palmae. Rotan asam, Mal. Mol. —
Rotansoort (deze en vlg.). Gebr: De vruchten worden
gegeten.

$) Zie voor de algem. benam. van dit geslacht bij
Calamus.

1014. D. calapparius Bl.* Oewa niwel,
Alf. Asil, Hila; Rotan kalapa, Mal. Amb; Oewa
nimelo, Alf. Har; Oewalo moewolo, Alf. N.
Laoet., Sap. — Gebr. Dient als bindmateriaal.

1015. D. calicarpus Mart.* Rotan tjoet-
joer minjak, Mal.

1016. D. Draco Bl.* Awe djernang, Atjeh;
Djanang, Minangk.; Djaranang, Makas.; Djare-
nang, Boeg; Djerenang, Daj. Samp.; Djernang,
Mal; Djirenang, Daj. Kat; Djornang, Bat;
Hotang djornang, Bat; Oewi djerenang,
Lamp; Owe djernang, Gajo; Rotan djanang,
Minangk.; Rotan djernang, Mal; We djere-
nang, Daj. Samp; We djernang, Gajo. — Drake-
bloed-rotanpalm. Gebr.: De vruchten worden gekookt
of in een koker geschud, waarna zich een karmozijn-
roode verfstof afscheidt, die op een scherf boven het
vuur. wordt verhit en tot kleine koekjes gekneed als
drakebloed in den handel worden gebracht. In het
Maleisch heet die verfstof sagalinggam.

1017. D. geniculatus Mart.* (zie 553). Hoe wi
gelang, Lamp; Rotan gelang (zie 553), Mal;
Rotan kerai, Mal; Rotan tjintjin $), Vulg. Mal.

$) Ook Daemonorops crinitus Bl.

1018. D. hygrophilus Mart.* Rotan sepat,
Lal.

1019. D. Hystrix Mart.” Awe saboet, Atjch;
Hoewi saboek, Lamp; Hotang saboet, Bat;
Oewisaboet, Lamp; Rotan boewah, Mal; Rotan
saboeik, Minangk.; Rotan saboet, Mal; Saboet,
Bat., Mal. — Gebr: Op Sumatra gezocht voor kabels
van inlandsche vaartuigen.

1020. D. melanochaetes Bl.* Howe seel,
Soend.; Pendjalin selang, Jav.

1021. D. mieracanthus Bece.* Rotan tahi
ajam, Mal.

1022. D. niger Bl.* Irit, Daj. Z. O. Born;
Lasaoer, Alf. Z. Cer.; Oewa mete, Alf. Har, Hila;

17 1010 — 1036.

Oewa mite, Alf. Asil; Oewa tehoe, Alf. Asil,
Hila; Oewai irit, Daj. Z. O. Born; Oewalo me-
teil, Alf. N. Laoet, Sap; Oewe ne wowato, Alf.
Min. T. S.; Poeti meten, Alf. Z. Cer; Rotan
itam, Mal. Mol; Rotan toeboe, Mal. Mol.

1023. D. periacanthus Miq.* Pendjalin
landak, Mal. Pal.

1024. D. platyacanthus Mart. = Cala-
mus oblongus Reinw.*). Howe teretes,
Soend.

1025. D. propinquus Bece. Rotan ba
kaoe$, Mal.
$) Ook Calamus aquatilis Ridl.* (zie 556).

1026. D. Rumphii Mart.* Oewa toeni, Alf.
Asil, Har, Hila; Oewalo toeni, Alf. N. Laoet.,
Sap; Poeti toeni, Alf. Z. Cer; Rotan boeboe,
Mal. Amb; Rotan toeni, Mal. Amb; Walet
poeti toeni, Alf. Z. Cer. — Gebr: Dient tot ver-
vaardiging van fuiken.

1027. D. scandens Bl. Howe pelah, Soend.
— Gebr: Van de vezels maken de Badoej’s in Bantam
baadjes en lendendoeken, welke bij feestelijke gelegen-
heden gedragen worden.

1028. D. strictus Bl. (= D. longipes
Miq.*). Pendjalin woeloeh, Jav; Rotan boe-
loe, Mal; Rotan toeni daoen besar, Mal. Amb.
— Gebr: Dient als bindmateriaal.

1029. Dalbergia Junghuhnii Benth.* Nat.
fam. der Leguminosae. Saga paja, Mal. —
Klimmende heester.

1030. D. latifolia Roxb.*Angsana keleng,
Madoer.; Sana keling, Jav. — Boom. Gebr: Het
hout („rozenhout”) is wegens de fraaie kleur en duur-
zaamheid zeer gezocht, vooral voor tafels en kasten.

1031. D. monosperma Dalz.* Djakoli,
Boeg; Maroenggai laoeïk, Minangk. — Heester.

1032. D. tamarindifolia Roxb.* Areuj
haseum, Soend.; Areuj tjotjorenean, Soend. —
Klimmeude heester.

1033. D. Zollingeriana Mig. (= D. Cu-
mingiana Benth.*). Boelangan, Mal. Pal;
TaradjangangS®, Makas; Taratoenggang,
Lamp; Toenggang, Lamp. — Boomheester. Gebr:
Het hout is als verfhout of kajoe laka in den handel
bekend; het geeft verbrand een wierooklucht.

$) Denkelijk de handelsnaam van het hout, daar
het voorkomen van den boom in Zuid-Celebes niet

bekend is.

1084, Daldinia vernicosa Cesati. Nat. afd.
der Fungi. Djempoet-djempoet, Mal; Tjen-
dawan djempoet-djempoet, Mal. — Paddestoel-
soort.

1035. Dalechampia bidentata B1.* Nat.
fam. der Buphorbiaceae. — Akar kelembai,
Mal; Areuj kakapasan, Soend, — Klimmende
heester.

1036. Dammara alba Rumph. = Aga-
this loranthifolia Salisb.*). Nat. fam. der
Coniferae. Damar batoe, Mal; Damar mata
koetjing poetih, Sum, W‚ K; Damar poetih,

Dammara — Dendroblum.

Vulg. Mal; Damar toeni, Mal. Mol; Hate salo
boboedo, Tern; Kajoe damar poetih, Vulg.
Mal; Kajoe damar toeni, Mal. Mol; Kolano,
Alf. N. O. Halm; Salo boboedo, Tern. — Hooge
boom. Gebr. Het hout is zeer geschikt voor planken.
Aan de harde hars, er van verkregen, die als „kopal”
verhandeld wordt, ontleent de boom zijn naam.

1037. D. (= Agathis) celebica Koord.
Ajoe damahoe, Goront; Damahoe, Goront;
Dama, Alf. Min. T.L. T.S; Kai rama, Alf. Min.
T. B; Kajoe dama, Alf. Min. T.L, TS; Kajoe
damach, Alf. Min. Tonsaw; Kajoe rama, Alf.
Min. T. P; Kajoe solo (zie 620), Alf. Min. Bent.,
T.P., P.S; Marama poeti, Alf. Min. T.L; Pohon
damar, Mal. Men; Rama, Alf. Min. T.B., T. P;
Solo, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: Het hout
dient tot vervaardiging van planken voor vaartuigeu.
De versch ingezamelde hars dient tot verlichting. Aan
de in den grond afgezette hars werd vroeger groote
kracht toegekend tot bezwering van booze geesten,
en men gebruikte deze toen veel bij bewierooking
van priesters of wapens en talismans; thans wordt
deze hars onder den naam van kopal in den handel
gebracht. Damar heeten de zachtere soorten van der-
gelijke harsen (zie Hopea).

1038. D. orientalis Lam. (c-= Agathis
loranthifolia Salisb.”). Damar minjak,
Mal. — Boom. Gebr: Uit den stam vloeit een soort
terpentijn (harsbalsem), die aan de lucht niet snel
schijnt te verharsen.

1039. Dapania racemosa Korth.* Nat. fam.
der Geraniaceae. Belimbing pahit, Mal. —
Kleine boom.

1040. Daphniphyllum glaucescens B1.*
Nat. fam. der Euphorbiaceae. Pahi, Bonth. —
Boom.

1041. D.laurinum Baill.* Hoeroe manoek,
Soend.; Mampat padang, Mal; Mempat padang,
Mal; Roewas-roewas djantan, Mal. — Boom.
Gebr: Het hout is weinig in tel; wordt wel bij scheeps-
bouw gebruikt.

1042. Datura* spee. div. $) Nat. fam. der
Solanaceae. Bembe, Biman.; Katjobhoeng,
Madoer.; Katjoeboeëng, Minangk.; Katjoeboeng,
Jav; Katjoebong, Makas.; Kerentoengan, Alf.
Min. T.P; Ketjoeboeng, Balin. Mal; Koet joeboe,
Alf. N. O. Halm, Mal. Men, Fern; Koetjoeboeng,
Soend; Korontoengan, Alf. Min, Bent, T. La;
Tahoentoengan, Alf. Min. Bant, Tampong-
tampong, Boeg; Tjobhoeng, Madoer; Toejoeng
poengar, Bat.Mand.; Toroe mabo, Nias. Variëteiten
in Madoer.: Katjobhoeng boengo of tj. boengo;
K. pote of tj. pote. Im Jav: Katjoeboeng
ireng, met violette bloemen; K. kasihan, met
kleine bloemen; K. poetih, met groote witte bloemen.
In Makas: Katjoebong kamoemoe; K. kebo.
In Alf. Min. T. P: Kerentoengan koelo; K.
raindang. Im Balin: Ketjoeboeng kasijan:
K. poetih. In Mal: Ketjoeboeng merah; K.
poetih. In Mal. Men: Koetjoeboe merah; K.
poetih. In Soend.: Koetjoeboeng bodas; K.
hideung. In
mahamoe; K. mawoero. In Minangk.: Katjoe-
boeëng poetiëh; K. sirah. In Alf. Min. T, Ls:
Korontoengan mea; K.
Bant: Tahoentoengan mabida;T. mahendeng.
In Boeg: Tampong-tampong kamoemoe; T.
poete. In Fern: Koetjoeboe boboedo; K. ro-
riba. — Heester, verwant aan „doornappel”. Gebr:

218

Alf. Min. Bent: Korontoengan |

poeti. In Alf. Min. |

1037 — 1056.

Het zaad heeft een bedwelmende kracht en wordt op
vele plaatsen evenals de bloemen der roode variëteit
gerookt tegen aamborstigheid. Naar men zegt wordt
de plant ook veel voor misdadige doeleinden gebruikt.
Op Java mengt men de gestampte pitten heimelijk
in de rijst, waarmede kort vóór het gevecht krekels
gevoed worden, om ze strijdlustiger te maken. Op
Saleijer zijn de gekneusde en daarna uitgekookte bladen
als wormdrijvend middel in gebruik, elders uitwendig
tegen jicht. Wegens de overeenkomst met de bloem
geeft men denzelfden naam in het Maleisch aan de
trechtervormige opening van blaasinstrumenten. In het
fransch heet D. fastuosa: „trompette du jugement”.

$ De inl. namen hebben deels op meerdere, deels
op ééne soort betrekking, als Datura fastuosa L.*, D.
arborea L.* en D. suaveolens MH. et B.

1043. Davallia biserrata Bl. (= Tapei-
nidium pinnatum C. Chr.*). Nat. afd. der
Filices. Pakoe njere leuweung, Soend. —
Varensoort (deze en vlgd.).

1044. D. elegans Swartz. (— D. denti-
culata Mett.*). Pakoe hoerang leutik,
Soend.; Pakoe kadal, Soend.

1045. D. parvula Wall.* Pakoe loemoet
batoe, Mal.

1046. D. polypodioides Don. (—= Micro-
lepia strigosa Pr.*). Pakoe njere, Soend.

1047. Debregeasia dichotoma Wedd.*
Nat. fam. der Urticaceae. Ki tongo, Soend.
— Heester.

1048. D. sp. Birapang, Boeg. — Heester.

1049. Decaspermum paniculatumKurz.*
Nat. fam. der Myrtaceae. Kale pajo, Minangk.;
Kelat paja, Mal; Kemoenting batoe, Mal;
Ki sireum $, Soend.; Merpojan padang, Mal;
Roepet in taloen, Alf. Min. TP. — Lage boom.

$) Ook Eugenia corymbifera K.etV.* (zie 1319).

1050. Deeringia indica Retz. (— D. celo-
sioides R. Br.*). Nat. fam. der Amarantaceae.
Bajem besar, Vulg. Mal; Bajem doehoer, Mal.
Batav; Bajem loeöer, Balin; Bajem pohon,
Vule. Mal; Bantji ®, Jav; Djangloer, Balin;
Ketil balang, Balin; Pantjaloehoer, Mal,
Soend.; Pentjeloehoer, Mal; Ritja djawa poe-
tih, Mal. Men: Tangtang angin, Soend. —
Kleine heester. Gebr. De bladen worden als groente
genuttigd, en uitwendig tegen maagpijn aangewend.

1051. Dehaasia cyrtopoda Boerl.* Nat.
fam. der Lauraceae. Madjang, Minangk.
— Boom.

1052. D. elongata Bl.* Madang api-api
(zie 926), Minangk. — Boom. Gebr: Hout geschikt
voor huisbouw. De soort D. cacsia Bl, die een in den
grond en in water bijzonder duurzaam hout levert,
wordt als hoeroe katjang (zie 2671) vermeld.

1053. D.microcarpa Bl.*Gadjoes hoetau(>),
Mal; Madang tamtam (®, Minangk. — Boom.

1054. Dendrobium conostalix Rchb.f.*
Nat. fam. der Orchidaceae. Roempoet radja
sari. Mal. De inl. namen van D. soorten zijn
onzeker, evenals van vele andere orchideëen.

1055. D. erumenatum Sw.*
merapati, Mal.

Anggerik

1056. D. pumilum Roxb.* Sakat kelem-
bai, Mal.

Dendrobium — Diallum.

1057. D. sp. Tabisasoe, Alf. N. O. Halm,
Tern; Tatawa, Daj. Z. O. Born. Varieteiten in Tern. :
Tabisasoe goeti; T. koi; |, moemoe; T. oega.
In Alf. N.O. Halm: Tabisasoe maloha. — Gebr.
Het dikke gele einde der bladscheeden wordt gedroogd
en in reepen gesneden en dan tot het vlechten van
hoeden enz. gebezigd; die der 2e en 4e Tern.-variëteit
heeten hiervoor het meest geschikt.

1058. Dendrocalamusstrictus Nees.* Nat.
fam. der Gramineae. Aoewe batoe, Minangk.;
Boeloh batoe, Mal; Boeloh tempat, Mal;
Koöjan lana, Alf. Min. T.L.; Pakajoe (zie 2528),
Alf. Min. T. P; Teling batoe, Alf. Min. T. B. —
Bamboesoort. Male bamboo, e. Gebr.: Wordt tot velerlei
doeleinden gebezigd.

1059. Dentella repens Forst. Nat fam. der
Rubiaceae. Boenga karang (zie 3246), Mal. —
Kruid.

1060. Derris bantamensis Hassk. Nat.

fam. der Leguminosae. Kawaoe leutik, Soend.
— Klimplant.

1061. D. elliptica Benth.* (zie 2310). Djenoe,
Balin, Jav.; Dj heno, Madoer.; Djoni, Bat; Doe wa,
Biman.; Lawoeo, Sangi; Loepoi, Alf. Min. T, L., T.
S.; Momboel; Madoer.; Oepoi, Alf. Min. T. Ps;
Tobha, Madoer; Toeba, Balin, Bat, Jav., Mal;
Toeba bakak, Lamp. Toeba djenoe, Balin,
Jav; Toeba djoni, Bat; Toebai, Daj; Toebe,
Daj.; Toebo, Minangk; Toefa, Alf. Boer., Mal. Tim;
Toepo, Alf. N. O. Halm; Toewa, Boeg., Makas.,
Sangi, Soend. Toewe, Daj. — Klimplant. Gebr: Het
sap uit den wortel wordt veel gebruikt om visschen te
bedwelmen en aldus te vangen. $) Tot dat doel worden
die wortels eerst in het rijstblok gestampt en daarna
met water vermengd en uitgewrongen, welk sap ver-
zameld en in de zee of rivieren wordt uitgestort. In
het Minangkabaoesch heeft men een spreekwijze: „Bak
badar kanai toebo”’, d.i: „Als de badar-visch bedwelmd
door toebo”’; ter aanduiding van iemand, die in groote
moeilijkheden verkeert en als het ware de kluts kwijt
is; en een andere: „Aïje soesoe di baleh djo aije
toebo”, d.i: „Melk omgezet in toebo-water” of: „Goed
met kwaad vergelden”.

© Alle middelen trouwens, die hiertoe dienen,
worden met het woord toeba of verwanten aangeduid.

1062. D. Forsteniana Bl. =D. uliginosa
Benth.* var). Galadoepa, Makas.; Kajoe gala-
doepa, Makas. — Klimmende heester. Gebr: De
ranken zijn in gebruik tot bedwelming van visschen.

1063. D. Maingayana Bak.* Akar toeba-
toeba, Mal. — Klimplant.

1064. D. uliginosa Benth.* Areuj ki tong-
geret, Soend; Djariëng-djariëng padang,
Minangk.; Toewa areuj, Soend; Toewa awewe,
Soend. — Klimmende heester. Gebr: De wortel dient
tot het bedwelmen van visschen (zie 1062),

1065. Desmodium barbatum Benth.* Nat.
fam. der Leguminosae. Gagakan, Jav.; Gagan-
gagan $, Jav. — Heesterachtig kruid. Gebr: De
bladen dienen wel tot veevoeder.

$) Ook Alysicarpus vaginalis D.C.* (zie 1852).

1066. D. biartieulatum Muell.* Ora kora,
Boeg; Ora-orasa, Makas; Ore koreng, Boeg;
Oro korong, Boeg; Woenga te malala, Boeg.
— Heesterachtig kruid. Gebr: De takjes worden in
Zuid-Celebes in rijstschuren gelegd tot verdrijving der
muizen; arme lieden bezigen de vruchtjes tot op-

219

1057 — 1079.

vulling van kussens. Den laatsten Boeg. naam gebruikt
men alleen, als met de huwelijksgift takjes aan de
bruid worden gezonden, en dit doelt dan op het onver-
breekbare van den echt, want te malala beteekent in
die taal „niet scheiden”.

1067. D. ecapitatum D.C.* Katepan, Jav.
— Kruid.

1068. D. dasylobum Miq.*
Minangk. — Heester.

1069. D. dependens Bl.* Kajoe roemedi-
ket, Alf. Min. T.L; Roemediket, Alf. Min. T. L.
— Heester.

Siambek,

1070. D. gangetieum D.C. Goro-goro
magofoe, Tern; Kaikal otek, Madoer.; Kajoe
roemediket sela, Alf. Min. T.L; Katjang goe-
noeng, Vulg. Mal; Potong koedjang, Soend.;
Ririket rintek, Alf. Min. T.L; Riritjet sela,
Alf. Min. T.P.; Roemediket sela, Alf. Min. T. Ls
Roempoet goro-goro, Mal. Men; Toemotong-
kok, Alf. Min. T. B. — Half heester. Gebr: De fijn-
gekneusde bladen worden bij hoofdpijn wel op het
voorhoofd gelegd.

1071. D. gyroidesD. C.* Potong koedjang
bodas, Soend. — Half heester.

1072. D. heterophyllumD. C.* Akar sisik
naga®, Mal; Akar telinga tikoes, Mal; Sesi
piring, Boeg; Sisi piring, Makas. — Kruipende
plant.

$) Ook Pellionia Daveauana N.B. Br.*

1073. D. Minahassae Koord.* Koe mama,
Alf. Min. T. P. — Kruipende plant.

1074. D.parvifolium Bak.* Akarselgoeri,
Mal; Akar tjelegoeri, Mal; Sidagori areuj,
Soend. — Kruipende plant.

1075. D. polycarpum D.C.* Katjang
kajoe betina, Mal; Petet, Jav; Tente sela,
Alf. Min. T. Ps; Tinti sela, Alf. Min. T. L. —
Heesterachtig kruid. Gebr: De peulen worden wel
gegeten (7).

10754. D. Scalpe D.C.* var.
Kadelen, O. Jav. — Kruid.

1076. D. triflorum D.C.* Djarem, Javs;
Djoekoet moeles, Soend; Doekoet djarem,
Jav; Isep nanah, Balin, Madoer; Sember, Alf.
Min. T. Ps Sep nana, Madoer; Soeket djarem,
Jav; Soeket garem, Javs; TPente rintek, Alf.
Min. T. P. — Een variëteit met roode bladen heet
in ’t Balin: Isep daäh of isep getih. — Kruid.
Gebr: Wordt inwendig tegen dysenterie gegeven en
uitwendig als pap op puisten om het doorbreken te
bevorderen.

sinuata.

1077. D.triguetrum D.C.“ Daoen doedoek,
Mal. Batav.; Doedoek, Mal. Batav. — Half heester,
Gebr. De bladen zijn in de inlandsehe geneeskunde
in gebruik.

1078. D. umbellatum D.C.* Daoen boc-
waja, Mal. Mol; Gowoöe, Tern; Kanjere laoct,
Soend.; Petai laoet, Mal; Sesi boewadja, Boeg;
Sisi boewadja, Makas; Tamboeasing (zie 2159),
Alf. Min. T. L. — Heester. Gebr: De bladen worden
uitgeperst en het sap gegeven tegen hardlijvigheid.

1079. Dialium indum L.* Nat. fam. der
Leguminosae. Asam kerandji. Mal; Asem
tjina, Jav; Ekas, Sas; Hoerandji, Bat; Kajoe
papeda, Mal. Mol; Karandjhi, Madoer.; Ka wan-

Dlaltum — Dillenla.

dji, Balin; Kerandji, Mal; Ki randji, Soend.;
Koeandji, Minangk.; Koerandji, Jav., Minangk.;
Krandji, Jav., Sas, Soend; Kwandji, Balin;
Parandji, Soend; Prandji, Jav.; Randji, Soend.;
Teradi, Atjeh. — Hooge boom. Gebr: Als duurzaam
en sterk wordt het hout voor meubels en masten van

kleine vaartuigen en soms voor huisbouw gebezigd; het |

vruchtmoes der rijpe vruchten wordt evenals tamarinde
gegeten. Om met de zure bladen roest weg te nemen,

worden deze gestampt, met water aangelengd en het |

ijzerwerk hierin 2 > 24 uren gedoopt, waarna het
afgewasschen van alle roest ontdaan blijkt.

1080. D. laurinum Bak.* Kerandji papan,
Mal. — Boom.

1081. D. Maingayi Bak”. Kerandji boe-
roeng, Mal. — Boom.

1082. D. patens Bak*. Kerandji oemboet,
Mal. — Boom.

1083. D. platysepalum Bak*. Kerandji
tembaga, Mal. — Boom. Gebr. Het hout wordt
gebezigd bij huis- en scheepsbouw.

1084. Dianella ensifolia Red. = D.
nemorosa Lam.*). Nat. fam. der Liliaceae.
Dewangga, Balin; Djamaka, Soend; Djam baka,
Soend.; Djampaka, Soend.; Djos, Balin; Dwangga,
Balin; Edjos, Sas; Sijak-sijak, Mal; Sijak-
sijak djantan, Mal; Sijek-sijek, Minangk;
Taghari, Madoer; Tegarig®, Jav. — Kruid. Gebr.:
De wortel wordt wel wegens den aangenamen geur
in reukwerk gebezigd; ook is die als rattenvergift in
gebruik.

$) Andere Dianella-soorten schijnen ook aldus genoemd
te worden, ten minste de Soend. namen zijn opge-
geven voor Dianella montana Bl. (— D. nemorosa
Lam.* var.) en de Madoer. nog voor D. bancana Miq.*

1085. Dianthus sp. Nat fam. der Caryophyl-
laceae. Indjiliri, Boeg., Makas. — Kruid. Gebr.
Anjelieren worden hier en daar als sierplant gekweekt.

1086. Dichapetalum (—= Chailletia) de-
flexifolium Turez.* Nat. fam. der Chailletia-
ceae. Akar sarang poenei, Mal; Sarang
poenei, Mal. — Klimmende heester.

1087. D. scandens Hassk. Darangdang
areuj (zie 1516), Soend. — Klimmende heester.

1088. Dichroa Cyanitis Miq. =D. febri-
fuga Lour.*). Nat. fam. der Saxifragaceae.
Gigil, Jav. — Kleine heester. Gebr: De bladen
worden als geneesmiddel tegen hoest aangewend.
„Gillend hoesten” duidt men in het Javaansch aan
met anggigil.

1089. Dichrocephala latifolia D.C.* Nat.
fam. der Compositae. Bondot (zie 662), Jav.
Kos-tekosan, Madoer; Tjontoman, O. Javs;
Wedahan idjo, O. Jav. — Kruid.

1090. D. paniculata Miq. (= D. latifolia
D.C.*). Tespong bodas, Soend. — Kruid.

1091. D. tanacetoides Schultz. —= D.
chrysanthemifolia D.C.*). Wedahan, 0. Jav.

1092. Dichrostachys cinerea W.etA.*
Nat. fam. der Leguminosae. Epoeng, Jav;
Kadjoe pereng, Madoer; Kajoe epoeng, Jav;
Kajoe poeng, Jav; Pereng, Madoer; Peuëung,
Soend; Poeng, Jav, Soend. — Zeer lage boom.
Gebr: Als bizonder hard en sterk wordt het hout bij
den scheepsbouw voor pennen gebezigd; de peulen zijn
als wormdrijvend middel in gebruik.

220

1080 — 1104,

1093. Dicksonia scandens Bl. = Denn-
staedtia scandens Moore.* Nat. afd. der
Filices. Pakoe tjoetjoek, Soend. — Varensoort.

1094. Dicliptera chinensis Juss.* Nat. fam.
der Acanthaceae. Pinten, Jav. — Kruid. Gebr.
Het sap der gekneusde bladen heet een middel tegen
bloedafgang.

1094a. D.sp. Kol-tongkolan, Madoer. — Kruid.

1095. Didymocarpus Brownei Koord.
Nat. fam. der Gesneraceae. Mahawoöe koko,
Alf. Min. T. B. — Heesterachtig kruid.

1096. D. erinita Jack.* Semboeng merah,
Mal. — Heesterachtig kruid.

1697. Didymochlaena sinuosa Dsv. (=
D. trunecatula J.Sm.*) Nat. afd. der Filices.
Pakoe rantjang, Soend.; Pakoe tjarem, Balin.
— Varensoort.

1098. Digitaria (—= Panicum) digitata
Büse. Nat. fam. der Gramineae. Djoekoet
tapak djalak (zie 970), Soend. — Kruid, eene soort
„vingergras”’.

1098a. D. C= Panicum) Pes-avis Büse.*
Lamoeran (zie 2829), O. Jav. — Kruid.

1099. D. pruriens Büse (— Panicum
sanguinale L.*). Djoekoet tapak gede,
Soend. — Kruid, zie 1100.

1100. D. (= Panieum) sanguinale L.*
Djoekoet tapak boeloe, Soend. — Kruid. Bloed-
gierst, n., Bluthirse, d.

1101. Dillenia aurea Smith.” Nat. fam. der
Dilleniaceae. Djoenti, Jav; Enehe, Enggano;
Ki sempoer, Soeud; Sempoer, Soend; Sim-
poer $), Mal; Simpoh, Mal; Som por, Madoer.;
Tjimpoh, Mal. — Vrij hooge boom. Gebr: De asch
van hout en schors wordt in Zuid-Preanger, met klei
gemengd, tot vervaardiging van vuurvast aardewerk
gebruikt.

$) Ook Wormia excelsa Jack.* (zie 3519).

102. D. elongata Miq.* A m paleh, Minangk.,

Empelas, Mal; Mempelas $, Mal. — Boom.
Gebr: Geschikt werkhout.
9 Meerdere Dillenia-soorten worden met deze namen

aangeduid en ook Ficus semicordata Miq.* (zie 1514).
Voor het tot dezelfde familie behoorende geslacht
Tetracera is akar of aka bijgevoegd (zie 3321 vlg.).

1108. D. indiea L.* (zie 355). Sempoe, Jav.;
Sempoer batoe, Soend; Sempoer tjaj, Soend.;
Simpoer ajer$, Mal; Simpoh ajer, Mal; Son-
ging, Boeg; Pjimpoh ajer, Mal. — Vrij lage
boom. Gebr: Het hout wordt als te krom op Java
zelden door inlanders gebezigd; elders zou het bij den
huisbouw in gebruik zijn.

$) Ook Cleistanthus hirsutulus Hook. f.*

1104. D. pentagyna Roxb.* Djoenti,
Soend; Sempoe, Jav. — Vrij lage boom. Gebr.: Het
weinig duurzaam hout dient tot brandhout, en ook wel
om er gereedschappen van te maken. In het Soendaasch
heeft men een spreekwijze: „Djati kasilih koe djoenti’’,
d.i: „Djati-hout wordt vervangen door djoenti-hout”,
met de beteekenis van „iets slechts in de plaats van
iets goeds nemen”; en in het Javaansch, daar sempoe-
hout moeilijk vuur vat: „Idep-idep ngempahake toegel
sempoe”, ten aanzien van een goeden gul, die uit
domheid niets doet dan op last.

Dinochloa — Dioscorea. 2

1105. Dinoehloa Tjankorreh Büse.* Nat.
fam. der Gramineae. Awi tjangkore, Soend.;
Awo nana, Boeg; Boelo nana, Makas; Boeloeh
jaki, Mal. Men; Nana, Boeg, Makas; Tambelan
im bolai, Alf. Min. 1. P; Tjangkore, Soend;
Totoöden ne angko, Alf. Min. P.S; Totoören
ne wale, Alf. Min. T. B; Woeloe ne wolai,
Alf. Min. T. L. Bamboesoort. Gebr: De ranken dienen
tot bind- en vlechtwerk.

1106. Dioclea reflexa Hook. f.* Nat. fam.
der Leguminosae. Katjang laoet, Mal. —
Klimplant.

1107. Dioscorea sp. div. Nat. fam. der
Dioscoreaceae. Algem. benam: Alan, Alf. Z.
Cer; Asiahoe, Alf. Z. Cer; Eër, Kei; Elan, Alf.
Z. Cer; En, Kei; Farkia, N. G. Noemf; Gowi,
Nias; Heri, Alf. Amb., Har., Z. Cer.; Hiwoe, Sawoe;
Hoeëljo, Alf. Sap; Hoeheljo, Alf. N. Laoet;
Hoewi, Soend.; Ibi, Alf. Min. Tonsaw; Lhoe, Alf.
Cer; Ima, Tern; Kapoe, Alf. Min. T. B, T. S;
Kapoet, Alf. Min. T.L; Karondoe, Kang; Ketabi,
Soemba; Kikim, Lamp; Koetabi, Soemba; Koe wi,
Watoeb.; Lakoe, Tim; Lame, Boeg., Makas.; Maelan,
Alf. Z. Cer; Mandengen, Alf. Boer; Melan, Alf. Z.
Cer.; Nomei, Babar; Nomol, Babar; Obi, Madoer.,
Midd. Sum; Oebi, Alf. Min. Bant, N. O. Halm.,
Atjeh, Balin, Bat, Lamp. Mal, Minangk., Sas;
Oebi djarar, Bat; Oefi, Rotin; Oehi, Alf. Asil,
Hila, Z. Cer., Saleijer, Wetar; Oerlala, Aroe; Oe we,
Solor; Oewi, Alf. Min. Bent, T. P., T.S., Biman.,
Gorom., Jav., Kisar, Madoer., Soend.; Ohoe, Sika;
Owi, Daj., Endeh; Tete, Manggarai; Tis, Alf. Min.
Tonsaw.; Toecal, Tenimbar; Wadan, Watoeb.;
Waloïini, Sermata; Wi, Jav.; Wili, N. Guin. 4 R.;
Wiwawak, Aroe; Wiwi, Goront. — Klimplanten, de
Jam-soorten (deze en vlg). Yam, e., Igname, fr, Yams-
wurzel, d. Gebr: Bekend om de zetmeelrijke wortels
of knollen, die vaak ook scherp zijn. Zoowel oewi
als andere aardvruchten plant de Javaan als de zon hoog
aan den hemel staat en de dieren in de kraal uitrusten.
Naar zijn buffels ziende spreekt hij daarbij onder het
uitleggen der knollen vaak deze bezwering uit: „Lo kebo
djeroem kahe gede temen, sak gedene isih gede olehkoe
nandoer oewi”, d.i: „Kijk die liggende karbouwen, wat
zijn ze groot; maar hoe groot ze ook zijn, moge mijn
oewi-aanplant nog grooter worden!” Soms krijgen
de knollen kolossale afmetingen; men treft er zelfs
aan, die een mansvracht zwaar zijn. In streken, waar
Dioscorea’s het hoofdvoedsel vormen, wordt een kort
tijdsverloop meermalen aangeduid door den tijd, noodig
om de knollen gaar te koken; b.v. op Kei zegt men
in dezen zin: „Een man nabtahan”. Fen afgeleefd
persoon, die tot niets meer nut is, noemt de Javaan:
„Kawak oewi”, d.i: „Als een oude oewi”, want deze
kan niet meer gegeten worden, als zijnde hol en houtig.
In het Minangkabaoesch is: „Lilik oebi”, d. í.: „Om-
winden als oebi”, het winden van den doek om het
hoofd zoodanig, dat de kruin bloot blijft.

1108. D. alata L.* Ghoewak, Kang; Heri
makalaoen, Alf. Amb., Har; Heri manoe, Alf.
Z. Cer; Hiwoe boetoe, Sawoe; Hoewi boeton,
Soend.; Hoewi kalapa, Soend; Hoewi lilin,
Soend.; Kapoe lokon, Alf. Min. T. B, T. S,;
Kapoe rangdang, Alf. Min. T, B; Kapoe roen-
dang, Alf. Min. T. S; Kapoet laka, Alf. Min.
T.L; Kapoet lokon, Alf. Min. T. L; Kelibang,
Mal; Keribang, Mal. W. Born; Lame boetoeng,
Boeg., Makas.; Lame taoe, Boeg., Makas; Loca,
Soemba; Mandengen meha, Alf. Boer; Obi elos,
Madoer., Obi radhin, Madoer, Oebi badjari,
Mal. Mol; Oebi boetoeng, Vulg. Mal; Oebi da

21

1105 — 1114.

sawala, Alf, N. O. Halm; Oebi gendola, Balin;
Oebi hahipiang, Alf. Min. Bant; Oebi halija,
Mal. Amb; Oebi kelibang, Mal; Oebi klesih,
Balin; Oebi lilin, Vulg. Mal; Oebi merah,
Mal. Men; Oebi nasi, Mal; Oewi abang, Jav.,
Oewi aloes, Jav.; Oewi laka, Alf, Min. T. Ps;
Oewiraindang, Alf. Min. T. P; Oewisenggani,
Jav; Oewi wiloes, Jav.; Owi soeman, Daj. Z. O.
Born; Rabet elos, Madoer; Rerepin, Alf. Min.
T. S; Wiloes, Jav. — Gebr: De knollen worden
gegeten.

1109. D. atropurpurea Roxb.* Kapoe an
tadoen, Alf. Min. T. S; Kapoe an taloen, Alf.
Min. T. B; Oebi manoesija, Mal. Men. — Gebr:
De wratten van de wortels worden fijngestampt rondom
bloedzweren gelegd.

1110. D. bulbifera L.* Ahoehoe, Alf. Har,
Z. Cer; Kaboeran, Madoer.; Oebi bontal, Mal.
Amb; Ohoehoe, Alf. Z. Cer; Rabet sosejan,
Madoer. Variëteiten in Madoer.: K. bhabang; K.
dhoengkang; K.ghadjam; K. tekos; K. tjena;
K. tjetjek. — Gebr: De knollen worden gekookt
gegeten.

Uil. D. Diepenhorstii Miq.* Aka kami-
janu, Minangk.; Aka koemajan, Minangk; Aka
koemojan, Minangk.; Aka koemojen, Minangk.

112. D. glabra Roxb.* Kapoet ne wijo,
Alf. Min. T.L; Oewi in toewag), Alf. Min.
P; Oewi in toewa rintek, Alf. Min. T. P; Tis
pawatoan, Alf. Min. Tonsaw.

$) Ook aan Smilax-soorten gegeven (zie 3155 en 3159).

1113. D. heterophylla L. Oebi manoesija
merah, Mal. Men. — Gebr: Als van D. atropurpurea.

1114. D. hirsuta Bl.* A baoe, Solor; Djangga,
Balin; Gadoe, Biman.; Gadoeëng, Minangk.; Ga-
doeng, Balin, Jav., Mal, Soend.; Gadong, Atjeh,
Bat, Daj. 4. O. Born; Ganrong, Daj. 4. O. Born;
Ghadhoeng, Madoer.; Hajoeroe, Alf. Amb., Oel;
Hoewi gadoeng, Soend; Lwi, Soemba; Kapak,
Sas; Kasimoen, Mal. Tim; Lei, Kei, Wetar; Oe bi
gadis, Bat; Oebi gadoeëng, Minangk; Oebi
gadoeng, Mal; Oewi alas, Jav.; Oewi gadoeng,
dav; Ondo, Alf. Amb., Oel; Ondot 1 lawanan,
Alf. Min. T. P; Pintoer, Alf. Min; Pitoer$),
Alf. Min; Sijapa, Boeg.; Sika pa, Makas; Sikari,
Balin. Variëteiten in Balin: Gadoeng kastoeri,
sterk riekend; G. malati, met gele bloem en breed
blad; G. tombong of tombong. In Balin. Semb.:
G. djaé. In Jav: Gadoeng ketan; G. koening.
In Atjeh: Gadong adong; G. lekat; G. oer. In
Bat: Gadong balaka, met kleinen ovalen knol; G.
djalor; G. goja; G. holi-holi, met langen dikken
knol; G. pira ni manoek, met grooten ovalen knol;
G. rambé, met trosgewijzen knol; G. ramping, met
langen dunnen knol; G. si apoer, met rooden knol.
— Gebr: De knol heeft een bedwelmende kracht, doch
wordt, na vooraf in kalkwater gezuiverd te zijn, ge-
kookt gegeten. In de bergstreken van Oost-Java worden
de knollen verscheidene malen in water gekookt, dan
uitgeperst en vermengd met wat rijst of mais gegeten.
Elders worden ze geschild en tot schijven gesneden,
minstens 24 uren in zout water geweekt, dan met zout
water afgespoeld en in de zon gedroogd, alvorens ge-
geten te worden. Paarden, die steeds mager blijven,
geeft men als voedsel den in heete asch gebraden en
daarna fijngeraspten knol, met wat zwavel en zout
vermengd. Op Bali wrijft men de lijken met stukjes
van den knol in, ten einde die bij een volgende mensch-
wording een mooie huid te bezorgen; bovendien be-
dwelmt men er daar kippen mede, die men wil stelen.

Dioscorea — Diospyros.

Van iemand, die opgelicht of bedrogen wordt, zegt
de Javaan: „Di gadoeng”, d.i: („Hem) wordt gadoeng
gegeven”, doelende op de bedwelmende eigenschap van
den knol. Ook vergelijkt hij een langen gebogen hals
met een gadoeng-rank. In het Minangkabaoesch heeft
men een spreekwijze: „Saroman oebi poelo gadoeëng”,
d.i: „Stelt zich aan of doet zich voor als oebi”,
figuurlijk gebezigd van een persoon van geringe afkomst,
die zich als een voorname aanstelt. In het Bataksch
heeft men de uitdrukking: „Pasigadong”, d. 1: „Middel
om aan gadong te komen”; schertsenderwijs door een
man aan zijn vrouw gegeven, omdat in den regel deze
alleen den veldarbeid verricht. Gadong is de oplossing
van het Bataksche raadsel: „Magodang di goeloewan”,
d.i: „Het wordt groot (groeit op) in het vuil”.

$) Deze Alf. namen gelden voor meerdere klim-
en kruipplanten, o.a. (zie 2354) voor Mucuna reti-
culata Burck* en voor eenige Tpomoea-soorten.

1115. D. mollissima Bl.* Kapoe kajoe,
Alf. Min. T. B, T. S; Oebi kajoe, Mal. Mens;
Oewi tjajoe, Alf. Min. T. P. — Gebr: De knollen
worden gegeten. Van het merg der stengels ver-
vaardigt men een soort kunstbloemen ter versiering
van de haarwrong.

1116. D. oppositifolia L.* Akar kelona,
Mal; Hoera, Sika; Kelona, Mal; Lame ale,
Boeg; Oebi kelona, Mal; Oebi oetan, Vulg. Mal;
Oewi alas, Jav; Owi bawoi, Daj. Z. O. Born;
Soeda, Balin, Jav; Soenda, O. Jav. — Gebr:
De platte draderige knollen zijn niettemin eetbaar.

117. D. pentaphylla L.* Hoewi sawoet,
Soend.; Kapoe sajor, Alf. Min. TS; Katak, Jav.;
Oebi mangindano, Mal: Men; Oebi pasir, Mal;
Rabet bhangkat, Madoer; Samowan, Balin;
Samwan, Balin. Variëteiten in Balin: S. djae;
S. nasi; S. samboek. In Jav.: K, boenga of k.
woenga; K. dewot; K. lawe. Gebr. De
knollen worden gegeten.

1118. D. pyrifolia Kunth.* Akar kemen-
jan, Mal; Akar kemenjan paja, Mal. — Gebr:
De bloemen rieken als benzoë.

1119. D. salicifolia Bl.* Winto, Alf. Min.
T. B. T.S. — Gebr: De ranken dienen wel als touw.

1120. D. sativa L.* Elan poeti, Alf. Z. Cer;
Heri poeti, Alf. Amb, Har; Hiwoe wara, Sawoe;
Hoeëljo poetiil, Alf. Sap; Hoeheljo poeil,
Alf. N. Laoet; Maelan poeti, Alf. Z. Cer; Man-
dengen boti, Alf. Boer; Melan poeti, Alf. Z. Cer.;
Oebi da are, Alf. N. O. Halm; Oebi ipit, Balin.
Oebi ondo, Alf. Min. Bant; Oebi poetih, Vulg.
Mal; Oebi tjina, Mal; Oehi poeti, Alf. Asil,
Hila; Oewi koelo, Alf. Min. T. P; Owi behas,
Daj. Z. O. Born. — Gebr: De knollen worden gegeten.

1121. D. spiculata Bl.* Hoewi badak,
Soend.; Tma pariama, Fern; Oebi badak, Vulg.
Mal; Oebi tahoen-tahoen, Mal. Mol.

1122. D. tiliaefolia Kunth. (=D. spinosa
Roxb.*).
taropong, Soend.; Kapoe sajawoe, Alf. Min. T. B;
Kapoe woeol, Alf. Min, T. S; Kapoet woeol,
Alf. Min. T. L; Lame tjengka, Boeg; Oewi
sajawoe, Alf. Min. T. P; Opa, Boeg, Makas.;
Sajawoe, Mal. Men, Fern; Sijaboe, Bol. Mong;
Sijafoe, Tern; Sijahoe, Alf. Amb., Cer; Sijahoel,
Alf. N. Laoet., Sap; Sijaoe, Alf. N.W, Halm; Sija poe,
Alf. N. O. Halm; Tjengka, Boeg. Variëteiten in
Alf. Min. TP: Oewi sajawoe sela; O. s. rintek.
— Gebr: De knollen worden gegeten.

22

9

_

1115 — 1136.

1123. D. triphylla L. (=D. pentaphylla
L.*). Hoewi sawoet djahe, Soend; Hoewi
tjeker, Soend.

1124. D. sp. Kapoegoe, Alf. Min. Bent.

1125. Diospyros aurea T.etB.* Nat. fam.
der Ebenaceae. Ki tjaloeng mas, Soend. —
Vrij hooge boom.

1126. D. Beccarii Hiern.* [tem lewo lana,
Alf. Min. T. L; Maïtem lewo lana, Alf. Min. T. L;
Woewoeringan (zie 2771), Alf. Min. TP. — Boom.

1127. D. buxifolia Hiern. —= D. micro-
phylla Bedd.*). Bibis$, O. Jav; Keloran,
dav: Ki merak (zie 2792), Soend; Tjantigi (zie
2636), Soend. — Hooge boom. Gebr: Het kernhout zou
zwart zijn en een inférieur soort ebbenhout opleveren ;
wordt overigens als te klein en te krom weinig gebruikt.

$) Ook Maba buxifolia Pers.* (zie 2119).

128. D. cauliflora Bl.* Kolang-kaling
dongkol, O. Jav; Lamaha, Alf. Min. Bent; Tok-
brol, Soend. — Lage boom.

1129. D. Embryopteris Pers.* Item lewo
sela, Alf. Min. T.L; Kaletja, Jav; Klega, Jav.;
Kletja, Jav; Mahangkoese (zie 1486), Alf. Min.
Bent; Maïtem lewo sela, Alf. Min. T.L; Ma-
koesei, Alf. Min. T.P; Tjoeliket, Soend; Tjo-
koekoe, Alf. Min. Ponos. — Vrij hooge boom. Gebr.:
Het hout wordt zelden gebezigd; de vruchten worden
wegens den aangenamen smaak soms rauw gegeten.
In Mohamedaansche streken bezigt men de gom wel
als lijm bij het inbinden van godsdienstige geschriften.

1130. D. flavicans Hiern.* Boniok, Alf,
Min. Ponos. — Boom.

1131. D. frutescens Bl* Gegentelan,
Soend.; Item lewo, Alf. Min. T. L; Ki gentel,
Soend.; Maïtem lewo, Alf. Min. T. L. — Boom.
Gebr.: Daar de boom weinig voorkomt wordt het hout
zelden voor huisbouw gebezigd, maar het moet volgens
inlanders zeer sterk en duurzaam zijn.

1132. D. hirsuta L.* var. lucida Wall.

Taring pelandoek, Mal. — Boom.

1133. D. Horsfieldii Hiern.* Kasemek ®,
Soend.; Semak, Jav; Semek, Madoer., O. Jav. —
Boom. Gebr: Het hout wordt als te klein weinig
gebruikt; de vruchten en rijpe zaden worden gegeten.
Met het kleverig sap der vruchten bestrijkt men
Chineesche regenschermen.

$) Dezelfde naam wordt gegeven aan de uit Japan
als vruchtboom in de bergstreken ingevoerde D. Kaki L.*

1184. D. macrophylla Bl.* Areng-areng,
Jav: Ki katjaloeng, Soend; Ki tjaloeng, Soend.;
Tjaloengs), Soend. — Hooge boom. Gebr. Het

| hout is wel sterk, maar wordt als niet duurzaam

Hoewi kawojang, Soend; Hoewi |

!

weinig gebezigd.
$) Ook Ostodes paniculata Bl*

1135. D. maritima Bl.* Brama, Jav; Mai-
tem lewo, Alf. Min. T. L. — Lage boom.

1136. D. pseudo-=ebenum K.etV. Kadjoe
areng, Kang, Madoer. B; Kadjoe njareng,
Madoer. P., S; Kai areng, Soend; Kajoe areng,
Jav., Sas; Kajoe ireng, Balin. — Gebr.: Volgens
verklaring van inlanders de eenige op Java inheemsche
echte ebbenhout-soort; het kernhout is voor gevesten
van krissen zeer gezocht.

Diospyros — Dolichandrone.

1137. D. pyrrhocarpa Miq.* Ampedoe,
Mal. W. Born; Hampedoe kajoe, Sum. W.K. —
Boom. Gebr: Van de witgeholde stammen maakt men
inlandsche prauwen.

138. D. truncata 4. et M.* Perelek, Soend.
— Lage boom. Gebr: Het hout als van geringe kwali-
teit (en wegens de zeldzaamheid) bijna nooit gebezigd.

1139. D. utilis K.et V.* Adjoe lotong,
Boeg; Ajoe doeïto, Goront; Ajoe etang, Saleijer;
Item, Alf. Min. T. Ls Item leos, Alf. Min. T. Ls
Kajoe itam, Mal. Men; Kajoe leleng, Makas.;
Kajoe maïtem, Alf. Min. T.L; Kajoe mojondi,
Alf. Min. Ponos.; Kajoe wale, Alf. Min. T.S; Kajoe
waled, Alf. Min. T.P; Kajoe woeling, Alf. Min.
Tonsaw.; Maiïtem, Alf. Min. T. L.; Maïtem leos,
Alf. Min. T.L; Mojondi, Alf. Min. Ponos., Bol. Mong.;
Toë, Alf. Tom; Waled (zie 2120), Alf. Min. T. Ps;
Watoe linai. Alf. Min. Bent. — Boom. Gebr.:
Minahasa-ebbenhout. Het kernhout is voor meubels en
balken bijzonder geschikt en zelfs in den grond of
aan weersinvloeden blootgesteld buitengewoon duurzaam.
Afschrapsel van het hout wordt als obat aangewend.

1140. Diplanthera bancana Scheff.* Nat.
fam. der Bignoniaceae. Merkoebang, Mal. —
Boom.

_
1141. Diplophractum auriculatum Desf.*

Nat. fam. der Tiliaceae. Dhaloebang tali,

Madoer.; Nila koetjing, Vulg. Mal. — Heester.

142. Diplospora singularis Korth.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Gading (zie 2653), Mal;
Kajoe gading, Mal; Soengkai alas, Mal. Pal. —
Heester.

1143. Diplycosia sp. Nat. fam. der Erica-
ceae. Karangkang pantji, Bonth;.Toeka-
toeka, Bonth. — Heester.

1l4d. Dipterocarpus crinitus Dyer.* Nat.
fam. der Dipterocarpaceae. Keroewing
boeloe, Mal. — Boom. Gebr: Uit den stam en de
vruchten wordt veel balsem gewonnen. Het hout is
in gebruik bij huis- en bruggenbouw. Dipterocarpus-
balsems komen in den handel voor als „woodoil” en
„gurjunoil”’.

1145. D. grandiflorus Blanco.* Keroe-
wing boekoe, Mal; Keroewing poetih, Mal.
— Boom. Gebr: De uit den stam verkregen balsem
dient als vernis.

1146. D. Hasseltii Bl. (= D. trinervis
Bl.*). Klalar, Jav; Palahlar$), Soend; Plalar,
Jav. — Boom. Gebr.: Ook van dezen wordt door in-
snijding in den stam een balsem verkregen, dien de
inboorlingen veelal bezigen tot vervaardiging van
flambouwen (zie 1150).

$) Dezelfde Soend. naam wordt gegeven aan Diptero-
carpus gracilis Bl* en D. littoralis Bl* (zie 2207).

1147. D. lampongus Scheff.* Bangbang,
Lamp. — Boom. Gebr. Het hout wordt bij den
huisbouw gebezigd.

1148. D. pilosus Roxb.* Bak basong, Atjeh;
Basoeëng, Minangk; Basoeng, Midd. Sums;
Basong, Atjeh; Etolio, Nias. — Boom. Gebr.:
Van het hout vervaardigt men handvatten van bijlen,
kokertjes ter bewaring der sporen van vechthanen,
boeien van groote vischnetten en zwemplanken, in
gebruik bij het oversteken van bergstroomen; van het
hart (kernhout) versierselen voor bedgordijnen.

223

1137 — 1160.

1149. D. Tampurau Korth.* Empoeruoe,
Mal. W. Born; Karoewing, Mal. Z. O. Born;
Keroewing, Mal; Keroewing hidjaoe, Mals
Simor haloewang, Bat. Mand; Tampoeraoe,
Daj. 4. O. Born. — Boom. Gebr.: Het hout heeft een
fraaie bruine kleur en wordt gebezigd voor kielen
van groote prauwen en scheepsplanken; het moet
daartoe vooraf in modder worden uitgeloogd. Op Sumatra
wordt van den boom een balsem gewonnen die, met
hars en kalk vermengd, dient om reten, naden en
gaten van vaartuigen te pekken en in Atjeh als
politoer. Daartoe wordt op een hoogte van 3 voet
boven den grond in den boom een gat geboord
en daaronder een vuur gestookt, waarop de olieachtige
vloeistof uitsijpelt, die evenwel vóór het gebruik eerst
goed doorgekookt moet worden. Daar deze ruwe be-
werking vaak het afsterven van den boom tengevolge
heeft en deze overigens zeer geschikt is voor sijalang,
wordt dit van bestuurswege tegengegaan.

1150. D. trinervis Bl.* Pala koeroeng,
Sas; Pala medon, Balin; Palahlar minjakg),
Soend. — Boom. Gebr: Volgens het volksgeloof op
Bali zou er bij het kappen der takken met een bijl
(voor brandhout) aanhoudende regen volgen.

$) De bijvoeging duidt overvloed van balsem- of
harsachtige stoffen aan, waarom diezelfde naam ook
wordt gegeven aan Dipterocarpus retusus Bl*

1151. Dischidia Collyris Wall.* Nat fam.
der Asclepiadaceae. Longka ate rintek,
Alf. Min. T.L; Palen in tjawok, Alf. Min. T. P.
— Klimmende epiphyt (deze en vlg.).

152. D. digitiformis Bece.* T'awalawasa
tagintoe, Boeg.

1153. D. maxima Koord.* Boenga lilin,
Mal. Men; Kokop, Alf. Min. Bent; Longka ate,
Alf. Min. T. Ls; Roekoet ate, Alf. Min. T. P.;
Tongko ate, Alf. Min. T. P,

1154. D. Nummularia R. Br.* var. Gaudi-
chaudii Dee. Daoen pitis ketjil, Mal. Mol;
Pitis-pitisan ketjil, Mal. Mol.

155. D. Wallichii Wight.* Matajoe in
tjawok, Alf. Min. T. P.

1156. Dissochaeta gracilis Bl.* Nat. fam.
der Melastomaceae. Areuj harendong bo-
das, Soend; Harendong areuj bodas, Soend. —
Klimmende heester (deze en vlg.)

1157. D. palembanica Mig. —= Anplec-
trum divaricatum Triana*). Loehoe-loehoe
akar, Mal. Pal.

1158. D. pallida Bl.* Akar kemoenting $),
Mal; Kemoenting akar, Mal.
$) Ook Anplectrum divaricatum Triana* (zie 2204).

1159. Dodonaea viscosa Jacq.* Nat. fam.
der Sapindaceae. Ki tjongtjorang, Soend.;
Kresek, Jav; Krisik, O. Jav; Motongsi, Alf.
Min. Ponos.; Tengsek, Jav; Tesek, Jav. — Boom,
Gebr. Het harde hout (eene soort ijzerhout) dient
voor wandelstokken, en wordt door boosdoeners tot
knuppels gebruikt.

1160. Doliehandrone maeroloba Mig.
Nat. fam. der Bignoniaceae. Soengkais), Mal. —
Lage boom. Gebr: Is als houtsoort zeer gewild.

$) Ook Peronema canescens Jack.* (zie 2649).

Dolichandrone — Duabanga.

1161. D. Rheedii Seem.” Kadjeng kapal,
Jav. Kr; Kadjoe djharan binek, Madoer.; Kajoe
djarang), Jav. Ng; Kajoe pelok, Jav; Kajoe
pelompong, Mal. Men; Kapal, Balin, Jav. Kr;
Sangi, Alf. Min. T, L, — Vrij lage boom. Gebr.
Het hout wordt als drijvers voor vischnetten gebezigd,
daar het zeer licht is, en dient ook wel tot ver-
vaardiging van doozen of kistjes. In de Minahasa maakt
men er scheeden en gevesten van wapens van. Een
aftreksel der bladen wordt gegeven als mondspoeling
bij ontstekingachtige aandoening van het mondslijmvlies.

$) Ook Polyscias nodosa Seem.* (zie 2826).

1162. Dolichos Lablab L.* Nat. fam. der
Leguminosae. Arbila, Mal. Tim; Asang
padi, Bat. Mand; Bontjis boelan, Mal. Mens;
Kara-kara, Boeg, Makas, Mal; Kasa-kasa,
Saleijer; Katjang agel, O. Jav; Katjang kara-
kara, Mal: Katjang kekara, Mal. Batav.; Kat-
jang pandjang, Mal. Batav; Katjang ranti,
Balin; Katjang saboek, Jav; Katjang soetra,
Balin; Kekara, Mal. Batav., Mal. Amb; Kekara
loengsir, Balin; Kokara, Mal. Men; Komak,
Balin., Sas; Loöpa, Sermata; Ra-kara, Madoer.;
Ranti, Balin; Rorakon, Alf. Min. Bant, Tepa-
koe, Leti; Wongkis loloën, Alf. Min; Wontis
loloën, Alf. Min. — Klimplant. Gebr: De peulen
worden als groente gegeten; de stengel en bladen zijn
een zeer gezocht veevoeder. Volgens het volksgeloof
in sommige streken zou het insect „wandelend blad”
(Mal: Belalang daoen; Mal. Mol: Daoen meraja) uit
het blad dezer plant ontstaan.

1163. Doodia dives Kz.* Nat. afd. der
Filices. Pakoe kembang, Soend. — Varensoort.

1164. Dracaena angustifolia Roxb.* Nat.
fam. der Liliaceae. Djedjoewang boekit, Mal;
Djoewang-djoewang boekit, Mal; Kopoi,
Alf. Min. Ponos; Lendjoewang boekit, Mal;
Pohon soedji, Mal. Batav.; Popopok im bolai,
Alf. Min. T. L; Semar maboek, Jav; Semar
mendem, Jav; Sendjoewang boekit, Mal
Soedji, Soend; Tawaän im bolai, Alf. Min. TP;
Tawaän ni angko, Alf. Min. T. S; Tjijamaoe,
Mal. Variëteiten in Mal: Tjijamaoe keremangka;
TP. moedjoer. — Heester, een drakebloed-plant. Gebr:
Het spint, met water fijngewreven, is als verkoelend
geneesmiddel in gebruik. Uit de bladen verkrijgt men
een sap, dat dient om gebak groen te kleuren.

1165 D. econferta Ridl.* Djedjoewang
hoetan djantan, Mal; Djoewang-djoewang
hoetan djantan, Mal; Lendjoewang hoetan
djantan, Mal; Sendjoewang hoetan djantan,
Mal. — Heester.

1166. Draeontomelon celebieumKoord.*
Nat. fam. der Anacardiaceae. Boewah raoc,
Mal. Men; Koili, Alf. Min; Ngame, Alf. Halm,
Tern; Reoe, Alf. Min. Bant; Woto kaili, Alf.
Tom. — Hooge boom. Gebr: Het hout is een week
timmerhout, onder dak wel voor balken en planken
gebezigd; de bloemen worden gegeten.

1167. D. mangiferum B1l.* Dahoe, Soend.;
Dawo, Boeg; Dawo rijanre, Boeg; Dhao,
Madoer.; Leow sela, Alf. Min. T. L.; Mabiroe,
Alf. Min. 'T. P; Rahoe, Balin; Raoe $), Bat, Biman.,
Jav., Mal; Rawa, Mal; Rawo, Makas; Rawo
nikanre, Makas. — Woudreus. Gebr: Het hout wordt
wel gebruikt, maar verweert spoedig; de rijpe vruchten
worden om den rinschen smaak soms rauw gegeten.

$) Ook Canarium laxum Benn.*

224

1161 — 1175.

1168. D. mangiferum Bl.* var. puberula
Engl. Sengkoewang kajoe, Mal. Pal. — Boom.

1169. D. sylvestre Bl.* Dawo lantjeng,
Boeg; Rawa hoetan, Mal; Rawo dare, Makas.
— Boom. Gebr: De vruchten worden gegeten.

1170. Drepananthus pruniferus Maing.*
Nat. fam. der Anonaceae. Antoei hitam, Mal;
Antoi hitam, Mal. — Boom. Gebr: Als de volgende.

1171. D. ramuliflorus Maing.* Antoei,
Mal; Antoei poetih, Mal; Antoi, Mal; Antoi
poetih, Mal. — Gebr: Het hout wordt bij huisbouw
gebezigd.

172. Drymaria cordata Willd.* Nat. fam.
derCaryophyllaceae. Djoekoet iboen, Soend.;
Djoekoet kasimoekan, Soend; Rebha kasem-
bhoegan, Madoer. S; Rebha kasembhoekan,
Madoer. B. P; Sindi, Alf. Min. Tonsaw.; Tatantan,
Alf. Min. T. B; Tente, Alf. Min. T., P; Tonte,
Alf. Min. TI. P. — Kruid.

1173. Drymoglossum piloselloides Presl.
(=D. heterophyllum C. Chr.*). Nat. afd. der
Filices. Pakis doewitan, Jav; Pakoe doe-
doewitan, Soend.; Sakat riboe-riboe, Mal. —
Gebr: Is als inlandsch geneesmiddel in gebruik.

1174. Dryobalanops aromatica Gaertn.*
Nat. fam. der Dipterocarpaceae. Fombora
gafo, Nias; Hajoe hapoer, Bat; Hapoer baroes,
Bat; Kajoe apon, Daj. Z. O. Born; Kapoer ba-
roes, Sum. W. K. — Boom, de kamferboom van
Sumatra en Borneo. Gebr: Deze kamfer wordt niet,
als de gewone soort (verg. 767) door destillatie ge-
wonnen, doch bevindt zich binnen den bast tot zelfs
in het hart van den boom in den vorm van kleine
kristallen. Zij wordt verkregen door den boom om te
kappen en te splijten of tot planken te houwen en
alsdan de stukjes kamfer af te schrappen. De hoe-
danigheid hangt af van den glans, de grootte en de
witheid dier stukjes, welke, alvorens ze in den handel
te brengen, gezuiverd worden door wassching met
citroensap en lauw water. De gewone oogst is in
Tapanoeli van 10—12 katies per boom, maar het is
voorgekomen, dat men van één boom meer dan 100
katies verkreeg. Kamferolie (oembil, Bat.) krijgt men
van boomen, die nog niet oud genoeg zijn om geveld
te worden; het vocht dringt door de schors en vloeit
uit den stam. Deze kamfer is een oud inlandsch ge-
neesmiddel tegen kiespijn en wordt ook op wonden
gelegd. De vruchten worden wel geconfijt; de pit is
fijn gestampt in gebruik tegen koliek. In Atjeh worden
de lijken met een weinig kamfer bestrooid. In de
Batak-landen hebben de kamferzoekers een afzonderlijke
taal, waaraan zij zich trouw houden, omdat hiermede
naar hun meening het al of niet vinden van veel en
goede soorten nauw verband houdt. Zij moeten zich
aan bepaalde gebruiken houden, mogen zich in den
tijd dat zij zoeken niet wasschen, en denken, dat in
den droom door een vrouwelijke geest de richting
wordt aangewezen, waar de meeste kamfer aanwezig
is. Ook in de Maleische landen bezigen zij, die zich
met de inzameling bezig houden, tal van woorden
welke van de dagelijksche spreektaal afwijken, daar
ook dit een gelukkige vondst ten gevolge kan hebben

1175. Duabanga moluccana Bl.* Nat. fam.
der Lythraceae. Ahes, Alf. Min. Bent; Aras,
Alf. Min. Tonsaw.; Ares, Alf. Min; Aret, Alf. Min.
T.L, T. P; Kadjimas, Balin; Kajoe ares, Alf.
Min; Taker, Madoer.; Takir, Jav. — Boom. Gebr.:
Het hout is geschikt tot vervaardiging van planken
voor prauwen; de bast wordt tot zwart verven gebezigd.

Duahanga — Dyera.

1176. D. sonneratioides Ham.* Berem-

bang boekit, Mal. — Boom.

1177. Duchesnea sundaica Mig. —= Po-
tentilla Kleiniana W.et A.*). Nat. fam. der
Rosaceae. Ketjalingan lemboet, O. Jav. —
Kruipende plant.

1178. Durio Oxleyanus Griff.* Nat. fam.
der Malvaceae. Derijan rimba, Lamp. Pam;
Deureujan oenggah, Atjeh; Deureujan rime,
Atjeh; Deureujan toebatoe, Atjeh; Doerijan
daoen, Mal; Toemi, Lamp. Ab. — Boom. Gebr:
De vruchten worden gegeten; het hout is deugdzaam
en sterk, maar moeilijk te bewerken.

1179. D. testudinarius Bece.* Doerijan
boeroeng, Mal; Doerijan tanah, Mal. — Boom.
Gebr: Het hout wordt als goed timmerhout geroemd.

1180. D. zibethinus Murr.* Adoerija,
Biman.; Ambetan, Jav. Kr. D; Bak deureujan,
Atjeh; Dahijan, Daj. B; Dahoeian, Daj. B;
Derijan, Lamp. Pam, Mal. Bengk.; Deureujan,
Atjeh; Dhoerin, Madoer.; Djoeria, Gorom, Goront.;
Doejan, Daj. Law; Doel, Bol. Mong; Doeranaä,
Gorom; Doeren, Balin. Jav., Mal. Batav.; Doerene,
Alf. Hila; Doereno, Alf. Har; Doerija, Biman.,
Nias; Doerijan, Koeboe, Mal., Minangk.; Doeri-
jang, Boeg, Makas., Mal. Mol; Doewojan, Alf.
Min. Bant; Entoerijan, Simaloer; Kadoe, Soend.;
Loerijan, Alf. Min. T. B, T. S; Oerijan, Alf.
Boer; Patjekan, Balin. Kr; Roejan, Daj. M;
Roewajan, Alf. Min. T. P; Rojan, Alf. Min. Bent,
T. P; Taroetoeng, Bat; Toeren, Alf. Z. Cer;
Toerene, Alf. Asil; Toerenjo, Alf. N. Laoet;
Toereno, Alf. Har, Sap; Toeria, Alf. Cer;
Tolian, Alf. Z. Cer; Torane, Alf. Z. Cer; Torian,
Alf. Z. Cer; Wajatoe, Alf. Tom. Varieteiten in
Mal. Batav.: Doeren seketan, met wit vruchtvleesch
en kleine pitten; D. siteroeboek, met geel vrucht-
vleesch en groote pitten. In Jav.: Doeren boengkik,
kleine soort. In Soend.: Kadoe ganggaeng of k.
genggaeng of k. kalahang. In Mal: Doerijan
tembaga, met geel vleesch; D. tenggajoen. In
Mal. Mol: Doerijang gadjah. In Bat: Taroe-
toeng sibalingbingan; T. sidjabak; T. sini-
tak, met wit vleesch; T.sisagoe-sagoe; T.siteni
manoek, aldus genoemd, omdat het gebruik doet rieken
naar kippendrek; T. sitombaga, met geel vleesch;
T. tongor, met geel vleesch, maar kleine pitten. —
Boom, de doerian. Civetcat-fruit tree, e. Gebr: Het hout
wordt, als ’t beschikbaar komt, o. a. in West-Java voor
goedkoope planken en meubels gebezigd. Veel belangrijker
is ’t gebruik der sterk riekende zaadrok, door Europeanen
maar vooral door inlanders gaarne gegeten ; ook de zaden
worden gekookt, van de schil ontdaan, gedroogd, gebakken
en zoo met wat zout bij de rijst genuttigd. Men wil dat
alleen die vruchten smakelijk zijn, welke rijp van den
boom vallen. Nergens worden naar den aard der vrucht
zoovele soorten onderscheiden als in de Bataklanden,
hetgeen verklaarbaar is, omdat velen die vrucht er niet
alleen als versnapering, doch bepaald als voedings-
middel gebruiken. Men heeft er zelfs een afzonderlijk
woord : mamoehoen, voor het bewaken der boomen in
den tijd, dat deze de meeste vruchten opleveren. Als
dit bewaken ’s nachts geschiedt en een der wakers
neiging tot slapen heeft, steekt de andere hem cen
doerijan-pit in den mond om hem wakker te houden.
Ook het eiland Ambon munt wat doerians betreft
boven de andere streken uit. In het Soendaasch heeft
men een spreekwijze: „Ngembang kadoe”, d.i: „Doen
als de bloem van doerian”, om iemand te omschrijven,
die met open mond over iets verbaasd staat. In het

225

1176 — 1182.

Javaansch „Ngembang doeren”, om een vrouw aan
te duiden, die niet meer maagd is, terwijl de Ma-
doerees de lichtbruine kleur van een paard „kemb-
hang dhoerin” noemt. De Balinees zegt: „Boeka
doerene hoeloeng, masi ada ngapoet”, d.i: „Als een
afgevallen doeren, er is altijd iemand die haar opraapt”,
met de beteekenis van altijd een vriend of bloed-
verwant te vinden, die zich zijner aantrekt, als iemand
ongelukkig is geworden; en de Batak: „Djaroe satam-
poek pe taroetoeng, laïng palegan-legan do roewangna”,
d.i: „Al heeft de doerian-vrucht maar één steel, toch
verschillen de afzonderlijke vakken altijd”, met de
beteekenis van: kinderen, die van dezelfde ouders
afkomstig zijn, hebben toch uiteenloopende karakters.
Voor iets dat zoo klaar is als de dag zegt de Maleier :
„Saperti doerijan menoendjoekkan pangsanja”, d. i.:
„Gelijk een doerijan-vrucht haar vakken laat zien”,
om reden aan den buitenkant te zien is, waar de
vakken zich inwendig van elkaar scheiden. Van iemand
wiens verlangen onbevredigd blijft, zegt de Madoerees:
„Kaloewang tero ka dhoerin”, d.i: „De kalong begeert
een dhoerin”. In het Minangkabaoesch heet „een buiten-
kansje hebben” figuurlijk „mandape doerijan roentoeeh”,
di: „Overvloed van vruchten aan zijn doerijan krijgen”.
De Javaan duidt een niet te ver gedreven scherts aan
met de uitdrukking: „Sabrebet doeren”, d.i: „Als een
schram met de dorens van een doeren-vrucht”, die
niet doordringt. De Balinees noemt de zich spoedig
openbarende genegenheid van een man : „Nasak doeren”,
d.i: „Als een rijp wordende doeren”, die zich door
den geur dadelijk verraadt. Dezelfde vrucht is de op-
lossing van meerdere raadsels; zoo in het Lampongsch
van: „Di tjoeloek sakik di kanik bangik”, d.i: „Wordt
het even met de vingers aangeraakt, dan is het pijnlijk,
wordt het gegeten, dan is het smakelijk; in het Mi-
nangkabaoesch van: „Ambie doeri, bapaga doeri,
saroego di dalam, narako di loewa”, d.i: „Het neemt
dorens, het is met dorens omheind: de hemel van
binnen, de hel van buiten”; in het Javaansch van:
„Ana landak toeroe ing epang ; amboene doedoe-doedoe”,
d.i: „Ben stekelvarken slaapt in de takken, de geur
er van is buitengewoon”; en van: „Gedeboeg tjiting-
tjiting”, d.i: „(Op) het geluid van vallen (volgt) het
voorzichtig aanpakken” (dit vanwege de dorens); in
het Balineesch van: „Landak magantoeng”, d.i: „Een
stekelvarken dat hangt”, en „Anak laboeh njapoetin
ibana”, d.i: „Een kind, dat zich vallend kleedt”,
daar de afvallende bladen zich aan de stekels der
vruchten vast zetten; zoo in het Boegineesch van:
„faboe ridjari padjari rilowiseng palowiseng”, d.i:
„Spijs die hem, die het betast, wederkeerig betast”,
terwijl „Bangkijang ni taroetoeng” of „De pitten der
vrucht”, de oplossing zijn van het Bataksche raadsel:
„Markapit halabi di bagasan tai ngada marsipang-
koelingan”, d.i: „Zij zitten er dicht opeengepakt in,
maar spreken niet met elkaar”,

1181. Dyera costulata Hook. f.* Nat. fam.
der Apocynaceae. Djeloetoeng, Mal; Dje-
loetoeng pipit, Mal; Laboei, Sum. W. Ks;
Laboewai (zie 175), Sum. W.K; Laboeweh, Sum.
W.K. — Boom. Gebr: De schors bevat een melksap,
dat „drinkbaar (?) heet en in smaak eenigszins met
melk overeenkomt. De daaruit gewonnen harsige
massa komt in ’t groot in den handel als caoutchouc-
surrogaat en is bekend als getah djeloetoeng, ook wel
als „Dead borneo” en „Pontianak gom”.

1182. D. Maingayi Hook. ff. Djeloetoeng,
Mal; Djelotoeng, Sum. W‚ K; Handjalotong,
Daj. 4. O. Born; Medang palai, Mal; Medang
pelai, Mal; Palai, Mal; Pantoeng, Daj. 4. O.
Born; Pelai$, Daj. Z. O. Born. — Boom. Gebr:

15

Dysophylla — Eedysanthera.

Het witte hout dient tot het maken van huisraad en
kisten en ook voor planken. Het melksap-stremsel wordt
eveneens als getah djeloetoeng in den handel gebracht.

$ Deze beide namen zijn wellicht plaatselijke afwij-
kingen van poelai, den Mal. naam van Alstonia
scholaris R. Br.* (zie 178).

1183. Dysophylla auricularia Bl.* Nat.
fam. der Labiatae. Boentoet sero, Soend.; Ekor
koetjing (zie 3406), Mal; Majana boesoek, Mal.
Mol; Majana oetan, Mal. Mol; Slangking, Jav.
— Halfheester.

1184." Dysoxylum acutangulum Miq.*
Nat. fam. der Meliaceae. Ambalaoe, Minangk.;
Balaoe$, Mal; Besar, Alf. Min. T. L; Em ba-
laoe, Mal; Hembalaoe, Mal; Mam balaoe, Mal.
Bengk.; Malang, Mal; Mawesar, Alf. Min. T. L.;
Mawewesar (zie 1498), Alf. Min. T. P; Mela-
boeng, Mal; Membalaoe, Mal; Pasak lingga,
Mal; Wesar, Alf. Min. 1. B, T. L. Variëteiten in
Mal: Balaoe batoe; B. boenga; B. telor$$) —
Boom. Gebr: Het fraai gevlamde wortellijsten-hout is,
o.a. op Bangka, zeer gezocht door Arabieren en
Chineezen; de laatsten maken er doodkisten van. In
de Minahasa heet het hout voor balken en planken
geschikt, mits het onder dak wordt gebezigd.

$) Balaoe en verwanten worden door Riprer ge-
determineerd als Parinarium oblongifolium Hook. f.*,
maar het schijnt dat ten dezen aanzien nog geen
klaarheid bestaat, daar die naam ook wordt opgegeven
voor Hopea linggensis Boerl.*

$$) Deze kunnen wel afzonderlijke soorten zijn.

1185. D. alliaceum Bl.* Adjoe lasoena,
Boeg; Kajoe bawang, Vulg. Mal; Kajoe lasoena,
Makas.; Ki bawang, Soend.; Pela, Jav.; Pesitan
monjet, Soend.; Priwoet, Daj. 4. O. Born; Tang-
lar monjet, Soend. — Hooge boom. Gebr: Het
hout is geschikt voor meubelhout, en wordt verder
aanbevolen voor lansschachten. De schors riekt naar
uien en heeft een walgelijk-bitteren smaak.

1186. D. amooroides Mig.* Doja, Javs
Kadoja, Soend.; Kadhoedja, Madoer.; Kedoja,
Jav.; Mamalapag), Alf. Min. TP. — Lage boom.
Gebr: Het hout wordt als weinig duurzaam zelden
gebezigd.

$) Ook Rhus retusa Zoll. =R. rufa Tet B) (zie 2981).

1187. D. arborescens Miq.* Berasan, Jav.;
Brasan®), Jav; Haroeman tjaj, Soend.; Mawa-
woeang, Alf. Min. T. P. — Boomheester. Gebr.:
Het hout dient tot brandhout.

$) Ook Pavetta-soorten,

1188. D.caulostachyum Miq.* Kapotren,
Madoer.; Kokosan leuweung, Soend; Krami-
nang), Jav; Langsak hoetan, Lamp; Langsep
alas, Jav.; Mangir(®), Soend.; Mahawoöe lansoe-

226

K

1183 — 1202,

na (zie 91), Alf. Min. T. B; Welahan, Jav. —
Hooge boom. Gebr: Het hout wordt wel bij huisbouw
gebezigd.

$) Er moet aan herinnerd worden, dat ten opzichte
der namen van de soorten ook bij inlanders groote
verwarring bestaat.

1189. D. costulatum Miq.* Pasak kerai,
Mal. — Boom. Gebr: Ofschoon van minder goede
kwaliteit, wordt het hout wel bij den huisbouw gebezigd.

1190. D. densiflorum Miq.* Ambalo, Ma-
doer. P.; Kambalo, Madoer. B; Ki boma (zie
1753), Soend; Pingko, Soend; Tjapaga, Jav;
Tjapagi, Jav. Kr; Tjempaga, Jav; Tjepaga,
Jav; Tjepagi, Jav. Kr; Toembawa®, Alf. Min;
Toembawa rendai, Alf. Min. T.L; Toembawa
rintek, Alf. Min. T. P; Tombawa, Alf. Min.
Varieteiten in Alf. Min. T.P.: Toembawa koelo;
Toembawa raindang. In Alf. Min. T. Ls T.
mea; T. poeti. In Alf. Min. T. B: T. koelo; T.
rangdang. In Alf. Min. TS; T. poeti; T. roen-
dang. — Hooge boom. Gebr: Het hout is bij huis-
bouw en ook voor meubels en krisscheeden zeer ge-
zocht; als bestand zijnde tegen weersinvloeden vervaardigt
men er bovendien veelal wielen van voertuigen van.

$) De minder deugdzame toembawa-soorten schijnt
men in de Minahasa door toevoeging van adjectiva
te onderscheiden (zie 743).

1191. D. densiflorum Miq.* Var. minor
K. et V. Kapinango, Soend; Ki bawang
bodas, Soend; Mahalansa mawoero, Alf. Min.
Bent; Toembawa sela, Alf. Min. T.L, T.P. —
Boom. Gebr: Wordt in de Soenda-landen als bouw-
en meubelhout hoog geschat.

1192. D. excelsum Bl.* Kedoja, Jav; Ki
goegoela, Soend; Ki tjarirang, Soend; Ki
warirang, Soend; Kokosan monjet, Soend;
Troes goenoeng, Soend. — Woudreus.

1193. D. Hasseltii K.etV.* Kraminan,
Jav.; Narap, Jav. — Vrij hooge boom. Gebr: Van
het hout maakt men fraaie krisscheeden.

1194. D. macrocarpum Bl.* Ki hadji,
Soend.; Kraminan, Jav; Njan-minjanan, Ma-
doer. — Vrij hooge boom. Gebr: Het hout wordt in de
Preanger als duurzaam en voor huisbouw geschikt geacht.

1195. D. nutans Miq.* Tampoei teratai ®,
Mal; Tampoi teratai, Mal. — Boom.
$) Zie voor tampoeì vooral bij 391.

1196. D. ramiflorum Miq.* Kapinango,
Soend; Maranginan, Soend; Pingko, Soend.;
Tanglar, Soend. — Hooge boom.

1197. D. simile Bl.* Maranginan bodas,
Soend. — Boom.

B

1198. Ebermaiera angustifolia Anders.*
Nat. fam. der Acanthaceae. Kerak nasi rim ba,
Mal; Kerak-kerak rimba, Mal. — Kruid.

1199. 5. incana Hassk.* Reundeu peut-
jang. Soend. — Heester.

1200. B. lanceolata Hassk.*

Djarong
awewe, Soend. — Half heester.

1201. EE. subpaniculata Hassk. == E.
elongata Nees.*). Kakedji, Mal. Batav.; Kedji,
Jav.; Reundeu, Soend.— Kruid. Gebr.: De bladen worden
wel gegeten; zij heeten een geneesmiddel tegen graveel.

1202. Bedysanthera peduneculosa Miq.
= Parameria pedunculosa Benth.*).
Nat. fam. der Apocynaceae. Gitan mantjik,
Sum. W. K. — Klimmende heester.

Ecdysanthera — Elaeocarpus.

1203. E.scandens Hassk. -Anodendron
inflatum Hassk.*). Areuj tataroeman (zie
2245), Soend; Areuj tjoengkangkang goe-
noeng, Soend; Tataroeman (zie 2245), Soend.;
Tjoengkangkang goenoeng, Svend. — Klim-
mende heester.

1204. Eehinochloa colonum Büse =
Panieum colonum L.*). Nat. fam. der Grami-
neae. Bajondah, Soend.; Djoekoet bajondah,
Soend.; Roempoet koeda, Mal. Batav. — Gras,
verwant aan „hanepoot”. Gebr: Wordt tot veevoeder
geschikt geacht.

1205. E. stagnina Beauv. (—= Panieum |

Cruss-galli L.*). Djoekoet mamarakan,
Soend.; Mamarakan, Soend. — Hanepoot, n., barn-
yard grass, e, panic pied-de-coq, fr., Hühnerhirse, d.

1206. Eelipta alba Hassk. (— EB. erecta
L.*). Nat. fam. der Compositae. Daoen sipat,
Mal. Mol; Keremak djantan, Mal; Kermak
djantan, Mal. — Kruid. Gebr: Soms medicinaal.

1207. Ehretia acuminata Br.* Nat. fam. der
Boraginaceae. Kendal kebo, Jav. Ng; Kendal
maesa, Jav. Kr; Ki terong gede, Soend; Se m-
boeng idjo, Jav. — Hooge boom.

1208. B. buxifolia Roxb.* Kajoe seroet
tjina, Jav.; Kasinen, Balin; Kendal banjoe,
O0. Jav; Pinaän, Madoer.; Seroet tjina, Jav. —
Heester. Gebr: De bladen als middel tegen bloed-
diarrhee.

1209. Elaeagnus ferruginea Rich. =E.
latifolia T1.*). Nat. fam. der Elaeagnaceae.
Biwir koeda, Soend; Empos, O. Jav. — Klim-
mende heester, eene soort „olijfwilg”.

1210. 5. latifolia L.* Areuj doedoerenan,
Soend. — Klimmende heester. Gebr: De vruchten
worden gegeten.

1211. B. sp. Katoete, Bonth. — Klimmende
heester.

1212. Elaeocarpus Acronodia Mast.* Nat.
fam. der Tiliaceae. Peutag(®, Soend. — Boom
(deze en vlg. soorten).

1213. B.celebicus Koord.* Boekoe-boekoe,
Alf. Min. T.L; Woekoe-woekoe, Alf. Min. T. L.

1214. B. Cumingii Turez.* Moental, Alf.
Min. T. P. — Gebr: Het hout soms bij huisbouw.

1215. B. edulis T. et B.* Bainangromang, |
Makas.; Balimbing oetan, Mal. Mol; [fel moa,
Alf. Boer; Kareala, Mal. Amb; Kopotolo, Alf.
N. Laoet, Sap; Poelirang boli, Saleijer; Tagoc-
rela, Mal. Amb; Takoerela, Alf. 4. Cer; Taoc-
rela, Alf. Z. Cer; Tjarimela, Mal. Amb; Toto-

foeko, Tern. — Gebr: De vruchten worden gegeten. Het |

is vooral op dezen boom, dat in Ambon de wandelende
bladen of Phyllium sp., aldaar als daoen meraja (elders
in het Maleisch als bilalang daoen, Javaansch katepan)
bekend, worden aangetroffen.

1216. B. floribundus Bl.* Ha haoean, Soend.;
Hahaoean peutjang, Soend.; Kameso, Madoer.;
Kemesoe, Jav.; Mesoe, Jav. — Gebr: De vruchten |
worden gegeten.

1217. B. Ganitrus Roxb.* Djenitri, Javs
Djinitri, Jav.; Gandater:, Mal; Ganitri, Balin,
Soend; Genditeri, Mal; Genitri, Jav. Mal; Ka- |
joe londola, Alf. Min. Tonsaw; Keudeuke, |
Atjeh; Koemeriit, Alf. Min. T. L; Koemeriït |
rendai, Alf. Min. T. L; Londola, Alf, Min. Tonsaw.;

227

1203 — 1230

Madjakale, Biman.; Madjakani, Biman.; Mad-
jakeling, Mal; Mahakoeranga (zie 522 en 1234),
Alf. Min. T. B; Mandjakaling, Makas.; Mand-
jakani$, Boeg, Makas.; Mandjakeling, Boeg;
Mendjakeling, Mal; Sima, Boeg., Makas.; Woe-
loembi, Alf. Min. Bent. — Gebr.: De vruchten worden
gegeten. Van de pitten, die o. a. van Java wel worden
uitgevoerd, maakt men bidkransen.

$) Deze naam voor de langwerpige, en mandjaka-
ling voor die met ronde vruchten. Gewoonlijk echter
zijn madjakeling en verwanten de namen voor vruchten
van Terminalia Bellerica Roxb.*, als drogerij in gebruik.

1218. B. grandiflorus Smith.* Andoel,
Balin, Jav; Anjang-anjang, Soend.; Radjasa,
Balin. Kr; Redjaos, Jav. Kr. D.; Redjasa, Jav.;
Ridjasa, Balin. — Gebr: De bittere schors is fijnge-
stampt een uitwendig middel tegen beenzweren. In oude
legenden wordt de bloem met fraai tand vleesch vergeleken.

1219. E. Hullettii King. Deremoeng pipit,
Mal.

1220. B. Jackianus Wall.* Djentik-djen-
tik, Mal; Djentikan, Afjeh, Sum. W. Kk; Djon-
tikan, Bat. — Gebr: Als men de (eetbare) vruchten
knijpt, springen ze open, waaraan de boom zijn naam
ontleent.

1221. B. longifolius B1.* Hahaoean, Soend.

1222. B. macrophyllus Bl,“ Katoelampa
badak, Soend.

1223. B. Mastersi King. Medang asam,
Mal. — Gebr: Het hout wordt gebruikt voor daklatten
en ook als brandhout.

1224. B. oblongus Sm. Tai gigi, Makas.;
Tai isi, Boeg. — Gebr: Het weinige vruchtvleesch
blijft bij het eten der vrucht tusschen de tanden kleven
en van daar de naam.

1225. B. obtusus Bl.* Katapanggoenoeng,
Soend.; Medang kawan (zie 2579), Mal; Medang
tanah, Mal; Talangtang, Soend. — Gebr.: Het
hout dient tot vervaardiging van planken.

1226. EE. ovalis Miq.* Koemokanis, Alf.
Min. T. Ls; Koemokanis poeti, Alf. Min. T. Ls
Mahakoepa, Alf. Min. Bent. — Gebr: Het hout
dient als tijdelijk bouwmateriaal.

1227. B. oxypyren K. et V. Katilompa,
Jav; Katoelampa, Balin, Soend.; Talilampah,
O. Jav. — Gebr. De vruchten worden gegeten.

1228. B. paniculatus Wall.* (Zie 2065).
Deremoeng hitam, Mal; Mendoeng moesang,
Mal.

1229. B. parvifolius Wall.* Djamboe
kelawar, Mal; Djamboe kelelawar, Mal;
Medang api, Mal; Medang pipit, Mal; Men-
doeng kelawar, Mal; Mendoeng kelelawar$),
Mal. — Gebr. Uit enkele mendoeng-soorten wordt
eene benzoë-achtige hars gewonnen, de beste uit het
hoogste gedeelte van den stam, en zich onderscheidende
door de witte kleur.

$) Er wordt aan herinnerd, dat meerdere Blaco-
carpus-soorten in het Mal. mendoeng en in het
Minangk. mandoeëng genoemd worden, evenals dere-
moeng door achtervoeging van adjectiva nader onder-
scheiden.

1230. E. petiolatus Wall. = E. integer

Wall.*). Medang tandjoeng $, Mal.
$) Ook Kingstonia nervosa. Hook, f.*

Elaeocarpus — Embelia.

1231. E. Pierrei K. et V. Hoeroe dja-

nitri, Soend.

1232. E.polystachyusWall.* Deremoeng,
Mal; Deremoeng babi, Mal.

1233. B. robustus Roxb.* Aripoengoe,
Alf. Min. T. B, T.S; Aripoengoe poeti, Alf.
Min. T.S; Aripoengoe toewama, Alf. Min. T. B,
T. S; Panang, Alf. Min. T. P; Raripoengoe,
Alf. Min. T. L. — Gebr: Het hout is geschikt voor
timmerhout.

1234. BE. ruminatus F. Müll.* Leka®,
Alf. Min. T. L; Lilis, Alf. Min. T. S; Makoe-
ranga (zie 522 en 1217), Alf. Min. T. S.

$ Ook Pygeum zeylanieum Gaertn.* (zie 2906).

1235. B. salicifolius King. Deremoeng
padi, Mal.

1236. E. stipularis B1.*Deremoeng pelan-
doek, Mal; Klapan (zie 2384), O. Jav; Paroe-
paroe anggang, Minangk.; Paroe-paroe eng-
gang, Mal; Poelai pipit (zie 177), Mal. — Gebr.
Het hout is niet duurzaam; dient wel voor kisten en
daklatten.

1237. B. subdenticulatus Miq.* Madang
rimbo, Minangk.

1238. E. Teysmannii K.etV.* Polasan
toemenem, Alf. Min. T. B, T. L.

1239. B. sp. Napa-napa, Bonth.
1240. B. sp. Karang asì, Bonth.

1241. Elateriospermum Tapos Bl.* Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Perah, Mal; Pokok
perah, Mal; Tapoeïh, Minangk; Tapoes, Bat,
Lamp., Mal. Bengk.; Tapos, Soend. — Boom. Gebr.:
Het hout dient wel als timmerhout ; de vruchten worden
gegeten. Im de Maleische landen worden de laatste
gedroogd, geschild, fijngestampt en daarna in een blad
gewikkeld; na drie dagen is de inhoud zuur en wordt
gebruikt bij de bereiding van sambal.

1242. BlatostemamaecrophyllumBrongn.*
var. paludosa Wedd. Nat. fam. der Urticaceae.
Koemis badak (zie 1681), Soend; Trasen (zie
3449), Jav. — Kruid (deze en vlg. soorten); inl.
namen onzeker.

1243. B. nigrescens Mig.*
1904), Jav.

1244. B. polioneurum Hall.f.* Tepoc, Alf.
Min. T. B. — Heester.

1245. B. puberulum Hall.f.* Ata-ata (zie
498), Alf. Min. T. B. — Heester.

1246. B. rostratumMig.*Oeöcjahan, Soend.

1247. B. rostratum Miq.* var. brevirostre

Hall. f. Kimbil, Alf. Min. Bent; Ta poe, Alf. Min.
Ponos; Tepoe (zie 1003), Alf. Min. T. L.

1248. B. sesquifolium Hassk.* Tjotjok
boewoe, Soend.

1249. B. sinuatum Hassk.* (zie 2182), Kim-
bil mawoero, Alf. Min. Bent; Tawoelandang
koelo, Alf. Min. T. P; Tawoelandang rintek,
Alf. Min. T. P.

1250. B.sp. Kimbil mahamoe, Alf. Min. Bent;
Tawoelandang raindang, Alf. Min. T. P.

1251. B. sp. Taloemoe koelo, Alf. Min. T. B.
1252. B.sp. Taloemoe rintek, Alf. Min. T, B.

Waderan (zie

228

1231 — 1262,

1253. Elattostachys verrucosa Radlk.
(= Cupania verrucosa Bl.*). Nat. fam. der
Sapindaceae. Kajoe sapi radja, Jav; Ke-
sampi-radje, Mad; Sampirodjo, O Jav; Sapeh
radjha, Madoer. — Boom.

1254. Eleocharis plantaginea R.Br.*
Nat. fam. der Cyperaceae. Babawangan beu-
reum (zie 83544), Soend.; Bela ne peret, Alf. Min.
T. L. — Waterplant, een „waterbies”.

1255. B. subprolifera Steud. == E.
afflata Steud.*). Boeloe mata moending,
Soend.; Dekeng woeloeh, Jav. — Rietachtig gras.

1256. B. tuberosa Schult.* Dekeng, Jav;
Goro, Boeg; Pagoro (zie 978), Boeg; Pangoke
(zie 978), Makas; Peroe-peroe lenrong, Boeg;
Roekoe tekere, Makas; Tekere, Makas.; Teki
tike, Jav; Tike, Mal. Batav. — Rietachtig gras.
Gebr: De bolletjes zijn grooter dan van teki en
worden gegeten.

1257. EBlephantopus scaber L.* Nat. fam.
der Compositae. Godong tapak liman, Javs;
Panak in dekat, Alf. Min. T. P. Roempoet
petje, Mal. Men; Sesapah, Sas; Talpak tana,
Madoer; Tampak asti, Balin; Tampak liman,
Balin, Jav; Tapak liman, Balin, Jav., Soend.;
Tapak tangan, Jav; Toetoep boemi, Mal. —
Kruid. Gebr: Dient als geneesmiddel, vooral bij
koortsen; het jonge loof is wel als veevoeder in ge-
bruik. De Madoereezen hebben een spreekwijze: „Dhi-
bikna tjong talpak tana tengghi”, d.i: „Bij jou ver-
geleken is talpak tana hoog te noemen”, met de
beteekenis van: „Ge wordt nooit rijk”.

1258. Eleusine coracana Gaertn.* Nat.
fam. der Gramineae. Djampang moenggang,
Soend.; Doehoet sam bo, Bat; Hotong banggala,
Mal. Amb; Roempoeïk sambaoe, Minangk.;
Roempoet sambaoe, Mal; Sambaoe, Mal,
Minangk.; Sam bo, Bat. — Kruid. Gebr: Is een door het
vee gezocht voeder. Dollars, waarvan de randsnijdingen
op de bloesem van dit gras gelijken, heeten in het
Maleisch: „Ringgit boenga sambaoe”. Ook een steek
bij het naaien van denzelfden vorm noemt men daarnaar.

1259. B. indica Gaertn.* Bariri, Alf. Mine
T.L; Djampang, Jav., Soend; Djampang koeda,
Soend.; Djampangan,Jav.; Djoekoet djampang,
Soend; Djoekoet tjaroelang, Soend; Doehoet
padang, Bat; Naleuëng tham bo, Atjeh; Padang,
Bat; Rebha mangghoek, Madoer.; Rebha pang-
ghoek, Madoer.; Rengkei, Alf. Min. T. L, T. P;
Roempoet keras, Mal. Amb; Roempoet ker-
baoe, Mal; Soeket brabahan, Jav; Soeket
djampang, Jav.; Soeket resep, O. Jav; Soi-soi,
Nias; Tjaroelang, Soend; TPontohigoöe, Alf,
Min. Ponos.; Waliri, Alf. Min. Bent, Wariri,
Alf. Min. T. B, T. S.; Waron-waron, Balin;
Wawarwan, Balin. Varieteit in Bat: Padang sila.
In Soend: Djampang piit. — Kruid, het „man-
gras”. Wire grass, e. Gebr: Als de vorige; wellicht
hebben inl. namen van 1258 op deze soort betrekking.

1260. Elsholtzia elata Zoll. et Mor.*
Nat. fam. der Labiatae. Djoegoel, Soend.;
Djoenggoel, Balin, O. Jav. — Halfheester. Gebr.:
De bladen worden wel als groente genuttigd.

1261. Embelia amentacea Clarke.* Nat.
fam. der Myrsinaceae. Akar meloekoet,
Mal. — Klimplant.

1262. B. garciniaefolia Miq. (=E. Ribes
Burm.*). Areuj Fatjembang, Soend; Kat-
jembang, Jav., Soend; Tjembang, Jav. — Klim-
mende heester.

die

Embelt — Eranthemum.

1263. B. javanica A.D.C.* Areuj kat-
jembang gede, Soend. — Klimmende heester.

1264. B. Lampani Scheff.* Akar dedoe-
lang, Mal; Akar doelang-doelang, Mal. —
Klimplant.

1265. B. oblongata Miq. —=E. coriacea
Wall.*). Akar api-apiì, Mal. — Klimmende heester.

1266. B. pergamacea A.D.C.* Ting-ting
bosing, Alf. Min. Ponos. — Klimplant.

1267. Emilia prenanthoidea D.C.* Nat.
fam. der Compositae. Kenal in tjawok, Alf.
Min. T.P. — Kruid.

1268. B. purpurea Cass. (—= B. sonchi-
folia D.C.*). Djonges), Soend; Djonge beu-
reum, Soend; Kalong tedong, Boeg; Kemen-
delan, O. Jav; Kipoet, Alf. Min. TP; Lajah
bebek, Balin. Semb.; Loenteng oe membe$), Alf.
Min. T.L; Padoe pejo, Biman; Patah kemoe-
di $$, Mal; Rajana $$$), Soend; Rebijo, Sas;
Sajor moeka manis, Mal. Amb; Sawi tegal,
Mal. Batav; Soeket saraban, O. Jav; Tagala
kijoeng, Makas.; Tawanan toba, Alf. Min. Ton-
saw; Tegil kijoeh, Balin; Tempoeh wijang®),
Jav; Wange malako, Tern. — Kruid. Gebr: De
bladen dienen wel als groente, de wortel als genees-
middel.

$) Ook Gynura sp. (zie 1729 en 1732).

$$) Ook Sphaeranthus africanus L.* (zie 3203).

$$$) Ook Lactuca indica L.* en Sonchus sp. (zie 3182).

1269. E. sagittata D.C. = E. flammea
Cass.*). Djonge bodas, Soend; Roempoet
poetih, Mal. Men. — Kruid.

1270. Endiandra rubescens. Bl.* Nat. fam.
der Lauraceae. Hoeroe mang paran g(?), Soend.;
Hoeroe tjarijang(?), Soend. — Boom. Gebr: Het
hout moet als timmerhout bruikbaar zijn.

1271. Endospermum malaccense Benth.*
Nat. fam. der Euphorbiaceae. Medang kela-
boe, Mal; Sendok-sendok, Mal; Sesendok,
Mal; Sondoek-sondoek, Bat. — Boom.

1272. B. moluccanum Becc.*
Matitiri, Alf. Min. T. P. — Boom.

1273. Engelhardtia rigida Bl.* Nat fam. der
Juglandaceae. Roendoe, Soend. — Boom.

1274. E.spicata Bl.* varaceriflora K.etV.

(zie 641).

Kalipapa, O. Jav; Keper(®), Soend.; Ki hoedjan, |

Soend.; Ki keper, Soend.; Klimasawa, Jav; Li-
papa, O. Jav; Marasawa, Jav; Mesawa, Javs;

Sawa, Jav; Woeroe sawa, Jav. — Boom. Gebr. |

Het hout wordt gebruikt voor prauwen en karrewielen.

1275. E. spicata Bl.* var. Colebrookiana
K. et V. Dangloe, O. Jav. — Boom. :

1276. B. sp. Boene romang, Bonth. — Boom.

1277. Enhalus acoroides Rich. —= E.
Koenigii Rich.*). Nat. fam. der Hydrocha-
ridaceae. Ando, N. Guin. Noemf.; Bi-lambi,
Madoer; Deringoe laoet, Vulg. Mal; Djari am-
boen, Minangk.; Djari amoen, Minangk; Djela-
moen, Jav; Djeringaoe laoet, Mal; Gilamoe,
Sangi; Goedir, Jav., Madoer.; Gosoengi, Alf. N.

O. Halm., Tern; Lalamon, Mal. Amb; Lamoen, |

Balin., Soend.; Latoeh, Jav; Latoh, Jav., Mal;
Lawi-lawi, Boeg., Makas.; Setoe, Mal; Woenga

229

1263 — 1287,

tanri, Boeg. Variëteiten in Boeg, Makas.: Lawi-
lawi bangkara; L. boene, In Mal: Rengkam. —
Plant der zeekust, uit de familie der „waterkaarden”.
‚ Gebr: De vruchten worden door kinderen gegeten ;
op de bloemen zouden zwangere vrouwen belust zijn.
Van de lange bladreepen, die naast nieuw ontloken
| bladen aan den wortelstok voorkomen, wordt in de
Molukken wel touw vervaardigd. Het is deze plant,
die hoofdzakelijk dient tot voedsel van den doejoeng
(Halicore Dujong), terwijl schildpadden zich met reng-
kam voeden. De vrucht van setoe is de oplossing van
het Maleische raadsel: „Boewanja di atas, boenganja
di atas djoega”, d.i: „De vrucht is boven, de bloem
is ook boven”.

1278. Entadascandens Benth.* Nat. fam. der
Leguminosae. Akar peloeroen, Mal; Areuj
garoet peutjang(?, Soend; Areuj tjarioe,
Soend.; Bangkong-bangkong, Boeg; Bhalang,
Madoer; Bhalang tambhal, Madoer.; Bolowo-
reke, Alf. N. O. Halm; Boroöli, Tern; Fekakek,
Mal. Tim; Gantji, Boeg, Makas.; Ipoes in tja-
wok (zie 3219), Alf. Min. T. P; Makoesei makente,
Alf. Min. T. P; Simbole, Alf. Min. Ponos.; Tjarioe,
Soend; Tjikal, Balin; Wejo, Tim; Wiloeroe,
Jav. — Slingerplant. Liane à boeuf, fr. Gebr.: Het sap
uit deze vaak reusachtige liaan is een middel tegen
buikziekte. De kinderen spelen met de groote platte
bruine zaden, die eenigszins giftig zijn.

1279. Epidendrum caninum Brm. Nat. fam.
der Orchidaceae. Anggrek (zie 1054) an djing,
Soend.; Anggrek asoe, Balin; Anggrek sasih,
Balin; Anggrek tjambra, Balin; Anggrek
tjamra, Balin; Anggrek tjitjing, Balin.

1280. Epipremnum elegans Engl.” Nat.
fam. der Araceae. Kasili rintek, Alf. Min.
T. P; Koemasili, Alf. Min.Tonsaw.; Lolo $),
Soend.; Tonton kasili rintek, Alf. Min. T.L. —
Klimplant.

9 Ook Pothos Rumphii Schott.* (zie 2844).

1281. B. nobilis Engl.* Daledes, Alf. Min.
Ponsaw.; Kasidi, Alf. Min. T.S.; Kasili, Alf. Min.
TB To Ls; Tonton kasidi, Alf. Min. T'S;
Tonton kasili$, Alf. Min. T. B, P.L. — Klimplant.

$) Ook Pothos Rumphii Schott. (zie 2844).

1282. Epiprinus malayanus Griff. Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Bantoen hitam,
Mal. — Boom.

1253. Equisetum debile Rupr. var. gra-
eile. Nat. fam.derigquisetaceae. Bibitoengan,
| Soend; Djoekoet bibitoengan, Soend.; Roem-
poet betoeng, Mal. — Kruid, een soort „paarde-
staart”. Gebr: Heeft geneeskrachtige eigenschappen.

1284. Eragrostis amabilisWight et Arn.”
Nat. fam. der Gramineae. Patjaran, Jav.; Soe-
ket-patjaran, Jav. — Kruid, eene soort „liefdegras”’.

1285. B. tenella R.etSch. var. plumosa
Stapf. = B. plumosa Link.”). Djoeckoet
tambaga leutik, Soend.; Gofoe oekoe manjefo,
Tern; Koendoe, Alf. Min. T. B, T.L, T.P;Rengkei
rintek, Alf. Min. T. P.; Roekoet koendoe, Alf.
Min. T.B., T.L; Tatambagaän leutik(®), Soend. —
Kruid. Gebr: Heet een geschikt veevoeder.

1286. B. verticillata Beauv. (—=E. pilosa
Beauv.*). Djoekoet mandjarakan, Soend.;
Mandjarakan, Soend. — Kruid.

1257. EranthemumAndersoni Mast.” Nat.

fam. der Acanthaceae. Tondijos, Alf. Min.
| Ponos. — Half heester.

Eranthemum — Erythrina.

1288. B. malaeccense Clarke*. Goerah
boekit, Mal; Petjah perijoek biroe, Mal;
Pokok melor hoetan, Mal; Tampan poetri,
Mal; Toeloes, Alf. Min. T.L. — Half heester.

1259. Erechtites valerianaefolia D.C.
Nat. fam. der Compositae. Djelantir, O. Jav.
— Kruid.

1290. Eria pellipes Reichb.* Nat. fam. der
Orchidaceae. Anggerik gading gadjah, Mal;
Gading gadjah, Mal.

1291. Erigeron linifolius Willd.* Nat. fam.
der Compositae. Semboeng djantan, Mal;
Sri boelan, Mal. — Kruid, de „vlasblad-fijnstraal”’.

1292. Briocaulon quinguangulare L.*
Nat. fam. der Briocaulonaceae. Babawangan
leutik, Soend.; Djoekoet babawangan leutik,
Soend. — Kruid.

1293. B. sexangulare L.* Babawangan
gede, Soend; Djoekoet babawangan gede,
Soend; Roempoet boetang (zie 2983), Mal;

Roempoet soewasa, Mal. — Kruid.
1294. Eriochloa polystachya H.B.K.*
Nat. fam. der Gramineae. Gilen, O. Jav;

Pendjalinan (zie 1710 en 2322), Jav. — Kruid.
Gebr: Dient wel tot paardenvoeder.

1295. Briodendrum anfractuosum D.C.*
Nat. fam. der Malvaceae. Afasi, Nias; Aoe
manoe, Kisar; Bhoengkana kapo, Madoers
Boeboehoe, Alf. Min. Bant; Boewoehe, Sangi;
Bola, Sika; Kaboese, Alf. Z. Cer; Kadjoe kapo,
Madoer.; Kailoepa, Alf. N. O. Halm, Tern; Kajoe
kapoch, Alf. Min. Tonsaw.; Kamba sika, Soemba;
Kaoe-kaoe, Boeg, Makas; Kapeh pandji,
Minangk.; Kapes (zie 1686), Alf. Min; Kapo, Alf.
Z. Cer., Madoer; Kapoch, Alf. Min. Tonsaw.;
Kapoeëk, Minangk; Kapoese, Alf. Hila, Oel;
Kapot, Alf. Min., Bol. Mong; Koetoeh, Balin;
Landhoe, Kang; Mahangkapes, Alf. Min. Bent;
Pandji, Mimangk; Pandjoë, Atjeh; Pandjoi,
Atjeh; Pohon kapok, Vulg. Mal; Pondji, Bats;
Randoe, Jav., Mal, Soend.; Rangdoe, Sas; To,
Tim; Wit randoe, Jav. Ng; Kadjeng randoe,
Jav. Kr. Variëteiten in Minangk.: Kapeh rimbo.
In Bat: Pondji haboe-haboe. In Jav. Ng:
Randoe koening. In Jav. Kr: Randoe djene.
— Boom, de kapokboom. Silkcotton tree, e. Gebr:
Vooral op Sumatra, maar ook op Java, worden de
levende boomen als telegraafpalen gebezigd. In sommige
streken worden de jonge vruchten wel als groente
gegeten. Hier en daar dient de uit de zaden geperste
olie tot lampolie. De vruchtwol (kapok) is veel in
gebruik als opvullingsmateriaal voor maträssen en
kussens, men haalt er dan echter de pitten uit, daar
de ratten hierop afkomen. De draad is uiet lang genoeg
om gesponnen te worden. Voor uitvoer is kapok een
artikel van aanzienlijke beteekenis. Als inlandsch ge-
neesmiddel heeten de bladen in het Javaansch „samara
kandi”. Op Bali mag de wol van een boom, welks
bladen op nieuw uitschieten nadat de vruchten droog
geworden zijn, niet voor kussens gebruikt worden,
daar dit ongeluk zou aanbrengen. Van iemand met
een gladde tong zegt de Javaan: „Kaja ngandoet
godong randoe”, d. i.: „Alsof hij randoe-bladen bij zich
draagt”, omdat deze in de hand gewreven erg glibberig
worden. In het Maleisch van Ambon heet het van
iemand die dronken is: „Dija soe kapok”, d.i:
„Bewegelijk als een pluisje kapok”; soe is daarbij een
verkorting van soedah. Kippen met wollige veeren
heeten in het Madoereesch: „Adjam kapok”. Sneeuw
wordt wel als „Oedjan kapok” omschreven.

230

1288 — 1302,

1296. Erioglossum edule Bl.* Nat. fam.
der Sapindaceae. Bampaïno, Boeg; Batang-
batang, Makas; Kalajaoe, Minangk; Kalajoe,
Balin, Jav; Katilajoe, Jav; Kelajoe, Mal; Ki
lalajoe, Soend.; Kilajan, Balin; Kilajoe, Jav;
Klajan, Balin; Klajoe, Balin, Jav; Kodong-
kodong, Boeg.; Menteradjam, Mal; Pohon
kilajoe, Mal. Batav.; Ramboetan hoetan, Mal;
Wangan, Lamp. Varieteiten in Soend.: Ki lalajoe
bodas; K. L. gede. — Boom. Gebr: De vrucht wordt
gegeten; de jonge bladen dienen tot groente en ge-
kauwd als geneesmiddel bij ontvellingen. Het harde
hout bezigt men voor stelen van gereedschap.

1297. Erismanthus obliquus Wall.* Nat.
fam. der Buphorbiaceae. Moerai bata, Mal.
— Heester.

1298. Erycibe angulata Prain.* Nat. fam.
der Convolvulaceae. Aka tampoeëng ari,
Minangk.; Akar tampoeng ari, Mal; Roem poet
oelar ari, Mal; Tampoeëng ari, Minangk.; Tam-
poeng ari. Mal. — Klimmende heester.

1299. E. Princei Wall.* Akaroelam djan-
tan, Mal; Akar peroet kerbaoe, Mal; Akar
peroet kidjang, Mal; Oelam djantan, Mal;
Peroet kerbaoe, Mal; Peroet kidjang, Mal. —
Klimmende heester.

1300. Erythrina euodiphylla Hassk. Nat.
fam. der Leguminosae. Dadap seungit, Soend.;
Dadap wangi, Jav. — Boom.

1301. B. hypaphorus Boerl.* —E. litho-
sperma Mig. non Bl.) Adjoe rada, Boeg;
Arioe, Alf. Z. Cer.; Boenga rara, Makas.: Dadap,
Daj. 4. O. Born, Jav., Soend.; Dadok, Minangk.;
Dap, Alf. Min. Bent. Dapdap, Alf. Min. T. S.,
Balin, Bat; Dara, Nias; Darap, Alf. Min. T. Ls;
Deda, Sangi; Dedaoe, Alf. Min. Tonsaw.; Dedap,
Mal; Dedop, Gajo; Delas, Rotin; Deras, Mal.
Tim; Dhadhak, Madoer.; Doda, Alf. Min. Ton-
saw; Doedepoe, Goront; Dopoe, Solor; Eneho,
Enggano; Galala banga, Tern; Galala oetan,
Mal. Mol; Kajoe madjanang, Makas; Kare,
Sawoe; Madjanang, Makas; Moöe, Alf. 4. Cer.;
Nenas, Tim: Nensae, Tim; Peto, Biman.; Pohon
deras, Mal. Tim; Poko rara, Bonth; Rada, Boeg;
Radap, Alf. Min. T. P; Rangin, Balin; Raprap,
Alf. Min. T. B; Redeb, Atjeh; Reudeueb, Atjeh;
Rope, Sas. — Vrij hooge boom, de dadapboom. Gebr.:
Wordt veel aangeplant als schaduwboom in koffietuinen,
waartoe hij wegens den snellen groei, zijn altijd groenen
kroon en weinig vertakt wortelstelsel (met talrijke
„wortelknolletjes”) bijzonder geschikt is. In menige
streek dient hij bovendien evenals de BE. ovalifolia
tot stut of staak voor sirih- of peperranken, die
men er om heen leidt. In de Minahasa worden
de jonge bladen als groente gegeten; elders zijn deze
een varkensvoeder, en fijngestampt een inwendig genees-
middel voor kraamvrouwen. In het Minangkabaoesch
heeft men cen spreekwijze: „Mamandjek dadok”, d.i:
„Een Erythrina beklimmen”, met beteekenis van „zijn
wrok nief kunnen inhouden”, terwijl de eerste ontwik-
keling der borsten bij meisjes er uitgedrukt wordt met
„Mandoeri dadok”, d.i: „Doornen krijgen als dadap”.

1302. B. hypaphorus Boerl.* var. armata
Mig. Ai kendara, Soemba; Anitoe, Boeg; Da-
dap doeri, Vulg. Mal; Dadap rangrang, Soend.;
Dadap ri, Jav; Dadok doeri, Minangk.; Da-
loengdoeng, Balin; Dapdap doeri, Bat; Dedap
tjoetjoek, Mal; Dhadhak pese, Madoer.; Dela
hedoe, Rotin; Dloengdoeng, Balin; Galala
ajer, Mal Mol; Gemiwang koening, O0. Jav.;

ad

Erythrina — Eugenia.

Kane, Makas.; Nensae no menoetoe, Tim; Peto
radarasa, Biman; Rase, Boeg; Redag, Lamp;
Redeb medoeroi, Atjeh. Varieteiten in Balin: D.
djoekoet, met de breedste bladen; D. tengel of
tengel; d. poedah of poedah; en d. prit. —
Boom. Gebr.: De doornige stam dient voor omheiningen.
Verwarmde bladen worden op de borst gelegd om de
zogafscheiding te bevorderen,

1303. B. hypaphorus Boerl.* var. iner-
mis Mig. Dadap lenga, Jav., Dadap lesang,
Soend.; Dadap lisah, Jav. Kr; Dadap minjak,
Vulg. Mal; Dadap serep, Jav.; Dadok tanam,
Minangk.; Dapdap tis, Balin; Dhadhak men-
jak, Madoer; Dhadak oleng, Madoer; Dela
mina, Rotin.; Nensae no naek, Tim; Tis, Balin.
— Boom. Gebr: Het sap der bladen heet verkoelend
en zou de zogafscheiding bevorderen.

1304. B. indica Lam.* (—=E. lithosperma
Bl.non Miq.). Blendoeng,Soend.; Dadap ajam,
Jav.; Dadap blendoeng, Soend; Dadap laoet,
Jav.; Galala itam, Mal. Mol; Galala laoet, Mal.
Mol; Oeken, Alf. Z. Cer. — Boom. Indian coral trce, e.
Gebr: De jonge bladen worden als groente genuttigd.

1305. B. indica Lam.* var. picta. Bala-
tachan, Alf. Min. Tonsaw.; Dadap sabrang, Jav.;
Derek, Banda; Galala, Mal. Mol, Tern; Galala
poetih, Mal. Mol; Kele, Alf. Z. Cer.; Kere, Alf.
Z. Cer; Kola, Alf. Har; Lakin, Alf. W. Cer.;
Lolof, N. Guin. 4 R.; Ngolola, Alf. N. O. Halm;
Oeken poeti, Alf. Z. Cer; Tindodap, Bol. Mong;
Walantakan, Alf. Min. — Vrije hooge boom. Gebr.:
In de Molukken wordt het hout voor planken geschikt
geacht, de bladen soms als groente gegeten. Als schaduw-
boom in koffietuinen ongeschikt, omdat de boom in
den oostmoeson zijne bladen verliest. Wordt op Java
wel als levende omheining aangeplant. In het Alf.
Min. T.S. is walantakan de oplossing van dit raadsel:
„Si wikoki si karowen’”; di: „Een jong meisje dat
de schurftziekte heeft”.

1306. B. mierocarpa K.etV. Dadap bong,
Jav.; Dhadhak bong, Madoer. — Lage boom. Gebr:
Zeer bruikbaar voor levende omheining, en als zoo-
danig hier en daar dienende.

1307. B. ovalifolia Roxb.* Bak rehat,
Atjeh; Dhakpong, Kang; Tjanging, Balin;
Pjangkiëng, Minangk; Tjangkreng, Madoer.;
Tjangkring, Jav., Soend; Tjengkering$), Mal.
— Lage boom. Gebr: De fraaie roode bloemen worden
als groente gegeten. Van de doornen maakt men fluitjes.
Van een goeden raad, die door een verkeerden ver-
ijdeld wordt, zegt men in het Javaansch: „Dadap
katoewoehan tjangkring”, d.i: „De dadap schiet op
als een tjangkring”; de eerste is een goede schaduw-
boom, de tweede niet. De Maleische naam wordt
ook aan een soort gevaarlijke pokken gegeven, die
min of meer op de aan den stam voorkomende door-
nen gelijken, en in het Balineesch heeten om dezelfde
reden de vergulde knobbels aan het houten gevest van
een kris tjetjangingan; terwijl in deze taal van hel
rood gekleurde steenen naar de kleur der bloemen als
maboengan tjanging wordt gesproken.

$) Ook Erythrina stricta Roxb.*

1308. Erythroxylum burmanicum Griff.*
Nat. fam. der Linaceae. Beloentas boekit,
Mal; Medang legoendi, Mal; Medang wangi,
Mal; Tjinta moela, Mal. — Hooge boom, van
hetzelfde geslacht als „coca. Gebr. Ofschoon van
kleine afmetingen is het hout bij bouwwerken in gebruik.

1309. Eschweilera palmata Zipp. =
Boerlageodendron palmatum Harms) (zie

231

1303 — 1314,

479). Nat. fam. der Araliaceae. Ai arita, Alf.
Z.Cer.; Ai oelita, Alf. Z.Cer.; Ai rita, Alf. Z. Cer.;
Ail oerita, Alf. N. Laoet, Sap; Daoen goerita,
Mal. Mol; Doö, Rotin.; Goeheba magolo tjifi,
Tern; Kajoe goerita, Mal. Mol; Pelenda, Balin.
— Heester. Gebr. De bladen dienen wel tot groente.

1310. Ethulia megacephala Schulz. Bip.
= EB. eonyzoides L.*). Nat. fam. der Com-
positae. Katoetoengkoel, Soend; Toengkoel,
Jav, — Vertakt kruid.

1311. Eucalyptus deglupta Bl.* Nat. fam.
der Myrtaceae. Ai alija, Alf. Amb; Kajoe
swanggi, Mal. Mol. — Boom, van ’t geslacht der
„Australische koortsboomen”.

1312. Euchresta Horsfieldii Benn.* Nat.
fam. der Leguminosae. Koetjila, Jav.; Poer-
nadjiwa, Balin; Pranadjiwa, Jav; Tjatjabean,
Soend. — Heester. Gebr: De bittere en giftige zaden
zijn de zoogenaamde „echte pranadjiwa”’ $), het beroemde
middel tegen bloedspuwing en tering. Imboorlingen
bezigen ze tot smeersel van vechthanen en als tegen-
gif bij slangenbeet; in het Jav. zijn ze als zoodanig
onder den naam van djaka tawa bekend.

$) Over de „onechte pranadjiwa” zie 3236.

1313. Eugeissona tristis Griff,* Nat. fam.
der Palmae. Bertam, Mal. — Boom. Gebr: De

gespleten bladstelen dienen tot vervaardiging van
vlechtwerk, vooral omwandingen van huizen.
1314. Eugenia sp. div.s) Nat. fam. der

Myrtaceae. Algem. benam. d. Voor die, welker
vruchten gegeten worden. Boewa malaka, Boeton;
Damboe, Goront; Djambeeë, Atjeh; Djambet,
Jav. Kr. of Kr. D; Djamboe, Balin, Biman., Daj.
Z. O. Born, Jav. Ng., Makas., Mal., Minangk. Soend.;
Djambon, Jav.; Djamp oe, Alf. Tom, Boeg; D j ham-
bhoe, Madoer; Gam boe, Alf. Tom; Gelam, Soend.;
Goda, Alf. N. O. Halm; Gora, Mal. Men, Tern;
Gora jadi, Mal. Men; Kaloke, Alf. Cer; Kem-
bes, Alf. Min; Ki-seurum, Soend.; Koa, Alf. Min.
TS; Koemboi, Alf. Min. T.L; Koempas, Alf.
Min. Bent; Koem pasa, Alf. Min. Bant; Koem pase,
Sangi; Koepa, Alf. Min., Sangi; Koha, Alf. Min.
Bant, T. L; Kohoew, Alf. Min. Tonsaw.; Kokoe pa,
Bol. Mong; Kompose, Sangi; Laine, Alf. Amb;
Loeba, Sawoe; Manilgok, N.Guin.4R.; Manting,
Jav.; Maoefa, Nias; Masapa, Alf. Cer; Momok-
momok, Enggano; Njamboe, Balin; Njamboek,
Sas.; Oelach, Alf. Min. Tonsaw.; Oente djaoe,
Bat; Oepo, Goront; Oete djaoe, Bat; Omoeto,
Goront.; Petag, Soend.; Roeöen, Alf. Oel.; Roe-
toen, Alf. Asil., Hila; Salam, Soend.; Salapia, Alf.
Z. Cers; Sapia, Alf. Z. Cer; Woko djawa, Sawoe.
B. Voor die met deugdzaam hout. Kale, Minangk;
Kelat, Mal; Sikelat, Atjeh. C. Voor die, waarvan
de bast tot looien dient. Kajoe samak, Mal; Samak,
Mal. — Boomen, alle volgende soorten. Gebr: In legenden
en oude verhalen vindt men herhaaldelijk gesproken
van vrouwen, die schoon waren als de bloem van
djamboe. In het Boegineesch heeft men een spreekwijze :
„Rekoewa matase ni djampoewa marepe ni paninge”’
(in het Makasaarsch: „Pona tinuo mi djamboewa repa
mi panjikija”), d. i: „Als de djampoe’s rijp zijn,
naderen de vleermuizen in groot aantal”, met de be-
teekenis dat de jongelui op een ontloken schoonheid
in menigte afkomen.

$ Vele der hierbij opgegeven dubbele namen hebben
betrekking op de witte en rozeroode soorten. Bij de
groote onzekerheid omtrent de systematische benamingen
is het onmogelijk de inlandsche nomenclatuur met deze
in overeenstemming te brengen.

Eugenia.

1315. E. aquea Burm.* Boewa malaka
oewe, Boeton; Djambeë raja, Atjeh; Djambeë
ije, Atjeh; Djamboe ajer, Mal, Soend.; Djam boe
ajië, Minangk; Djamboe djene, Makas; Djam-
boe er, Balin; Djamboe oewer, Jav; Djamboe
tjaj, Soend; Djamboe wer, Jav; Djampoe salo,
Boeg; Djhambhoe ir, Madoer; Djhambhoe wir,
Madoer.; Njamboe er, Balin; Oewer, Jav.; Sam ba,
Nias; Wer, Jav. Variëteiten in Jav.: Djamboe wer
abang of dj. oewer abang; Dj. w. poetih of
dj. oewer poetih. In Madoer.: Djh. i. bhiroe of
djh. w. bhiroe; Djh. i. eng-mawar of djh. w.
engmawar; Djh. i. mera of djh. w. mera; Djh.
i. pote of djh. w. pote. — Gebr: De vruchten
worden gegeten.

1316. B. argutata K.etV*. Ki handjere,
Soend.; Ki tandoek, Soend. — Gebr: Het hout
wordt soms bij huisbouw gebezigd.

1317. B. axillaris Koord.* Djamboe boe-
roeng, Vulg. Mal; Kopo beurit, Soend.; Kopo
lalaj $, Soend. — Gebr: De vruchten worden wel
gegeten.

$) Ook Eugenia Suringariana K.et V.*

1318. B. caryophyllata Thunb.* Boegla-
wan, Alf. Boer; Boelangang, Alf. Min. Ponos.;
Boeloelawa, Alf. N. O. Halm; Boenga lawang,
Mal; Boerangang, Alf. Min. Bant; Boewah lawa,
Tern; Gofote, Tern; Hoengo lawa, Goront.; Ke m-
bang lawang, Vulg. Mal; Mangalaän, Gorom;
Pekalawa, Alf. N. Laoet; Pelasenge, Rotin.; Pera-
wano, Alf. Sap; Poealawane, Alf. Hila; Poeala-
wanjo, Alf. N. Laoet; Poekalawane, Alf. Asil;
Pokolawan, Alf. Har; Poöelawano, Alf. Amb,
Har; Poölawan, Alf. Z. Cer.; Sake, Nias; Sangke,
Daj. Z. O. Born, Saleijer; Sengke, Tim; Singke,
Alf. Min; Sintje, Alf. Min. T.P; Tjangka, Daj.
Z.O. Born; jang ke, Biman., Makas., Mal. Z. O. Born;
Tjangkih, Lamp; T'jengke, Boeg, Madoer.; Tjen g-
keh, Balin, Jav., Mal., Soend.; Tjingke, Alf. Min;
Woenga lawang $), Balin. — De nagel- of kruid-
nagelboom. Clove tree, e., Giroflier, fr., Gewürznelken-
baum, d. Gebr. Vooral op de Ambonusche eilanden
gekweekt. De gedroogde bloemknoppen zijn als kruid-
nagelen algemeen bekend. Waar de boom niet voor-
komt, hebben vele der opgegeven namen betrekking
op deze drogerij. Vroeger, en misschien nog hier en daar,
mocht men in het Ambonsche gedurende den bloeitijd
in de tuinen niet schieten, schreeuwen of eenig ge-
druisch maken; ook kwamen man en vrouw vóór den
bloeitijd onder de boomen samen, opdat de boomen
een rijken oogst zouden afwerpen. De pluk werd er
steeds gevierd met muziek, zang en dans.

$ Voor de Molukken worden varieteiten vermeld,
welker namen echter onzeker zijn. Zoo heet die met
groote nagelen in Alf. N. Laoet: „Pekalawa latoe” enz.
en in Mal. Amb.: „Tjengkeh radja”.

1319. E. corymbifera Ket V.* Ki sireum
(zie 1049), Soend.; Salam alas, Jav: Ng; Salam
wana, Jav. Kr.

1320. B. cuprea K.etV.* Ki tambaga,
Soend. — Gebr. Het zeer harde hout wordt wel bij
den huisbouw gebezigd.

1321. B. decussata Kurz. Kelat asam Mal.

1322. B. densiflora Duthie. Djambet
wana, Jav. Kr; Djamboe ajer hoetan, Mal;
Djamboe alas, Jav. Ng; Djam boe di po, Minangk.;
Djamboe klampok, Jav.; Djhambhoe kalam-
pok, Madoer.; Kalampok, Madoer.; Kelat poetih
boekit$, Mal; Klampok$®, Jav.; Klampwak,
Balin; Kopo badak, Soend.; Lam pok. Madoer. B.;

232

1315 — 1331.

Owah, Sas; Petag, Soend.; Resep $$$), O. Javs
Risep $$$), O. Jav. Varieteit in Jav: Klampok
ketek. In Madoer: Kalampok alas; K. kapo;
K. se kaghit. Gebr: Het hout is duurzaam en sterk
en voor huisbouw geschikt.

$) Ook Eugenia anisosepala Duthic*.

$6) Ook Eugenia Klampok K.et V.*

$$6) Ook Eugenia jamboloides K. et V.*

1323. E. fastigiata K.etV.* Ki djangkar,
Soend.; Salam gede, Soend. — Gebr: Het hout
soms bij huisbouw.

1324. B. filiformis Wall.* Kelat api, Mal;
Kelat belijan, Mal; Kelat lapis $), Mal.

$) Ook Eug. acuminatissima Kurz. (— E. Thumra
Roxb.*).

1325. B. glomerata K.et V.* Koekoepaän,
Soend.

1326. B. grandis Wight.* Djamboe ajer
laoet, Mal. — Gebr: Het hout wordt gebruikt bij
den scheepsbouw en voor balken.

1327. E. Griffithii Duthie.* Kelat bising,
Mal; Medang telor €), Mal. — Gebr: Staat als een
goede houtsoort bekend.

$ Ook Actinodaphne sp.

1328. E.inophyllaRoxb.* Samak paja, Mal.

1329. B. Jambolana Lam.* Alitjopeng,
Boeg.; Dhoewak, Madoer.; Djambelan, Vulg. Mal;
Djamblang, Soend; Djamboe kalang, Minangk.;
Djamboelan, Alf. Min. T. B, Mal. Mol; Djam-
bolan, Alf. Min. T. P; Djiwat, Mal; djoe-
djoetan, Balin. Kr; Djoewet, Balin, Jav., Mal;
Batav.; Doehet, Balin. Kr; Doewe, Biman;
Doewet, Jav; Oebar, Sum. W. K; Oebor, Gajo;
Rapo djawa, Makas.; Rapo-rapo djawa, Makas,;
Wawaoelingen, Alf. Min. T.S. Varieteiten in Jav.:
Djoewet sapi of doewetsapi. In O. Jav: Djoe-
wet manting of doewet manting. In Balin:
Djoewet renteng of djoewet nasi; Dj. min-
tjid. In Mal: Djiwat padi. In Madoer: Dhoe-
wak alas; Dh. bato; Dh. bhabang; Dh. boeter;
Dh. dhaghing; Dh. pote. — Gebr: De zoet-
achtige vruchten worden gegeten; de bast dient tot
het tanen van vischnetten en zeilen en wordt wel
in palmwijn gedaan om het verzuren te voorkomen.
Zaad en bast worden tegenwoordig in Europa wel
tegen diabetes voorgeschreven. Wegens de kleur der
vruchten noemt men in het Boegineesch donkerblauw-
zwart: „Lotong makalitjopeng”, d.i: „Zwart als de
alitjopeng-vrucht”. De vrucht is de oplossing van
het Balineesche raadsel: „Tamboelilingan megantoeng”’,
d.i: „Een hangende hommel”.

1330. B. Jambos L.* Djambee ije mawar,
Atjeh; Djamboe air mawa, Balin; Djamboe
ajer mawar, Mal, Soend; Djamboe dersana,
O. Jav; Djamboe djene mawara, Makas.; Djam-
boe klampok aroem, Jav; Djamboe kraton,
Jav; Djamboe mawar, Jav., Mal; Djamboe
tjaj mawar, Soend.; Gora mawar, Mal, Men;
Kalampok aeng mawar, Madoer.; Kembes ma-
war, Alf. Min. T.L. T.P.; Klampok aroem, Jav.;
Njamboe ermawa, Balin. — Rose apple, e. Gebr.:
De vruchten zijn zeer gezocht.

1331. B. javanica Lam.* Djamboe sama-
rang, Jav., Soend., Vulg. Mal; Djamboe sema-
rang, Balin. Varieteiten in Jav.: Djamboe sama-
rang abang; Dj. s. poetih. In Soend.: Djam boe
samarang beureum; Dj. s. bodas. In Vulg. Mal:
Djamboe samarang merah; Dj. s. poetih. —
Gebr: De vruchten worden gegeten.

1332. E.laxiflora K. et V.*Nagasari prit,
Jav. — Gebr: Het hout dient voor brandhout.

1333. B. lepidocarpa Wall.* Samak te-
beraoe, Mal.

1334. B. lineata Duthie.* Kelat mérah$,
Mal.; Nagasaren, Jav; Nagasari rangkang,
Jav. — Gebr: Het hout dient tot bouwhout.

$) Ook Eugenia cymosa Lam.*

1335. B. macrocarpa Roxb.* Djamboe
boekit, Mal; Kale djamboe, Minangk; Kelat
boeroeng, Mal; Kelat djamboe, Mal; Tabolo-
tabolo, Bat.

1336. B. Macromyrtus K. et V.* Ki beusi
awewe, Soend.

1337. EB. malaccensis L.* Darsana, Jav.;
Dersana, Jav; Dharsana, Madoer; Djambeë
bertih, Atjeh; Djamboe berteh, Mal; Djam-
boe bol, Balin, Jav., Mal; Djamboe bolo, Makas.;
Djamboe boöl, Soend.; Djamboe dersana, Jav.;
Djamboe djambak, Minangk.; Djamboe merah,
Vulg. Mal; Djamboe soesoe, Makas., Mal; D ja m-
boe tersana,Jav; Djampoe boloe, Boeg; Djam-
poe soesoe, Boeg. ; Djhambhoe dharsana,
Madoer.; Gora merah, Mal. Men; Kembes mea,
Alf. Min. T.L; Kembes raindang, Alf. Min. T. P;
Koepa mahamoe, Alf. Min. Bent; Koepa rain-
dang, Alf. Min. |. P; Koha mahendeng, Alf. Min.
Bant; Njamboe bol, Balin. Variëteiten in Makas.:
Djamboe kalongkoug. In Boeg.: Djampoe
galongkong. In Jav.: Djamboe galar(® In Mal.
Men: Gora poetih. In Alf. Min. TP: Kembes
koelo. In Alf. Min. Bant: Koha mabida. In Mal.
Mol: Djamboe bol itam; Dj. b. merah; Dj.
b. poetih. In Balin: Dj. rakta of nj. rakta of
dj. agoeng of nj. agoeng. — Gebr: De vruchten
zijn zeer gezocht. Kinderen spelen met de bloem-
knoppen in proppenschieters. °

1338. E. Manogynum Hook.f.
serai, Mal.

1339. B. Michelii Lam. C= B. uniflora
L.*). Bati-bati, Minangk; Beti-beti, Mals
Borti-borti, Bat; Gelam poetih, Lamp; Gelam
tikoes®, Mal; Kelat nasik-nasik, Mal; Nasi-
nasi, Balin; Nasik-nasik, Mal; Rondang-
rondang, Bat; Sofo manji-manji, Tern. —
De z.g. kerseboom. Gebr: De jonge spruiten worden
rauw als toespijs bij de rijst gegeten; de wortel is als
geneesmiddel en de bast als looimiddel in gebruik.

$) Volgens Riprey is gelam tikoes te Singapore:
Eugenia pustalata Duthie* en te Pinang: Eugenia
grata Wight.* j

1340. EE. napiformis K.et V.* Ki pantjar,
Soend.

1341. E. nodosa Engl.*Salam badak,Soend.
1342. B. operculata Roxb.* Bandje, Jav.

— Gebr: Het hout wordt bij huisbouw gebezigd.

1343. B. operculata Roxb.* var. den-
siflora. Kalampok bato, Madoer. — Gebr: De
vruchten worden rauw met zout gegeten.

1844, B. papillosa Duthie.* Samak boe-
kit, Mal.

1345. B. pendens Duthie.*
sar, Mal.

1346. B. polyantha Wight.* Djanggar
oelam, Balin; Kastolam, Kang; Kelat djantan,

Samak

Kelat be-

233

1332 — 1359,

Mal; Kelat penaga, Mal;
Mal., Soend.;

Salam, Jav., Madoer.,
Tjanggam oelam, Balin. Variëteit
in Jav: Salam watoe, de in het wild groeiende. —
Gebr: De bladen en vruchtjes dienen als specerij om
spijzen geurig te maken. De buitenbast wordt fijn-
gestampt, gemengd met dien van manggoestan of ram-
boetan, hierop water gedaan, en met het aftreksel
touwwerk en vischnetten besmeerd, teneinde die beter
bestand te maken tegen de inwerking van het zee-
water. Van de variëteit wordt het hout voor brandhout
gebezigd en ook wel voor djoekoeng’s en den huisbouw.

1347. B. polycephala Miq.* Dompjong $),
O. Jav; Gohok, Mal. Batav; Gowok, Javs
Kalesem, Jav; Kaligoejoe, Balin; Kalihasem,
Balin. Kr; Kalijasem, Balin; Klesem, Javs
Koepags$), Soend; Koepa beunjeur, Soend;
Koepa gowok, Soend; Koepa manoek, Soend.;
Kopos$$), Soend. — Gebr: Het roode hout is sterk;
er kan smakelijke gelei van de vruchten gemaakt
worden, en deze worden ook als ooft gegeten. Om
zeer donkerrood aan te duiden zegt de Balinees:
„Nasak kalijasem’”, d.i: „Als een rijpe kalijasem-vrucht’’.

$) Ook Fugenia sexangulata K. et V.*

$$) Ook Eugenia bantamensis K. et V.*

1348. B. pyrifolia Duthie.* Kelat poetih,
Mal; Samak darat, Mal.

1349. B. rhytidocarpa Zoll. Djamboe
marege, Makas.; Djampoe marege, Boeg.

1350. B. subdecussata Duthie.”
koboe, Mal; Samak poeloet, Mal.

1351. B. subglauca K.et V.* Djembloek,
Javs; Klampok watoe, Jav; Kopo laoet$),
Soend. — Gebr: Het hout dient alleen tot brandhout;
de vruchten worden soms gegeten.

$) Ook Eugenia formosa Wall*

1352. B. tenuieuspis Mig. Kajoe sape,
Minangk.; Kajoe sepat, Djambi, Mal. Pal; Sape $),
Minangk.; Sapot $), Bat; Se pat, Djambi, Mal. Pal. —
Gebr: Het hout dient voornamelijk tot vervaardiging
van steelen van gereedschappen.

$) Ook Macaranga-soorten.

1353. B. valdevenosa Duthie.*
boenga, Mal.

1354. B. venulosa Duthie.* Kelat djam-
boe ajer, Mal; Kelat poetra, Mal.

1355. B. sp. Kaima, Alf. Min; Mahakaima,
Alf. Min. T.B; Makaima, Alf. Min. — Gebr: De
vruchten worden rauw en ingezouten gegeten. Ofschoon
het hout voor balken en planken geschikt heet, wordt
het, om de vruchten, weinig gekapt. In het Alfoersch
der Minanahasa T. B. heeft men een spreekwijze:
„Mahawoea ang kaima”, d.i: „De kaima is vrucht-
dragend”; doelende op een groot aantal gerechten bij
de eene of andere feestelijkheid aanwezig.

1356. B. sp. Palowas, Alf. Min. I. P.

1357. B. sp. Ganggo, Atjeh, Minangk. — Gebr:
Het hout is zeer hard en sterk, en geschikt voor stijlen
van huizen en voor gereedschappen.

1358. B. sp. Kelis, Jav. — Gebr: Het hout is
van kleine afmetingen en dient voor padiestampers.

1359. B. sp. Kowal, Alf. Min. T. P, Lemes,
Alf. Min. T. P.; Pakaba, Alf. Min. Bant: Pake wa,
Alf. Min. T. B, T. L., T. S; Pakoba, Mal. Men;
Pakoewa, Alf. Min. Bent. — Gebr: Het hout wordt
gebruikt bij den huisbouw ; de vruchten worden gegeten ;
de schors dient als geneesmiddel en ook bij het leerlooien.

Kelat

Kelat

Eugenia — Euphorbia.

1360. B. sp. Pakewa in taloen (zie 1365),
Alf. Min. T.L; Parewei, Alf. Min. Tonsaw. — Gebr:
Het hout is voor balken en planken geschikt, mits het
onder dak wordt gebezigd,

1361. B. sp. Sambiring sela, Alf. Min. T.L,

18362. B. sp. Tampesing, Alf. Min. TI, L, —
Gebr.: Het hout is voor balken en planken geschikt,
mits onder dak gebezigd,

1363. B. sp. Wawahoeling, Alf. Min. T‚ L. —
Gebr: Het hout is geschikt voor balken en planken;
de vruchten worden gegeten.

1364. B. sp. Bahoeding, Alf. Min. Bant; Bom-
bongan, Mal. Men; Gogoan, Alf. Min. T.L, TS;
Mombongan, Mal. Men; Pangasa, Alf. Min, T'. P.;
Wawahoelingen, Alf. Min. 1. B; Wowombon-
gan, Alf. Min. T.B. — Gebr: Het hout is geschikt
voor bouw- en timmerhout; de vruchten worden gegeten.

1365. B.sp. Kowal in taloen, Alf. Min. TP;
Pakewa in taloen (zie 1360), Alf. Min. T. P.

1366. B. sp. Makoepa poeti, Alf. Min. T. L.

1367. E.sp. Gora pante, Mal. Men; Makoepa,
Alf. Min. T.L.

1368. B. sp. Makembes, Alf. Min. T.L; Ma-
koepa rintek, Alf. Min. T.L, Varieteiten in Alf,
Min. T.L: Makembes mea; M. poeti. — Het
hout is geschikt voor huis- en bruggenbouw.

1369. B. sp. Mamarisa, Alf. Min. T.L; Tam-
pesing rintek, Alf. Min. T.L, — Gebr: Het hout
is geschikt voor huis- en bruggenbouw.

1370. B. sp. Koepa in dano (zie 3452), Alf.
Min. T.B. — Gebr: Het hout is in gebruik bij den
huisbouw.

1371. E.sp. Koepa i lawanan, Alf. Min. T. P.

1372. B. sp. Makoepa in taloen, Alf, Min.
T.L. — Gebr: Het hout is geschikt voor balken.

1373. E.sp.Gogoan in taloeng), Alf. Min.T.L.
$) Ook Medinella Teysmanni Miq.* (zie 2217).

1374. B. sp. Gora babi, Mal. Men. — Gebr.:
De vruchten worden gegeten.

1375. B.sp. Makoepa sela, Alf. Min. T.L.

1376. B. sp. Lelean, Alf. Min. T. B, 1. L.,
Tonsaw., T. P., T.S. Variëteiten in Alf. Min. T. P.:
Lelean koelo; L. raindang. In Alf. Min. T. B:
L. koelo; L. rangdang. In Alf. Min. PT. L.: L.
mea; L. poeti. In Alf. Miu. Tonsaw.: L. boedo;
L. meha. In Alf. Min. T.S.: L. poeti; L. roen-
dang. — Gebr.: Het hout is geschikt voor boomen
van wagens.

1377. E.sp. Gora oetan, Mal. Men; Kembes
in empoeng, Alf. Min. T. B; Kembes in taloen,
Alf. Min. T. P.; Koha bokaha, Alf. Min. Bant;
Makembes (zie 978), Alf. Min. T. PT. S. — Gebr:
Het hout staat als zeer deugdelijk bekend, maar is
moeilijk te bewerken; de vruchten worden gegeten.

1378. B. sp. Makowal, Alf. Min. T. P, TS;
Pakewa ing koko, Alf, Min. T. B, T, L. —
Gebr: Levert goed bouw- en timmerhout.

1379. B. sp. Palawas, Alf. Min. T. L., T. S.
— Gebr: De vruchten worden gegeten.

1380. E.sp. Kajoeh merah daoen tjengkeh,
Mal. Mol. — Gebr: Het hout is een goed timmerhout.

234

1360 — 1387.

1381. B. sp. Gora taranate, Mal. Men; Koa,
Alf. Min. T. P; Koepa mangkoha, Alf. Min. Bent.
Varieteiten in Mal. Men: Gora taranate merah;
G. t. poetih. In Alf. Min. TP: Koa koelo; K.
raindang. — Gebr: De vruchten worden gegeten.

1382. Eulalia japonica Trin. (—= Mi-
scanthus sinensis Anderss.*). Nat. fam. der
Gramineae. Bajongbong, Soend; Glagah
ploempoeng, Jav; Glagah proempoeng, Jav;
Paloengpoeng, Soend; Paroempoeng, Balin.
Paroengpoeng, Balin; Paroepoek, Bat; Pa-
rongpong, Madoer; Peloengpoeng, Mal. Batav.;
Peroempoeng, Mal. 4. O. Born; Peroepoek®,
Mal; Ploempoeng, Jav; Proekproek, Balin;
Proempoeng, Jav; Prokprok, Sas; Rongos,
Sas. — Rietachtig gras. Gebr. De stengels worden
met een hamer plat geslagen en na droging en af-
schrapping wel om te vlechten gebezigd.

$) Deze naam wordt ook gegeven aan een houtsoort
(zie 1767). Wellicht zijn de Mal. en verwante namen
meer in gebruik voor Gahnia javanica Mor.* (zie 1575).

1383. Eulophia graminea Lindl.* Nat. fam.
der Orchidaceae. Bawang hantoe, Mal.

1384, Eupatorium Ayapana Vent. (= E.
triplinerve Vahl.*). Nat. fam. der Compo-=
gitae. Boenga prasman, Mal. Mol; Daoen
panahan, Vulg. Mal; Daoen prasman, Mal.
Batav., Soend; Djapana, Jav; Djepana, Javs
Djoekoet prasman, Soend.; Godong prasman,
Jav.; Sala oe padihe, Sangi. — Kruid, verwant
aan „leverkruid”. Gebr: Wordt in tuinen gekweekt
en dient tot genezing van verwondingen, als schorpioen-
steek. Een aftreksel der geurige bladen wordt ook als
zweetdrijvend middel aangewend.

1385. Euphorbia Atoto Forst.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Djeloetoeng laoet, Mal.
Soesoean i lawanan, Alf. Min. T. P. — Kruid,
soort van „wOlfsmelk”.

1386. B. neriifolia L.* Godong entong,
Jav; Obat dingin, Mal. Amb; Soedoe-soedoe$),
Bat, Mal. Minangk.; Soeroe, Balin, Jav; Soeroe
kebo, Jav. Ng; Soeroe maesa, Jav. Kr; Soe-
soedoe, Mal; Soesoeroeh, Balin; Soesoeroeh
lanang, Balin; Tareta lakek, Madoer. — Heester.
Gebr: Wordt veel tot omheining gebruikt. Het melksap
is een vischvergift, en in klapperolie gekookt druppelt
men het bij kinderen in loopende ooren. Van personen,
die om hun geslepenheid bekend zijn en daarom beter
vermeden worden, zegt men in het Minangkabaoesch :
„Soedoe-soedoe di tapi djalan, di takie kanai gatahno,
di singkoeeng kanai rabehno, di gisie kanai mijangno”’,
d.i: „Zooals de soedoe-soedoe aan den kant van den
weg; als men er in hakt komt men met haar sap,
als men er langs wrijft met de afhangende druppels,
als men ze even betast met de haartjes in aanraking”,
of hoe ook, altijd voelt men sterke jeuking. Wegens
overeenkomst met het blad noemt men in die taal
het ondereinde van het borstbeen : „soedoe-soedoe hati’”,

$) Ook Euphorbia antiquorum L.*

1387. B. pilulifera L.* Ara tanah, Mal;
Ara tanoh, Atjeh; Djenggotan, Balin; Gelang
soesoe, Mal; Kak-sekakan, Madoer.; Keremak
soesoe, Mal; Kermak soesoe, Mal; Koekon-
koekon, Sas; Nanangkaän, Soend; Patikan,
Jav.; Sesewanoea, Alf. Min. T.L, T.P., T.S. —
Kruid. Australian asthmaherb, e. Gebr.: De bladen
worden fijngewreven bij buikpijn op den buik gelegd
en zijn ook als urinedrijvend middel in gebruik, en
ìn Europa tegen asthma aanbevolen.

_ Euphorbia — Evodia.

1388. B. thymifolia L.* Daoen tinta, Mal.
Mol; Krokot tjina, Jav; Mandi-maudi (zie
2690), Bat; Naboratan dimandina, Bat; Na-
nangkaän gede, Soend.; Pateken, Madoer.; Pa-
tikan, Jav. — Kruid. Gebr: Het melkachtige sap
wordt tegen oogziekte en zwelling, en een afkooksel
van het kruid tegen dysenterie aangewend.

13859. B. Tiruealli L.* Getih oerip, Jav;
Kadjoe djaliso, Madoer. P.; Kadjoe lang-
tolangan, Madoer. S.; Kadjoe leso, Madoer. S.;
Kadjoe potong, Kang; Kadjoe tabar, Madoer.
B, P; Kajoe getih oerip, Jav.; Kajoe oerip,
Jav; Kajoe tangan$), Jav; Kajoe toelang,
Balin; Lang-tolangan, Madoer. S.; Lelesoek,
Sas; Pata toelang, Makas., Mal. Men; Patah
toelang, Mal; Setoelang, Mal; Soeroe tan-
gan, Jav; Tatoelang, Daj. Z. O. Born; Tikel
baloeng$), Jav.; Tikel tosan, Jav. Kr. D; Toe-
lang, Balin; Toelang samboeng, Balin. —
Heester. Milkbush, e. Gebr: Wordt hier en daar als
omheining gebruikt. In de Madoereesche wateren
dient het scherpe melksap tot vischvergift; elders
geeft men het als purgeermiddel en ook om braking
op te wekken. Meer algemeen wordt het tot rijp-
making op gezwellen uitwendig gebezigd. Zij, die het
verzamelen, winden zich voorzichtigheidshalve bladen
van Paederia foetida om den hals ter voorkoming
van nadeelige inwerking.

$) Aldus genoemd naar den groei in den vorm van
een hand. Deze naam geldt eveneens voor Heptapleurum
rigidum Hassk. (—= H. longifolium Seem.*), zie 1777.

1390. Buphorianthus (—= Euphoriopsis*)
obtusatus Radlk. Nat. fam. der Sapindaceae.
Boesel ing koko, Alf. Min. T.L; Tompingis
in taloen, Alf. Min. TP; Tompinisin taloen,
Alf. Min. T. P; Woesel (zie 2830), Alf. Min. T. P.;
Woesel ing koko®, Alf. Min. T.L. — Boom.

$) Ook Elattostachys Zippeliana Radlk.*

1391. Eurya acuminata D.C.* Nat. fam.
der Ternstroemiaceae. Djirak, Mal; Kai
mamarisa, Alf. Min. T. B; Ki kadal @®, Soend.;
Kisapoe(?),Soend.; Ki tjabe(?), Soend.; Ki wates(®),
Soend.; Mamarisa, Alf. Min. T. B; Medang me-
loekoet djantan, Mal; Meloekoet djantan,
Mal; Sadang(®, Jav. — Boomheester. Gebr: Het hout
is-geschikt voor het maken van houtskool.

1392. B. glabra Bl.(=E.obovataKorth.*).
Kalapa tijoeng hedjo(®, Soenrd. — Heester.

1593. EB. japonica Thunb.*Toeri in taloen,
Alf. Min. T. P. — Boomheester.

1394. Eurycles amboinensis Lindl. (—=
E. sylvestris Salisb.*). Nat. fam. der Amaryl-
lidaceae. Babawangan (zie 1548 en 2555), Soend.;
Bawa-bawa, Tern; Bawang foeroe, Mal. Mol;
Daoen sapenoeh, Mal; Djoekoet babawangan
(zie 1543 en 2555), Soend; Lansoena in tjasoe-
roean, Alf. Min. T. P; Ngoenoe bobo, Alf. N.
O. Halm; Waoewang in tjasoeroean, Alf. Min.
T. P. — Kruid. Gebr: Soms als sierplant, evenals
Pancratium. Ook voor geneesmiddel in gebruik.

1395. Eurycoma longifolia Jack.* Nat.
fam. der Simarubaceae. Adjoe mapai, Boeg;
Ai betek, Rotin; Ai hedoe, Rotin; Bada, Atjeh;
Bak bada, Atjeh; Bidara laoet (zie 3539), Mal;
Bidara lawok, Mal. Bengk.; Bidara malotong,
Boeg; Bidara mapai, Boeg; Bidara pahit, Mal;
Bidara pai, Makas.; Bidara poetih, Mal; Bidara
laoeik, Minangk; Bloe, Tim; Kajoe oelar 9),

235

1388 — 1403.

Mal. Tim; Kajoe paï, Makas; Penawar pahit,
Mal; Songga, Biman; Toengke ali, Minangk.;
Widara poetih, Jav. — Kleine boom, het slangen-
hout- of bitterhoutboompje van Billiton. Gebr: Af-
schrapsel van het hout laat men op water trekken en
drinkt dit dan tot versterking van maag en inge-
wanden. Ben pap van den bast en het hout heet een
goed middel tegen vlekken op het aangezicht. In
Atjeh worden de bladen in het water gedaan, waarmede
men de lijken wascht. Wegens den bitteren smaak van
bast en hout wordt de boom wel gebezigd als beeld
van afkeer.

9) Meerdere namen zien op het hier en daar als
geneesmiddel aangevoerde hout; er is echter ook een
Kajoe oelar van Strychnos sp.

1396. Eusideroxylon Zwageri T. et B.*
Nat. fam. der Lauraceae. Belijan, Mal; Boe-
lijan, Mal; Boelin, Mal. W. Born; Kajoe besi,
Vulg. Mal; Kajoe boelin, Mal. W. Born; Kajoe
tebelijan, Mal. W. Born; Oelin, Mal. Z. O. Born;
Oengalin, Midd. Sum; Onglin, Mal. Pal, 4. O.
Born; Tabalijen, Daj. 4. O. Born; Talijoen,
Daj. Z. O. Born; Taloejoen, Daj. Z. O. Born;
Tawoedijen, Daj. 4. O. Born; Tebelijan, Mal.
W, Born: Pelijan, Koetei. Variëteiten in Mal. Z.
O. Born: Oelin baning; O. batoeng; O. paja;
O. tandoek. — Boom, Borneo’sch ijzerhout. Gebr.:
Is als meubelhout zeer geschikt. In Zuidoost-Borneo
wordt het harde zware hout veel gebruikt voor palen
en beschoeiingsplanken, omdat het goed bestand is
tegen den paalworm. De zaden zijn in de inlandsche
geneeskunde in gebruik; de inboorlingen zijn echter
bevreesd ze mede naar huis te nemen, tenzij voor de
boschgeesten andere vruchten, bijv. pinangnoten, aan
den voet van den boom in ruil worden nedergelegd.

1397. Buthemis leucocarpa Jack.” Nat.
fam. der Ochnaceae. Mata pelandoekS$), Mal;
Pelawan beroek, Mal. — Heester.

$) Ook Ardisia crenata Roxb.* (zie 295).

1398. B. leucocarpa Jack.* var. latifolia.
Poetat darat (zie 422 en 427), Mal. — Heester.

1399. B. minor Jaeck.* Koetat
Balin; Poetat ajer, Mal. — Heester.

banjoe,

1400. Evodia aromatica Bl. =E.glabra
Bl.*) Nat. fam. der Rutaceae. Kajoe sampang,
Jav.; Ki sampang, Soend.; Sampang, Jav.; Sem-
pajang, Jav. — Vrij lage boom. :

1401. B. euneura Miq.* Sapoetan kawok,
Alf. Min. T. L; Talang-talang, Lamp. Mal.
Pal. — Boom.

1402. B. latifolia D.C.* Ai asa, Alf. Har;
Belo, Sas; Em pag, Balin; Kajoe rama in asoe,
Alf. Min. T. P; Kasei (zie 1409), Alf. Min. Bant,
T.L, TS; Kisampang, Soend.; Leban djantan,
Mal; Leban pelandoek, Mal; Malasijapa,
Boeg; Paoeh-paoeh betina, Mal; Rama in
asoe, Alf. Min. T. P.; Sampang, Jav; Tenggek
boeroeng, Mal. — Boom. Gebr: De bladen zijn een
uitwendig geneesmiddel tegen krampen ; afschrapsel van
den bast zou in palmwijn het zuur worden voorkomen.

1403. B. meliaefolia Benth.* var. cele-
biea Koord. Apedoe, Alf. Min. T.S.; Aperoe,
Alf. Min. T. B, T. L; Awedoe, Alf. Min. Tonsaw.;
Pedoe, Alf. Min. T. P.; Pendoe, Alf. Min. T. P;
Toto in singkoi, Alf. Min. Ponos. — Boom. Gebr:
Als niet door houtworm aangetast, wordt het hout
veel voor planken en voorts in het algemeen bij huis-
bouw gebezigd.

Evodia — Fagraea. 236

1404. B. Minahassae T.etB. (—= Acro-
nychia Minahassae Miq.*). Kasei boekir,
Alf. Min. Bent; Rerewoeng, Alf. Min. — Boom.
Gebr: Het hout is wel bij huisbouw in gebruik, maar
het is niet duurzaam.

1405. B. nervosa K.etV.* Ki sampang,
Soend.; Tempajang, Jav. — Boom.

1406. B. Roxburghiana Benth.* Mansiro,
Minangk.; Melasirah, Mal; Mensirah, Mal;
Mesira, Mal; Paoch-paoeh, Mal; Paoeh-paoeh
paja, Mal. — Boomheester. Gebr: Dient gewoonlijk
tot brandhout.

1407. B. sambucina Hook. f. Kajoe men-
jawak, Jav; Ki bajawak, Soend.; Menjawak,
Jav. — Vrij hooge boom. Gebr: Het hout wordt
somwijlen bij huisbouw gebezigd.

1408. B. speciosa Reichb.f. et Zoll.”
Abhal, Madoer.; Awal, Jav. — Hooge boom. Gebr.:

De fraaie bloemen mmaken dezen tot een sierboom; de |

schors wordt uitwendig aangewend tegen beten van
bloedzuigers.

1409. B. triphylla D.C.* Kai emoeöet, Alf.
Min. T.B.; Kajoe emoeöet, Alf. Min. .S.; Kajoe
kasei, Alf. Min. T.S.; Kasei (zie 1402), Alf. Min.
T.S. — Boom. Gebr: Aan het hout van dezen boom
werd in de Minahasa vroeger groote kracht toegekend,
zoodat het bij offers (foso) meermalen gekapt en bewerkt
werd tot lansen, zwaarden, enz., die men bij de daar-
mede gepaard gaande formaliteiten gebruikte. Van de
boomen, welker bladen reeds geel waren, mocht het
hout echter niet gebezigd worden, daar dit eene ver-
bleeking der huidskleur ten gevolge kon hebben.

1410. B. sp. Laniti, Boeg. — Boom.

1411. Evonymus (—= Euonymus) celebi-
eus Koord.* Nat. fam. der Celastraceae.
Toto rintek, Alf. Min. T. P. — Boom, verwant aan
„kardinaalsmuts”.

1412. B. (—= Euonymus) javanicus Bl.*
Laoesip lewo, Alf. Min. T.L. — Boom.

1413. B. timorensis Zipp. (—- Euonymus
javanicus Bl.*). Beren ni meong, Alf. Min.
T.L; Weren oe meong(®, Alf. Min. T. B. —
Boom.

KR he.

1404 — 1422,

l4l4. Excoecaria Agallocha L.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Alim(®, Bat, Enggano;
Betah, Jav; Boeta-boeta, Mal; Darli oe apeng,
Sangi; Goro mata boeta, Tern.; Halim, Lamp. ;
Kaitanoeng, Rotin; Kajoe betah, Jav; Kajoe
boeta, Mal. Men.; Kajoe boeta-boeta, Mal.;
Kajoe mata boeta, Mal; Kalapinrang, Boeg;
Maä hoelo, Alf. N. Laoet; Malengan, Madoer.;
Mata boeta, Mal; Mata hika, Alf. Asil, Hila;
Mata hoeaë, Alf. W. Cer;‚ Mata hoeli, Alf. Z. Cer;
Mata hoelo, Alf. Sap.; Mata hoeri, Alf. Har.,
Z. Cer.; Mata woeli, Gorom; Meneng, Balin. ;
Menengan, Balin, Jav.; Raman bobot, Alf. Boer;
Sam boeta, Boeg., Makas.; Ta boeta, Mal. Z. O. Born;
Tontoöelo, Alf. Min. Ponos.; Waredjit, Soend. —
Boom. Blind your eyes, e, Arbre aveuglant, fr, Blind-
| _baum, d. Gebr.: Het melksap, soms als vischbedwelmend

middel in gebruik, wordt als zeer gevaarlijk voor de
| oogen beschouwd, van waar in vele talen de naam is
afgeleid; trouwens elk ontbloot lichaamsdeel, zoowel
gezicht, handen âls bovenlijf, zwelt bij aanraking met
het sap weldra op en onder koortsverschijnselen vormen
‚ zich blaren, die na enkele dagen haar vocht ontlasten
en geen litteeken achtergelaten. Op het blad schrijft
men hier en daar wel bezweringsformules. Als de
Bataksche naam goed is (het zou nl. kunnen wezen,
dat die eigenlijk geldt voor een Aquilaria-soort), zoo
levert de bast van dezen boom, glad gewreven en
met rijstwater bestreken, het papier der aldaar ge-
bruikelijke boeken of poestaha; ook in de Lampong
diende die wel om op te schrijven.

1415. B. bicolor Hassk.* Sambang darah,
Mal. Batav. — Heester. Gebr: De bladen worden aan-
gewend bij nabloeding na de menstruatie.

l4l6. Exidia purpurascens Jungh. Nat.
afd. der Fungi. Djamoer koeping, Jav., Vulg.
Mal; Koeping tikoes ©, Vulg. Mal; Kopeng
tekos, Madoer.; Sipi toli balawo, Makas. —
| Zwamsoort, eene soort „Judasoor”’. Gebr.: Wordt veel
toegevoegd aan z.g. Chineesche spijzen.

$) Ook Exidia Auriculae Judae Berk.

1417. Exocarpus ceramicus A.D.C.*
Nat. fam. der Santalaceae. Daoen kajoe, Mal.
Amb. — Boom, tot de familie van sandelhout behoorend.

1418. HE. latifolius R.Br.* Tjandana
semoet, O. Jav; Tjandhana kastore, Madoer.
— Lage boom. Gebr: Hout als van Santalum, doch
minder welriekend.

Fi

1419. Fagraea auriculata Jack.* Nat. fam.
der Loganiaceae. Mangandeuh badak, Soend;
Peler moesang, Mal. — Klimmende heester.

1420. F. elliptica Roxb.* Tembesoe boe-
kit, Mal; Tembesoe tembaga, Mal. — Boom.
Gebr: Van het hout worden planken vervaardigd.

1421. F. fastigiata Bl.* Melabira, Mal. —
Lage boom. Gebr: Het hout wordt voor stijlen van
woningen gebezigd en ook voor palen, daar het met
den bast er om in water niet door den paalworm zou
worden aangetast.

1422. F. fragrans Roxb.* Ki badak, Soend.;
Tambesoe talang, Lamp; Tamboesoe, Sum.

W.K; Tambosoe, Bat; Tamoesoe (zie 3057), Bat;
Tamosoe, Bat; Tembesoe, Mal; Tembesoe
talang, Midd. Sum; Temoesoe, Mal. W. Born;
Toemoesi, Nias. Varieteiten in Lamp.: Tambesoe
rawang; Tembesoe angin; T. kapoer; T.
langkanang. In Midd. Sum: Tembesoe rawang,
op hooge gronden; T‚ renah, op moerassige gronden ;
T. tekoejoeng. In Mal: Tambesoe samak. —
Boom. Gebr: Het voortreffelijk hout is uitnemend
geschikt voor stijlen van huizen; het wordt niet door
| witte mieren aangetast. Als een bewijs, hoezeer de
| tembesoe’s op Sumatra in tel zijn, kan dienen, dat
| bij omkapping of velling van eenigen boom aldaar
terstond een loot of stek in de plaats wordt geplant;
| — voor inlanders, die aan roofbouw gewoon zijn,

Fagraea — Ficus.

zeker een groote uitzondering. In de Bataklanden
waren bij deze boomen vroeger de verzamelingsplekken
van hoofden en bevolking, en werden onder hunne
schaduw de gewichtigste besluiten genomen. Van daar
dat zij er namen droegen als de rechte (na tigor), de
witte (ua boutar), de negenstammige (na sambilan), enz,
welke verband hielden met legenden, welke over den
stand in omloop waren en thans in onbruik zijn geraakt.

1423. F. lanceolata Bl.*Ki terong (zie 168),
Soend. — Epiphytische heester.

1424. F. litoralis Bl* Ki terong badak,
Soend. — Klimplant.

1425. F. litoralis Bl.* var. Forstenii Mig.
Matenga, Alf. Min. T. P; Simbelan $, Alf. Min.
T. B. — Klimplant.

$) Zie 3224, ofschoon die naam, evenals matenga,
zeer onzeker is.

1426. F. morindaefolia Bl.* Dada koera,
Mal; Lenggoegoe, Mal. Pal; Lidah mendjan-
gan, Vulg. Mal; Lidah roesa, Mal; Mengkoedoe
badak, Mal; Pekan paja, Mal; Tembesoe paja,
Mal; Tengkok bijawak$), Mal; Tjangkoedoe
badak, Soend; Tjangkoedoe goenoeng, Soend.;
Tjangkoedoe leuweung, Soend; Tjatjangkoe-
doean, Soend. — Boom. Gebr: De gekneusde bladen
worden met Chineesche tabak gerookt bij verkoudheid.

$) Ook Allomorphia exigua Bl* (zie 144).

1427. F. obovata-javana Bl. (—=F. obo-
vata Wall.*). Ki minjak, Soend. — Boomheester.

1428. Feronia elephantum Correa.* Nat.
fam. der Rutaceae. Bila, Madoer.; Kabista,
Madoer. B. P; Karabista, Madoer. S.; Kawis, Jav.;
Kawista, Jav., Soend.; Kintja, O. Jav.; Madjha,
Kang. — Vrij lage boom. De onechte „Bael tree”, verg.
Aegle (58). Elephant apple, e. Gebr: Op Java gekweekt
en wel alleen in de lagere streken van Midden- en
Oost-Java. Het vruchtmoes der rijpe vruchten wordt
hier en daar gegeten. Uit de schors vloeit gom. Deze
boom is de oplossing van het Javaansche raadsel:
„Godonge sadoemoek wohe saklemoek”, d.i: „De
bladen zijn zoo klein dat men ze met een vinger
bedekken kan, de vrucht is als een aarden potje”.

1429. F. lucida T.etB.*
Jav; Kawista krikil, Jav.;
Jav. — Lage boom.

1430. Festuca nubigena Jungh.* Nat. fam.
der Gramineae. Soeket bandjaran, Jav. —
Kruid, eene soort „zwenkgras”.

1431. Fibraurea chloroleuca Miers (—
F. tinctoria Lour.*). Nat. fam. der Menis-
permaceae. Aka koeniëng, Minangk.; Akar
kentjing kerbaoe, Mal; Akar koening, Mal;
Areuj ki koneng$), Soend. — Klimmende heester.
Gebr. Diende vroeger en misschien ook nu nog om
zwak geel te kleuren.

€) Ook Tiliacora racemosa Colebr.* en Erythro-
palum scandens Bl*

1432. Ficus spec. div. $) Nat. fam. der Urtie
caceae. Algem. benam: Aù, Balin; Ara, Boeg;
Makas., Mal, Sas; Aro, Minangk.; Bak ara, Atjeh;
Ha, Balin, Semb.; Mara, Lamp; Hajoe ara, Bat;
Harijara, Bat; Kajoe ara, Mal; Kajoe aro,
Minangk.; Kajoe hara, Lamp; Kijara, Soend.;
Loha, Balin. Kr. — Gebr: Deze namen gelden ge-
woonlijk voor de boom-soorten (vijgenboomen). lig tree,
e, Fiquier, fr, Feigenbaum, d.

9 Verg. de aanteekening bij 1496. Voor de ongemeen
samengestelde nomenclatuur van het geslacht Ficus,
raadplege men verder Koorpers en VarLeronN, Bijdrage

Kawis watoe,
Kawista watoe,

237

1423 — 1442,

Booms. Java No. X (1904) en No. XI (1906), alsmede
de Flora van N.O. Celebes (1898) en het Plantkundig
Woordenboek der Boomen v. Java (1894), beide door
eerstgenoemden.

1433. F. acamptophylla Mig.* Ara boe-

roeteh, Mal. — Boom.

1434. F. alba Reinw.* Ara pérak, Mal;
Hamberang minjak, Soend.; Hamberang se-
goeng, Soend.; Hamerang minjak,Soend.; Ham c-
rang segoeng, Soend.; Kalong, Madoer.; Kebak,
dav; Kebeg, O. Jav; Kebek, Jav.; Kebek berang,
Jav; Kelampong ajer, Mal; Kelampong boe-
roeng, Mal; Kelampong djantan, Mal; Ki
seuhang, Soend; Seuhangg), Soend. — Heester.

$) Ook Ficus hirta Vahl.*

1435. F. albipila Mig. Ara gatel, Mal. Pal;
Benakat, Midd. Sum; Hara gatol, Lamp. —
Boom. Gebr: Deze behoort tot de boomen, waarop
bijen zich gaarne nestelen (zie 1963).

1436. F. altissima Bl.* Ara djeloteh, Mal;
Ara djoeloetehg®), Mal; Ki bonteng, Soend.;
Noenoek tangowan, Alf. Min. Bent; Tangkoe-
pan $$9), Alf. Min. T. L. — Boom, vaak van reusachtige
afmetingen.

$) Ook Ficus diversifolia BL*

$$) Ook Ficus Forstenii Miq.* (zie 1489).

1437. F. Ampelos Burm.* Darangdang
(zie 1454), Soend; Kijara darangdang, Soend;
Kope, Alf. Min. Bent; Roepet tekek, Alf. Min.
T. P. — Boom. Gebr: De ruwe bladen dienen als
schuurpapier.

1438. F. annulata Bl.* Ara koebang (zie
1460), Mal; Ara koebangan, Mal; Goejangan,
Alf. Min. T. L; Koebang, Mal; Koebangan,
Mal; Tangkoepan sela, Alf. Min. T. L. — Hooge
boom. Gebr. Het zachte hout is ongeschikt voor huis-
bouw, In den tijd der ontbladering zijn het vooral de
takken dezer boomen, waaraan zich over dag de kalong’s
vasthechten.

1439. F. annulata Bl.* var. flavescens
King. Kijara bodas, Soend. — Boom.

1440. F. annulata Bl.* var. valida King.
Kijara koneng, Soend. — Boom.

144l. F. aurantiaca Griff.* Akar pala-
pala, Mal; Akar tengkok bijawak hitam,
Mal; Hamberang beunjeur, Soend.; Hamerang
beunjeur, Soend. — Klimplant. ù

1442. F. Benjamina L.* Baïngin, Balin;
Bak beringen, Atjeh; Bao, Sika; Baoe, Solor;
Baoe kajo, Solor; Baringen, Madoer.; Baringin,
Bat, Sum. W. K; Beraksa (zie 682), Mal;
Beringen, Atjeh; Beringin, Mal; Bringen,
Gajo; Djadjangkit, Daj. Z. O. Born; Fo, Nias;
Goerda, Jav.; Hajoe ara baringin, Bat; Kaka,
Bnggano; Keboenoe, Sawoe; Laärol, Babar;
Laroöl, Babar; Loeloea, Goront; Marana (zie
1504), Boeg., Makas.; Noenoe, Alf. Asil, Har, Hila,
4. Cer., Babar, Gorom, Kisar, Leti, Wetar; Noenoek,
Bol. Mong, Tim; Noenoeol, Alf. N. Laoet, Sap.;
Oeringin, Balin; Pangkoi i noenoek, Bol.
Mong; Pepe, Rotin; Soembang, Banda; Soepal,
Alf. N. Laoet, Sap; Tjaringin, Soend; Warim-
bing, Alf. Min; Waringi, Alf. Halm, Tern
Waringin, Balin, Jav., Mal. Mol; Wawoe, Kei;
Wokiorai, Babar; Wringin, Jav. — Boom, de
waringin. Gebr: Het hout heet alleen geschikt voor
het branden van houtskool. Waringin-boomen staan
in den geheelen Ind. archipel in een reuk van heiligheid,
hetzij dan dat zij beschouwd worden als de verblijf-

Ficus.

plaatsen van goede of kwade geesten, hetzij dat er
personen van naam onder begraven liggen, of dat
volgens de overlevering hier en daar de bevolking uit
dezen boom is gesproten. Vandaar dat onder: het
lommer herhaaldelijk overblijfsels van een soort offers
te zien zijn, in den vorm van het branden van wierook,
het strooien van bloemen of het nederzetten van
spijzen, gebracht aan de zielen van voorvaderen, wier
hulp wordt ingeroepen of die tot afwering van onheilen
door kwade geesten moeten dienen. In legendarische
verhalen vindt men vaak als een verdienstelijke daad
van dezen of genen vorst vermeld den last deze of
andere Ficus-soorten als schaduwboomen te planten.
Van een gevallen grootheid zegt men in het Maleisch
van Ambon: „Pohon waringin soedah roeboch”, d.i:
„De waringin-boom is neergestort”; en als bijv. kinderen
hun vader hebben verloren en er niemand is om hen
te beschermen, heet het in het Soendasch: „Roembak
tjaringin di boeroewan”, d.i: „De tjaringin op het
voorerf is omgevallen”. In het Javaansch duidt men
iemand, op wiens hulp en bescherming velen kunnen
rekenen, aan als: „Sanggar waringin”, d.i: „Bid- of
offerplaats onder den waringin’”’; en zegt men van
iemand, die ongelukken ontloopt: „Kendit mimang
kadang dewa”, d.i: „Zij heeft een mimang om het
lijf gebonden en is verwant aan de goden”. (Mimang
is nl. een op mieuw uitschietende wortel van den
waringin en het dragen wordt verondersteld duur-
zaam geluk aan te brengen). Als tooverformulier ter
_ bekoming van bovennatuurlijke lichaamskracht bezigt
de Javaan: „Waringin soengsang”, d.i: „Ken omge-
keerde waringin’; zijnde een beeld, dat hij in de

238

nevelvlekken van de maan ziet. Toegeknepen van de |

oogen bij iemand die slaap heeft, drukt hij uit door:
„Mringin”, d.i: „Als waringin-bladen”, nl. klein en
spits toeloopend. Ook is waringin de oplossing van
het Javaansche raadsel: „Wite adakah wohe adikih”,
d.i: „De boom is groot, de vrucht klein”.

1443. F. Binnendijkii Miq.* Ara akar,
Mal; Kijara beunjeur, Soend. Boom.

1444. F. botryocarpa Miq.* Balisoesoek
sela, Alf. Min. T. L; Tarera in taloen, Alf.
Min. T. P. — Boom.

1445. F. brevicuspis Miq.*

— Heester.

1446. F. callophylla Bl.* Betes (zie 1450),
Alf. Min. T.L; Kijara poeroet, Soend; Poerotoe,
Makas. — Boom.

1447. F. eallosa Willd.* Djhila kerbhoej,
Madoer.; Ilat-ilat$), Jav; Koekoeniran sela,
Alf. Min. T. L; Lola, Alf. Min. T. P; Pangsar,
Soend. — Boom.

$) Ook Alstonia villosa Bl* (zie 182).

1448. F. chartacea Wall.*
mata poenei, Mal. — Heester.

1449. F. chrysocarpa Reinw.* Kondang
koneng, Soend. — Heester.

1450. F. chrysolepis Miq.* Betes (zie 1446),
Alf. Min. T. L; Momo (zie 1478), Alf. Min. T. L.,

T. P; Wetes (zie 489), Alf. Min. T L, TP, T.S; |

Wetes leme, Alf. Min. T. P. — Boom.

1451. F. condensissima Koord. Lolon-
doken rintek, Alf. Min. T. L, T. P. — Boom.

1452. F.consociata Bl.* Kajoeara boeloe,
Mal; Kajoe ara serapat, Mal. W. Born; Koe-
bang boeloe, Mal. — Boom.

Beunjing |
beureum, Soend.; Hampelas amis mata, Soend. | ì
boom.

Kelompang |

es DJ

1443 — 1465.

1453. F. consociata Bl.* var. Murtoni
King. Karet beloelang, Mal. Bengk.; Kijara
goenoeng, Soend.; Loenoek ampelas, Mal. Z. O.
Born; Loenoek tempelas, Mal. Z. O. Born. —
Boom. Gebr: Het gedroogd melksap, in den handel ge-
bracht als getah binasa, is een minderwaardige caout-
chouc-soort.

1454, FP. copiosa Steud. (—= F. Ribes
Reinw.*). Darangdang (zie 1437), Soend.; Nek-
nek, Alf. Min. T. B; Paäjap makajoe, Alf. Min.
T. P; Pesang (zie 1502), Alf. Min. Bent. T. L..
Sarapsap (zie 1506), Alf. Min. T. B. —
Boom. Gebr. Het hout dient wel voor timmerhout.

1455. F. erininervia Miq.* Ampaleh oela,
Minangk.; Hampaleh oela, Minangk. — Heester.

1456. F. cuspidata Reinw.* Kijara pec-
reng, Soend.; Pereng (zie 1476), Soend; Pereng
lemboet. Soend. — Boomheester.

1457. F. eycloneura King. Poenago (zie
580), Minangk. — Boom.

1458. F. decipiens Reinw.*
sela, Alf. Min. T. B. — Heester.

1459. PF. disticha Bl.* Sesesaän, Alf. Min.
T.L; Wetes in tjaris, Alf, Min. T. P. — Boom.

1459a. F, diversifolia Bl. Telinga gad-
jah, Mal. — Epiphytische heester.

1460. F. dubia Wall.* Ara gadjah, Mal;
Ara koebang (zie 1438), Mal; Ara koewap, Mal.
— Boom.

1461. F. Edelfeltii King. Koekoeniran,
Alf. Min. T. L; Koekoeniran rendai, Alf. Min.
T.L; Lilis, Alf, Min. T.L; Masamboekow, Alf.
Min. T. P; Masawoekow, Alf. Min. T. P; Sa-
woekow, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: Uit den
bast werden vroeger schaamgordels vervaardigd.

1462. F. elastica Roxb.* Hajoe ara gitan,
Bat; Harijara gitan, Bat, Karet, Jav., Madoer.,
Soend.; Karet batang, Mal. Bengk.; Karet moen-
ding, Soend.; Karik-karik, Lamp; Kekaret,
Lamp; Kekarik, Lamp; Kidjai (zie 3376), Sum.
W.K; Kijara karet, Soend; Kolelet, Soend.;
Pidjoe, Enggano. — Boom, de Indische gomelastiek-
India-rubber tree, e, Gummifeigenbaum, d.
Gebr: Belangrijk als cultuurplant voor caoutchouc
of gom elastiek (rubber). Om deze uit het „melksap te
verkrijgen maakt men in schuine richting inkepingen,
laat het uitvloeiende vocht aan den boom drogen en
krabt het daarna af.

1463. F. erecta Thunb.* Loesoe, Alf. Min.
T. L; Noesoe, Alf. Min. T.L; Roepet, Alf. Min.
T. B; Woesoe, Alf Min. T. P. — Boom.

1464. F. fistulosa Reinw.* Awclas lewo,
Alf. Min. T. P; Beunjing, Soend; Beunjing
hapa, Soend; Beunjing tegal, Soend; Dijot,

Sarapsap

| Alf. Min. Tonsaw; Djempang boemboe, Bonth;

Kekewang (zie 1515), Alf. Min. T. B; Lolondoken
(zie 1515), Alf. Min. T.L. T.P; Sem pol, Madoer.;
Simpol, Madoer.; Wilada, Jav. — Boom.

1465. F. fulva Reinw.* Beren koese (zie
1486), Alf. Min. T.L; Hamberang, Soend.; Ham-
berang badak, Soend; Hamberang beureum,
Soend.; Hamerang, Soend; Hamerang badak,
Soend.; Hamerang beureum, Soend; Kebek
poetih, Jav; Weren koese (zie 1486), Alf. Min.
T. L. — Boom. Gebr: De uit het melksap door
koken verkregen was (in Soend.…: Bilin hamberang)
wordt door de inlanders veel gebruikt.

E
f
df

Ficus.

1466. F. fulva Reinw.* var. minor King.
Hamberang leutik, Soend.; Hamerang leutik,
Soend. — Heester.

467. F. geocarpa Teijsm.* Koengkoen-
gan (zie 423), Alf. Min. Ponos.; Lola, Alf. Min.
T.L, T. S; Poporong, Alf. Min. T. P; Toekoes
oe mai, Alf. Min. Bent. — Boom. Gebr: Deze boom
heeft de eigenaardigheid, dat de vruchtdragende takken
aan den voet ontspruiten en onder den grond vruchten
voortbrengen.

1468. F. gibbosa Bl.* Horas tadji, Bat;
Kijara bejas, Soend; Kresek, Balin; Tjinan-
toeng, Minangk. — Boom. Gebr: Dient wel voor
omheining. De bast wordt door de Loeboe geklopt en
verder bereid tot schaamgordels. j

1469. F. glabella Bl.* Aä nasi, Balin; Ara
nasi, Mal; Boenoet, Soend.; Karoja$), Balin,
Jav; Kijara boenoet, Soend; Koerja$, Jav.;
Kroja®, Balin, Jav; Preh, Balin, Jav; Prih,
Balin, Jav. — Boom.

$) Deze Jav. namen zijn bij de bergbewoners in
gebruik.

1470. F. glandulifera Wall.* Kibang,
Lamp; Leles$), Soend. — Boom. Gebr: Van den
bast wordt wel touw gedraaid.

9 Wellicht geldt deze naam eigenlijk voor een
variëteit van Ficus variegata Bl.* (zie 1520).

471. F.glanduliferaWall.* var. celebica
Koord. Daägon, Alf. Min. Ponos.; Gangai daä-
gon (zie 2816), Alf. Min. Ponos.; Matana kete,
Alf. Min. T.L; Matana lewo, Alf. Min T. L.;
Mawijaoe, Alf. Min. T. L. — Boom.

1472. F. globosa Bl.* Ara kelalawar, Mal;
Ara paja, Mal; Teureup areuj, Soend. — Epi-
phytische heester.

1473. F. glomerata Roxb. Lowa sabrang,
Soend. — Boom. Gebr: Vruchten eetbaar.

44. F. heterophylla L. Amis
Soend.; Ki amis mata, Soend. — Boom.

1475. F. hispida Ls. Awelas in taloen, Alf.
Min. T. P; Bisoro, Soend; Dongdong, Bat
Karongrong, Madoer; Leloewing, Mal. Batav.;
Loewing, Jav; Remboemboeng, Mal. — Gebr:
In de Bataklanden worden de bladen fijngekorven en
met amfioen vermengd; in sommige streken ook als
fuikaas gebezigd.

1476. F. indica L.* Ara tampok pinang,
Mal; Ara tandoek Mal; Kijara minjak, Soend.;
Kijara pereng, Soend; Pereng (zie 1456),
Soend. — Boom.

1417. F. infeectoria Roxb.* Arah, Madoer.;
Biraeng, Makas; Boewadjeng, Boeg; Danro-
mang, Boeg; Doewadjeng, Boeg; Flo, Jav;
Hate tjoro, Tern; Lo, Balin, Jav.; Lowa, Soend;
Lowadjeng, Boeg; L wa, Balin. Kr; T'joro, Tern. —
Boom. Gebr: Levert getah. Daar de boom zeer zelden
bloeit, wordt een daaraan aangetroffen bloem als een
teeken van groot geluk beschouwd en zinspeelt men
met deze op iets, dat geheel onverwacht gebeurt. Stelt
iemand vertrouwen in een ander, die zulks volstrekt
niet waard is, dan zegt de Javaan: „Tjotjak angoen-
tal elo”, d.i: „Alsof een tjotjak (zeer kleine vogel)
een lo-vrucht inslikt”, dat hij natuurlijk niet in staat
is te doen. De overeenkomst der vrucht met die van
gondang-kasih, die alleen in kleur verschilt, doet den

mata,

239

1466 — 1488.

Javaan alles wat enkel in dit opzicht afwijkt (bijv.
tweelingen, waarvan een met een lichte en de andere
met een donkere huidskleur) aanduidemals lo gondang
kasih ; daarbij doelende op het kleurverschil der vruchten
van die boomen.

1478. EF. infectoria Roxb.* var. caulo-=
carpa King. Momo (zie 1450), Alf. Min. T. L.,
T. P. — Boom. Gebr: Van den geklopten bast werden
vroeger kleedingstukken vervaardigd; ook draait men
er touw van.

1479. F.irregularis Miq.* Lowijan rintek,
Alf. Min. T. P. — Boom.

1480. F. japonica Bl. (= F. erecta
Thunb.*). Ramo kekes, Soend. — Boomheester.
Gebr: Hier en daar in tuinen gekweekt.

481. PF. laevis Bl.* Leles areuj, Soend. —
Klimplant.

1482. F. lepicarpa Bl.* Beunjing tjaj,
Soend.; Boekoe-boekoe, Sum. W. K; Daolo,
Nias; Ongkoi lapotak, Alf. Min. Bent; Papam-
pang, Alf. Min. T. B. — Boom.

1483. F, leucantatoma Poir.* Abar, Jav;
Awar-awar, Balin, Jav.; Bar-abar, Madoer.; Beï,
Alf. Min. Bent; Boboeloetoe, Alf. N. O. Halm;
Daoe salo, Boeg; Daoen kak, Mal. Tim; Kalang
bibing, Madoer.; Kepenoeh, Balin. Semb.; Ketoel,
Jav.; Lambilang, Madoer.; Lemokak, Sas; Lolo-
jan, Alf. Min. T, B, T. L.; Rijo, Alf. Min. T. P.;
Saroekajat, Alf. Min. Tonsaw; Sirih popar,
Mal. Amb; Tagalolo, Mal. Men, Tern; Tjitjiap,
Soend; Tobo-tobo, Makas; Tombor, Banda;
Wewoejoen, Alf. Min. T. S; Woewoejoen, Alf.
Min. |. S. — Boomheester. Gebr: Het bij insnijdingen
in den stam uitvloeiende melksap veroorzaakt jeukte
op de huid; in het oostelijk deel van den archipel
wordt het later uitdroppelende water wel in bamboezen
kokers opgevangen en gedronken. De wortels heeten
er een middel tegen duizeligheid en flauwte, en tevens
tegen steken van giftige visschen. Op Java worden
de fijngekorven bladen gemengd met voor rooken
bestemd opium. Van iemand, die dient bij een ambteloos
persoon, die hem niet kan vooruithelpen, zegt men in
het Javaansch: ‚„Ngahoeb awar-war”, d.i: „Schuilen
onder een awar-awar” — die weinig of geen schaduw geeft.

1484. F. melinocarpa Bl.* Hampelas
badak (zie 3453), Soend; Leses, Jav; Letjes,
0. Jav.; Pelas, Lamp. — Boom.

1485. F. mierostoma Wall.* Ara ketjil,
Mal. — Boomheester.

1456. F'. Minahassae Miq.* Beren koese
(zie 1465), Alf. Min. T. L.; Langoesei, Alf. Min.
Tonsaw., T. P.; Mahangkoese (zie 1129), Alf. Min.
Bent; Tambing-tambing, Alf. Min. Ponos.;
Weren koese (zie 1465), Alf. Min. T. L. — Boom.
Gebr: De schors diende vroeger tot vervaardiging
van kleedingstukken.

1487. F. Miquelii King. Ara batoe, Mal;
Ara lampong, Mal; Kelampong, Mal; Kelam-
pong boekit, Mal; Kelampong gadjah, Mal;
Ongkoi, Alf. Min. Bent. — Boom.

1488. FP. myriocarpa Miq.* Tata, Tim. —
Boom. Gebr: Het bij insnijding in den stam uit-
vloeiende melksap wordt op wapens gesmeerd, met
het gevolg dat dan de hierdoor veroorzaakte wond
doodelijk is,

Ficus.

1489. F. mysorensis Heyne.” Tangkoe-
pan (zie 1436), Alf. Min. T. B, T. L, T. P., TS.
Boom.

1490. F. nodosa T. et B.* Gondal, Alf. Amb.
— Boom. Gebr: De bladen zijn in de inlandsche
geneeskunde in gebruik en de schors schijnt vroeger tot
het vervaardigen van schaamgordels te hebben gediend.

1491. F. obscura Bl.* Bisoro hideung,
Soend; Darangdang bejas, Soend; pik, Jav;
Oejah-oejahan, Jav; Walen badak, Soend. —
Heester. Gebr: Met de bladen wordt de madat (opium)
tot tike bereid; ook zijn die wel in gebruik als genees-
middel voor vrouwen na de bevalling.

1492. F. obtusa Hassk.* Areuj hampe-
las), Soend.; Areuj kondang, Soend. — Klimplant.
$) Deze niet te verwarren met 1503.

1493. F. obtusifolia Roxb.* Gambiran,
Jav; Kijara gambir, Soend. — Boom. Gebr: Het
hout dient tot meubelhout, en men zegt, dat door de
bergbewoners uit de schors een soort gambir bereid
wordt tot eigen gebruik.

1494. F.parietalis Bl.* Darangdang litjin,
Soend. — Heester.

1495. F. pilosa Reinw.* Amboeloe, Balin;
Boeloe, Jav; Kijara ateul, Soend; Boenoet
panggang, Balin. — Boom.

1496. F.pisifera Wall.* Ara lidah rimaoe,
Mal; Ara soeboeroeteh, Mal; Ara soepoedeh
(zie 1519), Mal; Ara soepoedeh paja, Mal; Da-
rangdang manoek, Soend; Kajoe tampang
telor, Mal; Peuheur, Soend.; Poeloechen, Alf.
Min. Tonsaw.; Soepoedeh, Mal; Soepoedeh paja,
Mal; Tampang telor, Mal. — Boom of heester. $)

$) Sommige Hieus-soorten (zooals deze) komen zoowel
als heester alsook als boom voor; andere soorten, o.a.
van het ondergeslacht Urostigma, zijn in de jeugd half-
epiphytische boomen („boomwurgers”), terwijl het later
reusachtige, zelfstandige, in den bodem wortelende
boomen worden. Fenige Ficus-soorten zijn hooggroeiende
klimplanten, een paar soorten zijn kleine rechtop
groeiende halfheesters, andere soorten vormen het
midden tusschen een boomheester en een klimplant.

1497. F. procera Reinw.* Kijara pajoeng,
Soend. — Boom.

1498. F. pruniformis Bl.* Kijara boewah,
Soend.; Mawewesar (zie 1184), Alf. Min. T. P, —
Boom.

1499. F.pseudo-Ribes Koord. Masamper
(zie 1505), Alf. Min. T. B. — Boom.

1500. F. punctata Thunb.* Arcuj konjal
leutik, Soend.; Kontol moending, Soend; Poe-
loet in tjijos, Alf. Min. T. P. — Klimplant.

1501. F. purpurascens Bl.* Amis mata
beureum, Soend; Ki amis mata beureum,
Soend. — Boom.

1502. F. querecifolia Roxb.* Apolos, Alf.
Min. Ponos.; Besang, Alf. Min. T. L; Krasinga,
Alf. Min. T. S.; Pesang (zie 1454), Alf. Min. Bent,
T. P; Pesang in taloen, Alf. Min. T. L.; Sasa-
peten sela, Alf, Min. T. Lb. — Boom.

1503. F. recurva Bl.* Hampelas areuj 9,
Soend. — Klimplant.

$) Deze niet te verwarren met 1492.

1504. F. retusa L.* (zie 1510). Barimbing,
Alf. Min. T.L; Boeloe, Sum. W.K; Gala-gala,

240

1489 — 1514,

Bat Hoepoe, Alf. N. O. Halm; Kijara gede,
Soend; Kijara rambaj, Soend; Lowijan, Alf.
Min. T. P; Marana (zie 1442), Boeg., Makas.; Ofo,
Tern; Waringin daoen ketjil, Mal. Mol; Wetes
mea, Alf. Min. T. L; Wetes rintek, Alf. Min. T. L.
— Boom. Gebr: De gekookte schors wordt op gezwollen
lichaamsdeelen gelegd; de vrucht dient als hengelaas
en wordt soms met zout gegeten.

1505. F. Ribes Reinw.* (zie 1937). Ampere,
Madoer.; Kijara walen, Soend.; Masamper (zie
1499), Alf. Min. T. B; Rempelas bawang, Jav;
Walen, Soend. — Boom. Gebr.: Een aftreksel van
de schors wordt tegen malaria gedronken, en de bladen
kauwt men (bij gebrek aan gambir) wel met sirih.

1506. F. Riedelii Teijsm.* Awelas, Alf.
Min. Tonsaw.; Awelas in tjako, Alf. Min. T. P.;
Awelas londejan, Alf. Min. T. P.; Kaäne karo-
kok, Alf. Min. T. L; Rahangis, Alf. Min. Bent
Sarapsap (zie 1454, Alf. Min. T. B; Sasapeten,
Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr.: De bladen worden
als geneesmiddel aangewend.

1507. F. rostrata Lam.* Apolos kahoe-
jangan, Alf. Min. Ponos.; Paäjap, Alf. Min. T. P;
Pahanap rintek, Alf. Min. T. L; Roepet, Alf.
Min. T. L; Roepet rintek, Alf. Min. T. P.;
Siksik, Alf. Min. T. S.; Tamboen, Alf. Min. Bent;
Tamboeng-tamboeng, Makas; Warimbing
rintek, Alf. Min. T. L. — Boom.

1508. F.Roxburghii Wall.” Ara keleboek,
Mal; Keleboek, Mal. — Boom.

1509. F. rudis Miq.* Paäjap koelo, Alf.
Min. T, P. — Boom.

1510. F. Rumphii Bl.* Antjak, Balin., Mal.
Batav., Soend; Ara djawi-djawi, Mal; Batang
bodi, Minangk.; Bodi, Makas., Minangk.; Djabi-
djabi, Bat Djadjawaj, Soend; Djawi-djawi®,
Boeg, Makas., Mal; Djedjawi, Mal. Pal; Djidjawi,
Atjeh; Harijara djabi-djabi, Bat; Kajoe bodi,
Mal. Batav.; Ki antjak, Soend; Ki djadjawaj,
Soend.; Nga, Atjeh; Wodi, Boeg; Woedi, Balin,
Jav. — Hooge boom. Gebr. Het hout wordt voor
ra’s van inlandsche vaartuigen en voor nokbalken van
huizen gebezigd; de vruchten hebben een samentrek-
kenden zuurzoeten smaak. De wortel is, met andere
middelen vermengd, als versterkend geneesmiddel in
gebruik. Het gelaat eener vrouw, dat mooi en niet
te lang is, wordt wel met het blad van dezen boom
vergeleken; en maar den vorm van het blad heeten
de ruitvormige tusschennaaisels onder de oksels van
kleedingstukken in het Minangkabaoesch daoen bodi.

9 Rimprer noemt Ficus retusa L.* als djedjawi,
maar djawi-djawi als Ficus rhododendrifolia Miq.*

1511. F. rupestris Bl.* Koujal beunjeur,
Soend. — Heester.

1512. F. scandens Roxb.* Rowi, Alf. Min.
T. P. — Klimplant.

1513. F. Sechwarzii Koord.* Oesoe,
Min. T. P., Tonsaw. — Boom.

1514 F. semicordata Miq. Am palasa,
Makas.; Ampaleh$, Minangk.; Ampalech batang,
Minangk; Ampelah, Atjeh; Am pelas, Madoer. P.,
S., Vulg. Mal; Ampelas lemboet, Vulg. Mal;
Ampele, Boeg; Amplas, Balin; Ampolas. Bat;
Awelas, Alf. Min. T. B, T.P., T.S; Awelas
disik, Alf. Min. Tonsaw.; Awelas im bawi, Alf,
Min. T.P.; Barasa, Alf. Min. Bant; Daoen gosok,
Vulg. Mal; Empelas$), Mal; Empelas batang,

Alf.

7e

Ficus.

Mal; Hampalas, Daj. Sampit; Hampaleh, Mi-
nangk.; Ha mpaleh batang, Minangk.; Ham pelas,
Daj. Kat, Soend.; Hampelas lemboet, Soend.;
Hope, Mal. Men; Impele, Boeg; Lage, Nias;
Masem (zie 2116), Alf. Min. T. L; Mempelas $,
Mal; Mempelas batang, Mal; Ope, Alf. Min.
T.L; Pelas, Sas; Rempelas, Jav; Tampelas,
Daj. Kat, Madoer. B; Woelas, Alf. Min. Bent.
Variëteit in Mal: Mempelas babi of empelas
babi. — Boom. Gebr: De vruchten worden soms
(o.a. in de Minahasa) gegeten. De bladen dienen om
hout glad te schuren en maken ook een bestanddeel
uit van middelen, die men klophanen te slikken geeft.
De wortels worden wel voor geneesmiddel op etterende
wonden gebruikt. Van iemand met een stijf hoofdig
karakter zegt men in het Javaansch: „Goedang rem-
pelas”, d.i: „Hij kookt rempelas-bladen in klapper-
melk’. In het Minangkabaoesch heeft met een spreek-
wijze: „Batoenggoeë di tarah kasek di hampaleh”,
d.i: „Wat met verhevenheden is moet met den dissel
worden gekapt, wat ruw is wordt met hampaleh-bladen
gewreven”; met de bedoeling dat waar geschillen of
zwarigheden bestaan, deze naar hun aard uit den weg
moeten geruimd worden.
$) Ook Dillenia sp. (zie 1102).

1515. F. serraria Miq.* Kekewang (zie
1464), Alf. Min. T. B; Lolondochen, Alf. Min.
Tonsaw; Lolondoken (zie 1464), Alf. Min. T. L.,
T. P; Oeroen, Alf. Min. Ponos; Poesoko, Alf.
Min. Bant. — Boom.

1516. F. subulata Bl.* Kelampong agas,
Mal; Kelampong merah, Mal; Naä in taloen,
Alf. Min. T. P; Nanek, Alf. Min. T. L; Woela-
las, Alf. Min. T, P., T. S. — Boom. $)

9 Dit volgens Koorpers; daarentegen noemt
Mriqver deze Ficus-soort een klimplant, waarvoor de
opgegeven Soend. naam, darangdang areuj, eveneens
zou pleiten.

1517. F. superba Miq.* Kajoe kowang,
Makas.; Kijara kowang, Soend.; Kowang, Balin,
Jav. — Boom.

1518. F. toxicaria L.* Goembot, Bat;
Hajoe ara motoeng, Bat; Hamberang bodas,
Soend; Hamerang bodas, Soend; Harijara
motoeng, Bat Motoeng, Bat. — Boom. Gebr.:
Melksap zeer scherp. In de Bataklanden heeft men
een spreekwijze: „Por hambing songon boeloeng
goembot na torbalik di sipaha toloe”, d. í.: „Die geiten
heeft als goembot-bladen, welke in de derde maand
worden omgekeerd”; welke vergelijking zoowel op de
kleur als op het aantal geiten ziet, daar de bladen
van onderen wit zijn. Si motoeng is er een benaming
voor witte honden.

1519. PF. urophylla Wall.* Akar boentat
oelar, Vulg. Mal; Ara soepoedeh (zie 1496),
Mal; Soepoedeh (zie 1496), Mal. — Epiphytische
heester.

1520. F. variegata Bl.* Aha (zie 2883), Alf.
Min. Bent; Ghoendhang, Madoer.; Gondang,
Balin, Jav.; Hate fisa foeroe, Tern; Hiha, Alf.
N. O. Halm; Hisa, Tern; Kajoe tanang, Makas,;
Kondang, Soend; Latoea, Alf. Min. Tonsaw.;

Matanua, Alf. Min. T. L; Naä, Alf. Min. T. P; |

Naha, Alf. Min. T. L; Oelang-oelang, Mals;
Tinasa, Boeg; Waringin daoen besar, Mal.
Mol; Wawahatoe, Alf. Min. T. B. Variëteiten in
Jav: Gondang abang; G. idjo; G. poetih; G.
tjarak. In Alf. Min. Bent: Aha watoe. In Soend.:
Kondang beureums; K. leles (zie 1470). In Alf,
Min. Tonsaw.: Latoea lika (var. Chlorocarpa);

241

1515 — 1536.

Moemoe, met roode vrucht, In Alf. Min. T. Ls:
Matana mea of naha mea; M. poeti of naha
poeti. In Alf. Min. T. P Naä koelo; N. rain-
dang. — Boom. Gebr: Het hout dient alleen tot
brandhout; de schors werd vroeger in de Minahasa
en wordt tegenwoordig nog op Noord-Halmahera tot
vervaardiging van kleedingstukken gebezigd. Het uit
de vruchten vloeiende melksap wordt door de inboor-
lingen wel voor was gebruikt, waarom het op Java
lilin gondang of lilin kondang heet, en op Sumatra
als getah laoe in den handel wordt gebracht.

1521. FP. villosa Bl.* Akar ara boeloe, Mal;
Akar ara sipadeh, Mal; Ara boeloe, Mal; Ara
sipadeh, Mal; Areuj konjal, Soend; Areuj
konjal bejas, Soend.; Konjal, Soend; Konjal
bejas, Soend. — Klimplant. Gebr: Het door in-
snijding in den stengel verkregen sap is een genees-
middel tegen buikziekte.

1522. F. Vriesiana Miq.* Beunjing oraj,
Soend. — Heester.

1523. F. Wassa Roxb. (= F. difformis
Lam.*). Aä adan, Balin; Adan, Balin; Gohi,
Mal. Amb. Tern; Sajor wasa, Mal. Amb; Wasa,
Alf. Amb; Wasal, Alf. Oel. — Heester. Gebr: De
bladen worden soms als groente gegeten; soms wordt
een aftreksel daarvan in warm water aan kraamvrouwen
toegediend.

1524. FP. xylophylla Wall.* Ara daoen
lebar, Mal; Kajoe ara nasi, Mal. W. Born.
— Boom.

e1525: EF.
Boom (?).

1526. F. sp. Harijara sidaboelan, Bat;
Salaboelan, Bat. Dair.; Sidaboelan, Bat. — Boom.
Gebr: De getah wordt als vogellijm gebezigd.

1527. F. sp. Tjapoeko, Makas. — Boom.
1528. F. sp. Toelak-toelak, Bat. — Boom.
1529. F. sp. Bregad, Jav. — Boom. (?)

1530. F. sp. Djrakah, Jav. — Hooge boom.
Gebr: Het hout is voos; de vruchten zijn eetbaar.

sp. Kanre kambing, Bonth. —

1531. F. sp. Kajen, Balin, Jav; Koejang,
Balin, Jav. — Boom. Gebr: Van dezen boom wordt
op Bali het hout gebezigd bij het verbranden van
lijken van vorsten.

1532. F.sp. Apak, Jav.; Kajoe apak, Jav. —
Boom.

1533. F. sp. Toetoembalen (zie 842), Alf.
Min. T. L., T. P. — Boom. Gebr: De bast wordt
gebezigd om roodbruin te kleuren, o.a. de te Tondano
vervaardigde hoeden. Vroeger diende die wel tot ver-
vaardiging van kleedingstukken.

1584. F. sp. Boenjaoe, Daj. 4. O. Born; Boc-
noed, Mal; Boenoet, Alf. Min. T. L., Lamp., Mal;
WoenoetS, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr: De
bast werd in de Minahasa vroeger tot vervaardiging
van kleedingstukken gebruikt; thans geschiedt dit in
de Lampong nog wel van die, welke voor tuinarbeid
gebezigd worden; ook draait men er touw van. Het
hout dient bij den scheepsbouw en de vruchten zijn
een geneesmiddel.

$) Ook Grewia-soorten (zie 1703).

1535. F. sp. Katimesmes, Balin; Katimoes-
moes, Balin, Semb. — Boom. Gebr: Bij gebrek
worden de vruchten wel in plaats van rijst genuttigd.

1536. F. sp. Sri gontang, Balin. — Boom.

16

Filices — Flemingia.

1537. Filices. Algem. benam: Badjai, Daj
Fakoe, Biman.; Keketo, Alf. N. O. Halm; Laec-
hoewa, Nias; Lodong, Boeg; Manoek, N. Guin.
Noemf.; Oela, Alf. Boer; Pahoe, Bat. Dair.; Pakes,
Madoer.; Pakis, Balin. Kr., Jav., Sum. W.K; Pakoe,
Alf. Min. Balin, Boeg; Makas., Mal., Minangk., Soend.;
Pangoe, Alf. Min. Tonsaw; Paoe, Bat. Mand;
Pesa-pesa, Bonth; Sirang, Alf. Min. — Varens.
Ferns, e‚ Wougères, fr, Farne, d. Gebr: Vele worden
gegeten als groente. Van een lijk, dat men mishandelt,
zegt de Makasaar: „Nironto pakoe” (en de Boeginees:
„Ridjemoe pada pakoe”), d.i: „Gekneed worden als
pakoe-groente”. Pakis is de oplossing van het Javaansche
raadsel: „Embokna angoere ramboet, anake ageloengan”’,
d.i: „De moeder heeft loshangende haren, het kind
heeft het haar opgemaakt”.

1538. Fimbristylis asperrima Boeck.”
Nat. fam. der Cyperaceae. Roempoet bawang,
Mal; Soeket brambangan (zie 1548), Jav. —
Rietachtig gras.

1539. F. complanata Link.”
noeng, Soend. — Kruid,

1540. F. diphylla Vahl.* Mendong, Jav;
Poerin, Minangk.; Poeroen, Mal; Roempoet
poeroen, Mal; Wawalingijan tali, Soend.;
Woeret in taloen, Alf, Min. P‚, L. — Rietachtig
gras. Gebr: Daar het zeer sterk is, worden er, na
droging en afschrapping, matten en zakken van ge-
vlochten, tot welk doel men het op sawah’s teelt; de
matten zijn echter ‘grof en dienen slechts als onderlaag
van fijnere pandan-matten. Ook gebruikt men de biezen
tot vervaardiging der figuren op pandan-matten, waartoe
ze worden gekookt in water met bladen van Peris-
trophe tinctoria en Ficus leucantatoma voor de roode
en met Carthamus tinctorius en Psidium guajava voor
de zwarte kleur,

154l. F. globulosa Kunth.* Loelangan,
Jav. Ng; Roempoet sandang, Mal; Roempoet
tjoetjalan, Jav. Kr; Roempoet wetjoetjalan,
Jav. Kr; Soeket loelangan, Jav.; Soeket we-
loelangan, Jav; Tjoetjalan, Jav. Kr; Waloe-
langan, Jav; Wawalingijan leutik, Soend;
Weloelangan, Jav.; Wetjoetjalan, Jav. Kr. —
Rietachtig gras. Gebr: Als de vorige.

l54la. F. globulosa Kunth* var. Torre-
siana Clarke. Mendoeng, Jav. — Rietachtig
gras. Gebr: Vooral in Kedoe door de inlanders gekweekt
voor de vervaardiging van matwerk.

1542, F. miliacea Vahl.* Roempoet tahi
kerbaoe, Mal; Toembaran, Jav. — Rietachtig gras.

1543. F. monostachya Hassk.* Baba-
wangan (zie 1394 en 2555), Soend; Bang-bha-
bangan, Madoer.; Bawang keladi, Vulg. Mal;
Djoekoet babawangan (zie 1394 en 2555), Soend.;
Soeket brambangan (zie 15389), Jav. — Kruid.

1544. F. polytrichoides R.Br.* Roempoet
boeloe babi, Vulg. Mal. — Kruid. Gebr: Is een
geschikt veevoeder.

1545. F. rigida Kunth.* Djoekoet pentol,
Soend. — Kruid.

1546. Finschia excelsa Bl. Nat. fam. der
Proteaceae. Mooë esem $), Alf. Min.{T.P— Boom.

$) Ook Knema (—= Myristica*) tomentella Warb.
(zie 1962).

1547. Flacourtia inermis Roxb.* Nat. fam.
der Bixaceae. Hate tome-tome, Tern; La-
matje, Makas; Lobe-lobe, Boeg., Makas; Lobi-
lobi, Mal; Saradan kajoe, Jav; Tome-tome,
Alf. Halm. Tern; Tomi-tomi, Alf. Min, Mal.

Ilat goe-

242

1587 — 1552.

Mol; Tomoe-tomoe, Alf. Z. Cer. Variëteiten
in Mal. Mol: Tomi-tomi asam; T.-t. manis.
In Mal: Lobi-lobi asam; L.-l, manis; L.-l.
sepat. In Alf. Min. Bant: Tomi-tomi mamisi;
T.-t. marising. In Alf. Min. Bent: Tomi-
tomi mamis; T.-t. malising. In Alf. Min. T. B,
T.L, T. P.: Tomi-tomi esem; T.-t. tom bal.
In Makas.: Lobe-lobe katji; L.-l. tene. In Alf.
Min. T, S.: T.-t. esem; T‚-t. tariïs, In Boeg:
Lobe-lobe ketji; L.-l. tjening. — Boom. Gebr.:
De vruchten der zoete varieteit worden als ooft gegeten,
van die der zure maakt men confituur.

1548. F. Ramontchil’Her.* Baga, Jav.; Roe-
kam asam, Mal; Roekem sepet, Jav; Saradan,
Jav. — Boombheester. Gebr: De vruchten worden gegeten

1549. F. Rukam Z.etM.* Bak roekam,
Atjeh; Gandaroekam, Mal; Gondaroekem, Jav.;
Karoekam, Minangk.; Kem, Balin; Koepa lan-
dak, Soend.; Kopo landak, Soend.; Oegem, Sas;
Roekam, Bat, Daj. Z. O. Born, Mal; Roekam
manis, Mal; Roekem, Balin. Kr., Jav., Soend.;
Roengkom, Atjeh ; Ro kem, Madoer. — Boom. Gebr.
Het harde hout dient tot vervaardiging van rijststampers.
De vruchten worden veel gegeten; zij dienen voor
het maken van gelei en als surrogaat voor „bessensap-
saus”. In het Madoereesch heet etter naar de kleur
der bloemen nana rokem.

1550. Flagellaria indica L.* Nat. fam. der
Flagellariaceae. Aoe bine, Makas.; Hoewar,
Sas; Horomoma, Alf. N. O. Halm; Noewe ne
angko, Alf. Min. T.S.; Oerijoma, Tern; Oewar,
Sas; Oewe ne angko, Alf. Min. T. S; Oewe ne
wale, Alf. Min. T. B; Oewer, Sas; O war, Soend.;
Owar gede, Soend; Padoepa, Alf. Min. T. S;
Pondos e wolai, Alf. Min. T. L; Pondos im
bakajoe, Alf. Min. Tonsaw; Pondos im bolai,
Alf. Min. 'T. P; Pondos ne kawok, Alf. Min. T. L.;
Rotan jaki, Mal. Men; Rotan mantjik, Minangk.;
Rotan oetan, Mal. Amb; Rotan tikoes, Mal; Wae
bae, Boeg; Wala, Jav.; Walan, Jav.; Wo wo, Jav. —
Klimplant. Gebr: De stengel wordt als touw gebezigd,
bij gebrek aan rotan; de bladen gelden als middel
tegen stuipen bij kinderen. Ook worden (of werden)
de laatste wel door Alfoeren boven de deur der woning
gehangen, als een der huisgenooten is overleden en
diens geest de levenden voortdurend komt lastig vallen ;
de versperring zou dan verhinderen, dat die geest de
deuropening herkende. Het is hiervan dat op Java de
bogen gemaakt worden, welke aan de vier hoeken van
een rijstveld vóór het snijden worden opgesteld. In
sommige streken maakt men er werpschichten van.

1551. F. minor Bl.* Kokrok (zie 559), Javs
Owar leutik, Soend.; Owar naga, Soend. —
Klimplant.

1552. Flemingia congesta Roxb.* Nat.
fam. der Leguminosae. Apa-apa$), Jav.; Haha-
paän, Soend; ling-iing, Balin; Ingan-ingan,
Balin. Kr; Kajoe ampang, Balin; Reringeun,
Gajo; Ringan-ringan, Bat, Sum. W. K.; Roen-
doen, Sas; Seringan (zie 3406), Mal; Seringan
djantan, Mal; Tangkel, Madoer; Tokekan,
Soend. — Heester. Gebr: Met de bladen (die ge-
droogd goed vulsel leveren voor kussens) slaat men
tegen de voeten van een vermoeide om hem weer frisch
te doen worden; ook tegen de beenen van kleine
kinderen die moeilijk loopen om den gang lichter te
maken. Javanen steken wel een blaadje achter het
oor, als voorbehoedmiddel tegen ongevallen (apa-apa).

$) Deze naam schijnt ook aan Cerastium sp. te
worden gegeven en met de volgende bovendien aan
Desmodium vestitum Benth.* (zie 2691).

Flemingia — Fungl.

1553. F. strobilifera Ait.* Anto monjok,
Madoer.; Hahapaän gede, Soend.; Meras, Alf.
Min. T. L; Ora-ora, Boeg. — Heester. Gebr: De
schudblaadjes der bloemen dienen, na gedroogd te zijn,
wel tot vulling van kussens.

1554. Fleurya aestuans Gaud.* Nat. fam.
der Urticaceae. Kemadoeh (zie 1987), Jav;
Ripi hajam, Mal. — Kruid, eene netelsoort. Gebr.:
De bladen veroorzaken een brandende jeuking. Een
vroegere medevrouw of vijand noemt de Javaan over-
drachtelijk: „Toenggakan kemadoeh”, d. i. „Een nieuw
uitspruitsel van kemadoeh”, dat bij aanraking branding
veroorzaakt; en ngemadoeh is het „prikkelen van een
beest met deze bladen”, zooals dit wel gebeurt met
buffels bij tijgergevechten.

1555. F. interrupta Gaud.* Bajem gatel,
Jav; Daoen gatel, Vulg. Mal; Djelatang ajam,
Mal; Djelatang manoek, Atjeh; Djilatang,
Minangk.; Lalatang, Boeg, Makas; Lana, Alf,
Min. T. B, T.L, 1. P; Lateng (zie 1987), Jav.;
Latong, Bat; Pahaweng, Alf. Min. T. B; Pahir
ing kawok, Alf. Min. T. L; Paweng, Alf. Min.
T. S; Poeloes, Bat, Soend.; Sala, Alf. Asil, Hila,
Z. Cer; Sala hahoe, Alf. Z. Cer., Sala poeti,
Alf. Z. Cer; Salal, Alf. Sap; Salaol, Alf. N. Laoet;
Salato, Alf. Har; Soro, Alf. N. O. Halm; Sosoro,
Mal. Men; Sosoro boboedog), Tern. — Kruid.
Gebr: Het jonge kruid wordt als groente gegeten.
Te Ternate geeft men de bladen in afkooksel bij
koorts. In Alf. Min. T. S. heeft men een raadsel:
„Oen teken ni kolano oen dai kakamoean (in T. B:
„Oen taïsi ni kolano oen dai katawian”), d.i: „Een
vorstenstaf, die niet kan vastgehouden worden”,
waarvan de oplossing paweng (of pahaweng) is.

$) Ook Laportea sp.

1556. F. ruderalis Gaud.* Lana in tjoko,
Alf. Min. T. P; Lana ing koko, Alf. Min. T. L;
Pahaweng ing koko, Alf. Min. T. B, Pahir
ing koko, Alf. Min. T. L; Paweng ing koko,
Alf. Min. T. S; Poeloes hajam, Soend. — Kruid.

1557. Flindersia amboinensis Poir.* Nat.
fam. der Meliaceae. Kajoe paroedan, Mal.
Amb. — Hooge boom. Gebr: Het hout is als timmer-
hout gezocht, de vruchten worden wel als rasp gebruikt.

1558. Floscopa scandens Lour.* Nat. fam.
der Commelinaceae. Kangkoeng ajer, Mal;
Koempai tikoes, Mal; Tapak itiek, Minangk,;
Tapak itik, Mal. — Kruid.

1559. Flueggia microcarpa Bl.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Imer, Jav.; Mata poenai,
_ Mal; Mato poenaig, Minangk; Mato-mato
poenai (zie 2685), Minangk.; Sim peureum, Soend.;
Simpeureum leutik, Soend. — Boomheester. Gebr:
Wordt soms als timmerhout gebezigd. De bladen
dienen voor smeersel tegen koorts en gezwollen beenen.

€) Ook Rhododendron citrinum Hassk.*

1560. Foenieulum vulgare Mill.* Nat.
fam. der Umbelliferae. Adas, Balin, Javs;

Adas landi, Jav. Kr; Adas londa, Jav. Ng;
Adas pedas, Mal; Adas welandi, Jav. Kr;
Adas welonda, Jav.; Adasa, Makas; Adasa pa-
dasa, Makas.; Adase, Boeg; Adase padase, Boeg;
Ade, Boeg; Ade pese, Boeg; Adhas, Madoer.;
Das-pedas, Atjeh; Hadas, Soend.; Hades, Soend.;
Paäpang, Alf. Min. Bent; Pingkel, Mal. Mol;
Popaäs (zie 2704 en 233), Alf. Min. Tonsaw;
Rempasoe, Bonth; Wala woenga, Soemba, Varië-
teit in Soend: Ender of inder. — Kruid, venkel

245

1553 — 1578.

of fenkel. Fennel, e, Fenouil, fr, Fenchel, d. Gebr.:
Gekweekt (verwilderd o.a. op den Tengger), daar
venkel bij de bereiding van vele gerechten gebezigd
wordt. Im de Molukken dient men wel een aftreksel
der bladen bij buikpijn toe. Van iemand, dien van
alle kanten iets goeds wordt toegewenscht, zegt de
Javaan: „Semboer-semboer adas”, d.i: „Er wordt
adas (over hem) uitgespuwd”’.

1561. Forrestia Griffithii Clarke.* Nat.
fam. der Commelinaceae. Setawar djantan,
Mal; Setawar hoetan, Mal; Tawar-tawar
djantan, Mal; Tawar-tawar hoetan, Mal. —
Kruid.

1562. F. mollis Hassk,* Setawar betina,
Mal; Setawar gadjah, Mal; Tawar-tawar

betina, Mal; Tawar-tawar gadjah, Soend. —
Kruid.

1563. Fraxinus Eedenii Boerl.et Koord.*
Nat. fam. der Oleaceae. Kadjoe kedhang,
Madoer.;,Kajoe kidang(®), Jav.; Ked hang, Madoer.;
Poelen, O. Jav.; Selaton, O. Jav. — Boom, eene
esch-soort. Gebr: De fijngewreven bladen worden met
tabak gemengd wel als sigaretten gerookt.

1564. Freycinetia angustifolia Bl.* Nat.
fam. der Pandanaceae. Akar oelar, Mal;
Rotan moesang, Mal. — Klimplant.

1565. F. celebiea Solms.” Maoeng tan-
dang, Soend.; Mejong tandangg), Soend. —
Klimplant.

$) Ook Freycinetia Walkeri Solms.* en andere
soorten.

1566. F. graminea Bl.* Saoeng Soend. —
Klimplant.

1567. F. Minahassae Koord.*$) Koenet
pondang, Alf. Min. T.L. — Klimplant.

$) Freycinetia-soorten worden in het Alf. Min.
met aretes aangeduid, zijnde in die taal anders een
algemeene naam voor klimplanten.

1568. F. radicans Gaudich.* Kariki,
Bonth; Pandan tali, Mal. Amb. — Klimplant.

1569. F. stenophylla Warb.*
ringgeung, Soend. — Klimplant.

Saoeng

1570. F. strobilacea Bl. Maoeng tandang
litjin, Soend; Mejong tandang litjin, Soend.;
Pandan merah, Mal. Amb; Pandan tali, Mal.
Amb. — Klimplant.

1571. Fuirena glomerata Lam.* Nat. fam.
der Cyperaceae. Roempoet boekoe boeloh,
Mal. — Rietachtig gras.

1572. F. umbellata Rottb.* Ilat (zie 664),
Soend.; Koeloewing, Alf. Min. T. B; Roekoet
koeloewing, Alf. Min. T. B; Roempoet ragi,
Mal. Men. — Kruid.

1573. Fungi.
Alf. Min. T. B.,
Dan, Bat; Dawan,

Algem. benam: Amoeroeng,
T. P.; Basi-basi, Boeg., Makas.;
Bat. Mand; Djamoer

| (zie 2363), Balin, Jav., Mal. Batav; Djhamor,

Kang; Gangang bosi (witte), Makas; Gangang
kila (gele), Makas; Hageri, Alf. Boer; Hong, Bal.
Semb.; Jefen, N. Guin. 4 R.; Kaha maïso, Alf. N.O.
Halm.; Kala-kala, Makas.; Kalatemoko, Alf. N. O.
Halm; Kapo, N. Guin. Noemf.; Keho, Mal. Men.,
Tern; Kekoela, Mal. Bengk; Koedat, Alf. Min.

| TS; Koelak, Lamp. Ab; Koelat, Alf. Min., Atjeh,

Gaertnera — Garcinia.

Mal; Kolat, Madoer.; Lo ön g, Sika; Oe kadjoe, Boeg;
Oelat, Alf. Oel, Z. Cer; Oerat, Alf. Z. Cer; Ofo,
Alf. Boer; Olibogot, Bol. Mong; Ong, Balin.;O öng,
Balin; Pamanggoe, Soemba; Pemanggoe, Soemba;
Pepisa, Bonth; Pipi, Boeg., Makas.; Pi pisi, Makas.;
Poekoe, Rotin; Poeöek, Mal. Tim, Tim; Soeng
glatik (witte), Jav; Soeng kidang (roode), Jav;
Soeöeng, Soend; Soepa $, Soend; Talim bo, Nias;
Tede, Boeg; Tenawoer, Midd, Sum; Tengkong,
Sas; Tindawan, Minangk.; Tindowan, Bat; Tja t-
joro, Biman; Tjendawan, Mal; Tjindawan,
Minangk; Woedoeng, Alf. Min. T. S; Woenga,
Sangi; Woeroeng, Alf. Min. P.L. — Paddenstoel-
soorten. Toadstools, e.‚ Champignons, fr, Pilze, d.
Gebr: Groeien op stammen en takken van boomen,
vooral van doode, echter ook op den bodem en
bijv. uit butfeldrek. Het overmatig gebruik van
gangang bosi, die na het invallen der regens in
den westmoeson veelvuldig opschieten, veroorzaakt in
Zuid-Celebes tal van buikaandoeningen. Van iemand,
die wel de lusten maar niet de lasten van iets wil
dragen, zegt de Javaan; „Arep djamoeré emoh wa-
tangé”, di: „Hij wil wel den hoed van den paddenstoel

1574, Gaertnera Koenigii Wight.* Nat.
fam. der Loganiaceae. Sike-sike rimbo,
Minangk. — Heester.

1575. Gahnia javanica Mor.* (zie 1382).
Nat. fam. der Cyperaceae. Pimping goenoeng,
Sum. W. K; Serai boekit, Mal; Serai gadjah,
Mal; Serch goenoeng, Soend; Sijek-sijek goe-
uoeëng, Minangk. — Ben cypergras.

1576. Galearia affinis Miq.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Rambai poentijanak, Mal.

— Boom.
1577. G. phlebocarpa Migq.* Rambai
daoen, Mal. — Boom.

1578. Galinsoga parviflora Cav.* Nat. fam.
der Compositae. Bhar-katombharan, Ma-
doer; Djaringan lanang, O. Jav. — Kruid, het
„knopkruid”. Franzosen-knopfkraut, d.

1579. Galium rotundifolium L.* var. Ja-
vanieum Hook.f. Nat. fam. der Rubiaceae.
Soelandjani, Jav. Kruid, eene soort „walstroo”.

1550. G. subtrifidum Reinw.* Katoem-

baran, Jav; Soeket seret, Jav. — Kruid.

1581. Ganophyllum falcatum Bl.* Nat.
fam. der Burseraceae. Ki angir, Soend;
Manger, Madoer; Mangir, Jav. — Boom. Gebr:

Het hout wordt zeer duurzaam geacht en is geschikt
voor huis- en bruggenbouw. De schors dient als zeep,
en wordt door inlandsche schoonen gebezigd tot ver-
fraaiing van haar teint.

1582. Garcinia balica Mig.* Nat. fam. der
Guttiferae. Kandis keling, Mal. — Boom.

1583. G. bancana Miq.* Kelabang, Mal;
Selapan, Lamp. — Boom. Gebr: De vruchten
worden gegeten.

1584. G. brevirostris Scheff. —= G.
eugenifolia Wall.*). Menteroeng, Mal;

244.

1574 — 1590.

maar niet de steel hebben”; en van alles wat vreemd
is: „Djamoer toewoeh ing séla”, di. : „Een paddenstoel
groeit op een rots”. In het Minangkabaoesch heeft
men een spreekwijze: „Dima tindawan timboeëh sénan
tambilang tibo”, d.i: „Waar een paddenstoel groeit,
daar verschijnt de spade”; met de beteekenis dat,
waar ongerechtigheden voorvallen ook moet gestraft
worden en een andere „Bak tindawan di sasah”, di:
„Als gereinigde of gewasschen tindawan” van iemand,
die buitengewoon bleek ziet. De Makasaar zegt:
„Pipi na pipina, batang na batanna”, di: „De stoel
met al wat er aan zit komt hem toe”, met de be-
doeling: „Al wat de slaaf bezit behoort zijn meester”.
Poetih moöng is in het Balineesch een uitdrukking
voor vuil wit in tegenstelling van poetih sentak of
spierwit. Dawan is de oplossing van het Bataksche
raadsel: „Manongos namati toena mangoloe”, di. „De
doode brengt den levende ter wereld”.

$) _Soeöeng zijn soorten, die uit den grond opschieten,
soepa die, welke op boomen ontstaan; hetzelfde geldt
in Alf. Min. voor amoeroeng of woeroeng en koelat.
In ’t Balin. noemt men de eerste O. sikep en die op
boomen O. njihnjih of njinjihan.

G.

Tjaroeï, Mal; Tjaroi, Mal. Kleine boom.
Gebr: Van het weinig sterke hout worden planken
vervaardigd; de vruchten worden gegeten.

1585. G. Cambogia Desr.* Asem selong,
Jav; Haseum selong, Soend. — Boom. Gebr.
Uit Ceylon op Java ingevoerd en hier en daar in
tuinen gekweekt.

1586. G. Celebica L. (= G. cornea L.*).
Baroewas (zie 2851), Bat; Beroewas (zie 2851),
Mal; Boewas-boewas (zie 2851), Mal; Hoesoer,
Alf. Amb; Ire, Boeg; Kirasa, Makas; Siba-
roeweh (zie 2851), Minangk. — Boom. Gebr: Het
melksap van dezen boom wordt gezegd giftige eigen-
schappen te bezitten.

1587. G. dioica Bl.” Kemendjing, Jav.; Ki
tjeuri, Soend; Tjeuri, Soend.; Wadoeng, O. Jav.
— Boom. Gebr: De vruchten worden gegeten.

1558. G. dulcis Kurz.* Djaoera, Soend;
Djawoera, Soend.; Gantalang, Daj. Z. O. Born;
Moendoe alas, Jav. Ng; Moendoe wana, Jav. Kr.
— Boom. Gebr: De vruchten worden gegeten ; het hout
wordt bij den huisbouw en ook voor roeiriemen gebezigd.

1589. G. duleis Kurz.* var. pyriformis
Boerl. Gledog panto, Soend.; Kendis sela, Alf.
Min. T.L; Maboendoe, Alf. Min. T.S.; Moendah,
Sas; Moendeh, Balin; Moender, O. Jav.; Moen-
doe, Jav., Mal, Soend.; Mondhoe, Madoer.; Pa-
toeng, Boeg. — Boom. Gebr: De vruchten worden
gegeten; de getah is in de inlandsche geneeskunde in
gebruik. Vlechtmateriaal kookt men met bast en wortels
om er een groene kleur aan te geven. Een fraai gele
huidskleur noemt de Madoerees: „Koneng-konenga
mondhoe”’,

1590. G. lateriflora Bl. C= G. Morella
Desr.*). Kemendjing kebo, Jav; Manggih
rimbo, Minangk.; Manggis hoetan, Mal; Mang-
goe leuweung, Soend; Manggoestan oetan,
Mal. Mol. — Boom. Gebr: Het hout wordt wel bij

| den huisbouw gebezigd; de vruchten worden gegeten.

%

Garcinla — Gaultheria.

1591. G. maecrophylla Miq.* Nat. fam. der
Guttiferae. Asam galoegoeë, Minangk.; Asam
geloegoer, Mal; Garoegoer, Bat; Geloegoer,
Mal. — Boom. Gebr. De appelvormige vruchten zijn
zuur van smaak, en bij de spijsbereiding in gebruik.

1592. G. Mangostana L.* Basitangi, Alf.
N. 0. Halm; Magi, Nias; Mangghis, Madoer.;
Manggih, Minangk; Manggis, Balin, Jav., Koeboe,
Mal; Manggisi, Boeg, Makas.; Manggista, Balin.,
Sum. W. K; Manggistan, Vulg. Mal; Mang-
gisto, Bat; Manggoe, Soend; Manggoes, Lamp.;
Manggoesta, Balin., Biman., Mal; Manggoestan,
Mal. Mol; Manggoïta, Atjeh; Manggos, Koeboe,
Lamp; Mangkosota, Makas.; Soengko p, Daj. Kat.,
Sampit. — Boom, de mangostan. Mangosteen, e. Gebr.
Het aangenaam smakend witte vleesch der vruchten
wordt gaarne gegeten, ofschoon meer in tel bij Buro-
peanen dan bij inboorlingen. Het hout zou voor huis-
bouw niet ongeschikt zijn. Uit de vruchtschil wordt op
Sumatra een verfstof bereid, waarmede men witte kip-
pen paars verft; een afkooksel van die gedroogde samen-
trekkende schil wordt tegen buikziekte te drinken ge-
geven. De stempels laten aan den top der vrucht een
teeken achter, waaruit men kan zien in hoeveel vak-
ken het vruchtvleesch is verdeeld; inlanders snijden die
merken af en laten dan raden, hoeveel vakjes er in
worden gevonden. Purperroode lippen noemt men in
het Javaansch : „Lambe manggis karengat”’, dt: „Lippen
als ingesneden manggisvrucht”; en iets, dat bolrond
is, heet in diezelfde taal: „Boender samanggis”, d.i:
„Rond als een manggis-vrucht”. Ook is deze vrucht
de oplossing van het Javaansche raadsel: „Ngendog
ing awang-awang, netese ing epek-epek”, d.i: „Bieren
leggen in de lucht, uitbroeden in de hand”.

1593. G. nigro-=lineata Planch.* Kandis
toelang-toelang, Mal. — Boom.

1594. G. parvifolia Mig.* Asam kandis,
Mal; Gandis, Daj. Z. O. Born; Handis, Bat;
Kandih, Minangk.; Kandis, Mal. Varieteiten in
Mal.: Kandis gadjah. In Mal. Bill: K, bini;
K. laki. — Boom. Gebr: De vruchten zijn eetbaar.
Het hout wordt o.a. in Lampong bij den huisbouw
gebruikt, in de Dajaklanden vervaardigt men er stelen
van bijlen van en in Djambi bereidt men er een goud-
gele verfstof uit. Van de genoemde variëteit zijn de
vruchten grooter.

7

1595. G. picrorhiza Migq.* Lapaë, Alf. Z.
Cer; Makool, Alf. N. Laoet, Sap; Maloele, Alf.
Asil, Hila; Maroe, Alf. Z. Cer.; Motoeao, Alf.
Har; Obat sageroe, Mal. Amb; Paloe, Alf. Z.
Cer; Paroe, Alf. Z. Cer.; Pohon obat sageroe,
Mal. Amb; Samoele, Alf. W. Cer; Wat, Tenimbar. —
Boom. Gebr: Op de Ambonsche eilanden wordt het
hout en de schors, in kleine stukjes gehakt, in den
opvangenden koker gelegd, om den palmwijn (sageroe)
bitter te maken.

1596. G. Prainiana King.* T'joepoe. Mal. —
Boom.

1597. G. sizygiifolia Pierre.* Geloecgoer

koening, Mal. — Boom.
1598. G. sp. Kendis (zie 972), Alf. Min. T. B,
TP. L., Tonsaw., T. S. — Boom.

1599. G. sp. Boene, Alf. Min. T.L; Woeloe-
woeloe, Alf. Min. Bent; Woene, Alf. Min. T.L,
T. S; Woenet, Alf. Min. T. P. Variëteiten in Alf,
Min. T.L. Boene rintek; B. sela. — Boom.

1600. G. sp. Kendis mea, Alf. Min. T.L. —
Boom.

245

1591 — 1613.

1601. G. sp. Gangai koesei, Alf. Min. Ponos.
— Boom.

1602. G.sp.Kendis im bakajoe, Alf. Min. Ton-
saw; Kendis watoe, Alf. Min. T.L. — Boom.

1603. G. sp. Soeka ing koko, Alf, Min, T.L,
— Boom.

1604. Gardenia florida L. = G. jasmi-
noides Ellis*). Nat. fam. der Rubiaceae.
Boenga katja piring $, Mal; Boenga pane
djawa, Makas.; Boenga pene djawa, Boeg.;
Boengong radja poetih, Atjeh; Djempiring,
Balin; Katja piring, Jav., Mal, Soend.; Kem bang
katja piring,Jav.,Soend.; Meuloe broeëk, Atjeh;
Pane djawa, Makas; Pene djawa, Boeg; Petji-
ring, O.Jav.; Radja poetih, Atjeh; Sangklapa,
Vulg. Mal; Tjepiring, Jav; Tjeplok piring,

Jav. — Heester, de „Kaapsche jasmijn”. Gebr: Zeer
gezocht wegens de geurige bloemen, en daarom veel
geplant.

$) Ook Gardenia grandiflora Lour.*

1605. G.Forsteniana Miq.* Mahakawilei,
Alf. Min. T. B; Makawidei, Alf. Min. T.S.; Maka-
wilei, Alf. Min. T.L, T. P; Mongombilei, Alf.
Min. Tonsaw.; Patoemboe, Alf. Min. IT, L. — Boom.
Gebr: De bladen dienen voor medicijn.

1606. G. Griffithii Hook.f.*

hoetan, Mal. — Boomheester.

1607. G. mutabilis Reinw.* Oembar, Alf.
Min. T.P; Tolong borong, Bonth. — Boom.

1608. G. tentaculata Hook.f.* Kepajang
ajer, Mal; Ketjoeboeng paja, Mal. — Heester.

1609. G. tubifera Wall.* Dalima beroek,
Atjeh; Delima hoetan$), Mal; Tjempaka hoe-
tan, Mal. — Boomheester.

$) Ook Randia-soorten.

1610. Garuga mollis Turez.* Nat. fam. der
Burseraceae. Boechoe, Goront; Bogoe, Bol.
Mong; Kajoe kambing, Mal. Men; Ketoel, Alf.
Min. T. P; Oentoel, Alf. Min. Bent; Tetoel,
Alf. Min. T. B, P.L. T.S.; Toel, Alf. Min. Bent.
— Boom. Gebr: Het hout is voor balken en planken
geschikt en goed tegen weer en wind bestand. De
schors wordt als geneesmiddel toegediend aan vrouwen
die bevallen. Het sap der fijngestampte en uitgekookte
bladen dient soms om silar-bladen zwart te kleuren.

1611. G. pinnata Roxb.* Bidjoe, Madoer.
Wijoe, Jav. — Hooge boom. Gebr: De vruchten
worden wel gegeten.

1612. Gastrochilus pandurata Ridl.* Nat.
fam. der Seitamineae. Doemoe koentji, Biman;
Koentji, Jav., Mal, Soend.; Oenipae, Alf. Z. Cer.;
Pamoe kontji, Makas; Temo kontje, Madoer.
Temoe koentji, Boeg, Jav., Mal, Soend.; Temoe
kontji, Balin; Toemoe kontji, Mal. Amb. Varië-
teiten in Madoer.: Temo kontje pet. In Jav.: emoe
koentji pepet of k. pepet; T. k. koening
of k. koening; T. k. poetih of k. poetih. —
Kruid. Gebr. De wortels zijn geschikt om er zuur
van te maken en worden ook in de inlandsche genees-
kunde gebruikt; de bladen eet men soms als groente.

1613. Gaultheria leucocarpa Bl.* Nat.
fam. der Ericaceae. Poerwa sada, Jav; San-
glirs), O. Jav; Tjantigi bodas (zie 1127 en 2636),
Soend. — Halfheester. Gebr.: De bladen worden wel
als sirih gekauwd, en dienen in warm aftreksel tot
geneeskundige doeleinden.

$) Ook Astilbe speciosa Jungh. (= A. rivularis
Buch.-Ham.*).

Tjempaka

Gaultherla — Gigantochloa. 246

1614. G. punctata Bl. = G. fragran-
tissima Wall.*). Gondapoera (zie 1789), Jav.;
Kajoe poentijana, Bonth; Karangkang poen-
tijana, Makas; Poerwa djamboe, Javs Sari
moedjari, Mal; Sarik mendjari, Sum. W. Ks;
Tjantigi wangi, Soend. — Heester. Gebr: De
bessen worden gegeten. Uit de bladen en bloemen
wordt een welriekende olie gewonnen, waarmede o. a.
de saroeng’s van vorstelijke personen geparfumeerd
worden. Op Sumatra's westkust kauwt men de bladen
wel als sirih.

1615. G. repens Bl. (= G. nummula-
rioides Don.*). Girinting kawah, Soend. —
Heester.

1616. Gelonium multiflorum Juss.* Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Limaoe-limaoe®,
Mal; Roewas igoeng, Bat; Roewas-roewas,
Mal. — Boomheester.

$) Op Sum. W. K. wordt deze naam gegeven aan
Limonia spectabilis Miq.*; dezelfde namen schijnen
overigens te gelden voor G. bifarium Roxb.*

1617. Geniostoma haemospermum Steud.
=G. rupestre Forst.*). Nat. fam. der Loga-
niaceae. Bochogan, Alf. Min. Tonsaw.; Kajoe
im boeloed, Alf. Min. T. L., T. P; Kajoe tai,
Alf. Min. T. L, FT. S; Kapopojaän wewene,
Alf. Min. T. S; Mawoöe tai, Alf. Min. T. Ls;
Moöe tai, Alf. Min. T. L. — Boomheester. Gebr.:
De vruchten en bladen zijn als inl. geneesmiddel in
gebruik.

1618. G. oblongifolium K.etV.* Ganda-
roesa oetan, Mal. Amb; Kameniran, Balin;
Maniran idjo, O. Jav.; Meniran idjo, O. Jav.;
Meniren (zie 2690 en 2964), Balin. — Boomheester.
Gebr: De fijngemaakte bladen worden op wonden van
runderen gelegd.

1619. Geophila reniformis Don.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Akar pantat beroek, Mal:
Antanan leuweung, Soend; Penggaga oelar,
Mal; Penggaga tikoes, Mal. — Kruipende plant.

1620. Geunsia farinosa Bl.* Nat. fam. der
Verbenaceae. Oempang$), Soend. — Boom.
$ Ook Callicarpa-soorten.

1621. G. Cumingiana Rolfe.* Lelema,
Alf. Min; Lelema rendai, Alf. Min. T. L.; Molas
in taloen, Alf. Min. T. P; Mololajoe, Alf. Min.
Tonsaw.; Nanajoep, Alf. Min. Bent; Olimat och $),
Alf. Min. Tonsaw.; Ololajo, Alf. Min. Ponos. —
Boom. Gebr: Het hout is soms bij huisbouw in
gebruik; de bladen dienen als geneesmiddel.

$) Ook Callicarpa-soorten.

1622. Gigantochloa aspera Kurz. Nat.
fam. der Gramineae. Aoe petoeng, Solor; Aoec
taring, Soemba; Awi bitoeng, Soend.; A wo
petoeng, Boeg; Bamboe batoeëng, Minangk;
Bamboe betoe, Mal. Tim; Batoeëng, Minangk.;
Betong, Daj. Z. O. Born; Boelo lotoeng, Daj.
Z.O. Born; Boelo patoeng, Makas., Sangi; Boelo
patong, Makas; Boeloe botoeng, Bat; Boeloe
godang, Bat; Boeloe moewal, Bat; Boeloe
soma, Bat. Mand; Boeloeëh peing, Midd. Sum;
Boeloeh koening, Mal. Men; Boeloeh petong,
Mal. Amb; Boeloeh soewanggi, Mal. Amb; Boe-
loh betoeng$), Mal; Djadjang betoeng, 0. Jav;
Goef, N. Guin. 4 R; Gof, N. Guin. 4 R.; Koaeng
madidihi, Alf. Min. Bant; Koeni (zie 945), Alf.
Min. T. P; Kwewerane, Alf. W. Cer; Lewoeo
goeroe, Nias; Loeloe (zie 2528), Alf. Min. Bent;

1614 — 1625.

Oewa fa ton, Alf. Boer; Oloh otong, Gajo; Omolo,
Alf. N. Laoet; Oö potoe, Biman; Oö todo, Biman.;
Patoeng, Sangi; Patoeng boelawan, Bol. Mong;
Pereng petong, Madoer; Pering betoeng, Lamp.
Ab; Petoeng, Balin, Jav; Pring petoeng,
Jav.; Soema, Alf. N.O. Halm; Soma, Bat. Mand;
Tabadiko ake, Tern; Tambelan keroet, Alf.
Min.T.L.; Tambelan riirié®, Alf. Min. T. BT. P;
Tambelan riiri warotan, Alf. Min. T.S; Teli
ela, Alf. Z. Cer; Teli oeëte, Alf. Z. Cer; Teri
ela, Alf. Z. Cer; Tiing petoeng, Balin; Tomol,
Alf. Har., Z. Cer: Tomolo, Alf. Sap; Tomor, Alf.
Z. Cer.; Triëng betong, Atjeh. Variëteiten in
Minangk.: Batoeëng bana of bamboe bb; Ba-
toeëng dantoof bamboe b.d;Batoeëeng hitam
of bamboe b. h; Batoeëng koeniëng of bam-
boe batoeëng koeniëng. In Jav.: Petoeng
woeloeng of pring petoeng woeloeng. —
Bamboesoort (deze en vlg). Gebr: Deze is geschikt
voor huisbouw, waterleidingen en stoelen, en dient ge-
woonlijk tot watervaten; de jonge uitspruitsels worden
als groente gegeten. In het Minangkabaoesch heeft men
een spreekwijze: „Batoeëng di tanam, aoewe toemboch”,
d.i: „Men plant batoeëng en er groeit (bamboe) doeri
van)’, in de beteekenis van „goed met kwaad vergelden”;
en een andere: „Bak barado di bawah batoeeng”, d.i. :
„Alsof men onder batoeëng schuilt” (dus toch nat wordt),
in de beteekenis van „de hulp heeft weinig te beduiden”.
In diezelfde taal is de bladscheede van batoeëng de
oplossing van het raadsel: „Ekoeënjo bak ekoee kambiing,
djatoeëhnjo garoentang bajang”, d.i: „Zijn staart is
als een geïtenstaart, zijn val ruischend en zwevend”.

$ Riprer determineert een b. betoeng-soort als
Dendrocalamus flagillifer Munro®.

$$) Ook Schizostachyum chilanthium Kurz.*

1623. G. ater Kurz.* Aoelo, Alf. Sap; Awi
ater, Soend; Awo koerisa, Boeg; Bamboe
lele pa, Mal. Tim; Boelo karisa, Makas.; Boeloeh
loeleba, Mal. Amb; Kwarakwa, Alf. W. Cer;
Loleba, Tern; Mila, Biman; Noepaljo, Alf. N.
Laoet; Tapat, Alf. Z. Cer; Wemo, Alf. N. O0.
Halm. — Gebr: Dient wel tot vervaardiging van
fluiten en de schil tot fijn vlechtwerk; hier en daar
soms tot omheining.

1624. G. heterostachya Munro.* Awo
telang, Boeg; Boelo popo, Makas.; Boelo soe-
maling, Makas.; Boelo talang, Makas.; Boeloe
tolang, Bat; Boeloeëh talang, Minangk; Boe-
loeh loöe, Mal. Men; Boeloh telang, Mals
Boeloh telor, Mal; Giloöe, Alf. N. W. Halm;
Loöe, Alf. N. O. Halm, Tern; Mohoi, Enggano;
Pring bondjor, Jav; Talang, Balin, Minangk;
Tambelan, Alf. Min; Timbarang, Alf. Min. Bant;
Timbelang, Sangi; Tolang, Bat; Triëng talang,
Atjeh. Variëteiten in Minangk.: Talang hitam;
T. koeniïng. In Mal. Men: Boeloeh loöe koe-
ning. In Alf. Min. T. P: Tambelan koeni. In
Alf. Min. Bant: Timbarang madidihi. — Gebr.:
Is wegens de dunne schil geschikt om rijst in te koken,
en leent zich wegens de lange geledingen ook tot
het maken van zeilen (kere) en banken; voorts tot
vlerken van prauwen en als vaten om palmwijn in
te halen, terwijl de kleinere geledingen veel als drink-
nap worden gebezigd. Im het Minangkabaoesch heeft
men een spreekwijze: „Bak manambakan kasiek ka
talang” d.i: „Evenals men zand aan talang wil
plakken”, met de beteekenis van „het is den moriaan
geschuurd”.

1625. G. Kurzii Gamble (zie 3065). Akar
boeloh, Mal; Boeloh akar, Mal; Boeloh mata
roesa, Mal.

Gigantochloa — Glochldion.

1626. G. latispiculata-Gamble.* Boeloh |

telang minjak, Mal.

1627. G. maxima Kurz. (—G. verticillata
Munro.*). Awi andong, Soend; Awi gede,
Soend.; Awigombong, Soend.; A w isoerat, Soend.;
Bamboe majang, Minangk; Bamboe majen,
Minangk.; Boeloeh soewat, Balin; Majang,
Minangk.; Majen, Minangk; Pring gombong,
Jav; Pring soerat, O. Jav; Pring tambelang,
Jav; Pring tambelang gading, Jav.; Soerat,
O. Jav; Soewat, Balin; Tambelang, Jav.; Tam-
blang, Balin; Tamboewang, 0. Jav; Totoöden
demdem, Alf. Min. T. S; Totoören remdem,
Alf. Min. T. B. — Gebr: Het riet dient voor huis-
bouw, beschotten en vloermatten; enkele geledingen
worden gebruikt tot wateremmer of voor het opvangen
van palmwijn. Wordt licht door den worm aangetast
en dan het poeder tegen roest aangewend.

1628. G. robusta Kurz.* Awi hideung,
Soend.; Awi woeloeng, Soend.; Bamboe item,
Vulg. Mal; Bamboe tiring, Mal. Tim; Pring
woeloeng, Jav; Tiing soedamala, Balin. — Gebr.
De jonge uitspruitsels worden gegeten; het riet is
minder bruikbaar, omdat het spoedig door insecten
wordt aangetast. In het Javaansch heeft men een
raadsel: „Pring njamber pare”, d.i: „Bamboe grijpt
pare (rijst)”, met de oplossing: „Ben kiekendief grijpt
een kip”; de pring is de pring woeloeng, de pare is
de pare ajam.

1629. G. Scortechinii Gamble.* Boeloh
raja, Mal.

1630. G. Wrayi Gamble.* Boeloh pelang,
Mal.

1631. Girardinia heterophylla Decaisne
GG. palmata Gaud.*). Nat. fam. der Urti-
caceae. Koemis badak $), Soend. — Houtachtig
kruid.

9 Ook Elatostema macrophyllum Brongn.* (zie
1242).

1632. Gironniera lucida Kurz.* (zie 2596)
Nat. fam. der Urticaceae. Kajoe woeloe, Jav.;
Malongkal, Alf. Min. T.L, — Boom.

1633. G. nervosa Planch.* Medang hi-
tam, Mal; Siloek, Mal. — Boom. Gebr. Goed
timmerhout, uit den stam zou hars (dammar) vloeien(?)

1634. G. parvifolia Planch.* Ampas
teboe (zie 2386), Mal; Medang ampas teboe,
Mal; Medang kasap, Mal; Wole (zie 87), Alf.
Min. T.P., T.S. — Boom.

1635. G. subaequalis Planch.* Ki asa-
han, Soend.; Medang belanak. Mal; Medang
kasap djantan, Mal. — Boom.

1636. Gleditschia celebica Koord.* Nat.
fam. der Leguminosae. Karangejan (zie 2984),
Alf. Min. T.L. — Boom. Gebr.: Het hout van dezen
acacia-achtigen boom is voor balken en planken ge-
schikt, mits onder dak gebezigd.

1637. Gleichenia linearis Clarke.” Nat.
afd. der Filices. Arsam, Bat; Arsom, Bat;
Hasam, Lamp; Pakoe resam, Mal; Ransam,
Minangk.; Rasam, Minangk; Resam$), Mal;
Reusam, Atjeh. Variëteiten in Mal: Resam gad-
jah, dikke soort; R. pijai, zeer korte soort. —
Varensoort. Gebr: Ter opvulling der dijkjes tusschen

247

de sawah’s bezigt men op West-Sumatra, met andere |

takjes, deze varensoort om de aarde beter aaneen

1626 — 1650.

te houden. In het boomlooze Toba dient ze tot brand-
stof en elders voor schrijfpennen en vlechtwerk, o.a.
hoofddeksels (kopijah songko) en fuiken. Bij ziekten
die de inlandsehe doekoen niet kan herkennen, wordt
het geheele lichaam besprenkeld met water, waarin
Gleichenia-loof is witgeperst. Arsam is de oplossing van
het Bataksche raadsel: „Sada do tijangna, roemana roe-
ma gorga”, di. „Het heeft één stijl, zijn huis is met
allerhande figuren versierd”; de varen met hare vele
insnijdingen wordt hier vergeleken bij de gorga of
figuren, die op de gevels der huizen geschilderd zijn.

$) Ook Gleichenia dichotoma Hk. — G. linearis
Clarke®).

1638. Globba aurantiaca Mig.* Nat. fam.
der Seitamineae. Koenik rimbo, Minangk.;
Koenjik rimbo (zie 947), Minangk; Poewar
gemboer, Mal; Tamoe rimbo, Minangk. — Kruid,

1639. G. Kingii Bak.* Alija kera, Mal;
Halija kera, Mal; Poewar birah, Mal. — Kruid.

1640. G. maculata Bl. Djeuntir beureum,
Soend; Djeuntir leutik, Soend; Lampoejang
beureum, Soend. — Kruid.

1641. G. malaccensis Ridl.* Poewar
gadjah, Mal; Poewar oedang, Mal; Poewar
rimba, Mal. — Kruid.

1642. G. marantina L.* Alija hoetan, Mal;
Djeuntir, Soend; Halija hoetan, Mal; Koen-
didi boehow, Alf. Min. Bant Koeni in tja-
soeroean, Alf. Min. T. P; Koening oetan, Mal.
Men; Remba-rembang, Alf. Min. T. S. — Kruid.
Gebr: De wortelstok wordt wel gegeten.

1643. G. uliginosa Miq.* Alija tikoes,
Mal; Halija tikoes, Mal. — Kruid.

1644. Glochidion album Boerl.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Bonak, Alf. Min. Ponos;
Dem poel, Jav.; Iloes sela, Alf. Min. TP; Lmpo,
Boeg; Lasisi, Boeg; Mareme, Soend. — Boom.

1645. G. arborescens Bl.* Mareme min-
jak, Soend. — Boom.

1646. G. brunneum Hook.f.* Kenidei
paja, Mal; Oeba merah$), Mal. — Boom. Gebr:
Het hout dient voor daklatten en als brandhout.

$) Oeba zou men in de Maleische landen een alge-
meene benaming voor Glochidion sp. kunnen noemen,
door bijvoegingen soms nader omschreven (zie 1654).

1647. G. dasyanthum Kurz.* Doelang-
doelang$), Minangk; Manik, Midd. Sum; Ngin,
Midd. Sum. — Boom. Gebr: Het hout is zeer fijn
en hard en geschikt om te verwerken; de bast wordt
gedroogd en voor flambouwen gebruikt.

$) Volgens Riprer is doelang-doelang de Mal. naam
van Aralia Thomsonii Seem.* (zie 289).

1648. G. desmocarpum Hook.f.* Oeba
hitam, Mal; Sebasa$), Mal; Sibasa, Mal; Si baso,
Minangk. — Boom. Gebr: Het hout is bij den huis-
bouw in gebruik.

$) Ook Seyphiphora hydropbyllacea Gaertn.* (zie
2712, 274, 807 en 3098).

1649. G. fulvirameum Mig.” Aloso, Alf.
Min. T. B. — Boom.

1650. G. glaucum BIJl.* Kajoe pari, Javs;
Ki pare, Soend. — Boomheester. Gebr: Het hout
wordt wel voor huisbouw gebezigd maar is niet duurzaam.

$) Ook Glochidion molle Bl* (zie 499).

Glochidion — Gnetum. 248

1651. G. leiostylum Kurz.” Ocba ketjil,
Mal. — Boom.

1652. G. lutescens Bl.* Ki hoeöet, Soend.
— Heester.

1653. G. macrocarpum Bl,* Marcme

awewe, Soend. — Heester.

1654, G. mierobotrys Hook.f.* Oeba
paja$), Mal. — Boom. Gebr: Het hout dient voor
huisstijlen en bruggen.

$) Ook G. brunneum Hook. f.*

1655. G. obseurum Bl.* Ki hoeöet, Soend.;
Tjermai antan, Mal. — Boom.

1656. G. rubrum B1l.* Dempo lelet $, Javs
Ki pare awewe, Soend; Loso, Alf. Min. Bent;
Parading, Makas. — Boom. Gebr: Bladen als inl.
medicijn.

$ Ook Orophea enneandra Bl. (zie 2507).

1657. G. sericeum Zoll. et Mor.* Hoed-
jan panas poetih, Mal; Kenidei boekit, Mal;
Sendering, Mal. — Boom.

1658. G. zeylanicum Juss.* Bengsing,
Alf. Min. Ponos.; Kai toewa, Alf. Min. T. B;
Matoewa, Alf. Min. T. P. — Boom.

1659. G. Zollingeri Miq.* Kajoe tjaboek,
O. Javs Tjaboek, O. Jav. — Boom.

1660. G. sp. Bakang katale, Boeg. — Boom.

1661. Gloriosa superba L.* Nat. fam. der
Liliaceae. Kembang koekoe matjan, Mal.
Batav.; Kembang soengsang, Jav; Koemis
matjan, Mal. Batav.; Mandalika (zie 355), Balin;
Mandhalika, Madoer.; Mondalika, Jav.; Soeng-
sang, Jav. — Kruid, de „prachtlelie”. Superb lily, e,
Superbe de Malabar, fr. Gebr: De bloemen zijn, o.a.
in Midden-Java, zoo gevreesd, dat een inboorling er
niet naar kijken wil; hetgeen geenszins te verwonderen
is, daar de geheele plant, maar vooral de bol, giftige
eigenschappen heeft. In sommige streken dient de
laatste tot het vergiftigen van wilde varkens en hon-
den. Im Europa als sierplant gekweekt, soms onder
den geslachtsnaam Methonica.

1662. Gluta coarctata Hook.f. —= G.
velutina B1.*). Nat. fam. der Anacardiaceae.
Rengas boeroeng, Mal. — Boom. Gebr: Het hout
dient bij huisbouw en ook als meubelhout.

1663. C. Renghas L.* Balawan, Daj; En-
gas, Madoer; Ingas, Jav; Ingas tembagag),
Jav: Kerbaoe djalangS$$, Mal; Rangas, Daj;
Rangasa, Makas.; Rangeh, Minangk.; Ren gas $$$),
Mal; Reungas, Soend.; Reungas tambaga®,
Soend. — Boom. Gebr: Het hout is wegens de
fraaiheid en duurzaamheid zeer gezocht voor huis-
bouw en meubels, ook voor krisscheeden en op Borneo
voor rijststampers. Het kappen wordt eenigszins ge-
vaarlijk geacht om het bij aanraking met de huid
ontsteking veroorzakende roode sap. De boomen aan
‘t water staande, maken zelfs dit huidprikkelend. De
uit het hout verkregen kool wordt in Tapanoeli en
Zuid-Celebes door de ijzersmeden gebruikt.

9 De bijgevoegde namen ter onderscheiding van
Semecarpus heterophylla BL*, daar de schors koper-
kleurig-grijs is (zie 3105).

$$) Ook Gluta elegans Hook. f‚*

$$$) Volgens Rimprey wordt deze naam ook gegeven
aan Melanorrhoea Maingayi Hook. f.* en M. Wallichi
Hook. f.* (zie 2220).

1651 — 1670,

1664. Glycine Soja Sieb. et Zucc.* Nat.
fam. der Leguminosae. Dekeman, Jav. Kr. Ds
Dele, Jay; Gadele, Jav; Kadale, Boeg., Makas,;
Kadale, Jav.; Kadheli, Madoer; Katjang dje-
poen, Soend.; Katjang kedelai, Mal; Katjang
kedele, Mal. Batav; Kedangsoel, Jav. Kr. D.;
geteld Mal; Kedele, Balin, Jav., Mal. Batav.;

eudeule, Soend.; Lawoeï, Biman; Leboewi
bawak, Sas; Retak medjong, Lamp. Variëteiten
in Soend: Katjang djepoen beureum; K. dj.
bodas; K. dj. hedjo; K. dj. hideung. — Kruid,
de sojaboon. Gebr: Bekend om het hoog eiwitgehalte
der boonen, meest echter door de inlanders onrijp als
groente gegeten. Tot bereiding van de Bataviasche
ketjap of soja dienen de peulen der zwarte variëteit.
Voorts worden de boonen gekookt, tot platte koeken
geslagen en met een bepaalde schimmel bedeeld, ter
verkrijging van de op Java zoo geliefde tempe.

1665. Glycosmis pentaphylla Correa.”
Nat. fam. der Rutaceae. Akar merajit, Mal;
Akar tjirit moerai, Mal; Teterongan, Soend.;
Tjirit moerai, Mal. — Klimmende heester. Gebr.:
De wortels zijn als medicijn in gebruik.

1666. Gmelina villosa Roxb.* Nat. fam, der
Verbenaceae. Boelang $, Mal; Boelangan,
Madoer., Mal; Boewah krandjang, Mal. Mens
Poenranga, Makas; Ponranga, Boeg; Wareng,
Jav., Soend. — Boomheester. Gebr: Dient wel voor
omheining; de wortels heeten geneeskrachtig. De vrucht
bevat een sap, dat men op Zuid-Celebes in het oog van
een kat druppelt, als die traag wordt in het muizen
vangen. Ook weekt men de bladen en vruchten wel
in water en besprenkelt daarmede tabak om die geu-
riger te maken. De vruchtschillen worden geconfijt.

$) Volgens Riprry worden de Mal. namen ook ge-
geven aan Canthium horridum Bl. —= Plectronia hor-
rida Benth. et Hook.f.*) (zie 636). De Jav. zou nog
gelden voor Vangueria spinosa Roxb.*

1667. Gnaphalium involuecratum Forst.
== G. japonicum Thunb.*). Nat. fam. der
Compositae. Tanalajoe (zie 220), O. Jav. —
Kruid, eene soort „droogbloem”.

1668. G. luteo-album L.* Padang kasna,
Balin; Padang kasna rangkep, Balin; Tana-
lajoe lemboet, O. Jav. — Kruid, de bleekgele
droogbloem. Jersey everlasting, e. Gebr: De bloemen
worden in het haar gedragen.

1669. Gnetum edule Bl. (=G. scandens
Roxb.*). Nat. fam. der Gnetaceae. Akar ke-
tangkil, Mal; Akar poetat, Mal; Areuj ka-
soengka, Soend; Atangkil, Balin. Kr; Boen
kalot, Balin; Kalijat ®, Alf. Min. Kalot, Balin;
Kasoengka, Soend.; Kedijat, Alf. Min. T. S;
Kelijat (®), Alf. Min; Ketangkil, Mal; Koelang,
Boeg, Makas.; Koenet kalijat, Alf. Min. T. P;
Tali ganemoe, Mal. Amb., Men; Tangkil, Balin,
Jav., Lamp; Tangkilareuj, Soend.; Tenggang,
Daj. W. Born; Tilil, Balin; Walet soewa, Alf.
Z. Cer. — Klimplant. Gebr: De bastvezels dienen tot
bereiding van touw en de rijpe zaden worden gekookt
gegeten. In het Balineesch zegt men maboekoen kalot
van iemand, die zoo mager is, dat zijn botten overal
uitsteken.

1670. G. funiculare Bl.* Akar mentadoe,
Mal; Areuj kasoengka beureum, Soend.; Areuj
kasoengka beurit, Soend; Areuj kasoengka
gede, Soend; Areuj kasoengka oentjal, Soend;
Kasoengka beureum, Soend; Kasoengka beu-
rit, Soend.; Kasoengka gede, Soend.; Kasoengka
oentjal, Soend. — Klimplant. Gebr: Als de vorige.

Gnetum — Gossypium.

1671. G. Gnemon L.* Ai soewa, Soemba;
Ambong bagoe, Sas; Bagoe, Alf. Min. T. B.L. L.,
Makas., O. Jav., Sas; Bakoe-bakoe, Boeg., Makas.;
Bangoe, Alf. Min. Bant; Blindjo, Sas; Bogor,
Jav.; Ekor belangkas, Mal; Eso, Jav.;, Ganemoe,
Mal. Mol, Tern; Hoeka, Kei, Watoeb.; Kael, Alf.
Z. Cer; Ki tangkil, Soend.; Koeaile, Alf. Z. Cer;
Kokja, Enggano; Malindjo, Vulg. Mal; Manendjo,
Balin; Manindjo, Balin, Boeg, Makas.; Menind-
jaoe, Mal; Moeliëng, Atjeh; Papi, Alf. 4. Cer;
Pohon manindjoe, Banda; Poko bakoe-bakoe,
Makas; Poko soemba$), Makas; Pong bakoe-
bakoe, Boeg; Roeki, Alf. N. O. Halm; Roekiti,
Alf. N. O. Halm. K.; Sake, Soend.; So, Jav.; Soecha,
Alf. Min. Tonsaw.; Soegi-soegi $$, Mal. Minangk.;
Soeka, Alf. Min. T. B, T. P., T. L; Soewa, Alf.
Har., Z. Cer., Boeg, Soemba; Soewal, Alf. N. Laoct,
Sap; Sowa, Soemba; Tangkal sake, Soend; Tang-
kil, Soend; Tjamal, Alf. W. Cer.; Tjengkarang,
Jav.; Trangkil, Jav.; Wagoe, Alf. Min. T.S.; Wit
so, Jav. Varieteiten in Soend.: Tangkil bera, de
mannelijke; T. boewah, de vrouwelijke. — Boom.
Gebr: De jonge bladen, bloemen en vruchten worden
als groente gekookt gegeten. De door klopping van
den bast verkregen vezels zijn zeer sterk en dienen,
na gedroogd te zijn, tot het maken van touw voor
vischnetten als anderszins. De rijpe vruchtjes worden
van de roode schil ontdaan en in een ijzeren pan
geroosterd, waarna de zaadhuid zich gemakkelijk laat
verwijderen en men de zaden tot platte ronde koekjes
vormt, door ze met cen steenen stamper te kloppen;
na droging in de zon verkrijgt men de kroepoek
malindjo, als toespijs zeer gezocht, die na in kokende
olie even opgebraden te zijn wordt genuttigd.

$ Deze naam is daaraan ontleend, dat de boom
veelvuldig voorkomt op het Sandelhout-eiland of
Soemba, en zoo heet het hiervan vervaardigde touw
in Zuid-Celebes steeds toeloe soemba. Overigens dient
herinnerd, dat vele dezer namen ook aan de slinger-
planten van dit geslacht worden gegeven, wellicht
met plaatselijke bijvoegingen, die echter nog niet
bekend zijn. fi

$$) Ook Aporosa microcalyx Hassk.* (zie 277).

1672. G. latifolium B1.*
Ojod so, Jav. — Klimplant.

1673. G. sp. Rakoes, Alf. Min. T. P. — Klim-
plant.

Ojod eso, Javs;

1674. Gomphandra javanica Val.
Lasianthera javaniea Miq.*). Nat. fam. der
Olacaceae. Tes-katesan, Madoer. — Boom.

1675. G. lanceolata King.” Kastoeri
hoetan, Mal; Tjemperai batoe, Mal. — Boom.

1676. Gomphia Hookeri Planch.* Nat.
fam. der Ochnaceae. Tampoei paja (zie 391),
Mal; Tampoi paja, Mal. — Boom.

1677. G. sumatrana Jack.* Mata ketam
batoe, Mal; Seboeroe ), Mal; Siboeroe,
Minangk. — Boom. Gebr: De bast wordt gebrand
tot afwering van booze geesten; met de gekneusde en
verwarmde bladen bij koorts het lichaam ingewreven.
Het hout splijt licht, maar is toch wel in gebruik bij
scheepsbouw.

€) Ook Sterculia rubiginosa Vent.*

1678. Gomphrena globosa L.* Nat. fam. der
Amarantaceae. Adas-adasan, Jav.; Boenga
knop, Mal. Men; Boenga ratna, Balin; Boenga
ta malate, Makas; Boenga te malate, Boeg.
Boengo bandaharo, Minangk; Bokingkang,

249

1671 — 1686.

Alf. Min. Bant; Kembang kantjing, Jav.; Kem-
bang mentoelan, O. Jav.; Lontok, Balin; Men-
toelan, O. Jav; Ratna, Balin. Semb; Ratna
pekadja, Mal; Rondang saboelan, Bat; T'a
malate, Makas; Te malate, Boeg. — Kruid, de
„kogel-amarant” of „bol-kattestaart”. Globe amaranth, e.
Gebr: Als sierplant gezocht. De bladen worden als
groente gegeten.

1679. Goniothalamus brevieuspis Miq.*
Nat. fam. der Anonaceae. Soesoean, Alf. Min.
W.L; Tawa im bolai(zie 957), Alf. Min. T.L. —
Boom. Gebr: Het hout is geschikt voor huisbouw.

1680. G. giganteus Hook.f.* Penawar
hitam$), Mal. — Boom.
$) Bene drogerij is onder denzelfden naam bekend.

1681. G. malayanus Hook.f.* Mem pisang;
Mal; Merpisang, Mal; Pisang-pisang $), Mal.
— Boomheester.

$) Ook Uvaria-soorten, eu andere Anonaceae.

1682. G. Tapis Mig.* Tapis, Balin, Sum.
W.K; Tapis minjak, Sum. W.K. — Boom.

1683. Gonoearyum _ longeracemosum
King.* Nat. fam. der Olacaceae. Roewai
gadjah, Mal. — Boomheester.

1684, Gordonia excelsa Bl.* Nat. fam. der
Ternstroemiaceae. Kajoe pagar anak djan-
tan, Mal; Ki mandjel(zie 1736), Soend.; Ki sapi,
Soend; Koemarakas in taloen, Alf. Min. T. Ls
Mandjel (zie 1736), Soend.; Marerer toewamag),
Alf. Min. T.S; Pagar anak djantan, Mal. —
Boom. Gebr: De bast dient om vischnetten en hengel-
snoeren bruin te kleuren en beter tegen het water
bestand te maken; het hout wordt wel bij den huis-
bouw en voor rijststampers gebezigd.

$) Ook Pyrenaria serrata Bl.

1685. Gossypium arboreum L.* Nat. fam.
der Malvaceae. Kapas besar, Vulg. Mal; Kapas
gede, Soend. — Boomheester, de boomachtige katoen-
plant. Tree cotton, ec.

1656. G. herbaceum L.* Aäfa, Sermata;
Abas, Rotin., Tim; Aha kian, Alf. Z. Cer.; Aha
kolai, Alf. 4. Cer.; Ahaja, Alf. Cer.; Ai aha, Alf.
Z.Cer; Ai sale, Wetar; Alapoal, Alf. 4. Cer.; Ala-
poeal, Alf. N, Laoet, Sap; Aohe, Kisar; Ape, Boeg;
Araboa, Alf. Z. Cer.; Awas, Gorom; A wol, Babar;
Bak gapes, Atjeh; Base, Alf. Boer, Boembon,
Daj. 4. O. Born.; Boenge, Sas.; Gapes, Atjch;
Gapeuch, Atjeh; Hapas, Bat; Kamba, Soemba;
Kaoe base, Alf. Boer; Kapa, Alf. N. O. Halm, Sika,
Tern; Kapah-kapah, Loeboe; Kapas, Jav., Madoer.,
Mal, Soend.; Kapasa, Makas; Kapase, Alf, Asil,
Mila; Kapaso, Alf. Har; Kapatië, Babar; Kapeh,
Minangk.; Kapeh batang, Minangk.; Kapes (zie
1295), Alf. Min; Kapes aroro, Alf. Min. T. P.;
Kapese, Alf, Min. Bant, Sangi; Kawas, Leti; Moen g-
gi, Lamp; Pohon banang, Mal. Tim; Rambak,
Lamp; Reroe, Endeh: Tiopo, Goront; Wangoe,
Sawoe; Wit kapas, Jav.; Woengoe, Sawoe. Varic-
teiten in Goront: Tiopo bilango; T. boetolo;
T.hoewolo. In Madoer.: K. pandhak; K. tengghi.
In Bat: Hapas hajoe ara; H. hoelembang. —
Boomheester, de kruidachtige katoenplant. Gebr: Wordt
in den Archipel alom gekweekt om de haren der zaden.
De zuivering geschiedt veelal door wrijving tusschen
een stuk hard hout en bamboe, met gelijktijdige druk-
king en voortschuiving; daarna wordt het katoen met
de trillende pees van een boogvormig werktuig goed
losgeklopt en gaat men over tot het spinnen der draden,

Gossynlum — Grewia.

die nu voor het weven geschikt zijn. In den oostelijken
Archipel worden de uitgeperste bladen bij buikaandoe-
ningen op den buik gelegd. Hier en daar legt men
wel katoenpluis op het gelaat van een doode. In het
Boegineesch heeft men een spreekwijze: „Api na ape”
(in het Makasaarsch: „Pepe na kapasa’), d.i: „Vuur
en katoen”, gebezigd om de snelle werking van eenig
geneesmiddel aan te duiden, daar katoenpluis door vuur
spoedig in brand vliegt. Kapas is de oplossing van het
Soendasche raadsel: „Hoeïs di djerona hoeloe, lamoen
ka pasar kapanggih”, d.i: „Grijze haren binnen in
het hoofd, als men naar de markt gaat komt men ze
tegen”; dat de oplossing in de uitdrukking „ka pasar”
verborgen is, moet de aardigheid verhoogen. Evenzoo
op Sumatra’s westkust van dit raadsel ; „Katakan kajoe
boekan kajoe, katakan akar boekan akar, di toenggoe
boedjang belantan”, d. í.: „Het wordt een boom genoemd
en is er geen, het wordt een slingerplant genoemd en
is er geen, het wordt bewaakt door blanke jongelingen”.

1687. G. indieum Lam. (—=G. herbaceum
L.* var.). Kapas djawa, Mal; Kapas lem boet,
Soend. — Heester. Gebr: Levert sterk doch grof katoen,

1688. G. mieranthum Cav. (— G. herba-
eeum L.* var). Kapas gendjah, Jav; Kapas
mori, Soend.; Kapas nori, Jav. — Heester. Gebr:
Levert sterk en fijn katoen.

1689. G. purpurascens Poir. - G. arbo-

reum L.* var.). Kapas beureum, Soend.; Kapas
merah, Vulg. Mal. — Heester,

1690. G. religiosum L. (= G. herbaceum
L.* var). Kapas balandha, Madoer.; Kapas
hideung, Soend.; Kapas londa, Jav.: Kapas
welonda, Jav. — Heester. Gebr: Levert het z.g.
Nieuw-Orleans-katoen. Waar beschikbaar, worden er
voornamelijk de pitten der inlandsche lampen van
gemaakt.

1691. G. vitifolium Lam. = G. barba-
dense L.*). Kapas banggala, Soend; Kapas
inggris, Vulg. Mal; Kapas taoen, Jav.; Kapeh
taoen, Minangk. — Heester. Gebr: Levert het Fer-
nambuc-katoen. Het schijnt dat de vezels in de inland-
sche samenleving onder den naam van boeloe koetjing
of „kattenharen” bekend zijn.

1692. Gouania ferruginea Reinw. Nat.
fam. der Rhamnaceae. Areuj sahagi, Soend.;

Sahagi, Soend. — Klimmende heester. Í

1693. G.macrocarpaD.C. Akar siboeweh,
Mal; Siboeweh (zie 1745), Mal. — Klimmende
heester.

1694. Gracilaria lichenoides Ag.$) Nat. |
klasse der Florideae. Aga-agara, Boeg, Makas,;
Agar-agar, Jav., Mal, Soend; Ager-ager, Jav.,
Soend.; Boeloeng, Balin, Madoer; Emboecloeng,
Sas; Gar-agar, Madoer.S.; Lotoe-lotoe, Alf. Amb., Í
Oel. Variëteiten in Mal: Djanggoet doejoeng,
(eetbare 5); Sangoe, (fijne s.). In Vulg. Mal: Djang-
goet monjet. In Boeg. en Makas.: Donge-donge;
Gose; Sango-sango. — Zeewier. Ceylon moss, c.
Gebr:. Dient voor agar-agar. Wordt van den bodem derzee |
gehaald op een diepte van hoogstens 3 vademen of bij
eb van 1 tot 1, vadem; het wordt eerst in zee- en dan
in zoet water uitgewasschen en, na in de zon gedroogd
te zijn, in den handel gebracht en o.a. veel naar China
uitgevoerd. Op Java hondt zich hiermede de bevolking |
der Djapara- en Duizend-eilanden bezig, buiten Java
vooral de Sekah van Bangka en Billtion. Wegens het
slijm gebruikt men het veel tot bereiding van gebak.

$ Ook Sphaerococcus lichenoides Ag.

250

1687 — 1700.

1695. Grammatophyllum seriptum Bl.
== G. speciosum Bl.*). Nat. fam. der Or-
chidaceae. Saja bake, Tern.

1696. G.speciosum Bl.” Anggrek garing-
sing, Balin; Anggrek teboe, Jav; Boenga
bidadari, Mal; Boenga poetri, Mal. — Gebr.
Vooral de Balineezen versieren zich gaarne het haar met
deze bloemen, die echter niet gemakkelijk te bekomen
zijn, daar de plant op dat eiland alleen in het gebergte
gevonden wordt. Aldaar heeft men een spreekwijze:
„Boeka anggrek garing-singe; djabaning akatih di
dja milike”, d.i: „Als de anggrek garingsing; buiten
dat ééne wat is haar geur?”, met de beteekenis van
een geheele familie of desa niet naar één persoon te
mogen beoordeelen; en ook van „die zijn neus schendt,
schendt zijn aangezicht”.

1697. Graptophyllum hortense Nees.”
Nat. fam. der Acanthaceae. Andong 9, Balin;
Ate-ate, Sas; Daoen poeding, Mal; Daoen
poetri, Mal. Amb; Dinging, Alf. Min. Bant,
Bent, Tonsaw.; Handeuleum, Soend.; Kabi-kabi,
Mal. Men. Tern; Karoton, Madoer.; Karotong,
Madoer; Loloweng, Alf. Min. T. P; Poediing,
Minangk.; Poeding, Mal; Poeding perada, Mal;
Poering, Balin, Batav. Mal, Jav.; Rarangdang,
Alf. Min. T. B; Reraindam, Alf. Min. T. L., Re-
ramdam, Alf. Min. T. S…; Silantam, Bat. Dair.;
Sorba sala, Bat; Tabalijang langi, Boeg,
Makas.; Temen, Balin. Variëteiten (album, rubrum
en viride) in Soend.: Mandeuleum beureum; H.
bodas; H. hedjo. In Makas: Leleng banowa.
In Mal. Men: Kabi-kabi merah; K.-k. poetih.
In-Pern: Kabi-kabi boboedo; K.-k. roriha.
In Boeg: Lelembanowa. Im Alf. Min. Bant:
Dinging mabida; D. mahendeng. In Alf. Min.
Bent: Dinging mahamoe; D. mawoero. In Alf.
Min. Tonsaw.: Dinging beretan; D. i toba; D.
lika; D. meha, In Alf. Min. T. P Loloweng
koelo; L. raindang. In Alf. Min. T‚ B: Rarang-
dang koelo; R. rangdang. In Alf. Min T. Ls:
Reraindam mea; R. poeti. In Alf. Min. T. S;
Reramdam poeti; R. roendang. — Heester.
Gebr. Door geheel Indië verspreid als sierplant (—=
Justicja picta) en voor omheiningen. De onderschors-
laag dient wel als pap voor het rijpmaken van puisten.
De bladen spelen bij vele feestelijkheden een groote
rol, wellicht om reden hieraan vroeger (en somwijlen
nog) een onheilwerende kracht werd toegekend.

$) Ook Codiaeum-soorten (zie 831 en 884).

1698. Greenea Jackii W.et A.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Sekam boelan, Mal. — Heester.

1699. Grewia acuminata Juss. —= G.
scabrida Wall.*). Nat. fam. der Tiliaceae.
Akar kepijaloe, Mal; Akar tjenderai, Mal;
Andilaoe roeso, Minangk.; Andilo oersa, Bat;
Areuj darowak, Soend. — Klimplant.

1699a. G. acuminata Juss. —-G. scabrida
Wall.*). var. odorata Hochr. Areuj ki-
lalaki, Soend. — Klimplant.

1700. G. eeltidifolia Juss.* Talok $, Balin,
Jav; Tangloké®), Madoer. — Lage boom. Gebr.
Het hout dient tot brandhout en wordt ook wel voor
buitenpalen van een huis gebruikt; is zeer gezocht
voor stelen van bijlen en karreboomen.

$ Dezelfde naam wordt gegeven aan Grewia erio-
carpa Juss.* en is dan voor dezen tevens de Soend. naam.

$$) Ook Grewia excelsa Vahl.*

Grewla — Gynandronsis.

1701. G. excelsa Vahl.* Talok kapoer,
Jav; Talok wingka, Jav. — Lage boom. Gebr.:
Het hout is wegens de elasticiteit gezocht, maar slechts
in korte afmetingen te krijgen.

1702. G. fibrocarpa Mast.” Tjenderai
hoetan, Mal; Tjenderai rimba, Mal. — Lage
boom.

1703. G. laevigata Vahl.* Bocnoet (zie
1534), Alf. Min. T. Ls Bosi, Alf. Min. Tonsaw.;
Darowak, Soend; Dadja-dadja, Boeg; Iris-
irisan, Jav; Kakeni, Alf. Min. Bent., T. B, T. L.,
T. S; Kakini, Alf. Min. Bent, T. B, T. L, T. S;
Mawoenoet (zie 1534), Alf. Min. T. B, T. L., T. S;
Oeroes-oeroesan, Jav; Woenoet (zie 1584), Alf.
Min. T. B, T. L. Variëteiten in Alf. Min. Bent:
K. baha; K. kagoerangen. In Alf. Min. T. B:
K. koelo; K. rangdang. In Alf. Min. T, L.: K.
poeti; K. mea. In Alf. Min. IT. S: K. poetis k
roendang. — Lage boom. Gebr: Van den zeer taaien
bast vervaardigen de Javanen wel touw of gebruiken
dien als bindsel b.v. van rijstbossen. Het hout is wel
bij den huisbouw in gebruik.

1704. G. Mieroeos L.* Darowak, Soend.;
Deloewak, Jav; Tjenderai $, Mal. — Lage boom.
$) Ook Grewia paniculata Roxb.*

1705. G. Miqueliana Kurz. Meleboe, Mal.
W. Born; Tjenderai paja, Mal. — Boom. Gebr.
Het hout is een goed timmerhout.

1706. G. paniculata Roxb.* Haren o, Soend;
Klinoe, Jav. — Boom.

1707. G. subeordata Miq.*
nangka, Mal. Pal. — Heester.

Kelotom

1708. Guazuma tomentosa Kunth (—
G. ulmifolia Lam.*). Nat. fam. der Stercu-
liaceae. Djati londa, Jav. Ng; Djati walanda,
Soend; Djatos landi, Jav. Kr. — Boom. Bastard
cedar, e., Orme d'Amérique, fr. Gebr: Deze boom,
ingevoerd uit tropisch-Amerika, wordt op de hoofd-
plaatsen als snelgroeiende schaduwboom langs de wegen
aangeplant.

1709. Guettarda speciosa L.*$) Nat. fam.
der Rubiaceae. Ketapang ketek, Jav.; Melati
kosta, Jav; Rijo i lawanan, Alf. Min. T. P. —
Boom. Gebr. De welriekende bloemen, grooter dan
die van melati.

$) Volgens Riprer zou men dezen boom in het
Mal. wel aanduiden als baroe laoet, een naam die ten
rechte aan Thespesia populnea Soland.* toekomt

(zie 3334).

1710. Guioa diplopetala Radlk. (—=Cupa-
niaregularis B1.*). Nat. fam. der Sapindaceae.
Ki howe (zie 2322), Soend., Pendjalinang) Jav.;
Walik elar (zie 18), Jav. — Boom. Gebr: Het
hout bij huisbouw.

$) Deze naam wordt ook vermeld voor een gras-
soort, Eriochloa polystachya H.B.etK.* (zie 1294).

1711. G. pleuropteris Radlk. —Cupania
pleuropteris Bl.*). Simpajan oelar, Mal.
— Boom.

1712. G. sp. (== Cupania*).
roem, Lamp. — Boom.

1713. Gunnera macrophylla B1l.* Nat.
fam. der Haloragidaceae. Soekma diloewih,

Kajoe oe- |

251

Jav; Tarate goenoeng, Soend. — Groote over- |

blijvende plant, op rhabarber gelijkend. Gebr: Bij
inlanders soms als wormdrijvend middel.

1701 — 1728.

1714. Gymnacranthera Forbesii Warb.*
Nat. fam. der Myristieaceae. Rila, Alf. Min.
Bent. — Boom. Gebr.: Het hout dient tot vervaardi-
ging van huisraad.

1715. Gymnanthera paludosa Schum.
(= Diecerolepis paludosa Bl.*). Nat. fam.
der Asclepiadaceae. Tandoek mendjangan,
Jav. — Klimmende heester. Gebr: De fijngekneusde
bladen worden, met azijn vermengd, bij gedeeltelijke
verlamming op de onderste ledematen gelegd.

1716. Gymnartocarpus venenosa Boerl.”*
Nat. fam. der Urticaceae. Boeloe ongka, 0. Jav;
Kedjate 9, Daj. W. Born; Nangka oetoe, Balin
Oetoe, Balin; Pedjatei$, Mal. W. Born; Poe-
roet, Soend. — Boom. Gebr: De zuurachtige vruchten
worden soms gegeten (®). Aan het melksap schrijft men
zeer giftige eigenschappen toe. Op Java worden hiermede
besmeerd de ijzeren punten der lansen, die in gebruik
zijn bij de jacht op wilde varkens; in West-Borneo
is het als rattenvergift in gebruik. Naar de overeen-
komst met de knobbels der vruchten heet hoofdzeer
in het Balineesch: oetoenan.

$) Ook Cerbera Odollam Gaertn*. (zie 720).

117. Gymnemaacuminatum Wall.” Nat.
fam. der Asclepiadaceae. Akar serapat koe-
ning, Mal; Akar siboeweh api, Mal; Serapat
koening, Mal; Siboeweh api, Mal. — Klimplant.

1718. G. syringaefolium Boerl. Oeta
mata, Alf. Cer., Oel. — Klimplant. Gebr: Wordt als
groente gegeten.

1719. Gymnopetalum cochinchinense
Kurz.* Nat. fam. der Cucurbitaceae. Areuj
bobontengang), Soend; Areuj lopang, Soend.;
Lopang $$), Soend. — Klimplant.

$) Ook Melothria leucocarpa Cogn. = M. odorata
Hook.f.*) (zie 2255).

$8) Ook Melothria maderaspatana Cogn.* (zie 2256).

1720. G. leucostietum Mig.* Kemarogan,
Jav. — Klimplant. Gebr: De bittere vruchten worden
geconfijt; de bladen zijn als stondendrijvend middel
in gebruik en worden gekneusd bij spierpijnen op de
pijnlijke deelen gelegd.

1721. Gymnosporia montana Benth.*
Nat. fam. der Celastraceae. Kalijage laoet,
Soend. — Heester.

1722. Gymnotrix elegans Büse (— Pen-
nisetum elegans Nees.*). Nat. fam. der Gra-
mineae. Benrong-benrong, Makas; Boenga
warang, Makas; Boentoet andjing, Soends;
Boentoet monjet, Soend.; Simarihoer-ihoer
ni asoe (zie 3406), Bat; Talasa, Makas.; Tele,
Boeg. — Kruid. Gebr: In het Makas. zegt men „boe-
koeleng benrong-benrong” voor een „huidskleur, zoo
mooi als lichtgeel benrong-benronggras”.

1723. Gynandropsis pentaphylla D.C.*
Nat. fam. der Capparidaceae. Bhoebhoewan
(zie 2795), Madoer.; Bobowan, Jav; Entjeng-
entjeng, Jav.; Galagangsa, Mal. Amb; Kaleng-
lengan, Jav.; Langsana merah, Vulg. Mal; Len g-
lengan, Jav; Mamang, Mal. Batav; Sasawi
leuweung, Soend.; Tjoro papoea, Tern. Varieteiten
in Mal. Batav.: Mamang besar en M. ketjil. —
Kruid. Gebr: De bladen worden somwijlen, met andere
groenten gemengd, gegeten. De fijngestampte stengels
legt men in warm water en geeft dit aan kraamvrouwen

| te drinken.

Gynochthodes — Hedysarum.

1724. Gynochthodes coriacea Bl.” Nat.
fam. der Rubiaceae. Akar mali-mali (zie 8208),
Mal; Kajoe rampe, Bonth; Rampe, Bonth. —
Klimmende heester.

1725. Gynopachys abnormis Korth.
(== Randia abnormis Boerl.*). Nat. fam. der
Rubiaceae. Kajoe roehi, Alf. Min. T. Ls
Kajoe roeï, Alf. Min. T. P; Roehi, Alf. Min. T.L;
Roei, Alf. Min. T. P; Wowohan, Alf. Min. Bent;
Wowohan in taloen, Alf. Min. T. L. — Boom.

1726. Gynostemma laxum Cogn. = G.
Wightianum Benth. et Hook.f.*). Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Ketimoen tikoes, Mal.
Men; Walaän in tjawokS, Alf. Min. T, Ps
Waluän ne kawok, Alf. Min. T.L. — Klimplant.

$) Dezelfde namen gelden voor andere soorten
dezer familie; zie o.a. bij 518.

1727. Gynotroches axillaris B1,* Nat. fam.
der Rhizophoraceae. Boro boj, Soend; Djan g-
goet keli$, Mal; Mata keli, Mal; Mem boeloh,
Mal; Memboeloh djantan, Mal; Merboeloh,
Mal; Merboeloh djantan, Mal. — Boom. Gebr.:
Het hout wordt bij den huisbouw onder dak gebezigd.

$) Ook Carallia integerrima D.C,* (zie 655).

252

1724 — 1751.

1728. G. axillaris Bl.” var. obtusa K.et V.
Ki djambeg), Soend. — Boom.
$) Ook Memeeylon-soorten (zie 2267).

1729. Gynura aurantiaca D.C.* Nat. fam.
der Compositae. Lahoenoen, Alf. Min. |. B
Tempoeh wijang (zie 1268), Jav. — Kruid.

1730. G. sarmentosa D.C.* Djonge areuj
(zie 1268 en 470), Soend.; Laoete, Alf. Min. T. B
Mawoöe kawilei, Alf. Min. T. P; Moöe kawilei,
Alf. Min. T. P; Tawanan, Alf. Min. Tonsaw. —
Klimplant.

1731. G. sumatrana Miq.* Aka tali soe-
mange, Minangk. — Klimplant.

1732. G. sp. Loenteng oe membe mea, Alf.
Min. FT. L. — Kruid.

1733. Gyrocarpus americanus Jacg.*
Nat. fam. der Combretaceae. Bregiding (zie
2889), Balin; Ganggangan, O. Jav; Kemeroc-
koep, Jav; Wineng (zie 2889), Jav; Wining (zie
2889), Balin. — Boom. Gebr: Met de gevleugelde
vruchten spelen de kinderen; het hout wordt soms
voor prauwen gebezigd.

ER

1734. Haemanthus pubescens L.f.* Nat.
fam. der Amaryllidaceae. Ompoe-ompoe,
Bat. — Sierplant.

1735. Haemaria discolor Lindl.* Nat. fam.
der Orchidaceae. Beldoe merah, Mal.

1736. Haemocharis integerrima K. et V.
(= Gordonia integerrima T.etB.*). Nat.
fam. der Ternstroemiaceae. Hoeroe mandjel,
Soend.; Ki mandjel, Soend.; Mandjel (zie 1684),
Soend. — Gebr. Voor meubelhout gezocht.

1737. Harpullia imbricata Thw. C= H.
eupanioides Roxb.*). Nat. fam. der Sapin=
daceae. Peloes, Jav.; Pelos, Madoer. — Boom.

1738. Harrisonia paucijuga Oliver. Nat.
fam. der Simarubaceae. Kengkeng, Juv. —
Heester. Gebr: Alle deelen dezer plant zijn zeer bitter ;
de spruitjes dienen wel als geneesmiddel bij diarrhoea.

1789. Hedychium angustifolium Roxb.
(=H. coecineum Buch.-Ham.*). Nat. fam.
der Seitamineae. Djadjahean, Soend. — Kruid.

1740. H. coronarium Koen.” Dagasoeli,
Alf. N. O. Halm; Gandasoeli, Mal; Gandasoli,
Soend.; Gondasoeli, Jav.; Kandasoeli, Bol. Mong;
Manasoeli, Balin; Mandasoeli, Balin; Manda-
soeling, Balin; Sempol, Balin, Jav. Varieteiten
in Mal: Gandasoeli koening, met gele bloemen ;
G. poetih; met witte bloemen. In Jav.: Gondasoeli
abang; G. poetih. In Soend: G. beureum; G.
bodas. — Kruid. Garland flower, e. Gebr: Wegens de
welriekende bloemen gekweekt. Deze toch worden gaarne
in het haar gedragen. In de Maleische landen worden zij
wel gezonden door een vrouw aan haar minnaar, dien zij
van ontrouw verdenkt. De bollen worden soms gegeten,
na in heete asch gepoft te zijn. Im het Balineesch
geeft men den naam van „ì sempol” aan witte honden.

1741. H. longicornutum Griff.* Tepoes
lada, Mal. — Kruid. Gebr: De wortelstok soms als
wormdrijvend middel.

1742. H‚ sumatranum Jack.* Gandasoeli
hoetan, Mal. — Kruid.

1743. Hedyotis capitellata Wall.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Akar kemenjan hantoe,
Mal. — Akar saboet, Mal. — Klimplant.

1744. H. eongesta R.Br.* Lidah djin, Mals
Roempoet lidah djin $, Mal. — Kruid.

$) Ook Peristrophe acuminata Nees.*

1745. H. glabra R.Br.* Boe we, Bat; Roem-
poet tjengkering, Mal; Roempoet siboeweh,
Mal; Roempoetsiboeweh djantan, Mal; Roem-
poet srigala, Mal; Siboewe, Bat; Siboeweh
(zie 1693), Mal; Siboeweh djantan, Mal. — Kruid.

1746. H. hispida Retz.* Djoekoet malela®),
Soend. Letah hajam $$), Soend.; Lidah ajam $$),
Mal: Malela$), Soend; Oewi in timoe, Alf. Min.
T. P. — Kruid.

$) Ook Panicum muticum Forsk.* (zie 2550).

$$) Ook Polygala-soorten (zie 2847).

1747. H. latifolia Reinw.* Widjen alas,
Jav; Widjen leuweung, Soend.; Wiwidjenan,
Soend. — Half heester.

1748. H. parietarioides Miq.* Makoe-
koeroe in taloen, Alf. Min. T. P. — Kruid.

1749. H. pinifolia Wall.*
biring, Mal. — Kruid.

1750. H. vestita R.Br.* Tokong boeloe,
Mal. — Kruid.

1751. Hedysarum tenellum Don

Roempoet

(

| Desmodium parvifolium D.C.*). Nat. fam.

der Leguminosae. Nanahan, O. Jav. — Kruid,
tot de groep der „esparcette” behoorend.

Hellanthus — Heptapleurum.

1752. Helianthus annuus L.* Nat. fam.
der Compositae. Boenga matahari, Mal;
Boengo pantja mantari, Minangk.; Boengong
matahoeroi, Atjeh; Kembang matahari, Vulg.
Mal; Kembang sangenge, O. Jav; Kembang
srengenge, Jav; Kembang sringenge, Sass;
Kembhang mata are, Madoer; Kembhang
tampong are, Madoer.; Kembhang tapong are,
Madoer. S; Poerba negarag), Jav; Saja mata-
hari, Tern. — Kruid, de „zonnebloem”. Sunflower, e.,
Grand soleil, tournesol, fr, Echte Sonnenblume, d. Gebr:
De bloem is de oplossing van het Javaansche raadsel
„Ana kembang, jen isih enom kaja-kaja doeweja mata,
demen andedeleng roeroepan kang betjik”, d.i: „Er
is een bloem, als zij nog jong is, schijnt het alsof zij
oogen heeft en gaarne mooie dingen ziet”.

$) Deze naam heet hierdoor ontstaan, dat de zonne-
bloem het eerst door den prins van dien naam geplant
werd. De andere namen wijzen op het naar de zon
gekeerd zijn.

1753. Helicia javanica Bl. =H. robusta
Wall.*). Nat. fam. der Proteaceae. Kendoeng,
Soend.; Kendoeng peutjang, Soend.; Ki boma
(zie 1190), Soend.; Medang keladi (zie 2180), Mal;
Medang lajang, Mal; Poetat paja, Mal; Poe-
tat tepi, Mal. — Boom. Gebr: Het hout soms voor
stelen van bijlen.

1754. H. serrata Bl.* Bareubeujg, Soend.;
Kajoe morsegoe, Mal. Amb; Kendoeng gede,
Soend.; Marasigo, Boeg, Makas.; Moera, Alf. Boer.
— Boom. Gebr: Het hout is geschikt voor planken.

$) Onzekere naam, ook aan andere boomsoorten
gegeven.

1755. Heliconia Bihai L.* Nat. fam. der
Scitamineae. Bijoe klikih, Balin; Daïkit,
Alf. Min. T.S.; Higi, Alf. Min. Bant; kik, Balin;
Kaikik, Balin; Kikik, Balin; Lahikit, Alf. Min.
T. B; Laïkit, Alf. Min. T.L; Laïtjit, Alf. Min.
TP; Pogitiw, Alf. Min. Tonsaw. — Kruid, verwant
aan de banaan. Wild plantain, e. Gebr.: Schoone plant,
in Buropa als siergewas gekweekt. Op Bali dienen de
bladen tot inpakking van tabak; in de Minahasa wordt
er gekookte rijst in bewaard.

1756. Helicteres Isora L.* Nat. fam. der
Sterculiaceae. Boewah radja, Mal. Tim;
Kajoe poetar, Mal; Kokontolan, Soend.; Oelet-
oelet, Jav; Poeta taloë, Atjeh; Poeteran tali,
Vulg. Mal; Tjabai tali, Mal. — Heester. Gebr:
Uit den bast verkrijgt men een vrij sterke vezel, die
tot touw gedraaid wordt. De vruchtjes zijn in de in-
landsche geneeskunde in gebruik.

1757. Heliotropium indieum L.* Nat. fam.
der Boraginaceae. Boentoet tikoes, Vulg.
Mal.; Sari boemi, Mal. — Half heester, de Indische
heliotroop.

1755. Helminthostachys zeylanica Hk.*
Nat. afd. der Filices. Pakoe pajoeng, Soend. —
Varensoort.

1759. Hemigraphis affinis Nees. Nat. fam.
der Aeanthaceae. Legoendi pasir, Mal; Len g-
goendi pasir, Mal.

1760. H. borneensis Hallier*. Oendam

sinokat, Alf. Min. Tonsaw.

1761. H. eolorata Hall.* Kedji beling,
Jav; Petjah beling, Mal. Batav.; Reundeu beu-
reum, Soend. — Heester (deze en vlg.). Gebr: Als
sierplant om de bladen gekweekt, ook in Europa.

253

1752 — 1778.

1762. H. confinis Anders.*Nilam djantan,
Mal; Roekoe-roekoe djantan, Mal.

1763. H. discolor Boerl.* Gofoe goeroemi
dodo, Tern; Lla-ila, Jav.; Laoe mamoeri, Alf.
4. Cer; Obat soewanggi, Mal. Mol. — Gebr: De
bladen worden te Ternate aangewend bij z. g. behekste
zuigelingen.

1764. H. primulaefolia Vell*. Keroet, Alf.
Min. |. P; Oendam i roepeng, Alf. Min. T.L.
Roepeng, Alf. Min. T.L.

1765. H. repanda Hallier.* Biwi, Alf. Min.
T.L; Dinding 9, Jav.; Dinding ari, Jav; Ding-
ding ai, Balin: Dingding ando, Sas; Doedi
rate, Alf. Min. TS; Katirah, Balin. Kr; Ketirah,
Mal; Lire, Alf. N. O. Halm, Mal. Men, Tern; Lire
papoea, Mal. Men; Parak, Alf. Min. T. P.; Roem-
poet mas, Vulg. Mal; Samara kohe, Alf. Min.
Bant; Sembalik ate, Sas. — Gebr: Dient in den
oostelijken archipel als middel tegen waanzin, en in
‘talgemeen tot wering van den nadeeligen invloed van
kwade geesten. Ook worden roode lippen er wel met
de kleur dezer bladen vergeleken.

$) Im O. Jav. is dit de naam van Aeschynomene
indica Lt (zie 67). Overigens gelden al deze namen
voor meerdere Hemigraphis-soorten.

1766. H. reptans Anders.*
merah, Mal. Men.

1767. Hemigyrosa longifolia Hiern.* Nat.
fam. der Sapindaceae. Paroepoeëk, Minangk.;
Peroepoek (zie 1382), Mal. — Boom. Gebr: Het
lichte witte hout dient voor riemen en pagaaien.

1768. Henslowia buxifolia Bl.* Nat. fam.
der Santalaceae. Benaloe tanah, Mal; Bi-
naloe tanah, Mal. — Woekerende heesters, verwant
aan sandel (deze en vlg.).

1769. H. Lobbiana A.D.C.* Benaloe api
batang, Mal; Binaloe api batang, Mal; Te-
linga kera, Mal. — Woekerende heesters met min
of meer slingerende takken (deze en vlg.)

1770. H. umbellata Bl.* Akar pelawan,
Mal; Benaloe (zie 2096), Mal; Binaloe (zie 2096),
Mal; Bindaloegadjah, Minangk.

1771. H. varians Bl* Akar hidjaoe, Mal.

1772. Heptapleurum aromaticum Seem.
Nat. fam. der Araliaceae. Panggang poejoech $),
Soend. — Lage boom.

$) Ook Heptapleurum serratum Seem.*

1773. H.divaricatum Seem.” Ramo giling,
Soend.; Songga boewana, Jav. — Klimmende
heester.

1774. H. littorale Miq. Medang koening,
Mal; Medang koenjit (zie 926), Mal; Siroeweh,
Minangk. — Boomheester.

1775. H. longifolium Seem.*Toelak tang-
goel, Soend. — Heester.

1776. H.polybothryumSeem.*Panggang

goenoeng, Soend. — Heester.

1777. H. rigidum Hassk. (—= H. longi-
folium Seem.*). Kajoe tangan $, Jav; Tan-
ganan, Jav. — Lage boom der bergstreken.

9) Dezelfde Jav. namen worden gegeven aan Hepta-
pleurum parasiticum Seem.* en andere soorten (zie 1389).

Roempoet

1778. H. rugosum Seem. Panggang boe-
loe, Soend; Tanganan kebo, Jav. — Lage boom.

Heptapleurum — Hibiscus.

1779. H. scandens Seem.* Akar koekoe
badjang, Mal; Koekoe badjang, Mal; Rad-
joen (®, Jav. — Klimmende heester.

1750. H. subulatum Seem.*
boedak, Mal. — Klimmende heester.

1781. H. tomentosum Hassk.* Panggangö,
Jav., Soend; Papanggang, Balin; Poeng pang-
gang, Balin.; Ramo koenti, Soend. — Heester.

$) Deze namen gelden voor me erdere Heptapleurum-
soorten, de eerste bovendien voor Brassaiopsis speciosa

Dec. et PL.* (zie 492).

1782. H. venulosum Seem.* Se pek oe, Mal.
— Epiphytische heester. Gebr: De vruchten worden
tegen hoest aangewend.

1783. Heritiera littoralis Ait.* Nat. fam.
der Sterculiaceae. Atoen laoet, Mal; Bajoer
laoet, Mal; Balang pasisir, Jav; Doengoe
(zie 83306), Alf. Min. Ponos; Doengoen, Mal
Doengon, Atjeh; Kajoe lawang, Jav.; Kontol
kambing, Vulg. Mal; Lawanan kete, Alf. Min.
T. L; Lawanan rintek, Alf. Min. T. L.; Lida i
topo, Alf. N. O. Halm; Roemoeng, Boeg, Makas.;
Roroemoe, Tern; Fjerlang laoet, Soend.; Wolo
1 membe, Alf. Min. T. P. — Vrij lage boom. Looking-
glass tree, e. Gebr: Aan Java’s zuidkust is het kernhout
der aldaar groeiende rechtstammige soort voor scheeps-
masten gezocht; elders dient het voor spanten van vaar-
tuigen en ook voor balken en planken. De schors is een
geneesmiddel bij buikaandoeningen, en de zaadkernen
zijn in gebruik bij sommige vischgerechten.

1784. H. sp. Doengoen boekit,
boom.

1785. Hernandia ovigera L.* Nat. fam. der
Laurineae. Afo, Tern; Aitiërhe, Sermata;
Boewah keras laoet, Mal; Kaliki, Minangk.;
Kam pis, Soend.; Machlana, Alf. Min. Tonsaw.; M a-
handap, Alf. Min. Bent; Mapopo, Alf. Min. T.L,
T. P; Mara laoect, Soend.; Mara minjak, Soend.;
Mata ikan, Mal. Mol; Matkoefoet, Alf. Boer;
Mawijaoe, Alf. Min. T. P; Ngawa keling, Atjeh.
Variëteiten in Alf. Min. T. P: Mawijaoe koelo
(de witte); M. raindang (de roode). — Kleine boom,
de „eierboom”. Gebr: De dunne stammen leveren
drijf houten voor vischnetten, de grootere dienen tot
kleine masten; de schors wordt in het waschwater
van kleine kinderen gedaan. Uit de zaadkernen bereidt
men een soort olie, die in de inlandsche huishouding
wel als lampolie gebruikt wordt.

1786. H. peltata Meissn.* Bengkak, Jav;
Binong laoet, Soend; Kajoe bengkak, Jav;
Kampak, Soend.; Kampis, Jav.; Kemiren, Jav.;
Kemiri tjina, Mal. Batav.; Mata ikan, Mal. Men;
Moentjang tjina®, Soend; Weren im pong-
kor, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr: Als de vorige.

$) Ook Aleurites cordata Steud.*

1787. Herpestis Monnieria H. B. et K.
Nat. fam. der Scrophulariaceae. Beramei,
Sum. W. K; Beramoi, Atjeh; Bermi$, Mal;
Bremi, Mal. Goenda leutik, $ Soend. — Kruipende
plant. Gebr: De jonge bladen worden als toespijs bij
de rijst gegeten en zouden winddrijvend zijn.

$) Ook Limnophila conferta Benth.*

1788. Hewittia bicolor W.et A.* Nat. fam.
der Convolvulaceae. Oewi malojon, Alf.
Min. T. P, — Klimplant, uit de fam. der „winde”,

1789. Hibiscus Abelmoschus L.* Nat.
fam. der Malvaceae. Baron, Madoer. B; Ganda-
poera, Balin, Makas., Mal; Gondapoera(” (zie

Akar poesat

Mal. — Hooge

254

1779 — 1796.

1614), Jav; Kakapasan koneng, Soend.; Kapas
hantoe, Mal; Kapas oetan, Vulg. Mal; Kasa-
toeri, Makas.; Kasetoeri, Boeg; Kastoeri, Jav;
Kastore, Madoer.; Kaworo, Soend; Kostore,
Madoer. B; Roebik, Atjeh; Rote, Gajo; Tajo-
Tajo, Boeg, Makas; Toejoe-toejoe, Alf. Min.
Ponos.; Weron, Jav. — Half heester, het muskuszaad-
boompje. Ambrette, fr. Gebr: Uit de zaden wordt
olie bereid, en fijngestampt mengt men ze soms met
bedak; ze geven bij wrijven geur af. De Timoreezen
rijgen ze aaneen tot halssnoeren. Men vindt het waron-
zaad ook als inl. drogerij.

1790. H. celebicus Koord.* Kelemba-
oean in taloen, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr:
Het hout is duurzaam en voor planken en balken
geschikt; van de schors wordt touw gedraaid.

1791. H, floccosus Mast.* Ape-kape, Boeg;
Kapa-kapasa, Makas; Kapas-kapas, Mal. —
Boomheester. Gebr: Het hout dient slechts tot brand-
hout. Van den bast wordt touw gedraaid.

1792. H.grewiaefolius Hassk.* Ki oraj®),
Soend.; Taloeki, Balin, Jav., Madoer.S.; Teloeki,
Jav; Waroe geli, Jav. — Kleine boom. Gebr:
Wordt om de fraaie geel-purperen bloemen in tuinen
als sierboom geplant.

$) Ook Commersonia platyphylla Andr.* (zie 862).

1793. H. macrophyllus Roxb.* Baroe
loros, Madoer.; Tesoek, Soend.; Tisoek, Soend.;
Tisoek tambaga, Soend; Waroe djemboet, O0.
Jav; Waroe goenoeng, Jav., Soend; Waroe
lanang, Jav; Waroe pajoeng, Jav. Ng; Waroe
songsong, Jav. Kr; Waroe watang, Jav. —
Kleine boom. Gebr: Het hout wordt voor huisbouw
bruikbaar geacht; in Pekalongan wordt het eerst uit-
geloogd om de duurzaamheid te bevorderen.

1794. H. Manihot L.* Degi, Tern; Gedi,
Mal. Men; Gidi, Mal. Men; Ijondog, Bol. Mong;
Koewei, Alf. Min. T. B, T.L, Tonsaw., T. Ps;
Mare, Alf. Min. T. S; Nating, Alf. Min. Bant,
Bent. Variëteiten (roode en witte) in Alf. Min. T. B:
Koewei rangdang; K. koelo. In Alf. Min. T.L:
Koewei- mea; K. poeti. In Alf. Min. Tonsaw.:
Koewei meha; K. boedo. In Alf. Min. T, P
Koewei raindang; K. koelo. In Alf. Min. T. S:
Mare roendang; M. poeti. In Alf. Min. Bant:
Nating koehita; N. mahendeng; N. mabida.
In Alf. Min. Bent: Nating mahamoe; N. ma-
woero. In Mal. Men: Gedi bobotja of gidi
bobotja; Gedi merah of gidi merab; Gedi
poetih of gidi poetih. — Halfheester. Gebr: In
de Minahasa worden de jonge bladen gekookt gegeten ;
elders wordt het uitgeperste sap bij vergiftiging toe-
gediend.

1795. H. mutabilis L.* Baroe landak, Mal;
Boenga balik tjahaja, Mal; Boenga waktoe,

Mal. Mol; Kakapasan (zie 2659), Soend; Saja
bali djaga, Tern; Saja ngali-ngali, Tern;
Waroe landak, Jav. — Heester. Rose changeante,

fr. Gebr: Wordt als sierplant gekweekt; de witte
bloemen nemen ‘savonds een roode kleur aan.

1796. H. Rosa-sinensis L.* Boehanga, Alf.
Min. Bant; Boenga bisoe, Boeg, Makas; Boen-
ga-boenga(zie 2986), Bat; Boenga raja, Mal;
Boenga rebhang, Madoer, S; Boenga ribang,
Balin. Semb.; Boenga tjapatoe, Makas., Mal. Tim;
Boengo rajo, Minangk; Boeugong raja, Atjeh;
Boengo rebhang, Madoer. B; Kembaug sapa-
toe, Vulg. Mal; Kembang sepatoe$), Vulg. Mal;
Kembang wera, Soend; Koejanga, Bol. Mong;
Koeranga, Alf. Min; Mandhaleka, Kang; Ma-

nnee

Hibiscus — Homalanthus.

rebhang, Madoer. B; Morebhang, Madoer. Bs;
Noeribang, O. Jav; Noribhang, Madoer. R5:S:s
Oebo-oebo, Alf. N. O. Halm, Tern; Oelango,
Goront; Oeribang, Mal. Batav; Pen, N. Guin.
Noemf.; Poe, N. Guin. Humb.; Poetjoek, Balin;
Rebang, Madoer; Soma-soma, Nias; Wari, Sas;
Wera, Soend.; Woehanga, Alf. Min. Bent; Wora-
wari, Jav. Variëteiten (roode en witte) in Minangk.:
Boengo rajo poetiëh; B. r. sirah. In Alf. Min.
T.B.: Koeranga koelo; K. rangdang. In Alf.
Min. T.L: Koeranga mea; K. poeti. In Alf.
Min. T. P: Koeranga koelo; K. raindang. In
Alf. Min. Tonsaw: Koeranga boedo; K. meha.
In Vulg. Mal: Kembang sepatoe merah; K. s.
poetih. In Mal: Boenga raja merah; B. r.
poetih. In Alf. Min. T. S: Koeranga poeti; K.
roendang. In Alf. Min. Bant: Boehanga mabida;
B. mahendeng. In Soend.: Wera beureum; W.
bodas. In Alf. Min. Bent: Woehanga mahamoe;
W. mawoero. In Sas: Wari bang; W. pinge.
In Jav.: Aribang of wora-wari bang; Wora-
wari poeti of W.w. roempoek. In Mal: Boenga
raja airopa (met vleeschkleurige bloemen). In Balin. :
Poetjoek bang; P. kepoek soesoen of P.
semarang — P. pinge; P. tjina; P. genta of
P. kleneng. — Heester, de z.g. Chineesche roos. China
rose, shoetlower, e. Gebr: Veel gebruikte sierplant. Om-
heiningen van Hibiscus zouden volgens de volksmeening
in enkele streken de kracht van sterke windvlagen breken.
De bloemen worden vaak gedragen en dienen tot kleuring
van gebak, ook tot het poetsen van schoenen ; nevens de
bladen zijn ze ook als medicijn in gebruik. Zoo laat
men bijv. vóór de barensweeën een zwangere vrouw
het uitgeperste sap der rauwe bladen drinken, en ge-
bruikt men de versche bloemen als pap om puisten
te doen openbreken. Op Bali heeft men een spreek-
wijze: „Boeka boengan poetjoeke kembang, mara
kembang minggiling sari”, d.i: „Als een bloeiende
poetjoek, zoodra zij zich opent verheft zich de bloem”,
met de beteekenis van iemand, die van niets tot iets
komt en dientengevolge met minachting op minder
bevoorrechten nederziet. En in gelijken zin: „Boeka
sari poetjoeke ninggarang iba”, d.i: „Als de bloem
van een poefjoek, die zich zelve in de hoogte steekt”.
Daarentegen zegt de Javaan: „Lir wora-wari”, d. i.:
„Als de bloem van wora-wari”, van iemand, die rood
is van drift, en wordt ook elders een roode gelaats-
kleur vaak met deze bloem vergeleken.

9) Ook de gekweekte soorten H. Archeri Watson,
H. Telfairiae Don en H. schizopetalus Hook. f. Zie
Backer, Flora v. Batavia 1 (1907).

1797. H. similis Bl. C= H. elatus Sw.*).
Baroe ghadjha,Madoer; Baroe goenoeng, Mal;
Gombong, Jav; Waroe goenoeng, Soends
Waroe gombong, Jav; Waroe rangkang, Jav.;
Waroe wadon, Jav. — Kleine boom. Gebr.: Het
hout wordt als minder deugdzaam weinig gebruikt.
Waar H. tiliaceus ontbreekt, wordt van de schors van
dezen boom touw gemaakt.

1798. H. surattensis L. Asam soesoer,
Mal; Asam walanda, Mal. Mol; Djalanggaro,
Tern; Merang in taloen, Alf. Min. T. P.; Me-
rang in tjoko, Alf. Min. T. P. — Klimplant.
Gebr.: Als sierplant veel gekweekt. T'e Ternate worden
bij oogziekten de oogen gebet met de uitspruitsels der
jonge bladen.

1799. H. tiliaceus L.* Balebirang, Sangi;
Baoe, Alf. Min. T. P., Rotin.; Baoek, Mal. Tim;
Baroe, Alf. N. O. Halm., Madoer., Makas., Mal.,
Soemba, Tern: Baroe bhender, Madoer.; Boöe,
Nias; Faoe, Tim; Haoe ai, Wetar; Haroe, Alf.

255

1797 — 1808.

Oel, Z. Cer.; Kabaroe, Soemba; Kalimbaoean,
Alf. Min. T. P.; Kasjanaf, N. Guin. 4 R.; Ka-
waoean, Alf. Min. T. S.; Kelembaoean, Alf. Min.
T. Ls; Kelembaoean rendai, Alf. Min. T. L.;
Kioko, Enggano; Lago, Sika; Molombagoe, Alf.
Min. Ponos.; Molowahoe, Goront; Papatat, Alf.
Z. Cer; Pohon baoek, Mal. Tim; Siroen, Atjeh;
Wahoe, Alf. Min. T. B, Wande, Jav. Kr. Ds;
Waoe, Biman.; Waroe, Balin, Boeg, Jav., Mal.
Batav., Soend.; Waroe laoet, Jav., Soend.; Waroe
lenga, Jav; Waroe lengis, Jav. — Boom. Gebr:
Het hout wordt vooral door wagenmakers hoog geschat
voor velgen en spaken van wielen; op Java ver-
vaardigt men er de houten klompen (kletek of teklek)
van; in de Geweermakersschool te Batavia dient het bij
gebrek aan notehout ook voor het maken van geweer-
kolven. Uit de schors van stam en takken wordt touw
gedraaid; de vezellinten ook wel naar Wuropa uit-
gevoerd voor dameshoeden enz. De bladen dienen
soms tot veevoeder (ook van schildpadden) en worden
in afkooksel als middel tegen kinkhoest aangeprezen ;
de schors heet een koortswerend middel. Daar die
bladen tegen den namiddag afvallen, wordt dit som-
wijlen als tijdsbepaling gebezigd.

1800. Hippoeratea Cumingii Laws.* Nat.
fam. der Celastraceae. Gambir ajer, Mal. —
Klimmende heester.

1801. H. glaga Korth.* Areuj mangender,
Soend.; Mangender $), Soend, — Klimmende heester.

9) Ook H. indica Willd.* en enkele Combretum-
soorten (zie 852).

1502. Hiptage javanica Bl.* Nat. fam. der
Malpighiaceae. Areuj beurit, Soend; Lo
alas, Jav. — Klimmende heester (deze en vlg.). Gebr:
De bladen dienen wel als groente.

1503. H. Madablota Gaertn.* Kakas, Jav.

1804. H. sericea Hook.f.* Akar dedaloe
boekit, Mal; Akar kirai, Mal.

1805. Hodgsonia macrocarpa Cogn. —
H. heteroclita Hook.f.*). Nat. fam. der Cu=
eurbitaceae. Akar kepajang, Mal; Areuj
kalajar badak, Soend.; Batang, Boeg; Biloeng-
kiëng, Minangk.; Kadam, Mimangk.; Kalajar
badak, Soend. — Klimmende heester. Gebr: In de
Padangsche Bovenlanden en wel aan de westelijke
helling van den Singgalang, op een hoogte van
4— 5000 voet, komt deze reusachtige slingerplant voor,
welke zich aan groote boomen vasthecht en jaarlijks
van 50—100 vruchten afwerpt. Twintig vruchten
geven een flesch olie, die men afscheidt door de
bijzonder groote zaden in stukken te snijden, twee
dagen in de zon te laten drogen en daarna in een
zakje van boombast met een handoliepers uit te persen.
Om het ransig worden te voorkomen, verhit men de olie.

1506. Hoemaria discolor Lindl. Nat. fam.
der Orchidaceae. Daoen laoe $), Mal.

$) Volgens Riprey eigenlijk daoen low naar Sir
Hvem Low; ofschoon hij dit elders als de Mal. naam
van meerdere soorten van het geslacht Anoectochilus
opgeeft. Andere botanici determineeren daoen lace
als Cypripedium Lowei Lindl.*

1507. Homalanthus giganteus Zoll.” Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Andoelpak sidari,
Bat; Djarak pati gede, O. Jav; Totop pote,
Madoer. — Boom.

1808. H. populifolius Grah. (= H. Le-

‚ schenaultianus Juss.*). Andoelpak, Bat;

Djarak pati, O,Jav.; Kareum bi, Soend.; Krembi,

Jav.; Limbawoeta, Alf. Min. Bent; Loedahi padi,
Mal; Mahang makan pelandoek, Mal; Saäket,
Alf. Min. T. B; Sangket, Alf. Min. T. L, T. Ps;
Sangket in tjoentoeng, Alf. Min. T. P. — Boom.
Gebr: Het hout is zacht. De looistofrijke bast dient

256

wel tot het zwartverven van bladen of rietstengels,

welke vooraf in den modder zijn geweekt. Deze boom
leverde in de Bataklanden vroeger houtskool voor het
inheemsche buskruit.

1509. Homalium celebieum Koord.* Nat.
fam. der Samydaceae. Karikis mea, Alf. Min.
T. L; Karikis makaänak, Alf. Min. T. Ls
Kariskis makaänak (zie 676), Alf. Min; Karis-
kis mea, Alf. Min. T. L. — Boom.

1810. H. foetidum Benth.* Aliwowos, Alf.
Min. T. B, T.L. Tonsaw., T.P.; Aloewowos
(zie 8373 en 68), Alf. Min. T. B, T. ne Tonsaw., 'T.
P; Kajoe besi, Mal. Men; Kajoe watoe (zie 2514),
Alf. Min. T.L. T.S.; Tohasik, Alf. Min. Ponos. —

Boom, Ternataansch ijzerhout leverende. Gebr: Dit
harde hout is gezocht bij huis- en bruggenbouw.
1811. H. grandiflorum Benth.* Kajoe

batoe, Mal. — Hooge boom. Gebr: Het hout is

zwaar en kan moeilijk bewerkt worden.

1812. H. Griffithianum Kurz.” Lenggoen-
di laoet, Mal. — Boom.

1813. H. longifolium Benth.* Paoeh kid-
jang djantan, Mal. — Boom.

1814, H. Minahassae Koord.* Karikis
sela, Alf. Min. T. L.; Kariskis sela, Alf. Min. —
Boom. Gebr. Hout bij huisbouw.

1515. H. propinguum Clarke.* Pantat
oelat poetih, Mal. — Boom. Gebr: Hout bij huisbouw.

1816. H. tomentosum Benth.* Aboe, Ma-
doer; Dalingsem, Jav.; Dalisem, Jav.; Dling-
sem, Jav.; Dlisem, Jav.; Dringsen, Jav.; Estri,
O. Jav; Kadjoe aboe, Madoer; Kajoe estri, 0.
dav; Ki bodas, Soend.; Klingsem, Jav. Zeer hooge
boom. Hout als niet duurzaam zelden gebezigd.

1817. Homalomena alba Hassk,* Nat. fam.
der Araceae. Langge, Bat: Langge porhas,
Bat; Tjarijang bodas, Soend. Kruid, een
aronskelk. Gebr: De knol is oneetbaar; de bladen
worden gebezigd om uit te drinken of van te eten.

1818. H. caerulescens Jungh.* Empele-
boe paja, Atjeh; Kamoemoe, Balin. Kr; Kaoem-
bang, Balin; Kekalek, Sas; Kelembahang $),
Mal; Kembahang, Mal. Pal; Kesesi, Balin;
Koembahang, Sum. W. K.; Koembang, Balin;
Kroembang, O. Jav; Oembahang, Bat; Tja-
rijang, Soend. — Gebr: Na afgekookt te zijn wordt

de knol bij hongersnood wel gegeten; overigens wordt |

die in de Bataklanden als voedsel aan de varkens
gegeven, en is ook bij de vischvangst met toeba in
gebruik.

$) Ook Homalomena rostratum Griff.* (zie 1820).

1819. H. cordata Schott. @= H. aroma-
tica Sehott.*). Kaloentai, Alf. Min. T. Ps;
Kaloetai, Alf. Min. Bent, T. L, T. S: Kokom-
baän, Alf. Min. T. B; Senting, Jav; Sesenting,
Javs Fjarijang hedjo, Soend. — Gebr: In de
Minahasa worden de bladen boven vuur gedroogd en
met water bevochtigd op wonden gelegd. i

1820. H. rostratum Griff.* Kelembahang
(zie 1818), Mal; Lemba paja, Mal.

1521. H. rubescens Kunth.* Bete merah,
Mal. Men; Bete roriha, Tern; Kaling tana,

1809 — 1825.

Nambhoe tana, Madoer; Sente beureum,
Soend; Sente woeloeng, Jav; Taleh gata,
Minangk.; Tjarijang beureum, Soeud. — Gebr:
De knollen worden, in schijfjes gesneden, op wonden
van paarden en rundvee gelegd.

1822. Homonoiariparia Lour.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Balinenre lom po, Makas,
Djoere (zie 2452), Soend; Sangke, Sum. W. Ks;
Sobah, Jav. — Meester. Gebr: Het sap der bladen
wordt gebezigd om de tanden zwart te maken, terwijl
de bladen zelve tot de kwade geesten afwerende
middelen behooren.

1823. Hopea sp. div.$) Nat. fam. der Dip-
terocarpaceae. Engkabang, Mal. W. Born;
Engkawang, Mal. W. Born; Kakawang, Daj. Ng;
Kawang, Mal. W. Born; Mandirawan, Minangk.;
Melebakan, Mal. Pal; Mengarawan, Lamp,
Midd. Sum., Sum. W. Te Mengerawan, Lamp.,
Midd. Sum, Sum. W. K; Merawan, Mal; Nga-
rawan, Lamp, Midd. Sum, Sum. W. Ks; Seraja,
Mal; Singkawang, Minangk; Tekawang, Mal.
W. Born; Lengkawang, Mal. W. Born. Variëteiten
in Lamp: Mengerawan areng; M. djanggak;
M. resak; M. sepong; M. talai; M. tandjang.
In Mal. Pal: Melebakan abang; M. akar. In
Midd. Sum: Ngarawan boewi; Ng. djangkang;
Ng. lilin; Ng. timah. In Mal. W. Born; Teng-
kawang goentjang; T. rambei; T, toengkoel.
— Boomen. Gebr: Daar het hout gemakkelijk splijt,
worden er wel planken van gezaagd; overigens is de
bereiding van minjak tengkawang het hoofddoel. $$)
In West-Borneo worden daartoe de afgevallen vruchten
in water geweekt, om ze gemakkelijker te kunnen

Sangi;

| ontbolsteren, hierna de pitten gedurende een of meer

dagen aan de zonnewarmte blootgesteld en als ze ge-
noeg gedroogd zijn gestampt. De gestampte zaden legt
men in een zeef boven den damp van kokend water
en deze warme massa wordt dan overgebracht in
mandjes van rotan om tusschen twee blokken hout
door het indrijven van wiggen te worden uitgeperst.
Het uitstroomende vet stolt spoedig en heeft een
geelgroene Hleur. De inboorlingen gebruiken deze talk
als lampolie; willen ze die bezigen voor de spijs-
bereiding, dan worden de vruchten niet geweekt maar
gedroogd vóór de ontbolstering, waardoor de kwaliteit
van het vet beter is. Uitwendig wordt dit nog als
smeersel aangewend en inwendig als verzachtend middel
bij spruw, maaglijden en chromische dysenterie. Daar
dit het eenige vet is, dat in Indië niet ranzig wordt,
bezigt men het gaarne als zalf voor wonden, ook
voor het invetten van metaal. [p Europa dient het
meest voor de kaarsenfabrieken.

$) Behalve de afzonderlijk vermelde, geeft Burek
voor Borneo en Sumatra als soorten op: Hopea
Beccariana Burck*, H. bracteata Burek*, H. coriacea
Burck*, H. myrtifolia Miq.*, H. nigra Burck* en H.
sericea BL* Of sommige dan wel alle der tevens opge-
geven inlandsche soortnamen hiervoor gelden, of
misschien voor Shorea sp. in gebruik zijn, is niet
met zekerheid te zeggen.

$$) Welke Hopea-soorten hiertoe in ’t bijzonder
dienen, is niet bekend; wel wordt nog minjak teng-
kawang verkregen van Diploknema sebifera Pierre®.

1824. H. dryobalanoides Miq.* Oecloe
toepaiì, Lamp. Gebr: Levert een goede damar-
soort; het hout dient voor huis- en scheepsbouw.

1825. H. fagifolia Miq.* Kawang$), O. Jav;
Tjengal, Soend. — Gebr: Vroeger diende de schors
wel tot omwanding van huizen.

$) Ook Palaquium (== Dichopsis*) javense Burck
(zie 2539).

Hopea — Hydrocotyle.

De 1526. H. globosa Brandis*$). Damar katja,
Lamp; Damar mata koetjing, Mal; Damar
mata mie, Atjeh; Kajoe damar mata koetjing,
Mal. — Gebr: Aldus genoemd naar de in den handel
onder dien naam bekende harssoort. Deze hars vloeit
van zelf uit den stam en verzamelt zich aan den voet.
$) Volgens Riprer; andere damar mata koetjing
opleverende boomen worden vermeld onder 399 en 2531.

1827. H. Griffithiana Dyer. Meranti poc-
tih, Mal.

1525. H. Mengarawan Mig.” Merawan
koenjit $), Mal. — Gebr: Het lichtgele hout is zeer
geschikt voor huisbouw, want het blijft wormvrij ; het
eigent zich ook voor masten van vaartuigen.

$) Ook Hopea intermedia King.*

1529. Hornstedtia imperialis Ridl.
Phaeomeria imperialis). Nat. fam. der Scita-
mineae. Kantan, Mal. — Kruid, (deze en vlg.).
Gebr: De jonge spruiten worden als groente gegeten.

1530. H. Leonurus Retz. (= Amomum
Leonurus Koen.*). Poewar hitam, Mal.

1531. H. (= Amomum*) minor Val.
Pining, Soend.; Pining landak, Soend; Pining
lemboet, Soend. — Gebr: De eetbare vruchten
worden wel geconfijt.

1832. H. (= Amomum*) mollis Val.
Pining kisi, Soend; Pining ranggong, Soend.

1833. H. (== Amomum) paludosa
K. Schum.* Pining bawang, Soend.

1834. H. == Amomum*) Pininga
K. Sehum. Pining rantjang, Soend.

1835. Horsfieldia aculeata Bl.* Nat. fam.
der Araliaceae. Deleg (zie 2826), O. Jav.; Djan g-
korang, Soend; Goenggrang, Jav; Gorang
ireng, Jav; Gorang lanang, Jav; Ki djang-
korang, Soend; Toendjang langit, Balin. —
Heester.

1836. Hoya coriacea Bl.* Nat. fam. der
Asclepiadaceae. Areuj ki kandel lalaki,

Soend. — Klimplant, van ’t geslacht der „wasplant”
of „porseleinbloem” (H. carnosa).
1837. H. coronaria Bl.* Aka sitaba,

Minangk.; Akar setebal, Mal.

1838. H. laurifolia Dee.* Areuj ki kandel
sabrang,"Soend.

1839. H. macrophylla Bl.* Arcuj ki
kandelg)Soend.; Areuj ki kandel badak, Soend;
Daoen pitis, Mal. Mol; Pitis-pitisan, Mal.
Mol; Walet besi, Alf. Z. Cer.

€) Ook Aeschynanthus-soorten.

1840. H. multiflora B1.* Kapalan (zie 810),
dav; Koemaloe in taloen, Alf. Min. T. P. —
Gebr: Het sap uit de bladen als diureticum.

1841. H. obtusifolia Wight.* Aka sitaba

rimbo, Minangk.

1842. Hura ecrepitans IL.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Boeta-boeta, Mal. Batav.;
Daoen gedel, Madoer.; Koekoe matjan, Soend.;
Koekoe mejong, Soend.; Pohon boeta-boeta,
Mal. Batav. Pokok kosta, Mal, — Boom, de „zand-
kokerboom”. Sandbox tree, e‚ Gebr: Deze is door Burope-
anen“ingevoerd, om reden het melksap lepra zou genezen,
wat zich echter niet bewaarheid heeft. Het fijngewreven
zaad wordt bij chronische zweren aangewend.

257

1826 — 1852.

_1843. Hydnocarpus castanea Hook. f.*
Nat. fam. der Bixaceae. Alai hatoe, Mal. —
Boom.

1844, H. laevis Miq.* Kajoe goela, Lamp.
— Boom.

1845. H. sp. Akar kerandji, Mal. — Heester.

1846. Hydnophytum formicarum Jack.*
Nat. fam. der Rubiaceae. Bifi mafala, Tern;
Imah sireum, Soend.; Kapala beroek, Mal;
Ki tangkoerak, Soend; Lalapeng, Alf. Min.
T. B, T.L; Oerek oerek polo, Jav.; Oewoe,
Alf. Min. Ponos; Pedal itik, Mal; Roemah
semoet, Vulg. Mal; Roemoeng kaloewara,
Makas.; Tahoeroe, Bat; Tangkoerak, Soend. —
Epiphytische halfheester. Gebr: De ter grootte van
een hoofd verdikte stengel dient als mierennest. $)

9) Tot een gelijk doel bezigen de mieren ook het
geslacht Myrmecodia, dat derhalve dezelfde inlandsche
namen heeft (zie 2404).

1547. Hydrangea oblongifolia Bl.* Nat.
fam. der Saxifragaceae. Katoempang bodas,
Soend.; Kembang lintangan, O. Jav; Ki ka-
toempang bodas, Soend.; Lintangan, O0. Javs;
Semboeng djago, Jav. Ng; Semboeng koe-
woek poetih, O0. Jav.; Semboeng sawoeng, Jav.
Kr. — Boomheester, van ’t geslacht der „hortensia”.

1848. Hydrilla najadifolia Z. et M. =H.
verticillata Presl.*). Nat. fam. der Hydro-
charidaceae. Gagang, Jav; Ganggang, Javs
Gangggeng, Jav., Soend.; Ganggeng tjaj, Soend.;
Ghanggheng, Madoer.; Gonggeng, Mal. Batav. —
Waterplant, verwant aan duitblad (1851).

1849. H. verticillata Presl.* var. longi-
folia Casp. Arakan ne kasidi, Alf. Min. T. S.;
Arakan ne kasili, Alf. Min, TL. — Waterplant.

1850. Hydrocera triflora W.etA. =H.
angustifolia B1l.*). Nat fam. der Gerania-
ceae. Inai ajer, Mal; Inai paja, Mal. —
Kruid. Gebr: Schijnt somwijlen voor het roodverven
der nagels te worden gebruikt.

1851. Hydrocharis asiatica Miq. C= H.
Morsus-ranae L.*). Nat. fam. der Hydro-
charidaceae. Btjeng lalaki, Soend. — Water-
plant, „duitblad”. Echter Froschbiss, d.

1852. Hydrocotyle asiatica Is.* Nat. fam.
der Umbelliferae. Antanan, Soend.; Antanan
bener, Soend; Bebele, Sas; Daoe toengke-
toengke, Boeg; Daoen kaki koeda, Vulg. Mal;
Daoen penggaga, Mal; Daroe-daroe, Alf. Min.
Bant; Gagan-gagan (zie 1065), O. Jav; Ghan-
ghagan, Madoer. S.; Hisoe-hisoe, Saleijer; Kaki
koeda, Vulg. Mal; Kelai lere, Sawoe; Kolotidi
magofoe, Tern; Pagaga, Makas.; Pagago, Mi-
nangk.; Paidoeh, Balin; Panggaga, Balin. Kr;
Panegowang, Jav; Patjoel gowang, Soend.;
Pegaga, Atjeh; Pegagan, Mal. Batav.; Penggaga,
Mal; Pinagowang, Jav; Poegago, Minangk.;
Roempoet kaki koeda, Mal. Amb; Roempoet
kolotidi, Mal. Men; Sorowai, Alf. N. O, Halm;
Tjipoe balawo, Boeg; Tjowet gompeng, Soend.;
Wisoe-wisoe, Makas. — Kruid, eene soort „water-
navel”, (deze en vlg). Gebr: De bladen worden ge-
stoofd gegeten en ook als medicijn o.a. op wonden
gebruikt, terwijl het sap een middel tegen koorts moet
zijn. Men plant dit kruid op dijkjes van rijstvelden
en hellingen van tuinen om het afspoelen van den
grond tegen te gaan.

17

Hydrocotyle — Imbricaria.

1853. H. hirsuta Sw.* Rendeng, Jav. —

1554. H. nitidula Rich. (= H. rotundi-
folia Roxb.*). Antanan gede, Soend.

1555. H. podantha Molk. (— H. javanica
Thunb.*). Heni-heni, Balin; Semanggi goc-
noeng, Jav; Soemanggi atjala, Balin; Soe-
manggi goenoeng, Balin. Jav.

1856. H. rotundifolia Roxb.* Doelang
sontak (zie 3028), Soend.; Lalampang kawajo,
Alf. Min. Bent; Pendjelangan,O.Jav.; Semanggi
2523), Jav.; Soemanggi, Balin, Jav; Talektek
api, Soend; Teteh djaran, Balin. — Gebr: Wordt
als groente gegeten. De bladen legt men als pap op
het voorhoofd van kleine kinderen, die koortsig zijn.
Semanggi is de oplossing van het Javaansche raadsel :
„Empjak papat saka sidji”’, d.i: „Vier zijdaken met
één stijl”, doelende op de vier blaadjes om den stengel.
Wier zal echter wel Oxalis bedoeld zijn.

1857. H.splendensBl.*Antanan lemboet,
Soend.; Pateken tjena, Madoer; Patikan tjina,
Jav. — Gebr: Bij hoofdpijn wordt een papje der
fijngekneusde bladen op het voorhoofd gelegd.

1858. Hygrophila salicifolia Nees. —
H. angustifolia R.Br.*). Nat. fam. der Acan-
thaceae. Keremak roesa, Mal; Kermak roesa,
Mal. — Kruid.

1559. H. salicifolia Nees. (—= H. angu-
stifolia R.Br.*) var. assurgens Clarke.
Djarong boeboekoean lemboet (zie 1012),
Soend. — Kruid.

1560. Hygrophora punicea Fr. Nat. afd.
der Fungi. Tjendawan telinga tijoeng, Mal
— Paddenstoelsoort.

1561. Hymenodietyon excelsum Wall.*
Nat. fam. der Rubiaceae. Klepoe sapi, Jav. —
Boom.

1869, Tehnocarpus frutescens R.Br.* Nat.
fam. der Apocynaceae. Ragen, Jav. — Klim-
mende heester.

1870. IT. molueeanus Miq.* Areuj ki ba-
tara (zie 3516), Soend. — Klimmende heester.

1871. Iguanura spectabilis Ridl.* Nat.

fam. der Palmae. Teroeno, Mal. — Boom.

1872. Ilex eymosa Bl.* Nat. fam. der Ilica-
ceae. Kapas rawang, Sum. W. K; Ki sekel,
Soend.; Tamba-tambara, Bonth; Timah-timah,
Mal; Titimah, Mal. — Boom, eene soort „hulst”,
Gebr: Het hout is van geringe waarde.

1873. I. maerophylla Wall.* Timah-ti-
mah boelan, Mal; Timah-timah gading, Mal;
Titimah boelan, Mal; Titimah gading, Mal. —
Boombeester.

1874. Illicium religiosum Sieb. Nat. fam.
der Magnoliaceae. Adas tjina, Jav, Vulg.

258

1853 — 1877.

1862. Hymenolophus Romburghii Boerl.*
Nat. fam. der Apoeynaceae. Gitan minjak,
Sum. W. K. — Klimplant.

18624. Hymenophallus daemonum Nees.
Nat. afd. der Fungi. Boetoh setan, Mal. —
Fraai gesluierde zwamsoort, verwant aan de „stink-
zwam)’, Schleierdame, d.

1563. Hypericum Leschenaultii Choisy
(== H. Hookerianum W.etA.*). Nat. fam.
der Hypericaceae. Poerwa koening, Jav;
Poerwa sari, Jav; Ragoelo goenoeng, Jav.;
Regoelo goenoeng, Jav. — Heester, soort van
hertshooi.

1864. Hypoëstes rosea Dec.* Nat. fam. der
Acanthaceae. Djampang kai (zie 3251),
Soend. — Heesterachtig kruid. Gebr: Als tremboehoe
dient een H-soort in de inl. geneeskunst.

1565. Hypolytrum myrianthum Mig.
== H. latifolium Seem.*). Nat. fam. der
Cyperaceae. Marashas lalaki, Soend.
Kruid, uit de fam. der eypergrassen. Gebr: Men ver-
vaardigt er grove matten van.

1866. Hyptis brevipes Poit.* Nat. fam. der
Labiatae. Godong poeser (zie 2690), Jav.
Mata moending, Soend.; Sri enggang, Mal;
Sri hoetan, Mal. — Kruid. Gebr.: De bladen dienen
bij navelaandoeningen van zuigelingen.

1867. H. celebica Zipp.* Kide, Alf. Min.
T. S; Roekoet ne membe, Alf. Min. T. B, T. P;
Roempoet kembang gros, Mal. Men; Poetoem-
balen sela, Alf. Min. T. L. — Kruid.

1868. H. suaveolens Poit.*Babadotan, (zie
17 en 237), Soend.; Bandotan $, Jav; Djoekoet
baoe, Soend.; Koenoe boesoek, Mal. Pim; Mang-
kamang, Madoer; Selaseh hoetan $$, Mal. —
Sterk riekend kruid. Gebr: Zou, inwendig toegediend,
de melkafscheiding bij zoogenden bevorderen; dient
overigens wel als veevoeder.

$) Ook Polygonum runcinatum Buch-Ham®*.

$$) Volgens Riprer geldt deze naam ook voor
Stachytarpheta indica Vahl.* (zie 3219).

JB

Mal; Adhas tjena, Madoer; Pekak$, Mal. —
| _Heester, naverwant aan de steranijsplant, doch met giftige
vruchtjes. Gebr: Wordt in enkele tuinen gekweekt.

$) Deze naam is aan het Chineesch ontleend. Eigenlijk
zijn dit de namen der 1lieium-vruchtjes (steranijs) als
inlandsche drogerij.

1575. Illipe (—= Bassia*) burckiana Koord.

Nat. fam. der Sapotaceae. Bokaoe, Alf. Min.
Ponos; Poepoeloet, Alf, Min. FT. P. — Boom.
Gebr: Zaad vethoudend.

‚1876. I. hypoleuca Mig. (= Dichopsis
| obovata Clarke*). Balam boengo tjino,
Minangk. — Boom.

1877. Imbricaria coriacea A. D.C.
Labramia Bojeri A.D.C.*). Nat. fam. der
Sapotaceae. Njamploeng sabrang, Jav.,
Soend. — Boom. Gebr: Is afkomstig van Madagascar
en wordt hier en daar in tuinen gekweekt; de vruchten
zijn eetbaar.

Impatiens — Indigofera.

1878. Impatiens Balsamina L.* Nat. fam.
der Geraniaceae. Inai ajam, Mal; Laka, Mal.
Mol, Tern; Pautjar aïk, Sas; Paroe hinai,
Minangk.; Patjar banjoe, Jav; Patjar leu-
weungs), Soend; Patjar toja, Balin; Slasih
jeh, Balin; Soelasih jeh, Balin. — Kruid, cene
soort „springzaad” of „balsamine”. (deze en vlg.).
Garden balsam, e…, Gartenspringkraut, d. Gebr: De bladen
worden gebezigd tot het roodkleuren van nagels, maar
deze kleur houdt niet zoo lang als die van Lawsonia.

$) Ook IT. choneceras Hassk.* en I. latifolia L.*
(zie 1944 en 2004).

1579. 1. Griffithii Hook.f.*
Mal; Inai boekit, Mal.

1850. I. pyrhotricha Miq.* Iuai ajer koe-
ning, Mal.

1851. IT. Teysmannii Miq.* Inai ajer poe-
tih, Mal,

1882. I. sp. Boenga basa, Bonth; Lapo-lapo,
Makas.; Lepo-lepo, Boeg. — Gebr: De bladen dienen
als geneesmiddel bij uitslag. De kinderen spelen wel
met de vruchtjes, die ze tegen de hand laten knappen.

Inai batoe,

1883. Imperata cylindrica Beauv. —I.
arundinacea Cyrilli*). Nat. fam. der Gra-
mineae. Alalang, Balin, Minangk; Alang-
alang, Balin, Jav. Ng., Vulg. Mal; Ati ’ndolo,
Biman.; Deja, Boeg; Djeh, Gajo; Ediboetoe, Alf.
Z.Cer.; Eri, Alf. Z. Cer; Eroehoetoeï, Alf. Z. Cer.;
Eurih, Soend.; Fi, Rotin.; Halalang, Daj., Mal.
Bandj.; Hiha, Sawoe; Hilalang, Minangk.; Hoe
moesoe, Tim; Hohore, Kisar; Llalang, Minangk.,
Simaloer; Kahioe, Enggano; Kambengan, Jav. Kr.;
Koehoen, Alf. Min. T. B, Tonsaw.; Koen, Alf. Min.
T. S; Koeöen, Alf. Min. T. L., T. P.; Koesa, Kawis
Koesoe, Tern.;Koesoe-koesoe, Mal.Mol.;K oesoem,
Makian; Kosa, Kawi; Lalang, Balin, Loeboe, Madoer.,
Mal; Lele, Alf. Boer; Lijoh, Lamp; Naleng lakoe,
Atjeh; Ngoehoemoe, Alf. N. O. Halm. K.; Ngoe-
öesoe, Alf. N.O. Halm; Ngoesoemoe, Alf. N. W.
Halm; Oeroen, Sika; Oö, Nias; Re, Sas., Soembawa;
Reja, Makas., Soemba; Ri, Bat; Roempoet fi, Mal.
Tim; Weli, Alf. Hila; Welihoetoe, Alf. Z. Cer.;
Weline, Alf. Asil; Weljo, Alf. N. Laoet; Welo,
Alf. Sap; Weri, Alf. Har; Widoe, Sawoe; Witoe,
Soemba. — Grassoort, het bekende en gevreesde
„&lang-alang”- of „lalang”-gras. Gebr: De jonge
spruiten zijn een gewild veevoeder. Op meerdere
plaatsen dienen de bladen tot dakbedekking, soms
tot opvulling van kussens en matrassen. De wortels
heeten een geneesmiddel tegen blaassteen; zij worden
daartoe met warm water getrokken en dit bij wijze
van thee gedronken. Als inlanders in de Minahasa,
na pas gegeten te hebben, moeten loopen en daarbij
een pijnlijk gevoel ontwaren in de buikstreek, nemen
zij drie jonge uitspruitsels van den wortel en leggen
die op de pijnlijke plaats. In het Makasaarsch heeft
men een spreekwijze: „Mana reja ka potongko, mana
batoe ka kantisang, mana taï ka taïbani” (in het Boe-
gineesch: „Maoe deja apa bewoengeng, maoe batoe apa
batoe angasang, maoe tai apa taï bani”), d. i.: „Hoewel
maar reja (toch te gebruiken) voor dekking, hoewel
maar steen (t. t. g.) als slijpsteen, hoewel bijendrek (t. t. g.)
als was”, met de beteekenis van „wij geven als boete
wat wij kunnen en dat toch alles te gebruiken is”;
en volgens inlandsch gebruik moet in een dergelijk
geval met de afbetaling genoegen worden genomen,
als de schuldige blijkbaar zooveel mogelijk aan zijn
verplichting heeft voldaan. In diezelfde taal bezigt
men nog de uitdrukking: „Rinring reja’”” (Boegineesch :
„Renring deja”), d.i: „Een omwanding van reja”,

259

1878 — 1885.

als het beeld van iemand, op wien men zich niet
verlaten kan. Vroeg rijpende rijst-soorten noemt men
op Bali: „Tjitjih lalang”, d.i: „Vooruit als lalang”,
omdat deze dadelijk bloemen krijgt. Voor „slechts te
kunnen oogsten hetgeen men gezaaid heeft”, ook in
overdrachtelijken zin, zegt de Maleier: „Tanam lalang
takan toemboh padi”, d.i: „Als men lalang plant,
zal er geen rijst uitspruiten”. Van iemand, die zich
spoedig boos maakt, maar ook gauw weer tot bedaren
komt, zegt de Madoerees: „Ghalaghas katonon”, d. i.:
„De ghalaghas staat in brand”. In het Minangkabaoesch
heet het van iemand, die anderen op een handige
wijze weet te bedriegen : „Bak gatah di bao ka ilalang”,
d.i: „Als gom die naar de ilalang gebracht wordt”,
waarbij die spoedig aan al de bladen kleeft. Ri is de
oplossing van het Bataksche raadsel: ,„Mangaloan
anakna oelang indoekna”, d.i: „Het kind verzet zich
meer (is ongewilliger, lastiger) dan de moeder”, want
zonder zich te snijden loopt men gemakkelijker door
oud dan door jong ri, daar de bladen van het laatste
veel scherper zijn. In het Javaansch luidt dit: „Anake
ladak embokne alim”, d.i: „Het kind is trotsch, de
moeder zachtzinnig”.

1884. TI. exaltata Brongn.* Lalang djawa,
Mal. — Grassoort.

1885. Indigofera sp. div.$) Nat. fam. der
Leguminosae. Aka sanam, Minangk; Aka
tamtam, Minangk.; Amoet olei, Alf, Min; Bisi,
Alf. N. O. Halm.; Daoe, Biman.; Daoen biroe, Mal.
Mol.; Ente, Goront; Etom, Jav; Metem, Daj.
Law; Nila, Mal; Njila, Boeg., Makas.; Poelasan,
Minangk.; Roman, Tenimbar; Salaon, Bat; Sanam
Minangk; Senam, Atjeh; Tahoem, Balin, Daj. B,
S; Tajoem, Daj. Ms; T'ajom, Bat; Taloem, Lamp;
Talom, Lamps; Tamoejong, Daj. M; Tamtam,
Minangk.; Tao, Manggarai; Taoek, Mal. Tim, Rotin.;
Taoem, Alf. Min, Balin, Tim; Taroe, Endeh;
Taroem, Mal., Sas, Soend; Taroen, Kors; Ta-
roeng, Atjeh, Makas.; Tarom, Madoer.; Tijarmoe,
Leti; Tom, Jav., Mal. Pal, Tern; Tom menir, Mal.
Pal; Woera, Soemba; Wora, Soemba. Variëteiten in
Jav.: Tom kajoe; T. kembang. In O. Jav.: Tom
toeroes; T. widji. In Mal: Taroem daoen aloes;
T. d. lebar. In Madoer.: T. barangan; T. berdhi;
T. langkeng. In Soend.: Taroem kembang. —
Kruiden of halfheesters, de indigoplanten. Indigo-
tier, fr. Gebr: Belangrijk cultuurgewas, schoon voor
de Europeesche markt van sterk afnemende beteekenis.
Na afsnijding wordt de plant in warm water geweekt en
als de bladen uitgeloogd zijn, laat men het vocht door
een bamboezen rooster afdruipen, dat, opgevangen en
met kalk vermengd, de blauwe kleurstof voor het
verven van garens, kleedjes, enz. levert. In de Batak-
landen is de van salaon verkregen kleurstof donkerder
dan die van tajom; een mengsel van beide dient aldaar
tot het verven van zwart, welke kleur ook verkregen
wordt door koking van Indigofera-bladen zonder ver-
menging met kalk. Op Java verzamelt men de gebruikte
plantendeelen en legt die ergens onder een boom neêr,
tot winning van een kleine soort smakelijke champiguons
(Verpa), die onder den naam van djamoer tom veel
gegeten worden. Van iemand, die zelf slecht is en een
ander belastert, zegt de Javaan: „Emboeh si mila
emboeh si etom”, di: „Men weet niet, of het nila
of etom is”, Nila is nl. de uit de etom-plant bereide
indigo.

9) De hier opgegeven inl. namen schijnen wel het
meest in gebruik voor Indigofera sumatrana Gaertn.
G= LL tinetoria L*); slechts eenige soorten zijn nader
gedetermineerd, bijv. taroem kembang als Indigofera
Anil L* en taroem daoen aloes als Indigofera arrecta
Hochst.* (zie 2203).

Indigofera — Ipomoea

1886. I. echinata Willd.* Tarom tjantek,
Madoer B.P; Tarom tjatek, Madoer. S. — Kruid.

1887. I. galegoides DC.*). Dedjan ti 9, Sas.
Djajanti, Balin, O. Jav; Djanti, Jav., Mal;
Gajanti, Balin. Kr; Gijanti, Javs Kadjanti,
Balin; Kaljanti, Balin; Taroem oetan, Vulg.
Mal. — Heester. Gebr: Twee of drie jonge bladen
worden op Bali fijn gewreven en onder het prevelen
van cen bezwering op de tong gelegd, om iemand
vlug in het leeren te maken.

$) Ook Sesbania aegyptiaca Poir*, die er veel op
gelijkt (zie 3109).

1888. I. viscosa Lam.* To-totowan, Madoer.
— Kruid.

1889. Inocarpus edulis Forst.” Nat. fam.
der Leguminosae. An, Alf. Boer; Aënisin,
Alf. Amb; Akadjeng, Boeg; Angkaëng, Makas;
Bosoeca, Mal. Men, Tern; Gajam, Balin. Kr.,
Daj. 4. O. Born, Jav., Mal, Sas., Soend; Gajang,
Mal. Mol; Gama, Watoeb; Gasep, Mal. Batavs;
Gate p, Balin, Mal. Batav.; Gatet, Soend.; G had jam,
Madoer.; Goegoera, Alf. N. O. Halm; „Hate bo-
soeca, Tern; Keama, Alf, Min; Tolok, Mal. Variëteit
in Mal: Benjek of Benjik. — Boom. Gebr: Heeft
geurige bloemen. Het vleesch der vruchten wordt wel
gegeten; ook de pitten soms gekookt.

1890. Inula Cappa D.C.* Nat. fam. der
Compositae. Tikoesan, Jav. — Kruid, eene
soort „alant”. Gebr: Dient als geneesmiddel.

1890«. Todes tomentella Mig. =I. ovalis
Bl.*).Nat. fam. der Olacaceae. Koenet apetot,
Alf. Min. T. P; Sasaïr kete, Alf. Min. T. P. —
KKmmende heester.

1891. Ipomoea angustifolia Jaeg.* Nat.
fam. der Convolvulaceae. Akar kermak, Mal;
Djalidri, Jav; Kangkoeng pasir, Mal. — Klim-
plant, uit de fam. der „winde” (deze en vlg).

1892. I. Batatas Poir.* Ambon, Sas; Ate-
tela, Goront.; Bagei, Bol. Mong; Balading, Lamp.
Ab; Batata, Mal. Men; Batatas, Mal. Amb.; Mal.
Tim; Bloïni, Sermata; Boled, Soend.; Eba, Eng-
gano; Bêr maw, Kei; Goemi, Alf. N. 0. Halm. ;
Goemimi, Alf. N. W. Halm; Hiwoe djawa, Sawoe;
[ma kastela, Tern; Kahitela, Alf. Z. Cer.‚ Kasi-
tela, Alf. Cer.; Kastela, Alf. Z. Cer.; Kastera, Alf.
N. Laoet, Sap; Katabang, Soembawa; Katela (zie
665), Jav.; Katela pendem, Jav.; Katelo, Minangk;
Katila, Mal. Bengk., Tel. Bat.; Keledek, Mal;
Ke pileu, Gajo; Kesela, Balin; Ketela, Mal. Batav.;
Lakoe kase, Tim; Lame djawa, Boeg., Makas.;
Lame kamoemoe, Boeg, Makas.; Loli, Wim;
Mangat, Alf. Boer; Mantang,Soend.; Nom melai,
Babar; Oebi djalah, Minangk.; Oebi djawa,Vulg.
Mal; Oebi djolah, Minangk.; Oebi kapal, Sas;
Oebi katelo, Minangk.; Oebi ketela, Mal. Batav.;
Oebi pelo, Minangk; Oebi pilo, Minangk.; Oefi
sina, Rotin; Paäratoekale, Alf. Asil, Hila; Pari-
toekano, Alf. Har.; Patatas, Alf. Amb.; Pelo,
Minangk.; Piëk, Atjeh; Pilaoe, Midd. Sum; Ranso,
N. Guin. Noemf.; Sabhrang, Madoer. P.S; Sabh-
rang longgha, Madoer. P.S; Sane, Wetar; Setilo,
Lamp; Silang, Alf. Min. Tonsaw.; Téla, Jav.; Tèla,
Madoer. B.P; Watata, Alf. Min, Sangi; Wohiwoe
djawa, Sawoe. Variëteiten in Jav.: Katela djaran,
roode; K. embjah, verwilderde; K. getak-getik,
met dikke schil; K. kangkoeng, witte; K. koemis
of k. koenir, gele; K. lengkong, witte; K.selat,
vonde; K. sembawa, met paarsen bladsteel. In Mal.

260 1886 — 1899.

Men: Batata merah; B, poetih. In Madoer. B.:
Tela lobak. In Madoer.S.: Sabhrang loe pa, gele.
In Alf. Amb.: Patatas kawiï; P. kongkiï; P. man-
teroeï; P, nia; P. patoekalo, In Balin: Kesela
praoe. In Sas: Ambon djawa. In Mal. Batav.:
Ketela merah; K. poetih. In Alf. Min. Bent.:
Watata mahamoe; W. mawoero. In Alf. Min.
T.P.: Watata koelo; W. raindang. In Alf. Min.
T.B: W. koelo; W. rangdang. In Alf. Min. T. S.:
W. poeti; W., roendang. Io Alf. Min. T. Ls
W. poeti; W. mea. In Alf. Min. Bant: W.
mabida;W.mahendeng. In Tern: Tma namo
maboro; IL. soerabaja; IL. tapaja mahoetoe.
— Klimplant, de zoete bataat. Sweet potato, e., Patate
douce, fr. Gebr: De knollen worden gegeten. Wegens de
roode kleur dezer aardvrucht zegt men van iemand,
die erg rood ziet, in het Makasaarsch: „Kama lame
djawa roepana” (Boeg: „Pada l. dj. r.””), d.i: „Hij ziet
er uit als een lame djawa”, terwijl roodachtige, en naar
men meent onheilspellende, wolken aan den horizon
betiteld worden als: „Ramang lame djawa” (Boeg:
„Eloeng 1. dj”). Im het Minangkabaoesch heeft men
eene spreekwijze: „Mam bali nak pelo, mamakan nak
lamang”, d. i.: „Voor pelo willen betalen en lamang
(een gerecht van kleefrijst met kokosmelk) willen
eten”, met de bedoeling van „voor weinig geld veel
moois te willen hebben”. Watata is de oplossing van
het Sangische raadsel: „IL kaoe hedo sini, ing kai
solong pai”, d.i: „Blijf gij hier, ik ga naar ginds”,
want de hoofdstengel ís op het veld en de rank groeit
naar elders,

1893. I. digitata L.* Kangkoeng laoect,
Mal. — Klimplant.

1594. I. mollissima Hall.f, Rabet kalorak,
Madoer. — Gebr: De bladen dienen inwendig als
purgeermiddel en worden ook gebezigd als surrogaat
voor zeep om lijfgoed te wasschen.

1895. I. Nil Roth. (= I. hederacea
Jaeg.*). Areuj djotang bodas, Soend.

1896. I. obseura Ker.* Areuj tali kintjir,
Soend.

1897. I. Pes-caprae Roth. (—= I. biloba
Forsk.*). Batata pante, Mal. Men; Dalere,
Alf. Min. Ponos., Sangi; Daoen katang, Mal. Mol.;
Kapoet i lawanan, Alf. Min. T. L; Katang-
katang, Balin; Lalere, Boeg: Leleri, Makass
Loloro, Alf. N. O. Halm, Tern; Mari-mari,
Alf. Z. Cer; Tang-katang, Madoer; Tapak
koeda, Mal; Tapak koedo, Minangk; Tati
raoeï, Alf. Har; Watata, Alf. Min. T, P. —
Gebr: De uitgeperste bladen worden bij dunnen afgang
uitwendig aangewend. De knollen zouden wegens hare
slijmerigheid in afkooksel bij blaasaandoeningen de
prikkeling matigen. In Zuid-Celebes wordt de plant
om het huis gespannen tot wering van booze geesten,
als er een kraamvrouw is of er besmettelijke ziekten
heerschen. Op Boeroe wordt een afkooksel der plant,
nog warm zijnde, gebezigd tot wassching der beenen
van beri-berilijders. In het Balineesch heeft men een
spreekwijze: „Nganjoenang ban boen katang-katang,
d.i: „Iemand wiegen aan katang-katang (ranken)”,
met de beteekenis van iemand met schoone beloften
paaien, daar die ranken zeer broos zijn.

1898. I. Pes-tigridis L.* Gamet, Jav; Kak-
samangkakan, Madoer. — Gebr: De bladen worden
fijngewreven op zweren gelegd.

1899. I. reptans Poir. (—= I. aquatica
Forsk.*). Kangko, Alf. Min. Bent, T. B, DM 55
Z. Cer; Kangkoeëng, Minangk; Kangkoeng,

|

Ipomoea — Ixora. 2

Balin, Jav., Mal, Soend; Kangkong, Madoer.,
Makas.; Kingkoi, Alf. W. Cer.; Kongkia, Alf, Z.
Cer.; Lara, Biman; Lare, Boeg; Naniri, Makas.;
Pangpoeng, Balin.; ;Ponangoi, Alf. Min. Tonsaw.;
Roempoen, Atjeh; Sajoha, Alf. Min. Bant;
Sajor ®, Alf. Min. T. L., T. P; Sajor kanekoeng
Mal. Mol; Saroepapa sajor, Alf. Mos; Dele, E.B::
Sendean kekentelen, Alf. Min. — Ee ‘Wordt
als groente gegeten. Van iemand, die telkens meer
vraagt voor iets dat hij wil verkoopen, zegt de
Javaan: „Tjeblok kangkoeng”, d.i: „Als het planten
van kangkoeng”, die zich na het uitkomen spoedig
over den grond verspreidt.

&) Deze naam, als zijnde zooveel als „de groente
bij uitnemendheid”.

1900. IT. uniflora Roem. (= I. martini-
eensis Mey.*). Akar oelam poetih, Mals
Lidah patoeng, Mal; Oelam poetih, Mal.

1901. Iresine Herbstii Hook.* Nat. fam. der
Amarantaceae. Bajem bang (zie 193), Jav;
Daoen pelawa, O. Jav. — Kruid. Gebr: Als sier-
plant.

1902. Irvingia malayana Oliv.* Nat. fam.
der Simarubaceae. Paoeh kidjang, Mals;
Paoeh mente, Midd. Sum. — Woudreus. Gebr.:
Het hout der wortelvleugels is gezocht voor landbouw-
gereedschappen, maar in Midden-Sumatra gaat men
niet licht tot het vellen van den boom over, omdat
men meent, dat er boschgeesten in verblijven.

1903. Isachne australis R. Br.* Nat. fam.
der Gramineae. Loemapoet, Alf. Min. T. B;
Maletoek, Alf. Min. T. B. — Kruid.

1904. T. miliacea Roth.* Beubeunteuran,
Soend.; Djoekoet beubeunteuran, Soend.; Koe n-
doe rintek (zie 2497), Alf. Min. T. B; Koeöcen
im batoe, Alf. Min. T. P; Roekoet Koe nde
rintek, Alf. Min. T. B; Wade ran (zie 124 3), Jav. —
Kruid. Gebr.: Is een geschikt veevoeder.

1905. Ischaemum ciliare Retz.* Nat. fam.
der Gramineae. Blembem watoe, Jav. — Kruid
(deze en de vgl). Gebr.: Dient soms tot paarden voeder.

1906. IT. mutieum L.* Blembem, Jav;
Blembem lanang,cav.; Djoekoet njere, Soend;
Doekoet karetket, Alf. Min. T. S; Kareket,
Alf. Min. T. B., T. L.; Karetket, Alf. Min. I. S;
Roekoet kareket, Alf. Min. T. B, T. L; Roem-
poet ekortjari, Mal; Roempoet tembaga, Mal.

1907. IT. timorense Kunth. (= Spodio-
pogon Byronis Trin.*). Bhenta, Madoers;
Djoekoet tambaga, Soend.; Kalameta, Soend.;
Kalamenta, O. Jav.; Lambe ta, Soend.; Ka ta,
Soend.; Soeket tembaga, avi Tatambagaän,
Soend.; Tembagan, Jav.; Tembagen $), Jav.

© Dit volgens Jav. Wdb.; bij Walbeehm tambagan,
Jav. Ng; Tambagen, Jav. Kr.

19072. Isolepis tetragona Roxb. (=Fim-
bristylis miliacea Vahl.*). Nat. Er der
Cyperaceae. Rebha komes, Madoer. P.
Kruid.

1908. Isonandra pulchra Burck.* Nat.
fam.der Sapotaceae.Njatoh balam doerijan,
Sum. W. Ks Njatoh doerijan, Sum. W. K. —
Boom. Gebr: Levert een soort getah-pertja.

1909. IT. sumatrana Burck.* Balam kali-
mangoeng, Mal. Pal; Balom kalimanggoeng,
Lamp. — Boom,

61 1900 — 1928.

1910. Isoptera borneensis Scheff.* Nat.

fam. der Dipterocarpaceae. Tengkawang
batoe, Mal. W. Born; Tengkawang terindak,
Mal. W. Born. — Boom.

1911. Itea macrophylla Wall.* Nat. fam.
der Saxifragaceae. Kanjere badak (zie 501),
Soend.; Oeliran, Jav. — Boomheester. Gebr.: Als
vlug groeiende sierplant.

1912. Ixonanthes ieosandra Jack.” Nat.
fam. der Linaceae. Legoendi boenga, Mals;
Lenggoendi boenga, Mal. — Boom.

1913. I. obovata Hook.f.* Kajoe pagar$),
Mal; Kajoe pagar anak, Mal; Pagar, Mals
Pagar anak, Mal. Varieteiten in Mal: Kajoe
pagar anak betina of pagar anak betina;
Kajoe pagar anak hitam of pagar anak
hitam; Kajoe pagar anak merah of pagar
anak merah. — Vrij hooge boom. Gebr: Het harde
hout wordt gebezigd voor stijlen van huizen.

$) Ook Ixonanthes reticulata Jack.*

1914, Ixora sp. div.$) Nat. fam. der Ru-
biaceae. Algem. benam: Angsoeka, Mal; Ang-
soka, Balin, Jav., Madoer. B; Asoka, Balin, Jav.;
Boenga santang, Boeg, Makas.; Boenga sijan-
tan, Mal; Boenga sijantang, Boeg, Makas.;
Daoen soengsit, Mal. Batav.; Kembang santen,
Vulg. Mal; Ki soka, Soend.; Mochoen, Soend.;
Ranggola, Makas.; Saja vrt Tern; Samoente,
Alf. Min; Santenan, Jav; Sijantan, Mal; Si-
katan, Jav.; So ka, Madoer. S., Soend; Soka tjina,
Vulg. Mal. — Heesters. Gebr: Veel als sierplanten.
De bloemen zijn fraai; de bladen worden in de ge-
neeskunde gebruikt. Van het sierlijk gevlamde hout
maakt men op Sumatra wandelstokken.

$) Ook Pavetta sp. div. (zie 2619).

1915. TI. amboiniea D.C.* Djarong-dja-
roig, Mal. Mol; Kembang santen koening,
Vule. Mal; Ki soka koneng, Soend; Soka ko-
neng, Soend.

1916. IT. amoena Wall.* Boenga sijantan
djantan, Mal; Sijantan djantan, Mal.

1917. 1. arborescens Hassk. —I. gran-
difolia Zoll. et Mor.*). Ki soka gede, Soend;

Soka gede, Soend. — Boomheester.

1918. IT. coccinea L.*
Mal; Angsoka woengoe, Balin; Asoka woen-
goe, Balin; Boenga sijantan merah, Mal
Boenga sijantangedja, Makas; Boenga sijan-
tang matjela, Boeg; Kembang santen merah,
Vulg. Mal; Ki soka beureum $), Soend.; Sijantan
merah, Mal: Soka beureum ®, Soend:: Longo,
Alf. Min. T. S. — Gebr. Bekende sier-boomheester.
Flame tree of the woods, e.

$) Ook Ixora stricta Roxb.*

1919. IT. eoneinna R.Br.* Djaroem-dja-
roem merah, Mal; Mendjaroem merah, Mal. —
Gebr.: Van het hout maakt men wandelstokken.

1920. I. grandiflora! Zoll. et Mor,“ Sri
gading djantan, Mal.

1921. TI. javanica D.C.”
Soend.; Moehoen kahoeroewan,

1922. I. leucoxylon Boerl. (— Pavetta
leucoxylon Mid.*). Andong watoe, Jav.

1923. I. longituba Boerl. (= Pavetta
longituba Miq.*). Polo, Alf. Min. Tonsaw.; Ta m-
baloi, Alf. Min. T. P. Variëteit in Alf. Min. Tonsaw.:
Polo machaoeloechoen.

Angsoeka merah,

Kahoeroewan,
Soend.

Ixora — Jatropha.

1924. I. macrophylla Bartl.* Gangai ma-
mang, Alf. Min. Ponos.; Makomantes®), Alf. Min.
T.P.; Moehoen bodas, Soend.; Semer danta, Mal;
Siri gading, Boeg, Makas.; Sri danta, Balin., Mal;
Sri denta, Jav; Sri gading $$), Balin., Jav., Mal.
— Gebr: De versche en gedroogde bloemen dienen als
aroom en geneesmiddel. Fraaie witte tanden worden
wel met de bloemen vergeleken.

€) Ook Bidens pilosa L.* (zie 457).

€$) Ook Nyetanthes Arbor-tristis L.* (zie 2462).

1925. I. nigricans R.Br.* Boenga sijantan
poetih, Mal; Boenga sijantang kebo, Makas,;
Boenga sijantang mapoete, Boeg; Kembang
santen poetih, Vulg. Mal; Ki soka bodas, Soend.;

IJ.

1930. Jackia ornata Wall.* Nat. fam. der
Rubiaceae. Pelawan toedak, Mal. Bill; Selo e-
mar $), Mal. Variëteiten in Midd. Sum: Seloemar
lanang; S. poetih. — Boom. Gebr: Het hout is
voor timmerhout zeer geschikt en ook voor palen,
daar het niet aan bederf door witte mieren onder-
hevig is; ook wordt het veel voor roeiriemen gebezigd.

$) Intusschen geeft Rrprey voor seloemar als latijn-
sche benaming op: Mussaendopsis Beceariana Baill.*

1931. Jasminum bifarium Wall.* Nat. fam.
der Oleaceae. Akar melor hoetan, Mal; Akar
pekan hoetan, Mal; Koendjoeng teja, Makas,;
Melor hoetan, Mal; Pekan hoetan, Mal.;
Toenggeng teja, Bonth. — Klimplant, soort van
Jasmijn (deze en vlg.).

1932. J. crassifolium Bl.* Malati arcuj,
Soend.

1933. J. distiechum Bl.*
katam, Sum. W.K.

1934, J. glabriusculum Bl.* Melati gam-
bir oetan (zie 1937), Vulg. Mal.

1935. J. grandiflorum L.* Aka pakan,
Minangk.; Akar pekan, Mal; Boenga gambir,
Mal. Men; Boenga pekan, Mal; Boengo pakan,
Minangk.; Boengong peukan, Atjeh; Gabi, Alf.
N. O. Halm.; Gambir tjaj, Soend.; Kembang
gambir, Jav; Kembhang ghambhir, Madoer.;
Maloer gadang, Minangk.; Melati gam bir,Vulg.
Mal; Meuloe rajoet, Atjeh; Pakan, Minangk;
Pekan, Mal. Varieteiten in Mal: Pekan betina;
P. djantan. — Spanish jasmine, e.

1936. J. Griffithii Clarke*. Koema-koema
hoetan, Mal.

Daoen katam-

1937. J. quinquenervium Bl* Gambir
oetan $), Vulg. Mal Pontjasoeda, Jav. — Gebr:
De bladen en jonge takjes zijn in aftreksel een middel
tegen koorts.

$) Ook Ficus Ribes Reinw.*

1938. J. Sambac Ait.* Baloeroe, Makass
Boenga baloeroe, Makas.; Boenga eloeng, Boeg.;
Boenga kebo, Makas; Boenga maloeroe,
Saleijer; Boenga manoeroe, Alf. N. O. Halm,
Mal. Amb, Men; Boenga manor, Mal. Amb.
Boenga poete, Boeg; Koepa poeti, Alf. Oel, Z.
Cer; Koepoeti, Alf, 4. Cer.; Loro, Sawoe; Malate,

262

1924 — 1941,

Petjah perijoek poetih, Mal; Sijantan poe-
tih, Mal; Soka bodas, Soend.

1926. I. opaca R.Br.* Djamboel sijoel, Mal.

1927. I. parviflora Vahl,* Kelat tandoek,
Mal.

1928. I. pendula Jack.* Taboeng boenga,
Mal.

1929. I. salicifolia D.C. (= I. fulgens
Roxb.*). Angsoka natar, Balin; Boenga pet-
jah perijoek $, Mal; Ki soka goenoeng,Soend.;
Moehoen goenoeng,Soend;Petjah perijoek®),
Mal; Soka goenoeng, Soend.

$) Ook Pavetta-soorten.

Madoer.; Malati, Jav., Soend.; Maloer, Minangk.;
Mandoeroe, Alf. Min, Mal. Men; Manjoeroe,
Alf. Boer, Banda; Manjoeroe toetoel, Alf. Boer;
Manjora, Mal. Tim; Manoeroe, Alf. Min, N. 0.
Halm., Mal. Amb., Men; Melati, Jav., Mal; Melor,
Mal; Menoeh, Balin; Menoer, Jav; Meuloe
tjina, Atjeh; Meuloe tjoet, Atjeh; Moendoe,
Biman.; Poeti, Alf. Amb; Saja manoeroe, Fern;
Seloepan, Sum. W. K; Wilaboenga loro, Sawoe.
Variëteiten in Jav: Melati soesoen of Menoer
toempang. In Mal: Melati soesoen of Melor
soesoen. — Heester, de melati. Arabian jasmine, e.
Gebr: De bloemen worden in het haar gedragen o.a.
tot snoeren aaneen geregen door bruidegom en bruid,
in bed gestrooid, enz; ook bereidt men er een wel-
riekende olie mede. Een papje der fijngekneusde bladen,
op de borsten eener zoogende vrouw gelegd en eenige
malen ververscht, zou de melkafscheiding spoedig doen
ophouden. De bloemen doet men wel in water, dat
men als oogwater wil gebruiken. Zij moeten op Bali
bij lijken de snijtanden voorstellen, die den doode in
een latere menschwording ten deel vallen. De bloem
is de oplossing van het Javaansche raadsel: „Pitik kate
angendok poetjoeking eri” d.i: „Een kruiphen legt
een ei op de punt van een doorn”; want de kelk-
slippen zijn priemvormig en de bloemkroonslippen
zijn met de randen naar binnen gebogen, waardoor
zij eenigszins gelijken op eitjes.

1939. J. smilacifolium Griff.* Akar loc-
moet, Mal; Akar sijal menahoe, Mal; Kent-
jing kambing, Mal.

1940. J. subelongatum B1l.* Melati goe-
noeng, Vulg. Mal.

1941. Jatropha Cureas L.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Balatjai, Mal. Men; Balat-
jai hisa, Tern; Bintalo, Goront.; Bolotjai, Alf.
N.0O. Halm; Damar ende, Mal. Tim; Djarak boe-
deg, Jav.; Djarak gendolo,Jav; Djarak koesta,
Vulg. Mal; Djarak kosta, Soend.; Djarak pageh,
Balin; Djarak pager, Jav., Mal; Djarak pindjal,
Jav; Djarak tjina, Jav.; Djarak wolanda, Mal;
Kaleke paghar, Madoer.; Ketangan, Sas; Kolano,
Alf. Min. T. L.; Lana (zie 135), Alf. Min. Tonsaw.; Lo e-
loek masanasi, Rotin; Nawaïh, Atjeh; Nawas,
Atjeh; Pakoe kase, Tim; Pakoe loenat, Tim;
Peleng kaliki, Boeg; Saketa, Alf. Min; Tan-
gang-tangang kali, Makas; Tangang-tan-
gang kandjoli, Makas, — Heester, de „purgeer-

Jatropha — Kayea.

noot”. Physic nut, e. Gebr: Dient wegens den snellen
groei wel tot levende omheining; de jonge bladen
worden somwijlen als groente gekookt gegeten, elders
op gezwellen gelegd; zij zijn in de Javaansche genees-
kunde bekend als godang bledeg. Een afkooksel van
de schors is in de Minahasa een geneesmiddel tegen
bloedspuwing. Het melksap is als mondspoeling in
gebruik en wordt op wonden: gedroppeld tot bloed-
stelping en ter voorkoming van oedemateuse zwelling.
Met de zaden spelen de kinderen; uit deze zaden bereidt
men lampolie. Van iemand, die weinig of geen goede
eigenschappen bezit, zegt de Boeginees: „Bara dara
peleng kaliki mateke taoe”, di: „Het is wellicht het
sap der vrucht van Jatropha,dat tot mensch gestold
is”. In het Javaansch heeft men een raadsel: „Djarak
mangan goela”, d.i: „Bendjarak seet uiker”; waarvan
de oplossing is: „Ben Chinees eet suikerriet”. De
djarak is de djarak tjina, de goela is goela teboe.

1942,3. J. multifida L.* Kaleke djarak,
Madoer. B, P.; Kaleke djharak, Madoer. 5, —
Heester. Gebr: Hier en daar gekweekt.

1944. Jussieua repens L.* Nat. fam. der
Onagraceae. Ganggeng landeuh, Soend;
Patjar banjoe (zie 1878), Jav; Tara-tara (zie
3111), Alf. Min. T. B, 'T. L. — Kruid.

1945. J. suffruticosa ILu.* Boedjang sema-
lam, Mal; Boedjang temalam, Mal; Daoen
pano, Mal. Mol; Gagaboesan $), Soend.; Lakoem
ajer, Mal; Seming, Balin; Troena semalen,
Balin. — Kruid. Gebr: De bloemen dienen wel om
olie geurig te maken.

$) Ook Scaevola Koenigii Vahl.* (zie 3056).

1946. Justicia Betonica L.* Nat. fam. der
Acanthaceae. Djoekoet boentoet sero,
Soend.; Lara wedoes, Jav. — Kruid.

263 1942 — 1952.

1947. J. diffusa Willd.* Daoen benang,
Sum. W. K; Simor bonang-bonang, Bat. —
Kruid. Gebr: Uit de Batak-landen wordt onder dezen
naam bericht van eene plant, waarvan „de witte
zijdeachtige stof aan den onderkant der bladen tot
garen wordt gesponnen en, met curcuma gekleurd,
wegens den aangenamen geur om het hoofd gedragen”;
dit komt echter met deze Justicia niet overeen.

1948. J. Gendarussa Burm.* Daoesa,
Balin; Doesa, Balin; Gandarisa, Biman; Gan-
daroesa, Alf. Min., Mal, Soend.; Ghandaroesa,
Madoer.; Gondaroesa, Jav.; Handaroesa, Soend.;
Oendam soera, Alf. Min. T. L; Pahoeli, Alf.
Min; Pohoeri, Alf. Min. Bant; Sisakil, Bats;
Sisangkil, Bat. Mand; Tabalijang, Boeg, Makas.
Varieteiten in Balin: D. aja; D. keling; D. tje
meng. In Alf. Min. T. B: G. koelo; G. rangdang.
In Alf. Min. TS: G. poeti; G. roendang. In
Alf. Min. Bent: G. mahamoe; G. mawoero. In
Alf. Min. Bant: P. mabida; P. mahendeng. In
Soend.: Gandaroesa beureum of handaroesa
beureum; G. bodas of. h. bodas. In Alf. Min.
T. P: Gandaroesa koelo; G. raindang. In Alf.
Min. T. L: Oendam soera item; O. s. poeti.
— Heester. Gebr: Dient als omheining. De bladen
worden, zacht verwarmd, bij kneuzing of inwendige
beleediging op het zieke deel gelegd; in Zuid-Celebes
ook, met roode uien vermengd, in water geweekt en
als laxans aangewend. In de Batak-landen als ingrediënt
in voorbehoedmiddelen ; men heeft daar de uitdrukking :
„Lorsakil torpilit®, d.i: „Afgewend of krachteloos
gemaakt van een kwaad voorteeken”. De naam ganda-
roesa wil men in het Maleisch ontstaan zien door
overeenkomst van den geur met de lucht, die een
hert van zich afgeeft.

KK.

1949. Kadsura cauliflora Bl.* Nat. fam. der
Magnoliaceae. Areuj hoenjoer boeöet (zie
3204), Soend. — Klimmende heester.

1950. K.scandensBl.*Akar damak-damak,
Mal; Areuj hoemboet, Soend. — Klimmende
heester. Gebr: De vruchten worden gegeten.

1951. Kaempferia rotunda L.* Nat. fam.
der Scitamineae. Asijor, Bat, Bataka, Mal,
Men, Tern; Hasijor, Bat; Hoetsejoer, Bat. Dair.;
Katjiwer, Bat. Dair; Kentjoer, Jav., Mal. Batav.;
Kentjor, Madoer; Kerjeoer, Bat; Koentjoer,
Mal. Tim; Koöer, Alf. Z. Cer; Oenegai, Alf.
Boer; Sikor, Daj. Z. O. Born; Soechoer, Alf.
Min. Tonsaw.;Soekoehoe, Alf. Min. Bant; Soekoer,
Alf. Min; Soenipaeai, Alf. Z. Cer; Sogi, Gorom;
Sokoe, Biman; Sokoer, Banda; Soöelo, Alf. N.
Laoet; Soöer, Alf. Har; Soöere, Alf. Z. Cers;
Soöero, Alf. Har; Tjakoeeë, Minangk.; Tjakoeroe,
Makas.; Tjangkor, Mal. Amb; Tjekir, Soembawa;
Tjekoe, Boeg; Tjekoeh, Balin; Tjekoer, Mal,
Sas; Tjekor, Kang; Tjeuko, Atjeh; Tjikoer,
Soend.; Watan, Alf. Min. Bent. — Kruid. De
wortelstok dient tot kruiding van spijzen en als gences-
middel, ook worden de versche bladen als pap op het
hoofd gelegd tegen hoofdpijn. In Makasar mag die

nooit als geneesmiddel aan mannen worden gegeven,
als naar inlandsch begrip impotentie veroorzakende:
In de Batak-landen hangt men hem kinderen om den
hals en in de Padangsche Bovenlanden vermengt men
er een aftreksel van met rijstemeel en bestrijken de
vrouwen hiermede wenkbrauwen en oogharen of bezigen
dit mengsel als blanketsel. Op de daken der huizen
in Boeroe vindt men Chineesche kopjes, waarin
Kaempferia geplant is, ten eere der afgestorvenen
en ook om booze geesten verwijderd te houden, welke
vluchten voor den reuk, dien de gekneusde wortelstok
verspreidt. Elders kauwt men dezen en bespuwt dan
de zieke deelen. Van iemand, dic zeer nederig is,
zegt de Javaan: „Njoeroepi godong kentjoer”, d.i:
„Onder kentjoer-bladen (die bijna op den grond liggen)
doorkruipen’’; en, daar de bloem er gedrongen uit-
ziet, heet het in het Soendaasch van iemand, die ver-
driet heeft: „Ngembang tjikoer”, d.i: „Als de bloem
van tjikoer”. Hen laag bij den grond waaiende hevige
wind heet in het Bataksch: „Sioempat hasijor of
maboetboet hasijor”, d.i: De hasijor is uitgetrokken”,
want dit kan zonder hevige rukwinden niet plaats
hebben. Een aankomende maagd wordt in het Madoc-
reesch aangeduid als „paraban kentjor”.

1952. Kayea grandis King.* Nat, fam. der
Guttiferae. Penaga paja, Mal. — Boom.

Kibara — Kyllingia.

1953. Kibara chartacea Bl.* Nat. fam. der
Monimiaceae. Ipoi bakas, Alf. Min. Ponos. —
Boomheester.

1954, K. coriacea Hook.f. —=K. Blumei
Steud.*). Boeloesan, Jav.; Ki bara®), Soend. —
Boomheester.

$) Ook Zuecarinia maerophylla Bl*

1955. K. coriacea Hook.f. (—= K. Blumei
Steud.*) var. pubescens Perk. Ki koeja,
Soend. — Boomheester.

1956. Kibessia azurea D.C,* Nat. fam. der
Melastomaceae. Ki beusi$, Soend; Ki dje-
boeg, Soend. — Boom.

$) Ook Rhodamnia triuervia BL* (zie 2971).

1957. K. ecelebica Koord.* Torosi in
tjoentoeng $), Alf. Min. T. P. — Epiphytische heester.
$ Ook Rhysotoechia Mortoniana Radlk.*

1958. K. echinata Cogn. (= K. simplex
Korth.*). Kelat menahoe, Mal; Sijal mena-
hoe (zie 2881), Mal. — Heester.

1959. Kickxia arborea Steud.* Nat. fam. der
Apoeynaceae. Kajoe santen (zie 2480), Javs;
Ki benteli$), Soend. — Zeer hooge boom. Gebr:
Het hout is wegens geringe duurzaamheid weinig in
gebruik. Het melksap, dat door inkapping wordt ver-
kregen, is een middel tegen ingewandswormen.

$) Ook Diospyros pendula Hassk, en Rauwolfia
reflexa Tet B* (zie 2956).

1960. K. Wigmani Koord.* Kajoe santi,
Alf. Min. T.L; Mawarotan, Alf. Min. T.S; Santi,
Alf. Min. T. L. — Boom.

1961. Kleinhovia Hospita L.* Nat. fam.
der Sterculiaceae. Adjoe pali, Boeg; Bina,
Mal. Tim; Bintangar, Alf. Min; Bitangar,
Alf. Min. Tonsaw.; Dena, Alf. Boer; Kajoe palij-
asa, Makas; Kajoe taoen, O. Jav.; Kaoewasa,
Makas.; Katemaä, Kang; Katimaä, Balin; Kati-
maän, Balin; Katimaha, Jav.; Katimahar, Mal:
Katimanga, Jav; Kinar, Mal. Amb; Mangar,
Madoer.; Ngaro, Mal. Men, Tern; Neededo, Alf,
N. O. Halm; Noton, N. Guin. 4 R: Pitawor,
Banda; Rendei, Alf. Min. Bent; Tangkele, Soend.;
Tangkolo, Soend; Timaha, Jav; Pimanga, Jav.s
Weoe, Boeg; Wintangar, Alf. Min. — Vrij hooge
boom. Gebr: Het hout van boomen, die alleen wit hout
leveren, is niet in tel; wel het zwart gevlamde of ge-
vlekte hout van enkele, dat op Java en Bali pelet heet
en slechts in sommige gevonden wordt, volgens inlandsch
geloof door openbaring in een droom. Dit pelet dient
voor handvatten en scheeden van krissen en voor
stelen van lansen, en wordt verondersteld de kracht
te bezitten onheilen af te weren, waarnaar het in
meerdere soorten met bepaalde namen wordt onder-
scheiden. De jonge bladen worden soms als groente
gegeten; de schors geldt als middel tegen diarrhee.
De talrijke fraaie bloempluimen maken Kleinhovia
tot een sierboom. Naar de overeenkomst der kleur
met die der vruchten van dezen boom noemt de
Makasaar een donkergeel paard: „Djarang goeloeng
kaoewasa”’.

1962. Knema (—= Myristica) tomentella*
Warb. (@) Nat. fam. der Myristicaceae. Ma-

264

1953 — 1969.

woöe esem, Alf. Min. T. P; Moöe esem®), Alf.
Min. T. P; Pimboön rintek, Alf. Min. T. L. —
Boom. d

$) Ook Finschia excelsa Bl. var. (zie 1546).

1963. Koompassia malaccensis Maing.*
Nat. fam. der Leguminosae. Ara sijalang,
Mal; Hom pas, Bat; Kam peh, Minangk.; Keam pas,
Mal; Sijalang &, Mal. — Boom. Gebr. Het donker-
bruine hout wordt gebruikt voor roeren en masten
van vaartuigen en levert goede houtskool voor de
tinsmelting.

© _Intusschen worden alle boomen op Oost-Sumatra,
waarin zich bijen genesteld hebben met den naam van
sijalang aangeduid (in Daj. Z. O. Born: poensi, tang-
giran, tinggiran en tinggiran manji; in Mingk.: Soewa-
lang), zooals bijv. aan het zeestrand : Alstonia scholaris
R.Br.* en Trigonochlamys Griflithij Hook. f,* (zie 178
en 33856) en in de binnenlanden: Artocarpus Maingayi
King.* en Melanorrhoea Wallichii Hook. f.* (zie 352).
De bijsoort, die het meest aan ‘de takken haar nest
hecht, heet aldaar lebah en de ingezamelde was komt
voor 1/3 aan den eigenaar van den boom, Y4 is voor
hem die in den boom klimt en 4 voor degenen, die
de was onder aan den boom opvangen.

1964. Koordersiodendron celebicum
Engler.* Nat. fam. der Anacardiaceae. Boeg is,
Mal. Men; Bowis, Alf. Min. T.L; Kajoe boegis,
Mal. Men; Mawowis, Alf. Min. T.L, T.P.; Naï,
Alf. Min. Ponos; Patagoe, Alf. Min. Tonsaw;
Wogis, Alf. Min. T. S; Wowis, Alf. Min. Bent,
TB. T.L. T. P. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt
voor huisbouw, mits onder dak gebezigd; de gestampte
schors dient wel tot kleuring van Arenga-suiker.

1965. Kopsia arborea Bl.* Nat. fam. der
Apocynaceae. Djamboe-djamboe, Makas;
Djambon, Jav., Madoer; Djampoe-djampoe,
Boeg; Ki loetoeng(zie 2121), Soend. — Zeer lage
boom.

1966. Korthalsia Junghuhnii Miq.* Nat.
fam. der Palmae. Howe sasampajan, Soend;
Sasampajan, Soend. — Rotansoort.

1967. K. scaphigera Mart.* Ocwi semoeti,
Lamp; Rotan semoet, Mal. — Rotansoort. Gebr:
Deze dient op Sumatra hoofdzakelijk tot aaneenhechting
van bladen van nipah, roembija, e.a, welke tot dak-

“bedekking gebezigd worden.

1968. Kyllingia brevifolia Rottb.* Nat.
fam. der Cyperaceae. Djoekoet boengboeng-
delan, Soend.; Kantjing badjoe $, Mal; Kant-
jing batjeë, Atjeh; Roempoet kantjing bad-
joe, Mal; Woeta, Alf. Min.T. B; Woeta in taloen,
Alf. Min, T. P. — Kruid, uit de fam. der cypergrassen.
Gebr: Een afkooksel wordt gedronken bij buikaandoe-
ningen.

$ Ook Fridax procumbens L.*

1959. K. monocephala Rottb.* Djoekoek
teki, Lamp; Koekoesen, Alf. Min. T.P.; Osi-osip,
Alf. Min. Ponos; Roempoet teki, Mal; Saja dodo-
pola, Tern; Sambit disik, Alf. Min.Tonsaw.; Leki
(zie 974), Balin, Jav., Mal, Soend.; Teki poetih,
Vulg. Mal. — Gebr: In de Minahasa wordt de wortel,
gemengd met roode gember, met bruine suiker gekookt
en dit tegen mazelen gedronken.

Labisla — Lagerstroemia.

265

1970 — 1977,

E,

1970. Labisia pothoina Lindl.* Nat. fam.
der Myrsinaceae. Mata pelandoek rimba,
Mal. — Heesterachtig kruid.

1971. Laectueca laevigata D.C.* Nat. fam. der
Compositae. Telong, Jav. — Kruid, eene soort
„sla”.

1972. L. sativa L. (= L. Scariola L.*).
Saladah,Soend.; Saladah bokor, Soend.; Selada,
Vulg. Mal. — Kruid, de gewone sla. Lettuce, e., Laitue
cultivée,fr., Gartenlattich,d. Gebr.: Hier en daar gekweekt.

1973. Lagenaria vulgaris Ser.* Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Baliwa, Nias; Balongka,
Alf. Min. Ponos., Bol. Mong; Bobera, Mal. Tim;
Bodjo leba, Boeg; Bojo soelapa, Makas.; Bojo
tene, Makas; Boko, Tim; Bonde, Bonth; Bongko,
Tim; Dorofoe, Tern; Hala, Biman; Kabogol,
N. Guin. 4 R.; Kalabasan, Alf. Min. Tonsaw.; Ka-
lawasa, Alf. Min. T.S.; Kapitoe, Alf. Min. T. B.,
T.L, TP; Karabasa, Alf. Min. Bant; Karoboe
toenoe, Soemba; Ketageng, Sangi; Kiroe, N. Guin.
Wand; Koko, Alf. N.O. Halm; Laäm, Kei; Laboe
(zie 936), Alf. Amb., Madoer., Mal., Minangk.; Laboe
aïje, Minangk.; Laboe ajer$), Mal; Laboe ijer,
Atjeh; Laboe lente, Madoer.; Laboe merah, Mal.
Amb; Laoboe, Loeboe; Lapoe, Alf. Asil, N. Laoct,
Z. Cer; Lawo rijanre, Boeg; Lawo tjening,
Boeg; Limboe, Alf. Tom; ’Nggelas (zie 936),
Rotin; Parang, Balin. Semb.; Pona, Soembawa;
Ponda, Biman; Rapoe, Alf. Har; Sambiki, Alf.
N. O Halm, Mal. Men; Labo, Alf. Tom; Taboe,
Balin, Lamp; Taboe-taboe, Bat; Tahala, Goront.;
Taoe, Lamp; Tawal melai, Babar; Tawoe,
Manggarai; Tawoel malaä, Tenimbar; Toropoe,
Alf. N. O. Halm; W aloe, Alf. Boer, N. O. Halm;
Waloeh (zie 936), Balin, Jav., Soend; Waloeh
deleg, Jav; Waloeh djoekoet, Balin; Waloh,
Jav; Walongka, Alf. Min. Bent, Tonsaw.; Woko,
Pim. Varieteiten in Jav: Waloch b aja; W.
gerong. In Biman.: Ponda ‘mbolo; P. naroe;
P. ndali. In Alf. Min. P.S: Kalawasa rotor;
K. sela. In Atjeh: Laboe kedikek; L. pcha-
gadjah; L. pehit. In Soend.: Koekoek of
waloeh koekoek; Peloes; Tabeng. In Alf. Min.
T.L: Kapitoe koere; K. koeroemboe; K.
reko; K. rerer; K. woelan; K. wotel. In Mal:
Laboe ajer pandak; L. djantoeng; L. manis;
L. padi. In Balin. Semb.: Parang loe. In Madoer.:
L.sokon; L.landjhang; L. ghangan; L. ghoeng-
seng; L. sampaj. In Alf. Min. T. P.: Kapitoe
kindet; K. koeroempoe; K. pengapocan; K.
pengkor; K. wangker; K. woelan. In Makas.:
Bojo laba,. Im Alf. Min. T.B.: K. pepehenen;
K.reko; K. woerijas; K. wotel. In Alf. Min. Bent:
Walongka pangkajan;W.sapahoe; W. woelan.
In Balin.: Waloeh kikil djaran; W. tjangak;
W. tjina; W. tjremen. In Minangk.: Laboe tja-
kiek. In Bat: Taboe-taboe siporngis; T'.-t.
tano. In Lamp.: Taoc galah; T. kebajan; T.
koering; T. poewajan; T. poenaga; T. tapai;
TD. tjiri. — Klimplant, de gewone flesch-kalcbas.
Bottle gourd, e., Calebasse, fr, Flaschenkürbis, d.
Gebr. De jonge bladen en vruchten worden gekookt
gegeten; het sap der laatste dient wel als kleefmiddel.
De na droging uitgeholde rijpe vruchten, welker ver-
harding nog bespoedigd wordt door ze in den rook
te hangen, worden gebezigd om van alles in te be-
waren; zoo vult men b.v. die van de var. tabeng in

de Soendalanden met zemelen en zet ze daarna in de
rivier met het doel kleine visschen te vangen. Van
iemand, die onverschillig is, zegt men in de Soenda-
landen: „Ngembang waloeh”, d.i: „Als de bloem van
waloeh”, daar deze zeer spoedig afvalt. In het Bali-
neesch heeft men een spreekwijze: „Boeka waloche
moenggahin edjit”, d.i: „Als een waloeh zijn achterste
in de hoogte steken”, toegepast op iemand die zich
voor meer uitgeeft dan hij is, daar van een waloch
de kroon naar boven uitsteekt; en in het Minangka-
baoesch een andere: „Kapopoh goelai laboe aloen di
singko lah rasan’’, d.i; „Het is er mede als met het
koken van laboe-saus, men heeft de deksel nog niet
opgelicht of zij riekt al”, overdrachtelijk doelende op
iemand die hard schreeuwt, maar op stuk van zaken
niets te beteekenen heeft. In het Maleisch zegt men
van iemand die iets wil herstellen en het nog meer
bederft: „Tikoes membajikken laboe”, d.i: „De rat
maakt de laboe in orde”, In geschriften wordt het
opwellen van tranen uit de oogen wel vergeleken met
de vrucht, waaruit druppels komen als men er met
de nagels in knijpt. In het Soendaasch is een raadsel:
„Boewah arcuj naktrak andjing”, d.i: „De vrucht
van een slingerplant roept den hond”; cen inlander
nl. roept zijn hond met koe! koe! koe! en daardoor
moet hij die raadt tot de oplossing, zijnde koekoek,
komen. In het Sangircesch is ketageng de oplossing
van: „Kapoe soe panindoe neboean botole”, d.i:
„Een slingerplant op het erf, die flesschen draagt”.
In het Javaansch van: „Goendoel adja loenga-loenga,
akoe dak golek pangan ing saparan-paran”, d.i:
„Kind, je moet niet uitgaan, ik zal eten zoeken in
alle richtingen” — hierop doelende, dat de vrucht op
dezelfde plaats blijft en de ranken zich in alle richtingen
verspreiden.

$) Volgens Riprer is laboe ajer een varieteit van
Cucurbita Pepo L.; verwarring met deze komt trouwens
dikwerf voor.

1974. Lagerstroemia floribunda Jack.*
Nat. fam. der Lythraceae. Bawoetoen, Daj.
4. O. Born; Boengoer, Mal; Boengoh, Atjeh.
Variëteiten in Mal: Boengoer betina; B. la-
nang. — Boom. Gebr: Wet hout dient tot vervaar-
diging van planken voor inlandsche vaartuigen, rijst-
blokken en huisstijlen. De vruchten heeten bedwelmend.

1975. L. indica L.* Teh oetan, Vulg. Mal. —
Gebr: Als sierplant gekweekt.

1976. L. ovalifolia T, et B.* Benger, Soend.;
Boehoek, Alf. Min. Bent; Boengoer baloeng,
Mal; Boengoer meloekoet, Mal; Boi, Alf. Min.
Tonsaw.; Gofasa batoe, Mal. Mol; Gofasa mare,
Tern; Gofasa poetih, Mal. Men; Langoting $),
Boeg., Makas.; Maänonang, Alf. Min. T. P; °N da-
roe, Biman; Papakelan, Alf. Min. T. P; Pasal
hatoe, Alf. Z. Cer; Pasalo hatoel, Alf. Oel;
Pasar hatoe, Alf. Har; Saoe mea, Alf. Min. T.
L; Saoe rintek, Alf. Min. T. L.; Saoc watoe,
Alf. Min. IT. L., T. S; Teo-teo oetan, Mal. Men. —
Vrij hooge boom. Gebr. Het hout is voor meubels en
huisbouw geschikt.

$) Het is niet geheel zeker of deze naam wel voor
deze soort geldt; te minder daar in die talen nog
vermeld worden langoting tanroe (Boeg, Makas.) en
langoting bajawo (Makas.) of 1. telo (Boeg).

1977. L.speciosa Pers.(—-L.Flos-roginao
Reta.*). Bhoengor, Madoer.; Boengoer, Soend.;

Lagerstroemla — Laportea.

Boengoer raja, Mal; Kajoe boedi, Mal; Ke-
tangi, Balin, O. Jav; Tangi, Balin; Woengoe,
Balin, Jav. — Woudreus. Gebr: Het hout wordt alom
voor huis- en bruggenbouw hoog geschat. De bloem van
woengoe is de oplossing van het Javaansche raadsel:
„IJa djenenge ija roepane”, d.i: „De naam is als de
kleur”.

1978. L. sp. Boengoer koening, Mal. Z. 0.
Born. — Boom.

1979. L. sp. Boengoer loeroes, Mal. Z. O0,
Born; Boengoer poetih, Mal. 4. O. Born. — Boom,

1980. L. sp. Boengoer hitam, Mal Z. O. Born;
Boengoer toelang, Mal. Z. O. Born. — Boom.

1981. L. sp. Boengoer gintoengan, Mal.
Z.O. Born; Boengoer merah, Mal. 4. O. Born. —
Boom.

1982. Landolphia gummifera K. Schum.*
Nat. fam. der Apocynaceae. Arecuj gembor,

Soend.; Gembor, Jav., Soend; Gembor kebo,
Jav. — Klimmende heester. Gebr: Het melksap levert
caoutchouc.

1953. Lansium domestieum Jack.“ Nat.
fam. der Meliaceae. Aga, Alf. N. O. Halm. Ks
Ai mahoea, Alf. Cer; Baboene, Alf. Tom; Bak
lanthat, Atjeh; Bidjitan, Soend; Bobano, Alf.
Tom; Dansot, Alf. Min. T. S; Doekoe, Jav.,
Madoer. P.S, Mal; Doekoeh, Soend.; Do ko, Madoer.
B, Kokosan, Jav., Soend; Lahat, Alf. Z. Cers
Lahate, Alf. Asil, Hila; Langsa, Mal. Mols
Langsak, Lamp; Langsat, Balin. Bat. Dair., Mal;
Langsep, Jav., Madoer; Lansa, Alf. Min. Bent;
Lansat, Bat, Mal; Lansek, Minangk.; Lansong,
Sangi; Lansot, Alf. Min. T. P; Lantat, Bol. Mong;
Lanthat, Atjeh; Lasa, Alf. N.O. Halm, Biman.,
Makas., Tern; Lasaol, Alf. N. Laoet, Sap; Lasat,
Alf. Boer, Min. Tonsaw., Z. Cer., Daj. B. Lasate,
Alf. Cer.; Lasato, Alf. Har; Lasatol, Alf. N. Laoet,
Sap; Lase, Nias; Lasete, Alf. W. Cer; Lasot,
Alf. Min. T. B, T. L.; Latset, Bat; Lehat, Daj. M;
Lese, Boeg; Lisa, Saleijer; Londja, Alf. Toms;
Pidjetan, Balin. Jav; Pisitan, Soend; Poean,
Alf. Amb; Ranso, Alf. Min. Bant; Roko, Daj. M.;
Tjeloring, O. Jav; Fjloring, Balin; Tjroring,
Balin. Men onderscheidt: Doe koe, Jav. = doekoech,
Soend., heeft de grootste en smakelijkste vruchten, met
weinig melksap in den rijpen vruchtwand; Kokosan,
Jav. en Soend., heeft smakelijke, meer rinsche vruchten,
met veel kleverig melksap in de dikke vruchtschillen;
Pidjetan, Jav; Bidjitan of Pisitan, Soend.;
Tjeloring, O. Jav., houdt het midden tusschen de
beide voorgaande, met zeer dunne vruchtschil en groote
pitten. Voor Mal. Pal: de var: Bidjitan en
tjikotan. — Vrij hooge boom. Gebr: Het hout is
gezocht voor stelen van bijlen en lansen; de vruchten
worden alom gegeten. Ben afkooksel van de schors
en die van Pterocarpus indicus is als middel tegen
dysenterie in gebruik. De bittere zaden worden tegen
wormen aangewend en de gedroogde schillen, al of
niet vermengd met hars van Styrax Benzoin, als
wierook gebrand; o.a. om muskieten te verjagen. Een
heldergele huidskleur, meer bepaald van het aangezicht,
en vooral van vrouwen, wordt, in tegenstelling van
donkerder nuancen, overal vergeleken met de kleur
der schil van Lansium-vruchten en als Koelit langsep
aangeduid; ook is vergelijking hiervan met de kleur
van dieren niet ongebruikelijk. De vrucht van Lansium
is de oplossing van een paar raadsels; zoo in het T.
S. dialect van het Alfoersch der Minahasa van: „Se
dima matoeari se rimengan oeman ange akad oe mi-
natoöe se dai minaeleelekanai, sì esa wo sì esa nan-

266

1978 — 1990.

getegam ni anana wo ni amaena oen sosib; taüsean
sorib se matoeari dai mataocan; jo naäno ne potan
ketaoenokan sa wo tempomo ni oponera moekamo
wija ni sera”, dt: „Vijf zusters hebben elkaar van
hare geboorte af niet eenmaal gezien en ieder voor
zich maakt een kamer gereed voor haren vader en
hare moeder; ieder heeft een kamer voor zich en de
vijf zusters kennen elkander niet; eenige zijn reeds
zwanger, dat eerst bekend zal worden, als hare groot-
moeder de deur voor haar opent”; in het Sangireesch
van: „Mageng ta komehang ta loemege”, dt: „Als
hij niet aan zijn mond wordt geknepen, lacht hij niet”;
en in het Boegineesch van: „Taboe poeroeng-poeroeng
ladjoe, sengadjowe ritingara poeti-poeti te madesa
tanringeng te manoesija”, di: „Spijs, die hoog aan
de boomen in ritsen of trossen hangt en er in de
hoogte uitziet als kippeneieren”.

1984. Lantana Camara L.* Nat. fam. der
Verbenaceae. Boenga pagar, Mal; Ka-
mantjo, Madoer.; Kembang telek, Jav; Poet-
jengan, Jav.; Salijara, Soend.; Salijere®, Soend;
Tembelek, Jav. Teg; Pembelekan (zie 2497),
O. Jav; Teterapan, Jav; Tjente, Soends;
Waoeng (zie 2556 en 2967), O. Jav. — Kleine
heester. Gebr: In Europa als sierplant, in Indie als
onkruid. Wordt vooral als levende heining gebezigd
en verdringt op braakliggende gronden met groote
snelheid de inheemsche vegetatie.

$ Deze beide Soend. namen zijn verbasteringen
van DE SERIÈRE, die als Assistent-resident van Krawang
dit gewas invoerde.

1985. Laplacea buxifolia Miq.* Nat. fam.
der Ternstroemiaceae. Kajoe paga-paga,
Minangk.; Kajoe pagar-pagar, Mal; Paga-paga,
Minangk.; Pagar-pagar, Mal. — Boom.

1986. L. subintegerrima Miq.* Kaloec-
toem basah, Lamp; Peloempang poetih, Mal;
Sintok (zie 765), Sum. W. K. — Boom. Gebr:
Levert een fijne houtsoort, geschikt voor meubels.

1987. Laportea spee. div. Nat. fam. der
Urticaceae. Algem. benam:$) Altjaltjal, Bat;
Daoe lasi, Tern; Daoen gatel, Vulg. Mal; Dja-
latong, Lamp; Djelatang, Mal; Djelateng,
Sas; Djelatong, Lamp; Djilatang, Minangk.;
Enggalating, Sangi; Kalating, Alf. Min. Bent;
Kamadhoe, Madoer.; Kemadoeh, Jav.; Lalatang,
Boeg., Makas.; Lana, Alf. Min. T. B, T. L., Tonsaw.,
TP; Lateng, Balin, Jav., Madoer. B; Lato, Nias;
Latong, Bat, Njalateng, Madoer. P. S; Omon
ete, Alf. Boer; Pahir, Alf. Min. T. L; Poeloes,
Soend.; Sala, Alf. Asil, Hila, Z. Cer; Sapijang,
Midd. Sum; Seranaä, Gorom; Sese, Alf. N. O. Halm;
Silawana, Alf. Amb. — Heesters en boomen, netel-
soorten. Gebr: Uit de schors van sommige soorten
maakt men touw voor netten om vogels te vangen,
en met de van bladen voorziene takken hitst men bij
een tijgergevecht de buffels aan. Van iemand, die veel
verhuist, zegt men in het Bataksch: „Partijang-tijang
latong”’‚d. 1. „Hij gebruikt stijlen van brandnetels”; die
natuurlijk spoedig verrotten.

$) Zie 1554 en 1555. Als Alf. Min. T, L, opge-
geven soorten: pahir mea, p. poeti, p. rintek en p. sela.

1988. Ls. amplissima Miq.* Sala polot,
Alf. Z. Cer. — Heester.

1989. L. costata Miq.*

Kamadhoe ke-

| dhang, Madoer; Poeloes hedjo, Soend. — Boom.

1990. L. costata Miq.* var. contracta
Miq. Kai lana, Alf. Min. T. B; Kajoe paweng,
Alf. Min. T. S. — Boom.

Laportea — Leea.

1991, Ls. erenulata Gaud.* var. Luzo=
nensis Gaud. Kamadhoe kodok, Madoer.;
Kemadoeh sapi, Jav.; Paweng parangan, Alf.
Min. T. S; Poeloes djalatong, Soend.; Poeloes
djalatraung, Soend; Tahoi, Alf. Min. Ponos;
Tangkereng, Alf. Min. Ponos. — Boom. Gebr:
Dient soms voor omheiningen. De schors werd in de
Minahasa vroeger wel tot vervaardiging van kleeding-
stukken gebezigd. Het door de bladen verwekte brandend
gevoel zou door wrijving met merg uit den stam van
pisang verminderen.

1992. Ls. deeumanaWedd.*Poeloes ateul,
Soend.; Poeloes ateul gede, Soend.; Sala hatoe,
Alf. 4. Cer. — Heester. Gebr: Een af kooksel der bladen
wordt wel tegen aambeien gedronken.

1993. Ls. microstigma Gaud.* Poeloes
malela, Soend. — Boomheester.

1994. Ls. peltata Gaud.* Djingkat, O. Jav;
Kamadhoe kerbhoej, Madoer.; Kemadoeh kebo,
Jav. Ng.; Kemadoeh maesa, Jav. Kr.; Lateng
kebo, Jav. Ng.; Lateng kerbhoej, Madoer B.;
Lateng maesa, Jav. Kr; Njolateng kerbhoej,
Madoer. P., S. — Hooge boom.

1995. L. stimulans Migq.* Kemadoeh ki-
dang, Jav; Lateng goenoeng, O. Jav.; Lateng
kidang, Jav; Lateng sapi, O. Jav. — Heester.

1996. Lasia spinosa Thw. (—=L. aculeata
Lour.*). Nat. fam. der Araceae. Berat daja,
Atjeh; Gali-gali, Sum. W.K; Geli-geli, Mal. —
Klimplant. Gebr.: De stengel wordt ontschild gekookt
gegeten.

1997. Lasianthus firmus Miq.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Mangkoedoe rim bo, Minangk.;
Mengkoedoe hoetan (zie 2343), Mal. — Heester.
Gebr.: Een afkooksel der bladen wordt bij vloeiing
gedronken.

1998. Ls. Minahassae Koord.* Kai ni ma-
hawoöe, Alf, Min.T.B.; Kajoe babaoe, Mal. Men.
— Heester.

1999. LL. purpureus Bl.*Atoe, Bonth; En toet-
entoetan,Jav; Kahitoetan, Soend.; Kajoe tahi,
Vulg. Mal; Kajoe taig), Jav. — Heester. Gebr.: De
bladen als geneesmiddel bij opgezetheid van den buik.

$) Wegens de onaangenaam riekende bladen worden
dezelfde namen aan Saprosma-soorten gegeven; verg.
ook die bij Paederia foetida L.* (zie 2533).

2000. L. sanguineus Mig. Ki boeloe 9,
Soend. — Heester.

9 Ook Lasianthus-soorten en Gironniera reticu-
lata Thw.

2001. Ls. stipularis Bl.* Boroboj beurit,
Svend. — Meester.

2002. Li. sylvestris B1l.* Godong mata koet-
Jing $), Jav.; Godong sikil, Jav.

€) Ook Lasianthus Oculus-cati Mig. (—= L. cyano-
carpus Jack.*).

2003. Li. sp. Boto-boto, Bonth. — Heester.

2004. Lawsonia inermis L. = L. alba
Lam.*). Nat. fam. der Lythraceae. Alaät,
Alf. Oel., Z. Cer.; Boenga laka, Mal. Tim; Daoen
laka, Mal. Amb; Gatjag), Atjeh; Hatirangga,
Bat; Hatoerangga, Bat; Hinai parasi, Minangk.;
Inai, Bat. Mand, Mal; Ineng, Atjeh; Kajoe
laka, Mal. Men; Kapantja, Biman; Karoentigi,

267 1991 — 2012,

Makas.; Katjar, Gajo; Koirakat, Alf. Z. Cer;
Laät, Alf. Har, Z. Cer.; Lahine, Nias; Lalaän,
Alf. Z. Cer; Ngatoe, Daj. Kat; Pantjar, Sass;
Parasi, Minangk.; Pasar, Daj. 4. O. Born; Patjah,
Balin; Patjar, Balin, Daj. Samp.; Madoer.; Patjar
koekoe, Jav.; Soend.; Patjar petok, Balin; Pa t-
Jara, Makas; Patji, Boeg; Roe laka, Sawoe;
Toehangka (zie 1878), Alf. Min. Bant, Bent. —
Boomheester, de zg. reseda of henna-plant. Henné, fr.
Gebr. Sierplant. De bladen worden gebruikt om de
nagels, op Java en Zuid-Celebes ook die der teenen,
rood te verven. Men wrijft ze daartoe fijn en mengt
ze met gambir tot een pap, die men een etmaal op
hand of voet laat liggen. In het Minangkabaoesch
heeft men een spreekwijze: „Hinai tatapoeëng koekoe
tangga”, d.i: „Juist als de hinai fijngemaakt is, valt
de nagel af”, met de beteekenis dat men iets gereed
maakte of bezat en het dan niet meer noodig heeft.
En ook: „Poepoeih bak hinai” voor „langzamerhand
uitgestorven van een kampong”, daar ook de verfstof
op den langen duur verdwijnt.
$) Dit is eigenlijk de kleurstof.

2005. Lecananthus erubescens Jack.*
Nat. fam. der Rubiaceae. Akar soesoer paja,
Mal. — Klimmeude heester.

2006. Lecanopteris carnosa Bl.* Nat. afd.
der Filices. Pakoe daging, Soend. — Varensoort.

2007. Leea angulata Korth.* Nat. fam. der
Ampelidaceae. Gegirang, Balin; Kadjoe
bhadjha, Madoer.; Kajoe baja, Jav.; Ki boehaja,
Soend.; Lalahe, Alf. Min. T. L; Lengki, Javs;
Mali-mali berdoeri, Mal; Mamali, Alf. Min.
Bent, Tonsaw.; Memali berdoeri, Mal; Mem a-
mali, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: Dient wel
voor omheiningen. Het hout wordt soms gebezigd voor
gereedschappen en huiselijke benoodigdheden; het sap
is een inlandsch geneesmiddel.

2008. Ls. javanica Bl.* Ginggijang lem-
boet, Soend.; Ki boehaja, Soend.; Lalahe rendai,
Alf. Min. T.L; Mamadi, Alf. Min. T. S.; Mamali,
Alf. Min. Bent, T. B; Toliwahoe, Alf. Min. Ponos. —
Heester. Gebr: De bladen dienen als geneesmiddel.

2009. L. rubra Bl.* Ginggijang beureum,
Soend. — Heester.

2010. L. rubra Bl.* var. eelebiea. Mojong-
kombos, Alf. Min. Ponos. — Heester.

2011. Ls. sambuecina Willd.* Djaraklaoct,
Mal; Ghirang, Madoer; Ginggijang, Soend.;
Girang, Jav.; Ki toewa, Soend.; Kolotada, Tern;
Mali-mali, Bat Boeg, Makas., Mal; Memali,
Mal.; Momoi, Alf. Min. Ponos.; Ngeteda, Alf. N.
O. Halm; Soelangkar, Soend; Tekijok-kijok,
Enggano; Tirah, Jav; Topokan im bolai, Alf,
Min. T. P. — Boomheester. Gebr.: De bladen worden
in de Bataklanden als groente gegeten, elders wel op
wonden gelegd. Wegens de overeenkomst van dezen
naam met het Makasaarsche woord maling-maling, dat
„gedurig aan iemand denken” beteekent, worden ze
in Zuid-Celebes gelegd op de zich sluitende fontanel
van meisjes, met de bedoeling dat jonge mannen later
veel om haar mogen denken. In het Bataksch heeft
men een spreekwijze: „Martoendjang hajoe ara oclang
gijot dohot mali-mali’”’, d.i: „De mali-mali moet niet
wenschen luchtwortels te hebben als de hajoe-ara”,
die beteekent, dat de kleine man zich niet met een
aanzienlijke moet gelijk stellen.

2012. L. Smithii Koord.* Topokan im
bolai sela. Alf. Min. T, P. — Heester.

Leea — Ligustrum.

2013. L. sundaica Mig.” Kajoe toewa,
Jav.; Mali-mali hantoe, Mal. Pal. — Heester.

2014. Lemna minor L.* Nat fam. der Lem-
naceae. Loekoet tjaj (zie 3024), Soend.; Loto,
Alf. Min. T.L; Mata iwak, Jav.; Pepengpengen,
Alf. Min. T. B, T.S; Wela tapareng, Boeg. —
Waterplant, klein kroos. Kleine Wasserlinse, d.

2015. Lentinus exilis. Nat. afd. der Fungi.
Tjendawan batang, Mal. — Paddenstoelsoort.

2016. Lepisanthes montana Bl.* Nat. fam.
der Sapindaceae. Katilajoe watoe, Jav; Ki
paraj, Soend.; Ki lalajoe lalaki, Soend. — Boom.
Gebr. Het hout als timmerhout gezocht.

2017. Lepistemon flavescens Bl.* Nat.
fam. der Convolvulaceae. Polong asoe, Jav. —
Windend kruid.

2018. Leptaspis urceolata R.Br.* Nat.
fam. der Gramineae. Batang ali, Mal; Getah
poejoeh, Mals; Tjangkore dijoek, Soend. — Kruid.

2019. Leptochloa chinensis Nees. — La.
capillacea Beauv.*). Nat. fam. der Gra-
mineae. Mon-temonan, Madoer.; Timoenan,
Jav. — Kruid. Gebr: Geschikt veevoeder.

2020. Leptonychia glabra Turez.* Nat.
fam. der Sterculiaceae. Toengaoe, Minangk.
— Meester.

2021. Leptospermum amboinense Bl.
= L. flavescens Sm.*). Nat. fam. der Myr-
taceae. Gelam boekit, Mal; Kajoe papoewa,
Mal. Mol. — Boomheester. Gebr.: Van het hout maakt
men wandelstokken. De bladen worden in aftreksel
bij koorts gedronken.

2022. L. javanicum Bl.* Kajoe poctih
lemboer, Vulg. Mal. — Boom.

2023. Lespedeza cytisoides Benth.* Nat.
fam. der Leguminosae. Goedejan (zie 526),
O. Jav. — Halfheester.

2024. Lettsomia Maingayi Clarke.* Nat.

fam. der Convolvulaceae. Akar teroeng-
teroeng, Mal; Akar teteroeng, Mal: Teroeng-
teroeng, Mal; Teteroeng, Mal. — Klimplant.

2025. Ls. peguensis Clarke.* Akar oelam
boekit, Mal; Akar tapak roesa, Mal; Oelam
boekit, Mal; Tapak roesa, Mal. — Klimplant.

2026. L. rubieunda Clarke.* Akar saga
molek, Mal; Saga molek, Mal. Klimplant.

2027. Leucaena glauca Benth.* Nat. fam.
der Leguminosae. Ghalandingan, Kang:
Kalandingan, Madoer.; Kemlandingan (zie 122),
Jav; Malandingan, Madoer. P; Pete selong,
Jav. — Boom. Gebr: Voor levende omheiningen. Het
harde hout dient voor rijtuigboomen. De rauwe zaadjes
dienen tot toespijs en ook als wormdrijvend middel
bij kinderen.

2828, Leucas linifolia Spr. =L. lavan-
dulaefolia Sm.*). Nat. fam. der Labiatae.
Daoen patje-patje, Soend; Daoen setan, Mal.
Mol.; Gofoe hairan, Tern; Hairani, Alf. N. O.
Halm; Kekombaän, Alf. Min; Langa-langa,
Boeg; Patje-patje, Soend.; Patji-patji, Balin,
Mal. Batav.; Sarap nmor-nor, Madoer. — Kruid.
Gebr. Ben papje van de gekneusde bladen wordt met
kalk vermengd op hardnekkige beenzweren gelegd;
ook dient het kruid wel als veevoeder.

268

2013 — 2045.

2029. Leuconotis anceps Jack.* Nat. fam.
der Apocynaceae. Akar moerai, Sum. W. Ks;
Karet moerai, Sum. W. K; Djintaän entis
moen, Mal. W. Born, — Klimplant.

2030. Ls. eugenifolius A.D.C.* Gitan
ketjil, Sum. W. K; Karet moerai boeroeng,
Sum. W. K. — Klimplant. Gebr: Levert caoutchouc
van geringe hoedanigheid.

2031. L. eugenifolius A.D.C.* var. glabior
Boerl. Gitanandjing, Sum. W. K. — Klimplant.

2032. Leucopogon javanicus DeVr.* Nat.
fam. der Bpaecridaceae. Doekoet malela,
O. Jav. — Half heester.

2033. L. malayanus Jack.* Teratap, Mal.
— Heester.

2034. Leucosyke celebica Miq.* Nat. fam.
der Urticaceae. Panoewiran, Alf. Min. T. Ls
Roewiran, Alf, Min. 1. P; Waliwiran, Alf, Min.
Bent. — Boomheester.

2035. L. javanica Z. et M.* Ki beunteur®,
Soend. — Boomheester.

$) Ook Pipturus propinquus Wedd. (—= P. argen-
teus Wedd.).

2036. Lieuala acutifida Mart.* Nat. fam.
der Palmae. Palas tikoes $, Mal. — Dwergpalm.
Gebr: Geeft de als „Penang-lawyers” bekende wandel-
stokken.

$) Ook Iguanura geonomaeformis Mart.*

2037. Is. amplifrons Miq.* Palas®, Daj.
4. O. Born, Mal; Paleh, Minangk. — Boom. Gebr.:
In Zuid-Oost-Borneo dienen de gedraaide bladen bij
feestelijke gelegenheden tot versiering der woningen.

9 Ook Licuala paludosa Griff.*

2038. Ls. Bissula Miq.* Alosi bisoe, Boeg;
Alosi tenge, Boeg; Metje, Boeg, Makas.; Mitje,
Bonth. — Boom.

2039. L. glabra Griff.* Palas goenoeng,
Mal; Palas padi, Mal. — Dwergpalm. Gebr: Van
de waaiervormige bladen worden emmertjes gemaakt;
de jonge bladen worden met opium gerookt.

2040. L. longipes Griff.”
Mal. — Dwergpalm.

2041. L. pumila Bl.* Wiroeleutik, Soend. —
Dwergpalm.

2042. L. pusilla Becc.*
Mal. — Dwergpalm.

2043. Ts. Rumphü Bl.* Biroe, Biman., Boeg,
Makas.; Ko wala, Boeg; Leko wala, Makas;
Simbel im bolai, Alf. Min. T. L., T. P. — Boom.
Gebr: De fijngesneden bladen worden wegens den
geur wel gebezigd bij de bereiding van opium. Een
blad, waarin de ingredienten van een sirih-pruim
gewikkeld zijn en dat in Zuid-Celebes door een
geliefde aan haar minnaar wordt toegezonden, heet
in het Boegineesch: „Wempompiroe”.

2044. L. spectabilis Miq.* Wiroec, Jav,
Soend.; Wiroe gede, Soend. — Boom. Gebr: Van
de bladen worden de groote welriekende sigaren ge-
maakt, die aan de hoven der vorsten in Midden-Java
gerookt worden.

2045. Ligustrum glomeratum Bl.* Nat.
fam. der Oleaceae. Ganti, Jav.; Ghaute, Ma-
doer; Kemoening oelar, Mal; Lamoedjhen,
Madoer. — Boom, eene soort liguster. Gebr: Het
hout is voor heften van kapmessen in gebruik; de
vruchten en wortel dienen als geneesmiddel.

Palas batoc,

Palas rawang,

Limacia — Litsea.

2046. Limacia cuspidata Hook.f.* Nat.
fam. der Menispermaceae. Akar minjak,
Mal; Mengkoedoe keli, Mal. — Klimmende heester.

2047. L. oblonga Miers.* Aka tjino,
Minangk.; Akar berombong, Mal; Akar tjina $),
Mal. — Klimmende heester. Gebr: Fijn gewreven
en met water gedronken als medicijn tegen den beet
van giftige slangen.

$) Ook Taeniochlaena Griftithii Hook.f.*

2048. Ls. triandra Miers.* Akar koenjit
koenjit, Mal; Koenjit-koenjit, Mal. — Klim-
mende heester. Gebr.: Als bindsel, doeh weinig
deugdzaam.

2049. Limnanthemum indieum Thw.*
Nat. fam. der Gentianaceae. Gelo-gelo, Boeg;
Ladara, Nias; Loenteng loöer, Alf. Min. T.L;
Talimpoek, Atjeh; Talipoe, Makas.; Talipoeëk,

Minangk.; Talipoek, Balin.; Tarate leutik,
Soend.; Telipoek, Mal; Tinarodja, Balin; Wo e-
rontok, Alf. Min. P.S. — Waterplant, eene soort

„watergentiaan”. Gebr: De bloemen worden door de
vrouwen in het haar gedragen; de uitspruitsels nuttigt
men als groente. De in water geweekte wortel dient
tot reiniging van het hoofd van kleine kinderen, om
den haargroei te bevorderen. In het Maleisch heeft
men een spreekwijze: „Telinganja seperü telipoek
lajoe”, d.i: „Haar ooren zijn als een verwelkte teli-
poek’”; nl. eenigszins slap, zoodat ze bij het loopen
door de zwaarte der oorversierselen in trillende be-
weging geraken, hetgeen voor zeer schoon wordt
gehouden. De plant zelve wordt gebezigd als het
zinnebeeld van den zwakken loomen gang van vrouwen,
die door de Maleier als bevallig beschouwd wordt.

2050. Limnophila conferta Benth.* Nat.
fam. der Serophulariaceae. Bermi hoetan,
Mal; Bremi hoetan, Mal. — Kruid.

2051. L. gratissima Bl.* Djerageh, Mal;
Djoeragi, Bat; Kembang boekoe-boekoe,
Soend; Selaseh djerageh, Mal; Selaseh pa-
dang, Mal. — Kruid. Gebr: Als verkoelend genees-
middel.

2052. L. villosa Bl.* Bebeloetan, Soend.;
Kerak-kerak poetih, Mal; Kerak nasi poetih,
Mal; Roempoet kerak nasi poetih, Mals;
Roempoet siboeweh batoe, Mal; Siboeweh
batoe, Mal; — Kruid.

2055. Lindera gemmiflora Boerl.* Nat.
fam. der Lauraceae. Ki taleus gede, Soend.
Boom (deze en vlg).

2054. Ls. grandis Boerl.* Ki taleus bodas,
Soend.

2055. L. malaccensis Hook.f.* Medang
paja®), Mal; Medang pajo betina, Midd. Sum. —
6) Ook Myristica intermedia Bl*

2056. Ls. pipericarpa Boerl.”
Bat. Mand.

Andarsa,

2057. L. polyantha Boerl,* Hoeroe waleh,
Soend.

2058. Ls. sp. Madang piraweh, Minangk;
Medang djamboe, Mal; Medang merawas,
Mal; Medang perawas, Mal; Medang pirawas,
Midd. Sum; Merawas, Mal; Perawasg), Mal;
Pirabas, Bat; Piras, Bat; Pirawas, Bat, Mal.
Z. O. Born, Midd. Sum; Piraweh, Minangks;

269

2046 — 2074.

Poeraweh, Minangk. — Gebr: Het hout dient tot
planken van huizen en kleine vaartuigen.

$) Rmrer maakt onderscheid tusschen medang
perawas en perawas en determineert de laatste als
Randia densitlora Benth.* (zie 2944).

2059. Linostoma seandens Kurz.* Nat.
fam. der Thymelaeaceae. Akar kapang,
Mal. — Klimmende heester.

2060. Lipocarphamierocephala Kunth.*
Nat. fam. der Cyperaceae. Koekoesen im
bolai, Alf. Min, 1, P. — Rietachtig cypergras.

2061. Litosanthes biflora B1.* Nat. fam. der
Rubiaceae. Ki pajoeng, Soend. $) — Heester.

$ Ook eenige tot andere families behoorende
heesters en boomen worden aldus genoemd.

2062. Litsea amara Bl.* Nat. fam. der
Lauraceae. Hoeroe beurit, Soend; Medang
mijang, Mal; Woeroe emprit, Jav; Woeroe
walang, Jav; Woeroe widjen, Jav. — Boom.

2063. L. angulata Bl.* Boeroch koneng,
Madoer.; Hoeroe merang, Soeud. — Boom. Gebr:
Het hout dient soms bij huisbouw.

2064. Ls. baneana Boerl.* Medang serai,
Mal; Medang sirai, Mal. — Boom.

2065. L. brachystachya Villar.* Hoeroe
hedjo, Soend.; Tindjaoe beloekarg, Mal. Pal.
— Boomheester. Gebr: Komt het eerst op verlaten
gronden voor; het hout dient tot brandhout.

$) Ook Elaecocarpus paniculatus Wall.* (zie 1228).

2066. Is. chinensis Lam. = L. sebifera
Pers.*). Adem ati, Jav; Njampoe wingka,
Jav; Woeroe beling, Jav. — Boom. Gebr: Het
hout zou geschikt zijn voor huisbouw.

2067. L. chrysocoma Bl.* Medang langit,
Mal. — Boom.

2068. Ls. citrata Bl.* Antarasa, Bat; Hoeroe
lemo, Soend.; Ki lemoh, Soend; Krangejan, O.
Jav. — Kleine boom. Gebr.: Alle deelen van dezen boom
rieken sterk citroenachtig, waarom de inlander die
wel als specerij gebruikt en o.a. de vruchtjes bij zijn
sambel doet. Deze vruchtjes (citroenpeper, lada serch)
worden ook ter vervalsching van staartpeper (cubebe)
gebruikt. Het hout wordt soms tot vervaardiging van
kleine gereedschappen gebezigd en de bast is een
inlandsch geneesmiddel.

2069. L. cuneata Boerl.* Medang boeng-
kar, Mal. — Boom.

2070. L.diversifolia Bl.* Hoeroe ki serch,
Soend.; Hoeroe sereh, Soend.; Nongkan, O. Jav.
— Kleine boom. Gebr: Het hout bij huisbouw.

2071. L. elliptica Bl.* Hoeroe madang
lalaki, Soend. — Boom.

2072. L.javanicaBl.* Medang seloewang,
Mal; Seloewang, Mal; Sintok monjet, Soend.
— Boom. Gebr: Levert bruikbaar bouwhout.

2073. Ls. latifolia Bl.* Moeroe pajoeng
bodas, Soend; Medang padi, Mal. — Boom.
Gebr: Het hout is een goed timmerhout.

2074. L. mappacea Boerl.* Kajoe kapin-
diëng, Minangk.; Kapindiëng, Minangk.; Madang
kapindiëeng, Mimangk.; Woeroe lemah, Jav. —
Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw.

Litsea — Loranthus.

2075. L. myristicaefolia Hook.f.* Me-
dang boenga, Mal; Medang boengo, Midd.
Sum; Medang tahi ajam, Mal. — Boom. Gebr:
Het hout wordt voor huis- en scheepsbouw en ook
voor meubels gebezigd.

2076. L. nitida Hook.f,* Medang kelor,
Mal. — Boom.

2077. L. Pantjara B1l.* Hoeroe tjangkring,
Soend. — Boom.

2078. L. polyantha Juss.* Khae, Alf. Z.
Cer; Gempoer, Jav; Malaor, Mal. Amb; Hoeroe
dapoeng, Soend; Hoeroe gading, Soend.; Hoe-
roe pinggan, Soend; Medang boesoek, Mal;
Nela, Alf. Har., Z. Cer; Wahoeraoec, Alf. Z. Cer.;
Woeroe dedek, Jav.: Woeroe kebo, Jav. Varië-

teiten in Mal. Amb: Halaor daoen aloes; H.
d. besar — Boom. Gebr: Het hout is een goed
timmerhout.

2079. L. resinosa Bl.*
Soend. — Boom.

2080. Ts. Rumphii Villar.* Siki, Alf. Amb.,
Oel., Mal. Amb; Warhoka. Alf. Amb. Variëteiten
in Mal. Amb: Siki merah, S. poetih. — Boom.
Gebr: Het hout is cen goed timmerhout, vooral ge-
schikt voor planken.

2081. L. sebifera Bl. —L. Tetranthera
Mirb.*). Hoeroe tangkalak, Soend; Malai,
Mal; Maleh, Mal. W. Born; Tangkalak, Soend.;
Woeroe lilin, Jav. — Boom. Gebr.: Het hout is
geschikt voor huisbouw; het vruchtmoes wordt met
zout gegeten. Van de vruchten verkrijgt men een soort
vet, dat wel dient tot vervaardiging van kaarsen, die
in afgelegen streken voor verlichting gebezigd worden.
De jonge bladen zijn een geliefd veevoeder ; met andere
geneesmiddelen vermengd worden bij vrouwen de
borsten er mede ingewreven tot bevordering der zog-
afscheiding.

2082. L. tomentosa Bl.* Boeroeh pad-
joeng, Madoer; Woeroe loetoeng, Jav. — Kleine
boom. Gebr: Het hout dient soms bij huisbouw.

Hoeroe minjak,

2083. Ls. velutina Boerl.* Boeroech pote,
Madoer. — Kleine boom.

2084. Ts. sp. Intjaro, Alf. Min. T. P Koe-
marakas, Alf. Min. T. Ls; Koemaraskas, Alf.
Min. T. S; Marakas, Alf. Min. T. L; Medang,
Alf. Min. Ponsaw.; Warakas, Alf. Min. T.L; Wing-
karo, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: Het hout
is voor balken en planken geschikt, mits onder dak
gebezigd.

2085. La. sp. Bakan, Alf, Min. T. B; Mach-
wachan sela, Alf. Min. Tonsaw.; Wakan, Alf. Min.
Bent, U: B, T.L, TP, TS: — Boom. Gebr:
Het hout is geschikt voor huisbouw; de bladen dienen
als geneesmiddel; de droge bast verwekt jeuking en
zwelling.

2086. Lu. sp. Bachan, Alf. Min. Tonsaw. — Boom.

2087. Ls. sp. Panera, Bonth; Wanecha, Alf.
Min. Tonsaw.; Waneka, Alf. Min. T. P. — Boom.
Gebr: Levert een goed timmerhout. -

2088. Livistona altissima Zoll.* Nat. fam.
der Palmae. Djaka modang, Balin; Sadang,
Minangk., Soend.; Sadeng, Jav; Sading, Javs
Serdaug, Mal; Sordang 9, Bat. — Boom. Gebr.:
De bladen dienen tot dakbedekking en het hout wel

270

2075 — 2096.

voor huisbouw; vooral is het in gebruik voor water-
leidingen. De stam is anders bijna te hard om te
kunnen gespleten worden. Op Bali schijnt men er
palmwijn van te tappen.

$) Ook Livistona Hoogendorpii Hort.* en wellicht
ook andere Livistona-soorten. Riprey determineert
serdang als Livistona cochinchinensis Bl*

2089. Ls. rotundifolia Mart.* Dambek, Alf.
Min. T. S; Daoen sariboe, Mal. Amb; Kom-
boeno, Alf. Tom; Komoeno, Alf. Pom. Komoe-
now, Alf. Min. Bant; Lamek, Alf. Min. T. B;
Manmen, N. Guin. 4 R; Niboeng itam, Mal.
Men; Niboeng woka, Mal. Men; Nom, N. Guin.
Noemf.; Ojong, Sas; Om boeloe, Goront.; Sahang,
Alf. Min. Bent; Samih, Balin; Samir, Balin. Kr;
Sarang, Alf. Min. T. B; Sareng, Alf. Min. Tonsaw.;
Simbel, Alf. Min. T. L., T. P; Sohiwoek, Alf.
Min. Ponos; Tolong, Boeg., Makas; Tombito,
Goront.; Weka, Alf. N. O. Halm; Wok, Makian;
Woka, Mal. Men., Tern. — Boom. Gebr: Het hout
is geschikt voor stijlen, en gespleten voor wanden en
vloeren; de bladen dienen tot dekking van huizen,
voor verpakking, en als regenschermen. In Noord-
Celebes werden voorheen de bladen, tot een bos saam-
gebonden, bij feestelijke gelegenheden heen en weder
gezwaaid tot bezwering van kwade geesten.

2090. L. rupicola Ridl.* Serdang batoe,
Mal. — Boom.

2091. Lodoicea sechellarum Labill. —
L. callipyge Comm.*). Nat. fam. der Palmae.
Djenggi, Jav.; Djenggli, Jav.; Kelapa djengge,
Mal. Batav; Kelapa laoet, Vulg. Mal; Kepoh

djenggi, Jav; Pao djengki, Boeg; Paoeh
djonggi. Bat; Paoeh djanggi, Mal; Pawo
djangki, Makas; Pelok djenggi, Jav; Poh
djenggi, Jav. — Boom, de „dubbele klapper” der
Seychellen. Double cocoanut, e, Coco de mer, fr.,
Maledivische Nuss, d. Hier en daar gekweekt. Van

den dop der groote vruchten, uit zee aangespoeld,
vervaardigt men wel sirihdoozen enz.

2092. Lomaria scandens R.Br. Nat. afd.
der Filices. Kalang-kalang kebo, Makas.;
Lage-lage, Alf. N.O. Halm, Tern. Pakoe merah,
Vulg. Mal. — Varensoort. Gebr: Het loof wordt als
groente gegeten.

2093. Lonicera javanica D.C.* Nat. fam.
der Caprifoliaceae. Ojod kem bangan, 0. Jav.
— Klimmende heester, eene soort „kamperfoelie”.

2094, Lophatherum gracile Brongn.*
Nat. fam. der Gramineae. Roempoet djarang,
Mal. — Kruid.

2095. Lophopetalum fimbriatum Wight.”
Nat. fam. der Celastraceae. Karaboe, Minangk.;
Keraboe, Mal. — Boom.

2096. Loranthus sp. div. Nat. fam. der
Loranthaceae. Algem. benam. €) A pi-api, Vulg.
Mal; Balatjoewi, Boeg.; Ban dalo, Bat; Benaloe,
Mal; Binaloe, Mal, Bindaloe, Lamp., Minangk.;
Binoe ‘mbae, Nias; Boenga menoempang,
Mal. Mol; Bolosoni, Nias; Daoen menoempang,
Mal; Kajoe menoempang$$, Mal; Kajoe pin-
dah, Mal; Kajoe poeli, Makas.; Kamandi, Balin.
Kr; Kapasilan, Balin; Kemadeh, Jav; Kema-
dejan, Jav.;, Kemadijan, Jav. Teg., Madoer.; Kem a-
doehan, Jav; Kemladejan, Jav.; Malatjoewi,
Boeg.; Mangandeuh, Soend.; Manoe tai, Alf. Amb,
Z. Cer; Mengandi, Sas; Pasilan, Mal. Batav.;
Sarindan, Bat; Sesepanga, Alf. Min. T. S;
Soemeseled, Alf. Min. T. P; Tahi boeroeng,

Loranthus — Lycopersicum.

Vulg. Mal; Tahi manoek, Soend; Tete, Madoer.;
Tjipilen, Balin. Semb.; Waka, Alf. Cer. — Woeker-
planten, van ’tgeslacht der „eiken-mistel”. Gebr. Zij
hechten zich aan boomen, o.m. gaarne aan Parkia
speciosa, met het gevolg, dat van dien boom geheele
takken afsterven. In de Minahasa wordt een aftreksel
der bladen, met uien vermengd, bij kraam vrouwen-
koorts te drinken gegeven. De Boegineesche naam
wordt aldus verklaard, dat zij worden voortgeplant
door vogeltjes, „tjoewi-tjoewi” $$$) genaamd. Deze
vogeltjes eten de vruchtjes, welke de grootte hebben
van een peperkorrel, en werpen die uit op takken
van boomen, waar zij tot ontwikkeling komen ten
nadeele van dien boom. Loranthus heet daarom in
Zuid-Celebes wel: „Karaena kajoewa”. d.i: „De vorst
der boomen”, of de boom, waarvoor alle andere boomen
als heer en vorst moeten bukken. Onze spreekwijze :
op de schouders van anderen staan, wordt in het
Soendaasch uitgedrukt door: „Tangkal kalindih man-
gandeuh”, d.i: „Een boom, door een woekerplant
overweldigd”. In het Minangkabaoesch zegt men:
„Bak limaoe di alahkan bindaloe”, d.i: „Als een
Citrus, die door bindaloe gedood is,” (in het Bataksch :
„Mate oente di bahan sarindan”), doelende op personen,
die zich ten koste van anderen verrijken; terwijl in
het dagelijksch leven in het Maleisch miet binaloe een
„indringer” of klaplooper wordt aangeduid. In het
Makasaarsch spreekt men van: „Amake kajoe poeli”,
d.i: „Rood, geel en groen dragen”, naar de drie
kleuren der bloemen van kajoe poeli. Sarindan is de
oplossing van het BataFsche raadsel: „T'oeboe hajoe
di gindjang hajoe”, d.i: „Op den eenen boom ontstaat
de andere”.

$) Vele dezer namen worden ook anderen woeker-
planten gegeven (zie 1770).

$$) Ook Dischidia-soorten.

$$$) Op Sum. W. K. heet dit vogeltje: Boeroeng
bindaloe of moerai en in het Bat: Kitjo-kitjo (Heni-
curus of Motacilla sp.).

2097. Ls. albidus Bl.* Mangandeuh koet-

jJoeboeng, Soend.

2098. L. ampullaceus Roxb.* Benaloc
api djantan, Mal; Binaloe api djantan, Mal.

2099. L. atropurpureus Bl.* Mangandeuh
taï manoek$), Soend.
$) Ook L. pentandrus L.*

2100. L. ferrugineus Roxb.* Benaloe
api$), Mal; Binaloe api, Mal.

$ Volgens Rimprer geldt dezelfde naam voor
Loranthus erassus Hook.f.* en andere breedbladige

mistels.

Benaloe
Bindaloe

2101. L. grandifrons
besar, Mal; Binaloe besar,
gadang, Minangk.

King.”
Mal;

2102. L. longissimus Engl.* Bindaloe

oeri, Minangk.

2103. Ls. repandus B1.* Mangandeuh ben-

reum, Soend.

2104. Lourea Vespertilionis Desv.* Nat.
fam. der Leguminosae. Djoekoet walet,
Soend. — Kruid.

2105. Lowia longiflora Scort.* Nat. fam.
der Seitamineae. Lobak hoetan, Mal. — Kruid.

2106. Luffa acutangula Roxb.* Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Bestroe, Jav.; Bloestroe,
Jav.; Emes, Soend; Katola, Bat. Dair.: Ketola,

271

2097 — 2112.

Mal; Papare, Balin; Parija hawara, Soend;
Parija leuheur, Soend.; Parija timomor, Alf.
Min. T.P…; Parija woelelen, Alf. Min. IT. B, T. S.;
Patola, Biman., Boeg, Makas., Sika; Pepare,
Balin; Petola, Mal; Pitoela, Bat; Pitoelo,
Minangk.; Tola, Sawoe. Variëteit in Mal: Ketola
pandjang of petola pandjang. — Klimplant.
Gebr: De jonge vrucht wordt gekookt als groente
gegeten, in de oude ontwikkelt zich het vezelnet, dat
als „plantenspons” bekend is; de bladen worden als
mondspoeling gebruikt om een heìdere stem te krijgen.
De Batak heeft een spreekwijze: „Bagi perboewah
katola melinang i darat raboet ibas” di: „Als de
katola-vrucht, van buiten glad, van binnen een war-
klomp”, voor iemand, wiens schoon uiterlijk niet met
zijn innerlijk overeenkomt.

2107. Li. acutangula Roxb.* var. amara
Clarke. Bloedroe pait, Jav.; Bloestroe pait,
Jav; Gambas, Jav; Kambas, Lamp; Ketola
hoetan (zie 329), Mal; Lejor (zie 455), Soend.;
Papare alasan, Balin; Pepare alasan, Balin
Patola ale, Boeg; Patola romang-romang,
Makas; Petola hoetan, Mal; Sampak, Balin;
Sibak lenga das, Balin; Soebak lenga das,
Balin; Proewoek gawah, Sas. — Klimplant. Gebr:
Op Bali dienen de vruchtvezels om na het eten de
handen af te vegen ; zij worden ook in sigaretten gerookt
om maden in den neus te verdrijven. Ô

2108. L. eylindriea Roem. (—L.aegyp-
tiaca Mill.*). Ketjemeh, Jav.; Ketola manis,
Mal; Kimpoet, Soend.; Langker, Madoer.; Len g-
ker, Madoer. B; Odjong, Mal. Batav; Ojong,
Soend.; Pahja landa, Balin. Semb; Paja tan-
doek, Balin; Parija djawa, Makas; Parija
kalaoe, Boeg; Petola manis, Mal; T'jeme, Jav;
Pjemeh$, Jav. — Klimplant, de zeef komkommer.
Towel gourd, c.

$) Intusschen worden de aan Luffa-soorten gegeven
namen herhaaldelijk verward, ook met Coccinia sp.
en Momordica sp.

2109. Lrumnitzera coccinea W.et A‚* Nat.
fun. der Combretaceae. Api-api, Mal; Doe-
doek, Jav; Doedoek agoeng, Jav; Doedoek
gede, Jav; Kajoe pasir, Mal. Batav.; Taroeng-
toeng, Soend.; Pene, Tim; LeroentoemS), Mal.
— Boomheester der vloedbosschen, met fraaie schar-
laken bloemen. Gebr: De bladen zijn een middel tegen
spruw ; het hout issoms in gebruik voor assen van karren.

$) Ook L. racemosa Willd.*, welke echter in het
Jav. als doedoek rajap (zie 3098) wordt onderscheiden.
Voor den Mal, naam api-api (zie 881) en voor teroen-
toem bij 56.

2110. Lrunasia amara Blaneo.* Nat. fam. der
Rutaceae. Pintan, Alf. Min. Ponos. — Boom.
Gebr: Bast bitter en giftig.

2111. Lycoperdon giganteum Batsch.
Nat. afd. der Fungi. Djamoer gedang, Jav.;
Djamoer impes, Jav; Djamoer tombong, Mal.
Batav.; Djhamo rempes, Madoer.; Dj hamo rim-
pes, Madoer.; Rempes, Madoer; Soepa djeroek,
Soend. — Zwamsoort, de reuzenbovist. Gebr: Wordt
als geneesmiddel gebruikt.

2112. Lyecopersieum esculentum Mill.”
Nat. fam. der Solanaceae. Am be lai, Soemba:
Kamates, Alf. Min. Tonsaw.; Kanrantes, Alf.
Min. Bent: Komantes, Alf. Min; Lam bate, Bonth;
Leuntja komir, Soend.; Mata melek, Mal. Tim.
Matabai, Mal. Tim: Ranti bali, Jav.; Ranti
gendel, Jav; Ranti kenong, O. Jav; Samate,
Alf. Min. Bant; Tamantes, Alf. Min. T. S; Tamate,

Lycopodium — Macaranga.

Alf. Halm, Mal. Mol, Tern; Teroeng bali, Mal;
Terong balanda, Mal. Amb; Tjoeng asem,
Mal. Pal; Tomate, Bonth. Varieteiten in Alf. Min.
Bent: K. lowen; K. marintak; K. kanaramen;
K. sah; K. ngihar. In Alf. Min. Tonsaw: K.
bako; K. dise. In Alf. Min. T. B, T. L, T. P.:
K. rintek; K. sela. In Alf. Min. Bant: Samate
hegete; S. pandara. In Alf. Min. T. S: T,
rintek; T. sela. In Mal. Men: T, aloes; T. gros.
— Kruid, de tomaat of „pomme d'amour”. Gebr.:
Bij de toebereiding van spijzen van veel nut; in de
Minahasa zijn de bladen en vruchten bovendien een
middel tegen huiduitslag. Het sap der bladen wordt
wel bij oogziekten aangewend.

2118. Lycopodium cernuum L. Nat. fam.
der Lycopodiaceae. Pakis kawat, Jav.; Pa-
koe kawat, Mal, Soend.; Pak oe kawek, Minangk.;
Rane gampang, Soend.; Toera-toera, Nias. —
Kruid, eene soort „wolfsklauw”. Gebr: In afkooksel
een middel tegen hoest en benauwdheid.

2114. Lo. Sp. Koempaj, Soend; Poerwa lata,
Jav; Roeroeng-roeroeng, Boeg, Makas.; Sim bar
(zie 2822), Balin. Jav., Varieteit in Soend.: Koem paj
lemboet. — Gebr: Wordt door vrouwen in den

272

1213 — 2131.

haarwrong gedragen, in de meening dat bet haar
daardoor langer wordt. Ook wascht men met het sap
het hoofd tot bevordering van den haargroei. Bij het
afleggen van onware verklaringen heeft de Javaan een
spreekwijze: „Simbar toemrap ing sela”, d.i: „Als
een simbar zich legt op steen”, terwijl die altijd op
boomen groeit.

2115. Lygodium circinnatum Sw.* Nat.
afd. der Filices. Ata, Balin; Hata, Soend.; Hata
gede, Soend. — Varensoort. Gebr: De stengels dienen
wel voor vlechtwerk, b.v. van sigarenkokers.

2116. L. dichotomum Sw. (—= L. circin-
natum Sw.*). Masem (zie 1514), Alf. Min. T. P;
Raga-raga, Makas; Riboe-riboe, Mal., Minangk.
— Klimmende varensoort. Gebr: Van de stengels
worden in de Minahasa stevige hoeden gevlochten.

2117. L. microphyllum R.Br. CC L.
scandens Sw.*). Hata bejas, Soend; Mata
leutik, Soend.; Pakoe ramboet, Vulg. Mal. —
Varensoort.

2118. L. pinnatifidum Sw. = L. flexu-
osum et L. polystachyum*). Riboe-riboe
gadjah, Mal. — Klimmende varensoort.

M.

2119. Maba buxifolia Pers.* Nat. fam. der
Ebenaceae. Bibis®, O0. Jav; Item lewo rin-
tek, Aif. Min. T. L; Maïtem lewo rintek, Alf.
Min. 1. L. — Boom.

$) Ook Diospyros buxifolia Hiern. — D. miero-
phylla Bedd.*) (zie 1127).

2120. M. elliptica Forst.* Ai atoen, Sika;
Ai mete, Alf. Har; Ai meten, Alf. Amb; Ai
meting, Soemba; Ai mite, Alf. Asil, Hila; Ai
miting, Soemba; Ail meteil, Alf. N. Laoet, Sap;
Botolino, Alf. N.O. Halm; Kajee arang, Atjeh:
Kajoe arang, Mal; Kajoe hirong, Lamp; Kajoe
itam, Mal. Mol; Kamiten, Alf. Boer; Kaoe
mopok, Banggai; Kofik-kofik, Enggano; M olo-
gotoe, Alf. N. O. Halm., Fern; Toengana, Alf.
N. O0. Halm. K; Towas, Makian; Waled 9, Alf.
Min. T. P. Varieteit in Alf. N. O. Halm: Poligo-
toe. — Boom. Gebr: Levert ebbenhout. Op Noord-
Sumatra dient het vooral tot het maken van heften
en scheeden van krissen en voor stokken.

$) De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat deze
en vele der volgende namen eigenlijk op Diospyros-
soorten betrekking hebben; Riprey geeft o.a. voor
den Mal. naam Diospyros lucida Wall* op.

2121. M. merguensis Hiern.* Kajoe boe-
deng$), O. Jav; Kajoe loetoeng, O. Jav; Ki
loetoeng (zie 1965), Soend. — Lage boom. Gebr:
Het hout zou alleen voor wandelstokken gezocht zijn.

$) Deze naam uitsluitend bij de Tenggereezen in
gebruik, daar de aapsoort Presbytes, die in het Jav.
loetoeng heet, door hen boedeng wordt genoemd.

2122. M. Teysmanni Hiern.* Kajoe lilin,
Mal. — Boom.

2123. Macaranga celebica Koord.* Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Mawenang in ta-
loen, Alf Min.'T. L; Mawenang rintek, Alf. Min.
T.L; Wenang in taloen, Alf. Min. T. P. — Boom
(deze en vlg.).

2124. M. denticulata Muell. Arg.* Kara-
han, Jav; Mara bodas, Soend; Toetoep kara-
han, Jav.

2125. M. Diepenhorstii Muell.Arg.* Sape
gadang, Minangk.

2126. M. gigantea Muell. Arg.* Dahan
kagoerangen, Alf, Min. Bent; Kajoe jasan, Alf.
Min. Bent, Mahawenang, Alf. Min. T. B; Ma we-
nang, Alf. Min. T.L; Same, Alf. Min. Ponos.; Si m-
bar badak, Mal. Bengk.; Simbar koebang, Mal.
Pal.; Toela-toela (zie 2153), Alf. Min. TP. —
Gebr: In het Maleisch van Bengkoelen heeft meu een
spreekwijze: „Pipit endak negok boewah simbar badak”,
d. i: „De pipit (een vogeltje) wil de vruchten van
simbar badak opslokken”; daar deze vrij groot zijn,
doelt dit op iets te willen doen, dat boven iemands
krachten is.

2127. M. gummiflua Muell. Arg. (== M.
denticulata Muell. Arg.*). Sitarok, Minangk.

2128. M. hispida Muell. Arg.* Haleki (zie
801), Alf. Amb; Kajiit, Alf. Min. T. P; Kajoe tewa,
Alf. Min.T.L.; Menoang, Alf. Min. Tonsaw.; Tete wa,
Alf. Min. T.L; Tewa, Alf. Min. T.L; Wenang, Alf.
Min. T.B., T.P., T.S, — Gebr: Het hout alleen als
brandhout.

2129. M. Hullettii King.* Mahang boelan,
Mal; Mahang serindit, Mal.

2130. M. hypoleuca Muell. Arg.* Mahang
poetih, Mal; Sape lajang-lajang, Minangk.

2131. M. javanica Muell. Arg.* Bang-
kiring, Bat; Bengkerang, Mal; Mahang api,
Mal; Mahang bajan, Mal; Marengpeng, Soend.;
Mengkerang, Mal; Parengpeng, Soend; Toe-
toep rama, Jav. — Gebr: Het hout dient tot
brandhout.

Macaranga — Mallotus.

2132. M. Lowii King.* Rami betina, Mal.

2133. M. populifolia Muell.Arg.* Balik
angin poetih, Mal.

2134. M. Tanarius Muell.Arg.* Binangon,
Alf. Min. Ponos.; Dahan, Alf. Min. Bent.; Hanoe wa,
Alf. Amb; Ki mara, Soend; Mara, Soend.; Sape
oedang, Minangk.; Toetoeb, Jav; Toetoep (zie
16), Jav; Totop (zie 16), Madoer.; Totop lakek,
Madoer. — Gebr: Het sap is een geneesmiddel.

2135. M. triloba Muell.Arg.* Mahang
damar, Mal; Mahang koekoer, Mal; Mara
beureum, Soend.; Mara leutik, Soend; Mara
beuweung, Soend; Toetoep antjoer, Jav.

2136. M. sp. Banjoro, Boeg, Makas; Wadjo,
Boeg. — Gebr: Het hout staat als goed timmerhout
bekend en is ook gezocht voor masten en rondhouten.

2137. M. sp. Mahang $), Bat, Daj. Z. O. Born,
Mal. — Gebr. Het hout is licht, maar wordt niet
door worm aangetast; de bladen zijn als geneesmiddel
tegen koorts in gebruik.

€) Deze naam kan wel als algemeene benaming
voor vele soorten gelden, evenals wenang, kai im
benang, kajoe im benang en tjajoe im benang in het
Alf. Min.

2138. M. sp. Malombahoe, Alf. Min. Ponos.
2139. M. sp. Balimasang, Boeg.

2140. Machilus rimosa B1l.* Nat. fam. der
Lauraceae. Ai pasag, Alf. Amb; Hoeroe
gam bir, Soend;Hoeroe poespa,Soend.; Makilag),
Alf. Amb; Woeroe djanggel, Jav; Woeroe
sepet, Jav. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt
voor huisbouw.

$) Ook Dehaasia media Bl.*

2141. Macodes Petola Lindl.* Nat. fam.
der Orchidaceae. Daoen patola, Mal. Amb.

2142. Macropanax oreophilum Miq.*
Nat. fam. der Araliaceae. Laronang, Javs
Menjawoen, Jav; Pampoeng, O. Jav; Pang-
gang serem, Soend; Tjerem, Soend. — Boom.
Gebr. De bladen dienen wel tot veevoeder.

$ Ook het gras Panicum uncinatum Raddi* (zie 2559).

2143. Maesa Blumei Don.* Nat. fam. der
Myrsinaceae. Ki piit beurit®, Soend. —
Heester.

$) Ook Maesa mollissima A. D.C.*

2144. M. indica Wall.” Kajoe im bara,
Alf. Min. Tonsaw., T. P.; Kajoe wara, Alf. Min.
TP. P; Ki piit®, Soend; Koeranga in taloen,
Alf. Min. T. L; Wara, Alf. Min. T. P. — Heester.

€) Ook Maesa membranacca A. D.C.*

2145. M. latifolia A.D.C. (= M. indica
Wall.*). Ki piïit lemboet, Soend. — Heester.

2146. M. membranacea A.D.C,* var. ra-
mentacea. Kajoe telor $, Vulg. Mal. —Lesoech,
Lamp. — Heester.

$) Ook Xanthophyllum excelsum Miq.* (zie 3525).

2147. Magnolia javanica K. et V. Nat.
fam. der Magnoliaceae. T'jampaka goenoeng,
Soend. — Vrij hooge boom.

2148. Mallotus angulatus Muell.Arg.*
Nat. fam. der Euphorbiaceae. Nanang, Minangk.
— Boom. Gebr.: Een warm aftreksel der bladen wordt,
met andere middelen gemengd, tegen wormen toegediend,

273

2132 — 2161.

2149. M. Blumeanus Muell.Arg.* Loen g-
kow in taloen, Alf. Min. T, L; Mahampirara,
Alf. Min. Bent. — Boom.

2150. M. ealeosus Muell.Arg.* Ai nitoe,
Alf.Z.Cer; Daoen kapoer, Mal. Mol; Fika-fika,
Tern. — Boom. Gebr: De bladen worden bij huid-
uitslag aangewend en ook op wonden gelegd; het hout
brandt men bij bezweringen als onheilwerend middel.

211. M. eochinchinensis Lour.* Baliëk-
baliëek angin, Minangk.; Balik angen, Madoer;
Balik angin $), Mal; Balik-balik angin, Bat;
Daoen balik angin, Mal; Handrifa, Niag; Sam-
balik angin, Mal. Z.O. Born; Sibalik angin,
Bat; Tjalik angin, Soend; Tjalik angin beu-
reum, Soend.; Walik angin, Balin., Jav. — Boom.
Gebr: Het hout dient tot brandhout; de bladen zijn
in gebruik als geneesmiddel tegen gezwellen; van de bast-
vezels wordt touw gedraaid. Het wordt op vele plaatsen
als een teeken van vruchtbaren bodem beschouwd,
indien deze boom in gekapten boschgrond opschiet.

$) Dit volgens Riprey; voor Bangka noemt TEYsMANN
het als Mal, naam van Quercus Bennettii Miq.*

2152. M. diadenus Muell.Arg.*
laboe, Minangk. — Boom.

2153. M.floribundus Muell.Arg.* Hate do-
fahe maboro, Tern; Katapean, Balin; Ngaäloe,
Alf. N. O. Halm; Tapen, Jav., Madoer., Soend.;
Tapiëng batoe, Sum. W. K.; Toela-toela (zie
2126), Alf. Min. Bent, T.L. T.S. — Boom. Gebr:
Het hout levert goede houtskool. De gedroogde bloemen
zijn om den welriekenden geur zeer gezocht; op
Bali wordt beweerd, dat op feestdagen die geur sterker
zou zijn dan gewoonlijk! Te Ternate is het uit de
bladen geperste sap een middel tegen vergiftiging.

2154, M.Griffithianus Hook.f.* Lai, Makass;
Marapawo, Boeg., Makas.; Mempoeloet boekit,
Mal; Merpoh, Mal; Poeloet-poeloet boekit,
Mal. — Boom. Gebr: De stam wordt gebezigd voor
palen van woningen.

2155. M. lancifolius Hook.f.*
djarak, Mal. — Boom.

2156. M. leucocalyx Muell.Arg.* Lele-
ma in taloen, Alf. Min. T. L. — Boomheester.

2157. M. maecrostachyus Muell.Arg.*
Balik koening, Mal; Kajoe sala, Alf. Min.
Bent, Tonsaw.; Kajoe selo, Alf. Min. T. L; Sala,
Alf. Min. Bent, Tonsaw; Selo, Alf. Min. T. Ls;
Toetoep awoe,Jav; Toetoep dedak,Jav.;Totop
binek, Madoer. — Boom.

2158. M. molueceanus Muell.Arg.* Alom,
Alf. Min. Bent; Daoen doelang, Mal. Mol; Bonoet,
Alf. Min. Tonsaw; Momonoek, Alf. Min. Ponoss;
Wewengkelen, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr: De
bladen worden, als thee getrokken, tegen hoest gedronken.

2159. M. philippinensis Muell.Arg.* Asi-
asin, Alf. Min. Bent; Boasin, Alf, Min. Tonsaw;
Boease, Sangi; Ki mejong, Soend; Tamboe
asing (zie 1078), Alf. Min. T. L; Tamboe asing
mawoeras, Alf. Min. T. L; Tomboe asing, Alf.
Min. TS. — Boom. Monkeyface tree, e. Gebr.: Het
hout soms bij huisbouw.

2160. M. Porterianus Muell.Arg.* Mem-
poeloet hoetan, Mal; Poeloet-poeloet hoe-
tan, Mal. — Boom.

2161. M. repandus Muell. Arg.* Akar
tjarek poetih, Mal; Tjarek poetih, Mal. —
Klimmende heester.

Kajoe

Medang

18

Mallotus — Mangifera.

2162. M. ricinoides Muell.Arg.* Kajoe
sea, Alf. Min. T.P; Sea, Alf. Min. T.P.; Tjalik
angin bodas, Soend. — Boom.

2163. M. subpeltatus Muell.Arg.* Dja-
rak gadjah, Mal; Djarak hoetan, Mal, Kajoe
oedjan, Mal. Pal. — Boom.

2164, M. Tokbrai Muell.Arg.* Tokbraj,
Soend. — Boom. Gebr: Het hout welals timmerhout.

2165. M. sp. Kapasan$), O. Jav. — Boom.
$) Ook eene Boehmeria-soort, die in het Madoereesch
pas-kapasan zou heeten.

2166. Mangifera altissima Blanco.* Nat.
fam. der Anacardiaceae. Asam paoch, Mal;
Paoe, Bat; Paoeeh, Minangk; Paoeh, Mal;
Pelem poh, Jav; Poh, Balin, Jav. — Boom, eene
manga-soort (deze en vlg.) Gebr: De bruinachtig-blauwe
vruchten worden gegeten. In het Maleisch zegt men
van een meisje: pipinja bagai paoeh di lajang di:
„Haar wangen zijn als (een stuk van) de paoeh-vrucht”,
nl. langs de pit afgesneden.

2167. M. caesia Jack.* (zie 2170).* Bindjai,
Daj. Z.O. Born, Mals; Bindje, Atjeh; sem, Lamp.
Ab; Lemoes, Bat; Limoes, Balin., Soend., Sum.
W.K. — Gebr: De riusche vruchten worden gegeten.
Na gedroogd te zijn dienen de bladen in Zuid-Bantam
als surrogaat voor thee. Als spreekwoordelijke uit-
drukking bezigt de Soendanees: tjara limoes sakeureut
di: „Als (de) eene snede van de limoes-vrucht (op de
andere) gelijkt”, in de beteekenis van „Als twee druppels
op elkaar gelijken”; en van iemand, die vast op zijn
stuk staat: „Ngadaoen limoes”, d.i: „Als limoesbladen”,
om reden deze zeer stijf zijn. Im Zuid-Oost-Borneo
heeft men aarden potten, die in vorm eenigszins op
de vrucht gelijken en daarom als bakam bindjai
bekend staan.

2168. M. foetida Lour.* Asam bawang,
Mal; Batjang, Mal. Batav; Bawang, Jav.; Isem,
Lamp. Ab; Lemoes, Bat; Limoes, Soend., Sum.
W. K; Mangga batjang, Mal. Batav. Varieteit in
Soend.: Limoes tipoeng. — Gebr: De vruchten
worden (door de inlanders) gegeten.

2169. M. indiea L.* Ampalam, Minangk.;
Ampelam, Mal. Bandj; Amplem, Balin; Aoe,
Alf. Z. Cer; Aoehene, Alf. W. Cer.; Awa, N. Guin.
Noemf.; Balamo, Alf. Cer; Boewah, Soend.; E m-
pelam, Mal; Bokio, Enggano; Foö, Bimans;
Getas, Balin. Kr; Goeawe, Alf. N. W. Halm;
Goewaë, Tern; Hampalam, Daj. Z. O. Born;
Ham pelom, Lamp. B. Ag; Haoe, Alf. Cer.; Haoer,
Alf. Z. Cer; Heoem, Tim; Kalimbang, Alf. Min.
T.L; Kapelam, Lamp; Kapelom, Lamp. Pam;
Kawidei, Alf. Min. T. S; Kawilei, Alf. Min. T.
B; T. P; Kombilei, Alf. Min. Tonsaw.; Kombiloi,
Bol. Mong; Mablang, Alf. Oel; Maga, Nias;
Mampalana, Kisar; Mangga, Soend., Vulg. Mal;
Manilja, N. Guin. 4 R; Maparane, Alf. Z. Cer.; Ma-
rapalam, Minangk.; Mem pelam, Mal; M o, Mang-
garai; Morpolom, Bat; Oeai, Sangi; Oe poen, Tim;
Oewai, Alf. Min. Bant; Ohi, Alf. Min. Bent; Oïle,
Goront.; Palam, Sum. W. K.; Pao, Boeg., Endeh,
Madoer., Rotin., Sika, Soemba; Paoe, Sawoe; Paoeh,
Atjeh; Paok, Sas; Pa wa, Solor; Pawen, Alf. Boer;
Pawo, Bonth, Saleijer; Pelem, Balin. Semb., Jav.,
Lamp. Ab; Pelom, Lamp. Pab; Po, Boet; Poena
po, Boet; Poh, Balin; Polam, Sum. W. Ks; Taïpa,

Makas.; Taïpah, Sas; Tangkal boewah, Soend.; |

Taripa, Alf. Tom; Wai, Sangi; Wale, Alf. N. 0.
Halm; Wit pelem, Jav. Het getal variëteiten is

274,

2162 — 2175.

zeer groot en verschilt voor vele streken tusschen 20
en 830; wellicht leidt een nader botanisch onderzoek
tot de ervaring, dat meerdere dezer eigenlijk afzonder-
lijke soorten zijn; voor vele der boven opgegeven
namen zal dan ’t zelfde het geval wezen. Voorloopig
schijnt echter tot dit doel in de herbaria het benoo-
digde materiaal te ontbreken. — De manga-boom.
Mango tree, e.‚ manguier, fr, Mangobaum, d. Gebr.:
De vruchten worden gegeten; gezochte ooftsoort. Een
zeer jong meisje noemt men in het Boegineesch over-
drachtelijk wel: „Pao garepoeng” (en in het Makas.:
„Taïpa karapgekang”), d.i: „Knappende mangga-
vrucht”, doelende op een mangga, die zeer hard en
alleen gestoofd eetbaar is; terwijl men in het Maka-
saarsch een langwerpig gezicht door „aleko taïpa”
vergelijkt met een mangga-blad.

2170. M. Kemanga Bl. = M. caesia
Jack.*). Kemang, Mal, Soend; Mangga ke-
mang, Soend., Vulg. Mal; Wani, Balin. Varieteiten
in Soend.: Binglo of kemang badak of k. binglo.
In Balin: Taloeh; Wangal. — Gebr: De vruchten
worden gegeten, hoewel ze wrang-zoet en terpentijn-
achtig zijn. Die deze vruchten schilt, zou een kaal
hoofd krijgen. Naar de kleur der schil heet „groen-
achtig wit” in het Maleisch „warna kemang”.

2171. M. lagenifera Griff. Landjoet, Mal. —
Gebr. De vruchten worden gegeten.

2172. M. Langang Miq.* Koembang, Atjeh;
Langoeng, Sum. W.K; Lengoeng, Mal. — Gebr:
De vruchten worden gegeten, ook geconfijt.

2173. M. laxiflora Desr.* Lolade banga,
Tern.

2174. M. longipes Griff.* Mangga pare 9,
Soend.
$) Ook Mangifera laurina BL*

2175. M. odorata Griff.* Ambasaug, Bat;
Ambatjang, Daj. Samp., Minangk.; Am bawa, Alf,
Tom; Ambawang, Balin; Antjami, Alf. Tom;
Asam membatjang, Mal; Baät, Watocb.; Bak
mantjang, Atjeh; Batjang, Makas; Bembem,
Mal. Batav; Beni, Madoer. B; Bine, Madoer. B;
Embasang, Bat. Dair; Embatjang, Mimangk.;
Hambawa, Nias; Hembatjang, Mal; Kabem-
bem, Mal. Batav; Kaeni, Madoer. P., S; Kaïne,
Madoer. P., S.; Kalimbang kowini, Alf. Min. T.
L; Kaweni, Jav., Soend.; Kawilei kowini, Alf.
Min. T. B, T. P Kebembem, Mal. Batav; Koe-
weni, Jav.; Kombiloi insam, Bol. Mong; Kweni,
Balin, Jav; Mangga kebembem, Mal. Batav.;
Mangga kowini, Mal. Men; Mantjang, Atjeh;
Matjang, Mal; Membatjang, Mal; Oewai koe-
wini, Alf. Min. Bant; Ohi koewini, Alf. Min.
Bent; Pangi, Daj. Kat; Pao daëko tjani, Boeg;
Pao kabine, Madoer. B; Pao kaeni, Madoer.
P. S; Pao kaine, Madoer. P. S.; Patol, Alf. N.
Laoet, Sap; Prawa, Sas; Taïpa batjang, Makas,;
Tangkal kaweni, Soend. Variëteiten in Soend.:
Bembem of kaweni tipoeng; B. koneng. In
Jav: Kwelem; Pakel. In Mal: Lekoep. In
Gajo: Lokop. In Minangk.: Lakoeïk. In Sas:
Paken. In Bat: Gorat. In Alf. Min. Bent: Ohi
kapaja. In Balin: Pakel; Poh weni. — Gebr:
De kwalijk riekende vruchten zijn bij de inlanders
zeer gezocht. Een koud aftreksel der onrijpe vruchten
en van den bast gebruikt men als abortivum. Het
sap uit dezen boom is scherp, evenals trouwens van
alle M.-soorten. In het Maleisch heeft men een
spreekwijze: „Boewah membatjang boeroek koelitnja”,
d.i: „De membatjang-vrucht heeft een leelijke schil”,

Mangifera — Maranta.

om bijv. iemand aan te duiden wiens uiterlijk niet in
zijn voordeel is, maar die een goed hart heeft, of ook, van
iets af wetende zich dom houdt. Van iets, dat duidelijk
en klaar is, zegt de Minangkabaocêr: „Babaoe bak
ambatjang”, d.i: „Het riekt als de ambatjang”’. Pakel
is de oplossing van het Javaansche raadsel: „Kleboeg
sengok”, d.i: „Op het geluid van vallen volgt dat
van opsnuiven”; want als men de vrucht hoort vallen,
raapt men die dadelijk op en onderzoekt den geur en
is deze goed, dan is de vrucht rijp.

2176. M. similis Bl.* Asam koembang,
Mal. — Gebr: Het hout is deugdzaam timmerhout;
de bloemen zijn welriekend, de vruchten eetbaar.

2177. M. sp.$) Ambatjaug rimbo, Minangk.;
Batjang oetan, Mal. Batav.; Halambawa, Nias;
Mantjang hoethn, Atjeh; Membatjang hoetan,
Mal. — Gebr: Het hout dient meestal voor brandhout,
de bast tot omwanding van rijst-bergplaatsen.

€) Volgens sommigen Mangifera macrocarpa Bl*

2178. M. sp. Hambawan, Daj. Z. O. Born. —
Gebr: Het hout is bijzonder geschikt voor planken.

2179. Manglietia glauca Bl.* Nat. fam. der
Magnoliaceae. Baros (zie 2299), Jav., Soend.;
Manglid (zie 2299), Soend.; Tjempaka boeloes,
Jav. — Hooge boom. Gebr. Levert een goed bouw-
en meubelhout. De bloemen zijn welriekend en ook
het fijngewreven zaad heeft een aromatischen geur.

2150. M. sumatrana Migq.* Madang ka-
ladi (zie 1753), Minangk. — Boom. Gebr.: Het hout
is geschikt voor planken en binnenwerk.

2181. Manihot utilissima Pohl.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Asibi, Alf. N. W. Halm;
Balandong, Madoer. B; Banggala, Gorom;
Bistoengkel, Mal. Amb; Bodin, Jav; Bolet,
O. Jav; Ebaé, Enggano; Bèr mabal, Kei; Ga-
dong djoeroer, Bat; Gadong kajoe, Gajo;
Hoewi dangdeur, Soend.; Hoewi walanda (zie
3175), Soend.; Ibi chajoe, Alf. Min. Tonsaw.; Ima
gota, Alf. N. O. Halm; Ima inggris, Tern;
Kapoe koelo, Alf. Min. T. B; Kapoe ne toöem-
boedoe, Alf. Min. T. S; Kasawe, Jav.; Kasbi,
Alf. Amb; Kasepe, O. Jav; Kaspe, O. Jav.;
Kastela, Kang; Katela boedin, Jav; Katela
djendralg), Jav.; Katela kaspe, O. Jav.; Katela
menjog, O. Jav.; Katela poöeng, Jav.; Kesela
kesawi, Balin; Ketila, Atjeh; Keutila, Atjeh;
Kikohak, Enggano; Lame adjoe, Boeg, Lame
kajoe, Makas.; Loea ai, Soemba; Loeai, Soemba;
Manderasi, Alf. N. O. Halm; Mangkao, Alf.
Boer; Men jok, Madoer. B; Nasi bi, Alf; N. O. Halm;
Obi kijoe, Midd. Sum; Oebi batang, Minangk.;
Oebi benggala, Mal; Oebi goa, Mal. Tims;
Oebi inggris, Mal. Men; Oebi kajeë, Atjeh;
Oebi kadjoe, Mal. Tim; Oebi kajoe, Mal; Oebi
parantjih, Minangk.; Oebi prantjis$$), Minangk.;
Oebi singkoeng, Mal. Batav.; Oewi kajoe, Alf.
Min. T. P; Ohoe ai, Sika; Panggala, Watoeb.;
Parantjib, Minangk.; Poehoeng, Madoer. B, P;
Pohong, Madoer. P., S; Sabhrang balandha,
Madoer. B; Sabhrang kadjoe, Madoer.; Sabhrang
tenggang, Madoer. P, S; Sabrang sawi, Balin.
Kr; Sampeu, Soend.; Sawe, Madoer. S; Sawi,
Madoer. B, P; Sikong, Jav; Singkong, Jav.;
Tela balandha, Madoer; Tela poöeng, Jav;
Tenggang, Madoer B. P; Tis chajoe, Alf. Min.
Tonsaw; Tjapeu, Soend. Variëteiten in Jav.: Katela
andong, met knolvorming vlak aan het stengeleinde ;
K. krentil, met knolvorming in het midden van den
wortel; K. randoe of K. tjemporang. In Soend.: S.

275

2176 — 2188.

amis of s. bener of s. bodas, met lichtgrijzen
stengel; s. beureum, met roode bladstelen; s. begog;
s. gading, met lichtgele bladstelen; s. ketan; s.
dangdeur of s. djagreng. In Balin: Kesela
kajoe. — Heester, de cassaveplant. Cassava, e., manioc,
fr. Gebr: Voor de Europeesche markt is de teelt van
cassave en bereiding van het zetmeel daaruit op Java
een belangrijke nijverheid. In tijden van rijstgebrek
wordt het meel der wortelknollen door de inlanders
sinds lang gaarne gegeten en heeft boven andere aard-
vruchten het voordeel van nict spoedig tegen te staan.
Op Bali en elders onderscheidt men de bittere soort.
Op Madoera heeft men een variëteit met groene en
een andere met roodachtige bladstelen; als het vee het
loof der laatste eet wordt het duizelig, terwijl dat der
eerste geen nadeelige gevolgen heeft. In West-Sumatra
dient deze heester wel tot omheining.

$) Deze naam herinnert eraan, dat de Gouverneur-
Generaal vaN peN Boscm de teelt van cassave op
Java gelastte.

$$) Deze en verwante namen ontleend aan eene mede-
deeling van den heer Francis, die dit gewas in West-
Sumatra heeft ingevoerd, naar beweerd wordt uit Bourbon.

2182. Maouita Puya Wedd.* Nat. fam. der
Urticaceae. Kajoe tongkoewa, Alf. Min. Bent;
Pareges, Alf. Min. T. B; Tongkoewa (zie 474),
Alf. Min. Bent. — Boom.

2183. Mapania bancana Mig. (—= Thora-
ecostachyum baneanum Kurz.*). Nat. tam.
der Cyperaceae. Roempoetsoerat beloekar,
Mal. — Rietachtig cypergras (deze en vlg.).

2184. M. humilis Villar.* Sijak-sijak goe-
noeug, Mal; Sijak-sijak rimba, Mal.

2185. M. hypolytroides Muell. Embai,
Mal; Oembai, Mal; Rembai, Sum. W. K. — Gebr.:
De biezen dienen tot het vlechten van manden.

2186. M. palustris Villar.* Mengkoewang
tedoeng, Mal.

2187. Maranta dichotomaW all. 9 (=Cli-
nogyne dichotoma Salisb.*). Nat. fam. der
Seitamineae. Arima, Alf. Har; Bamban, Jav.,
Minangk., Soend.; Bamban boeroeng, Mal. Pal;
Bampeng, Boeg; Banban, Bat. Dair; Bangban,
Soend.; Bemban $), Mal; Bijawa, Alf. N. O. Halm;
Boeroeng, Makas.; Borong, Boeg; Bomba, Alf.
Tom.; Bomban, Bat; Eloesan im bolai, Alf. Min.
T.P.; Bloesan ing kawok, Alf. Min. T.L; Koeri,
Alf. Z. Cer; Limbang, Lamp; Loïn, Alf. Z. Cer.;
Mata hinan, Alf. Z. Cer.; Moa, Mal. Men., Tern;
Moendoeng, Alf. Min. Bent., Tonsaw., T.S.; Nini,
Alf. Z. Cer; Tidoen toan, Alf. W. Cer.; Toan, Alf.
Z.Cer; Tongkat setan, Mal. Amb.; Woewoe, Jav.
Variëteiten in Mal: Bemban ajer$$); B. gadjah $);
B. serahi. Kruid. Gebr.: Men maakt er vlechtwerk
van, b.v. mandjes, ligmatten en fuiken, en o.a. te
Batjan de bekende zeefjes. Te Ternate is het sap van
den stengel een geneesmiddel bij oogziekte. Als daoen
bemban is in het Mal. bekend het lemmet van een
piek, dat den vorm van dit blad heeft.

$) Ook Donax grandis Ridl,

$$) Ook Donax arundinastrum Lour. (= Clinogyne
dichotoma Salisb.*).

2188. M.indieals. Araroet, Vulg. Mal; A roes,
O. Jav; Aroet, Madoer. B; Djelaroet, O. Jav;
Garoet, Jav.; Katjoenda, Biman., Boeg., Makas.;
Katodjo, Saleijer; Kraroes, Balin; Laroe, Madoer.
P; Laroet, Madoer. S.; Maroes, Balin; Patat
sagoe, Soend.; Peda soela, Alf. N. O. Halm; Pi

Marasmius — Medinilla.

walanda, Kisar; Sagoe belanda, Mal; Salaroet,
Madoer. B; Tawang, Alf. Min. Bent; Towang, Alf.
Min. T. P; Waeroet, Jav. — Kruid, de arrow-root.
Arrow-rootplant, e. Gebr: Levert het bekende voor
voeding van kinderen en zieken zeer gezochte zetmeel.
In legenden op Zuid-Celebes vindt men de witte aard-
vrucht wel eens met groote tranen vergeleken ; dit
klopt echter meer voor Batatas-knollen dan voor de
vingervormige en gelede Maranta-rhizomen.

2189. Marasmius gordipes. Nat. afd. der
Fungi. Fjendawan ramboet ali, Mal. —
Paddenstoelsoort.

2190. Marattia sambucina B1.* Nat. afd. der
Filices. Pakoe bangko ng, Soend. — Varensoort.

2191. M. silvatica Bl,* Pakoe moending
leutik, Soend. — Varensoort.

2192. Mariscus albescens Gaud.* Nat. fam.
der Cyperaceae. Wiwitoan, Alf. Min. Tonsaw. —
Kruid, eene soort cypergras, verwant aan „galigaangras””
(deze en vlg).

2193. M. ecyperinus Vahl,* Toloentoen,
Alf. Min. Ponos.

2194. M. pennatus Clarke Doehoet soer i-
soeri, Bat; Roempoet soerai, Mal; Soerai,
Mal; Soeri-soeri, Bat.

2195. M. Sieberianus Nees.* Kawesar in
dekat, Alf. Min. T. P; Tatalian, Alf. Min. Tonsaw.

2196. M. umbellatus Clarke. Djanggoet
baoeng, Mal; Djoekoet lilisoengan gede,
Soend.; Roempoet djanggoet baoeng, Mals
Roempoet pinang, Mal. — Gebr: Wordt als
groente gegeten.

2197. Marlea begonifolia Roxb.* Nat.
fam. der Cornaceae. Ki soerili, Soend; Ki
tjareuh(zie 862), Soend; Lenggoeöeng, Balin;
Linggoeöeng, Balin. — Lage boom. Gebr: Het
hout zou geschikt zijn voor stelen van bijlen.

2198. M. ebenacea Clarke.* Lidah ker-
baoe, Mal; Lidah kerbaoe poetih, Mal. —
Boom. Gebr: Het hout wordt gebruikt voor balken.

2199. M. nobilis Clarke.* Setebal, Mal.
— Boom. Gebr: De rook van den brandenden bast
dient voor medicatie; het hout is bij huisbouw in
gebruik.

2200. M. vitiensis Benth.* var. tomen-
tosa Benth. Koeniran, Jav. — Boom.

2201. M. sp. Kajoe tas, Mal; Tas, Mal. —
Boom. Gebr: De vruchten zijn eetbaar; de Maleiers
dragen wel stukjes hout van dezen boom bij zich,
meenende dat die hen tegen aanvallen van tijgers
zouden beschermen.

2202. Marsdenia celebica Boerl.* Nat.
fam. der Asclepiadaceae. Pasolon, Alf. Min.
T. P. — Klimplant.

2203. M. tinctoria R.Br.*$) Pasa woera,
Soemba; Pasa wora, Soemba; Taoeng, Alf. Min.
T.L; Taroem akar, Mal; Taroem areuj, Soend.
— Klimplant. Gebr: Op Sumatra als indigo.

$) Meerdere der bij Indigofera sp. opgegeven namen

zijn ook, zoo niet uitsluitend, voor deze plant in ge- |

bruik, die als inheemsch oorspronkelijk tot bereiding
der kleurstof diende.

276

2189 — 2213.

2204. Marumia muscosa Bl.* Nat. fam.
der Melastomaceae. Akar sendoedoek 9,
Mal; Areuj harendong badak, Soend; Areuj
tjaloengtjoeng beureum, Soend; Harendong
badak, Soend.; Harendong boeloe, Soend; Sen-
doedoek ajer, Mal. Pal; Sendoedoek akarg),
Mal; Sikadoedoeïk aka, Minangk; Tjaloeng-
tjoeng beureum, Soend. — Klimmende heester.
Gebr: De bastvezels worden als bindmateriaal gebezigd ;
de vruchten wel gegeten.

$) Volgens Riprer wordt dezelfde naam gegeven
aan meerdere klimplanten der geslachten Anplectrum
en Dissochaeta.

2205. Massoia aromatica Becc.* Nat. fam.
der Lauraceae. Ai kor, N. Guin. Noemf., Wand;
Ai kor knam, N. Guin. Noemf.; Ai kori, N. Guin.
Noemf.; Ai ori, N. Guin. Jaoer; Alinge, Boeg;
Emsohen, Alf. Boer; Emsoïn, Alf. Boer; Kajoe
kamoe, Makas; Maho, N. Guin. Sekar; Masodji,
Madoer.; Masoi, Mal. Mol; M aso we, Boeg., Makas.;
Mesoewi, Mal; Meuthoei, Atjeh: — Boom. Gebr:
Levert den bekenden masoibast van N. Guinea. Van
waar de naam masoi afkomstig is, is niet opgehelderd.
In verschillende talen van Nieuw-Guinea draagt de
boom misschien de opgegeven namen, ofschoon ai kori
wel kan beteekenen boomschors (het Mal. koelit
kajoe). Gewoonlijk zijn het de bergbewoners, die de
schors inzamelen en aan de strandbewoners van de
hand zetten, welke laatste die weder aan de handelaren
verkoopen. Masoi-schors is o.a. bij vrouwen als ge-
neesmiddel in gebruik bij krampen tijdens de gra-
viditeit; terwijl die in China bij de bereiding van
cosmetica gebezigd wordt. Vele inl. namen gelden
alleen voor den bast, waarin vrij levendige inl.
handel is.

2206. Mastixia rostrata Bl.* Nat. fam. der
Cornaceae. Bengkal boekit (zie 931), Mal;
Hoeroe lilin, Soend.; Ki tendjo, Soend. — Boom.

2207. M. triehotoma Bl.*Palahlar beurit,
Soend. — Boom.

2208. Matthaea C=Schwenkia*) sanctaBl.
Nat. fam. der Monimiaceae. Linsoem, Mal.
— Heester.

2209. Mazus laevifolius Bl.* Nat. fam. der
Scrophulariaceae. Daoen boekoe-boekoe,
Mal. Tim; Djoekoet mata keujeup (zie 482),
Soend. — Kruid.

2210. Medinilla crassifolia Bl.* Nat. fam.
der Melastomaceae. Harendong dijoek,
Soend. — Heester.

2211. M. Cummingii Naud.* Lila, Alf.
Min. T. P. — Heester.

2212. M. Hasseltii Bl,* Harendong man-
gandeuh $, Soend.; Lokan djantan, Mal; Lokan
poetih, Mal; Soemeseled sela, Alf. Min. T. P;
Tali morea, Mal. Amb; Walet maroeöe, Alf.
Z. Cer; Waloöl moeloeöe, Alf. N. Laoet, Sap. —
Klimplant, soms woekerend.

$) Ook Proscephaleium javanicum Korth.*

2213. M.javanensis Bl.*Harendongtapok,
Soend.; Pari djatag), Jav.; Kalpataroe, Balin,
Jav. — Boomheester. Gebr: De zoete bessen worden
gegeten, vooral door zwangere vrouwen, in de hoop
dan een schoon kind ter wereld te brengen. Deze bessen
toch zijn geel en dit is de schoone huidskleur bij uit-
nemendheid.

$) Ook M. intermedia Bl* en M. speciosa Bl.*

Medinilla — Meliosma.

2214. M. Korthalsii B1,* Bindaloe rimbo,
Minangk. — Heester, parasiteerend.

2215. M. maerocarpa Bl.* Ai laoe nia,
Alf. Z. Cer.; Ai laoe nial, Alf. Har.; Ail laoe
nial, Alf. N. Laoet, Sap. — Klimmende heester.

2216. M. radicans Bl.* Areuj mandjel,
Soend. — Klimplant. Gebr: Met het sap uit den
gestampten bast worden wel bamboereepen, die tot
vlechtwerk diënen, paars gekleurd.

2217. M. Teysmanni Miq.* Gogoan in
taloen ©, Alf. Min. T. L; Tawa in taloen, Alf.
Min. T. B, T.L; Woanga, Alf. Min. Bent. —
Heester.

$) Ook Eugenia sp. (zie 1378).

2218. Melaleuca Leucadendron L.* (=
M. minor Smith). Nat. fam. der Myrtaceae.
Ai elan, Alf. Z. Cer.; Ai elane, Alf. Hila; Ai
kelane, Alf. Asil; Baroe galang, Makas.; Galam,
Daj.; Gelam, Jav., Mal, Soend; Ghelam, Madoer.;
Ilano, Alf. N. Laoet, Sap; Inggolom, Bat; Lren,
Alf. Z. Cer; Irono, Alf. Har; Kadjoe poeti, Boeg;
Kajoe poetieh, Minangk.; Kajoe poetih, Makas.,
Vulg. Mal; Kelan, Alf. Z. Cer.; Pohon gelang,
Mal. Tim; Pohon kajoe poetih $, Mal. Mol;
Poko baroe galang, Makas; Pong waroe ge-
lang, Boeg; Waroe gelang, Boeg. — Boom, de kajoe-
poetih-boom. Cajuputoil tree, e. Gebr: Het hout diende
vroeger tot vervaardiging van lansen, o.a. in de Batak-
landen ; thans wordt het nog voor staken van vischfuiken
gebezigd. De bast wordt tot medicijn gebruikt en ook
voor werk om te breeuwen en naden te stoppen. Een
af kooksel der bladen is een middel bij buikaandoeningen
en vooral ook bloeddiarrhee, en het blad zelf legt men als
pleister op de slapen bij hoofdpijn. Vooral de bladen
en vruchten zijn rijk aan de bekende vluchtige olie
(kajoepoeti-olie), die ook in Europa als medicijn dient.
Zij wordt door destillatie verkregen, in grooter hoe-
veelheid op het eiland Boeroe, waar lieden van het
naburige eiland Soela zich hiermede bezig ‘houden.

$) Ook Eucalyptus-soorten.

2219. Melanochyla Maingayi Hook.f.*
Nat. fam. der Anacardiaceae. Tjengal batoe,
Mal. — Boom.

2220. M. tomentosa Hook.f.* Rangas $)
(zie 1663), Daj.; Rangeh, Minangk.; Rangeh ma-
naoe, Minangk.; Rengas manaoe $) (zie 1663),
Mal.; Reungas $) (zie 1663), Soend.; Reungas ma-
noek, Soend. Variëteiten in Minangk.: Rangeh
abang; R. hitam; R. poetiëh. — Boom. Gebr:
Het sap van dezen boom is evenzeer gevreesd als dat
van Semecarpus. Het hout is vooral in de Padangsche
bovenlanden gezocht; maar het kappen eischt bijzon-
dere voorzorgen, daar het sap op de huid pijnlijke
wonden veroorzaakt. Zij, die zich hiermede bezig houden
en vermoed worden geheime middelen tegen mogelijke
verwonding te bezitten, heeten aldaar toekang rangeh.

$ Voor al de namen blijft het onzeker, of zij ook niet
voor soorten van verwante geslachten gelden (zie 522).

2221. Melanorrhoea Curtisii Oliv.* Nat.
fam. der Anacardiaceae. Merah keloewang,
Mal. — Boom. Gebr: Het hout wordt deugdzaam geacht.

2222. Melastoma sp. div.$) Nat. fam. der
Melastomaceae. Algem. benam: Bak be,
Atjeh; Bere-bere, Makas.; Biroerang, Vulg. Mal;
Biroro, Makas; Bitjoro, Makas; Dadoeroek,
Lamp.;Doeroe-doeroe,Nias; Doeroek-Doeroek,
Lamp; Harendongég), Soend.; Kadoeroek, Mal.
Bengk; Kadoeroek-doeroek, Mal. Bengk.; Ke-

277 2214 — 2232.

doedoek, Atjeh; Kedoekdoek, Balin; Loeroe-
loeroek, Balin; Nadoeroek, Lamp; Sandoedoek,
Bat; Sekedoedoek, Mal. Bengk; Sendoedoek,
Mal; Sendoeroe, Koetei; Senggani, Jav.; Sika-
doedoeik, Minangk. — Heesters. Gebr: De bladen
zijn in gebruik als een middel tegen buikloop. De
vrucht van sandoedoek is de oplossing van het
Bataksche raadsel: „Parijoek ni radjai indahang sia-
rang di bagasan”, d.i: „Ben vorstelijk vat met
zwarte rijst er in”. Evenzoo van het Maleische raadsel :
„Nasi masak perijoek petjah”, d.i: „Als de rijst gaar
is gaat de pot stuk” (in het Lampongsch: „Mini masak
rajohni petjoh”), want als de bes rijp is, barst zij open.

$) Op Java komen het veelvuldigst voor : M. asperum
BL*, M. Francavilleanum Cogn*, M. Molkenboerii
Miq.* en M. setigerum Kl.* op Sumatra: M. polyan-
thum BIJ

$$) Met voorvoeging van ki wordt in het Soend.
dezelfde naam gegeven aan de boomen van het ge-
slacht Astronia.

2223. M. asperum Bl.* Biroerang merah
(zie 2519), Vulg. Mal; Lelema im pokal, Alf.
Min. T. P; Lelema in tjepal, Alf. Min. T. P. —
Heester.

2224. M. decemfidum Roxb. (—= M. san-
guineum Sims.*). Dadoeroek badak, Lamp;
Loehoe-loehoe gadjah, Mal. Pal; Sendoedoek
poetih, Mal. — Heester.

2224a. M. normale Don.* Sengganen (zie
373), O. Jav. — Heester.

2225. M.polyanthum Bl.* Bang-komban-
gan, Madoer.; Biroerang itam, Vulg. Mal; Djam-
boelan pante, Mal. Men; Harendong goe-
noeng, Soend.; Kemanden, O. Jav. — Heester.
Gebr: De vruchtjes worden soms gegeten ; de gedroogde
en gepulveriseerde bladen zijn een inl. geneesmiddel
bij buikaandoeningen.

2226. Melia Azedarach L.* Nat. fam. der
Meliaceae. Djempinis, Balin; Gempinis,
Balin; Mendhi, Madoer.; Mindig), Jav., Soend.;
Mindi leutik, Soend; — Boom, de zg. Indische
sering. Persian lilac, bead tree, e., lilas des Indes, fr.
Gebr: Het roodachtig witte hout wordt als sandelhout
gebruikt en men plant de boomen wel als schaduw-
boomen in de koffietuinen. De bladen zijn een inlandsch
geneesmiddel.

$) Ook Melia composita Willd. (—= M. dubia Cav.*).

2221. M. Azedarach L.* var. javanica
K.etV. Gringging, Jav. — Boom.

2228. M.bogoriensis K.et V.*Mindi gede,
Soend. — Boom.

2229. M. sambucina Bl. (—= M. Azeda-
rach L.*). Kembang kikir-kakar, Vulg. Mal;
Kikir-kakar, Vulg. Mal; Kikiri-kakara, Makas.;
Kokrok-kikrik, Jav; Tjakra-tjikri, Jav. —
Kleine boom. Gebr: Wordt voor bouquetten gekweekt,
daar hij het geheele jaar bloeit.

2230. Meliosma confusa Bl.” Nat. fam. der
Sabiaceae. Daoen tampal besi (zie 578), Mal;
Tampal besi, Mal, — Heester. Gebr: De bladen
in de inlandsche geneeskunde.

2231. M. ferruginea B1l.* Ki tiwoe, Soend.;
Kitiwoe bener, Soend.; Tjerme badak, Soend. —
Boom. Gebr: Het roodachtige weeke hout wordt wel
voor de vervaardiging van huisraad gebezigd.

2232. M. lanceolata Bl.* Ki tiwoe lalaki,
Soend. — Boom.

Mellosma — Memecylon.

2233. M. lanceolata Bl.* var. membra-
nacea. Kajoe aboe, Mal. W. Born. — Boom.

2234. M. lanceolata Bl.* var. obligua Bl.
Kajoe saoet rintek, Alf. Min. T. L; Papako,
Alf. Min. T. P. — Boom.

2235. M. nervosa K.etV.* Tjerme beu-
reum, Soend. — Boom.

2236. M. nitida Bl.* Kajoe saoet, Alf. Min.
T. L, T. P, T. S; Kajoe reboeng, Mal; Ki
tiwoe landak, Soend.; Poengow, Alf. Min. Bent;
Reboeng, Mal. — Boom. Gebr: Het hout soms voor
planken.

2237. M. pinnata Max.* Kajoe lansoena,
Alf. Min. Bent; Kajoe lasoena, Alf. Min. Tonsaw.;
Koentoe (zie 3386), Alf. Min. Ponos. — Boom. Gebr:
Het hout soms voor planken.

2238. M. Wallichii Planch.* Gempong,
Jav; Kadjoe djharan, Madoer.; Kowakang, Alf.
Min. Tonsaw; Lijasan, Alf. Min. Bent; Moem-
pings), Alf. Min. T.L. TS. — Boom. Gebr: Het
hout is geschikt voor huisbouw.

$) Ook Wugenia-soort.

2239. Melocanna humilis Roep.* Nat. fam.
der Gramineae. Boeloeh sero, Mal. Amb; Anat,
Alf. Z. Cer; Wanat, Alf. 4. Cer. — Bamboesoort
(deze en vlg).

2240. M. serpentina Kürz. Bamboe oelar,
Vulg. Mal.

2241. M. tenuispiculata Kürz (— Schi-
zostachyum Blumii Nees.*). Awi irateun,
Soend.; Lrateun, Soend.

2242. Melochia corchorifolia L.* Nat. fam.
der Sterculiaceae. Boenga padang, Mal;
Lima ketam, Mal. — Kruid.

2243. M. indica A.Gray. Bintinoe, Soend.;
Bisnoh, Madoer; Boesi, Tim; Lesnoe, Jav.;
Senoe, Jav; Wesnoe, Jav. — Lage boom. Gebr:
Is geschikt voor het spoedig verkrijgen van schaduw
langs wegen en tuinen; het hout als te bros niet ge-
bezigd. Van de bastvezels wordt touw gedraaid.

2244, M. odorata Forst. Balisoe, Alf. Min.
T.L; Kajoe bintang, Mal. Men; Kajoe woe-
koeën, Alf. Min. Bent; Tawe, Alf. Min. Tonsaw.;
Welesi, Alf. Min. T. B, T. L., T. P; Woekoeën,
Alf. Min. Bent. — Boom.

2245. Melodinus laxiflorus Bl.* Nat. fam.
der Apocynaceae. Areuj tataroeman, Soend;
Tataroeman, Soend; Tom-toman$), Jav. —
Klimplant.

$) Ook Eedysanthera scandens Hassk. (— Anoden-
dron inflatum Hassk.*) (zie 1203).

2246. M. orientalis Bl.* Areuj ki kadantja,
Soend.; Gitan (zie 3513), Sum. W.K; Oedjoel (zie
3517), Mal. — Klimplant. Gebr: Het melksap zou
giftig zijn.

2247. M. ovalis Boerl.* Djintaün arang,
Mal. W. Born. — Klimplant.

2248. M. pulchrinervius Boerl.* Djin-
taän lemah, Mal. W. Born. — Klimplant.

2249. Melodorum fulgens Hook.f.* Nat. |

fam. der Anonaceae. Akar larak $), Mal; Akar
rarak, Mal; Akar sekarang, Mal; Akar seng-
karang, Mal; Larak, Mal; Rarak, Mal. — Klim-
mende heester (deze en vlg). Gebr: Tot bindsel.

$) Ook Uvaria- en Unona-soorten.

278

2233 — 2266.

2250. M. hypoglaueum Miq.* Akar larak
merah, Mal; Akar rarak merah, Mal; Larak
merah, Mal; Rarak merah, Mal.

2251. M. manubriatum Hook.f.* Akar
djangkang, Mal; Akar larak api, Mal; Akar
rarak api, Mal; Akar sekarang boeboe, Mal;
Akar sengkarang boeboe, Mal; Larak api,
Mal; Rarak api, Mal.

2252. M. sphaerocarpum Miq.* Arcuj ki
tjantoeng, Soend.

2253. Melothria affinis King.” Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Koendoer tikoes, Mal.
— Klimplant (deze en vlg).

2254. M. indiea Lour.* Papinjo tikoes,
Mal. Amb; Wawaloehan, Soend. — Gebr: Bij
huiduitslag wordt met de bladen ingewreven.

2255. M. leucocarpa Cogn. (—= M. odo-
rata Hook.f.*). Areuj bobontengan (zie 1719),
Soend.; Areuj hamperoe, Soend.; Samaka ba kas,
Alf. Min. Ponos.

2256. M. maderaspatana Cogn.* Areuj
lopang (zie 1719), Soend:; Bojo-bojo balawo,
Makas.; Lopang (zie 1719), Soend; Sapet makente,
Alf. Min. T.P.; Sapet woering, Alf. Min. T. L.

2257. M. marginata Cogn.(=M.Rumphi-
ana Scheff.*). Katimoen njingnjing, Balin;
Ketimoen njingnjing, Balin; Kokoro, Soend.;
Koro, Soend.; Mentimoen tikoes, Mal; Timoen
tikoes, Mal.

2258. M. mueronata Cogn.*
kalak, Jav.

Parejan

2259. M. perpusilla Cogn.* Areuj ham-
peroe bogor, Soend.; Kokoro koeda, Soend;
Koro koeda, Soend.

2260. M. punctata Cogn.* Djodjo, Jav
djoedjoe, O. Jav. — Gebr: De lange taaie stengel
wordt wel als bindsel gebruikt.

2261. M. Rauwenhoffii Cogn.* Gintoeng,
Jav.

2262. Memeecylon sp. div. Nat. fam. der
Melastomaceae. Algem. benam: Bagas, Mal;
Dalek, Mal; Dalië, Minangk.; Mangas, Mal. —
Boomen of boomheesters. Gebr: Het harde hout zou
voor huisstijlen geschikt zijn, maar het wordt weinig
gebruikt.

2263. M. appendiculatum B1l.*Ki koepa,
Soend.; Tapohoet, Daj. Z. O. Born. — Boom.

2264. M. caeruleum Jack.* Dalek djam-
boe, Mal; Pantat oelat, Mal. — Boom. Gebr.:
Het hout wordt bruikbaar geacht.

2265. M. eostatum Mig.* Kajoe toelang,
Sum. W. Ks; Toelang, Sum. W. K. — Boom. Gebr:
Het fijne en harde hout is voor huisbouw en meubels
geschikt. Het hout wordt verbrand en de asch met

olie op het vuur gezet, na hierin een stuk geroest

ijzer gelegd te hebben: met dit mengsel smeert men
de gewrichten in bij stijfheid en pijn.

2266. M. edule Roxb.* Dalek ajer, Mal;
Ipis koelit (zie 2880), Soend.; Tipis koelit (zie

| 2880), Soend. — Heester. Gebr: De vruchten worden
| gegeten.

al

Memecylon — Metroxylon.

2267. M.excelsum Bl.*Ki djambe awewe,
Soend.; Ki djambe badak, Soend. — Heester.

2268. M. garcinioides Bl.* Bagas merah,

Mal; Mangas merah, Mal. — Boom.
2269. M. glomeratum Bl.* Reunggang,
Soend. — Heester.

2270. M. grande Retz.* var. Horsfieldii
Clarke. Mengkeras, Mal. — Heester.

2271. M. heteropleurum Bl.* Djamboe
baning, Mal; Koekoe baning, Mal. — Heester.

2272. M. laevigatum Bl.* Dalek tembaga,
Mal. — Heester.

2273. M. Minahassae Koord.* Wanoete,
Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: Het hout is zeer
hard, maar van kleine afmetingen.

2274. M. myrsinoides B1.* Dalek poetih,
Mal; Klis, Jav.; Koekoe baning, Mal. — Hage boom.

2275. M. Ridleyi Cogn. Bagas poetih,
Mal; Delima boeroeng, Valg. Mal; Mangas
poetih, Mal. — Lage boom.

2276. Mentha arvensis L.* var. javanica
Hook. Nat. fam. der Labiatae. Bidjanggoet,
Soend; Boedjanggoet, Soend; Daoen poko,
Vulg. Mal; Hahadesan, Soend. — Kruid, de akker-
munt. Corn mint, e, menthe des champs, fr, Weld-
minze, d. Gebr: Hier en daar gekweekt om als specerij
te worden gebezigd. De bladen zijn fijngestampt een
middel tegen hoofdpijn. Uit dit kruid heet de olie
gestookt, welke als minjak poko bekend is.

2217. Merremia convolvulacea Dennst.
(= Convolvulus flavus Willd.*). Nat. fam.
der Convolvulaceae. Areuj djotang gede,
Soend.; Lawatan, O. Jav.; Soeket lawat, Jav. —
Klimplant.

2278. M. (—= Convolvulus*) gemella
Hall.f. Katama, Alf. Min. T. L; Katamach,
Alf. Min. Tonsaw.; Wale in sengit, Alf. Min. T'. P.
— Klimplant.

€) Ook Smilax-soorten (zie 3155 en 3159).

2279. M. hastata Hall.f. = Convolvulus
hastatus Desr.*). Mawooe entoet, Alf. Min.
T. P. — Klimplant.

2250. M. (== Convolvulus*) mammosa
Hall.f. Bidara oepas, Vulg. Mal; Oebi soefoe,
Mal. Mol; Widara oepas, Jav.; Wiradja, Jav. —
Windend kruid. Gebr: Het sap uit de wortelknollen
zou, met water aangelengd, een goed middel zijn tegen
keelziekten en longtering. Uitwendig wordt het met
gunstig gevolg gebezigd bij oedemateuse zwelling. In
den laatsten tijd ook door Europeesche geneesheeren
voorgeschreven, voornamelijk tegen suikerziekte.

2281. M. (= Convolvulus*) nymphaei-
folia Hall.f. Aka sambang, Minangk.; Akar
oelam gadjah, Mal; Halolo, Alf. Amb; Kang-
koeng boekit, Mal; Koege, Alf. N. O, Halm,
Tern; Manaring, Alf. Min. T. P; Mandaring,
Alf. Min. T. L; Oelam gadjah, Mal; Tapak
gadjah, Balin, Mal; Tichinian, Alf. Min. Tonsaw.;
Wanaring, Alf, Min. T‚S. — Klimplant. Gebr: Het

sap wordt bij oogaandoeningen in de oogen gedroppeld. |

2282. M. umbellata Hall.f. (— Ipomoea
umbellata Mey.*). Akar oelam (zie 3336),
Mal; Oewi im pager, Alf. Min. T. P; Oelam
(zie 3336), Mal. — Klimplant.

279

2267 — 2289,

2283. M. vitifolia Hall.f. (= Ipomoea
vitifolia Sweet.*). Areuj kawojang, Soend.
— Klimplant.

2284. Mesua ferrea L.* Nat. fam. der Gutti-
ferae. Lowe $), Makas.; Mamak, Atjeh; Nagakoe-
soema, Jav; Nagapoespa, Jav.; Nagapoespita,
Jav; Nagapoesta, Bat; Nagasantoen, Jav. Kr. D.;
Nagasari $$), Balin, Boeg, Jav., Makas., Mal, Soend.;
Nagasinom, Jav; Nagathari, Atjeh; Naghasare,
Madoer.; Penaga koenjit, Mal; Penaga lilin,
Mal; Penaga poetih, Mal. — Kleine boom, tot de
ijzerhout-leverende soorten gerekend. Gebr: In Midden-
Java heeft het hout als meubelhout een goeden naam; in
de Bataklanden wordt het wel voor lansstelen verwerkt.
In Zuid-Celebes dient de boom ook tot omheining.
De bloemen zijn als welriekend gezocht. Op Madoera
vult men wegens den aangenamen geur met de
meeldraden kleine kussens, welke op het huwelijksbed
gelegd worden. Zij dragen als inlandsche drogerij in
het Javaansch den naam van sari naga of s. koeroeng.
In de Preanger maakt men, bij gebreke van geutah
kolampis, van het sap ook inkt.

$) Deze naam wordt als een verouderd woord uit
vroeger tijden opgegeven.

$$) Ook Achillea sibirica Ledeb.*

2285. Metroxylon elatum Mart. — Pi-
gafetta elata Wendl.*). Nat. fam. der Palmae.
Banga, Alf. Min. Tonsaw; Niboeng poetih,
Mal. Men; Sahang, Alf. Min. Bant, Wanga, Alf.
Min. — Boom. Gebr: De stam wordt gespleten en
de aldus verkregen latten tot bevloering en ook tot
omwanding gebezigd; de wrange vruchten worden wel
gegeten. In het Alfoersch der Minahasa heeft men
een spreekwijze: „Wijan taoen im banga”, d.i: „In
het jaar van den wanga”, of zooveel als „morgen”,
’t geen als antwoord gegeven wordt op de vraag: Gaat
ge hier of daar heen? Dit geschiedt ter voorkoming
van onheilen, want bij bekendheid met den af te leggen
weg zouden de kwade geesten wel kunnen vooruit-
snellen en ergens ongeluk aanbrengen.

2286. M. filare Mart. (= Pigafetta filaris
Beee.*). Sagoe oetan, Mal. Amb. — Boom.
Gebr.: Levert weinig meel en bovendien van geringe
hoedanigheid.

2287. M. longispinum Mart.” Lapia ma-
kanaloe, Alf. Amb. Har; Lapia makanaroe,
Alf. Amb., Har; Sagoe makanaroec, Mal. Amb. —
Boom. Gebr. Levert het minste zetmeel van alle
Metroxylon-soorten.

2288. M. miecracanthum Mart.“ Lapia
loeli oewa, Alf. Amb., Har; Sagoe doeri rotan,
Mal. Amb. — Boom.

2289. a. M. Rumphii Mart.* $) 5. M. Sagu
Rottb.* Amboeloeng (a), Balin; Bai, Gorom;
Bakoe, Makian; Bariam, N. Guin. Noemf; Bariam
knam, N. Guin. Noemf.; Bhoeloeng, Madoer. B;
Bi, N. Guin. 4 R.; Bi ajo, N. Guin. 4 R.; Bija,
Alf. Boer; Boeloeng, Jav; Boengo lo labia,
Goront; Darje, N. Guin. Jaoer; Wera, Tenimbar;
Hambije, Daj. 4. O. Born; Hamboelong, Daj.
Samp.; Hembia, Sangi;, Moeda, Fern; Hoeda
bawa, Tern; Moeda mahate, Tern; Moeda topo
boheka (a), Fern; Hoembia, Alf. Min. Bent, Sangi;
Ipia, Alf. Cer; Kamrioe, Wetar; Kamrioe oeöen,
Wetar; Kaoe bija, Alf, Boer; Karasoela, Jav.;
Kersoela, Jav; Kiraj, Mal. Batav., Soend; Kiraj
kebo, Soend; Kiraj tjoetjoek (a), Soend.; Kre-
soela, Balin, Jav.; Labia, Goront.; Lapia, Alf.
Amb, Cer., Har; Lapia molat, Alf. Amb., Har;
Lapia toeni (a), Alf. Amb., Har; Lepia, Alf. Asil,

Metroxylon — Michelia.

Hila, Z. Cer.; Lepial, Alf. Sap.; Mangaü, Kei;
Merija, Atjeh; Merijeu, Gajo; Meurija, Atjeh;
Ndana, N. Guin. Sekar; Ndawo, N. Guin. Sekar;
Oera, Daj. Kat; Pië, Kisar; Pieone, Kisar;, Poetak,
Rotin.; Pohon sagoe, Vulg. Mal; Rabia, Aroe;
Rambija, Mal; Raoetan, Lamp; Rem bijeu, Gajo;
Remboeloeng (a), Jav; Resoela, Jav; Ripial,
Alf. N. Laoet; Roembija €$), Makas., Mal; Roe m-
bija berdoeri (a), Mal; Roembijo, Minangk.;
Roemija, Atjeh; Roem pija, Boeg; Ron tan, Lamp;
Rotnia, Sermata; Sagoe, Vulg. Mal.; Sagoe ba-
doeri (a), Mal. Men.: Sakoe, Nias; Sika (a), Alf.
N. 0. Halm; Soempang (a), Alf. Min; Soepang (a),
Alf. Min. Tonsaw.; Tano, Alf. N.O. Halm; Tawasen,
Alf. Min; Tewasen, Alf. Mins; Tremboeloen, Jav.
— Boom, de sagoe-palm. Sagopalm, e., palmier sagou,
fr. Gebr: De stam wordt gespleten voor vloeren en
wanden van woningen gebezigd; de bladen wegens
hunne duurzaamheid veel tot dakbedekking gebruikt;
de z.g. Buitenzorgsche matten vervaardigt men van
de gespleten bladnerven, die (meer oostelijk) ook dienen
tot omwanding van huizen, vervaardiging van doozen,
enz. ook gebrand en fijn gemaakt hier en daar wel
als bloedstelpend middel; van de vezels der blad-
scheeden draait men wel touw; de vruchten worden
geconfijt. Op sommige eilandengroepen bewesten Su-
matra en vooral in het oosten van den Archipel vormt
het meel het hoofdvoedsel der bevolking, terwijl het
elders meer dient tot bereiding van versnaperingen. Om
dit meel, juister zetmeel, te verkrijgen wordt in de Mo-
lukken de boom geveld, in stukken van ongeveer een
vadem lengte gekapt en deze door midden gekloofd; dan
klopt of disselt men het merg er uit, dat met water
boven een zeef wordt gekneed, waarbij de vezels achter-
blijven en het met zetmeel beladen water in een daartoe
bestemden bak stroomt, waarin het bezinkt. De ge-
noethde soorten leveren aldaar de groofste hoeveelheid
meel, dat als zeer wit en aangenaam van smaak boven dat
van andere soorten verkozen wordt. Op de Mentawei-
eilanden laat men het uit den stam gehaalde merg
24 uren in een grooten bak staan, waarna het met de
voeten wordt gekmeed, tot het een dikke pap vormt
en men door een opening de bovendrijvende onrein-
heden laat wegvloeien; na goed gedroogd te zijn ver-
pakt men het meel in eylindervormige van palmbladen
vervaardigde balen. In Noordoost-Sumatra, waar roembija
bemban de grootste hoeveelheid meel oplevert, geschiedt
het losmaken der vezels met een rasp. Het te raspen
stuk wordt te dien einde vastgeklemd en twee personen
brengen de rasp evenals een zaag in beweging. Door
de fijnere verdeeling der vezels krijgt men aldus bij
de wassching meer meel. Hier dient de bereiding hoofd-
zakelijk voor den uitvoer naar Singapore. Op Sumatra’s
Westkust is sagoe een voeder van paarden en pluim-
vee; men werpt ze dan een stuk van den gespleten
stam toe, waaruit ze zelf het merg kunnen halen. Van
iemand, die het aflegt of een zaak verliest, zegt men
in het Soendaasch: „Ngembang kiraj”, di: „Als de
kiraj-bloem”, daar deze achterover is gebogen. Droge
bladen van Metroxylon, op bijzondere wijze saam-
gevlochten en aan eenigen vruchtboom vastgebonden,
dienen in de Molukken wel als matakaoe, of een middel
om hem, die de vruchten steelt, ziekte of een ander
onheil aan te brengen.

9 Vele der opgegeven namen gelden voor beide
soorten; die, waarbij a is gevoegd meer bijzonder
voor de eerste,

$$) Voor Noordoost-Sumatra worden vermeld: oem-
bija bemban, ongedoornde soort, roembija doeri, met
lange, en roembija sangka, met korte doornen.

2290. M. sylvestre Mart.* Lapia ihoel, Alf.
Amb, Har; Lapia ihoer, Alf. Amb., Har; Lepia

280

2290 — 2295.

ihoer. Alf. Z. Cer.; Lepia rihoer, Alf. Z. Cer.;
Sagoe ihoer, Mal. Amb. — Boom. Gebr: Het van
dezen boom verkregen meel is roodachtig.

2291. Mezoneurum grande Miq.) (=
Acrocarpus grandis Miq.* Nat. fam. der
Leguminosae. Madang pariëk, Minangk;
Pariek, Minangk. — Boom. Gebr. Het hout dient
vooral tot stijlen van woningen.

$) Ook Aecrocarpus fraxinifolius Wight.*

2292. M. sumatranum W.etA.* Akar
darah beloet, Mal; Akar kelitji rim ba, Mal. —
Klimmende heester.

2293. Mezzettia umbellata Becc.* Nat.
fam. der Anonaceae. Kenanga pantei (zie
154), Mal. W. Born. — Boom.

2294. Michelia celebica Koord.* Nat. fam.
der Magnoliaceae. Adoöe, Alf. Min. Bant;
Basijan, Alf. Min. Tonsaw.; Mawasijan, Alf.
Min. 'I. Ls Tjempaka oetan aloes, Mal. Mens;
Tjempaka oetan, Mal. Men; Wasijan, Alf. Min.
Variëteiten in Alf. Min. T.L. Wasijan rendai of
W. rintek; W. sela. — Boom. Gebr: Van alle
timmerhoutsoorten is dit hout in de Minahasa het
meest gezocht, daar het jaren lang goed kan blijven,
ook al is het aan weer en wind blootgesteld. In figuur-
lijke uitdrukkingen of gezegden worden de hoofden
in die streek dikwerf met den wasijan-boom vergeleken.
Van dit hout is het Rumphius-gedenkteeken in het
Koloniaal Museum te Haarlem vervaardigd.

2295. M.Champaca L.* Boenga edja, Makas,;
Boenga matjela, Boeg; Datoe adjoewe, Boeg;
Djempa, Atjeh; Djeumpa, Atjeh; He pa ka, Sawoe;
Hoepaman, Alf. Z. Cer; Kembhang koneng,
Madoer.; Kepaka, Sawoe; Lotjari, O. Jav; Pa-
koero, Alf. Amb; Papokoer, Alf. Har., Z. Cer.;
Petjari, O. Jav; Petjari koening, O. Jav.; Po
boenga matjela, Boeg; Poko boenga edja,
Makas.; Sampaka Alf. Min, Z. Cer; Sam pakang,
Sangi; Tjampaga, Makas; Tjampago, Minangk.;
Tjampaka, Alf. Min, Balin, Madoer., Soend.;
Tjampaka barak, Balin; Tjampaka ghading,
Madoer. P.S; Tjampaka koening, Balin; T'jam-
paka koneng, Madoer., Soend; Tjampaka wa-
rangan, Balin; Tjampaka mera, Madoer; Tja-
paka, Alf. Halm, Tern; Tjempaka Jav., Mal;
Tjempaka koening, Jav; Tjempaka merah,
Mal; Tjenrana, Boeg; Tjepaga, Boeg; Tjepaka,
Jav; Tjompaka, Madoer: Tjompaka ghading,
Madoer.P. S.; T'jom paka mera, Madoer. Varieteiten
in Makas: Tjampaga bajawo; T. tanroe. In
Boeg: Tjepaga lapang; T. tanroe; T. telo (de
oranjegele). — Boom, de tjampaka-boom. Gebr: De
bloemen zijn wegens den aangenamen geur alom zeer
gezocht; daarmede wordt een welriekende haarolie
bereid. Van het hout vervaardigt men wel het boven-
einde van krisscheeden. In de Minahasa stampt men
de zaden fijn en smeert die op de borsten om het
zoogen te verhinderen, daar ze zeer bitter zijn. In
Zuid-Celebes bijt men bij het tandenschuren vaak op
een stukje tjampaga-hout, dat er tusschen gestoken is.
Van iemand, die algemeen bemind is, zegt de Javaan :
Katon tjepaka sawakoel, d. i: „Er uitziende als een
mandje tjepaka-bloemen”; en van iemand, wiens hart
als het ware door droefheid is verscheurd: Tjepaka
ginoebah d.i: „Als kleingescheurde tjepaka’”. In het
Makasaarsch wordt met de uitdrukking: „Manralena
tjampagaja (Boeg: Maboengana tjenranaé) d.i: „Het
bloeien van tjampaka”, bedoeld de tijd voor het be-
ploegen der rijstvelden. Naar de kleur der bloemen
duidt men „geelachtig rood” in het Maleisch als
biring tjempaka aan.

Michella — Mimusops. 2

2296. M. Champaca L.* vaer. Binnendijkii
Boerl. Tjampaka warna, Soend. — Boom.

2297. M. longifolia Bl. —=M. Champaca
L.*). Boenga edja kebo, Makas.; Boenga edja
mapoete, Boeg; Djeumpa gadeng, Atjeh; Pa-
tene, Makas; Petjari poetih, O. Javs Po
boenga mapoete, Boeg; Poko boenga edja
kebo, Makas; Tjampaka bodas, Soend.; T'jam-
paka ghading pote, Madoer. P. S; Tjampaka
poetih, Balin; Tjampaka pote, Madoer.; T'jem-
paka poetih, Jav, Mal; Tjompaka ghading
pote, Madoer. P. Ss; Tjompaka pote, Madoer.
— Hooge boom. Gebr: Daar de bloemen om den geur
zeer gezocht zijn, wordt deze boom door inlanders
gekweekt.

2298. M. montana Bl.* Banggoelaë (zie
3557), Biman; Boenglai kajoe, Mal; Kadjoe
kembhang, Madoer; Kajoe djae, Jav; Kajoe
trawas, Jav.; Kembhang, Madoer; Kembhang
djhaï, Madoer.; Ki djahe, Soend.; Madang tjam-
pago), Minangk; Mangli, Balin, Jav.; Manglid
bodas, Soend; Medang tjampaka, Mal. Pals;
Tjempaka djae, Jav. — Varieteiten in Madoer.:
Kembhang marsiki; K. moendhoeng; K.
tjampaka. — Hooge boom. Gebr: Wegens de
deugdelijke eigenschappen wordt het hout hoog geschat
voor bruggen en huisbouw en ook voor meubels. De
zaden zijn een inlandsch geneesmiddel. De fijngewreven
bloemknoppen hebben een sterken gembergeur, waaraan
de meeste inl. namen zijn ontleend. De bast wordt
op uitvretende zweren gelegd.

$) Ook Talauma rubra Miq.* (zie 3298).

2299. M.velutina Bl.(—=M.Tsiampaca L.*).
Baros (zie 2179), Jav.; Kadjeng sekar, Jav.
Kr; Kajoe kembang (zie 3451), Jav; Kem-
bhang mangleh, Madoer; Mangleh,- Madoer;
Mangli, Balin, Jav.; Manglid (zie 2179), Soend.;
Raboejoet, Balin; Remboejoet, Jav; Tjampaka
boeloe, Soend. — Woudreus. Gebr.: Het hout is
wegens duurzaamheid, sterkte en gemakkelijke be-
werking geschikt voor huisbouw, eu wegens de fraaie
vlammen ook gezocht voor meubels.

2300. _Mierodesmis caseariaefolia
Planch.* Nat. fam. der Euphorbiaceae.
Kenidei badak, Mal. — Boomheester.

2301. Micromelum molle Turez.* Nat.
fam. der Rutaceae. Kajoe wowowos, Alf. Min.
T. Ls; Wowowos, Alf. Min. T. L. — Boom.

2302. M. pubescens Bl* Timah-timah
betina, Mal; Titimah betina, Mal; Tjerek
poetih, Mal. — Boom.

2303. M. pubescens Bl* var. denticu-
lata K.etV. Ki mangkok, Soend.; Mamang-
kokan, Soend. — Boom.

2304. Micropora Curtisij Hook.f.* Nat. fam.
der Lauraceae. Medang sila, Mal; Medang
tandoek, Mal; Modang tandoek, Bat. — Boom.

2305. Microstylis congesta Reichb.* Nat.
fam. der Orchidaceae. Sigoendoel, Mal.

2306. Mikania scandens Willd.* Nat. fam.
der Compositae. Akar oelam tikoes, Mal;
Areuj bodas, Soend; Areuj tjoepoe toekeur,
Soend.; Kiwoet, Alf. Min. Tonsaw.; Koelili, Alf.
Min. Bent; Koenet lawet, Alf. Min. T. P; Koe-
net lawet rintek, Alf. Min. T. L; Lawet, Alf.
Min. T. P; Lawet rintek, Alf. Min. T. L.; Oelam
tikoes, Mal, — Klimplant. Gebr: Als sierplant.

81

2296 — 2314.

2307. Millettia atropurpurea Benth.* Nat.
fam. der Leguminosae. Toelang daïng, Mal. —
Boom.

2308. M. dasyphylla Boerl, Mata boehoe,
Jav. — Klimmende heester. Gebr: De zaden worden
gekookt of geroosterd gegeten; rauw zouden ze schade-
lijk zijn.

2309. M. eriantha Benth.*Akarkoewajah,
Mal. — Klimmende heester.

2310. M. sericea W.etA.* Akar mang-
goel, Mal. Pal; Akar toeba, Mal; Apow, Alf.
Min. T. L, T. S; Asa, Alf. Har.; Bindaloe kat-
jang, Lamp; Bori, Alf. N. O. Halm., Mal. Men,
Tern; Gadel®, Jav; Ilan, Kei; Itoeöe, Kei;
Kamoeroet, Alf. Amb; Kaposi, Alf. Z. Cer.;
Kaposine, Alf. Cer; Kawaoe, Soend.; Male, Alf.
4. Cer.; Ranta, Alf. Min. Bant; Rawe-rawe, Alf.
N. 0. Hahn; Soeha, Alf. Min. Bent; Soejat, Alf. Min.
Tonsaw.; Soerat, Alf. Min.T. BT. P;Soe wa, Alf. Min.
Bent; Toeba gadel $, Jav; Toewa laleur, Soend.;
Toewa pepe, Makas. — Klimmende heester. Gebr:
De wortel dient tot het bedwelmen van visschen en
hangt men hem wel om den hals van kinderen, die
last van wormen hebben.

$) Deze en sommige andere der opgegeven namen
worden ook aan Derris-soorten gegeven (zie 1061).
Inboorlingen maken hiertusschen blijkbaar geen scherp
onderscheid (zie 3343).

2311. Millingtonia hortensis L.f‚* Nat.
fam. der Bignoniaceae. Hahomboe, Bat; Kem-
bang poetih (zie 2938), Jav. — Boom. Gebr.
Hier en daar in tuinen gekweekt.

2312. Mimosa asperata L.* Nat. fam. der
Leguminosae. Areuj garoet gede, Soend. —
Kleine klimmende heester.

2313. M. pudica L.* Boentoe silit, Javs;
Daoen kaget-kaget, Mal. Men; Daoen koet-
jing, Mal. Batav.; Daoen takedjo, Mal. Mol;
Daoen tidor-tidor, Vulg. Mal; Djoekoek ant-
Jing, Lamp; Djoekoet borang, Soend.; Doekoet
kekompoën, Alf. Min. T. S; Gehgeran, Soend.;
Godong koetjing, Jav; Gogiolo, Alf. N. 0.
Halm; Koetjingan, Jav.; Padang getap, Balin;
Pis koetjing $), Jav.; Poetri maloe, Mal; Rebah
bangoen, Vulg. Mal; Rebha does-todoeseun,
Madoer. S; Rebha lo-malowan, Madoer B., P.;
Roempoet kemaloean, Mal; Roempoet ta-
kedjo, Mal. Amb; Semaloe, Mal; Siherpoet,
Bat; Sikadjoeïk, Minangk; Sikerpoet, Bat.
Sirap, Mal. Bengk; Tindo-tindo (zie 3358), Boeg.,
Makas. — „Kruidje-roer-me-niet”. Sensitive plant, e…,
Sinnpflanze, d. Gebr: Er wordt beweerd, dat aan-
planting van dezen de verspreiding van alang-alang,
den grootsten vijand van den landbouwer, in afdoende
mate zou tegengaan. Alle deelen, gelden naar naive
signatuurleer voor geneeskrachtig. In Zuid-Celebes o. a.,
bezigt men de blaadjes als slaapmiddel bij kinderen,
die niet slapen kunnen.

$) Dit is eigenlijk een naam, door kinderen aan
dit kruidje gegeven.

2314. Mimusops Elengi IL.” Nat. fam. der
Sapotaceae. Angkatan, Balin; Boenga tand-
joeng, Mal; Boengo tandjoeëng, Minangk.;
Kepoela, Atjeh; Pekola tjange, Atjeh; Tand-
jhoeng, Madoer.; Tandjoe, Biman.; Tandjoeeng,
Minangk.; Tandjoeng, Balin, Jav., Mal., Soend.;
Tandjong, Boeg, Makas; Wiladja, Balin. —
Boom. Gebr: Veel in tuinen. De vruchten zijn eet-

Mimusops — Momordlca.

baar; de welriekende bloemen worden in het haar |
gedragen en op Sumatra wel tot kransen en armbanden |

geregen. De bladen en wortels worden bij verkoudheid
tegen het voorhoofd gelegd en bij verstopping in den
neus met geraspt hout als sigarette gerookt. In Maka-
saarsche liedjes wordt de bloem als het zinnebeeld van
een minnaar gebezigd en in het Madoereesch duidt men
het naar boven gericht zijn der oogharen, dat als een teeken
van schoonheid geldt, aan met: „Njekar tandjhoeng”.

2315. M. hexandra Roxb.* Njatoh hitam,
Mal. — Boom.

2316. M. Kauki L.* Keupoela, Atjeh; Nane,
Boeg; Nani, Makas; Peukoela, Atjeh; Sabo,
Balin; Saboe, Madoer.; Sawo, Jav., Mal, Soend.;
Sawo djawa, Jav. Ng; Sawo djawi, Jav. Kr. —
Vrij lage boom. Gebr: Wordt bij voorkeur nabij de
woningen van Javaansche vorsten en grooten geplant.
Het hout is vrij hard en dient tot vervaardiging van
meubels en kleine voorwerpen, b.v. tollen. De rijpe
vruchten worden gegeten; met de pitten speelt men
op het dakon en soms bezigt men ze bij het wegen
van goud. Met dhoel saboe duidt de Madoerees de
geelbruine kleur van een paard aan. Sawo is de op-
lossing van het Javaansche raadsel: „Godong nongka
wohe pala kembang lintang”, d. 1: „Bladen als nongka,
vruchten als muskaatnoten, bloemen als sterren”.

2317. M. parvifolia R.Br.* Rekes, Alf.
Min. T. L. — Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw
en als timmerhout.

2318. Miquelia celebica Bl.* Nat. fam. der
Olacaceae. Lalai in tasitj, Alf. Min. T. P.
— Klimmende heester.

2319. Mirabilis Jalapa IL.* Nat. fam. der
Nyetaginaceae. Anoedja, Balin; Boenga
ampat oras, Mal. Amb; Boenga poekoel empat,
Mal; Boenga tete apa, Makas; Boenga-boenga
paranggì, Makas; Boenga-boenga parengki,
Boeg; Hanoedja, Balin. Kr; Kederat, Jav.; Kem-
bang esoek sore, Jav; Kembang pagi sore,
Mal. Batav; Kembang poekoel ampat, Mal.
Batav; Kenodja, Balin; Koderat, Sas; Koepa
oras, Alf. Amb, Oel; Koepan waktoe, Alf. Cer;
Nodja, Balin; Odja, Balin; Poekoel am pa, Alf.
Min. T.L, T.P; Sandja-sandja, Balin; Segerat,
O. Jav; Srodja, Balin; Tegerat, Jav. — Kruid,
de wonderbloem of vieruursbloem. Belle de nuit,
fr, Four o’ clock plant, e, Jalapen-wunderblume, d.
Gebr: Wordt in tuinen als sierplant gekweekt. De
gele, purperen of witte welriekende bloemen openen
zich tegen den avond om zich eerst den volgenden
ochtend te sluiten. Het meel uit de zaden wordt soms
als blanketsel gebruikt wordt.

2320. Miscanthus japonieus And.* Nat.
fam. der Gramineae. Asa, Alf. Min. T. B; Tpoes
in asoe (zie 2638), Alf. Min. T. P; Ipoes-ne asoe,
Alf. Min. T. S; Nipoes in asoe, Alf. Min. T. Ls
Papaïpal, Alf. Min. T. P; Roekoet asa, Alf.
Min. T. B; Walana, Alf. Min. T. L., T, P. — Kruid.

2321. M. sinensis And.* Walana in tjoen-
toeng, Alf. Min. T. P. — Kruid.

2322. Mischocarpus sundaicus Bl. (=
Cupania Lessertiana Camb.*). Nat. fam. der
Sapindaceae. Bintit, Mal; Ki howe, Soend.;
Pendjalinan $, Jav.; Perepat boekit, Mal. —
Boom.

$) Ook Hebecoccus ferrugineus Radlk.* (zie 1710).

2323. Mitrephora celebica Scheff.* Nat.
fam. der Anonaceae. Pamelesijan sela (zie
154 en 2799), Alf. Min. T. P. — Boom.

282

|

2315 — 2336.

2324. M. corymbosa Bl. Ki saoecheun
lalaki, Soend. — Boom.

2325. M. ferruginea Boerl.* Tawa im

bolai sela, Alf. Min. T. L. — Boom.

2326. M.macrantha Hassk.* Dhang-ghed-
hangan, Madoer; Gedangan ®), Jav. Ng. Kalak
sapi, Jav; Ki ladja (zie 2808), Soend.; Pisangan $,
Jav. Kr. — Lage boom.

$) Ook Alphonsea javanica Scheff.*

2327. M. obtusa Hook.f. et Thoms.* Ki
pajoeng bodas, Soend.; Ki pajoeng goenoeng,
Soend.; Ki saoeheun, Soend; Ki saoeheun hi-
deung, Soend. — Boom.

2328. M. reticulata Hook.f. et Thoms.”
Wanitan, Jav. Heester. Gebr: Van het hout
worden wandelstokken gemaakt.

2329. Modecca celebica Koord.* Nat. fam.
der Passifioraceae. Mamarisa®, Alf Min.
T. P. — Klimplant.

$) Ook Tabernaemontana Cumingiana A. D.C.* (zie
3276).

2330. M. cordifolia Bl.* Areuj babaling-
bingan, Soend; Areuj balingbingg®), Soends;
Areuj tjalingtjing, Soend. — Klimmende heester.

$) Ook Combretum-soorten.

2331. M. heterophylla Bl.* Areuj patoek
manoek lemboet, Soend.; Patoek manoek lem-
boet, Soend. — Klimplant.

2332. M. singaporeana Mast.* Akar saoct,
Mal; Mentimoen gadjah merah, Mal; Menti-
moen paja, Mal; Saoetan, Sum. W.K; Timoen
gadjah merah, Mal; Timoen paja, Mal. —
Klimplant. Gebr: Uit de vezels van den binnenbast ver-
krijgt men bindgaren, dat op West-Sumatra tot ver-
vaardiging van vischtuigen dient. De vrucht heet
vergiftig.

2333. M. sp. plur. Areuj patoek manock,
Soend; Areuj seuseureuhan, Soend.; Patoek
manoek, Soend. — Klimplanten.

2334. Mollugo stricta L. (— M. penta-
phylla L.*). Nat. fam. der Ficoideae. Roem-
poet belangkas, Mal; Roempoet tapak boe-
roeng®), Mal: Tapak boeroeng®, Mal.
Kruid. Gebr: De bladen heeten als geneesmiddel daoen
moetiara.

$) Ook Aneilema nudiflorum Br.* (zie 232).

2335. Momordica Balsamina L.* Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Daoen parija, Madoer.;
Inanre oela, Boeg; Kande-kande oela, Boeg;
Kande-kande oelara, Makas; Kanre oelara,
Makas.; Lebak lengaha, Balin. Semb.; Moeloet
gagak, Vulg. Mal; Pare alas, Jav. Ng; Pare
wana, Jav. Kr; Parija hoetan, Mal; Parija
leuweung, Soend.; Pepare oetan, Mal. Batav.;
Popare popoloeloe, Tern; Popari oetan, Mal.
Mol; Sibak lenga, Balin; Soebak lenga (zie
8368), Balin. — Klimplant, balsamine-springkruid.
Balsam apple, e, pomme de merveille, fr. Gebr: De
vruchtjes worden wel gegeten; het sap dient als kraam-
zuiverend middel na bevalling.

2336. M. Charantia L.* Apalija, Lamps
Areuj parija, Soend; Foria, Nias; Kambeh,
Minaugk.; Kaporiaoe, Alf. W. Cer; Pahja, Balin.
Semb.; Païta, Soemba; Paja, Balin; Palia, Rotin.;
Papaliaoe, Alf. Z. Cer.; Papariano, Alf. N. Laoet,
Sap; Papariaoe, Alf. Z. Cer; Pare, Jav., Pare

ik

Monochoria — Morinda.

ajam, Jav.; Parija, Alf. Min, Biman., Boeg, Madoer.,
Makas., Mal., Soend.; Parija dambot, Alf. Min.
TS; Parija in dekat, Alf. Min. T.P., Parija
lambot, Alf. Min. T.B., TP; Parijo, Minangk.;
Penia, Tim; Pepare, Mal. Batav; Peparch,
Madoer.; Pepoele, Kisar; Poedoe, Alf. Min. Bant;
Poja, Alf. Min. Bent; Popare, Alf. N.O. Halm,
Tern; Popari, Mal. Mol; Prija, Balin. Kr; Ta-
pripon, Alf. Amb; TProewoek, Sas. Variëteit in
Minangk.: Kambeh gadiëng of Parijo gadiëng.
— Klimplant, het wijngaardbladig springkruid. Gebr:
De langwerpige vrucht wordt rauw of gekookt bij de
rijst gegeten. De bladen dienen als medicijn en ook na
herstel van zware ziekte tot opwekking van den ectlust $);
in de Molukken wordt het sap aan pasgeboren kinderen
ingegeven en verder gebruikt om den mond van zuige-
lingen rein te houden. Voor een tegenzin in iets hebben of
ergens geen lust toe gevoelen zegt de Minangkabaoer:
„Bak raso kambeh”, d.i: „Als de smaak van kambeh”.
In het Boegineesch heeft men een spreekwijze: „Batoe
malorongije parija to Mampoe”, d.i: „Ben steen, waarom
zich de Mampoesche parija slingert”; waarmede bedoeld
wordt zand (kesi), waarin deze plant het liefst groeit,
en dan gezinspeeld is op kesing — schoon. In de Mina-
hasa heeft men als meisjesnaam Pinarija, d.i: „Gelijk
gemaakt aan de parija”, voor een soort gouden oorringen
van dien vorm en gegeven aan een dochter, als de
moeder deze oorringen bezit. De vrucht van parija is de
oplossing van het Soendasche raadsel: „Daoen di tatah,
boewah di oekir” (in het Balineesch: „Dona tetesan,
boewaha oekiran”), di: „De bladen zijn opengewerkt,
de vruchten uitgesneden.” In het Javaansch heeft men
een raadsel: „Pare mangan walang”’, d.i: „Een pare eet
een sprinkhaan”, met de oplossing „Ben kip eet rijst”,
waarbij pare ziet op de pare ajam en walang op de
walang beras.

$) _Als- medicinale benaming bezigt men voor deze
bladen in het Javaansch het woord toendoeng, daarbij
uitgaande van het denkbeeld, dat ze bij het noemen
van den waren naam hunne werking zouden missen.

2337. Monochoria hastaefolia Presl.*
Nat. fam. der Pontederiaceae. Bete ajer,
Mal. Men; Dajoe, Alf. Min. T. S; Etjeng gede,
Soend; Ganggong, Daj. Z. O. Born; Palipit,
Alf. Min. Tonsaw; Papang, Makas; Pepang, Boeg;
Rahajoe, Alf. Min. T. B; Rajoe, Alf. Min. T. Ls;
Tale in dano, Alf. Min. PT. P. — Kruid. Gebr.:
De knollen dienen, na goed gekookt en met zemelen
gemengd te zijn, in de Minahasa als varkensvoeder.
Zij worden ook geschild en fijngestampt met houtskool
op schurftwonden gelegd. Rahajoe is in het Alf. Min.
1. B. de oplossing van dit raadsel: „Se toöen soemaloe
oen soösoan se peleng oeman maha-pajoeng”, d.i:
„Er zijn menschen, die langs een stroom gaan; zij
maken allen gebruik van zonneschermen.”

2335. M. linearis Miq. (= M. vaginalis
Presl.* var). Etjeng lemboet, Soend. — Kruid.
Gebr: De bladen worden als groente gegeten; zie volg.

2339. M. vaginalis Presl.* Balang-balang,

Makas.; Balempaleng, Boeg; Bijah-bijah,
Balin; Etjeng $, Soend; Memadeng, Sas;

Memareng, Sas; Poempeng, Alf. Min. 1. Ls
Wewehan, Balin, Jav.; Wewejan, Jav. — Kruid.
Gebr.: Groeit op onder water gezette velden; de
bloemen en bladen worden gegeten, de wortel is
een inlandsch geneesmiddel. De geheele plant dient
wel als groene bemesting van rijstvelden Voor „licht

blauw” heeft men in het Javaansch de uitdrukking:
„Ngembang wewejan” (in Balin: „Kadi kembang

wewehan), d.i: „Als de bloem van Monochoria”.
$) Ook Limnocharis emarginata Humb, et Bonpl.*

285

2337 — 2343.

2340. Morinda eitrifolia L.* Nat. fam. der
Rubiaceae. Bakoedoe godang, Bat; Beng-
koedoe daoen besar, Vulg. Mal; Bengkoedoe
laki-laki, Vulg. Mal; Koedoe keras, Jav.; Kod-
hoek alas, Madoer; Mangkoedoe gadang, Mi-
nangk; Mengkoedoe djantan Mal; Mengkoe-
doe rimba, Mal. — Lage boom. S.c. Indian mul-
berry, e. Gebr: Zie No. 2343.

234l. M. rigida Miq.* Akar sari, Mal. Pal.
— Klimplant.

2342. M. sarmentosa Bl.* Boekoe bem-
ban, Mal. — Klimplant.

2343. M. tinetoria Roxb.* Ampoeladjeng,
Boeg; Badja, Boeg; Bae, Makas.; Baja, Makas.; Ba-
koedoe, Bat; Bakoeloe, Tim; Bakoeroe, Tim;
Batang ‘ngkoedoe, Mal. Bengk; Bengkoedoe,
Sas, Vulg. Mal; Bingkoedoe, Minangk., Saleijer;
Bingkoedoeng, Mal. Amb; Bingkoeroe, Boeg,
Gorom, Makas.; Boenggoedoe, Goront.; Bokoedoe,
Alf. Min. Tonsaw.; Bongkoedoe, Mal. Men; Bong-
koeroe, Alf. Min. Ponos.; Djati ale, Boeg; Bodoe,
Enggano; Koroe, Enggano; Kajoe sea, Alf. Min.
Bent, T. S; Kemoedeeë, Atjeh; Kemoedoe, Jav.;
Kodhoek, Madoer.; Koedoe, Jav., Soend.; Koe-
moedeë, Atjeh; Kome, Alf. N. O. Halm, Tern;
Lenei, Alf. Min. T. L; Mangkoedoe, Daj. Z. O.
Born, Lamp. Minangk; Manoekoedoe, Rotin;
Maraboelaeng, Makas; Mengkoedoe, Mal;
Mengkoedoe padang, Mal; Nenoe, Alf. Har.,
Z. Cer; Nekoedoe, Mal. Bengk.; Nonoe, Biman.;
Patje, Jav., Sas, Soembawa; Popodoe, Alf. Min.
T. P.; Sea, Alf. Min. Bent, T. S.; Seha, Alf. Min.
Bant; Tibah, Balin; Tjangkoedoe, Soend; T om-
podoe, Mal. Men; Woengkoedoe, Balin. Varië-
teiten in Atjeh: Kemoedeeë hoetanof Koemoedeë
hoetan (zie 1997); Kemoedeë kampong of Koe-
moedeë kampong of Kemoedeë bit of Koe-
moedee bit. In Balin: Tibah moenti. In
Madoer: K. ghalighi; K. koöng (zonder zaden);
K. malate; K. tabar, met lange en zoete vrucht. —
Boom, de Indische meekrap-boom. Gebr: De vruchten
worden jong als roedjak en oud met zout gegeten.
Het vruchtsap dient wel tot wassching van het hoofdhaar
en het uit de bladen geperste sap wordt, na gezeefd te zijn,
tegen opzetting der milt gedronken. Ben aftreksel van
wortel en bast is in gebruik om garens of weefsels
geelrood te verven, waarbij men soms voegt peper en
asch, met het doel de kleur grootere vastheid te geven. Op
Sumatra's Westkust heeft men een spreekwijze : „Banjak
matonjo bagai mangkoedoe”, d.i: „De mangkoedoe-
vrucht heeft veel oneffenheden”; waarmede gedoeld
wordt op iemand, die zeer wispelturig is, ook ten
opzichte van vrouwen. In het Maleisch van Bengkoelen
bestaat een andere: „Peradje batang ’ngkoedoe doe-
loelah boewah pade boenge”, d.i. „Evenals de Morinda
die eerst vrucht draagt alvorens te bloeien (?)”’; met de
beteekenis van de huid verkoopen vóór men den beer
gevangen heeft. In Boegineesche gedichten wordt van
dezen boom dikwijls gesproken als: „Pen schuilplaats
van laf hartigen”; van daar wordt pakam-poeladjeng
gebezigd voor een „lafaard”; letterlijk: „De man die
onder een ampoeladjeng schuilt”. Ben Atjeher spreekt
van de bewoners van het eiland Nias als: „Nich
koemoedee”, d.i: „Niassers zijn bengkoedoe-eters”,
hetgeen hierop ziet, dat deze, in tegenstelling van
andere volksstammen, de vruchten rauw eten, zonder
iets er bij. Roode koeien noemt men in het
Bataksch: „Sibakoedoe’””, De mengkoedoe-vrucht is de
oplossing van het Maleische raadsel: „Nasi sakepal di
oedjoeng galah”, d.i: „Ken klompje rijst aan het
einde van een duwstok”; om reden die vrucht den

Morinda — Muehlenbeckla.

vorm heeft van een in de hand gemaakt balletje rijst,
en aan de einden der takken groeit. „Ben ei” wordt ge-
zegd de opl. te zijn van het Soendasche raadsel: „Boewah
koedoe beukah warna”, d. i: „Ben tjangkoedoe-vrucht,
als zij opengaat, is zij veelkleurig”; want die vrucht
is eirond en uit het ei komen kippen van allerlei kleur.

2344. M. umbellata L.* Arecuj kakant-
jingan, Soend.; Kakantjingan, Soend; Meng-
koedoe ketjil, Mal. — Klimplant.

2345. Moringa pterygosperma Gaertn.*
Nat. fam. der Moringaceae. Adjoe maroengga,
Sawoe; Adjoe wona, Sawoe; Haoefo, Tim; Kaï-
fok, Rotin.; Kawona, Soemba; Kelo, Alf. Halm,
Min, Tern; Kelor, Balin, Jav., Kang., Mal, Soend.;
Kelor loemoet, Balin; Keloro, Boeg., Makas.;
Kerel, Alf. Har., Z. Cer.; Kerele, Alf. Z. Cers
Kerelo, Alf. N. Laoet, Sap; Kero, Alf, Min. Bant;
Kerol, Alf. Boer; Kerore, Alf. Z. Cer; Kilor,
Lamp; Maroengga, Mal. Amb., Mal. Tim; Ma-
roenggaì, Minangk.; Marongghi, Madoer., Moec-
rong, Atjeh; Oho gaäüiri, Sermata; Parongge,
Biman.; Rowe, Saleijer; Sajor kelor, Mal. Men;
Tjelor, Balin; Wona, Sawoe, Soemba. Varieteiten
in Balin: K, moenggìi of K. maoenggì of
Moenggi of maoenggiì of maroenggì. In Ma-
doer: M. boengo; M. odang; M. tarom. —
Boom, de behen-boom of z.g. mosterdboom („horse-
radish tree”) naar den reuk der wortels. Ben oléifère,
fr. Gebr: De vruchten en bladen worden als groente
toebereid gegeten; van de laatste op Bali alleen die eener
variëteit. De wortel, door inlandsche geneeskundigen
in het Maleisch remoenggaì (zie boven de verwante
namen voor den boom) geheeten, dient bij velerlei
ziekten, o. a. uitwendig tegen hoofdpijn ; wonden of zieke
lichaamsdeelen worden ter genezing met een takje met
bladen geklopt. Uit de zaden verkrijgt men een olie,
op Java als lenga behen wel tot vermenging met
reukwerk gebezigd. Met den naam van gata keloro of
gom van Moringa wordt in het Makasaarsch het witte
vocht bedoeld, dat een vrouw eenigen tijd vóór de bevalling
zou kwijt raken. In het Javaansch heeft men een
spreekwijze: „Legon lemar loepoet katiwar” of „Legon
kelor loepoet katiwar”, d. 1. „De uitspruitsels van kelor
worden niet verwaarloosd”, en daar deze als genees-
middel dienen, doelt men hiermede op iemand die,
hoezeer tot armoede vervallen, toch door zijn kennis
in aanzien blijft. In het Balineesch zegt men: „Aoet
kelor”, d.i: „Het afstroopen van kelor”, met de be-
teekenis van: „Allen zijn er in betrokken”; om ze als
groente te gebruiken neemt men toch van dezen boom
zoowel de jonge als de oude bladen en zelfs de stengels.

2346. Morus indica L.* Nat. fam. der Urti-
caceae. Basara, Makas; Bebesaran$), Mal.
Batav., Soend; Besar, Balin; Besara, Boeg; Besa-
ran, Jav; Gerto, Atjeh; Kaka walanda, Alf.
Min. Bent; Karataoe, Makas.; Karatow, Madoer.;
Karembang kajoe, Alf. Min. T. L; Karetaoe,
Boeg; Kartaoe, Mal. Bengk; Kereto, Gajo; Ker-
taoe, Mal; Ketaoe, Midd. Sum; Kitaoe, Lamp;
Kitoe, Lamp; Kreto, Sas; Merang im balanda,
Alf. Min. T.L; Moerbeng, Mal. Men; Po besara,
Boeg; Poko basara, Makas; Ronto, Alf. Min.
Bant; Tangkal bebesaran, Soend. — Boom, de
Indische moerbei. Mulberry, e. Gebr: Wordt als
levende heining vaak geplant. De bladen dienen tot
voeder van de zijdewormen, voor welk doel zij fijn-
gesneden en telkens vernieuwd worden, totdat de rups
in den staat van pop overgaat. Ook laat men ze na
afloop eener bevalling met sirihbladen kauwen, tot
bevordering der afscheiding van onreinheden.

$) Ook Malaisia tortuosa Blanco.*

284

2344 — 2355

2347. M. paniculata Roxb. $) (—= Piptu-
rus velutinus Wedd.*). Kosilo, Alf. N. Laoet;
Kosir, Alf. Har; Sosilo, Alf. Sap; Sosir, Alf.
Z. Cer; Toreran, Alf. W. Cers; Tosil, Alf. Z. Cer;
Tosir, Alf. Z. Cer. — Boom.

9 Een andere soort, Morus macroura Miq.*, in
Minangk. als andaleh, in Sum. W.K. als andelas
bekend, wordt door Borrrace tot de twijfelachtige
soorten gerekend.

2348. Moschosma polystachyum Benth.*
Nat. fam. der Lsabiatae. Bajem bali, Vulg. Mal;
Sangket, Jav; Soerawoeng goenoeng, Soend.;
Soerawoengleuweung, Soend.; Wangon, Jav. —
Kruid. Musk basil, e. Gebr: De bladen worden als
groente bij de rijst gegeten en dienen op Java, onder
den naam van godong songket, ook als geneesmiddel.

2349. Mucuna Bakeri Koord.* Nat. fam. der
Leguminosae. Lam boeow, Alf. Min.T. P; La m-
boeow rintek, Alf. Min. T. P.; Tatamoelak, Alf.
Min. Tonsaw. — Klimplant.

2350. M. capitata Sweet.” Bengoek, Jav.,
Soend.; Bhengok, Madoer.; Kala, Atjeh; Kala-
kala minjan, Sum. W,K; Kara bengoek, Jav.;
Katjang bengoek, Soend.; Katjang kowas,
Soend.; Kowas, Soend; Nipe, Tim. Varieteiten in
Soend.: Kowas bodas of b. bodas of k. b. bodas;
K. hedjo of b. hedjo of k. b. hedjo; K. hideung
of b. hideung of k. b. hideung. — Klimplant.
Gebr: De peulen worden gegeten;.de zaden zijn als
drogerij in gebruik en dienen als halssnoer bij kin-
deren tot voorbehoedmiddel tegen ziekten. Van iemand,
die verdriet heeft en het hoofd laat hangen, zegt men
in het Soendaasch: „Ngembang kowas”, d.i: „Als de
kowas-bloem”, om reden deze er gedrukt uitziet.

2351. M. gigantea D.C.* Areuj gongseng
gede, Soend.; Gongseng gede, Soend.; Kara-
kara minjak, Sum. W.K. — Klimplant.

2352. M. hirsuta W.etA.* Kowas koed-
jang, Soend.; Lepoi, Alf. Min. T. P.; Rawe
matjan, Jav; Tongaw lewo, Alf. Min. T. L. —
Klimplant. Gebr: De peulen veroorzaken bij aanraking
jeuking en zwelling, soms zweren, waartegen wrijving met
Capsieum-vruchten en Alpinia-stengels wordt aangewend.

2353. M. pruriens D.C.* Bija, Madoer;
Daoen gatel ajer, Mal. Mol; Kalakatai, Bat;
Kara-kara ale, Boeg; Kara-kara gatel, Mal;
Kara-kara romang, Makas; Kararawejah,
Soend.; Katjang babi, Mal; Katjang mijang,
Minangk.; Katjang kara-kara gatel, Mal; Ko-
kara gatel, Mal. Mol; Rarawejah, Soend.; Ra we,
Jav., Madoer.; Soe bhja, Balin. — Klimplant. Cowitch,
e., poil à gratter, fr. Gebr: De haartjes der peulen
(Gyjeukpoeder”) veroorzaken prikkeling en jeuking. Op
Sumatra hangt men deze plant ergens in zijn tuin,
als men zijn plantsoen tegen dieven wil beveiligen ;
met de bedoeling het gewas aldus onder de hoede der
booze geesten te stellen. Van menschen, die kwaad-
spreken en lasteren, zegt men in het Minangkabaoesch :
„Bak katjang mijang di boeki”, di: „Als mijang-
boontjes op een heuvel”, daarbij doelende op de fijne
haartjes die jeuking verwekken.

2354. M. reticulata Burck,* Lamboeow
sela, Alf. Min. T.P; Pintoer, Alf. Min; Pitoer
(zie 1114, Alf. Min. — Klimplant. Gebr: De zaden
zouden hevige diarrhée veroorzaken.

2355. Muehlenbeckia platyclados
Meissn.* Nat. fam. der Polygonaceae. Kama,
Alf. Min. T.L. — Halfheester. Gebr: Alleen gekweekt
in de hoogvlakte van Tondano. De bladen dienen als
geneesmiddel,

Munronla — Musa.

2356. Munronia javanica Benn.* Nat. fam.
der Meliaceae. Godong lemah, Jav. — Heester.

2357. Murraya exotica L.* Nat. fam. der
Rutaceae. Kemoening; Patjar$), Jav., Mal. —
Kleine boom. Satin wood, e. Gebr: In tuinen veel als
sierplant gekweekt (zie 23589).

$ Naam twijfelachtig, ook voor Impatiens radicans
Z.et M*

2358. M.exotica L.* var. sumatrana Hook.
Ai kasabar, Soemba; Esehi, Wetar; Fanasa, Aroe;
Garing, Alf. Min; Kadjeni, Balin; Kai garing,
Alf. Min. T.B.; Kajoe charing, Alf. Min. Tonsaw.;
Kajoe gading, Mal. Men; Kajoe garing, Alf.Min.;
Kajoe waring, Alf. Min. T.L; Kamoeni, Biman.,
Tern; Kamoeniëng, Minangk.; Kamoening, Daj.
Z. O. Born, Makas., Soend; Kamoneng, Madoer.;
Kemoening, Balin, Jav., Mal; Kemoning, Balin;
Koemoening, Jav; Palopo, Boeg; Tajoeman$),
Jav; Waring, Alf. Min. T.L, — Kleine boom. Gebr.:
Op Java is het gele hout zeer gezocht voor fijn snijwerk,
vooral wapengevesten en wandelstokken. De fraaie witte
bloemen dragen de vrouwen gaarne in het haar en om
deze wordt de heester veel nabij de woningen geplant.

$) Ook Cassia laevigata Willd.* (zie 685) en nog
eenige andere planten.

2359. Musa acuminata Colla.* Nat. fam.
der Scitamineae. A wai, Daj. 2.0. Born; Betjitji,
Jav; Gae ’ndroeöe, Nias; Gahe ’ndroeöe, Nias;
Gajaoe, Lamp; Gedang betjitji, Jav.; Gedang
sepet, Jav; Gedang tjitji, Jav.; Keuëus, Soend.;
Koela roeal, Alf. Asil, Hila; Koelal roeal, Alf.
Sap; Koera roeal, Alf. Har; Kole, Soend.; Oenti
dare, Makas; Oeti dare, Boeg; Pisang jaki,
Mal. Men; Pisang oetan, Mal. Men; Poenti im
bolai, Alf. Min. |. P; Poenti ne angko, Alf.
Min. T. S.; Poenti ne wale, Alf. Min. T. Bs;
Saoet ne wolai, Alf. Min. T, L; Tjaoe keuëus,
Soend.; Tjaoe kole, Soend; Tjitji, Jav. — Boom-
achtig kruid, soort van pisang of banaan (deze en vlg).
Gebr: De vruchten zijn oneetbaar. De zaden worden
wel aaneengeregen tot halssnoeren.

2360. M. malaccensis Ridl.* Pisang karok,
Mal. — Gebr: De vruchten zijn oneetbaar; wellicht
door teelt te veredelen.

2361. M. sapientum L.* A wal, Gajo; Bago,
Mentawei; Bijoe, Balin; Boesa, Alf. Min. Bant.,
Sangi; Bole, Alf. N. O. Halm; Foeat, Alf. Boer;
Foeat poen, Alf. Boer; Foedi, Watoebela; Gaë,
Nias; Gahe, Nias; Galoeh, Bat; Gaol, Bat; Ge-
dang, Jav; Ghedhang, Madoer.; Harijas, Daj.
Ng; Hitoe, Goront; Hoedi, Gorom.; Hoeki, Alf.
Z. Cer; Hoeni, Rotin; Hoeria, Alf. Cer; Idjo,
Enggano; Kalo, Biman., Sas; Kaol, Simaloer;
Kedhang, Madoer. B, S.; Kelo, Soemba; Keloe,
Soemba; Koela, Alf. Asil, Hila; Koelal, Alf. Sap;
Koera, Alf. Har; Koi, Tern; Lambi, Goront.;
Loehoeto, Goront.; Loka, Alf. Tom., Boeg., Boeton.,
Makian, Saleijer; ’Mbef, N. Guin. Noemf.; Moeiï,
Wetar; Moek, Aroe; Moeko, Solor; Moekoe,
Endeh, Lio; Moeöe, Kei, Kisar, Sawoe, Sika; Mo e-
toe, Manggarai; Nembo, N. Guin. Sekar; Oedi,
Leti; Oeki, Alf. Z. Cer., Tim; Oenti, Makas.;
Oeöet, Babar; Oeri, Alf. Cer; Oetamne, Babar;
Oeti, Boeg; Oetji, Alf. W. Cer; Pesang, Kang;
Peti, Daj. Z. O. Born; Pingi keloe, Soemba;
Pisang, Jav. Kr., Mal., Minangk.; Pithang, Atjeh;
Poenti, Alf. Min, Tom, Lamp., B. Ag, Pab., Mal,
Tid. Born; Poentik, Mal, Sas; Poeria, Alf. Cer;
Poeti, Lamp. Ab; Rahijas, Daj. Z. O. Born;
Sagin, Alf. Tom; Saoet, Alf. Min. T.L; Seë,

285

2356 — 2361.

Alf, Min. Tonsaw.; Tagin, Bol. Mong; Tala, N. Guin.
4 R; Telewal, Alf, N. Laoet; Tema, Alf. Z. Cer.;
Tjaoe, Soend; Wit gedang, Jav.; Wit pisang,
Jav. Kr; Woesa, Sangi; Woesak, Alf. Min. Bent;
Woesek, Alf. Min. Bent. Het aantal variëteiten is zeer
groot. — Gebr: De pisang of banaan s.s., soms wel als
„Adams vijgenboom” betiteld. In Suriname: bakove. De
vruchten hebben een veelsoortig gebruik; in de eerste
plaats dienen sommige veel tot voedsel, dan andere
tot offerande, weer andere voor geneesmiddel of tot
het bereiden van versnaperingen en soms tot industrieele
doeleinden. Op de eilanden van de Banda-zee en ook in
Atjeh bezigt men de jonge bladen voor het maken van
sigaretten, elders voor mondtrompetjes als kinderspeel-
goed; op vele plaatsen vervangt het blad schalen voor
spijzen en moeten zieken er wel op rusten. Vooral in de
Minahasa worden de jonge bloemen en het binnenste van
den schijnstam als groente gekookt gegeten. Hef sap uit
den stam dient tot zuivering van het hoofdhaar en
de buitenbast voor vlechtwerk of als bindmateriaal;
terwijl men met het sap uit de bloem nieuw potwerk
inwrijft om het uitzweeten tegen te gaan. Zoolang
de Musa geen bloesem heeft, zijn de bladen vrij gaaf
en weinig ingescheurd; van daar wordt het lemmet
van zwaarden in oude verhalen wel met deze ver-
geleken. In het Soendaasch heeft men een spreekwijze:
„Ljaoe asak toeroen djantoeng, kalapa kolot doewegan”,
d.i: „(Bij) rijpe pisang buigt de bloem zich naar
beneden, (van) oude klapper is het vleezige gedeelte
zacht’; daar de bloemtros van Musa zich reeds dadelijk
omlaag buigt en het vleesch van een rijpe kokosnoot
al hard is, zoo wil men hiermede zeggen: beide
is onwaar. In het Maleisch van Bengkoelen wordt
gehuichelde vriendschap uitgedrukt door: „Moelot
di soewap dongan pisang, boentot di kait dongan
oenak”, d.i: „In den mond wordt pisang gestopt,
aan de stuit worden doornen gehangen” $). De Ma-
kasaar zegt: „Kama oenti tabangana memang tomi”,
d.i: „Het is al lang tijd hem evenals een banaan om
te houwen’; doelende op ouden van dagen, wier tijd
het wordt dat ze sterven, daar men na de vruchtgeving
Musa-boomen ook omkapt. Wijl een banaan, waaraan
een bloem (Boeg. oeso) zit, geen jonge bladen meer
krijgt, zoo zegt de Boeginees van een vrouw, wier
menses en daarmede het kinderen krijgen zijn op-
gehouden: „Oeso ni makoenraije’”’. Mooie vingers, die
gelijkmatig en spits uitloopen, noemt de Boeginees:
„Djari mapongoeti”, d.i: „Vingers, die overeenkomst
hebben met een pisang-stam’’. In Zuid-Celebes wordt
beweerd, dat de uitbottende bladen van de banaan beurte-
lings van het mannelijk en vrouwelijk geslacht zijn
(onder de eerste verstaat men de aanvankelijk puntige,
onder de laatste de dadelijk platte bladen); als gevolg
daarvan uoemt men, in het Makasaarsch het om
beurten ter wereld brengen van een jongen en een
meisje: „Mana alapisi leko oenti”, d.i: „Baren als
opvolgende pisang-bladen’’. Iets dat erg koud is, b.v.
iemands huid op het aanvoelen, vergelijkt de Makasaar
met den bast dezer plant; terwijl de Minangkabaoër
er van zegt: „Dingin bak batang pisang”, d.i: „Koud
als een pisang-stam”. Ook zegt de laatste van iemand,
die een buitenkansje heeft: „Boeliëh pisang bakoebak”,
d.i: „Hij krijgt geschilde pisang”, en aan iemand
die overladen is met goud en zilver: „Bak pisang
masak saparak”, d.i: „Als een tuin vol rijpe pisang”.
Herhaaldelijk wordt een zachte gele huid van vrouwen
met de schil van sommige pisangs vergeleken. Temand,
die aan een ongunstig uiterlijk een slecht karakter paart,
wordt in het Javaansch aangeduid met: „Anggadebog
bosok”, d.i: „Als een rotte pisang-stam”’; en iets dat
buitengewoon vreemd is met: „Gedang apoepoes tjinde”,
d.i: „Ken pisang-boom, waaruit tjinde (een gebloemde
zijden stof) uitbot” ; terwijl een onbetrouwbare bediende

Musa — Myristica.

wordt omschreven als: „Pager klaras’, di: „Ken omhei-
ning van verdorde pisangbladen ‚die natuurlijk niet stevig
is. „Donkerpaars” duidt de Maleier aan met: „Seperti
djantoeng di bakar”’, d.i: „Als geroosterde pisangbloem’”’,
Voor de voortplanting gebruikt men op Java van alle
soorten manshooge uitspruitsels. Na die te hebben
uitgegraven, sleept men ze onder het roepen van
landoeng!, om lange vruchttrossen te krijgen, over
den grond, snijdt alle oude en ontloken bladen weg,
verwijdert de wortels, hakt het ondereinde rond en
laat den jongen stam een drietal dagen aan de lucht
bloot staan. Het planten geschiedt om 12 uur, onmid-
dellijk na het eten, hopende daardoor veel vruchten
te krijgen, waarbij de aarde ter aanvulling van elders,
het liefst van de plaats, waar de moederboom groeit,
wordt ‚genomen. Batang pisang is de oplossing van
het Maleische raadsel: „Tempo boenda kita belom
mati, sagedang sijapa kakak? Djawabnja belom lagi
sahaja’’, d.i: „Toen onze moeder nog niet dood was,
met wien waart ge toen even groot, oudere broeder #”
Hij antwoordt: „Ik was er nog niet”; dit zijn vraag
en antwoord van een jongere en oudere spruit, na het
omkappen of afsterven van den boom uit den grond
te voorschijn gekomen. Dezelfde oplossing heeft men
voor het raadsel: „Keloewar anak di ampoe kaki,
teroeloer djantoeng maka mati”, d.i: „Het kind komt
aan den grooten teen naar buiten, de bloem strekt
zich uit en het sterft’; want bij het uitkomen der
bloem volgen de vruchten spoedig en hiermede eindigt
het leven van den boom. De bloem van Musa is de
oplossing van het Bataksche raadsel: „Djolo gadong
anso menek”, d.i: „Herst wordt het groot en daarna
klein”; en van dit: „Djolo manoedoe langit anso
manoedoe tano”, d.i: „erst gaat het hemelwaarts
en later naar de aarde”. Ben pisang-boom is de op-
lossing van het Alf. Min. 'T. S. raadsel: „Si toealokon
simenawanawa se toöe doemangkoi, dai sì esa wo paäd
toemoedi, akadena noe padoeedoeean, ne si goemenange
si maransaransak se rintena; ange melawid sera taintoe
oeng kedaked, taän sì amanera kinalogosano, akadokan
oeng koekoe esa oe minatoedaoe”, d.i: „Ben bejaarde
man roept de voorbijgangers binnen, maar niet een
komt aansnellen, zoodat hij op het punt staat in tranen
uit te barsten, omdat hij dacht zijn eigen kinderen
te verzamelen; als zij geboren worden zijn zij zeer
vele, maar nu is hun vader kaal geworden en hem slechts
één voet overgebleven”. De bladen toch gaan heen en
weder, alsof iemand met de hand geroepen wordt; de
kinderen zijn de vruchten en de tranen de dauw; als
de vruchten rijp zijn, vallen de bladen af. Uit bijgeloof
brengen de Javanen geen pisangblad in huis, voor de
punt er af is. De bloemknop van Musa (tentoet) is
de oplossing van het Javaansche raadsel: „Demang
klambi abang di soedoek mantoek-mantoek”, d. 1: „Een
demang met een rood kleed, gepord knikt hij her-
haaldelijk met het hoofd”; want door de lengte van
den steel blijft de knop bij aanraking lang in beweging.
De boom echter van het volgende: „Oewoh gada
godong blabag pang talang oewite wesi galigen”, d. i.:
„De vrucht is een knods, het blad een plank, de blad-
steel een goot, de stam een ijzeren staaf”.

$) Of: „Pisang mas di loewar, oenak di dalamnje”*,
d.i: „Van buiten pisang mas, van binnen doornen”.

2362. M. textilis Née.* Hote, Alf. Min. Bant,
Sangi; Kawasi, Alf. N. O. Halm; Kofo sangiì, Mal.
Men.; Pohon kofo, Mal. Men; Rote, Alf. Min.
T. B. T.S; Wali, Alf. Min. T.L; Walid, Alf.
Min. T. P. — Boom, de vezel-banaan. Manilla hemp, e,
chanvre de Manille, fr, Manilahanf, d. Gebr.: Dit is
de stamplant der Manila-hennep. Op de Sangi-eilanden
wordt het garen der bastvezels tot kleedingstukken ge-
weven en ervan ook vischnetten gemaakt.

286

kn

2362 — 2373.

2368. Musci. Alg. benam: Aniteï, Tim; Ara-
kan, Alf. Min. T. L; Bilong, Alf. Min. Tonsaw.;
Doemoet, Alf. Min. T. S; Kaoela, Alf. Z. Cer.;
Kaoera, Alf. Z. Cer.; Kot-lokot, Madoer.; La poet,
Alf. Z. Cer.; Li moet, Bat, Daj. 4. O. Born; Loekoet,
Soend.; Loeloemoe, Alf. N. O. Halm; Loemoe,
Boeg, Makas.; Loemoe-loemoe, Mal. Amb, Tern;
Loemoet $, Alf. Min., Balin, Jav., Mal; Loemoeto,
Goront; Loengkoe, Alf. Min. Bent, Lolomot,
Madoer.; Lomot, Alf. Boer, Daj. Z. O. Born, Gajo;
Lopoe, Rotin; Lopoe-lopoe, Mal. Tim; Mot-
lomot, Madoer; Oera, Alf. Z. Cer.; Roemoet,
Alf. Z. Cer. — Mossoorten. Gebr: Als eenige bijzon-
derheid wordt vermeld, dat de Javanen de baardmossen
kajoe angin-angin, de gewone mossen loemoet en de
korstmossen, evenals paddenstoelen en andere zwammen,

\_djamoer noemen. Dat sommige soorten nog bijzondere

namen hebben of door bijvoegingen worden onder-
scheiden, ligt voor de hand.

$ In het Alf. Min. heeten aldus ook waterplanten,
o.a. Najas celebica Koord.*

2364. Mussaenda sp. div.é) Nat. fam. der

‚ Rubiaceae. Adap-adap, Mal; Areuj king-

kilaban, Soend; Areuj siwoeroengan, Soend.;
balik adap, Mal; Boenga poko-poko, Mal.
Men; Daoen poetri, Vulg. Mal; Kajoe rera,
Alf. Min. T. S; Kingkilaban, Soend; Lolopo,
Alf. N.O. Halm; Palele, Alf. Min. T.P.; Pantjar
matahari, Sum.W.K.; Poeti weren, Alf. Min.T. L.;
Walik ade p, Balin, Jav.; Walik aja p, Balin; Woe-
roengan, Soend. — Klimmende heesters. Gebr: De
wortel wordt soms in de inlandsche geneeskunde gebruikt.

$) Ofschoon de hieronder opgegeven namen voor
meerdere soorten gelden, zoo hebben echter de Jav.,
Mal, Soend. en Sum. W.K. namen vooral betrekking
op M. frondosa L*, de Vulg. Mal. op M. glabra Vahl*,
de Mal. Men, Alf. N.O. Halm. en Alf. Min. op M.
maerophylla Kurz G= M. frondosa L.*).

2365. M. variabilis Hemsl. Adap-adap
boekit, Mal; Balik adap boekit, Mal. — Klim-
mende heester.

2366. M.Wallichii Don.* Silajoe minjak,
Sum. W.K. — Heester.

2367. Myriactis Wightii D.C.* Nat. fam.
der Compositae. Legetan®, Jav; Tespong,
Soend. — Kruid.

$) Ook Spilanthes rugosa Bl*

2368. Myrialepis Scortechini Bece. Nat.
fam. der Palmae. Rotan gadjah, Mal; Rotan
kertang, Mal. — Rotansoort.

2369. Myrica javanica Bl.* Nat. fam. der
Myricaceae. Ki teke, Soend; Pitjisan, Jav.:
Woeroe ketek (@, Jav. — Boom, eene soort „gagel’”.
Gebr: Het hout dient voor brandhout. Deze soort wordt
in de res. Kedoe aangeplant voor reboisatie van de kale
berghellingen van den Sendoro en Soembing.

2370. M. Nagi Thunb.* Geletja, Mal.

2371. Myristica affinis Warb.* Nat. fam.
der Myristicaceae. Padara, Boeg. — Boom,
eene nootmuskaatsoort (deze en vlg).

2372. M.argenteaWarb.*$) Paäla lalakek,
Madoer.; Pala papoewa, Mal. Mol. — Gebr: De
noten (de lange nootmuskaat) worden veel uitgevoerd van
de standplaatsen in de Maccluer-golf van Nieuw-Guinea.

$) Deze behoort tevens tot de Myristica-soorten, waar-
van in Nieuw-Guinea foelie kan verkregen worden, wat
ook het geval is met M. Schefferi Warb., M. speciosa
Warb. en M. succedanca Bl*

2373. M. canariformis Bl.* Pala kanari,

Mal. Mol.

Myristica — Myrmecodia.

2374. M. celebica Mig.” Dahaän disik,
Alf. Min. Tonsaw.; Dahaän lika, Alf. Min. Tonsaw.;
Dahaän rintek, Alf. Min. T. L; Pala ale, Boeg;
Pala borong, Makas., Pala in taloen, Alf. Min.
T.L; Pala oetan, Mal. Mol; Pala romang,
Makas.; Palang kohoejangan, Alf. Min. Ponos.;
Popo in tjawok (zie 940), Alf. Min. T. P. —
Boom. Gebr. Het hout wordt bij huisbouw gebruikt;
de schors heet een middel tegen schurft.

2375. M. Collettiana King.* Kajoe djer-
mal, Mal; Mendarah paja, Mal; Pendarah
paja, Mal; Tjindarah paja, Mal.

2376. M.eonferta King.*Mendarah boekit,
Mal; Pendarah boekit, Mal; Tjindarah boe-
kit, Mal.

23177. M. crassa King.* Pala boekit$), Mal.

$) Ook Myristica Kunstleri King.*

2378. M.crassifolia Hook.f.* Pala djantan
paja, Mal.

2379. M. Curtisii King.* Mendarah tan-
doek, Mal; Pendarah tandoek, Mal; Tjin-
darah tandoek, Mal.

2380. M. elliptica Wall.* Madaug boewah
palo, Minangk.; Pala hoetan, Mal; Pendarahan,
Sum. W.K.

2381. M. fatua Houtt.* Dahaän bako, Alf.
Min. Tonsaw.; Dahaän lewo, Alf. Min. T. Ls
Dahaän sela, Alf. Min. T.L; Kajoe laoe, Alf.
Min. Bent; Lagoe, Alf. Min. Ponos.; Laoe, Alf.
Min. Bent; Pala laki-laki (ook 2372), Mal. Mol. —
Gebr: Het hout bij huisbouw, mits onder dak gebezigd.

2382. M. fragrans Houtt.*$) Bak pala, Atjeh;
Bangalawa, Sawoe; Boeboela, Rotin.; Djeboeg
aroem, Balin; Gohora, Alf. N.O. Halm. K.; Go-
sora, Alf. N. O0. Halm, Tern; Henggi, N. Guin.
Sekar; Kangkome, N. Guin. Wand; Ka pala, Biman;
Koehi, Alf. Boer; Koehi poen, Alf. Boer; Man-
galawa, Soemba; Paäla, Madoer.; Paäla babinek,
Madoer.; Pahalo, Lamp. Ab; Pal, Tim; Pala, Alf.
Asil., Har., Hila, Min., Boeg., Jav., Makas., Mal, Sas.,
Soend.; Palalo, Alf. N. Laoet, Sap.; Palang, Sangi,
Alf. Min. Ponos; Palo, Minangk.; Para, Alf. Min.
Bant: Poepoela, Rotin; Saja, N. Guin. Roemb.;
Sangkawa, N. Guin. Noemf. — De nootmuskaat-
boom ss. Nutmeg tree, e., muscadier, fr., Muskatnuss-
baum, d. Gebr: Belangrijke cultuurplant der Molukken.
De zaden (nootmuskaat) en zaadrok (foelie) zijn als
specerij alom in gebruik.

9 Bij de vele Myristica-soorten is het moeilijk op
te geven, of deze soort wel overal als type van het
geslacht geldt. Alleen in Nieuw-Guinea zijn meer dan
30 soorten, waarvan de inlandsche namen onbekend
zijn. Vele der opgegeven namen zijn eigenlijk die der
vrucht. Zie voor dit geslacht de in 1897 verschenen
monographie van WaArBurG.

2383. M. geminata Miq.* Mendarah babi,
Mal; Pendarah babi, Mal;Tjindarah babi, Mal.

2384, M. glabra Bl.*Bo wang, Alf. Min. Ponos.;
Dara, Madoer; Dara mera, Madoer.; Kadjoe
dara, Madoer; Kadjoe dara mera, Madoers;
Kajoe rab, Jav; Kalapa tijoeng, Lamp, Soend.;
Klapan®, Jav; Moedar-moedar, Bat.;Narahan,
Daj. Z. O. Born; Rah, Jav. — Gebr: Het hout
dient slechts tot brandhout. In Lam pong en Zuid-Borneo
worden de vruchten wel gegeten; zij leveren tevens
een soort vet, dat hier en daar wel wordt uitgevoerd.

9) In O. Jav. is dit de naam van Flaecocarpus
stipularis Bl.* (1236). Overigens gelden al deze namen
ook voor Myristica Irya Gaertn.*

287

2374 — 2404,

2385. M. glauecescens Hook.f.* Men darah
laoet, Mal; Pala goenoeng, Mal. Mol; Pen-
darah-laoet, Mal; Tjindarah lacet, Mal.

2386. M. Griffithii Hook.f.* Am pas teboe
(zie 1634), Mal.

2387. M. Hookeriana Wall.”

daoen besar, Mal.

2388. M. Horsfieldia Bl.*Tjempakaselan,
Mal. — Gebr: Bloemen om haar bijzonder krachtigen
geur gezocht.

2389. M. iners Bl.* Ki laka, Soend.; T'am-
boen tahi, Mal. — Woudreus. Gebr.: Het hart van
het hout wordt als wierook gebrand.

Rengas

2390. M. intermedia Bl.* Kajoe bedarah,
Mal. Pal; Mato anggang, Minangk; Mendarah
kekek, Mal; Pendarah kekek, Mal; T'jindarah
kekek, Mal. — Gebr: Het hout is bruikbaar voor
huisbouw.

2391. M. laurina Bl.* Ki angin, Soends;
Sopoetan rintek, Alf. Min. T. P; Timboön,
Alf. Min. T. P.

2392. M. litoralis Miq.* Dara pote, Madoer.;
Kadjoe dara pote, Madoer.; Ki mokla, Soend. —
Hooge boom. Gebr: Vroeger werd bij Tjemara in
Bantam uit de zaden wel lampolie bereid.

2393. M. macrothyrsa Miq.* Palo rimbo,
Minangk.

2394. M. Minahassae Boerl.* Dahaän, Alf.
Min. T.L, Tonsaw.; Mahangsing, Alf. Min. Ponos.;
Marara, Alf. Min. TP.

2395. M. missionis Wall.* Mendarah padi,
Mal.;Pendarah padi, Mal; T'jindarah padi, Mal.

2396. M. oblongifolia King.* Mendarah
hitam, Mal; Pendarah hitam, Mal; Tjindarah
hitam, Mal.

2397. M. polyspherula Hook.f.* Djang-
kang boekit, Mal: Mendarah hidjaoe, Mal;
Pendarah hidjaoe, Mal; Tjindarah hidjaoe,
Mal.

2398. M. Radja Miq.* Pala radja, Mal. Mol.

2399. M. Ridleyana King.*
djantan, Mal.

2400. M. Seortechinii King.” Mendarah
batoe, Mal; Pendarah batoe, Mal; Tjindarah
batoe, Mal.

2401. M. superba Hook.f. et Thoms.*
Bontar-bontar, Bat. Mand; Mandarahan, Mi-
nangk.; Mendarah, Mal; Pandarahan, Minangk.;
Pendarah, Mal; Tjindarah, Mal. — Gebr. Het
hout is in gebruik voor zolderingen en beschotten.

Pijanggoe

2402. M. sylvestris Houtt.* Pala boeroeng,
Mal. Mol; Pala manoe, Alf. Cer., Oel. — Gebr:
De noten worden door de vogels gegeten.

2403. M. sp. Lomoting, Alf. Min. Bent. —
Gebr: Het hout dient tot vervaardiging van huisraad.

2404. Myrmecodia echinata Gaud.* $) Nat.
fam. der Rubiaceae. Perijsek hantoe, Mal. —
Epiphytische half heester.

$) Zie verder bij 1846.

Myrsine — Nelumblum.

2405. Myrsine avenis A.D.C. (= M.
capitellata Wall.*). Nat. fam. der Myrsina-
ceae. Ki Lampani, Soend; Lampani (zie 296),
Soend.; Samparantoe®), Jav.; Tandjang (zie 2969),
O. Jav. — Lage boom.

9) In verband met de bij 3148 voorkomende namen
is deze wel eenigszins twijfelachtig.

2406. M. avenis A.D.C. (—= M. capitel-
lata Wall.*). var. venosa K.etV. Bareu-
beuj kakali, Soend. — Lage boom.

288

2405 — 2427.

2407. Myrtus communis L.* Nat. fam. der
Myrtaceae. Djambeë keling, Atjeh; Djamboe
kaliëng, Minangk.; Djamboe keling, Mal; Moe-
rad, Mal; Patjar belanda, Vulg. Mal. Variëteiten
in Mal: Djamboe keling merah; Dj. k. poe-
tih. — Heester, de gewone mirt. Myrtle, e, myrte, fr.
Gebr: Wordt hier en daar in tuinen gekweekt.

2408. Myxopyrum nervosum Bl.* Nat.
fam. der Oleaceae. Areuj ki koepoe, Soend;
Kete, Alf. Min. T. L, T, P, — Klimplant.

N.

2409. Nania vera Miq. —= Metrosideros
vera Lindl.*). Nat. fam. der Myrtaceae. Ai
samal, Alf. Amb., Har; Ai samar, Alf. Amb., Har;
Ail samal, Alf. N. Laoet, Sap; Ail samar, Alf,
N. Laoet, Sap; Hate besi, Tern; Kaboe, N. Guin.
4 R; Kajoe nani, Mal. Mol; Makalimbong,
Alf. Min. T. L; Nani, Mal. Mol; Samal, Alf.
Amb., Oel; Samar, Alf. Amb. Oel; Tioes (zie
3188), Alf. Min; Tioes in tjatanaän, Alf. Min.
T.P; Wowoeso, Alf. Halm. — Boom, leverend eene
ijzerhout-soort. Gebr: Het zware hout is geschikt voor
huishouw, maar kan wegens de hardheid niet fijn bewerkt
worden. De schors wordt gedaan in het warme water,
dat men aan barende vrouwen te drinken geeft.

2410, Nasturtium indieum D.C.* Nat.
fam. der Cruciferae. Djabong tana, Bonth;
Djoekoet sakti, Soend.; Rom-taroman, Madoer.
— Kruid, de Indische waterkers.

241. N. officinale R.Br.* Saladah tjaj,
Soend.; Selada ajer, Vulg. Mal. Variëteiten in
Soend.: Saladah tjaj gede; Saladah tjaj leu-
tik. — Kruid, de witte waterkers. Gebr: Hier en
daar gekweekt als groente.

2412. Nauclea celebica Hav.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Maoemar, Alf. Min. T. Ls;
Maoemar rintek, Alf. Min. T. L; Masoekat,
Alf. Min. T. P; Pepoipojen, Alf. Min. T. S. —
Boom, (deze en vlg.). Gebr:: Het hout is geschikt voor
boomen en wagens.

2413. N. eyelophylla Miq.* Bolowaro,
Alf. N. O. Halm; Morofala, Tern. — Gebr. Het
hout is uitmuntend meubelhout, en dient ook bij
inlandschen scheepsbouw.

24l4. N. excelsa Bl.* Handja, Soend;
Klampejan $, Jav; Klopojan, Madoer.; Kolpo-
jan, Madoer; Tjangtjaratan, Soend; Tjang-
tjaratan laoet, Soend; Tjaratan, Soend; Tja-
ratan laoet, Soend.

$) De namen voor Anthocephalus-, Nauclea- en
Sarcocephalus- soorten worden door elkaar gebezigd.

24lö. N. excelsa Bl.* var. mollis K.etV.
Tjangtjaratan beurit, Soend; Tjaratan beu- |
rit, Soend,

2416. N. Havilandii Koord.* Maoemar
sela, Alf. Min. T. L; Tioes sela, Alf. Min. T.P.

2417. N. lanceolata Bl. (= N. purpurea
Roxb.*). Anggrit (zie 50), Soend.; Bilis, Madoer.; |

Gempol ketek, Jav; Kadjoe bilis, Madoer; |

Kadjoe wilis, Madoer.; Klepoe, Balin, Jav.;
Klepoe pasir, Jav; Klopo, Madoer; Kolpo,
Madoer; Pitjisan ®, Jav; Poendoengan, Javs;
Wilis, Madoer. — Gebr: Het harde hout is geschikt
voor huisbouw en ook voor meubels. Uitlooging in
stroomend water is noodig, daar anders het hout later
bij warmte splijt.
$) Ook Myrica javanica Bl. (zie 2369).

2418. N.macrophylla Roxb.* Achera (zie
891), Alf. Min. Tonsaw.; Koror, Alf. Min. T.L; Leo w,
Alf. Min. T.L, T.P., TS. Variëteiten in Alf. Min.
Tonsaw.: Achera boedo (de witte); A. meha (de
roode). In Alf. Min. T. L.: Koror mea of leow
mea; K. poeti of leow poeti. In Alf. Min. T. P.:
Leow koelo; L. raindang. In Alf. Min. T.S.:
Leow poeti; L. roendang. — Gebr: Het hout
is geschikt voor den huisbouw.

2419. N. obtusa Bl.* Klepoe ketek, Jav;
Tjangtjaratan minjak, Soend; Tjaratan min-
jak, Soend.

2420. N. pallida Reinw. Tjangtjaratan
tjaj, Soend; Tjaratan tjaj, Soend. — Gebr: Het
hout zou wel bij huisbouw gebezigd worden.

2421. N.purpurascens Korth.* var. parvi-
flora K.etV. Tegaron, Jav. — Gebr: Het hout
wordt soms voor lansstelen gebezigd.

2422. N.strigosa Korth.* Geroenggoeng,
Mal. Pal.

2423. N. synkorynes Korth.* Kajoe se-
moet, Mal.

2424. N. sp. Ai nisat, Alf, Amb; Nisat, Alf.
Amb. — Gebr: Het hout is een grof timmerhout.

2425. N. sp. Saroe manaiï, Boeg.

2426. Neesia altissima Bl.* Nat. fam. der
Malvaceae. Bengang, Soend.; Poenggei (zie
833), Sum. W.K. — Zeer hooge boom. Gebr: Het hout
wordt voor prauwen en planken gebezigd; de aan de
binnenzijde met stijve en spitse haren bezette vrucht-
wand is in de inlandsche geneeskunde in gebruik.

2427. Nelumbium speciosum Willd.*
Nat. fam. der Nymphaeaceae. Hoen ta, Goront.;
Karati, Alf. Min; Patma, Mal, Soend.; Sane-
sane, Bat; Serodja, Mal; Tarate, Alf. Halm,
Balin., Jav., Mal. Mol, Tern; Tarate, Madoer.,
Soend.; Tarate gede, Soend; Teratai, Mal; Tera-
tai besar, Mal; Terate, Madoer. B; Trate, Jav. —
Waterplant, de heilige waterlelie (lotos) der Indiërs.

Nenga — Nerlum.

Sacred lotus, Pythagorean bean, e., lotos sacré, fr, Lotus-
blume, d. Gebr: Prachtige water-sierplant. De zaden
worden gegeten. Aan paarden, die moeilijk urineeren,
geeft men in de Minahasa een afkooksel der bladen te drin-
ken. „Kelopak serodja” of „kelk van de serodja-bloem”
noemt men in het Maleisch wegens de overeenkomst een
klein metalen voetstuk, dienende om iets in een kopje of
glas aan te bieden; en „Badjoe serodja’’ heet in dezelfde
taal een „baadje met geplooiden halskraag”. Tarate is de
oplossing van het Maleische raadsel: „Daoennja tadah
oedjan, batangnja kaja paroedan”, d. i.: „De bladen van-
gen den regen op, de stengel is als een rasp”.

2428. Nenga Wendlandiana Scheff.* Nat,
fam. der Palmae. Pinang oengoe, Mal. — Boom,

2429. Nepenthes ampullaria Jack.* Nat:
fam. der Nepenthaceae. Tahoel-tahoel, Bat.
— Klimplant, de bekerplant (deze en vlg.). Gebr: In
het Bataksch heeft men een spreekwijze: „Songon
baba ni tahoel-tahoel”, di: „Als de opening der urn
van een bekerplant”; met de beteekenis van iemand,
die van verbazing een ander met open mond staat
aan te gapen.

2430. N. Boschiana Korth.* var. suma-
trana Mig. Daoen soempitan, Mal.

2431. N. celebica Hook.f.* Paeclepan in
endo, Alf. Min. T.P.

2432. N.eustachys Miq.* Katoepe baroek,
Minangk.

2433. N. gracilis Korth.* Hare-hare mom-
bang boroe, Bat; Kali koetjika, Jav; Kali
kotjika, Jav; Ketakong kera, Mal. — Gebr:
Het water, dat zich in de urn verzamelt, dient bij de
Batak's als middel voor lijders aan bedwateren.

2434. N. maxima Reinw.* Longkala, Alf.
Min. T. B.

2435. N. melamphora Reinw.* Daoen
kendi, Mal; Kantong semar, Jav.; Kendi mon-
jet, Soend.; Semar kantong, Jav; Sorog radja
mantri, Soend.

2436. N. phyllamphora Willd.* Hoeta
ial isin, Alf. Z. Cer; Kean, Alf. 4, Cer‚ Ketakong
beroek, Mal; Taboeng beroek, Mal; Tam pa-
jang setan, Mal. Amb. — Half heester.

2437. N. Reinwardtiana Miq.* Akar peri-
joek kera, Mal; Ketakong babi, Mal; Perijoek
beroek, Midd. Sum; Perijoek kera$), Mal. —
Kruipende plant. Gebr: De wortels zijn een bind-
materiaal.

$) Dit en Perijoek antoe is een algemeene naam
voor Nepenthes.

2438. N. Teysmanniana Mig.” Ketakong
pelandoek, Mal.

2439. N‚sp. Ketakong, Mal; Roetoe-roetoe,
Mal. Mol, Tern.

2440. N. sp. Ketjoeboeng tandoek, Mal.

2441. Nephelium eriopetalum Miq.* Nat.
fam. der Sapindaceae. Ranggoeng, Mal. Pal;
Sangga loetoeng, Mal; Sapai oewek, Atjeh;
Tanggaring, Daj. 4. O. Born. — Boom. Gebr.: Geeft
goed timmerhout. De vruchten worden wel gegeten.

2442. N. hamulatum Radlk.* Sangga
loetoeng djantan, Mal. — Boom. Gebr: Het
hout wordt bij huisbouw gebezigd.

2443. N. lappaceum L.* Balatoe, Boeg,
Makas.; Balatoeng, Boeg., Makas.; Banamon, Daj.

289

2428 — 2452,

2.0. Born; Barangkasa, Alf. Min. Bant.; Boeboe,
Tid. Born; Boelangat, Bol. Mong; Boeloehan,
Balin; Boeloewan, Balin; Boenglon, Madoer. B,
P; Kakapas, Lamp. Ab; Poeroe biantjak, Koe-
boe; Poeroe bijawak, Koeboe; Ramboet, Atjeh;
Ramboeta, Biman., Tern; Ramboetan, Alf. Min,
Jav., Madoer., Mal, Soend.; Rambot, Atjeh; Saga-
long, Daj. Kat; Samboeboehon, Bat; Sangga-
long, Daj. Kat; Si ban, Daj. W. Born; Toendoen $),
Soend. Variëteiten in Soend.: Ramboetan atjeh;
R. goendil; R. kabongan; Tjorogol of toen-
doen tjorogol. In Lamp. Ab: Takoejoeng aloe,
met groote vruchten. — Boom, de ramboetan. Gebr: De
vruchten worden veel gegeten; verschillende variëteiten
ervan worden geteeld. De Balinees heeft een spreekwijze:
„Boeka batoen boeloehane, memesik”, d. i.: „Als een pit
van boeloehan alleen’, om iemand aan te duiden, die geen
verwanten bezit.

$) Meerdere dezer namen gelden behalve voor andere
soorten van Nephelium ook voor Otophora sp. en
Xerospermum sp.

2444. N. Liút-chi Camb.* Kalengkeng,-
Madoer. B, P; Lengkeng, Jav., Madoer. S., Mal;
Tangkoehi, Daj. — Boom, de litchi. Gebr: Hier en
daar gekweekt. De vruchten worden gegeten ; meest ge-
droogd uit China ingevoerd.

2445. N. Long-yan Bl. Latji, vele talen;
Latjin, vele talen; Lentji, Mal. Batav.; Litji, vele
talen; Loetji, vele talen. — Boom. Longan,e. Gebr: Als
de vorige.

2446. N.malaiense Griff. Mata koetjingg),
Mal. — Boom. Gebr: De vruchten worden gegeten.

$) Elders schijnt deze naam wel aan Lasianthus sp.
te worden gegeven.

2447. N. Mangayi Hiern.* Redan, Mal;
Ridan, Mal. — Boom. Gebr.: De vruchten worden
gegeten.

2448. N. mutabile Bl.* Kapoelasan, Soend.;
Paniëng-paniëng ramboetan, Minangk.; Poe-
lasan, Mal, Soend. Variëteiten in Soend.: Poelasan
bodas of k. bodas; P. hideung of k. hideung.
— Boom. Gebr: De vruchten worden gegeten.

2449. Nephrodium = Dryopteris*) dis-
sectum Desv. Nat. afd. der Filices. Pakoe
bilat, Mal. — Varensoort.

2450. Nephrolepis exaltata Schott.” Nat.
afd. der Filiees. Pakoe njere gede, Soend,;
Pakoe oeban, Mal; Pakoe pinang, Mal. —
Varensoort.

2451. N. obtusifolia Presl. = N. acu-
minata Kuhn.*). Pakoe areuj, Soend. —
Klimmende varensoort.

2452. Nerium odorum Ait.* Nat. fam. der
Apocynaceae. Apolaï, Boeg; Boenga dje-
poen, Mal; Djoere (zie 1822), Soend.; Godiho
tjina, Tern; Kenjeri soesoen, Balin; Manda-
kakig), Balin; Mondakaki, Jav; Pandakaki,
Balin; Sidawajah (zie 3518), Balin. Jav.; Wepelai,
Mal. Variëteiten in Soend: Djoere beureum, met
roode bloemen; Dj. bodas, met witte bloemen. —
Heester, de geurige oleander. Sweetscented oleander, e.
Gebr: Alleen ter versiering in tuinen gekweekt. De ge-
droogde bloemen, op vele plaatsen soedajah geheeten,
worden toegediend bij verval van krachten en uitwendig
aangewend als boreh; de bladen worden wel tusschen
papieren gelegd, om te voorkomen, dat deze door insecten
worden aangetast.

$) Ook Tabernaemontana coronaria Willd.* (zie 3274).

19

Nertera — Nymphaea.

2453. Nertera depressa Banks.” Nat. fam.
der Rubiaceae. Karoect in taloen, Alf. Min.
T. B; Kremah goenoeng, Jav. — Kruipende
plant. Gebr.: De bladen dienen wel tot paardenvoeder.

2454. Neuropeltis racemosa Wall.” Nat.
fam. der Convolvulaceae. Akartjina poetih,
Mal. — Klimmende heester.

2455. Nicolaia (= Amomum*) antho-
dioides T.et B. Nat. fam. der Zingiberaceae.
Hondje boeöet, Soend; Toecis in sendi, Alf.
Min. T. P; Toeïs loeloe, Alf. Min. T. B; Toeïs
rintek, Alf. Min. T. L, T. S. — Kruid. Gebr: De
vruchten worden soms gegeten.

2456. N. (= Amomum*) magnifica
K.Sehum. Hondje bener, Soend. Variêteiten
in Soend.: Hondje beureum; H. bodas; H. leu-
weung. — Kruid.

2457. N. solaris Schum. (—= Elettaria
solaris Bl.*). Hondje badak, Soend. — Kruid.

2458. Nicotiana Tabacum L.* Nat. fam.
der Solanaceae. Bachong, Simaloer; Bago,
Nias; Bako, Endeh, Jav. Ng, Sika, Soend.; Bakong,
Atjeh; Bala, Nias; Bhako, Kang, Madoer.; E k-
baäk, Kei; [tjo, Boeg; Kabaäk, Kei; Mako, Sas.;
’M bako, Lio; Modo, Rotin.; Nai, Sawoe; Roe naï,
Sawoe; Sabachai, N. Guin. Humb.; Sabot, Tim;
Sambako, N. Guin. Noemf.; Santo, Minangk.;
Sata, Jav. Kr; Sebot, Tim; Seseban, Balin. Kr;
Tabaä, Goront.; Tabaga, Aroe; Tabahië, Babar;
Tabaka, N. Guin. 4 R; Tabako, Alf. Boer., Halm,
Tom, Bol. Mong, Tern; Tabaoe, Gorom; Tam-
bako, Makas, Soemba; Tambakoe, Alf. Oel,
Biman.; Tambhako, Madoer. S; Tapakoe, Kisar,
Wetar; Tawakoe, Sermata; Teinbakaoe, Loeboe,
Mal; Tembako, Balin, Jav. Ng; Tembhako,
Kang; Tigo, Alf. Tom; Timbaho, Bat. Tim ba-
kaoe, Minangk; Timbako, Bat; Tjampako,
Boeg; Tobakoe, Alf. Min. Bant; Toewakoe,
Sangi; Towakoe, Alf. Min. De variëteiten verschillen
schier voor elk gewest en bijna overal wordt het meest
gewild zijn van tabak bepaald door de plaats van
herkomst, daar inboorlingen zoowel voor hun pruim-
als rooktabak in dit opzicht lang niet onverschillig
zijn. In betrouwbare bronneu worden o.a. vermeld:
voor Java: Tembako kenari, ineengedrongen plant
met lange, breede, smal gebaarde, fijne bladen; T,
lantjoer, met dunnen stengel en lange, breede, spits
toeloopende, gebaarde, grove bladen; T. nali, met
hooge stengels en breede, gebaarde, grove bladen;
T. sempoe, met grove bladen en grove nerven;
T. sili, met lange, grove bladen aan lange stelen ;
T. sompok gading, met lange, smalle, ongebaarde
bladen aan korte stelen; T. sompok koel, ineen-
gedrongen plant met kleine, ronde fijne bladen; T.
sompok lenga, met lange, gebaarde, zeer fijne
glanzende bladen. Voor Madoer.: Bh. papak; Bh.
rokok; Bh. sergoek. Voor Goront.: Tabaä daä,
met groote bladen; T. kiki, met kleine bladen; T.
timamente. — Kruid, de gewone tabaksplant. To-
bacco, e. Gebr: Voor de inlandsche markt worden de
bladen in vele streken na den pluk in pisang-bladen
gewikkeld. Geel geworden zijnde worden zij naar keuze
grover of fijner gekorven en daarna ter droging in de
zon gelegd. Vaak bewaart men de tabak in bamboezen
kokers, soms met een weinig honig vermengd. Tot
het maken van sigaretten bezigt men arèn- en nipah-
bladen en het schutblad van de maïskolf,

2459. Nigella sativa Ls.*Nat. fam. der Ranun=-
eulaceae. Djeura itam, Atjeh; Djhinten

290

2453 — 2463.

ereng, Madoer.; Djintan hitam, Mal; Djintang
leleng, Makas.; Djintang lotong, Boeg; Djinten
hideung, Soend.; Djinten ireng, Jav; Gintang
itam, Mal. Amb. — Kruid, de nigelle. Schwarzkümmel,
d. Gebr. Hier en daar om de geurige zaadjes gekweekt.

2460. Nipa fruticans Thunb.* Nat. fam.
der Palmae. Bhoenjok, Madoer.; Bobo, Mal.
Men., Fern; Boboro, Alf. N. O. Halm. Boejoek,
Balin, Jav: Daon, Jav. Teg., Soend; Dimor, N.
Guin. Sekar; Emai, Midd. Sum; Gamoe, Gorom:;
Hapong, Daj. Z. O. Born; Ipa, Daj. Kat, Samp:
Kokok-kokok, Enggano; Lataf, N. Guin. 4 Rs;
Nipa, Bat, Biman; Boeg, Makas; Nipah, Mal;
Poenel, Alf. Z. Cer; Poengpoeng, Tid. Born;
Poeren, Alf. Har, Z. Cer; Sanenem, N. Guin.
Noemf.; Sasa, Alf. Min. Bant; Sesa, Alf. Min.,
Sangi. — Boom, de nipa-palm. Gebr: De bladen zijn een
zeer gewild dek- en omwandingsmateriaal van huizen
en vaartuigen, voor het eerste doel vaak na voorafge-
gane weeking in modder. Ook vlecht men er matten,
hoeden, deksels en mandjes van, terwijl een aftreksel
der jonge bladen in gebruik is tegen bloeddiarrhee.
In het binnenland van Zuid-Sumatra dienden ze vroeger
(en misschien nog wel) om er minnebrieven op te
griffen en overal op Sumatra, benevens Borneo en
vele streken van Java, Madoera en Bali, wordt in het
jonge blad tabak gerold voor inlandsche sigaretten.
De dikke bladstelen bezigt men als brandhout, de
dunne bladnerven tot bezems; de onrijpe zaden worden
gegeten, soms met suiker geconfijt; in meerdere deelen
van Nieuw-Guinea tapt men er op de gebruikelijke
wijze palmwijn uit. In Zuid-Oost-Borneo hangt men
bij sommige feesten een bos nipa-bladen boven de
huisdeur, met de bedoeling, dat de aangeroepen geest
den weg derwaarts gemakkelijk kunne vinden. In het
Sangireesch is deze boom de oplossing van het raadsel :
„Lawe molong bisië, kai molong pilange”, d.i: „Het
doorwaadt het water niet met zijn kuiten, maar met
zijn dijen”; en een blad van: „Pilikang tembahe,
mekaese ene, metaming dapela, wiwihe oease”, d.i:
„Bij het afhouwen is het een spies, gaat het uit elkaar
dan is het als zand, sluit het zich dan is het een rots,
zijn lippen zijn van ijzer”.

2461. Notaphoebe (— Alseodaphne*)
umbelliflora Bl. Nat. fam. der Lauraceae.
Ki taleus merang, Soend.; Medang ketanahan,
Mal; Modang katanohan, Bat. — Boom. Gebr:
Het hout is geschikt voor huisbouw.

2462. Nyetanthes Arbor-tristis L.* Nat.
fam. der Oleaceae. Katrangan, Balin; Kem-
bang penganten, Mal. Batav; Sri gading (zie
1924), Balin, Jav. — Boomheester of heester. Gebr.:
Wordt als sierplant om de geurige bloemen gekweekt.

2463. Nymphaea Lotus L.* Nat. fam. der
Nymphaeaceae. Koemoeda, Balin; Toend-
jeeng, Balin, Jav., Mal, Soend; Toendjoeng
taloetoer®, Jav; Toendjoeng toetoer, Soend.;
Toentjoeng, Boeg; Tondjong, Makas. Variëteiten
in Jav: Toendjoeng abang; T. poetih. In
Soend: Toendjoeng beureum; T. bodas. In
Mal: Tondjoeng merah; T. poetih. In Balin:
Toendjoeng nilawati of nilawati, ook t. soe-
damala of soedamala; T.dadoe. — Waterplant, de
Egyptische waterlelie. Egyptian lotus, e. Gebr: De bloe-
men worden soms in het haar gedragen. Zaad en rhizoom
houden zetmeel. De gekookte bladen zijn, met wat zout
gemengd, een middel tegen dunne ontlasting bij het
vee. Van iets dat onmogelijkis, zegt de Javaan : „Toen-
djoeng toewoeh ing scla”, d.i: „Als een lotosbloem,
die op steenachtigen grond groeit”; en de Balinees

Edie

Nymphaea — Ocimum.

van een gemoed, dat door verliefdheid als ’t ware
verzengd is: „Kadi toendjoeng tanpa toja”, d.i: „Als
een lotusbloem zonder water”.

$) Volgens anderen is t. taloetoer, Jav. (t. toetoer,
Balin., Soend.) een op Lotus gelijkend plantje, dat niet in
water groeit; elders worden deze beschreven als een
lotos-soort met dubbele bloem.

2464. N. stellata Willd.* [rim-irim, Jav;
Lotpala, Balin; Nilotpala, Balin; Padma, Balin;
Serodja biroe, Mal; Tarate biroe, Soend.; Te-
ratai ketjil, Mal; Toendjoeng biroe, Balin,

291

2464 — 2477.

Soend. — Waterplant. Gebr: Inlanders weten te ver-
halen, dat de bloem van deze soort zich eerst opent,
als de zon begint te rijzen, om zich tegen den avond
te sluiten; na drie dagen gebloeid te hebben, daalt zij
onder water.

2465. N.sp. Ali aije, Minangk. — Waterplant.

2466. Nyssa sessiliflora Hook.f. et Th.*
Nat. fam. der Cornaceae. Hiroeng, Soend; Ki
hiroeng, Soend; Woeroe gading(?),Jav. — Boom.
Gebr: Het hout is voor den huisbouw bruikbaar,
maar niet duurzaam.

€):

2467. Oberonia anceps Lindl.* Nat. fam.
der Orchidaceae. Sakat lidah boewaja, Mal.

2468. Ochanostachys amentacea Mast.”
Nat. fam. der Olacaceae. Petaling$), Mal. —
Boom. Gebr: Het hout is geschikt voor kleine balken
en ook voor meubels; tegen weersinvloeden is het
echter niet bestand. De vruchten worden gegeten.

€) Ook Strombosia sp.

2469. Ochlandra Ridleyi Gamble.“ Nat.
fam. der Gramineae. Boeloeëh kasok (zie 407),
Minangk.; Boeloh kasap, Mal. — Bamboesoort.
Gebr: Is uitwendig ruw en wordt daarom gebruikt om
houtboren fijn te schuren, ook door goudwerkers tot
reiniging van het goud. In het Maleisch heeft men
een spreekwijze: „Menijaga boeloh kasap, oedjoeng
ilang pangkal lesap, d.i: „Als men handel drijft in
boeloh kasap, gaat de top verloren en verdwijnt het
ondereinde”; met de beteekenis van door een dwaze
speculatie alle vroegere winst te verliezen.

2470. Ochrocarpus ovalifolius Anders.”
Nat. fam. der Guttiferae. Njamploeng lalaki,
Soend. — Boom.

2471. Ochrosia acuminata Valet. Nat.
fam. der Apocynaceae. Sambejan, Alf. Min.
T. P; Sangkongan, Alf. Min. T. B, T. L., T. S.;
Sasangkongan rendai, Alf. Min. T.L; Sasang-
kongan rintek, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr:
Het hout wel voor planken.

2472. O. salubris Bl. (= O. borbonica
J.T. Gmel.*). Oepas laki-laki, Mal. Mol;
Songga langit$), Jav.; Tampa badak laoecïk,
Minangk. — Lage boom.

$ Ook Cassyta filiformis L. (zie 692).

2473. Ochtocharis javanica Bl.* Nat. fam.
der Melastomaceae. Merlokan, Mal; Silo-
kan, Mal. — Heester.

2474. Ocimum Basilieum L.* Nat. fam. der
Labiatae. Afi, Tim; Baäla, Goront.; Hoelasi,
Bat; Koelasi, Alf. Min; Lasi, Alf. Min; ’Ndake-
boeöe, Rotin.; Salase, Madoer.; Salasih, Soend.;
Selaseh, Mal; Selasi, Mal; Selasih, Jav.; Slasih,
Balin; Soelaket, Balin. Kr; Soelasi, Alf. Min.,
Mal. Amb; Soelasi koeboer, Mal. Amb; Soela-
siëh, Minangk; Soelasih, Balin, Jav.; Solasi,
Mal. Men, Tern; Solasih, Soend.; Telasih, Jav.,
Soend.; Theulateh, Atjeh; Toelasih, Jav.; Tolasi,
Boeg., Makas.; Woönene, Leti. Variëteiten in Balin:
Slasih tjemengof Soelasih tjemeng. In Soend.:

S. bodas of t. bodas. In Jav: S. ireng of t.
ireng. In Mal: S.doelang; S. poetih. In Makas.:
Tolasi djating. — Kruidachtige plant, het gewoon
basilicum. Sweet basil, basil, e., basilic, fr., Basilien-
kraut, d. Gebr.: Aromatisch kruid tot specerij en medi-
eijn. De paarse bloemen worden gebruikt om op de graven
of bij offeranden te leggen. De pitjes worden in dranken
gemengd. Daar de variëteit tolasi djating spoedig haar
bladen verliest, wordt datzelfde woord in het Maka-
saarsch wel gebruikt van iemand, die veranderlijk en
weinig te vertrouwen is. Wegens de zwarte pit spreekt
men in het Boegineesch van een geheel zwarten haan
als „Manoe lotong tolasi’’, (Makasaarsch: „Djangang
leleng tolasi). In het Javaansch heet een tweeling van
verschillend geslacht: Kembar selasih, wellicht omdat
de selasih veel heeft van de kemangi en alleen in
kleur verschilt. Een kip met paarsachtig vleesch,
waaraan de Maleiers geneeskracht toeschrijven, duidt
men in die taal aan als: Ajam selaseh ; terwijl „Mabok
selaseh’’ beteekent „Penigszins bedwelmd”.

2475. O. Basilieum L.* var. glabratum
Benth. Amping, Alf. Min. Bent, Pikit, Alf.
Min. Ponos. — Kruid. Gebr: De bladen dienen als
geneesmiddel.

2416. O. gratissimum L.* Kemangi oetan,
Mal. Batav. — Heesterachtig kruid. Shrubby basil, e.
Gebr: Zeer welriekend. Wordt in tuinen gekweekt.

2417. O. sanetum L.* Balakama, Mal. Men;
Boesoe-boesoe, Makas.; Kamange, Kang, Madoer.
B, P; Kelampes, Mal. Batav.; Kemange, Bat;
Kemangi, Jav., Mal. Batav., Sas; Ken doen g, Soemba;
Kentjaroem, Balin; Ko-roko, Madoer; Koekoe-
roe, Alf. Min. T.L, TP; Koemangi, Jav., Sas.;
Koerasi, Alf. Min. Bant; Koeroe-koeroe, Alf. Min.
T.P.;Kokoeroe, Alf. Min. Bent; Kom a nge, Madoer.
P., S.; Lampes, Jav., Soend.; Lengid, Alf. Min.
Tonsaw.; Loefe-loefe, TFern.; Oekadjoe tja-
mangi, Boeg; Oekoe-oekoe, Balin, Pikit, Alf,
Min. Ponos; Pongpong, Alf. Min. T, B, T. S;
Reroekoe, Sas; Roehoe-roehoe, Bat; Roekoe-
roekoe, Boeg., Makas., Mal; Salasih woengoe,
Soend.; Selasih kemangi, Mal; Sini-sini, Nias;
Slasih mehik, Balin. Semb.; Slasih miik, Balin;
Soelasih miik, Balin; Soerawoeng, Soend.; T'ja-
mangi, Boeg; Tjamani, Makas. Variëteiten $) in
Alf. Min. T.P.: Koekoeroe koelo; K. raindang.
In Alf. Min. T.L: Koekoeroe mea; K‚ poeti. In
Alf. Min. Bent: Kokoeroe amping; K. mahamoe.
In Alf. Min. Bant: Koerasi mabida; K. mahen-
deng. In Mal: Roekoe-roekoe merah; Rr.
poetih. In Madoer: Ko-rokoereng. In Alf, Min,

Octomeles — Oplismenus.

Tonsaw.: Lengid boedo; L. meha. In Boeg: T'ja-
mangi balanda. In Makas: Tjamani balanda
of gangang baoe balanda. In Alf. Min. Ponos.:
Pikit mopoeha; P. mowoero. In Jav.: K. of 1.
abang; K. of 1, poetih. In Soend: Lampes beu-
reum; Lb. bodas. In Alf.-Min. T. B: Pongpong
koelo; P. rangdang. In Alf. Min. T, S: Pong-
pong poeti; P. roendang. — Kruid. Holy basil, e.
Gebr: De welriekende bladen worden voor toespijs bij de
rijst of als kruiderij gebezigd en ook bij verkoudheid van
kinderen fijngewreven op het hoofd gelegd, of als zog-
afscheidend middel aan kraamvrouwen gegeven. Ook
dienen zij wel om wonden te genezen. In het Javaansch
heeft men een spreekwijze:. „Lanang kemangi” (in
’t Madoereesch: „Lakek kamange”), d.i: „Fen man als
kemangi’’; deze dient wel als lalab (groente) en hiermede
wordt een bloodaard aangeduid, die altijd aan zijn
eigen lalab denkt, en dus dapper schijnt, maar inder-
daad laf is,

$)- Het is niet zeker of vele der hier volgende namen
niet voor O. Basilicum L* gelden.

2478. Oetomeles molueccana Warb.* Nat.
fam. der Datiscaceae. Ai palaka, Alf. Z. Cer;
Benoang, Alf. Min. P. L; Binoang, Alf. Min.
Tonsaw.; Bonoeï, Alf. Min. Ponos; Koror, Alf.
Min. T. P.; Wenoang, Alf. Min. T.L, T. Ps;
Winoeang, Alf. Min. Bent. — Boom. Gebr: Het
hout is voor planken geschikt,

2479. O, sumatranus Mig.* Banoewang, |
Mal. Z. O. Born; Benoewang, Mal; Binoewang, |

Bat, Minangk; Gomboe, Nias. — Boom. Gebr:
Het hout is slecht en dient alleen om er dobbers en
op groote rivieren vlotten van te maken. In de
Bataklanden worden de bladen als groente genuttigd;
elders heeten ze een inlandsch geneesmiddel.

2480. Odina Wodier Roxb.* var. Wirt-
genii Engl. Nat. fam. der Anacardiaceae.
Kadjoe palembhang, Madoer; Kajoe koeda-
koeda, Vulg. Mal; Kajoe santeng), O. Jav.; Ki
koeda, Soend; Santen, O. Jav; Wit djaran,
Jav. Ng; Wit kapal, Jav. Kr; Wit koeda-koeda,
Jav. — Vrij hooge boom. Gebr: Het rijs wordt ge-
bezigd voor levende heggen. Van het hout vervaardigt
men wajang-poppen en zadelblokken. De gom wordt
door inlandsche timmerlieden wel als kastenmakerslijm
gebezigd.

$) Ook Kickxia arborea Steud.* (zie 1959).

2481. Oenanthe stolonifera Wall.* Nat.

fam. der Umbelliferae. Bamboeng, Soend. — |

Waterplant, eene soort „torkruid”.

2482. Oldenlandia BurmannianaW.etA.
Nat. fam. der Rubiaceae. Parang in tabe, Alf.
Min. T. P; Tawoelandang, Alf. Min. T. P. —
Kruid.

2483. O. corymbosa IL.* Boenga telor
belangkas, Mal; Pengka, Makas; Roempoet
sikoe-sikoe, Mal; Sikoe-sikoe (zie 3249), Mal;
Telor belangkas$), Mal. — Kruid. Gebr. Wordt
wel als groente gegeten.

$) Deze naam is ontleend aan de overeenkomst
der vruchtjes met de eieren van een krabsoort, be-
langkas genoemd.

2484. O. diffusa Roxb.* Andja pajoeng,
Mal; Indja, Mal; Indja pajoeng, Mal; Roem-
poet indja, Mal. — Kruid. Gebr: Wordt door het
vee gaarne gegeten.

2485. O. panieulata L.*Djoekoet reungit,

Soend; Koekoeroe in taloen, Alf. Min. T. P; |

Mroeton, Jav. — Kruid.

|

292

2478 — 2497,

2486. Oncosperma horrida Griff. Nat.
fam. der Palmae. Bais, Bat; Bajah, Atjeh;
Bajas, Mal; Bajeh, Minangk; Pinang bajas,
Mal; Pinang bajeh, Minangk. Variëteit in Mal:
Bajas padi. — Boom. Gebr: Als de volgende.

2487. O. filamentosum Bl.$) Aliboek,
Mentawei; Dobotaboe, Sawoe; Befe, Enggano;
Kefo, Enggano; Eniboeng, Mal; Erang, Soend.,
Galaga, Alf. Tom; Gendiwoeng, Jav; Goem-
boelanai, Tid. Born; Halajong, Mal. Bandj.;
Handibong, Daj. Samp.; Handiwoeng, Soend.;
Handiwong, Daj. Samp; Haniboeng, Lamps
Hoja, Nias; Lboeng; Alf. Min. Tonsaw.; Kaparoen,
Alf. Har; Koeroeboe, Alf. Tom; Liboehg, Atjeh;
Bat; Liwoeng, Soend; Loekoelo, Alf. Sap; Ni-
boeng, Mal; Njiboeng, Mal. Z. O. Born; Noe-
koelo, Alf. N. Laoet; Noekoer, Alf. Z. Cer.; Noet-
joel, Alf. W. Cer; Oeroel, Alf. Z. Cer; Pandoöng,
Daj. Kat; Pingrina, Alf. Tom; Soemasoela,
Alf. Min. T. P Tola, Daj. Z. O. Born. — Boom,
de niboeng-palm. Gebr: Het zeer harde hout dient
voor stijlen, palen, vloerlatten, omheiningen, pieken,
enz.; de uitgeholde stam voor goten en waterleidingen.
Bij gebrek aan pinang-noten bezigt men deze zaden
soms bij het betelkauwen. De bloem wordt als toespijs
bij de rijst genuttigd.

$) Ook O. tigillaria Ridl*

2488. Onychium auratum Kaulf. (—= O.
silieulosum Desv.*). Nat. afd. der Filices.
Pakoe tambaga, Soend. — Varensoort. Gebr: Soms
als sieraad gekweekt.

2489. Operculina Turpethum Manso.
(= lpomoea Turpethum R.Br.*). Nat. fam.
der Convolvulaceae. Areuj djotang, Soend.;
Areuj djotang bener, Soend. — Klimplant.

2490. O. sp. (== Ipomoea sp.). Rabet
baladhing, Madoer. — Klimplant. Gebr: De wortel-
knol wordt gegeten.

2491. Ophioglossum ovatum Bl. Nat. afd.
der Filices. Bampesoe, Makas; Bempesoe,
Boeg; Djoemoe toefa, Tern; Malili, Makas,;
Tongkat langit, Mal. Mol. — Varensoort, eene
soort „addertong”. Gebr. Wordt als groente gegeten.

2492. O. petiolatum Hassk. (— O. pe-
duneulosum Desv.*). Djoekoet siraroe,
Soend.

2493. Ophiorrhiza longiflora Bl.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Rigo-rigo, Minangk.
Varieteiten in Mimangk.: Rigo-rigo batino; Rr.

| djantan. — Kruid. Gebr: Bij koorts wordt het

lichaam met de fijngekneusde bladen ingewreven.

2404, O. Mungos L.* Koeli ngingig), Alf.
Min. T. L, T. P; Pati oela, Jav; Tjatjang-
kahan $$), Soend. Variëteiten in Alf. Min. T. L.:
Koeli ngingi mea; K. ng. poeti. In Alf. Min.
T. P: Koelingingi koelo; K. ng. raindang. —
Kruid. Mongoose plant, e.

$) Ook Didissandra Clarkei Koord.*

$$) Ook Lasianthus tomentosus Bl*

2495. O. neglecta Bl.*
Soend. — Kruid.

2496. O. sp. Soemboe badak, Mal. — Kruid.

2497. Oplismenus Burmannii Beauv.*
Nat. fam. der Gramineae. Koendoe rintek (zie
1904), Alf. Min. T.B.; Koïtjo batang (zie 712), Alf.
Min. T. P; Palango, Alf. Min. T. P; Pangalo, Alf.
Min. T. B, T.S., T.L; Sarimbata rintek, Alf. Min.

Djoekoet sisir,

idd

Oplismenus — Oryza.

T.L; Pembelekan (zie 1984), Jav. Variëteiten (of
verwante soorten) in Alf, Min. T, P… Palango kete
of p.i. lawanan; P. sela; Koïtjo batang leme;
K. batang rintek. — Kruid. Gebr: Is een geschikt
paarden voeder.

2498. O. compositus Beauv.* Boeloe oet-
jing, Soend. — Kruid. Gebr: Is een goed veevoeder.

2499. O. sp. Rebha djam-adjaman, Madoer.;
Rebhatjeng-kotjengan, Kang; Tjeng-kotjen-
gan, Kang. — Kruid. Gebr: Zou de melkafscheiding
van koeien en geiten bevorderen.

2500. Opuntia ecoeccinellifera Mill. (—=
Nopalea coccinellifera Salm-Dyck*).
Nat. fam. der Cactaceae. Entong, O. Jav.;
Kalala, Soemba; Letah badak, Soend.; Nopal,
Jav. — Heester, de cochenille-dragende toorts-cactus
of nopalplant. Cochineal cactus, ce, Nopalpflanze, d.

2501. O. sp. div.$) Djhila bhadja, Madoer.;
Djombeng, Sas; Doeri tjentong, Madoer.;
Doeri tongkok, Madoer. S; Doeri tongkok
bato, Madoer. B, Bangghem bhadja, Madoer.;
Lidah badakS$$, Mal; Lila gadja, Boeg, Makas,;
Lila matjang, Boeg., Makas.; Re bhadja, Madoer.;
Ri baja, O. Jav.; Tareta binek, Madoers; Tjeuli
badak, Soend; Tong-tjentongan, Madoer. B.
Variëteiten in Soend.: Pjeuli badak gede; Tjeuli
badak tjoektjoek. — Heester, soorten van toorts-
cactus, „Indische of Turksche vijg”. Gebr: Vaak wegens
de doornen gebezigd als omheining van plaatsen, die
men ontoegankelijk wil maken; de bladen heeten ge-
neeskrachtig.

$&) Meer bijzonder: O. decumana Haw.*, O. Dillenii
Haw.* en O. polyantha Haw.*

$$) Ook Pothos latifolius Hook.f.*

2502. Orania maecroecladus Mart.* Nat.
fam. der Palmae. Lboel, Mal; Niboeng iboel,
Mal; Woka oetan, Mal. Men. Boom. Gebr:
Het hout dient wel voor lansschachten en de gekloofde
stam voor goten en vloerlatten,

2503. O. porphyrocarpa Bl. (— Didy-
mosperma porphyrocarpa Wendl.*). Ki
hoera, Soend. — Heester. Gebr: De bladen dienen
tot inwikkeling. De palmiet wordt gegeten.

2504. Orchidaceae. $) Algem. benam: Angge- |

rik, Mal; Anggrek, Balin, Jav., Soend,; Angkrek,
O. Jav., Soend.; Kata, Soemba; Palen, Alf. Min.
T. P; Rofo-rofo, Enggano. — Planten uit de fam.
der standelkruiden. Gebr: Men wil weten, dat op
Java de inboorlingen uit vrees voor onheilen geen
orchideeen kweeken. Daarentegen wordt van de Dajak’s
in West-Borneo medegedeeld, dat weelderige bloei van
sommige soorten, b.v. Coelogyne een overvloedige rijst-
oogst belooft.

$) Daar eerst in de laatste jaren door Buropeanen
de bijzondere aandacht der inboorlingen op de als
sierplanten gezochte orchideten is gevestigd, zoo zullen
de meeste namen nog moeten gevormd worden.

2504a. Oreiostachys Pullei Gamble. Nat.
fam. der Gramineae. Awi-eul-eul, Soend. —
Klimmende bamboesoort.

2505. Ormoecarpum sennoides D.C.* Nat.
fam. der Leguminosae. Bori, Alf. Min. T. L.;
Dame, Alf. Min. Bant; Darami, Alf. Min. Ponos.;
Dorami (zie 3017), Alf. Min. Ponos.; Rorako, Alf.
Halm., Mal. Men., Tern; Wori, Alf. Min. Bent, T'. B,
T. P., T. S. — Boombeester. Gebr: Wordt tot om-
heining van erven gebezigd. De jonge bladen legt men
als pap op steenpuisten.

293

2498 — 2512,

2506. Ormosia venosa Baker.” Nat. fam.
der Leguminosae. Koepang, Minangk.; Saga
dengkol, Mal. — Boomheester. Gebr: De zaadjes
dienen wel als goudgewicht.

2507. Orophea enneandra Bl.* Nat. fam. der
Anonaceae. Daloepang(®), Jav.; Deloepang(®),
Jav.; Dempo lelet $), Jav.; Kalak-prit, Jav. —
Heester.

$) Deze naam, ter onderscheiding van de volgende
soort, wordt ook gegeven aan Glochidion rubrum Bl.*
(zie 1656). Alle inl. namen van Orophea zijn onzeker.

2508. O. hexandra Bl.* Dempo koejang(»),
Jav.; Kalak lombok(®, Jav. — Boomheester.

2509. Oroxylon indieum Vent.* Nat. fam.
der Bignoniaceae. Boelai, Mal; Bolai, Sum.
W.K; Dhang-pedhangan, Madoer; Kadjeng
djaler, Jav. Kr; Kajoe lanang, Jav. Ng.; Kajoe
pedang, Mal. Men; Kajoe podang, Alf. Min.
Tonsaw.; Kajoe santi, Alf. Min. T.S.; Ki lalaki,
Soend.; Moengli, Jav; Parang-parang, Mals;
Podang, Alf. Min. Tonsaw; Pongporang, Soend.;
Santi, Alf. Min. T. S; Woengli, Jav. — Kleine
boom. Gebr: De bast dient tot geneesmiddel; de poetjoek’s
worden wel in sambel gebruikt. Op Sumatra’s Westkust
laat men peperranken tegen dit boompje opklimmen.

2510. Orthopogon Burmanni R.Br. (—
Oplismenus Burmannii Beauv.*). Nat. fam.
der Gramineae. Djela-djela, Tern; Gofoe
djela-djela, Tern; Kokeleda, Alf. N. O. Halm;
Padang tjekoeh, Balin. — Kruid. Gebr: Wordt
als paardenvoeder geroemd.

2511. Orthosiphon stamineus Benth.*
Nat. fam. der Labiatae. Djoekoet singkir,
Soend.; Koemis koetjing, Mal; Koemis oetjing,
Soend; Loepoe magoeöemi, Alf. N. O. Halm;
Roemak djoen $), Jav.; Se-salasejan, Madoer.;
Singkir, Soend; Songot kotjeng, Madoer. —
Sierplant, de „kattesnor”. Gebr. Dit kruid is in de inland-
sche en nu ook in de Europeesche geneeskunde in gebruik,
bepaaldelijk als „Javaansche thee” tegen blaasziekten.

$) Ofschoon dit volgens het Jav. Woorb. de juiste
spelling is, zoo wordt deze plant in het dagelijksch
leven steeds remoedjoeng genoemd.

2512. Oryza sativa L.* Nat. fam. der Gra-
mineae. Achai, Simaloer; Ala, Alf. Asil, Cer.,
Hila; Aliwerhe, Kisar; Ane, Tim; Anel, Tims;
Ara, Alf. W. Cer.; Are, Endeh, Sawoe; Are meda,
Sawoe; Ase, Boeg., Makas.; Awei djardjar, Aroe;
Awriëhe, Sermata; Awriërse, Leti; Bae, Saleijer ;
Bai, Boeton; Banih, Mal. Bandj.; Bekoöe, Alf.
Min. Tonsaw.; Bilan, Tid. Born; Bira, Tern; Bira
maühi, Tern; Eme, Bat; Eme, Sangi; Engkan,
Alf. Min. T.S.; Fache, Nias; Faha, Watoeb.; Fare,
Biman.; Fas, N. Guin; Hade, Rotin.; Hae, Kisar;
Hala, Alf. Cer., Har; Halal, Alf. N. Laoet, Sap;
Hamasi, Makian; Taän, Babar; Kaän, Alf. Min.
TE. Ls: Kan, Alf. Min. T. S.; Kekei, Daj. Kat.;
Kokat, Kei; Mai, Alf. Min. Bent; Mei, Alf. Min.
Bant; Oemlaä, Wetar; Oesoe, Soemba; Pade,
Atjeh; Padei, Daj. Z. O. Born; Padi, Balin., Madoer.,
Mal.; Pae, Alf. Tom; Page, Bat. Dair, Paha,
Watoeb.; Pai, Midd. Sum; Pajoi, Alf. Min. Ponos.,
Bol. Mong; Pala, Alf. Boer; Pale, Goront.; Pantoe,
Balin. Kr.; Pantoen, Balin. Kr., Jav. Kr; Paodi,
Loeboe; Pare, Daj., Makas., Sas, Soend.; Pare,
Endeh, Sika; Parei, Daj.; Pari, Jav. Ng., Lamp;
Paroi, Daj; Pine, Alf. Halm; Poi, Midd. Sum;
Rom, Gajo; Rom pedeh, Gajo; Tahan kama,

Oryza — Ottella.

Solor; Tamo, Alf. N. O. Halm; Tamo maloha,
Alf. N. O. Halm; Wanat, Tenimbar; Wene, Alf.
Min. T. B, T. P; Wodja, Manggarai. Naar de
grootte, dikte, lengte en kleur van den korrel, naar
de meerdere of mindere behaardheid, lengte en dracht
van de aar, naar de hoogte en dikte van het gewas,
en naar de geaardheid van den tot bebouwing be-
stemden grond worden tal van variëteiten onderscheiden,
welker namen zelfs voor onderdeelen van gewesten
zeer uiteenloopen, — Kruid, de gewone rijst. Rice, e, riz,
fr, Reis, d. Gebr: Het „koren” van Indië. Daar rijst in
vele streken van den archipel het hoofdvoedsel der be-
volking is, vindt men zoowel ten aanzien der plant als over
hare opvolgende ontwikkelings-stadien in de inlandsche
samenleving een groot aantal spreekwijzen, raadsels,
vergelijkingen, enz, waarvan hieronder slechts eenige
worden vermeld. Van iemand, die een ander geholpen
heeft en daarvoor wat goeds terugverwacht, zegt de
Javaan: „Mendem pari djero”, d.1: „Hij plant laat
rijpende rijst’, en doelt daarmede op de toekomst.
In de Maleische landen zegt men: „Padi sakepok
hampa, amas sapeti lojang, kerbaoe sakandang djalang”’,
d.i; „Ben schuur met rijst (maar) ledig, een kist goud
(maar) geel koper, een kraal buffels (maar) verwilderd”,
om aan te duiden, dat iets niet is zooals het zich
voordoet en dus maar schijnbaar op iets goeds wijst.
Op West-Sumatra is: „Elemoe padi”, d. i.: „De weten-
schap van het rijstgewas”, een figuurlijke uitdrukking
om te kennen te geven, dat hoe hooger iemand in
rang is, hij des te welwillender moet zijn; ontleend
aan een vergelijking met rijstaren, die zwaar bevrucht
nederbuigen, tegenover de leege, die rechtstandig om-
hoog groeien. Als een goed man in slecht gezelschap
geraakt, heet het in het Minangkabaoesch: „Padi di
sisik djo halalang”, d.i: „Rijst, tusschen alang-gras
geplant”. In de Minahasa heeft men een meisjesnaam :
„Seë wene”, d.i: „Rijst-spruit”, gegeven aan een
dochter, als door de goede zorg harer moeder de padie
veel spruiten gekregen en derhalve een goeden oogst
heeft opgebracht. Als andere meisjesnaam bestaat daar :
„Roentoe wene”, d.i: „De eerste in rijst” of: „Die
meer rijst heeft dan anderen”, als dit ook aan den
ijver der moeder te danken is. Aldaar (en ook elders)
wordt een tijd, waarop het een of ander plaats greep,
vaak aangeduid door het planten, zaaien of oogsten
van ’t rijstgewas. Om afstanden uit te drukken ver-
gelijkt men die o.m. met den tijd, die noodig is om
rijst gaar te koken (ongeveer 1/ uur), en noemt dit
in het Maleisch: „Perdjalanan sapermasak”, d. 1: „De
lengte van één kooksel (rijst)’, of: „Sapertanak nasi”,
d.i: „De tijd noodig om een pot rijst gaar te koken”.
In het Minangkabaoesch zegt men hiervoor: „Sakali
pitanak, doewotiga kali pitanak”, in het Soendaasch :
„Sapangedjo waneun”; in het Madoereesch: „Saso-
bloegan”; in het Makasaarsch: „Si rere oering”; in
het Bataksch: „Doewa taiïndahan”, enz. Als voor-
beelden van raadsels, waarvan rijst of de rijstplant
de oplossing is, mogen dienen: in het Maleisch van:
„Emas di loewar selaka di dalam”, d.i: „Goud van
buiten, van binnen zilver’; in het Lampongsch van:
„Mena nganak djak ngandoeng”, d.i: „Eerst krijgt
het kinderen en dan is het zwanger’; in het Bataksch
Dair: „Leben matjik pemoranna asang empanna, d. i.:
„De hengel verrot eerder dan het aas”; in het Sangi-
reesch van: „Boeane pelole hamoee paminsang”, d. 1.
„De vrucht is genezend, de wortels zijn pijnverwekkend”,
want de laatste heeten giftig als ze gegeten worden ;
in het Javaansch: „Sapadang”; in het Balineesch:
„Apanjakanan”.

2513. O. sativa L.* var. glutinosa L. Ala
poeloeti, Alf. Cer; Ane poeloe, Tim; Anel
poeloe, Tim; Are laka, Sawoe; Ase poeloe,

294

Ne

2513 — 2522,

Boeg; Ase poeuoe, Makas.; Bira poelo, Tern;
Djapet, Daj. Kat; Bme sipoeloet, Bat; Engkan
poedoet, Alf. Min. T. S; Fare keta, Bimans
Hade dima, Rotin; Hade koa, Rotin; Hala
poeloeti, Alf. Cer; Ketan, Balin, Mal. Batav., Jav.,
Kang, Lamp. Pam, Soend; Ketos, Jav. Kr. D;
Lakatan, Mal. Bandj; Laketan, Balin, Mal.
Bandj.; Laktan, Balin; Lekat, Atjeh; Leketan,
Balin; Leukat, Atjeh; Mai poeloe, Alf. Min.
Bent; Mei poeroe, Alf. Min Bant; Oesoe kadita,
Soemba; Pade leukat, Atjeh; Padi poeloet,
Mal; Padi palotan, Madoer; Pae poelo, Alf.
Tom; Page poeloet, Bat. Dair; Pala polot,
Alf. Boer; Palotan, Madoer.; Pare poenoe, Makas.;
Poeloe, Boeg; Poeloet, Mal; Poewe, Daj; Ra po,
Lamp. Ab.; Reket, Sas; Rom poelot, Gajo;
Sepoeloet, Lamp.; Sipoeloeïk, Minangk; Sipoe-
loet, Bat; Siwok, Lamp. B. Ag., Pab; Tamo o
goro-goro, Alf. N. O. Halm; Wawajaso, Nias;
Wene poeloet, Alf. Min. T. B, T. P. — Kruid,
de kleefrijst. Gebr: Bij offers aan de zielen der afge-
storvenen, waarbij deze zich naar het heet te goed
doen aan den geur der gereedgemaakte spijzen en
genotmiddelen, wordt, wat rijst betreft, het meest
van de eveneens talrijke soorten van kleefrijst gebruik
gemaakt; evenzoo bij allerlei bijzondere gerechten of
versnaperingen, die bij feestelijke gelegenheden worden
opgedischt, terwijl er bovendien gom of stijfsel uit wordt
bereid. Om een plaats aan te duiden, waar veel welvaart
heerscht, zegt de Soendanees: „Reja ketan loba keton,
moerah sandang moerah pangan”, d. i.: „Veel kleefrijst
en veel geld (dukaten), kleeren en voedsel zijn er
goedkoop”. In het Minangkabaoesch heeft men een
spreekwijze: „Bak sipoeloeik di tapi djalan”, d.i: „Als
kleefrijst aan den kant van den weg”, doelende op
vrouwen, die druk bezocht worden, daar van die rijst-
soort elk voorbijganger wat afneemt.

2514. Osmelia celebica Koord.* Nat. fam.
der Samydaceae. Kajoe watoe (zie 1810), Alf.
Min. Bent. — Boom. Gebr: Het zeer harde hout
wordt wel voor huisbouw gebezigd.

2515. Osmunda javanica Bl. Nat. afd. der
Filices. Pakoe tihang koneng, Soend. —
Boomachtige varensoort, verwant aan „konings-varen”.

2516. Ostodes macrophylla Benth.* Nat.
fam. der Euphorbiaceae. Kesoemba djantan,
Mal; Tjindarah hantoe, Mal. — Boom.

2517. O.paniculata Bl.* Kemiri sepet,Jav;
Kaliki banten, Soend. — Boom.

2518. Otanthera celebica Bl.* Nat. fam. der
Melastomaceae. Tetepesan, Alf. Min. T. P.
— Heester.

2519. O. eyanoides Tr. (—O. moluccana
Bl.*). Biroerang merah (zie 2323), Vulg. Mal;
Manoeweran in taloen, Alf. Min. T. P, Sopit,
Alf. Min. T.S. — Half heester.

2520. Otophora fruticosa Bl. (—=Sapin-
dus fruticosus Roxb.*). Nat. fam. der Sa-
pindaceae. Mojowontoe, Alf. Min. Ponos. —
Boomheester.

2521. O. Zollingeriana T.etB.*
bing tjina, Jav. — Heester.

Bali m-

2522. Ottelia alismoides Pers.* Nat. fam.
der Hydrocharidaceae. Lila lalangkow, Alf.
Min. T.L. — Waterplant, uit de fam. van het „duit-
blad”. Gebr: Alleen de witte bloemen drijven aan de
oppervlakte van het water.

5

Oxalls — Palaquium.

2523. Oxalis corniculata L.* Nat. fam. der
Geraniaceae. Daoen asem, Vulg. Mal; Djoc-
koet tjalingtjing, Soend.; Lito-lito, Tern;
Semanggi (zie1856), O. Jav; Takoet manocsija,
Mal. Mol. — Kruid, de gehoornde klaverzuring. Gebr:
De bladen worden in aftreksel bij keelaandoening
gegeven.

2523a. O. javanica Bl.* Semanggi goe-
noeng, O. Jav. — Kruid, de Javaansche klaverzuring.

2524. Oxymitra biglandulosa Scheff.*

Nat. fam. der Anonaceae. Akar mempisang
hitam, Mal; Akar merpisang hitam, Mal,
Akar pisang-pisang hitam, Mal; Mempisang
hitam, Mal; Merpisang hitam, Mal; Pisang-
pisang hitam (zie 3422), Mal. — Klimmende heester.

2525. O. excisa Miq.* Akar sekarang
elang, Mal; Akar sengkarang elang, Mal. —
Klimmende heester.

2526. Oxyspora maecrophylla Tr.* Nat. fam.

der Melastomaceae. Sikadoedoeïk rimbo,
Minangk. — Heester.

29

|
|
|
|
|

B) 2523 — 2539.

2527. Oxystelma esculentum R.Br.* Nat.
fam. der Asclepiadaceae. Blentjong, O. Jav.;
Pepe, Balin, Jav. Variëteit in Balin: Pepe goen-
ting. — Windend kruid. Gebr. De ranken dienen
wel tot bindsel; op Java worden de vruchten en op
Bali de jonge bladen tot groente gekookt. Het sap
der bladen wordt aan kraamkinderen (jongens) te
drinken gegeven, met het doel, dat ze op lateren
leeftijd sterk worden.

2528. Oxytenanthera sinuata Gamble.”
Nat. fam. der Gramineae. Aoeg toling, Bol.
Mong; Boelo lana, Sangi; Boeloeh ajer, Mal.
Men; Boeloh minjak, Mal; Koaëng, Alf. Min.
Bant;-Koöjan, Alf. Min. T. Ls; Loeloe (zie 1622),
Alf. Min. Bent; Pakajoe (zie 1058), Alf. Min. 'I.
P; Tambelan koöjan, Alf. Min. I. L; Pandai,
Bol. Mong; Teling lana, Alf. Min. T.B.; Totoöden
dana, Alf. Min. T. S; Totoören lana, Alf. Min.
T.B.; Wojo watoe, Alf. Tom. — Bamboesoort. Gebr.:
Vooral als trap bij het tijferen (d. 1. het suikerhoudend
sap verzamelen) van den arenpalm in gebruik, en ook
wel gebezigd om fluiten van te maken.

EP:

252). Pachycentria constricta Bl.* Nat.
fam. der Melastomaceae. Marendong tang-
koerak, Soend. — Epiphytische heester.

2530. Pachyma Tuber regium Fr. Nat.
afd. der Fungi. Djamoer bangkong, Jav.; Oelat
hatoe, Alf. Oel. — Zwamsoort, met grooten knol
(selerotium). S. e. Indian bread, e. Gebr: Als geneesmiddel.

2531. Pachynocarpus Wallichii King.”
Nat. fam. der Dipterocarpaceae. Membatoe
pasir, Mal; Merbatoe pasir, Mal; Petaling
ajer, Mal; Tembatoe pasir, Mal. — Boom. Gebr:
Levert een der harssoorten, welke in den handel als
damar mata koetjing bekend zijn. $)

$) Zie voor deze hars produceerende boomen ook bij
399 en 1826.

2532. Pachyrhizus angulatus Rich.” Nat.
fam. der Leguminosae. Bakoewang, Bat;

Bangkoewang (zie 2558), Bat, Minangk.; Bang- |

kowan, Alf.Min.,Mal. Men; Bangkowang, Madoer.,
Makas., Soend; Bekoewang, Bat. Dair; Beng-
koewang, Vulg. Mal; Bengkowang, Jav; Be-
soesoe, Jav.; Bitok, Madoer. B. P., Bing ko, Saleyer;
Bingkowang, Saleyer; Boeri, Biman; Djempi-
rangan, Balin; Djempiringan, Balin; Hasang
bakoewang, Bat, Katjang bangkoewang, Mi-
nangk.; Oebi plisak, Sas; Sangkowang, Mal.
4.0. Born; Sengkoewang, Mal; Singkoewaug,
Atjeh; Tobi, Madoer. S. — Klimmende heester. Yam
beau, e. Gebr. De knollen worden rauw en gekookt
gegeten. De boontjes zonden bij gebruik een verdoovende
uitwerking hebben en worden ook als vischbedwelmend
middel aangewend.

2533. Paederia foetida Is.* Nat. fam. der

Rubiaceae. Akar sekentoet, Mal; Areuj
kahitoetan,Soend.;Daoen dangkiëng, Minangk.;
Daoen dangking, Mal; Daoen gonto, Mal. Men;
Daoen koentoet, Mal; Daoen kouto-konto,
Mal. Amb; Daoen sekentoet, Mal; Entoet-
entoet, Sas; Maoe etoet ai, Alf. Amb, Haoe
etoet raoeï, Alf. Z. Cer.; Haoe otoet raoei,
Alf. Oel; Kajoe maiïboekan, Balin; Kasem-

bhoeghan, Madoer. S.; Kasembhoekan, Madoer.
B, P; Kasemboekan, Jav; Kasimboekan,
Balin; Kasimbokan, Mal. Batav.; Kasimoekan,
Soend.; Kentoetan, Jav.; Sekentoet, Mal; Se m-
boekan, Jav; Sigentoet, Atjeh; Sikoentoet,
Bat; Simboekan (zie 1999), Mal. Batav. — Klim-
mende heester. Gebr: De stinkende bladen worden in-
en uitwendig als geneesmiddel tegen opgezetheid van
den buik aangewend; het sap gebruikt men tegen oog-
ziekte. Bij slangebeten wordt het gewonde lichaamsdeel
met de ranken afgebonden om verdere verspreiding
van het gift tegen te gaan.

2534. P.tomentosa Bl.* Areuj kahitoetan
gede, Soend.; Areuj kahitoetan lem boet, Soend.;
Kasimoekan gede, Soend; Kasimoekan lem-
boet, Soend. — Klimmende heester.

2535. P. verticillata Bl.* Areuj kahitoe-
tan badak, Soend.; Kasimoekan badak, Soend.

— Klimmende heester.

2536. Pahudia javaniea Mig.” Nat. fam.
der Leguminosae. Djoelang, Jav., Soend;
Djolang, Jav; Ki djoelang, Soend.; Patai tjat-
jang (zie 71), Minangk. — Hooge boom. Gebr: Het kern-
hout is wegens de effen bruinroode kleur in de Preanger
zeer gezocht voor gevesten van wapens, stokken, enz.

2537. Palaguium (—= Dichopsis*) acu-
minatum Burek. Nat. fam. der Sapotaceae.
Balam soesoe, Mal. — Boom.

2538. P. calophyllum Pierre (—= Bassia
caloneura Kurz*?). Njatoh nangka, Mal.
— Boom.

2539. P. = Dichopsis*) javense Burck.
Djempina, Jav; Grawang $), Jav; Kawang $9),
O. Jav.; Nato, Boeg., Makas.; Njatoe, Daj. 4. O. Born,
O. Javs Njatoh, Madoer. — Zeer hooge boom. Gebr:
In Oost-Java wordt uit de rijpe zaden olie gekookt.

$) Im Midden-Java zijn djempina en grawang
variëteiten van dezelfde soort; het eerste is weinig in
tel, maar het hout van grawang is zeer gezocht voor
gamelan’s en meubels.

$$) Ook Hopea fagifolia Miq.* (zie 1825.)

Palagulum — Pandanus.

2540. P. (—= Dichopsis*) Minahassae
Burek. Beloean lika, Alf. Min. Tonsaw.; Poec-
doetan, Alf. Min. T. S; Poeloetan, Alf. Min.
Bent; T. B, T. L, T. P; Poeloetan raindang,
Alf. Min. T.P.; Poeloetan sela, Alf. Min. T.L. —
Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw.

254l. P. (= Dichopsis*) oblongifolium
Burck. Balam merah, Mal; Balam tambaga),
Sum. W. Ks; Njatoh balam tembaga, Sum. W.
K.; Njatoh tembaga, Sum. W.K; Njatoh tem i-
jang, Mal. W. Born; Partjo, Minangk.; Pertja,
Mal; Taban, Mal; Taban merah, Mal; Teubeun,
Gajo. — Boom. Gebr: Levert een voortreffelijke soort
van plastische gom (getah), waarom de gommen van
verwante boomen met den algemeenen naam van getah
pertja bestempeld zijn. Om die te verkrijgen wordt de
boom omgekapt en maakt men ringvormige inkervingen
in den stam, waaruit het sap wordt verzameld en
gekookt. De vruchten worden gezegd eetbaar te zijn.

$) Omtrent de met balam en njatoh aangeduide
Palaquium-soorten heerscht nog veel verwarring.

2542. P. obovatum Engl. (—= Isonandra
obovata Griff.*). Belijan wangi, Mal; Taban
poetih, Mal. — Boom. Gebr: Levert een goede
soort getah-pertja.

2543. P.(=Dichopsis*) obscurum Burck.
Balam doerijan, Sum. W. K; Balom derijan,
Lamp. — Boom. Gebr: Levert een soort getah-pertja.
Het hout wordt voor klein bouwmateriaal gebezigd.

2544. P. (—= Diehopsis*) obtusifolium
Bureck. Antoe, Mal. Men; Beloean, Alf. Min.
Tonsaw.; Nantoe, Mal. Men.; Nato, Alf. Min. Bent;
Tataän, Alf. Min. T. B, T. S; Tatahaän, Alf.
Min. T. L; Weloean, Alf. Min. T. P. — Boom.
Gebr: Het hout is voor balken en planken geschikt.

2545. P. (—= Diehopsis*) Ottolanderi
K.etV.Kibengang(®), Soend.; Woeroe santen,
Jav. — Vrij hooge boom. Gebr: Het melksap levert
een korrelige soort getah-pertja, die niet bruikbaar is.

2546. P.C—=Dichopsis*)rostratum Burck.
Balam teroeng, Mal. Pal; Balom tioeng, Lamp;
Njatoh pisang, Mal; Njatoh teroeng, Mal. —
Boom. Gebr: Het melksap wordt met water geleiachtig
en is derhalve voor de getah-pertja-bereiding waardeloos.
De vruchten worden gegeten. *

2547. P. = Dichopsis*) Selendit Burck.
Njatoh salindit, Sum. W.K. — Boom. Gebr:
Levert een soort getah-pertja.

2548. P. (—= Dichopsis*) Treubii Burck.
Dedaoe, Mal. Boom. Gebr: Het uitvloeiende
melksap wordt als getah dedaoe in den handel gebracht
en schijnt van goede kwaliteit.

2549. P. = Dichopsis*) Verstegii Burck.
Katijaoe, Mal. Z. O. Born; Ketijaoe, Mal. —
Boom. Gebr: De bloemen worden gegeten. Uit de
pitten verkrijgt men een soort plantenvet, dat als
braadolie in gebruik is. Ook levert de boom getah,
welke in den handel wordt gebracht.

2550. Panax cochleatum D.C.* Nat. fam.
der Araliaceae. Bobohang, Alf. Min. Bant;
Boko oela, Alf. Min. Tonsaw; Daoen koïn, Mal.
Amb; Daoen mangko, Mal. Men; Daoen mangko
perampoewan, Mal. Men; Daoen papeda, Mal.
Amb; Godang mangkokan, Jav; Kendem we-
wene, Alf. Min. T. P; Mamanoekan, Soend;
Mangko-mangko, Boeg, Makas; Mangkoe-

296

2540 — 2558.

doeng, Alf. Min; Mangkok, Vulg. Mal; Memang-
kokan, Mal; Poering mangkok, Madoer.; Pohon
mangkok, Vulg. Mal; Raoe paroro, Tern; W o-
woran, Alf. Min. T. S. — Heester. Gebr: Wordt
veel voor omheining van erven geplant. De bladen
dienen als geneesmiddel.

2551. P. fruticosum L.* Boko oela rise,
Alf. Min. Tonsaw.; Daoen ambong-ambong, Mal.
Amb; Daoen papeda papoewa, Mal. Amb;
Goerabati, Alf. N. O. Halm, Tern; Kadoeng-
doeng laot, Madoer.; Kadoengdoeng petedhan,
Madoer.; Kadongdong laoet, Soend; Kadong-
dong tjina, Soend.; Kendem, Alf. Min; Kendem
rintek, Alf, Min. 1. P; Kendeng, Alf. Min. Tonsaw.;
Sirihalat, Alf. Z. Cer. — Heester. Gebr: Dient
wel voor heggen. De jonge bladen worden in de
Minahasa gekookt gegeten, ook wel als inl. medicijn
gebruikt.

2552. P, obtusumBl.* Panggang tjerme®),
Soend; Tjongkrang, Jav. — Heester.
$) Ook Aralia ferox Miq.* (zie 286).

2553. P. pinnatum Lam. (=Arthrophyl-
lum pinnatum Maing.*). Daoen papeda
pandjang, Mal. Amb; Kendem sela, Alf. Min.
T. P. — Heester. Gebr: Dient wel voor levende
heggen. De bladen zijn een inlandsch geneesmiddel.

2554. P. tricochleatum Miq. Tapak
leman, Mimangk; Tapak soelaiman, Mal. —
Heester.

2555. Panecratium zeylanicum L.* Nat.
fam. der Amaryllidaceae. Babawangan (zie
1394 en 1543), Soend.; Djoekoet babawangan
(zie 1394 en 1543), Soend.; Kaseselan, Balin;
Lansoena in tjasoeroean koelo, Alf. Min.
T.P; -Waoewang in tjasoeroewan koelo, Alf.
Min. FT, P. — Kruid. Gebr: Als sierplant.

2556. Pandanophyllum palustre Hassk.
(= Mapania palustris Villar*). Nat. fam.
der Cyperaceae. Harashas tjaj, Soend. —
Kruid.

2557. Pandanus sp. div. Nat. fam. der Pan-
danaceae. De latijnsch-inlandsche namen zijn nog
zeer onzeker. Algem. benam: Ekam, Tim; Fanda,
Biman.; Henak, Rotin.; Hen dak, Mal. Tim; In im a
Enggano; Kawa, Alf. Boer; Lata, Sawoe; Lolon, Alf.
Min; Loölon, Alf. Min; Panda, Soemba; Pandan,
Balin, Bat, Jav., Madoer., Mal, Soend.; Pandang,
Makas., Mal. Amb; Pan reng, Boeg; Pindang, Sangi;
Pondang, Alf. Min, Mal. Men; Se ke, Atjeh; Si nasa,
Nias; Theuke, Atjeh. — Lage boomen of boomheesters,
de pandanen. Serewpine, e, baquois, fr, Schrauben-
baum, d. Gebr. Van meerdere soorten worden blad-

reepen, waarin bloemen gestoken zijn, door vrouwen

als haarversiersel gebezigd; terwijl bij wijze van offer-
maal vaak in het rijstkooksel jonge bladen worden
gedaan, dat hierdoor iets groen gekleurd wordt.

2558. P. atrocarpus Griff.* Aser, Alf, Min’
Tonsaw., T.P.; Bangkoewang (zie 2532), Bat, Mal’
Bill, Z. O. Born, Minangk.; Bengkoewang, Gaju’
Bingkoewang, Minangk.; Boengkoewang, Bat
Dair.; Fanda dipi, Biman.; Kaoekoed, Alf. Min’
T. S; Kaoekoer, Alf. Min. T. B, T.L; Laïs, Ma:
Bill; Mengkoewang, Mal.; Pandan bangkoc-
wang, Bat; Pandan lais, Mal. Bill; Pandan
tikar, Vulg. Mal; Tjangkoewang,Soend. — Gebr:
Van de bladen worden zeilen en matten gevlochten,
waartoe ze eerst in de zon en daarna boven het vuur
gedroogd en dan met fijngevlochten rotan aan elkaar
genaaid worden. Deze zijn het, die voornamelijk dienen

Pandanus — Panglum.

tot bedekking (kadjang) van vaartuigen, en als mandjes
en toetoep sadji of deksels voor spijzen. Als iemand
in de Preanger zijn beminde voor eene andere verlaat,
maakt de teleurgestelde deze toespeling: „Ngala tjang-
koewang ka leuweung, tjantigi di kali deni; nja poelang
kadjeun ka deuêung, soepagi ka koering deni”, met
de beteekenis: „Laat hem maar naar een ander gaan,
als hij later tot mij terugkeert” Van een armen
drommel, die vermoord is en nu het middelpunt van
een groote rechtszaak wordt, zegt de Batak: „Bagi
bangkoewang, ergan patepatena asa geloehna”, d.i:
„Als de pandan na zijn dood meer waard dan tijdens
zijn leven.”

2559. P. bifurcatus Roxb. Pandan na
toenoe, Bat; Pandan na tonoe, Bat. — Gebr.:
De bladen dienen tot vlechtwerk.

2560. P. caricosus Spreng.* Harashas
gede, Soend; Pandan sarengseng, Soend.; Sa-
rengseng, Soend. — Boom. Gebr: De bladen dienen
tot vlechtwerk.

2561. P. ceramicus Rumph. Aretan, Alf.
Min. T.S; Daoen tikar (zie 2565), Mal. Mol;
Imawonjo (zie 2565), Alf. N. Laoet; Koelewe,
Alf. N. O0. Halm; Koïn, Mal. Amb; Lolon in
tadoen, Alf. Min. T.S.; Lolon in taloen, Alf.
Min; Pandang goenoeng, Mal. Amb; Pohon
koïn, Mal. Amb; Pondang oetan, Mal. Men;
Tabaloeko, Alf. N.O. Halm; Tijoe, Alf. Tom;
Toeöe, Alf. Tom; Tojoe, Alf. Tom. — Gebr: De
wortels dienen als bindsel, en van de bladen vlecht
men matten.

2562. P. fascicularis Lam. (=P. odora-
tissimus L.*). Banga, Boeg, Makas; Boero-
boero, Tern; Lata banga, Sawoe; Lolon i la-
wanan, Alf. Min. T. P; Mengkoewang laoet,
Mal; Pandan doeri, Madoer., Vulg. Mal; Pandan
eri, Jav.; Pandan laoet, Mal, Soend.; Pandan
lawok, Lamp; Pandan nore, Madoer.; Pondang,
Alf. Min; Pondang i lawanan, Alf. Min; Pon-
dang in dawanan, Alf. Min. T. S; Pondang
pante, Mal. Men. — Gebr. Volgens sommigen zijn
de bladen geschikt voor vlechtwerk, anderen ontkennen
dit. Op het eiland Bawean zou deze soort zelfs tot
dit doel bepaaldelijk worden aangeplant. In het Ma-
doereesch heeft men een spreekwijze: „Martabhat
doerina pandan”, di: „Hij heeft wel iets van pandan-
dorens’, om iemand aan te duiden, die gaarne iets
krijgt, maar zelden iets geeft.

2563. P. helieopus Kurz.* Pandan rasaoec,
Mal; Pandan raso, Bat; Rasaoe, Mal; Raso,
Bat; Rasoeh, Mal. Pal. — Gebr.: Deze soort vormt
een dicht struikgewas langs de oevers der rivieren
van Noordoost-Sumatra.

2564. P. Houlletii Carr.* Mengkoewang
hoetan, Mal.

2565. P. humilis Rumph.* Bok, Tern;
Bokoemoe, Alf. N. W. Halm; Daoen tikar (zie
2561), Mal. Mol; Djakas, Mal; Harashas, Soend.;
Harashas leutik, Soend.; [mawonjo (zie 2561),
Alf. N. Laoet; Kokoa, Alf. N. O. Halm; Kokoja,
Mal. Amb; Lawat, N. G. 4 R; Oha, Alf. Har;
Ohal, Alf. N. Laoet, Sap; Pandan ketjil, Vulg.
Mal; Pandan lengis, Balin. Kr; Pandan min-
jak, Balin; Saleper, Banda; Sapatane, Alf. Asil,
Hila; Seke tikar, Atjeh. — Gebr: De bladen worden
aan elkaar geregen tot grove matten, o.a. om bij
regen iets voor nat worden te behoeden, en zij doen
ook dienst als zeilen op inlandsche vaartuigen.

297

2559 — 2575.

2566. P. immersus Ridl.* Mengkoewang
ajer, Mal.

2567. P. inermis Roxb. (—= P. laevis
Lour.*). Djaksi, Soend; Pandan podhak,
Madoer.; Pandan poedak, Mal; Pandang boen-
ga, Makas; Pandang kastoeri, Mal. Amb; Pan-
dang poeda, Makas.; Panreng ale, Boeg; Papala,
Alf. N. W. Halm; Poedak, Mal, Soend. — Gebr: In
legendarische verhalen vindt men de kuiten eener
schoone wel vergeleken met een omgekeerde poedak-
bloem, als dik van boven en smal uitloopende. Bij
geringere lieden wordt in Zuid-Celebes onder de woning,
ter plaatse, waar de vrouw bevallen moet, een Pan-
danus met bladen neergelegd. Als een aanzienlijke
vrouw zwanger is, zegt de Javaan. „Pandan isi pan-
doga’’, d.i: „Een pandan, met een vrucht er in”;
deze heet in die taal pandoga.

2568. P. labyrinthieus Kurz.* Atocnoe,
Bat. Varieteit (met hollen stam) in Bat: Atoenoe
djangkang. — Gebr: De bladen, die bedekt zijn
met een witachtige stof als op de vleugels van vlinders,
dienen tot vlechtwerk.

2569. P. laevis Lour.* Bakong, Bol. Mong;
Bonak, Pim; Daoen bageja, Mal. Mol; Daoen
nasi, Banda; Panda mengi, Biman.; Henak sina,
Rotin; Kawaë, Alf. Boer; Lata mengi, Sawoe;
Pandan aroem, Balin; Pandan bebaoe, Vulg.
Mal; Pandan djaoe, Bat; Pandan haroem, Midd.
Sum; Pandan ong, Balin; Pandan ram pe,Soend.;
Pandan rempai, Mal; Pandan roöm, Madoer.;
Pandan tijang, Jav. Kr; Pandan wangi, Mal.
Batav.;Pandan wong, Balin, Jav. Ng; Pandang
baoe, Makas.; Pandang rampe, Makas; Panreng
baoe, Boeg; Rempai, Mal; Seke poeloet, Atjeh.
Varieteiten in Soend.: Pandang rampe gede; P.
rampe leutik. — Gebr: De afgesneden bladen ver-
spreiden na korten tijd een welriekenden geur en
dienen veel om spijzen een aangenamen reuk te geven,
tot welk einde ze o.a. ook tusschen kleederen worden
gelegd. Men gebruikt ze om er rijst in te koken bij
wijze van offermaal om zich bijv. bij het op reis gaan
voor ongelukken te behoeden. Er zou vroeger wel op
geschreven zijn. Ook maken zij, fijn gekorven, op Java
een bestanddeel uit van kembang ramping. In het
vocht, waarin garens vóór het weven gedoopt worden,
doet men een vrucht van deze pandan-soort, teneinde
die aldus meerdere stevigheid te geven.

2570. P. littoralis Jungh. — P. odoratis-
simus L.f.*?). Pandan laoet leutik, Soend.;
Pandan pasir, O. Jav.; Pandan samak laoet,
Soend. — Gebr: De in reepen gesneden bladen worden
afgeschraapt, daarna in water gekookt, en dienen dan,
na gedroogd te zijn, tot het vlechten van fijne matten.

2571. P.montanus Mig. =P. atrocarpus
Griff.*). Pandan goenoeng, Mal. Amb.

2572. P.ornatus Kurz.* Pandan tikoes, Mal.

2513. P. spurius Rumph. Pandan laoect
gede, Soend. — Gebr: De bladen dienen wel tot

vlechtwerk.

2574. P.sylvestris Rumph. Pandan oetan,
Mal. Amb.

2575. Pangium edule Reinw.* Nat. fam.
der Bixaceae. Mapesong, Bat; Kapajang,
Minangk.; Kapentjoeëng, Minangk.; Kapetjoug,
Minangk.; Kepajang, Mal; Ngafoe, Tenimbar;
Pakem, Madoer., O. Jav;Pange, Bat; Pangi, Alf.

Panicum — Parashorea.

Min, Balin., Bat. Dair., Boeg., Daj. 4. O. Born, Makas.,
Mal. Mol; Patjoeng, Soend; Pitjoeng, Soend.;
Poetjoeng, Mal. Batav., Jav.; Po ko kalo wa, Makas.;
Poko pangig, Makas; Pong pangi, Boeg; Pot-
joeng, Soend.; Simaoeng, Minangk; Toeba kajoe,
Lamp. — Boom, de „blauwzuurboom”. De zaden zijn
versch hoogst vergiftig, maar worden op Java toebereid
gegeten en heeten dan kloewak Jav. of kelewik
Soend, Die bereiding geschiedt door de pitten te koken en
daarna met eenig zout in een bamboezen koker, dan wel
in asch of zemelen, te bewaren om, als ze gedeeltelijk
tot bederf zijn overgegaan, bij sommige gerechten te
gebruiken. In het binnenland van Sumatra, waar
klapperboomen ontbreken, wordt er braadolie uit ver-
kregen. In de Minahasa worden de bladen gekookt
als groente gegeten. Gestampt worden deze met Spaansche
peper vermengd en dit mengsel gebezigd om visschen
te bedwelmen, en soms om het hoofd van ongedierte
te zuiveren. Zonder bijmenging gebruikt men het
gestampt zaad en blad als vulsel der gevangen visch,
ter bederfwering, zoo deze op grooten afstand moet
vervoerd worden. Op Bali dient de bast van niet-
vruchtdragende boomen ter bedwelming van wespen
en ook als abortivum. Op Java meent men, dat de
wortels onheil zouden aanbrengen, als zij het huis
bereiken, waarom men den boom zelden op erven plant.
Als iemand een raad geeft, dien men niet noodig heeft
of reeds kent, of men in ‘talgemeen zoo iets zeggen
wil als: „Ge vertelt me oud nieuws, ge geeft me
opgewarmden kost”, dan luidt in de Bataklanden de
geijkte spreekwijze: „Hoeboto do hapesong kalalanga”,
d.i: „Ik weet wel, dat Pangium vergiftig is”. In het
Maleisch van Bengkoelen heeft men een spreekwijze:
„Embak meloendang kepajang moede, di makan mabok,
di tjapak sajang”, d.i: „Als bij het splijten van een
jonge kepajang-vrucht, eet men er van dan wordt men
bedwelmd en toch is het jammer die weg te werpen”,
met de beteekenis van iets, dat te slecht is om gebruikt
en te goed om weggeworpen te worden. In gewoon
Maleisch luidt dit eenigszins anders: „Saperti boewah
kepajang, di makan maboek, di boewang sajang”.

$) Volgens sommigen is het woord pangi geen goed
Makasaarsch en wordt dit alleen in het Boegineesch
gebezigd.

2576. Panieum auritum Presl.* Nat. fam.
der Gramineae. Blembem rawa, O. Jav.;
Djoedjoeloek,Soend.; Djoekoet djoedjoeloek,
Soend.; Koempai, Mal; Oedoel-oedoel, Mal.
Batav.; Oedoelan, Jav.; Roempoet koempai,
Mal; Sikoempai$), Minangk. — Hoog gras, een
soort „vingergras”’. Gebr: Van het witte merg worden
pitten voor lampen vervaardigd.

$) Ook P. Myurus H.BK.

2577. P. eolonum L.* Roempoet padi boe-
roeng, Mal; Toeton, Jav.

2578. P. Crus-galli L.* Djadjagoan, Soend.;
Djagowan, Jav; Djawan, Jav; Djoekoet dja-
djagoan, Soend.; Ghoe-djhagoe, Madoer.; Pale-
pale tAlES Mme ft. B In Bels oe ket
djagowan, Jav. — „Manepoot”. Barnyard grass, c.,
panie pied de coq, fr, Hühmnerhirse, d. Gebr: Staat als
goed paardenvoeder bekend. Bij hongersnood worden
de zaadjes wel gegeten.

2579. P. infidum Steud. =P. ambiguum
Trin.*). Blabahan, Jav; Loewohan, O. Jav. —
Gebr: Dient soms als paarden voeder.

2579a. P. javanicum Poir.* Kem-sekem,
Madoer.

2550. P.muticumForsk.* Djoekoet malela
(zie 1746 en 2807), Soend.; Djoekoet tambaga

298

2576 — 2593.

bodas, Soend; Kaladjana, Jav.; Kaladjana sidi,
Jav;Kalandjana,Jav.;Kolondjani, Jav.; Malela
(zie 1746 en 2507), Soend.; Rebha lang-tolangan,
Madoer; Socket kaladjana, Jav.; Tatambagaän
bodas, Soend. — Gebr: Is een gezocht veevoeder.

2581, P. nodosum Kunth.*
sarang boewaja, Mal.

Roempoet

2582. P. palmaefolium Koen. (= P. pli-
catum Lam.*). Godong loeloewan kebo,Jav.;
Loeloewan kebo, Jav.; Saoeheun, Soend.; Saoe-
heun badak, Soend. — Gebr: De fijngewreven bladen
worden, met andere vermengd, wel op den afgesneden
bloemkolf van Arenga saccharifera gesmeerd, om de
afscheiding van palmwijn te bevorderen.

2583. P. pilipes Neeset Arn.* Koendoe
sela, Alf. Min. T.B.; Letoep, Alf. Min. T.L.

2584. P, plicatum Liam.* Lakar, Alf. Min.
T.B.; Sowa-sowaoe, Alf. Min. Ponos.

2585. P.prostratum Lam.* Ban to, Minangk.;
Doehoet oma, Bat; Lasae, Nias; Oma, Bats
Roempoeiïk banto, Minangk.; Roempoet koeda,
Vulg. Mal; Simisit, Atjeh. Variëteiten in Minangk.:
Banto minjak; B. oedang. — Gebr: Van dit na
den rijstoogst op sawah’s weelderig opschietend kruid
worden paarden en runderen spoedig vet. De Minangka-
baoër zegt van personen, die zeer klein zijn: „Sagadang
boekoe banto”, d.i: „Zoo groot als een geleding van
banto”.

2586. P. radicans Retz.* Koendoe sela,
Alf. Min. T. L; Roempoet telor ikan, Mals
Soem boe, Mal. Men.

2587. P. sarmentosum Roxb.* Djanggoet
adam, Mal: Djanggoet ali, Mal; Roempoet
djanggoet adam, Mal; Roempoet djanggoet
ali, Mal; Roempoet keloeboeng, Mal; Roem-
poet keroeboeng, Mal; Roempoet toengkat
ali, Mal.

2588. P. trigonum Retz.* Djoekoet to-
tongoan (zie 3023), Soend; Roempoet keloe-
boeng padi, Mal; Roempoet keroeboeng
padi, Mal; Totongoan, Soend.

2589. P. uncinatum Raddi,* Laronan (zie
2142), Jav. — Gebr: Is een geschikt veevoeder.

2589a. P. sp. Emprit-empritan, O.
Prit-pritan, O. Jav.

Jav.;

2590. Parameria polyneura Hook.f.* Nat.
fam. der Apocynaceae. Akar serapat, Mals;
Akar serapit, Mal; Oerot sirapit, Atjeh;
Serapat, Mal; Serapit, Mal. — Klimplant. Gebr.:
Als men den stengel doorsnijdt, druipt daaruit een
wit melksap, dat in bamboezen kokers verzameld wordt,
daarna verwarmd en gewasschen, en in bollen of schijven
aan de markt gebracht als een min soort caoutchouc.

2591. Paramignya monophylla Wight.*

Nat. fam. der Rutaceae. Akar merlimaoe,
Mal. — Klimmende heester.
2592. Paranephelium xestophyllum

Migq.* Nat. fam. der Sapindaceae. Garoen-
tang, Bat, Minangk; Geroentang, Atjeh. —
Boom. Gebr: De stekelige vrucht wordt gebraden of
gekookt gegeten.

2593. Parashorea (—= Shorea*) lucida

Kurz. Nat. fam. der Dipterocarpaceae.
Meranti hitam, Mal. — Boom.

aa

Parastemon — Passiflora.

2594. Parastemon urophyllus D.C.” Nat.
fam. der Rosaceae. Kajoe malas, Mal; Kelat
pasir, Mal; Malas, Mal. — Boom, Gebr: Voor
timmerhout.

2595. Parinarium asperulum Miq.* Nat.
fam. der Rosaceae. Kale rimbo, Mimangk. —
Boom.

2596. P. Griffithianum Benth.* Gesing,
Jav.; Ki toewak, Soend.; Membatoe lojang,
Mal; Merbatoe lojang, Mal; Sawo hoetan,
Mal; Soeloeh, O. Jav.; Tembatoe lojang, Mal;
Tjanar, Mal; Woelohg), Jav. — Boom. Gebr:
Het hout dient tot timmerhout, ofschoon het moeilijk
te bewerken is.

$) Ook Gironniera lucida Kurz.* (zie 1632).

2597. P. nitidum Hook.f.* Kelat hoetan,
Mal; Medang kawang), Mal; Membatoe, Mal;
Merbatoe, Mal; Tembatoe, Mal; Tohosip, Alf.
Min. Ponos. Varieteiten in Mal: Merbatoe merah
of Membatoe merah of T. merah; Merbatoe
poetih of Membatoe poetih of T. poetih. —
Boom.

$) Ook Elacocarpus obtusus Bl* (zie 1225).

2598. P. polyneurum Migq.* Doerijan-
doerijan®), Mal. Pal. — Boom.
$ Ook Boschia Grithithii Mast.*

2599. P. scabrum Hassk.* Atoeng, Mal.
Mol. — Boom. Gebr: Het zaad dient tot kruiderij
van gerechten, o.a. van het op Ambon kohoe-kohoe
genoemde gerecht, waarvan rauwe vischjes het hoofd-
bestanddeel uitmaken.

2600. P. sumatranum Benth. —= P.
costatum Bl.*). Tajas, Bat. — Boom. Gebr:
De vruchten worden gegeten.

2601. Parkia africana R.Br. Nat. fam. der
Leguminosae. Goede (®, Jav.; Patai (zie 2755),
Minangk.; Patei, Minangk.; Petai$), Mal; Petar,
Lamp. Ab; Peuteuj, Soend; Pode, Biman.; Potar,
Bat; Saloda, Boeg; Soloda, Makas. — Gebr: De
zaden zijn kleiner, en onaangenamer van reuk, dan
die van P. speciosa. De geweekte en fijngewreven bast
wordt bij kneuzing op het beleedigde deel gelegd.
„Ngembang peuteuj”, d.i: „Als de bloem van Parkia”,
zegt men in het Soendaasch schertsenderwijs van een
zwangere vrouw, want die bloem heeft een dikken
knop voordat zij ontluikt.

$) Ook Parkia biglandulosa W.et A*

2602. P. biglobosa Benth. — P. Rox-
burghii G.Don.*). Dhaboeng, Madoer. Bs;
Kadawo, Boeg., Makas.; Kadawoeng, Jav.; Kadha-
boeng, Madoer.; Kedahoeng, Mal. Batav.; Keda-
oeng, Mal; Kedawoeng, Jav; Keudawong,
Atjeh; Kopa, Biman; Pete alas, Jav. Ng; Pete
poespalata, Jav; Pete wana, Jav. Kr; Petir,
Soend.; Peundeuj, Soend.; Pote, Bat. — Woudreus.
Gebr: De zaden dienen soms als surrogaat voor pete-
boontjes, maar zijn bitter. Ook worden ze gebrand en,
met andere geneesmiddelen gekauwd, op den buik ge-
spuwd van een kind, dat pijn in het lijf heeft.

2603. P. singularis Mig.” Patai papan,
Minangk. — Boom.

2604. P. speciosa Hassk. (—= P. Rox-
burghii G.Don?*). Parira, Bat; Pete, Javs
Peteh, Madoer.; Peuteuj, Soend; Sindoetan,

Jav. Kr. Varieteit in Soend.: Goendjae. — Boom. |

Gebr: Op Java veel gekweekt om de stinkende zaden,

299

2594 — 2617.

die rauw en gekookt gegeten worden. Parira-vrucht
is de oplossing van het Bataksche raadsel: „Doegoelna
sipanganon”’, d.i: „Zijn bobbels worden gegeten”; en
ook van dit: „Gantoeng marnijang”, d.i: „Het hangt
en het is mager”.

2605. Parkinsonia aculeata L.* Nat. fam.
der Leguminosae. Mas kemanten, Madoer.;
Tjempakamoelija(®, Vulg. Mal. — Kleine boom, de
doornbremboom. Jerusalem thorn, e. Gebr: Gekweekt
om den zonderlingen habitus en de fraaie sterkriekende
bloemen.

2606. Parochetus communis Buch.-
Ham.” Nat. fam. der Leguminosae. Semanggen,
O. Jav. — Kruid.

2607. Parsonsia Minahassae Koord.* Nat.
fam. der Apoeynaeceae. Ritja oetan, Mal. Men;
Sengo, Alf. Min. 1, P. — Klimplant.

2608. Paspalum sp. div. Nat. fam. der Gra-
mineae. Djoekoet pingping kasir, Soends
Djoekoet ramo kekes, Soend.; Pingping kasir,
Soend. — Kruiden, zg. pannengras of raspgras (deze
en vlg.).

2609. P. cartilagineum Presl. =P. scro-
bieulatum L.*). Djoekoet lalampoejangan,
Soend.; Lalampoejangan, Soend; Lampajong,
Daj.Z.O. Born; Lampodjangan, Madoer.; Lem ba-
joengan, Jav.; Rebha lampodjangan $), Madoer.

$) Ook Panicum repens L.* var. ischaemoides Boerl.

2610. P. econjugatum Berg.* Djandon,
Javs; Djoekoet pahit®, Soend; Paitan, Javs
Pangalo weroe, Alf. Min. 'T. Lb, — Heet in Suri-
name wel „stvannagras”’.

$) Ook Panicum sanguinale L.*

2611. P. mollieomum Kunth. (= P.
molle Poir.*). Roempoet banggala, Vulg.
Mal. — Gebr: Is een zeer geschikt veevoeder.

2612. P. sanguinale Lam. (— Panicum
sanguinale L.*). Sesewenan, Alf. Min. T. Ps;
Soendoek gangsir, Jav. — „Bloedgierst”. Crab
grass, e.‚ panic sanguin, fr., Bluthirse, e. Gebr.: Is gezocht
als veevoeder.

2613. P. serobieulatum L.* Gendjoran,
Jav; Roempoet hidjaoe, Mal; Roempoet telor
sentadoe, Mal; Telor sentadoe, Mal; Totoi-
gon, Alf. Min. Tonsaw. — Gebr: Is een geschikt
veevoeder.

2614. Passiflora alata Ait.” Nat. fam. der
Passifloraceae. Markisat, Vele talen; Mar-
kisat gede, Soend. — Klimplant, de gevleugelde passie-
bloem. Gebr. : Uit West-Indie ingevoerd en als sierplant
in tuinen gekweekt. Het vruchtvleesch wordt gegeten.

2615. P. foetida L.* Antimoen dandang
Minangk.; Mentimoen dendang, Mal; Menti-
moen pedendang, Mal; Pedendang, Mal; Pc-
dendang, Mal; Timoen dendang, Mal; Timoen
pedendang, Mal. — Kruipende plant.

2616. P. Horsfieldii Bl.* Draboeset, Javs
Kap, Balin; Praboeset, Balin. Kr; Praboeset
mata, Jav.; Raboeset, O. Jav.; Reboeset, 0. Jav.;
Tjakap, Balin. — Klimplant. Gebr: Om de fraaie
bloemen zeer gezocht. Met de stralenkrans van meel-
draden in de bloem worden de oogharen van mooie
meisjes soms vergeleken.

2617. P. laurifolia L.* Markisat leutik,
| Soend. — Klimplant. Pomme de liane, fr.

Passiflora — Pentace.

2618. P. quadrangularis L.* Mentimoen
hoetan, Mal; Timoen hoetan, Mal. — Kruipende
plant, de passiebloem met vierhoekige stengels, de zg.
grenadilla of kleine granaat. Common granadilla, e,
barbadine, fr.

2619. Pavetta humilis Hook.f.* (zie 1914),
Nat. fam. der Rubiaceae. Djaroem-djaroem
batoe, Mal; Mendjaroem batoe, Mal. — Heester.

2620. P. indica L.* Angsoka djaoem, Balin;
Djaoem-djaoem, Balin; Djaroem-djaroem $),
Mal; Mendjaroem, Mal. Variëteiten: Djaroem-
djaroem padang of m. padang; Dj.-dj. paja
of m. paja. — Heester. Gebr: Sierplant met wel-
riekende bloemen.

$) Ook Webera sp.

2621. P. sylvatica Bl.* Kletjoeng @), Balin;
Poerijan, Balin. Kr; Pote-pote, Bat. — Heester.
Gebr: De vruchten worden gestampt, vermengd met
het melksap van Euphorbia Tirucalli, als vischvergift
gebruikt.

2622. Payena costata King. Nat. fam. der
Sapotaceae. Njatoh, Mal; Njatoh poetih,
Mal; Peroet pelandoek, Mal. — Boom. Gebr: Het
hout is wel gezocht, en de boom levert een soort
getah pertja.

2623. P. lamponga Burek (—Isonandra
lamponga Miq.*). Kalimangoeng. Lamp. —
Boom. Gebr. Het hout bij huisbouw.

2624. P. latifolia Burek.* Bengkoe, Mal. —
Boom. Gebr: Uit de vruchten wordt lampolie ge-
maakt, door ze eerst in de zon te drogen om de
schil gemakkelijk te kunnen afnemen, en ze daarna
met de voeten te trappen; vervolgens wordt de kern
in een rijstblok fijngestampt en er heet water op ge-
goten, welk mengsel in een zak van waroe-bast tusschen
twee planken wordt uitgeperst. De bengkoe-olie brengt
men gewoonlijk gekookt aan de markt, daar dit op
de kwaliteit van invloed heet te zijn.

2625. P. Leerii Kurz.* Balam baringin,
Sum. W.K; Balam tandjoeng, Mal. Pal; Balam
tandoek, Mal. Pal; Balam tjabe, Mal. Pal; Koe-
lan, Mal; Njatoh balam baringan, Sum. W.K;
Semaram, Mal.; Soendik, Mal.; Sondek, Gajo.
— Boom. Gebr: Levert een melksap van goede hoe-
danigheid, dat, door koking verhard, als getah koelan
of getah soendik in den handel komt.

2626. P. macrophylla Burck.* Kasra,
Soend.; Pasra, Soend. — Hooge boom. Gebr: Het
hout wel bij huisbouw.

2627. P. Maingayi Clarke.* Pertja boc-
roeng, Mal. — Boom. Gebr: Het hiervan verkregen
melksap geeft de getah pertja boeroeng van den handel.

2628. P. Suringariana Burck (— Bassia
sericea Bl.*). Bak balam, Atjeh; Balam, Mal,
Minangk; Balom, Bat. Mand, Lamp; Godoe, Nias;
Majang, Bat, Gajo; Majang pedeh, Gajo. — Boom.
Gebr. Het hout is geschikt voor huisbouw. Na den
boom geveld te hebben, maakt men er insnijdingen
in, waaruit een melksap te voorschijn komt, dat ge-
droogd als getah pertja in den handel wordt gebracht.
De zaden leveren de minjak balam.

2629. P. Suringariana Burck (— Bassia
sericea Bl.*) var. Junghuhniana Burck.
Djengkot, Jav.,Soend.; Kakadoean(®, Soend. —
Vrij hooge boom. Gebr. Het hout is sterk en duurzaam
en wordt daarom wel bij huisbouw gebezigd.

300

RAE oe

2618 — 2640,

2630. Peliosanthes albida Baker.* Nat.
Sa” der Liliaceae. Seloedang pinang, Mal.
— Kruid.

2631. P. sp. Lemba boekit, Mal. — Kruid.

2632. Pellacalyx Saccardianus Scort.*
Nat. fam. der Rhizophoraceae. Kajoe djohor,
Mal.; Memboeloh rimba, Mal; Merboeloh
rimba, Mal. — Boom. Gebr: Van het hout worden
daklatten vervaardigd.

2633. Pellionia Daveauana N.E.Br.* Nat.
fam. der Urticaceae. Akar sijak naga, Mal.
— Kruid.

2634. Peltophorum dasyrachis Kurz.*
Nat. fam. der Leguminosae. Alai, Mal; Alei ®,
Mal. Bandj.; Aloi, Atjeh; Halai, Mal; Kajoe alei,
Mal. Bandj. — Boom. Gebr: Hout als brandhout.

$) Op Sumatra's Westkust worden de namen alai
of alei ook aan Parkia-soorten gegeven.

2635. P. ferrugineum Benth.* Daowi,
Nias, Kadjoe djhoewok, Kang; Kajoe laroe,
Mal; Kajoe soega, Jav.; Kajoe soga, Jav.; Laroe, *
Mal; Oelim, Atjeh; Raroe, Bat; Saga, Lamp;
Soega, Jav.; Soga, Jav., Saleijer; Sogha, Madoer.
Varieteiten in Jav.: Soga djambal,S. gradjagan,
en S. tambak. In Madoer: S. ampenang; S.
boekoe; S. djambal. — Vrij hooge boom. Gebr:
De schors bevat een roodbruine kleurstof, gebezigd tot
het verven van saroeng’'s; ook wordt die met het hout
gebruikt om aan pas getapten palmwijn een prikkelenden
smaak te geven. Van iets, dat mislukt is, zegt de
Madoerees: „Boedhoe soghana”, di: „De sogha is
bedorven”.

2636. Pemphis acidula Forst.* Nat. fam.
der Lythraceae. Balinenre tjadië, Makas.;
Kajoe koerangass), Alf. Min. T. P; Kajoe
sentigi, Jav; Kajoe setigi, Jav; Mentigi,
Mal; Perepat gelang, Mal; Santigi, Boeg,
Makas.: Sentigi, Jav; Setigi, Jav; Tjantigi
(zie 1127 en 1613), Soend. — Kleine boom. Gebr.:
Het 'hout moet bijzonder hard zijn en is daarom in
gebruik voor ankers en nagels van prauwen; ook
om schildpadden te dooden. Voorts maakt men er
wandelstokken van, die den drager tegen slangebeten
zouden beveiligen. In het Makasaarsch heeft men een
spreekwijze: „Pangerangangì paloe-paloe santigi” d.i:
„femand toetakelen met een knuppel van santigi-hout’”’
of. „Iemand goed op zijn huid geven”.

$) Ook Aegiceras floridum R.etSch. (—= A. majus
Gaertn.*).

$$) Zie voor koeranga, zonder bijvoeging van kajoe,
bij 1796.

2637. Pennisetum longistylum Hochst.*
Nat. fam. der Gramineae. Koenjit, Soend.,
Saja, Tim. — Kruid, verwant aan „vossestaart”’.
Gebr: De gierstachtige graanvruchtjes, waarmede de
aar van dit fraaie gras bezet is, worden gegeten.

2638. P. maerostachyum Trin.* Lpoes
in asoe (zie 2320), Alf. Min. T. P; Titiches,
Alf. Min. Tonsaw. — Kruid. Gebr: Als siergras.

2639. Pentace polyantha Hassk.* Nat. faum.
der Tiliaceae. Ki segoeng, Soend; Ki sigeung,
Soend.; Segoeng, Soend; Sigeung, Soend. — Zeer
hooge boom. Gebr: Door inlanders om de sterkte en
duurzaamheid geroemd en voor bruggen en huisbouw
gebezigd.

2640. P. triptera Mast.* Sepah poetri,
Mal. — Boom.

Pentapetes — Phaseolus.

2641. Pentapetes (Dombeya) phoenicea
L.* Nat. fam.der Sterculiaceae. Boenga ten-
gah hari, Mal. Mol; Saja kasitela, Alf. N. 0.
Halm; Saja kastela,
Tern. — Kruid. Gebr.: Hier en daar om de scharlaken
bloemen als sierplant gekweekt.

2642. Pentaphragma begoniaefolium
Wall.*$) Nat. fam. der Campanulaceae. Ba jam
baloeng ajam, Mal; Toko maredede, Alf. N.
O. Halm. — Kruid.

&) Mogelijk is bedoeld de soort P. grandiflorum Kurz.”

2643. Pergularia odoratissima Sm.* Nat.
fam. der Asclepiadaceae. Boenga toengking,
Mal; Boenga tongkeng, Mal. Mol; Katong-
ghing, Madoer. B; Kembhang tongkeng,
Madoer; Magori tongkeng, Mal. Mol; Mara-
tongkeng, Makas; Melati toengking, Mal;
Pokok selan(?, Mal; Tongkeng, Jav., Soend. —
Klimplant. Gebr: Om de gele welriekende bloempjes in
tuinen veel gekweekt.

2644. P. puberula Mig. (= P. procum-
bens Blanco.*). Mandoeroe in dekat, Alf,
Min. T. P.; Manoeroe, Alf. Min. T. P. — Klim-
plant.

2645. Pericampylus incanus Miers.* Nat.
fam. der Menispermaceae. Akar gasing-
gasing(zie 768), Mal.;Akar gegasing(zie768), Mal;
Areuj geureung$), Soend.; Gasing-gasing (zie
768), Mal; Gegasing (zie 768), Mal; Geureung,
Soend; Katjopeng, Madoer; Loemoloör, Alf.
Min. T. P; Matongaw, Alf. Min. T. P, Mawoöe
lalai in taloen, Alf. Min. T. P; Tjiloeman,
O. Jav. — Klimmende heester. Gebr: Op Madoera
spelen de kinderen met de bladen als vliegers.

$) Ook Stephania sp.

2646. Peristrophe pallida Nees.” Nat.
fam. der Acanthaceae. Moksor, Jav., Madoer.
S; Poksor, Madoer. B. — Kruid.

2647. P. salicifolia Hassk.*
emas, Soend. — Kruid,

Djoekoet

2648. P. tinctoria Nees.* Amoedja, Boeg;
Anroeda, Makas.; Daoen benang, Mal. Mol;
Daoen nodja, Mal; Djarong (zie 416), Soend.;
Gangai manoek, Alf. Min. Ponos.; Hoerip tjaj
(zie 3251), Soend.; Karodo, Alf. Min. T. P, Kem-
bang nodja, Jav.; Lelenoe, Alf. Min. T. P; Lenoe
roekoet, Alf. Min. T. L; Nodja (zie 3251), Jav.,
Mal.; Nod jha, Madoer.; Noed ja, Jav., Mal; Soewai,
Alf. Min. Tonsaw. Variëteiten in Madoer.: N. bhelak;
N. koneng; N. mera; N. pote. In Jav: N. ireng;
N. poetih. — Kruid. Gebr: De bladen leveren een
roodbruine verfstof, die, somwijlen met andere kleur-
middelen gemengd, tot het verven van matten en
vlechtwerk dient.

2649. Peronema canescens Jack.” Nat.
fam. der Verbenaceae. Ki sabrang, Soend.;
Soengkai (zie 1160), Sum. W. K; Soengkai
melajoe, Sum. W.K. — Boom. Gebr: Het hout
dient voor stijlen van huizen.

2650. Perrottetia alpestris Loes.” Nat.
fam. der Celastraceae. Kajoe werang, Alf.
Min. T. L, T. S; Ki hoerang®), Soend.; Werang
(zie 52), Alf. Min. T. L., T. S. — Boomheester.

$) Ook Caryospermum serrulatum Miq.* en ook
Bruinsmia styracoides B. et K. (zie 517).

'ern; Saja wange konora, |

301

2641 — 2661.

2651. Persea gratissima Gaertn.* Nat.
fam. der Lauraceae. Apokat 9, Vulg. Mal;
Boewah poekat, Mal; Boewah tempoeroeng,
Mal; Djhambhoe pongkak, Madoer. — Boom, de
advocaatboom. Alligator pear, avocado pear, e, avocatier,
fr, Avogatebaum, d. Gebr: Wegens de vruchten veel
gekweekt. Buropeanen gebruiken het vruchtmoes wel
met zout of koffie, soms met cognac of madeira.

$) Dit moet evenals „advocaat” een verbastering
zijn van den in Zuid-Amerika gebruikelijken naam
(abacate).

2652. Petunga longifolia D.C.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Apit, Jav; Babalan, Javs
Hapits), Soend.; Ki hapit$, Soend; Peloek,
Lamp, Mal. — Kleine boom.

$) Ook Diplospora javanica Miq.*

2653. P. venulosa Hook.f.* Gading $), Mal;
Kajoe gading, Mal; Peloek hantoe, Mal;
Poelas hantoe, Mal. — Boom.

$) Ook Diplospora singularis Korth.* (zie 1142),
wellicht verder nog Canthium sp.

2654. Phaeanthus nutans Hook.f.* Nat.
fam. der Anonaceae. Boewah djodjaro, Mal.
Mol; Mempisang boekit, Mal; Mempisang
ketjil, Mal; Mempisang paja, Mal; Merpi-
sang boekit, Mal; Merpisang ketjil, Mal;
Merpisang paja, Mal; Pisang-pisang boekit,
Mal; Pisang-pisang ketjil, Mal; Pisang-
pisang paja, Mal. — Heester.

2655. P. Schefferi Boerl.* Pamelesijan
leos, Alf. Min. T. L; Pomosijon (zie 2799), Alf.
Min. Ponos., Tonsaw., Bol. Mong; Toeboesoeng,
Alf. Min. Bent. — Boom.

2656. Phajus Blumei Lindl. (—= Ph.
Wallichii Lindl.*). Nat. fam. der Orchida-
ceae. Beseran, Jav.

2657. P. callosus Lindl.* Anggrek lemah,
Soend.; Anggrek taneuh, Soend. — Gebr.: Fraaie
aard-orchidee.

2658. Phalaenopsis amabilis B1.* Nat. fam.
der Orchidaceae. Anggerik boelan, Mals
Anggrek boelan, Soend; Anggrek menoer,
Jav; Anggrek oelan, Balin; Anggrek woelan,
Jav; Pombo terbang, Mal. Mol. — Gebr: Bene
prachtige sierbloem („Reine des Orchidées”).

2659. Phaleria Blumei Benth.* Nat. fam.
der Thymelaeaceae. Kakapasan (zie 1795),
Soend.; Martjoe koenda, Jav. — Boomheester.
Gebr.: De bast wordt voor touw gebezigd.

2660. P. urens Koord.* Soeka(?), Boeg; Soe-
soean, Alf. Min. T. P. — Boomheester. Gebr.: De
vruchten veroorzaken braking en duizeling.

2661. Phaseolus sp. div. Nat. fam. der Lie=
guminosae. Algem. benam: Abroe, N.G. Noemf.;
Antap, Balin. Semb., Sas; Asang, Bat. Mand; Atak,
Balin; Boewe, Biman., Boeg, Endeh; Boewoi, Bol.
Mong; Bongkis, Alf. Min; Bontjis, Mal. Men;
Bose, Alf. Boer; Dali, Bat, Loeboe; Foee, Tim;
Foefoee, Rotin; Gaele-gaele, Nias; Haratak,
Daj. M; Haretak, Daj. B, Kat; Harita, Nias;
Hasang, Bat; Iiro, Alf. Amb; Itak, Lamp; Ka-
hoewe, Alf. Cer.; Kambi, Soemba; Kara, Jav.;
Kasang, Alf. Min. Tonsaw., Tid. Born; Katjang,
Balin, Jav., Kang., Mal, Soend.; Kekara, Balin;
Kofoli, Watoeb; Kratok, Madoer; Laoeroe,
Kisar; Laoeroeroe, Leti; Lawaroeroe, Kisar;
Laworoeroe, Babar; Oeta, Goront; Oetan, Solor,

Phaseolus — Photinia.

Wetar; Pohiel, Babar, Re tak, Lamp; Rete k, Atjeh ;
Reutenek, Atjeh; Saretak, Daj. B, Kat; T'am-
boewe, Alf. Tom; Tangoen, Kei; Tangoeöen,
Kei; Tibesi, Alf. Pom; Tibowang, Makas.; Wahit,
Alf. Boer; Wewe, Sika; Woee, Manggarai; Woöra,
Sermata. — Klimplanten, soorten van boonen. Kidney
bean, e…, haricot, fr, Bohne, d. Gebr: Vele zijn
belangrijk als voedingsmiddel. Van iemand, die zijn
mond niet kan houden en al maar door ratelt, zegt

men in het Soendaasch: „Katjang ninggang kad- |

jang”, d.i: „Erwten vallen op kadjang-matten”,
waarbij een kletterend geluid ontstaat. Dezelfde uit-
drukking wordt gebezigd als men wil te kennen geven,
dat eenig gezegde den aangesprokene niet raakt, maar op
den spreker terugspringt, als de erwt op de mat. In het
Maleisch van Bengkoelen zegt men: „Lok katjang
bepilin”, d.i: „Als het kronkelen van boonenstengels”,
om iemand aan te duiden die zijn woorden steeds
verdraait. Van een braven man die slecht wordt, of
den braven zoon van een slechten vader, heet het in
het Javaansch: „Katjang tinggal landjaran”, d.i: „De
boon verlaat zijn staak’; en van iemand, die zeer
schraapziek is: „Taine ana katjange di tjoetike”, d.i:
„Als er een boontje in de drek is, haalt hij er dat
uit”. Op Kangejan heet een geit met bijzondere huids-
kleur: „Embik katjang”, elders wordt dit in figuurlijken
zin gebezigd van iemand, die bang is te gaan baden.
In het Maleisch zegt men van iemand van lage afkomst,
die, tot iets hooger gekomen, deze kom-af vergeet:
„Soedah loepa katjang akan koelitnja’’, d.i: „De peul
is haar dop vergeten”; hetgeen ook wel gebezigd wordt
van personen, die niet meer om vroeger genoten weldaden
denken. In het Maleisch is katjang de oplossing van
dit raadsel: „Najik boekit toeroen boekit, bersoewa
poetri berdjoentai”, d.i: „Heuvel op, heuvel af, (overal)
ontmoet men prinsessen, die naar beneden hangen”.

N.B. Het verschil tusschen de soorten van kara
en katjang zou hierin bestaan, dat de peulen der eerste
plat en kort en die der laatste rond en langwerpig zijn.

$) Behalve voor Phaseolus-soorten gelden deze
algemeene benamingen nog voor andere geslachten
derzelfde fam. De determineering der inlandsche namen
is lang niet altijd zeker.

2662. P. lunatus L.* Kara legi, Jav; Ka-
ropo, Madoer.; Katjang baoe, Bonth; Katjang
glejor, Jav; Katjang kratog, Jav; Katjang
mas, Vulg. Mal; Katjang serinding, Mal; Sa-
roepapa, Alf. Min. T. L., Tonsaw., T. P., T. S;
Saroepapang, Alf. Min. T.L; Tangoeöen ter-
terfoeöe, Kei. — Klimplant, de Lima-boon. Gebr.:
De jonge bladen en peulen worden toebereid gegeten ;
de eerste dienen ook tot het groen kleuren van eet-
waren. Tot deze soort behoort de door de aanwezigheid
eener blauwzuur-afsplitsende stof giftige kratok-boon.
Pleksgewijze aanplanting dezer Phaseolus-soort in
alang-alang-velden heeft uitroeiing van dit lastige gras
ten gevolge. Nog met meer succes bezigt men thans
ook daarvoor Leucaena (2027).

2663. P, radiatus L. = Ph. Mungo L.*).
Ahoeë, Alf. Z. Cer.; Artak, Madoer.; Atak wilis,
Balin; Boewe kope, Boeg; Boewe radja, Boeg;
Bora, Romang; oee moetoe, Tims; Foefoece
loetoe, Rotin.; Foeo, Tern; Haïla, Alf. N. Laoet:
Haoe, Alf. N. O. Halm; Harita ’ndrawa, Nias;
Matila, Alf. Sap: Hatira, Alf. Har; Hoeë, Alf.
Har; Hoeële, Alf. Har; Hoeëlo, Alf. N. Laoet,
Sap; Idjo, Balin; Kaboë, Biman; Kaboeë, Alf.
W. Cers Katjang djogo, Soend; Katjang hedjo,
Soend; Katjang herang, Soend; Katjang hid-
Jaoe, Mal; Katjang idjo, Balin, Jav; Katjang
ireng, O, Jav; Katjang tjindai, Mal; Katjang

302

2662 — 2674.

tjinde, Jav., Soend.; Katjang wilis, Balin; Ke-
boei, Sawoe; Koeoko, Alf. N.W. Halm; Koepoeo,
Alf. N.O, Halm; Paädas, Alf. Min; Retak redip,
Lamp; Retek hidjo, Atjeh; Riro, Alf. Z. Cer.;
Langoeöen tangtemaär, Kei; Tibowang kope,
Makas.; T'ibowang lompo, Makas. Variëteiten in
Madoer.: A. aeng; A. balaoe; A. bhoedheng;
A. koneng; A. malokok; A. tjeleng. — Klim-
plant. Green gram, e. Gebr: De jonge plant wordt als
groente gegeten; de boontjes gelden o.a. als middel
tegen beri-beri.

2664. P.semierectus L.* Katjang monjet
(zie 2901 en 2902), Soend. — Klimplant. Gebr: De
zaden zijn als vischbedwelmend middel in gebruik.

2665. P. trinervius Heyne.*Katjang mon-
jet, Soend; Wontjis in taloen (zie 628), Alf.
Min. T, P, — Klimplant.

2666. P. vulgaris L.* Aim, Tims; Atje-
katje, Boeg; Betek, Rotin; Botok, Mal. Tim;
Kara taoen, Jav; Katjang boentjis, Mal,
Soend; Katjang pendek, Mal; Katjang ridjig,
Balin; Katjang roewaj, Soend; Katjang rowaj,
Soend.; Kokara oetan, Mal. Men; Oehoe, Sawoe;
Roewaj, Soend.; Roewaj tahoen, Soend.; Saïm,
Pim; Tjampe, Bonth; Tjempe-tjempe, Makas.
Variëteiten in Soend.: Katjang boentjis bodas;
K. b. hideung; K. b. leutik. — Klimplant, de
gewone boon. French bean, e…, haricot, fr, Garten-
bohne, d. Gebr: Vooral de jonge peulen worden door
de inlanders als groente gegeten.

2667. Phoebe declinata Nees.* Nat. fam.
der Lauraceae. Hoeroe loehoer (zie 923),
Soend.; Ki taleus, Soend. — Boom. Gebr.: Het hout
geschikt voor huisbouw.

2668. P. cuneata Bl.* Ki taleus badak,
Soend; Medang ketanah, Mal; Medang merah,
Mal. — Boom. Gebr: Het hout is in de Maleische
landen een der meest gezochte soorten bij huisbouw.

2669. P. lanceolata Nees.*
of Woeroe gading, Jav. — Boom

Tjempaka

2670. P. maecrophylla Bl.* Hoeroe moen-
ding, Soend; Ki rantja(®, Soend; Ki taleus
rantja, Soend. — Boom. Gebr.: Het hout is geschikt
voor planken.

2671. P., opaca Bl.* Hoeroe katjang (zie
1052), Soend. — Boom. Gebr: Het hout moet uit-
stekend zijn, maar is zelden in groote afmetingen te
krijgen.

2672. P. rigida Miq.*Madang taloeë ajam,
Minangk; Medang telor ajam, Mal. — Boom.

2673. Phoenix dactylifera L.* Nat. fam.
der Palmae. Djitoen$), Soend.; Koerma, Jav.,
Mal, Soend.; Korma, Madoer., Mal; Ko roma, Boeg,
Makas.; Tamar, Soend.; Wit koerma, Jav. — Boom,
de dadelpalm. Date palm, e…, dattier, fr. Gebr: Hier
en daar in slijkerigen bodem gekweekt, ofschoon de
verspreid voorkomende boomen toch het meest uit
weggeworpen pitten zijn opgeschoten. Ingevoerde zoete
dadels zijn in het Maleisch bekend als albarni.

$) Dit is de plaatselijke uitspraak van het Arabische
woord voor olijfboom.

2674. Photinia Notoniana W.etA.* Nat.
fam. der Rosaceae. Kajoe kidang(zie 1563),
0. Jav; Sapen, Jav; Sekar sapen, Jav.; Tjan-
tigi nangka, Soend. — Kleine boom.

re

Phragmites — Phytocrene.

2675. Phragmites communis Frin.* Nat.
fam. der Gramineae. Atowong $), Alf. Min. —
Kruid, het gewone riet. Common reed, e., roseau à
balais, fr, Teichrohr, d. Gebr: Het jonge loof door
het vee gegeten.

$) Deze naam wordt aan meerdere grassoorten gegeven.

2676. P. filiformis Steud.*
Soend. — Rietachtig gras.

2677. Phrynium capitatum Willd.* Nat.
fam. der Seitamineae. Daoen nasi, Mal. Mens;
Eloesan, Alf. Min; Koloewas, Alf. Min. Tonsaw.;
Lajoen, Alf. Min. Ponsaw; Lepongan, Javs
Lipoeng, Soend; Patat lipoeng, Soend; Waä-
koeng, Alf. Min. T. S; Wijoe, Alf. Tom; Woero
(zie 630), Alf. Min T. L. — Kruid. De bladen dienen
tot inwikkeling o.a. van gekookte rijst, en soms als
paarden voeder.

2678. P. Houtteanum Koch.* Klempret,
O. Jav; Patat soerat, Soend. — Kruid.

2679. P. latifolium Bl.* Patat, Soend. —
Kruid. Gebr: Van iemand, die veel praats heeft als hij
alleen is of achteraf staat, zegt men in het Soendaasch :
„Gombijak patat”, d.i: „Levendig als de patat-bloem”;
deze toch is frisch in het bosch, maar verwelkt dadelijk
als men ze plukt.

2680. P. obscurum T.etB.* Larijan, Mi-
nangk.; Larijan siro, Minangk. — Kruid.

2681. P. sumatranum Mig.* Larijan oela,
Minangk. Kruid.

2682. Phyllanthera bifida Bl.* Nat. fam.

der Asclepiadaceae. Areuj walen, Soend. —
Klimmende heester.

2683. Phyllanthus distiechus Muell.Arg.*
Nat. fam. der Euphorbiaceae. Loempijas
malimboeng, Alf. Min. Bent; Saroeme, Biman.;
Selmele, Tim; Seloemelek, Rotin; Tili, Goront.;
Tjamin-tjamin, Mal, Minangk; Tjaramele,
Boeg, Makas.; Tjarameng, Boeg; Tjareme, Jav.;
Tjareme, Madoer., Soend; Tjarmela, Mal. Mol;
Tjereme, Soend; Tjeremoi, Atjeh; Tjermai, Mal;
Tjerme,Jav.Soend.;Tjermele,Mal.Tim; Tjremen,
Balin. — Boom, de cheramelaboom. Otaheite goose-
berry, country goose-berry, e, chéramelier, fr. Gebr. De
kleine zure vruchten worden bij spijsbereiding gebezigd
en ook geconfijt. Door insnijding wordt wit den wortel
een sap verkregen, dat giftige eigenschappen bezit. De
vrucht is de oplossing van het Boegineesche raadsel:
„Taboe te belo maide-ide lamana, makaraka ri tapena;
madala pi na mainong tapena”, d. i.: „De spijs (vrucht)
is niet mooi en klein en kleeft aan den stam; als zij
rijp is, ziet zij er wit uit”.

2684. P. Embliea L.* Haroening, Bats
Kalimoko, Balin; Kamalaka, Balin; Kemlaka,
Jav.; Ki malaka, Soend.; Lemaka, Sas; Lemeke,
Sas; Madang soedoeh, Atjeh; Malaka $, Boeg,
Jav., Madoer., Mal, Soend.; M la kah, Madoer. — Boom.
Gebr: Van het hout wordt meest houtskool gemaakt; de
zure vruchten worden, na gezouten te zijn, wel gegeten.
In de Bataklanden wordt ook de bast als holat genuttigd.

$) Ook Ph. pectinatus Hookf.f en Tetramerista
glabra Miq.*

2685. P. glaucinus Muell. Arg.” Mato-
mato poenai (zie 1559), Minangk. — Heester.

26865. P. Niruri L.* Daoen doekoeng anak
merah, Mal; Doekoeng anak merah, Mal;
Gosaoe madoengi, Tern; Memeniran merah,
Mal. Batav.; Ner-meneran, Madoer. Kruid.
Gebr. Een afkooksel van dit kruid wordt o.a. bij
gonorrhoea toegediend.

Kasongket,

808

2675 — 2595.

2687. P. quadrangularis Klein (— Sau-
ropus quadrangularis Muell.Arg.*). Na-
nangkaän lemboet, Soend; Nanangkaän leu-
tik, Soend. — Kruid.

2688. P. reticulatus Poir.* Mahasoe-
mambei, Alf. Min. Bent; Tjotjorenean, Soend.;
Wori in taloen, Alf. Min. TP. — Heester.

2689. P. simplex Retz.* Sahakepo, Alf
Min. Bent. — Heester. Gebr: De bladen dienen als
geneesmiddel.

2690. P. Urinaria L.* Ambin boewah, Mal;
Daoen ambin boewah, Mal; Daoen doekoeng
anak, Mal; Daoen gendong anak, Mal. Batav.;
Daoen soesoe-soesoe, Mal. Batav; Daoen
tjinta-tjinta, Mal. Amb; Doekoeng anak, Mal;
Gendong anak, Mal. Batav; Godong poeser
(zie 1866), O. Jav; Igo-igo, Tern; Kalanggjan,
Balin; Karambië-karambië, Minangk; Kem e-
niran, Mal. Batav; Keroek lawak, Jav.; Mandi-
mandi(zie 1388), Bat; Memeniran, Mal. Batav.;
Menir-meniran, Mal. Batav; MeniranS$), Jav.;
Roempoet tjinta-tjinta, Mal. Amb; Sesen-
gejan, Alf. Min. T. Ls; Sidoekoeëng, Minangk.;
Tjinta-tjinta, Mal. Amb; Tondang kolo, Balin
Wewelesan, Alf. Min. T.B., PP; Wora woloe,
Soemba. — Kruid. Gebr: Wordt bij moeilijke water-
loozing toegediend en uitwendig als geneesmiddel tegen
oogziekte aangeprezen. Ook zouden de bladen, gemengd
met temoe lawak, koortswerende eigenschappen bezitten.

$) Zie 1618 en 2964. Deze en verwante namen zijn
ontleend aan de vergelijking der zaadjes met menir
dz. stampsel van rijstkorrels, het zoogen. padiegruis.

2691. Phyllodium vestitum Benth.
Desmodium vestitum Benth.*). Nat. fam. der
Leguminosae. Apa-apa (zie 1552), Jav.; Ma-
hapaän (zie 1552), Soend.; Po-kepo, Madoer. —
Kruid. Gebr: De schutblaadjes der bloemen dienen tot
vulling van kussens.

2692. Physalis angulata L.* Nat. fam. der
Solanaceae. Leletoken (zie 359), Alf. Min. T. P;
Tjetjendet, Soend; TPjimploekan menjak,
O. Javs Tjitjindit, Soend. — Kruid, verwant aan
„jodenkers”” en „lampionplant”. Gebr: In het Soen-
daasch heeft men een spreekwijze: „Ljetjendet made
kijara, d.i: „Een tjetjendet wil zich als een kijara
voordoen”; met de beteekenis van: zich voor grooter
of beter te laten doorgaan, dan men werkelijk is.

2693. P. minima L.* Angket, Balin; Daoen
boba, Mal. Amb.; Dededes, Sas; Kembang sisit
beusi, Soend; Kenampok, Sas; Ketjeplokan,
Balin; Kopok-kopokan, Balin; Lapoenonat,
Alf. Z. Cer., Tenimbar; Padang rase, Balin; Tje-
ploekan, Jav.; Tjimploekan, O. Javs Tji-
ploekan, Jav:; Fjitjiploekan, Balin. — Kruid.
Gebr: De fijngewreven bladen worden, met kalk gemengd,
op wonden, ook bij huidziekten, aangewend. Kinderen
spelen met de bessen, die ze op het voorhoofd laten
knappen. Van vee, dat dit kruid gegeten heeft, riekt
het vleesch naar muskus. ;

2694. Physostelma Wallichii Wight.”
Nat. fam. der Asclepiadaceae. Akar sijak,
Mal. — Klimplant. Gebr: De welriekende wortel is
als geneesmiddel in gebruik.

2695. Phytoerene dasycarpa Mig.* Nat.
fam. der Olacaceae. Areuj pitjoeng tjeleng,
Soend.; Langkere romang, Bonth; Pitjoeng
tjeleng, Soend.; Sapet koelo, Alf. Min. On PS
Sapet poeti, Alf, Min. T.L, — Klimplant (deze en vlg.).

Phytocrene — Piper.

2696. P. hirsuta Bl.* Koenet ri sasap, Alf.
Min. T. L. ;

2697. P. macrophylla Bl.* Pisang baroek,
Minangk. Gebr: Uit den stengel vloeit bij aansnijden
drinkbaar vocht.

2698. P. ovalifolia Koord.* Tali-tali
oetan, Mal. Men.

2699. P. palmata Wall.* Akar pisang-
pisang boeloh, Mal; pisang-pisang boeloh,
Mal.

26994. Phytolacca uecinosa Roxb.* Nat.
fam. der Phytolaccaceae. Rante peutjang,
Soend. — Heester, eene z.g. lakplant. Gebr: Van het
vasteland van Azië ingevoerd en hier en daar als
sierplant gekweekt.

2700. Pierasma javanica Bl.* Nat. fam. der
Simarubaceae. Kajoe choetoe, Alf. Min.
Tonsaw.; Ki pahit, Soend.; Ki tjanting, Soend.;
Paet, Bat. Mand; Pati laler, Jav. — Boom. Gebr.
De bittere bast is van Padang als valsche kina aangevoerd.

2701. Pilea trinervia Wight.* Nat. fam. der
Urticaceae. Pongan, Soend.; Popongan, Jav.,
Soend. — Houtachtig kruid.

2702. Pimelandra Wallichii A.D.C.* Nat.
fam. der Myrsinaceae. Medang pandjang,
Mal. — Boom.

2103. Pimelodendron amboinieum
Hassk.* Nat. fam. der Euphorbiaceae. Ai
mamina, Alf. Amb; Mamina, Alf. Amb. — Boom.
Gebr.: Het hout dient tot brandhout.

2704. Pimpinella Anisum L.* Nat. fam. der
Umbelliferae. Adas manis, Jav.; Adasa ma-
nisi, Makas; Adase manisi, Boeg; Ade tjening,
Boeg; Adhas manes, Madoer.; Anes, Mal. Mol;
Djeradjil, Midd. Sum; Djeura maneh, Atjeh;
Djintan manis, Mal; Kamanis, Daj. Z. O. Born;
Paämpaäüs, Alf, Min; Popaäs (zie 1560), Alf. Min.
Tonsaw.; Rampa, Bat. — Kruid, anijs. Anise, fr.
Gebr: Soms in tuinen gekweekt. De vruchtjes worden in
gebak gedaan en met suiker tot „muisjes gemaakt.

2705. P. javana D.C.* Djaka sawoer, Jav.
— Kruid.

2706. P. Pruatjan Molk.* Djaja pirosa,
Jav.; Poerwa atjeng, Jav; Poerwa tjeng, Jav;
Soeri pandak abang, O. Jav. — Kruid. Gebr.:
Een aftreksel van den wortel zou de eigenschap hebben
als aphrodisiacum te werken.

2107. Pinanga coronata Bl.* Nat. fam. der
Palmae. Bimbing, Jav; Bingbin$, Soend.;
Bingbing, Jav. — Boom (deze en vlg.)

$) Ook Pinanga Kuhlii Bl*

2708. P. disticha Bl.* Legoeng, Mal; Pi-
nang legoeng, Mal.

2709. P. javana Bl.* Andawe, Balin; Da we,
Jav.; Djambe ’ndawe, O. Jav.; Handawaj, Balin;
Mandjawar, Soend; Lanoet, Bol. Mong; Penang
kandawar, Madoer. S; Penang ranteh, Madoer,

2710. P. Kuhlii Bl.* var. sumatrana.
Pinang-pinang, Sum. W. K. — Gebr.: Deze palm

gelijkt op Areca Catechu, behalve in de kleur en |

groeiwijze der vruchten, die helder rood zijn en laag
bij den grond in trossen afhangen. Het hout dient
tot lansstelen.

304

| Seureuh beureum;

2696 — 2717.

2711. P. patula Bl.* Andoeng. Sum. W. Ks;
Pinang kera, Mal. — Gebr: Het hout dient tot
vervaardiging van schachten van pieken.

2712. P. polymorpha Becc.* Pinang kaki

‚ pelandoek, Mal.

2713. P. Scortechini Beecc.* Bajas betina,
Mal; Pinang bajas betina, Mal.

2714. Pinus Merkusii Jungh. et De Vr.*
Nat. fam. der Coniferae. Hajoe toesam, Bat;
Kajoe toesam, Sum. W.K; Sigi, Kor; Toesam,
Bat, Sum. W.K, — Boom, de eenige in den Mal.
archipel wildgroeiende echte „den”. Gebr: Het hout
levert veel terpentijn en is witachtig van kleur; het
wordt door de Bataksche bevolking in spaanders ge-
spleten en als verlichtingsmateriaal gebezigd. Waar
de toesam groeit (volgens NeEUMANN niet beneden
1000 M. hoogte in het plateau van Garoga, begrensd
door den Bila-keten ten noorden en het Hoeroeng-
gebergte ten zuiden), is het gewone hars- of damar-licht
nergens in gebruik. In den laatsten tijd heeft echter
petroleum dit verlichtingsmiddel verdrongen.

2715. Piper baccatum Bl.* Nat. fam. der
Piperaceae. Areuj ki-bara(®, Soend; Rinoe
manoek, Soend. — Klimplant, soort van peper (deze
en vlg).

2716. P. Banksii Miq.* Bojong in taloen,
Alf. Min. Tonsaw; Poenoi kohoejangan, Alf.
Min. Ponos.

2717. P. Betle L.* Amoe, Alf. Amb., Har.,
Hila, Z. Cer; Amoe laoe, Alf. Z. Cer; Amoel,
Alf. N. Laoet, Sap; Base, Balin; Bido maraoe,
Tern; Blo, Gajo; Boeja, Tid. Born; Boeloe,
Biman; Boerangir, Bat. Mand; Dae, Rotin;
Dae dok, Rotin; Daoena, Alf. Min. T.S.; Dawe,
Daj. Kat; Foeroekoewe, Enggano; Hoeroe roön,
Wetar; Iboen, Midd. Sum; [fan, Simaloer; Kamoe,
Alf. Asil, Z. Cer.;‚ Kenana, Sawoe; Kom ba, Saleijer ;
Kondama, Bol. Mong; Lalai, Alf. Min. T. Ps;
Leko, Makas., Sas; Leoet, Daj. B; Loeat, Daj.
M., S; Maloe, Solor; Mama, Saleijer; Manoef,
Tim; Manof, Tim; Mengi, Endeh; Mera, Boeg;
Mota, Lio; Nahi, Biman.; Nan daim, N. Guin.
Noemf.; Napoeran, Bat; Oeroe, Daj. Z. O. Born;
Oewit, Daj. W. Born; Ota, Boeg; Papek, Alf.
Min. Bent; Poeroe koewo, Enggano; Rambika
daoeng, Alf. Min. Bant; Ranina, Alf. Min. T. B,
T. L; Ranoeb, Atjeh; Sedah, Jav. Kr; Serasa,
Mal; Sere, Madoer.; Sereh, Gajo; Seureuh, Soend.;
Seweh, Loeboe; Sihe, Kor; Sireh, Mal; Sirich,
Minangk.; Sirih, Vulg. Mal; Soeroeh, Jav. Ng,
Mal. Pal; Taä, Sika; Tawoeo, Nias; Toena, Alf.
Min. Tonsaw.; Wawali, Alf. Min. T. B. Variëteiten
in Sawoe: Kenana hawoe; K. bangi; K. mengi
wa; K. mengi kota. In Jav. Ng: Soeroeh adas,
met groote dunne bladen; S. atal, met dunne gele
bladen; S. boendel, met hartvormige dikke bladen ;
S. djawa, met breede dunne bladen; S. lanang;
S. tjanang of S. kodok, met smalle dikke bladen.
In Mal: Sireh hidjaoe bertoelang hidjaoe,
met groene bladen en nerven; S. kaloeng; S. koe-
ning bertoelang merah; S. kaki merapati,
met gele bladen en roode nerven. In Madoer. P.:
S. raden. In Madoer. S.: S. radin. In Madoer:
S. koneng; S. temo orak; S. tjeleng. In Soend.:
S. bodas. In Vulg. Mal:
Sirihitam; S. koening; S. merah. In Mal. Z. O.
Born: Sireh behas; S. djarenang; S. tawah;
S. sambai. In Atjeh: Ranoeb djatoi; R. oedeng;
R. oeten; R. selasih. In Mimangk.: Siriëh koe-

d

Piper.

boeëng. In Makas: Leko boegisi; L. leleng;
L. mangkasara; L. taring; L. toka. In Boeg:
Ota lotong; O. mangkasa; O. ridi; O. woegi.
— De betel- of sirihplant. Betel pepper, e, bétel, fr.,
Betelpfeffer, d. Gebr: De bladen dienen als belangrijk
Indisch genotmiddel, nl. voor de vervaardiging van een
z.g. sirih-pruim, (met de andere ingrediënten er in ge-
wikkeld), behalve in het Oostelijk deel van den Archipel,
waar voor soortgelijk doel de vrucht van de var. Siriboa
(zie 2718) gekauwd wordt. Bladen met rooden steel
worden als de beste beschouwd en heeten in het Maleisch :
„Sireh kaki meraputi”, d.i: „Duivenpooten-sirih”. Soms
plakt men bij wijze van versiering op het voorhoofd een
blad tusschen de wenkbrauwen. Het bespuwen met sirih-
speeksel wordt, gewoonlijk gepaard met het prevelen
van tooverformnlieren, bij tal van ziekten ter genezing
toegepast. $) Bovendien wordt alom sirih geofferd op
heilige plaatsen, wegens een gelofte of iets dat men
wenscht te erlangen. „Boedjoer sireh” of: „Langwerpig
als een sirih-blad” is in het Maleisch een gewone
uitdrukking voor: een lang smal gezicht; en: „Sireh
najek djoendjoeng patah” of: „Toen de sirih opklom
brak de staak” voor: het ongeluk dat een gezin treft,
als het hoofd sterft. In Maleische landen heeft het aan-
bieden van sirih door den gestrafte aan iemand, die
een geldboete oplegde, ten doel schuld te erkennen en
vergiffenis te vragen. Men noemt dit membawa tepak
en gewoonlijk wordt dit bewijs van onderdanigheid aan-
genomen en met de betaling van W der opgelegde
boete de straf als geëindigd beschouwd. In het Maka-
saarsch noemt men een sìirih-blad, dat aan beide zijden
een kleine inkeping heeft (even alsof het daar gebonden
geweest is), leko siko, en zoodanig blad wordt nimmer
gegeten, uit vrees vroeg of laat in banden te komen.
In diezelfde taal is als leko salasa bekend een blad,
waarvan een of meer nerven schuiner loopen dan de
andere en ana awo of stiefkinderen heeten ; uit bijgeloof
wordt zoodanig blad niet gegeten en in minnezangen komt
het voor als beeld van verijdeling en teleurstelling. Van
iemand, die den goeden gang van een feest verstoort,
zegt de Makasaar: „Agesara leko”, d.i: „Hij vernielt
de sirih”, terwijl voor het geheel willekeurig met iemand
te werk gaan in die taal gezegd wordt: „Parileko”,
d.i: „Met hem handelen als ware hij sirih”. Van
zijne bruid sprekende, duidt de Batak deze aan met:
„Pangidoan boerangir’, d.i: „Degene aan wie men
sirih vraagt’ of met: „Paniktik boerangir”, d.i:
„Degene die de sirih gereed maakt”. Een kort tijds-
verloop drukken velen uit door: den tijd voor het
kauwen van één sirihpruim. Sirih is de oplossing
van het Bataksche raadsel: „Moroewas songon toboe,
mandjoeroer songon oelok, habang songon pidong”,
d.i: „Het heeft geledingen als suikerriet, het schuifelt
als een slang, het vliegt als een vogel”; en „Marboe-
rangir”” of „Sirih kauwen” van dit: „Di hopoli djoe-
hoet boeloeng”, d.i: „Het vleesch omgeeft de bladen”.

9 De doekoen’s gebruiken daartoe bij voorkeur die
bladen, waarvan de kleinere nerven juist aan de midden-
nerf bijeenloopen. Voor al hetgeen op sirih betrekking
heeft, wordt overigens verwezen naar de uitvoerige
behandeling van dit onderwerp in het bulletin No. 32.
van het Koloniaal Museum te Haarlem.

2718. P. Betle L.* var. densiflorum
Cas. D.C. Areuj tjabe, Soend.; Bido lele, Tern;
Daoena koeramber, Alf. Min. T.S; Lalai koe-
raäber, Alf. Min. T. P.; Lalai koeramber, Alf.
Min. T. L.; Lele, Alf. N. O, Halm, Tern; Rarina
koeramber, Alf. Min. T. B, T. Ls Siriëh aije,
Minangk.; Sirih lele, Mal. Men; Tjabe areuj,
Soend; Tjabhi djhamo, Madoer; Tjabhi ong-
ghoe, Kang, Madoer. B Tjabhi sola, Madoer. S;
Wawali masamoea, Alf. Min. T. B. — Gebr: De
bladen worden bij gebrek aan beter wel als sirih gekauwd.

305

2718 — 2727.

2719. P. Betle L.* var Siriboa Cas. D.C.
Amoe isi, Alf. Hila; Amoe isin, Alf. Har., Z. Cer.;
Amoe isine, Alf. Har; Amoel isin, Alf. N. Laoet,
Sap. Arol, Babar; Balas, Alf. Min. Ponos., Tonsaw.;
Bido, Alf. N. O. Halm, Tern; Bido masofo, Tern;
Bido masopo, Alf. N. O. Halm; Bidoho, Alf.
N. O. Halm. K: Bodeh, Jav.; Daloe, Alf. Boer;
Deling, Sangi; Gandjeng, Boeg., Makas; Gan t-
jeng, Boeg; Hasambe, Bat: Hoeroe, Wetar;
Inaän, Tenimbar; Kaänoe, Leti; Kakioeroe,
Gorom.; Kamoe hoea, Alf. Cer.; Kamoe isi, Alf.
Asil; Kamoe isin, Alf. Z. Cer.; Kamoe oetoeï,
Alf. Z. Cer.;K aoe, Leti; Kaoen oe, Sermata; Kaoe wa,
Alf. Cer: Kenan, N. Guin. Sekar; Koeta, Soemba;
Lalai, Alf. Min. T. L., T. P.; Laoembe, Alf. Tom;
Malhoe, Kisar; Maloehe, Kisar; Maneran, Kei;
Manoef foea, Tim.; Manof foea, Tim; Maroea,
Gorom; Nan bon, N. Guin. Noemf.; Neran, Kei;
Oboejoe, Bol. Mong; Owaän, Tenimbar; Paritan,
Aroe; Rambika, Alf. Min. Bant; Raoenge, Alf.
Min. Bent; Reling, Sangi; Sambai, Daj. Z. O.
Born; Soeroeh bodeh, Jav: Tjambaj, Lamp.,
Minangk., Soend; Wawadi, Alf. Min. T. S; Wa-
wali, Alf. Min. T. B; Wewadi, Alf. Min. T. S.
Variëteiten in Alf. Min. T. P.: L. koelo; L. rain-
dang; L. taranate; L. im bolaäng. In. Alf. Min.
T.L: L. mea; L. poeti. In Alf. Min. T. B: W.
koelo; W. rangdang. In Alf. Min. T. S: W.
poeti; W. roendang. In Alf. Min. Bent: R. ip oe-
san; R. toewini; R. togasa. In Alf. Min. Bant:
Rambika boraäng; R. mabingi; R. toegoe. —
Gebr: De fijngestampte vruchten zijn in het oosten
van den Archipel een middel tegen tandworm, terwijl
ze daar bijna algemeen in stede van de bladen bij het
sirihkauwen in gebruik zijn. In het Maleisch van
Ambon zegt men van iemand, die plotseling is gestorven :
„Mata sama patah sirih boewah”, d.i: „Hij stierf even-
als alsof men een sirih-vrucht af brak”.

2720. P. brachystachyum Wall.* Sirih
tanah, Mal. Mol.

2721. P. caninum Bl.* Akar kaloeng, Mal;
Kaloeng, Mal; Lada andjing, Mal; Lada han-
toe, Mal; Pedes leuweung, Soend.; Sirih mon-
jet, Vule. Mal; Tjabai hoetan, Mal; Tjabhi
alas, Madoer.

2122. P.Chaba Hunter.*Bakei, Mal; Bakik,
Mal; Lombok woedel, Jav.; Tjabe beurit, Soend.

27123. P. Cubeba Li.* Baritja makiko, Boeg.;
Kamokos, Madoer.; Kemoekoes, Mal; Koemoe-
koes, Balin, Jav.; Lada berekoer, Mal; Makiko,
Boeg; Maritja boentoet, O. Jav; Maritja ki-
dong, Makas.; Mritja boentoet, O. Jav.; Pam oe-
koesoe, Makas.; Rinoe, Soend.; Saäng boentok,
Madoer.; Temboekoes, Balin; Temoekoes, Balin,
Mal. — De staartpeper. Cubeb or tailed pepper, e. Gebr.:
De vruchtjes (eubeben) zijn een geneesmiddel. In sommige
streken wordt deze gekweekt voor de Europeesche markt.

27124. P. Forstenii Cas. D.C.* Lamika, Alf.
Min. Bent.

2125. P. Koordersii Cas. D.C.* Karokas
lewo, Alf. Min. T. B; Lalai lewo, Alf. Min. T.
L.; Lalai im bolot, Alf. Min. T. P.

2726. P. Lonchites Sehult.* Lada antan,
Mal; Lalai makoese, Alf. Min. T. P.

27127. P. longum L.* Lada pandjang, Mal;
Lada tanroe, Makas; Ladang tanroe, Boeg;
Tjabai djawa, Mal; Tjabe djawa, Soend.; T'jam-
pli boeta, Afjeh; Tjampli poeta, Atjeh. — De
lange peper. Long pepper, e‚ poivrier long, fr. Gebr: De
vruchtaren zijn in de inlandsche geneeskunde in gebruik.

20

Piper — Pisonia.

2728. P. maculatum Bl.” Seureuh koneng,
Soend.

27129. P. majusculum Bl.* Sirih setan,
Mal. Mol; Sirih soewanggi, Mal. Mol; Tjaka
mabido, Tern; Foka mabido, Alf. N. O. Halm,

27130. P. majusculum Bl.* var. eelebicum
Cas. D.C. Karokas ne sakit, Alf. Min. T. Bs
Kawitan, Alf. Min. T.S; Lalai im bowot sela,
Alf. Min. T.L; Lalai ne asoec, Alf. Min. T. L;
Sirih andjing, Mal. Men. — Gebr: De wortels
en bladen dienen als geneesmiddel.

2731. P. Malamiri Bl.* Amoe apar, Alf.
Amb; Areuj kekeb, Soend; Gandjeng kong-
kong, Makas; Gandjeng taï asoe, Boeg; Gand-
Jeng tai kasoe, Boeg; Karok manoek, Soend.;
Kekeb, Soend. — Gebr: In Zuid-Celebes worden de
vruchten wel als sirih gekauwd.

2732. P. Minahassae Cas. D.C,* Bido
ritja, Tern; Karokas, Alf. Min. T. B, T. L., T.
S; Lalai in taloen, Alf. Min. T. P; Poehengke,
Alf. Min. Bant, Bent; Poerengke, Alf. Min. T. S;
Sirih oetan, Mal. Mol. — Gebr: De worteltjes
worden tegen kiespijn bij wijze van pruim in den
mond gestoken.

2733. P. miniatum Bl.* Sireh ajer, Mal;
Sirih hantoe, Vulg. Mal.

2734. P. mollissimum Bl* Areuj tjeuli
mejong, Soend; Pjeuli mejong, Soend.

2735. P. muricatum B1l.* Kara kok, Minangk.;
Keroeboet paja, Mal; Siriëh karakok, Mi-
nangk. — Gebr: In het Minangkabaoesch heeft men
een spreekwijze: „Bak karakok teh batoe”, di: „Als
karakok op steenachtigen grond” voor: een moeilijk
leven leiden, of: niet vooruitkomen.

2136. P. nigrum L.* Baritja, Boeg; Doc-
ioenoe, Goront; Hisa djawa, Alf. Min. Bant;
Kaloeja djawa, Alf. Min. Bent; Kaloja djawa,
Alf. Min. Bent, Kelailinga djawa, Sawoe; Lada,
Makas., Mal, Rotin., Soend., Tim; Lada hita, Nias.;
Ladang, Boeg; Lado, Minangk., Laodao, Loeboe;
Liachajoe djawa, Alf. Min. Ponsaw.; Maïtja,
Balin; Manisihoewe, Alf. Asil; Maresane, Alf.
Z. Cer; Marijos, Jav. Kr. D.; Marisa, Alf. Har.,
Z. Cer., Saleijer; Marisa ne djawa, Alf. Mins;
Marisano, Alf. Sap; Maritja, Alf. Hila, Boeg,
Jav., Makas; Marsano, Alf. N. Laoet; Mitja,
Balin; Mritja, Jav.;'Nggoeroe, Manggarai; Pedes,
Soend.; Peresan, Kisar; Risa, Bol. Mong; Ritja
djawa, Alf. N.O. Halm, Mal. Men, Tern; Ritja
poeloeloe, Alf. N.O. Halm; Saäng, Jav. Teg.,
Madoer., Sika; Saha, Biman.; Sahang (zie 648), Daj.
Z.O. Born, Mal. Bandj.; Sahang salija, Daj. Z. O.
Born; Sang, Sas, Sika, Solor; Warisa ne djawa,
Alf. Min. Variëteiten in Jav. Teg.: S. soelah, witte:
In Balin: M. goendil, (witte). In Jav.: M. soelah
(witte). In Jav. Kr. D: M. pilpilan, (witte). In
Mal: Lada hitam; L. soelah, (witte). In Madoer.:
S. pote, S. tjeleng. In Minangk.: Lado gadang;
L. ketek; L. padi; L. ranik; L, soelah. — De
gewone peper. Black pepper, e…, poivre noir, fr.,
Schwarzer Pfeffer, d. Gebr: De rijpe bessen geven, na
gewasschen (geschild) en gedroogd te zijn, de witte
peper van den handel; de minder rijpe worden in de

schil gedroogd en leveren de zwarte peper. In de

Lampong worden de bessen niet afgestroopt maar met

de geheele aar afgeplukt, in manden gedaan en na |

een paar dagen broeiens in de zon gedroogd; vier of

vijf dagen later is de groene kleur in zwart over- |

gegaan en laten de bessen los; zij worden dan in

306

2728 — 2748.

zakken verzameld en in den handel gebracht als zwarte
peper. Wil men witte peper hebben, dan worden de
geoogste bessen in de mand in stroomend water gezet;
na verloop van acht dagen laat de groene schil los
en blijft de zuivere peperkorrel over, die na droging
en wrijving met asch een dofgrijze kleur aanneemt.
In het Makasaarsch zegt men van iemand, die met
alle winden meegaat en nooît een eigen meening heeft:
„Îaoe giling lada”, di: „Hij draait als een peper-
korrel”; en in het Minangkabaoesch : „Ketek-ketek lado
padi”, met de beteekenis van: klein maar dapper.
Kleine bloedzweren, ter grootte van peperkorrels, heet
men in het Maleisch bisoel lada. In het Madoereesch
heeft men een spreekwijze: „Ondhoer saäng dateng
tjabhi”, met de beteekenis van : in plaats van een strengen
chef die aftreedt, komt een nog strengere.

2737. P. phyllostiectum Cas. D.C.* Akar
lada, Sum. W.K.

27138. P. recurvum Bl.* Rinoe leuweung,
Soend.

2739. P. ribesioides Wall.* Akar kaloeng
gadjah, Mal; Akar kaloeng oelar, Mal; An-
daliman, Bat; Kaloeng gadjah, Mal; Kaloeng
oelar, Mal; Lada rimba, Mal.

2740. P. sarmentosum Roxb.* Kadoeëk,
Minangk; Kadoek, Mal; Kalambaoe, Boeg,
Makas.; Karoek, Balin; Karok, Soend; Sireh
kadoek, Mal; Siriëh kadoeëk, Minangk.; Sirih
dingin, Vulg. Mal. — Halfheester (niet klimmend).
Gebr: De bladen worden als groente gegeten.

2741. P. Singkojan Cas. D.C.* Singkojang,
Alf. Min. Bent.

2742. P. stylosum Miq. = Peperomia
rostrata Dietz.*). Kadoek hoetan, Mals
Kadoeëk rimbo, Minangk.; Sireh kadoek hoe-
tan, Mal; Siriëh kadoeëk rimbo, Minangk.

2743. P. subpeltatum Willd.* Bombo,
tom bo, Jav.; Gedebong, Soend.; Lalai im bowot,
Alf. Min. T.L; Taintjoro, Alf. Min. T. P. — Heester
of halfheester (niet klimmend). Gebr: Wordt als groente
gegeten, ook eet men de zaden.

2744, P,$sulcatum Bl.*Sere alas, Madoer.;
Seureuh leuweung, Soend; Sirih goenoeng,
Vulg. Mal. — Heester (niet klimmend).

$) Zie voor de latijnsche en inlandsche namen van
alle Piperaceae van Java de monographie van Dr.
S. H. Koorpers (1909).

2145. Piptospatha Ridleyi N.E.Br.* Nat.
fam. der Araceae. Selimpat, Mal; Solempat,
Soend. — Kruid. Gebr: De bladen worden als groente
gegeten.

2746. Pipturus repandus Wedd.* Nat.
fam. der Urticaceae. Areuj leuksa, Soend.;
Leuksa, Soend.; Nangsi areuj, Soend. — Klimplant.

2747. P. velutinus Wedd.* Kahamei, Alf.
Min. Bent. Ki tjamoen, Soend.; Lawe, O. Jav.;
Lilit koetoe, Sum. W. K; Tare, Alf. Min. T. B.,
T.L, T.P, TS; Tjamoen, Soend; Toetoep
wesi, Jav; We-lawean, Madoer. — Boomheester.
Gebr: Bij zwelling der gewrichten worden deze met
| de gekneusde bladen ingewreven.

2748. Pisonia alba Span.* Nat. fam. der
Nyetaginaceae. Ai poeti, Alf. Amb, Cer.,
Har; Ail poeil, Alf. N. Laoet; Ail poetiil, Alf.
Sap; Dagdag se, Balin. Semb.; Dagdag see, Balin;
| Hale, Sika; Hate boelan, Tern; Kai lolohoen,

Pisonia — Pittosporum.

Alf. Min. T. B; Kajoe boelan, Mal. Men; Kajoe
koelo, Alf. Min. T. P; Kajoe loloen, Alf. Min.
T. S.; Kaoe foelan, Alf. Boer; Kendoe, N. Guin.
Noemf.; Kol bandang (banda), Jav., Mal, Soend.;
Motong, Solor; Pohon talang, Banda; Sajor boe-
lan, Mal. Tim; Sajor poetih, Mal. Amb; Soewe,
Tenimbar; Talang, Banda. — Boom, de z.g. koolboom.
Gebr: De bladen worden tot groente gekookt en dienen
op vele plaatsen als voedsel voor de varkens.

2749. P. excelsa Bl.* Ares, Jav; Kadjeng
pisang, Jav. Kr; Kadjoe ghedang, Madoer.;
Kajoe gedang, Jav. Ng; Kechemelen, Alf. Min,
Tonsaw.; Ki tjaoe, Soend; Mahansaoe, Alf. Min.
Bent. — De eenige vogel-vangende boom op Java.
Tallooze insecten en soms ook kleine vogels, die aan
de kleverige vruchten bleven vastgeplakt en stierven,
vindt men in den vruchttijd onder dezen boom. Grootere
vogels vliegen echter met de vruchten weg en zorgen
aldus voor de verspreiding.

2750. P. sylvestris T.etB.* Djaja koe-
soema, Jav.; Kampa, Mal; Radja koembala,
Jav;Sentolong, Jav; Widjaja koesoema, Balin,
Balin; Widjaja moelja, Balin, Jav. — Boom,
geeft „de bloem der overwinning”. Gebr: Bij het
optreden van een nieuwen vorst in de Javaansche
Vorstenlanden (meer bijzonder van Soerakarta) worden
de bloemen van dezen boom, die op een paar rotsige
eilandjes in de Segara-anakan-zee groeit, door een
gezantschap plechtstatig afgehaald, met het doel den
voorspoed zijner regeering te bevorderen en in de
meening, dat het getal voorspoedige regeeringsjaren in
rechte verhouding staat tot het aantal verkregen bloemen.

2751. Pistia Stratiotes L.* (zie 2014). Nat.
fam. der Araceae. Apoe-apoe, Mal. Z. O. Born;
Apoeng-apoeng, Sas; Apon-apon, O. Jav;
Empieng ara, Atjeh; Gadjambang, Bat; Gan-
gang tingkoro, Makas.; Kadjeng apoe, Jav. Kr;
Kajoe apoe, Jav., Soend.; Kapoe-kapoe, Balin,
Mal. Batav.; Kijambang, Mal; Oekadjoe toe-
paug, Boeg; Pejambang, Mal. W. Born; Pejapeh,
Madoer.; Poda-poda, Makas.; Sarme-sarme, Bat;
Sirambon, Bat; Tajapoe, Mal. Z. O. Born; Tjapo-
tjapo, Boeg., Makas. Variëteiten in Boeg: A wa
kawang. In Makas: Bembang bosi. In Balin.:
Emping-emping. Im Jav: Endol-endol. —
Waterplant, zg. ruiterkroos. Tropical duckweed, e. Gebr:
Het geheele plantje wordt in water gekookt en het
aftreksel als bad bij koorts gebruikt.

2752. Pitheecolobium angulatum Benth.*
Nat. fam. der Leguminosae. Ki poek leutik,
Soend.; Patai bilalang, Minangk.; Petai bela-
lang$), Mal. — Boom. Gebr.: Het hout dient o.a.
tot vervaardiging van krisscheeden.

$) Ook P. microcarpum Benth.*

2153. P. bigeminum Mart.” Djariëng,
Minangk.; Djaring, Daj., Lamp., Mal. Pal, Z. O.
Born; Djeing, Midd. Sum; Djengkol, Jav., Soend.;
Djerig, Koeboe; Djering$, Jav., Mal; Djoring,
Bat. Variëteiten in Minangk.: Djariëng hantoe.
In Mal. Pal: Djaring hantoe. — Boom. Gebr:
Alom aangeplant om de stinkende zaden, die gekookt
als toespijs bij de rijst gegeten worden. Door deze
vooraf eenige dagen in vochtige aarde te begraven,
zouden ze minder schadelijk worden en tevens voor-
komen de ziekte als padjengkolan bekend, bestaande
in een krampachtigen aandrang tot herhaald urineeren.
De Maleiers strooien den fijngestampten bast in de

307

2749 — 2768.

2754. P, bubalinum Benth.* Djering an-
tan, Mal. — Lage boom.

2755. P. Clypearia Benth.* Haboe-haboe,
Bat; Kaboe-kaboes), Mal; Kajoe salawakoe
merah, Mal. Mol; Kelor goenoeng, Mal. Amb;
Kelor oetan, Mal. Amb; Ki poek gede(?), Soend.;
Patai (zie 2601), Minangk.; Warotan, Alf. Min.
Bent, T. S. — Boom. Gebr: Het hout dient voor
brandhout. De wortels en bast zijn een uitwendig
middel tegen schurft.

$) Volgens Riprer is dit de Mal. naam van Trevesia
sundaica Miq.* (zie 3357) en heet P. Clypearia Benth.*
in die taal djering monjet.

2756. P. contortum Mart.* Asam djawa
antan, Mal. — Boom.

2757. P. dulee Benth.* Asem koerandji,
Jav.; Asem krandji, Jav.; Asem landi, Jav. Kr;
Asem londa, Jav. Ng. — Boom. Gebr: Wordt veel
in Midden- en Oost-Java gekweekt, ook ter bescha-
duwing van wegen en marktplaatsen. Het vruchtmoes
wordt gegeten.

2158. P. ellipticum Hassk.* (—= Inga
elliptica B1l.*). Djering hoetan, Mal. — Boom.

2159. P. fasciculatum Benth.* Djering
balai, Mal; Katjang toepei, Mal; Ki poek,
Soend.; Saga gadjah, Mal. — Boom. Gebr: Het
hout dient tot vervaardiging van krisscheeden.

2160. P. lobatum Benth.* Djaring (zie
2753), Lamp., Mal. 4.0. Born; Loe bi (zie 128), Alf. Min.
T. P. — Boom. Het hout wordt als timmerhout geroemd.

2761. P. mierocarpum Benth.* Djaring
toepai, Lamp; Djering toepai, Mal. — Boom.

2762. P. Minahassae T.etB.* Kajoe taki,
Alf. Min. T. S.; Kamesi kijong, Alf. Min. Tonsaw.;
Mahakamboel, Alf. Min. Bent; Maweweka (zie
8241), Alf. Min. T. B, T. Ls; Papate in tanga,
Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: De bladen dienen
soms tot het dooden van ongedierte.

2763. P. moniliferum Benth.* A ra m-aram,
Balin, Jav; Lamaran, Soend; Lambaran, Soend.;
Lom, Jav; Lowam, Sas. — Lage boom.

2764. P. montanum Benth.* Haroeman $),
Soend.; Ki haroeman, Soend.; Sengon wewe, Jav.;
Soghaän, Madoer.; Wewe, Jav. — Vrij lage boom.
Gebr: In Midden-Java heeten de bladen vergiftig voor
het hoornvee.

$) Ook Afzelia montana Benth. (zie 122).

2165. P. rostratum Mig.* Ki poek, Soend.;
Patai rimbo $), Minangk. — Boom.
$) Ook Afzelia puberula Mig. (zie 71).

2166. P. subacutum Benth.* Rendejan,
Alf. Min. T. L. — Boom.

2167. P. sp. Menggris, Mal. — Boom. Gebr.:
Het hout is zeer geschikt voor planken.

2768. Pittosporum ferrugineum Dryand.
et Ait.* Nat. fam. der Pittosporaceae. Hoeroe
hondje, Soend; Karangkang banti, Bonth;
Katjombrangan, Jav.; Ki hondje, Soend.; Me-
dang pasir, Mal; Tjombrangan, Jav; Woeroe
tjombrangan$), Jav. — Boom. Gebr: In Zuid-
Preanger worden de fijngestampte vruchten en bladen
somwijlen als vischvergift gebezigd.

$) Ook Pittosporum ramiflorum Miq.; volgens Riprey

rijstvelden, als het gewas door wormen is aangetast. | wordt de Mal. naam medang pasir ook gegeven aan

$) Ook P. lobatum Benth.*

Vatica Ridleyana Brandis.*

Pittosporum — Plumeria.

2769. P. microcalyx K.etV.* Pelong,
Madoer. — Kleine boom.

2170. Planchonia sundaica Miq. C= P.
valida Bl.*). Nat. fam. der Myrtaceae.
Poetat goenoeng, Mal, Soend; Poetat kebo,
Jav. Ng; Poetat maesa, Jav. Kr; Poetat resek,
Jav. — Boom. Gebr: Het hout wordt voor huisbouw
geschikt geacht,

2171. P. timorensis Bl.* Achlem, Alf. Min.
Tonsaw.; Intjalen, Alf. Min. TP. P, [pil$, Alf.
Min. 1. B, T.L, 'T. P, T.S.; Kajoe itam peram-
poewan, Mal. Men; Keng), Alf. Min. Bent;
Nipil, Alf. Min. T. B, T. L; Penggoeng $),
Jav; Woewoeringan (zie 1126), Alf. Min. T. P.
— Boom. Gebr: Het hout is een goed meubelhont
en is ook bij huisbouw in gebruik.

$ Ook Diospyros Hiermi Koord.*

$$) Ook Ternstroemia Toquiam Villar. (zie 3319).

$$$) Ook Barringtonia sp. (zie 423).

2172. Plantago Hasskarlii Dee.* Nat. fam.
der Plantaginaceae. Soeri pandak, 0. Jav. —
Kruid, eene soort weegbree.

2113. P. major L.* Ekor angin, Mal; Ki
oerat, Soend.; Koeping mendjangan, Vulg. Mal;
Oerat, Jav.; Otot-ototan, Jav; Tjeulioentjal,
Soend; Torongoat, Alf. Min. 1. L. — Kruid, de
groote weegbree. Waybread, e… grand plantain, fr.,
grosser Wegerich, d. Gebr. Bij pijn in de ledematen
worden de pijnlijke deelen met de bladen gewreven en
deze ook op gezwellen gelegd om het rijpen te bevorderen.

2174. Platea excelsa Bl.* Nat. fam. der
Olacaceae. Doedoerenan, Soend. — Boom.

2175. P.latifolia Bl.*Ki kadantja, Soend. —
Boom. Gebr: Het hout wordt onder dak voor huisbouw
geschikt geacht.

2176. Platycerium aleieorne Gaud. =P.
bifureatum C.Chr.*). Nat. afd. der Filices.
Pakis tandoek mendjangan, Jav; Pakoe oen-
tjal(zie372), Soend.; Sim bar agoeng, Mal.W. Born;
Simbar mendjangan, Balin, Jav.; Simboe koe-
koep, Midd. Sum. — Varensoort, hertshoornvaren.
Stag’s horn fern…,e. Gebr.: Het loof wordt als pap op
gezwollen lichaamsdeelen gelegd. Op Borneo meent men,
dat in deze plant geesten verblijf houden.

2777. P. biforme Bl. (= P. coronarium
Desv.*). Pakoe kadakag), Soend. — Varensoort.
$) Deze naam geldt voor meerdere varen-soorten.

2178. Platyelinis sp. Nat. fam. der Orchi-
daceae. Saoeme im batoe, Alf. Min. TP.

2779. Pleetocomia elongata Mart.et Bl.*
Nat. fam. der Palmae. Badoewar, Bat; Bado war,
Bat Boeboewaj, Soend.; Hoewi memboewai,
Lamp; Hotang badoewar, Bat; Hotang bado-
war, Bat; Howe boeboewaj, Soend. — Rotan-
soort. Gebr: De bloemen, die in groote trossen bij
elkaar groeien, worden in de Bataklanden als vogel-
verschrikkers gebezigd, daar ze luid kletteren als ze door
den wind bewogen worden. Van iemand, wiens geslacht
van geringe af komst is maar langzamerhand in aanzien
stijgt, zegt men in het Bataksch: „Mamanggal songon

badoewar”, d.i: „Aan het eind dikker worden alsde / Boomheester. Pagoda tree, e. Gebr.: Wordt alom op

badoewar”.

2780. P. Griffithii Beece.* Awe dahenon,
Atjeh; Bhandhil, Madoer. B; Hoenak, Minangks;
Howe oeneur, Soend; Oena k, Mal; On ak, Madoer.
P, S.; Rotan dahan, Mal; Rotan hoenak,

308

DN

2769 — 2787.

Minangk.; Rotan oenak, Mal. — Rotansoort. Gebr.:
Dient tot vervaardiging van manden en ander stevig
vlechtwerk. Bij insnijding der stengels vloeit water uit.
In het Madoereesch zegt men martabhat bhandhil van
iemand, die gaarne iets krijgt maar niets afgeeft.

2181. Plectranthus javanicus Benth.* Nat.
fam. der Labiatae. Sangket-sangket, Balin,
Jav; Sangketan, Jav. — Kruid, de z.g. rheuma-
tiekplant.

2732. Pleopeltis — Polypodium phy-
matodes 1s.*). Nat. afd. der Filices. Lodong
babaoe, Boeg; Pakis wangi, Sum. W. K; Pakoe
wangi, Mal; Sipoet baploeng, Atjeh. — Varen-
soort.

2783. Pluchea indica Less.* Nat. fam. der
Compositae. Baloentas, Madoer., Mal. Mol;
Baroentas, Soend; Beloentas, Mal; Beloentas
paja (zie 1308), Mal.; Bloentas, Mal; Lamoetasa,
Boeg., Makas.; Loen tas,Jav.; Walontas, Alf. Min. —
Heester. Gebr: Dient soms voor levende omheining.
De bladen zijn sterkriekend en worden rauw bij de
rijst gegeten ; ook dienen zij uitwendig als geneesmiddel
bij bloedzweren en schurft, terwijl ze bij een bad wel
gebruikt worden om de zweetlucht weg te nemen.

2754, Plukenetia corniculata Smith.*
Nat. fam. der Euphorbiaceae. Areuj tangtang
angin, Soend; Oetetala, Jav.; Pina-pina, Bat,
Mal. — Slingerplant. Gebr: De geheele plant wordt
wel als groente bij de rijst gegeten.

2785. Plumbago rosea Is.* Nat. fam. der
Plumbaginaceae. Akar binasa, Mal; Bama,
Soela; Modjar, Jav.; Sentagi, Mal; Setaka, Mal;
Sitako, Minangk; Tjeraka, Mal. — Kruid. Gebr.:
Sierplant. Als blaartrekkend middel worden de bladen
wel bij rheumatische aandoeningen aangewend.

2786. P. zeylanica Is.* Daoen entjok, Mal.
Batav.; Kareka, Madoer; Mandoeroe raindang,
Alf. Min. T. P, Manoeroe raindang, Alf. Min.
T. Ps; Poksor $, Jav. — Kruid.

$) Ook Graptophyllum hortense Nees.* (zie 1697).

2787. Plumeria acutifolia Poir.* Nat. fam.
der Apoeynaceae. Boenga djeboen, Balin.
Boenga djene mawarag), Makas.; Boenga dje-
poen, Balin; Boenga djera, Makas; Boenga
kembodja, Mal; Boenga koeboer, Mal; Boenga
lo milate, Goront; Boenga oewaë mawara®),
Boeg; Boenga tampoeng®), Boeg; Boenga tje m-
paka moelija, Mal; Boenga wolanda, Banda;
Kambodja, Jav; Kambojang, Mal. Tim; Ka-
modja, Soend.; Kolongsoesoe, Mal. Amb; Kolon g-
tjoetjoe, Mal. Men; Kolontjoetjoe, Tern; Oe-
bangaä, Gorom; Pandam, Minangk.; Sambodja,
Jav; Samodja, Soend.; Sembodja, Jav.; Semodja,
Balin. Semb.; Sempodja, Sas; Soeboeh, Sas;
Tintis, Alf. Min. Bent; T jam paka bakoel, Madoer.
B: Tjampaka maldja, Madoer. PS, Tjampaka
sabakoel, Madoer. B; Tjapaka da are, Alf, N. O.
Halm; Tjempaka kembodja, Mal; Tjempaka

| koeboer, Mal; T'jempaka moelija, Mal; Tjom-

paka bakoel, Madoer. B; .Tjompaka maldja,
Madoer. P.S; Tjompaka sabakoel, Madoer. B.

begraafplaatsen geplant. De welriekende bloemen legt

men tusschen kleederen. Het melksap wordt soms als

purgeermiddel aangewend, en een afkooksel van den

bast dient als urinedrijvend middel, ook bij paarden.
$) Ook Rosa damascena Mill.* (zie 2986).

Poa — Polygonum.

2788. Poa amboinicia L. —= Eragrostis
amboinensis Trin.*). Nat. fam. der Gra-
mineae. Hoeloene, Alf. Asil., Hila; Hoeloenjo,
Alf. N. Laoet; Hoeloeno, Alf. Sap; Hoeroeno,
Alf. Har; Koesoe-koesoe laki-laki, Mal. Mol;
Ngangala karamboe, Makas; Ngangala te-
dong, Makas.; Sipo-sipo tedoug, Boeg. — Kruid,
eene soort beemdgras. Gebr: Wordt gebezigd tegen
het uitvallen der haren. In Zuid-Celebes brandt men
het om door den rook booze geesten verwijderd te
houden; ook meent men daar, dat door het gebruik
de buffels hun tanden verliezen.

2759. Podocarpus amara Bl.* Nat. fam.
der Coniferae. Ki merak pahit, Soend.; Ki
poetri awewe, Soend. — Boom. Sommige soorteu
van dit geslacht heeten „geelhout”. Gebr: Het hout
is geschikt voor snijwerk.

2790. P. Blumei Endl.* Kadjoe radhin,
Madoer.; Ki bima awewe, Soend.; Ki bima, Soend.;
Ki malela, Soend; Ki tamijang gede, Soend.;
Marama, Alf. Min. T. L; Marama rendai, Alf.
Min. T.L. Variëteiten in Alf. Min. T.L: Marama
rintek; M. sela. — Boom. Gebr: Het hout heet
voor balken en planken geschikt, mits onder dak gebezigd.

2191. P. ecupressina R.Br.* Amboen,
Minangk; Aroe(zie 2833), O. Jav; Djamoedjoe,
Soend.; Kajoe amboen, Minangk; Ki poetri
lalaki, Soend.; Ki hades, Soend.;Ki djamoedjoe,
Soend.; Ki tjamara (zie 698), Soend.; Santigi
romang, Bonth; Tjamara binek, Madoer.; T'je-
mara (zie 698), Jav.; Tjemara rante, Jav. — Boom.
Gebr: Het hout dient meest voor planken; is echter
ook voor meubels gezocht. Fraaie sierboom.

2792. P. neriifolia Don.* Ki merak, (zie
1127), Soend.; Ki poetri, Soend.; Sentada, Mal;
Tjebau, Mal. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt
voor kleine vaartuigen en voor meubels; de vruchten
zijn eetbaar; het loof wordt in de geneeskunde gebruikt.
Men beweert, dat krabben, boven het vuur van dit
hout gebraden, bedwelmend zouden zijn.

2793. P. Rumphii Bl.* Ai ewan, Alf. Amb.
— Boom. Gebr.: Het hout bij huisbouw.

2794. Pogonatherum ecrinitum Kunth.
= P. saccharoideum Beauv.*). Nat. fam.
der Gramineae. Djoekoet pajijas, Soend;
Djoekoet palijas, Soend.; Roekoet in tjepal,
Alf. Min. T. P; Sarimbata i riping, Alf. Min.
T. L. — Kruid. Gebr: Takjes hiervan worden boven

809

de deur gestoken om kwade geesten verwijderd te houden. |

2195. Polanisia angulata Mig. (—=Cleome
angulata Schult.*). Nat. fam. der Cappari-
daceae. Bhoebhoewan $), Madoer.; Djaroema-
ma, Boeg; Djaromamang, Makas. — Kruid. Gebr:
De bladen worden wel gegeten, verwarmd worden ze
uitgeperst en het sap in ’t oor gedruppeld bij ontsteking.

$) Ook Gynandropsis pentaphylla D.C.* (zie 1728).

2196. P. viscosa D.C. (—= Cleome grave-
olens Rafin.*). Djoekoet porosot, Soend;
Djoekoetsetan, Soend.; Djoem paï, Boeg. Makas.;
Langsana poetih, Vulg. Mal; Sajor pahit, Mal.
Mol. — Kruid. Gebr: De bladen worden gegeten.
Wegens den smaak bezigt men op Zuid-Celebes den
naam van dit kruid wel als beeld van onwil of wei-
gering. (zie 631).

21964. Polianthes tuberosa L.* Nat. fam.
der Amaryllidaceae. Boenga rasamalang,
Makas.; Boenga rasamaleng, Boeg; Boenga
soendal malam, Mal; Kembangsedep malem,
Jav., Mal. Batav., Soend.; Kembang soendel

2788 — 2810.

malem, Jav., Soend.; Rasamalang, Makas; Rasa-
maleng, Boeg; Sedep malem, Jav., Mal. Batav.,
Soend.; Soendal malam, Mal; Soendel malem,
Jav., Soend; Sondhel malem, Madoer. — Kruid,
de tuberoos. Tubéreuse, fr. Gebr: Tuinplant. De witte
bloemen verspreiden vooral ’s nachts een sterken geur.

2797. Pollia japonica Thunb.* Nat. fam.
der Commelinaceae. A ndjiloewang rimbo,
Minangk.; Lindjoewang rim bo, Minangk. — Kruid.

2798. Pollinia glabrata Trin.* Nat. fam.
der Gramineae. Palango raindang, Alf. Min.
T. P. — Kruid.

2199. Polyalthia canangioides Boerl.*
Nat.fam.der Anonaceae. Pamelesijan (zie 2655),
Alf. Min. T.L, Tonsaw., T.P., T.S.; Pamelesijan
sela), Alf. Min. T.L; Pomosijon (zie 2655), Alf.
Min. Ponos. — Boom. Gebr: Het hout is zeer deugd-
zaam en wordt gebruikt voor masten en roeiriemen.

$) Ook Alphonsea Teysmanni Boerl. (zie 154 en 2823).

2800. P. celebica Migq.* var. acuminata
Boerl. Pamelesijan rintek, Alf. Min. T. Ls
Sandat memedi, Balin. — Boom.

2501. P, lateriflora Kurz.* Apoch, Balin;
Kalak (zie 3427), Balin, Jav., Madoer., Soend.; Kalak
djedjer, Jav; Kalak lenga, Jav; Kalijapoeh,
Balin; Sakalak, Jav.; Toeralak, Soend. Varieteiten
in Jav.: Kalak asoe; K. babal. In Balin: Kalak
asoe of Apoeh asoe; K. memedi of a. memedi.
— Boom.

2502. P. Seortechinii King.* Djangkang
hoetan, Mal;Kenanga oetan, Mal. Batav.;Sandat
alas, Balin; Sandat gawah, Sas. — Boom.

2803. P. subeordata Bl.* Kalak prit, Javs
Ki ladja (zie 2326), Soend; Ki landjang, Soend.;
Ki tjantoeng, Soend. — Boom. Gebr: Het hout
wordt tot vervaardiging van prauwen gebezigd.

2804. P. sumatrana King.* Bemban, Mal.
Pal; Kajoe bemban, Mal. Pal; Papis boelan,
Sum. W.K. — Boom.

2805. P. Teysmannii Boerl.* Bakbakan,
Bat. Mand; Banitan $), Mal; Tapis segar, Sum.
W. K. Variëteiten in Mal.: Banitan gedang; B.
tandoek. — Boom. Gebr: Het hout vooral voor
masten van vaartuigen, ook voor stelen van lansen
en bijlen.

$) Banitan is volgens Riprey de Mal. naam van
Goniothalamus Prainianus King*, terwijl hij larak merah

noemt als Mal. naam van P. Teysmanniü Boerl.*,
zie 2250.
2806. Zie 27964.

2807. Polygala glomerata Lour.* Nat.
fam. der Polygalaceae. Djoekoet malela (zie
1746 en 2580), Soend.; Malela, Soend, — Kruid,
eene soort „vleugeltjesbloem”. Gebr: Het geheele
kruid wordt in aftreksel bij asthma en bronchitis
toegediend.

2808. Polygonum barbatum L.* Nat. fam.
der Polygonaceae. Kintelan, Soend. — Kruid,
eene soort „duizendknoop”.

2809. P. chinense L.* Ketebon, Jav.; Titi-
woean, Soend; T'jaloli, Bonth. — Kruid.

2810. P. erythrodes Miq.* Pantji-pantji,
Minangk; Toeba bilis, Atjeh. — Waterplant.
Gebr. Het sap der bladen dient om visschen te be-
dwelmen; ook wordt het als geneesmiddel tegen
schurft aangewend.

Polygonum — Portulaca.

2811. P. peduneculare Wall.* Djanggoet
harimaoe, Mal; Katong-katong, Boeg; Koelai,
Alf. Min. T. B, T. L; Koelai mea, Alf. Min.
T. L; Koelai rangdang, Alf. Min. T, B; Roem-
poet djanggoet harimaoe, Mal. — Kruid.

28lla. P. sp. Teboe sawoer, O. Jav. — Kruid.

2812. P. sp. Boesoechan, Alf. Min. Tonsaw.
Varieteit in Alf. Min. Tonsaw.: Boesoechan ache.—
Kruid.

2813. Polyosma integrifolia Bl.* Nat. fam.
der Saxifragaceae. A poe-apoean, Soend. — Boom.

2814. P, mutabilis Bl.* Pokok toepai,
Mal; Tembesoe djantan, Mal. — Boom.

2815. P. velutina Bl.* Ki sero$), Soend. —
Boomheester.
$) Ook Lonicera javanica D.C‚*

2816. Polyothyrsis (== Poliothyrsis)
Stapfii Koord.* Nat. fam. der Bixaceae.
Daagon (zie 1471), Alf. Min. Ponos.; Danoan,
Alf. Min. T. L; Gangai daägon (zie 1471), Alf.
Min. Ponos. — Boom.

2817. Polypodium abbreviatum Z. et M.
Nat. afd. der Filices. Pakoe sepat, Soend.
Varensoort, verwant aan „eikvaren” (deze en vlg.).

2818. P. Dipteris Bl. (= Dipteris conju-
gata Reinw.*). Pakoe tarate gede, Soend.

2819. P. ferox Hassk. (—= Dryopteris
ferox Ktze.*). Pakoe beureum leutik, Soend.

2820. P. phymatodes L.* Pakoe tjatjing,
Soend.

2821. P. pteropus Bl.* Pakoe tjaroelang,
Soend; Pakoe walet, Soend.

2822. P. querecifolium L. (= Drynaeria
gquercifolia Sm.*). Barang-barang, Makas;
Kadaka, Soend; Kotifo maraoe, Tern; Plang-
kiran bodjog, Balin. Semb.; Saksak, Sas; Selem-
bar, Mal; Simbar$, Balin, Jav., Mal; Simbar
lajangan, Mal; Tonra lolangeng, Boeg; Tra-
was $$), Jav.; Wandaka, Balin. Kr; Waramparang,
Boeg. — Gebr: Hen afkooksel der plant wordt in Zuid-
Celebes met klapperolie en kurkuma vermengd om dan
als purgeermiddel te worden toegediend, vooral aan
kraam vrouwen.

$) Ook Lycopodium-soorten (zie 2114), waarmede
vaak verwarring voorkomt.

$$) Wellicht is bedoeld Daoen terawas, de gedroogde
bladen van Tetranthera brawas Bl.

2823. Polyporus acer L. Nat. afd. der Fungi.
Soesoe rimaoe, Mal. — Zwamsoort, een pijpzwam
(deze en vlg.).

2824. P. amboinensis Fr. Djamoer sondo,
Mal. Amb.

2825. P. sanguineus L. Djamoer brama,
Jav; Djamoer merah, Mal.Batav.; Kolat barama,
Madoer.; Pipi edja, Makas( Tjendawan merah,
Mal. — Gebr: Wordt o.a. tegen steenpuisten als ge-
neesmiddel gebruikt.

2826. Polyscias nodosa Seem.* Nat. fam.
der Araliaceae. Deleg (zie 1835), Jav.; Djaliroe,
Jav; Djaranan, Jav; Kajoe djaran (zie 1161),
Jav; Ki langit, Soend; Litjo-litjo, Boeg; Loe-
loesoken, Alf. Min. Bent; Manoeilapa, Alf. Min.
Tonsaw.; Papaja oetan, Mal. Mol; Toendoe, Alf.

Min. T. L. — Boom. Gebr.: De wortel heeft een |

bedwelmende kracht, waarom die wel bij de vischvangst
in gebruik is. Het hout dient voor brandhout.

310

2811 — 2837.

2827. Polystictus sanguineus. Is 2825.

2528. P. xerampelinus Kalchbr. Tjen-
dawan telinga kera, Mal. — Paddestoel-soort.

2829. Polytrias praemorsa Hack.* Nat.
fam. der Gramineae. Djoekoet kakasoeran,
Soend; Lamoeran (zie 10984), Jav; Rebha pa-
dang (zie 1011), Madoer.; Soeket lamoeran, Jav.
— Kruid. Gebr: Is een gezocht veevoeder.

2830. Pometia pinnata Forst.* Nat. fam. der
Sapindaceae. Boesel (zie 184 en 1390), Alf.
Min. T. L., Tonsaw.; Boesel rendai, Alf. Min. TT.
L; Daoen gaba-gaba, Mal. Mol; Kajoe lema,
Alf. Min. T.L, T.S.; Kajoe taoen, Alf. Min. Bent;
Kasai, Sum. W. K.; Kasei®, Sum. W. K.; Lema,
Alf. Min. T.L, T.S.; Taoen, Alf. Min. Bent; Woesel
(zie 184 en 1390), Alf. Min. T. L., T. P; Woesel
rendai, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: Het hout
is gewild voor bouwhout. De bladen dienen als middel
tegen koorts. Een bast-afkooksel dient tegen hoofdpijn.

$) Volgens Riprer wordt de Mal. naam kasei ook
gegeven aan Aporosa Benthamiana Hook.f.* (zie 273).

28531. P. tomentosa T.etB. Bantijang-
goro(?), Boeg., Makas.; Djagir, Madoer.; Kajoe sapi,
Jav; Katjape(®, Madoer.; Katjapi(®, Jav., Soend.;
Ketjapi(®, Jav; Ki leungsir, Soend; Lengsar,
Jav; Leungsir, Soend.; Sa peh, Madoer.; Sen toel),
Balin. — Boom. Gebr.: Hout sterk en duurzaam.

$) Naam hier twijfelachtig. Ook Pometia acuminata
Radlk. en Sandoricum indicum Cav.* (zie 3027).

2832. Pongamia dehiscens K. et V.* Nat.
fam. der Leguminosae. Lem pir, Jav. — Lage boom.

2833. P. glabra Vent.* Aroe (zie 2791),
O. Jav.; Boetis, Tim; Kajoe besi koening, Mal.
Men; Kajoe besi pante, Mal. Men; Ki pahang
(zie 2853), Soend.; Ki pahang laoet, Soend.; Loebi
in tasitj, Alf. Min. T. P, Mabai, Mal; Malapari,
Mal; Maraoewen, Alf. Min. T. L. — Boom. s.c. In-
dian beech, e., arbre de pongolote, fr. Gebr: De schors
wordt uitwendig tegen schurft gebezigd.

2834. Popowia foetida Maing.* Nat. fam.
der Anonaceae. Mempisang besar, Mal; Mer-
pisang besar, Mal; Pisang-pisang besar, Mal.
— Heester.

2835. P. nervifolia Maing.* Mempisang
batoe, Mal; Merpisang batoe, Mal; Pasak
katjoeng, Mal; Pisang-pisang batoe, Mal. —
Boomheester. Inl. namen twijfelachtig.

2836. Porana volubilis Burm.* Nac. fam.
der Convolvulaceae. Bidha sare, Madoer.;
Dingin-dingin, Balin; Widasantoen, Jav. Kr;
Widasari, Jav. Ng. — Windend kruid. Gebr: Een
afkooksel wordt gebruikt tot bevordering der kraam-
zuivering.

2837. Portulaca oleracea L1.*$) Nat. fam. der
Portulacaceae. Gelang, Jav., Mal; Gelang,
Makas., Soend.; Gelang pasir, Mal; Kasegsegan,
Balin; Lengalir, Soembawa; Lengaloer, Sas;
Re-serejan, Madoer; Sesegan, Mal. Batav. —
Kruid, de postelein. Purslane, e, pourpier, fr, Garten-
portulak, d. Gebr: Wordt veel gekweekt en als groente

| gegeten. Op Bali is de vrouwennaam Saregseg ontleend

aan deze groente, als de moeder hiernaar in zwangeren
staat zeer verlangde.

$) Meerdere der bij 3111 opgegeven namen schijnen
ook aan deze plant te worden gegeven; evenzoo,
wellicht met bijvoegingen, aan soorten van het tot
diezelfde familie behoorende geslacht Trianthema.

Portulaca — Psidium.

2535. P. guadrifida L.* Kara, Sum. W. K.;

Memeniran poetih, Mal. Batav. — Kruid. Gebr:
Op Sumatra worden de bladen, als thee getrokken,
bij buikziekten aangewend.

2839. P. sclerocarpa A.Gray.*Keroet in
taloen, Alf. Min. T.P.; Malia, Alf. Min. T.L. — Kruid.

2839a. P.sp. Tjeng-tjatjengan, Madoer— Kruid.

2840. PotamogetonGaudichaudiiCham.
== P. mueronatus Presl.*). Nat. fam. der
Potamogetonaceae. Lilai, Alf. Min. TL. —
Waterplant, eene soort „fonteinkruid”.

2841. P. natans L.* Lidah tijoeng, Mal;
Lidah tioeëng, Minangk. — Waterplant, het drijvend
fonteinkruid. Pondweed, e, épi d'eau, fr, Laichkraut, d.

2842. P. pectinatus Iu.* Kakolei, Alf. Min.
T.L. — Waterplant.

2843. Pothoidium Lobbianum Schott.*
Nat. fam. der Araceae. Songgichi disik, Alf.
Min. Tonsaw. — Klimplant.

2844. Pothos Rumphii Sehott.* Nat. fam.
der Araceae. Kasili sela, Alf. Min. T. P; Lolo $,
Soend.; Malalai, Alf. Min. T.P; Tonton kasidi,
Alf. Min. T.S; Tonton kasili $$), Alf. Min. T.L, —
Klimplant.

$) Ook Epipremnum elegans Engl.* (zie 1280).

$6) Ook Raphidophora sp. en Epipremnum nobilis
Engl.* (zie 1281).

2845. P. scandens L.* Areuj ki tjongtjo-
rang, Soend.; Djoeloeïk-djoeloeïik hantoe,
Minangk. ; Djolok hantoe $), Mal; Klabangan,
Jav.; Tapanawa, Alf. Amb., Oel. — Klimplant. Gebr.:
Verwekt bij aanraking jeukte op de huid.

9 Volgens Riprer is dit de Ma). naam van Arthro-
pbyllam diversifolium Bl

2846. P. Zollingerianus Schott.* Singkil,
Jav. — Klimplant. Gebr: De bladen worden wel tot
groente gebruikt (5).

2847. Pouzolzia indica Gaud.* Nat. fam.
der Urticaceae. Aring-aring, Mal; Djoekoet
letah hajam (zie 3202 en 1746), Soend.; Ketjekoe,
Sas; Oerang-aring, Mal; Orang-aring, Jav.;
Padang moeloek-moeloek, Balin; Sambang
tjolok, Jav; Soempoeëng, Atjeh; Tare in tjoen-
toeng, Alf. Min. T. P. — Kruid. Gebr: Dit kruid is
eetbaar en dient ook als paardenvoeder.

2848. P. pentandra Benn.* Gadjihan
abang, O.Jav; Kesisat, Balin; Plengpeng, Sas.
— Kruid.

2849. Pratia begonifolia Lindl.* Nat. fam.
der Campanulaceae. Bawangan, Jav. — Kruid.
Gebr.:De fijngewreven bladen zijn eeu middel tegen spruw.

2850. P, montana Hassk.* Srentel, Jav. —
Kruid.

2851. Premna cordifolia Roxb.* Nat. fam.
der Verbenaceae. Amboeng-amboeng laoet,
Mal; Baroeeh, Atjeh; Baroewas$), Bat; Baroh,
Atjeh; Beroewasg), Mal; Boewas-boewas, Mal;
Boroea, Nias; Sibaroewehg), Minangk. — Boom.
Gebr.: Van het hout worden riemen en roeren van
inlandsche vaartuigen vervaardigd; de spruiten worden
gegeten en de wortels dienen als geneesmiddel bij
kortademigheid.

$) Dit volgens Borrraar; volgens Ripvey is be-
roewas of boewas-boewas de Mal. naam van Garcinia
celebica D.C. (zie 1586).

311

2838 — 2862,

2852. P. Cumingiana Schau.* Molas, Alf.
Min. T. P. — Boom. Gebr. Het hout wordt bij den
huisbouw gebezigd.

2853. P. eyelophylla Mig.* Ki pahang
(zie 2833), Soend; Ki pahang gede, Soend. —
Lage boom.

2854. P. foetida Reinw.* Ai tai, Alf. Cer.,
Har; Ail tai, Alf. N. Laoct, Sap; Goemira, Tern;
Indjaro, Makas.; Inrelo, Boeg; Ki tahi, Soend.;
Singkil, O. Jav.; Singkil alas, Jav. — Heester.
Gebr: De bladen en wortel dienen tot geneesmiddel.
Het stinkende hout kajoe-tai (drekhout), dat als genees-
middel dient en wel in doepa gebrand wordt, komt
niet van deze plant, doch is Celtis-drijf hout (zie 710).

2855. P. integrifolia L.* Kajoe in tasitjs
Alf. Min. TP; Oeta pipi, Alf. Cer., Oel; Oetan
bibi, Alf. Boer; Ojogoöe, Alf. Min. Ponos.; Sajor
kambing, Mal. Mol. — Heester. Gebr. Het hout
dient tot brandhout.

2856. P. leucostoma Mig.* Waoeng (zie
1984), Jav. — Boom. Gebr: Stukjes van het hout
(verg. echter 2854) worden bij veepest om den hals
van het zieke dier en in de kraal opgehangen.

2857. P. parasitica Bl.* Akar beroewas,
Mal; Akar boewas-boewas, Mal; Beroewas
akar, Mal; Boewas-boewas akar, Mal; Djati
areuj, Soend; Hogoöe, Alf. Min. Bant; Kajoe sen-
git, Alf. Min. Tonsaw.; Ke amat Soend. —
Klimmende heester.

2858. P. tomentosa Willd.* Boeugboelan,
Soend.; Bolang, Jav.; Gadoengan, O. Jav.; Gem-
bolang, O. Jav.; Kajoe bolang, Jav. — Boom.
Gebr. De boom herinnert aan djati. Het hout is wel
geschikt voor huisbouw; de bladen worden op wonden
van dieren gelegd.

2859. Proeris sp. Nat. fam. der Urticaceae.
Katiloporo, Boeg; Tawara borong, Bonth. —
Halfheester.

2860. Protium javanieum Burm.” Nat. fam.
der Burseraceae. Goeloen, Jav.; Ketos, Javs;
Lowa, Biman; Tangghoeloen, Madoer; Tang-
ghoeloeng, Madoer.; Panggoeloen, Soend.; Ten g-
goeloen, Jav; Tinggoeloen, O. Jav; Treng-
goeloen, Balin, Jav. Variëteit in Balin: Djenang
of djermang. — Boom. Baumier de Java, fr. Gebr.:
Van het zeer harde hout worden kleine gereedschappen
vervaardigd, waartoe men het gaarne bezigt, ook omdat
het niet door witte mieren wordt aangetast. Van de
vaar terpentijn riekende bladen wordt bij buikpijn een
pap op den buik gelegd. De vruchten worden soms
wel rauw gegeten.

2861. Prunus javaniea Miq.* Nat. fam. der

Rosaceae. Maloeloembo $, Alf. Min. T. Ps;
Salam andjing, Soend; Somoding$, Alf. Min.
Tonsaw. — Boom, verwant aan de „pruim”.

$) Ook Pygeum celebicum Miq.* (zie 2903).

2862. Psidium Guajava T.* Nat. fam. der
Myrtaceae. Bajabas(?),O. Jav.; Bijawas, Mal;
Djamboe bidji, Vulg. Mal; Djamboe bijawas,
Mal; Djamboe kloetoek, Jav., Soend.; Djamboe
kroetoek, Jav. Teg; Djamboe lipo, Minangk,;
Djamboe paratoegala, Makas; Djamboe per-
toekal, Mal. W. Hor Dep petokal (®), Jav.;
Djamboe tokal(®),Jav;Djampoe paratoekala(?),
Boeg; Djhambhoe bhender (beutoh), Madoer.;
Djhambhoe bighi, Madoer. S.; Gawaja, Alf. N. 0;

Psidium — Pterocarpus.

Halm, Tern; Goihawas, Sika; Gojawas, Mal. Mol;
Kajawas, Alf. Min; Kedjawas, Mal. Tim, Rotin.;
Kloetoek, Jav; Koedjawas, Mal. Tim, Rotins
Kojabasa, Alf. Min. Bant; Kojawas, Alf. Mins;
Kowajas, Alf. Min; Laine hatoe, Alf. Amb;
Masiamboe, Nias; Petokal, Jav.; Pijawas. Mal;
Pijaweh, Minangk; Sotong, Balin; Tokal, Jav.
Variëteiten in Mal: Bijawas poetih of Djamboe
bijawas poetih; B. kesoemba of Dj. b. ke-
soemba. In Vulg. Mal: Djamboe bidjì merah,
deze volgens sommigen de var. rhodosarcum. In
Balin: Sotong koenal of koenal, met dikke
groene schil en rood van binnen. In Madoer.: Djh.
b. bhali; Djh. b. dhadhoe; Djh. b. malokok;
Djh. b. mera; Djh. b. pote. In Madoer. S: Djh.
b. eng-dake; Djh. b. ghalighi; Djh. b. lomot;
Djh. b. longon; Djh. b. malokok. — Boom, de
guava of guave. Goyavier, fr. Gebr: Het hout is zeer
taai, fijn en hard en geschikt tot draaiwerk; de Ma-
leiers gebruiken het voor heften van timmermansgereed-
schap. De vruchten worden rauw en gestoofd gegeten.
Een aftreksel der bladen wordt algemeen tegen buikloop
aangewend, de gekookte bladen bij droes van paarden.

2863. P. pumilumVahl. (P. Guajava L.*).
Djamboe lemboet, Soend; Djamboe tjina,
Vulg. Mal: Gojawas ketjil, Mal. Mol; Gojawas
laki-laki, Mal. Mol. — Boom.

2864. Psophocarpus palustris Desv.* Nat.
fam. der Leguminosae. Djaät monjet, Soend. —
Klim plant.

2865. P. tetragonolobus D.C.* Areta,
Boeg; Biraro, Mal. Men, Tern; Biroro, Mal. Amb;
Botor, Mal; Botoro, Makas.; Djaät, Mal. Batav.,
Soend.; Harita hili, Nias; Kareta, Saleijer; Kat-
jang botor, Mal; Katjang katjiper, Balin., Jav.;
Katjeper, Madoer.; Katjipir, Balin. Jav.; Kelon g-
kang, Balin., Mal. Batav.; Kendokak, Sas; Ken o-
kak, Sas; Ketjeper, Madoer; Ketjipir, Jav;
Klongkang, Balin., Mal. Batav.; Lalaäkong, Alf.
Min. T.S.; Tampwag, Balin; Tatabang, Alf. Min.
Bant Tegok, 0. Jav; Tjetetet, Jav; Tongaw,
Alf. Min; Toöengaw, Alf. Min; Wit katjipir,
Jav; Wit tjipir, Jav. Varieteiten in Soend.: Djaät
peuteuj; Dj. peuteuj bodas gede; Dj. p. b.
leutik; Dj. p. hideung; Dj. p. koneng. In Alf.
Min. T. P: Tongaw koelo; T. woering. In Mal.
Men: Biraro poetih; B. itam. In. Mal. Batav.:
Djaät item; Dj. koening; Dj. poetih. — Klim-
plant. Pois carré, fr. Gebr: De jonge bladen en zaden wor-
den toebereid met zout gegeten; de zaden ook wel geroost.
In de Molukken zijn deze in gebruik als voorbehoedmiddel
tegen de gevreesde kinderziekte bobento, zijnde zweren
aan de voetzolen en het aangezicht; zij worden
daartoe met andere geneesmiddelen gekookt en dit
afkooksel gedronken door vrouwen, wier kinderen nog
de borst krijgen. Van zaken, die een vreemd verloop
hebben, zegt de Javaan: „Tjetetet woh koedoe”, d. i.:
„De tjetetet krijgt koedoe (Morinda)-vruchten”. Tongaw
is het Alf. Min. T. B. de oplossing van dit raadsel:
„SL toöe tare mamoealimei woan sijan ajoan ni opona
oen teken”, d.i: „Pas is iemand geboren en reeds
wordt hem door zijn heer een stok overreikt”, daar
bij deze klimplant dadelijk na de ontkieming staken
worden geplaatst.

2866. Psychotria angulata Korth.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Djaroem-djaroem be-
tina, Mal; Mendjaroem betina, Mal; Mo-
jongleow, Alf. Min. Ponos. — Heester.

2867. P. aurantiaca Bl. Ki kores, Soend,;
Moehoen woengoe, Soend; Popotjongan,

312

2863 — 2883,

Soend; Paroepoek, Alf. Min. T. P; Tepoe
wangko, Alf. Min. T. Ls; Titimboön rintek,
Alf. Min. T. P. — Boomheester of lage boom 6).
Gebr: In de Minahasa dient het hout wel voor heften
van kapmessen.

$ Dit volgens Koorpens; bij Ripuey echter „a
low jungle shrub” onder den Mal. naam van bajam badak.

2868. P. Binnendijkii Koord.* Woenet
in taloen, Alf. Min. T. P. — Heester.

2869. P. celebica Miq.* Bingkoeroe bawi,
Bonth. — Boom.

2870. P. polycarpa Hook.f.* Akar nasik-
nasik, Mal; Akar tjinta moela, Mal. —
Klimmende heester.

2871. P. Rhinoecerotis Reinw.* Randoe
badak, Soend. — Heester.

2872. P. rhodocarpa T.etB.* Simanih
mato, Minangk. — Heester.

2873. P. robusta Bl.* Hamperoe badak
leuweung, Soend; Oedang-oedang (zie 98),
Mal. Pal. — Boom.

2874. P. sarmentosa Bl.* Akar rambai
padang, Mal; Koma im batoe, Alf. Min. T. Ls
Sedingin hoetan, Mal. — Klimmende heester.

2875. P. stipulacea Wall.* Djoeloeng-
djoeloeng boekit, Mal. — Heester.

2876. P. sp. Koenet kan e koese, Alf. Min.
T. P. — Boom.

2877. Pteris attenuata Sw. (— P. tripar-
tita Sw.*). Nat. afd. der Filices. Pakoe
modang, Soend. — Varensoort, verwant aan „adelaars-
varen”.

2878. P. crenata Sw. (—= P. ensiformis
Burm.*). Pakoe merak (zie 366), Soend. —
Varensoort.

2879. Pterisanthes caudigera Planch.*
Nat. fam. der Ampelidaceae. Aka game,
Minangk.; Akar gamat, Mal; Gamat$), Mal;
Gamik, Mal. Bengk. — Klimmende heester.

$) Ook Melastoma-soorten.

2850. Pternandra caerulescens Jack.”
Nat. fam. der Melastomaceae. Boenoet paja,
Mal; Kajoe tjelaka, Mal; Sijal menahoe (zie
1958), Mal. — Boomheester. Gebr: De wortels zijn
als geneesmiddel in gebruik en het hout dient tot
brandhout. Wegens de fijne bloemen wordt bij wijze
van vergelijking in het Maleisch een motregen wel
hoedjan boenoet geheeten. 6) —

$) Wellicht ziet deze spreekwijze op 1534.

2581. P. capitellata Jack.” Ipiskoelit 6,
Soend.; Koelit nipis), Mal; Mengkatak, Mal;
Nipis koelit$), Mal; Tipis koelit$), Soend. —
Boom.

$) Ook Memecylon sp. (zie 2266) en andere.

2552. Pterocarpus hypostictus Migq.* Nat.
fam. der Leguminosae. Terpandi, Lamp. —
Boom. Gebr: Het hout is zeer gewild voor masten,
en voor stijlen van woningen.

2883. P. indicus Willd.* $) Acha, Alf. Min.
Tonsaw; Aga, Alf. Min. T. P; Aha (zie 1520), Alf.
Min. Bent; Ai kenawa, Soemba; Angsana, Balin,
Jav., Madoer., Soend.; Asan, Atjeh; Asana, Balin.,
Jav; Athan, Atjeh; Goeloembae, Makas; Kajoe

dl

Pterocarpus — Pueraria.

kenaha, Solor; Kajoe merah, Mal. Tim; Kajoe
sena, Mal. W. Born; Kalai, Tim; Kenaha, Solor;
Langi badjo, Boeg; Langiri bajo, Makas; Lang-
sano, Minangk.; Lenggoea, Mal. Mol; Lenggoea
boenga, Mal. Mol; Lenggoea merah, Mal. Mol;
Ligoea, Alf. N.O. Halm, Tern; Naä, Rotin.; Naäkir,
Alf. Min. T.L; Naga, Alf. Min. T. B, IS; Nala,
Alf. Asil, Har., Hila,Z. Cer.; Nalol, Alf. N. Laoet, Sap;
Nara, Alf. W. Cer., Biman.; Oemboet, Banda; Sana,
Jav., Lamp. Sas.; Sana kapoer $), Jav.; Sana
kembang, Jav; Sena, Mal; Sona, Bat; Sondana,
Bol. Mong; Tonala, Goront. — Woudreus, de sana-
boom. Burmese kino tree. Andaman redwood, e. Gebr.:
Het harde fraaie hout is als meubelhout gezocht; tot
dat doel moet het echter met veel oordeel worden uitge-
zocht, daar anders hiervan vervaardigde meubels wegens
broosheid licht breken. De welriekende bloempluimen zijn
gewild, terwijl uit de schors de getah angsana, een roode
looistof (kino), vloeit, in de inlandsche geneeskunde o.a.
tegen spruw in gebruik en in de Bataklanden bestanddeel
van den inheemschen inkt. De in water geweekte bladen
worden wel gebezigd tot hoofdwassching om den haar-
groei te bevorderen; bij schele hoofdpijn worden zij
gestampt en in het overeenkomstige neusgat gestopt,
waarbij het dan spoedig volgende niezen verlichting
zou aanbrengen.

€) Vooral in de Molukken heeft men meerdere soorten
van Pterocarpus, waarvan de namen onzeker zijn.

$5) Deze en de volgende naam ter onderscheiding
van Dalbergia latifolia Roxb.

2884. P. mollis Rumph. Lenggoea gaba-
gaba, Mal. Mol; Lenggoea poetih, Mal. Mol. —
Boom.

2885. P. obtusatus Miq.*
Biman. — Boom.

2886. P, saxatilis Rumph. Boetroeo,Gorom;
Lenggoea batoe, Mal. Mol; Lenggoea kastoeri,
Mal. Mol. — Boom, de wortelhoutboom. Gebr: Op
de Ambonsche eilanden dienen bij het baden de bladen
tot reiniging van het lichaam en zij worden bij rheu-
matische aandoeningen als pap aangewend. De vleugel-
achtige uitgroeisels aan het ondereinde van den stam van
dezen boom worden tot schijven voor tafelbladen gezaagd.

2887. Pterocaulon tomentosus Boerl.*
Nat. fam.der Compositae. Koewoet, Jav. — Kruid.

2888. Pterocymbium javanicum R.Br.
=Sterculia campanulataWall.*). Nat. fam.
der Sterculiaceae. Barih, Madoer; Bineng,
Madoer; Bregiding (zie 1733), Balin; Sriwil,
Jav.; Tongtolok, Soend; Wineng (zie 1733), Jav.;
Wining (zie 1733), Balin; Woenoeng, Jav. —
Zeer hooge boom. Gebr: Het hout dient slechts tot
brandhout.

2289. P. (= Sterculia*) viridiflorum
T.etB. Taloetoeg), Alf. Min; Toeloetoe, Alf.
Min; Woewoes, Alf. Min. Bent. — Boom. Gebr:
Hout licht, waardeloos.

$) Ook P, camrpanulatum Pierre.

2590. Pterospermum acerifoliumWilld.*
Nat. fam. der Sterculiaceae. Bajich, Alf. Min.
Tonsaw.; Bajoer djantan, Mal; Bajoer rawang,
Lamp; Balang, Jav; Balang djawa, Jav.; Kai
wolo, Alf. Min. T. B; Kajoe i lawanan, Alf. Min.
T.L; Kajoe wolo, Alf. Min. T. L, T.S; Ki tjer-
lang, Soend.; Lawanan, Alf. Min. T. L; Mare-
lang, Sum. W. K; Merelang, Mal; Tjerlang,
Soend.; Wolo, Alf. Min. T. B; T. L., T. S.;Wolo
sela, Alf. Min. T. L; Wowi, Alf. Min. T. P.
Variëteiten in Alf. Min. T. P: W. koelo; W. rain-
daug. In Alf. Min. T. B: W. koelo; W. rang-

Nara watoe,

318

2884 — 2900.

dang. In. Alf. Min. T. L: W. poeti; W. mea. In
Alf. Min. TS. W. poeti; W. roendang. — Hooge
boom. Gebr: Het hout wordt wegens duurzaamheid,
ook bij gebruik onder water, voor kleine bruggen en
onderdeelen van vaartuigen gebezigd. Op Sumatra
maakt men van den bast verf.

2591. P. eelebicum Miq.* Kajoe i la wa-
nan, Alf. Min. T. L; Lawanan, Alf. Min. T. Ls;
Owoejaän, Alf. Min. T'onsaw; Poejaän, Alf. Min.
Ponos.; Wajoe, Alf. Min. Bent; Wolo rintek, Alf.
Min. T. L. — Hooge boom. Gebr: Het hout is voor
balken en planken geschikt, mits onder dak gebezigd.

2592. P. Jackianum Wall.* Bajoeë, Minangk.;
Bajoer, Mal; Bajoer betina, Mal; Poro, Eng-
gano. Variëteiten in Mal: Bajoer hitam; B. poe-
tih. — Boom. Gebr: Het hout wordt gebruikt voor
planken en bij den scheepsbouw. De witte variëteit
levert beter hout dan de zwarte.

2593. P.javanieum Jungh.* Bajoer, Soend.;
Bhadjoer, Madoer; Kajoe kadjeng walang,
Jav; Mretjoegoenda, Balin; Mretjoekoenda,
Balin; Tjajoer, Soend.; Wadang, Jav., Sum. W. Ks;
Wajoer, Jav; Walang, Jav. — Boom. Gebr: Als
van 2890. In West-Java wordt de bast wel in palmwijn
gedaan. De zaadjes dienen als purgeermiddel en zijn
op Java als inlandsche drogerij bekend onder de namen
pelakija, palakijoeh, sahang doekoen of kajoe doekoen.

2894. Ptychosperma calapparia Mig.
= Aectinorhytis calapparia Wendl.*).
Nat. fam. der Palmae. Dawar, O0. Jav.; Hoea
niwel, Alf. Amb., Z. Cer.; Kamaka, Alf. Min. T. L.,
T.P; Maka-maka, Alf. Min. T.B.; Pandjawar,
Soend.; Pinang kalapa, Mal. Amb, Men; Pinang
sinawa, Minangk; Pinang sinawar, Mal; Pi-
neng sinawar, Atjeh; Pining soendari, Bat;
Poposo bango, Alf. Min. Bant; Sinagar, Soend.;
Sinawa, Minangk.; Sinawah, Atjeh; Sinawar,
Mal; Sindawar, Bat. Dair.; Soendari, Bat. —
Boom. Gebr: De als cen ganzenei groote vruchten
veroorzaken bij het gebruik jeuking in de keel, men
kauwt ze bij de sirih slechts bij gebrek aan andere
(d.i. pinang). Op Sumatra's westkust worden zij tegen
schurft aangewend en dienen er ook als bezwerings-
middel tegen booze geesten.

2595. P. coccinea Hort. (=Cyrtostachys
Renda Bl.*). Pajong antoe, Banka; Pinang
rimbo, Minangk. — Boom, de zg. roode pinang.
Gebr: Als sieraad.

2896. P. malaiana Mig. (—= Pinanga ma-
laiana Scheff.*). Pinang boeroeng, Mal. —
Boom. ij

2397. P, punicea Mig. (= Pinanga ter-
natensis Scheff.*).. Niboeng merah, Mal.
Amb. — Boom.

2598. P. Rumphii Bl. (= Drymophloeus
olivaeformis Mart.*). Lempidji, O. Javs;
Pedji, Balin; Pidji, Jav. — Boom. Gebr.: Bij
gebrek aan bamboe maakt men in de wildernis van
den stam wel banken als anderszins; de vruchten
worden, vóór ze rijp zijn, wel gekauwd.

2599. P, vestiaria Miq. (= Areca vesti-
aria Giseke*). Pslait, Alf. Boer; Pinang
oetan (zie 319), Mal. Mol; Soligon, Alf. Min.
Tonsaw.; Wenji edoe, Sawoe. — Boom. Gebr: De
jonge bladen werden vroeger aaneengeregen tot schortjes
van vrouwen, soms na voorafgegane kleuring.

2900. Pueraria phaseoloides Benth.*
Nat. fam. der Leguminosae. Katjang oetji,
Soend.; Katjang oetjoe, Balin; Katjang roedji,

Pueraria — Quercus.

Jav; Otok boewa, Madoer, S; Otok ghangan,
Madoer. P. Varieteit in Soend: Katjang oetji
leuweung. — Klimplant. Gebr. Wordt als groente
gegeten.

2901. P. phaseoloides Benth.* var. java-
nica Baker. Katjang monjet (zie 2664 en 2665),
Soend; Tongaw in dekat, Alf. Min. T, P, —
Klimplant.

2902, Punica Granatum L.* Nat. fam. der
Lythraceae. Dalima, ‘Alf. Min, Atjeh, Balin.,
Boeg., Jav., Makas., Soend.; Dalimo, Bat, Minangk.;
Delima, Atjeh, Jav., Mal; Dhalima, Madoer.;
Dilimene, Kisar; Djeliman, Sas; Gangsalan,
Jav. Kr. D.; Glima, Atjeh; Gli meu, Gajo; Talima,
Biman. Variëteiten in Jav: Delima poetih; D.
wantah, (deze zonder vrucht met groote roode bloem).
In Jav. Kr. D.:
In Soend.: Dalima beureum; D. bodas; D. ko-
neng. In Mal: Delima danta; D. gading; D.
katai; D. koening; D. merah; D. poetih; D.
soesoen.
poeti. In Alf, Min. T. P: Dalima koelo; D,
raindang. In Balin: Dalima wanta. In Madoer.:
Dhalima koneng; Dh. pote; Dh. boengo of
dh. salase; Dh. djhepang; Dh. dhaghing of
dh. mera; Dh. baghoeng. — Boomheester, de
granaatboom. Pomegranate, e…, grenadier,'fr., Granat-
baum, d. Gebr: De vruchten worden gegeten ; de looistof-
houdende schil van onrijpe vruchten wordt gekauwd met
het doel de tanden zwart te maken, vooral na het vijlen.
Een aftreksel van den wortelbast der variëteit, die in
Jav. delima wantah, in Soend.: dalima beureum en in
Mal. delima soesoen heet, is als geneesmiddel tegen
lintworm in gebruik; ook in Europa dient granaatbast
veel als taenifugum. In legenden worden de borsten
eener vrouw wel vergeleken met granaatappels. Violet-
kleurige robijnen heeten in ’t Balineesch mirah dalima.
In Maleische landen wordt de uitdrukking: „Delima
merekah”’, d.i: „Ben van rijpheid gebarsten granaat-
appel”, gebezigd ter vergelijking met vrouwentanden, als
de vrouw na reiniging van den mond een sirih-pruimpje

Gangsalan petak; G. wantah. /

In Alf. Min. T. L: Dalima mea; D. |

314

2901 — 2917,

gebruikt en het witte tandvleesch even zichtbaar is,
gelijk het witte vlies dat tusschen de pitten der vrucht
van granaat zit; terwijl de Minangkabaoeër als figuurlijke
uitdrukking nog spreekt van: „Marangkahkan diri bak
dalimo”, d.i: „Openbarsten als een granaatappel”,
voor: het niet kunnen verzwijgen van eigen leed.
Diezelfde vrucht is de oplossing van het Boegineesche
raadsel : „Taboe maïde lamana, nagaretjeng ri-manroena,
mamasing-masing tepena; na-matangka rijataboe, ma-
dala-pi na-mabelo”’, d.i: „Spijs, klein van bladen, van
binnen rammelend door het groot aantal pitjes, die
verschillend van kleur zijn; een vrucht, aangenaam
om te eten, er schoon uitziende als zij rijp is”.

2908. Pygeum celebicum Miq.* Nat. fam.
der Rosaceae. Maloeloembo (zie 2861), Alf.
Min. T. P; Marenge, Alf. Min. T. P; Somoding
(zie 2861), Alf. Min. Tonsaw. — Boom. Gebr.: Het
hout is geschikt voor huisbouw.

2904. P. parviflorum T.etB.*Kawojang®),
Soend; Mojang, Jav. — Boom. Het hout is geschikt
voor huisbouw; de schors dient als geneesmiddel.

$) Ook Prunus-soorten.

2905. P.sumatranumMig.* Mata pergam,
Mal. Pal. — Heester.

2906. P. zeylanicum Gaertn.* Dolipoga,
Bol. Mong; Doli poha, Alf. Min. Ponos.; Katomong
romang, Boeg; Leka (zie 1234), Alf. Min. T. L;
Waneka sela, Alf. Min. T. P. — Boom.

2907. Pyramidanthe rufa Miq. (= Melo-
dorum prismatiecum Hook.f.*). Nat. fam.
der Anonaceae. Limaoe poeroet hoetan,
Mal. — Boom.

2908. Pyrenaria acuminata Planch.* Nat.
fam. der Ternstroemiaceae. Geloegoer gad-
jah, Mal; Madang gloegoer, Sum. W. K; Me-
dang geloegoer, Mal; Samak djantan, Mal;
Tampoei dada (zie 391), Mal; Tampoi dada,
Mal. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt voor stijlen
en daksparren.

0:

2909. Quamoclit coccinea Mönch (—
Ipomoea coccinea L.*). Nat. fam. der Con-
volvulaceae. Areuj tjatjabean, Soend;
Boenga wolanda, Mal. Amb,
Soend. — Klimplant, de scharlakenroode ipomoea.
Gebr: Als sierplant gekweekt.

2910. Q@. pinnata Boj. C-Ipomoea Qua-
moelit L.*). Areuj katilang, Soend; Boenga
djawa, Mal. Mol; Boenga tali-tali, Mal; Kam-
bang tali, Lamp; Katelan, Jav; Tali-tali,
Mal., Minangk. — Klimplant. S.c. Red jasmine, ec,
Fieder-prunkwinde, d. Gebr: Als de vorige.

2911. Quercus sp. div. Nat. fam. der Cupuli-

ferae. Algem. Benam: Empening, Mal; Ero
hoak-hoak, Bnggano; Kajoe pening, Midd. Sum;

Kajoe pepening, Sum. W.K; Mampining, Sum. |
W.K; Mempening, Mal; Pampaning, Mal. Z. O0. |

Born; Panieng-paniëng, Minangk; Pasang, Jav.,

Madoer., Soend.; Pening-pening, Mal; Pepening, |

Sum. W.K; Takalet, Daj. Z. O. Born; Tim palang,
Makas. — Boomen, eiksoorten (deze en vlg). Oak, e.,

Ojong-ojong, |

chêne, fr, Eiche, d. Zie voor de eik- en kastanje-soorten
van Java de Bijdr. (X, 1904) van Koorpers en VALETON.

2912. Q. eelebica Miq.* Lojang, Alf. Min.
T. L; Soesoendeg, Alf. Min. T. B. Gebr.
Het hout is voor huisbouw zeer gewild; de vruchten
worden wel geroosterd gegeten.

2913. Q@. Companoana Vid.* Lojang, Alf.
Min. T. P; Lojang rintek, Alf. Min. TI. L.

2914. Q. costata Bl.* Pasang tjotjok,
Soend.; Resak paja, Mal. — Gebr: Van het hout
worden planken vervaardigd.

2915. Q. crassinervia Bl.* Pasang baloeng,
Jav.

2916. Q. Eichleri Wenz.* Mempening
djantan, Mal; Pening-pening djantan, Mal.

2917. Q. encleisacarpa Korth.* Berangan
babi hoetan, Mal; Mempening poetih (zie
2927), Mal; Pening-pening poetih, Mal. —
Gebr: Het hout wordt bij huisbouw gebezigd.

ee

Quercus — Randia.

2918. Q. fagiformis Jungh. =Q. Jung-
huhnii Miq.*). Barana, Makas; Kajoe mra-
nak,Jav.; Kajoe pranak, Jav.; Ki rijoeng, Soend.;
Makana, Alf. Min. T. L.; Mranak, Jav.; Pranak,
Jav.; Rijoeng anak, Soend.; Rijoeng goenoeng,

“ Soend.

2919. Q. gemelliflora Bl.*Pasang djambe,

Jav.; Pasang hiris, Soend. — Woudreus.

2920. Q. glutinosa Bl.*
Soend.

2920a. Q. Hystrix Korth.* Mempening
merah, Mal; Pening-pening merah, Mal.

2921. Q. induta Bl.* Karingis, Alf. Min.
Tonsaw.; Lojang poeti, Alf. Min. T. L; Lojang
sela, Alf. Min. T.L, TP; Pasang bodas, Soend.;
Pasang soengoe, Jav.

2922. Q. infectoria Oliv. (= Q. lusita-
niea Lam.*). Madjakan, Jav.; Madjakane,
Sas.; Madjakani, Mal, Soend.; Madjhakane,
Madoer.; Mendjakani $, Mal. — Kleine boom, de
verf- of galappel-eik. Dyer's oak, gall oak, e., chêne
à galles, fr, Galleiche, d. Gebr. De galnoot wordt
in de inlandsche geneeskunde gebruikt. De galnoten uitde
Chineesche apotheek worden in China ingezameld van de
bladstelen van Rhus semialata Murr.*, var. Osbecki D.C.

$ De boom zelf komt in Indië niet voor; de gal-
noten dragen de opgegeven namen.

2923. Q. lamponga Miq.* Berangan babi
(zie 2930), Mal.
2924. Q. lineata Bl.* Balak, Mal; Balak

goenoeng, Mal; Pasang emprit, Jav. — Gebr:
Het harde hout wordt wel als bouwhout gebezigd.

2925. Q. litoralis Bl.* Pasang laoet, Soend.

2926. P. oidocarpa Korth.*
antau, Mal.

2927. Q@. omalokos Korth.* Mempening
poetih (zie 2917), Mal; Pening-pening poetih,
Mal. — Gebr: Het hout dient voor balken.

Pasang lalaki,

Berangan

315

2918 — 2943.

2928. Q.Pinanga Bl.*Pasang djam be, Soend.;
Pasang gede, Soend.

2929. Q. pruinosa Bl.* Pasang kapoer,

| O0. Jav; Pasang minjak$), Soend. — Gebr.: Het

hout wordt soms bij den huisbouw gebezigd.
$) Ook Quercus poculiformis V. Seem.*

2930. Q@. Pseudo-molucca Bl.* Berangan
babi (zie 2923), Mal; Lojang rintek, Alf. Min.
T.P;Pasang djangkar, Soend.; Pasang kalim-
borot, Soend.

2931. Q. Rassa Mig.* Paniëng-paniëng
rasak, Minangk.

2932. Q. rotundata Bl.* Pasang kopejah,
Soend.

2933. Q. spicata Smith.* Berangan padi,
Mal; Berangan pipit, Mal; Kepoel, Mal; M em-
pening boengkoes, Mal; Mengkepoel, Mal;
Pasang batoe, Soend.: Pasang soesoe, Soend.;
Pening-pening boengkoes, Mal. — Gebr: Het
hout wordt wel bij huisbouw gebezigd.

2934. Q. sundaica Bl.* Kajang, Soend; Ki
heueur,Soend.;Mempening bagan, Mal; Pasang
kajang, Soend.; Pening-pening bagan, Mal. —
Gebr: Het hout wordt soms bij huisbouw gebezigd.

2935. Q. turbinata Bl.* (= Q. lineata
Bl.*). Pasang tjeleng, Soend. — Gebr: Het
hout dient voor bruggen en bij den huisbouw.

2936. Quisqualis indica L.* Nat. fam. der
Combretaceae. Akar poentijanak, Mal
Akar soeloh (zie 431), Mal; Katekloek, Jav.;
Katjekloek, Jav; Oedani, Balin, Makas. Mal,
Batav; Tikao, Boeg; Tjegoek, Jav; Tjekloek,
Jav. — Klimmende heester. Rangoon creeper, e, liane
vermifuge, fr, Wunderstrauch, d. De lat. naam Quis-
qualis — hoedanig) is eene woordspeling met oedani
(Rumratus, V, 71). Gebr: De zaden dienen als genees-
middel tegen wormen bij kinderen; in te groote hoeveel-
heid gebruikt zouden die hik (Jav. tjegoek) veroorzaken.

Ee

2937. Radermachera gigantea Mig. (—=

Stereospermum hypostictum Miq.*). Nat. |

fam. der Bignoniaceae. Bedali, Jav; Dali,
Jav; Kai mahatoes, Alf. Min. T. B; Kajoe
maätoes, Alf. Min. T. L, T. P; Kajoe matoes,

Alf. Min. T. S; Kar pote, Madoer.; Kedali, Jav; |

Ki padali, Soend.; Koetoe-koetoe, Alf. Min. T. Ps;
Maätoes, Alf. Min. T. L, T. P; Mahatoes, Alf.
Min. T. B; Potejan, Madoer.; Sekar pote, Madoer.;
Toewi gadang, Minangk; Wowohan, Alf. Min.
T. P. — Zeer hooge boom. Gebr: Het hout is sterk
en duurzaam, en geschikt voor huis- en bruggenbouw.

2938. R. stricta Zoll. et Mor. (—= Stereo-
spermum glandulosum Miq.*). Ambal (5,
Jav.; Kembang poetih$), Jav. Ng; Ki padali la-
laki, Soend; Sekar petak, Jav. Kr.;Sekar pote,
Madoer.; Toewi, Mal, Minangk. — Vrij lage boom.
Gebr: Het hout wordt soms voor klein bouwhout gebezigd.
Ook laat men tegen dezen boom sirih-ranken opklimmen.

$) Ook Millingtonia hortensis L.* (zie 2311).

2939. Rafflesia Arnoldi R.Br.* Nat. fam.
der Cytinaceae. Ambai-ambai, Mal, Minangk.;

Karoeboeïk, Minangk; Keroeboek (zie 211),
Lamp; Keroeboet, Mal; Tjeroeboet, Mal. —
Parasiet, beroemd om de reusachtige bloemen. Komt
veel voor op Cissus sp. Gebr: In Sumatra’s Westkust
heeft men een raadsel: „Kajoe ara serimbak rimbon,
kena di tebang ngan sembiloe”, d.i: „Pen bladrijke
Fieus-soort, die met een bamboesplinter kan worden
geveld”; waarvan deze plant de oplossing heet (?)

2940. R. Hasseltii Suringar.* Tjendawan
matahari(®, Sum. W. K.

2941. R. Patma Bl.* Padma, patma, Jav;
Pakma, Madoer., Mal. — Leeft op de reusachtige liaan
Cissus scariosa Bl. (zie 781).Gebr.: De patma-bloem der inl.
geneeskunde is niet deze plant, doch de roos van Jericho.

2942. R. Rochussenii T.etB.* Proet ki
barera, Soend.

2943. Randia anisophylla Hook.f.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Djaroem-djaroem djan-
tan, Mal; Medang gadjah, Mal; Mendjaroem
djantan, Mal. — Boom. Gebr: Het hout voor
stijlen en daklatten.

Randia — Rhinacanthus.

2944. R. densiflora Benth.* (zie 2058).
Berombong djantan, Mal; Kajoe mata oelar,
Mal; Makopi, Alf. Min. T, P; Mata oelar, Mal;
Mata oelat, Atjeh; Mata tjitjim, Atjeh; Me-
rombong djantan, Mal; Perawas, Mal. — Boom.
Gebr: Het zeer harde hout dient bij scheepsbouw.

2945. R. dumetorum Lam.* Djandjang,
Jav; Ri djandjang, Jav. — Boomheester.

2946. R. fasciculata D.C.* Akar doeri,
Mal; Akar koekoelangS$), Mal; Koekoe lang $),
Mal. — Klimplant.

$) Ook Gardenia curvata T.etB.* (zie 3560).

2947. R. longiflora Lam.” Akar sijantan
hoetan, Mal; Areuj moending djaloe (zie 3198),
Soend.; Sijantan hoetan, Mal. - Klimmende heester.

2948. R. macrophylla Benth.et Hook.”
Boenga petjah pinggan, Mal; Kembang pit-
jah piring, Soend.; Ketjoeboeng rimba, Mal;
Petjah pinggan, Mal; Pitjah piring, Soend. —
Heester.

2949. R. sp. Paladjaoe, Minangk. — Boom.
Gebr: Het hout wordt gebruikt voor planken; de vruchten
zijn eetbaar. Uit den stam wordt een olie verkregen (},
die men tegen kwaadaardigen huiduitslag aanwendt,

2950. Ranunculus diffusus D.C.* Nat. fam.
der Ranuneulaceae. Godong nga, Jav; Mas-
masan, O. Jav; Nga, Jav. — Kruid, eene soort
„boterbloem”. Gebr: Van de bladen wordt beweerd, dat
zij slangen onschadelijk maken, zoodat een slang in de
nabijheid van dit kruid niet kan bijten of verder kruipen.

2951. Raphanus caudatus L. = R.
sativus L.* var.). Nat.fam.der Cruciferae. Lo ba,
Biman., Boeg, Makas.; Lobak, Jav., Madoer., Mal,
Soend.; Moela, Atjeh; Rades, vele talen; Radis, vele
talen. — Soort van „radijs’” of Indische rammenas. Radish,
rattoil radish, e, mougri de Java, fr, Schlangenrettich, d.

2952. Zie 2964a.

2953. Rauwolfia amsoniaefolia D.C.*
Nat. fam. der Apocynaceae. Pamadeng, Boeg;
Parempasa, Makas. — Heester. Gebr: De bladen
worden in afkooksel, met roode uien vermengd, als
laxeermiddel toegediend.

2954. R. javanica K.etV.* Bita, Alf. Min.
T.L; Kajoe telor (zie 3535), Mal. Men; Poele
pandak, Jav., Mal. Batav.; Polaj pandhek of P.
lakek (zie 2955), Madoer.; Sepoeleh, Mal; Soe-
mering, Alf. Min. T. B, T. S. — Boom. Gebr: De
fijngestampte bladen dienen als smeersel o.a. bij wonden
van dieren; de bittere bast en wortel is een sterk
werkend geneesmiddel.

2955. R. madurensis Burek. Polaj lakek,
Madoer. — Boom. Gebr: Het hout dient bij den bouw
van paardenstallen; de bast is een middel tegen dysenterie.

2956. R. reflexa T.etB.* Ki bentelig),
Soend. — Lage boom. Gebr: De schors wordt als
laxans gebruikt.

$) Ook Kickxia arborea Steud.* (zie 1959).

2957. R. serpentina Benth.* Akar tikoes,

Mal. — Klimmende heester.
2958. R. sumatrana Jack.” Lame lalaki,
Soend; Tampa badak, Mimangk. — Boomheester.

2959. Ravenala madagascariensis Gmel.*
Nat. fam. der Musaceae. Pisang kipas, Vulg.
Mal; Tjaoe kipas, Soend; Tjaoe tjaj, Soend. —
Boom, de „waterboom”, van Madagascar. Traveller's
tree, e, arbre des voyageurs, fr. Gebr: Wordt veel (als
„waaierpisang”) tot sieraad in tuinen gekweekt.

316

2944. — 2967.

2960. Reinwardtiodendron celebieum
Koord.* Nat. fam. der Meliaceae. Malansot$),
Alf. Min. T. P; Mawewe, Alf. Min. T.L; Wewe,
Alf. Min. 'T. L. Variëteiten in Alf. Min. T. P.:
Malansot koelo; M. raindang. — Boom. Gebr.:
Het hout is geschikt voor den huisbouw.

$ Dezelfde boom of wel andere tot de verwante
geslachten, Aglaja en Dysoxylam behoorende boomen
heeten in Alf. Min. 'T. S. madansot, in Alf. Min. Bent.
mahalansa, in Alf. Min. T. B. mahalansot en in Alf.

„Min. T. L. malasot. Zie ook bij 80, 99 en 213.

2961. Remusatia vivipara Schott.* Nat.
fam. der Araceae. Kadjar,Jav.; Kadjar-kadjar,
Soend; Kadjar-kadjaran, Balin; Kekadjar,
Balin, Jav; Kepotan katak, Balin; Koetjoec-
koetjoer, Balin. Kr; Sili, Soemba. Variëteit in Jav.:
Kadjar angkrik. — Kruid. Gebr: De Javanen
noemen deze de niet-eetbare sente. De bladen dienen
als geneesmiddel tegen wormen bij kinderen; ook
worden zij wel met opium vermengd tot het schuiven.

2962. Renanthera Arachnites Lindl. (—=
Arachnanthe bilinguis Benth.*). Nat. fam.
der Orchidaceae. Anggrek katoenggeng,
Jav; Anggrek katoenggjang, Balin; Anggrek
kerisan, Jav. — Gebr: Sier-orchidee.

2963. R.(—=A.)moschifera B1l.* Auggerik
kastoeri, Mal; Boenga kasatoeri, Makas
Boenga kasetoeri, Boeg; Boenga kastoeri $,
Mal; Kembang kastoeri, Jav.

$) Dit volgens Riprer; voor het oostelijk deel
van de Archipel wordt boenga kastoeri vermeld als
Maleische naam van Tapeinocheilos pungens Miq.*

2964. Rhamnus javanica Migq.* Nat. fam.
der Rhamnaceae. Maniran, 0. Jav; Meni-
ran (zie 1618 en 2690), O. Jav. — Boomheester,
verwant aan „wegedoorn”. O.a. aangetroffen op het
Tengger-gebergte, ter hoogte van + 2000 Meter.

2964a. Rhaphidophora Lobbii Schott.*
Nat. fam. der Araceae. Akar tebing paja, Mal;
Tebing paja, Mal. — Klimplant.

2965. Rhapis javanica Bl.* Nat. fam. der
Palmae. Howe andong, Soend; Pendjalin
woeroek, Jav; Regoe, Jav; Waregoe, Soend;
Wergoe, Jav; Wiroe lalaki, Soend; Woeroek,
Jav; Wregoe, Balin. — Kleine boomheesterachtige
waaierpalm. Gebr: Van het stammetje van oude planten
maakt men wandelstokken, die op Java zeer gezocht zijn.

2966. Rheum palmatum L.* Nat. fam. der

| Polygonaceae. Kajoe kalembak$), Jav.; Ka-

lembak, Jav.; Krem bah, Jav.; Riwanda, Mal. —
Kruid, de rhabarber. Rhubarbe officinale vraie, fr,
Russischer Rhabarber, d. Gebr: De ingevoerde wortel-
stok is, gelijk in de Europeesche, ook in de inlandsche
geneeskunde als laxans in gebruik.

$) Deze naam, die eigenlijk alleen voor de drogerij
geldt, heeft wel tot verwarring geleid met het Mal.
woord kelembak, waarvoor verwezen wordt naar 283.

2967. Rhinacanthus communis Nees.*
Nat. fam. der Acanthaceae. Ai laoe manoe,
Alf. Z. Cer; Daoen boeroeng, Mal. Amb; Daoen
sarang boeroeng, Vulg. Mal; Kembang batjin,
O. Jav; Kembang slinger, O. Jav.; Kesaksak
memedi, Balin; Kesaksak tjina, Balin; Manoek-
manoekan, Jav; Pohon daoen boeroeng, Mal,
Amb.; Ronjokan,O. Jav.; Saksak memedi, Balin;
Saksak tjina, Balin; Tarebak, Soend.; Tere ba,
Mal. Batav.; Tri bah), O. Jav. — Heester. Gebr: Wordt
veel als levende omheining gebezigd; de wortel (akar treba
djapan) is een gezocht inl. geneesmiddel tegen ringworm.

$) Ook Lantana Camara L*

aid

Rhizophora — Ricinus.

2968. Rhizophora eonjugata Ls. $) Nat. fam. der
Rhizophoraceae. Aät, Alf. Z. Cer; Akit, Mal;
Baho, Bat; Baka, Atjeh; Bakaoe, Mal; Bakaoe
akit, Mal; Bako (beduidt ook tabak, 2458), Bat.,
Boeg; Bakoe (meest in meervoudvorm, dus Bakoe-
bakoe), Vulg. Mal; Bangko, Makas; Bibido, Alf.
N. O. Halm; Bido-bido, Tern; Bongka, Jav.;
Gaïn, Gorom; Halatal, Alf. N. Laoet; Ham oe, Alf.
Min. Bent; Hate bido-bido, Tern; Kantar, Alf.
Min. T.P.; Lahatalo, Alf. Sap; Manggi-manggi,
Mal. Mol; Naloean, Tid. Born; Pare pa, Alf. Min.
T.B., T.S.; Parepat, Alf. Min. T. L.; Pojopat, Alf.
Min. Ponos; Poko bangko, Makas.; Tangala,
Goront.; Pandjang, Jav; Tandjang-brangga,
Jav.; Waät, Alf. 4. Cer; Waäte, Alf. Asil, Cer.;
Waäto, Alf. Har; Waätol, Alf, Sap; Wakat, Alf.
Boer; Wakatans$), Bol. Mong. Variëteit in Mal:
Bakaoe soewasa, met rood hout. — Boom der
vloedbosschen, de mangrove (deze en vlg). Manglier,
fr. Gebr: Als hard en bestand tegen de vernielende in-
werking van zeedieren wordt het hout veel gebezigd tot
vervaardiging van fuiken of sero’s, die visschers aan de
monding der rivieren maken, en ook tot palen van
woningen boven het water. De looistofrijke bast is o.a.
in gebruik tot het tanen van netten. Deze en andere
mangrove-basten zijn ook van toenemende waarde voor
de Europeesche markt, verwerkt tot looiextract, zg. man-
grove-cachou. Zie voor dit en soortgelijke onderwerpen de
monographie der looistoffen door Dr. J. Dekker (1908).

$ Deze soort wordt ten onrechte in Ind. Kew. met
Bruguiera gymnorrhiza Lam.* gelijk gesteld.

$$) Het is zeer wel mogelijk, dat vele dezer namen
eigenlijk op Sonneratia betrekking hebben, of voor andere
Rhizophoraceae (o. a. voor Bruguiera en Ceriops) gelden
(zie 513, 514 en 3189).

2969. R. mueronata Lam.“ Bakaoe be-
loekap, Mal; Bakaoe katjang, Mal; Beloekap,
Mal; Kadjoe djhangkar, Kang; Kadjoe tend-
jhang, Madoer; Manggi-manggi laki-laki,
Mal. Mol; Tandjang (zie 2405), Jav.; Tandjang
rajap, Jav; Tandjang rangga, Jav. — Black
mangrove, e. Gebr: Het hout wordt veel voor brand-
hout gebezigd. Het gebruik van vruchten en bast komt
met dat van 2968 overeen.

2970. R. mueronata Lam.* var. typica
Sechimp. Bakaoe betina, Sum. W.K; Lang-
gadei (zie 516), Sum. W.K.

2971. Rhodamnia trinervia Bl.* Nat. fam.
der Myrtaceae. Diho, Nias; Ki beusi$), Soend.;
Marapoejen, Sum. W. K; Marapojan, Atjeh;
Merpojan, Mal; Merpojan batoe, Mal; Ren-
joeng, Soend. — Boom. Gebr.: Het hout dient bij
huisbouw en tot vervaardiging van gereedschappen; is
bovendien bij de goudsmeden gezocht voor het branden
van houtskool, terwijl men met het sap de lippen zwart
verft. De bast wordt gebruikt tot het tanen van netten
en de vruchten zijn eetbaar.

$) Ook Kibessia azurea D.C.* (zie 1956).

2972. R. trinervia Bl.* var. montana. Mer-
pojan boekit, Mal. — Boom, zie voorgaand artikel.

2973. Rhododendron javanieum Benn.*
Nat. fam. der Ericaceae. Djoegdjoegan, Soend.;
Kembang kepiting, Jav. ;Poerwa geni, Jav. —
Heester, uit de bekende groep van sierplanten: rho-
dodendron en azalea (deze en vlg).

2974. R. malayanum Jack.* Tjantigig)
boeloe, Soend.

$) De naam tjantigi dient voor allerlei (tot ver-

schillende geslachten en familiën behoorende) en aan ,
den Soendanees meestal niet of slecht bekende hoog- |

gebergte-heesters en boompjes.

817

2968 — 2984.

2975. R.multieolor Miq.*Karamoentiëng
rimbo nan djantan, Minangk.

2976. R. retusum Benn.* Boengatjangke,
Sum. W. K,

2977. Rhodoleia Teysmanni Miq.* Nat.
fam. der Hamamelidaceae. Kajoe baranak,
Minangk.; Kasië baranak, Minangk. — Heester.
Gebr. Het hout dient slechts tot brandhout.

2978. Rhodomyrtus tomentosa Wight.*
Nat. fam. der Myrtaceae. Ampoerete, Boeg;
Haramonting, Bat; Harendong sabrang,
Soend.; Karamoentiëng, Minangk.; Karamoen-
ting, Mal; Kemoenting, Mal; Tambara bara-
moente, Makas; Tambara moente, Makas. —
Heester. Hill gooseberry, e. Gebr: De kleine rood-
zwarte vruchten zijn eetbaar. Het uit het hout verkregen
kleursel is in gebruik tot het zwart maken der tanden.
De gestampte bladen dienen wel als geneesmiddel voor
wonden, en in sommige streken wordt met de bloemen
de rijst bestrooid, welke men aan de zielen der voor-
vaderen offert. Men wil beweren, dat het voorkomen van
dezen heester wijst op onvruchtbaarheid van den grond.

2979. Rhus nodosa Bl.* Nat. fam. der Ana=
ecardiaceae. Kadongdong areuj, Soend. —
Klimmende heester.

2980. R. retusa Zoll. (—= R. rufa T.et B.*).
Haloendang, Bat; Kadongdong goenoeng,
Soend.; Tjembawak, Jav. — Boom. Gebr: Het
hout wordt onbruikbaar geacht; het uit de schors
vloeiende, zwart opdrogende sap is als huidontsteking
veroorzakend gevreesd.

2981. R. retusa Zoll. =R. rufa T.etB.*)
var. rufa K.etV. Beloe, Alf. Min. Tonsaw.; Ma-
malapa $), Alf. Min. T. P. Variëteit in Alf. Min.
Tonsaw.: Beloe i korotong. — Boom.

$) Ook Dysoxylum amooroides Miq.* (zie 1186).

2982. R. vernicifera D.C.* Pohon tjat,
Vulg. Mal. — Boom, de Japansche lakboom. Lacquer
tree, e, Vernis du Japon, fr, Lackbaum, d. Gebr.: Uit
Japan overgebracht, alwaar het aan de lucht opgedroogd
melksap van dezen boom de fraaie lak (ki-urushi) levert.
Uit de vruchtjes van deze en verwante soorten verkrijgt
men de Japansche was (Japan-talg).

2983. Rhynechoglossum obliguum Bl.*
Nat. fam. der Gesneriaceae. Oetji-oetji,
O. Jav. — Kruid.

2984. Rieinus communis L.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Balatjai rariha, Tern; Da-
mar djarak, Mal. Tim; Djarag, Lamp; Djarak,
Balin., Daj. Z. O. Born, Jav., Mal., Minangk., Soend.;
Djarak dalem, Jav.; Djarak djawa, Mal. Pal;
Djarak djitoen, Soend.; Djarak kaliki, Soend;
Djarak kepjoer, Jav; Djarak sapi, Jav.; Doe-
lang, Bat, Doelang djai, Bat; Doelang-doe-
lang, Bat; Esilatoe, Alf. Z. Cer.; Bsiratoe,
Alf. Z. Cer; Gloah, Gajo; Kaleke, Madoer.; Ka-
liki beoe, Boeg; Kaliki djera, Boeg; Kaliki
tjamboeloe-boeloe, Boeg; Kaliki, Soend;
Kalikih alang, Minangk.; Kamahoe, Alf. Z. Cer.;
Kamalatoe, Alf. Z. Cer; Karangejang), Alf.
Min; Ketowang, Sangi; Kilaloi, Alf. Min. Tonsaw.;
Kohongijang, Alf. Min. Bant; Loeloek, Rotin.;
Lolo, Sawoe; Pakoe ton, Tim; Patimaral, Alf.
W. Cer; Peleng kaliki djera, Boeg; Rangam,
Daj. Kat; Saroerangei, Alf. Min. T. P; Solo
walanda, Alf, Min; Tangang-tangang djara,
Makas.; Tatanga, Biman. Botanische namen der
varieteiten: Blumeanus Muelt. Arg.; inermis Muell.
Arg; rugosus Muell. Arg; speeiosus Muell. Arg.
Inlandsche in Jav: Djarak bang; D. poetih.

Rivea — Rubus.

In Mal; Djarak merah of D. malaka; D.
poetih. In Soend: Djarak kaliki beureum;
D. k. bodas. In Madoer: K. bese; K. gheta; K.
sabhrang. In Balin: Djarak kaliki; D. klipes;
D. njoeh. In Boeg: Tangang-tangang djara
kamoemoe; Tt. d. kebo. In Boeg: Kaliki djera
mapoete; K. d. matjela. In Alf. Min. TB. Ka-
rangejan koelo; K. rangdang. In Alf. Min. T.P.:
Karangejan koelo; K. raindang; In Alf. Min.
TS. Karangejan poeti; K. roendang. — Boom-
heester, de wonderboom. Castoroil plant, palma Christi,
e., ricin, fr, Wunderbaum, d. Gebr: Uit de zaden wordt
de bekende dikvloeibare vette olie (wonderolie of
castorolie) bereid door ze te ontbolsteren, fijn te stampen,
met water uit te persen en te koken. De olie dient meest
als medicijn, zelden voor de lamp. Bij oorvloeiing of oor-
pijnen worden de bladstelen der roode variëteit verwarmd
en de daarvan uitgaande damp met dien van gember in
het aangedaan oor geblazen. In het Javaansch heeft men
een spreekwijze: „Toenggak djarak pada mradjak, toeng-
gak djati pada mati’, dt: „De tronken van djarak planten
zich voort, die van djati sterven’, om aan te duiden,
dat geringe lieden goede betrekkingen krijgen en die
van nen afkomst ambteloos voortleven. Van iemand,
die kwaad doet en zijn loon krijgt, zegt men in het
Soendaasch: „Ngembang djarak”, di: „Als de bloem
van djarak”. De Balinees noemt uit nederigheid zijn
eigen huis wel „Tjanggah djarak”, d.i: „Hen gaflel-
vormige djarak-tak’. Katten met oramjekleurige en
zwarte strepen worden in het Madoereesch aangeduid
als: „Kaleke tjeleng”. De driehokkige vrucht van Ricinus
is de oplossing van het Bataksche raadsel: „Toloe tor,
toloe roera, toloe si lopak manginganisa”, d.i: „Drie
dalen, drie bergen en drie musschen met witte koppen”;
ook van het Minangkabaoesche: „Tigo petak, tigo pind-
joeroe, tigo ekoeë koembang di dalom”, d.i: „Drie
afdeelingen, drie openingen, met drie zwarte kevers er
in’; welk raadsel in het Maleisch iets anders luidt:
„Tiga boewah petak, katiganja berisi koembang”, d. i.:
„Drie vakken met drie torren”; ook van het aardige Sangi-
reesche raadsel: „Tamba kalinsoe hae siwe”, d.i: „Zij
liggen onder één saroeng, maar zijn toch in verschillende
vertrekken”. Djarak of andjarak beteekent in het
Javaansch ook „berekenen”, daar bij gebrek van duiten
of ander telmateriaal de pitten wel dienen om bij
hanegevechten of dobbelspelen berekeningen te maken.

$) Deze naam schijnt oorspronkelijk alleen te zijn
toegekend aan Gleditschia celebica Koord.* (zie 1636).

2985. Rivea nervosa Hall.f. Nat. fam. der
Convolvulaceae. Areuj boöl kebo, Soend. —
Klimplant. Gebr: Soms als sierplant gekweekt.

2986. Rosa damascena Mill.*$) Nat. fam.
der Rosaceae. Aeng mabar, Kang., Madoer. S.;
Aeng mawar, Madoer.; Air mawa, Balin.; Ar-
goelo, Jav.; Boenga ajer mawar, Mal; Boenga
djene mawara (zie 2787), Makas.; Boenga oewaë
mawara (zie 2787), Boeg.; Boenga ros, Mal.;
Boenga rosi, Mal. Mol; Boenga tampoeng (zie
2787), Boeg.; Boenga-boenga (zie 1796), Bat;
Boengo aïe mawa, Minangk.; Boengong ije
mawo, Atjeh; Ergoelo, Balin, Madoer. B; Erma wa,
Balin., Madoer. B; Ermawar,Jav.;Gernawa, Balin,
Madoer. B; Goelo, Soend.; Ije mawo, Atjeh; Ke m-
bang ajer goelo, Mal. Batav; Kembang ajer
mawar, Vulg. Mal; Kembang goelo, Soend.;
Kembang ros, Vulg. Mal; Kembhang aeng
mabar, Madoer. S; Kembhang aeng mawar,
Madoer.; Kembhang eroes, Madoer.; Lirgilo,
Balin; Lirmawa, Balin; Maros, Balin; Ragoelo,
Jav.; Regoelo, Jav.; Remawa, Balin.; Roes,

318

Madoer.; Ros, Madoer. B; Rosi, Mal. Mol; Tjina |

rakta, Balin. — Heester, de roos, deze soort bepaaldelijk

2985 — 3000.

de Perzische roos of roos van Damascus. Damask rose,
e., rosier des quatre saisons, fr., Damaszener Rose, d. Gebr.:
Op tal van plaatsen gekweekt; dient ook voor omheiningen.

$) Dat hiervan vele variëteiten bestaan, laat zich
licht begrijpen, zoo worden o.a. in Mal. Mol. vermeld :
Rosi mawar; R. merah; R. pagar; R. poetih
en R. tjina; en in Balin.: Lirgilo tangi of ros
(de donkerroode); sommige namen schijnen echter voor
deze z.g. Perzische roos alleen te gelden.

2987. Rottboellia glandulosa Trin.* Nat.
fam. der Gramineae. Di-padijan, Madoer. B;
Djoekoet kikisan,Soend; Paren Jav.;Rewok, Alf.
Min. T.L, T.P.; Roem poet padi, Mal. Men — Kruid.

2955. Roucheria Griffithiana Planch.*
Nat. fam. der Lsinaceae. Akar ipoh poetih,
Mal; Akar kait-kait poetih, Mal; Kait-kait
poetih, Mal. — Klimplant. Gebr: Van deze plant
schijnen deelen bij het ipoh-vergift te worden gemengd.

2989. Rourea fulgens Planch.* Nat. fam.
der Connaraceae. Asam akar, Mal; Sembilat,
Mal; Sembilat darat, Mal.;Semilat, Mal; Sem i-
lat darat, Mal. — Klimmende heester. Gebr: De bladen
worden geweekt en bij buikpijn op den buik gelegd.

2990. R. rugosa Planch.* Akar kelintit
kera, Mal; Sembilat poetih. Mal; Semilat
poetih, Mal. — Gebr: Als de vorige.

2991. Roureopsis javanica Planch.* Nat.
fam. der Connaraceae. Areuj tjetjer, Soend;
Tjetjer katjepet, Soend. — Klimmende heester.

2992. Roxburghia javanica Kunth. (—=
Stemona javanica Wright.*) Nat. fam. der
Roxburghiaceae. Boboötja, Tern; Oebi go-
rita, Mal. Mol. — Klimplant. Gebr: De bladen worden
op gezwollen deelen gelegd.

2993. Rubia ecordifolia L.* Nat. fam. der
Rubiaceae. Socket serep, Jav; Tjareuhan,
Soend. — Kruid, verwant aan meekrap. Indian madder,
e., garance indienne, fr, Indische Röte, d. Gebr: De wor-
tel en stengels dienen tot het rood verven van lijnwaden.

2994. Rubus alcaefolius Poir. == R.
moluccanus L.*). Nat. fam. der Rosaceae.
Areuj garoet (zie 9), Soend; Langkere djan-
gang, Bonth; Pantjaringek, Minangk.; Pentja-
ringek, Minangk; Sihoepi, Bat. — Klimplant,
soort van „braam”’.

2995. R.elongatus Sm.* Merang im pengi,
Alf. Min. T. P. — Klimplant.

2996. R. fraxinifolius Poir.* Ketjalingan
lanang, O. Jav; Koekoembi, Alf. Min. Bent;
Merang in toewa raindang, Alf. Min. T. P;
Merang koentoeng, Alf. Min. T. P. — Heester.

2997. R. glomeratusBl.* Akar balik adap,
Mal. — Klimplant.

2998. R. Horsfieldii Mig. (= R. lasio-
ecarpus Sm.*). Gharoenggoeng, Madoer. B;
Groenggoeng tjilik, O. Jav.; Kala koentjet,
Jav. — Kleine heester.

2999. R. lineatus Reinw.* Groenggoeng
kebo, O. Jav. — Heester. Gebr: De vruchten worden
wel gegeten.

3000. R. moluccanus L.* Ebo, Alf. Boer;
Gandi-gandi, Bonth; Groenggoeng lanang,
Jav.; Hareuëus, Soend.; Kaka tamamisi, Alf. Min.
Bent; Kamerang i langkow, Alf. Min. T. L.; Ka-
rembang ne langkow, Alf. Min. T.B.;Koenet ka-
merang, Alf. Min. T. L; Langkere, Bonth; Me-
rang in toea, Alf. Min. T. P. Variëteiten in Soend.:
Hareuêus badak;H.leutik;H.minjak. — Klim-

|_plant. Vigne marronne, fr. Gebr: Hinderlijk onkruid vaak.

Rubus — Saccharum.

3001. R. pungens Camb.* Boboretejan,
Soend.; Garoeta tedong, Boeg., Makas; Kaka
kagoerangen, Alf. Min. Bent; Kamerang, Alf.
Min. T. L; Karembang, Alf. Min; Kompen-
dang, Alf. Min. Bant, Merang, Alf. Min. T. P;
Rowa-arowa, Bonth. — Klimplant.

3002. R. rosaefolius Sm.”
bener, O. Jav. — Heester.

3003. R. sumatranus Mig.” Pantjaringek
balam, Minangk.; Pentjaringek balam, Minangk.
— Heester.

3004. Ruellia repens L. Nat. fam. der Acan=-
thaceae. Deras malam, Mal. — Kruid.

3005. Rumex nepalensis Spreng.” Nat.
fam. der Polygonaceae. Asem-asem, Jav;
Rebha sem-aseman $), Madoer.; Sem-aseman $),
Madoer.; T'jamba-tjam ba, Makas.; Tjempa-tjem-
pa, Boeg. Kruid, eene soort zuring. Gebr: Is in
de inlandsche geneeskunde in gebruik.

$) Ook Smithia ciliata Royle.*

Ketjalingan

3008. Sabia Menicosta Bl.* Nat. fam. der
Sabiaceae. Areuj katja pi, Soend. — Klimmende
heester.

3009. Saccharum arundinaceum Retz.*
Nat. fam. der Gramineae. Soechoe, Nias; Taba-
raoe, Minangk.; Taberaoe, Mal. W. Born; Tebe-
raoeg), Mal; Tibaraoe, Minangk.; Timbaraoe,
Minangk. — Rietachtig gras, van ’t zelfde geslacht als
suikerriet (deze en vlg.). Gebr: Het merg wordt voor
fleschproppen of kurken gebruikt; ook brengt men het
in het gat eener doorboorde oorlel om derwijze de
opening langzaam te verwijden.

$) Ook Saccharum Ridleyi Hack.* en Thysanolaena
acarifera Arn. et Nees. —= T. Agrostis Nees.*).

3010. S. edule Hassk. (— S. officinarum
L.* var.). Dodiliboe, Alf. N. O. Halm; Ido waho,
Tern; Patodo peha, Alf. Min. Bant; Pola pera,
Alf. Min. T. P.; Pola were, Alf. Min. T. S;
Sajorlilin, Mal. Men; Teboe endog, Jav.; Teboe
telor, Mal. Batav; Toeboe telor ikan, Mal.
Amb. — Gebr: De jonge nog niet ontloken bloemen
worden als groente gekookt en gegeten.

3011. S. offieinarum L.* Amajok, Enggano;
Deboe, Sawoe; Doboe, Biman.; Goengar, Aroe;
Kaman, N. Guin. Noemf.; Kawiei, Babar; Keoe,
Kisar; Kob,N. Guin. Noemf.; Manisan, Mal. Bandj.;
Oega, Alf. Halm, Tern; Oegaka, Alf. N. W, Halm;
Patodo, Alf. Min. Bant; Patodoe, Goront.; Pola,
Alf. Min; Rorosan, Jav. Kr.; Rosan, Jav. Kr;
Soean, Alf. Min. Ponos; Taboe, Daj. W. Born,
Makas., Minangk.; Tapo, Daj. 4. O. Born; Tawoe,
Endeh; Tebaoe, Midd. Sum; Tebee, Atjeh; Tebhoe,
Madoer.; Teboe, Balin, Boeg, Jav., Mal; Teboe,
Daj., Mal. Pim; Tefoe, Alf. Boer; Tefoe, Rotin.,
Pim; Tehoe, Alf. Asil, Hila, Z. Cr., Wetar; Teoe,
Manggarai; Teabeë, Atjeh; Tewo, Solor; Tewoe,
Daj. Z. O. Born, Leti, Sika; Tiboe, Soemba; Tifoe,
Alf. Boer; Tiwoe, Soend.; Tob, Makian, N. G. 4
R.; Toboe, Bat; Toe, Gajo; Toeb, N. Guin. 4 R;
Toeboe, Mal. Amb., Men; Toeöeri, Alf. Min.
Bent; Toewoe, Alf. Min. Bent, Sangi; Tohoe,
Alf. Amb., Har., Z. Cer; Tohoelo, Alf. N. Laoet.,
Sap; Toöe, Gorom; Towoe, Alf, Tom, Nias,

319

3001 — 3011.

3006. Ruta graveolens L.* Nat. fam. der
Rutaceae. Anroeda boesoe, Makas.; Aroeda

Boeg, Mal; Engghoe, Madoer.; Godong inggoe,
Jav; Godong minggoe, Jav; Hinggoe, Balin,
Soend.; Inggoe, Balin, Boeg., Jav., Soend.; Pohon
inggoe, Mal. Batav. — Kleine heester, de wijnruit
of het „stuipkruid”. Rue, e, fr, Gartenraute, d. Gebr.:
In tuinen gekweekt. Amuletten of talismans worden
wel besprenkeld met het sap der bladen en dan bij het
heerschen van epidemien opgehangen aan den ingang van
woningen, ten einde aldus de booze geesten te weren.
Inggoe heet echter ook de duivelsdrek (asa foetida).

3006. RynehosporaWalliechiana Kunth.*
Nat. fam. der Cyperaceae. Boenga boetang,
Mal. Mol; Boenga botang, Makas.; Roempoet
boetang(zie 1293), Mal. — Kruid, eene soort „grasbies”.

3007. Ryssopterys dealbata A.Juss.” Nat.
fam. der Malpighiaceae. Maken dem, Alf. Min.
T. P, — Klimplant.

5.

Watoeb. Variëteiten in Jav: Teboe ardjoena,
wit met gele strepen; T. awoe; T. djae; T. dja-
para; Î. kejong; T. loemoet; T, malam; T.
mangli (groote); T. mata ele, van Otaheite; T,
rapoeh of t. rapoh. In Soend: Tiwoe betoeng,
dikke; T. beureum, paarse; T. endog; T. gom-
bong, roodbruine; 1. landjoeng, wilde; T. rapoeh,
met korte geledingen. In Lamp: Teboe apoi; T
aroe; T, awi; T. goela; T. halom; T. manoe;
T. nipah; T. pantis; T. teloi. In Alf. Min. T. P.:
Pola koelo; P. keretan; P. mawanga; P.
raindang; P. saraw (zie 3012); P. tawaän; P.
woering. In Alf. Min. Bant: Patodo batoerinei;
P. mabida; P. mahendeng, In Alf. Min. T. Ls
Pola mea; P. poeti; P. rarap; P. tambelan;
P. tiwoö; P. wanga; P. warotan. In Alf. Min.
T.B.: Pola ne walian; P. koelo; P. rangdang;
P. warotan. In Alf. Min. T. S.: Pola daä; P.
karengan; P. petor; P. poeti; P, roendang;
P. warotan; P. woedoe. In Mal. Men: Toeboe
merah; T. poetih; T. itam. In Bat: Toboe
botoeng, groene; T. djoengdjoeng, vijf vadem
lange; T. hotang, lange en dunne; Toboe lijat,
gele, zeer zoete; T. rara, roode; T. sala, met bruin
blad; T. soerat, gele, wit en rood van halm. In
Makas: Taboe edja; T. gading; T. tjoera. In
Boeg: Teboe lagading; |. makeme; T. soere;
T. tjela. In Atjeh: Tebee gading; T. gapoer;
T. gatja; T:- kamar; T. reliëng; T. rimong;
T. selembik In Alf. Amb: Tohoe ijane;
kaoe; T- poeti. In Mal: Teboe landjoeng, met
lange geledingen. In Balin: Teboe rare; T. tje-
meng; T, wilis. Im Minangk.: Taboe djoen-
djoeng. In Alf. Min. Bent: Toewoe mahamoe;
T.tangkar; Tt. maïtem; T. pea. In Biman.: Doboe
ragi. In Madoer.: Tebhoe ereng; T. pereng;
T. potes; T. palotan; PT. njamplong; T.mangle;
T.ghadjhi; T. bhanteng. — Het suikerriet. Sugar
cane‚ e., canne à sucre, fr.,-Zuekerrohr, d. Gebr.:
Uiterst belangrijk Indische teeltgewas voor de suiker-
fabricatie. Voorts is het uitzuigen van suikerriet in den

| geheelen Archipel een gewone versnapering; vooral in

Atjeh, zoo zelfs dat het geven van een fooi aldaar wordt
aangeduid door: „Ngon bloë ië teubeë”, d.i: „Geld om
rietsap te koopen”, Van sommige variëteiten dienen de

Saccharum — Salix.

wortelvezels als geneesmiddel tegen bloedigen buikloop.
In het Soendaasch zegt men van iemand, dien men
wat vraagt, maar die zich van den doove houdt en zonder
te antwoorden doorloopt: „Ngembang tiwoe”’, d. 1: „Als
de bloem pluim van suikerriet”, want deze is zoo hoog, dat
er geen bijkomen aan is. Dezelfde bloem wordt in die
taal overdrachtelijk wel „badaoes” geheeten, zijnde het
DN van „ngabadaoes”, een verhaalvorm met
e beteekenis van „zich niet aan het roepen of de
vraag van een ander storen”, Leden van eenzelfde
familie duidt men in het Javaansch aan met: „Teboe
saoejoen’’, d.i: „Eén stoel suikerriet”; en van iemand,
die een slechte zaak afwijst om er een nog slechtere
voor in de plaats te krijgen, heet het: „Milih-milih
teboe”, d.i: „Hij zoekt suikerriet uit’, waarvan hij
niet kan weten of het soms van binnen voos is. Ook
is aan het suikerriet de Javaansche spreekwijze ontleend :
„Poetjoek-ane manch jen anaha rasane, bongkotane
sepa bahe”, d.i: „Hoe zou de top zoet kunnen zijn,
als het onderste gedeelte smakeloos is”, met de bedoeling
van uit te drukken, dat de zoon onmogelijk iets kan
zijn als de vader niets is. De Balinees heeft een spreek-
wijze: „Boeka anaké medahar teboe”, d.i: Als een
kind dat suikerriet kauwt”, zooveel beteekenende
als „veel werk en weinig nut”, of toegepast op
iemand, die hard moet werken voor den kost en toch
nauwelijks genoeg heeft om van te leven, evenals er
bij het kauwen van suikerriet veel meer weggespuwd
dan genoten wordt. Hieraan denkt nog de Maleier, als hij
zegt: „Saperti teboe, ajernja di makan, ampasnja di boe-
wang”, d.i: „Als suikerriet, het water wordt ge-
dronken, de vezels werpt men weg”, slaande op iets,
waarvan men het goede behoudt en het onnutte weg-
werpt. Voor alles volgens vaste regels doen, zegt de
Batak: „Maroewas-roewas songon toboe, marsihat-sihat
sougon pisang”, d.i: „Geleed als suikerriet, in rijen
als bananen”; en met de beteekenis van: „De tering
naar de nering zetten’: „Partoboe ni sì Mandjoeng-
Mandjoeng”, d.i: „Suikerriet planten als M.-M.”,
de laatste een fictief persoon, die het riet dat hij
plantte opat vóórdat het rijp was. In het Minangka-
baoesch heeft men een spreekwijze: „Taboe saroeweh
di oelek poelo”, d.i: „Aan eene geleding suikerriet
knaagde de worm nog”, om te kennen te geven dat
men slechts één kind bezit dat altijd ziek is, of dat men
veel zorg heeft over een geringe bezitting ; en een andere:
„Maharak taboe di maliëng”, d.i: „Ken gestolen stuk
riet overal rondbrengen”, doelende op het te koop
loopen met eigen gebreken; terwijl: „Saloebang bak
taboe” of: „In één kuil als suikerriet” in die taal
gebezigd wordt voor: „Lieden van denzelfden stand”.
Suikerriet is de oplossing van vele raadsels; zoo in
het Maleisch van: „Bertakoek bertakah berkoeliling,
masovek basah keloewar kering”, d. i.: „Het is ingekeept
en rondom week geklopt, het gaat er nat in en komt
er droog uit”; in het Maleisch van Bengkoelen van:
„Kajoe seroempon manis boekoe”, d.i: „Ben stoel
(van planten) met zoete geledingen”; in het Minangka-
baoesch van: „Masoeëk basah kaloea kariëng”, d. i.:
„Het is eerst nat en later droog (na uitgekauwd te
zijn)’; in het Bataksch van: „Dakana boeloengna
hajoena porboewena”, d.i: „Zijne takken zijn zijne
bladen, zijn hout is zijne vrucht”; in het Sangireesch
van: „Hakondan gagoerang makadaloengkang”, d. i.:
„Takkebossen van ouders, die aan het huilen brengen”,
doelende op het jengelen van kinderen als zij een
stukje suikerriet willen hebben.

3012. S. spontaneum L.* Araso, Boeg;
Dipes, Alf. Min. Tonsaw; Eurih gede, Soend.;
Galagah, Minangk., Galoga, Bat; Gelagah, Mal;
Ghalaghas, Madoer.; Glagah, Balin, Jav.; He poe,
Goront; Kakano, Alf. N. O. Halm; Kakanoko,

320

JN

3012 — 3021.

Alf. N. W. Halm; Kalagah, Minangk; Kano-
kano, Mal. Men, Tern; Kaso, Soend.; Kenoe,
Biman; Kifo-kifo, Enggano; Kipo-kipo, Eng-
gano; Salab, Alf. Min. T. P; Sarab, Alf. Min.
T. P.; Saraw, Alf, Min. T. L, T, Ps; Taboe
sala, Makas.; Tateboe, Mal. Tim; Teboe padang,
Boeg; Tebijoe, Lamp; Teboe-teboe, Mal. Amb;
Tiboe, Goront; Tiwoho, Alf. Min. T. B; Tiwoö,
Alf. Min. T. S; Tlengat, Sas; Toï kano, Alf.
N. 0. Halm; Tolong, Bat. Variëteiten in Jav.:
Gelanggang of glanggang; Glonggong. In
Madoer: Tebhoe sala of Bhoe-tebhoewan. In
Soend.: Boeloekboek. In Bat: Beski. — zg.
Wild suikerriet. Thatch grass, e., Canne à sucre sauvage,
fr. Gebr: De jonge bladen worden gaarne gegeten door
het vee en soms als groente genuttigd ; de stengels wel aan
touwen bevestigd, die men in zee werpt om visschen
op te drijven. In vroeger tijden was het in de Batak-
landen gebruikelijk bij een oorlogsverklaring eenige
stukken tolong te voegen, die dan het getal der oorlog-
voerenden aanduidden. Om dezelfde reden als bij Sacch.
off. is opgegeven, spreekt men in het Soeudaasch van
iemand die oostindisch doof is als: „Ngembang kaso”,
d.i: „Als de bloem van kaso”. Van een onrustig
persoon, die geen zit heeft, zegt de Batak: „Songon
galoga na di topi ak mompas toe djae mompas toe
djoeloe”, d.i: „Als een galoga aan den waterkant,
die heen en weer geslingerd wordt”; en van iemand,
die bibbert van koorts of vrees: „Hoemotar songon galoga
na ni tompoe ni aëk”, d. í.: „Hij beeft als galoga in stroo-
mend water”, d.i. als riet dat gedurig wordt opgewipt.

3013. Saccolabium Blumei Lindl. (—=
Rhynchostylis retusa Bl.*). Nat. fam. der
Orchidaceae. Anggrek lilin, Soend. — Gebr.:
Sierlijke boom-orchidee.

3014. Saccopetalum Horsfieldii Benn.*
Nat. fam. der Anonaceae. Djanglot, Javs
Kalak gedang, O. Jav.; Kalak kembang, Jav.
— Boomheester. Gebr: Het hout is bekend wegens
zijn groote elasticiteit; de bladen zijn wel in de
inlandsche geneeskunde in gebruik.

3015. Sageretia parviflora Don. (—= S.
oppositifolia Brongn.*). Nat. fam. der Rham-
naceae. Djamboe areuj, Soend. — Heester.

3016. Sagittaria hirundinacea Bl. (=S.
sagittifolia L.*). Nat. fam. der Alismaceae.
Bija-bija, Mal; Bijo-bijo, Minangk; Etjeng
gendjer, Soend. — Waterplant, „pijlkruid”. Gebr.:
Wordt als zeer schadelijk onkruid op de sawah’s aange-
troffen; de blaadjes zijn als bloedstelpend middel in gebruik.

3017. Salacia celebica Bl.* Nat. fam. der
Celastraceae. Darami, Alf. Min. Ponos.; Dora-
mig), Alf. Min. Ponos. — Klimmende heester.

$) Ook Ormocarpum sennoides D.C.* (zie 2505).

3018. S. grandiflora Kurz.*Am pedal ajam,
Mal: Mem pedal ajam, Mal. — Boomheester. Gebr.:
Het hout wordt gebezigd voor paalwerk van huizen,
daar het niet van de witte mieren heeft te lijden.

3019. S, macrophylla Bl.* Areuj ki gang-
garangan, Soend.; Areuj mata peutjang, Soend.;
Katjipot, Jav; Ketjipoet, Jav.; Mata peutjang,
Soend. — Klimmende heester. Gebr: De vruchten
worden wel gegeten.

3020. Salix tetrasperma Roxb.* var. Hors-
fieldiana And. Nat. fam. der Salicaceae. Ka-
peh-kapeh, Minangk. — Boomheester, eene soort wilg.

3021. S. tetrasperma Roxb.* var .suma-
trana Anders. Daloe-daloe, Bat. Mal; De-
daloe, Mal. — Boomheester.

Salix — Sarcocephalus. 3

3022. S. tetrasperma Roxb.* var. Zollin-
geriana. Anjang-anjang, Mal. Batav.; Anjang,
Jav., Madoer.; Kadjoe anjang, Madoer.; Kajoe an-
jang, Jav. Madoer. — Boom. Gebr: De wortels en
ook de bladen dienen tot geneesmiddel; de laatste
meer bijzonder tegen pijnlijke waterloozing, de eerste
in aftreksel tegen koorts.

3023. Salvia coccinea Juss.* Nat. fam. der
Labiatae. Djoekoet totongoan, Soend; T'o-
tongoan (zie 2588), Soend. — Houtig kruid, de
scharlakenroode salie. Gebr: Als sierplant gekweekt.

3024. Salvinia elegans Hassk. Nat. fam. der
Salviniaceae. Loekoet tjaj$), Soend. — Water-
plant, verwant aan vlotvaren.

$) Ook Azolla decomposita Zoll., en Lemna, zie 2014.

3025. Samadera indica Gaertn.* Nat. fam.
der Simarubaceae. Boewah ati-ati, Mal. Amb;
Gatep pahit$), Mal. Batav., Soend; Sahangi, Alf.
Min. Ponos. — Boombheester. Gebr: De bittere zaden
en bast dienen als geneesmiddel.

$) Ook S. brevipetala Scheff.*

3026. Sambucus javanica Reinw.* Nat.
fam. der Caprifoliaceae. Abeba, Bonth; Boe-
boekoean 9, Soend.; Ki tambleg, Soend; Tata-
maïkang, Alf. Min. T. B. — Heester, de Javaansche
vlier. (Aldus wordt ook wel ten onrechte Fupatorium
aangeduid) De namen voor het geslacht Sambucus
(vlier) zijn: Elder, e., Sureau, fr., Holunder, d.

$) Ook Justicia Adhatoda L. (— Adhatoda Vasica
Nees.*).

3027. Sandorieum indieum Cav.* Nat. fam.
der Meliaceae. Bak setoel, Atjeh; Hasapi,
Bat; Kasa pi, Daj.Ng.; Katja pe, Madoer.; Katja pig),
Soend.; Katjapi monjet, Soend; Santoel, Mal.
Batav.; Satoeloe, Makas; Sentoel, Balin, Jav.,
Mal., Soend; Sentol, Madoer.; Setoel, Atjeh; Se-
toeng, Boeg; Soentoe, Biman.; Wasoeöe, Alf.
Min. T. P. — Hooge boom. Gebr.: Het hout dient
als timmerhout, voor planken en grof huisraad; de
vruchten worden gegeten ; de schors is in de inlandsche
geneeskunde in gebruik.

© Volgens Riprey is ketjapi de Mal. naam van
Sandorieum radiatum King* en heet Sandoricum dasy-
neuron Baill* in die taal ketjapi hoetan. (Zie ook de
inl. namen bij 2831).

3028. Sanieula montana Reinw. — S.
europaea L.*). Nat. fam. der Umbelliferae.
Doelang sontakg®), Soend; Soempel woewoe,
O.Jav;Soendoek weloet, Jav; Toembaran ìdjo,
O. Jav. — Kruid, „heelkruid”. Sanicle, e., Heilkneeke, d.

$ Ook Hydrocotyle rotundifolia Roxb.* (zie 1856).

3029. Santalum album L.* Nat. fam. der
Santalaceae. Ai nitoe, Rotin., Soemba; Ai sa-
loen, Alf. Amb., Har: Ai saroen, Alf. Amb., Har.;
Ail saloen, Alf. N. Laoet, Sap; Ail saroen, Alf.
N. Laoet, Sap; Ata, Endeh; Daroe-daroe $), Mal;
Derdaroe, Mal; Dewandaroe, Balin, Mal.; Haoe
meni, Tim; Kadjoe ata, Endeh; Kamenir, Wetar;
Mendaroe, Mal; Sindana, Tid. Born; Tindana,
Daj. Kat; Tjandana, Balin, Boeg, Jav., Lamp.,
Makas., Soend; Tjandani, Jav. Kr. D.; Tjandano,
Minangk.; Tjandhana, Madoer.; Tjendana, Mal;

Tjenrana baoe, Boeg; Tjindana, Lamp; Tjin- |

rana, Makas. Variëteiten (? in Mal: Tjendana-
djanggi (met rood hout); Tj. koening (met geel
hout). In Jav: Tj. djenggi of tj. djenggli. —
Boom, het sandelhout. Sandalwood, e., Santal blanc,
fr. Gebr: Bekend als reukhout. Dit hout is ook voor
wapengevesten en krisscheeden gezocht. De grootste
handel in het hout wordt gedreven met China, alwaar

1 3022 — 3039.

het gebruik zich schijnt te bepalen tot offerstokjes voor
het branden van wierook in de tempels. Om het te
verkrijgen worden de boomen dicht bij den wortel
gekapt en daarna van de buitenste witachtige geurlooze
houtdeelen (spint) ontdaan ; de lichter gekleurde soorten
zijn van jongere boomen afkomstig. Op Soemba mag
de boom niet geveld worden, daar dit onheil zou
teweegbrengen. In het Maleisch noemt men ajer tjendana
het met fijngewreven sandelhout vermengde water, dat
na een begrafenis op het graf gegoten wordt; en is
tjendana kering of „droog sandelhout” een scheldwoord,
waarmede iemand wordt aangeduid, die voor niets deugt.
In het Balineesch duidt men met kelaoe tjandana bruin-
wit gevlekte kippen aan. Hier en daar strooit men
schraapsel van het hout op de oogleden van een over-
ledene. De uit sandelhoutverkregen vluchtige olie is ook
in Europa belangrijk als geneesmiddel en parfum.
$) Eene Sapotacea (?).

3030. Santiria fasciculata Benn.* (zie 3376).
Nat. fam. der Burseraceae. Kedondong boe-
lan poetih, Mal. — Boom. Gebr: Het hout wordt
gebruikt bij den huisbouw, doch is niet duurzaam.

3031. Sapindus Rarak D.C. (—=Dittelasma
Rarak Hook. f.*). Nat. fam. der Sapindaceae.
Bhoengkana lerek, Madoer.; Boewah saboen,
Vulg. Mal; Derog, Lamp; Kelerek, O. Jav; Le-
rak $), Jav., Mal; Lerek, Madoer.; Pohon saboen,
Mal. Amb.; Rerak, Mal; Rerek, Balin, Soend.;
Tampar boera, Bat; Tandikije, Minangk;Tapar
boera, Bat. — Boom, de zeepnootboom. Gebr: De
vruchten (zeepnoten) worden bij het wasschen als zeep
gebruikt, daar zich in ’t vruchtvleesch een stof (saponine)
bevindt, die sterk schuimende in water oplost. De bast
dient tot zuivering van het hoofdhaar.

$) Ook Phrynium Griffithii Bak.* en P. parvi-
florum Roxb.*

3032. Sapium baccatum Roxb.* Nat. fam.
der Euphorbiaceae. Loedahi pelandoek,
Mal. — Boomheester. Gebr: De bladen worden gebe-
zigd om dwergherten in een valstrik te lokken.

3033. S. indicum Willd.* Goerah, Mal. —
Boom. Gebr: De vruchten worden gebruikt om visschen
te bedwelmen en zijn als toeba goerah bekend. Hout
wit, sponzig.

3034. S. sebiforum Roxb.* Kareumbi sa-
brang, Soend. — Boom. Gebr: Uit China ingevoerd
en hier en daar gekweekt.

3035. S. sp. Dawolang, Soend.; Rawan, Jav. —
Boom. Gebr: Van het hout maakt men gambang’s.

3036. Saprosma arboreum Bl.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Memboeloh paja, Mal; Mer-
boeloh paja (zie 1999), Mal. — Heester.

3037. Saraca indiea L.* Nat. fam. der Legu-
minosae. Boenga dedese, Makas; Kem bang
dedes, Soend.; Soka, Jav; Soka dedes $), Jav. —
Lage boom. Gebr. Om de geurige oranje bloemen veel
gekweekt.

$) Ook Saraca declinata Miq.*; volgens sommigen
echter ziet de bijvoeging dedes op een soort met niet-
welriekende bloemen; enkele namen zijn ontleend aan
Ixora of Pavetta sp.

3038. Sarcanthus secundus Griff.* Nat.
fam. der Orchidaceae, Sakat oelar, Mal.

3039. Sarcocephalus cordatus Miq.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Djabon (zie 2414), Balin,
O. Jav., Soend.; Gem pol, Jav., Mal. Batav.; Tjan g-
koedoe lalaki, Soend. — Boom. Gebr: Met hout
wordt benut voor lansstelen en handvatten van rijst-
mesjes; de vruchten zijn een inlandsch geneesmiddel.

21

Sarcocephalus — Schizostachyum.

3040. S. Junghuhnii Miq.* T'jamin aije,
Minangk; Tjermen ajer, Mal. — Boom.

304l. S, subditus Miq.* Kajoe koedoe, Mal.
Pal. — Boom.

3042. S, undulatus Miq.* Adjoe bake, Boeg;
Arawa, Boeg; Bake, Boeg; Bangkala, Makas,;
Kajoe bangkala, Makas; Kajoe mas, Mal. Men;
Kawak 9, Alf. Min. T. S; Sem pal, Alf. Min. T. P,
Toa, Alf. Min. T. B, T. L. Varieteiten in Alf. Min.
T. P: Sempal rintek; S, sela. — Boom. Gebr:
Het hout is geschikt voor huisbouw en prauwen, en
ook als drijf hout onder vlotten. Uit den bast bereidt
men in de Minahasa een drank tegen koorts.

$) Ook Stephegyne parvifolia Korth. — Mitragyne
parvifolia Korth.*).

3042a. Sarcolobus globosus Wall.* Nat,
fam. der Agclepiadaceae. Peler kambing
sedjoek, Mal. — Klimmende heester.

3043. S. Spanoghei Miq.* Kalak ambing,
Jav.; Kalikambing, Soend; Lakambing, O. Jav.;
Lekambing, O.Jav.; Olakambing, 0. Jav.; Peler
kambing, Madoer., Mal; Walikambing, Jav.,
Soend. — Klimmende heester, de tijgergift-slingerplant.
Gebr: De schors en wortel worden als tijgervergift ge-
bezigd en ook wel tot het dooden van wilde varkens
aangewend. De Maleische naam is ontleend aan het
gelijken der vrucht op het scrotum van een bok. Ook
de zaden, in het Maleisch als pitis-pitis bekend, gelden
als zwaar vergift.

3044, Saurauja bracteosa D.C.* Nat. fam.
der Ternstroemiaceae. Bel-belan, Jav; Ki
leho, Soend.; Oembel-oembelan,Jav; Tjoewoet,
O. Jav. — Kleine boom. Gebr: Het hout als brandhout.

3045. S, cauliflora D.C.* Ki leho lemboet,
Soend. — Heester.

3046. S. nudiflora D.C.* Ki leho badak,
Soend.; Ki leho beureum, Soend. Variëteit in Soend.:
Ki leho moending. — Lage boom.

3047. S. nudiflora D.C.* var. tetragyna
Boerl. Ingoeë-ingoeë, Minangk.; Ki leho la-
laki, Soend. — Boomheester.

3048. S. oxyphylla Mig. = S. tristyla

D.C.*). Ingoeë-ingoeë rimbo, Minangk. —
Boomheester.

3049. S. Reinwardtiana Bl.* Ki leho ko-
neng, Soend. — Heester.

3050. S. squamulosa K.etV.* Ki leho
tjanting, Soend, — Boomheester.

3051. S. Teysmanniana Mig. (= S. tri-
styla D.C.*). Silajoe, Sum. W. K; Silajoe
badak, Sum. W. K. — Heester. Gebr: Van het gele
hout worden wandelstokken gemaakt.

8052. S. sp. div. $) Kakapojaän, Alf. Min;
Kapoja, Alf. Min; Kochomoan, Alf. Min. Ponsaw;
Makapoja, Alf. Min. — Boomen of heesters.

$ Hiertoe worden in de Minahasa gerekend: S.
alfissima Zipp.*, S. callithrix Miq.*, S. euryolepis De
Vr.*, S. Hoeveniana Koord.*, S. lepidicalyx Miq.*,
S. MimahassaeKoord.*, S. oligolepis Miq.*, S. polyodon
Miq.*, S. Schwarzii Koord.*, S. spadicea Bl (=
S. lanceolata D.C), S. tristyla D.C* forma celebica

322

Mig, S. Warburgii Koord.*, S. Waworoentii Koord.* |

en S. Wigmanni Koord.*, waarvan sommige in het
dialect TP. heeten: Kapoja in taloen, K. sela, K.
rintek, Kakapojaän koelo en K. raindang, met onzekere
bijvoegingen in andere dialecten.

3040 — 3064,

3058. Sauropus albicans Bl.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Daoen kartoe, Mal. Batav.;
Kajoe katoe, Balin; Kajoe manis, Balin; Kar-
toe, Mal. Batav; Katoe, Jav; Katoek, Soend;
Madoe katoe, Balin. Kr; Tahen madoe, Balin.
Kr; Tjekok manis, Mal; Tjekop manis, Mal. —
Heester. Gebr: De bladen worden wel bij de spijs-
bereiding gebruikt, o.a. om eetwaren groen te kleuren,
en, na vooraf gekauwd te zijn, bij hoest kleinen kinderen
in den mond gestopt, om dien van slijm te zuiveren;
de vruchten worden geconfijt.

3054. S, rhamnoides Bl.* Babing, Javs
Daoen mani-mani, Mal. Mol; Godong babing,
Jav. — Boom. Gebr: Als de vorige; ook de vruchten
worden als groente gegeten.

3055. S, sumatranus Miq.* Simaui, Mi
nangk.; Soemani, Minangk. Heester.

3056. Scaevola Koenigii Vahl.* Nat. fam.
der Goodenoviaceae. Amboeëng-amboeëng,
Minangk.; Amboeng-amboeng, Mal; Bawoen-
toelon, Alf. Min. Ponos; Beroewas laoet, Mal;
Bodjo, Biman.; Bodjolo, Boeg., Makas.; Boe was-
boewaslaoet, Mal; Djhate paser, Madoer.; Doe-
doelan, Jav; Gaboesan, Vulg. Mal; Gagaboe-
san $, Soend.; Gilitopa, Alf. N. O. Halm; Hokal,
Alf. Har, Z. Cer.; Klindo, Balin; Kokole, Alf.
Min. T. P; Mokal, Alf. Z. Cer.; Mokar, Alf. Z. Cer.;
Papatjeda, Mal. Mol, Tern; Plen do, Balin. Semb;
Soebang-Soebang, Bat; Soebong-soebong,
Mal. Bengk; Toetoeket, Banda; Woedoelan (zie
3357), Jav. — Heester. Gebr: Het hout wordt gebruikt
voor pennen en nagels. Het witte sponsachtige merg
dient voor lampepitten en soms tot oorsieraad; ook
ter opvulling van knoppen en bloembodem bij het ver-
vaardigen van Ambonsche kuustbloemen. De bladen zijn
een inwendig geneesmiddel (tegen koorts) en den fijnge-
stampten bast wendt men aan op zweren aan den voet.

$ Ook Jussieua suffruticosa L.* (zie 1945).

3057. Schima crenata Korth.* Nat. fam. der
Ternstroemiaceae. Tamoesoe (zie 1422), Bat.
— Boom.

3058. S. Noronhae Reinw.* Hoeroe batoe,
Soend.; Poes pa, Soend. Varieteiten in Soend.: Poespa
beureum; P. bodas; P. merang. — Zeer hooge
boom. Gebr: Het hout wordt wegens de sterkte en
duurzaamheid in West-Java hoog geschat, de schors in
Djampang voor het bedwelmen van visschen gebezigd,
en de bloemen zijn in de inlandsche geneeskunde in
gebruik onder den naam van tjangkok.

3059. 8. Wallichii Chois.* Kemetroe, Lamp.
— Boom. Gebr.: Het hout is zeer geschikt voor huisbouw.

3060. Schismatoglottis calyptrata Zoll.
et Mor.* Nat. fam. der Araceae. Tale in
telitjir, Alf. Min. TP, — Kruid.

3061. S. latifolia Mig. (= S. rupestris
Zoll. et Mor.*). Nam poe, Jav.; Salem pat, Soend.
— Kruid. Gebr: De bladen worden op zweren en

| etterende wonden gelegd.

3062. S. pieta Schott.* Salempat toelis,
Soend.; Tale in telitjir, Alf. Min. T. P. — Kruid.

3063. Schizostaechyum aciculare Gam-
ble.* Nat. fam. der Gramineae. Boeloeh nasi,
Mal. Men; Boeloh padi, Mal; Karengan, Alf.

| Min. T. L; Tambelan karengan, Alf. Min. T. P. —

Bamboesoort (deze en vlg).

3064. S. Blumii Nees.* Awi karisik, Soend.;
Awikirisik, Soend.; A wi majam, Soend. — Gebr.:
Het riet dient voor ladders en tot bevloering.

Schizostachyum — Scleria.

3065. S, chilianthum Kurz.* Akar boeloh,
Mal; Boeloh akar), Mal; Raoekang romang,
Makas; Raoekeng ale, Boeg.

$ Riprer geeft dezelfde Mal. namen voor Bam-
busa Ridleyi Gamble* en Gigantochloa Kurzii Gamble,*
(zie 1625).

3066. S. Durie Rupr. (= Bambusa Blu-
meana Schult.*). Aoer doeri, Mal; Aoewe
doeri, Minangk; Aor doeri, Bat; Awi haoer
gading, Soend.; Awihaoer koneng, Soend; Awi
haoer tjoetjoek, Soend.; Boelo katinting, Ma-
kas; Boelo totowang, Makas; Boeloe doeri,
Bat; Boeloeëh aoewe doeri, Minangk.; Boeloeh
batoe, Mal. Men; Boeloh doeri, Mal; Djadjang
gading, O. Jav; Djadjang ori, O. Jav; Dore,
Madoer.; Hadoeri, Saleijer; Hao 'mbitaha, Nias;
Haoer batoe, Mal. Bandj.; Hori, Balin; Horwi,
Balin; Koaëng tabada, Alf. Min. Bant; Lele-
poetan, Alf. Min. T. S; Medoeri, Gajo; Oe
doerih, Simaloer; Ori, Jav.; Orwi, Balin; Pen-
gindon taäkoes, Alf. Min. T. P; Pepoesoengen,
Alf. Min. T. L; Pereng doeri, Madoer. S.; Pereng
nore, Madoer. B, P; Pering kawoer gading,
Lamp. Ab; Poetoenejan, Alf. Min. T.P; Pring
gading, Jav; Pring ori, Jav; Tiing hori, Balin;
Tiing horwi, Balin; Tiing orwi, Balin; Toto-
öden lelepoeten, Alf. Min. T. S; Totoören
batoe, Alf. Min. T. B; Triëng medoeroi, Atjeh. —
Gebr: Is in gebruik voor huisbouw, waterleidingen en
tot beplanting van borstweringen als versperring. Dient
op Sumatra's Westkust tot vervaardiging der vogel-
kooien, waarin de Maleiers een soort wilde duiven
(balam) houden. Bij het kappen moeten eerst de doornen
afgehouwen worden. Van een gemakkelijk werk, dat
bemoeilijkt wordt, zegt de Javaan: „Anggered ori saka
ing poetjoek”, d.i: „Ben bamboe-ori bij de punt
sleepen”; hierdoor toch veroorzaken de doornen moeie-
lijkheden, welke door het voortsleepen bij het onder-
einde voorkomen worden. Ook heeft men in deze taal
een raadsel: „Koepoe noegel pring”’, d.i: „Hen vlinder
breekt een bamboe”, waarvan de oplossing is: „Een
olifant breekt een slagtand”. De koepoe is de koepoe
gadjah, de pring is de pring gading.

3067. Schleichera trijuga Willd.* Nat.
fam. der Sapindaceae. Ading, Boeg; Bado,
Makas.; Kasambhi, Madoer.; Kasambi, Jav.; Ka-
sembi, Soemba; Kehabe, Sawoe; Kesam bi, Balin,
Jav.; Koele, Rotin.; Koesambi, Balin., Jav., Mal;
Kosambhi, Madoer. S.; Kosambi, Soend.; Sambi,
Balin., Biman., Jav. — Boom. Kusam lac tree, s.c. Ceylon
oak, e„conghas,fr.Gebr.:Van het hout wordt fijne houtskool
gemaakt, waarvan o.a. te Soerabaja een aanzienlijke toe-
voer plaats heeft uit Toeban. In sommige streken wordt
van de pitten olie verkregen, nadat zij eerst uitgeperst en
in wasem gekookt zijn, welke olie dan met andere ingre-
dienten wordt vermengd en als geneesmiddel tegen schurft
en wonden dient. Dit is de echte Makasar-olie. De bast
wordt wel in palmwijn gedaan om het verzuren tegen te
houden. De Madoerees heeft een spreekwijze : „Kasambhi
mate saseba”, d.i: „De kasambhi lijdt aan halfzijdige
verlamming”, gebezigd bij huwelijken tusschen lieden
van verschillenden stand.

3068. Schmidelia littoralis Bl.” (zie 146
en 147). Nat. fam. der Sapindaceae. Kalam-
pajen, Minangk. — Boom. Gebr: Het hout dient
tot planken van woningen; de bladen zijn voor smeersel
bij huiduitslag in gebruik.

3069. S. mutabilis Bl.* Sitjantjang, Mal,
Minangk.; Tjikong, Makas. — Heester,

323

3065 — 3087.

3070. S. racemosa Li. (= Allophylus
Cobbe Bl.*). Tjoekilan, Jav. — Boom. Gebr:
Het hout wordt soms voor gevesten van wapens gebezigd.

3071. Schoutenia Buurmanni K.etV.*
Nat. fam. der Tiliaceae. Sindoek$), Jav.; Wali-
koekoen, Jav. — Hooge boom. Gebr: Het hout
wordt voor den huisbouw even hoog geschat als woengoe.
Voor de „vleeschhout” leverende Schoutenia ovata, zie 36.

$) Deze naam alleen op het eiland Noesa Kambangan ;
zie 36.

3072. S. Mastersii King.* Banitan merah,
Mal. — Boom.

3073. Scindapsus lingulatus Hassk.
= Rhaphidophora lingulata Schott.*).
Nat. fam. der Araceae. Lolo monjet leutik,
Soend. — Klimplant.

3074. S. montanus Korth. Antjal, Soend.;
Lolo kawat, Soend. — Klimplant.

3075. S. officinalis Schott.* Lolo monjet,
Soend. — Klimplant. Gebr: Is wormdrijvend.

3076. S. pertusus Schott. = Rhaphi-
dophora pertusa Schott.*). Aka kalim-
panang, Minangk; Akar kelimpanang, Mal;
Djaloe mampang, Jav.; Godong djaloe mam-
pang, Jav; Kalimpanang, Minangk; Kelimpa-
nang, Mal; Lolo moending, Soend.; Sambloeng
(zie 103), Balin. — Klimplant. Gebr: De scherpsmakende
wortelstok wordt als geneesmiddel aangewend.

3017. S. sylvestris Kunth (—= Rhaphi-
dophora angustifolia Schott.*). Antjal
beurit, Soend. — Klimplant.

3078. Seirpus juncoides Roxb. (—= S.
erectus Poir.*). Nat. fam. der Cyperaceae.
Koemboeëh mantjik, Minangk. — Rietachtig gras,
soort van „bies (deze en vlg).

3079. S. macrothyrsus Mig. Kerisan, Jav.
— Gebr: Dient als paardenvoeder.

3080. S. mueronatus L.* Kertjoet, Mal;
Koembah, Mal; Koemboeëh, Minangk; Koem-
boeh, Mal. — Gebr.: Men vlecht er matten van voor
dagelijksch gebruik, en ook een soort hoofddeksel in
den vorm van een mutsje.

3081. S. sundanus Mig. (= S. muero-
natus L.*). Balinge, Madoer.; Walingi, Soend;
Welingi, Jav; Wlingi (zie 978 en 3390), Jav. —
Gebr: Groeit op vochtige plaatsen als onkruid tusschen.
de rijst. Om het uit te roeien tracht men het door een
rol met dwarslatten plat te drukken. Soms dient het
tot vervaardiging van rijstzakken of matten.

3082. S. supinus L.*
tikoes, Mal.

Roempoet peroet

3083. S. ternatensis Mig. Rijat sela, Alf,
Mins BB

3084, Scleria caricina Benth.* Nat. fam. der
Cyperaceae. Rambeh-rambeh, Sum. W. Ks;
Roem bai, Lamp. — Kruid, uit de fam. der cypergrassen.
Gebr: Van de biezen worden wel matten gevlochten.

3085. S. levis (— laevis) Retz.* llat
minjak, Soend.

3086. S. lithosperma Willd. Ilat gede,
Soend.

3087. S. pubescens Std.*llat leutik, Soend.

Sclerla — Sesbania.

3088. S. scrobiculata Nees.* Dijat, Alf,
Min. T.L; Rijat (zie 664 en 3083), Alf. Min. 'T. P.;
Roekoet dijat, Alf. Min. T. L; Roekoet rijat,
Alf. Min. 'T. P; Roempoet piso, Mal. Men; Salaot,
Alf. Min. Tonsaw.; Sarait, Alf. Min. T.S; Sarawes,
Alf. Min. Bent; Sarawet, Alf. Min. T.L, Satarip,
Alf. Min. T. P; Serawet, Alf. Min. T.L, — Gebr:
De bladen dienen als geneesmiddel, en worden ook
door paarden gegeten.

3089. S, sumatrensis Retz.* Roempoet
koembar, Mal; Pjaka mangoli, Tern.

3090, Seleroderma flavo-crocatum. Nat.
afd. der Fungi. Ljendawan tombong kelapa,
Mal. — Paddestoelsoort, verwant aan de „aardappel-
bovist”.

3091. Scleropyrum Maingayi Hook.f.*
Nat. fam. der Santalaceae. Roekam poetih (®),
Mal. — Boom.

3092. Scolopia maritima Miq. Nat. fam. der
Bixaceae. Roekam laoet, Sum.W.K. — Heester.

3093. S. rhinanthera Clos.* Roekam hoe-
tan, Mal; Roekem kembang, Jav., Soend. —
Heester.

3094. S, Roxburghii Clos.* Rilam, Jav;
Roekem karang, Jav; Songga wadja, Jav. —
Boom.

3095. Scorodoecarpus borneönsis Becc.*
Nat. fam. der Olacaceae. Hoelim, Bat; Koelim,
Mal. Variëteiten in Mal: Koelim betina; K. la-
nang. — Boom. Gebr: Het donkerroode hout is van
zeer goede kwaliteit, en bij huisbouw veel in gebruik.
De vruchten van k. betina dienen bij spijsbereiding.

3096. Seutellarja heteropoda Miq. =S.
discolor Colebr.*). Nat. fam. der Labiatae.
Daoen koekoer, Mal. Amb; Daoen koekoeran,
Soend.; Hoeta alosoe, Alf. Z. Cer. — Kruid, eene
soort „glidkruid”.

8097. S. sumatrana Miq.* Soelasiëh rimbo,
Minangk.

3098. _Seyphiphora hydrophyllacea
Gaertn.* Nat. fam. der Rubiaceae. Doedoek
rajap, Jav; Sebasa (zie 1648 en 2109), Mal. —
Boomheester.

3099. Secale cereale L.*Nat. fam. der Gra-
mineae. Darigoe, Madoer.; Gandoem, Jav., Ma-
doer, Minangk., Soend; Gendong, Boeg, Makas,;
Tarigoe, Boeg. Makas., Mal, Soend; Terigoe,
Mal; Trigoe, Mal. — Rogge. Rye, e, seigle, fr.
Gebr: Graan (tarwe en rogge) wordt zeer zelden ver-
bouwd, getuige de daarvoor aan het Perzisch en Por-
tugeesch ontleende namen.

3100. Securidaca scandens Jack.* Nat.
fam. der Polygalaceae. Ki endog areuj, Soend.
— Klimmende heester.

3101. Selaginella atroviridis Spring. Nat.
fam. der Selaginellaceae. Djamboel merak,
Mal; Tapak dara,O.Jav. — Wolfsklauwachtige plant.

3102. S, intermedia Spring. Longko batoe,
Bonth; Pakoe rane, Soend.

3103. Semecarpus albescens Kurz.* Nat.
fam. der Anacardiaceae. Reungas goenoeng,
Soend. — Boom.

3104. S, Anacardium L.* Beloean pela,
Alf. Min. Tonsaw.; Kelemboeng, Alf. Min. T. L.,

324

3088 — 3110.

i lawanan; K. rintek; K. sela. — Boom, de
Oost-Indische hartvrucht- of inktboom. Marking nut
tree, e, anacardier d'orient, fr, Elephantenlaus-baum, d.
Gebr: Het harsachtige sap veroorzaakt jeuking en ver-

‚ zwering der huid,

3105. S. heterophylla Bl.* Ingas, Jav.;
Ingas kapoer, Jav; Ingas kebo, Jav; Ingas
telik, Jav; Ingas tjelikg), Jav; Kajoe lasi 66),
Mal. Mol; Kajoe sakoe, Mal. Amb; Kamajoe,
Alf. Halm; Kanoema, Sangi; Lasi $$, Mal. Mol,
Tern; Renat, Alf. Amb; Reungas woeloeng,
Soend; Telik, Jav; Wolasi, Alf. Tom. — Vrij
hooge boom. — Gebr: Het kappen van dezen boom
is zeer gevreesd wegens het scherpe harsachtige sap,
dat bij insnijding uit de schors vloeit en op de huid
zwelling verwekt, die licht tot ontsteking overgaat.
Het hout is overigens een goed meubelhout.

$) Ook Gluta Renghas (zie 1663).

$6) Naam twijfelachtig, het echte lasi-hout moet
afkomstig zijn van Nauclea fagifolia T. et B.

3106. Senecio sumatranus Mart.* Nat.
fam. der Compositae. Lobak, Sum. W. K. —
Kruid, eene soort „kruiskruid”, Gebr. Komt voor op
den piek van Korintji.

3107. Serpicula indica Thwait.* Nat. fam.

‚ der Haloragidaceae. Koesambi betina, Sum.

W.K. — Kruid.

8108. Sesamum indieum L.* Nat. fam. der
Pedaliaceae. Bidjan, Mal; Bidjen, Mal. Batav.;
Bidjhan, Madoer.; Lan ga, Makas.; Lan go, Minangk.;
Lena, Rotin; Lenga, Balin, Boeg, Mal; Lengo,
Daj. 4. O. Born; Lengoe, Lamp; Lengong, Atjeh;
Lingoe, Lamp; Longa, Bat, Nias; Ringa, Biman.;
Temo, Alf. Min. T. P; Watoe, Soend; Widjen,
Balin. Jav., Soend. Variëteiten in Jav: Widjen kebo,
met vierkanten stengel en zwarte zaden; Widjen sapi,
met gedeeltelijk ronden stengel en bruine zaden. — Kruid,
de sesamplant. Gingelly, e. Gebr: Levert het bekende
sesamzaad, waaruit door persing de vette olie wordt
verkregen, en dat ook wel op gebak gestrooid wordt. De
olie wordt o.a. uitwendig aangewend als smeersel bij
rheumatiek. Daar het zaad zeer klein is, heeft men
in het Makasaarsch een spreekwijze: „Singai kama
langa nipoewe pangkoeloe”, d.i: „Zoozeer aan elkaar
verbonden, dat men evenmin te scheiden is als een
sesamkorrel door een bijl in tweeën kan gekloofd worden.”
In de Bataklanden wordt door den daarmede belasten
persoon bij de huwelijksvoltrekking sesamzaad over bruid
en bruidegom uitgestrooid, met de aanmoediging om het
maal gezamenlijk te nuttigen, opdat het huwelijk vrucht-
baar zij. Dit zaad wordt tevens door hen gegeten en
van daar heeft men voor „door den echt verbonden”
in die taal de uitdrukking: „Mandjompoet longa”;
deze wijze van echtvereeniging is echter weinig meer

| in gebruik. In diezelfde taal zegt men nog: „Songon

longa tinirtir”, d.i: „Als sesamzaad (uit de vrucht)
geschud”, om een zeer groote menigte aan te duiden;
en wegens het pikzwarte zaad noemt men er geheel
zwarte beesten wel sì longa. Een gele gelaatskleur
wordt hier en daar als overeenkomende met die van
Sesamum-bloemen beschreven.

3109. Sesbania aegyptiaca Poir.* Nat. fam.
der Leguminosae. Kakatjangan (zie 910 en
1887), Soend. — Boomheester.

3110. S, grandiflora Poir.*Adjoe taloema,
Boeg; Gala-gala, Mal. Tim; Hate toeri, Tern;
Kajoe djawa, Makas; Katoeri, Alf. N. O. Halm;
Oelijango, Goront; Palawoe, Biman; Pohon

| gala-gala, Mal. Tim; Pohon toeri, Mal. Mol:
T.P. Variëteiten in Alf. Min. T. L: Kelemboeng |

Taloema, Boeg; Tanoenoe, Soemba; Toeri, Alf.

Sesuvium — Shorea.

Min, Jav., Mal., Soend., Tern; Toering, Alf. Min.
Bent; Toewi, Balin; Toroj, Madoer. Variëteiten
in Biman.: Palawoe boera; P. keta. In Tern:
Toeri boboedo; TL. roriha. In Mal. Tim: Gala-
gala merah; G.-g. poetih. In Madoer.: Toroj
mera; T. pote. In Jav. Kr: T, abrit; T. petak.
In Jav: Toeri bang; T. poetih. In Soend.: Toeri
beureum; |. bodas. In Mol: Toeri merah; T.
poetih. In Alf. Min. T. L: Toeri mea; T. poeti.
In Alf. Min. T. P: Toeri koelo; T. raindang.
In Alf. Min. T. B: Toeri koelo; T. rangdang.
In Alf. Min. T, S: Toeri poeti; T, voendang.
In Alf. Min. Bent: Toering mahamoe; 1. ma-
woero. In Alf. Min. Tonsaw.: Toeri boedo; T.
meha. — Boom. Corkwood tree, e, Turibaum, d. Gebr:
Van de varieteit met witte bloemen worden deze en de
vruchten als groente gekookt en gegeten; van die met
roode zijn ze daarentegen bitter en dienen als genees-
middel. De bast, die gom bevat, wordt gebruikt om
vischsnoeren of touw (bijv. voor het strikken van bosch-
hanen) met een gomlaag te bedekken, en potten of
pannen te verglazen, waardoor die minder van uit-
wendige invloeden te lijden hebben; inwendig ge-
nomen is de bast een middel tegen buikaandoeningen
en uitwendig tegen schurft. In azijn gelegde bladen zijn
soms in gebruik tegen hoofdpijn en hun sap tegen
kramphoest. In het Makusaarsch heeft men een spreek-
wijze: „Apake kajoe djawa’”’, d.i: „Groen met wit
dragen”; naar de groene bladen en witte bloemen van
dezen boom. De Sangireezen hebben een raadsel: „Kora-
koran Mawoe Ratoe soe winangaeng”, d. i.: „Een oorlogs-
prauw van een koning in de lucht”; waarbij de bloem
vergeleken wordt met de kiel van een groote prauw.

3111. Sesuvium Portulacastrum L.* Nat.
fam.derFicoideae(Aizoaceae). Bilang-bilang,
Minangk.; Bileng, Atjeh; Djaloe-djaloe, Alf.N. 0.
Halm, Tern; Djoeragan, Bat; Gelang (zie 2837),
Jav. Mal; Gelang (zie 2837), Makas., Soend.; Gelang
laoet, Mal; Karokot, Madoer; Kem bel (zie 520),
Alf. Min. T. P; Kemel (zie 520), Alf. Min. T. P;
Krokot, Jav., Mal. Batav.; Langalo, Boeg; Lela,
Nias; Roempoet babi, Mal. Men; Sepit-sepit,
Mal; Sesepit, Mal; Soka, Biman; T'ara-tara (zie
1944), Alf. Min. T. S; Welang, Sika. Variëteiten in
Minangk.: Bilang-bilang darek; B.-b. laoeïk.
In Mal: Gelang merah, met bladen, die aan de
keerzijde rood zijn; G. poetih, met geheel groene
bladen. In Makas: Gelang tana. In Madoer.: K.
balandha; K. bhiroe; K. tjatjeng; K. tjeleng.
— Kruid. Portulakähnliches Gliederkraut, d. Gebr.
De bladen worden als groente gegeten; het daaruit
geperste sap wordt door teringlijders gedronken. In
de Minahasa dient het kruid nog als varkensvoeder.
Van een lijk, dat mishandeld wordt, zegt de Makasaar :
„Nigisirang gangang gelang”, d.i: „Fijn gewreven
worden als Sesuvium”. In het Minangkabaoesch heeft
men een spreekwijze: „Tinggi kajoe aro di longkahi,
randah bilang-bilang di soerocëki”, d.i: „Al is de
kajoe aro hoog, er wordt over heen gestapt, al is de
bilang-bilang laag, er wordt onder door gekropen”,
met de beteekenis, dat tegenover familieleden de
passende houding dient in acht genomen, ook al is een
mindere tot een hoogere positie gekomen.

3112. Setaria glauca Beauv.* Nat. fam. der
Gramineae. Batang loemoe, Makas.; Roem-
poet djoeloeng-djoeloeng, Mal. Variëteit in
Makas.: Batang terasa, — Kruid, de zeegroene
naaldaar. Gebr: Zaad als gierst

3113. S. italica Beauv.*$) Bane, Saleijer;
Batang, Makas; Beteng, Boeg; Boboötene, Alf.
N. 0. Halm; Botan, Tenimbar; Boté, Alf. Min.
T.L; Boteme, Alf. N.W. Halm; Degem, Soend;

325

lll — 3116,

Djawa semi, Balin; Djawawoet, Balin, Jav.,
Soend.; Djegeng, Soend; Djeloveï, Midd. Sum;
Djhaba, Madoer; Djhabalek, Kang; Djhag-
hoeng djhaba, Madoer. B; Djoewawoet, Javs
Feteng, Alf. Boer; Foetoe, Mal. Men; Gan-
droeng, Soend; Hetan, Wetar; Hotong, Mal.Amb.;
Keli, Kisar; Oesoe kanoe, Soemba; Otek, Jav.;
Pokem, N. Guin. Noemf.; Potan, N. Guin. Ansoes;
Randaoe, Lamp; Rore, Alf. Halm, Tern; Sakoecï,
Minangk.;Sakoeïh, Minangk.;Sekoeï, Mal.;Sekoel,
Soend.; Sikoeai, Minangk.; Weteng, Boeg; Wote,
Alf. Min. Varieteiten in Madoer: Djhaba binek
of Djh. palotan (harige); Djh. lakek (niet harige).
In Alf. Boer: Feteng meha (roode; F. miten
(zwarte). — Kruid, de trosgierst. Italian millet, c.,
panie d'Italie, fr, Welschhirse, Kolbenhirse, d. Gebr:
De vruchtjes dienen tot voedsel van duiven (perkoetoet),
om die mooi te doen kirren, en een afkooksel wordt
wel tegen koorts gegeven. In West-Sumatra is het op
sommige plaatsen gewoonte, dat bruidegom en bruid
bij aankomst in de woning, waar het huwelijk vol-
trokken zal worden, door hen die binnen zijn met deze
gierstkorrels bestrooid worden — een welkomstgroet,
die zij op gelijke wijze beantwoorden; dit geschiedt
als zinnebeeld, dat men elkaar overvloedig geluk toe-
wenscht. Timoro batang heet op Zuid-Celebes de tijd
van den oost-moeson, waarop men te Saleijer batang
plant; zijnde het tijdstip, waarop de oostenwind reeds
van tijd tot tijd begint te waaien, maar spoedig weder
ophoudt. In het Mimangkabaoesch heeft men een
spreekwijze: „Sapantoen basiang sikoeai, djokok di
slang antah padi, tidak di siang antah roempoeïik”,
di: „Het is er mede als met het schoonmaken van de
sikoeai, doet men dat, dan trekt men wellicht rijst
uit, laat men het na, dan groeit er misschien gras
tusschen”; met de beteekenis van: niet weten hoe te
handelen, of: met iets verlegen zijn. De Madoerees
zegt: „Keteran korang djhabana” di: „De tortelduif
heeft gebrek aan gierst’, van een opiumschuiver die
niet genoeg te schuiven heeft.
$) Ook Sorghum-soorten.

3114. Shorea sp. div. $) Nat. fam. der Dipte-
rocarpaceae. Maranti, Bat, Minangk.; Marati,
Bat; Meranti, Mal; Soeranti, Minangk. Soorten
in Bat: Maranti boenga; M. homboeng; M.
mangarawan. In Mal: Meranti anggoeng; M.
asap; M. betina; M. boenga; M. koenjit; M.
sambang; M. sarang poenai; M. tembaga. —
Boomen, de talg- of talkboomen (met Hopea) $$). Gebr.:
Het hout is zeer gezocht voor bouwhout en planken;
de uit den stam rijkelijk vloeiende damar-hars, hier en
daar bekend als damar batoe, wordt o.a. door inlanders
gebezigd voor het bepekken hunner vaartuigen en om
te harpuizen. De zaden leveren veelal vast vet.

$) Het is niel mogelijk met de bestaande gegevens
voor al de bij inboorlingen bekende soorten de weten-
schappelijke synoniemen op te geven. De voornaamste
tengkawang-leverende en voor dat doel in Borneo’s
westerafdeeling aangeplante boom heet S. stenoptera
Burek* Behalve de afzonderlijk vermelde soorten geeft
Burek voor Sumatra op: Shorea furfuracea Miq.*,
S. fusca Burck* en S. palembanica Miq.* Overigens
lette men op het onder Hopea (1823) aangeteekende.

$$) De woorden talg en talk worden beide gebruikt,
maar eigenlijk is talg een vast vet en talk een mineraal.

3115. S, acuminata Dyer.* Meranti paja,

Mal. — Gebr.: Het hout dient tot vervaardiging van
planken.
3116. S. aptera Burck.* Tengkawang

madjaoe, Mal. W. Born. — Gebr: Levert eene soort
Borneo-talg (zie 1823).

Shorea — Sida.

3117. S. Balangeran Burck.* Balangiran,
Mal. Bandj.$; Belangiran, Mal. Bandj.; Blan-
giran, Mal. Bandj.; Kajoe kahoi, Koetei; Ma-
hambong, Daj. 4. O. Born. Varieteiten in Mal. Bandj.:
Belangiran hitam; B. koening. — Gebr: De
uitvloeiende hars wordt tot verlichting gebezigd. Vooral
van de „zwarte” soort wordt het hout als timmerhout
geroemd en door de bevolking bij huis- en scheepsbouw
veel gebruikt,

$) De als Mal. Bandj. opgegeven namen zijn ook
bij de Dajaks in zwang, en denkelijk aan een dialect
hunner taal ontleend,

3118. S. barbata Brandis.* Rasak, Mal.
Z. O. Born, Minangk.; Resak$), Mal; Risak, Mal.
Bill. — Gebr: Het hout is zeer gezocht voor planken
bij het bouwen van woningen en vaartuigen, voor de
laatste vooraf tusschen wiggen of boomstammen gesteld
en door het vuur krom getrokken. In Zuidoost-Borneo
wordt van dezen boom een harssoort verkregen, aldaar
onder den naam van damar mata koetjing bekend,
welke bij inlanders o.a, met azijn gemengd, als ge-
neesmiddel tegen diarrhoea in gebruik is.

$) Ook Vatica bancana Scheff.

3119. S. bracteolata Dyer.* T'jingam, Mal.
— Gebr: Het hout is geschikt voor haudvatsels van
gereedschappen, ook maakt men er pagaaien en vormen
voor gebak van; de witte schors heeft jeukverwekkende
eigenschappen.

3120. S. Curtisii Dyer.* Meranti tahi, Mal.
— Gebr: Het hout is een geschikt meubelhout.

3121. S. eximia Scheff.* Keloekoep $), Mal;
Koejoeng, Lamp. — Gebr: Het hout wordt gebruikt
tot vervaardiging van trappen, en de schors voor om-
wanding van huizen en als dakbedekking; uit den
stam vloeit een hars, die in den handel bekend is als
damar koejoeng en wellicht ook als damar keloekoep.

$) Ook Balanocarpus bancanus Boerl.*

3122. S.glauca King.* Damar laoct daoen
besar, Mal.

3123. S. Koordersii Brandis.* Asi-asin,
Alf. Min. Ponos; Kajoe rama woering, Alf. Min.
D.P; Karo, Alf. Min. T.L; Rama woering, Alf.
Min. T. P; Waro, Alf. Min. T. L. — Gebr.: Het
hout is geschikt voor balken en planken, mits onder
dak gebezigd.

3124. S. lepidota Bl.* Meranti beras, Mal;
Sekawang, Mal. Pal; Sengkawang, Sum. W.K. —
Gebr: Het geelachtig gekleurde hout wordt gebruikt
voor huis-stijlen. Uit de vruchten wordt braadvet ver-
kregen, dat in bamboekokers bewaard wordt en zelfs
in Indië niet vloeibaar is.

3125. S. leprosula Migq.* Seraja batoe,
Mal. — Gebr: De hieruit verkregen hars gaat als
damar seraja batoe in den handel.

3126. S. macroptera Dyer.* Kekapong,
Lamp; Kepoeng, Mal. — Gebr: De bast dient wel
als omwanding en een afschrapsel daarvan als uitwendig
geneesmiddel bij milt- en leverziekten.

3127. S. Maranti Burek.* Meranti batoe,
Mal. — Gebr. Het roodachtige hout dient als kiel
van inlandsche vaartuigen.

3128. S. parvifolia Dyer.” Meranti daoen
ketjil, Mal; Seraja samak, Mal.

3129. S. Pinanga Scheff.* Tengkawang
ajer, Mal. W. Born; Tengkawang pinang, Mal.
W. Born. — Gebr; Levert Borneo-talg.

326

3117 — 3138.

3130. S.scaberrima Burck.* Tengkawang
babig, Mal. W. Born; Tengkawang lajar, Mal.
W. Born. — Gebr: Levert Borneo-talg.

$) Ook Shorea compressa Burck.*

3131. S. selanica Bl.* Ai bapa, Alf. Amb,
Har; Ail bapa, Alf. N. Laoet, Sap; Damar ma-
lajoe, Mal. Mol; Hini, Alf. Boer; Kaoe hini,
Alf. Boer; Salo goro, Tern. Variëteit in Alf. Boer.:
K. h. boti of h. boti; K. h. meha of h. meha.
In Alf. Har: A. b. kaoe; A. b. poeti. In Alf. N,
Laoet en Sap: A. b. kaoeil; A. b. poetiil, (Sap);
A. b. poeil, (N. L). — Gebr: Levert een mindere
soort hars, die in de Molukken als damar selan bekend
is. Het hout dient wel voor masten van inlandsche
vaartuigen.

3132. S,stipulosa Burck.* Meranti djawi,
Mal; Meranti pinang, Mal. — Gebr: Ook deze
bevat tengkawang-talg, maar men zamelt de vruchten
niet in, om reden het vetgehalte te gering is voor een
voordeelige bewerking.

3133. S, utilis King.* Damar laoet, Mal. —
Gebr: Is wegens het harde hout zeer gezocht en levert
een damar-soort op, die veel in den handel komt.

3134. Shuteria vestita W.etA.* Nat. fam.
der Leguminosae. Kakatjangan areuj, Soend.
— Kruipende plant.

3135. Sida carpinifolia L. (—= S. acuta
Burm.*). Nat. fam. der Malvaceae. Ketoem-
bar hoetan, Mal. — Halfheester. Gebr: Zie 3138.

3136. S. cordifolia L.* Kakaïs in dekat,
Alf. Min. T. P; Keloeloet poetih, Mal; Pepoe-
loet betina, Mal; Poeloet-poeloet betina,
Mal; Roekoet kakaïs in dekat, Alf. Min. T. P;
Roempoet keloeloet poetih, Mal. — Kruid.

3137. S. pauciflora D.C. (Hibiscus sp.).
Lamoet, Alf. Min. TP; Roempoet sosapoe ®,
Mal. Men. — Kruid.

$) Ook Urena lobata L. (zie 3417).

3138. S. rhombifolia L.* Beweli kenalo,
Alf. Min. Tonsaw.; Daoen sosapoe, Mal. Mol;
Digo, Alf. N, W. Halm, Tern; Godongsidagoeri,
Jav; Kakaïs, Alf. Min. T. P.; Kakaïs rintek,
Alf. Min. T. P; Koejangan momong, Alf. Min.
Bent; Otok-otok, Jav.; Paramaoe, Biman; Pojo-
pojo (zie 3417), Makas;, Rengga singan, Sas;
Roekoet kakais, Alf. Min. T. P; Roekoet ka-
kaïs rintek, Alf. Min. T. P; Saligoeri, Minangk.;
Sangga goeri, Sas; Santagoeri, Sas; Sapoe
halaman, Mal; Selgoeri, Mal; Sibagoeri, Bat;
Sidagoeri, Boeg, Jav; Sidagori, Soend.; Sili-
goewi, Balin; Sindagoerì, Lamp; Soelagoerai,
Mal; Taghoeri, Madoer; Tetepi, Alf. Min. T.
Ls; Tjelegoeri, Mal; Tjinagoeri, Boeg, Makas.,
Vulg. Mal; Tongtong goeri, Sas. Variëteiten in
Jav: Sidagoeri lanang$); S. wadon. In Soend.:
Sidagori awewe; S. lalaki $$). In Mal: Tjele-
goeri betina) of s. betina; T. djantan of s.
djantan. In Mal. Mol: Daoen sosapoetaranate.
— Half heester. Sammtpappel (voor het gesl. Sida), d.
Gebr: De bloem wordt gebruikt tot geneesmiddel
tegen bijen- of wespensteken, en van de vezels van
den stam draait men na wassching en droging touw.
De fijngewreven bladen van tj. djantan worden op
den onderbuik gelegd bij blaasaandoeningen, die van
tj. betina als verkoelend middel op bloedzweren aan-
gewend. In het Bataksch heeft men een spreekwijze :
„\Ngada tarbahen onggang songgop di sibagoeri”, di:
„Een rhinoceros-vogel kan zich niet neerzetten op een
sibagoeri-struik’’, met de beteekenis van soort bij soort,

Slderoxylon — Smilax.

dat bijv. een radja niet mag huwen met een 1meisje
van geringen stand, enz. Over het algemeen dient
sibagoerìi in de Bataklanden als beeld van nederigheid
en achterlijkheid. Volgens een legende op Bali was
deze heester vroeger zoo hoog, dat de apen daaruit
met de sterren konden spelen; met zijn val, door der
goden vloek, voortaan de kleinste boom zijnde, kwamen
de tijgers van Java op dat eiland.

$) Ook Sida acuta Burm.f.*

$$) Ook Clerodendron disparifolium B1*

3139. Sideroxylon celebicum Pierre.”
Nat. fam. der Sapotaceae. Beloean batoe, Alf.
Min. Tonsaw.; Kedel, Alf. Min. Tonsaw.; Makoe-
ranga rintek, Alf. Min. T. L.; Sambiring, Alf,
Min. Bent; Taler, Alf. Min. T. P. — Boom.

3140. S. ferrugineum Hk.etA.* Karet
pantjal, Jav; Pantjal$, Jav; Sambiring, Alf.
Min. T. L. — Hooge boom.

$) Ook Sideroxylon obovatum Burck.

3l4l. S.Koordersii Pierre. Sasangkongan,
Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr: Het hout is voor
balken en planken geschikt, mits het onder dak wordt
gebezigd.

3142. S, nitidum Bl.* Badoet, Jav.; Kadoet,
Jav.; Kedoe, Jav.; Ked hoe, Madoer.; Ke mid, Lamp;
Kemit, Balin, Jav., Lamp; Reungas gedeper,
Soend. — Woudreus. Gebr: Het harde hout wordt
als weinig duurzaam zelden gebezigd.

3143. S. sp. Tjinta moela poetih, Mal. —
Boom.

3144. Siegesbeckia orientalis L.* Nat.
fam. der Compositae. Djaboeng, Soend; Dja-
boengan, Jav; Lamboe, Bonth. — Kruid. Herbe
divine, fr. Gebr: Wordt als groente gegeten (£), ook
medicinaal gebruikt.

3145. Sinapis alba Li. (— Brassica alba
Boiss.*). Nat. fam. der Cruciferae. Mositor,
Alf. Min., Mal. Men.; Mostor, Alf. Min., Mal. Men;
Motehe, Alf. Min. Bant; Sajor tjina, Mal. Tim;
Sasawi bodas, Soend; Sesawi poetih, Vulg. Mal.
— Kruid, de gele mosterd. White mustard, e., moutarde
blanche, fr., Senf, d. Gebr: Hier en daar gekweekt;
de bladen rauw en gekookt als groente gegeten.

3146. Sindora coriacea Prain.* Nat. fam.
der Leguminosae. Sepoetih minjak, Mal. —
Boom. Gebr: Het hout wordt gebruikt bij huisbouw
en als meubelhout.

3147. S, sumatrana Mig.“ Sindoer, Mal.
Pal. Varieteiten: Sindoer poetat; S. ragis. —
Boom. Gebr. Het hout dient wel voor planken. Uit
den stam verkrijgt men een harsachtige olie, als
minjak sindoer bekend, die bij het breeuwen van vaar-
tuigen wordt gebruikt. De vruchten worden onder den
naam van sampa-rantoe (separantoe) uitgevoerd en veel
in de inl. geneeskunde aangewend, zic vlg.

3148. S, sumatrana Mig.* var. javanica
K.etV. Oekoe-aka, Soend.; Samarantok, Ma-
doer. S.; Sambaramentoe, Makas.; Sampar wali,
Balin; Sampar wantoe, Balin; Samparantoe,
Soend.; Saparantoe, Jav.; Saparantok, Madoer.
B; Saprantoe, Jav.; Sibalik soempah, Bat;
Tampar hantoe, Mal; Phibeuranto, Atjeh. —
Hooge boom. Gebr: De vruchten zijn zeer gezocht en
worden in verschillende geneesmiddelen gemengd, en
ook ter haarzuivering gebezigd. Daar de boom niet
overal voorkomt, moeten vele dezer namen op de vrucht
uls inlandsche drogerij betrekking hebben (zie 2405).

327

„189 — 3162

3149. S, velutina Bak.* Sepoetih djantan,
Mal. — Boom. Gebr: Het hout wordt gebezigd voor
balken van woningen.

3150. S. Wallichii Benth.* Sepoetih, Mal;
Sepoetih sendok, Mal. — Boom. Gebr: Levert
een goed timmerhout.

3l5l. Sisyrinchium latifolium Sw. (=
Eleutherine plicata Herb.*). Nat. fam. der
Iridaceae. Bawang kapal, Vulg. Mal; Loe-
loewan sapi, Jav. — Kruid. Rüsselschwertel, d.
Gebr: Uit Japan ingevoerd, in tuinen gekweekt.

3152. Sloanea Sigun K.Sehum.* Nat. fam.
der Tiliaceae (ook Elaeocarpaceae). Be-
leketebek, Soend.; Boeloe noenggoel, Soend.;
Ki somang, Soend; Merantong, Jav; Mran-
tong, Jav. — Zeer hooge boom.

3153. Sloetia Minahassae Koord.* Nat.
fam. der Urticaceae. Daendong, Alf. Min. T. S.;
Lahendong, Alf. Min. T. B; Lahindong, Alf.
Min. T. L; Laïndong, Alf. Min. TP; Tajapoe
rintek, Alf. Min, T. P. — Boom. Gebr: De geklopte
bast diende vroeger tot kleeding; nu nog wel tot ver-
vaardiging van hoofddeksels.

3154. S. Sideroxylon T.etB.* Hapinis,
Bat; Kamarija, Atjeh; Kapini, Sum. W. K; Ke-
pini, Sum. W.K; Pindis, Sum. W.K; Pempinis,
Mal. Variëteiten in Mal: Tempinis hitam; T.
merah; 1, poetih. — Boom, geeft Riouwsch ijzer-
hout. Gebr: Goed timmerhout, en wordt veel gebezigd
voor palen en staken voor peperranken, omdat het
nooit door witte mieren of paalworm wordt beschadigd.
Daar het hout zeer hard is, dient het ook als wig
om ander hout te splijten.

3155. Smilax barbata Wall.* Nat. fam. der
Liliaceae. Areuj tjanar beureum, Soend;
Areuj tjanar bokor, Soend; Katama poeti
sela, Alf. Min. T.L; Oewi in toewa koelo sela,
Alf. Min. T.P; Tjanar beureum, Soend; Tjanar
bokor. Soend. — Klimplant.

3156. S.Chinals.* Gadoeëng tjina, Minangk.;
Gadoeng, Boeg, Makas; Gadoeng tjina, Jav.,
Mal; Ghadhoeng tam bha, Madoer.; Ghadhoeng
tjena, Madoer.; Lede, Biman.; Peundang, Atjeh,
— Klimplant. Gebr: Hier en daar in tuinen gekweekt.
De uit China aangevoerde wortelstok (rhiz. chinae)
dient als inlandsch geneesmiddel en heet als drogerij
in het Maleisch wel obat radja (zie 3162), een naam
voor meer dan één soort medicijn.

3157. S. glyeyphylla Sm.* Areuj tjanar
bokor minjak, Soend; Tjanar bokor minjak,
Soend. — Klimplant. S.c. Sweet tea. e.

3158. S. Helferi A.D.C.* Gadoeng tikoes,
Mal; Olamboe, Nias. — Doornige klimplant.

3159. S. leucophylla Bl.* Areuj tjanar,
Soend.; Katama poeti, Alf. Min. T. L; Oewi in
toewa koelo, Alf. Min. T. P; T'janar, Soend. —
Klimplant.

3160. S. leucophylla Bl. var. hetero-
phylla. Areuj-tjanar bokor lalaki, Soend;
Tjanar bokor lalaki, Soend. — Klimplant.

3161. S. odoratissima Bl.” Areuj tjanar
wangiì, Soend; Tjanar wangi, Soend, — Klimplant.

3162. S. zeylanica L.* Bana, Boeg; Banara,
Balin; Daoen banar, Madoer.; Obat radja, Vulg.
Mal; Riwana, O.Jav; Talagtag, Soend. — Klim-
plant. Gebr: De boven het vuur gewarmde bladen worden
aangewend bij hardnekkige zweren aan het onderbeen.

Solanum.

3168. Solanum aculeatissimum Jack.*
Nat. fam. der Solanaceae. laroeëng asam,
Minangk; Teroeng asam, Mal; Teroeng perat,
Mal; TLerong endog, Jav; Terong perat, Ma-
doer; Terong piït, Soend; Tjoeng peret, Mal.
Pal; fjoeng pipit, Balin; Toeöeng pipit, Balin;
Trong prat, Gajo; Trong pret, Gajo. — Half-
heester, soort van „nachtschade”. Gebr.: De vruchten
hebben ranzigen smaak; menschen met kropgezwellen
dragen ze vaak om den hals. Om wellustige personen
aan te duiden zegt de Minangkabaoer : „Gaek taroeëng
asam kijan toeho kijan tadjam’’, d.i: „Als de vrucht
van taroeëng asam, hoe ouder des te scherper” of:
hoe ouder hoe gekker.

3164. S.denticulatum Bl.* Leuntja, Soend.;
Ranti, Bat, Jav; Tohokok, Alf. Min. T. B;

Wewelesan in taloen, Alf. Min. T. B; Wit ranti,

Jav. Variëteit in Soend.: Leuntja beureum. —
Kruid. Gebr: Wordt bij de rijst gegeten. Van elk ge-
makkelijk werk zegt de Javaan: „Soewe midjet wohing
ranti’”’, d.i: „Een korten tijd ranti-vruchten drukken”.

3165. S. ferox L.* Karoendoeng, Soend.
Varieteiten in Soend: Karoendoeng badak; K.
goenoeng; K. sapi. — Kruid. Gebr: De vruchten
worden wel als toespijs bij de rijst gegeten ; de bladen
dienen als geneesmiddel.

3166. S. indieum L.*Foki-foki oetan, Mal.
Men; Kokak, Balin; Ranti kajoe, Jav; Takokak,
Soend; Tekokak, Balin; Tjoeng kokak, Balin;
Toeöeng kokak, Balin; Toeöeng piing, Balin.
Varieteiten in Soend: Takokak bodas; T. lem-
boet; T. pahit. — Kleine heester. Gebr: De vruchten
zijn bitter; in ’t bijzonder die der in het Soend. T
pahit geheeten variëteit.

3167. S. lysimachioides Wall.* Leuntja
monujet, Soend. — Klimplant.

3168. S. maecranthum Dun.* fjambaoel,
Soend. — Heester.

3169. S. Melongena L.* Bodong-bodong,
Makas.; Entjoeng, Jav. Imdram; Fofoki, Tern;
Foki-foki, Mal. Men; Iteroeng, Boeg; Kadoewi,
Biman.; Katimboe, Alf. Min. Bent; Kendoeroe,
Soemba; Kiniwoki, Alf. N.O. Halm; Ledi, Sass;
Palolo, N. Guin 4 R; Paploba, Alf. Boer; Pohi,
Alf. Min. Bant; Poki-poki, Alf. Min. Banda; Tare,
Sawoe; Taroeëng, Minangk; Tehoeng, Balin,
Semb.; Tere, Sawoe; Teroeng, Mal; Térong, Jav.,
Mal. Amb; Tërong, Madoer., Sas; Tèrong, Soeud.;
Terong andjing, Mal. Amb; Terong gede,
Soend; Terong ngor, Jav; Terong tjoengor,
Jav; Tijoeng, Lamp; Tioeng, Bat, Lamp;T joeng,
Balin, Mal. Pal; Tjoeng batok, Mal. Pal; Tjo-
krom, Soend; Ljoetjoemoe, Alf. N. W. Halm;
Toejoeng, Bats; Toeöeng, Balin; Toloen, Alf.
Har., Z. Cer; Toroe, Nias; Toroen, Alf. Har. Z.
Cer; Toroeng, Bat; Toroeno, Alf. N. Laoet, Sap.
Troeëng, Atjeh; Prong, Gajo. Variëteiten in Makas.:
Bodong-bodong balanda, met kleine gele vrucht;
Bb. para. In Mal. Men: Foki-foki popoloeloe.
In Biman.: Kadoewi doloe djanga; K. naë; K.
paranggi; K. tarenole. In Boeg: Iteroempa-
noewa. In Alf. Min. Bant: Pohi pakaba. In
Minangk.: Laroeëng hitam; T. pandjang; T.
paranggi; T, poetieh. In Jav: Terong getas;
T. glatik; T. kopek; T. pandan. In Madoer.:
Terong bhiroe; T. boengo; T. pote; T. taäl.
In Soend: Terong bodas; T. galatik; T. kadoet;
T. koepa; T. lijat; T. maleber; T. pelem; T.
rangoe of rangoe; T. peuheur; T. tjoetjoek.
In Sas: T. pedar of T. rengeh. In Balin: Toe-
öeng of tj. boetoeh sampi; T. of tj. galatik;

328

3168 — 3177.

T. of tj. kandji; T. poeri of tj. poeri; T. of tj.
praoe of t. of tj. sangklat; T. of tj. rijang;
T. of tj. tabah. — Heester, de „eierplant”. Eggplant,
brinjal, e., aubergine, mélongène, fr, Eierfrucht—Nacht-
schatten, d. Gebr: De vruchten worden rauw of toebereid
gegeten. Op de onrijpe vruchten laat men kinderen bij het
tanden krijgen wel bijten, terwijl de rook van op houts-
kool gelegde droge vruchten een middel tegen kiespijn is.
In tegenstelling met andere variëteiten, hebben de
vruchten van t. glatik twee kleuren, wit en oranje.
Op Bali worden de gedoornde bladen op de draden
van het weefsel gelegd, om te beletten, dat kwade
geesten die in de war brengen. Lang gewimperde oog-
haren noemt men aldaar: „Soengkab toeöeng’’, omdat de
vruchten onder de bladen zitten en deze dus bij het
plukken eerst moeten opgetild worden. De vrucht is
de oplossing van het Javaansche raadsel: „Endog
sapatarangan kadjoepoek sidji obah kabeh”, dt: „Als
uit een kippennest vol eieren één weggenomen wordt,
bewegen ze alle”; want als van deze plant één vrucht
wordt afgeplukt, raken de andere vruchten in beweging.

3170. S. Minahassae Koord.* Kamoenti,
Alf. Min. T. L, T. PT. S; Kamoeti, Alf. Min.
Tonsaw.; Pohon tatanaman, Mal. Men: — Heester.
Gebr: De bladen worden afgekookt gegeten.

3171. S. nigrum lL.* Ranti goenoeng,O.Javs;
Teroeng meranti, Mal. — Kruid, de zwarte
nachtschade.

3172. S. parasiticum Bl.* T'erongan, Soend.

| — Heester, soms epiphytisch. De plant is ten onrechte

door Brume „parasiticum’”’ gedoopt.

3178. S. sarmentosum Nees.* Teroeng
tikoes, Mal, — Kruid.

3174. S. torvum Swartz.” Inggir-inggir,
Bat; Lantojoeng, Bat; Latojoeng, Bat; Magae,
Soend.; Tahoetoe, Alf. Min. Bant; Taroetoep,
Alf. Min; Teroeng pipit, Mal; TPeroug weloet,
Jav; Tjontom, Jav. Varieteit in Bat: Latojoeng
porat, met witte vrucht, die bedwelmend is. — Half-
heester. Gebr: Wegens de doornen wordt deze soms
geplant om plaatsen ontoegankelijk te maken. De jonge
vruchten worden gekookt gegeten. Het pas uitgebroed
zijn van kippen noemt de Batak: „Mortojoeng”, d. i.:
„Er uitzien als de vrucht van latojoeng”.

3175. S. tuberosum L.* Artapel, Vulg. Mal;
Boh gantang, Atjeh; Hoewi walanda (zie 2181),
Soend.; Kan tang, Bat. Mal; Bengk., Minangk.; Ka poe
ne walanda, Alf. Min. 1. B, T.S.; Kapoet ni koen-
dam, Alf. Min. FT. L; Kembili welanda, Mal,
Kentang, Balin, Jav., Madoer., Mal, Soend.; Ken-
tang welonda, Jav; Ketabi djawa, Soemba;
Koetabi djawa, Soemba; Lame balanda, Boeg;
Makas.; La me-lame, Boeg, Makas.; Mangat safoet,
Alf. Boer; Mangsafoet, Alf. Boer; Mowole, Alf.
Min. T. B; Oebi bandera, Mal. Bengk; Oebi
kantang, Sum. W. Ks; Oebi koemandoer, Mal.
Pal; Oebi mandira, Lamp; Oebi oelando, Mi-
nangk; Oebi welanda, Mal; Oewe wolanda,
Solor.; Oewi kentang, Jav; Pelo gadoeeng,
Minangk; Sabraung djawa, Balin; Toeka wa wa,
Sika; Toeka wolonda, Sika. — Kruid, de aardappel.
Potato, e, pomme de terre, fr., Kartoffel, d. Gebr:
Wordt in hooger gelegen streken nog al aangeplant.

3176. S. verbaseifolium L.* Lanting, Bat;
Leuntja badak, Soend.; Som pong, Sas; Teroeng
raja, Mal; Teter, Balin, Jav., Soend. — Heester.
Gebr: De bladen worden bij tandpijn aangewend en
ook na het tandvijlen tot mondreiniging gebezigd.

8177. S. sp. Taroetoep in taloen, Alf. Min
T. P. — Kruid.

ad

Sonchus — Spatholobus.

3178. Sonchus asper Vill.* Nat. fam. der |

Compositae. Djekeug, Soend.; Rajana bodas,
Soend. — Kruid, de ruwe melkdistel. Spiny sow thistle,
€, laitron Épineux, fr, rauhe Saudistel, d.

3179. S. malayanus Miq.* Blenggi, Jav. —
Kruid.

3180. S. oleraceus L.* Ketoebar, O. Javs
Rajana beureum, Soend.; Sara p (zie 3447), Madoer.

— Kruid, de melkdistel. Sow thistle, e., laitue de lièvre,
fr, gemeine Saudistel, d.

3181. S. sp. Lambere soesoe, Bonth. — Kruid.

3182. S. sp. Kipoet, Alf. Min. T. B; Rajana
(zie 1268), Soend.; Roekoet in timoe, Alf. Min.
T. P. — Kruid.

3183. S. sp. Sonri, Bonth. — Kruid.

3184. Sonerila heterostema Naud. =S.
obligua Korth.*). Nat. fam. der Melasto-
maceae. Daoen hati-hati gadjah,Mal.;Daoen
hati-hati hoetan, Mal; Hati-hati gadjah, Mal;
Hati-hati hoetan, Mal. — Kruid.

3185. S. insignis Bl.* Penawar radja, Mal;
Piladang, Minangk.; Sari-sari, Nias. — Kruid.
Gebr.: Soms als sierplant. Bij huiduitslag worden de
aangedane plekken met de bladen ingewreven en bedekt.

3186. S. picta Korth.* Penawar poetih,
Mal. Pal. Kruid.

3157. S. sp. Bocloe oelat, Mal. — Kruid.

3188. Sonneratia acida L.f.* Nat. fam. der
Lythraceae. Api-apis), Jav., Sas; Awak-awak,
Enggano; Barambang (zie 142), Minangk.; Baron g-
bang, Bat; Berembang, Mal; Boa, Rotin., Sawoe;
Boak, Mal. Tim; Kapidada, Jav.; Kedada, 0. Jav;
Kewaka, Solor; Papasoengan, Soend.; Parapa,
Makas; Parapat, Madoer. S; Parepa, Boeg; Pa-
ropa, Biman; Pedada, Jav., Mal; Pere pat, Mal;
Perepat poetih, Mal; Peudada, Atjeh; Pidada,
Balin., Jav., Minangk., Soend; Pining, Sas; Posi-
posi, Alf. N. O. Halm., Mal. Men, Tern; Tinga-
tinga, Balin; L'ioes $$), Alf, Mins; Tioes in tasitj,
Alf. Min. P. P; Tioes karengan, Alf. Min. 1. P;
Tioes sama, Alf. Min. T. P; Wat, N. Guin. 4 R;
Wata, Alf. Z. Cer. Varieteiten in Makas.: Parapa
batoe. In Boeg: Beropa of parepa batoe. —
Vrij lage boom der kuststreek, de „kaasjesboom”. Gebr.:
Het weeke hout der aspergevormige ademwortels wordt
wel als surrogaat voor kurk gebezigd en heet in O. Java
gaboes (zie 178); de rijpe vruchten worden met zout
gegeten. In oude verhalen worden vrouwenborsten soms
met die vruchten vergeleken en in het Maleisch drukt
men dit „eenigszins verheven” nog uit door: „Boelat
boewah berembang’’, d.i: „Rond als een berembang-
vrucht”. In het Maleisch van Bengkoelen is deze vrucht
de oplossing van dit raadsel : „Beseroban boekannjo hadji,
beikor boekannjo kero”, d.i: „Het draagt een tulband
en is geen hadji, het heeft een staart en is geen aap”.

$) Ook Avicennia (zie 381).

$6) Ook Nania (—= Metrosideros®) vera Rumph. (zie

2409).

3159. S. alba Smith.* Bhoegem, Madoer.;
Bogem, Soend; Padada$, Boeg, Lamp., Makas.;
Poghem, Madoer. S. — Lage boom. Gebr: De adem-
wortels zijn kleiner en hun kurk dus minder bruikbaar ;
de vruchten zijn niet eetbaar. Het hout van den stam
is in de Minahasa als dekplanken en regels zeer gezocht.

$) Ook S. Griffithii Kurz (zie 513 en 2968).

3190. Sophora tomentosa I:.* Nat. fam. der
Leguminosae. Boe wah oe pas, Vulg. Mal; Doec-

29

8178 — 3197.

lang-doelang batino, Minangk.; Kajoe pena-
war, O. Jav.; Kelo i lawanan, Alf. Min. T. L.;
Ki koetjing, Soend.; Lolang badjo, Mal. Mol;
Lolang pante, Mal. Mol; Mata koetjing, Soend.;
Oepas bidji, Vulg. Mal; Polidan in tasitj, Alf.
Min. T. P. — Heester. Gebr.: De fijngestampte bladen
zijn een uitwendig geneesmiddel, terwijl ze inwendig
toegediend worden bij buikziekten ; ook de giftige zaden,
rozekransvormig door de peulschil omsloten, gelden
als geneeskrachtig.

3191. Sorghum fulvum Beauv. (=Andro-
pogon serratus Thunb.*). Nat. fam. der Gra-
mineae. Doehoet pimping, Bat; Pimpiëng,
Minangk.; Pimping, Bat; Teriti, Midd. Sum. —
Kruid, eene soort „gierst. Gebr: In het Mimangka-
baoesch heeft men een spreekwijze: „Batarch kaloea
bak pimpiëng”, d.i: „Hard van buiten, maar zacht
van binnen”, ter aanduiding van domme lieden, die
zich voor knap, en arme, die zich voor rijk uitgeven;
en een andere: „Kasek-kasek daoen pimpiëng”, d.i:
‚„Grof als pimpiëng-bladen”, van iemand, die zeer
onvriendelijk jegens een ander is.

3192. S. saccharatum Moench (=S. vul-
gare Pers.” var). Bata, Boeg; Batara todjeng,
Makas; Batari, Mal; Djaja moetri, Jav. Varië-
teiten in Makas.: Batara todjeng edja; B. tod-
jeng kabo. In Boeg: Bata mapoete; B. matjela.
— Kruid, de suikergierst of chineesche gierst. Broom
corn, e., Sorgho sucré, fr, Zuckerhirse, Zuekerbartgras,
d. Gebr: Hier en daar om de zaden gekweekt.

3193. S. vulgare Pers.*$) Boeka, Tim;
Djaba oere, Bat; Djagoeng rote, Mal. Tims
Djagoengtjantel, Jav.; Djagong tjetik, Soend.;
Djawa, Balin; Djawaras, Mal; Djawe, Daj. Z.
O. Born; Djhaghoeng boelir, Madoer; Getem,
Sas; Godem, Balin; Goël, Soend.; Teraëhawoe,
Sawoe; T'jantel, Jav. — Kruid, de gewone gierst of
kafferkoorn of z.g. kleine maïs. Guinea corn, e., grand
millet, sorgho, fr‚‚ Mohrenbartgras, d. Gebr.: De tros-
gewijs aan den hoofdstengel groeiende vruchtkorrels
worden na stamping en zuivering gekookt gegeten. In
het Bataksch is djaba oere de oplossing van dit raadsel:
„jasinoewan ma samonis mandjadi saihoer ni bijang,
d.i: „Geplant zoo groot als rijstgruis, wordt het een
hondenstaart”. In diezelfde taal zegt men van iemand,
die men om zijn aanmatiging niet lijden mag en die
daarom buiten alles gehouden wordt: „Ni doeroewi bagi
djaba”, d.i: „Langs den kant (van het rijstveld) geplant
als djaba”.

$ Zie ook het aangeteekende bij Setaria en Panicum.
Verwant is S. halepense Pers.*, die in het engelsch
Cuba-grass of Johnson-grass heet.

3194. Soulamea amara Lam.* Nat. fam.

der Simarubaceae. Kajoe soelamoe, Mal.
Mol; Obat pamali, Mal. Amb; Soelamoe, Mal.

Mol. — Boom. Gebr: De bittere bast als geneesmiddel,
3195. Spathiphyllum eommutatum
Schott.” Nat. fam. der Araceae. Matoenak,

Alf. Min. T. L; Matoetoenak, Alf. Min. T. B;
Poenaks), Alf. Min. T. Ls; Toendak, Alf. Min.
Bent., T. P. — Kruid. Gebr: De jonge bladen worden
gekookt als groente gegeten.

$) Ook Schismatoglottis sp.

3196. Spathoglottis plicata Bl.* Nat. fam.
der Orchidaceae. Taliawan, Alf. Min. T. P.

3197. Spatholobus gyrocarpus Benth.*
Nat. fam. der Leguminosae. Akasedjangke$),
Minangk.; Akarsedjangkats$), Mal; Bajit hali-
mawoeng, Lamp. — Klimplant.

$) Ook klimmende Bauhinia-soorten,

Spatholohus — Stelechocarpus.

3198. S. littoralis Hassk,* Areuj moen-
ding djaloe®, Soend. — Klimplant. Gebr: Het
sap wordt gedronken en bij groote vermoeidheid tot
voetwassching gebezigd.

$) Ook Randia longiflora Lam.* en Combretum-
soorten (zie 2947).

3199. Spergula arvensis L.* Nat. fam. der
Caryophyllaceae. Damar wadja, O. Jav. —
Kruid, de spurrie. Spurrey, spurry, e, spergule, fr,
Ackerspark, d.

3200. Spermacoce hispida L.* Nat. fam. der
Rubiaceae. Boecloe loetoeng, Soend; Roem-
poet soesoer, Mal. — Kruid. Gebr: Soms als inl.
medicijn.

3201. S. mitracarpoides Miq.* Saroenen
walang, Jav. — Kruid.

3202. S. scaberrima Bl.* Djoekoet letah
hajam (zie 2847), Soend.; Roempoet lidah ajam,
Vulg. Mal. — Kruid.

3203. Sphaeranthus africanus L.* Nat.
fam. der Compositae. Badjogol, Soend; Boenga
roe doepa-doepa, Boeg; Boenga roe tai bembe,
Boeg; Djotang badak, Soend; Kamandhin (zie
464), Madoer.; Patah kemoedi $, Mal; Tamba-
tambako, Bonth; Limbo-timbo padja, Makas. —
Kruid. Gebr: Hen afkooksel van dit kruid wordt na
afloop van een koortsaanval gedronken; ook dient het
kruid wel als veevoeder.

$) Ook Emilia purpurea Cass. (zie 1268).

3204, Sphaerostomma (—= Schizandra*)
pyrifolium Bl. Nat. fam. der Magnoliaceae.
Areuj hoenjoer boeöet (zie 1949), Soend.; Pat-
jJetan, O. Jav; Patjetan ojod, O. Jav. — Klim-
mende heester.

3205. Sphenocleazeylanica Gaertn.* Nat.
fam. der Campanulaceae. Gangang karaeng,
Makas.; Goenda,Jav., Soend.; Gonda, Balin; Gon ra,
Boeg, Makas. Variëteit in Balin: G. djago. —
Waterplant. Gebr: De jonge bladen worden gegeten.

3206. Sphenodesma barbata Schauer.*
Nat. fam. der Verbenaceae. Akar tjabang
lima $), Mal. — Klimmende heester.

$) Ook Heptapleurum heterophyllum Seem.*

3207. S. pentandra Jaek.* Akar soebang,
Mal; Akar tanak rimaoe, Mal; Kang aseë,
Atjeh; Tanak rimaoe, Mal. — Klimmende heester.
Gebr. De bladen worden wel als sambel genuttigd.

3208. S. triflora Wight.* Akar bisa, Mal;
Akar mali-mali (zie 1724), Mal. — Klimmende
heester.

3209. Spilanthes Aecmella Murr.* Nat.
fam. der Compositae. Djotang, Soend.; Gatang,
Minangk.; Getang, Mal; Kenal, Alf. Min. T. P;
Legetan, Jav.; Roemaras, Alf. Min. T. L. — Kruid,
het A BC-kruid. Abécédaire, fr. Gebr: De scherp-
aromatische bladen worden wel bij koorts aangewend.
De Ned. naam is door Rumeurvs (VI, 145) bedacht,
omdat de speekselafscheiding bevorderende knoppen te
kauwen gegeven werden aan scholieren, die moeite
hadden lispelend de Arabische letters voor S uit te
spreken. De var. oleracea (zie 3211) is de eigenlijke Para
eress, waarvan in de apotheek eene kiespijn-tinctuur
(Paraguay-roux) getrokken wordt.

3210. S. ciliata H.B.K.
Madoer. — Kruid.

3211. S. oleracea Jacq. Djotang gede,
Soend. — Kruid. Para cress, e.‚ cresson de Para, fr,
Parakresse, d. Gebr: Medicinaal, zie 3209.

Daoen bentang,

330

3198 — 3221,

3212. S. Pseudo-Acmella L. (=S. Ac-
mella Murr.*). Daoen loedah, Mal. Mol; Djo-
tang lemboet, Soend.; Saroenen $), Jav. — Kruid,
zie 3209.

$) Ook Wedelia asperrima Benth.* (zie 3500).

3213. Spinifex squarrosus L.* Nat. fam. der
Gramineae. Angen-angen, Madoer; Dende-
dende, Boeg., Makas.; Djoekoet tijara, Soend;
Rebha angen-angen, Madoer.; Roekoet in de-
ges, Alf. Min. T‚P.; Roempoet angin, Mal. Batav;
Roempoet boeloe mata, Vulg. Mal; Roempoet
lari-lari, Mal. — Gras, de strand- of steppenlooper.
Ground rottan, e. Dit kustgras heeft groote en lichte
kogelvormige bloeiwijzen, uit stijve aren samengesteld,
die na de vruchtzetting met groote sprongen langs het

‚ strand worden voortgestuwd en bij die beweging het
‚ zaad uitstrooien,

3214. Spondias lutea L.* Nat. fam. der Ana-
cardiaceae. Kadoengdoeng aren, Madoer.;

Kadongdong sabrang, Soend. — Boom. Gebr.:

Vrucht eetbaar, de varkenspruim. „Mope” in Suriname.
Golden apple, e, gelbe Mombinpflaume, d.

3215. S. mangifera Willd.* Li was, Alf. Min;
Olibas, Alf. Min. Tonsaw. — Boom. Hog plum, c.
Gebr: Het hont wordt bij huisbouw gebezigd.

3216. S. mangifera Willd.* var. javanica
K.etV. Daoe ketji, Boeg; Goriodo, Alf. N. 0.
Halm; Intji, Biman; Kadoengdoeng, Madoer.;
Kadondoeëng, Minangk; Kadongdong, Balin,
Soend.; Kadongdong haseum, Soend; Kadong-
dong leuweung, Soend.; Kalontjeng, Madoer. B;
Karoenroeng, Makas; Katjang, Boeg; Katje m-
tjem$, Balin; Kedondongéë, Mal; Kedong-
dong, Balin, Jav.; Klontjing, O. Jav.; Ngoedoe,
Tern; Oelit, Alf. Oel, Z. Cer; Oerit, Alf. Oel,

| Z. Cers; Ontjo, Alf. Tom. Variëteiten in Madoer.:

K. dhoergha; K. katjempli; K. paghar. —
Zeer hooge boom. Gebr: Het hout wordt soms voor stijlen
gebezigd. De jonge bladen zijn met andere middelen
een medicijn tegen hoest bij kinderen. Vruchten eetbaar.

$) Dit is, in tegenstelling van kadongdong, de naam
van den boom, als die nog geen vrucht draagt.

$$) Volgens Riprey wordt deze naam ook gegeven
aan meerdere soorten van de geslachten Canarium,
Santiria en Trigonochlamys. Overigens gelden al de
opgegeven namen nog voor Spondias duleis Forst.*

3217. Sporobolus diander Beauv.* Nat.
fam. der Gramineae. Djoekoet njenjerean®,
Soend.; Koendai, Alf. Min. T. L; Lantjoeran®),
Jav; Telor belalang, Mal. — Kruid. Gebr: Dient
wel tot veevoeder.

$) Ook Sporobolus indicus Br.*

3218. S. pulchellus R.Br.* Djoeksdet tam-
baga gede, Soend.; Tatambagaän gede, Soend.
— Kruid.

3219. Stachytarpheta indica Vahl.* Nat.
fam. der Verbenaceae. Djarong lalaki, Soend;
Gadjihan, Jav; Ipoes in tjawok®, Alf. Min.
T. P; Roem-djharoem, Madoer.; Selaseh hoe-
tan$$, Mal; Soeï in soeï koelo, Alf. Min. T. P.
— Kruid. S.c. Brazilian tea, e. Gebr: Soms voor om-
heiningen. De bladen dienen wel tot paarden voeder.

9 Ook Entada scandens Benth.* (zie 1278).

$$) Ook Hyptis suaveolens Poit.* (zie 1868).

3220. Steganthera Warburgii Perk.* Nat.
fam. der Monimiaceae. Kajoe soko, Bonth.

- Boom.

3221. Stelechocarpus Burahol Hook.f.
et Thoms.* Nat. fam. der Anonaceae. Boc-

di

Stellaria — Sterculla.

rahol, Soend; Kepel$), Jav. — Boom. Gebr: De
vruchten, uit den stam groeiend, worden gegeten.
$) Ook Cynometra ramiflora L.* (zie 973).

3222. Stellaria saxatilis Buch.-Ham.*
Nat. fam. der Caryophyllaceae. Tepoeng otot,
O. Jav. — Kruid, eene soort „sterremuur”. Gebr: De
bladen dienen als geneesmiddel voor wouden.

3223. Stemona tuberosa Lour.* Nat. fam.
der Roxburghiaceae. Kembili hoetan, Mal;
Oebi kembili hoetan, Mal. — Klimplant.

3224. Stemonurus (—= Lasianthera*) co-
lebicus Val. Nat. fam. der Olacaceae. Si m-
belan (zie 1425), Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr:
Het hout is voor planken en balken geschikt, mits
onder dak gebezigd.

3225. S.secundiflorus Bl.(—=Lasianthera
apicalis Benth.et Hook.*). Sintok lant
jang, Soend. — Boom.

3226. Stenochlaena palustris Burm.* Nat.
afd. der Filices. Lambiding, Atjeh; Lemidang,
Mal; Lemidang betina, Mal; Pakoe lemidang,
Mal; Paoe rara, Bat. Mand. — Varensoort. Gebr: De
wortels worden als bindsel gebezigd, vooral bij het maken
van fuiken;de jonge spruiten worden als groente genuttigd.

331

3222 — 3241,

gebrek aan kokosolie kinderen van in het bosch ver-
toevenden in en de asch der gebrande schil is met water
vermengd een middel tegen gonorrhoea, terwijl die
bovendien wordt gebezigd bij de bereiding van verfstof uit
Carthamus tinctorius. Daar de bloesem zeer kwalijk
riekt, hoort men menigmaal overdrachtelijk de uit-
drukking: „Ik houd van u zooveel als van Sterculia-
bloemen!” Daar de vrucht iets van een halve maan
heeft, noemt men in het Javaansch al wat daarop
gelijkt: „Djangkangen”. Iemand, die ruw van zeden
is, wordt in die taal aangeduid met: „Kaja di dadah
lengah kepoh”, d.i: „Als het ware ingewreven met
kepoh-olie”, hetgeen kinderen in het bosch worden
gedaan. Wanneer bij verloofden, vóór de voltrekking
van het huwelijk, de bruidegom sterft, dan neemt de
bruid in Zuid-Celebes een vrucht van Sterculia, die
wel eenige overeenkomst heeft met het pudendum
muliebre, legt die op den grond en stapt er driemaal
over heen; het ongeluk zou aldus van haar overgaan
op die vrucht, welke bij het lijk van den overledene
wordt begraven. Daar de zaden bij het openmaken
gewoonlijk dadelijk uit de vrucht vallen, zegt de
Boeginees van een tandelooze: „Makaloepang ni ban-
gina)’, d.i: „Zijn kaak is als een geopende aloepang-
vrucht”; en omdat de schil der vrucht er van buiten
zwart uitziet, noemt de Makassaar een gering en ellendig

persoon: „Rapo nai boengorona”, d.i: „Een noot, die
zwart is geworden”. In het Bataksch heeft men een
raadsel: „Rara bikbik lomlom”, d.i: „Het is rood,

3227. Stephania capitata Spreng.” Nat.
fam. der Menispermaceae. Akar taloer, Sum.
W.K; Areuj tjamtjaoeh minjak, Soend.; Kar o-

kas sela, Alf. Min. T. L; Tjamtjaoeh minjak,
Soend; Tongaw in timi, Alf. Min. T. P. — Klim-
mende heester. Gebr: Als inl. geneesmiddel.

3228. S. corymbosa Bl. Areuj geureung
beureum, Soend; Geureung beureum, Soend. —
Klimmende heester.

3229. Sterculia Blumei Don.* Nat. fam. der
Sterculiaceae. Hantap paraj, Soend. — Boom-
heester.

3230. S. chrysodasys Mig.” Kaloempang
babi, Sum. W. K. — Boom.

3231. S.eoeeineaRoxb.* Hantap lemboet,
Soend. — Boomheester.

3232. S.colorata Roxb.*llantap leuweung,
Soend. — Boom. Gebr: Het hout wordt voor land-
bouwgereedschap gebezigd.

3233. S. crassinervia Miq.* Kaloempang
batino, Minangk. — Boom.

32334. S. cuneifolia Miq.* Gadih batiëh,
Minangk. — Boom.

3234. S. foetida L.* Aloempang, Boeg;
Aloepang, Boeg; Baroe kapes, Alf. Min. T. L;
Boengoro, Makas; Djangkang, Jav; Djhang-
kang, Madoer.; Ghalompang, Kang; Haloem-
pang, Bat; Kaloempang $), Makas., Sum. W. Ks;
Kaloepa, Boeg; Kalompang, Madoer.; Kapoch
i taloen, Alf. Min. Tonsaw.; Kapok oetan, Mal.
Men; Kekepahan, Balin; Keloempang, Mal.,
Kelompang, Mal; Kepah, Balin; Kepoech, Balin;
dav; Kepoh, Jav., Soend; Kole angka, Soend;
Maroe kapes, Alf. Min. T. Ls; T. P; Moroöka,
Tern; Moroöka nonaoe, Tern; Nitas, Mal. Tim;
Poepoe, Boeg; Poh, Jav. — Hooge boom. Arbre
puant, fr, Stinkbaum, d. Gebr.: Het hout, wegens
de geringe sterkte alleen voor prauwen gebezigd,
wordt spoedig door insekten aangetast. Ben koud af-
treksel van den bast is als abortivam in gebruik. De zaden
bezigt men rauw of geroosterd wel als spijs en genees-
middel; in rauwen toestand zouden zij bedwelmend
zijn. Met de daaruit verkregen olie wrijft men bij

van rijpheid opengebarsten is het zwart”, waarvan de
vrucht van haloempang de oplossing heet (?. En
ngron-ngron poh, d.1: „Ongeveer als het blad van een
kepoh-boom”, dient in het Javaansch ter aanduiding
van iets, dat evenredig is van lengte en breedte.

$) Ook S. hyposticta Miq.*

3235. S. grandifolia R.Br.* Hantap bejas,
Soend. — Boom.

3236. S. javanica R.Br.* Hantap badak,
Soend; Mantap beureum, Soend.; Hantap da-
poeng, Soend.; Hantap gede, Soend.; Kendoeng,
Balin; Kepoh ketek, Jav. — Hooge boom. Gebr.:
Het grove hout wordt soms voor kano’s gebruikt. De
zaden, als onechte of zoete pranadjiwa bekend, zijn
als die van andere Sterculia-soorten, tegen borstkwalen
in gebruik, maar volgens velen zonder succes; ze zijn
door den zoeten smaak gemakkelijk van de „echte”
(afkomstig van Euchresta Horsfieldii Benn.) (zie 1312)
te onderscheiden.

3237. S. laevis Wall.*Hantap batoe,Soend.;
Tjempaka djanggi, Mal. — Boomheester.

3238. S. macrophylla Vent.* Bangilan,
Alf. Min. T. B, T. L.; Bangilan sela, Alf. Min.
T.L; Dok, Jav; Hautap heulang, Soend.; Ka-
longan, Jav; Klowang, Madoer; Wangilar, Alf.
Min. Benut. — Hooge boom. Gebr: Voor sierboom
geschikt. Het hout wordt soms voor prauwen gebezigd.

3239. S. Minahassae Koord.* Bangilan
koelo, Alf. Min. T. B; Bangilan poeti, Alf. Min.
T. Ls; benoe, Alf. Min. T.L; Mapangi, Alf. Min.
Ls Talioe, Alf. Min. 'I. P. — Boom.

3240. S. nobilis Sm.* Hantap pasang,Soend.
— Boomheester. Gebr: Van de fraai vermiljoenroode
vruchten worden de zaden wel gegeten.

324l. S. oblongata R.Br.* Bangilan, Alf.
Min. T. B, T- LL; Lomos, Alf. Min. Bent; Ma wa-
risa, Alf. Min. T. S; Mawewekag), Alf. Min. T.
L., T. S; Talioe, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr:
Het hout wordt wel bij huisbouw gebezigd.

$) Ook Pithecolobium Minahassae T. et B.* (zie 2762).

Sterculla — Susum.

3242. S. scaphigera Wall.* Merpajang, !
Mal; Padjang, Madoer. — Boom. Gebr: Van het
hout maakt men planken. De zaden, ter grootte
van een vingerlid, zetten zich in water zoodanig uit,
dat met één zaad een kommetje gevuld wordt, waarom
ze in het Maleisch: „Kembang semangkok” (en in
Batav. Mal: „Boewah tempajang’’), in Madoer.: „Tam-
pajang” of „sekar padjang” genoemd worden.

3243. S. spectabilis Migq.* Kaloempang
beras, Sum. W. K; Keloempang beras, Mal;
Kelompang beras, Mal. — Boom.

3244. S. urceolata Sm.* Boewah tinta,
Mal. Mol; Djeboek, Madoer.; Hantap $, Soend.;
Keloempang boeroeng, Mal; Keloempang
hoetan, Mal; Kelompang boeroeng, Mal; Ke-
lompang hoetan, Mal; Mangidar, Alf. Min. T.S.;
Tales, O. Jav; Talesan, O. Jav; Toengloer, Jav.
— Zeer hooge boom. Gebr.: Als 3238. De zaden worden
wel gegeten en de vruchtschil is voor kleurstof in gebruik.

$) Ook Tetrameles nudiflora R. Br.*

3245. Stereospermum chelonoides D.C.”
Nat. fam. der Bignoniaceae. Ki tjaäng (?), Soend.
Boom. Gebr: Uit Eng.-Indië ingevoerd, soms in tuinen.

3246. Stereum nitidulum. Nat. afd. der
Fungi. Boenga karang (zie 1059), Mal. — Paddc-
stoel, eene soort „houtzwam”’.

3247. Stictocardia tiliaefolia Hall.f.*
Nat. fam. der Convolvulaceae. Arcuj tata-
pajan gede, Soend; Tatapajan gede, Soend. —
Klimmende heester.

3248. Streblus asper Lour.* Nat. fam. der
Urticaceae.Kajoe seroet, Jav.; Kolasa, Makas,;
Kowalasa, Boeg; Oele koele, Boeg; Peleh,
Madoer.; Poengoet, Balin; Seroet, Jav; Tam-
boen, Alf. Min. T.S. — Boom. Gebr.: Van het hout
vervaardigt men soms rijststampers. Bij de voorbe-
reidende formaliteiten tot de inzameling van vogel-
nestjes uit de grotten te Karang Bolong (zuidkust v. Java)
worden bloemen en vruchten nedergelegd onder een
aldaar aanwezigen seroet-boom, die volgens de over-
levering zou ontsproten zijn uit den navel van een te
dier plaatse begraven voormalig hoofd. De bladen
worden met zout aan kraamvrouwen gegeven om het
bloed te doen vloeien of met andere obat toegediend
tot bevordering der zogafscheiding.

3249. Striga lutea Lour.* Nat. fam. der
Scrophulariaceae. Roempoet sikoe-sikoe,
Mal; Sikoe-sikoe$), Mal. — Kruid.

$) Ook Oldenlandia corymbosa L.* (zie 2483).

3250. Strobilanthes crassifolius Miq.*
Nat. fam. der Acanthaceae. Lado-lado rimbo,
Minangk. — Heester.

3251. S. crispus Bl.* Godong nodja, Jav;
Hoerip tja), Soend.; Nodja $, Jav. — Kruid. Gebr.:
Eene der planten, waarvan een aftreksel der bladen
als „ketjibling” tegen galsteen aangewend wordt.

$) Ook Hypoëstis-soorten, (zie 2648).

3252. S. glandulosus Bl.* Djarong gede, |
Soend. — Heester.

3253. S.involucratus Bl.*Djarong koneng,
Soend. — Heester.

32ot. S. moschiferus Bl.* Boentoet se-
goeng, Soend. — Kleine heester.

3255. S. Teysmanni Miq.* Rigo-rigo rim-
bo, Minangk, — Kleine heester. |

332

| _Bat.;

3242 — 3264.

3256. Strombosia javanica Bl.* Nat. fam.
der Olacaceae. Ki katjang, Soend. — Boom.
Gebr: Het hout is geschikt voor huisbouw; de jonge
bladen worden als groente gegeten.

3257. S. membranacea Val.” Ki katjuug
batoe, Soend. — Boom.

3258. Strophanthus dichotomus D.C.*
Nat. fam. der Apocynaceae. Akar doedoek
kidjang, Mal; Akar tandoek-tandoek, Mal;
Areuj ki koeja (zie 810), Soend.; Kembang pita,
Vulg. Mal. — Klimmende heester. Gebr: Als sierplant
gekweekt; het zaad van Afrikaansche S-soorten is een
sterkwerkend geneesmiddel.

3259. S. Jackianus Wall.* Boengahantoe,
Mal. — Heester.

3260. Strychnos Tieute Lesch.* Nat. fam.
der Loganiaceae. Ahei, Alf. Amb; Ipoh akar,
Mal; Tjetek, O. Jav. — Klimplant, verwant aan de
strychnine-brucine houdende „braaknoot” (uux vomica).
Gebr: Op de Ambonsche eilanden schijnt de wortel wel
als vergift te worden aangewend. De soort S. colubrina
L.* geeft het echt slangenhout (zie 1395).

3261. S. lanceolaris Miq.* Temeras akar,
Mal. Pal. — Klimplant.

3262. Styrax Benzoin Dryand.* Nat. fam.
der Styracaceae. Adjoe kamanjang, Boeg;
A. kamenjang, Boeg; A. kaminjang, Boeg; Ha-
joe hamindjon, Bat. Mand; H. hamojan, Bat;
Kajoe kamanjang, Makas.;K. kamijan, Minangk.;
K. kaminjang, Makas; K. kemenjan, Mal; K.
koemajan, Minangk; K. koemojan, Minangk.;
K. koemojen, Minangk; K. menjan, Balin. Jav.;
K. menjin, Mal. Koetei; Tangkal menjan, Soend.
— Boom, de „benzoëboom”’. Gum benzoin- of benjamin-
tree, e. arbre à benjoin, fr. Gebr: De bij insnijding
of inkeping van den bast uit dezen boom vloeiende
hars wordt als wierook gebrand; men laat die ter
verharding door de zon eerst een paar maanden aan
den boom zitten vóór ze weg te halen. Eén boom geeft
niet meer dan twee katies benzoë ’s jaars. Sumatra-
benzoë is een alleszins belangrijk uitvoerartikel, schoon
van veel geringer waarde dan Siam-benzoë. Op Java
is de boom zeer zeldzaam. Ter onderscheiding van het
drakebloed (menjan merah) heet de hars van dezen
boom in het Maleisch wel menjan poetih en in den
handel loeban djawi. Als veel op kippedrek gelijkende
heet de weeke hars in het Maleisch wel minjak oenai.
Om die geurig te maken doet men in sigaretten (roko)
wel een weinig van deze menjan en biedt die bij een
bezoek van voorname gasten aan. Het branden van
benzoë heeft natuurlijk ten doel den invloed van booze
geesten te ontzenuwen en aldus mogelijke gevaren af
te wenden; terwijl bij raadpleging in ziektegevallen
de inlandsche doekoen door den walm in een soort
geestvervoering geraakt, die hem in staat stelt het
geneesmiddel tegen de kwaal op te geven. Van iemand,
die een groot geluk ten deel valt, zegt de Javaan:
„Kadjoegroegan goenoeng menjan”, d.i: „Bedolven
onder een berg van benzoë”.

3263. Suaeda nudiflora Moq.* Nat. fam. der
Chenopodiaceae. Aloer, Jav. — Kruid, eene
soort „zoutmelde”, Gebr: De bladen worden als groente
gegeten.

3264. Susum anthelminthicum Bl.* Nat.
fam. der Flagellariaceae. Bahong-bahong,
Bakoeng ajer, Mal; Bakoeng pantai,
Mal; Bakoeng soewasa, Mal; Daoen bakoeng,
Mal. — Moerasplant. Gebr: Bezit wormdrijvende eigen-
schappen.

Swietenia — Taeniochlaena.

3265. Swietenia Mahagoni Jacq.”
fam. der Meliaceae. Mahoni, Vele talen.

855

Boom, levert het mahoniehout. Mahogany tree, e, acajou /

à meubles, fr, Mahagonibaum, d. Gebr: Inheemsch in
Midden- en Zuid-Amerika. Op Java met goeden uitslag
gekweekt in de djatibosch-streken, o.a. in de res.
Pekalongan (Tegal) en Semarang.

3266. Swintonia Schwenckii Kurz. Nat.
fam. der Anacardiaceae. Balaoe betina. Mal.
— Boom.

3267. Symplocos celebica Koord.* Nat.
fam. der Styracaceae. Moömok, Alf. Min. TS;
Tampang, Bonth. — Boom.

3268. S. fasciculata Zoll.* Djhirek, Ma-
doer; Djirak, Jav., Soend; Djirak beureum,
Soend.; Djirak boeloeg®, Soend.; Djirak prit,
dav; Djirek, Balin, Jav.; Ki djirak,Soend.;Sasah,
Soend. — Boom. Gebr: De bast wordt als fixatief bij
het roodverven gebezigd en ook bij het leerlooien.

$) Andere Symplocos-soorten worden in het Soend.
onderscheiden door de namen: Djirak hideung, Sasah
badak en Sasah goenoeng; ofschoon de twee laatste
namen ook op Aporosa sp. betrekking kunnen hebben.

3269. S. ferruginea Roxb.* Djirak me-
loewo, Jav; Djirak sapi, Soend; Kajoe sang,

83265 — 3289.

Nat. | O. dav: Kandoeëng, Minangk; Kendoengan,

Mal. — Boom. Gebr. Bij het roodverven van zijde
met embalaoe wordt de bast gebruikt om aan de
kleur meer vastheid te geven. In West-Sumatra steekt
men de takken en bladen wel rondom de rijstvelden
tot wering der varkens.

3270. S. odoratissima Choisy.* Ki sarij-
awan, Soend. — Boom. Gebr: De bast en bladen zijn
in de inlandsche geneeskunde zeer in eere; laatstge-
noemde maken een bestanddeel uit der ze. Indische-spruw-
kruiden (obat seriawan), welke als „Species antiaphthosae”
in de Ned. pharmacopee (Ed. IV, 1905) zijn opgenomen.

3271. S.racemosa Roxb.* Maralilin, Atjeh,
Sum. W.K; Merlilin, Mal. — Boom. Lodh tree, e.
Gebr: Het hout dient tot brandhout. Het roet gebruiken
de vrouwen voor het zwart en glanzend maken harer
tanden. De bast wordt gebezigd tot bedwelming van
visschen.

3272. S. rubiginosa Wall.* Bantoeng),
Mal. — Boomheester. Gebr: Van het fraaie gele hout
worden wandelstokken gemaakt.

$) Ook eene soort Coelodepas.

3273. S. salaccensis Mig.* Roepet, Alf.
Min. TS; Roepet rintek, Alf. Min. T.L. — Boom.

AE

3274. Tabernaemontana coronaria R.Br.
Nat. fam. der Apoeynaceae. Aligoero, Tern;
Bata-bata, Makas; Boenga manila, Mal. Mol;
Boenga mantega, Mal. Mol; Boenga soesoe,
Mal; Kembang tambaga, Soend; Ki piit, Soend.;
Mandakaki (zie 2452), Soend.; Mondakaki, Javs;
Oeti-oeti, Boeg; Omahi, Mentawei. Variëteiten in
Tern: Aligoero banga; A. ngolo. — Heester.
Gebr: Wordt wegens de geurige groote witte bloemen
als sierplant gekweekt. Met water, waarin die bloemen
geweekt zijn, worden wel lijders aan pokziekte be-
sprenkeld. Op Mentawei worden alle deelen van dezen
heester uitgeperst en dienen met andere middelen als
pijlvergift.

3275. T. corymbosa Roxb.* Djeloetoeng
badak, Mal; Tjemperdik, Mal; Tjeperdik, Mal.
— Boomheester. Gebr.: De wortels zijn een geneesmiddel
tegen restoeng (lupus).

3276. T. Cumingiana A.D.C.* Mamarisa
(zie 2329), Alf. Min. T. P.; Koemoeni, Alf. Min.
Ponos. — Boomheester.

3217. T. floribunda Bl.* Kembang man-
tega, Jav., Soend; Kembang soesoe kebo, Jav;
Kembang soesoe moending, Soend. — Heester.

3278. T, malaccensis Hook.f.* Lada-la-
da $), Mal; Lada-lada djantan, Mal; Lada-lada
hoetan, Mal; Lada-lada padi, Mal; Lelada,
Mal; Lelada djantan, Mal; Lelada hoetan,
Mal; Lelada padi, Mal; Poeding hoetan, Mal;
Soesoen kelapa, Mal. — Heester.

€) Ook Alsodeia echinocarpa Korth.* (zie 167).

3219. T. ovalis Miq.* Balam dadi, Sum.
W. K. — Heester.

3280. T, pentasticta Scheff.* Bita in ta-
loen, Alf. Min. T.L; Kita, Alf. Min. Tonsaw. — Boom.

3281. T. Riedeliana Miq.* Kaloeja malo-
wo, Alf. Min. Bent; Kaloja malowo, Alf. Min.
Bent. — Meester.

3282. T. sphaerocarpa Bl.* Djembirit,
Jav;Gembirit, Jav.; Hamperoe badak (zie 3492),
Soend.; Kembirit, Jav; Ler kambhing, Madoer.;
Loh kambing (zie 3493), O. Jav.; Mamarisa sela,
Alf. Min. T.P.; Tjembirit, Jav; Tjempirit, Jav.
— Lage boom. Gebr: Voor sierboom geschikt, o.a.
om de witte bloemen en oranje vruchten.

3283. T. sp. Kalang patejan, Madoer. —
Boom. Gebr: Het hout wordt voor het maken van
ploegen gebezigd.

3284. Tacca celebica Koord.* Nat. fam. der
Taccaceae. Karimenga in taloen (zie 22), Alf,
Min. T. P. — Kruid (deze en vlg).

3285. T. Minahassae Koord.*
in tjoese, Alf. Min. T. P.

Roekoet

3286. T. montana Schult. = T. palmata
Bl.*). Karimenga in sowa, Alf. Min. T. B;
Mamerang, Alf. Min. T. P.

3287. T. palmata Bl.* Ileus leutik, Soend.

3288. T., pinnatifida Forst.* Labing, Ma-
doer; Leki, Atjeh; Oeweg, Jav.; Sobek, Madoer.;
Sokang, Madoer. B; Soeweg, Balin, Jav.; Tete-
roeng i lawanan, Alf. Min. T. P, Tire, Sas;
Tjitjikoeran, Soend. — Gebr: De zetmeelrijke
knollen zijn gekookt eetbaar en dienen op Bali als
varkensvoeder.

3289. Taeniochlaena Diepenhorstii Kurz.
Nat. fam. der Connaraceae. Akar tandoek 9),
Sum. W. K. — Klimmende heester.

$) Ook Connarus pyrrhocarpus Miq.*

Taenitls — Tarrletla.

3290. Taenitis blechnoides Sw.* Nat. afd.
der Filices. Pakoe haroe pat, Soend. —Varensoort.

3291. Tagetes erecta L.* Nat. fam. der Com-
positae. Boenga tahi a jam (zie 3460), Mal.;Bo en-
ga tai manoe, Boeg; Goemitir, Balin; Kem bang
tai ajam, Mal. Batav.; Kembang tembelek, Jav;
Keniker, Jav.; Mas keniker, Jav.; Mas kinitir,
Balin; Senikir $), Jav; Tahi ajam (zie 3460),
Mal; Temblekan, O. Jav. — Eénjarig kruid, de
„afrikaan”, African marigold, e, tagète dressée, grand
oeillet d'Inde, fr, grosse Sammtblume, Totenblume, d.
Gebr: Wordt in tuinen gekweekt; de bloemen rieken
eenigszins naar kippedrek (tai ajam).

9) Ook Tagetes patula L*

3292. Talauma Candollei Bl.* Nat. fam.
der Magnoliaceae. Lembong, Balin; T'jam-
paka goendok, Madoer S; Tjampaka gondok,
Balin, Soend.;T'jempaka gondok, Jav., Mal; T' je m-
paka kembang, O. Jav; Tjompaka goendok,
Madoer. S; Toendjoeng, Mal. Z. O. Born; Toend-
joeng baoe, Mal. 4. O. Born; Toendjoeng wangi,
Mal. Z. O. Born. — Boomheester. Gebr: De bloemen
zijn om den geur zeer gezocht.

3293. T. celebiea Koord.* Lila i langkow
rendai, Alf. Min. T. L; Wasijan watoe, Alf. Min.
— Boom. Gebr: Levert een goed bouwhout, maar niet
zoo gezocht als het echte wasijan.

3294. T. elegans Miq.* Djalam prang, Jav;
Djalastrang, Soend; Ki loengloem, Soend;
Nona leuweung, Soend. — Lage boom. Gebr: Het
hout moet geschikt zijn voor huisbouw.

3295. T. gigantifolia Miq.* Bauio, Minangk.
Varieteiten: B. rimbo; B. sapik oedang; B. tan-
doeëk. — Boom. Gebr: Het hout is op Sumatra’s
westkust een der duurzaamste en meest gezochte hout-
soorten, en uitmuntend geschikt voor stijlen, palen en
balken. Van de wortelbladen worden wel bakken voor de
goudwassching vervaardigd. Ook wordt er hars (damar)
uit dezen boom verkregen.

3296. T. mutabilis Bl.* Lila i langkow,
Alf. Min. T. L; Lila ì langkow poeti, Alf, Min.
T. Ls; Tjampaka leuweung, Soend.; Tjempaka
oetan, Vulg. Mal; Totolon, Alf. Min. Ponos. —
Boom. Gebr: Heeft geurige bloemen.

3297. T. ovalis Miq.* Kajoe lewo, Alf. Min.
T. P; Pananaän, Alf. Min. T. L; Pepeos, Alf.
Min. Bent, T. P.; Taäs, Alf. Min. Tonsaw., T. S.;
Tahas, Alf. Min. T. B. T. Ls Tjempaka foeroe,
Mal. Men; Tjempaka oetan kasar, Mal. Men. —
Boom. Gebr: Het hout is voor balken en planken zeer
gezocht; het is gemakkelijk te bewerken en bestand
tegen vocht.

3298. T. rubra Mig.* Madang taloen, Mi-
nangk.; Madang tjampago $), Minangk. — Boom.
Gebr: Van het hout worden de taboeëh of kokers ver-
vaardigd, welke bij de woningen van hoofden tot het
geven van seinen zijn opgehangen.

$) Ook Michelia montana Bl* (zie 2298).

3299. T, Rumphii Bl.* Koepan pokoer
wasi, Alf. Cer: Tjempakagoenoeng, Mal. Amb.
— Boom.

3300. T. sp. Oeloe, Alf. Min. Tonsaw. — Boom.

3301. Tamarindus indica L.* Nat. fam. der
Leguminosae. Aoec moli, Kisar; Asam djao,
Minangk.; Asam djawa, Mal; Asam kamal, Mal.
Bandj.; Asan djawa, Alf. Amb, Oel, Z. Cer., Tern;
Asem, Jav., Soend.; Atjem, Madoer.; Bage, Sas.,
Soembawa; Bak meet, Atjeh; Bhoengkana atjem,
Madoer.; Haseum, Soend.; Helagi, Sawoe; Kajoe

334

Í
Í

3290 — 3306.

asam, Mal; Kamal, Mal, Bandj.; Kamalagi, Kawi;
Kamaroe, Soemba; Kenefo, Tim; Kioe, Tim;
Lotino lo djawa, Goront; Mage, Lio, Sika; Make,

‚ Manggarai; Mangge, Biman.; Mentjelaki, Mal;

Naänge, Endeh; Niniloe, Rotin.; Pingi kamaroe,
Soemba; Poeöe make, Manggarai; Pokok asam
djawa, Mal; Tamba, Goront; Tangkal asem,
Soend.; Tangkal haseum, Soend.; T jam ba, Makas.;
Tjelagi, Balin; Tjempa, Boeg; Tjlagi, Balin.
Tjoemalagi, Minangk.; Tobi, Solor; Tobi kajo,
Solor; Tobi poekan, Solor; Wit asem, Jav. Varië-
teit in Sawoe: Helagi wo mengi. — Boom, de
tamarinde. Tamarind tree, e., tamarinier, fr. Gebr.:
Tropisch Amerika is waarschijnlijk het vaderland van
dezen sierlijken boom, maar tegenwoordig wordt hij
in geheel Ned. Oost-Indie gekweekt, vooral op Java
langs de wegen. Het vruchtmoes en de jonge bladen
worden gegeten $), ook wel de zaden; van het bruin-
zwarte kernhout maakt men soms wandelstokken en
kamwielen. Het roet, ontstaan door brandende takjes
tegen de punt van een mes te houden, dient wel als
tandenzwartsel. De houtskool wordt geroemd, en een papje
van gekneusde bladen zou heilzaam werken op wonden
en zweren. Op Madoera wordt de gerookte bast door
zwangere vrouwen in de plaats van ampo genuttigd.
Van iets, dat onregelmatig plaats heeft, zegt men in
het Javaansch: „Rogrog asem”, d. ì.: „Als het schudden
van een asem-boom’”’, waarbij nu eens weinig en dan
weder veel vruchten afvallen; en in diezelfde taal
heet het van iemand, die een ander verbittert: „Njem-
paloeki’”’, d.i: „Hij maakt (hem het leven) zuur als
tjempaloek”, dit laatste de naam der jonge vrucht.
Oude vrouwen, die zich opschikken, worden in het
Makasaarsch aangeduid met: „Aleko lolo tjambaja”,
(of Boeg: „Madaoe lolowi tjempaê”), d. 1: „De tamarinde-
boomen krijgen jonge blaadjes”; terwijl van iemand,
die steeds geld opneemt en dus voortdurend achter-
uitgaat, in het Boegineesch gezegd wordt: „Riraoe
tjempa”, d.i: „Als het ware tot tamarinde-boom ge-
maakt”, waarvan men gedurig bladen aftrekt. Een
donker vlekje op de sneb van een eend, dat als geluk aan-
brengend beschouwd wordt, heet in het Balineesch
batoen tjlagi wegens de overeenkomst met een tama-
rinde-pit. De oranjekleur van katten wordt naar die
van tamarindebloesem in het Javaansch wel als kem-
bang asem aangeduid. Asem is de oplossing van het
Javaansehe raadsel: „Ija rasane, ija djenenge”, d. i.:
„De smaak is als de naam”, nl. zuur; dat men in ’t
Batav. Mal. verkort teruggeeft door : „Rasanja namanja”’.

$) Het van de pitten ontdane en tot ballen gekneede
moes heet in den drogerijhandel op Java asem kawak.

3302. Taraktogenos Blumei Hassk.* Nat.
fam. der Bikaceae. Kandar loetoeng, Soend. —
Lage boom. Gebr: De zaden dienen somwijlen tot be-
dwelming van visschen.

3303. Tarenna laxiflora K.etV.* Nat. fam.
der Rubiaceae. Boengboelan peutjang,Soend.
— Lage boom.

3304. T. incerta K.et V.Kitjang-koedoe,
Soend.; Koedon, Jav. — Boom. Gebr: Het hout hier
en daar bij huisbouw.

3305. Tarrietia javanica Bl.* Nat. fam. der
Sterculiaceae. Galoempit, Soend; Ki ma-
noek, Soend. — Hooge boom. Gebr.: Het donkerbruine
hout is geschikt voor huisbouw.

3306. T. Riedeliana Oliver.*$) Doengoe,
Alf. Min. Ponos.; Kajoe ì lawanan rintek, Alf.
Min. T.L; Kelengan, Alf. Min. T.L; Kolokapan,
Alf. Min. Bent. — Boom. Gebr: Het hout is in gebruik
voor huisbouw en voor prauwen.

€) Ook Heritiera littoralis Ait.* (zie 1783).

Tarrietla — Tetracera.

335

8307 — 3322.

3307. T. simplicifolia Mast.* Membajoer, | maakt. Twintig katies djaha en één katie aluin, goed

Mal; Merbajoer, Mal; Sikoe keloewang, Mal;
Teralin, Mal. — Boom. Gebr: Het hout is geschikt
voor dekplanken van vaartuigen, en dient ook tot
huiselijk gebruik.

3308. T. sumatrana Miq.* Ki poleng, Soend.
Hooge boom. Gebr: Het hout wordt voor prauwen en
karrenwielen gebezigd.

3309. Tectona grandis L.f.* Nat. fam. der
Verbenaceae. Bajang djati, Makas; Djati,
Boeg., Jav. Ng., Makas., Mal, Soend; Djatoë, Atjeh;
Djatoi, Atjeh; Djatos, Jav. Kr; Djhate, Madoer.;
Kajoe teges, Balin; Sati, Nias. Variëteiten in Jav.:
Djatidoreng;D. gembel;D. kapoer; D.kejong;
D. kembang; D. lenga; D. ri; D. soengoe; D.
weroet. In Boeg: Dj. tan roe; Dj. telo. In Makas.:
Djati bajawo; Dj. tanroe, In Soend.: D. kapas;
D. leutik; D. minjak; D. tjoetjoek. — Boom,
de teak- of djatiboom; oudtijds wel als „Indische
eik”'(!) aangeduid. Teak tree, e, teck, fr, Teakbaum,
d. Gebr: Het welbekende hout („Java-teak”) is duur-
zaam, fraai en sterk en uitnemend geschikt voor
huisbouw en meubels; ook vervaardigt men hiervan
de op Java als gamparan bekende klompen. Waar
het boschtoezicht hieraan 1minder streng de hand
houdt, maakt de Javaan de omwanding zijner woning
of van een tijdelijk optrekje gaarne van de schors.
Door stamping verkrijgt men uit de jonge bladen een
bruinroode kleurstof, welke in Midden-Java wel dient
tot het verven van vlechtmateriaal (Pandanus-, T'ypha-
of Corypha-bladvezels na menging met gambir) en ook
van meubels, alvorens ze te politoeren. In het Javaansch
heeft men een spreekwijze : „Djati kasloesoeban loejoeng’’
di: „Djati-hout wordt verdrongen door arèn-hout”;
waarmede men wil te kennen geven, dat goede menschen
bevriend worden met slechte. In het Soendaasch zegt
men : „Boeroek-boeroek papan djati”’, di: „Verrot als
een plank van djati-hout”, die van buiten vermolmd
maar van binnen nog gaaf is; om aan te duiden, dat
de stem des bloeds zich niet laat smoren of een minder
goedgezinde broeder of zuster toch een verwant blijft.
Dat op Java lieden van goede afkomst wel met den
djati-boom worden vergeleken, blijkt ook uit de bij
Rieinus communis (2984) opgegeven spreekwijze.

3310. Telanthera strigosa Mog.* Nat. fam.
der Amarantaceae. Dandang gendis, Jav. Kr;
Dandang goela, Jav. Ng. — Kruid. Gebr: De
bladen worden op Java, gemengd met zwartsel van
gesmolten was en olie, gebezigd tot kleefzalf op het
voorhoofd van hofdanseressen.

3311. Tephrosia Hookeriana W.etA.*$)
Nat. fam. der Leguminosae. Boewe baïtjoe,
Boeg; Boewe reni, Boeg; Katjang boeloe $),
Mal; Tibowang tjadi, Makas. — Kruid.

©) Ook Phaseolus sp.

3312. Terminalia Bellerica Roxb.* $) Nat.
fam. der Combretaceae. Djaha, Balin, Jav.;
Djaha kebo, Jav; Djaha keling, Jav; Djaha
laket, Balin; Djaha lawe, Jav; Djaha sapi,
Jav; Djaho, Lamp; Djalaket, Balin; Djalawe,
Jav; Djhaä, Madoer.; Djhalabi, Madoer.; Leka
sela, Alf. Min. T. L; Madja lawai, Mal; Mand-
jalawai, Mal; Mendjalawai, Mal. — Boom, de
myrobalaan. Gebr: Van de looistofrijke steenvruchtjes
wordt een soort inkt bereid en een zwartsel om de
tanden, vlechtmateriaal en leder zwart te maken. Tot
het laatste doel worden de koehuiden één dag in versch
water en tien dagen in kalkwater geweekt; de haren
worden er dan afgeschrapt, de huid nog een dag in
versch water gelegd en met een mes goed gelijk ge-

dooreengemengd, zijn voldoende voor de bereiding van
honderd huiden. Dit mengsel wordt op de huiden goed
ingewreven en als er nog oneffenheden aan de vleesch-
zijde voorkomen, worden die met een mes weggemaakt,
waarna de huid uitgespannen en in den wind gedroogd
wordt. Bovendien dienen die vruchtjes (oudtijds : „myro-
balanae belericae”) veelvuldig tot geneeskundig gebruik.

9 Vele der hier vermelde namen gelden voor
variëteiten, waarvan op Java var. laurinoides Clarke
het meest schijnt voor te komen.

3313. T. Catappa L.* Atapang, Boeg; Be-
owa, Enggano; Diakwe, Alf. W. Cer; Doempa-
Jang, Alf. Min. Ponos; Geutapang, Atjch; Ha ta-
pang, Bat; Kalis, N. Guin. 4R; Kanaoengang,
Makas.; Kata pang, Balin., Jav., Madoer., Makas., Mal.
Amb., Soend.; Katapiëng, Minangk.; Ketapang,
Atjeh, Jav., Mal; Ketapas, Mal. Tim; Kila oeloe,
Enggano; Kris, N. Guin. Noemf.; Lisa, Alf. Boer;
Loempojang, Alf. Min. Ponos.; Ngoesoe, Tern;
Noesoe, Mal. Mol.; Pohon talioe, Banda; Sadina,
Alf. W. Cer; Salisa, Alf. Oel, Z. Cer.; Sarisa, Alf,
Oel, Z. Cer; Talioe, Banda; Talisei, Alf, Min.
DEBED NESS auger Alfs Min Bant.
Variëteiten in Soend.: Katapang beureum; K.
bodas; K. gede. In Minangk.: Katapiëng batoe;
K. rimbo. In Mal. Mol: Noesoe pante; N. petje.
In Mal. Amb: Katapang pante; K. petje; K.
oetan. — Boom, de z.g. „amandelboom” (zie 602).
Indian almond, e…, badamier, fr, Catappenbaum, d.
Gebr: De zaden worden gegeten. Van enkele variëteiten
schijnt het hout wel gebruikt te worden.

3314. T. javanica Mig.* Kloempit, Javs
Klomprit, Jav. — Boom. Gebr: De zaden worden
soms gegeten.

3315. T. phellocarpa King.* Empelam
babi, Mal; Mempelam babi, Mal. — Boom.

3316. T., sumatrana Mig.“ Ketapang ta-
lang, Midd. Sum. — Boom.

3317. T. sp. Kanalo, Alf. Min. Tonsaw.; Toe-
moengkoi, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr: Het
hout wordt wel bij huisbouw gebezigd, maar is niet
duurzaam.

3318. Ternstroemia bancana Mig.” Nat.
fam. der Ternstroemiaceae. Merkoelai, Mal;
Merkoeli, Mal. — Boomheester.

3319. T. IToquiam Villar. Keng (zie 2771),
Alf. Min. Bent. — Boom.

3320. T. macrocarpa Scheff. (— T. pe-
nangiana Choisy*). Nang-penangan, Madoer.
— Hooge boom. Gebr: Volgens sommigen is het hout
sterk en duurzaam.

3321. Tetracera Assa D.C.* Nat. fam. der
Dilleniaeceae. Akar mem pelas (zie 1102), Mal;
Areuj ki asahan, Soend.; Empelas akar, Mal;
Mempelas akar, Mal; Patjiri, Boeg; Tali hasat,
Mal. Amb. — Klimplant. Gebr: De ruwe bladen dienen
tot gladschuren, en de stengels soms als bindmateriaal.
De wortel wordt wel op etterende wonden gelegd.

3322. T. hebecarpa Boerl.* Akar mem-
pelas hari betina, Mal; Akar mempelas poe-
tih, Mal; Akar mempelas tikoes, Mal; Areuj
ki asahan lalaki, Soend.; Empelas hari betina,
Mal; Empelas poetih, Mal; Empelas tikoes,
Mal; Mempelas hari betina, Mal; Mempelas
poetih, Mal; Mem pelas tikoes, Mal. — Klimplant.
Gebr. De stengels dienen wel als bindmiddel, de bladen
om glad te schuren.

Tetracera — Tradescantia.

3323. T. scaberrima Mig.” Aka ampaleh
rimbo, Minangk.; Akar mempelas gadjah, Mal:
Akar mempelas harimaoe, Mal; Ampaleh
rimbo, Minangk.; Empelas gadjah, Mal; EF m-

pelas harimaoe, Mal; Hampaleh rimbo, Mi- |

nangk.; Mem pelas gadjah, Mal; Mem pelas ha-
rimaoe, Mal. — Klimplant. Gebr: Als voren.

3324. Tetractomia majus Hook.f.* Nat.
fam. der Rutaceae. Medang oedang, Mal. —
Boom.

3325. Tetrameles nudiflora R.Br.* Nat.
fam. der Datiscaceae. Balangitan $, Alf. Min.
TD. Ls; Binoeng, Madoer; Binong, Soend; Kola-
kola, Alf. Min. T. L.; Mamalitan, Alf. Min. Ton-
saw; Walangitan, Alf. Min. Bent; Winong, Balin,
Jav. — Boom. Gebr: Het hout wordt als brandhout
en voor het maken van inl. vaartuigen gebruikt; onder
dak gebezigd is het wel voor planken geschikt.

$) Ook Ailanthus moluccana D.C* (zie 115).

3326. Tetraplasandra paucidens Miq.*
Nat. fam. der Araliaceae. Mamalapa im bene,
Alf. Min. T. P, — Boomheester.

3327. Teysmannia altifrons R.et Z.* Nat.
fam. der Palmae. Balahan, Minangk; Batang
samik, Sum. W. K.; Daoen ekor boewaja, Mal;

336

Daoen pajoeng, Mal; Daoen selebar, Mal. Varic- |

teiten in Minangk.: Balahan siboesoeëng; B.
sijaga; B. silandjai; B. siminja. — Dwergpalm.
Gebr: In Kampar worden de huizen gedekt met de
bladen van dezen palm, welke daartoe zonder verdere
bewerking laagsgewijs op elkaar worden gelegd.

3328. Thalietrum javanieum B1l.* Nat. fam.
der Ranuneulaceae. Toembaran alas, O. Jav.
— Kruid, eene soort „ruit”.

3329. Thecostele maculosa Ridl.* Nat.
fam. der Orchidaceae. Sakat belimbi, Mal.

3330. Thelephora multipartita Sch.*
Nat. afd. der Fungi. Soepa kasongket, Soend.
— Paddestoel, eene soort „bastzwam”. Gebr: Groeit
op stronken van groote boomen, heet giftig.

3331. Themeda gigantea Hack. (— An-
thistiria gigantea Cav.*). Nat. fam. der Gra-
mineae. Djoekoet mandjah, Soend.; Djoekoet
mandjah bodas, Soend.; Mandjah, Soend.; Man-
djah bodas, Soend. — Een hoog gras.

3332. Theobroma Cacao L.* Nat. fam. der
Sterculiaceae. Kawa balanda, Boeg, Makas.;
Kawa menggala, Mal. Pal; Sakelati, Alf. Halm;
Soklat, Vele talen; T'joklat, Vele talen. — Boom,
de cacaoboom. Cocoa tree, chocolate nut tree, e., ca-
caoyer, fr, Kakaobaum, d. Gebr: Vaderland tropisch-
Amerika, in Ned, Indië gekweekt.

3333. Thespesia macrophylla Bl.* Nat.
fam. der Malvaceae. Baroe laoe, Makas.; Ba-
roe nganga, Makas.; Baroe pante, Mal. Mol:
Waroe laoe, Boeg; Waroe lot, Jav. Kleine
boom. Gebr: In sommige streken wordt het hout voor
de wagenmakerij en ook voor spanten van vaartuigen
gebezigd.

3334. T. populnea Soland.* Baree laoet
(zie 1709), Mal. — Kleine boom. Portia tree, e. Gebr.:
Als de vorige.

3335. Thladiantha cordifolia Cogn.* Nat.
fam. der Cucurbitaceae. Areuj kalajar beu-
rit, Soend.; Kalajar beurit$®, Soend.; Patola
gadja, Boeg, Makas. — Klimplant.

$) Ook Frichosanthes tricuspidata Lour.*

8323 — 3351a.

3536. Thunbergia alata Boj.* Nat. fam. der
Acanthaceae. Akar oelam (zie 2282), Mal;
Makarawoe makente, Alf. Min. T. P; Oelam
(zie 2282), Mal. — Klimplant. Gebr: Wegens de fraaic
bloemen o.a. in de Minahasa veel gekweekt.

3337. T. fragrans Roxb.* Areuj patoek
gagak, Soend; Ondot im pager, Alf. Min. T. P;
Salintjawoeng koelo, Alf. Min. T. P; Tjok

dangdang, Madoer. — Klimplant.

3338. Timonius celebicus Koord.* Nat.
fam. der Rubiaceae. Wasak, Alf. Min. T. P. —
Boom.

3339. T. Rumphii D.C.* Kajoe belo, Mal.
Mol; Ketil im balatik, Alf. Min. T.L; Poelai
batoe, Mal; Toelang-toelang paja, Mal. —
Boom. Gebr: Als bestand tegen den invloed van het
zeewater, dient het hout voor staketsels in zee ; volgens
sommigen ook wel als timmerhout.

3340. T. serieanthus Miq. Kajoe badjak,
Vulg. Mal. — Heester.

3341. T. sericanthus Miq. var. inaequise-
palus Mig. Membarang, Mal. — Heester.

3342, Tinomiscium petiolare Miers.* Nat.
fan. der Menispermaceae. Akar langkap,
Mal; Simor lakop-lakop, Bat. — Klimmende
heester. Gebr: Een afkooksel der wortels geldt als

\_ geneesmiddel bij rheumatische aandoeningen.

3343. Tinospora crispa Miers*, Nat. fam. der

\ Menispermaceae. Aka mato alih, Minangks

Akar pahit, Mal; Gadel (zie 2310), Jav. — Klim-
mende heester. Gebr: De bittere ranken worden soms
tegen buikpijn aangewend.

83dd. T. sp. Popo woerejan, Alf. Min. T.L. —
Klimmende heester. Gebr: De bladen dienden vroeger
wel als surrogaat voor zeep.

3345. Toddalia asiatiea Lam. (= T.acu-
leata Pers.*). Nat. fam. der Rutaceae. Akar
koetjing-koetjing, Sum. W. Ks; Areuj beleke-
tebek, Soend.; Djeroekan, O. Jav; Ojod djeroe-
kan, O. Jav. — Klimmende heester. Gebr: De bladen

‚en ranken dienen tot het kruiden van spijzen.

3346. Torenia peduncularis Benth.* Nat.
fam. der Serophulariaceae. Kelawar, Mal;
Kelelawar, Mal; Koekoejaän (zie 939), Soend.
— Kruid.

3347. T.polygonoides Benth.*Kerak nasi
merah, Mal; Kerak-kerak merah, Mal — Kruid.

3348. Tournefortia argentea Ls.* Nat. fam.
der Boraginaceae. Babakoan, Soend.; Ketjoec-
boeng pager, Vulg. Mal; Ki bako, Soend;
Tambak oewah, Jav. — Lage kromme boom. Ve-
loutier, fr.

3349. T. sarmentosa Liam.*Kembang sisir,
Soend.; Koemit, Alf. Min. T.L; Kongkom sela,
Alf. Min. T.L; Lawet sela, Alf. Min. T.P.; Kon g-
kom im bolai, Alf. Min. T.L. — Klimplant.

3350. T. tetrandra Bl.* Boenga sisir, Mal.
— Heester.
3351. Toxocarpus lineatus Boerl.* Nat.

fam. der Asclepiadaceae. Areuj kakawatan,
Soend. — Klimmende heester.

335la. Tradescantia sp. Nat. fam. der Com-
melinaceae. Kebowan, 0. Jav.; Moksor lakek,
Madoer. S; Poksor lakek, Madoer. B. — Kruid,
soort van „dagbloem”.

Tragla — Trigonlastrum.

3352. Tragia hirsuta Bl.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Boeloe-boeloe, Mal; Daoen

-boeloe-boeloe, Mal; Hasat, Alf. Har; Meroe,

Alf. Z. Cer; Tali api, Mal. Amb. — Slingerplant.

3353. Trapa cochinchinensis Lour.* Nat.
fam. der Onagraceae. Lengkong, Mal. Batav.
— Waterplant, verwant aan de waternoot (3354).
Gebr: Bij schaarschte van ander voedsel worden de
vruchten wel gegeten.

3354. T. quadrispinosa Roxb. —= T.
natans Is.* var.). Salekat, Mal. Batav. — Drijvend
kruid, de waternoot. Water chestnut, e., châtaigne
d'eau, truffe d'eau, fr, Wassernuss, d. Gebr.: Als de vorige.

3355. Trema amboinensis Bl.* Nat. fam. der
Urticaceae. Anggroeng, Jav; Angghroeng,
Madoer.; Bongkarejon, Bat; Dehong, Alf. Min.
Bent; Intil, Alf. Min. Ponos.; Itil, Alf. Min. Ton-
saw; Ki koeraj, Soend; Ki koeraj beureum,
Soend.; Ki tamijang (®, Soend; Koeraj, Soend.;
Koeraj beureum, Soend.; Mangkirai, Minangk.;
Mawa, Boeg, Makas: Mengkirai, Mal; Remi,
Soemba; Roefoe, Mal. Men, Tern; Tajapoe, Alf.
Min; Tamjang, Balin. — Boom. Gebr: Het hout
dient voor dobbers van netten. In de Molukken wordt
de bast gebezigd tot het zwartverven van vischlijnen.
Een aftreksel van bast of bladen geeft men te drinken
bij keelaandoeningen. In het Soendaasch heeft men een
raadsel: „Kai naktrak hajam”’, d.i: „Een boom, die
de kippen roept”; waarvan een oplossing een koeraj-
boom is, daar een hoen steeds geroepen wordt met
koe! koe!

3356. T. orientalis Bl.* Samaki$, Alf. Min.
T. P.; Same, Alf. N. O. Halm., Mal. Men, Tern. —
Boom. Charcoal tree, e. Gebr: Met de in den bast
aanwezige kleurstof worden vischnetten getaand, ook
hengelgaren verduurzaamd.

$) Ook andere voor het bruinverven gebezigde
plantensoorten heeten aldus.

3357. Trevesia sundaica Migq.* (zie 2755).
Nat. fam. der Araliaceae. Borang, Jav.; Gorang,
Jav.; Pala mejong, Makas.; Pale mejong, Boeg;
Panggang tjoetjoek, Soend.; Papanggangan,
Soend.; Tapak rimaoe, Mal; Woedoelan (zie 3056),
O. Jav. — Lage boom. Gebr: Dient soms tot levende
omheining.

3358. Trewia nudiflora L.* Nat. fam. der
Euphorbiaceae. Adjoe tana, Boeg; Binong
eutjang, Soend; Kajoe tana, Makas; Kajoe
anah, Sum. W. K; Tindo-tindoS$), Makas. —
Boom. Gebr: Het hout ls een goed timmerhout en wordt
ook gebezigd tot vervaardiging van het bovenste ge-
deelte van krisscheeden.
$) Ook Mimosa pudica L.* (zie 2313).

3359. Trichosanthes Anguina Lu.” Nat. fam.
der Cucurbitaceae. Beloet, Vulg. Mal; Ketola
oelar, Mal; Koekoek djantoeng, Soend; Paja
nenipi, Balin; Paja nipi, Balin; Pare oela, Jav.;
Pare peloes, Jav; Pare weloet, Jav; Patola
oela, Boeg; Patola oelara, Makas.; Petola oelar,
Mal; Totagan, Alf. Min. Tonsaw. — Klimplant, de
„slangkomkommer”. Snake gourd, e. Gebr: De jonge
vruchten worden gekookt als groente gegeten. In het
Javaansch heeft men een raadsel: „Pelem di pangan
pare”, d.i: „Een mangga wordt door een pare opge-
geten’’, waarvan de oplossing is: een waterslak (kejong)
wordt door een paling (peloes) opgegeten. Pelem is de
pelem kejong, pare de pare peloes.

3360. T. bracteata Voigt.* Arcuj kalajar
beureum, Soend. — Klimplant.

337

3352 — 3375.

3361. T. celebica Cogn.* Amoet tamboe-
roek $, Alf. Min. T. P; Mentimoen dendang
londjong, Mal; Tamboeloech, Alf. Min. Tonsaw.;
Tamboeroek, Alf. Min. T. Ps; Tawoehoek, Alf.
Min. Bent; Tawoeroek, Alf. Min. T. B, T. S;
Timoen dendang londjong, Mal. — Klimplant.
Gebr: De bladen als surrogaat voor zeep gebruikt,
ofschoon vroeger meer dan tegenwoordig, en soms
afgekookt als groente gegeten.

9) Ook Momordica cochinchinensis Spreng.*

3362. T. cordata Roxb.* Laboe ajer hoe-
tan, Mal. — Kruipende plant.

3363. T. euecumerina L.* Areuj kalajar,
Soend; Areuj kalajar bener, Soend: Boloe,
Javs; Djantoer, Soend.; Kalajar, Soend.; Penga-
poean, Alf. Min. T. P; Tantang, Bol. Mong.;
Tomba, Alf. Min. T. B; Tomba ne kawok, Alf.
Min. T. B.-— Klimplant. Gebr: De vruchten hebben
giftige eigenschappen. Van iets, waarvan het einde
niet te voorzien is, zegt de Javaan: „Boloe rambatan
lemah”, d. i.: „Evenals de boloe over den grond kruipt”.

3364. T. globosa Bl.* Areuj djanto=ng,
Soend. — Klimplant.

3365. T'. nervifolia L.* Akar lokan, Mal. —
Kruipende plant.

3366. T. ovigera Bl.* Bloedroe, Jav.; Gha-
loedhroe, Madoer.; Tiroe, Soend. Variëteiten in
Madoer.: Gh. paghar, Gh. tabar. — Klimplant.
Gebr. Men geeft de geroosterde bladen, met rijst
vermengd, wel als medicijn aan honden, die wegens
de een of andere kwaal mager blijven.

3367. T. pilosa Lour.*Areuj kalajar gede,
Soend. — Klimplant.

33674, T. tricuspidata Lour.* Papasan
tjina, O. Jav. — Kruipende plant.

3368. T. trifoliata Bl.* Lebak lengaha $),
Balin. Semb.; Sajor morsegoe, Mal. Amb; Sibak
lenga $, Balin; Soebak lenga $), Balin.
Klimplant.

$) Ook Luffa- of Momordica-soorten.

3369. T.Wallichiana Wight.*Mentimoen
gadjah, Mal; Timoen gadjah, Mal. — Klimplant.

3370. T. Wawraei Cogn.* Akar tiga tja-
bang, Mal. — Klimplant.

3371. Trichospermum javanicum Bl.*
Nat. fam. der Tiliaceae. Dolog, Soend. — Lage
boom. Gebr. Het hout is niet in tel; uit de schors
vervaardigt men touw.

3372. T. Kurzii King. Kesoemba boekit,
Mal. — Boom.

3373. Trifolium dubium Sibt.* Nat. fam.
der Leguminosae. Nanahan koening, O. Jav.
— Kruid, eene soort klaver.

3374. Trigonella Foenum-graecum L.*
Nat. fam. der Leguminosae. Alaba, Makas.;
Aleba, Boeg; Hoelbah, Mal; Kalabhet, Madoer.;
Kalamboe, Boeg; Kelabet, Batav. Mal, Jav.; Kla-
bet, Batav. Mal, Jav; Koelabet, Soend.; Olba,
Bat; Waron, Jav. — Kruid, de fenegriek. Fenugreek,
e, fenugree, fr, Griechisches Boekshorn, d. Gebr.
Wordt gekweekt. Het zaad als drogerij; dient ook tot
bereiding van blanketsel.

3375. Trigoniastrum hypoleucum Mig.”
Nat. fam. der Polygalaceae. Merdjali, Mal.
Kleine boom,

22

Trigonochlamys — Uncarla.

3376. Trigonochlamys Grifûthii Hook.f.*
Nat. fam. der Burseraceae. Babi koeroes,
Mal; Kadjai, Minangk; Kempas roman, Mal;
Kidjai, Mal; Tahala, Lamp. — Boom. Gebr:
Daar het hout zeer hard is, wordt bij ontginning van
boschgronden deze boom gewoonlijk niet geveld. Door
insnijdingen in den bast verkrijgt men getah kidjai. 6)

$) Rmrer spreekt niet van getah kidjai, maar van
damar kidjai, en beweert, dat deze ook wordt geleverd
door Canarium secundum Benn.* (zie 609 en 1963).

3877. Triphasia trifoliata D.C. (= T.
Aurantiola Lour.*). Nat. fam. der Rutaceae.
Djeroek kingkip, Jav; Djeroek kingkit, Jav;
Djeroek lingkit, O. Jav.; Djheroek kantjeng,
Madoer. S; Djheroek rante, Madoer. B. P; Kali-
jage$, Soend.; Kingkip, Jav., Mal. Batav, Kin g-
kit, Jav., Mal. Batav.; Lemo-lemo, Boeg., Makas.;
Lingkit, O. Jav. — Heester. Chinese lemon, e.
Gebr: Van China af komstig, veel gekweekt. De vruchtjes
worden geconfijt gegeten, de bladen in de inlandsche
geneeskunde gebruikt.

$) De klimmende Capparis-soorten worden door
bijvoeging van areuj onderscheiden.(zie 642, 644 en 1721).

3378. Tristania obovata R.Br.* Nat. fam.
der Myrtaceae. Belawa, Boeg; Pelawan $),
Lamp. Mal; Pelawan beloekar, Mal; Pelawan
boeboer, Mal; Sanga, Boeg. Makas. — Boom.
Gebr.: Het hout
dient o.a. op Bangka voor houtskool bij de tinbe-
werking, waartoe eerst de bast wordt afgeschild. Op
Sumatra bezigt men het hout voor huisbouw en als
meubelhout, en op de eilanden voor palen, daar het
niet door de witte mieren wordt aangetast.

$) Ook Tristania Maingayi Duthie* en T. mergu-
ensis Griff.* (zie 1397 en 1930).

3379. T. sumatrana Mig. = T. Whiti-
ana Griff.*). Pelewan poetih, Lamp; Sibe-
loesoej, Midd. Sum. — Boom.

3380. T. sp. Solon kanon, Alf. Min. T. Ls; |
Totombaloi, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr: |

Het hout is geschikt voor huis- en bruggenbouw, maar
moeilijk te bewerken.

3381. Triumfetta cana Bl. (= T. obliqua
Roth.*). Nat. fam. der Tiliaceae. Poengpoe-
roetan bodas(zie 3417), Soend. — Kruid.

3382. T. pilosa Roth.* Pocloet-poeloet,
Alf. Min. T. B. — Half heester.

van deze en andere Tristania’s |

338

3376 — 3396.

3383. T. rhomboidea Jacq.* Galopang,
Alf. Min. Bant, Kakaïs sela, Alf. Min. T. P.
Onggoloepang, Alf. Min. Ponos; Poeloetan,
Jav; Poeloet-poeloet, Alf. Min. T. B; Poeng-
poeroetan (zie 3417), Soend.; Poja-poja, Makas.;
Rampo-rampo, Bonth; Roekoet kakaïs sela,
Alf. Min. T. P; Rompo-rompo, Makas. — Half-
heester. Herbe à panier, fr. Gebr: De bast bevat steake
vezelstof, die wel tot vervaardiging van zakken dient.
De bladen zijn veevoeder.

3384, T, suffruticosa Bl.* Poengpoeroe-
tan awewe (zie 3417), Soend. — Kruid.

3385. T. villosiuscula Bl.* Poecloetan
kebo, Jav; Poengpoeroetan koneng, Soend. —
Kruid.

3386. Turpinia pomifera D.C.* Nat. fam.
der Sapindaceae. Bangkong, Jav.; Bangkon-
gan, Jav.; Bantjet, Jav., Soend.; Danoan®), Alf.
Min. T. S; Kajawoe, Alf. Min. T. L; Kajoe re-
boeng djantan, Mal; Ki bangkong, Soend; Ki
bantjet, Soend; Koentoe (zie 2237), Alf. Min.
Ponos; Ranoan, Alf. Min. T. BT. P, Reboeng
djantan, Mal; Songgak, Bat; Tjememe, Jav.
— Boom. Gebr: Het hout heeft weinig waarde; de
vruchten worden gegeten. De boom dient wel voor
reboisatie van berghellingen.

$) Ook Gomphandra australiana F. M. var. celebica
Val.*

3387. Tylophora cissoides Bl.* Nat. fam.
det Asclepiadaceae. Areuj peudjit hajam,
Soend. — Klimplant.

3388. T. villosa Bl.* Areuj katoek, Soend.;
Ojod soengon, Jav. — Klimplant.

3389. T. sp. Leletoken sela, Alf. Min. T. P.
— Klimplant.

3390. Typha javanica Schnitz.* Nat. fam.
der Typhaceae. Asiwoeng radja mantri,
Soend.; Wawalingijan, Soend.; Welingi (zie 978,
1540 en 3081), Jav. — Moerasplant, eene soort „lisch-
dodde”. Gebr: De jonge spruiten zijn eetbaar; de
bladreepen dienen, na gedroogd te zijn, tot het vlechten
van zitmatjes en hoeden.

3391. Typhonium divaricatum Decaisn.*
Nat. fam. der Araceae. Birah ketjil, Mal; leus
lemah, Soend. — Kruid. Gebr: Als trenggiling mentik
gebruikt men de knollen eener T. soort (#) in de inl.

\_geneeskunde.

fj U:

3392. Uncaria acida Roxb.* Nat. fam. der
Rubiaceae. Akar kait-kait besi, Mal; Daoen
getah gambir, Vulg. Mal; Kait-kait besi, Mal.
— Klimmende heester.

3393. U. attenuata Korth.* Akar kait-
kait merah, Mal; Kait-kait merah, Mal. —
Klimplant.

3394. U. eelebica Koord.* Kongkom (zie
433), Alf. Min. T, L. — Klimplant.

3395. U. ferrea D.C.* Akar kait-kait boe-
kit, Mal; Areuj tjantel beusi, Soend.; Kait-
kait boekit, Mal; Tjantel beusi, Soend. —

|

Klimmende heester. Gebr: De jonge bladen en bloemen
in de inl. geneeskunde.

3396. U. Gambier Roxb.* Gaämer, Gorom;
Gabi, Tern; Gambe, Atjeh, Nias; Gambeë, Atjeh,
Nias; Gambere, Boeg, Makas.; Gambië, Minangk.;

| Gambir, Bat, Jav., Mal, Soend.; Gamboe, Loeboe;

Gani, Atjeh; Gham bhir, Madoer.; Gim ber, Koeboe;
Kambir, Kisar; Kapiri, Alf. Cer; Katjoe, Gajo;
Ngamir, Kei; °Nggame, Rotin.; Pengilom, Lamp;
Santoen, Jav. Kr. D.; Tagambe, Biman. Varicteit
in Bat. Mand: Sontang. — Klimmende heester, de
gambir- of gambier-plant. Gebr: Uit de bladen wordt een
dik sap gekookt, dat, na in den vorm van blokjes gedroogd

Uncarla — Urena.

te zijn, bij het betelkauwen in gebruik is. Het is de
gambir of gele cachou (catechu), die ook veel als looi- en
geneesmiddel dient. In Midden-Sumatra acht men vaak
de gedroogde bladen reeds voldoende om het betelkauwen
smakelijk te maken. In het Minangkabaoesch zegt men
figuurlijk van iemand, die zeer dom is: „Indak tahoe
di gambie”, d.i: „Hij kent niet eens gambir”; en de
Batak duidt een getrouwde vrouw die boelcert aan
met de spreekwijze: „Soemaboerhon gambirna”, d. i.:
„Haar gambir verspillen”.

3397. U. glabrata D.C.* Areuj tjantel
Soend.; Ojod tjantel, Jav. — Klimmende heester:

3398. U. lanosa Wall.* Akar gambir-
gambir hoetan, Mal; Akar gambir-gambir
paja, Mal; Akar gegambir hoetan, Mal; Akar
gegambir paja, Mal; Daoen getah gambir
boeloe-boeloe, Vulg. Mal; Gambir-gambir
hoetan, Mal; Gambir-gambir paja, Mal; Ge-
gambir hoetan, Mal; Gegambir paja, Mal;
Tali ajer, Mal. Mol. — Klimmende heester.

3399. U. pedicellata Roxb.* Akar kait-
kait$), Mal; Akar kekait, Mal; Areuj kakait
beusi, Soend.; Bopong, Jav.; Gai-gai, Mal. Amb;
Hail-hail, Bat; Kait-kait, Mal; Kakait beusi,

- Soend; Ojod bopong, Jav. — Klimmende heester,

Gebr: Een afkooksel der bladen en wortels wordt
gedronken bij een brandend gevoel in de maagstreek.
In het bosch drinkt men wel het eenigszins naar hars
smakende sap, bij gebreke van water.

€) Meerdere wilde gambir-soorten worden met deze
namen aangeduid en op Sumatra’s Westkust geeft men
dien naam ook aan Peltophorum acanthobotrya Miq.

3400. U. pteropoda Miq.* Akar kait-kait
darat, Mal; Kait-kait darat, Mal. — Klimmende
heester. 3

3401. U. sclerophylla Roxb.* Akar kait-
kait toepai, Sum. W. Ks; Belalai gadjah, Mal;
Gambir toepai, Sum. W.K. Kait-kait toepai,
Sum. W. K. — Klimmende heester. Gebr.: De zijde-
achtige witte bloemen van deze gambir-soort maken
haar als sierplant wel gezocht.

3402. Unona Dasymaschala Bl.* Nat. fam.
der Anonaceae. Areuj ki ladja gede, Soend.
— Klimmende heester.

3403. U. discolor Vahl.*Akalare, Minangk.;
Aka laro, Minangk.; Akar darah, Mal; Akar
kenanga hoetan, Mal; Akar larak (zie 2249),
Mal; Akar mempisang boekoe, Mal; Akar
merpisang boekoe, Mal; Akar pisang-pisang
boekoe, Mal; Akar rarak (zie 2249), Mal; Kla-
joe menedeng, Kawi; Mem pisang boekoe, Mal;
Merpisang boekoe, Mal; Pisang-pisang boe-
koe, Mal; Sandat (zie 601 en 2802), Balin. Sas. —
Klimmende heester.

3404. U. dumosaRoxb.* Mempisang padi,
Mal; Mempisang pipit, Mal; Merpisang padi,
Mal; Merpisang pipit, Mal; Pisang-pisang
padi, Mal; Pisang-pisang pipit, Mal. — Heester.

3405. U. longiflora Roxb.* Djari ajam,
Mal; Kenanga paja, Mal. — Heester.

3406. Uraria erinita Desv.* Nat. fam. der
Leguminosae. Fkor koetjing, Mal; Meme-
jongan, Soend.; Poewa, Mal; Seringan (zie 1552),
Mal; Simarihoer-ihoer ni asoe (zie 1722), Bat;
Tampoewag), Bat. — Half heester.

$) Ook Acalypha-soorten, terwijl Riprey den Mal.
naam ekor koetjing ook opgeeft voor Dysophylla auricu-
laria Bl.* (zie 1183).

339

8397 — 3417.

8407. U. lagopoides D.C.* Ekor andjing,
Mal; Ekor toepai, Mal. — Heesterachtig kruid.

3408. Urceola brachysepala Hook.f.*
Nat. fam. der Apocynaceae. Akar gerip poe-
tih, Mal; Akar gerit-gerit poetih, Mal; Gerip
poetih, Mal; Gerit-gerit poetih, Mal; Gitan
kelapa, Sum. W. K. — Klimmende heester. Gebr.
Levert caoutchouc.

3409. U. brachysepala Hook.f.* var. pilosa
Boerl. Akar serapat hitam, Mal. W. Born;
Serapat hitam, Mal. W. Born, — Klimmende heester.

3410. U. elastica Roxb.* Akar gerip tem-
baga, Mal; Akar gerit-gerit tembaga, Mal;
Gerip tembaga, Mal; Gerit-gerit tembaga,
Mal; Tahoei taboe, Lamp; Tahoi taboe, Lamp.
— Klimmende heester. Gebr.: Levert een goede kwaliteit
caoutchouc.

3411, U. lucida Benth.*Akargerip merah,
Mal; Akar gerip nasi, Mal; Akar gerit-gerit
merah,Mal.; Akargerit-gerit nasi, Mal.;Gerip
merah, Mal; Gerip nasi, Mal; Gerit-gerit
merah, Mal; Gerit-gerit nasi $), Mal. — Klim-
mende heester. Gebr: Als voorgaande.

$) Ook Chonemorpha macrophylla G.Don.*

3412. U. Maingayi Hook.f.* Gitan sirih,
Sum. W. K; Karet abang, Mal. Pal; Ngarik
mantjik, Sum. W. K, — Klimmende heester.

3413. U. malaccensis Hook,f.*Akar sera-
pat djantan, Mal; Serapat djantan, Mal. —
Klimmende heester. Gebr: Levert melksap (getah), dat
met andere soorten tot caoutchouc gemaakt wordt.

3414. U. torulosa Hook.f.* Akar soeloh
hoetan, Mal. — Klimmende heester.

3415. Urena heterophylla Smith (== U.
sinuata L.*var.). Nat. fam. der Malvaceae.Pe pe-
let, Alf. Min. T. P; Poengpoeroetan beureum,
Soend.; Polot, Madoer.; Wotele, Alf. Oel. — Kruid.
Gebr: Bij hoofdpijn wordt een zacht verwarmd papje
der bladen aangewend.

3416. U. Lappago Sm. (—= U. sinuata
L.* var). Pepoecloet lelaki, Mal; Poeloet-
poeloet lelaki, Mal. — Heester.

83417. U. lobata L.* Benikan, Jav.; Djang-
goet soleman, Bat; Kakais poepoeloet, Alf.
Min. T. P; Laloepang, Boeg, Makas.; Pepoejoet
(zie 960), Alf. Min. T. S.; Pepoeloet, Mal;
Pepoeloet ketjil, Mal.; Poelet, Balin.; Poe-
loet (zie 960), Alf. Min. T. P.; Poeloet-poeloet
(zie 754), Mal; Poeloet-poeloet ketjil, Mal;
Poengpoeroetan $, Soend; Poepoejoet, Alf.
Min. T. B; Pojo-pojo (zie 3138), Makas; Roe-
koet kakaïs poepoeloet, Alf. Min. T, P; Roem-
poet sosapoe (zie 3137), Mal. Mol; Senoepoelet,
Sas; Tempoeloet, Sas. — Kruid, Herbe à paniers, fr,
Gebr: In de Minahasa worden de bloemen fijngestampt om
den rand van bloedzweren gelegd, om deze spoedig te doen
openbreken; zij mogen daartoe slechts in oneven getal
van 3, 5, 7 enz. gebruikt worden. Wlders worden zij
wel aan het vee als voeder gegeven. De Boegineesche
en Makasaarsche naam wordt (wegens het spoedig
afvallen der bloemen) in Zuid-Celebes zinnebeeldig
gebezigd van iemand, op wiens genegenheid men geen
staat kan maken; en wegens het nietige van dit kruid
ook als beeld van een gering persoon.

$) Ook Xanthium Strumarium L.* en Triumfetta
rhomboidea Jacq.* (zie 3383).

Urophyllum — Ventilago.

3418. Urophyllum eorymbosum Korth.*
Nat. fam. der Rubiaceae. Sigar gadjah, Sum.
W.K; Kahitoetan badak, Soend. — Boomheester.

3419. Usnea barbata Tr. Nat. afd. der
Lichenes. Alo, Alf. N. O. Halm; Anin taïn, Alf.
Z. Cer; Djanggoet endoerabin, Bat; Djang-
goet rabion, Bat; Djanggoetan resi, Balin;

Djenggotan resi, Balin; Djenggot resi, Jav; |

Kajoe angin, Jav; Kajoe angin-angin Jav;
Lohoko maïho, Alf. N.O. Halm; Rasoek angin,
Jav; Tae angen, Madoer; Tahiangin, Mal; Tai
anging, Boeg., Makas; Tain angin, Sas; Taïn
oerep, Sas; Tjirik angin, Minangk. — Soort van
korstmos, het gewone „baardmos”, Tree hair, e, lichen
barbu, fr, gemeine Barttlechte, d. Gebr: Het fijne draad-
mos, dat door de Maleiers verondersteld wordt na een
regenbui op de boomen te zijn gevallen, bezigt men als
geneesmiddel op wonden. De plant wordt wel door
zwangere vrouwen gegeten, naar het heet om de bevalling
te vergemakkelijken ; terwijl die meermalen in de woning
gebrand wordt tot verdrijving van booze geesten.

3420. Utricularia flexuosa Vahl.* Nat.

fam. der Lentibulariaceae. Loemoet ekor
koetjing, Mal. — Waterplant, eene soort „blaasjes-
kruid”.

3421. Uvaria acrantha Mig. (= U. ova-
lifolia Bl.*). Nat. fam. der Anonaceae. Aka
lare batoe, Minangk.; Aka laro batoe, Minangk.;
Akar larak batoe, Mal; Akar rarak batoe,

340

3418 — 3444,

Mal; Larak batoe, Mal; Rarak batoe, Mal. —
Klimmende heester (deze en vlg).

3422. U. dulcis Dun.*$) Akar pisang-
pisang hitam, Mal; Pisang-pisang hitam (zie
2524), Mal.

$) Ook Anomianthus heterocarpus Zoll.*

3423. U. hirsuta Jack.* Aka lare poetieh,
Minangk; Aka laro poetiëh, Minangk; Akar
larak poetih, Mal; Akar rarak poetih, Mal,
Akarsekarang batoe, Mal; Akar sengkareng
HAER k poetih, Mal; Rarak poetih,
Mal. ;

3424, U. Laha Mig. (= Ellipeia Laha
Miq.*). Akar laha, Mal. Pal.

3425. U. purpurea Bl.* Aka inango, Mi-
nangk.; Aka koebang, Minangk; Akar pisang-
pisang djantan, Mal; Akar pisang-pisang
koening, Mal; Akar pisang-pisang tandoek,
Mal; Akar sekarang, Mal; Akar sengkarang
(zie 2249), Mal; Areuj ki ladja (zie 332), Soend.;
Pisang-pisang djantan, Mal; Pisang-pisang
koening, Mal; Pisang-pisang tandoek, Mal;
Tali kerbaoe, Vulg. Mal.

3426. U. purpurea Bl.* var. flava Scheff.
Boenga katjoeng, Mal; Katjoeng, Mal.

3427. U. rufa Bl.* Kalak$), Balin, Jav., Ma-
doer., Soend.
$) Ook Polyalthia-soorten (zie 2801).

NE

3428. Vaccinium laurifolium Migq.* Nat.
fam. der Vacciniaceae. Manis redja, Jav. —
Heester, eene soort „boschbes”. Gebr: De vruchtjes
hebben wel iets van de vaderlandsche blauwbessen.

3429. V. malaccense Wight.* var. ban-
cana Mig. Wetes rintek, Alf. Min. T. P. —
Boom.

3430. V. mierophyllum Reinw. (—=Diply-
cosia microphylla Beece.*). Tente in ta-
loen $, Alf. Min. T, P. — Heester. Gebr: De bessen
worden gegeten.

$) Ook Rhododendron verticillatum Low.*

3431. V. Miquelii Boerl.* Boenga karang, |

Sum. W. K, — Heester.

3432. V. Rollisoni Hook.* Tjantigi leu-
tik, Soend. — Heester.

3433. V. Teysmanni Miq.* Tjautigigede, |

Soend. — Heester.

34334. V. varingaefolium Mig.* Manis
redja, Jav.; Tjantigi(zie 2974), Soend.; Tjantigi-
gede, Soend. — Lage zeer kromme „alpine”boom.
Gebr. De bessen worden gegeten; hout waardeloos.

3434, Valeriana Hardwickii Wall.* Nat.
fam. der Valerianaceae. Padang toendak,
Balin; Tropongan, Jav. — Kruid, eene soort
„ valeriaan”.

3435. Vallaris Pergulana Burm.* Nat. fam.
der Apocynaceae. Areuj tjoengkangkang
beurit, Soend.; Pjoengkangkang beurit, Soend.
— Klimmende heester. Gebr: Wegens de geurige
bloemen gezocht.

8436. Vanda insignis B1l.* Nat. fam. der
Orchidaceae. Anggrek daü, Balin. — Gebr:
Als volgende.

3437. V. tricolor Lindl.* Anggrek pan-
dan, Soend. — Boom-orchidee. Gebr: Bekende sierplant.

3438. Vandellia ecrustacea Benth.* Nat.
fam. der Serophulariaceae. Dangan, Jav.;
Karak-karak, Minangk.; Kerak nasi, Mal; Ke m-
bang pelet, Sas; Kerak-kerak, Mal; Pelet
sedangan, Balin, Roempoet kerak nasi, Mal;
Sadangan, Soend.; Sakar sading, Mal; Sekar

| dangan, Jav.; Sisik betoek, Vulg. Mal; Soeket

klabangang), O. Jav. — Kruid.
$) Ook Eriocaulon sp.

3439. V. nervosa Benth.* Djoekoet boeloe
mata keujeup bodas, Soend.; Djoekoet mata
keujeup bodas, Soend. — Kruid.

3440. Vanilla Griffithii Reich.* Nat. fam. der
Orchidaceae. Telinga kerbaoe boekit, Mal.

344l. V. planifolia Andrews.*Anggrek,Jav.,
Soend.; Fanili, Vele talen. — De vanielje. Vanilla, e.,
Vanille, fr. Gebr.: Gekweekt ter wille der vruchten.

3442. Vatica pallida Dyer.* Nat. fam. der
Dipterocarpaceae. Merambong boekit be-
Mal. Boom. Gebr: Het hout wordt voor

sar,

| planken gebruikt.

3443. V. Teysmanniana Burek.* Gijam,
Mal — Boom. Gebr: Het hout is zeer geschikt voor balken.
3444. Ventilago leiocarpa Benth.* Nat.
fam. der Rhamnaceae. Akar hitam, Mal; Akar
toekas, Mal; Bajit sinong, Lamp. — Klimmende

|_heester.

Ventilago — Viscum.

3445. V. maderaspatana Gaertn.* Hanaet,
Alf. Z. Cer.; Lamate, Alf. Sap; Olit, Alf. Z. Cer.;
Oriol, Alf. N. Laoet; Orit, Alf. Z. Cer; Tali boeboe,
Mal. Amb. — Klimmende heester. Gebr: Bast voor touw.

3446. Vernonia arborea Buch.-Hamlt.*
Nat. fam. der Compositae. Barch-bareh, Mi-
nangk; Djangkang paja$), Mal; Hambiroeng,
Soend.; Hamiroeng, Soend; Lajo, Alf. Min. Ponos.;
Matangtang in taloen, Alf. Min. T. B; Naloso,
Alf. Min. T.L; Sembhoeng, Madoer.; Semboeng
dedek, Jav.; Semboeng gede, Jav; Semboeng
gilang, Jav; Semboeng goenoeng, Jav; Sem-
boeng koewanglot,Jav;Semboeng koewoek$$),
O. Jav.; Semboeng wanglot, Jav.; Soegi manaï,
Boeg, Makas; Soenggoe manaï, Boeg. Variëteit
in Soend.: Hambiroeng beureum of Hamiroeng
beureum. — Boom. Gebr: Het hout wordt spoedig
door de witte mieren aangetast. De bast wordt in Zuid-
Celebes met andere middelen bij vorstenkinderen op
den buik gelegd, opdat zij later boven anderen vooral
door rijkdom zullen uitsteken.

$) Ook Xylopia ferruginea Hook.f. (zie 3540).

$$9) Ook Blumea macrophylla D.C.* (zie 468).

3447. V. chinensis Liess.* Sarap (zie 3180),
Madoer. — Kruid. Gebr: De bladen heeten een middel
tegen stuipen bij kinderen.

3448. V. cinerea Less.* Daoen moeka
manis, Mal. Mol; Dida ne dangkow, Alf. Min.
T.S.; Ekor koeda, Mal; Kenal in dekat, Alf.
Min. T. P; Kesemboengg), Sas; Langa-langa
parang, Makas; Lenga-lenga padang, Boeg;
Lidah andjing, Mal. Mol; Pidak bangkong,
Jav;Rante piït, Soend.; Roempoet ekor koeda,
Mal; Roempoet moeka manis, Mal. Amb; Roe m-
poet tahi babi, Mal; Sajoer babi$g, Vulg. Mal;
Samboeëng, Minangk.; SemboengS$), Balin, Jav.;
Semboeng kebo, Jav; Semboeng rendetin,
Balin; Sofo moetijara, Tern; Tahi babi, Mal;
Tjapeu toehoer, Soend. — Kruid. Gebr: De bladen
dienen als veevoeder; zij worden pasgeboren kinderen
op het voorhoofd gelegd, terwijl men ze bij ouderen
tegen hoofdpijn en duizeligheid aanwendt. Zij heeten
als geneesmiddel boejoeng-boejoeng.

$) Ook Athroisma laciniatum D.C.* (zie 464).

$$) Ook Spermacoce ocymoides Burm.*

3449. V. eupatorioides Bl,* Trasen (zie
1242), O. Jav. — Kruid.

3450. V. Reinwardtiana De Vr. et Miq.*
Kenal in taloen, Alf. Min. T. P; Lawet mea,
Alf. Min. T.L; Lawet raindang, Alf. Min. T. Ps;
Lawet rangdang, Alf. Min. T. B. — Kruid.

3450a. Veronica javanica Bl. Nat. fam. der
Scrophulariaceae. Djareman, O. Jav; Nir
meniran($), Madoer.; Rebha mera, Madoer. —
Kruid, eene soort „eereprijs’”’. î

3451. Viburnum coriaceum B1.* Nat. fam.
der Caprifoliaceae. Kajoe kem bang (zie 2299),
O. Jav; Katoempang (zie 574), Soend; Ki apoe,
Soend.; Ki katoempang (zie 574), Soend.; Temen-
dilan, Jav; Toemendilan, Jav. — Kleine boom,
zie vlgd.

3452. V. odoratissimum Ker.” Koepa in
dano (zie 13870), Alf. Min. T. B, Makendem in
tjoentoeng, Alf. Min. T. P, Pakewa ing koko
rangdang, Alf. Min. T. B. — Boom, eene soort
„sneeuwbal”, met geurige bladen. Namen voor het
geslacht: Viorne, fr, Schlingbaum, Schlinge, d.

3453. V. sambucinum Reinw.* Boewas-
boewas boekit, Mal; Boewas-boewas paja,

341

8445 — 3463.

Mal; Beroewas boekit, Mal; Beroewas paja,
Mal; Hampelas badak (zie 1484), Soend.; Kajoe
tahi, Mal. Pal; Ki apoe gede, Soend.; Ki pahang
goenoeng, Soend. — Kleine boom of boomheester.

3454. V. sundaieum Mig. (—= V. lutes-
cens Bl.*). Ki apoe lemboet, Soend.; Ki koec-
koerang),Soend.;Por-kaporan, Madoer. — Heester.

$) Ook Carallia integerrima D.C.* (zie 655).

3455. V. sundaieum Mig. (—= V. lutes-
cens Bl.*) var. latifolia Mig. Kendal sapi,
Jav. — Boomheester.

3456. Vigna Catjang Walp.* Nat. fam. der
Leguminosae. Boewe toge, Boeg; Hantap,
Sas; Harita sojo, Nias; Katjambag), Biman.;
Katjang dadap,Soend.; Katjang dapda p, Balin;
Katjang merah, Mal; Katjang pandjang, Mal;
Katjang peroet ajam, Mal; Katjang peudjit,
Soend; Katjang toenggak, Jav., Mal. Batav.;
Katjang toeroes, Soend; Katjang toge, Makas.;
Kekara oedang, Balin; Lolitoe, Alf. Min; Oera,
N. Guin. Mor. Varieteit in Mal: Katjang ketjam-
bah of K. taoege of taoege of Ketjambah kat-
jang. — Klimplant. Gebr: De jonge vruchten en
bladen worden gekookt gegeten. Het is dit soort kat-
jang, dat bedoeld wordt in het Javaansche raadsel:
„Katjang katoekoelan ing pakoe”, d.i: „Katjang be-
groeid met spijkers’; met de oplossing: „Ben boom-
stronk begroeid met paddestoelen”, zijnde deze de
pakoe djamoer.

$) In andere talen worden met dit woord en toge
of verwanten meer de tot spijs bestemde ontkiemde
zaden bedoeld.

3457. V. lutea A.Gray. —= V. retusa
Walp.*). Katjang oetan (zie 691), Mal. Men;
Rerenge makente, Alf. Min. T. P. — Klimplant.

8458. Villebrunea integrifolia Gaud.*
Nat. fam. der Urticaceae. Djoerang, Jav.; Mar-
kalemaran,Madoer.; Nangsi, Jav., Soend.; Pelang-
kongan, Madoer. — Boom. Gebr: De bloemknoppen
dienen als geneesmiddel; de bast levert vezelstof.

3459. V. rubescens Bl. (—= V. scabra
Wedd.*). Boelalak, Alf. Min. Bent; Lalangoe-
San Alfs Mins DS Bi TSL Tonsaw, Te BS TS:
Monokoejoe, Alf. Min. Ponos. —-Lage boom. Gebr.:
Men zegt dat, als deze boom vruchten draagt, de muizen
er niet van zijn af te houden ; hierom wordt aanbevolen
dien boom op en in de buurt van voor de teelt van
rijst bestemde braakliggende gronden geheel uit te roeien.

3460. Vinca rosea L.* Nat. fam. der Apocy-
naceae. Boeuga tahi ajam (zie 3291), Mal;
Kembang sari tjina, Mal. Batav; Kembang
tambaga beureum, Soend.; Tahi ajam (zie 3291),
Mal. — Kruid, eene soort „maagdepalm”. Red periwinkle,
e, pervenche du Cap, fr., votes Sinngrün oder Lmmer-
grün, d. Gebr: Wordt als sierplant gekweekt.

3461. Viola alata Burg.* Nat. fam. der Vio=
laceae. Gagang goenoeng, Jav; Ganggang
goenoeng, Jav. — Kruid, een viooltje.

846la. V. serpens Wall.* Gantenan, 0. Jav.;
Soeket gantenan, O. Jav. — Kruid.

3462. Viscum artieulatum Burm.* Nat.
fam. der Loranthaceae. Sakat rambai koe-
waoe, Mal; Sakek rambajan, Minangk. — Woeker-
plant, verwant aan „vogellijm”.

3463. V. orientale Willd.* Koepang im

batoe, Alf. Min. T. P; Mangandeuh saringan,
Soend.; Tosanga, Alf, Min. Ponos.

Vitex — Vitis.

3464. Vitex celebica Koord.* Nat. fam. der
Verbenaceae. Basal, Alf. Min. Tonsaw.; Boen-
gis, Alf. Min. Tonsaw.; Masarawet, Alf. Min. T.L;
Rimoewas, Alf. Min. T. P; Saoe masarawet,
Alf, Min. T. L; Saoe poeti, Alf. Min. T.L; Saoe
rendai, Alf. Min. T.L; Saoe sela, Alf. Min. T. L.;
Woelas watoe, Alf. Min. Bent. — Boom. Namen
v.h. geslacht: Chaste tree, e; gattilier, fr.‚ Müllen, d.
Gebr: Het hout is geschikt voor planken; bestand tegen
weersinvloeden.

8465. V. Cofassus Reinw.* Adjoe biti,
Boeg; Baso, Makian; Biti, Boeg, Biti tanroe,
Boeg; Bolat, Bol. Mong; Gawasa, Alf. N. O. Halm;
Gofasa, Mal. Mol, Tern; Holasa, Saleijer; Kajoe
fasa, Mal. Mol; Katonde, Boeg; Katondeng,
Makas.; Pasa, N. Guin. 4 R.; Pasal, Alf. Z. Cer.;
Pasalo, Alf. N. Laoet, Sap; Pasar, Alf. Har; Sahai,
Alf. Min. Bant; Sarawet, Alf. Min. T. S. — Boom.
Gebr. Het hout dient voor huisbouw en is geschikt
voor timmerhout.

8466. V. glabrata Br.* Bigboel, Soend. —
Boom. Gebr. Het hout wordt bij huisbouw gebezigd.

3467. V. heterophylla Roxb.* var. un-
dulata Clarke. Ketileng, Jav.; Ki bangbarag),
Soend; Koetileng, Jav; Laban ketileng $$),
Jav; Laban koening, Jav.; Laban semoet, Jav;
Tileng, Jav. — Boom. Gebr. Het hout is bruikbaar
voor huisbouw.

9 Ook Clerodendron-soorten.

$$) Ketileng en de vormen van laban zijn overal
namen voor Vitex-soorten.

3468. V. moluccana Bl.* Kajoe titi, Mal.
Mol. — Boom. Gebr: Het hout gezocht voor het maken
van inlandsche vaartuigen. De bast dient soms als
uitwendig geneesmiddel.

3469. V. Negundo L.* Katoek laoet, Soend.;
Lagondi laoet lalaki, Soend. — Heester. Gebr:
Soms medicinaal.

3470. V. pubescens Vahl.* Alaban, Sum.
W. K.; Aloban, Bat; Halaban, Mal. Z. O. Born,
Minangk.; Hejas, Soend.; Kai arak, Soend.; Ka-
paoekoe, Enggano; Laban, Jav., Soend., Sum. W.K;
Labhan, Madoer.; Lagondi laoet, Soend.; Leban,
Mal; Madang halaban, Minangk.; Manawa dano,
Nias; Maneh, Atjeh. Varieteiten in Mal. Z. O. Born.:
Halaban tandoek. In Jav: Laban kapoer; L.
oerang; L. soengoe. In Soend.: Laban gede;
L. kapoer; L. tandoek. In Mal: Leban hitam
of 1. tandoek; L. koenjit. In Sum. W. K: Ala-
ban koenjit. — Boom. Gebr: Het hout dient voor
huisbouw en tot vervaardiging van prauwen, ploegen,
rijstblokken en kleine gereedschappen; het zou in
water zoo hard worden als steen en dus uitstekend
geschikt zijn voor beschoeïing en waterwerken, daar het
bovendien nooit door den paalworm wordt aangetast.
Van de schors verkrijgt men kleurstof, die gebruikt wordt
bij het verven van lijnwaden, In de Bataklanden wordt
bij gebrek aan koffiebladen wel een aftreksel van de
bladen van dezen boom gedronken.

3471. V. punctata Schauer.* Gofasa gaba,
Tern; Gofasa gaba-gaba, Mal. Mol; Toraoet,
Bol. Mong. — Boom. Gebr: Het hout dient veel voor
kromhouten van vaartuigen.

3472. V. timoriensis Walp. = V. litto-
ralis Deene*). Lagoendi laoet, Mal. Tim.

3478. V. trifolia L.* Ai toeban, Alf. Amb;
Akilenak, Rotin.; Daoe lawarani, Boeg; Daoeng
arelawarani, Boeg; Gerepeng, Atjeh; Groe-
pheuëêung agam, Atjeh; Koela, Rotin; Lagoende,

342

3464 — 3486.

Alf. Min; Lagoendi, Mal. Mol; Lagondi, Soend;
Langghoendhi, Madoer; Langgoendi, Minangk.;
Lanra, Makas; Lawarani, Boeg; Lego, Sas;
Legoendi, Jav., Mal; Lenggoendi, Mal; Len-
goendi, Sas; Lilegoendi, Mal. Batav; Lili-
goendi, Balin; Liligondi, Balin; Rala, Boeg;
Sangari, Biman; Sijalagoendi, Bat; Silagoen-
di, Minangk.; Tastasino, Tim. Variëteit in Minangk.:
Langgoendi loempoech of silagoendi loem-
poech. — Heester. Indian privet, e. Gebr: Het hout
dient bij huisbouw. De scherp-aromatische bladen worden
gebrand om bij poklijders en kraam vrouwen booze geesten
door den onaangenamen geur verwijderd te houden ; ook
zijn ze in gebruik tegen ongedierte op het lichaam en
legt men ze in rijstschuren tot wering van den worm.
Hier en daar wordt beweerd, dat geesten van voorvaderen
zich bij voorkeur in deze heesters zouden ophouden.

3474. V. vestita Wall.” Halaban boen-
goer, Mal. 4. O. Borneo; Leban boenga, Mal;
Leban nasik-nasik, Mal; Madang halaban,
Minangk.; Manawa ’mbanoewa, Nias. — Boom.
Gebr: Het hout is hard en moeilijk te bewerken; het
wordt gebezigd voor stelen van dissels en roeispanen ;
uit de schors wordt een middel tegen koorts bereid.

3475. Vitis cinnamomea Wall.* Nat. fam.
der Ampelidaceae. Akar djari bijawak, Mal;
Akar djari boewaja, Mal; Aro-aro, Makas;
Djari bijawak, Mal; Djari boewaja, Mal.; Ka-
rong, Makas. — Klimmende heester, verwant aan den
wijnstok (deze en vlg.). Zie ook Ciíssus.

3476. V. dichrotrix Miq. Bajoer akar,
Mal; Kamoudor rintek, Alf. Min. T. P; Ka-
mondor sela, Alf. Min. T. P.

3477. V. Diepenhorstii Miq.* Akar tali
ambin, Sum. W. K.

3478. V. diffusa Miq.* Akar lakoem boelan,
Mal; Akar lakoem laoet, Mal; Akar tjarek
merah, Mal; Lakoem boelan, Mal; Lakoem
laoet, Mal; Tjarek merah, Mal.

3479. V. discolor Dalz.* Areuj beubeu-
reuman, Soend; Areuj harijang beureum,
Soend.; Beubeureuman, Soend. — Gebr: Wegens
de fraaie bladen als sierplant.

3480. V. imperialis Miq.* Bahijang, Alf.
Min. Bant; Merang sela, Alf. Min. T. P.

3481. V. indica L.* Akar lakoem, Mal;
Areuj goenggoeroetoe, Soend; Boewah ang-
goer oetan, Vulg. Mal; Goenggoeroetoe, Soend.;
Lakoem, Mal; Lamai, Daj. Z. O. Born; Moer i-
moeri, Boeg, Makas; Oerot lakoem, Atjeh; T'ja-
beroe, Boeg. — Gebr: De zwartroode zure vruchten
worden bij de rijst gegeten om den eetlust op te wekken.

| De ranken dienen wel als bindmateriaal ter vervanging

van touw of rotan,

3482, V. lanceolaria Wall.* Akar kang-
koeng gadjah, Mal; Kangkoeng gadjah, Mal.

3483. V. macrostachya Miq.* Akar tja-
rek-tjarek, Mal; Tjarek-tjarek, Mal.

3484. V, mollissima Wall.* Akar lakoem
gadjah, Mal; Lakoem gadjah, Mal.

3485. V. novemfolia Wall.* Akar lakoem
teberaoe, Mal; Lakoem teberaoe, Mal.

3486. V., quadricornuta Migq.* Wale in
tjios, Alf. Min. T. P.

Vitis — Willughbela.

3487. V. vinifera L.* Adjoe anggoro, Boeg;
Bhoengkana anggoer, Madoer.; Boewa anggo-
ro, Boeg; Boewah anggoer, Vulg. Mal; Djabibi,
Tern; Kajoe anggoer, Mal; Kajoe anggoro,
Makas.;Rapo anggoro, Makas.; Wit anggoer,Jav.;
Woh anggoer, Jav. — De wijnstok. Grape vine, e.,
vigne, fr, Weinrebe, d. Gebr: Wordt hier en daar
gekweekt. Men wil weten, dat de op het eiland Timor
geteelde druiven alle andere overtreffen, ofschoon die van
Madoera en het eilandje Pisang nabij Padang ook zeer
geroemd worden ; in den laatsten tijd gaat men zich ook
op Java zeer op de teelt van tafeldruiven toeleggen.

3488. V.sp. Parijain taloen $, Alf, Min, T.L.

$) Deze en volgende kunnen ook wel Cissus sp.
zijn; over het geheel worden Vitis- en Cissus-soorten
verward.

3489. V. sp. Kaleket, Alf. Min. Tonsaw.; Ka-
mondor in taloen, Alf. Min. T. P.; Komantes
in taloen, Alf. Min. T. P. — Gebr: Volgens de
Minahasers is de vrucht zeer vergiftig en zouden geiten,
die de bladen eten, sterven.

343

3487 — 3518.

3490. V. sp. Djamboelan oetan, Mal. Men.
3491. V. sp. Mawalontas in tjawok, Alf.
Min. T. P.

3492. Voacanga foetida Rolfe.* Nat. fam.
der Apocynaceae. Hamperoe, Soend.; Ham-
peroe badak$), Soend; Pong-kapong, Madoer.;

‚ Rangoek, Mal. — Lage boom. Gebr: De boven het
| vuur verwarmde bladen worden op hardnekkige been-

zweren gelegd.
$) Ook Tabernaemontana sphaerocarpa Bl.* (zie 3282).

3493. V. grandifolia Rolfe.* Ler kam-
bhingS), Madoer; Loh kambingS$), Jav. — Boom-
heester.

$) Ook Tabernaemontana sphaerocarpa BL* (zie 3282).

3494, Voandzeia subterranea Thouars.”
Nat. fam. der Leguminosae. Katjang bogor,
Soend; Katjang manila, Mal. — Klimplant, de
„Mozambique-aardnoot’” of „Angola-erwt”. Farth-pea,
e., Gebr: Gekweekt; de zaden worden gegeten.

W.

3495. Wahlenbergia gracilis Schrad.*
Nat. fam. der Campanulaceae. Angkeb $), Jav.
— Kruid.

$) Ook Gentiana quadrifaria Bl*

3496. Wallaceodendron celebicum
Koord.* Nat. fam. der Leguminosae. Kajoc
besi perampoewan, Mal. Men; Mawewek, Alf.
Min; Mawewekan, Alf. Min. T. L. — Boom. Gebr.
Het hout is voor balken en planken geschikt, mits
onder dak gebezigd.

3497. Walsura multijuga King.* Nat. fam.
der Meliaceae. Pasak lingga djantan, Mal;
Pasak lingga merah, Mal. — Boom. Gebr: Levert
goed timmerhout.

3498. Webera — Tarenna*) fragrans Bl.
Nat. fam. der Rubiaceae. Paga-paga rimbo,
Minangk. — Lage boom.

3499. W.C-Tarenna*)grandifolia Hook.f.
Djoeloeng-djoeloeng djantan, Mal. — Heester.

3500. Wedelia asperrima Benth.* Nat.
fam. der Compositae. Saroenen (zie 3212), O.
Jav. — Kruid.

3501. W.biflora D.C.* Danoi, Alf. Min. T.S.;
Kembang teloeki, Mal. Batav.; Lahoenoei, Alf.
Min. T. B; Mengobili, Alf. Min. Tonsaw; Oenei,
Alf. Min. Bent; Salingkawoeng, Alf. Min. T. L;
Salintjawoeng, Alf. Min. T. P; Saroenai, Mi-
nangk.; Saroeni, Balin, Jav., Soend; Saroeni
goenoeng, Soend; Seroenai, Mal; Seroenai
darat, Mal; Sroni, Balin; Tjinga-tjinga, Alf.
Halm., Mal. Men, Tern; Tonton doewe, Alf. Min.
T. S. — Heester. Gebr: De jonge bladen dienen tot
het kruiden van spijzen; met de bloemen en vruchten
spelen de kinderen.

3502. W. calendulacea Less.”
ajer, Vulg. Mal. — Kruid.

3503. W.moluccana Boerl.* Daoen son g-
ga, Mal. Amb; Kesaksak, Balin; Oemalani, Alf.

Saroeni

Har., 4. Cer; Oetane maoelani, Alf. Hila; Poe-
lono, Alf. N. Laoet; Poerono, Alf. Sap; Saksak,
Balin; Saroeni tjina, Mal. Mol. — Kruid. Gebr:
De jonge bladen worden als groente gegeten. De ge-
kneusde stengel wordt verwarmd op wonden gelegd.

3504. W. montana D.C. Djotang goe-
noeng, Soend. — Halfheester.

3505. W. scabriuscula Engl.“ Bangka-
bangkara (zie 811), Boeg., Makas.;, Biring djene
gana, Makas.; Wiri salo bai, Boeg. — Halfheester.

3506. W.serrulata Boerl.*Seroenai laoet,
Mal. — Kruid.

3507. Weinmannia Blumei Planch.* Nat.
fam. der Saxifragaceae. Ki papatong, Soend;
Ki ringgit, Soend.; Ringgit, Jav. — Boom. Gebr:
De schors als geneesmiddel.

3508. W.sundana Miq.* Taeroe, Alf, Amb. —

Boom.

3509. Wendlandia dengiflora D.C.” Nat.
fam. der Rubiaceae. Ki sampang goenoeng,
Soend.; Sepat (zie 655), Jav. — Boom. Gebr: Het
hout dient tot brandhout.

3510. W.paniculata D.C.* Langaromang,
Bonth. — Heester.

3511. W. Teysmanniana Miq.* Poeding
hoetan, Sum. W. K.

3512. Wightia gigantea Wall.* Nat. fam.
der Serophulariaceae. Bogem goenoeng,
Jav. — Boomheester.

3513. Willughbeia apiculata Mig.” Nat.
fam. der Apocynaceae. Djantahan, Mal;
Djela, Mal. W. Born; Djintaän, Mal. W. Born;
Djitah, Mal; Djitahan, Mal; Djotan, Bat;
Gitan (zie 2246), Sum. W. K; Gitan boeroeng,
Sum. W.K; Langgitan, Minangk. — Klimplant.
Gebr: De oranjegele vruchten worden gegeten, de
ranken als bindsel gebruikt. Het sap wordt op kwaad-
aardige zweren aangewend.

Willughbeia — Xanthoxylum.

3514. W. coriacea Wall.* Oedjoel djela,
Mal. — Klimplant. Gebr. Wordt wel als bindsel ge-
bezigd. Het bij insnijding uitvloeiende sap schijnt bekend
te zijn als getah gaharoe of getah oedjoel; het verhardt aan
de buitenlucht eerst na bijvoeging van zeewater of zout.

3515. W. firma Bl.* Akar gerip, Mal; Akar
gerip besi, Mal; Akar gerit-gerit, Mal; Bajit
karik-karik, Lamp; Dango, Daj. 4. O. Born;
Djintaän kera, Mal. W. Born; Djintaän soesoe,
Mal. W. Born; Doki-doki, Alf. Halm, Fern; Gerip,
Mal; Gerip besi, Mal; Gerit-gerit, Mal; Gitan
gedang, Sum. W. K.; Gitan soesoe, Sum. W. Ks;
Gitan tembaga, Sum. W.K.;Karik-karik, Lamp;
Kekarik akar, Lamp; Ngarik kangkoeng, Sum.
W. K; Tahoei siboe, Lamp; Tahoi siboe®),
Lamp; Tjoengkangkang (zie 730), Soend. —
Klimplant. Gebr: Levert een goed soort caoutchouc
(rubber, gomelastiek), dat in den handel als getah gerip
(op Borneo getah soesoe?) bekend is en, evenals andere
getah-soorten, plaatselijk wel als vogellijm dient. De
dikste deelen van den stengel worden in de Maleische
landen gebruikt als hamers om op bekkens te slaan,
en de schors wordt op vele plaatsen als bloedstelpend
middel aangewend. De vruchten worden gegeten.

$ In het Lamp. is tahoi of tahoei een algemeene
benam. voor dit geslacht.

3516. W. javanica Bl.* Areuj ki batara
(zie 1870), Soend. — Klimplant.

3517. W.tenuiflora Dyer.” Djintaän sera-
pat, Mal. W. Born; Gitan ngarik, Sum. W. Ks;
Oedjoel (zie 2246), Mal; Tahoei gitan, Lamp;
Tahoi gitan, Lamp. — Klimplant. Gebr: Levert
een mindere soort caoutchouc.

3518. Woodfordia fruticosa Kurz.
W. floribunda Salisb.*). Nat. fam. der Liy-

344

3514 — 3534.

»
thraceae. Dhoebadja, Madoer.; Sedoewajah.
Mal; Sidawajah (zie 2452), Balin, Jav. — Heester
Gebr: De zaadjes zijn in de inlandsche geneeskunde
bekend als podi sari. 8

3519. Wormia excelsa Jack.* Nat. fam.
der Dilleniaceae. Dregel, Jav; Ki segel,
Soend.; Segel, Soend; Sempoer segel, Soend.;
Sim poer$), Mal; Sim poh, Mal; Tjim poh, Mal. —
Boom. Gebr: Het hout wordt zelden gebruikt, als zijnde
buitengewoon hard en niet duurzaam.

$) Ook Dillenia aurea Smith.* (zie 1101).

3520. W. meliosmaefolia King.” Simpoer
boekit, Mal; Simpoer djantan, Mal; Simpoer
hoetan, Mal; Simpoh boekit, Mal; Simpoh
djantan, Mal; Simpoh hoetan, Mal; Tjimpoh
boekit, Mal; Tjimpohdjantan, Mal; Tjimpoh

‚ hoetan, Mal. — Boom. Gebr: Het hout heeft weinig

waarde, de vruchten worden soms gegeten.

3521. W. ochreata Miq.* A babang, Makas.;
Derel, Alf. Min. Tonsaw; Kelemoer, Alf. Min.
T. B, T.L, T. P; Ngear, Alf. Min. Bent; Rangi,
Makas.; Raoeng bosi, Boeg. — Boom. Gebr: Het
hout voor stelen van bijlen.

3522. W. pulchella Jack.* Simpoer paja,
Mal; Simpoh paja, Mal; Tjimpoh paja, Mal. —
Boom. Gebr. Het hout is bruikbaar.

3523. Wrightia javanica D.C.* Nat. fam.
der Apoeynaceae. Bentaos$), Jav.; Bintaos,
Madoer; Djalitri, Soend.; Gentawas, Balin; Ki
djalitri, Soend.; Mentaos, Jav.; Tawas, Balin. —
Lage boom. Gebr: Het fraaie witte hout dient o. a.
tot het maken van wajang-poppen en ander snijwerk ;
het sap uit de bladen wordt bij oogziekte ingedruppeld.

$) Ook Wrightia pubescens R. Br.*

X.

3524. Xanthophyllum adenopodum
Mig.* Nat. fam. der Polygalaceae. Kajoe kas-
toeri, Mal; Limaoe sarieng(?), Minangk. — Boom.
Gebr: Het welriekend hout wordt wel in doepa gemengd.

3525. X. excelsum Bl.* Endog-endogan
(zie 967), Jav.; Kajoe kastoeri boenga (?), Mal;
Kajoe telor 9, Vulg. Mal; Ki endog, Soend.; Lor-
teloran, Madoer.; Ras-bherasan, Madoer.; Titi-
ganan, Jav. Kr. — Boom. Gebr: Fraaie boom voor
parken. Het hout dieut soms tot vervaardiging van
rijststampers, maar is overigens weinig in gebruik. De
bast is een middel tegen koliek.

$) Ook Maesa ramentacea Wall.* (zie 2146) en X.
vitellinum Dietz.*

3526. X. excelsum Bl.* var. affine Boerl.
Gading djantan, Mal; Kajoe gading djantan,
Mal; Lima beroek djantan, Mal. — Boom. Gebr.:
De bladen worden wel in aftreksel als thee gedronken.

3527. X. Kunstleri King.* Lima beroek
poetih, Mal. — Boom. Gebr: Het hout bij huisbouw.

3528. X. Maingayi Hook.,f.* Lima beroek
betina, Mal. — Boom.

3529. X, rufum Benn.* Kapas boelan, Mal.
— Boom.

3530. X. vitellinum Dietz.* (zie 3525). Ki |

endog,Soend.; Roek djheroekan, Madoer — Boom.
Gebr. Hout deugdelijk.

3531. Xanthostemon celebicus Koord.”
Nat. fam. der Myrtaceae. Lokina, Alf. Min.
Ponos.; Mokochowe, Alf. Min. Tonsaw.; Pasa, Alf.
Min. T. L; Tombaloi, Alf. Min. T. P. — Boom.
Gebr: Het hout is geschikt voor balken en planken,
mits het onder dak wordt gebezigd.

3532. Xanthoxylum (—= Zanthoxylum)
Budrunga Wall.* Nat. fam. der Rutaceae.
Kadjeng siti, Jav. Kr; Kajoe lemah, Jav. Ng;
Ki taneuh, Soend. — Vrij hooge boom. Gebr:
Wegens de fijnheid is het hout gezocht voor krisscheeden
en wapengevesten, en ook voor meubels. De vruchtjes
zijn als specerij in gebruik.

3533. X. (= Z.) eelebicum Koord.* Koe-

| maroko, Alf. Min. T. B; Tokoeloe, Alf. Min. T. L;

Towoeloe, Alf. Min. T. P. — Boom. Gebr: Het hout
is voor planken en balken geschikt, mits het onder
dak wordt gebezigd.

3534. X. (—= Z.) Marambong Mig. (==
Evodia Roxburghiana Benth.*). Maram-
boeëng, Minangk.; Merambong, Mal; Ram ban-
goen, Mal. Z. O. Born; Rembangoen, Mal. —
Boom. Gebr. Met het sap wordt de neus van bonden
ingewreven om den reuk te versterken.

Kanthoxylum — Zea:

3535. X. - Zanthoxylum) Minahassae
Koord.* Atedoe, Alf. Min. T. S; Ateloe, Alf.
Min. T. B, T. L; Kai ateloe, Alf. Min. T. B;
Kajoe atedoe, Alf. Min. P.S; Kajoe ateloe,
Alf. Min. T. L; Kajoe telor$), Mal. Men. —
Boom. Gebr.: Het hout bij huisbouw; de wortel en
schors dienen tot geneesmiddel.

$) Ook Rauwolfia javanica Ket V.* (zie 2954).

3536. X. (== Z.) myriacanthum Wall.”
Kaboe-kaboe hoetan, Mal. — Heester.

3537. X. (= Z.) torvum F.M.* Areuj
beulit gede, Soend. — Klimmende heester. Gebr:
De bast wordt als vischbedwelmend middel gebruikt.

3538. Xerospermum Noronhianum B1l.*
Nat. tam. der Sapindaceae. Ramboetan pat-
jat, Mal; Tjorogol monjet, Soend. — Boom. Gebr:
Het hout bij huisbouw; de vruchten worden gegeten.

3539. Ximenia americana L.* Nat. fam. der
Olacaceae. Bidara laoct (zie 1395), Mal; Bi-
daro (zie 3559), Minangk. Variëteit in Mal: Bidara

3545. Zalacca conferta Griff.“ Nat. fam. der
Palmae. Asam keloebi, Mal; Asam paja, Mal;
Asam pajo, Minangk; Keloebi, Mal; Kloembi,
Koeboe; Koewai-koewai, Minangk.; Saloebi, Bat.
Mand. — Dwergpalm. Gebr.: De zure vruchten worden
gegeten; de bladen dienen tot dakbedekking en worden
als onheilwerend middel wel op de hoeken van sawah’s
geplaatst.

3546. Z. edulis Bl.* Hakam, Daj. Kat; Koe m-
ba, Atjeh; Oeloewi, Nias; Sala, Boeg., Makas.,
Minangk.; Salak, Balin, Jav., Madoer., Mal, Soend.;
Toesoem, Daj. 4. O. Born. — Gebr: De vruchten
worden gegeten; men plukt ze echter niet vóór dat
er een paar rijp van de plant gevallen zijn, want
anders zouden ze zuur worden. Op Borneo maakt
men van de platgeslagen stengels wel omwandingen.
Wegens de overeenkomst met een salak-pit(?) heet de
Adamsappel in het Balineesch batoen salak. De vrucht
heet de oplossing (?) van het Javaansche raadsel: „Sega
sakepel di roeboeng tinggi’”’, d.i: „Een handvol gekookte
rijst, omgeven door wandluizen”.

3547. Z. Wallichiana Mart. (— 4. edulis
Bl.*). Sala rimbo, Minangk.; Salak oelar, Sum.
W. Ks; Linsoem, Koeboe. Gebr. De vruchten
worden gegeten; de bladen dienen tot het vervaardigen
van vlechtwerk.

3548. Zamonia indica L.* Nat. fam. der Cu-
curbitaceae. Akar boelang, Mal; Tjanar
babi, Soend. — Klimplant.

3549. Z. macrocarpa Bl.” Koekoek soem-
poeng, Soend. — Klimplant. Gebr: Bekend om de
groote helmvormige vruchten met bijzonder sierlijk ge-
vleugelde zaden.

3550. Zea Mays L.* Nat. fam. der Grami-
neae. Adja, Sika; Adjawa, Sika; Aslaär, Kei;
Bado, Bonth; Batara, Saleijer; Binte, Goront.;
Birale, Makas.; Biskoetoe, Alf. Boer; Bokang,
Alf. Min. Bant; Botos, Alf. Min. Tonsaw.; Djago,

Biman; Djagoeëng, Minangk.; Djagoeng, Balin, |

Bat, Jav., Mal; Djagong, Daj. Z. O. Born, Soend;

345

3535 — 3550.

merah of penawar merah. — Lage boom. Halse
sandalwood (@, e., prunier épineux, fr. Gebr: De
vruchten worden gegeten.

3540. Xylopia ferruginea Baill.* Nat. fam.
der Anonaeceae. Djangkang, Mal; Djangkang
betina, Mal; Djangkang merah, Mal; Djang-
kang paja$, Mal. — Boom. Gebr. Het hout bij
huisbouw.

9 Ook Vernonia arborea Buch-Ham.* (zie 3446).

354l. X. malayana Hook.f.*Banitan kid-
jang, Mal. — Boom.

3542. X. Tooropiana Scheff.* Mempaoeng.
Mal. — Boom. Gebr: Het hout voor pakkisten dienstig,

3543. Xyris indica L.* Nat. fam. der Xyri-
daceae. Begaoe, Mal; Bigaoe, Minangk.; Dje-
ringaoe padang, Mal. — Biesachtig kruid.

35dd. X. melanocephala Miq.* Aka man-
tjik, Minangk; Babawangan beureum (zie 1254),
Soend; Mendongan, Jav. — Kruid. Gebr: Van de
stengels maakt men wel grove matten voor eigen gebruik.

Zi

Djanggel, Jav. Kr. D; Djaoeng, Bat. Dair.; Dje-
gang, Bat; Djegoeng, Bat; Djelai baha, Daj.
Z. O. Born; Djhaghoeng, Madoer.; Djoeng, Bat;
Djole, Alf. Tom; Fasinaän, Gorom; Ganggenei,
N. Guin. Tan. Mer; Goa, Alf. Tom; Gogota, Alf.
N. W. Halm; Goko, Alf. N. O. Halm; Gotjila,
Makian; Hala kastela, Alf. Z. Cer; Hasinan,
Gorom; Hetakrae, Wetar; Kahitela, Alf. N. O.
Halm; Kaleoeke, Kisar; Kasambere, N. Guin.
Toeroe; Kastela, Alf. Amb, Tern.,Watoeb.; Kastera,
N. Guin. Noemf.; Kawokin, N. Guin. Jaoer; Latoeng,
Manggarai; Lele, Sika; Manisai, Alf. Amb., Oel;
Miloe, Mal. Mol; ’M pelak, Rotin; Oitela, Aroe;
Oro djawa, Endeh; Pelak, Rotin; Pena, Tim;
Pene, Tim; Rigi, Nias; Selaroe, Tenimbar; Se-
sele, Alf. Cer; Tahigoe, Sangi; Tainde, Alf. Min.
TS; Takrae, Wetar; Talende, Alf. Min. T. P;
Palendei, Alf. Min. T.L; Tande, Alf. Min. T. B,
T.L; Tarigi, N. Guin. 4 R; Teraë djawa, Sawoe;

| Toehigoe, Sangi; Toïigoe, Bol. Mong. Warele,

Boeg; Wata, Solor; Watar, Soemba; Weheraol,
Babar, Sermata; Wetraä, Babar, Leti, Sermata; W o-
kan, Alf. Min. Bent. Variëteiten in Jav.: Djagoeng
dalem TI, laat rijpende; Dj. gendjah IL, vroeg
rijpende. Tot L behooren: a. Djagoeng koening,
met gele korrels; 5. Dj. ngantang, met hoogen
stengel, dikke bladen, witgele korrels; e. Dj. perak
of dj. tongkol, met witte en platte korrels. Tot
behooren: a. Djagoeng kodok, met dunne spitse
bladen; 4. Dj. poedak, met dunnen stengel en kleine
halmen. In Leti: Wetraä lasoë, (wit en roode k.);
W. marmare, (gele); W. mermere, (roode); W. war-
warse, (witte). In Babar: Weheraol laliel, (gele) ;
W. meloeloerol, (roode); W. woewoerol, (witte).
In Madoer.: Djh. boerdak; Djh. dhalima; Djh.
ghaltek; Djh. mera daber; Djh. mera lekas;
Djh. palotan: Djh. pote daber; Djh. pote
menjan. In Mal. Mol: Miloe koening; M.
merah; M. poetih; M. woem. In Kisar: Kale-
seke mamarhe; K. memoere; K. momoson.
In Alf. Min. Bant: Bokang mabida; B. mahen-
deng. In Lamp: Djagoeng ketoengkah; Dj.

Zephyranthes — Zingiber.

koering; Dj. loenik. In Alf. Boer: Biskoetoe
boti, (witte); B. meha, (roode). In Alf. Min. T. L:
Talendei keretan;T.laka; T, pepisin; P. pisa;
T. soela; T. wanga. In Alf. Min. T. B: Tande
koelo; T. raindang. In Bat: Djagoeng bang-
kelang, met oranjegele korrels; Dj. batani, met witte
korrels; Dj. dolok, vroeg rijpende; Dj. pandak,
laag bij den grond vruchtdragend. In Alf. Min. T. P.:
Talende koelo; T, raindang. In Alf. Min. TS:
Tainde poeti; T, roendang. In Alf. Min. Bent:
Wokan mahamoe; W. mawoero.— Kruid, de maïs
of zg. Turksche tarwe. Indian corn, maize, e., blé de
Turquie, fr, Türkischer Weizen, Welschkorn, d. Gebr:
Bekend is dat de maïs in vele landen een hoogst belangrijk
en rijke oogsten opleverend graangewasis. De uitvoer van
djagoeng van Java (Soerabaja) naar Nederland is tegen-
woordig aanzienlijk en de cultuur voor dat doel toe-
nemend. In vele streken, vooral hooger gelegene, is
maïs het hoofdvoedsel der bevolking, hetzij men de
jonge vruchtaren (kolven) kookt, die roostert of poft,
dan wel tot meel stampt en verder toebereidt. Intusschen
ìs deze op meerdere plaatsen door rijst verdrongen en
geldt een voeding met maïs in het oog der bevolking
vaak voor een bewijs van armoede; wel het meest
daar, waar het ook tot voedsel van varkens dient.
Het meest algemeen is maïs wel in O. Celebes. De schut-
bladen worden gebezigd tot inwikkeling van tabak voor
sigaretten ; ze moeten echter vooraf gekookt worden, daar
anders heeschheid het gevolg zou zijn. Ben kort tijds-
verloop wordt in het Gorontaleesch aangeduid door:
„Hiheolio wambao ngopoïloetoe lo binte loeopa”, d. i.:
„De tijd voldoende om maïs in water gaar te doen worden”.
De Javaan neemt den groei der plant als punt van
vergelijking en spreekt van: „Saoemoering djagoeng”,
d.i: „De tijd, die maïs noodig heeft om rijp te worden”.
Als uitdrukking van jeugd en onbedrevenheid zegt de
Maleier: „Oemoer satahoen djagoeng, darah satampok
pinang”, d.i: „Mijn leeftijd is een djagoeng-jaar
(zijnde + 3 maanden), mijn bloed (miet meer dan) een
pinang-bloem kan bevatten”. In het Soendaasch heeft
men een spreekwijze: „Monjet kapalingan djagong”,
d.i: „Den aap is een mais-kolf ontstolen” of zooveel
beteekenende als ons „de bedrieger bedrogen”; en in
het Balineesch een andere: „Ngempoek djagoeng Ba-
Joeng kropodan tra mahan amgkoeh”, d.i: „Zwellen
als maïs uit Bajoeng, ze knettert hard maar kan niet
verzadigen”, en daar Bajoeng een dorp is in Bangli,
waar wel groote maar slechte maïs geteeld wordt, zoo
doelt dit op iemand, die steeds het woord wil hebben
doch niets dan onzin praat. „Ngramboet djagoeng”,
d.i: „Als maïshaar zijn” is in het Javaansch een
uitdrukking voor een soort kuif van een veulen, dat
gezegd wordt een goed kenmerk te zijn; ketoembohan
djagoeng noemt men in het Maleisch een soort kinder-
pokken ter grootte van maïskorrels. Maïs is de oplos-
sing van vele raadsels; zoo in het Maleisch van: „Ket-
Jil ramboetnja sampoen, soedah besar ramboet keriting”,
di: „Klein zijnde heeft het lang haar (d.w.z. de
stempel-kwasten der maïs-bloem), groot geworden krul-
haar”; in het Minangkabaoesch van: „Di singkok kain
tampak boeloe, di singkok boeloe takoenjiëng isi”, d.i:
„Als de kain opgelicht wordt is er haar zichtbaar,
wordt. het haar verwijderd dan komt er cen geel
binnenste voor den dag”; in het Bataksch van: „Dom-
pak poso oebanon doeng matobang lomlom oboekna”,
d. ie: „In zijn jeugd heeft het grijze haren, oud geworden
zijn ze zwart”, in het Lampongsch van: „Kadjanggoek
kandjak sanak, boekawai kandjak renik”, d.i: „Het
heeft een baard van kindsbeen af‚ het draagt een
baadje van zijn jeugd af”, in het Sangireesch van:
„Taoe magoerang kahiwoene ino”, d.i: „Ben oude
vrouw met een saroeng van kralen”; in het Javaansch
van: „Salebeting koelit wonten ramboetipoen; salebe-

346

rn

3551 — 3556.

ting ramboet kadoenoengan oentoe, salebeting oentoe
wonten baloengipoen, salebeting baloeng wonten soeng-
soemipoen”, d.i: „De huid omsluit het haar, het haar
omsluit de tanden, de tanden omsluiten het been, het
been omsluit het merg”; in het 1. S. dialect van het
Alfoersch der Minahasa van: „Si rera kendis si winoe-
Jangan, engkasen oem boejang melek am berasin,
endon oem berasin melek am bidji-bidji, isoro am
bidji-bidji melek oeng kajoe”, d. i.: „Wen schoone maagd
draagt een kabaai, neemt men die weg dan ziet men
haartjes, verwijdert men de haartjes dan ziet men zaden,
neemt men de zaden weg, dan ziet men een stengel”.

3551. Zephyranthes mesochloa Herb.*
Nat. fam. der Amaryllidaceae. Landa kete,
Alf. Min. T. P. — Bolgewas. Gebr: Als sierplant
gekweekt.

3552. Zingiber Cassumunar Roxb.* Nat.
fam. der Seitamineae. Ga mongan, Balin; Kam-
poedja, Biman; Lam podjang, Madoer.; Lam pod-
Jang pack, Madoer; Lampoejang, Boeg, Daj.
Z. O. Born., Makas., Minangk., Soend.; Lam poejang
gadjah, Soend; Lampoewijang, Makas; Leka-
leka, Tern; Lempoejang, Jav; Lempoejang
kebo, Jav; Lempojang, Mal; Lipoedjang, Boeg;
Pae-pae, Makas. — Kruid, eene soort gember.
Gebr: De wortelstok dient als geneesmiddel en tot
bereiding van zuur. Tot een papje bereid wordt de
wortel ook wel op de kruin van het hoofd van kleine
kinderen gesmeerd, in de meening aldus ziekte te
voorkomen. De jonge bladen worden soms als groente
gegeten. In de omheining der kweekbedding voor rijst
steekt de Javaan hier en daar lempoejang-bladen, in
de hoop, dat zijn aanplant er later even frisch moge
uitzien als deze. Lichtgele pooten van een haan om-
schrijft hij als: „Nglempoejang aking”, d. i.: „Als ver-
droogde lempoejang”. Van iemand, die zich als een
kind aanstelt, zegt hij: „Doeroeng ilang poepoek lem-
poejange”, d. i: „Hij is zijn lempoejang nog niet kwijt” ;
want de bladen en wortels worden kinderen om het
hoofd gewonden om ze voor ziekten te behoeden”.

3553. 4. gramineum Noronha.* Alija
padi, Mal; Djahe leuweung, Soend.; Halija
padi, Mal; Lampodjang roöm, Madoer.; Lam-
poejang monjet, Soend; Lampoejang roeöem,
Soend; Lampoejang wangi, Soend;, Lempoe-
jang emprit, Jav; Lempoejang gadjah, Javs;
Lempoejang wangi, Jav; Sehi lala, Alf. Amb.,
Har, Hila, Z. Cer;Sehil lalal, Alf. N. Laoet, Sap.;
Soenti, Jav; Sonte, Madoer. — Kruid. Gebr: Is
als smeersel in gebruik bij een vermoeid gevoel in de
onderste ledematen. Troeng soenti is in het Javaansch
een uitdrukking voor „stompneus”, en als prawan
(resp. dara, rara) soenti worden in vele talen de aan-
komende maagden aangeduid, die echter nog geen
menses gekregen hebben.

3554. Z. inflexum Bl.* Lampoejang goe-
noeng, Soend. — Kruid.

3555. Z. marginatum Roxb.* Goraka
banga, Tern; Goraka oetan, Mal. Men; Lam poe-
jang pahit, Soend; Lempoejang pait, Jav; Lia
in taloen, Alf. Min. T, L, — Kruid. Gebr: Bij
krampen in de maagstreek wordt het gekauwde rhizoom
rondom den navel gelegd.

3556. Z. officinale Rosc.* Alija, Mal, Soemba;
Djae, Balin. Semb., Juv; Djahe, Soend; Djahi,
Lamp. Pam; Djahik, Lamp. Ab; Djahja, Balin.
Kr; Djhaiï, Madoer.; Gisoro, Alf. N. O. Halm;
Goraka, Alf. N. O. Halm., Mal. Men, Tern; Ha-
lija, Mal; Keriit, Alf. Min. T. P; Ladja, Saleijer ;
Lahija, Lamp. B. Ag; Pab., Nias; Lahja, Balin;
Lai, Daj. Z. O. Born; Laia, Aroe; Laii, Gorom;

Zingiber — Zoysia.

Laija, Makas; Lali, N. Guin. 4 R; Lea, Sika; Lia,
Alf. Min. Bent, T. B. T. L., Tonsaw., Rotin., Sangi,
Wetar; Lolai, Babar; Lolol, Babar; Mehelito,
Goront; Mojoeman, Alf. Min. Ponos.; Najel, Tim;
Pege, Bat, Loeboe; Pemedas, Koetei; Pese, Boeg;
Pipakan, Mal. Bandj.; Poesoe, Alf. Asil, 4. Cer.;
Reja, Biman; Rija, Alf. Min. Bant; Sedep, Alf.
Min. T.S.; Sehi, Alf. Amb., Har, Hila, Z. Cer.;
Sehil, Alf. N. Laoet, Sap; Sekoe, Alf. W. Cer;
Serep, Alf. Min. T. S; Sipadas, Sum. W. K; Si-
padeh, Minangk.; Sipode, Bat; Si podeh, Minangk.;
Siwi, Alf. Boer; Tjipakan, Balin. Kr. Variëteiten
in Mal: Alija bara of halija bara (de roode soort).
In Alf. Min. T. P: Keriit koelo; K. raindang.
In Makas.: Laija romang of 1. taoe. In Alf. Min.
Bent: Lia mahamoe; L. mawoero. In Boeg:
Pese ale of p. taoe. In Alf. Min. Bant: Rija ma-
hendeng; R. mabida. In Alf. Min. Ponos.; Mojo e-
man mopoeha; M. mowoero. In Balin. Semb.:
Djae pait. In Soend: Djahe pait. In Alf. Min.
T. B: Lia koelo; L. rangdang. In Alf. Min. 1.
L.: Lia poeti; Lb. mea. In Alf. Min. Tonsaw.: Lia
meha; L. moboedo. In. Alf. Min. T. S: Sedep
poeti; S. roendang. In Mal. Men: Goraka me-
rah; G. poetih. — Kruid, de gember. Ginger, e.,
gingembre, fr, Ingwer, d. Gebr: Nagenoeg overal
gekweekt; nergens in het wild voorkomende. De wortel-
stok heet in menig deel van den Archipel dengene
te beschermen, die dezen in eenig, kleedingstuk bij
zich draagt, tegen betoovering of nadeeligen invloed van
kwade geesten, wat men aan den geur toeschrijft; in
afkooksel wordt gemberwortel inwendig gegeven tegen
buikpijn en fijngeraspt als pap tegen hoofdpijn. In Boeroe
heet een stukje van dezen wortel het krachtigste middel
tot opwekking van genegenheid; men begraaft het op
plaatsen, waar de man of vrouw gewoon is te loopen
en, als de betrokkene hierop trapt, gevoelt hij of zij
zich onweerstaanbaar aangetrokken tot den persoon, die
dit middel aanwendde. Voor het eiland Soemba wordt
aangeteekend, dat in de benedenlanden geen gember
mag geplant worden, daar er anders overstrooming
zou volgen. In Zuid-Celebes begraaft men boven het
hoofd van een afgestorvene, even boven den grond,
een stukje gemberwortel en laat dit drie dagen liggen
om het daarna op te eten ; dit geschiedt met de bedoe-
ling aldus de betrekking tusschen den doode en zijn
nagelaten verwanten te verbreken en derwijze de laatsten
te behoeden voor ontijdige verontrusting. „Gember-
wortel” is de oplossing van het Boegineesche raadsel:
„Taboe masoelekae rilona”, d.i: „Spijs, die zich als
het ware in de aarde met de beenen kruist”. In het

Balineesch zegt men van kromgegroeide beenen: „Boeka |
impangan djae”, d. i.: „Als de wortelstok van gember”. |

3557. Z. Zerumbet Rosc.* Bangalai, Daj.
4. O. Born; Bangelei, Alf. Min. T. L.; Bangerei,

347

3557 — 3563.

Alf. Min. Bant; Banggoelaë (zie 2298), Biman.;
Banglaj, Alf. Min. T. L; Bengle, Jav; Boenglai,
Mal; Boengle, Bat. Mand; Boerle, Bat. Mand;
Kekoeniran, Alf. Min. T.L; Manglai, Alf. Min.
Bent; Mangoelai, Alf, Min. Bent; Moegle, Atjeh;
Pae-pae, Makas.; Pandhijang, Madoer.; Panglaj,
Soend.; Wagelei, Alf. Min. T. P.; Wangelei, Alf.
Min. T. L; Woengli, Balin. — Kruid. Gebr: De
fijngekauwde wortelstok wordt tegen de deur, in de
vier hoeken en tegen den zolder gespuwd om, als er
een zieke in huis is, de kwade geesten buiten te houden.
In de Minahasa wordt de wortelstok als thee gezet
en dit aftreksel gedronken tegen lichaamszwakte en
buikziekten.

3558. Zizyphus calophylla Wall.* Nat.
fam. der Rhamnaceae. Akar djamboe kela-
war, Mal; Akar koekoe lang betina, Mal;
Akar koekoe lang rimba, Mal; Akar oenak,
Mal; Dawai-dawai, Mal; Dedawai, Mal; Koe-
koe lang betina, Mal; Koekoe lang rim ba,
Mal. — Klimmende heester. Gebr: De vruchten worden
gegeten.

3559. Z. Jujuba Lam.* Bidara, Boeg, Ma-
kas, Mal, Soend.; Bidara tjina, Mal; Bidaro
(zie 3539), Minangk.; Boekol, Madoer.; Dara, Javs;
Kaboeka, Pim; Kisan, Tim; Kok, Rotin; Kom,
Mal. Tim; Lawarang, Makas; Lawareng, Boeg;
Loewarang, Makas; Pohon kom, Mal. Tims;
Rangga, Biman; Widara, Jav., Mal, Soend. —
Lage boom, de „jujubenboom”. Jujubier, fr. Gebr.:
De vruchten worden gegeten. Op Madoera legt men
de fijngekorven bladen met afschraapsel van sandelhout
in het kleed, waarin men het lijk wikkelt.

3560. Z. Oenoplia Mill.* Akar koekoe ba-
lam, Mal; Akar koekoe lang (zie 2946), Mal;
Akar koekoe toepai, Mal; Bandil, Jav.; Koe-
koe balam, Mal; Koekoe lang (zie 2946), Mal;
Koekoe toepai, Mal. — Klimmende heester.

3561. A. quinguenervia Mig. Akar toepai,
Mal; Areuj koekoe heulang, Soend; Koekoe
heulang, Soend. — Klimmende heester. Gebr: Met
de bladen worden in enkele streken lijken gewasschen.

3562. 4. rufula Mig. (—= Z. Oenoplia
Mill.*). Areuj koekoe heulang gede $, Soend.;
Bidara leutik, Soend; Djhariboek, Madoer.;
Koekoe heulang gede, Soend. — Klimmende
heester. Gebr: De vruchtjes zijn eetbaar.

$) Ook Z. Horsfieldii Mig. (—= Z. rugosa Lam.*).

3563. Zoysia pungens Willd.* Nat. fam. der
Gramineae. Djoekoet hedjo(?), Soend.; Doe-
hoet rija-rija, Bat; Rija-rija, Bat. — Kruid.
Gebr: Dit gras wordt in de Bataklanden als zegeteeken
in het haar gedragen.

A Ur fl Á
AE 8

NR

1,

B | Hi
oe
pws

ii
rts

TTT ándere ennn rn end an

INLANDSCHE NAMEN VAN PLANTENDEELEN. *)

*) Bij de bewerking van dit Woordenboek werden herhaaldelijk bijzondere namen voor afzonderlijke
deelen van planten aangetroffen, die in zoover van belang zijn, dat zij in het dagelijksch leven dikwerf in
de plaats van den eigenlijken naam gebezigd worden. Deze bijzondere namen nu zijn hierachter tot een
geheel vereenigd, met bijvoeging der namen van gewone plantendeelen in de verschillende talen en dialecten.
Ook deze opgaven blijven voor veel uitbreiding vatbaar, terwijl voortgezet onderzoek in vele gevallen tot
een nauwkeuriger omschrijving der beteekenis van menig woord zal leiden. Het laatste vooral wordt door
dit overzicht vergemakkelijkt.

gn EN

ÀÁ.

Aär, Kei, bloemen van Areca Catechu.— Aär,
Kisar, wortel. — Abar, Bat. of barà, kam van
M usa-vruchten. — Abas, Rotin., Tim, katoen (ruw
vruchtpluis van Gossypium sp); zie awas. —
Abis, Bat., verdroogde bast van Musa. — Abrig,
N. Guin. Noemf., gras, onkruid. — Ada-ada, Jav.,
hoofdnerf van bladen. — Adaja, Nias, kaf, zemelen.
— Adan, Mal. Bengk., bloemkolf van Arenga
saecharifera. — Adan, Tid. Born., tak, twijg. —
Adhak, Madoer. B, middennerf der bladen van
Imperata cylindrica; zie djhoemàdhà. —
Adidi, Boeg. of tiköroeng, bladnerf van Cocos
en Arenga. — Adjar, Jav. of djiring, djoe-
ring en sijoeng, vak of vakje van sommige vruchten,
als van Citrus, Lansium, enz. — Adjoe, Boeg,
Sawoe, boom, hout. — Adjoe kàadjoeng, Boeg,
boom; Adjoe kàdjoeng mapontjo, heester. —
Afàsi, Nias, katoen. — Agârê, Alf.N.W. Halm, tronk
van een boom. — Agè, Alf. N. O. Halm, afgehouwen
boomtronk. — Agèël of Agëöl-gebang (O.J) Jav.,
Soend., bastvezel der bladstelen van Corypha geban-
ga; zie bagor. — Agöl, Sas., vrucht van Corypha

gebanga. — Agröng, Jav. of grëng, tak van
Schizostachyum Durio. — Aha, Alf. Z. Cer,,
katoen. — Ahaoenò, Alf. Sap., bladscheede van

palmen; zie taropal. — Ahè, Nias of dola-dola,
steel, stengel. — Ahi, Tern, Tid. of haté maähi,
bast, schil, schors. — Ai, Alf. Asil, Har, Hila, Z.
Cer., Aroe, Babar, Gorom., Kei, Leti, N. Guin. Noemf.,
Rotin., Sermata, Sika, Soemba, Wetar, boom, hout. —
Ai aät, Alf. Z. Cer. of ai waär, wortel. — Ai
bon, N. Guin. Noemf. of bon, vrucht. — Ai
hoeöeti, Alf. Har, knoest in het hout. — Ai
hoeöetil, Alf. Hila, knoest in het hout. — Ai
knam, N. Guin. Noemf. of knam, boom, stam. —
Ai laoe, Alf. Z. Cer. of laoe, blad. — Ai oesa,
Alf. Har. of oesa, bast, schors. — Ai oesaélé,
Alf. Hila of oesaélé, bast, schors. — Ai oesané,
Alf. Asil of oesané, bast, schors. — Ai pir, N.
Guin. Noemf. of pir, knoest in het hout. — Ai
ram, N. Guin. Noemf. of ram, blad. — Ai ta-
poekoe, Alf. Asil, knoest in het hout, — Ai
waäljo, Alf. N. Laoet of waäljo, wortel. — Ai
waälo, Alf. Sap. of waälo, wortel. — Ai waär,
Alf. Z. Cer., Kei, hetzelfde als ai aät. — Ai waäri,

Alf. Har. of waäri, wortel. — Ai waäti, Alf.
Hila of waäti, wortel. — Ai waka, Alf. Asil.

of wàka, wortel. — Ai wijaä, Babar, wortel. —
Aïdò, Rotin., groente, moeskruid. — Ail, Alf. N.
Laoet, Sap., boom, hout. — Ail maänjò, Alf. N.
Laoet, knoest in het hout. — Ail matanò, Alf.
Sap., knoest in het hout. — Ail oeritil, Alf. N.
Laoet, Sap. of oeritil, bast, schors. — Ail waälò,
Alf. Sap., wortel. — Ail wailjò, Alf. N. Laoct,

wortel. — Ainélé, Alf. Har, boom, hout. — Ainjò,
Alf. N. Laoet of wònjò, boom, hout. — Ainò,
Alf. Sap. of wònò, boom, hout. — Ajaman, Alf.
Min. T.B., T.L. T. P., algem. benaming van planten,
die voor vlechtwerk dienen. — Ajò, N. Guin. 4 R.,
boom, hout. — Ajoe, Goront., Salcijer, Simaloer,
boom, hout. — Aka, Makas., wortel. — Aka,
Daj. W. Born, Minangk., klim-, kruip- of slinger-
plant. — Akah, Balin, wortel. — Akah ramboe,
vezels van een jonge kokosnoot of van Bambusa. —
Akalal, Alf. Z. Cer. of maséïn, pennen in het
harige weefsel van Arenga saccharifera. —
Akar, Mal, Soend., wortel; zie òjod. In Mal. boven-
dien: klim-, kruip- of slingerplant. — Akei, Alf. Z.
Cer., knoest in het hout. — Ako, Alf. N. O. Halm,
loot, spruit. — Akòkòrëöng, Boeg. jonge peul van
Phaseolus; zie rampingëng. Alabaä,
Gorom., bladnerf van Metroxylon Sagus. —
Alambàäkà, Makas., klim- of slingerplant. — Ala-
poeal, Alf. N. Laoet, Sap., katoen. — Alat, Alf.
/. Cer. of sahat, klapperdop. — Alipò, Goront.,
bast, schil, schors. — Alto, Bat. of halto en kalto,
vrucht van Arenga saccharifera. — Amboe,
Balin., jong blad van Arenga saccharifera; zie
ron. — Amis, Bat, buitenste houtlaag van het
spint. — Amlapala, Kawi, vrucht van Tamarin-
dus Indica. Amò, Sawoe of amò àdjoe,
wortel. — Amoe, Biman., Soemba, wortel.
Amoet, Alf. Min, Solor of amoeta, wortel. —
Ampas këlapa, Vulg. Mal., hetzelfde als ham-
pas ujijoer. — Ampèlo, Boeg, bloemkelk van
Areca Catechu en andere gewassen; zie lèpo. —
Ampèr, N. Guin. Noemf., bladnerf van Metro-
xylon Sagus. — Amplok, Jav., tegen den stengel
gegroeide aar van Zea Mays. — Amplong, 0.
Jav., bloem van Durio Zibethinus; zie djom-
blong. — Ampoe, Minangk., ampoe koenjik,
hoofdwortel van Cureuma longa. — Ampoeloeë,
Minangk., merg, vooral van palmen. — Anà, Biman.,
Boeg, Makas., jonge spruit. —A nak, Jav., Mal., Soend.,
jonge spruit; in Soend. meer bijzonder van Musa sp;
zie siroeng. — Anat, Alf. Boer, foeat anat,
jonge spruit van Musa. — Andor, Bat, klim-, kruip-
of slingerplant. — Anök, Atjeh, hetzelfde als anak;
Anök bidjèh,zaadkorrel. Angga,Jav.of gélang,
meel van Arenga saccharifera, — Anggala,Bat.,
stengel van Oryza sativa. — Anggoeran, Mal,
stek. —Angkoep, Jav., Mal, knop- en schutblaadjes
van sommige vruchten, b.v. van Garcinia Mango-
stana, Areca Catechu,enz.— Angkoep, Soend.,
hier en daar gebruikt voor poetjoek van Cueumis,
Lagenaria en Phaseolus. — Angkop, Madoer.
PS, le jong blad van Ricinus communis, 2e
schutblaadje der bloem van Artocarpuscommunis,
var. lae vis — Anitéï,Tim., mos. —Anròdjò,Boeg.
of kanròdjò, omhulsel der vrucht van Gossypium
sp.— Antah, Mal, korrel van Oryza sativa in den

352

bolster. — Antjal, Jav., Soend., bloem van Colocasia
antiquorum en waterplanten. — Antjang, Balin.
le, of lidi, hoofdnerf van palmbladen. 2e dorre loot van
Bambusa sp.— Antok, Jav., bloemkelk van Musa
sp. — Aoe, Kisar, hout. — Aok, Rotin, boom, stam.
— Apà, Madoer., vrucht van Piper Betle. — Apa,
Sawoe, bladnerf van Metroxylon sp.— Apang,
Solor, bast, schil, schors. — Apé, Bat, verdord blad;
zie rabis— Apòö, Boeg, katoen — Ara, Sika, ontbol-
sterde rijst. — Arai, Minangk., blad van palmen en
volgens sommigen ook de bloesem. — Arèp, Madoer.B.,
kam van een tros M usa-vruchten; zie kèdjhang. —
Arès, Balin, Jav., de in den stam verborgen vrucht-
steel van Musa; zie harjas. — Arötös, Alf. Min,
klim-, kruip- of slingerplant; zie koentt. — Areuj,
Soend., klim-, kruip- of slingerplant; zie koenët. —
Ari asè, Boeg., nieuw uitspruitsel van rijst na het
snijden. — Arirang, Bat, mannelijke bloemtros van
palmen; ook de bloem van La portea-soorten. — Arò,
Boeg., rijst-strov. — Aroan, Kei, groente, moeskruid.
— Aroemas, Bat. houtvezel. — Aroet, Alf. Oel, Z.
Cer., bladvezel van Corypha Gebanga. — Aropëé
kaloekoe, Boeg., hetzelfde als am pas këélapa. —
Asa, Madoer. of boewà àsa, niet voldragen vrucht.
— Asak, Soend. of eutjeuj, rijp van vruchten. —
Asam paja, Mal. vrucht van Zalaccaconferta.
— Agsànà, Boeg, bloem van Michelia Cham-
paca. — Asëm, Balin, Madoer., rijpe vrucht van
TPamarindus Indica; die welke aan den boom zitten,
heeten in ’t Balin. loenak gantoeng en de afge-
vallene loenak taoen; zie daëm. — Asom, Bat,
het zure sap der vruchten van Citrussp. — Asòsò,
Nias, rijp van vruchten. — At, Tim. of haoe at,
wortel. — Atah, Minangk., korrel van Oryza sa-
tiva in den bolster. — Ataropa, Alf. Har, Hila,
bladscheede van palmen. — Atè, Madoer., hart van
de vrucht. — Até, Makas., hart van de vrucht;
àtóna kajoe, hetzelfde als tonàsa. — Ató, Sas,
hart van het hout. — Atèn-atèn, Jav., de vliezige
afscheidingen in de vrucht van Wriodendron an-
fractuosum; ook van de schil ontdane bast van
Bambusa sp. — Ati, Alf. Boer., gom, melksap. —
Ati, Boeg., hart van de vrucht. — Ati, Jav., hart of
merg van sommige boomen. — Ating, Midd. Sum.,
takje, twijg. — Atji, Soend., het meel van sommige
gewassen, als Arenga saccharifera, Manihot
utilissima, enz. — Atoet, Atjeh, geleding. —
Atof, N. Guin. Roemb., bladnerf van Metroxylon
sp. — Awa, Alf. Min. Bent., rijststengel. — Awà,
Simaloer, stam. — Awang, Boeg, Makas., bolster,
schil; awang àsè, zemelen. — Awas, Gorom, Tim,
katoen; zie abas. —

B:

Baäs, Balin, ontbolsterde rijst. — Baät, Tim,
wortel. — Babak, Lamp. of bawak, bast, schil,
schors. — Babäkan, Jav., Mal. Batav., reep of stuk
boombast. — Babal, Mal. Batav., jonge pas gevormde
vrucht. — Babal, Jav., de mannelijke bloesem van
Artocarpus integrifolia in het eerste stadium
van ontwikkeling. — Babi, Makas. of kaloepàsa,

bast van een boom, schil van een vrucht; zie koeli. — |

Babwah, Loeboe, ontbolsterde rijst. — Badèg,

Jav., gegiste palmwijn; zie lögèn. — Badjâka,
Daj. Z. O. Born, klim- en slingerplanten. — Badjik,
Atjeh, jonge vrucht van meerdere A rtocarpus-soorten.

— Bàädjoe, Makas., vlies van de pit der vrucht van
Artocarpus incisa en A. integrifolia. —
Bàdjang, Lamp. Pam, jonge noot van Cocos in
het eerste stadium van ontwikkeling. — Badò-badò,

Nias, spruit. — Bagal, Mal. Batav., stronk van
Ananassa of Zea Mays. — Bagal, Soend. of
bagal tjaoe, het ondereinde van den stam van
Musa. — Bagas, Tid. Born, ontbolsterde rijst. —
Bagödor, Soend., stam van Musa. — Bago, Jav.,
bastvezel van Gnetum Gnemon. — Bagor, Jav.
of kadoet, bladvezel van Corypha Gebanga;
zie agël. $) — Baha, Daj. W. Born, ontbolsterde
rijst. — Baha, Lamp. kam van een tros Musa-
vruchten. — Baïjon, Bat, algemeene benaming van
kruiden en boomen, die tot vlechtwerk dienen. —
Baïk, Madoer. of bighi, pit, zaadkorrel. — Baili,
Alf. Tom. of osé en wèêa, ontbolsterde rijst. —
Baïng, Sika, doorn, stekel. — Bajit, Lamp. of
wajit, klim-, kruip- of slingerplant. — Bajoech,
Alf. Min. Tonsaw., zwam van Arenga saccharifera.
— Bajoek, Alf. Min. Ponos., zwam van Arenga

saccharifera. — Bak, Atjeh, boom, stam. —
Bäka, Makas., onbehaarde rijst. — Bakak, Lamp,
bol of knol, ook penwortel. — Bäkar, Bat. of

bangkar, het harde lederachtige bekleedsel om den
stam van sommige palmen, bijv. Arenga sacchari-
fera. — Bakat, Mentawei, boom, stam. — Bakat,
Tid. Born, wortel van boomen. — Bakatoel,
Soend., fijne zemelen; zie hoeöet. — Bàäkijang,
Bat. of bangkijang, pit der vrucht van Durio
Zibethinus en eenige Artocarpus-soorten. —
Bakoenang, Bat. deel der bloemkolf van Arenga
saccharifera, waarop geklopt wordt vóór het tappen
van palmwijn. — Bakoet, Sika, bladnerf, bladrib.
— Balakana, Alf. Min. of walakana, spint. —
Balëbër, Jav. of blëbör, jonge vrucht van
Areca Catechu. — Balèmbèng, Makas., boven
den grond uitwassende wortel van zware boomen; bij
palmen ook aan den stam gehecht ondereinde der
palàpa. — Balihi, Simaloer, gras. — Balin-
doek, Madoer. B., gom, hars; zie bhalindhoek.
— Balinggi, Alf. Tom. of lari, tak. — Bàlo,
Makas., palmwijn. — Baloeai, Minangk., jong uit-
spruitsel. — Baloekang, Soend., afgevallen tak
van Arenga saccharifera en Cocos; zie ba-
rangbang. — Baloeloek, Lamp. Ab., jonge noot
van Cocos in het eerste stadium van ontwikkeling. —
Baloeloek, Madoer. B., vrucht van Arenga sac-
charifera; zie lang-kalèng. — Baloen, Ma-
doer, hetzelfde als kapas. — Baloena, Alf. Min.
Tonsaw., gom, melksap. — Baloeng, Jav. of ros
en ros, geleding; zie woekoe. — Baloeng
koelit, Mal., in het hout gegroeide boomschors. —
Bàloeroe, Makas., bloem van Jasminum Sam bac.
— Baloetak, Madoer. B., tronk van Nipa fru-
ticans. — Bambang, Lamp. Pab, jonge noot
van Cocos in het eerste stadium van ontwikkeling. —
Banat, Alf. Min. Ponos., Tonsaw., bastvezel der noot
van Cocos. — Banga, Alf. Tom. of tabo,
klapperdop. — Bangah, Jav., bloeiwijze van Am or-
phophallus campanulatus. — Bangka, Mi-
nangk., knoest in het hout; zie matan. — Bang-
kah, Mal. Bengk., oude vrucht van Areca Catechn.
— Bangkâàla, Boeg, half rijp van vruchten. —
Bangkang, Soend., rank van Piper Betle; zie
bangkëloeng en tangkaj. — Bangkar, Bat,
hetzelfde als bàkar. — Bangkar, Koeboe, wortel.
— Bangkëloeng, Soend., hoofdrank van Piper

Betle; zie bangkang. — Bangkijang, Bat,
| hetzelfde als bàkijang. — Bangko, Daj. 4. 0.

Born., kwast in het hout. — Bangkoeli, Makas.,
in het hout gegroeide boomschors. — Bango, Daj.,

| Klapperdop. — Bangsah, Balin, bloemscheede van

| ES Het schijnt of die bladvezels bagor of kadoet

heeten, als er zakken van vervaardigd worden, en

agel, zoo men er touw van draait.

358

Cocos. — Bangsal, Soend., onontbolsterde rijst ; zie
gabah. — Bangsoeng, Mal. of bansoeng en
basoeng, puntig uitspruitsel op den horizontalen
wortel van sommige boomen, als Alstonia scho-
laris, Sonneratia acida, enz. — Banië, Mi-
nangk., wortellijsten bij Canarium, Koompassia,
Dialium en andere boomen. — Baniëh, Minangk.,
zaaling. — Baniër, Atjeh, wortellijsten” bij Cana-
rium, Koompassia, Dialium en andere boomen.
— Banir, Mal, wortellijsten bij Canarium,
Koompassia, Dialium en andere boomen. —
Banoes, Bol. Mong., bastvezel der noot van Cocos.
— Bansoeng, Mal, hetzelfde als bangsoeng. —
Bantang, Balin., stam van een afgestorven boom. —
Baoekang, Makas., vrucht van Arenga saccha-
rifera. — Barà, Bat, hetzelfde als abar. — Ba=
ralak, Soend., verdord blad van Cocos. — Ba-
rangbang, Soend., tak met bladen van Arenga
saccharifera, Cocos, enz; zie baloekang. —
Barèh, Minangk., ontbolsterde rijst. — Bàri, Boeg.,
Makas., ader of vlam in het hout. — Barik-barik,
Mal. of koerai, ader of vlam in het hout. —
Baroe, Alf. Tom. of toelè, palmwijn. — Bàroe,
Boeg., Makas., zwam van Arenga saccharifera
en andere eemenl — Baroea, Gorom, zwam van
Arenga saccharifera, e.a. b. — Baroek, Mal.
Amb., Men., zwam van Arenga saccharifera en
andere boomen. — Baroekoe, Makas., pit van
Gossypium sp. — Baroet, Alf. Boer., zwam van
Arenga saccharifera en andere boomen. — Bas,
Alf. Min. Tonsaw., ontbolsterde rijst. — Bas, Jav. of
öbas, bladsteel van Corypha gebanga. — Bàsé,
Alf. Boer., katoen. — Basoeëng, Minangk., hart of
merg van boomen; ook hetzelfde als het Mal. bangsoeng.
— Bäsoeng, Bat, wortel van Alstoniascholaris.
Basoeng, Mal, hetzelfde als bangsoeng. — Bà-
tang, Makas., Mal, stam, stengel; zie pòko en
pòkok. — Bàtang kajoe, Mal, boomstam; in
Minangk. ook boom. — Batanga, Goront., stam,
stengel. — Batëng, Atjeh, gevelde boomstam. —
Bati, Tern, tronk van een boom. — Batis, Bat,
deel van een vrucht. — Batoe, Bat, Boeg, pit van een
steenvrucht. — Batoen,Balin., pit van een steen vrucht.
— Batoena, Alf. Min. of watoena, korrel, pit,
zaad. — Batok, Jav., Mal. Batav., Soend., klapper-
dop. — Batol, Bol. Mong., zaad. — Bawa im
pajoi, Bol. Mong., stengel van Oryza sativa. —
Bawak, Daj. Kat, Samp., pit van een vrucht. —
Bawak, Lamp. hetzelfde als babak. — Bébak,
Rotin., 'Tim., middelste bladnerf van Borassus,Cocos
en andere palmen. — Böbëlèn, Gajo, stoppels,
stroo. — Bëbënih, Mal. W. Born, zaad, zaailing. —
Bëdjilan, Lamp. of nanggoengan, halfrijp van
vruchten. — Böëm, Balin., vrucht van Borassus. —
Béghan, Madoer. B, P, halfrijpe noot van Cocos;
zie dhoebigan en dhoegan en tjengkèr. —
Bèhas, Daj. B, ontbolsterde rijst. — Bèêjas, Soend.,
ontbolsterde rijst. — Bëka, Boeg., onbehaarde rijst. —
Béëkatoel, Jav., fijnste zemelen; zie dédak en
katëépoe. ER kè, Soend., korte geleding van Bam-
busa sp; zie roe WB! — Bëlak, Mal, vlam in
het hout. — Bëlanggreng, Jav. of blanggrèng,
bloem van Coffea arabica. — Bëlarak, Jav.
of blarak, geheel gevormd blad van Cocos. —
Bëlas, Midd. Sum, ontbolsterde rijst. — Bölöt,
Atjeh, bladnerf van Cocos. — Böloeloek, Balin,
Mal., jonge vrucht van Arenga saccharifera. —
Bèlong, Makas., bloemtros van Borassus; zie
tòbò. — Béëlta, Madoer., jonge spruit; in Madoer.
P. meer bijzonder van Nicotiana Tabacum. —
Bèëndoel, Jav., Soend., knoest van een boom. —
Bëéndol, Balin, knoest van een boom. — Béné,
Nias, bloe mkelk, bloemknop. — Bönèh, Mal, zaad,

zaailing. — Bèngkèl, Soend., bloemkolf van Arenga
saccharifera, waaruit voor de derde maal het sap
getapt wordt; zie tèrèlèk. — Böngkoeng, Mal,
vezelachtige zelfstandigheid tusschen de bladen en
den stam van Metroxylon Sagus. — Böntis,
Jav., jonge vrucht van Morinda tinctoria. —
Böras, Jav. Ng., Mal, ontbolsterde rijst; zie oe wos. —
Bèràsa, Makas., ontbolsterde rijst; zie oewos. —
Börë, Boeg. of wèrö, ontbolsterde rijst; zie oe wos.
Börö- bèrë, Boeg, bèrë-börö màdjangè,

de enkele bloempjes der màdjang. — Börës, Atjeh,

of breuëh, ontbolsterde rijst. — Börgigi böla-
lang, Mal, noot van Cocos, als het onderste ge-
deelte na sé man tén zwart wordt; zie gontjang. —
Bërkas, Mal, garve, schoof. — Böroek, Jav.,
Mal. Batav., Soend., groote batok. — Börsolé,
Jav. of bësolé, vrucht van Chydenanthus ex-
celsus. — Bötah, Bat. of bota-bota, korrel van
Oryza sativa in den bolster. — Bëtom, Atjeh;
bëtom triëng, stoel van Bambusa. — Bèëton,
Jav., pit der vrucht van Artocarpus integri-
folia; zie katèwèl. — Beuti, Soend., knol van
aardvruchten. — Bhaäs, Madoer., binnenbast van den
bladsteel van Corypha gebanga. — Bhabha-
ghan, Madoer., reep of stuk boombast; zie kolèk. —
Bhabhal, Madoer. B., P., jonge vrucht van Arto-
carpusintegrifolia;zie dhoebhabhal. - Bha-
lärak, Kang, verdord blad van Cocos. — Bha-
lindhoek, Madoer. S., gom, hars; zie balindoek.—
Bhaloeloek, Madoer., zeer jonge noot van Cocos. —
Bhandhil,Madoer.B.,doorn van Schizostachyum
Durie; zie onak. — Bhatok, Madoer., klapper-
dop. — Bhèras, Madoer., ontbolsterde rijst. —
Bhöröm, Madoer. S., oude vrucht van Borassus;
zie tàùäl. — Bhibhit, Madoer., zaailing. — Bhoe-
bhoengkaän, Madoer. of djoe-kàdjoewan,
geboomte. — Bhoegëm, Madoer., vrucht van Son n e-
ratia acida. — Bhoengka, Kang., Madoer.

of kàdjoe, boom, stam; in Kang. nog bhoengka
dakëér, penwortel. — Bhoeroek, Madoer., kiem
der noot van Cocos. — Bhoerok-bhoerok,
Kang., hetzelfde als ’t Madoer. bhoeroek. — Bhoe-
war, Madoer., kiemgat van Cocos-vrucht; de twee
blinde indruksels heeten tjèngtjèng; zie mata. —
Bi, N. Guin. 4 R., meel van Metroxylon Sagus. —
Bia, Alf. Boer, meel van Metroxylon Sagus. —
Biaka, Daj. Samp., wortel. — Bibit, Jav., Soend.,
Vulg. Mal, zaailing. — En Atjeh, pit van een
vrucht, zaad. — Bidjhang, Kang., haartje van een
rijstkorrel. — Bidji, Mal, pit van een vrucht,
zaad. — Bidjò, Minangk., pit van een vrucht, zaad. —
Bighi, Madoer., hetzelfde als baik. — Bighilan,
Madoer. B., pit der vrucht van Artocarpus inte-
grifolia of Durio zibethinus; zie mand jhi-
lan en pandjhilan. — Bigi, Makas. of bisà en
oeläsa, vakje eener vrucht, bijv. van Citrus sp.,
Lansium domestieum, enz. — Bihasë, Sangi
of bogasë, ontbolsterde rijst. — Biïr, Alf. Min.
T. L. of bogasë, ontbolsterde rijst. — Bijas,
Lamp. of bogase, ontbolsterde rijst. — Bijoer,
Bat. of boerir, tros van Musa-vruchten, van rijst-
aren. — Bili, N. Guin. 4 R., zwam van Onco-
sperma tigillaria. — Biloeloeë, Minangk.,
jonge vrucht van Arenga saccharifera. — Bi=
long, Alf. Min. Tonsaw., mos. — Binè, Madoer.,
Makas., zaailing; zie nè-binè. — Binih, Balin,

Rotin., Soend., zaailing; zie winih. — Binji, Daj.
Z. O. Born, ‘zaailing. — Birà, Tern, ontbolsterde
rijst. — Biroeloek, Soend., jonge noot van Cocos,
vóórdat zij tjéngkir heet. — Bisà, Makas., hetzelfde
als bigi. — Bisang, Makas., pit der vrucht van
Mangifera sp. — Blanggrèng, Jav., hetzelfde
als bélanggrèng. — Blarak, Jav., hetzelfde als

23

354

bölarak. — Blëbör, Jav., hetzelfde als balëbér. —
Blökatòkan, Jav., bloemscheede van Musa, —
Blöndok, Jav., of köplak, gom, hars. — Bli-
bar, Jav. of blibaran, jonge vrucht van Aegle
Marmelos of Garcinia Mangostana. — Bli-
tjik, Jav. Teg., hetzelfde als Cn tik. — Bloekang,
Jav. of bloengkang, het ondereinde van den hoofd-
of middennerf van palmbladen. — Bloeloek, Jav.
Mal. Batav., jonge noot van Cocos, vóór dat zij
tjengkir heet; volgens sommigen ook de stamper. —
Bloengkang, Jav., hetzelfde als bloekang. —
Bloetjoek, Jav., knop der knol van aardvruchten,
die voor het uitplanten gebezigd wordt. — Boa,
Rotin. of boak en bowak, vrucht. — Bobòöko,
Alf. N. O. Halm., nog niet ontrold blad. — Bòbòö,
Rotin. of bòö, klapperdop. — Boe-tomboewan
gè nalar, Madoer., klim- of kruipplant. — Boean,
Sangi of woean, vrucht. — Boebër, Atjeh, ver-
dord blad van Cocos. — Boeboel, Bol. Mong,
fijne haartjes, dons. — Boedoek, Madoer., jonge
scheut van Curcuma longaen Musa. —Boegoel,
Bat, knoest van een boom. — Boeh, Atjeh of
boh, vrucht. — Boehoe, Bat, knobbel in het
hout. — Boehol, Lamp., knobbel in het hout. —
Boeja, Alf. N. O. Halm, bladscheede van Areca
Catechu; zie paga. — Boejak, Bol. Mong,

bloem. — Boekò, Daj. Z. O. Born, Madoer., ge-
leding. — Boekoe, Mal, Minangk, Soend., ge-
leding. — Boekoe kajoe, Makas., kwast in

het hout; zie pùsoe. — Boekoelèng, Makas.,

schil van vruchten; zie babi, Boekoelèng kajoe,
hetzelfde als babi kajoe — boombast — Boe-
koeti, Alf. W. Cer., knoest van een boom. — Boe-
léë, Atjeh, fijne haartjes, dons. — Boelèrè, Makas.,

rijsthalm met aar. — Boeli, Boeg, Makas. of
pàäboeli, bast van Carapa moluccensis. —
Boelih, Balin, rijsthalm met aar. — Boelir,

Madoer. of boeliran, rijsthalm met aar. — Boeloe,
Jav. of kötjaltjil en kötjatjil, vrucht van
Schleichera trijuga. — Boeloe, Alf. Min.
Bent, Boeg., Madoer., Makas., Mal., Minangk., Soend.,
fijne haartjes, dons. — Boeloe, Nias, blad; boeloe
‘ndroeöe, groente. — Boeloe lagi, Bat, kroontje
van de rijstkorrel. — Boeloeng, Bat, Lamp,
blad. — Boeloepan, Lamp., aflegger, afzetsel. —
Boeloes, Daj. 4. O. Born, stam van Areca,
Cocos en andere palmen. — Boelong, Simaloer,
blad. — Boembong, Daj. Z. O. Born, jong blad. —
Boemi pala, Jav., aardvrucht. — Boen, Balin.
of boen, Klim- of slingerplant. — Boenboen,
Sum. W. K., schoof, garve. — Boenènè, Makas.,

afgeschilde noot van Cocos. — Boeng, Jav., Mal.
Bengk., Tel. Bet. of êboeng, pas uitgeschoten loot
van Bambusa sp. — Boenga, Bat, Boeg., Goront.,

Makas., Mal., Nias, Rotin., bloem, bloesem ; zie bowo,
oen à en ralè. — Boenga, Madoer., pas ontkiemd
plantje van Nicotiana Tabacum — Boenga,
Alf. Min. Ponos., vrucht. — Boenga pala, Boeg,
Makas., Mal, foelie. — Boengai, Bol. Mong., vrucht.
— Boengan, Alf. Min. Bent, Ponos., Ponsaw., bloem.
— Boengaran, Mal, eerste vrucht van een jongen

boom. — Boengboeng,, Mal. Pal, geleding van
Bambusa sp. — Boengò, Daj. Z. O. Born, bloem
van rijst. — Boengen, Gajo, bloem. — Boeng-

kah, Lamp., bloem van Parkia africana.
Boengkèng, Makas., bladscheede van Areca Cate-
chu en andere palmen. — Boengking, Daj. Kat,
geleding. — Boengkoel, Jav, bloemknop.
Boengkoel, Soend., bloemkolf van Arenga sac-
charifera, waaruit voor de tweede maal het sap
getapt wordt; zie bèngkèl. — Boengò, Goront.,
boom, stam. — Boengò, Minangk., bloem; pama-=
loeïk boengò, bloemkelk. — Boengong, Atjeb,

‚ Boesir-boesir, Bat,

bloem; boengong pala, foelie; boengong la
wang, kruidnagel. — Boengsil, Balin., Mal. Batav.,
jonge noot van Cocos; zie kloengah, — Boeni,

Lamp, zaailing. — Boenoe, Sangi, bascvezel der
‚ noot van Cocos. — Boeöe, Nias, kwast in het
hout. — Boeöef, Tim. geleding. — Boeöek,

‚_Madoer., fijnste zemelen ; zie dhékdhék en sékëm.—

Boeöek, Rotin., geleding. — Boerà, Boeg., bast
van Musa, — Boerir, Bat., hetzelfde als bijoer. —
uitloopende aardvrucht. —
Boesoeng, Balin, jong blad van Cocos. — Boe-
titi, Soend., onderste kam van een tros Musa-
vruchten; zie seuhang. — Boetjitji, Boeg., Makas.,

vruchtknop. — Boetoeh, Soend., kiem der noot van
Cocos. — Boewà, Boeg: ‚ Daj. Z.0. Born., Madoer.,
Makas., Nias, vrucht; zie poewà. — Boewa kad-
joe, Boeg, boomvrucht. — Boewà kalà, Boeg.
of wota, vrucht van Arenga saccharifera; zie
lëtjoe-létjoe. — Boewah, Bat. Dair., Mal,

Soend., vrucht. — Boewah anggoer, Mal., druif. —
Boewah atèp, Vulg. Mal., vrucht van Arenga
saccharifera. — Boewah batoe, Mal. Men,
vrucht van Arenga saccharifera. — Boewah
kai (?), Soend., oneetbare boomvrucht. — Boewah
katiapoeri, Mal, vrucht, waarin nog een kleine
vrucht van dezelfde soort besloten is, zooals bij Durio
zibethinus soms voorkomt. — Boewah ma-
noempang, Mal. Amb. ofroempoet manoem=-
pang, woekerplant. — Boewah tanah, Vulg.
Mal, aardvrucht. — Boewah tëmpajang, Vulg.
Mal., vrucht van Sterculiascaphigera. — Boe-
wapak, Bat, of dodak, zemelen. — Bogasö,
Sangi, hetzelfde als bihast. — Bogat, Bol. Mong.,
ontbolsterde rijst. — Bogëm, Jav., vrucht van
Sonneratia acida. Boh, Atjeh, Simaloer,
hetzelfde als boeh. — Bohas, Alf. Min. Ponos.,

ontbolsterde rijst. — Bohitò, Goront., palmwijn. —
Bojas, Daj. Law., ontbolsterde rijst. — Bojoboi,
Bol. Mong., bloem van Areca, Cocos, Carica

Papaya en Zea Mays. — Bòko-bòko, Nias,
klapperdop. — Bolé, Nias, merg, vooral van planten.
— Bombong, Boeg, Makas., jong bladuitspruitsel,
iets ouder dan poetjoe; zie màràwanting.
Bon, N. Guin. Noemf., hetzelfde als ai bon.
eeen Soend. of bòros, jonge loot. —
Bonggol, Jav., het dikke ondereinde van den stam
van Musa; ook de inwendige verlenging van den
steel van sommige vruchten, als Ananassa, Arto-
carpus integrifolia, enz. — Bonggol, Mal,
of bongkol, wratachtig uitwas aan boomen. —
Bongi, Biman., ontbolsterde rijst. — Bongkot,
Jav., Soend., dik worteleinde van den stam. — Boni,
Bat, zaailing. — Bonog, Bol. Mong., gras. — Bòö,
Rotin., hetzelfde als bòbòö. — Boöto, Nias, vrucht-
steel. — Bora, Nias, ontbolsterde rijst. — Boras,
Bat., ontbolsterde rijst; zie dahanon. — Borèngo,
Alf. N.O. Halm., bastvezel van Gnetum Gnemon. —
Bòro, Alf. N. O. Halm., knop; zie bij léroe.
Bòros, Jav., hetzelfde als djalirih. — Bòros,
Soend., hetzelfde als bongbòròsan; ook merg van
stengelgewassen. — Borta, Bat, jonge palm, meestal
Arenga saccharifera. — Bota-bota, Bat,
hetzelfde als bëtah. — Botoe, Goront., pit van
een vrucht, zaadkorrel. — Bòtor, Jav., erwt van

Psophocarpus tetragonolobus. — 'Bowak,
Rotin., hetzelfde als boa. — Bowo, Nias, bloem;
zie boenga. — Brajo, Jav., vrucht van Avicen-

nia officinalis. — Branang sijang, Soend.,
blad van Sonneratia acida. — Breuêh, Atjeh,
hetzelfde als bër ts. — Broeëk, Atjeh, klapperdop. —
Broengkah, Jav., onderste deel van een boom met
de wortels.

355

D.

Daän, Daj. Law, S., tak, twijg. — Dàdà, Boeg,
Makas., rank van Bd Betle. — Dadak, Jav.,
melksap van vruchten. — Dadak, Minangk., zemelen.
— Dadaoen, Soend. of dangdaoenan, gebladerte.
Dadaoenan, Madoer. of oendaoenan,
gebladerte. — Daöm, Balin, rijp van de vrucht van
Tamarindus indica, maar nog niet droog ; zieasë m.
— Dagiëng, Minangk., vruchtvleesch. — Daging,
Jav., Mal, Soend., vruchtvleesch. — Dagoel, Bat. of
pagoel, steel van een vruchttros. — Daha, Nias, tak,
twijg. — Daha, Sika, rijp van vruchten. — Dahamé,
Alf. Min. T. B, TS, rijststoppels. — Dahan, Mal.,
Miuangk., Soe ond., tak, twijg; zie ran ting. In Minangk.
ook de lange bladen, die uit een rijsthalm opschieten.
— Dahanon, Bat. ontbolsterde rijst; zie boras
en danon — Dajang, Balin. Kr. of gajang en
gösang, jong blad van Niecotiana Tabacum. —
Dàäka, Bat. of dangka, tak, twijg. — Dala,
Alf. Min. Tonsaw., klapperdop. — Dalanggidhan,
Madoer B. steel van vruchten; zie talanggidhan.
— Dalödjër, Jav, hetzelfde als londjor.
Daléng, Gajo, worteluitwas boven den grond bij
Canarium, Koompassia, Dialium en eenige
andere boomen. — Daligë, Sangi, wortel. — Daling,
Bat., hetzelfde als daléng. — Daloe, Alf. N. 0.
Halm, palmwijn; daloe da popoetoeroe, gegiste
palmwijn. — Daloe, Soemba, pit van een vrucht. —
Daloekoe. Alf. N. W. Halm, palmwijn. — Damà,
ANS Min -T: De, T. S., Boeg, Minangk., hars. —
Damach, Alf. Min. Tonsaw., hars. — Damaàhoe,
Goront., hars. — Damar, Bat, Mal., Soend., hars.
— Damar séla, Jav., hars. — Damàra, Makas.,
hars. — Dami, Alf. Min. Ponos., spint. — Dami,
Balin, Jav., in Jav. nog damèn en dörmènan,
rijststoppel op het veld achtergelaten; ook de pees-
achtige vezels van enkele vruchten, als van Artocar-
pus integrifolia. — Damplak, Jav., halfrijp
der vrucht van Tamarindus indica. — Dam-
poeloe, Makas., gedeelte onder aan den stam van
boomen of gewassen, waaruit de wortels ontspruiten. —
Dangdaoenan, Soend., hetzelfde als dadaoen. —
Danggoel, Balin. of dangoel, steel van een
vruchttros. — Dangka, Balin, hetzelfde als dàka.
— Dangka, Manggarai, stam, stengel, tak.
Dangkèl, Jav., wortelstok van sommige teelfgewassen,
zooals van Bambusa en Musa. In die gevallen de
beteekenis van „bamboe-stoel” en „pisang-stoel”; voorts
bij rijst het ondereinde van de poendjër.— Dangoe,
Jav., steel der bloemkolf van Arenga saccharifera,
waaruit het sap getapt wordt. — Dangoel, Balin,
hetzelfde als danggoel. — Dani, Biman., half rijp
van vruchten. — Danir, Lamp, wortellijst bij Can a-
rium, Koompassia, Dialium, en andere boomen.
— Danjoeh, Balin, Mal. Batav., verdord blad van
Cocos. Danon, Bat. Mand, ontbolsterde rijst;
zie dahanon. — Dao, Sawoe, indigo. — Daoen,
Alf. Min. Ponos., Bol. Mong., Daj. Z. O. Born., Madoer.,
Mal., Minangk., ‘Soend., blad, loof. — Daoena, Alf.
Min. T. S., blad, loof. — Dàoeng, Boeg., blad, loof;
zie ràoe ng. — Daol, en bloem van Lagen aria
vulgaris. — Dapa, J av. of pradapa, jong blad
van boomen. — Dapoer, Jav., Soend., steel van
Bambusa en andere gewassen; zie o ejoen.
Dapoeran, Jav., steel van Bambusa en andere
gewassen; zie oejoen. — Dara, Mal, jonge spruit
van planten. — Darameè, Boeg, rijststoppels.
Darjé, N. Guin. Taoer, meel van Metroxylon
Sagus. — Dasar, Bat, klapperdop. — Dawà,
Makian, hetzelfde als piri. — Dawëgan, Jav. of
dégan, halfrijpe noat van Cocos; zie kémèndo

en koemdroek. — Dawèn, Daj. B. blad. —
Déa, Manggarai, ontbolsterde rijst. — Dödak, Jav.
of dêdëk, zemelen, eigl. binnenschil der korrels;
zie bökatoel en katëpoe. Dédé, Alf. Min. T. S.,

pennen in het harige weefsel van Arenga saccha-
rifera. — Dèdèk, Jav., hetzelfde als dédak. —
Dödökoengan, Balin, aflegger, afzetsel, stek. —
Dédöran, Jav., poteling, zaailing. — Döèk, Rotin.,

kern, pit. — Dögan, Jav., hetzelfde als da w gan. —
Dögol, Jav., knoest van een boom. — Déha, Sangi,
jonge spruit van Musa. — Döhön, Atjeh, tak, twijg.
— Déi, Biman., zaailing. — Dökoeng, Sas, aflegger,

afzetsel, stek. — Dökoengan, O.Jav., aflegger, af-
zetsel, stek. — Dèlè sòpoek, Rotin., meel. — Dö-
lëg, Jav., stam van een boom tot aan de splitsing in
takken, vooral bij Arthrophyllum en Polyscias.
— Döliring, Jav. of kawoeng, blad van Arenga
saccharifera. — Dömènan, O. Jav., rijststoppels.
— Dömpoel lëlët, Jav., vrucht van Orophea
enneandra. — Dènö, Rotin. … vruchtpluis van
Eriodendron anfractuosum. — Dóni, O. Jav.,
blad van Calamus sp. — Dörèmi, Alf. N. O.
Halm., stoppels, stroo. — Dèörmón, Mal. Batav.,
geleding van een rijststengel. — Dörmènan, Jav.,
hetzelfde als dami. — Dhalangòran, Kang. of
gharantèngan, steel van vruchten. — Dhaloe-
pang, Madoer., schors van Hibiscus tiliaceus.
— Dhamè, Madoer. of dhami, Madoer. S., pees-
achtige vezel van Artocarpus integr ifolia. —
Dhangò, Madoer., vruchtsteel van palmen.
Dharamêjan, Madoer. of dharamijan, rijst-
stoppels. — Dhökdhök, Madoer., zemelen, eigl.
binnenschil der korrels; zie sëkëm en boeöek. —
Dhëökong, Kang, wortel van Arenga sacchari-
fera. — Dhoebhabhal, Madoer. S., hetzelfde
als bhabhal. — Dhoebighan, Madoer. S. of
tëghan, halfrijpe noot van Cocos; zie bëghan,
dhoeghan en dhoemëghan. — Dhoeghan,
Madoer. P., S., halfrijpe noot van Cocos; zie beg-
han, dhoeghan en dhoemëghan. — Dhoek,
Madoer. of dhoek, harig weefsel van Arenga
saccharifera. — Dhoeloek, Madoer. B, P.,

jonge boom van Tectona grandis. — Diboe,
Alf. N. O. Halm, loot, uitspruitsel. — Diboeroe,
Alf. N. O. Halm, loot, uitspruitsel. — Diditè,

Rotin., gom. — Dikil, Bat., een vrucht van Durio
zibethinus met weinig vruchtvleesch om de pit. —
Din, Soembawa, blad. — Dipin, Kisar, bloem. —
Djaboeng, Jav, djaboeng kémalo, gom van
Caesalpinia Sappan. — Djadjah, Balin, merg.
— Djadjantoeng, Soend., bloem van Musa. —
Djaga, Mal. Amb., Tern, Tid., tak; in Te n. en
Tid. ook haté madjaga. — Dijagrag, : Jav. of
djantok, bloem van Coffea arabica. — Djaha
kêling, Jav., jonge vrucht van Terminalia Belle
ricas). — Djaja poeroesa, Jav., wortel van
Pimpinella Pruatjan. — Djàka, Boeg, op-
staande vezels van de vrucht van Artocarpus inte-
grifolia. —Djäka, Makas., vrucht van Aleurites
moluecana met drie pitten. — Djäkar, Bat. of
djangkar, bloem van Durio zibethinus.
Djalak, Jav., hetzelfde als Kémbang djalak. $$) —
Djalang, O. Jav., aar, halm. — Dijalégor, Jav.,
blad van Ipomoea Batatas. — Djalirih, Jav.
of bòros, jong uitspruitsel van Zingiber Cassu-

$) Dit kan wel de naam zijn voor de noot als
geneesmiddel, evenals djalawé, of djaha lawé en
djaha këling soekoen.

$$) Dezen naam heeft de bloem van Butea gekregen,
om reden die dient tot het vangen van djalak of

| spreeuwen, door er een droppel van het sap van Dio s-

corea hirsuta in te brengen.

356

manarenSaccharum spontaneum.—Djaloe,
Jav., hetzelfde als térik. — Djambak, Mal, |
schubben van den bol van Allium sp.— Djamboe |
rara, Bat, het roode haar (stijlen) binnen het hulsel der
vrucht van Zea Mays. — Djamboet, Bat, pluim
der rijpe vrucht van Zea Mays, die uit het omhulsel
uitsteekt. — Djami, Lamp., Sas., rijststroo, stoppels;
zie roman. — Djamprok, Jav., draad- of vezel-
wortel. — Djandjang, Jav., tros van noten van
Cocos. — Djangan, Balin. Kr., Jav., groente,
moeskruid; zie djoekoet. — Djanggël, Jav., deel
der aar van Zea Mays, waaraan de zaden zitten. —
Djangghël, Madoer., hetzelfde als’tJav. djanggl. |
— Djangglèng, Jav., Madoer. P, S., vrucht van

Tectona grandis; zie djhàghoer. — Djang-

goeïk, Minangk., kafnaald, bijv. van rijstkorrels. |
Djanggoet, Mal, kafnaald, bijv. van rijst-
korrels. — Djangkang, Jav., harde schaal van
nootvruchten. — Djangkar, Bat, hetzelfde als
djàkar. — Djangkar, Mal, Soend., steltwortels
van boomen, die tot de Rhizophoraceae behooren.
— Djanoer, Jav., Soend., jong geel blad van Cocos.
— Djantèn, Jav. of djantênan, stamper der
bloem van Zea Mays. — Djantoeëng, Minangk.,
bloem of bloemknop van Musa. — Djantoeng,
Bat, Jav, Mal, Soend., bloem of bloemknop van
Musa; zie djadjantoeng, djàtoeng en san-
toeng. — Djantok, Jav., hetzelfde als djagrag.

— Djaoet, Gajo of idjok, harig weefsel van |
Arenga saccharifera, — Djara-djara, Bat.
Mand., een Musa, die geen djàtoeng heeft. —
Djarami, Minangk., Soend., rijststroo, stoppels. —
Djaroeëk, Minangk., jong uitspruitsel van Cedrela
febrifuga. — Djarot, Jav., vezels of draden van
sommige vruchten, b.v. van peulvruchten, Mangifera,
enz. — Djati, Lamp., hetzelfde als tijas. — Djà=
toeng, Bat. of djantoeng, bloem of bloemknop
van Musa; ziesàtoeng. — Djawa kling, Balin,
jonge vrucht van Terminalia Belerica var. lauri-
noides. — Djëboeg, Balin, Jav., Soend., geheel
rijpe vrucht van Areca Catechu. — Djèboeg
aroem, Balin, notemuskaat. — Djëlamprang,
Jav., bloem van Michelia montana. — Djèlè-
bèng, Mal. Bengk., breed worteluitwas boven den
grond. — Djöloetoh, Atjch, knoest van hout. —
Djèlok, Jav., vrucht van Pithecolobium bige-
minum. — Djémpong, Balin. of kapopongan,
kroon van Ananassa, die men bij voorkeur plant. —

Djèmpoeng, Atjeh, rijststroo. — Djèndjèt,
Jav., meel der korrels van Zea Mays. — Djén-
drang, Atjeh, rijststoppels. — Djéné, Saleijer,

rijp van vruchten. — Djèngga-djèngga, Bat,
kleine vruchtknop van Artocarpus integrifolia;
zie scra-sera. — Djöngkër, Jav., knoest van
hout. — Djëp, Balin., rijsthaartjes. — Djéprak,
Jav., mannelijke bloem van Zea Mays. — Djörami,
Mal, rijststroo, stoppels; ook platte vezelachtige
banden om de pitten van sommige vruchten, als van
Artocarpus integrifolia, A. polyphema, enz.
— Djèrdjèr, O. Jav., uitspruitsel van Imperata
eylindrica. — Djörëkat, Mal, onrijpe noot van
Areca Catechu. — Djeunah, bloemkolf van
Arenga saccharifera, waaruit'voor de eerste maal
het sap getapt wordt; zie boengkoel. — Djhalin-
gët, Madoer. of djhalingèt, bast van de bladsteel
van palmen. — Djaghoer, Madoer B, vrucht van
Tectona grandis; zie djangglëng. — Djha-
loe, Madoer., schubje van een ui. — Djhanor,
Madoer., jong geel blad van Cocos; zie ompaj- —

| Sawoe of këdjanga, loot, spruit. —

Djhöbhoek, Madoer., geheel rijpe noot van Areca
Catechu. — Djhoengparèng, Madoer. B. of
pàdjar, bloem van Saccharum officinarum;
zie bhoe-tébhoewan. — Djiboeroe, Alf. N. O.

Halm, jonge loot van Bambusa sp. — Djipang,
Minangk., tak. — Djirak, Jav., vrucht van Bac-
caurea racemosa. — Djiring, Jav, hetzelfde
als adjar. — Djoe-käàdjoewan, Madoer., het-
zelfde als bhoebhoengkàán. — Djoedjoetan,

Jav. Kr, hetzelfde als kapas. — Djoedjong,
Daj. Samp., bloem. — Djoehoe, Daj, groente,
moeskruid. — Djoekar, Bat. bloem van Durio

zibethinus. — Djoekoek, Lamp. gras. —
Djoekoet, Balin. Kr., groente, moeskruid; zie
djangan. — Djoekoet, Soend., gras. — Djhoe-
madhà, Madoer. P., S., middennerf der bladen van
Imperata eylindrica; zie àdhak. — Djoelai,
Mal, Minangk., rank van klim- of kruipplanten. —
Djoenggël, Jav., klos van Zea Mays. —Djoeng-

ka, Atjeh of djok, harig weefsel van Arenga
saccharifera.— Djoeöe, Suwoe, gras. —Djoeré,
Bat, tros van vruchten. — Djoerdjoer, Aroe,

klapperdop. — Djoering, Balin, Jav., Madoer. B.,
Mal. Batav., hetzelfde als àdjar. — Djoeroemàso,
Mal. Men., bloemscheede van Cocos. — Djogo,
Daj. Z. O. Born, kaf, zemelen. — Djok, Atjeh,
hetzelfde als djoengka. — Djomblong, Jav.
bloem van Durio zibethinus; zie amplong. —
Djompong, Jav., jong blad van Tectona gran-
dis. — Djonggol, Bat, stomp of afgeknotte stam van
Cycas Rumphii. — Djoror, Bat., rank van klim-
of kruipplanten. — Djotos, Jav., jonge vrucht van
Areca Catechu. — Dò, Rotin. of dok, blad. —
Dodak, Bat, hetzelfde als boewapak. — Dòdò-
lan, Soend., jonge boom van Tectona grandis.
— Doe, Boeg. of roe, söri en wèöla, gras, on-
kruid. — Doebò, Tern, kiemblaadje. — Doeboe,
Doedi,
Alf. W. Cer., doorn, stekel. — Doedoe, Mal. Tim,
Rotin., Sika, zwam van Arenga saccharifera. —
Doedoe, Sawoe, doorn, stekel. — Doegan, Lamp.
Pam., halfrijpe noot van Cocos. — Doegi, Alf.
Min. Ponos., Bol. Mong., doorn, stekel. — Doegoel,
Bat. Mand., knobbel aan den stam van een boom. —
Doeh, Balin., sap van vruchten. — Doehi, Balin.
Semb., Daj. 4. O. Born., Goront., doorn, stekel; zie
doeï. — Doehoet, Bat, gras; zie doekoet. —
Doehrëmëk, Madoer. P., S., bloem van Michelia
Champaca; zie rangon. — Doeï, Daj. 4. O.
Born, hetzelfde als doehi. — Doek, Balin, Jav.
of ëdoek, harig weefsel van Arenga sacchari-
fera. — Doekoe, Sangi of roekoe, groente. —
Doekoet, Alf. Min. T.S., Balin, Bat, Loeboe,
gras; zie doehoet, — Doela, Alf. Boer., loot, uit-
spruitsel— Doeli, Goront.‚gom,melksap— Doema-
roesa, Balin, halfrijp der vruchten van Mangifera.
— Doemi, Alf. Min. T.L, rijststengel. — Doem-
la, Balin, niet zeer jong maar nog week blad van
Bambusa, Erythrina, Ricinus. enz. — Doe-
moelè, Alf. N. O. Halm., gras onkruid. — Doe-
moet, Alf. Min. TS, mos. — Doengò, Goront., blad.
— Doeöe, Nias, gras. — Doeri, Bat, Boeg, Madoer.,
Makas., Mal, Minangk., doorn, stekel. — Doering,
Daj. Z. O. Born., loot, uitspruitsel. — Doeròë, Atjeh
of doeroi, uitspruitsel. — Doewegan, Soend.,
halfrijpe noot van Cocos. — Doewi, Balin. of
rwi,.doorn, stekel. — Dogan, Mal. Pal, halfrijpe
noot van Cocos. — Doi, Nias, doorn. — Doïn,
Alf. W. Cer., blad. — Dok, Rotin., hetzelfde als *
dò. — Dòké, Makas., bloem van Musa, — Dola-
dola, Nias, hetzelfde als ahè. — Dòlog, Jav.,
jonge boom van Teectona grandis. — Dòmi,
Alf. N. O. Halm, verdorde vruchtsteel van Cocos. —
Don, Balin, blad. — Dongon, Alf. Boer., rits,
bijv. van uien. — Dopdop, Bat., zaadhuid van een
korrel van Zea Mays. — Dopo, Alf. N. W. Halm,

bloem. — Dorèng, Jav., ader of vlam in het hout. —

357

Dori, Alf. N. O. Halm. K., loot, uitspruitsel. —
Drah of sadrah, Jav., grashalm, grasscheutje. —
Drèngès, Jav., bloem van Tectona grandis.

E:

Eafoe, Enggano, wortel. — ba of ökba, Alf.
Boer., bladnerf van Metroxylon Sagus. — Ebak
ifië, Enggano, zaad, zaailing. — Ebas, Jav., het-
zelfde als bas. — Eboen, Balin, hetzelfde als boen.
— Eboeng, Jav, hetzelfde als boeng. — Edan,
Daj. B, tak. — Edhoek, Madoer., hetzelfde als
dhoek. — HEdoek, Jav., hetzelfde als doek. —
Eêl, Gorom, meel van Metroxylon Sagus. —
Efia èfok, Enggano, hetzelfde als het Mal. santan.
— Eftoe of êpitoe, Enggano, gom. — Efoe-
koe of èpoekoe, Enggano, geleding. — Fha,
Alf. Boer, palmwijn. — Ehè, N. Guin. Jaoer,, palm-
wijn. — Bhoewa, Enggano, vrucht. — Ejok,
Enggano, stam van boomen. — Ekba, Alf. Boer,
hetzelfde als &ba. — Ekèhèodö of poedari,
Enggano, doorn. — Ekoena, Enggano, tak, twijg. —
Ela, Mal. Amb, vezels die overblijven bij het uit-
wasschen van sagoemeel. — Hla-élà, Tern, stam
van Musa. — HElas of las, Jav, enkel rijst-
aartje, drager van één korrel; ook laslàsan en
talàsan. — Hlisia of élisiwa, Alf. N. O. Halm,
pennen in het harig weefsel van Arenga sacchari-
fera. — EBloeng of loeng, Jav., loot of rank van
klim- en kruipplanten. — Embhang of ghöm-
bhang of këmbhang, Kang, bloem. — Em-
boeng, Balin. Semb., jong uitspruitsel van boomen en
van eenige Bambuseae; zie imbong en réboeng.
— Emboetan, Balin, Cmboetan pönjalin,
palmiet of jong stengelmerg van Calamus en Dac-
monorops. Embong, Balin, nieuw uit-
spruitsel van rijststoppels. — Eimpëlok, Mal. Batav.,
pit der vrucht van Mangifera. — Empoe, Jav.,
hoofdbol van bol- en knolgewassen. — Hmpoeloer
of mèmpoeloer, Mal, merg van Panicum
auritum en P. Myurus. — Empol, Balin., Mal.
Batav., palmiet. — Empol of ëpol en pol, Jav.,
het zachte vleezige deel van een jonge noot van
Cocos bij den steel; ook de bladknop aan den kruin

van Arenga saccharifera. — Enal, Jav., zie
tabon. — Engkah-öngkah,_ of möngkal,
Mal, halfrijp van vruchten. — Engköët, Balin,

gom; zie götah. — Hnoï, Alf. Boer, hars. —

ntal, Sas., blad van Borassus flabellifer. —
Entik, Jav., uitwas van aardvruchten; ook daarom-
heen zittende kleine knollen ; zie blitjik. — Eintik,
Soend., kleine klapperdop. — HEntos, Madoer. B,
knol van Pachyrrhizus angulatus. — Hodi
of èoli, Enggano, bast, schil, schors. — Boe, Nias,
hout. — Eoeöe, Enggano, steel van bloemen en
vruchten. — Boko, Enggano, vezel, draad. — Holi,
Enggano, hetzelfde als èodi. — Borojë of oeroe-
pok, Enggano, vezelige bast der noot van Cocos,
— Epa, Sawoe, bladnerf van palmen. — Epang
of pang, Jav., tak. — Epfoejë, Fuggano, bloem. —
Epitoe, Enggano, hetzelfde als èfitoe. — Epoehö

of êpoeho, Enggano, hout, boom. — Evpoekoe,
Enggauo, hetzelfde als èfoekoe. — pok of

pok, Jav., het onderste van een tak, waar die met
den stam, en het onderste deel van een, stam, waar
die met den wortel vereenigd is. — Hpol, Jav.,
hetzelfde als_émpol. — Hri of ri, Jav., doorn,
stekel. — Hrijas, Mal, hetzelfde als rijas. —
Eros of rog, Jav., hetzelfde als baloeng. — sari,
Nias, vruchtsteel van Musa. — HEta, Alf. Min.,
kaf, zemelen. — Eta, Daj. Ng., korrel van Oryza

sativa in den bolster. — Btak, Sas., korrel van
Oryza sativa in den bolster. — Etêk, Soend.,
blad met langen steel van Piper Betle. — Eto,
Sawoe, doppen, kaf. — Husi, Soend., pit eener
vrucht. — EButjeuj, Soend., hetzelfde als asak. —
Ewèrol, Babar, klapperdop. — Bwo, Alf. Tom,
gras, onkruid.

Ee

Famasoea of tanomò, Nias, zauiling.
Fanan, N. Guin. Noemf., groente, moeskruid. —
Fangarò of foeròö, Nias, hars. — Faró naë,
Biman., harige rijst. — Farinja, Mal. Tim, vijst-

meel. — Faàtan, Alf. Boer, stengel, stam; zie kaoe
fàtan. — Fatoe, Alf. Boer., pit eener vrucht. —
Fini, Tern, zaad. — Fini, Tim, zaailing. —
Foeaà of foeai, Tim, vrucht. — Foean, of

foeai, Alf. Boer, vrucht. — Foeloen, Alf. Boer,
dons, fijne haartjes. — Foenoe, Enggano, blad. —
Foeöe of rôna, Biman., stam; foeöe hadjoe,
boom. — Foeròö, Nias, hetzelfde als fangarò. —
Fòkon of kaoe fòkon, Alf. Boer., knoest van
een boom. — Fôlèn of pongon, Alf. Boer, tros
van vruchten. — Fòté, Makian, boom.

Ge

Ga, N. Guin. 4 R., boom, stam. — Gaä
gaänan of gaha, Balin., overrijp van vruchten.
Gaähoe, Alf. N. O. Halm, groente, moeskruid.
Gaba, Tern, bladnerf van Metroxylon Sagus. —
Gàba-gäba, Mal. Mol., bladnerf van Metroxylon
Sagus. — Gabah, Jav., Soend., rijstkorrel in den
bolster; zie bangsal. — Gada, Jav., vruchttros
van Arenga saccharifera. — Gadöbog of
gödëbog en kadëbog, Jav., stam van Musa
sapientum. — Gading, Jav., gesloten bloem van
Michelia Cham paca, waarvan de kelk is afgevallen.
— Gagang, Daj. 4. O. Born, Jav., Mal, Soend., steel
van bladen, bloemen en soms van vruchten.
Gagang, Minangk., hoofdrank van een kruipende
plant. — Gago, Alf. N.O. Halm., harig weefsel van
Arenga saccharifera. — Gagoso, Alf. N. W.
Halm, harig weefsel van Arenga sac charifera.
— Gaha, Balin, hetzelfde als gaä. — Gaja,
Nias, blad- of bloemknop. — Gajang, Balin. Kr.,
hetzelfde als dajang. — Gajok, Lamp., wortel van
Albizzia saponaria. — Galöpang, Jav. Kr,
meel. — Galëpoeng. Jav. Ng., meel. — Galih,
Jav., Madoer., Mal. Bengk., Soend., hart of binnenste
harde hout, kernhout. — Galò-galò, Makas., wortel
van Nymphaea Lotus. — Galoe, Mal., tronk van
een boom. — Galoeëk, Minangk., schaal der noot
van Cocos. — Galoega of gloega, Jav., verfstof,
bereid uit het moes om de zaden van Bixa Orellana.
— Galoegoer of galoehgoer, Soend., stam van
Arenga saccharifera. — Galongkong, Boeg,
jonge bast der noot van Cocos; ook het weeke vlies
om de pit eener jonge vrucht. — Gambas, Jav.,
vezels der vrucht van Luffa cylindrica. — Gana,
Mal. Men, palmiet. — Ganda of geganda, Balin,
schutblad der vrucht van Zea Mays. — Gandèk,
Jav., de vrucht van sommige boomen, als Michelia
Champaca, Mesua ferrea, Polyalthia, enz. —
Gandoe, Jav., Mal., volgens sommigen pit der vrucht
van Afzelia bijuga of een verwante Afzelia;
gewoonlijk echter zaad van Entada scandens. —

358

Gandos of köntog, Jav., kiem van een uitgeloopen
noot van Cocos. — Gangai, Alf. Min. Ponos.,
hout, boom. — Gangang, Makas., groente, moes-
kruid. — Ganoeng of ganong, Jav., binnensteel
of hart van sommige vruchten, als van Ananassa
sativa, Anona squamosaen Artocarpusinte-
grifolia; ook zaad van Nelumbium speciosum
en kmop van Tacca pinnatifida. — Gantèlan
of gantilan, Jav., steeltje eener vrucht. — Gaoe,
Alf. Halm., Mal. Men., Tern, bladreep van Arenga
saccharifera. — Gaoekoe, Alf. N. W, Halm.,
groente, moeskruid. — Gaäpoeroe, Boeg., Makas.,
vrucht van Piper Siriboa. — Garai, Lamp,
bladnerf van Piper Betle. — Garigis, Bat,
geurlooze, witte, gomachtige stof uit Dryobalanops
aromatica. — Garoeroe, Mal. Amb., Men, Tern,
bladscheede van palmen; zie goroeroe. — Gätà,
Makas., gom, melksap. — Gaätah, Minengk., gom,
melksap. — Gawing, Jav., zie bij këmiri. —
Göbog, Soend., stam van Musa. — Gödëboong,
Mal. Batav., stam van Musa; zie gödöébongan. —
Gödöbog, Jav., stam van Musa; zie gadëébog. —
Gëdöbong, Balin, Lamp. stam van Musa. —
Gödöbongan, Mal. Batav., stam van Musa; zie
gödéboeng. —Gèdèng, Sas. blad. — Gëdobos,
O. Jav., bladnerf van Metroxylon Sagus. —
Gëganda, Balin., hetzelfde als gan da. — Gögö-
tak, Sas, gom, melksap. — Gègodongan, Jav.,
gebladerte. — Gèlam, Balin, zwam van Arenga
saccharifera. — Gélang, Daj. Z. O. Born, het
deel der rijstplant, waaraan zich de aar ontwikkelt. —
Gélang, Jav., hetzelfde als an gg a — Gölöpoeng,
Lamp., meel. — Göloepak boengong, Atjeh,
bloemkelk. — Gölongsong, Mal, hetzelfde als
kélongsong. — Gèmbol, Jav., Mal., Soend., knoest
of uitwas boven boomwortels. — Gömèë, Boeg, harig
weefsel van Arenga saccharifera. — Gömoeti,
Vulg. Mal, harig weefsel van Arenga sacchari-
fera. — Göndéjo, Jav, jonge vrucht van Man-
gifera odorata. — Göndèr, Jav, stek van

Saccharum officinarum. — Gèndjèh, Jav., |

zaad uit peulvruchten, bijv. van Pachyrrhizus
angulatus. — Gèöndoel, Soend., vrucht van
Aleurites moluccana. — Göndori, Jav., jonge
vrucht van Lagenaria vulgaris. — Gòönët, 0.
Jav., meel. — Géoe, Nias, hout, boom. — Görëöng,
Soend., doorn van Schizostachyum Durie. —
Gösang, Balin, hetzelfde als dajang. — Gësi,
Sangi, vruchtvleesch. — Göta, Boeg., gom, melksap.
— Götah, Balin, Mal, gom, melksap; in het Balin.
de vloeibare en èngkèt de verharde gom. — Götak,
Jav., de tweede mannelijke bloemkolf van Arenga
saccharifera, die een jaar na de eerste uitschiet. —
Geutah, Atjeh, Soend., gom, melksap; zie leugeut.
— Ghàär, Madoer., zaad van Sterculia foetida.
— Ghadhëbhoeng, Kang., middennerf der bladen
van palmen en Musa. — Ghadhëbhoeng,
Madoer., stam van Musa. — Ghaghang, Madoer.,
steel van bladen en bloemen. — Ghak-tongghak
of tongghàkan of ghël-toghöl, Madoer., af-
geknotte boomtronk. — Grhali, Madoer., kernhout.

— Ghalighi, Kang, vrucht van Schleichera |

trijuga. — Gharantèngan, Kang., hetzelfde als
dhalaugòran. — Ghöl-tòghöl, Madoer., het-
zelfde als ghak-tongghak. — Ghembhang,
Kang., hetzelfde als em b hang. —Ghènok, Madoer.,
knoest van een boom. — G-höta of lètjang, Madoer.,
gom, _melksap. Ghoe-dhaghoe, Madoer.,
schutblaadje van een rijsthalm. — Ghoendhoeng,
Madoer., tros van vruchten. — Gindiran, Bat,
hars van Shorea. — Gisisi, Alf. N.O. Halm,
poteling, zaailing. — Gita, Daj. Z. O. Born., gom,
melksap. — Gitah, Lamp. gom, melksap ; zie poe-

| loeg. — Gitò, Nias, gom, melksap. — Glöga,
Jav. Kr. D., hetzelfde als gloegoe. — Glinggang,
Jav., doode, afgestorven boom. — Gloega, Jav.,
hetzelfde als galoega. — Gloegoe, Jav, stam
van palmen, vooral van Cocos; zie glëga. — Gloe=
goet of woeloe, Jav., fijne haartjes, dons. —
Glompong, Alf. Boer., meel. — Godir, Bat,
gom van palmen. — Gòdong, Jav., blad. — Goe-
bal of koebal, Mal, spint. — Goedo, Alf.
N. O. Halm, merg van planten; ook palmiet van
Arenga saccharifera. — Goeö, Atjeh, blad-
| scheede van palmen. — Goeloe banjak, Jav.,
hoofdsteel van een tros M usa-vruchten. — Goem=-
bar, Mal. W. Born, merg van pulmgewassen. —
Goemi, Alf. N. O. Halm, Tern, klim- of slinger-
plant. — Goemoò, Nias, fijne haartjes, dons. —
Goemoetoe, Mal. Amb., Men., harig weefsel van
Arenga saccharifera; goemoetoe paha,
vezels van de bladscheede van Arenga saccharifera.
— Goempang of groeman, Balin, rijststroo,
stoppels. — Goendoe, Makas., vrucht van A fzelia

bijuga. — Goewal, Soend., spint. — Gòfo,
Mal. Amb., vezels uit den bast van Musa. — Gòfoe,
Tern, Tid., gras, onkruid. — Gògo, Alf. N. 0.

Halm, fijne haartjes, dons. — Gòho, igò magò-
ho, Alf. N. O. Halm, kiem uit de noot van Cocos. —
Gògos, Mal, tros van vruchten. — Gòla, Alf.
N. O. Halm, knol, aardvrucht. — Gola-gola,
Nias, geleding van Bambusa. — Gòölòpoeng,
Alf. N. O. Halm., meel. — Gôlor, Jav., jonge loot
van Piper Betle. — Golowongo, Alf. N. W,
Halm, pit eener vrucht. — Gombjok, Jav., secun-
daire takken van Bambusa. — Gomis, Bat,
draderige vezels tusschen schil en vruchtvleesch van
Musa. — Gomplok, Soend., tros van vruchten. —
Gona, Tid., palmiet. — Gonòfoe, Mal. Men,
Tern, vezelachtig omhulsel der noot van Cocos. —
Gònong, Balin., vrucht en bladstengel van Calamus
en Daemonorops.— Gontjang, Mal, noot van
Cocos, nabërgigi bëlalan g, waarin het overge-
bleven vocht maar even beweegt; zie toe ba. — Gopoa,
Alf. N. O. Halm, jonge noot van Cocos. — Gori,
Jav., jonge vrucht van Artocarpus integrifolia,
ouder dan katèwèl. — Gòrò, Mal. Men, Tern,
gom, melksap. — Gòrò-gòrò, igò magòrò-
gòròsantèn, Alf. N. O. Halm, gom, melksap. —
Goroeroe, Mal. Men, hetzelfde alsgaroeroe. —
Gòsang, Jav., vrucht zonder pitten. — Gosòra
masasawò, Alf. N. O. Halm, foelie. — Gòta,
| Alf. N. O. Halm., boom, hout; gòta maoema,
| kwast in het hout; gòta masiho, kernhout. —
Gota, Bat, gom, melksap. — Gòtjèla, Alf. N.
O. Halm., tros van vruchten van Areca Catechu.—
Gotoehoen, Alf. Min. Tonsaw., aar, halm. —
Gragèh, Jav., rank van slingerplanten, als Lage-

naria en Momordica. — Grèng, Jav., hetzelfde
| als agréng. — Groeman, Balin, hetzelfde als
goempang. — Grònong, O. Jav., hetzelfde als

het Balin. gònong.

H.

Haänjo, Alf. N. O. Halm, stam. — Haboroe-
wan of hapoer soeja, Bat, kamfer; zie hëérb&-
roen. — Hachi, Nias, middelnerf van palmbladen.
— Hadijo, Bat, pit van langgijas. — Hadjoe,
Biman., Manggarai, boom, hout. — Hadoek, Mal.
Bandj., harig weefsel van Arengasaccharifera. —
Hagoe, Sawoe, meel van Metroxylon Sagus. —
Hahèsi, Mal. Amb., scheede van het ondereinde der
bladnerven van Metroxylon Sagus. — Hahi-

A Venn

359

boes, Lamp.‚joug blad van Musa acuminata. Ha=
hoea, Alf. Cer., zwam van Arengasaccharifera.
— Haï, Biman., hout. — Haïhi, Kisar, ontbolsterde
rijst. — Hajoe, Bat, boom, hout. — Hajoe ara
of harijara, Bat, algem. benaming voor Ficus. —
Hala, Nias, teen vooral van Metroxylon en
Musa. — Halàsi of hoelàsi, Alf. Z. Cer., fijne
haartjes, dons. — Halé of oeroet, Alf. Z. Cer.,
bladscheede van palmen. — Halopa, Bat., midden-
nerf der bladen van palmen en Musa. — ‘Halto,
Bat., hetzelfde als alto. — Hamindjon, Bat. Mand.,
hars, van Styrax Benzoin; zie hoemojan. —
Hamò, Nias, meel. — Hamoe, Sangi, wortel. —
Hampa, Bat, bladsteel van Colocasia. —
Hampas kalapa, Soend., hetzelfde als am pas kt-
lapa. — Hampas njijoer, Mal; zie képijat. —
Hampoelor, Lamp. merg van planten. — Han-
dajang, Daj. Z. O. Born, aan den boom verdorde
bladnerf van palmen. — Hanggang of larang,
Sangi, doorn, stekel. — Hanggor, Soend., tros
van vruchten van Parkia. — Hantoebong,
Daj. Kat, bloem van Musa. — Haoe, Tim, boom,
hout; haoe at, zie bij at; haoe pòhò, bast, schil,
schors. — Haoeïl, Alf. N. Laoet, kern, pit. —
Hapoer soeja, Bat, hetzelfde als haboroewan.
— Haraboek, Lamp, zwam van Arenga saccha-
rifera; zie raboek. — Harijara, Bat, hetzelfde
als hajoe ara. — Harijas, Bat, hetzelfde als
rijas. — Harimoemoe of singkara, Soend.,
gruis aan den binnenwand van bamboegeledingen. —
Harjas, Balin. Kr., hetzelfde als arès — Haroe-
pat, Soend., pennen in het harig weefsel van Arenga
saccharifera. — Harsap, Bat. Mand., aar, halm.
— Hataéle, Alf. Har, stam. — Hatané, Alf.
Asil, Hila, stam. — Hatano, Alf. Sap, stam. —
Hatar, Alf. Z. Cer., stam. — Hatê, Soend., binnenste
of merg van gewassen. — Haté, Tern, Tid., boom, hout;
haté maähi, hetzelfde als ahi; haté madjaga,
hetzelfde als djaga; haté maraoe, hetzelfde als
raoe. — Hati, Mal, binnenste of merg van ge-
wassen. — Hatoeólé, Alf. Har., kern, pit. —
Hatoeï, Alf. Hila, kern, pit. — Hatoeïlo, Alf.
Sap, kern, pit. — Hatoené, Alf. Asil., kern, pit. —
Hawa isin, Alf. Boer., aardvruchten. — Hawak
of hawakaäl, Watoeb., klapperdop. — Hèknak,
Mal. Pim, blad van CoryphaGebanga. — Hêm-
bia, Sangi, meel van Metroxylon Sagus. —
Hörbëroen, Bat. Dair., kamfer; zie haboroewan.
— Heutjak, Soend., rijstaar zonder steel. — Hie
hëka, Alf. N.O. Halm. K., doorn, stekel. — Hilo, Alf.
N. 0. Halm. K., hars. — Hiloe, hiloe lahoena,
Sawoe, schil van Allium. — Hinis, Soend., buitenste
schil van Bam busa e.v_—Hip, Balin. Semb.,pennen in
het harig weefsel van Arengasaccharifera,meer be-
paald de zwarte; zie ii p. — Hobo of hobo aré, Sawoe,
rijstaar. — Hòdong, Bat, bladsteel van Palmae
en Filices. — Hoea, Alf. Z. Cer., vrucht. — Hoea-
élé, Alf. Har. Aan — Hoeai, Alf.Cer., Hila, vrucht.
— Hoeal, Alf. N. Laoet, gras, onkruid. — Hoeanjo,
Alf.N. Laoet, vrucht. — Hoeano, Alf. Sap, vrucht. —
Hoearoe, Alf. Asil, vrucht. — Hoeat, Sika, harig
weefsel van Arenga saccharifera. — Hoebé
of koebé, Bat, het binnenste van jonge stengels;
ook palmiet. — Hoebi, Sawoe, bloemkolf van Boras-
sus, Cocos. — Hoegé of hoegé-hoegé, Nins,
vruchtsteel. — Hoek, Rotin., boom, stam. — Hoeka=-
hoeka, Alf. W., Z. Cer., bloem. — Hoekam,
Bat, het binnenste van den stam van Musa. —
Hoelaò, Goront., bloem. — Hoelàäsi, Alf. Z.
Cer., hetzelfde als halasi. — Hoeli of hoeri,
Alf. Z. Cer., tros van vruchten; zie hoenoe. —
Hoeloe, Alf. Asil, Hila, fijne haartjes, dons. —
Hoemboek, Lamp. palmiet. — Hoemboet,

Daj. 4. O. Born, Soend., palmiet. — Hoemojan,
Bat, hars van Styrax Benzoin; zie hamindjon.—
Hoen, Tim, gras. — Hoengò, Goront., vrucht. —
Hoeni, Sawoe, doorn, stekel. — Hoenò, Nias, pit
van een vrucht. — Hoenoe, Alf. Oel, Z. Cer., tros
van vruchten; zie hoeli. — Hoen oes, Bat., witte
vezels of draden in het bakar van sommige palmen ;
zie oenoes. — Hoeöeol, Alf. N. Laoet, bast der
noot van Cocos. — Hoeöet, Alf. Z. Cer., bast der
noot van Cocos. — Hoeöet, Soend., kaf, zemelen ;
zie bakatoel. — Hoeòjòtò of poepoetò,
Goront., gras, onkruid. — Hoeri, Alf. Z. Cer.,
hetzelfde als hoeli. — Hoeroe, Alf. Oel, Z. Cer.,
fijne haartjes, dons. — Hoeta, Alf. Asil, Har,
Hila, Z. Cer., gras, onkruid. — Hoeta, hoeta
niioe, Sawoe, hetzelfde als het Mal. kepijat. —
Hoetal, Alf. Sap, gras, onkruid. — Hoetol,
Alf. Sap., bast der noot van Cocos. — Hoewok,
Lamp., kaf, zemelen. — Hòhòko, Alf. N. O. Halm.
K., vrucht. — Hoòka, Alf. N. O. Ean K., blad. —
Holim manis, Bat, kaneel. — Hòloe, Bat.,
bast van Artocarpus Kuustleri. — Hòsoe,
Bat, halfrijpe vrucht van Arengasaccharifera. —
Hot, Balin. Semb., kaf, zemelen. — Howoehao,
Nias, jonge loot van Bam busa.

IE

Iboe, Mal, hoofd- of moederknol van bol- of knol
gewassen. — Iboeng, Lamp. Ab. jonge loot van
Bambusa. — Idjasan, Balin, onderdeel van een
idjëngan, meer bijzonder kam van M usa- vruchten.
— Idjéngan, Balin, tros van vruchten van Musa,
Cocos, enz. — Idjoeëk, Minangk., harig weefsel
van Arenga saccharifera; ji. datoe, de sterkste,
i. panaba, de grofste vezels. — Idjoek; Bat., Mal.,
harig weefsel van Arenga saccharifera;i. datoe,
de sterkste, i, panaba, de grofste vezels. — Idjok,
Gajo, hetzelfde als djaoet. — Idoe, Mal. Men., Tern,
vezels der bladscheede van Arenga sacchar fera.
— If, N. Guin. Noemf., schil van een vrucht. — Ifoe,
Mal. Men., Tern, stoel van planten. — Tigo, Alf. N. 0.
Halm., spint. — ip of jip, Balin, hetzelfde als hip.
— Iknoi, Alf. Boer, hars. — Iloe, Tim., vrucht van
Borassus. — Ilok, Rotin., draad, vezel. — Ilong-
ilong, Bat, oneffenheden in de vrucht van Zea
Mays, als de pitten even zichtbaar worden. — Im-
boeloe, Bat, dons, fijne haartjes. — Imbong,
Balin, hetzelfde als Em boen g. — Imoe, Alf. Z. Cer.,
kaf, zemelen. — Impang, Balin, wortel van Zin-
giber officinale en andere Scitamineae; zie
rimpang. — Indajang, Minangk., wit vlies om
de noot van Areca Catechu. — Indjoek, Soend.,
harig weefsel van Arenga saccharifera, — Ing-
kajoe, Bat. Mand., groente, moeskruid. — Ini, Alf.
Tom, zaniling. — Inih, Gajo, zaailing. — Inono,
Enggano, bladscheede van Areca Catechu. —
Intjèk, Minangk., pit of het niet eetbare binnenste
eener vrucht. — Ipöt, Jav., haartje van een rijst-
korrel. — Ipoeng of tipoek, Lamp, kelkbladen,
die na de vruchtzetting overblijven. — Ira, Alf. Tom,
blad. — Iri, Biman., fijne haartjes, dons. — Irò
of oelèh, Minangk., vakje eener vrucht. — Isi,
Jav., pit eener vrucht, knol van sommige planten. —
Isi kajoe, Mal, eigenlijke hout van een boom. —
Isik, Rotin., ontbolsterde rijst. — Itin, Alf. Boer,
gom, melksap. — Itji, Manggarai, pit, zaad. —
Iwasa of liwâsa, Makas., bast van de midden-
nerf der bladen van Borassus. — Iwiwò, Nias,
kiem van planten. — ITwoeng of koejoek, Soend.,
jonge loot van Bambusa e.v.

360

K.

Kaba, N. Guin. 4 R, bladnerf van Metroxylon.
— Kaba njioe, Sawoe, klapperdop. — Kabaho,
Biman., bladscheede van Areca Catechu. —
Kabang, Balin, vlies om de pit der vrucht van
Zalacca edulis; zie kloemadan. — Kabè-
lènga, Alf. N. O. Halm. K., klapperdop. — Ka-
bhoengka, Madoer., ondereinde van den stam van
boomen. — Kabing, Lamp, palmiet. — Kaboeng,
Lamp. B. A, palmwijn. — Kaboenoe, Biman.,
vezelige bast van Cocos. — Kaboes, Kei, zaadpluis
van Eriodendron anfractuosum. Kaboe-
tik of kamoetik, Lamp. Ab, bloem, die zich tot
vrucht heeft gezet. — Kabong, Mal. Pal, palmwijn.
— Kadak, Jav., haartjes op de schutbladen van
Bambusa. — Kadàrò, of kadàrò kaloekoe en
tjapeng, Boeg, Makas., klapperdop. — Kadàwoò,
Boeg., Makas., vrucht van Parkia africana.
Kadöbog, Jav., hetzelfde als gadöbog. — Ka=-
döpèr, Soend., tros van vruchten van Garcinia
Mangostana. — Kadhoek, Madoer., bladvezel
van Corypha Gebanga. — Kadi, Jav., eerste
mannelijke bloemkolf van Arenga saccharifera,
die een maand na de vrouwelijke uitschiet.— Kad-
jëng, Jav. Kr., boom, hout; zie kajoe. — Kàdjoe,
Alf. Tom, Daj. S., Endeh, Kang., Lio, Madoer., Mal.
‘Pim., Saleijer, boom, hout; zie bhoengka. — Kad-
Joeroe, Boeg, doorn, stekel. — Kadoedoe,
of kêdoedoe, Soemba, zwam. — Kadoet, Jav.,
Soend., hetzelfde als bagor. — Kafa, Biman., ruwe
katoen van Gossypium. — Kaha, Watocb., boom.
— Kahas of kahas een) Daj. Z. O. Born.,
rijstbolster. — Kahi, Alf. N. O. Halm, bast, schil,
schors. — Kahoe, Balin, ‘Se mb., hout van een
klapperdop ; zie kaoe. — Kai, Alf. Min. T. B., Soend.,
hout. — Kaiï, N. Guin. 4 R., gras, onkruid.
Kain njijoer, Mal, vezelachtig weefsel tusschen
bladscheede en stam van Cocos. — Kaïno, N. Guin.
AR, bast, schors. — Kajéë, Atjeh, hout. En
Solor, boom, hout. — Kajoe, Alf. Min. T.L, T.S.,
Balin, Daj., Jav., Makas., Mal., boom, hout; zie
kadjëng en taroe. — Kajoe gaboeïh, Mi-
nangk., hout der ademwortels van Alstonia scho-
laris en Sonneratia. — Kajoe gaboes, Mal,
Soend., hout der ademwortels van Alstonia seh o-
laris en Sonneratia. — Kajoe-kajoean, vele
talen, geboomte. — Kajoe sampang, Balin, Jav.,
Soend., hout van Caesalpinia Sapan. — ‘Kat
Ed AIF. Min. Tonsaw., bloemstengel, vooral van
Madoer. B, geboomte,
— Madoer., geboomte. — Kakab,
Balin., Jav., bos van doek om den stam van Arenga
sac cha Eike ra. — Kakahatol, Alf. N. Laoet, Sap,

doorn, stekel; zie ririnjò. — Kakaijan, Soend.,
geboomte. — Kakando, Biman., jonge loot van
Bambusa. — Kakar, Sas, bloem. — Kaka-

woe, Alf. Tom, kapok van Briodendron an-
fractuosum. — Kakëléha, Enggano, stoel van
planten. — Kala, Alf. Asil, Har, Hila, tros van
vruchten. — Kala of mangkàla, Makas., halfrijp
van vruchten. — Kalakop of kölòkop, Soend.,
breed uitloopend ondereinde der bladen van Cocos.
— Kalalangan, Daj. Kat., halfrijp van vruchten. —
Kalamboeng, Lamp. Ab. ‚ halfr ijpe noot van Cocos.
— Kalampoeëng, Minangk., kiem van Cocos.
— Kalanding of karanding en klanding,
Jav., vrucht van Corypha Gebanga. — Ka-
larò, Madoer., verdord blad van Cocos; zie kòlarè.
— Kalat, Alf. Min. T. P., worteluitwas van vele
boomen. — Kalboesoeng, Mal. Batav., schutblad
der vrucht van Zea Mays. — Kalé, Alf.

|

| techu.
Tom, | excelsa. — Kandok,

wortel. — Kaléa, Biman., klapperdop. — Kalèh-
kèr, Soend., gedroogde vrucht van Pangium
edule of Parkia africana. — Kalèndah
of klöndah, O. Jav., noot van Cocos. — Ka-
lèngsèk, Kang., pit der vrucht van Tamarindus
indica. — Kalèntang, Madoer., vrucht van
Moringa pterychosperma. — Kaläpa, Sangi,
middelnerf van palmbladen. — Kalötjèn, Kang.,
pit der vrucht van Mimusops Elengi en M.,
Kauki. — Kalijang, Lamp. verdord blad.
Kalijang, Madoer. S., zandblad van Nicotiana
Tabacum; zie katjëmbhär. — Kalikih, Jav.,
schaal van nootvruchten. — Kalingsi of klingsi,
O. Jav., pit der vrucht van Tamarindus indica. —
Kalintang, Makas., vrucht van Moringa ptery-
chosperma. — Kalòboet, Madoer. S., schutblad
der vrucht van Zea Mays; elders kòlèkna djha-
ghoeng. — Kaloe of kaloen, Sangi, boom,
hout. — Kaloekò, Daj. Z. O. Born, jonge spruit
van Cocolasia antiquorum. — Kaloela,
Soend., splint of zacht hout tusschen de eigenlijke
houtlaag en de schors. — Kaloen, Sangi, hetzelfde
als kaloe. — Kaloenga, Soemba, loot, spruit. —
Kaloengsoe of kloengsoe, Jav., pit der vrucht
van Tamarindus indica. — Kaloenjih, Daj.
Z. O. Born, inwendige weeke houtvezels van Ba m-
busa. — Kaloeno, N. Guin. 4 R., blad.
Kaloepak of koelipak, Minangk., blad- of
bloemscheede. — Kaloepaàsa, Makas., hetzelfde als
babi. — Kalòmon, Madoer. S., halfrijpe vrucht
van Tamarindus indica; zie kamadhoeng. —
Kalong, Sika, merg van den stam van Musa. —
Kalongkong, Makas., Mal. Amb, jonge noot van
Cocos; in Makas., ook het vlies om de pit eener
jonge vrucht van Mangifera; zie sàloe. —
Kalonsong, Minangk, bladerige stof op vele
Calamus en Daemonorops-soorten. — Kalò-
pon of karòpon, Alf. Z. Cer., meel. — Kalorkor,
Kang., vrucht van Schleichera trijuga. — Kalto,

Bat, hetzelfde als halto. — Kama tandoek,
Balin, naast den hoofdstam uitgesproten loot van
Musa. — Kamadhoeng of kòmadhoeng

en madhoeng, Madoer. B, P., halfrijpe vrucht
van Tamarindus indica; zie kalòmon.
Kamadja, Biman., ondereinde van een boomstam,

vooral van Musa. — En Alf. Asil, Z. Cer.,
hars. — Kamal, Jav., Mal. Bandj., vrucht van
Tamarindus in die a. — Kamalé, Alf. Hila,

hars. — Kamalo, Alf. Oel., hars. — Kàmânjang,
Boeg, Makas., hars van Styr ax Benzoin. —
Kamantjèr of mantjèr, Madoer. B, P., jonge
vrucht van Pamarindusindica;zie kòmantjèr.
— Kamar, Alf. Z. Cer., hars. — Kamarong,
Madoer., doorn der vrucht van Coleus tuberosus.
— Kamàsi of Kömasi, Lamp. pennen in het
harig weefsel van Arenga saccharifera.— Kam-
bang, Daj. Z. O. Born, Lamp., bloem; zie kökah
en pahalélak. — Kamboeroe, Biman., tros van
vruchten. — Kàmèönjang, Boeg., hars van Styrax
Benzoin; zie kaminjang. — Kamijan of koe-
majan, Minangk., hars van Styrax Benzoin;
zie kaminjang. — Kaminjang of koemajan,
Boeg., Makas., hars van Styrax Benzoin.

Kamis of koemis, Daj. 4. O. Born, buitenste
omkleeding van den stam van Musa. — Kamkama
of koema-koema, Mal, saffraan. — Kamoe,
Endeh, wortel. — Kamoetik, Lamp. Ab., hetzelfde
als Kaboetik. — Kamoentjoe, Biman., jonge
vrucht van Areca Catechu. — Kampoan, Alf.
Min. T‚ L., harig weefsel van Arenga saccharifera.
— Kampok, Lamp., bladscheede van Areca Ca-
— Kandaj, Soend., hars van Altingia
Sas, groente, moeskruid. —

361

Kanéma, Solor, blad van Borassus.— Kangkot,
Soend., vakje der vrucht van Citrus, Lansium, enz.
— Kaningoe, Soemba, kaneel. — Kanjèngal,
Madoer. S. of katjèngar of kònjèngal, kaneel.
— Kanjèngar, Madoer. B, P., kaneel. — Ka-
noerak, Wetar, klapperdop. — Kanròdjò, Boeg,
hetzelfde ‘als anròdjò. — Kanropèng, Makas.,

bloemkelk van Areca Catechu, Artocarpus
incisa, Bambusaen Saccharum officinarum.
— Kantil, Jav., bloem van Michelia Champaca.
— Kantjêloe, Boeg, vrucht van Aleurites mo-
luccana met drie pitten. — Kaoe, Alf. Boer.,

Boeton, boom, hout; zie poen. — Kaoe, Balin,

hout van een klapperdop; zie kahoe. — Kàoe-=
kaoe, Boeg, Makas, vruchtpluis van Erioden-
dron anfractuosum. — Kaoe fàtan, Alf. Boer,
hetzelfde als fàtan. — Kaoe fòkon, Alf. Boer.,
hetzelfde als fòkon. — Kaoe sangan, Alf. Boer,
hetzelfde als san gan. — Kapal, Jav., knoest, uitwas
van een boom. — Kapala widja, Jav. Tog, het-
zelfde als pala widja. — Kapas, Balin, Jav. Ng.,
Madoer., Mal, Soend., vruchtpluis van Gossypium
sp: zie baloen en djoedjoetan. — Kapàsa,
Makas., vruchtpluis van Gossypium sp.; zie baloen
en djoedjoetan — Kapasé, Alf. Asil, Hila,
hetzelfde als kapas. — Kapaso, Alf. Har, het-
zelfde als kapas. — Kapatik, Daj. 4. O. Born,

halm. — Kapè-kapè, Kang. of tóghi-tòghi,
wit vlies der korrels van Oryza en Zea. — Kapi,
Jav, bloem van Gossypium. — Kapkap, AL.
Min: T.S., één nerf van het blad van Borassus.
Kapkap, Balin. of karakap, blad, dat aan den
stam en niet aan de takken groeit. — Kapò,
Madoer., vruchtpluis van Eriodendron anfrac-
tuosum. — Kapoch, Alf. Min. Tonsaw., vrucht-
pluis van Wriodendron anfractuosum. —
Kapoe, Alf. Min. Bent, gras. — Kapoe, Sangi,
kruip- of slingerplant. — Kapoeë baroeïh, Mi-
nangk., kamfer. — Kapoeëk, Minangk., vrucht-

pluis van Eriodendron anfractuosum. —
Kapoek, Balin, Jav., Mal, Soend. of kapok,
vruchtpluis van Eriodendron anfractuosum.
— Kapoer baroes, vele talen, kamfer. — Ka-
poeràtja, Tern, bloem van Calophyllum Ino-
phyllum. — Kapoese, Alf. Oel, Hila, vrucht-
pluis van Friodendron anfractuosum. —
Kapok, Jav., Mal, Soend., hetzelfde als kapoek.

— Kapòka, Soemba, tak, twijg. — Kapol, Soend.
of tabo, vezelbast der noot van Cocos. — Kapon,
Daj. Samp., stoel van planten. — Kapopongan,
Balin, hetzelfde als djémpong. — Kapor bha-
roes, Madoer., kamfer. — Kapòrò, Makas., kamfer.
— Kara, Alf. Boer, vruchtpluis van Erioden-
dron anfractuosum.— Kara, Jav., $) erwt, boon;
zie kùtjang. — Karâba, Makas., bladlooze tak. —
Karah, Mal, donkere vlekken op sommige soorten van
Bambusa. — Karahak, Enggano, stengel, stam. —
Karakap, Balin, hetzelfde als kapkap. — Ka-
rakok, Minangk., blad, dat niet aan de takken
maar aan den stam groeit. — Karanding, Jav.,
hetzelfde als kalanding. — Karané, Alf. W. Cer.,
hars. — Karanggo, Biman., takje, twijg. — Ka=-
rangin, Solor, takje, twijg. — Kararas, Balin,
Soend., verdord blad, vooral van M usa. — Karéjo,
Alf. Min. T. L., meel van Arenga saccharifera.
— Karèkèp, Kang., blad van Borassus. — Kari,
Solor, vezelbast der noot van Cocos. — Karisiëk,

$) Volgens den Regent van Brebes (Aant. op Veth’s

Java DD) zijn kara eylinder- en bolvormige, maar |

katjang platte vruchten; terwijl Rurmrev (Jav.
Woordenboek) de kara-soorten alle klimplanten
noemten van katjang alleen katjang landjaran.

Minangk., verdord blad, vooral van Musa. — Karò,
Endeh, doorn. — Karoek, Jav., ontloken bloem van
Gnetum Gnemon; ook bloemknop van sommige
vruchtboomen, als Eugenia en Stelechocarpus
Burahol, en van andere planten als Cananga
en Wedelia biflora. — Karoetên, Alf. Min.
D.P, jonge vrucht met zachten dop van Cocos; zie

kémbal. — Karombon, Alf. Har, meel. —
Karopèng, Makas., schil der vrucht van Gossy-
pium. — Karòpo, Makas., verdord blad. —

Karòpon, Alf. Z. Cer., hetzelfde als kalòpon. —
Karòro, Boeg, Makas., bladvezel van Corypha
Gebanga. — Karòsang, Makas., het na uitpersing
van het sap overblijvend weefsel van het kiemwit der
noot van Cocos. — Karòtjok, Madoer., bloem-
scheede van Cocos. — Kasanga, Soemba, tak. —
Kasèn, Alf. Boer, geleding van Bambusa. —
Kasoenat, Lim, doorn, stekel. — Kataboel,

Jav., vezels der noot van Cocos. — Kàtàmong,
Makas., pit met vruchtvleesch van Artocarpus
integr ifolia. — Katöbon, Jav. of këtöbon,
stengel van Zea Mays en Sorghum vulgare; zie
mòmol. — Katèk, Balin. of katik, steel van
een vrucht. — Katèk, Jav., jonge rechtopschietende
loot of scheut van Bambusa of Saccharum of-
ficinarum. — Katökér, Jav. of köndökör,
bloem van Zalacca edulis. — Katèl, Jav., onder-
aardsche stengel van aardvruchten. — Katèpèngan,
Balin. of tèpèngan, bloem van Eugenia malac-
censis. — Katëpoe, Jav., zemelen, fijner dan
dädak; zie bökatoel. — Katèwèl, Balin, Jav.,
jonge vrucht en zaad (?) van Artocarpus integr Ì-
folia; zie gori, katiwawalentjètèk. — Katid
joeroe, Balin, vrucht van Aleurites moluccana,
met drie pitten. — Katigoeboeg, Jav., vrucht boven
den grond van Dioscorea. — Katik, Balin,
Le. hetzelfde als katèk. 2e. Katik tjangklang,
bloemknop van Eugenia Jambos.— Katimbaba,
Minangk. of timbaba, jonge vrucht van Arto-
carpus integrifolia. — Katinting, Makas.,
doorn, stekel. — Katiwawal, Balin., hetzelfde als
katèwèl. — Katjambha, Kang, Madoer. S.
of kötjambha, kiem van peulgewassen ; zie tjam ba.
— Katjang, Jav., Mal., Soend., boon, erwt, peul;

zie kara. — Katjèloeng, Jav. of tjèloeng,
bloem ze Erythrina. — Katjóémbhör,
Madoer. P., zandblad van Nicotiana Tabacum;
zie kalijang. — Katjëmplèng, Madoer. of
kotjëmplèng, vruchtbeginsel van Tamarindus
indica. — Katjömtjöm, Balin., nog niet vrucht-
dragende Spondias mangifera var. javanica.
— Katjèngar, Kang. Madoer. S., hetzelfde als
kanjèngal. — Katjoepitan, Balin, blad- of
bloemknop; zie ketjoepitan. — Ee Jav.,

jonge kara-boon: — Kawalon, Jav., vezels der
vrucht van Artocarpus integrifola. — Ka-
wat, N. Guin. 4 R., wortel. — Kawat, Sas,
gekrulde rank van Lagenaria en Momordica. —
Kawi, Atjeh, vlies om de pit der vrucht van Arto-
carpus integrifolia. — Kawini, Kisar, blad. —
Kawoel, Jav., Mal. Batav., Mal. Pal, Soend, zwam
van Arenga saccharifera; zie loengloem. —
Kawoeloe, Sangi, klapperdop. — Kawoeng,
Jav., Mal. Batav., hetzelfde als dëliring; in O. Jav.:
hoofdnerf van dat blad. — Këbabal, Mal., jonge
vrucht van Artocarpus integrifolia, die in haar
eerste ontwikkeling afvalt. — Kèboel, Madoer. B, P.,
zwam van Arenga saccharifera; zie raboek.
— Köboeté, Sawoe, meel. — Köbohan, Balin,
dunne huid van de klo ping. — Kèödapan, Balin,
jong blad, maar niet van palmen. — Ködöboeng,
Mal. Pal, stam van Musa. — Kèdjanga, Sawoe,
hetzelfde als doeboe. — Kèdjhang, Madoer. P.,

302

S., kam van een tros Musa-vruchten; zie arép. —
Ködoeboe, Sawoe, tronk van een boom. — Kè-
doedoe, Soemba, hetzelfde als kadoedoe. —
Kèöhoed, Balin. Semb., hetzelfde als koeöed. —
Kei-kei, Mal. Amb, grove vezels in het merg
van Arenga en Metroxylon. — Kójok, Jav.,
of pójok en pijok, peulvrucht van Cassia fistula.
— Kökaboe, Gajo, vruchtpluis van Erioden-
dron anfractuosum. — Kökah, Daj. Ng. 6)
bloem. — Kékan, Sika, schutblad der vrucht van
Zea Mays. — Kökara, Balin, peulvruchten, die
plat en kort zijn ; vergl. °t Jav. kara. — Kèkèdjòan,
Soend., melksap, dat bij afsnijding uit den bloemkolf
van Arengasaccharifera druppelt. — Kökréh,
Jav., hoofdnerf der bladen van CoryphaGebanga.
— Kèëkroepoekan, Balin, jonge vrucht van
Mangifera indica. — Kölèntang, Mal. Batav.,
hetzelfde als klàntang. — Kèlèntoet, Alf. Min.
U. P., bloem van Musa. — Kölèsèp, Mal, buitenste
bekleedsel van den stam van Musa. — Kèloe,
Makas., jonge vrucht van Artocarpus integri-
folia; ook de bloembodem, waarop de mannelijke
bloemen van dienzelfden boom zich vormen. — Kè-
loemping, Mal. Batav., hetzelfde als kélom ping.
— Kèëloepas, Mal. Bengk. of këloepöng, dekblad
der jonge loten van Bam busa. — Këloepik, Lamp,
bladscheede van Areca en Oncosperma. — Ké-
loet, Sika, jonge vrucht van Cocos. — Kèloetjoe-
pan, Koetei, jonge vrucht van Areca Catechu. —
Kölokog, Sas. of kölokos tëròng, vlies van Ba m-
busa. — Këlomping, Mal. Batav. of keloem-
ping, bloemscheede van Cocos. — Këlongkong,
Mal., jonge noot van Cocos in het tweede stadium van
ontwikkeling; zie moembang en telinga kam-
bing. — Kölongsong, Mal. of gëlongsong,
schutblad der vrucht van Zea Mays. — Këlopak
boenga, Mal., bloemkelk. — Kêlopas, Mal. W.
Born, vlies in Bambusa. — Kèloping, Balin,
bloemscheede van Cocos. — Kömang, Soem-
bawa, bloem. — Kèémaàsi, Lamp. hetzelfde als
kamàsi. — Kömatal, Jav. of koematal, halfrijp
van peulvruchten. — Kèmbal, Alf. Min. T. P.
of rowar, jonge noot van Cocos, ouder dan
karoetèn. — Kèmbang, Balin, Jav. Ng,
Sas, Soend., Vulg. Mal, bloem, ook meeldraad; zie
sëkar; in Sas. nog kömbang tòpong, een bloem
die vrucht wordt, in tegenstelling van këmbang
bola, waarbij dit niet het geval is. — Këmbang
djalak, Jav. of djalak, bloem van Butea fron-
dosa. — Kömbang ing koekoe, Balin, bloem
van Caesalpinia Bonducella. — Këmbang
padma, Jav., bloem van Nelumbium speciosum.
— Kèömbang pajas, Balin. of k. prangga,
mannelijke bloem, dus die niet tot vrucht zet. — Köm=-
bang pala, Jav., Soend., foelie. — Kömbang
paès, Jav., mannelijke bloem, dus die geen vrucht
zet. — Kömbang prangga, Balin., hetzelfde als
kémbang pajas. — Kömbang sëmangkok,
Mal., vrucht van Sterculiascaphigera.-Kèmb-
hang, Kang, Madoer., bloem; zie Cmbhang. —
Kémbhang pàäla, Madoer., foelie. — KömÒl,
Balin. of mèngkèël, halfrijp van vruchten. —
Kömèndo, Jav. of koemèndo, onrijpe noot
van Cocos, ouder dan dëgan. — Kömènjan, Mal,
hars van Styrax Benzoin. — Kömijoen, Midd.
Sum. of köminjoen, hars van Styrax Benzoin.
— Kömiri, Jav., kémiri djoeroe, de middelste
grootste noot uit de vrucht van Aleurites moluc-
cana; de twee anderen heeten gawing. — Kòm=-
ladakan, Jav. of tjëmpaloek, jonge vrucht van

$) Dit woord wordt alleen gebezigd door hen, wien
het niet geoorloofd is van kambang te spreken.

Vamarindus indica; zie tjampaloek. — Kô-
moenjan, Atjeh, hars van Styrax Benzoin. —
Kömoerak, Lamp, pit der vrucht van Artocarpus
en Durio. — Kömoetik, Mal. Bengk., vrucht in
hare eerste ontwikkeling. — Kömpoegang, Sangi,
harig weefsel van Arengasaccharifera. — Köm-
rikil, Jav., pas ontloken bloem van Arenga sac-
charifera. — Kömroepoekan, O0. Jav., jonge
vrucht van Mangifera indica. — Kènamoe,
Solor, aar, halm. — Kèöndara, Soemba, doorn,
stekel. — Köndökör, Jav., hetzelfde als katék@r.
— Köndola, Sas, rijststoppels. — Kèningar,
Jav. of manis djangan, kaneel. — Kónto, Jav.,
pit der jonge vrucht van Pangium edule. —
Köntos, Jav, hetzelfde als gandos. — Kéoe,
Sika, vezelbast der noot van Cocos. — Kèpèl,
Jav. of köpör, zaadlobben van een kiemplant. —
Köpijat, Mal, de overblijvende vezels na rasping
en uitpersing der noot van Cocos; in het dagelijksch
leven meer bekend als hampas njijoer. — Köpi-
tan, Balin. of kötjoepitan, jong nog niet ontrold
blad. — Kèöplag, Balin, middennerf van een M usa-
blad; zie papah. — Köplak, Jav., hetzelfde als
bléndok. — Köpoenggoer, Mal. Bengk., tronk
van een boom. — Këpoewë, Sawoe, boom, stam.
— Kèra, Solor, jonge loot van Bambusa. —
Körandang, Jav, bloem van Briodendron
anfractuosum. — Körakap, Mal., blad, dat aan
den stam en niet aan de takken groeit. — Köra-
ras, Mal, verdord blad, vooral van Musa. —
Kèrèng, Madoer. of köröngan, stoel van Bam-
busa. — Kèëroeba, Sawoe, bladscheede van Arcen
Catechu. — Kèròpon, Alf. Sap., meel. — Kési,
N. Guin. Noemf., Wand, hars. — Kèsingar,
Balin. of kötjingar, kaneel. — Kèta, Tim,
hoofdnerf van palmbladen. — Kötöbon, Jav., het-
zelfde als mòmol. — Këtipir, Balin. of kiling
loemboe, vrucht van Gyrocarpus america-
nus. — Kötiwongan, Sas, uitspruitsel van aard-
vruchten. — Kötjaltjil, Balin, Jav. of kötjatjil,
hetzelfde als boeloe. — Kètjambah, Mal, kiem
van gewassen, vooral van Cajanus indicus en
Phaseolus. — Kötjapi, Mal. Batav., vrucht van
Sandorieum indicum. — Kètjatjil, Jav., het-
zelfde als kétjaltjil. — Kötjèk, Madoer. B, P.,
pit der vrucht van Mimusops Elengi en M.
Kauki. — Kötjëklök, O. Jav., vrucht van Q uis-
qualis indica. — Kètjèloeng, O. Jav., vrucht
van Erythrina ovalifolia. — Kötjèltjèlan,
Balin, bloemscheede van Artocarpus incisa. —
Kêtjèr, Jav., overgebleven schutblaadjes aan het
einde van den steel der noot van Cocos; zie tjoen-
gap. — Kötjèt, Madoer. S., pit der vrucht van
Mimusops Blengi en M. Kauki. — Kötjik,
Jav., pit der vrucht van Mimusops Eleugi en
M. Kauki. — Kötjingal, Madoer., kaneel. —
Kötjingar, Balin, hetzelfde als kësingar. —
Këtjoepitan, Balin. hetzelfde als kötipan; zie
katjoepitan. — Keuêëus, Soend., vrucht van
Musa acuminata. — Kèwéo, Sawoe, zaad van
Gossypium. — Kèwèroe, Sawoe, vruchtpluis
van Briodendronanfractuosum. — Kèwohé,

Sawoe, geleding van Bambusa. — Ki, Soend.,
boom, hout. — Ki, Tim. tros van vruchten. —
Kiangkang, Daj. Kat, Samp., stoppels, stroo.

— Kiaoe, Alf. N. O. Halm, halfrijp van vruchten.
— Kidada, Soend., vrucht van Sonneratia
acida. — Kihèn, Alf. Boer, pit, zaadkorrel.
— Kijoe, Midd. Sum., boom, hout. — Kilang,
Minangk., gegiste palmwijn. — Kilanjo, Alf. N.
Laoet, tros van vruchten. — Kilano, Alf. Sap., tros
van vruchten. — Kilapoet, Alf. Min. T. P., zwam
van Arenga saccharifera. — Kiling loem-

363

boe, Balin, hetzelfde als kétipir. — Kimin,
Mal. Amb. of koemin, bloemscheede van Cocos.
— Kinikirë, Sangi, pit der vrucht van Caesal-
pinia Bonducella. — Kintjoep, Jav., hetzelfde
als koentjoep. — Kioedë, Pnggano, 'hoofdnerf
van palmbladen. — Kirà-kirà, Makas., vrucht
van Carapa moluccensis. — Kiring, Jav. zeer
oude noot van Cocos, waarvan de schil verdroogd
is. — Kirna, Jav., vruchtboom. — Kisam, Bal.
Semb., hetzelfde als toesam. — Kitoet, Balin,
onderste kam van een tros M usa-vruchten ; zie paug-
geh. — Kitri, Soend., uitgeloopen noot van Cocos. —
Kiwol, Lamp., jonge vrucht van Arenga sacchari-
fera. — Klabaran, Balin, schil van Allium
— Klamat, Jav., hetzelfde als ramat. —
Klanding, Jav., hetzelfde als kalanding. —
Klantang, Jav., derde mannelijke bloemkolf van
Arenga saccharifera, die een jaar na de tweede
uitschiet. — Klaras, Jav., verdord blad van Musa;
zie kléjang. — Klatak, Jav., pit der vrucht van
Gnetum Gnemon. — Klatjar, Jav. of tölatjar,
fijne rank van Piper Betle; zie tjatjing. —
Klédoeng, Jav., Vulg. Mal, vrucht van Diospy-
rosembryopteris.— Kléjang, Jav. of klijang,
verdord blad; zie klaros. — Klöndah, 0. Jav.,
hetzelfde als kalëndah. — Klèntang, Balin.
Jav., Mal. Batav., vrucht van Moringa pterycho-
sperma; zie kélèntang. — Klöntöng, Jav., pit
der vrucht van Eriodendron anfractuosum;
in O. Jav. van Gossypium. — Klèrèng, Sika, tak.
— Klijang, Jav., hetzelfde als kléjang. — Klika,
Jav., schors van sommige boomen, bijv. Tectona
grandis, en van die waaruit verfstof bereid wordt. —
Klingsi, O. Jav., hetzelfde als kalingsi. — Klisa,
Jav., wortel van Psophocar pus tetragonolobus.

— Klitji, Jav., pit der vrucht van Caesalpinia
Bonducella. — Klòbot, Jav. of kòbot, schutblad
der vrucht van Zea Mays. — Kloedan, 0. Jav.,

blad van Spondias mangifera, var. javanica.
— Kloemadan, Balin, vlies om de pit van Za-
laccaen Artocarpusintegrifolia;ziekabang.
— Kloengah, Balin, jonge noot van Cocos, kleiner
dan koeöed en grooter dan boengsil. — Kloeng-
goe, Jav., hetzelfde als kaloengsoe. — Kloopa-
kan, Balin., schil van Bambusa. — Kloesoet,

Balin, nog niet ontrold blad van Musa sapientum;

zie plòsor en poepoes. — Kloewoengan, Jav.,
geleding van halmen, vlak boven den grond. —
Klontjing, Balin, O. Jav., vrucht van Spondias
mangifera var. javanica. — Klopèkan, Balin,

bloemkelk van Musa. — Kloping, Balin., Dibens
scheede van palmen. — Klòtoh, Jav., jong blad
van Gnetum Gnemon. — Klòtok, Jav., reep
boombast. — Knam, N. Guin. Noemf., hetzelfde als
ai knam. — Kòba, Alf. N. 0. Halm., bladsteel
van Arenga saccharifera. — Kòbal, Madoer.,

bastvezel van de bladscheede van Corypha Ceb anga.

— Kòbot, Jav., hetzelfde als klò bo t. — Kòbongò,
Alf. N. O. Halm’ K., stengel. — Kòdhangdhang,
Madoer., vrucht van Aleurites moluccan d,
zonder pit. — Kòdòkan, Jav., de aan den stengel
groeiende jonge blaadjes van Piper Betle. —
Kodon, Alf. Boer., stroo van Setaria italica.
— Koë, Kisar, palmwijn. — Koebal, Balin,

jonge boom van Corypha Gebanga. — Koe-
bal, Mal, hetzelfde als goebal. — Koebòö,
Bat., hetzelfde als hoebé. — Koedit, Alf Min.
T. S., bast, schil, schors. — Koedoe, Jav., bast,

bladen en wortel van Morinda tinctoria. —
Koedoe, Balin. Kr., Mal, Soend., pas uitbottende
blad- of bloemknop; zie koentoem en poesoeh. —
Koedoeng, Lamp, Mal, bloem van Parkia
africana en P. globosa, — Koedoep, Balin,

Jav., pas uitbottende bloemknop; zie koedoe. —
Koefané, Alf. Asil, Hila, bloem. — Koehi toe=
toen, Alf. Boer, foelie. — Koejat, Bol. Mong,
groente. — Koejoek, Soend., hetzelfde als iwoeng.
— Koekisi, Alf. N. W. Halm, bloem van Musa.
— Koelèt, Atjeh, bast, schil, schors. — Koeli,
Alf. Min, Tom., Bol. Mong, Makas., Mal. Mol,
bast, Renils Boons zie Deb i
Minangk., bast, schil, schors. — Koelipak, Minangk.,
hetzelfde als kaloepak. — Koelit, Alf. Min,
Balin, Jav., Mal., Soend., bast, schil, schors; ook
koelit kajoe, boomschors. — Koelit ajam, Jav.,
vliesje om de schil van sommige vruchten. — Koe-=
loemoed, Soend., celweefsel (cambium) onder de
schors; dun vlies onder de vruchtschil of om de pit. —
Koeloen, Solor, pit, zaad. — Koema-koema,
Mal, hetzelfde als kamkama. — Koemajan,
Minangk., hetzelfde als kamijan. — Koemajèn,
Minangk., hetzelfde als kamijan. — Koematal,

| Jav., hetzelfde als ké matal. — Koembang, Lamp.,

bloem. — Koembar, Mal., hoofdnerf van het blad
van Metroxylon Sagus. — Koemèndo, Jav.,
hetzelfde als kémèndo. — Koemëroek, Jav., jonge
noot van Cocos, jonger dandëgan. — Koemin, Mal.
Amb., hetzelfde als kimin. — Koemis, Daj. Z. O.
Born, hetzelfde als ka mis. — Koemojan, Minangk.,
hetzelfde als kamijan enz. — Koempoe, Mal.
Tim, stoel van planten. — Koendoeh, 0. Jav.,
vrucht van Corypha Gebanga. — Koenët, Alf.
Min. T. L., T. P., klimplant; zie arëtös. — Koe-
noe, Pim, gras, onkruid. — Koentjoep, Jav.,
Mal, bloemknop; in Jav. ook kintjoep; zie koe-
doe en salaga. — Koentoem, Mal, blad- of
bloemknop, op het punt van zich te ontwikkelen, iets
verder dan koedoe. — Koeöe, Biman., kaf, zemelen.
— Koeöed, Balin, jonge noot van Cocos; zie
kloengahen panglikliken kéhoed.— Koepa,
Alf. Amb, Oel, bloem. — Koepak, Daj. Kat,
bast, schil, schors — Koepakan, Balin, bloemkelk. —
Koepan, Alf. Z. Cer., bloem. — Koepané, Alf.
Asil, Hila, bloem. — Koepano, Alf. Oel., bloem.
— Koepas, Daj. 4. O. Born. of koepis, vezel-
bast der noot van Cocos. — Koerai, Mal, het-
zelfde als barik-barik. — Koeri, Sawoe, bast,
schil, schors. — Koeroe, Endeh, gras, onkruid. —
Koesi, Alf. N. O. Halm., Mal. Men., Tern, bloem
van Musa. — Koetai, Mal, oude uitgedroogde
uoot van Cocos. — Koetjil, Balin. Semb., bloem
die zich tot vrucht heeft gezet. — Koetoe, Minangk.,
draad of vezel der vrucht van Artocarpus poly-
phema. — Koewal, Jav., spint. — Koewalon,
Jav., hetzelfde als kawalon. — Koewang, Alf.
Min. T. B, T.L. bastvezels der noot van Cocos. —
Koewarò, Lamp. Ab, vakje der vrucht van Durio
zibethinus. — Koewèso, Alf. N. O. Halm,

merg van Metroxylon Sagus. — Kòfo, Tern,

buitenste omkleeding van den stam van Musa. —
Kòjò, Makas., vrucht van Cassia fistula. —
Kokowo, Alf. N. W, Halm, klapperdop. —
Kolang-kaling, Jav., vrucht van Arenga sac-
charifera, ontdaan van de schil. — Kolang-
kalèng, Kang. hetzelfde als °t Jav. kolang-
kaling. — Kölarè, Madoer. S., hetzelfde als ka-
laré. — Koòlèjang, Soend., verdord blad. —
Kolèk, Madoer., schil van vruchten; kolèk
ghoewa, binnenbast van cen wortel; kolèkna
kàdjoe, boombast; zie bha bhaghan; kòlek-
nà djaghoeng; zie bij kalò boet. — Kolèng,

Sika, stengel. — Kolèr, O. Jav., bloemscheede van
Artocarpus incisa. — Kòlèsèk, Kang., ont-
bolsterde rijst. — Kòlok, Mal. of kòlok pakoe,
krul van een jonge varen. — Kòlòkop, Soend.,

hetzelfde als kalakap. —Kòlòpoe, Alf. Min. Bent.,

364

gom, melksap. — Kòmadhoeng, Madoer., hetzelfde
als kamadhoeng. — Komamoe, Enggano, jonge
loot van Bambusa. — Kòmantjèr, Madoer.,

hetzelfde als kamantjèr. — Komnian, Alf. Boer.,

hars van Styrax Benzoin. — Kòmò, N. Guin.
4 R, tak, twijg. — Kondoeh, Madoer, bast,
bladen en wortel van Morinda tinctoria.
Koònga, Mal. Men, Tern, schil van rijstkorrels. —
Kongkówak, Soend., hetzelfde als pötètan —
Kòönjèngal, Madoer. S., hetzelfde als kànjèngal.
Korak, Sika, klapperdop. — Kòrè, Madoer.,

geel gevlamd van hout. Korombar, Alf.
Min. T. P., bladscheede van palmen. — Korona,
Alf. Min. Tonsaw., kokosmelk; zie santëén.
Kòros im bongò, Bol. Mong., kokosmelk.
Kòsé, Alf. N. O. Halm, bloemkolf van Arenga
saccharifera. — Kosèran, Jav., onderste bladen
van Nicotiana Tabacum. Kot-lòkot,
Madoer., mos. — Kòtjambha, Madoer. S., hetzelfde
als katjambha. — Kòtjömplèng, Madoer.,
hetzelfde als katjémplèng. — Kowil, Daj. 4. O.
Born, spint. — Kowin, Sika, jonge vracht van
Borassus. Kramad, Jav., vezelwortel van
knolgewassen. — Kroesoeng, Atjch, verdord blad
van Musa. — Kroetjoek, O. Jav., bloemscheede
van palmen. — Kropak, Jav., blad van Borassus.
— Kroto, Jav. of roto, jonge vrucht van Areca
Catechu en Gnetum Gnemon; zie djëboeg en
malindjo.

JEN

La, Sawoe, stengel, stam. — Lääng, Madoer.,
ongegiste palmwijn. — Liàäs, Madoer., rijstkorrel
in den bolster. — Liabia, Alf. Tom, Goront., meel
van Metroxylon Sagus. Laboe, Alf. Tom.,
Boeg., Makas., meel. — Laboewan, Bat. of làkat,
schil van een vrucht. — Ea, Sawoe, hoofdnerf
van palmbladen. — Ladjër, Jav, hetzelfde als
tölëndjër. — Laésë, Sangi, geleding. — Lafon,
Alf. Boer., kaf, zemelen. Lahan, Tern, palm-
wijn. — Lahang, Balin, Lamp. Pab, Pam., Mal.,
Soend., palmwijn: in Mal. echter zelden ;
Lahen, Alf. Boer, wortel. — Lahoeol, Alf.
N. Laoet, Sap.,
rifera. — Lai, Nias, rijsthalm met aar. — Luai-
loedoe, Sawoe, ontbolsterde rijst. — Laaj, Minangk.,
onrijpe rijstkorrel in de schil. — Lakanoeri,
Kisar, klapperdop. — Lakat, Alf. Boer, doorn,
stekel. — Luàkat, Bat., hetzelfde als la boewan. —
Laklak, Bat, bast, schors; zie lam bak. — Lala,
Makas., kam van een tros Musa-vruchten. — La-
laina, Alf. Min. T.L, T. P., blad. — Lalar, Si-
maloer, klapperdop. — Làlara, Makas., rijststroo. —
Lali geoe, Nias, worteluitwas boven den grond van
Canarium, Koompassia, Dialium en sommige
andere boomen. — Laloe, Rotin., Tim, palmwijn.
— Làmà, Boeg, rank van Piper Siriboa. —
Lambak, Bat, bast van Musa; zie laklak.
Lambé, 'Bat, jong blad van Arenga Eno
fera. — Lamèêèn, Jav., bladscheede, vooral van
grassen. — Lamlam, Bat, groente. — Lamoehi,
Sawoe, pit, zaadkorrel. — Lsamoen, Bat, rijp van
vruchten. — Lampòghan, Kang, harig weefsel
van Arenga saccharifera. — Lana, Alf.
Bent, kokosmelk; zie santön. — Landër, Banda,
breed wortelblad van sormmige hooge boomen. — Lan-
djang, Balin, hetzelfde als lantjah. — Lang-
kalèng, Madoer. P., S., vrucht van
saccharifera; zie Dalt loek. — Langé, Daj.
Z. O. Born. of lantar en rantar, rank van slinger-

zie wajoe. |

harig weefsel van Arenga sac Oale. |

Min. |

Arenga |

planten. — Langgari, Soeud., bloemkolf van A ren ga
saccharifera; ook langari geschreven en vermeld
als bloemtros van idem. — Luanggòkò, Soend.,
vrucht van Metroxylon Sagus. — Lan gkag,
O. Jav., knobbel op deschil van vruchten. angke
Sangi, bloemkolf van Arenga saccharifera. —
Langkowang, Daj. 4. O. Born, spint. — Lan=-
tah, Mal. Batav., rijstkorrel in den bolster.
Lantar, Daj. Z. O. Born, hetzelfde als langé. —
Lantas, Soend., lange geleding van Bambusa;
zie roewas. — Lantjah, Balin. of landjang,
fijne rank van Piper Betle; zie tjatjing.
Lantjoenèng, Makas., pennen in het harig weet
van Arenga saccharifera. — Liaoe, Alf. 7.
Cer., hetzelfde als ai laoe. — Luaoené, Alf. Asil.,
Hila, blad. — Laoenjo, Alf. N. Lacet, blad. —
Laoeno, Alf. Sap, blad. — Laoewèl, Alf. Har.,
blad. — Laos, Bat., niet tot vrucht zettende bloesem.
— Laos, Soend., hart van Alpinia Galanga. —
Lapa, Boeg, geleding. — Làpak, Bat., bloem-
scheede van Areca Catechu; zie oe pi. — Lapar,
Daj. Z. O. Born, vakje van Citrus. — Lapia,
Alf. Har., meel van Metroxylon Sagus. — Lia-

poeng, Bat, leege rijstaar. — Lapoet, Alf. Z.
Cer., mos. — Larang, Sangi, hetzelfde als hang-
gang. — Liaras, Mal, stam van een boom. —

Lari, Alf. Tom, hetzelfde als balinggi. — Laroe,
Mal. Pim, palmwijn, die met boombast vermengd is.
— Laroeng, Sika, geleding van Bambusa.
Las, Jav., hetzelfde als tlas. — Liâsa boelò,
Makas., geleding van Bambusa. — Laslàsan,
Jav., hetzelfde als las. — Luàsò biràlè, Makas,

hetzelfde als poelòro biràlè. — Làsò warölè,
Boeg. of oesò En hetzelfde als poelòro
biràlè. — Lâsoe, Alf. N. O. Halm., wortelblad.
— Latah, Balin, Hes van Oryza sativa in
den bolster. — Làtjoe- làtjoe, Makas., het vleezige
der vrucht van Arenga saccharifera; zie bèoe-
kang. — Latjònë, Boeg, pit der vrucht van
Schleichera trijuga. — Liàtoek, Bat; geel
geworden bladstelen van Colocasia, Filices en
Musa. — TLawa, Balin. of lawö, bloemblad
van Michelia Champaca en soms van Nym-
phaea. — Lawas, Balin, Daj. Z. O. Born, ge-
leding van Bambusa, Calamus, enz. — Lawë,
Balin., hetzelfde als lawa. — Lawèn, Sangi, rank
van slingerplanten. — Liàwirà, Makas., vrucht van
Limnanthemum indicum. — Lêbas, Madoer.,
geheel rijp van vruchten. — Lèbhan, Kang., bast van
Peltophorum ferrugineum.-Lèboeng,Midd.
Sum., jonge loot van Bambusa. — Liéboet, Bat,
hout der ademwortels van Alstonia scholaris. —
Lèêbong, Makas., jonge loot van Bambusa. —
Lëgèn, Jav, Madoer., ongegiste palmwijn; zie
badèg. — Lègon, Jav., jonge loot van Moringa
pteryehosperma; ook het binnenste van cen rijst-

stengel. — Luèhasö, Sangi, hart van een boom,
‚ kernhout. — Léhé, Nias, jong blad. — Liöhok,
| Atjeh, zemelen. — Lêékan, Sangi, bladsteel van

Alocasia macrorrhiza. — Lèko, Makas., blad.
— Lëléêté, Alf. Asil, Hila, wortelvezel. — Lémaä,
Nias, harig weefsel van Arenga saccharifera. —
Lèmbajoeng, Jav., blad van Arachis hypo-
gaecaen Phaseolus radiatus. — Lömboi, Daj.
Kat, jonge loot van Bambusa. — Lêmoedjan,
Koetei, vrucht van Zalacca edulis. — Lèmot,
Lamp., vruchtvleesch van Durio zibethinus. —
Lëmpoe, Boeg, bloembodem, waarop zich de manne-
lijke bloemen van Artocarpus integrifolia be-
vinden. — Lènèng, Madoer. B, hetzelfdealslòn èn g.
— Lönggoko, Jav., vrucht van Metroxylon
Sagus. — Löngok, Madoer. S. of ngok-löngok,
| jong, nog uiet ontrold blad. — Lènjèng, Madoer.

365

P., S., vezels van den stam van Musa. — Lèntè,
Madoer., hoofdnerf der bladen van Cocos en andere
palmen. — Lèpa, Mal, verlengsel van de palmiet
naar onderen. — Liëpa, Sika, blad van Cocos. —
Lëpang, Boeg, hard vlies om de pit eener rijpe
vrucht van Mangifera; zie gàlougkong.
Löpèn, Alf. Min. T. S, palmwijn. — Liëpia,
Alf. Asil, Hila, meel van Metroxylon Sagus. —
Lëpial, Alf. Sap., meel van Metroxylon Sagus.
— Lèpò, Boeg., bloemscheede van Areca C atec hu
en andere gewassen; zie ampèlo. — Lièpo, Daj.

Z. O. Born, zwam van Arenga saccharifera. —
Lêroe, Alf. N. 0. Halm., bloem ; léroe mabòre,
bloemknop. — Lès, Balin, hart van een boom. —

Lèsòro of lisàrang, Makas. van den halm ge-
scheiden rijstaar. — Lêtè, Daj. W. Born, hoofd-
nerf van palmbladen. — Lètjang, Madoer., het-
zelfde als ghöta. — Liëtjoe-lëtjoe, Boeg, het
vleezige der vrucht van Arenga saccharifera; zie
boewà kàlà. — Leugeut, Soend., gom, hars; zie
geutah. — Leungeun, leungeun kawoeng,
Soend., bloemkolf van Arenga saccharifera;
zie djeunah, boengkoel, bèngkèl en tèrèlèk.
— Lèwohë, Sangi, jonge noot van Cocos, ouder

dan lingkoeb?. — Liché, Nias, bladsteel. —
Lidak, of lidik, Rotin. hoofdnerf van palm-
bladen. — Lidi, of lidik, Balin, Bat, Mal. zie

antjang, lili en oesoek. — Lidih, of lidik.
Minangk. — Liha, of, dia Lamp. — Lija-
woet, Alf. Min. T. B,
Likan, Tim, kg — Ein: Balin., krul
van een jonge varen. — Lili, Bat, hetzelfde als
lidi. — Limi, Nias, rijstkorrel in den bolster. —
Limoet, Bat, Daj. Z. O. Born, mos. — Lind-
jong, Balin, de langste stengel van Orchidaceae;
de eenige, die geurig is, is die van Grammato-
phyllum speciosum. — Linggam of sada-
linggam, Mal, hars, bereid uit de vruchten van
Daemonorops Draco. — Lingkoebë, Sangi,
jonge noot van Cocos; zie lèwohë. — Linglang,
Jav., jonge, in den groei gestuite vrucht van Citrus.
— Lingsëèh, Balin. Semb., stoel van planten; zie
lisëh. — Lintji, Biman., pit, zaadkorrel. — Lipni,
Leti, groente, moeskruid. — Lirang, gödang
sëlirang, Jav., een halve tros of een kam Musa-
vruchten. — Lirang, Mal. Mol., streng van goemoetoe.
— Liri, Alf. N. O. Halm, tros noten van Cocos.
— Lirih, Jav. jong blad van Zingiber Cassu-
munar. — Lisàrang, Makas., hetzelfde als lèsò ro.
— Lisë, Boeg, pit der vracht van Artocar pus
integri folia. — Lisëh, Balin, stoel van planten ;
zie lingséh. — Lisèrê, Makas., pit, zaadkorrel.
— Lisoe, Boeg, het weeke deel onder aan stam of
stengel. — Litè, Tim, gom. — Liwasa, Makas.,
hetzelfde als iwàsa. — Loa, Alf. N. O. Halm,
geleding vane Bambusa. Lobong, Jav.,
onvruchtbare bloem van Luffa cylindrica.
Lòdjoeng, Madoer., kernhout van palmen.
Loebloeb, Balin, gom. — Loechoet, Alf. Min.
Tonsaw., mos. — Loegoet of sörit, Jav., fijne
haartjes of vezeltjes aan den bast of a, van sommige
planten en vruchten. — Loejoeng, J av, hout van
Arenga saccharifera; zie roejoeng. — Loe-
koek, Lamp. mos. — Loekoet, Soend., mos. —

Loeli, Alf. 4. Cer., doorn, stekel. — Loeliné,
Alf. Asil, Hila, doorn, stekel. — Luoeloe, Biman.,

rijststoppels. — Loeloeb, of loeloep, Jav., Soend.
bastvezel van Hibiscus tiliaceus; in O. Jav.
ook van Gnetum Gnemon. — Loeloek, Bat,
zwam van Arenga saccharifera. — Loeloe-
moe, Alf. N. 0, Halm., mos. — Loeloen, Alf.
Min. T. B, T, P., jong, nog niet ontrold blad van
Musa. — Loeloep, Jav., hetzelfde als loeloeb.

… merg van boomen. — |

— Loem, Atjeh, vruchtvleesch tusschen de pitten
der vrucht van Sandorieum nervosum. — LO@-
mah, loemahing gòdong, Jav., gladde zijde
van een blad, in tegenstelling van de ruwe zijde. —
Loembaha, Sangi, bladnerf van Metroxylon
Sagus. — Loemboe, Jav., breed blad van Colo-
casia antiquorum. — Loemi, Bat, vrucht-
vleesch om de pit. — Loemik, Mal. W. Born,

\_vruchtvleesch om de pit. — Loemoe, Boeg., Makas.,

mos. — Loemoe-loemoe, Mal. Amb, Tern,
mos. — Loemoeïk, Minangk., mos. — Loemoet,
Alf. Min. Jav., Mal., mos. — Loemoetò, Goront.,
mos. — Loempok, Daj. 4. O. Born, merg van
boomen. — Loenak, Balin, zie bij as&m.
Loendang, Minangk., sap of slijm van enkele
vruchten; ook pit met vruchtvleesch van Durio
zibethinus. — Loendoe, Bat. langs den grond
kruipend deel van den stengel van Piper Betle;
ook jonge stam van Cycas. — Loenèk, Daj. Z. O.
Born, om de pit zittend vruchtvleesch van Arto-
carpus integrifolia, Nephelium lappaceum,
enz. — Loeng, Jav, hetzelfde als éloeng.
Loengkoe, Alf. Min. Bent, mos. — Loeng-
loem, Soend., zwam van Arenga saccharifera;
zie kawoel. — Loentang, Daj. 4. O. Born,
kelkbladen, die na de vruchtzetting overblijven. —
Loentëk, Sas., krul van een jonge varen. — Loeò,
Solor, gras, onkruid. — Loeping, Lamp., bekleedsel
van jonge Bambusa of Calamus. — Loerik,
Mal. Batav., vlammen in het hout. — Loeroe,
Boeg., jong uitspruitsel van takken onder aan den
stam. — Loesi, Lamp. holten voor de zaden der
vruchtaar van Zea Mays. — Loeti, Bat, week hout
van boomen, als van Artocarpus Kunstleri,
Morus macroura, enz. — Loesoe, Alf. Boer.,
meel. — Loetjoe, O. Jav., bloem van A mom um
— Loetoe, Bol. Mong, rijpe vrucht van Musa.
— Loewanga of roewanga, Alf. Min. Tonsaw.,
bast, schil, schors. — Loewèk of lòwèk of lòt-
lòdhan, Madoer., bast van Hibiscus tiliaceus.
— Loewi, Manggarai, bast, schors. — Loin, Alf.
W. Cer., blad. — Lolo, Sas., boom. — Lòlòëk,
Loeboe,zwam van Arengasaccharifera. —Lòlon,
Alf. Min. T. B, TP. S., rijststengel. Lòlon,
Solor, blad. — Lombi, Madoer. S., pit der vrucht
van Sterculia foetida. — Lòmoekoe, Alf.
N. O. Halm. K., rijp van vruchten. — Lòmot,
Alf. Boer., Daj. Z. O. Born, mos. — Lompong,
Jav., bladsteel van Colocasia antiqnorum en
waterplanten, vooral een holle. — Lonak, Mal,

vleezig van vruchten. — Londjorofdalödjèr, Jav.,
bladstengel van Bambusa en Oryza. — Lòneè,
Madoer. P., S., vakje van vruchten, als Citrus.
— Lònèng oE lènèng, Madoer. B, vakje van
vruchten, als Citrus. — Longkò of poetjoe,
Makas., jong blad, uitspruitsel. — Longon, Ma-
doer, pit met vruchtvleesch van Mangifera;
Durio zibethinus, enz. — Longòrang, Makas.,

steeltje van een rijstkorrel. — Longòröng, Boeg.,
steeltje van een rijstkorrel. — Lòoek, Rotin., bast,
schil, schors. — Lopal of lopar, 'alf. Z. Cer,

bladscheede van palmen. — Lòpoe, Rotin., mos. —
Lòpoe-lòpoe, Mal. Tim, mos. — Liòpok, Bat,

deel van een plant, dat men gewoon is te planten,
bijv. de kroon van Ananassa sativa. — Lorkong,
Madoer., wortel van Amorphophallus variabilis.
— Loro, Sawoe, klim- of slingerplant. — Lòros,

Daj. W. Born, kernhout. — Lòros of lòròsan,
Kang., stek van boomen of planten, — Lòsin,
Bol. Mong, palmwijn. — Lot-lòdhan, Madoer.,

hetzelfde als oe wè k.— LÒte, Soembawa, ontbolsterde
rijst. — Lòtik-lòtik, Bat, vrucht van Melastom a.
— Lòwèk, Madoer., hetzelfde als loewòk.

366

M.

Maüähatoe, Alf. Har., pennen in het harig weef-
sel van Arenga saccharifera. — Mabàfa,
Tern, middennerf van het blad van Cocos en andere
palmen. — Mada, mada njioe, Sawoec, kiemgat
der noot van Cocos. — Madhan, Madoer P., S.,
halfrijp van vruchten. — Madhoeng, Mudoer.,
hetzelfde als kamadhoeng. — Madjakani, Mal,
vrucht van Aegle Marmelos (® — Madja-
kèling, Mal, jonge noot van Terminalia Be-
lerica var. laurinoides. — Madjang, Boeg,
aarvormige bloemtros van sommige palmen, als Areca,
Borassus, Cocos, ens. — Madjha, Madoer., slijm
der vrucht van Aegle Marmelos. — Madjhaké-
lèng, Madoer., jonge noot van Ter minalia Bele-
rica var.laurinoides. — Madoe koetjing, Jav.,
uitgebloeide mannelijke bloem van Artocarpus inte-
grifolia. — Mafafa, Mal. Men, middennerf van
het blad van Cocos. — Mafamòdok, Rotin.,
halfrijp van vruchten. — Magang, Mal, overrijp
van vruchten. — Maghik, Madoer., pit der vrucht

van Tamarindus indica. — Majang, Jav.,
Makas., Mal, Svend, bloemtros van palmen, vooral
van Arcea Catechu. — Majang, Minangk.,

bladscheede van sommige palmen. — Makanoenoe,
Mal. Amb, vrucht van Borassus. — Makas,
Mal, onrijp van vruchten. — Mala, Balin, onderste

bladen eener bloem. — Malai, Mal. Bengk.,
bloem van Areca Catechu. — Malè ndjhoe,
Madoer. B. P., hetzelfde als ’tJav. malindjo; zie

manèndj hoe. — Malap, Lamp. jonge Bam busa
— Malindjo of mëlindjo, Jav, rijpe vrucht
van Gnetum Gnemon; zie kroto. — Malò ari,
Bat, meer dan halfrijp van vruchten. — Maman,
N. Guin. Noemf., meel. — Mandjèrè, Soend.,

bloemknop van Cocos. — Mandjhilan, Madoer.

S., pit der vrucht van Durio zibethinus of
Artocarpus integrifolia; zie bighilan en
pandjhilan. — Manèndjhoe, Madoer. S., rijpe
vrucht van Gnetum Gnemon; zie malèndjhoe.

— Mangé-mangé, Bat, pas uitkomende vrucht
van Areca Catechu. — Mangga, Minangk.,
vruchtsteel van palmen. — Manggar, Mal, vrucht-
steel van palmen. — Manggar, Jav., Soend., geopende
bloemtros van Cocos. — Mangghar, Kang.
vruchtsteel van Arenga saccharifera. — Mang-
ghar, Madoer., geopende bloemtros van Cocos. —
Manggoem, N. Guin. Noemf., kapok, di. vruchtpluis
van Eriodendron anfractuosum. — Mangka,
Minangk., halfrijp van vruchten. — Mangkaâla,
Makas., hetzelfde als kàla. — Manik, Balin, kiem,
waaruit zich eenig gewas ontwikkelt. — Manis
djangan, Jav., hetzelfde als köningar. — Man-
jang, Daj. Z. O. Born, Madoer., bloemtros van
Cocos en Areca Catechu. — Manjanji, Alf.
N.O. Halm, hars van Styrax Benzoin. — Manoe,
Atjeh, jonge vrucht van Tamarindus indica. —
Manting, O.Jav., vrucht van Bugenia polyantha.
— Mantjèr, Madoer., hetzelfde als kamantjèr.

— Mantjoeng, Jav., Soend., bloemscheede van
Cocos; zie sintjoeng. — Marang, Boeg, half-
rijp van vruchten. — Maratana, Alf. N. O. Halm.
K., bloem. — Màràwanting, Makas., jong blad-
uitspruitsel van palmen, iets ouder dan bom bong. —
Maré-maré, Bat, Jong blad van Arenga sac-
charifera. — Marèno, Mal. Men, merg van
boom of plant. — Marösoewang, Boeg,
bladuitspruitsel van palmen, iets ouder dan bom bong.
— Maròtjò, Madoer. B, jonge M usa-vrucht. —
Màsà Màsà oenti, Makas., bast van Musa.
Masak, Madoer., Mal, Sas, rijp van vruchten. —

jong |

Maséïn, Alf. Z. Cer, hetzelfde als akalal. —
Masmòdok, Mal. Tim, halfrijp van vruchten. —
Mata, Bat bloemknop van palmen. — Mata,
Jav. Ng, Madoer., kiemgat;ziemripaten bhoewar.
— Maâta, Madoer. … onrijp van vruchten. — Mata,
Mal. Amb, stoel van planten. Matah of
möntah, Balin., onrijp van vruchten. — Matan,
of matò ’kajoe, Minangk., kwast in het hout; zie
bangka, — Matöng, Jav., Mal. Batav., rijp van
vruchten; van sommige echter toe wa. _ Matò kajoe,

Minangk., hetzelfde als matan. — Matò-matò,
Minangk., ongelijkheden of holten in de schil van
vruchten. — Matoea, Alf. Min. T. S., rijp van

vruchten; zie ririhan. — ’Mboenoet, Rotin.,
hetzelfde als poenoek. — Meéang, Daj. Law,
hart van een boom. — Mèdang, Balin, fijne
haartjes aan bast of schil van sommige planten en
vruchten. — Mèdëm, Jav., halfrijp van vruchten.

— Mèdhan, Madocr. B., halfrijp van vruchten. —
Mèga, Alf. Har. Z. Cer., vlam in hout. — Möhèt,

Alf. Boer, gras, onkruid. — Mejang-mèjangan,
Kang., bast van Hibiscus tiliaceus. — Mòèòkò
of S&kÒ, Madocr., bloemknop. — Mölindjo, Jav.,

hetzelfde als _m alindjo. — Mömi of moeroe,
Soemba, rijp van vruchten. — Mèémis, Lamp.

palmwijn. — Mèmong, Kang, pit der vrucht van
Canarium. — Mèëmpoeloer, Mal, hetzelfde
als @mpoeloer. — Mènèës, Tim, ontbolsterde
rijst. — Mèngkal, Mal, hetzelfde als éngkah-
Engkah; hier en daar ook bängkal. — Möngkël,
Balin, Mal. Batav., hetzelfde als kml. — Mönik,
Sas, ontbolsterde rijst. — Mènjan, Balin, Jav.,
Madoer., Soend., hars van Styrax Benzoin; in
Balin, nog: mènjan madoe, de fijnere witte,
tegenover mÒnjan sampang, die vermengd is
met kajoe sampang en in Jav: mènjan poe-
tih, ter onderscheiding van mönjan abang, de
verfstof van Dae monorops Draco. — Mènjan,
Madoer., hetzelfde als mönjan; ook m. madhoe

of m. pòtè. — Meèno, Enggano, palmwijn. —
Möntah, Balin., hetzelfde als matah. — Méoet,
Mal. Amb. schiórs van Hibiscus tiliaceus. —

Mèrang of mramboet en oman, Jav., rijst-
stoppels, eigl. halmsteeltjes. — Meèrang, Soend.,
haartjes op de schutbladen van Bambusa.
Mêësak of tasak, Lamp. rijp van vruchten. —
Mèösang, Sas., hetzelfde als het Balin. mödang. —
Mijang, Mal, fijne haartjes, dons. — Mijor of
ngijor, Bat. jonge noot van Cocos. — Mimang,

Jav., loten schietende wortel van Ficus benjamina;
of, volgens anderen, boomwortels, die in den grond
dooreengegroeid zijn. — ’Mnéas of ’Mnès, Tim,

ontbolsterde rijst. — Mò-tömò, Madoer., algemeene
benaming voor specerijachtige wortels. — Moaf,
Tim, geleding van Bambusa. — Mòbo, Biman.,
bloemknop. — Moe, Atjeh, tros va vruchten. —
Moeboe, Biman., meel. — Tern, pit
van vruchten. — Moejè, Alf. N. O. Halm, bast-
of _bladvezels. Mo kebitinzt: ‘of mòkor en
mongkor, Bat. halfrijp van vruchten. — Moela,
Alf. N. Laoet, Sap. rijp van vruchten. — Moelië,
Alf. Asil, Hila, palmwijn. — Moembang, Mal,
Minangk., jonge noot van Cocos in het eerste stadium
van ontwikkeling; zie këlongkong. — Moemis,

Lamp. Ab, palmwijn. — Moemoe, Mal. Men,
pennen in het harig weefsel van Arenga saccha-
rifera. — Moentjoek, Balin, jong blad van

Borassus. — Moerai, Daj. Kat, bloemtros van
palmen. — Moerkoe, Kisar, harig weefsel van
Arènga saccharifera. — Moeroe, Soemba,
hetzelfde als mémi. — Moesi, Nias, bast, schors;
zie oeli. — Moetaoe, Alf. Har, vruchtvleesch
van Artocarpus integrifoliaen Durio zibe-

367

thinus. — Moetik, Bat jonge vruchtknop. —
Mòkeé, Lio, palmwijn. — Moókoe, Tern, vrucht
van Areca Catechu. — Mòkoeroe, Alf. N. W.
Halm., vrucht van Areca Catechu. — Mòkor,
Bat. Mand., hetzelfde als moekorhon. — Mòlak,
Mal. Tim. Rotin., steel van vruchten, geleding van
Bam busa. Moòloetoe, Bol. Mong, rijp
van vruchten. — Mòlok, Tim., halfrijp van vruchten.
— Mombang, Bat, blad van Musa, dat zich
begint te ontwikkelen: zie oeltop. — Momoan,
Balin., stengel van Oryza en andere Gramineae.
— Mòmol, of katöbon en kötöbon, Jav. stengel
van Zea Mays. — Momoöe, Alf. N. 0. Halm,
halfrijpe noot van Cocos. — Mondalika, Jav.,
vrucht van Artocarpus rigida. — Mongkol,
Loeboe, halfrijp van vruchten. — Mongkor, Bat,
hetzelfde als moekorhon. — Montjong, Makas.,
harig weefsel van Arengasaccharifera. — Mon-
tong, Balin, stengeleinde van den wortelstok en
knollen van enkele Zingiberaceae en Araceae.
— Montro, Jav., bloem van Cucumis sativus.
— Mot-lòmot, Madoer., mos. — Motèk, Sas.,
jonge vruchtknop. — Moòtèn, Bat, kwast in het
hout. — Mowa, Nias, bladscheede van Areca
Catechu. — ’Mpori, Biman., gras, onkruid. —
Mramboet, Jav, hetzelfde als mérang; cigl.
buitenschil der korrels. — Mripat, Jav. Kr., het-
zelfde als mata.

N.

Naboe, Minangk., pit met vruchtvleesch, bijv. van
Artocarpus polyphema, Durio zibethinus,
enz. — Nahaga, Sawoe, jonge boom van Borassus.
— Nakwa, Alf. W. Cer., vezelbast der noot van
Cocos. — Nalöng of naleuëng, Atjeh, gras,
onkruid. — Nana, Endeh, hars. — Nanang, Sika,
hars. — Nané, Boeg, boontje of zaad van Abrus
precatorius, Adenanthera pavonina en
Mimusops Kauki; zie nàni. — Nanèki, Alf.
N. O. Halm. K., hetzelfde als santén. — Nang-
goengan, Lamp, hetzelfde als bädjilan.
Nangkaojoe, Loeboe, groente, moeskruid.
Naâni, Makas, hetzelfde als het Boeg. nané. —
Nanoenrang, Makas., jong blad, dat onder aan
den stam uitbot. — Naò, of naòn, Wetar harig
weefsel van Arenga saccharifera. — Naoe,
Rotin., gras. — Napaf, Tim, bloem van Musa. —
Nasak, of tasak, Balin. rijp van vruchten. —
Nawa, Alf. Boer, Har., 4. Cer., harig weefsel van

Arenga saccharifera. — Nawa, Tim, gras,
onkruid. — °Ndaä, Biman., kam van een tros

M usa- vruchten. ’Ndanak, Rotin., tak.
’Ndoeroe, Biman., zwam. — Nè=binè, Madoer.,
hetzelfde als binè. — Nóa, Solor, klapperdop. —
Néang, Sika, zaad. — Nóéboe, Tim, vrucht der
vrouwelijke bloem van Borassus. — Nèès, Tim,
ontbolsterde rijst. — Nèla, Madoer., indigo. —
Nènèng, Madoer., oude, houtachtige wortel van
Dioscorea. — Nèpa, Madoer., blad van Nipa
fruticans. — Nóéra, O. Jav., ongegiste palmwijn.
— Ngaäm, Kei, boom. — Ngairi, Alf. N. W.
Halm, korrel onontbolsterde rijst. — Ngalai, Nias,
halm van rijst. — Ngamohi, Nias, tros van vruchten.
— Ngantji, Biman., bladnerf. — Ngàsi, Alf.
N. 0. Halm., vruchtvleesch. — Ngawan, Lamp.,
geleding van Bambusa. Ngawoea, Nias,
korrel, zaad. — Ngóéfat, Tenimbar, pennen in het
harig weefsel van Arenga saccharifera,
Ngèngè, Nias, rank van slingerplanten. — Ngö-
golé, of ontèl, Jav. mannelijke bloem van Arto-

carpus incisa. — ’Nggaoek, Rotin, doorn,
stekel. — ’Nggès, Rotin., zaad. — ’Nggik, Rotin.,
vrucht der mannelijke bloem van Borassus. —
Ngiri, Alf. N.O. Halm, korrel onontbolsterde rijst.
— Ngijor, Bat, hetzelfde als mijor. — Ngoera,
Alf. Min., onrijpe vrucht van Piper siriboa. —
Ngoetoe, Alf. N. O. Halm, wortel. — Ngoe-
toekoe, Alf. N. O. Halm. K., wortel. — Ngok-
lëngok, Madoer. S., hetzelfde als löngok.
Ngòsi-ngòsi, Nias, verdord blad, vooral van Musa.
— Ngowa, of ngowa fare, Biman. rijsthalm.
— Nila, Boeg, Jav., Mal, indigo. — Nilang,
Makas., indigo. — Nipah, Jav., blad van Nipa
fruticans, — Nira, Mal, ongegiste palmwijn ;
zie toewak. — Niro, Minangk., Nias, ongegiste
palmwijn; zie toeò en toewak. — Niroe, Bat,
ongegiste palmwijn. — Njadëm, Jav, bijna rijp
van vruchten. — Njalangking, Daj. 4. O. Born,
uitwas van aardvruchten. — Njamoek, of tja-
moek, Balin. hetzelfde als ’t Jav: empol. —
Njamploengan, Jav., pit met vruchtvleesch, bijv.
van Artocarpus integrifolia, Durio zibe-
thinus, enz. — Njating, Daj. 4. O. Born, hars.
— Njölè, Boeg, stam van Briodendron an-
fractuosum. — Njèn, Atjeh, jonge vrucht van
Areca Catechu. — Njêna, Madoer., pas ontloken
blad. — Njèrè, Soend., middennerf van het blad
van Arenga saccharifera en Cocos. — Noò,
of nof, Tim. blad. — Noedan, Alf. Min T. S.,
harig weefsel van Arengasaccharifera.—Noek,
Mal. Tim, poteling, zaailing. — Noepoek, Mal.
Tim, bot, knop. — Noetjong, Daj. Kat, bloem.
— Noewòlasino, Alf. Sap, N. Laoet, hetzelfde
als santang. — Nof, Tim. hetzelfde als nò. —
Nona, Sika, zaad — Nonoöe, Alf. Min. Ponos.,
merg van boomen.

O.

Oa, Alf. N. O. Halm., stoel van planten. — Obèk,
N. Guin. Noemf., klapperdop. — Obo, Sawoe, jonge

tak of twijg. — Odjang of osang, Sas, fijne
haartjes an bast of schil van sommige planten en
vruchten. — Oeätò, Goront., wortel. — Oebi,

N. Guin. Noemf., kiemwit der noot van Cocos. —
Oeboë of oeboi en oetoem, Atjeh, boven den
grond uitstekende wortels van gewassen. — Oeboen,
Solor, jonge loot, spruit. — Oeboi, Atjeh, hetzelfde
als oeboë. — Oebor, Lamp. stamper van een
bloem. — Oebwak, Loeboe, wortel. — Oedjam-
poedjang, Boeg., vlies van de pit der vrucht van

Artocarpus integrifolia. — Oedjaoe, Daj.
Samp., jonge spruit van Bambusa. — Oef,
Tim., boom, stam. — Oegara, Gorom, wortel van

Kaempferia pandurata.— Oege, Tern, groente,
moeskruid. — Oehat, Balin. Semb., Daj. Kat., wortel.
— Oehoeri, Alf. Har., jonge loot van Bambusa.
— Oehoet, Bat. Dair., kaf, zemelen. — Oehoeté,
Alf. Asil, bast der noot van Cocos. — Oeië, Endch,
hast, schil, schors. — Oejat, of wakat, Daj. Law,
wortel. — Oejoen, Jav., hetzelfde als dapoer. —
Oejoeng, Balin, hout van palmen. — Oek, Mal.
Tim, Rotin., schil van rijstkorrels, zemelen.
Oeka, Alf. Min, Bol. Mong, klapperdop. — Oeka,
Alf. Z. Cer., rijp van vruchten, vooral van Calo-
phyllum en Canarium. — Oekàdjoe, Bocg.,
groente, moeskruid. — Oekël, oeköl pakis, O0.
Jav., krul van een jonge varen. — Oekhör of oek-
heur, Atjeh, wortel. — Oelan, Alf. Min. T. B,
harig weefsel van Arengasaccharifera.-Oelaol,
Alf. N. Laoet, wortelvezel. — Oelas, Mal, vakje

368

der vrucht van Citrus, Durio, enz. — Oelàsa,

Makas., vakje der vrucht van Citrus, Durio,
enz; zie bigi. — Oelat, Mal. Batav., buitenste
omkleedsel van den stam van Bambusa. —
Oelatol, Alf. Sap, wortelvezel. — Oelé, Boeg,

rijsthalm met aar. — Oelèh, Minangk., hetzelfde
als irò. — Oeli, Boeg, Nias, bast, schil, schors;
zie moesi. — Oeli of woeli en woelèn, Jav.,
halm met aar. — Oelihò, Nias, kaf, zemelen. —
Oelik, Kisar, bast, schil, schors. — Oelit, Sika,
bast, schil, schors. — Oelitò, Nias, rijstkorrel in
den bolster. — Oeloe, oeloeh seureuh, Soend.,
bladsteel van Piper Betle. — Oeloei, Lamp.
bladsteel van klimplanten. — Oeloet, Simaloer,
gom, melksap. — Oeloeté, Alf. Asil, Hila, gom,
melksap. — Oeloewara, Boeg, Makas., bovenste
kam der vruchttros van Musa. — Oelpit, Bat,
vleesch van vruchten, als er geen pitten in zijn. —
Oeltop, Bat, nog ineengerold blad van Musa; zie
mombang. — Oema, Alf. N. O. Halm., tak; gota
maoema, zie bij gò ta. — Oembar, Lamp., bloem-
kelk van Cocos. — Oembi, Balin, Mal, knol,
bol; oembi-oembian, in Balin: aardvruchten (zie
témoe-témoean). — Oemboeïk, Minangk., pal-
miet. — Oemboek of omboek, Madoer., pal-
miet. — Oemboet, Mal, palmiet. — Oemboet,
Jav., jonge spruit van Calamusof Daemonorops:
ook van Arenga saccharifera en Saccharum
offieinarum. — Oembon, Sangi, pluim der
bloem van Zea Mays. — Oemin, Mal. Amb,
bladscheede van palmen. — Oemoe, Alf. Har., kaf,
zemelen. — Oemoe, Alf. N. O. Halm, rijpe M usa-

vrucht. — Oen of on, Atjeh, blad. — Oenak,
Mal., haakvormige doorn, als van Zizyphus calo-
phylla. — Oendom, Lamp, klapperdop. —

Oendomon, Madoer., hetzelfde als dadaoenan.
— Oengà of poengà en woengà, Boeg, bloem ;
zie boenga. — Oenjir, Alf. Min. Bent, merg van
boomen. — Oeno of toeno, Alf. N. Taoet ihilaas
scheede van palmen; zie taropal. — Oenoeïh,
of roenoeïh, Minangk., hetzelfde als het Bat.
hoenoes. Oenoes of roenoeïh, Balin, Bat.
Dair., O. Jav., hetzelfde als het Bat. hoenoes.
Oenok, Bat, merg van stengels. — Oenok, Lamp.,
hetzelfde als het Mal. oenak. — Oentöng, Balin,
hart van palmen, strook der vrucht van Ananassa; zie
toesam en kisam. —Oentjit gëdang of poen-
tjit gëdang, Jav., de onderste kam van een tros
M usa-vruchten. — Oentoe, Jav., afzonderlijke korrel
der vruchtaar van Zea Mays. — Oentoel, Jav.,
jong blad van Arengasaccharifera.— Oeò, Nias,
bladnerf, vezel. — Oeöen, Wetar, boom. — Oeöet,
Alf. Z. Cer., bast der noot van Cocos. — Oeöeto, Alf.
ar, bast der noot van Cocos. — Oepak, Daj.
Z. O. Born, bast, schil, schors. — Oepal, Alf. Hila,
bladnerf van Metroxylon Sagus. — Oepalé,
Alf. Asil, bladnerf van Metroxylon Sagus.
Oepalo, Alf. Sap., N. Laoet, bladnerf van Metro x y-
lon Sagus. — Oepan, Alf. Boer, bloemtros van
palmen. — Oepè of pè, Alf. Min. T. P., palmwijn.
— Oepi, Bat, afgenomen bloemscheede van Areca
Catechu; nog aan den boom heet die làpak. —
Oepi, Sika, vliesje om de korrel van Zea Mays. —
Oepiëh,Minangk., bladscheede van Areca Catechu.
— Oepih, Balin, Jav., Mal, Soend., bladscheede
van Areca Catechu; zie talaboekan.— Oepik,
Sas, bladscheede van Areca Catechu. — Oepis,
Atjeh, bladscheede van Areca Catechu. — Oera,
Boeg, Makas., bladnerf, draad, vezel. — Oerak,
Lamp, bladnerf, draad, vezel. — Oerang, Alf.
Min. Bant, harig weefsel van Arenga saccha-
rifera. — Oerat, Mal, Soend., bladnerf, vezel.
— Oerat, Bat, wortelvezel, wortel; oerat toeng-

| Oryza sativa;

gal, penwortel. — Oerâti, Alf. N. O. Halm,
vezel. — Oerâto, Alf. Har., wortelvezel, wortel. —
Oerö, Boeg, wortelvezel, wortel. — Oeró, Bat,
bloem van Arenga saccharifera. — Oerèk,
Minangk., wortelvezel; oerêk toenggang, pen-
wortel. — Oerèt, Atjeh, wortelvezel; oerèt mè-
lata, kruipende plant; oerèt kajéë, houtvezel.
— Oeri, Lamp. Ab., doorn, stekel. — Oeritil,
Alf. N. Laoet, Sap., hetzelfde als ail oeritil.
Oermas, Bat. vezel van vruchten, hout, enz. —
Oeroek, Bat, bladnerf, bladrib. — Oeroet,
Alf. 4. Cer., hetzelfde als halé. — Oerot, pre
klim- of slingerplant. — Oesa, Alf. A Z. Cer.

hetzelfde als ai oesa. — Oesa, Alf. Ò. Halm,

bovenste kam van een tros M usa-soorten. ee,
Alf. Hila, hetzelfde als ai oesaélé. — Oesam,
Balin, Mal. Batav., hetzelfde als het Mal. ham pas
njijoer; zie pisakan. — Oesané, Alf. Asil,
hetzelfde als ai oesané, — Oegar of hasinan
oesar, Gorom., enkele korrel der vrucht van Zea
Mays. — Oesò of tjäpa oeti, Boeg. bloem van
Musa; oesò warële, hetzelfde als làsò warëlé.
— Oesoe, Enggano, bast, schors. — Oesoe bara

| of oesoe karoesoe, Soemba, ontbolsterde rijst. —

Oesoek, Balin, hoofdnerf van het blad van Bo-
vrassus; zie lidi. — Oesoen, Alf. Boer., bloem
van Musa. — Oet, Tim., kaf, zemelen. — Oeta,
Alf. Oel, Tom, Biman., Z. Cer., groente. — Oeta
| karoenggoe, Soemba, kaf, zemelen. — Oetan,

Alf. Boer, Z. Cer.‚ Gorom, Sika, Tim, groente, moes-
kruid. — Oetané, Alf. Asil., Hila, groente, moeskruid.
— Oetano, Alf. Amb, Har, Sap, groente, moeskruid.
— Oetjëng, Jav., Soend., bloem en vruchtknop van
Gnetum Gnemon; in Jav. ook bloemknop van
zie sigi. — Oetjöng, O. Jav.,

bloem van Lansium domesticum. — Oetò,
Alf. N.O. Halm, bladnerf van palmen. — Oetoem,
Atjeh, hetzelfde als oeboë. — Oetoengoe, Alf.
N.0. Halm. K., bladnerf van palmen. — Oetoeti,
Alf. Z. Cer., tros van vruchten van Cocos aan den
boom. — Oewa, Alf. N. Laoet, groente, moeskruid.
— Oewa, Soemba, vrucht. — Oewalang, Bat,
bast van Artocarpus elastica. — Oewat, Balin,
bladnerf, vezel. — Oewe, Alf. Cer., geboomte. —
Oewëk, Lamp. kaf, zemelen. — Oewéné, Alf.
Asil., boom, hout. — Oewit of wit, Jav., boom,
stam. — Oewit-oewitan, Jav, geboomte.
Oewoe, Alf. Tom, merg van gewassen. — Oe-
woeran, Alf. Min., palmiet. — Ee of woh,
Jav., vrucht. — Oewok of wok, Jav., uitspruitsel
aan den stam van Ficus Benjamina. — Oewos
of wos, Jav. Kr., hetzelfde als bëras. — Ohò,,
Alf. Min. Tonsaw., gras. — hoe, Alf. N. O. Halm.;

half rijp van vruchten. — Ojod, Jav., Mal, wortel;
in Jav. ook algemeene benaming van houtachtige
klimplanten; in Mal. meer bijzonder de in den grond
voortkruipende wortels, ter onderscheiding van akar
of de zichtbare. In Mal. Batav.: klim- of slingerplant.
— Okab-okab, Jav., bladscheede van Arenga
saccharifera en Metroxylon Sagus; zie tala-
boekan. — Okak, Rotin., wortel. — Oki, Alf.
N. O. Halm. Mal. Men, Tern, rijstaar, tros van
vruchten. — Okolé, Alf. Asil, klapperdop.
Okon, Alf. Boer., bast, schil, schors. — Olor,
Simaloer, wortel. — Olang, Sika, stam van een
boom. — Olèr, Jav., mannelijke bloem van Arto-
carpus incisa. — Olër, Madoer., vruchtvleesch
van Artocarpus of Durio. — Olò, Kang, vrucht
van Canarium commune in de schil. — Olom-
boe of solé, Nias, klapperdop. — Olòpon, Alf.
Hila, meel. — Oman, Jav., hetzelfde als m rang.
Ombak, Madoer., aderen in het hout.
Ombjok, Jav., rist van Allium. — Omboe-

il

369

omboe, Nias, bot, knop. — Omboek, Madoer.,
hetzelfde als oem boek. — Ombok, Bat, aderen
in het hout. — Ombot, Bat, kiemblaadje ; overigens
als het Jav. oemboet. — Omon, Alf. Boer., blad.
— Ompaj, Madoer., jong groen blad van Cocos;
zie djhanor. — Ompos, Madoer., jonge spruit of
loot van Musa en palmen; zie pòpos. — On,
Atjeh, hetzelfde als oem. — Onàäk, Madoer. P., S.,

doorn van Schizostachyum Durie; zie bhandhil
— Ondjé, Jav., vrucht van Amomum. — Onò,

Kisar, boom, hout. _ Onggok, Jav., merg van Arenga
saccharifera; na gezuiverd te zijn heet het pati
arèn. — Ongklèd, Soend., uitspruitsel onder aan de
vrucht van Ananassa. — Ongkol, Soend., bloem
van Musa. — Ontêl, Jav., hetzelfde als n géso lé. —
Ontok, Kang. pit der vrucht van Mangifera.
— Ontong, Jav., half ontloken bloemknop van
Musa. — Oöe, Alf. N. W. Halm, half rijp van
vruchten. — Oöh, Balin, vrucht; zie woh. —
Oölé, Alf. Hila, klapperdop. — Oöt, Balin, kaf,
zemelen. — Opà, Alf. Min. T. B., meel van Arenga
saccharifera. — Opè, Madoer;, bladscheede van
Areca Catechu. — Opoi, Alf. Z. Cer., halfrijp
van vruchten. — Orak, Madoer., bladnerf, ‘vezel: —
Ordong-ordong, Bat, kleinste van een tros
noten van Cocos. — Orei, Alf. Min. Bant, bloem-
tros van Arenga saccharifera. — Oréjan,
Jav., bijaar van de oeli. — Oroe, Daj. Z. O. Born,
gras, onkruid. — Oros, Gajo, outbolsterde rijst. —
Orot, Jav., zijnerven van het blad van Corypha
Gebanga. — Osang, Sas., hetzelfde als odjang.
— Osé, Alf. Tom, hetzelfde als baïli. — Osô,
Jav., een enkele boon of erwt van peulvruchten. —
Otên, Madoer., jonge wortel van Manihot utilis-
sima. — Ow=-ow, Mal. Amb, klapperdop.

E

Pa of paë, Makas., tros van vruchten van Areca
Catechu. — Paälo, Alf. Har, bladnerf van
Metroxylon Sagus. — Paär, Alf. Z. Cer., blad-
nerf van Metroxy lon Sagus. — Päaboeli, Boeg,
Makas., hetzelfde als boeli. — Padang, Balin,
gras. — Padapa, Balin. jong blad. — Padi,
Mal, ongebolsterde zaadkorrel. — Padi börkotèk,
Mal., harige rijst. — Pàdjar, Madocr. B., hetzelfde
als djhoengparèng. — rt Makas., hetzelfde
als pa. — Paga, Alf. N. O. Halm, bladscheede
van palmen ; zie boeja. — Pago, Sawoe, bloem-
of vruchtsteel. — Pagoel, Bat, hetzelfde als dag oel.
— Pahalélak, Daj. 4. O. Born, hetzelfde als
kambang; zie sahoempak. — Pahpah, Balin.
Semb., hetzelfde als pàpah. — Pajoeng, Mal,
mantel van paddestoelen. — Pàka, Daj. Kat, tak,
twijg. — Pakah, Jav., gesplitste boomtak. — Pakal,
Bat, stam van een boom. — Pakang, Jav., groote
boomtak. — Pakang of pakoeng, Soend., witte
draden der bladscheede van Arenga saccharifera.
— Pakòl, Soend., bloemknop van Mangifera, die
zich tot vracht heeft gezet. — Pakò, Bat, hout
van palmen. — Pakoeng, Soend., hetzelfde als
pakang. — Pakok, Rotin., bloem van Musa. —
Pakpak, Bat, top van een boom. — Pala na
koepané, Alf. Asil, Hila, foelie. — Pala widja
of palawidja, Jav., Soend., tweede gewassen, na
afloop van den rijstoogst op het veld geplant; zie
kapala widja. De Javanen verdeelen deze in 3
soorten: 1. Pala goemandoel of p. goeman-
toeng, slingerplanten met hangende vruchten, als
Capsicumannuum,GlyeineSoya,Gossypium,
Nieotiana Tabacum, Panieum italiceum,

Phaseolus, Rieinus communis, Saccha-
rum officinarum, Sesamum indicum, Sola-
num Melongena, Zea Mays, enz. 2. Pala
kasimpar, planten, welker vruchten over den
grond groeien, als Benincasa hispida, Citrullus
vulgaris, Cucumis sativus, enz. 3. Pala kë-
pèndöm, knolgewassen en aardyruchten, als A ra-
chishypogaea, Allium, Coleus tuberosus,
Ipomoea Batatas, Manihot utilissima, Sola-
num tuberosum, enz. — Palak of panglak,
Balin., groote tak onder aan den stam. — Palala
ni koepàno, Alf. N. Laoet, Sap, foelie. — Pa=
langpèng, Madoer. S., scheede van den bladsteel
van Arenga saccharifera of Borassus; zie
palèkang. — Palàpa, Alf. Min. T. P., Boeg,
Daj., Makas., middennerf der bladen van palmen
en Musa. — Pàlàpah, Minangk., Soend., midden-
nerf der bladen van palmen en Musa. — Palèkang,
Madoer. B. hetzelfde als palangpèng. — Palö-
pah, Lamp. Ab, middennerf der bladen van palmen
en Musa; zie panahpah. — Palöpang, Boeg,
groote tak uit den stam. — Pàlöping, Boeg,
scheede van den bladsteel van Arenga sacchari-
fera en Borassus. — Palipi of palipi tala,
Makas., bladvezel van Borassus. — Paloed of pi-=
dada, Balin, hout der ademwortels van Alstonia
scholaris en Sonneratia. — Paloeïmpoeng,
Alf. Min. T. P., bot, knop. — Paloeöeti, Alf.
Har., foelie. — Palok, O. Jav., hetzelfde als pëlok.
— Pamaloeïk boengò, Minangk., zie boengò.
— Pamapah, Lamp., schut- of kelkbladen. — Pam=-
pang, Lamp, gaffelvormige boomtak. — Pampèn,
N. Guin. Noemf., bloem. — Panahpah, Lamp. B.
Ag. hetzelfde als palëpah en pépah. — Pandj-
hak, Madoer., zaailing van Oryza sativa. —
Pandjhilan, Madoer. P., pit der vrucht van Arto-
carpus integrifolia en Durio zibethinus;
zie bighilan en mandjhilan. — Pandoeja
of pandoeja saga, Bat., roode boontjes van A brus
precatorius en Adenanthera pavonina. —
Pandoga, Jav., vrucht van Pandanus fascicu-
laris. — Pandong, Daj. Z. O. Born, jonge spruit,
vooral van Saccharum. — Pang, Balin, Jav.,
hetzelfde als épang; zietjanggahentjarang. —
Panga, Alf. Min, tak, twijg. — Pangan, Alf.
Boer., doorn, stekel. — Panggöh, Balin, bovenste
kam van een tros Musa-vruchten; zie kitoet. —
Panggonak, Mal. Tim. bloemscheede van Cocos.
— Pangka, Madoer., hetzelfde als tjangka. —
Pangkè, Makas., tak, nl. een groote, in EE
ling van tangkè. — Pangkoi, Alf. Min. T.
aar, halm. — Pangkoi, Bol. Mong., boom, stam. —
Pangliklik, Balin, noot van Cocos, ouder dan
koeöed, en jonger dan pënjadja. — Panglak,
Balin, hetzelfde als palak. — Pangsa, Mal., vakje
der vrucht van Citrus, Durio, enz. — Panoe,
Tim, klapperdop. — Pansò, Minangk., vakje der
vrucht van Durio zibethinus. — Pantjar, Soend.,
penwortel van boomen. — Pantjör, Balin, Jav.,
Soend., penwortel van boomen ; zie pàsi. — Pantok,
Minangk., vlammen in hout. — Papa, Madoer.,
middennerf der bladen van palmen en Musa. —
Papàgan, Soend., bast, schors. — Päàpah, Balin,
Jav., Madoer., middennerf der bladen van palmen en
Musa; zie képlag en pahpah. — Papàla of
igo mapapàla, Alf. N. O, Halm, klapperdop. —
Papan, Soend., peul der vrucht van Parkia afri-
cana. — Paparéas, Wetar, ontbolsterde rijst. —
Papari of pépari, Lamp., bloemtros van Arenga
saccharifera. — Papàsan, Jav., aflegger, afzetter ;
zie tjangkok. — Papé of wapé, Alf. Z. Cer.,
rijp van vruchten. — Papoeroeto, Alf. Har., gom,
melksap. — Pàrâà, Makas., deel van de kiem der

24

ada

370

noot van Cocos, dat in de noot besloten blijft; zie
timbò. — Parak, Bat, kanaaltjes in het vrucht
vleesch, bijv. van Citrus. — Paràsi, Alf. Min.
D.P, fijne haartjes, dons. — Pàràtjoelang, Boeg,

pit van Gossypium. — Paratòlo, Makas,,
zeer oude vrucht van Borassus. — Paré, Daj.
Kat, Samp., zaailing, zaad. — Paré, Daj. Z. O.
Born, ontbolsterde rijst. — Parèkèt, Soend., peul
van Pithecolobium bigeminum. — Parès,

Gajo, bladsteel van Arenga saccharifera. —
Paroe, Sermata, zwam van Arengasaccharifera.
— Paroendak, Alf. Min. T. P., jonge spruit van
Arenga saccharifera. — Paroerok, Daj. Z. |
O. Born, hoofd- of penwortel van boomen. — Parsè, |
Madoer., uitgeloopen noot van Cocos. — Pasada,
Alf. Tom, vezelbast der noot van Cocos. — Pàsan,
Alf. Boer., bladnerf van Metroxylon Sagus. —
Pasi, Balin. Kr., penwortel van boomen; zie pan t-
jër. — Pàsoe, Boeg, Makas., kwast, knoest van
een boom; ook gewricht van Bambusa; zie
boekoe kajoe. — Pâäsoeng, Alf. Min. Bant,
jonge loot van Bambusa. — Pàsoeng, Soend.,
ademwortels van Sonneratia acida. Patè,
Madoer., kokosmelk; zie santén. — Patèn, Atjeh,
halfrijp van vruchten. — Pati, Jav., Mal, meel
uit boomen, wortels, enz. — Pati, Mal. Pal, het-
zelfde als santén. — Pating, Daj. 4. O. Born,
takje, twijg. — Patjè, rijpe vrucht van Morinda
tinctoria. — Pato, Bat, aderen in het hout. —
Patoch, Alf. Min. Tonsaw., doorn, stekel. — Pè,
Alf, Min. T. P., hetzelfde als oepè; zie péhé. —
Péda, Alf. N.O. Halm, meel van Metroxylon. —
Pédoek, Rotin., loot, jonge spruit. — Péhé, Alf.
Min. T. B, T. P, palmwijn; zie pè. — Pójoer,
Bat. Dair., hetzelfde als pijor. — Péjok, Jav.,
hetzelfde als kéjok. — Pölöpah, Mal, hoofdrib
der bladen van Musa en Filices. — Pélöpah,
Mal. Pal, bladscheede van palmen, als die nog aan
den boom zit; op den grond gevallen heet zij oepih.
— Pèlèt, Balin, Jav., gevlamd hout van Klein-
hovia hospita, waarvan vele soorten die min of
meer gezocht zijn. — Pölok, Jav., Madoer., Soend.,
pit der vrucht van Mangifera; zie palok. —
Pömalöm, Balin, halfrijpe noot van Cocos; zie
koeöed. — Pèmpang, Sas. tak. — Pèndoel,
Jav., Soend., bloem van Parkia africana en P.
globosa. — Pénga, Sangi, tak, twijg. — Pöngkè,
Kisar, gras. — Pöngoebal, Balin, spint. —
Pöéngoewal, Koetei, spint. — Pöngpöng, Alf.
Min. T.S., bloemstengel. — Pönjadja, Balin, noot
van Cocos, ouder dan pangliklik. — Pönjakar,
Sas, hoofdnerf van palmbladen. — Pönjésaän,
Lamp., schutblad van Bambusa. — Pöntil, Jav.,
Mal. Batav., Soend., bloem, die zich tot vrucht
heeft gezet. — Pöpa, Boeg., reep of stuk boombast.
Pépa, Tim, draad, vezel. — Pöpah, Lamp.
Pam., middennerf der bladen van palmen en Musa;
zie palépah. — Pöépang of poepang, Lamp.,
tak. — Pöpari, Lamp. hetzelfde als papari. —
Pèpèsan, pèpèsan gading, Balin, jong blad van
de var.cupuliformis van Cocos nuc.— Perdéö,
Atjeh, stam; pördéë oer, stam van Cocos. —
Përdoe of roempoen, Mal, steel van planten.
— Pösak, Mal. Batav., kaf van rijst. — Pösakan,
pösakan njoeh, Balin, hetzelfde als oesam. —
Pösöl, Alf. Min, kaf van rijst. — Pösot, Gajo,
onvoldragen noot van Cocos. — Pètèk, O0. Jav,,
jonge stam van Musa. — Pötètan of kong-
kòwak, Soend., zaailing, jong plantje. — Peuleu-
peuëk, Atjeh, hoofdrib der bladen van palmen en
Musa. — Piaboeëng, Minangk., merg uit Gah-

nia javanica. — Pidada, Balin, hetzelfde als
paloed. — Pidjör, Balin, uitloopende noot van

Cocos. — Pijok, Jav., hetzelfde als kéjok. —
Pijor, Bat, vrucht van Dryobalanops aroma-
tica; zie péjoer. — Pingi, Soemba, boom. —
Pinoa, Alf. N.O. Halm, vrucht van Arenga sac-
charifera. — Pintil, Lamp. bloem, die zich tot
vrucht heeft gezet. — Pipa, Sawoe, bladsteel van
Borassus. — Pir, N. Guin. Noemf., hetzelfde als
ai pir. — Piri of dawà, Makian, gras. — Pisi,
Alf. Min. Bant, Bent, bast, schors. — Pitis-pitis,
Mal., zaad der vrucht van Sarcolobus Spanoghei.
— Plapak, Sas., middennerf der bladen van palmen
en Musa. — Plontjo, Jav., jonge vrucht van
Citrullus vulgaris. — Plèsg, Balin, onrijp van
vruchten. — Plêtikan, Balin, van zelf opgeschoten
gewas. — Plòsor, Balin. Semb., nog niet ontrold

blad van Musa; zie kloesoet. — Poan, Tim,
bast, schors. — Pòdhak, Madoer., bloem van Pan-
danus laevis of P. inermis. — Poe, Boeton,

boom. — Poedak, Balin, Jav., bloem van Pan-
danus laevis of P. inermis. — Poedari, Eng-
gano, hetzelfde als èkèhèodë. — Poedoeng,
Bat, bloem van Parkia africana en P. globosa.
— Poegpoeg, Balin, hoofdnerf der bladen van
palmen en Musa. — Poehoe, Soend., onderste
deel van een boom of plant. — Poehoen, Sika,
Solor, bloem. — Poeki andjing, Jav., vrucht
van Cynometra cauliflora. — Poelëk, Rotin.,
vrucht van Zea Mays. — Poeli, Mal. Tim, rijst-
aar, tros van vruchten. — Poelingka, Alf. Min.
T.L, vrucht van Arenga saccharifera. — Poe-
lintja, Alf. Min. T. P., vrucht van Arenga sac-
charifera. — Poelir, Balin, dwarse aderen in
het hout, zooals bij Murraya, Wrightia, enz. —
Poelo, Jav., bloem van Arenga saccharifera;
poelo djingga of p. padang, bloem van
Arenga saccharifera, met een geel puntje. —
Poeloe, Alf. Min. Bent, Ponos., Bol. Mong., gom,
melksap. — Poeloeïk, Minangk., gom, melksap. —
Poeloek, Lamp, gom, melksap; zie gitah. —
Poeloet, Jav., melksap, slijmeriger dan taloetoeh.
— Poeloet, Mal., Bol. Mong., plantengom. — Poe=
loetan, O. Jav., vrucht van Pisonia excelsa. —
Poelòro biralè of làsò biràlè, Makas., steel,
waaraan de korrels van Zea Mays zijn vastgehecht.
— Poen, Alf. Boer, boom, bepaaldelijk vruchtboom ;
zie kaoe. — Poen, Alf. Min. Bent., boom, stam. —
Poenah, Balin, aardverandering van planten of
vruchten door kweeking, b. v. tjampaka poetih
in tj. barak, nangka kösëd in n. boeboeh, enz.
— Poenalé, Alf. W. Cer., bladnerf van Metroxy-
lon. — Poendjèr, Jav., hoofdwortel van Oryza
sativa; zie dangkèl. — Poend, Tim, vrucht
van Zea Mays. — Pòöng, Makas., groote tak. —
Poeng, Sangi, boom, stam. — Poengà, Bocg.,
hetzelfde als oen gà. — Poenggoer, Bat, verdorde
tak. — Poenggoer, Mal, tronk van een boom. —
Poengisi of ròïli of rongkèlé, Makas., vrucht-
tros van Canarium moluccanum en Phyllan-
thus distichus. — Poeni, Alf. N. O. Halm,
vezelige bast der noot van Cocos. — Poenoe,
Alf. Min. Ponos., boom, stam. — Poenoef, Tim.,
vezelige bast der noot van Cocos. — Poenoek,
Mal. Tim, Rotin., vezelige bast der noot van Cocos.
— Poentjit gödang, Jav., hetzelfde als oentjit
gödang. — Poeöe, Endeh, Manggarai, boom, stam.
— Poeöeng, Alf. Tom, boom, stam. — Poepang,
Lamp., hetzelfde als pëpang. — Poepoe, Boeg.,
vrucht van Sterculia foetida. — Poepoekoe,
Alf. N. O. Halm., geleding. — Poepoes, Balin.,
nog niet ontrold blad van Arenga saccharifera,
soms ook van andere gewassen. — Poepoes, Jav.,
nog niet ontloken topblad van boomen en grassen. —
Poepoet, Alf. Min. Ponos., gras. — Poepoetò,

371

Goront., hetzelfde als hoeòjòtò. — Poerèh, Atjeh, |

bladnerf van palmen. — Poeris of poeris djok,
Atjeh, pennen in het harig weefsel van Arenga
saccharifera. — Poeroe, Alf. Min. Bant, gom,
melksap. — Poeroedoeè, Enggano, harig weefsel
van Arenga saccharifera. — Poeroeroe,
Enggano, blad. — Poeroet, Alf. Z. Cer., gom,
melksap. — Poeroetol, Alf. N. Laoet, Sap, gom,
melksap. — Poesòdra, Alf. Min. T. P., merg van
boomen. — Poeso, Daj. 4. O. Born, bloemknop. —
Baagae, PA Mins DB T.L TP S:,
Tom, bloemtros van Arenga saccharifera, Musa
en Zea Mays. — Poesoe, Mal., knoest van een
boom. — Poesoeh, Balin., bloemknop ; zie koedoe.
— Poesoek, Bat. Daj. Z. O. Born, loot, spruit. —
Poesoeng, Bol. Mong., bloem. — Poespa, Mal.,
bloem (eigl. wit het Sanskrit) — Poetiëk, Minangk.,
vrucht in haar eerste ontwikkeling. — Poetik,
Mal., vrucht in haar eerste ontwikkeling. — Poet-
Jang, Jav., stam van Areca Catechu. — Poet-
Jil, Balin, O. Jav., bloem, die zich tot vrucht heeft
gezet. — Poetjoe, Boeg, Makas., spruit; ook de
wortel van Luffa acutangula; zie bombong en
longkò. — Poetjoeëk, Minangk., spruit, ook
kruin van boomen. — Poetjoeg, Lamp., spruit;
ook kruin van boomen. — Poetjoek, Mal., spruit;
ook kruin van boomen; zie soeloer. — Poetjoek,
Soend., spruit; ook bladknop ; zie angkoep. —
Poetoe, Bol. Mong., Goront., bloem van Musa. —
Poetrèn, Jav., jonge aar van Zea Mays. —
Poewaà, Boeg, vrucht; zie boewà. — Poewën,
Soembawa, boom. — Pogog, Jav., tronk van een
boom. — Pohon of pohon kajoe, Vulg. Mal,
boom, stam. — Poi, Mal. Tim., bloem van Oryza
sativa. — Pok, Jav., hetzelfde als Epok, —
Pòkang, Solor, boom, stam. — Pòkò, Boeg,
palmiet. — Pòko, Makas., boom, stam; eigl. het
onderste deel van den stam, terwijl het bovenste
bàtang heet; pòko kajoe, boom met houten
stam. — Pòkok, Mal., boom, stam. — Pòkol,
Jav., knoest van een Booms wortelstronk. — Pol,
Jav., hetzelfde als ém pol. — Pola, Soemba, stengel ;
pola ai, stam. — Polimping, Bol. Mong, loot,
spruit. — Poloempoe. Alf. Min. Ponos., loot,
spruit. — Pòlok, Mal. Tim, jonge, nog niet ontplooide
bladen van sommige palmen, als Borassus, Cocos,
enz. — Pòlong, Mal. Batav., peul (uit het Nederl.).
— Pondoh, Jav., palmiet. — Pondoh, Soend.,
jong blad van Coryha Gebanga. — Pònêti,
Alf. N. O. Halm. K., vezelige bast van Cocos. —
Pong, Boeg., boom, stam; eigl. het onderste deel
van den stam, terwijl het bovenste wàtang heet;
pong àdjoe, boom, met houten stam. — Ponggèé,
Jav., pit met vr uchtvleesch van Durio zibethinus
== Pongghoo, Madoer,, onderste kam van een tros
Musa-vruchten. — Ponggölan, Soend., blad van
Musa. — Pongkò, Makas., palmiet. — Pongon,
Alf. Boer., hetzelfde als fòlèn. — Ponring, Bonth,
tros van besvruchten. — Ponsolè, Sangi, jonge loot van
Bambusa. — Poöng, Saleijer, boom, stam. —
Pòpok of tjöpok, Madoer., bloemscheede jen
Garcinia Mangostana. — Pòpos, Madoer.
hetzelfde als ompas. — Porboewé, Bat, ee
meer bijzonder ontbolsterde rijst. — Pòsong, Alf.
Min, blad van Livistonarotundifolia. — Pôt-
jêt, Madoer., bloem, die zich tot vrucht heeft gezet.
— Pôtjok, Loeboe, spruit. — Pòtot, Madoer. B.,
bovenste kam van een tros M usa-vruc hten ; zie tot-
pòtot. — Pradapa, Jav., hetzelfde als da pa. —
Printis, Jav., kleine verhevenheid op de schil van
Citrus.

R.

Ra-kara, Madoer., blad van
Raämi, Alf. Min. T. P., rijststengel. — Raän,
Daj. M., tak, twijg. — Raböt, Madoer., klim-,
kruip- of slingerplant. — Rabia, Aroe, meel van
Metroxylon Sagus. — Rabis, Bat, verdord
blad van Musa; zie apé. — Rabò, Nias, zwam
van Arenga saccharifera. — Raboeëk,
Minangk., zwam van Arenga saccharifera. —
Raboeëng, Minangk., jonge loot van Bambusa.
— Raboek, Daj, Lamp, Madoer. S.…, Mal,
O. Jav., zwam van Arenga saccharifera, —
Ràdjangan, Mal. Batav., partje of schil van
Allium; zie sijoeng. — Rahan, Mal. Amb,
tronk van Metroxylon. — Raiïr, Bat, stoel
van Bambusa. — Rajoedan, Jav., klim- of
slingerplant. — Rakat, Mal, boontje van Abrus
precatorius. — Rakek, Minangk, boontje van
Abrus precatorius. — Rakò-rakò, Nias,
jong blad van Piper Betle. — Rakoetoe, Alf.

Borassus. —

N. O. Halm. K., klimplant. — Rala, Alf. Asil,
tros van vruchten. — Ralè, Makas., hetzelfde als
boengà. — Ram, N. Guin. Noemf., gea als
ai ram. — Rama, Alf. Min. T. B, T. P., hars.

— Ramat of klamat, Jav., bastvezels van nde usa,
bladvezels van Ananassa Natie enz. — Ram-
bajan kajoe, Minangk., luchtwortel. — Rambak,
Jav., bij- of nevenwortel. — Ramboe, Bat, vezels
van vruchten. — Ramboet, Jav., stamper der bloem

van Zea Mays. — Ramoet, Sika, wortel. —
Ramok, Madoer., wortel; ramok ghasèng,

penwortel. — Rampang, Daj. 4. O. Born, meel.
— Rampingëng, Boeg, oudere peul van P hase-
olus; zie akòkòrëng. — Randa, Biman., rank
van slingerplanten, vooral Piper Betle. — Ranga-
ranga, Bat, pluim der vrucht van Zea Mays. —
Ranggai, Lamp. bladlooze boomtak.
gakgak, Soend., bladlooze boomtak. — Ranggas,

Bat, Mal, bladlooze boomtak. — Ranggèh,
Minangk., bladlooze boomtak. — Ranggeuj,
Soend., aar, halm, tros van vruchten. — Rangin,

Solor, tak. — Rangkai, Mal, Minangk., aar, halm,
tros van vruchten. — Rangkil, Mal. Bengk., aar,
halm, tros van vruchten. — Rangon, Madoer. B,
hetzelfde als doehrëmëk. — Ranina, Alf. Min.
T. B, blad. — Rantar, Daj. Z. O. Born, hetzelfde
als langé. — Rantèng, Gajo, tak, twijg. —
Rantiëng, Minangk., tak, twijg; zie dahan. —
Ranting, Mal, tak, twijg. — Rantjak, Madoer.,
tak, twijg. — Raoe, Tern, Tid., Sawoe, Soemba,
blad, loof; in Tern. en Tid. ook haté maraoe;
zie roe. — Ràoe kädjoe, Boeg, klim- of slinger-
plant. — Raoeng, Bat, bloemstengel. — Räoeng,

Boeg., Sangi, hetzelfde als dàoeng. — Rapar,
Daj. Z. O. Born, hetzelfde als lapar. — Räapò,
Makas., vrucht, ofschoon eigl. de vrucht van Areca

Catechu; zie boewà; ràpò kajoe, boomvrucht.
— Ràpò-ràpò lijoekang, Makas., vrucht van
Mimusops Kauki, — Rara, Alf. ‘Min. Bent.
klapperdop. — Rara, Soemba, rijp van vruchten.
— Raramòè, Makas., stoppels. — Rarès, N. Guin.
Noemf., mortel — Raro, Alf. N. O, Halm., buitenste
omkleedsel van den stam van Muse. — Rati, Sika,
bastvezels der noot van Cocos. — Ràting, Bat,
tak, twijg. — Ràtoem, Soend., uitlooper van
Saccharum officinarum. — Rawèn, Daj. M.,
blad. — Rawis, Jav., af hangende wortel van Ficus
Benjamina, ook een jong blaadje aan den steel van

een ouder blad van Piper Betle. — Röbha,
Madoer., gras. — Röbhoeng, Madoer., jonge loot
van Bambusa. — Röboek, Balin, stuifmeel

ns,

372

van bloemen. — Röboeng, Balin, Boeg, Mal,
jonge loot van Bambusa; zie boeng. — Rögis,
Mal. Bengk., Pal, pennen in het harig weefsel van
Arenga saccharifera. — Römbaong, Sas,
jonge loot van Bambusa. — Rèmpang, Mal,
vingervormige wortelstok van Zingiber officinale
en andere Scitamineae,. — Röndaina, Alf. Min.
T. B, T. L., bloemstengel, vooral van Zea Mays.
— Rèndang, Mal, dichtgebladerd van boomen. —
Rèndèng, Jav., blad van Arachis hypogaea.
— Rèntjêng, Mal. Batav., tros van vruchten van
Arenga saccharifera en Lansium domesti-
eum. — Ròré, Alf. Min. T. B, T.L, T. P.,
pennen in het harig weefsel van Arenga saccha-
rifera; réróé tahas, T. B, r. tina, 1. L., r.
woelan, T. P., zwarte pennen in idem. — Rörë-
boe, Sas, gras. — Rósö, Boeg, van den halm
gescheiden rijstaar. — Reubong, Atjeh, jonge
loot van Bambusa. — Ri, Jav, hetzelfde als
Cri. — Ri, Soemba, groente. — Riï of waän,
Sika, gras. — Rijas, Bat. Mal, de in den stam
verborgen vruchtsteel van Musa; zie harijas. —
Rimpang, Balin, Bat, Minangk., vingervormige
wortelstok van Zingiber officinale en andere Sci-
tamineae; zie impang en ripang. — Rinin,
Kei, jonge vrucht
roenggi, Jav., bij- of nevenaartjes. — Rip, N. Guin.
Noemf., bast, schors. — Ripang, Bat, hetzelfde
als rimpang. — Ripial, Alf. N. Laoet., meel van
Metroxylon Sagus. — Ririhan, Alf. Min. T. B.,
TD. S., rijp van vruchten; zie matoea. — Ririnjo,
Alf. N. Laoet, doorn, stekel; zie kakahatol. —
Risi, Makas., reep of stuk boombast. — Roan,
Kei, blad. — Roboeng of toebis, Bat, jonge
loot van Bambusa. — Roe, Boeg, hetzelfde
als doe. — Roe, Gorom, Sawoe, Soemba, blad; zie
raoe. — Roedang, Bat, bladknop van Piper
Betle, bloem van Carica Papaya. — Roe-
joeëng, Minangk., hout van palmen, in tegen-
stelling van het merg. — Roejoeng, Jav., Mal,
Soend., hout van palmen, in tegenstelling van het
merg, meer bijzonder van Areca, Arenga en Cocos;
in Jav. ookloejoeng en wroejoeng. — Roekoe,
Makas., gras, onkruid. — Roekoe, Sangi, hetzelfde
als doekoe. — Roekoet, Alf. Min, gras, onkruid.
— Roemba, Soemb., gras, onkruid. — Roembija,
Alf. Min. T. S., meel van Arenga saccharifera.
— Roemègang, Soend., onrijpe vrucht van
Parkia. — Roemèk, N. Guin. Noemf., mos.
— Roemoet, Alf. Z. Cer., mos. — Roempoeïk,
Minangk., gras. — Roempoen, Mal, Minangk.,
hetzelfde als përdoe. — Roempoet. Jav. Kr.,
Mal, gras; ziesoekët. — Roempoet manoem=
pang, Mal. Amb., hetzelfde als boewah manoem-
pang. — Roenggi, Jav., hetzelfde als rintji.—
Roenoeïh, Minangk., hetzelfde als oenoeïh. —
Roensi, Bat, rijststroo. — Roeri, Alf. Z. Cer.,
hetzelfde als loeli, — Roeriné, Alf. Har., doorn,
stekel. — Roeroe, Tern, meel — Roetap, Sas,
rijpe vrucht van Phoenix paludosa. — Roetoe,
Bat, knobbel op de schil van sommige vruchten. —
Roetoes, Soemba, hars. — Roewang, Lamp.
Pam., Minangk., vakje der vrucht van Durio zibe-
thinus. — Roewanga, Alf. Min. Tonsaw., het-
zelfde als loewanga. — Roewas, Bat, Mal,
Soend., geleding van Bambusa; zie bèkè en
lantas. — Roewèh, Minangk, geleding van
Bambusa; zie bèkò en lantas. — Roewi,
Alf. Tom, Biman., Lamp., doorn, stekel. — Rôhóé,
Alf. N. O. Halm, stam, stengel. — Rôïli, Makas.,

hetzelfde als poengisi. — Ròman, Madoer., Mal, |

Sas, stoppels, rijststroo; zie djami. — Rombèh,
Soend., bloem van Amomum. — Romot, Sas.

van Cocos. — Rintji of

| jong blad van Tamarindus indica. — Rom-

pong, Jav.…, bladstengel van Colocasia anti-
quorum var. — Ron, Balin, ontwikkeld blad van
Arenga saccharifera; zie amboe, — Ròna,
Biman., hetzelfde als foeöe. — Rondor, Alf. Min.
TB, 1. P., TS, stam, stengel. — Rondora,
Alf. Min. T‚ P., bloemstengel, vooral van Zea Mays.
— Rongkèlé, Makas., hetzelfde als poengisi. —
Rongod, Soend., vrucht van Hornstedtia.
— Roö, Biman., blad. — Ròön, Sika, Wetar, blad.
— Ròpé, Biman., schil, schors. — Roréjan, Alf.
Min. T. L., jonge spruit van Arenga saccharifera.
— Ros, Balin, Jav., hetzelfde als tros. — Ròté,
Boeg., tros van vruchten van Canarium moluc-
canum en Phyllanthus distichus. — Roto,
Jav., hetzelfde als kroto. — Rowa, Jav., pitjes
van Ocimum Basilicum. — Rowar, Alf. Min.
T. P., hetzelfde als kémbal. — Rwi, Balin, Gajo,
hetzelfde als doe wi.

DD:

Saär, Madoer., pennen in het harig weefsel van
Arenga saccharifera, meer bepaald de zwarte. —
Saboe, Boeg, vezelige bast der noot van Cocos. —
Saboeïk, Minangk., vezelige bast der noot van
Cocos. — Saboek, Lamp, vezelige bast der noot
van Cocos. — Saboet, Bet, Mal, Soend., vezelige
bast der noot van Cocos. — Sabot, Mal. Bengk.,
vezelige bast der noot van Cocos. — Sada, Jav.,
bladnerf, meer bijzonder zijnerf van palmen; zie
papah; de grovere en fijnere nerven worden onder-
scheiden als sada lanang ens. wadon. — Sada-
linggam of sagalinggam, Mal, hetzelfde als
linggam. — Sadang, O. Jav., blad van Licuala
Rumphii. — Sadjöng, Balin. Kr., palmwijn; zie
toewak. — Sadrah, Jav., hetzelfde als drah. —
Saé, Rotin., klapperdop. — Saga, Minangk., pennen
in het harig weefsel van Arenga saccharifera;
saga djantan, ronde pennen zonder gleuf — Sagai,
Mentawei, het merg van Metroxylon en het daaruit
bereide meel (— zetmeel). — Sagalinggan, Mal.,
hetzelfde als sadalinggan. — Sagéë, Atjeh, meel
van Metroxylon. — Sagéroe, Mal. Amb,
palmwijn.-Saghoe, Madoer.„meel van Metroxylon
en Arenga saccharifera; ook van Manihot
utilissima. — Sagoe, Bat, Boeg, Daj., Jav.,
Makas., Mal, Minangk., Soend., meel van Metroxy-
lon en Arenga saccharifera; ook van Mani-
hot utilissima. — Sagoewèr, Mal. Men, palm-
wijn. — Sagola, Nias, vakje eener vrucht. —
Sahalo, Alf. N. Laoct, Sap, klapperdop. — Sahani,
Mal. Amb., middelste bladnerf van Cocos en andere
palmen. — Sahào, Alf. Har., klapperdop. — Sahat,
Alf. Z. Cer., hetzelfde als alat. — Sahoemi,
Balin. Semb., rijststoppels, stroo; zie soemi. —
Sahoempak, Daj. Z. O. Born, bloem; zie ka m-
bang. — Saïboa, Rotin., vrucht der vrouwelijke
bloem van Borassus. — Sajà, Tern, Tid., bloem.
— Sajak, Bat, klapperdop. — Sajap, Mal,
schutblad van vruchten, vooral van Shorea. —
Sajoer, Mal, Soend., groente, moeskruid. — Sajoe-
ran, Jav., Madoer., Soend., groente, moeskruid. —
Sajor, Mal. Amb, groente, moeskruid. — Sakam,
Minangk., kaf, zemelen. — Sakötjap, Balin, vrucht
van Phyllanthus distichus. — Sakit, Tid.
Born, tronk van een boom. — Sakoeroe, Alf.
N. O. Halm, vruchtsteel van Musa. — Salaga
of sëlaga, Balin, Jav., buitenste bekleedsel van
een bloem, overigens zooveel als koentjoep. —
Salak, Kang, peesachtige vezel van Artocarpus

î

378

integrifolia. — Saliboe, Minangk., na het af-

snijden op nieuw uitschietende rijst. — Salisiëh,
Minangk., witte vezels in den bast van den stam van
Musa. — Saliwatoe, Sangi, geschilde vrucht

van Arenga saccharifera. — Salò, Tern, hars.
— Salòdang, Minangk., bloemscheede van palmen.
— Sâloe, Makas, vlies om de pit van oudere
vruchten van Mangifera en Artocarpus inte-
grifolia; zie kalongkong. — Saloedang,
Bat, bloemscheede van palmen. — Saloempit,
Soend., bladscheede van palmen, vooral van Cocos. —
Saloendik, Daj. Z. O. Born, jonge spruit. —
Sàloeng, Boeg, eetbaar vruchtvleesch van ArÉ-
tocarpus integrifolia en Mangifera.
Saloengé, Alf. Min. Tonsaw., loot, spruit. —
Saloi of saloi ënjoh, Daj. Z. O. Born, bladscheede
van Cocos. — Sambil, Biman., geleding. —
Samboek, Balin. Mal. Batav., vezelige bast der
noot van Cocos. — Samé, Bat, zaailing van
Oryza sativa. — Samoer, Sas, pit der vrucht
van Schleichera trijuga. — Sampil, Mal,
bladscheede van palmen. — Sana, Tim, vrucht der
mannelijke bloem van Borassus. — Sanàé, Alf.
Hila, N. Laoet, Sap. tak, twijg; zie sanano. —
Sanaêlé, Alf. Har., tak, twijg; zie sanano. —
Sanané, Alf. Asil, tak, twijg; sanano. — Sanano,
Alf. N. Laoet, Sap., tak, twijg; zie sanàé. — San-
drari, Nias, bloemscheede van palmen. — Sanga,
Alf. Min. Ponos., Biman., tak, twijg. — Sangan,
Alf. Boer, tak, twijg; zie kaoe sangan. — San=
Bik, Minangk., sap uit de schil van Citrus. —
Sangkak, Minangk., tak. — Sangkalöng, Kang.,
doorn van Coleus tuberosus (?) — Santa,
Biman., hetzelfde als het Mal. santön. — Santang,
Alf. Asil, Har, Hila, Min, Boeg., Makas., sap
der noot van Cocos, veelal kokosmelk geheeten. —
Santön, Balin, Jav., Kang., Mal., sap uit de noot
van Coeos, veelal kokosmelk geheeten. — Santoen,
Jav. Kr., hetzelfde als sari. — Santoeng, Bat,
hetzelfde als djantoeng. — Saò, Biman., bloem-
kolf van palmen. — Sâoe, Makas., vezelige bast der
noot van Cocos. — Saoe, Manggarai, blad. —
Saoet, Koetei, vezelige bast der noot van Cocos. —
Sapiëh, Minangk., nevenstengel, bij- of nevenaar. —
Sapoe, Soend., rijststroo. — Sar@, Madoer., stuif-
meel; ook de bloem van Calophyllum Inophyllum.
— Sarèrang, Soend., tak van Arenga saccha-
rifera. — Sari, Jav., draad en stuifmeel in de
meeldraden der bloem, ook de bloem van Mesua
ferrea; zie santoen. — Sarisir, Bat., verdroogde
bast van den stam van Musa. Sarong,
sarong kalapa, sarong pinang, sarong
sagoe, Mal.Tim., bladscheede dezer palmen — Sätan,
Alf. Boer., komt overeen met het Mal. santén. —
Satoeng, Bat. Mand, hetzelfde als djàtoeng;
zie santoeng. — Sawaär, Gorom, klapperdop. —
Sawäkèn, Tim. tak. — Sawalan, Balin, blad
van Borassus. — Sawap, Alf. Min. Ponos., groente.
— Sawoe, Nias, vezelige bast der noot van Cocos.
— Sawoet, Mal. Z. O. Born., vezelige bast der noot
van Cocos. — Sawoetan, Soend., pit of kern der
vrucht van Mangifera. — Söding, Alf. Min. T.S.,
gom, melksap. — Sé&, Alf. Min. T.B., T.L. T‚ P.,
T.S., loot, spruit; zie soeroe. — Sögar, Sum. W.K,
hetzelfde als het Minangk. saga. — Söhén, Balin.,
eerste bladknop. — Sèhsèh of sèsèh, Balin, hout
van Cocos. — Sökala, Lamp., vrucht van Alpinia
gigantea. — Sökam, Mal, kaf, zemelen. —
Sökar, Balin. Kr., Jav.Kr., bloem; zie kém bang. —
Sëköm, Atjeh, Madoer., kaf, zemelen; zie dh k-
dhék en boeöek, — Sökém landjhang, Kang.,
stoppels, rijststroo; sékëm pandak, kaf, zemelen.
— Sëkoò, Madoer. B, hetzelfde als mkò.

Sèkoel, Jav., witachtig vocht, dat bij het afsnijden
der bloemkolf van Arenga saccharifera te voor-
schijn komt en een teeken is, dat met het tappen kan
worden begonnen. — Sökoeng, Jav., draderige
vezels aan de bladscheede van Arenga sacchari-
fera en andere palmen. — Sölaga, Jav., hetzelfde
als salaga. — Sélang, Jav., blad van Calamus
of Daemonorops. — Sölara, Mal, fijne stekels
aan jonge loten van Bambusa. Sölbhik
of sëlbhoek, Madoer., loot, uitspruitsel. — Sèlèr,
Soend., loot van heester of kruid. — Söling, Alf.
Min. TB. T.L, T. P, gom, melksap. — Söloedang,
Mal., bloemscheede van palmen. — Sëöloempok,
Atjeh, schors van Bambusa en Calamus.
Sëloepat, Mal, vlies van sommige vruchten, bijv.
van Zalacca edulis. — Sömantên, Mal, jonge
noot van Cocos, als uit de kern santën kan geperst
worden; zie soengkoeran en börgigi bélalang.
— Sömbir, Mal, rib van vruchten, bijv. van

Averrhoa Bilimbi. — Sëmé, Atjeh, zaailing.
— Sömè, Madoer., pas ontloken blad. — Sömèn,
Jav., uitgeschoten blad. — Sömènto, Mal. Tim,

zaadpadie. — Sémpalan, Balin, rijpe vrucht van
Borassus. — Sömpoeng, Sangi, stoel van Bam-
busa. — Sömprit, Jav., schutblaadje van een nog
nief, ontloken blad van Piper Betle. — Sènam,
Atjeh, indigo. — Sènam, Madoer., jong blad van
Tamarindus indica. — Sönawi, Lamp., blad-
looze stoel van Bambusa. — Sènggèh, Soend.,
loot of uitspruitsel vlak onder den bloemstengel, bijv.
van Ananassa sativa. — Sèntong, Kang,
bloemscheede van Cocos. — Söpè, Boeg, Sangi,
kam van een vruchttros van Musa sapientum.—
S&pët, Jav., Madoer., Mal. Pal, zie tabon. —
Söpi, Soend., vrucht van Pithecolobium bige-
minum. — Söping, Sas, jonge vrucht van T'a-
marindus indica. — Sëöpoet, VAM fe Mn see DEEP
TP. T.S., bloem. — Sêra-séra, Bat, zeer kleine
vruchtknop van Artocarpus integrifolia, kleiner
dan djèngga-djèngga. — Sörampin, Mal,
na de uitpersing van het zetmeel van Metroxylon
overblijvende vezels. — Sörat, Jav., hout- of planten-
vezel. — Sörëng of sröng, Jav., sap der schil
van Citrus. — Söri, Boeg, hetzelfde als doe. —
Sëöring, Alf. Min. T. B, T.L, T.P., gom, melksap.
— Sërit, Jav., hetzelfde als loegoet. — Söroet,
Midd. Sum, gras, onkruid. — Sösgö, Alf. Tom,
bloem. — Sèsèh, Balin, hetzelfde als sèhsèh. —
Sëösèk, Mal. Tim, vezels, die overblijven na rasping
en uitpersing der noot van Cocos. — Sëösèndéön,
Alf. Min. T. B, T. P., T. S., groente. — Sèsèr,
Kang., kam van een tros M usa- vruchten. — Sötoek
of theutoeëk, Atjeh, bladscheede van Areca Ca-
techu en Oncosperma filamentosa. — Seu-
hang, Soend., bovenste kam van een tros M usa-
vruchten; zie boetiti. — Sibilo, Alf. N. O. Halm,
verdord blad van Cocos. — Siboak, Mal. Tim,
vrucht van Borassus. — Sibòdjong, Bat, jong
blad van Cycas Rumphii. — Sigi, Soend., het-
zelfde als oetjéng. — Sigor, Bat., sap uit de schil
van Citrus. — Siharatak, Bat, vrucht van
Durio zibethinus met pitten zonder vleesch. —
Siharaton, Bat, vrucht van A momum.—Sihim,
Bat, vrucht van Calamus Manau. — Siï, Balin.
zeer zacht vruchtvleesch van de jonge noot van UV ocos,
ook het was op de vrucht van Benincasa hispida.
— Sija, O. Jav., pennen in het harig weefsel van
Arenga saccharifera, meer bepaald de zwarte. —
Sijala, Boeg., vrucht van Cycas Rumphii. —

Sijoeng, Balin , Jav., Mal. Batav., hetzelfde als à dj ar,

| ook van Allium; zie ràdjangan. — Sikal, Atjeh,

klapperdop. — Sikapa of skapa, Balin, knol
van Dioscorea hirsuta, — Sikat, Mal, Soend.,

374

kam van een tros M usa- vruchten, onderdeel van een
toeroej; zie ook sisir. — Siki, Soend., graan-
korrel, pit, zaad. — Sikoenroe of tjikoenroe,
Makas., rijstaar. — Silara of sirara, O. Jav.,

verdord of afgevallen blad. — Siksik, Balin., draad
van het hout. — Silarò of soclaro, Minangk.,

jonge loot, die ontstaat nadat een oudere is afgevallen.
-— Silir, silir bawang, Jav., schil van Allium.
— Silo, Alf. N. O. Halm, Tom, hars; kolano
masilo is in Alf. N.O, Halm, hars van Dammara
alba. — Simbar, Jav., woekerplant. — Simoe,
Bat, vakje der vrucht van Artocarpus integri-
folia, Citrus enz. — Simpoengoi, Bol. Mong.,
aar, halm, bloemstengel. — Sinah of tjinah, Gajo,
bast van Musa. — Sinan, Alf. Boer, bloemknop. —
Sinang, Jav., vrucht van Mimusops Blengi. —
Sinóénar, Tenimbar, blad van Cocos. — Sing-
gang, Jav., nieuw uitspruitsel van rijststoppels. —
Singgangan, Balin, nieuw uitspruitsel van rijst-
stoppels. — Singkara, Soend., hetzelfde als hari-
moemoe. — Sinom, Jav., jong blad van Tama-
rindus indica. — Sintjoeng, Soend., hetzelfde
als mantjoeng. — Siò, N. Guin. 4 R., bloem. —
Sipa, Sangi, palmwijn. — Sirara, O. Jav., hetzelfde
als silara. — Siroeng, Soend., loot, uitspruitsel;
zie anak. — Sisik, Bat, de ruwe kant van boom-
schors. — Sisir, Mal, hetzelfde als sikat.
Skapa, Balin, hetzelfde als si ka pa. — Slèpaän,
Balin, ontwikkeld blad van Cocos. — Snaoe,
N. Guin. Noemf., tak. — Soboewon, Bat., rijst-
bolster. — Sòë, Rotin., klapperdop. — Soeat,
Gorom, Watoeb., meel van Metroxylon Sagus. —
Soeda-soeda, Mal, puntig uitspruitsel aan den
voet van sommige Gramineae, bijv. Imperata

cylindrica. — Soedjèn, Jav., pennen in het
harig weefsel van Arenga saccharifera, meer
bepaald de grijze; zie soewa. — Soedji, Mal,

binnenste of inhoud van een korrel graan. — Soedoe,
Alf. Min. T. S., loot, spruit; zie séë. — Soeha,
Bat, vleesch der noot van Cocos. — Soehoe,
Alf. _N. O. Halm, pas uitkomend sprietje. — Soeköt,
Jav. Ng. gras; zie roempoet. — Soelarò,
Minangk., hetzelfde als silarò. — Soeligi, Bat,
pennen in het harig weefsel van Arenga sacchari-
fera, waarmede men op boombast schrijft; zie taroegi.
— Soelò, Mal. Z. O. Born, loot, spruit. — Soe=
loen, Bat, bast van Pxcoecaria Agallocha. —
Soeloer, Jav., fijne rank of wortel. — Soeloer,
Mal, loot, spruit; zie poetjoek.$) — Soemi
of somi, Balin, rijststoppels, stroo; zie sahoemi. —
Soemsoem, Mal, merg. — Soendoel langit,
Jav., bloem van Cananga odorata. — Soengga,
Biman., rijststoppels. — Soengkoeran of tjong=-
kélan,Mal., jonge noot van Coc osin het vierde stadium
van ontwikkeling, als de kern er uitgenomen kan
worden; zie télinga kambing en sëmantën. —
Soengoet, Jav., vruchtsteel der noot van Cocos;
ook haakje, waarmede de ranken van slingerplanten
zich vasthechten. — Soengsang, Balin, bloem
van Gloriosa superba. — Soenti, Mal, wrat-
achtig uitwas bij sommige Scitamineae. — Soe-
rar, Bat, aderen in het hout. — Soeri, Mal. Amb.,
palmwijn van Cocos. — Soerijang, Boeg, pennen
in het harig weefsel van Arenga saccharifera. —
Soeroe, Alf. Min. T. B, T. L., T. P., loot, spruit;
zie séë. — Soesoe, Alf. N. O. Halm., spruit van
Metroxylon en Musa. — Soesoeda, Alf. Min.
E S., doorn, stekel. — Soesoela, Alf. Min. T. B,
. L., doorn, stekel. — Soesoh, Mal, groote doorn
zer Volge ens sommigen zou het verschil met poet-
joek hierin bestaan, dat soeloer een loot of spruit
is, die even boven den grond aan eenig gewas ontspringt.

{ van sommige boomen. — Soewa, Jav., pennen in
het harig weefsel van Arenga saccharifera, meer
bepaald de zwarte; zie soedjèn. — Soewala,
Soend., vrucht van Borassus. — Sòfò, Tern,
vrucht. — Sogar djantên, Bat, grootste of dikste
pennen in het harig weefsel van Arenga sacchari-
fera; zie taroegi. — Sòglèng, Jav., hetzelfde
als sògòlan. — Sògol of sògòölan, Jav., loot,
waterloot; zie het voorgaande woord. — Sòka,
Alf. N. O. Halm., blad. — Sòkè, Mal. Tim, klapper-
dop. — Sokopat, Alf. N. Laoet, bladscheede van
palmen. — Sòlang, Madoer., uitlooper van Saccha-
rum officinarum. — Solbhoek, Madoer., het-
zelfde als sélbhik. — Solé, Nias, hetzelfde als
òlomboe. — Solor, Jav., uit den wortel opschie-
tende loot. — Somba, Bat, jong blad van Ficus.
— Somi, Balin, hetzelfde als soemi. — Song-
kèl, eran jonge vrucht van Zea Mays.
Soöra, Alf. N. O. Halm, kaf, zemelen. — Sòpo,
Alf. N. O. aline vrucht. — Soro of toemoe,
Biman., loot, spruit. — Sotja, Balin., oog eener
uitloopende aardvrucht. — Sotja, Balin., Jav., kwast
of spat in hout of bamboe. — Sòtja, Madoer.,
oog van een uitloopenden tak van Bambusa. —
Sowòko, Alf. N. W. Halm, vrucht. — Srèng,
Jav., hetzelfde als séréng. — Srisip, Sas, uitspruit-
sel van rijststoppels. — Sriwil, Jav., uitwas van
boom of plant. — Srompod, Jav., onkruid. —
Swan, N. Guin. Noemf., Wand, palmwijn.

de

Taäl, Madoer., vrucht van Borassus; zie bh-
rém. — Tabih, Balin. bultige wortels van boomen,
boven den grond. — Tabo, Alf. Tom, hetzelfde
als banga. — Tabò, Soend., hetzelfde als kapol.
— Tabok, Midd. Sum, doorn, stekel. — Ta-
bolak, Bat, vlies in Bambusa. — Tabon, Jav.,
buitenste vezelachtige vruchtwand der noot van Cocos;
afgeschild heet die sëpët en uitgeplozen Cnal. —
Tada, Soemba, bast, schil, schors. — Tadji, Balin,
scheut of uitspruitsel van Imperata cylindrica
en Alpinia galanga. — Taèf, Tim, tak.
Tagaoe, Daj. Z. O. Born, blad van Nipa fruti-
cans. — Tagé, Alf. N. O. Halm., steel, blad- of
vruchtsteel. — T'àha, Saleijer, blad. — Tahan
lolon, Solor, ontbolsterde rijst. — Tahèn of taroe,
Balin. Kr:, hout, boom. — Tahoeri, Alf. Z.

Cer., hetzelfde als téhoeri. — Takè, Boeg, tak;
tak malòrong, rank. — Takil of tang-
kil, Bat, steel eener vrucht. — Tako, Biman.,
bladsteel. — Takoeng, Lamp. bladscheede van

Areca. — Takoewal, Bat, onrijpe vrucht van
Artocarpus integrifolia of Durio zibe-
thinus. — Takoi, Alf. Min. T. P., klapperdop.
— Talaboekan of talabòkan, Jav., bladschede
van palmen; zie oepih en okab-okab. — Tala-
koep, Jav., schutblad, vooral van bamboe.
Talakop, Soend., schutblad, vooral van bamboe.
— Talampoeëng, Makas., kiem van Cocos. —
Talanggidhan, Madoer. B, steel van vruchten;
zie dalanggidhan. — Talangkèdhan, Madoer.
P., S., steel van vruchten; zie dalanggidhan. —
Talangkètan, Madoer. S., steel van vruchten; zie
dalanggidhau. — Talàsan, Jav., hetzelfde als
ëlas. — Talboewan, Bat, stronk van Ananassa
sativa, Zea Mays, enz. — Taléna, Alf. Min.
T. P., palmiet van Cocos. — Talëtah, Jav. Kr.
D., hetzelfde als téloetoeh. — Taliwatoe, Sangi,
kiemhoudende vrucht van Arenga saccharifera.
— Talòdjhoengan, Madoer., uiteinde van een

375

Musa-blad. — Taloedjok, Mal. Z. O. Born,
zeer jong blad van Musa en palmen. — Taloema,
Makas., vrucht van Heritiera littoralis. —
Taloetis, Daj. Z. O. Born, loot, spruit. — Ta-
loetoeh of tëloetoeh, Jav., kleverig planten;
sap; zie poeloet en talëtah. — Talòtjor of
tlotjor, Jav., bijknollen van Colocasia anti
quorum. — Tambi, Jav., wortellijst. — Tam-
bing, Sas, boven den grond uitstekende wortel
| van boomen. — Tambirik, Bat, jonge boom van
Musa. — Tamèlong, Makas., vrucht van Rhizo-
| phora conjugata. — Tamò malàké, Alf.
N. O. Halm, ontbolsterde rijst. — Tamoetat
of tanoetat, Alf. Z. Cer., pit van Artocarpus
integrifolia en Durio zibethinus. — Tam-
pang, Mal. W. Born, zaailing. — Tampilai,
Daj. Z. O. Born, rijststroo. — Tampoeëk,
Minangk., kelkbladen, die na de vruchtzetting over-
blijven. — Tampoek, Mal, Bat, Kelkhladen® die
na de vruchtzetting overblijven; zie tampok. —
Tampoenik, Bat, vrucht van Artocarpus
Blumei. — Tampoeroeëng, Minangk., klap-
perdop. — Tampoerong, Mal. Amb, Men,
klapperdop. — Tampok, Mal, hetzelfde als tam-
poek. — Tamporong, of temporong, Kang,
Kklapperdop. — Tàna, Saleijer, tros vruchten van
Cocos. — Tanak, Rotin., bloemkelk. — Tanalè,
Madoer. B., P., rank van een slingerplant; zie tònalè.
en Tandan, Bat., Mal., Minangk., tros van bloemen
of vruchten; soms bloemsteel van Musa en vele
palmen. — Tandanan, Mal. Batav., tros van
vruchten van Cocos en Musa. — Tanding, Bat,
jonge loot. — Tandoek, Mal., onderste deel der
bladscheede van Areca Catechu, waarmede deze
aan den stam vastzit. — Tandoer, Jav., jong rijst-
plantje. — Tanga, Bol. Mong, tak, twijg. —
Tangkai, Mal., Minangk., steel, stengel. — Tang-
kaj, Daj. Z. 0. Born., Soend., rank met blad van
Piper Betle; zie bangkang. — Tangkal,
Soend., boom, stam. — Tangkê, Makas., takje; zie
pangkè; — Tangké, Mal. Batav., steel, stengel.
— Tangkil, Bat, hetzelfde als takil. — Tangò,
Alf. Mine T. P., aar, halm. — Tangò, Goront.,
tak, twijg. — Tanoetat, Alf. Z. Cer., hetzelfde zi
tamoetat. — Tanòmò, Nias, hetzelfde als fam a-
soea. — Taoe, Tim, boom, stam. — Taoegé
of toekoelan, Jav., uitspruitsel van Vigna Cat-
jang. — Taoen, Tid. Born, boom, stam. — Ta-
pas, Jav., Soend., harig bekleedsel der bladscheede
van Cocos; in Soend. ook bastvezels der noot van
idem. — Tapè, Madoer. P., bladscheede van Bam-
busa; zie tjalomprèng. — Tapös, Atjeh, harig
bekleedsel der bladscheede van Cocos. — Tapès,
Madoer., harig bekleedsel der bladscheede van Cocos.
— Tapis, Balin, harig bekleedsel der bladscheede
van Cocos. — Tapo, Daj. Z. O. Born, vrucht
van Nipa fruticans. — Tapoean, Alf. W. Cer.,
gras, onkruid. — Tapoeëng, Minangk., meel. —
Tapoek, Balin, kelkbladen, die na de vrucht-
zetting overblijven. — Tapoeng, Saleijer, meel. —
Tapok, Soend., kelkbladen, die na de vruchtzetting
overblijven. — Taponé, Kisar, meel. — Taras,
Mal. Bandj., hart van boomen, kernhout. — Tarèh,
Minangk., hart van boomen, kernhout. — Tari
batoe, Alf. Min. Bant, vrucht van Arenga
saccharifera. — Tarindi, Biman, jong blad,
vooral van Tamarindus indica. — Taroe,
Balin. Kr., hetzelfde als tahn. — Taroeëk,
Minangk., knop, uitbotsel. — Taroegi, Bat., pennen
in het harig weefsel van Arenga saccharifera;
zie soeligiensogar djantén. — Taroek, Mal,
knop, uitbotsel. — Taroepak, Bat, pas uit den
grond geschoten rijststengel. — Tarongtong, Soend.,

bloem van Sonneratia acida. — Taropal, Alf,

N. Laoet, Sap., bladscheede van palmen ; zie ahaoeno
en oeno. — Tàsà of tino, Makas., rijp van
vruchten. — Tasak, Balin, Lamp. hetzelfde als
nasak en mösak. — Tasò, Boeg: ‚rijp van vruchten.
— Tawang, Alf. Min. Tonsaw., meel van Metro-
xylon Sagus. — Tawàrò, Boeg, Makas., meel
van Metroxylon Sagus. — Tawàsën of tö-
wàsön, Alf. Min, meel van Metroxylon Sagus.
— Téas, Rotin., kernhout. — Tëöbon, a het-
zelfde als katébon. — Töghan, Madoer. S., het-
zelfde als dhoebighan. — Téhoeri, Alf. Z. Cer.,

jonge loot van Bambusa. — Tèkèl, Jav., spruitje
van een uitgeloopen noot van Cocos. — Tölabikan,
Jav., het onderste deel van een tak van Arenga
saccharifera, waar die aan den boom zit. —
Tëladjar, Jav., hetzelfde als tälëndjör. — Tè-
latjar, Jav., hetzelfde als klatjar; ook wortel boven
den grond van Colocasia antiquorum. — Tòö-
lndjëör of ladjër en tëladjar, Jav., penwortel
van boomen. — Tölinga kambing, Mal, jonge
noot van Cocos in het derde stadium van ontwikke-
ling, als de kern verhardt; zie kêlongkong en
soengkoeran. — Töloedjoeroe, Jav., vrucht
van Aleurites moluccana met drie pitten. —
Töloetoeh, Jav., hetzelfde als taloetoeh. —
Témbatoe, Mal, vrucht van Nipa fruticans.
— Töëmbölélé, Balin., gekrulde rank van Lag e-
nariaen Momordica. — “Tömòöng, Atjeh, schors
van Bambusa Wrayi. — Tömò latè, Madoer.,

moederknol van Kaempferia rotunda. — Tö-
moe=-tömoean, Balin, algem. benaming van spe-
cerijachtige wortels en aardvruchten. — T'ëmpoe-
roeng, Mal, klapperdop; témpoeroeng djan-
tan, de mense helft, waarin de drie indruksels;

t. betina, de onderste helft. — Tèmpòrong,
Kang., hetzelfde als tamporong. — Tèn-atèn,
tèn-aténa pèrèng, Madoer., van de schil ontdane
bast van Bambusa. — Tëéngal, Balin. halfrijp
van vruchten. — Têéngap, Daj. Z. O. Born, weefsel
tusschen bast en eigenlijke houtlaag. — Tèngger,
Sas, bloemscheede van Cocos. — Tönggoel, Jav.,

pit der vrucht van A rtocarpus inci sa. — Tèng-
kalok, Mal, jonge pit van Mangifera. — Tëng-
koelak, Balin., klapperdop met vezelbast. — Téng-
kok, Mal, steeltje van een rijstkorrel. — Tèpèn-
gan, Balin, hetzelfde als katèpèngan. — Tö-
poeng, Balin, Mal, meel. — Tëépong, Atjeh,
Madoer., meel; zie teupong. — Töras, Mal, hart
van een boom, kernhout. — Téras, Daj., hart van
een boom, kernhout. — Tèrèlêk, Soend., bloemkolf
van Arenga saccharifera, waaruit het sap voor
de vierde maal getapt wordt; zie leungeun. —
Térijang of toerijang, Lamp. uitlooper van
gesneden rijst. — T'ëörik of djaloe, Jav., jong spruitje
van oe Batatas. — Tès, Tim, kernhout. —
Tötandan, Sas., klim- of slingerplant. — Tèëtang-
kèl, Sas, hout van een klapperdop. — Tétöwa, Alf.
Min. T. P., binnenbast van Bambusa longinodis.
— Tòtòngkòròn, Alf. Min. T. P., één geleding
van Bambusa. — Teupong, Atjeh, hetzelfde als
tépong. — Tèwaàäsön, Alf. Min, hetzelfde als
tawàsön. — Töwör, Banda, gom, hars. — Töwi,
Alfs Mine TBL: pe ontbolsterde rijst. — Than-
tan, Atjeh, hetzelfde als het Mal. san tan. — Theu-
loedang, Atjeh, bloemscheede van palmen. —
Theuloempoeëk, Atjeh, stam van Musa. —
Theutoeëk, Atjeh, hetzelfde als sëtoek. — Tibi,
Alf. Min. Bant., ontbolsterde rijst. — Tigo, Alf.
N. O. Halm, gom, melksap. — Tijas of djati,
Lamp. kern of hart van een boom. — Tijoel, Alf.
Min. Ponos., bloemstengel, vooral van Zea Mays. —
Tikároeng of tjapijoe, Makas., bladnerf van

376

Arengasacchariferaen Cocos — Tiköroeng,
Boeg., hetzelfde als adidi. — Tikilan, Jav., kiem,
uitspruitsel. — Timbaba, Minangk., hetzelfde als
katimbaba. — Timbò of timbò kaloekoe,
Makas., deel van de kiem der noot van Cocos, dat uitde
noot opschiet; zie pàrà. — Timbò-timbò, tim-
bò-timbò asè, Makas., nieuwe uitlooper van rijst-
stoppels. — Timboeng, Sangi, bladnerf van Cocos.
— Timpa, Alf. Min. T. L., palmwijn. — Tim-
poega, Sangi, harig weefsel van Arenga saccha-
rifera. — Tingidoe, Alf. N. O. Halm, verdord
blad van Musa. — Tino, Makas., hetzelfde als
tàsà. — Tipas, Alf. Min. Bent, palmwijn. —
Tipàsa, Alf. Min. Bant, palmwijn. — Tipoek,
Lamp, hetzelfde als ipoeng. — Tipoeng, Soend.,
meel. — Tjabang, Mal, tak, twijg; zie tjawang.
— Tjaboek, Jav., de na uitpersing der olie van
het zaad van Sesamum indicum overblijvende
koek. — Tjajoe, Alf. Min. T. P., boom, hout. —
Tjalak, Jav., bloem van Teetona grandis. —
Tjalila, Boeg, zeer jonge noot van Cocos. —
Tjaloempring of tjëloempring, Jav., blad-
scheede van Bam busa. — Tjalomprèêng, Madoer.,
bladscheede van Bambusa; zie tapè. — Tjamba,
Madoer. B, P., kiem van peulgewassen ; zie katjam bha,
— Tjambatoe, Soend., vrucht van Nipa fruti-
cans. — Tjampaka djoego of tjampaka
soga (soega), Balin, bloem van Canna indica.
— Tjamoek, Balin, hetzelfde als njamoek. —
Tjampaloek, O. Jav., jonge vrucht van Tama-
rindus indica; zie tjémpaloek. — Tjampa-
lok, Kang., hetzelfde als ’t O. Jav. tjampaloek. —
Tjampang, Balin, kruis tusschen twee takken,
dikke tak; zie tjarang. — Tjanggah, Balin,
gaffelvormige tak; zie pang. — Tjangka of pang-
ka, Madoer., gaffelvormige tak; zie tjatak. —
Tjangkalèng, Soend., van de schil ontdane vrucht
van Arenga saccharifera; zie tjaroeloek. —
Tjangkang, Jav., Soend., een batok met het
vezelachtig weefsel er om heen; in Soend. nog schil
van peulen en vruchten. — Tjangkoeëk, Minangk.,
aflegger, afzetsel. —Tjangkòghan, Madoer., aflegger,
afzetsel. — Tjangkok, Jav., Mal, Soend., aflegger,
afzetsel; in Jav. nog harde schaal van nootvruchten. —
Tjangkòkan, Vulg. Mal, hetzelfde als tjangkok.
— Tjangoerip, Balin, geheel groene (zeldzame)
noot van Areca Catechu. — Tjangtji, Soend.,
rijstaar. — Tjanik, Atjeh, tros van vruchten, vooral
van Areca Catechu. — Tjanir, Soend., wortel-
uitwas van boomen, boven den groud. — Tjàpa
oetìi, Boeg., hetzelfde als oesò. — Tjapèng, Boeg,
hetzelfde als kadàrò. — Tjapijoe, Makas., het-
zelfde als tikàroeng. — Tjapilong, Tern, vrucht
van Calophyllum Inophyllum. — Tjarang,
Balin, tak; zie tjampangen pang. — Tjarang,
Jav., Mal, rank van slingergewassen; zie tjatjing. —
Tjarangan, Madoer. S., hetzelfde als tJav. tja-
rang. — Tjarangè of tjoerangè, Boeg., blader-

looze tak. — Tjaroeloek, Soend., vrucht van
Arenga saecharifera in de schil; zie tjangka-
lèng. — Tjatak, Madoer. B, gaffelvormige tak;

zie tjangka. — Tjatjing, Balin, Jav., Mal, fijne
rank van klimplanten; zie klatjar, lantjah en

tjarang. — Tjawang, Mal, takje, twijgje; zie
tjabang. — Tjédéng, Gajo, jong uitspruitsel van
Nicotiana Tabacum. — Tjödoeweè, Atjeh,

hetzelfde als toekok. — Tjölèngan of tjölë-
pan, Jav. Kr., indigo. — Tjöloempring, Jav.,
hetzelfde als tjaloempring. — Tjèloeng, Jav.,
hetzelfde als katjèloeng; zie tjiloeng. — Tjëm-
paloek, Jav., hetzelfde als kémladakan. —
Tjöngkarang,Jav … bloem van Gnetum Gnemon.

Tjöngkèr, Madoer., jonge noot van Cocos, ouder

dan bhaloeloek en jonger dan béghan. — Tjöng-
kir, Jav., Mal. Batav., Soend., jonge noot van Cocos,
ouder dan bhaloeloek en jonger dan bëghan; zie
biroeloeken bloeloek. —Tjêngtjèng, Madoer.,
zie bij bhoewar. — Tjöplik, Jav., bladsteel van
Bambusa. — Tjöpok, Madoer., hetzelfde als
pòpok. — Tjöpok, Sas, vruchtpluis van Erio-
dendron anfractuosum. — Tjörakèn, Jav.,
pit der vrucht van Croton Tiglium. — Tjètjèk,
dav. Teg., hetzelfde als katèwèl. — Tjeutjeuh,
Soend., sap uit den stam van Musa, jonge Bam busa
en Lycopodium(?)— Tjèwèng, Jav., gaffel vormige
boomtak. — Tji pàti, Soend., sap uit de geraspte
kern der noot van Cocos. — Tjijar, Mal., sap der
schil van Citrus. — Tjikal, Jav, uitgeloopen
noot van Cocos. — Tjikoenroe, Makas., hetzelfde
als sikoenroe. — Tjiloeng, O. Jav., hetzelfde
als tjèloeng. — Tjinah, Gajo, hetzelfde alssinah.
— Tjiri, Makas., hetzelfde als tjoela. — T'jit-
jing, Jav., vrucht van Dioscorea. — Tjoekoel,
Jav., jonge spruit, loot; zie tjòkol. — Tjoela of
tiiri, Makas., jonge spruit, loot; zie tjòkol. —
Tjoemawènè, Soend., jonge boom van Arenga
saccharifera. — Tjoenaj, Soend., jonge noot
van Cocos, iets ouder dan tjängkir. — Tjoen-
gap, Jav. Teg., hetzelfde als këtjèr. — Tjoen-
gap, Soend., kiemgat der vrucht van Aleurites
moluccana en Cocos nucifera. — Tjoepat,
Soend., kelkbladen van Garcinia Mangostana. —
Tjoeplik, Jav., oog, kwast in Bambusa. —
Tjoerangè, Boeg, hetzelfde als tjarangò. —
Tjoeroeng, O. Jav., kam van een tros Musa-
vruchten. — Tjoetjoek, Soend., doorn, stekel. —
Tjòkol, Jav., jonge loot van medicinale kruiden;
zie tjoekoel. — Tjòli, Boeg, pas ontloken boom-
blad. — Tjombrang, Soend., bloem van A mom um.
— Tjompong, Jav., jong blad van Tectona
grandis. — Tjongkêlan, Mal, hetzelfde als
soengkoeran. — Tjongok, O. Jav., bloemscheede
van Cocos. — Tjorak, Jav., bloem van gevlamd

hout. — Tlösok, Sas, bloemscheede van palmen. —
Tlòtjor, Jav., hetzelfde als talòtjor. — Tobèh,
Loeboe, jonge spruit van Bambusa. — Tòboò,

Makas., bloemtros van Areca Catechu, Borassus,
Cocosen Nipafruticans;ziebèlong. — Tòdoò,
Nias, bloem van Musa. — Toea of toeak, Rotin.,
palmwijn. — Toeba, Lamp., vrucht van Pangium
edule. — Toeba, Mal, geheel rijpe noot van
Cocos, na gontjang. — Toebis, Bat, hetzelfde
als roboeng. — Toeboeh, Balin, half volwassen
boom van Cocos. — Toed, Alf. Min. Tonsaw.,
boom, stam. — Toed, Jav., hetzelfde als toentoet.
— Toeés, Gajo, jonge loot van Bambusa. —
Toegi, Jav., haartje of naaldje van een rijstkorrel. —
Toehè, Nias, onttakte boomstam. — Toehò, Nias,
merg van Panicum. — Toehoe, Alf. Z. Cer., loot,
spruit. — Toehot, Lamp., afgehouwen boomtronk. —
Toeïdë, Sangi, boom, stam. — Toeïnòho, Alf.
Min. Tonsaw., groente. — Toekoelan, Jav., het-
zelfde als taoegé. — Toekok of tjëdoewe,
Atjeh, afgehouwen boomtronk. — Toelalajan,
Balin. Kr., gekrulde rank van Lagenaria en Mo-
mordica; zie témbëlélé. — Toelamahà, Mal.
Amb., grove vezels aan den binnenkant van den gespleten
stam van Metroxylon Sagus. — Toelang, Boeg,
pit der vrucht van Eriodendron anfractuosum.
— Toelang, Mal, hoofdrib van sommige bladen. —
Toelang, toelang goemoetoe, Mal. Amb.,
Tim., pennen in het harig weefsel van Arenga sac-
charifera. — Toeló, Alf. Tom, hetzelfde als
baroe. — Toelé of toerlé, Bat, vak der vrucht

— Tjêngké pòlong, Mal. Amb., moernagel. — | van Durio zibethinus. — Toelmok, Bat,
1

377

week hout van kleine boomen. — Toemboek, Alf.
Min. Bent, loot, spruit. — Toemboeng, Bat,
Soend., kern van uitgeloopen noot van Cocos. —
Toemboer, Bat, jonge spruit van boomen. —
Toemoe, Biman., hetzelfde als soro. — Toe-
moeroelo, Alf. N. Laoet, Sap, jonge loot van
Bambusa. — Toempak, Mal., overgebleven kelk-
bladen van de vrucht van Garcinia Mangostana,
e.a. — Toempang, Jav., kiemblaadje. — Toempi,
Jav., het houtachtig weefsel tot afscheiding der ge-
ledingen van Bambusa. — Toena of toenana,
Alf. Min. Tonsaw., blad. — Toenai, Alf. Min. Bent,
doorn, stekel. — Toenas, Bat Mal, bot, knop. —
Toendal, Bat, onderkant van een blad. — Toendé,
Biman., vruchttros van Musa. — Toendjang, Bat,
Mal, lucht- of ademwortels van Pandanus, Ficus
en Rhizophora; in Bat. ook tordjang.
Toendoe, Mal. Tim, rijstaar, tros van vruchten. —
Toendoen, Jav., Sas, tros vruchten van Arenga
saccharifera, Cocos en Musa. — Toenèh,
Minangk., bot, knop. — Toenggak, Balin, Jav.,
Soend., afgehouwen boomtronk; in Jav. nog toeng-
gak sëmi, op nieuw uitloopende tronk, dat in Balin.
toenggak warèng is; zie toewöd. — Toeng-
gakan, Mal, afgehouwen boomtronk. — Toeng-
goeë, Minangk., onttakte boomstam. — Toeng-
goel, Balin, Bat, Mal., Soend., onttakte boomstam. —
Toengka, ‘Alf. Tom., aar, halm. — Toengkoe,
Gajo, geleding. — Toengkol, Daj. Z. O. Born,
bloemknop van Musa. — Toeno, Alf. N. Laoet,
hetzelfde als oeno. — Toenoe, Sika, bladnerf van
Borassus. — Toenroeng, Boeg, Makas., tros
vruchten van Cocos, nog aan den boom zittende. —
Toentoet of toed, Jav., bloemknop van Musa.
== Toeò, Nias, gegiste palm wijn ; zie nirò.
Toeöe, N. Guin. 4. R., gegiste palmwijn. — Toeöed
oeng kajoe, Alf. Min. T. S., boom, stam.
Toeöer in tjajoe, Alf. Min. IT. P., boom, stam. —
Toeöer DE kai, Alf. Min. T. B, boom, stam.
— Toeplé, N N. Guin, 4 R., jonge loot van Barring-
tonia speciosa. — Toerâ, Makas., tak van
Arenga, Borassus, Cocos en Nipa AD
waaraan vruchten hangen. — Toerijang, Lamp.,
Soend., uitlooper van afgesneden rijst; zietérijang.
— Toerlé, Bat, hetzelfde als toelé. — Toeroe-
toeroe, Nias, vruchtsteel van palmen. — Toeroej,
Soend., vruchttros van Areca Catechu, Musa e.a.
— Toeroes, Jav., stek van boomen of planten. —
Toesam of kisam, Balin. Semb., hart van palmen ;
zie oentëng. — Toetoen, Alf. Boer, bloem. —
Toetoen, Atjeh, onderste kam van een tros Musa-
vruchten. — Toetoené, Alf. Min. T. L., T. P.,
doorn, stekel. — Toetoewoe, Sermata, klapperdop.
— Toewa, Biman, Boeg, Watoeb., Tenimbar,
palmwijn. — Toewa, Jav., zie bij matèng. —
Toewak, Alf. Min. Ponos., Tonsaw., Balin, Bat.,
Madoer., Mal, Minangk., gegiste palm wijn ; zie nira
en làäng. — Toewao, Alf. Har., palmwijn. —
Toewaol, Alf. N. Laoet, ‘Sap., palmwijn. — Toe-
wèd, Balin, afgehouwen boomtronk; zie toenggak.
— Toewëk of toeweuk, Atjeh, palmwijn. —
Toewin, Balin, afgehouwen Bomi eond — Toewò,
Boeg., deel van de kiem der noot van Cocos, dat
naar buiten uitschiet; zie tom pong. — Toewoen,
Alf. Min. Bent, blad. — Tòga, Alf. N. O. Halm,
zwam van Arenga saccharifera. — Tòghi-
tòghi, Kang., hetzelfde als kapè-kapè. — Tohal,
Bat, merg van palmen en van Musa. — Tojoen-
toen, Alf. Min. Ponos., fijne haartjes, dons.
Toktòkan of tongtòngane ntroktòkan,Balin.,
bloemknop van palmen. — Fombis, Bat, knievormig |
uitwas van boomen. — Tomboe, Madoer., loot, spruit. Í
— Tombol, 0. Jav., jonge vrucht van Artocar pus |

integrifolia. — Tombong, Balin, Mal, kiem
van een uitgeloopen noot van Cocos. — Tompè,
Madoer., wit vlies der korrels van Oryza en Zea.
— Tompong, Boeg, kiem van een uitgeloopen
noot van Cocos; zie toewò. — Tònalè, Madoer.
S., rank van slingerplanten; zie tanalè. — Tònas,
Kang, afgehouwen boomtronk, — Tonàsa, Makas.,
hart van het hout; zie aténa kajoe. — Tondoen,
Madoer., tros vruchten van Musa, Cocos en Bo-

rassus. — Tondoi, Daj. Kat, steel, stengel. —

Tonö, Boeg, hart van het hout. — Tongalaò,
Goront., loot, uitspruitsel. — Tonggak, Mal,
ademwortel van Alstonia scholaris en Sonne-

ratia acida. — Tongghakan, Madoer., hetzelfde
alsghak-tongghak.— Tongghoel padjoeng,
Madoer., top van een boom. — T'ongkol, Madoer.,
bloem of bloemknop van Musa. — Tongon, Midd.
Sum, hars. — Tongor, Bat. verfstof, getrokken
uit den bast van Ceriops Candolleana.— Tong-
tak, Soend., bloem van Zingiber Cassumunar.

— Tongtölang, Soend., bloemknop van Arto-
carpus integrifolia, die zich tot vrucht heeft
gezet. — Tongtongan, Balin, hetzelfde als to k-
tòkan. — Topi, Bol. Mong., tros van vruchten.
— Tòpong, Alf. Min, rijstmeel. — Toras, Bat,
hart van het hout. — Tordjang, Bat., hetzelfde
als toendjang. — Toro, Biman., verdord blad.
— Tòron òdjhan, Madoer., onderste kam van
een tros Musa-vruchten. — Tòros Madoer., stek
van boomen of planten. — Tot-pötot, Madoer.,
bovenste kam van een tros M usa-vruchten ; zie pò tot.
— Tòto, Alf. N. O. Halm., hart van het hout. —
Torngò, Madoer. S., jonge vrucht van Artocarpus
communis. — Tòtòpo, Alf. N. O. Halm, doorn,
stekel. — Tòtot, O. Jav., bloem van Alpinia
Galanga. — Towàhoe, Goront., bladnerf van
Metroxylon Sagus. — Tòwang, Alf. Min. T.P.,

meel van Arenga saccharifera. — Trijoeng,
Balin, uitloopende vrucht van Borassus. — Troe-
boes, Jav., loot, uitspruitsel, van boomen en wortels.
— Troktòkan, Balin, hetzelfde als toktòkan.
— Twas, Balin, hart van het hout.

W.

Waä, Mal. Amb, buitenste harde bast van Me tr o-
xylon Sagus. — Waä, Nias, wortel. — Waäl
of waär, Alf. Z. Cer., hetzelfde als ai waäri.
Waäljo, Alf. N. Laoet, hetzelfde als ai waäljo.
Waälo, Alf. Sap, hetzelfde als ai waälo.
Waän, Sika, hetzelfde als rij. — Waär, Alf. Z
Cer., hetzelfde als waäl. — Waäs, Alf. Min. T. S.,
ontbolsterde rijst. — Waäti, Alf. Hila, hetzelfde als
ai waäti. — Wabë, Alf. Boer., rijp van vruchten.
— Wadeéde, Alf. Min. T. S., bloemscheede van
Musa. — Wadoe, Kisar, hars. — Wadjèg,
Jav., vrouwelijke bloemkolf van Arenga sacchari-
fera. — Waâädjoe, Boeg, vlies om de pit van
Artocarpus integrifolia. — Wah, Lamp,
vrucht, — Wàhajoe, Alf. Min. Bent, bloemstengel,
vooral van den Mays. — Wai of wai in akél,
Alf. Min. T. P., harde bast van den stam van Ar enga
ar leEitenn — Wajah, Balin, rijp van kàt-
ja ng-soorten. — Wajit, Lamp. Ab, hetzelfde als
bajit. — Wajoe, Soend., gegiste palmwijn; zie
lahang. — Waàka, Alf. Asil, hetzelfde als ai wàka.
— Wakaï, Daj. 4. O. Born, klim- of slingerplant.
— Wakat, Daj. Law, hetzelfde als oejat.
Waké, Manggarai, te — Wala of wéla,
Soemba, bloem. — Walakana, Alf. Min., hetzelfde
als balakana. — Walan, Alf. Boer, bladnerf. —

378

Walangan, Jav., blad van Pimpinella Pruat-
jan. — Walömping, Boeg, boven den grond uit-
wassende wortel van boomen; bij palmen het aan den
stam gehecht ondereinde der palàpa. — Walèt of
waret, Alf. Z. Cer., klim- of slingerplant. — Wa-
lèté, Alf. Asil, Hila, klim- of slingerplant. —
Walèto, Alf. Har, klim- of slingerplant. — Wa-
loe, Alf. Min. Tonsaw., gom, melksap. — Wa-
loelang, Alf. Min. Bent, spint. — Waloöl,
Alf. N. Laoet, Sap., klim- of slingerplant. — Wangé,
Alf. N. O. Halm., doorn van Calamus of Daem o-
norops. — Weanoet, Alf. Min. T. S., vezelige
bast der noot van Cocos. — Wapé, Alf. Har, Z.
Cer., hetzelfde als papé. — Wapi, Alf. N. O. Halm,
pit van vruchten. — Waràsi, Alf. Min. T. B, T.
L., T. S., fijne haartjes, dons. — Warèt, Alf. Z. Cer.,
hetzelfde als walèt. — Wearing, Jav., fijn soort
kadoet. — Waroek, Alf. Min. Bent, T. B, T,
L., T. S., zwam van Arenga saccharifera. —
Waàta, Alf. Z. Cer., blad. — Wàtang, Alf. Min.
T. P., Boeg, Sangi, stam, stengel. — Watin, Alf.
Z. Cer., bladsteel. — Watoena, Alf. Min, hetzelfde
als batoena. — Wawai, Kei, rijp van vruchten. —
Weéa, Alf. Tom, Daj. M., ontbolsterde rijst. —
Wödani, Jav., bloem van Quisqualis indica. —
Wöla, Boeg, hetzelfde als d oe. — Wèla, Manggarai,
blad- of bloemknop. — Wêèla, Soemba, hetzelfde als
wala. — Weélé-wòlé, Tern, slingerplant, lucht-
wortel. — Weèlom ràlé, Boeg, bloem van Car-
thamus tinctorius. — Wöngoe, Sawoe, ruwe
katoen van Gossypium. — Wèröë, Boeg., hetzelfde
als bëré. — Wéweé, Nias, kruip- of slingerplant. —
Wi, Lamp. Ab, doorn, stekel. — Widji, Balin, Jav.,

zaad, zaadkorrel. — Wigi, Boeg, vakje eener vrucht,
bijv. van Citrus. — Wijas, Alf. Min. Bent, ont-
bolsterde rijst. — Wilaboenga, Sawoe, bloem;

intusschen schijnen niet riekende bloemen alleen met
wila te worden aangeduid. — Winè, Boeg, zaailing.
— Winènga, Alf. Tom, rijstkorrel. — Winga,
Sawoe, dons, fijne haartjes. — Winih, Balin, Endeh,
Jav., Sawoe, Soemba, zaailing; zie binih. — Wi=
sang, Boeg, pit der vrucht van Mangifera. —
Wit, Jav., hetzelfde als oewit. — Wit kadjèöng,
Jav. Kr, boom, in tegenstelling van kruiden.

Wit kajoe, Jav. Ng, boom, in tegenstelling van
kruiden. — Wit ngrambat, Jav., kruip- of slinger-
plant. — Wit=witan of wiwitan, Jav., geboomte.
— Wo, Sawoe, vrucht. — Woa, Alf. Min, het-
zelfde als woea. — Woea, Alf. Min, Tom., Sika,
Soemba, vrucht; in Alf. Min. ook woeana en woa.
— Weoean, Sangi, Solor, vrucht; zie boean. —
Woehi, Alf. Min. Bent., aar, halm. — Woekoe,
Alf. Min, Balin, Jav., geleding van Bambusa of
Calamus; zie ros; in Jav. ook pit der vrucht van
Gossypium. — Woelèn, Jav., hetzelfde als oeli.
— Woeli, Alf. Min. T. B., Jav., aar, halm. —
Woeli, Alf. Tom., bast van Carapa moluccen-
sis. — Woelig, Alf. Min. Ponos., aar, halm. —
Woelilit, Alf. Min. T. P., klimplant. — Woelir,
Sika, aar, halm. — Weoelis, Alf. Min. T. L., aar,
halm. — Woeloe, Balin. Jav., Rotin., Soemba,
hetzelfde als gloegoet. — Woeloen, Solor, groente,
moeskruid. — Woenakël of woeöek in akël,
Alf. Min. T. P., harig weefsel van Arenga saccha-
rifera. — Woenga, Alf. Min. T. B, Boeg, bloem ;
zie boenga. — Woenoe, Endeh, blad. — Woen-
ta, Biman., bloem. — Woeöen, Sika, kwast in
het hout. — Woerèk, N. Guin. Noemf., doorn,
stekel. — Woeri, Sawoe, aar, halm. — Woeroe,
Sawoe, wortelvezel. — Woetja, Daj. S., ontbolsterde
rijst. — Woewa, Biman., vrucht. — Woh, Balin,
Jav., hetzelfde als oewoh en òöh. — Woïni,
Kisar, vrucht. — Wok, Jav., hetzelfde als oewok.
— Wolo, Biman., vruchtpluis van Eriodendron
anfractuosum. — Wolo, Sika, korrel, pit. —
Woloe, Soemba, palmwijn. — Woòniki, Kisar,
vezelige bast der noot van Cocos. — Wònjo, Alf.
N. Laoet, hetzelfde als ainjo. — Wònò, Alf. Sap.,
hetzelfde als ainò. — Weonoeot of wonoöt,
Alf. Min. T. P., vezelige bast der noot van Cocos.
— Woöenoe of wonoöt, Alf. Min. Bent, vezelige
bast der noot van Cocos. — Woönga, Endeh,
bloem. — Woòöt, Sika, kaf, zemelen. — Wos,
Jav. Kr. hetzelfde als oewos. — Woòta, Boeg,
hetzelfde als boewà kalà. — Wòweé, Alf. N. 0.
Halm., jong blad van Arenga saccharifera. —
Woòwos, Alf. Min. T. L., T. P., rijp van vruchten.
— Wroejoeng, Jav., hetzelfde als roejoeng.

STELSELMATIGE RANGSCHIKKING DER
PLANTENGESLACHTEN.*)

EMBRYOPHYTA SIPHONOGAMA.

Divisio Gymnospermae.

CLASSIS CYCADALES.
Fam. Cycadaceae.
Cycas, 962.
CLASSIS GINKGOALES.
Fam. Ginkgoaceae.
CLASSIS CONIFERAE.

Fam. Taxaceae.
Daerydium, 1010.
Podocarpus, 698*, 2789— 2793.

Fam. Pinaceae.
Agathis (Dammara), 1036—1038.
Pinus, 2714.
CLASSIS GNETALES.
Fam. Gnetaceae.
Gnetum, 1669—1678.

Divisio Angiospermae.

CLASSIS MONOCOTYLEDONEAE.
Fam. Typhaceae.
T'ypha, 3390.
Fam. Pandanaceae.
Freycinetia, 1564—1570.
Pandanus, 2557—2574.
Fam. Sparganiaceae.
Fam. Potamogetonaceae.

Fam. Triuridaceae.

Fam. Gramineae.
Andropogon, 224— 230, 3191.
Subg. Sorghum, 3113*, 3191—3193.
Subg. Chrysopogon, 224.
Subg. Cymbopogon, 229%.
Apluda, 271.
Bambusa, 404—4138, 3065*, 83066.

Cenchrus, 711.

Centotheca, 712.

Coix, 835—836.

Cynodon, 970.
Dactyloctenium, 1011.
Dendroealamus, 1058, 1622%.
Dinochloa, 1105.

Eleusine, 1011, 1258—1259.
Eragrostis, 1284— 1286, 2788.
Eriochloa, 1294, 1710f.
Festuca, 1430.

Gigantochloa, 1622—1630, 3065%.
Imperata, 1883—1884,
Isachne, 1903—1904.
Ischaemum, 1905— 1907.
Leersia (Blepharochloa), 463.
Leptaspis, 2018.

Potamogeton, 2840—2842.

Fam. Najadaceae.
Najas, 2363*.
Fam. Aponogetonaceae.
Fam. Juncaginaceae.
Fam. Alismaceae.
Sagittaria, 3016.
Fam. Butomaceae.
Limnocharis, 2339*.
8 Fam. Hydrocharitaceae.
Blyxa, 473.
Enhalus, 1277.
Hydrilla, 1848—1840.
Hydrocharis, 1851.
Ottelia, 2522,

*) In deze lijst vindt men alle plantengeslachten, waarvan inlandsche namen in dit Woordenboek,
hetzij in den hoofdtekst, hetzij in de aanteekeningen (hier gemerkt met *), opgenomen zijn, gerangschikt
naar de natuurlijke familiën, overeenkomstig het nieuwste werk op dit gebied, nl. „Genera Siphonogamarum”,
door De Darra Torre en Harms. (Leipzig 1900—190%), terwijl voor de varens gebruikt is de „Index
Filieum” door CHRISTENSEN. (Kopenhagen 1906). Het voordeel is, dat men aldus kan nagaan wàt de
inlandsche nomenclatuur is eener bepaalde groep van planten. Tevens vormt deze lijst iz xuee eene „Flora
van Nederlandsch-Indië”, voor zooverre nl. naar inlandsche opvatting de daartoe behoorende planten als
opmerkenswaardig (blijkens de naamgeving) hebben te gelden. In al haar soberheid is deze flora eene
prachtige getuigenis van het voortreffelijk waarnemingsvermogen der inlanders op ’t gebied der planten.
Opgemerkt zij nog dat in genoemd Duitsch werk, hetwelk naar het systeem van WNGLER is ingericht, de
begrenzing en naam van familie en geslacht niet altijd dezelfde is als in het Engelsche stelsel van
BENrHaAM-Hooker, dat ten grondslag ligt aan den „Imdex Kewensis”, die in dit Woordenboek is toegepast.

Dr. M. GresHoer,

Leptochloa, 2019.

Lopatherum, 2094.

Melocanna, 2239— 2241.

Miscanthus (Eulalia), 1382, 2320-2321.

Ochlandra, 2469.

Oplismenus (Orthopogon), 2497— 2499, 2510.

Oxytenanthera, 2528,

Oryza, 25122513.

Panieum, 519%,
2142*, 2576—2589a, 2609*, 2610*, 2612.
Sect. Digitaria, 1098—1100.

Sect. Kehinoechloa, 12041205.

Paspalum, 2608—2613.

Pennisetum, 1722, 2637—2638.

Sect. Gymnotrix, 1722.

Phragmites, 2675— 2676.

Poa, 2788.

Pogonatherum, 2794,

Pollinia, 2798.

Polytrias, 2829.

Rottboellia, 2987.

Saccharum, 83009—8012,

Schizostachyum, 1622*, 3063—3066.

Secale, 3099.

Setaria, 31128118.

Spinifex, 3213.

Spodiopogon, 1907.

Sporobolus, 3217— 3218.

Themeda (Anthistiria), 250—252, 3331.

Thysanolaena, 3009*.

Zea, 3550.

Zoysia, 3563.

Fam. Cyperaceae.
Carex, 663—664.
Cyperus, 974—995.
Sect. Pycreus, 979.
Sect. Mariscus, 976, 983, 985, 21922196.
Fleocharis, 722, 1254—1256.
Sect. Chaetocyperus, 722.
Fimbristylis, 15388— 1545, 19074.
Sect. Isolepis, 1907a.
Yuirena, 1571—1572.
Gahnia, 1382*, 1575.
Hypolytrum, 1865.
Kyllingia, 1968 —1969.
Lipocarpha, 2060.
Mapania, 2183—2186, 2556.
Sect. Thoracostachyum, 2183.
Sect. Pandanophyllum, 2556.
Rynchospora, 3006.
Seirpus, 3078— 3083.
Scleria, 3084— 3089.

Fam. Palmae.
Actinorhytis, 37, 2894,
Areca, 315—320, 2899.
Arenga, 321—322.
Borassus, 484,
Calamus, 539—568, 1024, 1025*,

Subg. Daemonorops, 540, 563*, 1013— 1028.

Calyptrocalyx, 593.
Caryota, 669— 674.
Ceratolobus, 716.

Cocos, 830.

Corypha, 887.
Cyrtostachys, 1007— 1008, 2595.
Didymosperma, 2508.
Drymophloeus, 2898,
Eugeissona, 1313.
[guanura, 1871, 2036*.
Korthalsia, 1966 —1967.
Lieuala, 2036-2044.
Livistona, 2088—2090.

1098—1100, 1204—1205, 1746*,

380

Lodoicea, 2091.

Metroxylon, 2285—2290.
Mischophloeus, 319.

Nenga, 317—318, 320, 2428.
Nipa, 2460,

Oncosperma, 2486—2487.

Orania, 25022503.

Phoenix, 2673.

Pigafetta, 2285—2286.

Pinanga, 2707 —2713, 2896 —2897.
Plectocomia, 2779— 2780.
Plectocomiopsis (Myrialepis), 2368.

‚_Ptychosperma, 2894 — 2899.

Rhapis, 2965.
Teysmannia, 3327.
Zalacca, 35453547.

Fam. Cyclanthaceae.

Fam. Araceae.

Acorus, 22.
Aglaonema, 101—108.
Alocasia, 148—151.
Amorphophallus, 210—211, 490,

Sect. Brachyspatha, 490.
Anadendrum, 215—216.
Arisaema, 327.
Chamaecladon, 723—724.
Colocasia, 847.
Cryptocoryne, 930.
Cyrtosperma, 1006.
Epipremnum, 215, 1280—1281, 2844*.
Homalomena, 1817—1821.
Lasia, 1996.
Piptospatha, 2745.
Pistia, 2751.
Pothoidium, 2843.
Pothos, 1250*, 1281*, 2501*, 2844— 2846.
Remusatia, 2961.
Rhaphidophora, 2544*, 2964a, 3073, 3077.
Schismatoglottis, 3060— 3062, 3195*,
Scindapsus, 102—103, 30738— 3077.
Spathiphyllum, 3195.
Typhonium, 3391.

Fam. Lemnaceae.

Lemna, 2014, 3024*,

Fam. Flagellariaceae.
Flagellaria, 1550—1551.
Susum, 3264.

Fam. Restionaceae.
Fam. Centrolepidaceae.
Fam. Mayacaceae.

Fam. Xyridaceae.
Xyris, 3543—85dd.

Fam. Eriocaulaceae.
Eriocaulon, 1292-1293, 3438*,

am. Rapateaceae.

Fam. Bromeliaceae.

| Ananas (Ananassa), 218.

Fam. Commelinaceae.
Aneilema, 231—232, 2334*.
Campelia, 598.
Commelina, 857—S861, S57a, 8576.
Floscopa, 1558.
Forrestia, 890*, 1561—1562.
Pollia, 2797.
Tradescantia, 3351a.

Fam. Pontederiaceae.
Monochoria, 2337 —2339.

am. Philydraceae.
Fam. Juncaceae.

Fam. Stemonaceae (Roxburghiaccac).
Stemona (Roxburghia), 2992, 3223.

Fam. Liliaceae.
Allium, 138—143.
Aloë, 152—153.
Cordyline, 884.
Dianella, 1084.
Dracaena, 1164—1165.
Gloriosa, 1661.
Peliosanthes, 940*, 2630— 2631.
Smilax, 1112*, 2278*, 3155—3162.

Fam. Haemodoraceae.

Fam. Amaryllidaceae.
Agave, 74.
Crinum, 905— 906.
Cureuligo, 940941,
Eurycles, 1394,
Haemanthus, 1784.
Pancratium, 2555.
Polianthes, 2796a.
Zephyranthes, 3551.

Fam. Velloziaceae.

Fam. Taccaceae.
Tacca, 22*, 3284— 3288.

Fam. Dioscoreaceae.
Dioscorea, 1107— 1124.

Fam. Iridaceae.
Belamcanda, 454.
Eleutherine, 3151.
Sisyrinchium, 3151.
Fam. Musaceae (Scitamincae p.).
Heliconia, 1755.
Lowia, 2105.
Musa, 2359— 2362.
Ravenala, 2959.

Fam. Zingiberaceae (Scitamincae p.).
Alpinia, 155—165, 199.

Amomum, 196—207, 218*, 1830— 1834, 2455 —2456.

Costus, 890.
Curcuma, 942— 950.
Elettaria, 2457.
Gastrochilus, 1612.
Globba, 1638—1643.
Hedychium, 1739—1742.
Hornstedtia, 1829—1834.
Kaempferia, 1951.
Nicolaia, 2455— 2457.
Phaeomeria, 1829.
Tapeinocheilos, 2963*.
Zingiber, 3552—3557.
Fam. Cannaceae (Scitamineae p.).
Canna, 630.

Fam. Marantaceae (Scitamincae p.).
Clinogyne, 2187.
Donax, 2187*.
Maranta, 2187—2188.
Phrynium, 2677— 2681, 3031*.
Yam. Burmanniaceae.
Burmannia, 529— 530.

Fam. Orchidaceae, 2504.
Aërides, 59.
Acriopsis, 23.
Agrostophyllum, 111.
Anoectochilus, 244, 1806*.
Apostasia, 105*, 282.
Calanthe, 569—571.

381

Ceratostylis, 718.

Coelogyne, 571*, 832.
Corymborchis, 886,
Cymbidium, 940*, 968— 969.
Cypripedium, 997, 1806%,
Dendrobium, 1054— 1057.
Epidendrum, 1279.

Eria, 1290.

Fulophia, 1383.
Grammatophyllum, 1695—1696.
Haemaria, 1735, 1806.
Maecodes, 2141.

Mierostylis, 2305.

Oberonia, 2467.

Phajus, 2656—2657.
Phalaenopsis, 2658.
Platyclinis, 2778.
Renanthera (Arachnanthe), 2962— 2963.
Rhynchostylis, 3013.
Saccolabium, 3013.
Sarcanthus, 3038.
Spathoglottis, 3196.
Thecostele, 3329.

Vanda, 3436—3437.

Vanilla, 3440— 3441.

CLASSIS DICOTYLEDONEAF.
SUBCLASSIS ARCHICHLAMYDEAE.

Fam. Casuarinaceae.
Casuarina, 698— 700.

Saururaceae.
Piperaceae.

Fam.

Fam.
Peperomia, 2742.
Piper, 2715— 2744.

Fam.
Chloranthus, 748.

Chloranthaceae.

Lacistemaceaoe.
Salicaceae.

Fam.
Fam.
Salix, 3020— 3022.

Fam. Myricaceae.
Myrica, 2369— 2370, 2417*.

Fam. Balanopsidaceae.
Fam. Leitneriaceae.

Fam. Juglandaceae.
Engelhardtia, 1273—1276.

Fam. Betulaceae.

Fam. Fagaceae (Cupuliferae).
Castanea (incl. Castanopsis), 693— 697.

Quercus, 693*, 2151*, 2911—2955.

Fam. Ulmaceae (Urticaceae p.).
Celtis, 706—710.
Gironniera, 87*, 1632— 1635, 2000*, 2596*,
Trema, 3355—83356.

Fam. Moraceae (Urticaccae p.).
Antiaris, 254255, 342*,
Artocarpus, 337— 357, 1963%,
Balanostreblus, 403,
Broussonetia, 507.
Cannabis, 631.
Conocephalus, 869—872.
Cudrania, 937.
Ficus, 345*, 580%, 1102*, 1432— 1536, 14594. 1937.*
Gymnartocarpus, 720%, 1716.
Malaisia, 2346*.
Morus, 2346—2347.

| Sloetia, 3153—3154.

Streblus, 3248.

Fam. Urticaceae.
Boehmeria, 474—478, 2165*,
Cypholophus, 474.
Debregeasia, 1047—1048.
Elatostema, 1008*, 12421252, 1631*.
Fleurya, 1554—1556.
Girardinia, 1631.
Laportea, 1555*, 1987— 1995,
Leucosyke, 20342035.
Maontia, 2182.
Pellionia, 1072*, 2633.
Pilea, 2701.
Pipturus, 2035*, 2347,2746—2747.
Pouzolzia, 2847 — 2848.
Procris, 2859.
Villebrunea, 3458—8459.

Fam. Proteaceae.
Finschia, 1546, 1962*.
Helicia, 1758—1754.
Fam. Loranthaceae.
Loranthus, 2096—2103.
Viscum, 3462— 3463.
Fam. Myzodendraceae.
Fam. Santalaceae.
Exocarpus, 1417—1418.
Henslowia, 1768— 1771.
Santalum, 3029.
Scleropyrum, 3091.
Fam. Grubbiaceae.
Fam. Opiliaceae.
Cansjera, 725%,
Champereia, 725.
Fam. Olacaceae.
Anacolosa, 2138—214.
Erythropalum, 1431*,
Harmandia, 939*,
Ochanostachys, 2468.
Scorodocarpus, 3095.
Strombosia, 2468*, 3256, 3257.
Ximenia, 3539.
Fam. Balanophoraceae.
Balanophora, 401—402.

Fam. Aristolochiaceae.
Apama (Bragantia), 491.
Aristolochia, 328—330.

Fam. Rafflesiaceae (Cytinaceae).
Brugmansia, 510.
Rafflesia, 2939— 2942.

Fam. Hydnoraceae.

Fam. Polygonaceae.
Muehlenbeckia, 2355.
Polygonum, 21%, 232*, 1868*, 28082812, 2811a.
Rheum, 2966.
Rumex, 3005.

Fam. Chenopodiaceae.
Suaeda, 3263.

Fam. Amarantaceae.
Achyranthes, 20—21.
Aerva, 60.
Alternanthera (incl. Telanthera), 183—184, 3310.
Amaranthus, 191—195.
Celosia, 704705, S44*,
Cyathula, 960—961.
Deeringia, 1050.
Gomphrena, 1678.
Iresine, 193*, 1901.

Fam. Nyetaginaceae.
Mirabilis, 2319.
Pisonia, 2748—2750.

382

Fam. Batidaceae.
Fam. Cynocrambaceae.

Fam. Phytolaccaceae.
Phytolacca, 2699a.

Fam. Aizoaceae (Ficoideae).
Mollugo, 2334.
Sesuvium, 3111.

Trianthema, 2837*.

Fam. Portulacactae.
Portulaca, 2837 —2839a.

Fam. Basellaceae (Chenopodiaceae p.).
Basella, 429— 430.

Fam. Caryophyllaceae.

Cerastiam, 1552*.

Dianthus, 1085.
Drymaria, 1172.
Spergula, 3199.

Stellaria, 3222.

Fam. Nymphaeaceae.
Barclaya, 414,
Nelumbium, 2427.
Nymphaea, 2463—2465.
Fam. Ceratophyllaceae.
Fam. Trochodendraceae.
Fam. Ranunculaceae.

Clematis, 809—810.

Nigella, 2459.
Ranunculus, 2950.
Thalietrum, 3328.

Fam. Lardizabalaceae.

Fam. Berberidaceae.
Berberis, 456.
Fam. Menispermaceae.
Anamirta, 217.
Aspidocarya, 367.
Cissampelos, 768.
Coscinium, 888.
Cyclea, 963.
Fibraurea, 1431.
Limacia, 2046 —2048.
Pericampylus, 1744*, 2645.
Stephania, 2645*, 3227 —3228.
Tiliacora, 1431*.
Tinomiscium, 3342.
Tinospora, 33433344,
Fam. Magnoliaceae.
Mlieium, 1874.

‚_Kadsura, 1949—1950.

Magnolia (incl. Manglietia), 2147, 2179—2180.
Michelia, 2294— 2299, 3298*,

| Schizandra (Sphaerostemma), 3204.

Talauma, 2298*, 3292— 3300.
Fam. Calycanthaceae.
Fam. Lactoridaceae.

Fam. Anonaceae.
Alphonsea, 154, 2326*, 2799*.
Anomianthus, 3422*,
Anona, 245 —247.

| Artabotrys, 331—333.

Cananga, 601.

Cyathocalyx, 957—959.

Drepananthus, 1170—1171.

Ellipeia, 3424.

Goniothalamus, 1679—1882, 2805*.

Kingstonia, 1230*.

Melodorum (incl. Pyramidanthe), 22492252, 2907.
Mezzettia, 2293.

Mitrephora, 23232328.

Orophea, 1656*, 2507—2508.
Oxymitra, 25242525.

Phaeanthus, 2654— 2655.

Polyalthia, 966*, 2799 —2805, 342T*.
Popowia, 2834—2835.

Saccopetalum, 3014.

Stelechocarpus, 973*, 3221.

Unona, 2249*, 3402— 3405.

Uvaria, 1681*, 2249*, 3421—3427.
Xylopia, 3416*, 3540— 3542.

Fam. Myristicaceae.
Gymnacranthera, 1714.
Knema, 1546*, 1962.
Myristica, 1546%, 1962, 2055*, 2371 —2403.

Fam. Gomortegaceae.

Fam. Monimiaceae.
Kibara, 1953—1955.
Matthaea, 2208.
Steganthera, 3220.

Fam. Lauraceae.
Actinodaphne, 32—35, 1827*.
Beilschmiedia, 453.

Cassytha, 692, 2472*.
Cinnamomum, 759—767.
Cryptocarya, 921—929.
Dehaasia, 1051—1053, 2140*,
Endiandra, 1270.
Eusideroxylon, 1396.

Lindera, 2053—2058.

Litsea, 765*, 2062— 2087.
Machilus, 2140.

Massoia, 2205.

Mieropora, 2304.

Notaphoebe, 2461.

Persea (incl. Alseodaphne), 166, 2461, 2651.
Phoebe, 2667—2672.
Tetranthera, 2822*,

Fam. Hernandiaceae.
Gyrocarpus, 1733.

Hernandia, 1785—1786.

Fam. Papaveraceaco.

Fam. Cruciferae.
Brassica, 493—495, 3145.

Cardamine, 660.
Nasturtium, 2410— 2411.
Raphanus, 2951.

Sinapis, 3145.

Fam. Tovariaceae.

Fam. Capparidaceae.
Capparis, 642— 647, 3377".

Cleome, 631*, 2795—2796.
Crataeva, 892893.
Gynandropsis, 1723, 2795*.
Polanisia, 631*, 2795—2796.

Fam. Resedaceae.

Fam. Moringaceae.
Moringa, 2345.

Fam. Sarraceniaceae.

Fam. Nepenthaceae.
Nepenthes, 2429— 2440.

Fam. Droseraceae.

Fam. Podostemonaceae.

Fam. Hydrostachyaceae.

Fam. Crassulaceae.
Bryophyllum, 519—520.

Kalanchoë, 520*.

Fam. Cephalotaceae.

385

Fam. Saxifragaceae.
Astilbe, 1613%,
Dichroa, 1088.
Hydrangea, 1847.
Itea, 1911.
Polyosma, 2813—2815.

Fam. Pittosporaceae.
Pittosporum, 27682769.

Fam. Brunelliaceae.

Fam. Cunoniaceae.
Weinmanunia, 3507—8508.

Fam. Myrothamnaceae.
Fam. Bruniaceae.
Fam. Hamamelidaceae.
Altingia, 185.
Rhodoleia, 2977.
Fam. Platanaceae.
Fam. Crossosomataceae.
Fam. Rosaceae.
Agrimonia, 109.
Alchemilla, 131.
Duchesnea, 1177.
Parastemon, 2594.
Parinarium, 1184*, 2595—2600.
Photinia, 2674.
Potentilla, 1177.
Prunus, 2861, 2904*.
Pygeum, 1234*, 2861*, 2903—2906.
Rosa, 2787*, 2986.
Rubus, 9*, 2994 — 3003.

Fam. Connaraceae.
Agelaca, 15— 76, 628%.
Cnestis, 826.
Connarus, 864— 868, 3259*,
Rourea, 2989—2990.
Roureopsis, 2991.
Taeniochlaena, 2047*, 3289.

Fam. Leguminosae.

Mimosoidene-Caesalpinioideae-Papilionatae.
Abrus, 2—3.
Acacia, 5—11.
Acrocarpus, 2291.
Adenanthera, 40—42.
Aeschynomene, 67, 1765%.
Afzelia, 68— 71, 2764*, 2765*.
Albizzia, 117—130.
Alysicarpus, 1065%.
Arachis, 284.
Atylosia, 378.
Bauhinia, 431—487, 3197*.
Butea, 531.
Caesalpinia, 582—536.
Cajanus, 538.
Canavalia, 626—629.
Cassia, 679—691, 2358*.
Cicer, 757.
Clitoria, 823— 824,
Crotalaria, 908— 911.
Crudia, 919.
Cynometra, 972— 973, 3221*,
Cytisus, 534*, 1009.
Dalbergia, 1029— 1033, 2883*,
Derris, 1060— 1064, 2310*.
Desmodium (Phyllodium), 1065— 1078, 1552%
Dialium, 1079—1083.
Dichrostachys, 1092.
Dioclea, 1106.
Dolichos, 1162.
Entada, 1278, 3219*,

‚ 2691.

Erythrina, 1300—1307.
Euchresta, 1312.
Flemingia, 1552—1558.
Gleditschia, 1636, 2084*,
Glycine, 1664.
Hedysarum, 1751.
Indigofera, 1885—1888, 2203*.
Inga, 2758.
Inocarpus, 1889.
Koompassia, 1963.
Laburnum, 1009.
Lespedeza, 2023.
Leucaena, 112*, 2027.
Lotus, 2463*.
Lourea, 2104.
Mezoneurum, 2291—2292.
Millettia, 2307— 2310.
Mimosa, 2312— 2313, 3358*.
Mucuna, 1114*, 23849— 2354,
Ormocarpum, 2505, 3017*.
Ormosia, 2506.
Pachyrhizus, 2532.
Pahudia, 2536.
Parkia, 2601—2604, 2634*,
Parkinsonia, 2605.
Parochetus, 2606.
Peltophorum, 2634— 2635, 3399*,
Phaseolus, 2661— 2666, 3311*.
Pithecolobium, 122*, 2752— 2767, 3241*.
Pongamia, 28322833.
Psophocarpus, 2864— 2865.
Pterocarpus, 28822886.
Pueraria, 2900— 2901.
Saraca, 3037.
Sesbania, 1887*, 3109—3110.
Shuteria, 3134.
Sindora, 3146—38150.
Smithia, 3005*,
Sophora, 3190.
Spatholobus, 8197—3198.
Tamarindus, 3301.
Tephrosia, 8311.
Trifolium, 3373.
Trigonella, 3374.
Uraria, 3406— 3407.
Vigna, 3456— 3457.
Voandzeia, 3494.
Wallaceodendron, 3496.
Fam. Geraniaceae.
Fam. Oxalidaceae (Geraniaccae p.).
Averrhoea, 379—3880.
Biophytum, 458.
Connaropsis, 863.
Dapania, 1039.
Oxalis, 25238—2523a.
Fam. Tropaeolaceae.
Fam. Linaceae.
Ctenolophon, 931.
Ixonanthes, 1912—1918.
Roucheria, 2988.

Fam. Humiriaceae.

Fam. Erythroxylaceae.
Erythroxylum, 1308.

Fam. Zygophyllaceae.

Fam. Cneoraceae.

Fam. Rutaceae.
Aegle, 58.
Acronychia, 25—28, 1404.
Atalantia, 25*, 376.
Citrus, 785—799.

Windt

384

Clausena, 802—803.
Evodia, 1400— 1410.
Feronia, 1428-1429.
Flindersia, 1557.
Glycosmis, 1665.

‚Limonia, 1616*,

Lunasia, 2110.
Melicope (Tetractomia), 3324.
Mieromelum, 2301—2303.

‚_Maurraya, 685*, 2357 —2358.

Paramignya, 2591,

Ruta, 3006.

Toddalia, 3345.

Triphasia, 3377.

Xanthoxylum (Zanthoxylum), 3532—3537.
Fam. Simarubaceae.

Ailanthus, 1138—115, 3325*.

Brucea, 509.

Eurycoma, 1395.

Harrisonia, 1738,

Irvingia, 1902.

Pierasma, 2700.

Samadera, 3025.

Soulamea, 3194.

Fam. Burseraceae.
Canarium, 400%, 602—625, 1167*, 3376*.
Garuga, 1610—1611.

\_Protium, 2860.

Santiria (incl. Trigonochlamys), 609*, 3030, 3376.

Fam. Meliaceae.
Aglaia, 78— 94, 95a, 954, 96—100, 208*.
Amoora, 208— 209,
Azadirachta, 382,
Carapa, 657— 659.
Cedrela, 701—703.

| _Chisocheton, 741—747.

Dysoxylum, 1184—1197, 2981*.
Lansium, 1983.

Melia, 382, 2226— 2229.
Munronia, 2356.
Reinwardtiodendron, 2960.
Sandorieum, 2831*, 3027.
Swietenia, 83265.

Walsura, 3497.

Fam. Malpighiaceae.
Hiptage, 1802— 1804,
Rhyssopterys, 3007.

Fam. Trigoniaceae.
Trigoniastrum, 3375.

Fam. Vochysiaceae.

Fam. Tremandraceae.

Fam. Polygalaceae.
Polygala, 1746*, 2807.
Securidaca, 3100.
Xauthophyllum, 2146*, 3524— 3580.

Fam. Dichapetalaceae (Chailletiaceae).
Dichapetalum, 1086—1087.
Chailletia, 1086.

Fam. Euphorbiaceae,
Acalypha, 12—16, 3406*.
Actephila, 31,
Agrostistachys, 110.
Agyneia, 112.
Alchornea, 132—133.
Aleurites, 185, 1786*.
Antidesma, 256—267, 397*,
Aporosa, 272— 281, 1671*, 2830*, 3268*.
Baccaurea, 388—396.
Bischofia, 459.

ham NE

Breynia, 496—499.
Bridelia, 500—506.
Cheilosa, 729.
Claoxylon, 800—801.
Cleidion, 805.
Cleistanthus, S06—S808,
Cnesmone, 825.
Codiaeum, 831, 1697*
Coelodepas, 3272*.
Croton, 912918.
Cyelostemon’, 964967.
Dalechampia, 1035.
Daphniphyllum, 1040— 1041.
Elateriospermum, 1241.
Endospermum (incl. Capellenia), 641,
Epiprinus, 1282.

Erismanthus, 1297.

Euphorbia, 1385—1359.

Exeoecaria, 14l4—1415.

Flueggia, 1559.

Galearia, 1576—1577.

Gelonium, 1616.

Glochidion, 496*, 1644— 1660, 2507*,
Homalanthus, 1807— 1808.
Homonoia, 1822.

Hura, 1842.

Jatropha, 1941 —1942.

Macaranga, 16*, 1352*, 2123—2139.
Mallotus, 16*, 754*, 2148—2165.
Manihot, 2181.

Mierodesmis, 2300.

Ostodes, 1134*, 2516—2517.

1103*,

Phyllanthus, (incl. Ceramanthus), 715, 2683— 2690.

Pimelodendron, 2703.
Plukenetia, 2784.
Ricinus, 2984.
Sapium, 3032— 3035.
Sauropus, 2687, 3053—3055.
Tragia, 3352.
Trewia, 3358.
Fam. Callitrichaceae.
Buxaceae.
Coriariaceae.
Empetraceae.
Limnanthaceae.

Anacardiaceae.

Fam.
Fam.
Fam.
Fam.

Fam.
Anacardium, 212.
Bouea, 487—489.
Buchanania, 521—525.
Campnosperma, 521, 523, 600.
Dracontomelon, 1166—1169.
Gluta, 1662— 1663, 3105*.
Koordersiodendron, 1964.
Mangifera, 2166—2178.
Melanochyla, 2219— 2220.
Melanorrhoea, 1663*, 2221.
Odina, 2480.
Rhus, 1186*, 2979— 2982.
Semecarpus, 1663*, 31033105.
Spondias, 3214, 3216.

Swintonia, 3266.
Fam. Cyrillaceaé.
Fam. Pentaphylacaceae.
Fam. Corynocarpaceae.
Fam. Aquifoliaceae (llicaceae).

Ilex, 1872—1873.

Fam. Celastraceae.
Evonymus (Euonymus), 1411 —1413.
Gymnosporia, 1721.

1271 —1272

385

Lophopetalum, 2095.
Perrottetia, 2650.

Fam. Hup podrnteacdae (Celastraceae).
Hippocratea, 1800— 180
Salacia, 3017— 3019.

Fam. Stackhousiaceae.

Fam. Staphyleaceae (Sapindaceae).

Turpinia, 3386.
Fam. Ieacinaceae (Olacactae).

Cardiopteris, 661.
Gonocaryum, 1683.
Lodes, 1890a.
Lasianthera, 1674, 3225.
Miquelia, 2318.
Platea, 27742775.
Phytocrene, 2695—2699.

Stemonurus (incl. Gomphandra), 1674—1675, 3224—

3225, 3386*,

Fam. Aceraceae (Sapindaceae).
Acer, 18.

Fam. Hippocastanaceae.

Fam. Sapindaceae.
Alectryon, 134,
Allophylus (Schmidelia), 146— 147, 3068— 3070.
Aphania, 268— 269.
Arytera, 358.
Atalaya, 377.
Cardiospermum, 662.
Cubilia, 932.
Cupania, 1253, 1710—1712, 25322.
Dodonaea, 1159.
Blattostachys, 1253, 1390*,
Erioglossum, 1296.
Euphorianthus (Buphoriopsis), 1390.
Ganophyllum, 1581.
Guioa (incl. Hemigyrosa), 1710—1712, 1767.
Harpullia, 1737.
Hebecoccus, 2322*.
Lepisanthes, 2016.
Mischocarpus, 2322.
Nephelium, 2441 — 2448.
Otophora, 2443*, 2520— 2521.
Paranephelium, 2592.
Pometia, 2830—2831.
Ratonia, 358.
Rhysotoechia, 1957*.
Sapindus, 268—269, 2520, 3031.
Schleichera, 3067.
Xerospermum, 2443*, 3538.

Fam. Sabiaceae.
Sabia, 3008.
Meliosma, 573*, 2230— 2238.

Fam. Melianthaceae.

Fam. Balsaminaceae.
Impatiens, 1878—1882, 2357*.
Hydrocera, 1850.

Fam. Rhamnaceae.
Colubrina, 848,
Gouania, 1692—1693.
Rhamnus, 2964.
Sageretia, 3015.
Ventilago, 3444— 3445.
Zizyphus, 855%, 3558— 3562,

Fam. Vitaceae (Ampelideae).

| _Cissus, 769—783, 3488*.

Leea, 2007— 2018.
Pterisanthes, 2879.
Vitis, 769—783, 3475— 3491.

25

386

Yam. Elaeocarpaceae (Tiliaccae p.). Pyrenaria, 1684*, 2908,
Klacocarpus, 1212—1240, 2065%, 2384*, 2597*, ‚_ Sehima, 3057—3059.
Slonnea, 3152. Ternstroemia, 317*, 2771*, 3318—3320.

Tetramerista, 2684*.
‚ Thea (Camellia), 594— 596.

| Fam. Guttiferae (incl. Hypericaceae).
‚_Calophyllum, 577—590.

am. Chlaenaceae.

Fam. Gonystylaceae.
Gonystylus, 283%,

Fam. Tiliaceae. Cratoxylon, $94— 899.
Actinophora (Schoutenia), 36, 3071—3072. Garcinia, 1582—1603, 2851*.
Berria, 11%, | Hypericum, 1863.
Brownlowia, 508. \_Kayeca, 1952.
Columbia, 849—851. Mesna, 2284.

Corchorus, 875—S877.
Diplophractum, 1141. |
Grewia, 1534*, 1699— 1707, 16994.
Pentace, 2639— 2640.
Trichospermum, 3371—3372.
Triumfetta, 3381—3385, 3417*.

Ochrocarpus, 2470.

Fam. Dipterocarpaceae.
Balanocarpus, 399— 400, 3121*.
Dipterocarpus, 11441150.
Dryobalanops, 1174.
Hopea, 1184*, 18231828, 25390*.

Fam. Malvaceao. Isoptera, 1910.
Abutilon, 4, Pachynocarpus, 2531.
Gossypium, 1685—1691. Parashorea, 2593.
Hibiscus, 862*, 1789— 1799. Shorca, 1823*, 2593, 3114—8133.
Sida, 31353138. Bn Vatica, 3118*, 3442 3443,
Thespesia, 1709*, 33333334. AN :
Urern, 109%, 754*, 960%. 3187*, 3415-8417. Fam. Elatinaceae.

Fam. Frankeniaceae.

Fam. Triplochitonaceae. :
Fam. Tamaricaceae.

Fam. Bombacaceae (Malvaceae).

Adansonia, 39. Fam. Fouguieriaceae.
Bombax, 480481, | Fam. Cistaceae.
Boschia, 485, 2598*. ! js y
Ceiba (Briodendron), 1295. ' Fam. Bixaceae.
Coelostegia 833. Bixa, 460, p
Durio, 1178—1180. Fam. Cochlospermaceae (Bixacese p.).
Neesia, 2426. Cochlospermum, 829.

Fam. Sterculiaceae. Nam. Koeberliniaceae.
Abroma, 1. Fam. Canellaceae.
Buettneria, 527—528. Fam. Violaceae.
Commersonia, 862, 1792*. Alsodeia, 167150, 3278*.
A Viola, 3461 —3461a.

Eene. KE Fam. F1 tiaceae (Samydaccae, Bixaceac).
Heritiera, 17838—1784, 3306*, Er ted Toor hit
Kleinhovia, 1961. Casearia, 168*, 675-—678.

Henson, vaNa0. Flacourtia, 1547—1549.

Melochia, 22422244, Homalium, 373*, 1809—1816.

Pentapetes, 2641. 5 Hydnocarpus (incl. Taraktogenos), 18438—1845, 3302.
Pterocymbium, 2888—2889. Osei aar 3

Pterospermum, 2890—2893.

Ds 5 ORE
Sterculia, 1677*, 2888-2889, 32293244, 3233a. Pangium, 2575.

Polyothyrsis, 2816.

Tarrietia, 3305—3308. Ryparosa, 240%.
Theobroma, 3332. Scolopia, 3092-3094.
Yam. Seytopetalaceae. Fam. Stachyuraceae.

Fam. Dilleniaceae. Turnera, 470*,
Dillenia (inel. Wormia), 355*, 1101—1104, 1514*, | Fam. Turneraceae.
3519—3522. 5 x
Saurauja, 3044—3052. Fam. Malesherbiaceae.

Tetracera, 3321—83323. Fam. Passifloraceae.
À . Modecca, 2329— 2333.
Fam. Eucryphiaceae. Passiflora, 26142618.
Fam. Ochnaceae.

duthemis, 295*, 427*, 1397— 1399. Fam. Achariaceae.

Gomphia, 1676— 1677. Fam. Caricaceae (Passifloraacse p.).
Fam. Caryocaraceae. ee
Fam. Marcgraviaceae. rt Nen
0 i | ‘am. Datiscaceae.

5 Kan, Quunsoans, BREN Oectomeles, 2478— 2479.
i Fam. Theaceae (Ternstroemiaceac). Tetrameles, 115%, 3244*, 3325.

Adinandra, 52—55. ef R

Archytaea, 290—291. _ Fam. Begoniaceae.

Eurva, 1391—1393. Begonia, 440— 452.

Gordonia, 1684, 1736. am. Anecistrocladaceae (Dipterocarpaceae p.).

Haemocharis (Laplacea), 765*, 1736, 1985— 1986. Ancistrocladus, 223.

Fam. Cactaceae.
Nopalea, 2500.
Opuntia, 2500—2501.
Fam. Geissolomaceae.
Fam. Penaeaceae.
Fam. Oliniaceae.
Fam. Thymelaeaceae.
Aquilaria, 283.
Linostoma, 2059.
Phaleria, 2659—2660.

Fam. Elaeagnaceae.
Elaeagnus, 1209— 1211.

Fam. Lythraceae.
Lagerstroemia, 1974— 1981.
Lawsonia, 2004.

Pemphis, 2636.
Woodfordia, 3518.

Fam. Sonneratiaceae (Lythraceae p.).
Duabanga, 11751176.
Sonneratia, 142*, 381*, 31883189.

Fam. Crypteroniaceae (Lythraceae p.).
Crypteronia, 920.
Fam. Punicaceae (Lythraceae p.).
Punica, 2902.

Fam. Leecythidaceae (Myrtaceae p.).
Barringtonia, 419— 428, 755, 912*, 2771*.
Chydenanthus, 755, 912*,

Eschweilera, 1309.
Lecythis, 1309.
Planchonia, 420*, 2770— 2771.

Fam, Rhizophoraceae.
Anisophyllea, 240— 241.
Bruguiera, 511—516, 2968.
Carallia, 655—656, 1727*, 3454*.
Ceriops, 721.
Gynotroches, 1727—1728.
Pellacalyx, 2632.
Rhizophora, 2968— 2970.

Fam. Combretaceae.
Calycopteris, 592.
Combretum, 852—856, 1801*, 2330*, 3198*.
Lumnitzera, 56*, 381*, 2109.
Terminalia, 1217*, 33123317.
Quisqualis, 2936.

Fam. Myrtaceae.
Baeckea, 397.
Decaspermum, 1049.
Eucalyptus, 1311, 2218*.
Eugenia, 973*, 1049*, 1314—1381, 2217*,

2238*.

Leptospermum, 2021 —2022.
Melaleuca, 2218.
Metrosideros (Nania), 2409, 3118*,
Myrtus, 2407.
Psidium, 2862— 2863.
Rhodamnia, 1956*, 2971—2972,
Rhodomyrtus, 2975.
Tristania, 3378—3380.
Xanthostemon, 3531.

Fam. Melastomataceae (Melastomacene).
Allomorphia, 144—145, 1426*,
Anplectrum, 1157, 1158*, 2204*.
Astronia, 373*, 373—374, 2222*,
Creochiton, 900.
Dissochaeta, 1156—1158, 2204*.
Kibessia, 1956— 1958, 2971”,
Marumia, 2204,
Medinilla, 13873*, 2210—2217.
Melastoma, 2222— 2225, 2224a, 2879*.

2218”,

387

Memeeylon, 217%, 1728*, 22622275, 2881*
Ochthocharis, 2473.

Otanthera, 2518— 2519.

Oxyspora, 2526.

Pachycentria, 2529.

Pternandra, 2880— 2881.

Sonerila, 8184—3187.

Fam. Onagraceae.
Jussieua, 1944— 1945, 3056*.

Fam. Hydrocaryaceae (Onagraceae p.).
Trapa, 33533354.

am. Halorrhagidaceae (Haloragaceae).
Gunnera, 1713.
Serpienla, 3107.

Fam. Cynomoriaceae.

Fam. Araliaceae.
Aralia, 285— 289, 164T7*, 2552*,
Arthrophyllum, 266%, 336, 2553, 2845*,
Boerlagiodendron, 479.
Brassaiopsis, 492, 1781*.
Heptapleurum, 1389*, 1772—1782, 3206*.
Horsfieldia, 1835.
Macropanax, 2142.
Panax, 2550— 2554.
Polyscias, 1161*, 2826.
Tetraplasandra, 3326.
Trevesia, 2755*, 3357.

Fam. Umbelliferae.
Anethum, 233.
Apium, 270.
Carum, 668.
Coriandrum, 885.
Cuminum, 938.
Foeniculum, 1560.
Hydrocotyle, 1852— 1857, 3028*,
Oenanthe, 2481.
Peucedanum, 233.
Pimpinella, 2704 — 2706.
Sanicula, 3028.

Fam. Cornaceae.
Alangium (incl. Marlea), 116, 862*, 2197— 2201.
Mastixia, 931*, 2206— 2207.
Nyssa, 2466.

SUBCLASsIS METACHLAMYDEAE.
Fam. Clethraceae.

Fam. Pirolaceae.
Fam. Lennoaceae.
Fam. Ericaceae.
Diplycosia, 1143, 3480.
Gaultheria, 1618—1615.
Rhododendron, 1559*, 29732976, 8430*.
Vaccinium, 3428— 8483.
Fam. Epacridaceae.
Styphelia (incl. Leucopogon), 2032— 2088.
Fam. Diapensiaceae.
Fam. Theophrastaceae.
Fam. Myrsinaceae.
Aegiceras, 56, 2636*,
Ardisia (Pimelandra, Climacandra), 56%,
822a, 1397*, 2702.
ömbelia, 1261—1266.
Labisia, 1970.
Maesa, 2143—2146, 3525*.
Myrsine, 296*, 385*, 2405— 2406.
i Fam. Primulaceae.

Fam. Plumbaginaceae.
Plumbago, 2785—2786.

292314,

388

Fam. Sapotaceae.
Achras, 19.
Beccarimnea, 439.
Chrysophyllum, 751—754.
Diploknema, 1823*,
Lllipe (Bassia), 1875— 1876, 2538, 2628-2629,
Ísonandra, 1908— 1909, 2542, 2623.
Mimusops (incl. Lmbricaria, Labramia), 1877, 2314—
2317.

Palaquium (Dichopsis), 1825*, 1876, 2587— 2549.
Payena, 26222629,
Sideroxylon, 753%, 3139-3143,

Pam. Ebenaceae.
Diospyros, 1125—1139, 1959*, 2119*, 2120*, 2771*.
Huclea, 1136.
Maba, 1127*, 2119—2122.

Fam. Styracaceae.
Bruinsmia, 517, 2650*.
Styrax, 3262,
am. Symplocaceae (Styracaceae p.).
Symplocos, 3267— 3273,
Fam. Oleaceae.
Chionanthus, 785—740.
Vraxinus, 1563.
Jasminum, 1931—1940.
Ligustrum, 2045.
Linociera, 785— 740.
Myxopyrum, 2408.
Nyetanthes, 1924*, 2462.
Fam. Salvadoraceae.

Fam. Loganiaceae.
Buddleia, 526.
Couthovia, 891.
Iagraca, 144*, 168*, 1419—1427.
Geniostoma, 1617—1618,
Strychnos, 1895*, 3260—3261.

am. Gentianaceae.
Gentiana, 3495*.
Limnanthemum, 2049.

Pam. Apocynaceae.
Aganosma, 73, 188*.
Allamanda, 137.
Alstonia, 174— 182, 1182*, 1447*,
Alyxia, 186—188.
Anodendron, 242243, 1203, 2245*,
Baissea, 398.
Beaumontia, 438.
Carissa, 666.
Cerbera, 719—720, 1716*.
Chilocarpus, 7130—734.
Chonemorpha, 3411*.
Dyera, 175%, 1181—1182.
Eedysanthera, 1202— 1203, 2245*.
Hymenolophus, 1862,
Lehnocarpus, 1869—1870.
Kiekxia, 1959— 1960, 2480*, 2956*,
Kopsia, 1965.
Landolphia, 1982.
Leuconotis, 2029— 2031.
Melodinus, 2245-— 2248,
Nerium, 2452,
Ochrosia, 2471—2472.
Parameria, 1202, 2590.
Parsonsia, 2607.
Plumeria (Plumiera), 2787.
Rauwolfia, 178*, 1959*, 2953— 2958, 3535*.
Strophanthus, 3258— 3259,
Tabernaemontana, 2329*, 2459* 32743283, 3492,

3493*,

Thevetia, 631*,
Urceola, 3408— 8414,

Vallaris, 8435.
Vinca, 3460.
Voacanga, 3492— 3493.
Willughbeia, 8513— 3517. N
Wrightia, 3523.
am. Asclepiadaceae.
Asclepias, 359.
Calotropis, 591.
Dischidia, 1151—1155, 2096*,

| Gymnanthera (Dicerolepis), 1715.

Gymnema, 1717— 1718.
Hoya, 1836—1841.
Marsdenia, 2202-2203.
Oxystelma, 2527.
Pergularia, 2643— 2644.
Phyllanthera, 2682.
Physostelma, 2694.
Sarcolobus, 30424— 3043.
Secamone (Toxocarpus), 3351.
Tylophora, 359, 3387 — 3389.
Fsm. Convolvulaceae.
Aniseia, 235.
Argyreia, 325—326,
Calonyetion, 576.
Convolvulus, 873, 2277— 2281.
Cusenta, 668*, 951— 952,
Erycibe, 1298— 1299.
Hewittia, 1788.
Ipomoea, 235, 576, 1114*, 1891—1900, 2282 2283,
4892 2490,
Lepistemon, 2017.
Merremia, 2277— 2283,
Neuropeltis, 2454.
Operculina, 2489— 2490.
Porane, 2836.
Quamoclit, 2909— 2910.
Rivea (Lettsomia), 325, 2024— 2026, 2985.
Stictocardia, 3247.
Pam. Polemoniaceae.
Pam. Hydrophyllaceae.
Pam. Borraginaceac.
Cordia, 878883,
Cynoglossum, 971.
Behinospermum, 971.
Ehretia, 1207—1208.
Heliotropium, 1757.
Tournefortia, 3348 —3350.
Fam. Verbenaceae.
Avicennia, 381, 3188*.
Callicarpa, 572— 575, 1620*, 1621*.
Clerodendron, 631*, 811 —822, 3138*, 3467*.
Geunsia, 1620—1621.
Gmelina, 1666.
Lantana, 1984, 2967*.
Peronema, 1160*, 2649.
Premna, 2851— 2858.

‚_Sphenodesma, 3206—3208.

Stachytarpheta, 1868*, 3219.
Teetona, 3309.
Vitex, 34643474.

am. Labiatae.
Aecrocephalus, 24.
Anisomeles, 2387— 239.
Coleus, 837— 846.
Dysophylla, 1183, 3406*.
Elsholtzia, 1260.
Hyptis, 1866—1868, 3219*.
Leonurus, 385%.
Leucas, 2028.
Mentha, 2276.
Moschosma, 2348.

Oeimum, 24742477.
Orthosiphon, 2511.
Plectranthus, 2781.
Pogostemon, 838*.
Salvia, 3023.
Scutellaria, 3096—3097.

Fam. Nolanaceae.

Fam. Solanaceae.
Capsicum, 648— 654.
Cyphomandra, 996.
Datura, 1042.
Nicotiana, 2458.
Physalis, 2692— 2693.

Solanum (incl. Lycopersicum), 2112, 31683177.

Fam. Serophulariaceae.

Adenosma, 45—46.

Artanema, 334.

Buchnera, 525a.

Curanga, 939.

Herpestis, 1787.

Ilysanthes (incl. Bonnaya), 482483.
Limnophila, 1787*, 2050— 2052.
Lindernia (incl. Vandellia), 3438— 8439.
Mazus, 2209.

Striga, 3249.

Torenia, 939*, 3346—3347.
Veronica, 3450.

Wightia, 3512.

Fam. Bignoniaceae.

Crescentia, 903, 904,

Diplanthera, 1140.

Doliehandrone, 1160—1161.
Millingtonia, 2311, 2938*.
Oroxylum (Oroxylon), 2509.
Radermachera, 2937—2938.
Stereospermum, 2937— 2938, 3245.

Fam. Pedaliaceao.
Sesamum, 3108.

Fam. Martyniaceae.

Fam. Orobanchaceae.
Aecginetia, 57.

Fam, Gesneriaceae.
Aeschynanthes, 61—66, 1839*,
Agalmyla, 72.

Cyrtandra, 998— 1005.
Didissandra, 2494*,
Didymocarpus, 1095— 1096.
Rhynchoglossum, 2983.
Fam. Columelliaceae.

Fam. Lentibulariaceae.
Utricularia, 3420.

Fam. Globulariaceae.

Fam. Acanthaceao.
Acanthus, 17.
Adhatoda, 3026*,
Asystasia, 375.
Barleria, 4l5—418,
Crossandra, 907.
Dicliptera, 1094, 1094a.

Eranthemum (Daedalacanthus), 1012, 1287— 1258.

Graptophyllum, 831%, 1697, 2786*.
Hemigraphis, 1759—1766.

Hygrophila, 1858—1859.

Hypoëstes, 1864, 3251*.

Justicia, 1946—1948, 3026*.

Peristrophe, 2646— 2648.

Rhinacanthus, 2967.

Ruellia, 3004.

Staurogyne (incl. Ebermaiera), 1198—1201.

389

Strobilanthes, 8250—8255.
Thunbergia, 3336—8337.

Fam. Myoporaceao.
Fam. Phrymaceae.

Fam. Plantaginaceae.
Plantago, 27722173.

Fam. Rubiaceae.
Adenosacme (Mycetia), 43—44,,
Adina, 50—51.
Allacophania, 136.
Amaracarpus, 189—190.
Anotis, 248— 249.
Anthocephalus, 253, 2dl4*,
Argostemma, 3238824.
Cephalis, 718714.
Chasalia, 726—727.
Cinchona, 758.
Coffea, 834.
Coptosapelta, 874.
Dentella, 1059.
Gaertnera, 1574.
Galium, 1579— 1580.
Gardenia, 1604— 1609, 2946*.
Geophila, 1619.
Greenea, 1698.
Guettarda, 1709.
Gynochthodes, 1724.
Hydnophytum, 1846.
Hymenodictyon, 1861.
Ixora, 457*, 1914— 1929, 3037*.
Jackia, 1930.
Lasianthus, 1997— 2003, 2446*, 2404,
Lecananthus, 2005.
Litosanthes, 2061.
Mitragyne, 3042*,
Morinda, 2340— 2344.
Mussaenda, 2364— 2366.
Nauclea, 253, 2412— 2425, 83105*.
Myrmecodia, 1846*, 2404,
Nertera, 2453.
Oldenlandia, 2482— 2485, 8249*.
Sect. Hedyotis, 136, 17438— 1750.
Ophiorrhiza, 2498— 2496.
Paederia, 19994, 25332535.
Pavetta, 1187*, 1914*, 1922— 1923, 1929*, 2619—
2621, 3037*.
Petunga, 2652— 2653.
Plectronia, 632, 636, 1666%,
Sect. Canthium, 6832—640, 1666*, 2653.
Proscephaleium, 2212*.
Psychotria, 98*, 2866—2876.
Randia (incl. Gynopachys), 1609*, 1725, 2058*,
29432949, 3198*,
Rubia, 2993.
Saprosma, 1999*, 3036.
Sarcocephalus, 2414*, 3039 — 3042.
Scyphiphora, 1648*, 3098.
Spermacoce, 3200— 3202, 3448*,
Stephegyne, 3042.
Tarenna (Webera), 2620%, 3303— 8304, 3498—83409.
Timonius, 5l*, 33388341.
Tricalysia (incl. Diplospora), 1142, 2652*, 2653*.
Uncaria, 8392— 3401.
Urophyllum, 817*, 3418.
Vangueria, 1666%.
Wendlandia, 3509— 3511.
Zuccarinia, 1954*.
Fam. Caprifoliaceae.
Lonicera, 2093, 2815*.
Sambucus, 3026.
Viburnum, 574*, 3351—3355.

Fam. Adoxaceae.

Fam. Valerianaceae.
Valeriana, 3434.

Fam. Dipsacaceae.

Fan. Cucurbitaceae.
Actinostemma, 38.
Benincasa, 455.
Bryonopsis, 518.
Citrullus, 784.
Coccinia, 827— 828, 2108*,
Cucumis, 933934.
Cucurbita, 935— 936, 1973*,
Gymnopetalum, 1719—1720.
Gynostemma, 1726.
Hodgsonia, 1805.
Lagenaria, 1973.
Luffa, 2106—2108, 3368*.
Melothria, 1719*, 22532261.
Momordica, 2108*, 2335—2336, 3367”, 3368*.
Thladiantha, 3335.
Trichosanthes, 33835*, 33593370, 33674.
Zanonia, 3548—3549.

Fam. Campanulaceae.
Campanumoea, 597.
Pentaphragma, 2642.
Pratia, 2849— 2850.
Sphenoclea, 3205.
Wahlenbergia, 3495.

Fam. Goodeniaceae (Goodenoviaceac).

Scaevola, 1945*, 3056.
am. Stylidiaceae.
Fam. Calyceraceae.

Fam. Compositae.
Achillea, 2284*.
Adenostemma, 47—49.
Ageratum, 77.
Anaphalis, 219—222.

390

Artemisia, 335.
Arthroisma, 3448*,

Bidens, 457, 1924*, 3446®,
Blainvillea, 461.

Blumea, 464472.
Caesulia, 537.

Calendula, 359*.
Carthamus, 667.
Chrysantellum, 749.
Chrysanthemum, 750.

‚_ Cosmos, 889.
| ein 901—902,

Dichrocephala, 662*, 1089— 1091.
Eclipta, 1206.

Elephantopus, 1257.

Emilia, 3203*.

Erechtites, 1289.

| Erigeron, 1291.

Ethbulia, 1310.

Eupatorium, 1384.

Galinsoga, 1578.

Gnaphalium, 220*, 1667— 1668.
Gynura, 1268*, 1729—1732.
Helianthus, 1752.

Inula, 1890.

Lactuca, 1268*, 1971—1972.
Mikania, 2306.

Myriactis, 2367.

Pluchea, 2783.

Pterocaulon, 2887.

Senecio (incl. Emilia), 1267— 1269, 3106.
Siegesbeckia, 3144.

Sonchus, 1268*, 3178—3183.
Sphaeranthus, 1268*, 3203.
Spilanthes, 2367*, 3209— 3212.
Tagetes, 3291.

Tridax, 1968*.

Vernonia, 464*, 468*, 3346—3350.

Wedelia, 3212*, 3500—3506.
Xanthium, 3417*.

EMBRYOPHYTA ZOIDIOGAMA.
(Archegoniatae).

BRYOPHYTA.
Musci sp. div. 2363.
PTERIDOPHY TA.
FILICINAE.
PorraNGra.
am. Hymenophyllaceae.
Fam. Polypodiaceae.
Acrostichum, 29—30, 717%.
Campium (Leptochilus), 599,
Cheilanthes, 728.
Dipteris, 2818.
Drymoglossum, 1173.
Lomaria, 2092.
Onychium, 24858.
Platycerium, 2776—2777.
Polypodium, 2782, 2817—2822,
Sect. Pleopeltis, 2782.
Sect. Lecanopteris, 2006.
Sect. Drynaria, 2822.
Pteris, 2877 —2878.
Stenochlaena, 3226.
Taenitis, 3290.
Fam. Aspleniaceae.
Asplenium, 368—372.
Blechnum, 462.

Diplazium (incl. Anisogonium), 236, 368, 372.
Doodia, 1163.

Fam. Aspidiaceae.
Aspidium, (incl. Nephrodium), 360—366, 2449.

| _Didymochlaena, 1097.
Phegopteris (Dryopteris), 361, 363, 365, 2449, 2819.

Fam. Davalliaceae.
Davallia (incl. Tapeinidium), 1043—1046.
Dennstaedtia, 1093.
Mierolepia, 1046.
Nephrolepis, 2450— 2451.

Fam. Cyatheaceao.
Alsophila, 171—173.
Cibotium, 756.
Cyathea, 953—956.
Dicksonia, 1093.
Hemitelia, 956.

Fam. Osmundaceae.
Osmunda, 2515.

OLIGANGIA.
Fam. Matoniaceae.

Fam. Gleicheniaceae.
Gleichenia, 1637.

MONANGIA.

Fam. Schizaeaceae.
Lygodium, 2115—2118. -

Fam. Parkeriaceae.
Ceratopteris, 717.

Fam. Marattiaceae.
Angiopteris, 234.
Marattia, 2190— 2191.

Fam. Ophioglossaceae.
Botrychium, 456.

Helminthostachys, 1758.
Ophioglossum, 2491 — 2492,

391

am. Marsiliaceae.

am. Salviniaceae.
Azolla, 3024*,
Salvinia, 3024.

EQUISITINAE.
Equisetum, 1283.

LYCOPODINAE.

am. Lycopodiaceae.
Lyeopodium, 21132114, 2822%,

Fam. Selaginellaceae.
Selaginella, 3101—3102.

Fam. Isoëtaceae.

EUTHALLOPHYTA.

FUNGI (Eumycetes).
PHYCOMYCETES.
BASIDIOMYCETES.

Fam. Tremellaceae.
Exidia, 1416.

Fam. Thelephoraceae.
Stereum, 3246.
Thelephora, 3330.

Fam. Clavariaceae.
Clavaria, 804.

Fam. Polyporaceae.
Polyporus, 23232825.
Polystictus, 2827— 2828.

am. Agaricaceac.
Hygrophora, 1860.
Lentinus, 2015.
Marasmius, 2189.

am. Phallaceae,
Hymenophallus, 18624.

am. Lycoperdaceae.
Lyecoperdon, 2111.

am. Sclerodermataceae.
Secleroderma, 3090.
ASCOMYCET IS.
Pachyma, 2530.

LICHENES.
Usnea, 3419.

RHODOPHYCEAE.
FLORIDWAE.

Gracilaria, 1694.
Sphaerococcus, 1694*,

ALPHABETISCHE LIJST
DER IN DE AANTEEKENINGEN VERMELDE
PLANTENNAMEN. *)

Acalypha sp., 3406. — Achillea sibirica Ledeb.*, 2284. — Acorus gramineus Ait.*, 22. — Acrocarpus

fraxinifolius Wight*, 2291. — Acrostichum aureum L.*, 717. — A. speciosum Willd., 717. — Actino-
daphna sp, 1327. — Adhatoda Vasica Nees*, 3026. — Aegiceras floridum R.etSch., 2636. — A.
majus Gaertn.*, 2636. — Aeschynanthus sp., 1839. — Aeschynomene indica 1.*, 1765. — Afzelia montana

Benth., 2764. — A. puberula Miq., 2765. — Aganosma sp, 188. — Agelaca vestita Hook.f.*, 628. —
Aglaia sp, 80, 208. — A. heptandra K.et V.*, 90. — A, uuifoliolata Koord.*, 91. — Ailanthus moluccana
D.C.*, 3325. — Albizzia tomentella Miq.*, 117. — Aleurites cordata Steud.*, 1786. — Allium Porrum
L*, 143. — A. sativum L*, 139. — A. uliginosum S., 141. — Allomorphia exigua BL*, 1426. —
Allophylus, 146. — Alphonsea javanica Scheff.*, 2326. — A. Teysmanni Boerl.*, 2799, — Alpinia sp.,
218. — A. latilabris Ridl.*, 162. — A. nobilis Ridl.*, 162, — Alsodeia echinocarpa Korth.*, 3278. —
Alstonia sp, 178. — A. scholaris R.Br.*, 1182. — A. villosa BL*, 1447. — Alysicarpus vaginalis D.C.*,
1065. — Amomum sp. 218. — Amorphophallus giganteus Bl*, 211. — Andropogon sp, 229. —
Aneilema nudiflorum® Br.*, 2334. — Anisophyllea apetala Seort.*, 241. — Anodendron inflatum Hassk.*,
2245. — Anoectochilus, 1806. — Anomianthus heterocarpus Zoll.*, 3422. — Anplectrum, 2204. —
A. divaricatum Triana*, 1158. — Anthocephalus sp., 2414. — Antiaris sp., 342. — Antidesma cuspidatum
Muell. Arg.*, 397. — A. tetrandum Bl*, 263. — Aporosa sp, 3268. — A. Benthamiana Hook.f.*, 2830.
— A. microcalyx Hassk.*, 1671. — Apostasia nuda Br.*, 105. — Araliaceae, 285. — Aralia ferox Miq.*,
2552. — A. Thomsonii Seem.*, 1647. — Ardisia sp., 56. — A. crenata Roxb.*, 1397, — Arthrophyllum
diversifolium Bl*, 266, 2845. — Arthropteris obliterata Sm.* — Artocarpus integrifolia L.f.*, 353. —
A. Maingayi King.*, 1963. — Astilbe rivularis Buch-Ham.*, 1613. — A. speciosa Jungh., 1618. —
Astronia, 2222. — A. Stapfii Koord.*, 378. — Atalantia spinosa Bl, 25. — Athroisma laciniatum D.C.*,
3448. — Avicennia, 3188. — Azolla decomposita Zoll., 3024.

Baccaurea parviflora Muell. Arg.*, 388. — Balanocarpus bancanus Boerl.*, 3121, — Balanophora
globosa Jungh.*, 401. — Bambusa magica Wray, 408. — B. Ridleyi Gamble*, 3065. — Barringtonia sp.
2771. — B. excelsa Bl*, 912. — B. spicata Bl.*, 420. — Bauhinia sp. 3197. — Begonia sp, 442. —
Bennettia Horsfieldii Miq.*, 729. — Berria quinquelocularis Tet B.*, 11. — Bidens pilosa L.*, 1924, —
Blumea macrophylla D.C.*, 3446. — Boehmeria sp, 2165. — Boschia Griffithii Mast.*, 2598, — Bra-
gantia tomentosa Bl*, 491. — Brassaiopsis speciosa Dec.et PL*, 1781. — Bruguiera caryophyllacoides
BL*, 512, 513. — B. malabarica Arn.*, 512. — B. eymnorrhiza Lam.*, 2968. — Bruinsmia styracoides
B.et K., 2650. — Bryophyllum calycinum Salisb.*, 519.

Calamus aquatilis Ridl.*, 556, 1025. — Calendula officinalis L.*, 359. — Callicarpa sp., 1620, 1621.

— Calophyllum lanigerum Miq.*, 583. — Calotropis procera Ait”, 591, — Campnosperma Griffithii
March.*, 521. — Canarium sp. 606. — C, laxum Benn.*, 1167. — C. longiflorum Zipp.*, 400. — C,
rostratum Zipp.”, 400. — C, secundum Benn.*, 3376. — Cansjera Rheedii Gmel.*, 725. — Canthium

sp, 2653. — C. horridum Bl, 1666. — Capparis sp., 3377. — Carallia integerrima D.C.*, 1727, 3454.
— Casearia coriacea Vent. 168. — Cassia Fistula L.*, 684. — C. laevigata Willd.*, 2358. — Cassytha
filiformis L.*, 2472, — Casuarina Rumphiana Miq.*, 698. — Celosia cristata L,*, 844. — Cerastium sp., 1552.
— Cerbera Odollam Gaertn.*, 1716. — Ceriops Roxburghiana Arn.*, 721. — Chonemorpha macrophylla
Don.*, 3411. — Chydenanthus excelsus Miers, 912. — Cinchona Ledgeriana Moens*, 758. — C. succirubra
Pav.*, 758. — Cinnamomum Burmanni Bl*, 767. — Cissus sp; 3488. — Citrus Aurantium L.*, 785. —
C. decumana Murr.*, 785. — C. Hystrix D.C, 785. — C. Medica L.*, 785. — Cleistanthus hirsutulus
Hook.f.*, 1103. — Cleome graveolens Rafin.*, 631. — Clerodendron sp., 3467. — C, disparifolium Bl*,
3138. — C. Siphonanthus Ait.*, 631. — Clinogyne dichotoma Salisb.*, 2187. — Coccinia sp, 2108. —
Codiaeum sp. 1697. — Coelodepas sp., 3272. — Coelogyne sp, 571. — Coffea liberica Bull.*, 834. —
C. madurensis Teysm. et Binnend.*, 834. — Combretum sp. 1801, 2330, 3198. — Commelina sp., 232. —
Commersonia platyphylla Andr.*, 862, 1792. — Connarus pyrrhocarpus Miq.*, 3289. — Cordyline terminalis
Kunth.*, 884. — C. t. K. var. ferrea, 884, — Coscinium fenestratum Colebr.*, 888. — Crotalaria biflora
L.*, 910. — C. calycina Schrank*, 910. — C, saltiana Andr.*, 910. — C. striata D.C, 910. — C, Trifoliastrum
Willd.*, 910. — Crypteronia pubescens Endl.*, 920. — Cucurbita Pepo L.*, 1973. — Cuscuta chinensis Lam.*,
668. — Cymbidium sp, 940. — Cymbopogon citratus Stapf, 229. — C. Schoenanthus Spreng, 229. — Cnometray
ramiflora L.*, 3221. — Cyperaceae, 664. — Cypripedium Lowei Lindl.*, 1806. — Cytisus Laburnum L., 534.

*) Op verschillende plaatsen in dit Woordenboek zijn in de aanteekeningen nog planten genoemd
(of daarvan bijzonderheden medegedeeld), die niet altijd voorkomen in het alphabetisch hoofdregister
naar de latijnsche nomenclatuur. Deze lijst vormt een sleutel op die namen. Ook hier duidt een * achter
de soortaanwijzing aan, dat deze naam is volgens den Zudex Kewensis, dus in het gebruik de voorkeur verdient.

Dr. M. GRESHOFF.

393

Daemonorops crinitus Bl, 1017. — D. grandis Mart.*, 568. — Dalbergia latifolia Roxb., 2883. —

Datura arborea L.*, 1042. — D. fastuosa L.*, 1042. — D. suaveolens Het B, 1042. — Dehaasia
medica Bl.*, 2140. — Dendrocalamus flagellifer Munro*, 1622. — Derris sp. 2310. — Desmodium
vestitum Benth.*, 1552. — Dianella bancana Miq.*, 1084, — D. montana Bl, 1084, — D. nemorosa
Lam.*, 1084. — Dichopsis javense Burck., 1825. — Dichrocephala latifolia D.C, 662. — Didissandra

Clarkei Koord.*, 2494, — Dillenia sp., 1102, 1514. — D. aurea Sms, 3519. — D, indica Lt, 355. —
Diospyros buxifolia Miern, 2119, — D. Hieruit Koord.*, 2771. — D. Kaki 1%, 1133. — D, lucida
Wall.*, 2120. — D. mierophylla Bedd.*, 2119. — D. pendula Hasselt*, 1959. — Diploknema sebifera
Pierre“, 1823. — Diplospora javaniea Miq.”, 2652. — D. singularis Korth.*, 2653. — Dipterocarpus
gracilis Bl*, 1146. — D. littoralis BL*, 1146. — D. retusus BL®, 1150. — Dischidia sp, 2096. —
Dissochaeta, 2204, — Donax arundinastram Lour., 2187. — D, grandis Ridl, 2117, — Dyera sp, 175. —
Dysophylla auricularia BL*, 3406. — Dysoxylum amooroides Miq.*, 2981.

Bedysanthera scandens Hassk., 2245. — Wlaeocarpus sp. 1229. — HW, obtusus BL, 2597. — B,
panieulatus Wall.*, 2065. — HE. stipularis Bl*, 2854. — Hlatostema sp, 1008. — B. maerophyllum
Brongn.*, 1631. — Elattostachys Zippeliana Radlk.*, 1390. — Wmilia purpurea Cass, 3203. — Entada

scandens Benth.*, 3219. — Epipremnum elegans Engl.*, 2844, — WH, nobilis Engl.*, 2844, — Briocaulon
sp, 3438. — Eriochloa polystachya H.B.et K.*, 1710. — Hrythrina stricta Roxb.*, 1307. — Erythro-
palum scandens Bl*, 1431. — Pucalyptus sp, 2218. — Eugenia sp., 978, 2217, 2238. — W. acuminatissima
Kurz, 1324. — U. anisosepala Duthie*, 1322. — HW. bantamensis K.etV.*, 1347. — H. corymbifera
K.et V.*, 1049. — HE. eymosa Lam.*, 1334. — B. formosa Wall®, 1851. — MW. grata Wight*, 1339. —
B. jamboloïdes Ket V*, 1322. — H. Klampok K.etV.*, 1322. — BE. pustulata Duthic*, 1339. —
E. sexangulata K.et V.*, 1347. — W, suringariana Ket V.S, 1817. — B, Thumra Roxb.®, 1824, —

Euphorbia antiquorum L.*, 1386, — B. neriifolia L.*, 54l. — Wuthemis leucocarpa Jack*, 295, 427. — Bxidia
Aurieulae Judae Berk, 1416.

Fragraea lanceolata Bl*, 168. — IH, morindaefolia Bl, 144, — Hicus cycloneura King, 580. —
F. diversifolia BL*, 1436. — F. Forstenii Miq.*, 1436. — 1. hirta Vahl*, 1484, — F, retusa L*,
1510. — Ff. rhododendrifolia Miq.*, 1510. — F. Ribes Reinw.*, 1937. — HF, semicordata Miq.*, 1102. —
F. variegata Bl*, 1470. — F. vasenlosa Wall.*, 345. — Finschia excelsa Bl, 1962. — Forrestia sp., 890. —
Freyeinetia sp, 1567. — F. Walkeri Solms*, 1565.

Gahnia javanica Mor.*, 1382. — Garcinia celebica D.C, 2851, — Gardenia curvata Tet Bt, 2946.
— G. grandiflora Lour.*, 1604. — Gelonium bifarium Roxb.*, 1616. — Gentiana quadrifaria BL*, 3495.
— Gigantochloa Kurzij Gamble*, 3065. — Gironniera lucida Kurz*, 2596. — G. parvifolia Planch., 87.
— G. reticulata Thw., 2000. — Gleditschia celebica Koord.*, 2984. — Gleichenia dichotoma Hk., 1637.
— G. linearis Clarke*, 1637. — Glochidion sp., 496, 1646. — G. brunneum Hook.f.*, 1654, — G. molle

BL*, 1650. — G. rubrum Bl, 2507. — Gluta elegans Hook.f.*, 1663. — G. Renghas, 3105. —
Gnaphalium involucratum Forst, 220. — G. japonicum Thunb.*, 220. — Gomphandra australiana F.M.
var. celebica Val.*, 3386. — Goniothalamus Prainianus King*, 2805. — Gonystylus Miquelianus 1, et B*,
283. — Graptophyllum sp., 831. — G. hortense Nees*, 2786. — Grewia sp. 1534. — G. eriocarpa
Juss.*, 1700. — G. excelsa Vahl.*, 1700. — G. paniculata Roxb.*, 1704. — Gynandropsis pentaphylla
D.C, 2795. — Gymnartocarpus venenosa Boerl., 720. — Gynura sp., 1268.

Harmandia Kunstleri King”, 939. — Hebecoccus ferrugineus Radlk*, 2322. — Hemigraphis sp,
1765. — Heptapleurum heterophyllum Seem.*, 3206. — H. longifolium Seem.*, 1389. — H. parasiticum
Seem, 1777. — H. rigidum Hassk., 1389. — H. serratum Seem.*, 1772. — Heritiera littoralis Ait,

3306. — Hibiscus Archeri Watson, 1796. — H. grewiaefolius Hassk.*, 862. — H. schizopetalus Hook.f.*,
1796. — H. Pelfairiae Don, 1796. — Hippocratea indica Willd.*, 1801. — Hómalium foetidum Benth.”*,
373. — Homalomena rostratum Griff.*, 1818. — Hopea Beccariana Burck*, 1823. — H. bracteata
Burck*, 1823. — H. coriacea Burck*, 1828. — H. fagifolia Miq.*, 2539. — H. intermedia King”, 1828.
— H. linggensis Boerl.*, 1184. — H. myrtifolia Miq.*, 1823. — H. nigra Burck*, 1823. — H. sericea
BL*, 1823, — Hydrocotyle rotundifolia Roxb.*, 3028. — Hypoëstis sp., 8251. — Hyptis suaveolens Poit.*, 3219.

Iguanura geonomaeformis Mart, 2036. — Impatiens choneceras Hassk.*, 1878. — I. latifolia L.*,
1878. — L. radicans Z. et M.*, 2357. — Indigofera sp., 2203. — I. Anil L.*, 1885, — I. arrecta Hochst.*,
1885. — [. sumatrana Gaertn., 1885. — 1. tinctoria L.*, 1885, — Ipomoea sp., 1114, — Iresine Herbstii
Hook.*, 193. — Ixonanthes reticulata Jack*, 1918. — Ixora sp., 3037. — 1. macrophylla Benth.*, 457. —
I. stricta Roxb.*, 1918.

Jussieua suffruticosa L.*, 3056. — Justicia Adhatoda L., 3026.

Kalanchoë, 520. — Kibessia azurea D.C,*, 2971. — Kickxia arborea Steud.*, 2480, 2956. — King-
stonia nervosa Hook.f.*, 1230. — Knema tomentella Warb., 1546.

Lactuca indica L.*, 1268. — Lantana Camara L.*, 2967. — Laplacea subintegerrima Miq.*, 765. —

Laportea sp., 1555. — Lasianthus sp., 2000, 2446. — L, eyanocarpus Jack*, 2002. — L. Oculus-cati
Mig., 2002. — L. tomentosus Bl*, 2494. — Tuauraceae sp., 502. — Lemna, 3024, — Leonurus sibiricus
L.*, 335. — Leucuena glauca Benth.*, 112. — Licuala paludosa Griff.*, 2037. — Limnocharis emarginata

Humb. et Bonpl.*, 2339. — Limnophila conferta Benth*, 1787. — Limonia spectabilis Miq.*, 1616. —
Litsea sp., 765. — Livinstona cochin-chinensis Bl*, 2088. — L. Hoogendorpii Hort.*, 2088. — Lonicera
javanica D.C.*, 2815. — Loranthaceae, 64. — Loranthus crassus Hook.f.*, 2100. — TL. pentandrus L.*,
2099. — Lotus, 2463. — Luffa sp. 2108, 3368. — Tsumnitzera coccinea W.etA.*, 56, 881. —
L. racemosa Willd*, 2109, — Lycopodium sp., 2822.

3d

Maba buxifolia Pers.*, 1127. — Macaranga sp, 16, 1852. — Mesa ebr D.C.*, 2144. —
M. mollissima D.C.*, 2148. — M. ramentacea Wall*, 3525. — Malaisia tortuosa Blanco*, 2346. —
Mallotus sp, 16. — M. penangensis Muell.*, 754. — Mangifera laurina Bl*, 2174. — M. macrocarpa
BL*, 2177. — Marlea begonifolia Roxb.*, 862. — Mastixia rostrata Bl*, 981. — Medinilla intermedia
BL*, 2213. — M. speciosa Bl*, 2213. — M. Teysmanni Miq.*, 1878. — Melanorrhoea Maingayi Hook.f.*,
1663. — M. Wallichii Hook.f.*, 1663. — Melastoma sp, 2879. — M. asperum Bl.*, 2222, — M. Fran-
cavilleanum Cogn.*, 2222. — M. Molkenboerii Miq.*, 2222. — M. polyanthum Bl*, 2222. — M. scti-
gerum Bl*, 2222. — Melia composita Willd., 2226. — M. dubia Cav.*, 2226. — Meliosma confusa Bl*,
573. — Melothria leucocarpa Cogn.*, 1719. — M. maderaspatana Cogn.*‚ 1719. — M. odorata Hook.f.*,
1719. — Memeceylon sp. 1728, 2881, — Menispermaceae, 217. — Metrosideros vera Rumph., 3188. —
Michelia montana Bl*, 3298. — Millingtonia hortensis L.*, 2938. — Mimosa pudica L*. 3858. —
Mitragyne parvifolia Korth.*, 3042, — Momordica sp, 2108, 3368. — M. coehin-chinensis Spreng.*, 3361.
— Morus macroura Miq.*, 2347. — Mucuna reticulata Burck*, 1114. — Murraya exotica L*, 685. —
Mussaenda frondosa T*, 2364, — M. glabra Vahl*, 2364. — M. macrophylla Kurz, 2364. —
Mussaendopsis Beccariana Baill.* — Myrica javanica Bl*, 2417. — Myristica sp., 2382. — M. intermedia
BL*, 2055. — M. Irya Gaertn.*, 2384, — M. Kunstleri King.*, 2877. — M. Schefferi Warb., 2872. —
M. speciosa Warb., 2372. — M. succedanea Bl*, 2372. — M. tomentella Warb., 1546. — Myrmecodia,
1846. — Myrsine avenis A. D.C, 296. — M. capitellata Wall.*, 296. — M. sumatrana Miq.* 385.

Najas celebica Koord.*, 2363. — Nania vera Rumph., 3188. — Nauclea sp., 2414. — N. fagifolia
Tet B, 3105. — Nephelium sp, 2443. — Nyetanthes Arbor-tristis L.*, 1924,

Oecimum Basilicum L.*, 2477. — Oldenlandia corymbosa L.*, 3249. — Oncosperma tigillaria Ridl.*,
2487. — Opuntia decumana Haw.*, 2501. — O. Dillenii Haw.*, 2501. — O. polyantha Haw.*, 2501. —
Ormocarpum sennoides D.C.*, 3017. — Orophea enneandra Bl, 1656. — Ostodes paniculata BL*, 1134. —
Otophora sp, 2443.

Paederia foetida L.*, 1999. — Palaquium javense Burck, 1825. — Panieum indicum L.*, 519, 2576. —
P, muticum Forsk.*, 1746. — P. Myuras Lam., 2576. — P. repens L.* var. ischaemoides Boerl., 2609. —
P, sanguinale T.*, 2610. — P. uncinatum Raddi*, 2142. — Parinarium oblongifolium Hook.f.*, 1184. —
Parkia sp. 2634. — P. biglandulosa W.et A.*, 2601. — Pavetta sp, 1187, 1914, 1929, 3037. — Pelio-
santhes sp, 940. — Pellionia Daveauana N.E.Br.*, 1072. — Peltophorum acanthobotryx Mig. 3399. —

Pentaphragma grandittorum Kurz, 2642. — Pericampylus incanus Miers*, 1744. — Peronema canescens
Jack*, 1160. — Phaseolus sp, 2661, 3311. — Photinia Notoniana Wet A — Phrynium Griffithii
Bak.*, 3031. — P. parviflorum Roxb.*, 3031. — Phyllanthus pectinatus Hook.f.*, 2684. — Pinanga
Kühlii BL*, 2707. — Piperaceac sp., 2744. — Pipturus argenteus Wedd.*, 2035. — P. propinquus Wedd.,
2085. — Pithecolobium Clypearia Benth*, 2755. — P. lobatum Benth.*, 2753. — P. microcarpum Benth.*,
2752. — P. Minahassae T.et B.*, 324l. — P. montanum Benth.*, 122. — Pittosporum ramiflorum Miq.,
2768. — Planchonia spicata Bl, 420. — Pleetronia horrida Benth. et Hook.f.*, 1666. — Podocarpus

cupressina R. Br.*, 698. — Pogostemon Heyneanus Benth.*, 838. — P. Patchouly Pell.*, 838. — Polanisia
viscosa D.C, 631. — Polyalthia sp, 3427. — P. glauca Boerl.*, 966. — P. Teysmannii Boerl.*, 2805. —
Polygala sp. 1746. — Polygonum sp. 21, 232. — P. runcinatum Buch-Ham.*, 1868. — Polyscias
nodosa Seem.*, 1161. — Pometia acuminata Radlk*, 2831. — Pothos latifolius Hook.f.*, 2501. — P.
Rumphii_ Schott*, 1280, 1281. — Proscephaleium javanicum Korth.*, 2212. — Prunus sp. 2904. —
Psychotria robusta Bl*, 98. — Pterocarpus sp., 2883. — Pteroeymbium campanulatum Pierre, 2889. —
Pygeum celebicum Miq.*, 2861. — P. zeylanicum Gaertn.*, 1234. — Pyrenaria serrata Bl*, 1684.

Quercus sp, 693. — Q. Bennettii Miq.*, 2151. — Q. poculiformis V. Seem.*, 2929.

Randia sp, 1609. — R. densiflora Benth.*, 2058, — R. longiflora Lam.*, 3198. — Raphidophora
sp, 2844. — Rauwolfia sp, 178. — R. javanica K.etV.*, 3535. — R. reflexa T.etB.*, 1959. —
Rhodamnia trinervia BL*, 1956. — Rhododendron citrinum Hassk.*, 1559. — R. verticillatum Low. 3430. —
Rhus retusa Zoll, 1186. — R. rufa T. et B.*, 1186. — Rhysotoechia Mortoniana Radlk*, 1957. —
Rosa damascena Mill*, 2787, — Rubus alcaefolius Poir, 9. — R. moluccanus L*, 9. — Ryparosa
fasciculata King.*, 240.

Saccharum Ridleyi Hack.*, 3009. — Samadera brevipetala Scheff.*, 3025. — Sandorieum dasyneuron
Baill.*, 3027. — S. indicum Cav.*, 2831. — S. radiatum King*, 2831. — Santiria laxa King*, 619. —
Sapotacea, 3029. — Saprosma sp. 1999, — Saraca declinata’ Miq.*, 3037. — Sarcocephalus sp, 2414. —

Saurauja sp. 3052. — Scaevola Koenigii Vahl*, 1945. — Schismatoglottis sp. — Schizostachyum
chilanthium Kurz*, 1622, — Schmidelia sp, 146. — Seirpus sp., 990. — Seyphiphora hydrophyllacea
Gaertn.*, 1648. — Semecarpus heterophylla Bl.*, 1668. — Sesbania aegyptiaca Poir.*, 1887. — Shorea
sp, 1823, 3114, — S. compressa Burck*, 3130. — Sida acuta Burm.f.*, 3138. — Sideroxylon nitidum
Bl*, 758, 3142. — S. obovatum Burck, 3140. — Smilax sp., 1112, 2278. — Smithia ciliata Royle*,
3005, — Sonchus sp. 1268. — Sonneratia acida Iuf.*, 142, 381. — S. Griffithii Kurz, 3189. —
Sorghum sp, 3113. — S. halepense Pers.*, 3193. — Spermacoce oeymoides Burm.*, 3448. — Spaeranthus
africanus L.*, 1268. — Sphaerococcus lichenoides Ag, 1694. — Spilanthus rugosa Bl*, 2367. —

Spondias dulcis Forst.*, 3216. — Sporobolus indicus R.Br.*, 3217. — Stachytarpheta indica Vahl*, 1868. —
Stelechocarpus Burahol Hook.f.*, 973. — Stephania sp, 2645. — Stephegyne parvifolia Korth., 3042. —
Stereulia hyposticta Miq.*, 3234. — S, rubiginosa Vent.*, 1677. — Strombosia sp., 2468. — Strychnos sp.,
1395. — Symplocos sp., 3268.

Tabernaemontana coronaria Willd.*, 2452. — T. Cumingiana D.C.*, 2329, — '. sphaerocarpa BL*,
3492, 3493. — Tacca sp, 22. — Taeniochlaena Griffithii Hook.f.*, 2047, — Tagetes patula L.*, 3291. —
Talauma rubra Miq.*, 2298. — Tapeinocheilos pungens Miq.*, 2963. — Terminalia Bellerica Roxb.*,
1217, 3312. — Ternstroemia japonica Thunb.*, 317. — T. Joquiam Villar, 2771. — Tetrameles nudiflora
R.Br.*, 115, 3244, — Tetramerista glabra Miq.*. 2684. — Tetranthera brawas Bl, 2822. — Thespesia
populnea Soland.*, 1709. — Thevetia neriifolia Juss.*, 631. — Thysanolaena acarifera Arn. et Nees*, 3009.
— T. agrostis Nees.*, 3009. — Tiliacora racemosa olebr.*, 1431. — ‘Tiîmonius Koenigii Bl, 51, —
Torema sp, 939. — Trevesia sundaica Miq.*, 2755. — Trianthema, 2837. — Trichosanthes tricuspidata
Lour.*, 3335. — Tridax proeumbens L.*, 1968. — TFrigonochlamys Griffithii Hook.f.*, 609. — Tristania
Maingayi Duthie*, 3378. — TI. merguensis Griff.*, 3378. — Triumfetta rhomhoidea Jacq.*. 3417. —
Tumera ulmifolia L.*. 470, — Fylophora sp, 359.

Unona sp, 2249, — Urena, 109. — U. lobata L.*, 754, 960, 3137. — Urophyllum peltistigma
Miq.*, 817. — Uvaria sp., 1681, 2249.

Vangueria spinosa Roxb.*, 1666. — Vatica Bancana Scheff., 3118. — V. Ridleyana Brandis.* —
Vernonia arborea Buch.-Ham.*, 468, 3540. — V. cinerea Less.*, 464. — Viburnum coriaceum Bl*, 574.
— Vitex sp. 3467. — Vitis sp, 3488.

Webera sp., 2620. — Wedelia asperrima Benth.*, 3212. — Wormia excelsa Jack*, 1101, — Wrightia
pubescens R. Br, 3523.

Xanthium Strumarium L.*, 3417, — Xanthophyllum excelsum Miq.*, 2146. — X. vitellinum Dietz*,
3525. — Xerospermum sp., 2443. — Xylopia ferruginea Baill*, 3416.

Zizyphus celtidifolia D.C. 855. — Z. Horsfieldii Mig, 3562. — Z. Oenoplia Mill*, 855. — Z.
rugosa Lam.*, 3562. — Zuccarinia macrophylla Blf, 1954.

»T stand ready with a pencil in
one hand and a spunge in the other,
to add, alter, inserl, efface, enlarge,
and delete according to better inf'or-

mation'’.
Tu. Furrer, 1672.

AANKONDIGING.

Voor iedere eenigszins belangrijke bijdrage als aanvulling van
dit Plantkundig Woordenboek, die ten minste r5o daarin niet voor-
komende en niet reeds van elders ontvangen inlandsche namen bevat,
wordt naar keuze van den inzender als belooning beschikbaar gesteld
een ingebonden exemplaar van dit Woordenboek, of van het
plaatwerk: „Nuttige Indische Planten” (L-L.), door ondergeteekende.

Inzendingen van aanvullingen en verbeteringen, bestemd voor het
Supplement op het Nieuw Plantkundig Woordenboek voor Nederlandsch
Zndië, worden gaarne voor 31 December 1gro ontvangen; echter
blijft ook na dien datum iedere opgave van nieuwe namen enz.
gewenscht, daar op het bureau van het Koloniaal Museum een
„legger van dit werk wordt aangehouden. Bij inzending van
inlandsche plantennamen is het van waarde, daarbij een gedroogd

bloeiend takje te zenden der plant, die met den naam wordt aangeduid.

De MEGRESHOEF,

Directeur van het Koloniaal Museum,
te Haarlem.

VERBETERBLAD

op het Nieuw Plantkundig Woordenboek voor
j Nederlandsch Indië

CRE

tevens:

BON voor kostelooze ontvangst van het Supplement 1911

Ondergeteekende maakt opmerkzaam op de volgende fouten, in dit

werk voorkomende, alsmede op de aanvullingen aan ommezijde dezes.

Aan den Directeur

van het Koloniaal Museum te Haarlem

Naam

Woonplaats

N.B. De verschijning van het Supplement zal, indien voldoende bouwstoffen daarvoor, bepaaldelijk
uit Indië, binnenkomen, geschieden op 1 Juli 1911; zij zalin De Indische Mercuur aangekondigd
worden. Het Supplement kan ingelascht worden op de plaats, daarvoor in dit Woordenboek open-
gehouden. Het wordt den eigenaars daarvan kosteloos verstrekt bij inzending van dezen bon.

Verbeteringen:

“(aaof-zuejd) -zua sjaspeea ‘uazlimyaoads :sJ100A
‘NAWYN AHISONVTNI[ Ë 'WYYN AHOSN(LLVT ‚ON
“yinaq28 zay 22A0 uaBuruoyaoruey

NADONITIMANWYWW

Hb + if
f Na a Snmh RA AS ee

Plaats voor inhechting van het Supplement op het

Nieuw Plantkundig Woordenboek voor Nederl, Indië.

(Zal zoo mogelijk 1 Juli 191 verschijnen).

En

Pd

„re

ed

ene
Â=

y

Ke

Ë

je

eer eenn

oere”

2

er ed

«

me rn ef

mj

ze
Se
-

ahef en
mtd

brent KCS
- 4

Pin

Ee

vn apt lhe
ED

ner nd

” pt

SLA A
AEN

hd " : «
8 \ KT 4 If Ô Ee
pr

Mme te,